BOYLAR - Strateji

IRAK TÜRKLERİNDE TANILAN OYMAKLAR - BOYLAR - AİLELER
Analiz
YAZAN: SADUN KÖPRÜLÜ
Irak Türklerinin Milli mücadelesi, tarih boyunca başlayarak, Irak devletini hüküm
eden tüm diktatörler, düşmanlar tarafından, her zaman hakları yenilerek çiğnemiştir.
Tarihleri eski çağlara bağlanan Irak Türkleri, Irak’ın kuruluşundan önce, bu topraklar
kendi ana toprakları olarak, buralarda Atabeyler, Devletler, İmparatorlar kurarak,
bütün milletler tarafından tanınmışlardır.
Nüfusları dört milyon üstünde olmakla, tek mücadeleleri siyasi, ana kültürel, idari
başka milletler gibi, meşru haklarına kavuşmaktır, önceden, Saddam Rejimi
Araplaştırma, bugünde Kürtler tarafından Kürtleşme politikasına karşı durarak,
yüzlerce aydın, insanlarını, liderlerini demokrasiye karşı şehit vermişlerdir.
Bugünde Türkmenelinde uygulanmakta olan, yanlış politikalar, Irak Türklerinin
haklarını yok saymaktadır.
Bu gün önceden olduğu gibi, Kerkük, Musul, Diyaya ve tüm Türkmen bölgelerinde,
köylerinde, ilçelerinde milletimize karşı, Amerika, İngiliz, İsrail tüm müttefik güçler
tarafından, asimilasyon yok sayma, yok etme, hiç sayma politika sürmektedir.
Irak Türkleri Irak’ın kuruluşunda, yapımında var oluşunda, çok önemli yerlerde tüm
alanlarda, binlerce yıllar önce, Irak devletini hüküm ederek, Türk devleti bu
topraklarda kurmuşlardır, artık bugün demokrasi geldi, tüm kıyıcı cellât dikta
rejimlerden kurtarmalıyız ve dünyaya ışık tutan Irak Türklerinin ne oldukları
bildirmeliyiz.
Bir göz atmış olursak, birçok Arap ve Kürt oymakları boyları, aileleri aslıda tarih
boyunca, Irak Türklerinden olmalarına rağmen, bugün kendilerini unutarak
Araplaşarak, Kürtleşerek görünmektedirler.
Bir bölüm Araplaşan, tanılan Türk oymaklarından, aile uyruklarından, Bayat, Çadırcı,
Deveci, Karakol, Karağol( Karakol), Defterdar, Paçacı, Haydari Şahlı, Nakip, Çelebi ve
en çok Bağdat’ta yaşayan Aile, oymaklar, boylar Türk’tür.
Bunun yanında bugün kendilerini zorla Kürt sayan, Bacalan, Davudi, Talabani,
Berzanci’nin bir bölümü, Zengene, Caf, Doski, Baranı, Şebek, Pervari, Dizeyi, Herki,
Gemgin, Soranı, Kakai, Baban, Köy Sancak, Taktak aşiretlerinin bölgeyle birlikte Türk
olduğu öne sürülmektedir.
Irak’ın kuzeyi bulunan birçok aile, oymaklar eskiden hep Türkmen oymaklarındır.
Kürt Arapların yanında, bugünde Kutsal İslam dinine girmeyin çok sayıda Türkçü
Türkmen Kale gâvurları, Türkmen Hıristiyanlar dünyanın her yerinde
bulunmaktadırlar. Şamas, Kelebit, İshak, Hürmüz, Şahbaz, Mikail, Kaymaz.
Ve başkaları.
Irak Türkleri Irak, Dünya, İslam, Arap âlemine uygarlığına, kültürüne çok hizmetler
vererek, sunarak bilgi kültür alanında, çok sayıda tanılan bilginler yetirmişlerdir,
bunlardan Farabi, Beyruni, İbin Sina, Tabari, Selahattin Ayubi, Muzaffer gök Börü,
Rahisi, Mahmut Zengi, İbin Kotayba, El Zehabı, El Safidi, Bilgin Taçettin Türkmen’i,
Şeh Mehmet Abda Mısırlı, Sibit Cüzi, Mukaddesi, Fuzuli, Nesimi, Ahmet Şavkı, Hicri
Dede, Ömer Ali, Mustafa Cevat, Buharı ve çok sayıda liderler büyük devlet adamları,
siyasetçiler, Din adamları, Ses sanatkârı, şiarlar, Edebiyatçılar büyük Türk milleti
yetirmiştir.
Irak Türklerin büyük adamları, şahsiyatları, yazar şairleri ile iftihar ederek, çok
sayıda bilgin, şairler dünyaca tanınmıştır, bunlarda Fuzuli, Nesimi, Ahdi, Ruhi, Nevres
kedim, Garibi, Hâlız, Safı, Şeyh Rıza, Faiz, Kabil, Haşim Nehit, Ahmet Şavkı, Hicri
Dede ve başkaları,
Irak Türkleri olarak, başka milletlerin kültürüne, diline hizmet destek vermişlerdir,
buda bir büyük iftihardır Türk milleti için.
Bugün en önemli çözüm Irak’ta doğrudan demokrasi uygulama, birde tüm Irak
milletlerinin haklarını eşit olarak tanımalı, birlikte idari ve siyasi olarak yönetmeli
Irak’ın dengesi olan Irak Türklerine her türlü hakları tanımak ve onlara Irak’ın
yönetmesinde yerler verilmelidir.
Saddam rejimi Arap olmayan tüm Irak halkını, özelikle Türkleri ezmek, yok etmek,
onları Irak haritasından silmeye çalışarak, başaramadı, çünkü nereye bakarsanız
Irak’ın genel olarak, oymakları aileleri hep Türk olduğu karşınıza çıkmıştır, Bugünde
Kürtlerde Dünya gücüyle, Saddam rejiminin politikası yolunda yürüyerek, Avrupa
batı müttefik güçlerden, karşılık güç alarak Türk bölgeleri Kerkük, Erbil, Musul,
Diyale, Vasit Celavla ve tüm Türk köylerinin, Kasaba, yerlerini Kürtleştirmeye
kalkarak, yerlerin bölgelerin adlarını Kürtçe’ye çevirmiştir, Saddam rejimi de Arapça
etmiştir.
Milletimize inanarak, tüm parti, kuruluşlarımızla, birlikte siyasi alanına katılarak,
milletimizin haklarını elde etmeye çalışarak, genel olarak tüm dünya ve Arap
dünyasına, istek milli ana tarihsel haklarımızı, bildirerek, tüm gücümüzle varlığımızı
kurmalıyız kendimizi tanıtmalıyız.
Bizim millet hiçbir zaman, bölücülük, ayrımcılık yapmadı, kendi toprağını, yurdunu,
yerini satmadı, Irak Türkleri Sünni, Şii, Kale gâvuru olarak, birbirine bağlıdırlar,
birbirlerine inanmaktadırlar.
Artık Irak’ın yürütmesine el birliği ile bizler tüm Irak Türkleri olarak, her alanda
Kerkük, Musul, Erbil, Diyala, Telafer, Tazehurmatu, Altunköprü, Tuzhurmatu, Kifri,
Mendili, Dakuk, Şehraban, Kızlarbat, Kümbetler, Hanekın, Kazaniya, Ömer manda,
Aziziye ve başka yerlerimizle çalışmalıyız, hakkımızı kanla almalıyız, birlik,
beraberlikle Irak’ın Türk olan yerlerini topraklarını yönetmeye katılmalıyız.
Irak Türkleri 35 yıldan beri, Saddam Baasçılar devrinde, Askeri, Bakanlık, idari,
önemli görevlerde bulunamadı, rejim hep onları yok etmeye çalıştı, dillerini
yasakladı, okullarını kaldırdı hiçbir milli, kültürel haklar tanımadı onlara.
Saddam rejim binlerce Türkmen lider, kültürlü bilgili insanları, idam ederek
hapishaneye attı. Saddam rejimi düştükten sonra yene haklarımız göz erdi edildi,
hiçbir haklar tanınmadı, en normal isteklerimiz, haklarımız gerçekleşmedi.
Geçici mecliste bize yer verilmedi. Bakanlık öteki ilgili devlet içinde, görevler bizlere
verilmedi, bu haksızlığa karşı, Irak Türklerinin milli mücadelesi sonsuza dek, devam
ederek, özveriliğe katılmakla, tüm istekleri elde edilmeye kanla, canla milli mücadele
davamız sürecektir.
Irak Türkleri 9- Nisan 2003 tarihinden, Saddam rejimi düştükten, hiçbir yakma
yandırma, öldürme yok etme, tapu nüfus, sayım daireleri çalmadılar talan etmediler,
buda gösteriyor ki, Türkler her bir bakımdan milletlerine topraklarına yerlerine
bağlıdırlar.
Irak Türkleri her zaman, olduğu gibi, Irak’ı bölme, parçalamaya kalkmadılar, teröre
karşı durdular, Irak’ın toprak bütünlüğünü, birliğini düşündüler, Türkler Mezhep, ırk
ayrımı yapmadılar, her zaman federasyona karşı olarak, Irak’ı bölme hıyanet
saymaktadırlar.
Irak Türkleri kuzeyde, orta, güneyde bile yaşamaktadırlar, çoğunluk olarak Kerkük,
Erbil, Diyala, Vasit, Bağdat, Musul, Hilla, Basra ve başka yerlerde yaşamaktadırlar.
Irak Türkleri, hiçbir Irak halkının hakları isteklerine karşı durmadı, Irak’ta
demokrasinin uygulanmasını bir an önce istemeye, çalışarak Türklerin tüm milli ana
haklarını, almaya partiler, kuruluşlar kurmaya, tüm düşmanlara, iki gönüllü, yüzlü
insanlara karşı vererek, her vatandaşın bir an önce demokrasi yolda, yasaya bağlı
olarak, adaletle, her insan haklarını almalıdır düşündüler.
Irak Türkleri vatanları, Irak’tan bir parça sayılarak, Türk topluluğundan olarak
devlete, hakka, yasaya, saygı göstermektedirler.
Kendi topraklarında, demokrasi altında yaşamayı isteyerek, tüm milli, kültürel barışçı
yollarla, hakların onlara tanımaları uğrunda, mücadele etmektedirler.
Irak Türkleri Irak’ın birliğine, demokrasi, çoğul parti, parlamantor sistemle, insan
haklarına saygı göstermekle, yasa uygulamasıyla, Mezhep, ırk, iklim, bölge ayrımı
olmadan, tüm milletlerin yerel özelliklerine önem vermekle, tüm Irak’ın bölgelerinde
gelirini, ekonomisini adil bir şekilde, paylaşmalı, ayrımlılık yapmadan.
Irak Türklerin tarihi, kültürü uygarlığı tüm dünya Türkleri ile birleşerek onlarla Din,
millet, ırk, kan, dil, uygarlık, tarih bağlığı bulunmaktadır.
Dünya Türkleri, Türkiye, Türkmenistan, Özbekistan, Azerbaycan, Tacikistan, Batı
Trakya, Bosna Hersek, Tataritan, Cenin, Colan, Heleb, Lazikiya, Gagavuz, Kızıl
deriler, Kosova, Çaçanistan, Tebriz, Güney, kuzey Azerbaycan, Erdebil, Kara bağ,
Kerkük, Erbil, Ankara, İstanbul, İskenderun, Adana köy, Filistin Türkleri, Sibirya,
Abaza, Kafkasya, Çin Türkleri, Avrupa Türkleri ile kan, ırk, din, bir kültür uygarlık
özel önemli ilişkileri bulunmaktadır, tüm dünya Türkleri arasında bir ayrım
bulunmamaktadır.
