Hafta_3_Bilimsel Bilgiye Erişim

Bilgi Kaynakları
Bilimsel Bilgiye Erişim
Süreli Yayın
Dizinleri
Dergiler
Magazinler
Prof. Dr. Mustafa SÖZBİLİR
WWW
[email protected]
Kütüphane
Kataloğu
Ansiklopediler
Bilgi Kaynağı Türleri:
Birincil Kaynaklar
İkincil Kaynaklar-1
Geçerli bilimsel ve teknik bilgiyi kendisinde bulunduran
kaynaklar

Basılmış kitaplar & E-kitaplar
 Bilimsel Dergi Makaleleri





Kitaplar
Bilgi Kaynağı Türleri:
 Kitaplar
Ücretli Erişilen Dergiler & Ücretsiz Erişilen Dergiler (DOAJ)
Konferans Sunumları
Bilimsel Raporlar
Patentler
Tezler

YÖK Ulusal Tez Merkezi & ProQuest Digital Dissertations
 Resmi belgeler

Tebliğler Dergisi (MEB) & MEB İstatistikler
 İnternet Kaynakları
İkincil Kaynaklar-2
Birincil kaynaklardaki bilgiye ulaşmada yol gösterici
kaynaklar
 Alana Özgü Kitaplar
Chemical Education: Towards Research-based Practice(2003)
Research in Science Education – Past, Present and Future (2001)
Research and the Quality of Science Education (2005)
 Contributions from Science Education Research (2006)
 Chemistry Education in the ICT Age (2009)
 Science Education Research and Practice Europe (2012)
E-Posta
Birincil kaynaklardaki bilgiye ulaşmada yol gösterici
kaynaklar
 Kütüphane Katalogları

Üniversite kütüphanesi ve Ulusal Toplu Katalog (To-Kat)
 Bibliyografik veritabanları

WoS, Scopus, ERIC, BEI, SBVT, Tez Veritabanları, DOAJ, vd.
 Ansiklopediler

Encyclopedia of Research Design (Volume 1, 2, 3) (2010)
(HA 29 E525 2010 V1, V2, V3)
 Handbooks - El Kitapları








Bilgi Kaynağı Türleri:
Gazeteler
Handbook of Research on Science Teaching and Learning (1994) (KKEF Merkez Kütüphane)
Handbook of Research on Teacher Education (1996)
Handbook of Qualitative Research in Education (2000)
Handbook of Research Design in Mathematics and Science Education (2000)(QA 11 H190 2000)
International Handbook of Science Education - Vol 1 & 2 (2001)
The SAGE Handbook of qualitative Research (2005)(H 62/H245/2005/k.1)
Handbook of Research on Science Education (2006)
Handbook of Research on Educational Communication & Technology (2013)
Bilgi Gereksiniminin İfade Edilmesi
Gereksinim:
Kaynak:
İlk ve ortaöğretim
kurumlarında
başörtüsü serbestisi
Gazeteler ve Web



