Araştırmalar / Original Articles

Solunum Hastalıkları Cilt 22, Sayı 3, 2011,77–82
ISSN 1300-2961
Tüm hakları saklıdır, tamamen ve kısmen tıpkıbasımı yasaktır
Araştırmalar / Original Articles
Çocuk Hastalıkları Polikliniği’ne Başvuran Olguların
Ebeveynlerinin Sigara Kullanma Durumları ve Hastalık
İlişkisi
The Relation Between the Smoking Status of Parents and
Diagnosis in Children Admitted to Paediatric Outpatient Unit
Songül Uygun1, Peri Arbak1, Taner Yavuz2, Hakan Uzun1, Ege Balbay3, Naciye Karataş4, Başak Topçu1
Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları AD, Düzce
Zeynep Kamil Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Çocuk Hastalıkları, İstanbul
3
Düzce Atatürk Devlet Hastanesi, Göğüs Hastalıkları, Düzce
4
Antakya-Hatay Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Göğüs Hastalıkları, Antakya
1
2
Geliş Tarihi: 28 Mart 2011
Kabul Tarihi: 18 Kasım 2011
Özet
Abstract
Amaç: Pasif sigara içiciliğinin çocukların büyüme hızını, solunum sistemini
olumsuz etkilediği bilinmektedir.
Gereçler ve Yöntem: Kesitsel nitelikteki çalışmaya 2008 yılının Temmuz ile
Eylül ayları arasında çocuk hastalıkları polikliniğine ayaktan başvuran (ardışık)
500 çocuk alındı. Çocukların boyu, kilosu, tanısı, anne ve/veya babanın sigara
kullanımı kayıt edildi.
Bulgular: Olguların 262’si (%52.4) erkek, 238’i (%47.6) kızdı. Sigara kullanan
anne sayısı 97 (%19.4) iken sigara kullanan baba sayısı 294 (%58.8) idi. Solunum sistemi hastalığı tanısı bulunan çocuklarda ebeveynlerin sigara kullanımı
kullanmama durumundan fazlaydı (hem anne hem baba kullanıyor: %26.5,
anne ya da baba kullanıyor: %23.39, ne anne ne baba kullanıyor: %27.4).
Sağlam tanılı çocuklarda anne ve babanın sigara kullanmama durumu daha
fazla oranda gözlendi. Babanın paket/yıl cinsinden sigara kullanım miktarı ile
çocuğun kilosu arasında pozitif korelasyon vardı (r=0.239, p=0.0003).
Sonuç: Polikliniğe ayaktan başvuran ve solunum sistemi hastalığı bulunan çocukların ebeveynlerinin sigara kullanımı oranı fazla bulunmuştur.
Aim: It is well known that passive smoking affects the growing rate and pulmonary system of children inversely.
Materials and Methods: Five hundred children (consecutively) were included
into this cross-sectional study. The weight and height, diagnosis and the smoking attitudes of the parents of all children were recorded.
Results: Two hundred sixty two cases were male (52.4%) whereas 238 cases
were female (47.6%). The total of smoker mothers was 97 (19.4%) whereas
the number of smoker fathers was 294 (58.8%). Smoking rates of parents
were higher among children who were diagnosed as respiratory diseases
(both of the parents smoker; 26.5%, one of the parents smoker; 23.39%,
none of the parents smoker; 27.4%). There was a positive correlation between
the amount of cigarette consumption of fathers and the weight of children
(r=0.239, p=0.0003).
Conclusion: The smoking rates of parents whose children were diagnosed as
respiratory diseases were high.
Anahtar sözcükler: pasif sigara içiciliği, çocuk hasta, hastalık tipi
Keywords: passive smoking, sick child, disease type
TÜSAD 2008 yılı kongresinde poster
olarak sunulmuştur
Giriş
İletişim adresi:
Songül Uygun
Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs
Hastalıkları AD, Düzce
Tel.:+90 380 541 41 07;
Faks:+90 380 541 44 86;
[email protected]
Çevresel sigara dumanı temasının sağlığı ağır düzeyde olumsuz etkilediği bilinmektedir. Çevresel sigara dumanı teması; astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı, kardiyovasküler hastalık ve kanserle ilişkili bulunmuştur.[1,2] Toplum sağlığını korumak
üzere çıkarılan yasalar pasif sigara dumanına teması azaltmakta yararlı bulunmuştur.
