Matematik.i - icinde.swk
Transkript
Matematik.i - icinde.swk
www.muhendisiz.net İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ UYGULAMALARI İçindekiler Öğretici Konular Bölüm 1: Afet Şartname Tahkikleri ve TS 500 1.1 Eşdeğer Deprem Yükü Hesabı 1.2 Dinamik Tepki Spektrumu Grafiği Bölüm 2: Kiriş Hesapları 2.1 Basit Kirişler 2.2 Düzgün Yayılı ve Uç Momentli Kirişler 2.3 Basit Kirişler - Kesme ve Moment Bölüm 3: Çelik Kirişler 3.1 Kompozit Kiriş Kesit Değerleri 3.2 Yapma Kesitlerin Değerleri Bölüm 4: Betonarme Kiriş ve Döşemeler 4.1 Sürekli Tek Yönlü Döşemeler 4.2 Betonarme Kirişlerde Boyut Seçimi 4.3 Betonarme Kesit Özellikleri Bölüm 5: Betonarme Kolonlar 5.1 Dikdörtgen Kolon Hesapları 5.2 2. Mertebe Moment Arttırımı Bölüm 6: Çelik Yapı Elemanları Hesapları 6.1 Genel Çelik Kesit Tahkiki - TS648 6.2 I-U Profil Burkulma Hesapları - TS648 6.3 Çok Parçalı Basınç Çubuğu Hesap - TS648 6 4 Çelik Kolon Taban Plaka Hesabı icinde.swk 1 26.09.2005 6.4 Çelik Kolon Taban Plaka Hesabı Bölüm 7: Kirişsiz Döşeme Hesapları 7.1 Tasarım Momentleri ve Eğilme Donatısı Hesabı 7.2 Kesme ve Zımbalama Hesapları Bölüm 8: Temel Hesapları 8.1 Ayrık Temel 8.2 Kazıklı Temel 8.3 Kazıkların Düzenlenmesi 8.4 Çakma Kazık Grupları Bölüm 9: İstinat Duvarları 9.1 İstinat Duvarı Hesabı - Eğimsiz 9.2 İstinat Duvarı Hesabı - Eğimli 9.3 Dairesel Beton Depo/Tank Hesabı icinde.swk 2 26.09.2005 Bölüm 1: Afet Şartnamesi 1.1 Eşdeğer Deprem Yükü Hesabı Açıklama Afet bölgeleri yönetmeliği -(2 Eylül 1998 tarihli 23098 Nolu Resmi Gazete) 1-1-1998 den itibaren yürürlüktedir. This application computes the seismic loads at each level of a building, following the static force procedure of the Turkish Code. Proje İsmi: . ....... Yapı Özellikleri: . ...... Girdiler 6.3 Düzensizlik Tahkikleri için Tablo 6.1: A Planda Düzensizlik B - Düşey Doğrultuda Düzensizlik Durumları A1 Burulma Düzensizliği (Şekil 6.1) : B1 Komşu Katlar Arası Dayanım Düzensizliği i 'inci kat etkili kesme alanları (Betonarme için) Maksimum göreli kat ötelemesi ∆i max := 1.75⋅ cm Minimum göreli kat ötelemesi ∆i min := 1.75⋅ cm A2 Döşeme Süreksizlikleri (Şekil 6.2) Tablo 6.1, A2'ye göre döşeme süreksiz ise "1" girin, sürekli ise "0" girin. Awi := 5.012 ⋅ m Perde Enkesit Alanı Agi := 0 ⋅ cm Kargir dolgu duvar alanı (kapı, pencere, boşluk hariç) Aki := 24⋅ m afet_sart.swk 2 2 Kolon Enkesit Alanı Awj := 6.115m Perde Enkesit Alanı Agj := 0 ⋅ cm Kargir dolgu duvar alanı (kapı/pencere/boşluk hariç) Akj := 24⋅ m 2 2 A3 := 0 B2 - Komşu Katlar Arası Rijitlik Düzensizliği (yumuşak kat) A4 Taşıyıcı Eleman Eksenlerinin Paralel Olmaması (Şekil 6.4) Tablo 6.1, A4'e göre taşıyıcı sistem deprem doğrultusuna paralel değilse "1" girin, paralelse "0" girin. 2 i+1 'inci kat etkili kesme alanları (Betonarme için) A2 := 0 A3 Planda Çıkıntılar Bulunması (Şekil 6.3) Tablo 6.1, A3'e göre çıkıntılar plan boyutunun 20% sinden fazla ise "1" girin, az ise "0" girin. 2 Kolon Enkesit Alanı i 'inci ortalama kat ötelemesi ∆i ort := 1.32⋅ cm i+1 'inci kat ötelemesi ∆j ort := 2.14⋅ cm B3 - Taşıyıcı Sistemin Düşey Elemanlarının Süreksizliği (Şekil 6.5) A4 := 0 Düşey elemanlar süreksiz ise "1", sürekli ise "0" girin. 1 B3 := 0 26.09.2005 Yapı Özellikleri Girdi Değerleri (Input Variables) Kat adedi: n := 4 Yapı Tipi: tip := 1 Yapı Boyutları: Bx := 20⋅ m Betonarme yapı için "1", Çelik Yapı için "2" girin. Bz := 30⋅ m Kat Yükseklikleri (metre): Kat Sayısı ------> k= (yeni eklenen katlar için yükseklik ve yükleri girmek için, son satıra tıklayın ve klvyenizin virgül tuşuna tıklayın, altta yeni satır belirir, buraya o kat verisini girin) 1 2 3 4 Katlara Etkiyen Sismik Yapı Yükleri (ton): s := w := 2.9 2.9 2.9 2.9 550 750 750 500 k k Katlara etkiyen sismik yapı yüklerinin hesabında; Kar yükleri varsa 30% 'u ölü yüklerle (gi) toplanır. Hareketli yükler (qi), wi = gi + n⋅ q i denklemine Tablo 6.7 deki "n" katsayısı oranında eklenir. 6.7.2.4 Bodrum Katında rijit betonarme çevre perde varsa, üst katların hesabında bu kat gözönüne alınmaz, temel üst kotu yerine zemin katın kotundan itibaren üst katlar girilir. Yapı Önem Katsayısı I := 1.0 Tablo 12.2 ye göre Yerel Zemin Sınıfı (1 ile 4 arası) z := 3 Deprem Bölgesi (1 ile 4 arası) b := 1 Taşıyıcı sistem davranış katsayısı (Tablo 6.5) R := 6 6.7.2.4 Bodrum Katında rijit betonarme çevre perde varsa "1", yoksa "0" girin. b rijit := 1 Bina Taşıyıcı Sistemi katsayısı (6.7.4.2) Ct := 0.05 Rijit bodrum kat adedi: r := 1 T := 0.64 Rijit bodrum kat ağırlıkları (ton): wbk := 560 Binanın 1. doğal titreşim periyodu (saniye), bilinmiyorsa "0" girin. Döşeme Rijit Diyafram Özelliği: (rijit ise "1", değilse "0" girin) afet_sart.swk Rijit bodrum katlarının hesabında sadece bodrum kat ağırlıkları girilir, eşdeğer deprem yükü ayrı olarak hesap edilir. r D rijit := 1 2 26.09.2005 Afet Bölgesi Şartnamesine Göre Eşdeğer Deprem Yükü Hesap Özeti Binanın 1. doğal titreşim periyodu (saniye) T = 0.64 Tablo 12.2 ye göre Yerel Zemin Sınıfı (1 ile 4 arası) z= 3 Deprem Bölgesi (1 ile 4 arası) b =1 6.7.3 Döşeme Rijit Diyafram Özelliği: (rijit ise "1", değilse "0" girin) Deprem Yüklerinin etkitileceği kaydırılmış kütle merkezleri Eşdeğer Deprem Yükü Katsayısı (Base Shear Eşdeğer = 1 D rijit = 1 ex = 1 m Eşdeğer değeri "1" ise Eşdeğer Deprem Yükü Yöntemi bu yapı için uygulanabilir, "0" ise uygulanamaz. Taşıyıcı sistem davranış katsayısı (Tablo 6.5) R=6 Yapı Önem Katsayısı I= 1 Bina Taşıyıcı Sistemi katsayısı (6.7.4.2) Ct = 0.05 Fbk = Rijit bodrum katları varsa bodrum katlarına etkitilecek eşdeğer deprem yükleri (ton): ey = 1.5m r 149.333 C = 0.158 Factor) Kat Numaraları i = 1 2 3 4 Kat Yükseklikleri (metre) s = i 2.9 2.9 2.9 2.9 Her kata gelen deprem ölü yükleri Katlara etkiyen eşdeğer yatay deprem yükleri w i tonne F i = tonne 550 = Toplam Kat Yükseklikleri (metre) h = i 35.236 750 96.099 750 144.148 500 128.131 2.9 5.8 8.7 11.6 W+ En Üst Kata etkiyen Fn yükü: afet_sart.swk Fn = 0 tonne ∆kmax = k 0.967 0.967 0.967 0.967 ∑ wbk⋅tonne = 3110 tonne Toplam Taban Kesme Kuvveti: 6 Her Kat için yerdeğiştirme Sınırları (cm) V = 403.614 tonne 26.09.2005 Bölüm 1: Afet Şartnamesi 1.2 Tepki Spektrumu Grafiği Girdiler Yapı Önem Katsayısı I := 1.0 Tablo 12.2 ye göre Yerel Zemin Sınıfı (1 ile 4 arası) z := 3 Deprem Bölgesi (1 ile 4 arası) b := 1 Taşıyıcı sistem davranış katsayısı (Tablo 6.5) R := 6 Bina Taşıyıcı Sistemi katsayısı (6.7.4.2) Ct := 0.05 Binanın 1. doğal titreşim periyodu (saniye), bilinmiyorsa "0" girin. T := 0.64 h := 20m Toplam bina yüksekliği: Hesaplamalar: Bina periyodu T (6.11): T := if T ≠ 0 , T , Ct ⋅ ( h) Tablo 6.4, spektrum karakteristik periyodları 0.75 zemin = T = 0.64 saniye 1 2 Zeminin spektrum karakteristik periyodları 3 TA = 0.15 z 4 TA zemin := 0.10 0.15 0.15 0.20 TB zemin := 0.30 0.40 0.60 0.90 TB = 0.6 z Tablo 6.2 Etkin yer ivme katsayýsý Etkin yer ivme katsayısı bölge = Ao = 0.4 b 1 2 3 4 spektrum.swk 1 Ao bölge := 0.40 0.30 0.20 0.10 26.09.2005 StaadPro'da kullanılacak Spektrum Girdileri: T= Spa ( T) = 0 0.654 0.05 0.981 0.1 1.308 0.15 1.635 0.2 1.635 0.25 1.635 0.3 1.635 0.35 1.635 0.4 1.635 0.45 1.635 0.5 1.635 0.55 1.635 0.6 1.635 0.65 1.534 0.7 1.445 0.75 1.368 0.8 1.299 0.85 1.237 0.9 1.182 0.95 1.132 1 1.087 1.05 1.045 1.1 1.007 1.15 0.972 1.2 0.939 1.25 0.909 1.3 0.881 1.35 0.855 1.4 0.83 1.45 0.807 1.5 0.786 1.55 0.765 1.6 0.746 1.65 0.728 1.7 0.711 1.75 0.694 1.8 0.679 1.85 0.664 spektrum.swk Spektral İvme Grafiği TA TB z 1 1 z AT( T) 0.5 0 0.5 1 1.5 2 T Farklı Süneklikler için Spektrum Grafiği 3 2.5 2 1.5 1 0 0.5 1 1.5 2 R=4 R=5 R=6 R=7 R=8 Seçilen Süneklik için R = 6 3 26.09.2005 Bölüm 2: Kirişlerin Hesaplanması 2.1 Basit Kirişler Açıklama Bu uygulama düzgün yayılı veya tekil yüklü basit kirişlerin mesnet tepkilerini ve maksimum eğilme momentlerini hesaplar. Sadece tek bir yönde yükleme yapılabilir. Kullanıcı, kirişi parçalara bölmelidir. Her bir parça tek bir düzgün yayılı yük veya sağ ucunda tekil yük taşımalıdır. Aşağıda 4 farklı yükleme içeren 4 örnek problem göreceksiniz. Veriler "n" son bölmedir Girdiler a w P