AMERĠKA BĠRLEġĠK DEVLETLERĠ ÜLKE RAPORU

AMERĠKA BĠRLEġĠK DEVLETLERĠ
ÜLKE RAPORU
MAYIS 2008
0
1. SOSYAL VE EKONOMĠK GÖSTERGELER
1.1. Ülke Kimliği
Ulusal Adı
BaĢkenti
Yönetim Biçimi
Resmi Dili
Dini
: Amerika BirleĢik Devletleri
: Washington
: Federal Cumhuriyet
: Ġngilizce
: %52 Protestan, %24 Roman Katolik, %2 Mormon, %1 Yahudi,
%1 Müslüman, %10 Diğerleri, %10 hiçbiri (2002)
Para Birimi
: A.B.D. $
Yüzölçümü
: 9.826.630 km² ( 9.161.923 km² kara + 664.707 m² deniz)
Nüfus
: 303.824.646 (Temmuz 2008 tahmini)
En büyük 10 kentin nüfusu : New York City, New York
: 8.143.197
Los Angeles, California
: 3.844.829
Chicago, Illinois
: 2.842.518
Houston, Texas
: 2.016.582
Philadelphia, Pennsylvania
: 1.463.281
Phoenix, Arizona
: 1.461.575
San Antonio, Texas
: 1.256.509
San Diego, California
: 1.255.540
Dallas, Texas
: 1.213.825
San Jose, California
: 912.332
Yıllık Nüfus ArtıĢı (%)
: 0,883 (2008 tahmini)
Etnik Gruplar
: % 81,7 beyaz, % 12,9 siyah, % 4,2 Asya, % 1 Amerindian
ve Alaska kökenli, % 2 Havai ve diğer Pasifik Adaları
(Hispanikler kapsam dıĢında tutulmuĢtur. 2003 tahmini)
Dil
: % 82,1 Ġngilizce, % 10,7 Ġspanyolca, % 3,8 Diğer Indo-European
% 2,7 Asya ve Pasifik adaları dilleri, % 0,7 Diğer (2000)
Mesai Saatleri ve Günleri : ABD’de mesai günleri Pazartesi-Cuma beĢ gündür.
ÇalıĢma saatleri ise, kuruluĢlar arasında farklılıklar göstermekle
birlikte, genel olarak 8:30-17:30’dur.
Büyük Eyaletler
: Teksas, Kaliforniya, Illinois, New York, Florida
Türkiye ile Saat Farkı
: – 7 saat (Doğu Kıyısı)
–10 saat (Batı Kıyısı)
Uluslararası Telefon Kodu : Uluslararası telefon kodu (1)’dir.
1
1.2. Sosyal Göstergeler
Ortalama Ömür
Kadın
Erkek
0-14 yaĢ nufusu/toplam nüfus (%)
15-64 yaĢ nufusu/toplam nüfus (%)
65 yaĢ ve üzeri (%)
Okuma Yazma Oranı (%)
Ġnternet Kullanıcı Sayısı (milyon)
Otoyol uzunluğu
Demiryolu uzunluğu
Petrol boru hatları
Doğal gaz boru hatları
78 yıl
81 yıl
75 yıl
20,1
67,1
12,7
99
208 milyon
6.430.366 km
226.612 km
244.620 km
548.665 km
1.3. Ekonomik Göstergeler
GSYĠH (Trilyon $)
KiĢi BaĢına GSYĠH ($)
Reel GSYĠH Büyüme Oranı (%)
GSYĠH Sektörel Dağılımı (%)
Tarım
Sanayi
Hizmetler
Enflasyon Oranı (TÜFE) (%)
ĠĢgücü (Milyon KiĢi)
ĠĢsizlik Oranı (%)
DıĢ Ticaret (Trilyon $)
Ġhracat (Fob)
Ġthalat (Fob)
Denge
Ticaret Hacmi
Ġhraç Ürünleri
Tarım Ürünleri (Soya fasülyesi, meyve, tahıl)
Sanayi Malları (Organik kimyasallar)
Sermaye Malları (Yarı iletkenler, uçak, motor parçaları,
bilgisayar, iletiĢim malzemeleri)
Tüketim Malları (Otomobiller, tıbbi malzemeler)
Ġthal Ettiği Ürünler
Tarım Ürünleri
Sanayi Malları (Ham petrol)
Sermaye Malları (Bilgisayarlar, iletiĢim malzemeleri, motor
parçaları, büro makineleri, elektrikli makineler)
Tüketim Malları (Otomobiller, tıbbi malzemeler)
Cari Açık (Milyar $)
ABD’ye Gelen Doğrudan Yabancı Sermaye (Milyar $)
DıĢ Açık (Trilyon) -30 Haziran 2007
2007 Tahmini
13,86
46.000
2,2
0,9
20,6
78,5
2,7
153,1
4,6
1,14
1,98
-0,84
3,12
%9,2
%26,8
%49,0
%15,0
%4,9
%32,9
%30,4
%31,8
-766,6
99,4
12,25
Kaynak : US Department of Commerce, Bureau of Economic Analysis (BEA)
2
2. ABD GENEL EKONOMĠK DURUMU
2.1 Genel Ekonomik Durum
Amerika BirleĢik Devletleri, 300 milyonu aĢkın nüfusu ve 13,86 trilyon $’lık GSYĠH’sı ile
dünyanın en büyük ve önemli pazarıdır. ABD, dünyanın en büyük pazarı ve ithalatçısı olma
özelliğinin yanı sıra, yine dünyanın en büyük doğrudan yabancı sermaye kaynağı ve alıcısı
konumu ile, geliĢmiĢ ülkeler yanında tüm geliĢme yolundaki ülkeler açısından da en önemli hedef
pazardır.
“Yeni ekonomi” kavramı çerçevesinde, teknolojik yenilikler ve küreselleĢmenin uzun dönemde
verimliliği artıracağı ve üretim artıĢını sürekli kılacağı varsayımıyla ABD ekonomisi görünebilir
bir gelecekte de bu konumunu sürdürecektir. ABD ekonomisinin Avrupa ekonomilerine göre en
rahat olduğu gösterge, iĢsizlik oranlarıdır. ĠĢsizlik oranı %4,6 gibi düĢük bir düzeyde olmasına
rağmen, son yıllarda rekor düzeylere ulaĢan cari açığını (766 milyar $) ve hane halkının
kazançlarını tasarruf etmekten çok tüketim harcamalarına kullanmasını ABD ekonomisinin
potansiyel tehdit unsurları olarak değerlendirmek mümkündür.
ABD’de ithal edilen petrolün 2/3’si ülke içinde tüketilmektedir. ABD’de uzun dönemli ekonomik
problemler arasında ekonomik alt yapıyı geliĢtirmeye yönelik yatırımların yetersiz olması, yaĢlı
nüfus nedeniyle hızla artan tıbbi harcamalar ve emeklilik maliyetleri, geniĢleyen ticaret ve bütçe
açığı ile düĢük gelirli ekonomik grupların durağan kalması gelmektedir.
Büyüme : 2006 yılı sonu itibariyle ABD ekonomisinin Gayri Safi Yurt Ġçi Hasılası (GSYĠH),
cari fiyatlarla yaklaĢık 13,2 trilyon $’ı, reel fiyatlarla ise yaklaĢık 11,4 trilyon $’ı olup, 2007 yılı
verilerine göre satın alma gücü paritesine göre ABD GSYĠH’sı 13,86 triyon $’a, resmi döviz
oranlarına göre 13,79 triyon $’a yükselmiĢtir.
KiĢi BaĢına GSYĠH : 2007 yılı sonu itibariyle ABD’nin nüfusunun 303 milyon kiĢiye ulaĢtığı
tahmin edilmektedir. Buna göre, GSYĠH’nin kiĢi baĢına düĢen tutarı 46.000 $ olduğu tahmin
edilmektedir.
Enflasyon ve ĠĢsizlik : 2006 yılının ilk yarısında yükselen petrol vb. girdi fiyatlarının etkisiyle
ABD ekonomisi için enflasyon önemli bir sorun oluĢturmuĢtur. 2007 yılında ise ABD’nin
enflasyon oranı %2,7 olarak gerçekleĢmiĢtir. 2005-2007 yılları arasında artan petrol fiyatları,
enflasyon ve iĢsizliği tetiklemiĢtir.
3
2.2. ABD’nin DıĢ Ticareti
2006 yılında 2,9 trilyon $ olan ABD toplam dıĢ ticareti 2007 yılında 3,1 trilyon $ olarak
gerçekleĢmiĢtir. 2007 yılında ABD’nin toplam ihracatı bir önceki yıla göre %12,1 oranında artıĢ
kaydederek 1,16 trilyon $’a ulaĢmıĢ, toplam ithalatı ise 2006 yılına göre %5,3 artarak 1,9 trilyon
$ olarak gerçekleĢmiĢtir.
2.3. Ġhracat
ABD’nin en büyük ihraç pazarı olan Kanada’ya ihracatı, toplam ihracatının %21’i olup 2007
yılında %7,9 oranında artarak 248 milyar $’a ulaĢmıĢtır.
ABD’nin ikinci büyük ihraç pazarı olan Meksika’ya ihracatı 2007 yılında bir önceki yıla göre
%1,8 artarak 136 milyar $ olarak gerçekleĢmiĢtir.
