CompTIA Study Guide Türkçe - TÜBİTAK ULAKBİM E

Transkript

1.1 Bilgisayar Bileşenleri Bölüm 1
1.1 Kişisel Bilgisayar Kullanımındaki Temel Bileşenlerin Tanımlanması
Bellek Aygıtlarının İsim, Amaç ve Karakteristiklerinin Tanımlanması
FDD (floppy disk drive) sadece 1,4 Mb bellek alanına sahiptir. İki bilgisayar arasında veri
aktarılması ve yedekleme amacıyla kullanılmıştlardır. 2005 yılında 3,5 inçlik sürücüler
dizüstü bilgisayarlarda olmasa da normal bilgisayarlarda hala yaygın kullanılmaktaydılar.
Fakat USB bellekler, kaydedilebilir ya da tekrar yazılabilir CD / DVD gibi taşınabilir bellek
seçenekleriyle birlikte artık FDD’lerin modaları büyük oranda geçti.
Anakart FDD bağlantısı
HDD (hard disk drive) (sabit disk)
saklarlar.
2006 Haziran ayında üretimdeki en
sahipti. Aynı dönemde bulunabilecek
gigabayt) idi. Harici sürücülerinde
mümkündü.
Disket Sürücü
veriyi çok katlı disk şeklinde manyetik yüzeylerde
küçük masaüstü bilgisayarı 40 gigabayt kapasiteye
en büyük kapasiteli dahili sabit disk ¾ terabayt (750
eklenmesi yoluyla 1 terabayt seviyelerine çıkmak
Sabit Disk Çeşitleri
• ESDI (Enhanced Small Disk Interface / Arttırılmış Küçük Disk Arayüzü) Maxtor
firması tarafından geliştirilmiş bilgisayar ile sürücünün hızlı haberleşmesini sağlayan
bir arayüzdür.
• SCSI (Small Computer System Interface / Küçük Bilgisayar Sistemi Arayüzü) ESDI
için ilksel rakiplerden biriydi. Orijinal adı Shugart Associates kısaltması SASI’dir.
• ATA / IDE ve EIDE (Advanced Technology Attachment, Enhanced Integrated Drive
Electronics / İleri Teknoloji Bağlantısı, Arttırılmış Gömülü Sürücü Elektroniği)
• SATA (Serial ATA / Seri ATA)
CD /DVD / RW
CD-ROM Compact Disk Read-Only Memory (Taşınabilir Disk Salt-Okunur). Veri aktarımı
ve depolama için kullanılır. Standart 120mm CR-ROM 650 – 700 Mb veri tutabilir.
DVD-ROM Digital Versatile Disc ya da Digital Video Disk optik bir bellek ortamıdır ve
yüksek kalitede görüntü ve ses içeren filmler gibi, veri saklama için kullanılır. DVD fiziksel
görüntü ve ebatları açısından CD gibidir ancak veri kodlaması farklıdır ve daha yüksek
yoğunlukta veri saklaması sayesinde 4,7 GB gibi büyük kapasitelere ulaşabilir.
CD-RW
• CD-RW yazıcı bir cihaz 700 MB veriyi bir CD-RW’ye yaklaşık 1000 kez tekrar
yazabilir.
• CD-RW yazıcılar aynı zamanda CD-R disklerine de yazabilir. CD-RW diskler pek çok
yönden CD-R diskleri gibidir. Tek farkları CD-RW disklerinin tamamen silinebilir ve
tekrar yazılabilir olmasıdır.
• CD-RW diskleri 1997 öncesinde üretilmiş CD-ROM’larda okunamaz.
• CD-R diskler arşivleme için daha uygundur, çünkü disk içeriği değiştirilemez.
DVD-RW
• DVD-RW diskler de DVD-R diskler gibi 4,7 gb bellek kapasitesine sahiptirler.
• DVD-RW disklerin DVD-R disklerden üstünlüğü silinebilme ve tekrar
yazılabilmeleridir.
• DVD-RW diskleri de yaklaşık 1000 kere tekrar yazılabilir, bu da DVD-RW disklerin
CD-RW disklerle rekabet edebilmelerini sağlar.
• DVD-RW diskler genellikle yedekleme ve dosya toplama gibi değişken veriler için
kullanılır.
Dual Layer (Çift Katman) kaydetme DVD-R ve DVD+R disklere 8,5 gb gibi bir veri saklama
özelliği katar, tek katmanlı diskler 4,7 gb seviyesindeyken.
>Taşınabilir Bellekler
Kaset sürücüler temel olarak uzun dönem yedekleme için kullanılırlar. SCSI (en yaygın
olarak), paralel port, IDE, USB, FireWire ya da fiber optik ile bağlanabilirler. Kaset
sürücülerin kapasitesi birkaç megabayttan sıkıştırılmış 800 gb kadar olabilir.
Harici CD-RW ve Sabit Disk yedekleme için kullanılabilirler. Aynı zamanda bilgisayarlar
arası veri aktarımı için de uygundurlar. Yangın ve benzeri durumlarda kurtarılma kolaylıkları
sayesinde yedekleme için iyi bir seçimdirler.
Thumb Sürücü, Flash ve SD kartlar küçük, hafif, taşınabilir ve tekrar yazılabilir veri
saklama araçlarıdır. Son dönem USB flash bellekler, taşınabilir disk aygıtı ve USB floppy
sürücü olarak iki sürücü şeklinde hareket edebiliyorlar. Bu, bootlable (bilgisayar vb.
başlatılma noktası) aygıt olarak kullanımlarını kolaylaştırmak üzre geliştirilmiş bir özelliktir.
>Anakartların isimlerinin, amaçlarının ve karakteristiklerinin tanıtılması
Anakart bilgisayarın temel ve merkez devre kartıdır. Tipik bir bilgisayar anakart üzerine
yerleştirilen mikroişlemci, ana bellek ve diğer bazı bileşenlerden oluşur. Harici bellek,
görüntü ve ses kontrol kartları ve çevresel birimler gibi diğer bileşenler ana karta şerit
kablolar, güç bağlantıları ya da diğer kablolarla bağlanırlar.
Biçim Etmeni
Biçim etmeni anakartın ebatları ve biçimiyle ilgilidir.
ATX (Advanced Technology Extended / İleri Teknoloji Uzantılı) tam boy anakarttır.
Ebatları 12” genişliğinde ve 9,6” derinliğindedir (305 mm x 244 mm)
BTX (Balanced Technology Extended / Dengeli Teknoloji Uzantılı) eskiyen ATX
anakartların yerine geçmesi beklenen anakartlardı ancak markette yaygın kullanımı 2006
yılına kadar gerçekleşmedi.
microATX ebatları daha küçük olan anakartlardır (9,6” x 9,6”) (244 mm x 244 mm). Tam
boy ATX anakartlarla kıyaslandığında mikroATX’lerin daha az G/Ç delikleri vardır ama daha
küçük güç kaynaklarıyla kullanılabilirler.
>Bileşenler
1 CPU Socket
2 CPU_FAN - CPU cooling fan
connector
3 DIMM1~2 - 240-pin DDR2 SDRAM slots
4 IRDA - Infrared header
5 FDD - Floppy diskette drive connector
13 BIOS_WP - BIOS flash protect jumper
14 COM2 - Onboard Serial port hader
15 WOL1 - Wake On LAN connector
16 S/PDIF - SPDIF out header
17 F_AUDIO - Front panel audio header
18 AUX_IN - Auxiliary In connector
6 ATX1 - Standard 24-pin ATX power
connector
7 IDE1 - Primary IDE channel
8 CLR_CMOS - Clear CMOS jumper
9 SATA1~4 - Serial ATA connectors
10 PANEL1 - Panel connector for case
switches and LEDs
11 USB1-2 - Front Panel USB headers
12 1394a - IEEE 1394a header
19 PCI1~2 - 32-bit add-on card slots
20 PCIE1 - PCI Express x1 slot
21 PCIEX16 - PCI Express slot for
graphics
interface
22 SYS_FAN - System cooling fan
connector
23 ATX12V - Auxiliary 4-pin power
connector
>Bütünleşmiş G/Ç’lar
Anakartın arka panelinde anakartla bütünleşmiş pekçok giriş ve çıkış portu (G/Ç) görülüyor.
PS2 Mouse Used to connect a PS/2 pointing device.
PS2 Keyboard Used to connect a PS/2 keyboard.
Parallel Port (LPT1) Used to connect printers or other parallel communi cations devices.
Serial Port Used to connect serial devices such as mice or (COM1) fax/modems.
VGA Port Connect your monitor to the VGA port.
1394a Port Use the 1394a port to connect to any firewire device.
LAN Port Used to connect an RJ-45 cable to a Network hub or router.
USB Ports Used to connect USB devices such as printers, scanners cameras et...
Audio Ports Used to connect audio devices.
D-portu stereo sinyal için, F-portu mikrofon sinyali için girişlerdir. Bu anakart sırasıyla A, B,
C ve E portları olmak üzre 8-kanallı ses araçlarını destekleyebiliyor. Ek olarak B, C ve E
portları kullanıcıya sağ ve sol kanalları bağımsız olarak kullanabilmesine olanak sağlıyor.
•
•
•
•
•
•
A. Center & Woofer
B. Back Surround
C. Side Surround
D. Line-in
E. Front Out
F. Mic_in Rear
1.1 Kişisel Bilgisayar Kullanımındaki Temel İlkelerin Tanımlanması bölüm 2
Hafıza yuvaları (slots)
RIMM yuvaları: Intel Pentium 4 anakartlarında yaygın şekilde kullanılmışlardır. Diğer pek
çok bilgisayar belleğinin tersine RIMM destekli bilgisayarlar sürekli (continuous) sinyale
ihtiyaç duyarlar. Bir bellek deliğinin boş bırakılması halinde bilgisayar çalışmayacaktır. Boş
yuva başka bir RIMM modülü ya da sürekli bir sinyal sağlayan bir C-RIMM modülüyle
doldurulmalıdır.
< Yüklenmiş DIMM
> Boş DIMM delikleri
DIMM Delikleri: Yaygın kullanılan üç şekli vardır.
• 240-ayaklı yuva – Masaüstü bilgisayarlar için DDR2
SDRAM bellek.
• 184-ayaklı yuva – Masaüstü bilgisayarlar için DDR
SDRAM bellek.
• 168-ayallı yuva – Pentium ve Athlon sistemlerinde
yaygın olarak kullanılır.
İşlemci yuvaları
Bir anakart belli bir işlemci dizisi için tasarlanmıştır. İşlemci uyumluluğu konusundaki
belirleyici etkenlerden biri kartta işlemci için ayrılan delik ya da yuva bağlantı noktasıdır.
Kısa bir süreliğine L2 cahce’in işlemci bloğuna yakın yerleştirilebilmesi için 242-bağlantılı ve
330-bağlantılı yuvalar kullanıldı. İşlemci üretimindeki gelişmeler sayesinde L2 cache artık
işlemci bloğunun içine yerleştirilebiliyor. Bu sayede daha küçük bir alana işlemci
yerleştirilmesi mümkün oluyor. Ayak bağlantı sayıları ve bağlantı planları açısından pek çok
değişkenlik göstermelerine rağmen esnek ve kompakt PGA (pin grid array / ayak ızgara
dizini) soketleri yaygın olarak kullanılmaktadırlar.
AMD İşlemciler
CPU Socket
Socket A
Socket 754
Socket 939
Socket 940
AM2 940 ayaklı işlemci
soketleriyle uyumlu değil
Socket AM2
İşlemciler
AMD Athlon (650 MHz - 1400 MHz)
AMD Athlon XP (1500+ - 3200+)
AMD Duron (600 MHz - 1800 MHz)
AMD Sempron (2000+ - 3300+)
AMD Athlon MP (1000 MHz - 3000+)
AMD Athlon 64 (2800+ - 3700+)
AMD Sempron (2500+ - )
AMD Turion 64 (ML and MT)
AMD Athlon 64 (3000+ - 4000+)
AMD Athlon 64 FX
AMD Athlon 64 X2
Some AMD Opteron 1xx series
Some Sempron 3xxx
AMD Athlon 64 FX
AMD Opteron
Athlon 64
Athlon 64 X2
Athlon 64 FX
Opteron
Sempron
Ayak Sayısı
453
754
939
940
940
Socket AM3
Athlon 64
Athlon 64 X2
Athlon 64 FX
Sempron
?
Intel İşlemciler
CPU Socket
Socket 478
Socket 479
LGA775
Socket M
İşlemciler
Intel Pentium 4 (1.4 - 3.4 GHz)
Intel Celeron (1.7 - 3.2 GHz)
Celeron D (to 3.2 GHz)
Intel Pentium 4 Extreme Edition (3.2, 3.4 GHz)
Intel Pentium M (900 MHz - 2.267 GHz)
Intel Celeron M (800 MHz - 1.733 GHz)
Intel Core Duo (1.667 - 2.167 GHz)
Intel Core Solo (1.667 GHz)
VIA C7-M (1,5 GHz and 1,8 GHz)
Intel Pentium 4 (2.66 - 3.80 GHz)
Intel Celeron D (2.53 - 3.46 GHz )
Intel Pentium 4 Extreme Edition
(3.20 - 3.73 GHz)
Intel Pentium D (2.66 - 3.60 GHz)
Intel Pentium Extreme Edition
(3.20 - 3.73 GHz)
Intel Core 2 Duo (1.60 - 2.67 GHz)
Intel Core 2 Extreme (2.66 - 2.93 GHz)
Intel Core Solo
Intel Core Duo
Intel Dual-Core Xeon (1.67, 2.0)
Intel Core 2 Duo (T5x00, T7x00)
Ayak Sayısı
478
479
775
478
Harici Cache Bellek
L2 Cache: Günümüzde genellikle işlemcinin içinde bulunuyor. L2 Cache ultra-hızlı bir
bellektir ve işlemci ile daha yavaş olan RAM bellek arasındaki veri aktarımını hızlandırmak
için kullanılır.
L3 Cache: İşlemciden ziyade anakart üzerinde bulunan cache bellektir. Genelde L3 cache
kapasitesi L2 cache’den büyüktür. L3 Cache ultra-hızlı bir bellektir ve işlemci ile daha yavaş
olan RAM bellek arasındaki veri aktarımını hızlandırmak için kullanılır. Gömülü 3. Seviye
cache, işlemci cache’inde bulunan daha büyük veri setlerine daha hızlı erişime olanak verir.
Bu ortalama bellek gecikmesini düşürür ve işlem kapasitesini arttırır.
Bus mimarisi
Ön tarafta işlemci ile yonga seti arasında bulunan bus’lar omurga niteliğindedir. Yonga seti
(northbridge ve southbridge / kuzeyköprüsü ve güneyköprüsü) sistemdeki bütün diğer
bus’ların bağlantı noktasıdır. PCI, AGP ve bellek bus’ları bağlanan cihazlara erişim için
yonga setine bağlıdır.
Yonga Setleri
Anakart yonga setleri, sistem belleği, işlemci, AGP ve güney köprüsü, ya da G/Ç Kontrol
Hub’ı (ICH) arasındaki haberleşmenin kontrolünden sorumlu kuzey köprüsü ya da MCH
(Memory Controller Hub)’dan oluşur. ICH, PCI araçlarının haberleşmesini, sistem yönetim
bus’ını, ATA cihazları, AC’97 (ses), USB, IEEE1397 (firewire) ve LPC’yi kontrol eder. Bu
yonga setleri anakarta tümleşiktir ve değiştirilmeleri ya da upgrade edilmeleri mümkün
değildir.
Bus Yuvaları
PCI: Peripheral Component Interconnect; Intel firması tarafından
tasarlanmış yerel bir bus sistemidir. Bilgisayara 10 taneye kadar PCI
kartı takılabilir. Pek çok network, modem, ses, grafik kartı ... vs PCI
bus kullanır.
PCI bus yerine şimdilerde PCI Express kullanılmaktadır.
AGP: Accelerated Graphics Port; grafik adaptörleri tarafından
kullanılır. AGP yerine şimdilerde yeni PCIe yuvaları kullanılıyor.
PCIe: PCI Express; yeni bir G/Ç bus teknolojisi ve zamanla PCI,
PCI-X ve AGP yerine kullanılacağı düşünülüyor. PCIe donanımı
Microsoft Windows 2000 ve Microsoft XP işletim sistemlerinde eski
PCI yazılımlarıyla (donanımsal PCI yuvlarıyla değil) uyumludur.
PCI özellikleri mevcut Windows işletim sistemlerinde
uygulamalarda, sürücü ya da işletim sisteminde herhangi bir
modifikasyon yapılmadan da çalışacaktır, ancak PCIe’nin gelişmiş
özellikleri standart olarak yalnızca Windows Vista ve daha sonra
çıkacak işletim sistemlerinde desteklenmektedir.
PCIe kartları günümüzde yaygın olarak grafik kartları için
kullanılmaktadır. Grafik kartlarının ihtiyaç duyduğu daha büyük bant
genişliğini karşılayabilmeleri sayesinde.
AMR: Audio Modem Riser; bazı Pentium 3, Pentium 4 ve Athlon
anakartlarında bulunan bir genişleme yuvasıdır. AMR’nin
dezavantajları bir PCI yuvasını elimine etmesi, tak ve çalıştır
olmaması ve donanımsal hızlandırılmış kartları destekleyememesidir
(sadece yazılım tabanlı).
CNR: Communucation and Networking Riser; bazı anakartlarda
bulunan bir yuvadır. Anakart üreticisi CNR kart üzerindeki ses,
network ya da modem fonksiyonelliğini arttırmayı seçebilir.
Günümüzde ACR, AMR, CNR gibi neredeyse bütün yükseltme
teknolojilerinin genellikle modası geçmiştir. Onların yerini on-board
ya da gömülü olarak bu işlemi yapan sistemler almıştır.
PATA: 2003 yılında orijinal ATA (Advanced Technolojy
Attachment) Paralel ATA (PATA) olarak yeniden adlandırıldı.
IDE: Integrated Drive Electronics
EIDE: Enhanced IDE; bazen Fast ATA ya da FAST IDE olarak da
adlandırılır.
EIDE, sabit disk ve CD-ROM gibi veri saklama sürücülerinin
bilgisayar içinde bağlantısında kullanılan standart arayüzdür.
SATA: Serial ATA (Advanced Technology Attachment); temelde
sabit disk ve optik araçlardan veri transferi için tasarlanan bir
bilgisayar bus teknolojisidir. SATA konektörleri sadece tek bir
şekilde yerlerine otururlar.
SATA ile PATA arasındaki temel farklar aşağıda sıralanmıştır:
• SATA kablosu iki nokta arasındadır, yani tek bir kabloya
tek bir depolama aracı bağlanabilir. PATA ise
paylaşımlıdır ve (en çok) iki depolama aracı tek bir
kabloya bağlanabilir.
• SATA daha hızlıdır. SATA günümüzde saniyede 150 MB
veri aktarımı gerçekleştirebilmektedir ve yakın gelecekte
300 MB ve 600 MB seviyelerine çıkabilir.
•
SATA daha ince bir kabloya ve daha küçük bir konektöre
sahiptir. Aynı zamanda bazı PATA kablolarının aksine
yanlış takılması mümkün değildir.
SCSI Teknolojisi
SCSI (Small Computer System Interface / Küçük Bilgisayar Sistemi Arayüzü) bilgisayarlar
arası ve çevre birimleriyle fiziksel bağlantı ve veri transferi için oluşturulmuş bir standart
setidir. SCSI arayüzü dar olarak nitelendirilen 8-bitlik veri bus’ına sahip olanlar yedi cihaza
(sabit sürücüler, kaset sürücüler, CD-ROM sürücü, çıkarılabilir sürücü/diskler ve tarayıcılar)
tek bir SCSI adaptör / kontrol birimiyle bağlanabilir. Kontrol kartını da sayarsanız sekiz cihaz
eder.
Geniş olarak nitelendirilen, 16- bit veri bus’ı olan arayüz birimi 15 cihaza kadar (kontol
kartını da sayarsak 16) arayüz sağlayabilir.
SCSI arayüzlerinin çeşitleri:
• SCSI-1: 8-bitlik bus kullanır ve 4MB/s hızında veri transferi gerçekleştirebilir.
• SCSI-2: 25 yerine 50 pinlik bağlantı kullanır ve çoklu cihaz desteği içerir. Şu anki en
yaygın kullanılan SCSI türüdür. Veri aktarım hızı 5 MB/s’dir.
• Wide (Geniş) SCSI: Daha geniş bir kablo kullanır (168 kablo hattı, 68 pin), 16 bitlik
veri aktarımını destekler.
• Fast (Hızlı) SCSI: 8-bit bus kullanır ancak saat hızını ikiye katı hızlı kullanarak 10
MB/s veri transfer hızlarını destekleyebilir.
• Fast Wide (hızlı geniş) SCSI: 16 bit bus ve hızlı saat kullanımıyla veri hızını 20 MB/s
düzeylerine çıkarabilir.
• Ultra SCSI: 8-bitlik veri bus’ı ile 20 MB/s veri aktarımını destekler
• SCSI-3 16-bit bus kullanır, 40 MB/s veri aktarımını destekler. Ultra Wide SCSI olarak
da adlandırılır.
• Ultra2 SCSI: 8-bit bus ile 40 MB/s veri aktarım hızını destekler.
• Wide (geniş) Ultra2 SCSI: 16-bit bus ile 80 MB/s veri aktarım hızını destekler
SCSI Sonlandırılması
Zincirin iki ucundaki SCSI araçları sonlandırılmalı, diğerleri sonlandırılmamalıdır. Sadece tek
bir kablonun kullanıldığı durumlarda, adaptör kartı ve kablonun sonundaki cihaz
sonlandırılmalıdır, bunların arasındaki diğer cihazlar sonlandırılmamalıdırlar. İçsel ve dışsal
kablonun kullanıldığı durumlarda her kablonun sonunda bulunan cihaz sonlandırılmalıdır. Bir
cihazın sonlandırılma ya da sonlandırılmaması için sonlandırıcılar yerleştirilir / kaldırılır ya da
jumper ya da DIP sviçler açılıp / kapatılır. Bazı SCSI cihazları otomatik olarak
sonlandırılabilir.
Günümüzde, pek çok cihazda bu işlem jumper ayarıyla yapılmaktadır.
İçsel zincir
(görüntü intel.com’dan alınmıştır)
Dışsal zincir (görüntü intel.com’dan alınmıştır)
İçsel Dışsal Zincir (görüntü intel.com’dan alınmıştır)
SCSI bus sisteminde kullanılan birkaç tane sonlandırma yöntemi vardır. Farkları bus sistemini
sonlandırmada kullandıkları elektriksel devrelerindeki farklılıktan kaynaklanır. Daha iyi
sonlandırma daha güvenilir SCSI zinciri anlamına gelir. Daha iyi sonlandırma daha az sorun
(diğer bütün değişkenler eşit olduğunda), tabi bu durumda genelde maliyette daha yüksek
olacaktır. Genel olarak, yavaş bus sistemleri için kullanılan sonlandırma yöntemi çok önemli
olmazken hızlı bus sistemlerinde işler değişiyor. Ayrıca buna ek olarak diferansiyel
sinyalizasyon kullanan sistemler (HDV ya da LDV gibi) sonlandırma için özel yöntemlere
ihtiyaç duyuyor.
• Pasif sonlandırma – Pasif sonlandırıcı voltaj bölücü olarak davranan özel dirençler
kullanır. Zincirin doğru empedans yükünde olmasını sağlamaya yardımcı olmaları
sayesinde sinyalin zincir sonunda yansıması ve yankılanma durumları önlenmiş olur.
Pasif sonlandırmalı sistemler küçük zincirler, kısa mesafeler (50cm-90cm) ve düşük
•
•
•
•
hızlar (SCSI-1 özellikleri için başarılıdırlar. Zincir asla 6 metre uzunluğunu aşamaz.
Tek sonlu, dar (8-bitlik) ve 5 MHz hızındaki SCSI bus sistemleri içindir.
Aktif Sonlandırma: Aktif sonlandırma bir voltaj regülatörü gibi davranıp, güç
hattındaki voltaj düşmeleri karşılayarak zinciri kararlı voltaj seviyelerinde tutar. Aktif
sonlandırma gürültünün azaltılmasına yardımcı olması sayesinde daha uzun
kabloların kullanılması ve daha yüksek hızlara çıkılmasına olanak tanır. Aktif
sonlandırma yüksek hızlı tek sonlu SCSI bus sistemleri için gereken en düşük
sistemdir. Zincir uzunluğu en fazla 18 metreye çıkabilir ve sadece tek sonlu SCSI bus
sistemlerinde kullanılabilir.
Forced Perfect Terminator (FPT): FPT diyotları devreye eklenmiştir ve bunlar
otomatik olarak hat empedansını sonlandırıcıyı zorlayarak (force) dengeye getirirler,
böylece mükemmel (perfect) sonlandırmayı sağlamış olurlar. Bu sistem sadece tek
sonlu SCSI bus sistemleri içindir ve ancak çok yüksek elektriksel gürültü bulunan
sistemlerde kullanılmaları önerilir.
Yüksek Voltaj Diferansiyeli (High Voltage Differential (HVD)): Yüksek voltajlı
diferansiyel sinyal kullanılan bus sistemlerinde HDV sonlandırıcıları
kullanılmaktadır.
Düşük Voltaj Diferansiyeli (Low Voltage Differential (LVD)): Daha yeni olan
düşük voltajlı diferansiyel sinyal kullanılan bus sistemlerinde LDV sonlandırıcıları
kullanılmaktadır. Ayrıca özel LVD/SE sonlandırıcılar da çoklu mod LVD araçlarıyla
kullanılması için tasarlanmıştır. Bu cihazlar hem LVD hem SE modlarında
çalışabilirler. Bus tek sonlu bir yapıdayken bu araçlar aktif sonlandırıcılar gibi
davranırlar. Not: İçsel kabloların pek çoğu kablo sonunda LVD sonlandırıcı
bulundurmaktadır.
> BIOS / CMOS / Firmware
Temel giriş / çıkış sistemi (basic input / output system (BIOS)) açılış anında donanımı test
eden, işletim sistemini başlatan ve donanım gereçleri arasındaki veri transferini sağlayan
bilgisayardaki temel yazılımıdır. BIOS bilgisayarda bir ROM içerisinde saklanır, böylece
bilgisayarın açılışı sırasında yürütülebilir. Performans açısından son derece kritik olmasına
rağmen BIOS genellikle bilgisayar kullanıcıları tarafından görülemez.
BIOS ayarlama özelliği bilgisayar sisteminin ayarlarını gösterir ve sistem değişkenlerini
ayarlayabilmenizi sağlar. Değişkenler bir CMOS RAM belleğin içinde saklanır. RAM
belleğin yedek bir pil ünitesi de bulunmaktadır, bu sayede bilgisayar kapandığında da verileri
saklayabilir. Sistem tekrar çalıştırıldığında sizin CMOS’a yüklediğiniz ayarlara göre sistem
düzenlenir. Yaygın olarak ayarlanabilen BIOS değerleri:
• Sabit sürücüler, disket sürücüler ve çevre birimler
• Video görüntüleme tipi ve görüntüleme seçenekleri
• Yetkili olmayan kullanıcılara karşı şifre koruması
• Güç yönetimi özelliği
CMOS (complementary metal oxide semiconductor) anakarta tümleşik bir yongadır.
Bilgisayarın kapalı olma durumları için CMOS pili vardır. IBM uyumlu bilgisayarlarda sistem
zamanını ve bilgisayar ayarlarını saklamakla görevlidir.
Firmware donanımsal bir cihazın içine gömülen yazılımlara verilen addır. Genellikle flash
ROM bellekte ya da ikili bir image dosyasında saklanır ve kullanıcı tarafından mevcut
donanımın üstüne tekrar yüklenebilir. Günümüzde modern sistemlere eklenen her araç özel
bir amaç için üretilen, kendi haklarına sahip ve kendi yazılımlarını çalıştırıyor. Bu cihazların
bazıları yazılımlarını (“firmware”) kendi üstlerindeki ROM belleklerde saklıyorlar. Yıllar
içinde üreticiler firmware programları konuk sistem üzerinden yüklemenin daha ucuz ve
esnek olacağını fark ettiler. Bunun sonucu olarak, günümüzdeki pek çok donanımsal cihaz,
konuk bilgisayar gerekli firmware yüklemesi yapmadığı sürece kendi başına çalışabilmekten
aciz. Firmware yüklemesi aracın sürücüsü tarafından yapılmaktadır.
Riser card / daughter board
Riser card bilgisayara ses, modem ya da network özellikleri kazandırmak için eklebilen
genişletme kartlarıdır.
Daughter board ana karta direkt bağlanan ve modem, ses özelliği ... vs özellikler eklemeye
yarayan genişletme kartlarıydı. Günümüzde bu tip kartlar masaüstü bilgisayarlarında
bulunmuyor ya da kullanılmıyor, çoğu PCI kartlarıyla değiştirilmiş durumdalar. Yine de pek
çok dizüstü bilgisayarda bu kart hala kullanılmaktadır.
1.1 Kişisel Bilgisayar Kullanımındaki Temel Bileşenlerin Tanımlanması Bölüm 3
Güç Kaynaklarının İsim, Amaç ve Karakteristiklerinin Tanımlanması
Günümüzde kullanılan tipik bir anakartın güç bağlantıları
ATX
Günümüde bilgisayarlarda ya ATX ya da ATX12V güç kaynağı kullanmaktadırlar. Güç
açık/kapalı sinyali yazılımsal kontrole sahip, bu sayede sistem kapatılabiliyor. ATX /
ATX12V güç kaynakları yazılımsal olarak kontrol edilebildikleri için “Power SW” kablosunu
şasiden anakarta bağlamanız gerekmektedir. Pek çok güç kaynağı, güç kaynağına bağlı bir
yüke ihtiyaç duyar. Başka bir şekilde anlatmamız gerekirse, güç kaynağına bağlı, sürücü ya da
anakart gibi en azından bir bileşenin olması gerekmektedir.
Pek çok güç kaynağı Türkiye’nin de kullandığı Avrupa da kullanılan standartlara (230V, 50
Hz) uygun şekilde üretilmektedir. Birleşik Devletler’de uygulanan standart 120V, 60 Hz’dir.
Günümüzde bilgisayar güç kaynaklarının neredeyse tamamı her iki sistemde de
çalışabilmektedir. Bazı güç kaynakları voltaj değerine göre ayarlamalarını otomatik olarak
yaparken büyük çoğunluğu için bu ayarlama üzerlerinde bulunan anahtarla manuel olarak
yapılmaktadır. Bilgisayarınızın fişini prize sokarken ve bilgisayarı çalıştırmadan önce güç
kaynağının doğru değere ayarlandığından emin olunuz. Eğer bilgisayarınızın güç kaynağı 230
V ayarlıysa ve siz 120 V’luk bir prize bilgisayarı taktıysanız bilgisayarınız açılmayacaktır. Ne
yazık ki bunun tersi bir durumda bilgisayarınız ciddi şekilde hasar görebilir.
ATX12V güç kaynağı yükseltilmiş 12 V, 3,3 V ve 5 V’luk akım ve fazladan soğutma
özellikleri sağlar. ATX12V güç kaynağı fazladan 2x2 pin bağşantısı ve opsiyonel 1x6 pin
bağlantı noktasıyla kolaylıkla fark edilebilir.
ATX pin çıkışları
ATX güç kaynağı sisteme güç göndermek için PS_ON sinyalini kullanır. Sabit +5V’luk
sinyal ATX güç konektörü 14. pinden (PS_ON) sürekli olarak gönderilir. Anakart üzerinde
PS_ON sinyalini toprağa bağlayan bir düğme bulunmaktadır. Düğmeye basıldığında, PS_ON
sinyalini topraklanır, kısa devre olmuş olur. Bu yüzden ATX kasa ile çalışırken, düğme
kablolarını (genelde PWR SW olarak etiketlendirilmiş olan) anakarta bağlamak
gerekmektedir. Eğer bir anakartı ATX kasaya fiziksel olarak yerleştirmeden denemek
isterseniz, sistemi anakarta bir düğme bağlayıp basarak ya da bir tornavida yardımıyla
bağlantı noktasındaki teması yaparak çalıştırabilirsiniz. Anahtar sadece açık/kapalı durumunu
kontrol ettiği için şehir elektriğini değil, sadece +5V DC güç taşıyor. Bilgisayar bileşenlerine
elektrik sağlamanın yanı sıra güç kaynağı aynı zamanda güç-iyi sinyalini de sağlıyor. Açılış
anında, işlemci bilgisayara sürekli olarak reset sinyali gönderiyor. Güç kaynağı kendi kendini
test ettikten, bütün voltaj ve akım değerlerinin uygunluğunu test edip onayladıktan sonra
işlemciye güç-iyi sinyalini (+5V) gönderir. Güç-iyi sinyali gönderildikten sonra bilgisayar
açılışı tamamlar.
ATX güç kaynağı
24 girişli anakart bağlantı noktası, bazı
24 girişli anakartlar 20 ve 24 girişinin
ikisini de kabul etmektedir.
20 ve 24 pinli ana güç konektörleri
20 ana ve 4 ikincil pinli konektör – AMD Athlon 64 ve
Intel Pentium 4 işlemciler fazladan 12 V bağlantıya
gereksinim duyuyorlar, bu da anakarttaki 4 pinlik başlıktan
karşılanıyor.
8 pin CPU bağlantısı – bazı anakartlarda (örneğin
Intel dual-core işlemciler için olan anakartlarda)
ikicil bir 8 pinlik konektör bulunmaktadır.
ATX yapısında beş ana güç kaynağı tasarımı bulunmaktadır:
ATX – 20 pinli bağlantı (Pentium III ve Athlon XP’nin erken dönemlerinde kullanıldı)
WTX – 24 pinli bağlantı (Pentium II ve III, Xeon ve Athlon MP)
AMD GES – 24 pinli ana bağlantı, 8 pin ikincil bağlantı (bazı çift-işlemcili Athlon)
ATX12V – 20 pinli ana bağlantı, 4 pin ikincil bağlantı, 8 üçüncül bağlantı (Pentium 4 ve
orta/geç dönem Athlon XP & Athlon 64)
EPS12V – 24 pinli ana bağlantı, 8 pinli ikincil bağtlantı, SSI özelliklerinde tanımlanmış olan
opsiyonel 4 pinli üçüncül bağlantı (Xeon ve Opteron)
ATX12V 2.0 – 24 pinli ana bağlantı, 4 pin ikincil bağlantı (Pentium 4, Core 2 Duo ve PCI
Express’li Athlon 64)
ATX12V 2.2 – Bir 20/24 pinli bağlantı, bir ATX12V 4 pin bağlantı. Pek çok güç kaynağı
üreticisi bunun yerine ikincil EPS12V bağlantı yerine de kullanılabilecek 4 + 4 pin ya da 8-4
pin ikincil bağlantı üretiyor.
CPU
Güç Kaynağı
AMD Socket 754
ATX12V 1.3 ya da 20-pin,
daha üstü
24-pin
ATX12V 1.3
20-pin,
24-pin
ATX12V 1.3
20-pin
ATX12V 1.3
20-pin
ATX12V 2.01 ya 24-pin,
da daha üstü
20-pin
AMD Socket 939
Intel Socket 423
Intel Socket 478
Intel Socket 775
ATX girişi
P4 bağlantısı (4pin 12V)
bazen bazen gerekli
bazen bazen gerekli
gerekli
gerekli
bazen gerekli
>İşlemcilerin/ CPU ve CPU Longalarının İsim, Amaç ve Karakteristiklerinin
Tanımlanması:
Merkezi İşleme Birimi (Central Processing Unit (CPU)) bilgisayar programlarındaki
verinin işlenmesi ve komutların yorumlanmasını sağlayan anakarta monte edilmiş birimdir.
CPU kontrol birimi, saklama birimi ve aritmetik birimden oluşur.
• Kontrol birimi verilen komutları yorumlar
• Dahili bellek komutların saklandığı ve dahili araçlardan gelen verinin gönderildiği
alan
• Harici bellek disk ve kasetlerden oluşabilir
• Aritmetik birim programlar için gereken matematiksel hesaplamaları yapar
CPU teknolojileri:
Hyperthreading Intel firmasının Pentium 4 mikromimarisinde geliştirdiği eş zamanlı çoklu
işlem (multithreading) teknolojisidir. Belli koşullar altında işlemcinin performansını arttıran
bir teknolojidir.
Dual core (çift çekirdek) işkemci başına iki tane yürütme çekirdeği olan işlemcidir. Ortak
çalışan iki işlemcisi, cache ve cache kontrol birimleriyle tek bir entegre devreye
yerleştirilmiştir. Çift-çekirdekli işlemciler çoklu işlem uygulamalar için son derece
uygundurlar, çünkü birbirlerinden bağımsız merkezi bus erişimli bir yerine iki tane yürütme
çekirdekleri vardır. İki çekirdeğinde kendine ait cache bellekleri olması sayesinde işletim
sistemi için en yoğun uygulamaları bile paralel işletmesine yetecek kadar kaynak vardır.
