haberler - Tilkinin Dilinden

.
HABERLER
Özgürlüg-ün Sınırlarını Sen Belirle !
Matt Zimmerman Röportajı
Canonical Ltd.'nin Ubuntu
Ve Köşelerimizde...
Ubuntu Felsefesi
Linux'ta Vektörel Tasarım
Bygfoot, Oyun İncelemesi
Yazılım Merkezi'nin Detaylı İncelemesi
[Ayın Nasıl] Belgesi, Open Movie Editör
Ve Daha Fazlası...
projesinin teknik lideri,
Ubuntu teknik yönetim
kurulunun başkanı ve
projenin CTO'su ile
SUDO Özel Röportajı
Y IL :
2
SAYI: 18
TARİH: 15 NİSAN 2010
Linux Dünyasından Haberler
Matt Zimmerman Röportajı
Sahibi:
Ubuntu Felsefesi
/Ayfer KAYA
Ubuntu Yazılım Merkezi
/Arda DÜLGER
Open Movie Editör
/Anıl ÇÖREKÇİOĞLU
Bygfoot İncelemesi
/Okan AKINCI
Linux'ta Vektörel Tasarım
/Ramazan GÜRBÜZ
En Güzel Masaüstü
/Yaşar YEĞİN
Aşk-ı Debian
/Yaşar YEĞİN
UBUNTU TÜRKİYE
Proje Sorumlusu:
Ayhan AKTAŞ
Proje Kordinatörü:
Ayfer KAYA
Dergi Tayfası / Yazarlar:
Okan AKINCI
Arda DÜLGER
İbrahim KOZAN
Bekir NALBANTOĞLU
Dergi Tayfası / Tasarım:
Ramazan GÜRBÜZ
SUDO Dergisi,
GNU/GPL lisansı ile dağıtılmaktadır.
SUDO Dergi Tasarımında
Tamamen Özgür Yazılımlar Kullanılmaktadır.
web: http://sudo.ubuntu-tr.org
e-posta: [email protected]
Özgürlük, Bir Hayal!
"Hayatta var olduğu için düşlenen şeyler vardır ve düşlendiği için de var
olacak şeyler..." Hayallarin sınırı yok! Özgürlüğün de... Hayallerinizde
özgürlüğe yer açın; hayat bulsun...
Her sayı yeni bir heyecan, başka bir serüven bizler için. Öğrendikçe
paylaşıyor, paylaştıkça öğreniyoruz ve bunu çok seviyor, engel de olamıyoruz :)
SUDO yenilik demek! SUDO ekibi olarak hedefimiz en yeniyi en iyi sunmak.
En yeniyi bulana kadar aramaya devam edeceğiz, hayat durduğunda, 'yeni' de
pes ettiğinde biz de duracağız. Söz veriyoruz :)
Sözü fazla uzatmadan SUDO'nun bu sayısında sizler için neler
hazırladık hemen başlamak istiyoruz, anlatacak çok şeyimiz var...
Geçtiğimiz günlerde Özgür Yazılım ve Linux Günleri için İstanbul'a
gelen, Canonical'da, Ubuntu Teknik Yönetim Kurulu'nun Başkanlı'ğının yanı
sıra projenin CTO'u olarak da görev yapan Matt Zimmerman'ın Serkan Çalış ve
Yiğit Ateş'le yaptığı röportajı biz çok beğendik, sizler de beğeneceksiniz.
Ubuntu'nun da bir Debian GNU /Linux dağıtımı temel alınarak
yapılmış olduğunu düşündük ve Debian'a teşekkürlerimizi bir şiirle sunmak
istedik :) Yaşar Yeğin'in hazırladığı 'Debian Aşkı' bizi fena sardı, sizi de saracak..
Ayın [Nasıl] Belgesi'nde bu ay Anıl Çörekçioğlu, bizlere videolarımızı
düzenleyebileceğimiz güzel bir program tanıttı: Open Movie Editör..
Ramazan Gürbüz Linux'ta Vektörel Tasarım'ı anlatımıyla, Grafik Tasarım
serisine kaldığı yerden bütün hızı, güzel ve ayrıntılı anlatımıyla devam ediyor.
Sanırım futbolu seviyorsunuz! Okan Akıncı bir futbol oyunu olan
Bygfoot İncelemesiyle siz oyun ve özellikle futbol severlerle..
Yine bir değişikliğe; daha doğrusu bir yeniliğe gittik ve Linux dünyasının
önemli haberlerine de yer vermemiz gerektiğini düşündük. Okan Akıncı'nın
hazırladığı haberlerle siz günceli yakalarken bizler de Özgür Yazılım ve Linux
günlerine katılan ve bilgilerini bizimle paylaşan Irmak Bıçakçıgil'e teşekkür
edelim istedik.
SUDO'nun geçmiş sayılarına baktık ve Ubuntu felsefesini
anlatmadığımızı gördük, eksiklikleri kapatmak adına hemen başladık
anlatmaya: Varlığınız, varlığımıza değer ve anlam kattı...
Ubuntu-tr.org topluluğunda eğlence de kaldığı yerden devam ediyor.
En güzel masaüstümüzü seçerken bu sefer çok zorlandık. Yaşar Yeğin'i de güzel
masaüstünü bizlerle paylaştığı için önce teşekkür sonra tebrik ediyoruz..
Bir yeniliğimiz daha: Her ay hem Yazılım Merkezi'nden program
tanıtmaya başlamak hem de sizlerden gelen istekleri değerlendirmeye almak
istedik ve Arda Dülger ilk olarak Yazılım Merkezi'nin kendisinden başlamayı
uygun gördü :)
Biz yazarken yorulduk umarım siz okurken yorulmazsınız. Özgürlük
hayaliniz olsun! Hayaliniz özgürlüğü önünüze sersin! Mutlu kalın...
Ayfer KAYA
3
Android'den Haberler
Google
tarafından
cep
telefonları için geliştirilen açık kaynak
Linux dağıtımı Android'den haberler
var. Android, giderek büyüyen bir
ilgiyle karşılanıyor. Hem kullanıcı sayısı
hem de üzerinde çalışmak isteyen
geliştiriciler artıyor.
Android'in Linux üzerine
inşa edilmesi ve geliştiriciler için
esneklik sağlaması, geliştiriciler
tarafından da ilgiyle karşılanmasını
sağlıyor.
Geçtiğimiz aylarda Linus Torvalds, Android kurulu Google
Nexus One telefonları çok beğendiğini söylemişti. Mobil reklam
ve araştırma firması AdMob yaptığı araştırma neticesinde iPhone
platformu için uygulama geliştirenlerin %70'in aklında Android'in
olduğunu ortaya koydu.
Öte yandan Android kurulu cep telefonlarında da
gelişmeler oluyor. Samsung, i5700 Galaxy Spica cep telefonu için
Android 2.1 güncellemesini yayınladı.
Ubuntu Dokunmatik Cihazları Destekliyor
Libimobiledevice
uygulamasının
1.0.0.
sürümünün
yayınlanması ile Ubuntu artık başta iPod ve iPhone olmak
dokunmatik cihazlara destek veriyor. Böylece bu tür cihazları
kullanan Ubuntu kullanıcıları için sıradan mp3 oynatıcıda
yapılandan daha fazlası yapılabilecek. Libimobiledevice 1.0.0. uygulaması
sayesinde Ubuntu'nun verdiği donanım desteği biraz daha artmış oldu.
Firmware 3.1.3 sürümüne kadar
çalışan iPhone / iPod Touch 1G, 2G ve
3GS'de denendi. Şimdilik müzik ve
video eşlemesi yapabilen ve yedekleme
işlemlerinde
de
kullanılabilen
uygulamanın
geliştirilmesi
devam
ediyor.
Libimobiledevice
1.0.0.
uygulaması, Fedora 13, Opensuse11.3,
Mandriva 2009.1 ve Ubuntu 10.04
Lucid Lynx LTS için yayınlandı. Ubuntu
9.10 Karmic Koala kullanıcıları da bu
uygulamayı bilgisayarlarına kurabilirler.
Kaynak: www.wepund8.org
Lucid Lynx Betaları Çıktı
Sabırsızlıkla beklediğimiz Ubuntu 10.04 Lucid Lynx'in Beta 1 ve Beta 2
sürümleri yayımlandı. Böylece geliştirme aşamasında bulunan Lucid, daha da
kararlı hale geldi. Lucid kullanan Ubuntu kullanıcıları güncellemelerle Beta 2'ye
yükseltebilirler. Elinde Lucid Iso kalıbı bulunan kullanıcılar ise Test Drive ile
Iso'larını güncelleyebilirler.
Betaların ardından bir de Ubuntu'nun öntanımlı arama motorunun tekrar
Google olarak belirlendiği ve Yahoo(!)'dan vazgeçildiği haberi geldi.
Lucid Lynx ile birlikte köklü değişikler geliyor.
Bunlardan birisi uzun zamandır kullanılan Human teması
yerine Elementary temasının gelmesi. En önemli değişiklik
4
ise hiç şüphesiz pencere düğmelerinin yer değiştirmesi. Ubuntu 10.10 Adı ve Tarihleri Belirlendi
Lucid'den itibaren Ubuntu'da pencereleri kapatma, tam
ekran yapma ve panele gönderme düğmeleri sağ üst
Ubuntu 10.04 LTS sürümün çıkmasını beklediğimiz şu günlerde Ubuntu 10.10 ile
köşe yerine sol üst köşeye geliyor.
ilgili haberleri de almaya başladık. Ubuntu 10.10 sürümünün adı Maverick Meerkat.
Türkçesi Asi Mirket. Her sürümde farklı bir canlı türüne dikkat çeken Ubuntu, bu
Lucid ile birlikte Rhythmbox için UbuntuOne sürümünde ise Mirketi tercih etti.
Music Store eklentisinin hazır gelmesi de bir başka
Ubuntu 10.10 takvimi de yayınlandı.
önemli olay. Bu sayede Ubuntu kullanıcıları internetten
Ubuntu 10.10 geliştirilmesine de Ubuntu 10.04
müzik satın alabilecek, satın aldıkları müzikleri kendi
LTS sürüm kullanıma sunulur sunulmaz
UbuntuOne bulutlarında bulabilecekler.
başlanacak.
Lucid Lynx Beta 2 ile gelen belli başlı yenilikler
ise kısaca şöyle:
- 2.6.32.9. tabanlı,
numaralı Linux çekirdeği.
2.6.32.-16.25
sürüm
- Tamamen desteklenen hal kaldırma desteği
sayesinde Ubuntu'nun açılışı ve askıdan açılışı daha
hızlı.
- Nvidia sahipli sürücüleri için gelişmiş destek.