bölme boyları bölümlerdeki düzgün yayılı yükler bölümlerin sağ ucundaki tekil yükler Hesaplanan Değerler L RL RR XL Mmax Açıklık boyu sol mesnette kiriş tepkisi sağ mesnette kiriş tepkisi sol mesnetten maksimum moment noktasına olan mesafe maksimum eğilme momenti Birimler kN ≡ 1000newton ORIGIN ≡ 1 basitkiris.swk 1 26.09.2005 Örnek 1 Bu örnekte çeşitli tekil ve düzgün yayılı yük farklı mesafelerle girilebilir. Kiriş No: b := 1 Bölüm boyları: a := ( 1 3 5 ) ⋅ m Açıklık boyu: Lb := Düzgün Yayılı yükler: T ∑ 〈 〉 ab Lb = 9 m T kN w := ( 30 25 7 ) ⋅ Bölümlerin sağ uçlarındaki tekil yükler: basitkiris.swk m T P := ( 35 45 ) ⋅ kN 2 26.09.2005 Rapor Girdiler Aşağıdaki matrislerin satırları örneklerdeki kirişleri temsil eder. Bölüm Boyları: Düzgün yayılı yükler: Bölümlerin sağındaki tekil yükler: 1 2 T a = 10 5 3 5 0 0 30 1 T w = 20 3 25 7 0 0 35 30 T P = 0 5 45 0 2 2 2 2 m 0 0 0 0 3 0 0 0 1 1 1 1 kN 0 0 0 0 m 3 0 0 0 30 30 30 0 kN 0 0 0 0 0 0 Hesaplanan Değerler Kiriş No: Açıklık Sol Sağ boyları: tepkimeler: tepkimeler: Lj = RL j RR j kN = 0 0 Sol mesnetten sıfır kesme oluşan noktaya Max. olan mesafe: moment: XL j = m Mmax j kN ⋅ m j = m 1 9 148.333 71.667 4 408.333 2 10 65 65 5 192.5 3 10 100 100 5 250 4 8 13.875 15.125 4.625 32.086 basitkiris.swk kN = 0 0 9 = 26.09.2005 Bölüm 2: Kirişlerin Hesaplanması 2.2 Düzgün Yayılı Yük ve Uç Momentli Kirişler Açıklama Bu uygulamada düzgün yayılı yük olan ve uç momentleri bulunan kirişin maksimum eğilme momentleri ve maksimum deplasmanı hesaplanır. Girdi kN ≡ 1000newton Açıklık boyu: L := 10⋅ m Sağ uç momenti: MR := 125⋅ kN ⋅ m Düzgün yayılı yük: w := 30⋅ Atalet Momenti: I := 291000⋅ cm Sol uç momenti: ML := 50⋅ kN⋅ m Elastik Modül: E := 2.5⋅ 10 ⋅ kN m 4 7 kN 2 m kiris2.swk 1 26.09.2005 Hesap Özeti: Girdiler Açıklı mesafe: L = 10 m Sol uç moment: ML = 50 kN ⋅ m Sağ uç moment: MR = 125 kN ⋅ m Elastik Modül: E = 2.5 × 10 m kN Birim uzunlukta düzgün yayılı yük: w = 30 Atalet Momenti: I = 2.91 × 10 cm 7 -2 kN m 5 4 Hesaplanan Değerler: Sol uç tepkisi: R L = 142.5 kN Sağ uç tepkisi: R R = 157.5 kN Sol uçtan sıfır kesme ve max. moment oluşan noktaya mesafe: X o = 4.75 m Max. pozitif moment: Mmax = 288.438 kN⋅ m Kirişin sol uçundan eğim: Kirişin sağ uçundan eğim: θ L = 0.012 θ R = 0.01 Sol uçtan max. deplasman noktasına mesafe: X ∆ = 4.891 m Max. deplasman: ∆ max = 3.868 cm sol uçtan 0 moment noktasına mesafe: X L = 36.489 cm sağ uçtan 0 moment noktasına mesafe: X R = 86.489 cm kiris2.swk 6 26.09.2005 Bölüm 2: Kirişlerin Hesaplanması 2.3 Tek açıklıklı Kirişlerde Kesme ve Moment Açıklama Bu uygulama tek açıklıklı kirişlerin mesnet tepkilerini, max. eğilme momentini hesaplar, moment ve kesme grafiklerini çizer. Kullanıcı gireceği düzgün yayılı veya tekil yük adedine göre kirişi bölümlere ayırmalıdır. Tekil yükler bu bölümlerin sağ ucunda tanımlanır. Gösterim n : en son bölüm Girdiler: a w P ML bölüm uzunlukları bölümlerdeki düzgün yayılı yükler bölümlerin sağ uçlarındaki tekil yükler sol uç momenti MR sağ uç momenti kiris3.swk 1 26.09.2005 Hesaplanan Değerler: L RL açıklık boyu sol uçtaki tepki RR sağ uçtaki tepki XL max. moment noktasına sol uçtan mesafe Mmax max. eğilme momenti V(x) sol uçtan x mesafesindeki kesme M(x) sağ uçtan x mesafesindeki moment Tanımlı Birimler kips ≡ 1000⋅ lbf kip ≡ 1000⋅ lbf plf ≡ lbf ft kN ≡ 1000newton ORIGIN ≡ 1 Girdiler T Bölüm uzunlukları: a := ( 3.5 10 13.5 ) ⋅ m Açıklık boyu: L := Düzgün yayılı yükler: w := ( 2.6 1.8 0.5 ) ⋅ Bölümlerin sağ uçlarında tekil yükler: p := ( 7.8 10.3 ) ⋅ kN Sol uç momenti: ML := 97.5⋅ kN ⋅ m Sağ uç momenti: MR := 121⋅ kN ⋅ m kiris3.swk ∑a L = 27 m T kN m T 2 26.09.2005 Hesap Özeti Girdi Değerleri T Bölüm uzunlukları: a = ( 3.5 10 13.5 ) m Düzgün yayılı yükler: W = ( 2.6 1.8 0.5 ) Bölümlerin sağ uçlarında tekil yükler: P = ( 7.8 10.3 0 ) kN Sol uç momenti: ML = 97.5 kN⋅ m Sağ uç momenti: MR = 121 kN ⋅ m T kN m T Hesaplanan Değerler Açıklık boyu: Sol tepki: Sağ Tepki: L = 27 m R L = 33.6 kN R R = 18.35 kN Sol uçtan 0 kesme noktasına mesafe Max. moment: X L = 12.778 m Mmax = 81.639 kN⋅ m Kesme Diyagramı 40 25 V kN 10 5 20 0 6.75 13.5 20.25 27 x, m Moment Diyagramı 100 50 M kN m 0 50 100 0 6.75 13.5 20.25 27 x, m kiris3.swk 7 26.09.2005 Bölüm 3: Çelik Kirişler 3.1 Kompozit Kiriş Kesit Değerleri Açıklama Bu uygulama çelik kiriş ve beton döşeme/çelik tabliye den oluşan kompozit kesitlerin yatay kesme ve kesit değerlerini hesaplar. %25-%100 kompozit davranış arasında hesaplama yapılabilir. Referans: AISC "Specification for Structural Steel Buildings -- Allowable Stress Design and Plastic Design with Commentary." June 1, 1989 Girdiler Gösterim Girdi Değerleri Kullanıcı Çelik Kesitin türünü ve levha cinsini metin olarak girebilir: Çelik_kesit := "I200" Levha := "Yok" Çelik kesit derinliği: d := 20⋅ cm Kesitin altından tarafsız eksene olan mesafe: ybs := Kesit alanı: As := 33.4⋅ cm Atalet momenti: Is := 2140⋅ cm Çelik kiriş üstündeki döşeme veya tabliye kalınlığı: t := 15⋅ cm Beton etkili başlık genişliği: b := 200⋅ cm Beton başlık / beton kiriş veya çelik tabliye etkili genişliği: xh := 0⋅ cm Beton başlık / beton kiriş veya çelik tabliye derinliği: yh := 5⋅ cm kompozit.swk d 2 2 4 1 26.09.2005 Kompozit Kiriş Kesit Değerleri Hesap Özeti: Girdi Değerleri Çelik_kesit = "I200" Levha = "Yok" Beton basınç dayanımı: f'c = 2 × 10 kN⋅ m Çelik kesit akma dayanımı: fy = 4.2 × 10 kN ⋅ m Beton ağırlığı: w c = 2.5 × 10 kg⋅ m Çelik elastik modülü: Es = 2.5 × 10 kN⋅ m Çelik kesit derinliği: d = 20 cm Kesitin altından tarafsız eksene olan mesafe: ybs = 10 cm Çelik kesit alanı: As = 33.4 cm Çelik kesit atalet momenti: Is = 2.14 × 10 cm Çelik kiriş üstündeki döşeme veya tabliye kalınlığı: t = 15 cm Beton etkili başlık genişliği: b = 200 cm Beton başlık / beton kiriş veya çelik tabliye etkili genişliği: xh = 0 cm Beton başlık / beton kiriş veya çelik tabliye derinliği: kompozit.swk −2 4 −2 5 3 −3 8 −2 2 3 4 yh = 5 cm 11 26.09.2005 Hesaplanan Değerler: 7 kN 2 Beton elastik modülü: Ec = 2 × 10 Modüler oran: n = 10.463 kompozit kesitin toplam derinliği h = 40 cm döşeme tepe noktasından kompozit kesitin tarafsız eksenine olan mesafe yt = 8.64 cm çelik alt noktasından kompozit kesitin tarafsız eksenine olan mesafe yb = 31.36 cm beton kesit alanı Ac = 3 × 10 cm kompozit kesitin %100 kompozit etkili atalet momenti Itr = 21488.1 cm m 3 2 4 3 alt kesite ait çelik kesitin kesit modülü Ss = 214 cm alt çelik kesite ait tam kompozit kesitin kesit modülü Str = 685.207 cm üst döşemeye ait tam kompozit kesitin kesit modülü Tam kompozit davranış için max. pozitif moment ile sıfır moment noktaları arasındaki toplam yatay kesme kuvveti kompozit.swk 3 3 3 St = 2.487 × 10 cm V h = 701.4 kN 12 26.09.2005 V'h kesme kuvv. (%25 ten %100e kompozit davranış) Seff Grafiği: 800 720 640 560 480 400 320 240 160 80 0 400 430 460 490 520 550 580 610 640 670 700 V'h (kN) Seff (cm3) CA = 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 kompozit.swk V'h ( CA ) kN 175.35 210.42 245.49 280.56 315.63 350.7 385.77 420.84 455.91 490.98 526.05 561.12 596.19 631.26 666.33 701.4 = Seff ( CA ) 3 = Ieff (CA ) 4 cm = cm 449.603 1.181·10 4 472.091 1.274·10 4 492.77 1.359·10 4 512.017 1.438·10 4 530.095 1.512·10 4 547.194 1.582·10 4 563.456 1.649·10 4 578.995 1.713·10 4 593.899 1.774·10 4 608.24 1.833·10 4 622.077 1.89·10 4 635.46 1.945·10 4 648.431 1.998·10 4 661.026 2.05·10 4 673.276 2.1·10 4 685.207 2.149·10 4 13 26.09.2005 Bölüm 4: Betonarme Kiriş ve Döşemeler 4.1 Sürekli, Tek Yönlü Döşeme Hesabı Açıklama Bu uygulama Amerikan ACI betonarme koduna göre sürekli, tek yönde çalışan döşemelerin eğilme momentlerini ve gerekli donatıları hesaplar. Referans: ACI 318-89 "Building Code Requirements for Reinforced Concrete." (Revised 1992) Girdiler Gösterim Donatı No ve Çapları: db = 0 0 Girdi Değişkenleri Düzgün yayılı yükleri girin: Hareketli servis kgf w l := 200⋅ yükleri: 2 m Ölü servis yükleri (döşeme zati ağırlığı kgf w sd := 150⋅ dışında): 2 m Donatı bilgileri: Üst donatı No: ÜstDonatı := 3 Alt donatı No: AltDonatı := 3 tekyonludoseme.swk mm 6 1 8 2 10 3 12 4 14 5 16 6 18 7 20 8 22 9 24 10 26 11 28 12 30 (sağdaki tabloda donatı çapını belirten numarayı girin) 13 32 14 34 15 36 1 26.09.2005 Açıklık Türünü Belirten Numaralar: Basit açıklık Kenar açıklık, spandrel kiriş, dış mesnet Kenar açıklık, kolon dış mesnet Kenar açıklık, serbest dış mesnet İç Açıklık Konsol Açıklık 0 1 11 12 2 3 Açıklık mesafeleri ve türlerini 3 kolonlu matris içine girin. Matrisin satırları sürekli döşeme sayısına eşittir. Matrisin ilk kolonu kenar açıklıklar, 2. kolonu bitişik iç açıklık veya 2 açıklıklı döşeme ise diğer kenar açıklık; ve 3. kolon da diğer iç açıklıklar veya diğer kenar açıklık olabilir. 