Biyogüvenlik Formları

Transkript

Biyogüvenlik Formları
U.Ü
Veteriner
Fakültesi
Revizyon No
LABORATUVAR GÜVENLİK
PROSEDÜRÜ
Revizyon tarihi
Sayfa No
1/2
1. AMAÇ
U.Ü. Veteriner Fakültesi faaliyetleri laboratuarlarında güvenli çalışma koşullarının sağlanması için
hazırlanmıştır
2. KAPSAM VE SORUMLULUKLAR
Bu prosedürde anlatılan faaliyetler, Fakültenin tüm öğrenci, tanı ve araştırma laboratuarlarını kapsar.
3. UYGULAMA
Laboratuarlarda uyulması gereken genel kurallar
1. Kapıları açıp kaparken, bir laboratuara girip çıkarken özel dikkat gösterilmelidir
2. Yangın çıkışları, boy ve göz duşları daima açık tutulmalı ve engellenmemelidir
3. Laboratuarlarda sigara içmek, bir şeyler yemek veya içmek, makyaj yapmak yasaktır
4. Kişisel koruyucu kıyafet ve malzeme tüm laboratuar çalışmalarında kullanılmalıdır.
5. Laboratuardan çıkarken bu kıyafetler bulaştırma risklerini azaltmak için çıkarılmalıdır
6. Laboratuar çalışmalarında laboratuar önlükleri iliklenmiş olarak giyilmelidir
7. Saçılma ve sıçramalara karşı vücudu kapatan giysiler (kısa kollu, şort veya etek değil) giyilmelidir
8. Parmak, topuk ve ayağın üstünü örten kapalı ayakkabı giyilmelidir (açık ayakkabı ve terlikler uygun değildir
9. Yaralanma riskinin olduğu yerlerde güvenlik gözlüğü ve eldivenleri kullanılmalıdır.
10. Kimyasallarla çalışmalarda emniyet gözlüğü takılmalıdır
11. Tüm maddelerin (katı/sıvı) potansiyel olarak tehlikeli olduğu düşünülmelidir
12. Ağızla sıvı boşaltılması, pipetlerin çekilmesi yasaktır
13. Tüm atıklar laboratuar atık sistem prosedürlerine uygun kaplara atılmalıdır
14. Çalışma alanında gereksiz madde ve aparatlar bulundurulmamalıdır
15. Tüm kaplar, şişeler ve numuneler; isim, tarih, tehlike ve sistemin istediği bilgileri gösterecek şekilde etiketlenmelidir
16. Özel olarak imal edilmiş kap, şişe haricinde diğer kap veya şişelerin, özellikle yiyecek/içecek şişelerinin herhangi bir
sebeple laboratuarlarda kullanılması çok büyük kazalara yol açabilir
17. Tüm kaplar ve şişeler, dolu veya boş, uygun şekilde depolanmalı ve muhafaza edilmelidir
18. Çalışmalar bitince çalışma ortamı ve kullanılan malzemeler temizlenmeli, tüm cihazlar ve tesisat kapatılmalı, kullanılan
cihaz ve malzemeler esas yerlerine konmalıdır
19. Laboratuardan çıkarken eller iyice yıkanmalıdır
20. Göz kazaları halinde, tıbbi yardım beklenirken göz yirmi dakika akan suyla yıkanmalıdır
21. Yaralanma halinde ilk yardım istenmeli veya yapılmalı, amirlere haber verilmeli ve olay dökümante edilmelidir
22. Saçılma, kırılma veya kaza durumunda amirler mümkün olan en kısa sürede haberdar edilmelidir
23. Kaza, acil durum ve boşaltma işlemlerinde acil durumla görevli personel ve amirlerin talimatlarına uyulmalıdır
24. Kimyasallar veya elektrikli cihazlar ön bilgilendirme ve risk değerlendirmesi yapılmadan, normal bulunduğu mahalden
diğer bir mahale götürülmemelidir
25. Çalışanlar çalışma yaptıkları bölge için kendileri düzenli olarak risk değerlendirmesi yapmalıdırlar. Bu risk
değerlendirmesi için bir başkası veya sorumlular beklenmemelidir
26. Bina ve laboratuarda uygun yerlere yangın söndürücüler konulmuştur. Yangın söndürücülerin kullanımı halinde bina
sorumlusuna, yangın söndürücünün değiştirilmesi ve tekrar dolumunun ayarlayabilmesi için bilgi verilmelidir. Yangın
söndürücülerin amacı dışında kullanımı yasaktır
27. Laboratuarlarda tek başına çalışılmamalı, duyum mesafesinde veya çalışanın yerini bilen ikinci bir sahsın olması
sağlanmalıdır
28. Kimyasal maddeleri veya ekipmanları kullanılırken, kullanıcılar bu madde ve ekipmanın olası tehlikeleri konusunda tam
bilgi sahibi olmalıdırlar
Hazırlayan
Onay
Biyogüvenlik ve Atık Komisyonu
Prof. Dr. Hüseyin YILDIZ
U.Ü Veteriner Fak. Dekanı
U.Ü
Veteriner
Fakültesi
Revizyon No
LABORATUVAR GÜVENLİK
PROSEDÜRÜ
Revizyon tarihi
Sayfa No
2/2
29. Tüm tehlike arz eden olay ve kazalar bildirilmelidir
30. Yepyeni bir iş yapıldığında muhtemel tehlikeleri belirlemek için risk değerlendirmesi yapılmalıdır
Kimyasal madde ile çalışırken uyulması gereken genel kurallar
1. Kırılabilecek şişelerdeki kimyasalları taşırken muhakkak uygun bir taşıma sistemi, örneğin taşıma sepeti, kullanılmalıdır.
