munimuELERE conr iNEBAHTI DENiz savagr
Transkript
munimuELERE conr iNEBAHTI DENiz savagr
Tuar< Dr,Nizcir-ix ili rl il Tiniui i,i Prof.Dr. Holil INALCIK munimuELERE conr iNEBAHTI DENiz savagr Osmsnlr Belgelerinde inebohtr (Leponto)rrr Aqogrdo inebohtr sovosrno goturen Osmonlr politikcsr ve bozgunun Osmonlrlcr uzerindeki etl<isi, Osmonlr orqiv belgelerine gore ele olrnocol<trr. l57l $ubotlndo Osmcnlr Divont'no Bosnodoki Kilis ve Delvino beylerinden gelen ccsus rcportonno('' gore Venedikliler'in Korfu yokrnlorrndo deniz kuwetlerini toplomokto oldugu ue isponyol dononmosrnr bel<ledi$i hoberi geldi. Aynr zcmcndo Moro soncok beyi de Giritteki 30 gemilik Venedil< dononmcsrnrn erzoksrzlrkton srkrntr Eekti$ini ve istonbul'o Mrsrr ve Suriyeden erzok togryon Osmcnlr gemilerini ele geEirmeyi plonlodrsrnr bildirmekteydi.(3) HcElr ordusu hol<krndo gelen hcberler istonbul'do buyuk bir telog uyondrrdr. Bu bel<lenmedik tehlikeyi l<orqrlomol< iEin Divon-r Humoyun l(dklu onlemler clmcrl< I Bu rrrokole doho once inqilizce olorol< 'Leponto in the Ottonton Docsnrents" boqlrQrylcr ll Mediterroneo dellc secondo rrretd del 500 ollo lLice di Lepcnto, Florenso: 4, Brr 1 97 I 85- 1 92 de voyrnlcnnrrStrr rrckolede krillonrlon belgeler sunlordrr Miihinrnre riefteri (l;tr seri igin bl<2. Uriel Heyd, Ottomon Doctrnrents on Polestine, I 552- I 6 I 5, Oxfr>rr1, I 950, XV XVI); Bolbol<onlrk Osnronlr,lrrsivi No XV1; loI rro'. S^lirnnq':r. loO(op' 5o'oy. Kirtripbo,res; Revon )537; Ahnred Refik, 'Krbrrs Seferine oit Vesil<olor"; TrrnLrs Seferirre Ait Vesikolor , Dor0llilnr rn Edcbivol Fqkrrllesi Mnr rr,,os', !, ( rto.rbut :1927) 29-76. Sofuet, 'Srnqrn Dononrro , Torih iOsrnoni Encitrreni MecnrLrosr, ll, s 558; i Ho'r.,lJ7rlrq6,5'lr 'K'trns Fpttri i'o Leponto (inebohtr Muhorebesi ) , Trlrkivot Mecmrrosr, 3, (l 935). 2- A. Refil<, ibid , belge 9 3' lbid., belqe .1- tbid. I3 geregini duydu. Divon, ozellikle HcElr dononmosrnrn Mogoso l<uqctmosrno engel olmosrndon korkuyordu. Bu sebeple Osmonlrlo6 odonrn tumunun fethini tomomlomcl< iEin, Krbrrstcl<i ordu kumondcnrno tolcviyeler gondermeye ve sonro Hoglr dononmolonntn Mogoso'do l<uqotmo cltrrrdoki l<uwetlere ycrdrmo gelmelerini onlemek ve imhc etmek igin tum Osmcnlr deniz l<uvvetlerini bir kumondo oltrndo toplomoyo l<oror verdi, Divonrn HoElr dononmosrno soldrrr l<oron bundon sonrcki oloylorrn gidigini belirleyer-r onemli bir koror olmuqtur. Bu hedef igin cgo!rdoki onlemler oltnmtgtrr. Girit'te buluncn Venedil< gemilerini gozetleyen Rodos beyine $ubot oyr ortclorrndo l(ocoili scncol< beyi l(oyo Bey l<umondosrndo istonbul'don 20 gemilik bir tokviye gonderilmiqtir. isl<enderiye beyi $ulul< Mehmed, Rodos'to toplonccol< tum deniz l<uvvetlerinin lcumondonr olorol< otonmrg ve ono l(rbrrs sulorrna girmel< isteyen Venedik gemilerine soldrrmcsr emri verilmigtir.