Türkçe - KOM Daire Başkanlığı

Transkript

MART 2006
‹Ç‹NDEK‹LER
BÖLÜM-1
‹NSAN KAYNAKLARI ÇALIfiMALARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1
BÖLÜM-2
TADOC
G‹R‹fi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4
1- E⁄‹T‹M ETK‹NL‹KLER‹N‹N UYGULANMASI VE GEL‹fiT‹R‹LMES‹NDE . . . . .
REHBER ALINAN ‹LKELER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6
2- TADOC 2005 YILI FAAL‹YETLER‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7
3- ULUSLARARASI E⁄‹T‹M PROGRAMLARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9
4- ULUSAL E⁄‹T‹M PROGRAMLARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17
5- TAKT‹K E⁄‹T‹M PROGRAMLARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20
6- B‹LG‹SAYAR DESTEKL‹ E⁄‹T‹M (B‹DEM) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22
7- KARAPARA ARAfiTIRMA MERKEZ‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26
BÖLÜM-3
TUB‹M . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27
BÖLÜM-4
ULUSLARARASI ‹fiB‹RL‹⁄‹
1- ULUSLARARASI ‹fiB‹RL‹⁄‹ ‹HT‹YACI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33
2- BM BÜNYES‹NDE GEL‹fiT‹R‹LEN GEN‹fi KATILIMLI SUÇLA
MÜCADELE STRATEJ‹LER‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33
3- BÖLGESEL ANLAMDA YAfiANAN GEL‹fiMELER . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34
4- SONUÇ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39
BÖLÜM-5
AB UYUM ÇALIfiMALARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47
BÖLÜM-6
KEM
G‹R‹fi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1- FAAL‹YETLER . . . . . . . . . . . .
2- KÖPEK ÜRET‹M‹ VE E⁄‹T‹M‹
3- ‹STAT‹ST‹KLER . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.53
.55
.63
.66
BÖLÜM-7
B‹L‹fi‹M SUÇLARI ‹LE MÜCADELE VE B‹L‹fi‹M S‹STEMLER‹
G‹R‹fi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1- B‹LG‹SAYAR V‹RÜSLER‹ . . . . .
2- SUÇ ‹STAT‹ST‹KLER‹ . . . . . . .
3- OPERASYONEL ÇALIfiMALAR
4- E⁄‹T‹M ÇALIfiMALARI . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.71
.72
.74
.75
.76
BÖLÜM-8
ORGAN‹ZE SUÇLARLA MÜCADELE
1- ORGAN‹ZE SUÇLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .77
2- S‹LAH VE MÜH‹MMAT KAÇAKÇILI⁄I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84
3- NÜKLEER MADDE VE RADYOAKT‹F KAYNAK KAÇAKÇILI⁄I . . . . . . . . . .91
BÖLÜM-9
MAL‹ SUÇLARLA MÜCADELE
12345-
AKARYAKIT KAÇAKÇILI⁄I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .95
TÜTÜN, TÜTÜN MAMÜLLER‹ VE ALKOLLÜ ‹ÇK‹LER KAÇAKÇILI⁄I . . . . .98
SAHTEC‹L‹K SUÇLARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .102
GÖÇMEN KAÇAKÇILI⁄I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .111
‹NSAN T‹CARET‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .114
BÖLÜM-10
NARKOT‹K SUÇLARLA MÜCADELE
2005 YILI UYUfiTURUCU MADDE OLAYLARININ
DE⁄ERLEND‹R‹LMES‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .117
1- 2005 YILI UYUfiTURUCU TRENDLER‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .121
2- MADDE TÜRÜNE GÖRE DE⁄ERLEND‹RME . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .127
3- KAÇAKÇILIK METOTLARINA GÖRE DE⁄ERLEND‹RME . . . . . . . . . . . . .152
4- YAKALAMA METOTLARINA GÖRE DE⁄ERLEND‹RME . . . . . . . . . . . . . .155
5- YAKALANAN fiAHISLARA GÖRE DE⁄ERLEND‹RME . . . . . . . . . . . . . . .156
6- UYUfiTURUCU MADDE KAÇAKÇILI⁄I ‹LE MÜCADELE FAAL‹YETLER‹ .165
BÖLÜM-11
MEVZUAT VE AR-GE ÇALIfiMALARI
1- MEVZUAT DE⁄‹fi‹KL‹KLER‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .178
2- AR-GE ÇALIfiMALARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .202
‹nsan‹nsan
Kaynaklar›
Kaynaklar›Yönetimi
Yönetimi
‹NSAN KAYNAKLARI YÖNET‹M‹
Kurumlar›n en de¤erli ancak yönetilmesi en zor kayna¤›, “‹NSAN” d›r. Teknoloji, altyap› ve kapasite alanlar›nda yap›lacak yat›r›mlar, ancak bunlar› en etkin ve verimli flekilde
kullanan personel olursa anlaml›d›r.
Küreselleflen dünya düzeninde, sosyal ve ekonomik hayat kadar, suçlar›n da de¤iflti¤i, suç gruplar›n›n profesyonelleflme gayreti içerisinde olduklar› bilinen bir gerçektir. Baflkanl›¤›m›z da bu nedenle, geliflen ve de¤iflen dünyada ça¤› yakalamay› kendine amaç
edinen bir anlay›fl içinde çal›flmalar›n› sürdürmektedir. Baflkanl›¤›m›z çal›flmalar›nda gerçek verimlili¤e ulaflman›n tek yolunun “‹NSAN” dan daha etkin olarak faydalanabilme oldu¤u gerçe¤inin bilincindedir.
Bilgi ça¤› ve küreselleflmenin ayn› anda yafland›¤› günümüzde; insan›n bilgisi, yarat›c›l›¤›, tecrübesi ve yetenekleri kurumlar›n baflar›l› olabilmeleri için temel dayanak noktas› olmufl, böylece insan kaynaklar›n›n önemi daha da artm›flt›r. Bilgi ça¤› olarak adland›r›lan 21. yüzy›lda kurumlar›n varl›klar›n› sürdürebilmesi, geliflme ve de¤iflmelerde topluma önderlik edebilmesi için, kurum yönetiminin ça¤dafl bir anlay›fl kazanmas› ve insan
kaynaklar› yönetimine önem verilmesi gereklidir. Bilgi ça¤› ancak iyi yetiflmifl insanlar ve
iyi yönetilen kurumlar ile yakalanabilir.
Baflkanl›¤›m›z, bu kapsamda, ülkelerle olan iflbirli¤ini art›rmakta, uluslararas› kurulufllarla iliflkilerini güçlendirmekte, ayr›ca organize suçlarla mücadelede ulusal hukuki çerçevenin ilgili makamlarca tam olarak anlafl›lmas› ve fonksiyonel hale getirilmesi için ülke
genelinde çal›flmalar yürütmektedir.
Gelecekte var olabilmek için sürekli iyileflmek, iyileflebilmek için de¤iflime haz›r olmak
zorunludur. Bu süreci kurumsallaflt›rabilmek için ise; her seviyede yetkin, etkili ve ilkeli
personele sahip olmak gerekmektedir.
Bu düflünce ›fl›¤›nda, Baflkanl›¤›m›zca konusunda uzmanlaflm›fl, nitelikli personel say›s›n›n artt›r›lmas› ve mevcut personelimizin daha nitelikli hale getirilmesi amac› ile yo¤un bir flekilde e¤itim çal›flmalar› devam etmektedir.
Personelimizin konusunda uzmanlaflmas›, güncel geliflmelerden haberdar olmas› ve
genel polislik bilgisine ilaveten kaçakç›l›k birimlerinde çal›flacak personelde olmas› gereken özel uzmanl›k bilgi ve becerilerine kavuflmas›n› sa¤lamak amac›yla; 2003, 2004 ve
2005 y›llar›nda toplam 1031 personele “Kaçakç›l›k ve Organize Suçlarla Mücadele Temel E¤itim Kursu” verilmifltir. Birimlerimizde görev yapan tüm personelimizin yüzde 74’ü
( 3086 ) Kaçakç›l›k ve Organize Suçlarla Mücadele branfll›d›r.
Kaçakç›l›k ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Baflkanl›¤›
BÖLÜM-I
1
‹nsanKaynaklar›
Kaynaklar›
Yönetimi
‹nsan
Yönetimi
2
Ayr›ca, temel e¤itim kursu gören kaçakç›l›k ve organize suçlarla mücadele birimi personeli, Baflkanl›¤›m›z›n görev alan›na giren suçlar çerçevesinde uzmanl›k e¤itimlerinden
geçirilmektedir.
Yine, sürekli geliflim politikas› çerçevesinde Baflkanl›¤›m›z, personelin çal›flma temposunu olumsuz etkileyen unsurlar› azaltmay›, imkanlar el verdi¤i ölçüde birey tercihlerinin
hayata geçirilmesinin sa¤lan›lmas›n›, kurumlar› ve yapt›klar› ifllerle gurur duyabilmelerini
ve mesai arkadafllar›m›z› “memur” vas›flar›ndan önce, “birey” vas›flar› ile tan›mlamay›
amaç ve ilke edinmifltir.
Personelimizin geliflmesi için azami gayret gösteren Baflkanl›¤›m›z, bu çerçevede hizmetin etkin, verimli ve ayn› zamanda sürekli olarak yürütülebilmesi için birimlerimizde görev yapan tüm personelimizin atama ve yer de¤iflikliklerini de kendisi planlamaktad›r.
Genel atama dönemlerinde, merkez ve il kaçakç›l›k birimlerimizde görev yapan kaçakç›l›k personelinin atama planlamalar›, illerimizdeki hizmeti aksatmayacak flekilde, öncelikle personelimizin tercihleri do¤rultusunda, sa¤l›k ve e¤itim flartlar› göz önünde bulundurularak, yerel lehçe, teknik bilgi ve becerileri de dikkate al›narak titiz bir çal›flma ile yap›lmaktad›r.
Ayn› zamanda, illerimizde hizmetin aksamamas›, gelen – giden, mevcut – ideal personel say›s›n›n dengede tutulabilmesi için de gerekli özen gösterilmektedir.
2003 ve 2004 y›llar› atama çal›flmalar›nda personelimizin yaklafl›k % 85’i tercihleri
aras›nda yer alan il kadrolar›na planlanarak atamalar›n›n yap›lmas› sa¤lan›rken, bu oran
2005 y›l› içerisinde yap›lan genel atama çal›flmalar›nda % 90’a ç›km›flt›r.
Yine, kaçakç›l›k ve organize suçlarla yap›lan mücadelede etkin ve verimli olabilmek
için birim amirli¤i görevinin ve temsilinin Emniyet Amiri ve üst rütbeli personel taraf›ndan
yürütülmesinin daha yararl› olaca¤› düflünüldü¤ünden, ‹l KOM birimlerimizin Emniyet
Amiri ve üst rütbeli personel taraf›ndan idare edilmesini sa¤lamak ve personel politikam›z›n tam olarak uygulanmas› amac›yla, atama planlamalar›m›zda illerimizin rütbeli personel aç›¤›n›n kapat›lmas› için gerekli çal›flmalar yap›lm›flt›r.
Kaçakç›l›k ve organize suç türleri ile mücadele, bütün yurt genelinde yap›ld›¤› gibi
uluslararas› düzeyde de artan bir ivmeyle sürdürülmektedir. Her geçen gün ifl yo¤unlu¤umuzun ve görev alan›m›z›n genifllemesiyle, kaçakç›l›kla mücadelede baflar›l› sonuçlar
al›nabilmesi için birimlerimizin ve özellikle büyük flehirlerimizin personel ihtiyac› sürekli
artmaktad›r. Buna paralel olarak baflta büyük flehirlerimiz olmak üzere tüm Türkiye genelinde ise birimlerimizde görev yapan personel say›m›z planl› olarak artt›r›larak, 2003
y›l›nda 3456 iken, 2004 y›l›nda 3671’e, 2005 y›l›nda da 4151’e ç›kart›lm›flt›r.
Kaçakç›l›k ve organize suçlarla mücadele, adli, idari, teknolojik alanda nitelikli ve uzman personel taraf›ndan yürütülmesi gerekli bir görevdir. Bu amaçla, kaçakç›l›kla mücadele hizmetlerinin daha etkin ve verimli flekilde yerine getirilebilmesi için birimlerimizde
Emniyet Hizmetleri personelinin yan› s›ra konular›nda uzman, elektrik mühendisi, bilgisayar mühendisi, veteriner vb. personelde görev yapmaktad›r. Yine il birimlerimizde uyuflturucu yakalamalar›nda önemli katk›lar› olan toplam 69 Narkotik Detektör Köpek ‹darecisi görevlerini 34 il ve 10 ilçede sürdürmektedir.
24.09.2002 tarihli Makam Onay› ile uygulamaya konan Emniyet Hizmetleri S›n›f› Mensuplar› Kaçakç›l›k ve Organize Suçlarla Mücadele Branfll› Personel Yönergesi hükümleri do¤rultusunda personelimizin branfl ifllemlerinin hizmetin gereklerine uygun, dengeli ve
objektif kararlara ba¤lanmas›n› sa¤lamak amac›yla Baflkanl›¤›m›z Branfl Komisyonu
2003 y›l›nda 4, 2004 y›l›nda 6, 2005 y›l›nda da 6 defa toplanm›fl, bu çal›flmalar sonucunda 1048 personel Genel Hizmet statüsünden Kaçakç›l›k ve Organize Suçlarla Mücadele
branfl›na aktar›lm›flt›r. Bu komisyon çal›flmalar› ile hem birimlerimizin ihtiyac› olan personelin kazand›r›lmas›, hem de çeflitli nedenlerle hizmetinden yararlan›lamayan personelin
ivedilikle baflka hizmet birimlerinde görevlendirilmesi sa¤lanarak birimlerimize hareket
imkan› ve çal›flma ortam› sa¤lanm›flt›r.
Günümüzde kaçakç›l›k ve organize suçlarla mücadelede gerçekten baflar›ya ulaflmak, sürekli ve istikrarl› bir çal›flma gerektirmektedir. Bunun için de, mücadeleci birimlerde görev yapacak olan personelin seçimi ve istihdam› gibi konular›n yan›nda, seçilen ve
istihdam edilenlerin de, günün geliflen ve de¤iflen koflullar›na göre devaml›l›¤›n›n sa¤lanmas› ile mevzuat hükümlerinin tam olarak uygulanmas› yap›lan mücadelede baflar›ya
ulaflmak için flartt›r.
Baflkanl›¤›m›z›n ve il birimlerimizin h›zla geliflen ve de¤iflen suç türleri ile suç organizasyonlar›na karfl› yapt›¤› baflar›l› çal›flmalar›nda personel istihdam politikam›z›n (do¤ru
yere do¤ru personel istihdam edilmesinin) çok büyük katk›s›n›n oldu¤u düflünülmektedir.
Birimlerimize personel al›nmas› ve birimlerimizden personel ç›kart›lmas›nda da “Kaçakç›l›k ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Baflkanl›¤› Merkez ve ‹l Teflkilat› Kurulufl,
Görev ve Çal›flma Yönetmeli¤i” nin personel istihdam› ile ilgili hükümlerine hassasiyet
gösterilmesi ve personel politikas›n›n tam olarak uygulanmas› büyük önem arz etmektedir.
Bu anlamda, personelimizin ihtiyaç duyulan alanlarda de¤erlendirilmesi için il birimlerimizin ve grup amirliklerimizin mali, narkotik ve organize suçlara yönelik potansiyeli ile
tüm il ve merkez birimlerimizin çal›flma profili ç›kar›larak, özellikle yap›lan Bölge De¤erlendirme Toplant›lar›nda birimlerimizin beklentileri ve hedefleri göz önünde bulundurularak ihtiyaç analizleri oluflturulmaktad›r.
Amac›m›z; personelimizin h›zla ilerleyen bilgi ça¤›nda, ifllerinden ve ifl ortam›ndan
mutlu olabilmelerini, keyif alarak çal›flmalar›n› ve yapt›klar› ifllerle gurur duyabilmelerini
sa¤lamakt›r. Bu amaçla, gerek atama dönemi, gerekse di¤er zamanlarda personelimizin
sorunlar›n›n birinci elden çözümü konusunda her zaman personelimizle karfl›l›kl› görüflme yap›larak gerekli yol gösterimi yap›lmaktad›r.
‹nsan‹nsan
Kaynaklar›
Kaynaklar›Yönetimi
Yönetimi
3
TADOC
TADOC
BÖLÜM-II
TÜRK‹YE ULUSLARARASI UYUfiTURUCU VE
ORGAN‹ZE SUÇLARLA MÜCADELE AKADEM‹S‹
4
G‹R‹fi
21. Yüzy›lda Kanun Uygulay›c›lar E¤itimi
Bilgi ça¤› olarak bilinen 21. yüzy›lda; bilgiye ulaflabilen, bilgiyi kullanabilen ve özellikle bilgi üreten insan›n ön plana ç›kaca¤› muhakkakt›r. Suç örgütlerinin bu anlay›flla her
zaman yenilenen suç iflleme metotlar›n› gelifltirdi¤i göz önüne al›n›rsa, kanun uygulay›c›
birimlerin bilgi ça¤›n›n gereklerinden faydalanmas›, uyuflturucu ve organize suçlarla mücadelede kaç›n›lmazd›r.
Kaçakç›l›k ve organize suçlarla mücadelede mutlak ve kal›c› baflar›lara ulafl›lmas›;
an›lan suçlara karfl› uluslararas› boyutta tak›n›lacak ortak bir tutumun sergilenmesi ve
alana iliflkin ulusal bilgi ve tecrübelerin di¤er ülkelerle paylafl›lmas›n› gerekli k›lmaktad›r.
Bu durum, kanun uygulay›c› birimlerin görevlerini ifa fleklinde bir tak›m temel de¤iflikliklere gidilmesini gerektirmektedir. Bilgi, beceri
ve davran›fl düzeyinde meydana gelebilecek
bu de¤iflim ancak e¤itim ve insan kaynaklar›n›n sürekli geliflimiyle sa¤lanabilir.
Büyük ölçüde kuramsal düzeyde e¤itim veren ve insan kaynaklar› e¤itiminin “neden” yönünü ele alan klasik e¤itim kurumlar›n›n aksine; kanun uygulama birimlerinin e¤itim üniteleri e¤itimin “nas›l” boyutu üzerinde dururlar. Baflka bir anlat›mla; “nas›l” sorusunun cevab›n› bulmak, genel olarak en uygun ve geçerli operasyonel ve pratik prosedürleri ö¤reten
temel polis e¤itim kurumlar›n›n veya hizmet içi e¤itim ünitelerinin görevi olmufltur.
Yap›lan bir araflt›rmada, e¤itime kat›lanlar›n ö¤rendiklerini zihinlerinde tutma oranlar›
flu flekilde gerçekleflmifltir:
Ö¤renenler; okuduklar›n›n %10 unu, duyduklar›n›n %20 sini, gördüklerinin %30 unu,
gördükleri ve duyduklar›n›n %50 sini, söylediklerinin %70 ini ve söyledikleri ile yapt›klar›n›n %90 ›n› ak›llar›nda tutmufllard›r.
Araflt›rma sonucu e¤iticinin, deneyimlerini
ö¤renenlere uygulatarak aktarmas›n›n ak›lda
kal›c›l›¤› ne kadar art›rd›¤›n› göstermektedir.
Buradan hareketle, uygulamal› e¤itimin yetiflkin e¤itiminde etkin bir yöntem oldu¤unu ve
böylece ö¤renenleri ö¤renme sürecine aktif
olarak dahil etti¤ini söyleyebiliriz.
Bu yüzden, kanun uygulay›c› birimlerimizin
operasyonel becerilerinin dinamik bir biçimde,
tamamen uygulamaya yönelik taktik e¤itim
programlar› ile gelifltirilmesi bilimsel bir zorunluluktur.
Günümüzde kanun uygulama e¤itiminde
e¤itici merkezli ö¤retme metodu geçerlili¤ini giderek kaybemekte; yerini iletiflime ve deneyimlerin paylafl›m›na dayal› ça¤dafl ve etkinli¤i ispatlanm›fl “ö¤renen odakl› ö¤renme” yaklafl›m› almaktad›r. Bu yeni yaklafl›m bütün dünyada kanun uygulay›c› birimlerce düzenlenen ulusal ve uluslararas› e¤itimler için bir model olmufl, vizyon sahibi e¤itim akademileri de e¤itici kadrosunu bu yönde gelifltirme e¤ilimine girmifltir.
