Ustacan Whmwd

Ustacan Whmwd
 Azwrbaycan Na`\llar\. 5 cilddw, 5-ci cild.
Azwrbaycan SSR EA Nw]riyyat\, Bak\ - 1964
Biri var idi, biri yox idi, Ustacan Whmwd adl\ bir ki]i var idi. Ustacan Whmwd [ox twnbwl
adam idi. Wrindiyindwn evdwn e]iyw dw [\xmazd\. Arvad\ onun twnbwlliyindwn lap cana
gwlmi]idi. Arvad bir g^n xalas\gilw getmi]di. Wrinin twnbwlliyindwn xalas\na [ox dan\]d\.
Xalas\ ona dedi:
—Bac\ q\z\, get twzw [=rwk bi]ir. Bir ne[w dwnwsini qap\n\n a`z\ndan hwywtwcwn d^z. Sora
wrinw de ki, g=ydwn [=rwk ya`\r. O durub qap\ya [\xacaq. Elw ki, evdwn [\xd\, tez qap\n\
=rt, bwrk-bwrk q\f\lla, i[wri buraxma. Qoy getsin =z^nw dolanacaq taps\n.
Xalas\n\n dediyi s=zlwr arvad\n a`l\na batd\. Ordan [\x\b evinw gwldi. Xwmir yo`urdu. Sac
as\b, [=rwk bi]irdi. Necw ki, xalas\ demi]di, ki]isindwn xwlvwtcw bir qwdwr [=rwk bi]irib
qap\dan hwywtwcwn d^zd^. Sonra ^z^n^ wrinw tutub dedi:
—A ki]i, g=ydwn [=rwk ya`\r. Nw olar, dur get, bir-ikisini dw swn gwtir.
Ustacan Whmwd allah-allahnan yerdwn qalx\b [=lw [\xd\. Arvad o saat qap\n\ =rt^b
q\f\llad\. Ustacan Whmwd bir ne[w [=rwk g=t^rd^, qay\danda g=rd^ qap\ q\f\ll\d\. Itwlwdi,
qap\ ac\lmad\. Nw qwdwr elwdi arvad qap\n\ a[mad\. Ustacan Whmwd i]i ba]a d^]d^. Bildi
ki, arvad\ onun twnbwlliyindwn cana gwlib, evw buraxmayacaq, wlacs\z qal\b hwywtdwn [\xd\.
Qon]uluqda bir u[uq kalafa var idi, orya gedib ba]\n\n alt\n\ dik elwdi, uzan\b yatd\. Bir
dw oyan\b g=rd^ ki, mil[wk k^l kimi onun ^z-g=z^nw dara]\b. Ustacan Whmwd mil[wklwri
q\rma`a ba]lad\. D^z q\rx dwnw mil[wk =ld^rd^. Qlax\b getmwk istwyirdi, bir dw baxd\ ki,
iki si[an de]ikdwn [\x\b gedir. Yerdwn bir da] g=t^r^b atd\, si[anlar\n ikisini dw =ld^rd^.
Bir =ld^rd^y^ mil[wklwrw baxd\, bir dw si[anlara baxd\, =z-=z^nw dedi: “Mwn ki, yekw bir
pwhlivanm\]am? Niyw evdw oturub qalm\]am?”. D^z bir ustan\n yan\na getdi. Bir dwmir
papaq qay\td\r\b ^st^ndw yazd\rd\: “Bir ]apala`a q\rx ajdaha =ld^rwn, bir da]a iki nwhwng
y\xan Ustacan Whmwd mwnwm”.
Elw ki, papaq haz\r oldu, ba]\na qoyub yola d^]d^. Az getdi, [ox getdi, gedib bir ]whwrw
yeti]di. Ustacan Whmwd yaman yorulmu]du. }whwrin kwnar\nda bir ba`a girdi. Yenw dw
ba]\n\n alt\n\ dik elwdi, uzan\b yatd\. Ustacan Whmwd burda yatmaqda olsun, sizw yeddi
qarda] pwhlivanlardan xwbwr verim.