ABD’nin toplam ihracatından %5,5 pay alan ve ihracat artıĢı en yüksek ülkeler arasında yer alan
Çin Halk Cumhuriyeti’ne 2007 yılında toplam 65 milyar $ ihracat yapılmıĢtır.
ABD’nin ihracatından büyük pay alan diğer ülkeler ise sırasıyla Japonya, Ġngiltere, Almanya,
Kore ve Hollanda’dır.
2007 yılında Türkiye ABD’nin ihracat yaptığı 235 ülke arasından 31. olmuĢ ve ABD’nin
Türkiye’ye ihracatı bir önceki yıla göre %14,9 artarak 6,5 milyar $ olarak gerçekleĢmiĢtir.
ABD Ġhracatındaki BaĢlıca Ülkeler
(%) DeğiĢim
2006
2007
Kanada
1000 $
230.256.796
248.437.164
7,9
Meksika
134.167.083
136.541.262
1,8
Çin Halk Cum.
55.224.163
65.238.310
18,1
Japonya
59.649.181
62.664.976
5,1
Ġngiltere
45.392.957
50.296.215
10,8
Almanya
41.319.483
49.652.006
20,2
Kore
32.455.459
34.702.985
6,9
Hollanda
31.101.770
32.985.965
6,1
Fransa
24.217.224
27.407.110
13,2
Tayvan
23.023.313
26.358.532
14,5
Singapur
24.683.169
26.284.496
6,5
Belçika
21.347.151
25.291.888
18,5
Brezilya
19.227.522
24.628.411
28,1
Hong Kong
17.778.570
20.120.529
13,2
Avustralya
17.781.763
19.205.106
8,0
Ara Toplam
777.625.604
849.814.953
9,3
Diğer Ülkeler
259.517.369
312.893.340
20,6
TOPLAM
1.037.142.973
1.162.708.293
12,1
Ülke
2006 - 2007
Kaynak : ABD Uluslararası Ticaret Komisyonu (USITS) http://dataweb.usitc.gov/
4
2007 yılında ABD en fazla 84.fasılda yer alan makine ve aksamları ihracatı gerçekleĢtirmiĢ olup,
bir önceki yıla göre bu ürünün ihracatında %9 oranında artıĢ yaĢanmıĢ ve söz konusu üründen
toplam 198 milyar $ değerinde ihracat yapılmıĢtır.
Ġhracattan en yüksek payı alan ikinci ürün 85.fasılda bulunan elektrikli makine ve cihazlar, aksam
ve parçaları olmuĢtur. Söz konusu ürünün toplam ihracattan %12,7 pay aldığı ve 2007 yılında
ABD’nin 148 milyar $ değerinde elektrikli makine ve cihaz ihracatı yaptığı görülmüĢtür.
Ġhracattan %9 oranında pay alan traktör, otomotiv yedek parçaları ve aksesuarları ABD’nin
ihracatı ise 2007 yılında 106 milyar $ olarak gerçekleĢmiĢtir.
ABD’nin Ġhracatındaki BaĢlıca Ürünler
84 –Makine ve Aksamları
85-Elektrikli Makine ve Cihazlar, Aksam
ve Parçaları
87- Traktör, Otomotiv Yedek Parçaları ve
Aksesuarları
88 -Uçak ve Uçak Parçaları
(%) DeğiĢim
2006
2007
1000 $
182,034,125
198,459,863
9.0%
145,832,282
148,350,268
1.7%
92,702,820
106,993,538
15.4%
2006 - 2007
66,753,299
75,952,357
13.8%
90-Optik, foto, tıbbi ekipman
61,891,052
66,274,998
7.1%
39 -Plastik ve ürünleri
42,712,143
47,858,263
12.0%
27 -Kömür, Petrol Koku, Ksilen, Motor
Yağları
71- Altın Mücevherat Ürünleri, Taklit
Mücevherler, Değerli TaĢlar
29-Organik kimyasallar
34,940,264
42,015,519
20.2%
31,541,395
40,616,302
28.8%
33,654,324
37,678,596
12.0%
98 -Özel SınıflandırılmıĢ Ürünler (DüĢük
Sevkıyatlar, Askeri Giyim, Tamir Edilip
Gelen Mallar)
30 -Eczacılık Ürünleri
29,305,260
33,990,058
16.0%
25,236,280
29,099,708
15.3%
10 -Hububat
13,525,652
21,119,589
56.1%
38 –Kimyasal Ürünler
15,637,575
18,112,918
15.8%
72 -Demir ve Çelikten Uzun ve Yassı
Ürünler
73 -Demir ve Çelik Ürünleri
12,621,402
17,097,396
35.5%
13,490,562
14,872,820
10.2%
Ara Toplam
801,878,436
898,492,192
12.0%
Diğer Ürünler
235,264,537
264,216,101
12.3%
TOPLAM
1,037,142,973
1,162,708,293
12.1%
Kaynak: ABD Uluslararası Ticaret Komisyonu (USITS) http://dataweb.usitc.gov/
ABD’nin en fazla ihraç ettiği diğer ürünler ise uçak ve uçak parçaları, optik, foto, tıbbi ekipman,
plastik, kömür, petrol koku, ksilen, motor yağları, altın mücevherat ürünleri, değerli taĢlar ve
organik kimyasallar olarak sıralanabilir.
5
2.4. Ġthalat
2007 yılında ABD’nin ithalatındaki en önemli ülke toplam ithalattan aldığı %16’lık payla Çin
Halk Cumhuriyeti olmuĢtur. ABD’nin Çin Halk Cumhuriyeti’nden yaptığı ithalat bir önceki yıla
göre %11,7 oranında armıĢ ve toplam 321,5 milyar $’lık ithalat gerçekleĢtirilmiĢtir.
ABD’nin ithalatından en büyük payı alan ikinci ülke 313 milyar $’la Kanada olurken, onu 211
milyar $’la Meksika takip etmiĢtir.
2007 yılında ABD’nin ithalatından aldığı payda bir önceki yıla en fazla artıĢ gösteren ülke
%12’lik payı ile Suudi Arabistan olurken, Japonya, Almanya, Ġngiltere, Kore ve Fransa ABD
ithalatındaki baĢlıca ülkeler arasında yer almıĢtır.
Türkiye ise ABD’nin ithalat yaptığı 222 ülke arasında 4,6 milyar $’la 45.sırada yer almıĢtır.
ABD’nin Ġthalatındaki BaĢlıca Ülkeler
(%) DeğiĢim
2006
2007
Ülke
Çin Halk Cum.
1000 $
287.772.786
321.507.785
11,7
Kanada
303.416.250
313.110.879
3,2
Meksika
198.258.639
210.799.021
6,3
Japonya
148.091.154
145.463.648
-1,8
Almanya
89.072.841
94.364.472
5,9
Ġngiltere
53.437.127
56.892.893
6,5
Kore
45.829.578
47.566.302
3,8
Fransa
37.148.635
41.588.986
12,0
Venezuella
37.165.013
39.896.686
7,4
Tayvan
38.214.770
38.301.899
0,2
S.Arabistan
31.688.920
35.626.422
12,4
Ġtalya
32.652.210
35.041.835
7,3
Malezya
36.532.477
32.789.950
-10,2
Nigerya
27.916.439
32.770.232
17,4
Ġrlanda
28.639.962
30.346.484
6,0
Ara Toplam
1.395.836.802
1.476.067.493
5,7
Diğer Ülkeler
459.282.453
477.631.308
4,0
TOPLAMl
1.855.119.254
1.953.698.801
5,3
2006 - 2007
Kaynak: ABD Uluslararası Ticaret Komisyonu (USITS) http://dataweb.usitc.gov/
2007 yılında ABD’nin en fazla ithal ettiği ürünler benzin, motor yağları, fuel oil, etilen, propilen
ve benzeri ürünler olmuĢtur. Söz konusu fasılın toplam ithalattan aldığı pay %18 olup, toplam
361 milyar $ değerinde ithalat gerçekleĢtirilmiĢtir.
ABD’nin ithalatından %12,8 oranında pay alan makine ve aksamları fasılından ise toplam 256
milyar $ ithalat yapılmıĢtır.
6
En fazla ithal edilen ürünler arasında üçüncü sırayı alan elektrikli makine ve ekipman ithalatı ise
bir önceki yıla göre %8,6 oranında artarak 248 milyar $ olarak gerçekleĢmiĢtir.
ABD’nin ithal ettiği diğer ürünler arasında traktör, otomotiv yedek parçaları, tıbbi ekipman,
eczacılık ürünleri,altın mücevherat ürünleri , değerli taĢlar ve organik kimyasallar yer almaktadır.