Buda Irak milletini ilgilendirmez, Dünya Türkleri tam olarak, 300 milyonun üstünde
olarak Irak’ın istikrarını toprak, millet birliğine, önem vermeleri saygı göstermeleri,
biricik görevlerindendir.
Irak Türkleri, tüm Türk dünyasından, bir parça olarak, Türkiye’de Irak’ın toprak,
millet bütünlüğüne önem vermektedir.
Dil birliği en önemli unsurdur. Türkler arasında hiç mezhep, şehir, köy ayrımı
olmayarak, Türkler hiçbir zaman ayrımcılık yapmadılar, onları mezhep ayırtmadı,
onlar tüm dünya Türklerinin bir parçasıdır, milli davaları için, her şeylerini verdiler
adadılar.
Irak Türkleri, Ural Altaylara bağlı olmakla, tüm Arap devletlerinin, dünyanın her
yerinde, köy, şehir ilçelerinde, tüm Irak’ın ve dünyanın her yerinde, toprağında,
Türkler bulunmaktadırlar.
Irak Türkleri arasında boy, oymaklar, aile sistemi sürerek Zaho, Telafer kuzeyi Bedre
Cesam Zarbatiye uzanarak, Türkler Zaho, Semil, Musul, Nebi Yunus, Devasa, Bab
Top, Sincar ilçesinde de Türkler yaşayarak, Türk Yezidi diye tanınmaktadırlar.
Türkler Hamdaniya ilçesi, Karakuş ilçesinde Bayat, Sarılıya, Şebek, Bacalan
oymakları yaşamaktadırlar.
Türkler karakol, Aziziye, Vasit orta kesimde, Irak’ın güneyi, Ayrıca Musul, Dohuk,
Erbil, Kerkük, Diyala, Bağdat, Basra, Nasırıya, Hilla Vasit, Ambar, İmara, Kut, Bedre
Cesam, etrafında, Bağdat’ta 900 bin Türk Azami ya, Sefine, Rağbet hatun, Veziriye,
İvaziye, Selman bek, Şaib, Baya, Kerede dâhil, Kazımıya, Tel Mehmet, Hey Muntasir,
Çadiriya ve Bağdat’ın başka yerlerinde yaşamaktadırlar.
Irak Türkleri, önceden Tasloca, Bazyan, Dergizin, Süleyman iyenin üçte biri Türk idi.
Şimdiye kadar çok sayıda Türkler, Köy sancak, Taktak, Ağcalar, Çimen, Şehrezor,
Kara İncir, Çamçamal da yaşamaktadır.
Irak’ın her bucağın de tanılan Türkmen oymakları, boyları, aileleri tanınmaktadır.
Bugün Bayat Oymakları, Boyları Irak’ın her yerinde ve Türkiye, Azerbaycan, birçok
yerlerde yaşamaktadırlar. Genellikle Türk şehri Kerkük, Musul, Diyala, Bağdat, Hilla,
Hamdaniya, Hanekın, Kızlarbat Dakuk, Karatepe, Altunköprü, Kara han ve ona bağlı
Topraklar, Türk Bayatların yaşamış oldukları köyler, şehirler, ilçelerden, Abut, Albu
hasan, Bastamlı, Çardağlı, çardaklı, Kara naz ve bir bölümleri Basra, Hilla, Karbala,
Necef, Bağdat ve başka yerlerde, 1957 Nüfusuna dayanarak, Bayat oymakları
Kerkük’te nüfusları 19/ 455 ayrıca 1990 yılında yalnız Kerkük şehrinde Bayat
oymaklarının nüfusu 300 bini bulmaktaydı.
Bayat oymaklarının, tanılan Türkmen oymakları ile bağlılıkları bu oymaklarla ilişkileri
olmuştur.
Pir Ahmetli, İzetdinlı, Allı ballı, Mahmutlu, Faris bekli, Alı Musalı, Abutlu, Zengülü,
Sayatlı, Karanazlı, Bir avcılı, Hasa darlı, Kalaylı, Kâhyalı, Keremli, Şuhurlu, Tezekli,
Kuşçulu, Kenneli, yaşamış oldukları köylerse Alı saray küçük ve büyük aşağı yukarı,
sıdık, sındık, Bastamlı, Pir Ahmet, Adud, Emirli, Sayat, küçük Dombalan dere, büyük
Dombalan dere, Albu hasan, Bir avcılı, hasa darlı, Yeşil Tepe, Kara naz, Zengülü,
Başa gelen, Çardağlı, taretli, Basas, Babalan, Bablan, yengice, Üç tepe, Kuşçu,
Delele, el boğmaz, Süleyman bek, ilancıya, yalancıya, Casım bek, Albu ganam.
Ayrıca Bayat Türkmenleri, Musul, Abaza, Basan, Kara yatağ, Selamiye, Şenif, Şirin
han, tez harap, Yarımca, buların tam bağlılığı Türkmen boyu, oymağı Oğuz ile birdir,
ve uzantıları Hamadan, Şehrezor ulaşarak, Aslan Türkmen’i ailesinden olarak, Emir
Kapçak ise, yuvaca beni, tat kızıl başlar Musul, Eymur, emirli, Kerkük, Tuzhurmatu,
bu oymaklarla tanınmaktadırlar, Beğdeli, Harben delo, Bayat, Iha adlu, kızık,
ucacorlu, koçlu, bicenek, döker, Kınık, Eymur, Bahadırlı, Kara koyunlu, ayrıca Bayat
bunlarla tanınmaktadır, bedeli, Salor, Tuzhurmatu, Şebekleri, Salğılar, Beğdeli,
Şılamlu, Reşidiye, Şirin han, Selamiye, Olalı, Uçuşlu, Kerkük’te ise Ceddu, Telafer de
ise bir nadir, çökçelu, Murat oğlu, Muradıya, Bayat abağı, Bacvanlu, Bacvan baç
alan, Diyala de ise. Kara ulus ilçesi kara boğa köyü ve tatarlar.
Salihı oymağına gelince Cemil çocuklarından olarak, Kerkük, Musul Diyala da beş köy
vardır, Salihli olarak Yağmur, Tatatrlu, habeb, Tatar, be beş kola ayrılmaktadır,
Yuva, Bekdıli, Görünür, Mavulu ayrıca Telafer de bulunmaktadır.
Sarılı oymağı ise, Sarılı Erbil, Musul, Kerkük’te Kakayı da onlardan bir parçadır, ayrıca
Sarılı Türk oymağı Türkiye, ve Azerbaycan da bulunmaktadır, Hıdır, Verdek, Şebek,
Kara tepede yaşamaktadırlar.
Bağdat’ta ise çok sayıda Türk oymakları, Aileleri, boyları yaşamaktadır, bunlardan
Yağcı, İzmirli, Urfalı, Bettül, Urfa evi, Zizalı, Erzurumlu, Tokatlı, Çadırlı, Defterdar,
Kelamcı, Kazançi, Paçacı, Kaymakçı, Eczanacı, Sabuncu, Arzuhalci, Silahtar,
Bayraktar, El Haydarı, El Şehli, Deveci, Muratlı, Özbekli, Çelebi,Arabacı.
Musul da ise Deveci, Sabuncu, Katırcı, Acemler, Ara bağlar, Irak!’ı Musullu Mislavu,
Sıvamı, Seyitler, Topçu, Silahtar, Özbekler, Alemdar.
Kerkük’te ise Iraklı, Tokatlı, Cebbarlı Talabani, Tikriti, Azavi, Oğuz, Hıristiyan
Türkmen Kale Gâvuru oymakları, Kere betitler Hindiler, Kıldanı, Şamnas, İshak,
Mesih, Cico.
Tanılan Türkmen oymaklarından, Bektaşi, Nakışbandı, dini bir yola bağlı Koca
Yakuplar, Kırdarlar, Bedriler, Azeri, Slavlar.
Irak devleti kurulmadan, önce ilk millet olan Türkler, buraları kendi yurtları,
toprakları olan anayurt seçerek, ilk millet olarak, uygarlığı yaratarak, büyük
İmparator, atabeyler, devletler kurmuşlardır.
Türkler milattan 600–200 yıllarda ataları tarafından, kurmuşladır, Irak Türkleri doğu
Türkistan orta asıya, Azerbaycan, Kafkasya doğu Avrupa, Anadolu, Orta doğu ve
Irak, İran, Suriye ‘ye dayanmaktadır.
Irak Türkleri çok önemli bir kültür, yüce tarih kaynağı olmakla, çağın en önemli
uygarlığı, yüce Türkçülük tarihini yazmışlardır.
Tarihe dayanarak Sümerler Türk oymaklarında olarak, bunun yanında yüzlerce Türk
boy, aile oymaklar Irak toprakları Türkmeneli ne dağılmışlardır.
Ayrıca Irak’lı Türklerin aile, boy, oymakları Türk dünyasının birçok yerinde
görünmektedir.
Irak Türkleri, bu topraklarda, devletler kurmuşlardır, birçok tarih yazarları Irak
Türklerinin, Bayat soyu oymaklarından, Boz oka bağlıdır.
Irak Türkleri çoğunluk, Bayat oymaklarından olarak, her dönemde değişik
politikalara, acı zorlu durumlara düşmüşlerdir.
Irak Türkleri Türkmenelinin, her bir yerinde uzun çağlardan beri, devletler,
İmparatorlar, Atabeyler Irak’ın kuzeyinde ve güneyinde, Orta kesiminde
kurmuşlardır.
İster Amavi devleti, ister Abbasi 750 yılında, Irak Türkleri büyük önde olarak, Kut,
Vasit şehirleri en büyük Türkmen şehirleri yerleşim merkezi olarak, birçok Türkmen
oymakları Araplaşmışlardır.
Eskiden Vasit ve Basra Türkmen şehirleri olarak tanınmıştır, Basra, Vasit, Bağdat,
Samarra Irak Türklerinin, en büyük yoğunluk şehirleri olmuştur.
Irak Türkleri büyük güçlere sahip olarak, politika, devlet, idari alanında yetenekli
Deyrezur, Kerkük, Erbil, Süleymaniye kapsayan bu bölgeler, onların ellerindeymiş,
1055 yılında Selçuk döneminde, Irak’a giren Tuğrul bey bu ülkenin Türk olduğu
görevi görerek, ülkeyi kurtarmıştır.
Böylece Türkmen Selçuklu, Türkmen devleti 1194- 1118 kurulmuştur 95 yıl hüküm
sürmüştür, sonradan kuzey Irak’ta, Atabeyler kuruluşuyla, çok önem taşmaya
başlamıştır.
Türkmen devletinin kuruluşu, Türkmen tarihi bakımından, Irak’ın kuzey, orta
bölgelerinde, siyasi, kültürel, imar yapım, kalkınma, bilgi alanında, yününde önemli
gelişmeler sağlamıştır.
Osmanlı İmparatorluğu bir Türkmen devleti olmakla, 1118- 1508 yıllarında kuzey
Irak’ta, kurmuş oldukları devletler, Atabeyler şunlardır.
12345678910-
Irak Selçuklu devleti.
Atabey devleti, Musul Atabeyi
Erbil Atabeyi.
Kerkük Türkmen Kıpçak Atabeyi.
İlhanlı devleti.
Celayiri devleti.
Kara koyunlu devleti.
Ak koyunlu devleti.
