HUGO (Hızlı Uygulama Geliştirme Ortamı)

Transkript

Hızlı, kolay, sağlam, güvenli ve kullanıcı dostu veritabanı uygulamaları geliştirmek amacı ile oluşturuldu.
1. Teknik Bilgiler
 Geliştirme Ortamı olarak Visual Studio 2010 kullanılmıştır
 Geliştirme Dili C#’dır
 DevExpress Enterprise Bileşen Kütüphanesini kullanmıştır.
 Uygulama Geliştirme / Tasarlama Ortamı : Project Designer
o Aynı anda birden fazla kullanıcının uygulama geliştirmesine uygundur.
 Açık kaynak kodludur
 Kodlar dünya standartları kullanılarak geliştirilmiştir ve optimize edilmiştir.
 32 bit ve 64 bit Windows ve Web uygulamaları geliştirmek için uygundur.
 2006 yılından bu yana geliştirilmeye devam etmektedir.
2. Proje Tasarımcısı (Project Designer)
2.1. Projeler
Uygulama geliştirme ortamında geliştirilecek olan projeye dair ayarların yapıldığı yerdir.
1
2.1.1. Script Dili
 Proje tasarımı yaparken hangi script dilinde uygulama geliştirileceği belirlenebilir.
Desteklenen Script Dilleri:
 C#
 Vb.NET
 Java Script
2.1.2. Veritabanları
Proje tasarlanırken proje içerisinde birden fazla veritabanı kullanılabilir. Bu veritabanlarının tanımı buradan
yapılır.
 Desteklenen Veritabanı Türleri:
 Microsoft SQL Server
 MySQL
 Microsoft Access
 Oracle (Yakında)
 Foreign Key’ lerin kullanılabilirliği buradan belirlenir.
2.1.3. Desteklenen Kültürler (Diller)
 Türkçe
 İngilizce
 Almanca
 Fransızca vs.
2
2.1.4. Güvenlik
 Haklar : Nerelerde yetkilendirme yapılacağı, “Audit Logging” işleminin yapılıp yapılmayacağı vb.
ayarlar buradan yapılır.

Yetki Öndeğerleri
3
2.1.5. Pencere
Proje içerisinde pencerelerin nasıl davranacağı buradan belirlenir. Örneğin; pencere
pozisyonları kayıt edilsin ve yüklensin fakat pencere boyutları her zaman aynı kalsın gibi.
2.1.6. Pencere Tasarımı
Pencere tasarımı esnasında kullanılacak ayarlar buradan proje bazlı olarak belirlenir.
2.2. Kütüphaneler
Script’in yeterli olmadığı noktalarda, tasarlanan uygulamanın heryerine kod ile müdahale etmek
mümkündür. Bunu yapabilmek için derlenmiş kodların olduğu DLL dosyalarını sisteme kütüphane olarak
tanımlamak gerekir.
2.3. Komutlar
Komutları tanımlamak amacı ile kullanılan bölümdür. Örneğin; bir düğmeye basıldığında bir web
servisindeki bir metodu çağırıp, dönen değeri kullanıcıya mesaj ile göstermek istediğimizde, bunun için bir
komut yazmamız ve bu komutu düğmeye bağlamamız gerekir.
4
2.4. Tablolar
Veritabanındaki tabloların tanımlanması amacı ile kullanılır.
2.4.1. Alanlar
 Desteklenen Veri Tipleri:
Text, Byte, Short, Int, Long, Float, Double, Decimal, Currency, Date, Time, DateTime, Bool,
Memo, Image, Binary, Guid
 Alanlara hem veritabanı seviyesinde hem de yazılım seviyesinde “Öndeğer / Varsayılan
Değer” verilebilir.
 “Görsel / Sanal” alanlar tanımlanabilir. Bu tür alanlar fiziksel olarak veritabanında yer işgal
etmezler fakat kullanılacağı zaman hesaplanırlar veya ilişkili bir tablodan, görünümden vs.
gelirler.
 Alanın değeri belli bir hesaplama neticesinde oluşabilir. Bunun için alana ifade / script (C#,
Vb.NET, Java Script) yazmak gerekir.
 Alanın değeri veritabanı seviyesinde hesaplanarak da getirilebilr. Bunun için “Sql İfadesi”
(SQL) yazmak gerekir.
5