Ancak yasaların uygulanamadığı evlerde pasif sigara dumanına temas altındaki çocuk-
© 2011 Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi
www.solunumhastaliklari.org
77
Solunum Hastalıkları Cilt 22, Sayı 3, 2011,77–82
ların sağlığı halen risk altındadır. Annenin sigara kullanımına
bağlı olarak çocuklarda gelişen kısıtlanmış solunum işlevleri
hem kesitsel hem de longitudinal çalışmalarda gösterilmiştir. Diğer aile üyelerinin sigara kullanımıyla kıyaslandığında
annenin sigara kullanımı çocuklardaki hastalık gelişimiyle
daha yakından ilişkilidir. Moshammer ve ark.’larının yaklaşık
20.000 çocuğu içeren çalışmasında; annenin gebelik sırasındaki ve doğumdan sonraki sigara kullanımının çocukların solunum sağlığı üstünde olumsuz etki gösterdiği belirtilmiştir.
Aynı çalışmada çocukların sağlığının en çok gebelikteki sigara
içimiyle bozulduğu, ilk 2 yaştaki çocuklarda da bu bozulmanın sürdüğü gösterilmiştir.[3]
Pasif sigara dumanı temasının çocuklarda solunum yolu
hastalıklarını artırdığı, kulak hastalıklarına yol açtığı, akciğer
işlevlerini olumsuz etkilediği astımlı çocuklarda atakları artırdığı bilinmektedir.[4-6] Çocuk hastalıkları polikliniğinde izlenen çocukların tanıları ile ebeveynlerinin sigara içme durumları arasındaki ilişkinin araştırılması ve pasif sigara içiciliğinin
hastalıklar üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi planlamıştır.
Gereç ve Yöntem
Çalışmamıza Temmuz, Ağustos, Eylül 2008 döneminde Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
Polikliniğine ayaktan başvuran (ardışık) 500 çocuk alındı.
Çocukların boyu, ağırlığı kayıt edildi. Poliklinikteki tanısı
kayıt edildi. Ebeveynlerin sigara içip içmedikleri sorgulandı,
içenlere Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi uygulandı.[7]
Veriler SPSS-11.0 istatistik programı ile değerlendirildi.
Parametrik veriler ki-kare testi ile, parametrik olmayan veriler iki bağımsız grup karşılaştırmasında independent sample
T-test, üç ve fazla grubun karşılaştırmasında One-way ANOVA ile değerlendirildi. Alt grup karşılaştırmalarında Bonferroni testi kullanıldı. Çocuğun, boyu, ağırlığı ile anne ve babanın yaşı, sigara kullanımı arasındaki bağlantı için Pearson
analizi yapıldı. Çocukların hastalıkları ve tutulan sistem üstünde etkili olan bağımsız değişkenlerin belirlenmesinde univaryant ve multivaryant analizler kullanıldı. p<0,05 değerleri
istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi.
Bulgular
Olguların 262’si (%52,4) erkek, 238’i (%47,6) kızdı. Çocukların cinsiyetlerine göre ortalama yaş (ay), boy ve ağırlık
değerleri Tablo 1’de yer almaktadır. Her iki cins arasında gerek boy gerekse tartı persantilleri dağılımında anlamlı fark
yoktu.
Ebeveynlerin sigara kullanım durumu Tablo 2’de görülmektedir. Babaların yaşı, sigara kullanım oranı, paket-yıl
cinsinden sigara tüketimi ve nikotin bağımlılık skoru annelerden anlamlı düzeyde fazlaydı. Çocuk hastalıkları polikliniğine başvuran çocukların hastalanan sistemlerine göre
dağılımları Şekil 1’de görülmektedir. Olguların dağılımına
bakıldığında solunum sistemi tutulumu (%25,4), diğer enfeksiyon hastalıkları (%14,6), kalp hastalıkları (%13,0), endokrin hastalıkları (%8,8) ve sağlıklı çocuk (%8,6) ilk beşi
oluşturmaktaydı.