5 5 5 Temiz açıklık mesafeleri: Ln := 3 3.5 3.5 ⋅ m 4 4 4 Açıklık Türü: Notlar ⇒ 1 2 2 AçıklıkTürü := 1 2 2 1 2 2 Negatif momentler, bitişik açıklıkların ortalama boyları ile hesaplanır. Bitişik açıklıklardan daha uzun olanın boyu kısa açıklıklı olanın %29'sinden fazla olamaz. (ACI 318, Section 8.3.3 (b)). Hesaplanan Değerler h döşeme kalınlığı ws birim alandaki toplam servis yükü wu birim alandaki toplam katsayı ile çarpılmış yük vu katsayı ile çarpılmış yükte birim alana gelen kesme gerilmesi ρ çelik donatı oranı As s döşeme birim genişliğinde donatı alanları donatı mesafesi tekyonludoseme.swk 2 26.09.2005 Sürekli, Tek Yönlü Döşeme Hesabı - SONUÇLAR Girdiler: −2 4 Beton basınç dayanımı: f'c = 2 × 10 kN⋅ m Çelik akma dayanımı: fy = 4.2 × 10 kN ⋅ m Beton ağırlığı: w c = 2500 kgf ⋅ m Betonarme Ağırlığı: w rc = 2600 kgf ⋅ m −2 5 −3 −3 Hareketli servis yükleri: w l = 200 kgf ⋅ m Ölü servis yükleri (döşeme zati ağırlığı dışında): w sd = 150 kgf ⋅ m −2 −2 Donatı paspayı: cl = 2 cm Hafif beton için kesme dayanım azaltma katsayısı: kv = 1 (normal beton için kv = 1, hafif beton için kv = 0.75 ve kumlu-hafif beton için kv = 0.85 (ACI 318, 11.2.1.2.)) Bindirme boyları için yük katsayısı: kw = 1 (normal beton için kw = 1, hafif beton için kw = 1.3 (ACI 318, 12.2.4.2)) Çatlak kontrol katsayısı: z = 306 Döşeme kalınlıklarını yuvarlatmak için aralık değeri: SzF = 1 cm Donatı aralığı bulmak için aralık değeri: SpF = 2 cm Üst donatı çapı: db Alt donatı çapı: db kN cm ÜstDonatı AltDonatı (içte 306 kN/cm, dışta/kenarda 254 kN/cm (ACI 318,10.6.4): = 12 mm = 12 mm Temiz açıklık mesafeleri; Kenar açıklıklar 1. kolonda, ilk iç açıklıklar 2. kolonda ve iç açıklıklar 3. kolondadır: 5 5 5 Ln = 3 3.5 3.5 m 4 4 4 tekyonludoseme.swk 1 2 2 AçıklıkTürü = 1 2 2 1 2 2 14 26.09.2005 Hesaplanan Değerler Toplam düzgün yayılı servis ve katsayı ile çarpılmış yükler. İlk döşeme tasarım bölgesi transpoze vektörün 1. kolonudur. Diğer kolonlar ise diğer döşeme tasarım bölgelerini belirtir: −2 T w s = ( 896 688 792 ) kgf ⋅ m Toplam servis ölü yükler: −2 T Toplam arttırılmış ölü + hareketli:w u = ( 1314.4 1023.2 1168.8 ) kgf ⋅ m Max. kesme gerilmesi ve arttırılmış yükte müsaade edilen kesme gerilmesi: max ( vu) = 195.303 kN⋅ m −2 −2 φ v⋅ vc = 631.282 kN ⋅ m Max. donatı oranı ve arttırılmış yüklerde max. müsaade edilen donatı oranı: max ( ρ ) = 0.286 % ρ max = 1.518 % Döşeme Kalınlığı ve donatı aralıkları Gerekli döşeme kalınlıkları 1. tasarım bölgesi 1. satırda diğerleri sıra ile alt satırlarda olmak üzere aşağıda verilmiştir. Donatı aralıkları ise 1. kolon kenar mesnet için, 2. kolon kenar açıklık (pozitif donatı) , 3. kolon 1. iç mesnet, 4. kolon 1. iç açıklık (pozitif donatı), 5. kolon 2. iç mesnet ve 6. kolon 3. açıklık (pozitif donatı) içindir: 21 h = 13 cm 17 30 30 22 30 26 30 s = 38 38 38 38 38 38 cm 36 36 32 36 36 36 Üst donatı çapı: db Alt donatı çapı: db ÜstDonatı AltDonatı = 12 mm = 12 mm Hesaplanan gerekli donatı alanları: 1.135 1.135 1.459 1.135 1.322 1.135 2 As = 0.703 0.703 0.85 0.703 0.898 0.703 cm 0.919 0.919 1.058 0.919 0.959 0.919 Kullanılan donatı oranları: 0.002 0.002 0.003 0.002 0.002 0.002 ρ = 0.003 0.003 0.003 0.003 0.003 0.003 0.002 0.002 0.002 0.002 0.002 0.002 tekyonludoseme.swk 15 26.09.2005 Bölüm 4: Betonarme Kiriş ve Döşemeler 4.3 Betonarme Kesit Özellikleri Açıklama Bu uygulama betonarme kesitin donatısız atalet momentini, çatlamış kesitin atalet momentini ve T kirişlerin veya döşemelerin etkili atalet momentini hesaplar. Gösterim Düzgün Yayılı Yük Altındaki Kirişin Eğilme Moment Diyagramı Çekme altındaki üst başlık Basınç altındaki üst başlık Girdi Değişkenleri Üst başlık genişlik: bf := 200⋅ cm Derinlik: h := 50⋅ cm Kiriş gövde genişlik: bw := 25⋅ cm Başlık/döşeme kalınlık: hf := 10⋅ cm betonkesitoz.swk 1 26.09.2005 Deplasman hesabında maksimum momentler: T Ma := ( 38 76 105 ) ⋅ kN ⋅ m Çekme Donatısı Çekme donatısı merkezinden basınç bölgesi kenarına mesafe: d := ( 45 45 45 ) ⋅ cm Çekme donatısı kesit alanları: As := ( 5.2 8.5 14.3 ) ⋅ cm T T 2 Basınç Donatısı (mevcutsa) Mesnetlerde bindirmeli olan sürekli üst veya alt donatılar da çatlamış kesitlerde basınç donatısı içine dahil edilebilir. Basınç donatısı bulunmayan durumlarda d' ve A's yerine sıfır girin. Basınç donatısı merkezinden basınç bölgesi kenarına mesafe Basınç donatısı kesit alanları: T d' := ( 2.60 2.62 2.60 ) ⋅ cm T 2 A's := ( 2.6 5.7 4 ) ⋅ cm Hesaplanan Değerler fr Mcr y yt yb beton dağılma (rupture) modülü çatlama momenti çatlamış kesitin tarafsız ekseni ile çekme donatısı merkezi arasındaki mesafe sadece beton kesitin tarafsız ekseni ile kesitin üst kenarı arasındaki mesafe sadece beton kesitin tarafsız ekseni ile kesitin alt kenarı arasındaki mesafe betonkesitoz.swk 2 26.09.2005 Betonarme Kesit Özellikleri - Sonuçlar: Girdiler −2 4 Beton basınç dayanımı: f'c = 2 × 10 kN⋅ m Çelik akma dayanımı: fy = 4.2 × 10 kN ⋅ m Beton ağırlığı: w c = 2.5 × 10 kgf ⋅ m Hafif beton için kesme dayanım azaltma katsayısı: kv = 1 −2 5 −3 3 Çelik donatı Elastik Modül: Es = 2 × 10 kN ⋅ m Başlık genişliği: bf = 78.74 in Toplam derinlik: h = 19.685 in Kiriş gövde genişliği: bw = 9.843 in Başlık kalınlığı: hf = 3.937 in −2 8 Deplasman hesabında maksimum momentler: Ma = ( 38 76 105 ) kN⋅ m Çekme donatısı merkezinden basınç bölgesi kenarına mesafe: d = ( 45 45 45 ) cm Çekme donatısı kesit alanları: As = ( 5.2 8.5 14.3 ) cm Basınç donatısı merkezinden basınç bölgesi kenarına mesafe d' = ( 2.6 2.62 2.6 ) cm Basınç donatısı kesit alanları: betonkesitoz.swk T T T 2 T T 2 A's = ( 2.6 5.7 4 ) cm 9 26.09.2005 Hesaplanan Değerler 7 −2 Beton elastik modül: Ec = 2 × 10 kN ⋅ m sadece beton kesitin tarafsız ekseni ile kesitin üst kenarı arasındaki mesafe yt = 13.333 cm donatı gözardı edilerek, beton kesitin merkezi eksendeki atalet momenti Ig = 566666.667 cm çatlamış kesitin atalet momenti 4 62995.511 4 Icr = 122463.566 cm 140068.275 deplasman hesabı için efektif atalet momenti 566666.667 4 Ie = 203153.02 cm 566666.667 Elastisite modüler oranı: n = 8.371 sadece beton kesitin tarafsız ekseni ile kesitin alt kenarı arasındaki mesafe yb = 36.667 cm Not : Icr ve Ie vektörlerinin 1. satırı soldaki negatif moment kısmı, 2. satırı açıklık pozitif momenti ve 3. satırı ise sağdaki negatif momenttir. Deplasman hesabı için gerekli ortalama 4 Avg_Ie = 384909.843 cm efektif atalet momenti: betonkesitoz.swk 10 26.09.2005 Bölüm 5: Betonarme Kolonlar 5.1 Dikdörtgen Kolon Hesabı Açıklama Bu uygulama kare veya dikdörtgen kolonların hesabını yapar. Girdi Değişkenleri Kolon genişliği: b := 30⋅ cm Donatı No ve Çapları: Kolon kalınlığı: h := 60⋅ cm db = Donatı No: (sağda donatı çapını belirten numarayı girin) x := 5 BarNo := x "h" yüzündeki donatı adedi (min. 2 adet): 0 N h := 3 "b" yüzündeki donatı adedi (min. 2 adet): N b := 2 Donatı paspayı: cl := 2⋅ cm mm 6 1 8 2 10 3 12 4 14 5 16 6 18 7 20 8 22 9 24 10 26 Hesaplanan Değerler Ag Ast ρ 0 11 28 12 30 beton alanı boyuna donatı toplam alanı boyuna donatı toplam alanı ile beton alanı arasındaki orantı 13 32 14 34 15 36 N total toplam donatı adedi Ec beton elastik modülü εy akma gerilmesi fy de gerilme donatısı β1 eşdeğer dikdörtgen gerilme bloğunu derinliğini hesaplamada kullanılan katsayı (ACI 318, 10.2.7.3) cb dengeli çekme/basınç göçmesinde tarafsız eksene olan mesafe (ACI 318, Section 10.3.2) φ φPn güç azaltma katsayısı (ACI 