Görüntülemek için tıklayınız.
Transkript
Görüntülemek için tıklayınız.
VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI BÖLÜM IV VAN BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ İkarya Danışmanlık Çalışma Grubu Proje Koordinasyon: Serdar M. A. NİZAMOĞLU Mehmet Can ALDAN Belma BABACAN Özlem ERSAVAŞ Bilge BEKTAŞ Şelale BALAMBAR Selen TUĞRUL Setenay BİLGİCİ Burak ÖZGÜR Şehir Plancısı Ekonomist Şehir Plancısı Sosyolog Şehir Plancısı Şehir Plancısı Şehir Plancısı Şehir Plancısı Şehir Plancısı 2 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ İÇİNDEKİLER KISALTMALAR ......................................................................................................................................6 GİRİŞ ve GENEL YAKLAŞIM ....................................................................................................................7 BÖLÜM 1 MEVCUT BÜYÜKŞEHİR DENEYİMLERİNİN İNCELENMESİ VE ÇÖZÜMLENMESİ ......................... 11 1.1. 1980 Sonrasında ve Kamu Reformu Kapsamında Büyükşehir Belediye Mevzuatı....................... 11 1.1.1 Mevzuatın Özet Tarihçesi ............................................................................................................ 11 1.1.2. Büyükşehir Belediye Kanunu İle İlgili Son Düzenlemeler ............................................................ 14 1.1.2.1 Büyükşehir Belediyelerinin Görevleri ................................................................................... 20 1.1.2.1.1 Büyükşehir ve İlçe Belediyelerinin Teknik İçerikli Görevleri ......................................... 21 1.1.2.1.2 Büyükşehir ve İlçe Belediyelerinin Sosyal Hizmet Görevleri ......................................... 28 1.1.2.1.2 Büyükşehir ve İlçe Belediyelerinin Kültür, Sanat Görevleri ........................................... 30 1.1.2.2 Hizmet Sunumunda Temel Kıstaslar..................................................................................... 32 1.1.4 Gelirler ..................................................................................................................................... 33 1.2 Büyükşehir Belediyelerinin Örgüt Yapısı ............................................................................................. 37 1.2.1 Kanunların Öngördüğü Kurumsal Yapı ......................................................................................... 38 1.2.2.1 Belediye Meclisi .................................................................................................................... 40 1.2.2.2 Belediye Encümeni ............................................................................................................... 45 1.2.2.3 Belediye Başkanı ................................................................................................................... 46 1.2.2.4 Genel Sekreterlik .................................................................................................................. 48 1.2.2.5 Danışmanlık .......................................................................................................................... 49 1.2.3 Teşkilat ......................................................................................................................................... 49 1.2.4 Kent Konseyi ................................................................................................................................ 50 1.3 Bazı Büyükşehir Belediyelerindeki Kurumsal Yapı .............................................................................. 51 1.3.1 Ankara Büyükşehir Belediyesi ...................................................................................................... 51 1.3.1.1 Görev Alanı ........................................................................................................................... 52 1.3.1.2 Yönetim Şeması .................................................................................................................... 54 1.3.1.3 Görevler Temelinde Yönetsel Yapı ....................................................................................... 55 1.3.2 İstanbul Büyükşehir Belediyesi .................................................................................................... 64 1.3.2.1 Görev Alanı ........................................................................................................................... 64 1.3.2.2 Yönetim Şeması .................................................................................................................... 65 1.3.2.3 Görevler Temelinde Yönetsel Yapı ....................................................................................... 66 1.3.3 Kocaeli Büyükşehir Belediyesi...................................................................................................... 70 1.3.3.1 Görev Alanı ........................................................................................................................... 71 1.3.3.2 Yönetim Şeması .................................................................................................................... 71 1.3.3.3 Görevler Temelinde Yönetsel Yapı ....................................................................................... 73 3 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ 1.3.4 Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ................................................................................................. 75 1.3.4.2 Yönetim Şeması .................................................................................................................... 75 1.3.4.3 Görevler Temelinde Yönetsel Yapı ....................................................................................... 76 1.3.5 Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi................................................................................................. 79 1.3.5.1 Görev Alanı ........................................................................................................................... 79 1.3.5.2 Yönetim Şeması .................................................................................................................... 80 1.3.5.3 Görevler Temelinde Yönetsel Yapı ....................................................................................... 82 1.4 Genel Değerlendirme .......................................................................................................................... 84 BÖLÜM 2 VAN BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ YÖNETSEL YAPILANMA ÖNERİLERİ ......................................... 86 2.1 Van Büyükşehir Belediyesi Yetki Alanı ................................................................................................ 86 2.2. Van Belediyesi Kurumsal Örgütlenme Yapısı ................................................................................... 104 2.3. İl Özel İdarelerinden Büyükşehir Belediyelerine Devrolan Görevler................................................ 106 2.4. Köy ve Mahalle Yönetimlerinin Farklılıkları ...................................................................................... 111 2.4.1 Köy Yönetimi ve Görevleri ......................................................................................................... 111 2.4.2 Mahalle Yönetimi ve Görevleri .................................................................................................. 114 2.4.3 Köy ve Mahalle Yönetimlerinin Yeni Durumu ............................................................................ 115 2.5 Büyükşehir Belediyelerinin Gelirlerine İlişkin Yeni Durum ................................................................ 117 BÖLÜM 3 VAN BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ’NİN KURUMSAL YAPILANMASI ............................................ 121 3.1 Büyükşehir Belediyesinin Organları ve Kurumsal Yapısı, Görev Temeline Dayalı Esaslar ve Örgütlenme ............................................................................................................................................. 122 3.1.1 Belediye Başkanı, Belediye Meclisi, Belediye Encümeni ........................................................... 122 3.1.2 Genel Sekreter ve Genel Sekreter Yardımcılığı .......................................................................... 124 3.1.3 Genel İdare Hizmetleri ............................................................................................................... 125 3.1.4 Mali Hizmetler ........................................................................................................................... 125 3.1.5 Teknik Hizmetler ........................................................................................................................ 129 3.1.6 Sosyal Hizmetler ve Kültür-Sanat Hizmetleri ............................................................................. 131 3.2 Van Büyükşehir Belediyesi Organizasyonu ....................................................................................... 134 3.2.1 Büyükşehir Belediye Başkanı ..................................................................................................... 134 3.2.2 Belediye Meclisi ......................................................................................................................... 135 3.2.3 Belediye Encümeni .................................................................................................................... 137 Teftiş Kurulu Başkanlığı .............................................................................................................. 140 İç Denetim Birimi........................................................................................................................ 140 Alan Yönetimi Başkanlığı ............................................................................................................ 141 3.2.4 Genel Sekreter ve Genel Sekreter Yardımcılığı .......................................................................... 141 Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı ............................................................................................ 142 Hukuk Danışmanlığı.................................................................................................................... 142 İlçe Belediyeleri ile Koordinasyon Daire Başkanlığı.................................................................... 142 4 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Sivil Savunma Uzmanlığı............................................................................................................. 143 Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Daire Başkanlığı ........................................................................... 144 3.2.5 Genel İdare Hizmetleri ............................................................................................................... 145 İnsan Kaynakları ve Eğitim Daire Başkanlığı ............................................................................... 145 Yazı İşleri ve Kararlar Daire Başkanlığı ....................................................................................... 147 Dış İlişkiler Daire Başkanlığı ........................................................................................................ 151 Zabıta Daire Başkanlığı ............................................................................................................... 152 3.2.6 Mali Hizmetler ........................................................................................................................... 156 Bütçe Daire Başkanlığı ................................................................................................................ 156 Kaynak Geliştirme ve İştirakler Daire Başkanlığı ............................................................................ 161 3.2.7 Teknik Hizmetler ........................................................................................................................ 163 İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı ............................................................................................. 163 Çevre Yönetimi Daire Başkanlığı ................................................................................................ 169 Altyapı ve Ulaşım Daire Başkanlığı ............................................................................................. 173 Afet Yönetimi ve Koordinasyon Daire Başkanlığı ....................................................................... 177 Yeşil Alanlar Daire Başkanlığı ..................................................................................................... 178 3.2.8 Sosyal Hizmetler ve Kültür-Sanat Hizmetleri ............................................................................. 180 Sosyal Hizmetler Daire Başkanlığı .............................................................................................. 180 Kültür Sanat Hizmetleri Daire Başkanlığı ................................................................................... 183 KAYNAKÇA ....................................................................................................................................... 186 KİTAP ve MAKALELER .............................................................................................................................. 190 KANUN-TÜZÜK ........................................................................................................................................ 191 YÖNETMELİKLER...................................................................................................................................... 192 MAHKEME KARARLARI ............................................................................................................................ 192 WEB SİTELERİ .......................................................................................................................................... 193 5 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ KISALTMALAR AYKOME EKOSEP GBVG İGEP KUDEB LAR II MİGM SOKÜM UKOME YEEP : Altyapı Koordinasyon Merkezi : Önemli Göç Alan Kentler Olarak Diyarbakır, Erzurum, Gaziantep ve Şanlıurfa’nın Ekonomik ve Sosyal Entegrasyon Problemlerinin Çözümüne Destek Projesi : Genel Bütçe Vergi Gelirleri : Önemli Göç Alan Kentler Olarak İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa’nın Ekonomik ve Sosyal Entegrasyon Problemlerinin Çözümüne Destek Projesi : Koruma Uygulama ve Denetim Büroları : Türkiye’de Yerel Yönetim Reformu Uygulamasının Devamına Destek Projesi, II. Aşama, : İçişleri Bakanlığı, Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü : Somut Olmayan Kültürel Miras : Ulaşım Koordinasyon Merkezi : Yerel Eşitlik Eylem Planları 6 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ GİRİŞ ve GENEL YAKLAŞIM Büyükşehir Belediyeleri ile ilgili mevzuat kapsamında yapılan yasal düzenlemeler ile Büyükşehir Belediyelerinin yetki ve sorumluluk alanları, gerek mekânsal, gerekse çalışma başlığı olarak giderek genişlemektedir. Bu genişleme ile görev alanı il sınırlarında tanımlanan ve il düzeyinde örgütlenmesi öngörülen büyükşehir belediyeleri yetkilendirilirken, İl Özel İdareleri’nin tüzel kişilikleri sona erdirilmekte ve yetki ile sorumluluklarının önemli bir bölümü yerel yönetimlere devredilmektedir. Buna karşın Valiliklerin bünyesinde yeni bir yapılanma öngörülmektedir. Bu çalışmanın bütünü, son yasal çerçeve kapsamında Van Büyükşehir Belediyesi görev ve çalışma alanında daha verimli ve etkili çalışan, vatandaşın taleplerine duyarlı bir kamu yönetimi sistemi kurmak, hizmet sunumunda etkinlik ve esneklik sağlamak olarak tanımlanabilir. “Kamu yönetimini değişime zorlayan etkenler üç ana eksende oluşmaktadır. Birincisi, kamu harcamalarının bütçe üzerine getirdiği yük ve bütçe açıklarının mali sistemde yol açtığı sıkıntılardır. İkincisi, bilgi ve iletişim teknolojilerinde yaşanan hızlı değişimdir. Üçüncüsü, toplumsal talepler karşısında kamu kesiminin performansının”1 yeterliliğidir. Gecikmiş yasal ve kurumsal düzenlemeler yönetimde verimsizlik, işlevleri yerine getirememek, koordinasyonsuzluk sonuçlarını yaratabilmektedir. Benzer uygulamalar yani belediyelerin birleştirilmesi ya da yerleşim birimlerinin merkezi bir belediyeye katılması uygulamaları sadece Türkiye’ye özgü bir uygulama konusu değildir. Kanada ve ABD başta olmak üzere birçok ülkede bu türden uygulamalar ve yarattığı sonuçlar çeşitli hukuki ve akademik tartışmalara konu olmuştur. Konuya dair tartışmalarda bir kesim yerel yönetimlerin daha büyük birimler haline getirilmesini savunurken, diğer bir kesim için, küçük ve çok sayıda yerel yönetimin daha yararlı olduğu görüşü geçerli görünmektedir. Söz konusu tartışmalar üç temel konu etrafında şekillenmektedir.2 Hizmetlerin en verimli ve etkin biçimde sunumunun hangi ölçekte mümkün olduğu: Bütünleştirme yaklaşımı için hizmetlerin en etkin ve verimli sağlanmasında ölçek ekonomisi önemli bir avantajdır. Ölçek büyüdükçe hizmetlerin sağlanması birim maliyetler açısından düşmektedir. Bu çerçevede özellikle yol, su, arıtma ve kanalizasyon gibi büyük yatırım gerektiren hizmetler ele alındığında, belli bir büyüklük avantaj yaratmakta ve gerek sermaye yatırımları gerekse de personel yatırımları açısından bakıldığında birim maliyetler yerleşim büyüklüğü arttıkça düşmektedir. Bu yaklaşıma göre, çoklu yönetim yapılarının bulunduğu durumda, her birim benzer konuda kendi hizmetini sağlamakta, çoğu durumda, sağlanan hizmet için benzer yatırımları her bir yerel yönetim birimi 1 Güler Birgül A., Kamu Yönetiminde Değişme Nasıl Çalışılabilir - II: Reformlar Beyaz Devrimler Kırmızı mı? Çalışma notu, Ekim 2005 (http://80.251.40.59/politics.ankara.edu.tr/bguler/pdf/renkler.pdf) 2 Bu değerlendirmede, 5393 sayılı Belediye Kanununun 11. Maddesi kapsamında gerçekleştirilen belediye ya da köylerin nüfusu 50.000 üzerinde olan belediyeye bağlanmasına dair işlemler konusunda, Danıştay 8. Dairesine sunulan Belma Babacan, H. Tarık Şengül ve Hüseyin Ülkü’nün imzasını taşıyan bilirkişi raporlarından yararlanılmıştır. 7 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ yapmakta ve kaynaklar gereksiz yere israf edilmektedir. Bu durum sağlanan hizmetin maliyetlerini de gereksiz yere yükseltirken, kullanıcıya da hizmet için ödediği ücret ve vergiler yoluyla daha yüksek maliyetler olarak dönmektedir. Çoklu yönetim yapısını savunan anlayışa göreyse, bütünleştirilmiş yerel yönetimlerin hizmetleri daha verimli ve etkin sağladığına yönelik bir kanıt bulunmadığı gibi, tek bir yerel yönetimin bulunduğu durumlarda, hizmet sunumu açısından tekel oluşmakta, bu da söz konusu yerel yönetimi atalete itmektedir. Oysa çok sayıda yerel yönetimin aynı hizmeti sağladığı durumlarda, her bir birim aynı hizmeti sunduğu için, gerek hizmet kalitesi, gerekse hizmet maliyeti ve fiyatlandırma açısından yerel birimler arasında rekabet doğmakta ve bunun sonucu olarak da yerel birimler birbirlerini disipline etmekte ve bu durum hizmetlerin kalitesini artırırken, maliyetlerini düşürmektedir. Kentsel ekonomik ve mekânsal gelişmenin hangi ölçekte en etkin biçimde sağlanabileceği: Bütünleştirme yaklaşımı açısından, kentlerin özellikle birbirleriyle rekabetinin arttığı bir dönemde ekonomik gelişme açısından çok sayıda yerel yönetim iç içe geçmiş yerel birimlerde tek bir strateji oluşturmalarının yarattığı zorluk bu yerel birimlerin bir gelişme stratejisi oluşturmasını engellemekte ve yarışmacı olmalarını imansız hale getirmektedir. Oysa tek bir yerel yönetim birimi tarafından temsil edildiğinde, yerel birimin gelişmesini sağlayabilecek tek bir strateji ve güçlü liderliğin ortaya çıkması da olanaklı hale gelmektedir. Benzer biçimde aynı alanda birbiri ile iç içe geçmiş yerel birimlerde söz konusu birimin planlı gelişmesi de olanaksız hale gelmektedir. Aslında ortada tek bir kent varken, çok sayıda yerel yönetimin varlığı bir bütün olarak planlanması gereken kentsel gelişmeyi olanaksız hale getirmekte, her birim kendi planını yapmakta ve kendi gelişme perspektifini belirtilmektedir. Bu durumun yarattığı en önemli olumsuzluk, bir bütünün parçaları olan bu birimlerin her birinin kendisi bir bütünmüş gibi davranmasıdır. Böylesi bir yapılanma özellikle üst ölçek planlarda sorun yaratmakta ve bütüncül bir planlama yaklaşımı olanaksız hale gelmektedir. Çoklu yapılanmayı savunanlar için, aynı mekânsal birim etrafında oluşan çoklu yerel yönetim yapılarının kendi aralarındaki yarışmacılığı, dışarıdaki yarışmacılık kapasitesini de artıran bir niteliktedir. Planlı kentsel gelişme açısından çok sayıda birimin bulunmasının yaratacağı düşünülen bir diğer avantaj ise belli bir rekabet içinde olmanın mekan kalitesini yükselteceği düşüncesidir. Bu durumun, kentte yaşayanlar açısından da farklı yerel birimlerin yarattığı kentsel dokular arasında seçim yapabilme şansına sahip olunmasını sağlayabileceği düşünülmektedir. Bu çerçevede, planlama alanında ortaya çıkabilecek sorunlarında işbirliği protokolleri ve benzeri türden anlaşmalarla çözülebileceği varsayılmaktadır. Kentlilerin hangi ölçekte kent yönetimine en etkin biçimde katılabileceği ve söz sahibi olabileceği: Bütünleştirilmiş yerel yönetim anlayışı çok sayıda ancak güçsüz yerel yönetimler yerine tek ancak güçlü bir yerel yönetimin yerel halkı temsil etme kapasitesine sahip olacağını 8 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ savunmaktadır. Öte yandan, çoklu yerel yönetimi savunanlar için, yereldeki yakınlık yerel yönetimleri halka yakın ve katılımcı kılmaktadır. Bu çerçevede, yerel yönetimlerin sayısının çokluğu demokrasi ve katılımın da ön şartı olmaktadır. Benzer biçimde, bu türden seçilmiş yerel yönetimlerin statülerinin sona erdirilerek, tek bir yönetim yapısı içinde toplanmaları da demokratik işleyişe aykırı bulunmaktadır. Bu değerlendirmelerin her iki tarafında öne sürülen düşüncelerin her biri belli durumlar için geçerli olabilir. Ancak konumuz açısından bu üç boyut üzerinde kısa bir değerlendirme yapmakta yarar vardır. Birincisi, hizmetlerin ölçeğine ilişkindir. Üzerinde durulması gereken en önemli boyut her hizmetin ölçeğinin hizmetin niteliğine göre farklılaşıyor olmasıdır. Bu nedenle tüm hizmetleri içeren bir ölçeklendirme yapılamaz. Belli hizmetler daha küçük ölçekte verilebilirken, belli hizmetlerin daha üst ölçeklerde sağlanması etkinlik ve verimlilik açısından gereklidir. Bu nedenle yapılacak değerlendirmenin somut durum ve hizmetler üzerinden yapılması daha uygun görünmektedir. İkinci konu planlı kentsel gelişme konusudur. Üzerinde durulması gereken boyut, çoğu durumda, aynı planla düzenlenmesi gereken bir alanda birden fazla yönetsel otoritenin bulunması durumunda, en azından üst ölçek planlarda plan bütünlüğünü sağlayacak bir mekanizmanın bulunması zorunluluğudur. Bu tür bir birlikteliğin sağlanamaması durumunda, kentin bir bütün olarak planlanması neredeyse olanaksız hale gelmektedir. Tartışmalardan çıkartılacak üçüncü önemli nokta, yerel düzeyde katılım ile yerel otorite sayısı arasındaki ilişkidir. Her ne kadar çok sayıda yerel otoritenin varlığı katılıma olumlu etki edebilecek bir etmen olarak görülebilirse de, bu durumun otomatik olarak sağlanacağını varsaymak doğru değildir. Bu kısa değerlendirme, gerek bütünleştirme gerekse çoklu yönetim yapılarının her biri için çeşitli olumluluk ve olumsuzlukların mevcut olduğunu göstermektedir. Bunların belli sorun alanlarına yönelik değerlendirmesinde bu tür ilkelerin dikkate alınması kadar, somut durumun, tarihsel ve mekânsal dinamiklerin her bir duruma ilişkin somut incelemesi ne tür bir düzenlemenin daha etkin ve verimli, aynı zamanda da daha demokratik bir yönetim yapısı oluşturacağı konusunda fikir verebilecektir. Bu çalışma yukarıdaki belirtilmeye çalışılan genel çerçeve kapsamında, mevcut büyükşehir belediye deneyimlerinin incelenmesi ve çözümlenmesi, diğer yandan ise incelenen deneyimler ve gözlemlenen gereksinimler doğrultusunda Van Büyükşehir Belediyesi’nin kurumsal yapısına yönelik olarak yeniden yapılanma sürecinin tasarlanmasını amaçlamaktadır. Anılan amaç doğrultusunda çalışmalar iki başlıkta yürütülecektir. Birinci başlık altında “mevcut büyükşehir deneyimlerinin incelenmesi ve çözümlenmesine” çalışılacak, bu kapsamda, ilgili mevzuat ve çalışma alanları kapsamında Ankara, İstanbul, Kocaeli, 9 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Gaziantep ve Diyarbakır Büyükşehir Belediyeleri’nin bütçeleme, insan kaynakları, katılım gibi başlıklardaki yönetim ve örgütlenme biçimleri araştırılacak ve çözümlenecektir. İkinci başlık altında ise “Van Büyükşehir Belediyesi kurumsal yapı önerisinin geliştirilmesine” çalışılacak, bu kapsamda Van Büyükşehir Belediyesi’nin program oluşturma, strateji geliştirme, insan kaynakları yönetimi ve katılım başlıklarına yönelik kurumsal yeniden yapılanması ile ilgili öneriler geliştirilecektir. Yapılan yeni düzenleme ile daha önceki belediye deneyimlerinden farklı olarak büyükşehir belediyeleri, hem kentsel, hem de kırsal alana hizmet vermekle yükümlü kılınmışlardır. Kentsel alanın yanı sıra, yasal anlamda köy niteliğini kaybeden ve mahalleye dönüşen yerleşimlerle ilgili olarak farklı bir hizmet sunumuna gereksinim duyulacağı görülmektedir. Ortadan kalkan İl Özel İdaresi ile köy yönetimi ve köye hizmet sunumuna dair yapıların yerine, Büyükşehir Belediyesi yerel özelliklere uygun ve uyumlu bir yapılanmaya, yerinde hizmet sunumu sağlamak üzere kavuşmak zorundadır. Bütün bunların da katılımcı süreçler kapsamında kurgulanması gerekmektedir. Kurumsal yapılanma önerileri: Genişleyen sınırlar, Artan nüfus, Yerleşim çeşitliliğine (kentsel ve kırsal yerleşmeler) dayalı yeni görev tanımları, Yerleşim alanının kırsal niteliğinin ortaya çıkardığı farklılaşan görev tanımları, Değişen gelir ve harcama yapısı, Çeşitlenen ve artan, değişen görevler (kent ve kırsal alanda farklılaşan sektörel ve ekonomik yapı), dikkate alınarak yapılacaktır. , 10 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ BÖLÜM 1 MEVCUT BÜYÜKŞEHİR DENEYİMLERİNİN İNCELENMESİ VE ÇÖZÜMLENMESİ 1.1. 1980 Sonrasında ve Kamu Reformu Kapsamında Büyükşehir Belediye Mevzuatı Belediyeler, Büyükşehir Belediyeleri ve İmar (fiziksel planlama ve yapılanma) hakkında yapılan yasal düzenlemeler 1980’ler ve 2000’ler Türkiye’sinde yoğunluk kazanmıştır. Bu düzenlemeler, gerek yerelleşme söylemleri gerekse siyasi alanda önemli açılımlar ve gelişmeler arasında da yer almıştır. Yerelleşme 1980’lerin önemli söylemleri arasındadır. Unutulmaması gerekir ki, merkezi ve yerel düzeyde örgütlenme, mekan, arsa-arazi, mali yapı, planlama ve yapılaşmayı ilgilendiren mevzuat son derece geniş bir alanı kapsayan, çok çeşitli konuları içine alan bir ilgi ve çalışma alanını ifade etmektedir. 1933 yılında Yapı ve Yollar Kanunu ile başlayan, 1956-1957 ve 1985 yılları arasında 6785 sayılı İmar Kanunu ile devam eden süreçte baskın bir merkeziyetçi yapı hakim olmuşsa da, 1985 de yetki görev ve sorumlulukların yerel yönetimler eliyle kullanımını öngören 3194 sayılı İmar Kanunu yürürlüğe girmiştir. İmar Kanunu pek çok yeni düzenleme konusu ile de gündeme gelmiştir. Valilik ve Belediyeler, görev ve yetki alanları kapsamında kalan yerlerin, bazı istisnalar hariç, plan yapımı ve onayında, bu planları uygulamakta görevli, yetkili ve sorumludur. Bu istisnalar ise, gerek üst ölçek plan yapım yetkileri, gerekse özel kanunların belirlediği alanlarda tanımlanmış özel kurumsal yapıların merkezi ve bölgesel yetkileri ile belirlenmektedir.3 Konuyla ilgili bugün yürürlükte olan mevzuata, Belediye ve Büyükşehir Belediye Kanunları ile birlikte bakıldığında da farklı bir tablo görülmemektedir. Büyükşehir Belediye sınırları içinde kalan ilçelerin (ve ilk kademe belediye) yetki ve görevlendirmeleri konularında merkez-yerel çatışmasına benzer bir çakışma ve çatışma gözlenmektedir. 1.1.1 Mevzuatın Özet Tarihçesi 1983 yılında 2805 sayılı “İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak İşlemler ve İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun” ile başlayan süreç, daha sonra yürürlüğe giren diğer dört Kanun ile ilgili olarak farklı bir gelişiminde nedeni olmuştur. Aynı zaman diliminde hazırlanan bu Kanunlar, 2981 sayılı İmar Affı Kanunu, 3086 sayılı Kıyı Kanunu, 3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun ve 3194 sayılı İmar Kanunu olarak sıralanabilir. Bu Kanunlar öncesinde hazırlanmış ve yürürlüğe girmiş olan Kanunların bazıları ise, merkezi ve yerel düzeyde sektörel ve parçacı planlamanın önemli işaretlerini veren hükümler içermiştir. Örneğin, Turizmi Teşvik Kanunu, bölgesel yönetim ve planlama konularını içeren ve bir Kanun Hükmünde Kararname konusu olan Güneydoğu Anadolu Bölgesi Bölge Kalkınma İdaresi Teşkilatına ilişkin düzenleme, önemli gelişmeler arasında yer almıştır. İzleyen süreçte gündeme gelen benzer yasal düzenlemeler “Özel Kanun” olarak değerlendirilmiş ve 3194 sayılı Kanunun 4. Maddesindeki istisnalar arasında yerini almıştır. 1980 sonrasında gerçekleşen imar düzenlemeleri ve yerel yönetim örgütlenmelerinde iki temel nokta vurgulanabilir. Birincisi, merkezi yönetim eliyle ülkenin planlama ve imar faaliyetlerinin 3 Detaylı açıklamalar için bkz. Belma Babacan Tekinbaş, Yargı kararları ve Planlama, Bölüm 1, SPO yayını, 2008 11 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ yönetilmesinin yarattığı sıkıntılardan kurtulmaya duyulan gereksinimdir. İkincisi ise bölgesel ya da daha yerel ölçekte planlama ve yapılanmayı olanaklı kılan mevzuatın yürütmeye sağlayacağı kolaylıkların sağlanması, o dönemlerde ve halen geçerli bir söylem olarak, bürokrasinin azaltılması, yatırım ve kalkınmanın önünün açılmasıdır. Bu iki gereksinimden yola çıkıldığında 1980 sonrası dönem, gerek özel kanunların sayısal artışına, gerekse genel planlama ve yapılanma kuralları dışına çıkan fiziki alanın fazlasıyla büyümesine tanıklık etmiştir. Bu çerçevede 6785 sayılı İmar Kanununun aşırı merkeziyetçi yapısını ortadan kaldıracağı iddiasıyla, 09.11.1985 tarihinde planlama ve yapılanma konusunda yetki ve görevi yerel yönetimlere teslim eden 3194 sayılı İmar Kanunu yürürlüğe girmiştir. İmar Kanunu öncesinde 09.07.1984 tarihinde yürürlüğe giren 3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun ise, Ankara, İstanbul ve İzmir Büyükşehir Belediyeleri için yeni bir örgütlenmeyi gündeme getirmiştir. Bu kanunla amaçlanan, demografik, fiziki ve ekonomik bütünlük sağlayan belediyelerin organize ve örgütlü bir biçimde yönetimini sağlamaktır. Bu noktada, bugün içinde bulunduğumuz duruma da ışık tutması açısından bazı noktaları vurgulamakta yarar görülmektedir: 3194 sayılı Kanunla Belediyelerin yetki, görev ve sorumluluk alanları yeniden belirlenmekle birlikte, o zaman yürürlükte olan 1580 sayılı Belediye Kanununda, bu yeni sınırlarla uyumlu bir örgütlenmeyi sağlayacak, teknik ve eleman donanımını geliştirecek ve mali yapıyı geliştirecek düzenlemeler yapılmamıştır. Kanunun yerel ypönetimlere verdiği yetki ve sorumlulukların sınırları belirsizdir. Söylemi yerelleşme olmakla birlikte, Kanunun uygulanmasına dair yönetmelikler, merkezi yapıyı güçlendirici hükümleriyle önem kazanmıştır. Kanun bir yandan yerel yönetimlerin yetkilerini teslim ederken bir yandan da plan yapımı ve plan uygulamaları konusunda tip uygulama belgelerini tercih etmektedir. Eleman ve mali yapı açısından da aynı durum geçerlidir. Bu iki alanda da merkezi yetkiler sürmektedir. Bu iki sonucun kısmen dışında kalan yerel yapılanma ise sadece Büyükşehir Belediyeleri olmuştur. Büyükşehir Belediyeleri'nin kendi İmar Yönetmeliklerini yapmakla yükümlü olmaları önemsenmektedir. 2000’li yıllar ise, konuyla ilgili mevzuatın başka bir açıdan ele alındığı gelişmeleri gündeme getirmiştir. Eylül 2002'de DPT yeni bir bölge sınıflandırılması yapmıştır. Türkiye’nin Avrupa Birliğine uyum süreci doğrultusunda, Devlet Planlama Teşkilatı ve Devlet İstatistik Enstitüsü üç ayrı düzeyde NUTS (The Nomenclature of Territorial Units for Statistics) bölgesi oluşturmuşlardır. NUTS, Avrupa Birliği ülkelerinin kullandığı istatistiki bölge sınıflandırmasının genel adı olarak kullanılmaktadır. İstatistiki bölgelerin tanımlanmasında kullanılan temel faktörler: nüfus, bölgesel kalkınma planları, illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması, temel istatistik göstergeler ve coğrafya olmuştur. Buna göre NUTS (düzey) bölgeleme düzeyleri; NUTS 1 (düzey) 12 bölge, NUTS 2 (düzey) 26 bölge, NUTS3 (düzey) 81 il olarak belirlenmiştir. 2006 yılında yürürlüğe giren 5449 12 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ sayılı “Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun” ile Kalkınma Ajanslarının 26 bölgede kurulacağı tanımlanmıştır. Kanunun temel amacı “bölgesel kalkınma”nın sağlanması olarak belirlenmiştir. 2003 yılında yürürlüğe giren 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, “…kalkınma planları ve programlarda yer alan politika ve hedefler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını, hesap verebilirliği ve malî saydamlığı sağlamak üzere, kamu malî yönetiminin yapısını ve işleyişini, kamu bütçelerinin hazırlanmasını, uygulanmasını, tüm malî işlemlerin muhasebeleştirilmesini, raporlanmasını ve malî kontrolü düzenlemeyi” amaçlamaktadır. Kanun, Merkezi Yönetim kapsamındaki kamu idareleri, sosyal güvenlik kurumları ve mahallî idarelerden oluşan genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin malî yönetim ve kontrolünü kapsayan bir içeriğe sahiptir. İl Özel İdaresi, Belediye ve Büyükşehir Belediyeleri ile İl Özel İdarelerinin yönetsel yapılarına yönelik yasalar bu yerel kurumsal yeni yapılanmaları oluşturmuştur. 2004 yılında Büyükşehir Belediyesi Kanunu, 2005 yılında ise Belediye Kanunu ve İl Özel İdaresi Kanunu yürürlüğe girmiştir. Bu yasaların en temel özelliği, yeni bir kurumsal yapılanma belirlemesidir. Ancak İl Özel İdaresi Yasası dışında, Belediyelere yönelik yasalarda “reform” nitelikli bir değişimin gerçekleştirildiği söylenememektedir. Belediyelere yönelik yasalar daha çok, merkezi yönetime ait bazı görevlerin Belediyelere de verilmesi şeklinde özetlenebilecek bir içerikte olup, tam yetki devri söz konusu edilmemektedir. Bu kapsamda gerçekleştirilen hizmet görevlendirmeleri, ağırlıklı olarak sosyal hizmet sunumu alanında gerçekleştirilmiştir. Sosyal hizmet sunumunun merkezi yönetimin yanı sıra Belediyeler eliyle de gerçekleştirilmesine dönük düzenleme temelde etkin ve verimli hizmet sunumu açısından önemli bir adım olmakla birlikte, yetki devirlerinin tam anlamıyla gerçekleşmemesi, aynı hizmetin merkezi ve yerel yapılar tarafından (koordinasyonsuz) mükerrer sunumuna neden olabilecek düzenlemeler, var olan karmaşık yapıyı güçlendirmiştir. Bu çerçevede merkezi yönetim kuruluşları aynı alanlarda hizmet sunmaya devam ederken yerel yönetim kuruluşları da yeni görev ve sorumlulukları çerçevesinde özellikle sosyal politika konularında hizmetlerini çeşitlendirmiş, hizmet alanlarını genişletmişlerdir. Özellikle Büyükşehir Belediyelerinin görev alanının mekânsal olarak genişlemesine paralel oranlarda deneyimli personelin sağlanmaması ve genişleyen hizmet alanının gereksindirdiği oranda mali katkı yapılamaması hizmet sunumunun kapsama alanını ve kalitesini olumsuz yönde etkileyebilecek bir risk alanını kaçınılmaz olarak yaratmıştır. Bu saptama, özellikle Belediyelerin yetki ve görev alanında hizmet sunumunun çeşitlenmesi ve hizmetin sunulacağı mekânsal alanın büyümesinin karşısında olmak gibi bir anlam içermemekle birlikte, koordinasyona ilişkin sorunlara işaret etmesi açısından anlamlıdır. Öte yandan İl Özel İdaresi Yasası ile yapılan düzenlemeler çok daha farklı bir içerikte gerçekleştirilmiştir. Özel İdare yapısı tümüyle değişmiş, İlde ve kentlerde sunulan hizmetler, 13 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Merkezi Yönetim ve İl yönetimi arasında ayrıştırılmıştır. 5216 sayılı yasa ile İstanbul ve Kocaeli Büyükşehir Belediyeleri il bütününde hizmet sunar hale geldiğinde, merkezi yönetim ve belediyeler arasındakine benzer bir koordinasyon sorunu bu belediyelerle ilgili olarak da yaşanmıştır. Kamu yönetiminde hizmetlerin sunumuna ilişkin eşgüdüm ve işbirliğinin sağlanmasına ve sürdürülmesine yönelik sorunların çözümü için çeşitli yönetişim mekanizmaları bulunmaktadır. Bunların bir kısmı kamu kurumlarının kuruluş kanunları kapsamında oluşturulurken bir kısmı da Vali’nin yetkisi çerçevesinde kurulmakta, konuyla ilgili kuruluşları bir araya getirmektedir. Diğer yandan, geçtiğimiz 10 yıl içersinde Türkiye’ye özgü bir yapılanmayla gelişerek Belediye yasasına giren Kent Konseyleri sivil toplum katılımına ağırlık veren bir ortaklık mekanizması olarak karşımıza çıkmaktadır. Bütün bu yapılar karar alma yetkileri, büyüklükleri ve kapsadığı konular açısından farklılıklar gösterse de ortak noktaları kentin paydaşlarını kamu hizmetleri temelinde bir araya getirmektedir. 1.1.2. Büyükşehir Belediye Kanunu İle İlgili Son Düzenlemeler Büyükşehir Belediyeleri ile ilgili yasal düzenlemeler öncesinde mevcut sistemde hizmet sunumuna dair bazı konulara değinmek gerekmektedir. Belediyelerin hizmet sunumunun değerlendirildiği ve kurumsal yapı analizlerinin yapıldığı bazı çalışmalarda öne çıkan sorun başlıkları; “Yasal düzenlemelerin en önemli sorun alanları arasında hizmet sunumunda merkezi ve yerel yetkilerin hiyerarşik yapısını oluşturacak süreçlerin geliştirilmesindeki eksiklikler önemli görülmektedir. Bu eksiklikler aynı zamanda hizmet sunumunda bazı sorunları da beraberinde getirmektedir. Bunları, Hizmet sunumunda en yerel (Muhtarlık) düzeyde sorunlar bulunması, ihtiyaçların yeterlilik ve yerindelik tespitinin yapılamaması, Hizmet sunumunda mükerrer yetkilenmelerin yarattığı verimsizlik, Hizmet sunumunun rasyonel ve optimum sağlanmasında gerekli olan ortak veri tabanını oluşturmayı ve her yönetim düzeyinde bu tabana ulaşmayı sağlayıcı yöntemlerin geliştirilmemesi, mekanizmaların kurulmaması, Yönetişim mekanizmalarının mevzuatın tanımladığı alanda kentsel politikalar geliştirme, hedeflere yönelik koordinasyon sağlama ve değerlendirme faaliyetleri konusunda yeterince kullanılmaması” Olarak özetlemek olasıdır. “Bu noktada vurgulanması gereken, merkezi yönetimin, yerelleşme politikası kapsamında, hizmetlerin yerelde sunumunun güçlendirmesine ve yaygınlaştırılmasına yönelik 14 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ düzenlemelerle ve desteklerle, zaman içerisinde hizmet alanından çekilmesi gerektiğidir.”4 Ancak bu çerçevede; Büyükşehirlere dair yasal düzenlemelerin, etkili, yerinde ve zamanında hizmet sunumunu sağlayacak araçlar açısından da değerlendirilmesi zorunludur. Büyükşehirlere dair ilk yasanın 2561 sayılı Kanun olduğu söylenebilir. 8.12.1981 tarih ve 17538 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kanunla, “Enerji, içme ve kullanma suyu, kanalizasyon, ulaşım, toplu taşıma ve imar gibi temel belediye hizmetlerinin birbirleriyle uyumlu ve bütünleştirici bir planlama içinde yeterli ölçüde ve verimli bir biçimde yerine getirilmesini sağlamak amacıyla son genel nüfus sayımı sonuçlarına göre belediye nüfusu 300.000'i aşan büyük şehirlerin çevresinde bulunan belediye ve köyler, bu kanunda belirtilen esas ve usullere göre yakınında bulundukları büyük şehir belediyesine bağlanabilir. Bu bağlantıda, bağlanacak belediye ve köylerin ana belediyelere uzaklıkları, ana belediyenin imkânları, hizmeti götürme ye birleştirme olanakları göz önünde tutulur” hükümleri getirilmiştir. 3030 sayılı Kanunun temelini de bu Kanun oluşturmuştur. 23.7.2004 tarihli ve 25531 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile Büyükşehir olabilmenin nüfus eşiği 750.000 kişi olarak belirlenmiştir. Daha önce 3030 sayılı Kanuna göre bu nüfusta olmayan ancak Büyükşehir statüsü kazanmış olan Samsun ve Mersin gibi yerleşimler de bulunmaktadır. Ayrıca, 3030 sayılı Kanun yürürlükten kalkmadan önce Büyükşehir statüsüne kavuşmamış olan Denizli için özel bir yasa çıkarılması yoluna gidilmiştir. 21.12.2003 tarihinde kabul edilen ve Cumhurbaşkanlığınca TBMM’ne iade edilen 5026 sayılı “Bazı Belediye ve Köylerin Denizli Belediyesine Katılmasına İlişkin Kanun”la bazı belediyeler ve köyler, tüzel kişilikleri kaldırılarak Denizli Belediyesine katılmıştır. Kanunun Cumhurbaşkanlığı tarafından seçimle ilgili içeriği nedeni ile iadesi ve bu arada yeni Büyükşehir Belediye Kanununun yürürlüğe girmesi, Denizli hakkında yapılmak istenen bu düzenlemeler konusunda engel oluşturmuştur. Bu çerçevede benzer bir düzenleme, 5393 sayılı Belediye Kanununa (11. md) getirilerek, nüfusu 50.000 kişinin üzerinde olan bazı belediye ve köylerin tüzel kişilikleri kaldırılarak 5 km. mesafede yer alan büyük bir belediyeye bağlanmalarının yolu açılmıştır. 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanununun yürürlüğe girdiği tarihte Büyükşehir Belediye sınırları, İstanbul ve Kocaeli ilinde, il mülkî sınırı olarak belirlenmiştir. Diğer büyükşehir belediyelerinde, mevcut valilik binası merkez kabul edilmek ve il mülkî sınırları içinde kalmak şartıyla, nüfusu bir milyona kadar olan büyükşehirlerde yarıçapı yirmi kilometre, nüfusu bir milyondan iki milyona kadar olan Büyükşehirlerde yarıçapı otuz kilometre, nüfusu iki milyondan fazla olan Büyükşehirlerde yarıçapı elli kilometre olan dairenin sınırı Büyükşehir Belediyesinin sınırını 4 İGEP; Önemli Göç Alan Kentler Olarak İstanbul, Ankara, İzmir Ve Bursa’nın Ekonomik ve Sosyal Entegrasyon Problemlerinin Çözümüne Destek Projesi, İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa kapasite geliştirme bileşeni Genel çerçeve, ihtiyaç analizleri ve stratejik eylem planları karşılaştırmalı özeti, s: 64-67 15 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ oluşturmuştur. Ayrıca, “Belediye sınırları içindeki ve bu sınırlara en fazla 10.000 metre uzaklıktaki yerleşim birimlerinin son nüfus sayımına göre toplam nüfusu 750.000'den fazla olan il belediyeleri, fizikî yerleşim durumları ve ekonomik gelişmişlik düzeyleri de dikkate alınarak, kanunla büyükşehir belediyesine dönüştürülebilir.” hükmü ile de bu sınırların daha da genişleyebilmesinin yolu açık bırakılmıştır. 6360 sayılı "Ondört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" 6.12.2012 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Bu Kanunla kurulan ondört Büyükşehir Belediyesi ile birlikte Büyükşehir Belediyelerinin sayısı 30’a yükselmiştir. En temel değişiklik ise yetki sınırlarının tüm Büyükşehirler için İl sınırına genişletilmesidir. Büyükşehir düzenlemelerindeki sınırlar ve tanımlar açısından oluşan farklılıkları aşağıdaki tablo göstermektedir. 16 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 1: Büyükşehir Belediye Kanunlarında Amaç, Kapsam, Sınır Farklıklıları Kanun 3030 (1984) 5216 (2004) 6360 (2012) Büyükşehir Belediyeleri yönetiminin hukuki statüsünü, hizmetlerin planlı, programlı, etkin ve uyum içinde yürütülmesini sağlayacak bir şekilde düzenlemek Büyükşehir Belediyesi yönetiminin hukukî statüsünü düzenlemek, hizmetlerin plânlı, programlı, etkin, verimli ve uyum içinde yürütülmesini sağlamak Büyükşehir Belediyesi yönetiminin hukukî statüsünü düzenlemek, hizmetlerin plânlı, programlı, etkin, verimli ve uyum içinde yürütülmesini sağlamak Büyükşehir Belediyeleri ile ilçe belediyelerinin kuruluş, görev ve yetkilerine, merkezi idare ve diğer mahalli idareler ile münasebetlerine dair esas ve usuller Büyükşehir Belediyesiyle Büyükşehir sınırları içindeki Belediyeler Büyükşehir Belediyesiyle Büyükşehir sınırları içindeki Belediyeler Büyükşehir Belediyelerinin sınırları, ismini aldıkları Büyükşehirlerin Belediye sınırlarıdır Büyükşehir Belediyelerinin sınırları, adını aldıkları Büyükşehirlerin Belediye sınırlarıdır. (İstanbul ve Kocaeli için İl sınırıdır) Büyükşehir Belediyelerinin sınırları, İl mülki sınırlarıdır İlçe Belediyelerinin sınırları, bu ilçelerin, Büyükşehir Belediyesi içinde kalan kısımlarının sınırlarıdır İlçe Belediyelerinin sınırları, bu ilçelerin, Büyükşehir Belediyesi içinde kalan kısımlarının sınırlarıdır İlçe Belediyelerinin sınırları, bu ilçelerin mülki sınırlarıdır AMAÇ KAPSAM SINIRLAR Büyükşehir Belediyesi İlçe Belediyesi İlk kademe Belediyelerinin, Büyükşehir Belediye sınırları dışında belediye sınırı olamaz İlk Kademe Belediyesi TANIMLAR Büyükşehir Belediyesi Belediye sınırları içinde birden fazla ilçe bulunan şehirler İlçe Belediyesi Büyükşehir Belediye sınırları içinde kalan ilçelerde kurulan Belediyeler İlk Kademe En az üç ilçe veya ilk kademe Belediyesini Sınırları İl mülki sınırı olan ve sınırları kapsayan, bu Belediyeler arasında içerisindeki ilçe Belediyeleri arasında koordinasyonu sağlayan; kanunlarla koordinasyonu sağlayan; idarî ve malî verilen görev ve sorumlulukları yerine özerkliğe sahip olarak kanunlarla verilen getiren, yetkileri kullanan; idarî ve malî görev ve sorumlulukları yerine getiren, özerkliğe sahip ve karar organı seçmenler yetkileri kullanan; karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzel kişisi tüzel kişisi Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde kalan ilçe Belediyesi Büyükşehir Belediye sınırları içinde kalan ilçelerde kurulan Belediyeler Büyükşehir Belediye sınırları içinde ilçe kurulmaksızın oluşturulan ve Büyükşehir ilçe belediyeleriyle aynı yetki, imtiyaz ve sorumluluklara sahip Belediye Tablodan da görüldüğü üzere, 1984 yılında sadece sınır olarak tanımlanan Büyükşehir Belediyelerinin yetki, görev ve sorumluk alanları daha sonraki yıllarda yapılan yasal düzenlemelerle giderek genişlemiştir. Son düzenlemede ise Büyükşehir Belediyesini oluşturan tüm belediyeler İlçe Belediyeleri olmuş ve ilçe belediyelerinin sınırları da ilçe mülki sınırları olarak 17 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ tanımlanmıştır. Bu yapıda artık İmar Kanununun 45. Maddesine göre belirlenen mücavir alan sınırları bulunmamaktadır.5 Büyükşehir Belediyesi olan İllerde bütün mekân İl Özel İdarelerinin kaldırılmasıyla Belediye sınırları içerisine alınmış, hizmet sunumu yönünden kısmi bir istisna hariç kır-kent ayrımı ortadan kaldırılmış görülmektedir. Daha sonra görevlere dair değerlendirmelerde bu konu ayrıntılı olarak ele alınacaktır. Yeni yasal düzenleme ile Büyükşehir Belediyesinin İl bütününde örgütlenmesi ve İl Özel İdarelerinin kaldırılması önemli bir konu olarak ortaya çıkmaktadır. 6360 sayılı Kanun İl Özel İdaresinin kaldırılması ile ortaya çıkacağı varsayılan hizmet boşluğunu doldurmak amacıyla yeni bir yapılanma öngörmektedir. Bu kapsamda da daha önce 5216 sayılı Kanun ile İstanbul ve Kocaeli İl bütünü Büyükşehir Belediyeleri için öngörülen bir sistem yaygınlaştırılmaktadır. Kanun İçişleri Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında 3152 Sayılı Kanuna bir madde eklemektedir. Bu madde ile Büyükşehir Belediyesi bulunan illerde ”Yatırım İzleme Ve Koordinasyon Başkanlığı” kurulması öngörülmektedir. Kanuna göre; “Büyükşehir belediyelerinin bulunduğu illerde kamu kurum ve kuruluşlarının yatırım ve hizmetlerinin etkin olarak yapılması, izlenmesi ve koordinasyonu, acil çağrı, afet ve acil yardım hizmetlerinin koordinasyonu ve yürütülmesi, ilin tanıtımı, gerektiğinde merkezi idarenin taşrada yapacağı yatırımların yapılması ve koordine edilmesi, temsil, tören, ödüllendirme ve protokol hizmetlerinin yürütülmesi, ildeki kamu kurum ve kuruluşlarına rehberlik edilmesi ve bunların denetlenmesini gerçekleştirmek üzere valiye bağlı olarak Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı” kurulmaktadır. Bu kapsamda, Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı tarafından, merkezi idarenin adli ve askeri teşkilat dışında taşradaki tüm birimlerinin hizmet ve faaliyetlerinin etkinliği, verimliliği ve kurumların stratejik plan ve performans programlarına uygunluğu yıllık olarak raporlanarak Valinin değerlendirmesiyle birlikte Başbakanlığa ve bu kurumların bağlı veya ilgili olduğu Bakanlığa gönderilecektir. Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığının sevk ve idaresi, Vali veya Vali tarafından görevlendirilecek bir Vali yardımcısı tarafından yerine getirilecektir. Gerektiğinde Valilik, kadro, yer ve unvanlarına bakılmaksızın ihtiyaç durumuna göre uzman, sözleşmeli personel ve memurları bu başkanlıklarda görevlendirmeye yetkili kılınmıştır. İldeki kamu kurum ve kuruluşlarınca yürütülmesi gereken yatırım ve hizmetlerin aksadığının ve bu durumun halkın sağlığı, huzur ve esenliği ile kamu düzeni ve güvenliğini olumsuz etkilediğinin Vali veya ilgili Bakanlığınca tespit edilmesi durumunda, Vali uygun süre vererek hizmet ve yatırımın gerçekleştirilmesini istemeye yetkilidir. Hizmet ve yatırımın verilen sürede gerçekleşmemesi hâlinde, Vali söz konusu yatırım ve hizmetin İldeki diğer kamu kurum ve 5 Ancak 5216 sayılı Kanunun mücavir alana atıfta bulunan bazı maddelerinde gerekli düzenleme yapılmamış görünmektedir. 18 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ kuruluşlarınca yerine getirilmesini isteyebileceği gibi Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı aracılığıyla da yerine getirilmesini sağlayabilecektir. Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıkları, “afet yardım, acil çağrı, yatırım izleme, rehberlik ve denetim, strateji ve koordinasyon ile idari müdürlükler” kurabilir. Gerektiğinde geçici birimler kurulabilir. Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıklarının çalışma usul ve esasları İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenecektir.6 Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığının yapısı işleyişi ve görevleri incelendiğinde şu saptama yapılabilmektedir. “Bir taraftan büyükşehir belediyelerinin yetki alanı genişletilirken bir taraftan da valilik makamı yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıkları ile insan kaynağı ve harcama yetkileri genişletilerek güçlendirilmektedir.” 7 Aynı çalışmada; “…. bu iki temel değişimin sonuçlarını ölçek ekonomisi ve etkinlik ilkesi ile demokratik işleyiş, katılım ve yerindenlik ilkesi açısından değerlendirdiğimizde şöyle bir durum çıkmaktadır: Bilindiği gibi bu iki ilke uygulamada genellikle birbiriyle çelişmektedir. Yani etkili katılımın gerektirdiği yönetsel ölçek bazı hizmetlerin yerine getirilmesi açısından ekonomik olmayabilir. Mesela su, kanalizasyon, arıtma vb. altyapı yatırımları gibi büyük yatırımların kişi başı maliyeti nüfus arttıkça düşmektedir. Oysa nüfus arttığı oranda yönetsel kararlara kişilerin etkili olarak katılma olasılığı azalmaktadır. Aynı şekilde ölçek küçüldüğü oranda küçük yönetsel birimler arasında koordinasyon sorunları-ortak eylem meseleleri çıkabilmektedir” açıklamalarına yer verilmektedir. Bu değerlendirme, giriş bölümündeki genel değerlendirme ile örtüşür içeriktedir. Bu durum, sonraki bölümde Van Büyükşehir Belediyesi için ortaya konacak kurumsal yapılanma ve görev dağılımı için önemli kıstasları ortaya koyması açısından önemsenmektedir. Diğer taraftan yapılan son yasal düzenleme sonrasında oluşan yetki, görev ve sorumlulukların dağılımı ve örgütlenme konularında ortaya çıkan önemli bazı konulara değinilmesinde yarar bulunmaktadır. Birincisi, Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığının Kalkınma Ajanslarının yerine geçmiş ya da işlevsizleştirmiş olmasına ilişkin oluşan algıdır. İkincisi, Valiye bağlı ağır bir il bütünü vesayet yapısının ortaya çıkmasına bunun da merkezi vesayeti ağırlaştırması kaygısıdır. Üçüncüsü en yerel düzeydeki idari yapı olan mahalle ve mahalle olarak örgütlenen köylerin 6 Bu çalışmanın yapıldığı tarihte Yönetmelik henüz yayımlanmamıştır. İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü tarafından bazı çalışmalar yapıldığına dair bilgi Bakanlığın Web sitesinde görülmektedir. 7 Emre KOYUNCU, N. Tunga KÖROĞLU. TEPAV; Büyükşehirler Tasarısı Üzerine Bir Değerlendirme, Kasım 2012 ve Bülent DURU, Büyükşehir Düzenlemesi Ne Anlama Geliyor?, http://www.politics.ankara.edu.tr/sbfblog/?bil=blogpost&blogrefid=18 19 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ dışlanmış olabileceğine dair algıdır. Dördüncüsü ise daha önceden Belediye olan yerleşim yerlerinde var olan belediye örgütlerinin ortadan kaldırılması ile oluşan yeni durumdur.8 Bu durum, büyükşehir Belediye örgütlenmesi ve ilçe belediyeleri arasındaki görev dağılımında, yetki paylaşımında da benzer bir yapıyı ortaya çıkarmanın sakıncalarını ortaya koyması açısından da önemlidir. Yeni büyükşehir belediye yapılanmalarında en küçük yerleşim birimlerinden başlayan ve ilişkileri güçlendirecek bir yapıyı zorunlu kılmaktadır. 1.1.2.1 Büyükşehir Belediyelerinin Görevleri Büyükşehir ve İlçe Belediyelerinin görevleri, Belediye Kanunu ve 3030 sayılı Kanun ile 5216-6360 sayılı Kanunlar kapsamında ele alınacaktır. Ayrıca, son yasal düzenlemelerle İl Özel İdarelerinin kapatılması ile ortaya çıkan yeni durum doğrultusunda oluşan görev paylaşımının da değerlendirmesinde fayda görülmektedir. 5393 sayılı Belediye Kanunu Belediyeyi “Belde sakinlerinin mahallî müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan ve karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan, idarî ve malî özerkliğe sahip kamu tüzel kişisi” olarak tanımlamaktadır. Büyükşehir ve İlçe Belediyeleri de bu tanıma tabidir. Bu kapsam doğrultusunda, mahalli müşterek nitelikli ihtiyaç olarak tanımlanabilecek faaliyetler, hizmetin içeriğini tanımlayacaktır. Belediye hizmetlerinin içeriğini ise Belediyelere görev olarak verilen konuların yanı sıra, İl bütününde bir örgütlenmeden söz edildiğinde İlde sürdürülen ve sürdürülebilecek ekonomik etkinlikler, sosyal ve teknik hizmetler bütününde ele alınmak zorundadır. Bu nedenle de konunun öncelikle mevcut yasal düzende hangi ölçüde ele alındığına bakmakta yarar bulunmaktadır. Belediye Kanunu Belediyeleri, mahalli müşterek ihtiyaç kapsamında kalmak kaydıyla görevlerini yürütmek, hizmet sunmak, yetki kullanmak zorunda kılmaktadır. Mahalli müşterek ihtiyaç kavramı, Kanunda açık bir biçimde tanımlı olmaması nedeniyle tartışma konusu edilmekte ve Yargı kararlarına konu olmaktadır. Sayıştay, “…bir hizmetin mahalli müşterek ihtiyaç olarak nitelenebilmesi için; herhangi bir yerel yönetim biriminin sınırları içinde yaşayan kişi, aile, zümre ya da sınıfın özel çıkarlarını değil, aynı yörede birlikte yaşamaktan doğan eylemli durumların yarattığı, yoğunlaştırdığı ve güncelleştirdiği, özünde yerel ve kamusal hizmet karakterinin ağır bastığı ortak ihtiyaç ve beklentileri ifade etmesi gerekmekte olup, belediyeler belediye sınırları içerisindeki mahalli müşterek ihtiyaçları yasalarla sınırları belirlenmiş alanlarda özerk bir biçimde yerine getirebilmeleri gerekmektedir.”9 demektedir. Bu çerçevede Belediye Kanunu ile tanımlanan mahalle birimleri özel bir önem kazanmaktadır. Belediye Kanununa göre mahalle; 8 İllerde var olan 1022 belde belediyesi kapatılmakta, buralardaki köyler mahalle statüsüne geçmektedir. Sayıştay Genel Kurul Kararı, Tarih: 01.03.2010, No: 5270/1, Sayıştay Dergisi sayı: 76, http://www.sayistay.gov.tr/dergi/icerik/der76m9.pdf, ulaşım tarihi 28.01.2014 9 20 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ “Belediye sınırları içinde, ihtiyaç ve öncelikleri benzer özellikler gösteren ve sakinleri arasında komşuluk ilişkisi bulunan idarî birimi”10 ifade etmektedir. Bu alanda da mahalli müşterek ihtiyaçlar farklı bir düzlemde ele alınmak durumunda gözükmektedir. 