Çocukların hastalıklarına göre dağılımında ilk beş sırayı
üst solunum yolu enfeksiyonları (%17,2), diğer enfeksiyon
hastalıkları (%14,6), endokrin hastalıklar (%8,8), nörolojik
hastalıklar/epilepsi (%7,0) ve alt solunum yolu enfeksiyonları
(%6,8) oluşturuyordu (Şekil 2).
Anne ve babanın her ikisinin de sigara kullandığı çocukların sayısı 83 (%16,6), anne veya babadan birinin sigara kullandığı çocuk sayısı 227 (%45,4), anne ve babanın her ikisinin de sigara kullanmadığı ailelerin sayısı ise 190 (%38) idi.
Ebeveynin sigara kullanma durumuna göre çocukların
hastalanan sistemleri Şekil 3’te verilmiştir. Solunum sistemi,
kalp-damar hastalıkları, enfeksiyon hastalıkları, sindirim sistemi ve hematolojik hastalıklarda çocukların anne ve babalarının ya her ikisinin ya da en az birisinin sigara kullandığı
gözlendi (p=0.004). Ancak anne ve babanın sigara içmediği
durumda çocukta astım-alerjinin (hem anne hem baba kullanıyor: %1,2, anne ya da baba kullanıyor: %4,8, ne anne ne
baba kullanıyor: %11,1) tanı olarak daha fazla olduğu gözlendi. Sağlam çocuk tanısında da (hem anne hem baba kullanıyor: %4,8, anne ya da baba kullanıyor: %8,8, ne anne ne
baba kullanıyor: %10,0) anne ve babanın sigara kullanmama
durumunun en fazla olduğu gözlendi.
Ebeveynin sigara kullanma durumuna göre çocukların hastalıklarının dağılımı Şekil 4’te sıralanmıştır. Alt Solunum Yolu
Enfeksiyonu (ASYE), konjenital kalp hastalıkları, sindirim
sistemi hastalıkları, hematolojik sistem hastalıklarında daha
sıklıkla hem anne hem de baba ya da en azından bir ebeveyn
sigara kullanmaktaydı (p=0.002). Astım (hem anne hem baba
kullanıyor: %1,2, anne ya da baba kullanıyor: %3,1, ne anne
ne baba kullanıyor: %7,9), astım dışı atopi (hem anne hem
baba kullanıyor: %0,0, anne ya da baba kullanıyor: %1,3, ne
Tablo 2 Ebeveynlerin sigara kullanma özellikleri
Tablo 1 Çocukların cinsiyetlerine göre yaş, ağırlık ve boy değerleri
Anne
n (%)
Baba
n (%)
p
97 (19,4)
403 (80,6)
297 (58,8)
206 (41,2)
0,0002
Kız çocuk
n=238
Erkek çocuk
n=262
p
Yaş (ay)
62,0±60,0
60,3±57,8
>0,05
Sigara
Evet
Hayır
Ağırlık (kg)
20,4±17,0
21,0±23,8
>0,05
Yaş (Ort ± SS) (yıl)
31,6±7,2
35,5±7,8
0,0006
Boy (cm)
10,0±34,3
99,8±35,1
>0,05
Sigara (paket-yıl)
6,9±5,7
15,2±10,6
0,0002
Bağımlılık skor
1,3±0,7
2,2±1,4
0,0002
*Değerler ortalama ± standart sapma olarak verilmiştir.
78
Çocuk hastalıkları polikliniğine başvuran olguların ebeveynlerinin sigara kullanma durumları ve hastalık ilişkisi S. Uygun ve ark.