Birbiriyle reaksiyona girebilecek kimyasallar beraber taşınmamalıdır
2. Toksik, uçucu ve kokulu maddelerle çalışırken muhakkak çeker ocak kullanılmalıdır
3. Kimyasallarla temas eden deri bölgesi, kimyasalın konsantrasyonu ne olursa olsun yıkanmalıdır
4. Açık alevli veya kıvılcım çıkarıcı cihazlar, yanıcı sıvı ve buharlardan uzak tutulmalıdır
5. Tüm kimyasal kap ve şişeleri kullanım haricinde kapalı tutulmalıdır. Bu buharların ortama karışmasını sınırlar, saçılma
riskini azaltır
6. Şişmiş, akıtan veya şüpheli kimyasal kapları, şişeleri kullanılmamalı veya açılmamalı, güvenlik sorumlusuna danışılmalıdır
7. Tehlikeli kimyasalları kullanmadan önce muhakkak risk değerlendirmesi yapılmalıdır
8. Toksik, yüksek buhar basınçlı ve koroziv maddeler için mutlaka çeker ocak kullanılmalıdır
9. Kimyasalları akıtırken kap veya şişenin etiketi, damla ve akıntılardan zarar görmemesi ve kirlenmemesi için daima yukarı
getirilmelidir
10. Asit veya bazlar, küçük kaplara dolum için damacanalardan doğrudan akıtılmamalı, daima sifonlanmalıdır
11. Asitlerin ve katı kostiklerin üzerine hiçbir zaman su dökülmemelidir
12. Sıvıları büyük kaplardan küçük kaplara aktarırken uygun huni veya sistem kullanılmalıdır. Bu küçük kaplar da büyüğü
gibi aynen işaretlenmelidir
13. Şüphe halinde hiçbir İŞLEM YAPILMAMALI, danışılmalıdır
14. Atık kimyasallar lavabolardan dökülmemeli, usulüne uygun bertaraf için özel olarak işaretlenmiş kaplarda biriktirilmeli ve
prensipte (eğer karışımın özel bir tehlike yaratmadığı bilinmiyorsa) katiyetle birbirlerine karıştırılmamalıdır
15. Kimyasallarla kirli camlar da tehlikeli atık olarak bertaraf için ayrı toplanmalıdır
16. Bir laboratuara girince güvenlik işaret araçlarının yer ve işlevlerine dikkat edilmelidir
17. Laboratuarda çalışacak olanlar, çalışmaya başlamadan önce bu araç ve işaretler konusunda bilgi sahibi olmak
zorundadırlar
18. Kimyasal madde ile çalışırken oluşan kazalar sırasında Kimyasal Madde Kazaları Talimatı göre işlem yapınız
Radyo Aktif Madde ile Çalışma
1. Radyoaktif Madde Güvenlik Talimatı göre çalışma yapınız
Kontaminasyon Riski olan Biyolojik Materyalle Çalışma
1. Patojen etkenler çalışanlar etkenlerin özelliğine göre uluslar arası standartlara uygun laboratuar ortamlarını hazırlayarak
uygun prosedürlerle çalışmakla yükümlüdürler.
2. Enfekte materyal ile çalışırken oluşan kazalar sırasında Enfekte Materyal Kazaları Talimatı göre işlem yapınız
Hazırlayan
Onay
Biyogüvenlik ve Atık Komisyonu
Prof. Dr. Hüseyin YILDIZ
U.Ü Veteriner Fak. Dekanı
U.Ü
Veteriner
Fakültesi
Revizyon No
KİMYASAL MADDE
DEPOLAMA PROSEDÜRÜ
Revizyon tarihi
Sayfa No
1/5
1. AMAÇ
U.Ü. Veteriner Fakültesi faaliyetleri için satın alınan kimyasal maddelerin güvenli bir şekilde depolanmasını s a ğlamak için
hazırlanmıştır.
