Tarım ve Köyişleri Bakanımız Sayın Dr. M. Mehdi EKER`e Acik Mektup

Tarım ve Köyişleri Bakanımız Sayın Dr. M. Mehdi EKER`e Acik Mektup

1
2
Tarım ve Köyişleri Bakanımız Sayın Dr. M. Mehdi EKER`e
Acik Mektup
Sayin Bakanim,
yurtdisinda mesleki praktigini arrangiere etmeye calisan bir veteriner hekim olarak cok
uzun bir süreden beridir ülkemizdeki veteriner hekimlik ve bu baglamdaki sorun ve
tartismalari yakinen takip etmekteyim.
Ülkeme olan sevgim ve meslegime olan saygimin geregi böyle bir mektubu yazma
zorunlulugum ortaya cikti.
Sizin de üyesi oldugunuz meslek camiamizin gecmisiyle gelecegi arasindaki
arayislarinda kendisini dayatan sorunlar ve cözümlemelerinin bilimsel analiz ve
arastirmalarla ortaya konulmasi ve olmasi gereken seviyeye tasinmasi anlaminda
bulundunuz mevkinin meslegimiz sahsinda ülkemiz icin bir sans olabilecegine inanarak,
mesleki kurum ve kuruluslarimizla bu anlamda cözüm adina iliskilenmenizin gerekliligine
inanmaktayim.
Bizim disimizdaki dünyada bereketli hilal olarak adlandirilan ülke cografyamiz; M.Ö.8500
yillarinda tarimin ve hayvanciligin ilk basladigi ve bu anlamda medeniyetlerin buradan
basladigi, insanin özelde hayvanlarla genelde ise cevresiyle ortak cikarlar anlaminda
kesistigi bir cografyanin hakimi bizlerin cok ileri düzeyde bir uygarligi sosyal, ekonomok,
politik felsefi vb yasiyor olmamiz gerekmekte iken buna henüz cok uzak oldugumuz
tespiti zorunlu olarak bizleri düsündürmekte ve düsündürmelidir.
Ve özellikle ayni zaman diliminden günümüze degin bir misyon olan veteriner hekimlik
mesleginin ülkemizde yasamak zorunda birakildigi kabul edilemez durum ayni mantik
cercevesinde ciddi bilimsel analizlerle ele alinma zorunlulugu insanini, kendisi disindaki
yasamtaslarini, dogasini ve bir bütün olarak ülkesini seven her bir bireyin herseyden
önce ahlaki görevi olmalidir.
Veteriner hekimlik; ilkel klan topluluklardan günümüz modern topluluklarina kadar ki
gecen sürede kaydedilen her türlü positif gelisim de her anlamdaki rolünü bir misyoner
olarak layikiyla yerine getirmis ve getirmektedir.
Evet her bir bireyi birer misyoner olan veteriner hekimlik bir misyondur ve üyesi oldugu
topluluklarin gelismislik karnesinde kistaslar anlaminda ilk sirada yer alan bir meslek
camiasidir.
Ya da bir genelleme yaparsak veteriner hekimlik; bir cok bilim dalini icine alan
interdisipliner bilim dali anlaminda bir sanat harikasidir. Ve ayni sekilde dogurganligi ile
felsefeden ahlak bilimine, edebiyattan güzel sanatlara, biyolojiden tip bilimine ve hatta
politikadan tarih bilimine kadar ki bir cok bilim dalina mührünü vurmustur ve zaten tersi
bir durum özelde insanin genelde dünyanin trajedisi anlamina gelecektir.
Created by Zoo Vet Ramazan Boztepe
www.animal-protection-academy-web.eu
Bu düsünce yapisini nedenlendirme mahiyetindeki tarihi gelisim baglamindaki verileri
cok genel hatlariyla söyle vermek istiyorum:
Insanoglunun I.Ö 5500-2200 yillari arasinda avcilik ve göcebe yasamdan tarim ve
hayvanciliga gecis yapmasiyla birlikte gerek ekonomik yapi ve gerekse ulastigi refah
seviyesi ayni sekilde beraberinde kültürel degisimleride getirdi ki bu da gerek
hayvanlarda ve gerekse insanlarda ortaya cikan hastaliklarinda nedenlerini beraberinde
getirdi (Hauger, 1921) Insanlarin birarada yasamaya baslamalari ayni zamanda hijyenik
yetmezliklerinde etkisiyle bulasici hastaliklar riskinide artirdi.