um
So
lun
ı
ı
i
sis
tem
rji
lar
lar
lle
,a
tım
lık
ha
sta
As
Ka
lp
ı
)
dış
ı
lık
as
ta
nh
lar
tri
ya
lık
ha
sta
lun
um
(so
kri
on
En
do
siy
En
fek
S
GI
ps
iki
ar
oji
tol
He
ma
ıkl
sta
l
ha
arı
ıkl
k
ço
cu
ha
sta
l
ve
oji
k
oji
ür
ol
Nö
rol
ik,
loj
lem
ek
m
r
ğe
30
Ne
fro
mi
k,
Ke
ğla
Sa
Di
Kardiyoloji
Hematoloji
Nefroloji
Kas iskelet sistemi
İmmünolojik hastalıklar
Sağlıklı çocuk
Konjenital anomaliler
Psikiyatrik hastalıkları
Astım dışı atopik hastalıklar
Cerrahi branşlara sevk
edilen (Çocuk cerrahisi, beyin)
Nörolojik hastalıklar
(Epilepsi, vs)
GIS hastalığı
Konjenital kalp hastalığı
ARA
Endokrin hastalıkları (Hipotroidi,
büyüme geriliği, diyabet)
Tbc
Enfeksiyon hastalıkları
(İYE, GE, Hepatit, Sepsis)
Bronşektazi
Astım
ASYE (Trakeit, bronşit,
bronşiolit, pnömoni)
ÜSYE (Tonsilit, rinit,
gribal enf., farenjit)
Olgu sayısı
m
ğla
Sa
k,
mi
Ke
ma
ğe
Di
r
k
cu
lem
ço
ek
ji
oji
tol
rol
o
i, ü
loj
fro
Ne
He
st.
dış
ı)
ya
tri
sik
i
st.
as
t.
ha
m
S
GI
ha
nh
nu
so
lu
ji v
ep
rol
o
Nö
lp
kri
do
En
Ka
As
tım
i
em
sis
t
+
um
st.
ha
n(
siy
o
fek
En
rjik
Ale
lun
So
Olgu sayısı
Solunum Hastalıkları Cilt 22, Sayı 3, 2011,77–82
Hastalanan sistem
140
120
100
80
60
40
20
0
Hasta sistem
Şekil 1: Polikliniğe başvuran çocukların hastalanan sistemleri
Hastalanan tanısı dağılımı
100
80
60
40
20
0
Şekil 2: Çocukların hastalık tanılarına göre dağılımı
Hastalıklar
Ebeveynin sigara durumuna göre sistem tutulumu
Ne anne ne baba
Anne ya da baba
Hem anne hem baba
20
10
0
Şekil 3: Anne babasının sigara kullanma durumuna göre çocukların hastalanan sistemleri (p=0.004)
The relation between the smoking status of parents and diagnosis in children admitted to paediatric outpatient unit S. Uygun et al.
79
Solunum Hastalıkları Cilt 22, Sayı 3, 2011,77–82
Ebeveynin sigara durumuna göre çocuk hastalığı
25
20
Ne anne ne baba
Anne ya da baba
Hem anne hem baba
15
10
5
He
Ka
rd
iyo
loj
ik
ha
ma
sta
tol
lık
oji
lar
k
ha
Ne
Ka
sta
fro
sisk
loj
lık
ele
l
ik
ha ar
ts
s
ist
em talık
l
ar
İm i ha
mü
st
no alık
lar
loj
ı
ik
ha
sta
S
lık
Ko ağlı
kl
nje
nit ı çoc
al
uk
Ps
a
n
iki
om
ya
ali
trik
ler
ha
s
As talık
tım
lar
Ce
dış ı
rra
ıa
hi
to
bö
lüm pi
es
ev
k
Ep
Ko
G
i
lep
nje
IS
si
ha
nit
s
al
ka talık
lp
lar
En
h
ı
as
do
tal
kri
ıkl
nh
a
rı
as
tal
ıkl
AR
arı
A
(D
M,
En
tro
fek
id)
siy
on
TB
(so
C
lun
um
dış
Br
on ı)
AS
şe
YE
kta
(pn
zi
öm
ÜS
A
o
ni,
stı
YE
m
b
(to
ns ronş
illi
it,
t,
far vb)
en
jit,
vb
)
0
Şekil 4: Anne babasının sigara kullanma durumuna göre çocukların hastalıkları (p=0.002)
anne ne baba kullanıyor: %3,2) ve sağlıklı çocuk tanılarında
(hem anne hem baba kullanıyor: %4,8, anne ya da baba kullanıyor: %8,8, ne anne ne baba kullanıyor: %10,0) anne ve
babanın sigara içmeme sıklığının fazla olduğu gözlendi.
Bağıntı analizlerinde babanın yaşı ile çocuğun boyu arasında pozitif bağıntı çıktı (r=0,556, p=0,0006). Babanın
paket-yıl cinsinden sigara kullanım miktarı ile çocuğun
ağırlığı arasında pozitif bağıntı vardı (r=0,239, p=0,0003).