2. KAPSAM VE SORUMLULUKLAR
Bu prosedürde anlatılan faaliyetler, Fakültenin tüm idari ve akademik birimlerini kapsar.
3. KISALTMA ve TANIMLAR
4.
UYGULAMA
Tanımlama
1.
2.
3.
Üzerinde ek 1 de belirtilen TEHLİKELİ MADDE ETİKET (güvenlik) SEMBOLÜ ile tanımlanmamış kimyasal maddeler satın
alınmamalıdır.
Satın alındıktan sonra bölünen kimyasal maddelerin kapları üzerine maddenin adı, saflık derecesi, tarih yazılarak uygun
güvenlik sembolü içeren etiket yapıştırılır.
Bölünerek dağıtılması gereken kimyasalların bölünmesi sırasında kişisel laboratuar güvenliği tedbirleri alınmalıdır.
Depolama
4. Depolanan tüm kimyasalların tek tek, materyal güvenlik bilgi sayfaları basılır ve kimyasal maddelerin depolandığı
ve kolay ulaşılabilir ve görünür bir şekilde klasörde bulundurulur.
5. Kimyasal madde depolanan dolaplar ve oda kapıları üzerinde ilgili güvenlik sembolünü bulunmalıdır.
6. Kimyasal madde depolarının yetkisiz kişilerin ulaşımını engelleyecek önlemler alınmalıdır. Depolanan maddenin
özelliğine göre havalandırma ve ısı kontrolü sağlanmalıdır. Yanıcı maddelerin depolandığı yerde amaca uygun
yangın söndürücüler bulunmalıdır.
7. Kimyasal depolanmasında ek 2 verilen TEHLİKELİ MADDE DEPOLAMA MATRİSİ dikkate alınır.
Hazırlayan
Onay
Biyogüvenlik ve Atık Komisyonu
Prof. Dr. Hüseyin YILDIZ
U.Ü Veteriner Fak. Dekanı
U.Ü
Veteriner
Fakültesi
Revizyon No
KİMYASAL MADDE
DEPOLAMA PROSEDÜRÜ
Revizyon tarihi
Sayfa No
2/5
EK.1. TEHLİKELİ MADDE ETİKETLERİNDEKİ SEMBOL VE İŞARETLER İLE ALINACAK ÖNLEMLER
TEHLİKELİ ÖZELLİK
SEMBOL
PATLAYICI
Oksijensiz ortamda ani gaz
yayılımı ile ekzotermik reaksiyon
verebilen, kısmen kapatıldığında
ısınma ile kendiliğinden
patlayan, belirlenmiş test
koşullarında patlayan, çabucak
parlayan, katı, sıvı, macunumsu,
jelatinimsi haldeki madde ve
ürünler.
ALEVLENİR
Çok Kolay Alevlenir (F +):
Çok düşük parlama noktası (0
°C’den düşük) ve düşük
kaynama noktasına (35 °C’den
düşük) sahip sıvı haldeki madde
ve ürünler ile oda sıcaklığı ve
basınç altında hava ile
temasında yanabilen gaz
halindeki madde ve ürünler.
Kolay Alevlenir (F):
Ateş kaynağı ile kısa süreli
temasta kendiliğinden yanabilen
ve ateş kaynağının
uzaklaştırılmasından sonra da
yanmaya devam eden katı,
düşük parlama noktasına (21
°C’den düşük) sahip olan sıvı,
su ve nemli hava ile temasında,
tehlikeli miktarlarda, çok kolay
alevlenebilir gaz yayan madde
ve ürünler.
Alevlenir (F):
Düşük parlama noktasına (21 °C
– 51 °C) sahip sıvı haldeki
madde ve ürünler
Hazırlayan
ÖNLEMLER
Sigara içilmesi, kibrit, çakmak ve kıvılcım çıkartan
cisimlerin bulundurulmasını yasaklayın.
• Güneş ışığı ısı kaynakları ve fiziksel şoklardan
koruyun.
• İşyeri ortam havasında periyodik ölçümler yapın.
• Havalandırmayı sağlayın.
Sigara içilmesi, kibrit, çakmak ve kıvılcım çıkartan
cisimlerin bulundurulmasını yasaklayın.
• İyi havalandırılmış ve serin alanlarda depolayın.
• Dökülme ve sızıntıya karşı, depolarda drenaj
sistemi kurun.
• Depolama alanlarının çevresini güvenlik duvarı ile
çevirin.
• Reaksiyona girebilecek kimyasalları depo
alanında bulundurmayın.
• Depoların güvenlik topraklamasını yapın.
• Depolama sırasında araç ve depo arasında
güvenlik topraklamasını sağlayın.
• Statik elektriklenmeyi engelleyecek tüm önlemleri
alın.
• Çalışanların kullandıkları ayakkabı, eldiven ve
elbiselerin antistatik olmasını sağlayın.