 Reviews


Norofizyolojik
öğrenme
kuramlarındaki
gelişmeler
Bilimsel Dergiler ve
kitaplar (ve e-dergiler
ya da e-kitaplar)
Review of Educational Research (1931-günümüze, dergi) http://rer.sagepub.com
Review of Research in Education (1973-günümüze, yıllık) http://rre.sagepub.com
 İnternet Kaynakları
1
Alan Yazın (Literatür) Tarama Süreci
Konuyla İlgili
Önbilgiler Edinme
İkincil
Kaynaklar
Araştırma
Problemini
Anlama
Birincil Kaynaklar
İçin İndex
Belirleme
Online Tarama
Yapma
Birincil
Kaynaklar
Anahtar Kelimeler ve
Alanları Belirleme
Formatlar
Online Tarama Ortamları
 Kütüphane Katalogu & Ulusal Toplu Katalog (To-Kat)
 Web de Tarama Google & Akademik Google
 WoS: Web of Science
 Scopus: Elsevier
 ERIC (Education Resources Informations Center)
 BEI (British Education Index)
 DOAJ (Directory of Open Access Journals)
 ULAKBİM Ulusal Veri Tabanları
 Türk Eğitim İndeksi
 Tezler YÖK Ulusal Tez Merkezi & ProQuest Dissertations
 Kaynaklara Erişim (Kütüphane ve Online İmkanlar)
Online Katalog Tarama
Kütüphane Katalogu
Atatürk Üniversitesi Kütüphanesi Katalogu
&
Ulusal Toplu Katalog (To-Kat)
Online Katalog Tarama
Online Katalog Tarama
2
Online Katalog Tarama
Online Katalog Tarama
Ulusal Toplu Katalog Tarama
Ulusal Toplu Katalog Tarama
http://www.toplukatalog.gov.tr
Tarama Operatörleri
Web de Tarama
Google & Akademik Google
3
Google
Google Arama Yardımı
Google Gelişmiş Tarama
Taramalarda dikkat edilecek hususlar
Anahtar kelime çok iyi seçilmelidir!
Örneğin Antalya hakkında bilgi edinmek için Akdeniz
kelimesini kullanarak tarama yapmak gereksizdir.
Taramalarda dikkat edilecek hususlar
Taramalarda kullanılacak anahtar kelimeler
seçilirken mümkün olduğunca yalın kelimeler
kullanılmalı, eklerden ve tam cümle ibarelerinden
kaçınılmalıdır!
Kurabiye nasıl yapılır? şeklindeki bir bilgiye erişmek
için, Kurabiye Tarif kelimeleri çok daha faydalıdır.
Taramalarda dikkat edilecek hususlar
Hedeflenen bilgiye en kestirme yoldan
ulaşmak için spesifik anahtar kelimeler
ilave edin.
ALKANLAR hakkında bir Power point sunusu
arıyoruz: ALKANLAR filetype:ppt
Word dosyası için, filetype:doc, Acrobat dosyası
için filetype:pdf, Excel için filetype:XLS ekleri
4
Taramalarda dikkat edilecek hususlar
Alternatif anahtar kelimeler de aranmalıdır.
Örneğin; Mersin hakkında bilgi elde etmek için
Mersin kelimesi ve İçel kelimesi
Taramalarda dikkat edilecek hususlar
İstenmeyen bilgileri arındırmak için
tarama motorunun özelliğine göre NOT
veya (-) terimlerini kullanılır.
Arıtma kelimesini taramak için ayrıca Saflaştırma
Örneğin; Yulaf içeren fakat üzüm içermeyen
kurabiye tariflerini bulmak için,
Web kelimesi için web kelimesinin yanında internet
tarif kurabiye yulaf –üzüm
anahtar kelimeleri ile tarama yapılır.
Google Gelişmiş Arama
Taramalarda dikkat edilecek hususlar
http://www.google.com.tr/advanced_search
Birden fazla kelimeyi yazıldığı biçimde taramak
için (exact phrase=tam ibare) kelimeler tırnak
içinde yazılmalıdır.
Örneğin; Örneğin Mustafa SÖZBİLİR diye tarama
yapılırsa, aynı zamanda Mustafa AYDIN…… Mehmet
SÖZBİLİR gibi alakasız bir ibarenin olduğu belge de
tarama sonuçlarında görüntülenir.
“Mustafa SÖZBİLİR” şeklinde bir ibare ise kesin sonuca
götürecektir
Google Books
http://books.google.com
Google Books
5
Erişim Abonelik Gerektirir
Erişim Adresi: http://apps.isiknowledge.com
Web of Science
WoS: Web of Science
Web of Science’ta Tarama
Kurallar ve Tarama İpuçları
