Almanya`ya Hoş Geldiniz - des Bundesministerium des Innern
Transkript
Almanya`ya Hoş Geldiniz - des Bundesministerium des Innern
infos Almanya’ya Hoş Geldiniz Göçmenler için Bilgiler www.zuwanderung.de Önsöz Almanya Federal Cumhuriyeti’ne hoş geldiniz. Almanya’ya gelip yaşamınızı burada sürdürmeye ve ‑ belki de ailenizle birlikte ‑ burada yeni bir hayat kurmaya karar vermiş bulunuyorsunuz. Attığınız bu adım, birçok değişikliğin yanında bazı belirsizlikleri de beraberinde getiriyor. Ancak önemli olan, olanakları görmeniz ve bu yeni başlangıcın size sağlayacağı fırsatlardan yararlanmanızdır. Bu yolda başarılı olabilmeniz ise, ülkemizi iyi tanıyıp iyi anlayabilmenize bağlıdır. Alman toplumuna sürekli ve başarılı bir uyum sağlayabilmeniz için size gerekli desteği göster meye hazırız. Pek tabii, bu amaca ulaşmanız, kendi azim ve çabanızla mümkün olabilir. Almanca öğrenmeniz özellikle önemlidir. Ayrıca devletimizin, kültürümüzün temel ilkeleri, tarihimiz ve hukuk düzenimiz hakkında bilgi edinmeniz gerekir. Uyum kursuna katılmanız, bu bilgileri edinmenize yardımcı olacaktır. Bu broşür, öncelikle yeni gelen göçmenlere yönelmektedir. Broşürlerde yaşamın örneğin konut, iş ve okul gibi tüm önemli alanları ile ilgili ilk bilgiler yer alıyor. Burada özellikle sorularınızı cevaplandırabilecek ve yeni çevrenize alışabilmenize yardımcı olacak kişi ve kuruluşları da tanıyıp öğreneceksiniz. Çevrenizdeki insanlardan yardım istemekten çekinmeyin. Komşularınız, iş arkadaşlarınız ve öğretmenlerinize ya da tanıdıklarınıza başvurduğunuz takdirde, problemlerin çoğu kolaylıkla çözülebilir. Bu kimseler size, anlamadığınız şeyleri açıklar ve değerli tavsiyelerde bulunabilirler. Sizin ve ailenizin Almanya’daki yaşamınıza bir an önce alışmanızı ve burada kendinizi evinizde hissetmenizi dilerim. Dr. Wolfgang Schäuble Federal İçişleri Bakanı İçindekiler 6.4 Çocuk Eğitim Parası – Çocuk Eğitim İzni 6.5 Çocuklar için Gündüz Bakım Kuruluşları 7. Sağlık ve Sosyal Olgu Giriş 4 1. Oturma hakkı ve Vatandaşlığa alınma 8 1.1 1.2 1.3 1.4 Doğu Avrupa’dan Gelen Alman Kökenli Göçmenler Avrupa Birliği Vatandaşları Yabancılar Vatandaşlığa Alınma 2. Konut 2.1 2.2 2.3 2.4 10 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 14 5.1 5.2 5.3. 5.4 16 Okul Tipleri ve Okula Gitme Zorunluluğu Yükseköğrenim Eğitimi Teşvik Yetişkinler Eğitimi 6. Çocuklar ve Aile 6.1 Hamilelere Danışmanlık 6.2 Hamilelik ve Annenin Korunması 6.3 Çocuk Parası 44 9.1 Posta 9.2 Telefon 9.3 İnternet 48 10.1 Ödeme aracı 10.2 Krediler 11.Hareketlilik ve Seyahatler 22 38 Sosyal Sigorta Emeklilik Sigortası Hastalık Sigortası Bakım Sigortası Kaza Sigortası İşsizlik Sigortası Eşya ve Şahıs Sigortaları 10.Para ve Kredi Konusu Meslek Danışmanlığı, İş ve Meslek Eğitim Yeri Bulma Belgelerin Tanınması Meslek Eğitimi ve Tekâmül Eğitimi Bağımsız Girişimciler Gelir 5. Okul ve Yükseköğrenim 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.7 9. Enformasyon ve İletişim 3.1 Tüketici Danışma Merkezleri ve Açılış Saatleri 3.2 Sokak Kapısında Alışveriş, İnternetten Alışveriş 4. İş ve Meslek Aids Konusunda Danışmanlık Uyuşturucu Madde Bağımlılılğı Konusunda Danışmanlık Sağlık ve Erken Teşhis Kontrolleri Engelli Bireylerin Topluma Katılımı 8. Sigortalar Konut Arama Sosyal Konutlar – Konut Parası Kira ve Kira Hukuku Ek Giderler ve Atık Arıtma 3. Alışveriş 7.1 7.2 7.3 7.4 32 50 11.1 Motorlu Taşıtın Trafiğe Kaydı ve Sürücü Ehliyeti 11.2 Trafikte Önemli Kurallar 11.3 Ulaştırma Araçları 12.Din, Kültür ve Medya 54 12.1 Dini Cemaatler 12.2 Kültür Etkinlikleri ve Medya 26 Dizin 56 Resmi Makam ve Dairelerin Listesi 58 Gİrİş Giriş Uyum – Katılım Şansı Uyum yardımları ve danışma hizmetleri Almanya’da yaklaşık 82,5 milyon insan yaşıyor. Bunların 6,7 milyon kadarı Alman uyruklu değildir. Fakat çoğu on yıldan daha uzun süreden beri Almanya’da yaşıyor. Yaklaşık 1,4 milyon yabancı Almanya’da doğmuştur. Yeni çevrenize çabuk alışabilmeniz için, size Almanya Federal Cumhuriyeti hakkında birkaç bilgi verelim: Almanya’da demokrasi, federalizm, hukuk devleti ve sosyal devlet ilkeleri toplumsal yaşamın anayasa ile güvence altına alınmış temelini oluşturur. Federal Cumhuriyet, 16 federe eyaletten oluşan bir federal devlettir. Federal devlet, eyaletler ve belediyeler devlet yapısının en önemli üç düzeyini oluşturur. Sizin için önemli olan, önce kentinizdeki, belediyeniz veya ilçeniz‑ deki yaşamı tanımaktır. Çünkü yerel toplumun bütün işlerini, kendi sorumlulukları çerçevesinde yerel idareler düzenler. Yerli halkla göçmenlerin barış içinde bir arada yaşamaları, yani uyum sağlamaları, tüm toplum için önemli bir görev oluşturmakta ve bu görevin yerine getirilmesi için her iki tarafın birlikte çaba göstermesi gerekmektedir. Uyum pek çok olanak sağlar: ülkeye göç eden sizlere, toplum yaşamına eşit haklarla katılma yolunu açar. Ancak uyumun sağlanabilmesi aktif katılımınıza, gerekli koşulları yerine getirmeye hazır ve istekli olmanıza bağlıdır. Bu koşullardan biri, Alman dilini öğrenmek, ikincisi de Almanya’daki yaşam biçimi ve değerleriyle özdeşleşmektir. Başarılı bir uyumun anahtarı dildir. Bu nedenle tanıdıklarınız ve akrabalarınızla, özellikle de Almanlarla Almanca konuşmaya çalışın. Kuracağınız kişisel ilişkiler, topluma dahil olmanızı ve Almancayı öğrenmenizi kolaylaştıracaktır. Uyum çaba ister Kuşkusuz buraya geldiğiniz günden beri Almanya ile ilgili bazı izlenimler edindiniz ve yaşamınızdaki yeni başlangıca iyi bir temel sağlayabilmek için önümüzdeki gün ve haftalarda ne gibi adımlar atmanız gerektiği hususunda bir fikre vardınız. Örneğin uygun bir konut aramanız, çocuklarınızı bir yuvaya ya da okula yazdırmanız, sürücü ehliyetinizi değiştirmeniz – ve tabii çev‑ renizde yaşayan insanlarla ilişki kurmanız gerekecek. Broşürler «Almanya’ya Hoş Geldiniz – Göçmenler için Bilgiler» adlı bu broşür, uyum sağlama döneminde sizleri desteklemek amacıyla hazırlanmış olup pek çok öneri ve bilgi içermektedir. Broşürün arka kapağındaki cepte, «Uyum kursu» ve «Adresler» adlı, ek bilgiler veren iki küçük broşür daha bulacaksınız. Bu broşürlerden «Uyum kursu» size, dil kursu ile yönlendirme kursu hakkında bilgi verir. Bakanlıklar, daireler ve örgütlere ait önemli adresler, «Adresler» broşüründe bulunmaktadır. Almanca ve Rusça baskılarda ayrıca «Doğu Avrupa ülkelerinden gelen Alman kökenli Göçmenler» broşürü de vardır. Buradaki bilgiler yalnız «Spätaussiedler», yani Alman kökenli Göçmenler ve aile üyeleri için geçerlidir. Bu broşürde sözü geçen özel adlar ile resmi dairelerin adları metin içinde Türkçeye çevrilmemiştir, çevirileri bir liste halinde broşürün sonun‑ da bulacaksınız (s. 58). Uyum Kursu Almanya’ya yeni göç ettinizse ve Federal Almanya’da devamlı kalmak niyetindeyseniz, kural ola‑ Oturduğunuz yerde ya da çevrenizde uyum olanağı sağlayacak tüm fırsatlardan yararlanın Toplu‑ ma kubul edilme, toplumdaki tüm bireylerin birbirleriyle anlaşmaya ve ilişki kurmaya istekli olmaları ile mümkündür. Bu nedenle sizin de bu yolda çaba göstermeniz gerekir, yani bu toplum‑ da yaşamaya istekli ve uyum sağlamaya hazır olduğunuzu göstermeniz şarttır. Toplumsal yaşama katılmak için pek çok fırsat bulabilirsiniz: Örneğin şenliklere, toplantılara katılabilirsiniz. Buralarda yeni komşularınızı tanıyıp onlara yeni vatanınızın toplumsal yaşamıyla ilgilendiğinizi gösterebilirsiniz. Ana-baba toplantılarına, okul toplantılarına da mutlaka gidin ve öğretmenlerle çocuklarınız hakkında konuşun. Bu sayede çocuğunuzun iyi bir eğitim almasına destek olacağınız gibi, onun Amanya’da başarılı ve kalıcı bir geleceğe sahip olma şansını da arttıracaksınız. rak uyum kursu’na yasal katılma hakkınız vardır. Bu kurs, en çok 600 ders saatlik bir dil kursu ile bir de 30 ders saatlik yönlendirme kursu’ndan oluşur. Dil kursunda günlük ve çalışma hayatınız ile ilgili tüm konularda konuşup rahatça anlaşabilecek düzeyde Almanca öğreneceksiniz. Burada örneğin alışveriş, kamu taşıtlarına inip binme, resmi makamlarla ilişkiler ve gündelik konuşmalar gibi konular üzerinde durulur. Kısacası: bu kurs sayesinde Almanca’yı gayet rahat konuşacak ve Almanya’daki yaşamınıza çok çabuk ve kolayca alışabileceksiniz. Uyum kursu’nu Almanca olarak düzenlenmiş olan yönlendirme kursu izler. Bu kursta size Almanya’nın hukuk düzeni, kültür ve tarihi hakkında bilgiler verilir, Alman toplumunda yaşam, demokratik sistem ve Almanya’da büyük önem taşıyan değerler gibi konular üzerinde durulur. Bu bilgiler, içinde yaşamaya karar verdiğiniz ve dahil olduğunuz toplumu anlamanız açısından çok önemlidir. Gİrİş Uyum Kursu hakkında daha fazla bilgiyi «Uyum Kursu» broşüründen ve size verilen yazılı açıklamalardan alabilirsiniz. Göçle ilgili İlk Danışma Gereksinimlerinize göre düzenlenmiş başka bir özel uyum yardımı, Göçle ilgili İlk Danışma hizme‑ tidir. Bu servis, sorularınızı cevaplandırır, sorunlarınızda yardımcı olur. Göç ile ilgili İlk Danışma hizmetlileri sizinle yapacakları bir görüşme çerçevesinde kişisel durumunuz hakkında genel bilgi edindikten sonra, sizinle birlikte, amaca uygun bir çalışma planı hazırlarlar. Bu planlar arasında toplumla uyumunuzu daha da geliştirecek uyum yardımı da vardır. Göçle ilgili İlk Danışma, usulen şu kuruluşlar tarafından düzenlenir: Arbeiterwohlfahrt (AWO) Deutscher Caritasverband (DCV) Diakonisches Werk (DW) der Evangelischen Kirche in Deutschland (EKD) Deutscher Paritätischer Wohlfahrtsverband (DPWV) Deutsches Rotes Kreuz (DRK) Bund der Vertriebenen (BdV) İnternet: www.bamf.de Yabancılar dairesi, geçiş döneminde kaldığınız yurt ve yerel yönetim de size, bulunduğunuz yerdeki danışma hizmetleri hakkında tam bilgi verebilir. Bu örgütlerin Federal Almanya çapında adreslerini «Adresler» broşüründen de alabilirsiniz. Gençler için Göç Hizmetleri’nin sunduğu başlıca danışmanlık alanları şunlardır: «Case Management» ile kişisel danışmanlık hizmeti ve bir uyum planı, Uyum sürecinde ortaya çıkan sorunlar ya da kriz durumlarında, gereği halinde ana babanın da katılabileceği danışmanlık hizmeti ve teşvik önlemleri, Ana babanın çekingenliğini ortadan kaldırmak ve onlara, çocuklarının okul eğitimini tamamlamalarının önemini, çocuklarının tekamül ve okul sonrası eğitiminde yardımcı olmaları gereğini anlatmak için velilerle gündüz ya da akşam görüşme saatleri düzenlemek, Alman gençlerinin de dahil edildiği grup çalışmalarının geliştirilip uygulanması, Başka uyum önerileri sağlamak. Aile, Yaşlılar, Kadınlar ve Gençler Federal Bakanlığı’nın bütçesinden desteklenen bu olanakların kusursuz bir uyumu hedef aldığını ve gereği halinde bu olanaklara aile üyelerinizin de dahil edilebileceğini unutmayın. Gençler için Göç Hizmetleri, Gençlik Sosyal İşleri’nin aşağıda belirtilen kurumları içinde toplanmaktadır: Bundesarbeitsgemeinschaft Evangelische Jugendsozialarbeit e. V. Arbeiterwohlfahrt Bundesverband e. V. Bundesarbeitsgemeinschaft Katholische Jugendsozialarbeit e. V. Internationaler Bund e. V. mit Deutschem Paritätischen Wohlfahrtsverband und Deutschem Roten Kreuz İnternet: www.jmd-portal.de Vatandaş Servisi: Uyum Gençler İçin Göç Hizmetleri Almanya’ya genç yaşta ya da genç yetişkin olarak göç etmiş bulunuyorsanız, Gençler için Göç Hizmetleri size kişisel yaşam durumunuza göre hazırlanmış bir danışma ve yardım önerisinde bulunur. Burada 7–27 yaşlarındaki genç göçmenler söz konusudur. Bu yaş grubuna dahilseniz ve artık okula gitme zorunluluğunuz yoksa, uyum kursları sırasında ve sonrasında sizlere, kişisel tercihleriniz doğrultusunda Almanya’da devam edeceğiniz okul‑ lara, gireceğiniz mesleğe ve sosyal yaşama uyumunuzu teşvik amacıyla Gençler için Göç Hiz‑ metleri danışmanlıkları yardımcı olur. Bu nedenle lütfen yerel düzeyde mevcut olanaklardan faydalanmayı ihmal etmeyin. Bu sayede hem yeni yaşam koşullarına daha kolay uyabilir, hem de Almanya’da gerek okul eğitimi, gerekse meslek ve dolayısıyla sosyal uyum şansınızı daha da artırabilirsiniz. Pek çok danışmanlık hizmetine rağmen yeterince bilgilendirilmediğinizi düşünüyorsanız, telefonla ya da yazılı olarak Federal Göç ve Mülteciler Dairesi’nin Vatandaş Servisi’ne başvurabilirsiniz: Bundesamt für Migration und Flüchtlinge Bürgerservice 90343 Nürnberg Tel.: (09 11) 9 43-63 90 Fax: (09 11) 9 43-50 07 E-Mail: [email protected] İnternet: www.bamf.de 1 Oturma hakkı ve Vatandaşlığa alınma Oturma hakkı ve Vatandaşlığa alınma 1.1 Doğu Avrupa’dan Gelen Alman Kökenli Göçmenler Doğu Avrupa’dan gelen Alman kökenli göçmenler ve bunların aile bireyleri, vatandaşlık ile ilgili soruları için Almanya’da oturdukları yerlerde bulunan yetkili kent, köy ya da ilçe idari işlerine başvurabilirler. Belediye idareleri de sizlere tüm resmi işlerinizde yardımcı olur. Daha fazla bilgiyi Alman kökenli göçmenler (Spätaussiedler) broşüründen alabilirsiniz. Oturma izni, Oturma Yasası’nda belirtilen eğitim veya çalışma amacıyla, ya da devletler huku‑ kuyla ilgili, insani, politik ve ailevi nedenler dolayısıyla Almanya’da oturmak için verilir. Meslek icra edebilmek, yabancılar dairesinin oturma izni yanında kesinlikle çalışma izni de vermesiyle mümkündür. 