T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri

T.C.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Sayı : B.08.0.ÖER.0.05.00.00-604/
Konu : Engelli Öğrencilerin Spor Yoluyla
Sosyal Uyum Düzeyini Yükseltme Projesi
OS./06/2012
.......................VALİLİĞİNE
(Milli Eğitim Müdürlüğü)
Genel Müdürlüğümüzün katkı verdiği, Hayat Boyu Öğrenme Programı (LLP)
Leonardo Da Vinci Hareketlilik Projeleri 2011 Teklif Çağrısı döneminde başvurusu yapılan
2011-1-TR1-LE003-28099 proje nolu “Engelli Öğrencilerin Spor Yoluyla Sosyal Uyum
Düzeyini Yükseltme (SPORT-SEN)” adlı proje kabul edilmiştir.
Genel Müdürlüğümüz uzmanlarının da katılımıyla “Engelli Öğrencilerin Spor Yoluyla
Sosyal Uyum Düzeyini Yükseltme (SPORT-SEN) Projesi” çalışma ziyareti, 22 Nisan-06
Mayıs 2012 tarihlerinde Ispanya’da gerçekleştirilmiştir.
İspanya’mn Valencia şehrinde gerçekleştirilen çalışma ziyaretine ilişkin rapor ekte yer
almaktadır. Proje web sayfası olan http://www.engelvok.eu adresinde de yer alan söz konusu
ekli raporun, İlinizde bulunan rehberlik ve araştırma merkezleri ile özel eğitim okul ve
kuramlarına duyurulmasının faydalı olacağı düşünülmektedir.
Bilgilerinizi ve gereğini rica ederim.
Doç. Dr. Hakan SARI
Bakan a.
Genel Müdür V.
EK: Proje Rapora (10 sayfa)
DAĞITIM:
81 İl Valiliği
/
A
\
MEB Kampüsü A Blok 06500
Beşevler / ANKARA
Özel K alem : (312)-212 76 14-15
S an t: (312)-212 76 17-18
Faks : (312)-213 13 56
e-posta
: [email protected]
_______ İnt. adresi: http://orgm.meb.gov.tr
ENGELLİ ÖĞRENCİLERİN SPOR YOLUYLA SOSYAL UYUM DÜZEYİNİ
YÜKSELTME (SPORT-SEN) PROJESİ
Ankara Yenimahalle Ticaret Meslek Lisesi tarafından hazırlanan ve Özel Eğitim ve
Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğümüzün katkı verdiği, Hayat Boyu Öğrenme Programı
(LLP) Leonardo Da Vinci Hareketlilik Projeleriyle ilgili 2011 Teklif Çağrısı döneminde
başvurusu yapılan 2011-1-TR1-LEO03-28099 proje nolu “Engelli Öğrencilerin Spor Yoluyla
Sosyal Uyum Düzeyini Yükseltme (SPORT-SEN)” adlı proje desteklenmeye değer bulunmuştur.
PROJE AMACI
Engelli öğrencilerin mesleki ve spor eğitimlerine hizmet eden profesyonellerden oluşan
katılımcıların;
1. Life Long Learning (LLL) kapsamında kişisel ve mesleki yeterliliklerini artırmayı,
2. Kurumların kapasitelerini yükseltmeyi
amaçlayan bir Avrupa Birliği Leonardo da Vinci Hareketlilik projesidir.
Hareketlilik faaliyeti, 22 Nisan-06 Mayıs 2012 tarihleri arasında Valencia şehrinde
gerçekleştirilmiştir.
PROJE ÇIKTILARI
1. Engelli öğrencilerin, mesleki eğitimlerinden ve spor kulüpleri seviyesinde sportif
faaliyetlerinden sorumlu uzman/öğretmen ve yöneticilerin mesleki bilgi ve becerileri arttı.
2. Özel eğitim hizmetlerinin planlanması, geliştirilmesi ve uygulanması konularında, alan
uzmanları bilgi sahibi oldu.