Safavi devleti
Osmanlı devlet
Bu devletler Türkmen oymaklarından ulaşmaktadır.
Bunların yanında, sayıları çok olarak yerleşim alanları, geniş büyük oymak Bayat
önde görünmektedir, Irak’ın her bir yerinde, Bayat oymakları dağılmıştır.
Günümüzde Irak’ın kuzey, güneyinde, doğusunda, batısında çoğunluk, Bağdat, Hilla,
Ambar, Selahattin, Basra da bulunmaktadırlar.
Türkmen kimliklerini kurarak dilleri normal olarak düzen kurmuşlardır, Irak’ın her bir
yerinde oymakların benzerleri her bir yerde Türk dünyasında aynı oymak
görünmektedir.
Bu oymaklardan Muratlı: Telafer, Tuzhurmatu, Tazehurmatu.
İlhanlar: Dakuk, Telafer, bir mahalle adı bulunmaktadır.
Sarılar: Telafer, Kerkük, Dakuk, Erbil.
Kasaplı: Telafer, Evgini, Mahlebi, Şirin han, Reşidi ya
Neftçi: Kerkük, Mandallı, Hanekın, Azerbaycan.
Irak Türkleri topraklarına, devletlerine, yüce tarihlerine bağlanarak, doğru temiz
vatandaş olmakla her türlü yönetimler tarafından, asimilasyon yıldırma, yok etme,
işkenceye, baskıya uğrayarak, siyasi, ekonomik, varlıklarına, kimliklerine el koyarak,
Irak topraklarından, onları koparmakla, her türlü kanlı katliamlara, soykırımlara
maruz kalmışlardır.
Tüm baskılara rağmen, Irak Türkleri milli dava çapaları ile ayakta durarak, büyük bir
millet olduklarını ispat etmişlerdir.
Irak başına gelen diktatörler, yönetimler Türkmen olan oymakları, kendi dillerinden,
kökenlerinden vazgeçmelerini, Arap oymakları olduklarını, zor yazdırmışlardır. Zorla
Arap oymaklarına yazılan Türkmenler, kendi Türk kimliklerine dönerek, diktatörlük
dönemini yok ederek, kendi oymaklarına
bağlı olarak, yerlerini, topraklarını benliklerini kurumalıdırlar..
Irak Türkleri, Oğuz boylarından olarak Türkmen Bayat oymaklarından, öne
gelmektedir, Bayat oymakları Selçuklular döneminden, Irak’a yerleşmişlerdir.
Bayat oymakları, Anadolu, Azerbaycan, Irak Suriye, İran Filetsin de birçok Türk
dünyasında izleri bulunmaktadır. Bayat oymaklarına bağlı olan, Irak Bayat makamı,
birde Azerbaycan Türk Cumhuriyetinde cinaslı olan Kerkük hoyratlarına, Bayatılar
söylenmektedir.
Bayat oymakları, Oğuz Türkmen boyları, 24 bölüme ayrılmakla, bir boyu bayat
oymaklarıdır. Buda Oğuz hanın oğullarının, Gün han adlı oğlunun oğlu Bayat (Boz
Ok) boylarındandır.
Kaynakça: Kaşgarlı Mahmut (Divan Lügat Türk) 1916 İstanbul Bayat devlet sahibi ve
İzzet Saltanat sahibi kutsal İlah El Kamus El Türkî El Cedit Türk dil kurumu baskısı
Ankara 1959, Faruk Sümer Oğuzlar Ve Türkmenler, Bayatlar Hazar denizine uzanan
Türk İmparatorluğun kuruluşlarında büyük roller oynamışlardır.
Irak’ta olan Bayatlılar on üç oymağı olarak, her oymakta gruplara, bölümlere
ayrılmıştır. .
Bayatılar Osmanlı ordusu yanında olarak, İngiliz gücüne karşı durarak, direniş
hareketine katılmışlardır. Irak tarihçisi Abbas El Azavi kitabında, Bayatılar en eski
Türkmen oymaklarından olarak, önce Vasit şehrinde yaşayarak, sonradan çok sayıda
Bayatılar Türkmen şehri Kerkük’e yerleşmişlerdir.
Başka bölgelere de yerleşen Bayat oymaklarının ortalarına Arap oymakları
karışmıştır.
Bayatılar Moğol’dan çağlar önceleri Irak’a yerleşmişlerdir.
Irak’ta yaşayan Türkmen Bayat oymakları, eskiden El Ambar şehrine bağlı Kaim El
Cabiriye bölgesine yerleşerek, bunlardan bir bölümleri Halis, Bağdat, Hilla, Kut,
Hadise, Mendili, Dura, Kubbeyse, Musul, Emirli ve Süleyman Bek, ayrıca Irak’ın her
yerlerine güneyine dağılmışlardır.
El Emiri Bayat boyuna bağlı olanlar, Nisan, Diyala, Babil, Hilla şehirlerine geniş yer
almışlardır.
Ayrıca Kızlarbat, Şahreban, Mendili, Zırbatıya, Bedre Cesam, Kazaniya, Kenan,
Mensurıya, Adanaköy, Hanekın, Kifri, Karatepe, Hadise, Tuzhurmatu, Altunköprü,
Kara naz ve birçok yerlere değilmiştir.
Irak’ta Bayat boyu oymaklarından tanılan, önemli yerlerde çalışan, Türkmen aileleri
ön kazanmışlardır, bunlardan Hayat Terzi ailesi, Haydarı, Kene, ailesi, Şehli yoğun bir
biçimde Bayatılar Tuzhurmatu ile Karatepe, Kerkük, Hilla, Bağdat ve güneyde
görünmektedirler. Bunların yanında birçok bayatılar bu Türkmen bölgelerine
dağılmışlardır.
1- Yukarı Alı Saray.
2- Aşağı Alı Saray.
3- Sandıç.
4- Abbul.
5-Küçük Dombalan dere.
6- Büyük Dombalan dere.
7- Yeşil Tepe.
8- Amirli.
9- Bastamlı.
10- Karanaz.
11-Yengice.
12- Çardaklı.
13- Üçtepe.
14- Süleyman Bek.
15- Al Yağmur.
16- Reşidiye.
17- Bir Avcılı.
18- Albu Hasan.
19- Albu Hüseyin.
20- Ruveyzet.
Bayat Aşiretleri Bastamlı:
1- Allı Ballılar.
2- Kara koyunlar.
3- Mahmutlar.
4- Celevliler.
5- İzzeddinliler.
Karanaz Bayat kollarından olmakla çoğunlukları Musul, Kerkük’e yerleşmişlerdir.
Ve Karanaz adında tanınan bir Türkmen köyü Tuzhurmatu ilçesine bağlıdır.
Bayatlılar ayrıca Biravcılı köyünü kurarak bir bölüm bu köyün halkı İran
Azerbaycan’ına göç etmişlerdir.
Dakuk yakınında Lasin köyüne yerleşmişlerdir, bir bölüm Biravcılar Bağdat’ta
bulunmaktadırlar, bir bölümü de Keçikıran, Pir Ahmet, Kalacığ’a köyünde
bulunmaktadırlar.
Biravcılı de tanınan Türkmen ailelerinden, Kargabegler, Hilavlılar ve İsmailliler.
Biravcılı ye yakın Dombalan Degirmani, Dombalan deresi, Kazım Tepesi, Anaç Ark,
Bulker, Hasa darlı, Fars Begli, Abdullu, Alı Musalı, Zenkllu, Kalaylı, Ketilli, Sayaldı,
sayatlı, İsmail Bekli, Elbu Abbo, Elbu Necim, Elbu Hüseyin, Elbu Hasan.
Bir bölüm Bayat oymağı, Tuzhurmatu ilçesine bağlı, Amirli böceğinde
yaşamaktadırlar bunlardan Bekler, Abuşli, Kâhyalılar, Zerbelli, Keremli, Ayışlı, Bakdıli,
Zeynelli.
Muratlı oymağı: büyük Bayat oymağının, bir parçası olarak, Irak’ın her bir yerine
dağılmıştır, önceden Kâhyalar olan adları, bugün Tazehurmatu da yaşayan Türkiye
Çoruma bağlı, bir Türkmen köyüdür ve Türkiye’nin birkaç şehrine bağlı Muratlı köyü
Türkmen olarak, bulunmaktadır.
Muratlı ye bağlı olan oymaklarsa, Kalaylı, Deli Veli, Kuşçular ise Bayat oymaklarının
bir kolu olarak tanınmaktadır.
Kuşçular önce Samera şehrinde yaşayarak, günümüzde Tuzhurmatu, Kifri, Karatepe,
Yengice, Türkiye, Gaziantep, Diyarbakır, Azerbaycan, Özbekistan da
yaşamaktadırlar.
Kuşçular Türkmen davasına yakın olarak, Türkçülüğü savunmaktandılar, aynı
zamanda, Kuşçular Çemençal, Sandıç, Büyük Kuşçu, küçük kuşçu köylerinde
yaşamaktadırlar. Bir bölüm Kuşçular Musul Türkmen köylerinde kimliklerini
kurmaktadırlar, tanınan Bayat oymaklarından, Şehseven, (Şahsuvar) burada İsmail
Safavini kastetmektedir.
Bayat oymaklarından, Bir avcılı ve Kelevent, Pir Ahmet (Ali Nasır- Elbu Halit)
Kelevent Tuzhurmatu Kokes köyünde yaşamaktadırlar ve üç kola ayrılırlar Kuşkavan,
Albu Haydar, Elbu Can ve bu oymaklara ayrılmaktadır, Ruveyzet, Çayır, Kamber Ağa,
Asaflı, Saraylı, İlhanlı, Tataran, Azerbaycan, göç ederek Tuzhurmatu ilçesine
yerleşmişlerdir.
Ayrıca Saraylı, Telafer ilçesinde büyük bölümü bulunmaktadır, Ayrıca bir mahalle
adıdır.
Bayat, Saraylı çoğunluğu olan, Karatepe görünmektedir, büyük Türkmen yazarı
Mustafa Cevat Karatepe saraylı olduğu bellidir.
Gulamlı Derviş Alı Tuzhurmatu ilçesindendir, Salahattin, Tuzhurmatu ve Amirlide
yaşayan oymaklardan, Kaliliye, Kertiliye, Kahalar, Zorbekiye bulunmaktadır.
Musul, Neyneva, Telafer de olan oymaklardan, Amirli, Selamiye köyü, Mulla
ağabeydin oymağı, El Hasan oymağı Şelal oymağı, Meyase oymağı, El Cebre oymağı,
Mahalebiye, Telafer, Karanaz, Tuzhurmatu, Asaf Tuzhurmatu, Besat Telafer köyleri,
Karayatağ Musul Hamdaniya Musul, Selamiye, Şennif, Şerihan,(şirin han) Tez Harap,
Yarımca, Ebzah, Karakuş, Hamdaniyede hep Bayat oymaklarındandır.
Derzi oymağı: Bayatlı olarak, kuzey orta Kadı köy, Kaziye, Hadba, Endülüs ve Sakafa
semtinde yaşamaktadırlar.
Ayrıca Hamdaniya ilçesine bağlı bu köylerde, Bayat oymaklarının bu kolları
bulunmaktadır, Mulla ağabeydin, Hasan Oğulları, Elbu İbrahim, Hallu Oğulları, Elbu
Hallu, Ayrıca Şebek Türkmen köylerinde yaşamaktadırlar.
Meyase oymağı: Kakaşe, Karayatağ, Selami’ye de bulunmaktadır.
Musul da yaşamak üzere iki kola ayrılmışlardır bunlardan Mustafalar, Ahmetliler.
