Oda Düzenleme-1

HASTANE TEMİZLİK HİZMETLERİ
ODA DÜZENLEME
ANKARA 2010
2
TEŞEKKÜR
Modüllerin hazırlanma süresinde bizlerden desteklerini esirgemeyen ve eğitime her zaman gereken
önemi veren;
Hastanelerden temizlik hizmetlerinin ifasında yöntem, eğitim ve uygulamarı gözden geçirip, çalışanlarla
yapmış olduğu yüz yüze görüşmelerden edindiği bilgileri derleyerek kitapların hazırlanmasına katkı
sağlayan Serpil TEK’ e ;
Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Öner ODABAŞ, Hastane Müdürü
Nebi ŞAHİNLİ, Süpervisior Özlem BİDAV, Eğitim Hemşiresi Emine SARIKAMIŞ KALE, Kalite Hemşiresi
Ganime Esra YÜZDEN, Keziban AVCI diğer yönetici ve eğitime katılan temizlik personeli;
Etlik İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Murat BOZKURT, Başhekim Yrd. Yrd.
Doç. Dr. Atilla ŞENAYLI, Personel Müdürü Muhammet Muhsin APAYDIN, Temizlik ve Hijyen Şefi
Emrullah AYHAN, Temizlik ve Hijyen Şefi Müjdat AYHAN, Temizlik ve Hijyen Şefi Murat COŞMAAK,
Temizlik ve Hijyen Şefi Sedat AYHAN, Bilgi işlem Müdürü Vedat YALÇİ;
Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç.Dr. Nurullah ZENGİN, Başhemşire
Elvan SALMAN, Müdür Yardımcısı Hatun TEMİRCİ AYHAN;
Abdurrahman Yurtaslan Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi Sterilizasyon ve Dezenfeksiyon
personelleri; Soner AŞÇI, Abdullah TAPLI, Murat KORKMAZ, Temizlik ve Hijyen Şefi Ümit ATMACA, Temizlik
ve Hijyen Eğitim Şefi SEVİM KOÇ;
Ankara Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hematoloji Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi Müdürü
Halil YILDIRIM, Hastane Müdür Yardımcısı H.Hüseyin ECEVİT ve Temizlik Şefi Özden ARGÜN,
Ankara İl Sağlık Müdürlüğü Eğitim Merkezi Müdürü Yücel ŞİRİN ve diğer çalışanlar;
Sağlıklı Nesiller Derneği Halkla İlişkiler Sorumlusu Berna TUNA ve araştırmalarıyla katkı sağlayan Emel
AYHAN’ a
Verdiği emeklerden dolayı teşekkür ederim.
Enginer BİRDAL
3
Sağlıklı Nesiller Derneği Tarafından geliştirilen ve Sağlık Bakanlığınca gözden geçirilen
modüller;
MYK’ na 10.02.2009 tarihinde yapılan Meslek Standardı hazırlama müracatıyla
başlayan çalışmamızda DELPHİ (...Belli bir konuda birçok görüş ve düşünce tek bir
görüşten daha anlamlıdır.), DACUM ( Bir işteki becerikli kişiler mesleklerini herkezden
daha iyi tanımlar, işçiler gerekli bilgi ve beceriye sahiplerse işler doğru yapılır.)
ve meslek analizi yöntemlerinin karma olarak kullanımı sonucunda hazırlanmıştır.
Yataklı tedavi kurumlarında görev (Katem/ Hatem/ Gatem) alan/ alacak
olan personele ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlilikleri
kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır).
Modüller, bireylere mesleki yeterlilik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik
etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek
üzere Hastanelerde ve Sağlık Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır.
Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliliği kazandırmak
koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler
Bakanlıkta ilgili birimlerin görüş ve önerilerine sunulur.
Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlilik
kazanmak isteyen bireyler modüllere SND’ nin internet sayfası üzerinden ulaşabilirler.
Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.
Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.