{') Troblusgom dol<i oskerin Krbrrs'o toqrnmosr gorevi de bcr emre eklenmi5tir. fil ,os TUnx Der'rizcii-ir iiliit TaHir-ri .F istonbul tersonelerinde yoprm holinde bulunon gemilerin ocele tomomlonmosr iEin emir verilmigtir. inebohtr bozgunundon sonro, bozgunun bcAlrcc sebeplerinden biri olorok, bu tersonedeki fooliyetin gecikmiq olmosr gosterilir. Osmonlr dononmostntn genel koptonr otonon M}ezzinzode Ali Pogc 2l Mort'to 30 pcrEo kodrrgo ile istonbul'don denize ogrldr ve Mort sonundo Krbrrs'o erigti. Kendisine verilen emirde Ege Denizi'ndeki tum dononmo gemilerini toployrp Krbrrso horeket etmesi istenmigtir. Kopton Pogo, Troblusgcm'don l8 bin kodor osker ve cephone getirmig ve Mogoso Krbrrs'o kugotmosrno kotrlmrgtrr. 4 Moyrs l57l'de ikinci vezir Pertev Pogo, kolon gemilerle isto nbul'don horeket etmek izere tum dononrnonrn kumondonr otcndr. Bu gemilerin 124 porEodon iboret oldugu koydedilmigtir. Verilen emirde butun deniz kuwetlerini kumonoosr oltrndo toplomosr ve HoElr dononmosrnr nerede bulurso soldrrmosr bildiriliyordu. Yoprlon teftigte goruldu ki, Eekdiri tipindeki gemilerin yekunu 127'dir. Bu gemilerden 35'i uzerinde kurekEi olcrok esirler bulunmoktoydr. Kolon gemilerdeki kurekEiler ise, Osmonlr viloyetlerinden toplonon kigilerden iboretti. 20 gemi korumo ve togtmo hizmetini gormek izere Krbrrs'to brrokrlaccktr. Muezzinzode'ye verilen emirde HcElr doncnmosrno soldrrmo kororr kesindi ve tum Muslumonlor torofrndon destekleniyordu.(t) Bunu bildiren belgeyi iyi okudugumuz zomon: 'Hristiyon'lonn soldrrr hoberi olrndr!r zomon burodo ulemo ve butun Musl0mon holk islomiyetin ve devletin gerefini korumok, holifenin 0lkesini himoye etmek iEin kofir dononmcsrnr bulup derhol soldrrmonrn yerinde ve gerekli oldulu" ifode ediliyordu. Aynr belge Sulton o$zrndon goyle bitmektedir: 'Muslumonlor bu dilegi tohtrmrn oyoklorrno sunduklorrndo bunu dogru ve itiroz goturmez buldum ve bu kororrmdon donmemek kororrnr oldrm". Bu sozler, tum Osmonlrlor'rn oloyrn onemini tom onlomrylo idrok ettiklerini conlr bir gekilde gostermektedir. Krbrrs sovost boylece her iki torofto bir din horbi onloyrgrylo yeni bir o;omoyo girmigtir. AErkEo goruluyor ki, Osmcnlrlor bu olum kolrm mucodelesi igin butun kuvvet koynoklorrnr seferber etme goyreti iEindedirler. Sulton, kcro ordusunun bogrno uguncu vezir Ahmed Pogo'yr otodr. Bu ordudo .|500 yeniEeri, 1500 sipohiyle berober Rumeli Beylerbeyi koprkulundon Huseyin Pogo kumondosr oltrndc t0m timorlr sipohi ordusu mevcuttu. Ahmed Pogo 29 Nison'do istonbul'don oyrrlorok koro kuwetlerini toplomok Ozere Uskup'e gitti. 9 Moyrs'to Muezzinzode, Pertev Pogo ile bulugmok uzere Krbrrs'ton oynldr.