Bu ba` yeddi qarda] pwhlivanlar\n ba`\ idi. Onlar\n qorxusundan bu ba`a he[ kws girw
bilmwzdi. Yeddi qarda] o ]whwrin pad]ah\n\n pwhlivanlar\ idilwr. Haman yeddi qarda]\n
ki[iyi ba`a gwlmi]di. Birdwn Ustacan Whmwd g=rd^. Ona yax\nla]d\, bax\b g=rd^ yekw bir
adamd\, ba]\nda bir dwmir papaq var, papa`\n ^st^ndw dw yaz\l\b: “Iki nwhwng y\xan
Ustacan Whmwd mwnwm”. Ki[ik qarda] =z-=z^nw dedi: “Bu ki, belw q^vvwtli pwhlivand\,
durar mwni =ld^rwr. Gedim vaxt ikwn qarda]lar\ma xwbwr elwyim”.
Ki[ik qarda] ba`dan c\x\b, qarda]lar\n\n yan\na gwldi, whvalat\ onlara na`\l elwdi.
Qarda]lar qalx\b ba`a wldilwr. Ustacan Whmwd hwlw dw yat\rd\. Yeddi qarda] pwhlivanlar
onun ba]\ndak\ dwmir papa`a, yaz\ya bax\b mat-mwwttwl qald\lar.
Bu qarda]lar\n Z=hrw adl\ bir bac\lar\ var idi. O da pwhlivan idi. Qarda]lar whd elwmi]dilwr
ki, bac\lar\n\ =zlwri kimi bir pwhlivana wrw versinlwr. B=y^k qarda] dedi: — Bundan yax]\
pwhlivan olmaz. Bac\m\z\ elw buna verwk, bizw k=mwk[i olsun.
Yava]ca Ustacan Whmwdi yuxudan oyatd\lar. Ustacan Whmwd qalx\b oyana-buyana baxd\,
yeddi pwhlivan\ g=r^b ^rwyinw bwrk qorxu d^]d^. Amma ^zw salmay\b =z^n^ tox tutdu.
Qarda]lar\n b=y^y^ dedi:
—Ey b=y^k pwhlivan, swn bura xo] gwlibswn swfa gwtiribswn. Biz =lmwmi]ik ki, swn quru
yerdw yat\bsan. Dur evw gedwk.
Ustacan Whmwd yeddi qarda] pwhlivanlar\n evinw getdi. Qarda]lar onu ba]da
wylw]dirdilwr. X=rwk yeywndwn sonra =z fikirlwrini ona s=ylwdilwr. Ustacan Whmwd raz\
olmay\b dedi:
—Yox, indi ki, biz qarda] olduq, elw bac\n\z da mwnim bac\md\.
Bu s=zdwn sonra qarda]lar\n yan\nda, Z=hrw xan\m\n yan\nda Ustacan Whmwdin h=rmwti
bir qwdwr dw artd\.
Bwli, g^n ke[di, ay doland\, Z=hrw xan\m yava]-yava] Ustacan Whmwdw bwlwd oldu. Onun
nw yuvan\n qu]u oldu`unu ba]a d^]d^. Amma q\z whvalat\ a[\b wyan elwmwdi.
Qarda]lar gecwlwr n=vbw ilw karvan vurma`a gedirdilwr. G^n ke[di, hwftw doland\, novbw
gwlib Ustacan Whmwdw [atd\. Whmwdin can\na qorxu d^]d^. Z=hrw xan\m baxd\ ki,
Whmwd yaman qorxur. G=zlwdi, gecwdwn bir xeyli ke[wndwn sonra Ustacan Whmwdw dedi:
—Qarda], swn evdw qal, bu gecw karvan vurma`a mwn gedwcwywm.