4
İÇİNDEKİLER
AÇIKLAMALAR
GİRİŞ
ÖĞRENME FAALİYETİ-1
YATAK YAPIM MALZEMELERİ
Yatak Çeşidine (sayısına) Göre Oda Tipleri ve Özellikleri
Odaların Özellikleri
Yatak Yapım Malzemeleri
Yatak Yapımında Kullanılan Araçların Özellikleri
Oda Donanımları
Oda Mefruşatı ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖĞRENME FAALİYETİ-2 YATAK YAPMA Yatak Koruyucu Düzenleme Teknikleri
Alt Çarşaf Açma Teknikleri
Üst Çarşaf Açma Teknikleri Battaniye Açma Teknikleri
Yastık Kılıfı Takma Teknikleri
Nevresim Düzenleme Teknikleri Pike Düzenleme Teknikleri Bebek Yatağı Hazırlama Teknikleri
Yatak çarşaflarının değiştirilmesi
Enfekte olmayan çamaşırların toplanması
Enfekte olan çamaşırların toplanması
UYGULAMA FAALİYETİ
DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖĞRENME FAALİYETİ-3 ÇÖP TOPLAMA
Çöp Toplamanın Önemi Çöp Toplama Araçları
Özelliğine Göre Çöp Çeşitleri
Çöplerin Değerlendirilmesi Çöplerin Depolanması
Çevre
Çöp Toplama Malzemelerinin Hazırlanması
Eldiven Giyme-Maske Takma
Oda Çöplerinin Alınması
6
7
9
9
9
10
10
12
12
14
15
17
17
17
17
18
18
19
19
19
19
19
20
20
21
21
22
24
24
24
24
24
26
26
26
26
26
27
BAŞLIK
İÇİNDEKİLER
Banyo çöplerinin toplanma kuralları
Oda içi çöplerinin toplanma kuralları
Dikkat Edilmesi Gerekenler
Tıbbi Atıkların Toplanma Kuralları
Atıkların Hastane Dışına Çıkarılması
UYGULAMA FAALİYETİ
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖĞRENME FAALİYETİ-4 ODA TEMİZLEME Oda Temizliğinin Önemi Farklı şekilde temizlenmesi gereken oda tipleri
Temizlik için gerekli araç gereçlerin hazırlanması Dikkat edilmesi gerekenler Dolu hasta odası temizlik aşamaları
Taburcu hasta odası temizlik aşamaları Tıbbi cihaz temizliği
Kan ve vücut sıvısı sıçramaları Kan ve vücut sıvısı dökülmeleri
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
MODÜL DEĞERLENDİRME
CEVAP ANAHTARLARI KAYNAKÇA
5
27
27
27
28
28
30
31
33
33
33
33
33
34
34
37
39
39
39
40
42
43
45
6
AÇIKLAMALAR
BAŞLIK
AÇIKLAMALAR
Hastane Temizlik Hizmetleri
GİRİŞ
Sevgili Öğrenci,
Küreselleşen dünyamızda sağlık sorunlarının artması ile birlikte sağlık sektörü,
önemli bir gelişme içerisindedir. Sağlık sektöründe, hasta hizmetleri, hastanın
memnuniyetinde en önemli etkenlerden biridir.
Tedavi hizmetleri, hastanın mutlu ve huzurlu bir muayene geçirmesinde önemli
bir yer tutmaktadır. Güzel düzenlenmiş odada, rahat yatakta hizmet alan hastalar,
sıhhatlerine daha çabuk kavuşacaklardır.
Bu sektörün başarısında, kaliteli hizmeti veren kalifiye elemanın önemi çok büyüktür.
Değerli arkadaşım, bu mesleği seçerek hayatınızda isabetli bir kararı almış bulunuyorsunuz. Sağlık sektöründe, her geçen gün kalifiye eleman ihtiyacı artmaktadır. Sektörde çalışan elemanların kariyerleri yükseldikçe, gelir düzeyi de bir o kadar artmaktadır. Bu sektörde, bilgi beceri düzeyi yüksek, nitelikli elemanların iş
bulamaması söz konusu değildir.
Sağlık sektörüne hoş geldiniz, sizi meslektaşım olarak görmekten onur duyuyor
ve başarılar diliyorum.
7
8
ÖĞRENME FAALİYETİ-1
9
AMAÇ
Bu faaliyetin sonunda, uygun ortam sağlandığında hastane temizlik hizmetleri
departmanında, oda ve yatak tipine göre gerekli yatak yapım malzemelerini, eksiksiz olarak hazırlayabileceksiniz.
ARAŞTIRMA
Oda ve yatak yapım (çarşaf, yastık kılıfı, battaniye, yatak örtüsü vb.) malzemelerini araştırınız. Hastane temizlik hizmetleri alanında yatak yapımı ile ilgili konularda kitap, dergi ve internet taraması yapınız.
Bulunduğunuz ortamdaki odalarda görevli personel ile görüşerek bilgi alınız. Toplanan dokümanları bir rapor haline getirerek sınıf ortamında sunu yapınız.
ODA MALZEMELERİ
Yatak Çeşidine (sayısına)
Göre Oda Tipleri ve Özellikleri
a) Tek kişilik oda: Hastanın ihtiyaç duyabileceği
mobilyalarla döşeli içerisinde banyo ve tuvaletin
bulunduğu, ısıtma, havalandırma, aydınlatma
sisteminin olduğu bağımsız bir bölümdür. Bir
tane yatağın bulunduğu oda tipidir.
b) İki kişilik oda: Hastanın gereksinimini karşıla-
yacak donanımlarla düzenlenmiş, hacim olarak
daha büyük içerisinde iki tane yatağın bulunduğu
oda tipidir.
c) Üç Kişilik Oda: Hastanın gereksinimini karşıla-
yacak donanımlarla düzenlenmiş, hacim olarak
büyük, içerisinde üç tane yatağın bulunduğu oda
tipidir.