1.2 Avrupa Birliği Vatandaşları Yerleşme izni usulen, beş yıldan beri oturma iznine sahip olan, örneğin geçimini bağımsız olarak sağlama ya da Almanca’yı yeterli düzeyde bilme gibi koşulları yerine getiren yabancılara veri‑ lir. Uyum kursunu başarıyla bitirenler ya da gerekli derecede Almanca bildiğini kanıtlayanlar, Almanca’yı yeterli düzeyde biliyor kabul edilir. Yerleşme izni, Almanya’da bir işte çalışma hakkını sağlar. Avrupa Birliği’nin yeni vatandaşlarının sadece nüfus dairesine başvurup kaydedilmeleri gerekir. Lütfen Belediye idarelerinin yetkili nüfus dairesine müracaat edin. Size orada oturma hakkınızı belirten bir belge verilir. 1.4 Vatandaşlığa Alınma Birlik vatandaşlarının Avrupa Birliği üyesi olmayan bir ülkenin vatandaşlığını taşıyan aile birey‑ lerinin yerel yabancılar dairesine başvurması gerekir. Bu dairelerin, «AB- Oturma izni» verme yetkisi vardır. Yabancıların Seçim Hakkı Almanya’da kayıtlı olan ve 18 yaşını doldurmuş bulunan tüm AB- vatandaşları en az üç aydan beri seçim bölgesinde yaşadıkları takdirde, ilke olarak belediye seçimlerine katılabilirler. Almanya’nın bir modern vatandaşlık hukuku vardır. Bu hukuk size vatandaşlığa geçiş olanağını sağlar ve Federal Alman toplumuna geniş kapsamlı bir uyum için gerekli ideal koşulları yaratır. «Vatandaşlığa alınma» ile Alman uyruğuna geçebilir ve tüm Almanlar ile aynı hak ve yüküm‑ lülüklere sahip olabilirsiniz. Alman vatandaşlığına geçmeyı düşünüyorsanız, yerel yabancılar dairesinden ya da bulunduğunuz federe eyaletin yerel vatandaşlık işlerini veya vatandaşlığa kabul işlemlerini yürüten daireden geçiş başvurusu ve geçiş işlemleri hakkında etraflı bilgi alabi‑ lirsiniz. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? 1.3 Yabancılar Avrupa Birliği dışında bir ülkeden göç eden yabancıların, Almanya’da oturma ile ilgili tüm soruları için yabancılar dairesine başvurmaları gerekir. Bu daire vize işleri ile ilgilenir ve oturma ya da yerleşme izni vermekle de yetkilidir. Başvuracağınız yabancılar dairesini bilmiyorsanız, oturduğunuz bucak ya da kentin belediyesi size yardımcı olur. Bulunduğunuz yerde: ent, belediye ya da ilçe idareleri: yabancılar dairesi, vatandaşlık K ya da vatandaşlığa kabul dairesi, nüfus dairesi, belediye İnternet: undesministerium des Innern: B www.bmi.bund.de Beauftragte der Bundesregierung für Migration, Flüchtlinge und Integration: www.integrationsbeauftragte.de www.einbuergerung.de Oturma statüsü Almanya’da sürekli olarak oturabilmeniz için ilke olarak ya sınırlı oturma izni ya da sınırsız yerleşme izni verilir. Federal Almanya’ya ilk giriş için bir milli vize gerekir. Sonra bu vize Almanya’da bir oturma iznine ya da bir yerleşme iznine çevrilebilir. Bu nedenle ülkeye girdikten sonra mümkünse hemen, ama kesinlikle vizeniz sona ermeden önce, bulunduğunuz yerdeki yet‑ kili yabancılar dairesine başvurun. 2 Konut Konut 2.1 Konut Arama Bir apartman dairesi ya da ev arıyorsanız, günlük gazetelerde pek çok kiralık ya da satılık konut ilanları bulabilirsiniz. Özellikle gazetelerin haftasonu nüshalarını tavsiye ederiz. Çünkü yerel konut piyasasının güncel durumu hakkında kapsamlı bilgi genellikle haftasonu nüshalarında yer alır. Kişisel gereksinimlerinize ve özellikle mali olanaklarınıza göre bir apartman dairesi veya ev kiralar ya da satın alabilirsiniz. Ancak şunu unutmayın, ev piyasası ve fiyatları bölgelere göre büyük farklılıklar gösterebilir. Gazetenin «Kiralık», «Satılık konut» ya da «Emlak» sütunlarında kendinize uygun bir ilan bulduğunuz zaman, kiraya veren ya da satan kimse ile ilişki kurmanız gerekir. İlanlarda ya bir telefon numarası ya da sayı veya harflerle bir şifre verilmiştir. Şifreli bir ilana yazılı olarak cevap vermeniz ve bu cevabı mektupla şifresini bildirerek gazeteye göndermeniz gerekir. Gazete yazınızı otomatik olarak ilgili kimseye yollar. Konut aramanıza bağlı bulunduğunuz yerel idarenin konut daireleri de yardımcı olur. Burada konutlar usulen ya doğrudan ya da aracı vasıtasıyla teklif edilir. Bu olmadığı hallerde, size hiç değilse faydalı adresler ve bilgi vererek yardımcı olurlar. Bir konut ya da apartman dairesi ararken emlak komisyoncusuna başvurma olanağı da vardır. Bunlar size bir ücret karşılığında apartman dairesi ya da ev bulurlar. Komisyoncuların adresini İnternet, özellikle telefon rehberleri ve branş listeleri vasıtasıyla bulabilirsiniz. Yeni konutunuza taşınıp adresiniz değiştikten sonra en kısa zaman içinde bağlı olduğunuz nüfus dairesine yeni adresinizi bildirmeniz gerekir. Almanya içinde başka bir yere taşındığınız zaman da, bunu nüfus dairesine bildirmekle yükümlüsünüz. Unutmayın, bildirmekte geciktiğiniz zaman, para cezası kesilebileceği gibi, bu durum, oturma izninizi olumsuz yönde etkileyebilir. Bu nedenle yeni adresinizi en kısa zamanda bildirmeyi unutmayın. Bazı yerel idareler bildirim için bir hafta süre tanımaktadır. Taşındığınız zaman, postanenize postanızın yeni adresinize gönderilmesi için bir dilekçe verme‑ niz gerekir. O zaman bütün postanız kararlaştırılan süre boyunca otomatik olarak yeni adresi‑ nize gönderilir. Tabii bu hizmet ücrete tabidir. Ayrıca örneğin telefonunuzu naklettirmeyi ya da kapattırmayı da unutmayın. Bankanıza ve sigortanıza da yeni adresinizi bildirmelisiniz. 10 Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde:Konut arama: Kent, belediye ya da ilçe idareleri: Konut dairesi Günlük gazeteler İlan gazeteleri (ücretsiz) Günlük gazetelerin internet sayfaları Komisyoncular (ücret karşılığı) Bildirim: Kent, belediye ya da ilçe idareleri: Nüfus dairesi 2.2 Sosyal Konutlar – Konut Parası Birçok kent ve belediyelerde uygun fiyata konutlar (sosyal konutlar) vardır. Bunlar, devletin mali yardımıyla desteklenen konutlardır. Böyle bir sosyal konutta oturabilmek için, sosyal konutta oturma hakkı sağlayan belgeye sahip olmak gerekir. Geliriniz belli bir gelir sınırını aşmıyorsa, böyle bir belge almak için belediye idareleri – genellikle konut daireleri yetkilidir ‑ nezdinde başvuruda bulunmalısınız. Ancak şunu unutmayın, sosyal konut belgesi süresiz geçerli değildir. Bu nedenle süreyi uzattırmak için bazı formaliteler gerekir. Bir konut kiracısı olarak konut parası alma hakkınız vardır. Konut parası alma hakkı, hanenizde yaşayan aile üyelerinin sayısına, haneye giren toplam gelirin ve ödenen kiranın miktarına bağlıdır. Oturduğunuz dairenin sahibi de olsanız, belirli koşullar altında devlet yardımı (yükümlülük yardımı) alabilirsiniz. Bunun için gerekli başvuru formları ve bilgiler yerel Belediye İdari İşler Dairesi’nin konut parası şubesinde bulunur. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: ent, belediye ya da ilçe idareleri: K Konut dairesi İnternet: undesministerium für Verkehr, Bau und Stadtentwicklung: B www.bmvbs.de E-Mail: undesministerium für Verkehr, Bau und Stadtentwicklung: B [email protected] 11 Konut Telefon: Broşürler: Bundesministerium für Verkehr, Bau und Stadtentwicklung Vatandaş telefonu: (Pazartesi – Cuma saat 09:00 – 12.00), (0 30) 20 08-30 60 Wohngeld – Ratschläge und Hinweise Sipariş adresi: Yazılı olarak: Bundesministerium für Verkehr, Bau und Stadtentwicklung Referat Bürgerservice und Besucherdienst Invalidenstraße 44 10115 Berlin Telefonla: (Pazartesi–Cuma saat 09.00–12.00), (0 30) 20 08-30 60 Fax: (0 30) 20 08-19 42 E-Mail: [email protected] İnternet: www.bmvbs.de 2.3 Kira ve Kira Hukuku 2.4 Ek Giderler ve Atık Arıtma Kiralanan konut için ödeyeceğiniz paradan (yani esas kira ya da soğuk kiradan) başka ayrıca yılda bir kez olarak hesaplanan ek gider ödemeniz gerekir. Ek giderler içinde örneğin ısınma ve su parası, atık su harcı ve atıkların taşınması ile ilgili giderler vardır. Ek giderler, sadece açıkça kararlaştırılmış olduğu hallerde, esas kira ile birlikte ödenir. Ek giderler hesabına bakıp kontrol etmenizi tavsiye ederiz. Almanya’da atıklar cinslerine göre gruplara ayılarak toplanır ve arıtılır. Kâğıt ve kartonlar, biyoatıklar ve geriye kalan atıklar için değişik renklerde çöp bidonları vardır. Ayrıca örneğin cam ve özel atıklar için ayrı toplama yerleri hazırlanmıştır (boya, cila vb) Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: Kent, belediye ya da ilçe idareleri Kiracı dernekleri (üyelik ücretlidir) İnternet: lman Kiracılar Derneği (Deutscher Mieterbund e. V.): A www.dmb.de Kira sözleşmesi, imzalamadan önce dikkatle incelemeniz gereken önemli bir belgedir. Bu sözleşme, kira ilişkesinin tüm ayrıntılarını düzenler. Bu düzenlemeler yasal bakımdan kabul edilebilir olduğu takdirde, hem sizin için hem de evsahibi için bağlayıcıdır. Bu nedenle kira sözleşmesi yapma‑ dan önce, örneğin ana kiranın, ek giderlerin ve ödenecek depozitin miktarı gibi tüm ayrıntılar hakkında geniş bilgi almanız gerekir. Anlaşmaya vardığınız her şeyin yazılı olarak sözleşmeye alınması üzerinde ısrar edin; çünkü sözlü anlaşmalar sonradan çoğu kez uyuşmazlıklara yol açmaktadır. Evsahibi, gerekli tamiratı yaptırmak ya da kira açığını kapayabilmek için güvence olarak bir depozit isteyebilir. Güvencenin miktarı, en çok üç aylık kira tutarını (Ek giderler olmadan soğuk kira) aşmamalıdır. Konut için istenen kira miktarının uygun olup olmadığını, yani yerel kira fiyatlarına uyup uymadığını öğrenmek isterseniz, kira cetveli hakkında bilgi alın. Oturduğunuz yer için bağlayıcı olan bu cetveli bağlı olduğunuz konut dairesinden isteyebilirsiniz. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: İnternet: 12 Kent, belediye ya da ilçe idareleri: Konut dairesi Kiracı dernekleri (üyelik ücretlidir) Bundesministerium der Justiz: www.bmj.de/Ratgeber lman Kiracılar Derneği (Deutscher Mieterbund e. V.): A www.dmb.de 13 3 Alışverİş Alışveriş 3.1 Tüketici Danışma Merkezleri ve Açılış saatleri 3.2 Sokak Kapısında Alışveriş, İnternetten Alışveriş Yiyecek maddeleri ile diğer gündelik ihtiyacınızı pazarlardan, marketlerden ya da özel dükkânlar‑ dan alabilirsiniz. Gerek dükkân sayısının gerekse bunların sundukları ürün çesitlerinin hem pek Mal ve hizmet alışverişi bazen sokak kapısı önünde de yapılıyor. İnternet bağlantısı olan bir bil‑ gisayar kullanıyorsanız, evinizde oturduğunuz yerde internet vasıtasıyla canınızın istediği şeyi çok hem de birbirinden çok farklı olduğunu herhalde fark etmişsinizdir. Örneğin bir litre süt bir dükkânda ötekindekinden iki misli daha pahalı olabiliyor. Özellikle ucuz fiyatlar çoğunlukla kısa bir süre için geçerli oluyor, o zaman da genellikle «özel sürüm» diye belirtiliyor. Bu bakımdan iyi‑ ce araştırıp, fiyatları karşılaştırdıktan sonra alışveriş etmek kârlı olmaktadır. Çamaşır makinesi ya da otomobil gibi büyük alışverişte kesinlikle fiyat-ürün-ilişkisinin uygun olup olmadığı hususunu dikkate alarak karar vermelisiniz. Objektif ve tarafsız tüketici danışma merkezleri alışverişle ilgili sorunlarınızda size yardımcı olabilir: tüketici danışma merkezlerinin, tüketici dergileri ve internet tüketici sitelerinin önerilerinden yararlanın. Bu kuruluşların hepsi üretim değerlendirmesi yapar, aydınlatıcı bilgiler sunar ve karşılaştırma olanağı sağlar. alabilirsiniz. Bu tür alışveriş insana gerçekten büyük rahatlık sağlıyor, ama bazı riskler de taşıyor. Çünkü çoğu kez bir şey almaya iyice düşünmeden birden karar veriliyor. Bu nedenle, tüketiciyi korumak için kapıda veya internet vasıtasıyla yapılan alışveriş ya da sözleşmeleri düzenleyen bazı özel hüküm ve yasalar vardır. Acele birşey almakla üstlendiğiniz yükümlülükler ve muhte‑ mel özel hükümler, aldığınız şeyi geri vermek istediğiniz takdirde dikkate almanız gereken vade hakkında hemen işin başında bilgi alın. En iyisi: gerçekten anlamadığınız hiçbir şeyi kesinlikle imzalamayın! Almanya’da dükkânlar kural olarak sadece iş günleri en erken saat 6.00’dan en geç saat 20.00’ye kadar açıktır. Pazar ve resmi tatil günleri hemen hemen tüm dükkânlar kapalıdır. Ancak benzin istasyonları, ve büyükçe istasyonlar ile havalimanlarındaki dükkânlar pazar ve resmi tatil gün‑ lerinde genellikle açık olur, hatta bazen 24 saat hiç kapanmadan. Almanya’nın her tarafında nakit parayla alışveriş yapabilirsiniz. Aynı şekilde kredi kartıyla ödeme olanağı da vardır. Bunun için bir banka ya da tasarruf sandığında hesabınız olması gerekir. Bunlar size bir EC-Kartı ya da kredi kartı düzenlerler. Siz kartla ödedikten sonra, bu para otomatik olarak hesabınızdan çekilir. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: Tüketici merkezleri Telefon rehberi, Sarı Sayfalar İnternet: Bundesministerium für Ernährung, Landwirtschaft und Ver‑ braucherschutz: www.verbraucherministerium.de Verbraucherzentrale Bundesverband e. V.: www.verbraucherzentrale.de Stiftung Warentest: www.stiftung-warentest.de E-Mail: Verbraucherzentrale Bundesverband e. V.: [email protected] Telefon: Verbraucherzentrale Bundesverband e. V.: (0 30) 2 58 00-0 Stiftung Warentest: (0 30) 26 31-0 Broşürler: S tiftung Warentest’in «test» dergisi (dergi satan yerler) Ratgeber für Verbraucher (İnternet: www.ratgeber.vzbv.de) 14 Buna rağmen herhangi bir sorun çıkarsa, Tüketiciyi Koruma Merkezi kuruluşları ve danışma ser‑ vislerine başvurabilirsiniz. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: Tüketici merkezleri Telefon rehberi, Sarı Sayfalar İnternet: Bundesministerium für Ernährung, Landwirtschaft und Ver‑ braucherschutz: www.verbraucherministerium.de Verbraucherzentrale Bundesverband e. V.: www.verbraucherzentrale.de E-Mail: Verbraucherzentrale Bundesverband e. V.: [email protected] Telefon: Verbraucherzentrale Bundesverband e. V.: (0 30) 2 58 00-0 15 4 İş ve Meslek İş ve Meslek 4.1 Meslek Seçiminde Danışma, İş ve Meslek Eğitim Yeri Bulma İş ararken, oturduğunuz yerin bağlı bulunduğu İş Ajansı size yardımcı olabilir. İş Ajansı’nda çalışanlar size iş arar ve tavsiyelerde bulunur. Burada özel şekilde eğitilmiş meslek seçimi danışmanları da size meslek seçiminde yardımcı olur. Ajanslar ayrıca, internet işyerleri hizmeti de sunar. Burada eleman arayan tüm işyerleri hakkında kendiniz bilgi edinebilirsiniz. Özel Meslek Enformasyon Merkezleri (BIZ) de meslekler, mesleğe giriş koşulları ve iş piyasasındaki olanaklar hakkında ayrıntılı bilgiler verir. İş Ajansları bazı durumlarda iş aramanızı mali yönden destekleyebilir, örneğin işe başvuru gider‑ lerinizi üstlenebilir. Bu nedenle İş Ajansı’ndan, vakit geçirmeden giderlerin ödenmesi ile ilgili tüm olanaklar hakkında bilgi isteyin. 4.2 Belgelerin tanınması Ülkenizde aldığınız okul eğitimi, yüksekokul ya da meslekokulu diplomalarının tanınması Almanya’da ilerleyebilmeniz bakımından büyük önem taşır. Bunun için de mevcut tüm diploma ve belgelerinizi mümkün olduğu kadar çabuk Almancaya tercüme ettirip resmen onaylatmayı kesinlikle ihmal etmeyin. Belgelerinizi tercüme ettirip onaylattıkta sonra, aşağıda bildirilen makamlara başvurabilirsiniz. Bu makamlar, elinizdeki okul belgelerinin Almanya’da ne derecede tanınıp tanınmayacağı hususunda karar verir. Gereği halinde edinebileceğiniz ek nitelik ve yetenekler ya da eğitiminizi tamamlayıcı önlemler hakkında da bu makamlara danışabilirsiniz. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? İş aramanızda size iş ajanslarından başka iş bulma özel kuruluşları da önemli yardımda buluna‑ bilir. Ayrıca gazeteler ve internet borsalarında iş ilanlarına bakmayı da ihmal etmeyin. İş aramada kişisel girişim önemli rol oynar. Bu nedenle gereği halinde çekinmeden doğrudan işverenlere gidip bizzat görüşme olanağı arayın. Bulunduğunuz yerde: İş bulmada başarılı olmak için özellikle kuvvetli bir ifade gücüne sahip, iyi bir başvuru hazırlamak gerekir. Bu nedenle başvuru yazma kurslarına katılabilmek için mevcut olanaklar hakkında bilgi almanız yerinde bir hareket olur. İşverenlerin çoğunluğu sizden yazılı bir başvuru ile özgeçmişinizi, fotonuzu ve nitelik ve yetenekleriniz hakkında hüküm vermeyi mümkün kılacak belgeler ister. Tüm diploma ve belgelerinizin Almancaya çevirisini resmen tasdik edilmiş olarak sunmayı unutmayın. İnternet: Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Telefon: Bulunduğunuz yerde: Agentur für Arbeit İnternet: Bundesagentur für Arbeit: www.arbeitsagentur.de 16 genelde: Agentur für Arbeit Yükseköğrenim süresi ve bitirmeler için: yüksekokullar ve üniversiteler Mesleki nitelikler için: Sanayi, Ticaret ve Zanaat Odası Bundesagentur für Arbeit: www.arbeitsagentur.de Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie: www.bmwi.bund.de Bundesministerium für Bildung und Forschung: www.bmbf.de Deutscher Akademischer Austauschdienst: www.daad.de Yabancı Eğitim Konuları Merkezi: www.anabin.de Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie: (0 18 88) 6 15-9 (özel ya da pahalı tarife değil) Bundesministerium für Bildung und Forschung: (0 18 88) 57-0 (özel ya da pahalı tarife değil) Deutscher Akademischer Austauschdienst: (02 28) 8 82-0 17 İş ve Meslek 4.3 Meslek Eğitimi ve Tekâmül Eğitimi İş piyasası çalışanlardan nitelikli bir meslek eğitimi, büyük ölçüde esneklik ve sürekli şekilde meslek bilgisini artırma çabası talep ediyor. Bu nedenle, ülkenizde aldığınız meslek eğitimi, Almanya’da da bir iş bulma istek ve beklentilerinizi gerçekleştirebilmeniz için yeterli görülmezse, cesaretiniz kırılmasın Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: Sanayi ve Ticaret Odası, Zanaat Odası gentur für Arbeit A İnternet: Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie: www.bmwi.bund.de www.existenzgruender.de (İngilizce, Rusça, Türkçe ve Fransızca) E-Mail: Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie: [email protected] [email protected] Telefon: Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie Vatandaş telefon servisi (Pazartesi‑Perşembe saat 08:00–20:00, Cuma saat 08:00–12:00) Orta ölçekli işyeri kurma: (0 18 05) 6 15-0 01 (Alman sabit telefonundan dakika 0,12 €) Teşvik Programları için Hotline (iş piyasasını teşvik dahil değil): (0 18 88) 6 15-80 00 (özel ya da pahalı tarife değil) Broşürler: Starthilfe – Der erfolgreiche Weg in die Selbstständigkeit InfoLetter GründerZeiten (konuyla ilgili 51 nüsha: Nr.10 Göçmen‑ ler için) Wirtschaftliche Förderung. Hilfen für Investitionen und Arbeits‑ plätze Softwarepaket für Gründer und junge Unternehmen 8.0 (CD-ROM, PC gerekli) En kısa zamanda meslek sahibi olabilmenizin ilk koşulu, tekâmül eğitimine hazır olmanızdır. Burada da nitelendirme, meslek değiştirme ya da tekâmül eğitimi gibi birçok olanak vardır. Belirli koşulların mevcut olması halinde, bu eğitimlerin devlet tarafından teşvik edilmesi de mümkündür. Otto Benecke Vakfı’nın Akademisyenler Programı, yüksekokul eğitimini bitirmiş olan göçmen‑ lere, özel şekilde akademisyenler için geliştirilmiş önlemlere katılma olanağı sağlamakadır. Burs verilmesi mümkündür. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: ent, belediye ya da ilçe idareleri: K Eğitimi Teşvik Dai resi Agentur für Arbeit Sanayi ve Ticaret Odası, Zanaat Odası İnternet: undesagentur für Arbeit: www.arbeitsagentur.de B Otto Benecke Vakfı.: www.obs-ev.de 4.4 Bağımsız Girişimciler Ekonomide cazip bir konuma sahip olan Almanya, dünya çapında önde gelen ihracat ülkelerin‑ den biridir. Nitelikli işgücü ve verimli bir ekonomi ülkeye uzun yıllardan beri yüksek bir yaşam standardı sağlamaktadır. Bu nedenle Almanya, bundan sonra da buluş ve vizyonları olan yaratıcı insanlara muhtaçtır. Bu insanların yenileyici güçlerini yeni ürünler, süreçler ve hizmetlerle gerçekleştirebilecek durumda olmaları gerekir. İlerde girişimci olarak başarı sağalayabilmek için, sağlam bir işyeri kurma hazırlıklarına ihtiyaç vardır. Almanya’da kurulan işyerlerinin sayısı gerçi giderek artmaktadır, ancak bu yeni işletmelerden çoğu uzun ömürlü olamıyor. Bu durum, çoğunlukla bağımsız çalışma yaşamına başlarken yapılan hatalardan ileri geliyor. Bu bakımdan, gerek olası hataları gerekse bu hataların neden olduğu başarısızlık riskini daha işyeri kurma hazırlıkları sırasında iyi bir enformasyon ve danışma vasıtasıyla mümkün olduğu kadar azaltmak çok önemlidir. Bu nedenle mevcut yardım önerilerinden yararlanmayı ihmal etmeyin. 18 Sipariş adresi Yazılı olarak: Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie Referat Kommunikation und Internet/Versand 11019 Berlin Telefonla: (0 18 88) 6 15-9 (özel ya da pahalı tarife değil) Fax: (02 28) 42 23-4 62 E-Mail: [email protected] İnternet: www.bmwi.bund.de 19 İş ve Meslek 4.5 Gelir Gelirinizin vergisini ödemeniz gerekir. Vergilendirme şekli, bağımlı bir işte ya da bağımsız olarak çalışmanıza bağlıdır. Bağımlı bir iş için size bir ödeme yapılır. Bu para usulen, her ay net olarak hesabınıza havale edilir. İşveren, sosyal sigorta ödemelerini sigorta kurumuna, gelir vergisini (ücret vergisi ile dayanışma ilavesini) de maliye dairesine gönderir. Almanya’da bir dini cemaat’e dahilseniz, gelirinizden ila‑ veten kilise vergisi de kesilir. Bağımsız bir iş yapıyorsanız, sosyal sigorta yükümlülüğünüz yoktur. Bu takdirde verginin doğrudan maliye dairesine gönderilmesi gerekir. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: Maliye dairesi Vergi müşaviri (Ücretle) İnternet: undesministerium der Finanzen: B www.bundesfinanzministerium.de Broschüren: Einkommen- und Lohnsteuer 20 Sipariş adresi: Yazılı olarak: Bundesministerium der Finanzen Referat Bürgerangelegenheiten Wilhelmstr. 97 10117 Berlin Telefonla: (0 18 05) 77 80 90 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) Fax: (0 18 05) 77 80 94 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) E-Mail: [email protected] 21 5 Okul ve Yükseköğrenİm Okul ve Yükseköğrenim 5.1 Okul tipleri ve okula gitme zorunluluğu Altı yaşına giren her çocuk Federal Almanya’nın her yerinde genelde dört yıl süren ve «Grund‑ schule» adı verilen bir temelokula başlamak zorundadır. Temelokula başlama bazı özel durum‑ larda çocuk daha beş yaşındayken ya da yedi yaşına geldiğinde olabilir. Temelokulu izleyen okul eğitimi 16 federe eyalette genellikle farklı yapılandırılmıştır. Aynı şekilde bazı okullar ve diplomaları eyaletten eyalete farklılık gösterir, ancak her eyalet diğer eyaletin okul sistemini ve diplomasını tanır. Temelokulu bitiren çocuklar eğitimlerine nasıl devam edeceklerine anne-babaları ve öğretmenleriyle birlikte karar verirler. Bu karar alınırken temelokuldaki başarı ve kişisel koşullar dikkate alınır. Temelokuldan sonra çocuklar «Hauptschule» (esasokul), «Realschule» (ortaokul) ya da «Gymnasi‑ um» (lise) arasında seçim yapabilirler. Bunun yanı sıra birçok federe eyalette karma bir model olan «Gesamtschule» entegre (toplu) okul vardır. Fakat «Hauptschule» ve «Realschule» eğitimi veren okullara gitmek de mümkündür. Esasokulu veya ortaokulu bitiren öğrenci, ya bir meslek okuluna ya da yükseköğretime devam imkânı sağlayan bir okula gidebileceği gibi ikili sisteme dayanan bir meslek eğitimine de başlayabilir. Bu sistemde uygulama ve kuram bir arada verilir. Okula gitme yükümlülüğünün (9 ya da 10 yıl) sona ermesinden sonra, üç yıllık bir meslek okulu yükümlülüğünün bulunduğunu unutmayın. Lise eğitimi, öğrencinin genel yüksekokul olgunluğuna eriştiği anlamına gelen olgunluk sınavı (Abitur) ile tamamlanır. Bu sınavı başarıyla verip diplomasını alan öğrenci, istediği üniversitede ya da meslek yüksekokullarından birinde öğrenime başlayabilir. Devletin tanıdığı okullardaki eğitim parasızdır. Devlet okullarının yanı sıra çocuklarınız özel okullara da gidebilir. Özel kuruluşlara ait okullar, yatılı okullar ve Waldorf okulları bunlardan bazılarıdır. Mevcut okul tipleri hakkında istediğiniz bilgiyi bulunduğunuz yerde öğrenebilirsiniz. Genç göçmenler Alman okul sistemine alınırken, çoğu kez bir ek kurs ve teşvike gereksinim duyulmaktadır. Bazı yerlerde, gençleri düzenli okul sistemine girişe hazırlayan uluslararası teşvik sınıfları vardır. Özellikle ileri eğitime götüren okullara giriş çoğu zaman güç olmaktadır. Bulunduğunuz yerdeki eğıtim müdürlükleri bu giriş olanakları hakkında etraflı bilgiye sahiptir. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: Eğitim müdürlüğü okul teknikokul meslek okulu özel okul İnternet: Ständige Konferenz der Kultusminister der Länder in der Bun‑ desrepublik Deutschland: www.kmk.org Deutscher Bildungsserver: www.bildungsserver.de 5.2 Yükseköğrenim Almanya’da yükseköğrenim için üniversiteler, teknik yüksekokullar, müzik ve sanat yüksekokulları, eğitim yüksekokulları, meslek yüksekokulları ve idari meslek yüksekokulları vardır. Bu okullarda öğrenim yapabilmek için girmek istediğiniz yüksekokul tipine ve öğrenim dalına göre ya genel, ya uzmanlık dalı ya da meslek yüksekokulu için gerekli bir olgunluk diplomanız olması gerekir. İlgili olgunluk diplomasının bulunup bulunmadığına, yüksekokulların akademik yabancı daireleri ile kısa bir süreden beri bazı yüksekokul için Service-Stelle uni-assist karar verir. Doğu Avrupa ülkelerinden gelen göçmenler için, federe eyaletlerin çoğunda düzenlenen bir özel kurs vasıtasıyla ülkelerinde aldıkları olgunluk diplomasını Alman olgunluk diplomasına çevirtme olanağı vardır. Bu göçmenler için ayrıca, yüksekokullarda özellikle yabancı öğrenciler için hazırlık kursları düzenleyen Studienkolleg’de bir sınava girerek olgunluk diplomalarının tanınmasını sağlama olanağı da vardır. Alman yüksekokullarında öğrenim genellikle ücretsizdir. Fakat birçok federe eyalet, sömester başına 500 Euro kadar bir öğrenim ücreti alınmasını planlamaktadır. Bu miktara bir de sömester ücreti (sosyal ödeme) eklenecektir. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? İnternet: 22 Deutscher Akademischer Austauschdienst: www.daad.de Otto Benecke Stiftung e. V.: www.obs-ev.de uni-assist e. V.: www.uni-assist.de 23 Okul ve Yükseköğrenİm 5.3 Eğitimi Teşvik 5.4 Yetişkinler Eğitimi Belirli koşullarda sizin veya çocuğunuzun, okul eğitimi ya da bir üniversite veya meslek yüksekoku‑ lundaki öğrenim sırasında eğitimi teşvik kredisi (BAföG) alma hakkınız vardır. Devletin verdiği bu kre‑ di genellikle eğitim bittikten sonra kısmi olarak geri ödenir. Gerekli yetenek ve istenen başarı belgele‑ rine sahipseniz, yetenekli gençleri teşvik eden bir kuruluştan da burs isteyebilirsiniz. Devlet tarafından desteklenen bu bursların dağılımına Yetenekli Gençleri Teşvik Kuruluşları seçme yöntemiyle kendisi karar verir. Bir işletmede meslek eğitimi görürken meslek eğitim yardımı alma hakkı olabilir. Yetişkinler için sunulan eğitim çerçevesinde genel nitelik edinme veya meslek eğitimi alıp diplo‑ ma sahibi olma imkânı bulacaksınız. Bunun için gündüz ya da akşam kurslarına devam edebilir, ya da evinizde oturduğunuz yerden uzaktan eğitim imkânlarından yararlanabilirsiniz (örneğin televizyonla eğitim, açık öğretim üniversitesi v.b.) Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: İnternet: Telefon: ükseköğrenim için: Y Genelde: Öğrencinin kayıtlı olduğu ya da öğrenimine başlayacağı yüksekokulun Öğrenci İşleri nezdindeki Eğitimi Teşvik Dairesi; İkamet Yasası’nın 23. maddesine göre bir oturma iznine sahip olan kimseler ile «Spätaussiedler»ler için: Otto Benecke Stiftung e.V., Kennedyallee 105-107, 53175 Bonn Okul eğitimi için: Kent, belediye ya da ilçe idareleri: Eğitimi Teşvik Dairesi Meslek eğitimi için: Agentur für Arbeit Bundesministerium für Bildung und Forschung: www.bafoeg.bmbf.de Yetenekli Gençleri Teşvik Kuruluşları: www.begabtenfoerderungswerke.de Agentur für Arbeit: www.arbeitsagentur.de Otto Benecke Stiftung e. V. : www.obs-ev.de Bundesministerium für Bildung und Forschung, BAföG-Hotline: (Pazartesi–Cuma saat 08:00–20:00, Cumartesi saat 10:00–14:00): (08 00) 2 23 63 41 (ücretsiz) Otto Benecke Stiftung e. V.: (02 28) 81 63 0 Broşürler: Ausbildungsförderung: BAföG, Bildungskredit und Stipendien Sipariş adresi: Yazılı olarak: Bundesministerium für Bildung und Forschung Postfach 300235 53182 Bonn Telefonla: (0 18 05) 2 62-3 02 Fax: (0 18 05) 2 62-3 03 (sabit Alman telefon şebekesinden dakikası 0,12 €) E-Mail: [email protected] İnternet: www.bmbf.de Bulunduğunuz yerdeki telefon rehberlerinde ve «Sarı Sayfalar» da söz konusu eğitim-ve okul sonrası eğitim enstitülerinin adreslerini bulabilirsiniz. Bunun yanı sıra Halk yüksekokulları (Volkshochschulen), diğer dernek ve enstitülerle birlikte Almanya’nın her yerinde eğitim programları düzenlemektedir. Bu programların ücreti genellikle uygundur. Bütün bunların dışında Federal İş Ajansı ve bulunduğunuz yerdeki İş Ajansı nın ’ın tekliflerini de dikkate alınız. Meslek geliştirme eğitiminiz söz konusu olduğuna göre, bu kuruluşlar başvurabileceğiniz önemli yerlerdir. Burada sunulan imkânlar çok çeşitlidir. Okul sonrası eğitimden dil kurslarına, staj yerlerine, engelli kişilerin yeterlilik tespitine ve genç yetişkinler için özel uyum programlarına kadar çeşitli imkânlar vardır. Otto Benecke Vakfı’nın Akademisyenler Programı, yükseköğrenimi bitirmiş göçmenlere, Almanya’da vakit kaybetmeden meslek hayatına girebilme olanağı sağlayan önlemlerle yardımcı olur. Yüksekokullarla işbirliği yapılarak akademisyenler yükseköğrenimi tamamlama önlemleriy‑ le yerli iş piyasasına hazırlanır. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: Agentur für Arbeit Volkshochschule Eğitim enstitüleri, Tekâmül eğitimi enstitüleri İnternet: Bundesagentur für Arbeit: www.arbeitsagentur.de Volkshochschulen listesi: www.vhs.de Deutscher Bildungsserver: www.bildungsserver.de; www.iwwb.de Otto Benecke Stiftung e. V.: www.obs-ev.de (sabit Alman telefon şebekesinden dakikası 0,12 €) 24 25 6 Çocuklar ve Aİle Çocuklar ve Aile 6.1 Hamilelere Danışmanlık 6.2 Hamilelik ve Annenin Korunması Anne olmak üzereyseniz ya da çocuk bekleyen ana-baba iseniz hamilelik, doğum ya da kişisel endişelerinizle ilgili sorularınız için hamilelikle ilgili danışma merkezlerine başvurabilirsiniz. Devletin resmen tanıdığı bu merkezler sorunlarınızın çözümünde, hamilelikle ilgili sorularınızda ya da muhtemel bir kürtaj konusunda size danışmanlık yaparak yardımcı olurlar. Burada ayrıca hamileliğiniz sırasında ve çocuğunuzun doğumundan sonra alabileceğiniz maddi ve sosyal yardımlar konusunda da bilgilendirilirsiniz. Hamilelik sırasında kadınlar erken teşhis için özel bir sağlık kontrolüyle (hamilelikte erken teşhis) desteklenirler. Sizinle ilgilenen kadın doktorları siz ve bebeğiniz için hangi kontrolleri Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: Yardım birlik ve dernekleri (örneğin Pro Familia) İnternet: Bundesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend: www.bmfsfj.de E-Mail: Bundesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend: [email protected] Telefon: undesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend B Servis telefonu (Pazartesi–Perşembe 07:00-19:00): (0 18 01) 90 70 50 yaptırmanız gerektiğini açıklarlar. Ayrıca tüm kadın doktorlarının muayenehanelerinde hamile‑ lik ve doğum konusunda bilgilendirici broşürler bulabilirsiniz. Hamilelikte erken teşhis muayene masraflarını tüm sağlık sigortaları üstlenir. Eğer bir sağlık sigortanız yoksa o zaman bulunduğunuz yerdeki sosyal yardım dairesine başvurabilirsiniz. Hamileliğiniz esnasında ihtiyacınız olan desteği bulunduğunuz yerdeki sağlık dairesi, kiliselerin, yardım kuruluşlarının ya da bağımsız kuruluşların danışma servisleri verebilir. Bu danışmanlık ve yardım hizmeti hamilelik süresince kişisel ya da maddi güçlüklerle karşılaşan tüm ana-babalara verilir. Çalışan hamile kadınlar için, işyerlerinde özel korunma yasası, yani Anaları Koruma Yasası geçerlidir. Bu konuda daha fazla bilgiyi işvereninizden ya da yukarıda sözü geçen danışma kuruluşlarından alabilirsiniz. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: Kadın doktorları Kent, belediye ya da ilçe idareleri: Sağlık dairesi Danışma kuruluşları (sabit Alman telefon şebekesinden dakikası: saat 09:00–18:00: 0,46 €, saat Broşürler: 26 07:00–09:00 ve 18:00–19:00 dakikası 0,025 €) İnternet: undesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend: B www.bmfsfj.de Bundesstiftung Mutter und Kind – Informationen für schwangere Frauen in einer Notlage Schwangerschaftsberatung § 218 E-Mail: undesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend: B [email protected] Telefon: undesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend B Servis telefonu (Pazartesi–Perşembe saat 07:00-19:00): (0 18 01) 90 70 50 Sipariş adresi: Yazılı olarak: Publikationsversand der Bundesregierung Postfach 48 10 09 18132 Rostock Telefonla: (0 18 05) 77 80 90 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) Fax: (0 18 05) 77 80 94 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) E-Mail: [email protected] İnternet: www.bmfsfj.de (Sabit Alman telefon şebekesinden saat 09:00-18:00: dakika 0,046 €, 07:00-09:00 ve 18:00-19:00: 0,025 €) 27 Çocuklar ve Aİle Broşürler: Mutterschutzgesetz – Leitfaden zum Mutterschutz Sipariş adresi: Yazılı olarak: Publikationsversand der Bundesregierung Postfach 48 10 09 18132 Rostock Telefonla: (0 18 05) 77 80 90 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) Fax: (0 18 05) 77 80 94 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) E-Mail: [email protected] İnternet: www.bmfsfj.de Broşürler: Merkblatt Kindergeld Sipariş adresi: Yazılı olarak: Publikationsversand der Bundesregierung Postfach 48 10 09 18132 Rostock Telefonla: (0 18 05) 77 80 90 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) Fax: (0 18 05) 77 80 94 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) E-Mail: [email protected] İnternet: www.bmfsfj.de 6.3 Çocuk Parası 6.4 Eğitim Parası – Ana-babaya Çocuk Eğitim İzni Her ana-babanın Federal Almanya’da yaşayan çocukları için çocuk parası alma hakkı vardır. Çocuk parası, çocuğun 18 yaşına gelinceye kadar, eğitim görmesi ya da kendi geliri olmaması koşuluna bağlı olmaksızın ödenir. Çocuğunuz ya da çocuklarınız henüz iki yaşını doldurmadıysa ana-baba olarak belirli koşullar çerçevesinde eğitim parası alabilirsiniz. Bu parayı almak için koşullarınızın uygun olup olmadığı ve nasıl müracaat edeceğiniz konusunda gerekli bilgiyi yerel idarelerdeki merkezlerden isteyebi‑ lirsiniz. Çocuk parası Agentur für Arbeit’in aile sandığına başvurulduktan sonra ödenmeye başlanır. Ancak çocuk parası alabilmenizin oturma statünüze bağlı olduğunu lütfen unutmayın. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: Agentur für Arbeit: Aile kasası İnternet: Bundesagentur für Arbeit: www.familienkasse.de Bundesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend: www.bmfsfj.de E-Mail: Telefon: Eğer çalışıyorsanız eğitim parasının yanı sıra ana-babaya tanınan eğitim izni talep etme hakkınız da vardır. Bu izin dönemi süresince çalışma saatlerinizi azaltabilirsiniz. Bu sayede işinizden ayrılmanıza gerek kalmadan çocuğunuza zaman ayırabilirsiniz. Ancak bu izni kullanmak istiyorsanız, bu konuyu zamanında işvereninizle konuşmanız gerekir. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: ent, belediye ya da ilçe idareleri: K Egitim parası işleri undesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend: B [email protected] İnternet: undesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend: B www.bmfsfj.de undesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend, B servis telefonu (Pazartesi–Perşembe saat 07:00–19:00): (0 18 01) 90 70 50 E-Mail: undesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend: B [email protected] (Sabit Alman telefon şebekesinden saat 09:00-18:00 dakikası 0,046 €, Telefon: undesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend, B servis telefonu: (Pazartesi–Perşembe saat 07:00–19:00): (0 18 01) 90 70 50 07:00–09:00 ve 18:00–19:00: 0,025 €) (Sabit Alman telefon şebekesinden saat 09:00–18:00 dakika 0,046 €; 07:00–09:00 ve 18:00–19:00 0,025 €) 28 29 Çocuklar ve Aİle Broşürler: Staatliche Hilfen für Familien. Wann? Wo? Wie? Erziehungsgeld, Elternzeit Sipariş adresi: Yazılı olarak: Publikationsversand der Bundesregierung Postfach 48 10 09 18132 Rostock Telefonla: (0 18 05) 77 80 90 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) Fax: (0 18 05) 77 80 94 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) E-Mail: [email protected] İnternet: www.bmfsfj.de 6.5 Çocuklar için gündüz bakım kuruluşları Almanya’da çocuklarınızın bakımı için çeşitli kuruluşlar vardır.