• Yeterli sayıda uygun yangın söndürücü
bulundurun.
• Çalışanların teorik ve pratik yangın güvenliği ve
yangınla mücadele eğitiminden geçmesini
sağlayın.
Onay
Biyogüvenlik ve Atık Komisyonu
Prof. Dr. Hüseyin YILDIZ
U.Ü Veteriner Fak. Dekanı
U.Ü
Veteriner
Fakültesi
Revizyon No
KİMYASAL MADDE
DEPOLAMA PROSEDÜRÜ
OKSİTLEYİCİ
Özellikle yanıcı maddelerle
olmak üzere, diğer maddelerle
de temasında önemli ölçüde
ekzotermik reaksiyona neden
olan madde ve ürünler.
ZARARLI
Solunduğunda, ağız yoluyla
alındığında, deri yoluyla
emildiğinde insan sağlığı
üzerinde akut veya kronik
hasarlara veya ölüme neden
olan madde ve ürünler
AŞINDIRICI
Canlı doku ile temasında
dokunun tahribatına neden olan
madde ve ürünler.
TAHRİŞ EDİCİ
Mukoza veya cilt ile direkt olarak
ani, uzun süreli veya tekrarlanan
temasında lokal eritem, eskar
veya ödem oluşumuna neden
olabilen aşındırıcı olarak
sınıflandırılmayan madde ve
ürünler.
Hazırlayan
Revizyon tarihi
Sayfa No
Malzemeyi çok dikkatli taşıyın.
• Belirlenen yerlerde depolayın.
• Çalışmaları iyi havalandırılmış alanlarda yapın.
• Çalışma sonucu oluşan toz, sis, duman ve
buharlar kaynağından emilerek çalışma ortamı
dışına alınmalıdır.
• İşyeri ortam havasında periyodik ölçümler yaptırın.
• Çalışma alanlarında yeme/içmeyi yasaklayın.
• Çalışmalarda solunum, göz-yüz ve vücut
koruyucuları kullanın.
• Çalışanların periyodik sağlık kontrolleri ve
laboratuar analizlerini yaptırın.
• El, yüz ve vücut temizliğini sağlayın.
Belirlenen yerlerde depolayın.
• Çalışmaları iyi havalandırılmış alanlarda yapın.
• Çalışma sonucu oluşan toz, sis, duman ve
buharlar kaynağından emilerek çalışma ortamı
dışına alınmalıdır.
• İşyeri ortam havasında periyodik ölçümler yapın.
• Çalışma alanlarında yeme/içmeyi yasaklayın.
• Çalışmalarda solunum, göz-yüz ve vücut
koruyucuları kullanın.
• Çalışanların periyodik sağlık kontrolleri ve
laboratuar analizlerini yaptırın.
• El, yüz ve vücut temizliğini sağlayın.
Çalışmalarda solunum, göz-yüz ve vücut
koruyucuları kullanın.
• Göz, el, yüz ve solunum yolu temasından kaçının.
• Kaplarının kapalı olmasına dikkat edin, depolama
kurallarına uyun.
• Göz ve acil duş sisteminin çalışma alanında
olmasını sağlayın.
Çalışmalarda solunum, göz-yüz ve vücut
koruyucuları kullanın.
• Göz, el, yüz ve solunum yolu temasından kaçının.
• Çalışmaları iyi havalandırılmış alanlarda yapın.
• Depolamada belirlenen kurallara uyun.
• Göz ve acil duş sisteminin çalışma alanında
olmasını sağlayın.
Onay
Biyogüvenlik ve Atık Komisyonu
3/5
Prof. Dr. Hüseyin YILDIZ
U.Ü Veteriner Fak. Dekanı
U.Ü
Veteriner
Fakültesi
Revizyon No
KİMYASAL MADDE
DEPOLAMA PROSEDÜRÜ
ALERJİK
Solunduğunda, cilde nüfus
ettiğinde aşırı derecede
hassasiyet oluşturan ve daha
sonra maruz kalınması
durumunda karekteristik
olumsuz etkilerin ortaya
çıkmasına neden olan madde ve
ürünler.
• Soluma ile alerjik
• Cilt teması ile alerjik
KANSEROJEN
Solunduğunda veya ağız yoluyla
alındığında, deriye nüfuz
ettiğinde kanser oluşumuna
neden olan veya kanser
oluşumunu hızlandıran madde
ve ürünler.
MUTAJEN
Solunduğunda veya ağız yoluyla
alındığında, deriye nüfuz
ettiğinde kalıtımsal genetik
hasarlara yol açabilen veya bu
etkinin oluşumunu hızlandıran
madde ve ürünler.
