Tedavisi - Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesi

SAĞLIKTA ADRES
BAŞKENT
SAYI 8 / GÜZ 2012
Başkent Üniversitesi Hastanesi yayınıdır.
TANI VE TEDAVİ BİRİMLERİ
Acil Tıp
Anesteziyoloji
-Ağrı kliniği
Aile Hekimliği
Beyin ve Sinir Cerrahisi
Çocuk Cerrahisi
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
Dermatoloji
-Aşırı Terleme Tedavisi
-Botox Uygulaması
-Fototerapi
Diş Hekimliği
Endokrinoloji
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon
Gastroenteroloji
Genel Cerrahi
-Yanık Polikliniği
Göğüs Hastalıkları
-Sigara Bırakma Kliniği
-Uyku Laboratuarı
Hematoloji
Kalp Damar Cerrahisi
Göz Hastalıkları
Kadın Hastalıkları ve Doğum
-Tüp Bebek
Kardiyoloji
Kulak Burun Boğaz Hastalıkları
Nefroloji
-Ayaş Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi
-Yapracık Geriatri ve Psikososyal Rehabilitasyon
Merkezi
-Yenikent Diyaliz
Nöroloji
Nükleer Tıp
Ortopedi ve Travmatoloji
Patoloji
Plastik ve Rekonsrüktif Cerrahisi
Psikiyatri
Romatoloji
Radyodiagnostik
Tıbbi Genetik
Tıbbi Onkoloji
Üroloji
-Taş Kırma Kliniği
-Ürodinami Laboratuarı
İÇİNDEKİLER
04
8]P'U$\üHJO<(ûú/.$<$
8]P'U$\üHJO<(ûú/.$<$
%DüNHQWhQLYHUVLWHVL7×S)DNOWHVL
%DüNHQWhQLYHUVLWHVL7×S)DNOWHVL
(QIHNVL\RQ+DVWDO×NODU×YH.OLQLN
(QIHNVL\RQ+DVWDO×NODU×YH.OLQLN
0LNUREL\RORML$QDELOLP'DO×
0LNUREL\RORML$QDELOLP'DO×
Uzm.Dr.
Dr.Burcu
BurcuAKIN
AKINSARI
SARI
Uzm.
%DüNHQWhQLYHUVLWHVL7×S)DNOWHVL
%DüNHQWhQLYHUVLWHVL7×S)DNOWHVL
3VLNL\DWUL$QDELOLP'DO×
3VLNL\DWUL$QDELOLP'DO×
!ILELERÝlOCUKLARÜNÜNÝOKULAÝBAÛLAMASÜYLAÝBIR
!ILELERÝlOCUKLARÜNÜNÝOKULAÝBAÛLAMASÜYLAÝBIR
LIKTEÝZORLUÝBIRÝSÜNAVLAÝKARÛÜÝKARÛÜYAÝKALÜRLARÝ"UÝ
LIKTEÝZORLUÝBIRÝSÜNAVLAÝKARÛÜÝKARÛÜYAÝKALÜRLARÝ"UÝ
DyNEMDEÝlOCUKÝKENDIÝBAÛÜNAÝlyZMESIÝGERE
DyNEMDEÝlOCUKÝKENDIÝBAÛÜNAÝlyZMESIÝGERE
KEBILECEKÝSORUNLARLAÝ
SORUNLARLAÝTANÜÛÜRÝ
TANÜÛÜRÝaOCUØUNUNÝ
aOCUØUNUNÝAR
AR
KEBILECEKÝ
KADAÛÝEDINMEÝSÜNÜFTAÝKURALLARAÝUYMAÝKALEMÝ
KADAÛÝEDINMEÝSÜNÜFTAÝKURALLARAÝUYMAÝKALEMÝ
TUTMAÝHARFLERIÝ
HARFLERIÝyØRENMEÝ
yØRENMEÝOKUMAYAZMAYAÝ
OKUMAYAZMAYAÝ
TUTMAÝ
GElMEÝMATEMATIKÝ
MATEMATIKÝIÛLEMLERIÝ
IÛLEMLERIÝGIBIÝ
GIBIÝZORLUKLARLAÝ
ZORLUKLARLAÝ
GElMEÝ
KARÛÜLAÛACAØÜNÜÝBILENÝAILELERÝlOCUKLARÜNÜNÝBUÝ
KARÛÜLAÛACAØÜNÜÝBILENÝAILELERÝlOCUKLARÜNÜNÝBUÝ
S~RECEÝHAZÜRÝ
HAZÜRÝOLUPÝ
OLUPÝOLMADÜKLARÜÝ
OLMADÜKLARÜÝKONUSUNDAÝ
KONUSUNDAÝ
S~RECEÝ
HAKLÜÝBIRÝKAYGÜÝYAÛARLARÝ"UÝNEDENLEÝDEÝARAÛTÜR
HAKLÜÝBIRÝKAYGÜÝYAÛARLARÝ"UÝNEDENLEÝDEÝARAÛTÜR
MACÜLARÝlOCUØUNÝOKULAÝHAZÜRÝOLUPÝOLMADÜØÜNÜÝ
MACÜLARÝlOCUØUNÝOKULAÝHAZÜRÝOLUPÝOLMADÜØÜNÜÝ
BELIRLEMEKÝ~ZEREÝ
~ZEREÝBIRlOKÝ
BIRlOKÝlALÜÛMAÝ
lALÜÛMAÝYAPMÜÛTÜRÝ
YAPMÜÛTÜRÝ
BELIRLEMEKÝ
"UÝARAÛTÜRMALARÝSONUCUNDAÝDAݱOKULÝOLGUN
"UÝARAÛTÜRMALARÝSONUCUNDAÝDAݱOKULÝOLGUN
LUØU²ÝADÜÝVERILENÝTANÜMLAMAÝOLUÛTURULMUÛTUR
LUØU²ÝADÜÝVERILENÝTANÜMLAMAÝOLUÛTURULMUÛTUR
„2&8Û818=2.8/$
HAZIR MI?
12
/KULUNÝ/LGUNLUØU
/KULUNÝ/LGUNLUØU
„/KULÝVEÝ
VEÝEVÝ
EVÝARASÜNDAKIÝ
ARASÜNDAKIÝGElIÛTEÝ
GElIÛTEÝYUMUÛAKLÜKÝ
YUMUÛAKLÜKÝ
„/KULÝ
K~LT~RELÝDUYARLÜLÜKÝGIBI
K~LT~RELÝDUYARLÜLÜKÝGIBI
„/KULÝyNCESIÝ
yNCESIÝEØITIMLEÝ
EØITIMLEÝILKOKULDAKIÝ
ILKOKULDAKIÝEØITIMÝ
EØITIMÝ
„/KULÝ
ARASÜNDAKIÝGElIÛTEÝYUMUÛAKLÜK
ARASÜNDAKIÝGElIÛTEÝYUMUÛAKLÜK
„dØRETILECEKÝBILGILERINÝ
BILGILERINÝKALITESIÝ
KALITESIÝyØRETMEÝ
yØRETMEÝHÜ
HÜ
„dØRETILECEKÝ
ZÜNÜNÝUYGUNLUØUÝ
UYGUNLUØUÝVEÝ
VEÝyØRENILENLERÝ
yØRENILENLERÝARASÜNDAKIÝ
ARASÜNDAKIÝ
ZÜNÜNÝ
ILIÛKININÝKURULMASÜ
ILIÛKININÝKURULMASÜ
„(ERÝBIRÝ
BIRÝlOCUØUNÝ
lOCUØUNÝBIREYSELÝ
BIREYSELÝIHTIYAlLARÜÝ
IHTIYAlLARÜÝHAK
HAK
„(ERÝ
KÜNDAÝFARKÜNDALÜØÜNÝOLMASÜÝ3OSYOK~LT~RELÝVEÝ
KÜNDAÝFARKÜNDALÜØÜNÝOLMASÜÝ3OSYOK~LT~RELÝVEÝ
EKONOMIKÝFARKLÜLÜKLARÝGIBI
EKONOMIKÝFARKLÜLÜKLARÝGIBI
„/KULÝYyNETIMININÝ
YyNETIMININÝyØRETMENLERINÝ
yØRETMENLERINÝlABASÜÝ
lABASÜÝVEÝ
VEÝ
„/KULÝ
BAÛARÜSÜNAÝYyNELIKÝFARKÜNDALÜØÜNÜNÝOLMASÜ
BAÛARÜSÜNAÝYyNELIKÝFARKÜNDALÜØÜNÜNÝOLMASÜ
„!ILELERINÝKATÜLÜMÜNÜNÝSAØLANMASÜÝVEÝBAÛARÜ
„!ILELERINÝKATÜLÜMÜNÜNÝSAØLANMASÜÝVEÝBAÛARÜ
SÜZÝlOCUKLARÜNÝDESTEKLENMESI
SÜZÝlOCUKLARÜNÝDESTEKLENMESI
"UNA×GyRE×
GyRE×OKUL×
OKUL×OLGUNLUÓU×
OLGUNLUÓU×lOCUÓUN×
lOCUÓUN× „"AÛARÜSÜZÝPROGRAMÝVEÝUYGULAMALARÜNÝDEØIÛ
"UNA×
„"AÛARÜSÜZÝPROGRAMÝVEÝUYGULAMALARÜNÝDEØIÛ
OKULDA× KENDISINDEN×
KENDISINDEN× BEKLENILENLERI×
BEKLENILENLERI× TIRILEBILMESI
OKULDA×
TIRILEBILMESI
BAÖARËLË×BIR×
BIR×ÖEKILDE×
ÖEKILDE×YERINE×
YERINE×GETIRMEYE×
GETIRMEYE× „aOCUKLARAÝKENDIÝYAÛAMÝALANLARÜNDAÝHIZMETÝ
BAÖARËLË×
„aOCUKLARAÝKENDIÝYAÛAMÝALANLARÜNDAÝHIZMETÝ
HAZËR×OLMASË×
OLMASË×OKUL×
OKUL×EÓITIMINI×
EÓITIMINI×BAÖARA
BAÖARA VERILMESI
HAZËR×
VERILMESI
CAK×GELIÖIMSEL×D~ZEYE×GELMESI×OLARAK× „3ONUlLARÝIlINÝSORUMLULUKÝALMA
CAK×GELIÖIMSEL×D~ZEYE×GELMESI×OLARAK×
„3ONUlLARÝIlINÝSORUMLULUKÝALMA
TANËMLANMËÖTËR×/KUL×OLGUNLUÓUNUN×~l× „,IDERLIKÝVASFÜNAÝSAHIPÝOLMA
TANËMLANMËÖTËR×/KUL×OLGUNLUÓUNUN×~l×
„,IDERLIKÝVASFÜNAÝSAHIPÝOLMA
BILEÖENI×VARDËR
BILEÖENI×VARDËR
yZELLIKLERIÝDIKKATEÝALÜNARAKÝINCELENIR
yZELLIKLERIÝDIKKATEÝALÜNARAKÝINCELENIR
„aOCUØUNÝOLGUNLUØU
„aOCUØUNÝOLGUNLUØU
„/KULUNÝOLGUNLUØU
„/KULUNÝOLGUNLUØU
!ILEÝVEÝ
VEÝ$ESTEKLEYENÝ
$ESTEKLEYENÝ4OPLUMUNÝ
4OPLUMUNÝ
!ILEÝ
„!ILEÝVEÝDESTEKLEYENÝTOPLUMUNÝOLGUNLUØU
„!ILEÝVEÝDESTEKLEYENÝTOPLUMUNÝOLGUNLUØU
/LGUNLUØU
/LGUNLUØU
aOCUØUNÝ/LGUNLUØUÝ
aOCUØUNÝ/LGUNLUØUÝ
„/KULAÝBAÛLAMAÝZAMANÜÝGELDIØINDEÝlOCUØUNÝ
„/KULAÝBAÛLAMAÝZAMANÜÝGELDIØINDEÝlOCUØUNÝ
„&IZIKSELÝGELIÛIMÝ
GELIÛIMÝMOTORÝ
MOTORÝGELIÛIMÝ
GELIÛIMÝB~Y~MEÝ
B~Y~MEÝ
„&IZIKSELÝ
VERILERIÝVEÝYETENEKLERI
VERILERIÝVEÝYETENEKLERI
„ÙÛLERIÝSÜRASÜYLAÝYAPABILMEÝDAYANÜÛMAÝEM
„ÙÛLERIÝSÜRASÜYLAÝYAPABILMEÝDAYANÜÛMAÝEM
PATIÝVEÝKENDIÝDUYGULARÜNÜÝIFADEÝEDEBILMEÝGIBIÝ
PATIÝVEÝKENDIÝDUYGULARÜNÜÝIFADEÝEDEBILMEÝGIBIÝ
SOSYALÝVEÝDUYGUSALÝGELIÛIMI
SOSYALÝVEÝDUYGUSALÝGELIÛIMI
„dØRENMEYEÝOLANÝ
OLANÝMERAKÝ
MERAKÝyØRENMEÝ
yØRENMEÝHEVESIÝ
HEVESIÝ
„dØRENMEYEÝ
MIZAlÝK~LT~RÝVEÝDEØERLERI
MIZAlÝK~LT~RÝVEÝDEØERLERI
„$INLEMEÝKONUÛMAÝ
KONUÛMAÝVEÝ
VEÝGRAMERÝ
GRAMERÝGIBIÝ
GIBIÝDILÝ
DILÝYE
YE
„$INLEMEÝ
TENEØIÝOKUMAYAZMAYAÝOLANÝEØILIMÝGyRD~
TENEØIÝOKUMAYAZMAYAÝOLANÝEØILIMÝGyRD~
Ø~N~ÝYAZMAYAÝOLANÝYETENEKÝRESIMÝBECERILERI
Ø~N~ÝYAZMAYAÝOLANÝYETENEKÝRESIMÝBECERILERI
„'ENELÝBILGIÝVEÝZEKAÝD~ZEYIÝSESKELIMEÝILIÛ
„'ENELÝBILGIÝVEÝZEKAÝD~ZEYIÝSESKELIMEÝILIÛ
KISINIÝKAVRAYABILMEÝ
KAVRAYABILMEÝBOYUTSALÝ
BOYUTSALÝKAVRAMLARÝ
KAVRAMLARÝVEÝ
VEÝ
KISINIÝ
RAKAMÝBILGISI
RAKAMÝBILGISI
GyZyN~NEÝALÜNARAKÝDEØERLENDIRILIR
GyZyN~NEÝALÜNARAKÝDEØERLENDIRILIR
FIZIKSELÝVEÝ
VEÝRUHSALÝ
RUHSALÝSAØLÜØÜNÜNÝ
SAØLÜØÜNÜNÝNORMALÝ
NORMALÝOLMASÜÝ
OLMASÜÝ
FIZIKSELÝ
IlINÝANNELERINÝ
ANNELERINÝUYGUNÝ
UYGUNÝDOØUMÝ
DOØUMÝyNCESIÝ
yNCESIÝBAKÜMÜÝ
BAKÜMÜÝ
IlINÝ
ALMASÜÝlOCUKLARÜNÝ
lOCUKLARÜNÝUYGUNÝ
UYGUNÝSAØLÜKÝ
SAØLÜKÝHIZMETIÝ
HIZMETIÝAL
AL
ALMASÜÝ
MASÜÝUYGUNÝBESLENMESIÝVEÝG~NL~KÝAKTIVITE
MASÜÝUYGUNÝBESLENMESIÝVEÝG~NL~KÝAKTIVITE
LERININÝOLMASÜ
LERININÝOLMASÜ
„aOCUKLARÜNÝOKULÝyNCESIÝEØITIMÝALMÜÛÝOLMA
„aOCUKLARÜNÝOKULÝyNCESIÝEØITIMÝALMÜÛÝOLMA
LARÜ
LARÜ
„aOCUØUNÝILKÝyØRETMENLERIÝOLANÝEBEVEYNLE
„aOCUØUNÝILKÝyØRETMENLERIÝOLANÝEBEVEYNLE
RINÝlOCUØUÝEØITMELERIÝVEÝyØRENMEÝARAlLARÜNAÝ
RINÝlOCUØUÝEØITMELERIÝVEÝyØRENMEÝARAlLARÜNAÝ
ULAÛMASÜNÜÝSAØLAMALARÜÝILEÝDEØERLENDIRILIR
ULAÛMASÜNÜÝSAØLAMALARÜÝILEÝDEØERLENDIRILIR
!DETÝ DyNG~S~N~NÝ GENELDEÝ HEPÝ AYNÜÝ Dy
NEMLERINDEÝ GELIÛENÝ VEÝ SONRASÜNDAÝ GERILEYENÝ
MEVCUTÝ TESTLERLEÝ VEÝ GyR~NT~LEMEÝ YyNTEMLERIÝ
ILEÝTESPITÝEDILEBILENÝBIRÝNEDENIÝBULUNAMAYANÝ
FIZIKSELÝ DAVRANÜÛSALÝ VEÝ PSIKOLOJIKÝ SÜKÜNTÜLARAÝ
NEDENÝOLANÝBIRÝDURUMDUR
4IPIKÝ PSIKOLOJIKÝ BULGULARÝ ANKSIYETEÝ AÛÜRÜÝ SI
NIRLILIKÝ DEPRESYONÝ VEÝ HUZURSUZLUKTURÝ &IZIK
SELÝYAKÜNMALARÝKARÜNDAÝÛIÛKINLIKÝÝGyØ~SLERDEÝ
GERGINLIKÝDOLGUNLUKÝÝ HASSASIYETÝ BAÛAØRÜSÜÝ
EKLEMÝKASÝAØRÜSÜDÜRÝÙÛÝKAYBÜNAÝG~NL~KÝAKTIVI
TEDEÝAZALMAYAÝVEÝIKILIÝILIÛKILERINDEÝBOZULMAYAÝ
NEDENÝOLABILIR
9AKÜNÝ DyNEMLIÝ lALÜÛMALARAÝ GyREÝ KULLANÜLANÝ
TANÜÝYyNTEMINEÝBAØLÜÝDEØIÛMEKLEÝBIRLIKTEÝÛID
DETLIÝADETÝyNCESIÝGERGINLIKÝSENDROMU!d'3Ý
HANÜMLARÜNÝ ´UNDAÝ SAPTANMAKTADÜRÝ
aOØUÝKADÜNÝÝBIRÝVEYAÝDAHAÝFAZLAÝFIZIKSELÝVEYAÝ
DUYGUÝDURUMÝDEØIÛIKLIØIÝBELIRTILERINEÝSAHIP
TIRÝ(ASTALARÜNÝ´INDEÝORTAÝDERECEDENÝÛID
DETLIYEÝG~NL~KÝAKTIVITEÝKAYBÜÝVEÝBOZULMUÛÝIKI
LIÝ ILIÛKILEREÝ NEDENÝ OLABILMEKTEDIRÝ (ATTAÝ BAZÜÝ
lALÜÛMALARÝ ~REMEÝ lAØÜNDAKIÝ KADÜNLARÜNÝ ´SINDENÝFAZLASÜNDAÝKLINIKÝILEÝILGILIÝADETÝyNCESIÝ
GERGINLIKÝOLARAKÝKABULÝEDILEBILIR
'ERIYEÝ DyN~KÝ lALÜÛMALARDAÝ BIRlOKÝ KADÜNÝ
!d'3ÝBAÛLANGÜCÜNÜÝ´ÝLUÝYAÛLARDAÝGyRD~KLE
RINIÝBELIRTMIÛLERDIRÝ"UNUNLAÝBERABERÝÛIDDET
LIÝ BULGULARÜNÝ BAÛLANGÜCÜÝ GENELLIKLEÝ GElÝ Ý LIÝ
YAÛLARDAÝOLMAKTADÜRÝaOØUÝKADÜNÝKLINIKÝOLARAKÝ
BULGULARÜNÝ ORTAYAÝ lÜKMASÜNDANÝ SONRAÝ Ý YÜLÝ
KADARÝUZUNÝBIRÝS~REÝGElMESINEÝRAØMENÝTEDAVIÝ
IlINÝARAÛTÜRMAÝYAPMAMAKTADÜRLARÝ
9UMURTLAMAÝ DyNEMINDENÝ SONRAÝ KADÜNLARÜNÝ
´SINDENÝ FAZLASÜNDAÝ HAFIFÝ BULGULARÝ TARIF
LENIRÝ +ESINÝ NEDENIÝ BILINMEMEKLEÝ BERABERÝ
HEMENÝ HEMENÝ YUMURTLAMAYÜÝ VEÝ HATTAÝ YU
MURTLAMAMAYÜÝÝTAKIBENÝGELIÛENÝHORMONALÝDE
ØIÛIKLIKLERÝSONUCUÝGELIÛTIØIÝD~Û~N~LMEKTEDIR
(ASTALÜØAÝ EØILIMIÝ OLANÝ KADÜNLARDAÝ YUMURTLA
MADANÝ SONRAÝ YUMURTALÜKÝ HORMONLARÜNDAKIÝ
Y~KSELMEÝVEÝD~Û~ÛLERÝHASTALÜKÝBELIRTILERINIÝTE
TIKLERÝ!d'3ÝOLANÝKADÜNLARÝHORMONÝSEVIYELERIÝ
NORMALÝOLMALARÜNAÝRAØMENÝHORMONALÝDALGA
LANMAYAÝDAHAÝHASSASTÜRLARÝ9UMURTLAMAÝDy
NEMINDEÝBEYINDENÝSALÜNANÝSEROTONINÝHORMONÝ
SEVIYESINDEÝAZALMAÝ!d'3ÝBULGULARÜNAÝNEDENÝ
OLDUØUÝBILDIRILMEKTEDIR
"~Y~KÝÛEHIRLERDEÝKREÛÝVEÝANAOKULLARÜNAÝDE
"~Y~KÝÛEHIRLERDEÝKREÛÝVEÝANAOKULLARÜNAÝDE
VAMÝEDENÝlOCUKLARÜNÝByYLEÝKURUMLARAÝDEVAMÝ
VAMÝEDENÝlOCUKLARÜNÝByYLEÝKURUMLARAÝDEVAMÝ
EDEMEYENÝAKRANLARÜNAÝGyREÝDAHAÝERKENÝOKULÝ
EDEMEYENÝAKRANLARÜNAÝGyREÝDAHAÝERKENÝOKULÝ
OLGUNLUØUÝ KAZANABILDIKLERIÝ
KAZANABILDIKLERIÝ GyR~LMEKTEDIRÝ
GyR~LMEKTEDIRÝ
OLGUNLUØUÝ
0 0
'RIPÝY~KSEKÝATEÛÝ
#ÝVEÝYAYGÜNÝKASÝAØ
'RIPÝY~KSEKÝATEÛÝ
#ÝVEÝYAYGÜNÝKASÝAØ
RÜLARÜÝ
RÜLARÜÝILEÝ
ILEÝSEYREDENÝ
SEYREDENÝBIRÝ
BIRÝVIRALÝ
VIRALÝHASTALÜKTÜRÝ
HASTALÜKTÜRÝ'RIPÝ
'RIPÝ
ENFEKSIYONUÝ
ENFEKSIYONUÝASLÜNDAÝ
ASLÜNDAÝBIRÝ
BIRÝ~STÝ
~STÝSOLUNUMÝ
SOLUNUMÝYOLUÝ
YOLUÝ
ENFEKSIYONUÝ
ENFEKSIYONUÝIKENÝ
IKENÝKOMPLIKEÝ
KOMPLIKEÝOLARAKÝ
OLARAKÝALTÝ
ALTÝSOLU
SOLU
NUMÝ
NUMÝYOLUNUÝ
YOLUNUÝDAÝ
DAÝTUTABILIRÝ
TUTABILIRÝ"UNUNÝ
"UNUNÝSONUCUNDAÝ
SONUCUNDAÝ
ZAT~REYEÝVEÝSOLUNUMÝYETMEZLIØINEÝYOLÝAlARAKÝ
ZAT~REYEÝVEÝSOLUNUMÝYETMEZLIØINEÝYOLÝAlARAKÝ
yL~MEÝ
yL~MEÝSEBEBIYETÝ
SEBEBIYETÝVEREBILIRÝ
VEREBILIRÝ'RIPÝ
'RIPÝENFEKSIYONUÝ
ENFEKSIYONUÝ
yZELLIKLEÝ
yZELLIKLEÝBAØÜÛÜKLÜKÝ
BAØÜÛÜKLÜKÝSISTEMIÝ
SISTEMIÝBASKÜLANMÜÛÝ
BASKÜLANMÜÛÝKIKI
ÛILERDEÝ
ÛILERDEÝROMATOLOJIKÝ
ROMATOLOJIKÝILAlÝ
ILAlÝKULLANANLARÝ
KULLANANLARÝORGANÝ
ORGANÝ
NAKLIÝOLANLARÝKEMIKÝILIØIÝNAKLIÝOLANLARÝKEMO
NAKLIÝOLANLARÝKEMIKÝILIØIÝNAKLIÝOLANLARÝKEMO
TERAPIÝALANLARÝKALPÝVEÝAKCIØERÝHASTALARÜNDAÝ
TERAPIÝALANLARÝKALPÝVEÝAKCIØERÝHASTALARÜNDAÝ
ÛEKERÝ
ÛEKERÝHASTALARÜNDAÝ
HASTALARÜNDAÝHAMILELERDEÝ
HAMILELERDEÝK~l~KÝ
K~l~KÝlO
lO
CUKLARDAÝ
CUKLARDAÝVEÝVEÝYAÛLÜLARDAÝ
YAÛLÜLARDAÝCIDDIÝ
CIDDIÝSOLUNUMÝ
SOLUNUMÝPROB
PROB
LEMLERINEÝYOLÝAlMAKTADÜRÝ
LEMLERINEÝYOLÝAlMAKTADÜRÝ
"UNUNLAÝBIRLIKTEÝ
BIRLIKTEÝMALIÝ
MALIÝG~lL~KLERINDENÝ
G~lL~KLERINDENÝyT~R~Ý
yT~R~Ý
"UNUNLAÝ
BIRÝOKULÝ
OKULÝyNCESIÝ
yNCESIÝKURUMUNAÝ
KURUMUNAÝGyNDERILEMEYENÝ
GyNDERILEMEYENÝ
BIRÝ
BIRÝlOCUKÝ
lOCUKÝDUYARLÜÝ
DUYARLÜÝEBEVEYNIÝ
EBEVEYNIÝSAYESINDEÝ
SAYESINDEÝILGILIÝ
ILGILIÝ
BIRÝ
ETKINLIKLERIÝIlERENÝ
IlERENÝYAYÜNÝ
YAYÜNÝVEÝ
VEÝKITAPLARLAÝ
KITAPLARLAÝKENDI
KENDI
ETKINLIKLERIÝ
SINEÝyZENLEÝZAMANÝAYRÜLARAKÝOKULÝOLGUNLUØUÝ
SINEÝyZENLEÝZAMANÝAYRÜLARAKÝOKULÝOLGUNLUØUÝ
AlÜSÜNDANÝDIØERÝ
DIØERÝAKRANLARÜNAÝ
AKRANLARÜNAÝYETIÛEBILMEKTE
YETIÛEBILMEKTE
AlÜSÜNDANÝ
DIRÝ9APÜLANÝ
9APÜLANÝlALÜÛMALARÝ
lALÜÛMALARÝGySTERMIÛTIRÝ
GySTERMIÛTIRÝKIÝKIÝlO
lO
DIRÝ
CUØUNÝOKULÝ
OKULÝyNCESIÝ
yNCESIÝEØITIMÝ
EØITIMÝALMASÜÝ
ALMASÜÝlOCUØUNÝ
lOCUØUNÝ
CUØUNÝ
YAÛÝALMASÜNDANÝDAHAÝFAZLAÝOKULÝOLGUNLUØUNUÝ
YAÛÝALMASÜNDANÝDAHAÝFAZLAÝOKULÝOLGUNLUØUNUÝ
ARTÜRMAKTADÜRÝ
ARTÜRMAKTADÜRÝ
aOCUKLARÜNÝOKULAÝHAZÜRÝOLDUØUNUNÝANLAÛÜLMA
aOCUKLARÜNÝOKULAÝHAZÜRÝOLDUØUNUNÝANLAÛÜLMA
SÜNDAÝYAPMASÜÝBEKLENENÝGELIÛIMSELÝBECERILERÝ
SÜNDAÝYAPMASÜÝBEKLENENÝGELIÛIMSELÝBECERILERÝ
AÛAØÜDAÝSÜRALANMÜÛTÜRÝ
AÛAØÜDAÝSÜRALANMÜÛTÜRÝ
ÔNCE+ABA×
ÔNCE+ABA×
-OTOR×'ELIÖIM
-OTOR×'ELIÖIM
*5í3$Ě,6,
!YAKKABÜSÜNÜÝYARDÜMSÜZÝ
YARDÜMSÜZÝGIYERÝ
GIYERÝBAØCÜKLARÜNÜÝ
BAØCÜKLARÜNÜÝ
!YAKKABÜSÜNÜÝ
BAØLAYABILIR
BAØLAYABILIR
!NAHTARLAÝKAPÜÝKILIDIÝAlABILIR
!NAHTARLAÝKAPÜÝKILIDIÝAlABILIR
.OKTAÝNOKTAÝ
NOKTAÝVERILENÝ
VERILENÝBIRÝ
BIRÝRESMINÝ
RESMINÝNOKTALARÜNÜÝ
NOKTALARÜNÜÝ
.OKTAÝ
BIRLEÛTIREBILIR
BIRLEÛTIREBILIR
!LTÜÝKÜSÜMLÜÝBIRÝINSANÝRESMIÝlIZEBILIR
!LTÜÝKÜSÜMLÜÝBIRÝINSANÝRESMIÝlIZEBILIR
!DÜNÜÝSOYADÜNÜÝYAZABILIR
!DÜNÜÝSOYADÜNÜÝYAZABILIR
"IRDENÝ´AÝ
´AÝKADARÝ
KADARÝRAKAMLARÜÝ
RAKAMLARÜÝKOPYAÝ
KOPYAÝEDEBILIRÝ
EDEBILIRÝ
"IRDENÝ
$AIREÝKAREÝ
KAREÝDIKDyRTGENÝ
DIKDyRTGENÝ~lGENÝ
~lGENÝÛEKILLERINIÝ
ÛEKILLERINIÝ
$AIREÝ
lIZEBILIRÝ$IKEYÝ
$IKEYÝYATAYÝ
YATAYÝEØIKÝ
EØIKÝEØRIÝ
EØRIÝlIZGILERIÝ
lIZGILERIÝ
lIZEBILIRÝ
lIZEBILIRÝKOPYAÝ
KOPYAÝEDEBILIRÝ
EDEBILIRÝÙlIÝ
ÙlIÝBOÛÝ
BOÛÝRESIMLERINÝ
RESIMLERINÝ
lIZEBILIRÝ
SÜNÜRÜNÜÝTAÛÜRMADANÝBOYAYABILIR
SÜNÜRÜNÜÝTAÛÜRMADANÝBOYAYABILIR
"ASITÝLABIRENTÝ
LABIRENTÝBULMACALARÜÝ
BULMACALARÜÝTAMAMLAYABILIRÝ
TAMAMLAYABILIRÝ
"ASITÝ
9ARDÜMÝALMADANÝ
ALMADANÝBIRÝ
BIRÝKAØÜDÜÝ
KAØÜDÜÝMAKASLAÝ
MAKASLAÝBOYDANÝ
BOYDANÝ
9ARDÜMÝ
BOYAÝKESEBILIR
BOYAÝKESEBILIR
3~RAHIDENÝBARDAØÜNAÝSUÝDOLDURABILIR
3~RAHIDENÝBARDAØÜNAÝSUÝDOLDURABILIR
3EKÝSEKÝ
SEKÝOYNAYABILIRÝ
OYNAYABILIRÝ3yZELÝ
3yZELÝYyNLENDIRMELEREÝ
YyNLENDIRMELEREÝ
3EKÝ
GyREÝHÜZÜNÜÝVEÝYyN~N~ÝDEØIÛTIREBILIRÝ0ARMAKÝ
GyREÝHÜZÜNÜÝVEÝYyN~N~ÝDEØIÛTIREBILIRÝ0ARMAKÝ