Yine yasliligin etkisiyle arthrose, kapali alanlarda yakilan ateslerin etkisiyle alin boslugu
iltihaplanmalari, tek tarafli beslenmelerin etkisiyle scorbut ve rachitism gibi hastaliklar ilk
basta siklikla ortaya cikan hastaliklar oldu
Özellikle yüksek sayida hayvan barindiran topluluklarda parasitose - mykose
hastaliklarin hayvandan insana bulasmalar seklinde artislar görülüyordu (Boessneck,
1951, Schott, 1993) Ayrica domestikation`ile birlikte elde edilen kazanimlar (gida
kaynagi hayvanlar ve is kaynagi hayvanlar) korunmasi, cogaltilmasi ihtiyacida ortaya
cikti (Baranski, 1886) Bu zorunluluklar o döneme ait bir takim primitiv hygiene
önlemlerin ortaya cikmasina bunun parelelinde bir cesit hayvan tedavi yöntemlerininde
gelismesine yol acti (Postolka, 1887)
Ve böylece empirik anlamdaki veteriner hekimlik ihtiyaci da tarihi misyon olarak ortaya
cikti
Tabiki baslarda sadece yaralanmalar neticesinde ortaya cikan hastaliklar tedavi edildi ya
da yol ve yöntemleri ortaya konmaya calisildi. Fakat ic hastaliklar ve anlasilamayan
hastaliklar ya da anomaliler gibi insanin anlayamadigi durumlar ise tanrilara baglandi. Bu
cercevede cözümler üretilmeye baslandi ve bu temelde veteriner hekimlik mesleginin
teolojik ilskilenmeleride ayni dönemde ortaya cikti.
Gerek gida kaynagi olarak hayvanin saglikli olus gerekceleri gerekse kurbanlik
anlaminda belli bir yas siniri asma kosullari ve bu anlamdaki bilirkisilerin onayina ihtiyac
duyulmasi bu konuda söz sahibi olan bireyleri toplumda etkin konuma getirdi. Ve ayrica
sadece hayvanlara yönelik müdahaller nedeniyle degil ayni zamanda bu yolla elde
edilen anatomik ve patholojik bilgi ve verilerin beseri alanda kullanilmasi da bu meslek
gruplarini önemli kilmakta idi.
Cünkü dini inanislar insan vucudundaki müdahalelere izin vermiyordu (Baranski, 1886,
Postolka, 1887, Doganay, 1988)
Hayvan tedavi vb alanlardaki calismalar dönemine göre baslarda papazlar, ciftciler,
azizler vb gruplarca yapilmakta ve yönlendirilmekte idi. Ve eldeki veriler daha cok sözlü
olarak ardillarina aktariliyordu.
Ve böylece veteriner hekimlik meslegi din bilgini rolünü almis oldu Yani veteriner hekim
din bilgini unvani aldi.
Bilimsel anlamda veteriner hekimlik mesleginin temelleri baslarda kendi döneminin
yazarlari tarafindan kadavralar üzerinde notorik arastirmalarla nedenlendirilmeye
calisilan hastaliklarla ilgili verilerin kaleme alinmasiyla basladi ve bu anlamda bir literatur
ortaya cikti.(Driesch ve Peters, 2003)
Created by Zoo Vet Ramazan Boztepe
www.animal-protection-academy-web.eu
Bu anlamdaki ilk veteriner hekimlik yazili belgesi I.Ö. 1850 yillarinda misirda Kahun
Veterinerpapyrus adiyla taninmaktadir. Fakat ne yazikki söz konusu metinler halen tam
tercüme edilememektedir.. Ancak diagnoslar, symptomlar ve therapie yöntemlerinden
bahsedildigi bilinmektedir.
Yine I.Ö 1730 yillarina ait akkadca civi yazisiyla yazilmis 282 sayfalik babillere ait yasa
kitabinda yine veteriner hekimlik , hekimin sanatini icra ederken yaptigi kusurlara
verilecek cezalar, hayvan sahibini baylayici kistaslar, hayvan satislariyla ilgili haklar, ve
bunlardan dogacak aykiriliklara verilecek cezalar vb cok ayrintili olarak bu belgelerde yer
almaktadir..(Schulze, 1988)
Ve adeta veteriner hekimlik adli tipinin dokümenti seklinde düzenlenmis bu belge.
(Leclainche, 1990) Veteriner Hekimlige yasama ve yürütme gücü verdi
Ve veteriner hekimlik bu anlamda hukukcu hüviyet kazandi.