ABD’nin Ġthalatındaki BaĢlıca Ürünler
2006
Number
27-Benzin. Motor Yağları, Fuel Oil, Nafta,
Etilen,. Propilen, Benzen
2007
(%) DeğiĢim
1000 $
2006 - 2007
333.578.333
360.996.706
8,2
84 –Makine ve Aksamları
250.076.929
256.322.763
2,5
85-Elektrikli Makineler ve Ekipmanlar
229.154.303
248.905.074
8,6
87- Traktör. Otomotiv Yedek Parçaları ve
Aksesuarları
90-Optik, foto, Tıbbi ekipman
215.378.710
214.466.749
-0,4
50.514.211
53.815.013
6,5
30 -Eczacılık Ürünleri
42.349.177
48.936.993
15,6
71- Altın Mücevherat Ürünleri, Taklit
Mücevherler, Değerli TaĢlar
29-Organik kimyasallar
44.039.147
47.603.534
8,1
43.690.926
45.205.520
3,5
94 –Mobilya, Prefabrike Binalar, Yataklar ve
Aydınlatma Ürünleri
98 -Özel SınıflandırılmıĢ Ürünler (DüĢük
Sevkıyatlar, Askeri Giyim, Tamir Edilip Geri
Gelen Mallar)
61 -Örme Hazır Giyim Ürünleri
39.788.817
40.969.442
3,0
38.367.368
39.531.522
3,0
35.527.606
37.961.034
6,8
62 –Dokuma Hazır Giyim Ürünleri
37.865.889
37.603.698
-0,7
39 -Plastik ve ürünleri
34.361.087
34.436.597
0,2
73 -Demir ve Çelik Ürünleri
28.427.141
31.649.057
11,3
95 –Oyuncaklar, oyun ve spor malzemeleri
ve bunların aksam ve parçaları
25.887.588
31.061.280
20,0
Ara Toplam
1.442.877.273
1.529.464.983
6,0
Diğer Ürünler
412.241.982
424.233.818
2,9
TOPLAM
1.855.119.254
1.953.698.801
5.3
Kaynak: ABD Uluslararası Ticaret Komisyonu (USITS) http://dataweb.usitc.gov/
7
3. TÜRKĠYE-ABD TĠCARĠ ĠLĠġKĠLERĠNĠN GELĠġĠMĠ
3.1. Türkiye-ABD DıĢ Ticareti
Türkiye ile ABD arasındaki ticaret rakamları aĢağıdaki tabloda verilmiĢ olup. 2002 yılında 6,4
milyar $ olan toplam dıĢ ticaret hacmi. %91 oranında artıĢ kaydederek. 2007 yılında 12,3 milyar
$’a ulaĢmıĢtır.
2007 yılında 4,1 milyar $ olan ihracatımız. 2008 yılının ilk üç ayında 1 milyar $ olarak
gerçekleĢmiĢtir. Ġthalatımız ise 2007 yılında 8,1 milyar $ iken 2008 yılının ilk üç ayında 2,4
milyar $ olarak kaydedilmiĢtir.
Ġki ülke arasındaki dıĢ ticaret 2002 yılında 257 milyon $, 2003 yılında 256 milyon $, 2004 yılında
ise 115 milyon $ Türkiye lehine fazla vermiĢtir. Buna karĢılık iki ülke arasındaki dıĢ ticaret
dengesi 2005, 2006 ve 2007 yıllarında Türkiye aleyhine açık vermiĢtir.
Türkiye-ABD DıĢ Ticareti
(Milyon $)
Yıllar
Ġhracat
2002
3.356
2003
3.752
2004
4.860
2005
4.911
2006
5.061
2007
4.168
2008*
1.056
*(Ocak-Mart) verileri kullanılmıĢtır.
Kaynak: TUĠK verileri.
Ġthalat
Toplam Ticaret
Hacmi
3.099
3.496
4.745
5.376
6.261
8.164
2.412
DıĢ Ticaret Dengesi
6.455
7.248
9.605
10.287
11.322
12.332
3.469
257
256
115
-465
-1.200
-3.996
-1.355
Ġki ülke arasında dıĢ ticaretin daha yakından incelenmesi amacıyla mal grupları bazında verilere
bakıldığında; 2007 yılında Türkiye’nin ABD’ye yaptığı toplam ihracat içinde en büyük paya
sahip olan ürün 388 milyon $ ile taĢ, alçı ve çimentodur. Onu 368 milyon $’la nükleer reaktörler,
kazanlar, makineler, mekanik alet ve parçaları takip etmiĢtir. Altın mücevherat ve değerli taĢlar,
kömür, petrol koku, ksilen, motor yağları ve tekstil ürünleri de ihracattan büyük pay alan mal
grupları arasındadır.
ABD’nin Türkiye’ye Ġhraç Ettiği BaĢlıca Mallar
2006
2007
2008 (Ocak-Mart)
Değer ($)
Değer ($)
Değer ($)
68
TaĢ, Alçı, Çimento veya Benzeri Maddelerden EĢya
384.669.037
388.702.758
76.519.562
84
Makine ve Aksamları
298.672.048
368.721.569
106.154.336
71
Altın Mücevherat Ürünleri, Taklit Mücevherler, Değerli TaĢlar
298.338.330
324.391.837
57.304.006
383.384.814
316.866.838
98.772.657
330.487.775
314.241.460
63.608.440
329.620.661
259.144.018
41.969.649
27
Kömür, Petrol Koku, Ksilen, Motor Yağları
63
Dokumaya ElveriĢli Maddelerden Diğer Hazır EĢya
61
Örme Hazır Giyim Ürünleri
8
72
Demir ve Çelikten Uzun ve Yassı Ürünler
62
Dokuma Hazır Giyim Ürünleri
24
Tütün veya Tütün Yerine Geçen
ĠĢlenmiĢ Maddeler
88
Uçak ve Uçak Parçaları
87
Traktör, Otomotiv Yedek Parçaları ve Aksesuarları
785.897.590
256.632.830
139.081.963
349.570.123
227.881.473
44.975.465
139.297.573
172.112.308
50.668.867
176.872.093
144.143.734
9.622.683
103.130.045
110.502.695
39.611.789
Diğer
1.480.913.438
1.284.822.476
328.682.561
TOPLAM
5.060.853.527
4.168.163.996
1.056.971.978
Kaynak: TUĠK verileri
2007 yılında Türkiye’nin ABD’den ithalatında fasıl olarak birinci sırayı 1,3 milyar $’lık
değeriyle demir ve çelikten yassı ürünler almıĢtır. Onu sırasıyla makine ve aksamları, pamuk,
medikal ekipman ve plastik ürünleri takip etmiĢtir.
ABD’nin Türkiye’ye Ġthal Ettiği BaĢlıca Mallar
2006
2007
2008 (Ocak-Mart)
Değer ($)
744.064.733
Değer ($)
1.304.262.076
Değer ($)
462.771.064
769.174.978
915.621.861
221.534.810
52
Pamuk
90
Optik, foto, tıbbi ekipman
39
Plastik ve ürünleri
29
Organik kimyasallar
85
Elektrikli Makineler ve Ekipmanlar
30
Eczacılık Ürünleri
27
Benzin Motor Yağları, Fuel Oil, Nafta, Etilen. Propilen, Benzen
531.822.693
819.418.991
144.181.273
499.957.134
547.694.586
156.135.405
157.407.132
462.199.201
109.573.196
340.101.147
431.664.418
104.065.950
345.212.575
430.378.708
104.039.798
368.126.292
363.491.255
118.207.395
276.374.321
338.488.544
95.542.464
88
Uçak ve Uçak Parçaları
Diğer
570.502.118
338.456.075
121.829.418
1.658.129.850
2.211.916.692
773.721.355
TOPLAM
6.260.872.973
8.163.592.407
2.411.602.128
72
Demir ve Çelikten Uzun ve Yassı Ürünler
84
Makine ve Aksamları
Kaynak: TUĠK verileri
9
4. ABD’NĠN MAKĠNE VE AKSAMLARI SEKTÖRÜ DIġ TĠCARETĠ
1996-2007 yılları arasında ABD’nin makine ve aksamları dıĢ ticaret verileri analiz edildiğinde.
dıĢ ticaret açığının genel olarak artıĢ eğiliminde olduğu görülmekte. 2005 ve 2006 yıllarında bu
açığın 60 milyar $’ı aĢtığı, 2007 yılında ise bir miktar gerileyerek 60 milyar $’ın altına düĢtüğü
görülmektedir. 2001 yılı dıĢında ithalatın her yıl bir önceki yıla göre arttığı gözlenirken, ihracatta
en büyük artıĢ oranı 2000 yılında kaydedilmiĢtir. 2007 yılında makine ve aksamları sektörü
ihracatını %8,8 artırarak 198 milyar $’a çıkaran ABD’nin sektör ithalatı ise %2,5 artarak 256
milyar $ olmuĢtur. 2008 yılının ilk üç aylık döneminde ise ülkenin makine ithalatı artıĢ oranı
%1,5’e gerilemiĢtir.