d) Dört Kişilik Oda: Hastanın gereksinimini karşı-
layacak donanımlarla düzen
lenmiş, hacim olarak daha büyük, içerisinde dört
tane yatağın bulunduğu oda tipidir.
e) Altı Kişilik Oda: Hastanın gereksinimini karşıla-
yacak donanımlarla düzenlenmiş, hacim olarak
büyük, içerisinde altı tane yatağın bulunduğu
oda tipidir.
f) Sekiz Kişilik Oda: Hastanın gereksinimini karşı-
layacak donanımlarla düzenlenmiş, hacim olarak
büyük, içerisinde sekiz tane yatağın bulunduğu
oda tipidir.
10
1
Odaların Özellikleri
a) Hastane odasının önemi: Hastanın ihtiyaçlarına
cek genişlikte olmalıdır.
uygun düzenlenmiş oda, geceyi rahat, uyuyarak
geçirmesi ve güne zinde başlaması için önemlidir.
Odada kullanılan mobilyalar, kolay çekilebilir
özellikte olmalıdır.
b) Odaların, Hastalar Açısından Taşıması Gereken
Özellikler: Hasta odaları aydınlık, havadar ve te-
Odanın havalandırılabilir ve aydınlık olması gerekir.
miz olmalıdır. Hastaların temel ihtiyaçlarını karşılayan, teknik donanıma sahip olmalıdır.
Yatak Yapım Malzemeleri
Hastaların rahat etmelerini sağlayacak mobilyalarla donatılmalıdır.
Hastaların rahat hareket edeceği genişlikte olmalıdır.
Döşemeler göz alıcı, rahatlatıcı ve kullanışlı olmalıdır.
c) Odaların, Personel Açısından Taşıması Gereken
Özellikler: Döşemeleri, kolay temizlenen, sağlam
ve kullanışlı olmalıdır.
Temizlik esnasında kullanılacak alan, rahat hareket edilebilecek ve temizlik araçlarını kullanabile-
Yatak, uyumak için yatılan yerdir. Yatak, karyola
ve döşekten oluşur. Tek kişilik yatakların yanı sıra,
yatağa dönüştürülebilir kanepe ve portatif çeşitli
yatak tipleri vardır.
Sağlıklı bir uyku için yatağın bazı özellikler taşıması gerekir.
Yatak:
Sıhhi (terletmeyen, üşütmeyen, alerjik olmayan
vb.), Sessiz (yayları sağlam), Ortopedik (vücudun şekline uygun), Sağlam (yırtılmamış, sökülmemiş, deforme olmamış), 15-20 cm kalınlıkta,
1
2
3
1) Refakatçi yataklı çocuk hasta yatağı 2) Karyola çeşitleri 3) Yatak çeşitleri
1
11
hafif ve taşınabilir olmalıdır.
Karyola :
Üzerine yatak (döşek) konularak yatılan yerdir.
Ahşap, metal vb. malzemelerden yapılan karyolaya yatak kasasıda denilmektedir.
Refakatçi Yatağı/ Koltuğu: Hasta yanında kalan
refakatçi için konulmuş olan , hasta yatağının altında bulunan baş ve ayak tarafı tekerlekli yatak
ya da gün içerisinde gelen ziyaretçinin oturması için kullanılan açıldığında tek kişilik yatak haline gelen koltuktur.
Karyolanın Özellikleri;
Sağlam, hafif, hareketli (tekerlekli) ve yerden
yüksekliği ayarlanabilir şekilde min-max 40-80
cm. olmalıdır.
Yatağın önemi: Yatak hastanın geceyi rahat ve hu-
zurlu geçirerek güne zinde başlamasına neden
olan önemli bir oda donanımıdır.
Yatak Çeşitleri:
a) Sünger Yataklar ve Özellikleri: Yapıldıkları mal-
yıl özel bakım istemez. Yatağın yapılması kolaydır.
Güzel yapıldığı takdirde göze hoş görünür.
c) Parçalı Yaylı Yataklar ve Özellikleri: Hastane-
zemenin özelliğinden dolayı hasta yattığı zaman
vücuduna göre esneyemediğinden, insan sağlığı
açısından tercih edilmemektedir. Aynı zamanda
içerisinde bakteri ve zararlılar barındırdığından
kullanılması çok tercih edilmez.
lerde özellikle yoğun bakım ünitesinde kullanılır. Yaylı yatakla parçalı olması dışında aynı özelliklere sahiptir.
b) Yaylı Yataklar ve Özellikleri: Hastaneler için en
Bebek yatağı: 45x70 cm.
uygun ve kullanışlı olanı, yaylı yataklar; yayların üstü ve altı, pamuk ve yün ile kapitone edilmiş ‘ikiz yatak’ denilen yatak şekil olarak çabuk
bozulmaz, uzun ömürlüdür, yayların üstü yün ve
pamukla kaplandığından her sezon kullanılır, zararlıları yaşatmaz. Yün ve pamuk yataklar gibi her
Yatak Ölçüleri
Tek kişilik :90x190 cm.
