(Microsoft PowerPoint - Duygu G\366lge [Uyumluluk Modu])

SOLVENCY II
HAYAT DIŞI RİSKLER
GÜNDEM :
I. Sayısal Etki Çalışması (SEÇ)
II. Best Estimate (En İyi Tahmin) Kavramı
III. Solvency II Sisteminde Tanımlanan Riskler ve Ölçüm
Yöntemleri
IV. SEÇ 4’te Yapılanlar, Deneyimler, Öneriler
V. Süreçte İhtiyaç Duyulan Kaynaklar
VI. Nereden Başlayalım?
13.12.2010
2
SAYISAL ETKİ ÇALIŞMASI NEDİR?
SAYISAL ETKİ ÇALIŞMASI
QUANTITATIVE IMPACT STUDY (QIS)
BİR ŞİRKETİN, TAŞIDIĞI RİSKLER İTİBARIYLA İHTİYAÇ DUYDUĞU
SERMAYE MİKTARININ HESAPLANMASI VE MEVCUT SERMAYESİNİN
YETERLİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ SÜRECİDİR.
ÖZKAYNAK VE YATIRIMLARA İLİŞKİN HESAPLAMALAR
1. SÜTUN
TEKNİK KARŞILIKLARIN EN
İYİ TAHMİN DEĞERLERİNİN
HESAPLANMASI (BEST ESTIMATE)
Nicel Düzenlemeler
EKONOMİK SERMAYENİN HESAPLANMASI (SCR – SOLVENCY
CAPITAL REQUIREMENT)
MİNİMUM
SERMAYENİN
HESAPLANMASI
(MINIMUM
CAPITAL REQUIREMENT)
3
GEREKLİ SERMAYE MİKTARININ HESAPLANMASI
SERMAYE MİKTARININ
HESAPLANMASI
STANDART MODEL
İÇ MODEL
KISMİ İÇ MODEL
• STANDART MODEL, CEIOPS TARAFINDAN TASARLANAN VE TÜM
ŞİRKETLERİN KULLANABİLECEĞİ STANDART FORMÜLLERİ İÇEREN
MODELDİR.
• İÇ MODEL, ŞİRKETLERİN KENDİLERİNE ÖZGÜ RİSK PROFİLİNİ ESAS
ALARAK
BELİRLEDİKLERİ
SENARYOLARI
KULLANARAK
TASARLAYACAKLARI VE YASAL ONAY GEREKTİREN MODELDİR.
• KISMİ İÇ MODEL, ŞİRKETLERİN STANDART MODEL TASARIMI İÇİNDE
BELLİ
RİSK
MODÜLLERİNİ
HESAPLARKEN,
STANDART
PARAMETRELERİ KENDİ PARAMETRELERİ İLE DEĞİŞTİRDİKLERİ VE
YASAL ONAY GEREKTİREN MODELDİR.
4
SAYISAL ETKİ ÇALIŞMASININ AŞAMALARI
•
•
•
•
•
•
•
•
MODELE GİRİLECEK VERİLERİN TOPLANMASI
TEKNİK KARŞILIKLARIN EN İYİ TAHMİN DEĞERLERİNİN HESAPLANMASI
EN İYİ TAHMİNLE KARŞILIKLAR ÜZERİNDEN RİSK MARJLARININ
HESAPLANMASI
VARLIK
VE
YÜKÜMLÜLÜKLERİN
BUGÜNKÜ
DEĞERLERİNİN
HESAPLANMASI
ŞOK
SENARYOLARININ
OLUŞTURULMASI,
UYGULANMASI
VE
SONUÇLARIN HESAPLANMASI
VERİ GİRİŞLERİ
KONTROLLER
SONUÇLARIN YORUMLANMASI
13.12.2010
5
BEST ESTIMATE KAVRAMI
EN İYİ TAHMİN (BEST ESTIMATE)
GELECEKTEKİ TÜM NAKİT
GİRİŞ VE ÇIKIŞLARININ BUGÜNKÜ ORTALAMA DEĞERİ
EN İYİ TAHMİN HESAPLANIRKEN DİKKATE ALINMASI GEREKEN;
NAKİT GİRİŞLERİ :
NAKİT ÇIKIŞLARI :
•
•
•
•
•
•
Gelecekte alınacak primler
Sovtajlardan alacaklar
!
13.12.2010
Tazminat ödemeleri
Direk masraflar
İndirek masraflar
Vergi ödemeleri
NAKİT GİRİŞ – ÇIKIŞLARININ PROJEKSİYONU
AKTÜERYAL MODEL KULLANIMINI GEREKTİRİR.