ABD’nin Makine ve Aksamları Sektörü DıĢ Ticareti (84.Fasıl)
Ġthalat
Yıllar
Milyar $
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
DeğiĢim (%)
133
147
157
169
185
165
166
175
206
228
250
256
DıĢ Ticaret
Dengesi
Ġhracat
Milyar $
DeğiĢim (%)
123
141
136
137
159
145
130
131
149
166
182
198
10.5
6,8
7,6
9,5
-10,8
0,6
5,4
17,7
10,7
9,6
2,5
Milyar $
-10
-6
-21
-32
-26
-20
-36
-44
-57
-62
-68
-58
14,6
-3,5
0,7
16,1
-8,8
-10,3
0,8
13,7
11,4
9,6
8,8
Kaynak: http://dataweb.usitc.gov
ABD'nin Makine İthalat ve İhracat Gelişimi (GTİP: 84)
300
İthalat
İhracat
250
Milyar $
200
150
100
50
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
0
Kaynak: http://dataweb.usitc.gov / Not: İthalat CIF. İhracat FAS değerleridir
10
Dörtlü GTĠP bazında sıralandığında 2007 yılında ABD’nin baĢlıca makine ithal kalemleri
arasında %23 pay ile G.T.Ġ.P. 8471’de yer alan “Otomatik bilgi iĢlem makineleri ve bunlara ait
birimler, manyetik veya optik okuyucular vb.” ilk sırada yer almaktadır. 84. fasıl mal gruplarına
göre sınıflandırıldığında ise; G.T.Ġ.P. 8471’i de içeren “Büro makineleri” ilk sırada yer almakta.
“Kağıt ve Matbaacılık Makineleri” ve “Motor ve Aksamları” da bu mal grubunu izleyen kalemler
olarak görülmektedir. Bu üç mal grubu ülkenin makine ithalatının yarısını oluĢturmaktadır.
84. Fasıl Ġtibariyle ABD’nin Makine Ġthalatında Dörtlü GTĠP Bazında Ġlk 30 Kalem
2007
2008
2006
2007
Ocak-Mart
Ocak-Mart
(%) DeğiĢim
(%) DeğiĢim
2007/2006
2008/2007
(Ocak-Aralık) (Ocak-Mart)
14.056.140
-14,3
1,5
1
G.T.Ġ.P.
8471
68.730.009
Bin $
58.891.581
13.842.059
2
8473
34.988.350
22.729.769
6.368.633
4.791.565
-35,0
-24,8
3
8443
2.102.627
21.566.810
5.186.188
5.270.477
925,7
1,6
4
8411
12.467.673
14.502.509
3.250.099
3.920.929
16,3
20,6
5
8481
9.208.954
9.933.172
2.379.985
2.501.835
7,9
5,1
6
8407
8.218.152
8.899.405
2.213.582
2.093.442
8,3
-5,4
7
8409
8.174.266
8.099.180
1.962.113
2.108.401
-0,9
7,5
8
8431
7.372.500
7.865.266
1.880.385
1.910.109
6,7
1,6
9
8414
7.506.520
7.730.016
1.983.908
1.920.050
3,0
-3,2
10
8413
5.622.407
6.393.391
1.515.638
1.675.784
13,7
10,6
11
8483
5.421.747
5.983.120
1.391.486
1.583.934
10,4
13,8
12
8421
4.652.095
5.625.508
1.251.810
1.545.555
20,9
23,5
13
8418
4.631.459
5.227.375
1.140.303
1.146.129
12,9
0.5
14
8486
0
4.604.796
874.911
1.035.636
-
18,4
15
8479
5.071.624
4.338.154
1.077.923
1.115.269
-14,5
3,5
16
8429
5.820.104
4.103.207
1.091.798
1.019.776
-29,5
-6,6
17
8408
4.213.525
4.082.349
997340
1.049.986
-3,1
5,3
18
8467
4.118.127
4.035.615
926.177
932360
-2,0
0,7
19
8415
3.719.371
3.995.941
1.167.016
1.017.859
7,4
-12,8
20
8419
2.514.882
3.045.532
739.219
826.166
21,1
11,8
21
8428
2.875.015
2.663.288
645.962
694.973
-7,4
7,6
22
8422
2.317.178
2.570.405
593.964
677.071
10,9
14,0
23
8412
1.702.238
2.297.979
461.744
696.976
35,0
50,9
24
8477
2.207.503
2.153.825
552.678
538.543
-2,4
-2,6
25
8482
2.028.990
2.051.020
484.156
573.405
1,1
18,4
26
8424
1.657.411
1.841.697
457.153
489.681
11,1
7,1
27
8466
1.949.897
1.758.470
412.952
459.826
-9,8
11,4
28
8480
1.851.465
1.593.290
405.575
378.187
-13,9
-6,8
29
8450
1.271.906
1.575.109
421.842
357.581
23,8
-15,2
30
8427
1.690.831
1.410.822
325.341
321.141
-16,6
-1,3
25.970.103
24.754.162
6.076.170
6.314.435
-4,7
3,9
250.076.929
256.322.763
62.078.110
63.023.221
2,5
1,5
DĠĞER
TOPLAM
Kaynak: http://dataweb.usitc.gov. Not: Sıralama. Ocak-Aralık 2007 dönemine göre yapılmıştır.
11
84. Fasıl Ġtibariyle ABD’nin Makine Ġthalatının Mal Gruplarına Göre Dağılımı
2006
MAL GRUBU
1
BÜRO MAKĠNELERĠ
(8469-8473 arası toplamı)
2
KAĞIT VE MATBAACILIK MAKĠNELERĠ
(8439-8443 arası toplamı)
3
2007
Ocak-Mart
2007
2008
Ocak-Mart
Bin $
(%) DeğiĢim
(%) DeğiĢim
2007/2006
(Ocak-Aralık)
2008/2007
(Ocak-Mart)
108.175.048
83.783.494
20.705.045
19.315.079
-22,5
-6,7
3.518.682
23.145.451
5.507.043
5.644.927
557,8
2,5
MOTORLAR VE AKSAMLARI
(8407-8409 arası toplamı)
20.605.943
21.080.934
5.173.035
5.251.829
2,3
1,5
4
TÜRBĠN. TURBOJET VE AKS.
(8406. 8410. 8411 ve 8412 toplamı)
14.547.806
17.204.544
3.826.190
4.789.642
18,3
25,2
5
ĠNġAAT VE MADENCĠLĠK MAKĠNELERĠ
(8429. 8430. 8431 ve 8474 toplamı)
15.636.623
14.547.378
3.698.990
3.519.414
-7,0
-4,9
6
POMPA VE KOMPRESÖRLER
(8413 ve 8414 toplamı)
13.128.927
14.123.407
3.499.546
3.595.834
7,6
2,8
7
8
TAKIM TEZGAHLARI
(8456-8468 arası toplamı)
VANALAR (8481)
13.205.581
9.208.954
12.228.716
9.933.172
2.907.510
2.379.985
3.073.860
2.501.835
-7,4
7,9
5,7
5,1
9
KLĠMA VE SOĞUTMA MAKĠNELERĠ
(8415 ve 8418 toplamı)
8.350.830
9.223.316
2.307.319
2.163.988
10,4
-6,2
YÜK KALDIRMA. TAġIMA VE
ĠSTĠFLEME MAK.
10 (8425-8428 arası toplamı)
6.300.009
6.037.647
1.460.047
1.553.031
-4,2
6,4
GIDA SANAYĠĠ MAKĠNELERĠ (8434.
8435. 8437. 8438. 8421 (8421.12; 8421.23;
11 8421.29; 8421.31 hariç) toplamı)
2.979.017
3.246.983
742.151
830.464
9,0
11,9
ISITICI VE FIRINLAR
12 (816. 8417 ve 8419 toplamı)
2.895.128
3.477.166
842.383
919.224
20,1
9,1
TARIM VE ORMANCILIK MAKĠNELERĠ
(Traktör hariç. 8424.81. 8432. 8433. 8436 ve
13 8478 toplamı)
2.240.255
2.584.759
728.111
650.060
15,4
-10,7
HADDE VE DÖKÜM MAKĠNELERĠ (8420.
14 8454. 8455 ve 8480 toplamı)
2.726.575
2.385.220
634.954
574.676
-12,5
-9,5
KAUÇUK. PLASTĠK. LASTĠK ĠġLEME
15 MAK. (8477)
2.207.503
2.153.825
552.678
538.543
-2,4
-2,6
TEKSTĠL VE KONFEKSĠYON MAK. (8450
16 hariç 8444-8452 arası toplamı)
17 RULMANLAR (8482)
1.909.834
2.028.990
2.064.647
2.051.020
491.270
484.156
483.356
573.405
8,1
1,1
-1,6
18,4
DĠĞER YIKAMA. KURUTMA MAK.
(8450. 8421.12. 8422.11. 8422.19. 8422.20.
18 8422.90.10 toplamı)
1.511.313
1.820.233
481.330
418.682
20,4
-13,0
AMBALAJ MAKĠNELERĠ (8422.30.
19 8422.40 ve 8422.90.90 toplamı)
1.498.744
1.653.205
386.936
448.033
10,3
15,8
674.325
16.726.842
1.208.856
22.368.790
195.442
5.073.989
277.732
5.899.607
79,3
79,3
42,1
42,1
250.076.929
256.322.763
62.078.110
63.023.221
2,5
1,5
REAKTÖR VE KAZANLAR
20 (8401-8405 arası toplamı)
DĠĞER
TOPLAM
Kaynak: http://dataweb.usitc.gov
Not: 1. Sıralama. Ocak-Aralık 2007 dönemine göre yapılmıştır. 2. Tarım makinelerine 84. fasıl dışında yer alan GTİP’ler de dahil edildiğinde
( 8701.10. 8701.90 ve 8716.20) 2007 yılında 5 milyar $’a yakın ithalat söz konusudur.