Annenin yaşı ile çocuğun ağırlığı arasında pozitif bağıntı
vardı (r=0,242, p=0,0004). Çocuğun boyu, ağırlığı ve hasta
olan sistemleri üstünde etkili faktörler Tablo 3’de gösterilmiştir. Babanın yaşı çocuğun boyu üstünde univaryant analizle
bağımsız olarak etkili bulundu. Babanın sigara miktarı (paket-yıl cinsinden) çocuğun ağırlığı üstünde univaryant analizle bağımsız olarak etkili bulundu. Ancak multivaryant
analiz sonuçları istatistiksel yönden anlamsızdı. Annenin yaşı
çocuğun ağırlığı üstünde univaryant analizle bağımsız olarak
etkili bulundu.
Tartışma
Ebeveynlerin sigara kullanmasının çocukların genel sağlık
durumu üstüne etkileri tıp çevreleri tarafından uzun süredir
tartışılmaktadır. Örneğin annenin gebelik sırasında sigara
kullanımının yenidoğanda düşük doğum ağırlığına yol açtığı
1957 yılında belirtilmiştir.[8] Pasif sigara içiciliğinin çocukların sağlığı üstündeki olumsuz etkileri de ilk kez 1967 yılında bildirilmiştir.[9] Ülkemizde gebe kadınların sigara içme
sıklığını yansıtan çalışmalara göre; Erzurum, Bursa, İstanbul,
Samsun ve Sivas’ta gebelikte sigara içme sıklıkları sırasıyla
%3, %16, %32, %37 ve %17 olarak bildirilmiştir.[10,11]
Çalışmamız çocuk hastalıkları polikliniğine başvuran ardışık 500 çocuğun (yenidoğan çağından 16 yaşa kadar) anne
ve babalarının sigara kullanma durumunu sorgulamaktaydı
80
ve özel olarak gebelikteki sigara kullanımı sorgulamasına
yer verilmemişti. Çalışmamızda annelerin sigara kullanımı
hızları Bursa ve Sivas’taki gebelerin sigara kullanım oranlarına benzer bulunmuştu (%19,4). Babalardaki sigara kullanımı genel erkek topluluğunun bildirilen oranlarına yakındı
(%58,8). Anne ve babanın her ikisinin de sigara kullanımı
%16,6, anne veya babadan birinin sigara kullanımı %45,4,
anne ve babanın her ikisinin de sigara kullanmama oranı
%38 idi. Bu durumda bölgemizde yaşayan çocukların yalnızca %40’a yakın bir kısmının sigara dumansız ortamda
yaşayabildiğini çekinceli bir şekilde ileri sürebiliriz. Çalışmamızda aile üyelerinin sayısı, anne ve baba dışındaki aile
üyelerinin sigara kullanımı sorgulanmadığı için bu oran da
tartışmalı bulunabilmektedir. İngiltere ve İskoçya’da yapılan bir çalışmada çocukların boyları evde sigara kullanan
ebeveynlerin sayısı arttıkça daha kısa bulunmuştur.[12] Çalışmamızda çocukların boyu ebeveynlerin sigara kullanımı
ile ilişkili bulunmamıştır. Hong Kong’da yaşayan 6-7 yaşlarındaki çocuklarda yapılan bir çalışmada çocuklardaki fazla kilolu olma durumu babanın halen sigara kullanmasıyla
bağlantılı bulunmuştur. Araştırmacılar bu bağlantının daha
iyi araştırılması gerektiğini, ebeveynlerin sigara sayısını,
sigara kullanma süresini, yeme alışkanlıklarını sorgulamak
gerektiğini ileri sürmüşlerdir.[13] Bizim çalışmamızda da babanın paket-yıl cinsinden sigara tüketimi çocukların ağırlığı üstünde bağımsız olarak etkili bulunmuştur. Babaların
sigara tüketimi arttıkça çocukların ağırlığı da artmaktadır.
Biz de ebeveynlerin yeme alışkanlıklarını sorgulamak gerektiğini ve sigara kullanma gibi sağlığa aykırı bir tutumu olan
ebeveynlerin çocuklarının kilolu olmasını özendirebileceğini
düşündük.