Throttling (kısma) bir nevi zorunlu güç yönetimidir. Sistem son derece aktif bir şekilde
çalışıyorken bile kısa süreler için işlemcinin “uykuya yatırılması”dır. Bu sıcaklık kritik
seviyelere kadar yükseldiğinde ya da kullanıcının isteği üzerine sistemin daha az enerji
harcaması bu sayede pille çalışırken daha uzun süre sistemin kullanılabilmesi için yapılır.
Mikro kod (MMX) teknolojisi yeni komutlar ve veri türleri tanıtılarak uygulamaların
performanslarını arttırarak multimedya ve haberleşme işlemlerinin hızını arttırmak için
tasarlanmıştır.
Overclocking bir bilgisayar bileşenini, tasarlandığı ya da üretici tarafından ayarlanan saat
frekansından daha yüksek hızlarda çalışmaya zorlamaktır.
Cache bellek işlemci tarafından ortalama belleğe erişi süresini kısaltmak için kullanılır.
Cache bellek daha küçük ve hızlı bir bellektir ve ana bellekte en sık kullanılan adreslerdeki
verilerin kopyalarını saklar. Bellek erişimlerinin çoğu cache üzerinden yürütüldüğünde
ortalama bellek erişim süresi cache belleğinkine yaklaşacaktır, yani kısaca hızlanacaktır.
Voltaj Regülatör Modülü (VRM) işlemciye uygun voltaj değerleri sağlayan elektroniksel
bir araçtır. Anakarta lehimlenebilir ya da sonradan takılabilir. İşlemcinin aynı anakart
üzerinde farklı voltajlarla çalışabilmesini sağlar.
Bazı voltaj regülatörleri işlemciye sabit bir voltaj sağlar ancak çoğu işlemcinin ihtiyaç
duyacağı voltaji sezerler. Özellikle anakarta tümleşik olan (lehimlenmiş) VRM bileşenleri
Intel’in tanımlamasına göre sezme işini yapmaktadırlar.
Hız 2001 ve 2003 yılları arasında Intel ve AMD işlemci tasarımlarında çok az değişiklikler
yaptı. Performans artışı mikroişlemcinin çekirdeğinde yapılan geliştirmelerden ziyade saat
hızını arttırmaları sayesinde oldu. 2004 ortalarında, Intel Pentium 4 işlemcilerinin saat hızını
3,4 GHz seviyesinin üstüne çıkarmakta ciddi sorunlar yaşadıklarını açıkladı. Bu hızın üstüne
çıkma denemelerinde zaten son derece fazla ısınan işlemci çekirdeğinin yüksek frekanslarda
çalışırken çok fazla ısı üretmesiydi. Bunun sonucunda işlemci performansını saat hızını
arttırmaktan daha farklı şekillerde geliştirme yolunu seçti, cache bellek boyutunu büyütmek
ve tek işlemci içine birden fazla çekirdek yerleştirmek gibi.
Bu felsefe değişikliği sayesinde, 3,0 GHz saat hızındaki 1MB L2 cache bellekli Pentium 4
işlemci, 3,4 GHz saat hızında 512KB L2 cache bellekli bir Pentium 4 işlemciden daha yüksek
performans gösterebilir. Saat hızı artık farklı Pentium 4 işlemciler arasındaki performans
farkını kolayca belirleyemez. Bunun sonucu olarak Intel kendi kullandığı üç basamaklı
sayıların kullanıldığı bir PR oranlama sistemini benimsedi. Intel şimdilerde müşterilerini
işlemci performanslarını sadece saat frekans hızı değil PR oranlarına göre değerlendirmeleri
için ikna etmek gibi zor bir işle meşgul, ne ilginçtir ki söz konusu problem de Intel tarafından
yaratılmıştı.
Bazı analizcilere göre PR sistemi (ve sadece MHz/GHz oranları) bir satış taktiğinden başka
bir şey değil ve işlemci performansını ölçmek için yetersizler. Pek çok profesyonel ve ilgili
amatör sistem performansını kapsamlı benchmark testleriyle ölçmeye, değerlendirmeye
çalışıyorlar.
32 bit - 64 bite karşı 32-bitlik mimariden 64-bite geçiş çok temel bir değişim ve pek çok
işletim sistemi bu yeni mimarinin avantajlarından yararlanmak için büyük oranda değişim
geçirmek zorundalar. Diğer yazılımlar da aynı şekilde yeni özellikleri kullanmak için
değiştirilmeliler; eski yazılımlar genellikle emülator üzerinden bir donanım uyumluluk modu
(yeni işlemci yeni 64-bitlik komut setinin yanı sıra eski 32-bitlik komut setini de destekyecek)
ya da 32-bitlik bir çekirdeğin de gerçek olarak ana işlemcinin (64-bitlik) içine gömülmesiyle
(Intel’in Itanium işlemcilerin içine 32-bitlik uygulamaları çalıştırabilmek için x86 işlemci
çekirdeği koyması gibi) desteklenmektedir.
>Bellek Aygıtlarının İsim, Amaç ve Karakteristiklerinin Tanımlanması
Bellek türleri
Genel DRAM Pin Sayısı
• DIMM 168-pin (SDRAM)
• DIMM 184-pin (DDR SDRAM)
• DIMM 240-pin (DDR2 SDRAM)
DRAM: Dynamic Random Access Memory, veriyi elektrik sinyalleri olarak saklar. Bu
sinyaller yok olmamaları için sürekli olarak tazelenmelidirler.
SRAM: Synchronous Random Access Memory.
SDRAM: Synchronous Dynamic Random Access Memory. Bellek giriş ve çıkışlarını
senkronize etmek için saat sinyali kullanan bir DRAM teknolojisidir. Saat işlemcinin saatiyle
koordinelidir, böylelikle işlemci ve bellek senkron hareket edebilirler. Senkronizasyon zaman
gecikmelerini ortadan kaldırır, ardışık okuma ve yazma yapılabilmesini sağlar, bu da
bilgisayarın genel performansını arttırır. SDRAM birbirinden ayrı eş zamanlı çalışan iki
bellek kümesine sahiptir. Bir kümeye erişilirken, diğeri erişim için hazırlanır. SDRAM sistem
saati tarafından kontrol edilir. SDRAM yalnızca kendisi için tasarlanmış bir bilgisayarda
kullanılabilir ve başka herhangi tür bir bellek ile birlikte kullanılamaz. SDRAM 100MHz,
133MHz ve küçük veri bitleri yerine veri bloklarına erişebildiği bir patlama modunda
çalışabilir.
DDR / DDR2
DDR (Double Data Rate) temel olarak SDRAM çekirdeğine sahiptir ancak hız konusunda
yapılmış eklentileri vardır. Sonuç olarak DDR verinin saat sinyalinin yükselen ve düşen
kenarında gönderilip alınabilmesini başarır, bu da standart SDRAM’e kıyasla bant
genişliğinin iki kata çıkması anlamına geliyor. DDR saat frekansını değiştirmeksizin
SDRAM’in iki katı bellek erişim hızına çıkabilir.
DDR bellek modüllerinde 184 pin ve merkez civarında bir çentik bulunur
DDR2 bellekte 240 pin bulunur
DDR ile DDR2 arasındaki fark DDR2’de bus’ın bellek hücrelerinin iki katı hızda saat
frekansına sahip olmasıdır. Bu sayede tek bir bellek hücresi saat döngüsünde iki farklı hücre
bus kullanabilir ve aktarım gerçekleştirebilir. Bellek hücrelerini hızlandırmadan DDR2 etkili
bit şekilde DDR belleğin iki katı bus hızına işlem yapabilir.
DDR2 DIMM, DDR DIMM ile uyumlu değildirler. DDR2 DIMM’deki çentik DDR
DIMM’dekinden farklı bir yerde, aynı zamanda pin yoğunluğu da daha fazla. DDR2 240 pin
bir modülken DDR 184 pine sahip.
• 184-pin DIMM: DDR 200/266/333/400 DDR SDRAM
• 240-pin DIMM: DDR2 400/533/667/800 DDR -2 SDRAM
DDR3 SDRAM
DDR3, DDR SDRAM belleklerinin üçüncü neslidir. DDR2 gibi DDR3’te DDR bellek
teknolojisinin evrimine devam ediyor ve daha yüksek hızlara çıkarken (1600 MHz
seviyelerine kadar), daha düşük güç tüketimi ve daha az ısınmayı sağlıyor. Yüksek bant
genişliği isteyen çift ya da dört çekirdekli sistemler için ideal bir çözüm. Aynı zamanda düşül
güç tüketimi sayesinde server ve mobil platformlar için de son derece uygundurlar.
RAMBUS: Direkt Rambus DRAM ya da DRDRAM (bazen yalnızca Rambus DRAM ya da
RDRAM olarak adlandırılır) Rambus firması tarafından tasarlanan bir çeşit sekron dinamik
RAM türüdür.
Günümüz bilgisayarlarında pek yaygın kullanılmamaktadır.
Kullanım Karakteristikleri
Parity Non-Parity’e Karşı
Parity (denklik) bilgisayar belleğinde saklanan veriyi kontol eden bir kalite kontrol
yöntemidir. Parity her veri baytının sonuna bir bit ekleyerek toplamdaki 1’lerin sayısının tek
ya da çift olmasıyla ilgilidir. Parity kontrol devresi bu bitin değişmesi halinde verinin
kaybedildiğini ya da bozulduğunu kısaca bir hata olduğunu anlar. İki parity protokolü
mevcuttur, tek ve çift parity. Parity protokolü sadece tek bir bit hatayı tespit edebilir. Çok
sayıda bitten oluşabilecek hataların tesbiti ve düzeltilmesi için üreticiler daha gelişmiş bir
sistem olan Error Correcting Code (ECC) (Hata Düzeltme Kodu) sistemini kullanmalıdırlar.
EEC Non-EEC’ye Karşı
Bellekte saklanan verinin doğruluğunu kontrol etmede kullanılan bir yöntemdir. EEC veri
doğruluğunu bellekteki hataları bularak muhafaza eder. Parity’den daha başarılıdır çünkü hem
tek bitlik hem de çok bitlik hataları bulabilir (parity yalnızca tek bitlik hataları bulabilir). EEC
genellikle gelişmiş bilgisayarlarda ve veri doğruluğunun çok önemli olduğu dosya
serverlarında bulunur.
• Gelişmiş server olarak tasarlanan bilgisayarlar EEC bellekleri destekler
• Ev ve küçük işyerlerinde kullanım için tasarlanmış bilgisayarlarda EEC destekli bellek
bulunmaz.
Tek yönlü Çift yönlüye karşı
Bu fiziksel terim bellek yongasının bellek modülünün tek ya da iki tarafının kullanımıyla
ilgilidir.
1.1 Kişisel Bilgisayar Kullanımındaki Temel İlkelerin Tanımlanması bölüm 4
> Görüntüleme Araçlarının Amaç ve Karakteristiklerinin Tanımlanması, örneğin:
Projeksiyon Makinesi
Bir video projeksiyon makinesi video sinyalini alır ve görüntüyü bir lens sistemi vasıtasıyla
projeksiyon ekranına yansıtır. Bütün projeksiyon makineleri görüntüyü yansıtmak için çok
parlak bir ışık kullanır ve pek çok modern cihaz eğrileri, bulanıklığı ve diğer istenmeyen
etkileri manuel ayarlarla kaldırabilir. Video projeksiyon cihazları konferans odalarında
sunumlarda, sınıf eğitimlerinde ve ev sinema sistemlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır.
Portatif projeksiyon makineleri için SVGA (800x600 piksel), XGA (1024x768 piksel) ve
720p (1280x720 piksel) çözünürlükler standarttır.
Projeksiyon makinesi bilgisayara pek çok şekilde bağlanabilir örneğin; HDMI, Component t
Video, VGA, DVI, Composite Video (RCA), S-Video, RS-232
CRT
CRT (cathode ray tube / katot ışın tüpü), bir monitördeki resim tüpüdür. Tüpün arkasında
negatif şarj edilmiş katot bulunmaktadır. Elektron tabancası yüklü ekrana elektronları ateşler.
Ekran elektronlar tarafından vurulduğunda parlayan noktalar şablonuyla kaplıdır. Her üçlü
nokta kümesi bir pikseldir ve üç nokta üç farklı renktir.
Monitördeki görüntü genellikle bu küçük noktaların en azından onbinlercesinin bilgisayarın
komutuyla oluşturulur. Pikseller birbirine ne kadar yakınsa ekrandaki görüntü de o kadar
keskindir. Monitördeki piksel uzaklığı nokta derecesi (dot pitch) olarak adlandırılır ve birimi
milimetredir. Pek çok monitördeki nokta derecesi 0,28mm ya da daha küçüktür.
Modern bir CRT ekranı büyük oranda esnektir: genellikle 320-200 çözünürlükten 2560-2048
piksel çözünürlüğe kadar destekleyebilirler.
LCD
Liquid crystal display (sıvı kristal gösterge) ince, düz bir alettir ve renkli ya da tek renkli
piksel dizilerinin bir ışık kaynağı ya da reflektör önüne dizilmesiyle oluşturulmuştur.
•
•
•
•
Çözünürlük: CRT monitörlerden farklı olarak, LCD monitörlerin en iyi görüntü
kalitesini verebildikleri kendilerine ait bir çözünürlükleri vardır.
Dot pitch: LCD piksellerinin tanecikliliğidir. Daha küçük tanecikler daha iyi sonuç.
Görülebilir ebatlar: LCD panelin köşegen uzunluğu
Giriş portları: (örneğin: DVI, VGA ya da S-Video vs.)
Video Konnektör Tipleri:
Video kart çıkışları, soldan sağa: VGA, S-Video ve DVI
VGA
Genel kullanımdaki 15-pin VGA konektör. Pek çok video kartında, bilgisayar monitöründe ve
diğer cihazlarda bulunmaktadır. Analog video sinyali taşımak için yaygın şekilde
kullanılmaktadır. Genel olarak CRT monitörlerde kullanılsa da LCD monitörlerde de
kullanılmaktadır.
Yaygın kullanılan VGA konektörüne neredeyse evrensel isim olarak “HD-15” adı verilmiştir.
HD High Standart (Yüksek Standart) anlamındadır.
Mini VGA
Mini-VGA konektörü dizüstü bilgisayarlarda ve başka bazı sistemlerde standart VGA yerine
kullanılmaktadır. Küçük ve kullanışlı olmasının yanı sıra mini-VGA portu aynı zamanda
VGA sinyaline ek olarak hem birleşik (composite) hem de S-Video çıkışını
destekleyebilmektedir.
DVI
Digital Visual Interface (DVI) (Dijital Görüntü Arayüz) düz LCD bilgisayar monitörleri ve
dijital projeksiyon makineleri gibi dijital görüntü araçlarının görüntü kalitesini olabilecek en
iyi seviyeye çıkartmak için tasarlanmış bir dijital arayüz standartıdır.
Dijital sinyallerin yanı sıra DVI konektöründe VGA konektöründe bulunan analog sinyaler
için kullanılan pinlerde bulunmaktadır. Bu sayede basit bir giriş adaptörüyle DVI çıkışı VGA
monitöre rahatlıkla bağlanabilir. Bu özellik DVI teknolojisini evrensel hale getirmek için
eklenmiştir, çünkü bu sayede her iki tür monitöre de (analog ya da dijital) aynı konektör ile
bağlantı yapılması mümkündür.
Konektör aynı zamanda her ne kadar pek çok cihaz tarafından desteklenmese de yüksek
çözünürlüklü göstergeler için ikincil bir veri bağlantısı da sağlamaktadır. Bunu destekleyen
cihazlarda konektör bazen DVI-DL (dual link / çift bağlantı) olarak adlandırılır.
DVI konektörleri bu sebeple desteklediği sinyal yapısına göre üç farklı şekilde isimlendirilir:
DVI-D (sadece dijital)
DVI-A (sadece analog)
DVI-I (dijital ve analog)
HDMi
HDMI (High-Definition Multimedia Interface / Yüksek Çözünürlüklü Multimedya Arayüzü)
sıkıştırılmamış her türlü ses ve video verisini aktarabilmeyi başaran bir arayüzdür. HDMI
HDCP (High –bandwidth Digital Content Protection / Yüksek –bant genişlikli Dijital İçerik
Koruması) Dijital Haklar Yönetimi teknojisi ile uyumludur. HDMI uyumlu herhangi bir
dijital ses/video cihazıyla (DVD player, bilgisayar, video oyun sistemi ya da AV alıcı), dijital
ses ve/veya video monitörü arasında arayüz sağlar.
Standart HDMI konektörlerinde 19 pin bulunmaktadır ve tek bağlantılı DVI (DVI-D ya da
DVI-I fakat DVI-A ile değil) günümüz bilgisayar monitörleri ve grafik kartları gibi dijital
video sinyali kullanan sistemlerle uyumludur. Bunun anlamı uygun adaptör ve kablolarla bir
DVI-D kaynağının HDMI monitör çalıştırabilmesidir, bunun tam tersi de mümkündür ancak
HDMI sisteminin sağladığı ses ve uzaktan kontrol özellikleri desteklenememektedir.
Pek çok bilgisayar DVI göstergeleri HDCP desteği sağlamadığından, sinyal kaynağı son
kullanıcının bazı kısıtlı içeriği görmesini ya da (özellikle) kopyalamasını engelleyebilir.
S-Video
S-Video (Separate Video / Ayrılmış Video) görüntü verisini bütün sinyal setini tek bir hatta
taşıyan bileşik videodan farklı olarak iki ayrı veri olarak taşıyan (parlaklık ve renk) analog bir
video sinyalidir. S-Video genellikle yüksek bant genişlikli (480i ya da 576i çözünürlüklü
video) sinyalleri taşımak için kullanılmaktadır. Ses verisi aynı kablo üzerinde taşınmaz.
S-Video yaygın olarak bilgisayar video sinyalini televizyona iletmede kullanılmaktadır.
Component (Bileşen) / RGB
Bileşen video analog televizyon sinyalinin (sadece görüntü) formatıdır. Bilgisayar video
sinyalini televizyona aktarmada kullanılır.
Ayarlar:
Tazeleme Oranı (refresh rate)
Tazeleme oranı ekranın saniyede kaç kere tazelendiğidir (tekrar çizildiğidir). Daha yüksek
tazeleme oranlarında ekran daha az titreyecektir.
Küçük CRT ekranlarında (14”) çok az insan 60 -72 Hz arasındaki farkı anlayabilir. Daha
büyük CRT ekranlarında (17”, 19”) tazeleme oranı 85 Hz ya da yukarısında olmadığında
insanların büyük çoğunluğu bir hoşnutsuzluk hissedecektir. 100 Hz çoğu insan için yeterli bir
tazeleme oranıdır.
LCD monitörlerde tazeleme oranı başka bir anlama geldiği için bu tip sorunlardan
etkilenmezler. LCD ekranlar 60-Hz tazeleme oranında mükemmel bir kalite ve çözünürlük
sunacaklardır. LCD ekranlar için daha önemli olan kavramlar Tepki süresi (response time),
görüntü parlaklığı (image brightness) ve görüntü kontrast oranıdır (image contrast ratio).
Farklı işletim sistemlerinde default tazeleme oranı farklıdır. Windows 95 ve Windows 98(SE)
olabilecek en yüksek tazeleme oranına ayarlıydılar. Windows NT tabanlı Windows 2000,
Windows XP gibi işletim sistemlerindeyse olabilecek en düşük tazeleme oranı default olarak
uygulanır ki bu oran genellikle 60Hz’dir.
Eski monitörler destekleyebildiklerinden daha yüksek oranda bir tazeleme oranında
çalıştırıldığında bozulabilirlerdi. Şimdilerde monitörler böylesi destekleyemeyeceği bir
durumla karşılaştığında kullanıcıyı uyarıyorlar.
Ekranınızın tazeleme frekansını değiştirmek için
1. Kontrol panelininde bulunan Görüntü Özelliklerini açınız.
2. Ayarlar bölümünde Gelişmiş kısmına geçiniz.
3. Ekran bölümünde, Tazeleme Frekansı listesinden yeni bir tazeleme oranı seçiniz.
Çözünürlük
Ekranın çözünürlüğü piksellerin ne kadar sık yerleştirildikleri gösterir. Genelde daha çok
piksel (sıklıkla inç başına düşen nokta sayısı olarak ifade edilir) daha keskin görüntü
anlamındadır. Pek çok modern monitör 1024-768 pikseli yani SVGA standartını
gösterebilmektedir. Bazı gelişmiş modeller 1280-1024 hatta 1600-1200 çözünürlüğü dahi
destekleyebilmektedirler.
Ekran çözünürlüğünüzü ayarlamak için:
1. Kontrol panelininde bulunan Görüntü Özelliklerini açınız.
2. Ayarlar kısmında, ekran çözünürlüğü altında sürgüyü yeni bir değere getiriniz ve
Uygula tuşuna basınız.
3. Uygula tuşuna bastığızda ekranınız bir anlığına kararacak sonra geri gelecektir.
4. Ekran çözünürlüğünüz değiştiğinde yeni değeri onaylamak için 15 saniyeniz olacak.
Değişikliği onaylamak için Evet, önceki ayarlara geri dönmek için Hayır tuşuna
basınız.
1.1Bilgisayar Bileşenleri Bölüm 5
1.1 Kişisel Bilgisayar Kullanımındaki Temel Bileşenlerin Tanımlanması
Bölüm 5
> Video Kartları Dahil Olmak Üzre Adaptör Kartların Amaç ve Karakteristiklerinin
Tanımlanması
PCI
Intel tarafından tasarlanan yerel bir bus sistemi, bilgisayara 10 taneye kadar farklı PCIuyumlu genişletme kartlarının takılmasına olanak sağlamaktadır. PCI video kartları yerlerini
daha yeni olan AGP (Accelerated Graphics Port / Hızlandırılmış Grafik Portu) kartlarına
bırakmışlardır.
Özellikleri:
• 33,33 MHz saat hızında senkron aktarım
• 32-bit bus genişliğinde 133 MB/saniye veri aktarım hızı (33,33 MHz x 32 bits (1 byte
/ 8 bits) =133 MB/s)
• 32-bit ya da 64-bit bus genişliği
• 32-bit adresleme (4 GB)
• 256-bayt biçimlendirme
• 5-volt sinyalizasyon
PCIe
PCI Express farklı özelliklerdeki genişleme kartlarının sisteme eklenmesine olanak sağlayan
bir bilgisayar sistem bus’ıdır. Bu PCI ve AGP’nin yerine geçmesi hedeflenen esnek bir
sistemdir. Her ne kadar yazılımsal olarak PCIe PCI ile aynı olsa ve PCI ile köprülenebilse de
kartlar elektriksel ve fiziksel olarak uyumsuzdur.
PCIe 1.1 hattan her yöne 250MB/saniye veri aktarım hızına sahiptir. En fazla 32 hat ile PCIe
sistemi toplamda her yöne 8GB/saniye veri aktarım hızına erişebilir. Bu veri hızı PCI’dakinin
yaklaşık iki katıdır.
AGP
AGP hızlı 3D bilgisayar grafiklerini desteklemek amacıyla anakart ile grafik kartı arasında
bulunan kanaldır. Bazı anakartlarda birbirinden bağımsız birden fazla AGP girişi olabilir.
AGP yerini şimdilerde PCIe sistemine bırakıyor.
Multimedya
G / Ç:
SCSI
SCSI (Small Computer System Interface / Küçük Bilgisayar Sistem Arayüzü) bilgisayar ile
çevre birimler arasında bağlantı kurulması ve veri aktarımı ile ilgili bir standart setidir. SCSI
standartları komutları, protokolleri ve elektriksel ve optik arayüzleri tanımlar. SCSI en yaygın
olarak sabit disk ve kaset sürücüler için kullanılır ama tarayıcı, yazıcı ve optik cihazlar (CD,
DVD vs.) gibi pek çok cihazın bağlanmasında da kullanılabilir. SCSI standartları cihaz
bağımsızdır, yani teorik olarak neredeyse her türlü donanım SCSI üzerinden bağlanabilir.
Seri Port
Seri port veri aktarımının bir zaman diliminde iki yön için de bir bit şeklinde yapıldığı bir seri
iletişim arayüzüdür. Seri port üzerinden bilgisayar terminal ya da modem gibi cihazlara ulaşır.
Fare, klavye ve diğer çevre birimlere de ulaşılabilir.
Eternet, FireWire ve USB gibi arayüzler de veriyi seri aktardıklarından, “seri port” terimi
genellikle RS-232 standartını belirtir. RS-232 modem ya da benzeri haberleşme cihazları için
geliştirilmiş bir standarttır. 2007 yılından sonra USB arayüzü seri portun yerini büyük ölçüde
almıştır. Pek çok cihaz artık USB üzerinden bağlanmaktadır, hatta yeni bilgisayarların pek
çoğunun seri portu dahi yoktur.
USB
Aşağıya bakınız
Paralel
Paralel port masaüstü bilgisayarlarda bulunan çevre birimlerle haberleşmede kullanılan bir
sokettir. Yazıcı portu olarak da adlandırılır.
Seri port gibi paralel port yerine de günümüzde büyük oranda USB kullanılmaktadır.
2006’dan itibaren modern yazıcıların çoğu USB üzerinden bağlanmaktadırlar.
Haberleşme:
Ağ (Network) Arayüzü Adaptörleri
Bilgisayarın bir LAN’a erişebilmesini sağlayan donanımsal cihazdır. Ağ adaptörleri anakarta
gömülü olarak ya da bir genişletme kartı olarak bulunabilirler, bu durumda ağ arayüzü kartları
(NIC / Network Interface Card) olarak adlandırılırlar. Adaptör sürücü yazılımıyla birlikte
bilgisayarda data-link layer (veri-bağlantı tabakası) protokolünü oluştururlar. Adaptör ağ
kabloları için bir ya da daha fazla girişe ya da ağ ortamına bağlanmak için başka bir takım
arayüzlere sahiptir. Ağ arayüz adaptörü ve sürücü yazılımı network layer protokol verisinin
data-link layer protokole dönüştürülmesi, ağ ortamındaki verinin encode ve decode işlemleri
ve protokolün MAC (media access control / ortam erişim kontrolü) mekanizmasının
uygulanması gibi işlerin yürütülmesinden sorumludurlar.
Modem
Modem modulatör/demodulatör kelimesinin kısaltmasıdır. Modem bilgisayarda bulunan
dijital sinyallerin bir telefon hattından gönderilebilecek analog sinyallere ve telefon hattından
alınan analog sinyali dijital veri haline dönüştüren donanımdır. İki bilgisayar arasında
kurulacak bir dial-up bağlantının yapılabilmesi için aynı protokolleri destekleyen modemlerin
her iki tarafta da bulunması gerekmektedir. Modemler bilgisayarın genişletme portlarına
takılabilecek içsel tak ve çalıştır cihazları şeklinde olabileceği gibi bilgisayarın seri
portlarından birinden haberleştiği harici bir cihaz da olabilir.
Modem yanlış kullanımı da yaygın bir terimdir. Çoğu durumda bir kablo ya da DSL bağlantısı
gibi geniş alan ağ servisine bağlanılan her türlü cihazı tanımlama için kullanılmaktadır. Bu
cihazlar modem değildir, çünkü servis dijitaldir ve herhangi bir analog/dijital çevrim söz
konusu değildir.
> Port ve Kabloların Kartların Amaç ve Karakteristiklerinin Tanımlanması
örneğin:
USB (Universal Serial Bus / Evrensel Seri Bus)
USB bilgisayara çevre birimleri bağlanmasındaki karışıklığı önlemek için tasarlanmıştır. Seri
ve paralel portların yerini alması hedeflenmiştir. Tek bir USB portu modem, fare, klavye,
dijital fotoğraf makinesi, yazıcı, tarayıcı, MP3 çalar vs gibi 127 çevre birime bağlanabilir.
USB aynı zamanda tak ve çalıştır (plug and play) ve hot plugging desteği sunmaktadır.
• USB 1.1 standartı 12MB/saniye veri aktarımını destekler
• USB 2.0 (yüksek hızlı USB (Hi-Speed USB) olarak da adlandırılır) özelliği yeni
yüksek hızlı veri transferiyle saniyede 480MB aktarım hızına erişebilir.
USB 2.0 USB 1.1 ile tam uyumludur ve aynı kablo ve bağlantıları kullanır.
USB’de iki tür konektör vardır. Tip A (sağdaki) bilgisayarı tarafındaki bağlantıdır.
Tip B (soldaki) ise çevre birimlerde bulunan bağlantı noktasıdır.
Tip A tamamen standarttır ancak Tip B ebat vb konularda bağlanan çevre birimin
gerekliliklerine bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
IEEE 1394 (FireWire)
FireWire bilgisayar seri bus arayüzüdür ve yüksek hızlı iletişim ve asenkron gerçek-zamanlı
veri servisi sağlayabilir. FireWire eskimiş SCSI paralel arayüzünün takipcisi yeni bir teknoloji
olarak nitelendirilebilir. Tek bir FireWire portuna 63 taneye kadar cihaz papatya-zinciri
modelinde (daisy-chain) bağlanabilir.
IEEE 1394 konektörleri host kontrolcüleri, adaptörler, sabit bellekler, hublar, repeaterlar ve
kart okuyucuları gibi FireWire cihazların bağlanmasında kullanılırlar. Apple Bilgisayar
firmasının kayıtlı markası olan FireWire veri, video ve ses sinyallerini tek kablo üzerinden
çok yüksek hızlarda aktarabilen bir haberleşme protokolüdür. IEEE 1394 (Institude of
Electrical and Electronics Engineers) 400MB/saniye hızlarda veri aktarımı yapabilen arayüz
standartıdır. IEEE 1394’ün popüler olmasının nedenlerinden biri bus-powered mimariye sahip
olması sayesinde çevre birimleri harici bir güç kaynağıyla beslemek gerekliliğinin
olmamasıdır. IEEE 1394 standartını destekleyen cihazların çoğu farklı marka isimleri
kullanmaktadır. Örneğin, Sony kendi FireWire ürünleri için iLink terimini kullanmaktadır.
iLink Sony Şirketi’ne ait bir markadır.
İki tane temel IEEE 1394 konektör tipi vardır: 4-pinli ve 6-pinli. 4-pinli ya da 4-pozisyonlu
FireWire konektörleri dijital kameralarda ve benzeri küçük, harici besleme gerektirmeyen
cihazlarda kullanılır. Bunun tersi olarak 6-pinli ya da 6-pozisyonlu konektörler
bilgisayarlarda, CDRW’lerde, harici sabit disklerde, dijital ses cihazlarında ve benzeri büyük,
uzun ömürlü ve harici besleme gerektiren cihazlarda kullanılır. 4-pin konektörler 1/4”-1/8”
ebatlarındadır ve uzun kenarlardan biri bağlantı noktalarını içerir. 6-pinli konektörler 1/2”3/16” ebatlarındadır ve kısa kenardan biri bağlantı noktalarını içerir.
RJ-11 (Registered Jack)
Standart telefon kablosu konektörü, RJ-11’in 4 kablosu vardır (RJ-12’de 6 kablo bulunur).
TINI E20 Revision C Kartına ya da 9097U RJ-11 pin Sinyal adı
adaptörüne bağlanan 1-hat fişin pin çıkışı
1
VCC (+5V regüleli)
2
Toprak
3
Bir kablo veri
4
Bir kablo toprak
5
Bağlantı yok
6
V+ (regülesiz DC)
RJ-45
Bu konektörler 10-100 BaseT kablolarıyla kullanılır ve RJ-11 konektörlerine benzerler ama
daha büyüktürler.
Genellikle 8 pinin (4 çift) kullanıldığı eternet bağlantılarında kullanılırlar, örneğin bilgisayar
bilgisayar ya da modem – ethernet kartı bağlantıları.
ISDN ve T1 gibi diğer ağ servislerini kullanan uygulamaları da kapsar.
25 çift renk kodu tablosu
RJ-45 kablosu (EIA/TIA-568B)
> CPU ve kasa fanı, sıvı soğutma sistemleri gibi termal bileşenlerin amaç ve
karakteristiklerinin tanımlanması
İlk bilgisayarlarda çoğu bileşeni konvensiyonel (pasif soğutma) ile soğutmak mümkündü,
ancak şimdilerde pek çok bileşen için etkili soğutma bir gereklilik haline geldi. Bu bileşenleri
soğutmak için sıcak havayı uzaklaştıran ve soğuk havayı üzerlerine gönderen fanlar
kullanıldı. Isıyı dağıtmak için fan kullanılan bileşenlere petek sistemi de eklendi, bu sayede
daha etkin bir soğutma sağlandı.
Peteği ve fanı ile birlikte bir işlemci birimi
Soğutma fanlarının kullanılabileceği alanlar:
• Güç kaynağı fanları (PSU): genellikle çifte bir rol oynar. PSU birimini serinletirken
kasa içindeki sıcak havayı da dışarı göndermiş olur.
• İşlemci (CPU) fanları: işlemciyi soğutmak için kullanılır.
•
•
•
•
•
Kasa fanları: genellikle dışarıdaki daha serin havayı önden alır ve serin hava arka
çıkışa ulaşana kadar anakart bileşenleri tarafından kullanılmış olur.
Yongaseti fanı: Northbridge ve anakart yonga setini soğutmak için kullanılır.
Grafik kartı fanı: GPU ve / veya grafik kartı belleğini soğutmak için kullanılır.
PCI yuvası fanı: PCI yuvalarından birine yerleştirilen fan, genellikle PCI ve / veya
grafik karta fazladan soğutma sağlamak için kullanılır.
Sabit disk fanı: sabit disk yanına ya da üstüne konulan fan.
1.2 Bilgisayar bileşenlerini yüklemek, ayarlamak, optimizasyonu ve upgrate edilmesi
> İçsel ve dışsal depolama aygıtlarının eklenme, çıkarılma ve ayarlanması
Sabit disk yüklemesi
Aşağıdaki prosedür Western Digital EIDE sabit diskler içindir, ama EIDE sürücüleri için
genellikle aynıdır. Tek fark jumper ayarlarındadır.
Uygun Sürücü Ayarlarının Saptanması
Default jumper ayarları çoğu sabit disk için Cable Select’dir (CSEL). Yine de bütün
anakartlar ve bilgisayar sistemleri tarafından desteklenen bir ayar değildir. Öncelikle kendi
sisteminizin ya da anakartınızın CSEL destekleyip desteklemediğini bulmanız gerekmektedir:
1. Eğer sisteminiz CSEL desteklemiyorsa ya da emin değilseniz, Master/Slave ayarını
kullanmanızı öneririz.
2. Mevcut yüklü bir IDE aracı varsa, jumper ayarlarına bakınız ve CSEL ayarlanıp
ayarlanmadığını inceleyiniz. Eğer öyleyse sisteminiz CSEL desteklemektedir.
3. Eğer önceden yüklü bir IDE aracı yoksa ya da olan cihaz CSEL olarak ayarlanmadıysa
sistem ile ilgili dökümantasyonu inceleyiniz ya da bilgisayar/anakart üreticinizle temas
kurarak CSEL desteği olup olmadığını öğreniniz.
Jumper Ayarları
Jumper ayarları sistem tarafından bulunan aynı kablo üstündeki mevcut IDE araçlarının (sabit
disk, CD-ROM sürücü gibi) kullanım sırasını belirlemede kullanılır. Western Digital EIDE
sabit diskinde sürücü üstündeki 40-pinlik IDE konektörünün yanına yerleştirilmiş 10-pinlik
jumper bloğu bulunur. Uygun sürücü ayarlarını belirledikten sonra, sürücülerin jumper
ayarlarını buna göre yapmalısınız. Sizin ayarlarınıza uygun prosedürü saptayınız.
Western Digita Jumper Ayarları
Seagate Jumper Ayarları
Maxtor Jumper Ayarları
Sabit Sürücü(ler)ye IDE Arayüz Kablosunun Bağlanması:
Sürücüyü kabloya bağlı tek sabit disk olarak yüklenmesi:
• Sürücüye IDE arayüz kablosunun siyah konektörü bağlayınız.
Aynı IDE arayüz kablosuna iki sürücü yüklenmesi:
• Boot edilecek sabit diskin jumper ayarını master diğerini slave olarak belirleyin,
sonrasında IDE arayüz kablosunun siyah konektörünü master sürücüye, gri
konektörünü slave sürücüye takınız.
IDE Arayüz Kablosunun Anakarta Bağlanması:
IDE arayüz kablosunun mavi renkli tarafını anakarttaki 40-pinli girişe bağlayınız. IDE arayüz
kablosundaki pin 1’i anakarttaki konektörle eşleştirin.
Not: 40-pinli 80 iletken kablo tek yönlüdür. Kablo konektörleri renk-kodludur: mavi sunucu
konektör için, siyah ve gri birincil ve ikincil sürücüler içindir. Mavi konektör birincil
(Primary) IDE konektörüne bağlanmalıdır.
Primary (birincil) IDE Konektörü
Bütün Ultra ATA/66 cihazları tek bir kanalda, Ultra ATA/66 desteği olmayanlar da başka bir
kanada toplanmalı. Tek kanal sürücü ayarlarında, birincil sürücüyü 40-pin 80 iletkenli
kablonun sonuna takınız.