Ayni sekilde bütün büyük dinlerde hayvan sevgisi ve hayvan haklarina tanri katinda
verilen öneme isaret edilmekte ve bu da veteriner hekimlik mesleginin kutsalliginida
kendiliginden onamaktadir.
Böylece veteriner hekimlik meslegi Mistik, Sofuluk bir kazanima evrildi.
Beseri hekimligin babasi Hippokrates`in (I.Ö 460-375) kaleme aldigi sayisiz ünlü tip
eserlerinde karsilastirmali anatomi vurgusu ile defalarca beseri ve veteriner hekimligin
birbirinin tamalayicisi ve ayirt edilememezliklerine vurgu yapmistir.
Bin yillar sonra medeniyetler besigi ülkemizde tarihe baskaldirircasina bunun tersi
anlayista israr edilmesini anlamak mümkün degil. Kaldi ki beseri hekimlik ve veteriner
hekimligin sinirlarini cizme anlamindaki calismalari ilk olarak at ve atcilik veteriner hekimi
ünlü yunanli Apsyrtus yapmistir.. Yani veteriner hekimligin sorumluluklar anlamindaki
yükünü hafifletmek icin böyle bir sinirlamaya veteriner hekimlerin gönüllü calismalari ile
katki anlaminda özveride bulunulmustur.
Böylece Veteriner Hekimligin diger bilim dallari ile interdisipliner paylasim anlamindaki
sorumluluk bilinci ilk olma esprisiyle bilimsel veriye dönüstürülmüs oldu.
Platonun ögrencisi ve büyük iskenderin yetistiricisi kendi caginin büyük düsünürü
Aristotales (IÖ. 384-322) günümüze isik tutan ve bir cok alanda öncü verileri sunan
sayisiz eserlerinde mesela „Historia animalium“ hayvanlar aleminin cesitliligi, ekoloji ve
hayvan psycholojisi, hayvanlarin klassifikationu vb bir cok önemli konuya deginerek
Veteriner Hekimlik meslegine fiolosof ve devlet adamligi kimligini kazandirmistir.
Öyleki bizlere biraktigi eserleri ile günümüz biolojisi ve veteiner hekimliginin tohumlarini
atmistir. (Plesse, 1986)
Romali ünlü yazar Cato (IÖ.232-147) ünlü eseri “De re rustica” da veteriner hekimlik,
tarim ve hayvan hastaliklari ve bunlara ait ilaclardan bahsetmektedir.
Ve böylece Misyonerlik, Din bilginligi, Filosof ve devlet adamligi kimligine bir de sair
kisilik eklenmis oldu
Romali ünlü bilgin ve subay Varro (IÖ. 116-27) “De re rustica” adli üc kitabinda hayvan
hastaliklari ve tedavileri ile ilgili cok konkret bilgiler aktarilmistir.
Böylece Veteriner hekimlik kimligine birde Askeri hüviyet kazandirilmis oldu
Created by Zoo Vet Ramazan Boztepe
www.animal-protection-academy-web.eu
Ünlü sair Vergilius (IÖ. 71-19) ta veteriner hekimlik meslegini icra edenlerdendi. Ünlü
eseri „Georgica“ da özellikle bulasici hastaliklar, ve bunlara ait tedavilerden bahsetmekte
ve hatta zehirlenmeler ve ilackarisimlari da bu eserde detaylandirilmaktadir.
Büyük toprak sahibi ünlü romali botanik yazari Columella bakim, besleme ve medizin
alanindaki calismalari ile kendi döneminin en zengin toprak sahibi olmustur ve „iyi bir
ciftci ayni zamanda iyi bir veteriner dir“ sözüyle bu anlamdaki öneme isaret etmistir. Ve
hayvanlardaki ayak hastaliklari ve buna yönelik tibbi ayakabi yapmasi ile bu alanda isim
yapmistir.Burada da ekonomist kisilik ön plana cikmaktadir.
Kendi alaninda uzmanlasma anlamindaki mesleki sekillenme Pelagonius un „Ars
veterinaria“, ve Vegetius Renatus un „Mulomedicina chironis“ ve „Ars veterinaria sive
mulomedicina“ adli eserleriyle baslamistir.
Yine ayni sekilde 9. ve 10 yüzyillarda yasamis bir cok yunan ve roma asilli veteriner
hekim yazarin eserleri „corpus hippiatricorum graecorum“ adli Konstantinopel (Istanbul)
imparatorluk kütüphanesi imzasiyla bir eserde mevcuttur.