Türkçe‘ye özgü karakterler
(ğ, ş, ç, ı, İ, ö, ü) yerine,
bunlara en yakın harf karakterleri
(g, s, c, i, I, o, u) kullanılmalıdır.
Web of Science’ta Tarama
Taramada büyük-küçük harf
duyarlılığı yoktur.
Yani DNA kelimesi,
DNA, dna, Dna, dNa şeklinde de
yazılarak taranabilir.
Web of Science’ta Tarama
Kelime ve kelime gruplarının çeşitli
varyasyonlarını kullanmak için wildcards (belirsiz
karakter, belirsiz harf) fonksiyonu kullanılabilir.
WOS’ta kullanılan wildcard karakterleri
şunlardır.
Asteriks (*) Karakteri
Soru işareti (?) Karakteri
Dolar ($) Karakteri
6
Web of Science’ta Tarama
Asteriks (*) Karakteri: Sıfırdan başlamak
üzere bir yada birden fazla karakteri temsil
eder.
Örneğin, enzym*: enzym, enzyme, enzymes,
enzymatic, enzymology vb kelimeleri de kapsar.
Sul*ur; sulfur ve sulphur vb kelimeleri de
kapsar.
Web of Science’ta Tarama
Web of Science’ta Tarama
Soru İşareti Karakteri (?): Tek bir
harf karakterini temsil eder. ?? iki
karakter, vb.
Örneğin, volcan? Volcany, volcane, volcano vb
kelimeleri kapsar.
wom?n: woman, women, womyn vb kelimeleri
kapsar.
Web of Science’ta Tarama
Dolar karakteri ($): Sıfır karakteri
veya tek bir harf karakterini temsil
eder.
Örneğin, vapo$r: vapor ve vapour kelimelerini
kapsar.
colo$r: color ve colour kelimelerini kapsar.
Tarama operatörleri
AND (ve) Fonksiyonu: Taranacak kelimeler
arasına AND (ve) yazılarak her iki kelimeyi
beraber ihtiva eden materyaller bulunabilir.
Taranacak iki kelime arasında bırakılan bir
boşluk ta aynı anlama gelir.
Örnek
Chemistry AND Education (=Chemistry
Education) (Bu kelimelerin her ikisinin de geçtiği
kaynakları gösterir).
Tarama operatörleri
OR (veya) Fonksiyonu: Kelimeler arasına OR
(veya) yazılarak anahtar kelimelerden birinin
yâda her ikisinin geçtiği kaynaklar bulunur.
Örnek
Chemistry OR Education (Anahtar kelimelerden
herhangi birinin ya da her ikisinin geçtiği
kaynakları gösterir).
7
Web of Science’ta Tarama
Tırnak (“ “) Fonksiyonu: Taranan kelimeler
tırnak (“ “) içine yazılarak exact phrase (tam ibare
ya da deyim) taraması yapılabilir.
Bu işlevin AND fonksiyonu ile yapılan taramadan
şöyle bir farkı vardır. AND ile yapılan taramada
kelimelerin yazıldığı sırada bulunması veya ardı
ardına yer alması gerekmez. Taranan kelimelerin
ilgili dokümanın herhangi bir yerinde olması
yeterlidir. Oysa “tırnak içinde” yapılan bir taramada,
taranan kelime grubunun yazıldığı biçimde bilgi
kaynağında olması gerekir.
Web of Science’ta Tarama
SAME (Aynı) Fonksiyonu: Same fonksiyonu aynı birim
içindeki ilgili kelime gruplarını tarar.
Mesela carbon AND monoxide diye tarama yapılınca,
aynı makalenin özet kısmında carbon, anahtar kelimeler
veya makale başlığında monoxide geçiyorsa, bu kaynak
tarama sonuçlarında listelenir.
Web of Science’ta Tarama
NOT (Hariç) Fonksiyonu: Web of
Science’ta tarama yapılırken, taramada hariç
tutulacak kelimeler NOT ile elimine edilir.
Örnek: Carbon NOT monoxide (Monoxide
kelimesinin geçmediği, carbon terimini ihtiva
eden kaynaklar bulunur).
Web of Science’ta Tarama
Parantez ( ) Fonksiyonu: Bir kelime yada
kelime grubunu diğer bir kelime grubu ile
kombinasyonunu sağlamak için kullanılan bir
araçtır.
Eğer carbon SAME monoxide diye tarama yapılırsa her
iki kelime aynı birimde ise (örneğin başlıkta (TITLE), veya
özette (ABSTRACT, SYNOPSIS, SUMMARY) veya anahtar
kelimelerde (KEY WORDS) tarama sonucu olarak listelenir.
Web of Science’ta Tarama
Web of Science’ta Tarama