1.1.2.1.1 Büyükşehir ve İlçe Belediyelerinin Teknik İçerikli Görevleri Büyükşehir Belediyeleri, İlçe Belediyeleri ve mahalle birimlerinin mahalli müşterek ihtiyaçlarını yürürlükte olan yasal düzenlemeler kapsamında değerlendirilebilmesi için kavramın tarihsel süreçte geçirdiği evrime ve görev değişimine bakmakta gerek bulunmaktadır. Tablo 2: Belediye ve Büyükşehir Belediyesi Teknik Görevler Karşılaştırması11 5393 (2005) 3030 (1984) 5216-6360 (2004-2012) İmar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; coğrafî ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut;….. Reklam panoları ve tanıtıcı tabelalar konusunda standartlar getirmek Büyükşehir dahilindeki meydan, bulvar, cadde ve anayolları yapmak, yaptırmak, bakım ve onarımını sağlamak ve kanunların Belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek Büyükşehir Belediyesinin yetki alanındaki meydan, bulvar, cadde ve ana yolları yapmak, yaptırmak, bakım ve onarımını sağlamak, kentsel tasarım projelerine uygun olarak bu yerlere cephesi bulunan yapılara ilişkin yükümlülükler koymak; ilân ve reklam asılacak yerleri ve bunların şekil ve ebadını belirlemek; meydan, bulvar, cadde, yol ve sokak ad ve numaraları ile bunlar üzerindeki binalara numara verilmesi işlerini gerçekleştirmek Meydan, bulvar, cadde, yol ve sokak isim ve numaraları ile bunlar üzerindeki binalara numara verilmesi işlerini gerçekleştirmek Yeşil sahalar, parklar ve bahçeler yapmak, sosyal ve kültürel hizmetleri yerine getirmek, spor, dinlenme, eğlence ve benzeri yerleri yapmak, yaptırmak, işletmek veya işlettirmek Büyükşehirin bütünlüğüne hizmet eden sosyal donatılar, bölge parkları yapmak İlçe Belediyeleri arasındaki ihtilaflarda, zabıta veya diğer Belediye hizmetlerinin koordinasyonunu sağlamak Büyükşehir Belediyesinin yetkili olduğu veya işlettiği alanlarda zabıta hizmetlerini yerine getirmek Büyükşehir Belediyesince işletilen alanlarda zabıta hizmeti ile diğer belediye hizmetleri ve ruhsat verme işlemlerini yürütmek İtfaiye hizmetlerini yürütmek, patlayıcı ve yanıcı maddeler üreten ve ve depolayan yerleri tespit etmek, fabrikalar ve sanayi kuruluşlarının bulundurmaları zorunlu olan yangın söndürme ve çevre sağlığına ilişkin araç, gereç ve tesisleri tespit etmek ve bu kuruluşları denetlemek İl düzeyinde yapılan plânlara uygun olarak, doğal afetlerle ilgili plânlamaları ve diğer hazırlıkları Büyükşehir ölçeğinde yapmak; gerektiğinde diğer afet bölgelerine araç, gereç ve malzeme desteği vermek; itfaiye ve acil yardım hizmetlerini yürütmek; patlayıcı ve yanıcı madde üretim ve depolama yerlerini tespit etmek, konut, işyeri, eğlence yeri, fabrika ve sanayi kuruluşları ile kamu kuruluşlarını yangına ve diğer afetlere karşı alınacak önlemler yönünden denetlemek, bu konuda mevzuatın gerektirdiği izin ve ruhsatları vermek 10 5393 sayılı Belediye Kanunu madde 3/d Yasalar aynı sistematikle yazılmamış, bazı görevler iç içe geçmiş bir biçimde belirtilmiştir. Bu nedenle bazı görevlendirmeler parçalanarak bazıları bütünleştirilerek aktarılmıştır. 11 21 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Mezarlık alanlarını tespit ve tesis etmek ve işletmek Mezarlık alanlarını tespit etmek, mezarlıklar tesis etmek, işletmek, işlettirmek, defin ile ilgili hizmetleri yürütmek Çöplerin ve sanayi atıklarının toplanma yerlerini belirtmek, değerlendirilmesi ve imhası için gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek Katı atık yönetim planı yapmak Kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların Belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek Yolcu ve yük terminalleri, katlı otoparklar yapmak, yaptırmak, işletmek veya işlettirmek Yolcu ve yük terminalleri, kapalı ve açık otoparklar yapmak, yaptırmak, işletmek, işlettirmek veya ruhsat vermek Gayrisıhhî işyerlerini, eğlence yerlerini, halk sağlığına ve çevreye etkisi olan diğer işyerlerini kentin belirli yerlerinde toplamak; hafriyat toprağı ve moloz döküm alanlarını; sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) depolama sahalarını; inşaat malzemeleri, odun, kömür ve hurda depolama alanları ve satış yerlerini belirlemek; bu alan ve yerler ile taşımalarda çevre kirliliği oluşmaması için gereken tedbirleri almak Çevre sağlığı ve korunmasını sağlamak, 1, 2 ve 3 üncü sınıf gayri sıhhi müesseselerin açılış ve çalışmalarına ruhsat vermek Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan veya işletilen alanlardaki işyerlerine Büyükşehir Belediyesinin sorumluluğunda bulunan alanlarda işletilecek yerlere ruhsat vermek ve denetlemek içme, kullanma ve endüstri suyu sağlamak; atık su ve yağmur suyunun uzaklaştırılmasını sağlamak; bunlar için gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek ve işlettirmek; kaynak sularını işletmek veya işlettirmek Büyükşehir dahilindeki su, kanalizasyon, her nevi gaz, merkezi ısıtma ve toplu taşıma hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek Su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek, bunun için gerekli baraj ve diğer tesisleri kurmak, kurdurmak ve işletmek; derelerin ıslahını yapmak; kaynak suyu veya arıtma sonunda üretilen suları pazarlamak Büyükşehir içindeki toplu taşıma hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek, büyükşehir sınırları içindeki kara ve denizde taksi ve servis araçları dahil toplu taşıma araçlarına ruhsat vermek Merkezî ısıtma sistemleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek Toptancı ve perakendeci halleri, otobüs terminali, fuar alanı, mezbaha, ilgili mevzuata göre yat limanı ve iskele kurmak, kurdurmak, işletmek, işlettirmek veya bu yerlerin gerçek ve tüzel kişilerce açılmasına izin vermek Yiyecek ve içecek maddelerinin tahlillerini yapmak üzere laboratuarlar kurmak ve işletmek Gıda ile ilgili olanlar dâhil birinci sınıf gayrisıhhî müesseseleri ruhsatlandırmak ve denetlemek, yiyecek ve içecek maddelerinin tahlillerini yapmak üzere laboratuvarlar kurmak ve işletmek Toptancı halleri ve mezbahalar yapmak, yaptırmak, işletmek veya işlettirmek Her çeşit toptancı hallerini ve mezbahaları yapmak, yaptırmak, işletmek veya işlettirmek, imar plânında gösterilen yerlerde yapılacak olan özel hal ve mezbahaları ruhsatlandırmak ve denetlemek Büyükşehir çapında ortak finansman ve yatırımı gerektiren hizmetlerin gerçekleştirilmesini sağlamak Kanunlarla Büyükşehir Belediyesine verilmiş görev ve hizmetlerin gerektirdiği proje, yapım, bakım ve onarım işleriyle ilgili her ölçekteki imar plânlarını, parselasyon plânlarını ve her türlü 22 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ imar uygulamasını yapmak ve ruhsatlandırmak, 20.7.1966 tarihli ve 775 sayılı Gecekondu Kanununda belediyelere verilen yetkileri kullanmak Afet riski taşıyan veya can ve mal güvenliği açısından tehlike oluşturan binaları tahliye etme ve yıkım konusunda ilçe belediyelerinin talepleri hâlinde her türlü desteği sağlamak” Belediye Kanununun 69 ve 73 üncü maddelerindeki yetkileri kullanmak12 İlçe Belediyelerinin talep etmeleri hâlinde tüzel kişiliği kaldırılarak mahalleye dönüşen köylerde yapılacak ticari amaç taşımayan yapılar için yürürlükteki imar mevzuatı doğrultusunda yörenin geleneksel, kültürel ve mimari özelliklerine uygun tip mimari projeler yapmak, yaptırmak Tablonun gösterdiği en belirgin konu; ayrıntılardaki farklara rağmen 5393 sayılı Belediye Kanununun Belediyelere verdiği görevler ile İl bütününde örgütlenen Büyükşehir Belediyelerine verdiği görevler arasında temel farklılıklar bulunmamasıdır. Hizmet alanının genişlemesi ve koordinasyon güçlükleri yıllar içerisinde yapılmış olan farklı yasal düzenlemelerdeki en belirleyici farklar olarak gözlenmektedir. Başka bir anlatımla, benzer bir örgütlenme ile benzer görevlerin daha geniş alanlarda yürütülmesi öngörülmektedir. Ancak yazılı olan görev ve sorumluluklar İl bütünündeki etkinlikler ve yerleşim alanı çeşitliliği ve ekonomik yapı dikkate alındığında yeterli görünmemektedir. Daha önce de belirtildiği gibi, yetki alanının İl sınırlarına genişletilmesi görevlerin de çeşitlenmesi gereğini ortaya koymaktadır. Ancak yazılı metinlerde bu gereklilik Büyükşehir Belediyeleri için tanımlanmamaktadır. Görünen o ki bu boşluğun, Belediyenin yetersiz kaldığı düşünülen durumlarda ya da "gerekli görüldüğü" düşünülen konularda işi üstlenme yetkisi verilmiş olan Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı ile doldurulması düşünülmektedir. Burada değinilmesi gereken konulardan birisi, gerek Büyükşehir gerekse İlçe Belediyelerine verilmiş bir görevle ilgilidir. Bu görev aynı zamanda kırsal ve kentsel alanı bir arada yönetmek durumunda olmakla ilgilidir. “Tarım ve hayvancılığı desteklemek amacıyla her türlü faaliyet ve hizmette bulunmak” şeklinde belirlenen görev, Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığına değil de Belediyelere verilmektedir. “Kent-kır ayrımını ortadan kaldıran tasarı ile genişleyen belediyenin hizmet alanının büyük bir kısmını, yerleşim bölgesi olmayan tarım arazileri, meralar, orman alanları ve ekolojik hassasiyeti bulunan bölgeler oluşturacaktır. Doğal ve kültürel varlıkların bulunduğu koruma alanları özel düzenlenen, belediye mevzuatının uygulanmadığı alanlar oldukları için belediye sınırları içine girmesinin olumsuz bir etkisi olmayacaktır. Bununla birlikte kırın 12 5393 md 69 arsa üretim görevine, md. 73 ise kentsel dönüşüme dairdir. 23 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ planlanması, temel olarak tarımsal üretimin planlanmasını da beraberinde taşıması gerektiği için imar mevzuatı ve planlama pratiği yetersiz kalacaktır.” 13 Görüşü önemsenmektedir. Bu çerçevede, özellikle kırsal alan planlaması, yatırımları ve hizmet kapsamının başka bir düzlemde ele alınması zorunludur. Büyükşehir belediyelerinin hizmet alanlarının kırsal alanı da kapsayacak şekilde genişlemesine rağmen, kentsel bir örgütlenme biçimi olan mahallelere dönüşmesi, ilçe ve büyükşehir belediye ölçeğinde bir kademeli birliktelik oluşturmayı zorunlu kılmaktadır. Kent-kır ayırımının ve mücavir alanların ortadan kalkmasının bir diğer sonucu, İmar Kanunun köy yerleşik alanları ile ilgili istisnasının İl bütününde Büyükşehirler için uygulanamayacak olmasıdır. 3194 sayılı Kanunun 27. Maddesinde yer alan, “Belediye ve mücavir alanlar dışında köylerin köy yerleşik alanlarında, civarında ve mezralarda yapılacak konut, entegre tesis niteliğinde olmayan ve imar planı gerektirmeyen tarım ve hayvancılık amaçlı yapılar ile köyde oturanların ihtiyaçlarını karşılayacak bakkal, manav, berber, köy fırını, köy kahvesi, köy lokantası, tanıtım ve teşhir büfeleri ve köy halkı tarafından kurulan ve işletilen kooperatiflerin işletme binası gibi yapılar için yapı ruhsatı aranmaz. Ancak etüt ve projelerinin Valilikçe incelenmesi, muhtarlıktan yazılı izin alınması ve bu yapıların yöresel doku ve mimari özelliklere, fen, sanat ve sağlık kurallarına uygun olması zorunludur” hükmü geçerliliğini yitirmiştir. Bu alanlarda artık sadece ruhsatlı yapı yapılabilecektir. Tabi olunan mevzuat ise, büyükşehir Belediyesince yapılıp onaylanacak İmar Yönetmeliği olabilecektir. Bu mevzuat yapılana ve İl bütününde çevre düzeni planı yapılıp onaylanana kadar, 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca çıkartılmış olan Plansız Alanlar İmar Yönetmeliğinin 4. Bölüm hükümleri geçerli olacaktır. Diğer taraftan, köy yerleşik alanları konusunda yaşanabilecek sorunu azaltmak açısından İlçe Belediyelerine bir görev verilmektedir. Bu görev yöresel mimariye ve ihtiyaçlara uygun tip projeler üretilmesidir. Mevcut sistemde Büyükşehir Belediyeleri altyapı ve ulaşım konusunda farklı bir örgüt yapısı oluşturmakla yükümlüdür. Bu sistem, 3030 sayılı Kanundan bugüne gelmiş, Altyapı ve Ulaşım Koordinasyon Merkezleri oluşturmak olarak özetlenebilmektedir. Bu konuda son düzenleme 2006 yılında yapılan yönetmeliktir.14 13 Emre KOYUNCU, N. Tunga KÖROĞLU. TEPAV; Büyükşehirler Tasarısı Üzerine Bir Değerlendirme, Kasım 2012 Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği, Resmi Gazete Tarihi: 15.06.2006 Resmi Gazete Sayısı: 26199 14 24 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 3: Büyükşehir Belediyesi Mevzuatında Koordinasyon, AYKOME, UKOME 3030 5216 6360 İlçe Belediyelerinin kendi aralarında veya Büyükşehir belediyesi ile aralarında ihtilaf çıkması Veya İlçe Belediyeleri arasında farklı uygulamalar bulunması halinde, bu ihtilaf ve farklı uygulamaları ortadan kaldırmak amacıyla, Büyükşehir Belediye Meclisi yönlendirici ve düzenleyici tedbirleri almaya yetkilidir Büyükşehir kapsamındaki Belediyeler arasında hizmetlerin yerine getirilmesi bakımından uyum ve koordinasyon, Büyükşehir Belediyesi tarafından sağlanır. Büyükşehir Belediyesi ile İlçe Belediyeleri veya İlçe Belediyelerinin kendi aralarında hizmetlerin yürütülmesiyle ilgili ihtilaf çıkması durumunda, Büyükşehir Belediye Meclisi yönlendirici ve düzenleyici kararlar almaya yetkilidir Büyükşehir kapsamındaki Belediyeler arasında hizmetlerin yerine getirilmesi bakımından uyum ve koordinasyon, Büyükşehir Belediyesi tarafından sağlanır. Büyükşehir Belediyesi ile İlçe Belediyeleri veya İlçe Belediyelerinin kendi aralarında hizmetlerin yürütülmesiyle ilgili ihtilaf çıkması durumunda, Büyükşehir Belediye Meclisi yönlendirici ve düzenleyici kararlar almaya yetkilidir KOORDİNASYON YÖNETMELİK KANUN ALTYAPI KOORDİNASYON Büyükşehir dahilindeki alt yapı hizmetleri ile kara ve deniz taşımacılığı hizmetlerinin bir koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla Büyükşehir Belediye Başkanının başkanlığında yönetmelik ile tespit edilecek kamu kurum ve kuruluşları temsilcilerinin katılacağı bir "Alt Yapı Koordinasyon Merkezi" ile bir "Ulaşım Koordinasyon Merkezi" kurulur. İlçe Belediye Başkanları kendi görev sahalarını ilgilendiren konuların görüşülmesinde koordinasyon merkezlerine üye sıfatıyla katılırlar. Alt Yapı Koordinasyon Merkezi, kamu kurum ve kuruluşlarınca Büyükşehir dahilinde yapılacak alt yapı yatırımları için Kalkınma Planı ve Yıllık Programlara uygun olarak yapılacak taslak programları birleştirerek kesin program haline getirir Büyükşehir içindeki alt yapı hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla Büyükşehir Belediye Başkanı ya da görevlendirdiği kişinin başkanlığında, yönetmelikle belirlenecek kamu kurum ve kuruluşları ile özel kuruluşların temsilcilerinin katılacağı Alt Yapı Koordinasyon Merkezi kurulur. Büyükşehir, İlçe ve İlk Kademe Belediye Başkanları kendi Belediyesini ilgilendiren konuların görüşülmesinde koordinasyon merkezlerine üye olarak katılırlar. Alt Yapı Koordinasyon Merkezi toplantılarına ayrıca gündemdeki konularla ilgili kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının (oda üst kuruluşu bulunan yerlerde üst kuruluşun) temsilcileri de davet edilerek görüşleri alınır değişiklik yok AYKOME, Büyükşehir Belediye Başkanı veya görevlendireceği kişinin başkanlığında; a) Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Daire Başkanı ile Büyükşehir Belediye Başkanının Belediye ve işletmeleri ile bağlı kuruluşlarından en az Şube Müdürü seviyesinde görevlendireceği en fazla on kişinin, b) Milli Savunma Bakanlığı temsilcisinin, c) Karayolları Genel Müdürlüğü temsilcisinin, ç) Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü temsilcisinin, d) Demiryollar, Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı Genel Müdürlüğü temsilcisinin, e) Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğü temsilcisinin, f) Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. temsilcisinin, g) Türkiye Elektrik İletim A.Ş. temsilcisinin, ğ) Şehir İçi Elektrik Dağıtım A.Ş. temsilcisinin, h) Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. temsilcisinin, ı) Belediyelerini ilgilendiren konuların görüşüldüğü toplantılara Büyükşehir İlçe ve İlk Kademe Belediye Başkanları veya görevlendirecekleri bir üyenin, i) Belediye altyapı hizmetlerini etkileyecek derecede yatırım yapan ve Belediye tarafından belirlenen özel kuruluş temsilcisinin, katılımından oluşur. AYKOME toplantılarına ayrıca, gündemdeki konularla ilgili kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının veya oda üst kuruluşu bulunan yerlerde üst kuruluşun temsilcileri oy hakkı olmaksızın görüşleri alınmak üzere davet edilir. Büyükşehir Belediyesinin öteki birim başkanları ile diğer kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, ilgili vakıf ve dernek temsilcileri görev alanlarına giren konularda, oy hakkı olmaksızın görüşleri alınmak üzere toplantılara davet edilebilirler 25 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ ULAŞIM KOORDİNASYON YÖNETMELİK KANUN Büyükşehir dahilindeki alt yapı hizmetleri ile kara ve deniz taşımacılığı hizmetlerinin bir koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla Büyükşehir Belediye Başkanının başkanlığında yönetmelik ile tespit edilecek kamu kurum ve kuruluşları temsilcilerinin katılacağı bir "Alt Yapı Koordinasyon Merkezi" ile bir "Ulaşım Koordinasyon Merkezi" kurulur. İlçe Belediye Başkanları kendi görev sahalarını ilgilendiren konuların görüşülmesinde koordinasyon merkezlerine üye sıfatıyla katılırlar. Alt Yapı Koordinasyon Merkezi, kamu kurum ve kuruluşlarınca Büyükşehir dahilinde yapılacak alt yapı yatırımları için Kalkınma Planı ve Yıllık Programlara uygun olarak yapılacak taslak programları birleştirerek kesin program haline getirir Büyükşehir içindeki kara, deniz, su, göl ve demiryolu üzerinde her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla, Büyükşehir Belediye Başkanı ya da görevlendirdiği kişinin başkanlığında, yönetmelikle belirlenecek kamu kurum ve kuruluş temsilcilerinin katılacağı Ulaşım Koordinasyon Merkezi kurulur. Büyükşehir İlçe ve İlk Kademe Belediye Başkanları kendi belediyesini ilgilendiren konuların görüşülmesinde koordinasyon merkezlerine üye olarak katılırlar. Ulaşım Koordinasyon Merkezi toplantılarına ayrıca gündemdeki konularla ilgili kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının (oda üst kuruluşu bulunan yerlerde üst kuruluşun) temsilcileri de davet edilerek görüşleri alınır Büyükşehir içindeki kara, deniz, su, göl ve demiryolu üzerindeki her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla büyükşehir belediye başkanı ya da görevlendirdiği kişinin başkanlığında, yönetmelikle belirlenecek kamu kurum ve kuruluşları ile, Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunun görevlendireceği ilgili odanın temsilcisinin katılacağı Ulaşım Koordinasyon Merkezi kurulur. İlçe Belediye Başkanları kendi Belediyesini ilgilendiren konuların görüşülmesinde koordinasyon merkezlerine üye olarak katılırlar. Ulaşım Koordinasyon Merkezi toplantılarına ayrıca gündemdeki konularla ilgili üye olarak belirlenmeyen ulaşım sektörü ile ilgili kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından ihtisas meslek odalarının temsilcileri de davet edilerek görüşleri alınır UKOME, Büyükşehir Belediye Başkanı veya görevlendireceği kişinin başkanlığında; a) Büyükşehir Belediye Başkanınca, Belediyenin ulaşım ve yatırımlarla ilgili daire ve işletmeleriyle bağlı kuruluşlarından en az şube müdürü seviyesinde görevlendireceği en fazla on kişinin, b) Milli Savunma Bakanlığı temsilcisinin, c) Jandarma Genel Komutanlığı temsilcisinin, ç) Emniyet Genel Müdürlüğü temsilcisinin, d) Sınırları içersinde deniz bulunan büyükşehirlerde, Sahil Güvenlik Komutanlığı temsilcisinin, e) Sınırları içersinde deniz bulunan büyükşehirlerde, Denizcilik Müsteşarlığı temsilcisinin, f) Karayolları Genel Müdürlüğü temsilcisinin, g) Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğü temsilcisinin, ğ) Kara Ulaştırma Genel Müdürlüğü temsilcisinin, h) Demiryollar, Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı Genel Müdürlüğü temsilcisinin, ı) Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü temsilcisinin, i) Kendi Belediyelerini ilgilendiren ve belediyelerinin yetki alanı içerisinde oluşan ve o belediyenin sınırları içerisinde başlayıp biten ulaşım konularında ilçe ve ilk kademe belediye başkanları veya görevlendirecekleri bir üyenin, katılımından oluşur. UKOME toplantılarına ayrıca, gündemdeki konularla ilgili kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının veya oda üst kuruluşu bulunan yerlerde üst kuruluşun temsilcileri oy hakkı olmaksızın görüşleri alınmak üzere davet edilir. Büyükşehir Belediyesinin öteki birim başkanları ile diğer kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, ilgili vakıf ve dernek temsilcileri görev alanlarına giren konularda, oy hakkı olmaksızın görüşleri alınmak üzere toplantılara davet edilebilirler. Konu temel görevler açısından incelendiğinde yasal düzlemde şöyle belirlendiği görülmektedir. AYKOME, yatırımcı kamu kurum ve kuruluşları ile özel kuruluşlar tarafından Büyükşehir dâhilinde yapılacak alt yapı yatırımları için kalkınma plan ve yıllık programlara uygun olarak yapılacak taslak programları birleştirerek kesin program haline getirmekle, alt yapı programlarının hazırlanmasında, taslaklarının birleştirilip kesinleştirilmesinde üst yapı program ve çalışmaları ile koordinasyonu sağlamakla, kesin programlarda birden fazla kurum ve kuruluş tarafından aynı anda yapılması gerekenleri ortak programa almakla görevlidir. 26 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ UKOME, ulaşım, trafik ve toplu taşıma konularında üst düzeyde yönlendirici karar alma, uygulama, uygulatma ve ilgili mevzuattaki usulüne göre gereken tesisleri kurma, kurdurma ve işletme hak ve yetkilerini haizdir. Büyükşehir Belediyesinin görev alanı İl bütünü olduğunda, bu organların görev ve yetkileri ile tanımı gereği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığının görev ve yetkilerinin çakışma, aynı konularda birden fazla yetkili kurumun ortaya çıkması olasılığı bulunmaktadır. Bu durumun bir yetki karmaşasına dönüşmemesi için, mevcut AYKOME ve UKOME deneyimlerinin ve çalışma biçimi ile etkilerinin doğru değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu kurumların daha önce sadece kentsel alan kapsamında görev yapmış olması dikkate alındığında, aynı zamanda köy yerleşimlerine yönelik hizmetlerin kentin öncelikleri içinde geri planda kalmamasını sağlamayı hedeflemesi de gerekecektir. Bu çerçevede Belediyelerin kurumsal yapılanmaları içinde köye yönelik hizmetlerin koordinasyonu ayrıca önem kazanacaktır. Altyapı ve Ulaşım Koordinasyon Merkezlerinin, İl bütününde hizmet vermekle yükümlülüğü olacağı bir yapılanma zorunlu görülmektedir. Bunun da ancak Belediye bünyesindeki bu gereksinime uygun yapılanma ile karşılanabileceği değerlendirilmektedir. Bu noktada önemli bir başka konu daha ortaya çıkmaktadır. “Köy muhtarı, mahalle muhtarından farklı olarak köy ihtiyar heyeti ile birlikte köye ilişkin alınan kararlarda hem köyü temsil etmekte, hem de köylü ile devletin ilişkisini kolaylaştıran bir aracı görevi görmektedir. Köy Kanunu’nda muhtara köye ait işlerin yapılması ve yaptırılmasını sağlamak, köyün içinde asayişi sağlamak, ihtiyar meclisinin kararı ile köy işlerinde kullanılacak parayı toplamak, harcamak ve ihtiyar heyetine harcamalarla ilgili hesap vermek gibi mahalle muhtarlarının sahip olmadığı görevler verilmiştir.” 15 Dolayısıyla mahalle muhtarlığına dönüşecek muhtarlıklarla, mesafelerin de uzadığı, temel ekonomik etkinliğin tarım ve hayvancılık olduğu ve bu konuda Büyükşehir ve İlçe Belediyelerinin yetkili ve görevli olduğu dikkate alındığında ve farklı koordinasyon süreçlerine gereksinim duyulması kaçınılmaz olacaktır. Yukarıda belirlenen ve Büyükşehir Belediyesine ait “teknik” içerikli görevlerin bazılarının İlçe Belediyelerine verildiği görülmektedir. Bu görevlerin bazılarının ayrı değerlendirilmesinde yarar bulunmaktadır. “Kanunlarla münhasıran Büyükşehir Belediyesine verilen görevler ile birinci fıkrada sayılanlar dışında kalan görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak”, İlçe Belediyeleri için belirlenen ilk görevdir. Dolayısıyla, yürürlükteki Kanunların tamamında Belediyelere verilmiş, ancak 5216-6360 sayılı Kanunda Büyükşehir Belediyesi görevleri arasında sayılmayan görevler İlçe Belediyelerine aittir. İlçe Belediyelerine verilen bir diğer görev, “Büyükşehir katı atık yönetim plânına uygun olarak, katı atıkları toplamak ve aktarma istasyonuna taşımak” tır. Bu madde kapsamında Büyükşehir Belediyelerinin katı atık yönetim planı hazırlaması gerekmektedir. 15 Emre KOYUNCU, N. Tunga KÖROĞLU. TEPAV; Büyükşehirler Tasarısı Üzerine Bir Değerlendirme, Kasım 2012 27 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ “Sıhhî işyerlerini, 2 nci ve 3 üncü sınıf gayrisıhhî müesseseleri, umuma açık istirahat ve eğlence yerlerini ruhsatlandırmak ve denetlemek” de İlçe Belediyelerinin görevidir. “775 sayılı Gecekondu Kanununda belediyelere verilen yetkileri kullanmak, …… mabetler ile otopark, sağlık, eğitim, kültür tesis ve binalarının yapım, bakım ve onarımı ile kültür ve tabiat varlıkları ve tarihî dokuyu korumak; kent tarihi bakımından önem taşıyan mekânların ve işlevlerinin geliştirilmesine ilişkin hizmetler yapmak.”16 “Defin ile ilgili hizmetleri yürütmek, Afet riski taşıyan veya can ve mal güvenliği açısından tehlike oluşturan binaları tahliye etmek ve yıkmak, tarım ve hayvancılığı desteklemek amacıyla her türlü faaliyet ve hizmette bulunmak” ise hem İlçe hem de Büyükşehir Belediyesinin görevleri arasında sayılmaktadır. Başka her hangi bir özel alan olmamakla birlikte “4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunuyla Sanayi ve Ticaret Bakanlığına ve organize sanayi bölgelerine tanınan yetki ve sorumluluklar ile sivil hava ulaşımına açık havaalanları ve bu havaalanları bünyesinde yer alan tüm tesisler bu Kanunun kapsamı dışında” sayılmaktadır. 3030 sayılı Kanunun uygulama Yönetmeliğinde yer alan bazı hükümler, özellikle Belediyeler arası hizmet dağılım esasları konusundaki hükümler, 5276-6360 sayılı Kanun hükmü olarak dikkati çekmektedir. Teknik nitelikli görevler arasında sayılabilecek meydan, cadde, bulvarlar ile sokaklar hakkında görev dağılımı da yine aynı ayırımla yer almaktadır. Yukarıda sayılan görevlendirmeler konusunda önemli bir nokta mükerrerliklerdir. Aynı ya da benzer nitelikli görevler hem Büyükşehir hem de İlçe Belediyelerine verilmektedir. Bu durum hizmet çakışmaları oluşmasını desteklemektedir. Bu çakışmalar örgüt yapısı kapsamında, görev paylaşımının doğru yapılması halinde, dengelenmesi mümkün görülmektedir. Benzer bir durum sosyal hizmet alanında da yaşanmaktadır. 1.1.2.1.2 Büyükşehir ve İlçe Belediyelerinin Sosyal Hizmet Görevleri Kanuna göre Büyükşehir Belediyeleri, “Sağlık merkezleri, hastaneler, gezici sağlık üniteleri ile yetişkinler, yaşlılar, engelliler, kadınlar, gençler ve çocuklara yönelik her türlü sosyal ve kültürel hizmetleri yürütmek, geliştirmek ve bu amaçla sosyal tesisler kurmak, meslek ve beceri kazandırma kursları açmak, işletmek veya işlettirmek, bu hizmetleri yürütürken üniversiteler, yüksek okullar, meslek liseleri, kamu kuruluşları ve sivil toplum örgütleri ile işbirliği yapmak” konusunda yetkili kılınmaktadır. Büyükşehir Belediyeleri ve nüfusu 100.000’in üzerindeki Belediyeler, kadınlar ve çocuklar için konukevleri açmak zorundadır.17 16 17 Madde metninde yer alan sosyal hizmetler ayrıca ele alınmak üzere ayrılmıştır. Daha önce nüfus 50.000 iken 100.000’e çıkarılmış, sığınma evi konuk evi olarak adlandırılmıştır. 28 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ İlçe Belediyeleri ise, “spor, dinlenme ve eğlence yerleri ile parkları yapmak; yaşlılar, engelliler, kadınlar, gençler ve çocuklara yönelik sosyal ve kültürel hizmetler sunmak; mesleki eğitim ve beceri kursları açmak”la görevlendirilmektedir. Sosyal hizmet sunumundaki bu çakışmalar da hizmetin etkin yürütülmesi konusunda sorunlar yaratma riskini barındırmaktadır. Büyükşehir ve İlçe Belediyelerinin sosyal hizmetler alanındaki görevleri, ağırlıklı olarak dezavantajlı kesimler için belirlenmektedir. Türkiye’de sosyal hizmetler uzun yıllar merkezi yönetim kurumları tarafından yerine getirilmiştir. Özellikle 2005-2006 yıllarında yapılan yasal düzenlemelerle yerel yönetimler de sosyal hizmet alanlarında hizmet üretmeye başlamışlardır. Belediye ve İl Özel İdareleri Kanunlarında yapılan düzenlemeler sosyal hizmet sunumunu yerel yönetimlerin sorumluklardan biri olarak tanımlamaktadır. Yine bazı hizmet alanlarında (sağlık, eğitim, engelli eğitimi, yaşlı ve çocuk bakımı gibi) özel sektörün ağırlığı hissedilmektedir. Eğitim, sağlık ve sosyal hizmetlerin ihtiyaç sahiplerinin ihtiyaçlarını karşılamak üzere bütünleşik bir biçimde yapılandırılması, merkezi yönetim kuruluşlarının, yerel yönetimlerin, özel sektörün ve sivil toplumun bir arada düşünülmesini zorunlu kılmaktadır. Yatırım İzleme ve Koordinasyon Merkezinin koordinasyon görevi bulunmakla birlikte, İl bütününde çalışma yürüten ve bir kısmı yeni yapılanmalar olan, İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurulu, İl Milli Eğitim Danışma Kurulu, İl Hıfzıssıhha Kurulu, İl Sosyal Hizmetler Kurulu, İl Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Mütevelli Heyetinin Büyükşehirlerde varlıklarını sürdürüp sürdürmeyeceği, Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı bünyesinde tekrar yapılanıp yapılanmayacakları net değildir. “Üçlü yapının varlığı planlama-koordinasyon-denetleme mekanizmalarının daha karmaşık bir düzlemde yapılandırılması-oluşturulması anlamına gelmektedir. Türkiye’nin sosyal hizmet sunumu açısından ortak gözlem; birbiriyle örtüşen hizmet alanlarına sahip birden çok kurumun kendi kurumsal görev alanlarının dışını görmemeyi tercih ettikleri ve mümkün olduğu ölçüde eşgüdümden kaçındıkları bir yapı arz etmektedir. Bu içe dönük-kapalı yapının sunduğu hizmetler de hem nicelik hem de nitelik itibariyle oldukça yetersiz sonuçlar doğurmaktadır. Sosyal hizmetlerin daha etkin verilebilmesi kurumsal ve yapısal değişikliklerin bir ayağında, merkezi ve yerel yönetimlerin işlevlerinin ve yetkilerinin yeniden tanımlanması gereği, diğer ayağında ise kurumların iş yapma kültürlerinin, sorunlara bakış açılarının, değişmesi yer almaktadır. Başka bir ifadeyle, sadece kurumsal yapılarının değişmesi arkasında bir yaklaşım değişikliği olmadığı sürece çok anlam ifade etmeyeceği gibi çoğu zaman herhangi bir kurumsal ya da yapısal değişikliğe ihtiyaç duyulmadan da hizmet kalitesinde ciddi sıçramalar yapılabilmektedir. Bu önerme sadece tekil kurumlar açısından geçerli değil sosyal hizmet ve yardım alanının bütünü açısından da geçerlidir. Elbette yönetim açısından ideal durum hizmet kalitesinde iyileştirmenin kurumsal yapıda değişikliklerle desteklenmesidir. Bunun gerçekleşmesinin ön koşulu kurumlar ve sistemin bütünü açısından sunulan hizmetin 29 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ kalitesini, ihtiyaçlara uygun nitelik ve nicelikte sunumunu eleştirel gözle inceleyecek ve değişen ihtiyaçlar, hizmet standartları ve taleplere uygun yenilikleri önerecek bir yapılanmadır.” 18 Bu noktada Yerel Eşitlik Eylem Planları da ayrıca önem kazanmaktadır. 1.1.2.1.2 Büyükşehir ve İlçe Belediyelerinin Kültür, Sanat Görevleri Büyükşehir Belediyelerinin kültür ve sanat görevleri farklı konularda, gerek yasalarda zorunlu kılınan gerekse kültür ve sanat etkinliklerine verilen önemle doğru orantılı biçimde gerçekleştirilmektedir. Kentlerin tarih ve kültür varlıklarının korunması konusunda Koruma Uygulama ve Denetim Büroları (KUDEB) önem kazanmaktadır. KUDEB, İl Özel İdareleri, Büyükşehir Belediyeleri ve Bakanlıkça izin verilen Belediyeler bünyesinde, korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarıyla ilgili işlemleri ve uygulamaları yürütmek, denetimlerini yapmak üzere koruma, uygulama ve denetim büroları kurulması 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yasası'nın 5226 sayılı yasanın 13. maddesinde hükme bağlanmıştır. Bu konuda 11 Haziran 2005 tarihinde bir yönetmelik çıkartılarak kısaca KUDEB olarak anılacak olan bu birimlerin kuruluş ve işleyiş esasları ayrıntıya kavuşturulmuştur. KUDEB'ler, İl Özel İdarelerinde imarla ilgili müdürlük, Büyükşehir Belediyelerinde İmar Daire Başkanlığı ve diğer Belediyelerde İmar Müdürlüğü bünyesinde görev yapmaktadır. Van Valiliği bünyesinde 2008 yılından itibaren görev sürdüren bir KUDEB bulunmaktadır. Büyükşehir statüsünün kazanılması ile birlikte İmar Daire Başkanlığı bünyesinde KUDEB kurulması gerekmektedir. Gerekli hallerde İlçe Belediyelerinde de ayrıca KUDEB kurulması olanağı bulunmaktadır. Van Belediyesinin de üyesi olduğu Tarihi Kentler Birliği, ayrıca önemsenmektedir. Birlik, tarihi kent dokularının ve kentsel-kültürel mirasın korunması amacıyla üye Belediyeler arasında işbirliği ve deneyim alışverişi sağlamayı hedeflemekte, Belediyecilik, koruma, kültür, çevre, imar ve tarihi kent konularıyla ilgili bilgi, belge, mevzuat, kaynak ve eğitime dönük çalışmalar yapmaktadır. Üye aidatlarından sağlanan geliri, hibe programlarıyla yine üyeleri arasında dağıtarak koruma projelerine mali destek sağlanması olanaklıdır.19 Somut olmayan kültürel miras20 (SOKÜM) kapsamında ise toplulukların, grupların ve kimi durumlarda bireylerin, kültürel miraslarının bir parçası olarak tanımladıkları uygulamalar, temsiller, anlatımlar, bilgiler, beceriler ve bunlara ilişkin araçlar, gereçler ve kültürel mekanlar- ile ilgili etkinlikler ve kurumsallaşmalar ele alınmaktadır. Kavram, UNESCO'nun 32. Genel 18 İGEP, Cilt 1, s:72 19 http://www.tarihikentlerbirligi.org/hakkimizda/tarihce/#.UyikL7fNtdg 20 Kültür ve turizm Bakanlığınca yapılan tanıma göre, Sözlü anlatımlar, sözlü gelenekler, gösteri sanatları, toplumsal uygulamalar, ritüel ve festivaller, halk bilgisi, evren ve doğa ile ilgili uygulamalar, el sanatları geleneği gibi kültürel ürünleri ve üretim süreçlerini ifade eden kavramdır. 30 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Konferansı'nın 17 Ekim 2003 tarihinde toplanan Genel Kurulu'nda onaylanarak yürürlüğe giren Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi'nde şöyle açıklanmaktadır: “A. Dilin somut olmayan kültürel mirasın aktarılmasında bir araç işlevi gördüğü sözlü anlatımlar ve sözlü gelenekler B. Gösteri Sanatları C. Toplumsal Uygulamalar, Ritüeller ve Festivaller D. Halk Bilgisi, Evren ve Doğa ile ilgili uygulamalar E. El Sanatları Geleneği Tanımlar maddesinin 3. maddesinde geçen "Koruma"dan ne anlaşılması gerektiği ise şu şekilde açıklanmaktadır: Korumadan SOKÜM'ün yaşamasını garanti altına alma süreçleri anlaşılır. Yani tespit, belgeleme, araştırma, koruma altına alma, yok olmasını önleme, üretim, değerlendirme, kuşaktan kuşağa aktarımını sağlama, özellikle formel olan (örgün) ve olmayan (kitle iletişim) eğitim süreçlerinde bu kültürel mirasın farklı görünümlerinin yeniden canlandırılması. Bu koruma süreçleri tespit, belgeleme ve araştırmadan sonra "müzeleme"yi gerekli görmektedir.”21 Bu çerçevede; Van için el sanatları (gümüş-savat, ceviz oymacılığı22, kilim23, seramik sanatı24, yün çoraplar) önemlidir. Gerek sosyal hizmetler gerekse kültür sanat hizmetlerine ilişkin yapılanmalarda bu konular, güçlendirme, yaygın eğitim ve ekonomiye katkı açısından değerlendirilmek durumundadır. Büyükşehir Belediyeleri gerek sosyal hizmet alanındaki kurumsal yapılanmalar gerekse doğrudan etkinliklerle sanatsal etkinlikler sürdürmektedir. Bu kapsamda “ödeneğinin bir bölümünün ya da tamamının yerel yönetimlerce karşılandığı profesyonel ya da amatör”25 şehir tiyatroları doğrudan sanatsal etkinliklerin başında gelmektedir.26 Kalıcı ve gezici kütüphaneler, genişleyen yapıda önemli etkinlikler arasında yer almaktadır. Kültür sanat hizmetleri ve sosyo ekonomik gelişme ile turizm alanında bu konular önem kazanan başlıklar arasında yer alacaktır. 21 http://turk_halkbilimi.gazi.edu.tr/posts/view/title/sokum-nedir%3F-12867 22 Bahçesaray ve Çatak ilçelerinde 23 Van ve yöresinde dokunan kilimlerde estetik güzelliğin yanında ilettiği mesaj çok daha önemlidir. En fazla görülen kilimler Gülsarya, Nehrek, Halit Begi, Şahneri, Lüleperdir. 24 Halen Van Belediyesi atölyesinde hediyelik seramik eşya üretimi yapılmaktadır. 25 http://tr.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eehir_tiyatrolar%C4%B1 Avrupa'daki pek çok ülkede ve Rusya'da şehir tiyatroculuğunun, kent yönetimince veya merkezi yönetimce desteklenmesi geleneği oldukça gelişmiştir. İngiltere'de yerel yönetimler şehir tiyatrolarının finansmanı ve yeni sahnelerin desteklenmesi için vergi koyma yetkisi vardır. ABD'de ilk önemli şehir tiyatrosu New Orleans'da 1919 yılında kurulan Le Petit Théatre de Vieux Carré 'dır. Türkiye'de ise 1914 yılında kurulan Darülbedayi'nin devamı olan İstanbul Şehir Tiyatroları buna örnek gösterilebilir. Bunu dışında İzmir Şehir Tiyatrosu, Adana Şehir Tiyatrosu, Eskişehir Belediye Tiyatrosu önemli başka şehir tiyatrolarındandır. İncelenen Belediyeler arasında Ankara, Gaziantep ve Diyarbakır Büyükşehir Belediyelerinde de şehir tiyatrosu bulunmaktadır. 26 31 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ 1.1.2.2 Hizmet Sunumunda Temel Kıstaslar Büyükşehir Belediyeleri İl, İlçe Belediyeleri ise İlçe mülki sınırları ile tanımlanan alanda çok çeşitli teknik ve sosyal içerikli hizmeti sunmakla yükümlüdür. Sınırlardaki değişim ve büyüme, sunulacak hizmetler açısından yasada tamamı yazılmamış bir çeşitlenmeyi kaçınılmaz olarak getirecektir. Hizmet ister teknik ister sosyal içerikli olsun, sunumunda temel bazı kıstaslara dayanmak gereklidir. Bu aşamada kısaca değinmekte yarar bulunan kıstaslar, bugün için Büyükşehir Belediye yapılanmalarında önem kazanacak bazı ipuçlarını da verebilecektir. Hizmet sunumunun kalitesi hizmet ihtiyaçlarının tespit edilmesiyle doğru orantılıdır. İhtiyaçları tespit etmek için düzenli aralıklarla ve sistematik olarak bilgi toplanması gereklidir. Hizmet ihtiyacı tespiti konusunda hangi fiziki alan ve/veya hangi konuda veriye gereksinim duyulduğu, veri derleyip-toparlayan, işleyen ve bunların ışığında analiz yapıp politika üretecek bir sistem kurulmalıdır. Toplanan bilgi, özel gereksinimlerin-dezavantajlıların belirlenmesi, bunlara ve risk altındaki kişi ve gruplara uygun hizmetlerin belirlenmesinde kullanılacağı gibi hedef kitlenin genel olarak hizmet alanıyla ilgili göstergeler bazında izlemek için de kullanılmalıdır. Yerel sorunlar ve öncelikler belirlenmeli, hizmet sunumu konusunda ilgili örgütler gerekli yetkiyle ve kaynaklarla donatılmalıdır. Kamu hizmetleri, özellikle sosyal hizmetler bir lütuf değil bir “hak” olarak algılanmalıdır. Kurumlar, gerektiğinde ihtiyaç sahibine en yakın yerde hizmet verecek örgütlenmeyi sağlamalıdır. Hizmetler, fiziksel alan ve konu temelinde boşluk bırakmayacak bir biçimde birbirlerini tamamlayarak sürdürülmelidir. Çalışma alanları ve sorunların belirlenmesi çözümünde çok disiplinli ve koordine bir yaklaşım sergilenmelidir. Yaşam alanına sahip çıkmanın, uygun katılım araçlarının oluşturulmasıyla olanaklı olduğu bilinmelidir.27 Merkezi yönetim-belediye-sivil toplum-özel sektör arasında hizmetlere ilişkin ortak bir plan program oluşturulmalıdır. 27 Yıldız Tokman, “Kadınların Ankara’sı”, TMMOB Şehir Plancıları Odası Haber Bülteni, Mayıs-Haziran-Temmuz 2013, Kadın özel eki 2, s: 10-16 32 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Bazen hizmetler iç içe geçmektedir. Örneğin Birleşmiş Milletler (BM) Kadın Dostu Kentler programı kapsamında yapılan bir çalışmada, iç içe geçen ve ihtiyaç analizlerinin etkisini ortaya koyan örneklere yer verilmektedir.28 “1992 yılında Bolivya’da kentsel hizmet eksikliklerini belirlemek üzere çalışmalar yapan bir grup araştırmacı okul yaşında olup da okula gitmeyen kız çocuk sayısı ve düzenli kullanma ve içme suyu hizmetleri arasında doğrudan bir istatistiki ilişki saptamışlardır. Bu araştırma ile ortaya konduğu şekliyle, ilk bakışta toplumsal cinsiyetten bağımsız ve her vatandaş için eşit öneme sahip görülen “su hizmeti”, aslında, suyun yokluğunda suyu kaynağından taşıyanların, kaynatanların, çamaşır ve bulaşık için “suya gidenlerin” ağırlıklı olarak kadın ve kız çocukları olması sebebi ile kadının güçlenmesini ve kentsel yaşamdan eşit yararlanmasını etkileyen “cinsiyet yüklü” bir hizmet olarak karşımıza çıkmaktadır.” Bir diğer örnek İsveç’ten verilmektedir. “İsveç’in kış aylarında çok yoğun kar ve buzlanma yaşayan Eskilstuna şehrinde kar açma ve tuzlama araçlarının planlaması yapılırken şehirdeki hastanelerin hasta kayıtları incelenmiş ve bu şekilde karlanma ve buzlanma sebebi ile en çok kaza yaşayan grubun osteoporoz nedeni ile kemik yapısı zayıflayan ileri yaşta kadınlar olduğu tespit edilmiştir. Bu durumun hem kadınların sağlığına hem de kent hayatına katılımları üzerinde yarattığı olumsuz etkiyi göz önüne alan Eskilstuna Belediyesi kar açma ve tuzlama araçlarını Belediye’nin demografik kayıtlarını dikkate alarak bu grubun yoğun yaşadığı mahallelerde önceliklendirmiştir.” Yukarıda verilen örnekler, kentsel alanda ve kırsal alanda yapılacak ihtiyaç analizlerinin etkin ve sağlıklı bir hizmet sunumunu sağlayacak yapılanmaya ışık tutacağını göstermektedir. Özellikle Van gibi hem iç göç, hem deprem sonrasında ortaya çıkan özgün yapı kapsamında ihtiyaçların belirlenmesi özel bir önem kazanmaktadır. Bu çalışma alanı çeşitlenmesinin yanı sıra Yerel Eşitlik Eylem Planları (YEEP) ve bazı İllerde örgütlenmiş İl Kadın Hakları koordinasyon Kurulları, Kadınerkek eşitliği birimleri ve Meclis kadın erkek eşitliği birimlerinin toplumsal cinsiyete duyarlı çalışma çerçevesinde değerlendirilmesi gerekli görülmektedir. Bu kapsamda çocuklar ve eğitim ayrı ve önemli başlıklar arasındadır. Özellikle sosyal bütçeleme konusundaki çalışmalar kapsamında dezavantajlı gruplara yönelik hizmet sunumunun yaygınlaşması ve yerel eşitlik önem kazanmaktadır. 1.1.4 Gelirler Dünyada genel olarak yerel yönetimlerin gelirleri, aşağıdaki başlıklarda belirlenmektedir.29 Vergi hasılatının yerel yönetim kuruluşlarına bırakılması Vergi koyma yetkisinin yerel yönetim kuruluşlarına bırakılması 28 Ege Tekinbaş, “Kadın Dostu Kentler”, TMMOB Şehir Plancıları Odası Haber Bülteni, Mayıs-Haziran-Temmuz 2013, Kadın özel eki 2, s: 20-23 29 Umur Tosun, Yerel Yönetimler Maliyesi, Sunum (ppt), yunus.hacettepe.edu.tr/~utosun/Yerel_Yonetimler 33 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Merkezi yönetim gelirlerinden pay verilmesi Merkezi yönetimin yardımları Mülk ve teşebbüs gelirleri Bağışlar “Avrupa’daki ulusal düzey altı yönetimler, kamu hizmeti sunumunda oldukça geniş sorumluluklara sahiptir. 27 AB ülkesinde, yerel harcamaların GSYİH içindeki yüzdesi ile ölçüldüğünde, federal ülkelerdeki eyaletler %4,7 paya sahipken (ulusal düzey altı yönetimlerin payı ile birlikte %16,9), yerel yönetimlerin ağırlığı %12,2’dir. Avrupa ülkeleri arasında belirgin farklılıklar bulunmaktadır. En fazla yerelleşmiş ülkeler federal ülkelerdir: Bu gruba da ait olanlar İspanya ile birlikte Belçika, Almanya, Avusturya'dır. İskandinav ülkeleri de geleneksel olarak güçlü yerel yönetimlere sahiptir: Danimarka (%37,6), İsveç (%25,6) ve Finlandiya (%22,5). Bu yelpazenin diğer ucundaki ülkeler Güney Avrupa (Kıbrıs, Yunanistan, Portekiz) ülkeleri ve bazı geçiş ülkeleridir (Bulgaristan, Slovakya). Burada, yerel yönetim harcamalarının payı, GSYİH’nin %7’sinden küçüktür. Türkiye, bu en az yerelleşmiş ülkeler grubuna aittir: GSYİH’nin yalnızca %5,1’i yerel olarak kullanılmaktadır”.30 Türkiye’de Yerel gelirlerin kapsamı, 5393 sayılı Belediye Kanunu; 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu; 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu; 5779 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun; 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Kanunu; 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun; 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu; yıllık bütçe Kanunları ve çeşitli diğer mevzuatlar ile tanımlanmıştır. Türkiye’de yerel gelirler, dört geniş kategoride toplanabilmektedir: 1. Öz gelirler: Vergi, resim, harçlar, su ve yol altyapısı harcamalarına katkılar, işletme ve emlak gelirleri, Kamu hizmetlerine katkı, sermaye gelirleri 2. Merkezi yönetim vergi gelirlerinden pay 3. Bağış ve yardımlar 4. Diğer gelirler Türkiye’de Belediyelerin öz gelirleri; İlan ve Reklam Vergisi Eğlence Vergisi Akaryakıt Tüketim Vergisi Haberleşme Vergisi 30 (LAR s:23) 34 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Elektrik ve Havagazı Tüketim Vergisi Yangın Sigortası Vergisi Çevre Temizlik Vergisi İşgal Harcı Kaynak Suları Harcı Tellallık Harcı Hayvan Kesimi, Muayene ve Denetleme Harcı Ölçü ve Tartı Aletleri Muayene Harcı Bina İnşaat Harcı Kayıt ve Suret Harcı İmar ile İlgili Harçlar İşyeri Açma İzni Harcı Sağlık Belgesi Harcı Esnaf Muaflığı Belgesi Harcı Harcamalara Katılma Payları Ücrete Tabi İşler Müze Giriş Ücretleri ile Madenlerden Belediyelere Pay 1319 Sayılı Emlak Vergisi Kanununa Göre Emlak Vergileri Olarak sıralanabilmektedir. Anayasası’nın 73. Maddesine göre, vergiler ve harçlar yalnızca Kanunla konulabilmekte ve düzenlenebilmektedir. Yerel yönetimler yalnızca yasal sınırlar dahilinde oranları belirleme yetkisine sahiptir ve vergi tahsilinden sorumlu tutulabilmektedirler. Bakanlar Kurulu, Kanunla konulan sınırlar çerçevesinde oranları ve muafiyetleri belirleyebilmektedir. Anayasa’nın 127. Maddesine göre, “Mahallî idarelerin belirli kamu hizmetlerinin görülmesi amacı ile, kendi aralarında Bakanlar Kurulunun izni ile birlik kurmaları, görevleri, yetkileri, maliye ve kolluk işleri ve merkezî idare ile karşılıklı bağ ve ilgileri kanunla düzenlenir. Bu idarelere, görevleri ile orantılı gelir kaynakları sağlanır.” “Yerel yönetim gelir sistemi, yerelde sağlanan hizmetlerin kapsamından etkilenir. Genellikle, ihtiyaç esaslı hizmetler olan insan hizmetleri (örneğin sosyal ve sağlık hizmetleri, halk eğitimi), merkezi bütçe mekanizmalarından daha eşit kaynak almalıdır. Diğer Avrupa ülkeleriyle karşılaştırıldığında, Türkiye’deki yerel yönetimlerin sorumlulukları daha azdır: Yönetimin ötesinde çoğunlukla, altyapı hizmetleri ve yerel ortak hizmetlere yoğunlaşmaktadırlar. Bu son iki sektörde, kamu harcamalarının çoğunluğu yerel seviyede yapılmaktadır: Çevre hizmetlerine ilişkin harcamaların %94’ü ve konut ve yerel ortak hizmetlerin %74’ü. 35 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Yerel giderlerin üçte ikisi Belediyeler tarafından yönetilmektedir ancak bağlı kuruluşlar da önemli bir paya (%17) sahiptir. İş geliştirme, idare, yol yapımı ve afet yönetimi gibi özel hizmetlerde Belediyelerin – Büyükşehir ve İlçe Belediyelerinin – ve İl Özel İdarelerinin sorumluluklarında örtüşmeler vardır.31 İl Özel İdareleri ve Belediyelere genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamı üzerinden pay verilir. Pay, genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamından, vergi iadeleri düşüldükten sonra kalan net tutar üzerinden hesaplanır. Genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamının yüzde 1,50’si Büyükşehir dışındaki Belediyelere, yüzde 4,50’si Büyükşehirlerdeki İlçe Belediyelerine ve yüzde 0,5’i İl Özel İdarelerine ayrılır.(1) Bu fıkralar, 12.11.2012 tarihli ve 6360 sayılı Kanunun yayım tarihi olan 06.12.2012 tarihinden sonraki ilk mahalli idareler genel seçiminde yürürlüğe girmektedir.32,33 06.06.2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listede yer alan mallardan tahsil edilen özel tüketim vergisi hariç olmak üzere, Büyükşehir Belediye sınırları içinde yapılan genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamının yüzde 6’sı ile genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamı üzerinden Büyükşehirlerdeki İlçe Belediyelerine ayrılan payların yüzde 30’u Büyükşehir Belediye payı olarak ayrılır.34. “Belediyelerin gelirleri konusunda bir diğer uygulama Belediye şirketleridir. Belediyelerin yerel hizmetlerin yürütülmesi amacıyla iktisadi teşebbüsler kurabilme yetkisinin hukuki dayanakları, ilk önce 1580 sayılı Belediye Kanunu ile düzenlenmiş olup, söz konusu Kanunun 19. maddesiyle, “belediyelerin zorunlu görev ve hizmetleri yerine getirdikten sonra, belde sakinlerinin ortak ve medeni ihtiyaçlarını karşılayacak her türlü girişimde bulunabilmelerine” imkan tanınmıştır. 1984 yılında yürürlüğe giren 3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında KHK’nin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 8. maddesinde, “Büyükşehir ve İlçe Belediyeleri, görevli oldukları konularda, 1580 sayılı Belediye Kanunu ve diğer ilgili mevzuat hükümleri ile Belediyelere tanınan hak, yetki, imtiyaz ve muafiyetlere sahiptir” denilmek suretiyle, Büyükşehir ve İlçe Belediyelerine de ortak ve medeni ihtiyaçları karşılayacak her türlü girişimde bulunma yetkisi tanınmıştır… 1580 ve 3030 sayılı Yasaların yürürlükten kaldırılmasının ardından Belediyelerin bu tür girişimlerde bulunma yetkileri 5393 sayılı Belediye Kanunu ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile tekrar ihdas edilmiştir. 5393 sayılı Belediye Kanununun 70. maddesi ile Belediyelere kendi görev ve yetkisi alanında şirket kurabilme imkanı tanınmış, 71. 31 Türkiye ve Seçilen Bazı AB Ülkelerinde Belediye Gelir ve Giderleri: Karşılaştırmalı Değerlendirme ve Öneriler, 13 Temmuz 2011, Türkiye’de Yerel Yönetim Reformu Uygulamasının Devamına Destek Projesi, LAR II. Aşama, 32 Bendin mahalli idareler genel seçimine kadar yürürlükteki hali “Genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamının; yüzde 2,85’i büyükşehir dışındaki belediyelere, yüzde 2,50’si büyükşehir ilçe belediyelerine ve yüzde 1,15’i il özel idarelerine ayrılır. 33 5779 Sayılı Kanun 34 5779 sayılı Kanun; Değişik: 12/11/2012-6360/25 md. 36 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ madde ile de, Belediyelere özel gelir ve gideri bulunan hizmetlerini, Bakanlar Kurulu izniyle, bütçe içinde işletme kurarak gerçekleştirme imkanı sağlanmıştır. 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun 26. maddesine göre; “Büyükşehir Belediyesi kendisine verilen görev ve hizmet alanlarında, ilgili mevzuatta belirtilen usullere göre sermaye şirketleri kurabilir. Genel Sekreter ile Belediye ve bağlı kuruluşlarında yöneticilik sıfatını haiz personel bu şirketlerin yönetim ve denetim kurullarında görev alabilirler. Büyükşehir Belediyesi, kendine ait büfe, otopark ve çay bahçelerini işletebilir; ya da bu yerlerin Belediye veya bağlı kuruluşlarının %50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketler ile bu şirketlerin %50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketlere, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın Belediye Meclisince belirlenecek süre ve bedelle işletilmesini devredebilir. 5216 sayılı Yasa ile Büyükşehir Belediyelerine sermaye şirketi kurma yetkisi yanında, yönetici personelin bu şirketlerin yönetim ve denetim kurullarında yer alması imkanı da verilmiştir. Bunun yanında, ihale mevzuatına bağlı kalınmaksızın, Büyükşehir Belediyelerine ait büfe, otopark, çay bahçesi gibi gelir getirici faaliyetlerin şirketlere devredilmesi imkanı getirilmiştir.”35 Bugün için Büyükşehir Belediyeleri şirketler aracılığı ile temizlik, park ve bahçeler, peyzaj, bilgi işlem, akaryakıt, turizm, mühendislik, müşavirlik, toplu konut, unlu mamüller, kaynak suları, ulaşım, altyapı, taşıt, yedek parça, doğalgaz, katı atık, kömür, beton elemanları, hayvan borsası, otopark, kültür, sanat, spor, organizasyon işlerinin alım, satım, ihracat, ithalat, tesis kurma, işletme ve benzeri faaliyetlerde bulunmaktadırlar. Bir başka deyişle, bu şirketleri, neredeyse tüm ticari faaliyetlerin içinde görmek mümkündür. Diğer yandan, 5216 sayılı Kanun’un 26. maddesi ile Büyükşehir Belediyelerine, Belediyeye ait büfe, otopark ve çay bahçelerini doğrudan işletebilme ya da sahibi oldukları şirketlere ihale mevzuatına tabi olmadan, Belediye Meclisince belirlenecek süre ve bedelle işletmelerinin devredilebilmesi imkânı tanınmıştır. 1.2 Büyükşehir Belediyelerinin Örgüt Yapısı Bu bölümde öncelikle son mevzuat değişikliği ile bazı İllerin Büyükşehir Belediyesi yapılması konusu incelenecek ve Büyükşehir Belediyesine dönüşen Van Belediyesi için yeni bir kurumsal yapılanma önerisi geliştirilmeye çalışılacaktır. Bu inceleme daha önce yürürlükte olan Büyükşehir ve halen yürürlükte olan Belediye Kanunları ile karşılaştırmalı bir içerikte gerçekleştirilecektir. Ardından daha önce 3030 ve 5216 sayılı Kanun kapsamında Büyükşehir örgütlenmesini tamamlamış bazı Belediyelerin kurumsal yapılanmaları incelerek karşılaştırılacaktır. Bu karşılaştırma sırasında 5393 sayılı Belediye Kanununa da gerekli konularda atıfta bulunarak yapılacaktır. Böylece bu bölümde ulaşılan sonuçlar, ikinci bölümde 5393 sayılı Kanuna göre yapılanmış Van Belediyesinin, Van Büyükşehir Belediyesi olarak örgütlenmesi önerilerine de ışık tutacaktır. 