Ve böylece veteriner hekimlik meslegi ortaya cikardigi bir cok önemli yazili eserle ayni
zamanda tarihi aydinlatmis ve böylece tarihci kimlik te kazanmistir.
Yine eski cinde ve asyada bilgeclik ve yigitligin sembolü kabul edilen hayvanlarin (Atlar,
Filler…) tedavilerinde kullanilan ayurvedise tip ve hayvan tip bilimleri ic ice günümüze
isik tutan tedavi konzeptleri (Akapunktur, Haemopathi…) ortaya cikarmistir
Orta cagda manastirlarin himayesinde bir sanat dali olarak görülmeye baslanilan
veteriner tip bilimi bir dönem asilerin gözde meslek gruplari icine alinmistir. Böylece
Veteriner Hekimlik ayni zamanda Sanatci ve Asi hüviyet kazanmis oldu.
Veteriner Hekimlik halen modern toplumlarda tarihten ders cikarma anlaminda
önemsenen ve gerekli destegi bulan ve bulmak zorunda olan bir meslektir.
Italyada ünlü doktor Trotulanin eski Arapca vb. Oriantal kökenli eserleri Latin diline
cevirmesi ile birlikte Oriantelden Okzident e seklinde el degistirmeyle bügünkü bati
dünyasi tip biliminin temelleri atildi. Bir cok bilim dalinda oldugu gibi beseri hekimlikte
gelisimini hayvan tip bilimindeki calisma ve verilere borcludur ve halende bu özellik
korunmaktadir. (deney hayvanlari vb)
Avrupa saraylarinda saygin meslek olarak yerini alan veteriner tip bilimi daha sonralari
18. yüzyilin ortalarinda Ecole vétérinaire adli okullarda veteriner hekimlik egitiminin
baslamasi ile birlikte günümüzde toplumlarin direkt hizmetine girmistir.
Genc türkiyemizin kurulmasinda, sekillendirilmesinde ve gelistirilmesinde tarihi roller
oynayan ünlü meslek büyüklerimizin (Ünlü sairlerimiz M. Akif Ersoy, Ziya Gökalp ve
daha bircoklari) birer tarihi kisilik olarak günümüze isimlerini altin harflerle yazdirmalari
Created by Zoo Vet Ramazan Boztepe
www.animal-protection-academy-web.eu
yine yukarida aciklamaya calistigim misyonla aciklanabilir. Ve elbetteki gelecegimizin
sekillendirilmesinde veteriner hekimligin oynacagi rol ayni sekilde belirleyici olacaktir.
Sonuc olarak günümüz Türkiyesin`de veteriner hekimlerin her anlamda icinde
bulunduklari trajedi ve bu anlamda seslerini yükseltme anlamindaki cekingen ve bir o
kadarda utangac tepkilerinin sahip olduklari tarihi kisiliklerinden kaynaklandigini bilmek,
tarihi taslari anlamina uygun yerlestirmeyi zorunlu kilmalidir.
Yoksa onlarinda sokaklarda hak arama gücünü gösterebilecekleri sanirim kabulünde
zorlanmayacagimiz bir realitedir.
Haklari elinden alinmis veteriner hekimligin haklari ve gelecegi gasp edilmis ülke
oldugunun tarihi bilimsel verilendirmelerin isiginda biliniyor olunmasi bu anlamda
öncelikler anlamindaki mesleki hakedilme temelindeki iyilestirmelerin meslek kurum ve
organizasyonlarimizlarimizla isbirliginde acilen ele alinmasi gerekmektedir.
Evet sayin bakanim yüreginizde ve beyninizde tasidiginiz veteriner hekimlik kimliginizin
basinda bulundugunuz bakanligin sahsinda veteriner hekimlerden özür dileme
anlamindaki iyelestirmelerin meslegimiz sahsinda ülke gelecegimizin olmassa
olmazlarindan oldugunun kabulüne götürcegine olan inancimla.
Saygilarimi sunuyorum
Dr.vet.med. Ramazan Boztepe
Yaban hayvanlari uzmani / Almanya
1
The reproduction of part or the entire document is permitted under the condition that in a clear and readable form
the source (http:// www.tierschutz-akademie.com ) and the note attached "All rights reserved"
2
The information used may only be used for personal or professional purposes or for use in a club, any use for
commercial or advertising purposes is excluded.
Created by Zoo Vet Ramazan Boztepe
www.animal-protection-academy-web.eu