Script yazılarak alanların pencereler üzerinde koşula bağlı “Görünür”, “Yalnızca Okunabilir”,
“Boş Geçilemez”, “Sınırlı” yapılması sağlanabilir.
Alana bir “Kurallı İfade / Regular Expression” bağlanıp o kurallar çerçevesinde veri girişi
yapılması sağlanabilir.
Maske verilebilir. (Telefon, Faks vb. Veri girişleri için.)
Alanlar görünüm biçimi verilebilir. (Bold, Italik, Courier, Sarı Zemin vs.)
Alanın pencere üzerinde veya kayıt listelerinde (Izgaralarda) görüntülenirken ne türde bir
editör ile görüntüleneceği belirlenebilir. Örneğin; Boolean türündeki bir alan pencerede
görüntülenirken CheckBox yerine “Evet, Hayır” değerleri içeren bir ComboBox atanabilir.
Alanın pencerede veya kayıt listelerinde (Izgaralarda) görüntülenirken hangi renk ve font ile
görüntüleneceği belirlenebilir.
6
2.4.2. Alan Grupları
Tablo içindeki alanları özelliklerine göre kategorize edip burada belirlemiş olduğunuz grupları
atayabilirsiniz. Yaptığınız gruplamaya göre gruplanmış alanları pencerelerde ve kayıt listelerinde
(Izgaralarda) otomatik olarak gruplanmış şekilde gösterebilirsiniz.
2.4.3. İndeksler
Tabloların fiziksel olarak indekslenmesi için kullanılır. Sınırsız sayıda indeks oluşturabilirsiniz.
Desteklenen indeks türleri; Primary Key, Unique Index, Unique Constraint, Index, Virtual Unique
Index, Clustered Index. Oluşturulan unique indekslere göre, sistem tabloya mükerrer kayıt girişi
yapılmak istendiğinde otomatik olarak uyarı verir.
7
2.4.4. Tetikler (Triggers)
Her tablo için sınırsız sayıda trigger tanımlanabilir.
2.4.5. Sıralanmış Alanlar
Veritabanından tabloya ait veriler çekilirken default olarak hangi alanlara göre sıralanarak çekileceği
buradan belirlenir.
2.4.6. Üst Tablo Bağlantıları
Hiyerarşik (Master / Detail) olarak tabloların birbirleri ile olan ilişkilerini belirlemek amacı ile
kullanılır. Örneğin; Bir cari hesabın birden fazla adresi olabilir. “Cari Hesaplar” ve “Cari Hesap
Adresleri” tablomuz olduğunu varsayalım. “Cari Hesap Adresleri” tablomuzun üst tablosu “Cari
Hesaplar” tablosu olsun ve aralarındaki ilişki de iki tabloda da var olan “Cari Hesap ID” alanı
üzerinden yapılsın. Bu durumu HUGO üzerinde tanımlamak için “Üst Tablo Bağlantıları” kullanılır.
2.4.7. Nesne Bağlantıları
İlişkisel veritabanı (Relational Database) yapısını tanımlamak amacı ile kullanılan yapıdır. Başka bir
tablo, görünüm, yönetilmiş görünüm vs. arasında bağlantı kurup, bu bağlantılara ait ForeignKey’leri
tanımlayabilirsiniz. Örneğin; Faturada kullanılacak malzemeleri seçebilmek için “Fatura
Malzemeleri” ve “Malzemeler” tablosu arasında ilişki kurma işini bu yapı sağlar. Bu sayede
“Malzeme ID” alanı üzerinden “Malzeme Adı” alanı görüntülerinir ve malzeme seçimi de yine bu
yapı üzerinden sağlanır.
8
2.4.8. Kayıt Güncellemeleri
Tabloya eklenmiş bir kaydı başka bir tabloya daha eklemek veya tablodaki bir alanın değerini başka
bir tabloya daha yansıtmak için kullanılan yapıdır. Örneğin; “Cari Hesap Fişi” kestiğinizde “Cari
Hesaplar” tablosundaki “Borç” ve “Alacak” alanlarını güncellemek için bu yapı kullanılır. Aynı şekilde
bir “Cari Hesap Fişi” kesildiğinde “Cari Hesap Hareketleri” tablosuna yeni bir kayıt eklemek için de
bu yapı kullanılır.
2.4.9. Gruplanmış Alanlar
Kayıtlar listelenirken, ızgaralarda gruplanmış bir şekilde görünmesini sağlamak amacı ile kullanılır.
9
2.4.10. İfadeler (C#, Vb.NET, JavaScript)
Tabloya kayıt eklenirken, güncellenirken ve silinirken yapılmak istenen kontrollere ait scriptler
buradan tanımlanır. Örneğin; Kayıt edilmiş bir sözleşme silinmek isteniyor. Normalde silme işlemi
olmamalı fakat olduğunu varsayalım. Silinmek istendiğinde “İmzalandı” alanının değeri “Evet” ise
“İmzalanmış sözleşmeler silinemez !” uyarısının verilip işleme devam etmesinin engellenmesi