(u) Girit'teki Venedik doncnmosrnrn tofo orostndo grkon bir solgrn hostohk yuzunden koyrplorr ve yerel Rum holkrnrn Venedik kuwetlerine kotrlmoktoki isteksizlifi hoberi istonbul'o erigince, Divon deniz kuwetleri bogkumondonr Pertev Poqo'yo bir emir gondererek Girit'teki dugmono derhol soldtrmostnt, Resim 46 Hetschip en de zee Duncon Hows s. 77 5 UzunEor5r[., ibid., belge 25, Ocok sL '.,rdo 22 "odrgo Mogoso limonrno 9ir 6 7 ,gor5rlr, ibid., belge 3l fik, belge 38. . bolgedeki odoloro ve kolelere okrn yopmosrnr ve nihoyet Korfu'do toplonmrg olcn Venedik gemilerine hucum etmesini istedi. Bu horekot bogorr ile sonuglondrgr tokdirde Pertev Pogo Venedike oit kryrlordoki kolelere soldtrocok, bu orodo Porgo kclesini tchrip edecekti. Bu son girigimde Yonino ve Delvino soncck beylerinin kumondosr oltrndoki koro kuwetleri kendisiyle iqbirligi yopocoklcrdt.(') Deniz horekctr hckkrndo Osmcnlr torihEileri Sel6nik?, Ali, Lokmon ve Zeyrek(B) Eol< krso bilgi vermektedirler. Zeyrek'e gore Osmonlr deniz kuwetleri Girit'e, Cerigo (Quhc odosr), Zonte (Zoklise), Kefolonyo ve Korfuyo tchripkor okrnlor yopmtg, Arnovutluk'to Sopot, Ulgun, Bor ve Bu,duo kolelerini tohrip etmiqtir. Cezoyir beylerbeyi Uluq Ali 20 kodrrgosrylo Girit yokrnlorrndo dononmo ile birlegmigtir. Lol<mcn'tn Selimn6me odlr Eo$dog eserinde (nefis minyoturlerle bezenmig olon bu eser Topkopt scroyt kutuphcnesinde Revcn: i537'dedir), Ahmed Pogo'ntn Pertev Pogo'nrn deniz kuwetleriyle igbirligi holinde ne suretle igkodro'yo geldigi ue Ulgun kolesini oldrgr tosvir edilmigtir. Ulgun un Venedil<'ten zoptr istonbuldo buyuk sevinEle kutlonmrg ve .Ahmed Pogo Sulton torofrndon odullendirilmigtir. Bununlo berober, gu ilginE noktoyr do belirtelim ki, bu hcrekdto kotrlmok uzere doncnmodon koroya Erkcn cskerlerden birEoQu dononmoyo donmeden koEmrglordrr. Boylece Seldniki'nin bildirdigine gore birgok gemi cskersiz kclmrgtrr. Ahmed ve Pertev Pcgolor Kotor uzerine yurumeye hozrrlondrklon bir srrodo, HcElr dononmosrnrn Adriyotik denizinde gorundu!unu, fokot Eekilme korcrr oldr$rnr o!rendiler. Bunun uzerine Divon, duqmcnrn hedefinin Adriyotik krytlorrno Osmcnlr toprcklorrno soldrrmok niyetinde oldulunu tohmin etti ve bunu onlemek igin enerjik onlemler oldr. Temmuz oyrndo Avlono'do olrnon hoberlere gore Venedik dononmosr Messino'yc gitmigtir. A$ustos oyrndo Rumeli'del<i soncok beylerine ve kodrloro bir dugmon soldrrrsrno korgr hozrr bulunmolorr uyorrsrndo bulunulmugtur. Kostendil beyi, Arnovutluk'to Leg'ten Drog'o kodor olon sohilleri korumo gorevine otonmrgtrr. Aynr zomondo Rumeli l<od rlo rr no dono nmo ku mondo nr torofrndon krgl r k koro rgo hrndo n isteyece!i erzok ve molzemeyi sollomolorr emri gonderilmigtir. Bu oyrrntrlorlc berober ogo!rdoki belge Eylul oyrndo Osmonlrlor'rn durumunu gostermek bokrmrndon ilgingtir. Bu belge goyle