Açık Veri Gazeteciliği - Açık Veri ve Veri Gazeteciliği

Açık Veri Dünyayı Nasıl Değiştiriyor?
3H Hareketi
15 Mayıs 2015, Şişli
İstanbul
Pınar Dağ @dagmedyaveri
http://about.me/dagpinar
http://www.verigazeteciligi.com/
Açık Veri
Nedir?
Etik
Veri
Lisansı
Kullanım
Durumu
Veri
Kalitesi
Veri
Formatları
Veri
Portalları
Toplumsal
Etkileşim
Açık Veri
Yayımlama
Metadata
Açık Veri
Örnekleri
Dağınık Veri
Açık Veri Nedir?
Açık Veri herhangi bir telif hakkı, patent ya da diğer kontrol
mekanizmalarına tabi olmaksızın herkes tarafından ücretsiz ve
özgürce kullanılabilen, tekrar kullanılabilen ve dağıtılabilen bilgi
-OpenDefinition.org
Açık Veri ve Açık Bilgi
Açık bilgi; açık verinin erişilebilir,
anlaşılabilir, anlamlı ve birinin gerçek
sorununu çözmeye yardımcı olmasıdır.
Açık Veriye Zaman İçinde Gösterilen İlgi (Dünyada)
Search GoogleTrend
Search GoogleTrend
Search GoogleTrend
Türkiye’de Açık Veriye Zaman İçinde Gösterilen İlgi
Search Google Trend
Search Google Trend
Açık Verinin Özelliği Nedir?
Kullanılabilirlik ve Erişim
Tekrar Kullanım ve Dağıtım
Evrensel Katılım
Veri Hangi Durumda Açık Sayılır?
Teknik olarak açıklık
Yasal olarak açıklık
Açık Verinin Yapısı Nasıldır?
(Dünya Bankasına Göre Tanımı)
Etkileşimli Yayıncılık
Makine Okunabilirliği
Tekrar Kullanım İzni
Kaynak:
http://opendefinition.org
https://ece581.files.wordpress.com/2013/11/ece581-ac3a7c4b1k-veri-ac3a7c4b1k-devlet.pdf
DÜNYA VERİ MERKEZLERİ
Şu anda endekste 104 ülkeden 3 bin 625 veri merkezi bulunuyor - DataCenterMap
Türkiye
-Data Center Map
YEŞİL VERİ MERKEZİ
Açık Veri Endeksi 2014
97 Ülke Verileri
Türkiye
Detaylı incelemek için tıklayınız
Görsel kaynak:https://ece581.files.wordpress.com/2013/11/ece581-ac3a7c4b1k-veri-ac3a7c4b1k-devlet.pdf
Veri Formatları Nelerdir?
Yapılandırılmış
Kapalı
Açık
Yapılandırılmamış
Formatların açılımı için tıklayınız
ÇEVRİMİÇİ AÇIK VERİ KAYNAKLARI
Türkiye
Hava Kirliliği Verileri
http://www.havaizleme.gov.tr/Default.ltr.aspx
Ulaşım Verileri (İstanbul)
http://www.iett.gov.tr/index.php
Hükümet Harcamaları Verileri
Tam ulaşılamıyor
http://www.hazine.gov.tr/
Devlet Harcamaları Verileri
https://www.muhasebat.gov.tr
Türkiye İstatistik Verileri
http://www.tuik.gov.tr/
Devlet Bütçesi Verileri
http://www.bumko.gov.tr/EN,2677/statistics.html
Mevzuat Verileri
http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/KHK.aspx
Kayıtlı Şirket Verileri
http://www.ticaretsicil.gov.tr/
Seçim Sonuçları Verileri
http://www.ysk.gov.tr/
ÇEVRİMİÇİ DEĞİLSE VERİYE NASIL ULAŞIRSINIZ?
Bilgi Edinme Başvurusu
Kendi Verinizi Toplama (Kitle Kaynak*)
Web’den ve PDF’den veri kazıma
İmport.io
Bilgi Edinme Hakkı /Talebi İşlevsel Hale Gelir?