UlLARÜNAÝBASARAKÝKOÛABILIRÝ"EÛÝKEZÝ~STÝ~STEÝ
UlLARÜNAÝ
BASARAKÝ KOÛABILIRÝ "EÛÝ KEZÝ ~STÝ ~STEÝ
lyMELIPÝKALKABILIRÝdNEÝDOØRUÝTAKLAÝATABILIR
lyMELIPÝKALKABILIRÝdNEÝDOØRUÝTAKLAÝATABILIR
+ENDINEÝATÜLANÝK~l~KÝBIRÝTOPUÝELLERIYLEÝTUTABI
+ENDINEÝATÜLANÝK~l~KÝBIRÝTOPUÝELLERIYLEÝTUTABI
LIRÝ"ASITÝBIRÝM~ZIØINÝTEMPOÝVEÝRITMINEÝUYARAKÝ
LIRÝ"ASITÝBIRÝM~ZIØINÝTEMPOÝVEÝRITMINEÝUYARAKÝ
DANSEDEBILIR
DANSEDEBILIR
××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××!MERIKA×(ASTALËK×+ONTROL×VE×dNLEME×
××××××××××××××××××××××××××××××××××××××-ERKEZININ×GRIP×AÖËSËNË×YAPËLMASËNË×
××××××××××××××××××××××××××××××××××yNERDIÓI×ERIÖKIN×HASTALAR
ÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝ݄ÝYAÛÝ~ZERINDEKIÝHERKES
ÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝ݄+RONIKÝAKCIØERÝVEÝKALPÝHASTALÜØÜÝOLANLARÝASTÜMÝDAHIL
ÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝ݄+RONIKÝMETABOLIKÝHASTALÜØÜÝOLANLARÝÛEKERÝHASTALARÜÝ
ÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝ݄"yBREKÝHASTALARÜÝDIYALIZÝHASTALARÜ
ÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝ݄+ANÝHASTALÜØÜÝOLANLAR
ÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝ݄"AØÜÛÜKLÜKÝSISTEMIÝBASKÜLANMÜÛÝOLANLARÝ
ÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝ(Ù6ÝHASTALÜØÜNAÝBAØLÜÝVEYAÝILAlLARAÝBAØLÜ
ÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝ݄3OLUNUMÝFONKSIYONLARÜNÜÝETKILEYENÝHASTAYÜÝASPIRASYONÝZAT~RESIÝ
ÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝÝRISKINEÝSOKANÝDURUMLAR
ÝÝÝÝÝÝÝ݄'RIPÝSEZONUNDAÝHAMILEÝOLANLAR
ÝÝÝÝÝ݄"AKÜMEVIÝVEÝHUZUREVINDEÝKALANLARÝVEÝlALÜÛANLAR
ÝÝ݄3AØLÜKÝlALÜÛANLARÜ
„aOCUKÝBAKÜCÜLARÜ
TEDAVIÝGyRMEKÝZORUNDAÝKALABILIRÝHATTAÝyLEBI
TEDAVIÝGyRMEKÝZORUNDAÝKALABILIRÝHATTAÝyLEBI
LIRÝ
LIRÝ'RIBINÝ
'RIBINÝYOLÝ
YOLÝAlTÜØÜÝ
AlTÜØÜÝIÛÝIÛÝG~C~Ý
G~C~ÝKAYBÜÝ
KAYBÜÝHASTANEÝ
HASTANEÝ
TEDAVIÝMALIYETIÝGyZÝARDÜÝEDILEMEYECEKÝKADARÝ
TEDAVIÝMALIYETIÝGyZÝARDÜÝEDILEMEYECEKÝKADARÝ
B~Y~KT~RÝ
B~Y~KT~RÝ"~T~NÝ
"~T~NÝBUÝ
BUÝGERlEKLERÝ
GERlEKLERÝÜÛÜØÜÝ
ÜÛÜØÜÝALTÜNDAÝ
ALTÜNDAÝ
KORUYUCUÝ
KORUYUCUÝHEKIMLIØINÝ
HEKIMLIØINÝyNEMINIÝ
yNEMINIÝBILENÝ
BILENÝBIZÝ
BIZÝEN
EN
FEKSIYONÝHASTALÜKLARÜÝUZMANLARÜÝALTÜÝAYDANÝB~
FEKSIYONÝHASTALÜKLARÜÝUZMANLARÜÝALTÜÝAYDANÝB~
Y~KÝ
Y~KÝT~MÝ
T~MÝBEBEKLEREÝ
BEBEKLEREÝlOCUKLARAÝ
lOCUKLARAÝVEÝVEÝERIÛKINLEREÝ
ERIÛKINLEREÝ
YUMURTAÝALERJILERIÝOLMAMALARÜÝKOÛULUÝILEÝGRIPÝ
YUMURTAÝALERJILERIÝOLMAMALARÜÝKOÛULUÝILEÝGRIPÝ
AÛÜSÜÝYAPÜLMASÜNÜÝTAVSIYEÝEDIYORUZ
AÛÜSÜÝYAPÜLMASÜNÜÝTAVSIYEÝEDIYORUZ
$3dÝ
$3dÝHAYVANÝ
HAYVANÝKyKENLIÝ
KyKENLIÝGRIPÝ
GRIPÝENFEKSIYONLARÜNÜÝ
ENFEKSIYONLARÜNÜÝ
YAKÜNDANÝTAKIPÝETMEKTEDIRÝÝ%YL~LÝÝVEÝ
YAKÜNDANÝTAKIPÝETMEKTEDIRÝÝ%YL~LÝÝVEÝ
ÝÚUBATÝÝTARIHLERIÝARASÜNDAÝTANÜSÜÝDOØ
ÝÚUBATÝÝTARIHLERIÝARASÜNDAÝTANÜSÜÝDOØ
RULANMÜÛÝ
RULANMÜÛÝÝ
ÝKUÛÝ
KUÛÝGRIBIÝ
GRIBIÝINSANÝ
INSANÝOLGUSUÝ
OLGUSUÝTESPITÝ
TESPITÝ
'RIPÝAÛÜSÜNÜÝANLAYABILMEKÝIlINÝlOKÝKÜSAÝOLARAKÝ
'RIPÝAÛÜSÜNÜÝANLAYABILMEKÝIlINÝlOKÝKÜSAÝOLARAKÝ EDILMIÛTIRÝ"UÝÝVAKANÜNÝ´IÝyL~MC~LÝSEY
EDILMIÛTIRÝ"UÝÝVAKANÜNÝ´IÝyL~MC~LÝSEY
GRIPÝVIR~S~N~ÝANLAMAMÜZÝGEREKIRÝ'RIPÝVIR~S~Ý
GRIPÝVIR~S~N~ÝANLAMAMÜZÝGEREKIRÝ'RIPÝVIR~S~Ý RETMIÛTIRÝ+UÛÝGRIBIÝINSANÝVAKALARÜÝ+AMBOlYAÝ
RETMIÛTIRÝ+UÛÝGRIBIÝINSANÝVAKALARÜÝ+AMBOlYAÝ
!Ý"ÝVEÝ#ÝOLMAKÝ~ZEREÝ~lÝTIPTIRÝ'RIPÝHASTALÜØÜÝ
!Ý"ÝVEÝ#ÝOLMAKÝ~ZEREÝ~lÝTIPTIRÝ'RIPÝHASTALÜØÜÝ aINÝ-ÜSÜRÝ%NDONEZYAÝVEÝ6IETNAM´DANÝBILDI
aINÝ-ÜSÜRÝ%NDONEZYAÝVEÝ6IETNAM´DANÝBILDI
YÜLLÜKÝ
YÜLLÜKÝENDEMILERÝ
ENDEMILERÝIKI~lÝ
IKI~lÝYÜLDAÝ
YÜLDAÝBIRÝ
BIRÝEPIDEMIÝ
EPIDEMIÝVEÝVEÝ RILMIÛTIRÝ!RALÜKÝÝYÜLÜNDANÝBUG~NEÝKADARÝ
RILMIÛTIRÝ!RALÜKÝÝYÜLÜNDANÝBUG~NEÝKADARÝ
Ý
ÝYÜLDAÝ
YÜLDAÝBIRÝ
BIRÝPANDEMIÝ
PANDEMIÝDEDIØIMIZÝ
DEDIØIMIZÝSALGÜN
SALGÜN KUÛÝ
KUÛÝGRIBIÝ
GRIB D~NYADAÝ Ý ~LKEDENÝ BILDIRILMIÛÝ
'RIPÝ
'RIPÝENFEKSIYONUNUNÝ
ENFEKSIYONUNUNÝTEDAVISINDEÝ
TEDAVISINDEÝANTIBIYO
ANTIBIYO LARAÝ
LARAÝYOLÝ
YOLÝAlARÝ
AlARÝ'RIPÝ
'RIPÝVIR~S~N~NÝ
VIR~S~N~NÝ!Ý!ÝTIPIÝ
TIPIÝEPIDE
EPIDE OLUPÝTOPLAMÝVAKAÝSAYÜSÜÝÝOLUPÝÝVAKAÝ
TIKLERÝDEØILÝANTIVIRALÝILAlLARÝKULLANÜLMAKTADÜRÝ
TIKLERÝDEØILÝANTIVIRALÝILAlLARÝKULLANÜLMAKTADÜRÝ MIÝ
MIÝVEÝVEÝPANDEMILERÝ
PANDEMILERÝYAPARKENÝ
YAPARKENÝ"Ý"ÝTIPIÝ
TIPIÝPANDEMIÝ
PANDEMIÝ yLM~ÛT~R
!NTIVIRALÝ
!NTIVIRALÝILAlLARÝ
ILAlLARÝSADECEÝ
SADECEÝGRIPÝ
GRIPÝENFEKSIYONUNUÝ
ENFEKSIYONUNUÝ YAPMAZÝHAFIFÝSEYIRLIÝHASTALÜKÝYAPARÝ6IR~S~NÝ
YAPMAZÝHAFIFÝSEYIRLIÝHASTALÜKÝYAPARÝ6IR~S~NÝ
KOMPLIKEÝ
KOMPLIKEÝGElIRMEÝ
GElIRMEÝIHTIMALIÝ
IHTIMALIÝY~KSEKÝ
Y~KSEKÝOLANLARAÝ
OLANLARAÝ YAPÜSÜNDAÝIKIÝyNEMLIÝPROTEINÝ(ÝVEÝ.ÝVARDÜRÝ
YAPÜSÜNDAÝIKIÝyNEMLIÝPROTEINÝ(ÝVEÝ.ÝVARDÜRÝ
VEÝVEÝSAØLÜKÝ
SAØLÜKÝlALÜÛANLARÜNAÝ
lALÜÛANLARÜNAÝVERILMELIDIRÝ
VERILMELIDIRÝ9ANLÜÛÝ
9ANLÜÛÝ
VEÝVEÝGEREKSIZÝ
GEREKSIZÝGRIPÝ
GRIPÝILACÜÝ
ILACÜÝKULLANMAKÝ
KULLANMAKÝSONUCUNDAÝ
SONUCUNDAÝ "UÝPROTEINLERÝINSANDAÝKUÛDAÝDOMUZDAÝSAYÜÝ
"UÝPROTEINLERÝINSANDAÝKUÛDAÝDOMUZDAÝSAYÜÝ
TEDAVIDEKIÝTEKÝÛANSÜMÜZÝOLANÝANTIVIRALÝILAlLARAÝ
TEDAVIDEKIÝTEKÝÛANSÜMÜZÝOLANÝANTIVIRALÝILAlLARAÝ VEÝKOMBINASYONÝOLARAKÝFARKLÜLÜKLARÝGySTEREREKÝ
VEÝKOMBINASYONÝOLARAKÝFARKLÜLÜKLARÝGySTEREREKÝ
DAÝ
DAÝDIRENlÝ
DIRENlÝGELIÛEBILIRÝ
GELIÛEBILIRÝ3ONUlÝ
3ONUlÝOLARAKÝ
OLARAKÝGRIPÝ
GRIPÝVEÝVEÝ VIR~SÝ
VIR~SÝALTÝ
ALTÝTIPLERINIÝ
TIPLERINIÝSUBTIPÝ
SUBTIPÝOLUÛTURURÝ
OLUÛTURURÝ"UÝ
"UÝIKIÝ
IKIÝ
KOMPLIKASYONLARÜNDANÝ
KOMPLIKASYONLARÜNDANÝKORUNMADAÝ
KORUNMADAÝENÝ
ENÝETKINÝ
ETKINÝ PROTEININÝ
PROTEININÝGENETIKÝ
GENETIKÝYAPÜSÜNDAÝ
YAPÜSÜNDAÝS~REKLIÝ
S~REKLIÝOLARAKÝ
OLARAKÝ
YOLÝGRIBEÝKARÛÜÝAÛÜÝILEÝKORUNMAKTÜR
DEØIÛIKLIKLERÝ
YOLÝGRIBEÝKARÛÜÝAÛÜÝILEÝKORUNMAKTÜR
DEØIÛIKLIKLERÝMEYDANAÝ
MEYDANAÝGELDIØINDENÝ
GELDIØINDENÝVIR~S~NÝ
VIR~S~NÝ
YAPÜSÜÝ
YAPÜSÜÝS~REKLIÝ
S~REKLIÝDEØIÛEREKÝ
DEØIÛEREKÝBAØÜÛÜKLÜKÝ
BAØÜÛÜKLÜKÝSISTEMIÝ
SISTEMIÝ
$OKTORAÝBAÛVURANÝHASTADAÝKONULANÝGRIPÝTANÜSÜÝ
$OKTORAÝBAÛVURANÝHASTADAÝKONULANÝGRIPÝTANÜSÜÝ HERÝSEFERINDEÝFARKLÜÝYAPÜDAKIÝYENIÝVIR~SEÝKARÛÜÝ
HERÝSEFERINDEÝFARKLÜÝYAPÜDAKIÝYENIÝVIR~SEÝKARÛÜÝ
SÜKLÜKLAÝOLASÜÝTANÜDÜRÝ+ESINÝTANÜÝIlINÝGEREKENÝ
SÜKLÜKLAÝOLASÜÝTANÜDÜRÝ+ESINÝTANÜÝIlINÝGEREKENÝ SAVUNMASÜZÝKALÜRÝ"UÝY~ZDENÝBIRÝINSANÝHAYATÜÝ
SAVUNMASÜZÝKALÜRÝ"UÝY~ZDENÝBIRÝINSANÝHAYATÜÝ
DOØRULAYÜCÜÝ
DOØRULAYÜCÜÝLABORATUVARÝ
LABORATUVARÝTESTLERIÝ
TESTLERIÝHASTANEDEÝ
HASTANEDEÝ BOYUNCAÝDEØIÛIKÝSAYÜDAÝGRIPÝGElIREBILIRÝ+ALÜ
BOYUNCAÝDEØIÛIKÝSAYÜDAÝGRIPÝGElIREBILIRÝ+ALÜ
YATARAKÝ
YATARAKÝTEDAVIÝ
TEDAVIÝGyRMESIÝ
GyRMESIÝGEREKENÝ
GEREKENÝGRIPÝ
GRIPÝHASTA
HASTA CÜÝBAØÜÛÜKLÜKÝSAØLANAMAZÙÛTEÝBUÝNEDENLEÝHERÝ
CÜÝBAØÜÛÜKLÜKÝSAØLANAMAZÙÛTEÝBUÝNEDENLEÝHERÝ
LÜØÜNÜNÝ
LÜØÜNÜNÝKOMPLIKASYONLAÝ
KOMPLIKASYONLAÝSEYRETMEÝ
SEYRETMEÝIHTIMALININÝ
IHTIMALININÝ YÜLÝGRIPÝAÛÜSÜÝOLMAMÜZÝGEREKIR
YÜLÝGRIPÝAÛÜSÜÝOLMAMÜZÝGEREKIR
Y~KSEKÝOLDUØUÝHASTALARÝIlINÝREFERANSÝVIROLOJIÝ
Y~KSEKÝOLDUØUÝHASTALARÝIlINÝREFERANSÝVIROLOJIÝ
LABORATUVARLARÜNDAÝ
LABORATUVARLARÜNDAÝYAPÜLÜRÝ
YAPÜLÜRÝ'RIPÝ
'RIPÝIlINÝ
IlINÝULUSALÝ
ULUSALÝ "IRÝSONRAKIÝYÜLÜNÝGRIPÝAÛÜSÜNÜNÝIlERIØINIÝ$~NYAÝ
"IRÝSONRAKIÝYÜLÜNÝGRIPÝAÛÜSÜNÜNÝIlERIØINIÝ$~NYAÝ
REFERANSÝ
REFERANSÝLABORATUVARLARÜÝ
LABORATUVARLARÜÝÙSTANBULÝ
ÙSTANBULÝeNIVERSITE
eNIVERSITE 3AØLÜKÝdRG~T~Ý$3dÝÝSONÝKÜÛÝSEZONUNDAÝKU
3AØLÜKÝdRG~T~Ý$3dÝÝSONÝKÜÛÝSEZONUNDAÝKU
SIÝ6IROLOJIÝ,ABORATUVARÜÝVEÝ4~RKÝ(ALKÝ3AØLÜØÜÝ
SIÝ6IROLOJIÝ,ABORATUVARÜÝVEÝ4~RKÝ(ALKÝ3AØLÜØÜÝ ZEYÝVEÝG~NEYÝYARÜK~REDEÝGRIPÝHASTALÜØÜNAÝENÝ
ZEYÝVEÝG~NEYÝYARÜK~REDEÝGRIPÝHASTALÜØÜNAÝENÝ
+URUMUÝ
+URUMUÝESKIÝ
ESKIÝADÜÝ
ADÜÝ2EFIKÝ
2EFIKÝ3AYDAMÝ
3AYDAMÝ(ÜFZÜSSÜHHAÝ
(ÜFZÜSSÜHHAÝ SÜKÝYOLÝAlANÝVIR~SÝALTÝTIPLERINIÝSElEREKÝBELIR
SÜKÝYOLÝAlANÝVIR~SÝALTÝTIPLERINIÝSElEREKÝBELIR
%NSTIT~S~Ý
%NSTIT~S~Ý6IROLOJIÝ
6IROLOJIÝ,ABORATUVARÜ´DÜRÝ
,ABORATUVARÜ´DÜRÝ(ASTA
(ASTA LERÝÚyYLEÝANLATALÜMÝ(ERÝ~LKEÝKENDIÝSÜNÜRLARÜÝ
LERÝÚyYLEÝANLATALÜMÝ(ERÝ~LKEÝKENDIÝSÜNÜRLARÜÝ
NEMIZDEÝ/CAKÝÝ4EMMUZÝÝTARIHLERIÝ
NEMIZDEÝ/CAKÝÝ4EMMUZÝÝTARIHLERIÝ IlINDEÝGRIPÝHASTALARÜNDANÝIZOLEÝETTIØIÝVIR~SÝALTÝ
IlINDEÝGRIPÝHASTALARÜNDANÝIZOLEÝETTIØIÝVIR~SÝALTÝ
ARASÜNDAÝlOØUNLUØUNUÝORGANÝNAKILÝHASTALARÜ
ARASÜNDAÝlOØUNLUØUNUÝORGANÝNAKILÝHASTALARÜ TIPLERINIÝ
TIPLERINIÝ$3d´NEÝ
$3d´NEÝBILDIRIRÝ
BILDIRIRÝ(ERÝ
(ERÝ~LKEDENÝ
~LKEDENÝGELENÝ
GELENÝ
NÜNÝOLUÛTURDUØUÝVEÝVIR~SÝTIPÝVEÝALTÝTIPLERININÝ
NÜNÝOLUÛTURDUØUÝVEÝVIR~SÝTIPÝVEÝALTÝTIPLERININÝ VERIYIÝ
VERIYIÝDEØERLENDIRENÝ
DEØERLENDIRENÝ$3dÝ
$3dÝKUZEYÝ
KUZEYÝVEÝVEÝG~NEYÝ
G~NEYÝ
LABORATUVARÝ
LABORATUVARÝTESTLERIÝ
TESTLERIÝILEÝ
ILEÝKESINLEÛTIØIÝ
KESINLEÛTIØIÝÝ
ÝYATANÝ
YATANÝ YARÜK~REÝ
YARÜK~REÝIlINÝ
IlINÝOÝOÝKÜÛÝ
KÜÛÝSEZONUNDAÝ
SEZONUNDAÝD~NYADAÝ
D~NYADAÝDO
DO
HASTAMÜZÝ
HASTAMÜZÝÝ OLMUÛTURÝ
Ý OLMUÛTURÝ"UÝ
"UÝHASTALARDANÝ
HASTALARDANÝSADECEÝ
SADECEÝ LAÛANÝ
LAÛANÝENÝ
ENÝSÜKÝ
SÜKÝ~lÝ
~lÝVIR~SÝ
VIR~SÝALTÝ
ALTÝTIPINIÝ
TIPINIÝSElEREKÝ
SElEREKÝAÛÜÝ
AÛÜÝ
BIRIÝGRIPÝAÛÜSÜÝOLMUÛÝBAKÜMAÝMUHTAlÝYATALAKÝ
BIRIÝGRIPÝAÛÜSÜÝOLMUÛÝBAKÜMAÝMUHTAlÝYATALAKÝ FIRMALARÜNAÝ
FIRMALARÜNAÝAÛÜÝ
AÛÜÝIlERIØINIÝ
IlERIØINIÝYENIÝ
YENIÝSEZONÝ
SEZONÝAÛÜSÜNÜÝ
AÛÜSÜNÜÝ
HASTAÝIDIÝ!SLÜNDAÝAÛÜÝILEÝyNLENEBILIRÝVEVEYAÝ
HASTAÝIDIÝ!SLÜNDAÝAÛÜÝILEÝyNLENEBILIRÝVEVEYAÝ ~RETMELERIÝ
~RETMELERIÝIlINÝ
IlINÝVERIRÝ
VERIRÝ!ÛÜÝ
!ÛÜÝ~RETIMIÝ
~RETIMIÝZAHMETLIÝ
ZAHMETLIÝ
HAFIFÝ
HAFIFÝSEYIRLIÝ
SEYIRLIÝSEYREDEBILECEKÝ
SEYREDEBILECEKÝBIRÝ
BIRÝENFEKSIYONÝ
ENFEKSIYONÝ OLDUØUNDANÝ
OLDUØUNDANÝZAMANÝ
ZAMANÝISTERÝ
ISTERÝ"UÝ
"UÝNEDENLEÝ
NEDENLEÝYENIÝ
YENIÝ
HASTALÜØÜÝY~Z~NDENÝKIÛILERÝHASTANEDEÝYATARAKÝ
HASTALÜØÜÝY~Z~NDENÝKIÛILERÝHASTANEDEÝYATARAKÝ ORTAYAÝlÜKANÝGENETIKÝYAPÜSÜÝBUG~NEÝKADARÝHIlÝ
ORTAYAÝlÜKANÝGENETIKÝYAPÜSÜÝBUG~NEÝKADARÝHIlÝ
'Ro'U<×OG×].$<$
%DüNHQWhQLYHUVLWHVL7×S)DNOWHVL
1|URORML$QDELOLP'DO×
'Ro'U*|ùüHQg1$/$1
%DüNHQWhQLYHUVLWHVL7×S)DNOWHVL.DG×Q
+DVWDO×NODU×YH'RùXP $QDELOLP'DO×
(ORMONALÝ DEØIÛIKLIKLEREÝ DUYARLÜÝ OLANÝ KADÜN
LARDAÝ BELIRTILERÝ PUBERTEÝ DyNEMINDEÝ BAÛLARÝ
ADETÝ yNCESIÝ ARTARÝ GEBELIKÝ BOYUNCAÝ BELIRGINÝ
OLARAKÝIYILEÛIRÝVEÝDOØUMÝSONUÝKyT~LEÛIRÝ!DETÝ
DyNG~S~Ý BOYUNCAÝ VEÝ ADETLERINÝ KESILMESIN
DENÝBIRKAlÝYÜLÝyNCEÝBELIRTILERÝYOØUNLAÛABILIR
Ý"UÝKIÛILERDEÝADETÝyNCESIÝDEPRESYONÝDOØUMÝ
SONRASÜÝVEÝMENOPOZÝSONRASÜÝDEPRESYONÝHOR
MONLARAÝBAØLÜÝÝlEÛITÝDUYGUÝDURUMÝDEØIÛIK
LIØIÝGyR~LEBILIR
(ORMONÝ SEVILERINDEÝ DyNG~SELÝ DEØIÛIK
LIKÝ GyR~LMEYENÝ ERGENLIKÝ yNCESIÝ MENOPOZÝ
SONRASÜNDAÝ VEÝ GEBELIKÝ DyNEMINDEÝ HASTALÜKÝ
BELIRTILERIÝ YOKTURÝ 2AHIMÝ VEÝ YUMURTALÜKLARÜNÝ
ALÜNMASÜÝ AMELIYATÜÝ SONRASÜNDAÝ DAÝ BELIRTILERÝ
ORTADANÝ KALKTÜØÜNDANÝ lOØUÝ HASTAÝ ADETÝ yN
CESIÝ GERGINLIKÝ BELIRTILERIÝ YERINEÝ lOØUÝ HASTAÝ
MENOPOZDAÝ YAÛANANÝ GECEÝ TERLEMESIÝ VEÝ ATEÛÝ
BASMASÜÝBELIRTILERINIÝTERCIHÝEDERÝ2AHIMÝALÜNÜPÝ
YUMURTALÜKLARÝBÜRAKÜLDÜØÜNDAÝDAHIÝADETÝGyR~L
MEMESINEÝ RAØMENÝ MENSTR~ELÝ BAÛAØRÜLARÜÝ VEÝ
!d'3ÝBELIRTILERIÝDEVAMÝEDERÝ
$'(7“1&(6í
$'(7 “1&(6
0í*5(1
"AÛAØRÜSÜÝ T~MÝ D~NYADAÝ KIÛILERINÝ HEKIMEÝ
BAÛVURMAÝSEBEPLERINDENÝENÝYAYGÜNÝOLANÜDÜRÝ
"AÛAØRÜSÜÝ NyROLOJIKÝ HASTALÜKLARÜNÝ YANÜÝ SÜRAÝ
SISTEMIKÝ HASTALÜKLARAÝ DAÝ EÛLIKÝ EDEBILENÝ BIRÝ
DURUMDURÝ "AÛAØRÜSÜNÜNÝ NEDENLERIÝ SÜKLÜØÜÝ
ÛIDDETIÝVEÝYAÛAMSALÝSONUlLARÜÝFARKLÜLÜKLARÝGyS
TEREBILIRÝVEÝBAÛARÜLÜÝBIRÝTEDAVININÝILKÝBASAMAØÜÝ
DOØRUÝVEÝyZG~NÝBIRÝTANÜDÜR
*(5*í1/í.6(1'5208
* 5* 1 . 1'5208
"AÛAØRÜLARÜÝ
5LUSLARARASÜÝ
"AÛAØRÜSÜÝ
"IRLIØININ)(3ÝKRITERLERINEÝGyREÝSÜNÜFLANDÜRÜLÜR
"IRINCIL×BAÖAÓRËLARË×
"UÝ TIPÝ BAÛAØRÜLARÜNDAÝ AØRÜYAÝ NEDENÝ OLABILE
CEKÝHERHANGIÝBIRÝBAÛKAÝORGANAÝVEÝBEYNEÝAITÝ
HASTALÜKÝ TESPITÝ EDILEMEZÝ "UÝ GRUPTAÝ MIGRENÝ
GERILIMÝTIPIÝBAÛÝAØRÜLARÜÝK~MEÝBAÛÝAØRÜSÜÝGIBIÝ
BAÛÝAØRÜSÜÝTIPLERIÝYERÝALÜR
18
ÔKINCIL×BAÖAÓRËLARË×
"AÛKAÝBIRÝORGANÝVEYAÝBEYNEÝAITÝBAZÜÝHASTALÜK
LARAÝBAØLÜÝGELIÛENÝBAÛAØRÜLARÜDÜRÝ"AÛAØRÜSÜNÜNÝ
NEDENINIÝ BELIRLEMEKÝ IlINÝ HASTADANÝ AYRÜNTÜLÜÝ
HASTALÜKÝ HIKAYESIÝ ALÜNMALÜÝ VEÝ NyROLOJIKÝ MU
AYENEÝ BEYINÝ GyR~NT~LEMESIÝ VEÝ KANÝ VEÝ IDRARÝ
TAHLILLERIÝ YAPÜLMALÜDÜRÝ "AZÜÝ DURUMLARDAÝ %%'Ý
ELEKTROENSEFALOGRAFIÝ VEÝ LOMBERÝ PONKSIYONÝ
IÛLEMLERIÝGIBIÝDAHAÝILERIÝTETKIKLERINÝYAPÜLMASÜÝ
GEREKEBILIR
-IGRENÝENÝSÜKÝGyR~LENÝBIRINCILÝBAÛAØRÜSÜÝTIPI
DIRÝ-IGRENÝATAKLARLAÝSEYREDENÝVEÝATAKLARÝARA
SÜNDAÝBELIRTIÝGySTERMEYENÝKRONIKÝBIRÝBAÛAØRÜ
SÜDÜRÝ Ý -IGRENÝ AØRÜSÜÝ GENELLIKLEÝ ORTAÝ ÛIDDETTEÝ
YAÝDAÝÛIDDETLIDIRÝAØRÜÝVEÝEÛLIKÝEDENÝBULGULARÝ
MIGRENLIÝKIÛININÝYAÛANTÜSÜNÜÝHERÝZAMANKIÝGIBIÝ
S~RD~RMESINIÝENGELLERÝVEÝBELIRGINÝBIRÝIÛÝGyR
MEZLIØEÝYOLÝAlARÝ-IGRENÝTANÜSÜÝIlINÝyZELÝBIRÝ
LABORATUVARÝ TESTIÝ VEYAÝ RADYOLOJIKÝ INCELEMEÝ
YOKTURÝ4ANÜÝHASTADANÝAYRÜNTÜLÜÝBAÛAØRÜSÜÝHIKA
YESININÝALÜNMASÜÝILEÝKONURÝ
+ADÜNLARÜNÝYAKLAÛÜKÝÝ´SININÝERKEKLERINÝISEÝ
Ý´ININÝMIGRENLIÝOLDUØUÝBILINMEKTEDIR
-IGRENÝ ATAKLARÜÝ Ý SAATÝ S~REBILIRÝ !TAØÜNÝ
BAÛÜNÝ TEKÝ YANÜNDAÝ OLUÛUÝ Ý HASTADAÝ
ZONKLAYÜCÜÝATEÛÝYANARÝTARZDAÝMATKAPLAÝDELERÝ
GIBIÝYAÝDAÝNABÜZLAÝBIRLIKTEÝATANÝÛEKILDEÝOLMASÜÝ
ATAKÝSÜRASÜNDAÝSÜKLÜKLAÝÜÛÜKTANÝVEÝSESTENÝRAHAT
SÜZLÜKÝMERDIVENÝlÜKMAÝGIBIÝFIZIKSELÝEYLEMLERLEÝ
AØRÜDAÝARTÜÛÝAØRÜYAÝSÜKLÜKLAÝBULANTÜÝVEYAÝKUS
MANÜNÝEÛLIKÝETMESIÝKARAKTERISTIKÝyZELLIKLERIDIRÝ
!TAKLARÝARASÜNDAÝKIÛILERÝTAMAMENÝSAØLÜKLÜDÜRÝ
!TAKLARÜNÝSÜKLÜØÜÝlEÛITLILIKÝGySTERIRÝYÜLDAÝVEYAÝ
HAFTADAÝBIRKAlÝKEZÝOLABILIRÝÝG~NDENÝFAZLAÝS~
RENÝATAKLARÝMIGRENÝSTATUSUÝOLARAKÝADLANDÜRÜLÜR
-IGRENÝ HASTALARÜNÜNÝ lOØUÝ ATAØÜNÝ GELECEØINIÝ
yNCEDENÝHISSEDEBILIRÝ!TAKÝyNCESINDEÝSINIRLI
LIKÝDEPRESIFÝRUHÝHALIÝKONSANTRASYONÝG~lL~Ø~Ý
VEÝYORGUNLUKÝHISSIÝOLABILIRÝ-IGRENÝlOØUÝKEZÝ
yNCESINDEÝ HIlBIRÝ BELIRTIÝ VEYAÝ BAÛKAÝ ÛIKAYETÝ
NEDENÝOLMADANÝORTAYAÝlÜKARÝVEÝBUÝTIPÝMIGRENÝ
AURASÜZÝMIGRENÝOLARAKÝADLANDÜRÜLÜRÝ
KESICIÝ ILAlÝ AÛÜRÜÝ KULLANÜMÜDÜRÝ !ØRÜÝ KESICILERÝ
AÛÜRÜÝ KULLANÜLDÜØÜÝ DyNEMDEÝ YAPÜLANÝ yNLEYICIÝ
TEDAVILERÝlOØUÝKEZÝBAÛARÜSÜZÝOLUR
!URALÜÝMIGRENÝISEÝMIGRENLIÝHASTALARÜNݯ
´NIÝOLUÛTURURÝ!URAÝGENELLIKLEÝÝILAÝÝDA
KIKAÝ S~RERÝ VEÝ SÜKLÜKLAÝ GyRMEÝ ILEÝ ILGILIÝ YAKÜN