35 Mustafa Meşe Sayıştay Uzman Denetçisi Belediye şirketleri üzerine bir değerlendirme; http://www.sayder.org.tr/e-dergi-belediye-sirketleri-uzerine-bir-degerlendirme-12-23.pdf 37 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ 1.2.1 Kanunların Öngördüğü Kurumsal Yapı Daha önce belirtildiği gibi, Belediye Yasasına göre Belediyeler mahalli müşterek ihtiyaçları karşılamak üzere hizmet sunmakla yükümlüdür. Büyükşehirlerde ise hizmetin dengeli ve hizmet ihtiyaçlarına göre dağıtımı esastır. Yasal hüküm, “Büyükşehir Belediyesi hizmetleri, malî ve teknik imkânları çerçevesinde, nüfus ve hizmet alanlarını dikkate alarak, bu hizmetlerden yararlanacak Büyükşehir kapsamındaki diğer Belediyeler arasında dengeli olarak yürütmek zorundadır” şeklinde ifade bulmaktadır. Bir diğer düzenleme “İlçe veya İlk Kademe Belediyelerine ait görevlerden bir veya birkaçı, bedeli kendileri tarafından karşılanmak ve istekte bulunmak kaydıyla, Büyükşehir Belediye Meclisinin kararına dayanarak, ortaklaşa veya bizzat Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılabilir” hükmü ile ifade bulan, “gerektiğinde” İlçe Belediyesi yerine Büyükşehir Belediyesinin hizmeti daha yerelde ve doğrudan sunmasıdır. Bu düzenleme, maliyet İlçe Belediyesine ait olduğuna göre, İlçe Belediyelerinin teknik gücünün, eleman ve ekipman donanımının Büyükşehirden zayıf olması olasılığına bağlıdır. Bir anlamda hizmetin bu gerekçe ile yapılamaması riski ortadan kaldırılmak istenmektedir. Ayrıca, siyasi yakınlıkların bir dayanışma olarak ortaya çıkması bir diğer gerekçe olarak görülebilir. Kanuna göre; “Büyükşehir belediyesi ile ilçe belediyeleri veya ilçe belediyelerinin kendi aralarında hizmetlerin yürütülmesiyle ilgili ihtilaf çıkması durumunda, büyükşehir belediye meclisi yönlendirici ve düzenleyici kararlar almaya yetkilidir". Bu hükümde yer alan yönlendirici ifadesinden çok “düzenleyici” ifadesi önemli görülmektedir. Tablo 4: Belediye ve Büyükşehir Belediye Teşkilatı ve Hizmet Dağılım Esasları 5393 3030 5216-6360 Nüfusu 5.000 ve üzerinde olan yerleşim birimlerinde Belediye kurulabilir. İl ve İlçe merkezlerinde Belediye kurulması zorunludur Belediye sınırları içindeki ve bu sınırlara en fazla 10.000 metre uzaklıktaki yerleşim birimlerinin son nüfus Büyük şehirlerde büyük şehrin adı ile bir sayımına göre toplam nüfusu "Büyükşehir Belediyesi", Büyükşehir 750.000'den fazla olan İl Belediyeleri, dahilindeki ilçelerde ilçelerin adım fizikî yerleşim durumları ve ekonomik taşıyan "İlçe Belediyeleri" kurulur gelişmişlik düzeyleri de dikkate alınarak, Kanunla Büyükşehir Belediyesine dönüştürülebilir Yeni iskân nedeniyle oluşturulan ve nüfusu 5.000 ve üzerinde olan herhangi bir yerleşim yerinde, İçişleri Bakanlığının önerisi üzerine müşterek kararnameyle Belediye kurulabilir Merkez İlçeler bu Kanunun uygulanması bakımından ayrı bir İlçe sayılarak ve bu İlçenin Büyükşehir Belediyesi içinde kalan kısmında merkez İlçe Belediyesi adı ile bir Belediye kurulur Kuruluş 38 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Bir veya birden fazla köyün, köy ihtiyar meclisinin kararı veya seçmenlerinin en az yarısından bir fazlasının mahallin en büyük mülkî idare amirine yazılı başvurusu ya da Valinin kendiliğinden buna gerek görmesi durumunda, Valinin bildirimi üzerine, mahallî seçim kurulları, onbeş gün içinde köyde veya köy kısımlarında kayıtlı seçmenlerin oylarını alır ve sonucu bir tutanakla Valiliğe bildirir. İşlem dosyası Valinin görüşüyle birlikte İçişleri Bakanlığına gönderilir. Danıştayın görüşü alınarak müşterek kararname ile o yerde Belediye kurulur Belediye mahalli müşterek ihtiyaçlar kapsamında hizmet sunar Hizmetin Dağıtım Esası Büyükşehir Belediyesinin sınırları çevresinde ve aynı İl sınırları içinde bulunan Belediye ve köylerin, Büyükşehir Belediyesine katılması konusunda Belediye Kanunu hükümleri uygulanır. Bu durumda katılma kararı, ilgili İlçe veya İlk Kademe Belediye Meclisinin talebi üzerine, Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından alınır Büyükşehir Belediyeleri….. hizmetleri; mali ve teknik imkanları ile nüfus ve hizmet alanını dikkate alarak, bu hizmetlerden istifade edecek İlçe Belediyeleri arasında dengeli olarak yürütmek zorundadır. İlçe Belediyelerine ait görevlerden bir veya bir kaçı mali külfeti kendilerince karşılanması ve talepte bulunmaları kaydıyla Büyükşehir Belediye Meclisinin kararına dayanarak ortaklaşa veya bizzat Büyükşehir Belediyesince yapılabilir İlçe Belediyelerinin kendi aralarında veya Büyükşehir Belediyesi ile aralarında ihtilaf çıkması veya İlçe Belediyeleri arasında farklı uygulamalar bulunması halinde, bu ihtilaf ve farklı uygulamaları ortadan kaldırmak amacıyla, Büyükşehir Belediye Meclisi yönlendirici ve düzenleyici karar ve tedbirleri almaya yetkilidir. (Yönetmelik hükmü)36 Büyükşehir Belediyesi hizmetleri, malî ve teknik imkânları çerçevesinde, nüfus ve hizmet alanlarını dikkate alarak, bu hizmetlerden yararlanacak Büyükşehir kapsamındaki diğer Belediyeler arasında dengeli olarak yürütmek zorundadır. İlçe veya İlk Kademe Belediyelerine ait görevlerden bir veya birkaçı, bedeli kendileri tarafından karşılanmak ve istekte bulunmak kaydıyla, Büyükşehir Belediye Meclisinin kararına dayanarak, ortaklaşa veya bizzat Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılabilir. Büyükşehir kapsamındaki Belediyeler arasında hizmetlerin yerine getirilmesi bakımından uyum ve koordinasyon, Büyükşehir Belediyesi tarafından sağlanır. Büyükşehir Belediyesi ile İlçe Belediyeleri veya İlçe Belediyelerinin kendi aralarında hizmetlerin yürütülmesiyle ilgili ihtilaf çıkması durumunda, Büyükşehir Belediye Meclisi yönlendirici ve düzenleyici kararlar almaya yetkilidir 3030 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliğinde yer alan bazı hükümler, özellikle Belediyeler arası hizmet dağılım esasları konusundaki hükümler, aynen yer almasa da, 5276-6360 sayılı Kanun hükmü olarak madde içeriklerinde dikkati çekmektedir. Bu çerçevede 3030 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin temel ilkeler başlıklı 5. Maddesinde yer alan ve bu çalışma kapsamında önemsenen şu hükümlere ver vermekte yarar bulunmaktadır. 36 3030 sayılı Kanun çerçeve Kanun içeriğinde kaleme alınmıştır. Kanunun Uygulama Yönetmeliği İçişleri Bakanlığı’nca hazırlanmış ve Büyük Şehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında 3030 Sayılı Kanunun Uygulanması İle İlgili Yönetmelik adıyla 12 Aralık 1984 tarih ve 18603 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Bu yönetmelikte yer alan bazı hükümler 5216-6360 sayılı Kanunlarda, Kanun hükümlerine dönüşmüştür. 39 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ “Büyükşehrin bütününe hitap eden; a) Yatırım plân ve program hizmetleriyle imar, ulaşım ve toplu taşıma, su kanalizasyon, her nevi gaz ve merkezi ısıtma gibi Büyükşehir hizmetlerinin ve bu hizmetlerle ilgili mal ve ekipmanların bölünmemesi, b) Çevre sağlığı ve korunması ile sağlık ve esenlik hizmetlerinin üst düzeyde ele alınarak yürütülmesi, Büyükşehir Belediyeleri ile İlçe Belediyeleri arasında, her türlü tesis ile mal ve hizmet ilişkisinde; genel olarak hizmete tahsis kriterinin göz önünde tutulması, Büyükşehir bütünlüğü içinde, İlçe Belediyeleri arasında, görev ve yetki ayırımı ile hizmet dağılımında, mal ve ekipman tahsisinde; a) Teknik ve mali imkanlar ile bütçe ve mal varlıkları b) Nüfus ve hizmet alanları ile hizmetlerin özellikleri c) Mevsimine göre ve ilçeden ilçeye değişebilen ihtiyaç ve gelişme durumları d) Sosyo-ekonomik ve kültürel yapıları dikkate alınmak suretiyle amaca uygun etkili ve verimli bir denge sağlanması, Kanunla Büyükşehir Belediyelerine tanınan ve genelde Büyükşehir Belediye Başkanınca kullanılması öngörülen koordinasyon ve denetim hak ve yetkisinin müeyyidesi ile birlikte kullanılması, Esastır ve temel ilkedir.” Her ne kadar yürürlükteki yasal düzenlemelerde yukarıda değinilen esaslara ve ilkelere bütüncül bir yer verilmemekte, farklı maddelerde dağınık bir biçimde ve bazı konulara özgü açıklamalar bulunsa da, İl bütünündeki örgütlenme, bu ilke ve esasları daha önemli kılmaktadır. Bu esas ve ilkeler çerçevesinde Büyükşehir Belediyelerinin karar organlarını ele almak gerekecektir. 1.2.2.1 Belediye Meclisi Belediye Meclisi, Belediyenin en önemli karar organıdır. Belediye Meclisleri gerek 5393 ve 3030, gerekse 5216-6360 sayılı Kanunlarda Belediyenin karar organı olarak belirlenmektedir. Belediye Meclisleri yapacağı çalışmaları kolaylaştırabilmek amacıyla ihtisas komisyonları kurabilmektedir. Yürürlükteki durumda Büyükşehirlerde; İmar ve Bayındırlık Çevre ve Sağlık Plân ve Bütçe Eğitim, Kültür Gençlik ve Spor Ulaşım komisyonlarının kurulması zorunludur. 40 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Komisyonlar, Belediye Meclislerinin performansını olumlu etkilemek için kurulmaktadır. Belli bir uzmanlık alanında etkinlik göstermektedirler. Dolayısıyla, uzman kişive kurumlarla etkileşim içerisinde çalışmaları gereklidir. Bu çerçevede İhtisas Komisyonlarının uzman kişi ya da kurumlarla yapacağı çalışmalar, STK bağlantıları önemli konular arasındadır. Tablo 5: Belediye Meclisinin Yapısı 5393 3030 5216-6360 Belediye Meclisi Büyükşehir Belediye Meclisi Büyükşehir Belediye Meclisi Belediye Meclisi, Belediyenin karar organıdır ve ilgili Kanunda gösterilen esas ve usûllere göre seçilmiş üyelerden oluşur Büyükşehir Belediye Meclisi, 3030 sayılı Kanunun 10'uncu maddesi hükümleri ile dayanağı olan 18/1/1984 tarihli ve 2972 sayılı Kanunun 6 ve 24 üncü maddelerinde belirtilen esaslara göre teşekkül eder ve görev süresi 5 yıldır. Çalışma esasları Yönetmelikle belirlenir. Büyükşehir Belediye Meclisi, Büyükşehir Belediyesinin karar organıdır ve ilgili Kanunda gösterilen esas ve usullere göre seçilen üyelerden oluşur. Büyükşehir içindeki diğer Belediyelerin Başkanları, Büyükşehir Belediye Meclisinin doğal üyesidir Büyükşehir Belediye Başkanı Büyükşehir Belediye Meclisinin Başkanı olup, Büyükşehir içindeki diğer Belediyelerin Başkanları, Büyükşehir Belediye Meclisinin doğal üyesidir Büyükşehir Belediye Meclisi, üyeleri arasından seçilecek en az beş, en çok dokuz kişiden oluşan ihtisas komisyonları kurabilir. Belediye Meclisi, üyeleri arasından en az üç en fazla beş kişiden oluşan ihtisas komisyonları kurabilir. Komisyonların bir yılı geçmemek üzere ne kadar süre için kurulacağı aynı Meclis kararında belirtilir. İhtisas Komisyonlarının görev alanına giren işler bu komisyonlarda görüşüldükten sonra Belediye Meclisinde karara bağlanır. Mahalle muhtarları ve İldeki kamu kuruluşlarının amirleri ile İldeki kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, üniversiteler, sendikalar ve gündemdeki konularla ilgili sivil toplum örgütlerinin temsilcileri, oy hakkı olmaksızın kendi görev ve faaliyet alanlarına giren konuların görüşüldüğü ihtisas komisyonu toplantılarına katılabilir ve görüş bildirebilir. Komisyon, çalışmalarında uzman kişilerden yararlanılabilir İhtisas Komisyonları, her siyasî parti grubunun ve bağımsız üyelerin büyükşehir belediye meclisindeki üye sayısının meclis üye tam sayısına oranlanması suretiyle oluşur. İhtisas komisyonları, her siyasî parti grubunun ve bağımsız üyelerin meclisteki üye sayısının meclis üye tam sayısına oranlanması suretiyle oluşturulur. İl ve İlçe Belediyeleri ile nüfusu 10.000'in üzerindeki Belediyelerde plân ve bütçe imar komisyonlarının kurulması zorunludur İmar ve Bayındırlık Çevre ve Sağlık Plân ve Bütçe Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Ulaşım komisyonunun kurulması zorunludur. Komisyon çalışmalarında uzman kişilerden yararlanılabilir. Gündemdeki konularla ilgili olmak üzere; kurum temsilcileri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, üniversitelerin ilgili bölümlerinin, sendikalar (oda üst kuruluşu bulunan yerlerde üst kuruluşun, sendika konfederasyonunun bulunduğu yerde konfederasyonun) ve uzmanlaşmış sivil toplum örgütlerinin temsilcileri ile davet edilen uzman kişiler, oy hakkı olmaksızın ihtisas komisyonu toplantılarına katılabilir ve görüş bildirebilir. İhtisas komisyonlarının görev alanına giren işler bu komisyonlarda görüşüldükten sonra Büyükşehir Belediye Meclisinde karara bağlanır 41 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Denetim Komisyonu İl ve İlçe Belediyeleri ile nüfusu 10.000'in üzerindeki Belediyelerde, Belediye Meclisi, her ocak ayı toplantısında Belediyenin bir önceki yıl gelir ve giderleri ile bunlara ilişkin hesap kayıt ve işlemlerinin denetimi için kendi üyeleri arasından gizli oyla ve üye sayısı üçten az beşten çok olmamak üzere bir denetim komisyonu oluşturur. Komisyon, her siyasî parti grubunun ve bağımsız üyelerin meclisteki üye sayısının meclis üye tam sayısına oranlanması suretiyle oluşur Gerek Belediye Kanununda Gerekse 3030 sayılı Kanunda Belediye Meclislerine ait görevler tek tek sayılmış, karara konu eylemler özel olarak belirlenmişken, 5216-6360 sayılı Kanun, Belediye Meclisinin görev ve karar konularını ayırmamaktadır. Tablo 6: Belediye Meclislerinin Görevleri 5393 3030 5216-6360 Stratejik plân ile yatırım ve çalışma programlarını, Belediye faaliyetlerinin ve personelinin performans ölçütlerini görüşmek ve kabul etmek İlçe Belediyelerince yürütülen Belediye hizmetlerinde Büyükşehir bütünlüğü içinde birlik, beraberlik ve koordinasyon sağlayıcı kararlar almak, Büyükşehir Belediyesi ile İlçe Belediyeleri arasında veya İlçe Belediyeleri arasındaki ihtilâfları çözümleme konusunda yönlendirici ve düzenleyici karar ve tedbirleri almak Büyükşehir plân, program ve bütçesini görüşüp karara bağlamak, Bütçe ve kesin hesabı kabul etmek, bütçede kurumsal kodlama yapılan birimler ile fonksiyonel sınıflandırmanın birinci düzeyleri arasında aktarma yapmak İlçe Belediye Meclislerince kabul edilen altyapı plân ve programları ile bütçelerini tetkik ederek aynen veya tâdilen kabul etmek, Büyükşehir ve İlçe Belediyeleri bütçelerinin bölümleri orasında aktarma yapmak, ek bütçe ve bütçelerdeki değişiklikleri kararlaştırmak ve kesin hesapları inceleyerek kabul etmek, Büyükşehir Belediye bütçesi ile İlçe Belediyelerinden gelen bütçeleri, Büyükşehir Belediye Meclisince yatırım ve hizmetler arasında bütünlük sağlayacak biçimde aynen veya değiştirilerek kabul etmek Büyükşehir ve İlçe Belediyeleri bütçelerinin bölümleri orasında aktarma yapmak, ek bütçe ve bütçelerdeki değişiklikleri kararlaştırmak ve kesin hesapları inceleyerek kabul etmek Belediyenin imar plânlarını görüşmek ve onaylamak, İl Belediyelerinde İl Çevre Düzeni Plânını kabul etmek Ankara ve Boğaziçi hariç, Büyükşehir Nazım İmar Plânı ve eklerini yapmak, yaptırmak Büyükşehir kapsamındaki İlçe ve İlk Kademe Belediye Meclisleri tarafından alınan imara ilişkin kararlar, kararın gelişinden itibaren üç ay içinde Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından Nazım İmar Plânına uygunluğu yönünden incelenerek aynen veya değiştirilerek kabul edildikten sonra Büyükşehir Belediye Başkanına gönderilir. Üç ay içinde Büyükşehir Belediye Meclisinde 42 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ görüşülmeyen kararlar onaylanmış sayılır Borçlanmaya karar vermek Taşınmaz mal alımına, satımına, takasına, tahsisine, tahsis şeklinin değiştirilmesine veya tahsisli bir taşınmazın kamu hizmetinde ihtiyaç duyulmaması hâlinde tahsisin kaldırılmasına; üç yıldan fazla kiralanmasına ve süresi otuz yılı geçmemek kaydıyla bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesisine karar vermek Kanunlarda vergi, resim, harç ve katılma payı konusu yapılmayan ve ilgililerin isteğine bağlı hizmetler için uygulanacak ücret tarifesini belirlemek Belediye tarafından yapılacak olan ve diğer Kanunlarda harç ve harcamalara katılma konusu olduğu belirtilmeyen hizmetler karşılığında, alınması gerekli ücretlere ilişkin tarifeleri tespit etmek Şartlı bağışları kabul etmek Vergi, resim ve harçlar dışında kalan ve miktarı beşbin YTL'den fazla dava konusu olan Belediye uyuşmazlıklarını sulh ile tasfiyeye, kabul ve feragate karar vermek Bütçe içi işletme ile 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununa tâbi ortaklıklar kurulmasına veya bu ortaklıklardan ayrılmaya, sermaye artışına ve gayrimenkul yatırım ortaklığı kurulmasına karar vermek Belediye adına imtiyaz verilmesine ve Belediye yatırımlarının yap-işlet veya yapişlet-devret modeli ile yapılmasına; Belediyeye ait şirket, işletme ve iştiraklerin özelleştirilmesine karar vermek Meclis Başkanlık Divanını ve Encümen üyeleri ile İhtisas Komisyonları üyelerini seçmek Norm kadro çerçevesinde Belediyenin ve bağlı kuruluşlarının kadrolarının ihdas, iptal ve değiştirilmesine karar vermek Belediye personel kadrolarına ilişkin olarak, ihdas, iptal ve değişiklik kararları almak, tetkik ve tasdik makamlarına arz etmek Belediye tarafından çıkarılacak yönetmelikleri kabul etmek Büyükşehir Belediyeleri Meydan, cadde, sokak, park, tesis ve benzerlerine ad vermek; mahalle kurulması, kaldırılması, birleştirilmesi, adlarıyla sınırlarının tespiti ve değiştirilmesine karar vermek; beldeyi tanıtıcı amblem, flama ve benzerlerini kabul etmek Meydan, cadde, sokak ve parklara isim vermek ve bu yerlere konacak anıt, heykel, büst ve diğer benzeri sanat eserlerini tespit etmek, Yolcu ve yük terminalleri, kapalı ve açık otoparklar yapmak, yaptırmak, işletmek, işlettirmek veya ruhsat vermek Mezarlık alanlarını tespit etmek, mezarlıklar tesis etmek, işletmek, işlettirmek, defin ile ilgili hizmetleri yürütmek Her çeşit toptancı hallerini ve mezbahaları yapmak, yaptırmak, işletmek veya işlettirmek, imar plânında gösterilen yerlerde yapılacak olan özel hal ve mezbahaları ruhsatlandırmak ve denetlemek 43 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Temizlik hizmetleri Adres ve numaralandırmaya ilişkin görevlerini Belediye Meclisi kararı ile İlçe Belediyelerine devredebilir, birlikte yapabilirler. Diğer mahallî idarelerle birlik kurulmasına, kurulmuş birliklere katılmaya veya ayrılmaya karar vermek Büyükşehir İlçe Belediyeleri ile ve diğer mahallî idarelerle birlik kurulmasına karar vermek Yurt içindeki ve İçişleri Bakanlığının izniyle yurt dışındaki Belediyeler ve mahallî idare birlikleriyle karşılıklı iş birliği yapılmasına; kardeş kent ilişkileri kurulmasına; ekonomik ve sosyal ilişkileri geliştirmek amacıyla kültür, sanat ve spor gibi alanlarda faaliyet ve projeler gerçekleştirilmesine; bu çerçevede arsa, bina ve benzeri tesisleri yapma, yaptırma, kiralama veya tahsis etmeye karar vermek Yurtdışı Belediyeleri ile karşılıklı işbirliği ve kardeş şehir ilişkisi kurmak Fahrî hemşehrilik payesi ve beratı vermek Büyükşehir belediyesine büyük çapta hizmeti geçenlere fahri hemşehrilik payesi vermek Belediye Başkanıyla Encümen arasındaki anlaşmazlıkları karara bağlamak. Mücavir alanlara Belediye hizmetlerinin götürülmesine karar vermek İmar plânlarına uygun şekilde hazırlanmış Belediye imar programlarını görüşerek kabul etmek Büyükşehrin özellik taşıyan günlerini belirlemek Yurt içi ve yurt dışı müsabakalarda üstün başarı gösteren veya derece alan sporculara, teknik yönetici, antrenör ve öğrencilere Belediye Meclis kararıyla ödül vermek Kanunlarla Belediyelere verilmiş görev ve yetkilerle sınırlı olmak şartıyla Başkan ve üyeler tarafından yapılacak teklifleri incelemek ve karara bağlamak Belediye Kanunu ve çeşitli Kanunlarla Belediye Meclislerine verilen ve Belediye idaresine verilip de nitelikleri bakımından Belediye Meclisince görüşülmesi gereken işleri görüşüp karara bağlamak Yukarıdaki tabloda 5216-6360 sayılı Kanunla ilgili bir eksiklik var gibi görünse de bu durum yasaların sistematiğine dairdir. Ancak hatırlatmakta fayda bulunan konu, yasanın uygulama yönetmeliğinin olmaması ve Kanunda da bu hususta hüküm bulunmaması uygulamada bazı sorunlara yol açılma riski doğurmaktadır. Yasada yer alan hükme göre, 44 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ “Büyükşehir ilçe ve ilk kademe belediye meclisleri ile bunların çalışma usul ve esaslarına ilişkin diğer hususlarda Belediye Kanunu hükümleri uygulanır.” Ayrıca “İhtisas komisyonlarının görev alanına giren işler bu komisyonlarda görüşüldükten sonra büyükşehir belediye meclisinde karara bağlanır.” Bu iki hüküm bir arada ele alındığında 3030 Sayılı Kanuna göre bir farklı görevlendirme olmadığı değerlendirmesi yapılabilmektedir. 1.2.2.2 Belediye Encümeni Belediye Encümenleri de Belediyelerin karar organıdır. Belediye Meclisinden farklı olarak seçilmişlerin yanı sıra atanmış üyelerin de yer aldığı bir karar organı olma özelliği taşımaktadır. 3030 ve 5216-6360 sayılı Yasaların yazım tarzında farklılık olmakla birlikte atanmış üye sayısı değişmemekte ve 6 kişi ile sınırlı kalmaktadır. Ancak 3030 sayılı yasada olmayan, Belediye Kanununda bulunan düzenlemeye benzer biçimde 3 den 5’e yükseltilmiş bir Meclis temsiliyeti bulunmaktadır. Ancak bu temsiliyet Yasayla değil, Belediye Başkanınca belirlenmektedir. Diğer taraftan, yasada İlçe Belediye Encümenleri konusunda açıklama bulunmamaktadır. Bu kapsamda İlçe Belediye Encümenlerinin 5393 sayılı Belediye Kanunundaki kıstaslara göre oluşacağı varsayılabilir. Tablo 7: Belediye Encümeninin Yapısı 5393 3030 5216-6360 Belediye Encümeni Büyükşehir Belediye Encümeni Büyükşehir Belediye Encümeni Büyükşehir Belediye Başkanı veya tevkil edeceği şahsın başkanlığında, Genel Sekreter, Büyükşehir Belediyesinin imar, fen, hukuk, hesap ve yazı işleri ve personel işlerini yürüten birim başkanlarından oluşur Büyükşehir Belediye Başkanının başkanlığında, Belediye Meclisinin kendi üyeleri arasından bir yıl için gizli oyla seçeceği beş üye ile biri genel sekreter, biri malî hizmetler birim amiri olmak üzere belediye başkanının her yıl birim amirleri arasından seçeceği beş üyeden oluşur Belediye Başkanının başkanlığında; a) İl Belediyelerinde ve nüfusu 100.000'in üzerindeki Belediyelerde, Belediye Meclisinin her yıl kendi üyeleri arasından bir yıl için gizli oyla seçeceği üç üye, malî hizmetler birim amiri ve Belediye Başkanının birim amirleri arasından bir yıl için seçeceği iki üye olmak üzere yedi kişiden, b) Diğer belediyelerde, belediye meclisinin her yıl kendi üyeleri arasından bir yıl için gizli oyla seçeceği iki üye, malî hizmetler birim amiri ve Belediye Başkanının birim amirleri arasından bir yıl için seçeceği bir üye olmak üzere beş kişiden, oluşur 45 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 8: Belediye Encümenlerinin Görevleri 5393 Belediye Encümeni 3030 5216-6360 Büyükşehir Belediye Encümeni Büyükşehir Belediye Encümeni Stratejik plân ve yıllık çalışma programı ile bütçe ve kesin hesabı inceleyip Belediye Meclisine görüş bildirmek Yıllık çalışma programına alınan işlerle ilgili kamulaştırma kararlarını almak ve uygulamak Öngörülmeyen giderler ödeneğinin harcama yerlerini belirlemek. Bütçede fonksiyonel sınıflandırmanın ikinci düzeyleri arasında aktarma yapmak Kanunlarda öngörülen cezaları vermek Vergi, resim ve harçlar dışında kalan dava konusu olan Belediye uyuşmazlıklarının anlaşma ile tasfiyesine karar vermek Taşınmaz mal satımına, trampasına ve tahsisine ilişkin meclis kararlarını uygulamak; süresi üç yılı geçmemek üzere kiralanmasına karar vermek Büyük Şehir Belediye Encümenleri, 1580 (bugün için 5393) sayılı Belediye Kanunu ile diğer mevzuatın Belediye Encümenlerine verdiği görevleri yapmak ve yetkileri kullanmakla beraber, 3030 sayılı Kanunun ve Uygulama Yönetmeliğin verdiği görevleri yerine getirir ve yetkileri kullanır Özel bir görevlendirme bulunmamaktadır. 3030 sayılı Kanunla benzer bir hükme tabi olduğu değerlendirilmektedir.37 Umuma açık yerlerin açılış ve kapanış saatlerini belirlemek Diğer Kanunlarda Belediye Encümenine verilen görevleri yerine getirmek 1.2.2.3 Belediye Başkanı Tablo 9: Belediye Başkanının Görevleri 5393 3030 5216-6360 Belediye Başkanı Büyükşehir Belediye Başkanı Büyük Şehir Belediye Başkanı Belediye Başkanı, Belediye idaresinin başı ve Belediye tüzel kişiliğinin temsilcisidir. Belediye Başkanı, ilgili Kanunda gösterilen esas ve usûllere göre seçilir Büyükşehir Belediye Başkanı, Belediye Başkanına verilen kanuni görevler yanında İlçe Belediyeleri arasında hizmetlerin yürütülmesinde birlik ve beraberliği sağlamakla da görevli ve yetkilidir Büyükşehir Belediye Başkanı, Belediye Başkanına verilen kanuni görevler yanında İlçe Belediyeleri arasında hizmetlerin yürütülmesinde birlik ve beraberliği sağlamakla da görevli ve yetkilidir Büyükşehir Belediyesinde Başkan Yardımcısı bulunmaz Büyükşehir Belediyesinde Başkan Yardımcısı bulunmaz Belediye Başkanının Görevleri 37 Özel bir görev şöyle tanımlanmaktadır. “Sözleşmeli ve işçi statüsünde çalışanlar hariç Belediye memurlarına, başarı durumlarına göre toplam memur sayısının %10'unu ve Devlet memurlarına uygulanan aylık katsayının (30.000) gösterge rakamı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarı geçmemek üzere hastalık ve yıllık izinleri dahil olmak üzere, çalıştıkları sürelerle orantılı olarak encümen kararıyla yılda en fazla iki kez ikramiye ödenebilir.” 46 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Belediye teşkilatının en üst amiri olarak Belediye teşkilâtını sevk ve idare etmek, beldenin ve belediyenin hak ve menfaatlerini korumak. Belediye teşkilâtının en üst amiri olarak belediye teşkilâtını sevk ve idare etmek, Belediyenin hak ve menfaatlerini korumak Büyükşehir Belediyesinin ve bağlı kuruluşları ile işletmelerinin etkin, düzenli ve süratli bir şekilde yönetilmesini sağlamak Belediyeyi stratejik plâna uygun olarak yönetmek, Belediye idaresinin kurumsal stratejilerini oluşturmak, bu stratejilere uygun olarak bütçeyi, Belediye faaliyetlerinin ve personelinin performans ölçütlerini hazırlamak ve uygulamak, izlemek ve değerlendirmek, bunlarla ilgili raporları meclise sunmak Belediyeyi stratejik plâna uygun olarak yönetmek, Belediye idaresinin kurumsal stratejilerini oluşturmak, bu stratejilere uygun olarak bütçeyi Büyükşehir Belediye Meclisince onaylanan hazırlamak ve uygulamak, Belediye faaliyetlerinin Nazım İmar Planlarını uygulamak. ve personelinin performans ölçütlerini belirlemek, izlemek ve değerlendirmek, bunlarla Büyükşehir Belediyesi ve bağlı kuruluşları ile ilgili raporları meclise sunmak. işletmelerinin bütçe tasarılarını, bütçe üzerindeki değişiklik tekliflerini ve bütçe Büyükşehir Belediyesinin ve bağlı kuruluşları ile kesin hesap cetvellerini hazırlayarak ilgili işletmelerinin etkin ve verimli yönetilmesini organlara göndermek sağlamak, Büyükşehir Belediyesi ve bağlı kuruluşları ile işletmelerinin bütçe tasarılarını, bütçe üzerindeki değişiklik önerilerini ve bütçe kesin hesap cetvellerini hazırlamak Büyükşehir Belediyesine verilen görev ve hizmetlerin etkin ve verimli bir şekilde uygulanabilmesi için gerekli önlemleri almak Büyükşehir tüzelkişiliğini temsil etmek, Belediyeyi Devlet dairelerinde ve törenlerde, davacı veya davalı olarak da yargı yerlerinde temsil etmek veya vekil tayin etmek Meclise ve Encümene başkanlık etmek Dava değeri 500.000 TL.'dan az olan davaların sulhen ortadan kaldırılmasına karar vermek, Dairelerde, idari ve adli yargı mercilerinde davacı veya davalı sıfatıyla Büyükşehir Belediyesini temsil etmek veya başkasına vekalet yetkisi vermek Mahkemelerde davacı veya davalı sıfatıyla ve resmî mercilerde Büyükşehir Belediyesini temsil etmek, Belediye ve bağlı kuruluş avukatlarına veya özel avukatlara temsil ettirmek Büyükşehir Belediye Meclisi ve Encümeninin kararlarını uygulamak Büyükşehir Belediye Meclisi ve Encümenine başkanlık etmek, bu organların kararlarını uygulamak Belediyenin taşınır ve taşınmaz mallarını idare etmek Büyükşehir Belediyesinin gelir, alacak, hak ve menfaatlerini izlemek ve tahsil ettirmek Büyükşehir Belediyesinin hak ve menfaatlerini izlemek, alacak ve gelirlerinin tahsilini sağlamak Belediyenin gelir ve alacaklarını takip ve tahsil etmek İta amiri sıfatıyla verilen emirlerini imza etmek veya bu konuda yetki vermek Meclis ve Encümen kararlarını uygulamak Yetkili organların kararını almak şartıyla sözleşme yapmak. Şartsız bağışları kabul etmek Bu Kanunda öngörülen hallerde yetkili organların kararını da almak şartıyla Büyükşehir Belediyesi adına sözleşmeler yapmak, bağış kabul etmek, bağlayıcı her türlü hukukî akit ve tasarruflarda bulunmak Yetkili organların kararını almak şartıyla, Büyükşehir Belediyesi adına sözleşme yapmak, karşılıksız bağışları kabul etmek ve gerekli tasarruflarda bulunmak Bütçeyi uygulamak, bütçede meclis ve encümenin yetkisi dışındaki aktarmalara onay vermek Belediye personelini atamak Belediye personelini atamak, Belediye ve bağlı kuruluşları ile işletmelerini denetlemek Belde halkının huzur, esenlik, sağlık ve mutluluğu için gereken önlemleri almak Bütçede yoksul ve muhtaçlar için ayrılan Bütçede yoksul ve muhtaçlar için ayrılan ödeneği 47 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ ödeneği kullanmak kullanmak, Engellilere yönelik hizmetleri yürütmek ve engelliler merkezini oluşturmak Engellilerle ilgili faaliyetlere destek olmak üzere engelli merkezleri oluşturmak. Temsil ve ağırlama giderleri için ayrılan ödeneği kullanmak Kanunlarla Belediyeye verilen ve Belediye Meclisi veya Belediye Encümeni kararını gerektirmeyen görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak Diğer kanunların Belediye Başkanlarına verdiği görev ve yetkilerden, Büyükşehir Belediyesi görevlerine ilişkin bulunan hizmetleri yerine getirmek ve yetkileri kullanmak Diğer kanunların Belediye Başkanlarına verdiği görev ve yetkilerden Büyükşehir Belediyesi görevlerine ilişkin olan hizmetleri yerine getirmek ve yetkileri kullanmak Gerektiğinde bizzat nikâh kıymak Gerektiğinde bizzat nikâh kıymak Gerektiğinde görev ve yetkilerinden bir veya birkaçını İlçe Belediye Başkanlarına devretmek İlçe Belediyelerince yapılan hizmetlerin etkinliğini sağlayın tedbirleri almak ve bu amaçla gerektiğinde mahallinde denetlemelerde bulunmak Belediye ve bağlı kuruluşlarını denetlemek 1.2.2.4 Genel Sekreterlik Tablo 10: Belediye Genel Sekreterinin Görevleri Genel Sekreter Genel Sekreter Yardımcısı 3030 5216-6360 Büyükşehir Belediyesinde hizmetlerin Başkan adına, onun direktifi ve sorumluluğu altında yürütülmesini sağlamak üzere bir Genel Sekreter ve en çok dört Genel Sekreter Yardımcısı bulunur Büyükşehir Belediyesinde hizmetlerin Başkan adına, onun direktifi ve sorumluluğu altında yürütülmesini sağlamak üzere bir Genel Sekreter ve en çok dört Genel Sekreter Yardımcısı bulunur Genel Sekreter Büyükşehir Belediye Başkanının teklifi üzerine İçişleri Bakanının onayı ile atanır Genel Sekreter Büyükşehir Belediye Başkanının teklifi üzerine İçişleri Bakanının onayı ile atanır Genel Sekreter Yardımcıları Büyükşehir Belediye Başkanınca atanır Genel Sekreter Yardımcıları Büyükşehir Belediye Başkanınca atanır 48 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ 1.2.2.5 Danışmanlık Belediye ve Büyükşehir Belediye Yasalarında bir danışmanlık mekanizması olmakla birlikte içerik farkı önemlidir. 3030 sayılı Kanunda öngörülen ve Danışma Kurulu olarak tanımlanan yapı önemsenmektedir. Tablo 11: Belediye ve Büyükşehir Belediyelerinde Danışmanlık 5393 3030 Belediye ve bağlı kuruluşlarında, norm Büyükşehir Belediyelerinin hizmet alanlarına kadroya uygun olarak çevre, sağlık, giren konularda Büyükşehir Belediye veterinerlik, teknik, hukuk, ekonomi, bilişim Başkanlığına istişari mahiyette görüş bildirmek ve iletişim, plânlama, araştırma ve geliştirme, üzere Büyükşehir Belediyesi Danışma Kurulu eğitim ve danışmanlık alanlarında avukat, kurulabilir. Bu kurulun üye sayısı 10'u mimar, mühendis, şehir ve bölge plâncısı, geçemez. çözümleyici ve programcı, tabip, uzman Danışma Kurulları, kuruluş, görev ve çalışma tabip, ebe, hemşire, veteriner, kimyager, şekil ve şartları ile kurul üyelerine verilecek teknisyen ve tekniker gibi uzman ve teknik hakkı huzur miktarları, Büyükşehir Belediye personel yıllık sözleşme ile çalıştırılabilir Meclisince kabul edilecek bir yönetmelikle düzenlenir 5216-6360 Nüfusu ikimilyonu aşan Büyükşehir Belediyelerinde on, diğer Büyükşehir Belediyelerinde beşi geçmemek üzere Başkan Danışmanı görevlendirilebilir. Danışman olarak görevlendirileceklerin en az dört yıllık yüksek öğrenim kurumlarından mezun olması şarttır. Danışman olarak görevlendirilme, memuriyete geçiş, sözleşmeli veya işçi statüsünde çalışma dahil, ilgililer açısından herhangi bir hak teşkil etmez. Danışmanların görev süreleri sözleşme süresi ile sınırlıdır. Ancak bu süre Belediye Başkanının görev süresini aşamaz 1.2.3 Teşkilat Belediyelerin teşkilat yapısı Kanunlarda farklı kıstaslarla belirlenmektedir. Tablo 12: Belediyelerin Teşkilat Yapısı Teşkilat 5393 3030 5216-6360 Büyükşehir Belediyeleri Genel Sekreterin yönetiminde daire başkanlığı, müdürlük, şeflik ve memurluklardan teşekkül eder Büyükşehir Belediyesi teşkilâtı; norm kadro esaslarına uygun olarak Genel Sekreterlik, Daire Başkanlıkları ve Müdürlüklerden oluşur Birimler, hizmet gereklerine göre, Büyükşehir Belediye Meclisinin kararı ve İçişleri Bakanlığının onayı ile kurulur Birimlerin kurulması, kaldırılması veya birleştirilmesi Büyükşehir Belediyesi Meclisinin kararı ile olur Belediye teşkilâtı, norm kadroya uygun olarak yazı işleri, malî hizmetler, fen işleri ve zabıta birimlerinden oluşur. Beldenin nüfusu, fizikî ve coğrafî yapısı, ekonomik, sosyal ve kültürel özellikleri ile gelişme potansiyeli dikkate alınarak, norm kadro ilke ve standartlarına uygun olarak gerektiğinde sağlık, itfaiye, imar, insan kaynakları, hukuk işleri ve ihtiyaca göre diğer birimler oluşturulabilir. Bu birimlerin kurulması, kaldırılması veya birleştirilmesi Belediye Meclisinin kararıyla olur Büyükşehir Belediyelerinde engellilerle ilgili bilgilendirme, bilinçlendirme, yönlendirme, danışmanlık, sosyal ve mesleki rehabilitasyon hizmetleri vermek üzere engelli hizmet birimleri 49 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ oluşturulur. Bu birimler, faaliyetlerini engellilere hizmet amacıyla kurulmuş vakıf, dernek ve bunların üst kuruluşlarıyla işbirliği hâlinde sürdürürler. Engelli hizmet birimlerinin kuruluş, görev, yetki, sorumluluk ve işleyişine ilişkin usûl ve esaslar Özürlüler İdaresi Başkanlığının görüşü alınarak İçişleri Bakanlığınca hazırlanacak yönetmelikle belirlenir38. Birlik Kurulması ve Birliklere Katılma 5393 3030 Tüzel kişiliği kaldırılan Belediyelerin bulunduğu yerleşim birimlerinde, hizmetlerin aksamadan yürütülmesi amacıyla, ilgili Belediye veya Büyükşehir Belediyesi ve köye dönüşen yerlerde İl Özel İdaresi veya Köylere Hizmet Götürme Birlikleri tarafından içme suyu, kanalizasyon, temizlik, çöp toplama, ulaşım, itfaiye ve diğer hizmetlerin yürütülmesi için gerekli tedbirler alınır ve ihtiyaç durumuna göre bu hizmetleri yürütmek üzere hizmet birimleri kurulabilir. Büyükşehir Belediye sınırları içinde açılacak hizmet birimlerini yönetmek üzere, Büyükşehir Belediye Meclis üyeleri veya diğer belediye personeli arasından görevlendirme yapılabilir. Mahalli hizmetlerin aksamadan yürütülmesi için Vali veya Kaymakamlar ilgili kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlar ve gerekli tedbirleri alır Büyükşehir ve İlçe Belediyelerinin belirli kamu hizmetlerinin görülmesi amacı ile, kendi aralarında veya diğer mahalli idarelerle birlik kurmaları Bakanlar Kurulunun iznine tabidir 5216-6360 5393 sayılı Kanuna eklenen hüküm dışında düzenleme bulunmamaktadır 1.2.4 Kent Konseyi Belediye yasasının belirlediği diğer bir yapılanma olan Kent Konseyleri Büyükşehir Belediyeleri için ayrıca önem kazanmaktadır. Bu yapılanma, 5393 sayılı Belediye Kanununun 76. Maddesinde hükme bağlanan Kent Konseyi yapılanmasıdır. Bu yapı, kent yaşamında, “kent vizyonunun ve hemşehrilik bilincinin geliştirilmesi, kentin hak ve hukukunun korunması, sürdürülebilir kalkınma, çevreye duyarlılık, sosyal yardımlaşma ve dayanışma, saydamlık, hesap sorma ve hesap verme, katılım ve yerinden yönetim ilkelerini hayata geçirmeye çalışan, belediyeler kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, sendikalar, noterler, üniversiteler, ilgili sivil toplum örgütlerin, siyasî partiler, kamu kurum ve kuruluşları ve mahalle muhtarları ile diğer ilgililerin katılımıyla oluşan” kent konseyidir. Kent konseyi, Belediye faaliyetlerinin etkili ve verimli yürütülmesi konusunda yardım ve destek sağlamakla yükümlüdür. 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununun 76ncı maddesine dayanılarak hazırlanan Kent Konseyi Yönetmeliği39, Meclisleri ve çalışma guruplarını; 38 39 Yönetmelik 16.08.2006 tarh ve 26261sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Kent Konseyi Yönetmeliği 08.10.2006 Tarih ve 26313 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. 50 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ “Kadın ve gençlik meclisleri başta olmak üzere kent konseyinin görev alanlarında, yönetişim anlayışına dayalı ve sürdürülebilir kalkınma içinde çeşitli toplum kesimlerinin kent yönetimine katkıda bulunmalarını, kaliteli ve yaşanabilir bir kentin yönetiminde aktif rol almalarını hedefleyen ve gönüllülük esasında oluşmuş ortak yapılar” olarak tanımlamaktadır. Bu çerçevede “İl Özel İdaresi ve Belediye Hizmetlerine Gönüllü Katılım Yönetmeliği” de aynı kapsamda ele alınmak durumundadır. Tüm yasal düzenlemelerle ilgili olarak en temel ve önemli konular arasında Belediye ve Özel İdare Hizmetlerine Gönüllü Katılımla ilgili yasa maddeleri ve bu konuya ilişkin yönetmelik de yer almaktadır.40 Gönüllülük özellikle sosyal hizmet sunumunda erişimi ve hizmet kalitesini olumlu etkileyen mekanizmalar arasındadır. Bu konu ile ilgili yasal düzenleme yapılmış olması önemsenmelidir. Kent Konseyi yapılanmaları ve çalışmaları ile de bütünleşme olanağı bulunan bu yapıların güçlendirilmesi, hizmetlerin yaygınlaşması, hizmet sunumunun ihtiyaçlara dayalı olarak saptanması ve çeşitlenmesinde değerlendirilmesi gerekli konular arasında yerini almaktadır. 1.3 Bazı Büyükşehir Belediyelerindeki Kurumsal Yapı 1.3.1 Ankara Büyükşehir Belediyesi Misyonunu “Ankara Büyükşehir Belediyesi olmanın bilinci ve sorumluluğunda; sosyal, kültürel, ekonomik yönden şehirleşmenin, zihinsel, fiziksel, psikososyal açıdan yurttaşların yetkinleşmesine katkı sağlayacak ve yaşam kalitesini yükseltecek tüm hizmetleri sunmak”, olarak belirleyen Ankara Büyükşehir Belediyesi, Vizyonunu “Dünya belediyelerine hizmet anlayışı ve sunumunda esin kaynağı olmak” olarak belirlemiştir. Ankara Büyükşehir Belediyesi 1984 tarihinden bu güne Büyükşehir Belediyesi olarak varlık sürdürmektedir. 40 İl Özel İdaresi ve Belediye Hizmetlerine Gönüllü Katılım Yönetmeliği, 09.10.2005 tarih ve 25961 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. 51 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ 1.3.1.1 Görev Alanı 1984 yılında Büyükşehir Belediyesi olan Ankara, “Merkez İlçeler Altındağ, Çankaya, Yenimahalle, Keçiören ve Mamak olmak üzere 5 ilçe ile göreve başlamıştır. Daha sonra Sincan ve Gölbaşı ile İlçe yapılan Etimesgut’un katılımıyla Metropol İlçe sayısı 8’e yükselen Ankara, Temmuz 2004’te yürürlüğe giren 5216 sayılı Yasa ile de sınırları 50 kilometre yarıçapına çıkınca, Çubuk, Akyurt, Kalecik, Kazan, Ayaş, Pursaklar, Bala ve Elmadağ’ın katılımıyla Metropol İlçe sayısını 16’ya çıkartmış, beldelerle birlikte görev ve yetki alanı 4 kat daha büyümüştür. 6360 sayılı Yasa ile Büyükşehir Belediyesi’nin yetki alanı, İl sınırlarının tümünü kapsamıştır. Yeni yasa ile birlikte Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisine, Ankara’nın diğer ilçeleri, Evren, Şereflikoçhisar, Haymana, Güdül, Nallıhan, Beypazarı, Polatlı, Çamlıdere ve Kızılcahamam ilçeleri de katılarak İlçe sayısı 25’e yükselirken, Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin sınırı41 3 kat artarak 2 milyon 600 bin hektara yükselmiştir. Yasayla, Ankara'daki bucaklar ve bucak teşkilatları da kaldırılacağından 40 bucak teşkilatı ortadan kalkacak, yeni bağlanan İlçelerdeki köyler ise daha önce bağlanan İlçelerdeki köyler gibi mahalle statüsüne kavuşacaktır.” Ankara Büyükşehir Belediyesinin sınırlarına dair bu genişlemenin yaratacağı yeni duruma dair bir değerlendirmede şu konulara değinilmektedir. “Tasarı ile Ankara Büyükşehir Belediye sınırları Ankara İl Sınırları olacaktır. Halen yaklaşık 8600 km² olan Ankara Büyükşehir Belediyesi hizmet alanı 26 bin km²'ye yani üç katına çıkacaktır. Buna karşın hizmet verilen nüfus sadece 130.000 kişi artacaktır. Yani halihazırda hizmet verilen nüfus %4 artacaktır. 41 http://ankara.bel.tr/haberler/bykehr-siniri-3-kat-byd/#.Uu0EUWyIpdg, Haberde yeni durumdaki alan mücavir alan gibi değerlendirilmektedir. Bu ifade aktarılırkrn belediye sınırı olarak değiştirilmiştir. 52 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Daha önce İl Özel İdareleri tarafından yerine getirilen 70'i aşkın hizmetin büyük bir kısmı Büyükşehir Belediyelerine devredilecektir. Artan nüfus, Ankara'nın gelirine en düşük katkıda bulunan, vergi gelirleri en düşük ve en yoksul kesimlerinden gelmektedir. Hizmet götürülmesi gereken ek nüfus, Ankara İli içerisinde en dağınık şekilde yayılmış ve yoğunluğu düşük yerleşimlerden oluşmaktadır. Genişleyen hizmet alanının büyük bir kısmını, yerleşim bölgesi olmayan tarım arazileri, meralar, orman alanları ve ekolojik hassasiyeti bulunan bölgeler oluşturmaktadır. Genişleyen bu alanda hizmet götürmek hali hazırdaki kentte yaşayan nüfusa hizmet götürmekten çok daha zor ve pahalıdır. Hizmet maliyetleri artacaktır. Buna karşın Belediye gelirlerinde, Belediye kurumsal ve personel yapısında iyileştirme yaratacak yeterli düzenlemeler yapılmamıştır.”42 Ankara Büyükşehir Belediyesinin 3030 sayılı Yasa ile oluşan ve 5216 sayılı Yasa kapsamında genişletilen alanlara göre oluşturduğu yönetsel yapı şöyledir. 42 Savaş Zafer Şahin Ankara "Bütün"leşebilecek mi http://sehrekustu.blogspot.com.tr/, 17.10.2012 53 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ 1.3.1.2 Yönetim Şeması Tablo 13: Ankara Büyükşehir Belediyesinin Yönetim Şeması Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Genel Sekreter Teftiş Kurulu Başkanı İç Denetim Birimi 1. Hukuk Müşaviri Özel Kalem Müdürü Genel Sekreter Yardımcısı Genel Sekreter Yardımcısı Genel Sekreter Yardımcısı Genel Sekreter Yardımcısı Genel Sekreter Yardımcısı Mali Hizmetler Dairesi Destek Hizmetleri Dairesi Bilgi İşlem Dairesi Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Dairesi Araştırma ve Tanıtım Dairesi Fen İşleri Dairesi Yazı İşleri ve Kararlar Dairesi Dış ilişkiler Dairesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Kent Estetiği Dairesi İnsan Kaynakları ve Eğitimi Dairesi Yapı Kontrol Dairesi Emlak ve İstimlak Dairesi İtfaiye Dairesi Kültür ve Sosyal İşler Dairesi İşletme ve İştirakler Dairesi İmar ve Şehircilik Dairesi Zabıta Dairesi Sosyal Hizmetler Dairesi Sağlık İşleri Dairesi Kaynak: Ankara.bel.tr, erişim 01.02.2014 Bu şemada genel yapılanmaya aykırı olarak, Hukuk Müşavirliğinin doğrudan Başkana, Mali Hizmetler, Yazı İşleri ve Kararlar Dairelerinin doğrudan Genel Sekretere bağlı kılınmasıdır. Belediyelerin genel yapılanmalardan bir diğer farklı uygulama Dairelerin Şube Müdürlükleri ile ilgilidir. Ankara Büyükşehir Belediyesinde oldukça karmaşık bir görev paylaşımı gözlenmektedir. 54 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Diğer Büyükşehirlere kıyasla Ankara Büyükşehir Belediyesinin, Belediye Başkanına bağlı birimlere bakıldığında daha merkezi bir yapılanmaya sahip olduğu söylenebilmektedir. 1.3.1.3 Görevler Temelinde Yönetsel Yapı Ankara Büyükşehir Belediyesinde doğrudan Başkana bağlı birimlerin görev dağılımı şu şekilde belirlenmektedir. Tablo 14: Doğrudan Başkana Bağlı Birimlerin Görev Dağılımı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Kurum Görev Özel Kalem Müdürlüğü Birimlere genel hükümlerle verilen görev, yetki ve sorumluluk kapsamında başkana bağlı olarak başkanın vereceği görevleri yapmak Teftiş Kurulu Başkanlığı Belediye teşkilatına bağlı birimlerin; her türlü faaliyet ve işlemleri ile personele ait hususlarının, ilgili kanun, yönetmelik, genelge ve emirlere uygun hareket etmelerini sağlamak Müfettiş, Müfettiş Yardımcısı ve diğer idari personelin değişen mevzuatlar gereği gerekli uyumu sağlayabilmeleri açısından eğitim çalışmalarına önem vermek Hukuk Müşavirliği Dava İşleri Şb. Md İcra ve Takip Şb. Md. Ankara Büyükşehir Belediyesi Kamu Tüzel Kişiliğinin Hukuki sorunlarına Yürürlükteki Yasalar, Tüzükler ve Yönetmeliklere göre ve Büyükşehir Belediyesi Başkanı tarafından verilen yetki sınırları içinde çözümler getirmek ve Büyükşehir Belediyesi Başkanı adına Adli ve İdari Yargıda davalar açmak Açılan davalara karşı gerekli savunmakları yapmak Adli ve İdari Mercilerden, Hakemlerden, İcra Daireleri ile Noterlerden Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Daire Başkanlıkları adına gelen tebligatları Büyükşehir Belediyesi adına alarak, Hukuki gereklerini yerine getirmek İç Denetim Birimi Nesnel risk analizlerine dayanarak Belediyemiz birimlerinin yönetim ve kontrol yapılarını değerlendirmek Kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanılması bakımından incelemeler yapmak ve önerilerde bulunmak Harcama sonrasında yasal uygunluk denetimi yapmak Belediyemiz birimlerinin harcamalarının, malî işlemlere ilişkin karar ve tasarruflarının, amaç ve politikalara, kalkınma planına, programlara, stratejik planlara ve performans programlarına uygunluğunu denetlemek ve değerlendirmek Malî yönetim ve kontrol süreçlerinin sistem denetimini yapmak ve bu konularda önerilerde bulunmak Denetim sonuçları çerçevesinde iyileştirmelere yönelik önerilerde bulunmak Denetim sırasında veya denetim sonuçlarına göre soruşturma açılmasını gerektirecek bir duruma rastlandığında, Başkanlık Makamına bildirmek. Başkanlık Makamı tarafından gerekli görülen hallerde performans göstergelerini belirlemede yardımcı olmak, belirlenen performans göstergelerinin uygulanabilirliğini denetlemek Bazı Daire Başkanlıkları hizmetlerini doğrudan Genel Sekretere bağlı olarak yürütmektedir. 55 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 15: Ankara Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreterine Doğrudan Bağlı Daireler Ankara Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Kurum Görev Mali Hizmetler Dairesi Başkanlığı Büyükşehir Belediye Kanunu, Belediye Kanunu ve Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu (Madde 60), Amme Alacaklarının Tahsili Usulü hakkındaki kanun, ilgili yönetmelik ve diğer mevzuat çerçevesinde belirlenen tüm görevleri, Başkanlığa bağlı, Şube Müdürleri ve Şeflikler aracılığı ile yerine getirmek Bütçe Strateji Geliştirme ve Araştırma Şb. Md. Gelir Şube Md. Yeterli sayı ve nitelikte personel istihdamı ile birimlerde çalışan personel arasında görev dağılımını yaparak hizmetlerin etkili, süratli ve verimli bir şekilde sunulmasını sağlamak Gider Şb. Md. Belediyenin diğer kurumlar nezdindeki mali iş ve işlemlerini izlemek ve sonuçlandırılmasını sağlamak İdari İşler Şb. Md. Belediyenin mali yönetim ve kontrol sisteminin etkili bir şekilde çalışması için gerektiğinde harcama yetkilileri ile koordinasyon içinde çalışarak, üst yöneticiyi bilgilendirmek ve önerilerde bulunmak İç ve dış denetim sırasında denetçilere verilecek bilgi ve belgeleri sağlamak Mali hizmetlerin şeffaf, açık, planlı, idarenin amaçlarına ve mevzuata uygun bir şekilde yürütülmesi için gerekli önlemleri almak Yazı İşleri Başkanlığı ve Kararlar Genel Arşiv Şb. Md. Kararlar Şb. Md. Meclis İşleri Şefliği Yazman Şefliği Encümen İşleri Şefliği Yazı İşleri Şb. Md. Dairesi Belediye Meclisinin aylık toplantılarında görüşülmek üzere, Belediye birimleri bağlı kuruluşlar veya ilçe ve ilk kademe belediye başkanlıklarından gönderilen ve Başkan tarafından meclise havalesi yapılan teklif yazılarının düzenlenerek meclis gündeminin oluşturulmasını sağlamak Meclis toplantı gündeminin yasal suresi içerisinde üyelere ulaştırılmasını sağlamak Meclisten komisyonlara gönderilen konuların komisyonlardaki seyrinin takip edilerek hazırlanan raporun meclise sunulmasının sağlamak Komisyonlarda görüşülerek hazırlanan komisyon raporunun yazdırılması, çoğaltılması ve meclis üyelerine zamanında dağıtılmasını sağlamak Mecliste sözlü olarak geçen görüşmelerin ses kayıt cihazlarıyla kayda alınmasını sağlamak Meclis kararlarının tutanaklara uygun olarak yazılıp, kontrol edilerek Meclis Başkanı ve meclis divan katiplerine imzalatılmasını sağlamak Meclis kararlarının yasal suresi içerisinde Valiliğe gönderilmesi. Valilik onayı gereken kararların onaylandıktan sonra birimine gönderilmesini sağlamak Belediye Meclisinin çalışmalarında Belediye Meclisi Çalışma Yönetmeliği başta olmak üzere, diğer mevzuatın takip ve uygulanmasını sağlamak Meclis üyeleri tarafından Meclis Başkanlık Divanına sunulan yazılı önergelerin gereği yapılma sürecindeki iş ve işlemleri takip etmek Meclis karar ve Komisyon defterlerinin düzenlenerek kayıt işlemlerinin yapılmasını sağlamak Meclis gündem dosyalarını hazırlamak Meclis üyelerinin huzur haklarının puantajını yapmak ve ilgili birime göndermek, Meclis üyelerinin özlük haklarını takip etmek Meclis toplantı salonunun temizlik, tertip ve düzeninin sağlanarak toplantı için elverişli halde bulundurulması, meclis çalışmalarının ilgili mevzuatına uygun olarak düzenlenmesini sağlamak Meclis divanın çalışmalarına usul yönünden yardımcı olmak Belediye Meclisi toplantılarında 5393 Sayılı Belediye Kanununun 19.maddesine dayanılarak hazırlanan, Belediye Meclisi Çalışma Yönetmeliğinin uygulanmasını sağlamak Meclisince kabul edilen karar, tutanak ve komisyon raporlarının imzalanmış birer asıl nüshalarının dayanakları ile birlikte arşivlenmesi, bunların suretlerinin onaylanarak ilgili birimlere gönderilmesini sağlamak Meclis kararlarının usulüne uygun olarak ilan edilmesini sağlamak Mümkün olduğunca görevleriyle ilgili toplantılara (meclis,encümen,disiplin kurulu vs)katılarak çalışmaların sağlıklı bir şekilde yürütmesini sağlamak 56 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Genel sekreter yardımcılarına bağlı Daire başkanlıkları bünyesindeki Şube Müdürlükleri ise şu şekilde belirlenmektedir. Tablo 16: Daire Başkanlıkları Görev Dağılımı 1 Genel Sekreter Yardımcısı 1 Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Daire Başkanlığına bağlı birimlerin talepleri doğrultusunda ihtiyaç duyulan mal ve hizmet alımlarını kanunlar ve yönetmeliklere uygun olarak etkin, hızlı, güvenilir ve ekonomik şekilde temin ederek ilgili birimlere ulaştırmak Araç ve iş makinelerini hizmete hazır hale getirmek, çevre ve toplum sağlığına uygun işyerlerinin ruhsatlandırılmasını gerçekleştirmek Dış ilişkiler Dairesi Uluslararası kurum ve kuruluşlar, kültür, sanat, eğitim, sağlık, tanıtım ve turizm kurumları ve alanlarında kariyer sahibi olan bilim, kültür ve fikir adamları ile ilişki kurmak, işbirliğini tesis etmek Kentsel, ulusal ve uluslararası etkinliklere katılmak Müştereken veya münferiden bu tür etkinlikler düzenlemek Kültür, sanat, eğitim ve turizm amaçlı mekan ve mahallerin kazandırılmasında koordinasyon sağlamak Ankara ile dünya kentleri arasında kardeş kent ilişkisi kurulmasına, mevcut ilişkilerin geliştirilmesine öncülük etmek Uluslararası kuruluş, kardeş kentler veya işbirliği antlaşması yapılmış kentler ve diğer dünya kentlerinden gelen konukları ağırlamak ve yetkili kişiler ile görüşmelerini sağlamak Belediye personelinin yurt dışı seyahatlerini organize etmek ve yurtdışı görevlendirmelerle ilgili resmi işlemleri tamamlamak Belediyenin Ana Hizmet Binasını 24 saat hizmete hazır durumda bulundurmak Emlak ve İstimlak Dairesi Yasalar çerçevesinde Daire Başkanlığınca oluşturulan yatırım programı ve bütçeyi en etkin ve verimli biçimde kullanarak hedef kitlenin fiziki yaşamsal alanlarındaki standartını yükselterek modern ve çağdaş yaşanılabilir seviyeye ulaştırmak İmar ve Şehircilik Dairesi Ankara kentinin planlı ve yaşanabilir bir başkent olarak gelişmesini sağlamak, yaşam kalitesini yükseltmek kentsel hizmetlerin bir yerleşim ve gelişim planı dahilinde koordineli olarak sürdürülmesini sağlamak Yasalarla verilen yetki ve görevler çerçevesinde Türkiye Cumhuriyetinin Başkenti Ankara’yı öncü , örnek, çağdaş ve yaşanabilir kentsel yaşam çevreleri sunan bir kent haline getirmek İdari işler Şb. Md. Avrupa Birliği Şb. Md. İdari Mali İşler ve Arşiv Şb. Md. Harita Şube Md. Kira İşleri Şb. Md Dış İlişkiler Şb. Md. Kamulaştırma Şb. Md. İdari İşler ve Arşiv Şb. Md. Makine Bakım Onarım Şb. Md. Kentsel Dönüşüm Şb. Md. Koruma, Uygulama ve Denetim Md. KUDEM Ruhsat ve Denetim Şb. Md. Taşınmazlar Şb. Md. Metropoliten Nazım İmar Planlama Şb. Md. Satın Alma Şb. Md. Yeni Yerleşimler Şube Md. Yapı Denetim ve Ruhsat Şb. Md. Destek Hizmetleri ve Malzeme Temin Şb. Md. Enerji Şb. Md. 57 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Yukarıdaki tabloya bakıldığında bazı Daire Başkanlıklarının ve İdari İşler Müdürlüklerinin kendi içlerinde yapılandırıldığı dikkat çekmektedir. Yeni Yerleşimler ve Kentsel Dönüşüm Şube Müdürlüğünün Emlak ve İstimlak Dairesi altında örgütlenmesi İmar ve Şehircilik Dairesinden ayrıştırılması ayrıca değerlendirilmelidir. Tablo 17: Daire Başkanlıları Görev Dağılımı 2 Genel Sekreter Yardımcısı 2 Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığın amaç ve hedeflerini etkin ve verimli biçimde gerçekleştirmek Belediyenin bilişim hizmetleri ihtiyacına sorusuz cevap vererek, sürekliliği olan yazılımsal ve donanımsal çözümler üretmek Bu amaçla yeni bilişim teknolojilerini Belediyeye kazandırmak Etkin koordinasyon ile sağlıklı verimli bir şekilde bilgi teknolojilerinin kullanımını belediye birimlerine sunmak Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi İtfaiye Dairesi Zabıta Dairesi Görsel açıdan temiz bir Ankara oluşumunda ana cadde ve bulunan tabelaların görsel kirlilik oluşturmayacak şekilde dizayn edilerek yeniden düzenlenmesi için gerekli yönetmelik ve meclis kararlarının çıkartılarak bütün işyerlerinin bilgisayar ortamlarından denetlenerek takip edilmesi Yasalar çerçevesinde Başkanlıkça oluşturulan yatırım programı ve bütçeyi en etkin ve verimli biçimde kullanarak hedef kitlenin yaşamsal alanlardaki, yeşil alan, peyzaj gereksinimlerini en yüksek düzeyde karşılamak Çağdaş yaşanılabilir bir çevre sunmak Meydana gelen her türlü İtfai olaya zamanında ve doğru bir şekilde müdahale etmek Doğalgaz giden bölgelerin tespitlerinin yapılarak hava kirliliğini önlemek amacıyla gerekli kontrollerin bilgisayar ortamında yapılarak acilen doğalgaza geçilmesi Can ve mal kaybını en asgari düzeyde tutarak, afet ve yangınlar konusunda toplumsal bilgi ve bilinç düzeyini artırmak Konutlarda doğalgaz kullanımını yaygınlaştırma ve kaçak kömür kontrollerini yaygınlaştırma Bulvar üzerinde seyyar satıcıların faaliyetlerini engellemek, kimlik bilgilerinin tespiti yapılarak haksız kazanç elde edenleri ve vergi vermeyenleri engellemek, defolu ve ayıplı olan her türlü malların satışını önlemek. Avrupa Başkenti standartlarına ulaşmak ve tertemiz, gürültüsüz olarak halkın huzuru, güvenliği ve esenliğinin sağlanılması yolunda Avrupai bir başkente yaraşır şekilde çalışmak Kent Bilgi Bankası Şb. Md. Atık Şb Md. İdari ve Mali İşler Şb. Md. Zabıta Şb. Md. 1 Sistem ve Donanım Şb. Md. Bitkisel Üretim Şb. Md. Önlem Şb. Md. Zabıta Şb. Md. 2 Yazılım ve Yönetim Şb. Md. Yapım Onarım Şb. Md. Arama Kurtarma ve Eğitim Şb. Md. Zabıta Şb. Md. 3 Yeşil Alanlar Şb. Md. Müdahale Şb. Md. Zabıta Şb. Md. 4 ZabıtZabıta Şb. Md. 5 58 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 18: Daire Başkanlıları Görev Dağılımı 3 Genel Sekreter Yardımcısı 3 Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Dairesi Yasalar çerçevesinde çağımızda kitle komünikasyon araçları ile Halkla ilişkiler, yayın, tanıtım ve Bilgi hizmetlerini çağdaş gelişmeler doğrultusunda düzenleyip, kamuoyu oluşturmak ve kullanıcılarının bilgi gereksinimlerini karşılamak Vatandaşa olmazları olabilirlikleri sunmak taleplerinde değil ün planda Vatandaş memnuniyetini sağlamak için sonuçlanmayan şikayet kalmayacak şekilde alt yapıyı kurarak koordineli bir şekilde çalışarak, şikayetleri çözüme kavuşturmak ve vatandaşı sonuçtan bilgilendirmek Kent Estetiği Dairesi Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Öğretim, araştırma ve toplum hizmetleri etkinliklerini evrensel standartlarda yürüterek, kent insanının eğitsel, sosyal, kültürel, sanatsal ve ekonomik gelişimi için bilgiye ulaşmasına, üretmesine, bilgiyi uygulamasına, yaymasına yönelik hizmetler vermek Sağlık, temizlik ve zerafetin öngördüğü alt yapı çalışmalarını yürüterek kenti güzelleştirmek Ankara’yı bir dünya başkentine layık görsel güzelliğe kavuşturacak çalışmalar yapmak Sosyal Hizmetler Dairesi Kentlilere birlikte yaşama ve planlı çalışma alışkanlığı kazandırmak Kentlilerde dostluk, dayanışma ve güven duygularını pekiştirmek Kent yoksullarını ekonomik, sosyal ve psikolojik yönden desteklemek Sosyal dayanışmayı artırmayı amaçlayan çağdaş ve kalıcı hizmetleri yerine getirmek Çocuklara ve gençlere yönelik koruyucu, önleyici, tedavi edici önlemler almak Kent bütününde gerçekleştirilen kültürel ve sosyal etkinliklerle kentlilik bilinci ve kültürünü oluşturmak Engelli ve yaşlıların hayatlarını kolaylaştırmak, yaşam standartlarını yükseltmek Aile ve kadını ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda etkin hale getirmek ve eğitim düzeyini yükseltmek amacıyla yapılacak her türlü çalışmaya destek vermek Bu konularda stratejiler geliştirmek, plan ve programları oluşturmak ve temel politikaların belirlenmesine katkıda bulunmak Eğitime destek projeleriyle eğitimin kalitesine katkıda bulunmak Kentlilerin boş zamanlarını verimli bir şekilde değerlendirmelerini sağlamak Yerel demokrasiyi güçlendirmek; kent suçlarını ve kuşak çatışmasını azaltmaktır Basın Yayın Şb. Md. İnceleme Denetim ve Kontrol Şb. Md. Kadın ve Aile Şb. Md. Engelliler ve Rehabilitasyon Şb. Md. Halkla İlişkiler Şb. Md. Kent Bakım Onarım Şb. Md. Kültür Etkinlikleri Şb. Md. Gençlik ve Çocuk Şb. Md. Kamuoyu Araştırmaları ve Tanıtım Şb. Md. Kent Estetiği ve Ar-Ge Şb. Md. Meslek Edindirme Şb. Md. Psikolojik Danışmanlık ve Destek eğitimleri Şb. Md. Kent Temizlik İşleri Ş. Md. Üretim Satış Şb. Md. Sosyal ve İdari İşler Şb. Md. Turizm Şb. Md. Sosyal Yardımlar Planlama ve Koordinasyon Şb. Md. Merkezi İş Alan (MİA) Kentsel Dönüşüm Gelişim Projesi Koordinasyonu Yaşlı Hizmetleri ve Şefkat Evleri Şb. Md. Ulus Tarihi Kent Merkezi Yenileme Alanı Projesi Koordinasyonu 59 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Yukarıda listelenen Daireler bünyesinde sürdürülen hizmetlere bakıldığında Ankara Büyükşehir Belediyesinin sosyal hizmetler alanında gerek yapısal anlamda gerekse hizmetin yayıldığı fiziksel alan açısından çok geniş kapsamlı bir yapılanmayı gerçekleştirdiğini söylemek yanlış olmayacaktır. Bu çerçevede oluşturulan merkezler dikkat çekmektedir. Aile Yaşam Merkezleri Bu merkezlerle ilgili hedef şöyle açıklanmaktadır. “Aile bireylerini oluşturan çocukların, gençlerin, hanımların, yetişkinlerin, engelli ve yaşlıların birlikte zaman geçirebilecekleri ve sosyal, kültürel, eğitime yönelik ve sportif tüm faaliyetlerin sunulduğu Aile Yaşam Merkezlerin ilki 2005 yılında Ankaralıların hizmetine açılmıştır…. Aile Yaşam Merkezleri, çocuklara, gençlere, hanımlara, yetişkinlere, engelli ve yaşlılara hizmet verdiğinden hizmet alanları ayrı ayrı bölümler halinde oluşturulmuş; Anne ve babalar sosyal, spor kültürel etkinlikte iken çocuklarını kreş veya çocuk kulübü hizmetlerinden yararlanmakta, eğer çocuk 14-24 yaş arasındaysa gençlik merkezi hizmetlerinden yararlanmakta, ailede engelli birey varsa engelli lokalinden yararlanmakta, yaşlı birey varsa yaşlılar lokalinden yararlanmak suretiyle, aile bireyleri aynı anda boş zamanlarını değerlendirebilmekte, oyun salonlarında gönüllerince eğlenebilmekte, spor aktivitelerinden yararlanabilmekte ve çeşitli alanlarda açılan eğitim amaçlı kurslara veya seminer programlarına katılabilmektedirler.” Verilen Hizmetler; Sosyal ve Kültürel Faaliyetler, Eğitim Destek Hizmetleri, Sağlık Hizmetleri, Spor Hizmetleri, Psiko-Sosyal Destek Hizmetleri, Rehberlik ve Danışmanlık Hizmetleri olarak sıralanmaktadır. Yaşlı Hizmetleri ve Şefkat Evleri Ankara Büyükşehir Belediyesi Yaşlılara Hizmet Merkezi, ev ortamında yaşlıyı desteklemek ve yaşlının toplumdan soyutlanmadan yaşamına devam etmesini sağlamak amacıyla 5 Eylül 1994 tarihinde hizmete açılmıştır. Amaç, “üyelerin günlük yaşamlarını kolaylaştırırken yalnız olmadıklarını onlara hissettirmek ve ilgi, sevgi ve şefkatle yaşlıların onurlu bir yaşam sürmelerini sağlamak” olarak açıklanmaktadır. Üye olan yaşlıların eşleri de merkezlere üye olarak hizmetlerden yararlanabilmektedir. Hanım Lokalleri “Ankara da yaşayan ev hanımı, çalışan ve öğrenci olarak yaşayan hanımların boş zamanlarını sosyal faaliyetler ile geçirebilecekleri, ev hanımları ile çalışan hanımlar arasında sosyal iletişim ve komşuluk kültürünün geliştirilmesi, şehirle ilgili ortak paylaşım alanlarının artırılması, hanımların spor yapmalarının sağlanması, yaşadıkları problemlere karşı bilgilendirilmesi ve problemlerinin çözmelerine yardımcı olunması, yeni davranış biçimleri edinmelerinin sağlanması, paneller ve seminerler düzenlenerek iş ve ev ortamından uzaklaşıp ev hanımı ise evinin dışında da sosyal bir hayata katılmalarının sağlanması” lokallerin amacı olarak belirlenmektedir. 