Pre-eclampsie en het HELLP-syndroom - Turks Preeklampsi

Pre-eclampsie en het HELLP-syndroom - Turks Preeklampsi

Pre-eclampsie en het HELLP-syndroom - Turks
Preeklampsi ve HELLP sendromu
Bu broşür gebelikte hipertansiyon (yüksek tansiyon) hakkında bilgi içermektedir. Bu broşürde gebelik
hipertansiyonu, preeklampsi ve HELLP sendromunun ne olduğunu ve tedavinin nasıl olduğunu okuyabilirsiniz.
Pre-eclampsie en het HELLP-syndroom
Preeklampsi ve HELLP sendromu
Zwangerschapshypertensie
Gebelik hipertansiyonu
Een hoge bloeddruk die het gevolg is van de zwangerschap, wordt zwangerschapshypertensie genoemd. Dit
Gebelik sonucu oluşan yüksek tansiyona gebelik hipertansiyonu denir. Bu durum gebelikten önce kadının
is wanneer een vrouw die eerder een normale bloeddruk had, in de tweede helft (dus na de twintigste week)
tansiyonu normal olup, gebeliğin ikinci yarısından (yani 20. haftadan sonra) itibaren kadında yüksek tansiyon
van de zwangerschap een te hoge bloeddruk ontwikkelt. Hierbij is de bovendruk hoger dan 160 mmHg en is de
oluştuğunda söz konusudur. Bu durumda büyük tansiyon 160 mmHg’den yüksek ve küçük tansiyon ise 90
onderdruk hoger dan 90 mmHg of is deze gestegen met 20 mmHg.
mmHg’den yüksek veya 20 mmHg artmış olması gerekir.
Pre-eclampsie
Preeklampsi
Bij pre-eclampsie is er naast zwangerschapshypertensie ook sprake van eiwitverlies in de urine. Hier komt men
Preeklampsi söz konusu olduğunda gebelik tansiyonunun yanı sıra idrarda protein kaybı söz konusudur. Yüksek
achter doordat bij een verhoogde bloeddruk de urine gecontroleerd wordt op de aan­wezigheid van eiwit.
tansiyon söz konusu olduğunda idrarın protein içerip, içermediği kontrol edilir ve böylece preeklampsi olup,
De ernst en het verloop van pre-eclampsie kunnen sterk wisselen. Sommige vrouwen hebben lange tijd weinig
olmadığı ortaya çıkar.
of geen klachten, andere worden in korte tijd ernstig ziek. Bij pre-eclampsie kunnen stuipen optreden. Stuipen
Preeklampsi’nin ciddiyeti ve gidişatı çok değişken olabilir. Bazı kadınlarda uzun süre hiç veya nerdeyse hiç bir
zijn aanvallen met trekkingen van armen en benen. We spreken dan van eclampsie. Na een eclampsie kan
şikayet söz konusu değilken, diğerleri ise kısa süre içinde ciddi şekilde rahatsızlanırlar. Preeklampsi’de kasınç
iemand zich vaak niets meer herinneren. Met behulp van medicijnen worden de stuipen gestopt en nieuwe
oluşabilir. Kol ve bacak kasılmalarına kasınç denir. Bu durumda eklampsi söz konusudur. Eklampsi sonrası kişi
stuipen voorkomen. Zeer intensieve bewaking is daarbij noodzakelijk.
çoğu zaman hiçbir şey hatırlamaz. İlaç tedavisiyle kasılmalar durdurulup, yeni kasılmalar önlenir. Bu durumda
yoğun bakım önemlidir.
HELLP-syndroom
Naast pre-eclampsie bestaat ook het HELLP-syndroom. Pre-eclampsie kan overgaan in het HELLP-syndroom,
HELLP sendromu
maar het HELLP-syndroom kan ook plotseling ontstaan.
Preeklampsinin yanı sıra HELLP sendromu da vardır. Prekampsi HELLP sendromuna dönüşebilir, ancak HELLP
Het HELLP-syndroom staat voor Hemolyse, Elevated Liver enzymes en Low Platelets. Dit betekent dat er
sendromu birden bire de ortaya çıkabilir.
sprake is van een verhoogde afbraak van rode bloedcellen en een gestoorde leverfunctie. Daarnaast is er een
HELLP sendromu, Hemolyse, Elevated Liver enzymes ve Low Platelets’in kısaltmasıdır. Bu, kırmızı kan
tekort aan bloedplaatjes waardoor de bloedstolling ontregeld raakt.
hücrelerinin aşırı derecede parçalanması ve kara ciğer işlevinin dengesizleşmesi anlamına gelmektedir. Bunun
Vrouwen met het HELLP-syndroom voelen zich meestal erg ziek. Het HELLP-syndroom is een onvoorspelbaar
yanı sıra kanda az kan pulcukları bulunmasından dolayı kanda pıhtılaşma olabilir.
ziektebeeld waarbij de vrouw zich het ene uur goed kan voelen en het andere uur heel ziek. De diagnose HELLP
HELLP sendromlu kadınlar kendini çoğu zaman çok hasta hisseder. HELLP sendromunda kişinin durumu
wordt definitief gesteld op grond van bloedonderzoek.
önceden belli olmaz, kişi kendini belirli zaman iyi hissedip, diğer zaman ise kendini çok kötü hissedebilir. Kan
tahliliyle HELLP sendromu kesin olarak teşhis edilir.