Q\z pahlivan paltar\n\ geyindi, ke[indi, yola d^]d^. Bwrwlwri ke[di. Elw bir karvan vurdu
ki, qarda]lar\ hwlw bu vaxta kimi belw karvan vurmam\]d\. Q\z Ustacan Whmwdw dedi:
—Ustacan Whmwd, qarda]lar\m xwbwr alsalar, de ki, bu karvan\ mwn vurmu]am.
Qarda]lar gwlib g=rd^lwr evdw o qwdwr var-d=vlwt var. say\-hesab\ yoxdu. Dedilwr:
—Pwhlivan, bu karvan\ swn vurdun?
Ustacan Whmwd dedi:
—Bws mwn vurmayanda kim vuracaqd\?
Qarda]lar onun igidliyinw afwrin dedilwr. Bu vaxtdan bir m^ddwt ke[di. G^nlwrin bir g^n^
bir =zgw pad]ah bu ]whwrin pad]ah\n\n ^st^nw qo]un [wkdi. Pad]ah qarda]lar\ yan\na
[a`\rd\. Qarda]lar Ustacan Whmwd dw =zlwri ilw aparmaq istwdilwr. Ustacan Whmwdin ba`r\
yar\ld\. &z^n^ qarda]lara tutub dedi:
—Mwni bir tabuta qoyun, bwrk-bwrk sar\y\n, pad]ah\n yan\na elw apar\n. Yoxsa ac\`\m
tutar, yolda adam-zad =ld^rwrwm.
Pwhlivanlar bir tabut d^zwltdilwr. Ustacan Whmwdi tabuta qoyub bwrk-bwrk sar\d\lar.
G=t^r^b ]ah\n yan\na apard\lar. }ah uzaqdan tabutu g=r^b bikef oldu. +z-=z^nw dedi:
“Ywqin yeddi qarda]lardan =lwn vwr”. G=zlwdi, qarda]lar gwlib [atd\lar. Soru]du:
—Pwhlivalar, bu nwdi?
B=y^k qarda] dedi:
—}ah sa` olsun, buna bir ]apala`a q\rx wjdaha =ld^rwn, bir da]a iki nwhwng y\xan
Ustacan Whmwd deywrlwr. Bunu tabuta onun ^[^n gwtirdik ki, birdwn ac\`\ tutar, vurub
adam-zad =ld^rwr.
Pad]ah ]ad oldu. Pwhlivanlar atlanas\ oldular. Hwrwsi bir yax]\ at mindi. Ustacan Whmwdi
fikir g=t^rd^. Nw elwsin, nw elwmwsin? &z^n^ pad]aha tutub dedi:
—}ah sa` olsun, mwnw gwrwk elw at verwswn ki, minwnwdw beli q\r\lmas\n.
Pad]ah fikirlw]di ki, “Deywswn bu zor pwhlivand\”. Ona dedi:
—Yax]\s\ budu ki, =z^n t=ylwyw get, hans\ at xo]una gwlir, yax]\d\, =z^n se[ min get.
Ustacan Whmwd t=ylwyw getdi. G=rd^ t=ylwdw elw atlar var ki, swmtinw getmwk olmur,
yerlw, g=ylw wllw]ir. Qorxusundan he[ birinw yax\nla]a bilmwdi. G=z gwzdirdi, g=rd^
t=ylwnin dibindw bir sakit at g=r^n^r. Yava]-yava] bu ata yax\nla]d\. G=rd^ bu at he[
twrpwnmir. Barma`\n\ uzad\b at\n b=yr^nw vurdu. G=rd^ at qulaqlar\n\ sallad\. Whmwd
baxd\ ki, bu at xalis yab\d\, =z^ dw y^k yab\s\. Sevinib ^rwyindw dedi: “Yax]\ tapm\]am.