318, 9.3.2.2) verilen eksantrisitede kullaılabilir eksene yük φMn verilen eksenel yükle kullanılacak moment dayanımı sıfır eksantrisitede nominal eksenel yük dayanımı dengeli durumlarda nominal eksenel yük dayanımı (ACI 318, Section 10.3.2) Po Pb φPmax max. kullanılabilir eksenel yük (ACI 318, Eq. (10-2)) dortgenkolon.swk 1 26.09.2005 Dikdörtgen Kolon Hesabı - Sonuçlar Kolon genişliği: Kolon kalınlığı: b = 30 cm h = 60 cm Donatı çapı: db = 16 mm "h" yüzündeki donatı adedi (min. 2 adet): Nh = 3 "b" yüzündeki donatı adedi (min. 2 adet): Nb = 2 toplam donatı adedi: N total = 6 Donatı oranı: ρ = 0.7 % Donatı Paspayı: cl = 2 cm Beton basınç dayanımı: f'c = 5.1 × 10 m Çelik kesit akma dayanımı: fy = 1.1 × 10 m Beton ağırlığı: w c = 1 × 10 m x -2 kN 2 6 m -2 kN 2 8 m -3 kgf 3 7 m max. kullanılabilir eksenel yük: φPmax = 508377.9 kN⋅ m Donatı Alanı: Ast = 12.1 cm −2 2 2500 2200 φPn kN 1900 0 1600 1300 1000 700 400 φPmax 100 kN⋅ m 0 2 200 500 2 0.86 0.29 1.43 2.57 3.71 4.86 6 7.14 8.29 9.43 10.5711.7112.86 14 φMn, kN m dortgenkolon.swk 8 26.09.2005 Not 1) Eğer eğri fPn = 0 dan geçmezse, sayfa 4 teki cmin değerini düşürün. "çekme yüzünde" donatı gerilmesi fs 0, j cj = -4.2·10 5 -2.1·10 5 Tarafsız eksen derinliği c: cm -2 m kN -1.7·10 5 -1.3·10 5 -8.4·10 4 -4.2·10 4 0 4.2·10 4 8.4·10 4 1.3·10 5 1.7·10 5 2.1·10 5 2.5·10 5 2.9·10 5 3.4·10 5 3.8·10 5 dortgenkolon.swk = Kullanılabilir Eksenel Yük ve Moment φ j⋅ Pn j kN 190.7 2482.3 88 2416.3 79.4 2398.3 72.4 2380.2 66.5 2243.3 61.5 2073.4 57.2 1924.7 53.5 1793.1 50.2 1675.5 47.3 1569.4 44.7 1472.9 42.4 1384.6 40.3 1303.2 38.4 1227.7 36.7 1157.4 35.1 1096.4 = φ j⋅ Mn = j -8.1·10 -14 m kN 16.1 19.3 22.5 59.4 99.7 129.6 152.2 169.4 182.6 193 201.1 207.6 212.8 217 220.4 10 26.09.2005 Bölüm 5: Betonarme Kolonlar 5.2 Moment Arttırımı Açıklama 1. derece çerçeve analizi kolon uçlarındaki yatay deplasmanları ve bu deplasmanların neden olduğu eksenel yükleri ve momentleri göz önüne almaz. Kolon uçlarındaki deplasmanların etkileri 2. mertebe analiz veya yaklaşık yöntemlerle bulunabilir. Bu uygulama ACI 318 bölüm 10.11 deki metodla, narinlik etkilerini yaklaşık yöntemle bulur. Girdiler Gösterim Hesaplanan Yön Çift Eğrili Tek Eğrili Hesaplanan Kattaki Girdi Değişkenleri Eğer bu kat yanal deplasmanlara karşı tutulu ise SPu ve SPc değerleri için 0 girin (birimleri ile). Bu kattaki kolonlardaki arttırılmış düşey yüklerin toplamı: Bu kattaki tüm kolonların kritik yüklerinin toplamı: Pc hesabı için max. arttırılmış daimi yatay yükün max. arttırılmış toplam yatay yüke oranı: ΣPu := 23000⋅ kN ΣPc := 100000⋅ kN β d_s := 0 βd katsayısı rüzgar ve sismik yükler için 0'dır; ancak simetrik olmayan çerçeve veya yükler altında önemli oranda daimi yatay yükler oluşabilir. momentartirimi.mcd 1 26.09.2005 Hesaplanan Kolon için Girdi Değerleri max. arttırılmış eksenel ölü yükün max. arttırılmış toplam eksenel yüke oranı: (sadece yerçekimi yükleri düşünülerek) : β d_g := 0.735 Verilen eksantrisitede arttırılmış eksenek yük: Pu := 1100⋅ kN Basınç elemanının serbest boyu (döşemeler/kirişler arasındaki temiz açıklık): Lu := 1⋅ m Yanal deplasman altındaki basınç elemanı için efektif boy katsayısı: ks := 2.187 Yanal deplasman altında olmayan basınç elemanı için efektif boy katsayısı: kb := 0.927 Narinlik etkisi hesaplanan yönde kolon boyutu: h := 60⋅ cm Narinlik etkisinin dik yönünde kolon boyutu: b := 30⋅ cm Donatı No: (sağdaki tablodan donatı çapını belirten numarayı girin) x := 6 "h" yüzündeki donatı adedi (min. 2 adet): N h := 3 "b" yüzündeki donatı adedi (min. 2 adet): N b := 2 Boyuna donatı pasypayı: cl := 3⋅ cm Elastik analizden elde edilen, önemli bir yanal deplasmana neden olmayan, kolonun arttırılmış, küçük olan uç momenti: M1b := −51⋅ kN⋅ m (tek eğrili ise pozitif girin, çift eğrili ise negatif) Donatı No ve Çapları: db = 0 0 6 1 8 2 10 3 12 4 14 5 16 6 18 7 20 8 22 9 24 mm 10 26 11 28 12 30 13 32 14 34 15 36 Elastik analizden elde edilen, önemli bir yanal deplasmana neden olmayan, kolonun arttırılmış, M := 70⋅ kN⋅ m 2b büyük olan uç momenti: (tek eğrili ise pozitif girin, çift eğrili ise negatif) Elastik analizden elde edilen, önemli bir yanal M2s := 34⋅ kN ⋅ m deplasmana neden olan, kolonun arttırılmış, büyük olan uç momenti: (yanal deplasman yoksa buna sıfır girin / birimi ile) : Genelde, the M1b ve M2b momentleri düşey yüklerden ve M2s momenti rüzgar veya sismik gibi yanal yüklerden gelir. M2s değeri olarak sıfırdan büyük bir değer girilirse, çerçeve yanal deplasmana karşı serbettir anlamına gelecektir. momentartirimi.mcd 2 26.09.2005 Moment Arttırımı - Sonuçlar Girdiler Güç azaltım katsayısı: φ = 0.7 Beton basınç dayanımı: f'c = 2 × 10 Çelik kesit akma dayanımı: fy = 4.2 × 10 Beton ağırlığı: w c = 2500 4 kN 2 m 5 kN 2 m kgf 3 m Bu kattaki kolonlardaki arttırılmış düşey yüklerin toplamı: ΣPu = 23000 kN Bu kattaki tüm kolonların kritik yüklerinin toplamı: ΣPc = 1 × 10 kN 5 max. arttırılmış eksenel ölü yükün max. β d_g = 0.735 arttırılmış toplam eksenel yüke oranı: (sadece yerçekimi yükleri düşünülerek): Pc hesabı için max. arttırılmış daimi yatay yükün max. arttırılmış toplam yatay yüke oranı: β d_s = 0 Yanal deplasman altında olmayan k = 0.927 basınç elemanı için efektif boy katsayısı: b Yanal deplasman altındaki basınç elemanı için efektif boy katsayısı: ks = 2.187 Verilen eksantrisitede arttırılmış eksenek yük: Pu = 1100 kN Basınç elemanının serbest boyu: Lu = 1 m Narinlik etkisi hesaplanan yönde kolon boyutu: h = 23.622 in Narinlik etkisinin dik yönünde kolon boyutu: b = 11.811 in "h" yüzündeki donatı adedi (min. 2 adet): Nh = 3 "b" yüzündeki donatı adedi (min. 2 adet): Nb = 2 momentartirimi.mcd 9 26.09.2005 Donatı çapı: db = 18 mm Donatı Paspayı: cl = 3 cm Elastik analizden elde edilen, önemli bir yanal deplasmana neden olmayan, kolonun arttırılmış, küçük olan uç momenti: Elastik analizden elde edilen, önemli bir yanal deplasmana neden olmayan, kolonun arttırılmış, büyük olan uç momenti: x M1b = −51 kN⋅ m M2b = 70 kN⋅ m Elastik analizden elde edilen, önemli M2s = 34 kN⋅ m bir yanal deplasmana nedenolan, kolonun arttırılmış, büyük olan uç momenti: momentartirimi.mcd 10 26.09.2005 Hesaplanan Değerler Minimum gerekli eksantrisite: e = 3.324 cm Gerçek moment diyagramını eşdeğer C = 0.4 moment diyagramına uyarlayan katsayı: m Donatısız kesitin merkez eksenine göre atalet momenti Ig = 5 × 10 cm jirasyon yarıçapı (radius of gyration) r = 18 cm toplam donatı adedi: N total = 6 boyuna donatı toplam alanı: Ast = 15.268 cm donatı alanının beton alanına oranı: ρ = 0.848 % donatının atalet momenti: Ise = 4333.688 cm eğilme rijitliği: EI = 2.97 × 10 kN⋅ m kritik kolon yükü: Pc = 3.4 × 10 kN minimum gerekli tasarım momenti: Mmin = 36.564 kN ⋅ m Yanal öteleme yapan çerçeve için narinlik oranı: SR s = 12.15 Narinlik etkileri ihmal edilebilen, yanal öteleme yapan çerçevenin max. narinlik oranı: SR max_s = 22 Tutulu çerçevenin narinlik oranı: SR b = 5.2 Narinlik etkileri ihmal edilebilen, tutulu çerçevenin max. narinlik oranı: SR max_b = 42.7 yanal ötelemeye karşı tutulu çerçeveler için moment büyütme katsayısı δb = 1 yanal ötelemeye karşı tutulu olmayan çerçeveler için moment büyütme katsayısı momentartirimi.mcd 5 4 2 4 4 2 5 δ s = 1.489 11 26.09.2005 Narinlik nedeniyle arttırılmış, yanal öteleme yapmayan, arttırılmış moment değeri: Narinlik nedeniyle arttırılmış, yanal öteleme yapan, arttırılmış moment değeri: Mcb = 70 kN⋅ m Mcs = 50.6 kN ⋅ m Düşey yükler ve rüzgar yüklerinin kombinasyonunda, arttırılmış momentlerin toplamı 0,75 katsayısı ile çarpılmalıdır. (ACI 318 Section 9.2.2). momentartirimi.mcd 12 26.09.2005 Checked by Benko Ltd. Date: 26.09.2005 www.benkoltd.com Bölüm 6: Çelik Yapı Elemanları • 6.2 I - U Profil Kesit Tahkiki Çelik Yapı Elemanlarında Çekme, Eğilme, Burkulma Tahkikleri Açıklama : TS 648'e göre I ve U profillerin tahkikini yapar Proje İsmi: Proje := " ......Binasi, Kiris No 102" S=7,5 t Veriler : profil tablosunu oku: kesit z-z aksına paralel düzlem görünümü pr ≡ READPRN( "iprofil.prn") (iprofil.prn veya