MALARAÝ YOLÝ AlARÝ 'yRMEÝ ALANÜNDAÝ BIRÝ TARAFÜÝ
GyREMEMEÝ PARLAKÝ VEYAÝ YANÜPÝ SyNENÝ ÜÛÜKLARÝ
RENKLIÝ ZIGZAGÝ VEYAÝ KÜRÜKÝ lIZGILERÝ GyRMEÝ GIBIÝ
BELIRTILERÝ ORTAYAÝ lÜKABILIRÝ 'yRSELÝ BELIRTILERINÝ
DÜÛÜNDAÝDILDEÝY~ZDEÝKOLDAÝUYUÛMAÝG~lS~Z
L~KÝ KONUÛMADAÝ BOZULMAÝ KONUÛURKENÝ KELI
MELERIÝBULAMAMAÝBAÛÝDyNMESIÝVEÝAÛÜRÜÝUYKUÝ
HALIÝ ÛEKLINDEÝ AURAÝ OLABILIRÝ (EMENÝ ARDÜNDANÝ
VEYAÝÝSAATÝIlINDEÝAØRÜÝORTAYAÝlÜKABILIRÝYAÝDAÝ
AURAYÜÝNADIRENÝBAÛAØRÜSÜÝIZLEMEYEBILIRÝ
+ONF~ZYONEL×-IGRENÝ"ILINlÝBULANÜKLÜØÜNÜNÝ
OLDUØUÝMIGRENÝTIPIDIR
'yRSELÝAURAÝSKOTOM
-IGRENÝTETIKLEYICILERIÝKIÛIDENÝKIÛIYEÝGyREÝDE
ØIÛIRÝ"AÛLÜCAÝMIGRENÝTETIKLEYICILERI
Ý$IYETÝAlLÜKÝALKOLÝyØ~NÝATLAMAKÝVEYAÝyØ~NÝ
GECIKMESIÝYETERIÝKADARÝSUÝIlMEMEKÝBAZÜÝYI
YECEKLER
Ý5YKUÝD~ZENINDEÝDEØIÛIKLIKLERÝAZÝVEYAÝFAZLAÝ
UYKU
Ý (ORMONALÝ FAKTyRLERÝ ADETÝ DyNEMLERIÝ DO
ØUMKONTROLÝHAPLARÜÝHORMONALÝTEDAVI
ÝaEVRESELÝFAKTyRLERÝPARLAKÝÜÛÜKÝKESKINÝKOKUÝ
HAVAÝDEØIÛIMI
Ý&IZIKSELÝFAKTyRLERÝEGZERSIZÝCINSELÝILIÛKI
Ý3TRESÝDEPRESYONÝENDIÛEÝHALI
Ý"AÛBOYUNÝAØRÜLARÜ
Ý+AFAÝTRAVMASÜDÜR
"AÖAÓRËSËZ×!URAÝ"AÛÝAØRÜSÜÝOLMADANÝYAL
NÜZCAÝAURAÝBULGULARÜÝMEVCUTTUR
-IGRENÝ ATAKLARÜÝ lOØUNLUKLAÝ TEKRARLAYÜCÜDÜRÝ
ANCAKÝ ENÝ AZÝ Ý AYDÜRÝ HERÝ G~NÝ VEYAÝ G~NAÛÜRÜÝ
OLACAKÝ ÛEKILDEÝ KRONIKLEÛMIÛÝ OLARAKÝ DAÝ Gy
R~LEBILIRÝ"UÝDURUMUNÝENÝB~Y~KÝNEDENIÝAØRÜÝ
-IGRENIN×DIÓER×NADIR×GyR~LEN×TIPLERI
"AZILER×4IP×-IGRENÝ+ONUÛMAÝBOZUKLUØUÝ
BAÛDyNMESIÝ KULAKÝ lÜNLAMASÜÝ lIFTÝ GyRMEÝ VEÝ
DENGESIZLIØINÝEÛLIKÝETTIØIÝMIGRENÝTIPIDIR
/FTALMOPLEJIK× -IGREN× 'yZ~Ý HAREKETÝ ET
TIRENÝKASLARÜNÝETKILENMESIÝSONUCUÝlIFTÝGyRMEÝ
GELIÛIR
(EMIPLEJIK×-IGRENÝ!TAKÝSÜRASÜNDAÝGElICIÝ
TEKÝTARAFLÜÝFELlÝGELIÛIR
!BDOMINAL×-IGREN×Ý!TAKTAÝSADECEÝBULAN
TÜÝKUSMAÝÛIKAYETIÝOLURÝ'ENELDEÝlOCUKLARDAÝ
GyR~L~R
-IGREN×4EDAVISI××
-IGRENÝ TEDAVISINDEÝ yNCELIKLEÝ ILAlÝ DÜÛÜÝ TEDA
VILERÝyNERILIRÝ"UÝAMAlLAÝHASTAÝHASTALÜØÜÝHAK
KÜNDAÝ BILGILENDIRILIRÝ !ØRÜÝ ATAØÜNÜÝ TETIKLEYENÝ
FAKTyRLERIÝBELIRLEYIPÝyNLEMÝALMASÜÝISTENIRÝ!Y
RÜCAÝD~ZENLIÝUYKUÝVEÝBESLENMEÝEGZERSIZÝGIBIÝ
YAÛAMÝÛEKLININÝD~ZENLENMESIÝyNERILIR
ÙLAlÝTEDAVISIÝAKUTÝATAKÝVEÝyNLEYICIÝTEDAVIÝOLA
RAKÝIKIÝALTÝGRUBAÝAYRÜLÜRÝ
!KUT×ATAK×TEDAVISI×
-IGRENÝATAKLARÜNÜÝETKILIÝHÜZLÜÝVEÝKALÜCÜÝBIRÝÛE
KILDEÝTEDAVIÝETMEYIÝAMAlLARÝ"UÝAMAlLAÝHAFIFÝ
ÛIDDETTEKIÝ ATAKÝ TEDAVISINDEÝ yNCELIKLEÝ BASITÝ
AØRÜÝKESICILERÝyNERILIRÝ%ØERÝHASTAÝFAYDAÝGyR
MEZSEÝ VEYAÝ ATAKÝ ORTAÝ VEYAÝ ÛIDDETLIYSEÝ yZELÝ
MIGRENÝILAlLARÜÝTRIPTANLARÝVEYAÝERGOTAMINÝVEÝ
T~REVLERIÝUYGULANÜR
4~RKÝ-ILLIÝ%ØITIMÝSISTEMINDEÝHAKLÜÝBIRÝYEREÝSAHIPÝOLANÝ!YÛEABLAÝ/KULLARÜÝYARÜMÝASRÜÝAÛANÝKyKL~ÝK~LT~R~ÝVEÝSAØLAMÝYAPÜSÜYLAÝyNC~ÝVEÝyRNEKÝBIRÝ
KURUMÝOLMANÜNÝGURURUNUÝYAÛAMAKTADÜR
Ý YÜLÜNDAÝ .ERIMANÝ ():)2/×,5Ý TARAFÜNDANÝ !NKARA´DAÝ KURULANÝ !YÛEABLAÝ aOCUKÝ 9UVASÜÝ VEÝ ÙLKOKULUÝ Ý yØRETIMÝ YÜLÜNDANÝ ITIBARENÝ
KADEMELIÝOLARAKÝAlÜLANÝ/RTAÝVEÝ,ISEÝKÜSMÜÝILEÝyNCEÝ.ERIMANÝ():)2/×,5ÝDAHAÝSONRAÝGELINIÝ!YÛEÝ():)2/×,5ÝYyNETIMINDEÝDyNEMINÝENÝG~ZIDEÝ
OKULLARÜNDANÝBIRIÝOLARAKÝVARLÜØÜNÜÝUZUNÝS~REÝS~RD~RM~ÛT~R
ÝYÜLÜNDAÝ!NKARA´NÜNÝyNDEÝGELENÝ~NIVERSITELERINDENÝOLANÝ"AÛKENTÝeNIVERSITESIÝB~NYESINEÝKATÜLANÝ!YÛEABLAÝ/KULLARÜÝOKULÝyNCESIÝEØITIMDENÝ
~NIVERSITEYEÝKADARÝOLANÝKURUMLARÝZINCIRIÝILEÝEØITIMINÝS~REKLILIØIÝILKESINIÝGERlEKLEÛTIRMEKTEDIRÝ
+URUM× × !TAT~RK× ILKE× VE× DEVRIMLERINE× BAÓLË× yZG~VENI× Y~KSEK× YARATËCË× ~RETKEN× TOPLUMSAL× SORUMLULUK× SAHIBI× ONURLU×
MUTLU×VE×SAÓLËKLË×BIREYLER×YETIÖTIRMEYI×MISYON×EDINMIÖTIR
43%%.)3/×+ALITE×'~VENCE×3ISTEM×"ELGESINI×ALAN×ILK×EÓITIM×KURUMU×OLAN×dZEL×!YÖEABLA×
/KULLARË×Ý/CAKÝÝTARIHINDEݱ5LUSALÝ+ALITEÝ(AREKETIÝÙYIÝ.IYETÝ"ILDIRGESI²NIÝIMZALAYARAKÝM~KEMMELLIØINÝTEMELÝKAVRAMLARÜNÜÝyZ~MSE
MEÝVEÝYAÛAMAÝGElIRMEÝKONUSUNDAÝKARARLÜÝOLDUØUNUÝS~REKLIÝIYILEÛTIRMEÝVEÝyZDEØERLENDIRMEYIÝGELIÛIMINÝTEMELÝPARlASÜÝOLARAKÝBENIMSEDIØINIÝ
GySTERMIÛTIRÝÝYÜLÜNDAݱ-~KEMMELLIKTEÝ+ARARLÜLÜK²ÝBELGESIÝALMAYAÝHAKÝKAZANANÝ+URUMUMUZAÝyD~LÝ4~RKIYEÝ+ALITEÝ$ERNEØIÝ9yNETIMÝ+URULUÝ
"AÛKANÜÝ3AYÜNÝ(AMDIÝ$/×!.ÝVEÝ+AL$ERÝ!NKARAÝÚUBESIÝ9yNETIMÝ+URULUÝ"AÛKANÜÝ3AYÜNÝ-Ý&AHIRÝ!,4!.ÝTARAFÜNDANÝ+URUCUÝ4EMSILCIMIZÝ3AYÜNÝ
(ILALÝ%2$Ù.a´EÝTAKDIMÝEDILDIÝ"UÝBELGELEROKULUMUZDAÝUYGULANANÝPROGRAMLARÜNÝULUSLARÝARASÜÝNORMLARAÝUYGUNLUØUNUNÝTASARÜMÝVEÝGELIÛTIRMEÝ
FAALIYETLERIÝILEÝHIZMETÝKALITESINIÝS~REKLIÝIYILEÛTIRDIØIMIZINÝVEÝNITELIKLIÝBIRÝEØITIMÝUYGULADÜØÜMÜZÜNÝKANÜTÜDÜR
±3IZÝSEVGILIÝyÙRENCILERIMIZINÝBAÜARÍLARÍÝBIZÝEÙITIMCILERINÝASÍLÝMUTLULUÙUDURÝÚNANÍYORUZÝKIÝGELECEÙIMIZÝSIZINÝlAÙDAÜÝUY
GARLÍÙÍNÝUZAKÝUFUKLARÍNÍÝGyREBILENÝ~LKEMIZINÝD~ZEYINIÝORAYAÝY~KSELTEBILENÝDAHASÍÝONUÝDAÝAÜABILENÝBILGIÝVEÝYETENEÙINIZLEÝ
BIlIMLENECEKTIR²
26
0ROFÝ$RÝ-EHMETÝ(!"%2!,
"AÛKENTÝeNIVERSITESIÝdZELÝ!YÛEABLAÝ/KULLARÜÝ+URUCUÝ2EKTyR~
35267$7
0ROSTATÝ ERKEKLERDEÝ BULUNANÝ KARÜNÝ ALTÝ BOÛ
LUØUNUNÝ ENÝ DERINÝ YERINDEÝ IDRARÝ KESESININÝ
ALTÜNDAÝ YERLEÛIKÝ KESTANEÝ B~Y~KL~Ø~NDEÝ BIRÝ
ORGANDÜRÝݱ%RÝBEZI²ÝOLARAKÝDAÝBILINIRÝ'yREVIÝÝ
HUSYELERDEÝ~RETILENÝVEÝINSANÝ~REMESIÝIlINÝGE
REKLIÝOLANÝSPERMLERINÝERKEKTENÝlÜKÜPÝKADÜNÝV~
CUDUNAÝGElERKENÝVEÝGElTIKTENÝBIRÝS~REÝSON
RASÜNAÝKADARÝTAÛÜNMASÜNÜÝKORUNMASÜNÜÝTEMIZÝ
KALMASÜNÜÝ VEÝ BESLENMESINIÝ SAØLAYANÝ SALGÜYÜÝ
~RETMEKTIRÝÝ%RKEKLERDEÝCINSELÝBOÛALMAÝSÜRA
SÜNDAÝ DÜÛARÜYAÝ lÜKANÝ MENIÝ MIKTARÜNÜNÝ B~Y~KÝ
KÜSMÜNÜÝ PROSTATÜNÝ ~RETTIØIÝ BUÝ SALGÜÝ OLUÛTUR
MAKTADÜRÝÙlINDEKIÝSPERMLERÝHACIMÝOLARAKÝlOKÝ
D~Û~KÝMIKTARÝOLUÛTURURÝVEÝANCAKÝMIKROSKOPÝ
ALTÜNDAÝGyR~LEBILIRLER
0ROSTATÜNÝ YERLEÛIMÝ YERIÝ YAPTÜØÜÝ GyREVEÝ lOKÝ
UYGUNDURÝ #INSELÝ BOÛALMAÝ SÜRASÜNDAÝ TESTIS
LERDENÝ GELENÝ SPERMLERINÝ PROSTATÝ SALGÜSÜÝ ILEÝ
BIRLEÛMESIÝ VEÝ IDRARÝ YOLUÝ IlERISINDENÝ ILERIYEÝ
DOØRUÝ ILERLETILMESIÝ GEREKLIDIRÝ "UÝ NEDENLEÝ
PROSTATÝ IDRARÝ KESESININÝ BITIMINDEÝ BAÛLAYANÝ
IDRARÝ YOLUNUÝ lEVRELEMEKTEÝ VEÝ SALGÜSÜNÜÝ BUÝ
ByLGEYEÝ BOÛALTMAKTADÜRÝ "UÝ SÜRADAÝ IDRARÝ KE
SESININÝlÜKÜÛÜÝKAPANDÜØÜÝIlINÝMENIÝILERIYEÝDOØ
RUÝRITMIKÝKASÜLMALARLAÝILERLETILMEKTEÝVEÝPENISÝ
UCUNDANÝDÜÛARÜYAÝATÜLMAKTADÜRÝÝ'yREVIÝGEREØIÝ
IDRARÝ YOLUNUÝ lEVRELEYENÝ PROSTATÝ DEØIÛIKÝ NE
DENLERLEÝ HASTALANDÜØÜNDAÝ ETKISIÝ DOØRUDANÝ
IDRARÝYOLUÝ~ZERINEÝOLMAKTAÝVEÝIDRARÝBELIRTILERIÝ
ORTAYAÝ lÜKMAKTADÜRÝ Ý ÙNSANÝ T~R~N~NÝ DEVAMÜÝ
IlINÝNEREDEYSEÝOLMAZSAÝOLMAZÝBIRÝORGANÝOLANÝ
PROSTATÝByYLECEÝlOKÝRAHATSÜZÝEDICIÝHASTALÜKLA
RÜNÝDAÝKAYNAØÜÝOLABILMEKTEDIR
0ROSTAT×
ÔNFEKSIYONLARË
0ROSTATÜNÝ DAHAÝ GENlÝ YAÛLARDAÝ GyR~LENÝ SÜKÝ
HASTALÜKLARÜNDANÝ BIRÝ TANESIÝ PROSTATÝ ILTIHAPLA
RÜDÜRÝ 0ROSTATÝ INFEKSIYONLARÜÝ GENELLIKLEÝ IDRARÝ
YOLUNDAÝHASTALÜKÝYAPANÝMIKROPLARÝTARAFÜNDANÝ
MEYDANAÝGETIRILEBILDIØIÝGIBIÝBAZENÝHIlÝMIKROPÝ
BULUNMAKSÜZÜNÝDAÝÝGyR~LEBILMEKTEDIRÝ'ENEL
DEÝELLIÝYAÛÝ~ZERINDEKIÝERKEKLERDEÝGyR~LENÝVEÝ
IDRARÝYOLUÝBELIRTILERIÝOLARAKÝISIMLENDIRILENÝID
RARDAÝYANMAÝSÜKLÜKÝRAHATÝIÛEYEMEMEÝVEÝAPÜÛÝ
ARASÜÝ ByLGEDEÝ AØRÜÝ VEÝ RAHATSÜZLÜKÝ HISSIÝ GIBIÝ
BELIRTILERÝGENlÝERKEKLERDEÝORTAYAÝlÜKMAKTADÜRÝ
"UÝ HASTALÜKLARÜNÝ ENÝ yNEMLIÝ KARMAÛAÝ OLUÛTU
RANÝ TARAFÜÝ V~CUDUNDAÝ S~REKLIÝ MIKROPÝ ETKISIÝ
OLDUØUNUÝ D~Û~NENÝ VEÝ BUNUNÝ IlINÝ DEFALARCAÝ
ANTIBIYOTIKLERLEÝ TEDAVIÝ VERILENÝ VEYAÝ BAZENÝ
KENDILIØINDENÝ BUÝ ILAlLARÜÝ KULLANANÝ GENlÝ ER
KEKLERÝ ORTAYAÝ lÜKARMASÜDÜRÝ "UÝ HASTALÜKLARÜNÝ
ILAlLARLAÝTEDAVISIÝKADARÝKIÛININÝKENDIÝKAFASÜN
DAÝlyZ~LMESIÝyNEMÝTAÛÜMAKTADÜRÝÝ"UNAÝBEN
ZERÝBELIRTILERIÝOLANÝKIÛILERINÝKENDILERINEÝYETERLIÝ
ZAMANÝAYÜRABILECEKÝHEKIMLERLEÝKARÛÜLAÛMALARÜÝ
yNEMLIDIR
ÔYI× (UYLU× 0ROSTAT×
"~Y~MESI
9AKÜNMASÜÝ SORULDUØUNDAÝ Ý ±"ENDEÝ PROSTATÝ
VAR²ÝDIYEREKÝCEVAPÝVERENÝELLIÝYAÛÝVEÝ~ZERINDE
KIÝERKEKLERINÝlOØUÝZAMANÝETKISINDEÝKALDÜKLARÜÝ
HASTALÜKÝ KANSERÝ OLMAYANÝ PROSTATÝ B~Y~MESI
DIRÝ (EKIMLERÝ ARASÜNDAÝ HERÝ ZAMANÝ HASTALARÝ
ARASÜNDAÝ ISEÝ GITTIKlEÝ ARTANÝ ORANDAÝ BENIGNÝ
PROSTATÝ HIPERPLAZISIÝ "0(Ý OLARAKÝ TANÜMLAN
MAKTADÜR
9AÛLAÝ BIRLIKTEÝ PROSTATÝ B~Y~MESIÝ DIØERÝ YAÛÝ
ALMAÝ BELIRTILERIÝ OLANÝ SAlLARÜNÝ AØARMASÜÝ SÜRTÝ
KAMBURUNUNÝ ARTMASÜÝ CILDINÝ KÜRÜÛMASÜÝ GIBIÝ
INSANÝ YAÛAMÜNÜNÝ DOØALÝ GELIÛMELERINDENÝ BIRÝ
TANESIDIRÝ Ý ÙLKÝ DEØIÛIMLERÝ Ý YAÛÝ CIVARÜNDAÝ
BAÛLAMAKTAÝ ANCAKÝ BUÝ DyNEMDEÝ DÜÛARÜDANÝ
UYGULANACAKÝ TANÜMLAMAÝ YyNTEMLERINDENÝ
HERHANGIÝ BIRISIÝ ILEÝ BELIRLENEMEMEKTEDIRÝÝ
%LLIÝ YAÛTANÝ BAÛLAYARAKÝ ISEÝ PROSTATTAÝ B~Y~MEÝ
SÜNÜRÜÝ OLARAKÝ KABULÝ EDILENÝ YAKLAÛÜKÝ Ý GRAMÝ
SÜNÜRÜNAÝULAÛÜLMAKTAÝVEÝBUÝB~Y~MEÝyNCEDENÝ
KESTIRILEMEYENÝ BIRÝ HÜZDAÝ DEVAMÝ ETMEKTEDIRÝÝ
"~Y~YENÝ PROSTATÜNÝ lEVRELEDIØIÝ IDRARÝ YOLUNUÝ
SÜKÜÛTÜRARAKÝIÛEMEYIÝG~lLEÛTIRMESIÝVEÝDEØIÛIKÝ
IDRARÝBELIRTILERINEÝYOLÝAlMASÜÝBEKLENIRÝÝ.EÝVARÝ
KIÝPROSTATÜNÝHANGIÝHÜZDAÝB~Y~YECEØIÝyNCEDENÝ
KESTIRILEMEDIØIÝ GIBIÝ Ý HANGIÝ B~Y~KL~Ø~NÝ NEÝ
KADARÝBELIRTIYEÝYOLÝAlACAØÜÝDAÝBILINEMEMEK
TEDIRÝÝ0ROSTATÜÝAZÝB~Y~D~Ø~ÝHALDEÝBELIRTILERIÝ
SAÇ
'“.™/0(6í
'“.™/0(6
YyNTEMLERIÝDEÝ SAlLARÜNÝlOKÝ SÜKÜÝ BAØLANMASÜÝ
GIBIÝSAlÝDyK~LMESINEÝNEDENÝOLURÝ
%N×3ËK×ÔZLENEN×
3Al×$yK~LME×4IPLERI×
6E×3EBEPLERI
!NDROGENETIKÝ SAlÝ DyK~LMESIÝ %NÝ SÜKÝ SAlÝ
DyK~LMESIÝ TIPIDIRÝ (ERÝ IKIÝ CINSIYETTEÝ DEÝ Gy
R~LEBILIRÝ +ALÜTSALDÜRÝ VEÝ HORMONLARLAÝ ILIÛKILI
DIRÝ 3AlLARÝ ZAMANÝ IlERISINDEÝ MINYAT~RIZAS
YONÝ NEDENIYLEÝ INCELIPÝ KAYBOLURÝ %RKEKLERINÝ
´INDEÝÝYAÛÜNAÝGELDIKLERIÝZAMANÝBELIRLIÝ
DERECEDEÝSAlÝDyK~LMESIÝNORMALÝOLARAKÝIZLEN
MEKTEDIRÝÝ"IYOLOJIKÝOLARAKÝNORMALÝBIRÝDURUMÝ
OLSAÝ DAÝ KOZMETIKÝ NEDENLERLEÝ G~N~M~ZDEÝ
ANDROGENTIKÝSAlÝDyK~LMESIÝ~ZERINEÝB~Y~KÝBIRÝ
SAØLÜKÝEND~STRISIÝKURULMUÛTURÝ
%RKEKÝTIPIÝSAlÝDyK~LMESINDEÝALÜNÝSAlÝlIZGI
SININÝ GERIYEÝ lEKILMESIÝ TEPEÝ ByLGESINDEÝ SAlÝ
DyK~LMESIÝVEÝINCELMESIÝIZLENIRÝ+ADÜNÝTIPIÝSAlÝ
DyK~LMESIÝ ISEÝ TEPEÝ ByLGESINDENÝ ALÜNÝ lIZGI
SINEÝ KADARÝ OLANÝ ALANDAÝ SAlÝ SEYRELMESIÝ ÛEK
LINDEÝGyR~L~RÝ!LÜNÝSAlÝlIZGISINDEÝGENELLIKLEÝ
GERIÝ lEKILMEÝ IZLENMEZÝ (ERÝ IKIÝ CINSIYETTEÝ DEÝ
lOØUNLUKLAÝ EKÝ ARAÛTÜRMAÝ YAPÜLMASÜNAÝ GEREKÝ
OLMAMASÜNAÝRAØMENÝKADÜNLARDAÝKÜLLANMAÝARTÜ
ÛÜÝSIVILCELENMEÝVEÝADETÝD~ZENSIZLIØININÝEÛLIKÝ
ETMESIÝDURUMUNDAÝHORMONALÝTETKIKÝYAPÜLMASÜÝ
GEREKLIDIRÝ
3AlKËRAN× !LOPESI× AREATAÝ 'ENELLIKLEÝ
PARAÝÛEKLINDEÝSAlÝVEYAÝSAKALÝDyK~LMELERIYLEÝ
ORTAYAÝlÜKARÝ"IRKAlÝSANTIMETRELIKÝK~l~KÝALAN
LARDAÝ IZLENEBILECEØIÝ GIBIÝ T~MÝ V~CUTÝ KÜLLARÜNÜÝ
IlERECEKÝÛEKILDEÝGENIÛÝALANLARDAÝDAÝIZLENEBI
LIRÝ9AKLAÛÜKÝOLARAKÝHERÝÝKIÛIDENÝBIRIÝHAYATÜÝ
BOYUNCAÝ BUÝ PROBLEMDENÝ ÛIKAYETlIÝ OLMAKTA
DÜRÝ%NÝSÜKÝOLARAKÝILKÝÝYAÛÝIlERISINDEÝIZLEN
MEKTEDIRÝ%NFEKSIYONLARÝVEYAÝSTRESÝTETIKLEYICIÝ
OLABILIRÝ/TOIMM~NÝBIRÝBOZUKLUKÝOLDUØUÝD~
Û~N~LMEKTEDIRÝ/TOIMM~NITEÝV~CUDUNÝKENDIÝ
KENDINEÝSALDÜRMASÜÝOLARAKÝTANÜMLANABILIRÝ"UÝ
HASTALÜKTAÝDAÝHEDEFÝSAlLARDÜRÝ"UNUNLAÝBIRLIKTEÝ
HASTALARÜNÝ GENELLIKLEÝ EKÝ BIRÝ SAØLÜKÝ PROBLEMIÝ
4ANËM
OLMAZÝ 3AlÝ DyK~LMESIÝ KALÜCÜÝ DEØILDIRÝ ANCAKÝ
HALKÝ ARASÜNDAÝ SÜKLÜKLAÝ YAPÜLANÝ BIRÝ UYGULAMAÝ
OLANÝ SAlSÜZÝ ByLGEYEÝ SARÜMSAKÝ UYGULAMASÜÝ
KALÜCÜÝSAlÝKAYBÜNAÝNEDENÝOLABILIRÝ
'ASTROyZOFAGEALÝREFL~ÝMIDEÝIlERIØININÝYEMEKÝ
BORUSUNAÝ HATTAÝ AØÜZAÝ KADARÝ GERIÝ KAlMASÜNAÝ
DENIRÝ!SLÜNDAÝREFL~ÝSAØLÜKLÜÝBEBEKÝlOCUKÝVEÝ
YETIÛKINLERDEÝ NORMALÝ ÛARTLARDAÝ OLABILENÝ BIRÝ
DURUMDURÝ "UÝ DURUMÝ GENELLIKLEÝ SEYREKÝ OLURÝ
VEÝKIÛIYIÝRAHATSÜZÝEDENÝÛIKAYETLEREÝYOLÝAlMAZÝ
'ASTROyZOFAGEALÝ REFL~Ý HASTALÜØÜÝ DEDIØIMIZDEÝ
ISEÝ MIDEDENÝ GyØ~SÝ ORTAÝ KESIMINEÝ UZANANÝ
YANMAÝAØZAÝACÜEKÛIÝSUTATÝGELMESIÝGIBIÝÛI
KAYETLERINÝHAFTADAÝIKIÝVEYAÝDAHAÝSÜKÝOLUÛMASÜÝ
HALIÝ AKLÜMÜZAÝ GELMEKTEDIRÝ "AZENÝ DEÝ BUÝ GERIÝ
KAlAKÝ DURUMUÝ SESÝ TELLERIÝ VEÝ CIVARÜNAÝ KADARÝ
ULAÛÜRÝVEÝSESÝKÜSÜKLÜØÜÝKURUÝyKS~R~KÝVSÝGIBIÝ
ÛIKAYETLEREÝDEÝYOLÝAlABILIR
9AYGËN× SAl× DyK~LMESI× 4ELOGEN× EFF
LUVIUM× "UÝ TIPÝ SAlÝ DyK~LMESIÝ HERÝ YAÛTANÝ
INSANÜÝ ETKILEYEBILIRÝ 3AlLARÜNÝ ERKENÝ TELOGENÝ
EVRESINEÝ GIRMESIÝ SONUCUÝ YAYGÜNÝ SAlÝ DyK~L
MESIÝGELIÛIRÝ4~MÝSAlLÜÝDERIDEÝYAYGÜNÝOLARAKÝ
G~NDEÝÝTELDENÝFAZLAÝDyK~LMEÝIZLENIRÝ"IR
lOKÝFIZIKSELÝVEYAÝPSIKOLOJIKÝETMENEÝKARÛÜÝSAl
LARÜNÝDyK~LMESIÝOLARAKÝADLANDÜRÜLABILIRÝ%NÝSÜKÝ
NEDENLERIÝARASÜNDAÝ
„ÝÝ4IROIDÝHORMONUÝBOZUKLUKLARÜ
„ÝÝ+ANSÜZLÜKÝDEMIRÝEKSIKLIØI
„ÝÝ'EBELIKÝD~Û~KÝSONRASÜ
„ÝÝ0SIKOLOJIKÝSTRES
„ÝÝ!TEÛLIÝHASTALÜKLAR
„ÝÝ+AZAÝVEYAÝB~Y~KÝAMELIYATLARÝSON
RASÜ
„ÝÝ!ØÜRÝDIYETLERÝHÜZLÜÝKILOÝKAYBÜÝ
„ÝÝÙLAlÝKULLANÜMÜÝ4ANSIYONÝKOLES
TEROLÝD~Û~R~C~ÝILAlLARÝGIBI
GIBIÝDURUMLARÜÝSAYABILIRIZÝ3AlÝDyK~LMESIÝILEÝ
TETIKLEYICIÝOLAYÝARASÜNDAÝÝAYLÜKÝBIRÝS~REÝIZ
LENIRÝ!LTTAÝYATANÝNEDENÝD~ZELTILDIØIÝTAKDIRDEÝ
SAlÝDyK~LMESIÝBIRKAlÝAYÝIlERISINDEÝDURURÝ
+ALÜCÜÝ SAlÝ DyK~LMESIÝ 3IKATRISYELÝ ALOPESIÝ
/LDUKlAÝ NADIRÝ GyR~L~RÝ "UÝ DyK~LMEÝ TIPINDEÝ
SAlÝKyKLERIÝGERIÝDyN~Û~ZÝOLARAKÝHASARÝGyR~RÝ
VEÝ TEKRARÝ SAlÝ GELIÛIMIÝ IZLENMEZÝ 4EDAVIÝ SAlÝ
DyK~LMESININÝ ILERLEMESIÝ DURDURMAKÝ AMAlLÜÝ
UYGULANÜR
dNLEYICI×TEDAVI×
!TAKÝTEDAVISINEÝYETERLIÝCEVAPÝVERMEYENÝAYDAÝ
´DENÝFAZLAÝSAYÜDAÝMIGRENÝATAØÜÝGElIRENÝHAS
TALARDAÝ yNLEYICIÝ TEDAVIÝ UYGULANÜRÝ !YRÜCAÝ Ý
SAATTENÝUZUNÝS~RENÝMIGRENÝATAKLARÜNDAÝÛID
DETLIÝ MIGRENÝ AØRÜLARÜNDAÝ KOMPLIKEÝ MIGRENÝ
ATAKLARÜNDAÝHEMIPLEJIKÝMIGRENÝBAZILERÝMIG
RENÝUZAMÜÛÝAURALÜÝMIGRENÝVEÝMIGRENEÝBAØLÜÝ
IÛG~C~ÝSOSYALÝYAÛAMDAKIÝKAYBÜNÝD~ZELTILME
SINDEÝVEÝYAÛAMÝKALITESININÝY~KSELTILMESINDEÝ
yNLEYICIÝTEDAVIÝUYGULANMASÜÝGEREKLIDIRÝ
2EFL~×OLUÖMA×
MEKANIZMALARË
5()/™
3AlLË×DERININ×MANTAR×HASTALËÓËÝ"UÝHAS
TALÜKÝ BULAÛÜCÜDÜRÝ VEÝ lOCUKLARDAÝ GyR~L~RÝ 5YGUNÝ
TEDAVIÝVERILMEZSEÝKALÜCÜÝSAlÝDyK~LMESIÝGyR~
LEBILIR
34
BIRlOKÝ FARKLÜÝ FAKTyRÝ HEPÝ BERABERÝ NORMALDEÝ
OLUÛANÝ REFL~N~NÝ ÛIKAYETÝ VERMESINIÝ HASARÝ
OLUÛTURMASÜNÜÝENGELLERÝVEÝKIÛIÝNORMALÝHAYA
TÜNÜÝS~RD~R~R
9EMEKÝ BORUSUÝ ILEÝ MIDENINÝ BIRLEÛTIØIÝ YERINÝ
ANATOMIKÝ yZELLIØIÝ DIYAFRAMÜNÝ VARLÜØÜÝ GyØ~SÝ
VEÝKARÜNÝIlIÝBASÜNlÝFARKLÜLÜKLARÜÝYEMEKÝBORU