Bunu minib bir twrwfdw daldalanaram, dava qurtarandan sonra gwlwrwm”. At\n y^ywnini
tutub e]iyw [\xartd\. Bir istwdi minsin. Bir dw fikirlw]di ki: “=z^m minwrwm, birdwn
twrpwnwr-elwr y\x\laram”. &z^n^ pwhlivanlara tutb dedi:
—Mwn birdwn s\[ray\b ata minswm, qorxuram at\n beli q\r\ls\n. Siz mwni g=t^r^n yava]ca
at\n belinw a]\r\n.
Yeddi qarda]lar Ustacan Whmwdi g=t^r^b at\n belinw a]\rd\lar. Ustacan Whmwd g=rd^ at o
qwdwr h^nd^rd^r ki, y\x\lsa beyin burnundan gwlwcak, yenw ^z^n^ qarda]lara tutub dedi:
—Mwn [ox ac\ql\yam. At\ s^r^b gedwndw ayaqlar\mla vurub evlwri, imarwtlwri u[urdaram.
Mwnim ayaqlar\m\ yeddi qat kwndirlw at\n qarn\n\n alt\ndan m=hkwm-m=hkwm ba`lay\n.
Qarda]lar yeddi qat kwndirlw Ustacan Whmwdi at\n belinw m=hkwm sar\d\lar.
Swn demw bu at yel at\ imi] . Yel at\n\n da xasiyywti belwdi. Nw qwdwr ki, dayan\b, yab\ya
ox]ay\r. Elw ki, ^st^nw minib y^ywnin bo]altd\n, daha ^z^n^ g=rmw. Yel kimi u[ar.
Bwli, elw ki, hwr ]ey haz\r oldu, qarda]lar yola d^]d^lwr. Yel at da y^ywni bo] g=rwn kimi
g=t^r^ld^. Ha orda, ha burda at Ustacan Whmwdi bir me]wyw sald\. Whmwd wl at\b
a`acalar\n buda`\ndan t^turdu. At daha da ^rk^rd^. Ustacan Whmwd bir yekw a`acdan
yap\]d\. A`ac k=k^ndwn qopub Whmwdin wlindw qald\. At daha da havaland\, me]wdwn
[\x\b, =z^n^ d^]mwn qo]unun i[inw sald\. Ustacan Whmwd q\]q\r\rd\:
—W, qoymay\n, w, saxlay\n!
Ustacan adamlar\ haray\na [a`\r\rd\ ki, at\ saxlas\nlar. Qo]un whli dw elw bilirdilwr ki,
onlar\ q\rma`a gwlir. Ustacan Whmwd qoltu`unda a`ac, girdi qo]unun i[inw. Qo]un a`ac
alt\nda qal\b q\r\l\rd\. Ham\ onu div hesab eliyib, hwrwsi bir yana da`\ld\. Ona kimi yeddi
qara] pwhlivanlar da gwlib [\xd\lar. Bax\b g=rd^lwr ki, Ustacan Whmwd qo]unu da`\d\b,
“W, qoymay\n” deyib meydanda at\ o twrwfw, bu twrwfw d=rdwmlwyir. Yeddi qarda]
pwhlivanlar elw hesab elwdilwr ki, Ustacan Whmwd qo]unu da`\d\b, g=z^ q\zd\`\ndan
onlar\ tan\m\r. Atdan d^]^b onun at\n\n y^ywnindwn tutdular. B=y^k qarda] yalvar\b
dedi:
—Ay pwhlivan, biz swnin qarda]lar\n\q, swnw k=mwyw gwlmi]ik. Amand\ bizi q\rma
Ustacan Whmwd handan-hana =z^nw gwldi. Sonra lov`alan\b dedi:
—Yax]\ ki, at\ tutub mwni sakitlw]dirdiniz. Yoxsa mwnim ki, g=z^m q\zd\, he[ kwsi
tan\m\ram.
Yeddi qarda] pwhlivnlar Ustacan Whmwdi wdwb-wrkanla atdan d^]^r^b pad]ah\n yan\na
apard\lar.