Ayrıca Nvidia kullanıcıları için açık kaynak Nouveau
sürücüleri hazır gelecek. Böylece Nvidia ekran kartları
otomatik tanınabilecek. Fakat isteyenler Nvidia'nın
kendi sahipli sürücülerini tek tuşla kurabilecekler.
- İnternetteki sosyal ağlar için Gwibber ve
meMenu uygulamaları.
- Yenilenen bir açılış ekranı.
Belirlenen takvime göre 10.10 sürümünün
28 Ekim 2010'da yayınlanması bekleniyor.
Ubuntu 10.04 LTS sürümden farklı olarak Alpha
sürümler 3 değil 4 tane olacak, bu karşılık Beta
sürümler iki değil bir tane olacak. Belirlenen
takvime göre Ubuntu 10.10 sürümleri ve tarihleri
şu şekilde:
- Alpha 1 sürümü 3 Haziranda yayınlanacak.
- Alpha 2 sürümü 1 Temmuzda yayınlanacak.
- Alpha 3 sürümü 5 Ağustosta yayınlanacak.
- Alpha 4 sürümü 2 Eylülde yayınlanacak.
- Beta sürümü 23 Eylülde yayınlanacak.
Finalden önceki son sürüm olan Release Canditate sürümü 21 Ekimde yayınlanacak.
Final sürümü ise ondan bir hafta sonra 28 Ekimde yayınlanacak.
Kaynaklar:
https://wiki.ubuntu.com/MReleaseSchedule
http://www.markshuttleworth.com/archives/336
5
UbuntuOne Müzik Mağazası Açıldı
UbuntuOne Music Store hayata gözlerini açtı. Rhythmbox için UbuntuOne
Music Store eklentisi yayınlandı. Fakat eklenti sadece 10.04 ve daha yukarısı
sürümlerde çalışacak. Sistemde hazır kurulu gelecek bu eklenti sayesinde hiçbir
yazılım yüklemeden sadece Rhythmbox ile bu mağazaya bağlanılabilecek.
zamanda tüm dünya için tam destek verilecek. Satılan ve
dinlenilen şarkılar mp3 formatında olacak.
Sonuç olarak UbuntuOne bulut teknolojisi her geçen gün
gelişiyor ve Ubuntu geleceğin teknolojisine uyum sağlıyor.
UbuntuOne yavaş yavaş bütün sistemle entegre hale gelecek.
Kaynaklar:
https://wiki.ubuntu.com/UbuntuOne/MusicStore
http://www.omgubuntu.co.uk/2010/02/ubuntuone-music-store-yourquestions.html
SUDO'nun Patenti Microsoft'ta
Başlığa bakıp da endişelenmeyin. Microsoft dergimizi
satın almadı, dergimize adını veren, Ubuntu, Pardus ve Linux
Mint de dahil olmak üzere bazı Linux dağıtımlarında ve Unix
benzeri sistemde kullanılan Sudo komutunun çalışma şekline
dair patenti satın aldı.
Rhythmbox ile UbuntuOne Müzik Mağazasına bağlandıktan sonra binlerce
şarkının arasından istediğinizi bir dakika boyunca ön dinleyebilir, ardından satın
alabilirsiniz. Satın aldığınız şarkıysa UbuntuOne bulut hesabınızda bulunuyor ve
Rhythmbox ile dinlenebiliyor.
Her Ubuntu kullanıcısının 2 GB ücretsiz alana sahip olma hakkı olduğunu
ve isteyenlerin bunları 50 GB'a çıkarabileceğini hatırlatalım.
UbuntuOne Music Store hizmetine tüm dünyadan erişmek mümkün olsa
da ilk aşamada Avrupalı ve ABD'li sanatçıların eserleri yükleniyor. Kısa bir
Bilindiği üzere Sudo
komutu sıradan bir kullanıcının
beş dakikalığına yönetici hakları
ile işlem yapabilmesine olanak
tanıyan bir komut. Unix benzeri
sistemlerde
kullanılan
bu
komutu
Microsoft'un
ne
yapacağı ise belirsiz. Windows
7 çıktığı günlerde Microsoft'un,
Windows'u
Unix
üzerine
taşımaya çalıştığı iddia edilmişti.
6
Fakat Windows'un kaynak kodları kapalı olduğu için bu
Ubuntu Türkçe seçeneğinin bu gelişimi sayesinde Türkiye'deki pek çok
doğru mu bilemiyoruz. Sonuç olarak Microsoft'un geleceğe dair Ubuntu kullanıcısı Ubuntu'yu daha rahat kullanır oldu. Yakında yayınlanacak olan
neler planladığını bilemiyoruz ama şu an var olan Windows Ubuntu 10.04 Lucid Lynx şimdiye kadarki en fazla Türkçe'yi barındıran Ubuntu
sürümlerinde bu komutun kullanılmadığı herkesin bildiği bir şey.
sürümü olacak.
Elbette Microsoft, Sudo'nun değil onun çalışma
prensiplerinin komutunu aldı. Yani Sudo komutu kullananlar için
bir sorun olduğunu söyleyemeyiz. koşuyor. Patenti alan kişi veya
kurum hak iddia ederse lisansa aykırı davranmış olacak. Yine de
duruma göre patent mi lisans mı tartışmalarının başlaması ve
hukuki karmaşaların doğması ihtimal dahilinde.
Kaynak: www.linux-magazine.com
Ubuntu Çevirilerinde Türkçe Yedinci Sırada!
Bu başarının nedenleri hiç şüphesiz çevirilerin herkesin katkısına açık
olması ve Çeviri Tayfamızın Türkçe'yi zirveye taşımak için gösterdiği kararlılık. Bir
başka etken de son zamanlarda yapılmakta olan çeviri yarışması. Ubuntu'yu
Türkçeleştirmek için çevirilere katkı yapabilecek olan arkadaşlar birbirleriyle
yarışıyorlar. İlki yapılmakta olan çeviri yarışmamız 20 Mart'ta tamamlanacak.
Ubuntu çevirileri Launchpad üzerinden yapılıyor. Launchpad, kullanılışlığı
sayesinde çeviri yapmayı bir eğlence haline getiriyor. Ben de çeviri yapabilirim
diyen herkesi çevirilere katılmaya çağırıyoruz. Ubuntu Türkiye Topluluğunun
hedefi Türkçe'yi sıralamada zirveye ulaştırmak. İsteyen herkes çevirilere katkı
yapabilir.
Ubuntu'nun Türkçe dil paketi, çeviri sıralamasında ilk 10'a
girmiş olup 7. sıraya kadar yükseldi. Başta yorulmak bilmeyen
Danimarka Açık Kaynak Dosya Biçimleri Kullanacak
çeviri ekibimiz olmak üzere çevirilere katkı yapan herkesin emeği
sayesinde Ubuntu'nun desteklediği diller sıralamasında Türkçe
Gün geçmiyor ki dünyanın farklı bir köşesinden özgür yazılıma dair güzel
kısa süre içinde 27. sıradan 7. sıraya kadar yükselmeyi başardı. bir haber almayalım. Bu sefer ki haberimiz ise Danimarka'dan. Danimarka açık
Hatta şu günlerde çeviri yapan arkadaşlarımız Türkçe'nin 6. sıraya kaynağa taşınma konusunda önemli bir adım attı. Danimarka Parlamentosu ve
yükselmesi için çalışıyorlar.
Bilim Bakanlığı kamu kuruluşlarının Nisan 2011 tarihinden itibaren başta ODF ve
PDF olmak üzere sadece açık standartlara dayanan dosya biçimlerinin
Sistemin geneli ve hazır kurulu gelen yazılımlar neredeyse kullanılması gerektiğini kabul etti. Bu kararın alınmasından sonra parlamentoya
tamamen Türkçe konuşurken, KDE, GNOME, LXDE, XFCE gibi hitap eden Bilim Bakanı Helge SANDER, "Sadece açık standartları kullanarak
masaüstü yöneticilerini Türkçe'ye kazandıran Türkiye toplulukları iletişim kurmak benim tutkumdu. Bu karar sadece sembolik görüşler ve ilkeler olarak
da tüm güçleriyle çevirilere devam ediyorlar. Ubuntu'nun daha kalmamalı, uygulanabilir olmalı.” açıklamasında bulundu.
fazla Türkçe konuşmasında onların da katkısı oldukça büyük.
7
Alınan bu kararlar sayesinde dünyada özgür yazılımın kullanım
Hadron'u indirmek, Hadron hakkında merak ettiklerinizi ve
oranlarının gittikçe artması bekleniyor. Bildiğiniz gibi, Türkiye'de de benzer teknik sorunlarınızı sormak, geliştiricisiyle bağlantıya geçmek için
bir çalışma olup Pardus işletim sistemi geliştiriliyor.
aşağıdaki linki kullanabilirsiniz.
Özgür yazılıma dair bu güzel haberlerin önümüzdeki günlerde http://buraxezer.wordpress.com/2010/03/14/hadron-prealpha2-indirilebilir/
artarak devam etmesi bekleniyor.
Kaynaklar: Özgürlük İçin / OSOR
Hadron Huzurlarınızda
Burak Sezer tarafından CD'lerden ve USB'lerden çalıştırılması için
yeni bir dağıtım geliştirildi. İsmi Hadron. Hadron CD'lerden de
çalıştırılabilse de asıl amacı USB'den çalıştırılması. Hadron hala geliştirilme
aşamasında olsa da kullanıcılara açıldı ve sizlerle tanışmayı bekliyor.
Hadron, Gentoo tabanlı, ikili(binary) ve taşınabilir i686 mimarisi
için geliştirilmiş bir dağıtım. Hadron, normal bir dağıtımın özelliklerini
taşımakta olup isterseniz CD'den isterseniz sabit diskten isterseniz de
USB'den çalışmakta. Özellikle de USB konusunda geliştiriliyor.
Söz konusu dağıtım her ne kadar Gentoo tabanlı olsa da Gentoo'yu
Gentoo'dan az biraz daha farklı. Peki bir Hadron ISO'sunda neler var:
Linux Kernel 2.6.26 - Gentoo, Gnome 2.22.1, Audacious, Mplayer,
AbiWord, Gnumeric, Evince, Firefox 3, Geany-Gedit ikilisi, Vinagre ve
Tsclient, Gparted ve bazı Gnome araçları..
Bu araçlar sayesinde Hadron günlük hayat için bütün ihtiyaçlarınızı
karşılıyor. Hatta bazı disk araçları ile diskinizi yapılandırabiliyoruz. Bunun
yanı sıra Hadron, etkili bir veri kurtarma aracı olarak kullanılabilir.