SUNUNÝ MIDEÝ ILEÝ BIRLEÛTIØIÝ AlÜÝ BIRÝ B~T~NÝ OLA
RAKÝGERIÝKAlAKÝOLUÛMASÜNÜÝENGELLEYENÝyNEMLIÝ
BIRÝ DIØERÝ MEKANIZMADÜRÝ -IDEÝ FÜTÜØÜÝ DENILENÝ
DURUMÝMIDENINÝKARÜNÝIlINDEÝOLMASÜÝGEREKENÝ
KÜSMÜNÜNÝ DIYAFRAMDANÝ GElEREKÝ YUKARÜÝ DOØRUÝ
GyØ~SÝ BOÛLUØUNAÝ DOØRUÝ KÜSMENÝ YERÝ DEØIÛ
TIRMESIDIRÝ .EDENIÝ TAMÝ BILINMEZÝ FAKATÝ OBESÝ
GEBEÝ ILERIÝ YAÛLÜÝ KIÛILERDEÝ DAHAÝ SÜKÝ GyR~LENÝ
BUÝDURUMÝYUKARÜDAÝANLATÜLANÝGERIÝKAlAKÝIlINÝ
KORUYUCUÝ MEKANIZMALARÜNÝ BIRÝ lOØUNUNÝ BO
ZULMASÜNAÝNEDENÝOLARAKÝKIÛIDEÝREFL~ÝOLUÛMAÝ
IHTIMALINIÝARTÜRÜR
9EDIØIMIZÝ GÜDALARÝ MIDEYEÝ YAKLAÛÜKÝ Ý CMÝ
UZUNLUØUNDAÝ Ý MMÝ GENIÛLIØINDEÝ YEMEKÝ
BORUSUÝDEDIØIMIZÝBIRÝORGANLAÝILETILIRÝ9EMEKÝ
BORUSUNUÝ OLUÛTURANÝ KASLARÜNÝ yZELLEÛMIÛÝ
KASÜLMAGEVÛEMEÝ yZELLIKLERIÝ SAYESINDEÝ YE
DIKLERIMIZÝ GÜDALARÝ Ý IlTIØIMIZÝ SÜVÜLARÝ MIDEYEÝ
ILETILIRÝ9EMEKÝBORUSUNUNÝMIDEÝILEÝBIRLEÛTIØIÝ
ALTÝ UlTAÝ DAHAÝ DAÝ yZELLEÛMIÛÝ BIRÝ KASÝ YAPÜSÜÝ
BULUNURÝ BUNAÝ ALTÝ yZOFAGUSÝ SFINKTERIÝ DENIRÝ
.ORMALÝHALDEÝBUÝKASÝYAPÜÝS~REKLIÝKASÜLÜÝHALDEÝ
BULUNURÝ9UTMAYAÝCEVABENÝGEVÛERÝVEÝGÜDALARÝ
MIDEYEÝGElERÝSONRAÝTEKRARÝKASÜLÜRÝVEÝGERIÝKA
lAØÜÝ yNLERÝ !YRÜCAÝ GEØIRMEÝ ILEÝ MIDEÝ GAZÜNÜNÝ
ATÜLMASÜÝ GEREKENÝ DURUMLARDAÝ DAÝ GEVÛEYEREKÝ
KIÛININÝRAHATLAMASÜNÜÝSAØLARÝ"AZÜÝKIÛILERDEÝBUÝ
KASÝYAPÜÝOLMASÜÝGEREKENÝTONDAÝÝDEØILÝDEÝDAHAÝ
GEVÛEKÝBIRÝHALDEÝBULUNURÝVEÝGERIÝKAlAKÝOLUÛ
MAÝIHTIMALINIÝARTÜRANÝBIRÝDURUMAÝYOLÝAlABILIR
2EFL~××ÔLIÖKILI×ÕIKAYETLER
"UÝMEKANIZMANÜNÝDÜÛÜNDAÝT~K~R~Ø~NÝAÛAØÜYAÝ
DOØRUÝYÜKAYÜCÜÝETKISIÝT~KR~KÝIlERIØININÝALKALIÝ
YAPÜSÜÝ YEMEKÝ BORUSUÝ IlÝ Y~ZEYINIÝ OLUÛTURANÝ
H~CRELERINÝVEÝKANÝDOLAÛÜMÜNÜNÝyZELLIKLERIÝGIBIÝ
!SLÜNDAÝYUKARÜDAÝANLATÜLANÝTIPIKÝÛIKAYETLERÝVAR
SAÝHAYATÝTARZÜÝDEØIÛIKLIKLERIÝVEÝILAlÝTEDAVISIÝILEÝ
DEÝD~ZELMEÝOLUYORSAÝENDIÛEÝVERICIÝÛIKAYETLERÝ
YOKSAÝTANÜSALÝBIRÝIÛLEMÝYAPÜLMASAÝBILEÝOLABI
!SLÜNDAÝ ENÝ TIPIKÝ IKIÝ ÛIKAYETÝ HAFTADAÝ IKIÝ VEYAÝ
DAHAÝSÜKÝOLMAKÝKAYDÜYLAÝMIDEDENÝYUKARÜÝDOØ
RUÝÝGyØ~SÝARKASÜNDAÝUZANANÝYANMAÝHISSIÝVEÝ
AØÜZAÝ ACÜEKÛIÝ TATÝ GELMESIDIRÝ $AHAÝ SEYREKÝ
OLANÝÛIKAYETLERÝARASÜNDAÝISEÝMIDEÝAØRÜSÜÝGy
Ø~SÝAØRÜSÜÝYUTMAÝG~lL~Ø~ÝSESTEÝKABALAÛMAÝ
BOØAZAÝBIRÝÛEYÝYAPÜÛMAÝHISSIÝSÜKÝTEKRARLAYANÝ
AKCIØERÝINFEKSIYONLARÜÝDIÛÝHASTALÜKLARÜÝKRONIKÝ
SINUZITÝSAYÜLABILIRÝ(ASTALARDAÝYUTMAÝG~lL~Ø~Ý
YUTMAÝ SÜRASÜNDAÝ TAKÜLMAÝ HISSIÝ NEDENIÝ AlÜK
LANAMAYANÝKILOÝKAYBÜÝGyØ~SÝAØRÜSÜÝKANAMAÝ
VARLÜØÜNDAÝ ISEÝ ACILENÝ DOKTORAÝ BAÛVURMALÜÝ VEÝ
REFL~ÝDÜÛÜÝBAÛKAÝCIDDIÝBIRÝHASTALÜKÝOLUPÝOLMA
DÜØÜÝMUTLAKAÝARAÛTÜRÜLMALÜDÜR
4ANË
FAZLAÝ OLANÝ VEÝ ENÝ YOØUNÝ TEDAVILERIÝ GEREKTIRENÝ
ERKEKLERINÝ YANÜNDAÝ PROSTATÜÝ lOKÝ B~Y~D~Ø~Ý
HALDEÝ BELIRTILERIÝ AZÝ OLANÝ YAÝ DAÝ HIlÝ OLMAYANÝ
ERKEKLERÝGyR~LEBILMEKTEDIRÝ/ÝHALDEÝPROSTATÜÝ
TEDAVIÝÝETMEÝGEREKSINIMIÝYALNÜZCAÝAØÜRLÜKÝVEYAÝ
HACMININÝ ARTMASÜYLAÝ DEØILÝ BUÝ DEØIÛIMLERINÝ
KIÛIYIÝNEÝKADARÝETKILEDIØIÝILEÝBAØLANTÜLÜDÜR
0ROSTATÝB~Y~MESIÝILEÝBAÛLAYANÝVEÝHAFIFÝORTAÝ
YAÝ DAÝ ÛIDDETLIÝ D~ZEYDEÝ OLABILENÝ IDRARÝ BELIR
TILERIÝ IDRARDAÝ YANMAÝ SÜKÝ IDRARÝ lÜKMAÝ GECEÝ
IDRARAÝKALKMAÝG~lS~ZÝVEYAÝKESIKLIÝIDRARÝAKÜÛÜÝ
DAMLAMAÝ ANIÝ IDRARÝ SÜKÜÛMASÜÝ IDRARÝ KAlÜRMAÝ
VEYAÝHIlÝIDRARÝYAPAMAMAÝGIBIÝDURUMLARÜNÝBIRÝ
VEYAÝBIRDENÝFAZLASÜNÜNÝBIRÝARADAÝGyR~LMESIÝILEÝ
KARAKTERIZEDIRÝÝ"UÝBELIRTILERIÝAZÝVEYAÝlOKÝYA
ÛAYANÝVEYAÝRAHATSÜZÝEDICIÝBELIRTISIÝOLMAMAK
LAÝBIRLIKTEÝÝYAÛAÝGELMIÛÝERKEKLERINÝPROSTATÝ
KONTROL~Ý IlINÝ HEKIMEÝ BAÛVURMALARÜÝ yNERILIRÝÝ
(EKIMÝ DEØERLENDIRMESINDEÝ BELIRTILERINÝ DU
RUMUÝ DAHAÝ AYRÜNTÜLÜÝ OLARAKÝ SAPTANÜRÝ VEÝ BAZÜÝ
TESTLERLEÝPROSTATÝB~Y~MESININÝDURUMUÝILERIYEÝ
YyNELIKÝ RISKLERIÝ VEÝ KANSERÝ GELIÛIMIÝ KUÛKUSUÝ
OLUPÝOLMADÜØÜÝBELIRLENIR
0ROSTATÝ B~Y~MESIÝ ILEÝ ILIÛKILIÝ BELIRTILERIÝ BULU
NANÝERKEKLERINÝyNEMLIÝBIRÝKÜSMÜNDAÝYALNÜZCAÝ
YAÛAMÝTARZÜÝILEÝILGILIÝDEØIÛIKLIKLERÝB~Y~KÝyLl~
DEÝRAHATLAMAÝSAØLAYABILIRÝVEÝBAÛKAÝTEDAVILEREÝ
GEREKSINIMÝOLMAZÝÝ"UNLARÝYETERLIÝVEÝD~ZENLIÝ
SUÝIlMEÝD~ZENLIÝOLARAKÝIDRARAÝlÜKMAÝKABÜZLÜ
ØÜNÝyNLENMESIÝAÛÜRÜÝBAHARATLÜÝGÜDALARÝVEÝFAZLAÝ
ALKOLDENÝ KAlÜNÜLMASÜÝ OLARAKÝ yZETLENEBILIRÝÝ
ÙDRARÝ BELIRTILERIÝ ORTAMÝ SÜCAKLÜØÜÝ ILEÝ DEØIÛIKLIKÝ
GySTERDIØIÝ IlINÝ YAZÝ VEÝ KÜÛÝ ARASÜNDAÝ FARKLARÝ
OLABILIRÝ BELIRTILERÝ SÜCAKÝ TUTMAÝ ILEÝ GERILEMEÝ
GySTEREBILIR
dNERILENÝ YAÛAMÝ TARZÜÝ DEØIÛIKLIKLERINIÝ YAPTÜØÜÝ
HALDEÝBELIRTILERIÝRAHATSÜZÝEDICIÝOLMAYAÝDEVAMÝ
ERKEKLERDEÝ TEDAVILERINÝ DAHAÝ ILERIÝ AÛAMALARAÝ
TAÛÜNMASÜÝGERECEKTIRÝÝ"AZÜÝDURUMLARDAÝHAS
TALÜØÜNÝDURUMUÝDOØRUDANÝAMELIYATÝGEREKTIRE
CEKÝyLl~DEÝCIDDIÝVEÝILERLEMIÛÝOLABILIRÝ"yYLEÝ
DURUMLARDAÝ ILAlLARLAÝ TEDAVIDEÝ ÜSRARCÜÝ OLUN
MAMASÜÝ yNEMLIDIRÝ (EMENÝ CERRAHIÝ GIRIÛIMÝ
GEREKSINIMIÝ YOKSAÝ TEDAVIYEÝ GENELLIKLEÝ ILAlÝ
KULLANÜLARAKÝBAÛLANMAKTADÜRÝ
LIRÝ !RADAÝ KALÜNANÝ DURUMLARDAÝ ENDIÛEÝ VERICIÝ
ÛIKAYETLERÝ VARLÜØÜNDAÝ ISEÝ MUTLAKAÝ OLASÜÝ DIØERÝ
yNEMLIÝHASTALÜKLARÝEKARTEÝEDILMELIDIR
%NDOSKOPIÝ IÛLEMIÝ INCEÝ ORTAÝ SERTLIKTEÝ EØILIPÝ
B~K~LEBILENÝUCUNDAÝBIRÝÜÛÜKÝVEÝKAMERAÝSIS
TEMIÝOLANÝBIRÝALETÝILEÝYEMEKÝBORUSUÝMIDEÝVEÝ
INCEÝBARSAØÜNÝILKÝKÜSÜMLARÜNÜNÝINCELENMESIDIRÝ
ÙÛLEMÝ SÜRASÜNDAÝ HASTAÝ UYUTULURSAÝ OLDUKlAÝ
KONFORLUÝ RISKIYANÝ ETKISIÝ MINIMALÝ OLDUKlAÝ
G~VENLIÝ BIRÝ IÛLEMDIRÝ 9AKLAÛÜKÝ Ý DAKIKAÝ
S~RERÝ2EFL~N~NÝVERDIØIÝBIRÝHASARÝVARLÜØÜÝREF
L~YEÝZEMINÝHAZÜRLAYANÝANATOMIKÝBIRÝPROBLEMÝ
VARLÜØÜÝ REFL~YEÝ AITÝ GELIÛEBILECEKÝ H~CRESELÝ
DEØIÛIKLIKLERÝ "ARRET´SÝ yZOFAGUSÝ Ý GIBIÝ HAT
TAÝ KANSERÝ VARLÜØÜÝ ENDOSKOPIÝ ILEÝ GyR~LEBILIRÝ
Û~PHELIÝ YERLERDENÝ BIYOPSIÝ ALÜNARAKÝ PATOLOJIKÝ
INCELEMEÝ YAPÜLABILIRÝ HATTAÝ TEDAVIÝ EDICIÝ BAZÜÝ
IÛLEMLERÝ BILEÝ YAPÜLABILIRÝ (ASTALARÜNÝ YAKLAÛÜKÝ
YARÜSÜNDAÝENDOSKOPIÝGyR~NT~LERIÝNORMALÝOLUPÝ
BUNAÝRAØMENÝREFL~ÝOLABILIRÝ"UÝDURUMAÝHASARÝ
YAPMAYANÝ REFL~Ý HASTALÜØÜÝ NONÝ EROZIVÝ REFL~Ý
HASTALÜØÜÝ DENIRÝ "UÝ OLGULARDAÝ KLINIKÝ ÛIKAYETÝ
VEÝTEDAVIYEÝCEVAPÝyNEMÝTAÛÜR
OSTEOPOROZ
.(0 . (5 0(6
3~T×eRETIMININ×
"AÖLAMASË
$11(
6™7™
$11(6™7™
9(
(0= 50(
9((0=í50(
3~TÝHORMONLARÜNÜNÝVEÝREFLEKSLERININÝETKISIÝSO
NUCUÝ~RETILIRÝ-EMENINÝIlINDEÝS~TÝSALGÜLAYANÝ
MILYONLARCAÝ K~l~KÝ KESECIKÝ ALVEOLÝ VARDÜRÝ
0ROLAKTINÝ DENILENÝ HORMONÝ BUÝ KESECIKLERINÝ
S~TÝ SALGÜLAMASÜNÜÝ SAØLARÝ "UÝ KESECIKLERINÝ
lEVRESINDEÝKASÜLDÜKLARÜNDAÝS~T~ÝMEMEÝUCUNAÝ
DOØRUÝ SAØANÝ KASÝ H~CRELERIÝ VARDÜRÝ /KSITOSINÝ
DENILENÝHORMONÝDAÝBUÝKASÝH~CRELERININÝKASÜL
MASÜNÜÝSAØLARÝ3~T~NÝMEMEÝUCUNAÝDOØRUÝTA
ÛÜNMASÜÝIlINÝDEÝK~l~KÝKANALLARÝVARDÜRÝ-EMEÝ
UCUNUNÝ ETRAFÜNDAKIÝ KAHVERENGIÝ HALKAÝ GIBIÝ
GyR~NENÝ AREOLANÜNYAKÜNLARÜNDAÝ BUÝ KANALLARÝ
GENIÛLEYEREKÝ BIRÝ S~TÝ HAVUZUÝ YAPARLAR"EBEKÝ
EMMEYEÝBAÛLADÜØÜNDAÝDILÝVEÝAØÜZÝMEMEÝUCU
NUÝ UYARÜRÝ -EMEÝ UCUNDAKIÝ SINIRLERÝ ANNENINÝ
BEYNINEݱBEBEKÝS~TÝISTIYOR²ÝÝMESAJÜÝGyNDERIRÝ
"EYINÝDEÝCEVAPÝOLARAKÝPROLAKTINÝVEÝOKSITOSINÝ
HORMONLARÜNÜNÝ~RETILMESINIÝEMREDERÝ0ROLAK
TINÝ BESLENMEÝ SONRASÜÝ lALÜÛÜRÝ VEÝ BIRÝ SONRAKIÝ
BESLENMEÝ IlINÝ S~TÝ YAPARÝ /KSITOSINÝ BEBEKÝ
%MZIRMENIN
!NNE×6E×"EBEK×ÔlIN
9ARARLARË
!NNEÝ S~T~Ý ILEÝ BESLENMEÝ BEBEØINÝ ANNEÝ S~T~Ý
IlMESININÝlOKÝyTESINDEDIRÝ%MZIRMEÝANNEÝVEÝ
BEBEKÝIlINÝSAYÜSÜZÝYARARÝSAØLAMAKTADÜR
!NNEÝ S~T~Ý YAÛAMÜNÝ ILKÝ AYLARÜÝ IlINÝ ENÝ UYGUNÝ
BESINDIRÝl~NK~ÝBEBEØINÝFIZIKSELÝGELIÛIMIÝIlINÝ
ESASÝOLANÝMADDELERIÝUYGUNÝORANLARDAÝIlERIRÝ
+OLAYÝ SINDIRILIRÝ BEBEØIÝ ENFEKSIYONLARAÝ KAR
ÛÜÝ KORURÝ dZELLIKLEÝ Ý YAÛÝ DyNEMINDEÝ IDRARÝ
YOLUÝENFEKSIYONUÝ~STÝSOLUNUMÝYOLUÝENFEKSI
YONUÝKULAKÝENFEKSIYONUÝASTÜMÝALERJIÝISHALÝ
KABÜZLÜKÝGIBIÝBIRlOKÝRAHATSÜZLÜØAÝKARÛÜÝKORUYU
CUDUR!NNEÝS~T~ÝALANÝBEBEKLERINÝBAZÜÝKANSERÝ
T~RLERINEÝ KARÛÜÝ KORUNDUØUÛEKERÝ HASTALÜØÜNAÝ
YAKALANMAÝ RISKLERININÝ AZALDÜØÜÝ OBEZITEDENÝ
KORUNDUKLARÜÝZEKAÝPUANLARÜNÜNÝY~KSEKÝOLDU
ØUÝYAPÜLANÝlALÜÛMALARLAÝORTAYAÝKONMUÛTURÝ"UÝ
DEMEKTIRÝKIÝANNEÝS~T~ÝKIÛIYIÝILERLEYENÝYAÛLA
RÜNDAÝDAÝKORUMAYAÝDEVAMÝETMEKTEDIR
!NNEÝ S~T~Ý ILEÝ BESLENENÝ BEBEKLERINÝ BARSAK
LARÜNDAÝ BAKTERIYELÝ BIRÝ FLORAÝ GELIÛIRÝ KIÝ BUÝ DAÝ
ONLARÜÝBARSAKÝENFEKSIYONLARÜNAÝKARÛÜÝKORUYANÝ
yNEMLIÝBIRÝSISTEMDIR
22
30
%NDOSKOPIÝDÜÛÜNDAÝYEMEKÝBORUSUNAÝASITÝKA
lAØÜNÜÝyLlENÝYAKLAÛÜKÝBIRÝG~NÝKIÛININÝ~ZERIN
DEÝKALANÝDAHAÝSONRAÝKAYÜTLARÜNÝBILGISAYARÝOR
TAMÜNDAÝDEØERLENDIRILIPÝYORUMLANDÜØÜÝÝSAATÝ
P(Ý yLl~M~Ý TANÜSALÝ OLARAKÝ OLDUKlAÝ DUYARLÜÝ
OLMASÜNAÝRAØMENÝG~NL~KÝPRATIKTEÝPEKÝKULLA
NÜLMAYANÝ BIRÝ YyNTEMDIRÝ !KADEMIKÝ AMAlLÜÝ
Û~PHELIÝ DURUMLARDAÝ CERRAHIÝ yNCESIÝ TERCIHÝ
EDILEBILIR
-ANOMETRIÝDENILENÝYyNTEMÝDEÝYEMEKÝBORU
SUNUNÝKASÜLMASÜNÜÝGEVÛEMESINIÝYEMEKÝBO
RUSUÝALTÝUlTAKIÝyZELLEÛMIÛÝKASÝYAPÜSÜNÜNÝETKINÝ
AlÜLÜPÝKAPALÜÝDURABILMEÝyZELIKLERINIÝyLlEBILIRÝ
4ANÜDAÝÛ~PHEÝVARSAÝOLASÜÝBAÛKAÝTANÜLARÜÝDÜÛ
LAMAKÝIlINÝCERRAHIÝyNCESIÝYAPÜLABILIR
9APËLAN×ARAÖTËRMALAR×ANNE×S~T~×ALAN×BEBEKLERIN×BAZË×KANSER×T~RLERINE×KARÖË×
KORUNDUÓU×ÖEKER×HASTALËÓËNA×YAKALANMA×RISKLERININ×AZALDËÓË×OBEZITEDEN×
KORUNDUKLARË×ZEKA×PUANLARËNËN×Y~KSEK×OLDUÓUNU×ORTAYA×KOYMUÖTUR
EMERKENÝlALÜÛÜRÝVEÝOÝANKIÝBESLENMEÝIlINÝS~
T~NÝAKÜÛÜNÜÝSAØLAR
/KSITOSINÝREFLEKSIÝANNENINÝDUYGUÝVEÝD~Û~N
CELERINDENÝ ETKILENEBILMEKTEDIRÝ %ØERÝ ANNEÝ
MUTLUÝHUZURLUÝVEÝSAKINÝISEÝS~T~ÝARTARÝ4AMÝ
AKSINEÝMUTSUZÝVEÝKAYGÜLÜÝISEÝS~TÝAKÜÛÜÝAZALA
BILIR
16
dNLEYICIÝ TEDAVIDEÝ KULLANÜLANÝ ILAlLARÝ D~Û~KÝ
DOZLARDAÝ BAÛLANARAKÝ YAVAÛÝ YAVAÛÝ ARTTÜRÜLÜRÝ VEÝ
HERÝ G~NÝ D~ZENLIÝ KULLANÜMLARÜÝ GEREKLIDIRÝ %T
KINLIØIÝDEØERLENDIREBILMEKÝIlINÝIKIÝ~lÝAYÝBEK
LEMEKÝGEREKIRÝ4EDAVIÝS~RESIÝKULLANÜLANÝILACÜNÝ
ETKENINEÝ VEÝ ILACAÝ ALÜNANÝ YANÜTAÝ BAØLÜÝ OLARAKÝ
DEØIÛKENLIKÝGySTERIRÝ!NCAKÝGENELÝOLARAKÝTE
DAVIÝIlINÝS~REÝENÝAZÝÝAYÝOLARAKÝKABULÝEDIL
MEKTEDIRÝÝdNLEYICIÝTEDAVIDEÝKULLANÜLANÝILAlLARÝ
lEÛITLIÝGRUPLARDANDÜRÝHIPERTANSIYONÝKONTROL~Ý
AMAlLÜÝ ILAlLARÝ EPILEPSIÝ ILAlLARÜÝ VEÝ DEPRESYONÝ
ILAlLARÜÝ BUÝ AMAlLAÝ KULLANÜLÜRÝ dNLEYICIÝ TEDAVIÝ
ALTÜNDAKIÝ BIRÝ HASTANÜNÝ KULLANDÜØÜÝ ILACÜNÝ OLASÜÝ
YANÝETKILERIÝKONUSUNDAÝyNCEDENÝBILGIÝSAHIBIÝ
OLMASÜÝVEÝHEKIMÝKONTROL~NDEÝKALMASÜÝyNEMLIDIRÝ
'L\HWLV\HQ*D\H2/78/8
%DüNHQWhQLYHUVLWHVL7×S)DNOWHVL
%HVOHQPHYH'L\HW%|OP
%MZIRMEÝS~TÝDÜÛÜNDAÝANNEÝVEÝBEBEKÝARASÜNDAÝ
FIZIKSELÝ BIRÝ ILIÛKIYIÝ TENÝ TEMASÜNÜÝ VEÝ KUCAK
LAÛMAYÜÝ DAÝ SAØLARÝ "EBEKÝ Ý ANNESINIÝ EMEREKÝ
BESLENIRKENÝBIRÝTARAFTANÝDAÝANNEÝILEÝANLAMLÜÝ
G~VENLIÝVEÝDOKUNMAYÜÝGEREKTIRENÝBIRÝILIÛKIÝBIRÝ
DIYALOGÝGELIÛTIRIR
%MZIRMEÝINSANÝYAÛAMÜNÜNÝENÝAZÝÝMILYONÝYÜLÝ
KADARÝESKIÝBIRÝTECR~BESIDIRÝ!NNEÝS~T~ÝINSANÜNÝ
ILKÝBESINIÝOLMASÜNÜNÝYANÜSÜRAÝINSANÝYAVRUSU
NAÝONUNÝMETABOLIKÝVEÝSINDIRIMÝKAPASITESINEÝ
UYGUNÝOLANÝTAMÝVEÝGERlEKÝBIRÝBIYOLOJIKÝOLU
ÛUMDUR
08
"UÝ TEDAVIYLEÝ ATAKÝ SÜKLÜØÜÝ ÛIDDETIÝ AZALTÜLÜRÝ VEÝ
S~RESIÝ KÜSALTÜLÜRÝ "yYLECEÝ AKUTÝ ATAKÝ TEDAVILE
RINDEÝKULLANÜLANÝILAlLARÝENÝAZAÝINDIRILIRÝ-IG
RENÝSÜKLÜØÜNÜNÝY~ZDEÝELLININÝ~ST~NDEÝAZALMASÜÝ
TEDAVININÝETKINLIØINIÝGySTERIR
'Ro'U0XUDW.25.0$=
%DüNHQWhQLYHUVLWHVL7×S)DNOWHVL
úoKDVWDO×NODU×YH*DVWURHQWHURORML
$QDELOLP'DO×
'U6HGD3h51$.
%DüNHQWhQLYHUVLWHVL7×S)DNOWHVL
'HULYH=KUHYL+DVWDO×NODU×$QDELOLP'DO×
3AlÝINSANÝDÜÛÝGyR~N~M~N~NÝENÝyNEMLIÝUN
SURLARÜNDANÝ BIRIDIRÝ ÚEKILÝ VEÝ RENGIYLEÝ INSANÝ
KIMLIØINIÝ YANSÜTÜRÝ "UNDANÝ DOLAYÜDÜRÝ KIÝ SAlÝ
HASTALÜKLARÜÝ yZELLIKLEÝ SAlÝ DyK~LMELERIÝ KIÛIDEÝ
BELIRGINÝPSIKOSOSYALÝBOZUKLUKLARAÝYOLÝAlABIL
MEKTEDIRÝ
3AlÜNÝANAGENÝTELOGENÝVEÝKATAGENÝEVRELERIN
DENÝ OLUÛANÝ BIRÝ YAÛAMÝ DyNG~S~Ý BULUNMAK
TADÜRÝ !NAGENÝ B~Y~MEÝ EVRESIÝ Ý G~NÝ
KATAGENÝ GElIÛÝ EVRESIÝ Ý HAFTAÝ VEÝ TELOGENÝ
DyK~LMEDENÝ yNCEÝ DINLENMEÝ EVRESIDIRÝ Ý Ý
AYÝ.ORMALÝINSANÝSAlÜNÜNÝ´ÜNÜÝANAGENÝ
SAlLARÝ´INIÝTELOGENÝSAlLARÝVEÝ´IN
DENÝAZÜNÜÝKATAGENÝSAlLARÝOLUÛTURURÝ
3AlÝ DyK~LMESIÝ OLDUKlAÝ SÜKÝ KARÛÜLAÛÜLANÝ BIRÝ
PROBLEMDIRÝ "IRlOKÝ FARKLÜÝ ÛEKILDEÝ VEÝ FARKLÜÝ
SEBEBEÝ BAØLÜÝ OLARAKÝ ORTAYAÝ lÜKABILIRÝ 9OØUNÝ
STRESÝ KyT~Ý BESLENMEÝ ALÜÛKANLÜKLARÜÝ UYGUN
SUZÝ SAlÝ BAKÜMÝ MALZEMELERIÝ VEÝ HATTAÝ SAlÜNÜ
ZAÝ VERDIØINIZÝ ÛEKILÝ BILEÝ DyK~LMELEREÝ NEDENÝ
OLABILIRÝ "AZENÝ DEÝ BAÛKAÝ BIRÝ IlÝ HASTALÜØÜNÝ
HABERCISIÝOLARAKÝORTAYAÝlÜKARÝ"IRlOKÝPOP~LERÝ
PIYASAÝ~R~N~NÝIDDIAÝETTIØININÝAKSINEÝTEKÝBIRÝ
ÛAMPUANLAÝVEYAÝLOSYONLAÝHERÝT~RÝSAlÝDyK~L
MESINIÝ TEDAVIÝ ETMEKÝ M~MK~NÝ DEØILDIRÝ 3AlÝ
DyK~LMESIÝyZENLEÝDEØERLENDIRILMESIÝGEREKENÝ
BIRÝKONUDURÝ!KSIÝTAKDIRDEÝYANLÜÛÝVEYAÝEKSIKÝ
TEDAVIÝ BAZÜÝ SAlÝ DyK~LMEÝ TIPLERINDEÝ ZAMANÝ
KAYBÜNAÝVEÝBUNAÝBAØLÜÝOLARAKÝGERIÝDyN~ÛS~ZÝ
SAlÝKAYBÜNAÝNEDENÝOLABILIRÝ
9APÜLANÝ ARAÛTÜRMALARDAÝ SAlÝ YOØUNLUØUNUNÝ
SONBAHARÝ DyNEMINDEÝ AZALÜRKENÝ YAZÝ VEÝ KÜÛÝ
AYLARÜNDAÝ ENÝ ~STÝ SEVIYEYEÝ lÜKTÜØÜÝ IZLENMIÛTIRÝ
"UÝDURUMÝBIYOLOJIKÝOLARAKÝNORMALÝBIRÝS~REl
TIRÝÝ'~NL~KÝÝILEÝÝTELÝARASÜÝSAlÝDyK~LMESIÝ
NORMALKENÝBUÝSAYÜNÜNÝ~ZERINDEKIÝSAlÝDyK~L
MELERIÝVEYAÝSAYÜDANÝBAØÜMSÜZÝOLARAKÝByLGESELÝ
SAlÝ SEYRELMESIÝ IZLENENÝ DURUMLARÝ AÛÜRÜÝ SAlÝ
DyK~LMESIÝOLARAKÝADLANDÜRÜLÜRÝ
3AlÝDyK~LMESININÝBIRlOKÝSEBEBIÝVARDÜRÝ%ØERÝ
SAlÝDyK~LMESIÝANIÝBAÛLANGÜlLÜÝISEÝDIYETÝHAS
TALÜKLARÝ ILAlLARÝ VEYAÝ DOØUMÝ BUNUNÝ NEDENIÝ
OLABILIRÝ %ØERÝ SAlÝ KAYBÜÝ YÜLLARÝ IlERISINDEÝ BE
LIRGINLEÛMISSEÝKALÜTSALÝSAlÝDyK~LMESIÝANDRO
GENETIKÝSAlÝDyK~LMESIÝSyZÝKONUSUÝOLABILIRÝ
!YRÜCAÝBAZÜÝSAlÝÛEKILLENDIRMEÝMALZEMELERIÝVEÝ
"UÝTEDAVIYLEÝAØRÜNÜNÝS~RESIÝVEÝÛIDDETIÝAZALTÜLÜRÝ
VEÝEÛLIKÝEDENÝBULGULARÝORTADANÝKALDÜRÜLÜRÝ!YRÜ
CAÝBULANTÜÝVEYAÝKUSMANÜNÝEÛLIKÝETTIØIÝDURUM
LARDAÝBULANTÜÝyNLEYICIÝILAlLARÝVERILIR
ÙLAlÝ AÛÜRÜÝ KULLANÜMÝ BAÛAØRÜSÜNDANÝ KAlÜNMAKÝ
IlINÝ AKUTÝ ATAKÝ TEDAVISINDEÝ KULLANÜLANÝ BASITÝ
ANALJEZIKLERINÝ AYDAÝ Ý TABLETTENÝ FAZLAÝ DIØERÝ
yZELLIKLIÝMIGRENÝILAlLARÜNÜNÝISEÝAYDAÝÝTAB
LETTENÝFAZLAÝALÜNMAMASÜÝGEREKLIDIRÝ
3URI'U+DNDQg=.$5'(û
%DüNHQWhQLYHUVLWHVL7×S)DNOWHVL
hURORML$QDELOLP'DO×
"!Õ+%.4×e.Ô6%23Ô4%3Ô×d:%,×!9Õ%!",!×/+5,,!2)³.$!×
6%,Ô×dÒ2%.#Ô×9d.%4Ô#Ô×6%×dÒ2%4-%.×/,-!+×°+!,Ô4%,Ô±×
"Ô2×9!Õ!-!×!$)-×!4-!+4)2
%$Ě.(17™1í9(56í7(6í
%$Ě.