Kara Yatak köyünde Bayatlılar:
Selamiye, Amirli, Şebek ve Arafat bugün Bayatlılar Musul, Sincar Meydan kolu,
Sibane’ye Afgani, Bul tepe, Buhur, Kırmızı Arfi, Elmıstah, Şeh İbrahim, Alhamra,
Termi, Kıbık,Tel Gazu, Haraib Cemaş, Cuma, Mal Viran..
Musul da Nebi Yunus, Faysaliye, Mensur, Kabak tepe, Kaziye, Reşidiye, Şerihan,
Kara koyunlu, Karayatağ, Selamiye, Yarımca, Kızırahre, Tez Harab, Babnit, Bab
Niyet, Arabçiye, Gökçeli, Toprak Ziyaret, Hazne tepe, Keberli, Zehre Hatun, Tercile,
Karatepe, Orta Harab Cenci, Şakuli, Seyitler, Bahamze, Şebek, Türkmen muslavi.
Kotalılar oymağı.
Yasinler: Kara koyunlu köyünde yaşamaktadır.
Şemam Oymağı: Amirli, Reşidiye de, Arafat oymağı Selami’ye, Mavili Reşidiye,
Abdeli, Deveci Telafer, Musul.
Nakib: Samera, Türkiye, Kerkük, Erbil.
Aferi: Telafer Albu devle, al Abuş, al Vahap, Abdullah, al Fahu ve al Türkî.
Musul’un düşen Telafer şehri 70 km kuzey batısındadır.
Telafer tarih öncesi orta taş devrine dayanarak kuruluşu Türkmenler hicri 8 yüz
yıllarında buraya yerleşmişlerdir.
1917 tarihinde ilçe olmuştur, Telafer Türkmen İngilizlere karşı 1920 de kaç, kaç
ayaklanmada 1918 yılında İngiliz tarafından işgal olmuştur, bu ilçeden başlayan
İngilizlere karşı devrim, sonradan güneye ve Irak’ın birçok yerine dağılmıştır.
Telafer uzun yıllardan Türkmen bölgesidir, Selçuklu toprakları miladı 12 yüz yılda
Atabey devleti, 13 yüz İlhanlı devleti, 14 yüz yıllarında Celayiri devletine katılmıştır.
(Edmon Kürt Türk 1957) Rezzak İsa Muhtar, ( Muhtar Coğrafiyet el Irak Bağdat
1922).
Tarihçi Abdulrezzak El Hasani El Irak kadimen, ve Hadisen Bağdat 1982 görüşüne
göre, Telafer Türkmenleri, Moğol Taymurlenk, miladı 1639 Sultan Murat askerine
katılmıştır.
(Kahtan Abboş, Simon Lodik El Rafidan kitabında) Ak koyunlu, Kara koyunlu
oldukları, Himmetli, İlhanlı beyli İlhanlı, Ali Develi, Nadirli, Babalar(Mavili), Bekler,
Çeyizli Ferhatlılar, Saraylılar, Habaylı, Harbo, Demirciler, Kasaplar, Mavili,
Birnadarlılar, Mavili Alay Beyli, Acemli, Şehvani (El-Muhallebiye Bucağı) Allah Verdi,
Ayvazlı, El- Beyan, Bezeli, Seyitler, Çelebi, Çolak, Zelha, Gergeri, Naccar, Himmetli,
Efendi, Hanlılar, Kara koyunlu, Hafız Evi, Selbi, Kurutlu, kabaklı, Acanlı, Caferli
Deccali, Gasanlı, Hamoli, Cedu, Cafer, Bakkal, Hebişli, Babalı, Cerrah, Faris, İlikli,
Varkalı, Baba, Kenne, Al Halef, Alzzo ve kasaplara ayrılır Zülfikar, Şeyh Selbi, Ciri
Ayaşil. Bunlar Neyneva, Telafer Değirmenci, Afgani da Musul da Türkmen
tanınmaktadırlar.
Bunlardan Aba Altın, Uzeyır, Al Şerva, Al Sultan, Halay Bey, Al Amurac, Hamule,
Halay Bey, Musullu, Al Süleyman, Çolak, Zeynelabdin, El Hiniş, Abdullah, Zelha,
Azmi, Zellu.
Çelebi oymağı, Çolak oymağı.
Mavalı oymağının, bir kolu olarak, Kara koyunlu, Muhallebiye, Reşidiye 1411- 1470
yıllarında hüküm sürmüşlerdir, Kara koyunlu devleti kurmuşlardır.
Muhammed Yunus Abdullah El Seyit Vahap El Saiğ’ın Tarih El Musul kitabına göre,
Musul’a Reşidiye, Selamiye Telafer çoğunluk Kara koyunludur Kubbe, Kazıya, Şirin
han.
Kaplan oymağı: Bağdat Telafer Türkiye, Suriye.
Kasaplar: Afgani Şeh İbrahim.
Neftçi oymağı Kerkük, Mendili, Hanekın.
Alay Beyi Muhallebiye, Telafer.
Ferhatlar: Telafer ve bu kollara ayrılır Yunuslu, Hasanlı, Ferhatlı, Vahaplı, Yasinli,
Yetimli, Bekirli, Asili, Berkli, Hudoli, Çobanlı Kerkük, Telafer.
Ali han beyi: Telafer Diyar Bekir, Bağdat,
Al Şiş: Telafer, Bağdat, Musul.
Davutlu oymağı: Telafer, Tataristan, Tuzhurmatu.
Beygat: El Fars, El Hamdan, Musul, Kerkük, Ahmetli, Davudiye Süleyman iye, El
Mehdi.
Himmetli oymağı: Telafer, Hasan Köy.
Hayiş, İlyas, Abbaş, Azsam, Şeze, Acem, Şeru, Telafer.
Bayraktar oymağı: Zikar, Orta Fırat, Basra, Korna, Telafer ve Beni Malik bayraktar
Türkmen oymağındandır.
Mavililer oymağı :Mavili Şii Bektaşi dır Musul,
Selami’ye, Anbar, Hadise Telafer’de Kaplan, Kareliler oymağından bir koldur.
Sârili, Saruli oymağı: Musul, Selami’ye, Anbar, Hadise.
Kaplan, Karalılar, Anbar, Telafer, Musul, Selami’ye.
Sâriliye oymağı: El-Güveyr bucağı yukarı Zab, Musul, Erbil
Tel leben, Bisatlı, Kibirli ve Harabe Sultan buna dair tarihçi Abbas El Azzavi sarılının
bir Türkmen oymağını Aşair El Irak kitabında göstermektedir.
14 yüz yılında Şehrezur, Erbil hüküm sürmüştür.
Türkmen Sârili oymağı: Derbent, Sârili, Verdek, Tel El Leben, Karakuş, Hamdaniya,
Safiye, Matrat, Sârili, Fethava, Kelek Yasin Ağa, Zenkllu, Tel Hait, Kenz Han,
Telhamit, Köprülü, Haraba Sultan, Zehra Hatun. Ayrıca Sarılı bugün Türkmen
Kakaiyeden bir grup sayılarak Kara koyunlu oymağının kollarındandır.
Dedeler: Kakaiye Erbil, Musul, Hanekın ve Kerkük’ün bir köyüdür Ak Koyunluya
bağlıdır (Tufan Gündüz Anadolu Aşiretleri Ankara 1970ve Mevsuat El Aşair El Irak’ı
ye ).
Hitln oymağı: çoğunluk Tuzhurmatu Türkmen oymakları Azerbaycan, Hazardan
gelmişlerdir.
Bender oymağı : (Bender Ali, Azerbaycan, Şeh İsmail Safavi ).
Çayır oymağı: Irak – Azerbaycan, Tuzhurmatu, Şeyh Çayır Kanber bağlıdırlar.
Kara Ulus oymağı: Hamrin dağı Mendili, Hanekın, Kerkük, Telafer, Musul, Türkiye’nin
birçok yerlerinde Neftçi Kara Ulustan bir parçadır Tatar
Moğol’durlar, Kara Ulustan ayrılan kollarsa Cermo, Silel, Havasiye, Yetkoker, Kıbrat,
Abbas ve Azzavi.
Asaflı: büyük Bayatlı aşiretidir Azerbaycan, Tuzhurmatu, Süleyman bek, Erbil.
Musevi oymağı: Tuzhurmatu, Telafer Bağdat, kolları Seyitler Rıza, Seyit Nazım,
Muhammed,
Seyit Hasan oymağı:
Defe oymağı: Tuzhurmatu yaşarlar kolları ise Közle diye tanınarak Hilla ve Kufe de
bulunmaktadırlar.
Vandavi, Vandayı oymağı: Kifri, Diyala, Hodeli diye tanınarak Türkiye’den buraya
yerleşmişlerdir.
Gulamlılar: Tuzhurmatu, Hanekın, İran.
İlhanlılar: Erbil, Tuzhurmatu, Telafer, Türkiye.
Şınavlılar: Tuzhurmatu, Tazehurmatu.
Kulaksızlar: Tazehurmatu.
Maruflar: Tuzhurmatu.
Köremusalılar: Tuzhurmatu.
Görem: Tuzhurmatu.
Demirciler: Tuzhurmatu, Tazehurmatu, Kerkük, Erbil, Dakuk, Türkiye.
Ağalar: Tuzhurmatu, Bağdat, Altınköprü, Azerbaycan.
El Celili oymağı: Dakuk, Musul, Bağdat.
Kahya oymağı: Musul, Kerkük, Dakuk, Tuzhurmatu, Tisin, Kahya İlhanlı ve Demirci
koluna ayrılmaktadır.
İlhanlı oymağı: 656 hicri Irak’ta hüküm sürmüşlerdir.
Efendi ailesi: Bağdat, Karatepe, Kerkük, Musul, Erbil.
Şeyhler oymağı: Dakuk, Kerkük, Bağdat’ta Şehli söylenmektedir ve bu kollara
ayrılmaktadır.
Baba Hasan oymağı
Şeyh Sofi oymağı
Şeyh Ahmet oymağı
Şeyh Mahmut oymağı.
Karakol oymağı: Kara ğol 1258 miladi Irak Bağdat’ta yerleşmişlerdir, Vasit, Kut,
Aziziye ilçesi EL Mahmudiye, El Rufai, Zikar vilayeti, El Nasır böceği, El Kasır, El
Aziziye, El Yusufiye, Abu garip, El Diyuni, Karmet Ali, El Havice, Divaniye, ayrıca
bugün Kerkük’te yaşamaktadırlar, Bayat oymağından sonra ikinci büyük Türkmen
oymağı sayılmaktadırlar.
Tartan oymağı: 656 Irak’a yerleşmişlerdir, Hamrin El Uzaym Koke Can Aşağı Ali
Saray, Kara tepe, Ayın Leyla ve Telafer, Bağdat’ta yaşamaktadırlar. Ve Tatran adında
bir mahalle ve bir Cami bulunmaktadır.
Ayrıca Tatran bu kollara ayrılmaktadır.
Albu Yunus: Uzaym bucağı Gökcan köyünde yaşıyorlar.
Hotliye: Uzaym bucağı Ayn Leyla köyünde yerleşmişlerdir.
Elbu Yasin: Karatepe, Dakuk.
El Umeyşat: Karatepe Aşağı Ali Saray köyündedirler.
El Beygat ( Beyler): Karatepe Aşağı Ali Saray köyünde yaşıyorlar.