6
BEST ESTIMATE KAVRAMI
TEKNİK KARŞILIKLARIN DEĞERİ = EN İYİ TAHMİN
DEĞERİ + RİSK MARJI
RİSK MARJI : TEKNİK KARŞILIKLARIN DEĞERİNİN, ŞİRKETİN
DEVROLMASI HALİNDE SİGORTACILIK YÜKÜMLÜLÜKLERİNDEN
DOLAYI ÖDEMEK DURUMUNDA KALACAĞI TUTARA EŞİT OLMASI
İÇİN HESAPLANAN İLAVE BİR GÜVENCEDİR.
13.12.2010
7
SOLVENCY II SİSTEMİNDE TANIMLANAN HAYAT DIŞI RİSKLER
13.12.2010
8
SOLVENCY II SİSTEMİNDE TANIMLANAN RİSKLER VE ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ
PİYASA RİSKİ : RİSK FAKTÖRLERİNDE
MEYDANA
GELEN
DEĞİŞİKLİKLERİN
ŞİRKETİN
FİNANSAL
POZİSYONUNU
OLUMSUZ YÖNDE ETKİLEMESİ RİSKİDİR.
PİYASA RİSKİ
Faiz Oranı Riski
FAİZ ORANLARI
Kur Riski
KURLAR
Hisse Senedi Riski
HİSSE SENEDİ
FİYATLARI
GAYRİMENKUL
FİYATLARI
Gayrimenkul Riski
Kredi Ürünleri Riski
Yoğunlaşma Riski
9
SOLVENCY II SİSTEMİNDE TANIMLANAN RİSKLER VE ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ
FAİZ ORANLARINA DUYARLI
AKTİF VE PASİFLER
•
•
•
•
Bono ve tahvil portföyü
Alacaklar
Borçlar
“En İyi Tahmin” yöntemiyle
hesaplanan karşılıklar
DÖVİZ KURLARINA DUYARLI
AKTİF VE PASİFLER
•
•
•
•
HİSSE SENEDİ FİYATLARINA
DUYARLI AKTİFLER
•
•
•
Hisse senetleri
İştirakler
Bağlı Ortaklıklar
13.12.2010
Dövizli alacaklar
Dövizli borçlar
Eurobondlar
Vadeli / vadesiz döviz hesapları
GAYRİMENKUL FİYATLARINA
DUYARLI AKTİFLER
•
•
Yatırım amaçlı gayrimenkuller
Kullanım amaçlı gayrimenkuller
10
SOLVENCY II SİSTEMİNDE TANIMLANAN RİSKLER VE ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ
ÖLÇÜM TEKNİĞİ ;
Risk faktörlerine duyarlı olan aktif ve pasiflerin net bugünkü değerleri
hesaplanır.
Standart Yöntemin her bir risk faktörü için öngördüğü yukarı ve aşağı şoklar
uygulanarak, aktif ve pasiflerin yeni değerleri hesaplanır ve olumsuz yöndeki
değişimler (portföy değerindeki azalmalar) senaryo sonucu olarak QIS
tablosuna girilir.
(TL)
FAĐZ ORANLARINDAKĐ
DEĞĐŞĐMLER
Alacaklar
Borçlar
Nakit akışları
Nominal
10.000.000
(5.000.000)
Alacaklar için ∆NAV
∆NAV
13.12.2010
Yukarı şok
Aşağı şok
9.870.000
9.770.000
9.930.000
(4.930.000)
(4.880.000)
(4.960.000)
(100.000)
Borçlar için ∆NAV
Kullanılacak Şok sonucu
Bugünkü
değer
60.000
50.000
(30.000)
(50.000)
30.000
(50.000)
11
SOLVENCY II SİSTEMİNDE TANIMLANAN RİSKLER VE ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ
PİYASA RİSKİ KAPSAMINDA ÖLÇÜLEN YOĞUNLAŞMA RİSKİ NEDİR?