60 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Lokallerde Verilen Hizmetler; Sosyal ve Kültürel Faaliyetler, Eğitim Destek Hizmetleri, Sağlık Hizmetleri, Spor Hizmetleri, Psiko-Sosyal Destek Hizmetleri ve Rehberlik ve Danışmanlık Hizmetleri olarak sıralanmaktadır. Engelli Merkezleri Engelliler, Ankara Büyükşehir Belediyesinin en fazla sayıda hizmet merkezinin bulunduğu alan olarak göze çarpmaktadır. Engelli Merkezlerinin amaç ve temel görevleri şöyle belirlenmektedir. “Doğuştan veya sonradan herhangi bir nedenle bedensel, ruhsal, duyusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük gereksinimlerini karşılamada güçlükleri olan ve korunma, bakım, rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine ihtiyaç duyan engelli vatandaşlara yönelik her türlü sosyal yardım ve hizmetlerin yanında, kültürel ve eğitime yönelik ve sportif amaçlı faaliyetler temel görevler arasındadır.” Bu merkezler şöyle sıralanabilmektedir: Engelli Hizmetleri Danışma Merkezi Hizmet ve Rehabilitasyon Merkezi Engelliler Ticaret Merkezi Büyük Şehir Belediyesi Görme Engelliler Eğitim ve Teknoloji Merkezi Engelliler Lokali Tesislerde; “Ankara İli Belediye sınırları içerisinde ikamet eden ve tam teşekküllü bir hastaneden Engelli Sağlık Kurulu Raporu ile %40 ve üzeri vücut fonksiyon kaybı olduğunu belgeleyen, görme, işitme-konuşma, ortopedik ve zihinsel engelliler ile ruhsal veya süreğen rahatsızlığı olan bütün engellilere hizmet verilmektedir.” Bu hizmetler; sosyal hizmetler, psikolojik destek hizmetleri, sağlık hizmetleri, sosyal ve kültürel etkinlikler, acil yardım hizmetleri, temizlik ve bakım hizmetleri, her türlü ev içi tamiratı, ekonomik destek hizmetleri, engelliler indirim kartı, engelliler serbest kartı, rehberlik, refakat ve danışmanlık hizmetleri olarak sıralanmaktadır. Çocuk Hizmetleri Ankara Büyükşehir Belediyesi çocuklara yönelik bakım evi ve klüp hizmetleri başta olmak üzere bir çok alanda hizmet sunmaktadır. Belediyenin bu alandaki hizmet yapılanması çocuk klüpleri, çocuk meclisi, çocuk bakım evleri, sokakta çalışan çocuklar merkezi, bilim merkezi, yaz kampı olarak sıralanabilmektedir. KENT KONSEYİ bünyesindeki Meclisler Kadın Meclisi Gençlik Meclisi 61 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ BELMEK, BELTEK Belediyenin özellikle genç ve kadınlara yönelik meslek ve beceri edindirme hizmetleri BELMEK ve BELTEK aracılığıyla sürdürülmektedir. Ankara Büyükşehir Belediye ile Gazi Üniversite arasında yapılan protokol doğrultusunda eğitim ortaklığı sağlanmış ve sertifikalı eğitim verilen bir hizmet yapılanması sağlanmıştır. BELMEK ve BELTEK etkin çalışmalar sürdürmektedirler. Tablo 19: Daire Başkanlıları Görev Dağılımı 4 Genel Sekreter Yardımcısı 4 Araştırma ve Tanıtım Dairesi İnsan Kaynakları ve Eğitimi Dairesi Yasalar, yönetmelikler, genelgeler ve diğer mevzuat doğrultusunda işe göre personel ataması ve yetiştirilmesi fikrinden hareketle, çok personelle çok iş değil verimli ve yetişmiş personele çok iş ilkesine dayanarak, Belediyede verimliliği ve performansı artırmak İşletme ve İştirakler Dairesi Sağlık İşleri Dairesi Ankara Büyükşehir Belediyesine ait Toptancı hal ve şirketleri, kamu hizmetlerinin gerekleri ve belediye menfaatlerini göz önüne alarak işletmek Oluşturulan programlar ile bütçeyi en etkin ve verimli bir şekilde kullanarak hedef kitle olan Ankara Büyükşehir Belediyesi mücavir alanı sınırları içerisinde yaşayanların sağlık, çevre sağlığı, cenaze işlemleri gibi ihtiyaçlarını karşılamak Belediye şirketleri ve iştiraklerinin çalışmalarını izlemek ve değerlendirmek şirketlerin ve iştiraklerin karlılık ve verimlilik ilkelerine uygun olarak çalışmalarını sağlamak Belediye menfaatlerinin korunması için çalışmak Sahipli sahipsiz hayvanların kayıt altına alınması, üremelerinin kontrol edilmesi ve sağlık sorunlarının giderilmesi çalışmalarını yürütmek Toplum, çevre ve hayvan sağlığı sorunlarının yerinde ve zamanında giderilmesini sağlamaktır Araştırma Şb. Md. Hizmet içi Eğitim Şb. Md. İdari İşler ve Koordinasyon Şb. Md. Hayvanat Bahçesi Şb. Md. Tanıtım Şb. Md. İşçi İlişkileri Şb. Md. İştirakler Şb. Md. İş Sağlığı Güvenliği ve Laboratuarlar Şb. Md. Maaş Tahakkuk Şb. Md. Otoparklar Şb. Md. Mezarlıklar Şb. Md. Personel Şb. Md. Toptancı Hal Şb. Md. Sağlık Hizmetleri Şb. Md. Veteriner Şb. Md. Sağlık Hizmetleri ve Tedavi Birimi 62 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 20: Daire Başkanlıları Görev Dağılımı 5 Genel Sekreter Yardımcısı 5 Fen İşleri Dairesi Belediyenin yetki alanındaki meydan, bulvar, cadde ve ana yolların yapım, bakım ve onarım işleri ile bakım onarım projelerini yapmak Meydan, bulvar, cadde, yol ve sokak ad ve numaraları ile bunlar üzerindeki binalara numara verilmesi işlerini gerçekleştirmek Katı atık ve çöp toplama tesisleri yapmak Yolcu ve yük terminalleri, kapalı ve açık otoparklar yapmak Semt pazarları, toptancı haller, mezbahalar, soğuk hava depoları ve bunlara ilişkin sosyal tesisleri yapmak, yaptırmak Kentin bütünlüğüne hizmet eden sosyal donatılar, hayvan barınakları, kütüphane, müze, spor, dinlence, eğlence ve benzeri yerleri yapmak Tüm sağlık, eğitim ve kültür hizmetleri için bina ve tesisler yapmak, Gerektiğinde kamu kurum ve kuruluşlarına ait bu hizmetlerle ilgili bina ve tesislerin her türlü bakımını, onarımını yapmak ve gerekli malzeme desteğini sağlamak Kültür ve tabiat varlıkları ile tarihî dokunun ve kent tarihi bakımından önem taşıyan mekânların ve işlevlerinin korunmasını sağlamak, bu amaçla bakım ve onarımını yapmak, korunması mümkün olmayanları aslına uygun olarak yeniden inşa etmek Sağlık merkezleri, hastaneler, sağlık ocakları yapmak, yetişkinler, yaşlılar, engelliler, kadınlar, gençler ve çocuklara yönelik her türlü sosyal ve kültürel hizmetleri yürütülmesi ve geliştirmesi amacıyla sosyal tesisler yapmak Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmelik hükümlerince oluşturulan Altyapı Koordinasyon Merkezinin (AYKOME) toplantılarına katılmak Daire Başkanlığınca, büyükşehir içinde yapılacak altyapı yatırımları için stratejik plana ve yatırım programlarına uygun olarak yapılan taslak programı (ortak programa alınması amacıyla), AYKOME Genel Kuruluna sunmak AYKOME Genel Kurulunca ortak programa alınan altyapı hizmetleri için, Daire Başkanlığının bütçesine konulan ödeneği, AYKOME bünyesinde oluşturulacak Altyapı Yatırım Hesabına aktarmak Yapı Kontrol Dairesi Başkanlığı Belediyeye bağlı birimlerce, yürürlükte olan ilgili tüm mevzuat kapsamında hazırlanan mal alımı, hizmet alımı, danışmanlık hizmet alımı ve yapım işlerine ait şartnamelerin, maliyet hesaplarının ve bu hesapların yapılmasındaki fiyat oluşumunun, sözleşmelerin, ara hakedişlerin, geçici ve kesin kabul işlemleri ile kesin hesap ve kesin hakedişlerin incelemesini yapmak Belediyenin belirlenmiş ya da belirlenecek olan politikaları doğrultusunda plan ve program geliştirmek, bütçe hazırlamak ve hazırlanan plan, program ve bütçenin Mali Hizmetler Dairesi Başkanlığına gönderilmesini sağlamak Bütün iş ve işlemlerin verimlilik esasları çerçevesinde yürütülmesini sağlamak Daire Başkanlığına gelen Bilgi Edinme ve Mavi Masa başvurularını gerekirse yerinde tespit ve inceleme yaparak cevaplandırmak Arşiv, ambar, evrak ve Personel ile ilgili her türlü iş ve işlemlerin ilgili mevzuatlara uygun olarak yapılmasını sağlamak AYKOME Genel Kurulunca ortak programa alınan altyapı hizmetleri için harcanacak miktarda ödeneği, yeniden değerleme oranını da dikkate alarak, ertesi yılı bütçesinde ayırmak AYKOME Genel Kurulunca ortak programa alınmayan yatırımların harcamasını (belirlenen programa göre), Daire Başkanlığı bütçesinden yapmak Üst yönetim ve ilgili mevzuat tarafından belirlenmiş amaç, hedef, strateji ve ilkeler doğrultusunda, yönetimi altındaki faaliyetlerin yürütülmesiyle ilgili politikaları belirleyerek onaya sunmak, onaylanan politikaların uygulanışını izlemek Yürürlükteki mevzuat dâhilinde Daire Başkanlığının Yıllık Faaliyet Raporunu, Performans Raporunu ve 5 yıllık Stratejik Planını hazırlayarak, ilgili Daire Başkanlığına göndermek Başkanlıkça onaylanmış çalışma programına göre bütçenin program gereklerine uygun biçimde harcamasını yapmak ve hesaplarını tutmak Daire Başkanlığının yapmış olduğu hizmetlerle ilgili ücret tarifeleri önerilerini Mali Hizmetler Dairesi Başkanlığına göndermek ve Meclisçe kabul edilecek “Belediye Gelirleri Tarifeleri”ni uygulamak İlçe ve ilk kademe belediyelerine ait görevlerden bir veya bir kaçını, meclis kararına bağlı olarak yapmak veya yaptırmak Belediyeye bağlı ünitelerin, İlçe ve İlk Kademe Belediye Başkanlıklarının ve gerektiğinde diğer Kamu Kurum ve Kuruluşlarının, kurulan işletmeler çerçevesinde her türlü araç ve iş makinelerinin bakım ve onarımlarını yaptırmak, ayrıca asfalt, bitüm, emisyon, tuz, hazır beton, beton boru, plak taş, kırma taş, mıcır, kum, beton briket, beton bordür ve diğer malzeme ihtiyaçlarını üretmek veya satın alma yoluyla karşılamak Daire başkanlığının görev alanına giren yol, asfalt dahil tüm yapıların kesin hesaplarını yapmak. 63 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Müteahhitler eliyle yaptırılan işlerin müteahhitlerle birlikte yapacağı kesin hesapları 1 yıl içinde çıkarma mecburiyeti olduğu gibi dairenin araç, gereç, malzeme ve işçilerini kullanarak (püremanet) yaptığı işlerde de kesin hesabını 1 yıl içerisinde sonuçlandırmak İhale ve İdari İşler Şb. Md. Kontrol Şb. Md. AYKOME Şb. Md. Şartname ve Yaklaşık Maliyet Şb. Md. İnşaat Yapım Şb. Md. Numarataj Şb. Md. Yol ve Asfalt Şb. Md. Afet Koordinasyon Şb. Md. Etüt ve Proje Şb. Md. 1.3.2 İstanbul Büyükşehir Belediyesi İstanbul Belediyesi 1984 yılından beri Büyükşehir olarak yönetilmektedir. Avrupa Yakasında 25, Anadolu yakasında 14 İlçe Belediyesi bulunmaktadır. 5216 sayılı Kanunla sınırları İl sınırı olarak tanımlanmaktadır. İsnabul Büyükşehir Belediyesine bağlı 783 mahalle ve 53 köy bulunmaktadır. Misyonunu, “Medeniyetlerin buluşma noktası İstanbul'a karşı tarihi sorumluluğumuzun gereğini yerine getirerek şehrin yaşam kalitesini artırma, özgün kimliğini pekiştirme ve saygın bir dünya şehri haline gelmesine katkı sağlama adına; yerel hizmetleri adaletli, kaliteli, gelişime açık, verimli ve etkili bir yönetim anlayışı ile sunmak” Vizyonunu ise, “Türkiye'nin görünen yüzü ve dünyaya açılan penceresi olan İstanbul' eşsiz mirasına sahip çıkarak, yaşam kalitesi yüksek, sürdürülebilir bir dünya şehri yapan öncü ve önder Belediye” olarak belirlemektedir. 1.3.2.1 Görev Alanı İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin yetki alanı içerisindeki İstanbul'un toplam kara alanının % 35'i (1869 km²) Anadolu Yakasında, % 65'i ise (3474 km²) Avrupa yakasında bulunmaktadır. Tablo 21: İstanbul Belediyesi Hizmet Alanı Avrupa Yakası Toplam Alanı 3.562,74 Anadolu Yakası Toplam Alanı 1.897,86 Avrupa Yakası Kara Alanı 3.474,35 Anadolu Yakası Kara Alanı 1.868,87 Avrupa Yakası Göl Alanı 88,39 Anadolu Yakası Göl Alanı 28,99 64 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ 1.3.2.2 Yönetim Şeması İstanbul Büyükşehir Belediyesi çalışmalarını Belediye Başkanı, Encümen, Meclis, Genel Sekreterlik, doğrudan Genel Sekreterliğe bağlı bir adet ve 7 Genel Sekreter yardımcısına bağlı 23 adet olmak üzere toplam 24 Daire Başkanlığı ile Denetim ve Hukuk birimleri eliyle yürütmektedir. Tablo 22: İstanbul Büyükşehir Belediyesinin Yönetim Şeması İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı İstanbul Büyükşehir Belediye Encümeni Basın Danışmanı Danışmanlar Özel Kalem Müdürlüğü İSKİ İç Denetim Birimi UKOME Teftiş Kurulu Başkanlığı İETT AYKOME Genel Sekreterlik Hukuk Müşavirliği Genel Sekreter Yardımcısı Genel Sekreter Yardımcısı Genel Sekreter Yardımcısı Genel Sekreter Yardımcısı Genel Sekreter Yardımcısı Genel Sekreter Yardımcısı Genel Sekreter Yardımcısı Sağlık ve Sosyal Hizmetler Dairesi Park Bahçe ve Yeşil Alanlar Daire Bşk. Fen İşleri Daire Bşk Zabıta Daire Bşk Çevre Koruma ve Kontrol Daire Bşk. Ulaşım Daire Bşk. Kültür ve Sosyal işler Daire Bşk. Destek Hizmetleri Daire Bşk. İmar ve Şehircilik Daire Bşk. Etüt ve Projeler Daire Bşk. İnsan Kaynakları ve Eğitim Daire Bşk Bilgi İşlem Daire Bşk. Yol ve Altyapı Koordinasyon Daire Bşk. Emlak Yönetimi Daire Başkanlığı Yazı İşleri ve Kararlar Daire Bşk. Deprem Risk Yönetim ve Kentsel İyileştirme Daire Bşk. Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Daire Bşk. İtfaiye Daire Bşk. Raylı Sistem Daire Bşk. Mali Hizmetler Daire Bşk. Boğaziçi İmar Md. Mezarlıklar Md. Kaynak Geliştirme ve iştirakler Daire Bşk. Satın Alma Daire Bşk. 65 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ 1.3.2.3 Görevler Temelinde Yönetsel Yapı Genel Sekreter Yardımcılarının görev dağılımı incelendiğinde Ankara’ya benzer bir yapı görülmektedir. Genel sekreter yardımcılarının sorumlu olduğu birimler arasında bağlar kurulmamıştır. Özellikle teknik görevler açısından İstanbul için önemli bir ayırım Anadolu ve Avrupa yakası olmak üzere belirlenen, fiziki durumdan kaynaklanan yönetsel bir ayırım ortaya çıkmaktadır. Tablo 23: Daire Başkanlıkları Görev Dağılımı 1 Genel Sekreter Yardımcısı 1 Sağlık ve Sosyal Hizmetler Daire Başkanlığı Destek Hizmetleri Daire Bşk. Yazı İşleri ve Kararlar Daire Bşk Sosyal Hizmetler Müdürlüğü Sosyal ve İdari İşler Müdürlüğü Meclis Müdürlüğü İstanbul Darülaceze Müdürlüğü Gençlik ve Spor Müdürlüğü Encümen Müdürlüğü Engelliler Müdürlüğü Güvenlik Müdürlüğü Yazı İşleri Müdürlüğü Sağlık ve Hıfzıssıhha Müdürlüğü Tesisler Bakım ve Onarım Müdürlüğü Arşiv Müdürlüğü Veteriner Hizmetleri Müdürlüğü Gıda ve Kontrol Müdürlüğü 66 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 24: Daire Başkanlıkları Görev Dağılımı 2 Genel Sekreter Yardımcısı 2 Park Bahçe ve Yeşil Alanlar Daire Bşk. Avrupa Yakası Park ve Bahçeler Müdürlüğü İmar ve Şehircilik Daire Bşk. Şehir Planlama Müdürlüğü Deprem Risk Yönetim ve Kentsel İyileştirme Daire Bşk. Boğaziçi İmar Müdürlüğü Deprem ve Zemin İnceleme Müdürlüğü Anadolu Yakası Park ve Bahçeler Müdürlüğü Planlama Müdürlüğü İstanbul Şehircilik Atölyesi Müdürlüğü (İŞAT) Yeşil Alan ve tesisler yapım Md. İmar Müdürlüğü Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü Harita Müdürlüğü Koruma Uygulama ve Denetim Müdürlüğü Coğrafi Bilgi Sistemi Müdürlüğü Tablo 25: Daire Başkanlıkları Görev Dağılımı 3 Genel Sekreter Yardımcısı 3 Mezarlıklar Müdürlüğü Çevre koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı Bilgi İşlem Daire Başkanlığı İtfaiye Daire Başkanlığı Çevre Koruma Müdürlüğü Bilgi İşlem Müdürlüğü İtfaiye Destek Hizmetleri Müdürlüğü Atık Yönetimi Müdürlüğü Deniz Hizmetleri Müdürlüğü Elektronik Sistemler Müdürlüğü Avrupa Yakası İtfaiye Müdürlüğü Anadolu Yakası İtfaiye Müdürlüğü Acil Yardım ve Can kurtarma Müdürlüğü 67 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 26: Daire Başkanlıkları Görev Dağılımı 4 Genel Sekreter Yardımcısı 4 Zabıta Daire Bşk. Ruhsat ve Denetim Müdürlüğü İnsan Kaynakları ve Eğitim Daire Bşk. İnsan Kaynakları Müdürlüğü Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Daire Bşk. Basın Yayın Müdürlüğü Anadolu Yakası Zabıta Müdürlüğü Eğitim Müdürlüğü Halkla İlişkiler Müdürlüğü Anadolu Yakası Zabıta Müdürlüğü Dış İlişkiler Müdürlüğü AB ve İstanbul Uluslar arası Finans Müdürlüğü Zabıta Tedbir Müdürlüğü Zabıta Destek Hizmetleri Müdürlüğü Tablo 27: Daire Başkanlıkları Görev Dağılımı 5 Genel Sekreter Yardımcısı 5 Ulaşım Daire Başkanlığı Ulaşım Planlama Müdürlüğü Yol Bakım ve Altyapı Koordinasyon Daire Başkanlığı Altyapı Koordinasyon Müdürlüğü Ulaşım Koordinasyon Müdürlüğü Afet Koordinasyon Merkezi Müdürlüğü Trafik Müdürlüğü Avrupa Yakası Yol Bakım ve Onarım Müdürlüğü Toplu Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğü Anadolu Yakası Yol Bakım ve Onarım Müdürlüğü Raylı Sistem Daire Başkanlığı Avrupa Yakası Raylı Sistem Müdürlüğü Anadolu Yakası Raylı Sistem Müdürlüğü Makine İkmal Müdürlüğü Teknik Görevler açısından İstanbul için önemli bir ayırım Anadolu ve Avrupa yakası olmak üzere belirlenen, fiziki durumdan kaynaklanan yönetsel bir ayırımdır. 68 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 28: Daire Başkanlıkları Görev Dağılımı 6 Genel Sekreter Yardımcısı 6 Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı Emlak Yönetimi Daire Başkanlığı Mali Hizmetler Daire Başkanlığı Satınalma Daire Başkanlığı Kent orkestrası Müdürlüğü Emlak Müdürlüğü Strateji Geliştirme Müdürlüğü Su ürünleri hali Müdürlüğü Kültür Müdürlüğü Şehir Tiyatroları Müdürlüğü Kütüphane ve Müzeler Müdürlüğü Kamulaştırma Müdürlüğü Mesken Müdürlüğü Bütçe ve Denetim Müdürlüğü İhale İşleri Müdürlüğü Giderler Müdürlüğü Hal Müdürlüğü Gelirler Müdürlüğü Satın alma Müdürlüğü Finansman Müdürlüğü Levazım ve ayniyat Müdürlüğü Mali Kontrol Müdürlüğü 69 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 29: Daire Başkanlıkları Görev Dağılımı 7 Genel Sekreter Yardımcısı 7 Fen İşleri Daire Başkanlığı Yapı İşleri Müdürlüğü Etüt ve Projeler Daire Başkanlığı Tarihi Çevre Koruma Müdürlüğü Kaynak Geliştirme ve İştirakler Daire Başkanlığı İştirakler Koordinasyon Müdürlüğü Altyapı Hizmetleri Müdürlüğü Altyapı projeler Müdürlüğü İ.D.T.M. Aş, İSTON Aş. Birim fiyat ve Standartlar Müdürlüğü Üstyapı projeler Müdürlüğü İstanbul Ağaç ve Peyzaj Aş. Kesin Hesap Müdürlüğü Kentsel tasarım Müdürlüğü İstanbul Enerji Aş., KİPTAŞ BELBİM A.Ş. İGDAŞ İSTANBUL OTOBÜS A.Ş. BELTUR A.Ş. İSBAK A.Ş. KÜLTÜR A.Ş. BİMTAŞ İSFALT A.Ş. SAĞLIK A.Ş. HALK EKMEK A.Ş. İSPARK A.Ş. ŞİŞLİ KÜLTÜR A.Ş. HAMİDİYE A.Ş. İSTAÇ A.Ş. SPOR A.Ş. İSTANBUL İMAR A.Ş. İSTANBUL ULAŞIM A.Ş. UGETAM A.Ş. İSTANBUL ŞEHİR HATLARI A.Ş. ISTIME MEDYA A.Ş. BOĞAZİÇİ YÖNETİM A.Ş ISTTELKOM A.Ş. İstanbul, Belediye şirketleri açısından son derece geniş bir hizmet alanına yayılmıştır. İmar, planlama, ulaşım, kültür gibi temel hizmetler dahi şirketlerin çalışma alanı içerisinde yer almaktadır. Bu konu akademik alanda da tartışma konusu edilmektedir. Daha önce de değinildiği gibi Belediye şirketlerinin hangi alanlarda etkinlik göstereceğine dair temel kıstaslar mevzuatta yer almamaktadır. 1.3.3 Kocaeli Büyükşehir Belediyesi 1993 yılından itibaren Büyükşehir Belediyesi olarak faaliyet gösteren İzmit Büyükşehir Belediyesi’nin ismi, 2004 yılında çıkarılan 5216 sayılı Kanunla, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi olarak değiştirilmiştir. 70 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ 1.3.3.1 Görev Alanı 5216 sayılı Kanunla Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin sınırları İl mülki sınırı olarak kabul edilmiştir. Yapılan bu değişiklikle Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin hizmet alanı 32 km2’den 3505 km2’ye çıkarak, yaklaşık 110 kat genişlemiş; hizmet verdiği kişi sayısı ise 202.000’den, 1.635.000’e çıkarak yaklaşık %800 oranında artmıştır.43 İzmit Büyükşehir Belediyesi; 37 Belde ve 6 İlçe Belediyesi ile kente hizmet verirken, 22 Mart 2008 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile Kocaeli’nde Belde ve Alt Kademe Belediyeleri kapatılarak, Belediyelerin birleşmesi ve bütünleşmesi sağlanmıştır. Yapılan bu düzenleme ile 44 olan Belediye sayısı 13’e düşürülmüş; Derince, Gebze, Gölcük, Kandıra, Karamürsel ve Körfez olmak üzere 6 olan İlçe Belediyesi sayısı, Belde ve Alt Kademe Belediyelerinin kapatılması ve/veya birleştirilmesiyle oluşturulan Başiskele, Çayırova, Darıca, Dilovası, İzmit ve Kartepe ilçelerinin eklenmesiyle 12’ye çıkarılmıştır. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi hâlihazırda bir Büyükşehir ve 12 İlçe Belediyesiyle hizmet vermektedir. 44 1.3.3.2 Yönetim Şeması Kocaeli Büyükşehir Belediyesinin Yönetim şeması İstanbul Büyükşehir Belediyesi yönetim şeması ile benzerlikler göstermektedir. 3 Genel Sekreter Yardımcısı, 17 Daire Başkanlığı bulunmaktadır. 43 Ankara örneği hatırlanacak olursa ters bir orantının olduğu görülecektir. Ankara’da eklenen alan büyük, nüfus ise çok azdır. 44 Yılmaz BİNGÖL, Ersin YAZICI, Tahir BÜYÜKAKIN, İL SINIRINDA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE MODELİ KOCAELİ DENEYİMİ; Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Dairesi Başkanlığı Yayınları Yayın No: 38 Nisan 2013 71 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Genel sekreter yardımcılarının görev dağılımında İstanbul ve Ankara’da görüldüğü gibi bir yapı gözlenmektedir. uzmanlaşma sağlanmamaktadır. Tablo 30: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Yönetim Şeması Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı Kocaeli Büyükşehir Belediye Meclisi Kocaeli Büyükşehir Belediye Encümeni Danışmanlar Özel Kalem Müdürlüğü Teftiş Kurulu Başkanlığı Genel Sekreter Hukuk Müşavirliği İSU Genel Müdürlüğü AYKOME UKOME Genel Sekreter Yardımcısı Genel Sekreter Yardımcısı Genel Sekreter Yardımcısı Sivil Savunma Uzmanı Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Dairesi Başkanlığı Fen İşleri Dairesi Başkanlığı İnsan Kaynakları ve Eğitim Daire Başkanlığı Sağlık ve Sosyal Hizmetler Dairesi Başkanlığı Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Yazı İşleri ve Kararlar Dairesi Başkanlığı Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Srateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı Emlak ve İstimlak Dairesi Başkanlığı Kaynak Geliştirme ve İştirakler Dairesi Başkanlığı Ulaşım Dairesi Başkanlığı Park bahçe ve Yeşil alanlar Dairesi Başkanlığı Zabıta Dairesi Başkanlığı Mali Hizmetler Dairesi Başkanlığı İtfaiye Dairesi Başkanlığı 72 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ 1.3.3.3 Görevler Temelinde Yönetsel Yapı Tablo 31: Daire Başkanlıklarının Görev Dağılımı 1 Genel Sekreter Yardımcısı 1 İnsan Kaynakları ve Eğitim Dairesi başkanlığı Yazı İşleri ve Kararlar Dairesi Başkanlığı Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Kaynak Geliştirme ve İştirakler Dairesi Başkanlığı Zabıta Dairesi Başkanlığı İtfaiye Dairesi Başkanlığı Bordro ve Tahakkuk Şube Müdürlüğü Encümen Şube Müdürlüğü Tesisler Şube Müdürlüğü İştirakler Koordinasyon Şube Müdürlüğü İhtisas Zabıta Şube Müdürlüğü Önleme ve Eğitim Şube Müdürlüğü İnsan Kaynakları Şube Müdürlüğü Yazı işleri Şube Müdürlüğü İdari İşler Şube Müdürlüğü Haller Şube Müdürlüğü Trafik Zabıta Şube Müdürlüğü Müdahale Şube Müdürlüğü Güvenlik Şube Müdürlüğü AFKOM Şube Müdürlüğü Zabıta Şube Müdürlüğü İtfaiye Şube Müdürlüğü Eğitim Şube Müdürlüğü Meclis Şube Müdürlüğü Arşiv Şube Müdürlüğü İhale İşleri Şube Müdürlüğü Terminaller Şube Müdürlüğü Satın alma Şube Müdürlüğü Taşınır Mal ve Ambarlar Şube Müdürlüğü Tören Organizasyon Şube Müdürlüğü Tablo 32: Daire Başkanlıklarının Görev Dağılımı 2 Genel Sekreter Yardımcısı 2 Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Dairesi Başkanlığı Sağlık ve Sosyal Hizmetler Dairesi Başkanlığı Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı Ulaşım Dairesi Başkanlığı Mali Hizmetler Dairesi Başkanlığı Basın Yayın Şube Müdürlüğü Gıda Kontrol Şube Müdürlüğü Yaygın Eğitim Şube Müdürlüğü Yönetim Bilgi Sistemleri Şube Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Şube Müdürlüğü Bütçe ve Mali Kontrol Şube Müdürlüğü Halkla İlişkiler Şube Müdürlüğü Sağlık İşleri Şube Müdürlüğü Kültür sanat ve Konservatuar Şube Müdürlüğü Stratejik Yönetim Şube Müdürlüğü Deniz Ulaşım Şube Müdürlüğü Muhasebe Şube Müdürlüğü Veteriner Şube Müdürlüğü Şehir Tiyatroları Şube Müdürlüğü Bilgi Teknolojileri Şube Müdürlüğü Kara Ulaşım Şube Müdürlüğü Gelir ve Takip Şube Müdürlüğü Araştırma Geliştirme Şube Müdürlüğü Ulaşım Planlama Şube Müdürlüğü AB ve Dış İlişkiler Şube Müdürlüğü Sosyal Hizmetler Şube Müdürlüğü Müzeler Şube Müdürlüğü Mezbahalar Şube Müdürlüğü Gençlik ve Şube Müdürlüğü UKOME Şube Müdürlüğü 73 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ “Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin sosyal hizmet anlayışında da kapsam, nitelik ve nicelik yönünden çok büyük gelişmeler olmuş, sayısız proje hayata geçirilebilmiştir. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi bünyesinde sadece sosyal yardım işleriyle ilgilenen bir birim oluşturulmuştur. Sosyolog ve sosyal hizmet uzmanlarının da dahil olduğu mesleki açıdan uzman personelden oluşan ve il genelindeki ihtiyaç sahiplerini yaşam alanları içerisinde inceleyen bir saha ekibi oluşturulmuş, bu sayede sosyal hizmetler de etkinlik ve verimlilik sağlanmıştır. Bu dönemde, sosyal yardımların köyler de dahil olmak üzere il geneline belli kriterler çerçevesinde yaygınlaştırılması sağlanmıştır. Sosyal hizmetlerde bilişim teknolojisi etkin bir şekilde kullanılarak planlı ve sistematik bir çalışma yürütülmüş, bu sayede mükerrer kayıt ve yardımların önüne geçilmiştir.45 Açıklamalarına yer verilen çalışmada köylerle ilgili açıklamalar dikkat çekmektedir. Tablo 33: Daire Başkanlıklarının Görev Dağılımı 3 Genel Sekreter Yardımcısı 3 Fen İşleri Dairesi Başkanlığı Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı Emlak ve İstimlak Dairesi Başkanlığı Park bahçe ve Yeşil alanlar Dairesi Başkanlığı Fen İşleri İdare Şube Müdürlüğü Ruhsat ve Denetim Şube Müdürlüğü İmar İşleri Şube Müdürlüğü Kamulaştırma Şube Müdürlüğü Enerji ve Aydınlatma Şube Müdürlüğü Taşınmaz Mallar Şube Müdürlüğü Köye Hizmet Şube Müdürlüğü Etüt Proje ve Keşif Şube Müdürlüğü Atık Yönetimi Şube Müdürlüğü Şehir Planlama Şube Müdürlüğü İhale İşleri Kesin Hesap Şube Müdürlüğü Çevre Koruma Şube Müdürlüğü Harita Şube Müdürlüğü Yapı İşleri Kontrol Şube Müdürlüğü Mezarlıklar Şube Müdürlüğü Zemin Deprem İnceleme Şube Müdürlüğü Makine İkmal Şube Müdürlüğü Tarihi Mekanlar ve Kent Estetiği Şube Müdürlüğü AYKOME Şube Müdürlüğü Hafriyat ve Denetim Şube Müdürlüğü Yol Bakım, Onarım ve Yapım Şube Müdürlüğü Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Planlama Şube Müdürlüğü Emlak Yönetimi Şube Müdürlüğü Park ve Bahçeler Şube Müdürlüğü Etüt Planlama ve Kesin Hesap Şube Müdürlüğü 45 Yılmaz BİNGÖL, Ersin YAZICI, Tahir BÜYÜKAKIN, İL SINIRINDA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE MODELİ KOCAELİ DENEYİMİ; Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Dairesi Başkanlığı Yayınları Yayın No: 38 Nisan 2013 74 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Kocaeli Büyükşehir Belediyesi hakkında yapılan çalışmada köylere götürülen hizmetler iki ayrı alanda değerlendirilmektedir. Birincisi gereksinin duyulan üstyapı ve altyapı yatırımlarıdır. Bunlar arasında bitkisel atıkların tek elden toplanarak biyogaz üretimine geçilmesi önemsenmektedir. İkincisi ise tarımsal üretime yönelik faaliyetlerdir. Bunlar da köylere yönelik olarak tarımsal sulama suyu yönetimlerinin geliştirilmesi, toprak analizlerinin takibi ve çiftçilerin tarımsal ve hayvansal üretim konusunda bilinçlendirilmesi olarak özetlenebilmektedir.46,47. 1.3.4 Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, vizyonunu; “Gaziantep’i tarihi ve kültürel mirası ve çağdaş çalışmaları ile sürdürülebilir gelişmişlik düzeyinde yaşam kalitesi yüksek, ulusal ve uluslararası alanda örnek bir şehir yapmak”, Misyonunu ise kentin, “tarihi ve kültürel mirasına sahip çıkarak yaşanabilir dünya kenti olmak, ürün ve hizmetleri mükemmellik yaklaşımı ve tüm paydaşların müşterek ihtiyaçlarını örnek bir belediyecilik anlayışıyla karşılamak” Oğuzeli, Şehitkâmil, Şahinbey İlçe Belediyeleri ile hizmet vermekte iken, 6360 sayılı Kanunla İl sınırlarındaki 9 İlçe Belediyesi (Şahinbey, Şehitkamil, Araban, İslahiye, Karkamış, Nizip, Nurdağı, Oğuzeli, Yavuzeli) ile hizmet verecektir. 1.3.4.2 Yönetim Şeması Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanlığı, Genel Sekreter, 3 Genel Sekreter Yardımcısı bulunmaktadır. GASKİ ise doğrudan Belediye Başkanına bağlıdır. 17 adet Daire Başkanlığı bulunmaktadır. Hukuk Müşavirliği ve Teftiş Kurulu Başkanlığı Belediye Başkanına bağlı olarak görev yapmaktadır. 46 Tarım danışmanı unvanıyla ziraat mühendisleri ve veteriner hekimleri görevlendirilmiştir. Köylerde yanlış gübre kullanımını engellemek, toprak ıslahını sağlamak ve tuzlulaşmayı önlemek amacıyla toprak numunesi alınarak analiz çalışmaları yapılmıştır. Köylerin ortak kullanıma ait alanlarda, bölgeye uygun, ekonomik ve verimli meyve fidanı türleri dikilmeye başlanmıştır. Kandıra Sarısu Doğa Bilimleri Araştırma Merkezi’nde Marmara Üniversitesi ortaklığında üretim sahaları ve yüksek tünel tesis kurulmuştur. Bu alanda endemik bitki türleri denemeleri ve organik bitki türleri denemeleri yapılmıştır. 47 Ancak bu tür bir görev çeşitlenmesinde köylerle ilgili görevli müdürlüğün Park Bahçe ve Yeşil Alanlar Daire Başkanlığı bünyesinde örgütlenmesinin yerindeliği bir tartışma konusu olarak ortaya çıkabilmektedir. 75 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 34: Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Yönetim Şeması Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Hukuk Müşavirliği Büyükşehir Belediye Encümeni Danışmanlar Özel Kalem Müdürlüğü Teftiş Kurulu Başkanlığı İç Denetim Birimi GASKİ Genel Müdürlüğü Genel Sekreter Genel Sekreter Yardımcısı Genel Sekreter Yardımcısı Genel Sekreter Yardımcısı Yazı İşleri ve Kararlar Daire Başkanlığı Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı Fen İşleri Daire Başkanlığı Bilgi İşlem Daire Başkanlığı Ulaşım Planlama ve Raylı Sistemler Daire Başkanlığı Park Bahçeler ve Yeşil Alanlar Daire Başkanlığı İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı İtfaiye Daire Başkanlığı Sağlık İşleri Daire Başkanlığı İnsan Kaynakları ve Eğitim Dairesi Başkanlığı Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı Dış İlişkiler Daire Başkanlığı Satınalma Daire Başkanlığı Makine İkmal Bakım ve Onarım Daire Başkanlığı Mali Hizmetler Daire Başkanlığı Kaynak Geliştirme ve İştirakler Daire Başkanlığı Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı 1.3.4.3 Görevler Temelinde Yönetsel Yapı Gaziantep Büyükşehir Belediyesinde 3 Genel Sekreter Yardımcısı bulunmaktadır. Genel Sekreter Yardımcılarına bağlı Daireler arasında belirgin bir görev ayırımı bulunmamaktadır. Bu açıdan şu ana kadar incelenen belediyelere benzerlik göstermektedir. 76 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 35: Daire Başkanlıkları Görev Dağılımı 1 Genel Sekreter Yardımcısı 1 Yazı İşleri ve Kararlar Daire Başkanlığı Bilgi İşlem Daire Başkanlığı İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı İnsan Kaynakları ve Eğitim Dairesi Başkanlığı Satınalma Daire Başkanlığı Kaynak Geliştirme ve İştirakler Daire Başkanlığı Yazı İşleri Şube Müdürlüğü Bilgi İşlem Şb. Müdürlüğü İmar Şube Müdürlüğü Atama ve Yer Değiştirme Şube Müdürlüğü İdari İşler Şube Müdürlüğü Kaynak Geliştirme Şube müdürlüğü Harita Şube Müdürlüğü Sicil Disiplin Emeklilik Şube Müdürlüğü İhale alım satım şube müdürlüğü Emlak ve Kamulaştırma Şube Müdürlüğü Maaş ve Tahakkuk Şube Müdürlüğü Haller Şube Müdürlüğü KUDEB Şube Müdürlüğü Eğitim Şube Müdürlüğü Kararlar ve Tutanaklar Şube Müdürlüğü Genel Evrak Genelgeler Şube Müdürlüğü Sistem Geliştirme Şube Müdürlüğü İştirakler Şube Müdürlüğü Kent Dönüşüm Şube Müdürlüğü Ekolojik Kent Tasarım Şube Müdürlüğü Coğrafi Bilgi Sistemleri Şube Müdürlüğü 77 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 36: Daire Başkanlıkları Görev Dağılımı 2 Genel Sekreter Yardımcısı 2 Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı Ulaşım Planlama ve Raylı Sistemler Daire Başkanlığı İtfaiye Daire Başkanlığı Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı Makine İkmal Bakım ve Onarım Daire Başkanlığı Kültür Şube Müdürlüğü İşletme Şube Müdürlüğü Yangın ve Kurtarma Şube Müdürlüğü Koruma ve Güvenlik Şube Müdürlüğü Makine Bakım ve Onarım Şube Müdürlüğü Eğitim ve Denetim Şube Müdürlüğü Sosyal Tesisler ve Hizmetler Şube Müdürlüğü Amatör Sporlar Şube Müdürlüğü UKOME Şube Müdürlüğü Yangın Önleme ve Teknik Şube Müdürlüğü Müzeler Şube Müdürlüğü Trafik Sinyalizasyon Şube Müdürlüğü Kütüphane Şube Müdürlüğü Ulaşım Planlama Şube Müdürlüğü Doğal Hayatı Koruma ve Hayvanat Bahçesi Şube Müdürlüğü Sosyal İşler Şube Müdürlüğü Hat Bakım ve Sabit Tesisler Şube Müdürlüğü İstatistik Şube Müdürlüğü Arşiv Şube Müdürlüğü İkmal Şube Müdürlüğü Otobüs İşletme Şube Müdürlüğü Raylı Sistem Atölye Şube Müdürlüğü 78 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 37: Daire Başkanlıkları Görev Dağılımı 3 Genel Sekreter Yardımcısı 3 Fen İşleri Daire Başkanlığı Park Bahçeler ve Yeşil Alanlar Daire Başkanlığı Sağlık İşleri Daire Başkanlığı Dış İlişkiler Daire Başkanlığı Mali Hizmetler Daire Başkanlığı Yol Şube Müdürlüğü Yeşil Alanlar Düzenleme ve Uygulama Şube Müdürlüğü Çevre Sağlık Şube Müdürlüğü Uluslararası Ağlar Şube Müdürlüğü Gelirler Şube Müdürlüğü Bitki Üretim Şube Müdürlüğü Veterinerlik Şube Müdürlüğü Kardeş Şehirler Şube Müdürlüğü AYKOME Şube Müdürlüğü Peyzaj Etüt Proje Şube Müdürlüğü Sağlık Hizmetleri Şube Müdürlüğü Medya İletişim Şube Müdürlüğü Strateji ve Bütçe Şube Müdürlüğü Terminaller Şube Müdürlüğü Etüt ve Proje Şube Müdürlüğü Park Yönetim Şube Müdürlüğü Mezarlıklar Şube Müdürlüğü Mezarlıklar Şube Müdürlüğü AB ve Dış İlişkiler Şube Müdürlüğü İç Kontrol ve Ön Mali Kontrol Şube Müdürlüğü Yaya Ekipler Şube Müdürlüğü Yapı Kontrol Şube Müdürlüğü Güçsüzler Şube Müdürlüğü Dış İlişkiler İdari İşler Şube Müdürlüğü Enerji ve Aydınlatma Şube Müdürlüğü Çocuk ve Gençlik Rehabilitasyon Şube Müdürlüğü Kesin Hesap Şube Müdürlüğü Giderler Şube Müdürlüğü Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığ Atıklar Şube Müdürlüğü İklim Değişikliği Şube Müdürlüğü Zabıta Daire Başkanlığı Çevre Yapı Kontrol Şube Müdürlüğü Ulaşım Denetleme Şube Müdürlüğü Motorize Ekipler Şube Müdürlüğü İşyeri Sağlık ve Güvenlik Şube Müdürlüğü 1.3.5 Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi 1.3.5.1 Görev Alanı Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi 2.9.1993 tarihli 504 sayılı “Yedi İlde Büyükşehir Belediyesi Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” ile kurulmuştur. Bu KHK kapsamında kurulan Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, ilk kademe belediyeleri ile oluşan bir büyükşehir Belediyesi iken bu durumunda 23.7.2004 tarihli ve 25531 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile bazı değişiklikler gündeme gelmiştir. 20 km yarıçapında bant içerisinde kalan belediyeler, ilk kademe belediyesi olarak Diyarbakır Büyükşehir Belediyesine bağlanmıştır. Ayrıca bu alanda kalan köyler de Belediyenin mahalleleri niteliğine kavuşmuştur. Bu yasal düzenleme ile Bağıvar, Çarıklı, Kayapınar büyükşehir alt kademe belediyeleri olmuştur. 79 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ 1994-2004 arasında 26 bin hektar olan yüzölçümü, 2004 yılında yürürlüğe giren 5216 Sayılı Yasa ile 110 bin hektara çıkmıştır. Büyükşehir Belediyesi’ne 82 mahalle bağlanmış, 43’ü merkez, 87’si kırsal olmak üzere 130 mahalleye hizmet götürmeye başlamıştır. Mevcut yasal durumda, dördü Diyarbakır merkez olmak üzere (Sur, Bağlar, Kayapınar, Yenişehir) 17 ilçe belediyesi ile 15.355 km² alanda İl bütününde hizmet vermekle yükümlüdür. 1.3.5.2 Yönetim Şeması Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Başkanlığına bağlı olarak Belediye Encümeni ve Danışmanlar hariç 6 birim görev yapmaktadır. DİSKİ Genel Müdürlüğü, AYKOME ve UKOME Belediye Başkanına bağlı olarak görev yapmaktadır. 80 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 38: Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Yönetim Şeması Diyarbakır Büyükşehir Belediye Meclisi Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Belediye Encümeni Danışmanlar Özel Kalem Müdürlüğü Basın ve Yayın Müdürlüğü Teftiş Kurulu Başkanlığı İç Denetim Birimi DİSKİ Genel Müdürlüğü Sivil Savunma Uzmanlığı AYKOME UKOME Genel Sekreter Yazı ve Kararlar Daire Başkanlığı Hukuk Müşavirliği Halkla İlişkiler Müdürlüğü Genel Sekreter Yardımcısı (İdari) Genel Sekreter Yardımcısı (Mali) Genel Sekreter Yardımcısı (Teknik) Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı Bilgi İşlem Daire Başkanlığı İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı Sosyal Hizmetler Daire Başkanlığı Kaynak Geliştirme Daire Başkanlığı Fen İşleri Daire Başkanlığı Sağlık Hizmetleri Daire Başkanlığı Mali Hizmetler Daire Başkanlığı Ulaşım Daire Başkanlığı Zabıta Daire Başkanlığı Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı Park Bahçe ve Yeşil Alanlar Daire Başkanlığı İtfaiye Daire Başkanlığı Kültür ve Turizm Hizmetleri Daire Başkanlığı İnsan Kaynakları ve Eğitim Daire Başkanlığı 81 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ 1.3.5.3 Görevler Temelinde Yönetsel Yapı İncelenen diğer Belediyelerin aksine Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcılarının görev alanını, belli başlıklar altında tanımlamaktadır. Bu başlıklar, İdari, Mali ve Teknik konular olarak belirlenmektedir. Bu tür bir görev dağılımı, birbiriyle bağlantılı ve ilgili işlerin koordinasyonu açısından yararlı olduğu değerlendirmesi yapılabilmektedir.48 Ancak Genel Sekreter yardımcısı sayısının üç ile kısıtlı olması nedeniyle bu dağılımda bazı sapmalar gözlenmektedir. Tablo 39: İdari Daire Başkanlıkları Görev Dağılımı Genel Sekreter Yardımcısı (İdari) İnsan Kaynakları ve Eğitim Daire Başkanlığı Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı Sosyal Hizmetler Daire Başkanlığı Sağlık Hizmetleri Daire Başkanlığı Zabıta Daire Başkanlığı İtfaiye Daire Başkanlığı Çevre Koruma Şube Müdürlüğü Sosyal Hizmetler ve Yardım Şube Müdürlüğü Sağlık İşleri Şube Müdürlüğü Zabıta Şube Müdürlüğü Yangın Önleme Şube Müdürlüğü Kadın ve Aile Şube Müdürlüğü Ruhsat Denetim Şube Müdürlüğü Zabıta Şube Müdürlüğü İtfaiye Müdahale Şube Müdürlüğü Bordro ve Tahakkuk Şube Müdürlüğü Çocuk ve Kreş Hizmetleri Şube Müdürlüğü Mezarlıklar Şube Müdürlüğü Zabıta Şube Müdürlüğü Arama Kurtarma Şube Müdürlüğü Eğitim İşleri Şube Müdürlüğü Engelliler Şube Müdürlüğü Veteriner İşleri ve Halk Sağlığı Şube Müdürlüğü Trafik Şube Müdürlüğü Çevre Kontrol ve Denetim Şube Müdürlüğü Katı Atık Şube Müdürlüğü İnsan Kaynakları Şube Müdürlüğü Hizmet Alımı İşlemleri Şube Müdürlüğü Mesleki Eğitim Şube Müdürlüğü Spor Şube Müdürlüğü Bu dağılımda üzerinde durulması gereken birkaç konu bulunmaktadır. Birincisi insan kaynaları ile ilgili daire başkanlığının aynı zamanda maaş tahakkuk işlemlerini yapması yani mali bazı görevleri de barındırmasıdır. İkincisi, çevre korumanın idari işler arasında ve tümüyle teknik bir olan katı atık konusunu da içerecek biçimde yer almasıdır. Üçüncüsü ise trafik şube müdürlüğünün Ulaşım dairesinden ayrılmasıdır. 48 Benzer bir görev dağılımı İzmir Büyükşehir Belediyesinde de yapılmıştır 82 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 40: Mali Daire Başkanlıkları Görev Dağılımı Genel Sekreter Yardımcısı (Mali) Bilgi İşlem Daire Başkanlığı Kaynak Geliştirme Daire Başkanlığı Mali İşler Daire Başkanlığı Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı Kültür ve Turizm Hizmetleri Daire Başkanlığı Yazılım ve Programlama Şube Müdürlüğü Kaynak Geliştirme ve İştirakler Şube Müdürlüğü Gelirler Şube Müdürlüğü İdari İşler Şube Müdürlüğü Kültür ve Turizm Şube Müdürlüğü Muhasebe Şube Müdürlüğü Satın alma Şube Müdürlüğü Elektronik Sistemler Şube Müdürlüğü Strateji Geliştirme Şube Müdürlüğü Otogar Şube Müdürlüğü Canlı Hayvan Borsası ve Mezbahane Şube Müdürlüğü Bütçe ve Finans Şube Müdürlüğü Taşınır Destek ve Stok Şube Müdürlüğü Otoparklar Şube Müdürlüğü Mali Kontrol Şube Müdürlüğü Koruma ve Güvenlik Şube Müdürlüğü Şehir Tiyatro ve Sinema Şube Müdürlüğü Kütüphane Şube Müdürlüğü Konservatuar Şube Müdürlüğü Müze Müdürlüğü Emlak Şube Müdürlüğü Bu Genel sekreteryardımcılığı “mali” başlığı altında kültür sanat görevlerini de üstlenmektedir. Tablo 41: Teknik Daire Başkanlıkları Görev Dağılımı Genel Sekreter Yardımcısı (Teknik) İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı Fen İşleri Daire Başkanlığı Ulaşım Daire Başkanlığı Park Bahçe ve Yeşil Alanlar Daire Başkanlığı İmar ve Şehircilik Şube Müdürlüğü Etüt Proje ve Yapım Şube Müdürlüğü Toplu Ulaşım Şube Müdürlüğü Parklar Şube Müdürlüğü Yapım ve Bakım Şube Müdürlüğü Ulaşım Koordinasyon Şube Müdürlüğü Harita ve Kamulaştırma Şube Müdürlüğü Yapı Kontrol Şube Müdürlüğü Makine İkmal Bakım ve Onarım Şube Müdürlüğü Teknik Hizmetler Şube Müdürlüğü Kentsel Tasarım ve Dönüşüm Şube Müdürlüğü Altyapı Koordinasyon Şube Müdürlüğü Otobüs İşletme Şube Müdürlüğü Coğrafi Bilgiler Şube Müdürlüğü Fidanlıklar Şube Müdürlüğü Kent Mobilyaları ve Estetiği Şube Müdürlüğü Raylı Sistem Şube Müdürlüğü 83 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ 1.4 Genel Değerlendirme “Birçok ülkede, ülke çapındaki refahın önemli bir bölümünün yerel yönetimler kanalı ile gerçekleşmesi, ekonomik ve sosyal kalkınmanın yalnızca merkezi yönetimlerin görevi olmadığı, yerel yönetimlerin de bu alanda desteklenmesi gerektiğini ortaya koymaktadır”49 Yukarıdaki alıntı, ilk bakışta Büyükşehir Belediyelerinin İl bütününde hizmet vermesinin yerindeliğini gösteriyor anlamına gelebilir. Ne varki birkaç konudaki sorun alanı, bu tür bir desteğin sağlandığı inancını ortadan kaldırmaktadır. Birincisi, pek çok belediyede kentsel alan parçalanmıştır. Örneğin daha sonra ayrıntılı olarak değinileceği üzere Van Belediyesinin yetki alanında üç yeni İlçe Belediyesi kurularak kentsel alanın bütünlüğü, dolayısıyla kentsel hizmet bütünlüğü parçalanmaktadır. Temel hedeflerden birisi, kentsel alanı yaşatmak, hizmet bütünlüğünü sağlamaktır. İkincisi, Büyükşehir Belediyelerine İl bütününde örgüt kurma hakkı tanınmakla birlikte, İlçe Belediyeleri ile koordinasyon ve dolayısıyla İl bütününde hizmet sunumu konusunda yetkilendirme yapılmamaktadır. Aksine, ekonomik ve sosyal kalkınma konusunda alternatif bir yeni örgütlenme ortaya konmaktadır. Yatırım lzleme ve koordinasyon birimleri, merkezi yönetimin belirleyiciliğinde büyükşehir belediyesi yerine geçebilme hakkını ve yetkisini, özel idare yönetiminden daha merkezi ölçekte elinde tutmaktadır. Temel hedef bu birimlerden önce hizmeti sunacak olanakları yaratmak, donanımı sağlamak olarak görülmektedir. Üçüncüsü, ekonomik kalkınma sadece tarımsal faaliyetlerle sınırlı tutularak, Büyükşehir Belediyelerinin yereldeki kalkınmaya dair itici gücü kısıtlanmaktadır. Dördüncüsü, büyüyen görev alanı ve çeşitlenen görev tanımları ile uyumlu gelirlere ulaşım olanağı sunulmamaktadır. Yönetsel yapıları incelenen Büyükşehir Belediyelerle ilgili olarak aşağıdaki saptamalar yapılabilmektedir. Oluşturulan yönetsel yapıda birimlerin isim ve görev alanı konusunda temel farklılıklar bulunmamaktadır. Belediye Başkanlığına bulunmaktadır. doğrudan bağlı hizmet konularında önemli farklılıklar Genel sekreter yardımcılarının görev konularının birbirleri ile ilişkisi, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi hariç, kurulmamaktadır. 49 Ahmet Berk Yerel Hizmet Sunumu Ve Belediye İktisadi Teşebbüsleri, http://www.sayistay.gov.tr/yayin/dergi/icerik/der49m2.pdf 84 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Daha önce İl bütününde örgütlenmeye sahip İstanbul ve Kocaeli Büyükşehir Belediyeleri, diğer Büyükşehir Belediyelerinden önemli farkları olan bir yönetim yapısına sahip değildir. Tek fark Kocaeli Belediyesinin kırsal alanlara dair Müdürlük düzeyinde birimi olmasıdır.50 Kırsal alanlara dair çalışmaların yürütülmesinde İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA) tarafından desteklenen “İyi Tarım, Yüksek Bilgi ve Teknoloji” projesi, Çiçekçilik ve Hayvancılık Organize Bölgeleri50 projeleri önemsenmektedir. 50 85 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ BÖLÜM 2 VAN BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ YÖNETSEL YAPILANMA ÖNERİLERİ Bu bölümde öncelikle Van Belediyesinin genişleyen sınırlarında çeşitlenen yerleşim ve nüfus ile gelir yapısı incelenecek, ardından, bu çeşitlenen alanda gerçekleşmesi olası örgüt yapısı hakkında değerlendirmeler yapılacaktır. 2.1 Van Büyükşehir Belediyesi Yetki Alanı Van Belediyesi, Van Merkez Belediyesi olarak tanımlanan sınırlarda 5393 sayılı Belediye Kanunu kapsamında hizmet vermekte iken, 6360 sayılı Kanun hükümleri ile kurulan İlçelerle birlikte toplam 13 İlçe Belediyesi ile birlikte İl bütününde sorumlu bir Büyükşehir Belediyesine dönüşmüştür. Burada vugulanması gereken bir konu daha önce Van merkez Belediyesi yönetiminde var olan Van kentinin yönetsel anlamda parçalanmış olmasıdır. Aynı kent şu anda üç ayrı parçada sorumlu üç ayrı İlçe Belediyesi ile tanımlanmaktadır. Bu durum başka yeni büyükşehir belediyelerinde de bulunmaktadır. Önemli olan, bu parçalanmış yapıda kentin bütünselliğini yok etmeyecek yönetsel yapının kurulması ve yürütülmesidir. 86 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Harita 1: 1 Harita Van Merkez'de 1 Van Merkez'de Oluşturulan oluşan 3 İlçe 3 Belediyesinin Sınırları belediyenin sınırları Harita 2: Van Büyükşehir İlçe Belediye Sınırları Van İl sınırının Van Büyükşehir Belediye sınırı haline dönüşmesi ile birlikte oluşan yeni idari yapılanma sonucu aşağıdaki tablo nüfusları verilen İlçe Belediyeleri ve Van Büyükşehir Belediyesi'nin yeniden yapılandırılması gerekecektir. 87 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 42: Van İlçe ve Büyükşehir Belediyeleri Nüfusu Belediye Toplam İpekyolu 274.902 Erciş 170.124 Tuşba 138.123 Edremit 105.008 Özalp 73.013 Çaldıran 66.624 Başkale 58.963 Muradiye 51.340 Gürpınar 38.811 Gevaş 29.655 Çatak 23.440 Saray 22.793 Bahçesaray 16.819 Van Büyükşehir Belediyesi 1.069.615 Kaynak: TUİK, ADNKS, 2013 Yeni yapıda Van Büyükşehir Belediyesi, Edremit Belediyesi'nin bağlanması ve yeni kurulan Tuşba ve İpekyolu İlçe Belediyeleri ile yeni bir yapıya kavuşmuştur. Ayrıca, Van Merkezde oluşturulan üç İlçe Belediyesi dışında Van Büyükşehir Belediyesine 10 İlçe Belediyesi daha bağlanmış bulunmaktadır. 6360 sayılı Kanunla oluşan yeni sınırlar sonrasında ilçelere katılan mahalleler ve köyler ile nüfusları aşağıda gösterilmektedir. Tablo 43: Tuşba Belediyesine Bağlı Mahalleler ve Nüfusları51 TUŞBA BELEDİYESİ Belde Bld/ Mahalle/Köy Toplam 2012 Erkek Kadın 2013 Seyrantepe 17.316 10 Abdurrahman Gazi Altıntepe Akköprü İstasyon Beyüzümü Bardakçı İskele Kalecik Şemsibey 16.036 12.357 11.752 11.558 10.964 10.282 8.382 8.380 3.597 11 1 2 3 4 5 6 7 8 9 8.561 4.438 4.123 3.478 1.786 1.692 Ermişler 1.724 879 845 1.732 12 Güvençli 1.415 729 686 1.454 13 Gedikbulak 1.245 682 563 1.271 14 Alaköy 979 486 493 994 15 Alabayır 931 478 453 987 16 Topaktaş 762 379 383 978 51 TUİK, ADNKS verilerinde 2013 nüfusları kadın erkek ayrımı olmaksızın verilmektedir. Bu nedenle 2012 nüfusları da alınmıştır. 88 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ 17 Adıgüzel 856 439 417 835 18 Dilimli 863 452 411 822 19 Çitören 791 390 401 797 20 Pirgarip 785 382 403 791 21 Halkalı 738 373 365 719 22 Yaylıyaka 702 342 360 686 23 Yeşilsu 681 345 336 683 24 Hıdırköy 651 345 306 627 25 Derebey 559 287 272 589 26 Ocaklı 593 302 291 586 27 Tevekli 472 390 82 539 28 Atmaca 557 301 256 538 29 Yemlice 501 266 235 513 30 Kasımoğlu 535 263 272 498 31 Yumrutepe 437 219 218 471 32 Yeşilköy 415 205 210 464 33 Gölyazı 395 210 185 463 34 Akçaören 483 240 243 442 35 Aşıt 374 189 185 425 36 Arısu 394 209 185 420 37 Özkaynak 403 207 196 411 38 Gedelova 402 205 197 406 39 Yeniköşk 402 207 195 404 40 Şahgeldi 343 169 174 372 41 Dağönü 403 224 179 365 42 Karaağaç 373 187 186 365 43 Kumluca 442 217 225 359 44 Esenpınar 347 185 162 359 45 Göllü 324 169 155 343 46 Çakırbey 371 189 182 318 47 Çobanoğlu 301 151 150 306 48 Dibekdüzü 293 151 142 298 49 Bağdaşan 280 143 137 297 50 Koçköy 283 141 142 290 51 Çolpan 255 118 137 263 52 Yalnızağaç 270 143 127 251 53 Gülsünler 249 123 126 247 54 Tabanlı 212 110 102 241 55 Çomaklı 234 113 121 232 56 Değirmenözü 274 129 145 229 57 Otluca 198 101 97 216 58 Sağlamtaş 210 108 102 208 59 Kolsatan 158 78 80 207 60 Ağartı 174 89 85 192 61 Kozluca 141 75 66 192 62 Kelle 137 77 60 155 63 Akçift 120 55 65 154 64 Özyurt 145 69 76 137 65 Meydancık 140 72 68 128 66 Mollakasım 67 Satıbey Toplam 121 112 66 61 55 51 120 110 138.123 Kaynak: TUİK, ADNKS, 2012-2013 89 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tuşba İlçe Belediyesi, eski mahalleler ve yeni eklenen belde ve köylerle birlikte toplam 67 mahalleye sahip olmaktadır. Tuşba İlçe Belediyesinin 2013 nüfusu, 138.023 kişidir. Tablo 44: Edremit Belediyesine Bağlanan Mahalleler ve Nüfusları EDREMİT BELEDİYESİ Belde Bld/ Mahalle/Köy 2012 Toplam Erkek 2013 Kadın 1 Şabaniye 28.964 2 Süphan 16.315 3 Eminpaşa 16.283 4 Erenkent 11.542 5 Erdemkent 6 (B) Çiçekli 7 yeni 6.169 4.869 2.441 2.428 8 Kavurma 2.427 1.222 1.205 3.003 9 Kurubaş 2.147 1.096 1.051 2.228 10 Eskicami 11 Dönemeç 12 Yenicami 13 Andaç 14 Elmalık 15 Dilkaya 1.017 518 499 944 16 Köprüler 933 468 465 897 17 Doğanlar 730 355 375 748 18 Mülk 526 259 267 524 19 Köşkköy 501 248 253 474 20 Enginsu 385 188 197 373 21 Taşkonak 371 188 183 356 22 Ayazpınar 330 158 172 325 23 Akın 228 115 113 233 24 Köklü 73 36 37 57 25 Bakacık 283 145 138 26 Çayırbaşı 196 90 106 Toplam 4.851 4.753 1.669 1.170 577 593 1.189 1.124 980 484 496 1.002 985 17.166 105.008 Kaynak: TUİK, ADNKS, 2012-2013 * Veri bulunmamıştır Edremit İlçe Belediyesi, eski mahalleler ve yeni eklenen belde ve köylerle birlikte toplam 26 mahalleye sahip olmaktadır. Edremit İlçe Belediyesinin 2013 nüfusu, 105.008 kişidir. 