17 ™1 9 56 7 6
“=(/$<Ě($%/$
“= $<Ě $% $
2.8//$5,
2.8 $5
GyR~LMEMIÛÝBIRÝGRIPÝVIR~S~N~NÝSALGÜNÝYAPMAÝ
GyR~LMEMIÛÝBIRÝGRIPÝVIR~S~N~NÝSALGÜNÝYAPMAÝ
POTANSIYELIÝY~KSEKTIRÝ"yYLEÝBIRÝSALGÜNÝDURU
POTANSIYELIÝY~KSEKTIRÝ"yYLEÝBIRÝSALGÜNÝDURU
MUNDAÝyRNEØINÝDOMUZÝGRIBIÝAÛÜÝ~RETILINCEYEÝ
MUNDAÝyRNEØINÝDOMUZÝGRIBIÝAÛÜÝ~RETILINCEYEÝ
KADARÝGRIPÝHASTALÜØÜNÜNÝlOKÝHÜZLÜÝYAYÜLMASÜÝVEÝ
KADARÝGRIPÝHASTALÜØÜNÜNÝlOKÝHÜZLÜÝYAYÜLMASÜÝVEÝ
yL~MLEREÝYOLÝAlMASÜÝKAlÜNÜLMAZDÜR
yL~MLEREÝYOLÝAlMASÜÝKAlÜNÜLMAZDÜR
!NNEÝS~T~ÝMIKROPSUZDURÝ!YRÜCAÝIDEALÝSÜCAK
LÜKTAÝ VEÝ HAZÜRDÜRÝ !NNEÝ NEREDEÝ OLURSAÝ OLSUNÝ
BEBEØINIÝRAHATLÜKLAÝHERHANGIÝBIRÝHAZÜRLÜKÝYAP
MADANÝEMZIREBILIR
"EBEØINÝ EMMESIÝ ANNENINÝ RAHMININKASÜLMA
SÜNAÝSEBEPÝOLARAKÝDOØUMÝSONRASÜÝKANAMANÜNÝ
AZALMASÜNÜÝ SAØLARBUÝ DAÝ ANNEYIÝ KANSÜZLÜK
TANÝ KORUYABILIR!YRÜCAÝ ANNEDEÝ YUMURTALÜKÝ
VEÝ MEMEÝ KANSERIÝ RISKINIÝ DEÝ AZALTÜR"UNLARÜNÝ
YANÜSÜRAÝEMZIRENÝKADÜNÝG~NÝIlINDEÝDAHAÝlOKÝ
ENERJIÝ HARCAMAKTAByYLECEÝ GEBELIKÝ yNCESIÝ
V~CUTÝAØÜRLÜKLARÜNAÝDyNMELERIÝDAHAÝKOLAYÝOL
MAKTADÜR
38
Okuyucu Köşesi için mail adresimiz
[email protected]
SAĞLIKTA ADRES
BAŞKENT
Sağlık ve Magazin Dergisi
EDİTÖRDEN
Sahibi
Başkent Üniversitesi Hastanesi
Adına Başhekim
Prof. Dr. Ali HABERAL
Sorumlu Yazı İşleri Müdürü
Melek ALKAN ÇAKMAK
Tasarım Uygulama
Ses Reklam
Baskı
Can Matematik Limited Şirketi
İvedik Organize Sanayi
Ağaç İşleri Sitesi, 21. Cadde
524. Sokak, No: 30
İvedik/ANKARA
Tel: (0312) 3950670
Yayın Türü
Yerel Süreli Yayın
Merhaba Sevgili Okurlarımız,
8.sayımızla biraz daha olgunlaşıp biraz daha tecrübe kazanırken, daha iyiyi sizlere
nasıl sunacağımızın telaşı hiç bitmiyor. 1981’de diyaliz merkezi ile başlayıp 1993’te
tam teşekküllü bir hastane haline gelerek, içinde bulunduğumuz sağlık sektöründe
adeta bir okul görevi üstlenen “Başkent Hastanesi”nin, birçok alanda ilk olmasının
verdiği güç, telaşımızı biraz olsun yatıştırıyor. Yaptığımız çalışmalarda; kavgamız
da, yarışımız da hep kendimizle. Bu yüzden dergimizin içeriğini yepyeni bir biçimle
tekrar düzenleyerek yayına çıkmaya karar verdik. Amacımız hep aynı: Sağlık alanında sunduğumuz kaliteyi hizmet verdiğimiz her alana taşımak. Dergiyle ilgili her
konu için bizlere okuyucu köşemizden ulaşabileceğinizi hatırlatırken, sizler aracılığıyla, dergimizi bugüne kadar ete kemiğe büründüren arkadaşlarımıza teşekkürü
borç biliyoruz.
Elinizde tuttuğunuz bu sayımızda yine hastanemizdeki yenilikleri tanıttık sizlere.
Yeni başladığımız Lazer tedavisi ile bebeklerini hastanemizde dünyaya getirmeyi
düşünen ailelerimiz için hazırladığımız doğum paketleri bunlardan birkaçı…
Bununla birlikte; hayatı kaliteli yaşamak, hastalıklardan korunarak gerekli önlemleri almak ve düzenli yapılacak sağlık kontrollerinin hastalıklarla baş etmekteki
önemini vurgulamak adına sağlık hakkında yaptığımız bilgilendirmelere devam
ediyoruz.
Hiç şüphesiz; sonbahar döneminde gündemimizi en çok meşgul edecek konu,
4+4+4 sisteminin yürürlüğe konmasıyla okulların açılması olacak. Biz de bu konuyu, kapağımıza da taşıdığımız gibi, eğitim sistemi üzerinden değil de, çocukların
psikolojileri açısından ele alarak değerlendirmek istedik. Çocuk psikiyatristimizin
hazırladığı bilgilerin, çocuklar ile anne-babaların yaşadığı stresi tanımlamada ve
kriz yönetiminde faydalı olmasını ümit ediyoruz.
Kavurucu yaz sıcaklarının ardından sonbaharın güzelliklerini doyasıya çıkarabileceğiniz sağlıklı günler geçirmeniz dileğiyle…
Basım Tarihi
01/09/2012
İdare Adresi
Maresal Fevzi Çakmak Caddesi
10. Sokak, No:45
Bahçelievler/ANKARA
Tel: (0312) 212 68 68
Faks: (0312) 223 73 33
www.baskent-ank.edu.tr
Melek ALKAN ÇAKMAK
ÇOCUĞUNUZ OKULA
HAZIR MI?
Uzm. Dr. Burcu AKIN SARI
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi
Psikiyatri Anabilim Dalı
Aileler, çocuklarının okula başlamasıyla birlikte zorlu bir sınavla karşı karşıya kalırlar. Bu
dönemde, çocuk kendi başına çözmesi gerekebilecek sorunlarla tanışır. Çocuğunun arkadaş edinme, sınıfta kurallara uyma, kalem
tutma, harfleri öğrenme, okuma-yazmaya
geçme, matematik işlemleri gibi zorluklarla
karşılaşacağını bilen aileler, çocuklarının bu
sürece hazır olup olmadıkları konusunda
haklı bir kaygı yaşarlar. Bu nedenle de araştırmacılar, çocuğun okula hazır olup olmadığını
belirlemek üzere birçok çalışma yapmıştır.
Bu araştırmalar sonucunda da “okul olgunluğu” adı verilen tanımlama oluşturulmuştur.
Buna göre okul olgunluğu; çocuğun
okulda kendisinden beklenilenleri
başarılı bir şekilde yerine getirmeye
hazır olması, okul eğitimini başaracak gelişimsel düzeye gelmesi olarak
tanımlanmıştır. Okul olgunluğunun üç
bileşeni vardır:
•Çocuğun olgunluğu
•Okulun olgunluğu
•Aile ve destekleyen toplumun olgunluğu
Çocuğun Olgunluğu:
•Fiziksel gelişim, motor gelişim, büyüme
verileri ve yetenekleri,
•İşleri sırasıyla yapabilme, dayanışma, empati ve kendi duygularını ifade edebilme gibi
sosyal ve duygusal gelişimi,
•Öğrenmeye olan merak, öğrenme hevesi,
mizaç, kültür ve değerleri
•Dinleme, konuşma ve gramer gibi dil yeteneği, okuma-yazmaya olan eğilim, gördüğünü yazmaya olan yetenek, resim becerileri
•Genel bilgi ve zeka düzeyi, ses-kelime ilişkisini kavrayabilme, boyutsal kavramlar ve
rakam bilgisi
gözönüne alınarak değerlendirilir.
Okulun Olgunluğu:
•Okul ve ev arasındaki geçişte yumuşaklık
(kültürel duyarlılık gibi)
•Okul öncesi eğitimle ilkokuldaki eğitim
arasındaki geçişte yumuşaklık
•Öğretilecek bilgilerin kalitesi, öğretme hızının uygunluğu ve öğrenilenler arasındaki
ilişkinin kurulması
•Her bir çocuğun bireysel ihtiyaçları hakkında farkındalığın olması (Sosyokültürel ve
ekonomik farklılıklar gibi)
•Okul yönetiminin öğretmenlerin çabası ve
başarısına yönelik farkındalığının olması
•Ailelerin katılımının sağlanması ve başarısız çocukların desteklenmesi
•Başarısız program ve uygulamaların değiştirilebilmesi
•Çocuklara kendi yaşam alanlarında hizmet
verilmesi
•Sonuçlar için sorumluluk alma
•Liderlik vasfına sahip olma
özellikleri dikkate alınarak incelenir.
Aile ve Destekleyen Toplumun
Olgunluğu:
•Okula başlama zamanı geldiğinde çocuğun
fiziksel ve ruhsal sağlığının normal olması
için annelerin uygun doğum öncesi bakımı
alması, çocukların uygun sağlık hizmeti alması, uygun beslenmesi ve günlük aktivitelerinin olması
•Çocukların okul öncesi eğitim almış olmaları
•Çocuğun ilk öğretmenleri olan ebeveynlerin çocuğu eğitmeleri ve öğrenme araçlarına
ulaşmasını sağlamaları ile değerlendirilir.
Büyük şehirlerde, kreş ve anaokullarına devam eden çocukların böyle kurumlara devam
edemeyen akranlarına göre daha erken okul
olgunluğu kazanabildikleri görülmektedir.
Bununla birlikte mali güçlüklerinden ötürü
bir okul öncesi kurumuna gönderilemeyen
bir çocuk, duyarlı ebeveyni sayesinde ilgili
etkinlikleri içeren yayın ve kitaplarla kendisine özenle zaman ayrılarak okul olgunluğu
açısından diğer akranlarına yetişebilmektedir. Yapılan çalışmalar göstermiştir ki çocuğun okul öncesi eğitim alması çocuğun
yaş almasından daha fazla okul olgunluğunu
artırmaktadır.
Çocukların okula hazır olduğunun anlaşılmasında yapması beklenen gelişimsel beceriler
aşağıda sıralanmıştır:
İnce-Kaba
Motor Gelişim
Ayakkabısını yardımsız giyer, bağcıklarını
bağlayabilir.
Anahtarla kapı kilidi açabilir.
Nokta nokta verilen bir resmin noktalarını
birleştirebilir.
Altı kısımlı bir insan resmi çizebilir.
Adını, soyadını yazabilir.
Birden 10’a kadar rakamları kopya edebilir.
Daire, kare, dikdörtgen, üçgen şekillerini
çizebilir. Dikey, yatay, eğik, eğri çizgileri
çizebilir, kopya edebilir. İçi boş resimlerin
sınırını taşırmadan boyayabilir.
Basit labirent bulmacaları tamamlayabilir.
Yardım almadan bir kağıdı makasla boydan
boya kesebilir.
Sürahiden bardağına su doldurabilir.
Sek sek oynayabilir. Sözel yönlendirmelere
göre hızını ve yönünü değiştirebilir. Parmak
uçlarına basarak koşabilir. Beş kez üst üste
çömelip kalkabilir. Öne doğru takla atabilir.
Kendine atılan küçük bir topu elleriyle tutabilir. Basit bir müziğin tempo ve ritmine uyarak
dansedebilir.
5
Yardımla ellerinin üzerinde yürüyebilir. Koşarken yerden nesneleri toplayabilir.
Dil- Bilişsel Gelişim
Ana ve ara renkleri tanır ve bunları eşleştirebilir.Resimleri gölgesi ile eşleştirebilir.
Görmese bile tanıdığı bazı sesleri tanımlayabilir. (akan su sesi, araba sesi) Gözleri kapalı
iken 2-3 metrede yapılan bir gürültünün
yönünü (uzak, yakın, ön, arka, yan) ayırt edebilir.
Dokunarak sıcak, soğuk, ılık nesneleri ayırt
edebilir. Birden 20’ye kadar olan rakamları
tanıyabilir, dokunarak nesneleri sayabilir.
Basit toplama ve çıkarma işlemleri yapabilir.
(Parmak hesabı gibi)
Nesnelerin sıra içindeki pozisyonunu birinci,
ikinci, üçüncü olarak isimlendirebilir.
İki yarımdan ve dört çeyrek parçadan bir bütün oluşturabilir.
Bir günü sabah, öğle, akşam olarak algılayabilir.
Sıra ile haftanın günlerini sayabilir.
Aynı anda birbirini takip eden iki-üç emri yerine getirebilir. (“Bana bir bardak su getirip,
yanıma otur” gibi)
Anlatılan bir öyküdeki detayları hatırlayabilir.
Sebep-sonuç ilişkilerini kurabilmeye başlamıştır.
Günlük yaşamda kullanılan para birimlerini
tanıyabilir.
Adını, soyadını söyleyebilir.
Ailedeki kişilerin isimlerini söyleyebilir.
Telefonunu ve ev adresini söyleyebilir.
Devletinin adını, yaşadığı şehrin adını, doğum yerini söyleyebilir.
Altı-sekiz kelimelik cümleleri kurabilir ve
söylendiğinde tekrar edebilir. (“Biz bugün
anneannemlerle birlikte dışarıda yemek yiyeceğiz.” gibi)
Günlük yaşantısını anlatabilir.
Niçin sorusunu açıklayarak cevaplayabilir.
Zıt anlamlı somut ve soyut kelimeleri söyleyebilir, anlamlarını bilir. (şişman-zayıf, sertyumuşak; ağır-hafif, gece-gündüz gibi)
Büyük- küçük kavramlarını tanır, bilir.
Sağını, solunu bilir, yer bildiren direktifleri
algılayabilir.
“En az ve en çok”un anlamını bilir.
Nesneleri büyüklük, genişlik ve uzunluk
özelliklerine göre sınıflandırabilir.
Sekiz bloğu büyüklüklerine göre dizebilir.
Ağırlıkları tahmin edebilir.( Elmanın fındıktan
daha ağır olması gibi)
Tek ve çift kavramını bilir.
Üç-beş kartlık bir olay sıralaması anlatan resimleri, olay sıralamasına uygun bir şekilde
sıraya dizebilir.
Rüyalarını anlatır.
Bir elde kaç parmak olduğunu bilir.
Televizyondaki sevdiği programın zamanını
bilir.
Sosyal-Duygusal
Gelişim
Günlük programın başlangıç ve bitiş zamanını anlayabilir.
Basit alışveriş işlerini yapabilir.(Ekmek almak, gazete almak gibi)
Kendi ile ilgili kızgınlık, mutluluk, sevgi gibi
duyguları belli eder.
Bir oyun için gerekli kuralları anlayabilir, o
kurallara uyabilir.
Sosyal kuralların nedenlerini anlayabilir.
Sağlık
Öz Bakım
Becerileri
Sosyal
Becerileri
Eğitim
Çocuğun Gelişim
İhtiyaçları
Duygusal
Gelişim
Aile ve
Arkadaş
İlişkileri
Kimlik
Özbakım
Becerilerinin Gelişimi
İnsanların yaşamak ve sağlıklı kalabilmek
için nelere ihtiyacı olduğunu bilir ve isimlendirebilir. (Yiyecek, su, barınacak yer, spor
yapma, hastalanınca hastaneye gitme)
Elbiselerini ıslatmadan yüzünü yıkayıp, kurulayabilir.
Saçlarını tarayıp, dişlerini fırçalayabilir.
Tuvaletini yalnız başına yapabilir.
Sofra kurallarına uygun yemek yiyebilir.
Düğmelerini ilikleyip çözer, kendi başına gi-
yinip soyunabilir.
Hapşırınca eliyle ağzını kapayabilir.
Trafik ışığı olan yerde karşıdan karşıya emniyetli bir şekilde geçebilir.
Çocuk istenen bu gelişim becerilerinin çoğunu yapamıyorsa okula hazırlıkla ilgili sorun olabileceği anlamına gelebilir. Bunun
araştırılması için ailelerin bu konuda uzman
kişilere (çocuk psikiyatristleri, çocuk gelişimcileri, pedagoglar gibi) başvurması uygun olacaktır. Yapılan görüşme, muayene ve
testler sonrasında çocuğun okula hazır olup
olmadığı anlaşılmaktadır.
Çocuğun Okula Hazırlanmasında Ailelere Düşen Görevler Nelerdir?
• Çocuklar bilmedikleri şeylerden korkarlar.
Bu nedenle çocuğunuza okul hakkında önceden bilgi verin. Böylece çocuğunuz okuldan
daha az korkacaktır.
• Okul açılmadan önce okul, öğretmeni ve
arkadaşları tanıdık olursa okula uyum sağlaması daha kolaylaşacaktır. Örneğin anaokuldaki arkadaşlarıyla birlikte ilkokula başlaması uyum sorunlarını azaltacaktır.
• Çocuğunuza okulda neler yaşayacağını
anlatırken, sadece eğlenceli ve güzel taraflarını anlatmayınız. Zaman zaman zorluklar
yaşayabileceğini ve bunların üstesinden birlikte geleceğinizi bilmelidir.
• Çocuğunuzun okula nasıl gideceği ile ilgili alıştırmalar yapınız. Önceleri okula siz
götürebilirsiniz. Bununla birlikte bir süre
sonra tek başına gitmesi gerekebileceğini
bilmelidir.
• Çocuğunuza adres ve telefon numaranızı
öğretiniz. Acil durumlarda ne yapması gerektiğini önceden konuşunuz.
• Okulun ilk günü hem ebeveyn, hem de
çocuk açısından çok önemli bir dönüm noktasıdır. Unutmayın ki sizin kaygınız ona bulaşabilir ve bu nedenle o da kaygılanabilir. Siz
keyifli olursanız o da bu tecrübeyi keyifli bir
anı olarak hatırlayacaktır.
Çocuğunuzun okula başlamasıyla bazı
ruhsal ve bilişsel problemlerin ortaya çıkma olasılığı da artmaktadır. Bu
sorunlar için zamanında önlem alınmazsa ileride daha büyük zorluklarla
karşılaşılabilmektedir. Bu zorluklardan bazıları:
Ayrılık Anksiyetesi Bozukluğu: Temel
bağlanma figürlerinden (genellikle ebeveynden) ayrılmaya karşı gösterilen aşırı korku ve
kaygıyla karakterizedir. Bu korku nedeniyle
çocuk okula gitmek istemez. Ayrılık yaşandığında ağlama, inatlaşma gibi sorunlar yaşanır. Bununla birlikte baş ağrısı, bulantı-kusma, karın ağrıları da görülebilir. Bu belirtiler
ebeveynle tekrar buluşulduğunda tamamen
kaybolur.
Öğrenme Bozuklukları: Zekası normal ya
da normalin üstünde bireylerin, standart testlerde, yaş, zeka düzeyi ve aldığı eğitim göz
önünde bulundurulduğunda, okuma, matematik ve yazılı anlatımının beklenenin önemli
ölçüde altında olmasıyla tanısı konulan bir
bozukluktur. Hastalar okumayı geç sökme,
harfleri karıştırma, ezber ve dikkat sorunları
ile başvurmaktadır. Genellikle kolay öğrenip
kolay unutan çocuklardır.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu: Kalıcı ve sürekli olan dikkat süresinin kısalığı, engellemeye yönelik denetim
eksikliği nedeniyle davranışlarda ya da bilişte ortaya çıkan ataklık ve huzursuzluktur.
Bunun sonucu olarak çocukta gelişimsel
olarak uygunsuz dikkatsizlik ya da aşırı hareketlilik ve ataklık vardır. Genellikle öğretmenler tarafından yerinde oturamayan, dersi
dinleyemeyen, çok konuşan çocuklar olarak
tanımlanırlar.
Zeka Geriliği: Günlük yaşama uymada ve
bilişsel işlevlerde 18 yaşından önce başlayan gerilik olarak adlandırılabilir. Kendi yaşı
için beklenen iletişim, özbakım, ev yaşamı,
toplumsal/kişilerarası beceriler, toplumun
sağladığı olanakları kullanma, kendi kendini
yönetip yönlendirme, eğitimle ilgili işlevsel
beceriler, iş, boş zamanları, sağlık ve güvenlikle ilgili becerileri yerine getirmede zorlukları vardır. Aileler ve öğretmenler tarafından
öğrenmede zorluk şikayetiyle çocuk psikiyat-
ristlerine yönlendirilir.
Uyum Bozukluğu: Gösterilebilir psikososyal stres etkeni ya da etkenlerine tepki olarak
klinik açıdan belirgin duygusal ya da davranışsal belirtilerin gelişimidir.
Okula başlama belirgin bir stres etkeni olarak bu duruma neden olabilir. Çocuklarda
sinirlilik, inatçılık, mutsuzluk, okula gitmek
istememe, umutsuzluk, anneden ayrılmada
sorunlar, korkular, davranım bozukluklarıyla
kendini gösterebilir.
Çocuk okula başladığında bu sorunlardan
herhangi biri görüldüğü takdirde aileler çocuk psikiyatrisine başvurmalı ve gerekli yardımı almalıdır.
Sonuç olarak; okula başlamak hem çocuk
hem de ebeveynler için zorlu bir sınavdır.
Bununla birlikte ailelerin yeterli ve uygun
müdahaleleriyle bu zorlu dönem çocuk için
gelişimsel açıdan çok faydalı bir süreç haline
getirilebilir.
Çocuğunuzun okula başlamasıyla bazı
ruhsal ve bilişsel problemlerin ortaya çıkma
olasılığı da artmaktadır. Bu sorunlar için
zamanında önlem alınmazsa ileride daha
büyük zorluklarla karşılaşılabilmektedir.
7
GRİP AŞISI
Amerika Hastalık Kontrol ve Önleme
Merkezinin grip aşısını yapılmasını
önerdiği erişkin hastalar:
•18 yaş üzerindeki herkes,
•Kronik akciğer ve kalp hastalığı olanlar (astım dahil)
•Kronik metabolik hastalığı olanlar (şeker hastaları)
•Böbrek hastaları (diyaliz hastaları)
•Kan hastalığı olanlar
•Bağışıklık sistemi baskılanmış olanlar
(HİV hastalığına bağlı veya ilaçlara bağlı)
•Solunum fonksiyonlarını etkileyen, hastayı aspirasyon zatüresi
riskine sokan durumlar
•Grip sezonunda hamile olanlar,
•Bakımevi ve huzurevinde kalanlar ve çalışanlar,
•Sağlık çalışanları,
•Çocuk bakıcıları.
Uzm. Dr. Ayşegül YEŞİLKAYA
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik
Mikrobiyoloji Anabilim Dalı
Grip yüksek ateş (>380 C) ve yaygın kas ağrıları ile seyreden bir viral hastalıktır. Grip
enfeksiyonu aslında bir üst solunum yolu
enfeksiyonu iken, komplike olarak alt solunum yolunu da tutabilir. Bunun sonucunda
zatüreye ve solunum yetmezliğine yol açarak,
ölüme sebebiyet verebilir. Grip enfeksiyonu
özellikle bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerde (romatolojik ilaç kullananlar, organ
nakli olanlar, kemik iliği nakli olanlar, kemoterapi alanlar), kalp ve akciğer hastalarında,
şeker hastalarında, hamilelerde, küçük çocuklarda ve yaşlılarda ciddi solunum problemlerine yol açmaktadır.
Grip enfeksiyonunun tedavisinde antibiyotikler değil, antiviral ilaçlar kullanılmaktadır.
Antiviral ilaçlar sadece grip enfeksiyonunu
komplike geçirme ihtimali yüksek olanlara
ve sağlık çalışanlarına verilmelidir. Yanlış
ve gereksiz grip ilacı kullanmak sonucunda
tedavideki tek şansımız olan antiviral ilaçlara
da direnç gelişebilir. Sonuç olarak, grip ve
komplikasyonlarından korunmada en etkin
yol gribe karşı aşı ile korunmaktır.
Doktora başvuran hastada konulan grip tanısı
sıklıkla olası tanıdır. Kesin tanı için gereken
doğrulayıcı laboratuvar testleri hastanede
yatarak tedavi görmesi gereken, grip hastalığının komplikasyonla seyretme ihtimalinin
yüksek olduğu hastalar için referans viroloji
laboratuvarlarında yapılır. Grip için ulusal
referans laboratuvarları İstanbul Üniversitesi Viroloji Laboratuvarı ve Türk Halk Sağlığı
Kurumu (eski adı Refik Saydam Hıfzıssıhha
Enstitüsü) Viroloji Laboratuvarı’dır. Hastanemizde Ocak 2011- Temmuz 2012 tarihleri
arasında çoğunluğunu organ nakil hastalarının oluşturduğu ve virüs tip ve alt tiplerinin
laboratuvar testleri ile kesinleştiği 37 yatan
hastamız olmuştur. Bu hastalardan sadece
biri grip aşısı olmuş; bakıma muhtaç yatalak
hasta idi. Aslında aşı ile önlenebilir ve/veya
hafif seyirli seyredebilecek bir enfeksiyon
hastalığı yüzünden kişiler hastanede yatarak
tedavi görmek zorunda kalabilir, hatta ölebilir. Gribin yol açtığı iş gücü kaybı, hastane
tedavi maliyeti göz ardı edilemeyecek kadar
büyüktür. Bütün bu gerçekler ışığı altında
koruyucu hekimliğin önemini bilen biz enfeksiyon hastalıkları uzmanları altı aydan büyük tüm bebeklere, çocuklara ve erişkinlere
yumurta alerjileri olmamaları koşulu ile grip
aşısı yapılmasını tavsiye ediyoruz.
Grip aşısını anlayabilmek için çok kısa olarak
grip virüsünü anlamamız gerekir. Grip virüsü
A, B ve C olmak üzere üç tiptir. Grip hastalığı
yıllık endemiler, iki-üç yılda bir epidemi ve
10-20 yılda bir pandemi dediğimiz salgınlara yol açar. Grip virüsünün A tipi epidemi ve pandemiler yaparken, B tipi pandemi
yapmaz, hafif seyirli hastalık yapar. Virüsün
yapısında iki önemli protein (H ve N) vardır.
görülmemiş bir grip virüsünün salgın yapma
potansiyeli yüksektir. Böyle bir salgın durumunda (örneğin domuz gribi) aşı üretilinceye
kadar grip hastalığının çok hızlı yayılması ve
ölümlere yol açması kaçınılmazdır.
DSÖ hayvan kökenli grip enfeksiyonlarını
yakından takip etmektedir. 20 Eylül 2011 ve
21 Şubat 2012 tarihleri arasında tanısı doğrulanmış 21 kuş gribi insan olgusu tespit
edilmiştir. Bu 21 vakanın 15’i ölümcül seyretmiştir. Kuş gribi insan vakaları Kamboçya,
Çin, Mısır, Endonezya ve Vietnam’dan bildirilmiştir. Aralık 2003 yılından bugüne kadar
kuş gribi dünyada 15 ülkeden bildirilmiş
olup, toplam vaka sayısı 585 olup, 346 vaka
ölmüştür.
Bu proteinler insanda, kuşda, domuzda sayı
ve kombinasyon olarak farklılıklar göstererek
virüs alt tiplerini (subtip) oluşturur. Bu iki
proteinin genetik yapısında sürekli olarak
değişiklikler meydana geldiğinden virüsün
yapısı sürekli değişerek bağışıklık sistemi
her seferinde farklı yapıdaki yeni virüse karşı
savunmasız kalır. Bu yüzden bir insan hayatı
boyunca değişik sayıda grip geçirebilir. Kalıcı bağışıklık sağlanamaz.İşte bu nedenle, her
yıl grip aşısı olmamız gerekir.
Bir sonraki yılın grip aşısının içeriğini Dünya
Sağlık Örgütü (DSÖ) son kış sezonunda kuzey ve güney yarıkürede grip hastalığına en
sık yol açan virüs alt tiplerini seçerek belirler. Şöyle anlatalım: Her ülke kendi sınırları
içinde grip hastalarından izole ettiği virüs alt
tiplerini DSÖ’ne bildirir. Her ülkeden gelen
veriyi değerlendiren DSÖ; kuzey ve güney
yarıküre için o kış sezonunda dünyada dolaşan en sık üç virüs alt tipini seçerek aşı
firmalarına aşı içeriğini yeni sezon aşısını
üretmeleri için verir. Aşı üretimi zahmetli
olduğundan zaman ister. Bu nedenle yeni
ortaya çıkan, genetik yapısı bugüne kadar hiç
9
Grip aşısının içinde birçok aşıda olduğu gibi, yumurta proteini
olduğu için, yumurtaya karşı anaflaksi dediğimiz ciddi yan etki
yaşayanlara grip aşısının yapılması yasaktır.
Yumurtaya karşı anaflaksi dediğimiz ciddi
yan etki yaşayanlara grip aşısının yapılması
yasaktır . Çünkü birçok aşıda da olduğu gibi
grip aşısının içeriğinde yumurta proteini
vardır. Yumurta allerjisi şüphesi durumunda aşağıdaki algoritma yardımcı olmaktadır. Her yıl Ekim-Ocak ayları arasında koldan yaptırdığımız grip aşısı inaktive aşıdır,
canlı virüs içermez. Ancak Amerika Birleşik
Devletleri’nde burun içinden uygulanan canlı virüs içeren aşı formu da vardır. Bu form
Türkiye’de bulunmamaktadır. Canlı grip
aşısı 2-49 yaş arası sağlıklı kişilere yapılabilir. Hamilelere ve bağışıklık sistemi baskılı
olanlara( kanser tedavisi görenlere, HİV hastalığı olanlar, organ nakli nedeniyle bağışıklık
sistemini baskılayıcı ilaç kullananlara) canlı
grip aşısı yapılamaz, sadece inaktive grip
aşısı yapılabilir. Sosyal Güvenlik Kurumu
yayınlamış olduğu Sağlık Uygulama Tebliği
(SUT)’nde grip aşısının kimlere ücretsiz yapılacağını beyan etmiştir. Grip aşısı bedeli;
65 yaş ve üzerindeki kişiler ile yaşlı bakımevi
ve huzurevinde kalan kişilerin bu durumlarını belgelendirmeleri halinde sağlık raporu
aranmaksızın; astım dâhil kronik akciğer ve
kalp hastalığı olan erişkin ve çocuklar, şeker
dâhil herhangi bir kronik metabolik hastalığı,
kronik böbrek hastalığı, hemoglobinopatisi
veya bağışıklık yetmezliği olan veya bağışıklık sistemini baskılayıcı tedavi alan erişkin
ve çocuklar ile 6 ay-18 yaş arasında olan ve
uzun süreli aspirin tedavisi alan çocuk ve
adolesanların hastalıklarını belirten sağlık
raporuna dayanılarak tüm hekimlerce reçete
edildiğinde yılda bir defaya mahsus olmak
üzere ödenir.