uprofil.prn girin) hesapta kullanılacak profili seç: (sağdaki y I 300 5m 5m ks := 1 Seçilen Kesit Özellikleri: Seçilen Çelik: 1- Fe 37 2- Fe 52 st := 2 Çubuğun boyu: L := 7⋅ m Elastisite Modülü: E := 2100000 ⋅ kgf cm 2 h = 300 mm F = 69.1 cm Iy = 451 cm b = 125 mm Iz = 9800 cm d = 10.8 mm Wz = 653 cm t = 16.2 mm i z = 11.9 cm P := 7500 ⋅ kgf z-z asal ekseni etrafında uçta maksimum moment: M z := 48.05 ⋅ Kn⋅ m z-z asal ekseni etrafında ortada maksimum moment: M zo := 12⋅ Kn⋅ m y-y asal ekseni etrafında uçta maksimum moment: M y := 2 ⋅ kgf ⋅ m Wy = 72.2 cm 3 i y = 2.56 cm sx = 25.7 cm y-y asal ekseni etrafında ortada maksimum moment: M yo := 2⋅ kgf ⋅ m 30 b 0t z 30 sx 30 h 0 d Rr0 y Page: 1 4 4 2 Etkiyen maksimum basınç kuvveti: celikIUburkulma.mcd z z p ≡ 12 tablo satır no'su) Kesit Şekli: eğer enkesit simetrik ve başlıklar dolu kesit ise "1", değilse (U-kesit,v.b) "2" girin. y 3 Checked by Benko Ltd. Date: 26.09.2005 www.benkoltd.com SonuçSayfa 1/2 Çelik Elemanları Gerilme & Burkulma Tahkikleri Sonuçları Proje = " ......Binasi, Kiris No 102" 6 Seçilen Çelik: 1- Fe 37 2- Fe 52 −2 st = 2 Çelik Elastisite Modülü: E = 2.1 × 10 kgf ⋅ cm Etkiyen maksimum basınç kuvveti: P = 7500 kgf Seçilen profil kesit: p = 12 M z = 4899.736 kgf ⋅ m profil yükseklik: h = 300 mm M zo = 1223.659 kgf ⋅ m Faydalı enkesit alanı: F = 69.1 cm y-y asal ekseni etrafında maksimum moment: M yo = 2 kgf ⋅ m z-z asal eksenine ait atalet momenti: Iz = 9800 cm Çubuğun boyu: L = 7m y-y asal eksenine ait atalet momenti: Iy = 451 cm z-z asal eksenine dik düzlem burkulma boyu katsayısı: Kz = 2 Çelik akma sınırı: σ a = 3600 z-z asal ekseni etrafında maksimum moment: 2 4 4 kgf cm y-y asal eksenine dik düzlem burkulma boyu katsayısı: Ky = 1 Çubuğun z-z asal eksenine dik düzlem burkulma boyu: Skz = 14 m Çubuğun y-y asal eksenine dik düzlem burkulma boyu: Sky = 3 m 2 λ z = 117.647 Çubuğun narinlik oranları: λ y = 117.188 ω z = 3.63 Tablodan Burkulma Sayısı: ω y = 3.57 Hesap Sonuçları: Yalnız basınç kuvveti altında gerilme: Saf Eğilme Etkisi Altında Çelik Elemanlarda Gerilme Tahkiki: Eğer Çift Yönlü Eğilme Söz Konusu İse: Eksenel Basınç ve Eğilmeye Çalışan Elemanlar: σ eb = 108.538 cm σ em ≥ σ çem ≥ (Gerilme Tahkiki Ýçin) F P F + + My Wy Mz Wz ω z⋅ 2 σ em = 2400 kgf ⋅ cm P celikIUburkulma.mcd kgf P F = 393.994 cm σ by = 2.77 Wz 2 kgf cm Wmax + My Mz Wy Wz σ em ≥ = 111.308 P Fn + kgf cm = 858.881 ω y⋅ P F = 387.482 kgf cm 2 −2 Mmax Mz kgf 2 kgf cm 2 Page: 10 M W + My Wy = 753.113 σ bz = 750.342 2 cm 2 Stabilite Tahkiki İçin (Burkulmaya Karşı) ω z⋅ P F P F 2 kgf cm ω y⋅ kgf + 0.9 ⋅ + 0.9 ⋅ Myo Wy Mzo Wz σ em ≥ ω ⋅ = 389.975 kgf cm = 562.646 2 kgf cm 2 P Fn + 0.9 ⋅ M W Checked by Benko Ltd. Date: 26.09.2005 www.benkoltd.com SonuçSayfa 2/2 Eksenel Basınç ve Eğilme Etkisinde Burkulmaya Karşı Tahkikler (TS 648): Etkiyen Momentler: Kritik Narinlik (plastik narinlik sınırı): M 1y = 1 kgf ⋅ m M 2y = 2 kgf ⋅ m M 1z = 400 kgf ⋅ m M 2z = 2500 kgf ⋅ m λ p = 60.541 Kesit moment diyagram konumu tipi (tablodan seçilir): λ = 117.647 Cb katsayısı tablodan hesaplanır: n = 2.5 Emniyet Katsayısı (n): Incelenen yükleme ve malzemeye göre basınç emniyet gerilmesi: σ bem = 598.986 σ Bz = 2160 k Euler gerilmelerinden türetilen gerilmeler: σ ey = 603.659 kgf σ bem σ eb 0.6 ⋅ σ a σ eb σ bem σ eb σ bem + σ eb ⋅ σ Bz 1 − σ ez σ bz σ Bz + σ by σ By + Cmz = 0.85 Cmy⋅ σ by σ eb ⋅ σ By 1 − σ ey = 0.549 Cmy = 0.946 = 0.404 bu değer <1 olmalı ve bu değer de <1 olmalı = 0.181 eğer + celikIUburkulma.mcd σ bz σ Bz + σ by σ By kgf 2 kgf cm 2 Burkulmaya karşı kontrollar: Cmz⋅ σ bz σ ez = 598.953 cm Uç Momentlerini y açıklık momentlerini ve yanal desteklemeyi gözönüne alan Cm katsayıları: + k 2 cm σ eb Cy = 1.3 kgf cm σ By = 421.2 2 b = 0.125 m Cz = 1.59 kgf cm Yalnız (Mx,My) momentleri altında uygulanacak emniyet gerilmeleri: <--- yandaki moment değerleri M1<M2 olacak şekilde girilmelidir. σ eb σ bem ≤ 0.15 ise sadece bu değerin <1 koşulu aranır. = 0.535 Page: 11 2 Bölüm 6: Çelik Yapı Elemanları 6.4 Çelik Kolon Taban Plakası Tahkiki Açıklama : Amerikan AISC Çelik koduna göre taban levhası tahkiki Gösterim Girdiler Kolon Eksenel Yükleri: T P := ( 73000 73000 73000 73000 ) ⋅ kgf Kolon Başlık Genişlikleri: T b := ( 20 20 20 20 ) ⋅ cm Kolon Derinlikleri: T d := ( 28.2 28.2 28.2 28.2 ) ⋅ cm Bu örnek dört farklı durum için: dört değişik kolon yükü altında dört değişik başlık genişlik ve derinlikleri girilerek dört farklı ayak levhası hesabı gerçekleştirir. Yukarıdaki vektör değerlerini sırası ile birbirine denk gelen değerler ile doldurun. Hesaplanan Değerler Malzeme Değerleri ve Sabitleri fp mesnette oluşan ezilme basınç B ayak plakası genişliği N ayak plakası boyu tp ayak plakası kalınlığı c Murray Stockwell Metodu için boyut değeri (şekil 2) Aşağıdaki f' c, Fy, SzF, Szf, ve R değerlerini değiştirebilirsiniz. f'c := 300 ⋅ kgf ⋅ cm Ayak Plakası Çelik Akma Dayanımı: Fy := 3600 ⋅ kgf ⋅ cm Plakaların boyut birimlerini düzenlemede katsayı: SzF := 1 ⋅ cm Plakaların kalınlık birimlerini düzenlemede katsayı : Szf := 0.1 ⋅ cm Beton temeli konsentrik alanlarının çelik taban plakaları alanlarına olan oranı: 1 ve 4 arasında bir değer girilir: R := 1 Notlar ⇒ −2 Beton Basınç Dayanımı: R := if( R < 1 , 1 , if( R > 4 , 4 , R) ) R=1 1) Plan boyutları SzF değerinin katlarına ve plaka kalınlıkları da Szf değerinin katlarına göre yuvarlatılır. 2) R değeri 1 ve 4 arası bir değer alır. 1 girilirse, izin verilen taşıma basıncı 0.35f' c olarak alınır ve en küçük beton taşıma alanı ile en büyük taban plaka boyutları gerektirir. R=4 girilirse taşıma basıncı 0.70f' c alınır ve en büyük beton taşıma alanı ile en küçük taban plaka boyutları gerektirir. Aşağıdaki değerler girilen malzeme daynımları ve R oranında hesaplanır. Kolon taban plakası boyutlarının beton minimum konsentrik taşıma alanı boyutlarına olan oranı: R=1 Plakalarda izin verilen eğilme gerilmesi: 3 Fb := 0.6 ⋅ Fy Fb = 2.16 × 10 kgf ⋅ cm −2 İzin verilen taşıma basıncı: Fp := if( R < 4 ) + ( R ≥ 1 ) , R⋅ 0.35⋅ f'c , if( R > 4 , 0.70⋅ f'c , 0.35⋅ f'c) Fp = 105 kgf ⋅ cm −2 −2 ÇELİK KOLON AYAK LEVHASI TASARIMI Sayfa 1/1 Özet Konsentrik beton temel alanının çelik ayak levhası alanına oranı: R=1 Çelik ayak akma dayanımı: Fy = 3.6 × 10 kgf ⋅ cm Beton basınç dayanımı: f'c = 300 kgf ⋅ cm İzin verilen ezilme basıncı: Fp = 105 kgf ⋅ cm Plaklarda izin verilen eğilme gerilmesi: Fb = 2.16 × 10 kgf ⋅ cm 3 −2 −2 3 Plakaların boyut birimlerini düzenlemede katsayı: −2 −2 SzF = 1 cm Plakaların kalınlık birimlerini düzenlemede katsayı : Szf = 0.1 cm Kolon Yükleri: P = ( 73 73 73 73 ) tonne⋅ g Kolon Başlık Genişliği: b = ( 20 20 20 20 ) cm Kolon derinliği: d = ( 28.2 28.2 28.2 28.2 ) cm T T T Optimum ayak plakası genişliği, boyu, kalınlığı, ağırlığı ve ezilme basınçları: B i, 3 cm N = i,3 cm = tp i, 3 cm Gerekli konsentrik beton alan plan minimum boyutları: fp Weight = i,3 kg = i, 3 kgf ⋅ cm −2 = B i, 3 ⋅ R cm N = i,3 ⋅ R cm 22 32 2.1 11.595 103.693 22 32 22 32 2.1 11.595 103.693 22 32 22 32 2.1 11.595 103.693 22 32 22 32 2.1 11.595 103.693 22 32 = Bölüm 7: Kirişsiz Döşemeler 7.1 Tasarım Momentleri ve Eğilme Donatısı Hesabı Açıklama Çok katlı apartmanlarda, yerinde dökülen, sabit kalınlıklı kirişsiz döşemeler kullanılmaktadır. Bu uygulama bu tür döşeme sistemlerinde servis yüklerini, arttırılmış yükleri, eğilme momentlerini ve eğilme donatılarını hesaplar. Bu uygulamanın doğru çözüm vermesi için şu kriterler gereklidir: • her iki yönde de en az 3 döşeme açıklığı olmalı • döşeme uzunluğu, genişliğinin 2 katından fazla olmamalı • bitişik döşeme açıklıkları arasındaki fark, daha uzun olan açıklığın 1/3'ünden fazla olmamalıdır • kolonlar, bitişik kolonların tarafsız eksenlerinden geçen doğruya göre açıklığın %10'undan daha fazla uzaklıkta yerleştirmemiş olmalı • tüm yükler düşey yönde ve düzgün yayılı olmalı • hareketli yükler, ölü yüklerin 3 katından fazla olmamalıdır. Reference: ACI 318-89 "Building Code Requirements for Reinforced Concrete." (Revised 1992) Girdiler Gösterim kirissizdoseme2.swk 1 26.09.2005 Aşağıdaki