Dünyanın Konuştuğu Deneyde Linux Kullanılıyor
Uzun
bir
aralıktan
sonra
İsviçre'deki Avrupa Nükleer Araştırma
Merkezi'nde (CERN) Büyük Hadron
Çarpıştırıcısında deneyler devam etti ve
protonların
çarpışması
gerçekleşti.
Bilimsel
bir
dayanağı
olmayan,
spekülasyondan ibaret, insanları yersiz
korkulara sürükleyen ve hatta bilim
karşıtı tavır takınmalar neden olan “kara
delikler ortaya çıkacak ve dünyanın
sonunu getirecek” söylentileri de böylece resmen çürütüldü. Dünyamız
yerli yerinde duruyor.
Peki tüm dünyanın büyük bir ilgiyle izlediği bu deneylerin
gerçekleştirildiği, daha önce de önemli keşiflere imza atmış bulunan bu
merkezde Linux kullanıldığını biliyor muydunuz? CERN'de yapılmakta
olan araştırmalarda binlerce, hatta milyonlarca DVD'ye sığacak
boyutlarda veri elde ediliyor. Bu verilerin düzenlenmesi, işlenmesi,
güvenli bir şekilde saklanılabilmesi için, iyi bir performans
gösterebilecek, güvenli ve kararlı, zaman içinde yavaşlamayacak bir
işletim sistemi gerekiyordu. Ayrıca yazılım masraflarını
düşürmek için yazılımın özgür olması gerekiyordu.
8
Bu ihtiyacı karşılayan ise Linux oldu. CERN'de şu an Scientific Linux adlı, bilimsel çalışmalar için geliştirilen bir Linux dağıtımı kullanılıyor.
Hatta Scientific Linux'un en başta gelen kullanıcısının CERN olduğunu söyleyebiliriz.
Scientific Linux'un geçtiğimiz haftalarda 5.4. sürümü yayınlandı. Yeni sürümün dağıtımın sitesinden i386 veya X86-64 işlemci mimarilerinde
kurulum CD'si, kurulum DVD'si veya çalışan CD/DVD'sinin ISO kalıplarını indirebilirsiniz.
Özgür Yazılım ve Linux Günleri (2-3 Nisan)
Özgür Yazılım ve Linux Günleri İstanbul Bilgi Üniversitesi'nde gerçekleştirildi. Oldukça profesyonel bir
organizasyona ev sahipliği yapan üniversitenin, özgür yazılım ve açık kaynak hareketinin ülkemizdeki en
önemli akademik destekçilerinden biri olma özelliği ile ön plana çıkıyor.
İlk gün Ubuntu kullanıcılarının yakından tanıdığı Matt Zimmerman etkinlikte konuşmacı olarak yer
aldı. Katılımın oldukça yüksek olduğu programda, Debian, KDE ve GNOME masaüstleri, Ubuntu’nun yeni
sürümü Lucid Lynx ile ilgili gelen sorulara da cevap veren Zimmerman bir buçuk saat kadar özgür yazılım
sevenlerle birlikte oldu.
Bir saatlik aranın ardından seçmeli 5 ayrı oturum gerçekleştirildi. İstanbul Bilgi Üniversitesi Akedemik
Kadrosu’ndan Chris Stephenson’ın “Bilgisayar Bilimleri ve Bilgisayar Programları - Teori ve Pratik Arasındaki
Büyüyen Uçurum” isimli sunumu tek kelimeyle muhteşemdi.
Fatih Özavcı tarafından sunulan “Mahremiyet Ekseninde Özgür Yazılımlar” isimli oturumda Disk
kriptolama, e-posta şifreleme, proxy kullanımı, Tor gibi güvenlik/gizlilik program ve yöntemlerinden
bahsedildi.
Ayrıca ara süresinde düzenlenen Open Arena turnuvasıyla, etkinliğe katılan oyunseverlerin eğlenceli
zaman geçirmesi düşünülmüştü.
Haber: Irmak Bıçakçıgil
9
Özgür Yazılım ve Linux Günleri için İstanbul'a gelen, Canonical'da, Ubuntu Teknik Yönetim Kurulu'nun Başkanlı'ğının yanı sıra projenin CTO'u olarak da görev yapan Matt
Zimmerman'ın Serkan Çalış ve Yiğit Ateş'le siz SUDO okuyucuları için yaptığı özel röportaj..
- İstanbul'u nasıl buldunuz?
Havaalanından ayrılıp şehre hareket ettiğimde edindiğim ilk izlenim, hafif bir iklimi ve
kalabalık bir şehir olduğu yönündeydi. Bu zamana kadar ziyaret ettiğim en kalabalık şehirdi ve
gerçekten insana büyük olduğunu hissettiriyordu.
- Özgür Yazılım Günleri etkinliğinde hangi konularda sunum yaptığınızı kısaca anlatabilir misiniz?
İlk olarak, Ubuntu projesi ve nasıl bu aşamalara gelindiği hakkında kısa bir giriş yaptım. Daha sonra,
karşılaştığımız bazı sorunları ve bu sorunlara getirdiğimiz çözümleri anlattım ve tabii Ubuntu'nun
geleceği hakkında neler düşündüğümüzü açıkladım. Konuşmalar kaydedildi ve konferansa
katılamayanların da yararlanabilmesi için bir video hazırlandı.
- Canonical ve Ubuntu'dan önce neler yapıyordunuz? Şu anda özgür yazılım camiasında önemli bir
konumdasınız. Farklılıkları neler?
Canonical ve Ubuntu'dan önce, özgür yazılım topluluğuna ilk katkılarımı yaptığım Debian
projesindeydim ve çok aktif olarak çalıştım. Debian, özgür yazılım dünyasının nasıl işlediğini
öğrendiğim yerdir ve Ubuntu üzerindeki çalışmalarımız için hâlâ çok önemli bir temel oluşturuyor. Profesyonel olarak, Amerika Birleşik
Devletleri'nde pek çok teknoloji kuruluşunda çalıştım. Çalışmalarımda daima özgür yazılımlar kullandım, fakat Canonical özgür yazılım alanında
çalışan bir şirket olarak bu alanda karşıma çıkan ilk fırsattır.
- Ubuntu projesinin önümüzdeki beş yıl için hedefleri ve planları nelerdir?
Ubuntu, insanların yaşamlarında özgür yazılımı ifade eden bir araçtır. Genişletirsek, özgür yazılımların amaçları aynı zamanda
Ubuntu'nun da amaçlarıdır.
10
Masaüstü takımı için önemli bir kısıtlayıcı unsur da kurulum CD'sinin
boyutu. Bu kısıtlı alanı olabilecek en iyi şekilde kullanmak zorundalar. Bu
kararı almalarındaki gerekçelerden biri de, GIMP'in daha çok karmaşık
grafik işlemlerinde kullanılmasını sağlamak. Çok sayıda kullanıcımız,
yalnızca kesme ve yeniden boyutlandırma gibi basit işlemler için bu
uygulamayı kullanıyorlar. İhtiyaç duyduklarında GIMP'i depolardan
kurabilirler. Böylelikle biz de çok sayıda kullanıcının faydalanabileceği
Ayrıca, özgür yazılımların sadece geleneksel bilgisayarlarda değil; aynı PiTiVi video uygulaması gibi araçlara CD'de yer açabiliriz.
zamanda el aygıtlarında, eğlence uygulamalarında ve çeşitli alanlardaki
hesaplama işlemlerinde vb. kullanılmasını sağlamalıyız. İnsanlar kişisel Diğer konuya gelirsek, pencere düğmelerinin yerinin değiştirilmesine
Mark Shuttleworth karar verdi. Pencerenin sağ tarafındaki boşluğun
bilgisayarlar yerine bu tür aygıtlara yönelmeye başladılar.
ileride daha farklı şeyler için kullanılmasını istiyor. Bu konuyla ilgili
Ubuntu'nun en önemli hedeflerinden biri de Canonical'ın kâr eden bir kullanıcılarımızdan ve Ubuntu katkıcılarından gelen çok sayıda öneri
kuruluş olmasını sağlamaktır. Böylece, Ubuntu projesi Canonical'ın vardı, fakat o bu değişikliği tercih etti.
sponsorluğundan yararlanmaya devam edebilir.
- Ubuntu'nun daha fazla makineye girmesi için ileride bilgisayar
şirketleriyle antlaşmalar olacak mı? Örneğin Ubuntu Shop'ta Ubuntu
- Ubuntu bazı radikal kararlara imza atabiliyor. Örneğin pencere kurulu makinelerin satışını görebilecek miyiz?
düğmelerini sola taşımak, Gimp'i öntanımlı progamlardan çıkartmak
gibi. Bu kararları almadan önce yeterli muhasebe yapılıyor mu? Mark Canonical zaten pek çok bilgisayar üreticisiyle temas halinde, özellikle de
Shuttleworth'ün açıklamasına göre yapılıyor. Ancak bu topluluğa Dell ile. Linux'a ve Ubuntu'ya çok büyük destek veriyorlar. Ubuntu
dükkanında bilgisayarları görebileceğimizi zannetmiyorum, çünkü
yeterince iyi anlatılabiliyor mu?
bilgisayar üretimi ve satışı Canonical'in uzmanlık alanı değil. Bunun
Ubuntu içerisinde farklı durumlara göre farklı kararlar veriliyor. Verdiğiniz yerine; OEM üreticileriyle görüşüp, ürettikleri ve kendi kanalları
aracılığıyla satışlarını gerçekleştirdikleri bilgisayarların Ubuntu'ya uygun
bu iki örnek, birbirinden oldukça farklı:
GIMP ile ilgili karar masaüstü takımı tarafından alındı. Hangi masaüstü hale getirilmesi ve buna göre özelleştirilmesini sağlamaya çalışıyoruz.
sistem
üreticisi
ortaklarının
listesini
uygulamalarının kullanıcıya en iyi deneyimi sunacağını değerlendirerek ve Canonical'ın
topluluktan gelen fikirleri dikkate alarak, bu değişikliklerden önce ve http://webapps.ubuntu.com/partners/system/ adresinde ve topluluk
sonra durum değerlendirmesi yapmak bu ekibin sorumluluğunda. GIMP tarafından oluşturulan Ubuntu destekli bilgisayarların listesini
projesinin geliştiricileri ile de konuşuldu ve onlar da bu kararı http://help.ubuntu.com/community/UbuntuPre-installed
adresinde bulabilirsiniz.
desteklediler.
Özgür yazılımların insanların internet ve masaüstü deneyimlerini bir
bütün halinde sunması gerektiğini düşünüyorum. Bu iki teknolojik
kavram arasındaki ayrımlar özgür yazılım alanındaki yenilikleri
yavaşlatıyor. Bu yüzden, internet üzerindeki kontrol ve özgürlük
sorunlarını çözmeli ve şu ana kadar başarılamasa da topluluğu bu
sorunların aşılması konusunda yüreklendirmeliyiz.