Oorzaak
De oorzaak van zwangerschapshypertensie, pre-eclampsie en HELLP is niet precies bekend. Waarschijnlijk
Nedeni:
heeft het ontstaan ervan te maken met erfelijke aanleg, het afweersysteem en de aanleg, ontwikkeling en ingroei
Gebelik hipertansiyonu, preeklampsi ve HELLP sendromunun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Bu
van de placenta in de baarmoeder.
rahatsızlıkların oluşumunda muhtemelen kalıtsal yapı, bağışıklık sistemi ve plasentanın rahimdeki yapısı, rahime
Bij een aantal ziekten is de kans op zwangerschaphypertensie, pre-­eclampsie en HELLP verhoogd, zoals bij
yerleşmesi ve gelişmesi bir rol oynamakta.
suikerziekte, vaat- en nier­ziekten, auto-immuunziekten of bij een al eerder bestaande hoge bloeddruk. Ook
Örneğin şeker hastalığı, damar ve böbrek hastalığı, özbağışıklık hastalıkları veya daha önce mevcut olan yüksek
bij een meerlingzwangerschap is de kans erop verhoogd. Het ziektebeeld treedt vooral op tijdens de eerste
tansiyon gibi birkaç hastalıkta preeklampsi, gebelik tansiyonu, ve HELLP sendromu olma olasılığı yüksektir.
zwanger­schap.
Ayrıca birden çok bebek beklendiğinde de bu olasılılık yüksektir. Söz konusu rahatsızlık özellikle ilk gebelikte
ortaya çıkar.
1
Klachten en verschijnselen
2
Şikayet ve belirtileri
Er is een groot aantal klachten en verschijnselen van pre-eclampsie en HELLP die gepaard gaan met lever- en/
Karaciğer ve/veya böbrek bozukluklarıyla birlikte olmakla Preeklampsi ve HELLP sendromunun çok sayıda
of nierfunctiestoornissen. Deze verschijnselen hoeven niet allemaal op te treden en verlopen lang niet altijd even
şikayet ve belirtileri vardır. Bu belirtilerin tümü ortaya çıkmayabilir ve her biri her zaman aynı şiddette gelişmez.
ernstig. Vaak hebben vrouwen juist veel vage klachten, zoals buikpijn. Hierdoor kan de pijn in eerste instantie
Genelde kadınlar karın ağrısı gibi çok belirgin olmayan şikayetlerden rahatsızlık duyar. Bundan dolayı ilk etapta
nog wel eens verward worden met galsteenaanvallen, nierbekkenontsteking, buikgriep of blindedarmontsteking.
ağrının bazen safra taşı, böbrek iltihabı, mide ve bağırsak iltihabı veya apandisitten kaynaklandığı düşünülebilir.
Verschijnselen die gepaard kunnen gaan met pre-eclampsie en/of het HELLP-syndroom zijn:
Preeklampsi ve/veya HELLP sendromuyla birlikte görülebilen belirtiler şunlar:
• eiwit in de urine
• idrarda protein
• hoge bloeddruk
• yüksek tansiyon
• vocht vasthouden en daardoor gewichtstoename (meer dan 2 kilo)
• vücutta ödem oluşması ve bundan dolayı kilo alma (2 kilodan fazla)
• bandgevoel (band om hoofd of buik)
• (baş veya kaburga altında) daralma hissi
• misselijkheid / veel braken
• mide bulantısı/ aşırı şekilde kusma
• concentratieproblemen
• konsantrasyon sorunları
• hoofdpijn
• baş ağrısı
• gezichtsstoornissen zoals sterretjes of lichtflitsen zien, wazig zien
• gözde sinek uçuşması veya ışık çakması gibi görme bozuklukları, bulanık görme
• hevige pijn in de bovenbuik of onder de borst/maagkuiltje (typerend bij HELLP-syndroom)
• Karın üstünde veya göğüsün alt kısmında/ göğüs boşluğunda şiddetli ağrı (HELLP sendromuna özgü)
• pijn in de bovenrug of tussen de schouderbladen
• Sırtta veya kürek kemiğinde ağrı
• tintelingen (bijvoorbeeld in de vingers) door het vasthouden van vocht
• ödemden dolayı karıncalanma (örneğin parmaklarda)
• trillen als van gevolg prikkeling van de zenuwen
• Sinirlerin uyarılması sonucu titreme
• vermoeidheid / grieperig gevoel
• yorgunluk/ grip hissi
• weinig plassen (in een later stadium).
• az idrara çıkma (ileriki devrede)
Als u een of meerdere van bovenstaande verschijnselen ervaart, moet u zo snel mogelijk contact opnemen met
Yukarıda belirtilen bir veya birden çok belirtileri hissettiğinizde, mümkün olduğunca çabuk aile hekimi/ doğum
uw huisarts/verloskundige of specialist.
uzmanı veya uzman hekiminiz ile temasa geçmeniz gerekir.
3
Opname in het ziekenhuis
Hastaneye alınma
In ons ziekenhuis wordt u met ernstige pre-eclampsie of het HELLP-syndroom opgenomen op de Obstetrische
Sizde ciddi preeklampsi veya HELLP sendromu söz konusu olduğunda, hastanemizin Obstetrik High Care
High Care Unit (OHC-unit). Bloedonderzoek om pre-eclampsie of het HELLP-syndroom vast te stellen kan zowel
Unit (OHC unit) bölümüne alınırsınız. Kan tahliliyle preeklampsi veya HELLP sendromunu tespit etmek, hem
voor als tijdens de opname plaatsvinden.
hastaneye alınmadan önce hem de hastaneye alındıktan sonra gerçekleşebilir.