boglor (bugunun TurkEesiyle): "Dononmc-yr humoyun kcpudcnr Ali Pogo'yo emir, Bu torofo gonderilen 9 Eylul l57l torihli mektubunuzdo bildirmektesiniz ki Cezoyir beylerbeyi ile Kotor limonrndo krglomonrz hokkrndoki fermontm size inebohtrdo vormrgtrr ve Messino'yo dil olmok iqin gonderilen Cezoyir koptonlonndon Ali size mektubundo HoElr dononmosrnrn Otronto limontnc girdigini bildirmig ve bu dononmoyo oit kuEuk bir gemiyi ele gegirmigtir. Alrn,:n esirlerden edinilen bilgilere gore isponyo ve Venedik Girit'teki gemiler dohil olmok Azere tum dononmolortnt techiz etmigler ve dononmomvo ychut ulkemizin kryrlorrndc bir yere soldrrmok Ozere isponyo kroltnrn kordeqi Don Juon kumondcsr cltrndo Korfu'yo gelme korort olmrglordrr. $unu do ilove etmektesiniz ki, durum sovc! meclisinde tortrgr'ocok ve din 0 devletimize cit en iyi koror verilecektir. Yoztmzdo bildirdiginiz her lrusus hokkrndo bilgi edindik. Bundon bcgko Eovuglonmdon Mustcfo'ntn Delvino beyi Boyezit'den noklen getirdigi hobere gore HoElr doncnmosr Korfu'yo erigmig bulunmoktodrr. Pertev Poqo do bildirmek istedigi hususlort bono nokletti. Buno gore gimdi emrim gudur: dugmon hokkrndo guvenilir hoberleri oldrkton sonro Tonrt ve onun resulune tom bir itimodlo Hoglr dononmosrno soldrrocokstntz. Bu emrimi oltr olmoz Peftev Pogo'nrn yonrno gidecek ve onunlo Cezoyir beylerbeyi ile oteki beylel zcimler ve doncnmo koptonlorrylo bir horp meclisi kurocol(srnlz ve vorrlon en uygun kororo gore tom bir birliktelikle horeket edeceksiniz. ... Doho onceki emrimde zikrettilim izere ingclloh o sulordo Dononmo-yt hr.imoyunumun krglomosr kcrorrnr verirseniz, Pertev Pogo'ylo onlo5trkton sonro l(otor limonrndo yohut bogko bir limondo krglomo hususundo koror verirsiniz. Allnocok onlemleri benim huzurumo orz ettikten sonrc emr-i sohonem ne ise orro gore horeket edersiniz." 8- Torih-i Feth-i Krbrrs, Yczmo Notioncrlbibliothek, Viyono. 17 eylul torihli Kopton Pogo'yo bir emirden o!reniyoruz l<i Osmonlr dononmost Avlono'yc horeket etti$i zomon 5 duqmon kcdrrgosr Kotor Bolozt'no gelmigtir. Hersel< beyi Kosrm bunlorr geri puslcurtmug ve esir olmtgtrr. Bu esirlerden ogrenildigine gore 130 isponyol ve l30 Venedik gemisinden olugon HcElr l-l,o, Tunx DrNizcir-ir iil;*ll TaniHi I dononmosr Novo (Costel Nuovo)'yu kugotmok uzere horeket etmigtir. Bunun izerine 25 Eylul torihli bir emirle kopton pogonrn Cezoyir beylerbeyisiyle berober 230 gemiden oluqon Dononmo-yr humoyun ile Kotor limonrndo krglomosr bildirilmigtir. Dononmo ve Novo kolesi iEin 6 oylrk erzok sollonocoktrr. Koro kuwetlerinin kumondonr Ahmed Poqo'yo bir emir gonderilmigtir. Buno gore, Rumeli Beylerbeyi Huseyin Pogo'nrn kumondcs oltrndoki sipohiler bir duqmon soldrrrsr olobilecek noktoyo surotle horel<et edeceklerdir. Novo kolesini