90 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 45: İpekyolu Belediyesine Bağlanan Mahalleler ve Nüfusları İPEKYOLU BELEDİYESİ 2012 Belde Bld/ Mahalle/Köy Toplam 1 (B) Bostaniçi 2 Karşıyaka 3 Hacıbekir 4 Cevdetpaşa 5 Selimbey 6 Yeni Mahalle 7 Halilağa 8 Seyit Fehim Arvasi 9 Vali Mitatbey 10 Alipaşa 11 Şerefiye 12 Hafiziye 13 Serhat 14 Yalı 15 Hatuniye 16 Cumhuriyet 17 Bahçıvan 18 Esenler 19 Kevenli 20 Buzhane 21 (B) Erçek 22 Karpuzalanı 23 Ortanca 24 Kavuncu 25 Değirmenköy 26 Çalımlı 27 Ağzıkara 28 Bakraçlı 29 Yatıksırt 30 Karakoç 31 Gövelek 32 Kıratlı 33 Ilıkaynak 34 Arıtoprak 35 Karagündüz 36 Aktaş 37 Kaymaklı 38 Köşebaşı 39 Yukarıgölalan 40 Irgat 41 Dibekli 42 Beşçatak 43 Baklatepe 44 Yalınağaç 45 Değirmenarkı 46 Sarmaç 47 Aşağıçitli 48 Dereüstü 49 Aşağıgölalan 50 Yukarıgüneyce Toplam Erkek 2013 Kadın 22.995 11.765 11.230 3.716 1.829 1.887 3.649 3.228 2.043 1.696 1.538 1.237 1.215 1.186 1.184 1.209 1.122 1.094 1.199 1.122 985 752 704 757 699 510 506 532 437 388 438 373 348 349 310 191 1.862 1.645 1.042 858 773 630 615 610 613 589 584 538 621 574 486 373 355 380 366 262 249 283 222 189 219 183 181 186 138 93 1.787 1.583 1.001 838 765 607 600 576 571 620 538 556 578 548 499 379 349 377 333 248 257 249 215 199 219 190 167 163 172 98 26.302 19.327 18.226 17.755 17.613 15.860 14.036 13.992 13.958 12.778 12.119 9.355 8.965 8.796 7.546 6.385 6.008 5.449 5.116 3.865 3.711 3.332 2.038 1.763 1.546 1.243 1.227 1.180 1.152 1.150 1.137 1.132 1.107 1.098 952 941 805 774 731 513 509 505 428 421 413 398 368 363 294 220 274.902 Kaynak: TUİK, ADNKS, 2012-2013 91 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ İpekyolu İlçe Belediyesi, eski mahalleler ve yeni eklenen belde ve köylerle birlikte toplam 50 mahalleye sahip olmaktadır. İpekyolu İlçe Belediyesinin 2013 nüfusu, 274.902 kişidir. Tablo 46: Bahçesaray Belediyesine Bağlanan Mahalleler ve Nüfusları BAHÇESARAY BELEDİYESİ 2012 Köy/Mahalle Toplam 2013 Erkek Kadın Toplam 1 İslam 3.428 2 Güneyyamaç 1.622 773 849 1.532 3 Cevizlibelen 1.279 620 659 1.295 4 Çatbayır 1.234 592 642 1.186 5 Altındere 1.192 561 631 1.157 6 Elmayaka 1.017 526 491 981 7 Bağcılar 914 440 474 872 8 Kaşıkçılar 875 405 470 835 9 Akyayla 807 395 412 804 10 Doğanyayla 789 391 398 793 11 Yaşlıkavak 728 353 375 721 12 Yaylakonak 691 332 359 672 13 Ünlüce 577 301 276 548 14 Altıntas 535 265 270 514 15 Ulubeyli 468 227 241 471 16 Çömlekçi 399 211 188 367 17 Çiçekli 229 119 110 230 18 Kartal 189 88 101 200 19 Şişli 160 84 76 153 20 Paşaköy 67 40 27 Toplam 60 16.819 Kaynak; TUİK ADNKS 2012-2013 Bahçesaray İlçe Belediyesi, eski mahalleler ve yeni eklenen belde ve köylerle birlikte toplam 19 mahalleye sahip olmaktadır. Bahçesaray İlçe Belediyesinin 2013 nüfusu, 16.147 kişidir. Tablo 47: Başkale Belediyesine Bağlanan Mahalleler ve Nüfusları Köy/Mahalle 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Yeni Tepebaşı Hafiziye Esenyamaç Ekecek Albayrak Ilıcak Eşmepınar Böğrüpek Oğulveren Yurttepe BAŞKALE BELEDİYESİ 2012 Toplam Erkek 3.238 2.238 2.134 1.946 1.908 1.823 1.648 1.377 1.731 1.140 1.343 985 967 924 827 688 Kadın 1.507 1.098 791 961 941 899 821 689 2013 Toplam 4.494 3.810 3.691 3.000 2.189 1.995 1.884 1.878 1.760 1.625 1.292 92 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ 12 Özpınar 13 Bilgeç 14 Çaldıran 15 Güleçler 16 Azıklı 17 Yukarıdikmen 18 Kızılca 19 Öncüler 20 Ortayol 21 Saçan 22 Gelenler 23 Yavuzlar 24 Güvendik 25 Örenkale 26 Köprüağzı 27 Yukarıdarıca 28 Gedikbaşı 29 Bölekli 30 Atlılar 31 Uğurlu 32 Savaşköy 33 Barış 34 Aşalan 35 Yanal 36 Ortayazı 37 Ömerdağı 38 Sallıdere 39 Kavurgalı 40 Büklümdere 41 Koçdağı 42 Kaşkol 43 Yolmaçayır 44 Tahıl 45 Kovalıpınar 46 Kocaköy 47 Hasanbey 48 Belencik 49 Güroluk 50 Erek 51 Aydemir 52 Çakırdoğan 53 Akçalı 54 Mahmutabat 55 Açıkağıl 56 Örencik 57 Dereiçi 58 Aşağıküme 59 Tınazlı 60 Konuksayar 61 Deringeçit 62 Işıklı 63 Erkonağı 64 Keçilioba 65 Yukarıdallı 66 Beşocak Toplam 1.292 1.214 1.151 1.160 1.253 1.100 1.035 1.018 987 1.019 1.297 1.200 882 848 837 813 761 780 787 799 753 739 650 681 713 625 605 580 504 561 485 392 483 452 465 488 442 395 393 358 367 207 371 266 240 179 151 173 146 72 87 74 64 32 28 629 613 583 550 621 550 501 513 479 517 819 744 441 446 420 417 376 399 390 394 366 382 337 360 352 321 287 299 266 281 247 205 231 236 245 263 214 189 194 179 182 101 187 140 119 84 73 76 70 41 44 31 35 19 15 663 601 568 610 632 550 534 505 508 502 478 456 441 402 417 396 385 381 397 405 387 357 313 321 361 304 318 281 238 280 238 187 252 216 220 225 228 206 199 179 185 106 184 126 121 95 78 97 76 31 43 43 29 13 13 1.259 1.149 1.137 1.101 1.065 1.049 1.024 1.001 939 920 919 838 832 831 801 791 762 751 750 750 728 714 656 656 626 622 567 526 500 492 457 454 447 432 430 417 381 369 361 353 353 340 304 262 249 216 169 155 127 68 62 56 50 43 34 58963 Kaynak; TUİK ADNKS 2012-2013 93 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Başkale İlçe Belediyesi, eski mahalleler ve yeni eklenen belde ve köylerle birlikte toplam 16 mahalleye sahip olmaktadır. Başkale İlçe Belediyesinin 2013 nüfusu, 58.963 kişidir. Tablo 48: Çaldıran Belediyesine Bağlanan Mahalleler ve Nüfusları ÇALDIRAN BELEDİYESİ Köy/Mahalle 2012 Erkek Toplam Kadın 2013 Toplam 1 Beyazıt 3.114 2 Fatih Sultan Mehmet 2.694 3 Recep Tayyip Erdoğan 2.526 4 Kışla 2.466 5 Soğuksu 6 Cumhuriyet 7 Çubuklu 8 Yavuz Selim 9 Yücelen 1.640 843 797 1.640 10 Altıyol 1.483 745 738 1.455 11 Salahane 1.444 725 719 1.450 12 Osmanlı 1.456 754 702 1.440 13 Umuttepe 1.709 1.018 691 1.389 14 Yukarıyanıktaş 1.162 615 547 1.272 15 Karadulda 1.312 651 661 1.271 16 Aşağıgülderen 1.239 638 601 1.235 17 Burçakalan 1.188 600 588 1.211 18 Alikelle 1.160 603 557 1.198 19 Hangediği 1.159 589 570 1.185 20 Güngören 1.186 613 573 1.138 21 Hanköy 1.053 556 497 1.086 22 Beydoğan 1.103 568 535 1.070 23 Kuskunkıran 1.000 534 466 1.052 24 Erginler 1.028 515 513 1.049 25 Alakaya 1.314 804 510 1.047 26 Direkli 1.004 512 492 995 27 Yukarısağmallı 1.024 510 514 989 28 Tekindere 998 494 504 984 29 Yukarıgülderen 1.030 509 521 977 30 İncealan 933 487 446 961 31 Toprakseven 929 471 458 922 32 Sarıçimen 937 433 504 883 33 Kilimli 871 427 444 871 34 Yukarıdikme 876 439 437 852 35 Zülfibulak 883 457 426 840 36 Yassıtepe 789 402 387 788 2.391 1.250 1.141 2.448 2.081 1.830 964 866 1.858 1.670 94 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ 37 Sarıharman 785 409 376 786 38 Yukarıkuyucak 779 397 382 768 39 Akbaşak 744 387 357 758 40 Aşağıçanak 736 381 355 742 41 Yağıbasan 748 373 375 728 42 Avcıbaşı 724 356 368 724 43 Aşağıdikme 711 370 341 718 44 Evciler 661 327 334 672 45 Koçovası 628 324 304 637 46 Kalkandelen 587 287 300 608 47 Yaykılıç 975 672 303 556 48 Sellik 481 252 229 548 49 Kaşım 527 253 274 544 50 Ayrancılar 463 245 218 532 51 Başeğmez 534 277 257 528 52 Doyumalan 497 264 233 507 53 Yukarıçanak 500 242 258 492 54 Aşağımutlu 437 228 209 472 55 İsmailbaba 506 249 257 457 56 Buğulukaynak 405 217 188 408 57 Aşağıkuyucak 444 241 203 405 58 Kurtoğlan 392 197 195 393 59 Yuvacık 405 216 189 391 60 Sungur 327 157 170 348 61 Yukarımutlu 337 181 156 334 62 Aşağıyanıktaş 296 163 133 330 63 Demircik 340 178 162 329 64 Gülyolu 328 168 160 327 65 Çayırköy 332 165 167 324 66 Temrenli 292 157 135 294 67 Kılavuz 199 108 91 237 68 Yeniyaka 252 131 121 237 69 Bezirhane 290 151 139 235 70 Serpmetaş 175 98 77 Toplam 148 66.624 Kaynak; TUİK ADNKS 2012-2013 Çaldıran İlçe Belediyesi, eski mahalleler ve yeni eklenen belde ve köylerle birlikte toplam 70 mahalleye sahip olmaktadır. Çaldıran İlçe Belediyesinin 2013 nüfusu, 66.624 kişidir. 95 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 49: Çatak Belediyesine Bağlanan Mahalleler ve Nüfusları ÇATAK BELEDİYESİ 2012 Belde, Köy, Mahalle Toplam 2013 Erkek Kadın 1 Cumhuriyet 2 Alacayar 3 Adnan Menderes 1.666 4 Bahçelievler 1.511 5 Bilgi 1.442 740 702 1.436 6 Atlıhan 1.285 630 655 1.412 7 Konalga 1.312 663 649 1.357 8 Korulu 1.330 635 695 1.262 9 Kaçıt 938 458 480 910 10 Övecek 884 435 449 887 11 Görentaş 880 433 447 842 12 Karşıyaka 13 Narlı 609 292 317 680 14 Akçabük 562 278 284 574 15 Sözveren 542 259 283 502 16 Onağıl 508 254 254 489 17 Yukarınarlıca 469 247 222 482 18 Uzuntekne 489 243 246 462 19 Toyga 424 203 221 453 20 Sırmalı 491 272 219 443 21 Selçuklu 22 Teknecik 416 208 208 409 23 Ağaçlık 402 195 207 408 24 Sugeldi 380 200 180 379 25 Işınlı 358 165 193 338 26 Çılga 298 123 175 319 27 Eliaçık 331 156 175 317 28 Boyunpınar 310 147 163 311 29 Aşağınarlıca 291 147 144 265 30 Hacıosman 31 Dokuzdam 199 126 73 251 32 Derebaşı 247 133 114 210 33 Dalbastı 90 42 48 79 34 Andiçen 25 11 14 41 TOPLAM 1.704 1.696 886 810 1.669 698 413 261 23440 Kaynak; TUİK ADNKS 2012-2013 96 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Çatak İlçe Belediyesi, eski mahalleler ve yeni eklenen belde ve köylerle birlikte toplam 34 mahalleye sahip olmaktadır. Çatak ilçe belediyesinin 2013 nüfusu, 23.440 kişidir. Tablo 50: Erciş Belediyesine Bağlanan Mahalleler ve Nüfusları Belde, Köy, Mahalle 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 (B) Çelebibağı Salihiye Yeşilova Vanyolu Beyazıt Kışla Latifiye Örene Sahil Kent (B) Kocapınar Çınarlı Yukarıışıklı Camiikebir Tekevler Keklikova Alkanat Adnan Menderes Haydarbey Aşağıışıklı Salmanağa Ulupamir Aşağıkozluca Payköy Düvenci Bayramlı Bucakönü Karlıyayla Aşağıçökek Uncular Deliçay Gölağzı Çatakdibi Çubuklu Karatavuk Pınarlı Topraklı Kadirasker Abdalmezrası Tekler Taşlıçay Çimen Kırkdeğirmen Aşağıgöze Çobandüzü Hacıkaş Yoldere Görüşlü Köycük Koçköprü Hasanabdal Ergücü Gözütok ERCİŞ BELEDİYESİ 2012 Toplam Erkek Kadın 14.426 7.367 7.059 4.571 2.326 2.245 4.017 2.065 1.952 3.071 1.544 1.527 2.128 1.723 1.720 1.684 1.541 1.562 1.413 1.398 1.458 1.390 1.367 1.374 1.081 888 877 850 778 812 723 695 706 715 690 691 1.047 835 843 834 763 750 690 703 752 675 677 683 1.252 1.301 1.281 1.220 1.165 1.101 1.094 936 1.021 1.028 1.032 990 1.030 932 830 801 850 831 763 772 717 660 616 648 610 609 582 565 486 521 555 532 523 543 483 445 417 414 419 388 397 376 592 685 633 610 556 519 529 450 500 473 500 467 487 449 385 384 436 412 375 375 341 2013 Toplam 14.982 12.293 9.792 8.965 8.316 7.949 6.533 5.689 4.680 4.623 4.061 4.021 3.650 3.193 3.175 2.841 2.607 2.243 2.190 1.774 1.767 1.733 1.581 1.579 1.406 1.404 1.403 1.401 1.399 1.376 1.367 1.288 1.281 1.275 1.216 1.172 1.112 1.081 1.065 1.054 1.037 1.033 1.026 1.012 916 864 847 823 819 798 784 770 97 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ 53 Yankıtepe 54 Hocaali 55 Söğütlü 56 Akbaş 57 Mağara 58 Ortayayla 59 Nişancı 60 Şehirpazar 61 Gedikdibi 62 Kayaboyun 63 Çetintaş 64 Kardoğan 65 Taşkapı 66 Kızılören 67 Doluca 68 Akçayuva 69 Derimevi 70 Derekent 71 Dinlence 72 İkizçalı 73 Ekiciler 74 Yukarıakçagedik 75 Kasımbağı 76 Çakırbey 77 Gökoğlan 78 Taşevler 79 Kırkpınar 80 Oyalı 81 Yetişen 82 Şerefli 83 Yılanlı 84 Kekiksırtı 85 Doğancı 86 Bozyaka 87 İşbaşı 88 Ağırkaya 89 Çataltepe 90 Evbeyli 91 Yünören 92 Gergili 93 Gümüşoluk 94 Ağaçören 95 Yalındam 96 Sabanbüken 97 Aksakal 98 Gültepe 99 Duracak 100 Yöreli 101 Aşağıakçagedik Toplam 711 743 747 737 711 687 640 509 649 620 556 570 556 560 555 546 510 477 422 306 402 356 386 365 375 340 343 317 314 334 283 267 266 261 272 250 275 250 233 145 163 185 154 148 128 117 95 71 44 369 365 372 392 323 344 332 258 338 307 294 281 297 268 268 275 265 250 211 156 207 183 193 182 193 175 187 158 167 175 149 145 136 138 139 125 137 130 119 72 99 101 77 83 71 58 47 39 20 342 378 375 345 388 343 308 251 311 313 262 289 259 292 287 271 245 227 211 150 195 173 193 183 182 165 156 159 147 159 134 122 130 123 133 125 138 120 114 73 64 84 77 65 57 59 48 32 24 754 738 729 729 699 697 646 638 625 597 571 560 555 552 534 519 516 453 422 409 397 365 364 356 344 341 319 311 310 301 277 276 272 270 261 254 252 238 221 172 154 152 144 141 123 105 94 64 37 170.124 Kaynak; TUİK ADNKS 2012-2013 Erciş İlçe Belediyesi, eski mahalleler ve yeni eklenen belde ve köylerle birlikte toplam 101 mahalleye sahip olmaktadır. Erciş İlçe Belediyesinin 2013 nüfusu, 170.124 kişidir. 98 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 51: Gevaş Belediyesine Bağlanan Mahalleler ve Nüfusları Belde, Köy, Mahalle GEVAŞ BELEDİYESİ 2012 Toplam Erkek 1 Karşıyaka 2 Selimiye 3 Bahçelievler 4 (B) Akdamar 5 Orta 6 Hasbey 7 Elmalı 8 Aydınocak 9 Kuşluk 10 Abalı 11 Yoldöndü 12 İkizler 13 Atalan 14 Göründü 15 Yemişlik 16 Gündoğan 17 Kurultu 18 Dokuzağaç 19 Kızıltaş 20 Değirmitaş 21 Dilmetaş 22 Yuva 23 Koçak 24 Aladüz 25 Daldere 26 Anaköy 27 Pınarbaşı 28 Kazanç 29 Kayalar 30 Bağlama 31 Timar 32 Uğurveren 33 Dağyöre 34 Yanıkçay 35 Altınsaç 36 İnköy 37 Töreli Toplam Kadın 2.356 1.136 1.220 1.206 606 600 1.107 1.017 981 901 818 767 696 716 669 624 601 576 495 510 482 513 273 259 206 557 495 471 451 376 375 323 332 349 310 270 308 239 254 243 237 130 130 100 550 522 510 450 442 392 373 384 320 314 331 268 256 256 239 276 143 129 106 338 312 340 289 243 219 202 225 220 26 157 152 159 135 125 92 98 123 107 10 181 160 181 154 118 127 104 102 113 16 2013 Toplam 3.016 2.366 2.300 2.233 1.996 1.149 1.127 1.097 1.013 984 884 788 723 701 679 649 605 603 587 513 487 473 464 460 422 418 379 350 325 311 284 251 245 232 219 204 118 29.655 Kaynak; TUİK ADNKS 2012-2013 Gevaş İlçe Belediyesi, eski mahalleler ve yeni eklenen belde ve köylerle birlikte toplam 37 mahalleye sahip olmaktadır. Gevaş İlçe Belediyesinin 2013 nüfusu, 29.655 kişidir. 99 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 52: Gürpınar Belediyesine Bağlı Mahalleler ve Nüfusları Belde, Köy, Mahalle 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 Güzelsu Elaçmaz Tutmaç Öveçli Cumhuriyet Aşağıkaymaz Yatağan Sevindik Yolaşan Akpınar Bozyiğit Parmakkapı Örmeli Otbiçer Erkaldı Topsakal Uzungedik Yaramış Karakoç Işıkpınar Koyunyatağı Üçgen Yukarıkaymaz Çavuştepe Sakalar Savacık Yoldüştü Kırkgeçit Ortaköy Yurtbaşı Çörekli Cevizalan Yedisalkım Bağrıyanık Günbaşı Bölmeçalı Hacıköy Kuşdağı Sütlüce Akbulut Koçgüden Alnıak Ongun Çakınlı Oğuldamı Giyimli Değirmendüzü Mollahüseyin Murataldı Arındı Taşdöndüren Umut Gölardı Dağseven Dolaylı GÜRPINAR BELEDİYESİ 2012 Toplam Erkek 1.686 895 1.587 792 1.307 675 1.175 560 Kadın 791 795 632 615 998 933 947 511 491 483 487 442 464 899 886 845 440 459 398 459 427 447 793 845 777 756 776 780 395 428 389 393 391 394 398 417 388 363 385 386 771 395 376 661 634 633 607 597 582 571 573 574 587 537 525 485 556 444 453 451 442 444 457 419 328 353 335 314 315 294 286 298 285 311 291 299 262 256 225 288 211 230 212 213 218 224 196 160 196 326 320 318 313 311 284 286 262 283 288 275 269 260 268 233 223 239 229 226 233 223 168 157 355 369 284 287 285 258 239 223 185 176 138 135 140 125 117 103 170 193 146 152 145 133 122 120 2013 Toplam 1.599 1.561 1.280 1.204 1.028 1.019 993 982 966 940 917 891 866 836 835 828 812 769 754 747 706 703 678 666 641 627 590 589 589 543 540 536 530 522 521 513 513 464 443 432 428 427 424 412 407 372 369 351 347 310 297 267 258 242 233 100 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ 56 Topçudeğirmeni 57 Doluçıkın 58 Tepegören 59 Hamurkesen 60 Çatakdibi 61 Topyıldız 62 Akdoğu 63 Yalınca 64 Geziyurt 65 Çepkenli 66 Sapakonak 67 Güleçler 68 Beşbudak 69 Geçerli 70 Sıcaksu 71 Dikbıyık 72 Tutak 73 Özlüce 74 Taşlıyazı 75 Kalkanlı 76 Kılıçtutan 77 Üçdoğan 78 Kapçık 79 Bükeç Toplam 212 169 157 175 147 167 347 85 129 117 95 112 121 86 74 42 71 59 11 98 80 86 77 75 84 176 44 62 60 45 61 55 43 39 23 32 25 6 114 89 71 98 72 83 171 41 67 57 50 51 66 43 35 19 39 34 5 60 19 15 14 31 11 5 6 29 8 10 8 227 177 169 168 162 152 143 126 124 122 119 111 102 102 83 77 75 66 56 41 39 23 16 14 38811 Kaynak; TUİK ADNKS 2012-2013 Gürpınar İlçe Belediyesi, eski mahalleler ve yeni eklenen belde ve köylerle birlikte toplam 79 mahalleye sahip olmaktadır. Gürpınar İlçe Belediyesinin 2013 nüfusu, 38.811 kişidir. 101 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 53: Muradiye Belediyesine Bağlanan Mahalleler ve Nüfusları Belde, Köy, Mahalle MURADİYE BELEDİYESİ 2012 Toplam Erkek 1 Yenişehir 2 Gümüştepe 3 (B)Ünseli 4 Yavuzselim 5 Uluşar 6 Beydağı 7 Ovapınar 8 Şehitmehmetbey 9 Yumaklı 10 Yukarıargıt 11 Alkasnak 12 Babacan 13 Karaoğlan 14 Balaklı 15 Karahan 16 Otlakbaşı 17 Gönderme 18 Topuzarpa 19 Dağören 20 Devetaş 21 Fevzi Çakmak 22 Görecek 23 Aşağıargıt 24 Sürüyolu 25 Doğangün 26 Keçikıran 27 Fatih 28 Gümüştepe 29 Yalındüz 30 Açıkyol 31 Kuşçu 32 Kemerköprü 33 Dürükkaş 34 Esenkoç 35 Yakıncak 36 Akbulak 37 Kocasaban 38 Köşk 39 Tansu 40 Sarımemet 41 Adaklı 42 Beşparmak 43 Gültepe 44 Akçaçay 45 Çiçekli 46 Güllüçimen 47 Çakmak 48 Erişen Toplam Kadın 757 3.174 390 1.628 367 1.546 2.188 2.024 1.765 1.100 1.064 902 1.088 960 863 1.615 1.509 1.473 1.392 798 791 716 713 817 718 757 679 1.325 1.328 1.275 1.330 1.187 1.167 1.085 690 686 655 682 599 592 551 635 642 620 648 588 575 534 949 787 795 844 735 487 395 395 424 371 462 392 400 420 364 777 679 659 586 531 509 485 531 490 474 439 478 373 386 276 212 167 215 96 36 407 352 336 303 264 228 250 253 250 238 224 242 184 190 148 107 94 113 46 20 370 327 323 283 267 281 235 278 240 236 215 236 189 196 128 105 73 102 50 16 2013 Toplam 3.808 3.525 3.111 2.556 2.134 2.048 1.761 1.667 1.650 1.516 1.465 1.388 1.353 1.338 1.322 1.300 1.287 1.205 1.121 1.058 924 900 800 800 791 771 763 760 738 675 647 597 550 503 490 485 477 469 447 444 374 356 260 212 188 167 92 47 51.340 Kaynak; TUİK ADNKS 2012-2013 Muradiye İlçe Belediyesi, eski mahalleler ve yeni eklenen belde ve köylerle birlikte toplam 48 mahalleye sahip olmaktadır. Muradiye İlçe Belediyesinin 2013 nüfusu, 51.340 kişidir. 102 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 54: Özalp Belediyesine Bağlanan Mahalleler ve Nüfusları Belde, Köy, Mahalle 1 (B) Sağmalı 2 Mahmudiye 3 İstasyon 4 Çubuklu 5 Aşağıtulgalı 6 Aksorguç 7 Seydibey 8 Cumhuriyet 9 Gültepe 10 Yukarıtulgalı 11 Dorutay 12 Kırkçalı 13 Boğazkesen 14 Boyaldı 15 Dağdeviren 16 Bağrıaçık 17 Tepedam 18 Şehittepe 19 Oymaklı 20 Hacıali 21 Sarıköy 22 Aşağıkoçkıran 23 Yumruklu 24 Kargalı 25 Aşağıakçagül 26 Çamurlu 27 Aşağımollahasan 28 Yukarıbalçıklı 29 Günyüzlü 30 Yukarımollahasan 31 Şemsettin 32 Sugeçer 33 Hazine 34 Yünkuşak 35 Altınboğa 36 Mollatopuz 37 Savatlı 38 Damlacık 39 Aşağıyorganlı 40 Hacıkışlak 41 Kaşıkara 42 Eğribelen 43 Dönerdere 44 Yukarıayazca 45 Yukarıçavdarlık 46 Kalecik 47 Gözdeğmez 48 Aşağıbalçıklı 49 Çavuşlar 50 Bodurağaç 51 Mehmetalan 52 Yarımkaya 53 Yavuzlar 54 Karlıyamaç 55 Çırakköy 56 Yukarıyorganlı 57 Emek Toplam ÖZALP BELEDİYESİ 2012 Toplam Erkek 5.136 2.613 Kadın 2.523 3.360 2.317 2.162 2.119 1.723 1.165 1.153 1.076 1.637 1.152 1.009 1.043 1.900 1.787 1.720 1.715 1.587 1.385 1.517 1.485 1.424 1.393 1.621 1.348 1.296 1.285 1.264 939 872 849 872 834 686 757 740 714 707 970 633 651 661 612 961 915 871 843 753 699 760 745 710 686 651 715 645 624 652 1.193 1.180 1.159 1.172 994 977 964 967 904 903 875 912 838 814 765 855 738 742 726 670 660 634 659 577 514 580 517 507 478 395 413 387 219 614 559 598 576 503 512 480 471 440 439 422 467 437 390 373 445 388 367 354 337 328 329 322 286 272 302 271 256 240 194 215 197 101 579 621 561 596 491 465 484 496 464 464 453 445 401 424 392 410 350 375 372 333 332 305 337 291 242 278 246 251 238 201 198 190 118 2013 Toplam 5.067 4.405 3.682 3.225 2.339 2.156 2.086 2.066 1.913 1.782 1.750 1.747 1.570 1.473 1.466 1.459 1.398 1.376 1.356 1.337 1.302 1.290 1.284 1.226 1.186 1.153 1.137 1.106 1.037 970 941 930 896 894 858 853 802 779 756 741 737 725 711 668 642 640 635 576 535 534 511 477 445 427 375 369 212 73.013 Kaynak; TUİK ADNKS 2012-2013 103 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Özalp İlçe Belediyesi, eski mahalleler ve yeni eklenen belde ve köylerle birlikte toplam 57 mahalleye sahip olmaktadır. Özalp İlçe Belediyesinin 2013 nüfusu, 73.013 kişidir. Tablo 55: Saray Belediyesine Bağlanan Mahalleler ve Nüfusları Belde, Köy, Mahalle 1 Örenburç 2 Bakışık 3 Beyarslan 4 Kazımpaşa 5 Karahisar 6 Sırımlı 7 Feritmelen 8 Kurucan 9 Çaybağı 10 Kazlıgöl 11 Koçbaşı 12 Zincirkıran 13 Çartak 14 Atatürk 15 Değirmigöl 16 Kekikdüzü 17 Baltepe 18 Kapıköy 19 Turanköy 20 Kargalı 21 Keçikayası 22 Dolutaş 23 Yeşilağaç 24 Mahmudiye 25 Kepir 26 Çakmakköy 27 Yamanyurt Toplam SARAY BELEDİYESİ 2012 Toplam Erkek 2.098 1.050 1.900 925 1.705 829 Kadın 1.048 975 876 1.349 1.318 700 653 649 665 920 872 811 775 800 757 478 431 381 399 423 403 442 441 430 376 377 354 691 673 672 635 557 521 476 489 448 356 332 350 314 261 264 247 252 240 335 341 322 321 296 257 229 237 208 423 404 180 207 203 90 216 201 90 2013 Toplam 2.057 1.883 1.730 1.354 1.313 1.258 1.149 911 867 808 765 758 740 725 693 650 649 627 559 495 483 471 438 422 414 387 187 22.793 Kaynak; TUİK ADNKS 2012-2013 Saray İlçe Belediyesi, eski mahalleler ve yeni eklenen belde ve köylerle birlikte toplam 27 mahalleye sahip olmaktadır. Saray İlçe Belediyesinin 2013 nüfusu, 22.793 kişidir. 2.2. Van Belediyesi Kurumsal Örgütlenme Yapısı Van Belediyesi, Müdürlükler bünyesinde hizmet yürütmektedir. İdari Hizmetler Özel Kalem Müdürlüğü Plan ve Proje Müdürlüğü Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Yazı İşleri Müdürlüğü Strateji Geliştirme Müdürlüğü 104 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürlüğü Hukuk İşleri müdürLüğü Bilgi İşlem Müdürlüğü Teknik Hizmetler Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğü Su ve Kanalizasyon Müdürlüğü Emlak ve İstimlak Müdürlüğü Park ve Bahçeler Müdürlüğü İmar ve Şehircilik Müdürlüğü Fen İşleri Müdürlüğü Yapı Kontrol Müdürlüğü Sosyal ve Kültürel Hizmetler Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü Sosyal Yardım İşleri müdürlüğü Van-Der Yoksullukla Mücadele Derneği Sağlık Hizmetleri Veteriner İşleri Müdürlüğü Alo Kurban Hattı Temizlik İşleri Müdürlüğü Mali Hizmetler Mali Hizmetler Müdürlüğü Destek Hizmetleri İtfaiye Müdürlüğü Zabıta Müdürlüğü Mezarlıklar Müdürlüğü Hal Müdürlüğü Destek Hizmetleri Müdürlüğü Van Belediyesinin bu örgüt yapısının, bir Büyükşehir Belediyesine dönüşmesi, kaçınılmaz olarak Büyükşehir mevzuatı ile verilmiş görevleri yerine getirme hedefine yönelik olacaktır. Ancak Büyükşehir Belediye mevzuatı kentsel nitelikli alanlara dairdir. Ayrıca Büyükşehir Belediyeleri Kanununda verilen görevler dışında, başka Kanunlardan gelen görevler de Belediyenin görevleri kapsamında kalmaktadır. Bu görevler temel olarak, 5302 sayılı İl Özel İdaresi’nden ve İl bütününde örgütlenen Büyükşehir ve İlçe sınırlarında yapılanan İlçe Belediyelerine katılan kırsal 105 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ nitelikli mahalleler nedeniyle 442 sayılı Köy Kanunu’ndan gelmektedir. Gerek İl Özel İdaresinden, gerekse Köy Kanunundan gelen ya da gelmesi gerektiği düşünülen görevler, Van Belediyesi’nin bu güne kadar sürdürdüğü görevlerden farklı bir içeriktedir. Unutulmaması gereken konu Van Büyükşehir Belediyesinin ikiye katlanan nüfusunun ağırlıklı olarak kırsal niteliği olan yerleşim birimlerinden geldiğidir. Dolayısıyla, bu alanlar ve bu alanlara dair hizmetler, barındırdığı nüfusun niteliği dikkate alındığında, bir anlamda İl Özel İdaresinin yerine geçmek anlamına da gelmektedir. Büyükşehir Belediye örgütlenmesine dönüşümde teknik hizmetler alanı görece belirgin olmakla birlikte, sosyal ve kültürel hizmetler alanı, hedeflere dayalı özgün farklılıklar gösterebilmektedir. Örneğin Van-Der Yoksullukla Mücadele kapsamında planlanan etkinlikler ve hedef kitle açısından, son depremin etkileri de dikkate alındığında, programlama önem kazanacaktır. Bir diğer önemli konu, Büyükşehir ve İlçe Belediyeleri arasındaki görev paylaşımına dairdir. Büyükşehir ve İlçe Belediyelerinin görevlerinin çakışma konusu olmaması, aynı alanda aynı işin özellikle teknik hizmetler alanında her iki kurum tarafından da yürütülmemesine dönük koordinasyon ve organizasyon performansının yüksek kılınması önem kazanmaktadır. 2.3. İl Özel İdarelerinden Büyükşehir Belediyelerine Devrolan Görevler Büyükşehir Belediyelerine dair Kanun düzenlemelerinde açıkça yer almıyor olmakla birlikte; Büyükşehir Belediyelerinin İl Özel İdarelerinde olan görevlerinden hangilerinin Büyükşehir Belediyelerine devredildiğini anlamak için İl Özel İdaresi Kanununun irdelenmesi de gerekmektedir. İl Özel İdaresi Kanununun 6. Maddesinde; İl Özel İdaresi mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla; Gençlik ve spor, sağlık, tarım, sanayi ve ticaret; Belediye sınırları İl sınırı olan Büyükşehir Belediyeleri hariç ilin çevre düzeni plânı, bayındırlık ve iskân, toprağın korunması, erozyonun önlenmesi, kültür, sanat, turizm, sosyal hizmet ve yardımlar, yoksullara mikro kredi verilmesi, çocuk yuvaları ve yetiştirme yurtları; ilk ve orta öğretim kurumlarının arsa temini, binalarının yapım, bakım ve onarımı ile diğer ihtiyaçlarının karşılanmasına ilişkin hizmetleri il sınırları içinde, İmar, yol, su, kanalizasyon, katı atık, çevre, acil yardım ve kurtarma; orman köylerinin desteklenmesi, ağaçlandırma, park ve bahçe tesisine ilişkin hizmetleri belediye sınırları dışında, Yapmakla görevli ve yetkilidir. Bu görev tanımından anlaşılan İl sınırları kapsamında örgütlenen Büyükşehir Belediyeleri, İl Özel İdarelerine ait sıralanan görevleri üstlenmiş görünmektedir. Ancak 6360 sayılı Kanunla oluşturulan Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı’nın varlığı ve görev tanımı ile sadece tarımsal hizmetleri Büyükşehir Belediyelerinin de yapabileceğine dair hükümler, sorunlu bir yapıyı 106 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ gündeme taşımaktadır. Bu durum, pek çok hizmette iki başlılık yaratmaktadır. Bu iki başlılık İl Özel İdaresi Kanununun yine 6. Maddesinde yer alan; “Bakanlıklar ve diğer merkezi idare kuruluşları; yapım, bakım ve onarım işleri, devlet ve İl yolları, içme suyu, sulama suyu, kanalizasyon, enerji nakil hattı, sağlık, eğitim, kültür, turizm, çevre, imar, bayındırlık, iskan, gençlik ve spor gibi hizmetlere ilişkin yatırımlar ile bakanlıklar ve diğer merkezi idare kuruluşlarının görev alanına giren diğer yatırımları, kendi bütçelerinde bu hizmetler için ayrılan ödenekleri İl Özel İdarelerine aktarmak suretiyle gerçekleştirebilir….. Hizmetlerin diğer mahallî idareler ve kamu kuruluşları arasında bütünlük ve uyum içinde yürütülmesine yönelik koordinasyon, o İlin Valisi tarafından sağlanır. 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığına ve organize sanayi bölgelerine tanınan yetki ve sorumluluklar bu Kanun kapsamı dışındadır.” Hükümlerinden kaynaklanmaktadır. 6360 sayılı Kanunla, bu görevleri Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı tarafından yürütülmesi öngörülmektedir. Burada Kanun koyucunun öngörmediği bir belirsizlik bulunmaktadır. Bu görevlerin iki ayrı yönetim tarafından da sürdürülebilir nitelikte olup olmadığı bir açmaz olarak görülebilir. Ya da sosyal hizmetlerde olduğu gibi her iki yönetim de bu görevleri yürütebilecektir. Bu çerçevede kırsal nitelikli mahallelere yapılacak hizmetler için bazı sorunların yaşanması beklenmektedir. Bu çerçevede Büyükşehir Belediyesi, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla; Gençlik ve Spor Sağlık Tarım, Sanayi ve Ticaret İlin Çevre Düzeni Plânı Bayındırlık ve İskân Toprağın Korunması Erozyonun Önlenmesi Kültür, Sanat Turizm Sosyal Hizmet ve Yardımlar Yoksullara Mikro Kredi Verilmesi Çocuk Yuvaları ve Yetiştirme Yurtları İlk ve Orta Öğretim kurumlarının arsa temini, binalarının yapım, bakım ve onarımı ile diğer ihtiyaçlarının karşılanmasına ilişkin hizmetler 107 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ İmar, Yol, Su, Kanalizasyon Katı Atık, Çevre Acil Yardım Ve Kurtarma Orman Köylerinin Desteklenmesi Ağaçlandırma, Park ve Bahçe Tesisine İlişkin Hizmetler Büyükşehir Belediyelerince sürdürülebilecektir yorumu yapılabilmektedir. Burada hatırlanması gereken konu, Kanun’daki hükümlerin, mükerrerlik yarattığıdır. Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı ve Büyükşehir Belediyesi aynı konularda hizmet yürütmekle yükümlü olabileceği gibi, ortaklık ve eşgüdümlü çalışma şansına da sahip olabilecektir. Bu çerçevede şu an var olmayan, ancak kırsal alana hizmet götürme konusunda önemli bir örnek olarak değerlendirilebilecek, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün görev ve yapılanmasına değinmekte fayda görülmektedir. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün görevleri; Devlet ve İl yolları ağı dışında kalan köyler ve bunlara bağlı yerleşme birimlerinin, orman yollarının ve orman içi yolların yol ağını tespit etmek, bu yolları, köprüleri, sanat yapılarını, köy içi yollarını yapmak, mevcutları geliştirmek, trafik güvenliği yönünden gerekli istikamet ve kilometre levhaları ile diğer işaretleri düzenlemek Kalkınma plan ve programlarında yer alan ilke ve politikalara uygun bir şekilde, toprak ve su kaynaklarının verimli kullanılmasını, korunmasını, geliştirilmesini sağlamak, çiftçilerin hizmetine götürmek üzere gerekli araştırma, etüt, hizmet ve yatırımlara ait program ve projeleri yapmak ve yaptırmak, bunlardan tasvip edilenleri uygulamak ve uygulattırmak Baraj, havaalanı, fabrika savunma ile ilgili tesislerin ve diğer tesislerin inşaatı, tarih ve tabiat kıymetlerinin korunması gibi amaçlarla yapılacak kamulaştırmalar ve özel kanunların uygulanması sebebiyle yerlerini terk etmek zorunda kalanlardan geçim imkânlarını kısmen veya tamamen kaybedecek nüfus ile göçmen ve göçebeleri ve bulunduğu yerde geliştirilmesi mümkün olmayan orman içi köyleri, köy nüfusunun çoğunluğu tarafından istenmesi halinde köylerin mahalle, kom, mezra gibi dağınık yerleşme yerlerini yeni bir yerleşme yerinde toplamak, tarım içi ve tarım dışı sahalarda iskan etmek Köy ve bağlı yerleşim birimlerinin yol, su, elektrik, kanalizasyon tesislerinin inşaatı, bakımı, onarımı, geliştirme ve işletme hizmetlerini düzenlemek üzere gerekli tedbirleri almak, bakım, onarım, işletme ve geliştirme hizmetlerine ait esasları tespit etmek ve yürütmek Köy ve bağlı yerleşme birimlerine, askeri garnizonlara sağlıklı, yeterli içmesuyu ve kullanma suyu tesislerini yapmak, geliştirmek ve yapımına destek olmak, sondaj kuyuları açmak, bu maksatla umuma ait sular ile kanunlarla köye ve köylüye devir ve tahsis edilmiş 108 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ veya köyün veya köylerin eskiden beri intifaında bulunmuş olan suları; köylerin ve bağlı yerleşme birimlerinin, askeri garnizonların ihtiyacına göre tevzi etmek, kısmen veya tamamen başka köye, köylere, bağlı yerleşme birimlerine, askeri garnizonlara tahsis etmek ve tahsis şeklini değiştirmek Sahipli veya köyün bedeli mukabili iktisap ettiği sularla diğer gayrimenkulleri, 2492 sayılı Kamulaştırma Kanunu gereğince kamulaştırmak veya gayrimenkul üzerinde irtifak hakkı tesis etmek Devletin hüküm ve tasarrufu altında veya özel mülkiyetinde bulunan yabani fıstıklık, zeytinlik, sakızlık, harnupluk ve makiliklerin alt yapı tesislerini imar, ıslah ve ihya etmek için gerekli projeleri ve programları hazırlamak, hazırlatmak, tasvip edilenleri uygulamak ve uygulatmak Tarım alanlarının gayesine uygun bir şekilde kullanılmasını sağlamak, denetlemek ve bu konu ile ilgili diğer kuruluşlarla işbirliği yapmak Devletin hüküm ve tasarrufu altında veya özel mülkiyetinde bulunan taşlı, asitli, alkali veya turbiyer toprakları ve kurutulmuş sahaları tarıma elverişli hale getirmek Devletçe ikmal edilmiş sulama tesislerinden alınan veya her ne suretle olursa olsun tarım alanlarında bulunan suyun tarımda kullanılması ile ilgili arazi tesviyesi, tarla başı kanalları, tarla içi sulama ve drenaj tesisleri gibi tarım sulaması hizmetlerini ve bu konularda gerekli diğer işleri yapmak Ekonomik üretime imkan vermeyecek derecede parçalanmış, dağılmış, şekilleri bozulmuş tarım arazilerinin teknik, ekonomik ve işletme imkanları ölçüsünde toplulaştırılmasını yapmak Sulama suyu ihtiyacı saniyede 500 litreye kadar olan suların tesislerini kurmak ve işletilmelerini sağlamak, aynı mahiyette evvelce yapılmış tesisleri ikmal, ıslah ve tevsi etmek ve işletilmelerini sağlamak Toprak muhafaza, arazi ıslahı ve sulama gibi faaliyetlerde gerektiğinde birlikler, ortaklıklar, döner sermayeli ve tüzelkişiliği haiz işletmeler kurmak veya döner sermayeli işletmelerini, bu işlerle meşgul birimleri, şirketlere veya işletmelere ortak etmek, bunlarla ilgili her türlü anlaşmalar yapmak Küçük akarsular ile güneş, rüzgâr ve diğer enerji kaynakları ve tesislerinden faydalanılarak köylerin elektriklendirilmesi için tesisler yapmak, yaptırmak 1306 sayılı İskan Kanununa göre nakledilen veya toplulaştırılacak köyler için arsa tefrik etmek, diğer kasaba ve köylerin imar planlarını ve ihtiyaç sahiplerine konut ve tarımsal işletme tesisleri için tip projeler hazırlamak, hazırlatmak ve kendi evini yapana yardım metoduna dayalı olarak gerekli kredileri vermek, köy içi altyapıları, sosyal tesisler ve istihdam yaratacak ekonomik tesisleri yapmak ve yaptırmak, yıllık harcama planları 109 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ yaparak Özel İskan Fonunu kullanmak ve bu fondan yapılan kaynak tahsisleri ile yatırımları gerçekleştirmek Deprem ihtimalinin en fazla olduğu aktif deprem kuşaklarında bulunan köylerdeki nüfusun konut ve tarımsal tesislerini depreme dayanıklı hale getirmek maksadıyla kredi vermek Serbest göçmen işlerini yürütmek, özel kanunlar gereğince iskânlı göçmen kabul etmek Kiraya verilecek hazine arazisi genişliğini, kira bedelini ve kiralayacak olan topraksız veya yeterli toprağı olmayan çiftçileri tespit etmek ve Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki arazinin tespit, tayin ve her türlü ölçü işlerini yapmak ve Hazine adına tescil işlemlerini yaptırmak ve evvelce dağıtılan arazilerde tashih, ıslah ve istirdat işlemlerini yapmak, mera, yaylak ve kışlakların tespit, tahdit ve tahsisini yapmak, ayrıca lüzumlu hallerde bunlardan ihtiyaç fazlalarının tespiti ile Hazine adına tescilini sağlamak Hizmet ve görevleri için lüzumlu her türlü harita, istikşaf, araştırma, etüt proje, rasat, istatistik, envanter, birim fiyat ve analiz gibi işleri yapmak, yaptırmak Hizmet ve tesislerin yapılması, geliştirilmesi, onarım, bakım ve emniyetle işletilmesi için gerekli tesis, atölye, bakımevi, laboratuvar, araştırma ve verici telsiz istasyonu, idari ve sosyal diğer tesislerin plan ve projelerini ve inşaatını yapmak, yaptırmak, onarmak, işletmek, kiralamak ve bakımlarını sağlamak, tesislerin kullanılmasına emniyet ve korunmasına esas olan kaideleri tespit etmek, yürütmek ve kontrol etmek Her türlü alet - edavat, taşıt ve makineler ile donatımlarını, bunların işletilmesi, tamiri için gerekli bütün malzemeyi vasıflarıyla belirlemek, sağlamak, icabında imal etmek ve ettirmek, arazi dahil bina ve taşınmaz malları geçici olarak kullanmak, kamulaştırmak ve satın almak olarak tanımlanmıştır. Ayrıca, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün ana hizmet birimleri şunlardır: Etüt ve Proje Dairesi Başkanlığı Arazi ve İskan Dairesi Başkanlığı Köy ve Orman Yolları Dairesi Başkanlığı Havza Islahı ve Göletler Dairesi Başkanlığı Sulama Dairesi Başkanlığı Köy İçmesuları Dairesi Başkanlığı Köy İçi İnşaat Dairesi Başkanlığı İşletme Dairesi Başkanlığı 110 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Benzer bir yönetsel çerçeve kırsal alanlarda AYKOME ve UKOME bağları da kurularak Büyükşehir Belediyeleri Belediye için de uygulanabilir görünmektedir. 2.4. Köy ve Mahalle Yönetimlerinin Farklılıkları Büyükşehir Belediyesi sınırlarının İl sınırlarına genişlemesi ve köy yerleşimlerinin mahalleye dönüşmesi ile köy yönetim yapılarında da önemli değişiklikler gündeme gelecektir. İlgili mevzuat kapsamında köy ve mahalle yönetim birimlerinin yönetim yapıları, görevleri ve gelirleri, giderleri, çalışma biçimleri arasında önemli farklılıklar bulunmaktadır. 2.4.1 Köy Yönetimi ve Görevleri 442 sayılı Köy Kanunu, köy yönetimini diğer yönetsel birimlerden farklı kurgulamaktadır. Kanun, Cumhuriyetin ilk yıllarında yürürlüğe girdiğinden, daha sonra yürürlüğe giren Kanunlar bazı görevlere ilişkin olarak köy yönetimlerini devre dışı bırakmış görünmektedir. Kanun, Büyükşehir Belediyesine mahalle olarak katılan yönetim birimlerini bağlar nitelikte olmasa da bu yerleşim birimlerine yaklaşımı belirlemek açısından önemli görünmektedir. Köy Kanununun 13. maddesinde köye ait görevler (işler) ikiye ayrılmaktadır. Birincisi mecburi olan işler, ikincisi ise köylünün isteğine bağlı olan işlerdir. Mecburi işlerin kapsamı çok geniştir. Sağlıkla ilgili işler (salgın hastalıklar ve sıtma ile mücadele, konutların sağlıklı yaşam koşullarına kavuşmasını sağlamak, umumi tuvalet inşa etmek) Temiz bir çevre ile ilgili olarak, pis su dejarjının sağlığı etkilememsi ile ilgili önlemleri almak, sokakları temiz tutmak, çöp ve gübrelikleri köyden uzak yol üstü olmayan sapa ve rüzgar altı yerlerde yapmak, gübreliklerin köy halkınca kullanımını düzenlemek Temiz içme suyu temini Köyden, Hükümet merkezine veya komşu köylere giden yolların kendi sınırı içindeki kısmını yapmak ve onarmak, köy yollarını yapmak, köy meydanı oluşturmak Meydanda köy odası kurmak, mescit yapmak, ihtiyaca uygun konuk odaları yapmak Bahçesi bulunan okul yapmak Köyü ve mezarlıkları ağaçlandırmak Köy yollarının ve meydanının etrafına ve köyün içinde ve etrafındaki su kenarlarına ve mezarlıklara ve mezarlık ile köy arasına ağaç dikmek, köy korusunu muhafaza etmek (Köylü her sene adam başına en az bir ağaç dikecek ve bu ağaç tamamen tutup yeşilleninciye kadar ağaca bakacak va yeni dikilmişlere hayvanların sürünerek ve kemirerek zarar vermesinin önünü almak için etrafına çalı çırpı sarıp muhkemce bağlayacaktır) 111 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Köy halkının ekilmiş ve dikilmiş mahsullerini, ağaçlarını her türlü zarar ve ziyandan muhafaza etmek Tehlike arz eden yapıları yıktırmak ya da onarımını sağlamak Yapılması köylünün isteğine bağlı olan işler şunlardır: Konut ve ahırları ayrı yerde yapmak Ev, ahır, hela duvarlarının iç ve dışları senede bir defa badanalamak Köy yollarını taş kaldırımla döşemek Köy mezarlığının köyden ve caddeden uzak bir yerde, suların geldiği tarafta değil, akıp gittiği tarafta olmasına çalışmak ve etrafını duvarla çevirerek içersine hayvan girmesinin önünü almak ve mezarlığa gübre süprüntü dökmemek, mezarlara iyi bakmak Köyde çamaşırlık, hamam, pazar ve çarşı yerleri yapmak Köyün sınırı içinde uygun yerlerde ve tepelerde orman yetiştirmek Köyü, kasaba ve komşu köylere bitiştiren yolların iki kenarına ağaç dikmek ve köy sınırı içindeki yabani ağaçları aşılamak Köyde ekilip biçilen ve toplanan mahsulâtın veya yapılan eşyanın değeriyle satılabilmesi için köy namına alıcı adam aramak Köy tarla ve bahçelerini sulamak için bütün köye ortaklama ark yapmak Köye ortaklama her türlü ziraat, pulluk, orak, harman makineleri almak Köyde peynir ve yağ yapmak için makine almak Köye ortaklama değirmen yapmak veya getirtmek Köylülerin giydiği esvapları köyde dokutmağa çalışmak Köylüden berber, ayakkabıcı, nalbant, demirci, arabacı, kalaycı yetiştirmek Köylünün bilgisini artıracak kitap getirtmek Yemeklik ve para ile köy fukarasına ve öksüzlere yardım etmek, kimsesiz çocukları sünnet ettirmek ve kızları evlendirmek için yardım etmek ve fukara cenazelerinin kefen ve sairesinin tedarikine çalışmak Kazaen yanan veya yıkılan fukara evlerini bütün köy yardımı ile yapmak Bütün köy için bankadan para kaldırmak ve tarla, bahçe, çift ve tohum almak isteyenlere vermek ve bu paranın her sene borçlarını toplayarak bankaya yatırmak Köyde güreş, cirit, nişan talimleri gibi köy oyunlarını yaptırmak 112 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Her köyde, köy sandığından bir ambar yaptırıp bunun bir bölmesine harman zamanında herkesten köy namına mahsullerine göre birer miktar zahire ödünç alınarak konulmak ve bu zahireyi muhtaç köylülere gene köy namına yemeklik veya tohumluk olarak ödünç vermek ve her sene ambarda artan zahireyi yeni mahsul ile değiştirmek Her sene köy namına bir veya daha ziyade tarla ektirerek mahsulünü imece yoluyla biçip elde ettikten ve gelecek sene için tohumu ayırdıktan sonra artanını satarak parasını köy sandığına yatırmak Köy namına iyi cinsten boğa, aygır, teke, koç satın almak Köyde sağlık işlerine bakmak üzere bir sağlık korucusu bulundurmak, yok ise vilayet veya kaza merkezinde açılacak sağlık derslerine adam göndererek yetiştirmek suretiyle köyde istihdam etmek Hükümet tarafından sağlık işlerinde kullanılmak üzere verilecek ilaçları korumak Köyde elektrik tesisatı vücuda getirmek Köyün ortak ihtiyaçları ve halkının isteğine bağlı işlerin organizasyonu oldukça kapsamlı bir çalışma gerektirmektedir. Yatırıma yönelik işler ise mali kaynak gerektirmektedir. Bu noktada hatırlanması gereken bir konu, sayılan işlerin bazıları zaman içerisinde başka kurum ve kuruluşlar tarafından da yapılmak üzere farklı yasal düzenlemelere konu olmuştur. Ancak Kanunun ilgili maddeleri halen yürürlüktedir ve katılımlı bir süreçle ve imece usülü ile yapılacak işler ön plana çıkmaktadır. Köy parası olarak adlandırılan gelirler ise şöyle sıralanmaktadır. İhtiyar meclisi tarafından köylüye salınacak para İşbu kanuna göre alınacak ceza paraları Köy namına yazılı emlak ve arazi geliri Usulüne uygun vakfedilen arazi ve emlak geliri Avarrız gelirleri (ağaç, arazi, emlak, para) 52 Hediye ve bağışlanmış paralar ve mallar, (ianat ve teberruat) Köy namına ekilen tarla geliri Köy tezgâh ve ambar ve dükkânları geliri Mühürlenecek ilmühaberlerden alınacak para, (bu para ihtiyar meclisince yapılıp kaymakam veya vali tarafından tasdik olunan cetvele göre alınır) 52 İnşaat ruhsat harcı olarak herhangi bir bedel MİGM’nün 10/08/2009 tarih ve 20817/62432 sayılı yazısına göre alınamaz 113 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Köy sınırı içindeki taş, kireç, tuğla, kiremit, çorak, kil gibi ocaklardan alınacak para (nısıf kutru elliden yüz metreye kadar olanlardan) Çay ve nehirler üzerindeki kayık ve sallardan alınacak para, (senenin altı ayı işleyenlere mahsustur. Bundan fazla işleyenler vilayet idarelerinindir) Köy sınırı içindeki otlaklardan ve meralardan fazlasının kira paraları; Köyde satılmak için kesilen hayvanlardan alınacak para, (zephiye resmi) Köy sınırı içinde satılan hayvanlardan alınacak ihtisap resmi Köy sınırı içinde sahipsiz ağaçların ve yemişlerin geliri Köy sınırı içindeki kaplıcalar, maden suları, (şimdiye kadar belediye, idarei hususiye, maliye, evkaf ve eşhas tarafından yoluyla elde edilenler hariç) Geliri yetişmeyen köylerde muhtar, imam, kâtip, korucu, sığırtmaç, danacı gibi köy adamlarının aylıkları veya senelikleri için salınacak para veya mahsuller Bu gelirlerin köy namına harcanmasında da köylünün isteğine bağlı olmayan ve köylünün isteğine bağlı olan kalemler olarak ele alındığı görülmektedir. 2.4.2 Mahalle Yönetimi ve Görevleri Mahalle Yönetimi’nin oluşumu 4541 sayılı Kanunun ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun konusudur. Yapısı ve çalışma usulleri bu Kanunlarda belirlenmektedir. 5393 sayılı Belediye Kanununun 6. Maddesine göre; “Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir. Muhtar, mahalle sakinlerinin gönüllü katılımıyla ortak ihtiyaçları belirlemek, mahallenin yaşam kalitesini geliştirmek, belediye ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilişkilerini yürütmek, mahalle ile ilgili konularda görüş bildirmek, diğer kurumlarla iş birliği yapmak ve kanunlarla verilen diğer görevleri yapmakla yükümlüdür. Belediye, mahallenin ve muhtarlığın ihtiyaçlarının karşılanması ve sorunlarının çözümü için bütçe imkânları ölçüsünde gerekli ayni yardım ve desteği sağlar; kararlarında mahallelinin ortak isteklerini göz önünde bulundurur ve hizmetlerin mahallenin ihtiyaçlarına uygun biçimde yürütülmesini sağlamaya çalışır.” Mahalle Yönetiminin görevleri incelendiğinde genel olarak, görevlerin çoğunluğunun muhtara tek başına verildiği görülmektedir. İhtiyar heyeti ile muhtarın beraber görev yaptığı durumlar istisnadır. Muhtarlar görevlerinin çoğunluğunu 4541 sayılı Şehir ve Kasabalarda Mahalle Muhtar ve İhtiyar Heyetleri Teşkiline Dair Kanun’dan alır. Bunun dışında bazı kanunlarla da muhtarlara görevler verilmiştir.53 Mahalle muhtarlarının önemli olan başlıca görevleri; 53 Seyit Koçberber, Yeni Belediye Yasası İle Mahalle Yönetimi, Sayıştay Dergisi, Sayı: 56, s:103-114 114 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Nüfus cüzdanı örneği ve ikametgâh ilmuhaberi vermek Askerlik yoklama memurlarınca istenen bilgileri vermek; askerlik şubesi davet pusulalarını teslim almak ve ilgililere tebliğ etmek; askerlik meclisine katılmak; askere sevk cetvellerini tebliğ etmek; askere sevk tarihinde bulunmayanlar hakkında bilgi vermek Sandık seçmen listelerini askıya çıkarmak; İlçe seçim kurulu başkanınca verilen görevleri yerine getirmek Kadastro ilanlarını askıya çıkarmak Öğretim yılı başında öğrenim çağındaki çocukların kimliklerini gösterir çizelge hazırlamak; nüfus cüzdanı olmayan çocukların yaşlarını tahmin ve tespit etmek Ölen sigortalının yakınlarının geçimini sigortalı tarafından karşılandığını belirten ilmühaber vermek; yaşlılık ve malullük geliri olanların sağ olduğunu gösterir yoklama belgelerini onamak Yeşil kart almak için başvuranların başvuru formunu onamak Sefer görev emirlerini ilgililere bildirmek Salgın ve bulaşıcı hastalıkları ilgili resmi kurumlara bildirmek Mahalleye giren kimliği belirsiz ve şüpheli şahısları zabıtaya haber vermek Tebligat imkânsızlığında tebliğ memurunun düzenleyeceği mazbatayı imzalamak; tebliğ imkânsızlığı veya tebellüğünden imtina halinde evrakı teslim almak Vergi inceleme memurlarına bilgi vermek Kendine çalışma yeri olarak belirli bir yer ayırmak ve günün belli saatlerinde bulunmak ve bunu mahalle halkına bildirmek Olarak sıralanabilmektedir. Yukarıda aktarılan hükümler kapsamında mahalle, kendi geliri, bütçesi olmayan, Belediyenin gerekli ve yeterli gördüğü, Belediye bütçesinin öngördüğü kadarıyla yetinen bir konumdadır. Bu da mahalle yönetimlerinin evrak düzenlemeye ve kısman asayişe dair görevleri bir yana bırakılırsa, ortak ihtiyaçları karşılama performansına ve katılım süreçlerine dair bir kısıt olarak görülmektedir. Bu alandaki kısıtları aşmak, farklı sosyal, ekonomik ve kültürel yapıya sahip, yerleşim özellikleri ve yaşam biçimleri bambaşka birimlerle ilgili tavır ve ilişki biçimi farklılaşmasına dayalı katılım süreçleri ile aşılabilecek görülmektedir. 2.4.3 Köy ve Mahalle Yönetimlerinin Yeni Durumu Yukarıda ele alınan köy ve mahalle yönetimlerine dair görevler incelendiğinde, 4541 sayılı Kanunun tüzüğünde yer alan ve kırsal alanlarda tarımsal faaliyet ve salgın hastalıklara dair 115 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ görevler hariç, çok temel bazı farklılıklar görülmektedir. Köy yönetimleri, yerleşimin ekonomik gelişme, fiziksel çevre ve sosyal yaşama dair karar ve yürütme organı olarak görev yapmakta iken, mahalle yönetimi ağırlıklı olarak evrak işi yapmaktadır. 5393 sayılı Belediye Kanununda yapılan görevlendirmeler ise mahalle yönetimleri mahalli müşterek ihtiyaç olmak kaydı ile sosyal yaşam ve fiziksel çevre konusunda etkinlikte bulunabilme şansına belli ölçülerde kavuşmuştur. Ne var ki Köy Kanunu ile oluşan katılımcı yapı içerisinde kendi gelirini oluşturarak bütçeleyen ve harcayan, yatırıma dönüştürme şansı olan köy yönetimlerinin, çoğu imece usulüne dayalı yatırım ve sosyal yardımlaşma ağları, mahalle yönetimlerinde bulunmamaktadır. Başka bir geçerli yorumla; belli kısıtlarla, yöneticinin kişisel performansına bırakılmaktadır. Mahalle yönetimi konusunda yapılan bir yorum şu sonuca varmaktadır. “Yönetim ve toplumsal yapımız içerisinde tarihsel-geleneksel nitelikleriyle ön plana çıkan ve çeşitli görevleri bulunan mahalle muhtarlıklarının/yönetimlerinin gelişen yerleşim düzeni içinde kentsel hizmet ve demokratiklik anlamında işlevselliğinin arttırılması amacıyla yeniden düzenlemeye konu edilmesi bir gerekliliktir. Ulusal kalkınma planları, hükümet programları ve son yıllarda ulusal gündemimizde bulunan yerel yönetimler reform tasarılarında gereken ilgiyle ele alınamayan mahalle yönetimleri, uluslararası dinamiklerin de etkisiyle bir bakıma merkezi yönetimden bulamadığı ilgiyi, olması gereken biçimde, yerel topluluklarda bulmaktadır. Tarihsel-geleneksel nitelikleriyle sadece yerleşim mekânı olma özelliğinden öte kültür, dayanışma ve yönetim birimi özellikleriyle günümüze kadar gelen mahalle yönetimleri kendinden vazgeçilebilecek unsurlar olarak değil aksine, yönetim sistemi ve toplumsal yapımız için kendinden beklenen çağdaş amaçları gerçekleştirebilecek nitelikte geliştirilmesi gereken zenginlikler olarak görülmelidir. Demokratik değerlerin gelişerek anlam kazandığı ve günümüzde dünya toplumlarının sahiplendiği “kentine sahip çıkma bilinci”, “çözümde ortaklık ve birliktelik anlayışı” ile “yaşanabilirlik”, ve “sürdürülebilirlik” kavramlarının yapılabilirlik pratiğinin gerçekleştirilebileceği en uygun toplumsal ve yönetsel birimler”54 olarak ele alınmalıdır. Yukarıda ayrıca belirtildiği gibi, mahalle yönetimlerinin 5393 sayılı Belediye Kanunundan gelen genel ve mahalli müştereklere dayalı gereksinimlerinin karşılığı olan eylemlerin, bugün için Büyükşehir ve İlçe Belediyeleri ile mahalle yönetimleri arasında kurulacak katılımcı, ortaklaşma sağlanmış süreçlerle gerçekleştirilmesi olası görülmektedir. Türkiye Belediyeler Birliği bünyesinde Köylere Hizmet Götürme Birlikleri bulunmaktadır. Büyükşehir Belediyesine dönüşen İllerde, İl Özel İdaresi ve İl Genel Meclisi kalmamaktadır. Yerine İlçe ve Büyükşehir Belediye Meclisleri geçmektedir. Bu birlikler; “İlçelerde, tarım ürünlerinin pazarlanması hariç olmak üzere, yol, su, kanalizasyon ve benzeri altyapı tesisleri ile köylere ait diğer hizmetlerin yürütülmesine yardımcı olmak, 54 H. PALABIYIK, Ş. ATAK, “Türkiye'de Mahalle Yönetimi”, Avrupa Birliği ile Bütünleşme Sürecinde Türkiye'de Yerel Yönetimler, Ed. Bekir Parlak, Hüseyin Özgür, Alfa, ss. 331-371, Ekim 2002. 116 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ bizzat yapmak, yaptırmak ve kırsal kalkınmayı sağlamak üzere, tüm köylerin iştiraki ile o ilçenin adını taşıyan, köylere hizmet götürme birliği kurulabilmektedir. Birlik başkanı merkez ilçelerde Vali veya görevlendireceği Vali Yardımcısı, diğer ilçelerde Kaymakamdır. Köylere Hizmet Götürme Birliğinin Meclisi, birlik başkanı başkanlığında, birliğe üye köylerin muhtarları ve o ilçeden seçilen İl Genel Meclisi üyelerinden oluşur. Köylere hizmet götürme birliğinin encümeni birlik başkanının başkanlığında, meclisin kendi üyeleri arasından gizli oyla seçeceği iki İl Genel Meclisi Üyesi ve iki köy muhtarı olmak üzere beş kişiden oluşmaktadır.” 55 Yeni durumda kağıt üzerinde köy kalmamakla birlikte, adı mahalle olan kırsal nitelikli yerleşim birimleri varlığını sürdürecektir. Bu çevrede ve yeni mevzuat kapsamında, Köylere Hizmet Götürme Birliklerinin, kırsal nitelikli yerleşim birimlerine hizmet götürme birliği olarak ele alınmasının yanı sıra, artık İl Genel Meclisleri kalmadığından, Büyükşehirlerde Büyükşehir ve İlçe Belediyeleri Meclisleri ile ilişki biçim ve süreçleri belirlenen farklı bir katılım süreci geliştirmek durumundadır. 2.5 Büyükşehir Belediyelerinin Gelirlerine İlişkin Yeni Durum Birinci bölümde Belediyelerin ve Büyükşehir Belediyelerinin mevcut gelir durumuna ait bazı aktarımlar yapılmıştır. Özellikle 6360 sayılı Kanun ile getirilen yeni düzenlemelerin ne tür bir mali yapı sergileyeceğine dair kapsamlı araştırmalar bulunmamaktadır. Ancak genel olarak, yeni durumun yeni Büyükşehir olan Belediyeler açısından, aksi değerlendirmeler olmakla birlikte, daha olumlu bir gelir yapısı sergilemesi beklenmektedir. Bu noktada genel olarak Belediye yönetim anlayışının değişimi çerçevesinde Belediyenin hizmet anlayışında da değişimler yaşanmaktadır. Bunları;56 Daha kaliteli yerel hizmet talebi Değişen yönetim ve mali yönetim anlayışı Artan kaynak ve harcama potansiyeli Belediye fonksiyonlarının artması ve çeşitlenmesi Belediye hizmet alanlarının genişlemesi Kaynaklar artmakla birlikte devam eden mali riskler Hesap verme sorumluluğunun gerektirdiği kurumsal mali ve performans sorumluluğu Olarak sıralamak mümkündür. 55 http://www.tbb.gov.tr/belediyelerimiz/mahalli-idare-birlikleri/koylere-hizmet-goturme-birlikleri 56 Belediyelerde Gelir ve Finansman Çözümleri Erkan Karaarslan, www.erkankaraarslan.org 117 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ “Kamusal hizmetlerin yürütülmesinde, giderek önem kazanan, temel ilke, bu hizmetlerin ölçek ekonomisi ve etkin kaynak kullanımı amacıyla halka en yakın yönetim birimlerince yerine getirilmesidir… Yerel yönetimlerin sorumlulukların ifasındaki payı, devlete göre oldukça sınırlı olup, bu pay ekonomik istikrar ve gelirin yeniden dağılımında, kamu hizmetlerinin sağlanması ile ilgili görevlerine oranla çok daha azdır. Benzeri farklılık, gelişmiş ülkeler ile gelişen ülkeler arasında da görülmektedir. Öyle ki, gelişmiş ülkelerdeki yerel yönetimler yukarıda sıralanan görevlerin tümünün sağlanmasına daha etkin bir düzeyde katılırken, gelişmekte olan ülke yerel yönetimleri, temel kamusal hizmetlerinin sağlanmasında bile yeterli olamamaktadır.” 57 Bu çerçevede; Belediye şirketleri önemli bir gelişme olarak ortaya çıkmaktadır. Mevzuat çerçevesinde mahalli müşterek ihtiyaçları karşılama temel ve yasal amacıyla kurulan Belediyelerin yapacağı bazı yerel hizmetlerin, mevzuatta ve uygulamada karşılaşılan bazı sorunları aşmak güdüsüyle Belediye şirketleri kurdukları söylenebilmektedir. Belediyelerin şirket kurma yoluna gitmelerinin en önemli nedenlerinden birisi de, Belediyelerin kaynak arayışlarıdır. Daha önce de değinildiği gibi, bugün için Belediye şirketleri, Belediyenin görevleri olarak belirlenen konularda, neredeyse tüm ticari faaliyetlerin içinde etkinlik gösterdiklerini söylemek mümkündür. Diğer yandan, 5216 sayılı Kanun’un 26. maddesi ile Büyükşehir Belediyelerine, Belediyeye ait büfe, otopark ve çay bahçelerini doğrudan işletebilme ya da sahibi oldukları şirketlere ihale mevzuatına tabi olmadan, Belediye Meclisince belirlenecek süre ve bedelle işletmelerinin devredilebilmesi imkânı tanınmıştır. Bu kapsamda, mevcut Büyükşehir Belediyelerinin gerek kaynak sağlama, gerekse Belediyenin eleman58 gereksinimini karşılamak amaçlarıyla Belediye şirketlerini etkin biçimde kullandıkları söylenebilmektedir. Bu konuda en temel tartışmalardan birisi, Belediye şirketlerinin sağladığı mali kaynağın belediyeye aktarılmasında yaşanan soruna dairdir. Büyükşehir Belediyelerinin yeni mevzuat kapsamında mali yapısının güçlenip güçlenmediği bir diğer tartışma konusu olarak ortaya çıkmaktadır. Bu konuda bir araştırmanın sonuçlarına göre, “Kanun (6360) öngördüğü yerel yönetim paylarındaki artış ile yerel yönetimlerin mali olarak güçlendirilmesine yönelik ciddi bir adımdır. Paylardaki artış yerelleşmenin göstergelerinden biri olan yerel yönetim/merkezi yönetim harcama oranını da yerel yönetimler lehine artırmaktadır.”59 57 Ahmet Berk, Yerel Hizmet Sunumu Ve Belediye İktisadi Teşebbüsleri, http://www.sayistay.gov.tr/yayin/dergi/icerik/der49m2.pdf 58 Burada özellikle norm kadro uygulamaları ile ilgili sorunlar kastedilmektedir. 