12
ABD’nin en fazla makine ithal ettiği ilk beĢ ülke olan Çin, Japonya, Meksika, Kanada ve Almanya
ülkenin makine ithalatının %65’ini teĢkil etmektedir. Türkiye ise ülkenin makine ithalatında 35.
sırada yer almaktadır.
84. Fasıl Ġtibariyle ABD’nin Makine Ġthalatında Ġlk 30 Ülke
2006
ÜLKE
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
ÇĠN
JAPONYA
MEKSĠKA
KANADA
ALMANYA
MALEZYA
G. KORE
ĠNGĠLTERE
ĠTALYA
FRANSA
TAYVAN
SĠNGAPUR
TAYLAND
HOLLANDA
ĠSVEÇ
BREZĠLYA
ĠSVĠÇRE
AVUSTURYA
ĠRLANDA
ĠSRAĠL
FĠLĠPĠNLER
HĠNDĠSTAN
BELÇĠKA
DANĠMARKA
MACARĠSTAN
ĠSPANYA
FĠNLANDĠYA
ÇEK CUM.
ENDONEZYA
POLONYA
DĠĞER
TOPLAM
64.277.454
32.818.470
23.630.854
20.313.413
19.714.290
15.229.168
7.751.721
8.176.547
6.737.625
6.095.403
7.753.112
6.824.925
4.355.696
1.519.706
2.737.534
3.039.710
2.083.783
1.294.095
1.820.530
1.166.642
1.183.184
1.016.921
1.250.532
731.810
905.005
831.645
744.228
623.315
545.588
601.206
4.302.817
250.076.929
2007
2007
Ocak-Mart
Bin $
66.092.322
15.847.234
30.958.222
7.930.678
25.050.612
5.987.500
22.185.736
5.366.840
21.265.723
5.157.622
14.728.595
3.634.730
8.071.568
2.212.701
7.859.932
1.856.297
7.258.798
1.746.024
6.954.820
1.580.574
6.378.699
1.645.706
6.006.983
1.478.859
4.761.971
1.175.006
3.053.603
573.474
2.811.164
648.546
2.469.694
570.395
1.993.272
452.868
1.653.365
332.758
1.552.253
383.380
1.549.639
345.482
1.186.307
293.904
1.184.076
274.838
1.173.842
268.323
984.293
197.883
950.349
253.212
888.972
200.498
770.569
187.747
650.331
154.863
616.546
128.789
605.407
136.559
4.655.100
1.054.820
256.322.763
62.078.110
2008
Ocak-Mart
% DeğiĢim
% DeğiĢim
15.613.658
7.849.325
6.204.550
5.546.403
5.516.134
3.497.396
1.824.447
1.861.035
1.887.346
1.862.607
1.407.389
1.545.468
1.291.890
697.621
695.617
686.385
490.163
406.179
366.634
392.498
272.841
350.455
300.123
230.313
275.913
211.797
187.216
152.097
163.704
135.751
1.100.266
2007/2006
Ocak-Aralık
2,8
-5,7
6,0
9,2
7,9
-3,3
4,1
-3,9
7,7
14,1
-17,7
-12,0
9,3
100,9
2,7
-18,8
-4,3
27,8
-14,7
32,8
0,3
16,4
-6,1
34,5
5,0
6,9
3,5
4,3
13,0
0,7
8,2
2008/2007
Ocak-Mart
-1,5
-1,0
3,6
3,3
7,0
-3,8
-17,5
0,3
8,1
17,8
-14,5
4,5
9,9
21,6
7,3
20,3
8,2
22,1
-4,4
13,6
-7,2
27,5
11,9
16,4
9,0
5,6
-0,3
-1,8
27,1
-0,6
4,3
63.023.221
2,5
1,5
Kaynak: http://dataweb.usitc.gov
Not: Sıralama. Ocak-Aralık 2007 dönemine göre yapılmıştır.
13
5. TÜRKĠYE ĠLE ABD’NĠN MAKĠNE VE AKSAMLARI SEKTÖRÜ DIġ TĠCARETĠ
2007 yılında Türkiye’nin ABD’ye OAĠB iĢtigal alanı itibariyle makine ve aksamları ihracatı. bir
önceki yıla kıyasla %19 artarak 408 milyon $ olarak gerçekleĢmiĢtir. Türkiye’nin sektör
ihracatından %7,1’lik pay alan ABD, sektörün en önemli ikinci pazarı konumundadır. ABD,
OAĠB iĢtigal alanı itibariyle sektör ithalatından %4,3 pay alarak 6. ülke olmuĢtur.
OAĠB ĠĢtigal Alanı itibariyle Türkiye'nin Makine ve Aksamları Ġhracatındaki BaĢlıca Ülkeler ($)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
ÜLKE ADI
2006
ALMANYA
A.B.D.
ĠNGĠLTERE
RUSYA FEDERASYONU
FRANSA
ĠTALYA
ROMANYA
KAZAKĠSTAN
ĠRAN
IRAK
DĠĞERLERĠ
TOPLAM
385.421.531
342.897.682
275.962.648
203.802.369
154.778.755
191.613.002
130.988.430
94.697.775
100.823.124
93.983.331
2.128.365.098
4.103.333.745
2007
626.101.200
408.530.535
383.567.574
315.414.448
251.284.979
228.382.048
190.264.547
160.515.387
156.483.232
154.728.512
2.915.342.855
5.790.615.317
2006
(%) Pay
9.4
8.4
6.7
5.0
3.8
4.7
3.2
2.3
2.5
2.3
51.9
100
2007
(%) Pay
10.8
7.1
6.6
5.4
4.3
3.9
3.3
2.8
2.7
2.7
50.3
100
Kaynak: TÜİK Verileri
ABD ile 84. fasıl itibariyle makine ve aksamları dıĢ ticareti incelendiğinde; 2007 yılında ABD’ye
yönelik sektör ihracatının bir önceki yıla göre %23 artarak 369 milyon $’a ulaĢtığı dikkat
çekmektedir. Ġthalat ise yaklaĢık %19 oranında artmıĢ ve 916 milyon $ olmuĢtur. 2008 OcakMart döneminde ise ülkeye ihracatımız 106 milyon $’a, ithalatımız ise 222 milyon $’a ulaĢmıĢtır.
Türkiye ile ABD Arasındaki Makine ve Aksamları DıĢ Ticareti (Milyon $ -84. Fasıl)
2001
ABD’ye
Ġhracatımız
ABD'den
Ġthalatımız
DıĢ Ticaret Hacmi
DıĢ Ticaret Dengesi
Ġhracat DeğiĢim
(%)
Ġthalat DeğiĢim (%)
2002
2003
Ocak-Aralık
2004
2005
2006
2007
Ocak-Mart
2007
2008
163
148
144
179
221
299
369
77
106
858
540
482
598
773
769
916
168
222
1.020
-695
688
-392
626
-338
777
-420
993
-552
1.068
-471
1.284
-547
245
-90
328
-115
-8.89
-2.87
24.05
23.57
35.35
23.45
37.02
-37.06
-10.78
24.21
29.17
-0.45
19.04
31.97
Kaynak: TÜİK Verileri
84. fasıl itibariyle ABD ile Türkiye arasındaki dıĢ ticaret hacmi artıĢ göstermekte iken son
yıllarda ABD ile dıĢ ticaret açık vermektedir. Ancak son yedi yıldır, ABD’ye yönelik sektör
ihracatında düzenli bir artıĢ gözlenmektedir.
14
Türkiye ile ABD’nin Makine ve Aksamları DıĢ Ticareti (milyon $-84. Fasıl)
1.000
900
916
858
773
800
700
600
540
598
500
482
369
400
300
200
ABD'ye
Yönelik
Makine ve
Aksamları
İhracatımız
ABD'ye
Yönelik
Makine ve
Aksamları
İthalatımız
769
221
144
163
299
179
100
148
0
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Kaynak: TÜİK Verileri
Türkiye’nin ABD’ye yönelik genel ithalatı içerisinde makine sektörünün payı. son yıllarda
azalırken, sektör ihracatının payı ise yıllar itibariyle artıĢ göstermektedir. 2007 Ocak-Mart
döneminde sektör payı %7,9 civarında iken bu oran, 2008 yılının aynı döneminde %10’a
çıkmıĢtır. Ġthalatta ise makine sektörünün payı 2008 Ocak-Mart döneminde %9,1 olarak
gerçekleĢmiĢtir.
Türkiye ile ABD Arasındaki DıĢ Ticarette Makine ve Aksamlarının Payı (84. fasıl)
2001
2002
2003
Ocak-Aralık
2004
2005
2006
2007
Ocak-Mart
2007
2008
ABD'ye Genel Ġhracatımızda
Makine Sektörünün Payı (%)
5.20
4.42
3.84
3.67
4.49
5.90
8.85
7.94
10.04
ABD'den Genel Ġthalatımızda
Makine Sektörünün Payı (%)
26.30
17.42
13.78
12.61
14.37
12.29
11.22
9.60
9.19
Kaynak: TÜİK Verileri
5.1. ĠHRACAT
TÜĠK verilerine göre ABD’ye yönelik olarak. OAĠB iĢtigal alanına 84. fasılda olup, OAĠB iĢtigal
alanında bulunmayan GTĠP’lerin eklenmesiyle oluĢturulan makine sektörü toplamı ihracatı, 2007
yılında bir önceki yıla göre yaklaĢık %18,8 artarak 453 milyon $’a ulaĢmıĢtır. 2007 yılında
ABD’ye yönelik makine sektör toplamı ihracatında, 200 milyon $’lık ihracatı ile “türbinlerturbojetler, aksam ve parçaları” mal grubunun ilk sırada yer aldığı görülmektedir. 2007 yılında
ihracatında en fazla ihracat artıĢ gerçekleĢen mal grubu ise “reaktörler ve kazanlar” olmuĢtur.