Çocuklarda horlamanın, adenoid hipertrofinin, tonsillit
ve boğaz ağrısının ev içinde sigara dumanı ile karşılaşmaya
bağlı olarak arttığı çeşitli yayınlarda bildirilmiştir.[14-16] Bizim
çalışmamızda ebeveynlerin en az birisinin sigara kullandığı
Çocuk hastalıkları polikliniğine başvuran olguların ebeveynlerinin sigara kullanma durumları ve hastalık ilişkisi S. Uygun ve ark.
Solunum Hastalıkları Cilt 22, Sayı 3, 2011,77–82
Tablo 3 Çocuğun boy, ağırlık ve hasta olan sistemleri üstünde etkili faktörler
P (univariate analysis)
R square
F
Çocuğun boyu
Annenin sigara miktarı (paket-yıl)
Babanın sigara miktarı (paket-yıl)
Annenin sigara bağımlılık skoru
Babanın sigara bağımlılık skoru
Annenin günlük sigara sayısı
Babanın günlük sigara sayısı
Annenin yaşı
Babanın yaşı
Parametre
>0.05
>0.05
>0.05
>0.05
>0.05
>0.05
>0.05
0.009
1199.2
1020.8
1510.3
865.0
1196.5
888.4
1.0
1479.4
1.7
1.1
2.1
1.0
1.7
1.0
0.0
1.7
Çocuğun kilosu
Annenin sigara miktarı (paket-yıl)
Babanın sigara miktarı (paket-yıl)
Annenin sigara bağımlılık skoru
Babanın sigara bağımlılık skoru
Annenin günlük sigara sayısı
Babanın günlük sigara sayısı
Annenin yaşı
Babanın yaşı
>0.05
0.001
>0.05
>0.05
>0.05
>0.05
0.006
>0.05
3.0
8.7
3.7
4.0
2.6
3.4
1.3
4.3
1.6
2.0
2.1
0.9
1.4
0.8
7.8
0.4
Hastalığın tuttuğu sistem
Annenin sigara miktarı (paket-yıl)
Babanın sigara miktarı (paket-yıl)
Annenin sigara bağımlılık skoru
Babanın sigara bağımlılık skoru
Annenin günlük sigara sayısı
Babanın günlük sigara sayısı
Annenin yaşı
Babanın yaşı
>0.05
>0.05
>0.05
>0.05
>0.05
>0.05
>0.05
>0.05
17.9
9.2
8.1
18.6
1.5
13.7
1.0
0.2
1.6
0.9
0.7
1.8
0.1
1.3
0.3
0.0
ailelerin hemen hemen %60 oranında olduğu düşünüldüğünde polikliniğe başvuran çocuklarda üst solunum yolu enfeksiyonları tanısının (tonsillit, rinit, gribal enfeksiyon, farenjit)
%17,2 ile ilk sırada bulunması anlamlı ve literatür ile uyumluydu. Üst solunum yolu enfeksiyonu (ÜSYE) tanısı konulan
çocukların ebeveynlerinin (toplam 83 çocuk) %50’sinde ne
anne ne de baba sigara kullanmazken, kalan %50’sinde anne
ya da babadan en az birinin sigara kullandığı gözlendi.