YATIRIM PORTFÖYÜNÜN BELİRLİ YATIRIM
ARAÇLARI ÜZERİNDE YOĞUNLAŞMASINA BAĞLI
OLARAK;
•şirketin yoğunlaşılan yatırım aracına
ilişkin
risk
faktöründe
meydana
gelebilecek aşırı dalgalanmalardan daha
fazla etkilenmesi
•yoğunlaşılan yatırım aracına ilişkin karşı
tarafın kısmen ya da tamamen
yükümlülüğünü yerine getirmemesi
YOĞUNLAŞMA RİSKİNDE
DİKKATE ALINAN YATIRIM
ARAÇLARI
•
•
•
•
•
Vadeli ve vadesiz mevduatlar
Hisse senetleri
İştirakler / Bağlı ortaklıklar
Repo pozisyonu
Yatırım fonları
SONUCU ZARAR ETME İHTİMALİDİR.
13.12.2010
12
SOLVENCY II SİSTEMİNDE TANIMLANAN RİSKLER VE ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ
YOĞUNLAŞMA RİSKİ ÖLÇÜM TEKNİĞİ ;
Yatırım portföyünün karşı taraflar bazında dağılımı yapılarak, Standart Yöntem
tarafından her bir rating sınıfı için toplam portföyün belirli bir yüzdesi şeklinde
ayrı ayrı belirlenen sınırların ne kadar aşıldığı hesaplanır ve aşan kısımlar bir
yükleme katsayısı ile çarpılarak elde edilen toplam tutar QIS tablosuna girilir.
Örnek :
Toplam Portföy : 1,000,000,000 TL
Karşı Taraf
A Bankası
13.12.2010
Kredi Notu Mevduat
Sınır
AAA
500,000,000 TL %5
Aşan Kısım
450,000,000
Yükleme
0.15
Sonuç
67,500,000 TL
13
SOLVENCY II SİSTEMİNDE TANIMLANAN RİSKLER VE ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ
PİYASA RİSKİ KAPSAMINDA;
GEREKLİ VERİ :
KULLANILABİLECEK ARAÇLAR :
• Yatırım portföyü
• Vadeli ve vadesiz mevduatlar
(TL ve döviz kırılımlı olarak)
• Bankaların derecelendirme
notları
• İştirakler / Bağlı Ortaklıklar
• Gayrimenkuller
• Alacaklar ve borçlar (TL ve
döviz kırılımlı olarak)
• Karşılıkların en iyi tahmin
değerleri
• Piyasa Riski Modeli
• Helper Tabs (Ceiops)
13.12.2010
14
SOLVENCY II SİSTEMİNDE TANIMLANAN RİSKLER VE ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ
KREDİ RİSKİ : ŞİRKETİN ANLAŞMALI
OLDUĞU KARŞI TARAFLARIN, YAPILAN
SÖZLEŞME GEREKLERİNE UYMAYARAK
ÖDEME YÜKÜMLÜLÜKLERİNİ TAMAMEN
YA DA KISMEN VE / VEYA ZAMANINDA
YERİNE
GETİRMEMELERİNE
YA
DA
GETİREMEMELERİNE
BAĞLI
OLARAK
ORTAYA
ÇIKAN
RİSKTİR.
REASÜRANS ŞİRKETLERİ
KREDİ RİSKİ
Özel Sektör
Bonoları
Türev
ürünler
ARACI KURUMLAR
PİYASAYA MENKUL
KIYMET SÜREN
TARAFLAR
13.12.2010
Reasürans
İşlemleri
15
SOLVENCY II SİSTEMİNDE TANIMLANAN RİSKLER VE ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ
REASÜRANS SÖZLEŞMELERİNE İLİŞKİN ÖLÇÜM TEKNİĞİ ;
En iyi tahmin yöntemiyle hesaplanan karşılıklardaki re payları (re alacakları)
hesaplanır.
Standart Modelin Yazım Riski’ne ilişkin olarak hesapladığı SCR tutarı esas
alınarak, brüt ve net SCR tutarları reasürörler bazında dağıtılır.
Her bir karşı taraf için, brüt SCR tutarından net SCR tutarı ve var ise maddi
teminat tutarı düşülür, karşı tarafa ilişkin alacak tutarı eklenir. (Exposure at
Default)
Çıkan sonucun %50’si (Loss Given Default) alınır ve böylece temerrüt halinde
maruz kalınacak zarar tutarı hesaplanmış olur.
Model tarafından Exposure at Default, Loss Given Default ve rating kuruluşları
tarafından, her bir rating sınıfına göre belirlenen temerrüt olasılık oranları
(Probability of Default) kullanılarak QIS tablosuna girilecek beklenen temerrüt
tutarı hesaplanır.