Çoban oymağı: Beylik kuran Türkmen oymağı olarak, Bartılla, Başika, Hazne tepe,
Kibirli, Küçük Bende, Büyük Bende ve Karatepe, bir bölüm kolları Neyneva, Musul
Dicle ırmağı yakasına yerleşmişlerdir, ayrıca Harabe, büyük Dokun, Konzed köyleri
ile Kerkük, Türkiye, Azerbaycan yaşamaktadırlar.
Salihı oymağı:
Kerkük, Musul, Selahaddin, Erbil, Diyala, Süleyman iye, Kızlarbat, Kifri, Salih bey
köyü Suriye de büyük Türkmen oymağı olarak yerleşmişlerdir.
Haseki oymağı:
Tuzhurmatu, Kerkük, Suriye yaşayarak, şu kollara ayrılmışlardır.
Ahmetli
Abboş
Ustalar
Beyler
Bacalan oymağı:
Bac, vergi alan demektir Musul, Ömer Kan, Toprak Ziyaret, Tel Yakup, Bişbita ile bu
kollara ayrılmaktadırlar.
Kazanlı, Dar hurma, Cevar Kelav, Hazravend, Heyvanlı, Hacılar
( kır kaleye bağlı ilçe adı ) Şirevend, Kalavun, Karıbe, Van, Bacalan ile Şebek dilleri
Türkçe olarak hiçbir ayrım aralarında yoktur.
Cizani oymağı: Kut, Vasit, Aziziye, Bedre Cesam.
Ağa oymağı: Altunköprü, Kut, Vasit, Bedre Cesam, İran, Türkiye, Azerbaycan,
Tuzhurmatu.
Halidi oymağı: Kut, Vasit, Kerkük, Aziziye, Yahyava, Bağdat.
Türk Yezidiye:
Sincar, Telafer.
Tokmaklı, Ocuşlu oymağı:
Türk alan köyü, Musul, Yengice, Kerkük’e bağlı köyler.
Türkmen Şebek oymakları:
50 köyden fazla olarak 90 bine nüfusları bulunarak 447 yılında Irak’a yerleşmişlerdir,
bugün Musul köylerinde Iran, Türkiye’de Kızıl başlarla tanınmıştır.
Şebekler çoğunluk bu Türkmen köylerde yaşamaktadır.
Abbasi’ye, Arpacı, Ali Bek, Babı Niyet, Basahre, Başika, Bavize, Bazvaya, Tadın
Baybuğ, Besan, Bılavat, Besteli, Cinci, Celevhan, Dervişler, Fazıliye, Gökçeli, Arap
Sultan, Hazne Bent, Hazne Tepe, Karaşor, Hızır İlyas, Karatepe Şebek, Karakoyun,
Kazı Köy, Karayatağ, Kehriz, Kibarlı, Tilyare, Kör Gariban, Tercile, Minare Şebek, Tez
Harab, Topzava, Meşrefe, Toprak Ziyaret, Yarımca, Ömer Kan, Ömer Kapçı, Yengi
Bisatlı, Seyitler, Selamiye, Şemsiyat, Şirin Han, Yunus Peygamber, Şeyh Emir, Zehra
Hatun.
Birçok bölüm Türkmen Şebekler Bacuvan(Bacvan) Bac – Alan köylerinde dilleri
Türkçe olarak yaşamaktadırlar. Bunlardan Topzava Şebek, Karaşor, Tercile, Bir
Hillan, Ciryohan, Telamud, Bilvat Kehriz, Orta Harab, Cedide Bisatlı, Tel Akub,
Yarımca, Ömer Kan, Allık, Cinci, Tilyare.
Türkmen Şebekler ayrıca, bu köylerde bulunmaktadırlar.
Arapçı, Selamiye, Çökçeli, Yarımca, Kara Yatağ, Büyük Bende, Ömer kaycı, Zehra
Hatun, Cinci, Küçük Bende, Kaziye, Karakoyunlu, Ulya, Büyük Bisatlı, Küçük Bisatlı,
Tahrava, Baybuğ, Orta Harab, Şerihan, Yabnit, Hızır Köy, Abbasiye.
Şebekler Saddam döneminde Herir, Şaklava, Bezyan kamplarında yerleşmişlerdir.
Irak’ta Türkmen Aile, Boylarının, oymaklarının yoğunluğu ve dağıtımı :
1- Accanalı: Telafer
2- Acem Evi: Altunköprü, Tisin, Kerkük, İran
3-Acemler: Kerkük, Telafer, Kifri.
4- Acemli: Telafer, Altunköprü
5- Afgani: Beşir, Kerkük, Afganistan Türkmenleri
6- Ağa, Ağalar: Altunköprü, Tuzhurmatu, Kerkük, Tazehurmatu, Kifri. Erbil, Hanekın,
Tebriz, Azerbaycan, Kut, Vasit, Bedre Cesam, Colan
7- Ağalar Evi: Tisin, Kerkük, Altunköprü, Erbil, Telafer.
8- Ağvan Evi: Tisin, Kerkük, Şemsiyat, Musul.
9-Aksu: Tuzhurmatu, Türkiye
10- Alemdar: Kerkük, Bağdat, Telafer, Süleyman iye, Selamiye, Şenif.
11-İlhan beyi: Diyarbakır, Telafer.
12- Ali dolu: Telafer.
13- Ali Besli: Yengice, Kasadarlı.
14- Harbo: Musul.
15- Allah Verdi: Kerkük, Telafer, Telafer, Erbil, Türkiye, Azerbaycan.
16- Allah Evi: Beşir.
17- Allah Evli: Kerkük, Beşir, Telafer.
18- Allı Ballı: Bastamlı, Kerkük, Kasadarlı.
19- Avcı, Avcılar: Kerkük, Erbil, Bağdat, Çardaklı, Altunköprü, Yengice. Türkiye.
20- İvazlı: Erbil, Telafer, Türkiye, Azerbaycan, Telafer.
21- Altuncu: Bağdat, Erbil, Kerkük Musul.
22- Helvacı: Kerkük, Erbil.
23- Alvaçı: Kerkük, Bağdat, Diyala, Musul, Erbil.
24- Amirli: Tuzhurmatu, Kümbetler, Kerkük, Amirli.
25-Ara bağlar: Kerkük.
26- Arafat Evi: Selamiye, Filistin, Colan, Musul,
27- Arsalan: Kerkük, Türkalan.
28- Aslanılar: Kasadarlı.
29-Aslan Evi: Kerkük, Tuzhurmatu.
30- Aslan: Altunköprü.
31- Asrı: Kerkük.
32-Asaf Evi: Yarımca, Musul, Tuzhurmatu.
34- Asaflı, Asaf: Erbil, Kerkük, Tuzhurmatu. Suriye, Colan, Lübnan Türkmenleri.
35- Aşurlu: Tisin, Yengice, Tuzhurmatu.
36- Atar: Altunköprü, Kerkük.
37-Basas: Baş oğullar, Musul, Telafer.
38-Kuşçu: Kuşçu köyü, Kerkük.
39- Albu Gammaz: Tuzhurmatu köyü.
40- İlancıya: Tuzhurmatu ilçesine bağlı Türkmen köyü.
41- Dere Gezenli: Tazehurmatu, Kerkük, Vasit Aziziye.
42- Derzi başı, Terzibaşı: Kerkük, Erbil, Bağdat, Musul.
43- Derziler: Kerkük, Erbil. Bağdat, Musul.
44- Terziler: Yengice, Tuzhurmatu.
45-Dilber: İran Tebriz, Altunköprü, Azerbaycan.
46- Dizdar: Kerkük.
47- Doğramacı: Erbil, Kerkük, Türkiye.
48-Dağarlı: Biravcılı, Yengice, Tuzhurmatu.
49- Dubalar: Amirli, Tuzhurmatu, Kerkük.
50- Davar Abahanlar: Telafer, Türkiye.
51- Davara Bakanlar: Telafer, Kara Naz.
52- Ekmekçi: Kerkük, Erbil, Altunköprü, Bağdat, Musul.
53-Azizler: Aziziye, Altunköprü.
54- Fena devindiler: Karatepe, Kifri, Karanaz, Kerkük.
55- Felek Evi: Telafer.
56- Kerebet: Altunköprü, Kerkük Kale gâvurları Türkmenler.
57- Gedik: Kerkük, Türkiye.
58-Kilci: Kerkük.
59-Gülhan: Altunköprü.
60- Gülşan Evi: Tisin.
61-Günyacı: Kerkük, Erbil. Bağdat.
62-Kene: Telafer.
63- Güdeli: Telafer, Karatepe, Kifri
64- Gulamlı: Tuzhurmatu.
65- Hacı Adham: Kızlarbat, Hanekın.
66- Hac Hayavı: Altunköprü.
67- Hacuralı: Telafer.
68- Gafar: Erbil, Kerkük.
69- Hamamcı: Erbil, Kerkük, Altunköprü, Tuzhurmatu.
70- Han Ağası: Kerkük.
71- Hancı: Kerkük, Erbil.
72- Hanımlı: Telafer.
73- Habendelı: Tuzhurmatu.
74- Hasan Zada: Kerkük.
75- Han Zad: Altunköprü.
76- Hayatlı: Tuzhurmatu.
77- Hayatlar: Erbil.
78- Hayu: Telafer.
79-Hacu Evi: Telafer.
80- Helvacı: Kerkük, Erbil.
81- Hencerçı: Kerkük, Erbil.
82- Hesne, Hüsne, Evi: Tisin, Kerkük.
83- Hıdır Evi: Musul, Telafer. Şirin han
84-Himmet, Himmetli: Telafer.
85- Hindiler: Kerkük Türkmen Kale Gâvuru.
86- Babalar: (Mavulu) Telafer, Tisin, Kerkük.
87- Bacalan: Süleyman iye, Şebek Köyleri, Tuzhurmatu Türkiye.
88- Bakkal: Altunköprü, Erbil. Türkiye. Azerbaycan.
89- Balıkçı: Altunköprü, Türkiye.
90- Bal Yemez: Altunköprü, Kerkük, Türkiye, Azerbaycan.
91- Başı Beyaz: Kerkük.
92-Başı Kesük: Tuzhurmatu.
93- Bayat Evi: Bayat köyleri, Şenif, Kara Yatağ ayrıca Irak’ın tüm yerinde Bayat
oymakları bulunmaktadır.
94- Abası: Şirin Han, Yarımca, Zaho ve tüm Musul Köylerinde bulunmaktadır.
95-Bayraktar: Altunköprü, Kerkük, Tuzhurmatu, Bağdat, Musul, Türkiye, Urdun.
96- Bazvay, Bazvan Evi: Şirin Han, Musul.
97- Bekler: Altunköprü, Kerkük, Erbil, Tuzhurmatu, Telafer, Çardağlı, Yaycı.
98- Behluller, Behlul: Altunköprü.
99- Bektaşiler: Türkiye, Tazehurmatu, Musul, Telafer, Tuzhurmatu, Şebekler.
100- Bellevler, Kelav: Tuzhurmatu.
101- Bendeler: Kerkük, Tuzhurmatu, Altunköprü.
102- Benna: Erbil, Kerkük.
103-Bederlı: Tuzhurmatu.
104- Berber: Kerkük, Erbil, Tuzhurmatu, Bağdat, Türkiye, Musul.
105- Berberli: Yengice.
106- Bezirgân: Kerkük, Erbil, Altunköprü, Kifri, Bağdat.
107- Bezzaz: Erbil.
108- Bezeli: Erbil.
109- Birader: Kerkük.
110- Bir Avcı: Şah Seven, Yengice.
111- Boyacı, Boyacı: Tazehurmatu, Kerkük.