Çocuğunuz üç yaşın altındaysa, gündüz bakım kuruluşlarına ya da kreşlere gidebilir. Üç yaşından okul çağına kadar ise, çocuk yuvasına gitme imkânı vardur. Böyle bir bakım yerinden yararlanmak istiyorsanız, çocuğunuzu kaydettirmeniz gerekir. Bazen bu imkânlardan yararlanmak isteyen anne ve babaların sayısı çok olduğundan yer bulmakta güçlük çıkabilir. Bu nedenle çocuğunuzu zamanında kaydettirebilmek için mümkün olduğu kadar erken boş yer olup olmadığını öğrenmeye çalışın. Çocukların bakımını kentler, belediyeler, kiliseler, yardım kuruluşları ve diğer kuruluşlar sağlar. Lütfen oturduğunuz yerde bu tür imkânlar olup olmadığını araştırın. Bu konuda gerekli bilgiyi kent ya da belediye dairelerinden, özellikle gençlik dairesi ya da yerel gençlik dairesinden alabi‑ lirsiniz. Çocukları olan komşularınızdan da bu konuda önemli bilgiler ve fikir edinebilirsiniz. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? 30 Bulunduğunuz yerde: ent, belediye ya da ilçe idareleri K Gençlik dairesi İnternet: undesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend: B www.bmfsfj.de 31 7 Sağlık ve Sosyal Olgu Sağlık ve Sosyal Olgu 7.1 Aids Konusunda Danışmanlık İnsan hayatını tehdit eden aids enfeksiyonu ve hastalığına karşı bugüne kadar ne yazık ki bir aşı ya da ilaç bulunamamıştır. Bu nedenle aids’in bulaşmaması için kendinizi çok iyi korumanızı ve çok dikkatli olmanızı öneririz. Bulunduğunuz yerdeki aids danışma merkezlerinden bilgi almaktan çekinmeyin. Arzu ettiğiniz takdirde başvurunuz ve isminiz açıklanmayacaktır. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: ent, belediye ya da ilçe idareleri: K Sağlık dairesi Hastalık sigortaları, Danışma merkezleri İnternet: undeszentrale für gesundheitliche Aufklärung: B www.aidsberatung.de, www.gib-aids-keine-chance.de E-Mail: undeszentrale für gesundheitliche Aufklärung: B [email protected] 7.2 Uyuşturucu ve Uyuşturucu Madde Bağımlılığı Konusunda Danışmanlık Uyuşturucuya, alkole, nikotine ya da ilaçlara bağımlılık bir hastalıktır. Bu nedenle madde bağımlılarının ve ailelerinin tavsiye ve yardıma ihtiyaçları vardır. Dolaylı ya da dolaysız böyle bir sorunla karşı karşıya iseniz,bir doktora ya da bu konuyla ilgili bir danışma merkezine başvurmanız gerekir. Ne kadar erken davranırsanız, iyileşme şansınız o kadar yüksek olur. Çok sayıda kuruluş ve kendi kendine yardım grupları size bu konuda anonim ve bürokratik olmayan yardım sunabilir. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: İnternet: Telefon: Broşürler: 32 Almanca: Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung (Pazartesi–Perşembe saat 10:00–22:00, Cuma–Pazar 10:00–18:00): (0 18 05) 5 55-4 44 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) Türkçe: Göçmenler için Sağlık Merkezi Köln: (02 21) 95 15 42 31 Rusça, İspanyolca, Fransızca, İngilizce: VIA-AKAM (Göçmenlerin sağlık konularında aydınlatılması ile ilgili ilk başvuru ve koordinasyon merkezi, Berlin): (0 30) 29 00 69 49 E-Mail: Aids von A bis Z: Fragen, Antworten, Informationen zu Aids, HIV und zum Test HIV-Übertragung und Aids-Gefahr (HIV’in bulaşması ve AIDS teh‑ likesi) (Bu broşürlerin Almanca, İngilizce, Rusça ve Türkçe baskıları vardır) Sipariş adresi: Yazılı olarak: Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung, 51101 Köln Fax: (02 21) 89 92-2 57, E-Mail: [email protected] İnternet: www.gib-aids-keine-chance.de Telefon: Broşürler: ent, belediye ya da ilçe idareleri: K Sağlık dairesi Hastalık sigortaları, Danışma merkezleri undeszentrale für gesundheitliche Aufklärung: B www.bzga.de, www.drugcom.de, www.rauchfrei-info.de Deutsche Hauptstelle für Suchtfragen e. V.: www.dhs.de undeszentrale für gesundheitliche Aufklärung: B [email protected] Deutsche Hauptstelle für Suchtfragen e. V.: [email protected] Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung (PazartesiPerşembe saat 10:00–22:00, Cuma–Pazar 10:00–18:00): (02 21) 89 20 31 Deutsche Hauptstelle für Suchtfragen e. V.: (0 23 81) 90 15-0 Alles klar – Tipps & Informationen für einen verantwortungs‑ vollen Umgang mit Alkohol Drogen nehmen? (Almanca ve Rusça) Ja, ich werde rauchfrei! Sipariş adresi: Yazılı olarak: Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung, 51101 Köln Fax: (02 21) 89 92-2 57, E-Mail: [email protected] İnternet: www.bzga.de 33 Sağlık ve Sosyal Olgu 7.3 Sağlık ve Erken Teşhis Kontrolleri Hastalandığınızda öncelikle yakınınızdaki bir pratisyen hekime başvurun. O size yardım eder, tıbbi bakımdan gerektiği zaman da sizi bir uzman doktora gönderir. Bir yasal hastalık sigortasında sigortalı iseniz, her üç ayda bir, bir defaya mahsus olmak üzere muayenehane ücreti ödemeniz gerekir. Aynı üç ay içerisinde yaptıracağınız diğer muayeneler için ücret ödemeniz gerekmez. Doktorunuzun yazdığı ilaçları eczaneden alırsınız. Alacağınız ilaca göre ek ödemede bulunmanız gerekir. Broşürler: Erken teşhis ve düzenli kontrol ve muayene programları ‑ örneğin kanserin erken teşhis edilme‑ si gibi ‑-bazı ağır hastalıkların yayılmadan tedavisini mümkün kılar ve hastanın sağlığına kavuşmasını kolaylaştırır. Erken teşhis için gerekli kontrol muayenelerinizi yaptırmayı ihmal etmeyin. Ayrıca birçok bulaşıcı hastalıklara karşı aşı yaptırmayı da unutmayın. Sağlık sigortanız genellikle sizin ödemeniz gereken oran dışında ayakta yapılan muayene ve hastanedeki tedavileriniz için gereken tüm masrafları karşılar. Bu nedenle yasal ya da özel sağlık sigortası yaptırmanız çok önemlidir. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: Ev hekiminiz ya da pratisyen hekim Hastalık sigortası İnternet: Bundesministerium für Gesundheit: www.bmg.bund.de E-Mail: Bundesministerium für Gesundheit: [email protected] Telefon: (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) Fax: (0 18 05) 99 66 08 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) E-Mail: [email protected] ya da [email protected] Sağlık Reformu – Herkes için sağlıklı bir karar! (Bu broşürün Almanca, İngilizce ve Türkçe baskıları vardır.) Doktorların mesai saatlerinin dışında kaza geçirdiğiniz ya da aniden hastalandığınız durumlarda, nöbetçi doktora telefon edersiniz ya da acil durumlarda yakınınızdaki hastanenin ayakta tedavi servisine gidebilirsiniz. Örneğin hepatit, verem, difteri, kızamık ve kuduz gibi bulaşıcı hastalıklara yakalananların, bunu Almanya’da bildirme zorunluluğu vardir . Bildirme zorunluluğu etkili ve fevkalade gerekli bir önlemdir, çünkü ancak bu sayede bulaşıcı, salgın hastalıklarla mücadele edilebilir. Böyle bir durumla karşılaşan her doktorun bildirme zorunluluğunu dikkate alması en önemli görevidir. Duyma engelliler Servisi: Yazılı telefon: (0 18 05) 99 66 07 Sipariş adresi: Yazılı olarak: Bundesministerium für Gesundheit Öffentlichkeitsarbeit 11055 Berlin Telefonla: (0 18 05) 27 85 27 1 (sabit Alman televizyon şebekesinden dakika 0,12 €) Fax: (0 18 05) 27 85 27 2 (sabit Alman televizyon şebekesinden dakika 0,12 €) E-Mail: [email protected] İnternet: www.bmg.bund.de 7.4 Engelli Bireylerin Topluma Katılımı Fiziksel, zihinsel ya da ruhsal engelli ya da böyle bir engel tehdidi altında olan insanların yardım teşviki görme ve toplumsal yaşama eşit şartlarla katılma hakları vardır. Ağır engelli insanlar iş ve meslek hayatlarında özel koruma altına alınmışlardır, örneğin işten çıkarılamazlar. Eğer sizin de böyle bir engeliniz varsa, ya da ağır engelli iseniz, emekli dairesine bir dilekçeyle başvurup engeli‑ nizin derecesini gösteren bir (ağır) engelli kimliği çıkarttırabilirsiniz. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: Hastalık sigortası, Emeklilik sigortası Agentur für Arbeit Kent, belediye ya da ilçe idareleri: Sasyal yardim dairesi, Emekli dairesi undesministerium für Gesundheit B (Pazartesi–Perşembe saat 08:00–20:00): (0 18 05) 99 66 02 (Hastalık Sigortası ile ilgili sorular için; sabit Alman İnternet: Bundesministerium für Arbeit und Soziales: www.bmas.bund.de telefon şebekesinden dakika 0,12 €); E-Mail: Bundesministerium für Arbeit und Soziales: [email protected] (0 18 05) 99 66 09 (sağlıkla ilgili önlemler için; sabit Alman telefon şebekesinden dakSa 0,12 €) 34 35 Sağlık ve Sosyal Olgu Telefon: undesministerium für Arbeit und Soziales: B (Pazartesi–Perşembe saat 08:00–20:00): (0 18 05) 67 67 15 (Engelliler için bilgiler; sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) Broşürler: 36 Duyma engelliler için Servis: Yazılı telefon: (0 18 05) 67 67 16 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) Fax: (0 18 05) 67 67 17 (sabit Alman telefon şebekesinden 0,12 €) E-Mail: [email protected] ya da [email protected] Ratgeber für behinderte Menschen Sipariş adresi: Yazılı olarak: Bundesministerium für Arbeit und Soziales Information, Publikation, Redaktion 53107 Bonn Telefonla: (0 18 05) 1 51 51-0 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) Fax: (0 18 05) 1 51 51-1 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) E-Mail: [email protected] İnternet: www.bmas.bund.de 37 8 Sİgortalar Sigortalar 8.1 Sosyal Sigorta 8.2 Emeklilik Sigortası Sosyal sigorta Almanya’da vatandaşların sosyal güvencesinden sorumlu en önemli kurumdur. Bu kurum işsizlik ve hastalıkt durumunda olduğu gibi bakıma muhtaç olunduğu durumlarda da maddî destek sağlar. Yaşlılıkta emekli maaşlarının ödenmesi de sosyal sigorta tarafından karşılanır. Emeklilik sigortası sayesinde yaşlılıkta ya da çalışamayacak duruma geldiğinizde maddî güvenceni‑ zi teminat altına alabilirsiniz. Emekli aylığının bağlanabilmesi için sigortalının belli bir yaşa ulaşmış olması ve asgarî süre içindeki sigorta primlerini ödediğini belgelemesi gerekir. Her iki şart da yerine getirildiğinde emekli maaşınızın bağlanması için başvuruda bulunabilirsiniz. Bunun dışında emekli maaşı alabilmenin başka yolları da vardır. Çoğu zaman yasal olan emeklilik sigortasının yanı sıra yaşlılık için özel bir tedbir de alınması gerekiyor. Bu nedenle, devletin teşvik ettiği özel emekliliğin (diğer adıyla Riester-emekli aylığı) sunduğu öneriler ve tarifeler hakkında bilgi edininiz. Sosyal sigorta zorunlu bir sigortadır. Dolayısıyla, tüm çalışanlar için bağlayıcı nitelik taşır. Sigorta primlerinin yarısı işveren tarafından ödenir, diğer yarısı ise otomatik olarak ücretinizden ya da maaşınızdan kesilir ve Sosyal Sigorta Kurumu’na yatırılır. Sosyal sigortadan farklılık gösteren sigorta ise, prim ödemeleri tamamen işveren tarafından karşılanan yasal kaza sigortasıdır. Bu suretle emeklilik, işsizlik, hastalık ve bakım sigortalarının hizmetlerinden faydalanma hakkını kazanırsınız. Eğer sigortaya tabii geliriniz belli bir düzeyi aşarsa, yani prim ölçme sınırını geçerse, sigorta yükümlülüğünüz ortadan kalkar. Serbest meslek sahiplerinde olduğu gibi risklerinizi nasıl sigortalayacağınıza (örneğin özel sigortalar vasıtasıyla) kendiniz karar verirsiniz. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: Sigorta kurumları Kent, belediye ve ilçe idareleri: Sigorta Dairesi Tüketici merkezleri İnternet: undesministerium für Arbeit und Soziales: B www.bmas.bund.de, www.ratgeber.vzbv.de E-Mail: Bundesministerium für Arbeit und Soziales: [email protected] Telefon: undesministerium für Arbeit und Soziales (Pazartesi-Perşembe B saat 08:00-20:00): (0 18 05) 67 67 10 (Emeklilik sigortası hakkında bil‑ Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Broşürler: na hatlarıyla Sosyal Güvenlik’ (adlı bu broşürün Fransızca, A İtalyanca, İngilizee, İspanyolca ve Türkçe CD’si de vardır) Sipariş adresi: Yazılı olarak: Bundesministerium für Arbeit und Soziales Information, Publikation, Redaktion 53107 Bonn Telefonla: (0 18 05) 1 51 51-0 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) Fax: (0 18 05) 1 51 51-1 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) E-Mail: [email protected] İnternet: www.bmas.bund.de giler; sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) Broşürler: 38 Duyma engelliler servisi: Yazılı telefon: (0 18 05) 67 67 16 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) Fax: (0 18 05) 67 67 17 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) E-Mail: [email protected] ya da [email protected] Ratgeber zur Rente Sipariş adresi: Yazılı olarak: Bundesministerium für Arbeit und Soziales Information, Publikation, Redaktion 53107 Bonn Telefonla: (0 18 05) 1 51 51-0 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) Fax: (0 18 05) 1 51 51-1 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) E-Mail: [email protected], İnternet: www.bmas.bund.de 39 Sİgortalar 8.3 Hastalık Sigortası 8.4 Bakım Sigortası Yasal hastalık sigortası size ve ailenize hastalık durumlarında geniş ölçüde güvence sağlar. Bunun yanı sıra bu sigorta, hastalıkların önlenmesi için (örneğin diş tedavisi veya kanser hastalığının erken teşhisi ile ilgili tıbbî tedbirler ve rehabilitasyon gibi ) yapılan sağlık harcamalarını karşılar. Sağlık sigortası, hastalık nedeniyle çalışamadığınızda, ücret veya maaş alamadığınız zamanlar, gerekli tıbbî yardım harcamalarını karşılar ve hastalık parası öder. Yasal hastalık sigortanız varsa, otomatik olarak sosyal bakım sigortasına da dahilsiniz demektir. Ancak genel hastane masraflarını karşılayan özel hastalık sigortasına üye iseniz, o zaman ayrıca bir bakım sigortası yaptırmanız gerekir. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: Hastalık sigortaları ve Sigorta daireleri Tüketici merkezleri İnternet: Bundesministerium für Gesundheit: www.bmg.bund.de Verbraucherzentrale Bundesverband e. V.: www.verbraucherzentrale.de, www.ratgeber.vzbv.de Bakım sigortası, bakıma muhtaç olunduğu hallerde, mali riski azaltır. Bu sigorta, bakım işini üstle‑ nen kişiye danışmanlık hizmeti sunar ve bakım masrafını da öder. Bakım sigortasının evde bakımı ödemesi için de, tıpkı hastanedeki bakım için olduğu gibi başvuruda bulunmanız gerekir. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: astalık sigortası ya da özel sigorta H Tüketici merkezleri İnternet: Bundesministerium für Gesundheit: www.bmg.bund.de Verbraucherzentrale Bundesverband e. V.: www.verbraucherzentrale.de, www.ratgeber.vzbv.de E-Mail: Bundesministerium für Gesundheit: [email protected] Telefon: undesministerium für Gesundheit (Pazartesi-Perşembe saat B 08:00-20:00): (0 18 05) 99 66 02 E-Mail: Bundesministerium für Gesundheit: [email protected] (Hastalık sigortası hakkında bilgi; sabit Alman telefon şebekesinden daki‑ Telefon: undesministerium für Gesundheit (Pazartesi‑Perşembe saat B 08:00–20:00): (0 18 05) 99 66 03 ka 0,12 € ) (Bakım sigortası için; sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) Broşürler: 40 Duyma engelliler Servisi: Yazılı telefon: (0 18 05) 99 66 07 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) Fax: (0 18 05) 99 66 08 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) E-Mail: [email protected] ya da [email protected] Duyma engelliler için servis: Yazılı telefon: (0 18 05) 99 66 07 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) Fax: (0 18 05) 99 66 08 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) E-Mail: [email protected] oder [email protected] Ratgeber zur gesetzlichen Krankenversicherung Sipariş adresi: Yazılı olarak: Bundesministerium für Gesundheit Öffentlichkeitsarbeit 11055 Berlin Telefonla: (0 18 05) 27 85 27 1 Broschüren: (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) Fax: (0 18 05) 27 85 27 2 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) E-Mail: [email protected] İnternet: www.bmg.bund.de Pflegeversicherung Pflegen Zuhause Sipariş adresleri: Yazılı olarak: Bundesministerium für Gesundheit Öffentlichkeitsarbeit 1055 Berlin Telefonla: (0 18 05) 27 85 27 1 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) Fax: (0 18 05) 27 85 27 2 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) E-Mail: [email protected] İnternet: www.bmg.bund.de 41 Sİgortalar 8.5 Kaza Sigortası Broşürler: Yasal kaza sigortası sizin ve ailenizin iş kazası ve meslek hastalığı sonucunda karşılaşacağı sağlık ve maddi sorunların üstesinden gelmenize yardımcı olur. Eğer henüz çıraklık döneminde bulunuyorsanız ya da çalışan bir kimse iseniz, yasal kaza sigortasına üyeliğiniz zorunludur. Buradaki sigorta primlerinizin tümü işvereniniz tarafından ödenir. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: İşveren, Kaza sigortası İnternet: Bundesministerium für Arbeit und Soziales: www.bmas.bund.de Bundesverband der Unfallkassen e. V.: www.unfallkassen.de E-Mail: undesministerium für Arbeit und Soziales: B [email protected] 8.6 İşsizlik Sigortası Sosyal sigorta yükümlülüğü olan bir işte çalışıyorsanız, çalıştığınız süre boyunca siz ve işvereniniz işsizlik sigortanızın primlerini yarı yarıya ödersiniz. İşsiz kaldığınızda, dilekçe vererek işsizlik sigortasının imkânlarından yararlanmayı talep edebi‑ lirsiniz. Bunun için gerekli koşulların yerine getirilip getirilmediğini Agentur für Arbeit kontrol eder. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? 42 as? Wie viel? Wer? Finanzielle Hilfen der Agentur für Arbeit W auf einen Blick Sipariş adresi: Yazılı olarak: Bundesagentur für Arbeit Bestellservice c/o IBRo Funk- und Marketing GmbH Kastanienweg 1 018184 Roggentin Telefonla: (01 80) 5 00-38 65 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) Fax: (01 80) 5 00-38 66 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) E-Mail: [email protected] İnternet: www.arbeitsagentur.de 8.7 Eşya ve Şahıs Sigortaları Yasal sigortaların yanı sıra özel sigortalar da risklere karşı korunma olanakları ile ilgili çok çeşitli hizmet sunar. Bunlar arasında mali sorumluluk sigortası, ev eşyası sigortası, meslekte iş göremez‑ lik sigortası, hayat sigortası ve özel yaşlılık sigortası sayılabilir. Büyük önemi açısından özel mali sorumluluk sigortasına değinelim. Bu sigorta genel olarak sizin ya da çocuklarınızın başkalarına verdiği maddi zararların karşılanmasını üstlenir. Erişkin olmayan çocuklarınızın verdiği herhangi bir zarardan ana baba olarak sizler sorumlu tutulacağınız için böyle bir sigorta yaptırmanız çok önemlidir. Bireysel ihtiyaçlarınızı ve maddi imkânlarınızı göz önünde bulundurarak bu tür çok sayıdaki sigortalardan hangisini seçeceğinize ve sigortanın kapsamına kendiniz karar verebilirsiniz. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: Tüketici merkezleri Bundesanstalt für Finanzdienstleistungsaufsicht: www.bafin.de Verbraucherzentrale Bundesverband e. V.: www.verbraucherzentrale.de Bulunduğunuz yerde: Agentur für Arbeit İnternet: İnternet: undesagentur für Arbeit: B www.arbeitsagentur.de 43 9 Enformasyon ve İletİşİm Enformasyon ve İletişim Daha ucuz bir şekilde telefon etmek isteyenler için internet vasıtasıyla telefon etme imkânı da vardır. Ancak bunun için bazı teknik şartları dikkate almak gerekir. Gerekli bilgileri internet sağlayıcınızdan alabilirsiniz. 9.1 Posta Mektup ve paket gönderirken, bunların güvenli bir şekilde ve zamanında yerine ulaşabilmesi için bazı kurallara dikkat etmeniz gerekir. Gönderinin hem gideceği adres hem de gönderenin adresi, Latin alfabesi ile iyi okunabilecek şekilde yazılmalıdır. Burada en azından ad (örneğin soyad, daire ya da makamın adı, firmanın adı), sokak adı, ev numarası ya da posta kutusu numarası, beş haneli posta kodu ve gideceği yerin adı bildirilmelidir. Posta kodunu Posta Kodları Rehberi’nde ya da internette bulursunuz. Büyük kentlerde her bölgenin kendi posta kodu vardır. Almanya dışına gidecek gönderilere adres yazarken, adresin son satırına gideceği ülkenin adını kolayca okunabi lecek şekilde büyük yazınız. Gönderinin büyüklüğüne ve ağırlığına göre bir posta ücreti ödersiniz ve posta pulu yapıştırırsınız. Gönderinizi ya Alman postasının bir şubesinden ya da özel taşıma ve sevkiyat firmaları vasıtasıyla yollayabilirsiniz. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: Alman Posta’sının postaneleri özel mektup ve paket ulaştırma servisleri İnternet: Alman Postası (Deutsche Post): www.deutschepost.de DHL Deutschland: www.dhl.de UPS Deutschland: www.ups.de GLS Deutschland: www.gls-germany.com Aradığınız telefon numarasını bulunduğunuz yerin telefon rehberinde bulabilirsiniz. «Sarı Sayfalar» («Gelbe Seiten») denilen meslekler rehberinde, o bölgedeki tüm şirketlerin adres ve telefon numaraları vardır. İstediğiniz telefon numarasını bu yoldan da bulamayacak olursanız, ücrete tabi telefon numaraları servisini arayarak ya da aşağıda verilen internet sayfalarından öğrenebilirsiniz. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: Tüketici Merkezleri Kamu Kütüphaneleri İnternet: ilinmeyen telefon numaraları B www.dastelefonbuch.de www.gelbeseiten.de www.dasoertliche.de Verbraucherzentrale Bundesverband e. V.: www.verbraucherzentrale.de Telefon: T-Com bilinmeyen numaralar: 11 8 33 Almanya’daki telefon numaraları (sabit Alman telefon şebekesinden ilk dakika 1,19 €, daha sonra her dakika 9.2 Telefon 0,99 €) 11 8 34 Yabancı ülkelerdeki telefon numaraları (sabit Alman telefon şebekesinden ilk dakika 2,18 €, daha sonra her dakika Almanya’da sabit ya da mobil telefon ile konuşmak istediğinizde birbirinden farklı şirketlerin hiz‑ metlerinden yararlanabilirsiniz. Sabit telefon bağlatmak ya da mobil telefon almak istediğinizde dilediğiniz telefon şirketini seçebilirsiniz. Ancak telefon sözleşmesi yapmadan önce ayrıntılı bilgi almanız ve sunulan hizmetler ile istenen fiyatları iyice karşılaştırmanız çok önemlidir. Kişisel gereksinimize göre iyi bir seçim yapmakla pek çok para tasarruf edebilirsiniz. 1,19 €) 11 8 37 Almanya’daki telefon numaraları: İngilizce (sabit Alman telefon şebekesinden, ilk dakika 1,19 €, daha sonra her dakika 0,99 €) 11 8 36 Almanya’daki telefon numaralari: Türkçe (sabit Alman telefon şebekesinden, ilk dakika 1,19 €, daha sonra her dakika Telefon kulübelerinden ya da ankesörlü telefonların bulunduğu kamuya açık yerlerden tele‑ fon edebilmek için telefon kartına ya da bozuk paraya ihtiyacınız vardır. Telefon kartını telefon şirketlerinin satış yerlerinden, kiosklardan, otomatlardan ya da benzin istasyonlarından temin edebilirsiniz. 44 0,99 €) Başvurabileceğiniz diğer numaraları örneğin internette www.tariftip.de sayfasında bulabilirsiniz. 45 Enformasyon ve İletİşİm 9.3 İnternet Kamuya açık birçok kütüphanede internete giriş olanağı ve medya köşesi (bilgisayar, ekran ve yazıcı) vardır. Burada bedava ya da ufak bir ücret karşılığında internette sörf yapabilir, e-mail gönderebilir ve gelen e-mail’lerinizi açabilirsiniz. Bu imkânlar belli bir ücret karşılığında internet cafe’lerde de vardır. Şimdiye kadar internet ile hiç çalışmadıysanız ya da çok az çalıştıysanız mevcut pek çok kurstan birine katılmanız faydalı olur. Kendi bilgisayarınız varsa, o zaman Enformasyon Tekniğinde Güvenlik Federal Dairesi ile ilgili siteye girer, bilgisayarınızın ya da verilerinizin virüsten zarar görmemesi için gerekli yazılım paketini ücretsiz olarak indirebilirsiniz. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? 46 Bulunduğunuz yerde: ütüphaneler K Internet cafeler İnternet: undesamt für Sicherheit in der Informationstechnik: B www.bsi-fuer-buerger.de www.internet-fuer-einsteiger.org 47 10 Para ve Kredİ Konusu Para ve Kredi Konusu 10.1 Ödeme aracı 10.2 Krediler 1 Ocak 2002 tarihinde Avrupa Birliği’ne üye diğer birçok ülke gibi Almanya da para birimi olarak Euro’yu (€) kabul etti. O tarihten beri yedi ayrı banknot tedavülde bulunuyor. Bunlar 5 Euro, 10 Euro, 20 Euro, 50 Euro, 100 Euro, 200 Euro ve 500 Euro’dur. «Dispositionkredit» adı verilen bir düzenlenmiş kredi açtırmadan veya başka bir kredi almaya karar vermeden önce, mali imkânlarınızı gerçekçi bir şekilde hesaplayın. Bu sırada mutlaka kre‑ dinin vadesini, yani harç ve faiz dahil olmak üzere tüm kredi ödeninceye kadarki zamanı dikkate alın. Çeşitli yerlerden teklif alıp bir karşılaştırma yapın. Para enstitülerinin yanında çeşitli tür kre‑ di veren başka yerler de vardır. Kredi alan kimse bunlara da harç ve faiz ödemek zorundadır. Ayrıca sekiz çeşit bozuk para vardır: 1 Euro ve 2 Euro ile daha küçük birim olarak 1 Cent, 2 Cent, 5 Cent, 10 Cent, 20 Cent ve 50 Cent. 1 Euro 100 Cent’tir. Ülkenizden beraberinizde para getirdinizse, bunları hemen her bankada ya da tasarruf sandığında Euro’ya çevirtebilirsiniz. Bugün artık para işlerinin çoğu nakit olarak yapılmamaktadır. Örneğin iş hayatında çalışıyorsanız, bir cari hesabınız olmalıdır. Çünkü ücret ve maaşlar cari hesaba havale edilir. Cari hesap nakit olmayan ödemelerde kullanılır, yani para bu hesaba gelir ve bu hesaptan havale edilir. Bir cari hesap açtırmak istiyorsanız, istediğiniz para kurumuna müracaat ediniz. Ama çeşitli kurumların şartlarını öğrenin, çünkü bunlar birbrinden çok farklı olabilir. Cari hesap açtırabilmek için ne gibi belge ve evrak götürmeniz gerektiğini de sorun. Cari hesabınız varsa, ya doğrudan gişede ya da gizli numaranızı vermek suretiyle Almanya içinde ve dışında para otomatlarından para çekebilirsiniz. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: Tüketici merkezleri Tasarruf Sandıkları ve Bankalar İnternet: Verbraucherzentrale Bundesverband e. V.: www.verbraucherzentrale.de Europäische Zentralbank: www.euro.ecb.int Bu nedenle, kredi veren bu yerlerin güvenilir ciddi yerler olup olmadığını, yapılan teklifin dürüst sayılıp sayılamayacağını ve sizin bu krediyi finanse edip edemeyeceğinizi araştırıp iyice düşünün. Aldığınız krediyi artık finanse edemeyip geri ödeyemeyecek duruma gelirseniz, uygun yerlere danışıp yardım istemekten çekinmeyin. Pek çok yerde borçlular için «Schuldenberatung» denilen bir danışma hizmeti vardır. Düzenlenmiş kredi cari hesaba bağlıdır. Bu krediye açık kredi de denilir; çünkü bununla hesabınızda mevcut paradan daha fazlasını harcayabilirsiniz, yani «hesabınızı açığa çekersiniz». Pek tabii bunun bir sınırı vardır. Bu kredinin miktarı, hesabınızda bulunan ortalama mevduat miktarına bağlıdır ve tabii gelirinize de bağlı olarak bankanızla kararlaştırılır. Düzenlenmiş kre‑ diniz çerçevesinde para çekebilirsiniz, havale yaptırabilirsinz. Hesabınıza her zaman para yatırıp açığınızı kapatabilirsiniz. Düzenlenmiş kredi size, kararlaştırılan kredi çerçevesi içinde hareket kolaylığı sağlar. Faiz ve harç giderlerinizi, hesabınızın güncel durumunu dekontunuzda görebilir‑ siniz. Düzenlenmiş kredinin faizi, örneğin taksitle ödenen kredininkinden daha yüksektir. Taksitle ödenen kredi para enstitüleri, büyük mağazalar ve posta ile satış yapan ticarethaneler tarafından da verilir. Büyük krediler, öneğin bir ev almak üzere istenen krediler için düzenli gelir kanıtını aşan bir güvence göstermeniz gerekir. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: Tüketici merkezleri Kredi kurumları Borçlulara danışma hizmeti İnternet: Verbraucherzentrale Bundesverband e. V.: www.verbraucherzentrale.de Bundesarbeitsgemeinschaft Schuldnerberatung e. V.: www.bag-schuldnerberatung.de 48 49 11 Hareketlİlİk ve Seyahatler Hareketlilik ve Seyahatler 11.1 Motorlu Araçların Trafiğe Kaydı ve Sürücü Ehliyeti Almanya’da motorlu araç, trafiğe resmen kaydedilip ruhsat verildikten sonra trafiğe çıkabilir. Aracın resmen kayıtlı olduğu, resmi trafik plakası ve trafik belgeleri vasıtasıyla anlaşılır. Bu neden‑ le kullandıgınız aracın belgelerini daima yanınızda bulundurmanız gerekir. Bu belgeler trafik belgesi ile geçerli sürücü ehliyetidir . Trafiğe bir araç kadettirip ruhsatını alacaksanız, oturduğunuz yerde bağlı bulunduğunuz taşıt kayıt makamına başvurunuz. Ruhsat alabilmek için gerekli belgeler şunlardır: pasaportunuz, nüfus dairesine kayıtlı bulunduğunuzu gösteren belge, taşıt üzerindeki tasarruf yetkinizi bel‑ geleyen araç sahiplik belgesi ve taşıt-mali sorumluk sigortası. Kullanılmış bir aracı kaydettire‑ ceginiz zaman ayrıca, yapılmış olan esas kontrol ile egzoz gazı kontrolü belgeleri gereklidir. HU ile trafik güvenliği, AU ile de aracınızın çıkardığı egzoz gazı kontrol edilir. Yasal kurallar yerine getirilmişse, taşıt kayıt makamı size her kontrol için bir plaket verir ve bu plaket aracın plakası üzerine yapıştırılır. Size bunun için de bir belge verilir. Bu belgeyi iyi koruyup daima yanınızda taşımanz gerekir. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: ent, belediye ya da ilçe idareleri: K Trafik dairesi, Taşıt kayıt dairesi Trafik kontrol kuruluşları (örneğin TÜV ya da DEKRA) Sigortalar Şoför okulları İnternet: undesministerium für Verkehr, Bau und Stadtentwicklung: B www.bmvbs.de E-Mail: undesministerium für Verkehr, Bau und Stadtentwicklung: B [email protected] Telefon: undesministerium für Verkehr, Bau und Stadtentwicklung B vatandaş telefonu (Pazartesi–Cuma saat 09.00–12:00): (0 30) 20 08-30 60 Esas kontrol ile Egzoz gazı kontrolü iki yılda bir Teknik Kontrol Kurumu (TÜV) ya da Alman Motor‑ lu Taşıt Kontrol Kurumu (DEKRA) tarafından yapılır. Sadece egzoz gazı kontrolü yaptırmanız gerekiyorsa, bunun için yetkili bir motorlu taşıt tamirhanesine de gidebilirsiniz. Taşıtınızın tüm işlemleri tamamlandıktan sonra, kayıt dairesi size taşıtınız için trafik belgesi verir. 11.2 Trafikte Önemli Kurallar Yabancı bir ülkenin sürücü ehliyeti Almanya’ya girişten sonra kural olarak altı ay süreyle geçer‑ lidir. Ancak bunda bazı istisnalar vardır, örneğin elinizde bir öğrenim dönemi ehliyeti bulunması ya da ülkenizde veya Almanya’da otomobil kullanma yasağı konmuş olması gibi. Altı aydan sonra bir Alman sürücü izninizin olması gerekir. Alman sürücü izni verilmesi, yabancı sürücü ehliyetinin verildiği ülkeyle ilgilidir. Vadesi dolmadan önce sizin için geçerli olan şartları sorup öğrenmeyi ihmal etmeyin. Almanya’da trafik yasa ve kuralları Karayolları Trafik Yönetmeliği içinde toplanmıştır. Herke‑ sin bu trafik yönetmeliğine uyması, kendi çıkarına olduğu gibi, trafiğe katılan herkesin de çıkarınadır; çünkü ancak bu suretle ‑ az da olsa – bir miktar güvenlik sağlamak mümkün olur. Trafik Yönetmeliği’ne karşı bir harekette kısmen önemli miktarda para cezası verilir. Özellikle çok önemli olaylarda elinizden sürücü ehliyetinizin alınıp adınızın Flensburg’daki Trafik Suçluları Kütüğu’ne kaydedilmesi de mümkündür. AB-ülkelerinin birinden alınmış olan sürücü ehliyeti, ehliyet sahibi devamlı olarak Almanya’da oturuyorsa, geçerlilik süresi sona erinciye kadar Almanya’da da geçerli kalır. Lütfen şu kurallara dikkat edin: Almanya’da trafik sağdan gider. Otomobile binen herkes, güven‑ lik kemerini bağlamak zorundadır. On iki yaşından küçük ve boyu 150 cm’den daha kısa olan bütün çocukların bir baby ya da çocuk koltuğunda güvence altına alınması gerekir. Otomobilin sürücüsü olarak yolda elinizde cep telefonu ile konuşmanın yasak olduğunu da unutmayın. Oto‑ mobilde sadece araba içi kiti ile konuşmaya izin vardır. Henüz sürücü ehliyetiniz yoksa ve Almanyada ehliyet almak istiyorsanız, oturduğunuz yerde mev‑ cut şoför okullarından birine başvurun. Şoför okulları özel kuruluşlardır, devlet ya da kent okulları değildir. Bu nedenle şoför okuluna ücret ödemeniz gerekir. Otomobil kullandığınız zaman ilke olarak alkollü içki içmemelisiniz. Arabasını güvenli bir şekilde kullanamayan ya da bir kazada katılımı olan sürücü, kanındaki alkol miktarı binde 0,3 sınırını aştığı takdirde cezalandırılır. Trafik kontrollerinde polislerin sık sık sürücülerin alkollü içki içip içmediklerini kontrol ettiklerini unutmayın. Aynı şekilde uyuşturucu kontrolü de yapılır. 50 51 Hareketlİlİk ve Seyahatler Sizin de dahil olduğunuz bir kaza halinde veya arabanız bir arıza yaptığı hallerde, arızalı arabanın ya da kaza geçiren otomobilin engel oluşturduğu yeri güvence altına alın. Bunun için otomobi‑ lin tehlike işareti veren lambalarını yakın ve kaza yerinin önüne ikaz üçgenini koyun. 110 ve 112 numarali telefonu arayıp polis ya da itfaiyeye haber vererek yardım isteyin. Otobanlarda turuncu renkteki imdat (yardım isteme) sütunlarından telefon etmek de mümkündür. Kaza yerinden, kazaya dahil olanlara kişisel verilerinizi bildirmeden ayrılmayın. Kaza yerinde, örneğin park etmiş bir otomobile zarar verdiğiniz zaman, bilgi verecek bir kimse bulamazsanız, polise haber verin. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: Ş oför okulları Otomobil kulüpleri İnternet: undesministerium für Verkehr, Bau und Stadtentwicklung: B www.bmvbs.de E-Mail: undesministerium für Verkehr, Bau und Stadtentwicklung: B [email protected] Telefon: 52 undesministerium für Verkehr, Bau und Stadtentwicklung: B vatandaş telefonu (Pazartesi–Cuma, saat 09:00–12:00): (0 30) 20 08-30 60 11.3 Trafik Araçları Almanya’da hemen bütün bölgeler kamu trafik araçları ile birbirine bağlanmıştır. Uzak mesa‑ felere rahatça uçak, tren ya da seyahat otobüsleri ile gitmek mümkündür. Yakın çevredeki hedeflere otobüs, bölgesel trenler ile banliyö trenleri işler. Şehir içinde metro, tramvay ve otobüs seferleri vardır. Bu araçların tarifeleri internetten öğrenilebileceği gibi, telefonla anons edilir, hava alanlarında ve istasyonlarda, bilet gişeleri ve duraklarda da bulunur. Biletler otomatlardan, seyahat büroları ya da her işletmenin gişesinden alınabilir. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: İ stasyon Hava limanı Otobüs garı İnternet: www.bahn.de Telefon: Tren tarifeleri hakkında bilgi (diyalog sistemi): (08 00) 1 50 70 90 (ücretsiz) Istasyonların seyahat danışma ve bilet satış bürosu: 1 18 61 (sabit Alman telefon şebekesinden 1,44 €’a kadar) 53 12 Dİn, Kültür ve Medya Din, Kültür ve Medya 12.1 Dini Cemaatler 12.2 Kültür Etkinlikleri ve Medya Almanya’da bir devlet dini yoktur. Devlet düzeninin temel dayanaklarından biri, devlet işleri ile kilise ve dini cemaat işlerinin birbirinden ayrılmış bulunması ve din özgürlüğünün anayasa ile güvence altına alınmış bir temel hak olmasıdır. Almanya hareketli ve canlı bir kültür yaşamının damgasını taşır: klasik ve modern müzik, tiyatro, opera, küçük sanatlar, sinema, müzeler ve sanat sergileri herkes tarafından çok sevilir, işte bu nedenle her yerde bu tür pek çek etkinliğe rastlanır. Kültürel etkinliklerin tarihlerini, bölgesel ve bölgelerüstü etkinlikler hakkında bilmek istediklerinizi duvar afişlerinden, basından, radyo, tele‑ vizyon ve internetten öğrenebilirsiniz. Dolayısiyle Almanya dünya görüşü bakımından tarafsız bir ülkedir. Demek oluyor ki, devlet kendini belli bir din ile özdeşleştirmez. Ancak devlet ile din cemaatleri arasında ortak taleplerde ortaklığa dayanan bir işbirliği vardır.Tüm dini cemaatlerin kendi iç işlerinde kaderlerini bizzat tayin etme hakları vardır. Bu hak anayasayla güvence altına alınmıştır. Tabii kiliseler ve dini cematlerin, tüm vatandaşlar için geçerli olan yasalara saygı göstermeleri gerekir. Kültür etkinliklerine katılmaya çalışın. Bu sayede Almanca’nızı geliştirebilir, Almanya’nın kültür ve etkinlikleri hakkında somut izlenimler edinir ve insanlarla iletişim kurma fırsatı bulabilirsiniz. Nüfusun yaklaşık üçte ikisi Hıristiyan olup ya Protestan ya da Katolik Kilisesine bağlıdır. Almanya’da ayrıca örneğin Doğu’nun Ortodoks Kiliseleri gibi başka Hıristiyan kiliseleri, diğer büyük dünya dinleri, özellikle Yahudi dini, İslam ve daha birçok küçük dini cemaat temsil edilir. Medyanın sunduğu olanaklar, özellikle kamu hukukuna bağlı ya da özel televizyon ve radyo programları evinizde otururken çeşitli pek çok kültürel etkinliğe katılıma fırsatı sağlar. Pazar ve tatil günleri hakkındaki eyalet yasaları, pazar günleri, Noel, Paskalya ve Küçük Paskalya gibi sadece Hıristiyan tatil günlerini dikkate alır. Başka dinlerin önemli tatil günlerinde, çocuklar bazı eyaletlerde dini nedenle okula gitmeyebilirler. Ancak lütfen şunu unutmayın, bu olanaklardan yararlanmak bedava değildir. Bu nedenle lüt‑ fen televizyon ve radyonuzu Harç Tahsil Merkezine (GEZ) bildirin. Gerekli formu banka, tasarruf sandığı ya da internette bulabilirsiniz. Okullarda Protestan, Katolik, gereksinime göre Hiristiyan-Ortodoks ve Yahudi din dersleri de verilir. Diğer dini cemaatler, okul ile işbirliği yapma hususunda bazı koşulları yerine getirdikleri zaman, bu dinlerin dersi de verilmektedir, örneğin İslam dini ya da İslam ile ilgili bilgiler. Velile‑ rin, yani genellikle ana ve babaların, çocuklarının din dersine katılmaları ile ilgili olarak karar hakkı vardır. Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: 54 Kentler ve belediyeler çoğu zaman kendileri kent bayramı ya da şenlikler gibi etkinlikler düzen‑ lerler ya da kütüphane ve çocuk tiyatroları gibi yerel kültür merkezleri ve kuruluşlarını finanse eder veya desteklerler. Kilise yönetimi Dini cemaatler Nasıl ve nereden bilgi alabilirim? Bulunduğunuz yerde: Kent, belediye ya da ilçe idareleri Günlük gazeteler Kent dergileri, etkinlik dergileri Radyo ve televizyon Sinema İnternet: www.kulturserver.de www.kulturportal-deutschland.de www.goethe.de www.gez.de 55 Dİzİn Dizin Abitur................................................................ 22 Açık kredi.......................................................... 49 Aids konusunda danışmanlık . ..................... 32 Aile kasası......................................................... 28 İleri eğitim........................................................ 22 İnternet............................................................. 46 İş Ajansı................................ 16, 17, 18, 25, 28, 42 İş arama......................................................... 16, 17 Alman Motorlu Taşıt Kontrol Derneği.. 50, 51 Anneleri koruma yasası................................. 27 İş bulma......................................................... 16, 17 İş bulma özel kuruluşları............................... 16 İş kazaları.......................................................... 42 İssizlik sigortası............................................... 42 İşyeri kurma...................................................... 18 BaföG................................................................. 24 Bağımsızlık................................................ 18, 20 Bakım sigortası................................................. 41 Basvuru.............................................................. 16 Borçlulara danışma........................................ 49 Cari hesap......................................................... 48 DEKRA......................................................... 50, 51 Dil kursu.......................................................... 4, 5 Din...................................................................... 54 Din dersi............................................................ 54 Dini cemaatler.................................................. 54 Düzenlenmiş kredi......................................... 49 Eğitim.................................................... 22, 24, 25 Eğitim parası.................................................... 29 Eğitim teşviki................................................... 24 Egzoz gazları kontrolü................................... 50 Ek gider (ödeme)......................................... 12, 13 Emeklilik aylığı............................................... 39 Engelliler............................................................. 3 Gelir vergisi...................................................... 20 GEZ..................................................................... 55 Giriş.......................................................... 4, 5, 6, 7 Göç konusunda danışma.............................. 6, 7 Halk yüksekokulları....................................... 25 Hamilelik.................................................... 26, 27 Hamilelikte erken teşhis..........................26, 27 Harç tahsil merkezi......................................... 55 Hastalık sigortası.............................................40 56 Karayolları trafik yönetmeliği...................... 51 Kayıt dairesi............................................... 50, 51 Kayıt zorunluluğu........................................... 50 Kaza sigortası................................................... 42 Kazanç sağlamak için çalışmak..................... 9 Kira...................................................................... 12 Kira cetveli......................................................... 12 Konut............................................................ 14, 15 Konut dairesi..................................................... 12 Konut parası....................................................... 11 Kredi.................................................................. 49 Kültür............................................................ 5, 55 Lise bitirme....................................................... 22 Paket.................................................................. 44 Radyo................................................................. 55 Resmi tatil günleri.......................................... 54 Sağlık Dairesi............................................. 32, 33 Sosyal konut belgesi......................................... 11 Sosyal sigorta................................................... 38 Sürücü ehliyeti................................................ 50 Uyruk................................................................... 9 Uyuşturucu madde konusunda danışmanlık..................................................... 33 Uzaktan eğitim................................................ 25 Vatandaşlığa geçiş............................................. 9 Vatandaşlık........................................................ 9 Vize...................................................................... 8 Yabancılar için seçim hakkı............................ 8 Yerleşme izni.................................................. 8, 9 Yiyecek maddeleri........................................... 14 Yönlendirme kursu.......................................... 5 Yükseköğrenim............................................... 23 Maliye dairesi................................................... 20 Mektuplar......................................................... 44 Meslek eğitimi.................................. 16, 17, 18, 19 Meslek geliştirme eğitimi.............................. 18 Meslek Enformasyon Merkezi (BIZ).............. 16 Muayenehane harcı.................................. 34, 35 Okul eğitimi..................................................... 22 Okul tipleri................................................. 22, 23 Okullar.............................................................. 22 Oturma izni.................................................... 8, 9 Oturma yasası.................................................... 8 Özel emeklilik.................................................. 39 57 Resmi Makam ve Dairelerin Listesi Resmi Daire ve Makamların Listesi Agentur für Arbeit İş Ajansı Arbeiterwohlfahrt (AWO) Kamusal Yardım Kurumu Arbeiterwohlfahrt Bundesverband e.V. Kamusal Yardım Kurumu Federal Birliği Beauftragte der Bundesregierung für Migration, Flüchtlinge und Integration Federal Hükümet Göç, Mülteci ve Uyum Görevlisi Berufsinformationszentren (BIZ) Meslek Enformayon Merkezi Bund der Vertriebenen (BdV) Vatanlarından Sürülenler Birliği Bundesagentur für Arbeit Federal İş Ajansı Bundesamt für Migration und Flüchtlinge Federal Göç ve Mülteciler Dairesi Bundesamt für Sicherheit in der Informa tionstechnik Enformasyon Tekniğinde Güvenlik Federal Dairesi Bundesanstalt für Finanzdienstleistungs aufsicht Mali Hizmetler Denetim ve Gözetim Dairesi Bundesarbeitsgemeinschaft Evangelische Jugendsozialarbeit e. V. Protestan Gençlik Sosyal İşler Federal İşbirliği Bundesarbeitsgemeinschaft Katholische Jugendsozialarbeit e. V. Katolik Gençlik Sosyal İşler Federal İşbirliği 58 Bundesarbeitsgemeinschaft Schuldnerberatung e. V. Borçlulara Danışma Hizmeti Federal İşbirliği Bundesministerium der Finanzen Federal Maliye Bakanlığı Bundesministerium der Justiz Federal Adalet Bakanlığı Bundesministerium des Innern Federal İçişleri Bakanlığı Bundesministerium für Arbeit und Soziales Federal Çalışma ve Sosyal İşler Bakanlığı Bundesministerium für Bildung und Forschung Federal Eğitim ve Araştırma Bakanlığı Bundesministerium für Ernährung, Landwirtschaft und Verbraucherschutz Federal Gıda, Tarım ve Tüketicinin Korunması Bakanlığı Bundesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend Federal Aile, Yaşlılar, Kadın ve Gençlik Bakanlığı Bundesstiftung Mutter und Kind Federal Anne ve Çocuk Vakfı Bundesverband der Unfallkassen e. V. Kaza Sigortaları Federal Birliği Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung Sağlık Konularında Aydınlatma Federal Merkezi Deutsche Hauptstelle für Suchtfragen e. V. Uyuşturucu Bağımlılığı Sorunları Alman Merkezi Deutscher Akademischer Austauschdienst (DAAD) Alman Akademik Mübadele Servisi Deutscher Bildungsserver Alman Eğitim Sunucusu Deutscher Caritasverband (DCV) Alman Caritas Yardım Derneği Deutscher Kraftfahrzeug-Überwachungsverein (DEKRA) Alman Motorlu Taşıt Kontrol Kurumu Bundesministerium für Gesundheit Federal Sağlık Bakanlığı Deutscher Paritätischer Wohlfahrtsverband (DPWV) Eşit Haklara Dayanan Sosyal Yardım ve Bakım Birliği Bundesministerium für Verkehr, Bau und Stadtentwicklung Federal Ulaştırma, İnşaat ve Kentsel Gelişim Bakanlığı Deutsches Rotes Kreuz (DRK) Alman Kızılhaç Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie Federal Ekonomi ve Teknoloji Bakanlığı Diakonisches Werk (DW) der Evangelischen Kirche in Deutschland (EKD) Alman Protestan Kilisesi Yardım Örgütü Europäische Zentralbank Avrupa Merkez Bankası Gebühreneinzugszentrale (GEZ) Harç Tahsil Merkezi Internationaler Bund e. V. Enternasyonal Birlik Pro Familia Pro Familia Publikationsversand der Bundesregierung Federal Hükümet Yayınlarının Dağıtımı Ständige Konferenz der Kultusminister der Länder in der Bundesrepublik Deutschland Almanya Federal Cumhuriyeti Eyalet Kültür Bakanları Daimi Konferansı Stiftung Warentest Mal Testi Vakfı Technischer Überwachungsverein (TÜV) Teknik Kontrol Kurumu Verbraucherzentrale Bundesverband e. V. Tüketiciler Merkezi Federal Birliği Volkshochschule Halk Yüksekokulu Deutsches Studentenwerk Yüksekokullarda Öğrenci Sosyal İşler Kuruluşu 59 Bu broşür, Federal İçişleri Bakanlığı’nın halkla ilişkiler çalışmaları çerçevesinde yayımlanmaktadır. Parayla satılmaz, ücretsiz dağıtılır. Broşür, seçim kampanyalarında partiler ve kişiler tarafından seçim propagandası amacıyla kullanılamaz. Bu, Avrupa, Federal Meclis, eyalet ve belediye seçim‑ leri için de geçerlidir. Broşürün özellikle partilerin seçim kampanyalarında enformasyon standla‑ rında dağıtılması, içine parti politikası enformasyonları ya da propaganda malzemesi konulması, basılması ya da yapıştırılması kesinlikle yasaktır. Seçim propagandası amacıyla üçüncü kişilere verilmesi de aynı şekilde yasaktır. Federal Hükümet’in herhangi bir parti grubunun lehine taraf tutar gibi görünmemesi için broşür alıcısına ne zaman, hangi yolla ve hangi sayıda gönderilmiş olursa olsun, bir seçimle zaman ilişkisi bulunmasa bile, seçim aracı olarak kullanılamaz. Impressum Yayımlayan: Federal İçişleri Bakanlığı Bundesministerium des Innern Alt-Moabit 101 D, 10559 Berlin www.bmi.bund.de E-Mail: [email protected] Redaksiyon: Federal Göç ve Mülteciler Dairesi Bundesamt für Migration und Flüchtlinge Referat Informations- und Bürgerservice, Informationsmaterial, Monika Seiler 90343 Nürnberg www.bamf.de E-Mail: [email protected] Tasarım, Üretim: MEDIA CONSULTA Deutschland GmbH Sylvia Müller (kreasyon), Dörte Hansen (redaksiyon), Patrick Pabst (üretim) Resimler: studio kohlmeier, BMI Baskı: Bonifatius GmbH Druck-Buch-Verlag, Paderborn Diller: Almanca, İngilizce, Rusça, Türkçe, Arapça, Lehçe Bu broşür dizisindeki diğer yayınlar: Almanya’ya Hoş Geldiniz – Göçmenler için Bilgiler; Uyum Kursu Almanya’ya Hoş Geldiniz – Göçmenler için Bilgiler; Alman kökenli Göçmenler Almanya’ya Hoş Geldiniz – Göçmenler için Bilgiler; Adresler Dikkat: Hukuk kurallarında, adresler ya da telefon numaralarında yapılan değişiklikler broşürün güncelliğini bozabileceği gibi kısmen geçersiz de kılabilir. Lütfen sizin için önemli olan durumlarda daima bulunduğunuz yerde bilgi alın. 1. Baskı Durum: Aralık 2005 Broşür aşağıdaki adresten ücretsiz olarak istenebilir: Publikationsversand der Bundesregierung Postfach 48 10 09, 18132 Rostock Tel.: 01805 77 80 90, Fax: 01805 77 80 94 (sabit Alman telefon şebekesinden dakika 0,12 €) E-Mail: [email protected] Artikel-Nr.: BMI06318