Gebelere, emziren annelere ve 6 aydan büyük
bebeklere yumurta allerjisine sahip olmamaları koşuluyla inaktive grip aşısı yapılmalıdır.
Aşı güvenlidir. Tüm aşılarda olduğu gibi grip
aşısının koruyuculuğu iki hafta sonra başlar.
Erişkinlerde tek doz grip aşısı kolun üst kıs-
Hafif pişmiş yumurta
yiyebiliyor musunuz?
Evet
mından kas içine yapılır. Çocuklarda doz sayısı yaşa ve daha önce grip aşısı olup olmadığına göre değişmektedir.
En sık görülen aşı reaksiyonu aşının kas içine yapılmaması ile kolda şişlik, ağrı, kızarıklık gibi bölgesel reaksiyonlardır. Aşıya bağlı
bir yan etki olmayıp, uygulama hatasıdır. 2-3
gün içerisinde düzelir. Hafif ateş, halsizlik,
kas ağrısı gibi nadir görülen, aşıya bağlı yan
etkiler aşı uygulamasından 6-12 saat sonra
başlayıp, en fazla 1-2 gün devam eder.
Aşının koruyuculuğu kişiden kişiye, yaşa ve
bağışıklık sistemine bağlı olarak değişmektedir. Ancak genel olarak %70-90 oranında aşı
koruyucudur. Tabi ki, kişi aşı içeriğinde yer
almayan farklı bir grip alt tipi ile karşılaşırsa
grip geçirebilir. Ölümcül seyredebilen ve aşı
ile korunulabilen bir hastalık olan gripten korunmak için aşı olmamız gerekir.
Grip olabilir.
Hayır
Yumurta veya yumurta
içeren gıda tüketimi
sonrası sadece kurdeşen mi döküyorsunuz?
Grip aşısını olduktan
sonra 30 dakika sağlık
görevlisi gözetiminde
kalınız
Evet
Hayır
Yumurta veya yumurta içeren gıda
tüketimi sonrası :
-Tansiyon düşüklüğü
-Hırıltılı solunum
-Bulantı, kusma
-Dil ve dudaklarda şişme
-Acil servise başvurma ihtiyacı duyuluyor
Evet
Grip aşısı olmayın
11
ADET ÖNCESİ
GERGİNLİK SENDROMU
Doç. Dr. Göğşen ÖNALAN
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın
Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı
Adet döngüsünün genelde hep aynı dönemlerinde gelişen ve sonrasında gerileyen
mevcut testlerle ve görüntüleme yöntemleri
ile tespit edilebilen, bir nedeni bulunamayan
fiziksel, davranışsal ve psikolojik sıkıntılara
neden olan bir durumdur.
Tipik psikolojik bulgular anksiyete, aşırı sinirlilik, depresyon ve huzursuzluktur. Fiziksel yakınmalar karında şişkinlik, göğüslerde
gerginlik, dolgunluk, hassasiyet, başağrısı,
eklem kas ağrısıdır. İş kaybına, günlük aktivitede azalmaya ve ikili ilişkilerinde bozulmaya
neden olabilir.
Yakın dönemli çalışmalara göre, kullanılan
tanı yöntemine bağlı değişmekle birlikte şiddetli adet öncesi gerginlik sendromu(AÖGS)
hanımların %12-30’unda saptanmaktadır.
Çoğu kadın bir veya daha fazla fiziksel veya
duygu durum değişikliği belirtilerine sahiptir. Hastaların %5-8’inde orta dereceden şiddetliye günlük aktivite kaybı ve bozulmuş ikili ilişkilere neden olabilmektedir. Hatta bazı
çalışmalar üreme çağındaki kadınların %20
’sinden fazlasında klinik ile ilgili adet öncesi
gerginlik olarak kabul edilebilir.
Geriye dönük çalışmalarda birçok kadın
AÖGS başlangıcını 10’ lu yaşlarda gördüklerini belirtmişlerdir. Bununla beraber şiddetli bulguların başlangıcı genellikle geç 20 li
yaşlarda olmaktadır. Çoğu kadın klinik olarak
bulguların ortaya çıkmasından sonra 10 yıl
kadar uzun bir süre geçmesine rağmen tedavi
için araştırma yapmamaktadırlar.
Yumurtlama döneminden sonra kadınların
%50’sinden fazlasında hafif bulgular tariflenir. Kesin nedeni bilinmemekle beraber
hemen hemen yumurtlamayı ve hatta yumurtlamamayı takiben gelişen hormonal değişiklikler sonucu geliştiği düşünülmektedir.
Hastalığa eğilimi olan kadınlarda yumurtlamadan sonra yumurtalık hormonlarındaki
yükselme ve düşüşler hastalık belirtilerini tetikler. AÖGS olan kadınlar hormon seviyeleri
normal olmalarına rağmen hormonal dalgalanmaya daha hassastırlar. Yumurtlama döneminde beyinden salınan serotonin hormon
seviyesinde azalma AÖGS bulgularına neden
olduğu bildirilmektedir.
Hormonal değişikliklere duyarlı olan kadınlarda belirtiler puberte döneminde başlar,
adet öncesi artar, gebelik boyunca belirgin
olarak iyileşir ve doğum sonu kötüleşir. Adet
döngüsü boyunca ve adetlerin kesilmesinden birkaç yıl önce belirtiler yoğunlaşabilir.
Bu kişilerde adet öncesi depresyon, doğum
sonrası ve menopoz sonrası depresyon hormonlara bağlı 3 çeşit duygu durum değişikliği görülebilir.
Hormon sevilerinde döngüsel değişiklik görülmeyen ergenlik öncesi, menopoz
sonrasında ve gebelik döneminde hastalık
belirtileri yoktur. Rahim ve yumurtalıkların
alınması ameliyatı sonrasında da belirtiler
ortadan kalktığından çoğu hasta adet öncesi gerginlik belirtileri yerine çoğu hasta
menopozda yaşanan gece terlemesi ve ateş
basması belirtilerini tercih eder. Rahim alınıp
yumurtalıklar bırakıldığında dahi adet görülmemesine rağmen menstrüel başağrıları ve
AÖGS belirtileri devam eder.
13
Klinik bulgular ve tanı
Hafif belirtilerden günlük yaşam kalitesini bozan şiddetli AÖGS belirtileri de olmak üzere 150’ye yakın belirti tanımlanmıştır.
Fiziksel belirtiler göğüs gerginlik dolgunluk başağrısı şişkinlik, kilo artışı, Psikolojik belirtiler huzursuzluk saldırganlık
sebepsiz şiddet, depresyon, özgüven eksikliği, yaşam sevinci ve libido azlığıdır.
Bu durum her ay yumurtlamayı takiben 10 ila 20 gün devam edebilir ve adetle beraber kesilebilir. Adet dönemi süresince ortaya çıkan baş ağrısı, yoğun ve ağrılı adet sancısı ve yumurtlamayı takip eden ortalama 14 gün AÖGS belirtileri
nedeni ile ayda sadece 6-7 gün rahat edebildikleri dönem vardır.
Hastalığın şiddeti ve tedaviye verilen yanıtı değerlendirirken hastanın bir ayın kaç gününü rahat geçirdiği önemlidir.
Doğru tanı koyabilmek için 2 adet dönemi boyunca belirtilerin günlük takip edilmesi gerekmektedir.
Tedavisi
Doğruluğu kabul edilmiş tek bir tedavi yöntemi yoktur.
Yaşam tarzı değişikliği herhangi bir ilaç tedavisinden önce ilk basamak alkol kafein nikotin alımının azaltılması düzenli
spor, düşük yağlı ve yüksek lifli diyet gibi sağlıklı yaşam tarzının oluşturulmasıdır. Sosyal ve çevresel faktörlerde adet
öncesi gerginlik sendromu belirtilerini arttırabilir. Tatil döneminde belirtiler azalmaktadır. Diyet tedavide kritik bir rol
oynar. Kan şekeri kontrol altında olmadığında çoğu kadında belirtiler şiddetlenebilir
Diyetle ilgili düzenlemelere ek olarak vitamin B6, kalsiyum, magnezyum, ve çuha çiçeği yağı gibi diyet destekleri
belirtileri azaltabilir. Düzenli spor endorfin salınımını arttırarak duygu durum değişikliklerini destekler.
Tamamlayıcı tedaviler yaygın olarak kullanılmakla beraber bunları destekleyen yeterli bilimsel veri yoktur. Eğer stres
semptomları çok belirgin psikolojik danışma bilişsel davranışsal tedavi yararlı olabilir.
Yumurtlamanın baskılanması
AÖGS Tedavisinin temel mantığı yumurtalık hormonlarının baskılanmasıdır. Bu durum cilde yapıştırılan estrojen flasterleri veya sürülen jelleri ile sağlanabilir. Altı ayda bir deri altı hormon implantları uygulanabilir. Aylık olarak yalancı
menopoza neden olan iğneler kullanılarak AÖGS belirtileri ortadan kaldırılabilir. Estrojen hormonu içeren flasterler sık
kullanılan seçenekler olup yumurtlamayı durdurarak yumurtlama sonrası gelişen belirtileri yok eder.
Rahmi alınmamış kadınlarda estrojen hormonu ağızdan progesteron hormonu verilerek dengelenmesi gerekir. Ancak
bununla beraber bu hastalarda progesterona duyarlılık artışı olmasından dolayı bu dönemde ilaca bağlı AÖGS tetiklenebilir. Ancak kadınların %97 kadında rahim kalınlaşması 7 günlük progesteron uygulanarak önlenebildiğinden süresi
kısaltılabilir. Hala AÖGS belirtileri düzelmeyen hastalarda hormonlu spiral denenebilir.
Doğum kontrol ilaçları yumurtlamayı durdurmasına rağmen içerdikleri progesterondan dolayı AÖGS bulguları yaptığından bu hastalar için çok iyi bir seçenek değildir. Yeni kuşak doğum kontrol ilaçlarında bu yan etkiler daha azdır.
Adetleri devam eden kadınlarda bu tedaviler etkili olmakla beraber yumurtlamayı ortadan kaldıracak ve kesin sonuç
sağlayacak tedavi rahim ve yumurtalıkların alınmasıdır. Rahim alınması ile kanama olmasa da yumurtalıkların alınması
kesin gereklidir. Serotonin geri emilimini seçici durduran ilaçlarda AÖGS belirtilerin tedavisinde bir seçenektir.
Tedavi; Herhangi bir ilaç
tedavisinden önce, yaşam tarzı
değişikliği alkol kafein nikotin
alımının azaltılması ,düzenli spor,
düşük yağlı ve yüksek lifli diyet gibi
sağlıklı yaşam tarzı oluşturularak
sağlanabilir.
BEBEĞİMİN YOLCULUĞU
BEBEĞİMİN YOLCULUĞU
Hayatınızın en kıymetli üyesinin, bebeğinizin, gözlerini daha
dünyaya açmadan geçirdiği muhteşem yolculuğu ölümsüz
kılmak istedik. Hamilelik haberini öğrendiğiniz ilk andan
doğum anına kadar olan süreçte bebeğinizde meydana gelen
fizyolojik gelişmelerin görüntülerini kaydedip, bu görüntüleri
montajlayarak kısa film haline getiriyoruz. Bebeğinizin anne
karnındaki görüntüleri öğretim üyesi doktorlarımız tarafından
okunarak DVD’ye kaydediliyor. Bebeğinizin 6. ayında dört
boyutluultrason kayıtlarıdabugörüntülereeşlikediyor.Belgesel
niteliği taşıyan bu muhteşem arşiv; özel bir prodüksiyonla
kurgulanıp, doğum sonrasında yüksek kaliteli DVD ve USB’ye
kaydedilerek sizlere teslim edilmektedir.
Bu hizmete ek olarak dilerseniz doğum sonrasında doğum
fotoğrafçılığı hizmetimizle de bu özel anınızda yanınızda
olmaktan gurur duyuyoruz. Bu pakette; doğum öncesinde,
doğumu görüntüleyecek ekibimiz ailelerimizle tanıştırılıyor.
Doğum anı, doğum sonrası bebekle ilk karşılaşma, ilk emzirme
ve ailece çekilen fotoğraflar, bir CD ye kaydedilerek tarafınıza
iletilecek, seçtiğiniz fotoğraflarda ışık ve renk düzeltmeleri
yapıldıktan sonra sizlere ulaştırılacaktır. Bu eşsiz anı unutulmaz
kılacak dijital görüntüler, günün hikayesine uygun olarak
sıralanarak doğum albümü halinde sunulacaktır.
Bebeğinizi dünyaya getirmek için seçtiğiniz hastanemizde,
bu anın görkemine uygun olacak şekilde, dilerseniz doğum
odanızın süslemesi de profesyonel bir ekip tarafından
gerçekleştirilmektedir.
Bebeğinizle ilgili talep edeceğiniz tüm hizmetler, isteğinize
göre detaylandırılarak programlanacaktır. Kişiye özel olarak
tasarladığımız, bebeğinizin doğumundan geriye kalacak eşsiz
paketlerimiz hakkında detaylı bilgi almak için hastanemize
bekliyoruz.
İletişim: 0312 212 68 68/1340
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ
HASTANESİ
MİGREN
Başağrısı tüm dünyada kişilerin hekime
başvurma sebeplerinden en yaygın olanıdır.
Başağrısı nörolojik hastalıkların yanı sıra
sistemik hastalıklara da eşlik edebilen bir
durumdur. Başağrısının nedenleri, sıklığı,
şiddeti ve yaşamsal sonuçları farklılıklar gösterebilir ve başarılı bir tedavinin ilk basamağı
doğru ve özgün bir tanıdır.
Başağrıları;
Uluslararası
Başağrısı
Birliğinin(IHS) kriterlerine göre sınıflandırılır:
Birincil başağrıları:
Bu tip başağrılarında ağrıya neden olabilecek herhangi bir başka organa ve beyne ait
hastalık tespit edilemez. Bu grupta migren,
gerilim tipi baş ağrıları, küme baş ağrısı gibi
baş ağrısı tipleri yer alır.
İkincil başağrıları:
Başka bir organ veya beyne ait bazı hastalıklara bağlı gelişen başağrılarıdır. Başağrısının
nedenini belirlemek için hastadan ayrıntılı
hastalık hikayesi alınmalı ve nörolojik muayene, beyin görüntülemesi ve kan ve idrar
tahlilleri yapılmalıdır. Bazı durumlarda EEG
(elektroensefalografi) ve lomber ponksiyon
işlemleri gibi daha ileri tetkiklerin yapılması
gerekebilir.
Migren, en sık görülen birincil başağrısı tipidir. Migren, ataklarla seyreden ve ataklar arasında belirti göstermeyen kronik bir başağrısıdır. Migren ağrısı genellikle orta şiddette
ya da şiddetlidir, ağrı ve eşlik eden bulgular
migrenli kişinin yaşantısını her zamanki gibi
sürdürmesini engeller ve belirgin bir iş görmezliğe yol açar. Migren tanısı için özel bir
laboratuvar testi veya radyolojik inceleme
yoktur. Tanı hastadan ayrıntılı başağrısı hikayesinin alınması ile konur.
Kadınların yaklaşık % 20’sinin, erkeklerin ise
% 8’inin migrenli olduğu bilinmektedir.
Migren atakları 4-72 saat sürebilir. Atağın
başın tek yanında oluşu (%80 hastada),
zonklayıcı, ateş yanar tarzda, matkapla deler
gibi ya da nabızla birlikte atan şekilde olması,
atak sırasında sıklıkla ışıktan ve sesten rahatsızlık, merdiven çıkma gibi fiziksel eylemlerle
ağrıda artış, ağrıya sıklıkla bulantı veya kusmanın eşlik etmesi karakteristik özellikleridir.
Ataklar arasında kişiler tamamen sağlıklıdır.
Atakların sıklığı çeşitlilik gösterir; yılda veya
haftada birkaç kez olabilir. 3 günden fazla sü-
Doç. Dr. Yıldız KAYA
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi
Nöroloji Anabilim Dalı
ren ataklar migren statusu olarak adlandırılır.
Migren hastalarının çoğu atağın geleceğini
önceden hissedebilir. Atak öncesinde sinirlilik, depresif ruh hali, konsantrasyon güçlüğü
ve yorgunluk hissi olabilir. Migren çoğu kez
öncesinde hiçbir belirti veya başka şikayet
neden olmadan ortaya çıkar ve bu tip migren
aurasız migren olarak adlandırılır.
kesici ilaç aşırı kullanımıdır. Ağrı kesiciler
aşırı kullanıldığı dönemde yapılan önleyici
tedaviler çoğu kez başarısız olur.
Auralı migren ise migrenli hastaların %10–
15’ni oluşturur. Aura genellikle 5 ila 60 dakika sürer ve sıklıkla görme ile ilgili yakınmalara yol açar. Görme alanında bir tarafı
görememe, parlak veya yanıp sönen ışıklar,
renkli zigzag veya kırık çizgiler görme gibi
belirtiler ortaya çıkabilir. Görsel belirtilerin
dışında dilde, yüzde, kolda uyuşma, güçsüzlük, konuşmada bozulma, konuşurken kelimeleri bulamama, baş dönmesi ve aşırı uyku
hali şeklinde aura olabilir. Hemen ardından
veya 1 saat içinde ağrı ortaya çıkabilir ya da
aurayı nadiren başağrısı izlemeyebilir.
Konfüzyonel Migren: Bilinç bulanıklığının
olduğu migren tipidir.
Görsel aura (skotom)
Migren tetikleyicileri kişiden kişiye göre değişir. Başlıca migren tetikleyicileri;
- Diyet (açlık, alkol, öğün atlamak veya öğün
gecikmesi, yeteri kadar su içmemek, bazı yiyecekler),
- Uyku düzeninde değişiklikler (az veya fazla
uyku),
- Hormonal faktörler (adet dönemleri, doğum-kontrol hapları, hormonal tedavi),
- Çevresel faktörler (parlak ışık, keskin koku,
hava değişimi),
- Fiziksel faktörler (egzersiz, cinsel ilişki),
- Stres, depresyon, endişe hali,
- Baş-boyun ağrıları,
- Kafa travmasıdır.
Başağrısız Aura: Baş ağrısı olmadan yalnızca aura bulguları mevcuttur.
Migren atakları çoğunlukla tekrarlayıcıdır,
ancak en az 3 aydır her gün veya günaşırı
olacak şekilde kronikleşmiş olarak da görülebilir. Bu durumun en büyük nedeni ağrı
Migrenin diğer nadir görülen tipleri:
Baziler Tip Migren: Konuşma bozukluğu,
başdönmesi, kulak çınlaması, çift görme ve
dengesizliğin eşlik ettiği migren tipidir.
Oftalmoplejik Migren: Gözü hareket ettiren kasların etkilenmesi sonucu çift görme
gelişir.
Hemiplejik Migren: Atak sırasında geçici
tek taraflı felç gelişir.
Abdominal Migren: Atakta sadece bulantı- kusma şikayeti olur. Genelde çocuklarda
görülür.
Migren Tedavisi
Migren tedavisinde öncelikle ilaç dışı tedaviler önerilir. Bu amaçla hasta hastalığı hakkında bilgilendirilir. Ağrı atağını tetikleyen
faktörleri belirleyip önlem alması istenir. Ayrıca düzenli uyku ve beslenme, egzersiz gibi
yaşam şeklinin düzenlenmesi önerilir.
İlaç tedavisi, akut atak ve önleyici tedavi olarak iki alt gruba ayrılır.
Akut atak tedavisi
Migren ataklarını etkili, hızlı ve kalıcı bir şekilde tedavi etmeyi amaçlar. Bu amaçla, hafif
şiddetteki atak tedavisinde öncelikle basit
ağrı kesiciler önerilir. Eğer hasta fayda görmezse veya atak orta veya şiddetliyse özel
migren ilaçları (triptanlar veya ergotamin ve
türevleri) uygulanır.
Bu tedaviyle ağrının süresi ve şiddeti azaltılır
ve eşlik eden bulgular ortadan kaldırılır. Ayrıca bulantı veya kusmanın eşlik ettiği durumlarda bulantı önleyici ilaçlar verilir.
İlaç aşırı kullanım başağrısından kaçınmak
için akut atak tedavisinde kullanılan basit
analjeziklerin ayda 15 tabletten fazla, diğer
özellikli migren ilaçlarının ise ayda 9-10 tabletten fazla alınmaması gereklidir.
Önleyici tedavi
Atak tedavisine yeterli cevap vermeyen, ayda
3’den fazla sayıda migren atağı geçiren hastalarda önleyici tedavi uygulanır. Ayrıca 48
saatten uzun süren migren ataklarında, şiddetli migren ağrılarında, komplike migren
ataklarında (hemiplejik migren, baziler migren, uzamış auralı migren) ve migrene bağlı
işgücü, sosyal yaşamdaki kaybın düzeltilmesinde ve yaşam kalitesinin yükseltilmesinde
önleyici tedavi uygulanması gereklidir.
Bu tedaviyle atak sıklığı, şiddeti azaltılır ve
süresi kısaltılır. Böylece akut atak tedavilerinde kullanılan ilaçlar en aza indirilir. Migren sıklığının yüzde ellinin üstünde azalması
tedavinin etkinliğini gösterir.
Önleyici tedavide kullanılan ilaçlar düşük
dozlarda başlanarak yavaş yavaş arttırılır ve
her gün düzenli kullanımları gereklidir. Etkinliği değerlendirebilmek için iki üç ay beklemek gerekir. Tedavi süresi kullanılan ilacın
etkenine ve ilaca alınan yanıta bağlı olarak
değişkenlik gösterir. Ancak genel olarak tedavi için süre en az 6 ay olarak kabul edilmektedir. Önleyici tedavide kullanılan ilaçlar
çeşitli gruplardandır; hipertansiyon kontrolü
amaçlı ilaçlar epilepsi ilaçları ve depresyon
ilaçları bu amaçla kullanılır. Önleyici tedavi
altındaki bir hastanın kullandığı ilacın olası
yan etkileri konusunda önceden bilgi sahibi
olması ve hekim kontrolünde kalması önemlidir.
17
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ
ÖZEL AYŞEABLA
OKULLARI
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ ÖZEL AYŞEABLA OKULLARI’NDA
VELİ, ÖĞRENCİ, YÖNETİCİ VE ÖĞRETMEN OLMAK “KALİTELİ”
BİR YAŞAMA ADIM ATMAKTIR.
Türk Milli Eğitim sisteminde haklı bir yere sahip olan Ayşeabla Okulları; yarım asrı aşan, köklü kültürü ve sağlam yapısıyla, öncü ve örnek bir
kurum olmanın gururunu yaşamaktadır.
1946 yılında Neriman HIZIROĞLU tarafından Ankara’da kurulan Ayşeabla Çocuk Yuvası ve İlkokulu, 1984-1985 öğretim yılından itibaren
kademeli olarak açılan Orta ve Lise kısmı ile önce Neriman HIZIROĞLU, daha sonra gelini Ayşe HIZIROĞLU yönetiminde, dönemin en güzide
okullarından biri olarak varlığını uzun süre sürdürmüştür.
1999 yılında Ankara’nın önde gelen üniversitelerinden olan Başkent Üniversitesi bünyesine katılan Ayşeabla Okulları; okul öncesi eğitimden
üniversiteye kadar olan kurumlar zinciri ile eğitimin sürekliliği ilkesini gerçekleştirmektedir.
Kurum, Atatürk ilke ve devrimlerine bağlı, özgüveni yüksek, yaratıcı, üretken, toplumsal sorumluluk sahibi, onurlu,
mutlu ve sağlıklı bireyler yetiştirmeyi misyon edinmiştir.
TSE-EN-ISO-9001 Kalite Güvence Sistem Belgesini alan ilk eğitim kurumu olan Özel Ayşeabla
Okulları, 12 Ocak 2011 tarihinde “Ulusal Kalite Hareketi İyi Niyet Bildirgesi”ni imzalayarak, mükemmelliğin temel kavramlarını özümse-
me ve yaşama geçirme konusunda kararlı olduğunu, sürekli iyileştirme ve özdeğerlendirmeyi gelişimin temel parçası olarak benimsediğini
göstermiştir. 2011 yılında “Mükemmellikte Kararlılık” belgesi almaya hak kazanan Kurumumuza ödül, Türkiye Kalite Derneği Yönetim Kurulu
Başkanı Sayın Hamdi DOĞAN ve KalDer Ankara Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Sayın M. Fahir ALTAN tarafından Kurucu Temsilcimiz Sayın
Hilal ERDİNÇ’e takdim edildi. Bu belgeler;okulumuzda uygulanan programların uluslar arası normlara uygunluğunun, tasarım ve geliştirme
faaliyetleri ile hizmet kalitesini sürekli iyileştirdiğimizin ve nitelikli bir eğitim uyguladığımızın kanıtıdır.
“Siz sevgili öğrencilerimizin başarıları biz eğitimcilerin asıl mutluluğudur. İnanıyoruz ki geleceğimiz, sizin çağdaş uygarlığın uzak ufuklarını görebilen, ülkemizin düzeyini oraya yükseltebilen, dahası onu da aşabilen bilgi ve yeteneğinizle
biçimlenecektir.”
Prof. Dr. Mehmet HABERAL
Başkent Üniversitesi Özel Ayşeabla Okulları Kurucu Rektörü
19
Başkent Üniversitesi Özel Ayşeabla Okulları;
geleceği, dünün kültür birikimi ve bugünün
uygar anlayışı bütünlüğü ile koruyacaktır.
Türk Milli Eğitim Sistemi içinde ayrıcalıklı bir yeri olan Başkent
Üniversitesi Özel Ayşeabla Okulları, bilgi çağının gerektirdiği yeniliklere açık eğitim politikasıyla alanında birçok başarıya imza atmış
bir eğitim kurumudur., Okulumuzda; değişmekte ve gelişmekte
olan eğitim bilimi içinde yer alan ilkeler ışığında, yeni öğretim modellerinin, teknik ve metotların eğitim programlarına uygulanarak
öğretim etkinliğinin geliştirilmesini, öğrenci başarısının artırılmasını amaçlamaktadır. Bireysel farklılıklarını dikkate alarak uygulanmakta olan eğitim-öğretim etkinliklerinin hazırlanması ve etkili
bir şekilde uygulanabilmesi için üniversitemizin bünyesindeki
akademisyenler ve okulumuzdaki öğretmenlerle birlikte planlama,
yönlendirme, değerlendirme ve geliştirmeye yönelik çalışmaları
gerçekleştirmektedir.
Öğrenci odaklı çalışmalar eğitim yaklaşımlarımızın temelini oluşturmaktadır.
Okullarımızda, proje tabanlı öğrenmeye dayalı tüm çalışmalarda “bilimsellik” temel alınmaktadır. Bu amaçla öğrencilerimiz, öğretmenleri rehberliğinde hazırladıkları projelerle, TÜBİTAK yarışmalarına; okulumuzda ya da benzer okullarda düzenlenen “Bilim Şenliği” etkinliklerine orijinal çalışmalar üreterek katılmak amacıyla laboratuarlarımızdan yararlanarak katılırlar.
Akılcılık ve bilim temel yol göstericimizdir.
Ana sınıfından itibaren öğrencilerimize aşıladığımız doğal dünyayı anlama ve keşfetme merakıyla, Fen Bilimleri ve Matematik alanlarında
geçmiş yıllardan getirdikleri deneyimlerini yeni bilimsel süreç becerileri ile birleştirerek özümsemeleri hedeflenir. Bu çalışmalarla amacımız,
öğrencilerimizin kendi deneyimleri yoluyla meraklarını doyurabilmelerini sağlamaktadır. Aynı zamanda bu derslerde öğrenciler; projeler üretmekte, geliştirmekte ve sunmaktadır.
Başkent Üniversitesi Özel Ayşeabla Okullarında tüm dünyadaki gelişmeler yakından takip
edilerek, yabancı dil eğitiminde öğrencilerimiz için en faydalı sistemler sınıflarımızda etkin
olarak kullanılır.
Öğrencilerimizin, yabancı dilde iletişim kurma becerilerinin gelişmesi kadar dünyada yaşanan gelişmeleri takip edebilmeleri ve bu gelişimin bir
parçası olabilmelerini önemsiyoruz. Bu bilinçle, İngilizce dil eğitiminde başarıyı kovalarken yaptığımız uygulamalarımız birçok eğitim kurumuna
örnek oluşturmuştur.
İlgi alanları birbirinden farklı öğrencilerimizle farklı disiplinlerden yararlanılarak yapılan yabancı dil eğitimimiz öğrencilerimizin bilgi toplama,
sentez ve değerlendirme yapma becerilerini de geliştirir. Bu yöntem sayesinde öğrencilerimiz farklı branşlardaki deneyimlerini transfer etme
imkânı bulur. Böylece öğrenmenin kalıcılığı sağlanır.
Dil öğretimindeki amacımız; bir dili öğretmenin yanı sıra öğrencilerin o dilin ait olduğu kültürleri ve insanları tanımalarını, bu kişilerle iletişime
geçebilmelerini, kendilerini o dilde ifade edebilmelerini ve güncel olayları takip edip tartışabilmelerini, aynı zamanda da bir dili öğrenirken
eğlenmelerini ve bundan keyif almalarını sağlamaktır.
Cambridge Üniversitesi ESOL Sınav Merkezi tarafından uygulanan sınav ile öğrencilerimiz İngilizce dil seviyelerini uluslar arası geçerliliği olan
bir belge il belgelendirilmektedir.
Özel Ayseabla Okullarında geleceğe değer
kazandırıyoruz çünkü yeteneklere fırsat
veriyoruz.
Okulumuzda eğitim öğretim programlarına paralel olarak sanat
tarihi, estetik, eleştiri ve uygulama bütünü içeren “disiplinler arası” sanat eğitimi anlayışı uygulanır. Öğrencilerin sanat eserlerine
karşı duyarlıklarını artırmak var olan yeteneklerini geliştirmek;
yaratıcı ve estetik bakış açısı kazandırmak, ilerideki yaşantılarında
da bu bilinçle hareket etmelerini sağlamak eğitim hedeflerimizdendir.
Derslerde, öğrencilerimizin yaptığı proje çalışmalarını
desteklemeye yönelik konulara yer vermenin yanı sıra,
onların motivasyonlarını artırmak amacıyla okul dışı
yarışmalara da katılım sağlamaya önem verilmektedir.
Başkent Üniversitesi Özel Ayşeabla Okulları; ilke
edindiği değerler, yenilikçi yapısı, bilim, kültür,
sanat ve spor etkinliklerinde gösterdiği ulusal ve
uluslararası başarılarıyla, bugün olduğu gibi gelecekte de mezunları ile gurur duymaya devam edecektir.
İLETİŞİM
Adres: Çiğdem Mahallesi 1550. Cadde No:5 06520 Çankaya/
ANKARA
Tel: 0 312 285 58 00
Faks: 0 312 285 57 67
Web: www.ayseabla.k12.tr
E-posta: [email protected]
21
PROSTAT
Prof. Dr. Hakan ÖZKARDEŞ
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi
Üroloji Anabilim Dalı
Prostat erkeklerde bulunan, karın alt boşluğunun en derin yerinde idrar kesesinin
altında yerleşik kestane büyüklüğünde bir
organdır. “Er bezi” olarak da bilinir. Görevi
husyelerde üretilen ve insan üremesi için gerekli olan spermlerin erkekten çıkıp kadın vücuduna geçerken ve geçtikten bir süre sonrasına kadar taşınmasını, korunmasını, temiz
kalmasını ve beslenmesini sağlayan salgıyı
üretmektir. Erkeklerde cinsel boşalma sırasında dışarıya çıkan meni miktarının büyük
kısmını prostatın ürettiği bu salgı oluşturmaktadır. İçindeki spermler hacim olarak çok
düşük miktar oluşturur ve ancak mikroskop
altında görülebilirler.
Prostatın yerleşim yeri yaptığı göreve çok
uygundur. Cinsel boşalma sırasında testislerden gelen spermlerin prostat salgısı ile
birleşmesi ve idrar yolu içerisinden ileriye
doğru ilerletilmesi gereklidir. Bu nedenle
prostat idrar kesesinin bitiminde başlayan
idrar yolunu çevrelemekte ve salgısını bu
bölgeye boşaltmaktadır. Bu sırada idrar kesesinin çıkışı kapandığı için meni ileriye doğru ritmik kasılmalarla ilerletilmekte ve penis
ucundan dışarıya atılmaktadır. Görevi gereği
idrar yolunu çevreleyen prostat değişik nedenlerle hastalandığında etkisi doğrudan
idrar yolu üzerine olmakta ve idrar belirtileri
ortaya çıkmaktadır. İnsan türünün devamı
için neredeyse olmazsa olmaz bir organ olan
prostat, böylece çok rahatsız edici hastalıkların da kaynağı olabilmektedir.