çizim bu örnekteki panel genişliklerini ve açıklıkları göstermektedir: Tam panel şeridi, uzun kenarda Tam panel şeridi, kısa kenarda Yarım panel şeridi, uzun kenarda Yarım panel şeridi, kısa kenarda kirissizdoseme2.swk 2 26.09.2005 Girdi Değişkenleri Donatı No ve Çapları: db = Düzgün yayılı yükleri girin: Hareketli servis kgf w l := 200⋅ yükleri: 2 m Ölü servis yükleri (döşeme zati ağırlığı kgf w sd := 150⋅ dışında): 2 m 0 Sağdaki tabloda donatı çapını belirten numaraları girin: 4 4 BarSize := 4 4 kolon şeridi üst donatı için orta şerit üst donatı için kolon şeridi alt donatı için orta şerit alt donatı için x0 x1 := BarSize x2 x3 0 6 1 8 2 10 3 12 4 14 5 16 6 18 7 20 8 22 9 24 mm 10 26 11 28 12 30 13 32 14 34 15 36 Kolon vektörü olarak b 'yi girin ve Ln olarak 2 kolonlu bir matris girin; bu matrisin satırları tasarım şeritleri sayısında olmalıdır.Ln matrisinin 1. kolonu dış açıklıklar, 2. kolonu iç açıklıklar olmalıdır. Her tasarım şeridinin panel genişlikleri ve açıklıkları aynı satırda girilmelidir. Dış katmanlarda (normalde uzun açıklık) bulunan donatılı tasarım şeritleri için panel genişlikleri ve açıklık bilgileri: 600 ⋅ cm 300 blong := 670 640 ← Tam genişlik şeridi ⋅ cm ← Yarım genişlik şeridi 640 640 Ln_long := İç katmanlarda (normalde kısa açıklık) bulunan donatılı tasarım şeritleri için panel genişlikleri ve açıklık bilgileri: 700 ⋅ cm 380 bshort := kirissizdoseme2.swk 570 570 ← Tam genişlik şeridi ⋅ cm ← Yarım genişlik şeridi 555 540 Ln_short := 3 26.09.2005 Hesaplanan Değerler The following variables are calculated in this document: h wu döşeme kalınlığı birim alandaki toplam arttırılmış yük Mo toplam arttırılmış statik moment kext dış açıklıklar için moment katsayısı kint iç açıklıklar için moment katsayısı Mext kolon ve orta şeritlerin attırılmış momentleri - dış açıklıklar Mint kolon ve orta şeritlerin attırılmış momentleri - iç açıklıklar ρ her tasarım şeridi için çelik donatı oranı As her tasarım şeridi için döşeme birim genişliğinde donatı alanları NumbBars her tasarım şeridi için gerekli donatı adedi Malzeme Değerleri ve Sabitler Beton basınç dayanımı: f'c := 20000⋅ Kn 2 m Çelik kesit akma dayanımı: fy := 420000⋅ Beton ağırlığı: w c := 2500 Betonarme Ağırlığı: 2 m kgf w rc := 2600 Donatı elastik modülü (ACI 318, 8.5.2): Kn 3 m kgf 3 m 8 Kn 2 Es := 2⋅ 10 ⋅ Basınç altında max. şekil değiştirme Strain in concrete at compression failure (ACI 318, 10.3.2): ε c := 0.003 Eğilme için güç azaltma katsayısı (ACI 318, 9.3.2.1): φ f := 0.90 Boyuna donatı için paspayı: cl := 2.5cm Döşeme kalınlıklarını yuvarlatmak için aralık değeri: SzF := 1⋅ cm kirissizdoseme2.swk 4 m 26.09.2005 Kirişsiz Döşeme Hesabı - SONUÇLAR Girdiler: −2 4 Beton basınç dayanımı: f'c = 2 × 10 Kn⋅ m Çelik akma dayanımı: fy = 4.2 × 10 Kn⋅ m Beton ağırlığı: w c = 2500 kgf ⋅ m Betonarme Ağırlığı: w rc = 2600 kgf ⋅ m −2 5 −3 −3 Hareketli servis yükleri: w l = 200 kgf ⋅ m Ölü servis yükleri (döşeme zati ağırlığı dışında): w sd = 150 kgf ⋅ m −2 −2 Donatı paspayı: cl = 2.5 cm Döşeme kalınlıklarını yuvarlatmak için aralık değeri: SzF = 1 cm Dış katmanlarda (normalde uzun açıklık) bulunan donatılı tasarım şeritleri için panel genişlikleri ve açıklık bilgileri: 600 cm 300 blong = 670 640 cm 640 640 Ln_long = İç katmanlarda (normalde kısa açıklık) bulunan donatılı tasarım şeritleri için panel genişlikleri ve açıklık bilgileri: 700 cm 380 bshort = kirissizdoseme2.swk 570 570 cm 555 540 Ln_short = 15 26.09.2005 Döşeme kalınlığı: Kullanılan max. donatı oranı: h = 23 cm Birim alana gelen toplam arrtırılmış yük: w u = 1387.2 kgf ⋅ m Max. izin verilen donatı oranı: ρ max = 1.52 % max ( ρ ) = 0.58 % −2 Donatı adet ve çapları aşağıda 5 kolonlu matrislerde gösterilmiştir. Kolon 0 - negatif (üst) donatı dış mesnet Kolon 1 - pozitif (alt) donatı dış açıklık Kolon 2 - negatif (üst) donatı 1st iç mesnet Kolon 3 - pozitif (alt) donatı dış açıklık Kolon 4 - negatif (üst) donatı iç mesnet "Uzun" Açıklıklar Kolon şerit, dış ve iç açıklıklar: 11 13 23 19 8 5 6 11 10 4 4 4 4 4 4 sağdaki tablodan bu numaraya DonatıNokol_uzun = denk gelen donatı çapını 4 4 4 4 4 DonatıAdetkol_uzun = bulabilirsiniz -> Orta şerit, dış ve iç açıklıklar: 8 9 8 8 8 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 DonatıNoorta_uzun = 4 4 4 4 4 DonatıAdetorta_uzun = Donatı No ve Çapları: db = 0 0 mm 6 1 8 2 10 3 12 4 14 5 16 6 18 7 20 8 22 9 24 "Kısa" Açıklıklar 10 26 Kolon şerit, dış ve iç açıklıklar: 11 28 12 30 10 12 21 19 10 DonatıAdetkol_kısa = 6 6 11 10 6 4 4 4 4 4 DonatıNokol_kısa = 4 4 4 4 4 13 32 14 34 15 36 Orta şerit, dış ve iç açıklıklar: 10 10 10 10 10 6 6 6 6 6 4 4 4 4 4 DonatıNoorta_kısa = 4 4 4 4 4 DonatıAdetorta_kısa = kirissizdoseme2.swk 16 26.09.2005 Bölüm 7: Kirişsiz Döşemeler 7.1 Kirişsiz Döşemelerin Kesme/Zımbalama Hesabı Açıklama Kirişsiz döşeme sistemlerinde kesme için tasarım en kritik olandır çünkü kesme tahribatı belirgin deformasyonlar yapmadan ve ön uyarı vermeden oluşabilir. Bu uygulama dikdörtgen veya çember kolonların çevrel kesme alanlarının kesit özelliklerini, arttırılmış yüklerde kullanılabilir kesme gerilmesini, eksenel yük ve eğilme momentlerine göre kesme alanının köşelerindeki kesme gerilmelerini hesaplar. Reference: ACI 318-89 "Building Code Requirements for Reinforced Concrete." (Revised 1992) Girdiler Gösterim kdosemekesme.swk 1 26.09.2005 Girdi Değişkenleri: Döşeme arttırılmış yükler: Döşeme ve kolon arasında X ekseninde aktarılan toplam moment: V u := 200⋅ Kn Mx := 120⋅ Kn⋅ m Döşeme ve kolon arasında Y ekseninde aktarılan toplam moment: My := 0⋅ Kn⋅ m X eksenine paralel kolon plan boyutu: C x := 45cm Y eksenine paralel kolon plan boyutu: C y := 45cm X ekseninde momentler için etkili döşeme derinliği: dx := 16cm Y ekseninde momentler için etkili döşeme derinliği: dy := 16cm Varsa, Köşe kolonlar için X yönünde serbest kenar uzantısı: xo := 0⋅ cm Varsa, Köşe kolonlar için Y yönünde serbest kenar uzantısı: yo := 0⋅ cm Kritik kesme kesiti türü; İçte T = 1, dışta 2, ve köşede 3 : T := 2 Hesaplanan Değerler xad xbc yab ycd ex ey kritik kesme kesiti merkezinden ad doğrusuna olan mesafe kritik kesme kesiti merkezinden bc doğrusuna olan mesafe kritik kesme kesiti tarafsız ekseninden ab doğrusuna olan mesafe kritik kesme kesiti tarafsız ekseninden cd doğrusuna olan mesafe Kolon merkezinden kesme kesitinin tarafsız eksenine doğru Y eksenindeki eksantrisite Kolon merkezinden kesme kesitinin tarafsız eksenine doğru X eksenindeki eksantrisite kdosemekesme.swk 2 26.09.2005 vua a noktasındaki kesme gerilmesi vub b noktasındaki kesme gerilmesi vuc c noktasındaki kesme gerilmesi vud d noktasındaki kesme gerilmesi vcp arttırılmış yüklerde nominal izin verilen 2 yönlü kesme gerilmesi Not: xo ve yo boyutları dış kenarlarda ve köşelerde bulunan kolonların serbest kenarlarında küçük çıkıntıları girmenizi sağlar. Eğer dış kenarlarda döşemeler dışarıya konsol olarak daha fazla uzamışsa, bu kolonları iç kolonlar olarak incelemek gerekir. Malzeme Özellikleri Beton basınç dayanımı: Beton ağırlığı: f'c := 20000⋅ w c := 2500 Hafif beton için kesme dayanım azaltma katsayısı (normal beton içinkv = 1, hafif beton için kv = 0.75 ve kumlu-hafif beton için kv = 0.85 (ACI 318, 11.2.1.2.)): Kn 2 m kgf 3 m kv := 1 Limit the value of f`'c for computing shear to 10 ksi by substituting f'c_max for f'c in formulas for computing shear (ACI 318, 11.1.2): f'c_max := if ( f'c > 10⋅ ksi , 10⋅ ksi , f'c) f'c_max = 2.901 ksi Tanımlı Birimler ksi ≡ 1000⋅ psi kip ≡ 1000⋅ lbf kips ≡ 1000⋅ lbf pcf ≡ lbf⋅ ft kdosemekesme.swk 3 −3 Kn ≡ 1000newton 26.09.2005 SONUÇLAR: Input Variables −2 Beton basınç dayanımı: f'c = 20000 Kn⋅ m Beton ağırlığı: w c = 2500 kgf ⋅ m Döşeme arttırılmış yükler: V u = 200 Kn Kritik kesme kesiti türü; İçte T = 1, dışta 2, ve köşede 3 : T=2 −3 Döşeme ve kolon arasında X ekseninde aktarılan toplam moment: Mx = 120 Kn⋅ m Döşeme ve kolon arasında Y ekseninde aktarılan toplam moment: My = 0 Kn⋅ m X ekseninde momentler için etkili döşeme derinliği: dx = 16 cm Y ekseninde momentler için dy = 16 