3. Özel eğitim okullarında verilen mesleki eğitimin kalitesinin yükseltilmesine katkıda
bulunuldu.
4. Engellilerin kulüpler aracılığıyla gerçekleştirilen spor organizasyonları hakkında bilgi
sahibi olundu.
PROJE ORTAKLARI
1. Ankara Yenimahalle Ticaret Meslek Lisesi - Proj e Koordinatörü
2. MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü
3. Ankara Çağdaş Eğitim Uygulama Okulu ve İş Eğitim Merkezi
4. Türkiye Özel Sporcular Spor Federasyonu
5. Ankara Yenimahalle İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü
1
PROJE KATILIMCILARI
ADI SOYADI
KURUMU
Hüseyin OTUZ
Ankara Yenimahalle Ticaret Meslek Lisesi
Abbas ÖZDİLEKLİ
Ankara Yenimahalle Ticaret Meslek Lisesi
Aysel USTA
Ankara Yenimahalle Ticaret Meslek Lisesi
Veysel ÖZTURK
MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Dursun UÇAN
MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Elif İlkay ÖZALP
MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Gülten ŞEN
MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Zeynep KILIÇ
MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Zehra Pınar ÇELİKER
MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Nurşen ŞANAL
Ankara Çağdaş Eğitim Uygulama Okulu ve İş Eğitim Merkezi
Oya AYDAĞ
Ankara Çağdaş Eğitim Uygulama Okulu ve İş Eğitim Merkezi
Kenan YILDIZ
Ankara Yenimahalle İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü
Feridun ÖZDEŞ
Türkiye Özel Sporcular Spor Federasyonu
Hüseyin KIRIMOĞLU
Türkiye Özel Sporcular Spor Federasyonu
Eren YILDIRIM
Türkiye Özel Sporcular Spor Federasyonu
2
ZİYARET EDİLEN KURUMLAR VE ZİYARET NOTLARI
1. BURJASSOT BELEDİYESİ
Belediye, sosyal çalışma alanında güçlü bir kasaba olup, belediye, bütçesinin %20’sini
sosyal ve kültürel projelere ayırmaktadır. Bu projelerin büyük bir çoğunluğu engellilere yönelik
hazırlanan projelerden oluşmaktadır.
Belediyede, “engelli birey” yerine “değişik kabiliyeti olan insanlar” kavramı
kullanılmaktadır. Belediye içerisinde, sosyal çalışmacı ve pedagog kadrosunda uzmanlar istihdam
edilmektedir.
2. ADERES
Aderes, 1992 yılında kurulmuş olup, engellileri spor yoluyla topluma kazandırmayı
amaçlamış gönüllü üyelerden oluşan bir sivil toplum kuruluşudur. Derneğin amacı, spor yoluyla
topluma bütünleşmedir. Ayrıca engellilere sosyal ve kültürel alanda da destekler ve eğitimler
verilmektedir.
Derneğin sportif alanları: Basketbol, futsal, yüzme, masa tenisi, bocce ve paten sporudur.
Engelliler arasında yapılan spor müsabakalarında, derneğin çeşitli ödülleri bulunmaktadır.
Derneğin mali kaynağı, 60 üyenin katkı payları ve belediyeden alınan yardımdır.
Antrenörlerin birçoğu, engelli bireylerin yakınlarından oluşmaktadır.
3. AMFİSEP- Fiziksel engelliler Rehabilitasyon Derneği
Amfisep, ağırlıklı olarak fiziksel engeli olan bireylerin eğitimi, rehabilitasyon ve mesleki
eğitimlerini sağlayan gönüllü bir sivil toplum kuruluşudur. Merkezden hizmet alabilmek için
%33 oranında vücut fonksiyon kaybı olması gerekmektedir.
Merkezin amaçlarından biri de, engelli bireylere mesleki eğitim vererek onların istihdam
edilmelerini sağlamaktır. Mesleki kurslardan geçen engelliler, işyerlerine yerleştirilmekte ve 3.
ayda ve 6. ayda izlenmektedir. Ayrıca işverenlere de, engelli bireyler hakkında bilgilendirme
eğitimleri verilmektedir.