ÜREME İÇİN TOKSİK
Solunduğunda veya ağız yoluyla
alındığında, deriye nüfuz
ettiğinde erkek ve dişilerin
üreme fonksiyon ve
kapasitelerini azaltan ve/veya
doğacak çocuğu etkileyecek
kalıtımsal olmayan olumsuz
etkileri meydana getiren veya
olumsuz etkilerin oluşumunu
hızlandıran madde ve ürünler.
ÇEVRE İÇİN TEHLİKELİ
• Çevrede su ortamı için
tehlikeli
• Su ortamı dışında çevre
ortamı için tehlikeli
Hazırlayan
Revizyon tarihi
Sayfa No
Toksik maddeler ve zararlılar ile aynı önlemler
alınır.
• Toksik maddeler ve zararlılar ile aynı önlemler
alınır.
Toksik maddeler ve zararlılar ile aynı önlemler
alınır.
Toksik maddeler ve zararlılar ile aynı önlemler
alınır.
Tehlikeli atık kurallarına uygun bertaraf edin.
• Su kaynaklarına ve atık su kanallarına
karışmamasını sağlayın.
• Karışması halinde yetkilileri uyarın.
• Çevre kirliliğini önlemek için uygun şekilde
depolayın.
Onay
Biyogüvenlik ve Atık Komisyonu
4/5
Prof. Dr. Hüseyin YILDIZ
U.Ü Veteriner Fak. Dekanı
U.Ü
Veteriner
Fakültesi
Revizyon No
KİMYASAL MADDE
DEPOLAMA PROSEDÜRÜ
EK.2.
Revizyon tarihi
Sayfa No
TEHLİKELİ MADDE DEPOLAMA MATRİSİ
Hazırlayan
Onay
Biyogüvenlik ve Atık Komisyonu
Prof. Dr. Hüseyin YILDIZ
U.Ü Veteriner Fak. Dekanı
5/5
U.Ü
Veteriner
Fakültesi
Revizyon No
Kimyasal Madde Kazaları Talimatı
Revizyon tarihi
Sayfa No
1/1
1. AMAÇ
U.Ü. Veteriner Fakültesi laboratuarlarında kimyasal madde ile çalışma sırasında ortaya çıkabilecek kazalar sırasında uyulması
gereken temel kuralları belirlemektir.
2. KAPSAM VE SORUMLULUKLAR
Bu prosedürde anlatılan faaliyetler, Fakültenin tüm öğrenci, tanı ve araştırma laboratuarlarını kapsar.
3. KISALTMA ve TANIMLAR
4.
UYGULAMA
Yüzey Kontaminasyonu
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Dökülen kimyasalın yayıldığı bölgeyi sınırlayın.
Kapıları kapatarak/kilitleyerek ve uyarı yazısı asarak dökülme bölgesini izole edin.
Çalışma arkadaşlarınızı uyarın; dökülme 5 litreden fazla ise veya çok tehlikeli bir madde döküldüyse alanı bosaltın!
Elektrik düğmelerini ve gaz vanalarını kapatın.
Dökülen maddeyi uygun şekilde temizleyin. Temizlik için öncelikle “materyal güvenlik bilgi sayfalarında verilen bilgileri
ve her birime elektronik ortamda gönderilmiş bulunan ‘Hazardous Laboratory Chemicals Disposal Guide’
kitabında belirtilen prosedür uygulanır.
Kontamine malzemeyi uygun etiketli atık kutusuna atın.
Olayı Üst’ünüze bildirin.
Personel Kontaminasyonu
7.
8.
9.
10.
11.
Çalışma arkadaşlarınızı uyarın.
Kontamine giysileri hemen çıkarın.
Suyu (duş/lavabo/göz yıkama ünitesi) bolca akıtarak etkilenmiş vücut bölgelerini 15-20 dakika yıkayın.
Eğer gerekli ise ilk yardım uygulayın.
Olayı Üst’ünüze bildirin.
Yangın – eğer yangın ve/veya duman saptadıysanız
12.
13.
14.
15.
16.
17.
40404'ü arayarak bildirin
Kapıyı kapatın ve en yakın yangın alarmını çalıştırın.
Çalışma arkadaşlarınızı uyarın.
Eğer eğitim aldıysanız ve yangın küçük ise yangın söndürücüyü kullanın.
Etrafı temizleyin.
Üst’ünüze bildirin.
Hazırlayan
Onay
Biyogüvenlik ve Atık Komisyonu
Prof. Dr. Hüseyin YILDIZ
U.Ü Veteriner Fak. Dekanı
U.Ü
Veteriner
Fakültesi
Revizyon No
Enfekte Materyal Kazaları Talimatı
Revizyon tarihi
Sayfa No
1/1
1. AMAÇ
U.Ü. Veteriner Fakültesi laboratuarlarında enfekte materyal ile çalışma sırasında ortaya çıkabilecek kazalar sırasında uyulması
gereken temel kuralları belirlemektir.