Çocuk yatağı: 70x140 cm.
Karyola Çeşitleri:
Yoğun bakım , yetişkin , çocuk ve bebek karyolaları bulunmaktadır. Ayarlanabilir yükseklik özelliğine ve elektrik aksanına sahip olanları da vardır.
12
BAŞLIK
1
Yatak Yapımında Kullanılan
Araçların Özellikleri
Hazırlanmış yatağın üzerine, tüm yatağı kaplayacak şekilde örtülür.
Alt-üst Çarşaf
Yatağın görünümünü güzelleştirip, kirlenmesini
önler. Boyutları, modeline ve yatağın tipine göre
değişir.
Çarşaflar keten, pamuk veya sentetik maddelerden yapıldığı gibi pamuk+sentetik,
pamuk+keten karışımından da yapılmaktadır.
Yatak Koruyucunun (Alez) Özellikleri:
a. Özellikleri: Yatağın üstüne serilen çarşafa alt
çarşaf, battaniyeyi kaplamak için battaniyenin altına serilen çarşafa da üst çarşaf denir. Üst çarşafı alt çarşaftan ayıran özellik, üst çarşafın yatak
başına gelen kısmının daha kalın pay bırakılarak
dikilmiş olmasıdır. Ancak, bazı hastanelerde bir
üçüncü çarşaf olarak KAPAK ÇARŞAF da kullanılmaktadır. Bu çarşaf, battaniyenin üzerine serilir.
b. Kullanım Kuralları: Kapak çarşafı serilen yatak
biçimi, büyük hastanelerde veya çok önemli hastaların odalarındaki yatak yapımında kullanılır.
Alt ve üst çarşafların kullanımında dikkatli olunmalı, birbirlerinin yerine kullanılmamalıdır. Bazı
hastanelerde nevresim takımı kullanılır.
Battaniyenin Özellikleri: Yatak yaparken üst çarşa-
fın üzerine serilerek kullanılır. Hastaneler battaniye ölçülerini belirler. Battaniyenin, desen ve renkleri dekoratif açıdan odayı tamamlamalıdır.
Yastık Kılıfı Özellikleri: Yastığı tamamen içine ala-
rak, hastanın yastıkla direkt temas etmesini önleyen pamuklu bezden yapılan bir malzemedir.
Standart yastığa uygun yastık boyutları 55 x 75
cm. olmalıdır. Boyutlarının yastıktan birkaç santim daha geniş olması gerekir.
Yastığa dar gelen bir kılıf nasıl görünümü bozuyorsa, bol gelen kılıf da güzel ve kullanışlı olmaz.
Genellikle çift kılıf kullanılır. Alttaki iç kılıf yastığı
korur, üstteki dış kılıf hasta için hazırlanır.
Yatak Örtülerinin Özellikleri: Hasta odasındaki,
dekorasyona uygun renklerdeki kumaştan yapılır.
Yatak yıkanabilen bir malzeme değildir. Yatağın
kirlenmemesi için, pamuklu dokumadan yapılmış yatak koruyucu alt çarşaftan önce yatağa serilir. Böylece herhangi bir leke ya da ıslaklık yatağa geçmeden yatak koruyucuda kalır.
Yatak koruyucu sadece yatağı korumakla kalmaz,
teri de emer. Bu nedenle sağlık açısında son derece önemlidir. Ayrıca, leke tutmayan malzemelerden yapıldığı ve kolay yıkanabildiği için de kullanışlıdır. Yatak koruyucu yatağın üst yüzünü kaplamalı, yataktan büyük veya küçük olmamalıdır.
Nevresim: Yatak yapımında kullanılan, yorganın
içine konulduğu, alt ucu açık dikdörtgen şekilde
dikilmiş malzemedir.
Pike: Yaz aylarında örtünmek amacıyla kullanı-
lır. Çeşitli renkleri olmakla beraber beyaz olanları
hastanelerde daha çok tercih edilmektedir.
BAŞLIK
1
Oda donanımları
13
Yatak başı: Karyola ya da bazanın tamamlayıcı bir
Mobilyalar
parçası olan yatak başı dekoratif amaçla kullanılır.
Mobilyalar hasta odalarında değişik materyallerden yapılan, hastanın hayatını kolaylaştıran
ve ona konfor sağlayan, oda donanımıdır.
Komodin: Yatağın tamamlayıcı bir parçası olan ko-
Mobilyanın önemi
modin tek kapaklı, çekmeceli ve raylı olmalıdır.
Komodin hastanın koyabileceği eşyaları alabilecek
genişlikte olmalıdır.