Ayakkabı yapımı, grafik tasarım, elektronik parça üretimi konularında mesleki eğitimler
verilmektedir. İspanya genelinde, engellilik oranı %65 olan bireylere, 300-500 Euro civarında
maddi yardım yapılmaktadır.
Kuruluş özel sektör ve kamu yardımı ve bir de üyelerin aidatı ile hizmetlerini
sürdürmektedir.
4. BOCCE KULÜBÜ
Gönüllü olarak, CP’li ve bedensel engelli olan bireylere bocce sporunu yaptırmak ve
onların toplumsal uyumlarına yardımcı olmak adına hizmet veren bir kulüptür.
Bocce müsabakaları ve antrenmanları, bireylerin engellilik durumuna göre 4 ayrı
kategoride yapılmaktadır. Sporcular, ulusal ve uluslararası müsabakalara katılmaktadırlar.
3
Antrenörler ve yardımcı personellerin tamamı gönüllü olarak hizmet sunmaktadır.
Kulüpte antrenör tarafından verilen bilgiler doğrultusunda engelli bireylerin antrenmanları
izlenmiştir.
5. ADAPTİF SPOR FEDERASYONU
Federasyon, Valencia genelinde zihinsel engelliler dışında kalan engellilerin spor
müsabakalarını düzenleyen ve koordine eden bir spor federasyonudur. Federasyon, CP, görme,
işitme, bedensel engelliler ve süreğen hastalığı olan engel gruplarına yönelik hizmet vermektedir.
3 ayrı bölgede 25 ayrı branşta hizmet vermektedir.
Spor Federasyonu 5 değişik hizmet alanında faaliyet göstermektedir.
1. Teropotik aktiviteler
2. Eğitim öğretime devam eden öğrencilere yönelik aktiviteler
3. Rekreasyon ve boş zamanı değerlendirme aktiviteleri
4. Şehir, bölge ve ulusal düzeyde müsabakalar
5. Toplumda sporla farkındalık geliştirme aktiviteleri
6. ÖZEL EĞİTİM OKULU:
3-21 yaş arasında zihinsel engel ile birlikte ikinci bir engeli bulunan bireylere yönelik
eğitim veren bir özel eğitim okuludur. 19 grup ve toplam 127 öğrencisi bulunmaktadır.
Okula kabul koşulu: Psikososyal pedagoji komitesi tarafından verilen bir raporla okula
kabul edilmektedir.
Tek engeli olan bireyler genellikle normal ilköğretim veya ortaöğretim okullarına devam
edip, bu okuldan da destek eğitimi almaya gelmektedirler Özel eğitim okuluna kabul şartı,
öğrencinin özrünün zihinsel engel olmasıdır. Zihinsel engellinin yanında birden fazla özürlü
öğrenciler de okulda eğitim öğretim görmektedirler. Zihinsel engeli sınırda olan bireyler de
normal okula devam ederken bu okuldan da destek eğitimi almaktadırlar.
Okulun uyguladığı ayrı bir müfredat bulunmamaktadır. Eğitim Bakanlığı tarafından
hazırlanan ve normal eğitim veren okullarda uygulanan müfredat, engelli öğrenciler için
kişiselleştirilmekte (BEP) ve uygulanmaktadır. İspanya hükümeti tarafından 2001 yılında standart
program 5 alanda hazırlanmıştır. Bu alanlar;
1- Kişisel otonomi
2- İletişim ve dil becerilerinin geliştirilmesi,
3- Temel akademik becerilerin geliştirilmesi (fonksiyonel akademik program)
4- Sosyal becerilerin geliştirilmesi
5- Hareket
Devlet tarafından düzenlenen bu standart programı okullar çocukların potansiyeli
doğrultusunda düzenleyebiliyor.
Okulda 3 ayrı grupta eğitimler verilmektedir:
4
1. Grup ortaokula kadar olan
2. Grup ortaokul-lise arası
3. Grup ise 16-21 yaş grubu: bu gruba verilen eğitim daha çok yetişkinleri hayata hazırlama
programı çerçevesinde yürütülüyor.