112- Bülbüller: Kümbetler, Kerkük.
113- Cambaz: Kerkük, Erbil.
114- Caberi: Kerkük, Süleyman iye, Ağcalar.
115- Cebelli: Telafer.
116-Cici Evi: Şirin Han, Musul.
117- Cergis Evi: Musul.
118- Cedu: Musul. Kerkük.
119- Celali: Kerkük.
120- Celbeci: Kerkük.
121- Celevli: Bastamlı.
122- Cemşit Evi: Karakoyunlu, Musul.
123- Cömert: Kerkük.
124-Gülheci: Kerkük, Erbil.
125-Gülheler: Türkalan, Kerkük, Erbil.
126- Çadırcı: Bağdat, Kerkük.
127- Çadırcı Evi: Musul, Kerkük.
128- Çakmakçı: Bağdat, Erbil, Musul, Kerkük.
129- Çamurcu: Kerkük.
130- Çamurcular: Yaycı, Kerkük.
131- Çavuşlu, Çavuşlar: Erbil, Türkalan, Yaycı, Türkiye.
132- Çayırlı: Tuzhurmatu.
133- Şaşanlar: Kerkük, Erbil
134- Çaçanlar: Havice, Kerkük, Bağdat, Çaçan.
135- Çelebi, Çelebiler.
136- Erbil, Kerkük, Hanekın, Kifri, Bağdat, Musul, Telafer. Samera.
137- Canbaz: Kerkük, Altunköprü.
138- Cibişli: Telafer.
139- Çinici: Kerkük, Erbil.
140- Çok Bilenler: Kerkük, Altunköprü.
141- Çolak, Çolaklı: Telafer.
142- Çömeler: Tuzhurmatu.
143- Çuhacı: Kerkük, Erbil, Tuzhurmatu.
144- Davutlu, Duada: Kerkük, Süleyman iye. Telafer.
145-Davulcu: Karatepe, Kifri, Kerkük, Türkiye.
146: Dabağ: Kerkük, Kifri, Erbil.
147- Dede, Dedeler: Kifri, Kerkük, Kakai köyü, Altunköprü.
148: Dedeler Evi: Kifri.
149- Defalar: Tuzhurmatu.
150- Değirmenci: Kerkük, Ömer Mandan, Tuzhurmatu, Yarımca.
151- Deli Batu: Kale Gâvuru, Kerkük, Musul.
152- Demirci: Dakuk, Tuzhurmatu, Tazehurmatu, Erbil, Kerkük.
153- Demirel: Altunköprü, Kerkük.
154- Denden: Tazehurmatu, Kerkük, Kifri.
155-Heyvetlı: Tefler.
156- Hurmatlu: Tuzhurmatu, Kerkük, Kümbetler.
157- Hürmüzlü: Türkalan.
158- Hüsin Ağalar: Beşir. Kerkük.
159- Hüskeli: Suriye, Tazehurmatu.
160- Hoş Haberli: Telafer.
161- Iraklı: Kerkük.
162- İbitli: Telafer.
163- İbrahim: Karatepe, Kifri.
164- Efendi Zadeler: Yengice.
165- Efendi: Bağdat, Karatepe, Kerkük, Erbil, Musul.
166- İlhanlı: Erbil, Telafer, Dakuk, Tuzhurmatu.
167- İskenderli: Telafer.
168- İzzettinli: Bastamlı, Tuzhurmatu.
169- Kabak Evi: Telafer.
170- Kâhyalar: Emirli, Dakuk, Tuzhurmatu, Tisin
171- Kakai: Kerkük, Tuzhurmatu.
172- Kaleli, Kaleyi: Kerkük, Erbil, Telafer.
173- Kalaylı: Emirli, Tuzhurmatu.
174- Kalıpçı: Erbil.
175- Kalıkçı: Erbil.
176- Kapkapçı: Erbil, Kerkük
177- Kaplan Evi: Şirin Han, Musul, Telafer.
178- Kara Başlı: Telafer.
179- Kara Killi: Tuzhurmatu.
180- Karakoyunlu: Bastamlı, Kaziye köyü, Musul, Telafer. Bağdat.
181- Karanaz: Tuzhurmatu, Karanaz köyü.
182- Kara Sakallı: Kızlarbat, Kerkük.
183- Kara Visler: Kızlarbat.
184- Kar Yağdı: Hanekın, Tazehurmatu.
185- Kasaplar: Erbil, Kerkük.
186- Kasaplı: Kifri, Tuzhurmatu, Şenif.
187- Kaşı Beyaz: Kerkük. Telafer.
188- Katırcı evi: Kerkük, Musul, Bağdat.
189- Katmacı: Musul, Bağdat.
190- Kattan: Kerkük, Bağdat.
191- Kayacı: Kerkük, Erbil, Musul.
192- Kaya evi: Kerkük, Kasadarlı, Tuzhurmatu, Kerkük.
193- Kayserili: Tuzhurmatu, Türkiye.
194- Kaytavan: Kerkük.
195- Kazancı evi: Musul, Tuzhurmatu.
196-Kazancı: Kerkük, Bağdat, Musul.
197- Kazılar: Tuzhurmatu, Kerkük, Musul.
198- Kazı oğlu: Kerkük, Tuzhurmatu, Süleyman iye.
199-Kebapçı: Kerkük, Erbil, Bağdat, Musul.
200- Kopancı: Bağdat.
201- Keçeci: Bağdat, Musul, Kerkük.
202- Kâhyalar evi: Kerkük, Tuzhurmatu, Tisin, Tazehurmatu.
203- Keheler evi: Tisin.
204-Keleş evi: Altunköprü, Telafer, Kahraman Maraş Türkiye.
205- Kalevi: Telafer.
206- Kamil Zada: Kerkük, Bağdat.
207- Keneler: Süleyman Bek, Muratlı.
208- Kenneli: Tefler.
209- Keremli: Emirli, Tuzhurmatu, Erbil.
210- Kervancı: Kifri, Tuzhurmatu, Altunköprü, Kerkük, Eski Bağdat.
211- Keteni: Dohuk, Zaho, Musul,
212- Kıfılçı: Kerkük, Bağdat.
213- Kilitçi: Kerkük.
214- Kılcı: Kerkük.
215- Kılıçlı: Kerkük.
216- Kırdar: Bağdat, Kerkük, Türkiye.
217- Kocalı: Telafer.
218- Koca: Erbil
219- Kocava: Kerkük.
220- Koçak: Kerkük, Türkiye.
221- Koçlu: Erbil, Altunköprü, Erzurum.
222- Korkmazlar: Beşir, Kerkük, Kifri.
223- Gühalar: Kerkük, Erbil.
224- Kürk asımlar: Kümbetler.
225- Gör Musalı: Tazehurmatu.
226- Köylüler: Ömer Mandan, Kifri.
227- Kulaksızlar: Tuzhurmatu.
228- Kortlu, Kurut evi: Telafer.
229- Kuşçu: Tuzhurmatu, Yengice, Kifri, Süleyman bek, Muratlı.
230- Kutalar: Kümbetler, Kerkük.
231- Küçük Mulla Efendiler: Erbil.
232- Küreci: Erbil
233- Küzecı: Kerkük, Erbil.
234- Maaşlar evi: Hasadalı, Tuzhurmatu.
235- Madenci: Kerkük, Erbil.
236- Mahmutlu: Kerkük.
237- Meskûtlu: Bastamlı, Tuzhurmatu.
238- Malı evi, Malılar: Beşir, Kerkük, İran
239- Marağalı: Beşir, Kerkük, İran.
240- Mardinli evi: Musul, Türkiye, Bağdat.
241-Maruf oğlu: Tuzhurmatu.
242- Matıklı: Yengice, Tuzhurmatu.
243- Mavulu, Mvullu: Telafer.
244- Mayaş, Mayas: Kerkük.
245- Mazanlar: Tuzhurmatu.
246- Mevlütlü: Tazehurmatu, Kerkük.
247- Mille Mulla Evi: Telafer.
248- Miraçlı, Maraşlı: Telafer, Türkiye.
249- Muslavi, Musullu: Kerkük, Musul.
250- Mulla Abıtlar: Selamiye, Musul.
251- Muhtar Evi: Tuzhurmatu, Kerkük.
252- Muratlı, Muratlu: Tazehurmatu, Tuzhurmatu, Çorum, Kırşehir Türkiye.
253- Musalı: Tuzhurmatu.
254- Matabci, Mütafçi: Kerkük.
255- Müderris: Kerkük, Erbil, Bağdat.
256- Müfti, Müftü: Erbil, Kerkük, Bağdat, Kifri.
257- Neilçi, Neilbent, Nalbant: Kerkük, Dakuk.
258- Naccar: Erbil, Kerkük, Yengice.
259- Nadarlı: Telafer.
260- Nazarlı: Telafer.
261- Nohutçu: Kerkük, Altunköprü, Erbil.
262- Nakib: Kerkük, Erbil, Samera.
263- Nakışbandı: Erbil, Kerkük, Süleymaniye, Türkiye.
264- Naip: Kerkük, Erbil.
265- Nakkaş: Kerkük, Erbil.
266- Nalbantlı: Erbil, Kerkük.
267- Neftçi: Kerkük. Mendili, Hanekın.
268- Nine Han: Hanekın.
269- Neveçı: Kerkük.
270- Ocağ Evi: Eski Tisin, Kerkük, Telafer.
271- Uçuşlu: Çardaklı, Türkalan, Karanaz.
272- Uduşlu: Sarı Tepe, Türkalan, Tokmaklı, Yaycı,
273- Ohucu, Okuyucu: Kerkük.
274- Oruç: Altunköprü.
275- Ortakçı: Kerkük, Erbil, Bağdat, Musul.
276- Palancı: Kerkük, Bağdat.
277- Pamukçu: Kerkük, Erbil, Musul, Türkiye.
278- Pasvancı, Bavsan: Kerkük
279- Paşa oğlu: Kerkük, Türkiye.
280-Paşalar: Türkiye, Erbil, Kerkük, Altunköprü.
281-Peygamberli: Telafer, Kerkük, Musul.
281- Peri: Kerkük.
282- Bir Nadanlı: Telafer.
283- Bir Nazdarlı: Telafer.
284- Bir Nazdarlı: Tefler.
285- Recepli: Telafer.
286- Razıkili: Kifri.
287- Saatçi: Kerkük, Erbil, Musul, Bağdat.
288- Sabuncular Evi: Musul, Kerkük, Bağdat.
289- Sabuncu: Kerkük, Musul, Bağdat.
290- Saçı Uzun: Kerkük, Tuzhurmatu.
291- Sadullah Bekler: Hanekın.
292- Safavi: Dakuk.
293- Sakallı: Tuzhurmatu, Kerkük. Türkiye.
294- Sakı: Kerkük, Erbil.
295- Sakallar: Telafer, Tazehurmatu.
296- Salih Evi: Kerkük.
297- Salim Evi: Yarımca, Musul.
298- Samancı: Kerkük, Erbil.
299- Samancı Kızı: Erbil.
300- Saraylı: Karatepe, Kifri, Tuzhurmatu. Telafer.
301- Sarı Kâhya: Kerkük, Yaycı.
302- Sarılı: Musul, Şebek ve köyleri, Musul.
303- Hıdır: Şebek ve köyleri, Musul.
304- Verdek: Musul, Şebek.
305- Saraç: Kerkük, Erbil,
306- Saraçhane: Musul.
307- Seraf: Kerkük, Erbil.
308- Sevaf: Kümbetler, Kerkük.