15
Türkiye ile ABD Arasında Makine Sektör Toplamı Ġthalat ve Ġhracat Rakamları ($)
MAL GRUPLARI
TÜRBĠNLER-TURBOJETLER,
AKSAM VE PARÇALAR
ĠHRACAT
(OCAK-ARALIK)
ĠTHALAT
(OCAK-ARALIK)
2006
2006
2007
137.966.583,0 201.127.259,0
2007
71.640.966,0 108.046.203,0
(%)
DeğiĢim
ĠHR
ĠTH
45,8
50,8
SĠLAH VE MÜHĠMMAT
43.410.588,0
47.930.802,0
6.133.131,0
6.823.164,0
10,4
11,3
TARIM VE ORMANCILIKTA
KULLANILAN MAK., AKS.,PÇ.
39.052.941,0
36.397.094,0
65.994.628,0
69.075.075,0
-6,8
4,7
27.627.058,0
28.131.596,0
52.308.316,0
79.189.954,0
1,8
51,4
23.155.369,0
24.728.597,0
22.855.468,0
25.507.055,0
6,8
11,6
ĠNġAAT VE MADENCĠLĠKTE
KULLAN. MAK. AKS. PÇ.
13.146.064,0
19.937.264,0
59.412.138,0 101.184.494,0
51,7
70,3
DĠĞER MAKĠNELER, AKSAM
VE PARÇALAR
12.640.447,0
15.487.649,0
79.427.226,0
87.413.802,0
22,5
10,1
MOTORLAR, AKSAM VE
PARÇALARI
15.944.414,0
15.366.629,0
85.563.249,0 113.607.352,0
-3,6
32,8
TAKIM TEZGAHLARI
12.058.106,0
13.641.043,0
37.792.828,0
36.943.206,0
13,1
-2,2
VANALAR
22.799.189,0
12.603.406,0
22.852.006,0
30.536.783,0
-44,7
33,6
YÜK KALDIRMA,TAġIMA VE
ĠSTĠFLEME MAK.,AKS.,PÇ.
10.855.263,0
12.220.387,0
20.612.845,0
20.274.885,0
12,6
-1,6
RULMANLAR
5.844.231,0
5.757.899,0
13.491.911,0
13.486.084,0
-1,5
0,0
BÜRO MAKĠNELERĠ
3.330.120,0
5.747.658,0 109.985.175,0 104.669.013,0
72,6
-4,8
TEKSTĠL VE KONFEKSĠYON
MAKĠNELERĠ, AKS. VE PARÇ.
3.114.623,0
3.888.997,0
36.960.575,0
15.400.056,0
24,9
-58,3
GIDA SAN. MAKĠNELERĠ, AKS.
VE PARÇ.
2.169.665,0
2.911.383,0
27.567.082,0
29.918.364,0
34,2
8,5
REAKTÖRLER VE KAZANLAR
501.999,0
2.459.974,0
17.797.225,0
4.676.555,0
390,0
-73,7
HADDE VE DÖKÜM MAK.,
KALIPLAR, AKS. VE PARÇ.
5.038.188,0
2.053.239,0
7.152.828,0
19.899.195,0
-59,2
178,2
ISITICILAR VE FIRINLAR
1.134.065,0
1.036.050,0
15.233.251,0
26.119.977,0
-8,6
71,5
KURUTMA, YIKAMA
MAK.AKS.PRÇ.
238.870,0
670.987,0
2.187.028,0
1.282.947,0
180,9
-41,3
KAĞIT ĠMALĠNE VE
MATBAACILIĞA MAHSUS
MAK.
929.101,0
511.329,0
17.345.636,0
30.688.118,0
-45,0
76,9
KAUÇUK, PLASTĠK, LASTĠK
ĠġLEME VE ĠMALĠ MAK.
166.551,0
195.394,0
11.037.037,0
9.466.864,0
17,3
-14,2
AMBALAJ MAKĠNELERĠ,
AKSAM-PARÇALARI
210.139,0
165.855,0
4.872.587,0
5.323.812,0
-21,1
9,3
35.146,0
125.762,0
28.997,0
15.878,0
257,8
-45,2
381.368.720
453.096.253
788.252.133
939.548.836
18,8
19,2
POMPALAR VE
KOMPRESÖRLER
KLĠMALAR VE SOĞUTMA
MAK.
DERĠ ĠġLEME VE ĠMALAT
MAKĠNELERĠ, AKS. VE PARÇ.
TOPLAM
Kaynak: TÜİK Verileri
16
Türkiye’nin 2007 yılında ABD’ye yönelik baĢlıca ihraç kalemleri ise; 200 milyon $ ile
“turbojetler, turbo-propeller. diğer gaz türbinleri” olurken; onu 25 milyon $ ile “buzdolapları.
dondurucular, soğutucular, ısı pompaları”, 16 milyon $ ile “hava-vakum pompası. hava/gaz
kompresörü, vantilatör, aspiratör” takip etmiĢtir.
Sektör ihracatında önemli yer tutan kalemler arasında; en yüksek ihracat artıĢı “otomatik bilgi
iĢlem makineleri, üniteleri” kaleminde kaydedilmiĢ olup, bu kalemin ihracat değeri yaklaĢık 900
bin $’dan 4,1 milyon $’a ulaĢmıĢtır. Ġkinci büyük artıĢ ise 14,1 milyon $’lık ihracatı ile “toprak,.
taĢ, metal cevheri vb. Ayıklama, eleme vb. için makineler” inde yaĢanmıĢtır.
ABD’ye Makine ve Aksamları Ġhracatımızda BaĢlıca Kalemler (84.Fasıl-$)
DÖRTLÜ
GTĠP
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
8411
8418
8414
8409
8474
8481
8428
8413
8462
8483
8482
8431
8421
8471
8451
8405
8448
8455
8412
8479
GTĠP TANIMI
2006
2007
TURBOJETLER. TURBO-PROPELLER. DIGER
136.972.684
GAZ TÜRBINLERI
BUZDOLAPLARI. DONDURUCULAR.
23.143.462
SOGUTUCULAR. ISI POMPALARI
HAVA-VAKUM POMPASI. HAVA/GAZ
13.963.916
KOMPRESÖRÜ. VANTILATÖR. ASPIRATÖR
IÇTEN YANMALI. PISTONLU MOTORLARIN
15.449.316
AKSAM-PARÇALARI
TOPRAK. TAS. METAL CEVHERI VB.
6.321.646
AYIKLAMA. ELEME VB. IÇIN MAKINELER
MUSLUKÇU. BORUCU ESYASI-BASINÇ
22.799.189
DÜSÜRÜCÜ. TERMOSTATIK VALF DAHIL
KALDIRMA. ISTIFLEME. YÜKLEME. BOSALTMA
10.766.686
MAKINE VE CIHAZLARI
SIVILAR IÇIN POMPALAR. SIVI ELEVATÖRLERI
METALLERI DÖVME. ISLEME. KESME.
SATAFLAMA PRESLERI. MAKINELERI
TRANSMISYON MILLERI. KRANKLAR. YATAK
KOVANLARI. DISLILER. ÇARKLAR
HER NEVI RULMANLAR
AGIR IS MAKINE VE CIHAZLARININ AKSAMI.
PARÇALARI
SANTRIFÜJLE ÇALISAN KURUTMA. FILTRE.
ARITMA CIHAZLARI
OTOMATIK BILGI ISLEM MAKINELERI.
ÜNITELERI
DOKUMA MADDELERINI YIKAMA. KURUTMA.
ÜTÜLEME MAKINE VE CIHAZLARI
GAZOJENLER. SU ILE ISLEYEN GAZ
JENERATÖRLERI VE AKSAM. PARÇALARI
YARDIMCI TEKSTIL MAKINE. CIHAZLARI VE
AKSAM-PARÇALAR
METALLERI HADDELEME MAKINELERI.
BUNLARIN SILINDIRLERI
DIGER MOTORLAR VE KUVVET ÜRETEN
MAKINELER
KENDINE ÖZGÜ FONKSIYONLU MAKINE VE
CIHAZLAR
DĠĞERLERĠ
TOPLAM
DeğiĢim
%
200.023.658
46.03
24.710.613
6.77
16.197.079
15.99
14.760.951
-4.46
14.226.281
125.04
12.603.406
-44.72
12.093.237
12.32
13.663.142
11.934.517
-12.65
9.214.882
10.496.178
13.90
5.880.525
9.233.584
57.02
5.844.231
5.757.899
-1.48
3.025.373
5.569.803
84.10
5.859.301
5.131.632
-12.42
929.010
4.121.538
343.65
1.044.729
2.056.525
96.85
0
1.817.111
1.690.160
1.761.579
4.23
4.254.548
1.498.801
-64.77
972.005
1.086.264
11.75
484.652
926.584
91.19
16.392.591
12.714.329
-22.44
298.672.048
368.721.569
23.45
Kaynak: TÜİK Verileri
17
ABD’ye Makine ve Aksamları Ġhraç Eden ilk 20 Firma (alfabetik sıralı)
AKKAR SİLAH PAZ.LTD.ŞTİ.