2011-2012 eğitim öğretim yılında, okulda 19 sınıfta toplam
görmektedir.
127 öğrenci eğitim
Okulda sınıf öğretmeni, yardımcı asistanlar, pedagog, fizyoterapist, konuşma terapisti
daimi olarak bulunmaktadır. Ayrıca sosyal çalışmacı ve doktor da yarı zamanlı kuruma
gelmektedir. Beden eğitimi ve spor dersi birinci grupta haftada bir saat, ikinci grupta haftada iki
saat verilmektedir. Okulun genel amacı çocuğun bedenini en verimli şekilde kullanmasını
sağlamaktır. Çocukların bölgesel düzeyde sportif müsabakalara katılması amaçlanmaktadır.
Bu eğitim kurumu birden fazla engeli olan çocuklara yönelik bir kurum olduğundan
dolayı, tek engel türüne sahip olan birey normal okula devam ediyor ve gerektiğinde hafta birkaç
saat bu kurumdan destek eğitimi alıyor. Okulda 16-21 yaş grubuna yönelik meslek eğitim
atölyeleri mevcut. Ancak çocukların zihinsel engeli ile birlikte ikinci bir engeli olduğundan asıl
amaç işe yerleştirmeye yönelik eğitim vermekten ziyade bedeni kontrol etme becerisi
kazandırılması amaçlanıyor. Bu çocukların işe yerleştirilmesi en üst amaç olarak kabul ediliyor.
Okulda değerlendirme 3 aşamada yapılıyor.
1- Çocuk okula ilk geldiğinde
2- Eğitim öğretim yılının ortasında
3- Eğitim öğretim yılının sonunda.
7. BONAGENT ( İŞE YERLEŞTİRME KURUMU)
1980’lerde özel eğitim gerektiren bireylerin aileleri tarafından kurulmuş kar amacı
gütmeyen ve engelli bireylerin hayat standardını yükseltmeyi amaçlayan bir sivil toplum
kuruluşudur.
Bireylerin hayat standardını yükseltmedeki amaç; bireye yaşam becerisi kazandırabilmek,
otonomi sağlamak, tek başına hayatını idame ettirebilecek temel becerileri kazanmalarını
sağlamak ve bireyselleşmelerini sağlayarak bir yetişkinin yapabileceği temel faaliyetleri yapabilir
hale getirmektir.
5 temel alanda hizmet sunumu gerçekleştirilmektedir. Bunlar;
1- Rekreasyon hizmetleri: Bireylerin özellikle arkadaş edinebilmeleri, bu ilişkilerini
sürdürebilmeleri ve boş zamanlarını değerlendirebilmeleri amacıyla yürütülen hizmetler
bu grupta yer almaktadır. Bu alanda yürütülen hizmetlerde 5 kulüp var. İki farklı gruba
hizmet sunumu gerçekleştiriliyor. 1. Grup entelektüel açıdan daha iyi olan, bireysel
ihtiyaçlarını görebilen ve temel bir takım becerilere sahip kişilerden oluşan grup. Bu
grubun faaliyetleri yıllık planlanıyor ve kullanıcılar da bu plan dahilinde faaliyetlere
katılıyorlar. Örneğin: Nisan ayında sinema etkinliği, mayıs ayında doğa yürüyüşü, haziran
ayında spor müsabakası vb. gibi. Diğer gruplarda düzey biraz daha düşük bu grupla
yapılan faaliyetler daha çok haftalık olarak planlanıyor. 5 yetişkine bir 1 asistan düşecek
5
şekilde organizasyonlar yapılmakta ve 4-5 günlük kamplar, turistik geziler ve hafta sonu
tatilleri vb. organizasyonlar yapılmaktadır.