309- Seviler, Siviler: Kerkük, Kara Yatak, Musul, Şirin Han, Kifri.
310- Sekineler, Sekneler: Tefler, Kifri, Tuzhurmatu, Kifri.
311- Seminli: Süleyman Bek, Kifri.
312- Serhalı, Serhatlı: Muratlı köyü, Tuzhurmatu, Telafer.
313- Sevimli: Kerkük, Türkiye.
314- Seyit Evi: Tisin, Telafer, Telafer.
315- Sığırlılar: Kümbetler.
316- Sılav: Kerkük.
317- Sincana: Altunköprü, Türkiye.
318- Siyan: Altunköprü.
319- Sofyalı: Yengice.
320- Sofular: Tuzhurmatu.
321- Soranı: Kerkük.
322- Solulu: Telafer.
323- Sözlü: Kerkük.
324- Sürücü: Dakuk.
325- Şah Benderli: Hanekın, Tuzhurmatu.
326- Şah Kolu Evi: Selamiye, Kara Yatak.
327- Şah Kollu: Musul, Kara Yatak, Selamiye.
328- Samnas: Kerkük.
329- Serhoş: Altunköprü.
330- Şebek: Şebekler bu Türkmen bir bölüm Musul köylerine dağılmaktadırlar
bunlardan Abbasiye, El Bek, Arpacı, Babı Niyet, Basa Hara, Baaşıka, Bavuza,
Bedene, Bılavat, Besan, Bisatlı, Çile, Han, Cinci, Dereviş, Dervişler, Gökçeli: Haraba
Sultan, Hazne Bet, Hıdır İlyas, Karakoyunlu, Kara Şur, Kara Tepe, Şebek, Kara
yatağ, Kaziye, Kibritli, Kehriz, Koferi, Şebek minaresi, Tercil, Tez Harab, Topzava,
Yarımca, Yenci Bisatlı, Yunus Peygamber, Zehra Hatun.
331- Ömer Kayacı: Selamiye.
332- Şemsiyat: Şirin Han.
333- Şeh Emir: Kırın Han, Tilyare.
334- Şehalar, Şiha: Altunköprü.
335- Şekerci: Kerkük, Erbil.
336- Şerbetçi: Erbil, Kerkük.
337- Şehler: Antalavi, Musul, Bağdat. Telafer, Dakuk.
338- Şehler Evi: Telafer, Tisin, Kerkük.
339- Şehler Zada: Kerkük, Beşir.
340- Şinevler: Tuzhurmatu.
341- Şişçi: Kerkük.
342- Şitü, Şitev Evi: Karakoyunlu, Kara Yatak, Musul, Şirin Han
343- Şürbecı: Altunköprü.
344- Şühürtlü: Emirli, Tuzhurmatu.
345- Tahsildar: Kerkük, Türkiye, Musul.
346- Taptiğ Evi: Kerkük, Tisin.
347- Topluk Evi: Kerkük.
348- Tatarlar, Tatlar: Karatepe, Kifri.
349- Tataran: Kerkük, Tataran köyü.
350- Tavuklu: Tavuk, Kerkük.
351- Tellek: Kerkük.
352- Tenekeci: Kerkük.
353- Tercili: Tercil Köyü.
354- Terzi Başı: Kerkük, Bağdat, Türkiye, Musul.
355- Tezekli: Bastamlı, Tuzhurmatu.
356- Tikritli: Kerkük, Tikrit Türkmenleri.
357- Tokatlı: Kerkük, Bağdat, Türkiye.
358—Tükmeçi: Kerkük, Mısır.
359- Turşucu: Kerkük, Erbil.
360- Türkmen Evi: Tisin, Kerkük, Türkiye.
361- Tütüncü: Kerkük, Erbil.
362- Ustalı: Tazehurmatu, Kerkük.
363- Özü, Yüzü Gülmez: Kerkük.
364- Vaiz: Kerkük.
365- Vindavi, Vindayi, Vendi: Kifri, Hanekın, Kerkük.
366- Vafi, Vafiler: Telafer.
367- Yağublu: Telafer.
368- Yahyalı: Kerkük, Yahyava köyü.
369- Yakubi: Kerkük, Türkiye.
370- Yaver: Kerkük, Altunköprü.
371- Yemenci: Kerkük, Erbil, Musul, Bağdat.
372- Yeminci: Kerkük.
373- Yoğurtçu: Kerkük, Musul, Erbil, Bağdat.
374- Yorğanvçı: Kerkük.
375- Yüncü: Kerkük.
376- Zava: Kerkük, Altunköprü.
377- Zobular: Yaycı, Kerkük.
378- Zorbalar: Kerkük.
379- Zurnacı: Tuzhurmatu, Kerkük.
380- Zülfü Evi: Bastamlı, Hanekın.
381- Duşab: Altunköprü.
382- Şehvani: Telafer.
383- Zülfakkar: Tisin, Tazehurmatu.
384- Çayırlı: Tuzhurmatu.
385- Bent Ali: Tuzhurmatu, Tazehurmatu.
386- Hilli, Hilili, Halili: Hilla, Babil, Yahyava.
387- Şah Seven: Bastamlı, Tuzhurmatu.
388- Delava, Deli Vali: Diyala, Karahan.
389- Gül Banı: Telafer, Tuzhurmatu.
390- Dakra: Musul, Telafer.
391- Bir Nazar: Telafer.
392- İlhanılar: Musul, Telafer.
393-saraylıya: Saray köyü, Telafer, Türkiye.
394- Haltan: Tuzhurmatu.
395- Haşnalı: Bastamlı.
396- Sefük, Süfük: Telafer.
397- Çiçen, Şişan, Çaçan: Kerkük, Havice, Çaçanistan.
398- İhtiyarlı: Yengice, Tuzhurmatu.
399- Harmanlı: Telafer, Beşir.
400- Maktalı, Mutkalı: Telafer.
401- Dere gezenler: Kerkük, Tazehurmatu.
402- Harmanlı Evi: Telafer.
403- Sofi, Soflu: Tuzhurmatu.
404- Aşur: Beşir, Dakuk.
405- İziler, Azizler, Oğuzlar: Kerkük, Bağdat, Aziziye.
406- Hüseyin Bek: Bağdat.
407- Kara Kuş Bek: Musul Ve Karakuş köyü.
408- Afşar, Afşarlı: Bağdat, Kerkük, İran Türkleri.
409- Hurasan, Hulasan: İran, Bağdat, Necef, Kerbala.
410- Salahıya, Salihı, Salayı: Kifri, Altunköprü, Kerkük.
411- Yolcu: Kifri.
412- Askeri: Bağdat, Kerkük.
413- Hatip: Kerkük, Erbil, Bağdat.
414- Kalender: Tuzhurmatu, Telafer, Tazehurmatu, Hanekın.
415- Dayı Zada: Kifri, Tuzhurmatu.
416- El Şehbender, Şehbender, Şebender: Bağdat, Musul, Tikrit.
417- El Halidi, Halidi: Kerkük, Yahyava, Tikrit.
418- Zühayrı, Zühari: Kızlarbat, Bağdat, Diyala.
191- Sadavı: Kızlarbat, Bağdat.
420- Çırağlı: Erbil, Kerkük.
421- Cican, Çiçan, Çaçan: Havice, Çaçanistan.
422- Dağıstan, Dağıstanlı: Dağıstan Cumhuriyeti, Kerkük, Bağdat, Urdun, Mısır,
Türkiye.
423- Ekinci: Tuzhurmatu.
424- EL Nakib, Nakib: Kerkük, Samera, Bağdat, Erbil, Musul.
425- Boy Aka: Telafer, Haç İbrahim Köyü.
426- Cizani: Hanekın, Bağdat.
427- Kırğ, Kırk Ulus: Mendili.
428- El Mustana: Telafer.
429- Kara ğol, Karakol, Kara kol, Aziziye, Vasit, Bedre Cesam, Mendili, Hanekın.
430- Devletliler: Basra, Telafer, Türkiye.
431- Er Mahmut: Tuzhurmatu, Türkiye.
432- Aslanlar: Kerkük, Telafer, Altunköprü.
433- Cili, Celili: Aziziye, Bedre.
434- Acana: Kara Naz.
435- Muraç: Aziziye, Colan.
436- Hoş Haber: Telafer.
436- Şeh Süleyman: Süleyman Bek Köyü.
437- Alay Beki, Halay Beki: Telafer.
438- Yazidiya Türk: Sincar, Telafer.
439- Saralıya: Tüm Şebek Köyleri, Telafer.
440- Zengi, Zenci, Zengene: Erbil, Bağdat, Süleymaniye. Suriye Colan.
441- Gök Börü: Erbil Muzafferdin Gökbörü.
442- Bezirgân: Erbil, Kerkük.
443-Atabek: Musul, Erbil, Kerkük.
444-Buyruk: Kerkük, Türkiye.
445- Çelebi: Bağdat, Samera, Erbil, Kerkük, Hanekın, Musul.
446- Uzayri: Erbil.
447- Kasap Başı, Hoca Kasap: Erbil.
448- Hocalar: Erbil, Türkiye.
449- Kardeşler: Erbil Kalesi.
450- Neftçi Zada: Erbil, Kerkük, Mendili.
451- Gülemem: Yahyava, Kerkük, Bağdat.
452- Ketene, Katana: Dohuk, Kerkük.
453- Hemzeli: Tisin, Hemzeli.
454- Bardakçı: Türkiye. Bağdat, Musul.
455- Seyit Necip: Kerkük Kale.
456- Hüseyni: Kerkük Tisin, Tazehurmatu.
457- El Şehit: Kerkük Kale. Gâvur Bağı.
458- Ateş: Altunköprü.
459- Berzanci Oymağının bir bölümü: Kerkük, Süleyman iye, Erbil.
460- El Şehli: Bağdat.
461- El Şehli: Bağdat.
462- Arsalan Bekler: Türkalan, Kerkük.
463-Beyan: Bağdat, Necef.
464- Ak Taş: Yahyava, Merzifon Türkiye.
465- Atlar, Atalar: Yahyava, Telafer.
465- Kara Sakallı: Kerkük, Türkiye, Azerbaycan.
466- Ağa Sarı Kâhya: Tuzhurmatu, Kerkük, Beşir, Tisin.
467- İlhan İlgan: Telafer.
468- Ebzeyit: Telafer.
469- Ferhat: Telafer.
470- Kaplan: Telafer, Türkiye.
471- Mihrap, Mehrap: Telafer.
472- Kethi: Telafer.
473- Fereç: Altunköprü: Telafer.
474- Davutlar: El Davudi, Davut paşadan kalanlar, Kerkük, Süleyman iye, Ağcalar.
475- Vendi Dayı: Kifri, Hanekın.
476- Kelaşlar: Telafer.
477- Kelaş Evi: Telafer, Altunköprü.
478- Kili: Telafer.
479- Kar Yağdı: Beşir, Bastamlı.
480- Bayat Cidayin, Çıdayın:: Telafer, Tuzhurmatu.
481- Bayat Mekerin: Tuzhurmatu, Telafer.
482- Çoban: Kerkük, Türkiye, Erbil.
483- Basalı: Musul Basalı köyü.
484- Alaf: Kerkük, Altunköprü.
485- Sincana: Sincana Köyü, Tokmaklı.
486- Kayacı: Kerkük, Kifri, Erbil.
487- Koçak: Kerkük.
488- Çaycı: Çayhane: Bağdat, Musul, Kerkük, Erbil, Diyala.