korumok iEin de Kostendil beyi gonderilmigtir. Hersek ve igkodro soncok beyleri kumondonlorlo hoberlegerek ve onlorlo igbirligi holinde horekete kotrlocoklordrr.2T Eylul'de Eovug Mustofo Delvino'don HoElr dononmosrnrn Korfu'yo vordrgrnr yozmrgtrr. Eylul'de Ohrido'do bogkoldrron Arnovutlorr bostrrmok uzere Ahmet Pogo Rumeli Beylerbeyi ile Arnovutluk'o gelmig ve Prevezo, Potros, Delvino, Avlono, ve DroE kolelerini timorlr sipohilerle tokviye etmigtir. Ahmet Pogo Kostendil ve Vidin soncokbeylerini Arnovutluk kryrlorrnr korumo goreviyle gorevlendirilmig ve bu bolgede tehlike oltrndoki bCItun noktolcn teftig etmigtir. Kendisi herholde eski Sguros Arnovut oilesinden gelen Ozkuroglu Mohmud 2000 gonulln ile sohilleri gozetme hizmetinde bulunmoyr onermigtir. Doho sonrolorr Ahmed Pogo oskerin Arnovutluk'to yo$murlor ve erzok dorlrlr yuzunden kotu bir durumdo bulundugunu Sultono bildirmig ve mevsim doloyrsrylo yerlerine donmek geregi uzerinde durmugtur. Kryrlorr korumo gorevine otono beyler de erzok dorlr!rndon gikoyet ederek krgrn Arnovutluk'to kolmonrn imkdnr olmodr!rn, belirtmiglerdir. l0 Ekim torihli bir emirde , yoni inebohtr sovogrndon uE gun sonro Divon-, h0moyun don gonderilen bir emirde Ahmet Pogo'yo hoElr dononmosrnrn Korfu'do oldugu ve Osmonlr sipohilerinin memleketlerine donmemesi bildirilmektedir (Soncoklonn timorlr sipohileri ilkbohordon sonbohoro kodor hesoplonon sefer mevsiminde hizmetle yukumlu idiler). Aynr emirde gemilerdeki yorgun oskerin korodoki kuwetlerle yer degiqtirmesi gerektigi belirtilmektedir. Ahmed Pogoyo verilen emirde dononmonrn ocil ihtiyocr olon kuwetleri so!lomosr, kolelerdeki gornizonlorr gozden geEirmesi ve dugmonrn soldrroco$r noktoyo emrindeki tum kuwetlerle gitmesi emredilmektedir. Ekim oyr boglorrndo divono gelen hoberlere gore Don Juon kumondost oltrndoki HoElr ordusundo 130 kodrrgo,T0 firkoto,28 borEo ve 6 movno vordrr. Divon-r humoyun inebohtr'doki bozgundon holo hobersiz olorok l9 Ekim'de sefer mevsiminin bitmesi doloyrsrylo koro oskerine evlerine donme musoodesi gondermekte ve gelecek ilkbohordo yoprlocok sefer iEin hozrrlrklr bulunmolort emrini gondermigtir. Butun bu bilgiler gosteriyor ki Divon bu torihte bir dugmon soldrrrsrnr beklememektedir. Bozgun hoberi tom bir surpriz olarok gelmigtir. Osmonlr vokonuvisi Ati qoyt" yozmoktodrr: "Dononmo uzun zomon denizde dologtr. Dugnron gor0nmedi. Osmonlrlor HoElr dononmosrnrn korgr grkmo cesoretinden yoksun oldugu konootine vordrlor. Krg yoklogmrgtr. Korsonlor ve kryr soncoklorrndoki beyler Divondon memleketlerine donme izni istediler. Boylece ordu dogrlmtg oldu". Dugmonrn Osmonlr dononmosrno soldrrr yolundo olduQu ogrenildigi zomon Osmonlr kumondonlorr gemilerde toyfo iEin sohil kolelerindeki gornizonlordon, hotto yerli holkton