13.12.2010
16
SOLVENCY II SİSTEMİNDE TANIMLANAN RİSKLER VE ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ
FİNANSAL ÜRÜNLERE İLİŞKİN ÖLÇÜM TEKNİĞİ ;
Standart Modelin Piyasa Riski’ne ilişkin olarak hesapladığı SCR tutarı esas
alınarak, brüt ve net SCR tutarları karşı taraflar bazında dağıtılır.
Her bir karşı taraf için, brüt SCR tutarından net SCR tutarı ve var ise maddi
teminat tutarı düşülür, finansal ürünün cari piyasa değeri eklenir. (Exposure at
Default)
Çıkan sonucun %50’si (Loss Given Default) alınır ve böylece temerrüt halinde
maruz kalınacak zarar tutarı hesaplanmış olur.
Model tarafından Exposure at Default, Loss Given Default ve rating kuruluşları
tarafından, her bir rating sınıfına göre belirlenen temerrüt olasılık oranları
(Probability of Default) kullanılarak QIS tablosuna girilecek beklenen temerrüt
tutarı hesaplanır.
Expected Loss = Exposure at Default (EAD) x Loss Given Default (LGD) x Probability of Default (PD)
13.12.2010
17
SOLVENCY II SİSTEMİNDE TANIMLANAN RİSKLER VE ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ
KREDİ RİSKİ KAPSAMINDA;
GEREKLİ VERİ :
KULLANILABİLECEK ARAÇLAR :
• Acente alacaklarının acenteler
bazında dağılımı
• “En
iyi
tahmin”le
karşılıklardaki
re
payları
(reasürans şirketleri bazında
dağılım)
• Yazım Riski için hesaplanan
Brüt SCR ve Net SCR tutarları
• Piyasa Riski için hesaplanan
Brüt ve Net SCR tutarları
• Karşı
tarafların
derecelendirme notları
13.12.2010
• Kredi Riski Modeli
• Helper Tabs (Ceiops)
18
SOLVENCY II SİSTEMİNDE TANIMLANAN RİSKLER VE ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ
HAYAT DIŞI VE SAĞLIK YAZIM RİSKİ : BU RİSK
BEKLENENDEN DAHA SIK YA DA DAHA YÜKSEK
TUTARLARDA HASARLARIN MEYDANA GELMESİ
SONUCU,
ŞİRKETİN
YÜKÜMLÜLÜKLERİNİ
KARŞILAMAKTA YETERSİZ KALMASI RİSKİDİR.
HAYAT DIŞI VE
SAĞLIK YAZIM
RİSKİ
Prim Riski
Rezerv Riski
Afet Riski
13.12.2010
19
SOLVENCY II SİSTEMİNDE TANIMLANAN RİSKLER VE ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ
ÖLÇÜM TEKNİĞİ ;
Karşılıkların “en iyi tahmin” değerleri aktüeryal modeller kullanılarak
hesaplanır.
Branşlar bazında primler, Solvency II’deki branş düzenine göre gruplanır ve
tabloya girilir.
QIS tablosuna girilen karşılık tahminleri ve prim verileri üzerinden, Standart
Yöntem’in öngördüğü standart dağılım oranları ve katsayılar kullanılarak Prim,
Rezerv ve Afet Riski’ne ilişkin SCR tutarları hesaplanır. (Standart Model
hesaplar)
Şirket eğer kendi afet senaryolarını kullanmak istiyor ise, Afet Riski modeli
kullanarak, model ile elde ettiği sonucu QIS tablosuna girebilir.
13.12.2010
20
SOLVENCY II SİSTEMİNDE TANIMLANAN RİSKLER VE ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ
YAZIM RİSKİ KAPSAMINDA;
GEREKLİ VERİ :
KULLANILABİLECEK ARAÇLAR :
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Gelecek Yılın Tahmini Kazanılan Primleri
Gelecek Yılın Tahmini Yazılan Primleri
İlgili Yılın Yazılan Primleri
Primlerin coğrafi bölge bazında dağılımı
Hasarların “En İyi Tahmin” Değerleri
Geçmişe Dönük Hasar / Prim Oranları
Geçmişe Dönük Kazanılan Primler
13.12.2010
Prim Riski Modeli
Rezerv Modeli
Afet Riski Modeli
Helper Tabs (Ceiops)
21
SOLVENCY II SİSTEMİNDE TANIMLANAN RİSKLER VE ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ
OPERASYONEL RİSKLER : UYGUN OLMAYAN YA DA İŞLEMEYEN İŞ
SÜREÇLERİ, İNSAN HATALARI, TEKNOLOJİK YA DA ALTYAPIYLA İLGİLİ
AKSAKLIKLAR, HATALI RAPORLAMA VEYA DIŞ ETKENLER NEDENİYLE
ORTAYA
ÇIKABİLECEK
ZARARLARI
İFADE
EDER.