59 Emre KOYUNCU, Yenilenen Yerel Yönetim Sisteminde Belediye ve İl Özel İdarelerinin Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Alacakları Payların Karşılaştırmalı Analizi, www.tepav.org.tr 118 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 56: Büyükşehir Belediyelerinin Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden (GBVG)Aldığı Paylardaki Değişim Birim Büyükşehir Belediyeleri Büyükşehir İlçe Belediyeleri Diğer Belediyeler İl Özel İdareleri Yeni Kanun Not: Kanundaki değişiklikler koyu renkle belirtilmiştir. Sınırları içinde toplanan GBVG’nin %6’sı %60’ı doğrudan %40 ise büyükşehir belediyeleri arasında %70’lik kısmı nüfus, %30’luk kısmı ise büyükşehirin yüzölçümüne göre ilçe belediye paylarının yüzde 30’u GBVG’nin %4,50’si %90’ı belediye nüfusuna %10’u belediyenin yüzölçümüne göre 2008 öncesi 2008 sonrası GBVG’nin %5’ininin %75’i doğrudan %25’i büyükşehir belediyeleri arasında nüfuslarına göre Büyükşehir ilçe belediyelerinin GBVG’den aldığı payın %35’i Sınırları içinde toplanan GBVG’nin %5’i %70’i doğrudan, %30’u büyükşehir belediyeleri arasında nüfuslarına göre büyükşehir ilçe belediye paylarının %30’u GBVG’nin %2,47’si belediye nüfusuna göre GBVG’nin %2,50’si belediye nüfusuna göre GBVG’nin %2,50’i nüfusa göre GBVG’nin %2,85’inin %80’i belediye nüfusuna, %20’si ilçe gelişmişlik endeksine göre eşit sayıda ilçe içeren 5 grupta gelişmişlik payının gruplara sırasıyla %23, %21, %20, %19, %17 olarak dağıtılmasına göre GBVG’nin %0,1’i nüfusu 10.000’e kadar belediyeler için %60’ı 0-5 bin; %40’ı 510 bin arası nüfusa sahip belediyelere eşit olarak GBVG’nin %1,50’sinin %80’i belediye nüfusuna, %20’si ilçe gelişmişlik endeksine göre eşit sayıda nüfus içeren 5 grupta gelişmişlik payının gruplara sırasıyla %23, %21, %20, %19, %17 olarak dağıtılmasına göre GBVG’nin %0,1’i nüfusu 10.000’e kadar belediyeler için %65’i eşit, %35’i nüfuslarına göre GBVG’nin %1,12’si nüfusa göre GBVG’nin %1,15’inin %50’si nüfus, %10’u ilin yüzölçümü, %10’u ilin köy sayısı, %15’i ilin kırsal alan nüfusu, %15’i ilin gelişmişlik endeks değerine göre GBVG’nin %0,05’inin %50’si nüfus, %10’u ilin yüzölçümü, %10’u ilin köy sayısı, %15’i ilin kırsal alan nüfusu, %15’i ilin gelişmişlik endeks değerine göre Kaynak: Emre KOYUNCU, Yenilenen Yerel Yönetim Sisteminde Belediye ve İl Özel İdarelerinin Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Alacakları Payların Karşılaştırmalı Analizi, www.tepav.org.tr, s: 3-4 Aynı çalışmaya göre; mevcut sistem ve yeni Kanun’da öngörülen sistem, İller bazında karşılaştırıldığında yeni Büyükşehir olan İllerin aldıkları paylar ilk sıralarda yer almaktadır. Kanun’la en çok kazanan ilk beş İl yüzde değişim olarak sırasıyla Muğla (%90), Van (%77), Erzurum (%71), Balıkesir (%65) ve Tekirdağ’dır (%63). Payların artmasına rağmen İstanbul %4’lük bir kayıp yaşamakta, İzmir, Ankara ve Gaziantep’teki değişim %5’in altında kalmaktadır. Test edilmiş verileri olmamakla birlikte, bu çalışmaya göre, Van dahil yeni Büyükşehir Belediyeleri, kişi başına düşen gelirleri açısından daha avantajlı bir konumdadır. Ancak bu Belediyeler aynı zamanda çok daha geniş alanda ve çeşitlenen görev ve yetkilere sahip olacağından, bu avantajın tüm İle yaygınlaşmış, hakça bir dağıtım konusu edilmesi önemsenmektedir. Hatırlamak gerekirse LAR II çalışması, “Yerel yönetim gelir sistemi, yerelde sağlanan hizmetlerin kapsamından etkilenir. Genellikle, ihtiyaç esaslı hizmetler olan insan hizmetleri (örneğin sosyal ve sağlık hizmetleri, halk eğitimi), merkezi bütçe mekanizmalarından daha eşit kaynak almalıdır” değerlendirmesini yapmaktadır. Dolayısıyla birimler arasındaki bilgi ve iletişim yapısı iyi kurgulanmış bütünleşik bir Büyükşehir Belediye yapılanması ile bu gereklilik sağlanabilecektir. Bu çerçevede bütçeleme önem kazanan konular arasındadır. Diğer taraftan Belediyeler öz gelir yaratmak konusunda da merkezi yönetime bağlı bir durumda olduklarından 119 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ yerindelik çerçevesinde kurgulanmış ve sağladığı gelirin İl ve kent halkına rasyonel dağıtımı sağlanmış iktisadi teşekküllerin (Belediye şirketleri) de değerlendirilmesi gerekecektir. Kocaeli Büyükşehir Belediyesinin üçlü mali yapı kurgusu ve Ankara Büyükşehir Belediyesinin İşletme ve İştirakler Dairesi bu tür bir oluşumu sağlamak konusunda uygun değerlendirme olanağı sağlamaktadır. Bu noktada; Belediyenin yerel müşterek ihtiyaçları karşılama görevlerinin özelleştirilmesine dönük bir yapıdan uzak kalınması gereği önemsenmektedir. 120 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ BÖLÜM 3 VAN BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ’NİN KURUMSAL YAPILANMASI Daha önce de belirtildiği üzere, Van Büyükşehir Belediyesi kurumsal yapılanma önerileri; genişleyen sınırlar, nüfusun demografik yapısı, artan nüfusun niteliği, yerleşim çeşitliliğine dayalı yeni görev tanımları, yerleşim alanının kırsal niteliğinin ortaya çıkardığı farklılaşan görev tanımları, değişen gelir ve harcama yapısı, çeşitlenen ve artan, değişen yetkiler ve sorumluluklar kapsamında yapılacaktır. Van İli, %52,16’lık kentleşme düzeyine sahiptir. Van, bu oran ile ülke genelinde 81 İl içinde 70. sırada yer almaktadır. Dolayısıyla tarım ve hayvancılıkla ilgilenen nüfus ile kentsel alanlarda yaşayan nüfus, İl bütününde neredeyse aynı oranlarda dağılmaktadır. Van İlinde son 30 yılda çok büyük nüfus artışı yaşanmıştır. Van İlinde ve kentsel alanda saptanan demografik verilere ek olarak göçle gelen nüfusun da ayrıca ele alınması gerekmektedir. Ağırlıklı olarak Van merkez ilçede olmak üzere 1980'de 486.646 olan İl nüfusu 2012 yılında 1.051.975 kişiye ulaşmıştır. Van Belediyesinin kentsel nüfusunun küçümsenemeyecek kısmı da zorunlu göç ve ekonomik nedenli göçle artmıştır. Van Belediyesi bu kapsamda kentsel alanlarında ciddi sosyal, ekonomik sorunlarla yüz yüze kalmıştır. Bu çerçevede planlama, yapılaşma ve bunlarla bağlantılı teknik hizmet sunumunun gereğini yerine getirmeye çalışmıştır. Van merkez Belediyesinin yanı sıra yeni yapılanmada Büyükşehir Belediyesine bağlanan İlçe Belediyelerinin bazılarında da benzer gelişmeler yaşanmıştır. Öte yandan Van İli, aktif işgücüne dahil olma potansiyeli yüksek ve eğitimli nüfusunu göçle kaybetmektedir. Buna karşın göçle gelen nüfus yapısı bunun tersine bir nitelik sergilemektedir. “Van İli son birkaç yıl içinde büyük ve kentin kaldıramayacağı kadar bir göç seline uğramıştır. Bu ilimizin yüzölçümü 2.100 km2’dir. 361 km2’si tarım alanı, 1359 km2’si ise çayır ve meralardan oluşmaktadır. Bu özelliğiyle kent tam bir hayvancılık bölgesidir. Bu insanlar üretimden kopartılmışlar ve bunun sonucunda bölge ve ülke ekonomisi büyük zarara uğramıştır. Göçle kente gelip yerleşenlerden başarı durumuna bağlı olarak üç temel grubun ortaya çıktığını tespit etmiştir. Yükselenler, izole olanlar ve yoksullaşanlar. İşte göç sonunda metaforik anlamıyla ‘göçenler’ bu yoksullaşan gruptakilerdir aslında. Bu grubun ortak özelliği gerek iş ve gerek konut piyasasında işleyen mekanizmaların dışında olmaları ve günlük yaşamları içindeki yalnızlıklarıdır. Bu grubun diğer gruplardan en temel farkı kendi istek ve iradeleri dışında yalnızlığa terk edilmiş olmalarıdır. Yoksulluk-varsıllık çizgisinin bıçak sırtında gittiği bu ortamda, bazı haneler, hemşehrileri olsa bile, ilişki ağlarının dışında kalabilmektedir. 121 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Bu grup içinde yeni göç etmiş ‘yoksullar’, yetişkin yaşta hünersiz göç edenler; iş kazasına uğramış ve sakatlanmış hane reisleri; dullar; iş yaşamında başarısız olmuş ya da hemşehrilik ilişkilerinden dışlanmış haneler vardır.”60 Bu yapı, genelde İl bütününde ve kentsel alanlarda hizmet sunumunu geniş bir yelpazeye dağıtmaktadır. Bu hizmetler belirli başlıklar altında ele alınacaktır. 3.1 Büyükşehir Belediyesinin Organları ve Kurumsal Yapısı, Görev Temeline Dayalı Esaslar ve Örgütlenme Büyükşehir Belediye Kanunu, Belediyenin organlarını Başkan, Meclis ve Encümen olarak belirlemektedir. Belediyenin teknik, idari, sosyal, kültürel, mali ve destek hizmetlerini yürütmeye dayalı örgüt yapısını şekillendiren görevler ve sorumluluklar ile sosyo-ekonomik ve kültürel yapı, bu üç organ dışındaki yapılanmayı oluşturma konusunda belirleyicidir. 3.1.1 Belediye Başkanı, Belediye Meclisi, Belediye Encümeni Büyükşehir Belediye Başkanı, Büyükşehir Belediye idaresinin başı ve tüzel kişiliğinin temsilcisidir. Belediye Başkanının görevleri, Belediyenin tüm görevlerini içeren bir çeşitlilik göstermektedir. Büyükşehir Belediyelerinin yapılanmaları incelendiğinde, Belediye Başkanlarının tavrına ve tercihine bağlı olarak doğrudan Başkana bağlı birimlerin de farklılık gösterdiği gözlenmektedir. Bazı belediyelerde Başkan çok sayıda konunun kendi kontrol ve yönetiminde olmasını tercih ederken, bazılarında görevler yürütme organına devredilmektedir. Büyükşehir Belediye Meclisi, Büyükşehir Belediyesinin karar organıdır ve ilgili Kanunda gösterilen esas ve usullere göre seçilen üyelerden oluşur. Büyükşehir Belediye Başkanı, Büyükşehir Belediye Meclisinin de başkanı olup, Büyükşehir içindeki diğer Belediyelerin Başkanları, Büyükşehir Belediye Meclisinin doğal üyesidir. Büyükşehir Belediye Meclisi, her ayın ikinci haftası önceden meclis tarafından belirlenen günde mutat toplantı yerinde toplanır. Büyükşehir Belediye Meclisi, üyeleri arasından seçilecek en az beş, en çok dokuz kişiden oluşan ihtisas komisyonları kurabilir. İhtisas komisyonları, her siyasî parti grubunun ve bağımsız üyelerin Büyükşehir Belediye Meclisindeki üye sayısının meclis üye tam sayısına oranlanması suretiyle oluşur. Yasal zorunluluk olarak; İmar ve Bayındırlık Çevre ve Sağlık Plan ve Bütçe Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Ulaşım Komisyonları kurulacaktır. Buna ilave olarak Büyükşehir Belediye Meclisi, gerek gördüğü konularda, komisyon oluşturabilir. Bu komisyonların temsilcileri, komisyonun çalışma konusunda 60 TMMOB İnsan Hakları Komisyonu Zorunlu Göç Raporu, Aralık 2003, TMMOB 37. dönem çalışma raporu içinde s: 566_569 122 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ bilgi sahibi, tercihan uzman kişilerden oluşacaktır. Van Büyükşehir Belediye Meclisinin, zorunlu komisyonlara ilave olarak, kent ve kırsal alanın, fiziksel, sosyal, ekonomik ve kültürel yapısına dayalı yeni komisyonlar oluşturması gerekecektir. Büyükşehir Belediye Meclisinin yazışmaların yapılması, gündemin belirlenmesi, kararların yazımı ve dağıtımına ilişkin bir birime gereksinim bulunmaktadır. Bu birimin genel yazı işlerinden ayrı kurgulanması, kararlara yönelik takip ve hızlandırma için gerekli bulunmaktadır. Diğer taraftan 5216 sayılı yasanın 27. maddesi, Büyükşehir Belediye Meclislerine önemli bir görev vermektedir. Madde hükmüne göre, “Büyükşehir kapsamındaki belediyeler arasında hizmetlerin yerine getirilmesi bakımından uyum ve koordinasyon, büyükşehir belediyesi tarafından sağlanır. Büyükşehir belediyesi ile ilçe belediyeleri veya ilçe belediyelerinin kendi aralarında hizmetlerin yürütülmesiyle ilgili ihtilaf çıkması durumunda, büyükşehir belediye meclisi yönlendirici ve düzenleyici kararlar almaya yetkilidir. Yeni kurulan büyükşehir belediyelerinde meydan, bulvar, cadde, yol, sokak, park, spor ve kültürel tesislerin büyükşehir belediyesi ile büyükşehir kapsamındaki diğer belediyeler arasında dağılımına ilişkin esaslar büyükşehir belediye meclisi tarafından belirlenir. Büyükşehir belediyesi, 7nci maddede sayılan hizmetleri, malî ve teknik imkânları çerçevesinde, nüfus ve hizmet alanlarını dikkate alarak, bu hizmetlerden yararlanacak büyükşehir kapsamındaki diğer belediyeler arasında dengeli olarak yürütmek zorundadır. İlçe veya ilk kademe belediyelerine ait görevlerden bir veya birkaçı, bedeli kendileri tarafından karşılanmak ve istekte bulunmak kaydıyla, büyükşehir belediye meclisinin kararına dayanarak, ortaklaşa veya bizzat büyükşehir belediyesi tarafından yapılabilir.” Bu maddede yer alan hükümler, özellikle İl bütününde yetki sahibi Büyükşehir Belediye Meclislerine önemli sorumluluk vermektedir. Kentsel merkez yerleşim alanında Büyükşehir Belediyeleri farklı alanlarda aynı görevleri üstlenebilmektedir. Örneğin bulvar ve caddelerin yapım, bakım ve onarımları ile çöp toplama işlerini Büyükşehir Belediyeleri yürütürken aynı işler sokaklarda İlçe Belediyelerince yürütülebilmektedir. Bu tür bir görev paylaşımı sadece kentsel alanda dahi bütünleşememe sorunları yaratabilmekte, hizmet kalitesini olumsuz etkileyebilmektedir. Bu etkilenmenin, uzaklık ve yapısal farklılıklar dikkate alındığında İl bütününe dağılmış İlçe Belediyelerinin varlığında daha da büyük olması kaçınılmaz görülmektedir. Bu çerçevede, Büyükşehir Belediye Meclisine verilen bu görev kapsamında İlçe ve Büyükşehir Belediyesi tarafından sürdürülecek iş ve işlemler, görev ve sorumlulukların belirlenmesi gerekmektedir. Bu kapsamda, Büyükşehir Belediyesinin, İlçe Belediye sınırlarında çöp toplama, İlçe merkezinde yol yapım bakım onarım çalışmalarını yürütme yeşil alan ve benzeri açık alanları düzenleme benzeri görevleri, İlçe Belediyelerinin sorumluluğunda bırakması uygun görülmektedir. Ancak, Merkezle bağlantılı işler Büyükşehir ve İlçe Belediyelerinin ortak sorumluluğuna ya da doğrudan 123 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Büyükşehir Belediyesine bırakılabilecektir. Yasada özellikle altyapı, ulaşım, tarım ve hayvancılığa dair hizmet konuları bu kapsamda sayılmaktadır. Ancak İl bütününde hizmet sunumu gereği sosyal hizmet alanında da benzer bir görev dağılımı kaçınılmaz olabilecektir. Unutulmaması gereken hizmet kalitesinin yüksek düzeyde gerçekleşmesi için gerekli görev paylaşımının gerçekleştirilmesi ve koordineli çalışmanın sağlanmasıdır. Bu konuda koordinasyon için büyükşehir bünyesinde etkin bir yapılanma zorunludur. Büyükşehir Belediye Encümeni, Belediye Başkanının başkanlığında, Belediye Meclisinin kendi üyeleri arasından bir yıl için gizli oyla seçeceği beş üye ile biri Genel Sekreter, biri Malî Hizmetler birim amiri olmak üzere Belediye Başkanının her yıl birim amirleri arasından seçeceği beş üyeden oluşmaktadır. Büyükşehir Belediye Kanunu Encümenin görevlerini ayrıca belirlememektedir. Encümenin görevleri 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 34. ve 49. maddeleri ile belirlenmektedir. Belediye Meclisinde olduğu gibi, Belediye Encümeni gündem ve kararlarına dair bir birim kurulması da uygun görülmektedir. 3.1.2 Genel Sekreter ve Genel Sekreter Yardımcılığı Büyükşehir Belediyesinde hizmetlerin yürütülmesi Belediye Başkanı adına onun direktifi ve sorumluluğu altında mevzuat hükümlerine, Belediyenin amaç ve politikalarına, stratejik plânına ve yıllık programlarına uygun olarak Genel Sekreter ve yardımcıları tarafından sağlanır. Büyükşehir Belediyelerinde hizmetlerin etkili ve verimli bir şekilde yürütülebilmesi için, Genel Sekretere yardımcı olmak üzere, norm kadroya uygun olarak Genel Sekreter yardımcısı atanabilmektedir. Daha farklı bir ifadeyle yasal olarak Genel Sekreterlik, bağlı Daire Başkanlıkları ile Büyükşehir Belediyesinin yürütme organıdır. Genel Sekreterliğin etkin ve verimli hizmet sunabilmesinde önemli bir etken, doğrudan bağlantılı hizmet konularının koordinasyon sağlanabilmesi için aynı Genel Sekreter yardımcısına bağlı kılınması, Genel Sekreterin ise Genel Koordinatör kademesinde yönetim hizmetini sürdürmesi olarak görülmektedir. Genelde Büyükşehir Belediyelerinin örgütsel yapılarında bu tür bir yapılanmaya, istisnalar hariç, rastlanmamaktadır. Belediye Başkanlarının çok sayıda hizmet birimini kendilerine bağlı çalıştırdığı sıklıkla gözlenmektedir. Yeni yasal düzenlemelerle İl bütününde, mekansal açıdan dağınık ve merkeze uzak olduğu kadar, yapısal (ekonomik, sosyal, fiziksel, siyasi) farklılıkları olan İlçe Belediyeleri ile Büyükşehir Belediyesinin ilişkilerinde koordinasyonun sağlanması önem ve öncelik kazanmaktadır. Bu ilişkiler gerek ekonomik ve sosyal bağlar, gerekse yasal anlamda altyapı ve üstyapı yatırımları açısından da önemlidir. Bu çerçevede Genel Sekretere bağlı koordinasyon birimi doğru tercih olarak görülmektedir. Ancak, Büyükşehir Belediyesinin çalışma konularına bağlı olarak İlçe Belediyesi ile koordinasyonu sağlanması önem kazanmaktadır. Bu çerçevede İlçe Belediyelerinde oluşturulacak birim ya da görevli kişi/kişiler, Genel Sekretere bağlı birimle koordinasyonu sağlamakla yükümlü olacaktır. 124 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Bu kapsamda imar denetimi ve sosyal hizmetler ayrı bir başlık olarak ortaya çıkmaktadır. Ancak özgün çalışma konuları nedeniyle imar denetiminin ve sosyal hizmetlerin ilgili Genel Sekreter yardımcılığı bünyesinde ve ilgili birimlerde ele alınması uygun bulunmaktadır. Genel Sekreterlik, Genel sekreter yardımcıları ile yürütme işlemini sürdürmektedir. Van Büyükşehir Belediyesinin Genel sekretere bağlı dört genel sekreter yardımcılığı ile çalışmalarını yürütmesi uygun bulunmaktadır. Bu kapsamda, dört ana başlık saptanması mümkündür. 1. Genel İdare Hizmetleri 2. Mali Hizmetler 3. Teknik Hizmetler – Kırsal Kalkınma 4. Sosyal Hizmetler – Kültür Sanat Hizmetleri 3.1.3 Genel İdare Hizmetleri Genel İdare Hizmetleri olarak adlandırılan hizmetler, geniş bir yelpazeye yayılmaktadır. Belediyenin yönetiminin yanı sıra Ilçe Belediyeleri ile koordinasyon ve uygulayıcı birimler arası koordinasyon önemli başlıklar arasında yer almaktadır. Yazı işleri, personel, arşiv, bilgi işlem, hizmet içi eğitim, basın-yayın, muhtarlıklarla ilişkiler ve koordinasyon da bu kapsamdadır. 3.1.4 Mali Hizmetler Mali açıdan merkeze bağlı yapıları, yerel yönetimlerin en temel sorunları arasında yer almaktadır. Belediyelerin elinde olan özgün ve yerel kaynak yaratma araçları yeterli değildir. Görünen yasal tek kaynak yaratma aracı Belediyelerin iştirak kurma yada ortaklık oluşturmasıdır. Bu kısıta karşın Büyükşehir Belediyelerinin sorumlu oldukları alan genişlemekte, hizmetler çeşitlenmektedir. Her ne kadar yeni mali yapıda, yeni Büyükşehir Belediyelerinin kişi başına düşen gelirlerinde eski duruma göre artış var görünse de, genişleyen ve çeşitlenen görevler nedeniyle Van Büyükşehir Belediyesi öz gelirlerini yaratma konusunda etkili ve geçerli bir sistem geliştirmek durumundadır. Kaldı ki şimdiki durumda kişi başına gelirlerin düşüklüğü dikkate alındığında, gerek kentsel gerekse kırsal alanda istihdam ve yoksulluk, toplumsal cinsiyete, eğitim, sağlık yatırımlarına dair sorunlu yapı değerlendirildiğinde mali kaynakların yaratılması önem kazanmaktadır. Yeni yapıda yerel ekonominin güçlendirilmesi, bu güçlendirmenin kırsal ve kentsel alanda ayrı araçlar kullanılarak gerçekleştirilmesi, gelirin adil bölüşümü açısından büyük önem kazanmaktadır.61 Daha önce değinildiği gibi, Genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamının yüzde 1,50’si Büyükşehir dışındaki Belediyelere, yüzde 4,50’si Büyükşehirlerdeki İlçe Belediyelerine ve yüzde 0,5’i İl Özel İdarelerine ayrılmaktadır. 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listede yer alan mallardan tahsil edilen özel tüketim vergisi hariç olmak üzere, Büyükşehir Belediye sınırları içinde yapılan genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamının yüzde 6’sı ile genel 61 İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından gerçekleştirilen İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA) tarafından desteklenen “İyi Tarım, Yüksek Bilgi ve Teknoloji” projesi, Çiçekçilik ve hayvancılık organize bölgeleri” projeleri hatırlanabilir. 125 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamı üzerinden Büyükşehirlerdeki İlçe Belediyelerine ayrılan payların yüzde 30’u Büyükşehir Belediye payı olarak ayrılmaktadır. 6360 sayılı yasa ile değişik 5216 sayılı yasada ise Büyükşehir Belediyesinin gelirleri şöyle sıralanmaktadır. 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununda yer alan oran ve esaslara göre Büyükşehir Belediyesince tahsil olunacak at yarışları dahil müşterek bahislerden elde edilen eğlence vergisinin %20’si müşterek bahislere konu olan yarışların yapıldığı yerin Belediyesine, %30’u nüfuslarına göre dağıtılmak üzere diğer İlçe ve İlk Kademe Belediyelerine ayrıldıktan sonra kalan % 50'si Büyükşehir Belediyesine bırakılan sosyal ve kültürel tesisler, spor, eğlence ve dinlenme yerleri ile yeşil sahalar içinde tahsil edilecek her türlü belediye vergi, resim ve harçları 7 nci maddenin birinci fıkrasının (g) bendinde belirtilen alanlar62 ile bu alanlara cephesi bulunan binalar üzerindeki her türlü ilân ve reklamların vergileri ile asma, tahsis ve bakım ücretleri 7 nci maddenin (f) bendine göre tespit edilen park yerlerinin63 işletilmesinden elde edilen gelirin İlçe Belediyelerine, nüfuslarına göre dağıtılacak %50'sinden sonra kalacak %50'si64 Hizmetlerin Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılması şartıyla 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununda belirtilen oran ve esaslara göre alınacak yol, su ve kanalizasyon harcamalarına katılma payları Kira, faiz ve ceza gelirleri Kamu idare ve müesseselerinin yardımları Bağlı kuruluşların kesin hesaplarındaki gelirleri ile giderleri arasında oluşan fazlalık sonucu aktarılacak gelirler Büyükşehir Belediyesi iktisadî teşebbüslerinin safi hasılâtından Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından belirlenecek oranda alınan hisseler65 62 Bahsi geçen madde: Büyükşehir belediyesinin yetki alanındaki meydan, bulvar, cadde ve ana yolları yapmak, yaptırmak, bakım ve onarımını sağlamak, kentsel tasarım projelerine uygun olarak bu yerlere cephesi bulunan yapılara ilişkin yükümlülükler koymak; ilân ve reklam asılacak yerleri ve bunların şekil ve ebadını belirlemek; meydan, bulvar, cadde, yol ve sokak ad ve numaraları ile bunlar üzerindeki binalara numara verilmesi işlerini gerçekleştirmek. 63 Bahsi Geçen madde: Büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek. 64 İmar mevzuatı uyarınca belediyelerin otoparkla ilgili olarak elde ettikleri gelirler tahsil tarihinden itibaren kırkbeş gün içinde büyükşehir belediyesine aktarılır. Büyükşehir belediyeleri bu geliri tasdikli plan ve beş yıllık imar programına göre hazırlanan kamulaştırma projesi karşılığında otopark tesisi için gerekli arsa alımları ile bölge ve genel otoparkların inşasında kullanır. Bu gelirler bu fıkrada belirtilen amaç dışında kullanılamaz. 65 Büyükşehir belediyesi kendisine verilen görev ve hizmet alanlarında, ilgili mevzuatta belirtilen usullere göre sermaye şirketleri kurabilir. Genel sekreter ile belediye ve bağlı kuruluşlarında yöneticilik sıfatını haiz personel bu şirketlerin yönetim ve denetim kurullarında görev alabilirler. Büyükşehir belediyesi, mülkiyeti veya tasarrufundaki hafriyat sahalarını, toplu ulaşım hizmetlerini, sosyal tesisler, büfe, otopark ve çay bahçelerini işletebilir; ya da bu yerlerin belediye veya bağlı kuruluşlarının % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketler ile bu şirketlerin % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketlere, 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın 126 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Büyükşehir Belediyesinin taşınır ve taşınmaz mal gelirleri Yapılacak hizmetler karşılığı alınacak ücretler Şartlı ve şartsız bağışlar Diğer gelirler Büyükşehir Belediyeleri ve bağlı kuruluşları ile İlçe Belediyeleri66; tahsil ettikleri vergiler ve benzeri malî yükümlülüklerden birbirlerine ödemeleri gereken paylar ile su, atık su ve doğalgaz bedellerini zamanında yatırmadıkları takdirde, ilgili Belediye veya bağlı kuruluşun talebi üzerine söz konusu tutar, İller Bankası tarafından, yükümlü Belediyenin genel bütçe vergi gelirleri payından kesilerek alacaklı Belediyenin hesabına aktarılır. Gecikmeden kaynaklanacak faiz ve benzeri her türlü zararın tazmininden, ilgili İlçe Belediye Başkanı ve sayman şahsen sorumludur. Bu fıkra hükmü, İlçe Belediyeleri hesabına yapılacak her türlü aktarmaları zamanında yapmayan Büyükşehir Belediye Başkanı, bağlı kuruluş genel müdürleri ve saymanları hakkında da uygulanır. Yasa, Büyükşehir Belediyesinin giderlerini ise şöyle sıralamaktadır. Belediye hizmet binaları ve tesislerin temini, bakım ve onarımı için yapılan giderler Belediye personeline ve belediyenin seçilmiş organlarının üyelerine ödenen maaş, ücret, ödenek, huzur hakkı, yolluklar, hizmete ilişkin eğitim ile diğer giderler İlçe belediyeleri ile bağlı kuruluşlara yapacakları yardımlar ve ortak proje giderleri Her türlü alt yapı, yapım, onarım ve bakım giderleri Belediye zabıta ve itfaiye hizmetleri ile diğer görev ve hizmetlerin yürütülmesi için yapılacak giderler Vergi, resim, harç, katılma payı, hizmet karşılığı alınacak ücretler ve diğer gelirlerin takip ve tahsili için yapılacak giderler Belediyenin kuruluşuna katıldığı şirket, kuruluş ve birliklerle ilgili ortaklık payı ile üyelik aidatı giderleri Mezarlıkların tesisi, korunması ve bakımına ilişkin giderler Faiz, borçlanmaya ilişkin diğer ödemeler ve sigorta giderleri Dar gelirli, yoksul, muhtaç ve kimsesizler ile engellilere yapılacak sosyal hizmet ve yardımlar Dava takip ve icra giderleri Temsil, tören, ağırlama ve tanıtım giderleri Avukatlık, danışmanlık ve denetim ödemeleri belediye meclisince belirlenecek süre ve bedelle işletilmesini devredebilir. Ancak, bu yerlerin belediye şirketlerince üçüncü kişilere devri 2886 sayılı Kanun hükümlerine tabidir. 66 Yasa maddesinde ilk kademe belediyelerinden bahsedilmekle birlikte, son yasal düzenlemelerle ilk kademe belediyeleri artık bulunmadığından metinden çıkarılmıştır. 127 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Bu Kanunda büyükşehir belediyesine verilen görevlerle sınırlı olarak, yurt içi ve yurt dışı kamu ve özel kuruluşlar ve sivil toplum örgütleriyle birlikte yapılan ortak hizmetler ve diğer proje giderleri Spor, sosyal, kültürel ve bilimsel etkinlikler için yapılan giderler Büyükşehir belediye hizmetleriyle ilgili olarak yapılan kamuoyu yoklaması ve araştırması giderleri Kanunla verilen görevler ve hizmetlerin yürütülmesi için yapılan diğer giderler Bu noktada, Büyükşehir Belediyesinin giderlerine dair önemli bir duruma değinmekte fayda bulunmaktadır. “Birleşme, katılma veya …… Büyükşehir Belediyesi sınırlarına giren Belediyelerin yürütmekte olduğu su, kanalizasyon, katı atık, ulaşım, her çeşit yolcu ve yük terminalleri, toptancı halleri, mezbaha, mezarlık ve itfaiye hizmetlerine ilişkin olmak üzere bina, tesis, araç, gereç, taşınır ve taşınmaz malları ve bu hizmetlerin yerine getirilmesine yönelik yatırım, alacak ve borçları Büyükşehir Belediyesine veya ilgili bağlı kuruluşuna devredilir.” 67 Bu çerçevede, Büyükşehir Belediyeleri, yeni katılan İlçe Belediyelerinin yatırım borçlarına ilişkin olarak beklenmedik büyük giderlerle karşılaşabilecektir. Yeni sınırlar ve Büyükşehir Belediyesinin geniş sorumluluk alanı ve farklı yapı, klasik bir bütçelemenin yeterli olmayacağı izlenimini doğurmaktadır. Sosyal Hizmetlere ilişkin kısımda ele alındığı üzere, kırsal ve kentsel alanın, verilecek hizmet çeşidinin belirlenmesi, hizmet planlamasının yapılması, hizmetin yerine ulaşması için akademik, istatistik ve bilimsel araştırmalar önemlidir. Bu çalışmalar, mali kaynakların paylaşımında da rehber olma niteliği taşımaktadır. Bu noktada hatırlanması gereken konu bütçelemeye dairdir. Son dönemde bütçelemede sosyal bütçe kavramı önem kazanmaktadır. Büyükşehir Belediyelerinin, İl bütününde hem Özel İdarelerden hem de köy yönetimlerinden gelen görev ve sorumlulukları üstlendikleri düşünüldüğünde, bu duruma kentsel ve kırsal yoksulluk ve yoksunluk da eklendiğinde, bu konu daha da önemli hale gelmektedir. Sosyal bütçe; bütçedeki eğitim, sağlık, sosyal güvenlik ve sosyal yardım harcamalarının; eşitlik, gelir dağılımı, yoksulluk, istihdam ve sosyal içerme kriterlerinin gözetilerek düzenlenmesini ve bu düzenlemeyle toplumdaki dezavantajlı kesimlerin (kadınlar, çocuklar, gençler, işsizler, yaşlılar ve engelliler gibi) olumlu yönde etkilenmesini amaçlar. Bir kamu harcamasının sosyal harcama olarak kabul edilebilmesi için, yapılan kamu harcaması ile sağlanan pozitif sosyal dışsallıklar önem taşımaktadır. Kamu harcamasının toplumdaki dezavantajlı kesimler gibi toplumun sadece belli bir kesimini kapsaması sosyal harcamaların bir ölçütü olarak kabul edilebilirken, kamu harcamasından faydalanan kesimin genişliği de sosyal harcama niteliğini kazandıran bir ölçüttür. Belediyelerin bütçelerinde sosyal harcamaların izini sürerken karşılaşılan birtakım sorunlar söz konusudur. Bu sorunlardan ilki, belediyelerdeki idari birim dağılımlarında görülen 67 Tüzel kişiliği kalkan köylerin malvarlıkları hak, alacak ve borçları mahalle olarak katıldıkları belediyeye devredilir 128 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ farklılıklardır. Belediyelerde, idari birimlerinin görev tanımlarıyla, yaptıkları harcamalar arasında etkin bir ilişkinin tam olarak sağlanamadığı görülmüştür. Sosyal harcamaların izlenmesinde diğer önemli bir sorun ise, hangi harcamanın sosyal harcama olarak nitelendirildiği üzerinedir. Bir harcamanın sosyal harcama olarak nitelendirilebilmesi için; eşitlik, gelir dağılımı, yoksulluk, istihdam ve sosyal içerme kriterlerini gözeterek düzenlenmesi ve bu düzenlemeyle toplumdaki dezavantajlı kesimlerin (kadınlar, çocuklar, gençler, işsizler, yaşlılar ve engelliler gibi) olumlu yönde etkilenmesi gereklidir. Sosyal harcamaların izlenmesinde bütçe sisteminde kullanılan sınıflandırmalardan kaynaklanan sorunlar da yaşanmaktadır. Bütçe sisteminde getirilen yeniliklerden biri olan analitik bütçe sınıflandırma sisteminin bütçe yapıcılar tarafından yeterince özümsenmediği açıkça ortadadır. Öte yandan belediyelerin stratejik planları ile faaliyet raporları arasındaki uyumsuzluk, yapılan planların etkin bir şekilde gerçekleştirilmediği ve/veya doğru planlamanın yapılmadığını göstermektedir. Bir mali izlemenin yapılabilmesi için, izlemeye ilişkin dokümanların ve göstergelerin kamuoyuna açık ve anlaşılır bir şekilde sunulması vazgeçilemez bir ön şarttır. Belediyelerin, stratejik planlarını, faaliyet raporlarını, bütçe göstergelerini ve özellikle kesin hesap cetvellerini resmi internet sitelerinde yayınlamaları zorunlu bir gerekliliktir.68 3.1.5 Teknik Hizmetler Sosyal hizmetler ve genel idare hizmetlerinde olduğu gibi teknik hizmetler de çok geniş bir yelpazeye yayılmış hizmeti ifade etmektedir. Planlama ve yapılanma olarak özetlenebilecek bu etkinlik alanında planlama, harita, emlak, kamulaştırma, kentsel dönüşüm, ruhsat, kullanma izni, denetim, çevre, atık ve afet yönetimi, gıda kontrolü, ulaşım, altyapı yatırımı olarak sıralanabilecek çok sayıda çalışma konusu yer almaktadır. Daha önce Belediyenin çalışma alanında kalmayan kırsal alan planlaması ve kırsal alanda, projelendirme, ruhsat ve kullanma izni konuları yeni bir çalışma alanı olarak ortaya çıkmaktadır. Daha önce ruhsat ve kullanma izni alınmayan planı bulunmayan köy yerleşik alanlarında da planlama ve proje, ruhsat, kullanma izni verilmesi gerekmektedir. Özellikle İlçe Belediyelerinin bu konudaki performansı ve halkla ilişkileri önem kazanmaktadır. Gerekli duyuruların, bilgilendirmelerin yapılması, gerektiğinde halk eğitimi yoluna gidilmesi bu çerçevede Genel İdare Hizmetleri içerisinde yer alan İlçe Belediyeleri ile koordinasyon kapsamında, muhtarlıklarla ilişkiler önem kazanmaktadır. Gerek sosyal hizmetler gerekse teknik hizmetler kapsamında bu koordinasyon kurulmalıdır. Teknik hizmetler kapsamındaki çalışma konuları birbiri ile bağlantılı olduğu gibi, uzmanlaşmayı da gerektirir niteliktedir. İmar denetimi bu çalışma konuları arasında yer almaktadır. Yasal anlatımı; “Büyükşehir belediyesi, ilçe ve ilk kademe belediyelerinin imar uygulamalarını denetlemeye yetkilidir. Denetim yetkisi, konu ile ilgili her türlü bilgi ve belgeyi istemeyi, incelemeyi ve 68 Murat Şeker, Yerel Yönetimlerde Sosyal Bütçeyi İzleme Raporu, TESEV yayını 2011 129 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ gerektiğinde bunların örneklerini almayı içerir. Bu amaçla istenecek her türlü bilgi ve belgeler en geç onbeş gün içinde verilir. İmar uygulamalarının denetiminde kamu kurum ve kuruluşlarından, üniversiteler ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından yararlanılabilir. Denetim sonucunda belirlenen eksiklik ve aykırılıkların giderilmesi için ilgili belediyeye üç ayı geçmemek üzere süre verilir. Bu süre içinde eksiklik ve aykırılıklar giderilmediği takdirde, büyükşehir belediyesi eksiklik ve aykırılıkları gidermeye yetkilidir. Büyükşehir belediyesi tarafından belirlenen ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılar, gerekli işlem yapılmak üzere ilgili belediyeye bildirilir. Belirlenen imara aykırı uygulama, ilgili belediye tarafından üç ay içinde giderilmediği takdirde, büyükşehir belediyesi 3.5.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununun 32 ve 42 nci maddelerinde belirtilen yetkilerini kullanma hakkını haizdir. Ancak 3194 sayılı Kanunun 42 nci madde kapsamındaki konulardan dolayı iki kez ceza verilemez.” biçiminde olan imar denetimi bir uzmanlık alanına dairdir. Aynı zamanda eşgüdüm gerektirmektedir. Teknik hizmetler özellikle planlama ve imar denetimi konularında bir bölgeleme yapılması ve yeterli sayıda çalışanın bu bölgelerden sorumlu kılınması, izlemenin sağlanması, dolayısıyla denetim için gerekli işlemlerin yapılabilmesi açısından önem kazanmaktadır. Çevre yönetimi de teknik hizmetlerin önemli konuları arasında yer almaktadır. Kent nüfusu kadar kırsal nüfusun Van Büyükşehir Belediyesinin görev ve sorumluluk alanını oluşturduğu, tarım ve hayvancılık üretiminin önemli ekonomik etkinlik olduğu, ekolojik ya da iyi tarım uygulamalarının yaygınlaştığı ve desteklendiği düşünüldüğünde, çevre yönetimi İlde büyük bir önem kazanmaktadır. Diğer taraftan Büyükşehir Belediyelerinin Zabıta eliyle yürütecekleri ve Umumi Hıfzıssıhha Kanunu kapsamında kalan sorumlulukları, gıda kontrolünün önemli konular arasında sayılmasının bir nedeni olarak ortaya çıkmaktadır. Ayrıca, Büyükşehir Belediyeleri yasal olarak katı atık planını yapmakla yükümlüdür. Büyükşehir Belediyesi tarım ve hayvancılığın etkin ekonomik faaliyet olduğu bir alanda kırsal alana dair hizmet sunumundan yükümlü olmakla birlikte, tarım ve hayvancılığa dair 5996 sayılı, Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu yetki ve sorumluluğun Merkezi yönetim eliyle yürütülmesini öngörmektedir. Dolayısıyla Belediyenin bu alandaki yönlendirici gücü sınırlanmaktadır. Bu durum da yeni yasal düzenlemenin mükerrerlik yaratan uygulamaları arasında sayılabilir. Afet ve risk yönetimi, Van İlinin bulunduğu deprem kuşağı da dikkate alındığında, önemli konular arasında yer almaktadır. Afet yönetimi, risklerin belirlenmesi, yönetim planı, afete dayanıklılık, afet öncesi ve sonrasının yönetimi, hizmetiçi ve toplumsal eğitim önemli başlıklar olarak ortaya çıkmaktadır. 130 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Altyapı ve ulaşım, kentsel alandaki altyapı, ulaşım ağı, trafik düzenlemelerinin yanı sıra, mahallelerle bağlantıların kurulmasına dönük ulaşım yatırımları ve kırsal nitelikli mahallelerin ulaşım yatırımları önemli konular arasında yer almaktadır. Bu noktada daha önce de değinilen İlçe ve Büyükşehir Belediyesi arasındaki görev paylaşımı ve yatırım izleme ve koordinasyon merkezinin iş ve işlemlerindeki çakışmaların engellenmesi amaçlı görev paylaşımlarının yapılması önem kazanmaktadır. Bu çerçevede orman köyleri, köy içi inşaat, havza ıslahı, sulama, iskan konuları ile ilgili işlerle ilgili gerçekçi görev paylaşımları yapılması zorunludur. Diğer taraftan taşınmaz kültür varlıklarının korunması ile ilgili iki ayrı yapı bulunmaktadır. Birisi KUDEB olarak adlandırılan ve Büyükşehir Belediyelerinde İmar Daire Başkanlığı bünyesinde yapılandırılan Koruma Uygulama ve Denetim Bürolarıdır. Bir diğeri ise, Alan Yönetimi olarak adlandırılan ve sit alanları ve ören yerleriyle bunların etkileşim alanlarının doğal bütünlük içerisinde korunması, yaşatılması, değerlendirilmesi, geliştirilmesi ve toplumun kültürel-eğitsel ihtiyaçlarıyla buluşturulması amacıyla oluşturulmuş yönetim birimidir. Genel olarak Alan Yönetim birimlerinin görevleri İmar ve Şehircilik Daire Başkanlıkları bünyesinde yer bulmaktadır. Ancak bu durumda alan yönetimi önemli bir sorun yaşamaktadır. Bağımsız bütçesinin olmaması, gerekli işlemlerin yürütülmesinde sorun yaşamasına neden olabilmektedir. Bu nedenle alan yönetiminin bağımsız yapılanması uygun görülmektedir. Görüldüğü gibi, teknik hizmetler çok geniş bir hizmet alanını ifade etmektedir. Bu geniş yelpazede yapılanmanın çok başlıklı ve ayaklı olması kaçınılmazdır. Ayrıca, yeni yasal düzenlemeler, koordinasyonu önemli kılmaktadır. Diğer yandan Belediye Meclisinin görev paylaşımındaki karar alma görevi önemli bir başlık olmaktadır. 3.1.6 Sosyal Hizmetler ve Kültür-Sanat Hizmetleri Sosyal hizmetler kişi ve ailelerin kendi bünye ve çevre şartlarından doğan ya da kontrolleri dışında oluşan maddi, manevi ve sosyal yoksunluklarının giderilmesine ve ihtiyaçlarının karşılanmasına, toplumsal sorunlarının önlenmesi ve çözümlenmesine yardımcı olunmasını ve hayat standartlarının iyileştirilmesini ve yükseltilmesini amaçlayan, sistemli ve programlı hizmetler bütünü olarak tanımlanmaktadır69. Bu tanımdan da anlaşıldığı gibi; Sosyal hizmet alanı gerek merkezi gerekse yerel yönetim açısından son derece geniş bir alanda sunulacak hizmetleri ifade etmektedir. Bu alanda sunulan hizmetler, gerek toplumun geneline yönelik gerek aile ve bireylere yönelik bir çalışma alanına yayılmaktadır. Aile ve bireylere sunulan hizmetler, genel yapısı itibariyle, dezavantajlı gruplarla ilgili kapsamı ile önem kazanmaktadır. Kadınlar, çocuklar, engelliler ve yaşlılar bu grupta yer almaktadır. Bu çerçevede, göç bağlantılı olmak üzere göçün toplumsal yapı, aile yapısı ve bireyler üzerindeki olumsuz etkilerini ortadan kaldırmayı/azaltmayı da hedeflemektedir. Sosyal hizmetler kamu eliyle merkezi ve yerel yönetimler tarafından sunulabildiği gibi, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları tarafından da sunulabilmektedir. Kamusal kaynaklardan finanse edilen sosyal 69 2828 sayılı SHÇEK Kanunu 131 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ hizmetler öncelikle temel ihtiyaçları karşılama açısından yoksunluk içinde olan dezavantajlı grupları hedeflemektedir. “… bölgesel ve yerel nitelikli kamusal mal ve hizmetler yerel yönetimlerin sorumlulukları altında yer almaktadır. Sorunlu olan hizmet alanı ulusal ve yerel arasında yer alan ve her iki yönetimin de sorumluluğu altında olan karma nitelikteki hizmetlerde ortaya çıkmaktadır. Eğitim sağlık, sosyal yardım, çevre, ekonomi ve ticaret ile ilgili hizmetler bu kapsamda yer almaktadır. İlk olarak yerel yönetim yasalarında bu tür hizmetlerin birçoğu genel başlıklar olarak ifade edildiğinden, merkezi yönetim ile görev paylaşımında belirsizliğe yol açmaktadır. Bir başka değişle yerel yönetimlerin söz konusu hizmetlerin hangi aşamalarında ne derece yetkili olacağı açıkça tanımlanmamıştır. Örneğin; çevre konusunda yerel yönetimlerin sorumlulukları ile Çevre ve Orman Bakanlığı’nın sorumluluk alanı ne olacaktır veya sosyal yardım konusunda yerel yönetimlerin sundukları hizmetler ile Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Genel Müdürlüğü ile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü’nün hizmetleri nasıl ayrıştırılacaktır ya da bu kurumlar arasında koordinasyon nasıl sağlanacaktır? Yerel yönetimlere sağlanan hizmetlerin açıkça tanımlanmamış olmasının, hizmet çakışmalarına ve hizmetlerin etkin olmayan bir şekilde sunumuna ve dolayısıyla kaynakların verimsiz kullanımına yol açması mümkün gözükmektedir. İkinci olarak hizmet çakışması yerel yönetimlerin kendi aralarında da görülmektedir.” 70 Avrupa Birliğinin (AB), sosyal koruma ve sosyal içerme araçları olarak aşağıdaki politika alanlarını sıraladığı gözlenmektedir.71 Bunları; • İşgücü piyasasına katılım • Sosyal koruma sistemlerinin modernleştirilmesi • Eğitimdeki dezavantajlar • Çocuk yoksulluğu • Barınma koşulları • Uzun dönemli sağlık bakım hizmetleri, sosyal hizmetler ve ulaşım hizmetlerine erişim • Engelli, etnik azınlık ve göçmenlerin topluma olan entegrasyonu ve ayrımcılık ile savaşılması Olarak sıralamak mümkündür. Ancak, sosyal koruma kavramının, sosyal güvenlik kavramıyla karıştırılmaması gerekmektedir. Sosyal koruma, sosyal riskleri azaltmaya yönelik tüm faaliyetleri kapsamakta iken, sosyal güvenlik toplumun geniş bir kesiminin katkılarıyla sosyal risklerden belli ölçüde korunmasını içermektedir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde görülen sosyal risklerin giderilmesinde sosyal korumaya da büyük ihtiyaç duyulduğu gözlenmektedir. 70 Ayşe Güner, “Nasıl Bir Hizmet Bölüşümü? Temel İlkeler ve Türkiye Uygulaması”, Yerellik ve Politika: Küreselleşme Sürecinde Yerel Demokrasi, (Edit: Ayşegül Mengi), Ankara,2007, İmge Kitabevi, s.61 71 Şenay Gökbayrak, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı: 80 Yıl: Mayıs Haziran 2005 132 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Sosyal hizmetin yaygınlaşması ve hizmet kalitesinin yükseltilmesi temel hedeftir. Hizmet kalitesinin yükseltilebilmesi için hizmetlerin yerelleştirilmesi, kurumlararası işbirliğinin artırılması gerekmektedir. Mevcut kaynak, personel ve mevzuatla daha iyi hizmet sunumunun mümkün olduğu gerçeği de göz ardı edilmemelidir. Sosyal hizmet alanında gelişmiş bir Belediye altyapısı gereklidir. Bu kapsamda gereksinimi saptamak için en küçük yerel birimlere dair yönetsel ve yasal düzenlemeler ile bunların gerektirdiği donanıma sahip olabilecek mahalle muhtarlığı yapılanması önemsenmelidir. Böylece, hizmetin yerinde ve gereksinime dayalı sunulması sağlanabilecek, veri tabanının genişlemesine ve yasal gerek olan adil hizmet sunumunun sağlanmasına katkıda bulunulacaktır. Muhtarlıklar, kapasitelerinin geliştirilmesiyle birlikte, ortak veri çerçevesinin temel bir parçası haline gelmeleri, özellikle yerel yönetimlerin, hizmet sunumunda muhtarlarla işbirliğini daha etkin ve sürekli hale getirmesi gerekir. “Muhtarların vatandaş ve belediye arasında köprü olması, hizmet ihtiyaçlarını ve hizmet bilgisine ilişkin bilgiyi, vatandaş ve belediye arasında her iki yönde de iletebilmesi ve bir tür ilk adım istasyonu gibi çalışabilmesi için, istismarları önleyecek bir denetim mekanizmasının oluşturulması, ve muhtarların kurumların hizmet modellerliyle ilgili sürekli eğitimden geçirilmeleri gerekmektedir.”72 Hizmet planlamasıyla ilgili kurumlar çeşitli kaynaklardan veri-bilgi elde edilebilmektedir. Bu bilgi kaynakları, hizmet sunumuna dayalı bilgi edinme73, talep kaynaklı bilgilenme74, akademik ve istatistiki analizle veri toplanmasına yönelik araştırmalar olarak sıralanabilmektedir. İhtiyaç tespiti üzerinden yaratılan ortam, ihtiyaç duyulan bilgilerin üretilmesi yoluyla, sorunların daha net bir biçimde açığa çıkarılmasını sağlayacaktır. Hizmet gereksinimlerinin tespit edilmesi kadar önemli olan bir konu da sunulan hizmetlerin hedefine ne kadar ulaştığını tespit etmek ve bu anlamda hizmet kullanıcılarından geri bildirim almaktır. Geri bildirim, faaliyetlerin hedefleri ne ölçüde gerçekleştirdiğine ilişkin bir bilgilenme çerçevesidir. Geri bildirimin sistematik ve programlı olmaması yetersiz bir izleme ve değerlendirme sistemine işaret eder. “Sosyal hizmet sunan tüm kurumlar arasında bir iletişim ağının oluşturulması, içinde yerel yönetim ve sivil toplumun yer alacağı katılımcı platformların yaygınlaşması ve işlevsel hale gelmesi (kent konseyi gibi) şeffaf bir çerçeveyi zamanla oluşturabilecektir. “Sosyal hizmetler hedef kitleye mümkün olan en yakın mekan ve yönetimden sunulmalıdır. Bu açıdan bakıldığında hizmetlerin mahalle ölçeği ya da mahalleye yakın bir coğrafi mekan bazında örgütlenmesi önem kazanmaktadır. Hizmetlerin ihtiyaç sahiplerine en yakın yerden 72 73 İGEP Kurumsal Analiz Raporu Bu yöntemde, kurum doğrudan vatandaşla çalışan birimlerinden, doğrudan vatandaşa hizmet sunan diğer kurumlardan ya da Sivil Toplum Kuruluşlarından bilgi edinmektedir. 74 Doğrudan hizmeti alan vatandaşlardan geri bildirimler alınması yoluyla hizmet ihtiyaçların tespit edilmesidir. Bu yöntemde bilgiler kişilerin bireysel başvurularından, anketler, ev ziyaretleri, şikâyetler, halk günleri vb. yöntemlerle elde edilmektedir. Ayrıca, muhtarlar ve STK’lardan da bu kapsamda bilgi alınmaktadır. 133 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ sunulması, sadece merkezle yerel yönetimler arasındaki ilişkiler için değil, kent ölçeğinde de geçerli bir ilkedir. Örneğin, içinde sağlık, mesleki eğitim, halk eğitim, kreş, vb. sosyal hizmetlerin birlikte sunulduğu, çok amaçlı toplum merkezleri hizmet etkinliği açısından bir Hizmet Sunum Modeli olarak işlev görebilir. Bu ölçekte hizmet toplulaştırması mükerrerliği önleyeceği gibi kurumların birbirleriyle, en azından hizmet sunum birimleri açısından, iletişim sağlamalarını ve koordinasyonu kolaylaştıracaktır.”75 Hizmetin dezavantajlı gruplara göre mekânsal ve niteliksel farklılıklara yol açıp açmadığı da ortaya çıkarılmalıdır. Bunun sonuç göstergelerinden yola çıkılarak sağlanması olasıdır. Örneğin, kadınların okur-yazarlık oranı, bebek ölüm oranları, kız çocuklarının okullaşma oranı, ortalama eğitim seviyesi, gelir ve tüketim bazında yoksulluk göstergeleri, kadınların işgücüne katılım oranı gibi göstergeler kullanılabilir. Bu göstergeler, yönetimin kendisiyle ilişkili hedef oluşturmasını sağlayacağı sayıda artırılabilir. Göstergeler bazında uzlaşma sağlanması durumunda, mekânsal farklılaşma yapmak da göreli olarak kolaylaşacaktır. Sosyal hizmet kapsamında yoksullukla mücadele, yerel yönetimler için önemli konular arasında yer almaktadır. Yoksulluk, çok boyutlu bir konu olup; tüketim ve gıda güvencesi, sağlık, eğitim, haklar, güvenlik, insan haysiyeti ve insana yaraşır iş gibi farklı insani yoksunluk boyutlarını kapsamaktadır. Gelir dağılımının iyileştirmesi ve yoksullukla mücadele politikaları, sadece belirli bir gelir düzeyinin sağlanmasıyla giderilebilecek parasal yoksulluğu hedeflemeyip, eğitim ve sağlık gibi temel hizmetlere erişim bağlamında insanca yaşam hakkını da gözetmek durumundadır. Büyükşehir Belediyelerinde engellilerle ilgili bilgilendirme, bilinçlendirme, yönlendirme, danışmanlık, sosyal ve mesleki rehabilitasyon hizmetleri vermek üzere engelli hizmet birimleri oluşturulması zorunludur. Bu birimler, faaliyetlerini engellilere hizmet amacıyla kurulmuş vakıf, dernek ve bunların üst kuruluşlarıyla işbirliği hâlinde sürdürürler. Engelli hizmet birimlerinin kuruluş, görev, yetki, sorumluluk ve işleyişine ilişkin usûl ve esaslar Özürlüler İdaresi Başkanlığının görüşü alınarak İçişleri Bakanlığınca hazırlanacak yönetmelikle belirlenir. Kültür ve Sanat hizmetleri başlığı altında sosyal hizmetler ile bağlantılı konularda birimlerin oluşturulması, koruma ve planlama alanında kalan diğer yapılanmaların ise teknik hizmetler kapsamında yer alması uygun bulunmaktadır. Sosyal hizmetlerle bağlantılı tiyatro, kütüphane etkinlikleri ise diğer sosyal hizmetler bünyesinde yer bulacaktır. 3.2 Van Büyükşehir Belediyesi Organizasyonu 3.2.1 Büyükşehir Belediye Başkanı Büyükşehir Belediye idaresinin başı ve tüzel kişiliğinin temsilcisi olan Büyükşehir Belediye Başkanının görevleri: Belediye teşkilatının en üst amiri olarak Belediye teşkilâtını sevk ve idare etmek, beldenin ve belediyenin hak ve menfaatlerini korumak 75 İGEP Kurumsal Analiz Raporu 134 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Belediyeyi stratejik plâna uygun olarak yönetmek, belediye idaresinin kurumsal stratejilerini oluşturmak, bu stratejilere uygun olarak bütçeyi hazırlamak ve uygulamak, belediye faaliyetlerinin ve personelinin performans ölçütlerini belirlemek, izlemek ve değerlendirmek, bunlarla ilgili raporları meclise sunmak Büyükşehir Belediye Meclisi ve Encümenine başkanlık etmek, bu organların kararlarını uygulamak Bu Kanunla Büyükşehir Belediyesine verilen görev ve hizmetlerin etkin ve verimli bir şekilde uygulanabilmesi için gerekli önlemleri almak Büyükşehir Belediyesinin ve bağlı kuruluşları ile işletmelerinin etkin ve verimli yönetilmesini sağlamak, Büyükşehir Belediyesi ve bağlı kuruluşları ile işletmelerinin bütçe tasarılarını, bütçe üzerindeki değişiklik önerilerini ve bütçe kesin hesap cetvellerini hazırlamak Büyükşehir Belediyesinin hak ve menfaatlerini izlemek, alacak ve gelirlerinin tahsilini sağlamak Yetkili organların kararını almak şartıyla, Büyükşehir Belediyesi adına sözleşme yapmak, karşılıksız bağışları kabul etmek ve gerekli tasarruflarda bulunmak Mahkemelerde davacı veya davalı sıfatıyla ve resmî mercilerde büyükşehir belediyesini temsil etmek, belediye ve bağlı kuruluş avukatlarına veya özel avukatlara temsil ettirmek Belediye personelini atamak, Belediye ve bağlı kuruluşlarını denetlemek Gerektiğinde bizzat nikâh kıymak Diğer Kanunların Belediye Başkanlarına verdiği görev ve yetkilerden Büyükşehir Belediyesi görevlerine ilişkin olan hizmetleri yerine getirmek ve yetkileri kullanmak Bütçede yoksul ve muhtaçlar için ayrılan ödeneği kullanmak, engellilerle ilgili faaliyetlere destek olmak üzere engelli merkezleri oluşturmak. 3.2.2 Belediye Meclisi Büyükşehir Belediye Meclisi karar organı görevlerinin bir kısmını Komisyonlar eliyle yürütmektedir. Görevleri; Stratejik plân ile yatırım ve çalışma programlarını, belediye faaliyetlerinin ve personelinin performans ölçütlerini görüşmek ve kabul etmek Büyükşehir kapsamındaki Belediyeler arasında hizmetlerin yerine getirilmesi bakımından uyum ve koordinasyonu sağlamak üzere gerektiğinde, yönlendirici ve düzenleyici kararlar almak Meydan, bulvar, cadde, yol, sokak, park, spor ve kültürel tesislerin büyükşehir belediyesi ile büyükşehir kapsamındaki diğer belediyeler arasında dağılımına ilişkin esasları 135 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ belirlemek Büyükşehir Belediyesi Kanununun 7 nci maddesinde sayılan hizmetlerin malî ve teknik imkânlar çerçevesinde, nüfus ve hizmet alanları dikkate alınarak, bu hizmetlerden yararlanacak büyükşehir kapsamındaki diğer belediyeler arasında dengeli olarak yürütülmesini sağlamak İlçe Belediyelerine ait görevlerden bir veya birkaçını, bedeli kendileri tarafından karşılanmak ve istekte bulunmak kaydıyla, ortaklaşa veya bizzat büyükşehir belediyesi tarafından yapılması için karar almak Bütçe ve kesin hesabı kabul etmek, bütçede kurumsal kodlama yapılan birimler ile fonksiyonel sınıflandırmanın birinci düzeyleri arasında aktarma yapmak İl çevre düzeni plânını onaylamak İlçe Belediyelerince yapılan imar plânlarını görüşmek ve onaylamak Borçlanmaya karar vermek Taşınmaz mal alımına, satımına, takasına, tahsisine, tahsis şeklinin değiştirilmesine veya tahsisli bir taşınmazın kamu hizmetinde ihtiyaç duyulmaması hâlinde tahsisin kaldırılmasına; üç yıldan fazla kiralanmasına ve süresi otuz yılı geçmemek kaydıyla bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesisine karar vermek Kanunlarda vergi, resim, harç ve katılma payı konusu yapılmayan ve ilgililerin isteğine bağlı hizmetler için uygulanacak ücret tarifesini belirlemek Şartlı bağışları kabul etmek Vergi, resim ve harçlar dışında kalan ve miktarı beşbin TL'den fazla dava konusu olan belediye uyuşmazlıklarını sulh ile tasfiyeye, kabul ve feragate karar vermek. Bütçe içi işletme ile 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununa tâbi ortaklıklar kurulmasına veya bu ortaklıklardan ayrılmaya, sermaye artışına ve gayrimenkul yatırım ortaklığı kurulmasına karar vermek Belediye adına imtiyaz verilmesine ve belediye yatırımlarının yap-işlet veya yap-işletdevret modeli ile yapılmasına; belediyeye ait şirket, işletme ve iştiraklerin özelleştirilmesine karar vermek Meclis başkanlık divanını ve encümen üyeleri ile ihtisas komisyonları üyelerini seçmek Norm kadro çerçevesinde belediyenin ve bağlı kuruluşlarının kadrolarının ihdas, iptal ve değiştirilmesine karar vermek Belediye tarafından çıkarılacak yönetmelikleri kabul etmek 136 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Meydan, cadde, sokak, park, tesis ve benzerlerine ad vermek; mahalle kurulması, kaldırılması, birleştirilmesi, adlarıyla sınırlarının tespiti ve değiştirilmesine karar vermek; beldeyi tanıtıcı amblem, flama ve benzerlerini kabul etmek Diğer mahallî idarelerle birlik kurulmasına, kurulmuş birliklere katılmaya veya ayrılmaya karar vermek Yurt içindeki ve İçişleri Bakanlığının izniyle yurt dışındaki belediyeler ve mahallî idare birlikleriyle karşılıklı iş birliği yapılmasına; kardeş kent ilişkileri kurulmasına; ekonomik ve sosyal ilişkileri geliştirmek amacıyla kültür, sanat ve spor gibi alanlarda faaliyet ve projeler gerçekleştirilmesine; bu çerçevede arsa, bina ve benzeri tesisleri yapma, yaptırma, kiralama veya tahsis etmeye karar vermek Fahrî hemşehrilik payesi ve beratı vermek Belediye Başkanıyla Encümen arasındaki anlaşmazlıkları karara bağlamak Belediye Meclisi yasal zorunluluk olarak İmar ve Bayındırlık Çevre ve Sağlık Plan ve Bütçe Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Ulaşım Komisyonlarını kurmakla yükümlüdür. Van Büyükşehir Belediye Meclisinin de bu komisyonları kurması gerekmektedir. Bu Komisyonlara ilave olarak; Temel Haklar ve Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Sosyal Hizmetler ve Halkla İlişkiler Komisyonu Kentsel ve Kırsal Alan Kalkınma Komisyonu Hukuk komisyonu Afet Yönetimi Komisyonu Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Komisyonu Kurulması önerilmektedir. 3.2.3 Belediye Encümeni Büyükşehir Belediye Encümeni, Belediye Başkanının başkanlığında, Belediye Meclisinin kendi üyeleri arasından bir yıl için gizli oyla seçeceği beş üye ile biri Genel Sekreter, biri malî hizmetler birim amiri olmak üzere Belediye Başkanının her yıl birim amirleri arasından seçeceği beş üyeden oluşmaktadır. Büyükşehir Belediye Kanunu Encümenin görevlerini ayrıca belirlememektedir. Encümenin görevleri 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 34. ve 49. Maddeleri ile belirlenmektedir. Stratejik plan ve yıllık çalışma programı ile bütçe ve kesin hesabı inceleyip Belediye Meclisine görüş bildirmek 137 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Yıllık çalışma programına alınan işlerle ilgili kamulaştırma kararlarını almak ve uygulamak Öngörülmeyen giderler ödeneğinin harcama yerlerini belirlemek Bütçede fonksiyonel sınıflandırmanın ikinci düzeyleri arasında aktarma yapmak Kanunlarda öngörülen cezaları vermek Vergi, resim ve harçlar dışında kalan dava konusu olan Belediye uyuşmazlıklarının anlaşma ve tasfiyesine karar vermek Taşınmaz mal satımına, trampasına ve tahsisine ilişkin meclis kararlarını uygulamak; süresi üç yılı geçmemek üzere kiralanmasına karar vermek Umuma açık yerlerin açılış ve kapanış saatlerini belirlemek Sözleşmeli ve işçi statüsünde çalışanlar hariç belediye memurlarına, başarı durumlarına göre toplam memur sayısının yüzde onunu ve devlet memurlarına uygulanan aylık katsayısının (20.000) gösterge rakamı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarı geçmemek üzere, hastalık ve yıllık izinleri dahil olmak üzere, çalıştıkları sürelerle orantılı olarak yılda en fazla iki kez ikramiye ödenmesine karar vermek 5393 sayılı Belediye Kanunu dışındaki ilgili mevzuata göre Encümenin diğer görevleri ise; İmar Uygulamaları Yıkım Kararları Yurtdışı Seyahat Kararları 2981 Sayılı Kanun uyarınca Gecekondu Tasfiye ve enkaz bedeli ödenmesi Hallerde yer tahsisi ve iptalleri Dilencilik suretiyle elde edilen paranın mülkiyetin kamuya geçirilmesi (5326 sayılı Kanun madde 33) Araç gereç satış ve kiralama protokolleri (Kamu kurumlarına) (4916 sayılı Kanun madde 37) vb. diğer kanunlarla verilen görevler 2886 sayılı devlet ihale kanununun 13.maddesine göre, 2886 sayılı kanununa istinaden gerçekleştirilen ihalelerde “ihale komisyonu” görevini yürütmek (Kiraya verme, satış, kat karşılığı, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi vb.) Belediye Encümeni gündem ve kararlarına dair bir yazışma birimi kurulması uygun görülmektedir. 