De verpleegkundigen van de Obstetrische High Care Unit zijn gespecialiseerd in pre-eclampsie en het HELLP-
Obstetrik High Care Unit hemşireleri preeklampsi ve HELLP sendromunda uzman görevlilerdir. Ancak
syndroom. De perinatoloog is uw hoofdbehandelaar. Een perinatoloog is een gespecialiseerde gynaecoloog.
perinatolog sizin baş tedavi uzmanınız olur. Bir perinatolog uzman bir jinekologdur. Ancak başka jinekologlar,
Maar u krijgt ook te maken met gynaecologen, arts-assistenten en co-assistenten. Arts-assistenten zijn artsen
doktor asistanları ve yardımcı asistanları da sizinle ilgilenir. Doktor asistanları çoğu zaman uzmanlık için eğitim
die meestal in opleiding zijn tot specialist. Co-assistenten zijn artsen in opleiding.
alan hekimlerdir. Yardımcı asistanlar ise doktor eğitimi alan kişilerdir.
Direct na opname worden er allerlei onderzoeken gedaan om de gezondheid van u en uw kindje te beoordelen,
Hastaneye alındıktan sonra sizin ve bebeğinizin durumunu değerlendirmek için kan tahlili, tansiyon kontrolü,
zoals bloedonderzoek, bloeddrukcontrole, CTG (hartfilmpje van uw kindje) en een echoscopie. Naar aanleiding
CTG (bebeğinizin kalp atımı izlenmesi) ve ultrasonografi gibi çeşitli araştırmalar yapılır. Söz konusu
van de uitslagen van die onderzoeken zal de arts de behandeling die voor u en uw kindje het beste is, met
araştırmaların sonuçları gereğince hekim size ve bebeğinize en uygun tedavi şeklini sizinle görüşür. HELLP
u bespreken. Het HELLP-syndroom heeft een onvoorspelbaar ziekteverloop en dat maakt dat uw arts zijn
sendromu önceden nasıl gelişeceği belli olmadığından, hekiminiz tedavisini hastaneye alındığınız süre boyunca
behandeling gedurende de opname regelmatig aanpast. Dat is normaal. De artsen en verpleegkundigen streven
sıkça uyarlaması gerekir. Bu normaldir. Hekimler ve hemşeriler tedavinizde uygulanan değişiklikleri ve bu
ernaar de aanpassingen in de behandeling en de motivatie daarvoor aan u uit te leggen.
değişikliklerin nedenini size her zaman açıklamaya çalışır.
Algemene behandeling van HELLP
HELLP sendromunun genel tedavisi
Het doel van de ziekenhuisopname is het bewaken van uw gezondheid en die van uw kindje. De enige andere
Sağlığınız ve bebeğinizin sağlığını kontrol altında tutmak için hastaneye alınırsınız. Diğer tedavi şekli ise suni
vorm van behandelen is het geboren laten worden van uw kindje door middel van het inleiden van de bevalling.
sancı yaratarak bebeğin doğmasını sağlamaktır. Söz konusu rahatsızlık gebeliğin ilk safhalarında ortaya
Dit is niet altijd mogelijk omdat het ziektebeeld vroeg in de zwangerschap kan optreden.
çıkabildiğinden, bu her zaman mümkün değildir.
De algemene behandeling bestaat uit:
Genel tedavi şöyle gerçekleşir:
• intensieve controle
• yoğun kontrol
• observatie
• gözlemleme
• bestrijding van de ziekteverschijnselen (symptomen).
• hastalık belirtilerini (semptomları) dindirmek
Intensieve controle
Yoğun kontrol
• van het bloed, waarbij vooral gekeken wordt naar de leverfuncties, nierfuncties en de bloedstolling
• kan tahlili, özellikle karaciğer işlevi, böbrek işlevi ve kanda pıhtılaşma kontrol edilir.
• van de bloeddruk; in opdracht van de arts meestal 4 keer per dag (of vaker) in 5 metingen per kwartier met
• tansiyon ölçümü; hekimin talimatıyla genelde günde 4 kez (veya daha fazla) otomatik tansiyon aletiyle 15
de automatische bloed­druk­meter
dakika boyunca 5 ölçüm yapılır.
• van de urine, het eiwitverlies in de urine en de totale urine­productie per 24 uur
• idrar tahlili, idrarda protein kaybı ve 24 saatte toplam idrara çıkma kontrol edilir.
• van de conditie en de groei van de baby door middel van:
• bebeğin durumu ve gelişiminin kontrolü şu şekilde gerçekleşir:
–– CTG-controle: enkele keren per dag in opdracht van de arts
–– echo: het gewicht en daarmee de groei van uw kindje, één keer per 2 weken door de perinatoloog.
–– CTG izlenimi: hekimin talimatıyla günde birkaç kez yapılır
–– ultrason: bebeğin kilosu ve gelişimi, bu iki haftada bir kere perinatolog tarafından yapılır.
Observatie
Gözlemleme
• van de ervaringen en gevoelens van de aanstaande moeder betreffende het verloop van de klachten, zoals
• Örneğin karın bölgesinde acı ve baş ağrısı şikayetleri gibi şikayetlerin gidişatına ilişkin anne adayının duygu
bijv. pijn in de buik en hoofdpijnklachten
• van veranderingen in uiterlijk en gedrag, zoals veel vocht vasthouden en/of afwezig reageren van de
aanstaande moeder.
ve tecrübelerinin gözlemlenmesi
• Vücutta çok sıvı birikmesi ve/veya anne adayının dalgın olması gibi görsel ve davranışsal değişikliklerin
gözlenlenmesi.
Symptoombestrijding
Semptomları dindirme
• zo veel mogelijk rusten in bed, met uitzondering van de lichamelijke verzorging en de toiletgang
• Bedensel bakım ve tuvalete çıkma dışında mümkün olduğunca yataktan çıkmayıp, dinlenmek
• medicatie geven tegen hoge bloeddruk (tabletten of via infuus), misselijkheid en pijn, zodat u de
• Gebeliği mümkün olduğunca daha uzun süre kaldırmanız için yüksek tansiyon (tablet veya serum
zwangerschap nog zo lang mogelijk vol kunt houden (vaak wordt er slaapmedicatie gegeven om ervoor te
zorgen dat u een goede nachtrust krijgt)
aracılığıyla), mide bulantısı ve ağrılara karşı ilaç verilir (genelde geceleri iyi uyumak için uyku ilacı verilir)
• Kan dolaşımını teşvik etmek için serum verilir, bu hem bebeğin durumu hem de tansiyonunuz için yararlıdır.