Güç
Kaynağı Kablosunun Bağlanması:
Bilgisayar sistem güç kaynağı kablosunu Western Digital sabit sürücünün arkasında bulunan
4-pinli güç bağlantı konektörüne takınız. 4-pin konektör doğru takılmayı garantilemek için
özel olarak tek yönlü üretilmiştir.
Sabit diskin güvenliği:
Sürücülerin pek çoğu normalde ters ya da yan durduklarında sorun yaşamazlar. Tabiyki
sistemin fiziksel yapısı sürücünün monte ediliş pozisyonunu kısıtlayacaktır. Yine de her
durumda sürücüyü dört vidasıyla sağlam şekilde monte etmelisiniz. Ayrıca sürücüyü yüksek
ısı yayabilecek parçalardan (örneğin işlemci) uzak yerleştirdiğinizden ve hava akışı için
yeterli alan ayırdığınızdan emin olun.
BIOS ayarlanması:
Sistem kurulum programını başlatınız (genellikle windows başlamadan önce delete tuşuna
basılması yeterlidir.)
• Eğer uygunsa LBA ve UDMA modlarını aktive edin.
• Otomatik bulma seçeneğini aktive edin.
• Değişiklikleri kaydedip programdan çıkın.
> İçsel depolama cihazlarının çalışmaya hazırlanması (format / dosya sistemleri ve
imaging teknolojisi dahildir)
Windows kurulum programıyla sabit diskin bölümlendirilmesi (partition) ve
biçimlendirilmesi (format)
1. Windows kurulum CD’sini CD-ROM ya da DVD-ROM sürücünüze yerleştirin ya da
Windows Başlangıç disketini disket sürücünüze yerleştirip bilgisayarınızı baştan
başlatınız.
2. Eğer CD-ROM’dan bilgisayarı başlatıyorsanız bunun için gerekli ayarlamaları
yapınız.
Not: Eğer sabit disk kontrollörünüz üçüncü parti OEM () sürücüsü istiyorsa, sürücüyü
belirtmek için F6’ya basınız.
3. Kurulum sayfasına hoşgeldiniz sayfasında ENTER tuşuna basınız.
4. Windows Lisans Antlaşmasını kabul etmek için F8 tuşuna basınız.
5. Eğer yüklü bir Windows sistemi bulunuyorsa, bunu tamir etmeye teşvik edilirsini. Bu
işlemden çıkmak için ESC tuşuna basınız.
6. Her sabit disk için mevcut olan bütün bölümlendirilmiş ve bölümlendirilmemiş alanlar
listelenecektir. Yeni bir bölümlendirme oluşturacağınız bölümlendirilmiş ya da
bölümlendirilmemiş alanı seçmek için OK tuşlarını kullanınız. Mevcut bir bölümü
silmek için D tuşuna basınız, sonrasında silme işlemini onaylamanız için L tuşuna
basmanız gerekmektedir (ya da ENTER tuşuna basınız ve eğer bu sistem bölümüyse
sonrasında L’ye basınız). Yeni bölüm için kullanmak istediğiniz her mevcut bölüm
için işlemi tekrarlayınız. Bütün bölümler silindiğinde, kalan bölümlendirilmemiş alanı
seçiniz ve yeni bir bölüm oluşturmak için C tuşuna basınız.
Not: Eğer yeni bölümü oluşturmak istediğiniz yerde önceden bölümler varsa, öncelikle
bunları silmelisiniz ve sonrasında yeni bir bölüm oluşturmalısınız. 137 GB’dan büyük
sürücüleri tam kullanabilmek için Windows 2000’de Servis Pack 3, Windows XP’de Servis
Pack 1 ya da 48 bit adreslemeyi destekleyen bir kontrol sürücüsüne ihtiyaç duyulur. İşletim
sistemi bir kere yüklendikten sonra, son servis pack’i indirebilirsiniz ve sonrasında kalan
sürücüyü Disk Yönetiminden bölümlendirebilirsiniz.
7. yeni bölüm için kullanmak istediğiniz büyüklüğü MB cinsinden giriniz ve ENTER
tuşuna basınız ya da olabilecek en büyük ebatta bölümü oluşturmak için direkt
ENTER tuşuna basınız.
8. Başka bölümler oluşturmak isterseniz 4. ve 5. adımları tekrarlayınız.
9. Eğer Windows yüklemek isterseniz, OK tuşlarını kullanarak yüklemek istediğiniz
bölümü seçiniz ve ENTER tuşuna basınız. Eğer bölümü biçimlendirmek ve Windows
yüklemek istemezseniz, F3 tuşuna iki kere basarak Windows kurulum programından
çıkınız ve sonraki basamakları uygulamayınız. Bu durumda biçimlendirme işlemi için
farklı bir yöntem kullanmalısınız.
10. Bölüm için kullanmak istediğiniz biçimlendirme yöntemini seçiniz ve ENTER tuşuna
basınız. Aşağıdaki seçeneklerle karşılaşacaksınız:
• Bölümü NTFS dosya sistemi kullanarak biçimlendirmek (hızlı)
• Bölümü FAT dosya sistemi kullanarak biçimlendirmek (hızlı)
• Bölümü NTFS dosya sistemi kullanarak biçimlendirmek
• Bölümü FAT dosya sistemi kullanarak biçimlendirmek
• Mevcut dosya sistemini bozmadan bırakmak (herhangi değişiklik yok)
Eğer yeni bir bölümde işlem yapılıyorsa son seçenek olmayacaktır. FAT dosya sistemi
32 GB’dan büyük bölümler için uygulanamamaktadır. Eğer bölüm 2GB’dan büyükse,
Windows yapılandırma programı FAT32 dosya sistemini kullanacaktır (onaylamak
için ENTER tuşuna basmanız gerekmektedir). Bölümün 2 GB’dan küçük olması
durumunda Windows yapılandırma programı tarafından FAT16 dosya sistemi
kullanılacaktır.
Not: Eğer sistem bölümünü sildiyseniz ve tekrar oluşturduysanız ve Windows’u başka
bir bölüme yüklüyorsanız, hem sistem hem de başlangıç bölümü olarak bir dosya
sistemi seçmeniz istenecektir.
11. Windows kurulum programı bölüm biçimlendirmesini tamamladıktan sonra, ekrana
gelecek komuta devam ediniz. Windows kurulum programı tamamlandıktan sonra
Windows’taki disk yönetim aracını kullanarak bölüm oluşturma ve biçimlendirme
işlemlerini yürütebilirsiniz.
Windows 2000/XP Disk Yönetimi Aracıyla Sabit Dist Kurulumu
Sabit diskin kullanılabilmesi için üzerinde en azından bir tane biçimlendirilmiş bölümün
olması gerekmektedir. Windows 2000/XP Disk Yönetimi aracını kullanarak sabit diskinizdeki
yığınları ve bölümleri düzenleyebilirsiniz. Disk yöneticisiyle, yeni bölümler oluşturabilir,
mevcut bölümleri silebilirsiniz, FAT, FAT32 ya da NTFS dosya sistemi kullanarak
biçimlendirebilirsiniz ve daha gelişmiş disk altsistem ayarlarını kullanabilirsiniz.
Bilgisayarınızı yeniden başlatmaksızın, sonuçlarını hemen görebileceğiniz pek çok disk
görevini yerine getirebilirsiniz.
Not: Disk yönetimi uygulamasına erişebilmek için yönetici (administirator) ya da yönetici
grup üyesi olarak oturum açmanız gerekmektedir.
Disk yöneticisini başlatmak için:
1. Başlat çubuğundan, ayarlar, kontrol paneline geliniz.
2. Yönetici araçları (administrative tools), Bilgisayar Yönetimi (Computer Management)
giriniz.
3. Alternatif olarak, Başlat, bilgisayarım üzerinden sağ tık, Yönet (Manage) seçiniz.
4. Konsol ağacından, Disk Yönetimini seçiniz.
Yeni bölümlenmemiş bir sabit diskin Windows XP tarafından kullanılmasından önce bir disk
imzasına sahip olması gerekir. Disk yöneticisi yeni bir sabit diskin yüklenmesinden sonra ilk
kez çalıştırıldığında, Disk İmzası (Disk Signature) ve Disk Upgrate Sihirbazı çalıştırılır. Eğer
sihirbaz iptal edilirse, yeni bir bölüm oluşturmayı denediğinizde, bu seçeneğin
seçilemeyeceğini görürsünüz (seçenek sönük görünür). Bu durumda disk betimleme penceresi
üstüne sağ tıklayıp (aşağıdaki pencere, genelde sabit disk sürücüsünü vurgulayan kırmızı bir
çember içinde beyaz bir çizgi ikonu) Initialize Disk seçeneğini seçerek.
Not: 137 GB’dan büyük sürücüler için Windows 2000’de Servis Pack 3, Windows XP’de
Servis Pack 1 ya da 48-bit adreslemeyi destekleyen bir kontrol sürücüsü gerekmektedir.
Yeni bir bölüm ya da mantıksal sürücü (logical drive) oluşturmak için:
Disk Yönetimi penceresinde, aşağıdakileri yapınız:
1. Ayrılmamış alana sağ tıklayınız ve Yeni Bölüm (New Partition) seçiniz.
2. Gelen “Yeni Bölümlendirme Sihirbazına Hoşgeldiniz” sayfasında Sonraki (Next)
tuşunu seçiniz.
3. “Bölüm Türünü Seçiniz” ekranında oluşturmak istediğiniz bölümün türünü seçiniz ve
Sonraki tuşuna basınız.
4. “Bölüm Büyüklüğünün Belirlenmesi” ekranında oluşturmak istediğiniz bölümün
büyüklüğünü MB cinsinden yazıp Sonraki tuşuna basınız.
5. “Sürücü Harfi ya da Yolu Atanması” ekranında, bir sürücü harfi ya da sürücü yolu
(path) giriniz ve Sonraki tuşuna basınız.
6. “Bölüm Biçimlendirme” ekranında, istediğiniz biçimlendirme özelliklerini seçiniz ve
Sonraki
tuşuna
basınız.
7. “Bölüm Oluşturma Sihirbazını Tamamlama” ekranında, yaptığınız seçimlerin ve
girdiğiniz değerler doğru ise Bitir (Finish) tuşuna basınız.
bölüm 2
> Görüntü Cihazlarının Yüklenmesi
Grafik Kartının yüklenmesi
Aşağıdaki örnek bir AGP kartıdır, ancak işlemler bir PCI(e) kartı içinde aynıdır.
Not: Eğer bilgisayarda on-board grafik kartı varsa, bunu anakart üzerinden ya da anakartın
BIOS ayarlarından kaldırmanız gerekebilir. Daha fazla bilgi için bilgisayarınızın ya da
anakartınızın dökümantasyonuna bakınız.
1. Kartı boş bir AGP yuvasının üstüne yerleştirip dikkatlice aşağı bastırınız. Kartın daha
fazla ilerlemediğini hissettiğinizde ya da AGP kiliti kilitlendiğinde durun.
2. Kasanın arka kenarındaki metal kısımdan kartı kasaya vidalayınız. Kartın güvenli
şekilde yerleştiğinden ve eğer varsa AGP kilidinin kilitli pozisyonda olduğundan emin
olunuz.
Not: Bazı yeni nesil kartlar güç kaynağından bağlanması gereken bir güç bağlantısına
ihtiyaç duymaktadır.
3. Bilgisayar kasasını yeniden yerine yerleştiriniz ve gerekli kabloları bağlayınız.
Bilgisayarı başlatınız.
4. Üretici tarafından verilen yazılımı yükleyiniz.
Windows 2000/XP Altında Görüntü Özellikleri Paneline Erişim
Windows 2000/XP altında Görüntü Özellikleri panelini açmanın iki yöntemi vardır:
• Windows masaüstündeyken boş bir alanı sağ tıklayıp Özellikler seçeneğini seçerek.
Ya da
•
•
•
•
Windows görev çubuğundan Başlat’ı tıklayınız.
Menülerden Denetim Masası’nı seçiniz.
Görünüş ve Temalar seçiniz.
Görüntü seçiniz.
Grafik Kartları için BIOS Ayarları
Aşağıdaki BIOS ayarları genel olarak grafik kartının performansını etkileyecektir. Yanlış
ayarlar sonucu oluşan karşılaşılan problemlerle birlikte uygulanabilirlik ve ayarların
tanıtılması hedeflenmiştir. “Default” seçeneğinin kullanılması tavsiye edilmektedir.
Not: BIOS ayarlarındaki tam isimler sistemden sisteme değişebilir. Aşağıdaki seçenekler her
sistem tarafından desteklenmeyebilir. Mevcut BIOS seçenekleriyle ilgili daha geniş bilgi için
lütfen anakartınızın kullanma klavuzuna bakınız ya da anakart / BIOS üreticinizle temasa
geçiniz.
AGP Boşluk Büyüklüğü (Aperture Size) (MB)
AGP’nin (Accelerated Graphics Port / Hızlandırılmış Grafik Portu) boşluk büyüklüğünü
seçiniz.
Boşluk (aperture) grafik belleği adres alanı için ayrılmış PCI bellek bölümüdür.
Eğer bellek boşluğu çok küçük olursa:
• Başlangıç sırasında Windows koruma hatası (Windows Protection Error) oluşabilir
• Windows yükleme sırasında siyah ekranda kitlenebilir
• Sistem normal başlayabilir ancak birkaç dakika sonra kitlenebilir
Grafik kartlarının çoğunda AGP boşluk değeri için BIOS default ayarı (genellikle 64MB)
kullanılmalıdır. Eğer ekran kartınız 128MB ya da daha büyükse, daha büyük bir boşluk alanı
kullanılmalıdır.
AGP Bus Mastering (AGP Bus Üstünlüğü)
Ekran kartının sistem bus’ında veriyi sistem belleğiyle iki yönde de direkt aktarımında
önceliğe (priorty) sahip olması için bu opsiyonu aktive ediniz. Bu işlem 3D hızlandırma
işlemleri gibi bazı video uygulamalarında performansı arttıracaktır.
Default ayarlar: AGP Bus Mastering genellikle aktif olmalıdır.
AGP Sürücü Kontrolü
Bu opsiyon kullanıcıya AGP sürücü zorlamasına olanak tanır. Değer onaltılık bir değer olarak
ayarlanır.
Default ayarlar: AGP sürücü kontrol (AGP Driving Control) seçeneği OTO (AUTO) olarak
bırakılmalıdır. Yeni nesil kartların çoğu gerekli ayarlamaları otomatik olarak yapacaktır.
AGP Modu
AGP bus veri aktarımında kullanılacak bant genişliğini ayarlar.
Veri aktarım oranı aşağıdaki formül vasıtasıyla hesaplanı:
• AGP 4x: 66 MHz x 4 bayt x 4 = 1056 MB/s
Eğer AGP modu yanlış seçildiyse:
• Başlangıç sırasında Windows koruma hatası oluşabilir.
• Windows yükleme sırasında siyah ekranda kitlenebilir.
• Sistem normal başlayabilir ancak birkaç dakika içerisinde kitlenebilir.
AGP modu kullanılan ekran kartının özelliklerine göre seçilmelidir. Örneğin, AGP 2X
özelliğinde bir ekran kartı kullanılması durumunda AGP 2X modu seçilmelidir. AGP4X
seçilmesi durumunda sistem düzgün çalışmayabilir.
Genelde, AGP modunun düşük seçilmesi (AGP 4X kart ile AGP 2X seçeneğinin kullanılması
gibi) performansta oluşabilecek küçük farklar dışında bir sorun yaratmaz.
Not: Uygun AGP mod seçimine rağmen sistemde tıkanma yaşanıyorsa, test etmek amacıyla
ayarları düşürebilirsiniz; örneğin, AGP 4X kart ile AGP 2X ayarlarını denemek gibi. Eğer
sistem düzelirse, bu AGP veri yolunda bir sorun olabileceği anlamına gelir. Başka BIOS
ayarlarının yanlış olması, bellek problemleri,bus’ta oluşabilecek yüksek miktarda gürültü,
görüntü sürücüsü problemleri vs. gibi bir çok etken AGP veri yolunu olumsuz yönde
etkileyebilmektedir.
PCI 2.1 Uyumu
Etkinleştirildiğinde (enable) PCI bus’ı, PCI 2.1 özellikleriyle uyumlu hale gelecektir. PCI 2.1
özellikleri hakkında daha ayrıntılı bilgi için anakart kullanım klavuzuna bakınız ya da anakart
üreticiniz ile bağlantıya kurunuz.
Eğer sistemdeki bütün PCI kartları PCI 2.1’i destekliyorsa, bu seçenek etkinleştirilmelidir.
Sistemdeki PCI kartlarından herhangi biri PCI 2.1’i desteklemiyorsa bu seçenek aktive
edilmemelidir (disable).
VGA için IRQ belirlenmesi (Assign IRQ for VGA)
Ekran kartı için IRQ (Interrupt Request / Kesme Talebi) belirlenmesi.
VGA için IRQ belirleme etkinleştirilmelidir.
Önce Ekranın başlatılması
Bu ayar sadece sistemde aynı anda hem AGP hem de PCI ekran kartı yüklendiğinde
kullanılan bir özelliktir.
AGP ya da PCI ekran kartının diğer ekran kartlarından önce başlatılmasıdır.
Hangi ekran kartını (AGP ya da PCI) sistemde “ilksel” (primary) olarak tanıtılacağına
bağlıdır.
Video Belleği Cache Modu
Video belleğinin cache modunu seçmek için kullanılır.
• USWC (Uncached Speculative Write Combining) – cache moda tekrar yaz
• UC (Uncached) – cache belleğin kullanılmadığı mod
Default ayarlar: Video bellek cache modu BIOS “default” ayarında tutulmalıdır.
bölüm 3
Monitör Bağlanması
Tipik CRT bağlantıları
Tipik LCD bağlantıları
(dahili ses sistemi ile birlikte)
İlave monitör eklenmesi
Çoklu monitöre genel bakış
Windows masaüstünüzü genişleterek iş verimliliğini arttımanıza olanak sağlamaktadır. On
farklı monitöre kadar bağlantı olanağı sunarak masaüstünüzde çok sayıda uygulama ya da
pencere kullanabilmenizi sağlamaktadır.
Çok sayıdaki monitörin birinden diğerine nesneleri taşıyarak ya da genişleterek birden fazla iş
üstünde aynı anda rahatlıkla çalışabilirsiniz. Bir ekranda resim ya da yazı düzenlerken
diğerinde web aktivitelerinde bulunabilirsiniz ya da tek bir uzun yazı belgesini birkaç
monitörü de kullanarak açabilir, bu sayede yazı ve grafik düzenini rahatlıkla
inceleyebilirsiniz. Aynı şekilde Microsoft Excel belgelerini de iki monitörde birden
görüntüleyebilirsiniz, bu sayede sürükleme çubuğunu kullanmaksızın çok sayıda kolonu
görebilme imkanı sağlayabilirsiniz.
Bir monitör birinci (primary) ekran olacaktır ve bilgisayarı başlattığınızda giriş ekranını
görüntülüyecektir. Buna ek olarak, pek çok program da ilk açıldığında birinci monitörde
görüntülenecektir. Farklı ekranlarda farklı renk ayarları ve farklı ekran çözünürlüğü
kullanılabilir. Çoklu monitörler farklı ekran kartlarına bağlanabilecekleri gibi çoklu çıkış
verebilen tek bir karta da bağlanabilir.
Çiftli görüntünün kullanılması
Pek çok dizüstü bilgisayarında ve bazı masaüstü bilgisayarlarında (tek ekran kartında çift
çıkışlı olanlar), çiftli görüntü (dualview) özelliğiyle görüntü alanınızı genişletebilirsiniz.
Çiftli görüntü, çoklu monitör özelliğine birinci ekranın seçilememesi gibi bir fark haricinde
çok benzer. Dizüstü bilgisayarda, birinci ekran daima LCD monitördür. Masaüstü
bilgisayarda birinci ekran ilk ekran kart çıkışına bağlanan monitördür.
İkinci ekranı bağladıktan ve bilgisayarı açtıktan sonra, denetim masasındaki görüntü
seçeneğindeki ayarları kullanınız tıpkı çoklu monitörde yaptığınız gibi.
Çoklu monitör özelliğini kullanmak için her monitör için bir ekran kartına ihtiyacınız
olacaktır. Eğer çoklu monitör özelliği için kullanmak istediğiniz gömülü (on-board) ekran
kartınız (tak çalıştır olmayan, anakartın bir parçası olan ekran kartı) varsa, VGA’ya
ayarlanmalıdır.
İlave monitör eklemek için:
1. Bilgisayarınızı kapatınız.
2. Uygun bir yere ilave ekran kartınızı yerleştiriniz.
3. İlave ekranınızı eklediğiniz karta takınız.
4. Bilgisayarınız açınız. Windows yeni ekran kartını fark edecek ve gerekli sürücüleri
yükleyecektir.
5. Denetim masasından görüntü özelliklerini açınız.
6. Ayarlar kısmında, ana (birinci) monitörünüze ek olarak kullanmak istediğiniz monitör
imgesini seçiniz.
7. Windows masaüstümü bu monitöre genişlet kutusunu işaretleyip, sonrasında Uygula
ya da Tamam tuşuna tıklayınız.
8. Eğer bu kutu ekranınızda görünmüyorsa, ekran kartınız çoklu monitör özelliğini
desteklemiyor olabilir.
Eğer çiftli görüntü özelliğini kullanıyorsanız yukarıdaki aşamalardan 2. ve 3. basamğı
atlayınız. Sadece ikinci monitörü dizüstü bilgisayarınızın ekran kartı çıkışına ya da masaüstü
bilgisayarınızın ikinci ekran kartı çıkışına bağlayınız. Bilgisayarınızı açtığınızda, ikinci
monitör algılanmalı. Görüntünüzü ikinci monitöre genişletmek için 5-6-7 numaralı
basamakları uygulayınız. Eğer ayarlar kısmında ikinci monitör görünmüyorsa, ekran kartı
sürücünüzü güncellemeniz gerekebilir.
> Temel multimedya araçlarının eklenmesi, çıkarılması ve ayarlanması
Windows 2000 / XP’de Aygıt Yöneticisi’ne Erişim
Windows XP kullanarak aygıt yöneticisine erişmenin iki farklı yolu vardır:
• Windows görev çubuğunda BAŞLAT tuşuna tıklayınız.
• Menüden Denetim Masası’nı seçiniz.
• Performans ve Bakım seçiniz
• Bilgisayarınız hakkında temel bilgileri göster seçiniz
• Donanım etiketini seçiniz
• Aygıt Yöneticisi düğmesine tıklayınız
1.3 Kişisel bilgisayar bileşenlerinde araçların, hata teşhis prosedürlerinin ve hata
düzeltme tekniklerinin tanımlanması
> Hata düzeltme teorisinin temellerinin tanımlanması, örneğin:
Probleme sistematik yaklaşım ve büyük problemlerin ayrı ayrı incelenecek küçük
parçalara bölünmesi
Yaygın bilgisayar problemlerini genellikle dört kategoride toplayabiliriz; donanım, yazılım,
kullanıcı ve çevre. Bu problem alanları şu şekilde alt kategorilere ayrılabilirler:
Donanım:
• Bozulma – Bilgisayar içindeki bir ya da daha çok bileşenin bozulması
• Uyumluluk – Bir bileşenin diğeriyle uyumlu olmama durumu
• Biçimlendirme – Donanımın düzgün şekilde yüklenmeme ya da ayarlanmaması
durumu
Yazılım
• Biçimlendirme – Yazılım (İşletim sistemi ya da uygulama yazılımı) doğru şekilde
yüklenmemiştir ya da ayarları doğru yapılmamıştır
• Bozulma – Yazılımsal hata (bu bozulmuş veriden programlama hatasına geniş bir
yelpazeyi kapsar)
• Uyumluluk – Yazılımın başka bir yazılım ya da donanımla uyumlu olmaması durumu
Çevre
• Bilgisayarın içinde bulunduğu ortam ve konumu (ısı, hava akışı, toz, elektromanyetik
parazit vs.)
Kullanıcı hatası
• Kullanıcının yanlış tuşa basması (bazen sıfır (0) yerine O harfine basılması gibi basit
hatalar olabilir)
• Kullanıcının bilgisayara aşina olmaması
• Kullanıcının yazılıma aşina olmaması
> Temel teşhis prosedürlerinin ve hata düzeltme tekniklerinin tanımlanması ve
uygulanması, örneğin:
Bir problemi çözmeye çalışmadan önce, bilgi toplamalısınız. İlk olarak problemin
kopyalanabilir olduğundan ve kullanıcının hata nedeni olmadığından emin olunuz. Buna ek
olarak problemin sürekli mi tekrarlandığı yoksa bazen mi olduğu belirlenmelidir. Eğer bu
bazen olan bir problemse, problem belli bir yolu mu izliyor (örneğin sadece bilgisayar uzun
bir süre açık kalınca mı oluyor) yoksa tamamen gelişigüzel mi oluyor?
Yazılımsal uygulamalar ile sistemi test ederek ve multimetre ile bilgi toplayabilirsiniz. Bazı
uygulamalar bilgisayar bileşenlerini test etmek için, virüs aramak için, biçimlendirme hataları
bulmak için ya da yazılım ayarlarını kontrol etmek için yazılımlar içermektedirler. Buna ek
olarak bilgisayarın yakın zamanlarda servise gidip gitmediği ya da parça değişiminin olup
olmadığı da kontrol edilmelidir. Çoğu zaman servis işlemi ya da parça değişimi problem
yaratabilmektedir.
Diğer çözüm önerileri arasında yazılımı ya da donanımı yeniden ayarlamak, işletim sistemini,
uygulama yazılım ya da sürücülerini tekrar yüklemek, CMOS düzenleme programında ya da
yazılımlarda değişiklikler yapmak vs. sayılabilir. Hangi değişikliği yapmaya karar verirseniz
verin, bir seferde ancak tek bir şeyi değiştirmelisiniz. Eğer problem devam ediyorsa, problem
çözülene kadar başka bir değişiklik yapmaya devam etmelisiniz. Neyin değiştirilmesi ya da
kontrol edilmesi gerektiğine karar verirken, ilk olarak probleme neden olması en muhtemel
olanlar ve / veya kontrol edilmesi en kolay ve hızlı olanlar kontrol edilmeli.
Herhangi bir bileşeni değiştirirken aşağıdakileri yapmalısınız:
• Bütün kablo ve bağlantıların doğru ve güvenli bağlandığından emin olmalısınız.
• CMOS setup programının doğruluğundan emin olmalısınız.
• BIOS güncellenmeli.
• Bütün sürücülerin en güncel, son sürümlerinin doğru şekilde yüklendiğinden emin
olmalısınız.
• Güncellenmiş aygıt sürücülerini arayınız.
Problemi çözdükten sonra, bilgisayarı müşteriye ya da kullanıcıya teslim etmeden önce
dikkatli şekilde test etmelisiniz. Bu sayede problemin çözüldüğünden ve problemi çözerken
başka bir probleme yol açmadığınızdan emin olmuş olursunuz.
> Bileşenlerle ilgili problemlerin kontrolünde temel hata düzeltme tekniklerinin
uygulanması:
Windows XP Yardım ve Destek kullanımı
Eğer Windows XP kullanıyorsanız, basit bir sistem sağlık monitörü bulunmaktadır. Araç
Yardım ve Destek Merkezi’nde bulunabilir.
Yardım ve Destek kullanarak sistem sağlığının görüntülenmesi
1. Bilgisayara yönetici (administrator) olarak giriş yapıp, Başlat’tan Yardım ve Destek’e
tıklayınız.
2. Görev seçmenin altından, bilgisayar bilgilerinin ve tanı problemlerinin görüntülenmesi
için Araç Kullanımı (Use Tools) tıklayınız.
3. Görev penceresinde, Bilgisayarım Bilgisi’ne tıklayınız ve Sistem donanım ve yazılım
durumunu göster tuşuna tıklayınız.
Buradan bilgisayara hangi donanım ve programların yüklenmiş olduğunu, kullanılabilir bellek
miktarını ya da bilgisayar sisteminin sağlık durumuyla ilgili teşhis bilgisini kontrol
edebilirsiniz.
> Anakart Hata Düzeltimi
Bilgisayar açılmıyorsa:
• Güç kaynağından AC kaynak arasındaki kabloyu iki kez kontrol ediniz.
• Uygun bir güç kaynağı kullandığınızdan emin olunuz.
• Güç kaynağı-anakart bağlantılarının güvenirliğinden emin olunuz.
• Güç kaynağının arkasındaki anahtarı kontrol ediniz, AÇIK (ON) durumunda
olduğundan emin olunuz.
• İşlemci, bellek ve diğer eklemeli kartları çıkartıp tekrar takınız, tam olarak yerlerine
oturduklarından emin olunuz.
• Bütün temel olmayan donanımı kaldırıp sistemi tekrar başlatınız.
• Bütün güç bağlantılarını kesip CMOS pilini çıkartınız. 10 dakika bekleyiniz, pili tekrar
yerleştiriniz, güç bağlantılarını tekrar yapınız ve sistemi başlatınız.
Açılış sırasında bir beep kodu aldınız ve hiçbir görüntü yoksa:
Daha çok Beep Kodu için tıklayınız.
• Güç kaynağını açtıktan sonra bir dizi kısa beep sesi gelmesi DDR SDRAM belleklerde
ya da belleklerin sistem tarafından bulunmasında bir problem olduğu anlamına gelir.
• Sistem belleklerinin doğru yerleştirildiklerinden ve DDR SDRAM DIMM’lerinin
uyumluluğundan emin olunuz.
İşlemci fanı dönmüyorsa:
• İşlemcinin fan kablosunu CPU FAN olarak etiketlendirilen işlemci fan konektörüne
bağlayınız.
• Masaüstü bilgisayar anakartında 4-pinli güç kaynağı kablosunun işlemci soketi
yanındaki 12V işlemci ana güç konektörüne bağlandığından emin olunuz.
Açılış sırasında disket sürücü ya da CD-ROM sürücünün bulunamaması
• Sabit bellek, disket sürücü ya da CD-ROM sürücü ekleme/çıkartma gibi herhangi bir
donanım değişiminin yapılması belirlenmiş açılış düzeninin (boot order) değişmesine
neden olabilir.
• Buna ek olarak, yeni bir BIOS güncellemesi yapıldıysa ya da BIOS’u fabrika çıkış
ayarlarına döndürdüyseniz, disket sürücünüz ya da CD-ROM sürücünüz istenilen
açılış düzeninde bulunamayabilir.
• BIOS kurulum programına giriniz ve açılış düzenini tekrar belirleyiniz.
> Güç Kaynağı Hata Düzeltimi
Bilgisayar bileşenlerine elektrik sağlamanın yanı sıra güç kaynağı aynı zamanda güç-iyi
sinyalini de sağlıyor. Açılış anında, işlemci bilgisayara sürekli olarak reset sinyali gönderiyor.
Güç kaynağı kendi kendini test ettikten, bütün voltaj ve akım değerlerinin uygunluğunu test
edip onayladıktan sonra işlemciye güç-iyi sinyalini (+5V) gönderir. Güç-iyi sinyali
gönderildikten sonra bilgisayar açılışı tamamlar. Eğer güç kaynağı bir kısa devre ya da aşırı
yükleme tespit ederse güç-iyi sinyalini göndermeyi bırakır ve sistem kendisini yeniden
başlatır (reboot).
Bir voltmetre yardımıyla güç kaynağı çıkışlarını kontrol ediniz. Eğer herhangi bir çıkış çok
düşükse (özellikle +5V çıkıştan düşükse), güç kaynağını değiştiriniz.
Kısa devre ve aşırı yüklemeleri kontrol etmek için, izolasyon kullanmanız
gerekmektedir:
1. Ekran kartı hariç bütün genişletme kartlarını çıkartınız.
2. Disket sürücü ve birinci sabit disk dışında bütün sürücü bağlantılarını kesiniz.
3. Eğer sistem minimum ekipmanla çalışıyorsa, çıkarttığınız ya da bağlantılarını
kestiğiniz araçlardan birisi kısa devreye ya da aşırı yüklemeye sebep olmaktadır ya da
bileşenler hep birlikte güç kaynağı için fazşa geliyorlardır.
4. Hangi kartın ya da sürücünün soruna yol açtığını bulmak için kartları / sürücüleri tek
tek deneyiniz ve hangisinin takılması durumunda güç kaynağının sorun çıkarttığını
tespit ediniz.
Eğer bütün fazladan kartları, sürücüleri çıkarttığınızda sistem hala çalışmıyorsa sorun
anakart/RAM, ekran kartı, disket sürücü/sabit disk kontrol kartı, disket sürücü ya da sabit disk
de olabilir. Bu durumda, bu cihazları tek tek değiştirerek hangisinin soruna yol açtığını
bulmalısınız.
ATX Hata Düzeltme Kılavuzu
PC Power & Cooling’den alıntıdır (www.pcpower.com)
1. Sürücü güç bağlantılarını kesiniz.
2. Bilgisayarı açınız. Eğer bilgisayar açılmazsa 3. aşamaya geçiniz. Açılırsa,
sürücülerden biri yanlış bağlanmıştır ya da kısa devre olmuştur. Sürücü konektörlerini
doğru polaritede tekrar bağlayınız.
3. AC güç kablosunu prizden çıkarınız.
4. Bir sabit disk dışında, anakarttaki ve bütün sürücülerdeki güç kaynağı bağlantılarını
kesiniz.
5. AC güç kablosunu tekrar bağlayınız. AC gücün herhangi bir UPS, dalgalanma
koruyucusu vb. şeylerden değil direkt olarak duvardaki prizden gelmesini sağlayınız.
6. 20 ya da 24-pin konektördeki yeşil ve siyah kabloları bir ataç ya da tel ile kısa devre
yapınız (aşağıdaki şekle bakınız).
7. Güç kaynağındaki fanın çalıştığından emin olunuz. Eğer çalışıyorsa güç kaynağında
muhtemelen sorun yoktur.
8. Her seferde tek birini geri takmak suretiyle bileşenleri geri yerleştiriniz ve hangisinin
kısa devreye yol açtığını bulunuz.
> İşlemci / CPU Hata Düzeltimi
CPU’nun POST sürecinde ya da BIOS kurulum programında doğru tanımlanmaması
• İşlemci için olan CMOS değişkenlerini ya da anakarttaki işlemci jumper ayarlarını
kontrol ediniz.
• Anakartın işlemciyi desteklediğinden emin olunuz.
• BIOS’u en güncel sürümüyle güncelleyiniz.
İşlemcinin işletim sistemi tarafından doğru tanımlanmaması
• İşlemci için olan CMOS değişkenlerini ya da anakarttaki işlemci jumper ayarlarını
kontrol ediniz.
• Anakartın işlemciyi desteklediğinden emin olunuz.
• BIOS’u en güncel sürümüyle güncelleyiniz.
• Pek çok program işlemciyi bulduğuna göre kendi özelliklerini daha iyi kullanabilirler.
Program işlemcinin varoluşundan önce yazılmış olabilir. Bu yüzden, yazılım
üreticisinin yama ya da güncellemelerini kontrol ediniz.
Sık karşılaşılan işlemci hataları.
• Anakartın işlemcinizi desteklediğinden emin olunuz.
• İşlemcinin voltaj değerleri için olan jumper ayarlarını ve BIOS kurulum
programundaki ayarları kontrol ediniz.
• İşlemcinin işlem frekansı ayarlarını için olan jumper ayarlarını ve BIOS kurulum
programundaki ayarları kontrol ediniz.
• İşlemci fanı çalışıyor mu?
• İşlemci soğutucusu temiz mi? Toz fanın işlemciyi yeterince soğutmasını
engelleyecektir.
• Bilgisayar kasası ve güç kaynağı işlemci modeli, frekansı ve anakart için uygun mu?
• Güç kaynağının fanının ve diğer kasa fanlarının doğru şekilde çalıştığından emin
olunuz.
•
•
•
•
•
Dış fanların hava girişlerinin tıkanmadıklarından ve duvar gibi nesnelerden yeterince
uzak olduklarından emin olunuz.
İşlemci fanına takılan güç kablosunun doğru kablo olduğundan emin olunuz.
Termal gresin doğru şekilde uygulandınıp uygulanmadığını kontrol ediniz.
Voltaj dalgalanmalarını kontrol ediniz.
Güç kaynağının bütün çıkışlarının doğruluğunu voltmetre ile kontrol ediniz. Her hangi
bir çıkışın fazla düşük olması durumunda (özellikle +5 V çıkışı) güç kaynağını
değiştiriniz.
İşlemci ısınıyorsa
• CPU fanı çalışıyor mu?
• İşlemci soğutucusu temiz mi? Toz fanın işlemciyi yeterince soğutmasını
engelleyecektir.
• Bilgisayar kasası ve güç kaynağı işlemci modeli, frekansı ve anakart için uygun mu?
• Güç kaynağının fanının ve diğer kasa fanlarının doğru şekilde çalıştığından emin
olunuz.