138 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 57: Belediye Karar Organları Yönetsel Şema Büyükşehir Belediye Encümeni Büyükşehir Belediyesi Eş Başkanları Büyükşehir Belediye Meclisi Komisyonlar VASKİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Özel Kalem Müdürlüğü İmar ve Bayındırlık Komisyonu Genel Kurul Teftiş Kurulu Başkanlığı Denetçiler Yönetim Kurulu Çevre ve Sağlık Komisyonu Plan ve Bütçe Komisyonu İç Denetim Birimi Başkanlığı Genel Müdür Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu Ulaşım Komisyonu Teftiş Kurulu AYKOME Hukuk Müşavirliği Basın Yayın Ve Halkla İlişkiler Md. Danışmanlar Strateji Geliştirme Md. Hukuk komisyonu UKOME Genel Md. Yrd. İnsan Kaynakları ve Eğitim Daire Başkanlığı Abone İşleri Daire Başkanlığı Temel Haklar ve Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Sosyal Hizmetler ve Halkla İlişkiler Komisyonu Kentsel ve kırsal alan Kalkınma Komisyonu Afet ve Çevre Yönetimi Komisyonu Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Komisyonu Alan Yönetimi Başkanlığı Bilgi İşlem Daire Başkanlığı İşletmeler Daire Başkanlığı Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı Genel Md. Yrd. Yatırım ve inşaat Daire Başkanlığı İçme Suyu Daire Başkanlığı Atık su kontrol Daire Başkanlığı Ruhsat Denetimi Daire Başkanlığı Belediye Meclis ve Encümenine, Belediye Başkanı başkanlık yapmaktadır. Meclis komisyonlarının oluşumunda verimlilik esas alınmalı, üye seçimleri bu yönde gerçekleştirilmelidir. VASKİ, özel bir Kanuna göre kurulan özerk bir yapıdır. Bu nedenle Başkanlık bünyesinde konumlandırılmıştır. Genel Kurul ve Yönetim Kurulu yönlendirmesinde, Genel Müdür tarafından yönetilmektedir. 139 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Belediye Başkanına bağlı olarak çalışması öngörülen birimler, imar denetimi hariç denetimle ilgili birimler, Sivil Savunma Uzmanlığı, Alan Yönetimi Başkanlığı ile Basın ve Yayın Müdürlüğü olarak belirlenmiştir. Yasa gereği danışmanlık Başkana bağlı olarak yürütülmektedir. Birimlerin görevleri aşağıda belirlenmektedir: Teftiş Kurulu Başkanlığı Belediye teşkilatına bağlı birimlerin; her türlü faaliyet ve işlemleri ile personele ait konuların, ilgili kanun, yönetmelik, genelge ve emirlere uygun yürütülmesini sağlamak Büyükşehir Belediyesine bağlı hizmet birimlerinin (Daire Başkanlıklarının) ilgili kanun, yönetmelik ve genelgelere uygun faaliyette bulunmalarını temin etmek Belediye personelinin mevcut mevzuat hükümlerine, sosyal ahlak ve etik kurallara bağlı çalışmalarını sağlamak 4982 Sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu uyarınca dilekçe veren ilgililere kanuni süreler içerisinde cevap verilmesini temin etmek Belediye şirketlerinin faaliyetler ile her türlü iş ve işlemlerinin usul ve mevzuata uygun yürütülüp yürütülmediğini incelemek İç Denetim Birimi76 Büyükşehir Belediyesinin yönetim ve kontrol yapıları ile malî işlemlerinin risk yönetimi, yönetim ve kontrol süreçlerinin etkinliğini değerlendirmek ve geliştirmek için sistematik, sürekli ve disiplinli bir yaklaşımla ve genel kabul görmüş standartlara uygun süreçler belirlemek Belediyenin çalışmalarına değer katmak ve geliştirmek için kaynakların ekonomiklik, etkililik ve verimlilik esaslarına göre yönetilip yönetilmediğini değerlendirmek Büyükşehir Belediyesinin yönetim ve kontrol yapısını nesnel risk analizlerine dayanarak değerlendirmek Kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanılması bakımından incelemeler yapmak ve önerilerde bulunmak Büyükşehir Belediyesinin harcamalarının, malî işlemlere ilişkin karar ve tasarruflarının, amaç ve politikalara, kalkınma planına, programlara, stratejik planlara ve performans programlarına uygunluğunu denetlemek ve değerlendirmek Harcama sonrasında yasal uygunluk denetimi yapmak Denetim sırasında veya denetim sonuçlarına göre soruşturma açılmasını gerektirecek bir duruma rastlanıldığında, Belediye Başkanına bildirmek 76 İç denetçi, görevinde bağımsızdır ve iç denetçiye asli görevi dışında hiçbir görev verilemez ve yaptırılamaz. 140 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Malî yönetim ve kontrol süreçlerinin sistem denetimini yapmak ve bu konularda önerilerde bulunmak Denetim sonuçları çerçevesinde iyileştirmelere yönelik önerilerde bulunmak ve bunları izlemek Üretilen bilgilerin doğruluğunu denetlemek, Başkan tarafından gerekli görülen hallerde performans göstergelerini belirlemede yardımcı olmak, belirlenen performans göstergelerinin uygulanabilirliğini değerlendirmek Alan Yönetimi Başkanlığı Daha önce dedeğinildiği gibi Alan Yönetiminin bağımsız bütçeli bir yapıya kavuşması önemlidir. Bu nedenle ve sosyal ve toplumsal içerikli görevleri nedeniyle Başkanlığa bağlı olması uygun bulunmaktadır. Görevleri şöyle sıralanabilir: Sit alanları ve ören yerleriyle bunların etkileşim alanlarını doğal bütünlük içerisinde korumak Sit alanları ve ören yerleriyle bunların etkileşim alanlarını yaşatmak, değerlendirmek, geliştirmek Sit alanları ve ören yerleriyle bunların etkileşim alanlarını toplumun kültürel-eğitsel ihtiyaçlarıyla buluşturmak 3.2.4 Genel Sekreter ve Genel Sekreter Yardımcılığı Büyükşehir Belediyesinde, Genel Sekreterlik bağlı Daire Başkanlıkları ile Büyükşehir Belediyesinin yürütme organıdır. Genel Sekreterliğin etkin ve verimli hizmet sunabilmesinde önemli bir etken, doğrudan bağlantılı hizmet konularının koordinasyon sağlanabilmesi için aynı Genel Sekreter yardımcısına bağlı kılınması, Genel Sekreterin ise genel koordinatör kademesinde yönetim hizmetini sürdürmesi olarak görülmektedir. Genel Sekretere bağlı olarak çalışması gerekli birimler; Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı Hukuk Danışmanlığı İlçe Belediyeleri ile Koordinasyon Daire Başkanlığı Sivil Savunma Uzmanlığı Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Daire Başkanlığı o Basın ve Yayın Müdürlüğü o Halkla İlişkiler Müdürlüğü 141 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ olarak belirlenmektedir. Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı Belediyenin orta ve uzun vadeli plan ve programlarını belirlemek, amaçlarını oluşturmak üzere gerekli çalışmaları yapmak Performans ve kalite ölçütleri geliştirmek ve bu kapsamda verilecek diğer görevleri yerine getirmek Belediyenin stratejik plan ve performans programının hazırlanmasını koordine etmek ve sonuçların konsolide edilmesi çalışmalarını yürütmek Belediye faaliyetlerini izlemek ve değerlendirmek Hukuk Danışmanlığı Van Büyükşehir Belediyesi adına yargı mercilerinde dava açarak ve icra mercilerinde takipte bulunarak Van Büyükşehir Belediyesi’nin menfaatlerini temin etmek Van Büyükşehir Belediyesi’ne karşı yargı mercilerinde açılmış olan davalarda ve icra mercilerinde yapılmış olan takiplerde Van Büyükşehir Belediyesi’nin menfaatlerini korumak Yargı mercilerinden, icra dairelerinden ve noterlerden Van Büyükşehir Belediyesi’ne yapılacak tebligatları Van Büyükşehir Belediyesi adına tebellüğ ederek, hukuki gereklerini yerine getirmek Van Büyükşehir Belediyesi’nin idari birimlerinden istenilen tereddütlü konularda hukuki görüş vermek İlçe Belediyeleri ile Koordinasyon Daire Başkanlığı İlçe Belediyeleri ile İlişkiler Müdürlüğü Büyükşehir ve İlçe Belediyelerinin yürütmekle yükümlü olduğu hizmetlerin bütünlüğünü sağlamak Büyükşehir ve İlçe Belediyelerinin işbirliği içerisinde hizmet sunmasını sağlayıcı önlemleri almak Büyükşehir ve İlçe Belediyelerinin ilgili birimleri ile kesintisiz iletişim sağlamak Hizmetlerin mükerrerliğini önlemek amacıyla alınması gerekli Belediye Meclis Kararları konusunda ilgili komisyona öneride bulunmak Büyükşehir Belediye Meclisinin, Büyükşehir ve İlçe Belediyeleri hizmet bölüşüm esaslarına dair kararlarını, ilgili İlçe Belediyelerine iletmek, bu doğrultuda hizmet sunumunu izlemek, aksaklıkları giderecek önlemlerin alınmasını sağlamak 142 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ İlçe Belediyeleri tarafından yürütülen muhtarlıklarla ilgili konu, sorun ve gerekli hizmetlere dair bilgiyi ilgili Büyükşehir Belediye birimlerine aktarmak, bilgi akışını sağlamak Kırsal Kalkınma Müdürlüğü Kırsal kalkınmaya yönelik araştırmaların İlçe Belediyeleri ile koordinasyon içerisinde yürütülmesini sağlamak Kırsal kalkınma ilkeleri doğrultusunda sosyal ve ekonomik destek amaçlı, üretim yöntemlerini benimseyecek üreticilere destek sunmak Kırsal nitelikli yerleşmelerde, çiftçi eğitim toplantıları yapmak ve danışmanlık hizmetleri vermek Ekolojik tarımı destekleyecek çalışmalar yapmak, örnek projeler geliştirmek ve uygulanmasını sağlamak Bölge üreticileriyle sözleşmeli üretim yöntemleri geliştirmek Ürün paketleme ve soğuk hava tesislerini destekleyecek yöntemler geliştirmek Büyükşehir Belediyesinde gıda laboratuarı kurulmasını sağlamak, sağlıklı ve etkin gıda denetimini sağlayacak önlemleri almak, üreticiye bilimsel altyapı desteği vermek Tarımsal sulamaya yönelik araştırmalar yapmak, öncelikleri belirlemek, projeler geliştirmek, gerçekleştirmek Gerektiğinde Belediye ve muhtarlıkların ortak amaçlara ve hizmetlere dönük birlik kurmasına öncülük etmek Ekolojik Kent/köy, araştırma, tasarım ve uygulamalarına öncülük etmek Sivil Savunma Uzmanlığı Büyükşehir Belediyesinin sivil savunma plan ve programlarını hazırlamak, belediyeye bağlı tüm kritik ünitelerin güvenliği ile ilgili tedbirleri önermek ve yaptırılmasını sağlamak Büyükşehir Belediyesinin gerekli sivil savunma tesis, malzeme ve teçhizatı temin etmek, bakım ve korunmalarını sağlamak Sivil savunma ekipleri oluşturmak, eğitimlerini sağlamak Sivil savunma konusuna ilişkin vazifeleri aksatmamak üzere gerekli tedbirleri almak ve tekliflerde bulunmak Milli seferberlik halinde idarece verilecek görevlerin zamanında yürütülmesi için koordinasyonu sağlamak Sabotaj, yangın ve doğal afetlere karşı korumayı gerektiren tedbirleri almak ve planlar hazırlamak, koruma önlemlerini denetlemek, görevlerinin yerine getirilmesi sırasında ilgilileri uyarmak 143 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Kurumun sivil savunma ve milli güvenlikle ilgili yazışmalarını sağlamak, kanunlardan doğan tüm görevlerini aksatmadan yürütmek Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Daire Başkanlığı Basın ve Yayın Müdürlüğü Büyükşehir Belediyesinin yerel, ulusal ve uluslar arası alanda tanıtımını yapmak amacıyla, yayın politikasının belirlemek Büyükşehir Belediyesi faaliyetlerini, diğer birimlerle işbirliği halinde, yerel, ulusal ve uluslar arası alanda tanıtmak Büyükşehir Belediyesi’nin planladığı ve yürüttüğü hizmetler konusunda ilgili birimlerle işbirliği halinde kamuoyunun bilgilendirilmesini sağlamak, kent halkını karar süreçlerine katmak amacıyla televizyon kanalı, radyo, vb. teknolojik altyapı projelerinin gerçekleşmesi sağlamak Bülten, süreli ve süreli olmayan yayınlar, her tür tanıtım materyallerinin hazırlanmasını, yayınlanmasını ve arşivlenmesini sağlamak Büyükşehir Belediyesi ile basın yayın kurum ve kuruluşları arasında haber ve bilgi akışını düzenleyerek sürekli ve düzenli bir iletişim sağlamak Basın ve diğer kitle iletişim araçlarında Büyükşehir Belediyesi ile ilgili yayınlanan yazı ve haberleri sürekli izlemek, incelemek ve değerlendirmek, Başkanlığa ve ilgili birimlere sunmak ve arşivlemek Halkla İlişkiler Müdürlüğü Belediyenin Halkla İlişkiler stratejisinin oluşturulmasını ve uygulanmasını sağlamak Kurumun birimleri arasında ve kurum ile kent halkı, muhtarlıklar, sivil toplum kuruluşları, özel sektör ve diğer kuruluşlarla etkin bir iletişimin kurulmasını sağlamak Büyükşehir Belediyesinin sunduğu hizmetlerle ilgili kent halkına yönelik anket, kamuoyu araştırmalarının yapılmasını ve sonuçlarının değerlendirilmesini sağlamak Kent halkının Büyükşehir Belediyesi hizmetlerine yönelik şikâyetlerinin ve taleplerinin alınması ve ilgili birimlere yönlendirilmesini sağlamak Kent halkı ve kamu açısından anlamlı ve özel günlerde düzenlenecek etkinliklerin programlarının hazırlanmasını sağlamak Büyükşehir Belediyesi birimleri arasında ve belediye ile kent halkı, muhtarlıklar, sivil toplum kuruluşları, özel sektör kuruluşları vb kent bileşenleri arasında etkin bir iletişimin kurulmasını sağlamak 144 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Halkı Büyükşehir Belediyesi faaliyetleri hakkında bilgilendirmek, görüş ve önerilerini almak amacıyla etkinlik ve toplantıların düzenlenmesini sağlamak Halkın ihtiyaçlarına ve hizmet taleplerine dönük görüşlerinin tespit edilmesini ve ilgili birimlere iletilmesini sağlamak Halkın sorunlarını çözmek, şikâyetleri ve ihtiyaçlarını gidermek için başkanlık ve diğer birimlerle gerekli bilgi akışını ve koordinasyonu sağlamak Kent halkının şikâyet ve taleplerini Büyükşehir Belediyesine iletmeleri için oluşturulan Alo Belediye hattının 24 saat esasına göre çalışmasını, gelen şikayet ve talepleri ilgili birimlere yönlendirerek çözülmesini sağlamak Kent halkını Büyükşehir Belediyesi hizmetleri konusunda bilgilendirmek, karar süreçlerine katmak amacıyla televizyon kanalı, radyo, kiosk vb. teknolojik altyapı projelerinin gerçekleşmesi çalışmalarını Basın ve Yayın Şube Müdürlüğü ile işbirliği halinde sağlamak 3.2.5 Genel İdare Hizmetleri Genel İdare Hizmetleri olarak adlandırılan hizmetler, geniş bir yelpazeye yayılmaktadır. Bu hizmetler aynı Genel Sekreter yardımcına bağlı olacaktır. İnsan Kaynakları ve Eğitim Daire Başkanlığı İnsan Kaynakları Müdürlüğü Büyükşehir Belediyesi kurumsal politika ve stratejisinin insan kaynakları boyutunun belirlenmesi çalışmalarını koordine etmek İdarenin personel politikasını tespit ederek gerekli planlamaları yapmak, ilgili mevzuat çerçevesinde personel temini, seçimi ve sosyalizasyon faaliyetlerini koordine etmek Kurum genelinde personel mevzuatının uygulanmasında birliği sağlamak Kurum genelinde personel planlamasının gerçekleşmesini sağlamak Norm kadro esasları doğrultusunda Kurum kadro planlamasının hazırlanmasını sağlamak Norm kadro esasları ve Kurum ihtiyacı doğrultusunda kadro iptal / ihdas işlemlerinin Meclis’te görüşülmesini sağlamak Kurum işçi / memur kadro hareketlerinin takibinin yapılmasını sağlamak Personel alımlarının duyurulmasını sağlamak Personel hareketleri yönetimi ve Kurum genelinde uygulama birliğini sağlamak Kurum Disiplin Amirleri Yönetmeliklerinin güncelleştirilmesini sağlamak 145 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Kurum personeline ilişkin bilgi ve belgelerin toplanması ile arşivlenmesi işlemlerini koordine etmek, Kadro cetvellerini hazırlama ve yapılacak değişiklikleri gerçekleştirme faaliyetlerini koordine etmek İdarenin yeniden yapılanma ve Norm Kadro çalışmalarını koordine etmek Birimlerin oluşturulması / kaldırılması ile ilgili Meclisten karar alınmasını sağlamak İşçi-işveren ilişkilerinin düzenlenmesi, toplu iş sözleşmelerinin yapılması ve uygulanması, iş uyuşmazlıklarının çözümlenmesi ve iş kanununa tabi çalışanların sosyal sigorta işlemleri faaliyetlerini koordine etmek Tüm çalışanlara verilecek aylık ve gündelik ücretler ile harcırahlar, ikramiyeler istihkakının tahakkukları ile ödemelerin zamanında yapılmasını koordine etmek Sosyal Güvenlik Kurumu ile ilgili işlemlerin zamanında ve eksiksiz yapılması, kayıtlarının tutulması işlerini koordine etmek, Çalışanların ücret artışları ile ilgili uygulamanın yapılmasını sağlamak Kurum personelinin özlük haklarının tahakkuk işlemlerini gerçekleştirilmesini sağlamak Kurum dışından mal ve hizmet alınması halinde, gereken iş ve işlemlerin yürütülmesini sağlamak Çalışanlara ait her türlü kanun, kanun hükmünde kararname ve mevzuatın takip, temin ve uygulanmasını koordine etmek Eğitim Müdürlüğü İdari faaliyetlerin etkinliği ve verimliliğini arttırmak amacıyla eğitim çalışmalarının planlanması, uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi ile bu amaçlara yönelik eğitim merkezlerinin kurulması ve eğitimle ilgili dış ortaklıklar kurma faaliyetlerini koordine etmek İdarenin tüm çalışanlarına ait her türlü özlük işlerinin (terfi, emeklilik, hastalık, izin, fazla mesai vs.) yürütülmesi, özlük dosyalarının düzenlenmesi ve saklanmasını koordine etmek Personelin sosyal, ekonomik ve kültürel yönden gelişimine katkıda bulunmak amacıyla sosyal tesisler kurma ve işletme faaliyetlerini koordine etmek Personelin kurumsal aidiyet duygusunu geliştirmek üzere çeşitli sosyal ve kültürel etkinliklerin organizasyonunun gerçekleştirmek Personelin ödüllendirilmesi ile ilgili önerileri sonuçlandırmak Meslek lisesi/yüksekokul/lisans öğrencilerine staj yaptırılması ile ilgili işlemlerin gerçekleştirilmesini sağlamak 146 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Süreçlerin sürekli iyileştirilmesine yönelik çalışmalar yapmak Kalite yönetim sistemini uygulamak Daire Başkanlığının Bütçe teklifini hazırlamak Disiplin Kurulu’nun almış olduğu kararların uygulanmasını sağlamak Yazı İşleri ve Kararlar Daire Başkanlığı Yazı işleri Müdürlüğü Gelen evrakın teslim alınması, açılması ve havale edileceği birimlere göre tasnif edilip zimmet kaydı yapılarak teslim edilmesini sağlamak Belediyeye gönderilen veya elden verilen her türlü evrakın kayıt işleminden sonra ilgili birimlere havale edilmesini sağlamak. Belediyece yapılacak dış yazışmaların genel evrak kaydı ile zimmet ve postalanması işlerini yaptırmak Posta evraklarının dış posta zimmet defterine, elden gidecek evrakın dış zimmet defterine kaydettirilerek, Belediye birimlerine veya belediye dışındaki Resmi kurum ve kuruluşlarla, özel ve tüzel kişilerden oluşan muhataplara gönderilmesini sağlamak Gizlilik dereceli evraklar yalnız Daire Başkanı tarafından açılır. Havalesi yapıldıktan sonra tekrar zarflanır. Zarf üzerine kaydı yapıldıktan sonra ilgili birime göndermek Belediye Başkanının görmesi gereken evrakı Daire Başkanının görüşüne sunmak Adli ve İdari yargı makamlarından, noter ve icra dairelerinden gelen hukuki nitelikteki yazılar, ihtarnameler ve bildirileri doğrudan hukuk müşavirliğine yönlendirmek Kurum dışına gönderilmek üzere gelen evrakın incelenmesi eksikler varsa ilgili birimlere bildirilmesini sağlamak Gönderilecek olan evrakın zarflanması işleminin yapılarak genel evraktan kayıt numarası verilmesini sağlamak Daire Başkanlıklarından gelen ilanların Resmi Gazetede yayımlanmasını ve askı ilanlarının yapılmasını sağlamak Kararlar Müdürlüğü Belediye Meclisinin aylık toplantılarında görüşülmek üzere, Belediye birimleri bağlı kuruluşlar veya ilçe belediye başkanlıklarından gönderilen ve Başkan tarafından meclise havalesi yapılan teklif yazılarının düzenlenerek meclis gündeminin oluşturulmasını sağlamak Meclis toplantı gündeminin yasal suresi içerisinde üyelere ulaştırılmasını (elektronik ortamda, gerektiğinde elden kendilerine veya kendilerine ulaştırılmak üzere bağlı oldukları belediyeye zimmetle teslim edilebilir) sağlamak 147 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Meclisten komisyonlara gönderilen konuların komisyonlardaki seyrinin takip edilerek hazırlanan raporun meclise sunulmasının sağlamak Komisyonlarda görüşülerek hazırlanan komisyon raporunun yazdırılması, çoğaltılması ve meclis üyelerine zamanında dağıtılmasını sağlamak Mecliste sözlü olarak geçen görüşmelerin ses kayıt cihazlarıyla kayda alınmasını sağlamak Meclis kararlarının tutanaklara uygun olarak yazılıp, kontrol edilerek Meclis Başkanı ve meclis divan kâtiplerine imzalatılmasını sağlamak Meclis kararlarını yasal suresi içerisinde Valiliğe göndermek Valilik onayı gereken kararların onaylandıktan sonra birimine gönderilmesini sağlamak Belediye Meclisinin çalışmalarında Belediye Meclisi Çalışma Yönetmeliği başta olmak üzere, diğer mevzuatın takip ve uygulanmasını sağlamak Meclis üyeleri tarafından Meclis Başkanlık Divanına sunulan yazılı önergelerin gereği yapılma sürecindeki iş ve işlemleri takip etmek. Meclis karar ve Komisyon defterlerinin düzenlenerek kayıt işlemlerinin yapılmasını sağlamak Meclis gündem dosyalarını hazırlamak Meclis üyelerinin huzur haklarının puantajını yapmak ve ilgili birime göndermek Meclis üyelerinin özlük haklarını takip etmek Meclis toplantı salonunun temizlik, tertip ve düzeninin sağlanarak toplantı için elverişli halde bulundurulması, meclis çalışmalarının ilgili mevzuatına uygun olarak düzenlenmesini sağlamak Meclis divanın çalışmalarına usul yönünden yardımcı olmak Belediye meclisi toplantılarında 5393 Sayılı Belediye Kanununun 19.maddesine dayanılarak hazırlanan, Belediye Meclisi Çalışma Yönetmeliğinin uygulanmasını sağlamak Meclisince kabul edilen karar, tutanak ve komisyon raporlarının imzalanmış birer asıl nüshalarının dayanakları ile birlikte arşivlenmesi, bunların suretlerinin onaylanarak ilgili birimlere gönderilmesini sağlamak Meclis kararlarının usulüne uygun olarak ilan edilmesini sağlamak Mümkün olduğunca görevleriyle ilgili toplantılara (meclis, encümen, disiplin kurulu vs.) katılarak çalışmaların sağlıklı bir şekilde yürütmesini sağlamak Belediye Encümeninde görüşülmek üzere birimlerden encümene havaleli olarak gelen evrakların incelenerek varsa eksiklerinin ilgili birime bildirerek tamamlatılmasını sağlamak 148 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Encümene havale edilen yazıların kayda alınarak encümen toplantı gündeminin oluşturulmasını sağlamak Gündemin toplantıdan en az 2 saat önce encümen üyelerine teslim edilmesini sağlamak Encümene havale edilmiş olan evrakın kayıt sırasına göre Encümen Karar Özetleri Defterine yazılması ve üyelere imzalatılmasını sağlamak Encümen Kararlarının özet şekilde, Encümen Karar özetleri Defterine numara sırasına göre yazılmasını sağlamak Encümen kararlarının dayanakları ve yasal gerekçelerinin gösterilerek, anlaşılır bir şekilde yazılarak encümen üyelerine imzalatılmasını sağlamak Toplantıya katılan üyelerin tamamı tarafından imzalanan encümen kararlarından birer adet asıl nüshasını dayanak belgeleri ile birlikte bir dosyada tarih ve numara sırasına göre muhafaza edilmesi (arşivlenmesi)’ni sağlamak Encümen kararlarının ihtiyaca göre çoğaltılıp "Aslı Gibidir" kaşesi basılıp onaylanarak ilgili birime gönderilmesini sağlamak Encümen kararlarının arşivlenmesi ve istenildiğinde ilgililere arşiv evrakı olarak sunulmasını sağlamak 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu çerçevesinde yapılan ihalelerde; Encümen İhale Komisyonu sıfatı ile toplandığından, bu konuda alınacak karar ve tutulacak tutanakların bahis konusu kanun hükümlerine göre düzenlemek, alınan kararın encümen karar defterine yazılmasını sağlamak Kent Konseyi Genel Kurul toplantı gündemini hazırlamak ve kent konseyi üyelerine duyurulmasını sağlamak. Kent Konseyi Yürütme Kurulu toplantısını hazırlamak alınan kararları yazdırmak imzalanmasını sağlamak Kent Konseyi Çalışma gruplarının gerektiğinde çalışmalarına yardımcı olmak raporlarının Yürütme Kuruluna sunulmasını sağlamak Arşiv Müdürlüğü Belediye Başkanlığının bünyesindeki birimlerin görevleri ile ilgili çalışmaları sonucunda ortaya çıkan ve bu birimlerde güncelliğini kaybetmemiş olan, aktif bir şekilde günlük iş akışı içinde kullanılan arşiv malzemelerinin belirli süre saklanacağı uygun mekânların hazırlanmasını sağlamak Yasal süresi içerisinde muhafazası gereken her türlü yazılı evrak, defter, resim, proje harita, fotoğraf, film ve benzeri belge ve malzemelerin saklanıp süresi dolduğunda ayıklama işlemini yapmak 149 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Kurum arşivinin ilgili mevzuatında belirtilen usul ve esaslara göre kayıt ve tasnifini yapmak ve muhafaza altına alınmasını sağlamak Arşiv malzemesinin yangın, su baskını, rutubet, kaybolma, çalınma, zararlı böceklerden koruma ilaçlama gibi işlemleri yaparak korunmasını sağlamak Arşiv malzemelerinin her zaman isteklilerin istifadesine hazır durumda bulundurulmasını sağlamak Ana arşiv olan kurum arşivinin yanı sıra, birim arşivlerinin de çalışmalarının kontrol edilmesini sağlamak Arşiv evrakın tam teşekkül etmesini sağlamak (yazıların ekleri ile birlikte arşivlenmesinin sağlanması) Arşiv malzemesinin uygunluk kontrollerinin yapılmasını sağlamak Birim arşivlerinden kurum arşivlerine devredilen malzemeyi birimlere ayrılan bölümlerde, asli düzeni içerisinde yerleştirilerek muhafazasını sağlamak Ayıklama ve imha komisyonlarının kurulması ve çalıştırılmasını sağlamak, İmhaya ayrılan evrakların tasnifinin yapılması ve imha listelerinin hazırlanmasını sağlamak İmha listelerinin ikişer nüsha olarak hazırlanarak, bir nüshasının kurum arşivinde saklanması, diğeri nüshanın ilgili birime verilmesini sağlamak Kurum arşivinde saklanma suresini dolduran arşiv evrakının, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü arşivine devredilmesini sağlamak Bilgi İşlem Müdürlüğü Belediye birimlerini bilgisayar ortamına geçirmek Sistem geliştirme ve kurma çalışmaları yaparak yönlendirmede bulunmak, Sistemlerin geliştirilmesi ya da değiştirilmesi için gereksinimleri tanımlamak Bilginin optimum denetimini ve güvenliğini; kaynakların en iyi biçimde kullanılmasını sağlayacak sistem akışını ve yöntemlerini tasarlamak ve uygulamak Sistemleri, gereksinimleri karşılığında belirlemek için denemeler yapmak Tam, doğru ve verimli bilgisayar sistemlerinin kurulumunu geliştirmek Ağ gereçlerini kullanarak potansiyel ve gerçek sorunları saptamak Network hizmetlerinin ve donanımlarını güncel olarak yapılandırmak Ağ işletim sistemlerinin güncellenmesini ve donanımsal olarak güvenliklerini sağlamak 150 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Belediye birimlerine ait Bilgisayar ve donanımlarına ait cihazların alımı için teknik şartname hazırlamak Referandum yapılmasıyla ilgili her türlü altyapıyı oluşturmak Her türlü sistem ve donanım temin etmek, ettirmek veya yaptırmak Belediyede mevcut olan müdürlüklerin donanım ihtiyaçları ile ilgili teknik destek sağlamak Birimler ve ilgili kurumlar arası veri alışverişini sağlamak üzere intranet oluşturmak Terminal bağlantılarını yapmak, bilgisayar hatlarını çekmek veya çektirmek Sistemleri sürekli faal halde tutmak için diğer çevresel destek birimlerin uyumluluğunu sağlamak Sistemlerin teknolojik gelişmeler doğrultusunda büyümesini sağlamak Gelecekteki ihtiyaçları analiz etmek ve teminini sağlamak e-belediyecilikle ilgili her türlü projeyi yapmak veya yaptırmak Belediye birimlerinin talepleri doğrultusunda sistem güvenliği için gerekli analiz çalışmasını yapmak ve bu doğrultuda teknik destek sağlamak Sistemlerin sürekliliğini sağlamak üzere, gerekli tedbirleri almak ve uygulamak Veri güvenliğini sağlamak, sistem açıklarına karşı test işlemlerini yapmak veya yaptırmak Kullanıma sunulan programlarla ilgili olarak zaman içinde çıkan problemleri gidermek veya sorunun çözümü için ilgili birimleri bilgilendirmek Dış İlişkiler Daire Başkanlığı Yabancı misyon şefleri, uluslar arası kuruluşlar ve yabancı ülke kurumları ile yapılacak yazışmaları hazırlamak, tercümelerini yapmak veya yaptırmak ve yazışmaların yapılmasını sağlamak Kardeş Şehirlerle ilgili organizasyonlar, yurt dışından gelen heyetleri karşılamak ve ağırlamak Yurt dışına gidecek heyetlerin gerekli hazırlıklarını yapmak Her türlü yazılı ve sözlü tercüme-mütercimlik hizmetlerini yürütmek Gelen heyetlere ve Belediyemizin gerçekleştirdiği uluslararası organizasyonlarda tercümanlık ve mihmandarlık hizmetlerini sağlamak AB Genel Sekreterliği ve diğer ilgili kurumlarla yakın temas kurarak fonlara ilişkin hazırlanabilecek projeler üzerinde diğer daire başkanlıkları ile koordineli çalışmalar yapmak 151 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ AB’ne üye ülkelerin yerel yönetimleri ile Belediyemiz arasında dostane ilişkiler çerçevesinde karşılıklı bilgi ve proje paylaşımı konularında çalışmalar yapmak, bu çalışmaları amirine ve makama sunmak AB yerel idareler ile ilgili seminer, konferans vb. toplantılara katılımı sağlamak için çalışmalar yapmak AB’nin yerel idarelerle ilgili fonlarının araştırılması, ilgili daire başkanlıklarına duyurulması, hazırlanan başvuruların uygun format haline getirilmesi ve fonlarla ilgili lobi çalışmaları yapılmasını sağlamak AB müktesebatının özellikle Belediyelerle ilgili olan konularda tüm belediye mevzuatının AB mevzuatına uyum sağlaması konusunda gerekli çalışmaları yapmak ve ilgili birimleri bilgilendirmek Zabıta Daire Başkanlığı Beldenin düzenini, belde halkının huzurunu ve sağlığını sağlayıp korumak amacıyla kanun, tüzük ve yönetmeliklerde, belediye zabıtasınca yerine getirileceği belirtilen görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak Belediyece yerine getirileceği belirtilip de mahiyeti itibariyle belediyenin mevcut diğer birimlerini ilgilendirmeyen ve belediye zabıta kuruluşunca yerine getirilmesi tabii olan görevleri yapmak Belediye karar organları tarafından alınmış kararları, emir ve yasakları uygulamak ve sonuçlarını izlemek Ulusal bayram ve genel tatil günleri ile özellik taşıyan günlerde yapılacak törenlerin gerektirdiği hizmetleri görmek Cumhuriyet Bayramında iş yerlerinin kapalı kalması için gerekli uyarıları yapmak, tedbirleri almak, bayrak asılmasını sağlamak Belediye cezaları ile ilgili olarak kanunlar uyarınca belediye meclisi ve encümeninin koymuş olduğu yasaklara aykırı hareket edenler hakkında gerekli işlemleri yapmak 2.1.1924 tarihli ve 394 sayılı Hafta Tatili Kanununa göre belediyeden izin almadan çalışan işyerlerini kapatarak çalışmalarına engel olmak ve haklarında kanuni işlemleri yapmak Bulunmuş eşya ve malları, mevzuat hükümlerine ve belediye idaresinin bu konudaki karar ve işlemlerine göre korumak; sahipleri anlaşıldığında onlara teslim etmek; sahipleri çıkmayan eşya ve malların, mevzuatta ayrıca özel hüküm yoksa bakım ve gözetim masrafı alındıktan sonra bulana verilmesini sağlamak 28.4.1926 tarihli ve 831 sayılı Sular Hakkındaki Kanuna göre, umumi çeşmelerin kırılmasını, bozulmasını önlemek; kıran ve bozanlar hakkında işlem yapmak, şehir içme 152 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ suyuna başka suyun karıştırılmasını veya sağlığa zararlı herhangi bir madde atılmasını önlemek, kaynakların etrafını kirletenler hakkında gerekli kanuni işlemleri yapmak 25.4.2006 tarihli ve 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu ve bu Kanuna göre çıkarılan 31.7.2006 tarihli ve 25245 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Adres ve Numaralamaya İlişkin Yönetmelik çerçevesinde binalara verilen numaraların ve sokaklara verilen isimlere ait levhaların sökülmesine, bozulmasına mani olmak 23.2.1995 tarihli ve 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde etiketsiz mal, ayıplı mal ve hizmetler, satıştan kaçınma, taksitli ve kampanyalı satışlar ve denetim konularında belediyelere verilen görevleri yerine getirmek Kanunen belediyenin izni veya vergi ve harçlara tabi iken izin alınmaksızın veya harç ve vergi yatırılmaksızın yapılan işleri tespit etmek, bunların yapılmasında, işletilmesinde, kullanılmasında veya satılmasında sakınca varsa derhal men etmek ve kanuni işlem yapmak 30.6.1934 tarihli ve 2548 sayılı Ceza Evleriyle Mahkeme Binaları İnşası Karşılığı Olarak Alınacak Harçlar ve Mahkumlara Ödettirilecek Yiyecek Bedelleri Hakkında Kanuna göre cezaevinde hükümlü olarak bulunanlar ve 11.8.1941 tarihli ve 4109 sayılı Asker Ailelerinden Muhtaç Olanlara Yardım Hakkında Kanuna göre, yardıma muhtaç olduğunu beyanla müracaat edenler hakkında muhtaçlık durumu araştırması yapmak 26.5.1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununa göre, izin verilmeyen yerlerin işgaline engel olmak, işgaller ile ilgili tahsilât görevlilerine yardımcı olmak 31.8.1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu hükümlerince belediye sınırları içinde kaçak orman emvalinin tespiti halinde orman memurlarına yardımcı olmak Toptancı Hallerinin Sureti İdaresi Hakkında Kanun, 24.6.1995 tarihli ve 552 sayılı Yaş Sebze ve Meyve Ticaretinin Düzenlenmesi ve Toptancı Halleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre verilmiş bulunan sanat ve ticaretten men cezalarını yerine getirmek ve hal dışında toptan satışlara mani olmak Yangın, deprem ve su baskını gibi hallerde görevli ekipler gelinceye kadar gerekli tedbirleri almak 11.1.1989 tarihli ve 3516 sayılı Ölçüler ve Ayar Kanununa ve ilgili yönetmeliklerine göre, ölçü ve tartı aletlerinin damgalarını kontrol etmek, damgasız ölçü aletleriyle satış yapılmasını önlemek, yetkili tamircilerin yetki belgelerini kontrol etmek, damgalanmamış hileli, ayarı bozuk terazi, kantar, baskül, litre gibi ölçü aletlerini kullandırmamak, kullananlar hakkında gerekli işlemleri yapmak İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümleri gereğince, işyerinin açma ruhsatı alıp almadığını kontrol etmek, yetkili mercilerce verilen işyeri kapatma cezasını uygulamak ve gereken işlemleri yapmak 153 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında korunan eser, icra ve yapımların tespit edildiği kitap, kaset, CD, VCD ve DVD gibi taşıyıcı materyallerin yol, meydan, pazar, kaldırım, iskele, köprü ve benzeri yerlerde satışına izin vermemek ve satışına teşebbüs edilen materyalleri toplayarak yetkililere teslim etmek 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanuna göre belediye alacaklarından dolayı haciz yoluyla yapılacak tahsilatlarda yardımcı olmak 5326 sayılı Kabahatler Kanunu ile verilen görevleri yerine getirmek Korunması belediyelere ait tarihi ve turistik tesisleri muhafaza etmek, kirletilmesine, çalınmalarına, tahrip edilmelerine ve her ne suretle olursa olsun zarara uğratılmalarına meydan vermemek Mülki idare amiri, belediye başkanı veya yetkili kıldığı amirlerin hizmetle ilgili emirlerini yerine getirmek Fen elemanlarıyla birlikte yapılacak yasal işlemleri yerine getirmek 3194 sayılı İmar Kanunu ve ilgili imar yönetmeliklerine göre belediye sınırları içinde güvenlik tedbirleri alınması gerekli görülen arsaların çevrilmesini sağlamak, açıkta bulunan kuyu, mahzen gibi yerleri kapattırarak zararlarını ve tehlikelerini gidermek, kanalizasyon ve fosseptik çukurlarının sızıntı yapmalarına mani olmayı sağlamak, hafriyat atıklarının müsaade edilen yerler dışına dökülmesini önlemek, yıkılacak derecedeki binaları boşalttırmak, yıkım kararlarının uygulanmasında gerekli tedbirleri almak, ruhsatsız yapılan inşaatları tespit etmek ve derhal inşaatı durdurarak belediyenin fen kuruluşlarının yetkili elemanlarıyla birlikte tutanak düzenlemek ve haklarında kanuni işlem yapmak 775 sayılı Gecekondu Kanununa göre izinsiz yapılaşmaya meydan vermemek, izinsiz yapıların tespitini yapmak ve fen elemanlarının gözetiminde yıkılmasını sağlamak ve gerekli diğer tedbirleri almak 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununa göre, sit ve koruma alanlarında ruhsatsız yapı, izinsiz kazı ve sondaj yaptıranları, izinsiz define arayanları ilgili mercilere bildirmek 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ve 5179 sayılı Gıdaların Üretimi Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun, ilgili tüzük ve yönetmeliğin uygulanmasında ve alınması gerekli kararların yerine getirilmesinde görevli personele yardımcı olmak Ruhsatsız olarak açılan veya ruhsata aykırı olarak işletilen işyerleriyle ilgili olarak İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine göre işlem yapmak 154 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ İlgili kuruluşlarla işbirliği halinde, 5393 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (l) bendi uyarınca gayri sıhhi müesseseler ile umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin ruhsatlı olup olmadığını denetlemek Ev, apartman ve her türlü işyerlerinin çöplerinin sokağa atılmasına mani olmak, çöp kutu ve atıklarının eşelenmesini önlemek Cadde, sokak, park ve meydanlarda mevzuata ve sağlık şartlarına aykırı olarak satış yapan seyyar satıcıları men etmek, bu hususta yetkili mercilerin kararlarıyla zabıta tarafından yerine getirilmesi istenen hizmetleri yapmak Gıdaların Üretimi Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun, ilgili tüzük ve yönetmelikler gereğince yıkanmadan, soyulmadan veya pişirilmeden yenen gıda maddelerinin açıkta satılmasına mani olmak, karıştırıldıklarından şüphe edilenlerden tahliller yapılmak üzere numune alınması hususunda ilgili teşkilata bilgi vermek, yetkili personelin bulunmaması halinde tüzük ve yönetmeliklerde belirtilen kurallara uygun olarak numuneyi bizzat almak ve yapılan tahlil sonucunda sağlığa zararlı oldukları tespit edilenleri yetkililerin kararı ile imha etmek Yetkili mercilerin kararları doğrultusunda belirlenen yerler dışında kurban kesilmesini önlemek 9.8.1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununa ve ilgili yönetmeliklere göre çevre ve insan sağlığına zarar veren, kişilerin huzur ve sükûnunu, beden ve ruh sağlığını bozacak şekilde gürültü yapan fabrika, işyeri, atölye, eğlence yerleri gibi müesseseleri tutanak düzenleyerek yetkili mercilere bildirmek ve bu konuda kendisine verilen görevleri yerine getirmek Bir yerde hastalık çıkması veya sebebi belli olmayan hayvan ölümlerinin görülmesi halinde ilgili mercilere haber vermek, bu yerleri geçici kordon altına almak, yetkililere bu konuda her türlü yardımı yapmak, imhası gereken hayvanların itlafına yardımcı olmak, bunların insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde imhasını yaptırmak Mezbaha ve et kombinası dışı kesimleri önlemek, bunların hakkında kanuni işlemler yapmak Hayvanları Koruma hakkında zabıtanın görevleri içerisinde sayılan yetkileri kullanmak İlgili kuruluşlar ile işbirliği halinde fırınların ve ekmek fabrikalarının ve diğer gıda üretim yerlerinin sağlık şartlarına uygunluğunun denetiminde ilgili kuruluşların talebi halinde nezaret etmek, ekmek ve pide gramajını kontrol etmek, gerekli kanuni işlemleri yapmak 13.10.1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre karayolları kenarlarında yapılan yapı ve tesisler için belge aramak, olmayanlar hakkında fen elemanları ile birlikte tutanak düzenlemek 155 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Yetkili organların kararı uyarınca belirlenen kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksilerin sayılarını, bilet ücret ve tarifeleri ile zaman ve güzergâhlarını denetlemek Yetkili organların kararı uyarınca tespit edilen durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerindeki araç park yerlerinde gereken denetimleri ve diğer iş ve işlemleri yapmak Kanunlarla belediyelere verilen trafik görev ve yetkilerinden belediye başkanlığınca uygun görülenleri yürütmek Belediyelerce yapılan alt yapı çalışmalarında gerekli trafik önlemlerini almak Belediyelerce dikilen trafik işaret ve levhalarına verilen hasarları tespit etmek Şehirlerarası otobüs terminalleri ile diğer garajlardaki otobüslerin fiyat ve zaman tarifelerini denetlemek, uymayanlara tutanak düzenlemek Beldenin yabancısı bulunan kimselere yardımcı olmak Savaş ve savaşa hazırlık gibi olağanüstü hallerde sivil savunma hizmetlerinin gerektirdiği ve kendisine verilen görevleri yerine getirmek Korunmaya ve bakıma muhtaç çocukları, özürlüleri, yaşlıları ve yardıma muhtaç kişileri tespit halinde sosyal hizmet kurumlarına bildirmek 3.2.6 Mali Hizmetler Van Büyükşehir Belediyesinin mali yapısını belirleyen başlıklara göre örgüt yapısının şöyle şekillenmesi öngörülebilir. Bütçe Daire Başkanlığı Bütçe Müdürlüğü 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu, 5393 sayılı Belediye Kanunu ve 5018 sayılı Mali Yönetim ve Kontrol Kanununda (60. Madde), ilgili yönetmelik ve diğer mevzuatla belirlenen Mali Hizmetler Birimi Stratejik Planlama ve Bütçe iş ve işlemlerinin tümünü yürütmek Bütçeyi hazırlamak ve bütçe hazırlıkları sürecinde Harcama birimlerine gerekli bilgileri sağlamak ve danışmanlık yapmak Taşınır mal ambarının Taşınır Mal Yönetmeliği hükümleri doğrultusunda düzenlenmesini ve yönetilmesini sağlamak İlgili mevzuat doğrultusunda, Belediyenin Stratejik Planı ve Performans Programına göre, yılı ve izleyen iki yılın bütçesini hazırlamak Belediye bütçesinin uygulanmasında uyumu sağlamak 156 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Bütçe ile ilgili hesap sonuçlarının kontrolünü, yapmak Bütçe ödeneklerinin tertibi; miktar ve kullanımlarının takibini yapmak Ödeneklerle ilgili aktarma işlemleri ve ödeneklerin yılsonu devir ve iptallerini sonuçlandırmak Faaliyet sonuçları, bütçe uygulama sonuçları, nazım hesaplara ilişkin ilkeler ve varlıklar, yabancı kaynaklar ve öz kaynakları; temel muhasebe kavramlarına göre kayıt altına almak Muhasebe iş ve işlemlerini yürütmek Aylık Mizan ve diğer mali tabloları hazırlamak Bütçe Kesin Hesabını hazırlamak İdare Faaliyet Raporunu hazırlamak Mali İstatistikleri hazırlamak Gelirler Müdürlüğü 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanunu, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkındaki Kanun, 5393 Sayılı Belediye Kanunu, 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu ilgili yönetmelikler ve diğer mevzuat çerçevesinde Belediye Gelirlerinin tarh ve tahakkuk işlemleri yapmak Tahakkuku tahsiline bağlı gelirlerin tahsilini izlemek Terkini ya da reddi gereken vergileri 213 Sayılı Vergi Usul Kanununa uygun olarak düzeltmek Belediye Gelirlerine yönelik kişi ve kuruluşlar tarafından idari ve yargı organları nezdinde yapılan itirazlara ilişkin yazılı yada sözlü savunmalara esas bilgi ve belgeleri yasal süresi içerisinde ilgili merciye ulaştırmak İlgili mevzuat çerçevesinde gelir arttırıcı ve gelir kaybını önleyici tedbirler almak Tahsil safhasındaki alacakların tümünü 213 sayılı Vergi Usul Kanununun hükümlerine bağlı kalmak koşuluyla 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkındaki Kanun çerçevesinde izlenerek tahsil etmek 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol kanunun 61.Maddesine dayanılarak hazırlanan yönetmelik hükümleri gereğince tahsil edilen gelirlerin Belediye Hesabının bulunduğu bankaya yatırılmasını sağlamak Muhasebe yetkilisi mutemetlerin günlük tahsilatlarını takip, raporlama ve kayıtlarını tutmak Hasar Bedelleri, Otopark Gelirleri, Para Cezalarının tahsilini sağlamak 157 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Belediye ve İl Özel İdarelerine Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden pay verilmesi hakkında kanununa göre belediyelere dağıtılan payın izlenmesi, tahakkuka bağlanması ve kayıtların tutulmasını sağlamak İlçe Belediyeleri ile başka kurum ve kuruluşların Belediyeye aktaracağı payların ilgili mevzuat gereğince tahakkuklarının yapılması, hesapların izlenmesi ve takibi, kayıtlarının tutulmasını sağlamak 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanununda yer alan vergilerinden İlan ve Reklam Vergisi ile mevcut yasa tüzük ve yönetmelik hükümlerine göre tarh ve tahakkuk işlemlerini yapmak İlan ve Reklam Vergisine ait haftalık, aylık ve yıllık faaliyet raporlarını çıkarmak İlan ve reklam vergisine ait gelir kaybını önlemek amacıyla gerekli tedbirleri almak, 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca terkini ve reddi gereken işlemleri yapmak, usulsüzlük cezaları ile ilgili bildirimde bulunmak ve ihbarname düzenlemek 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanununda yer alan Yangın Sigorta Vergisi ile Eğlence Vergisine ait mevcut yasa tüzük ve yönetmelik hükümlerine göre tarh ve tahakkuk işlemlerini yapmak Yangın Sigorta ve Eğlence Vergisine ait haftalık,aylık ve yıllık icmalleri hazırlamak faaliyet raporlarını çıkarmak Sigorta şirketlerinin vermiş olduğu beyanları incelemek noksan görülen hususlarla ilgili gerekli yazışmalar yapılarak gelir kaybını önlemek Biletle girilen Eğlence yerleri ile ilgili biletlerin mühürlenmesini sağlamak, eğlence vergisine ait gelir kaybını önlemek amacıyla gerekli tedbirleri almak 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanununa göre harcamalara katılım payları tarh, tebliğ ve tahakkuk işlemlerini yapmak, harcamalara katılım Payından oluşabilecek gelir kaybını önlemek amacıyla gerekli önlemleri almak 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca terkini ve reddi gereken işlemleri yapmak, gazete ilamına çıkmak Büyükşehir Belediyesinin yetki alanı içerisinde bulunan cadde bulvar ve meydanlar üzerindeki vergi kaçaklarının önlenmesi için denetim ve kontrol yapmak, vergi taramaları sonrası eksik ve noksan vergi bildiriminde bulunanlar hakkında tutanak tutmak Ücret gelirleri ile ilgili uygulanacak olan tarifelerin raporlarını hazırlamak ve Belediye Meclisine sunmak Mesai saati içerisinde ihtiyaca cevap verecek kadar vezneyi açık tutmak, veznedar ve tahsildarlar arası görev bölümünü sağlamak 158 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Matbaaca bastırılan makbuzların teslimi sırasında hatalı olup olmadıklarını kontrol etmek, makbuz ve alındı belgelerini muhafaza etmek İhale Kanunları, Vergi Kanunları ve diğer mevzuat hükümleri gereğince teminat olarak verilen değerlerin (teminat mektubu, hisse senedi, tahsil vb.) saklanmasını, bu değerlerin teslim alındığında alındı belgesi düzenlemek Teslim alındığında, teslim edildiğinde paraya çevrildiğinde ve muhasebe servisine gönderildiğinde muhasebe işlem fişi düzenlemek Borçlarını rızaen ödemeyen borçlulara ödeme emri tebliğ etmek, ödeme emrine rağmen borcunu ödemeyen veya mal bildiriminde bulunmayanlar hakkında 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkındaki Kanun ilgili hükümleri doğrultusunda işlem yapmak Haciz varakaları düzenleyerek icra takip servisine intikalini sağlamak Çeşitli nedenlerle fazla ödemede bulunmuş yükümlülerin başvuruları üzerine kayıtlarını inceleyerek fazla ödenmiş bulunan miktarların ilgililere iadesi için gerekli işlemleri yapmak Her mali yılın sonunda ertesi seneye devrolunan bakiyenin döküm cetvellerini hazırlamak ve muhafazasını sağlamak Giderler Müdürlüğü 5393 Sayılı Belediye Kanununun 15. Maddesi ile 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunun 24. Maddesinde açıklanan Belediyenin giderlerini; Kanun, yönetmelik ve tüzüklere uygun olanların Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliğine göre kontrolünü yapmak Bütçe içi ve dışı emanetleri hesaba almak Doğrudan şahıslara veya ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına kanunların belirlediği süre içerisinde ödenmesi için Muhasebe İşlem Fişi düzenlemek 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi Kontrol Kanunu ile Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe İşlemleri Yönetmeliği ve 6245 Sayılı Harcırah Kanununun ilgili hükümleri gereğince, mutemet, yüklenici ve yolluk Ön Ödeme ile Bankalarda mutemetler adına açılacak kredilerle, yabancı ülkelerden yapılacak satın almalar için milli bankalar nezdinde akreditif karşılığı açtırılacak kredilere ait Muhasebe İşlem Fişi düzenlemek 657 ve 4857 Sayılı Kanunlara tabi olarak çalışan memur ve işçilerin aylık maaş ve ücret, sosyal haklar, fazla mesai ve gece zammı gibi tahakkuk eden vb. tüm alacakların bordrolar üzerinde kontrolünü yaparak Ödeme Emri düzenlemek 2004 Sayılı İcra İflas Kanunu ile 2489 Sayılı Kefalet Kanunu uyarınca Belediye personellerinin icra, nafaka, kefalet aidatı, öğrenim kredisi gibi tahakkuk edecek borçların ücret ve maaş bordrolarından yapılacak kesintilere ait ödemelerin ilgili kamu kurum ve 159 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ kuruluşlara yapılmasını sağlamak, bütçe hizmetleri içinde ve dışında doğan ve tahakkuk eden kişi Alacakları Hesabına almak ve kayıtlara işlemek Borçlar Kanununun ilgili hükümlerine göre tanınan zaman aşımı süresi içerisinde takip ve tahsilini sağlamak Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Usulü Yönetmeliği hükümlerine uyularak ödeme evraklarını emniyetli ve belli bir düzen içerisinde arşive intikalini sağlamak 2004 Sayılı İcra İflas Kanunu ile 2489 Sayılı Kefalet Kanunu uyarınca Belediye personellerinin icra, nafaka, kefalet aidatı, öğrenim kredisi gibi tahakkuk edecek borçların ücret ve maaş bordrolarından yapılacak kesintilere ait ödemelerin ilgili kamu kurum ve kuruluşlara yapılmasını sağlamak, bütçe hizmetleri içinde ve dışında doğan ve tahakkuk eden kişi alacakları hesabına almak ve kayıtlara işlemek Borçlar Kanununun ilgili hükümlerine göre tanınan zaman aşımı süresi içerisinde takip ve tahsilini sağlamak Harcama Yetkilisince yapılacak ön ödeme işlemlerinin tamamlanması beklenilemeyecek acele ve çeşitli giderler için İta Amirinin göstereceği lüzum üzerine, görevlendirilen birim mutemetlerine, üst sınırı Bütçe Kanunu ile tespit edilen tutarlarda İta Amiri mutemetlerine verilmek üzere muhasebe işlem fişi düzenlemek Görevlilere, 6245 sayılı Harcırah Kanununa göre verilmesi uygun görülen geçici görev yolluğu Ön Ödemelere ait Muhasebe İşlem Fişi düzenlemek, verilen avans ve bankalar nezdinde açılan kredilerle akreditiflerin Kanuni süreleri içinde mahsup evraklarını izleyerek bu süreler içerisinde göndermeyen birimleri yazı ile uyararak harcama belgeleri tamam olanların Muhasebe İşlem Fişi düzenleyerek mahsuplarını yapmak 5393 Sayılı Belediye Kanununa göre Belediye Başkanı ve Meclis Üyelerinin, personelin ilgili birimlerce tahakkuka bağlanarak, onaylanıp intikal ettirilen Başkanlık Ödeneği, huzur hakları, aylık maaş, ücret, yan ödenek, özel hizmet tazminatı, ikramiye, fazla mesai, vekâlet ücreti, ödül, izin ve ek gösterge bordrolarının kontrolünü yapmak 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa tabi işçi statüsünde istihdam olunan personelin ilgili birimlerince tahakkuka bağlanarak onaylanıp intikal eden aylık maaş, ücret, ikramiye, fazla mesai, izin, kıdem tazminatı bordrolarının kontrolünü yapmak Bütçe hizmetleri içinde ve dışında doğacak kişi alacakları Muhasebe Fişi kayıtlara geçirterek geçen aylardan devren gelen ve ayı içinde kişi alacakları hesabına alınan ve tahsil olunanlarla gelecek aya devreden kişi alacaklarım hesap listelerini ay sonlarıyla yılsonunda idare ve kesin hesaba esas olacak şekilde çıkarttırmak ve hesap toplamlarını tutturmak Belediyeden ayrılan ve naklen başka bir kuruma geçenlerin maaş, nakil ilmühaberlerini çıkarttırmak 160 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ 5393 sayılı Belediye Kanunu ile 5216 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin yönetimi hakkındaki kanuna göre Belediye görevleri gereği ve yatırımların ihale veya doğrudan temin Usulü ile yapılacak yapım ile hizmet alımlarında sözleşme hükümlerine göre yerine getirilen taahhüt bedellerinin ödenmesini sağlamak 4650 sayılı Yasanın 3.maddesi hükümlerine göre Kamulaştırmasına karar verilen yerlerin ödeme evraklarının Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliğine göre kontrol ve düzenlemesini yapmak Maliye Bakanlığınca her yıl yayımlanan Bütçe Uygulama Talimatı ve Tedavi Yardımı ve Cenaze Giderleri Yönetmeliğince Belediye emrinde çalışan 657 sayılı Devlet Memurları ile bunların bakmakla yükümlü bulundukları aile fertlerinin şahsi tedavi giderleri ile bu kişilerin tedavileri nedeni ile Resmi Sağlık Kurumları, Özel Sağlık Kurumları, Doktor Reçeteleri ile temin edilen ilaç bedellerinin anlaşmalı Eczanelere yapılan ödemeleri, gözlük cam ve çerçeve bedellerinin Optik Firmalara yapılan ödeme evraklarının Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliğine göre kontrolü düzenlenmesi ve ödeme işlemlerini yürütmek Tarifeye bağlı elektrik, su, telefon, doğalgaz ödemeleri, kiralar ve aidatlar, yargılama, vekâlet ücretlerine ait ödeme emri evraklarının kontrolü ve düzenlenmesi işlemlerini yürütmek Belediyenin gelir, gider, varlık ve yükümlülüklerine ilişkin mali karar ve işlemlerinin idarenin bütçesi, bütçe tertibi, kullanılabilir ödenek tutarı, harcama programı, finansman programı, merkezi yönetim bütçe kanunu ve diğer mali mevzuat hükümlerine uygunluğunun kontrolünü yapmak Daire Başkanlığı ve Harcama Birimleri arasında mali yönetim ve kontrol alanında koordinasyonu sağlamak Kaynak Geliştirme ve İştirakler Daire Başkanlığı Kaynak Geliştirme Müdürlüğü Bütçenin stratejik planda belirlenen amaç ve hedefler doğrultusunda hazırlanması için ön hazırlıkların zamanında tamamlanmasını sağlamak Stratejik planlama faaliyetlerinin mali kaynakların dikkate alınarak yapılmasını sağlamak Birimlerin stratejik planda belirlenen amaç ve hedefler doğrultusunda yıllık tahmini bütçelerini hazırlamalarını sağlamak Birimlerden gelen tahmini bütçelerden faydalanılarak ve önceki yılın bütçe harcamalarına ilişkin dokümanların incelenerek kurumun yıllık genel bütçesinin stratejik planda belirlenen amaç ve hedefler doğrultusunda hazırlanmasını sağlamak 161 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Yıllık genel bütçenin zamanında onaylanmasını sağlamak Harcama birimleri tarafından yapılan harcamaların bütçeye uygunluğunun kontrolünü sağlamak Yıllık yatırım programlarının gerçekleşmelerinin izlenmesini ve gerektiğinde ilgili birimlere bilgi verilmesini sağlamak Kurumun sağlıklı bir mali yapıya kavuşması için kısa ve uzun vadeli finansman programlarının hazırlanmasını sağlamak Mali Hizmetlerin saydam, planlı, idarenin amaçlarına ve mevzuatla uygun bir şekilde yürütülmesi için gerekli önlemleri alarak, iş ve işlemlerin kontrolünü yapmak Büyükşehir Belediyesine ait ve sermayesiyle iştirak ettiği şirketlerin kamu yararı, ekonomiklik ve verimlilik esaslarına göre idaresi, planlaması, programlanması ve işletilmesini sağlamak Pay sahibi iştiraklerde kurumun yasal haklarının korunmasını sağlamak Büyükşehir Belediyesine ait veya idarenin sermayesiyle iştirak ettiği şirketlerin aylık ve yıllık üretim planlaması faaliyetlerini koordine etmek, raporları incelemek ve denetlemek İdareye ait veya idarenin sermayesiyle iştirak ettiği şirketlerin mali bilgilerini incelemek ve denetlemek, aylık ve yıllık rapor hazırlamak İdareye kaynak yaratacak yeni şirketlerin ve iştiraklerin kurulması ve işletilmesi amacıyla ihtiyaç duyulan fizibilite ve araştırma faaliyetlerinin yapılmasını sağlamak Haller Müdürlüğü Yaş Sebze Meyve ve Su Ürünlerinin hijyen, kalite ve standartlara uygun olarak hızlı ve güvenilir biçimde tüketiciye sunulmasını sağlamak Üretici ve tüketici haklarını korumak Şehir içi ve dışı denetimlerle Yaş Sebze-Meyve ve su ürünleri ticaretinin Toptancı Halde yapılmasını sağlayarak kayıt dışının önlenmesini sağlamak İstatistikî bilgi ve veri hazırlamak Günlük Hal Fiyat Bülteni hazırlayarak yayınlanmasını sağlamak Yer Tahsis Ücretleri ve Rüsumların kontrol ve tahsilâtı yapmak Canlı Hayvan Borsası ve Mezbaha Müdürlüğü Gerekli sayıda Mezbaha kurmak ve işletmek, işlettirmek Mezbahaların sağlık kurum bulundurulmasını sağlamak tesislerinin aksaksız olarak kamu hizmetine açık 162 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Hayvan pazarının pazarlama teknik ve eko fonksiyonlarına göre işlemesini düzenlemek, bunun için gerekli önlemleri almak Park ve pazar kurumundaki hizmet üniteleri arasında koordinasyonu sağlamak Park ve pazar yerinde kanunlara ve bilhassa 3285 sayılı Hayvan Sağlığı Zabıtası kanuna uygunluğu denetlemek Kooperatifleşmeyi desteklemek 3.2.7 Teknik Hizmetler Teknik hizmetler çok geniş bir yelpazeye yayılmış hizmeti ifade etmektedir. Daha önce ruhsat ve kullanma izni alınmayan planı bulunmayan köy yerleşik alanlarında da planlama yapılması, proje, ruhsat, kullanma izni verilmesi gerekmektedir. Özellikle İlçe Belediyelerinin bu konudaki performansı ve halkla ilişkiler önem kazanmaktadır. Gerekli duyuruların, bilgilendirmelerin yapılması, gerektiğinde halk eğitimi yoluna gidilmesi bu çerçevede Genel İdare Hizmetleri içerisinde yer alan muhtarlıklarla ilişkiler önem kazanmaktadır. Gerek sosyal hizmetler gerekse teknik hizmetler kapsamında bu koordinasyon kurulmalıdır. Diğer yandan sosyal ve teknik hizmetler arasında ayrılmaz bir bağ bulunmaktadır. Sosyal hizmetlere dair inceleme ve değerlendirmeler, teknik hizmetlere de yön vermeyi içermektedir. Daha sonra ele alınacak sosyal hizmetler yapılanmasında da bu bağlantıların hatırlanması gerekmektedir. Teknik hizmetler bünyesinde; İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı Yapılanma Dairesi Başkanlığı (Ruhsat, Yapı Kullanma izni, denetim) Çevre Yönetimi Daire Başkanlığı Afet Yönetimi ve Koordinasyon Daire Başkanlığı Altyapı ve Ulaşım Daire Başkanlığı kurulması öngörülmektedir. İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığının hizmetlerini İlçe Belediyelerinin mekânsal dağılımı ve ulaşım bağlantılarını gözeterek sunması uygun bulunmuştur. Daire başkanlığının görevleri arasında alt ve üst ölçekli planların hazırlanması ve denetimi, harita, yapılanma ve koruma gibi çok geniş kapsamlı bir görev dağılımının olması ve etkin bir imar denetiminin sağlanması için bu tür bir yöntem uygun bulunmaktadır. Her bölge için görevli olacak uzmanlar izleme ve denetim görevini de daha etkin yürütme olanağına kavuşacaktır. 