• infuus om de bloedcirculatie te bevorderen, hetgeen zowel uw bloeddruk als de toestand van het kindje ten
4
goede komt.
5
Het HELLP-syndroom vroeg in de zwangerschap
Gebeliğin erken safhasında HELLP sendromu
Als het HELLP-syndroom vroeg in de zwangerschap optreedt, zijn de risico’s voor het kindje extra groot bij een
HELLP sendromu gebeliğin erken safhalarında ortaya çıkarsa, bebeğin muhtemelen erken doğması için riskler
eventuele vroeggeboorte. De longen, het maagdarmkanaal en het zenuwstelsel zijn nog niet vol­ledig ontwikkeld.
daha da artar. Bebeğin akciğerleri, mide ve bağırsakları ve sinir sistemi daha henüz gelişmemiştir. Plasenta
Vaak heeft het kindje daarbij ook een groei­achterstand opgelopen ten gevolge van de verminderende placenta­
yeterince iyi işlemediğinden bebeğin gelişiminde çoğu kez geri kalmışlık söz konusudur. Hekim bebeğin en iyi
functie. De arts bekijkt dan waar het kindje het beste af is: in de buik om zich te kunnen ontwikkelen of buiten de
nerede gelişeceğini inceler: Bebeğin gelişimi anne karnında mı yoksa tıp biliminin sunduğu olanaklarla anne
buik waar de medische wetenschap zo veel mogelijk kan bieden.
karnının dışında mı.
Wanneer de perinatoloog verwacht dat de zwangerschap op korte termijn beëindigd zal moeten worden, krijgt u
Perinatolog gebeliğin kısa süre içerisinde sona erdirilmesi gerektiğini düşündüğü durumda, bebeğin
injecties in uw bilspier toegediend om de longrijping van uw kindje te bevorderen. Dit gebeurt alleen als u minder
akciğerlerinin gelişmesi için kalçanızdan size bir iğne verilir. Bu sadece gebelik süreniz 34. haftadan önce ise
dan 34 weken zwanger bent.
söz konusudur.
De bevalling vindt vrijwel altijd plaats door middel van een keizer­snede om de conditie van uw kindje zo goed
Bebeğinizin durumunu mümkün olduğunca iyi olmasını sağlamak için doğum nerdeyse her zaman sezaryen ile
mogelijk te houden. Dit gebeurt onder algehele verdoving (narcose) of met behulp van een ruggenprik.
gerçekleşir. Doğum genel anestezi (narkoz) veya belden iğne ile gerçekleşir.
Het HELLP-syndroom bij een bijna voldragen zwangerschap
Neredeyse sonuna yaklaşılmış bir gebelikte HELLP sendromu
Als het HELLP-syndroom bij een bijna voldragen zwangerschap optreedt, besluit de perinatoloog om uw kindje
Neredeyse sonuna yaklaşılmış bir gebelikte HELLP sendromu ortaya çıktığında, perinatolog bebeğin mümkün
zo spoedig mogelijk geboren te laten worden. Afhankelijk van de toestand van u en/of uw kindje wordt bepaald
olduğunca çabuk doğmasını sağlar. Doğumunuz suni sancı ile mi veya sezaryen ile mi olacağına sizin ve/ veya
of de bevalling ingeleid wordt of dat u een keizersnede ondergaat.
bebeğinizin durumuna bağlı olarak karar verilir.
Zowel vroeg als laat in de zwangerschap bij het HELLP-syndroom geldt dat u tot ongeveer 72 uur na de
HELLP sendromu gebeliğinizin ilk safhalarında veya son safhalarında olmuş olsun, doğumdan sonra her zaman
bevalling nauwlettend in de gaten wordt gehouden. Dit in verband met een mogelijke verergering van de situatie
yaklaşık 72 saat müşahede altına alınırsınız. Bu, örneğin eklamptik kasılmalar veya beyin gibi başta gelen
en/of het ontstaan van complicaties zoals bijvoorbeeld eclamptische stuipen of een bloeding in een van de
organlarda kanamalar gibi durumların muhtemelen kötüleşmesi ve/veya komplikasyonların oluşmasıyla ilgilidir.
vitale organen, zoals de hersenen. In sommige gevallen is dan opname op de afdeling Intensive Care (IC)
Bazı durumlarda Yoğun Bakım/ Intensive Care (IC) bölümüne alınmanız gerekir.
noodzakelijk.
Het ontstaan van het HELLP-syndroom tijdens of na de bevalling
Doğum esnasında veya doğumdan sonra HELLP sendromunun oluşması
HELLP sendromu doğum esnasında veya doğumdan sonra akut şekilde oluşabilir. Gebelik esnasında
Het HELLP-syndroom kan acuut optreden tijdens of na de bevalling. Het kan zijn dat u tijdens de zwangerschap
preeklampsi veya HELLP sendromuna benzer şikayetlerinizi olmamış olabilir. Daha önce belirtilen
geen klachten heeft gehad die op pre-eclampsie of het HELLP-syndroom duidden. Tijdens of na de bevalling
komplikasyonlar doğum esnasında veya doğumdan sonra akut şekilde oluşabilir. Bu hem sizin hem de bebeğiniz
kunnen de eerder beschreven complicaties acuut optreden. Deze kunnen levensbedreigend zijn voor zowel
için hayati tehlike verir. Bazı durumlarda bir veya iki gün Yoğun Bakım/ Intensive Care bölümünde kalmanız
uzelf als uw kindje. In sommige gevallen is het noodzakelijk om één of twee dagen op de afdeling Intensive Care
gerekir. Genelde doğumdan yaklaşık 72 saat sonra HELLP sendromunun oluşma riski azalmış olur.
te verblijven. In het algemeen geldt dat na ongeveer 72 uur na de bevalling het risico voor het ontstaan van het
HELLP-syndroom is verdwenen.