2- Eğitim ve işe yerleştirme: bu kapsamda bireylere yıl içinde bazı konularda mesleki
eğitim veriliyor ve sonrasında da bireylerin işe yerleştirilmeleri ve işte kalma konusunda
çalışmalar sürdürmektedirler. Bireyler işe yerleştirildikten sonra iş yeri ile iletişim sürekli
devam etmektedir.
İspanya’da özel eğitim gerektiren bireylerle ilgili pek çok yasa mevcuttur. Bu yasalardan
biri de sosyal entegrasyon yasası. Bu yasa kapsamında 50 kişi çalıştıran bir kuruluşun 1 özel
eğitim gerektiren birey istihdam etmesi gerekiyor. Ayrıca özel eğitim gerektiren birey çalıştıran
kuruluşlar devletle bir sözleşme imzalıyor ve karşılığında devlet bütçesinden maddi destek alıyor.
İşe yerleştirilen bireyin ihtiyacına göre 1 yada daha fazla ay bireye oryantasyon eğitimi merkez
tarafından verilmektedir. Merkezdeki eğitimler daha çok iletişim becerileri üzerine
odaklanmakta, eğitim alan bireyler için her bireye özgü bir eğitim programı belirlenmektedir.
Engelli birey, temel eğitimi merkezde alıp uygulamalı eğitimi iş yerinde staj niteliğinde
almaktadır. İş yeri eğitimleri ile bireylerin daha başarılı oldukları görülmektedir. Mesleki
eğitimin yanı sıra bireylere “zaman yönetimi”, “stres yönetimi” gibi konularda eğitimler
verilmektedir. Mesleki eğitimler daha çok restoranlarda mutfakta aşı yardımcılığı vb. temizlik
işleri ve lojistik hizmetlerde verilmektedir. Valencia’da bazı işletmeler, kurumuna kazandıracağı
olumlu imaj açısından, sosyal sorumluluk kapsamında özel eğitim gerektiren bireyleri istihdam
etmek istemektedir.
3- Otonomi kazandırma: bu alandaki hizmetler 3 aşamada veriliyor.
1. Bireye kendi evinde yaşayabilme becerisi kazandırma. Temizlik, yemek
yapımı vb.
2. Tek başına yaşayan engelli bireyler için evde onları kontrol ederek destek sağlama.
Yemeğini yapıyor mu, temizlik alışkanlıkları doğru mu vb.
3. Merkeze bağlı dairelerde yaşayan engelli yetişkinler için bağımsızlığını kazanmaya
yönelik beceri kazandırma hizmetleri. Bir dairede 5 yetişkin bir asistan kalmakta ve
bağımsız yaşama becerisini kazandırmaya yönelik çalışmalar sürdürülmektedir.
Bireyler bu beceriyi kazandıktan sonra bir kurul/komisyon/komite kararı ile
bağımsız olarak yaşamaya devam etmektedirler veya bu evlerde kalması için devlet
tarafından destek verilmektedir.
4- Hayat boyu öğrenme: Sosyal beceri, iletişim, konuşma terapisi, parayı kullanma vb.
konularda bireylere kurslar açılmaktadır. Açılan kurslara katılma gönüllülük esasına
dayanıyor.
5- Aile desteği: özel eğitim gerektiren bireylerin ihtiyaçlarının nasıl karşılanacağına ilişkin
ailelere eğitimler verilmektedir. Aynı zamanda yasal hak ve sorumluluklar, destek
alınacak kuruluşlar vb. konularda da eğitimler veriliyor. Özellikle altı çizilerek
vurgulanan bu eğitimlerden birisi “nefes programları” . stresle baş etme, baskı altında
kalındığında yapılacak egzersizler ve çalışmalar bu programın içeriğini oluşturuyor.
6
Kuruluşun 300 üyesi mevcuttur. Hükümetin de desteği olmasına karşın kuruluş
hizmetlerini, üye aidatları ve gönüllü üyeler aracılığı ile yürütmektedir. Aynı zamanda bazı
yardım kuruluşlarının bağışları da kabul edilmektedir.
8. TORRENT ÖZEL EĞİTİM OKULU
154 öğrencisi olan kurumda 23 öğretmen, 19 asistan bulunmaktadır. Okul 4 gruba hizmet
sunuyor.