istendiğinde bu yapının kullanılması gerekiyor. Uygulamanın herhangi bir yerinde silme işlemi
yapılmak istendiğinde sistem her seferinde kontrol edecek ve silinmesine izin vermeyecektir.
2.4.11. SQL Göster
Tasarlanmış olan tablonun SQL’ini göstermek için kullanılır. SQL’in oluşturulması için SQL yazılmaz.
Sistem tasarıma göre en optimize SQL’i kullanılacağı zaman kendisi oluşturur.
10
2.4.12. Scriptleri Göster
Tablo içinde yazılmış olan scriptlerin bütününü bir arada gösterir.
11
2.5. Görünümler (Views)
Veritabanında görünüm(View) oluşturmak amacı ile kullanılır. Görünüme ait SQL komutu buraya yazılır.
o Alanlar
Görünüme ait veriler çekildiğinde görüntülenecek alanlar ve alanlara ait görsel ayarlar
buradan tanımlanır.
o Alan Grupları
Alanların kayıt listelerinde kategorize edilmiş şekilde görünmesini sağlamak amacı ile
kullanılır.
o Sıralanmış Alanlar
Görünüm verilerinin hangi alanlara göre sıralanmış olarak getirileceği buradan belirlenir.
o Gruplanmış Alanlar
Kayıtlar listelenirken, ızgaralarda gruplanmış bir şekilde görünmesini sağlamak amacı ile
kullanılır.
2.6. Yönetilmiş Görünümler
12
SQL yazmadan görünüm (View) tanımlamak amacı ile kullanılır. Veritabanı bağımsız olarak bir tasarım
ekranı kullanılarak tanımlanır. Bu sayede projede ileriki zamanlarda farklı veritabanı kullanım ihtiyacı
doğduğunda hiçbir değişiklik yapmaya gerek kalmadan kullanılabilir.
o Alanlar
Görünümde kullanılacak alanların ve alanlara ait görsel ayarların tanımlandığı yerdir.
o Alan Grupları
kullanılır.
o Sıralanmış Alanlar
Görünüm verilerinin hangi alanlara göre sıralanmış olarak getirileceği buradan belirlenir.
kullanılır.
o Nesne Bağlantıları
Başka bir tablo, görünüm, yönetilmiş görünüm vs. arasında bağlantı kurmak amacı ile
kullanılan yapıdır.
13
2.7. Yönetilmemiş Görünümler
SQL yazılarak oluşturulan görünümlerdir. Veritabanı üzerinde görünüm(View) olarak oluşturulmazlar.
Gerektiğinde SQL komutu olarak çağırılırlar. Parametrik çağırımlar mümkündür.
o Alanlar
Görünümde kullanılacak alanların ve alanlara ait görsel ayarların tanımlandığı yerdir.
o Alan Grupları
kullanılır.
o Parametreler
Görünüm içinde kullanılan parametrelerin tanımlandığı yerdir.
kullanılır.
14
2.8. Metodlar (Stored Procedures / Functions)
Veritabanında “Stored Procedure / Function” oluşturmak amacı ile kullanılan bölümdür.
o Alanlar
Eğer metoddan bir tablo dönüyor ise kullanılan alanların ve alanlara ait görsel ayarların
tanımlandığı yerdir. Tanımlanması mecburi değildir.
o Alan Grupları
kullanılır.
o Parametreler
Metod içinde kullanılan parametrelerin tanımlandığı yerdir.
kullanılır.
15
2.9. Bölümler
Projenin “İş Mantığı / Business Logic ” tasarımının yapıldığı yerdir. Veri manipülasyonu (Kayıt Ekleme /
Kayıt Değiştirme / Kayıt Silme) da burada tanımlanan bölümler üzerinden yapılır. Tablolar arasında çok
kolay bir şekilde sonsuz seviyeli “Master / Detail“ tanımı yapabilirsiniz ve sistem sizin yapmış olduğunuz bu
tanıma göre çalışır.
2.9.1. Tablolar
Bölümde kullanılacak tablolar daha önceden tanımlanmış olan tablolar arasından seçilerek burada
tanımlanır. Birden fazla tablodan oluşan bir bölüm yapılmak istendiğinde tablolar arasındaki
hiyerarşik ilişki (Master / Detail) buradan tanımlanır.
 Alanlar
Seçilmiş olan tablolara ait alanlarda bölüm bazlı olarak görsel değişiklikler yapılmak
istendiğinde buradan yapılabilir. Burada fiziksel olarak yeni bir alan tanımlanamaz
fakat görsel alan tanımlanabilir. Eğer seçilen tablodaki alanlar hiçbir değişiklik
yapılmadan kullanılacaksa alan eklenmez.
 Sıralanmış Alanlar
Tablodaki alanların hangi sıra ile görüntüleneceğini belirtir. Eğer hiçbir alan
seçilmezse gerçek tablodaki sıralama ile çalışır.
16