11
- Ubuntu One projesine Ubuntu One Müzik Mağazası eklendi. Ubuntu adına yollar arıyoruz. Örneğin; yakın zamanda kişilerinizi Ubuntu One
One nereye gidiyor, neyi hedefliyorsunuz?
aracılığıyla, Ubuntu ve iPhone arasında eşitleyen bir açık kaynak iPhone
uygulaması yayınladık.
Ubuntu One'ın Ubuntu kullanıcılarına önemli hizmetler sunmak ve
Ubuntu projesinin devam edebilmesi için Canonical'ın finansal desteğini
sürdürmesi açısından çok önemli bir potansiyele sahip olduğunu - Linus Torvalds, Linux kernelinin gittikçe ağırlaştığını ve her sürümde
düşünüyorum. 10.04 sürümü ile gelecek olan müzik mağazası, gerçekten biraz daha performans kaybettiğini söylemişti. Red Hat ise bunu
heyecan oluşturan bir hizmet. Ubuntu One takımı, kullanıcılarımızın reddetmişti. Peki Canonical bu konuda ne diyor?
DRM kısıtlamaları olmadan müzik edinebilmelerini sağlayarak çok önemli
bir iş başardı. Henüz popüler müzikleri Ogg Vorbis biçimi ile edinemiyor Linux çekirdeğinin, genel olarak Ubuntu kullanıcılarının ihtiyaçlarını çok
olsak da, ileride bunun da sağlanabileceğini düşünüyorum.
iyi karşıladığını düşünüyorum. Kullanıcılarımız için performans tabii ki
önemli, fakat donanım desteği gibi daha önemli konular da var.
- ATI sürücüleri ile ilgili çok sayıda şikayet alıyoruz. Canonical, ATI
sürücüleri konusunda bir adım atacak mı?
- Richard M. Stallman, Miguel de Icaza'nın, Microsoft'un açtığı Open
Source Laboratuar'ına katılmasını eleştirmişti. Siz bu konu da neler
Gerekli bilgiler olmadan spesifik şikayetler hakkında yorum yapamam. söyleceksiniz?
Buna
bağlı
olarak,
Mono
Projesi'ni
nasıl
Ubuntu içerisinde sisteme en uygun yazılımların ve sürücülerin değerlendiriyorsunuz?
kullanılmasını sağlayarak kullanıcılarımıza en iyi deneyimi sunmaya
çalışıyoruz, tabii ki buna ATI da dahil. Ubuntu 10.04 ile gelen ATI Miguel ile tanışıyoruz, fakat onu bu işi kabul etmesindeki gerekçeler
sürücüsü, çok sayıda hatayı düzeltmek ve daha geniş çapta donanıma hakkında yorum yapacak kadar iyi tanımıyorum. Aynı şekilde Richard'ı
destek verebilmek için büyük değişlikler içeriyor.
da. Söyleyebilirim ki; diyalog ortamı oluşturarak sorunları ve çözümlerini
tartışmak yerine topluluğumuz kullanıcılarının bu denli büyük eleştiriler
getirmesi utanç verici bir durum.
- Cep telefonları için bir şeyler yapmayı düşünüyor musunuz, örneğin Mono konusuna gelirsek, Mono'nun bizim için çok önemli bir özgür
bilgisayarımızdan Ubuntu One bulut hesabımıza aktardığımız bir yazılım projesi olduğuna inanıyorum. Bununla birlikte, kabul etmek
müziği, videoyu, resmi, cep telefonumuzdan bulutumuza bağlanıp gerekir ki yazılım geliştirmek için .NET ortamını seçmek büyük bir risk.
çalıştırabilecek miyiz?
Çünkü, Microsoft'un dominant kontrolü altında. Microsoft, bu avantajı
özgür yazılım camiasına çeşitli yollarla saldırmak için kullanabilir. Önceki
İnsanların giderek daha fazla işini taşınabilir aygıtlarda yaptığını hareket ve davranışlarına bakarsak bu çok da
görüyoruz ve Ubuntu kullanıcılarına en iyi mobil deneyimi yaşatmak
uzak bir ihtimal değil.
12
Ayfer KAYA
[email protected]
Ben, Seninle Ben Oldum!
Bu satırları okuduğumuza göre her birimiz birer Linux kullanıcısı
ya da öyle olmasak da -küçük bir ihtimalle- uzaktan da olsa bu dünyanın
çok dışında olmayan Özgür Yazılım takipçileriyiz. Linux bir adım
ötemizde; elimizi uzatsak uzanabileceğimiz ufacık bir adım...
Richard Stallman'ın söylediği gibi var olan sistemin /düzenin
önüne geçilemiyorsa ona alternatif çözümler bulunur. Bu noktadan sonra
da artık bir 'seçim' söz konusudur. Ya var olan düzenin ardından gitmeye
devam ederiz ya da alternatifleri değerlendirir ve yolu değiştitiriz.
Özgürlük kolay kazanılmayan engebeli bir yol. Hele de var olan
sistemden rahatsızlık duyulmuyorsa; herkes memnunsa, söz konusu
değişim gerçekleşmeyebilir. Stallman'ın anlatımıyla öyle zamanlarda
birlikte çalışmak korsanlık olarak nitelendilir ve kullanıcıların yardımsız
bırakılması normal gelebilir. Ta ki durumun hiç de normal olmadığı fark
edilene kadar. Stallman bunu fark etti ve var olan sistemi reddetti.
Bizler de onun gibi dünyanın iyi bir yer olmasını istiyor, bu
konuda hepimize iş düştüğünü biliyor ve dünyanın daha yaşanabilir bir
yer olması için elimizden geleni yapmaya çalışıyoruz. Stallman'ın
bulduğu en iyi yol; GNU.. O üzerine düşeni yaptı ve Özgür Yazılım,
Windows ve türevlerinin en güzel alternatifi oldu. Ubuntu da Özgür
Yazılım'ın en güzel meyvesi. Bizler de Stallman'a kulak verdik ve
seçimimizi yaptık. Ayrıca da merak ettik, nedir bu Ubuntu?
Zimmerman'ın da belirttiği gibi Özgür Yazılım'ın amaçları aynı
zamanda Ubuntu'nun da amaçlarıdır. İlkel (!) Afrikalılar, Ubuntu'ya (Zulu
ve Xhosa dilinde); "Sen, sen olduğun için; ben, benim" ya da "Ben, seninle
ben oldum", "Ancak senin varlığın hayatıma anlam kazandırır", anlamlarını
yüklemiş ve değerlerini dışlarındaki insanlarla ölçmüşler: Çünkü hayat tek
başına yaşanılacak kadar çekici olmamıştır hiçbir zaman. Ubuntu, tüm
insanlığı birleştiren bir paylaşım /inanç düşüncesi olarak, Güney Afrika'nın
kurucu ilkelerinden biri olarak benimsenmiş ve bir Afrika Rönesansı
fikrine bağlanmıştır. Tamamiyle hümanist bir dünya görüşünü benimser
ve bunu da İnsanlık İçin Linux (Linux For Human) sloganı ile dile getirir.
Ubuntu, logosunda da kendine has ifadesiyle insanlar arasındaki
eşitliğe ve kardeşliğe bir daha dikkat çekerek insani duyguları hep en ön
plana taşır.. Logo; sadece insanların tamamlayabileceği bir bütün; sizler
de o bütünün parçalarısınızdır.
Ubuntu her şeyden önce özgür yazılıma
tamamen sadık kalmaya çalışır ve açık kaynağa
tam destek verilir: En başta açık kaynak
kullanma, geliştirme, paylaştırma ve bu noktada
akla gelebilecek her türlü teşviğe destek verilir.
Bu sadece yazılımlarla da sınırlı kalmaz ve
Ubuntu'yu benimsediğinizde siz de artık açık,
erişilebilir bir kişi olduğunuzu kabul eder,
başkalarının düşüncelerine saygı gösterir, onları onaylar, teşvik ve yardım
eder, bir bütünün parçalarını tamamlamanın mutluluğunu sonuna kadar
hisssedersiniz. Başkalarının üzüntüleri ya da herhangi bir acıya maruz
kalmaları sizleri de derinden yaralar ve harekete geçirir.
13
Ayfer KAYA
[email protected]
Stallman'ın deyimiyle bilim ancak çoğunluğun katkısıyla hızla
Ubuntu'da yazılımı kullanan kişi onu her türlü amaç uğrunda
gelişir
ve
Ubuntu bu hızlı gelişim ve katkılarla her altı ayda bir sürüm
çalıştırmakta serbesttir. Paylaşabilir, dağıtabilir, geliştirebilir, değiştirebilir,
yenilemekte, ihtiyaçlara en kısa sürede cevap vermektedir.
dağıtabilir ve hatta ticaretini bile yapabilir.
Ubuntu'da Amerika'yı yeniden keşfetmezsiniz ve var olan bilginin
üzerine ek yaparak onu değerlendirmeye çalışırsınız, var olan bilgi
üzerine bilgi eklendiği için sıfırdan başlanmaz ve amaca daha çabuk
ulaşılır. Bu da yine bir paylaşım ruhuna hayat verir. Var olan bilgi
değerlendirilerek değer kazandırılırken paylaşım ruhu can bulur , birlikte
yapabilmenin verdiği heyecan had safhaya ulaşır.
Aynı işi yapan sadece bir yazılım ile de sınırlı kalmazsınız
Ubuntu'da ve etrafınızdaki çeşitli alternatiflerden isteğinize en iyi cevap
verebilecek yazılımı kullanmakta özgürsünüzdür.
Açık kaynak olduğu için yazılımın kaynak kodları üzerinde diğer
işletim sistemlerinin aksine dilediğiniz gibi değişiklik yapma hakkına
sahipsiniz. Güvendesinizdir, yazılımlarınızın hakimi, denetleyicisi,
düzenleyicisi sizden başkası değildir. Güvenli bir sistemde güven
içerisindesinizdir.
En güzeli özgür yazılımlarda binlerce gönüllü birlikte çalıştığı için
çok çeşitli, her türlü probleme anında cevap veren, genişletilebilen ya da
ihtiyaca göre sınırlandırılabilen yazılım üzerinde her türlü hakka
sahipsinizdir: Sizindir.
Özgür yazılımlar ücretsiz, bedava demek değildir ancak Ubuntu
kullanıcılarına ücretsiz olacağı vaad edilmiştir. Böylelikle de kirli savaşların
yaşandığı olaylar Ubuntu üzerinden gerçekleşmez.Ubuntu son kullanıcıyı
hedef alan, güvenli, basit ve güncel bir işletim sistemidir.