cm etkili döşeme derinliği: X eksenine paralel kolon plan boyutu: C x = 45 cm Y eksenine paralel kolon plan boyutu: C y = 45 cm kdosemekesme.swk 8 26.09.2005 Varsa, Köşe kolonlar için X yönünde serbest kenar uzantısı: xo = 0 cm Varsa, Köşe kolonlar için Y yönünde serbest kenar uzantısı: yo = 0 cm Kesme Gerilmeleri: −2 vub = 1436 Kn⋅ m −2 vud = −731 Kn⋅ m vua = 1436 Kn⋅ m vuc = −731 Kn⋅ m Arttırılmış yüklerde kullanılabilir gerilme: kdosemekesme.swk −2 −2 −2 φ v⋅ vcp = 1252 Kn⋅ m 9 26.09.2005 Bölüm 8: Temel Hesapları 8.1 Ayrık/ Münferit Temeller Açıklama Ayrık temeller kolonların altlarında toprağa yük aktarmak üzere tasarlanır. Ayrık temelin boyutları servis yükleri altında müsaade edilen toprak taşıma basıncına göre veya minimum boyut sınırlarına göre ayarlanır. Bu uygulama american ACI betonarme koduna göre ayrık temel boyutlandırması yapar. Referans: ACI 318-89 "Building Code Requirements for Reinforced Concrete." (Revised 1992) Gösterim Girdi Değişkenleri servis yükü altında müsaade edilen net toprak taşıma basıncı: qs := 630⋅ Kn⋅ m Kolon veya duvar genişliği: C x := ( 600 100 80 60 45 ) ⋅ cm Kolon derinliği: C y := ( 120 80 360 30 45 ) ⋅ cm Temel genişliği: X := ( 600 500 360 300 150 ) ⋅ cm Temel boyu: Y := ( 600 350 360 180 150 ) ⋅ cm −2 T T T (burada 5 farklı temel için veri girebilirsiniz, aynı temel verilerini aynı kolon sırasına girmeye dikkat edin!) T Hesaplanan Değerler qu arttırılmış yükler altında net toprak taşıma basıncı (kapasitesi) Ps toplam servis yük kapasitesi Pu toplam arttırılmış yük kapasitesi h temel derinliği Numb_X X yönünde donatı adedi Numb_Y Y yönünde donatı adedi ayriktemel.swk 1 26.09.2005 Size_X X yönünde donatıların çapı Size_Y Y yönünde donatıların çapı β temelin uzunluğunun genişliğine oranı Malzeme Değerleri ve Sabitler Beton basınç dayanımı: f'c := 20000⋅ Kn 2 m Çelik donatı akma dayanımı: fy := 420000⋅ Beton ağırlığı: w c := 2500 Betonarme Ağırlığı: 2 m kgf w rc := 2600 Hafif beton için kesme dayanım azaltma katsayısı (normal beton içinkv = 1, hafif beton için kv = 0.75 ve kumlu-hafif beton için kv = 0.85 (ACI 318, 11.2.1.2.)): Kn 3 m kgf 3 m kv := 1 Bindirme boyları için yük katsayısı (normal kw := 1 beton için kw = 1, hafif beton için kw = 1.3 (ACI 318, 12.2.4.2)): Donatı elastik modülü (ACI 318, 8.5.2): 8 Kn 2 Es := 2⋅ 10 ⋅ Basınç altında max. şekil değiştirme Strain in concrete at compression failure (ACI 318, 10.3.2): ε c := 0.003 Eğilme için güç azaltma katsayısı (ACI 318, 9.3.2.1): φ f := 0.90 Kesme için güç azaltma katsayısı (ACI 318, 9.3.2.3): φ v := 0.85 Temel derinliğini yuvarlatmak için aralık değeri: SzF := 5⋅ cm Hareketli Yükün Ölü Yüke Oranı: R := 1 Ölü ve Hareketli yük için birleştirilmiş yük katsayısı: F := ayriktemel.swk m 1.4 + 1.6⋅ R 1+R 2 F = 1.5 26.09.2005 Ayrık Temel Hesabı - Sonuçlar Kn Beton basınç dayanımı: f'c = 20000 Çelik kesit akma dayanımı: fy = 4.2 × 10 Beton ağırlığı: w c = 2500 2 m 5 Kn 2 m kgf 3 m Servis Yük Kapasitesi: T Ps = ( 22680 11025 8164.8 3402 1417.5 ) Kn Arttırılmış Yük Kapasitesi: T Pu = ( 34020 16537.5 12247.2 5103 2126.25 ) Kn −2 Servis yüklerinde zemin taşıma basıncı: Arttırılmış yüklerde zemin taşıma basıncı: qs = 630 Kn⋅ m −2 qu = 945 Kn⋅ m Kolon veya temel ayak boyutları: T C x = ( 600 100 80 60 45 ) cm T C y = ( 120 80 360 30 45 ) cm Temel Boyutları: T X = ( 600 500 360 300 150 ) cm T Y = ( 600 350 360 180 150 ) cm Temel Derinlikleri: X yönü için toplam donatı adedi ve çaplar: T h = ( 155 135 95 85 50 ) cm T Numb_X = ( 15 15 16 8 12 ) T φ x = ( 38 36 30 28 12 ) mm Y yönü için toplam donatı adedi ve çaplar: ayriktemel.swk T Numb_Y = ( 25 17 10 18 12 ) T φ y = ( 40 30 28 18 12 ) mm 14 26.09.2005 Bölüm 8: Temel Hesapları 8.2 Kazıklı Temeller Açıklama Kazıkla desteklenen temeller kolonların ve duvarların altında bulunur. Kazıklı temelin boyutları kazık adedi ve kazık arası min. mesafelerle bulunur. Bu uygulamadaki kazık konumlandırması detaylarınıBölüm 8.3 'te bulacaksınız. Bu uygulamada 2-20 arasında değişen sayılardaki kazık gruplarının min. gerekli kazık başlığı kalınlığı, max. boyutlar ve min. donatı adedi hesaplanır. Reference: ACI 318-89 "Building Code Requirements for Reinforced Concrete." (Revised 1992) Girdiler Gösterim Girdi Değişkenleri Servis yüklerinde kazık kapasitesi: Pcap := 350⋅ Kn Gruptaki kazık adedi: N := 8 Kolon genişliği: C x := 60⋅ cm Kolon derinliği: C y := 60⋅ cm Eğer temel üstünde duvar varsa, duvara paralel olan temelin boyutuna eşit veya büyük olan duvar boyutunu girin. kaziklitemel.swk 1 26.09.2005 Hesaplanan Değerler Ps kazıkların toplam servis yük kapasiteleri F ölü ve hareketli yükler için birleşik yük katsayısı Pu kazıkların ve kazık başlığının toplam arttırılmış yük kapasitesi qu tek bir kazığın arttırılmış yük kapasitesi h kazık temel toplam kalınlığı X kazık başlığının uzunluğu Y kazık başlığının genişliği x' kazık grubunun merkezinden, X yönündeki kazık koordinatları y' kazık grubunun merkezinden, Y yönündeki kazık koordinatları Girdi Sabitleri Minimum kazık mesafesi: s := 1⋅ m Kazık mesafesini yuvarlatmak için çarpan:SzP := 1⋅ cm Kazık başlığı plan boyutlarını SzD := 5⋅ cm yuvarlatmak için çarpan: Kazık merkezinden kenara minimum mesafe: Not ⇒ E := 40cm Kazık koordinatları ve kazık başlık boyutları, sayfanın sağına doğru hesaplanmıştır (sağa doğru gidin) Hareketli yükün ölü yüke oranı: R := 1 Kazık üstünde kazık çapı: dp := 20⋅ cm Kazık başlığına giren kazık kısmı: Donatı ve kazık üstü arasındaki boşluk: e := 10⋅ cm Temel derinliklerini yuvarlatmak için çarpan: kaziklitemel.swk ⇒ cl := 8⋅ cm SzF := 5⋅ cm 2 26.09.2005 Kazıklı Temel Hesabı - Sonuçlar Servis yüklerinde kazık kapasitesi: Pcap = 350 Kn Gruptaki kazık adedi: N =8 Kazık üstünde kazık çapı: dp = 20 cm Kazık başlığına giren kazık kısmı: e = 10 cm Donatı ve kazık üstü arasındaki boşluk: cl = 8 cm Beton basınç dayanımı: f'c = 2 × 10 Kn⋅ m Çelik donatı akma dayanımı: −2 4 −2 5 fy = 4.2 × 10 Kn⋅ m −3 Beton ağırlığı: w c = 2500 kgf ⋅ m Betonarme ağırlığı: w rc = 2600 kgf ⋅ m Minimum kazık mesafesi: s = 100 cm Kazık merkezinden kenara minimum mesafe: E = 40 cm Kolon veya duvar genişliği: C x = 60 cm Kolon derinliği veya duvar kalınlığı: C y = 60 cm Hareketli yükün ölü yüke oranı: R =1 kaziklitemel.swk −3 25 26.09.2005 Kazık mesafesini yuvarlatmak için çarpan: SzP = 0.394 in Kazık başlığı plan boyutlarını yuvarlatmak için çarpan: SzD = 1.969 in Temel derinliklerini yuvarlatmak için çarpan: SzF = 1.969 in Tanımlanan donatı oranı: ρ = 0.759 % Hesaplanan Değerler: Ölü ve hareketli yükler için birleşik yük katsayısı: F = 1.5 Kazıkların toplam servis yük kapasiteleri: Ps = 2800 Kn Kazıkların ve kazık başlığının toplam arttırılmış yük Pu = 944.198 kips kapasitesi: X yönündeki donatı adedi: Numb_X = 8 X yönündeki donatı çapı: dbx = 26 mm Y yönündeki donatı adedi: Numb_Y = 10 Y yönündeki donatı çapı: dby = 24 mm 3 kazıklı kazık grubunun donatı adet ve çapları X ve Y yönlerinde eşit olarak gösterilir. 3 kazıklı grubun donatısı kazıkların merkezlerinden geçen 3 eşit banttan oluşur. Her banttaki donatı adet ve çapı X ve Y yönlerinde gösterilene eşittir. Kazık başlığının uzunluğu: X = 2.8 m Kazık başlığının genişliği: Y = 2.54 m Kazık temel toplam kalınlığı: h = 85 cm Toplam kazık başlığı ağırlığı: CapWt = 154.136 Kn kaziklitemel.swk 26 26.09.2005 Bölüm 9: İstinat Duvarı - Ankraj 9.2 Geri Eğimli Toprak Dolgulu İstinat Duvarı Hesabı Açıklama İstinat duvarları toprak veya aşırı yoğunluktan (sürşarj) kaynaklanan yatay yükleri taşımak üzere tasarlanırlar. Bu uygulamada gerisinde eğimli toprak dolgu olan istinat duvarı için gerekli temel genişliği, derinliği, duvar kalınlığı ve donatıları hesaplar. Girdiler Gösterim Girdi Değişkenleri Toplam yükseklik: H := 7m Alçak kottan temel tabanına mesafe: D := 0⋅ m Tahmini temel derinliği: hf := 50⋅ cm Tahmini duvar kalınlığı -temel üzerindeki: hwb := 40⋅ cm Değişken kesitli ise ön yüzdeki kalınlık farkı: t f := 0⋅ cm Değişken kesitli ise arka yüzdeki kalınlık farkı: t b := 15⋅ cm Toprak birim ağırlığı: γ := 15⋅ Kn⋅ m Temel ve toprak arasındaki sürtünme katsayısı: cf := 0.55 Müsaade edilen toprak taşıma basıncı: ps := 200⋅ Kn⋅ m Duvar donatısı için çap: dbw := 16mm Ayak donatısı çapı: dbt := 12mm Topuk donatısı çapı: dbh := 16mm istinategimli.swk −3 −2 1 26.09.2005 İçsel sürtünme açısı φ yi ve geri toprak dolgu eğim açısı β yı girin. β değeri φ ye eşit veya küçük olmalıdır. Eğer kah ve kav değerlerini kendiniz girecekseniz φ = 0 girin. 