ocele osker toplomoyo girigtiler. inebohtr (Leponto) korfezinde incirli limon sovolr uzerinde genig olE0de hiEbir Osmonlr roporu elimizde degildir. Bir fermondo zikri geEen Peftev Pogo'ntn roporu qimdiye kodor Turk orgivlerinde bulunomomrgtrr. Kronikler, sovos hokkrndo oncok Eok krso bilgi vermektedirler. O zomon Edirne'de bulunon Sulton, oloy hokkrndoki hoberleri 23 Ekim gunu Ulug Ali Pogo'don gelen bir ozel ulokton o$rendi. 28 Ekim torihinde Pertev Poqoyo gonderilen bir fermondo oloy hokkrndo yolnrz gunlor yozrlmrgtrr: "Bir sovog kozontlrr yohut koybedilir. Bu yuce Tonrr'nrn tokdirine kolmtgttr". Aslrndo Osmonlrlor, 1 Alustos l57l'de yoni inebohtr bozgunundon once Mogoso'ntn fethi ve Yoztn Arnovutluk'to yoprlon Ulgun ve Bor Venedik kolelerinin zoptr ile Eok guven kozonmtg, bu yuzden deniz bozgunu bir gok etkisi yopmrgtr. Osmonlr torihEi, Ali'y" gore dunycnrn yorotrlrgrndcn ve Nuh'un ilk gemisini yopmosrndon beri torih boyle bir feloketi koydetmemigtir. Bozgunun sebeplerini tortrgon Osmontr kronikleri, bohordo istonbul'don dononmonrn her zomondon Eok erken horeket etmesini, denizde uzun suren horekotrn sonucu olorok toyfonrn yorgun dugmesini, gemilerden timorlt sipohilerin fir6rrrr ve Osmanlrlor'rn sefer mevsiminin bittigi bir ondo HoElr dononmosrnrn beklenmeyen soldrrrsrnr, istonbul'do hukumetin mutloko HoElr dononmosrno korgr gitme emrini ve kopton Pogo'nrn bu emri yerine getirmekteki rsrorrnr, sovog igin Ulug Ali Pogc'ntn onerdi$i toktilin k6le olrnmomostnt, gemilerinden 40 yohut SO'sinin koroyo gekilmesi ve cskerden birEo!unun firorrno ro{men kumondcnrn korgrsrndo dugmon soflortno korgr ocele hucumunu, bozgunun sebepleri olorok ileri suirmuglerdir. Fokot oynr zomondo, butun kronikler bu sebepleri soydrkton sonro bunlortn Muslumonloro gunohlorr iEin Alloh'rn bir uyorrsr oldulunu ilove ederler. Gelen ulokrn hoberlerinden sonroki gun, Divon-r humoyunun toplontrsrndo igleri duzeltme yolundo cesoret ve guven gosterileri olmugtur. Bu toplcntrloro oit Muhimme defteri toplontrdcn sonro clrnon birEok enerjik onlemleri iEermektedir. Bu onlemlerden birisi, gimdi Kopton Pogo otoncn eski Cezoyir beylerbeyi UluE (KrlrE) Ali Pogo'yo dononmodcn dolrlmrg butun gemileri toplomosr, Yunoniston ve Sokrz kryrlorrndo gozetimde kolmosr emri; Rumeli Beylerbeyi Ahmed Pcgo'yo kryrlordoki kolelere konmok izere osker toplomosr emri; dugmon sohile Erktr$r tokdirde dugmonr puskurtmesi, Prevezo bolgesini gozden geEirmesi ve sonro herhongi bir dugmon Erkormosrno korgr toplodr{r butun kuwetlerle Moro'yo horeket etmesi emridir. Moro'doki kolelerden pekEok osker gemilere olrnmrg oldu!undon Moro ozellikle buyuk tehlike oltrndoydr. Sulton sovogton once orduyu brrokrp kogmrg olon oskerleri gu sozlerle ozorlomoktoydr : "Boyle bir oloy gimdiye kodor vuku bulmomrqtrr. Krgrn gelmesine ro$men, dugmon memleketimizi tohribe geldigi bir zomondo durumun elverigli olmodrlrnr soylemek bir mozeret degildir. Bu gibi mozeretleri vermeniz din goyretinden ve cesoretten mohrum oldu$unuzu gosterir". 