Hastaların hastanede kaldığı sürece rahat edebilecekleri, dinlenebilecekleri, konforlu bir ortam sağlayan, dekoru tamamlayan unsurdur.
Mobilyaların türü, kalitesi, konforu ve mobilyanın oda dekorasyonundaki uyumu, hastanenin
hizmet kalitesini belirleyen unsurlardır.
Sehpa: Hastanın ihtiyacını karşılamak amacı ile de-
Mobilya çeşitleri:
Tv sehpası: Üzerine televizyon konulan ve oda de-
Karyola ( Baza ): Hastanenin asıl amacının te-
davi imkanı sağlamak olduğu düşünüldüğünde karyolanın önemi daha iyi anlaşılacaktır.
Odanın kullanım amacına bağlı olarak odada kullanılan yatak sayısı değişir. Karyola sağlam, konforlu, dayanıklı ve hafif malzemeden
yapılmış olmalıdır. Temizleme kolaylığı sağlaması açısından hastane odalarında kullanılan
karyolaların tekerlekli olması tercih sebebidir.
Gerektiğinde hastayı yatağından kaldırmada
ya da nakletmede kolaylık sağlar.
ğişik materyallerden yapılan küçük masa türüdür.
Koltuk: Refakatçilerin rahat oturma imkanına ka-
vuşmaları için, ahşap, metal malzemeden yapılan dış yüzeyi tekstil veya deri kaplamalı, yumuşak
konforlu mobilyalardır.
korasyonunu tamamlayan değişik materyaller kullanılarak yapılan bir mobilya çeşididir.
Gardrop: Hastanın elbiselerini, iç çamaşırlarını,
ayakkabılarını koyabileceği şekilde düzenlenmiş,
raflı ve çekmeceli dolaptır. İçerisinde hastanın elbiselerini asması için yeteri kadar elbise askısı bulunmalıdır. Ayrıca yedek yastık, battaniye, yatak örtüsü gibi malzemelerin konulabileceği geniş bir rafı
vardır.
14
BAŞLIK
1
ve mutlu hissedecektir.
Televizyon: Hastanın ve refakatçinin haber alma ve
eğlence ihtiyaçlarını karşılamak için odaya konan
donanımdır.
Telefon: Hastanın ve refakatçinin haberleşmesini
sağlayan donanımdır.
Perde: Hastaların güneşten etkilenmemesi için
kullanılır.
Tül Perde: Odayı karanlık göstermeyecek doku-
nuşta ve renkte olanı seçilmeli, renk ve tip olarak
perdeyi tamamlamalıdır.
Koltuk örtüsü: Koltukların kirlenmesini engelle-
yen, dekora uygun renkte koltuk kılıflarıdır.
Havalandırma Ünitesi: Isı ayarlaması yapan cihazlar
ve bunun donanımlarıdır.
Oda Mefruşatı
Oda Mefruşatının Tanımı: Odaların genel görünü-
münü olumlu ya da olumsuz etkileyen perde, koltuk, kanepe kılıfları, yatak örtüleri gibi önemli araçlardır.
Oda Mefruşatının Önemi: Dekorasyonun en önemli
parçasıdır. Diğer mobilyalar ve ortamda kullanılan
renklerle uyumlu olması halinde hastaları dinlendirir ve ortama huzur verir, hoş bir atmosferin oluşmasını sağlar.
Hasta yaşadığı konforun sayesinde kendisini önemli
ÖLÇME
VE DEĞERLENDİRME
DEĞERLENDİRME
ÖLÇME VE
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Ölçme Soruları (Çoktan Seçmeli Sorular)
1. Yatakların yaylarının üstü neden yün ve pamukla kaplanır?
A) Uzun ömürlü olması için
B) Çabuk bozulmadığı için
C) Zararlıları yaşatmadığı için
D) Her mevsim kullanılması için
2. Aşağıdakilerden hangisi standart yatak yapmakta her zaman kullanılan araçlardan biri değildir?
A) Alt çarşaf
B) Üst çarşaf
C) Yastık kılıfı
D) Pike
3. Bir gün önce hastaneye yatmış olan hasta saat 01:00 da görevliye ter içinde kaldığını, nefes almakta zorlandığını söyler. Yukarda ki durumun yaşanmaması için ne yapılmış olmalıydı?
A) Pencereler açık bırakılmalıydı
B) Oda kapısı açık birakılmalıydı
C) Oda havalandırılmalıydı
D) Havalandırma tertibatı çalışır durumda olmalıydı
4. Hastanelerde yatak sayısı farklı oda tipleri neden vardır?
A) Daha çok hastaya hizmet etmek için.
B) Hastanın farklı istek ve ihtiyaçlarını karşılamak için.
C) Sağlık Bakanlığı Yönetmeliğinde belirtildiği için.
D) Hastanalerde oda boyutları farklı olduğu için.