Prostat
İnfeksiyonları
Prostatın daha genç yaşlarda görülen sık
hastalıklarından bir tanesi prostat iltihaplarıdır. Prostat infeksiyonları genellikle idrar
yolunda hastalık yapan mikroplar tarafından
meydana getirilebildiği gibi bazen hiç mikrop
bulunmaksızın da görülebilmektedir. Genelde elli yaş üzerindeki erkeklerde görülen ve
idrar yolu belirtileri olarak isimlendirilen, id-
rarda yanma, sıklık, rahat işeyememe ve apış
arası bölgede ağrı ve rahatsızlık hissi gibi
belirtiler genç erkeklerde ortaya çıkmaktadır.
Bu hastalıkların en önemli karmaşa oluşturan tarafı vücudunda sürekli mikrop etkisi
olduğunu düşünen ve bunun için defalarca
antibiyotiklerle tedavi verilen veya bazen
kendiliğinden bu ilaçları kullanan genç erkekler ortaya çıkarmasıdır. Bu hastalıkların
ilaçlarla tedavisi kadar kişinin kendi kafasında çözülmesi önem taşımaktadır. Buna benzer belirtileri olan kişilerin kendilerine yeterli
zaman ayırabilecek hekimlerle karşılaşmaları
önemlidir.
İyi Huylu Prostat
Büyümesi
Yakınması sorulduğunda “Bende prostat
var” diyerek cevap veren elli yaş ve üzerindeki erkeklerin çoğu zaman etkisinde kaldıkları
hastalık kanser olmayan prostat büyümesidir. Hekimler arasında her zaman, hastalar
arasında ise gittikçe artan oranda benign
prostat hiperplazisi (BPH) olarak tanımlanmaktadır.
Yaşla birlikte prostat büyümesi diğer yaş
alma belirtileri olan saçların ağarması, sırt
kamburunun artması, cildin kırışması gibi
insan yaşamının doğal gelişmelerinden bir
tanesidir. İlk değişimler 45 yaş civarında
başlamakta ancak bu dönemde dışarıdan
uygulanacak tanımlama yöntemlerinden
herhangi birisi ile belirlenememektedir.
Elli yaştan başlayarak ise prostatta büyüme
sınırı olarak kabul edilen yaklaşık 30 gram
sınırına ulaşılmakta ve bu büyüme önceden
kestirilemeyen bir hızda devam etmektedir.
Büyüyen prostatın çevrelediği idrar yolunu
sıkıştırarak işemeyi güçleştirmesi ve değişik
idrar belirtilerine yol açması beklenir. Ne var
ki, prostatın hangi hızda büyüyeceği önceden
kestirilemediği gibi, hangi büyüklüğün ne
kadar belirtiye yol açacağı da bilinememektedir. Prostatı az büyüdüğü halde belirtileri
fazla olan ve en yoğun tedavileri gerektiren
erkeklerin yanında, prostatı çok büyüdüğü
halde belirtileri az olan ya da hiç olmayan
erkekler görülebilmektedir. O halde, prostatı
tedavi etme gereksinimi yalnızca ağırlık veya
hacminin artmasıyla değil bu değişimlerin
kişiyi ne kadar etkilediği ile bağlantılıdır.
Prostat büyümesi ile başlayan ve hafif, orta
ya da şiddetli düzeyde olabilen idrar belirtileri, idrarda yanma, sık idrar çıkma, gece
idrara kalkma, güçsüz veya kesikli idrar akışı,
damlama, ani idrar sıkışması, idrar kaçırma
veya hiç idrar yapamama gibi durumların bir
veya birden fazlasının bir arada görülmesi ile
karakterizedir. Bu belirtileri az veya çok yaşayan veya rahatsız edici belirtisi olmamakla birlikte 50 yaşa gelmiş erkeklerin prostat
kontrolü için hekime başvurmaları önerilir.
Hekim değerlendirmesinde belirtilerin durumu daha ayrıntılı olarak saptanır ve bazı
testlerle prostat büyümesinin durumu, ileriye
yönelik riskleri ve kanser gelişimi kuşkusu
olup olmadığı belirlenir.
Prostat büyümesi ile ilişkili belirtileri bulunan erkeklerin önemli bir kısmında yalnızca
yaşam tarzı ile ilgili değişiklikler büyük ölçüde rahatlama sağlayabilir ve başka tedavilere
gereksinim olmaz. Bunlar yeterli ve düzenli
su içme, düzenli olarak idrara çıkma, kabızlığın önlenmesi, aşırı baharatlı gıdalar ve fazla
alkolden kaçınılması olarak özetlenebilir.
İdrar belirtileri ortam sıcaklığı ile değişiklik
gösterdiği için yaz ve kış arasında farklar
olabilir, belirtiler sıcak tutma ile gerileme
gösterebilir.
Önerilen yaşam tarzı değişikliklerini yaptığı
halde belirtileri rahatsız edici olmaya devam
erkeklerde tedavilerin daha ileri aşamalara
taşınması gerecektir. Bazı durumlarda hastalığın durumu doğrudan ameliyat gerektirecek ölçüde ciddi ve ilerlemiş olabilir. Böyle
durumlarda ilaçlarla tedavide ısrarcı olunmaması önemlidir. Hemen cerrahi girişim
gereksinimi yoksa tedaviye genellikle ilaç
kullanılarak başlanmaktadır.
23
İyi huylu prostat büyümesine bağlı idrar belirtilerini düzeltmek için uygulanan ilaç tedavileri esas olarak iki grupta toplanmaktadır.
Bunların bir grubunu prostat ve mesane boynu çevresindeki gerginliği azaltarak işemeyi
kolaylaştıran hızlı etkili ilaçlar oluşturmaktadır. Bu ilaçlar genel olarak alfa blokörler
olarak bilinmektedir. Bu ilaçlar günde tek
doz alınarak önemli rahatlık sağlamakta, hızlı
etki oluşturdukları için tam idrar tıkanıklığına
uğramış kişilerde bile çözüm sağlayabilmektedir. Bu gruptaki ilaçların başdönmesi, göz
kararması ve baygınlık hissi gibi yan etkileri
olabiliyorsa da bunlar genellikle kısa süreli
ve geçicidir. Bu ilaçlar hastalığın ilerlemesini
durduramadığı için zaman içerisinde etkilerinin azalması ve diğer tedavilere gereksinim
ortaya çıkabilir. Ancak bu ilaçların kullanım
süresini, yıllarla ölçülmek üzere, kısıtlayan
herhangi bir engel yoktur. Diğer grup, prostatın büyüklüğünü azaltarak etki gösteren
ilaçlardan oluşmaktadır. Bu ilaçların etkisi
diğer grubun aksine aylar içinde ortaya çıkmakta ve zaman geçtikçe artmaktadır. Prostat
hacminde azalma yüzde 25 düzeyine kadar
ulaşabilmektedir. Bu ilaçlar hastalığın ilerlemesini durdurma özelliğine sahip olduğun-
dan zaman içerisinde etkinin azalması değil
artması beklenir.
İki çeşit ilacın birlikte kullanıldığı veya ilaçlardan bir tanesinin belirtilere etkili başka
ilaçlarla birlikte kullanılması ile uygulanan
birleşik tedaviler de söz konusudur. Çoklu
ilaç kullanımına çok iyi bir değerlendirme
sonrasında karar verilmesi gerekir.
İlaçlarla yeterli başarı sağlanamayan durumlarda, ilaçla etki sağlansa bile bu nedenle
sürekli ilaç kullanmak istemeyenlerde ve
değişik klinik tablolar nedeniyle mutlaka gerekli olan durumlarda cerrahi tedaviler uygulanmaktadır. İyi huylu prostat büyümesi için
uygulanan cerrahilerin amacı rahat idrar akışı
sağlamak, rahatsız edici belirtileri ortadan
kaldırmak ve idrar tıkanıklığı nedeniyle uzun
dönemde oluşabilecek böbrek yetmezliği
gibi ciddi sağlık sorunlarının oluşmasını engellemektir. Bu cerrahilerin amacı ve sonucu
hiçbir zaman prostat kanserinin önlenmesi
değildir. İyi huylu prostat büyümesi için erken ameliyat olmak kanser gelişme olasılığını azaltan bir tedbir değildir.
Cerrahi tedavilerde amaç, idrar yolunun çev-
Normal Prostat
resinde büyüyerek idrar yolunu daraltan ve
tıkayan prostat dokularının çıkarılması veya
yok edilmesidir. Bu işlem kalın kabuklu bir
portakalın içindeki meyveyi çıkarmaya benzetilebilir. Sonuçta dıştaki kabuk yerinde
kalmaktadır. Kanser gelişimleri çoğu zaman
prostatın kabuk kısmından başladığı için önceden yapılan ameliyat bu gelişimi durdurma
özelliğine sahip değildir. Ameliyatlar açık
veya kapalı yöntemlerle yapılabilmektedir.
Hangi yöntem uygulanırsa uygulansın hedef
dokular aynıdır. Kapalı ameliyatlar idrar yolundan girilerek tam görüş altında gerçekleştirilmektedir. Prostat dokusu küçük parçalar
halinde kesilip dışarıya çıkarılabildiği gibi
lazer ile yerinde yok edilebilir. Lazer uygulaması ileri sürülen üstünlüklerinin yanında
patolojik olarak incelenecek doku elde edilememesi nedeniyle dezavantaj oluşturmaktadır. Her yöntemin hastanın özelliklerine göre
seçilmesi ve uygulanması esastır. Bir defa
yapılan ameliyat ile elde edilen etkinlik derecesi ve süresi diğer tedavilerle karşılaştırılamayacak kadar fazladır. Bugünün teknikleriyle ameliyatlar, çok özel bazı riskli durumlar
dışında, komplikasyonları çok düşük ve çok
etkili girişimler olarak karşımıza çıkmaktadır.
Büyümüş Prostat
Prostat Kanseri
Prostat kanseri her erkekte belli yaştan sonra prostatın takip edilmesinin önemine işaret eden en ciddi prostat hastalığıdır. Prostat kanseri her
zaman aynı seyri gösteren tek bir hastalık olarak kabul edilemez. Bazı prostat kanserleri herhangi bir tedavi bile gerektirmeksizin normal yaşamı boyunca kişiyle birlikte varlığını sürdürür. Diğer taraftan, bazı prostat kanserlerinin eldeki tüm olanakları kullanarak yoğun şekilde tedavi
edilmesi gerekir. Böyle hastalıkta erken harekete geçilmesi önemlidir.
Prostat kanserinin etkili şekilde tedavi edilebileceği dönemlerin kaçırılmaması için prostat kontrollerinin zamanında yapılması önemlidir. İyi
huylu prostat büyümesi ve prostat kanseri hemen aynı yaşlardaki kişilerde, aynı organda ve yan yana bulunan ancak tümüyle farklı hastalıklardır. Hastalıklardan birinin diğerinden kaynaklandığını gösterebilecek yeterli kanıt bulunmamaktadır. Prostatın genel anlamda düzenli kontrolü
prostat kanseri bakımından da gerekli özenin gösterilmesi anlamına gelmektedir. Diğer taraftan, yalnızca bazı laboratuvar verileri izlenerek
riskin bulunmadığına karar vermek olanaklı değildir. Bu sebeple yaşı nedeniyle ürolojik takip gereken kişilerin kendi başlarına gereksiz laboratuvar incelemeleri yaptırmaları ve doktor yorumu bulunmaksızın tehlike olmadığına karar vermeleri asla önerilmez.
Prostat Kanseri
Seminel Vezikül
Mesane
Rektüm
Tümör
Prostat Bezi
Yayılmış Tümör Kitlesi
Timör Kitlesinin büyümesi
25
SAÇ
DÖKÜLMESİ
Dr. Seda PÜRNAK
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi
Deri ve Zührevi Hastalıkları Anabilim Dalı
Saç, insan dış görünümünün en önemli unsurlarından biridir. Şekil ve rengiyle insan
kimliğini yansıtır. Bundan dolayıdır ki saç
hastalıkları özellikle saç dökülmeleri kişide
belirgin psikososyal bozukluklara yol açabilmektedir.
Saçın anagen, telogen ve katagen evrelerinden oluşan bir yaşam döngüsü bulunmaktadır. Anagen büyüme evresi (1000 gün),
katagen geçiş evresi (1-2 hafta) ve telogen
dökülmeden önce dinlenme evresidir (3 -5
ay). Normal insan saçının %85-90’ını anagen
saçlar, %10-15’ini, telogen saçlar ve %1’inden azını katagen saçlar oluşturur.
Saç dökülmesi oldukça sık karşılaşılan bir
problemdir. Birçok farklı şekilde ve farklı
sebebe bağlı olarak ortaya çıkabilir. Yoğun
stres, kötü beslenme alışkanlıkları, uygunsuz saç bakım malzemeleri ve hatta saçınıza verdiğiniz şekil bile dökülmelere neden
olabilir. Bazen de başka bir iç hastalığın
habercisi olarak ortaya çıkar. Birçok popüler
piyasa ürünün iddia ettiğinin aksine, tek bir
şampuanla veya losyonla her tür saç dökülmesini tedavi etmek mümkün değildir. Saç
dökülmesi özenle değerlendirilmesi gereken
bir konudur. Aksi takdirde, yanlış veya eksik
tedavi bazı saç dökülme tiplerinde zaman
kaybına ve buna bağlı olarak geri dönüşsüz
saç kaybına neden olabilir.
Yapılan araştırmalarda saç yoğunluğunun
sonbahar döneminde azalırken, yaz ve kış
aylarında en üst seviyeye çıktığı izlenmiştir.
Bu durum, biyolojik olarak normal bir süreçtir. Günlük 50 ile 100 tel arası saç dökülmesi
normalken, bu sayının üzerindeki saç dökülmeleri veya sayıdan bağımsız olarak bölgesel
saç seyrelmesi izlenen durumlar aşırı saç
dökülmesi olarak adlandırılır.
Saç dökülmesinin birçok sebebi vardır. Eğer
saç dökülmesi ani başlangıçlı ise diyet, hastalıklar, ilaçlar veya doğum bunun nedeni
olabilir. Eğer saç kaybı yıllar içerisinde belirginleşmisse kalıtsal saç dökülmesi (androgenetik saç dökülmesi) söz konusu olabilir.
Ayrıca bazı saç şekillendirme malzemeleri ve
yöntemleri de (saçların çok sıkı bağlanması
gibi) saç dökülmesine neden olur.
En Sık İzlenen
Saç Dökülme Tipleri
Ve Sebepleri
Androgenetik saç dökülmesi: En sık saç
dökülmesi tipidir. Her iki cinsiyette de görülebilir. Kalıtsaldır ve hormonlarla ilişkilidir. Saçlar zaman içerisinde minyatürizasyon nedeniyle incelip kaybolur. Erkeklerin
%80’inde 70 yaşına geldikleri zaman belirli
derecede saç dökülmesi normal olarak izlenmektedir. Biyolojik olarak normal bir durum
olsa da kozmetik nedenlerle günümüzde
androgentik saç dökülmesi üzerine büyük bir
sağlık endüstrisi kurulmuştur.
Erkek tipi saç dökülmesinde, alın saç çizgisinin geriye çekilmesi, tepe bölgesinde saç
dökülmesi ve incelmesi izlenir. Kadın tipi saç
dökülmesi ise tepe bölgesinden alın çizgisine kadar olan alanda saç seyrelmesi şeklinde görülür. Alın saç çizgisinde genellikle
geri çekilme izlenmez. Her iki cinsiyette de
çoğunlukla ek araştırma yapılmasına gerek
olmamasına rağmen kadınlarda kıllanma artışı, sivilcelenme ve adet düzensizliğinin eşlik
etmesi durumunda hormonal tetkik yapılması
gereklidir.
Saçkıran (Alopesi areata): Genellikle
para şeklinde saç veya sakal dökülmeleriyle
ortaya çıkar. Birkaç santimetrelik küçük alanlarda izlenebileceği gibi, tüm vücut kıllarını
içerecek şekilde geniş alanlarda da izlenebilir. Yaklaşık olarak her 50 kişiden biri hayatı
boyunca bu problemden şikayetçi olmaktadır. En sık olarak ilk 30 yaş içerisinde izlenmektedir. Enfeksiyonlar veya stres tetikleyici
olabilir. Otoimmün bir bozukluk olduğu düşünülmektedir. Otoimmünite vücudun kendi
kendine saldırması olarak tanımlanabilir. Bu
hastalıkta da hedef saçlardır. Bununla birlikte
hastaların genellikle ek bir sağlık problemi
olmaz. Saç dökülmesi kalıcı değildir ancak
halk arasında sıklıkla yapılan bir uygulama
olan saçsız bölgeye sarımsak uygulaması
kalıcı saç kaybına neden olabilir.
Yaygın saç dökülmesi (Telogen effluvium): Bu tip saç dökülmesi her yaştan
insanı etkileyebilir. Saçların erken telogen
evresine girmesi sonucu yaygın saç dökülmesi gelişir. Tüm saçlı deride yaygın olarak
günde 100 telden fazla dökülme izlenir. Birçok fiziksel veya psikolojik etmene karşı saçların dökülmesi olarak adlandırılabilir. En sık
nedenleri arasında:
• Tiroid hormonu bozuklukları
• Kansızlık, demir eksikliği
• Gebelik, düşük sonrası
• Psikolojik stres
• Ateşli hastalıklar
• Kaza veya büyük ameliyatlar sonrası
• Ağır diyetler, hızlı kilo kaybı
• İlaç kullanımı (Tansiyon, kolesterol düşürücü ilaçlar gibi)
gibi durumları sayabiliriz. Saç dökülmesi ile
tetikleyici olay arasında 3-4 aylık bir süre izlenir. Altta yatan neden düzeltildiği takdirde
saç dökülmesi birkaç ay içerisinde durur.
Kalıcı saç dökülmesi (Sikatrisyel alopesi):
Oldukça nadir görülür. Bu dökülme tipinde
saç kökleri geri dönüşüz olarak hasar görür
ve tekrar saç gelişimi izlenmez. Tedavi saç
dökülmesinin ilerlemesi durdurmak amaçlı
uygulanır.
Saçlı derinin mantar hastalığı: Bu hastalık bulaşıcıdır ve çocuklarda görülür. Uygun
tedavi verilmezse kalıcı saç dökülmesi görülebilir.
27
Trikotilomani: Kişinin tekrarlayıcı şekilde
kendi saçlarını koparması ile oluşur.
Bu kişiler saçlarını koparmak için sürekli bir
dürtü hissederler. Bazen kaş ve kirpiklerini
de koparabilirler.
Bazı kanser tedavileri: Kemoterapi ve
radyoterapiler saç dökülmesine neden olabilir.
Kişide büyük bir endişe uyandırsa da bu tip
saç dökülmesi genellikle kalıcı değildir.
Menapoz: Menapoz sırasında saç kaybı sık
görülür. Bu kayıp genellikle geçicidir. Ancak
40 yaşın üzerindeki kadınlarda saçlarının
20’li yaşlarındaki gürlüğü beklenmez.
Saç Dökülmesinde
Diyetin Rolü Nedir?
Bazı kişilerde ani olarak 7-8 kilo kaybı ile
aşırı saç dökülmesi gelişebilir. Genellikle
kilo kaybından 3- 6 ay sonra saç dökülmesi başlar. Fazla A vitamini içeren besinlerin
tüketilmesi de saç dökülmesine neden olur.
Vitamin hapları veya besin takviyesi hapları
ile A vitamini aşırı tüketilebilir. Protein azlığında, saç gelişimi durur. Eğer bir kişi 2-3
ay proteinden fakir beslenirse, saç dökülmesi
gelişir. Et, balık ve yumurta iyi birer protein
kaynağıdır. Bu besinlerden zengin beslenilmesi ile saç dökülmesi duracaktır. Demir
eksikliği de diğer bir nedendir. Kuru baklagiller, yeşil yapraklı sebzeler, yumurta ve et
gibi gıdalar iyi birer demir kaynaklarıdır.
Yanlış Saç
Bakımı Dökülmeye
Neden Olur mu?
Sık uygulanan boya, renk açma ve perma
işlemleri saç dökülmesine neden olabilir.
Ayrıca sık kullanılan saç kurutma makinası,
saç düzleştiricileri saçı kırılganlaştırır. Sıkı tel
ve taç tokalar saçlarda kırık yapabilir. Lastik
tokaların aralıklarla farklı yüksekliklerden
takılması tek bir alanda saç kırıklarını önler.
Sürekli uygulanan at kuyruğu, örgü gibi modeller traksiyon alopesisi denilen saç dökülmesine neden olabilir.
Aşırı şampuanlamak, taramak veya fırçalamak
saçlarda kırılmalara ve dökülmelere neden
olabilir. Saçları ıslakken taramak veya kuru
havlu ile sert kurulamak da önerilmemektedir
çünkü saçlar ıslakken daha elastiktir ve kuru
haline göre daha çabuk kırılır. Jöle, sprey
gibi saç şekillendiricilerini uyguladıktan
sonra saçları taramak yine saç dökülmesini
arttırabilir.
Saç Dökülmesinin
Tedavisi Var mıdır?
Saç dökülme nedenlerinin büyük bir kısmı
tedavi edilebilmektedir. Tedavide en önemli
basamak doğru teşhistir. Ayrıntılı öykü ve özgeçmiş sorgulaması, saçlı derinin muayenesi, gerekli olgularda kan tahlilleri, saçlı deriden alınan biyopsi örnekleri ve saç köklerinin
mikroskop altında incelenmesi ile doğru tanıya ulaşılabilmektedir. Saçlı deri muayenesinde dökülmenin şekli, yaygınlığı, yerleşimi
ve çekmekle dökülmesinin miktarı önemlidir.
Saç dökülmesi tiplerine göre farklı tedaviler
bulunmaktadır. Çoğunlukla saç dökülmesi
geri dönüşlüdür. Kansızlık veya tiroid hormon bozuklukları gibi altta yatan hastalıkların
düzeltilmesi ile saç dökülmesi durmaktadır.
Erken dönemde tedavi önemlidir. Geç dö-
nemde bazı dökülme tiplerinde geri dönüşsüz saç
kayıpları gelişebilir. Bu durumda saç ekimi yöntemleriyle başarılı sonuçlar elde edilmektedir.
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Deri ve Zührevi
Hastalıklar Anabilim Dalı’nda muayene olan hastaların birçoğu saç hastalıkları nedeniyle bölümümüze başvurmaktadır. Saç hastalıklarının büyük
bir kısmını oluşturan saç dökülmeleri konusunda
yaptığımız çalışmalar uluslararası tıp dergilerinde
kabul edilerek yayınlanmıştır. 2012 yılı itibariyle
anabilim dalımızda, saç yoğunluğunu, büyüme
hızını saptayabilen, uygulanan tedavilere verilen
cevabı izleyebilen bilgisayar destekli ‘Dijital fototrikogram’ sistemi de bulunmaktadır. Bu ağrısız
yöntem sayesinde, saçlar detaylı bir şekilde muayene edilebilmektedir.
EXCIMER
LAZER TEDAVİSİ
Konusunda deneyimli uzmanlarımızın
üniversite hastanemizdeki yüksek
teknolojiye sahip cihazları kullanarak
gerçekleştirdiği refraktif cerrahi
operasyonlar ile hayat boyu kusursuz
görüşün keyfini çıkaracaksınız.
GÖZÜNÜZÜ ŞANSA DEĞİL,
İŞİN UZMANLARINA
EMANET EDİN.
Randevu ve Bilgi için: 0312 223 33 22
Mutlukent Mahallesi 1963 Sokak, No: 17
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ
ÜMİTKÖY POLİKLİNİĞİ
Göz Hastalıkları Anabilim Dalı
Telefon: +90 312 235 70 50-236 07 70-235 11 13-235 90 66-235 50 89-235 50 83
Faks: +90 312 236 44 49
www.baskent-ank.edu.tr/Merkezler/umitkoy
REFLÜ
Doç. Dr. Murat KORKMAZ
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi
İç hastalıkları ve Gastroenteroloji
Anabilim Dalı
Tanım;
Gastroözofageal reflü; mide içeriğinin yemek
borusuna, hatta ağıza kadar geri kaçmasına
denir. Aslında reflü sağlıklı bebek, çocuk ve
yetişkinlerde normal şartlarda olabilen bir
durumdur. Bu durum genellikle seyrek olur
ve kişiyi rahatsız eden şikayetlere yol açmaz.
Gastroözofageal reflü hastalığı dediğimizde
ise mideden göğüs orta kesimine uzanan
yanma, ağza acı-ekşi su/tat gelmesi gibi şikayetlerin haftada iki veya daha sık oluşması
hali aklımıza gelmektedir. Bazen de bu geri
kaçak durumu ses telleri ve civarına kadar
ulaşır ve ses kısıklığı, kuru öksürük, vs gibi
şikayetlere de yol açabilir.
Reflü oluşma
mekanizmaları
birçok farklı faktör hep beraber normalde
oluşan reflünün şikayet vermesini, hasar
oluşturmasını engeller ve kişi normal hayatını sürdürür.
Yemek borusu ile midenin birleştiği yerin
anatomik özelliği, diyaframın varlığı, göğüs
ve karın içi basınç farklılıkları, yemek borusunun mide ile birleştiği açı bir bütün olarak geri kaçak oluşmasını engelleyen önemli
bir diğer mekanizmadır. Mide fıtığı denilen
durum midenin karın içinde olması gereken
kısmının diyaframdan geçerek yukarı doğru
göğüs boşluğuna doğru kısmen yer değiştirmesidir. Nedeni tam bilinmez fakat obes,
gebe, ileri yaşlı kişilerde daha sık görülen
bu durum yukarıda anlatılan geri kaçak için
koruyucu mekanizmaların bir çoğunun bozulmasına neden olarak kişide reflü oluşma
ihtimalini artırır.
Yediğimiz gıdalar mideye yaklaşık 25 cm
uzunluğunda 25 mm genişliğinde yemek
borusu dediğimiz bir organla iletilir. Yemek
borusunu oluşturan kasların özelleşmiş
kasılma-gevşeme özellikleri sayesinde yediklerimiz gıdalar , içtiğimiz sıvılar mideye
iletilir. Yemek borusunun mide ile birleştiği
alt uçta daha da özelleşmiş bir kas yapısı
bulunur; buna alt özofagus sfinkteri denir.
Normal halde bu kas yapı sürekli kasılı halde
bulunur. Yutmaya cevaben gevşer ve gıdalar
mideye geçer, sonra tekrar kasılır ve geri kaçağı önler. Ayrıca geğirme ile mide gazının
atılması gereken durumlarda da gevşeyerek
kişinin rahatlamasını sağlar. Bazı kişilerde bu
kas yapı olması gereken tonda değil de daha
gevşek bir halde bulunur ve geri kaçak oluşma ihtimalini artıran bir duruma yol açabilir.
Reflü İlişkili Şikayetler
Bu mekanizmanın dışında tükürüğün aşağıya
doğru yıkayıcı etkisi, tükrük içeriğinin alkali
yapısı, yemek borusu iç yüzeyini oluşturan
hücrelerin ve kan dolaşımının özellikleri gibi
Aslında yukarıda anlatılan tipik şikayetler varsa, hayat tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavisi ile
de düzelme oluyorsa, endişe verici şikayetler
yoksa tanısal bir işlem yapılmasa bile olabi-
Aslında en tipik iki şikayet haftada iki veya
daha sık olmak kaydıyla mideden yukarı doğru göğüs arkasında uzanan yanma hissi ve
ağıza acı-ekşi tat gelmesidir. Daha seyrek
olan şikayetler arasında ise; mide ağrısı, göğüs ağrısı, yutma güçlüğü, seste kabalaşma,
boğaza bir şey yapışma hissi, sık tekrarlayan
akciğer infeksiyonları, diş hastalıkları, kronik
sinuzit sayılabilir. Hastalarda yutma güçlüğü,
yutma sırasında takılma hissi, nedeni açıklanamayan kilo kaybı, göğüs ağrısı, kanama
varlığında ise acilen doktora başvurmalı ve
reflü dışı başka ciddi bir hastalık olup olmadığı mutlaka araştırılmalıdır.
Tanı
lir. Arada kalınan durumlarda, endişe verici
şikayetler varlığında ise mutlaka olası diğer
önemli hastalıklar ekarte edilmelidir.
Endoskopi işlemi ince, orta sertlikte, eğilip
bükülebilen, ucunda bir ışık ve kamera sistemi olan bir alet ile yemek borusu, mide ve
ince barsağın ilk kısımlarının incelenmesidir.
İşlem sırasında hasta uyutulursa oldukça
konforlu, riski-yan etkisi minimal oldukça
güvenli bir işlemdir. Yaklaşık 5-10 dakika
sürer. Reflünün verdiği bir hasar varlığı, reflüye zemin hazırlayan anatomik bir problem
varlığı, reflüye ait gelişebilecek hücresel
değişiklikler (Barret’s özofagus gibi), hatta kanser varlığı endoskopi ile görülebilir,
şüpheli yerlerden biyopsi alınarak patolojik
inceleme yapılabilir, hatta tedavi edici bazı
işlemler bile yapılabilir. Hastaların yaklaşık
yarısında endoskopi görüntüleri normal olup
buna rağmen reflü olabilir. Bu duruma hasar
yapmayan reflü hastalığı (non eroziv reflü
hastalığı) denir. Bu olgularda klinik şikayet
ve tedaviye cevap önem taşır.
Endoskopi dışında yemek borusuna asit kaçağını ölçen, yaklaşık bir gün kişinin üzerinde kalan, daha sonra kayıtların bilgisayar ortamında değerlendirilip yorumlandığı 24 saat
pH ölçümü tanısal olarak oldukça duyarlı
olmasına rağmen günlük pratikte pek kullanılmayan bir yöntemdir. Akademik amaçlı,
şüpheli durumlarda, cerrahi öncesi tercih
edilebilir.
Manometri denilen yöntem de yemek borusunun kasılmasını, gevşemesini, yemek borusu alt uçtaki özelleşmiş kas yapısının etkin
açılıp, kapalı durabilme özeliklerini ölçebilir.
Tanıda şüphe varsa, olası başka tanıları dışlamak için, cerrahi öncesi yapılabilir.
31
Mayalı yiyecek ve içecekler, susam, nane,
narenciye, sigara ve alkolün yanında;
karın içi basıncı artıran durumlar, ağırlık
kaldırma, ıkınma, sıkı-dar kıyafetler ve
korseler reflüyü artırır.
Asit kaçağının yarattığı
sorunlar
Aslında düzgün tedavi edilen, tedaviye uyumlu çoğu hastada ciddi bir sorun oluşmaz. Bazı
hastalarda yemek borusu alt bölümünde ülserler oluşabilir, ülserlerden kanama olabilir,
iyileşirken yerinde çekinti-büzülmelere neden olabilir ki bu da yutma güçlüğü-takılma
hissine yol açabilir. Bazı hastalarda iyileşmeyen gıcık şeklinde öksürük, ses problemleri,
diş eti hastalıklarına yol açabilir.
Uzun süreli reflüde çok az bir hasta grubunda kalıcı hücresel değişiklikler gelişebilir. Barret’s özofagus denilen bu durumda
hastaların az bir kısmında da yemek borusu
kanserine doğru ilerleme potansiyeli olan
daha ciddi hücresel değişiklikler gelişebilir.
Sayılan bu bulgular endoskopi ve biyopsi ile
tespit edilebilir. Bu yüzden gerekli durumlarda hastalar endoskopi ve biyopsi ile takip
edilmeleri gerekebilir.
Tedavi
Reflü hastalığı aslında medeniyetin nimetlerinin, konforun, aşırı tüketim ve hareketsiz
yaşamın bize bir armağanıdır demek yanlış
olmayacaktır. Gelişmiş zengin ülkelerde, aşırı
kilolularda daha sık görülmesi bunu destekler. Reflü olayı mekanik olarak mide içeriğinin geri kaçma olayıdır. Asıl olarak bu durumu düzeltecek-engelleyecek kalıcı bir cevap
sağlayacak bir ilaç henüz mevcut değildir. En
sık kullanılan asit salgısını baskılayan ilaçlar
geri kaçan mide içeriğinin yemek borusunu
tahriş edip şikayet vermesini engelleyerek
fayda sağlar. Fakat bunların etkisi en fazla bir
gün sürer, mide her gün yeni asit salgılayacak hücreler ürettiği için, ertesi gün yeni ilaç
alınmadığında, ya da iyileşme dönemi ardından bir süre sonra şikayetlerin tekrarlama ihtimali çok yüksektir. Farklı bir tür ilaç grubu
da mide ve yemek borusunun duvarını sıvayarak, bir koruyucu tabaka oluşturarak, asiti
nötralize ederek fayda sağlar. Ama bu durum
da kalıcı bir çözüm değildir, etki süresi daha
kısa, fakat etkinliğin başlama zamanı daha
hızlı, yan etkisi daha az bir tedavi yöntemidir.