“Ö¤renen odakl› ö¤renme” yaklafl›m›n›n destekleyici bir unsuru olan uzaktan e¤itim
modelleri h›zla yay›lmaktad›r. Bir uzaktan e¤itim modeli olan “bilgisayar destekli e¤itim”,
hizmetiçi e¤itim ihtiyaçlar›n›n karfl›lanmas›nda kanun uygulay›c›lara önemli kolayl›klar
sa¤lamaktad›r. Bilgisayar destekli e¤itim ile geleneksel s›n›f e¤itimin birbirini tamamlar
TADOC
TADOC
5
TADOC
TADOC
6
flekilde verilmesi, e¤itimde ö¤renen ile ö¤reten aras›ndaki etkileflim ve bilgi paylafl›m›n›
maksimum düzeye ç›karmaktad›r.
Hizmet içi e¤itim birimlerinin genel perspektifi do¤ru kifliye, do¤ru yer ve zamanda
do¤ru e¤itim program›n› uygulamak olmal›d›r. Bu do¤rulara götüren önemli bir araç olarak e¤itim ihtiyaç analizi; bir kurumda çal›flan personelin çal›flt›¤› birimde yaflad›¤›, karfl›laflt›¤› veya karfl›laflabilece¤i muhtemel sorunlar›n e¤itim ile çözülebilen k›s›mlar›n›n bilimsel yöntemlerle tespit edilmesi sürecidir.
Bir hizmet içi e¤itim kurumu, e¤itiminden
sorumlu oldu¤u kitle için belirledi¤i hedeflere
ulaflabilmek amac›yla “E¤itim ‹htiyaç Analizi”
ile “E¤itim De¤erlendirme” sürecini efl zamanl› olarak uygulamal›d›r.
Yap›lan her e¤itim çal›flmas› de¤erlendirilmelidir. De¤erlendirme sürecinde ö¤retim ilke
ve yöntemlerinin;çal›fl›lan alana, kazand›r›lmak istenen beceriye, e¤itilen bireylere uygun ve ilgili olup olmad›¤› da mutlaka denetlenmelidir.
Bu yaklafl›mla TADOC etkinlikleri, afla¤›da aç›klanan belli bafll› rehber ilkelerle uyum
içerisinde gerçeklefltirilmektedir.
1- E⁄‹T‹M ETK‹NL‹KLER‹N‹N UYGULANMASI VE GEL‹fiT‹R‹LMES‹NDE REHBER
ALINAN ‹LKELER
E¤itim, kapsaml› bir insan kaynaklar› stratejisi çerçevesinde gerçeklefltirilmelidir. Bu
tür bir strateji temelinde gerçeklefltirilen e¤itimin, hem teflkilat hem de bu teflkilatta çal›flan bireylerin ihtiyaçlar›n› karfl›lama olas›l›¤› daha yüksektir.
Amac›na uygun nitelikli e¤itimin, kanun uygulama hizmetlerinin de iyi kalitede verilmesinde hayati unsur oldu¤u konusunda flüphe yoktur. Burada kilit nokta, do¤ru e¤itimi alan
do¤ru insanlar›, do¤ru zamanda, do¤ru yerde istihdam etmektir.
E¤itimin tek bafl›na bir amaç ve sonuç teflkil etmedi¤i hiçbir zaman unutulmamal›d›r.
Baflka bir deyiflle, “e¤itim, e¤itim için de¤ildir”. E¤itimin as›l amac›, teflkilatlar›n ve bu
teflkilatlar› oluflturan bireylerin kendi performanslar›n› artt›rmalar›n› sa¤lamakt›r. E¤itimin
sonunda bir performans art›fl› olmuyorsa, verilen e¤itim bofla harcanm›fl zaman ve kaynak olarak kalacakt›r. Performans›n sürekli gelifltirilmesi sorumlulu¤u teflkilat ve teflkilat›
oluflturan bireyler taraf›ndan eflit olarak paylafl›lmal›d›r.
“Ölçülemeyen Performans Gelifltirilemez” ilkesinden hareketle; sunulan e¤itim hizmetlerinin belirlenen ihtiyaç öncelikleri çerçevesinde amac›na uygun, iyi programlanm›fl
olarak gerçeklefltirilmesi için etkin “performans de¤erlendirme sistemlerinin” uygulamaya konulmas› gerekir. Bu flekilde, teflkilatlar›n, birimlerin ve bireylerin e¤itim ihtiyaçlar›n› tespit etmek ve öncelik s›ras›na koymak mümkün olacakt›r. Bu, bir teflkilat›n e¤itim
stratejisinin ve e¤itim planlar›n›n oluflturulmas›na ve güncellenmesine yard›mc› olacak
tekrarlanan, kazan›ml› bir süreçtir.
E¤itim ihtiyaçlar› ve öncelikleri tespit edildikten sonraki kritik aflama, etkin ve tarafs›z
seçim prosedürlerini uygulamak olmal›d›r. Bu
flekilde, do¤ru kiflinin do¤ru zamanda do¤ru
e¤itimi almas› sa¤lanacakt›r. En etkin seçim
prosedürleri, e¤itimin verildi¤i kiflilerin amirlerinin hem e¤itim öncesinde, hem de e¤itim
sonras›nda bu sürece aktif kat›l›m›n› gerektirmektedir.
Yap›lan her e¤itim çal›flmas› de¤erlendirilmelidir. De¤erlendirme s›ras›nda, ayr›ca ö¤retim ilke ve yöntemlerinin çal›fl›lan alana ya da kazand›r›lmak istenen beceriye ve e¤itilen bireylere uygun ve ilgili olup olmad›¤› da mutlaka denetlenmelidir.
2- TADOC 2005 YILI FAAL‹YETLER‹
2.1- TADOC III. AfiAMASI:
Birleflmifl Milletler Örgütünün deste¤inde, Türkiye – UNODC iflbirli¤i çerçevesinde üç
aflamal› bir proje olarak hayata geçirilen TADOC’un, birinci ve ikinci aflamalar› tamamlanm›flt›r.
Söz konusu aflamalar için planlanan tüm faaliyetler gerçeklefltirilmifl ve “TADOC’un
öngörülen e¤itim ve uluslararas› iflbirli¤i ba¤lam›ndaki hedeflerini etkin biçimde yerine
getirdi¤i ve k›sa sürede büyük baflar›lara imza att›¤›” çeflitli uluslararas› platformlarda ifade edilmifltir.
5 y›l gibi k›sa bir sürede gelinen bu nokta;
10 Kas›m 2005 tarihinde ‹çiflleri Bakan›m›z Say›n Abdülkadir AKSU’nun Viyana’daki temaslar› s›ras›nda UNODC ‹cra Direktörü Say›n Antonio Maria COSTA taraf›ndan flöyle ifade edilmifltir:
“Türkiye uyuflturucu ile mücadelede en ciddi önlemleri alan ülkelerden biridir. Bu alanda
bölgesel ve uluslararas› iflbirli¤ine büyük katk›
sa¤lamakta, BM Uyuflturucu Maddeler Komisyonunun faaliyetlerine en fazla destek veren ülkeler aras›nda yer almaktad›r. Türkiye ve
UNODC’nin son dönemdeki en somut iflbirli¤i TADOC’tur. TADOC’un çal›flmalar› di¤er
ülkelerce örnek teflkil etmekte ve art›k TADOC Modeli olarak adland›r›lan bu tür e¤itim
merkezlerine pek çok ülkeden talep gelmektedir.”
TADOC Projesinin III. aflamas› Mart 2005 tarihi itibariyle bafllam›flt›r. III. aflama çerçevesinde;
● Akademi’nin standart e¤itim müfredat›n› oluflturan e¤itim programlar›n›n nihai fleklini almas›,
TADOC
TADOC
7
TADOC
TADOC
8
● TADOC Bilgisayar Destekli E¤itim Merkezinin bölge ülkelerine tan›t›m› ve e¤itim modüllerinin bu ülkelerde uygulanmas›,
● (9)
KOM ‹l Biriminde hayata geçirilen B‹DEM Merkezlerinin (6) KOM ‹l Biriminde daha kurulmas› ve toplamda (25) Merkeze ulafl›lmas›,
TADOC uzman e¤iticilerinin e¤itim ihtiyaçlar› do¤rultusunda geçici olarak bölge ülkelerinde görevlendirilmeleri,
●
● TADOC’taki
Araflt›rma Merkezlerinin ülkemizin ve bölge ülkelerinin uyuflturucu ve organize suçlarla mücadele stratejilerinin haz›rlanmas› ve uygulanmas› sürecinde aktif rol
almas› planlanmaktad›r.
Geride kalan aflamalarda oldu¤u gibi bu aflamada da; bölge ülkelerince gereksinim
duyulan nitelikli insan gücünün yetifltirilmesini amaçlayan bölgesel e¤itim faaliyetleri sürdürülecektir.
III. aflamada, global uyuflturucu sorununun merkezinde yer alan Afganistan’a özel
önem verilmektedir. Bu amaçla; Afgan Kanun Uygulay›c› Birimlerinin mevcut kapasitesinin güçlendirilmesi amac›yla Uyuflturucu ile Mücadele Kanun Uygulama, Operasyonel Polis Taktikleri ve E¤iticilerin E¤itimi konular›nda (6) adet e¤itim program› gelifltirilmifltir.
Türkiye ile UNODC Afganistan Ofisi aras›nda yap›lan görüflmeler neticesinde belirlenen e¤itim ihtiyaçlar› ›fl›¤›nda 2005-2006 y›llar›nda düzenlenmesi planlanan e¤itim programlar›n›n ilki 09 – 25 Kas›m 2005 tarihleri aras›nda Uyuflturucu ile Mücadele Kanun
Uygulama e¤itimi fleklinde tamamlanm›flt›r.
Düzenlenen programdan toplam (20) orta&üst düzey Afgan Kanun Uygulay›c› faydalanm›flt›r.
2006 y›l›nda düzenlenecek di¤er (5) e¤itim program›ndan toplam (100) Afgan Kanun
Uygulay›c›n›n yararlanmas› ve (6) e¤itim program› sonunda toplamda (120) kat›l›mc›ya
ulafl›lmas› planlanmaktad›r.
Afganistan’a yönelik e¤itim programlar›n›n toplam maliyeti 268 140 Amerikan Dolar›
olup, bu miktar›n tamam› ülkemizce karfl›lanmaktad›r.
Ayr›ca, ilk ve ikinci aflamalarda ikili iflbirli¤i faaliyetleri çerçevesinde Orta Do¤u ve Afrika ülkelerine yönelik düzenlenen e¤itim programlar›; III. aflamada UNODC’nin an›lan
bölgelerde yürütmekte oldu¤u kapasite gelifltirme ve uyuflturucuyla mücadele e¤itim inisiyatiflerine TADOC taraf›ndan yap›lacak katk›lar ile h›z kazanacakt›r.
Di¤er yandan TADOC’un üstlenmifl oldu¤u misyonun önem ve büyüklü¤ü ile karfl› karfl›ya bulunulan uyuflturucu ve organize suçlar›n oluflturdu¤u tehdit, bu misyonun etkin bir
flekilde yerine getirilebilmesi için di¤er uluslararas› kurulufllar›n ve donor ülkelerin destek
ve iflbirli¤ini zorunlu k›lmaktad›r.
Bu ba¤lamda, 2007 y›l› sonu itibariyle tamamlanacak olan III. aflaman›n devam›nda,
TADOC Projesinin Türkiye – UNODC iflbirli¤iyle sürdürülebilmesi için 2007 – 2012 y›llar›n› kapsayan yeni bir iflbirli¤i ve ortak çal›flma stratejisi gelifltirilmesi haz›rl›klar›, BM nezdindeki Viyana Daimi Temsilcili¤imiz taraf›ndan sürdürülmektedir.
3- ULUSLARARASI E⁄‹T‹M PROGRAMLARI
Amaç
Kat›l›mc›lar›n› Ekonomik ‹flbirli¤i Teflkilat›, Karadeniz Ekonomik ‹flbirli¤i ve Balkan Ülkeleri ile Türkiye’nin taraf oldu¤u ikili iflbirli¤i anlaflmas› imzalanan di¤er ülkelerin kanun
uygulay›c›lar›n›n oluflturdu¤u e¤itim programlar›yla; s›n›r aflan uyuflturucu ve organize
suçlara karfl› mücadele stratejisi ve yöntemlerini standartlaflt›rmak, bu yolla an›lan suçlara karfl› sürdürülen bölgesel ve uluslararas› mücadelenin güçlenmesine katk› sa¤lamakt›r.
3.1-2005 YILINDA GERÇEKLEfiT‹R‹LEN BÖLGESEL E⁄‹T‹M PROGRAMLARI
3.1.1- E¤iticilerin E¤itimi Program› I
26 Eylül – 07 Ekim 2005 tarihleri aras›nda Türkiye-UNODC iflbirli¤i ile Balkan Ülkelerinden (10) E¤itici Aday›n›n kat›l›m›yla gerçeklefltirilmifltir.
TADOC
TADOC
9
3.1.2- E¤iticilerin E¤itimi Program› II
14 Kas›m – 02 Aral›k 2005 tarihleri aras›nda Türkiye-UNODC iflbirli¤i ile Pakistan
Kanun Uygulama Birimlerinde görevli (10) E¤itici Aday›n›n kat›l›m›yla gerçeklefltirilmifltir.
TADOC
TADOC
10
3.1.3-Uyuflturucu Kaçakç›l›¤› ve Gizli Laboratuvarlarla
E¤itimi Program›
Mücadele E¤iticilerin
05 - 23 Aral›k 2005 tarihleri aras›nda Türkiye-UNODC iflbirli¤i ile Kazakistan, K›rg›zistan, Özbekistan ve Tacikistan’dan toplam (16) kanun uygulama birim temsilcisinin kat›l›m›yla gerçeklefltirilmifltir.
3.1.4-Uyuflturucu Kaçakç›l›¤›, Organize Suçlar, Yasad›fl› Göç Ve Belge Sahtecili¤i ‹le Mücadele E¤itim Program›
06-10 May›s 2005 tarihlerinde Ulusal Polis Akademisi’nden toplam (65) yabanc› uyruklu ö¤rencinin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
3.2-2005 YILINDA GERÇEKLEfiT‹R‹LEN ULUSLARARASI WORKSHOP PROGRAMLARI
3.2.1-PAR‹S PAKTI TOPLANTISI
Güneydo¤u Avrupa konulu Paris Pakt›
Uzmanlar Yuvarlak Masa Toplant›s›, Türkiye - UNODC iflbirli¤iyle ‹çiflleri Bakanl›¤›m›z›n evsahipli¤inde ve TADOC koordinesinde 03 – 04 Ekim 2005 tarihlerinde ‹stanbul’da gerçeklefltirilmifltir. Toplant› çerçevesinde, (20) farkl› ülkeden uzmanlar ile Europol, Ekonomik ‹flbirli¤i Teflkilat›, Interpol,
Avrupa Güvenlik ve ‹flbirli¤i Teflkilat›, SECI
Merkezi, UNODC ve Dünya Gümrük Teflkilat›ndan temsilciler bir araya gelmifltir.
Toplant› neticesinde bir dizi karar ve tavsiyeden oluflan Toplant› Sonuç Bildirgesi
yay›nlanm›fl ve bu bildirgenin ‹stanbul Platformu ad›yla an›lmas› kararlaflt›r›lm›flt›r.
Öte yandan Türk Polis Teflkilat› yetkililerince dile getirilen Yabanc› Narkotik ‹rtibat Görevlileri Toplulu¤u’nun (FANC); Güney Do¤u Avrupa merkezli olarak hayata geçirilmesi ve y›lda (2) kez toplanmas› karara
ba¤lanm›flt›r. Bu çerçevede ilk toplant›n›n Türkiye’nin ev sahipli¤inde, 2006 y›l›n›n ikinci
yar›s›nda Güneydo¤u Avrupa ülkelerindeki yabanc› narkotik irtibat görevlileri ile di¤er ilgili uluslararas› kurulufl temsilcilerinin kat›l›m›yla gerçeklefltirilmesi kararlaflt›r›lm›flt›r.
3.2.2-BÖLGESEL OPERASYONEL DANIfiMA KURULU TOPLANTISI
28 - 29 Mart 2005 tarihlerinde KOM Merkez Birimlerinden (6); Afganistan ve Kazakistan’dan (2)’fler; ‹ran, Özbekistan, Tacikistan ve Türkmenistan’dan (1)’er olmak üzere toplam (14) temsilcinin kat›l›m› ile operasyonel çal›flmalarda karfl›lanan sorunlar, bölgesel
ve uluslararas› etkin mücadele yöntemlerinin tespiti ile kanun uygulay›c› birim yetkilileri
aras›ndaki var olan iflbirli¤ini gelifltirmek amac›yla gerçeklefltirilmifltir.
3.2.3-MEDA/CEPOL GÖÇMEN KAÇAKÇILI⁄I SEMINERI HAZIRLIK TOPLANTISI
30 - 31 Mart 2005 tarihlerinde Fas, ‹sveç, ‹srail, ‹ngiltere, Lübnan, Macaristan’dan
(1)’er; Fransa ve EGM KOM Merkez Birimi’nden (2)’fler olmak üzere toplam (10) temsilcinin kat›l›m› ile düzenlenmifltir.
3.2.4-1. ÜST DÜZEY UYUfiTURUCU KONTROL TOPLANTISI
20 - 22 Aral›k 2005 tarihlerinde ECO-DCCU ile iflbirli¤i çerçevesinde, Afganistan (2),
‹ran (3), K›rg›zistan (1), Pakistan (2), Türkmenistan (2), ülkemizden (5) ve ECODCCU’dan (3) olmak üzere toplam (18) üst düzey temsilcinin kat›l›m› ile düzenlenmifltir.
3.3-2005 YILINDA ‹K‹L‹ ‹fiB‹RL‹⁄‹ ÇERÇEVES‹NDE GERÇEKLEfiT‹R‹LEN ULUSLARARASI E⁄‹T‹M PROGRAMLARI
3.3.1-TÜRK‹YE-AFGAN‹STAN
Uyuflturucu ile Mücadele Kanun Uygulama E¤itim Program›
09 - 25 Kas›m 2005 tarihleri aras›nda Afganistan Kanun Uygulama Birimlerinde görevli orta&üst düzey (20) personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
3.3.2-TÜRK‹YE-ARNAVUTLUK
E¤itici Gelifltirme Program›
27 Haziran - 15 Temmuz 2005 tarihleri aras›nda, Türkiye-UNODC iflbirli¤i ile, Arnavutluk Kanun Uygulama Birimlerinde görevli (6) personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
TADOC
TADOC
3.3.3-TÜRK‹YE-AZERBAYCAN
Göçmen Kaçakç›l›¤›, ‹nsan Ticareti ve Belge Sahtecili¤i ile Mücadele E¤itim
Program›
11 - 15 Temmuz 2005 tarihleri aras›nda Azerbaycan Kanun Uygulama Birimlerinde
görevli (12) personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
3.3.4-TÜRK‹YE-ABD
Kriminal Soruflturma Teknikleri E¤itim Program›
11 - 15 Temmuz 2005 tarihleri aras›nda, TADOC-FBI Akademileri iflbirli¤iyle, Ulusal
Kanun Uygulay›c› Birimlerden (35) kursiyerin kat›l›m›yla gerçeklefltirilmifltir.
3.3.5-TÜRK‹YE-ALMANYA
●
Oryantasyon E¤itim Program› I
20 - 25 fiubat 2005 tarihleri aras›nda BKA E¤itim Akademisi mezun aday› (16) amir
s›n›f› personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
●
Kredi Kart› Suçlar› Semineri:
13 - 16 Haziran 2005 tarihleri aras›nda Türkiye-Almanya iflbirli¤i ile KOM Merkez ve
‹l Birimlerinden (8) personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
●
Oryantasyon E¤itim Program› II
29 A¤ustos - 02 Eylül 2005 tarihleri aras›nda BKA E¤itim Akademisi mezun aday› (20)
amir s›n›f› personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
11
TADOC
TADOC
12
3.3.6- TÜRK‹YE-ALMANYA-‹NG‹LTERE
Operasyonel De¤erlendirme ve Analiz E¤itim Program›
21 Kas›m - 02 Aral›k 2005 tarihleri aras›nda Ulusal Kanun Uygulama Birim Temsilcileri’nden (18) personelin kat›l›m› ile Türk, Alman ve ‹ngiliz e¤iticilerin deste¤inde gerçeklefltirilmifltir.
3.3.7- TÜRK‹YE-BAHREYN
Takip Teknikleri E¤itim Program›
28 Kas›m - 09 Aral›k 2005 tarihleri aras›nda Bahreyn’de, an›lan ülke kanun uygulay›c› birimlerinden toplam (16) personelin
kat›l›m›yla gerçeklefltirilmifltir.