163 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Harita 3: İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı Görev Bölüşümü 164 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Üst Ölçek Planlama Müdürlüğü Van Çevre düzeni planını yapmak ya da yaptırmak Plana dair itirazları değerlendirmek, görüş oluşturmak, İmar ve Şehircilik komisyonuna iletilmesini sağlamak Kentsel ve kırsal alanda, alt ölçekli planlara esas teşkil edecek sektörel analiz ve sentez çalışmalarını hazırlamak ya da hazırlatmak77 İl Sektörel planlarını yapmak ya da yaptırmak İlçe Belediyelerince yapılacak Nazım İmar Planlarını izlemek, İl Çevre Düzeni Planına uygunluğunu denetlemek, rapora bağlamak ilgili müdürlüğe iletmek Kırsal alana yönelik kalkınma planları geliştirmek, bu amaçla Kırsal Kalkınma Daire Başkanlığı ile ortak çalışmalar yürütmek Alt Ölçek Planlama Müdürlüğü Planlama Şefliği İlçe Belediyelerinin, Çevre Düzeni Planına uygun olarak hazırlayacakları Nazım ve Uygulama İmar Planlarını değerlendirmek, onay işlemlerini yürütmek İmar planlarının Çevre Düzeni Planına uygunluğuna dair rapor hazırlamak İl Çevre Düzeni planının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde imar planlarını yapmayan İlçe Belediyelerinin imar planlarını yapmak veya yaptırmak Her ölçekli Nazım İmar Planlarına ilişkin itirazlar, plan iptal davaları ve planların uygulanmasına ilişkin tereddüde düşülen konularda gerekli inceleme ve değerlendirmeleri yapmak ve görüş bildirmek Kırsal yerleşimlerin mahalle yönetimleri ile birlikte çalışmalar yürütmek, planlama gereksinimlerini saptamak Varsa Kırsal Kalkınma Planları kapsamında, kırsal yerleşim alanlarının imar planlarını yapmak ya da yaptırmak Kentsel Dönüşüm Şefliği Kentsel dönüşüm alanlarını tespit etmek, bu alanların planlamasını yapmak ve planların uygulanmasını sağlamak Çalışma alanı ile ilgili şehrin mevcut konumu, mevcut yapı stoğu, imar planları, nüfusu, hedef nüfusu v.b. istatistiksel veriler ışığında analizi ile proje alanına ilişkin raporları düzenlemek 77 10. Beş Yıllık Kalkınma Planında “Büyükşehir belediyelerinin genişleyen hizmet alanları ve farklılaşan görev ve sorumluluklarıyla uyumlu, her kademede hizmetin niteliğine göre farklılaşan ve mekânsal özellikleri dikkate alan düzenlemeler yapılacaktır” öngörüsü yer almaktadır. 165 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Planlama ve projelendirme çalışmalarında kullanılmak üzere muhtemel dönüşüm alanlarında fizibilite ve analiz çalışmaları yaparak dönüşüm alan sınırlarını gerekçeleri ile belirleyerek onaya sunmak Proje alanı içerisinde belirlenmiş olan muhtemel paydaşların nitelik ve niceliklerinin ve haklarının/beklentilerinin değerlendirilerek buna göre mimari avan projeler ile kentsel tasarım projeleri yaparak, uygulama imar planlarını hazırlamak Yeni kentsel gelişme ve yerleşme alanları planlamak ve oluşturmak İlçe Belediyeleri ile işbirliği yaparak, kentsel dönüşüm projeleri ile ilgili talepleri değerlendirmek Harita Müdürlüğü Hâlihazır harita yapmak, yaptırmak Plankote ve röleve işlemleri ile binaların temel vizelerini yapmak Büyükşehir Belediye Sınırları içerisindeki İlçe Belediyelerince yapılarak Büyükşehir Belediyesine iletilen Parselasyon Planlarının kontrollerini yaparak tescilinin sağlatılması için gerekli Encümen Kararının alınması için Büyükşehir Belediye Encümenine sunmak İlçe Belediyelerinin onaylanan Parselasyon Planlarının arşivlenmesi ile orijinallerine işlenmesini sağlamak Mevzuat kapsamında ifraz ve tevhit işlemlerini yaparak onaya sunmak Büyükşehir Belediyesince yürütülen projelerle ilgili harita ve parselasyon işlemlerini yapmak, sonuçlandırmak Kanal İrtifak hakkı dosyalarını Büyükşehir Belediye Encümeni onayına sunmak 775 sayılı yasa Gecekondu yasasına tabi alanlarda harita ve parselasyon işlemlerini yapmak, sonuçlandırmak Yol ve kavşak düzenlemelerinde aplikasyon işlemlerini yapmak ve ilgili kurumları bilgilendirmek Yol profilleri ve kotlarını hazırlayıp/hazırlatıp uygulamaya koymak 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanunu, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkındaki Kanun, 5393 Sayılı Belediye Kanunu, 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu ilgili yönetmelikler ve diğer ilgili mevzuat çerçevesinde Belediyeye ait taşınmazların kayıt ve işlemlerini yapmak İlgili mevzuat çerçevesinde Belediyeye ait taşınmazların gelir kaybını önleyici tedbirler almak Kamulaştırma işlemlerini yürütmek, sonuçlandırılmasını sağlamak 166 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Coğrafi Bilgi Sistemleri Müdürlüğü Belediyenin imar, ulaşım, altyapı, inşaat, proje vb. işlerinde gerekli olabilecek coğrafi ve kent bilgi sistemlerini Belediye bünyesinde oluşturmak, e-devlet projesine uyumu sağlamak Kent Bilgi Sistemi işlevlerinin belirlenmesi ve veritabanının oluşturulmasına yönelik iş ve işlemleri yürütmek Kent Bilgi Sistemi kapsamındaki birimler arasında koordinasyonu sağlamak, bunlarla ilgili analiz ve tasarım çalışmalarına öncülük etmek Kent Bilgi Bankası Sistemine ilgili birimlerin katılımını sağlamak Kent Bilgi Bankasının oluşturulmasına ilişkin olarak gerekli olan her türlü bilginin araştırılması, derlenmesi ve bu hizmetlerle ilgili koordinasyonun sağlanmasına yönelik iş ve işlemleri yapmak Kent Bilgi Sistemi ve Coğrafi Bilgi Sistemi çalışmalarına yönelik veritabanının oluşturulması, işletilmesi, yönetilmesi, verilerin paylaşılması ve sürekli güncellenmesine yönelik iş ve işlemleri yapmak Kent bilgi sistemi ve coğrafi bilgi sisteminin oluşturulması ve işletilmesi için gerekli olan her türlü araç, gereç, yazılım vb. ihtiyaçların tespit edilerek eksiklilerin giderilmesine ilişkin iş ve işlemleri yapmak ve amirine sunmak Sistemin işleyişinde, eğitim ihtiyaçlarının karşılanması için çalışmalar yapmak ve amirine sunmak Müdürlüğün görev alanı ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarına ilişkin ihale şartnamelerini hazırlamak, hak edişlerini yapmak, alınan mal ve/veya hizmetlerin şartnamelere uygunluğunu kontrol etmek Belediyenin imar, ulaşım, altyapı, inşaat, proje vb. işlerinde gerekli olabilecek coğrafi ve kent bilgi sistemlerinin Belediye bünyesinde oluşturulmasına ilişkin iş ve işlemleri hazırlamak Kent Bilgi Sistemi ve Coğrafi Bilgi Sistemi çalışmalarına yönelik veritabanının oluşturulması, işletilmesi, yönetilmesi, verilerin paylaşılması ve sürekli güncellenmesine yönelik iş ve işlemleri yapmak Kent Bilgi Sistemi Projesi kapsamındaki birimler arasında koordinasyonu sağlamak, bunlarla ilgili analiz ve tasarım çalışmalarını yapmak 167 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Koruma Uygulama ve Denetim Şube Müdürlüğü (KUDEM) Taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarında yapılacak olan tadilat ve tamirat uygulamaları öncesinde yapıyı incelemek ve yapılacak onarıma ilişkin koşulların belirtildiği onarım ön izin belgesini düzenlemek Taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları, bunların koruma alanları ve sit alanlarında, tadilat ve tamiratların; özgün biçim ve malzemeye uygun olarak gerçekleştirilmesini denetlemek, uygun bulunanlara onarım uygunluk belgesi düzenlemek Tadilat ve tamirat kapsamında başlanılan onarımlarda esaslı onarım gereğinin saptanması durumunda onarımı durdurarak konuyu belgeleriyle Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğüne iletmek Taşınmaz kültür ve tabiat varlığı parseline bitişik parsellerde ve koruma alanlarında yer alan ve yürürlükteki yasal düzenlemelere göre ruhsatı bulunan tescilsiz taşınmazlardaki tadilat ve tamirat uygulamalarına, varsa koruma amaçlı imar planı koşulları da dikkate alınarak izin vermek ve denetlemek Koruma Bölge Kurulları tarafından uygun görülen Koruma Amaçlı İmar Planlarının plan hükümleri çerçevesinde uygulanmasını denetlemek Koruma Bölge Kurulları tarafından onaylanmış rölöve, restitüsyon ve restorasyon projelerine ilişkin uygulamaları denetlemek, projesine uygun tamamlanan uygulamalar için kullanma izin belgesi düzenlemek Taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile bunların korunma alanlarında Koruma Yüksek Kurulunun ilke kararları, Koruma Bölge Kurulu kararlarına aykırı ve ruhsatsız olarak yapılan inşaatlar ile koruma amaçlı imar planlarında, plana; sitlerde, sit şartlarına aykırı olarak inşa edilen yapılar hakkında imar mevzuatına göre gerekli işlemleri yapmak, uygulamayı durdurarak konuyu belgeleriyle Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğüne iletmek Tescilli kültür varlıklarının mail-i inhidam olmaları halinde can ve mal güvenliğinin sağlanması için gerekli işlemleri yaparak durumu Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğüne iletmek Maliki bulunduğu taşınmaz kültür varlığının onarımını gerçekleştiremeyecek durumda olan maliklere ilgili idarelerce yapılacak mali yardımlar ile ilgili düzenlemeleri gerçekleştirmek Maliki bulunduğu taşınmaz kültür varlığının onarımını gerçekleştiremeyecek durumda olan maliklere ilgili idarelerce yapılacak teknik eleman yardımında doğrudan görev almak ya da bu görevi üstlenenleri denetlemek 10.07.2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7’nci maddesi ile 07.12.2004 tarihli ve 5272 sayılı Belediye Kanununun 14'üncü maddesine göre 168 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Belediyenin görevleri arasında yer alan kültür ve tabiat varlıkları ile tarihi dokunun ve kent tarihi bakımından önem taşıyan mekânların ve işlevlerinin korunmasına yönelik programları hazırlamak, bu amaçla yapılacak uygulamalara ilişkin işlemleri yürütmek 21.07.1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ile 03.05.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanunu’na aykırı uygulamaların tespiti halinde ilgili idareye ve Cumhuriyet Savcılığına bildirimde bulunmak Yapı Kontrol Müdürlüğü Ruhsatsız, ruhsat ve eklerine yapıları tespit ederek ruhsat almaları ya da ruhsatına uygun hale getirilmeleri için, tutanak tutulduktan sonra ilgili İlçe Belediyesine bildirilmesini sağlamak Tutanak ile bildirilen yapılara üç ay içinde ilgili İlçe Belediyece yasal işlem yapılmaması durumunda gerekli yasal işlemlerin yapılmasını sağlamak ve ilgililer hakkında suç duyurusunda bulunmak Vatandaşların konuyla ilgili şikâyetlerinin yerinde incelenmesini ve gerekli işlemlerin yapılmasını sağlamak Yapı kullanma izni bulunmayan iskan edilen yapıları tespit etmek, ilgili İlçe Belediyesine bildirmek, işlemlerinin yapılmasını sağlamak Yıkılma tehlikesi bulunan yapıların tespit edilmesini ve İlçe Belediyelerinin ilgili birimleriyle birlikte yıkımlarını sağlamak Ruhsatsız yapılar, yıkılması gerektiği belirlenen yapılar ve gecekonduların yıkımında, gerektiğinde, kolluk kuvvetlerinden yardım istemek Çevre Yönetimi Daire Başkanlığı Çevre Koruma Müdürlüğü Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde insan sağlığını doğrudan ya da dolaylı etkileyecek çevre, gıda, su ve sağlık sorunlarının giderilmesi ve vatandaşların yaşam kalitesinin yükseltilmesine yönelik her türlü Sıhhi ve Gayri sıhhi Müesseseler ile umuma açık özel ve resmi, açık ve kapalı işletme, kurum ve kuruluşları günün her saatinde ilgili yasa, yönetmelik, tüzük ve Başkanlık tarafından belirlenen amaç, ilke ve talimatları, Belediye Meclisi ve Belediye Encümeni Kararları dahilinde Zabıta Dairesi Başkanlığı ile birlikte denetlemek, gerekirse numune almak ve Laboratuvara göndermek, bu konularda verilecek hizmetleri planlamak, projeler geliştirmek Çevre ve toplum sağlığının korunması için toprak, hava, su, kirlenmelere karşı ve korunmalarına yönelik katı ve tıbbi atıkları değerlendirmek Gürültü, hava ve su kirliliğini önlemek 169 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Küresel ısınma, iklim değişikliği ve bunların il bütününde etkilerini araştırmak, gerekli önlemleri almaya yönelik çalışmalar yapmak İçme, kullanma ve havuz sularının hijyenik koşullara ve mevzuata uygunluğunu denetlemek, gerektiğinde numuneler alarak laboratuvara göndermek, cezai yaptırımlar için teklifte bulunmak Mesken ve işyerleri ile ilgili çevresel gürültü yönünden yapılan şikayetleri değerlendirmek, sorunların çözümüne yönelik denetimler yapmak ve kurallara uymayanlar hakkında yasal işlem yapmak üzere diğer birimlerle işbirliği içerisinde sonuçlandırmak Göl, kıyı, yüzeysel ve yer altı sularının korunmasına yönelik kirletme noktalarının kontrolü, kirli atık suyu olan tesislerin atık su denetimi, arıtma tesislerinin denetimi ile bu konularda yapılan şikayetleri değerlendirmek ve ilgili kurumlarla işbirliği yapmak Kömür satış yerleri ve depolama alanlarını belirlemek, uygunluk belgesi vermek, denetlemek Hava kirliliği takip çalışmalarını yürütmek, bu konuda yapılan şikayetleri değerlendirmek, kirlilik kaynağını (motorlu kara taşıtlarının Egzoz Emisyon kontrolü, konut ısı merkezleri v.b.) tespit ederek sorunun giderilmesi çalışmalarını yürütmek ve kurallara uymayanlar hakkında yasal yaptırımlar uygulamak Konut ve işyeri hijyeni, pis su ve görsel çevre kirliliği ile ilgili yapılan şikayetleri değerlendirmek Birim faaliyetleri ile ilgili iç ve dış kuruluşlarla koordinasyon kurmak, gerektiğinde İl Mahalli Çevre Kurulu ve İl Umumi Hıfzısıhha Kurul toplantılarına katılmak Zararlılarla Mücadele ve İlaçlama hizmetlerini yürütmek Atık Yönetimi Müdürlüğü Katı atık planını yapmak, İlçe Belediyelerince uygulanmasını sağlamak Tıbbi atık yakma tesis yerini belirlemek, denetlemek ve kurallara uymayanlar hakkında gerekli yasal yaptırımlar uygulamak Katı atık ve tıbbi atıkların bertarafına yönelik katı atık (çöp) ve Tıbbi atık geçici ve kalıcı depolama alanlarını belirlemek ve depolama alanlarının ruhsatlarını vermek, denetlemek ve ıslah çalışmalarını yakından takip etmek Katı ve Tıbbi atıkların taşınma esaslarına uygunluğu yönünden denetlemesini ve takibini yapmak, şehir içi saha kontrollerini yapmak, kurallara uymayanlar hakkında gerekli yasal yaptırımlar uygulamak Tehlikeli atık depolama alanlarını belirlemek, denetlemek ve kurallara uymayanlar hakkında gerekli yasal yaptırımlar uygulamak, 170 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Sağlık Müdürlüğü Her türlü gıda maddesinin kontrolünü yapmak, sağlığa uygun olmayan gıdaları tespit etmek, imha edilmesi gerekenlerin imhası için gerekli işlemleri yapmak, şüphe edilen gıdalardan numune alarak laboratuvara göndermek ve laboratuvar rapor sonuçlarına göre gerekli yasal işlemleri yapmak Gıda maddeleri ve gıda üretim yerleri, depolama yerleri, taşıma araç ve gereçleri ile gıda satış yerlerinin asgari teknik ve hijyenik şartlara uygunluğunu kontrol etmek, bu yerlerin teknik ve hijyenik standartlarını yükseltmek için çalışmalar yapmak Her türlü gıda maddesinin kontrolünü yapmak, sağlığa uygun olmayan gıdaları tespit etmek, imha edilmesi gerekenlerin imhası için gerekli işlemleri başlatmak, Gıda kontrolü ve beslenme ile ilgili diğer hizmetleri yürütmek Şüphe edilen gıdalardan numune alarak laboratuvara göndermek, laboratuvar raporu sonuçlarında uygun olmayanlar hakkında gerekli yasal işlemleri başlatmak Ambulans hizmetleri vermek Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde yaşayan vatandaşların cenaze işleri (Doktor, Din görevlisi, taşıyıcı, cenaze aracıyla taşıma) hizmetlerini yürütmek İsteyen vatandaşlara Van dışına hasta ve cenaze nakil hizmeti vermek Doktor raporuna göre Van dışına nakli gereken ambulansla nakli gereken hastaların nakil hizmetlerini yapmak Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde yaşayan vatandaşlara; halk sağlığının korunmasına yönelik eğitimler vermek Doğum, diyaliz, kaza geçirmiş veya yatalak hastaların zamanında, hijyen kurallara uygun sağlık kurumlarına ve sağlık kurumlarından evlerine taşınması hizmetlerini vermek Veteriner Hizmetleri Müdürlüğü Hayvan hastanesi, hayvan sağlık merkezleri ve poliklinikleri kurulmasına yönelik teklifte bulunmak ve bununla ilgili iş ve işlemleri yürütmek Hayvanat Bahçesi ve Evcil Hayvanlar Parkı yapılmasına ve işletilmesine ilişkin iş ve işlemleri yürütmek Kuduz hastalığı başta olmak üzere zoonoz hastalıkların yayılmasını önlemek, başıboş hayvanların üremelerini kontrol altına alma çalışmalarını yapmak Başıboş hayvanların korunması, kontrolü ve rehabilitasyonu için hayvan barınakları yapılması ve işletilmesine ilişkin iş ve işlemleri yürütmek Sahipli ve sahipsiz hayvanların elektronik ortamda kayıtlarını tutmak ve takip etmek, 171 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tedavileri yapılan kayıt altına alınan ve geçici bakım evinde bulunan hayvanların sahiplendirme çalışmalarını yapmak Sahipli evcil hayvanların ücretli muayene ve tedavilerini yapmak, koruyucu aşılama ve paraziter mücadele ilaçlarını planlamak ve uygulamak. Kuduz aşısı yapılan sahipli hayvanları ücret karşılığı kayıt altına almak Bulaşıcı hayvan hastalıkları ve hayvanlardan insanlara geçen hastalıklar konusunda halkı ve hayvan sahiplerini aydınlatmaya yönelik çalışmalar yapmak 1. Sınıf gayrı sıhhi müesseseler ile Büyükşehir Belediyesi tarafından işletilen alanlardaki sıhhi müesseselerde hayvansal kökenli gıda maddelerinin insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde tüketime sunulması için kontroller yapmak. Yapılan kontrollerde insan sağlığına zararlı, bozulmuş, kokuşmuş veya tiksinti uyandıran ve taklit – tağşiş edilmiş hayvansal kökenli gıda maddelerinin satıştan men edilmesi veya mevzuat gereği imhası gerekenlerin imhası ile bu tür gıda maddeleri sahipleri ve vekilleri hakkında yasal işlemleri yapmak. Gerekli gördüğünde aldığı gıda örneklerini, analiz edilmek üzere laboratuarlara göndermek Belediye mezbahaları ve özel mezbahalarda kesilen etlerin kesim öncesi ve sonrası muayenelerini yapmak Sorumluluk alanına giren gıda iş yerlerinin teknik ve hijyenik standartlarını yükseltmek için çalışmalar yapmak sonuçlarını ilgili mercilere bildirmek İl Kurban Hizmetleri Komisyonuna katılmak, alınan kararların uygulanmasına katkı sağlamak İl Hayvanları Koruma Kuruluna katılmak, alınan kararları uygulamak ve uygulattırmak Hayvan Sağlık Zabıtası Komisyonuna katılmak, alınan kararları uygulamak, uygulattırmak Mezarlıklar Müdürlüğü Planlarda belirlenen Mezarlıkları gerçekleştirmek Mezarlık alanlarının ilçelere göre tahsisini yapmak Ölüm raporunun tanzimi, defin ruhsatının verilmesi ve mezarlık alanlarına nakli ile ilgili tüm işlemlerin Ilçe ve Belde Belediyeleri ile diğer ilgili birimlerle koordinasyon içinde yapılmasını sağlamak Mezarlıkların lahit yapılarının ölçülere uygun olarak yapılmasını sağlamak, Lahit yapımından kişi ve firmalara ruhsat vermek, yapılan üst yapıların yönetmeliklere uygunluğunu denetlemek ve yapılan işin uygun olmasını sağlamak Yasaların öngördüğü işgaliye harcını almak 172 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Mezarlıkların, defin sahalarının genişletilmesi veya yeni mezarlık alanları ihdas edilmesi ve mezarlık ve cenaze işlerinin yeni teknolojilerle donatılması, yeni projeler oluşturulmasına ilişkin çalışmalarını yürütmek Mezarlıkların içindeki ana ve tali yolların asfalt ve bordür döşemelerinin, su ve aydınlatma şebekelerinin, mezarlık çevre ve iç duvarlarının yapımı, bakımı, ıslahı ve onarımı işlerinin yapılmasını sağlamak Mezarlık alanlarının peyzaj tasarımı ve uygulamasını, ağaçlandırılmasını ve yeşil alanların bakımının yapılmasını sağlamak Mezarlık sahalarının temizliğinin sağlanması ve kış aylarında kar temizliğinin yapılmasını sağlamak Yasalarla bildirimi zorunlu tutulan (ihbarı mecburi) hastalıklardan ölenlerin durumları defin işlemleri yapılırken İl Sağlık Müdürlüğüne bildirmek ve ilgili mercilerle işbirliği yapmak. Bulaşıcı hastalıktan ölenlerin cenaze definleri sırasında gerekli (ilaçlama, kireçleme, kefenleme, tabutlama işlemleri v.b.) önlemlerin; defin ruhsatı veren kurumca alınmasını sağlamak. Bulaşıcı hastalıktan ölenlerin cenazelerinin nakledilmesine mani olmak, Birim faaliyetleri ile ilgili iç ve dış toplantılara katılmak, iç ve dış kuruluşlarla koordinasyon kurmak, gerektiğinde İl Çevre Kurulu ve İl Umumi Hıfzıssıhha Kurul toplantılarına katılmak Cenaze ve defin işlemlerinin bilgisayar kayıtlarını tutmak, arşivlerin güncellemesini yapmak Altyapı ve Ulaşım Daire Başkanlığı78 10. Beş Yıllık Kalkınma Planında “Büyükşehirlerde hizmete ulaşmayı kolaylaştırmak, altyapı hizmetlerinin sunumunda maliyetleri düşürmek; genişleyen hizmet alanlarında bulunan tarım arazileri, meralar, orman alanları ve ekolojik hassasiyeti olan bölgeleri korumak; yerindenlik ilkesini zayıflatmamak gibi amaçlarla hizmet sunum yöntemlerinin yeni bir model çerçevesinde değerlendirilmesi ihtiyacı bulunmaktadır. Diğer yandan, sürdürülebilir şehirler yaklaşımı çerçevesinde, mahalli idarelerin desteklenmesi, kalkınma konusunda artan yetki ve sorumlulukları ile genişleyen hizmet alanları kurumsal kapasitelerinin geliştirilmesi ihtiyacını da artırmıştır” açıklamalarına yer verilmektedir. Ulaşım Müdürlüğü Ulaşım Planlama Şefliği İl Ana Ulaşım Planını yapmak ya da yaptırmak 78 10. Beş yıllık kalkınma Planında “Büyükşehir belediyelerinin genişleyen görev alanları sebebiyle, su ve kanalizasyon idarelerinin hukuki ve kurumsal yapısı yeniden düzenlenecektir.” Öngörüsü yer almaktadır. 173 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ İlçe Belediyelerinin Ana Ulaşım Planı kapsamında uygulama yapmalarını sağlamak, yürüttükleri işleri denetlemek Toplu Taşıma Şefliği Ana Ulaşım Planına dayalı olarak alternatif toplu taşıma hizmetlerinin gerçekleşmesini sağlamak Toplu Taşıma Hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak İlçe Belediyeleri ve mahalleler arası toplu ulaşım hizmetlerini yürütmek, iyileştirici ve geliştirici önlemleri almak Toplu taşımada güvenli koşulları sağlamak, kadın ve çocukların yoğun olduğu alanlarda taşımaya özel önem vermek, özellikle kadınların gece ulaşım güvenliğini sağlamak Toplu taşım durak yerlerini belirlemek, engelliler için kullanılabilir toplu taşım hizmetini planlamak, gerektiğinde özel durak yerleri belirlemek, özel araç alımlarını yapmak Kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek Otogar Şefliği Otogar kurmak, işletmek UKOME Şefliği 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanuna istinaden Büyükşehir Belediye’sinin görev, yetki ve sorumluluk alanı içerisindeki ulaşım ve trafik hizmetlerinin karar organı UKOME’nin sekreterya hizmetini yerine getirmek, ilgili kamu kurum ve kuruluşlar ile koordinasyonu sağlamak, kurula sunulacak konularda görüş oluşturmak Otoparklar Şefliği İmar planlarında belirlenmiş açık ve kapalı genel otoparkların yapımını sağlamak, işletmek, işlettirmek, kiraya vermek Gerekli alanlarda genel otopark yapımı için araştırmalar yapmak, bu alanların imar planlarına işlenmesini sağlamak Yollarda trafik akışını engelleyecek otopark kullanımlarının önüne geçmek Trafik Sinyalizasyon Şefliği Sinyalizasyon işlerini bütünlük içerisinde yapmak İlçe Belediyelerinde gerekli işbirliği içerisinde sinyalizasyonun sağlanması konusunda önderlik etmek 174 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Engellilerin kent ulaşımında güvenliğini sağlayacak sesli ve ışıklı sinyalizasyon sistemlerini kurmak Fen İşleri Müdürlüğü Etüt Proje Şefliği Kurumca hazırlanmasına karar verilen inşaat projeleri için gerekli etütlerin yapılmasını sağlamak Kurumca hazırlanmasına karar verilen projeler için, betonarme, mimari, mekanik ve elektrik tesisat projelerinin hazırlanmasını sağlamak ve gerekli kontrolleri yapmak Tescilli yapıların korunması, yeni yapıların izlenmesi gibi oluşturulan komisyonlara katılmak Hazırlanan projelerin yaklaşık maliyetinin hesaplanmasını sağlamak İhale ile yürütülen projelerde, proje dosyalarının ihale aşamasına hazır hale gelmesini sağlamak, projenin ihale aşamasında gerektiğinde ihale komisyonunda görev almak İhale edilen projelerin, proje şartnamesine uygunluğunun kontrol edilmesini sağlamak Projelerin tamamlanma safhalarına göre hak ediş hazırlanmasını sağlamak, Tamamlanan projelerin geçici ve kabul komisyonunda yer almak Kültür ve sosyal varlıklar ile kent tarihi bakımından önem taşıyan mekanların bakım ve onarımının yapılmasını sağlamak Yol Yapım, Bakım ve Onarım şefliği Büyükşehir Belediyesinin görev alanında kalan yolların bakım ve onarımlarını sağlamak İlçe Belediyeleri ve gerekli görülen tüm mahallelerle ulaşımı sağlayacak yatırımları yapmak İlçe Belediyeleri ile koordinasyon içinde öncelikli ihtiyaçları tespit etmek Yol yapım bakım ve onarım hizmetleri için yıllık ve uzun vadeli plan ve programını hazırlamak Program doğrultusunda gereken araç, gereç, iş makinesi ve donanımı temin etmek Yapılan ihalelerin denetim ve kontrollük hizmetlerini yerine getirmek, hak ediş raporlarını hazırlamak ve kabul işlemlerini yürütmek. Kış mevsiminde kar ve buzlanma ile mücadele etmek adına gerekli hazırlıkları yapmak Enerji ve Aydınlatma Şefliği Yeterli kent aydınlatması için gerekli işlemleri yapmak Yenilenebilir enerji kaynakları kullanılarak enerji temini konusunda çalışmalar yapmak. 175 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Enerji maliyetlerinin ve enerji giderlerinin minimize edilmesi için enerji verimliliği ve enerji tasarrufu çalışmaları yapmak. Yenilenebilir enerji kaynakları ile ilgili diğer kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan projelere, çalışmalara katılarak, destek vermek. Diğer kurum ve kuruluşlardan gelebilecek taleplere göre temiz enerji kaynakları ile ilgili bilgilendirme çalışmaları düzenlemek. Yenilenebilir enerji kaynakları ile ilgili yapılacak olan kongre, seminer, panel gibi çalışmalara katılımda bulunmak. Yenilenebilir enerji sistemleri ve enerji ile ilgili yurtiçi ve yurtdışında düzenlenen eğitim ve fuarlara katılım sağlayarak bilgi paylaşımında bulunmak. Yenilenebilir enerji kaynaklarından faydalanarak toplumda farkındalık oluşturacak ve özendirecek, aynı zamanda enerji tasarrufu sağlayacak projeleri gerçekleştirmek. Makine İkmal ve Bakım Onarım Şefliği İdareye bağlı tüm makine, araç, iş makinesi ve jeneratörlerin verimli ve düzenli olarak çalışmasını sağlamak İdareye bağlı tüm makine, araç, iş makinesi ve jeneratörleri kullanan kişilerin uygunluğunu denetlemek ve bunun için gerekli tedbirlerin alınması amacıyla diğer birimlerle iletişim sağlamak İdareye bağlı birimlere alınan ve kiralanan araçların uygunluğunu kontrol etmek İdareye bağlı tüm makine, araç, iş makinesi ve jeneratörlerine bakım ve onarımını yaptırmak ve gerekli olan yedek parça, akaryakıt ve yağları temin ederek günlük, aylık ve yıllık satın alımları planlamak İdareye bağlı makine, araç, iş makinesi ve jeneratörler için alınan bütün malzemelerin teknik kontrolünü yaparak şartnamenin uygunluğunu kontrol etmek Personelin, yapılan işlerin gerektirdiği bilgi, beceri ve meslek etiği ile donatılması için gerekli meslek eğitimi planlamalarını yapmak, eğitimleri sağlamak Hizmetlerde kullanılacak yeni teknolojiler konusunda yurt içinde ve yurt dışında kapsamlı inceleme, araştırma ve değerlendirmeler yaparak üst makamlara konuyla ilgili öneriler ve raporlar sunmak İdareye bağlı tüm makine, araç, iş makinesi günlük, haftalık ve aylık programlar şeklinde ilgili Daire Başkanlıkları ve Şube Müdürlükleriyle koordinasyon içinde iş programı hazırlamak ve sevkiyatını sağlamak Hizmetin sürekliliğini sağlayacak önlemleri almak 176 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ AYKOME Şefliği 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanuna istinaden Büyükşehir Belediye’sinin görev, yetki ve sorumluluk alanı içerisindeki altyapı hizmetlerinin karar organı AYKOME’nin sekreterya hizmetini yerine getirmek, ilgili kamu kurum ve kuruluşlar ile koordinasyonu sağlamak, kurula sunulacak konularda görüş oluşturmak Kırsal Alana Yönelik Altyapı ve Ulaşım hizmetleri Müdürlüğü Kırsal kalkınma yol haritasını belirlemek Kırsal alana yönelik altyapı hizmetlerinin ilçe Belediyeleri ve Belediye birimleri arasında koordinasyon sağlanarak, belirlenen öncelikler ve kırsal kalkınma hedefleri doğrultusunda gerçekleştirilmesini sağlamak Kırsal alana yönelik ulaşım hizmetlerinin ilçe Belediyeleri ve Belediye birimleri arasında koordinasyon sağlanarak, belirlenen öncelikler ve kırsal kalkınma hedefleri doğrultusunda gerçekleştirilmesini sağlamak Yatırımların ve verilecek olan desteklerin verimliliğini artırmak, Köy ve orman yollarının yapım, bakım ve onarımını sağlamak Köy İçme sularının denetiminin yapılmasını sağlamak, sağlıklı olmayanların ıslahını yapmak Afet Yönetimi ve Koordinasyon Daire Başkanlığı Afet Yönetimi Müdürlüğü İl Afet Yönetim Planını yapmak İlçe Belediyelerinin plana uygun çalışmalar yapmasını sağlamak, İlçe Belediyelerinin afet yönetim planına uygunluk denetimlerini yapmak Kurum ve kamuoyu bilinçlendirme ve hazırlık eğitimleri yapmak, ilçelerde yapılmasını sağlamak İtfaiye Müdürlüğü Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik gereğince onaylı projelerin yerinde denetlenmesini sağlamak, İşyeri açma ve çalıştırma ruhsatı almak isteyen mevcut ve yeni binalarda kurulacak olan işyerlerini denetlemek Talepler doğrultusunda yangın güvenlik önlemlerini denetlemek Hizmet içi eğitim yapmak Diğer kurum ve kuruluş personelinin yangına müdahale ve arama-kurtarma konularında eğitimlerini sağlamak 177 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Örgün itfaiyecilik eğitimi kurumları ile işbirliği içerisinde toplumun itfai olaylar hakkında bilinçlendirilme çalışmalarını yürütmek itfai olaylara müdahale etmek, müdahale edebilmek için gerekli ortam, araç, gereç ve donanımı hazır tutmak İstatistikî verileri toplamak, veriler ışığında alınacak önlemler konusunda ilgili birimlerle işbirliği sağlamak Kurtarma çalışmalarında bulunmak Yeşil Alanlar Daire Başkanlığı Parklar ve Yeşil Alanlar Müdürlüğü Çağdaş ve sağlıklı, yaşanılabilir bir çevre sunmak. Planlarda öngörülen ve onaylanarak programlara alınan yeşil alanların (Park, Çocuk Bahçesi, Spor Alanları, Açık Yeşil Alanlar, Yaya Bölgeleri,Piknik Alanları,Mezarlıklar.. vb) tasarımı ve uygulamasını yapmak yada yaptırmak Yatırım programı oluşurmak, bütçeyi en etkin ve verimli biçimde kullanarak kent halkının yeşil alan gereksinimlerini en yüksek düzeyde karşılamak Kentsel tasarım ve uygulama ile trafik düzenleme planlarına göre Büyükşehir Belediye Meclisinin kararına dayalı yollarda refüjlerin ve yaya yollarının projelendirme kapsamında peyzaj düzenlemelerini yapmak veya yaptırmak Daha önce düzenlenmiş yeşil alanların bakım ve onarımını sağlamak, iyileştirmek Alt yapı ve üst yapı projelerin hazırlanması ve uygulanmasında, gerekli araç, gereç, makine ve yapım malzemelerinin temininde yapılacak işin büyüklüğüne göre Belediyenin ilgili diğer birimleri ile koordinasyonu sağlayarak gerektiğinde hizmet satın almak Fidanlıklar Müdürlüğü Van koşullarına uygun bitki tür ve çeşitlerini teknik araştırmalar yaparak belirlemek, temin etmek, yetiştirmek ve bitki kalitesini artırmak Belediye Başkanlığı tarafından belirlenen amaç, ilke ve talimatlar ile ilgili mevzuata uygun olarak, Van koşullarına uygun tohum türlerini belirleyerek iyileştirme ve geliştirme çalışmalarını koordine etmek, teknik araştırmalar yapmak Bitki kalitesini artırıcı iyileştirici çalışmalarını koordine etmek, tohumların temin edilmesini sağlamak Yeni çeşitlerle ilgili araştırmalar yapmak, ihtiyacı duyulan tohum türleri hakkında ilgili birimlere bilgi aktarmak, Şefliğe ait çeşitli istatistiki bilgileri derleyip yayınlamak 178 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Üretme, büyütme, iskan, geliştirme ve çoğalma ile ilgili araştırmalar denemeler yapılmasını ve diğer kurumların araştırma sonuçlarının toplanarak uygulama ünitelerine iletilmesini sağlamak Bu konularda Kırsal Kalkınma Müdürlüğü ile iletişim sağlamak Fidanlıklar, seralar ve gerekli tesislerin kurulmasını, geliştirilmesini ve işletmesini sağlamak Fidan yetiştiriciliği ile ilgili kitap, dergi, broşür, film, slayt temin edilmesini ve arşivlenmesini sağlamak Uygulamalarda kullanılacak araç,gereç, malzeme listelerinin hazırlanıp temini ile bunların uygun zamanda, uygun işlerde verimli bir şekilde kullanılmasını sağlamak Konu ile ilgili teknik araştırmaları yapmak, gerektiğinde ilgili birimlere teknik bilgi aktarmak Van koşullarına uygun çiçek tür ve çeşitlerini teknik araştırmalar yaparak belirlemek, temin etmek, yetiştirmek ve kalitesini artırmak Çiçek yetiştirmek için seralar ve gerekli tesislerin kurulmasını, geliştirilmesini ve işletmesini sağlamak. Tohum, soğan, yumru, gübre ve diğer gereksinimleri temin etmek, üretimi ve bakımı için yerlerinin hazırlanmasını sağlamak İlçe Belediyeleri ile birlikte bitki ve tohum üretimleri konusunda gereksinimlere ve yatırımlara dair rapor hazırlayarak ilgili birim ve makama sunmak Bahçıvanlık Kursları düzenlemek, kursun yürütülmesi için gerekli her türlü tedbiri almak Denetim Müdürlüğü Kent içerisinde görüntü kirliliği oluşturan unsurları temizlemek bakım ve onarımını yaptırmak veya ilgili Kurum ve Kuruluşlarla yasa ve yönetmelikler çerçevesinde işbirliği yapılarak görsel kent estetiği oluşturmak İlgili birimler arasında koordinasyonu sağlayarak, plan ve program dâhilinde çalışmaların yürütülmesini sağlamak Hizmet alanı içerisindeki yerlerin bakım onarımlarını yapmak Hizmet alımı yoluyla yapılacak işlere ait; sözleşmelerinin hazırlanması, emanet ve ihale dosyalarının ilgili mevzuata uygun şekilde hazırlanması, onaya sunulması, yazışmaların takip edilmesi ile yaklaşık maliyet, şartname ve ihale işlemlerini yürütmek Daire başkanlığı için ihtiyaç duyulan mal alımlarına ilişkin ihale işlemlerini yürütmek, ihale sonrası kontrol ve denetimlerini yapmak, Kış mevsiminde kar ve buzlanma ile mücadele etmek 179 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Halkın çevre ve temizlik konularında bilinçlenmesi ve duyarlılığının arttırılması amacıyla; konferanslar, seminerler düzenlemek, eğitici film, ilan, broşür ve dergi hazırlamak 3.2.8 Sosyal Hizmetler ve Kültür-Sanat Hizmetleri Sosyal Hizmetler Daire Başkanlığı Sosyal Hizmetler ve Sosyal Yardımlar Müdürlüğü Sosyal Hizmetler şefliği79 Sağlık kuruluşları ve alan uzmanlarının iş birliğinde halk sağlığının korunması, aile planlaması, sivil savunma, sağlıklı beslenme ve barınma, iyi bir üretici ve bilinçli bir tüketici olma niteliğini kazandırıcı çalışmalar yapmak Ailelere çocuk eğitimi ve çocuk yetiştirme yöntemlerin verildiği "Ana-Baba Okulları" programlarını yaygınlaştırılarak kurumsal alt yapı oluşturulmak Çocuğa yönelik şiddet konusunda anne babalar ve bakım veren kişilerin çocuğa yaklaşım ve çocuk terbiyesi alanlarında zihniyet dönüşümünü sağlayacak eğitim programlarına öncelikle yer vermek Eğitimini yanda bırakmış kadınların eğitimlerini tamamlayabilmeleri ve aktif olarak iş yaşamına katılmaları için ihtiyaç duydukları destek hizmetlerini (yuva, kreş, gündüz bakımevi gibi) sağlamak Kadına yönelik şiddettin önlenmesine ilişkin broşürler hazırlamak, hazırlanacak bu broşürlerin, halka açık alanlarda ve kamu hizmet birimlerinde dağıtımını sağlamak Kadın sığınma evleri açmak Kent planlamasında, sokak ve parkların iyi aydınlatılması ve kadınların acil telefon hatlarına kolay ulaşabilmesini sağlamak amacıyla telefon kulübelerinin sayılarının artırılması gibi kadına yönelik şiddetin önlenmesi konusunda gerekli hizmetlerin sunulmasını sağlamak Çocukların beden ve ruh sağlığını koruyan, sosyal gelişimlerini destekleyen, eğitsel ve beceri kazandıran serbest zaman etkinliklerinin gerçekleştirildiği sosyal hizmet birimlerini açmak ve faaliyetlerini sürdürmeleri için gerekli tüm iş ve işlemleri yürütmek Kadın, çocuk, gençlere yönelik toplum merkezleri açmak, merkezlerin açılacağı alanları belirlemek amacıyla Hizmet Planlaması ve Hizmet Standardı Müdürlüğü ile ortak çalışmalar yapmak Üniversite öğrencileri için giysi yikama, ütüleme vb. merkezleri açmak ve faaliyetlerini sürdürmeleri için gerekli tüm iş ve işlemleri yürütmek 79 Bu başlık altında sayılan görevlerin bir kısmı Başbakanlığın 4 Temmuz 2006 tarih ve 26218 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2006/17 sayılı Genelgesinden aynen alınmıştır. 180 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Yaşlıların maddi ve manevi ihtiyaçlarını karşılamak, hayat standartlarının iyileştirmek, yaşlılar için sosyal hizmet merkezleri açmak ve faaliyetlerin devam etmesi için her türlü önlemi almak Kentteki çocukların yaşadıkları sorunları çözmeye yönelik çalışmalar yapmak ve ihtiyaç halinde bu çocuklara ve ailelerine sosyal ve psikolojik alanda danışmanlık ve eğitim hizmetlerinin verilmesini sağlamak Çocuklara ilişkin yerel, ulusal ve uluslar arası kuruluşlarla işbirliği halinde projeler geliştirmek ve uygulanmasını sağlamak Sokakta yaşayan ya da çalışan çocuklar başta olmak üzere, sosyoekonomik açıdan zorluk yaşayan çocukların düzenlenecek sosyal ve kültürel etkinliklerden yararlanabilmelerini sağlamak Sosyal Yardımlar Şefliği Yardıma muhtaç aile ve bireyleri belirlemeye dönük çalışma ve araştırmalar yapmak Dar gelirli ailelerin ilköğretime yeni başlayan çocuklarına kırtasiye yardımı yapmak Kentin çeşitli bölgelerinde kurulan ramazan çadırlarında iftar yemeği vermek Dar gelirli ailelere düzenli aralıklarla gıda yardımı yapmak Yükseköğrenime devam eden dar gelirli öğrencilere nakdi yardım yapmak Muhtaç durumdaki vatandaşlara nakdi yardımda bulunmak Sürekli hastalığı olan ve her hangi bir geliri ve güvencesi olmayanlara barınma olanağı sağlamak ve ayni-nakdi yardımda bulunmak Deprem, yangın ve doğal afet mağdurlarına nakdi yardım yapmak Engelsiz Yaşam Müdürlüğü Engellilerin kentsel yaşama kaldırılmasını temin etmek katılmasını zorlaştıran ya da olanaksız kılan engellerinin Engelli Destek Merkezi kurmak Engellilerin kent yaşamına katılımını sağlamak amaçlı turlar düzenlemek Bedensel, Tekerlekli sandalye bağımlısı engellilerin ulaşım servislerini engelli minibüsleri ile gerçekleştirmek Bedensel engellilerden ihtiyaç duyanlara tekerlekli sandalye temini yapıp engelliye ulaştırmak İşitme engellilere okuma ve yazma kursları düzenlemek Spor merkezinden görme, işitme ve bedensel engellilerin yararlanmasını sağlamak 181 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Görme engellilerin okunmasını istediği kitapların gönüllüler aracılığı ile seslendirmesini, görme engellilere seslendirilmiş kitapların dinletilimesini sağlamak Engelli ve ailelerine hakları ile ilgili bilgi verilip, sosyal haklarını en üst düzeyde kullanmalarını sağlamak için ilgili birimlere yönlendirmek Engelli ve ailelerine psikolojik danışmanlık ve rehberlik hizmetleri vermek Bedensel engelli ve engelsizlerden oluşan karma gruplara okuma yazma kursları düzenlemek Bedensel ve görme engellilere yönelik yabancı dil eğitimi vermek Bedensel ve işitme engellilere yönelik bilgisayar eğitimi vermek Görme engellilere bağımsız hareket eğitimi vermek Engelli ve engelsizlerden oluşan karma gruplara İşitme Engelliler tercümanlığı eğitimi vermek Engellilerin mesleki eğitim kurslarından yararlanması için gerekli çalışmaları yapmak Engellilerin film gösterimleri, müzik dinletileri ve piknik gibi sosyal aktivitelerinden yararlanmasını sağlamak Hizmet Planlaması ve Hizmet Standardı Müdürlüğü İl Sosyal Hizmetler Ana Planını yapmak Sosyal hizmetlerin dengeli, yerinde ve hedef kitleye uygun sunumunu sağlamak Mahalle Yönetimleri ile ilişkiler kurmak, güçlendirmek Sosyal araştırmalar yapmak Sivil toplumla ilişkileri güçlendirmek Hizmetin standardını yükseltmek Meslek Edindirme ve Beceri Geliştirme Müdürlüğü Kültür, sanat ve estetik bilincini yaygınlaştırmak, kültürel zenginliklerin korunup geliştirilmesine katkıda bulunmak, kadınları yeni bilgi ve becerilerle donatarak meslek sahibi yapmak, aile ekonomilerini güçlendirmek, kadınlara birlikte yaşama ve planlı çalışma alışkanlığını kazandırmak Yaygın eğitim ihtiyaç ve taleplerini tespit etmek, hayat boyu eğitim ilkesi ile yaygın eğitimi güçlendirmek Tarım, endüstri ve hizmet sektöründeki yeni teknolojilerin tanıtılmasına, yeni hizmet alanlarının geliştirilmesine, işsiz ya da farklı bir iş kolunda çalışmak isteyenlerin istihdamını sağlayıcı ve çalışanların hayat seviyelerini yükseltici beceriler kazanmalarına yardımcı olmak 182 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Sanayinin ihtiyacı olan iş gücünün yetiştirilmesine yardımcı olmak için meslekî ve teknik içerikli eğitim çalışmaları yapmak Küçük ve orta ölçekli işletmelerin ihtiyaç duyduğu kent ve meslek standartlarına uygun insan gücü yetiştirmek Öğreticilerin çalışma ilke ve yöntemleri hakkında gerekli bilgileri vermek ve eksiklerini tamamlamak, eğitim plan ve programlarını hazırlamak, öğretim materyallerini temin etmek, kurs ortamını hazırlayarak eğitim donanımını tamamlamak Öğrenme sürecini amaç, hedef, içerik, yöntem, verimlilik, ortam, araç-gereç vb. bakımlardan değerlendirmek ve rapor etmek Kurs ürünlerini tanıtıcı ve kursiyerleri ekonomik bakımdan destekleyici nitelikte pazar, sergi, fuar, panayır, kermes vb. etkinlikleri düzenlemek ve bu amaçla düzenlenen organizasyonlara katılmak Kültür Sanat Hizmetleri Daire Başkanlığı Turizm Müdürlüğü Kentin turizm potansiyelinin geliştirilmesi ve tanıtılmasını sağlamak Tarihî, kültürel ve turistik değerleri araştırmak, geliştirmek, korumak, yaşatmak, değerlendirmek, tanıtmak, benimsetmek Kültür sanat yaşamını canlandırmak amacıyla; kültür ve sanat festivalleri, fuarlar, edebiyat günleri, sinema günleri, tiyatro günleri, paneller vb. etkinliklerin düzenlenmesini sağlamak Kentte yaşayan vatandaşların bilgi düzeyinin ve bilincinin yükseltilmesi, bilgi edinme kültürünün geliştirilmesi, kente ait bilgilerin derlenmesi ve arşivlenmesini sağlamak ve yayımlamak Sosyal ve kültürel ilişkilerin geliştirilmesi ve kültürel değerlerin korunması konusunda çalışmalar yapmak Halkın sanatsal ürünlerle buluşmasını sağlayacak ve aynı zamanda sanatçıların ürünlerini sergileyebilecekleri Sanat Galerisi kurmak ve işletmek Turizm ve tanıtım amaçlı yayınları hazırlamak, yayımlamak ve yayımlatmak Tarihi ve turistik alanların yurt içinde ve yurt dışında tanıtmak amacıyla film gösterileri yapmak belgesel filmler sağlamak, yaptırmak veya satın almak, geliştirmek ve kentlilerin bunlardan faydalanmasını temin etmek Yöresel el ürünlerinin satışı için üreticilere teşhir ve satış merkezleri açmak, ürün tasarımlarını sürekli geliştirmek 183 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Şehir Tiyatroları Müdürlüğü Şehir Tiyatrosu kurmak Tiyatronun kadın, çocuk, genç ve yaşlılarla engelliler tarafından etkin izlenmesini sağlayacak önlemler almak Müze Müdürlüğü Tarihi ve kültürel değerlerin müzelenmesi için gerekli altyapıyı oluşturmak Yöresel ürünlerin müzelenmesi ile SOKKÜM tanıtımına katkı koymak Halk Kütüphaneleri Müdürlüğü Kentsel ve kırsal alanda kütüphane kurmak İlçe Belediyelerinde kütüphane kurulmasına katkıda bulunmak Kentsel alanda gerekli mahallelerde gezici kütüphane hizmeti vermek İlçe ve kırsal alanda gezici kütüphane hizmeti vermek 184 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Tablo 58: Van Büyükşehir Belediye Karar Organları Yönetsel Şema Önerisi Büyükşehir Belediye Encümeni Büyükşehir Belediyesi Eş Başkanları Büyükşehir Belediye Meclisi Komisyonlar VASKİ Genel Müdürlüğü Özel Kalem Müdürlüğü İmar ve Bayındırlık Genel Kurul Teftiş Kurulu Başkanlığı Plan ve Bütçe Denetçiler Yönetim Kurulu Genel Müdür Teftiş Kurulu Hukuk Müşavirliği Basın yayın ve halkla İlişkiler Md. Strateji Geliştirme Md. Genel Md. Yrd. İnsan Kaynakları ve Eğitim Daire Başkanlığı Abone İşleri Daire Başkanlığı Bilgi İşlem Daire Başkanlığı İşletmeler Daire Başkanlığı Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı Genel Md. Yrd. Yatırım ve inşaat Daire Başkanlığı İçme suyu Daire Başkanlığı Atık su kontrol Daire Başkanlığı Ruhsat denetimi daire başkanlığı Çevre ve Sağlık İç Denetim Birimi Başkanlığı Danışmanlar AYKOME UKOME Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Ulaşım Temel Haklar ve Kadın erkek fırsat eşitliği Komisyonu Sosyal Hizmetler ve halkla İlişkiler Komisyonu Kentsel ve kırsal alan Kalkınma Komisyonu Hukuk komisyonu Afet ve çevre Yönetimi komisyonu Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Komisyonu Alan Yönetimi Başkanlığı 185 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Genel Sekreter Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı Hukuk Danışmanlığı İlçe Belediyeleri ile Koordinasyon Daire Başkanlığı Sivil Savunma Uzmanlığı Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Daire Başkanlığı İlçe Belediyeleri İle İlişkiler Müdürlüğü Basın ve Yayın Müdürlüğü Kırsal Kalkınma Müdürlüğü Halkla İlişkiler Müdürlüğü Genel Sekreter Yardımcısı - Genel İdare İnsan Kaynakları ve Eğitim Daire Başkanlığı Yazı İşleri ve Kararlar Daire Başkanlığı İnsan Kaynakları Müdürlüğü Yazı İşleri Müdürlüğü Eğitim Müdürlüğü Kararlar Müdürlüğü Dış İlişkiler Daire Başkanlığı Zabıta Daire Başkanlığı Arşiv Müdürlüğü Bilgi İşlem Müdürlüğü 186 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Genel Sekreter Yardımcısı - Mali Hizmetler Bütçe Daire Başkanlığı Kaynak Geliştirme ve İştirakler Daire Başkanlığı Bütçe Müdürlüğü Kaynak Geliştirme Müdürlüğü Gelirler Müdürlüğü Giderler Müdürlüğü Haller Müdürlüğü Canlı Hayvan Borsası ve Mezbaha Müdürlüğü 187 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Genel Sekreter Yardımcısı - Teknik Hizmetler İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı Çevre Yönetimi Daire Başkanlığı Altyapı ve Ulaşım Daire Başkanlığı Afet Yönetimi ve Koordinasyon Daire Başkanlığı Yeşil Alanlar Daire Başkanlığı Üst Ölçek Planlama Müdürlüğü Çevre Koruma Müdürlüğü Ulaşım Müdürlüğü Afet Yönetimi Müdürlüğü Parklar ve Yeşil Alanlar Müdürlüğü Alt Ölçek Planlama Müdürlüğü Atık Yönetimi Müdürlüğü Ulaşım Planlama Şefliği İtfaiye Müdürlüğü Fidanlıklar Müdürlüğü Planlama Şefliği Sağlık Müdürlüğü Toplu Taşıma Şefliği Kentsel Dönüşüm Şefliği Veteriner Hizmetleri Müdürlüğü Otogar şefliği Mezarlıklar Müdürlüğü UKOME :Şefliği Harita Müdürlüğü Coğrafi Bilgi Sistemleri Müdürlüğü Otoparklar Şefliği KUDEM Trafik Sinyalizasyon Şefliği Yapı Kontrol Müdürlüğü Fen İşleri Müdürlüğü Fidanlıklar Müdürlüğü Etüt Proje Şefliği Yol Yapım, Bakım ve Onarım şefliği Makine ikmal ve Bakım Onarım Şefliği AYKOME Şefliği Kırsal Alana Yönelik Altyapı ve Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğü 188 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Genel Sekreter Yardımcısı Sosyal Hizmetler-Kültür Sanat Hizmetleri Sosyal Hizmetler Daire Başkanlığı Kültür Sanat Hizmetleri Daire Başkanlığı Sosyal Hizmetler ve Sosyal Yardımlar Müdürlüğü Turizm Müdürlüğü Sosyal Hizmetler Şefliği Şehir Tiyatroları Müdürlüğü Sosyal Yardımlar şefliği Müze Müdürlüğü Engelsiz Yaşam Müdürlüğü Halk Kütüphaneleri Müdürlüğü Hizmet Planlaması ve Hizmet Standardı Müdürlüğü Meslek Edindirme ve Beceri Geliştirme Müdürlüğü 189 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ KAYNAKÇA KİTAP ve MAKALELER Belma Babacan, H. Tarık Şengül ve Hüseyin Ülkü, 5393 sayılı Belediye Kanununun 11. Maddesi kapsamında gerçekleştirilen belediye ya da köylerin nüfusu 50.000 üzerinde olan belediyeye bağlanmasına dair işlemler konusunda, Danıştay 8. Dairesine sunulan, basılmamış bilirkişi raporları Belma Babacan Tekinbaş, Yargı kararları ve Planlama, Bölüm 1, SPO yayını, 2008 Ege Tekinbaş, “Kadın Dostu Kentler”, TMMOB Şehir Plancıları Odası Haber Bülteni, MayısHaziran-Temmuz 2013, Kadın özel eki 2, s: 20-23 EKOSEP; Önemli Göç Alan Kentler Olarak Diyarbakır, Erzurum, Gaziantep ve Şanlıurfa’nın Ekonomik ve Sosyal Entegrasyon Problemlerinin Çözümüne Destek Projesi, Diyarbakır raporu Emre KOYUNCU, N. Tunga KÖROĞLU. TEPAV; Büyükşehirler Tasarısı Üzerine Bir Değerlendirme, Kasım 2012 Bülent DURU, Büyükşehir Düzenlemesi Ne http://www.politics.ankara.edu.tr/sbfblog/?bil=blogpost&blogrefid=18 Anlama Geliyor?, Emre KOYUNCU, Yenilenen Yerel Yönetim Sisteminde Belediye ve İl Özel İdarelerinin Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Alacakları Payların Karşılaştırmalı Analizi, www.tepav.org.tr Erkan Karaarslan, Belediyelerde Gelir ve Finansman Çözümleri, www.erkankaraarslan.org Birgül A. Güler, Kamu Yönetiminde Değişme Nasıl Çalışılabilir-II: Reformlar Beyaz Devrimler Kırmızı mı? Çalışma notu, Ekim 2005, http://80.251.40.59/politics.ankara.edu.tr/bguler/pdf/renkler.pdf) H. PALABIYIK, Ş. ATAK, “Türkiye'de Mahalle Yönetimi”, Avrupa Birliği ile Bütünleşme Sürecinde Türkiye'de Yerel Yönetimler, Ed. Bekir Parlak, Hüseyin Özgür, Alfa, ss. 331-371, Ekim 2002. İGEP; Önemli Göç Alan Kentler Olarak İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa’nın Ekonomik ve Sosyal Entegrasyon Problemlerinin Çözümüne Destek Projesi, İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa Kapasite Geliştirme Bileşeni Genel Çerçeve, İhtiyaç Analizleri ve Stratejik Eylem Planları Karşılaştırmalı Özeti Murat Şeker, Yerel Yönetimlerde Sosyal Bütçeyi İzleme Raporu, TESEV yayını 2011 Mustafa Meşe, Sayıştay Uzman Denetçisi, Belediye Şirketleri Üzerine Bir Değerlendirme; http://www.sayder.org.tr/e-dergi-belediye-sirketleri-uzerine-bir-degerlendirme-12-23.pdf Savaş Zafer Şahin, Ankara "Bütün"leşebilecek mi http://sehrekustu.blogspot.com.tr/, 17.10.2012 190 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ Seyit Koçberber, Yeni Belediye Yasası İle Mahalle Yönetimi, Sayıştay Dergisi, Sayı: 56, s:103-114 TMMOB İnsan Hakları Komisyonu Zorunlu Göç Raporu, Aralık 2003, TMMOB 37. dönem çalışma raporu içinde Türkiye ve Seçilen Bazı AB Ülkelerinde Belediye Gelir ve Giderleri: Karşılaştırmalı Değerlendirme ve Öneriler, 13 Temmuz 2011, Türkiye’de Yerel Yönetim Reformu Uygulamasının Devamına Destek Projesi, LAR II. Aşama, Yıldız Tokman, “Kadınların Ankara’sı”, TMMOB Şehir Plancıları Odası Haber Bülteni, MayısHaziran-Temmuz 2013, Kadın özel eki 2 Yılmaz BİNGÖL, Ersin YAZICI, Tahir BÜYÜKAKIN, İl Sınırında Büyükşehir Belediye Modeli Kocaeli Deneyimi; Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Dairesi Başkanlığı Yayınları Yayın No: 38 Nisan 2013 KANUNLAR-TÜZÜKLER 442 sayılı Köy Kanunu 1319 Sayılı Emlak Vergisi Kanunu 1580 Sayılı Belediye Kanunu (Mülga) 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Kanunu; 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun; 2561 Sayılı Büyük Şehirlerin Yakın Çevresindeki Yerleşim Yerlerinin Ana Belediyelere Bağlanmaları Hakkında Kanun (Mülga) 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, R.Gazete: Tarih: 23.7.1983, Sayı: 18113 3030 Sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun (Mülga) 3152 Sayılı İçişleri Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun 3194 Sayılı İmar Kanunu 3202 Sayılı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun (Mülga) 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun 4541 sayılı Şehir ve Kasabalarda Mahalle Muhtar ve İhtiyar Heyetleri Teşkiline Dair Kanun 5018 Sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu 5302 Sayılı İl Özel İdaresi Kanunu 5326 Sayılı Kabahatler Kanunu R.Gazete: Tarih 31.3.2005 Sayı 25772 191 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ 5393 sayılı Belediye Kanunu 5747 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 5779 Sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun 5996 Sayılı, Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu, R. Gazete: 13.6.2010 Sayı 27610 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, R.Gazete: tarih 6.12.2012 Sayı 28489 6447 Sayılı On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi Ve Yirmi Altı İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Şehir ve Kasabalardaki Mahalle Muhtar ve İhtiyar Kurulları Tüzüğü, Bakanlar Kurulu Kararı: 4.4.1945-3/2412 YÖNETMELİKLER, GENELGELER Belediye Hizmetlerine Gönüllü Katılım Yönetmeliği, 09.10.2005 tarih ve 25961 sayılı Resmi Gazete Belediye Meclisi Çalışma Yönetmeliği, 09 Ekim 2005 Tarih ve 25961 sayılı Resmi Gazete Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği, 15.06.2006 tarih ve 26199 sayılı Resmi Gazete Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında 3030 Sayılı Kanunun Uygulanması İle İlgili Yönetmelik, 12 Aralık 1984 tarih ve 18603 sayılı Resmi Gazete (Mülga) Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Halkla İlişkiler Müdürlüğü Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik Engelli Hizmet Birimleri Yönetmeliği, 16.08.2006 tarih ve 26261 sayılı Resmi Gazete Kent Konseyi Yönetmeliği, 08.10.2006 Tarih ve 26313 sayılı Resmi Gazete Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği, 30.06.2001 tarihli Resmi Gazete 2006/17 sayılı Başbakanlık Genelgesi, 4 Temmuz 2006 tarih ve 26218 sayılı Resmi Gazete MAHKEME KARARLARI Sayıştay Genel Kurul Kararı, Tarih: 01.03.2010, No: 5270/1, Sayıştay Dergisi sayı: 76, http://www.sayistay.gov.tr/dergi/icerik/der76m9.pdf 192 VAN İLİ STRATEJİK MEKANSAL PLANI IV KURUMSAL YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ WEB SİTELERİ http://ankara.bel.tr http://www.diyarbakir-bld.gov.tr www.erkankaraarslan.org http://www.gaziantep-bld.gov.tr http://www.ibb.gov.tr/tr http://www.icisleri.gov.tr http://www.kocaeli.bel.tr http://www.mevzuat.gov.tr http://www.migm.gov.tr/Gorusler/K%C3%B6ylerde%20Yap%C4%B1lan%20%C4%B0n%C5%9Faat lardan%20%C4%B0n%C5%9Faat%20Harc%C4%B1%20Al%C4%B1nmas%C4%B1.pdf http://80.251.40.59/politics.ankara.edu.tr/bguler/pdf/renkler.pdf http://www.politics.ankara.edu.tr/sbfblog/?bil=blogpost&blogrefid=18 http://sehrekustu.blogspot.com.tr/ http://www.tbb.gov.tr/belediyelerimiz/mahalli-idare-birlikleri/koylere-hizmet-goturme-birlikleri http://www.tmmob.org.tr http://www.van.bel.tr 193