5. Aşağıdakilerden hangisi oda görevlisinin görevlerinden değildir?
A) Üniformasını giymeli ve kendini tanıtmalı.
B) Hastayı karşılayıp, tanışmalı ve kişisel bilgilerini almalı.
C) Hasta için belirlenmiş eşyaları(dolap,yatak,...) göstermeli .
D) Hasta odaya gelmeden yatağını hazırlamalı.
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız.
15
16
NOTLAR
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................
17
ÖĞRENME FAALİYETİ-2
AMAÇ
Faaliyetin sonunda hastane temizlik hizmetleri departmanında, yatak özelliğine
göre yatak düzenlemesini yapabileceksiniz.
ARAŞTIRMA
Hastane temizlik hizmetleri alanında yatak yapma konusu ile ilgili kitap, dergi ve
internet taraması yapınız.
Bulunduğunuz hastanede çalışan hastane temizlik hizmetleri müdüründen (house keper) bilgi alınız. Yatak yapım şekillerini araştırınız.
Toplanan dokümanları bir rapor haline getirerek sunu yapınız.
YATAK YAPMA
Yatak yapmak için nelere ihtiyaç duyulduğu konusundaki prosedürler hastaneden hastaneye
değişmektedir. Burada size yatak yapmak için
size genel bir yol göstereceğiz.
Şefiniz, hastanenizde yatak yapmak için ihtiyacınız olacak nevresimlerin kesin bir listesini size
verecektir.
Yatak yapmak için malzemeler:
Alez, Alt çarşafı ve üst çarşaf, Yatak örtüsü, Yastık
kılıfı, Battaniye (bir ya da iki tane), Pike
Yatak Koruyucu (Alez) Düzenleme
Teknikleri
Yatak koruyucunun temiz olup olmadığı kontrol
edilir. Yatak koruyucu, yatağın üzerine düzgün
bir şekilde serilir. Kullanılan alezin çeşidine göre
lastikli kısım köşelerde ya da tüm çevrede olabilir, lastikler yatağın alt kısmına gelecek şekilde
geçirilir .
Alt Çarşaf Açma Teknikleri
Alt çarşaf yatak koruyucunun üzerine serilir. Çarşaf yatağın iki tarafından eşit olarak sarkmalıdır.
Bunu sağlayabilmek için çarşafın ortası yatağın
ortasına ve çarşafın kenarları üste gelecek şekilde yerleştirilmelidir. Çarşafın üstteki kenarlarını
yatağı yapan, kendine doğru çekerek açmalı daha
sonra yatağın diğer tarafına geçerek çarşafın diğer katınıda aynı şekilde açmalıdır .
18
22
Yatak başından başlanarak tüm köşeler zarf şeklinde katlanır.
Zarf şeklinde katlama aşağıdaki gibi yapılır:
Kolların ve ellerin rahat çalışabilmesi için yapılacak köşenin önünde durulmalıdır. Çarşafın yatak
başından sarkan kısmı yatak kaldırılarak altına
sokulmalıdır.
Köşenin üst kenarındaki çarşaf ucundan tutularak
yukarıya kaldırılmalı ve yatağın üstüne koyulmalıdır. Altta kalan çarşaf yatağın altına sokulmalıdır, yatağın üstüne bırakılan çarşaf ise öne doğru
getirilerek bir elle köşe tutulup kaldırılmalı diğer
elle çarşaf yatağın altına sokulmalıdır.
Aynı anda yatağın başından otuz santim aşağıya
yatağın ortasına bir Çekme Çarşafı serilebilir. Bu
alt çarşafın üstündedir. Bu çarşaf, bir hastayı yatağından kaldırıp sedyeye taşımak içindir. Çekme
çarşafının yatağın her iki tarafından da eşit oranda sarkmasına dikkat edin. Çekme çarşafları kullanılabilir de, kullanılmayabilir de, şefinize sorun.
Üst Çarşaf Açma Teknikleri
Üst çarşaf, kenarlardaki dikiş yerleri üste gelecek
şekilde yerleştirilir. Üst çarşafın yatak başından 10
cm. sarkacak şekilde yerleştirilmesine dikkat edilmelidir. Bu kısım daha sonra battaniyenin üstüne
katlanacaktır.
Battaniye Açma Teknikleri
Battaniye, etiketi ayakucuna gelecek şekilde
üst çarşafın üstüne serilir. Yanlar eşit uzunlukta
sarkmalı, battaniyenin başucundan uzaklığı,
19
2
yaklaşık 10 cm. olmalıdır. Çarşafın başucunda
bırakılan fazlalık, battaniyenin üstüne katlanır.
Katlanan çarşaf battaniye ile birlikte ayakucuna
doğru yaklaşık bir yastık sığabilecek kadar tekrar
katlanır. Ayak ucuna geçilir, battaniye üst çarşafla
birlikte yatağın ayakucu altına sıkıştırılır. Köşeler
alt çarşafta olduğu gibi zarf şeklinde katlanır. Kenarlarda kalan battaniye yatağın altına sıkıştırılır.