3.3.8- TÜRK‹YE-BELÇ‹KA
● Sentetik
Uyuflturucu Maddelerle Mücadele Semineri
22 - 24 Haziran 2005 tarihleri aras›nda
Türkiye-Belçika iflbirli¤i ile KOM Merkez ve
‹l Birimlerinden (27) personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir
●
Sentetik Uyuflturucu Maddelerle Mücadele Kursu
17 - 21 Ekim 2005 tarihleri aras›nda Türkiye-Belçika iflbirli¤i ile KOM Merkez ve ‹l Birimlerinden (21) personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
3.3.9- TÜRK‹YE- FRANSA
Operasyonel Polis Taktikleri E¤itim Program›
14 Mart - 01 Nisan 2005 tarihleri aras›nda KOM Merkez ve ‹l Birimlerinden toplam
(12) personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
3.3.10- TÜRK‹YE-HOLLANDA
Elektronik Takip Cihazlar›n›n Kullan›m› E¤itim Program›
●
14 - 18 fiubat 2005 tarihleri aras›nda
KOM Merkez ve ‹l Birimlerinden (20) personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
●
Gizli Laboratuvarlar E¤itim Progra-
m›
19 - 23 Eylül 2005 tarihleri aras›nda Bosna-Hersek, H›rvatistan, Makedonya ve S›rbistan-Karada¤’dan (10); Emniyet Genel Müdürlü¤ü’nün ilgili birimlerinden (8), Jandarma
Genel Komutanl›¤›’ndan (5) olmak üzere toplam (23) kursiyerin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir
3.3.11- TÜRK‹YE- ‹NG‹LTERE
E¤iticilerin E¤itimi Program›
11 - 29 Temmuz 2005 tarihleri aras›nda Ulusal Kanun Uygulama Birim Temsilcile-
ri’nden (8), Ukrayna, Polonya ve Romanya Kanun Uygulama Birim Temsilcileri’nden
(2)’fler olmak üzere toplam (16) kursiyerin kat›l›m›yla gerçeklefltirilmifltir.
3.3.12- TÜRK‹YE-‹SRA‹L
Biliflim Suçlar› ve Adli Biliflim E¤itim Program›
12 - 23 Aral›k 2005 tarihleri aras›nda Gümrük Müsteflarl›¤› ve Jandarma Genel Komutanl›¤›’ndan (4)’er, KOM Merkez ve ‹l Birimlerinden ise (10) olmak üzere toplam (18) kursiyerin kat›l›m›yla gerçeklefltirilmifltir.
3.3.13-TÜRK‹YE-KAZAK‹STAN
Uyuflturucu ve Organize Suçlarla Mücadele Özel Teknikleri E¤itim Program›
06 - 10 Haziran 2005 tarihleri aras›nda (10) Kazak Kanun Uygulay›c› görevlinin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
3.3.14- TÜRK‹YE-KIRGIZ‹STAN
B‹DEM Uyuflturucu Kanun Uygulama E¤itim Program›
08 - 16 Eylül 2005 tarihleri aras›nda (2) K›rg›z kanun uygulay›c› görevlinin kat›l›m› ile
gerçeklefltirilmifltir.
3.3.15- TÜRK‹YE-MAKEDONYA
21 Kas›m - 02 Aral›k 2005 tarihleri aras›nda (13) Makedon kanun uygulay›c› görevlinin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
3.3.16- TÜRK‹YE-MISIR-SUR‹YE
04 - 15 Nisan 2005 tarihleri aras›nda M›s›r ve Suriye’den (12)’fler olmak üzere toplam (24) kanun uygulay›c› görevlinin kat›l›m› ile
gerçeklefltirilmifltir.
3.3.17-TÜRK‹YE-ROMANYA
09 - 20 May›s 2005 tarihleri aras›nda Romanya’dan (10) kanun uygulay›c› personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
3.3.18- TÜRK‹YE- SIRB‹STAN & KARADA⁄
●
Oryantasyon E¤itim Program›
19 - 28 Haziran 2005 tarihleri aras›nda
S›rbistan&Karada¤ Kanun Uygulama Birimlerinden (6) personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
TADOC
TADOC
13
TADOC
TADOC
●
Takip Teknikleri E¤itim Program›
17 - 28 Ekim 2005 tarihleri aras›nda Belgrad’ta, S›rbistan&Karada¤ Kanun Uygulama
Birimlerinden (14) personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
3.3.19- TÜRK‹YE-SUDAN
18 - 29 Nisan 2005 tarihleri aras›nda Sudan’dan (16) kanun uygulay›c› personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
14
3.4- TÜRK‹YE’N‹N AB ÜYEL‹⁄‹ SÜREC‹NDE YÜRÜTÜLMEKTE OLAN
EfiLEfiT‹RME (TWINING) PROJELER‹ ÇERÇEVES‹NDE GERÇEKLEfiT‹R‹LEN
E⁄‹T‹M PROGRAMLARI
3.4.1-‹nternet ve Yüksek Teknoloji Suçlar› Semineri I
21 - 25 fiubat 2005 tarihleri aras›nda KOM Merkez ve ‹l Birimlerinden (20) personelin
kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
3.4.2-Suç ‹stihbarat Analizi E¤itim Program›
07 - 18 Mart 2005 tarihleri aras›nda KOM Merkez ve ‹l Birimlerinden (20) personelin
3.4.3-I 2 Kullan›m› E¤itim Program› I
28 Mart - 01 Nisan 2005 tarihleri aras›nda KOM Merkez ve ‹l Birimlerinden (10) personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
3.4.4- I 2 Kullan›m› E¤itim Program› II
04 - 08 Nisan 2005 tarihleri aras›nda KOM Merkez ve ‹l Birimlerinden (10) personelin
3.4.5- ‹nternet ve Yüksek Teknoloji Suçlar› Semineri II
3.4.6-I 2 Kullan›m› E¤itim Program› III
3.4.7-I 2 Kullan›m› E¤itim Program› IV
3.4.8- Suç ‹stihbarat Analizi ve I2 Program›n›n Kullan›m›
19 - 30 Eylül 2005 tarihleri aras›nda KOM Merkez ve ‹l Birimlerinden (10) personelin
kat›l›m› ile e¤itim program› gerçeklefltirilmifltir.
3.4.9- Mevzuat›n Uyumlaflt›r›lmas› Semineri
26 Eylül – 07 Ekim 2005 tarihleri aras›nda Adalet Bakanl›¤›, Jandarma Genel Komutanl›¤›, Mali Suçlar› Araflt›rma Kurulu (MASAK) ve Emniyet Genel Müdürlü¤ünün ilgili birimlerinden toplam (24) personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
3.4.10- Mali Suçlar Genel Kursu I
10 - 14 Ekim 2005 tarihleri aras›nda KOM
Merkez ve ‹l birimlerinde görevli (22) personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
3.4.11- Mali Suçlar ve Terörizmin Finansman› Grup Çal›flmas›
17 - 21 Ekim 2005 tarihleri aras›nda Adalet Bakanl›¤›, Gümrük Müsteflarl›¤›, Jandarma Genel Komutanl›¤›, Mali Suçlar Araflt›rma Kurulu (MASAK) ve KOM Merkez ve ‹l birimlerinden toplam (12) personelin kat›l›m›
ile gerçeklefltirilmifltir.
3.4.12- Mali Suçlar, Terörizmin Finansman›, Suç Gelirlerine El Koyma, Karapara Aklama Alanlar›ndaki Yeteneklerin ve Stratejik Kapasitenin Gelifltirilmesi
E¤itim Program›
07 - 11 Kas›m 2005 Adalet Bakanl›¤›,
Gümrük Müsteflarl›¤›, Jandarma Genel Komutanl›¤›, Mali Suçlar Araflt›rma Kurulu
(MASAK) ve Emniyet Genel Müdürlü¤ünün
ilgili birimlerinden toplam (25) personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
TADOC
TADOC
15
TADOC
TADOC
16
3.4.13- Finans, Ticaret, ve ‹flas Konular›nda Multi-Disiplin Semineri
14 - 25 Kas›m 2005 tarihleri aras›nda Adalet Bakanl›¤›, Gümrük Müsteflarl›¤›, Jandarma Genel Komutanl›¤› ve KOM Merkez ve ‹l birimlerinden toplam (25) personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
3.4.14- Kurumlararas› ‹flbirli¤i Çal›flma Grubu Toplant›s›
21 - 25 Kas›m 2005 tarihleri aras›nda Adalet Bakanl›¤›, Gümrük Müsteflarl›¤›, Jandarma Genel Komutanl›¤›, Mali Suçlar Araflt›rma Kurulu ve Emniyet Genel Müdürlü¤ünün ilgili birimlerinden toplam (15) personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
3.4.15- Mali Suçlar Genel Kursu-II
28 Kas›m - 02 Aral›k 2005 tarihleri aras›nda KOM Merkez ve ‹l birimlerinden toplam (22) personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
3.4.16- Mali Suçlar, Terörizmin Finansman›, Suç Gelirlerine El Koyma, Karapara Aklama Alanlar›ndaki Yeteneklerin ve Stratejik Kapasitenin Gelifltirilmesi E¤itim Program›
05 - 09 Aral›k 2005 tarihleri aras›nda Adalet Bakanl›¤›, Gümrük Müsteflarl›¤›, Jandarma Genel Komutanl›¤›, Mali Suçlar Araflt›rma Kurulu (MASAK) ve Emniyet Genel Müdürlü¤ünün ilgili birimlerinden toplam (28) personelin kat›l›m› ile Antalya ilinde gerçeklefltirilmifltir.
3.5- 2003-2004-2005 YILLARINDA DÜZENLENEN ULUSLARARASI E⁄‹T‹M
PROGRAMLARININ N‹CEL DE⁄ERLEND‹RMES‹
2003-2006 TADOC Strateji Belgesi çerçevesinde, akademide düzenlenen uluslararas› e¤itim etkinliklerinin gerek program adedi gerekse kat›l›mc› say›s› bak›m›ndan y›ldan
y›la artt›r›larak, 2006 y›l› sonunda, uluslararas› e¤itim programlar›n›n TADOC’ta düzenlenen tüm etkinliklerin %60’›n› oluflturmas› hedeflenmifltir.
Bu hedef do¤rultusunda, yukar›daki tabloda da görülece¤i üzere gerek Akademide
gerekse TADOC Mobil E¤itim Timlerince ilgili ülkelerde düzenlenen uluslararas› e¤itim
programlar›ndan; 2003 y›l›nda (184), 2004 y›l›nda (270), 2005 y›l›nda ise (280) yabanc›
kanun uygulay›c› personel faydalanm›flt›r.
TADOC e¤itim programlar›na yönelik uluslararas› ilginin y›ldan y›la artt›¤› gözlenmektedir.
Grafik-1 Y›llara Göre Yabanc› Kat›l›mc› Say›s›
4- ULUSAL E⁄‹T‹M PROGRAMLARI
Amaç
Kaçakç›l›k ve organize suçlarla mücadele alan›nda görevli Emniyet Genel Müdürlü¤ü,
Gümrük Müsteflarl›¤›, Jandarma Genel Komutanl›¤›, Sahil Güvenlik Komutanl›¤› ile di¤er
kurum ve kurulufllar›n personelinin mesleki bilgi, beceri, tutum ve bireysel geliflimlerini
sa¤layacak nitelikte temel ve uzmanl›k e¤itimleri ile seminer ve workshop programlar›
gerçeklefltirmektir.
Ulusal E¤itim Bölümünün düzenledi¤i e¤itim programlar›yla gerçeklefltirmek istedi¤i
ikincil hedefi ise; ulusal mücadeleci kurumlar aras›ndaki mevcut iflbirli¤ini en üst düzeye
ç›karmakt›r.
4.1- Bilgisayar Destekli Temel E¤itim Programlar›
2005 y›l›ndan itibaren aday KOM personelinin temel e¤itim kursu uzaktan ve yayg›n
e¤itim tekni¤iyle iki aflamal› olarak düzenlenmektedir.
Gelifltirilen bu e¤itim modelinin 1. aflamas› B‹DEM (Bilgisayar Destekli E¤itim) Modüllerini tamam›n› baflar› ile bitirmeyi; 2. aflamas› ise Kaçakç›l›k ve Organize Suçlar Kitab›n›n içerdi¤i konulardan yaz›l› ölçme ve de¤erlendirme s›nav›n› baflar› ile tamamlamak
için gereken (70) puan› almay› zorunlu k›lmaktad›r.
Her iki aflamay› da baflar›yla geçen aday kursiyerler hakk›nda KOM Branfl›na aktar›m
ifllemleri uygulanmaktad›r.
Bu kapsamda; 2005 y›l› içerisinde 49. ve 50. Dönem Kaçakç›l›k ve Organize Suçlar
Temel E¤itim Programlar› düzenlenmifl, programlara (294) Polis Memuru ve (41) Amir s›n›f› personelimiz kat›lm›flt›r.
TADOC
TADOC
17
TADOC
TADOC
4.2- 2005 Y›l› ‹çerisinde Gerçeklefltirilen Ulusal E¤itim Programlar›
(6) Dönem Halinde Düzenlenen Soruflturma Mülakat› ve ‹fade Analizi E¤itim
Programlar›
●
Ocak - Ekim 2005 döneminde Emniyet Genel Müdürlü¤ü’nün ilgili birimlerinden (115)
personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
18
●
Mali Suçlar E¤itim ‹htiyaç Analizi Toplant›s›
17 - 18 fiubat 2005 tarihleri aras›nda KOM Merkez ve ‹l Birimlerimizden toplam (14)
●
Suç Psikolojisi ve Suçlu Profili Oluflturma Workshop Program›
21 - 25 fiubat 2005 tarihlerinde KOM Merkez ve ‹l Birimlerinden toplam (8) personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
Türk Ceza Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nda De¤ifliklikler Ifl›¤›nda
Kolluk Uygulamalar› Semineri
●
22 - 23 Mart 2005 tarihleri aras›nda KOM Merkez ve ‹l Birimlerinde fiube Müdürü/Müdür Vekili olarak görev yapan toplam (47) personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
●
Kaçakç›l›k Suçlar› Soruflturma Teknikleri E¤itim Program›-I
19 - 24 Eylül 2005 tarihleri aras›nda KOM Merkez ve ‹l Birimlerinde görevli (38) personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
●
Kaçakç›l›k Suçlar› Soruflturma Teknikleri E¤itim Program›-II
15 - 30 Eylül 2005 tarihleri aras›nda KOM Merkez ve ‹l Birimlerinde görevli (43) personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
Grafik-2 E¤itim Program›na Kat›lan Kat›l›mc›lar›n Rütbelerine Göre Da¤›l›m›
TADOC
TADOC
19
TADOC
TADOC
20
2005 y›l› içerisinde (34) Ulusal E¤itim program› düzenlenmifl ve programlara (612)
Türk Kanun Uygulama personeli kat›lm›flt›r.
2002-2005 y›lllar› itibari ile ulusal e¤itim programlar›na kat›lan personel say›lar› afla¤›da sunulmufltur.
Grafik-3 Ulusal Uzmanl›k E¤itim Programlar› Y›llara Göre Kat›l›mc› Say›lar›
5- TAKT‹K E⁄‹T‹M PROGRAMLARI
Amaç
KOM Merkez ve ‹l Birimlerinde görevli personelin operasyonel görevleri esnas›nda karfl›laflabilecekleri, fiziksel kuvvet ve silah kullanma gerektirebilecek uygulamalar› planlama ve gerçeklefltirme konusunda gerekli bilgi, tecrübe ve davran›fl de¤erleriyle donatarak topluma daha kaliteli hizmet sunabilmektir.
5.1-Düzenlenen Taktik E¤itim Programlar›
● Takip
Teknikleri Uzmanl›k E¤itim Progra-
m› I
20 Ocak - 05 fiubat 2004 tarihleri aras›nda ‹stanbul Narkotik fiube Müdürlü¤ü ve Konya KOM fiube Müdürlü¤ü’nden toplam (17) personelin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifltir.
●
Takip Teknikleri Uzmanl›k E¤itim Program› II
04 - 15 Nisan 2005 tarihleri aras›nda KOM Merkez Mali fiube Müdürlü¤ünden (15)
●
Takip Teknikleri Uzmanl›k E¤itim Program› III
06 - 17 Haziran 2005 tarihleri aras›nda Diyarbak›r KOM fiube Müdürlü¤ünden (15)
●
‹leri ve Güvenli Sürüfl Teknikleri E¤itimi
23 - 27 May›s 2005 tarihleri aras›nda KOM Merkez ve ‹l Birimlerinden (12) personelin
TADOC
TADOC
21
2004 y›l› içerisinde Baflkanl›¤›m›za ba¤l› TADOC’a (20) kiflilik taktik e¤itim s›n›f›; dubleks operasyon evi; üst aramas›, araç aramas›, kifli aramas›, yak›n savunma teknikleri vb.
uygulamal› e¤itimlerin yap›ld›¤› kapal› e¤itim kompleksi kazand›r›lm›flt›r.
TADOC
TADOC
22
Söz konusu kapal› e¤itim kompleksi içerisinde ‹nteraktif Simülatörlü At›fl E¤itim Ünitesi, Taktik E¤itim Ekipman Ofisi ile Adli Mülakat Teknikleri ve Gizli Görevli E¤itimlerinin düzenlendi¤i özel donan›ml› bir s›n›f da bulunmaktad›r.
Ayr›ca takip operasyonlar›nda araç kullanan personelimizin güvenliklerinin sa¤lanmas› amac› ile ‹leri ve Güvenli Sürüfl Teknikleri e¤itimleri bafllat›lm›fl, bu e¤itimlerde (4) adet
özel tasar›ml› araç kullan›lmaktad›r.
6- B‹LG‹SAYAR DESTEKL‹ E⁄‹T‹M (B‹DEM)
Uzaktan e¤itim modellerine verilebilecek en iyi örneklerden biri olan B‹DEM projesinin
hayata geçirilmesi ba¤lam›nda e¤itim programlar›n›n yaz›l›m süreci tamamlanm›fl, TADOC
bünyesinde (20) kursiyer kapasiteli Bilgisayar Destekli E¤itim Merkezi kurulmufltur.
Bununla birlikte; TADOC’ta B‹DEM Merkezi taraf›ndan yürütülecek Uyuflturucu ve
Organize Suçlarla Mücadele konular› esas olmak üzere temel polis uygulamalar›n›n farkl› konular›n› da içeren B‹DEM modülleri UNODC’nin bilgisayar ve ekipman deste¤i ile; ilk
olarak Adana, Antalya, Diyarbak›r, Edirne, Erzurum, ‹stanbul, ‹zmir, Samsun ve Van olmak üzere ülkemizdeki (9) bölge merkezinde hizmet vermek üzere tasarlanan s›n›flarda
baflar›l› deneme çal›flmalar›n›n ard›ndan tam kapasite ile uygulamaya konulmufltur.
B‹DEM ile;
1. E¤itim maliyetleri düflürülmekte,
2. Daha az zamanda daha fazla say›da kursiyer e¤itilmekte,
3. Kursiyerlere istedikleri her an kendi kendilerini yetifltirebilme olana¤› sa¤lanmakta,
4. Standart e¤itim programlar› ayn› anda kursiyerlerin hizmetine sunulabilmekte,
5. Daha sa¤l›kl› istatistiki verilere ulafl›larak e¤itim programlar›n›n uzaktan e¤itim yöntemi ile çok genifl bir kitleye sunulmas› mümkün olmaktad›r.
6.1- Bidem Bölge Merkezleri
TADOC
TADOC
23
6.2- Bidem Merkezi Taraf›ndan Yürütülen Çal›flmalar
Yap›lan ihtiyaç analizleri ›fl›¤›nda yeni B‹DEM merkezlerinin kurulum gereksinimi ortaya ç›km›flt›r. Bu çerçevede A¤r›, Ankara, Hakkari, Konya, Malatya ve Sivas illerinde B‹DEM kurulufl çal›flmalar› devam etmektedir.
TADOC
TADOC
6.3- ‹l Bidem Merkezlerinden Görüntüler
24
B‹DEM, Bölge Merkezlerindeki yöneticilerin planlamalar› ile yürütülmekte ve kat›l›mc›lar›n görev yapt›klar› il ve görevin özelliklerine göre seçilmifl modüllerin bir araya getirilmesi ile personele tan›mlanmaktad›r. Tan›mlamas› yap›lan modüllerin bitiminde kat›l›mc› personele sertifikalar› verilmektedir.
E¤iticiye ihtiyaç duymadan, zaman ve imkan k›s›tlamalar› olmadan sadece bu amaç
için haz›rlanm›fl olan özel s›n›flarda uygulanan B‹DEM metodu sayesinde, personele yerinde e¤itimler verilmekte ve pek çok yönden tasarruf edilmektedir.
6.4- B‹DEM Bölge Merkezleri Taraf›ndan Tüm Kanun Uygulay›c› Teflkilatlar›n
Personeline Verilen E¤itimlere Ait ‹statistiki Tablo
Grafik-4 B‹DEM Bölge Merkezlerince Düzenlenen E¤itim Program›na Kat›lan Kat›l›mc›
Say›lar›
Halen B‹DEM Bölge Merkezlerinden Emniyet Genel Müdürlü¤ü personeli yan› s›ra di¤er ulusal kanun uygulay›c› teflkilatlar›n personeli de faydalanmaktad›r.