1 2 β := atan φ := 33.67⋅ deg β = 26.565 deg kah ve kav değerleri Rankin teorisine göre hesaplanır: cos( β ) − cos( β ) 2 − cos ( φ ) 2 ⋅γ 2 2 cos( β ) + cos( β ) − cos ( φ ) −2 kgf ⋅ m m ka := cos ( β ) ⋅ ka = 634.46 kah := ka⋅ cos ( β ) kah = 567.479 kav := ka⋅ sin ( β ) kgf ⋅ m kav = 283.739 m −2 kgf ⋅ m m −2 Bu noktada yukarıdaki kah ve kav değerleri yerine kendiniz farklı değerleri aşağıda girebilirsiniz: kah := kah kav := kav Başlangıçta duvar, temel kalınlıkları ve donatılar için tahmini değerler girilir. Sonuçta bulunan değerler bunlardan çok farklı ise son değerler girilerek tekrar hesaplanmalıdır. Hesaplanan Değerler H1 temelin topuktaki tabanından eğimli toprak üst yüzeyine mesafe B minimum gerekli temel genişliği T Temelin üstünde, duvar ön yüzünden min. gerekli ayak genişliği F Temelin üstünde, duvar arka yüzünden min. gerekli topuk genişliği Pah toprak basıncından gelen yatay kuvvet Pav toprak basıncından gelen düşey kuvvet WR toplam ölü yük Mot aktif toprak basıncı ve sürşarj nedeniyle kaldırma momenti MR ölü yükten direnç momenti ptoe servis yüklerinde temel ön ayağındaki toprak taşıma basıncı pheel servis yüklerinde temel arka topuğundaki toprak taşıma basıncı istinategimli.swk 2 26.09.2005 Lb servis yüklerinde tabanda taşıma boyu ptoe_f arttırılmış yüklerde temel ön ayağında toprak taşıma basıncı pheel_f arttırılmış yüklerde temel arka topuğunda toprak taşıma basıncı Lb_f servis yükünde tabanda taşıma boyu hf minimum gerekli temel kalınlığı hwb minimum gerekli duvar kalınlığı - temel üzerindeki tf gerekli duvar kalınlığına göre ön yüz değişken kalınlık farkı tb gerekli duvar kalınlığına göre arka yüz değişken kalınlık farkı As_toe ayak donatısı için gerekli alan As_heel topuk donatısı için gerekli alan As_wall tanımlı noktalardaki gerekli duvar donatısı alanları Malzeme Değerleri ve Sabitler Beton basınç dayanımı: f'c := 20000⋅ Kn 2 m Çelik donatı akma dayanımı: fy := 420000⋅ Beton ağırlığı: w c := 2500 Betonarme Ağırlığı: 2 m kgf w rc := 2600 Hafif beton için kesme dayanım azaltma katsayısı (normal beton içinkv = 1, hafif beton için kv = 0.75 ve kumlu-hafif beton için kv = 0.85 (ACI 318, 11.2.1.2.)): Kn 3 m kgf 3 m kv := 1 Bindirme boyları için yük katsayısı (normal kw := 1 beton için kw = 1, hafif beton için kw = 1.3 (ACI 318, 12.2.4.2)): Donatı elastik modülü (ACI 318, 8.5.2): istinategimli.swk 8 Kn 2 Es := 2⋅ 10 ⋅ 3 m 26.09.2005 Eğimli Toprak Dolgulu İstinat Duvarı Hesabı - Sonuçlar Malzeme Özellikleri ve Sabitler Taban genişliğini yuvarlatmak için aralık değeri: SzB = 7 cm Temel derinliğini ve duvar kalınlığını yuvarlatmak için aralık değeri: SzF = 5 cm Kayma güvenlik katsayısı: SF = 1.5 Beton basınç dayanımı: f'c = 2 × 10 Kn⋅ m Çelik donatı akma dayanımı: −2 4 −2 5 fy = 4.2 × 10 Kn⋅ m −3 3 Beton ağırlığı: w c = 2.5 × 10 kgf ⋅ m Duvar donatısı için paspayı: clw = 4 cm Ayak alt donatısı için paspayı: clt = 7 cm Topuk üst donatısı için paspayı: clh = 4 cm Tercih edilen donatı oranı: ρ pref = 0.759 % Hafif beton için kesme dayanım azaltma katsayısı kv = 1 Girdiler Toplam yükseklik: H = 7m Alçak kottan temel tabanına mesafe: D = 0m Tahmini temel derinliği: hf = 50 cm Tahmini duvar kalınlığıtemel üstündeki: hwb = 40 cm istinategimli.swk 21 26.09.2005 t f = 0 cm Değişken kesitli ise ön yüzdeki kalınlık farkı: t b = 15 cm Değişken kesitli ise arka yüzdeki kalınlık farkı: 3 kgf 3 γ = 1.53 × 10 Toprak birim ağırlığı: m Temel ve toprak arasındaki sürtünme katsayısı: cf = 0.55 İçsel sürtünme açısı: φ = 33.67 deg Geri toprak doldu eğim açısı: β = 26.565 deg Topraktan gelen eşdeğer yatay sıvı basıncı: Topraktan gelen eşdeğer düşey sıvı basıncı: kah = 35.427 psf ft kav = 17.713 psf ft Müsaade edilen toprak taşıma basıncı: ps = 4.177 ksf Duvar donatısı için çap: dbw = 1.6 cm Ayak donatısı çapı: dbt = 1.2 cm Topuk donatısı çapı: dbh = 1.6 cm Duvar Boyutları Ayak genişliği: T = 0.75 m Temel genişliği: B = 4.41 m Topuk genişliği: F = 3.26 m minimum gerekli duvar kalınlığı: h'wb = 45.72 cm minimum gerekli temel kalınlığı: h'f = 45 cm gerekli duvar kalınlığına göre ön yüz değişken kalınlık farkı: t'f = 0 cm gerekli duvar kalınlığına göre arka yüz değişken kalınlık farkı: t'b = 20.72 cm Girilen veya hesaplanan duvar ve temel kalınlıklarının büyük olanları kesme ve donatı hesabında kullanılır. Eğer hesaplanan kalınlılar, girilenlerden daha yüksek ise, bu uygulamayı, yeni hesaptan bulunan değerleri başta girerek tekrar çözdürün! istinategimli.swk 22 26.09.2005 Kaldırma ve Direnç Kuvvetleri, Momentleri: toprak basıncından gelen yatay kuvvet: Pah = 64.268 Kn toprak basıncından gelen düşey kuvvet: Pav = 32.134 Kn kaldırma momenti: Mot = 186.483 Kn⋅ m toplam ölü yük: w R = 178.088 Kn sürtünme kayma direncinin cf ⋅ wR = 1.524 yatay kayma kuvvetlerine Pah oranı: ölü yükten direnç momenti: MR = 509.81 Kn⋅ m direnç ölü yük momentinin kayma momentine oranı: MR Mot = 2.734 Tabandaki Servis ve Arttırılmış Yük Taşıma Basınçları −2 servis yüklerinde temel ön ayağındaki toprak taşıma basıncı: ptoe = 202.692 Kn⋅ m servis yüklerinde temel ön ayağındaki toprak taşıma basıncı: pheel = 62.287 Kn⋅ m servis yüklerinde tabanda taşıma boyu: −2 LB = 4.41 m −2 arttırılmış yüklerde temel ön ayağında toprak taşıma basıncı: ptoe_f = 302.856 Kn⋅ m arttırılmış yüklerde temel arka topuğunda toprak taşıma basıncı: pheel_f = 57.496 Kn⋅ m arttırılmış yüklerde tabanda taşıma boyu: −2 LB_f = 4.41 m Gerekli Ayak ve Topuk Donatılar: ayak donatısı için gerekli alan: As_toe = 4.243 cm topuk donatısı için gerekli alan: As_heel = 6.591 cm Birim duvar uzunluğundaki (metre) duvar hacmi: Vol = 4.317 m istinategimli.swk 2 2 3 23 26.09.2005 Temel üstünden duvar üstüne kadar olan mesafede gövde duvarı için hesaplanan ve min. gerekli donatılar: yi = m As_wall i 2 = 6.5 cm 5.85 0 9.41 1 5.992 5.2 2 3.497 3 3.138 4 2.819 5 2.5 2.6 6 2.181 1.95 6.5 2.021 1.3 4.55 y, m 3.9 3.25 0.65 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Minimum Hesaplanan A s, cm2 istinategimli.swk 24 26.09.2005 Bölüm 9: İstinat Duvarı - Ankraj 9.3 Dairesel Betonarme Tank Hesabı Açıklama Bu uygulama, öngerilmesi olmayan, dairesel bir betonarme tank tasarımı gerçekleştirir. Girdiler Gösterim Girdi Değişkenleri İç çap: D := 37m Duvar Kalınlığı: tw := 30cm Sıvı Yüksekliği: H := 6m Su üstü temiz mesafe: hf := 60cm Sıvı birim ağırlığı: δw := 1000kgf ⋅ m Beton birim ağırlığı: δc := 2500kgf ⋅ m Temel Kalınlığı: ts := 50cm Temel Genişliği: B := 250cm Ayak genişliği: b1 := 60cm Beton basınç dayanımı: fc := 20000⋅ Kn⋅ m Çelik donatı akma dayanımı: fy := 420000⋅ Kn⋅ m Elastik Modül: Es := 2⋅ 10 ⋅ Kn⋅ m Büzülme katsayısı: C := 0.0003 file betondepo.swk −3 −3 8 −2 −2 −2 page 1 26.09.2005 Fixty = 75.00 % için donatıları hesapla Yeniden Girin: d := tw − 8cm d = 22.00 cm LF := 1.3⋅ 1.7 LF = 2.21 bw := 30cm M kun := 1 − 1− 0.00 0.01 0.03 0.04 0.05 ku = 0.06 0.06 0.03 0.04 0.16 0, n ⋅ LF 0.90 0.425 ⋅ fc⋅ d 2 Asn := 0.08 0.34 0.69 1.08 1.46 2 As = cm 1.71 1.60 0.81 −0.96 −4.38 0.85 ⋅ fc⋅ kun⋅ bw⋅ d fy ⋅ M0 , n M0 , n -0.60 -1.20 -1.80 -2.40 Lm = -3.00 -3.60 m -4.20 -4.80 -5.40 -6.00 Gösterim: Lm m 0 0.24 0.48 0.72 0.96 1.2 1.44 1.68 1.92 2.16 2.4 2.64 2.88 3.12 3.36 3.6 3.84 4.08 4.32 4.56 4.8 5.04 5 28 file betondepo.swk Eğilme Donatı Alanı / Derinlik page 3 26.09.2005 5.28 5.52 5.76 6 4.5 3.91 3.32 2.73 2.14 1.55 0.95 0.36 0.23 0.82 1.41 As cm Lt m 0 0.3 0.6 0.9 1.2 1.5 1.8 2.1 2.4 2.7 3 3.3 3.6 3.9 4.2 4.5 4.8 5.1 5.4 5.7 6 2 Çekme Donatı Alanı / Derinlik 5 6.75 8.5 10.25 12 13.75 15.5 17.25 19 20.75 22.524.25 26 27.75 29.5 31.25 33 34.75 36.5 38.25 40 Ast cm 2 www.muhendisiz.net file betondepo.swk page 4 26.09.2005