Üst Tablo Bağlantıları
Bölüm içindeki tablolar arasında Master / Detail yapısını oluşturmak amacı ile
kullanılır.
Nesne Bağlantıları
Tablodaki gibi nesne bağlantısı tanımlamak amacı ile kullanılır. İstenirse tabloda
yapılmış nesne bağlantılarına ek bağlantılar yapılır, istenirse de gerçek tablodaki
bağlantılar iptal edilip tümü buradan yeniden tanımlanır.
Kayıt Güncellemeleri
Tablodaki gibi kayıt güncellemesi tanımlamak amacı ile kullanılır. İstenirse tabloda
yapılmış kayıt güncellemelerine ek güncellemeler yapılır, istenirse de gerçek
tablodaki kayıt güncellemeleri iptal edilip tümü buradan yeniden tanımlanır.
Alan Özetleri (Field Summaries)
Detay tablosundaki alanı, master tablosundaki alana özetlemek amacı ile kullanılır.
Örneğin; “Fatura Malzemeleri“ tablosundaki “Tutar” alanının tüm satırlardaki
toplam değerini “Faturalar” tablosundaki “Toplam Tutar” alanına aktarmak
istediğimizde bu yapı kullanılır.
Yapılabilecek özetleme (Summary) işlemleri şunlardır.
o Toplam (Sum)
o En Küçük (Min)
o En Büyük (Max)
o Adet (Count)
o Ortalama (Average)
İfadeler
Gerçek tablodaki ifadelere ek ifadeler eklemek amacı ile kullanılır. Gerçek tablodaki
ifadeler gibi çalışır.
Gruplanmış Alanlar
Kayıtlar listelenirken, ızgaralarda gruplanmış bir şekilde görünmesini sağlamak
amacı ile kullanılır.
17
2.9.2. Pencereler
Verilerin görüntülendiği / değiştirildiği pencereler tasarım aracı ile burada tasarlanır. Pencere
üzerindeki nesnelere script yazılabilir. Örneğin koşula bağlı olarak pencere üzerindeki bir kontrolün
gizlenmesi, pasif olması veya başlığının değiştirilmesi sağlanabilir.
18
19