• Dış fanların hava girişlerinin tıkanmadıklarından ve duvar gibi nesnelerden yeterince
uzak olduklarından emin olunuz.
• İşlemci fanına takılan güç kablosunun doğru kablo olduğundan emin olunuz.
• Termal gresin doğru şekilde uygulandınıp uygulanmadığını kontrol ediniz.
> Disket Sürücü Hata Düzeltimi
Çöpe atın :-)
düzeltme tekniklerinin tanımlanması Bölüm 2
> Bellek Hata Düzeltimi
Yaygın bellek problemleri:
• Bilgisayar açılmaz, sadece beepler.
• Bilgisayar açılır ama kendisindeki bütün belleği tanımaz.
• Bilgisayar açılır ama ekran siyah kalır.
• Bilgisayar bir bellek hatası raporu verir.
• Bellek uyumsuzluk hatası
• xxxxx’de bellek parity (denklik) kesmesi (interrupt)
• xxxxx’de bellek adres hatası
• xxxxx’de bellek hatası, okunan xxxxx, umulan xxxxx
• xxxxx’de bellek doğrulama hatası
• Bilgisayar aralıklı olarak hata raporu veriyorsa, sık sık çöküyorsa ya da kendi kendine
yeniden başlıyorsa (reboot)
• Kayıt (registery) hataları
• Genel koruma hataları, sayfa hataları ve istisna (exception) hataları
• Sunucu (server) sistem yöneticisinin bellek hatası raporlaması
• SPD (Serial Presence Detect) bulunamaması
Pek çok bilgisayar probleminin kendisini bellek hatası olarak göstermesi hata düzeltimini
zorlaştırmaktadır. Örneğin bir anakart ya da yazılım problemi bellek hata mesajına sebep
olabilir.
Sık karşılaşılan bellek problemlerinin çözümleri:
Bilgisayar için yanlış bellek modülüne sahip olmak gibi Yanlış Ayarlamalar
• Bilgisayarınız için uygun belleğe sahip olduğunuzdan emin olunuz. Üreticinin Web
sitesinden parça numarasına bakabilirsiniz. Bellek üreticilerinin çoğunda
modülünüzün uyumluluğunu gösteren yöntemler bulunmaktadır. Eğer yoksa bellek
üreticinizle temas kurunuz, bilgisayar kullanma klavuzuna bakınız ya da bilgisayar
üreticinizle temas kurunuz.
Farklı üreticilerden gelen bellek modülleri, farklı seri numaralı ya da farklı hızlardaki
belleklerin uyumsuzluğu.
• Belleği doğru yerleştirdiğinizden emin olunuz.
• Pek çok bilgisayar eşit kapasiteli bellek modüllerinin yüklenmesini gerektirirler.
• Bazı bilgisayarlarda en yüksek kapasitedeki belleğin en düşük etiketli modüle
yerleştirilmesi gerekir.
• Bazı bilgisayarlarda bütün soketlerin doldurulması gerekir; bazılarındaysa tek bir
bellek gerekmektedir.
Uygunsuz yükleme (belleğin doğru şekilde yerleştirilememesi temizlenmesi gerekmesi gibi)
• Modülü tekrar yükleyiniz. Modülü yuvaya dikkatlice yerleştirip ittiriniz. Modülün
yerine oturduğunu genellikle bir klik sesinden anlayabiliriz. Modülün yuvaya tam
oturup oturmadığını diğer modüllerin yükseklikleriyle karşılaştırarak kontrol
edebilirsiniz.
• Bellek modülündeki yuva ve pinleri temizleyiniz. Modüldeki pinleri silmek için
yumuşak bir kumaş kullanınız. Yuvadaki tozu temizlemek için bilgisayar için olan bir
elektrikli süpürge ya da komprasör kullanınız. Metalleri çürütebileceği ve / veya
temassızlık yaratabileceği için tiner vb malzemeleri kesinlikle KULLANMAYINIZ.
Anakart ya da bellek modülünde arıza olması gibi hatalı donanım durumu. Modülleri
değiştirerek denemek sorunun belli bir bellek modülünde mi, bellek yuvasında mı yoksa
bellekler arası bir uyumsuzluktan mı kaynaklandığını anlamamızı sağlar.
• Yeni eklediğiniz belleği kaldırınız ve sorunun çözülüp çözülmediğini gözlemleyiniz.
• Eski belleği kaldırınız, yeni olanı tekrar takınız ve problemin devam edip etmediğine
bakınız.
• Bellekleri farklı yuvalarda (soket) deneyiniz.
RDRAM sistemleri için
• Bütün bellek yuvaları RIMM ya da sürekli RIMM (continuity RIMM) içermelidir.
• RIMM ya da sürekli RIMM’in doğru yüklenip yüklenmediğini kontrol ediniz.
BIOS güncellemesi yapınız. Bilgisayar üreticileri sık sık BIOS güncellemesi yaparlar ve son
sürümlerini Web sitelerine koyarlar. Bilgisayarınızdaki BIOS’un en yeni sürüm BIOS
olduğundan emin olunuz. Bu özellikle yeni bir yazılım yüklediğinizde ya da belleğinizi ciddi
şekilde arttırdığınızda önem taşımaktadır.
Bellek Problemleri Hata Kodları
Parity (denklik) Hatası
• Belleği yuvadan söküp tekrar yerleştiriniz.
• Bellek pinlerinin ve yuvanın temiz olduğundan emin olunuz.
•
•
•
•
•
•
BIOS kurulum programındaki bellek değişkenlerini bekleme durumlarındaki sayılar
dahil kontrol ediniz. Eğer bellek çok yavaşsa, bekleme durumu (wait state) sayısını
arttırmanız gerekecektir.
Sisteminiz için doğru bellek modülüne sahip olduğunuzdan emin olunuz.
Tek seferde tek bellek modülünü kaldırınız.
Aynı üreticinin ürettiği, aynı parça numaralı ve aynı hızdaki RAM yongalarını
kullanmaya çalışınız.
Bellek modül hatasını denemek için çalıştığından emin olduğunuz bir sistem
kullanınız.
Sisteminizde çalıştığından emin olduğunuz bellek kullanmaya çalışınız.
POST sırasında ekranda ROM Hatası görülmesi
• Sistem ROM BIOS’u (eğer mümkünse) tekrar yükleyiniz.
• Bazı anakartlarda çift sistem ROM BIOS bulunmaktadır, böylece birinci
bozulduğunda ikinci onu eski haline getirebilmektedir.
• Sistem ROM BIOS’u ya da anakartı değiştiriniz.
Yanlış adres listesiyle RAM hatası
Örneğin: <XXXX> adresinde bellek adres hatası, okunan <YYYY>, beklenen <ZZZZ>.
<XXXX> adresinde bellek okuma/yazma hatası okunan <YYYY>, beklenen <ZZZZ>.
• BIOS kurulum programındaki bellek değişkenlerini bekleme durumlarındaki sayılar
• Tek seferde tek bellek modülünü kaldırınız.
• Aynı üreticinin ürettiği, aynı parça numaralı ve aynı hızdaki RAM yongalarını
• Bellek modül hatasını denemek için çalıştığından emin olduğunuz bir sistem
kullanınız.
• Sisteminizde çalıştığından emin olduğunuz bellek kullanmaya çalışınız.
• Güç kaynağını ve voltaj dalgalanmalarını kontrol ediniz.
HIMEM.SYS <adres> adresinde Güvenilmez XMS bellek buldu
• BIOS kurulum programındaki bellek değişkenlerini bekleme durumlarındaki sayılar
• Tek seferde tek bellek modülünü kaldırınız.
• Aynı üreticinin ürettiği, aynı parça numaralı ve aynı hızdaki RAM yongalarını
• Bellek modül hatasını denemek için çalıştığından emin olduğunuz bir sistem
kullanınız.
• Sisteminizde çalıştığından emin olduğunuz bellek kullanmaya çalışınız.
• Güç kaynağını ve voltaj dalgalanmalarını kontrol ediniz.
• Anakartı değiştirin.
Limited Virtual Memory (Sınırlı Sanal Bellek). (Sisteminiz gerekli büyüklükte paging
(sayfalama) dosyası olmaksızın çalışmaktadır. Paging dosyası (file) oluşturmak ya da paging
dosyasının ilksel değerini büyütmek için lütfen Denetim Masası, Sistem applet’de bulunan
sanal bellek seçeneğini (virtual memory option) kullanınız.)
1. Sabit diskinizde çokca boş alan olduğundan emin olunuz.
2. Denetim Masası’ndaki Sistem appletini kullanarak, sanal bellek aracına erişip paging
dosya büyüklüğünü 0 yapınız.
3. Sistemi tekrar başlatınız ve sanal bellek aracına tekrar giriniz. Önerilen en küçük ve en
büyük değerleri araştırınız ve değerleri buna uygun şekilde ayarlayınız.
4. Sistem tekrar başlatınız.
Bellek problemlerinde hata düzeltimi
Kingston Ultimate Memory Guide’dan
Genel Bellek Problemleri
Bellek ile ilgili bir probleminiz olduğunda, genellikle üç nedenden kaynaklanır:
• Yanlış Yapılandırma: Bilgisayarınız için yanlış bir parça kullanıyorsunuzdur ya da
yapılandırma kurallarını uygulamışsınızdır.
• Yanlış Yükleme: Bellek yuvaya tam oturmamış olabilir, soket sorunludur ya da
soketin temizlenmeye ihtiyacı olabilir.
• Hatalı Donanım: Bellek biriminin kendisi kusurlu olabilir.
Pek çok bilgisayar probleminin kendisini bellek hatası olarak göstermesi hata düzeltimini
zorlaştırmaktadır. Örneğin bir anakart ya da yazılım problemi bellek hata mesajına sebep
olabilir.
Temel Hata Düzeltimi
Aşağıdaki temel adımlar neredeyse bütün durumlarda kullanılabilir:
Bilgisayarınız için doğru bellek modülüne sahip olduğunuzdan emin olunuz. Üreticinin
Web sitesinden parça numarasına bakabilirsiniz. Bellek üreticilerinin çoğunda modülünüzün
uyumluluğunu gösteren yöntemler bulunmaktadır.
Belleği doğru yapılandırdığınızdan emin olunuz. Pek çok bilgisayar eşit kapasiteli bellek
modüllerinin yüklenmesini gerektirirler. Bazı bilgisayarlarda en yüksek kapasitedeki belleğin
en düşük etiketli modüle yerleştirilmesi gerekir. Bazı bilgisayarlarda bütün soketlerin
doldurulması gerekir; bazılarındaysa tek bir bellek gerekmektedir.
Modülü tekrar yükleyiniz. Modülü yuvaya dikkatlice yerleştirip ittiriniz. Modülün yerine
oturduğunu genellikle bir klik sesinden anlayabiliriz. Modülün yuvaya tam oturup
oturmadığını diğer modüllerin yükseklikleriyle karşılaştırarak kontrol edebilirsiniz.
Modülleri değiştiriniz. Yeni eklediğiniz belleği kaldırınız ve sorunun çözülüp çözülmediğini
gözlemleyiniz. Eski belleği kaldırınız, yeni olanı tekrar takınız ve problemin devam edip
etmediğine bakınız. Bellekleri farklı yuvalarda (soket) deneyiniz. Modülleri değiştirerek
denemek sorunun belli bir bellek modülünde mi, bellek yuvasında mı yoksa bellekler arası bir
uyumsuzluktan mı kaynaklandığını anlamamızı sağlar.
Bellek modülündeki yuva ve pinleri temizleyiniz. Modüldeki pinleri silmek için yumuşak bir
kumaş kullanınız. Yuvadaki tozu temizlemek için bilgisayar için olan bir elektrikli süpürge ya
da komprasör kullanınız. Metalleri çürütebileceği ve / veya temassızlık yaratabileceği için
tiner vb malzemeleri kesinlikle KULLANMAYINIZ.
BIOS güncellemesi yapınız. Bilgisayar üreticileri sık sık BIOS güncellemesi yaparlar ve son
sürümlerini Web sitelerine koyarlar. Bilgisayarınızdaki BIOS’un en yeni sürüm BIOS
olduğundan emin olunuz. Bu özellikle yeni bir yazılım yüklediğinizde ya da belleğinizi ciddi
şekilde arttırdığınızda önem taşımaktadır.
Problem Oluştuğunda
Problemin oluşma zamanı oluşma nedeni için bir ipucudur.
Bilgisayarınızı yeni aldığınızda: Eğer bilgisayarınızı yeni aldıysanız ve bellek sorunlarıyla
karşılaşıyorsanız, sorun her hangi bir nedenden kaynaklanıyor olabilir. Bu durumda bellekleri
de kapsayan bütün bilgisayar için bir hata düzeltimi uygulamanız gerekir. Bilgisayar satıcısı
bellek yapılandırmasını yaptığı ve sistemi satış öncesinde test ettiği için bu konuda yardımcı
olabilir.
Yeni bir bellek yüklediğinizde: Eğer belleği yeni yüklediyseniz, ilk olasılık yanlış bir parça
yüklemiş olmanızdır. Parça numaralarını tekrar kontrol ediniz. Yeni belleği doğru bir şekilde
yüklediğinizden ve yapılandırdığınızdan emin olunuz.
Yeni bir yazılım ya da işletim sistemi yüklediğinizde: Yeni yazılımlar ya da işletim
sistemleri bellekleri eskilerine kıyasla daha çok zorlar. Bazen önceki sistemde sorunsuz
çalışan bellek, yeni ve yoğun bellek kullanan programlarda hata vermeye başlayabilir. Ayrıca
yeni yazılımlarda, özellikle beta sürümlerinde çok sayıda hata (bug) bulunabilmektedir, bu da
bellek hatalarına sebep olabilir. Bu durumlarda, ilk olarak BIOS’un son sürüm olduğunu ve
yazılım için gereken bütün servis paketlerinin sistemde mevcut olduğundan emin olunuz.
Aksi taktirde belleği aldığınız yerle temas kurunuz. Teknik ekip benzer bir durumla daha önce
de karşılaşmış olabilir ve bu durumda çok daha ayrıntılı bir hata düzeltimi desteği
sağlayabilirler.
Donanım yüklediğinizde ya da kaldırdığınızda: Eğer yeni bir donanım yüklediğinizde ya
da kaldırdırdığınızda hata mesajı alıyorsanız, bakmanız gereken ilk yer bilgisayarın
kendisidir. Yükleme sırasında bir bağlantı gevşemiş olabilir ya da yeni donanım kusurlu
olabilir; her iki durum da kendisini bellek hatası olarak gösterir. Sürücülerin ve firmware
programlarının güncel olduğundan emin olunuz. Üreticilerin çoğu güncellemeleri Web
sitelerine koyarlar.
Beklenmeyen Problemler:
Eğer sisteminiz normal bir şekilde çalışırken aniden bellek problemi vermeye başlıyor ve
çöküyorsa ya da sık sık kitleniyorsa, donanımsal bir problem muhtemeldir, çünkü yükleme ve
yapılandırma problemleri kendilerini bilgisayarın başlangıcında hemen belli ederler.
Bilgisayar fazla ısınıyorsa, güç kaynağınızla bir sorun yaşıyorsanız ya da bellek modülüyle
soket arasında temassızlık yaratabilecek bir paslanma/çürüme varsa da bellek hatası oluşabilir.
Özel Problemlerle Başa Çıkmak
Burada bilgisayarın bellek hatası verdiği genel durumların bir listesi bulunmaktadır.
• Bilgisayar açılmaz, sadece beepler.
• Bilgisayar açılır ama yüklü olan bütün belleği tanımaz.
• Bilgisayar açılır ama ekran siyah kalır.
• Bilgisayar bir bellek hatası raporu verir.
o Bellek uyumsuzluk hatası
o xxxxx’de bellek parity (denklik) kesmesi (interrupt)
o xxxxx’de bellek adres hatası
o xxxxx’de bellek hatası, okunan xxxxx, umulan xxxxx
o xxxxx’de bellek doğrulama hatası
•
Bilgisayarın bellekten kaynaklanan başka problemleri.
o Bilgisayar aralıklı olarak hata raporu veriyorsa, sık sık çöküyorsa ya da kendi
kendine yeniden başlıyorsa (reboot)
o Registry (kayıt) hataları
o Genel koruma hataları, sayfa hataları ve istisna (exception) hataları
• Sunucu (server) sistem yöneticisinin bellek hatası raporlaması
Aşağıdaki çeviriler bu sinyallerden birini verdiğinde bilgisayarın ne demek istediğini
anlamanıza yardımcı olacaktır.
Bilgisayar açılmıyor sadece beep sesi veriyorsa.
Bilgisayar her başlatıldığında, donanımın envanterini alır. Envanter BIOS tanıtımı, onaylama
(acknowledging) ve bazı durumlarda bilgisayar bileşenlerine adres atamalarını içermektedir.
Eğer bilgisayar önyükleme yapamazsa, işlemci donanımla haberleşemez. Sorunun nedeni
BIOS’un yanlış yüklenmesi ya da donanımı tanımlayamaması olabilir. Bu durumda temel
hata düzeltimini basamaklarını uygulayın, özellikle BIOS’un güncelliğinden ve bellek
modüllerinin doğru yüklendiğinden ve yapılandırıldıklarından emin olun.
Bilgisayar açılır ama yüklenen bütün belleği tanımaz.
Bilgisayar açılırken yapılan işlemlerden biri belleğin sayılmasıdır. Bazı makinelerde bu sayım
ekranda görünebilirken bazılarında görünmeyebilir. Eğer bellek sayımı görüntülenmiyorsa
bilgisayar set-up (ayar) menüsünden bilgisayarın ne kadar belleği olduğunu düşündüğünü
öğreniniz. Eğer bilgisayar üzerinde yüklü olandan daha az belleği olduğunu düşünüyorsa bu
bellek tanınmıştır.
Bazen bilgisayar modülün bir kısmını tanır. Bu yanlış bellek modülü kullanımından
kaynaklanır. Örneğin, bilgisayarınız tek banklı bellek kabul ediyorsa ve siz çift banklı bellek
yüklerseniz bilgisayar modüldeki belleğin yarısını okuyabilecektir. Bazen bilgisayar belli
bellek yongalarını kabul etmektedir. Örneğin VX yonga seti (çipset) 64-Mbit yongalarda
düzgün çalışmayacaktır.
Bilgisayarların çoğunun tanıyabileceği maksimum (en fazla) bellek miktarı sizin fiziksel
olarak yükleyebileceğinizden maksimum bellekten daha azdır. Örneğin, bilgisayarınızda her
biri 128 MB modül takılabilecek üç bellek yuvası olabilir. Bütün yuvalara 128 MB bellek
modülü takmanız halinde 384 MB belleğiniz olmalıdır. Ancak bilgisayarınız maksimum 256
MB belleği tanıyabilmektedir. Bu sorunu çözmenin yolu, bellek almadan önce
bilgisayarınızın kullanım klavuzunu incelemeniz, bellek yapılandırmayla ilgili Web sitelerine
bakmanız ya da Kingston Web sitesini ziyaret etmenizdir.
Bilgisayar başlatılır ama ekran karanlıktırlıktır.
Karanlık ekranın en genel oluşma nedeni tam oturmayan karttır, belleğin yuvasına tam
yerleştirilememesidir ya da bilgisayarın belleğin modelini desteklememesidir. Belleği
dikkatlice yerine yerleştiriniz ve bu arada diğer bileşenlerin yanlışlıkla yerlerinden
çıkmamalarına, temassızlık olmamasına dikkat ediniz.
Bilgisayar için uygun bir bileşene sahip oldup olmadığınızı kontrol ediniz. Eğer elinizde
nonparity (denklik kontrolsüz) bir bellek varsa ve bilgisayarınız hata-kontrollü bellek
gerektiriyorsa, ya da EDO bellek destekli bir bilgisayarda SDRAM kullanmaya çalışıyorsanız
ekran karanlık olacaktır.
Bilgisayar bellek hatası raporluyorsa.
Bellek uygunsuzluk hatası: Bu aslında gerçek bir hata değildir. Bazı bilgisayarlarda sizin
yeni bellek miktarını onaylamanız gerekmektedir. Bu onay için kurulum menüsünü (set-up
menu) kullanınız. İşlemleri izleyiniz, yeni bellek değerini giriniz kaydediniz ve çıkınız.
Bilgisayar bellek ya da adres hataları:
Aşağıdaki hataların tamamı ve bunlara benzeyenler, bilgisayarın bellek ile ilgili bir problemi
olduğu anlamına gelir:
•
•
•
•
xxxxx’de bellek parity (denklik) kesmesi (interrupt)
xxxxx’de bellek adres hatası
xxxxx’de bellek hatası, okunan xxxxx, umulan xxxxx
xxxxx’de bellek doğrulama hatası
Bilgisayar açılışta basit bir bellek testi yapmaktadır. Bilgisayar belleğe bir veri kaydedecek ve
sonrasın okuyacaktır. Eğer beklediği veriyi okuyamazsa hata rapor edecektir, bazen de
hatanın oluştuğu bellek adresini de belirtecektir.
Bu tür bir hata normalde bellek modülündeki bir hataya işaret eder ancak bazen de anakart
hatasından ya da eski ve yeni bellek modülü arasındaki uyumsuzluktan da kaynaklanabilir.
Hatanın yeni bellekten kaynaklanıp kaynaklanmadığından emin olmak için yeni belleği
kaldırınız ve sorunun çözülüp çözülmediğini gözlemleyiniz. Sonra eski belleği kaldırın ve
sadece yeni belleği takınız. Eğer hata devam ediyorsa, bellek üreticisi/satıcısıyla temas
kurunuz ve yeni bir bellek modülü isteyiniz.
Bilgisayarın bellekten kaynaklanan başka problemleri olması.
Bilgisayar aralıklı olarak hata veriyor, sık sık çöküyor ya da rastgele baştan başlıyorsa:
Çok fazla nedenden kaynaklanabileceği için bu problemin teşhisi çok zordur. Olası nedenler
arasında ESD (elektro-statik discharge (boşalma)), aşırı ısınma, fiziksel aşınma ya da güç
kaynağında hata olması sayılabilir. Eğer ESD hasarından şüpheleniyorsanız bellek
üreticinizle/satıcınızla temasa geçiniz, elinizdeki belleği değiştiriniz. Belleği yerleştirmeden
önce sayfa 85’teki ESD’ yi önlemek için yapılabilecek işlemleri gözden geçiriniz. Eğer
fiziksel aşınmadan şüpheleniyorsanız bellek pinlerini ve soketleri sayfa 96’da açıklandığı üzre
temizleyiniz. Eğer sorunun güç kaynağı olduğunu düşünüyorsanız, güç kaynağına
odaklanmakla birlikte genel bilgisayar hata düzeltimi işlemlerini yapmanız gerekmektedir.
Registry (kayıt kütüğü) hataları: Windows kayıtların büyük kısmını RAM belleğe yazar.
Bazen hatalı bellek kayıt hatalarına yol açabilir. Windows bu durumda bir kayıt hatası verir ve
sistemi yeniden başlatmaya ve onarmaya çalışır. Eğer bu işlem sürekli bir hal alırsa yeni
eklediğiniz belleği kaldırınız ve sistemi başlatınız. Eğer sorun çözülürse bellek
üreticinizle/satıcınızla temasa geçiniz ve belleği değiştiriniz.
Genel koruma hataları, sayfa hataları ve istisna (exception) hataları: Başlıca kaynağı
yazılımsaldır. Örneğin, bir uygulama işlemini bitirdikten sonra kullandığı bellek alanını
boşaltmaması ya da aynı bellek alanını kullanmaya çalışması gibi. Bu durumlarda, sistemin
tekrar başlatılması sorunu çözebilir. Eğer bilgisayar, yeni bir bellek yükledikten sonra aniden
genel koruma hatası, sayfa hatası ya da istisna hataları veriyorsa, belleği sökerek deneyiniz ve
sorunun çözülüp çözülmediğine bakınız. Eğer sadece yeni bellek eklendiğinde sorun
oluşuyorsa yardım için bellek üreticinizle bağlantıya geçiniz.
Sunucu (server) sistem yöneticisinin bellek hatası raporlaması.
Pek çok sunucuda, bileşen anormallikleri için değerlendirme testlerini görüntüleyen sistem
yöneticileri bulunmaktadır. Bu sistem yöneticilerinin bir kısmı hafif (soft) hataları sayar. Hafif
hatalar ECC bellek tarafından düzeltilir. Eğer hafif hata sayısı çok fazlaysa (belirtilenden
fazlaysa) sistem yöneticisi bir öncü-çöküş (pre-failure) uyarısı verir. Bu uyarı ağ yöneticisine
belleği değiştirme ve sistem çöküşünü önleme olanağı sunar.
Eğer sunucunuzdaki sistem yöneticisi öncü-çöküş uyarısı verirse ya da başka bir bellek hatası
belleği değiştirin. Bellek değişiminden sonra aynı uyarılar devam ediyorsa, BIOS’unuzun,
yazılım servis paketleri ve firmware’ların güncelliğinden emin olun. Tek bir sırada iki kötü
bellek modülüyle karşılaşma olasılığı oldukça düşüktür. Uyumluluk ile ilgili hataların
düzeltilmesinde yardım alabilmek için bellek üreticinize başvurunuz. Bazı sunucular bazı
bellek yonga tipleriyle ya da bellek tasarımlarıyla düzgün çalışamayabilmektedirler.
düzeltme tekniklerinin tanımlanması Bölüm 3
> Görüntüleme Araçları Hata Düzeltimi
CRT Monitör Hata Düzeltimi
Güç yoksa:
• Açma kapama düğmesinin (ya da anahtar) AÇIK konumda olduğundan emin olunuz.
• AC güç kablosunun bir ucunun güvenli şekilde monitöre, diğer ucundan da duvardaki
prize bağlı olduğundan emin olunuz.
• Duvardaki prizden elektrik gelip gelmediğini başka bir elektrikli cihazı aynı prize
takıp çalışıp çalışmadığına bakarak kontrol ediniz.
Güç AÇIK ancak ekranda görüntü yoksa:
• Monitörün arkasındaki görüntü kablosunun bilgisayarın arkasındaki ekran kartı
çıkışına düzgün şekilde bağlanmış olduğundan emin olunuz. Eğer monitörün
arkasındaki kablo monitörle tümleşik değilse bu bağlantıyı da kontrol ediniz.
• Parlaklık ve kontrast ayarlarını yapınız.
• Ekran kartıyla monitör arasında uygun sinyal sürekliliğini sağlamak için her hangi bir
adaptör vb cihazın kullanımına gerek olup olmadığını kontrol ediniz.
Titreme:
• Güç yetersiz olabilir. Monitörü başka bir prize bağlayınız. Eğer dalgalanma koruması
kullanılıyorsa, aygıta bağlı cihaz sayısı mümkün olduğunca düşürülmelidir.
• Tazeleme oranının (dikey frekans) monitöre uygunluğunu kontrol ediniz.
• Monitör etrafında, radyo, florasan lamba, AC güç dönüştürücü, masa fanı vs. gibi
elektromanyetik dalga yayan cihazlar bulundurmayınız.
• Bilgisayarınızdaki ekran kartınızın istenilen frekansta non-interlaced modu
kullanabildiğinden emin olunuz. Ekran kartınızın daha yüksek tazeleme oranlarına
çıkabilmesi için daha az renk seçmeyi ya da daha düşük çözünürlükte görüntülemeyi
deneyiniz.
Yanlış ya da anormal renkler:
• Eğer herhangi bir renk (kırmızı, mavi ya da yeşil) eksikse, ekran kablosunun doğru
bağlandığını kontrol ediniz. Gevşek ya da eksik pinler yetersiz bir bağlantıya sebep
olabilir.
• Monitörü başka bir bilgisayara bağlayınız.
• Monitör menüsünden Degauss seçiniz. Bunu yalnızca bir kere yapınız.
Ekran görüntüsü dikey olarak dalgalanıyorsa:
• Ekran sinyallerinin monitörün destekleyebildiği frekans aralığında olduğundan emin
olunuz.
• Monitörü başka bir güç kaynağıyla, ekran kartıyla ya da bilgisayar sistemiyle
deneyiniz.
• Görüntü kablosunun doğru bağlandığından emin olunuz.
LCD Monitör Hata Düzeltimi
Güç yoksa:
• Açma kapama düğmesinin (ya da anahtar) AÇIK konumda olduğundan emin olunuz.
• AC güç kablosunun bir ucunun güvenli şekilde monitöre, diğer ucundan da duvardaki
prize bağlı olduğundan emin olunuz.
• Duvardaki prizden elektrik gelip gelmediğini başka bir elektrikli cihazı aynı prize
takıp çalışıp çalışmadığına bakarak kontrol ediniz.
Güç AÇIK ancak ekranda görüntü yoksa:
• Monitörün arkasındaki görüntü kablosunun bilgisayarın arkasındaki ekran kartı
çıkışına düzgün şekilde bağlanmış olduğundan emin olunuz. Eğer monitörün
arkasındaki kablo monitörle tümleşik değilse bu bağlantıyı da kontrol ediniz.
• Parlaklık ve kontrast ayarlarını yapınız.
Yanlış ya da anormal renkler:
• Eğer herhangi bir renk (kırmızı, mavi ya da yeşil) eksikse, ekran kablosunun doğru
bağlandığını kontrol ediniz. Gevşek ya da eksik pinler yetersiz bir bağlantıya sebep
olabilir.
• Monitörü başka bir bilgisayara bağlayınız.
> Adaptör Kartı Hata Düzeltimi
“Optional XXXX Optional ROM Bad, Checksum=YYYY” hata mesajı. (Genişleme
kartlarından birinin ROM yongasında problem vardır.)
• Her seferde bir tek kartı yerinde çıkartarak hangi kartın sorun yarattığını bulmaya
çalışın.
• Bellek adreslerinde başka bir kartla bir çakışma olup olmadığını kontrol ediniz,
özellikle de yakın zamanda yeni bir sürücü yüklediyseniz.
• Hatalı ROM yongasına sahip kartı değiştirin.
Modemler:
Modem için bağlantı sesinin olmaması:
• Eğer modem anakarta dahilse, modemin açık olup olmadığını anlamak için CMOS
programını kontrol ediniz.
• Uygun sürücülerin yüklendiğinden ve çalışır durumda olduklarından emin olunuz.
• Eğer harici bir modemse, modemin güç ve bilgisayar bağlantılarının doğru
yapıldığından emin olunuz.
• Telefon hattının aktif olduğunu kontrol ediniz.
• Telefon kablosunu değiştiriniz.
• Modemi değiştiriniz.
“Port açılamadı” benzeri hata mesajı alınması:
• G/Ç adresleri ve IRQ gibi kaynaklarda çakışma olup olmadığını kontrol ediniz.
• Windows başlangıç klasöründe COM portunu açıp, modemden başka bir amaçla
kullanan bir programın yüklü olması.
• Sistemi tekrar başlatınız ve portun başka bir program tarafından kullanılıp
kullanılmadığını kontrol ediniz. Yeniden başlatma problemi çözebilir.
Bilgisayar ya da haberleşme programının modemi tanımayı reddetmesi.
• Eğer harici bir modemse, modemde elektrik olduğundan ve açık olduğundan emin
olun. Buna ek olarak, kabloların seri porta bağlı olduğunu kontrol ediniz.
• Dahili modemse, modemin yuvaya tam oturduğundan emin olunuz.
• BIOS ayarlama programından modem ve / veya seri portun aktive edildiğini kontrol
ediniz.
• G/Ç adresleri ve IRQ gibi kaynaklarda çakışma olup olmadığını kontrol ediniz.
• Modemi başka bir sistemde deneyiniz.
• Modemi değiştiriniz.
Ses Problemleri:
Hoparlörlerden hiç ses gelmiyorsa:
• Windows ses kontrolünü ve programın ses kontrolünün kısık sese ya da sessize
ayarlanıp ayarlanmadığına bakınız.
• Hoparlörlerdeki ses kontrolüne bakınız.
• Hoparlörlerin açık olduklarından ve elektrik bağlantıları olduklarından emin olunuz.
• Hoparlör ses kablosunun ses kartının doğru portuna takıldığından emin olunuz.
• Ses kartı sürücülerinin doğru şekilde yüklendiğini ve işlevsel olduklarını kontrol
ediniz.
• Ses kablosunu ve güç kablosunu ayrı ayrı değiştirip deneyerek sorunu arayınız.
Ses CD’si çalarken ses gelmemesi
• Windows ses kontrolünü (özellikle ana ses kontrolünün ve CD çaların ayarlarına) ve
programın ses kontrolünün kısık sese ya da sessize ayarlanıp ayarlanmadığına bakınız.
• Hoparlörlerdeki ses kontrolüne bakınız.
• Hoparlörlerin açık olduklarından ve elektrik bağlantıları olduklarından emin olunuz.
• CD sürücüyle ses kartı arasında 4 kablolu CD ses kablosunun takılıp takılmadığını
kontrol ediniz.
Yüksek-kalite bir ses dosyasını USB hoparlör sisteminden dinlemeye çalıştığınızda, “Out of
bandwidth” (“Yetersiz bant genişliği”) hata mesajıyla karşılaşıyorsanız
• Konuyla alakası olmayan joysticks, tarayıcı vb. diğer USB araçlarını kaldırınız.
• Başka bir USB kontrolör alınız ve hoparlörlere bağlayınız, böylece hoparlörler bütün
banta tam bir erişime sahip olacaklardır.
• Ses dosyasını daha düşük bir kalitede çalınız ya da dosyanın daha düşük kalite bir
versiyonunu deneyiniz.
Sisteme bir genişleme kartı yerleştirildiğinde, uygun kaynakları kullanması için
ayarlanmalıdır. Bu kaynaklar G/Ç adresleri (COMx/LTPx’i de kapsar), IRQ’lar, DMA’lar ve
bellek adresleridir. Bir kart ayarlanırken, genel bir kural uygulanmalıdır. İki farklı araç aynı
kaynağı kullanamaz. Bu sebeple, iki genişleme kartı aynı DMA kanalına ya da G/Ç adresine
ayarlanmamalıdır. Eğer iki araçta aynı ayarları kullanıyorsa, düzgün çalışmayacaklardır ya da
hiç çalışmayacaklardır.
Kullanılabilecek kaynakların belirlenmesi için, Denetim Masası’nda bulunan Windows Aygıt
Yöneticisi gibi işletim sistemiyle birlikte gelen uygulamaları kullanınız.
Windows 2000/XP Aygıt Yöneticisi (Device Manager) Erişimi
Windows XP sisteminde Aygıt Yöneticisi’ne erişmenin iki farklı yöntemi vardır:
• Windows araç çubuğunda bulunan BAŞLAT düğmesine tıklayınız.
• Menüden Denetim Masası’nı seçiniz.
• Performas ve Bakım (Performance and Maintenance) seçiniz.
• Bilgisayarım Hakkında Temel Bilgileri Göster seçiniz.
• Donanım kısmını seçiniz.
• Aygıt Yöneticisi tuşuna tıklayınız.
Kartın hangi kaynakları kullanacağına karar verildikten sonra, kartın kendisi aşağıdaki
yöntemlerden biriyle ayarlanabilir:
• DIP switch (anahtarlar) ve/veya Jumper ayarlarıyla.
• Yazılım kurulum programıyla
• Tak ve Çalıştır (Plug and Play (PnP)) kullanarak.
Normalde, BIOS PCI araçlarına özel IRQ atamasını yapar. Eğer sisteminiz PCI IRQ
Yönetimi’ni (Steering) destekliyorsa ve aktif durumdaysa, BIOS PCI araçlarına IRQ
atamalarını yapacaktır ve Windows IRQ atamalarını sadece bir çakışma durumu fark etmesi
durumunda değiştirecektir. Eğer ortada boş IRQ’lar varsa, IRQ Yönetimi Windows’a tek bir
IRQ’ya çoklu PCI atamasına izin verir, böylece sistemdeki bütün araçlar doğru şekilde çalışır.
Giriş Araçlarında Hata Düzeltimi
Klavye
Açılış sırasında klavyenin tanınmaması ya da klavyenin tamamen bozulması ve tuşlardan
herhangi birinin kullanılabilir olmaması.
• Klayveyi değiştirin ve sistemi yeni klavye ile tekrar başlatın.
• Klavye güç girişlerini multimetre ile kontrol ediniz.
• Anakartın klavye beslemesinde +5V’luk sigortası olup olmadığını kontrol ediniz.
> İsimlerin, amaçların, karakteristiklerin ve araçların uygun
tanımlanması, örneğin:
BIOS, kendi kendine test, sabit disk kendi kendine test ve yazılım testi
kullanımının
POST (Power-on self-test / Güç açılışı kendi kendine test) bilgisayarın başlama öncesi
durumu için genel terimdir. Benzeri temel bir durum bütün bilgisayar mimarilerinde
mevcuttur. Bu daha genel bir işlem olan IPL başlatımının (initial program load) ilk adımıdır.
Ana BIOS’un POST sırasındaki görevleri şunlardır:
• BIOS kodunun kendisinin doğruluğu test edilir.