Doğum sonrası
Gebelik hipertansiyonu, preeklampsi ve/ veya HELLP sendromu rahatsızlıkları çeken kadınların çoğu doğumdan
Na de bevalling
sonra spontane şekilde iyileşir. Genelde birkaç gün daha OHC bölümünde kalmanız gerekir. Yoğun kontrol artık
Bij de meeste vrouwen die zwangerschapshypertensie, pre-eclampsie en/of HELLP hebben gehad, treedt na
gerekmediğinde, loğusalık bölümüne götürülürsünüz. Ancak bebeğiniz Neonatal Intensive Care Bölümünde
de bevalling spontane genezing op. U ligt vaak nog een aantal dagen op de OHC-unit. Als er geen intensieve
kalmaya devam eder. Fakat bebeğinizi istediğiniz kadar orada ziyaret edebilirsiniz.
controles meer nodig zijn, gaat u naar de kraamunit. Uw kindje ligt dan vaak nog op de Neonatale Intensive
Erken doğum yapmış olup, bebeğinizi emzirmek istediğinizde, ilk zaman sütünüzü sağmanız gerekir, zira
Care Unit. U kunt daar zo vaak naartoe als u wilt.
bebeğiniz ilk etapta emme durumunda değildir. Halen yüksek tansiyon için ilaç alıyorsanız, sağdığınız sütü
Als u borstvoeding wilt gaan geven en u bent te vroeg bevallen, dan moet u de eerste tijd de voeding afkolven
bebeğinize verip, veremeyeceğinizi görüşmeniz gerekir.
omdat uw kindje nog niet aan de borst kan drinken. Krijgt u nog medicijnen voor de hoge bloeddruk, dan moet er
Genelde yaklaşık bir hafta sonra eve gidebilirsiniz.
overlegd worden of de gekolfde voeding aan uw kindje gegeven mag worden.
Meestal gaat u na ongeveer een week weer naar huis.
6
7
Ervaringen
Tecrübeler
Voor iedereen verloopt het HELLP-syndroom anders: de mate waarin een vrouw het krijgt en de ernst van de
HELLP sendromu her kadında farklı gelişir: her kadının rahatsızlık şiddeti ve ağırlığı çok değişkendir. Bunun yanı
situatie kunnen sterk verschillen. Daarnaast verschilt het ook van vrouw tot vrouw hoe zij het HELLP-syndroom
sıra her kadın HELLP sendromunu farklı şekilde algılar ve üstesinden gelmeye çalışır. Doğumdan sonra tüm
beleeft en verwerkt. Alle vrouwen hebben na de bevalling tijd nodig om op krachten te komen en te wennen aan
kadınların toparlanmaları ve bebeklerine alışması için zamana ihtiyacı vardır.
hun kindje.
Beleving
Hierna komen een aantal veel voorkomende ervaringen aan de orde. Vanzelfsprekend gelden die niet voor
Algılama
Aşağıda çok görülen tecrübe çeşitleri belirtilecektir. Tabii ki bunlar herkes için geçerli değildir. Belirgin olsun diye
anne, bebek, eş ve çevre şeklinde gruplandırılma yapılmıştır, ancak hepsinin bir bütün olarak görülmesi gerekir.
iedereen. Voor de duidelijkheid zijn ze gegroepeerd naar moeder, kind, partner en omgeving, maar ze kunnen
niet los van elkaar worden gezien.
Anne
Gebelikte ciddi şekilde rahatsız olmak duygusal açıdan da zor bir dönem geçirmenize yol açar. Normal ve
De moeder
sağlıklı bir gebelik yaşarken birden korku ve endişe verici bir döneme girmiş olursunuz. Vücudunuzun bebeğinize
Het ernstig ziek zijn tijdens de zwangerschap zorgt voor een emo­tioneel zware tijd. Van een normale, gezonde
ilişkin olarak da iyi işlemediğini kabullenmek zordur. Bundan dolayı yersiz yere kendinizi suçlu hissedebilirsiniz.
zwangerschap bent u terecht­gekomen in een periode met angst en zorgen. Het is moeilijk te accepteren dat
Ciddi şekilde rahatsız olduğunuzdan, bazen her şeyi tam olarak hatırlayamazsınız. Doğum narkoz altında
uw eigen lichaam faalt, ook ten opzichte van uw eigen kindje. Het kan zijn dat u zich daarover – ten onrechte –
sezaryenle gerçekleşip, doğumu bilinçli şekilde yaşamadığınızda bu durum güçleşir.
schuldig voelt. Door het ernstig ziek zijn kunt u zich soms niet alles meer herinneren. Dit kan versterkt worden
Bazen Yoğun Bakım/ IC bölümüne alınmanız gerekir. Bu durum sizi derinden etkileyebilir. Hastalıktan dolayı ve/
door het niet bewust meemaken van de geboorte als de bevalling heeft plaatsgevonden via een keizersnede
veya erken doğumdan dolayı bebeğini emzirememesini bir kadın bazen çok zor kabullenir.
onder narcose.
Siz hastaneden taburcu olup, bebeğiniz halen bir süre kuvözde bakılması gerekmesi, kendinizin bir boşlukta
Soms is opname op de IC noodzakelijk. Dit kan een diepe indruk achter laten. Het is voor een vrouw soms
hissetmenize neden olabilir.
moeilijk te accepteren dat zij geen borstvoeding kan geven als gevolg van het ziek zijn en/of de vroeggeboorte
Bazen belirli bir süre sonra çevreniz yorgunluğunuz, dengesizliğiniz ve duygularınıza bir anlam veremez.
van het kindje.