Araç Çubukları
Pencere üzerinde kullanılacak araç çubuklarının tanımlandığı yerdir.
 Alt Pencereler
Bir pencere başka bir pencerenin içerisinde görüntülenenir. Bu şekilde o pencere
sanki o pencerenin bir parçasıymış gibi görüntülenir. Bu sayede bir pencere
tasarımı, birden fazla noktada tekrar tasarlamaya gerek duymadan kullanılabilir.
 Düğmeler
Pencere üzerinde kullanılacak düğmeler buradan tanımlanır.
 Resimler
Pencere üzerinde kullanılacak resimler buradan tanımlanır.
 Menü ve Araç Çubuğu Parçaları
Pencerenin standart menü ve araç çubuklarında görüntülenecek veya gizlenecek
elemanlar buradan belirlenir.
2.9.3. Komutlar
Çoğu zaman bölüm içerisinde o bölüme özel işlerin yapılması gerekir. Örneğin; bir düğmeye
basıldığında ekrana girilen bir “TC Kimlik No” alanının “Mernis” üzerinden sorgulanması gerekiyor.
Bunun için bu işlemi yapan bir kod yazılmalı ve bu kodun bölüm içerisinden kullanılabilir hale
gelebilmesi için de bir komutun tanımlanması gerekiyor. Daha sonra oluşturulan bu komut,
düğmeye, menüye, araç çubuğuna vs. bağlanıp istenildiği zaman kullanılabilir.
20
2.10.
Sabitler (Enums)
Sabit değerlerin tanımlandığı bölümdür. Örneğin; Sadece “Evet” ve “Hayır” değerlerini içeren bir
ComboBox veya RadioGroup oluşturmak istediğinizde, “Evet” ve “Hayır” değerlerini içeren bir sabit
tanımlarsınız ve bu sabiti o ComboBox veya RadioGroup’un bağlı olduğu alana bağlarsınız.
2.11.
Karakter Setleri
Hatalı veri girişini engellemek amacı bazı alanlara veri girişi yaparken sadece belli karakterlerin
girişine izin verilmesine ihtiyacınız olabilir. Bu durumlarda girilmesine izin verdiğiniz veya
girilmesine izin vermediğiniz karakterleri buradan tanımlarsınız ve bu tanımı ihtiyaç duyduğunuz
alana bağlarsınız.
21
2.12.
2.13.
2.14.
Resimler
Proje içerisinde kullanılacak resimlerin tanımlandığı yerdir.
Görünüm Biçimleri
Alanlara bağlı editörlerin görünüm biçimlerini belirlemek amacı ile kullanılan bölümdür.
Kurallı İfadeler (Regular Expressions)
Alanlara bağlanan kurallı ifadelerin tanımlandığı yerdir.
22
2.15.
Raporlar
Raporları tasarlamak amacı ile kullanılan bölümdür.
23
2.16.
2.17.
2.18.
Erişim Ağaçları
Tanımlanan bölümlerin, komutların vs. çağırılabilmesi için menü ve araç çubuklarında kullanılmak
üzere hiyerarşik tasarımın yapıldığı yerdir.
Araç Çubukları
Kullanılacak erişim ağacı seçilerek araç çubuğu tanımının yapıldığı yerdir.
Editörler
Bazı özel veri girişleri için özel editörler tanımlayıp bunları istenilen alanlara bağlamak mümkündür.
Örneğin; IP adresi girişinin yapılabildiği editör özel bir editördür. Bu editör kod yazılarak oluşturulur
ve editörler kısmında projeye tanıtılır ve istenilen alanda kullanılmak üzere alanın özellikleri
içerisinden seçilir.