Temelde h›zl› bilgi paylafl›m›n› amaçlayan B‹DEM’in önümüzdeki y›llarda Ulusal Polis
Akademisi ile Polis Meslek Yüksek Okullar›’n›n yan› s›ra Gümrük Müsteflarl›¤›, Jandarma Genel Komutanl›¤› ve Sahil Güvenlik Komutanl›¤›’n›n ilgili birimlerine de transferi
sa¤lanacakt›r. Bu amaçla say›lan kurumlar altyap› haz›rl›k çal›flmalar›n› yürütmektedirler.
Küreselleflen dünyada her ülkenin bir di¤erine yapt›¤› do¤rudan veya dolayl› etki daha da belirgin hale gelmifltir. Özellikle uyuflturucu kaçakç›l›¤› ve organize suçlar›n s›n›raflan özelli¤i bu suçlarla mücadelenin de uluslararas› olmas›n› zorunlu k›lmaktad›r. Uluslararas› iflbirli¤i ve mücadele gerektiren bu alanda e¤itimin yeri de tart›fl›lamaz.
Bu düflünceden hareketle, hukuki süreçlere iliflkin belirgin bir farkl›l›k gözetmeden haz›rlanm›fl, dolay›s›yla evrensel nitelikte olan B‹DEM programlar›n›n TADOC’un e¤itim
vermekle sorumlu oldu¤u ülkelere de ulaflt›r›lmas› amac›yla B‹DEM Mobil E¤itim Timleri
(B‹DEM MET) oluflturulmufltur.
TADOC
TADOC
25
TADOC
TADOC
26
7- KARAPARA ARAfiTIRMA MERKEZ‹
Amaç ve Tan›m
Amerika Merkez Bankas› (FED) Amerika’da y›lda 300–500 milyar Amerikan Dolar›
aras›nda de¤iflen miktarlarda karaparan›n akland›¤›n› resmen aç›klam›flt›r. Bu rakam
tüm bat›l› ülkelerin 1 y›ll›k petrol al›mlar›n› karfl›layacak boyuttad›r.
Dünyada var oldu¤u iddia edilen karapara miktar›n›n ise 1 trilyon Amerikan Dolar› civar›nda oldu¤u tahmin edilmektedir.
Buradan yola ç›karak kaçakç›l›k ve organize suçlarla mücadelede mutlak ve kal›c› baflar›lara ulafl›lmas›; an›lan suçlara karfl› uluslararas› boyutta tak›n›lacak ortak bir tutumun
sergilenmesini ve alana iliflkin ulusal bilgi ve tecrübelerin di¤er ülkelerle paylafl›lmas›n›
zorunlu k›lmaktad›r.
11 Eylül sald›r›lar› terör örgütlerinin mali gücünü bir kez daha tüm gerçekli¤i ile dünyan›n gözleri önüne sermifltir. Organize suçlar ve terörizmle etkin mücadele edebilmek
için bu suç gruplar›n›n suçtan elde ettikleri ve aklamaya çal›flt›klar› gelirlere el konulmas›n›n ne denli önemli oldu¤u tüm dünyaca kan›ksanm›flt›r.
Organize suç ve terör örgütlerinin gelirlerini ne flekilde elde ettikleri, eylemlerini nas›l
finanse ettikleri ve iflledikleri suçlardan elde ettikleri gelirleri nas›l mali sisteme sokmaya
çal›flt›klar›n›, k›saca tipolojilerini tespit ederek bunlarla mücadele etmek hem istikrarl› bir
ülke ekonomisi aç›s›ndan hem de bu örgütlerle etkin mücadele için vazgeçilmez bir olgu
olmufltur.
Bu çaba ancak karapara aklama ile mücadele eden tüm kurumlar›n iflbirli¤i yapmas›
ile baflar›ya ulaflabilecektir. Bu do¤rultuda, gerek ulusal gerekse bölgesel düzeyde ihtiyaç duyulan “Karapara ve Terörizmin Finansman› ile Mücadele” konusunda TADOC’ta
düzenlenmifl olan e¤itim programlar› söze konu suçla mücadele eden EGM, BDDK, MASAK, JGK, Hazine Müsteflarl›¤› Sigortac›l›k Genel Müdürlü¤ü gibi kurum personellerinin
Ayr›ca TADOC-BM iflbirli¤i çerçevesinde Balkan ülkelerine yönelik 2004 y›l› içerisinde
bafllanan e¤itimlere 2005 y›l›nda da devam edilmifltir.
TUB‹M
TUB‹M
BÖLÜM-III
27
TÜRK‹YE UYUfiTURUCU VE UYUfiTURUCU BA⁄IMLILI⁄I
‹ZLEME MERKEZ‹ (TUB‹M) VE TUB‹M’‹N MADDE
KULLANIMI VE BA⁄IMLILI⁄I ‹LE MÜCADELE KAPSAMINDA
YAPTI⁄I ÇALIfiMALAR
Madde Kullan›m› ile mücadele alan›nda; madde kullan›m›, ba¤›ml›l›¤› ve sonuçlar› hakk›nda karfl›laflt›r›labilir, güvenilir ve objektif bilgi toplanmas›, analizi ve kullan›m› amac›yla kurulan Avrupa Uyuflturucu ve Uyuflturucu Ba¤›ml›l›¤› ‹zleme Merkezi
(EMCDDA)’ne Türkiye’nin de kat›l›m›na karar verilmifltir.
Bu karar do¤rultusunda EMCDDA Ulusal Temas Noktas› olarak Emniyet Genel
Müdürlü¤ü Kaçakç›l›k ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Baflkanl›¤› bünyesinde
teknik, personel ve di¤er koflullar aç›s›ndan ideal ortam oluflturan TADOC’un bildirilmesi uygun görülmüfltür.
TUB‹M
TUB‹M
28
26 A¤ustos 2004 tarihinde Avrupa Birli¤i Komisyonu Türkiye Temsilcili¤i ve Emniyet Genel Müdürlü¤ü taraf›ndan EMCDDA’ye üyelik anlaflmas› parafe edilmifltir. Romanya, Bulgaristan ve H›rvatistan’›n üyelik gereklerini yerine getirmesini takiben Türkiye, üyelik antlaflmas›n› imzalayacakt›r.
Bu do¤rultuda Ulusal Temas Noktas›n›n sorumluluklar›n› yerine getirmek ve madde kullan›m› ile mücadele eden kurum ve kurulufllar aras›nda iflbirli¤i ve eflgüdümü
sa¤layarak mücadeleyi tek merkezden çok disiplinli olarak yürütmek üzere TADOC
bünyesinde Türkiye Uyuflturucu ve Uyuflturucu Ba¤›ml›l›¤› ‹zleme Merkezi (TUB‹M)
kurularak faaliyetlere bafllan›lm›flt›r.
‹nsan sa¤l›¤›n› ciddi flekilde tehdit etmekte olan madde kullan›m›, günümüzün en
önemli ve acil çözüm bekleyen sorunlar›ndan biridir. Ba¤›ml›l›k yap›c› maddelerle
mücadelede; konunun sosyal boyutu da dikkate al›nd›¤›nda, ilgili kurum ve kurulufllar›n iflbirli¤i çal›flmalar›n› artt›rmalar› zorunlulu¤u ortaya ç›kmaktad›r. Bu do¤rultuda
madde kullan›m›, ba¤›ml›l›¤› ve sonuçlar› hakk›nda karfl›laflt›r›labilir, güvenilir ve objektif bilgi toplanmas›, analizi amac›yla mücadeleci kurumlardan (24) ayr› Kurumsal
Temas Noktalar› (Institutional Focal Points) oluflturulmufl ve konuyla ilgili çeflitli
çal›flma toplant›lar› düzenlenmifltir.
EMCDDA üyeli¤i sürecinde ayn› zamanda “Ulusal Uyuflturucu ve Uyuflturucu Ba¤›ml›l›¤› ‹zleme Merkezi Kurulmas› ve Ulusal Uyuflturucu Stratejisinin Gelifltirilerek
Uygulanmas›” AB Efllefltirme projesi yürütülmektedir.
2002-2005 y›llar›n› kapsayan bu projenin genel amac›; Ülkemizde uyuflturucu
olgusunun hem arz hem talep boyutuyla etkin flekilde mücadelesini sa¤layacak biçimde kurumsal kapasitesini kapsaml›, bütüncül ve sürdürülebilir bir flekilde güçlendirmektir.
Bu genel amaç kapsam›nda; Avrupa Uyuflturucu ve Uyuflturucu Ba¤›ml›l›¤› ‹zleme Merkezi (EMCDDA) Türkiye Ulusal Temas Noktas›n›n güçlendirilmesi ve ülkemizin uyuflturucu maddeler ve ba¤›ml›l›kla mücadelesini ülke genelini kapsayacak flekilde daha etkin olarak yapabilmesi hedeflenmektedir.
Projenin ayr›ca dört özel amac› bulunmaktad›r.
Bunlar s›ras›yla;
●
Türk hükümeti taraf›ndan benimsenen, AB mevzuatlar›na ve standartlar›na
uygun kapsaml› bir Ulusal Uyuflturucu Stratejisi oluflturmak ve bunu benimsemek,
●
Ulusal Uyuflturucu Stratejisi do¤rultusunda aktif olarak çal›flacak bir Ulusal
Uyuflturucu ‹zleme Merkezi (Türkiye Uyuflturucu Ve Uyuflturucu Ba¤›ml›l›¤›
‹zleme Merkezi - TUB‹M) kurmak,
Ulusal Uyuflturucu Stratejisi ile uyumlu bir Uyuflturucu Talep Azalt›m Stratejisi oluflturmak;
●
●
Ulusal Uyuflturucu Stratejisinin uyuflturucu arz›n›n kontrolü bileflenini
gelifltirmek ve uygulamak.
“Türkiye Uyuflturucu ve Uyuflturucu Ba¤›ml›l›¤› ‹zleme Merkezi Kurulmas› ve
Ulusal Uyuflturucu Stratejisinin Gelifltirilerek Uygulanmas›” AB Efllefltirme Projesi tan›t›m program› 27 Ocak 2005 günü, ‹spanyol Büyükelçisi, Avrupa Birli¤i Komisyonu Türkiye Temsilcisi, ‹çiflleri Bakan›m›z, Aileden Sorumlu Devlet Bakan›m›z, Milli E¤itim Bakan›m›z ve Emniyet Genel Müdürümüz ve di¤er kurum üst düzey kat›l›mc›lar›yla Emniyet Genel Müdürlü¤ü toplant› salonunda gerçeklefltirilmifltir.
Bu proje kapsam›nda madde kullan›m› ve ba¤›ml›l›¤› ile mücadele eden kurumlar
ve sivil toplum örgütlerinin kat›l›mlar›yla çeflitli alanlarda aktiviteler düzenlenmifltir.
Operasyonel birimler aras›ndaki iflbirli¤inin güçlendirilmesi, uzaktan e¤itim modelleri, EMCDDA standart tablo verileri, risk alt›ndaki gençlere yönelik madde kullan›m›n›n önlenmesi, aileler için birincil önleme programlar›, madde kullan›m›n›n önlenmesinde ulusal kampanyalar›n oluflturulmas›, ulusal uyuflturucu stratejisi ve eylem planlar›n›n oluflturulmas›, madde kullan›m› iliflkili suçlarda suç analizi, sentetik uyuflturucular ve imalinde kullan›lan ara kimyasallar›n kaçakç›l›¤›n›n önlenmesi, ulusal uyuflturucu bilgi sisteminin yap›land›r›lmas›, EDDRA projeli çal›flmalar›, EWS erken uyar› sistemleri gibi de¤iflik alanlarda (30) farkl› aktivite gerçeklefltirilerek iflbirli¤i ve ortak mücadele ortam› oluflturulmaya çal›fl›lm›flt›r.
Bu ortak iflbirli¤i neticesinde EMCDDA’ ya ilk Standart Tablo verilerinin verilmesi
sa¤lanm›fl ve bu özverili çal›flmayla bir ilke imza at›lm›flt›r.
Baflkanl›¤›m›z TADOC/TUB‹M koordinesinde, ‹l birimlerimizde çal›flan (161) personele yönelik, “Madde Kullan›m› ile Mücadele E¤iticilerin E¤itimi Program›” gerçeklefltirilmifltir. Bu e¤itimlerden sonuncusu, 26 Nisan - 06 May›s 2005 tarihleri aras›nda ‹l ‹rtibat Noktalar›m›zda görevli (8) personelimizle, Jandarma Genel Komutanl›¤›n›n (19) personeli birlikte toplam (27) kat›l›mc›yla gerçeklefltirilmifltir.
TUB‹M
TUB‹M
29
TUB‹M
TUB‹M
30
E¤itim programlar›na kat›lm›fl olan uzman görevlilerimiz ‹l ‹rtibat Noktalar›n› (Local Focal Points) oluflturmakta olup, ‹l Milli E¤itim ve Sa¤l›k Müdürlü¤ü’nde görevli
ilgili uzmanlar›n da deste¤iyle lise ve dengi okul ö¤retmen ve ö¤rencilerine, ö¤renci
velilerine, ceza ve tutukevleri personeline, talep halinde di¤er kitlelere de yönelik
madde kullan›m› ve ba¤›ml›l›¤› konusunda fark›ndal›k düzeyini artt›r›c› konferans,
panel vb. etkinlikler düzenlemektedirler.
Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ü ile koordineli olarak, ülke genelinde düzenlenen
yaz gençlik kamplar›nda ve antrenör e¤itim kurslar›nda madde kullan›m› ve ba¤›ml›l›¤› konusunda bilgilendirme çal›flmalar› gerçeklefltirilmifl olup halen devam edilmektedir. Özellikle 2005 y›l› yaz dönemi içerisinde Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ü taraf›ndan düzenlenen Gençlik Kamplar›’na kat›lan (4.000)’in üzerindeki gencimize yönelik, Baflkanl›¤›m›z ‹l Teflkilatlar› yap›lanmas›nda yer alan Madde Kullan›m› ile Mücadele Uygulama ve ‹rtibat Birimi (‹l Temas Noktas›) personeli ile koordineli olarak
e¤itim verilmifltir.
Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ü ile birlikte yürütülen di¤er bir çal›flma ise; Antrenör Yetifltirme Kurslar›na kat›lanlara verilen madde kullan›m›n›n önlenmesine yönelik e¤itim faaliyetleridir.
2005 y›l› içersinde (3160) antrenör, e¤itime kat›lm›fl olup bu faaliyetlerde, antrenörlerin özellikle doping maddelerinden ve di¤er ba¤›ml›l›k yap›c› maddelerden
gençleri nas›l uzak tutabilecekleri konusunda bilgilenmeleri ve talep azalt›m çal›flmalar›na kat›l›mlar›n›n sa¤lanmas› amaçlanm›flt›r.
Ayr›ca K›z›lay Gençlik Kamplar›nda çal›flacak K›z›lay gönüllü liderlerine yönelik
düzenlenen Liderlik E¤itimi’nde “madde kullan›m› ve ba¤›ml›l›¤›n›n önlenmesi” konulu e¤itim verilmifltir.
Madde kullan›m› ile mücadele uygulama ve irtibat k›s›m amirli¤inde görevli personelimizin 2005 y›l› içersinde verdi¤i e¤itimler neticesinde; (867) ilkö¤retim ö¤retmeni, (3009) lise ö¤retmeni, (142) üniversite ö¤retim eleman›, (64393) lise ö¤rencisi,
(2500) üniversite ö¤rencisi, (4655) ilkö¤retim ö¤renci velisi, (6951) lise ö¤renci velisi, (30) üniversite ö¤renci velisi, 2767 STK ve 5901 kamu çal›flan›na; konferans, bas›n yoluyla yaz›l› ve görsel e¤itim, yar›flma düzenlenerek madde kullan›m› ve ba¤›ml›l›¤›n›n önlenmesine yönelik bilgilendirici çal›flma gerçeklefltirilmifltir.
Benzer flekilde önleme kampanyalar› kapsam›nda ilk örne¤i Bilgi Üniversitesi’nde
gerçeklefltirilmifl olan, “NODO” isimli, madde kullan›m›n› ve ba¤›ml›l›¤›n› önleme
gençlik kulübünün di¤er üniversitelerde de yap›land›r›lmas› faaliyetleri sürdürülmektedir. Bu faaliyet çerçevesinde Eskiflehir Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi, Ankara
Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi ve Polis Akademisi ile ortak proje çal›flmalar›
devam etmektedir.
Ayr›ca, 4. Sokakta Çal›flan Ve Yaflayan Çocuklar Sempozyumu, Tütün Ve Kontrolü Sempozyumu, 4. Ulusal Çocuk Forumu, Wilton Park Uluslararas› Uyuflturucu
Probleminin Önlenmesi Konferans›, Pompidou Talep Azalt›m Platformu gibi ulusal ve
uluslar aras› organizasyonlarda gerekli kat›l›m ve katk› sa¤lanm›flt›r.
TUB‹M
TUB‹M
31
TUB‹M
TUB‹M
32
Ulusal Temas Noktas›n›n ifllerlik kazanmas›yla birlikte madde kullan›m› ulusal
profili tam olarak ortaya ç›kar›lacak ve bu yöndeki mücadelemiz daha da güçlenecektir. Halen ciddi boyutlarda bir madde kullan›m› sorunu yaflamayan ve bu haliyle dünya ülkelerinin hayranl›¤›n› kazanan ülkemizde amaç, ulusal kullan›c› profilimize
dayanarak risk guruplar›m›z› tespitle bunlara yönelecek tehlikeleri önleyip, kullan›m
sorununu kontrol alt›nda tutmaya ve ortadan kald›rmaya çal›flmakt›r.
Uluslararas›
Uluslararas›‹flbirli¤i
‹flbirli¤i
KAÇAKÇILIK VE ORGAN‹ZE SUÇLARLA MÜCADELEDE
ULUSLARARASI ‹fiB‹RL‹⁄‹ FAAL‹YETLER‹
1-ULUSLARARASI ‹fiB‹RL‹⁄‹ ‹HT‹YACI
S›n›raflan suç örgütleri, geliflen ve de¤iflen dünya
koflullar›na uyumlu olarak kendi ç›karlar› do¤rultusunda farkl› strateji ve uygulamalara yönelmektedir. Gerek
geliflen teknoloji ve iletiflim dünyas›yla gerekse yaflan›lan istikrars›zl›klarla birlikte ortaya ç›kan denetimden
yoksun bölgelere ba¤l› olarak elde etti¤i yeni imkan ve
kabiliyetlerle birlikte etkisini ve gücünü her geçen gün
daha da artt›rma yoluna gitmektedir. Bu itibarla, s›n›raflan organize suçlarla mücadelede, bu tür tehditlerle
karfl› karfl›ya kalan ülkelerin tek bafl›na yürütece¤i çal›flmalarla tam ve sürekli bir baflar›n›n sa¤lanmas› oldukça güçtür.
Teknoloji alan›nda yaflanan geliflmeler ile mal ve üretim faktörlerinin serbest dolafl›m›
ve bunun beraberinde ülkeler aras›ndaki s›n›rlar›n art›k izafileflerek belirginli¤ini yitirmeye bafllam›fl olmas› madalyonun bir yüzüne siyasi küreselleflme olgusunu yerlefltirmektedir. Bu durum ayn› zamanda madalyonun di¤er yüzüne görülmek istenmeyen ancak
uluslararas› kamuoyunun gündeminde güncelli¤ini sürekli koruyan s›n›raflan suç örgütlerinin artan faaliyetlerini oturtmaktad›r.
Kendi aralar›nda en az kanun uygulay›c› birimler kadar iflbirli¤i ve diyalog içerisinde
bulunan bu ç›kar amaçl› suç örgütleri ile mücadelenin olmazsa olmaz koflulu; çok tarafl›,
uzun vadeli bir stratejinin gelifltirilmesi ile uluslararas› iflbirli¤i ve koordinasyonun artt›r›lmas›d›r.
2-B‹RLEfiM‹fi M‹LLETLER BÜNYES‹NDE GEL‹fiT‹R‹LEN GEN‹fi
KATILIMLI SUÇLA MÜCADELE STRATEJ‹LER‹
Ülkemiz taraf›ndan imzalanarak yürürlü¤e girmifl bulunan BM S›n›r Aflan Örgütlü Suçlarla Mücadele Sözleflmesi (SASMUS) ve bu Sözleflmenin ekindeki insan ticareti, göçmen kaçakç›l›¤› ve ateflli silah kaçakç›l›¤› konulu Protokoller, uluslararas› örgütlü suç
probleminin çözümünü amaçlamakta olup, suçla mücadele alan›nda Birleflmifl Milletler’in
ilk ba¤lay›c› yasal enstrüman› konumundad›r.