BAHTİYAR AV MALZEMELERİ PAZ. İNŞ.TEKS.SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ
BAYKAL MAKİNA SAN.VE TİC.A.Ş.
BSH EV ALETLERİ SAN.VE TİC.A.Ş.
DURMAZLAR MAKİNA SAN.VE TİC.A.Ş.
EKOM-ECZACIBAŞI DIŞ TİC.A.Ş.
ESTAŞ KAM MİLİ İML.İTH.İHR.SAN.TİC.LTD.ŞTİ.
GİMAS GİRGİN DIŞ TİC.LTD.ŞTİ.
HEMA ENDÜSTRİ A.Ş.
KALE KALIP MAKİNA VE KALIP SANAYİ A.Ş.
KAYHAN AV TÜFEKLERİ SAN.VE DIŞ TİC.LTD.ŞTİ.
ORTADOĞU RULMAN SAN.VE TİC.A.Ş
S.S. HUĞLU AV TÜFEKLERİ İMALAT ALIM SATIM KÜÇÜK SAN.KOOP.S.S
SİNTER METAL İMALAT SAN.A.Ş.
STOEGER SİLAH SAN.A.Ş.
TOTOMAK MAKİNA VE YED.PARÇA SAN.VE TİC.A.Ş.
TUSAŞ MOTOR SANAYİ A.Ş.
TÜRK TRAKTÖR VE ZİRAAT MAK.A.Ş.
UTAŞ MAKİNE İTHALAT İHRACAT SANAYİ VE TİCARET LTD.ŞTİ.
YILDIZ SİLAH SAN.TİC.LTD.ŞTİ.
Kaynak: Tüm İhracatçı Birlikleri Kayıtları
5.2. ĠTHALAT
Makine sektör toplamı itibariyle Türkiye’nin ABD’den ithalatı, 2007 yılında bir önceki yıla göre
%19,2’lik artıĢla 940 milyon $ olarak gerçekleĢtirmiĢtir. ABD’den en fazla ithal edilen mal
grubu, 113 milyon $’lık ihracat ile “motorlar, aksam ve parçaları” olurken, en fazla ithal edilen
ikinci mal grubu ise, 108 milyon $ ile “türbin, turbojet, aksam ve parçaları” olmuĢtur. 2007
yılında makine sektör toplamı ithalatında en fazla artıĢ, “hadde ve döküm makineleri, kalıplar,
aksam ve parçalar” mal grubunda gerçekleĢmiĢtir.
2007 yılında Türkiye’nin ABD’den 84. fasıl itibariyle en fazla ithal ettiği mal grubu, 103 milyon
$ ile ihracatta olduğu gibi “turbojetler, turbo-propeller. diğer gaz türbinleri” olurken, onu 79
milyon $ ile “dizel, yari dizel motorlar (hava basıncı ile ateĢlenen. pistonlu)”, 62 milyon $ ile
“hasat, harman, biçme; ürünleri ayırma. temizleme makine, cihazları” takip etmiĢtir.
Sektör ihracatında en yüksek ihracat artıĢı 21 milyon $’lık ithalatı ile “yazı, hesap, muhasebe,
bilgi iĢlem, büro için diğer makine ve cihazların aksamı”nda yaĢanırken, onu 16 milyon $’lık
ithalatı ile “toprak, taĢ, metal cevheri vb. ayıklama, eleme vb. için makineler” takip etmiĢtir.
18
ABD’den Makine ve Aksamları Ġthalatımızda BaĢlıca Kalemler (84.Fasıl-$)
DÖRTLÜ
GTİP
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
GTİP TANIMI
2006
2007
Değişim
%
8411
TURBOJETLER. TURBO-PROPELLER. DIGER GAZ
TÜRBINLERI
68.122.714 102.675.480
50.72
8408
DIZEL. YARI DIZEL MOTORLAR (HAVA BASINCI ILE
ATESLENEN. PISTONLU)
52.679.923
78.563.709
49.13
8433
HASAT. HARMAN. BIÇME; ÜRÜNLERI AYIRMA.
TEMIZLEME MAKINE. CIHAZLARI
57.767.573
62.225.107
7.72
8471
OTOMATIK BILGI ISLEM MAKINELERI. ÜNITELERI
58.309.344
51.061.061
-12.43
8443
MATBAACILIGA MAHSUS BASKI MAKINELERI.
YARDIMCI MAKINELER
58.089.486
49.463.639
-14.85
8421
SANTRIFÜJLE ÇALISAN KURUTMA. FILTRE.
ARITMA CIHAZLARI
38.684.154
45.348.407
17.23
8414
HAVA-VAKUM POMPASI. HAVA/GAZ
KOMPRESÖRÜ. VANTILATÖR. ASPIRATÖR
23.860.800
41.807.115
75.21
8429
DOZERLER. GREYDER. SKREYPER. EKSKAVATÖR.
KÜREYICI. YÜKLEYICI VB.
19.132.639
39.493.200
106.42
8431
AGIR IS MAKINE VE CIHAZLARININ AKSAMI.
PARÇALARI
23.725.773
37.989.634
60.12
8413
SIVILAR IÇIN POMPALAR. SIVI ELEVATÖRLERI
28.447.516
37.382.839
31.41
8409
IÇTEN YANMALI. PISTONLU MOTORLARIN AKSAMPARÇALARI
29.597.401
31.407.523
6.12
8481
MUSLUKÇU. BORUCU ESYASI-BASINÇ
DÜSÜRÜCÜ. TERMOSTATIK VALF DAHIL
22.852.006
30.536.783
33.63
8473
YAZI. HESAP. MUHASEBE. BILGI ISLEM. BÜRO IÇIN
DIGER MAKINE VE CIHAZLARIN AKSAMI
829.333
21.147.263
2449.91
8483
TRANSMISYON MILLERI. KRANKLAR. YATAK
KOVANLARI. DISLILER. ÇARKLAR
19.013.736
20.773.394
9.25
8479
KENDINE ÖZGÜ FONKSIYONLU MAKINE VE
CIHAZLAR
25.161.396
19.282.369
-23.37
8474
TOPRAK. TAS. METAL CEVHERI VB. AYIKLAMA.
ELEME VB. IÇIN MAKINELER
7.581.356
16.519.878
117.90
8419
ISI DEGISIKLIGI YÖNTEMI ILE MADDELERI
ISLEMEK IÇIN CIHAZLAR
8.938.876
16.514.953
84.75
8424
SIVI. TOZLARI PÜSKÜRTMEYE. DAGITMAYA
MAHSUS MEKANIK CIHAZLAR
13.518.257
16.421.843
21.48
8415
KLIMA CIHAZLARI-VANTILATÖRLÜ. ISI. NEM
DEGISTIRME TERTIBATLI
8.938.257
15.982.944
78.81
8482
HER NEVI RULMANLAR
13.491.911
13.486.084
-0.04
DİĞERLERİ
190.432.527 167.538.636
-12.02
TOPLAM
769.174.978 915.621.861
19.04
Kaynak: TÜİK Verileri
19
6. SONUÇ VE DEĞERLENDĠRME
ABD tüketiminde ithal mallarına yönelik talep esnekliğini ölçmek amacıyla yapılan çalıĢmaların
sonucunda ithalata yönelik talep esnekliğinin pozitif ve önemli ölçüde yüksek olduğu tespit
edilmiĢtir. Bu durum. yerli malların fiyatındaki artıĢ karĢısında Amerikan tüketicisinin ithal
mallara olan talebinin fiyattaki artıĢtan çok etkilendiği anlamına gelmektedir. Dolayısıyla,
Amerikan tüketicisi fiyat değiĢikliklerine son derece hassastır. Bu nedenle, Amerika’ya yönelik
ticarette fiyatın iyi tespit edilmesi son derece önemlidir.
ABD’ye yönelik ihracat stratejisinde dikkate alınması gereken bir diğer husus ise kalitedir.
DüĢük fiyatlı ürünlerde Çin, Hindistan gibi ülkeler karĢısında ülkemizin rekabeti giderek
zorlaĢmaktadır. Bu nedenle, daha yüksek fiyatlı ancak markalı ve kaliteli ürünlerle ABD
pazarında Türk ürünlerinin rekabet Ģansı daha fazla olacaktır. Ancak, ABD pazarında bir ürünün
tanınması için çok yoğun reklam ve tanıtım yapılması ve ürünün iyi pazarlanması gerekmektedir.
Rekabetçi olduğumuz ürünlerde hem endüstriyel kullanıcıya hem de nihai tüketiciye yönelik
promosyonlar yapılmalıdır. Bu aĢamada. profesyonel PR Ģirketlerinden destek alınması yararlı
olacaktır.