2. KAPSAM VE SORUMLULUKLAR
Bu prosedürde anlatılan faaliyetler, Fakültenin tüm öğrenci, tanı ve araştırma laboratuarlarını kapsar.
3. KISALTMA ve TANIMLAR
4.
UYGULAMA
Yüzey kontaminasyonu:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Kontamine alanı tespit edip, izole edin.
Beraber çalıştığınız kişileri uyarın.
Maşa/forseps yardımı ile kırık camları toplayın.
Dökülen sıvı üzerine absorban malzeme (kâğıt havlu veya süzgeç kağıdı) örtün; dökülenin
emildiğinden emin olun ve gerekirse bu işlemi tekrarlayın.
Absorban örtünün üzerine dezenfektan* dökün.
Dezenfektanın yaklaşık 20 dakika kalmasını sağlayın.
Absorbanı alın ve ortamı alkol veya yüzey deterjanı-su ile temizleyin.
Bu arada kirlenen materyali hemen (atık kabına) atın.
Üst’ünüze haber verin.
Personel kontaminasyonu:
1. Vücudun temas eden bölgesini sabunlu su ile, gözleri göz yıkama solüsyonu ile veya ağzı
SERUM FIZYOLOJIK ile yıkayın.
2. Kontamine giyeceği üzerinizden çıkarın.
3. İlk yardım uygulayın ve “acil durum” olarak davranın.
4. Üst’ünüze haber verin.
* Dezenfektan olarak çoğu dökülme olayında 1/100 sulandırılmış hipoklorid (çamaşır suyu)
yeterlidir.
Büyük miktarda kontamine materyal dökülmesi halinde 1/10’luk hipoklorit kullanılır.
ÖNEMLİ NOT: Alkol, uçucu özelliği nedeni ile “temas süresi” kısa olduğundan dolayı dökülme
sonrası yüzey dekontaminasyonu yapmak için önerilmez!
Hazırlayan
Onay
Biyogüvenlik ve Atık Komisyonu
Prof. Dr. Hüseyin YILDIZ
U.Ü Veteriner Fak. Dekanı
U.Ü
Veteriner
Fakültesi
Revizyon No
TIBBİ ATIK PROSEDÜRÜ
Revizyon tarihi
Sayfa No
1/1
1. AMAÇ
U.Ü. Veteriner Fakültesi faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan tıbbi atıkların kontaminasyona meydan vermeyecek şekilde
toplanmasının, taşınmasının sağlanması için hazırlanmıştır.
2. KAPSAM VE SORUMLULUKLAR
Faaliyetleri sonucu tıbbi atık üreten tüm Anabilim Dalları ve Fakülte Hastanesini kapsar.
3. KISALTMA ve TANIMLAR
TIBBİ ATIK: Ünitelerden kaynaklanan, enfeksiyöz, patolojik ve kesici-delici atıkları kapsar.
Enfeksiyöz Atık: Enfeksiyon yapıcı etkenleri taşıdığı bilinen veya taşıması muhtemel başta kan ve kan ürünleri olmak üzere
her türlü vücut sıvıları ile hayvan, organları, anatomik parçalar, otopsi materyali, plasenta, fetus ve diğer patolojik materyali;
bu tür materyal ile bulaşmış eldiven, örtü, bandaj, flaster, tamponlar, eküvyon ve benzeri atıkları; karantina altındaki
hastaların vücut çıkartılarını; bakteri ve virüs tutucu hava filtrelerini; enfeksiyöz ajanların laboratuvar kültürlerini ve kültür
stoklarını; araştırma amacı ile kullanılan enfekte deney hayvanlarının leşleri ile enfekte hayvanlara ve çıkartılarına temas
etmiş her türlü malzemeden kaynaklanan atıklar
Patolojik Atık: Cerrahi girişim, otopsi veya anatomi çalışması sonucu ortaya çıkan dokuları, organları, vücut parçalarını,
hayvan fetusunu ve hayvan cesetleri
Kesici-Delici Atık: Şırınga, enjektör ve diğer tüm deri altı girişim iğneleri, lanset, bisturi, bıçak, serum seti iğnesi, cerrahi
sütur iğneleri, biyopsi iğneleri, intraket, kırık cam, ampul, lam-lamel, kırılmış cam tüp ve petri kapları gibi batma, delme,
sıyrık ve yaralanmalara neden olabilecek atıklar
4.
UYGULAMA
Enfeksiyöz ve Patolojik Atık
1.
Anabilim Dallarında ve birimlerde oluşan tıbbi atıklar, “ Tıbbi Atık Toplama Kovası” yazılı kapaklı kovalar içerisindeki özel
kırmızı renkli ve üzerlerinde “Uluslararası Klinik Atıklar” amblemi ile “ DİKKAT TIBBİ ATIK” ibaresini taşıyan plastik
torbalara atılır. Kovaların kapakları daima kapalı tutulur. Torbaların en fazla ¾ doldurulur.