SASMUS Sözleflmesi’nin 32. maddesi uyar›nca s›n›r aflan örgütlü suçlarla mücadele
alan›nda taraf devletlerin kapasitelerinin artt›r›lmas› ve Sözleflme’nin uygulanmas›n›n gelifltirilerek gözden geçirilmesi amac›yla “Taraf Devletler Konferans›” mekanizmas› teflkil
edilmifltir. SASMUS II. Taraflar Konferans› 10-21 Ekim 2005 tarihlerinde Viyana’da yap›lm›fl olup an›lan toplant›ya Emniyet Genel Müdürlü¤ümüzü temsilen kat›l›m sa¤lanm›flt›r.
Söz konusu Konferansta, SASMUS ve Protokollerinin uygulanmas› gözden geçirilmifltir. Ayr›ca, bu gündem çerçevesinde, Sözleflme ve Protokollere uygun olarak mevzuat
oluflturulmas›; Sözleflme ve Protokollerde öngörülen suçlar›n mevzuata dahil edilmesi;
BÖLÜM-IV
33
Uluslararas›
‹flbirli¤i
Uluslararas›
‹flbirli¤i
34
bu konuda yaflan›lan s›k›nt›lar ve an›lan metinlerin uygulanmas›nda karfl›lafl›lan güçlükleri yenmek üzere uluslararas› iflbirli¤inin art›r›lmas› ve teknik yard›m›n gelifltirilmesi konular›nda görüflmelerde bulunulmufltur.
SASMUS ve Protokolleri kapsam›nda bildirimlerde bulunulmas› öngörülen maddelere
göre 2005 y›l› sonuna kadar, ülkemiz taraf›ndan Sözleflmenin 31/6’nc› ve Göçmen Kaçakç›l›¤› Protokolünün 8/6’nc› maddeleri gere¤ince merkezi makamlar teflkil edilmemifl
ve dolay›s›yla, bu makamlara iliflkin bildirimler henüz yap›lmam›flt›r. Söz konusu bildirimde bulunulmas› gereken maddelere iliflkin çal›flmalara D›fliflleri Bakanl›¤›’n›n koordinesinde 2006 y›l› içerisinde devam edilecektir. Ayr›ca, SASMUS ve Protokollerinin uygulanmas›na iliflkin BM taraf›ndan haz›rlanan sualnamelerin D›fliflleri Bakanl›¤› arac›l›¤›yla taraf›m›za gönderilmesine müteakip, an›lan sualnameler Daire Baflkanl›¤›m›z taraf›ndan
incelendikten sonra gerekli güncellemeler yap›larak doldurulacakt›r.
SASMUS ve Ek Protokollerinin yan› s›ra s›n›raflan suçlarla mücadelenin en önemli
ayaklar›ndan birini de bu tür faaliyetleri yürütmekte olan suç örgütlerinin gelir kaynaklar›n›n önüne geçilmesi oluflturmaktad›r. Bilindi¤i üzere BM Yolsuzlukla Mücadele Sözleflmesi (BMYMS), Meksika’n›n Merida kentinde 10 Arall›k 2003 tarihinde imzaya aç›lm›fl
olup ülkemiz taraf›ndan ayn› tarihte imzalanm›fl bulunmaktad›r.
BMYMS’nin 2005 y›l› içerisinde Ekvator taraf›ndan onaylanmas›yla, an›lan sözleflmeyi onaylayan ülkelerin say›s› 30’a ulaflm›fl ve Sözleflme 14 Aral›k 2005 tarihi itibariyle yürürlü¤e girmifl bulunmaktad›r.
Söz konusu Sözleflme, yolsuzlukla mücadele alan›nda ilk küresel uluslararas› hukuk
belgesi niteli¤inde olup yolsuzlukla mücadele konusunda etkili bir uluslararas› iflbirli¤i
mekanizmas›n›n (yolsuzluktan elde edilen gelirlerin kaynak ülkeye iadesi, yolsuzluk suçlar›nda adli yard›m mekanizmas›n›n getirilmesi vb.) kurulmas›n› amaçlamaktad›r. SASMUS Sözleflmesine paralel bir flekilde BMYMS kapsam›nda da bir taraflar konferans›
mekanizmas›n›n oluflturulmas› öngörülmüfl olup bu alandaki çal›flmalara Ad Hoc Komite
Toplant›lar› arac›l›¤›yla devam edilmektedir.
3- BÖLGESEL ANLAMDA YAfiANAN GEL‹fiMELER
Baflkanl›¤›m›z s›n›r aflan organize suçlulukla mücadele bak›m›ndan, ülkemizin de etkilendi¤i yak›n co¤rafik bölgelerde yer alan bir çok ülkenin uzman soruflturmac› birimleri
ile stratejik ve operasyonel iflbirli¤ine gitmektedir. 2005 y›l› içerisinde de bu kapsamda
yürütülen iflbirli¤i faaliyetlerinde temel amaç, bat›m›zda bulunan ülkelerle mevcut iflbirli¤i
araçlar›n›n karfl›l›kl› olarak daha etkin kullan›lmas›n› sa¤lamak olurken, do¤umuzdaki ülkelerle ihtiyaç duyulan iflbirli¤i kanallar›n› tesis etmeye/ifller hale getirmeye çal›flmak olmufltur. Bu kapsamda ülkelerle ikili, bölgesel kurulufllarla ise çok tarafl› olmak üzere toplam 138 aktivite ile flekillenen iflbirli¤i faaliyetlerinin genel seyri bölgesel de¤erlendirmeler fleklinde afla¤›da özetlenmifltir.
3.1- Güneydo¤u Avrupa ve Balkanlar
Güneydo¤u Avrupa ve Balkan ülkelerinde mevcut ekonomik, sosyal ve siyasi koflullar
bölgedeki suç faaliyetlerini de önemli ölçüde etkilemektedir. Bu sürecin dikkat çeken sonuçlar›ndan birisi de, yerel suç örgütlerinin hem Güneydo¤u Avrupa ve Balkanlarda hem
de bölge d›fl›ndaki ülkelerde faaliyet gösterebilme kapasitesine ulaflmalar›d›r. Bununla
birlikte, bölge d›fl›ndaki organize suç örgütlerinin de Güneydo¤u Avrupa’da çeflitli irtibat
ve ba¤lant›lar elde etti¤i gözlenmektedir.
Güneydo¤u Avrupa ve Balkanlar co¤rafyas›, içinde bulundu¤u Balkan Rotas› ve Türkiye’nin K›ta Avrupa’s›na girifl noktas› olmas› ile güçlü tarihi ve kültürel ba¤lar sebebiyle s›n›r aflan organize suçlar›n önlenmesinde iflbirli¤i konusunda ön plana ç›kmaktad›r.
Bu co¤rafyada baflta uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› olmak üzere, göçmen kaçakç›l›¤›,
karapara ve yolsuzluk gibi s›n›r aflan nitelikteki suçlarla mücadelede bölge ülkeleri ve bölgesel kurulufllarla iflbirli¤i faaliyetleri sürdürülmektedir.
Ayr›ca, bölge ülkelerinden Arnavutluk, Bulgaristan, Romanya ve Ukrayna ile Baflkanl›¤›m›z aras›nda kurulu bulunan “Uluslararas› Bilgisayar Destekli Acil Müdahale Sistemi”
çok tarafl› iliflki ve iflbirli¤ine yeni bir ivme kazand›rm›flt›r. Ayr›ca, an›lan sistemin etkinli¤inin artt›r›lmas›na yönelik olarak “ULAK” ad› alt›nda bir yaz›l›m program› haz›rlanm›fl
olup bu program›n deneme çal›flmalar› baflar›yla sonuçland›r›lm›fl bulunmaktad›r.
Bu çerçevede; Bulgaristan, Polonya, Macaristan, Arnavutluk, Makedonya, Ukrayna,
Karada¤, H›rvatistan, Çek, Belarus, Yunanistan ve Romanya kanun uygulama birimleri
ile organize suçlarla mücadelede iflbirli¤ine gidilmifltir.
Ayr›ca, Bulgaristan ile terörizm, uyuflturucu, göç ve organize suçlarla mücadeleyi içeren 02 fiubat 2005 tarihli Polis ‹flbirli¤i Anlaflmas› imzalanm›flt›r.
Ülkemizin üyesi oldu¤u, Güneydo¤u Avrupa ‹flbirli¤i Giriflimi S›n›r Aflan Suçlarla Mücadele Bölgesel Merkezi’nin (SECI Center) uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› ve insan kaçakç›l›¤› görev güçleri baflta olmak üzere yap›lan operasyonel çal›flmalar›na ve düzenlenen bölgesel toplant›lar›na kat›l›m sa¤lanmaktad›r. Bu çerçevede, 2005 y›l› içerisinde 2529 Nisan 2005 tarihleri aras›nda Bulgaristan/Varna’da düzenlenen “Uyuflturucu Kaçakç›l›¤› ‹le Mücadele Görev Gücü Toplant›s›”na ve 04-05 Kas›m 2005 tarihlerinde S›rbistanKarada¤’da düzenlenen “SECI Bölge De¤erlendirme Toplant›s›”na Dairemizi temsilen
kat›l›m sa¤lanm›flt›r.
UNODC 2005 Dünya Uyuflturucu Raporu’nda Balkan güzergah›ndaki uyuflturucu yakalamalar›n›n 2004 y›l›nda artt›¤›, bunun öncelikle Türk makamlar›n›n baflar›s›n›n bir sonucu oldu¤u, 2003 y›l›nda Türk makamlar›nca gerçeklefltirilen uyuflturucu yakalamalar›n›n dünyadaki yakalamalar›n %5’ine, Avrupa’dakilerin ise %30’una tekabül etti¤i, 2004’e
gelindi¤inde ise Türkiye’deki yakalamalar›n %160 oran›nda artt›¤›n›n görüldü¤ü, Türkiye’nin 1987 y›l›ndan bu yana Avrupa’daki en yüksek oranl› uyuflturucu yakalamalar›n›
gerçeklefltirdi¤i belirtilmektedir. Söz konusu raporun özet tercümesi intranet ortam›nda
yay›nlanarak Dairemiz personelinin bilgisine sunulmufltur.
Ayr›ca an›lan rapora iliflkin olarak UNODC taraf›ndan 2005 Haziran ay› içerisinde verilen brifingde, Afganistan kaynakl› eroin kaçakç›l›¤›n›n kontrol alt›na al›nmas›nda, co¤rafi konumlar› itibariyle transit ülke durumunda olan ülkelerin yakalama faaliyetlerinin
önemine dikkat çekilmifl, bu ba¤lamda Pakistan, ‹ran ve ülkemizin yakalamadaki baflar›lar›n›n söz konusu eroinin Bat› Avrupa’ya ulaflmas›n›n önündeki en büyük engel teflkil etti¤i, ayr›ca tüm bu ülkelerin uyuflturucu kaçakç›l›¤›na karfl› ciddi önlemleriyle bilinen ülkeler oldu¤u ifade edilmifltir.
Uluslararas›
‹flbirli¤i
35
Uluslararas›
‹flbirli¤i
Uluslararas›
‹flbirli¤i
36
3.2- Bat› Avrupa
Ülkemizin siyasi, ekonomik, kültürel ve güvenlik alanlar›nda en önemli ortaklar›n› bar›nd›ran Bat› Avrupa co¤rafyas›nda mevcut yo¤un iliflkilerin önemini bu ülkelerde yaflayan Türk nüfusu daha da artt›rmaktad›r.
Bat› Avrupa ülkeleri ile ülkemiz, Avrupa, Güneybat› Asya ve Arap yar›madas› güzergahlar› aras›nda cereyan eden do¤al, sentetik uyuflturucu ve kimyasal maddeler kaçakç›l›¤›ndan etkilenmektedir.
Bununla birlikte, ortak bir mücadele anlay›fl›yla hareket edilmesi gereken di¤er bir suç
alan› da göçmen kaçakç›l›¤› ve ba¤lant›l› sorunlard›r.
Bu çerçevede, 2005 y›l› içerisinde ikili planda ‹ngiltere, Almanya, Fransa, ‹spanya,
Belçika, Norveç, Hollanda ve Avusturya ile güvenlik iflbirli¤i faaliyetleri gerçeklefltirilmifltir.
Uyuflturucu ile mücadelenin her alan›nda kaydetti¤i baflar›lar›n›n takdirle karfl›land›¤›
ülkemiz, bu alandaki uluslararas› iflbirli¤inin önemine inanmaktad›r. Bu ba¤lamda, çeflitli ülkelerden uzmanlar›n kat›l›m›yla gerçeklefltirilen Avrupa Konseyi Pompidou Grubu
toplant›lar›n›n, deneyimlerin ve iyi uygulamalar›n paylafl›ld›¤› en uygun platformlardan biri olmas› nedeniyle söz konusu toplant›lara kat›l›m sa¤lamam›z bu nedenle önem tafl›maktad›r. Geçti¤imiz y›llarda oldu¤u gibi Pompidou Grubu taraf›ndan 2005 y›l› içerisinde
düzenlenen toplant›lara da kat›l›m sa¤lanmas›na özen gösterilmifltir. 20-21 Ekim 2005 tarihlerinde, yerel uyuflturucu sorunuyla mücadelede toplum ve gönüllü kesim aras›ndaki
ortakl›¤a dayal› iyi uygulamalar›n tan›t›m› bafll›¤› alt›nda düzenlenen Pompidou Grubu
Ceza Adaleti Platform’unun 4. Toplant›s›’na Daire Baflkanl›¤›m›zda görevli bir yetkili taraf›ndan kat›l›m sa¤lanm›flt›r.
Ayr›ca, Avrupa Konseyi’nin ‹spanya Hükümeti ve Amerika Devletleri Örgütü ile iflbirli¤i halinde 12-13 Aral›k 2005 tarihlerinde ‹spanya/Madrit’te düzenlenmifl oldu¤u “Siber
suç: Küresel Bir Tehdit, Küresel Bir Çözüm Konferans›’na Daire Baflkanl›¤›m›zdan kat›l›m sa¤lanm›flt›r.
Avrupa Konseyi taraf›ndan 2005 y›l› içerisinde yay›nlanan ve üye ülkelerdeki organize suç durumunun de¤erlendirildi¤i “2004 Organize Suç Raporu”nda, ekonomik suçlar,
uyuflturucu ve insan kaçakç›l›¤› suçlar› Avrupa’n›n büyük bir k›sm›na yönelik tehdit oluflturan üç ana suç grubu olarak belirtilmifltir. Avrupa Konseyi’nin raporunda organize suç
üyelerinin eylemlerini kolaylaflt›rmak için bilgisayar kullan›m›n› giderek daha fazla oranda art›rd›klar›na dikkat çekilmektedir. Raporda, bilgisayarla ilgili suçlar›n farkl› ifllenifl biçimlerine, bunlar›n organize suç ve terörle ba¤lant›lar› ve toplumlar üstündeki etkilerinin
analizine de yer verilmektedir.
Ayr›ca, Birleflmifl Milletler Suç ve Adalet Araflt›rma Enstitüsü (UNICRI), Avrupa-Asya
bölgesinde kimyasal, biyolojik, radyolojik, nükleer maddeler (CBRN) ve bunlara iliflkin silahlar›n yasad›fl› ticareti ve suç amaçl› kullan›m›yla mücadelede uluslararas› iflbirli¤inin
güçlendirilmesi amac›yla ilgili olarak 2005 y›l› içerisinde teknik bir rapor haz›rlam›flt›r.
Söz konusu raporun haz›rl›k çal›flmalar› kapsam›nda, ülkemize iliflkin raporda yer alacak bilgilerin teyit edilmesi amac›yla TAEK ve Gümrük Müsteflarl›¤›’n›n konuya iliflkin görüflleri al›narak UNICRI Sekreteryas›’na bilgi verilmifltir. Söz konusu rapor içerisinde,
CBRN kaçakç›l›yla ilgili istatistiki verilerin yan› s›ra mücadeleci birimlerle yasal mevzuatlara iliflkin ülke bilgileri yer almaktad›r.
3.3- Kafkasya, Orta Asya ve Uzak Do¤u
Tüm Avrasya’da istikrar, refah ve güvenli¤in tesisi aç›s›ndan tafl›d›¤› stratejik de¤erin
yan› s›ra Türkiye’nin Orta Asya’ya aç›lan do¤al kap›s› konumunda olan Kafkasya ve
1991’de ba¤›ms›zl›klar›n› kazanan Orta Asya Cumhuriyetleri, Türkiye ile siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel ba¤lar› olan toplumlara ev sahipli¤i yapan ülkelerdir. Bölgesel sorunlara kal›c› ve bar›flç› çözümler bulunarak bölge ülkeleri aras›nda kutuplaflmalar›n önlenip bölgesel iflbirli¤inin art›r›lmas› kapsam›nda, özellikle Afgan kaynakl› uyuflturucu
probleminden kaçakç›l›k ve kullan›m boyutuyla etkilenen bölge ülkeleriyle, s›n›r aflan
suçla mücadelede her türlü iflbirli¤i önem tafl›maktad›r. Bu bölgedeki mücadeleci birimlere verilen uzmanl›k e¤itimleri ve Özbekistan’a atanan Türk Uyuflturucu ‹rtibat Görevlisi
bölgesel iflbirli¤i için aç›lan yeni ufuklar›n net göstergeleridir.
2005 y›l›nda, Kafkasya ve Orta Asya Cumhuriyetlerinin yan› s›ra, bu bölgede bulunan
tarihi ‹pek Yolunun parçalar› olan di¤er ülkelerle de iflbirli¤i faaliyetleri devam ettirilmifltir.
Bu kapsamda, Rusya Federasyonu, Pakistan, Afganistan, Singapur, Çin, Azerbaycan
ve Kazakistan ile 2005 y›l› içerisinde güvenlik iflbirli¤i faaliyetlerimiz karfl›l›kl› olarak sürdürülmüfltür.
Kazakistan ile ülkemiz aras›nda 26 May›s 2005 tarihinde “Uluslararas› Terörizm, Organize Suçlar, Uyuflturucu ve Psikotrop Maddelerle Bunlar›n Katk› Maddeleri ve Benzerlerinin Kaçakç›l›¤› ve Di¤er Tiplerdeki Suçlarla Mücadelede ‹flbirli¤i Anlaflmas›” imzalanm›flt›r.
Küresel uyuflturucu probleminde temel sorunlardan biri olan Afganistan kaynakl›
uyuflturucu sorununun kayna¤›ndan çözülmesi için, baflta UNODC gibi önde gelen uluslararas› kurulufllar taraf›ndan yo¤un çal›flmalar yürütülmektedir.
Afganistan kaynakl› afyon ve türevlerinin kaçakç›l›¤›n›n önlenmesinde, UNODC öncülü¤ünde hayata geçirilen Paris Pakt›, ulusal imkanlar›n güçlendirilmesini ve bölgesel ortakl›klarla birlikte Avrasya’da eroin kaçakç›l›¤›n› ortadan kald›rmaya yönelik çok tarafl›
operasyonel bir stratejinin gelifltirilmesine yönelik çal›flmalar›na 2005 y›l› içerisinde de
devam etmifltir.
Paris Pakt› faaliyetleri kapsam›nda, UNODC ile iflbirli¤i içerisinde ‹stanbul’da gerçeklefltirilen “Güney Do¤u Avrupa Yuvarlak Masa Toplant›s›”na 20 ayr› ülkenin kanun uygulay›c› birimlerinden ve EUROPOL, Ekonomik ‹flbirli¤i Teflkilat›, INTERPOL, SECI Merkezi ve Dünya Gümrük Örgütü gibi çok say›da uluslararas› kurulufltan uzman görevlilerce
kat›l›m sa¤lanm›flt›r. Söz konusu toplant› esnas›nda yap›lan görüflmelerde, Güneydo¤u
Avrupa’da gerçekleflen afyon kaçakç›l›¤›ndaki son durum ve bölgeye yönelik yap›lan ikili ve çok tarafl› yard›m konular› ele al›narak bölge ülkelerinin uyuflturucuyla mücadeledeki kapasitelerinin artt›r›lmas›na yönelik at›lacak somut ad›mlar üzerinde mutab›k kal›nm›flt›r.
Paris Pakt› toplant›s›na 2005 y›l› içerisinde ev sahipli¤i yapm›fl olmam›z ve 19-20
Temmuz 2005 tarihlerinde Avusturya/Viyana’da düzenlenen “Paris Pakt› Haz›rl›k Toplant›s›”na, 10-21 A¤ustos 2005 tarihleri aras›nda ‹ran/Tahran’da düzenlenen “‹ran S›n›r Böl-
Uluslararas›
‹flbirli¤i
37
Uluslararas›
‹flbirli¤i
Uluslararas›
‹flbirli¤i
38
gelerinin De¤erlendirilmesi Toplant›s›”na, 13-14 Eylül 2005 tarihleri aras›nda ‹ran/Tahran’a düzenlenen “Paris Pakt› Giriflimi Yuvarlak Masa Toplant›s›”na ve 01-03 Aral›k 2005
tarihleri aras›nda Avusturya/Viyana’da düzenlenen “Paris Pakt› 3. Siyasi ‹stiflare Toplant›s›”na Dairemizden kat›l›m sa¤lanm›fl olmas›, ülkemizin UNODC’nin Afganistan’daki çal›flmalar›n› yak›nen takip ederek, desteklemekte oldu¤unun önemli bir göstergesidir.