3-8 yaş
8-13 yaş,
14-17 yaş ve
17-21 yaş.
Okula öğrenciler, Valencia bölgesinin değişik yerlerinden 5 servis aracılığı ile
gelmektedir. Okul saat 10.00’da derse başlamakta ve. 13.30 ve 15.00 arası yemek arası
verilmektedir. Okulun yemek ve servis hizmeti belediye tarafından sunuluyor. Okulda 1
fizyoterapist ve 7 tane de logoterapist görev alıyor. 1 sosyal çalışmacı, 1 psiko-pedagog ve belli
aralıklarla gelen bir de tıp doktoru görev alıyor.
Okulda 4 seviyede eğitim programı uygulanıyor.
1. Temel Seviye: Ağır düzeyde engeli olan bireylere yönelik uygulanan program. 15-20
civarında öğrenci var. Bedensel, görsel, işitsel alanlarda çoklu duyusal bir program
uygulanmaktadır. En hızlı geri dönüt alınan bir eğitim programı. Okulun yaklaşık %10
luk bir dilimini oluşturuyor.
2. Otonomi/ özbakım becerileri: bireyin otonomisini kazanabilmesi, özbakım becerilerini
ve okulu ve çevresini tanımaya yönelik verilen hizmetleri kapsamaktadır. Okuldaki
öğrenci grubunun yaklaşık % 30’luk bir dilimini içermektedir. Bu seviyede uygulanan
eğitim programı 3. seviyede de uygulanıyor.
Çevrede yüzme havuzu, tenis kortu, spor etkinliklerini yapabilecekleri spor
kompleksleri yer almaktadır. Çocukların sosyal hayata katılımını sağlamaya yönelik
tiyatro etkinliklerine gitme gibi okul dışında öğrenmeleri de desteklenmektedir. Okul
çevresinde bulunan tüm imkânlar materyal olarak kullanılabilmektedir.
3. Özel eğitime ihtiyaç duymayan normal çocukların yapabileceklerini yapma
potansiyeline sahip çocuklardan oluşan grup. Temel okuma yazma becerisi, hesap
yapma gibi matematik becerileri öğrenebiliyor bu grupta yer alan çocuklar.
4. Okuma yazmayı biliyorlar. Her türlü öğrenmeyi yerine getirebilen bu grupta normal
çocukların yapabildiği bazı becerileri yerine getiremiyorlar. Örnek olarak bu grupta
yer alan çocuklardan bir kısmının kısa metrajlı bir film çektiği ifade edildi. Bu
çocuklar, okullarda uygulanan müfredata yetişmekte zorlanan çocuklar. Özellikle lise
düzeyindeki müfredatı yerine getirme noktasında zorlanan çocuklardan oluşan bir
grup.
7
Okulda beden eğitimi dersleri 3-8 yaş ve 8-13 yaş grubunda haftada iki saat, 13-17 yaş
grubunda haftada 3 saat yer alıyor. 17-21 yaş hayata hazırlama grubunda ise yine haftada iki saat
beden eğitimi dersi veriliyor.
15 günde bir çocuklar spor kompleksine götürülerek aktivite yapmaları sağlanıyor.
Özellikle yüzme havuzuna 3 er aylık dönemlerle bütün öğrencileri götürüyorlar. Bunun dışında
ormana yürüyüşe götürme etkinlikleri de var.
Okulun müfredatı devlet tarafından hazırlanan çerçeve program dahilinde, ancak bölgede
yer alan özel eğitim okullarının bir araya gelerek kendi okullarına yönelik hazırladıkları
programlar doğrultusunda yürütülmektedir.
Torrent bölgesinde devlet okulu dışında 3 tane özel özel eğitim okulu mevcut. Okulun
bütçesinin bir kısmını devlet bir kısmını ise okul aile birliği karşılıyor. 3 okulun aile birliği
birleşip okulun giderlerini çıkararak karşılayabilecekleri meblağı devlete bildiriyorlar. Geri kalan
kısmı devlet tarafından karşılanıyor.