• POST’un uygulanma nedeni belirlenir.
• Sistemin ana belleği bulunur, ebatlandırılır ve doğrulanır.
• Bütün sistem bus’larını ve araçlarını bulmak, başlangıç konumuna getirmek ve
kataloglamak.
• Kontrolü diğer uzmanlaşmış BIOS’lara (eğer gerekiyorsa gerektiğinde) devreder.
• Sistem ayarlamaları için kullanıcı arayüzü sağlar.
• Önyükleme için uygun olan araçları tanımlar, organize eder ve seçer.
• Hedef işletim sistemi için gereken sistem ortamını kurar.
BIOS POST işlemine işlemci resetlendiğinde başlayacaktır. İşlemcinin yürütmeye başlayacağı
ilk bellek adresi reset vektörü olarak da bilinen birinci bellek konumudur. Hard reboot
durumunda, northbridge (kuzey köprüsü), bu kod alımını (talebini) sistem flash belleğindeki
BIOS’a yönlendirecek. Warm boot için, RAM’in uygun bir yerinde bulunan BIOS ve
northbridge reset vektör çağrısını RAM’e yönlendirecektir.
Çağdaş bir BIOS POST akışı sırasında, BIOS’un yapması gereken ilk şey yürütme nedenini
belirlemesidir. Cold boot için örneğin bütün işlevselliğini yürütmesi gerekebilir. Eğer sistem
güç koruma ya da hızlı başlatmayı destekliyorsa, BIOS standart POST aygıt keşfinden
kaçınmak isteyebilir ve basitçe aygıtları önceden yüklenmiş sistem aygıt tablosundan
programlayabilir.
Bilgisayardaki POST akışı çok basit, düz mantıklı bir işlemden gelişti ve karmaşık ve
anlaşılması güç bir hale geldi. POST süresince BIOS bir yarışma, evrim ve hatta karşılıklı
özel standartlar ve donanım matriksleri ve bilgisayarın desteklemesi beklenen işletim
sistemleri için insiyatifler yığınını kaynaştırır. Yine de, ortalama bir kullanıcı POST ve
BIOS’u sadece görünen bellek testi ve kurulum ekranı olarak biliyor. Aşağıdaki POST beep
kodları bazen CompTIA A+ Çekirdek Donanım Sınavında bulunabilmektedir:
Daha fazla POST beep kodu için buraya tıklayınız.
Beepler
Sabit, kısa beep
Uzun sürekli beep tonu
Sabit, uzun beep
Beep yok
Beep yok
Bir uzun, iki kısa beep
Anlamı
Güç kaynağında sorun olabilir
Güç kaynağı sorunlu olabilir ya da anakarta doğru
şekilde bağlanmamış olabilir
Güç kaynağı sorunludur
Güç kaynağı sorunludur, sistem elektriğe bağlı değildir
ya da sistem açılmamıştır
Her şey düzgün çalışıyor gibi görünüyorsa
‘beepleyici’nin kendisinde bir sorun olabilir
Ekran kartında sorun vardır
S.M.A.R.T. yani Self-Monitoring Analysis and Reporting Technology Kendi-kendine Analiz
Denetimi ve Raporlama Teknolojisi anlamına gelir. S.M.A.R.T. hem ATA/IDE hem de SCSI
ortamları için güvenirlik tahmin teknolojisidir. Öncülüğünü Compaq’ın yaptığı S.M.A.R.T.
gelişimine dünyanın en iyi beş disk sürücü firmasıyla devam etmiştir: Seagate Technology
Inc., IBM, Conner Peripherals Inc., Western Digital Corporation ve Quantum Corporation.
2.1 Dizüstü Bilgisayarlar ve Taşınabilir Aygıtlar Bölüm 1
A+ Temel Unsurlar Çalışma Kılavuzu – Dizüstü Bilgisayarlar Bölüm 1
2.1 dizüstü bilgisayar kullanımının ve taşınabilir aygıtların temel prensiplerinin
tanımlanması Bölüm 1
> Dizüstü bilgisayarlara-özgü isim, araç ve karakteristiklerin tanımlanması:
Bellek ve sabit disk gibi biçim etmenleri
Dizüstü bilgisayar Bellekleri
Dizüstü bilgisayarların çoğu RAM (Random Access Memory) için masaüstü bilgisayarlardan
farklı bellek modülleri kullanırlar, örneğin daha büyük DIMM’ler için SO-DIMM gibi. SODIMM’ler daha küçüktürler böylece yer kazancı sağlarlar.
Dizüstü bilgisayarlarda kullanılan bellek türleri:
• SODIMM (Small Outline Dual Inline Memory Module)
• DDR SDRAM (Dual Data Rate Synchronous RAM)
• SDRAM (Single data rate Synchronous RAM)
• Patentli bellek modülleri
Dizüstü bilgisayarlarda kullanılan SODIMM’ler, masaüstü bilgisayarlarda kullanılan
DIMM’lerin küçük versiyonlarıdır. Devre kartının altında bir çentik mevcuttur. Bu kartın
yerleştirilmesini kolaylaştırmaktadır. 200-pinli SODIMM’ler DDR SDRAM bellekleri dizüstü
bilgisayara sağlamak amacıyla kullanılmaktadırlar.
Her 200-pin SODIMM 64-bit veri yolu sağlar, böylece tek başlarına 64-bit sistemlere
yüklenebilirler. 200-pin SODIMM’ler PC2100, PC2700 ve PC3200’de bulunmaktadırlar.
200-pinli bir SODIMM üstündeki siyah longa setlerinin sayısı değişebilmekle birlikte
genellikle 100 pin önde ve 100 pin arkada olmak üzre toplamda 200 pin bulunmaktadır. 200pin SODIMM’ler yaklaşık 2,6”(6,604 cm) uzunluğunda ve 1”(2,54 cm) yüksekliğindedir,
ancak yükseklik değişebilmektedir.
Dizüstü bilgisayar sabit diskleri
Tıpkı masaüstü bilgisayarlarda olduğu gibi dizüstü bilgisayarlarda da işletim sisteminin,
uygulamaların ve veri dosyalarının tutulduğu dahili bir sabit disk bulunmaktadır. Yine de,
dizüstü bilgisayarların masaüstü bilgisayarlardan genelde daha az disk alanları bulunmaktadır.
Dizüstü bilgisayar sabit diski (2,5”) masaüstü bilgisayarınınkine (3,5”) kıyasla daha küçüktür.
Bunun yanı sıra dizüstü bilgisayar sabit diskleri daha az ısınmaları ve daha düşük enerji
tüketmeleri için daha yavaş dönerler.
Masaüstü bilgisayarların CD, DVD ROM sürücüleri gibi eklentilerin yapılabilmesi için çoklu
bölümler vardır. Dizüstü bilgisayarlarda ise boşluk çok kısıtlıdır. Çoğu dizüstü bilgisayar
modüler bir yapıdadır, aynı bölüm farklı sürücülerin takılmasına uygun olarak tasarlanmıştır.
Bu sürücüler üç farklı görevde gelmektedirler:
•
•
•
Hot swappable (sıcak değiştirilebilirlik) – sürücü değiştirilirken bilgisayar açık
kalabilir
Warm swappable (ılık değiştirilebilirlik) – sürücü değiştirilirken bilgisayar açık
kalabilir ancak ilgili bus (sürücünün işlemciye veri gönderdiği yol) aktif olmamalıdır.
Cold swappable (soğuk değiştirilebilirlik) – değişim sırasınra bilgisayar kapalı
olmalıdır.
Bazı durumlarda, bu sürücü bölümleri sadece sürücülerle sınırlı değildirler ve aynı zamanda
fazladan batarya girişide kabul etmektedirler.
> Çevresel Birimler (örneğin; docking istasyonları (yuva istasyonu), port kopyalayıcı ve
medya/aksesuvar bölümü)
Docking İstasyonu (yuva istasyonu)
Docking İstasyonu, taşınabilir bilgisayarın masaüstünde kalan kısmıdır. Yolculuk sırasında
pek de gerekmeyecek donanımları içerir, böylece dizüstü bilgisayar hafifletilmiş olur.
Docking istasyonu genellikle seyahat sırasında hafif ve yüksek taşınabilirliğin, ev
kullanımındaysa masaüstü bilgisayara gibi olmasını sağlamak için kullanılmaktadır. Docking
istasyonu, genişletme kartları için yuvalar gibi port kopyalayıcılara eklenemeyecek fazladan
bağlantıları sağlamada kullanılırlar. Docking istasyonunun destekleyebileceği fazladan
araçlar: sabit disk bölümleri, optik sürücü bölümleri, klayve/fare konektörleri (PS/2 portları),
fazladan USB portları, kart yuvaları, harici ekran konektörleri ve dizüstü bilgisayarda gereksiz
sayılabilecek ve/veya ağırlığı arttırabilecek ve taşınabilirliği azaltacak pek çok başka araç.
Docking İstasyonu
Taşınabilir bilgisayarın docking istasyona yerleştirilmesi ya da kaldırılması hot ya da cold
olarak yapılabilir. Cold bir yükleme ya da kaldırmada bilgisayar işlem öncesinde kapatılır ve
sonrasında yükleme/kaldırma işlemi yapılır. Hot bir yükleme ya da kaldırmada, bilgisayar
dosyalar açık ya da kapalı konumda çalışırken işlem yapılabilir. Bilgisayar üreticilerinin
docking istasyonlarını ve taşınabilir bilgisayar BIOS’larını farklı şekillerde geliştiriyor
olmaları, docking istasyonuna yükleme ve kaldırma işlemlerinde farklı davranışların
oluşmasını sağlamaktadır.
Son dönem docking istasyonu tasarımları, harici ekran yerine dizüstü bilgisayar ekranını
birinci ekran olarak kullanmaktadır. Pek çok örnekte klavye ve fare gibi çevre birimlere
bağlanmada dahili bir USB hub ağı kullanılmaktadır. Bu tip bir dock ilk olarak 2002 yılında
bilgisayarı saran yapısı ve kıskaçları nedeniyle Oysterdock (istiridye yuva) olarak tanıtıldı. Bu
aynı zamanda kullanıcıların dizüstü bilgisayar ekranlarını ergonomik bir şekilde
yerleştirmelerine olanak verdi.
Port Kopyalayıcı (Port Replicator)
Port kopyalayıcı, monitör, tam boyutlu klavye ya da AC güç adaptörü gibi pek çok harici
aracın bağlabilmesi için çok etkili bir yoldur. Her ne kadar bu araçlar bilgisayarın
kenarlarındaki konektörlere de bağlabiliyor olsalar da, port kopyalayıcı bu bağlantıların tek
basamakta yapılabilmesini sağlamaktadır. Port kopyalayıcı aynı zamanda bilgisayarın
kenarlarında olmayan başka kontektörlerinde kullanılabilmesini sağlamaktadır.
Bir bilgisayar docking istasyonuna ya da port kopyalayıcıya bağlandığında cihazın doğru
çalışması için AC güce bağlanması gerekmektedir.
Port Kopyalayıcı
Gateway bir port kopyalayıcının yandan görünüşü
Bileşen
A. PS/2 klavye portu
B. PS/2 fare portu
C. USB portu
D. S-Video çıkışı
E. Ekran portu
F. Paralel port
G. Seri port
H. Modem bağlantısı
I. Eternet bağlantısı
J. Güç girişi
Tanımı
Bu porta PS/2 klavye bağlayabilirsiniz
Bu porta PS/2 fare bağlayabilirsiniz
Bu portlara USB yazıcı, tarayıcı, kamera
vb USB cihazları bağlayabilirsiniz
Buraya S-Video kablosu bağlayabilirsiniz
ve
S-Video
cihazına
bağlantı
kurabilirsiniz
Bu
port
Analog
VGA
ekran
bağlayabilirsiniz
Bu porta yazıcı gibi paralel bir aygıt
bağlayabilirsiniz
Bu porta dijital kamera gibi seri bir cihaz
bağlayabilirsiniz
Bu porta modem kablosu bağlanabilir
10/100 LAN – 1Gigabit LAN destekler
Güç bağlantısı
K. S/PDIF dijital ses bağlantısı
L. Kulaklık bağlantısı
M. Ses giriş (line in) bağlantısı
Bu porta optik bir Toslink dijital ses
kablosu bağlayabilirsiniz
Bu porta yükseltilmiş hoparlör ya da
kulaklık bağlayabilirsiniz. Bu bağlantı
yapıldığında taşınabilir bilgisayardaki
dahili hoparlörler otomatik olarak
kapatılacaklardır. Bu giriş bilgisayarın
kulaklık girişi kullanıldığında otomatik
olarak kapatılmaktadır.
Ses kaydetmek ya da bilgisayar üstünden
ses yayını yapmak gibi bilgisayara harici
bir ses kaynağından ses girişi verilmek
istendiğinde bu port kullanılır.
2.1 dizüstü bilgisayar kullanımının ve taşınabilir aygıtların temel prensiplerinin
>Genişletme yuvaları
PCMCIA dizüstü bilgisayarlar için tasarlanmış bir çevre donatımı arabiriminin biçim
katsayısıdır. PCMCIA esasen bellek genişletimi görevindeydi, fakat dizüstü bilgisayarların
çevre donatımları için, kullanılabilir genel bir standartın çıkması, bütün aygıt tiplerinin bu
duruma elverişli olmasını sağladı.
Yuvasında bir kablosuz PC kartı
Kart Tipleri
Bütün PC kartları aynı 68 pinli bağlantı arabirimlerini kullanırlar. Bunların hepsi 85,6mm
uzunluğunda ve 54,0mm genişliğindedir. Bu orijinal standart hem 5 voltluk hem de 3.3
voltluk kartlar için tanımlanmıştır. 3.3 voltluk kartların, sadece 5 voltluk kartlar için
kullanılan yuvalara takılması halinde hasar görmelerini önlemek için yan taraflarında birer
tuşları bulunur. Bazı kartlar ve yuvalar ihtiyaca göre her iki voltaj seviyesinde de işlem
yapabilir.
I. Tip: Orijinal tanımlanmış kartlar (sürüm 1.x) I. Tip kartlara girer ve 16-bitlik bir arabirim
özelliğindedirler. I. Tip kartlar sadece bellek genişletimi için kullanılırlar. Bu kartların tek sıra
halinde dizili bağlantı pinleri vardır ve bunlar 3.3mm kalınlığındadırlar. Öneclikli olarak,
RAM’i dizüstü bilgisayarlara bağlamak amacıyla kullanılırlar.
II. Tip: Bu tip PC kartları iki sıralı pin kullanan 16 ya da 32 bitlik arabirimlerin
özelliğindedirler. 5mm kalınlığındadırlar. II. Tip kartlar, PC kartların bir dizi arabirime
bağlanmasına izin veren ya da arabirimleri donanımsal olarak desteklemeyen PC/ dizüstü
bilgisayarlara bağlantı/yuva tedarik edilmesini sağlayan bir çeşit giriş/çıkış desteği olarak
tanımlanır. Örneğin, birçok modem, iletişim ağları ve TV kartları bu biçim katsayısını
kullanırlar. Kalınlıklarına göre, bir çok II. Tip arabirim kartları, kartın üzerinde yazılımı
koruyucu donanımla (kartın küçük bağlantı birimini harici bir tam boyutlu bağlantı birimine
adapte eden kısa bir kablo) birlikte kullanılan bir çeşit minyatür arabirim bağlantısı
özelliğindedirler.
III. Tip: İki sıralı pin kullanan 16 ya da 32 bitlik PC kartlarıdırlar. Bu kartlar I. Tip ya da II.
Tip yüksekliğine uymayan parçaların aygıtlara uyum sağlamasına izin veren 10.5mm
kalınlığında kartlardır. Sabit disk sürücü kartları ve yazılımı koruyan donanım (genellikle II.
Tip arabirim kartları için gereklidir) bulundumayan tam boyutlu bir bağlantı birimine sahip
arabirim kartları bu türe örnektir.
KartVeriyolu ve EkspresKart
KartVeriyolu (CardBus) : PCMCIA 5.0 veya 32-bit
PCMCIA kartlarının ileriki versiyonlarıdır ve etkin
olarak da PC kart biçimlerinden 32-bitlik, 33Mhzlik bir
PCI veriyolu olarak kullanırlırlar. KartVeriyolları
veriyollarının diğer aygıt veya belleklerle Merkezi İşlem
Birimine uğrmaksızın iletişmini kontrol etmesini
sağlayan öncelikli bir veriyolu içerir. Hem PCI hem de
KartVeriyolu için birçok çip takımalrı mevcuttur;
örneğin Wİ-Fi’yi destekleyen çipler gibi.
EkspresKart : KartVeriyolu PC kartlarının yerini alan
standart bir donanımdır. Her iki kart da, geleceğin ürün
tasarımlarını EkspresKart arabirimleriden faydalanamya
güçlü bir şekilde teşvik eden PCMCIA tarafından
geliştirldi. Ancak 2006’nın sonlarında çıkan dizüstü
bilgisayarlar, yeni modellerin çoğu sadece EkspresKart
yuvası kulalnırken, hala PC kart kapasitelerini
kullanmaktadır.
Bu kartlar alet çalışırken takılıp çıkarılabilen (hotpluggable) kartlardır ve EkspresKart standartları 1.5V ve
3.3V gibi daha düşük voltajları kullanırlar ve böylece
birönceki 3.3V ve 5.0V kullanan KartVeriyolu
yuvalarından daha az güç harcarlar.
EkspresKart iki tür biçim katsayısını destekler :
Ekspreskart34 (34mm genişliğinde) ve EkspresKart54
(54mm genişliğinde,L şeklinde) , fakat bağlantı yerleri
herikisinde de aynıdır (34mm). Standart kartlar 75mm
uzunluğunda (KartVeriyolundan 10.6mm daha kısa) ve
5mm kalınlığındadırlar, fakat standart biçim katsayısının
dışına taşan kesitlerde daha kalın olabilir; örneğin
antenler, soketler, vs.
34mm biçimindeki kartlar hem 34mmlik yuvalara hem
de kartı, bağlantı noktasına götüren 54mml ik yuvaların
arka kısmındaki köşegenli bir yoldan geçerek 54mmlik kart yuvalarına da uyar. 54mm lik
kartlar sadece 54m lik yuvalara uyar.
EkspresKart teknolojisinin KartVeriyolu PC kartlarına göre başlıca karı, EkspresKart’ın
sisteme bir PCI Ekspres x1 girişi ya da USB 2.0 girşinden direkt olarak bağlanmasından
dolayı bant genişliğindeki büyük artıştır, oysa KartVeriyolu sadece PCI ile koordine olan bir
arabirim kontrolcüsünden faydalanır. EkspresKart, PCI Ekspres üzerinden 2.5Gbit/s lik ya da
USB 2.0 üzerinden 480Mbit/s lik her yuva için tahsis edilmiş maksimum geçişe sahiptir, buna
karşın KartVeriyolu 1066Mbit/s lik bant genişliğini paylaşır.
Çoklu aygıtlar, EkspresKart yuvası üzerinden hem PCI Ekspres hem de USB 2.0 bağlantısını
destekler.
>Portlar (örn: mini PCI yuvaları)
Mini PCI yuvası: 32-bitlik, 33 Mhzlik bir PCI yuvasıdır. Mini PCI, çevresel aygıtları
bilgisayarın anakartına tutturmak için kullanılan standart bir veriyoludur ve PCI veriyolunun
bir uyarlamsıdır.
Üç çeşit kart biçim-katsayısı vardır: I. Tip, II Tip ve III. Tip kartlar.. Bütün tip kartlar için
kullanılan bağlayıcılar (connector) şunları içerir: III. Tip, 124-pinli bir kenar bağlayıcı
kullanırken I. ve II. Tip 100-pinli bir istif bağlayıcı kullanır, örn. III. Tip , I. ve II Tip’ten
farklı olarak bir kart kenarını destekler (SO-DIMM gibi). Ek 24-pin, giriş/çıkışların sistem
bağlantı noktasından (Audio,AC-Bağlantısı,LAN,Telefon-hattı arabirimi) geri dönüşünü
denetlemesi istenen ekstra sinyallere olanak sağlar. II. Tip kartlar hazır monte edilmiş RJ11 ve
RJ 45 bağlayıcılarına sahiptirler. Bu kartlar bilgisayarların kenarlarına ya da kenetlenme
istasyonlarına yerleştirilmelidirler, böylece RJ11 ve RJ45 portları harici bir erişim olarak
monte edilebilirler.
Tür
IA
IB
IIA
IIB
IIIA
IIIB
Bağlayıcı (Connector)
100-Pin Yığın
100-Pin Yığın
100-Pin Yığın
100-Pin Yığın
124-Pin Kart Kenarı
124-Pin Kart Kenarı
Boyut
7,5 x 70 x 45 mm
5,5 x 70 x 45 mm
7,5 x 70 x 45 mm
17,44 x 78 x 45 mm
2,4 x 59,6 x 50,95 mm
2,4 x 59,6 x 44,6 mm
Mini PCI yuvası fonksiyonel olarak PCI 2.2 veriyonuyla aynı olduğu gibi, güç bağlantısı olan
(sadece 3.3V) 32-bitlik, 33Mhz likbir veriyoludur ve öncelikli veriyolu (bus mastering) ve
DMA’yı dadestekler. Mini PCI yuvaları, güç yönetiminde PCI saat darbesini durdurmak ve
başlatmak için kullanılan CLKRUN# PCI sinyalini destekler. Mini PCI kartların standrt
boyutları diğer tam boyutlu parçaların yakalşık ¼’ü kadardır. Bu kartalara masaüstü PCI
kartlarıyla aynı tarzda harici bir erişim olamdığı verildiği için, genellikle Mini PCI kartlarının
gerçekleştirebilecekleri şeyler kısıtlandırılır.. Mini PCI kartları maximım 2W lık güç
tüketimine sahiptirler, aynı zamanda bu güç tüketimi, bu biçim-katsayısında yerine
getirilebilecek işlevselliği de kısıtlar.
Günümüzde birçok Mini PCI aygıt mevcuttur: WiFi, modem,ses kartalrı, SCS, IDE/ATA ve
SATA kontrolcüleri. Ve Mini PCI ve PCI kartlar kuzen oldukları için, PCI kartlarınızı düzenli
olarak Mini PCI kartlarınızla birlikte kullanabilirsiniz- donanımla donatılmış ya da tam tersi
bağlantılarla, Mini PCI’dan PCI’a ya da PCI’dan Mini PCI’a şeklinde kullanarak.
PCI Ekspres Mini Kart: PCI Ekspres tabanlı Mini PCI biçim katsayısının yerini alan
kartlardır. PCI-SIG tarafından geliştirilmiştir. Çoklu aygıtlar hem PCI Ekspres hem de USB
2.0 bağlantılarını destekler. PCI Ekspres Mini Kartlar 30x56 mmliktir. 52 pinli kenar
bağlayıcısı içerirler. Yarı uzunluktaki bir kart aynı zamanda 30x31,9mm olarak belirtilir.
2.1 Dizüstü bilgisayar kullanımının ve taşınabilir aygıtların temel prensiplerinin
>İletişim Bağlantıları
Mavidiş (Bluetooth)
Mavidişkablosuz teknolojisi aygıtlar arasında kullanımı kolay, telsşz, kısa menzilli bir
iletişimdir. Cep telefonlarını, taşınabilir bilgisayarları, arabaları, stereo kulaklıkları, MP3
çalarları ve buna benzer şeyleri kablosuz bağlantı sağlayabilen evrensel kullanılabilir bir
standarta sahiptir. Düşük güç tüketimi, küçük boyutu ve yonga setlerinin düşük maliyeti,
mavidiş teknolojisinin aygıtların en küçüğünde bile kullanılabilir yapar. Bu teknoloji , küçük
biçim katsayılı telsiz iletişim, düşük güç, düşük maliyet, yerleşik gizlilik, sağlamalık, kolay
kullanım ve özellikle şebeke ağı için kurulumuş olma özellliklerini bir çatı altında toplar.
Mavidiş USB Adaptörü
Mavidiş tekonolojisi özellikle hiçbir sabit altyapıya ihtiyaç duymayan ve kurulumu ve
düzenlemesi kolay olarak üretilmiş bir teknolojidir. Bağlantı için kabloya ihtiyaç
duymazsınız. Mavidişi içinde barındıran ürünlere yazılım yüklemeye ihtiyaç yoktur ve
mavidiş teknolojisi 2,4GHz de işlem yaptığı için (lisanslanmış endüstriel, bilimsel, tıbbi
(ISM) radyo bantlarından biri), bu teknolojiyi kullanmak için hiçbir maliyete gerek yoktur.
Kızılötesi
Kızılötesi işıma, görülebilir ışıktan uzun fakat mikrodalga ışımalardan kısa bir tür
elektromanyetik ışımadır. İsminin anlamı “kırmızının altında” (infrared – Latince’de infra
‘altında’ demektir). Kırmızı, görülebilir ışıların enuzun dalgaboyuna sahip renktir.
Hız
Frekans
İletişim
802,11
802,11x
500Kpbs
802.11a > 54
Mbps
802.11b > 11
Mbps
802.11g > 54
Mbps
Radyo
Dalgası
FHSS
Topoloji değişken
Radyo Dalgası
802.11a > 5 GHz
802.11b > 2.4
GHz
802.11g > 2.4
GHz
DSS ve OFDM
değişken
Kızılötesi
Mavidiş
115.2 Kbps
1.2 > 720 Kbps
2.0 > 2.1 Mbps
Işık Dalgası
Radyo dalgası 2,45GHz.
Mavidiş
protokolü,
2,45GHz bant kullanan
diğer protokollerin engel
oluşturmasından
sakınmak için, bantı 79
kanala böler (herbiri
1MHz genişliğinde) ve
kanalları saniyede 1600
kere değiştirir.
Işık
(veriyi kodlamak
FHSS
için
ayarlanmış,
açıtılıp kapatılmış)
değişken
değişken
Hücresel WAN (Wide Area Network – Geniş Alan Şebekesi)
Genellikle veri için taşıyıcı hücreler tarafından tedarik edilen geniş bir alan şebeke ağıdır
(WAN). Aynı zamanda “kablosuz genişbant” ya da “genişbant kablosuz” olarak da
adlandırılır. Kablosuz WAN’lar (Wireless WAN - WWAN) taşınabilir biraygıta kablosuz bir
sinyali uzun bir mesafe üzerinden iletmek için hücresel kuleler kullanırlar. Wi-Fi WAN’larla
karşılaştırılırsa, Wi-Gi WAN’lar sadece birkaç yüz fit alana yayılırlar ve genellikle sadece
sabit aygıtlar için kulllanılırlar.
Hücresel Modem PC kartı..bknz PC kartlar
Ethernet
>Güç ve elektriksel giriş aygıtları (örn. otomatik açılabilir, sabit girişli güç kaynakları,
piller)
Piller
Günümüzdeki birçok dizüstü bilgisayar lityum iyonlu, daha yeni bilgisayarlar ise, eski nikel
metal-hidrit teknolojisinin yerini alan lityum polimer pilleri kullanırlar. Birçok dizüstü
bilgisayar için pil ömrü düşük görevli kullanımlar baz alınarak 2 ila 5 saat arasıdır, fakat bu
süre, yoğun kullanımlarda enaz 1saata kadar düşebilir. Piller, şarj olma ve boşalma
modellerine bağlı olarak, zamanla kötüleşebilir ve ilk 5 yıl içinde yenilenmelidirler.
Nikel-Cadmiyum (NiCad) piller, dizüstü bilgisayarlarda yaygın olarak kullanılan ilk pil
tipidir ve halen bazı eski bilgisayarlarda kullanılmaktadır.
•Şarj sürelerei arasında yaklaşık 2 saatlik ömrü vardır.
•Bellek etkilerine bağlı olarak her şarjda pil ömrü azalır. (Hücrelerdeki gaz baloncukları, yeni
şarj için gerekli hücre sayısının düşüşüne neden olur) Bunu engellemenin tek yolu, tekrar
şarj etmeden önce, tamamen pili boşaltmaktır.
•Pil çok uzun süre şarj edilirse patlayabilir.
Nikel-Metal Hidrit (NiMH) piller NiCad ve Lityum-İyon (LiIon) piller arasında bir
köprüdür.
•NiCad’dan daha uzun süre şarj tutar, fakat toplamda daha kısa hizmet ömrü vardır.
•Bellek etkilerinden zarar görür fakat bu hasar NiCad pillerden daha küçük boyuttadır.
Li-Ion Piller (Lityum İyon): Günümüzün standart dizüstü bilgisayar pilleridir.
•Haifitirler (eniyi Enerji/Ağırlık oranına sahip pillerden biri)
•Uzun bir ömre yayılır ve 950’den 1200 şarja kadar herşeyi kaldırabililer.
•Bellek etkilerinden zarar görmezl, rastgele şarj edilebilir ve aşırı şarj edilince yanmazlar.
•Dizüstü bilgisayarlara elverişli diğer her tür pilden daha incedir, bu da yeni ultra-ince
bilgisayarlar için bu türü ,deal kılar.
Lityum Polimer Piller (Li-Poly): Li-Ion pillerin teknolojik olarak evrim geçirmesiyle
oluşmuş, yeniden şarj edilebilir pillerdir. Bu tasarımın klasik Li-Ion tasarımına göre birçok
avantajı vardır. Çok çabuk yanmayan katı polimer elektrolitler içerirler (Li-Ion hücrelereinin
kullandığı çözücülerden farklı). Li-poly piller PDA’larda ve dizüstü bilgiayarlarda yerini
almaya başlamaktadırlar, örn. Apple’ın MacBook’larında ve küçük dijital müzikaletlerinde,
iPodlar ve diğer MP3 çalarlar gibi, hem de Sony PSP ve Ninetondo’nun Gelişmiş Oyun
Çocuğu SP gibi, küçük biçim katsayısının ve enerji yoğunluğunun maliyetten daha önemli
olduğu bu tip taşınabilir oyun aygıtalrında da kullanılırlar.
2.1 Dizüstü bilgisayar kullanımının ve taşınabilir aygıtların temel pirensiplerinin
>LCD Teknolojisi (örn. aktif ve pasif dizey, kararlılık, XGA, SXGA+, UXGA, WUXGA,
karşıtlık oranı, yerel çözünürlük)
Grafik işleme ünitesi (GPU – Graphic Processing Unit), 3-D garfik sunanlar için gerekli bir
hesaplamayı ele alan bir mikroişlemcidir. CPU’da olduğu gibi bir GPU çok fazla ısınır.
Dizüstü bilgisayarların birçoğu anakartta grafik üretme yeteneğine sahiptiler ya da dizüstü
bilgisayarlar için özel üretilmiş bir GPU ile birlikte daha güçük grafik kartlarına sahiptirler.
GPU üreticileri, ATI ve nVi dia, herikisi de GPU’ları özellikle dizüstü bilgisayarlar
içinüretirler. Dizüstü bilgisayarlar sık sık belleği CPU ve GPU arsında paylaşır, böylece
bellekten kazanır ve güç tüketimini azaltır.
Aktif ve Pasif Dizey (matrix)
Aktif: bir Sıvı-Kristal-Gösterge (LCD) aktif dizey teknolojisi kullanarak, bir dizi sıvı kristal
hüzresinden yapılır. Aynı zamanda “TFT (Thin Film Transistor) gösterge” olarak da bilinirler.
En basit anlatımıyla, her hücre ince bir film transistörü (TFT) içerir. Dizüstü bilgisayarların
yüksek renk kalitesi ve sığ derinliğinden dolayı bu tip göstergeler, bu bilgisayarlar ile daha iyi
çalışırlar. Aktif dizey göstergeler, pasif dizey göstergelerden daha geniş bir görüş açısına
sahiptirler.
•Bir aktif dizey gösterge her kristal hücre için bir tarnsistor kullanır.
•Pasif dizey göstergelerden daha geniş görüş açısı vardır.
•Pasif dizeyden daha yüksek kaliteye shiptir.
Pasif: Daha önceki dizüstü bilgisayarlarda ve küçük çıktılarda kullanılan genel bir LCD
teknolojisidir. Pasif dizey göstergeler çok keskin değildirler, fakat yıllar geçtikçe çarpıcı bir
şekilde gelişmektedirler. Pasif dizey ekranından bakmak, bir aktif dizey ekranından
bakmaktan farksızdır. En farkedilir farkalrı ise görüş açısıdır. Pasif dizey ekrana yandan
bakan biri karartıcı bir görüntü görür.
•Bir pasif dizey gösterge herbir kristal hücre satır ve sütunları için bir transistor kullanır.
•Aktif dizey kadar kaliteli değildirler.
•Daha ekonomiktirler.
•Çift tarayıcı bir gösterge daha ekonomik satılan dizüstü bilgisayarlarda kullanılan bir çeşit
pasif dizey göstergeye örnektir.
Çözünürlük
XGA (eXtended Graphics Array – Genişletilmiş Grafik Dizini) XGA 256 renk, 1024x762
ya da yüksek renklerde 640x480 pixel çözünürlüğünü destekler (her pixel için 16-bit). XGA-2
ile yüksek renkler için 1024x768 desteği ve daha yüksek yenilenme hızı, gelimiş performans
ve 16 renkte 1360x1024 desteği eklenmiştir.
SXGA+ (Super eXtended Graphics Array – Süper Genişletilmiş Grafik Dizini)
Genellikle 1400x1050 pixel çözünürlüklü 14 ya da 15 inç lik dizüstü bilgisayarların LCD
ekranlarında kullnılır. SXGA+ aynı zamanda birçok video prpjektörleri için maksimum
yerleşik çözünürüktedir.
UXGA (Ultra eXtended Graphics Array – Ultra Genişletilmiş Grafik Dizini) 1600x1200
pixel çözünürlüğündeki standart bir monitördür.
WUXGA (Widescreen Ultra eXtended Graphics Array – Genişekran Ultra Genişletilmiş
Grafik Dizini) 16:10 ekran görüş oranında, 1920x1200 pixel çözünürlüğünde b,r göstergedir.
UXGA’nın geniş versiyonudur ve 16:9 oranında 1920x1080 görüntü özellikleri kullanan
Kuzey Amerika HDTV’yi izlemek için tahsis edilmştir. 16:10 görüş oranı (genişekran
televizyonlarda kullanılanl 16:9 oranına zıt olarak) tercih edildi çünkü bu oran iki tam sayfa
yazının yanyana görüntülenmesi için tahsis edilmişti. Bu aynu zamnda bir bilgisayarda
görülebilir oynatma kontrolüyle 16:9 luk videonun izlenmesine de izin verir.
>Giriş Aygıtları
Fonksiyon (Fn) Tuşları: Fn tuşları, PC kalvyelerde, genellikle ayrı duran tuşları birleştirmek
için, sıkı yerleşim düzeninde tasarlanmış olarak kullanılan modifiye tuşlarıdır. Tam boyutlu
bir klavyenin dizüstü bilgisayarlara sığması zor olduğundan genelde dizüstü bilgisayarlarda
kullanılırlar. Bu tuşlar aynı zamnda ‘F tuşları’ adında, ofis vw multimedya klavyeler gibi tam
boyutlu klavyelerde de bulunur. ‘Shift’ gibi iğer modifiye tuşlarından farklı olarak, kontrol
işlemcisi, Fn tuşuna basılamsı durumunda farklı bir tuşkodu üretir. Bu durum klavyeye tam
boyutlu klavye özelliği verir. ‘Scroll Lock’ ve ‘Num Lock’ gibi standart tuşlarla eşlenmelrine
ek olarak, Fn tuş takımalrı, LCD’nin parlaklığını , VGA çıkşını ya da ses ayarlarını
değiştirmek amaçlı, sistem arayüzlerinin kontrolü için birçok dizüstü bilgisayarda kullanılır.
Dokunmatik Yüzey (TouchPad) Dizüstü bilgisayarlarda yaygın olarak kullanılan bir giriş
aygıtıdır. Kullanıcının parmağının hareket yönüylr imlecin haraket yönünün sağlanması için
kulalnılır. Bu aygıtlar bilgisayarlarda farenin yerini alırlar. Bazı dokunmatik yüzeyler,
köşelerindeki özel bir yüzeye tıkalyarak ya da parmakla tek ya da çift tıklayarak fare
butnlarının yaptığı tüm işi üstlenebililer. Buaygıtlar boyutlarına göre değişir fakat genelde 20
santimetrekare den geniş yapılırlar (yaklaşık 3 inçkare).
Dokunmatik Yüzey ve İşaret Çubuğu
İşaret Çubuğu (Pointer Stick) : ( IBM tarafından “iz noktası (TrackPoint)” olarak
patentlenmiştir ) İmlecin ekrandaki hareketini kontrol için kullanılır. Genellikle klavyede G,
H ve B harfleri arasına yerleştirilmiş, plastik bir noktadır. İmleci yönetmek için hareket etmesi
belirlenen yöne basınç uygulanır.