Ayr›ca, ‹çiflleri Bakan›m›z Say›n Abdülkadir AKSU’nun UNODC ‹cra Direktörü Antonio
Maria Costa ile 10 Kas›m 2005 tarihinde yapm›fl oldu¤u görüflmede, Sn. Antonio Maria
Costa, ülkemizin uyuflturucuyla mücadelede en ciddi önlemleri alan ülkelerden biri oldu¤unu, bu alanda bölgesel ve uluslararas› iflbirli¤ine büyük katk› sa¤lad›¤›n› ve BM Uyuflturucu Maddeler Komisyonu’nun çal›flmalar›na en fazla katk› sa¤layan ülkeler aras›nda
yer ald›¤›n› belirtmifltir. Sn. Antonio Maria Costa ayr›ca 3-4 Ekim 2005 tarihlerinde ‹stanbul’a gerçeklefltirilen Güneydo¤u Avrupa konulu Paris Pakt› Uzman Yuvarlak Masa Toplant›s›’n›n çok baflar›l› geçti¤ini, tüm kat›l›mc› ülkelerin de bu görüflte olduklar›n›, bunun
da Türkiye ile UNODC aras›ndaki yak›n iflbirli¤inin bir sonucu oldu¤unu ifade etmifltir.
Ülkemiz yaln›zca UNODC ile karfl›l›kl› olarak yürütülen iflbirli¤i çal›flmalar›nda de¤il
UNODC’nin di¤er bölgelerde yürütmek istedi¤i projeli çal›flmalar›nda da yer alarak gerekli deste¤i sa¤lamaya özen göstermektedir. Nitekim, UNODC taraf›ndan “Orta Asya Bölgesi Bilgi ve Koordinasyon Merkezi” (CARICC)’in kurulmas›na yönelik yürütülmekte olan
proje çal›flmas›na iliflkin olarak, Daire Baflkanl›¤›m›zca an›lan Merkez’de gözlemci statüsünde yer al›nmas›n›n özellikle afyon türevi uyuflturucular›n Orta Asya ülkelerindeki durumunu izlemek ve ülkemiz aç›s›ndan olabilecek risklerden zaman›nda haberdar olabilmek ad›na faydal› olaca¤› de¤erlendirilmifltir.
Bunun yan› s›ra, ülkemizin do¤usu itibariyle bulundu¤u co¤rafyada köklü bir bölgesel
teflkilatlanmay› sa¤lam›fl olan ve bölge ülkeleri aras›nda ekonomik ve kültürel yak›nlaflmay› hedefleyen “Ekonomik ‹flbirli¤i Teflkilat›” (E‹T) bünyesindeki Uyuflturucu Kontrol Koordinasyon Birimi (UKKB) kanal›yla sürdürülen uyuflturucu sorunuyla ortak mücadele çal›flmalar›na katk› sa¤lanmaktad›r. UKKB çal›flmalar›na etkin kat›l›m amac›yla uzmanlar›m›z bu Birimde dönemsel olarak görev yapmaktad›r. UKKB 2004 y›l› içinde, bölgesel düzeyde bir veri taban› oluflturarak, bölgenin uyuflturucu profilinin ç›kart›lmas›n› sa¤layacak
ve ülkeler aras›nda karfl›l›kl› bilgi de¤iflimine imkan verecek bir bilgisayar a¤›n›n kurulmas› çal›flmalar›n› yürütmüfltür.
Bunun paralelinde 2005 y›l› içerisinde düzenlenen E‹T Çal›flma Grubu Toplant›lar›nda ele al›nan E‹T 2015 Vizyon Belgesi’nin “uyuflturucu kontrolü, organize suçlar ve bunlarla ba¤lant›l› suçlar” bafll›¤›n› tafl›yan bölümünde; E‹T Uyuflturucu Kontrol Eylem Plan›
kapsam›nda yasad›fl› uyuflturucu kaçakç›l›¤›yla mücadelede ve uyuflturucu talebinin
azalt›lmas›nda bir network a¤›n›n tesis edilerek bölgesel aktivitelerin koordine edilmesine yo¤unluk verilece¤i belirtilmektedir.
Daire Baflkanl›¤›m›z E‹T UKKB bünyesinde yürütülen çal›flmalara, gerek TADOC
bünyesinde ev sahipli¤i yaparak gerekse an›lan birim taraf›ndan talep edilen uyuflturucu
konulu ülke raporlar›n›n haz›rlanmas›nda ve bilgi paylafl›m›nda önceki y›llarda oldu¤u gibi 2005 y›l› içerisinde de üzerine düflen görevleri yerine getirmeye devam etmifltir.
Nitekim 20-23 Eylül 2005 tarihlerinde “E‹T Uyuflturucu Talebinin Azalt›lmas› Çal›fltay”›
TADOC’ta düzenlenmifl olup kat›l›mc› ülkeler taraf›ndan kendi ülkelerinde yürütülmekte
olan uyuflturucu talebiyle mücadele politikalar› hakk›nda bilgiler verilmifltir. Ayr›ca, 20-22
Aral›k 2005 tarihleri aras›nda uyuflturucu kontrol konular›ndaki “1. Uzmanlar Toplant›s›”
TADOC’un ev sahipli¤inde Ankara’da düzenlenerek E‹T Uyuflturucu Eylem Plan›’n›n içeri¤inin gelifltirilmesine yönelik baz› öneriler gelifltirilmifltir. E‹T UKKB taraf›ndan yay›mlanan Ocak-Kas›m 2005 dönemine iliflkin ilerleme raporunda TADOC’un E‹T bölgesel e¤itim merkezi olarak çal›flmalar yürütüyor olmas› takdir edilmifltir. UKKB 2006 Çal›flma
Program› kapsam›nda 2006 y›l› içerisinde uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› konular›nda e¤itimcilerin e¤itimi, uyuflturucu gizleme bölümleri ve araflt›rma teknikleri konular›nda olmak
üzere çeflitli e¤itim programlar›n›n düzenlenmesi yer alm›fl bulunmaktad›r.
3.4- Orta Do¤u, Arap Ülkeleri ve Afrika
Ülkemiz, Orta Do¤u ile Avrupa ülkeleri aras›nda özellikle yasad›fl› insan hareketleri ve
sentetik uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› bak›m›ndan bir geçifl güzergah› üzerinde yer almaktad›r.
Silah ve göçmen kaçakç›l›¤› baflta olmak üzere bölgedeki suçlulu¤un art›fl›nda, Irak’ta
cereyan eden savafl sonras› devam eden s›cak çat›flmalar ve ülkede yaflanan otorite
bofllu¤unun önemli etkenlerden biri oldu¤u görülmektedir.
Baflkanl›¤›m›z, 2005 y›l› içerisinde, bölge ülkelerinden ‹ran, Ürdün, Suudi Arabistan,
Filistin, Sudan, Nijerya ve Bahreyn kanun uygulay›c› makamlar›yla karfl›l›kl› iflbirli¤i faaliyetlerinde bulunmufltur.
Bunun yan› s›ra; ülkemiz ile Kuveyt aras›nda 19 Temmuz 2005 tarihinde, “‹ç Güvenlik Alan›nda ‹flbirli¤ine iliflkin Anlaflma”, Suudi Arabistan ile 12 fiubat 2005 tarihinde, “Güvenlik, Uyuflturucu ve Psikotrop Maddelerle Mücadele Alan›nda ‹flbirli¤i Anlaflmas›”,
Oman ile 31 Ocak 2005 tarihinde, “Uluslararas› Terörizm, Uyuflturucu ve Psikotrop Madde Kaçakç›l›¤› ve Örgütlü Suçlarla Mücadelede ‹flbirli¤i Anlaflmas›” imzalanm›flt›r.
Ayr›ca, UNODC ile Afrika Birli¤i’nin iflbirli¤inde, Afrika’n›n kalk›nmas›n› ve demokratik
geliflmesini olumsuz yönde etkileyen yolsuzluk, organize suçlar ve uyuflturucu madde kaçakç›l›¤›yla mücadeleyi amaçlayan bir eylem plan› haz›rlanm›fl olup an›lan eylem plan›na ülkemizin de katk› da bulunmas› talep edilmifltir. Söz konusu eylem plan›na iliflkin olarak Daire Baflkanl›¤›m›z taraf›ndan baflta kanun uygulay›c› personelin TADOC’ta e¤itimi
gibi gerekli deste¤inin sa¤lanarak bilgi paylafl›m›nda bulunulabilece¤i de¤erlendirilmifltir.
4- SONUÇ
2005 y›l›nda Daire Baflkanl›¤›m›z taraf›nca yürütülen ve yukar›da bahsedilmifl olan iflbirli¤i çal›flmalar›ndan da anlafl›laca¤› üzere suçla mücadele alan›nda uluslararas› iflbirli¤ine ayr› ve özel bir önem verilmekte, di¤er ülkelerin kanun uygulay›c› birimleri ile organize suç ve suçlulukla mücadelede ortak hareket edilerek; ikili, çok tarafl› ve bölgesel iflbirli¤ine aktif kat›l›m sa¤lamaktad›r.
Bu çerçevede ülkemiz çok say›da ülkenin kanun uygulay›c› birimleri ile güvenlik iflbirli¤i metni imzalam›flt›r. Bu metinler ülkeler aras›ndaki diyalog ve iflbirli¤ini hukuki bir zemine oturtmakla kalmam›fl, ayn› zamanda kazand›rd›¤› siyasi istiflare ve bilgi al›flveriflini
sa¤layan mekanizmalar›yla s›n›r aflan suçlarla mücadeledeki iflbirli¤ine ivme katm›flt›r.
Uluslararas›
‹flbirli¤i
39
Uluslararas›
‹flbirli¤i
Uluslararas›
‹flbirli¤i
40
Uluslararas› iflbirli¤inin somut bir yans›mas› olup, ülkelerin karfl›l›kl› olarak atad›klar›
irtibat görevlileri, uyuflturucu ve di¤er örgütlü suçlarla mücadelede kullan›lan en etkin tedbirlerden birisidir. Zira, gizlilik ve çabuklu¤u gerektiren polisiye alanda ülkelerin karfl›l›kl›
yapacaklar› do¤rudan iflbirli¤inde irtibat görevlisinin önemi büyüktür.
Bu itibarla, s›n›r aflan suçla mücadelede uluslararas› iflbirli¤ine verilen önemin bir göstergesi olarak, ülkemizin Hollanda, Danimarka, Avusturya, Fransa, Almanya, ‹ngiltere,
Romanya, ‹talya ve Özbekistan olmak üzere 9 ülkede irtibat görevlisi kadrosu bulunmakta, hali haz›rda yurtd›fl›nda Almanya, Hollanda, Danimarka, ‹ngiltere ve Özbekistan’da olmak üzere 5 irtibat görevlimiz görev yapmaktad›r.
24-27 Ocak
26-29 Ocak
29 Ocak-06 fiubat
30 Ocak-06 fiubat
31 Ocak-01 fiubat
2.
3.
4.
5.
6.
23-24 fiubat
3.
Türkiye/Ankara
15-17 Mart
16-17 Mart
21-23 Mart
28-31 Mart
4.
5.
6.
7.
Türkiye/Ankara
17-21 Nisan
30 Nisan-12 May›s
3.
4.
Türkiye/Ankara
17 May›s
24-27 May›s
28 May›s-03 Haziran
4.
5.
6.
‹
Türkiye/Ankara
16-19 May›s
3.
Türkiye/‹stanbul
Türkiye/Ankara
Türkiye/Ankara
14-18 May›s
2.
Türkiye/Ankara
07-10 May›s
1.
MAYIS
Türkiye/Ankara
12-14 Nisan
Almanya/Wiesbaden
03-10 Nisan
2.
Türkiye/Ankara
Fransa/Lyon
Almanya
Türkiye/Ankara
1.
N‹SAN
‹ngiltere-Wilton Park
14-18 Mart
3.
Hollanda
07-10 Mart
2.
Almanya/Garmish-Partenkirchen
07-09 Mart
1.
MART
‹ran/Meflhed
05-07 fiubat
Macaristan/Budapeflte
Pakistan/‹slamabad
02-05 fiubat
2.
Türkiye/Ankara
Pakistan
Türkiye/Ankara-‹stanbul
Polonya
Türkiye/‹stanbul-Ankara
‹ngiltere/Londra
1.
fiUBAT
24-25 Ocak
1.
OCAK
Türkiye-Suudi Arabistan G‹B Görüflmeleri
Makedonya ‹çiflleri Bakan›n›n Ziyareti
Türkiye-‹ngiltere Eylem Plan› II.Gözden Geçirme Toplant›s›
Polonya Ulusal Polisi ile Görüflmeler
Çin Halk Cumhuriyeti Kamu Güvenlik Bakan›n›n Ziyareti
Singapur Baflbakan Yard›mc›s›n›n Ziyareti
Türkiye-Hollanda G‹B Görüflmeleri
Norveç Polis Teflkilat› Yetkililerinin Ziyareti
Uluslararas› Kontrollü Teslimat Çal›flmalar› Toplant›s›
Pakistan Polis Yetkililerinin Ziyareti
Arnavutluk Emniyet Müdürünün Ziyareti
Uyuflturucu Kullan›m›n›n Azalt›m› Konulu Toplant›
Kaçak fiah›slar ile ‹lgili 3. Avrupal› Uzmanlar Toplant›s›
Almanya Polisi Teknik Birimi ile ‹msi-Catcher ve Teknik Takip Konular›nda Bilgi Al›flverifli
Rusya Federasyonu Uyuflturucu ve Psikotrop Madde Kaçakç›l›¤› Kontrolü Federal Servisi Yetkililerinin Ziyareti
Hollanda Polisi Teknik Birimi ile ‹msi-Catcher ve Teknik Takip Konular›nda Bilgi Al›flverifli
‹nsan Kaçakç›l›¤› Toplant›s›
Yerel ve Bölgesel Yönetimlerden Sorumlu Bakanlar Konferans›
Komflu Ülkeler Narkotik ‹rtibat Görevlileri 6. Toplant›s›
Uyuflturucu Madde Kaçakç›l›¤› ile ‹lgili Çal›flma Grubu Toplant›s›
Türkiye-‹ngiltere G‹B Görüflmeleri
Türkiye-Pakistan Ortak Komisyon Toplant›s›
Ürdün Krall›¤› Kamu Güvenli¤i Müdürlü¤ü Yetkililerinin Ziyareti
Narkotik, Mali ve Organize Suçlar Toplant›s›
Bulgaristan ‹çiflleri Bakanl›¤› Genel Sekreterinin Ziyareti
Bilgisayar ve ‹nternet Suçlar› Konferans›
2005 YILINDA ÜLKELER BAZINDA KATILIM SA⁄LANAN ULUSLARARASI ETK‹NL‹KLER
VE KARfiILIKLI YAPILAN GÜVENL‹K ‹fiB‹RL‹⁄‹ FAAL‹YETLER‹
Uluslararas›
‹flbirli¤i
41
Türkiye/Ankara
13-14 Haziran
18-19 Haziran
21-22 Haziran
21-25 Haziran
21-29 Haziran
28 Haziran-04 Temmuz
29 Haziran-02 Temmuz
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
24-26 A¤ustos
3.
Pakistan/‹slamabat
Bahreyn/Manama
12-15 Eylül
19 Eylül
20-25 Eylül
21-25 Eylül
24-27 Eylül
26-27 Eylül
28 Eylül
29 Eylül-04 Ekim
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Türkiye/Ankara
Türkiye/Ankara
KKTC
Türkiye/Ankara
ABD/Washington
Ürdün
01-02 Eylül
1.
Türkiye/Ankara
Rusya Federasyonu/Moskova
22-24 A¤ustos
2.
EYLÜL
Avusturya/Viyana
03-04 A¤ustos
1.
Hollanda
Türkiye/‹stanbul
17-20 Temmuz
A⁄USTOS
Çek Cumhuriyeti/Prag
04-08 Temmuz
2.
Çin Halk Cumhuriyeti
Türkiye/Ankara
S›rbistan/Belgrad
Türkiye-Ankara
Türkiye-Ankara
Ukrayna
1.
TEMMUZ
Türkiye/Ankara
06-16 Haziran
3.
‹spanya/Canillas
06-10 Haziran
Çin Halk Cumhuriyeti
01-12 Haziran
2.
Türkiye-Bahreyn G‹B Görüflmeleri
Uyuflturucuyla Mücadele Konferans›
Türkiye-‹ngiltere Eylem Plan› Çerçevesinde Oluflturulan Bo¤aziçi Çal›flma Grubu Toplant›s›
Nijerya-Türkiye G‹B Görüflmeleri ‹kili ‹flbirli¤i
Bilgisayar Ortam›nda Suç ‹stihbarat Arflivi Oluflturma, Uyuflturucu ‹le Mücadele Teknik Cihazlar›n›n Kullan›m›
Türkiye-Pakistan 2. Ortak Komisyon Toplant›s›
Karaparan›n Aklanmas›n›n Kontrolünde Geliflim Sa¤lama Semineri
Türkiye-Ürdün G‹B Görüflmeleri
Almanya/Bremen Emniyet Müdürünün Ziyareti
Türkiye-Rusya Federasyonu Ortak Komisyon Toplant›s›
Özel Soruflturma Teknikleri ve Kontrollü Teslimat Konulu Toplant›
Uyuflturucu Kaçakç›l›¤› ile ‹lgili Kontrollü Teslimat Uygulamas› Hakk›nda Görüflmeler
Irak'a Komflu Ülkeler ‹çiflleri Bakanlar› 2.Toplant›s›
Avro Sahtecili¤i ‹le Mücadele Konferans›
Filistin Emniyet Genel Müdürünün Ziyareti
Sudan Polis Kuvvetleri Genel Müdür Yard›mc›s›n›n Ziyareti
Türkiye-Çin Halk Cumhuriyeti G‹B Görüflmeleri
H›rvatistan Kriminal Polis Genel Müdürünün Ziyareti
Sentetik Uyuflturucular ve Kimyasal Ara Maddelerin Uluslararas› Denetimi ve Önlenmesi Konulu Toplant›
Karada¤ Güvenlik Birimlerinin Ziyareti
Türkiye-Makedonya 5.Ortak Komisyon Toplant›s›
E¤itim ‹htiyaç Analizi Çal›flmas›
Uyuflturucu Madde Kaçakç›l›¤› Konulu Toplant›
Kamu Personel Yönetimi Teknikleri Semineri
42
1.
HAZ‹RAN
Uluslararas›
‹flbirli¤i
Uluslararas›
‹flbirli¤i
04-14 Ekim
06-07 Ekim
11-14 Ekim
19-21 Ekim
24-27 Ekim
25-29 Ekim
2.
3.
4.
5.
6.
Romanya
11-12 Kas›m
11-17 Kas›m
13-17 Kas›m
21-25 Kas›m
27-30 Kas›m
3.
4.
5.
6.
7.
Türkiye/Ankara
Türkiye/Ankara
04-10 Aral›k
15 Aral›k
26-30 Aral›k
3.
4.
‹ngiltere
01 Aral›k
2.
Türkiye/Ankara
Türkiye/Ankara
Türkiye/Ankara
‹ngiltere/Londra
1.
ARALIK
Almanya/Wiesbaden
04-10 Kas›m
Türkiye/Ankara
07-11 Kas›m
2.
Almanya
ABD/Seattle-Redman
Çek Cumhuriyeti/Prag
Yunanistan/Atina
Türkiye/Ankara
Polonya/Varflova
Almanya
Türkiye/Ankara
1.
KASIM
7.
03 Ekim
1.