“14 Ağustos'ta başvurduğumuz
bilgi edinme talebine
12 Aralık'ta yanıt”
8 başvuruya henüz bir yanıt gelmedi
“30 Ocak’ta Başvurulan Bilgi Edinme
Talebine 17 Şubat’ta Yanıt”
*Bu kez hem tarih verilmişti hem
de gününden önce yanıt alınmıştı
NEDEN AÇIK VERİ?
BİZ NE KADAR AÇIĞIZ / DÜNYA NE KADAR AÇIK?
Neden Açık Veri?
Açık Veri =Açık Veri Gazeteciliği
Hayat Kurtarır
Gerçeğe Yaklaştırır
Sivil Denetimi Güçlendirir
İstihdam Yaratır
Siyasi Güce Ortak Eder
Şeffaflık Sağlar
Demokrasiyi Güçlendirir
Sivil Otoriteyle Güçlü Bağlar Kurar
Devletin Hesap Verebilirliğini ve İyi Yönetilmesine Katkı Sağlar
Bilgi Edinme Hakkı /Talebi İşlevsel Hale Gelir
AÇIK VERİ KATEGORİSİNDE ÖDÜLE ADAY GÖSTERİLEN BİR PROJE
http://community.glo
baleditorsnetwork.or
g/content/la-nacionopen-data-catalog-0
http://community.glo
baleditorsnetwork.or
g/content/budget2014-where-didyour-tax-money-go0
http://community.glo
baleditorsnetwork.or
g/content/la-naciondata-open-datajournalism-change-0
http://community.glo
baleditorsnetwork.or
g/content/la-naciondata-open-datajournalism-change-0
Hayat Kurtarır
UNICEF Veri ve Analiz Bölümü: “Veriler, özellikle en yoksullar başta olmak
üzere, milyonlarca çocuğun yaşamının kurtarılmasını ve iyileştirilmesini
mümkün kıldı.”
#data4children
NEW YORK, 30 Ocak 2014
http://mics.unicef.org/
Gerçeğe yaklaştırır
‘2008- 2014 tarihleri arasında en az bin 224 kadın öldürüldü’
İl il erkek şiddeti haritası
https://www.google.com/fusiontables/data?docid=1vLZFL9jUsX-vrhtSJbFUSu1eXU7w4yNelThObNTn#map:id=3
Veriler:
Bianet,Kadın
Cinayetleri
Durduracağız,
Aile Bakanlığı
Devletin Hesap Verebilirliğini ve İyi Yönetilmesine Katkı Sağlar
Global Open Data Index | http://index.okfn.org/place/turkey/spending/
Veri Kataloğu / Açık Veri
Türkiye haritada 25 Şubat tarihine kadar yoktu || http://datacatalogs.org/
İlk Portal Eklendi http://acikveri.sahinbey.bel.tr/dataset
Türkiye’nin İlk Açık Veri Portalı(Test yayın)
http://acikveri.sahinbey.bel.tr/dataset
Türkiye Açık Olmak
İçin Ne Yapıyor
Milletvekillerinin Mal Varlığı Beyanları Kamuoyuna Açık Mı?
Açık Siyaset Projesi
Açık Yönetim Ortaklığı
2015- 2018 Takvimi Açıklandı
OGP 2015 GLOBAL ZİRVE
DÜNYA NE YAPIYOR
AÇIK VERİ EĞİTİMİ /KONGRELER
OpenGovernmentData.org
The DataHub
DataCatalogs.org
OpenSpending.org
SchoolOfData.org
OpenDefinition.org
Introducing Open Data
Dünya Açık Veri Portalları
http://opengeocode.org/opendata/ http://www.gapminder.org/
Açık Veri El Kitabı
http://opendatahandbook.org/en/
Nasıl Anlarsınız Verinin Doğruluğunu?
Güncel
Düzenli olarak raporlanıyor olması
Kurumun Güvenirliği
Çok Çeşitli Kaynaklarla Kıyaslama Olanağı Bulunması
Açık Kaynak Dijital İçerik Doğrulama El Kitabı
II.BÖLÜM
Açık Veri Gazeteciliği Nedir?
3H Hareketi
15 Mayıs 2015, Şişli
İstanbul
Pınar Dağ @dagmedyaveri
http://about.me/dagpinar
http://www.verigazeteciligi.com/
Veri Gazeteciliği Nedir?