Ubuntu'nun çoğu yazılımları GNU Genel Kamu Lisansı ile güvence
altına alınmış özgür yazılım/açık kaynak yazılımlardır. Ubuntu bütün
özelliklerini insani duygulardan esinlemiştir. Ubuntu'ya dair her ne varsa
önce insan /insanlık için geçerlidir ve temelini de bu felsefeden almıştır
(İnsanlık için Linux).
Özgürlüğümüze sahip çıkmak için önce farketmemiz
/farkettirmemiz sonra da savunmamız gerekir. Bu zor bir seçimdir ve
seçimimizde söz sahibi bizden başkası değildir /olmamalıdır. Söz konusu
özgürlükse ne vazgeçmek ne de sahip çıkmak kolay olacaktır. Çünkü siz
talip olmadıkça kimse size bunu teklif etmeyecektir... Ubuntu felsefesinde
insan değerlidir ve ondan önemli tek şey başka bir insandır.. Paylaşım,
kardeşlik ve insani değerlerin bu kadar yoğrulduğu başka bir sistem var
mıdır bilinmez.
"Geleceğimiz, bir kere daha, felsemize bağlı". Ubuntu sadece basit
bir işletim sistemi değil, bir hayat tarzıdır.Stallman söylenecek her şeyi
söylemiş, bize sadece tekrarlamak kalmış:, 'Özgür Yazılım kullanmayı hak
Özgür Yazılım'lar inanılması güç olsa da hiçbir karşılık
beklenilmeden hazırlanan ve size sunulan, sadece sizin için yapılan insani ediyorsunuz'.. Çünkü; "Başka bir dünya mümkün.." Gerçekten münkün...
duyguları harekete geçirebilmenin en güzel ifadesidir. Ödünç değildir,
İlkel Afrikalılar'dan öğrenecek daha çok şeyimiz var...
size verilmiştir. Sizin malınızdır ve malınızı istediğiniz gibi değerlendirme
hakkına sahipsinizdir.
Özgürlüğünüze sahip çıkın.. Onu savunmaya da...
14
Arda DÜLGER
Ubuntu Yazılım Merkezi
Yazılım gayet
hoş ve basit bir
arayüzle karşımıza
çıkıyor. İlk olarak
soldaki ağaç menüden
bahsedelim.
Ubuntu Yazılım Merkezi bizi uçbirimin korkutucu görüntüsünden,
Synaptic'in karmaşıklığından kurtaran, Karmic ile hayatımıza giren
program yükleyip kaldırmayı kolaylaştıran yeni ubuntu uygulamasıdır.
Ubuntu Yazılım Merkezi ile Ne Yapabiliriz?
Ubuntu Yazılım Merkezi basit ve gittikçe çekici bir hal alan
arayüzüyle birkaç fare tıklamasıyla istediğimiz programı kurmamızı ya da
kaldırmamızı sağlar.
Peki Sadece Program Kurup Kaldırmaya mı Yarıyor?
Şu an kısıtlı özellikleri olabilir ancak geliştiricilerin belirttiklerine
göre geleceği parlak bir uygulama. İlk sürümde program yükleme
kaldırma gibi işlemler yapabiliyorken, ikinci sürümde uygulama olmayan
paketlere de erişebilecek, Launchpad'deki PPA depolarına veya diğer
ekleyeceğimiz depolara da ulaşabileceğiz. Üçüncü sürümle ticari
yazılımları satın alabilecek, yazılımları oylayabilecek ve görüş
belirtebileceğiz. Daha da ilerisi için gdebi erişimi, güncelleme alımı,
yazılım önerisi gibi özelliklerin sunulması planlanıyor.
Ubuntu Yazılım Merkezi Kullanımı ve Ayrıntıları
Bu ayın sonlarına doğru kavuşacağımız ve uzun süre
desteklenecek olan (LTS) Ubuntu 10.04 için Ubuntu Yazılım Merkezini
tanıtmaya çalışalım:
Bu
menüyü,
kuracağımız ya
da sistemde hali
hazırda kurulu
olan yazılımları
listelemek için
kullanabiliriz.
Ya da doğrudan ana
ekrandan bir kategori seçerek
yazılımları listeleyebiliriz.
Kategori seçerek yolumuza
devam edelim. Ses ve video
kategorisine tıklayacak olursak
karşımıza o kategoride yer alan
onlarca yazılım içeren bir liste
çıkacak.
15
Arda DÜLGER
Listeden
istediğimiz yazılımı
kendimiz bulabileceğimiz
gibi, yukarıda bulunan
arama kutucuğunu
kullanarak hızlıca kurmak
istediğiniz yazılıma
erişebilirsiniz.
Yazılımı kurmaya karar verdiğimizde "Kur"
düğmesini kullanmamız yeterli olacaktır. Bizden yönetici
şifremizi isteyecek ve ardından kurulumu
gerçekleştirecektir.
Listedeki yazılımlara göz
atarken, daha önce
kullanmadığımız /bilmediğimiz
ya da merak ettiğimiz bir
yazılımla karşılaşabiliriz. Bu
durumda "Daha Fazla Bilgi"
düğmesi bize yazılım ile ilgili bir
ön bilgi sağlayabilir. Ancak
belirtmem gerekirse henüz
yeterli Türkçeleştirme çalışması
olmadığından açıklamalar
İngilizce. Bu düğme sayesinde
yazılımın bir ekran görüntüsüne
bile ulaşabiliriz.
Kurulu yazılımlara göz attığımızda, aynı şekilde sistemimizde
kurulu olan yazılımlar listelenmektedir. Hakkında bilgi almak istediğimiz
yazılım için "Daha Fazla Bilgi" düğmesini
kullanabiliriz. Yazılımı kaldırmak için, "Kaldır" düğmesi işimizi görecektir.
16
Arda DÜLGER
Ana ekranda
gördüğümüz "Öne Çıkan
Uygulamalar" kısmı bize,
kullanıcılar tarafından çok
fazla beğenilip kullanılan
yazılımlara göz atma şansı
verecektir.
Yine aynı ekranda karşımıza çıkan program kurma, kaldırma ve
hakkında bilgi alma gibi işlemlerini bu yollarla yapabiliriz.
Programın üst menüsüne göz atacak olursak, "Dosya, Düzenle, Ara,
Seçenekler, Yardım" şeklinde sıralanmış menüleri göreceğiz.
Tüm menü ve içerikleri;
Dosya
- Kur
- Kaldır
- Kapat
Düzen
- Geri Al
- Tekrar Yap
- Kes
Görünüm
- Tüm Yazılımlar
- CanonicalDestekli Yazılım
- Kopyala
- Ağ Bağlantısını Kopyala
- Yapıştır
- Sil
- Tümünü Seç
- Ara
- Yazılım Kaynakları
Yardım
- Yazılım Merkezi Yardım
- Çevrimiçi Yardım Al
- Bu Uygulamayı Tercüme
Edin
- Sorun Bildir
- Hakkında
Bu menüler arasından Düzenle >> Yazılım Kaynakları
seçeneği hakkında biraz bilgi vermek istiyorum. Bu seçenekte tahmin
edebileceğiniz gibi programda listelenecek yazılımların kaynakları ile
ilgili ayarlar mevcut.
İlk sekmemiz
"Ubuntu Yazılımı".
Buradan listelenecek
yazılımların, belirtilen
özelliklerine göre
listelenip
listelenmeyeceklerini
seçebilir ve hangi yansıyı
kullanmak istediğimizi
belirtebiliriz.
İkinci sekmemiz
"Diğer Yazılımlar". Buradan
farklı bir yansı ekleyebilir ya
da listede var olan ama
kullanımı aktif olmayan
yansıları etkinleştirebiliriz.
Yansı yerine aynı şekilde
kaynağı CD ROM olarak da
ekleyebiliriz.
17
Arda DÜLGER
Üçüncü
sekmemiz
"Güncellemeler". Burada
güncellemeler ile ilgili
ayarları görebiliriz.
Son
sekmemiz
"İstatistikler".
Kullandığımız
yazılımların hangi
yazılımlar olduğunu
ve bu yazılımları ne
sıklıkla kullandığımızı
geliştiricilere
bildirmemizi sağlar.
Ayrıntılı bilgi resimde
mevcut.
Böylece Ubuntu Yazılım Merkezi hakkında biraz bilgi
vermiş olduk. Son olarak söylemek istediklerim;
Dördüncü
sekmemiz "Kimlik
Sınaması". Eklediğimiz
depolar için anahtar
gerekiyorsa, buradan o
anahtarları ekleyebiliriz.
Lütfen gerek sistem gerekse uygulamalar sırasında
karşılaştığınız sorunları gerekli yerlere bildirin. Hata bildirimleri
sonrasında karşılaştığınız sorunlarla tekrar karşılaşma
olasılığınız ortadan kalkar ve geliştiricilere sizlerin de yardımı
dokunmuş olur.
Özgür günler geçirmeniz dileği ile...
18
Anıl ÇÖREKÇİOĞLU
Renklendirme
Eklentilerin Tanıtımı
Open Movie Editor açık kaynak bir video düzenleyici.
Gerçekten çok gelişmiş bir içeriğe ve yapıya sahip olan editor
birçok işe yarıyor ve sonuca ulaşmayı sağlıyor. Şimdi dilerseniz
Water: Su efekti, seçilen
kesime Compiz benzeri su efekti
uygular.
Kurulum için:
Twolayor: Seçilen kesim için
sadece siyah ve beyaz renkleri kullanır.
Kod:
sudo apt-get install openmoveieditor
http://freshmeat.net/projects/frei0r/
adresinden sağ üstteki download 'a tıklamak yeterli.
Eklentilerin Kurulumu
Transparancy: Seçilen kesim
için şeffaflık ayarları; aynı anda iki ayrı
videonun ön izlemesini sağlar.
TehRoxx0r:
Önceki karenin kenarlarına sonraki kareyi döşeyen, önizleme sağlayan
eklentidir.
Squareblur: Bulanıklık dengesini ayarlar.
İndirilen arşivi açınca, "cd" komutuyla dizine geçin.
Sırasıyla;
Kod:
./configure
make
make check
sudo make install
Kurulum aşaması biraz uzun sürebilir, sabırlı olun.
Sobel: Videoların tek renk, zıtlık tonlarında çizimini sağlar.
ekler.
sağlar.
Scanline0r: Videolara ilk televizyonlardaki gibi enlemsel siyah dalgalar
Saturat0r: Kontrastı siyah-beyazdan, canlı renklere kadar ayarlamayı
Pixeliz0e: Videoları x, y değerlerinde pixelize etmeyi sağlar.