EK‹M
Türkiye - Birleflik Arap Emirlikleri G‹B Görüflmeleri
Türkiye-ABD G‹B Görüflmeleri
‹ngiltere Ciddi ve Organize Suçlarla Mücadele Kurumu (SOCA) Tan›t›m Ziyareti
Almanya/BKA Organize Suçlarla Mücadele Baflkan›n Ziyareti
Türkiye-Romanya 5.Ortak Komisyon Toplant›s›
Kredi Kart› Bilgilerinin Yasad›fl› Kopyalanmas› Konulu Bilgi Al›flverifli
Almanya Federal Kriminal Daire (BKA Baflkan›n›n Ziyareti
Hollanda Üst Düzey Polis Müdürlerinin Ziyareti
Türkiye-‹ngiltere Eylem Plan› 3.Gözden Geçirme Toplant›s›
Fransa Güvenlik Ataflesinin Ziyareti
Uyuflturucu Kaçakç›l›¤› ile Mücadele ve Kontrollü Teslimat Uygulamalar› Hakk›nda Bilgi Al›flverifli
Türkiye-Çek Cumhuriyeti 3. Ortak Komisyon Toplant›s›
Botnet Konferans›
Müfettifller-Koordinatörler Daimi E¤itim Çal›fltay›
Türkiye-Belarus 6. Ortak Komisyon Toplant›s›
Uluslararas› Suçlarla Mücadele Konulu Uzmanlar Toplant›s›
Yolsuzlukla Mücadele Konulu E¤itim Program›
Almanya Emniyet Yetkilileri ile Görüflme
Uluslararas›
‹flbirli¤i
43
Uluslararas›
‹flbirli¤i
Uluslararas›
‹flbirli¤i
44
03-05 Ekim
10-21 Ekim
20-21 Ekim
24-27 Ekim
28 Ekim
2.
3.
4.
5.
6.
KASIM
03-04 Ekim
1.
EK‹M
Bosna-Hersek/Sarajevo
‹spanya/Madrid
Fransa/Strazburg
Avusturya/Viyana
Meksika/Mexico City
Türkiye/‹stanbul
SECI
AB
Operasyonel ‹flbirli¤i Toplant›s›
POMP‹DOU
Uyuflturucu Trafi¤i ile ‹lgili D›fl S›n›rlar›n Yönetimi Üzerine Avrupa Birli¤i Konferans›
SASMUS
INCB
PAR‹S PAKTI
POMP‹DOU Grubu Ceza Adaleti Platformu Toplant›s›
SASMUS 2. Taraflar Konferans›
Operation Topaz ve Purple ‹flbirli¤i Toplant›s›
Güneydo¤u Avrupa Konulu Yuvarlak Masa Toplant›s›
Uluslararas›
‹flbirli¤i
45
‹spanya/Madrid
16-18 Kas›m
29 Kas›m -01 Aral›k
4.
5.
02 Aral›k
05-09 Aral›k
05-16 Aral›k
06-08 Aral›k
09 Aral›k
12-13 Aral›k
13-17 Aral›k
15 Aral›k
20-22 Aral›k
21-23 Aral›k
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8
9
10
ARALIK
Portekiz/Lizbon
14-17 Kas›m
3.
Belçika/Brüksel
Türkiye/Ankara
Türkiye/Ankara
Portekiz Lizbon
‹spanya/Madrid
Türkiye/Ankara
Bosna-Hersek
Romanya/Bükrefl
Yunanistan/Atina
Avusturya/Viyana
Almanya
Sermayenin Serbest Dolafl›m› ile ‹lgili Ayr›nt›l› Tarama Toplant›s›
E‹T Uyuflturucu Kontrolü Konular›nda Yüksek Düzeyli Memurlar Toplant›s›
AB
UKKB
NATO
AB
Takibi Gereken Sivil Gemiler Konulu Toplant›
AVRUPA KONSEY‹
“REITOX Akademisi Madde Ba¤›ml›l›¤›n› Önleme ve Uluslar aras› Okul Temeli Önleme Çal›flmalar› Platformu” Toplant›s›
ABD
UAEK
SECI
AB
PAR‹S PAKTI
AB
AB
AB
SECI
SECI
Siber Suç: Küresel Bir Tehdit, Küresel Bir Çözüm Konulu Konferans
FBI Direktörünün Genel Müdürümüzü Ziyareti
S›n›rlarda Nükleer ve Radyoaktif Madde Kaçakç›l›¤› ile Mücadele
Elektronik ve Bilgisayar Suçlar›n›n Soruflturulmas›
Avrupa Birli¤i MEDA/CEPOL E¤itimi Kapsam›nda ‹nsan Ticareti ile Mücadele Konulu Toplant›
Paris Pakt› 3. Siyasi ‹stiflare Toplant›s›
Kültürel Mallar›n Yasad›fl› Kaçakç›l›¤› Konulu Toplant›
33.REITOX Ulusal Temas Noktas› Baflkanlar› Toplant›s›
Merkezi ve Güney Asya Uyuflturucu ile Mücadele Güvenlik Çal›flmas› Grubu Aç›l›fl Toplant›s›
Containment IV. Harmony Operasyonu De¤erlendirme Toplant›s›
SECI Bölge De¤erlendirme Toplant›s›
46
Romanya/Bükrefl
07-08 Kas›m
2.
S›rbistan-Karada¤
04-05 Kas›m
1.
KASIM
Uluslararas›
‹flbirli¤i
Uluslararas›
‹flbirli¤i
AB Uyum
Çal›flmalar›
AB Uyum
Çal›flmalar›
AVRUPA B‹RL‹⁄‹NE UYUM SÜREC‹NDE
YÜRÜTÜLEN EfiLEfiT‹RME PROJELER‹
Avrupa k›tas› ülkelerinin birleflmesi ideali, ta ki Victor HUGO’nun 1849 y›l›nda ileri sürdü¤ü tarihi söylemlere dayan›r. Ancak, birinci ve ikinci dünya savafllar› sonras› ortaya ç›kan y›k›mlar›n, bar›flç›l ve insanc›l yaklafl›mlardan da etkilenerek birleflme umudunu yeniden yeflertti¤i söylenebilir. Bu süreç, 1951 Paris ve 1957 Roma antlaflmalar› ile ekonomik birlikteli¤e ve sonras›nda 1991 y›l›nda imzalanan Maastricht antlaflmas› ile de siyasi
birlikteli¤e yönelik ilk ad›mlar› do¤urmufltur.
Uzun bir geçmifle dayanan Türkiye-AB iliflkilerinde adayl›k statüsünün teyit edildi¤i
Aral›k 1999 tarihi önemli bir sürecin kap›s›n› aralam›fl ve Kopenhag kriterlerinin tamamlanmas› ve uygulaman›n güçlendirilmesi yönünde çal›flmalara bafllanm›flt›r. Avrupa Birli¤i’ne tam üyelik sürecinde “Aday” statüsünde bulunan bütün ülkelerin karfl› karfl›ya oldu¤u en önemli sorunlardan biri, müktesebat› uygulamak için gereken idari ve adli kapasitelerini güçlendirme ihtiyac›d›r. Bu tür gereklilikleri karfl›lamak ve kat›l›m› kolaylaflt›rmak
üzere, Birli¤in ilgili kurumlar› taraf›ndan oluflturulan baz› programlar mevcuttur. Twinning
(Efllefltirme) mekanizmas›, May›s 1998’den bu yana, aday ülkelerin birlik müktesebat›n›
uygulayabilmelerini temin edebilmek için; yap›lanma, insan kaynaklar› ve yönetsel yetenekler aç›s›ndan üye ülkelerle ayn› standartlarda modern ve etkili bir yönetim gelifltirebilmelerine yard›mc› olmak üzere tesis edilen söz konusu programlar›n bafl›nda gelmektedir. Twinning süreci AB’ne üye devletlerin memurlar›n› uzun süreli olarak aday ülke kurumlar›nda görevlendirmeleri, uzmanlar›n k›sa dönemler için aday ülkelerde çal›flmas› ve
e¤itim faaliyetleri yoluyla aday ülkelerin üye devletlerin deneyimlerinden faydalanmas›n›
olanakl› k›lar. Twinning projelerinde ele al›nan konular›n “Girifl ‹flbirli¤i” (Accession Partnership-APs) kapsam›ndaki müktesebat önceliklerinden olmas›na özel önem verilmekte
ve aday ülkeyi tam üyeli¤e yaklaflt›racak çal›flmalar›n, projede efl ülke olarak seçilen AB
üyesi ülke ile birlikte yap›larak önceden belirlenmifl belirli ve kesin sonuçlara ulaflmaya
çal›fl›lmaktad›r. Girifl ‹flbirli¤i (APs) kapsam›nda; Girifl Öncesi Yard›mlar (Phare programlar›, tar›m desteklemeleri, yap›sal destekler) ve Topluluk Programlar›na kat›l›m bulunmaktad›r.
Ülkemizin Avrupa Birli¤i müktesebat›na uyumunu sa¤lamak üzere, Ulusal Programda
yer alan taahhütlerimizi yerine getirmek amac›yla haz›rlanan ve 19 Temmuz 2002 tarihinde Avrupa Birli¤i Komisyonu’na gönderilen Türkiye-Avrupa Birli¤i Mali ‹flbirli¤i Fonlar›ndan desteklenecek 2002 dönemine ait proje paketi, 20 Aral›k 2002 tarihinde Avrupa Birli¤i Komisyonu taraf›ndan onaylanm›fl ve bu paket çerçevesinde, Ülkemiz taraf›ndan sunulan 18 proje için 126 milyon Avro tahsis edilmifl olup, projeler bafll›ca “ Kopenhag Siyasi Kriterleri”, “Ekonomik Reform ve Düzenleyici Kurulufllara Destek”, “Kamu ‹darelerinin Güçlendirilmesi”, “Adalet ve ‹çiflleri”, “Ekonomik ve Sosyal Uyum” alanlar›nda haz›rlanm›flt›r. Ayr›ca, söz konusu paket kapsam›nda Ülkemizin, Birli¤in Alt›nc› Çerçeve Program› ve di¤er Birlik Programlar›na kat›l›m›n›n finansman› da öngörülmektedir.
Maastricht zirvesinde AB’nin kurucu antlaflmas›na üç önemli politikadan birisi olarak
BÖLÜM-V
47
ABUyum
Uyum
Çal›flmalar›
AB
Çal›flmalar›
48
konulan ve AB müktesebat›n›n üstlenilmesine iliflkin Türkiye Ulusal Program›nda yer alan
“Adalet ve ‹çiflleri” bafll›¤› alt›nda yer alan taahhütlerimize göre, yolsuzluk, yasad›fl› uyuflturucu madde kullan›m› ile üretimi ve ticareti, örgütlü suçlar, kara paran›n aklanmas› ile
ceza hukuku ve özel hukuk alanlar›nda adli iflbirli¤i konular›ndaki müktesebat benimsenecek, bu alanlarda uluslararas› iflbirli¤i yo¤unlaflt›r›lacak, polis ve adli iflbirli¤i kapasitesi güçlendirilecektir.
Bu ba¤lamda; Kaçakç›l›k ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Baflkanl›¤›m›z görev
ve sorumluluk alan›na giren konularda müktesebata uyumu sa¤lamak ve AB üyesi ülkeleri taraf›ndan özellikle örgütlü suçla mücadelede kullan›lan hukuki alt yap› ile yöntem ve
tekniklerin paylafl›lmas› amac›yla Türkiye-AB 2002 y›l› mali iflbirli¤i kapsam›nda “Organize Suçlarla Mücadelenin Güçlendirilmesi Efllefltirme Projesi” (TR02-JH-06) ile
Türkiye-AB 2003 y›l› mali iflbirli¤i kapsam›nda “Karaparan›n Aklanmas›, Suçun Mali Kaynaklar› ve Terörizmin Finansman›yla Mücadelenin Güçlendirilmesi Efllefltirme (Twinning)
Projesi” (TR03-JH-04) isimli projeler haz›rlanm›flt›r.
Efllefltirme Projelerinin birincisi olan “Organize Suçlarla Mücadelenin Güçlendirilmesi
Efllefltirme Projesi” ile genel olarak, hukuk normlar› içerisinde mevcut demokratik sistemin fonksiyonlar›n›n güçlendirilmesi, özel olarak da organize suçlara karfl› mücadele
eden ‹çiflleri Bakanl›¤›’n›n kanun uygulay›c› birimleri ve adli birimlerin; örgütlü suçlar, yasad›fl› uyuflturucu madde kullan›m›, üretimi ve ticareti, yolsuzluk ve biliflim suçlar›yla mücadeledeki etkinli¤inin art›r›lmas›, uluslararas› adli iflbirli¤i konular›ndaki AB müktesebat›n›n benimsenmesinin yan› s›ra polis ve adli iflbirli¤i kapasitesinin güçlendirilmesi hedeflenmifltir.
Ülkemiz ad›na Baflkanl›¤›m›z ile projede efl ülke olarak seçilen Almanya’n›n BadenWürttemberg Eyaleti ‹çiflleri Bakanl›¤› aras›nda yap›lan sözleflme uyar›nca 30 Mart 2004
tarihi itibariyle yürürlü¤e giren projenin bütçesi Avrupa Komisyonu taraf›ndan 1.610.000
avro olarak belirlenmifl olup, bu bütçenin 470.000 avro tutar›ndaki k›sm› projedeki yat›r›m kalemleri için, 1.140.000 avro tutar›ndaki k›sm› ise e¤itim/efllefltirme bölümü için ayr›lm›fl ve Proje 30 Kas›m 2005 tarihi itibariyle baflar› ile tamamlanm›flt›r. Projenin yürütülmesi esnas›nda projenin efl ortak ülkesi olan Almanya’n›n Baden-Württemberg Eyaleti
Polis Kriminal Dairesi’nden gönderilen 1 Alman polis görevlisi PAA (Kat›l›m Öncesi Dan›flman) olarak yine Proje Asistan› ile birlikte TADOC binam›zda kendilerine tahsis edilen ofiste çal›flmalar›n› yürütmüfllerdir.
Proje 6 alt bölümden oluflmaktad›r. Bu bölümler:
● Organize
suçlarla mücadele konusunda Türk Hükümetinin politika ve stratejisinin gelifltirilmesi ve yürürlü¤e konulmas›,
Uyuflturucu kullan›m›na, üretimine ve kaçakç›l›¤›na kar›flan organize suç gruplar›na
karfl› mücadele eden kurumlar›n güçlendirilmesi,
●
● Polisin
‹nternet ve yüksek teknoloji suçlar›na karfl› mücadele kapasitesinin artt›r›lmas›,
EUROPOL’e kat›l›ma yönelik yap›lan geliflmeyi sürdürerek uluslararas› iflbirli¤i içinde olan Türk Polisinin güçlendirilmesi,
●
● Organize
suçlara karfl› mücadele eden polisin suç analiz kabiliyetinin güçlendirilmesi,
AB üye devletlerindeki en son ve “en iyi uygulamay›” ve müktesebat› dikkate alarak
yolsuzlukla mücadelede etkinli¤in artt›r›lmas›.
●
Bu do¤rultuda planlanan projenin faaliyetleri, Emniyet Genel Müdürlü¤ü, Jandarma
Genel Komutanl›¤› ve Adalet Bakanl›¤›’n›n merkez ve taflra birimlerinden toplam 650
temsilcinin kat›l›mlar› ile gerçeklefltirilen ve organize suçlar, uyuflturucu kaçakç›l›¤› ile
mücadele, yolsuzlukla mücadele, internet ve yüksek teknoloji suçlar› ile mücadele, suç
analizi ve uluslararas› iliflkiler konular›nda haz›rlanan 22 seminer, 9 grup çal›flmas› ve 11
çal›flma ziyareti olmak üzere toplam 42 e¤itim program› ile tamamlanm›flt›r.
AB Uyum
Çal›flmalar›
AB Uyum
Çal›flmalar›
49
Faaliyetlerin sonunda, Avrupa Birli¤ine kat›l›m müzakereleri süresince, ülkemizin organize suçlar ve yolsuzluk suçlar› ile mücadele mevzuat›n›n ve sisteminin AB müktesebat› ve sistemleri ile uyumlu hale getirilmesi için uyumlaflt›rma sürecinde yürürlü¤e konmas› gereken stratejik çal›flmalar›, yasal düzenlemeleri, idari yap›lanma ve fiziki alt yap›n›n tamamlanmas› için al›nmas› gereken tedbirleri içeren ve öneri niteli¤i tafl›yan ve projenin 1. bölümünün faaliyetleri kapsam›nda planlanarak haz›rlanan “Organize Suçlarla
Mücadele Taslak Strateji Belgesi” ile yine projenin 6. bölümü kapsam›ndaki hedeflerden
birisi olan “Yolsuzlukla Mücadele Taslak Strateji Belgesi”, Alman K›sa Dönem uzmanlarla birlikte Emniyet Genel Müdürlü¤ü, Jandarma Genel Komutanl›¤› ve Adalet Bakanl›¤›
personelinin kat›l›mlar›yla haz›r hale getirilmifltir. Ayn› zamanda proje ile söz konusu suçlarla mücadelede ulusal ve uluslararas› iflbirli¤i ilke ve yöntemleri gelifltirilerek süreklilik
esas al›nm›flt›r.
Ayr›ca projenin yat›r›m bölümü kapsam›nda ülkemiz ile AB fonlar›n›n ortaklafla finansman› ile karfl›lanan toplam 470.000 avro de¤erindeki;
●
Analiz Sistemleri,
●
Veri Kurtarma Sitemleri,
ABUyum
Uyum
Çal›flmalar›
AB
Çal›flmalar›
50
●
Optik Cihazlar,
●
Takip cihazlar›,
●
Dedektör Köpekler,
●
Bilgisayar sistemleri.
konular›ndaki al›mlar ise CFCU (Merkezi Finans ve ‹hale Birimi) koordinesinde gerçeklefltirilerek organize suçlarla mücadele hizmetlerinde kullan›ma sunulmufltur.
Efllefltirme Projelerinin ikincisi ise: “Karaparan›n Aklanmas›, Suçun Mali Kaynaklar› ve Terörizmin Finansman› ile Mücadelenin Güçlendirilmesi Projesi” (TR03-JH04) isimli proje olup, bu proje ile Türkiye’de karapara aklanmas›yla mücadele eden kurumlar›n kapasitelerini Avrupa Birli¤i müktesebat›yla uyumlu hale getirmek ve üye devletlerindeki uygulamalar› benimsetmek hedeflenmekte ve ayr›ca proje ile Polisin;
●
Suçlar›n mali kaynaklar›n› tespit etme,
●
Kapsaml› mali soruflturmalar› yürütme,
●
Suçlardan elde edilen gelirlere el konulmas› ve müsadere edilmesi,
● Karapara aklama, suçlar›n mali kayna¤› ve terörizmin finansman› ile mücadele eden
ulusal ve uluslararas› kurulufllarla iflbirli¤i konular›nda kapasitesinin art›r›lmas› amaçlanmaktad›r.
Proje 31 Mart 2005 tarihi itibariyle yürürlü¤e girmifl olup, ülkemiz ad›na Emniyet Genel Müdürlü¤ü Kaçakç›l›k ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Baflkanl›¤› ile bu projede de efl ülke olarak seçilen Almanya’n›n Baden-Württemberg Eyaleti ‹çiflleri Bakanl›¤›
aras›nda yürütülmektedir. Projenin bütçesi Avrupa Komisyonu taraf›ndan 2.334.000 Avro olarak belirlenmifltir. Bu bütçenin 1.109.000 avro tutar›ndaki k›sm›, projede yaz›l›m ve
donan›m olarak öngörülen yat›r›m kalemleri için, 1.225.000 Avro tutar›ndaki k›sm› ise
e¤itim/efllefltirme bölümü için ayr›lm›flt›r. RTA (Yerleflik Efllefltirme Dan›flman›) olarak
Baden-Württemberg Eyaleti Polis Kriminal Dairesi’nden gönderilen 1 Alman polis görevlisi, Proje Asistan› ve eyaletin polis ve adli birimlerinden seçilen yaklafl›k altm›fl kiflilik k›sa dönem uzman grubu; seminer, grup çal›flmalar› ve inceleme ziyaretlerine efllik ederek
projeye destek vermektedirler. Proje 24 ayl›k bir süre için öngörülmüfltür ve 30 Mart 2007
tarihi itibariyle sona erecektir.
Proje süresince yurtiçinde 26 Seminer, 12 Grup Çal›flmas› yap›lmas› planlanmakta,
ayr›ca yurtd›fl›na 7 Çal›flma Ziyareti olmak üzere toplam 46 e¤itim program› öngörülmektedir. Bu faaliyetlere EGM (KOM, TEMÜH, ‹stihbarat Daire Baflkanl›¤›), Adalet Bakanl›¤›, Maliye Bakanl›¤› Mali Suçlar› Araflt›rma Kurulu Baflkanl›¤› (MASAK), Jandarma Genel Komutanl›¤› ve Gümrük Müsteflarl›¤›’ndan toplam 900 personelin kat›l›m› planlanmaktad›r.
Bahse konu projenin e¤itim bölümü için öngörülen bölüm bafll›klar› ise flu flekildedir:
●
Türk Yasalar›n›n AB Müktesebat›yla Uyumlu Hale Getirilmesi,
● Karapara Aklanmas›yla Mücadele, Suçun Mali Kaynaklar› ve Terörün Finansman›n›n Araflt›r›lmas› ‹le ‹lgili Politikan›n Gelifltirilmesi,
● Karaparan›n
Aklanmas›, Suçun Mali Kaynaklar› ve Terörizmin Finansman›yla Mücadele ile Suçtan Elde Edilen Gelirlere El Konulmas› ve Müsadere Edilmesi Uygulanmas›n›n Etkinli¤i Konusunda Türk Polisinin Kapasitesinin Güçlendirilmesi,
●
Ulusal ve Uluslararas› ‹flbirli¤i.