Sizin ve yakın çevrenizin ne olduğu veya ne olmuş olduğu hakkında mümkün olduğunca bilgilendirilmesi
Als u met ontslag gaat, kan het zijn dat uw kindje nog een poos in de couveuse verpleegd moet worden, wat een
durumun üstesinden gelmek için çok önemlidir. İlgili görevliler bunu mümkün olduğunca iyi yapmaya
gevoel van leegte kan geven.
çalışacaklar. Ayrıca hastaneye alındığınız dönemde sizin, eşinizin ve yakın akrabalarınızın söz konusu dönem
Soms heeft de omgeving na verloop van tijd onbegrip voor uw emoties, uw moeheid en labiel zijn.
hakkında duygu ve olayları belirtebilecek bir günlük tutmanızı tavsiye ederiz.
Het is voor het verwerkingsproces belangrijk dat u en uw naaste om­geving zo goed mogelijk geïnformeerd
worden over wat er gebeurt of gebeurd is. De betrokken medewerkers zullen dit zo goed mogelijk doen. Ook
Çocuk
adviseren wij een dagboekje bij te houden tijdens de ziekenhuis­opname waarin uzelf, uw partner en naaste
Bebeğinizin durumu çok ilgi gerektirdiğinde, anne baba durumun üstesinden kolay kolay gelemez. Bebeğiniz çok
familie gebeur­tenissen en gevoelens van deze periode kunnen opschrijven.
erken doğduğunda, birkaç gün kuvöz bölümüne ya da haftalarca yeni doğmuş bebekler için Yoğun Bakım/ IC
bölümüne alınabilir. Çok erken doğmuş bebeğin bakımı çok uzun sürebilir.
Het kind
Çok iyi bakım ve çabalara rağmen yine de bazen bir bebek yaşamını yitirebilir. Bu durumda bir yas dönemi
Wanneer de situatie van uw kindje veel aandacht vraagt, komen de ouders moeilijk aan het verwerkingsproces
başlar.
toe. Als uw kindje te vroeg wordt geboren, kan de opname van het kindje van enkele dagen op de
couveuseafdeling variëren tot weken op de IC-unit voor pasgeborenen. De zorgen om te vroeg geborenen
Eş
kunnen heel lang voortduren.
HELLP sendromunda her şey iki kişiyle ilgilidir: anne ve bebeği. Ancak eş için de bu durum çok etkileyicidir:
Ondanks alle goede zorgen en inspanningen gebeurt het soms dat een kindje overlijdt, waardoor men ook in
nitekim bu durum sevdiği iki kişiyle ilgili olup, her iki kişi hakkında ciddi endişe duyar. Bundan dolayı genelde
een rouwproces komt.
birden bire bir değişim söz konusudur: Bir dönem eşiyle birlikte eşinin gebeliğine çaba harcar, başka bir dönem
ise her şeyi tek başına göğüsler. Doğumdan sonraki dönem hastaneye alınıldığı dönemde bastırılan tüm
De partner
duygular ortaya çıkabilir. Eşin duygularının üstesinden gelmesi için ancak anne ve bebek yine düzeldiklerinde bir
Bij het HELLP-syndroom draait alles om twee personen: de moeder en haar kind. Voor de partner is het echter
meydan oluşur.
ook een heel ingrijpende gebeurtenis: het gaat immers om twee mensen van wie hij houdt en over wie hij
zich ernstig zorgen maakt. Zo is er meestal sprake van een zeer plotselinge omschakeling: het ene moment
is hij samen met zijn vrouw bezig met de zwangerschap, het volgende moment staat hij overal alleen voor. In
de periode na de bevalling kunnen alle emoties die tijdens de ziekenhuisperiode onderdrukt zijn, naar boven
komen. Pas als moeder en kind aan de beterende hand zijn, is er ruimte voor de partner om aan de verwerking
van zijn gevoelens toe te komen.
8
9
De omgeving
Çevre
De ouders hebben begrip nodig van hun familie en vrienden. Maar het kan moeilijk zijn om gevoelens en
Anne baba akraba ve arkadaşlarının anlayışını bekler. Ancak duygu ve yaşananları dile getirmek zor
ervaringen te verwoorden. Daarnaast was er weinig tijd en ruimte om de omgeving te betrekken bij en te
olabilir. Bunun yanı sıra anne ve bebeğin durumu hakkında çevreye bilgi vermek ve çevrenin söz konusu
informeren over de situatie rondom moeder en kind. Deze beperkte informatie leidt bij de omgeving gauw
durumla ilgilenmesini sağlamak için pek zaman ve imkan olmaz. Bu kısıtlı bilgi çevrenin çoğu kez gebelik
tot verwarring met minder ernstige zwangerschapshypertensie en/of het niet begrijpen van de situatie. Mede
hipertansiyonunun pek ciddi olmadığını düşünmesine veya durumu hiç anlamamasına yol açar. Bundan dolayı
hierdoor verwacht de omgeving vaak dat de moeder zich snel beter voelt, zeker als ze een gezond kind heeft.
da çevre annenin çoğu zaman özellikle bebek sağlıklı olduğunda çabucak kendini iyi hissetmesini bekler.