24
2.19.
Güvenlik
Proje içerisindeki tüm tanımlamalara erişim yetkisi verilebilir. Örneğin; Bölüm, Bölüm Penceresi,
Bölüm Komutu, vs. Yazılım mimarisinde bir standart olarak kullanılan “Kullanıcı / Grup” yapısı
üzerine kurulmuştur ve en detaylı yetkilendirmeleri dahi yapmanıza olanak verir. Kullanıcının
bölüm içerisindeki hangi tablolarda değişiklik yapma yetkisinin olduğu, hangi alanları görebildiği,
hangi kayıtları inceleyebildiği vs. buradan tanımlanır.
2.19.1. Kullanıcılar
 Gruplar
 Roller
25
2.19.2. Kullanıcı Grupları
 Kullanıcılar
 Gruplar
 Roller
 Komut Yetkileri
 Rapor Yetkileri
 Bölüm Yetkileri
 Tablo Yetkileri
o Alan Yetkileri
 Pencere Yetkileri
o Düğme Yetkileri
 Komut Yetkileri
 Veri Nesne Yetkileri
 Tablo Yetkileri
o Alan Yetkileri
 Görünüm Yetkileri
o Alan Yetkileri
 Yönetilmiş Görünüm Yetkileri
o Alan Yetkileri
 Yönetilmemiş Görünüm Yetkileri
o Alan Yetkileri
 Metod Yetkileri
o Alan Yetkileri
26
o Roller
o Hak Bağımlılıkları
2.19.3. Aktif Kullanıcılar
Sistemde aktif olarak çalışmakta olan kullanıcıların ve hangi bölümleri kullanmakta olduklarının
görüntülendiği bölümdür. Aktif kullanıcı istenirse sistemden atılabilir. Tüm tanımlanan projelerde
bu özellik aktif hale getirilebilir.
2.20.
Firmalar / Dönemler
Bazı veritabanı uygulamalarında firma ve dönem bazlı olarak verilerin ayrı tutulması gerekebilir. Bu
durumları yönetmek amacı ile firmalar ve dönemler tanımlanabilir ve veriler firma ve dönem bazlı
olarak ayrılabilir.
27
2.21.
Denetim Verileri (Audit Datas)
Kullanıcıların yapmakta olduğu tüm işlemler loglanmaktadır. İstenirse kullanıcının yapmış olduğu
tüm işlemler buradan incelenebilir. Kullanıcının yapmış olduğu hatalar da buradan geri alınabilir.
Örneğin; bir kullanıcı hata sonucu bir kayıtı sildi veya değiştirdi. Kayıta ait önceki değere buradan
ulaşıp kayıtı tekrar eski haline getirmek mümkündür.
28
2.22.
İşlemler
2.22.1. Veritabanı Oluştur
Proje içerisinde tanımlanmış olan veritabanının oluşturulması için kullanılır.
29
2.22.2. Veritabanı Şemasını Eşle
Daha önceden oluşturulmuş olan veritabanında yapılan değişiklikleri fiziksel olarak
veritabanına yansıtmak için kullanılan bölümdür.
30
31
2.22.3. Sql Çalıştır
Veritabanına ait araçları kullanmadan SQL işlemlerinin yapılabilmesi amacı ile kullanılan bölümdür.
32
2.22.4. Veritabanı Şemasını İçeri Aktar
“Project Designer” içerisinde tanımlanmamış olan bir veritabanını, bir veritabanı tanımı olarak
projenin içerisinde alınabilir.
33

HUGO (Hızlı Uygulama Geliştirme Ortamı)

Transkript

Benzer belgeler

Yeni Nesil Sohbet Ortamı "Appear.in"

İnternette Görgü Kuralları - Your Pocket Library

Proticaret E-Ticaret Yazılımı Kurulum Dokümanı

sap portal d 2. sap p hatırlatmalar