Okulda öğrencilerin yemek saatinde yardımcı olmak üzere 37 personel çalıştırıyor. Bu
süre zarfından öğretmenler dinleniyor.
23 sınıf olan okulda sınıflar yaklaşık 7-8 öğrenciden oluşuyor.
Okula başvuran bütün öğrenciler kabul ediliyor. Okula başvuru için bölge genelinde
kurulan komite tarafından belge verilmesi gerekiyor.
Sınıflar genellikle çocukların performanslarına göre oluşturuluyor. 1 seviye grupta birden
fazla engeli olan çocuklar yer alıyor.
Mezun olan öğrenciler de BONAGENT benzeri kuruluşlarla işbirliği yaparak ya da bu
çocukları yönlendirerek mesleğe yerleşmeleri konusunda destek verilmektedir.
17-21 yaş grubu çocuklara botanik, el işleri ve seramik işlemeciliği üzerine eğitimler
verilmektedir.
Değerlendirme ise; her bir öğrenme derecesindeki öğretmenler bir araya gelerek öğrenciyi
değerlendiriyorlar. İlk olarak çocuk okula başvurduğunda performansı değerlendiriliyor. İkinci
olarak aralık ayında ve üçüncü olarak da okulun sonunda değerlendirme yapılıyor. 3.
Değerlendirmede okulun psikoloğu da yer alıyor. Her yılın sonunda okulun tüm personelinin
değerlendirmesi ile birlikte okul ihtiyaçlarını da içeren rapor devlete gönderiliyor.
Aile tüm değerlendirme süreçlerine katılıyor. Yapılandırılmış bir aile eğitim programı
yok. Talebe göre ailelere eğitimler verilmektedir. Ancak çocuklar dağınık bölgelerden geldikleri
için aileler, sık sık eğitime alınamamaktadır. Yılda 3 kez bütün ailelerin katıldığı çalışmalar
yapılıyor. Bunun dışında ayrıca talep eden aile olursa onlara da eğitimler sağlanmaktadır.
9. ASPRONA (İŞE YERLEŞTİRME KURULUŞU)
1959 yılında özel eğitim gerektiren bireylerin aileleri tarafından kurulmuş bir sivil toplum
kuruluşudur. Kuruluş, birden fazla engeli olan bireylerin işe yerleştirilmelerini amaçlamaktadır.
İspanyada bu amaçla kurulan ilk kuruluşlardan birisidir. Başlangıçta sadece zihinsel
engelliler için kurulmuş, ancak daha sonra benzeri şekilde kurulan pek çok kuruluş olunca bu
kuruluşlar birleşerek bir federasyon oluşturmuşlar.
8
Derneğin üyesi olabilmek için yıllık aidatını ödemek gerekmektedir. Ancak üye olmadan
da işe yerleştirme hizmetlerinden yararlanılabilir. Diğer bütün hizmetlerden yararlanabilmek için
üyelik şartı aranıyor.
Özellikle zihinsel yetersizliği (MR) olan bireylerin yararlandığı bir kuruluş. Kuruluşun
verdiği hizmetlerden yararlanabilmek için yetersizliğin belgelendirilmesi gerekiyor. Kuruluşa
başvuran bireyler kuruluşun verdiği hizmetlerle ilgili personel tarafından bilgilendirilmektedir.
Bu hizmetlerin tamamından yararlanmak isteyen birey (atölye çalışması, rekreasyon çalışması
vb.) üye olmak zorundadır.
Kuruluş tarafından verilen hizmetler:
4. Sosyal oryantasyon: Engelli bireyin hakları, devlet bürokrasisinde doldurması
gereken evraklar, bireyin devletle çözemediği sorunlarda destek sağlama, engelli
bireye sunulan hizmetler ve bu hizmetlerden nasıl yararlanmaları gerektiğine dair
çalışmaları içeren bu hizmetlerde hem rehberlik hem de oryantasyon çalışmalarını
içeriyor. Bireyin bu işleri ya kendisinin yapması konusunda destekleniyor ya da
onunla birlikte bu işleri yapmaları sağlanmaktadır.