10
11
Na ontslag
Taburcu olunduktan sonra
Degene die het HELLP-syndroom heeft gehad, heeft tijd nodig om daarvan te herstellen, niet alleen lichamelijk,
HELLP sendromu geçirmiş olan kişilerin, hem bedensel hem de ruhsal olarak bunun üstesinden gelmeleri için
maar ook geestelijk. De herstelperiode is voor iedereen verschillend, maar kan erg lang duren. Het is belangrijk
zamana ihtiyacı vardır. İyileşme dönemi her kişi için farklıdır, ancak çok uzun sürebilir. Bunun için çok zamana
hiervoor ruim de tijd te nemen. Om het rustig aan te kunnen doen en weer op krachten te komen, kan hulp in
ihtiyaç vardır. Kendini yormayıp, toparlanmak için, akrabalar, arkadaşlar, aile yardımcısı veya semt hemşiresinin
huis van familie, vrienden, gezinshulp of wijkverpleging nodig zijn.
evde yardımına ihtiyaç duyulabilir.
Verder is het voor een goede verwerking van het gebeuren van belang erover te praten met anderen.
Durumun üstesinden iyi bir şekilde gelinmesi için, bu konu hakkında başkalarıyla konuşmak çok önemlidir.
• De partner, die waarschijnlijk het meest betrokken is geweest bij de situatie, is daarvoor de meest
• Muhtemelen duruma en yakın olmuş olan eş bu konu için en uygun kişidir. Eş doğum hakkında unutulan
aangewezen persoon. Hij kan misschien ook helpen de ontbrekende momenten rond de geboorte aan te
anları da belki belirtebilir. HELLP sendromunun ne olduğunu öğrendiklerinde, akraba ve arkadaşlar da destek
vullen. Familie en vrienden kunnen veel steun bieden wanneer ze weten wat het HELLP-syndroom inhoudt.
verebilir.
• De arts kan eventuele onduidelijkheden over het verloop van de ziekte uitleggen. Dit kan bijvoorbeeld tijdens
de controle, zes weken na de bevalling of zelfs maanden later als daar behoefte aan is.
• Ook is het mogelijk om een gesprek met een van de verpleegkundigen die de vrouw verpleegd heeft, te
• Hekim rahatsızlığın gidişatı hakkında olası belirginsizlikleri anlatabilir. Bu örneğin kontroller esnasında olabilir.
Doğumdan altı hafta sonra veya ihtiyaç duyulduğunda aylar sonraki kontrollerde.
• Ayrıca kadına bakım sunmuş olan hemşirelerden biriyle de görüşülebilir. Taburcu olunduktan sonra randevu
plannen na ontslag. Zij weet immers nog heel goed hoe het allemaal gegaan is tijdens de opname en weet
yapılabilir. Nitekim hemşire kadının hastaneye alındıktan sonraki durumunun nasıl olduğunu ve kadının veya
vaak nog uitspraken van de vrouw of partner weer te geven die zij ‘kwijt’ zijn. Hierbij kan het dossier worden
eşinin söyleyip de unuttukları sözleri çok iyi hatırlayabilir. Bununla birlikte dosyaya bakılabilir, ki bu duruma
ingezien, hetgeen vaak zeer verhelderend is.
çoğu zaman açıklık getirebilir.
• Ook het contact met het maatschappelijk werk die de vrouw en haar partner begeleidt gedurende de
• Ayrıca hastaneye alındıktan sonra kadına ve eşine sunulan sosyal hizmet yardımı genelde hastaneden
opname, wordt meestal voortgezet. Dit in verband met de (eventueel langdurige) opname van het kindje op
taburcu olunduktan sonra da devam eder. Bu, bebeğin Yoğun Bakım bölümünde (muhtemelen uzun)
de IC-unit voor pasgeborenen. Als er na ontslag van het kindje nog behoefte is aan extra ondersteuning, kan
kalmasıyla bağlantılı gerçekleşir. Bebeğin taburcu olmasından sonra da ekstra desteğe ihtiyaç
het maatschappelijk werk uit de eigen woonplaats ingeschakeld worden.
duyulduğunda, sosyal hizmet yardımına ikamet yerinden başvurulabilir.
In Nederland zijn daarnaast een aantal instanties die specifieke hulp kunnen bieden. Enkele adressen hiervan
Bunun yanı sıra Hollanda’da özel yardım sunabilen birkaç kurum vardır. Bu kurumların birkaçının adresleri bu
zijn opgenomen achterin deze brochure.
broşürün arkasında yer almaktadır.
Volgende zwangerschap
Bir sonraki gebelik
Alle patiënten en soms in meerdere mate hun partner, verloskundige of arts, zijn zeer terughoudend voor een
Tüm hastalar ve bazen daha çok eşleri, doğum uzmanı veya hekim bir sonraki gebelik için çok çekimserlerdir.
volgende zwangerschap. De oorzaak hiervan is niet alleen het zeer ernstig ziek te zijn geweest, maar vooral ook
Bunun nedeni sadece çok ciddi rahatsızlık geçirmek olmayıp, özellikle önce belirtilen durumun üstesinden
de verwerkingsproblematiek zoals eerder beschreven. Het zwangerschapsadvies richt zich op de verwerking
gelmekle de ilgilidir. Gebelik önerisi bu sorunun üstesinden gelmeye ve gebelikte hipertansiyon ve HELLP
van deze proble­matiek en het bieden van maatregelen om hypertensie in de zwanger­schap en het HELLP-
sendromunu önlemek için önlem sunmaya yöneliktir. Örneğin bir sonraki gebelikte ilaç vermek gibi.
syndroom te voorkomen. Bijvoorbeeld medicatie in de volgende zwangerschap.