ABD’ye yönelik ihracatı buradaki aracılara mal satmak suretiyle gerçekleĢtirmek yerine, Türk
Ģirketlerinin ABD’de Ģirket kurarak, ofis, mağaza, showroom açmaları ve bizzat pazarın içinde
yer alarak, pazarda yer edinmeye çalıĢmaları uzun vadede çok daha iyi sonuçlar verecektir.
ABD’de fuar anlayıĢının Avrupa ülkelerinden farklı olması. fuarın bütün katılımcıların yerinde
görülmesinden ziyade önceden belirlenen müĢterilerin standının ziyareti Ģeklinde olması
nedeniyle ABD’de giderek talebi ve etkinliği azalan fuarlara öncelik verilmesine gerek
bulunmadığı düĢünülmektedir. Bunun yerine, ABD’ye yönelik stratejide, belirlenecek sektörlerde
küçük ve etkin ticaret heyetleri oluĢturularak buradaki alıcılarla bir araya getirilmelerinin
sağlanmasına ağırlık verilmesi daha faydalı olacaktır.
Uzun yıllar savunma iĢbirliğine yönelik olarak süregelen Türk-ABD iliĢkileri, 90’lı yılların
baĢında “zenginleĢtirilmiĢ ortaklık” olarak geliĢtirilmiĢtir.
ABD yönetiminin Türkiye’ye bakıĢ açısı SSCB’nin dağılmasını takiben değiĢmeye ve iliĢkilerde
ekonomik boyut ön plana çıkmaya baĢlamıĢ ve 1995 yılında ABD yönetimi Türkiye’yi geliĢen 10
büyük pazar arasında ilan etmiĢtir. ABD yönetiminin bu kararı Amerikan özel sektörünü
Türkiye’ye yöneltmede önemli bir teĢvik unsuru olmuĢtur.
ABD’ye ihracatta potansiyel arz eden baĢlıca ürünler; gıda ve içecek ürünleri. Fındık, kuru
meyvalar, zeytin ve zeytinyağı, yaĢ meyve-sebze ve kesme çiçek. dondurulmuĢ meyve-sebze.
konserve meyve-sebze, organik tarım, makarna, çay, tütün, Ģarap, tekstil, deri, demir-çelik,
seramik, cam, çimento, mobilya, beyaz eĢya, bor, alüminyum ve altındır.
Son yıllarda, ucuz, kaliteli ve katma değeri yüksek ürünlerin ABD pazarında rekabet Ģansının
yüksek olduğu düĢünülmektedir.
20
FAYDALI ĠNTERNET ADRESLERĠ
Amerika BirleĢik Devletleri’nde Bulunan Önemli Devlet KuruluĢları
ABD’deki Eyaletlerin Resmi Sayfaları
: http://www.globalcomputing.com/states.html
ABD”deki Resmi Kurumların Ġnternet Adresleri
: http://www.gksoft.com/govt/en/us.html
ABD’deki Ticaret Odaları
: http://www.chamberbiz.com/
Diğer bazı kuruluĢların internet adresleri aĢağıda gösterilmiĢtir:
Ekonomik Analiz Bürosu
: http://www.bea.doc.gov/.
ABD Eximbank
: http://www.exim.gov/index.html.
Federal Ġstatistikler Bürosu
: http://www.fedstats.gov/.
Ġthalat Ġdaresi
: http://ia.ita.doc.gov/.
ABD Ticaret Temsilciliği
: http://www.ustr.gov/.
Patent ve Ticari Marka Ofisi
: http://www.uspto.gov/.
Tekstil ve Konfeksiyon Ofisi
: http://www.otexa.ita.doc.gov/.
Ticari ve Ekonomik Analiz Ofisi
: http://www.ita.doc.gov/td/industry/otea/.
Küçük ĠĢletmeler Ġdaresi
: http://www.sbaonline.sba.gov/.
Federal Tüketici Bilgi Merkezi
: http://info.gov/.
Gümrük Ġdaresi
: http://www.customs.ustreas.gov/.
Tarım Bakanlğ. YurtdıĢı Tarım Servisi
: http://www.fas.usda.gov/.
Ekonomi ve Ġstatistik Bürosu
: http://www.esa.doc.gov/508/esa/Bureaus.htm.
Ġhracat Ġdaresi Bürosu
: http://www.bxa.doc.gov/Default.htm.
Amerikan Ġhracatçılar ve Ġthalatçılar Birliği : http://www.aaei.org/index.asp.
ABD’li Ġhracatçıların Alfabetik Listesi
: http://www2.cnewsusa.com/alphabet/A.html.
Avukat Bulma
: http://www.lawyers.com/.
ABD’de ĠĢ Yapma
: http://www.buyusainfo.net/.
Commercial News USA
: http://www.cnewsusa.com/.
ABD Ġhracatçılar Rehberi
: http://www.usa-export.com/.
ABD Sanayi Rehberi
: http://www.buyusainfo.net/industries.cfm?loadnav=yes.
ABD ġirket Bilgileri
: http://www.corporateinformation.com/uscorp.html.
Buy USA
: http://www.buyusa.com/cgi-bin/db2www/index.d2w/input.
ĠĢ Rehberi
: http://www.business.gov/busadv/index.cfm.
Üniversiteler
: http://www.utexas.edu/world/univ/state/.
Ticari ve Mesleki Birlikler : http://www.pueblo.gsa.gov/crh/trade.htm.
ABD’de Tarım Alanında Faaliyet Gösteren Dernekler
Grocery Manufacturers of America
Ohio Grocers Association
American Society of Baking
Food Marketing Institute
Washington Specialty Foods Association
North American Association of Food Equipment
: http://www.gmabrands.com/
: http://www.ohiogrocers.org/
: http://www.asbe.org/
: http://www.fmi.org/
: http://www.waspecialtyfoods.org/
: http://www.nafem.org/
21
USA Dry Pea and Lentil Council
: http://www.pea-lentil.com/
Associated New York State Food Processors
: http://www.nyfoodprocessors.org
The Wine Institute
: http://www.wineinstitute.org/
Northeast Fresh Food Alliance
: http://www.neffa.com/
National Watermelon Association
: http://www.nwaqueen.com/
Washington Association of Wine Grape Growers : http://www.wawgg.org/
Manufacturers' Agents for the Food Service Industry : http://www.mafsi.org/
Illinois Food Retailers Association
: http://www.ilfood.org/
American White Wheat Processors Association
: http://www.awwpa.com/
Southern Bakers Association
: http://www.sba.org/
California League of Food Processors
: http://clfp.com/
Tennessee Specialty Foods Association Inc.
: http://tsfagourmet.com
American Wholesale Marketers Association
: http://www.awmanet.org
Food Shippers of America
: http://www.foodshippersofamerica.org/
Iowa Grape Growers Association
: http://www.iowagrapegrowers.org/
Northwest Food Processors Association
: http://www.nwfpa.org/nwfpa/
Hawaii Food Manufacturers Association
: http://www.foodsofhawaii.com/
ABD’de Turizm Alanında Faaliyet Gösteren Dernekler
ASTA-American Society of Travel Agencies
USTOA-United States Tour Operators Association
SITE-Society of Incentive Tourism
CLIA-Cruise Lines International Association
Amerika BirleĢik Devletleri’ndeki Türk Dernekleri
Assembly of Turkish American Associations (ATAA). Washington. DC
http://www.ataa.org
The American Turkish Council (ATC). Washington. DC
http://www.americanturkishcouncil.org
Turkish-American Scientists and Scholars Association (TASSA) Washington. DC
http://www.tassausa.org
Turkish American Chamber of Comerce and Industry
http://www.turkishuschamber.org
Turkish American Business Forum
http://www.forum.org
The Institute of Turkish Studies (ITS). Washington. DC
http://www.turkishstudies.org
Federation of Turkish American Associations (FTAA)
http://www.ftaa.org
Ataturk Society of America (ASA)
http://www.ataturksociety.org
22
Önemli Perakende Zincirleri ve Çok Katlı Mağazalar:
Wal-Mart Stores Inc.
http://www.walmart.com/
Target Inc.
http://www.target.com/
Kohl’s Inc.
http://www.kohls.com/main/home.jsp
K Mart Corporation
http://www.kmartcorp.com/corp/
Sears Inc.
http://www.sears.com/sr/homepages/sears_homepage.jsp
Macy’s Inc.
http://www.macys.com/index.ognc
Nordstrom Inc.
http://store.nordstrom.com/Default.asp?ce=1
Bloomingdales Inc.
http://www.bloomingdales.com
Saks Inc.
http://www.saksincorporated.com/our_stores.html
JC Penney Inc.
http://www0.jcpenney.com/jcp/default.asp
Linen’s Things. Inc.
http://www.lnt.com/home/index.jsp
Bed. Bath and Beyond Inc.
http://www.bedbathandbeyond.com/default.asp?order_num=-1&
KAYNAKLAR
 Amerika BirleĢik Devletleri’nin Genel Ekonomik Durumu ve Türkiye Ġle Ticari ĠliĢkileri
/Mayıs 2007/ Washington Ticaret MüĢavirliği
 TÜĠK verileri
 ABD Ülke Raporu/2007/ĠGEME
 http://dataweb.usitc.gov
23