Basit Anlamıyla Veri ile Habercilik Yapmak
Haberi Olabilecek En İyi Şekilde Aktarmak
Okuyucuları Sayılarla Bilgilendirmek
Geniş Anlamıyla Araştırmacı Gazeteciliğin Dijital Çağla Uyumu
Modern Gazetecilik
Gazeteciliğin Alet Çantasının Zenginleşmesi
Kelime Gazeteciliğinden Sıfırlar ve Birler Gazeteciliğine Geçiş*
-DataJournalism Handbook
Terminoloji
"computer assisted reporting"
datajournalism
"data driven journalism"
"data journalism"
"structured journalism"
320. 000
461.000
207.000
445.000
2.220
___
veri gazeteciliği
60.400
"veri gazeteciliği"
10.900
"veri güdümlü gazetecilik" 176
Neden Şimdi? Ne Oldu?
Araç: Çevrimiçi Araçlara Erişimin Kolaylaşması
Açık Veri: Devletlerin kamusal verilerini herkesin kullanımına açması, veritabanlarına erişim
kolaylaşması
Güven: Doğruluğuna emin olunan verileri haberlerde kullanım; daha fazla şeffaflık sağlayarak gazeteciyle okuyucu
arasında güven sağlıyor
Yenilenen Araçlar: Çok büyük teknik bilgi gerekmeden kolayca güzel haritalar, grafikler ve görsellerin yapılmasını
sağlayan araçların artması
Farklı Meslek Gruplarının Dahil Olması: Gazeteciliğin/haberciliğin alet çantasına yeni araçlar, yeni meslek
disiplinlerinin ekleniyor olması ( İstatistik, Veri Bilimi, Programlama,Tasarım vb.vd)
-Simon Rogers, Eva Constantaras, Pınar Dağ
-
5N +1K
Kaynak: School of Data
Yeni Değildir Ama Gazeteciliğin Geleceğidir
Kaynak: Geçmiş Gazete
Yeni bir şey değildir ama gazeteciliğin geleceğidir
3 Nisan 1931, Cumhuriyet
Kaynak: Geçmiş Gazete
Guardian’ın Veri Gazeteciliği Tarihi
Dünya Nasıl Tanımlıyor
Video için resmi tıkla
Jeremy Gilbert, Washington Post
“Veri Gazeteciliği bilginin düzenlenebilir, filtrelenebilir olarak kullanılabilmesi.”
Michelle Minkoff, Associated Press
“Veri Gazeteciliği bilgiyi organize ederek, günümüz dünyası için anlamlı hale getirmek”
Alberto Cairo, Miami Üniversitesi
“ Veri Gazeteciliği; veriyi gazetecilik için kullanmak”
John Keeh, WNYC
“Veri Gazeteciliği , gazeteciliktir..”
Kaynak:
International Symposium on Online Journalism(ISOJ) in April 2015
Veri Gazeteciliği Haberleri Nasıl Değiştiriyor 1. 2. 3.
Mapping Fatal Migration Incidents in the Mediterranean
Veri Gazeteciliği Tanımını Şekillendiren Süreç ve Dönüşüm
Wikileaks dosyaları
Search GoogleTrend
#Swissleaks
Britanya merkezli HSBC Bankası’nın İsviçre’de, 1988- 2007 yılları arasında 203 farklı ülkeden 106 bin müşterisinin vergi kaçırıp
mal varlığını gizlemesine yardım ettiği ortaya çıktı. Listede Türkiye’yle bağlantılı 3 bin 105 müşteri var.
http://www.theguardian.com/news/series/hsbc-files
http://dagmedya.net/2015/02/09/hsbcnin-musterileri-diktatorler-silah-tuccarlari-ve-vergi-kacakcilariyla-baglantili-cikti/
http://dagmedya.net/2015/02/19/hsbc-dosyalari-10uncu-gununde-banka-10-farkli-sorusturmayla-karsi-karsiya/
#luxleaks
Veri analizi sporda çok daha
profesyonel işler çıkarılmasına
olanak sağlıyor
“Sistemli veriler incelendiğinde AKP hiçbir parti
ile uzlaşmıyor..”