Tekrar rahatsızlık olma oranı yaklaşık % 15 ila 20’dir. Kalıcı yüksek tansiyon, kötü böbrek işlevi, metabolizmayla
De kans op herhaling bedraagt ongeveer 15 tot 20%. Dit kan fors oplopen wanneer er risicofactoren
ilgili hastalıklar ve tromboz oluşum oranının yüksek olması gibi risk faktörleri söz konusu olduğunda, bu oran
worden gevonden zoals blijvende hoge bloeddruk, slechte nierfunctie, stofwisselingsziekten en ver­hoogde
ciddi şekilde artar. Rahatsızlık hakkında ve rahatsızlığın önlenmesi hakkında bilginin çoğalmasına rağmen, bir
tromboseneiging. Ondanks toegenomen kennis van het ziektebeeld en maatregelen ter voorkoming blijft een
sonraki gebelik kadın ve eşi için halen korku verici bir durumdur. Bunun için hangi korkular söz konusu olduğu
volgende zwanger­schap een beangstigende aangelegenheid voor de vrouw en haar partner. Het is daarom van
ve bu korkuların nasıl üstesinden gelinebileceğinin belirgin olması önemlidir. Böylece olası bir sonraki gebelikte
belang dat duidelijk is welke angsten een rol spelen en hoe men daarmee kan omgaan, zodat bij een eventuele
korkular kişiye hakim olmaz. Bu konuda jinekolog veya perinatolog ile bir görüşme yardımcı olabilir. Olası bir
volgende zwangerschap de angsten niet zullen overheersen. Een gesprek met gynaecoloog of perinatoloog kan
sonraki gebelik jinekologun veya perinatologun yoğun kontrolü alında gerçekleşir.
daarbij helpen. Een eventuele volgende zwangerschap zal onder intensieve controle van de gynaecoloog of
perinatoloog plaatsvinden.
12
13
Tot besluit
Son olarak
De tekst in deze brochure is een aanvulling op het gesprek met de perinatoloog en/of gynaecoloog. Hebt u na
Bu broşürde yazılı olan metinler jinekolog ve/veya perinatolog ile yapmış olduğunuz görüşmenin bir
het lezen ervan nog vragen of wilt u meer informatie, dan staan zij u graag te woord staan. Het kan handig zijn
tamamlamasıdır. Broşürü okuduktan sonra halen sorularınız varsa veya daha ayrıntılı bilgi edinmek istiyorsanız,
uw vragen van tevoren op papier te zetten. Daarnaast bestaat de mogelijkheid om contact op te nemen met
jinekolog ve/veya perinatolog sizinle görüşmeye daima hazırdır. Sorularınızı önceden yazmanız yardımcı olabilir.
instanties die hieronder worden genoemd.
Bunun yanı sıra aşağıda belirtilen kurumlarla temasa geçme olanağı da vardır.
Stichting HELLP-syndroom
Stichting HELLP-syndroom (HELLP sendromu vakfı)
Postbus 636
Postbus 636
3800 AP Amersfoort
3800 AP Amersfoort
t (0529) 42 70 00
t (0529) 42 70 00
Vereniging Keizersnede Ouders
Vereniging Keizersnede Ouders (Sezaryen Ebeveynleri Derneği)
Postbus 233
Postbus 233
2170 AE Sassenheim
2170 AE Sassenheim
t (076) 503 71 17 of (0252) 23 07 72
t (076) 503 71 17 veya (0252) 23 07 72
Vereniging Ouders van Couveusekinderen
Vereniging Ouders van Couveusekinderen (Kuvöz Bebeklerin Ebeveynleri Derneği)
Postbus 53178
Postbus 53178
1007 RD Amsterdam
1007 RD Amsterdam
t (020) 679 37 42
t (020) 679 37 42
Vereniging Borstvoeding Natuurlijk
Vereniging Borstvoeding Natuurlijk (Doğal olarak Emzirme Derneği)
Postbus 119
Postbus 119
3960 BC Wijk bij Duurstede
3960 BC Wijk bij Duurstede
t (0343) 57 66 26
t (0343) 57 66 26
Vereniging Ouders van een overleden kind
Vereniging Ouders van een overleden kind (Vefat etmiş bebeklerin ebeveynleri Derneği)
Postbus 418
Postbus 418
1400 AK Bussum
1400 AK Bussum
t (030) 234 38 68
t (030) 234 38 68
Academisch Ziekenhuis Maastricht, afdeling Gynaecologie en Verloskunde
www.azm.nl/zorgcentra/zorgcentra/zwangerschapsvergiftiging
Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG)
www.nvog.nl, rubriek ‘patiëntenvoorlichting’
Maastricht Akademi Hastanesi, Jinekoloji ve Doğum bölümü
www.azm.nl/zorgcentra/zorgcentra/zwangerschapsvergiftiging
Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) (Hollanda Obstetri ve Jinokoloji Derneği)
www.nvog.nl, ‘patiëntenvoorlichting’ (hastalara bilgiler) bölümü
14
15
Isala Klinikleri
Locatie Sophia
Sophia şubesi
Obstetrische High Care Unit
Obstetrik High Care Unit
Dokter van Heesweg 2
Dokter van Heesweg 2
8025 AB Zwolle
8025 AB Zwolle
Postbus 10400
Postbus 10400
8000 GK Zwolle
8000 GK Zwolle
t (038) 424 53 53
t (038) 424 53 53
www.isala.nl/verloskunde
www.isala.nl/verloskunde
Verantwoording
Sorumluluk
Deze tekst is samengesteld door de vakgroep Gynaecologie/Verlos­kunde in samenwerking met de stafdienst
Bu yazı Jinekoloji ve Doğum anabilim dalı tarafından İsala kliniklerindeki Teşkilat İletişimi İdari bölümü ile
Concern­communicatie. Bent u van mening dat bepaalde informatie ontbreekt of onduidelijk is, dan vernemen we
ortaklaşa derlenmiştir. Belirli bilginin eksik olduğunu veya belirgin olmadığını düşünüyorsanız, bunu lütfen bize
dat graag.
bildirin.
16
17
5783 / 0210
Isala klinieken
www.isala.nl