2.
Her zaman tıbbi atık torbaları, depolama ve taşıma esnasında ağızları kapalı tutulur. Birimlerde biriken atıklar temizlik
sorumluları tarafından tehlikeli atık toplama arabaları ile toplanır ve tıbbi atık deposuna götürülür ve düzenli olarak
depolanır.
Kesici-Delici Atık
3.
Kesici ve delici atıklara ilgili birimde bulunana ‘kesici ve delici atık kutularına’ atılır. Kutunun ¾ dolduğunda birim
sorumlusu tarafından ağızları kapatılarak tıbbi atık deposuna teslim edilir.
Temizlik
4.
Tıbbi atık arabası, konteynırı ve deposu sorumlu personel tarafından ‘Tıbbi atık ekipmanı temizlik planına’ göre
temizlenir ve dezenfekte edilir.
Hazırlayan
Onay
Biyogüvenlik ve Atık Komisyonu
Prof. Dr. Hüseyin YILDIZ
U.Ü Veteriner Fak. Dekanı
U.Ü
Veteriner
Fakültesi
Revizyon No
TEHLİKELİ KİMYASAL
ATIK PROSEDÜRÜ
Revizyon tarihi
Sayfa No
1/1
1. AMAÇ
U.Ü. Veteriner Fakültesi faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan tehlikeli kimyasal atıkların doğanın kirlenmesine meydan
vermeyecek şekilde toplanmasının, taşınmasının sağlanması için hazırlanmıştır
2. KAPSAM VE SORUMLULUKLAR
Anabilim Dalları ve Fakülte Hastanesini kapsar.
3. KISALTMA ve TANIMLAR
Tehlikeli atıklar : Aşağıda tanımlanan şekilde 3 gruba ayrılmıştır.
Genotoksik Atık: Hücre DNA’sı üzerinde mutasyon yapıcı, kanserojen veya insan veya hayvanda düşüğe neden
olabilen türden farmasötik ve kimyasal maddeleri, kanser tedavisinde kullanılan sitotoksik (antineoplastik) ürünleri ve
radyoaktif materyali ihtiva eden atıklar ile bu tür ajanlarla tedavi gören hastaların idrar ve dışkı gibi vücut çıkartıları
Kimyasal Atık: Ünitelerde tedavi, tanı veya deneysel araştırmalar gibi tıbbi alanlarda kullanılan ve insan ve çevre
sağlığı için çeşitli etkilerle zararlı olabilen kimyasal maddelerin katı veya sıvı atıkları
Katı Atık: Üreticisi tarafından atılmak istenen ve toplumun huzuru ile özellikle çevrenin korunması bakımından, düzenli
bir şekilde bertaraf edilmesi gereken katı maddelerdir.
4.
UYGULAMA
Genotoksik atıklar
1. Fakülte bünyesinde bu sınıf da en çok ortaya atık ethidium bromide ‘dir. Bu maddenin atıkları (jel) sadece bu
maddeye özgü etiketli kutularda saklanır. Kutunun ¾ dolduğunda Tehlikeli Kimyasal Atık Depo Sorumlusuna teslim
eder. Çözelti halinde bu maddeyi içeren atıklar, her birimde bulunan ‘Hazardous Laboratory Chemicals Disposal
Guide’ kitabının 222. sayfasında belirtilen prosedür ile zararsız hale getirilir.
2. Radyoaktif özellik taşıyan atıklar sadece bu maddeye özgü etiketli uygun kaplara alınır. Kullanım yerinde tutulmaz
derhal kullanıcısı tarafından Tehlikeli Atık Deposuna teslim edilir.
Kimyasal tehlikeli atıklar
3.
4.
5.
6.
Kimyasal atıkların biriktirilmesinde ekte verilen ‘birbirine karıştırılmaması gereken kimyasallar listesi’ dikkate alınır.
Ortaya çıkan organik çözücüler her birime verilen etiketli 10 litrelik polietilen bidonlarda saklanır. Bu bidonlar Kimyasal
Madde Depolama Prosedürüne göre muhafaza edilir.
Formaldehit içeren atıklar, satın alındığı kaplarda biriktirilir (Kaplar Tehlikeli Kimyasal Atık yazılı etiket ile tanımlanır).
Kaplar dolduğunda uygun şekilde kapatılarak Tehlikeli Kimyasal Atık Depo Sorumlusuna teslim edilir.
Bu prosedürde belirtilmeyen atıklara, her birimde bulunan ‘Hazardous Laboratory Chemicals Disposal Guide’
kitabında belirtilen prosedür uygulanır.
Katı tehlikeli atıklar
7.
Bu sınıftaki atıklar, kapaklı tehlikeli atık kovaları içine alınır. ¾ dolduğunda ağzı kapatılarak Tehlikeli Atık Deposuna
teslim edilir.