Eşanlamlılar veya Farklı Yazım Stilleri: Eş
anlamlı olabilecek kelimeler, bunların alabilecekleri
muhtemel ekler, kelimelerin bitişik ya da ayrık
yazılabilmeleri vb durumlar asteriks ve OR
operatörleri ile kolaylıkla taranabilir.
Noktalama İşareti Taşıyan Terimleri Tarama: Her ne
kadar tarama sonuçlarında gösterilseler de, noktalama
işaretleri bazen WOS’ta boşluk olarak bazen de bitişik
olarak değerlendirilir. Bu durumda alternatif olarak hem
noktalama işaretini taşıyan hem de taşımayan anahtar
kelime ile tarama yapmada fayda vardır
Örnek: honey bee* OR honeybee* OR apis
mellif*
Örneğin X-Ray kelimesini taramak için
xray OR x ray OR x-ray
8
Web of Science’ta Tarama
Eski Yunan Harflerini İçeren Terimleri Tarama:
Taramalarda Yunan harflerinin İngilizce okunuşları
kullanılır.
Örnek: β-carotene kelimesi,
beta carotene yazılarak taranırken
α,ω-bis(1,1-dimethylheptyl) kelime grubu taranırken
alpha omega bis 1 1 dimethylheptyl
anahtar kelimesi girilir.
Web of Science’ta Tarama
Author Search (Yazar Taraması): General Search bölümünde
yapılan tarama fonksiyonlarından biri de yazar taramasıdır. TOPIC
Search bölümünde anlatılan bütün temel özellikler bu bölüm için de
geçerlidir. SAME hariç diğer arama operatörleri ve Wildcard’lar
kullanılabilir. Yazarın adından yazarın atıf indeksine giren makaleleri
bulunur.
 Yazarın soyadı ve adının ilk harfi ile anahtar kelime girilir.
Örneğin Mustafa SÖZBİLİR için, SOZBILIR M
Eğer yazar iki isimli ise, ilk harfler bitişik girilerek tarama yapılır.
Örneğin; Mehmet Emin Şengül için, Sengul ME
Scopus Ana Ekran
SCOPUS
Elsevier
Scopus Tarama Ayarları
Scopus Sonuç
9
Scopus Tarama Sonuç ve Makale
ERIC
Education Resources Information Center
ERIC (Education Resources Information Center)
http://www.eric.ed.gov
ERIC Thesaurus Search
ERIC Collection Search
ERIC Thesaurus Search
10
BEI-British Education Index
http://www.leeds.ac.uk/bei/index.html
British Education Index
BEI-British Education Index
BEI-British Education Index
DOAJ
http://www.doaj.org
DOAJ
Directory of Open Access Journals
11
DOAJ Makale Tarama Arayüzü
DOAJ Makale Tarama Arayüzü
DOAJ Makale Tarama Arayüzü
ULAKBİM
Ulusal Veri Tabanları
ULAKBİM Ulusal Veri Tabanları
Veri Tabanları Seçimi
http://uvt.ulakbim.gov.tr
12
Basit Arama Arayüzü
Basit Arama Arayüzü
Basit Arama Sonuç Sayfası
Ayrıntılı Kayıt Sayfası
Yayının Kendisi
Türk Eğitim İndeksi
13
Türk Eğitim İndeksi
Türk Eğitim İndeksi
Erişim: http://turkegitimindeksi.com/Default.aspx
Türk Eğitim İndeksi
Türk Eğitim İndeksi
Türk Eğitim İndeksi
Tezlere Erişim
YÖK Ulusal Tez Merkezi
ProQuest Dissertations
14
YÖK Ulusal Tez Merkezi
YÖK Ulusal Tez Merkezi
Tez Merkezinde Basit Tarama
Basit Tarama Sonuç Sayfası
Ayrıntılı Tarama
ProQuest Dissertations
15
ProQuest Dissertations
ProQuest Dissertations
ProQuest Dissertations
Bilgi Kaynağını Temin
Etme
Doğrudan erişim (Kütüphane, Dergi vb.)
Online erişim
Yazar ya da eser sahibi aracılığıyla erişim
Belge sağlama servisleri aracılığıyla erişim
Bilgi Kaynağına Online Erişim
Bilgi Kaynağına Online Erişim
16
Bilgi Kaynağına Online Erişim
Bilgi Kaynağına Online Erişim
Bilgi Kaynağına Online Erişim
Bilgi Kaynağına Online Erişim
Teşekkür
Bu sunuda bazı slaytlar Prof. Dr. Arif DAŞTAN
tarafından hazırlanan “Web of Science” ve Doç.
Dr. Çoşkun Polat tarafından hazırlanan “Bilimsel
Bilgiye Erişim” adlı sunularından alınmıştır.
Meslektaşlarımıza teşekkür ederiz.
17