>Taşınabilir ve masaüstü anakartların ve throttling (kısma), güç yönetimi ve Wi-Fi
anakartı içeren işlemcilerin arasındaki farkların gözetim ve tanımlanması
Anakartlar
Masaüstü bilgisayarların birçoğu ATX ya da mikroATX anakart biçim katsayısını
kullanırken, dizüstübilgisayarlar genellikle yüksek tümleşikli, uyarlanmış ve küçültülmüş
anakartalrı kullanırlar. Bu, dizüstü bilgisayarın güncellenmesinin ve tamiratının pahalı
olamsının başlıca nedenlerinden biridir. Sadece bir entegrenin bozulamsı bile tüm anakartın
değişmesine sebep olabilir ve aynı zamanda yapısında çok miktarda entegre bulundurması,
sıradan bir anakarta göre onu daha pahalı kılar.
İşlemciler
Bir dizüstü bilgisayarın ana hedefi, bir masaüstü bilgisayarın fonksiyon ve performansını,
taşıanbilir bir boyuta ve ağırlığa indirgeyebilmesidir. Düşük güç tüketimi bir dizüstü
bilgisayar işlemcisini seçmediki ilk tercih sebebidir. Bundan dolayı, taşınabilir işlemcilerden
masaüstü işlemcilerine kadar farklılık gösteren temel özellik, bu aygıtalrın daha az güç
tüketmeleridir.
Taşınabilir CPU özellikleri
Düşük voltaj ve saat darbesi (clock pulse) hızında çalışırlar
Avantaj: sıcaklığı ve güç tüketimin azaltır
Dezavantaj: işlemciyi yavaşaltır
Masaüstü bilgisayaralar soket-bağı biçim katsayısını kullanırlarken, dizüstü bilgisayarların
işlemcileri genel olarak yüzey-bağı ya da yuva-bağı biçim katsayısını kullanırlar (bazıalrı, pin
yerine top kullanan Mikro-FCBGA’ı (Flip Chip Ball Grid Array) kullanırlar)
Avantaj: yerden kazanır
Dezavantaj: bazı durumalrda işlemci anakartan değiştirlmek ya da günecllenmek için
çıkarılamaz.
Uyku ya da yavaşlama modu vardır
Avantaj: bilgisayar çalışırken ya da işlemcinin hızlı çalışmasına gerek olmadığı
durumlarda işlemcinin hızını azaltmak için bilgiayar ve işletim sistemi birlikte çalışır.
Bazı Belirli Dizüstü Bilgisayar İşlemcileri
AMD
•AMD Turion™ 64 X2 Çift Çekirdekli Taşınabilir Teknoloji
•AMD Turion™ 64 Taşınabilir Teknoloji
•Mobile AMD Sempron™
Intel
•Intel® Core™2 Duo taşınabilir işlemci
•Intel® Core™ Duo taşınabilir işlemci
•Intel® Core™ Solo taşınabilir işlemci
•Intel® Pentium® M işlemci
•Intel Pentium dual-core taşınabilir işlemci
•Intel® Celeron® M işlemci
CPU Kısma (throttling)
Bir bakıma zorunlu güç yönetimidir. İşlemci uzun süre aktif olduğunda, kısa bir süreliğine
“uyku modu”na girer. Sıcaklık kritik bir oranda arttığında ya da kullanıcının isteğine göre
uyugulanabilir. Sistemin daha az güç tüketimi yapmasına dolayısıyla enerjisini pilden alırken
daha uzun süreli kullanına olanak sağlamaktadır.
Güç Yönetimi
Windows XP bilgisayar tarafından tüketilen gücü denetlemek için birçok seçenek sağlar. Güç
Seçenekleri, bilgisayarın sahip olduğu donanım ayarlar oalarak değişir.
Güç Seçeneklerinin kulanmak için, bilgisayar İlerlemiş Ayarlama ve Güç Arabirimi (ACPI –
Advenced Configuration and Power İnterface) uyumlu olamalıdır. Bu durum tüm parçaların
güç yönetimine uyumlu olmasını zorunlu kılar, siz fonksiyonel olarak ACPI’ya sahip
olamazsınız.
Windows XP’deki Güç Seçenekleri size güç yönemtiminde şu özellikleri sağlar:
•Görüntüleme
•Sabit sürücü
•Kapatma, uyku modu, bekleme modu
•Düşük pil uyarısı
Güç ayaralrının kontrolü için;
• Başlat - Denetim Masası - Performans ve Bakım – Güç Seçenekleri
• Ya da görev çubuğunda küçük pil göstergesi görüyorsanız, sağ tıklayıp “Güç
Özelliklerini Ayarla” seçerseniz “Güç Seçenekleri” penceresi açılır
Güç Seçenekelri kutusunda, güç planlaması yapabilirsiniz. Windows XP birçok önceden
ayarlanmış profiller içerir. Birçok dizüstü bilgisayar üreticileri bir güç denetleme hizmeti
içerirler ve Windows XP’nin içerdiklerinin ötesinde ek olarak bir güç saklama özelliği
sunarlar.
Wifi Adaptörler
Masaüstü Wifi PCI kartı
Dizüstü bilgisayar kablosuz mini PCI kartı ... bknz mini PCI yuvaları
Dizüstü bilgisayar Wifi KartVeriyolu Adaptörü
...bknz KartVeriyolu
Wifi Dizüstü bilgisayar EkspresKartı
...bknz EkspresKart yuvası
Masaüstü ve dizüstü bilgisayarlar için kablosuz USB adaptörü
Uygulama Testleri
Kurulum Yapılandırma
Basılabilir Kısa Sınav – Kurulum ve Yapılandırma
1. Windows 98’in Başlama Disketine gerçek-zamanlı SCSI CD-ROM desteği
eklenmiştir.
Doğru Yanlış
2. Hangi dosya Önyükleme Menüsü içerir?
NTOSKRNL.exe
NTLDR.exe
BOOTLOG.txt
BOOT.ini
3. Win 9x’de bazı donanım aygıtlarının ve programların düzgün çalışmaları için gerçek
zamanlı yüklenecek sürücülere ya da dosyalara gereksinim vardır. Bu sürücüleri hangi
dosyalar yükler?
autoexec.bat
config.sys
setver.exe
win386.exe
4. Windows 95 Başlatma diskinde genel bir CD-ROM sürücüsü içerir.
Doğru Yanlış
5. NTLDR boot.in dosyasını okur ve işletim sisteminin Önyükleme Menüsünü göterir.
Eğer Windows 2000 seçiliyse, NTLDR NTDETECT.com dosayısnı çalıştırır. Eğer
başka bir işletim sistemi seçiliyse, NTLDR hangi dosyayı yükler ve çalıştırır ve
kontrolünü atlar?
BOOTSECT.DOS
BOOTSECT.COM
BOOTSECT.SYS
BOOTSECT.BAT
6. John Windows 95’i Windows 98 ile güncellemek istiyor ve o anki ayarlarını da
değiştirmek istiyor. Bunu yapmak için Johnun kullanabileceği en iyi yol hangisidir?
Windows 95’den kurlumu çalıştırmak
MS DOS’tan kurulumu çalışırmak
Güncellemelerde orijinal ayarları değiştiremezsiniz.
Sürücüsünü biçimlendirmeli ve Başlatma Disketi kullanmalı
7. Hem Windows 95’i hem de Windows 98’i çoklu-önyükleme yapılandırmalarında
birlikte yükleyebilirsin.
Doğru Yanlış
8.Windows 2000, Windows 3.1 ve İşgrupları 3.11 işletim sistemleri için yapılmış
Windows ile birlikte çift önyükleme desteği sağlar.
Doğru Yanlış
9.MS DOS ya da Windows 95 ile Windows 2000 arasında bir çift-önyükleme
yapılandırması kurmak için, ilk önce Windows 2000’i yüklemelisiniz, böylece bu
durum, işletim sistemlerinin kurlumunu monitörede görüntüler ve onları önyükleme
menüsüne ekler.
Doğru Yanlış
10. Win 2000’e başlatma disketi oluşturmak için kaç tane boşluğa, biçimlendirilmiş
1,44MB disket, ihtiyaç düyarsınız?
1
2
3
4
11. Win 98’i parçalara bölerken eğer geniş dis desteğini seçerseniz, hangisi oluşur?
FAT 16
FAT 32
NTFS
NTFS4
12. Windows 2000 sıkıştırlmış bir sürücüye yüklenemez.
Doğru Yanlış
13. Hangi dosya otomoatik olarak yüklenemsi istenen servis kayıtlarını denetler ve onları
yükler?
screg.exe
io.sys
ntdetect.exe
load.exe
14. Windows 98’de şebekeli güvenlik modunu girmek için hangisini yapmalısınız?
önyükleme sırasında F4’e bas
Windows 98’de bu destek sağlanmaz
15. Windows 98 kurulum
çalıştırabilirsiniz.
programını
(Setup.exe)
Windows
3.1x
arayüzünde
Doğru Yanlış
16. Win 2000’de hangisi ses ve disk denetimlerini yapan grafik aracıdır?
Fdisk
Drive Console
Disk Administrator
Disk Management
17. Windows 95’in başlatma disketine kopyalanan bazı dosyalar?
attrib.exe, command.com, fdisk.exe
autoexec.bat, command.com, fdisk. exe
Btdosm.sys, attrib.exe, command.com
attrib.exe, autoexec.bat, fdisk.exe
18. Güvenlik modu sadece başlıca dosyaları ve sürücüleri (fare, seri fare, monitör, klavye,
yığın bellek, taban görüntü, varsayılan sistem servisleri ve hiçbir şebeke bağlantısı)
kullanarak Windows 2000’i başlatır.
Doğru Yanlış
19. Yüklenmiş tek işletim sistemi olarak Windows 2000 ve Windows NT 4 ile bir çiftönyükleme sistemi oluşturmak isterseniz, Windows 2000 otomatik olarak sitemde
bulduğu tüm NTFS dosyalarını NTFS 5’e güncelleyecektir.
Doğru Yanlış
20. Windows 2000’de bir aygıtı Denetim Masasından veya Aygıt Yöneticisinden
Donanım Ekle/Kaldır ile yapılandırmak için Kullanıcı grubunun bir üyesi olmalı veya
kullanıcı girişi yapmalısınız.
Doğru Yanlış
21. Bir parçayı ya da mantık birimini silmek için hangi komutu kullanmalısınız?
biçimlendirme (format)
fdisk
deltree
scandisk
22. Windows’un eski versiyonlarıyla oluşmuş başlatma disketleri Winows 98 ile
bağdaşmaz.
Doğru Yanlış
23. Windows 2000’in Windows 95 veya MS DOS ile çift önyüklemesi için ilk parça FAT
olarak formatlanmalı.
Doğru Yanlış
24. NT 4’e başlatma disketi oluşturmak için kaç tane boşluğa, biçimlendirilmiş 1,44MB
disket, ihtiyaç düyarsınız?
1
2
3
4
25. Eğer Windows 98’de Config.sys dosyası yoksa, ihtiyaç duyulan Ifshlp.sys, Himem.sys
ve Setver.exe dosyalarını hangisi yükler?
autoexec.bat
win.com
io.sys
dblbuff.sys
26. Windows NT 4, NTFS5 ile biçimlendirilmiş bir sürücüye hem okuyup hem yazabilir
mi?
NT4 okuyabilir fakat bir NTFS5 parçasına yazamaz
NT4 bir NTFS5 parçasına okuyup yazamaz
NT4, eğer servis paketi 6 yüklendiyse, NTFS5 ile biçimlendirlimiş bir sürücüye
okuyup
yazabilir.
okuyup
yazabilir.
27. Windows 2000’de hangi komut sabit disk için yeni bir kök dizini ve dosya sistemi
oluşturur?
Format
Fdisk
Ntdisk
28. Windows 2000’de biçimlendir komutu diskteki kötü alanları denetleyebeilir ve
diskteki herşeyi silebilir.
Doğru Yanlış
Kurulum Yapılandırma – Cevap Kağıdı
1. Windows 98’in Başlama Disketine gerçek-zamanlı SCSI CD-ROM desteği
eklenmiştir.
Doğru Yanlış
Doğru Cevap: Doğru
2. Hangi dosya Önyükleme Menüsü içerir?
NTOSKRNL.exe
NTLDR.exe
BOOTLOG.txt
BOOT.ini
Doğru Cevap: BOOT.ini
3. Win 9x’de bazı donanım aygıtlarının ve programların düzgün çalışmaları için gerçek
zamanlı yüklenecek sürücülere ya da dosyalara gereksinim vardır. Bu sürücüleri hangi
dosyalar yükler?
autoexec.bat
config.sys
setver.exe
win386.exe
Doğru Cevap: config.sys
4. Windows 95 Başlatma diskinde genel bir CD-ROM sürücüsü içerir.
Doğru Yanlış
Doğru Cevap: Yanlış
Açıklama: Bu Windows 98’in özelliğidir.
5. NTLDR boot.in dosyasını okur ve işletim sisteminin Önyükleme Menüsünü göterir.
Eğer Windows 2000 seçiliyse, NTLDR NTDETECT.com dosayısnı çalıştırır. Eğer
başka bir işletim sistemi seçiliyse, NTLDR hangi dosyayı yükler ve çalıştırır ve
kontrolünü atlar?
BOOTSECT.DOS
BOOTSECT.COM
BOOTSECT.SYS
BOOTSECT.BAT
Doğru Cevap: BOOTSECT.DOS
6. John Windows 95’i Windows 98 ile güncellemek istiyor ve o anki ayarlarını da
değiştirmek istiyor. Bunu yapmak için Johnun kullanabileceği en iyi yol hangisidir?
Windows 95’den kurlumu çalıştırmak
MS DOS’tan kurulumu çalışırmak
Güncellemelerde orijinal ayarları değiştiremezsiniz.
Sürücüsünü biçimlendirmeli ve Başlatma Disketi kullanmalı
Doğru Cevap: MS DOS’tan kurulumu çalışırmak
Açıklama: Eğer bilgisayarınız Windows 95’i çalıştıryorsa fakat siz kullandığınız
ayarları değiştirmek istiyorsanız, MS DOS’tan kurulumu başlatın. Bu yöntemle,
kurulum değişikik yapmanıza izin veren ve şu ayarları değiştirmenize izin veren
iletişim kutularını açar: Kurulum dizini, yüklemek istediğiniz bileşenler, kullanıcı adı
ve şirket.
7. Hem Windows 95’i hem de Windows 98’i çoklu-önyükleme yapılandırmalarında
birlikte yükleyebilirsin.
Doğru Yanlış
Açıklama: Windows 98 Windows 95’in güncellenmişi gibi tasarlanmıştır, bu yüzden
aynı önyükleme dosyalarını kullanmayı dener.
8.Windows 2000, Windows 3.1 ve İşgrupları 3.11 işletim sistemleri için yapılmış
Windows ile birlikte çift önyükleme desteği sağlar.
Doğru Yanlış
9.MS DOS ya da Windows 95 ile Windows 2000 arasında bir çift-önyükleme
yapılandırması kurmak için, ilk önce Windows 2000’i yüklemelisiniz, böylece bu
durum, işletim sistemlerinin kurlumunu monitörede görüntüler ve onları önyükleme
menüsüne ekler.
Doğru Yanlış
Açıklama: Windows 2000’i en son yüklemelisiniz. Aksi halde Windows 2000’i
başlatmak için gerekli olan önemli dosyaların üstüne yazılabilir ve diğer işletim
sistemleri donanım ayaralrını yeniden yapılandırabilir.
10. Win 2000’e başlatma disketi oluşturmak için kaç tane boşluğa, biçimlendirilmiş
1,44MB disket, ihtiyaç düyarsınız?
1
2
3
4
Doğru Cevap: 4
11. Win 98’i parçalara bölerken eğer geniş disk desteğini seçerseniz, hangisi oluşur?
FAT 16
FAT 32
NTFS
NTFS4
Doğru Cevap: FAT32
Açıklama: Eğer geniş disk desteğini seçerseniz, oluşan her sürücü FAT32 biçiminde
olur. Win 95/NT FAT32 bölümlerini okuyamadığı için, sürücüyü bölmek için
kullandığınız işletim sisteminden oluşmuş bir önyükleme disketi kullamak zorundasınız.
12. Windows 2000 sıkıştırlmış bir sürücüye yüklenemez.
Doğru Yanlış
Açıklama: Evet eğer sürücü NTFS dosya sistemi sıkıştırma yardımcı programıyla
sıkıştırlıdıysa, Windows 2000 sıkıştırlımış bir sürücüye yüklenebilir.
13. Hangi dosya otomoatik olarak yüklenemsi istenen servis kayıtlarını denetler ve onları
yükler?
screg.exe
io.sys
ntdetect.exe
load.exe
Doğru Cevap: screg.exe
14. Windows 98’de şebekeli güvenlik modunu girmek için hangisini yapmalısınız?
Windows 98’de bu destek sağlanmaz
Doğru Cevap: Windows 98’de bu destek sağlanmaz
15. Windows 98 kurulum
çalıştırabilirsiniz.
Doğru Yanlış
programını
(Setup.exe)
Windows
3.1x
arayüzünde
16. Win 2000’de hangisi ses ve disk denetimlerini yapan grafik aracıdır?
Fdisk
Sürücü Konsolu
Disk Yöneticisi
Disk Yönetimi
Doğru Cevap: Disk Yönetimi
Açıklama: Disk Yönetimi ses ve disk denetimlerini yapan grafik aracıdır. Bu birim,
bölümleri, mantık birimlerini, yeni dinamik sesleri, uzak disk yönetimini destekler.
17. Windows 95’in başlatma disketine kopyalanan bazı dosyalar?
attrib.exe, command.com, fdisk.exe
autoexec.bat, command.com, fdisk. exe
Btdosm.sys, attrib.exe, command.com
attrib.exe, autoexec.bat, fdisk.exe
Doğru Cevap: attrib.exe, command.com, fdisk.exe
Açıklama: Windows 95’in başlatma disketine kopyalanan dosyalar: attrib.exe,
command.com, drvspace.bin, ebd.sys, edit.com, fdisk.exe, format.com, io.sys,
18. Güvenlik modu sadece başlıca dosyaları ve sürücüleri (fare, seri fare, monitör, klavye,
yığın bellek, taban görüntü, varsayılan sistem servisleri ve hiçbir şebeke bağlantısı)
kullanarak Windows 2000’i başlatır.
Doğru Yanlış
Açıklama: Windows 2000 güvenlik modunda seri fare yüklenemsini desteklemez.
19. Yüklenmiş tek işletim sistemi olarak Windows 2000 ve Windows NT 4 ile bir çiftönyükleme sistemi oluşturmak isterseniz, Windows 2000 otomatik olarak sitemde
bulduğu tüm NTFS dosyalarını NTFS 5’e güncelleyecektir.
Doğru Yanlış
20. Windows 2000’de bir aygıtı Denetim Masasından veya Aygıt Yöneticisinden
Donanım Ekle/Kaldır ile yapılandırmak için Kullanıcı grubunun bir üyesi olmalı veya
kullanıcı girişi yapmalısınız.
Doğru Yanlış
21. Bir parçayı ya da mantık birimini silmek için hangi komutu kullanmalısınız?
format
fdisk
deltree
scandisk
Doğru Cevap: fdisk
Açıklama: fdisk ile şunları yapabilirsiniz: Bir bölüm ya da mantık birimi oluşturma,
aktif bölümleri düzenleme, bölüm ya da mantık birimlerini silme, bölüm bilgilerini
görüntleme.
22. Windows’un eski versiyonlarıyla oluşmuş başlatma disketleri Winows 98 ile
bağdaşmaz.
Doğru Yanlış
23. Windows 2000’in Windows 95 veya MS DOS ile çift önyüklemesi için ilk parça FAT
olarak formatlanmalı.
Doğru Yanlış
Açıklama: Windows 98 ya da Windows 95 OSR2 ile çift-önyükleme için ilk kısım
FAT ya da FAT32 olarak biçimlendirilmelidir, NTFS olarak değil.
24. NT 4’e başlatma disketi oluşturmak için kaç tane boşluğa, biçimlendirilmiş 1,44MB
disket, ihtiyaç düyarsınız?
1
2
3
4
Doğru Cevap: 4
25. Eğer Windows 98’de Config.sys dosyası yoksa, ihtiyaç duyulan Ifshlp.sys, Himem.sys
ve Setver.exe dosyalarını hangisi yükler?
autoexec.bat
win.com
io.sys
dblbuff.sys
Doğru Cevap: io.sys
26. Windows NT 4, NTFS5 ile biçimlendirilmiş bir sürücüye hem okuyup hem yazabilir
mi?
NT4 okuyabilir fakat bir NTFS5 parçasına yazamaz
NT4 bir NTFS5 parçasına okuyup yazamaz
okuyup
yazabilir.
okuyup
yazabilir.
Doğru Cevap:
NT4, eğer servis paketi 4 yüklendiyse, NTFS5 ile biçimlendirlimiş
bir sürücüye okuyup yazabilir.
27. Windows 2000’de hangi komut sabit disk için yeni bir kök dizini ve dosya sistemi
oluşturur?
Format
Fdisk
Ntdisk
Doğru Cevap: Format
28. Windows 2000’de biçimlendir (format) komutu diskteki kötü alanları denetleyebeilir
ve diskteki herşeyi silebilir.
Doğru Yanlış
Açıklama: format komutu sürücü için yeni bir kök dizini ve dosya sistemi oluşturur.
Aynı zamnda diskteki tüm kötü alanları denetleyebilir ve diskteki herşeyi de silebilir.
Windows 2000’de yeni bir disk kullanmak için ilk önce bu komutla diski
biçimlendirmelisiniz. Bir diski biçimlendirmek için Yönetici olamalısınız.
Eşleştirme Kısa Sınavı (OSI Katmanları, IRQ'lar (Interrupt Request))
IRQ Eşleştirme Alıştırması: doğru IRQ numarasını sağ tarafa yazın
1.Com1, Com3
IRQ ___
2. Floppy Disk Kontrolcüsü
IRQ ___
3. Sistem Zamanlayıcısı
IRQ ___
4. PS/2 Fare
IRQ ___
5. Görüntü Kartı ya da basamaklama
IRQ ___
6. Sabit Disk Kontrolcüsü
IRQ ___
7. Klavye
IRQ ___
8. Paralel Port (LPT1)
IRQ ___
9. Yeniden yönlendirme
IRQ ___
10. Gerçek-zamanlı saat darbesi
IRQ ___
11. matematik yardımcı işlemcisi
IRQ ___
12. mevcut (genellikle ikinci sabit disk
IRQ ___
kontrolcüsü için)
IRQ ___
13. Com2, Com4
IRQ ___
Mevcut (Normalde LPT2 ya da ses kartı )
OSI Katmanlarını ve Protokollerini Seç:
1. NetBEUI, TCP, SPX, NWlink __ ______________ katmanında çalışır.
2. SNMP, SMTP, FTP, TELNET, HTTP, NCP, SMB, AppleTalk
________________ katmanında çalışır.
3. IP, IPX, NWlink, NetBEUI ________________ katmanında çalışır.
4. NetBIOS ________________ katmanında çalışır.
5. NCP, AFP, TDI _______ _________ katmanında çalışır.
a) Uygulama b) Sunum c) Oturum d) Taşıma e) Şebeke f) Veri Bağlantısı g)
Fiziksel
Eşleştirme Kısa Sınavı (OSI Katmanları, IRQ'lar ) – Cevap Kağıdı
IRQ eşleştirme Alıştırması:
1.Com1, Com3 = IRQ 4
2. Floppy Disk Kontrolcüsü = IRQ 6
3. Sistem Zamanlayıcısı = IRQ 0
4. PS/2 Fare = IRQ 12
5. Görüntü Kartı ya da basamaklama = IRQ 9
6. Sabit Disk kontrolcüsü = IRQ 14
7. Klavye = IRQ 1
8. Paralel Port (LPT1) = IRQ 7
9. Yeniden Yönlendirme = IRQ2
10. Gerçek-zamanlı saat darbesi = IRQ 8
11. Matematik yardımcı işlemcisi = IRQ 13
12. mevcut (genellikle ikinci sabit disk kontrolcüsü için)= IRQ 15
13. Com2, Com4 = IRQ 3
Mevcut (Normalde LPT2 ya da ses kartı )= IRQ 5
-------------------------------------------------------------------------------OSI Katmanlarını ve Protokollerini Seç:
1. NetBEUI, TCP, SPX, NWlink d) Taşıma
2. SNMP, SMTP, FTP, TELNET, HTTP, NCP, SMB, AppleTalk a) Uygulama
3. IP, IPX, NWlink, NetBEUI e) Şebeke
4. NetBIOS c) Oturum
5. NCP, AFP, TDI b) Sunum
Ortam ve Topolojiler
Eğer bilgisayarlar tek bir sıra halinde bir kablo üzerinden bağlanırlarsa buna ____
topolojisi, eğer bilgisayarlar bir bağlantıdan ya da göbek ağından (hub) dallanırlarsa
buna ____ topolojisi denir.Bilgisayarlar sürekli bir döngü halindeki kablolarla
bağlanırlarsa buna ____ ____topolojisi denir.
Karmaşık (mesh) ağ şebekeleri bir bağlantı kopuşunda ____ sağlar.
Halka topolojiler ____topolojilerdir çünkü herbir bilgisayar sinyali diğer
bilgisayarlara göndermeden önce tekrarlar (iteler).
IEEE 802.5 ____ Halka standartları OSI’nin fiziksel katmanalrı ve veri bağlantı
katmanının MAC arakatmanı için sunuan servisleri tanımlar.
Fiber Dağıtımlı Veri Arabirimi, ____ağıyla birçok ortak özellik taşır.
Bir bağlantının kesilmesi durumunda halkaya kendini yeniden yapılandırmasını
sağlayan bir ____ dönüşümlü-sayıcı halkası kullanımından dolayı FDDI’lar daha iyi
hata toleransına sahiptirler.
____bağlayıcılar 10 -100 BaseT kabloları ile birlikte kullanılırlar. Bu bağlayıcılar RJ11 ile aynıdır fakat onlardan daha geniştirler ve ____adet tel içerirler.
Tihcknet Ethernet için alıcı-verici kısmı, ağ bağlantılarını sağlamak için thicknet
kabloyu delen bir ____içerir.
Bir BNC ____ bağlayıcı iki uzun kabloyu birbirine bağlamak için kullanılabilir. Fakat
bir tane bütün kablo kullanmak daha iyidir çünkü bu bağlayıcılar sinyalin gücünü
____.
Bükümlü telli kablo iki ana tipe ayrılır: korumalı ve ____.
____yıldız topolojisinde bilgisayarlara, yazıcılara ve diğer ağ aygıtlarına ortak bir
bağlantı noktası sağlayan bir araçtır.
Ağ merkezinin (hub) iki temel çeşidi vardır; ____ ve aktif.
____ ağ merkezleri, sinyali yeniden üretir ve yeniden iletir.
____,iki şebeke segmentini birbirine bağlamak için kullanılır, bilgisayarın herbir
segmentten diğer bilgisayarların kaynakalrına erişimini sağlar. Ayrıca geniş
şebekeleri küçük segmentelere bölmek için de kullanılırlar.
____’ler köprü ve yönelticileri (router) aynı aygıtta toplayan bir cihazdır.
Bir ana bilgisayara (host) başka bir ağdan bağlanmak için, hedef ana bilgisayara
(host) bir yönelticiyle (router) bir IP sunucusu yapılandırılmalıdır. Eğer yapılandırma
yönelticisi bulunazmsa, sunucu hedef sunucuya iletim yapmak için bir ____kullanır.
ISDN adaptörleri bir ____ telefon ağına direkt olarak bağlanmalıdır.
Ortam ve Topolojiler – Cevap Kağıdı
Eğer bilgisayarlar tek bir sıra halinde bir kablo üzerinden bağlanırlarsa buna bus
topolojisi, eğer bilgisayarlar bir bağlantıdan ya da göbek ağından (hub) dallanırlarsa
buna yıldız (star) topolojisi denir.Bilgisayarlar sürekli bir döngü halindeki kablolarla
bağlanırlarsa buna halka (ring) topolojisi denir.
Karmaşık (mesh) ağ şebekeleri bir bağlantı kopuşunda fazlalık (redundancy) sağlar.
Halka topolojiler aktif topolojilerdir çünkü herbir bilgisayar sinyali diğer
bilgisayarlara göndermeden önce tekrarlar (iteler).
IEEE 802.5 Simgeli Halka standartları OSI’nin fiziksel katmanalrı ve veri bağlantı
katmanının MAC arakatmanı için sunuan servisleri tanımlar.
Fiber Dağıtımlı Veri Arabirimi, simgeli halka ağıyla birçok ortak özellik taşır.
Bir bağlantının kesilmesi durumunda halkaya kendini yeniden yapılandırmasını
sağlayan bir çift dönüşümlü-sayıcı halkası kullanımından dolayı FDDI’lar daha iyi
hata toleransına sahiptirler.
RJ-45 bağlayıcılar 10 -100 BaseT kabloları ile birlikte kullanılırlar. Bu bağlayıcılar
RJ-11 ile aynıdır fakat onlardan daha geniştirler ve 8 tel içerirler.
Tihcknet Ethernet için alıcı-verici kısmı, ağ bağlantılarını sağlamak için thicknet
kabloyu delen bir vampir musluğu (vampire tap) içerir.
Bir BNC boğazlı bağlayıcı iki uzun kabloyu birbirine bağlamak için kullanılabilir.
Fakat bir tane bütün kablo kullanmak daha iyidir çünkü bu bağlayıcılar sinyalin
gücünü zayıflatır.
Bükümlü telli kablo iki ana tipe ayrılır: korumalı ve korumasız.
Ağ merkezi (hub), yıldız topolojisinde bilgisayarlara, yazıcılara ve diğer ağ
aygıtlarına ortak bir bağlantı noktası sağlayan bir araçtır.
Ağ merkezinin (hub) iki temel çeşidi vardır; pasif ve aktif.
Akfit ağ merkezleri, sinyali yeniden üretir ve yeniden iletir.
Köprü (bridge), iki şebeke segmentini birbirine bağlamak için kullanılır, bilgisayarın
herbir segmentten diğer bilgisayarların kaynakalrına erişimini sağlar. Ayrıca geniş
şebekeleri küçük segmentelere bölmek için de kullanılırlar.
Brouter’ler köprü ve yönelticileri (router) aynı aygıtta toplayan bir cihazdır.
Bir ana bilgisayara (host) başka bir ağdan bağlanmak için, hedef ana bilgisayara
(host) bir yönelticiyle (router) bir IP sunucusu yapılandırılmalıdır. Eğer yapılandırma
yönelticisi bulunazmsa, sunucu hedef sunucuya iletim yapmak için bir ağ geçidi
kullanır.
ISDN adaptörleri bir dijital telefon ağına direkt olarak bağlanmalıdır.
Ağ Kabloları
1. RJ-45 bağalyıcılar hangisiyle birlikte kullanılırlar ?
eşeksen (coax)
Fiber-optik
1000Base-LX
10BASE-T
2. 10Base-2 ‘ye aynı zamanda hangisi için de başvurulur?
Thicknet
Thinnet
Korumasız bükülü tel-çifti
Katagori 3
3. 1000Base-SX bir Fiber-optik kablosudur.
Doğru Yanlış
4. Bir BNC boğazlı bağlayıcı, iki kabloyu birbirine bağlamak için kullanılır
ve sinyalin gücünü artırır..
Doğru Yanlış
5.
Aşağıdaki şekil nedir?
BNC boğazlı bağlayıcı
SC bağlayıcı
ST bağlayıcı
RJ-45 bağlayıcı
6. Aşağıdaki şekil nedir ?
RJ-45 bağalyıcı
SC bağalyıcı
ST bağalyıcı
BNC bağalyıcı
7. Simgeli Halka (Token Ring) şebekeleri genellikle coax kablolar kullanır.
Doğru Yanlış
8. 1000Base-T bir Kategori 5 kablosu değildir.
Doğru Yanlış
9. Bir BNC bağlayıcı şunun içindir ?
Eşeksenli (coaxial)
Fiber-optik
Katgori 5
10Base-T
10. SC ve ST bağlayıcılar adaptör ve bağdaştırcılar kullanılarak aynı şebeke
ağı üstünde kullanılabilir.
Doğru Yanlış
11. Bu nedir ?
BNC bağlayıcı
SC bağlayıcı
ST bağlayıcı
RJ-45 bağlayıcı
12. 100Base –FX’in makimum segment uzunluğu yarı çift yönlülerde ?
200 metre
412 metre
1000 metre
2000 metre
13. 10Base -5’in makimum transfer hızı ?
100 Mbps
2 Mbps
1 Gbps
10 Mbps
14. Fiber şebekeler ne çeşit bağalyıcılar kullanırlar ?
SC
BNC
RJ-45
RJ-11
15. RJ-45 bağalyıcılar, telefon RJ -11 bağlayıcılara benzerler, fakat daha
geniştirler ve 12 telden oluşurlar.
Doğru Yanlış
16. Standart telefon kablosu bağlayıcıları, genellikle 4 -6 tel içerirler.
Doğru Yanlış
17. STP kablosu, sinyalleri yakınlarındaki kablolardan oluşabilecek çapraz
sinyallerden korur.
Doğru Yanlış
18. 10Base -5 makimum segment uzunluğu ?
500 m
100 m
2000 m
187 m
19. SC ve ST bağlayıcılar göründüğü kadarıyla aynı uzaklık ve güvenirlilik
özelliklerini sunarlar.
Doğru Yanlış
20. Bu nedir?
BNC bağlayıcı
SC bağlayıcı
ST bağlayıcı
RJ-45 bağlayıcı
Ağ Kabloları – Cevap Kağıdı
1. RJ-45 bağalyıcılar hangisiyle birlikte kullanılırlar ?
eşeksen (coax)
Fiber-optik
1000Base-LX
10BASE-T
Doğru Cevap: 10BASE-T
2. 10Base-2 ‘ye aynı zamanda hangisi için de başvurulur?
Thicknet
Thinnet
Katagori 3
Doğru Cevap: Thinnet
3. 1000Base-SX bir Fiber-optik kablosudur.
Doğru Yanlış
4. Bir BNC boğazlı bağlayıcı, iki kabloyu birbirine bağlamak için kullanılır
ve sinyalin gücünü artırır..
Doğru Yanlış
Açıklama: Sürekli uzunlukta bir kablo kullanmak daha iyidir, çünkü bu tür
kablolar sinyalin gücünü azaltır.
5. Aşağıdaki şekil nedir?
BNC boğazlı bağlayıcı
SC bağlayıcı
ST bağlayıcı
RJ-45 bağlayıcı
Doğru Cevap: ST bağlayıcı
6. Aşağıdaki şekil nedir ?
RJ-45 bağalyıcı
SC bağalyıcı
ST bağalyıcı
BNC bağalyıcı
Doğru Cevap: ST bağlayıcı
7. Simgeli Halka (Token Ring) şebekeleri genellikle coax kablolar kullanır.
Doğru Yanlış
8. 1000Base-T bir Kategori 5 kablosu değildir.
Doğru Yanlış
9. Bir BNC bağlayıcı şunun içindir ?
Eşeksenli (coaxial)
Fiber-optik
Katgori 5
10Base-T
Doğru Cevap: eşeksenli
Açıklama: BNC bağlayıcılar eşeksenli kablolar içindir. Bunlar kablonun son
ucuna lehimlenir ya da tutturulur.
10. SC ve ST bağlayıcılar adaptör ve bağdaştırcılar kullanılarak aynı şebeke
ağı üstünde kullanılabilir.
Doğru Yanlış
11. Bu nedir ?
BNC bağlayıcı
SC bağlayıcı
ST bağlayıcı
RJ-45 bağlayıcı
Doğru Cevap: BNC bağalyıcı
12. 100Base –FX’in makimum segment uzunluğu yarı çift yönlülerde ?
200 metre
412 metre
1000 metre
2000 metre
Doğru Cevap: 412 metre
13. 10Base -5’in makimum transfer hızı ?
100 Mbps
2 Mbps
1 Gbps
10 Mbps
Doğru Cevap: 10Mbps
14. Fiber şebekeler ne çeşit bağalyıcılar kullanırlar ?
SC
BNC
RJ-45
RJ-11
Doğru Cevap: SC
Açıklama: Kuzey Amerika’da çoğunlukla, bir düğüme gömüldüğünde veya diğer
bir fiber kablosuna bağlandığında kayan ve kilitlenen kare bir SC bağalyıcısı
kullanırlar.
15. RJ-45 bağalyıcılar, telefon RJ -11 bağlayıcılara benzerler, fakat daha
geniştirler ve 12 telden oluşurlar.
Doğru Yanlış
Açıklama: RJ-45 bağalyıcılar 10 -100BaseT kablolarıyla birllikte kullanılırlar.
Bunlar, telefon RJ-11 bağlayıcılarına benzerler, fakat RJ-11 4 ya da 6 tel
barındırırken, RJ-45 daha geniş olurlar ve 8 tel içerirler. Kabloya tutturularak
bağlanırlar.
16. Standart telefon kablosu bağlayıcıları, genellikle 4 -6 tel içerirler.
Doğru Yanlış
17. STP kablosu, sinyalleri yakınlarındaki kablolardan oluşabilecek çapraz
sinyallerden korur.