19
Anıl ÇÖREKÇİOĞLU
Perspectiv: Sağ, sol , yukarı ve aşağı yönlerinde açı
dengesini sağlamaya yarar.
nosync0r: Videonun aşağı ve yukarı dengesini sağlar, bir
bakıma yukarıyı aşağıya taşır.
Mask0mate: Seçilen kısmı siyahlaştırır, eğer alt kısma bir
video eklenenirse seçilen kısım şeffaf olur veya videoda sadece
seçilen kısım gösterebilir.
Luminance: Hafif tonlarda siyah-beyaz efekti sağlar.
Edgeglow: Görünümü keskinleştirir.
Distot0r: Dalgalanma efekti.
Contrastor: Adı üzerinde.
Color Ditance: Beyaz ağırlıklı çizgileştirme.
Brightness: Beyaz bir perde oluşturma, beyaz dengesi arttırma
düzenleme.
R, G, B: Siyah-beyaz video efekti.
LetterB0xed: Yukarı ve aşağıdan siyah boşluklar bırakmayı,
sinema filmi benzeri görünüm sağlamaya yarar.
Color Curve: Öntanımlı gelen efektlerden biri, gelişmiş renk dengesi
ayarlamayı sağlıyor.
Lens Correction: İçe ve dışa bir çok açıdan az ve çok
ovalleştirme sağlar.
Audio Volume Filter: Öntanımlı efektlerden, ses yüksekliğini ve
alçaklığını bir çizgi ve Noktalar kullanarak düzenlemeye yarar. Automation
aracı yardımıyla düzenleme yapılır, "a" tuşuna basarak araca geçilebilir
Invert0r:Videoyu negatif hale getirir.
Hueshift0r: Ana renklerde renk değişimi sağlar.
Glow: Benzer tonları kaynaştırmayı sağlar.
Gamma: Gamma renk dengesi.
Flippo: Videoyu ters açıdan gösterme aracı, ayna benzeri
veya yukarıyı aşağıda gösterir.
Equaliz0: Bulanık beyaz perde.
Titles: Yazı eklemeyi sağlar, yazının üzerinde kullanılabilicek yegane
efektler;"Distotor" ve "transparency" 'dir. Ne yazık kı program Türkçe
karakterleri desteklemiyor.
Tanıdığı video uzantıları dv, mov, vob videoları ve nadiren de olsa
bazen .avi uzantısını tabii sadece ses olarak. .wav uzantısını da işler,
dönüştürmek için Kino ve Winff'ye ihtiyaç duyar ama iyi haber sizi hiç bir
zaman yarı yolda bırakmaz :)
Derleme yapabilmek için de;
Kod:
'sudo apt-get install build-essential'
paketini kurmanız yeterli.
20
Okan AKINCI
[email protected]
Bygfoot İncelemesi
Bu ayki yazımızda sizlere Linux'ta çeşitli futbol oyunlarından birisi olan futbol menajerliği
oyunu Bygfoot'u anlatmak istedik..
Her ne kadar Wine ve onun geliştirilmişi PlayonLinux sayesinde Championship Manager, Football
Manager ve Fifa Manager gibi popüler menajerliği oyunlarını Linux'ta oynayabilsek de bu oyunlar
nihayetinde emülatör yardımıyla çalışmakta olup, Linux'a destek vermemekte. Bygfoot ise ücretsiz,
açık kaynak bir alternatif olup Ubuntu depolarında bulunmaktadır.
Elbette Bygfoot'un yukarıda saydığım diğer oyunlar ayarında bir oyun olduğunu
söyleyemeyiz. Ayrıca bazı dağıtımlarda bu oyun Türkçe'yken Ubuntu'da henüz Türkçe değil.
Elbette Ubuntu'nun çevirileri de tamamlanacak ve her şey bir gün Türkçe olacaktır. Hatta belki bu yazıdan sonra Bygfoot'un çevirileri de başlar.
Bygfoot'u ilk çalıştırdığınızda karşınıza çıkan giriş ekranında, “Bunları biliyor muydunuz?” yazısı ile giriş seçenekleri mevcut. Buradan yeni
bir oyun başlatabiliyorsunuz. Bir sonraki ekranda hangi ülkenin ligini ve hangi takımı seçeceğinizi belirliyorsunuz. Oyunda dünyanın pek çok ligi
mevcut. Türkiye'dense Süper Lig, Birinci Lig ve İkinci Lig bulunuyor. Alt taraftaki boşluğaysa isminizi yazıyor ve profilinizi oluşturuyorsunuz. Artık
oyunu başlatabilirsiniz.
Oyuna girdiğinizde ilk önce karşınıza küçük bir pencere belirecek. Burada, sponsorluk tekliflerini değerlendiriyorsunuz. Ekranın sol tarafında
ise gördüğünüz oyuncu isimlerinin tanıdık olmadığını fark etmişsinizdir. Takımların sorun çıkarması ihtimali, her yıl kadroları düzenleyecek, takip
edecek topluluk desteğinin olmayışı nedeniyle kestirme bir çözüm uygulanıp, gerçek oyuncu isimleri oyuna eklenmemiş.
Oyuna girdiğinizde ilk önce karşınıza küçük bir pencere belirecek. Burada, sponsorluk tekliflerini
değerlendiriyorsunuz. Ekranın sol tarafında ise gördüğünüz oyuncu isimlerinin tanıdık olmadığını fark etmişsinizdir.
Takımların sorun çıkarması ihtimali, her yıl kadroları düzenleyecek, takip edecek topluluk desteğinin olmayışı nedeniyle
kestirme bir çözüm uygulanıp, gerçek oyuncu isimleri oyuna eklenmemiş.
21
Okan AKINCI
[email protected]
Ekranın sol tarafında oyuncu listeleri bulunuyor ve onları düzenliyorsunuz. Sağ
tarafında ise takımınızın bir sonraki maçı ile ilgili bilgiler yer alıyor. Üst taraftaki
sekmelerde ise idmanların düzeni belirleniyor, finansal duruma göz atılıyor,
stadyumun durumuna bakılıp, bilet fiyatları ayarlanıyor, istatistiklere göz atılıyor,
fikstürlere bakılıyor ve ayarlar yapılıyor. Otobüs şeklindeki butona bastığınızda ise bir
sonraki haftaya geçiyorsunuz. Tabii bir sonraki haftaya geçerken diğer takımların
maçlarını da görüyorsunuz. Yandaki buton ise transfer listesini görmenizi, bir başka
buton da oyunu kaydetmenizi sağlıyor.
Maçlara gelince maçlar ne yazık ki diğer menajer oyunlarının 10 yıl önceki
haline benziyor. Sadece yazılarla anlıyorsunuz durumu: Şu oyuncu gol attı, bu oyuncu
sol kanattan topu aldı, ilerliyor, savunma topu kurtardı ve orta sahaya verdi vs..
Toparlayacak olursak, Bygfoot benzerlerine göre geride kalsa da alternatif bir
oyun. Elbette oyun açık kaynak ve hızla gelişerek açıklarını kapatacaktır. Denemeye
değecek bir oyun ve isterseniz eğer siz de katkı sağlayabilirsiniz. Ya da sadece
oynamakla da yetinebilirsiniz.
Oyun hakkında daha fazla bilgi için sitesini ziyaret edebilirsiniz:
http://www.bygfoot.com/
Linux oyunlarla da çok güzel. Linux'la mutlu kalın..
22
Ramazan GÜRBÜZ
[email protected]
Bu ay ki konumuza başlamadan önce geçtiğimiz ay başladığım
Linux'ta Grafik Tasarım makalemize göstermiş olduğunuz ilgi ve epostalarınız için öncelikle çok teşekkür ediyorum. Gelen e-postalarınızın
hepsine kısa süre içerisinde cevap vermeye gayret ediyorum fakat
geçtiğimiz
ay
yoğun
bir
dönem
geçirdiğimden
dolayı
cevaplandıramadığım bazı e-postalar hala mevcut, bunları birkaç gün
içerisinde bildiğimce, elimden geldiğince cevaplandıracağıma emin olun.
Yeniden ilginize teşekkür eder, Linux ortamında grafik tasarım ile ilgili
Sudo'da görmek istediğiniz konular ve sorularınız için bize forumlarımız
veya e-posta adreslerimiz ile ulaşabileceğinizi ve bizlerin de en kısa
sürede görüş, öneri ve sorularınızı yanıtlamaktan mutluluk duyacağımıza
emin olun.
Makalemiz boyunca da çalışmalarımızda Inkscape'i kullanacak ve bu
program üzerinden anlatımlar yapmaya çalışacağım.
Yazılım depolarımızda ve internet üzerinden kolaylıkla
ulaşabileceğiniz Linux ortamında kullanabileceğiniz vektörel çizimler için
onlarca program bulunmasına rağmen Inkscape'i tercih etmemin sebebi
kullanışlı, kapsamlı, lisanlı ve yaygın olarak kullanılan türevlerinin
sunduğu imkanları sunan bir program olması.
Bu makalemizi hazırlarken amacımın;
- Vektörel tasarım yapmak isteyen başlangıç düzeyindeki kullanıcılar,
- Vektörel tasarımlar hakkında bilgi sahibi olmak isteyen kullanıcılar,
Geçtiğimiz ay başladığımız Linux'ta Grafik Tasarım anlatımlarına
- Vektörel çizimler yapan ve bu çalışmalarını Linux ortamında devam
bu ay vektörel çizimler ile devam edeceğiz. Vektörel çizimler bildiğiniz ettirmeyi tercih eden kullanıcılara hitap etmek olduğunu belirtmek isterim.
üzere matematiksel olarak belirlenen noktalar arasında çizgiler ve yaylar
oluşturarak ortaya çıkartılan, çözünürlük gibi bir sorunu olmayan ve
yüksek kalite elde edilmesi istenilen grafik çalışmaları için kullanılan bir
Vektörel Tasarımlara Başlamadan Önce..
çalışma biçimi.
Vektörel çizimler mimarlar gibi projelendirme yapan kişilerin de
Bu sebeple vektörel tasarımların kullanım alanları ilk bakışta kullandığı bir tabir. Örneğin muhtemelen duymuş olabileceğiniz Autocad
tabelalar, reklam panoları, pankartlar, broşür –afiş gibi ofset baskı gibi programlar ile yapılan çalışmalara da vektörel çizimler deniliyor fakat
ürünleri, matbaa ürünleri gibi yüksek derinlikte çözünürlük ve kaliteli bizim anlatacağımız yukarıda örneklerini verdiğim gibi tasarım çalışmaları
görüntü elde edilmesi istenilen tasarım çalışmalarıdır. Bunun yanında için yapılan vektörel çizimlerdir.