ÖLÇÜM TEKNİĞİ ;
Hayat, Hayat Dışı ve Sağlık branşları bazında brüt teknik karşılıklar ile brüt
kazanılan primler, Standart Yöntem’in öngördüğü belirli katsayılar ile çarpılarak
çıkan sonuçlardan yüksek olanı esas alınır ve bu esas alınan tutar ile Basic SCR
tutarının %30’u karşılaştırılarak bu tutarlardan da düşük olanı esas alınır. Unitlinked işlere ilişkin yıllık masraf tutarının %25’i de eklenerek, Operasyonel
Risklere ilişkin SCR tutarı hesaplanır. (Standart Model hesaplar)
13.12.2010
22
SOLVENCY II SİSTEMİNDE TANIMLANAN RİSKLER VE ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ
OPERASYONEL RİSKLER KAPSAMINDA;
GEREKLİ VERİ :
• Brüt Teknik Karşılıklar
• Brüt Kazanılan Primler
13.12.2010
23
NELER YAPTIK?
SAYISAL ETKİ ÇALIŞMASI 4
Dökümanların yorumlanması
Net olmayan konularda ortak kararlar
alınması
Karar verilemeyen konulara ilişkin soru
listelerinin
hazırlanması
ve
İhtisas
Komitesi’nden görüş alınması
Branşların Solvency II’ye göre gruplanması
Ortak faiz oranlarının belirlenmesi
Şoklarının uygulanacağı
kalemlerin belirlenmesi
aktif
ve
pasif
Manuellerin oluşturulması
13.12.2010
24
QIS 4 SÜRECİNDE YAŞANAN ZORLUKLAR
Karşılıkların “en iyi tahmin” değerlerinin hesaplanması
Bugünkü değerlerin hesaplanmasında kullanılacak risksiz
iskonto oranlarının belirlenmesi
Şokların uygulanacağı kalemlerin belirlenmesi
Branşların Solvency II’ye göre gruplanması
Zaman sınırlaması
13.12.2010
25
ÖNERİLER
Proje ekibinin iyi düzeyde İngilizce bilen kişilerden
oluşturulması
Zaman planlaması yapılması ve buna uyulması
Proje ekibinin belirli aralıklarla bir araya gelerek yapılanları
gözden geçirmeleri
Üst Yönetim desteği
Risklere ilişkin manuellerin hücrelere veri girişi yaptıkça
doldurulması
13.12.2010
26
SÜREÇTE İHTİYAÇ DUYULAN KAYNAKLAR
RİSK
YÖNETİMİ
AKTÜERYA
HAYAT
DIŞI
RİSKLER
REASÜRANS
DEPARTMANI
PORTFÖY YÖNETİMİ
MUHASEBE
DEPARTMANI
İŞ KABUL
13.12.2010
27
SÜREÇTE İHTİYAÇ DUYULAN KAYNAKLAR
İNSAN KAYNAĞI
PİYASA RİSKİ
KREDİ RİSKİ
YAZIM RİSKİ
13.12.2010
MODEL
SÜRE
ŞİRKET İÇİ MODELLEME ARACI
HELPER TABS
YAKLAŞIK 1 AY
RİSK YÖNETİMİ
AKTÜERYA
ŞİRKET İÇİ MODELLEME ARACI
HELPER TABS
YAKLAŞIK 1 AY
RİSK YÖNETİMİ
AKTÜERYA
REASÜRANS
MUHASEBE
PRİM RİSKİ MODELİ
REZERV RİSKİ MODELİ
AFET RİSKİ MODELİ
HELPER TABS
RİSK YÖNETİMİ
AKTÜERYA
YAKLAŞIK 3-4 AY
28
NEREDEN BAŞLAYALIM?
1. DÖKÜMANLARIN İNCELENMESİ
2. PROJE EKİBİNİN TOPLANARAK ZAMAN PLANLAMASI VE
GÖREV DAĞILIMI YAPMASI
3. KULLANILACAK REZERV MODELİNE VE DİĞER YARDIMCI
ARAÇLARA KARAR VERİLMESİ
4. MEVCUT VERİLERİN TOPLANMAYA VE TABLOYA GİRİLMEYE
BAŞLAMASI
13.12.2010
29
TEŞEKKÜRLER
[email protected]
13.12.2010
30