24 Ekim torihinde Akdeniz kryrlorrndoki butCIn kcdrloro emirler gonderilerek tehlikeli noktolordc gozculer koymolorr, yerli holkrn erigilmesi guE tepelere sr!rnmosr, kolelerdeki gornizonlonn tomomlonmosr veyo soyrlorrnrn ortrrrlmost emredilmigtir. Bogozlordo Rodos'to ve Modon'do kcle dizdorlcrrno silohlonmolon ve uyonrk bulunmolorr hususundo ozel fermcnlor gonderilmiqtir. Butun bunlor gosteriyor ki, hukumet sohillere, hotto istonbul'c bir dugmon soldrrrsr ihtimolini goz onunde tutmoktodrr. Ozellikle, yeni fethedilmig olon Ktbrrs'rn bir soldrnyo ulromosrndon korkulmoktodrr. O srrodo 42Yenedik gemisini:r Girit'e do!ru horekete geqtigi hoberleri gelmigtir. Krbrrs'rn sovunmosr iEin Kort:mcn beylerbeyi ve igel, Torsus, Aloiye ve Teke soncoklon Krbrrs eyoletine bo!lcrnmrq ve bu soncoklortn oskeri, kendi beyleri kumondosr oltrndo derhol odoyo geEmeleri emr olunmugtur. Bof ve Girne'deki koptonlorrn gemileriyle Krbrrs'o d6nmeleri bildirilmigtir.23 Ekimde Edirne'den istonbul'o donmug olon Sulton, Ulgrn fotihi Ahmed Pogcyr ve Krbrrs fotihi Lolo Mustofo Pogo'yr buy0k bir merosimle huzuruno kobul etmigtir. Tcrihgi Ali'y. gore Sulton "srngrn Dononmo " hoberi kendisine erigtiginden beri bir gegit melonkoli iEtndedir. Kosrm ortolonndo Kopton Pogo dononmoylo istonbul'o geliqinden Sultonr hoberdor etmigtir. Don Juon'rn I Kosrm'do Messino'yo donmug oldulunu biliyoruz. Qogdcg bir goz gohidi olon Seldniki'ye gore KrlrE Ali istonbul'o 32 gemisiyle l9 Arolrk'to donmugtur. Bu gemilerin bir krsmr bozgundon sonro her holde qu torofo bu tcrcfo dogrlmrg bulunuyorlordr. Pogc istonbulo gelir gelmezyeni dononmontn ingostno nezoret etmek iEin hemen Ters6ne-i Amire'ye gitmiStir. ll ,ot TuRK DnNizcilin Tanini Proie Koordinotoru Prof. Dr. Nurettin GUZ Proje Koordincsyon Dr. Mustofo Korgok Mustegor Yoyrn Donrgmonr Prof. Dr. Holil iNALCIK Editor Biilent ARI YcPrm Gozi Universitesi iletigi- Fokiiltesi Grofik Tosorrm ve UYgulomo YeEim FIRAT Filiz INCE M. AKif TUTAR Boskr Nurol Motboosr lsBN 975-507-098-2 [serin tum yoyrn hoklorr mohtuz olup, Turkiye Cumhuriyeti Bogbokonhk Denizcilik Muste5orhgrno Ahmet AGAR Mustegor Yardtmctst Mt.istegor Yordtmctst Alposlon KAYA Mustegor Yordrmctst Nuri Aydogon Soncoy VARLI Mristegor Yordtmctst Proje Yurutme Grubu Arif AYDIN Cengiz BAYDAG Foriz ACAR Dr. Hoson Ali ARIKAN TC BASBAKANLIK DENiZCiLiK MUSTEsARLIGI sF-Nii 94 ARASI IRMA, PLANLAMA ue KOORDiNASYON DAiRESi BASKANLIGI aittir Ktsmende olso higbir gekilde gogoltrlrp yoytnlonomcz Yoyrn No: 5 i:. l.l i ^'.:i ,