5. Sosyal iş eğitimi: Yetersizliği olan bireylere verilen iş eğitimi ile işe yerleştirme
çalışmalarını kapsıyor. İspanyadaki ekonomik krizden dolayı bu hizmetler
duraklamış ancak daha öncesinde oldukça yoğun bir şekilde engelli bireylerin işe
yerleştirilmesi söz konusu. Daha çok resepsiyon, temizlik işleri ve sekreterlik gibi
konularda iş eğitimleri veriliyor. Bu kapsamda daha önce profesyonellerle
yürütülen atölye çalışmaları ekonomik krizden dolayı gönüllü kişiler tarafından
yürütülmektedir.
6. Psikolojik destek: Hem aileye hem de engelli bireye yönelik verilen psikolojik
destek hizmetlerini içermektedir. Depresyon, şiddeti önleme, stres yönetimi vb.
konularda bireysel ya da grupla verilen hizmetleri kapsamaktadır.
7. Ev hizmetleri: Kuruluşa ait 5 apartman dairesi yer almaktadır. Bu dairelerin
4 ’ünde erkekler 1 tanesinde de kadınlar oturuyor. Toplam 16 kişi konaklıyor bu
evlerde. Engelli bireylerin özgür yaşayabilmelerini desteklemek amacıyla 24 saat
boyunca destek personel eşliğinde sunulan bu hizmetlerde bireyin bağımsız
davranış kazabilmesine yönelik beceri kazandırma çalışmaları yer alıyor. Bireyin
bağımsız davranış kazandığına dair kararı kuruluş verebilirken gerektiğinde bölge
düzeyinde kurulan komite tarafından da bu karar verilebilmektedir.
8. Rekreasyon aktiviteleri: Engelli bireylerin boş zamanlarını değerlendirmeleri
amacıyla düzenlenen aktiviteleri içermektedir. Yaz tatili amaçlı tatil planları, hafta
sonu sinema, müzik tiyatro aktiviteleri, engelli bireylerin ihtiyaç ve talepleri
doğrultusunda düzenlenen aktiviteleri içeriyor. Bireylerin sosyal hayata uyumlarını
kolaylaştırmaya, arkadaşlık ilişkilerini geliştirmek amaçlanmaktadır.
9. Takip mekanizması: Kuruluşa üye bütün engelli bireyler hayatları boyunca
kuruluş tarafından izlenmektedir. Tek başlarına yaşamlarını sürdüren yetişkinler
için takip mekanizması ile destek hizmeti sunuluyor. Doktor randevusunu
hatırlatma, parayı kullanma, market alışverişini yapma vb. apartman dairelerinde
yaşayan bireylere asistan eşliğinde hizmet sunulurken bu gruptaki bireylerde
sürekli destek yerine dışardan takip ederek hizmet sunulmaktadır.
9
10. Spor ve aile nefes alam programları: Uzun hafta sonu tatilleri ya da kısa süreli
programlarla ailelerin kısa süreliğine dinlenmeleri ve nefes almalarını sağlayan bir
aktivitedir. Bu program ortalama 100 kadar gönüllü aracılığı ile yürütülen bir
faaliyettir.
11. Suç işlemiş olan zihinsel engelli bireylere yönelik sunulan hizmetler: Suç
işlemiş bireylerin normal şartlarda engelli bireylerin olduğu bir hapishaneye
gitmesi
gerekmekte
ancak
bazı
durumlarda
normal
hapishaneye
yerleştirilebilmektedir. Eğer birey bu kuruluşa başvurursa bireyi koruma ihtiyacına
binaen alması gereken eğitimleri planlanmaktadır.
12. Toplumsal farkındalık oluşturma: Topluma bilinç oluşturmaya yönelik
kullanıcılarla birlikte karnaval, festival vb. şekilde aktiviteler düzenlenerek
farkındalık oluşturma aktiviteleri yapılıyor.
10