Süreç Nasıl
Veri Toplama
Veri İşleme /Filtreleme/Analiz Etme
Görselleştirme
Hikaye/Haber
*vice versa/tersi *Ekip çalışması
Veri Toplama
Veri toplama/ veri kümeleri oluşturma veri gazeteciliğinin en önemli tarafı.Kendi veri setlerinizi
oluşturmaya kararverdiğinizde bu durum biraz daha zor olabiliyor.
Veri kaynakları:
Arama motorları [Csv, xls, pdf dosyaları, endekslenmiş veritabanları, school of data-Kaynak ]
Veri sağlayan kurumlar:
Resmi veri sağlayan siteler: [ Devlet kurumları-Bilgi Edinme Hakkı/Freedom Of Information),
Datacatalogs.org,Tüik,Tübitak, Nasa, Birleşmiş Milletler vb]
Özel veri sağlayan siteler: Datahub.io, Scraperwiki, Scraper (Plugin),Silk, Gap Minder vb.
İşin uzmanları: Veri gazetecileri, veri uzmanları, veri madencileri, veri bilimcileri, forumlar, School of
data, Soru-cevap platformları, Data Driven Journalism.Net, ddj mailing grupları,Google Forum
oluşturma /Anket oluşturma, Get the Data, Quora) Kendi verinizi oluşturma: Kitle Kaynak (
Crowdsourcing) **Bu en önemli taraflarından biri!
https://delicious.com/pinardag
2015 Veri Gazeteciliği Finalistleri Arasına Girdi
İşçi Ölümleri Açık Veritabanı
http://madencilik.dagmedya.net/
9 Bilgi Edinme Hakkı Talebine 1 Yanıt Geldi 5 Ay Sonra.
*Global Editors Network Veri Gazeteciliği 2015 Ön Elemelerinde İkinci Oldu
Veri İşleme (Temizleme /Analiz Süreci)
Sıralama ve filtreleme/temizleme için farklı yazılımlar kullanılabilir. Aşağıda ki tablo temizleme işlemi
için kullanılan yazılımların işlevlerini gösteriyor.
(Spreedsheet, Google Spreadsheets, Open (libreoffice, Microsoft Excel, Google Refine , Data
Wrangler, CometDocs, Ms Excel, Mr. Data Converter vb)
x
Hassel Fallas
Veri Görselleştirme
Bu aşamada, veriyi daha iyi sunmaktan öte işlenen verinin
daha iyi anlaşılmasını sağlar. Görselleştirme aşamasında
kullanılan araçlar her gün artıyor.
Örnek yazılımlar/araçlar: Silk.co, Tableau Public, Many eyes,
ColorBrewer,D3.js, FusionCharts , Fusion Tables , Fusion Tables
Layer Wizard, Gephi , Google Charts , Google Maps Style Wizard
,HighCharts , Raphaël ,SHP Escape
.
*Irak savaşında ölen yaklaşık 60 bin kişiyi gösteren
harita
http://www.theguardian.com/world/datablog/interactive/2
010/oct/23/wikileaks-iraq-deaths-map
https://docs.google.com/spreadsheet/ccc?key=0AonYZs4MzlZbdFd5LU9Yamp3NGhrbnMxdTFjMWNadUE&aut
hkey=CLGhleIC&hl=en&authkey=CLGhleIC#gid=0
Kayıp Çocuk Verileri
Türkiye İstatistik Kurumu 27 Bin
İçişleri Bakanlığı: 15 Bin
Yakınlarını Kaybetmiş Aileler (YAKAD): 30 Bin Çocuk Kayıp
Berlin’de bir otobüs hattı boyunca değişen sosyal yapı
http://interaktiv.morgenpost.de/m29/
Berlin’de bir otobüs hattı boyunca değişen sosyal yapı
Hikayeleştirme
2014 yılının Veri Gazeteciliği Ödülü Alan Çalışmalarından biri: The Migrants File. 2000 -2014 arasında
25 bin mülteci Avrupa’ya giderken öldü. (Güzergahlarda Türkiye de var- Veriler düzenli olarak
güncelleniyor- Proje yaptırım da sağlıyor.) http://www.jplusplus.org/en/project/the-migrants-files/
2014 En İyi Veri Görselleştirme Projesi
New York’un 12 Yılda Dönümüşü ( Bisiklet yolları, yeni binalar, yeşil alan vb..detayları içeriyor)
http://www.nytimes.com/newsgraphics/2013/08/18/reshaping-new-york/
İlk Veri Gazeteciliği El Kitabının Şekillenmesi
2011’de 48 Saatlik Atölye Sonucunda Yazıldı
Wikileaks dosyaları sonrasında çok sayıda yayın organının çalışmasıyla şekillendi. 13 dile çevrildi.