Doğru Yanlış
18. 10Base -5 makimum segment uzunluğu ?
500 m
100 m
2000 m
187 m
Doğru Cevap: 500m
19. SC ve ST bağlayıcılar göründüğü kadarıyla aynı uzaklık ve güvenirlilik
özelliklerini sunarlar.
Doğru Yanlış
20. Bu nedir?
BNC bağlayıcı
SC bağlayıcı
ST bağlayıcı
RJ-45 bağlayıcı
Doğru Cevap: RJ-45 bağlayıcı
Ağ Topolojileri
1. Temel Halka topolojisinde, kırılan bir hat varsa ya da halkanın bir
yerinden bir aygıt söküyor veya takıyorsanız,bu işlem ağı çökertir.
Doğru Yanlış
2. Bir Bus’ta bilgisayarlar sadece gönderilen sinyalleri dinlerler, bilgiyi bir
bilgisayardan diğerine iletmezler. Bu işleme ne denir?
Aktif topoloji
pasif topoloji
statik topoloji
dinamik topoloji
3. Ethernet aynı zamanda şu şekilde de bilinir ?
802.5
803.2
802.11b
802.3
4. Hangi topoloji ağdaki diğer tüm aygıtlarla her bir aygıta birebir bağlantı
sağlar?
Bus
Topoloji
Yıldız
Topoloji
Hiyerarşik
Topoloji
Karmaşık Topoloji (Mesh Topoloji)
5. Bu ne tip bir topolojidir ?
(Bus
(Star
(Hierarchical
Topology)
Topology)
Topology)
Bus
Topoloji
Yıldız
Topoloji
Hiyerarşik
Topoloji
(Bus
(Star
(Hierarchical
Topology)
Topology)
Topology)
Bus
Topoloji
Yıldız
Topoloji
Hiyerarşik
Topoloji
(Bus
(Star
(Hierarchical
Topology)
Topology)
Topology)
7. Bir Bus ağ şebekesinde telefon hattı boyunca herhangi bir noktada
kırılma olması tüm ağ şebekesini çökertir.
Doğru Yanlış
8. Simgeli Halka standartları OSI, veri bağlantı katmanınn MAC arakatmanı
ve diğer hangi katmanlar için tanımlanır?
uygulama
oturum
fiziksel
şebeke ağı
9. Ethernet, Çarpışma Algılaması erişim metoduyla birlikteTaşıyıcı
Dineleyen Çoklu Erişim kullanır.
Doğru Yanlış
10. Fiber Dağtımlı Veri Arabirimi, aşağdakilerden hangisiyle bir çok ortak
özelliği paylaşır ?
Ethernet
Andaçlı halka (token ring)
Kablosuz Ethernet
11. Karmaşık topolojiler kurulumu en kolay ve en ucuz yöntemdir.
Doğru Yanlış
12.Halka topolojisi bir ?
Aktif topoloji
pasif topoloji
statik topoloji
dinamik topoloji
Bus
Topoloji
Yıldız
Topoloji
Hiyerarşik
Topoloji
(Bus
(Star
(Hierarchical
Topology)
Topology)
Topology)
14. Kablosuz Ethernet, aynı zamanda şu şekilde bilinir ?
802.5
803.2
802.11b
802.3
15. Yıldız topolojilerin çoğu bükülü tel çifti kullanamalarından dolayı, bu
yıldız ağların ilk yüklemelerini kolaylaştırır.
Doğru Yanlış
16. Yıldız toplojisinde bir bilgisayar düşerse, ağ şebekesi çalışamaya devam
eder.
Doğru Yanlış
17. Eğer bilgisayarlar tek bir kablo üzerinden bağlanırlarsa, bu topolojiye ne
ad verirlir?
Bus
Topoloji
Yıldız
Topoloji
Hiyerarşik
Topoloji
(Bus
(Star
(Hierarchical
Topology)
Topology)
Topology)
18. Bir Bus şebeksindeki bilgisayar sayısı şebeke performansını etkilemez.
Doğru Yanlış
19.Bir Yıldız topoojide, bir ağ göbdeği çökerse bundan bağlantılı tüm
bilgisayarlar etkielnir.
Doğru Yanlış
20. Bus şebekesi en çok ne tip kablo kullanır?
10Base-T
100Base-TX
Eşeksen
21. Hangisi şebeke ağları için tercih edilen bir topoloji olmaktadır?
Bus
Topoloji
Yıldız
Topoloji
Hiyerarşik
Topoloji
(Bus
(Star
(Hierarchical
Topology)
Topology)
Topology)
Ağ Topolojileri
1. Temel Halka topolojisinde, kırılan bir hat varsa ya da halkanın bir
yerinden bir aygıt söküyor veya takıyorsanız,bu işlem ağı çökertir.
Doğru Yanlış
Açıklama: Bu problemin üstesinden gelmek için bazı ağ uygulamalrı (FDDI gibi)
çift halka kullanımını destekler. Eğer ilk halka çökerse ya da bir alet bozulursa,
ikinci halka görevi üstlenebilir.
2. Bir Bus’ta bilgisayarlar sadece gönderilen sinyalleri dinlerler, bilgiyi bir
bilgisayardan diğerine iletmezler. Bu işleme ne denir?
Aktif topoloji
pasif topoloji
statik topoloji
dinamik topoloji
Doğru Cevap: pasif topoloji
3. Ethernet aynı zamanda şu şekilde de bilinir ?
802.5
803.2
802.11b
802.3
Doğru Cevap: 802.3
4. Hangi topoloji ağdaki diğer tüm aygıtlarla her bir aygıta birebir bağlantı
sağlar?
Bus
Topoloji
Yıldız
Topoloji
Hiyerarşik
Topoloji
Doğru Cevap: karmaşık (mesh)
(Bus
(Star
(Hierarchical
Topology)
Topology)
Topology)
Bus
Topoloji
Yıldız
Topoloji
Hiyerarşik
Topoloji
Doğru Cevap: karmaşık (mesh)
(Bus
(Star
(Hierarchical
Topology)
Topology)
Topology)
(Bus
(Star
(Hierarchical
Topology)
Topology)
Topology)
Bus
Topoloji
Yıldız
Topoloji
Hiyerarşik
Topoloji
Doğru Cevap: hiyerarşik (hierarchical)
7. Bir Bus ağ şebekesindeki telefon hattı boyunca herhangi bir noktada
kırılma olması tüm ağ şebekesini çökertir.
Doğru Yanlış
8. Simgeli Halka standartları OSI, veri bağlantı katmanınn MAC arakatmanı
ve diğer hangi katmanlar için tanımlanır?
uygulama
oturum
fiziksel
şebeke ağı
9. Ethernet, Çarpışma Algılaması erişim metoduyla birlikteTaşıyıcı
Dineleyen Çoklu Erişim kullanır.
Doğru Yanlış
10. Fiber Dağtımlı Veri Arabirimi, aşağdakilerden hangisiyle bir çok ortak
özelliği paylaşır ?
Ethernet
Simgeli halka (token ring)
Kablosuz Ethernet
Doğru Cevap: Simgeli halka (token ring)
Açıklama: Fakat, bir bağlantının kesilmesi durumunda halkaya kendini yeniden
yapılandırmasını sağlayan bir çift-dönüşümlü-sayıcı halkası kullanımından dolayı
FDDI’lar daha iyi hata toleransına sahiptirler. FDDI’lar ayrıca 4-16 Mbps lik
Simgeli halkalarla karşılaştırıldığında, daha hızlı iletime sahiptirler (100 Mbps)
11. Karmaşık topolojiler bakımı en kolay ve en ucuz yöntemdir.
Doğru Yanlış
Açıklama: Her aygıtın diğer aygıtlarla birebir bağlanamsı gerekliliğinden dolayı,
ağ topolojileri en pahalı ve bakımı en zor topolojilerdir.
12.Halka topolojisi bir ?
Aktif topoloji
pasif topoloji
statik topoloji
dinamik topoloji
Doğru Cevap: aktif topoloji
Bus Topoloji (Bus Topology)
Yıldız Topoloji (Star Topology)
Hiyerarşik Topoloji (Hierarchical Topology)
Doğru Cevap: bus
14. Kablosuz Ethernet, aynı zamanda şu şekilde bilinir ?
802.5
803.2
802.11b
802.3
Doğru Cevap: 802.11b
15. Yıldız topolojilerin çoğu bükülü tel çifti kullanamalarından dolayı, bu
yıldız ağların ilk yüklemelerini kolaylaştırır.
Doğru Yanlış
16. Yıldız toplojisinde bir bilgisayar düşerse, ağ şebekesi çalışamaya devam
eder.
Doğru Yanlış
17. Eğer bilgisayarlar tek bir kablo üzerinden bağlanırlarsa, bu topolojiye ne
ad verirlir?
Doğru Cevap: bus
18. Bir Bus şebeksindeki bilgisayar sayısı şebeke performansını etkilemez.
Doğru Yanlış
Doğru Cevap: yanlış
Açıklama: Bir kerede sadece bir bilgisayar bilgi gönderebildiğinden, ağla
bağlantılı daha çok bilgisayar sırada bekleyen daha çok bilgisayar demektir.
19.Bir Yıldız topoojide, bir ağ göbdeği çökerse bundan bağlantılı tüm
bilgisayarlar etkielnir.
Doğru Yanlış
20. Bus şebekesi en çok ne tip kablo kullanır?
10Base-T
100Base-TX
Eşeksen (coax)
Doğru Cevap: eşeksen (coax)
21. Hangisi şebeke ağları için tercih edilen bir topoloji olmaktadır?
Doğru Cevap: yıldız (star)
OS (Operating System – İşletim Sistemi) Temelleri
1. Hangi dosya win 2000’in başaltım sırası boyunca yüklenen donanımları tespit
eder,sonra bu bilgileri NTLDR’ye geçirir ve kayıtlara bir liste yerleştirir?
NTBOOTDD
Ntdetect
Bootsect
BOOT
NTDET
2. FAT 16 Desteğinin maksimum yükseltilebilir değeri ?
512 MB
1 GB
2 GB
4 GB
3. Command.com DOS’un kabuğudur. Windows 9x için varsayılan kabuk nedir?
user.dat
shell.exe
explorer.exe
win.com
4. Win 9x, Tarayıcıdisk’in iki versiyonunu sağlar: bir grafik windows -tabanlı
versiyon
Scandskw.exe ve bir DOS – tabanlı versiyon Scandisk.exe, herikisi de çalıştırma
komut kutusundan çalıştırılabilir.
Doğru Yanlış
5. Windows 2000 otomatik olarak disk kullanımını en iyi şekilde ayarlar, fakat Mike
D: Sürücsünü manuel olarak birlştimek istiyor. Bunu nasıl yapabilir?
Bilgisayarım’a sağ tıkla, Özellikleri ve sonra Araçlar sekmesini seç, En İyi
Performansı Ayarla’yı seç
Bilgisayarım’a sağ tıkla, Özellikleri ve sonra Araçlar sekmesini seç, Şimdi Birleştir’i
seç
Windows 2000 manuel birleştirme özelliğine sahip değildir..
Çalıştır kutusuna defrag.exe d: yazabilir.
6. Win 2000, kullanıcının oturum açmasını gerektirmesinden farklı bir izinle özel araç
ve prograalrı çalıştırmasına izin veren RUNAS isminde bir komut içerir.
Doğru Yanlış
7. autoexec.bat bilgisayar çalışmaya başladığında DOS’u otomatik olarak yürüten bir
dosyadır. Bu dosyanın içine bilgisayarınızın çalışmaya başladığında yürütmesini
istediğiniz komutları koyabilirsiniz.
Doğru Yanlış
8. Hangi dosya bütün donanım yapılandırmalarını, Tak ve Çalıştır ayarlarını ve
ugulama ayarlarını içerir ve gizli dosya olarak c:\windows adresinde yer alır?
hwinfo.dll
system.dat
user.dat
explorer.exe
9. Hangi dosya şu işlemlerden sorumludur? Kullancıyı işletim sistemini başlatması
için etkin hale getirme. Önyükleme bölümünden işletim sistemi dosyalarını indirme.
İşletim sistemi seçimlerinin sürecini ve Windows 2000’in çekirdeği başlangıç
durumuna gelmedn önce donanımları tespit etmeyi kontrol etme.
BOOT
NTDET
NTLDR
Ntdetect
Bootsect
NTBOOTDD
10. NTFS4 Yeni Teknoloji Dosya Sistemi sabit disk desteği sağlayan win NT4 ile
birlikte kullanılır. Bu sabit disk desteği?
60 GB
100 GB
2 terabytes
4 terabytes
11. Windows 98, \windows\command adresinde yer alan bir DOS versiyonu
Scanreg.exe ve \windows adresinde yer alan bir windows versiyonu Scanregw.exe ile
birlikte geldi.
Doğru Yanlış
12. Windows 9x yeni bir IO.SYS kullanır. Bu, DOS sistem dosyaları IO.SYS ile
birlikte hangi dosyanın yerini almıştır?
config.sys
user.sys
autoexec.bat
msdos.sys
13. 10 GB lık bir sürücünüz var ve bu sürücü FAT32 ile biçimlendirilmiş. Küme
boyutu nedir?
4 KB
6 KB
8 KB
16 KB
32 KB
14. Hangi program Windows’un başlamsını engelleyen aygıtları tespit eder?
Cvt1.EXE
ASD.EXE
DRDETECT.EXE
WATSON.EXE
15. Windows NT4; FAT 16, FAT 32 ya da NTFS4 ile biçimlendirilebilir ama NTFS5
ile biçimlendirilemez.
Doğru Yanlış
16.Disk Yöneticisi sabit diskleri hazırladığı için windows 2000’de Fdisk komutuna
gerek yoktur.
Doğru Yanlış
17. EMM386.exe yüksek bellek noktaalrına erişimi sağlar ve genişletilmiş belleği
büytülmüş alanlara benzetmek için kullanır.
Doğru Yanlış
OS (Operating System – İşletim Sistemi) Temelleri – Cevap Kağıdı
1. Hangi dosya win 2000’in başaltım sırası boyunca yüklenen donanımları tespit
eder,sonra bu bilgileri NTLDR’ye geçirir ve kayıtlara bir liste yerleştirir?
NTBOOTDD
Ntdetect
Bootsect
BOOT
NTDET
Doğru Cevap:Ntdetect
2. FAT 16 Desteğinin maksimum yükseltilebilir değeri ?
512 MB
1 GB
2 GB
4 GB
Doğru Cevap: 2GB
3. Command.com DOS’un kabuğudur. Windows 9x için varsayılan kabuk nedir?
user.dat
shell.exe
explorer.exe
win.com
Doğru Cevap: explorer.exe
4. Win 9x, Tarayıcıdisk’in iki versiyonunu sağlar: bir grafik windows -tabanlı
versiyon
Scandskw.exe ve bir DOS – tabanlı versiyon Scandisk.exe, herikisi de çalıştırma
komut kutusundan çalıştırılabilir.
Doğru Yanlış
Açıklama: Windows’tayken hangi versiyonun ismini girdiğiniz farketmez, çalıştır
kutusundan ya da DOS sisteminden windows çalışacaktır, sürümü çalıştrımak için
DOS’tan çıkmalısınız.
5. Windows 2000 otomatik olarak disk kullanımını en iyi şekilde ayarlar, fakat Mike
D: Sürücsünü manuel olarak birlştimek istiyor. Bunu nasıl yapabilir?
Bilgisayarım’a sağ tıkla, Özellikleri ve sonra Araçlar sekmesini seç, En İyi
Performansı Ayarla’yı seç
Bilgisayarım’a sağ tıkla, Özellikleri ve sonra Araçlar sekmesini seç, Şimdi Birleştir’i
seç
Windows 2000 manuel birleştirme özelliğine sahip değildir..
Çalıştır kutusuna defrag.exe d: yazabilir.
Doğru Cevap: Bilgisayarım’a sağ tıkla, Özellikleri ve sonra Araçlar sekmesini seç,
Şimdi Birleştir’i seç
6. Win 2000, kullanıcının oturum açmasını gerektirmesinden farklı bir izinle özel araç
ve prograalrı çalıştırmasına izin veren RUNAS isminde bir komut içerir.
Doğru Yanlış
Doğru Cevap:Doğru
7. autoexec.bat bilgisayar çalışmaya başladığında DOS’u otomatik olarak yürüten bir
dosyadır. Bu dosyanın içine bilgisayarınızın çalışmaya başladığında yürütmesini
istediğiniz komutları koyabilirsiniz.
Doğru Yanlış
8. Hangi dosya bütün donanım yapılandırmalarını, Tak ve Çalıştır ayarlarını ve
ugulama ayarlarını içerir ve gizli dosya olarak c:\windows adresinde yer alır?
hwinfo.dll
system.dat
user.dat
explorer.exe
Doğru Cevap: system.dat
9. Hangi dosya şu işlemlerden sorumludur? Kullancıyı işletim sistemini başlatması
için etkin hale getirme. Önyükleme bölümünden işletim sistemi dosyalarını indirme.
İşletim sistemi seçimlerinin sürecini ve Windows 2000’in çekirdeği başlangıç
durumuna gelmedn önce donanımları tespit etmeyi kontrol etme.
BOOT
NTDET
NTLDR
Ntdetect
Bootsect
NTBOOTDD
Doğru Cevap: NTLDR
10. NTFS4 Yeni Teknoloji Dosya Sistemi sabit disk desteği sağlayan win NT4 ile
birlikte kullanılır. Bu sabit disk desteği?
60 GB
100 GB
2 terabytes
4 terabytes
Doğru Cevap: 2 terabytes
11. Windows 98, \windows\command adresinde yer alan bir DOS versiyonu
Scanreg.exe ve \windows adresinde yer alan bir windows versiyonu Scanregw.exe ile
birlikte geldi.
Doğru Yanlış
12. Windows 9x yeni bir IO.SYS kullanır. Bu, DOS sistem dosyaları IO.SYS ile
birlikte hangi dosyanın yerini almıştır?
config.sys
user.sys
autoexec.bat
msdos.sys
Doğru Cevap: msdos.sys
13. 10 GB lık bir sürücünüz var ve bu sürücü FAT32 ile biçimlendirilmiş. Küme
boyutu nedir?
4 KB
6 KB
8 KB
16 KB
32 KB
Doğru Cevap: 8 KB
14. Hangi program Windows’un başlamsını engelleyen aygıtları tespit eder?
Cvt1.EXE
ASD.EXE
DRDETECT.EXE
WATSON.EXE
Doğru Cevap: ASD.EXE
Açıklama: ASD.EXE (Automatic Skip Driver) Windows’un başlamasını engelleyen
aygıtları tespit eder. C:\windows adresinde yer alır. Otomatik olarak başlama sırasında
bu aygıtların ya da işlemlerin sürücülerini etkisiz hale getirir. Sistem Bilgisi araçlar
menusunden Otomatik Sürücü Kaydırma Cihazı’ını da başlatabilirsiniz.
15. Windows NT4; FAT 16, FAT 32 ya da NTFS4 ile biçimlendirilebilir ama NTFS5
ile biçimlendirilemez.
Doğru Yanlış
Açıklama: Windows95/NT4 FAT32 birimlerini okuyamaz (fakat win 95 OR S2
FAT32’yi destekler)
16.Disk Yöneticisi sabit diskleri hazırladığı için windows 2000’de Fdisk komutuna
gerek yoktur.
Doğru Yanlış
Doğru Cevap:Doğru
17. EMM386.exe yüksek bellek noktaalrına erişimi sağlar ve genişletilmiş belleği
büytülmüş alanlara benzetmek için kullanır.
Doğru Yanlış
OSI (Open Systems Interconnect – Açık Sistemler Arabağlaşımı) Katmanları
1. Bir NIC, Veri Bağlantısı katmanında çalışır.
Doğru Yanlış
2. Hangi OSI katmanı kullanıcı bilgilerini şifreler ve ikilik koda dönüştürür, protokol
dönüşümünü, şifrelenmesini ve sıkıştırılmasını sağlar ?
Uygulama
Sunum
Oturum
Taşıma
Ağ
Veri Bağlantısı
3. Yeniden yönlendiriciler hangi katmanda çalışır?
Uygulama
Sunum
Taşıma
Ağ
Veri Bağlantısı
Fiziksel
4. Bir Ağ Geçidi Uygulama,Sunum,Oturum ve Taşıma katmanlarında çalışır.
Doğru Yanlış
5. Hangi katman Ağ ve Fiziksel katmanlar arasındaki veri çerçevesini ele alır?
Sunum
Oturum
Taşıma
Ağ
Veri Bağlantısı
Fiziksel
6. Hangi OSI katmanı mantıksal ağ adreslerini e isimlerini onların fiziksel adreslerine
çevirir?
Uygulama
Sunum
Oturum
Taşıma
Ağ
Veri Bağlantısı
7. Hangi OSI katmanı belli bir zaman diliminde
göndereceğini yönetir?
Uygulama
Sunum
Oturum
Taşıma
Ağ
Veri Bağlantısı
kimin hangi uzunlukta veri
8. Yönetimleri açar, iki bilgisayar arasındaki konuşmayı sonlandırır, ayrıca işlemleri
ve gizlilik gibi fonksiyoları isimlendiri. Bu tanık hangi katmana aittir?
Uygulama
Sunum
Oturum
Taşıma
Ağ
Veri Bağlantısı
9. Hangi katman Tekrarlayıcı, Ağ merkezi, Alıcı-verici ve Yükselteç işlemlerini
yapar?
Uygulama
Oturum
Taşıma
Ağ
Veri Bağlantısı
Fiziksel
10. Veri Bağlantısı katmanı gerçek iki kısım katmandır. Bunlar nelerdir? Frame
Access Kontrol ve Mantıksal Bağlantı Kontrolü
Mantıksal Bağlantı Kontrolü ve Ortam Erişim Kontrolü
Balantı Kontrolü ve Erişim Kontrolü
Veri Bağlantı Kontrolü ve Ağ Erişim Kontrolü
11. Bir köprü ve Anahtar hangi katmöanda çalışır?
Uygulama
Sunum
Oturum
Ağ
Veri Bağlantısı
Fiziksel
12. TCP ve SPX hangi katmanda çalışır ?
Sunum
Oturum
Taşıma
Ağ
Veri Bağlantısı
Fiziksel
13. Ağ geçidi, Gelişmiş Kablo Deneyicisi ve Brouter hangi katmanda çalışır?
Uygulama
Sunum
Oturum
Taşıma
Ağ
Fiziksel
14. DNS, FTP, SNMP, SMTP ve TELNET protokoleri hangi katmanda çalışır?
Uygulama
Oturum
Taşıma
Ağ
Veri Bağlantısı
Fiziksel
15. Bir tekrarlayıcı fiziksel ve ağ katmanında çalışır.
Doğru Yanlış
16. NetBEUI hem ağ hem de taşıma katmanında işlem yapar.
Doğru Yanlış
17. Kabloları, NIC kartalrını tanıyan OSI katmanı?
Sunum
Oturum
Uygulama
Fiziksel
Ağ
Taşıma
18. Kablolama ve bağlantıları tanır.
Sunum
Oturum
Taşıma
Ağ
Veri Bağlantısı
Fiziksel
19. Bu katman, dosya aktarımı, veritabını erişimi ve e-mail yazılımları gibi kullanıcı
uygulamalrını doğrudan destekelyen bir servis gösterir.
Uygulama
Oturum
Taşıma
Ağ
Veri Bağlantısı
Fiziksel
20. IP ve IPX hangi katmanda işlem yapar ?
Uygulama
Sunum
Oturum
Taşıma
Ağ
Veri Bağlantısı
OSI (Open Systems Interconnect – Açık Sistemler Arabağlaşımı) Katmanları –
Cevap Kağıdı
1. Bir NIC, Veri Bağlantısı katmanında çalışır.
Doğru Yanlış
2. Hangi OSI katmanı kullanıcı bilgilerini şifreler ve ikilik koda dönüştürür, protokol
dönüşümünü, şifrelenmesini ve sıkıştırılmasını sağlar ?
Uygulama
Sunum
Oturum
Taşıma
Ağ
Veri Bağlantısı
Doğru Cevap: Sunum
3. Yeniden yönlendiriciler hangi katmanda çalışır?
Uygulama
Sunum
Taşıma
Ağ
Veri Bağlantısı
Fiziksel
Doğru Cevap: Sunum
4. Bir Ağ Geçidi Uygulama,Sunum,Oturum ve Taşıma katmanlarında çalışır.
Doğru Yanlış
5. Hangi katman Ağ ve Fiziksel katmanlar arasındaki veri çerçevesini ele alır?
Sunum
Oturum
Taşıma
Ağ
Veri Bağlantısı
Fiziksel
Doğru Cevap: Veri Bağlantısı
6. Hangi OSI katmanı mantıksal ağ adreslerini e isimlerini onların fiziksel adreslerine
çevirir?
Uygulama
Sunum
Oturum
Taşıma
Ağ
Veri Bağlantısı
Doğru Cevap: Ağ
7. Hangi OSI katmanı belli bir zaman diliminde
göndereceğini yönetir?
Uygulama
Sunum
Oturum
Taşıma
Ağ
Veri Bağlantısı
Doğru Cevap: Oturum
kimin hangi uzunlukta veri
8. Yönetimleri açar, iki bilgisayar arasındaki konuşmayı sonlandırır, ayrıca işlemleri
ve gizlilik gibi fonksiyoları isimlendiri. Bu tanık hangi katmana aittir?
Uygulama
Sunum
Oturum
Taşıma
Ağ
Veri Bağlantısı
Doğru Cevap: Oturum
9. Hangi katman Tekrarlayıcı, Ağ merkezi, Alıcı-verici ve Yükselteç işlemlerini
yapar?
Uygulama
Oturum
Taşıma
Ağ
Veri Bağlantısı
Fiziksel
Doğru Cevap: Fiziksel
10. Veri Bağlantısı katmanı gerçek iki kısım katmandır. Bunlar nelerdir? Frame
Access Kontrol ve Mantıksal Bağlantı Kontrolü
Mantıksal Bağlantı Kontrolü ve Ortam Erişim Kontrolü
Balantı Kontrolü ve Erişim Kontrolü
Veri Bağlantı Kontrolü ve Ağ Erişim Kontrolü
Doğru Cevap: Mantıksal Bağlantı Kontrolü ve Ortam Erişim Kontrolü
11. Bir köprü ve Anahtar hangi katmöanda çalışır?
Uygulama
Sunum
Oturum
Ağ
Veri Bağlantısı
Fiziksel
Doğru Cevap: Veri Bağlantısı
12. TCP ve SPX hangi katmanda çalışır ?
Sunum
Oturum
Taşıma
Ağ
Veri Bağlantısı
Fiziksel
Doğru Cevap: Taşıma
13. Ağ geçidi, Gelişmiş Kablo Deneyicisi ve Brouter hangi katmanda çalışır?
Uygulama
Sunum
Oturum
Taşıma
Ağ
Fiziksel
Doğru Cevap: Taşıma
14. DNS, FTP, SNMP, SMTP ve TELNET protokoleri hangi katmanda çalışır?
Uygulama
Oturum
Taşıma
Ağ
Veri Bağlantısı
Fiziksel
Doğru Cevap: Uygulama
15. Bir tekrarlayıcı fiziksel ve ağ katmanında çalışır.
Doğru Yanlış
16. NetBEUI hem ağ hem de taşıma katmanında işlem yapar.
Doğru Yanlış
17. Kabloları, NIC kartalrını tanıyan OSI katmanı?
Sunum
Oturum
Uygulama
Fiziksel
Ağ
Taşıma
18. Kablolama ve bağlantıları tanır.
Sunum
Oturum
Taşıma
Ağ
Veri Bağlantısı
Fiziksel
19. Bu katman, dosya aktarımı, veritabını erişimi ve e-mail yazılımları gibi kullanıcı
uygulamalrını doğrudan destekelyen bir servis gösterir.
Uygulama
Oturum
Taşıma
Ağ
Veri Bağlantısı
Fiziksel
Doğru Cevap: Uygulama
20. IP ve IPX hangi katmanda işlem yapar ?
Uygulama
Sunum
Oturum
Taşıma
Ağ
Veri Bağlantısı
Doğru Cevap: Ağ
Protokoller ve Standartlar
1.) SNMP, SMTP, FTP, TELNET, HTTP, NCP, SMB ve Appletalk OSI’nin
__________ katmanında çalışan protokollerdir.
2.) __________ katmanı kullanıcı bilgilerini şifreler ve ikilik koda dönüştürür,
protokol dönüşümünü, şifrelenmesini ve sıkıştırılmasını sağlar.
3.) __________ katmanı Yönetimleri açar, iki bilgisayar arasındaki konuşmayı
sonlandırır, ayrıca işlemlerin ve gizlilik gibi bir ağ üzerinden iki uygulamaya izin
veren fonksiyoların isim tanımasını yapar, ayrıca hata işlemeyi sağlar.
4.) __________ tabakası veri paketlerinin ağ segmentelerinden karşıdan karşıya
yolarını belirler. Mantıksal adresleri fiziksel adreslere dönüştürür
5.) __________ Internet üzerinde veri paket dağıtımları için standartdır.
6.) __________, IP’nin üstünde çalışır ve TCP için alternatif bir seçenek olabilir.
7.) __________ iki uzak bilgisayar arasında mail mesajalrını iletir. Internet üzerinden
kullanılır ve TCP/IP protokol yığınının bir parçasıdır.
8.) __________ Güvenli Yuva Katmanında kullanılan bir http dir.
9.) __________ Sınıfı adresinin ilk dijiti 192 ve 233 sayıları arasında olur, ağ ID
başlangıç biti 110 ve bunların varsayılan alt ağ maskesi 255.255.255.0 dır.
10.) e-mail uygulamalrının çoğu __________ kullanır, halbuki daha yeniler
__________ kullanır.
11.) __________ “Telecommunication Network” kelimelerinin kısaltmasıdır ve bir
TCP/IP ana bilgisayarı üzerinden giriş yapmış bir kullanıcıya ağdaki diğer ana
bilgisayaralara erişim izni veren bir sanal uçbirim protokoludur.
12.) Dinamik Ana Bilgisayar Yapılandırma Protokolü bir __________ servisidir. Bir
DHCP sunucusu ağda yapılandırıldığında, DHCP’yi destekleyen kullanıcılar
sunucudan __________ yapılandırma bilgilerini isteyebilirler.
13.) __________ bilgisayarın hangi bölged olduğunu tanımlamak için o adrese
atanmış IP adreslerinin kısa alfabetik isimlerini etkinleştirir
14.) __________ Sınıfı adresinin ilk dijiti 128 ve 191 numaraları arasında olur, ağ ID
başlangıç biti 10 ve varsayılan alt ağ maskesi 255.255.0.0 dir.
15.) Eğer alt ağları birleştiren RFC1542 uysal yönelticileriyse, DHCP/__________
gecikme merkzleri çoklu alt ağlarda kullanıcılara IP adresini sağlayabilir.
16.) __________ , host isimlerini IP adreslere dönüştürüken, WINS, __________
isimlerini IP adreslere dönüştürür.
17.) __________ , ekran davranışları aracılarını ve istatiksel veriler elde etmek için ağ
trafiğini çağıran küçük yardımcı programlar kullanır.
18.) __________ Sınıfı adresinin ilk dijiti 1 ve 126 numaraları arasında olur, ağ ID
başlangıç biti 0 ve varsayılan alt ağ maskesi 255.0.0.0 dir.
19.) __________ farklı protokoller kullanan aları birbirine bağlayn bir araçtır.
20.) __________ maskesi IP adresinin bir bölümünü maskelemek kullanılır. Böylece
TCP/IP, ağ ID ile host ID arasındaki farkı söyleyebilir.
21.) WAN teknolojileri bir bağlama yöntemi olarak ya __________ anahtarlama ya
da __________ anahtarlama kullanırlar
22.) __________ anahtarlama daha etkili bir telekominikasyon sağlayıcısı ağ
genişliği sunar.
23.) __________ anahtarlama ile veri bağlantının başlangıcına kurulmuş sabit bir hat
üzerinde hareket edebilir ve bağlantı sonladırılıncaya kadar açık kalır.
24.) __________ adaptörler doğrudan bir dijital telefon hattına bağlanamlıdırlar.
25.) ISDN donanımı ağ veri sinyallerini ISDN tarafından kullanılan sinyalleme
protokolüne dönüştüren bir __________ cihazına ihtiyaç duyar.
26.) __________ simgeli halka ile bir çok ortak özelliğe sahiptir, örneğin simgelinin
geçişi ve ağ döngü yapılanmalrının sürekliliği gibi, fakat daha fazla hata toleransına
sahiptirler.
27.) __________ hücre adı verilen 53byte büyüklüğünde sabit bir boyuta sahiptir ve
25Mbps den 2400Mbps ye kadar veri geçişi sağlayabilir.
28.) Optik taşıyıcı (OC) ifadesi __________ standartlarına benzeyen fiber optik
ağalrın hızını belritmek için kullanılır.
29.) Bir belgeleme sistemi, __________ açık bir ağdan özel bilgilerin takas
edilmesinde iki grubu etkin hale getirmek için tasarlanmıştır. Ağda giriş yapan
kullanıcıların her birine bilet adı verilen tek bir tuş atayarak çalışır.
Protokoller ve Standartlar – Cevap Kağıdı
1.) SNMP, SMTP, FTP, TELNET, HTTP, NCP, SMB ve Appletalk OSI’nin
Uygulama katmanında çalışan protokollerdir.
2.) Sunum katmanı kullanıcı bilgilerini şifreler ve ikilik koda dönüştürür, protokol
dönüşümünü, şifrelenmesini ve sıkıştırılmasını sağlar.
3.) Oturum katmanı Yönetimleri açar, iki bilgisayar arasındaki konuşmayı
sonlandırır, ayrıca işlemlerin ve gizlilik gibi bir ağ üzerinden iki uygulamaya izin
veren fonksiyoların isim tanımasını yapar, ayrıca hata işlemeyi sağlar.
4.) Ağ tabakası veri paketlerinin ağ segmentelerinden karşıdan karşıya yolarını
belirler. Mantıksal adresleri fiziksel adreslere dönüştürür
5.) IP Internet üzerinde veri paket dağıtımları için standartdır.
6.) UDP, IP’nin üstünde çalışır ve TCP için alternatif bir seçenek olabilir.
7.) SMTP iki uzak bilgisayar arasında mail mesajalrını iletir. Internet üzerinden
kullanılır ve TCP/IP protokol yığınının bir parçasıdır.
8.) HTTPS Güvenli Yuva Katmanında kullanılan bir http dir.
9.) C Sınıfı adresinin ilk dijiti 192 ve 233 sayıları arasında olur, ağ ID başlangıç biti
110 ve bunların varsayılan alt ağ maskesi 255.255.255.0 dır.
10.) e-mail uygulamalrının çoğu Posta Ofis Protokolü (POP) kullanır, halbuki daha
yeniler IMAP kullanır.
11.) Telnet “Telecommunication Network” kelimelerinin kısaltmasıdır ve bir TCP/IP
ana bilgisayarı üzerinden giriş yapmış bir kullanıcıya ağdaki diğer ana bilgisayaralara
erişim izni veren bir sanal uçbirim protokoludur.
12.) Dinamik Ana Bilgisayar Yapılandırma Protokolü bir sunucu servisidir. Bir
DHCP sunucusu ağda yapılandırıldığında, DHCP’yi destekleyen kullanıcılar
sunucudan TCP/IP yapılandırma bilgilerini isteyebilirler.
13.) Alan İsimlendirme Sistemi bilgisayarın hangi bölged olduğunu tanımlamak için
o adrese atanmış IP adreslerinin kısa alfabetik isimlerini etkinleştirir
14.) B Sınıfı adresinin ilk dijiti 128 ve 191 numaraları arasında olur, ağ ID başlangıç
biti 10 ve varsayılan alt ağ maskesi 255.255.0.0 dir.
15.) Eğer alt ağları birleştiren RFC1542 uysal yönelticileriyse, DHCP/BOOTP
gecikme merkzleri çoklu alt ağlarda kullanıcılara IP adresini sağlayabilir.
16.) DNS, host isimlerini IP adreslere dönüştürüken, WINS, NetBIOS isimlerini IP
adreslere dönüştürür.
17.) SNMP, ekran davranışları aracılarını ve istatiksel veriler elde etmek için ağ
trafiğini çağıran küçük yardımcı programlar kullanır.
18.) B Sınıfı adresinin ilk dijiti 1 ve 126 numaraları arasında olur, ağ ID başlangıç biti
0 ve varsayılan alt ağ maskesi 255.0.0.0 dir.
19.) Ağ Geçidi farklı protokoller kullanan aları birbirine bağlayn bir araçtır.
20.) Alt ağ maskesi IP adresinin bir bölümünü maskelemek kullanılır. Böylece
TCP/IP, ağ ID ile host ID arasındaki farkı söyleyebilir.
21.) WAN teknolojileri bir bağlama yöntemi olarak ya devre anahtarlama ya da
paket anahtarlama kullanırlar
22.) Paket anahtarlama daha etkili bir telekominikasyon sağlayıcısı ağ genişliği sunar.