SUDO gibi e-dergilerin veya dijital çalışma ortamlarında grafiklerinizi
çizimleriniz ile özgün olarak oluşturmak istediğiniz tasarımlarda da
Vektörel tasarımlar ile profesyonel anlamda (iş anlamında genel
kaliteli görüntü elde etmek için kullanmak da mantıklı bir tercih olacaktır. olarak) ilgilenecek olursanız sadece kullandığınız program hakkında bilgi
sahibi olmanız yeterli olmayacaktır. Vektörel çizimler genel olarak aynı
Bu makalemizde size vektörel tasarımlar hakkında bilgi verirken mantık ile yani matematiksel olarak belirlenen
Linux çalışma ortamında vektörel çalışmalar yapmak için izlemeniz noktalar arasında oluşturduğunuz çizimler ile
gereken yolu tecrübe ettiğim kadarıyla tarif etmeye çalışacağım.
ortaya çıkartılıyorsa da kullanılan programların
23
Ramazan GÜRBÜZ
[email protected]
kendilerine özgü birçok farklı kaydedilme türü bulunmaktadır.
Ülkemizde yaygın olarak kullanılan Inkscape muadili vektörel
çizim programlarına bakacak olursak bu programların CorelDRAW ve
Adobe Illustrator olduğunu görürüz. Bu iki programın yaygın olarak
kullanılmasının bana göre birinci sebebi üniversitelerin Grafik Tasarımlar
ile ilgili bölümlerinde ağırlıklı olarak Illustrator öğretilmesinin ve vektörel
çizimleriniz ile yüksek kalitede görüntülü baskı ürünü elde etmek için
uğramanız gereken matbaa gibi baskı merkezlerinin seçim yapmaktan
ziyade alışık oldukları programı yani CorelDRAW'ı tercih etmesidir.
Bunun yan sebepleri de mutlaka vardır baskı makineleri ile kullandıkları
programların önceden senkronize edilmiş olması gibi teknik açıdan
alışılagelmiş tercihlerin kolay değişemeyecek olması gibi birçok sebep
olabilir. Şu an için bunları detaylandırmaya gerek yok ancak bizim bu
programların ve genel olarak çizimlerimizi baskı aşamasına geçirmek için
kullanabileceğimiz kayıt türlerini bilmemiz gerekiyor.
Vektörel Çizim Programları Arasında Gezintiler
CorelDRAW vektörel çizimler ile profesyonel anlamda
ilgilenecekseniz, ilk duyacağınız programdır, kaydedildiğinde kullandığı
kendine özgü kayıt türünün uzantısı *.cdr 'dir. CorelDRAW'ın ülkemizde
kullanımı ilginçtir, birkaç yılda bir yeni bir versiyonu çıkan programın
uzantısı olan *.cdr 'nin de kendi içerisinde farklılıkları bulunur, örneğin
CorelDRAW 10'da kaydettiğiniz bir çiziminiz *.cdr uzantısı ile kaydedilir
ama versiyonu 10'dur. Bunun yanında son CorelDRAW
versiyonu olan X4'te kaydettiğiniz bir çizimin de uzantısı
*.cdr'dir fakat bu sefer versiyonu 14'tür ve CorelDRAW 10
kullanan bir matbaa X4 ile kaydettiğiniz çizimi kabul
etmeyecektir çünkü
CorelDRAW 10, X4 versiyonu
ile kaydedilmiş dosyayı açamaz. Yeni versiyonlar eski versiyonların kayıt
türlerini elbette kabul eder. Ülkemizdeki matbaalarda bu gibi sorunlarla
karşılaşabilirsiniz. Bu noktada Inkscape'in güzel bir avantajı vardır ki
CorelDRAW'ın 7 versiyonundan X4 yani son versiyonuna kadar olan tüm
*.cdr dosyalarını Inkscape ile açabilirsiniz. Bu işlemi “Dosya”
menüsünden “içe Aktar” öğesi ile yapabilirsiniz. Bu Inkscape'in ayırt edici
ve diğer çizim programların hiçbirinde göremediğim bir özelliğidir.
Inkscape ile hazırladığınız bir çizimi ise Insckape'in kendi kayıt türü olan
*.svg ile kayıt ettiğinizde hemen hemen tüm çizim programları ile bu
çalışmayı zaten açabilirsiniz. Fakat bu noktada dikkat etmeniz gereken bir
önemli nokta şudur ki Inkscape kaydettiği dosyaları *.svg uzantısı ile
kaydetse de bu Inkscape'e özel bir *.svg kayıt türüdür, bu türü diğer
programlarda açarken ufak bir ihtimal de olsa sorun yaşayabilirsiniz,
bunu önlemek için kayıt esnasında “düz svg” (farklı programlar altında
standart svg olarak da geçebilir) olarak belirtilen seçenek ile
kaydederseniz bir sorun yaşamayacaksınızdır. Örneğin CorelDRAW
kaydedilen programlar altında otomatik olarak sıkıştırılan kayıt türlerini
kabul etmeyecektir.
CorelDRAW ile Inkscape arasında bu şekilde geçiş yapabilme
ihtimaliniz vardır ancak bu esnada vektörel çizimlerinizde ya da
kullandığınız renklerde kayıp yaşama ihtimaliniz de olacaktır, bu sadece
bu iki program arasında değil hemen her program arasında
yaşanmaktadır. Bu sorun nasıl olabilir? Örneğin svg olarak hazırladığınız
5x8 cm ebatlarında bir kartvizit çalışmasını CorelDRAW'a aldığınızda
arada birkaç milimetrelik boyut farklılıkları olabilir, bu önemlidir ama
giderilmesi zor bir sorun da değildir. Bu sorunları her iki programı da
kullanıyorsanız zaten kolaylıkla aşacak ve istenilen kayıt türü ile
çalışmanızı tamamlayacaksınızdır fakat son aşamaya geldiğinizde daha
genel kayıt türleri olan öncelikli olarak TIF ya da PDF
seçeneklerini kullanmanız sorun yaşama ihtimalinizi
hemen hemen sıfıra indirgeyecektir.
24
Ramazan GÜRBÜZ
[email protected]
kendilerine özgü birçok farklı kaydedilme türü bulunmaktadır.
Adobe Illustrator ülkemizdeki grafik
tasarım ile ilgili bölümlerde genel olarak ele
alınan ve bazı matbaaların da tercih edebileceği
bir program. Illustrator yalnızca vektörel
çizimler için değil daha da farklı olarak modelleme gibi boyutlu
çalışmalar için de kullanılmaktadır ve bu açıdan baktığımızda belki de
kendi kayıt türü olan *.ai uzantısı direkt olarak kendisi dışında birçok
program tarafından doğrudan açılamamasını bu durum açıklayabilir bize.
Ama elbette ki Inkscape bu noktada yine *.ait ve Illustrator'ın diğer kayıt
türleri olarak kullanılan *.eps ya da *.ai.svg uzantılı dosyaları
açabilmektedir ve Inkscape çalışmalarınızı *.svg olarak Illustator ile
paylaşabilirsiniz.
vektörel çizim çalışmalarına Inkscape'le başlamanın zamanı geldi.
Programımız aşağıda gördüğünüz gibi genel bir görüntüye sahiptir.
Illustator vektörel çizim yapmaktan farklı anlamda boyutlu
çalışmalar da yapabildiği için Illustrator'da kayıt edilmiş çalışmalar
içerisinde efektler kullanılmışsa bu dosyaları Illustrator dışında açtığınız
hemen her programda sorun yaşama ihtimaliniz vardır ve genel olarak
Inkscape diğer vektörel çizim programlarının hantallığının aksine
çalışmalarınız tamamı ile bozuk görüntüleneceğinden bu giderilmesi zor
hatta imkansız bir sorun haline gelebilir. Bunun çözümü için Illustrator son derece hızlı ve kararlı olarak çalışan bir programdır. Vektörel çizimler
yaparken çalışmalarınız detaylanıp büyüdükçe vektörel çizim programları
altında kaydettiğiniz çalışmanın kayıt türüne dikkat etmek gerekiyor.
yavaşlamaktadır, elbette Inkscape de yavaşlayacaktır çünkü bir noktadan
CorelDRAW ve Illustator dışında vektörel çizim anlamında sözü sonra çizimlerinizin ve programınızın kullandığı bellek ve işlemci ihtiyacı
geçen başka bir program bulunmamaktadır ve vektörel tasarım programı aşarak artık bilgisayarınızın donanımı ile ilgili olacaktır. Ama
çalışmalarınızda karşılaşacağınız özel kayıt türleri bahsettiğim türlerden diğer tüm çizim programlarından çok daha az bellek ve işlemci tüketen
farklı olmayacaktır. Vektörel grafik çalışmalarınızda programlar arasında Inkscape size diğer programlardan çok daha rahat bir çalışma ortamı
sağlıklı geçiş yapmak için *.svg uzantısı özellikle tercih etmeniz gereken sunacaktır. Bunu programın açılış hızından bile anlayabilirsiniz.
bir kayıt türüdür.
Kayıt türleri hakkında biraz bilgi sahibi olduktan sonra şimdi de
25
Ramazan GÜRBÜZ
[email protected]
Inkscape arayüz olarak basit ve kullanışlıdır. Programın ilk açılışında çalışma alanınızın sol kısımında göreceğiniz dikey menüde bulunan
simgeler tüm çizim araçlarını barındırmaktadır. Bu çizim araçlarına kısaca bakacak olursak:
Not 1: Ben bu araçların kısa tanımlamalarını yaparken siz de aynı zamanda ufak denemeler yaparak söylemek istediklerimi daha iyi anlatmış olmamı sağlayabilirsiniz.
Not 2: Bu araçlara tıkladığınızda aracınızın ayarlamaları varsa üst menüye bu araç ile ilgili kısımlar gelecektir. Bu kısımları araçlara özel olarak denedikçe göreceksiniz.
İlk öğe standart fare imleci olarak çalışmalarınızın içerisinde
seçimler yapmakta ve çalışmalarınızda genel olarak kullandığınız imleçtir.
İkinci öğe vektörel çizim yaptığınız bir çalışmanın çizgilerini ve
yaylarını
değiştirerek
vektörel
çiziminiz
üzerinde
değişiklik
yapabileceğiniz fare imlecidir.
Üçüncü öğe çizim objeleriniz üzerinde renk ve şekil olarak
değişiklikler yapabileceğiniz bir araçtır, kullanımı detaylı ve ileri aşamalı
olacağından şimdilik geçiyorum.
Yedinci öğe daireler ve elipsler oluşturmak için kullanılır. Bu aracı
kullanırken klavyenizden CTRL tuşuyla basılı tutmanız ise dairenizin tam
bir yuvarlak olarak çizilmesini sağlayacaktır. CTRL tuşu orantı katacaktır
çiziminize.