Son bilgilerimize göre ilaç tedavisini süre
olarak yıllarca dahi güvenle önerebilmekteyiz. Yurt dışında 15-18 yıl sürekli ilaç alınmasının bile güvenilir ve uygulanabilir olduğu bilimsel makalelerde bildirilmiştir. Fakat
diğer taraftan hiçbir ilaç saf masum olmadığı
gibi, bu ilaçların da uzun süre kullanımında
artık son yıllarda bazı sorunlar bildirilmeye
başlanmıştır. Bunların arasında kemik erimesi, demir emilimin bozulması, zatürre gelişmine zemin hazırlaması, midede minik poliplerin oluşması, bazı kalp ilaçları ile etkileşme
sonucu etkinliklerini azaltması sayılabilir. Bu
gibi sorunlar her hasta için ayrı ayrı ele alınıp doktorun ve hastanın beraber konuşup,
hastanın bilgilendirilip, gereken önlemlerin
alınması, ilaç kullanımında oluşabilecek
kar-zarar profillerinin değerlendirilmesi ile
yönetilmesi gereken durumlardır.
Son yıllarda uygulanan bazı endoskopik
tedavi edici yöntemler ile ilgili çok sayıda
veri birikmeye başlamıştır. Yemek borusu
alt ucundaki gevşekliği gidermeye yönelik o
bölgeye dikiş atılması, radyofrekans dalgalarla yakılarak büzüştürülmesi işlemlerinin
sonuçları hakkında veriler farklılık göstermekle beraber başarı oranları cerrahiden
daha düşüktür ve saygın birçok kuruluş da
artık çok fazla önermemektedir.
Cerrahi yöntemle artık laparoskopik olarak
yani kapalı denilen büyük kesiler yapılmadan,
iz bırakmadan bozulmuş anatomik yapıyı düzeltici işlemler uygulanabilmektedir. Tecrübeli ellerde, iyi seçilmiş vakalarda sonuçlar
yüz güldürücü olabilir. Genç, erkek, ilaç
tedavisine cevap veren hastalar cerrahi için
uygun adaylar olabilir. Cerrahi gereksinimin
olup olmadığının kararı gastroenteroloji hekimi ve hastanın beraber konuşup tartışıp
alması gereken bir karardır. Cerrahi sonrası
ilaç ihtiyacının hala sürmesi, şişkinlik –gaz
çıkaramama, yutma güçlüğü gibi rahatsızlıklar oluşabilir. Cerrahi tedavinin kanser yada
Barret’s özofagus denilen hücresel değişiklikleri önleyici etkisi yoktur.
Aslında her hastanın hatta her sağlıklı kişinin
uyması gereken diyet, hayat tarzı düzenlemeleri reflünün oluşmaması, yada tedavisi için en önemli unsurlardır. Fazla kilosu
olanlar mutlaka zayıflamalı, ideal kilolarına
ulaşmalı yada yaklaşmalıdır. Bir oturumda
mide çok fazla gıda ile doldurulmamalı, tam
doygunluk hissine ulaşmadan sofradan kalkılmalıdır. Gerektiğinde ara öğün gibi, fazla
kalorili olmayan gıdalar ile aralarda takviye
yapılabilir. Her türlü bol kalorili gıda, içecek,
yağlı, salçalı, baharatlı, asidik içerikli gıda
ve içecekler reflüyü artırır. Mayalı yiyecek
ve içecekler, susam, nane, narenciye reflüyü
artırır. Sigara-alkol reflüyü artırır. Bunlardan
sakınmak gerekir. Diğer yandan da bazen
hastalara öyle diyetler verilmektedir ki normal yaşamı son derece güçleştirmekte, kişiyi
çaresiz bırakmakta ve diyeti tamamen bırakıp
işlerin büsbütün kötüleşmesine yol açabilmektedir. Bu yüzden aslında bu genel bilgiler verildikten sonra her hastaya göre diyeti
bireyselleştirilmeli, ona daha fazla dokunan
yada hiç dokunmayan gıdalar belirlenerek
nispeten daha kolay ve uygulanabilir bir liste
hazırlanmalıdır.
Karın içi basıncı artıran durumlar; ağırlık
kaldırma, ıkınma, sıkı-dar kıyafetler, korseler
reflüyü artırır. Yemek yedikten sonra hemen
yatar pozisyona geçilmemelidir hatta mümkünse yürüyüş yapılmalıdır. Gece uyumadan
önceki son 3 saat içinde mümkünse pek bir
şey yememek lazımdır. Bu önlemler yeterli
olduğunda her hastanın yatak başını kaldırması yada reflü yastığı kullanması gerekli
değildir.
Hastalar mutlaka önce diyet ve yaşam tarzı
değişikliklerini uygulamalı, bu önlemler yetersiz kaldığında da ilaç tedavisi, sonrasında
da cerrahi tedavi düşünülmelidir. Bu önlemlere uymadan sadece ilaç yada ameliyattan
fayda beklemek çok akılcı bir yaklaşım değildir. Sağlıklı beslenen, ideal kiloda, egzersiz
yapan, aktif bir hayatı olan, mümkün olduğunca doğal ve dengeli beslenen kişilerde
reflünün daha az olacağı akıldan çıkarılmamalıdır.
33
OSTEOPOROZ
(KEMİK ERİMESİ)
Prof. Dr. Metin KARATAŞ
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı
Osteoporoz nedir?
Osteoporoz ülkemizde halk arasında “kemik
erimesi” olarak da adlandırılan metabolik
bir kemik hastalığıdır. Osteoporoz kemiğin
yoğunluğunda azalma, kemik dokusunda
azalma, kemiğin mikro yapısında bozulma,
kemiğin dayanma gücünde azalma ve daha
kırılgan hale gelmesi ile karakterize bir iskelet hastalığıdır. Varlığında iskelet zayıflar
ve kırık oluşma riski artar. Omurlar, kalça
(femur kemiği) el bileği ve kaburgalar osteoporoz varlığında kırıkların en sık izlendiği
bölgelerdir.
OP neden bir halk
sağlığı sorundur?
Toplumların yaş ortalamasında artışla paralel
olarak osteoporoz sıklığıda giderek artmaktadır. Hem kadın hem de erkek cinsiyetini,
özellikle 50 yaş üstü popülasyonu ilgilendiren bir problemdir. Osteoporozun sıklığı ve
kırıklar ile olan ilişkisi bu hastalığı onemli bir
halk sağlığı sorunu haline getirmektedir. Elli
yaşından daha büyük insanlar arasında her
2-3 kadından bir tanesinde ve her 8 erkekten
bir tanesinde yaşamları süresince bir kırık
gelişir. 45 yaşından sonra gelişen kırıkların
%70’i osteoporoz ile ilişkilendirilmektedir.
Osteoporoz ne tür yakınmalara yol açar?
Komplikasyonları
nelerdir?
Osteoporoz yıllarca hiçbir bulgu ya da yakınma oluşturmaksızın hastalar tarafından fark
edilmeden var olabilir. Sıklıkla ilk bulgu ve
komplikasyon ağrılı bir kırıktır. Bazen sessiz
kırıklarda izlenebilir ancak genel olarak osteoporoza bağlı kırık oluştuğunda ortaya çıkan
temel yakınma ağrıdır.
Osteoporozu olan hastalarda omur ve ayak
kırıklarında sıklıkla düşme ya da travma
öyküsü yoktur. Omur kırıklarında genellikle
kırık bölgesinde orta hatta her iki yana yayılan keskin ve şiddetli bir bir bel ya da sırt
ağrısı izlenir. Tipik olarak ağrı aktivite ile artar. Ağrı haftalar içinde azalmakla beraber aylarca devam edebilir. Kronik dönemde boyda
kısalma, omurga deformiteleri, duruş bozuklukları, kronik bel ve sırt ağrıları izlenebilir.
Kalça ve el bilek-ön kol kırıkları genelikle
düşme sonucu ortaya çıkarlar. Kalça kırıklarında iyileşme yavaş ve yeterli değildir. Bu
nedenle genellikle cerrahi onarım gerektirir.
Özellikle ileri yaşta kalça kırığı sonrası olguların %30’a yakını uzun süreli yatağa bağımlı
ve bakıma muhtaç olabilmektedir. Bu durum
ciddi ek sağlık sorunlarına yol açmakta ve
özellikle kırık sonrası ilk yıl içinde hastaların
yaklaşık %20’si kaybedilmektedir.
Normal Kemik
osteoporotik
kemik
35
Kemiğin gücünü ne
belirler?
Kemik yoğunluğu ne kadar yüksek olursa kemik o kadar güçlüdür. Bunun için en temel
unsur genetiktir ancak çevresel faktörler ve
bazı ilaçlarda katkıda bulunur.
Normal kemik yoğunluğu doğumdan sonra
tüm çocukluk boyunca artar ve genellikle 25
yaş civarında en yüksek düzeye ulaşır. Bu
dönemde ne kadar güçlü bir kemik yapısına
ulaşılırsa ilerleyen yaşlarda osteoporoz gelişme riski o kadar az olacaktır. 35 yaşından
sonra her iki cinstede yılda ortalama %0,30,5 oranında kemik yoğunluk kaybı gerçekleşir.
Osteoporoz nedenleri
ve risk faktörleri
nelerdir?
Normal kemik dokusunda sürekli ve dengeli
bir yıkım ve yapım döngüsü söz konusudur.
Bu dengenin yıkım lehinde bozulması sonucu osteoporoz ortaya çıkar. Kemik oluşumu
için kalsiyum ve fosfat iki temel mineraldir.
Eğer vücuda yeterli kalsiyum girişi olmazsa
kemik dokusu zayıflar ve daha kırılgan hale
gelir.
Osteoporozun en önemli nedeni kadınlarda
östrojen erkeklerde ise androjen hormonlarının eksikliğidir. Kadınlarda menapoz sonrası
düşen östrojen seviyelerine bağlı hızlanan
kemik kaybı kadınlardaki osteoporozun en
önemli sebebidir ve postmenapozal osteoporoz olarak adlandırılır. Kadınlar menapoz
sonrası ilk 5-10 yıl içinde yılda %2-4 toplamda %25-30 kemik yoğunluk kaybına maruz kalırlar.
Osteoporoz gelişimi için risk faktörleri
şu şekilde sıralanabilir:
•Kadın cinsiyeti
•İnce ve narin fiziksel yapı (minyon tip)
•Beyaz ırk
•Ailede osteoporoz ve kırık öyküsü varlığı,
özgeçmişinde kırık öyküsü varlığı
•Östrojen seviyelerinin düşük olması (menapoz sonrası dönem, erken menapoz, geç
menarş, adet düzensizliği ve/veya yokluğu..)
•Doğum yapmamış olmak
•Erkeklerde testosteron düşüklüğü
•Sigara kullanmak
•Beslenme bozuklukları
•Kalsiyum alımında yetersizlik
•Vitamin D eksilkiği
•Aşırı alkol, kafein ve protein tüketimi
•Hareketsiz yaşam biçimi-egzersiz yapmamak
•Bazı ilaçlar (kortizon, fenitoin…)
•Bazı kronik romatizmal hastalıklar (romatoid artrit, ankilozan spondilit …)
•Hareketsizliğe neden olan hastalıklar (inme,
omurilik yaralanması vb)
•Bazı endokrin hastalıklar
OP tanısı nasıl
konulur?
DXA (Dual Enerji X-Ray Absorbsiometri)
yöntemi referans tanı yöntemidir Bu yöntem
kemik yoğunluğunu kalçadan, bel omurlarından ve önkoldan ölçer. 5-15 dakika zaman
olan bu yöntem ile ölçülen yoğunluk değeri
aynı cins ve ırka ait genç erişkin toplum ortalamasıyla ve hastanın yaş grubundaki toplum
ortalaması ile karşılaştırılarak sapma değerleri hesaplanır.
Kemik yoğunluk ölçümü kimlere yapılmalı?
Bu konuda düzenlenmiş rehberlere göre şu
kişilerde DXA testi yapılmalıdır
•65 yaş altında olup osteoporoz için risk
faktörlerine sahip olan menapoz sonrası kadınlar
•65 yaş üstü tüm kadınlar
•Kırığı olan tüm menapoz sonrası kadınlar
•Osteoporoz gelişimi için risk oluşturan diğer hastalıklardan birine sahip olmak
Osteoporoz önlenebilir
mi? Gelişmiş osteoporoz nasıl tedavi edilir?
Osteoporozun önlenmesi ve tedavisi birbiri
ile örtüşen alternatifler içerir. Temel hedef
kemik kaybının azaltılması, kemik yoğunluğunun ve kemiğin gücünün arttırılması
yoluyla kırıkların önlenmesi ya da riskin
azaltılmasıdır. Ancak gelişmiş osteoproz
varlığında zayıflamış kemiğin tamamen yeniden yapılanmasını sağlayabilecek bir alternatif yoktur. Bu nedenle en önemli unsur
osteoporoz gelişiminin önlenmesidir.
Öncelikle kırık riskinin belirlenmesi gerekir.
Bunun için hastanın kemik yoğunluk ölçümü ile beraber kişilere ait risk faktörleri ve o
topluma ait veriler kullanılarak hesaplamalar
yapan yöntemler kullanılabilir.
Osteoporozun tedavisi ve önlenmesine yönelik alternatifler şunlardır:
1.Yaşam tarzına yönelik değişiklikler: Sigaranın bırakılması, aşırı alkol alımının engellenmesi, düzenli vücut ağırlığını taşıyan
egzersizler yapılması, dengeli bir diyet ve
yeterli kalsiyum ve D vitamini alınması
2.Kemik kaybını azaltan ve kemik gücünün
arttırılmasına yönelik ilaçlar
3.Kemik yapımını arttıran ilaçlar
Ne tür egzersizler önerilmektedir?
Osteoporozda egzersizin doğrudan ve dolaylı
etkilerinden söz edilebilir. Kemik dokusunun
yüke maruz kalması normal yeniden yapılanma süreci için gereklidir. Doğrudan etki olarak vücut ağırlığını taşıyarak yapılan düzenli
yürüyüş,, jogging, bisiklet gibi egzersizler
ve güçlendirme egzersizleri sonucu kemik
yoğunluğunda artış kaydedilebilir. Ek olarak
düzenli egzersizin kas gücünde artış, denge
ve koordinasyon artışı gibi dolaylı etkileri
düşme riskini azaltarak kırık riskini azaltır.
Egzersiz programı süre, sıklık ve ağırlığı, kırık riski duzeyi, yaş gibi faktorler ve hastanın
özellikleri gözönüne alınarak düzenlenmelidir. Egzersizlerin ağırlık düzeyi uygun bir şekilde ayarlanmazsa kırık riski artacak ve hatta
kemik kaybı daha fazla olacaktır. Özellikle
kalp hastalığı, obesite, diabet, hipertansiyon
gibi diğer sistemik hastalıkları olan hastalarda ve yüksek kırık riskine sahip hastalarda
egzersiz programının bir hekim tarafından
düzenlenmesi ve periyodik olarak takip edilmesi uygun olacaktır. Düzenli egzersizin kemik yapıya olumlu etkileri çok açıktır ancak
aşırı yoğun aktivitenin de tam tersi yönde etkileri olabileceği gerçeği akılda tutulmalıdır.
Kalsiyum
ne kadar önemli?
Kemik mineralinin temel taşı kalsiyumdur.
Her iki cins içinde güçlü ve sağlıklı kemiklere
sahip olmak çocuklukta ve adolesan dönemde yeterli kalsiyum alımı ile olasıdır. Alınan
kalsiyum miktarı her yaşta kemik kitlesi ile
doğrudan ilişkilidir. Osteoporoz tedavisinde
de yeterli miktarda kalsiyun desteği şarttır
ancak yeterli değildir. Özellikle kadınlarda menapoz sonrası erken dönemde yeterli
kalsiyum alımına rağmen hızlı kemik kaybı
olabilir.
Osteoporoz olsun ya da olmasın herkesin
aşağıdaki miktarlarda kalsiyum alması gerekmektedir.
•1-10 yaş arası çocuklarda 800 mg/gün
•Erkeklerde, menapoz öncesi kadınlarda ya
da menapoz sonrası ancak östrogen kullanan
kadınlarda 1,000 mg/gün
•Gençler ve genç erişkinlerde(11-24 yaş)
1200 mg/gün
•Östrogen kullanmayan menapoz sonrası
kadınlarda 1500 mg/gün
•Hamile ve emziren kadınlarda 1200-1500
mg/gün
•Günlük toplam kalsiyum alımı 2000 mg’ı
geçmemelidir.
Günlük kalsiyum ihtiyacı gıdalarla karşılanır.
Kalsiyumdan zengin besinlerin başında biyoyararlığı en fazla olan sut ve sut urunleri
gelmektedir. Yoğurt laktoz eksikliği olan kişilerde bile iyi tolere edilir ve her yaş icin iyi
bir secenektir.
Süt ürünleri dışında soya fasülyesi, fındık,
nohut, barbunya, susam ve badem, asma
yaprağı, pekmez gibi besinler yüksek kalsiyum içerikleri ile süt ürünlerine alternatif
oluştururlar. Lifli sebzeler yukarda saydığımız besinlere göre daha düşük (orta düzeyde) kalsiyum içeriğine sahiptirler.
Birçok incelemede insanları besinlerle aldıkları kalsiyum miktarının alınması gerekenden
daha düşük olduğu gösterilmiştir. Gıdalarla
alımın yetersiz kaldığı böyle durumlarda kalsiyum preparatları kullanılmaktadır.
D-Vitamini kullanmak
gerekli mi?
Kemiğin yoğunluk ve gücünün sağlanması ve
sürdürülmesi için kalsiyumla beraber yeterli
miktarda D-vitaminin alınması gereklidir. D
vitamini kalsiyumun barsaklardan emilimine
ve kemik dokuya yerleşmesine yardım eder.
D-Vitamini besinlerle alınabilir ya da ciltte
üretilebilir. Ciltte D-Vitamini üretimi cildin
güneş ışınlarına maruz kalması ile ilişkilidir
bu nedenle yaşanan coğrafi koşullar ve mevsimlere göre farklılıklar izlenir. D-Vitamin
eksikliği yoğun güneş alan bölgelerde dahi
oldukça yaygın bir problem olarak karşı-
mıza çıkmaktadır. Bu nedenle D-Vitaminin
ilaç olarak alınması ya da besin maddelerin
D-Vitamini ile zenginleştirilmesi önerilmektedir.
Alıınması gereken günlük D-Vitamini
miktarları şu şekildedir:
•70 yaş üstü kadınlarda 800 ünite/gün
•Diğer yaş gruplarındaki kadınlarda, erke ve
çocuklarda 600 ünite/gün
•1 yaşından küçük çocuklarda 400 ünite/
gün
Eğer kişinin osteoporozu varsa kalsiyum ve
diğer osteoporoz ilaçlarına ek olarak 8001200 ünite/gün D-Vitamini önerilmektedir.
Osteoporoz tedavisinde ne tür ilaçlar
kullanılmaktadır?
D-Vitamini ve kalsiyuma ek olarak osteoporoz tedavisinde kalsiyumun kemikten uzaklaştırılmasını ve kemik yıkımını önlemeye yönelik ilaçlar ve bazı özel durumlarda yapımı
arttırmaya yönelik farklı ilaçlar kullanılabilir.
Hastanın hangi ilacı kullanacağına genel klinik özellkleri, eşlik eden tıbbi sorunları, yaşı
ve risk faktörlerine göre hekim karar verecektır.
Osteoporoz nedeniyle tedavi almakta olan
hasta nasıl takip edilmeli?
Osteoporoz tedavisinde en temel amaç gelecekte oluşabilecek bir kırığın önlenmesidir.
Tedaviye yanıtın sadece kemik yoğunluk
skorlarına bakarak takip edilmesi doğru
değildir. Tedavi ile ortaya çıkan kemik yoğunluğundaki artış çok yavaş ve küçük miktarlarda gerçekleşmektedir ve ölçüm hatası
sınırları içindedir. Bu nedenle yılda bir gibi
kısa aralıklarla elde edilen skorlara bakıp yorum yapmak ve tedaviyi değiştirmek doğru
değildir.
Ancak bu konuda ülkemizde geçerli olan
mevzuat nedeniyle özellikle Sosyal Güvenlik
Kurumu aracılığı ile ilaç alan hastalarda her
sene düzenli olarak kemik yoğunluğu ölçümü yaptırmak zorunluluğu vardır. Bu ölçümlerde belirlenmiş T-skor kriterlerini taşıyor
olmak koşulu ile rapor düzenlenerek 1 yıllık
ilaç kullanımı sağlanmaktadır.
37
ANNE SÜTÜ
VE EMZİRME
Diyetisyen Gaye OLTULU
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi
Beslenme ve Diyet Bölümü
Yapılan araştırmalar, anne sütü alan bebeklerin bazı kanser türlerine karşı
korunduğu, şeker hastalığına yakalanma risklerinin azaldığı, obeziteden
korundukları, zeka puanlarının yüksek olduğunu ortaya koymuştur.
Emzirme, süt dışında anne ve bebek arasında
fiziksel bir ilişkiyi, ten temasını ve kucaklaşmayı da sağlar. Bebek annesini emerek
beslenirken bir taraftan da anne ile anlamlı,
güvenli ve dokunmayı gerektiren bir ilişki, bir
diyalog geliştirir.
Emzirme insan yaşamının en az 4 milyon yıl
kadar eski bir tecrübesidir. Anne sütü insanın
ilk besini olmasının yanısıra insan yavrusuna, onun metabolik ve sindirim kapasitesine
uygun olan tam ve gerçek bir biyolojik oluşumdur.
Süt Üretiminin
Başlaması
Süt hormonlarının ve reflekslerinin etkisi sonucu üretilir. Memenin içinde süt salgılayan
milyonlarca küçük kesecik (alveol) vardır.
Prolaktin denilen hormon bu keseciklerin
süt salgılamasını sağlar. Bu keseciklerin
çevresinde, kasıldıklarında sütü meme ucuna
doğru sağan kas hücreleri vardır. Oksitosin
denilen hormon da bu kas hücrelerinin kasılmasını sağlar. Sütün meme ucuna doğru taşınması için de küçük kanallar vardır. Meme
ucunun etrafındaki kahverengi halka gibi
görünen areolanınyakınlarında bu kanallar
genişleyerek bir süt havuzu yaparlar.Bebek
emmeye başladığında dil ve ağız meme ucunu uyarır. Meme ucundaki sinirler annenin
beynine “bebek süt istiyor” mesajı gönderir.
Beyin de cevap olarak prolaktin ve oksitosin
hormonlarının üretilmesini emreder. Prolaktin beslenme sonrası çalışır ve bir sonraki
beslenme için süt yapar. Oksitosin bebek
emerken çalışır ve o anki beslenme için sütün akışını sağlar.
Oksitosin refleksi annenin duygu ve düşüncelerinden etkilenebilmektedir. Eğer anne
mutlu, huzurlu ve sakin ise sütü artar. Tam
aksine mutsuz ve kaygılı ise süt akışı azalabilir.
Emzirmenin
Anne Ve Bebek İçin
Yararları
Anne sütü mikropsuzdur. Ayrıca ideal sıcaklıkta ve hazırdır. Anne nerede olursa olsun
bebeğini rahatlıkla herhangi bir hazırlık yapmadan emzirebilir.
Bebeğin emmesi annenin rahmininkasılmasına sebep olarak doğum sonrası kanamanın
azalmasını sağlar,bu da anneyi kansızlıktan koruyabilir.Ayrıca annede yumurtalık
ve meme kanseri riskini de azaltır.Bunların
yanısıra emziren kadın gün içinde daha çok
enerji harcamakta,böylece gebelik öncesi
vücut ağırlıklarına dönmeleri daha kolay olmaktadır.
Anne sütü ile beslenme bebeğin anne sütü
içmesinin çok ötesindedir. Emzirme anne ve
bebek için sayısız yarar sağlamaktadır.
Anne sütü yaşamın ilk ayları için en uygun
besindir, çünkü bebeğin fiziksel gelişimi için
esas olan maddeleri uygun oranlarda içerir.
Kolay sindirilir, bebeği enfeksiyonlara karşı korur. Özellikle 0-1 yaş döneminde idrar
yolu enfeksiyonu, üst solunum yolu enfeksiyonu, kulak enfeksiyonu, astım, alerji, ishal,
kabızlık gibi birçok rahatsızlığa karşı koruyucudur.Anne sütü alan bebeklerin bazı kanser
türlerine karşı korunduğu,şeker hastalığına
yakalanma risklerinin azaldığı, obeziteden
korundukları, zeka puanlarının yüksek olduğu yapılan çalışmalarla ortaya konmuştur. Bu
demektir ki, anne sütü kişiyi ilerleyen yaşlarında da korumaya devam etmektedir.
Anne sütü ile beslenen bebeklerin barsaklarında bakteriyel bir flora gelişir ki bu da
onları barsak enfeksiyonlarına karşı koruyan
önemli bir sistemdir.
39
Emzirmeye
Başlarken Anne
Ve Bebeğin Vücut
Pozisyonları
Bir emzirme fotoğrafına baktığınızda bebeğin ve annenin vücut pozisyonları çok şey
anlatır. Bebeğin memeyi doğru tutabilmesi
için annenin bebeğini doğru tutması gerekir.Bunun için de annenin rahat oturması ve
sırtını mutlaka bir yere dayaması gereklidir.
Bu , annenin sırt kaslarını dinlendireceği için
olabilecek sırt ağrılarını da azaltacaktır.Anne
ayaklarını yere basmalı veya uzatmalıdır.
Anne bebeğe doğru eğilmemeli, bebek memeye doğru gelmelidir. Bebeğin midesi anne
midesine karşı olmalı, anneye vücuduyla
birlikte tam dönük, başı ve ayakları düz bir
hatta olmalıdır. Anne hangi memesini emzirecekse o taraftaki kolunu uzatarak eliyle bebeğin poposundan desteklemelidir. Bebeğin
burnu meme ucuyla aynı seviyede olmalıdır.
Annenin kucağında pozisyonu iyi ve memeyi
doğru tuttuysa burun delikleri açık kalacaktır.
Bu nedenle annenin memesini parmaklarıyla
bastırarak tutması (makaslama) gereksizdir
ve memeyi bebeğin ağzının dışına çekebilir.
Anne baş parmağı üstte (areolanın çevresinde), diğer parmaklar altta kalacak şekilde “C”
şeklinde memesini tutmalıdır.
Emme sırasında bebeğin çenesi annenin memesine değmelidir. Bebeğin ağzı en geniş
şekilde açık olmalı ve kahverengi kısmı da
alabilmelidir. Bebeğin dudakları özellikle alt
dudak dışarı doğru dönmelidir. Bebek doğru
tuttuysa yavaş ve derin emecektir. Bebeğin
yutkunduğu duyulabilir. Emzirme sırasında annenin canı acımıyorsa herşey yolunda
demektir. Unutulmamalıdır ki, anne kucağında doğru pozisyon ve memede doğru tutuş
meme ucu yaralarını önlediği gibi memenin
de iyi boşalmasını sağlayacağı için meme
sorunlarını da (tıkanıklık, doluluk ve mastit
gibi) en aza indirecektir.
Emzirme
Pozisyonları
Anneler ve bebeklerin bu konuda tercihleri
farklı olabilmektedir. Bu nedenle hiçbir emzirme pozisyonu “ideal” olarak belirlenemez
ancak sıklıkla kullanılan annenin oturarak ve
bebeğini kucağına alarak yapılan emzirmedir.
Emzirme anne için konforlu olmalıdır.Anne
bebeğinin her beslenme zamanında onu istekle kucağına almalı ve bu değerli birlikteliğin keyfini çıkarmalıdır. Bebeğe ilk altı ay sadece anne sütü, ondan sonra da ek gıdalarla
birlikte 2 yaşına kadar anne sütü almasının
önerildiği düşünüldüğünde emzirme işi oldukça uzun soluklu bir süreçtir.
Bu süreçte bazen mutlu ve rahat, bazen de
uykusuz, mutsuz ve kaygılı olunabilmektedir.
Anne kendini emzirme konusunda çaresiz ve
yalnız hissetmemelidir. Böyle anlarda mutlaka bir emzirme danışmanına ulaşmaktan
çekinmemelidir.
SAĞLIKLI VE MUTLU GÜNLER DİLERİZ.
ANLAŞMALI KURUMLAR LİSTESİ
SİGORTA ŞİRKETLERİ
1- ACIBADEM SAĞLIK SİGORTASI A.Ş.
2- AK HAYAT SİGORTA A.Ş.
3- AMERİCAN LIFE HAYAT SİGORTA A.Ş.
4- ALLİANZ SİGORTA A.Ş.
5- ANADOLU ANONİM TÜRK SİGORTA A.Ş.
6- ANKARA ANONİM TÜRK SİGORTA A.Ş.
7- AXA SİGORTA A.Ş.
8- GROUPAMA SİGORTA A.Ş.
9- HALK SİGORTA (BİRLİK SİGORTA) A.Ş.
10-DABKOVİÇ DENİZ ACENTALIĞI
11-DEMİR HAYAT SİGORTA A.Ş.
12-DUBAİ-GROUP SİGORTA A.Ş.
13-EUREKO SİGORTA A.Ş.
14-ERGO SİGORTA A.Ş.
15-SOMPO JAPAN SİGORTA A.Ş.
16-GARANTİ SİGORTA A.Ş.
17-GENERALİ SİGORTA A.Ş.
18-GÜNEŞ HAYAT SİGORTA A.Ş.
19-GÜVEN SİGORTA A.Ş.
20-HDI SİGORTA A.Ş.
21- NTERGLOBAL/TAWUNİYA
22-INTER PARTNER ASSISTANCE
23-MAPFRE GENEL YAŞAM SİGORTA A.Ş.
24-MARM A.Ş.
25-MED-NET SAĞLIK
26-CGM MEDICAL BİLGİ SİSTEMLERİ A.Ş.
27-RAY SİGORTA A.Ş.
28-YAPI KREDİ SİGORTA A.Ş.
29-ZÜRİCH SİGORTA A.Ş.
30-ZİRAAT SİGORTA A.Ş.
YABANCI SİGORTA VE ASSISTANCE ŞİRKETLER
1- BUPA INSURANCE LTD. İNGİLTERE
2- EURO-CENTER
3- EUROP ASSISTANCE
4- GMC SERVICES INTERNATIONAL FRANSA
5- MONDIAL ASSISTANCE
6- REMED ASSISTANCE
7- S.O.S. INTERNATIONAL AMBULANS SERVİSİ A.Ş.
8- TUR ASSIST
9- VANBREDA
10- ADAC
BANKALAR
1- BANK ASYA A.Ş.
2-FORTİS BANK A.Ş.
3- ESBANK EMEKLİ SANDII VAKFI
4- T. EXIMBANK A.Ş.
5- T. İŞ BANKASI A.Ş.
6- ŞEKERBANK VAKFI
7- T.C. MERKEZ BANKASI
8- T.C. MERKEZ BANKASI SOSYAL GÜVENLİK VAKFI
9- TÜRKİYE VAKIFLAR BANKASI YRD. SAND. VAKFI
10-GARANTİ BANKASI A.Ş.
TİCARET ŞİRKETLERİ
1- ANKARA SANAYİ ODASI BAŞKANLIĞI
2- ANKARA TİCARET ODASI BAŞKANLIĞI
3- ANADOLU A.T. SİGORTA (Personeli)
4- MİLLİ REASÜRANS T.A.Ş.VAKFI
5- İSVİÇRE BÜYÜKELÇİLİĞİ
6- KKTC SAĞLIK BAKANLIĞI
7- LİBYA BÜYÜKELÇİLİĞİ
8- SOSYAL GÜVENLİK KURUMU
9- TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ
10-T. MUHARİP GAZİLER DERNEĞİ GENEL BAŞKANLIĞI
11-T. GAZİLER KÜLTÜR VE YARDIMLAŞMA VAKFI
12-TÜRK GÜREŞ VAKFI
13-TÜRK TELEKOM VAKFI
14-TCDD VAKFI
PİLOTAJ
1- HAN HAVACILIK BALONCULUK
2- HELİPOTUGAL S.A.
3-SİNDEL HAVACILIK
4-TÜRK HAVA KURUMU
5-YÜZÜAK HAVACILIK
Mareşal Fevzi Çakmak Caddesi 10. Sokak, No: 45 Bahçelievler/ANKARA Tel: (0312)212 68 68 Faks: (0312) 223 73 33
www.baskent-ank.edu.tr