Çocuklardaki alt solunum yolları hastalıkları sıklığı ile
ebeveynlerin sigara kullanımı arasındaki ilişki de bazı yayınlarda tartışılmıştır. Bir çalışmada hışıltılı ve hışıltısız alt solunum yolları hastalıklarının varlığı annenin sigara kullanımı
ile yakından ilişkili bulunmuştur. Anne sigara kullanıyorsa
odds ratio 1,5, günde 20’den fazla sigara kullanıyorsa 1,8 olarak bulunmuştur.[17] Farklı bir çalışmada da sigara kullanan
annelerin çocuklarının bronşit ve pnömoni nedeniyle hastane
başvurusunun daha fazla olduğu gözlenmiştir. Sigara kullanan annelerin çocuklarının hastaneye başvuru hızı sigara kullanmayanlardan %28 daha fazlaydı.[18] Bir yılda pnömoni ve
bronşit tanılarıyla hastaneye başvuran çocukların oranı anne
ve babanın sigara kullanmadığı durumda %7,8, tek ebeveyn
sigara kullanıyorsa %11,4, ikisi de sigara kullanıyorsa %17,6
bulunmuştu.[19] Çalışmamızda 3 aylık çocuk hastalıkları polikliniği başvurularında solunum sistemi (alt ve üst) hastalığı
bulunan çocukların ebeveynlerinin sigara kullanımına bakıldığında; hem anne hem babanın sigara kullanımı %26,5,
anne ya da babanın sigara kullanımı %23,4, anne ve babanın
sigara kullanmaması %27,4 oranında gözlenmişti. Alt solu-
num yolu enfeksiyonu (ASYE) tanısı alan çocukların ebeveynlerinin ikisi ve en az birinin sigara kullanımı durumunun
daha fazla oranla karşımıza çıktığı anlaşıldı (Hem anne hem
baba kullanıyor: %9,6, anne ya da baba kullanıyor: %6,6, ne
anne ne baba kullanıyor: %5,8).
Pasif sigara içiciliğinin astımın hem sıklığını hem de ağırlığını artırdığı bilinmektedir. Bir meta analizde ebeveynlerden birinin sigara kullanması durumunda astım gelişmesi
riski 1,37 bulunmuştur.[20] Evde sigara kullanılması atakların
sıklığını, acile başvuruları artırabilir.[21,22] Çalışmamızda astım (hem anne hem baba kullanıyor: %1,2, anne ya da baba
kullanıyor: %3,1, ne anne ne baba kullanıyor: %7,9), astım
dışı atopi (hem anne hem baba kullanıyor: %0,0, anne ya da
baba kullanıyor: %1,3, ne anne ne baba kullanıyor: %3,2)
tanılı çocukların ebeveynleri ağırlıkla sigara kullanmayan
gruptaydı. Çalışmamız özel olarak astım ataklarıyla başvuran
çocukların ebeveynlerinin sigara kullanımını sorgulamadığı
için sonuçları tartışmaya açıktır. Ancak genel olarak astım
etiyolojisinde atopinin temel rolü düşünülürse astım ve atopi
tanılı çocukların ebeveynlerinin de sigara kullanmayan, atopik bireyler olması akla uygundur. Bu sonuca yol açabilecek
diğer olasılık da astımlı çocukların ebeveynlerinin sigarayı bırakmış olmasıdır. Ancak çalışmamızda ebeveynlerin sigarayı
bırakmış olan alt grubunun belirlenmediği ve özelliklerinin
bilinmediği dikkate alınırsa bu yorumun yeni çalışmalarla
desteklenmesi gerekmektedir. Çalışmamızın sınırlılıklarından bazıları gebelikte anne ve babanın sigara kullanımının
ve ailenin diğer üyelerinin genel sigara kullanımının sorgu-
The relation between the smoking status of parents and diagnosis in children admitted to paediatric outpatient unit S. Uygun et al.
81
Solunum Hastalıkları Cilt 22, Sayı 3, 2011,77–82
lanmamış olmasıydı. Kalabalık aile modelinin geçerli olduğu
bölgemiz için bu önemli bir eksiklikti. Bu nedenle sonuçlarımız çalışmanın eksikliklerinin ışığında yorumlanmalıdır.
Çalışmamızda konjenital kalp hastalığı, sindirim sistemi
hastalığı ve hematolojik hastalığı bulunan ebeveynlerin sigara kullanımının daha fazla olduğu gözlendi. Bu hastalıklarla
pasif sigara içiciliğinin ilişkisinin daha ayrıntılı araştırılması
gerektiği düşünüldü.
Sağlıklı çocuk tanısı alan çocuklarda anne ve babanın sigara kullanmaması %10,0, anne veya babanın sigara kullanımı
%8,8 oranında, hem anne hem babanın kullanımı %4,8 oranında gözlendi.