Sekizinci öğe çokgenler oluşturabileceğiniz bir araç, ayrıca yıldız
gibi bir çizim de yapabilirsiniz.
Dokuzuncu öğe yay çizebileceğiniz bir araç. Pek kullanışlı olmasa
da ihtiyaç duyabilirsiniz.
Dördüncü öğe olan büyüteç tahmin edeceğiniz üzere
çizimlerinize yaklaşıp uzaklaşmak için kullanabileceğiniz bir araç fakat
aynı işlemi klavyenizden CTRL tuşuna basılı tutarken farenizin tekerleği
ile de yapabilirsiniz.
Onuncu öğe serbest şekiller çizebileceğiniz bir araç, yalnız
belirtmem gerekirse bu araçla yaptığınız çizim farenizin en küçük
titreşimini dahi algılayacağı için büyük ihtimalle çizmeyi planladığınız gibi
düz çizgiler ya da yaylar oluşturamayacaksınız.
Beşinci öğe kare, dikdörtgen gibi çizimler için kullanacağınız
araçla
oluşturduğunuz
4
köşeli
çizimin
kenarlarını
da
yuvarlayabiliyorsunuz. Basit gelebilir fakat çizim yaparken kullanışlı bir
araçtır.
On birinci öğe kalem aracı, işte sıfırdan çizimler yapacağınız araç
budur. Bu araç ile belirli noktalar arasında düzgün çizgiler veya fare
hareketiniz ile belirleyeceğiniz yaylar oluşturarak çizimler yapabilirsiniz.
Bu aracı kullanmaya aşina olduğunuz sürece hemen her türlü çizim
programıyla çizimler yapabilirsiniz. Vektörel çizim programı kullanmanın
bu araçtan geçtiğini söylemem sanırım yanlış
olmayacaktır.
Altıncı öğe üç boyutlu kutular oluşturmak için kullanılıyor.
26
Ramazan GÜRBÜZ
[email protected]
Kalem Aracının Pratik Çalışması
Bu öğe için ufak bir çalışmayı şu şekilde yapabilirsiniz. Bu öğeyi seçtikten sonra çalışma alanınızdan herhangi bir noktaya tıkladıktan sonra
daha uzak bir noktaya tıkladığınızda düz bir çizgi elde etmiş olacaksınız. Hemen ardından çizimi tamamlamadan başka bir noktaya tıklayın fakat bu
kez farenizin tuşundan elinizi kaldırmadan farenizi sürükleyin, bu şekilde bir yay oluştuğunu göreceksiniz. Sonrasında ise başladığınız noktaya gelip
farenizle tıkladığınızda bir çizim oluşturmuş olacaksınız. İşte bu şekilde yapılan çizimler size kendi grafiklerinizi oluşturma imkanı verecektir. Bu
çizimi yaparken istediğiniz açı ile istediğiniz görüntüyü elde edememeniz çok normaldir. Mümkün olduğunca düşündüğünüz çizimin anahatlarını bu
şekilde oluşturmaya çalışın. Sonrasında ikinci öğe olarak bahsettiğim araçla bu yaptığınız çizime tıkladığınızda çizim üzerinde noktalar göreceksiniz.
Bunlar çizgiler ve yaylarınızın kesişim noktalarıdır. İşte bu ikinci araçla da bu çizgileri düzeltebilir, fazla olanları kaldırabilir yani kısacası yay veya
çizgilerinizle oluşturduğunuz çizim üzerinde değişiklik, ekleme ve çıkartmalar yapabilirsiniz. Bu ikinci aracı da kullanmaya başladıktan sonra rahatlıkla
artık vektörel çizimler yapabileceksiniz.
On ikinci öğe, fırça darbesi biçiminde çizimler yapmanıza olanak tanıyor. Pek kullanışlı bir araç olduğunu düşünmüyorum ama hayal
gücünüzün de sınırları yok, belki de bir yerlerde kullanabilirsiniz.
On üçüncü öğe, mevcut yolları silmek için kullanabileceğiniz bir araç. Yol derken kastettiğimiz çizimin yay ve çizgileri.
On dördüncü öğe, çizimlerinizin içini bir renk ile doldurmak için kullanabileceğiniz bir araç. Aracın detaylı kullanımı size ve merakınıza kalmış
elbette ki fakat bu aracı örneğin bir dairenin içini doldurmak için kullanmanız çok da pratik olmayabilir.
Mesela çizdiğiniz bir daireye standart fare imleciniz (birinci öğe) ile tıklayıp ardından çalışma alanınızın alt kısmında bulunan renk paletinden
bir renk seçtiğinizde dairenizin içi seçtiğiniz renkle dolacaktır. Yine aynı şekilde renk paleti üzerinde bulunan bir renge sağ tıklayıp açılan
seçeneklerden “Set Stroke” öğesine tıkladığınızda dairenizin çevresindeki kısmın rengi değişecektir. Bu kısım tüm çizimlerinizde standart olmayabilir,
siz çiziminizin çevresinde bulunan hat kısmını isteğe göre oluşturabilir ya da kaldırabilirsiniz. Bu detayları ilerde göreceğiz. Kısacası boya aracı farklı
özellikler için kullanılabilir ama standart boyama işlemi için böyle bir yol kullanmanız daha pratik olacaktır.
On beşinci öğe Metin Aracı. Bu araç ile tahmin edeceğiniz üzere yazılar yazıyorsunuz.
27
Ramazan GÜRBÜZ
[email protected]
On altıncı öğe, bende ekran çözünürlüğünden (1280x800) dolayı panelin alt kısmına taşan öğeleri “>” ok işaretine tıkladığınızda göreceksiniz
ki bu araçlardan “Connector” öğesi yollar (çizgi ya da yay) oluşturarak çizimleriniz arasında bağlayıcı görünen hatlar oluşturmaktadır. İhtiyacınıza
göre aynı işlemi kalem aracı ile de yapabilirsiniz.
On yedinci öğe olan “Geçişim” aracı renkle doldurduğunuz çiziminizin renk geçişlerini istediğiniz gibi ayarlamanıza olanak sağlayacaktır.
On sekizinci öğe “Damlalık” aracı ile de seçtiğiniz bir çizim için başka bir çizimin rengini aynen almanızı sağlayacaktır.
Bu araçların kullanımına hakim olmak zor değil, yalnızca ne kadar pratik yaptığınız ile alakalı vektörel çizim yapabilirsiniz bu da zamanla
oturacaktır.
Elbette ki Inkscape bu araçlardan ibaret değildir, örneğin katmanlar gibi önemli ve özel bir konumuz var fakat bu anlatımları önümüzdeki
sayıya bırakmak daha mantıklı olacaktır. Bu araçlarla pratik yapmak için bir aylık zaman bırakmak çok daha faydalı olacaktır bu aşamada diye
düşünüyorum.
Önümüzdeki sayı da Inkscape'i daha detaylı inceleyecek ve umuyorum ki Linux ortamında vektörel tasarımlar oluşturabilecek bilgiyi
aktarabilmiş olacağız. Sudo 19'da görüşmek üzere, Mutlu kalın.
28
Yaşar YEĞİN
Felâsife
Duvar kağıdı:
http://interfacelift.com/wallpaper_be
ta/details/2185/tree_of_life.html
”SüperKaramba” Simple CPU MEM
and NET monitor 1.4 (modifiye)
http://kdelook.org/content/show.php/Simple+CPU+
MEM+and+NET+monitor?content=91512
”SüperKaramba” 3D Desktop Clock
1.0 (modifiye)
http://kdelook.org/content/show.php/3D+Desktop+
Clock?content=95681
Kicons 2 (modifiye)
http://kdelook.org/content/show.php/Kicons+2?co
ntent=113652
Ubuntu Türkiye Forumlarında her ay en Güzel Masaüstü'nü seçiyoruz, Nisan Ayının En Güzel Masaüstüne sahip kullanıcısı;
Felâsife kullanıcı isimli Yaşar YEĞİN,
oldu. Kendisini tebrik ediyor, katılımı ve masaüstü ile ilgili detayları bizlerle paylaştığı için teşekkür ediyoruz..
Debian Kde4
Squeeze
29
Yaşar YEĞİN
Aşk-ı Debian
Temelinde aşk olanın hedefinde duygu olur.
O duyguya gârk olanın dünyası bir hoş olur.
Bilinmez nerede gezer; içmeden sarhoş olur.
Tutkun aşkı da geçti, bu da aşk-ı Debian olur.
Aşk dedikleri özgürlüğün zıttı bir durum olsa da.
Özgür tanımında esaretin yeri hiç bulunmasa da.
Debra’ın gözlerinde ne gördün söylene Murdock.
Mânân aşkı da geçti nicesi Mecnun-u Debian olur!
Özgürlüğün kisvesiyle ettin bizi kendine tutsak.
Söyle revâ mıdır bu böylesi hapiste esir tutmak.
Hani insan hürdü, yasak sanki elaleme bakmak.
Nazarın aşkı da geçti, ışıldaman nur-u Debian olur.
Bir kalbi ikiye bölüp ayrılıktan figân eylemişsin.
O yetmez gibi önümüze koyup remz eylemişsin.
Biz nasıl biliriz ki ayrılığı; vâsıl olamadık ki ona.
Şanın aşkı da geçti nâm-ı diğer baba Debian olur.
Açık Kaynak Dünyası duygularını anlatmaya henüz imkân bulamadı. "Şiir
altta yatanın üstte çıkmasıdır". Elbette ezici çarklardan kullanıcılar da
etkilenmekte ve çoğunluk Linux’tan sadece bir metâymışçsına
faydalanmakta...
O bir metâ değil, mânâdır.
O bir mal değil, candır.
El emeği göz nurudur,
Özgürlüğün belgesidir...
Umarız birgün açık kaynak hakkettiği yeri bulur, savaşmaktan
bulamadığı fırsatlara da kavuşur.
Özgürlük yoksa felsefe yok.
Felsefe yoksa derinlik yok.
Derinlik yoksa şiir de yok.
Şiir yoksa hayatın anlamı yok...
İsmin aşk ile koyulmuş senin, sırrın sıfatında mı?
Onca varisin var da onlardan sana fayda var mı?
Yoksa özgürlüğe giden yolcuya bunlar normal mi?
Katren aşkı da geçti, damlan umman-ı Debian olur.
Her şey aşkı geçmiş, sen aşık bile olmadın be Felâsife!
Yazılanlardan utan diyeceğim de sen bensin he Felâsife!
Öyleyse aşık ve mâşuk’u daha da birbirine karıştırma.
Duygun aşkı da geçti bundan âhırı Felâsife-i Debian olur..
30