Kırışıklıklar düzeltilir.
yelere geçirilir.
Pike Düzenleme Teknikleri
Pike denince aklımıza, özel desenli beyaz pamuk
ile dokunmuş örtüler gelir. Sıcak iklimli hastanelerde genellikle battaniye yerine pike kullanılmaktadır. Düzenleme tekniği, üst çarşaf gibidir.
Yastık Kılıfı Takma Teknikleri
Yastık kılıfı yastığa geçirilir ve yatağa yerleştirilir.
Yastık kılıfı yastığa geçirilirken; Yastık kılıfı, açık
ucu yatağı yapan kişiye gelecek şekilde yatağın
yastık için ayrılan kısmına serilir. Yastık yatağın
üzerine konularak boyuna doğru ikiye katlanır.
İkiye katlanmış yastık bir el ile tutulur. Diğer el ile
yastık kılıfı açılarak boylamasına ikiye katlanmış
yastık, kılıfın içine sokulur ve yastık kılıfın içine
tam olarak girene kadar katlı tutulur. Yastık kılıfı
bu şekilde takıldığı takdirde, yastığın köşesi ile
kılıfın köşesi birbirine denk gelecektir. Yastık kılıfının açık ucundaki kat yerine yastığın köşeleri
yerleştirilerek işlem tamamlanır.
Bebek Yatağı Hazırlama Teknikleri
Nevresim Düzenleme Teknikleri
Yatak Çarşaflarının Değiştirilmesi
Temiz nevresim takımlarının köşeleri ile battaniyelerin köşelerinden tutularak nevresim battani-
Bu işlem için öncelikle sorumlu hemşireden enfekte çamaşır olup olmadığına dair bilgi alınma-
Bebek yatağı bebeğin güvenle yatmasını sağlayan küçük yataktır. Kenarındaki korkulukları ile
bebeğin düşmesini önler ve güvenliğini sağlar.
Hazırlanışı: Bebek yatağının hazırlanmasında
aşağıdaki işlem basamakları izlenmelidir;
Bebek takımı (çarşaf, nevresim, yastık, yastık
kılıfı, bebek battaniyesi veya yorganı ve yatak
örtüsü), çocuk muşambası odaya getirilir. Yatağın
üzerinde çocuğun altını ıslatması halinde yatağı
korumak için naylon malzeme (bir diğer adıyla
çocuk muşambası) ve alez yerleştirilir. Alt çarşaf
yerleştirilir orta kısmı düzeltilir, yanlar yatak altına itilerek, köşeler yapılır. Üst çarşaf yerleştirilir.
Battaniye veya yorgan serilir. Nevresim kullanılıyorsa bunlara nevresim geçirilir yoksa üst çarşafı
ile kaplanır. Yastık kılıfı yastığa geçirilir ve yastık
yerine yerleştirilir. Sonuç kontrol edilir.
20
2BAŞLIK
lıdır.
lim edilir.
Başlamadan önce, ellerinizi yıkayın ve daima
doğru el yıkama tekniğini kullanın. Aynı zamanda, hasta ünitesi dolu olsun veya olmasın temizlerken ellerinizi korumak için lastik eldivenler takın. Enfeksiyonlardan korumak için kullanmanız
gereken bone ve önlüğünüzüde takın.
- Çarşaflar toplanıp kirli çamaşır arabasında uygun bölüme konulur.
- Çarşaflarda kan ya da vücut sıvısı görülürse
enfekte kabul edilip kırmızı poşet içine konarak
ağzı bağlanır. Kirli çamaşır arabasında uygun olan
bölüme konulur.
Enfekte olan çarşafların toplanması:
- Hasta ile ilgili bir eşya kalmış mı kontrol edilir.
- Hasta taburcu olmuş ise bulunan eşyalar bir
poşet içerisine konup hasta yatağının numarası,
tarih ve saat yazılarak etiketlenip sorumluya teslim edilir.
Kirli yatak takımları toplanırken yatak takımları
içerisinde hastaya ait herhangi bir şey kalıp kalmadığı kontrol edilmelidir.
Ayrıca, lekeli yatak takımları diğerlerinden ayrılmalı kırmızı poşete konup ağzı bağlanmalı, kat
arabasında uygun bölmeye konulmalı ve çamaşırhaneye ayrı olarak gönderilmelidir. Yastık kılıfı
dikkatlice çıkarılmalıdır. Bunun için yastık kılıfının kapak kısmı açılmalı ve yastık köşelerinden
tutularak kılıf üzerinden sıyrılmalıdır. Dikkatsizce
yapılacak bir işlem yastık kılıfının yırtılmasına
neden olacaktır. Köşelerdeki battaniye ve çarşaf,
çekiştirmeden dikkatlice çıkarılmalıdır. Önce battaniye temiz bir yere (sandalye, koltuk vb.) bırakılmalı, daha sonra çarşaf toplanmalıdır.