489- Lehimci: Telafer, Kerkük, Musul, Bağdat.
490- Kazancı: Kerkük, Tuzhurmatu, Bağdat, Musul, Urfa, Erbil.
491- Kızıl Baş: Beşir, Tisin, Tazehurmatu, Türkiye Haç Bektaş.
492- Divana: Altunköprü.
493- Haydara, El Haydari: Kerkük, Erbil, Bağdat, İran, Altunköprü
494-Beyler: Musul köyleri.
495- Ustanlar: Musul.
496- Abboş: Musul.
497- Hacılar: Kerkük, Bağdat, Türkiye Kırkale.
498- Numan: Kızlarbat.
499- Ala göz: Kerkük, Türkiye.
500- Baş Kesük: Kerkük.
501- Dizdar: Kerkük.
502- Gedik: Kerkük, Türkiye.
503-Hasani: Kerkük, Bağdat, Samera.
504- Kadı oğlu: Kerkük, Tuzhurmatu, Türkiye.
505- Kemal zadeler: Kerkük, Türkiye.
506-Köprülü: Kerkük, Altunköprü, Türkiye. Vezir, Zada köprülü.
507- Otrakçi: Kerkük, Erbil.
508- Pamukçu: Kerkük, Erbil, Türkiye.
509- Saraç: Erbil, Kerkük.
510- Sarraf: Erbil, Kerkük.
511- Şekerci: Kerkük, Erbil, Bağdat, Musul.
512- Tisinli: Kerkük Tisin köyü şimdi mahallesi.
513- Yahya oğlu: Kerkük.
514- Atabek: Erbil, Telafer.
515- Tütüncü: Erbil, Kerkük.
516- Doğramacı: Erbil, Bağdat.
517- Sebzeci: Erbil, Kerkük.
518- Bahçeci: Erbil, Türkiye.
519- Küreci: Erbil, Tuzhurmatu.
520-Kahveciler: Erbil.
521- Bennaciler: Erbil.
522- Küçük Mulla: Erbil.
523-Urankay: Kifri, Tuzhurmatu.
524- Kara sakalılar: Tazehurmatu.
525- Hasekli: Tazehurmatu.
526- Hayatlı: Tazehurmatu.
527- Mevlitli: Kerkük, Tazehurmatu.
528- Allı Ballı: Bastamlı, Kerkük.
529-Harmanlı: Yengice, Kifri, Tuzhurmatu.
530- İzzettinliler: Bastamlı.
531- Cellavliler: Kerkük, Bastamlı.
532- Ali pisli: Yengice, Bastamlı.
533- Tazegiller: Batamlı, Karanaz.
534- Hurmatılı: Kümbetler, Telafer.
535- Berberler: Yengice.
536- Aşurlar: Tisin, Yengice.
537- Sofyalı, Sofular: Tuzhurmatu, Yengice.
538- Dögerler, Tuzhurmatu, Yengice, Batamlı.
539- Matıklı: Yengice.
540- Kutalar: Kümbetler, Kerkük.
541- Sığırlılar: Kümbetler, Tazehurmatu, Telafer.
542- körkasımler: Kümbetler.
543- Alu Evi: Beşir.
544- Marağalı: Beşir, İran.
545- Korkmazlar: Kifri, Beşir.
546-Boy Ağaçlar: Beşir.
547- Aynalıya: Suriye, Colan.
548- Hamu: Telafer, Lübnan, Suriye.
549- Özbekiye: Bağdat, Suriye Colan.
550—Hamutlu: Telafer, Kerkük, Colan, Razaniye köyü Suriye.
551- Türkî: Bağdat, Musul, Nasırıya, Suriye.
552- Kaplan: Colan Suriye, Telafer, Kerkük, Erbil, ,Bağdat.
553-Keridi: Bağdat, Suriye.
554- Bek: Irak Türklerin çoğu, Bağdat, Musul, Suriye, Türkiye, İran.
555- Mercan: Bağdat, Kerkük, Türkiye.
556- Kaşlı: Lübnan, Colan Suriye, Kerkük, Türkiye.
557- Abuş: Colan Suriye, Lübnan, Telafer, Musul.
558- Ali Can: Colan, Kerkük, Musul, Altunköprü.
559- Karaylı, Karalı: Colan Suriye, Karatepe ye bağlı Türkmen köyü.
560- Samız: Colan Suriye, Kerkük, Telafer, Erbil.
561- El Celali: Kerkük, Filistin, Colan Suriye Kineytara, Süleyman iye.
562- Hamutlu: Kerkük, Filistin, Lübnan, Suriye.
563- Avcılı: Kerkük, Colan, Filistin, Bağdat, Musul.
564- Asker: Azerbaycan, Türkiye, Colan.
565-Derviş: Kerkük, Altunköprü, Suriye, Filistin.
566- Kızlı: Filisin, Suriye, Urdun Türkmenleri
567- Kazı: Urdun, Türkiye, Yürük, Anadolu, Şam, Tuzhurmatu, Kerkük.
568- Ömerli: Kerkük, Colan Suriye.
569- Şehler: Colan, Lübnan, Bağdat, Kerkük.
570-Dede: Lübnan, Suriye Gasaniya, Kerkük, Türkiye.
571- Türkmen: Kineytara, Irak, Türkiye, Azerbaycan, İran, Mısır.
572- Murat: Türkiye, Flitsin, Colan Suriye, Urdun, Mısır.
573- Bekdeliye: Halep, Irak, Türkiye, Colan.
574- Kazakçı: Türkistan, Kazakistan, Urdun, Filistin.
575- Nagvani: Türkistan, Urdun.
576- Bayram: Kerkük, Türkiye.
577- Akkoyunlu: Kerkük, Kümbetler, Altunköprü, Türk alan, Musul, Türkiye.
Azerbaycan.
578- Ayrıca Türkmenler Oymakları Aileleri Türkiye’nin Çorum, Kırşehir, Kayseri, Şanlı
Urfa, Diyar Bekir, Van, Merdin, Kırıkkale, Sivas, Kahraman Maraş, Kara Deniz
bölgelerinde bulunmaktadır.
579- Türkmenler İran’ın birçok şehrinde bulunmaktadır, Tebriz, Marağa, Erdebil,
Türkmen Sahra, Mehabet, Urumya, İsfahan, Kaşgarlar, Afşarlar.
580-Azerbaycan, Kara bağ, Afganistan, Türkistan, Çaçanistan.
581- Türkmenler ayrıca tüm Arap devletlerinde çok sayıda bulunmaktadırlar Mısır,
Kahire, Urdun, Suriye, Lübnan, Yemen, Filistin ve dünyanın her bir yerinde izleri
görünerek bulunmaktadırlar.
582- Talabani : Talab ilim, demek bilgi edinmek , öğrenci demek Talabani oymağı
Mahmut Zengi kalarak oğulları Ahmet Talabani’ye ve Abdurrahman Talabani’ye
devir olmuştur büyük bir Türkmen oymağı olan Talabani Kerkük’te büyük tekede
ibadet etmektedirler ayrıca bir bölüm Talabani , Süleyman iye, ve Kerkük Türkmen
köylerinde bulunmaktadır ..
583- Nakışbandı: Büyük oymağı olarak Mehmet Behaddin Nakışbandı yolunu
584- El Hıdır: Şirin Han, Telafer.
585- Huduş: Telafer, Karakoyunlu.
586- Efendiye: Telafer, Bağdat.
587- Ali Han Bek: Telafer.
588- Bablan: Hanekın.
589- Albu Salih: Mahalebiye.
590- Albu Hamdan: Mahalebiye, Musul. Hamdaniya.
591- Albu Devle: Mahalebiye
592-Boyat: Mendili, Tazehurmatu.
593- Mendalavi, Mendevli, Mendili.
594-Kakai: Kerkük ve bir bölüm Türkmen köylerinde yaşamaktadırlar, ayrıca
Moğolistan, Kazakistan da Türkmen olarak tanınmaktadır ve bir büyük Türkmen
oynağıdır, Kurmuştur, Kerkük, Türkiye ve Irak’ın birçok yerlerinde bulunmaktadırlar.
595-Tokatlı: Kerkük, Türkiye Tokat, Niksar
596- Aleviler, Bektaşiler: Irak Tazehurmatu, Musul ve Türkiye’nin her yerinde
bulunarak Türkmen Aşiretlerinden bir koldurlar .
597- Balaban oymağı Tuncalı Türkiye Alevi Türkmen oymağı, Süleymaniye, Telafer,
Mendili.
598- Bozlar oymağı Telafer, Şenif, Musul
599-Bayat oymağı tüm Irak, Türkiye, Azerbaycan, İran
600- Döğer Türkiye Türkmeneli Irak Tazehurmatu
601- Avşar oymağı Bağdat, Musul, İran Türkleri
602- Bayındır Irak , Türkiye Kilis
603-Yıldız oymağı Kerkük, Türkiye, Azerbaycan
604- Zobular Irak Telafer, Musul Türkmen köyleri, Kilis
605- Polatlı Türkiye Kilis, Kerkük, Telafer
606- Bayatlı Türkmeneli Irak, Kilis Konya, Çorum ve Türkiye’nin bir çok yeri,
Azerbaycan.
607- Kilis Hoşaf- Doşap Kilis, Altunköprü Irak
Not: Bu yazımı 1994 yılında Siyasi Abu Garip Hapishanesinde Arapça olarak tüm yaşlı
aydın insanlardan yaralanarak bir bölüm kendi bilgilerime dayanarak yazmıştım
birçok yerde yayınlanmıştır.
Şimdide bir bölüm kaynaklara dayanarak Türkçe olarak tüm Türk dünyasına
sevgilerimle armağan ediyor..
Kaynaklar:
1- Selçuklu Devletinin Tarihi: Isfahanı.
2- Kerkük’te İçtimai Hayat: Şakır Zabit.
3- Şam devletinin oymakları: Vasfı Zekeriya.
4-Başlangıç ve sonuç: İbin Kesir.
5-İbin Haldun Tarihi.
6- Irak’ın Siyasi Türkmen Tarihi: Aziz Kadir Samancı.
7- Zamanın gözü Colan da yaşananlar: Mehmet Hayri Abid.
8-İslam’dan sonra İran’ın tarihi: Mehmet Alâeddin.
9- Türkistan: Dr Bartuld.
10- Türkistan Asya’nın kalbi: Abdülaziz Cengiz han.
11- Tatarlar kimdir: İbrahim Kerim Allah.
12- Telafer’de 1920 direniş: Abboş Kahtan- 1969.
13- Kürt, Türk, Arap: Edmon – 1957.
14- Aşair El Irak: Abbas Azzavi 1947 Bağdat.
15- El Irak Kadimen ve Hadisen: Abdurazzak El Hasani – Bağdat 1982
16- Irak’ta Türk Varlığı: Suphi Saatçi –Türkiye 1996.
17- El Türkmen ve Irak vatanı: Erşat Hürmüzlü-Irak 2003
18- Türkmenler, Sümerliler, Türkmenistan Mezopotamya: Gery, B
19- Anadolu’da Türkmen Aşiretleri -Türkiye 1997
20- Bayat Aşireti: Şakır Zabit.
21- Irak’ta Türkmen Boy ve oymakları: Av.Habib Hürmüzlü, Dr. Ekrem Pamukçu.
22- Oğuzlar, Türkmenler: Faruk Sümer– Türkiye
23- Kerkük’te neler var: Fehmi Arap Ağa.
24-Sönmeyen Ateş, Dinmeyen Hasret –Dr: Nefi Demirci
ÖZEL BÜRO