Türkçesi de tamamlandı. Ağustos 2015’de erişime açılacak.The Australian Broadcasting Corporation,
The BBC, The Chicago Tribune,Deutsche Welle, The Guardian, The Financial Times, Helsingin
Sanomat, La Nación (Argentina), The New York Times, ProPublica, The Washington Post, The
Texas Tribune, Verdens Gang, Wales Online ve Zeit Online
Dünyada Açık/ Veri Gazeteciliği Yapan Kurumların
Bazıları
The Guardian Datablog , The New York Times
UpShot,i100independent, ZeitOnline Datablog,
The Washinton Post Data Post, FiveThirtyEight,
Propublica, Badhessian.org
Türkiye’de Yapan Kurumlar
Dağ Medya
www.verigazeteciligi.com
Veri Gazeteciliği Ödülleri (DJA’12)
Ulusal&Uluslararası
Veri Gazeteciliği İletişim Fakültelerinde
Tilburg University, City University London, Stanford University, Columbia
Journalism School
2013 yılında gazetecilerin %28.1 veri gazeteciliği eğitimi almak istiyor (Artmış Olabilir)
Türkiye’de Neredeyiz
Kadir Has Universitesi (İkinci Yılında – Devam Ediyor 2013)
Gelişim Aşamasında
Ankara İLEF (2015-2016) (Atölye Yapıldı )
Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi (2015-2016) (Atölye Yapılacak –Eylül’de Bölüm Açılacak)
Ankara Hacettepe HÜİF ( 2015-2016) (Atölye Yapıldı)
Beykent Yeni Medya (2015-2016) (Seminer Verildi)
Aydın Üniversitesi İletişim Fakültesi (Seminer Verildi)
Şehir Üniversitesi Yeni Medya (Seminer Verildi)
Bahçeşehir Üniversitesi ( Atölye Düzenlendi)
Gazi Üniversitesi -Atılım Üniversitesi ( Atölye Yapılacak -2 Haziran 2015 –Ankara)
Türkiye’de VG alanında neler yapıyoruz
#ddj #datajournalist #verigazeteciliği #vg
Veri Gazeteciliği Platformu, Veri Gazeteciliği Okulu, Açık Veri Kongresi
Veri Gazeteciliği Atölyeleri /Dersleri ( 3 Yılda 17 Atölye), Açık Veri
Kataloğo ,
2015 Veri Gazeteciliği Stajyerleri (4 )
Görünüm Gazetesi İnternet Sitesi Veri Bölümü Test Yayınına Başladı
Veri Gazeteciliği Platformu: Veriden Haber, Haberden Veri Üretme
Nasıl başlanır?
Merak
Düzenli olarak kaynak okuma
Etiket takibi #ddj #ddjedu #vg
Excel’de zaman geçirme
Temel İstatistik öğrenme
Gruplara üye olma (Open Data Platform vb)
Düzenli olarak örnek projeler inceleme
**Altın kural öğrendiklerini paylaşma/açık kaynak olma
Veri Gazetecileri Rehberi
ÖZETLEMEK GEREKİRSE
“Nasıl Daha Fazla Tehlikeli Olabilirim”
Nasıl
Yani?
Çocuk Ölüm Hızının Azalmasını Nasıl Sağlar
Yaşam Odası Sayısını Nasıl Arttırabilir
Nasıl daha fazla istihdam yaratarak katır
katliamlarını önlerim..
Dinlediğiniz İçin
Teşekkürler