23.) Devre anahtarlama ile veri bağlantının başlangıcına kurulmuş sabit bir hat
üzerinde hareket edebilir ve bağlantı sonladırılıncaya kadar açık kalır.
24.) ISDN adaptörler doğrudan bir dijital telefon hattına bağlanamlıdırlar.
25.) ISDN donanımı ağ veri sinyallerini ISDN tarafından kullanılan sinyalleme
protokolüne dönüştüren bir NT cihazına ihtiyaç duyar.
26.) FDDI simgeli halka ile bir çok ortak özelliğe sahiptir, örneğin simgelinin geçişi
ve ağ döngü yapılanmalrının sürekliliği gibi, fakat daha fazla hata toleransına
sahiptirler.
27.) ATM hücre adı verilen 53byte büyüklüğünde sabit bir boyuta sahiptir ve 25Mbps
den 2400Mbps ye kadar veri geçişi sağlayabilir.
28.) Optik taşıyıcı (OC) ifadesi SONET standartlarına benzeyen fiber optik ağalrın
hızını belritmek için kullanılır.
29.) Bir belgeleme sistemi, Kerberos açık bir ağdan özel bilgilerin takas edilmesinde
iki grubu etkin hale getirmek için tasarlanmıştır. Ağda giriş yapan kullanıcıların her
birine bilet adı verilen tek bir tuş atayarak çalışır.
Kısa Sınav 1
1. Kayıt Denetçisini yürütmek için çalıştır kutusuna ya da komut istemine ne
yazmanız gerekir?
REGSCAN.EXE
CHKREG.EXE
REGCHK.EXE
SCANREG.EXE
2. Windows 2000’in başlatma diskini oluşturmak için DOS komut istemine ne
yazmanız gerekir?
\bootdisk\makeset a:
\setup\makeboot a:
\bootdisk\makeboot a:
\setup\makeset a:
3. Bir kullanıcı Windows 2000’e giriş yaptığında ve şifrelenmiş bir dosyayı
kullanamk istediğinde ne yapmalı?
Hiçbirşey yapmak zorunda değil,dosyanın şifresi otomatik açılacaktır.
Dosya açılamdan önce şifreyi girmeli.
Şifresiz dosyalar için kullanıcının yönetici (administrator) özellikleri olması lazım.
cipher.exe /d (dosya adı) yazmalı
4. Genel bir koruma hatası bir uygulamanın ya da sürücünün bellek alanına başkası
tarafından üstüne bişiler yazıldığında meydana gelir.
Doğru Yanlış
5. HPFS (High Performance File System – Yüksek Performans Dosya Sistemi) hangi
işletim sistemi tarafından desteklenir ?
Windows NT 3.51
Windows 98
Windows NT 4.0
Windows 2000
6. Win 2000’ de dosyaları Geridönüşüm Kutusuna sürükleyerek silebilirsiniz.
Dosyayı Geridönüşüm Kutusuna ataraken hangi tuşla birlikte sürüklerseniz dosya
Geridönüşüm Kutusuna atılamdan bilgisayardan tamamen silinir?
CTRL
SHIFT
ALT
DEL
7. Windows 2000’de DOS komut isteminden hangisini kullanarak bir dosyayı
şifreleyebilirsiniz?
encypt.exe
cipher.exe
encypt.exe
DOS’tan bir dosyayı şifreleyemezsiniz.
8. Hiçbir işletim sistemi bulunamadı, sürücüdeki hiçbir bilgiyi kaybetmeden bu
problemi çözmek için hangi yolu izlersiniz?
Başlatma diskini önyükle ve format sys c: yaz
Başlatma diskini önyükle ve sys c: yaz
Başlatma diskini önyükle ve restore sys c: yaz
Başlatma diskini önyükle ve sys /r c: yaz
9. Windows 2000 yeni NTFS5 dosya sistemini kullanır, başka hangi OS NTFS5
erişimini sağlayabilir?
Windows NT 4 sadece servis paketi 4 ile
OS/2
Windows NT 4 ve NT 3.51
Windows Me
10. Varsayılan yazıcıyı nasıl seçersiniz?
Varsayılan olarak kullanmak istediğiniz yazıcı sembolünün üstüne sağ tıklayıp
Varsayılan Olarak Ayarla seç.
Aygıt Yöneticisinden Seçenekler kutusundan Varsayılan Yazıcılar’dan varsayılan
olarak kullanamak istediğiniz yazıcıyı seçerek.
Yazıcıla klasörüne sağ tıkla, Varsayılan Yazıcıyı Değiştir’i tıkla ve istediğin yazıcıyı
seç.
Yazıcılar klasöründen varsayılan olarak kullanmak istedğin yazıcının yanındaki yayın
kutusunu kontrol et.
11. Her seferinde Windows 95 başlarken, kullanımdaki SYSTEM.DAT ve
USER.DAT kalsöründen Kayıt Girdilerini hangi klasöre kopyalayarak geri yüklenir?
SYSTEM.OLD ve USER.OLD
SYSTEM.DA0 ve USER.DA0
SYSTEM.BAK ve USER.BAK
SYSTEM.001 ve USER.00 1
12. Aşağıdakilerden hangisi MS-DOS’taki dosyaların doğru çalışma sırasıdır?
IO.SYS, MSDOS.SYS, CONFIG.SYS, COMMAND.COM, AUTOEXEC.BAT
CONFIG.SYS, IO.SYS, MSDOS.SYS, COMMAND.COM, AUTOEXEC.BAT
MSDOS.SYS, IO.SYS, CONFIG.SYS, COMMAND.COM, AUTOEXEC.BAT
COMMAND.COM, IO.SYS, MSDOS.SYS, CONFIG.SYS, AUTOEXEC.BAT
13. Eğer çift önyükleme sisteminiz yoksa hangi dosyaya ihtiyaç yoktur?
NTBOOTDD.SYS
BOOTSECT.DOS
NTDETECT.COM
BOOT.INI
14. Win 2000’de, eğer sadece SCSI,kontrollü önyükleme bölümü, kullanıyorsanız ve
SCSI adaptörü aktif bir SCSI BIOS’ sahip değilse hangi dosyaya ihtiyacınız vardır?
NTLDR
COMMAND.COM
NTBOOTDD.SYS
NTDETECT.COM
15. Hangi komut satırı aracı Microsoft Sistem Bilgi Aracı ile aynı bilgileri sağlar?
MSINFO.EXE
WINFO.EXE
HWINFO.EXE
SYSINFO.EXE
16. Win 98 önyüklemedeyken F8 tuşuna bsarsanız ne olur?
Bilgisayar normal önyüklemesine devam eder.
Önyükleme güvenlik modunda seçtiğiniz bir menu penceresi açılır.
Regscan kayıtların bir kopyasını da seçmenize izin vererek çalışacaktır.
Bilgisayar otomatik olarak önyükleme güvenlik moduna geçer.
17. Windows’un başalmasını önleyen programları denetleyen Sistem Bilgisi
Yardımcısı’nda (System Information Utility) araçlar menüsünden hangi programı
seçebilirsiniz?
Aygıt Denetçisi
Otomatik Sürücü Atlama (Automatic Skip Driver)
Sistem Dosyası Denetçisi
Tanısal Araç (Diagnostic Tool)
18. Hangi yardımcı program sabit sürücüyü FAT16’dan FAT32 bçimine dönüştürür?
FAT32.EXE
DCV.EXE
CON32.EXE
CVT1.EXE
19.Hangi Windows versyonu Birleştirme (Defragment) programını destkelemez?
Windows ME
Windows 98
Windows 2000
Windows NT
OS/2
Windows Me
21. NTLDR’nin sunulacak seçenekleri ve zaman aşımalrını bilmek için okuduğu
dosya hangisidir?
BOOT.INI
NTSYS.INI
BOOTSECT.INI
NTSYS.INI
Kısa Sınav 1 – Cevap Kağıdı
1. Kayıt Denetçisini yürütmek için çalıştır kutusuna ya da komut istemine ne
yazmanız gerekir?
REGSCAN.EXE
CHKREG.EXE
REGCHK.EXE
SCANREG.EXE
Doğru Cevap: SCANREG.EXE
Açıklama: SCANREG.EXE kayıtlarınızı tarayan Kayıt Denetçisi Programını
çalıştırır. Eğer taramada bir problemle karşılaşırsa, bunu hemen yedek bir kopyasıyla
değiştirir.
2. Windows 2000’in başlatma diskini oluşturmak için DOS komut istemine ne
yazmanız gerekir?
\bootdisk\makeset a:
\setup\makeboot a:
\bootdisk\makeboot a:
\setup\makeset a:
Doğru Cevap: \bootdisk\makeboot a:
3. Bir kullanıcı Windows 2000’e giriş yaptığında ve şifrelenmiş bir dosyayı
kullanamk istediğinde ne yapmalı?
Hiçbirşey yapmak zorunda değil,dosyanın şifresi otomatik açılacaktır.
Dosya açılamdan önce şifreyi girmeli.
Şifresiz dosyalar için kullanıcının yönetici (administrator) özellikleri olması lazım.
cipher.exe /d (dosya adı) yazmalı
Doğru Cevap: Hiçbirşey yapmak zorunda değil,dosyanın şifresi otomatik açılacaktır.
Açıklama: Kullanıcı giriş yaptığında EFS otomatik olarak kullanıcının özel
girdilerinde yer alan ve dosyaların şifrelerini açan şifreli dosyaları tespit ettiğinden
dolayı dosyalrın şifrelerini çözmek zorunda değildir.
4. Genel bir koruma hatası bir uygulamanın ya da sürücünün bellek alanına başkası
tarafından üstüne bişiler yazıldığında meydana gelir.
Doğru Yanlış
5. HPFS (High Performance File System – Yüksek Performans Dosya Sistemi) hangi
işletim sistemi tarafından desteklenir ?
Windows NT 3.51
Windows 98
Windows NT 4.0
Windows 2000
Doğru Cevap: Windows NT 3.51
Açıklama: HPFS, OS/2 ile birlikte kullanılan bir dosya biçimidir, Windows 3.51
HPFS ile biçimlendirlimiş birimleri destkliyordu fakat yeni sürücüleri HPFS olarak
biçimlendirmeyi desteklemez. Windows NT ve üst versiyonalrında HPFS desteği
çıkarılmıştır.
6. Win 2000’ de dosyaları Geridönüşüm Kutusuna sürükleyerek silebilirsiniz.
Dosyayı Geridönüşüm Kutusuna ataraken hangi tuşla birlikte sürüklerseniz dosya
Geridönüşüm Kutusuna atılamdan bilgisayardan tamamen silinir?
CTRL
SHIFT
ALT
DEL
Doğru Cevap: SHIFT
7. Windows 2000’de DOS komut isteminden hangisini kullanarak bir dosyayı
şifreleyebilirsiniz?
encypt.exe
cipher.exe
encypt.exe
DOS’tan bir dosyayı şifreleyemezsiniz.
Doğru Cevap: cipher.exe
8. Hiçbir işletim sistemi bulunamadı, sürücüdeki hiçbir bilgiyi kaybetmeden bu
problemi çözmek için hangi yolu izlersiniz?
Başlatma diskini önyükle ve format sys c: yaz
Başlatma diskini önyükle ve sys c: yaz
Başlatma diskini önyükle ve restore sys c: yaz
Başlatma diskini önyükle ve sys /r c: yaz
Doğru Cevap: Başlatma diskini önyükle ve sys c: yaz
OS/2
Windows Me
Doğru Cevap: Windows NT 4 sadece servis paketi 4 ile
10. Varsayılan yazıcıyı nasıl seçersiniz?
Varsayılan olarak kullanmak istediğiniz yazıcı sembolünün üstüne sağ tıklayıp
Varsayılan Olarak Ayarla seç.
Aygıt Yöneticisinden Seçenekler kutusundan Varsayılan Yazıcılar’dan varsayılan
olarak kullanamak istediğiniz yazıcıyı seçerek.
Yazıcıla klasörüne sağ tıkla, Varsayılan Yazıcıyı Değiştir’i tıkla ve istediğin yazıcıyı
seç.
Yazıcılar klasöründen varsayılan olarak kullanmak istedğin yazıcının yanındaki yayın
kutusunu kontrol et.
Doğru Cevap: Varsayılan olarak kullanmak istediğiniz yazıcı sembolünün üstüne sağ
tıklayıp Varsayılan Olarak Ayarla seç.
11. Her seferinde Windows 95 başlarken, kullanımdaki SYSTEM.DAT ve
USER.DAT kalsöründen Kayıt Girdilerini hangi klasöre kopyalayarak geri yüklenir?
SYSTEM.OLD ve USER.OLD
SYSTEM.DA0 ve USER.DA0
SYSTEM.BAK ve USER.BAK
SYSTEM.001 ve USER.00 1
Doğru Cevap: SYSTEM.DA0 ve USER.DA0
12. Aşağıdakilerden hangisi MS-DOS’taki dosyaların doğru çalışma sırasıdır?
IO.SYS, MSDOS.SYS, CONFIG.SYS, COMMAND.COM, AUTOEXEC.BAT
CONFIG.SYS, IO.SYS, MSDOS.SYS, COMMAND.COM, AUTOEXEC.BAT
MSDOS.SYS, IO.SYS, CONFIG.SYS, COMMAND.COM, AUTOEXEC.BAT
COMMAND.COM, IO.SYS, MSDOS.SYS, CONFIG.SYS, AUTOEXEC.BAT
Doğru Cevap: IO.SYS, MSDOS.SYS, CONFIG.SYS, COMMAND.COM,
AUTOEXEC.BAT
13. Eğer çift önyükleme sisteminiz yoksa hangi dosyaya ihtiyaç yoktur?
NTBOOTDD.SYS
BOOTSECT.DOS
NTDETECT.COM
BOOT.INI
Doğru Cevap: BOOTSECT.DOS
14. Win 2000’de, eğer sadece SCSI,kontrollü önyükleme bölümü, kullanıyorsanız ve
SCSI adaptörü aktif bir SCSI BIOS’ sahip değilse hangi dosyaya ihtiyacınız vardır?
NTLDR
COMMAND.COM
NTBOOTDD.SYS
NTDETECT.COM
Doğru Cevap: NTBOOTDD.SYS
15. Hangi komut satırı aracı Microsoft Sistem Bilgi Aracı ile aynı bilgileri sağlar?
MSINFO.EXE
WINFO.EXE
HWINFO.EXE
SYSINFO.EXE
Doğru Cevap: HWINFO.EXE
Açıklama: HWINFO.EXE Donanım Tanısal komut satırı aracı, Microsoft Sistem
Bilgi Aracı ile aynı bilgileri sağlar, uyarılar için mavi yazı renginde, sorunlar için
kırmızı yazı rengide çıktı verirler. Çalıştırmak için hwinfo.exe /ui switch yazılır.
Switch olmadan çalışmaz.
16. Win 98 önyüklemedeyken F8 tuşuna bsarsanız ne olur?
Bilgisayar normal önyüklemesine devam eder.
Önyükleme güvenlik modunda seçtiğiniz bir menu penceresi açılır.
Regscan kayıtların bir kopyasını da seçmenize izin vererek çalışacaktır.
Bilgisayar otomatik olarak önyükleme güvenlik moduna geçer.
Doğru Cevap: Önyükleme güvenlik modunda seçtiğiniz bir menu penceresi açılır.
17. Windows’un başalmasını önleyen programları denetleyen Sistem Bilgisi
Yardımcısı’nda (System Information Utility) araçlar menüsünden hangi programı
seçebilirsiniz?
Aygıt Denetçisi
Otomatik Sürücü Atlama (Automatic Skip Driver)
Sistem Dosyası Denetçisi
Tanısal Araç (Diagnostic Tool)
Doğru Cevap: Otomatik Sürücü Atlama (Automatic Skip Driver)
Açıklama: ASD.EXE (Automatic Skip Driver) Windows’un başlamsını engelleyen
aygıtları tespit eder. c: \windows adrsinde yer alır. Başlam sırasında başarısız olan
aygıt ya da uygulamalrı otomatik olarak etkisiz hale getirir. Sistem Bilgisi
Görüntüleyicisi’nden Otomatik Sürücü Atlamayı başlatabilirsiniz.
18. Hangi yardımcı program sabit sürücüyü FAT16’dan FAT32 bçimine dönüştürür?
FAT32.EXE
DCV.EXE
CON32.EXE
CVT1.EXE
Doğru Cevap: CVT1.EXE
19.Hangi Windows versyonu Birleştirme (Defragment) programını destkelemez?
Windows ME
Windows 98
Windows 2000
Windows NT
Doğru Cevap: Windows NT
OS/2
Windows Me
Doğru Cevap: Windows NT 4 sadece servis paketi 4 ile
21. NTLDR’nin sunulacak seçenekleri ve zaman aşımalrını bilmek için okuduğu
dosya hangisidir?
BOOT.INI
NTSYS.INI
BOOTSECT.INI
NTSYS.INI
Doğru Cevap: BOOT.INI
Açıklama: Ntldr, boot.in dosyalarını okur ve işletim sisteminin Önyükleme Menüsünü
görüntüler.Eğer Windows NT seçiliyse, NTLDR NTDETECT.COM’u çalıştırı. Eğer
başak bir OS seçiliyse, NTLDR BOOTSECT.DOS’u indirir ve çalıştırır ve kontrol
etmek için geçirir.
Kısa Sınav 2
1. Sıkıştırılmış dosyalar şifrelenebilir mi ?
Doğru Yanlış
2. Hangi tuş takımı Windows 2000’de şifrenizi değiştirebileceğiniz bir menü çıakrtır?
CTRL+ALT+P ve Şifreyi Değiştir’e tıkla
CTRL+ALT+DELETE ve Şifreyi Değiştir’e tıkla
SHIFT+ALT+P ve Şifreyi Değiştir’e tıkla
SHIFT+ALT+DELETE ve Şifreyi Değiştir’e tıkla
3. Windows 2000 Professional tarafından desteklenen minimum boyuttaki RAM
kaçtır?
16
128
32
64
4. Sistem tarafından bir dosyaya yüklenmiş (ya da yüklenmemiş) servisleri ve
sürücüleri kaydedilirken Güvenlki Modu, Önyükleme Günlüğünü etkinleştirir. Bu
dosyaya ne ad verilir?
ntbtlog.log
ntboot.txt
ntboot.log
ntbtlog.txt
5. Windows’u yüklemek için gerekli minimum mikroişlemci nedir?
166
133
200
500
6. Windows 2000 Professional kaç tane işlemciyi destekler ?
8
4
2
1
7. BOOT: NTLDR’yi bulamadı. Lütfen başak bir disk yerleştirin. Bunun anlamı
önyükleme birimi hasarlı.
Doğru Yanlış
8. Windows 2000’i ilk yüklediğiniz orijinal kayıtları yeniden yüklemek için Acil
Kurtarma Diskinden hangi seçenekleri kulalnırsınız?
Hepsini Kurtar seçeneği için A’ya bas
Manuel Kurtarma seçeneği için M’ye bas
Kayıt Kurtarma seçeneği için R’ye bas
Hızlı Kurtarma seçeneği için F’ye bas
9. Windows Yükleyici Windows 2000 işletim sisteminin yüklenen uygulamalara
erişimini basitleştiren bir parçasıdır. Paket dosya formatını kullanan dosya uzantısı
nedir?
.msi
.pff
.ins
.ifn
10. Win 2000’de bir program hatası meydana gelirse ?
Dr. Watson otomatik başlar.
Scandisk otomatik başlamaz
Dr. Watson otomatik başlamaz
Scandisk otomatik başlar.
11. Windows’u yüklemek için gerekli minimum boş disk alanı nedir?
128 MB
2 GB
650 MB
1.2 GB
12. Sürücü Dönüştürücü kullanarak sabit diskinizi FAT32 formatına
dönüştürdüğünüzde,
DOS’tan cvrt.exe /r yazarak FAT16 ya dönebilirsiniz.
Çalıştır’dan cvrt.exe /r yazarak FAT16 ya dönebilirsiniz
FAT32 sürücünüzü yeniden biçimlendirmeden ve bölmeden FAT16 ya dönemezsiniz.
FAT16 ya dönemezsiniz.
13. Windows 2000’de önyükleme meüsündeyken güvenlik modunu başlatmak için ne
yapmalısın?
Lütfen başaltmak için işletim sistemini seçiniz yazısını görünce, F5’e bas
14. Runas aşağıdakilerden hangisini başlatmak için kullanılmaz ?
Control Panel
MMC console
.msc files
Windows Explorer
15. Windows 2000’e yni bir kullanıcı eklemenin en iyi yolu?
Denetim Masasında Ağ Komşularım.
Denetim Masasında Kullanıcılar ve Şifreleri
Denetim Masasında Ağ Bağlantılarım
Denetim Masasında Kullanıcı Hesapları
16. Ağ arabirim kartlarında en sık rastlanan problemler kesme çakışma ayarlarıdır,
bunun nedeni genellikle aynı kesmeyi kullanan diğer adaptör kartlarından meydana
gelir. Başka hangi tip kartlar en çok NIC’lerle çakışır?
Video
Ses
Modem
SCSI
17. Windows 2000’de paylaşılan alt kalsörleri ve dosyaları silmek için
yapabileceğiniz en basit şey nedir?
Değiştir
Oku
Yaz
Tam Kontrol
18. Windows 2000 Professional sorun gidericiler şu konular hakkında bilgi
verirler;Ağ şebekesi (TCP/IP), Uzak erişim (RAS), İnternet bağlantısı (ISP) ve
Windows 3x programları
Doğru Yanlış
19. Çift önyükleme sistemini ayarlamak isterseniz,Windows NT’yi yüklemeden önce
yardımcı işletim sistemini yüklemelisiniz.
Doğru Yanlış
20. Microsoft Yönetim Konsolu (MMC) Windows 2000 işletim sisteminin bir
özelliğidir fakat MMC’yi ayrıca şurda da çalıştırabilirsiniz?
Windows NT, Windows 95 ve Windows 98
Sadece Windows 95 ve Windows 98
Sadece Windows NT
Sadece Windows 98
1. Sıkıştırılmış dosyalar şifrelenebilir mi ?
Doğru Yanlış
2. Hangi tuş takımı Windows 2000’de şifrenizi değiştirebileceğiniz bir menü çıakrtır?
CTRL+ALT+P ve Şifreyi Değiştir’e tıkla
CTRL+ALT+DELETE ve Şifreyi Değiştir’e tıkla
SHIFT+ALT+P ve Şifreyi Değiştir’e tıkla
SHIFT+ALT+DELETE ve Şifreyi Değiştir’e tıkla
Doğru Cevap: CTRL+ALT+DELETE ve Şifreyi Değiştir’e tıkla
3. Windows 2000 Professional tarafından desteklenen minimum boyuttaki RAM
kaçtır?
16
128
32
64
Doğru Cevap: 32
Açıklama: 64 tavsiye edilir
4. Sistem tarafından bir dosyaya yüklenmiş (ya da yüklenmemiş) servisleri ve
sürücüleri kaydedilirken Güvenlki Modu, Önyükleme Günlüğünü etkinleştirir. Bu
dosyaya ne ad verilir?
ntbtlog.log
ntboot.txt
ntboot.log
ntbtlog.txt
Doğru Cevap: ntbtlog.txt
5. Windows’u yüklemek için gerekli minimum mikroişlemci nedir?
166
133
200
500
Doğru Cevap: 133
6. Windows 2000 Professional kaç tane işlemciyi destekler ?
8
4
2
1
Doğru Cevap: 2
7. BOOT: NTLDR’yi bulamadı. Lütfen başak bir disk yerleştirin. Bunun anlamı
önyükleme birimi hasarlı.
Doğru Yanlış
Açıklama: Önyükleme biriminiz düzgün çünkü hla NTLDR’yi görüyor. Fakat
NTLDR kayıp ya da hasarlı. Bunu düzeltmek için NTLDR’yi bir kopya ile değiştirin
ya da başak bir yere Windows NT’nin yeni bir kopyasını yükeyin.
8. Windows 2000’i ilk yüklediğiniz orijinal kayıtları yeniden yüklemek için Acil
Kurtarma Diskinden hangi seçenekleri kulalnırsınız?
Hepsini Kurtar seçeneği için A’ya bas
Manuel Kurtarma seçeneği için M’ye bas
Kayıt Kurtarma seçeneği için R’ye bas
Hızlı Kurtarma seçeneği için F’ye bas
Doğru Cevap: Hızlı Kurtarma seçeneği için F’ye bas
Açıklama: Başlangıç durumlarını, önyükleme birimi bölümlerini ya da sistem
dosyalarını seçerek onarmak için Manuel Kurtarma kullanılır. Manuel Kurtarma keyıt
girdilerini kurtarmaz.
9. Windows Yükleyici Windows 2000 işletim sisteminin yüklenen uygulamalara
erişimini basitleştiren bir parçasıdır. Paket dosya formatını kullanan dosya uzantısı
nedir?
.msi
.pff
.ins
.ifn
Doğru Cevap: .msi
Açıklama: Windows Yükleyici bir kambinasyon halinde çalışan iki kısıma ayrılmışıtr:
kullanıcı-taraflı yükleyici servisi (M siexec.exe) ve bir paket dosya (.msi file).
Windows Yükleyici uygulamayı yüklemek için paket dosyasının içeriğinde kapsadığı
bilgileri kullanır.
10. Win 2000’de bir program hatası meydana gelirse ?
Dr. Watson otomatik başlar.
Scandisk otomatik başlamaz
Dr. Watson otomatik başlamaz
Scandisk otomatik başlar.
Doğru Cevap: Dr. Watson otomatik başlar.
Açıklama: Dr. Watson Windows 2000’de bir hata ayıklayıcı programdır. Dr Watson
hakkında edinlen ve kayıtlara geçen bilgi Windows 200’de çalışan bir bilgisayar için
progrm hatalarını tanımalamasıdır. Bir haat tespit edildiğinde bir text dosyası
(Drwtsn32.log) oluşur. Ayrıca bir ikilik dosyayı ayıkalyıcının içine yükleyebildiğiniz,
çöküş boşalımı adı erilen bir dosyayı oluştrma seçeneğine sahipsiniz.
11. Windows’u yüklemek için gerekli minimum boş disk alanı nedir?
128 MB
2 GB
650 MB
1.2 GB
Doğru Cevap: 650MB
Açıklama: bu minimum değerdir. Tavsiye edilen 1.2Gb dır.
12. Sürücü Dönüştürücü kullanarak sabit diskinizi FAT32 formatına
dönüştürdüğünüzde,
DOS’tan cvrt.exe /r yazarak FAT16 ya dönebilirsiniz.
Çalıştır’dan cvrt.exe /r yazarak FAT16 ya dönebilirsiniz
FAT32 sürücünüzü yeniden biçimlendirmeden ve bölmeden FAT16 ya dönemezsiniz.
FAT16 ya dönemezsiniz.
Doğru Cevap: FAT32 sürücünüzü yeniden biçimlendirmeden ve bölmeden FAT16 ya
dönemezsiniz.
Açıklama: Sürücü Dönüştürücü kullanarak sabit diskinizi FAT32 formatına
dönüştürdüğünüzde, FAT32 sürücünüzü yeniden biçimlendirmeden ve bölmeden
FAT16 ya dönemezsiniz. Eğer Windows 98’in yüklendiği sürücüyü
dönüştürdüyseniz, sürücüyü bölümlendirdikten sonra Windows 98’i yeniden
yüklemelisiniz.
13. Windows 2000’de önyükleme meüsündeyken güvenlik modunu başlatmak için ne
yapmalısın?
Doğru Cevap: Lütfen başaltmak için işletim sistemini seçiniz yazısını görünce, F8’e
bas
14. Runas aşağıdakilerden hangisini başlatmak için kullanılmaz ?
Control Panel
MMC console
.msc files
Windows Explorer
Doğru Cevap: Windows Explorer
Açıklama: Runas, programalrı (*.exe), kaydedilmiş MMC kosollarını (*.msc) ve
program kısayollarını ve denetim masası imgelerini çalıştırmanıza izin verir. Widows
Explorer, yazıcı dosyaları ve masaüstü simgeleri gibi bazı dosyalar indirekt olara
Windows 2000 tarafından başaltılır. Bu birimler Runas taarfından çalıştırılamaz.
15. Windows 2000’e yeni bir kullanıcı eklemenin en iyi yolu?
Denetim Masasında Ağ Komşularım.
Denetim Masasında Kullanıcılar ve Şifreleri
Denetim Masasında Ağ Bağlantılarım
Denetim Masasında Kullanıcı Hesapları
Doğru Cevap: Denetim Masasında Kullanıcılar ve Şifreleri
16. Ağ arabirim kartlarında en sık rastlanan problemler kesme çakışma ayarlarıdır,
bunun nedeni genellikle aynı kesmeyi kullanan diğer adaptör kartlarından meydana
gelir. Başka hangi tip kartlar en çok NIC’lerle çakışır?
Video
Ses
Modem
SCSI
Doğru Cevap: ses
Açıklama: Birçok ses kartı NIC’lerle aynı IRQ5 i kullanır. Fakat tak-çalıştır kartların
böyle problemleri yoktur.
17. Windows 2000’de paylaşılan alt kalsörleri ve dosyaları silmek için
yapabileceğiniz en basit şey nedir?
Değiştir
Oku
Yaz
Tam Kontrol
Doğru Cevap: Değiştir
18. Windows 2000 Professional sorun gidericiler şu konular hakkında bilgi
verirler;Ağ şebekesi (TCP/IP), Uzak erişim (RAS), İnternet bağlantısı (ISP) ve
Windows 3x programları
Doğru Yanlış
19. Çift önyükleme sistemini ayarlamak isterseniz,Windows NT’yi yüklemeden önce
yardımcı işletim sistemini yüklemelisiniz.
Doğru Yanlış
20. Microsoft Yönetim Konsolu (MMC) Windows 2000 işletim sisteminin bir
özelliğidir fakat MMC’yi ayrıca şurda da çalıştırabilirsiniz?
Windows NT, Windows 95 ve Windows 98
Sadece Windows 95 ve Windows 98
Sadece Windows NT
Sadece Windows 98
Doğru Cevap: Windows NT, Windows 95 ve Windows 98
Açıklama: MMC’yi, Windows sisteminizin ağ bileşenlerini, yazılım ve dnanımını
denetleyen yönetimsel araçları (MMC konsolları adı verilir) açmak,kaydetmek ve
oluşturmak için kullanabilirsiniz. Microsoft Yönetim Konsolu (MMC) Windows 2000
işletim sisteminin bir özelliğidir fakat MMC’yi ayrıca Windows NT, Windows 95 ve
Windows 98’de de çalıştırabilirsiniz.
Kısa Sınav 3
1. Win 2000’i yüklemek için bir farenizin olması lazım ?
Doğru Yanlış
2. Windows 2000 professional tarafından desteklenen maksimum RAM byutu nedir?
1 GB
2 GB
4 GB
sınırsız
3. Hangi komut NETBIOS bağlantılarını ve LMHOSTS cache güncellemelirini kotrol
eder?
tracert
nbstat
ipconfig
ping
4. Win 98 ve Win 2000 de bir çift önyükleme sistemine sahipsiniz. Win 98
önyükelemsi yaptığınızda Windows 2000 bölmelerinden hiçbir dosyayı göremezsiniz.
Fakat Win 2000 çalşırken 98 bölmelerinden bütün dosyaları görebilirsin. Nedeni ne
olabilir?
2000, yeni NTFS bölümünü kullandığı için Windows’un önceki versiyonlarının iznini
Disk Yöneticisinde NTFS bölümlerini görmek için etkin yapmalısınız.
Win 98 NTFS bölülerini okuyamaz.
NTFS biriminin altındaki boot.ini dosyasına /fat32 = on satırını eklemelisniz.
Win 98’i Win2000’den sora yüklediniz, bu yüzden Win 2000 değişiklikleri tespit
edemedi.
5. Win 2000’de sorun giderme ve gelişmiş başlatma seçenekleri için hangi tuşa
basılmalı?
ctrl-b
shift-b
F6
F8
6. Windows 2000, Win98’deki SürücüAlanı ile aynı sıkıştırmayı kullanır fakat farklı
olarak sesin tamamını sıkıştıran SürücüAlanı tek dosyaları ve klasörleri sıkıştırır.
Doğru Yanlış
7. Ken Windows 2000 kullanıyor ve bir belgeyi FAX ile göndermek istiyor fakat
bilgisayara bağlı hiç yazıcı yok. Bu durumda da FAX gönderebilir mi?
Evet, yüklü bir FAX modemi olduğu sürece
Hayır, FAX programı menudeki Yazıcıya Gönder komutu üzerinden çalışır.
8. USB kalolarının maksimum uzunluğu nedir?
Tam hızlı aygıtlar için tek kablo 4m ve düşük hızlılar için sınır 2m
Tam hızlı aygıtlar için tek kablo 5m ve düşük hızlılar için sınır 2.5m
9. Sadece 1 USB kablosu ile iki bilgisayarı birbirine bağalayabilir misin?
Yes, its the same as a direct cable connection, like a null modem
No, you need a specialized USB peripheral known as a USB bridge
10. FAT32 Destekeleri 4 terabyte üstünde çalışır.
Doğru Yanlış
1. Win 2000’i yüklemek için bir farenizin olması lazım ?
Doğru Yanlış
2. Windows 2000 professional tarafından desteklenen maksimum RAM byutu nedir?
1 GB
2 GB
4 GB
Sınırsız
Doğru Cevap: 4 GB
3. Hangi komut NETBIOS bağlantılarını ve LMHOSTS cache güncellemelirini kotrol
eder?
tracert
nbstat
ipconfig
ping
Doğru Cevap: nbstat
4. Win 98 ve Win 2000 de bir çift önyükleme sistemine sahipsiniz. Win 98
önyükelemsi yaptığınızda Windows 2000 bölmelerinden hiçbir dosyayı göremezsiniz.
Fakat Win 2000 çalşırken 98 bölmelerinden bütün dosyaları görebilirsin. Nedeni ne
olabilir?
2000, yeni NTFS bölümünü kullandığı için Windows’un önceki versiyonlarının iznini
Disk Yöneticisinde NTFS bölümlerini görmek için etkin yapmalısınız.
Win 98 NTFS bölümlerini okuyamaz.
NTFS biriminin altındaki boot.ini dosyasına /fat32 = on satırını eklemelisniz.
Win 98’i Win2000’den sora yüklediniz, bu yüzden Win 2000 değişiklikleri tespit
edemedi.
Doğru Cevap: Win 98 NTFS bölümlerini okuyamaz.
5. Win 2000’de sorun giderme ve gelişmiş başlatma seçenekleri için hangi tuşa
basılmalı?
ctrl-b
shift-b
F6
F8
Doğru Cevap: F8
6. Windows 2000, Win98’deki SürücüAlanı ile aynı sıkıştırmayı kullanır fakat farklı
olarak sesin tamamını sıkıştıran SürücüAlanı tek dosyaları ve klasörleri sıkıştırır.
Doğru Yanlış
7. Ken Windows 2000 kullanıyor ve bir belgeyi FAX ile göndermek istiyor fakat
bilgisayara bağlı hiç yazıcı yok. Bu durumda da FAX gönderebilir mi?
Evet, yüklü bir FAX modemi olduğu sürece
Hayır, FAX programı menudeki Yazıcıya Gönder komutu üzerinden çalışır.
Doğru Cevap: Evet, yüklü bir FAX modemi olduğu sürece
8. USB kalolarının maksimum uzunluğu nedir?
Tam hızlı aygıtlar için tek kablo 5m ve düşük hızlılar için sınır 2.5m
Doğru Cevap: Tam hızlı aygıtlar için tek kablo 5m ve düşük hızlılar için sınır 3m
9. Sadece 1 USB kablosu ile iki bilgisayarı birbirine bağalayabilir misin?
Evet, bu bir kablo bağlantısıyla aynıdır, hükümüz bir modem gibi
Hayır,USB köprüsü adı verilen özel bir USB birimine ihtiyacınız vardır.
Doğru Cevap: Hayır,USB köprüsü adı verilen özel bir USB birimine ihtiyacınız
vardır.
Açıklama: USB köprüsü adı verilen özel bir USB birimine ihtiyacınız vardır. Eğer
bunu denerseniz sadece iki PC’nin güç kaynakalrını kısa devre yapmış olursunuz ve
muhtemelen makinalradn birini ya da ikisini de yok etmiş olursunuz.
10. FAT32 Destekeleri 4 terabyte üstünde çalışır.
Doğru Yanlış
Açıklama: FAT32 Destekeleri 2 terabyte üstünde çalışır

CompTIA Study Guide Türkçe - TÜBİTAK ULAKBİM E

Transkript

Benzer belgeler

PSG Consumer 2C08 OV2 HP Notebook Datasheet

DeviceLock

veri sayfasını görüntüleyin

Windows Ortamında Sorun Çözme

4 - Gigabyte

POLARIS II Panel PC 19.1

yazılım > php - internetdergisi