Pad]ah soru]du:
—Nw oldu? Niyw dava elwmwyib, tez qay\td\n\z?
Pwhlivanlar Ustacan Whmwdi g=stwrib dedilwr:
—}ah sa` olsun, biz qo]una [atmam\] Ustacan Whmwd qo]unun q\r\b da`\td\. Biz o vaxt
yeti]dik ki, meydan bo]du. Az qalm\]d\ bizi dw q\rs\n.
Pad]ah dedi:
—Mwni istwywn Ustacan Whmwdw xwlwt versin!
Ustacan Whmwdw o qwdwr q\z\l, g^m^] verdilwr ki, say\-hesab\ olmad\.
Ustacan Whmwd xwlwti alandan sonra pad]aha dedi:
—}ah sa` olsun, mwnim bir ki[ik swfwrim var, izin verswn gedwrwm.
Pad]ah dedi:
—Swni twk buraxa bilmwrwm. Qo]un g=t^r, yeddi qarda]larla bwrabwr get, yenw tez qay\t.
Ustacan Whmwd dedi:
—Mwn b=y^k swfwrlwrw q\l\nc [wkib twk gedirwm. Belw ki[ik swfwr ^[^n qo]un mwnim
nwyimw laz\md\?
Pad]ah Ustacan Whmwdin c^rwtinw mwwttwl qal\b dedi:
—Pwhlivan swnin igid olma`\n\ bu g^nk^ qo[aql\`\ndan bildim.
Ancaq swfwrin ]=hrwtli olmaq ^[^n yenw =z^nlw bir qwdwr qo]un g=t^r.
Ustacan Whmwd dedi:
—Pad]ah sa` olsun, s=z^n^ yerw sala bilmirwm. Odu ki, =z^mlw q\rx qaraba]
g=t^rwcwywm, q\rx da qul.
Padh]ah h=km elwdi, yax]\ atlar gwtirdilwr. Q\rx qaraba], q\rx qul atland\. Ustacan Whmwd
dw yel at\na mindi. Bit at da ywhwrlwyib yeddi qarda]lardan birinin yedwyinw verdi.
Ustacan Whmwd bunlarla yola d^]d^. Az getdilwr, [ox getdilwr, gedib Ustacan Whmwdin
evinw [atd\lar.
Qon]ular bu cahi-cwlwl\ g=r^b Ustacan Whmwdin arvad\na xwbwrw getdilwr. Arvad qap\ya
[\x\b, g=rd^ wri Ustacan Whmwd bir cwlalla gwlir, gwl g=rwswn! Ustacan Whmwd arvad\na
dedi:
—Arvad, swn haql\ imi]swn. Twnbwllik ki, var, adam\n bwdbaxtl\`\d\, adam\ pasland\r\r.
Adam twnbwl olmasa da`\ da` ^stw qoyar. Indi mwn pwhlivan Ustacan Whmwdwm, dur
gedwk.
Ustacan Whmwdin wmri ilw qaraba]lar, qullar atdan d^]d^lwr. +zlwri ilw gwtirdiklwri twzw
paltar\ Arvada geyindirdilwr. Gwtirdiklwri bo] ata mindirdilwr. Geri qay\d\b qarda]lar olan
]whwrw gwldilwr.
Ustacan Whmwd pad]ah\n yan\nda qald\. Keflw-damaqla =m^r ke[irdilwr.
G=ydwn ^[ alma d^]d^. Biri na`\l s=ylwywnin, biri na`\la qulaq asan\n, biri dw kwnardan
baxan\n. Siz deyin g=rwk insafla b=ld^m, ya yox?
________
Veb direktor: Betti Bleyer
Mwtni y\`d\: Nwrgiz Abadi
Veb ^[^n haz\rlad\: &lviyyw Mwmmwdova
AZERI.orga qoyuldu: oktyabr, 2003-c^ il