Sonuçta; hastaneye başvuran çocukların ebeveynlerinde sigara kullanım oranının yaklaşık %60 düzeyinde seyrettiği anlaşılmıştır. Hem ASYE hem de ÜSYE tanıları alan çocukların
ebeveynlerinde sigara kullanım sıklığı fazla iken sağlıklı çocuk tanısı alanların ebeveynlerinde sigara kullanmama sıklığı
biraz daha fazla bulunmuştur. Pasif içiciliğe karşı ve çocuk
sağlığını gözeten kampanyaların hızlandırılması gerektiği
vurgulanmıştır.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
Kaynaklar
1. Eisner MD, Balmes J, Katz PP, et al. Lifetime environmental tobacco smoke
exposure and the risk of chronic obstructive pulmonary disease. Environ Health
2005;4:7.
2. Proposed identification of environmental tobacco smoke as a toxic air
contaminant (2005) California Environmental Protection Agency. Retrieved
31 October 2010, from http://oehha.ca.gov/air/environmental_tobacco/pdf/
app3partb2005.pdf
3. Moshammer H, Hoek G, Luttmann-Gibson H, et al. Parental smoking and
lung function in children: an international study. Am J Respir Crit Care Med
2006;173:1255-63.
4. Etzel RA. Active and passive smoking: hazards for children. Cent Eur J Public
Health 1997;5:54-6.
5. Tager IB, Hanrahan JP, Tosteson TD, et al. Lung function, pre- and post-natal
82
17.
18.
19.
20.
21.
22.
smoke exposure, and wheezing in the first year of life. Am Rev Respir Dis
1993;147:811-7.
Hanrahan JP, Tager IB, Segal MR, et al. The effect of maternal smoking during
pregnancy on early infant lung function. Am Rev Respir Dis 1992;145:112935.
Pomerleau CS, Carton SM, Lutzke ML, et al. Reliability of the Fagerstrom
tolerance questionnaire and the Fagerstrom test for nicotine dependence.
Addict Behav 1994;19:33-9.
Simpson WJ. A preliminary report on cigarette smoking and the incidence of
prematurity. Am J Obstet Gynecol 1957;73:808-15.
Cameron P. The presence of pets and smoking as correlates of perceived
disease. J Allergy 1967;40:12-5.
Üstün C, Malatyalıoğlu E. Gebelikte sigara kullanımının fetüs ve plasenta
üzerine etkileri. OMÜ Tıp Fakültesi Dergisi 1990;7:43-8.
Marakoğlu K, Sezer RE. Sivas’ta gebelikte sigara kullanımı. CÜ Tıp Fakültesi
Dergisi 2003;25:157-64.
Rona RJ, Florey CD, Clarke GC, Chinn S. Parental smoking at home and height
of children. Br Med J (Clin Res Ed) 1981;283:1363.
Hui LL, Nelson EA, Yu LM, et al. Risk factors for childhood overweight in 6- to
7-y-old Hong Kong children. Int J Obes Relat Metab Disord 2003;27:1411-8.
Corbo GM, Fuciarelli F, Foresi A, De Benedetto F. Snoring in children: association
with respiratory symptoms and passive smoking. BMJ 299:1491-4.
Huang SW, Giannoni C. The risk of adenoid hypertrophy in children with allergic
rhinitis. Ann Allergy Asthma Immunol 2001;87:350-5.
Willatt DJ. Children’s sore throats related to parental smoking. Clin Otolaryngol
1996;11:317-21.
Fielding JE, Phenow KJ. Health effects of involuntary smoking. N Engl J Med
1988;319:1452-60.
Harlap S, Davies AM. Infants’ admissions to hospital and maternal smoking.
Lancet 1974;1:529-32.
Colley JR, Holland WW, Corkhill RT. Influence of passive smoking and parental
phlegm on pneumonia and bronchitis in early childhood. Lancet 1974;2:10314.
Strachan D, Cook D. Health effects of passive smoking. 6. parental smoking
and childhood asthma: longitudinal and case-control studies. Thorax 1998;
53:204-12.
Strachan DP, Carey IM. Home environment and severe asthma in adolescence:
a population based control study. BMJ 1995;311:1053-56.
Evans D, Levison MJ, Feldman CH, et al. The impact of passive smoking on
emergency room visits of urban children with asthma. Am Rev Respir Dis
1987;135:567-72.
Çocuk hastalıkları polikliniğine başvuran olguların ebeveynlerinin sigara kullanma durumları ve hastalık ilişkisi S. Uygun ve ark.