Enfekte olmayan çarşaflar toplanırken:
- Hasta ile ilgili bir eşya kalmış mı kontrol edilir.
- Hasta taburcu olmuş ise bulunan eşyalar bir
poşet içerisine konup hasta yatağının numarası,
tarih ve saat yazılarak etiketlenip sorumluya tes-
- Çarşaflar farklı hiçbir yere konmadan, enfeksiyon riski göz önüne alınarak hızlı ve dikkatli bir
şekilde toplanıp kırmızı poşet içine konarak ağzı
bağlanır. Kirli çamaşır arabasında uygun olan bölüme konulur.
Her iki işlem sonucunda da eldivenler çıkarılıp atılır ve eller doğru el yıkama tekniği kullanılarak yıkanır.
UYGULAMA
FAALİYETİ
UYGULAMA FAALİYETİ
UYGULAMA FAALİYETİ
İşlem Basamakları Öneriler;
• Yatak çeşidine uygun malzemeleri önceden hazırlayınız.
• İş yeri çalışma prosedürlerine uygun çalışınız.
• Düzenlenecek yatak çeşidini belirleyiniz
• Yatak yapım malzemelerini hazırlayınız.
• Yatağı kurallarına uygun hazırlayınız.
• Zamanı iyi kullanmaya özen gösteriniz.
• Bebek yatağı hazırlayınız.
• Kontrol ediniz.
• Meslek ahlakına uygun davranınız.
• Üniformanızı giyininiz.
• Detaylara özen gösteriniz
• Sorumluluk sahibi olunuz.
• Pratik olunuz.
• Malzemeleri ergonomi kurallarına uygun taşıyınız.
DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ
Öğrenme faaliyetinde yapmış olduğunuz çalışmayı kendiniz ya da arkadaşınızla değerlendiriniz.
DEĞERLENDİRME
Yaptığınız uygulamayı değerlendiriniz. Başarısız olduğunuz faaliyeti tekrarlayınız.
21
22
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Ölçme Soruları (Çoktan Seçmeli Sorular)
1) Aşağıdakilerden hangisi yatak açma işlemlerinden biri değildir?
A) Lekeli çarşafa düğüm atılır.
B) Temiz yatak koruyucu yerleştirilir.
C) Alt çarşaf yerleştirilir, köşeler zarf şeklinde katlanır.
D) Üst çarşaf yerleştirilir.
2) Hastanelerde yatak çarşaflarının değişimi sırasında öncelikle hangisi yapılmalıdır?
A) Sorumlu hemşireden enfekte ile ilgili bilgi almak,
B) Korunma için gerekli kıyafetler giyilir,
C) Çarşaflar kurallara uygun değiştirilir,
D) Kirli çarşaflar enfekte kabul edilip kırmızı poşete konur.
3) Hastanelerde oda görevlisinin yapması gerekenler arasında hangisi yer almaz?
A) Oda da varsa balkon kapısını, pencereleri ve perdeleri kapatır
B) Çöp kovasını kontrol eder
C) Odanın donanımıyla ilgili bir düzenleme gerekiyorsa yapar
D) Hastanın dosyasındaki bilgileri kontrol eder
4) Hasta oda görevlisine yüzüğünü bulamadığını söyler. Bulunmadığı takdirde şikayet edeceğini belirtir. Bu durumun yaşanmaması için ne yapılmış olmalıydı?
A) Çamaşırhanede çarşaflar kontrol edildikten sonra yıkanmalıydı.
B) Oda görevlisi yatak takımını toplarken içinde hastaya ait herhangi bir şey kalıp kalmadığını kontrol etmeliydi.
C) Çarşaflar bohça şeklinde toplanmalıydı.
D) Hastaya her türlü ziynet eşyası çıkarttırılıp ailesine teslim edilmeliydi.
5) Yastık kılıfı yastığa geçirilirken, aşağıdaki işlemlerden hangisi yapılmaz?
A) Yastık kılıfı, açık ucu yatağı yapan kişiye gelecek şekilde yatağın yastık için ayrılan kısmına serilir.
B) Yastık yatağın üzerine konularak boyuna doğru ikiye katlanır.
C) Bir kişi yastık kılıfını açar diğeri ise yastığı içine yerleştirir.
D) İkiye katlanmış yastık sağ el ile tutulur. Sol el ile yastık kılıfı açılarak ikiye katlanmış yastık, kılıfın içine sokulur ve yastık kılıfın içine tam olarak girene kadar katlı tutulur. Yastık kılıfı bu şekilde takıldığı
taktirde, yastığın köşesi ile kılıfın köşesi birbirine denk gelecektir.
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız
NOTLAR
BAŞLIK
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................
23