Hazırlayan
Onay
Biyogüvenlik ve Atık Komisyonu
Prof. Dr. Hüseyin YILDIZ
U.Ü Veteriner Fak. Dekanı
U.Ü
Veteriner
Fakültesi
Revizyon No
TIBBİ ATIK EKİPMANI TEMİZLİK PLANI VE
PROSEDÜRÜ
Revizyon tarihi
Sayfa No
1/1
1. AMAÇ
U.Ü. Veteriner Fakültesi faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan tıbbi atıkların taşındığı kalın plastikten yapılmış, ağzı kapaklı ve
tekerlekli arabaların temizlenmesi ve dezenfeksiyon planı ve işlemin nasıl yapılacağını açıklamak için hazırlanmıştır.
Sorumlu: Tıbbi atık arabasını geçici depolama alanına götüren kişidir.
Sorumlulukları; Önlük giymiş şekilde, mutlaka eldiven kullanarak tıbbi atıkları tıbbi atık arabası ile taşımaya yetkili (belediye)
araçlara yükler. Tıbbi atık arabası, her boşaldığında 1/100 oranına sulandırılmış çamaşır suyu ile (20 litre) plastik fırça
kullanılarak fırçalanır ve en az 30 dk bu şekilde bırakılır ardından arabadaki su boşaltılır ve temiz su ile durulanarak
kurumaya bırakılır.
Hazırlayan
Onay
Biyogüvenlik ve Atık Komisyonu
Prof. Dr. Hüseyin YILDIZ
U.Ü Veteriner Fak. Dekanı
U.Ü
Veteriner
Fakültesi
Revizyon No
Radyoaktif Madde Güvenlik
Talimatı
Revizyon tarihi
Sayfa No
1/1
1. AMAÇ
U.Ü. Veteriner Fakültesi laboratuarlarında radyoaktif madde ile çalışma sırasında ortaya çıkabilecek kazalar sırasında
uyulması gereken temel kuralları belirlemektir.
2. KAPSAM VE SORUMLULUKLAR
Bu prosedürde anlatılan faaliyetler, Fakültenin tanı ve araştırma laboratuarlarını kapsar.
3. KISALTMA ve TANIMLAR
4.
UYGULAMA
1. Radyoaktif madde kullanan tüm laboratuvarların kapısında “Dikkat – Radyoaktif Madde” uyarı işareti
bulunmalıdır. Bu lab.lar kilitlenebilir kapılara sahip olmalı; çalışma olmadığı sürece kilitli tutulmalıdır.
Kilitlenebilir kapısı olmayan lab. Radyoaktif madde ile çalışma/depolama için kullanılamaz!
2. Radyoaktif maddeyle temas eden tüm ekipman “radyasyon” sembolü ile etiketlenmelidir.
3. Raydoaktif madde mümkün olduğunca küçük bir alanda muhafaza edilmeli, tüm çalışmalar plastik kaplı bir
tutucu ile gerçekleştirilmeli ve tutucunun “radyoaktif” maddeyle temas eden kısmı bantla işaretlenmelidir.
4. Radyoaktif madde, buzdolabı veya derin dondurucuya kilitli kutularda konmalı veya kilitli buzdolabı
veya derin dondurucuda saklanmalıdır. Kilitli kutulara veya buzdolabı derin donduruculara sadece
radyoaktif madde ile çalışmaya yetkili olan laboratuvar personeli ulaşabilmelidir.
5. Yapılan çalışma ve laboratuvarın kullanımı ile ilgili ayrıntılı prosedürler laboratuvarda hazır
bulunmalıdır.
6. El bileğini koruyan tipte çift kat eldiven dahil, uygun giyin ve dıştaki eldivenleri sık sık degiştirin.
7. Her zaman madde ile aranızda uygun mesafeyi koruyun, masa ve yüz koruyucu kullanın; prosedürleri
hızlı, etkili ve tam olarak gerçekleştirin.
8. Çalısma alanınızı kontaminasyon açısından düzenli olarak izleyin ve varsa hemen uygun radyoaktif
yıkama köpügü/ tozlarını kullanın; atık materyali uygun şekilde imha edin.
9. Tüm işlemleri tamamladıktan sonra radyoaktif maddeyi iyice kaplayın, kaldırın, Koruyucu giysileri
çıkarın, dekontamine edin; alanı kontrol edin, gerekiyorsa dekontamine edin, ellerinizi yıkayın ve tekrar
kontrol edin!
10. Radyoaktif madde dökülmesi gibi acil bir durumda alanı sınırlayın ve hemen üstünüze haber verin!
Hazırlayan
Onay
Biyogüvenlik ve Atık Komisyonu
Prof. Dr. Hüseyin YILDIZ
U.Ü Veteriner Fak. Dekanı

Benzer belgeler