AB Uyum
Çal›flmalar›
AB Uyum
Çal›flmalar›
51
ABUyum
Uyum
Çal›flmalar›
AB
Çal›flmalar›
52
Projenin Yat›r›m bölümü kapsam›nda ise; afla¤›da say›lan donan›m ve yaz›l›mlar›n
al›m› öngörülmektedir;
● Mali
Suç Takip Sistemi (Database Server, Oracle Database Server, Application Server, Storage Unit),
●
Rock Cabinet,
●
Suç Analiz Programlar›.
Projenin sonunda karaparan›n aklanmas›, suçun mali kaynaklar› ve terörizmin finansman› ile mücadele konusunda yeni taktik ve yöntemler ve stratejiler gelifltirilerek uzman
birimlerin oluflmas› sa¤lanacak ve bu suçlarla mücadele konusunda ulusal ve uluslararas› iflbirli¤i ilkeleri gelifltirilecektir.
Her iki projenin yürütülmesi aflamas›nda Baflkanl›¤›m›zdan dört personel görevlendirilerek, personelin proje yönetimi ve uygulamas› konusunda bilgilerle donan›m› sa¤lanm›fl ve çal›flmalar planlanan hedefler do¤rultusunda devam etmektedir.
KÖPEK E⁄‹T‹M MERKEZ‹
KEM
KEM
BÖLÜM-VI
53
G‹R‹fi
Baflkanl›¤›m›z›n önceki y›ll›k raporlar›nda ve son olarak da “2004 Raporunda”, kuruluflumuza dair hukuki süreci, sorumluluk saham›z› ve çal›flma usullerimizi ayr›nt›lar›yla
vermifltik. Bu nedenle bu bölümde Merkezimizin 2005 y›l› faaliyetleri hakk›nda bilgi
verilecektir.
KEM
KEM
54
Emniyet Teflkilat›n›n ihtiyaç duydu¤u Polis Görev Köpeklerinin e¤itilmesi süreci narkotik detektör köpek e¤itimi ile bafllam›flt›r. Ancak birimlerin ihtiyaçlar› çerçevesinde halen
6 farkl› branflta görev köpe¤i ve idarecilerine e¤itim verilmektedir. Sürdürülen e¤itim
programlar› ile; narkotik, silah ve mühimmat (kaçakç›l›k), patlay›c›, ceset arama, canl› insan arama ve asayifl devriye köpekleri e¤itilmektedir.
Hava Kuvvetleri Komutanl›¤›, Jandarma Genel Komutanl›¤›, Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlü¤ü gibi di¤er kurum ve kurulufllar için de yap›lan protokoller ile talep edilen
branfllarda personel ve görev köpeklerine e¤itimler verilmektedir.
Güvenlik ‹flbirli¤i Anlaflmalar› çerçevesinde bu güne kadar; Kuzey K›br›s Türk Cumhuriyeti, Ürdün, Filistin, Makedonya, Cezayir, Belarus Cumhuriyeti gibi ülkelerin polis ve
gümrük teflkilatlar›n›n farkl› alanlarda ihtiyaç duyduklar› görev köpekleri, idarecileri ile birlikte e¤itilerek söz konusu ülkelerin mücadeleci birimlerinin suçla mücadeledeki görev
kapasitelerinin art›r›lmas›na katk› sa¤lanm›flt›r.
1997 y›l›nda faaliyete geçen Merkez özellikle; kaçakç›l›k ve organize suçlarla mücadele ve terörist eylemlerin önlenmesinde kullan›lan detektör köpeklerin idarecileri ile birlikte e¤itimlerine önem vermektedir. Bu kapsamda, uluslararas› platformda edinilen konumun, güçlendirilerek gelifltirilmesi hedeflenmektedir.
KÖPEK E⁄‹T‹M MERKEZ‹ TARAFINDAN 2005 YILINDA VER‹LEN E⁄‹T‹MLER‹N
ÜLKE, KURUM VE BRANfiLARA GÖRE DA⁄ILIMI
2005
Emniyet Genel Gümrükler
Muh. Gen.
Müdürlü¤ü
Müd.
Narkotik Detektör
Köpe¤i ve ‹darecisi/
E¤itmeni Temel
E¤itim Program›
23
Patlay›c› Detektör
Köpe¤i ve ‹darecisi
Temel E¤itim
Program›
14
Silah ve Mühimmat
Kaçakç›l›¤› Detektör
Köpe¤i E¤itim
Program›
Asayifl-Devriye
Köpe¤i ve ‹darecisi
Temel E¤itim
Program›
TOPLAM
Tablo.1
5
Jandarma
Genel
Komutanl›¤›
Cezayir Emniyet TOPLAM
Genel
Müdürlü¤ü
1
1
29
2
17
2
2
43
43
82
5
2
2
91
EMN‹YET GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü BÜNYES‹NDE KAYITLI
GÖREV KÖPEKLER‹N‹N 2005 YILI SONU ‹T‹BAR‹YLE BRANfiLARA GÖRE DA⁄ILIMI
BRANfiI
MERKEZ
NARKOT‹K DETEKTÖR KÖPE⁄‹
1
PATLAYICI DETEKTÖR KÖPE⁄‹
S‹LAH-MÜH‹MMAT DETEKTÖR
1
KÖPE⁄‹
CANLI ‹NSAN ARAMA KÖPE⁄‹
3
CESET ARAMA KÖPE⁄‹
1
ASAY‹fi DEVR‹YE KÖPE⁄‹
DAMIZLIK KÖPEK
9
DENEME AMAÇLI E⁄‹T‹MDE OLANLAR
9
YAVRU KÖPEK
29
TOPLAM
53
‹L
69
28
2
TOPLAM
70
28
3
11
6
76
14
7
76
9
12
29
248
3
195
Tablo.2
1- FAAL‹YETLER
KEM
KEM
1.1- Narkotik Detektör Köpekleri
Narkotik detektör köpeklerinden birçok ülkede oldu¤u gibi, ülkemizde de uyuflturucu
madde kaçakç›l›¤› ile mücadelede etkin olarak yararlan›lmaktad›r. Merkezimizin temel
kurulufl amaçlar›ndan biri olan narkotik detektör köpe¤i e¤itimi çal›flmalar› a¤›rl›kl› olarak
e¤itim programlar›m›zda yer almaktad›r. Birimlerimizin detektör köpek taleplerinin karfl›lanmas›, say›lar›n›n artt›r›lmas›, sa¤l›k ve yafl itibar› ile görev sürelerini tamamlayan köpeklerin yeni e¤itilenlerle de¤ifltirilmesinin yan› s›ra, ülkemiz ve di¤er ülkelerin mücadeleci kurumlar›n›n bu alandaki talepleri de karfl›lanmaya çal›fl›lmaktad›r.
55
KEM
KEM
56
Polis görev köpeklerinin e¤itiminin gerçeklefltirilmesinde di¤er ülke birimlerince sürdürülen faaliyetlerin yerinde izlenmesi, karfl›l›kl› bilgi ve tecrübe de¤ifliminin yap›labilmesi
amac›yla 26 - 29 Haziran 2005 tarihleri aras›nda S›rbistan Karada¤ Cumhuriyeti'nin baflkenti Belgrat'ta Balkan Ülkeleri Köpek E¤itim Merkezleri üst düzey yöneticilerinin ça¤r›ld›klar› çal›flma toplant›s›na kat›l›m sa¤lanm›flt›r.
Özellikle kuryeler vas›tas›yla gerçeklefltirilen uyuflturucu madde kaçakç›l›¤›n›n önlenmesine yönelik olarak; yolcu salonlar›, al›fl verifl merkezleri gibi alanlarda da kullan›labilecek aktif alarm (köpe¤in patileri ile kaz›mas›) iflaretli detektör köpeklerin yan› s›ra, pasif alarm (köpe¤in oturmas›) iflaretli narkotik detektör köpeklerinin e¤itimine de 2004 y›l›ndan itibaren bafllanm›fl ve 2005 y›l›nda da pasif alarm iflaretli narkotik detektör köpeklerinin e¤itimlerine devam edilmifltir. Pasif alarml› narkotik detektör köpekleri kullan›lmas›n›n birimlerimize hareket esnekli¤i kazand›raca¤› düflünülmektedir. Özellikle bu tür köpeklerin havalimanlar› kontrol mekanizmalar› içerisinde; yolcu beraberi bagajlar›n yan› s›ra, kiflilerin dolayl› olarak üst ve eflya aramalar›nda etkin olabilecekleri de¤erlendirilmektedir. Bu köpekler idarecileri ile birlikte halen çeflitli il birimlerimizde faaliyetlerini sürdürmektedir.
Köpek E¤itim Merkezi 2005 y›l› e¤itim faaliyetleri çerçevesinde bu branflta;
- Baflkanl›¤›m›z taraf›ndan yürütülerek sonuçland›r›lan Türkiye - AB Organize Suçlarla Mücadelenin Güçlendirilmesi (Twinning) Efllefltirme projesi kapsam›nda; Almanya/Baden-Wüttenberg Eyaleti-Stuttgart Polis Köpek E¤itim Merkezi ile 14 fiubat - 13 May›s
2005 tarihleri aras›nda Merkezimizde “18. Dönem Narkotik Detektör Köpe¤i ve ‹darecisi
Temel E¤itim Program›” düzenlenmifltir. Söz konusu e¤itim program› sayesinde karfl›l›kl› bilgi ve tecrübelerin de¤iflimi sa¤lanm›fl, bu alandaki farkl› uygulama ve yeniliklerin uygulamal› olarak ö¤retilmesi suretiyle gelifltirilmesi sa¤lanm›flt›r.
29 A¤ustos - 25 Kas›m 2005 tarihleri aras›nda düzenlenen “19. Dönem Narkotik Detektör Köpe¤i ve ‹darecisi Temel E¤itim Kurs Program›” ile Teflkilat›m›z bünyesinden 6
personel, Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlü¤ü bünyesinden 5 ve Jandarma Genel Komutanl›¤› bünyesinden 1 personele köpekleri ile birlikte e¤itim verilmifltir.
Söz konusu kurs programlar› kapsam›nda kursiyerlerimizin bilgi ve birikimlerinin art›r›lmas›na yönelik olarak, Baflkanl›¤›m›z bünyesinde e¤itim faaliyetleri yürüten TADOC
(Türkiye Uluslararas› Uyuflturucu ve Organize Suçlarla Mücadele Akademisi) ile koordineli olarak B‹DEM (Bilgisayar Destekli E¤itim Merkezi) taraf›ndan haz›rlanan “Risk Yönetimi ve Arama Teknikleri E¤itimi” kursuna kat›l›mlar› sa¤lanm›flt›r.
10 - 14 Ekim 2005 tarihleri aras›nda TADOC taraf›ndan düzenlenen “Ö¤renci Merkezli E¤iticilerin E¤itimi” e¤itim program›na Merkezimizden 10 e¤itmen personel kat›l›m sa¤lam›flt›r. Söz konusu e¤itim ile Merkezimizin e¤itim kalitesinin art›r›lmas› öngörülmüfltür.
Uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› suçlar›na karfl› mücadele kapsam›nda, narkotik detektör köpeklerinin kullan›m alan ve yöntemlerine iliflkin gelifltirilen stratejiler do¤rultusunda;
do¤u, güneydo¤u ve bat› s›n›rlar›m›zda bulunan illerimiz öncelikli olmak üzere, bu suç
türünden yo¤un olarak etkilenen kentlerimizde mevcut köpek say›lar› art›r›lm›flt›r. Merkez
ve il birimlerimizle y›l içerisinde yap›lan toplant›larda oluflturulan stratejiler ile de detektör köpeklerin daha etkin ve verimli kullan›lmalar› sa¤lanm›flt›r.
1.2- Silah ve Mühimmat (Kaçakç›l›k) Detektör Köpekleri
Deneme amaçl› olarak ilk kez; 2004 y›l›nda silah ve mühimmat (kaçakç›l›k) detektör
köpe¤i e¤itimi, branfllar›m›z aras›nda yer alm›flt›r. Bu alanda e¤itilen ilk detektör köpek
(SAF‹R) 12.08.2005 tarihinde Irak'tan ülkemize girifl yapan bir araç (TIR) dorsesinde yap›lan aramada 230 gr'l›k 4 paket halinde 920 gr A-4 tipi patlay›c› maddeyi bulmufltur. Bu
branflta 2005 y›l› içerisinde e¤itilen 2 detektör köpek daha göreve bafllam›flt›r.Silah ve
mühimmat (kaçakç›l›k) detektör köpeklerinin kullan›m alanlar›n›n yan› s›ra, say›lar›n›n da
önümüzdeki dönemlerde art›r›lmas› hedeflenmektedir.
1.3- Patlay›c› Detektör Köpekleri
Merkezimizde e¤itilerek Teflkilat›m›z birimlerinde aktif olarak yararlan›lan patlay›c› detektör köpeklerinin e¤itimine 2000 y›l›ndan itibaren bafllanm›flt›r. Söz konusu branfl köpeklerinin önleyici amaçlarla kullan›lmas›n›n önemi, e¤itilmeye baflland›klar› tarihten itibaren her geçen gün daha iyi anlafl›lmaktad›r. Bu branflta e¤itilen köpekler uluslararas›
toplant› organizasyonlar›, devlet büyüklerinin korunmas›, olas› terör eylemlerinin önlenmesi ve can güvenli¤inin sa¤lanmas›na yönelik olarak bina, araç, otopark, spor tesisleri,
tören alanlar› gibi büyük ve kalabal›k ortamlar›n aranmas›nda etkin rol almaktad›rlar. An›lan branfltaki köpekler di¤er teknik ekipman ve personele nazaran, belirtilen ortamlarda
çok daha süratli ve güvenilir sonuçlar vermektedir.
KEM
KEM
57
KEM
KEM
58
2005 y›l› e¤itim faaliyetleri çerçevesinde bu branflta;
20 Eylül 2004 - 05 fiubat 2005 tarihleri aras›nda “5. Dönem Patlay›c› Detektör Köpe¤i ve ‹darecisi Temel E¤itim Kurs Program›”,
14 fiubat - 25 Haziran 2005 tarihleri aras›nda “6. Dönem Patlay›c› Detektör Köpe¤i ve
‹darecisi Temel E¤itim Kurs Program›” ve
18 A¤ustos - 23 Aral›k 2005 tarihleri aras›nda “7. Dönem Patlay›c› Detektör Köpe¤i ve
‹darecisi Temel E¤itim Kurs Program›” düzenlenmifltir.
Bahsedilen kurs programlar›nda Teflkilat›m›z bünyesinden 14, Jandarma Genel Komutanl›¤›'ndan 1 ve Cezayir Polis Teflkilat›ndan 2 olmak üzere, toplam 17 personele köpekleri ile birlikte e¤itim verilmifltir.
1.4- Canl› ‹nsan Arama Köpekleri
Halen Teflkilat›m›zda 14 Canl› ‹nsan Arama Köpe¤i bulunmaktad›r. Do¤al afetlere
müdahalede; arama kurtarma faaliyetlerinin, uzman ekiplerce yerine getirilmesi gerekmektedir. Bunun yan›nda vatandafllar›m›z›n can ve mal güvenli¤inin sa¤lanmas›n›n
polisin öncelikli görevi olmas› nedenleri ile Teflkilat›m›z bünyesinde bulunan canl› insan
arama köpeklerinin görev yapabildikleri sürece muhafazas› planlanmaktad›r. Bundan
sonraki dönem içerisinde ise; talebi olan kurum ve kurulufllar›m›z›n personel ve köpeklerinin e¤itim taleplerinin karfl›lanmas› alan›nda hizmet verilmesi öncelikli hedef olarak benimsenmifltir.
1.5- Ceset Arama Köpekleri
Söz konusu branfltaki görev köpekleri; adli olaylarda özellikle orman, aç›k arazi gibi
büyük alanlarda bulundu¤u düflünülen insan cesetlerine yönelik yer tespitinde kullan›lmalar›n›n yan› s›ra, tabi afetler sonras›nda ya da kendinden haber al›namayan kiflilerin
veya kal›nt›lar›n›n bulunmas› ile adam öldürme olaylar›nda, olay yerinin tespitinde kullan›lmalar› amac›yla Merkezimizde e¤itilmektedir. Bu güne kadar e¤itilen 7 köpekten 6's›
Emniyet Genel Müdürlü¤ü Kriminal Polis Laboratuarlar› Daire Baflkanl›¤› taflra birimlerinde, ülke genelinde illerin ihtiyaçlar›n› karfl›layacak flekilde, 1'i ise Merkezimizde istihdam
edilmektedir.
‹zmir Emniyet Müdürlü¤ü bünyesinde görevli Tango ve Candy isimli köpekler
23.09.2005 günü Ayd›n - Söke ilçesi Akçakonak köyündeki bir çiftlik evinde yapt›klar› aramada, öldürülerek saklanan bir cesedi bularak, olay›n ayd›nlat›lmas›na katk› sa¤lam›flt›r.
‹stanbul Emniyet Müdürlü¤ü bünyesinde istihdam edilen Daisy isimli ceset arama köpe¤i ise; ‹stanbul - Gaziosmanpafla civar›nda ormanl›k alana b›rak›lan cesedi 26.10.2005
günü bularak, olay›n ayd›nlat›lmas›na katk› sa¤lam›flt›r.
1.6- Asayifl Devriye Köpekleri
Halen Çevik Kuvvet fiube Müdürlüklerine ba¤l› olarak görev yapan 76 görev köpe¤i ‹l
Emniyet Müdürlüklerinin kuvvelerine kay›tl› olarak bulunmaktad›r. Söz konusu görev köpekleri özellikle spor müsabakalar› ve toplumsal olaylarda önleyici amaçl› olarak kullan›lmaktad›r.
2005 y›l›nda Teflkilat›m›z birimlerinde görev yapan asayifl devriye köpek ve idarecilerinin e¤itim amaçlar›na uygun olarak kullan›lmas›n›n temini, verilen hizmetin kalitesi ile
mevcut görev kapasitelerinin artt›r›lmas› öncelikli hedeflerimiz aras›nda yer alm›flt›r.
Bu do¤rultuda ilk kez 2005 y›l›nda gerçeklefltirilen Bölge E¤itimleri (Yerinde E¤itim)
kapsam›nda Ankara'da gerçeklefltirilen e¤itimde; Ankara Emniyet Müdürlü¤ünün 12, ‹zmir'de gerçeklefltirilen e¤itimde ‹zmir, Antalya, Eskiflehir ve Kocaeli Emniyet Müdürlü¤ü
Çevik Kuvvet fiube Müdürlükleri kadrolar›nda görev yapan 15 ve ‹stanbul'da gerçeklefltirilen e¤itim program› ile de ‹stanbul Emniyet Müdürlü¤ü, Çevik Kuvvet fiube Müdürlü¤ü
kadrosunda görev yapan 16 personelin köpekleri ile birlikte 6 haftal›k süreler halinde e¤itimleri tamamlanm›flt›r. Söz konusu e¤itimlerde son zamanlarda artan kap-kaç olaylar›na
yönelik olarak köpeklerin e¤itimi de sa¤lanm›flt›r.
Bu alanda e¤itilen görev köpeklerinin, önümüzdeki dönemlerde özellikle büyük ölçekli illerimiz baflta olmak üzere, halk›n kalabal›k olarak bulundu¤u yerler ile park,bahçe,plaj
gibi genifl alanlarda devriye hizmetlerinde kullan›lmalar›na yönelik çal›flmalara devam
edilmektedir.
KEM
KEM
59
Söz konusu hizmetlerin en iyi flekilde yerine getirilmesi; e¤itim verilen köpe¤in e¤itim
sonras›nda da idarecisi ile birlikte düzenli olarak çal›flmas›, uygun antrenmanlar›n yapt›r›lmas›, bak›m ve sa¤l›k flartlar›n›n sa¤lanmas› ile mümkün olabilecektir. Bir görev köpe¤inin performans›; sa¤l›kl› beslenmesi, gerekli bak›m flartlar›n›n sa¤lanmas› ve e¤itimini
tamamlad›ktan sonrada günlük antrenmanlar›n› idarecisi ile birlikte yapmas› ile do¤ru
orant›l›d›r.
Bu amaca yönelik olarak;Teflkilat›m›zda köpek ile çal›flan birimlerimizce ihtiyaç duyulan, ifl k›yafetleri, köpek kuflam- e¤itim ve bir k›s›m sa¤l›k malzemesi 2005 y›l›nda merkezimizce temin edilmifltir. 2004 y›l›nda inflaat›na bafllanan kursiyer konaklama ünitesi
2005 y›l›nda tamamlanm›flt›r. Ayr›ca 1997 y›l›nda hizmete giren tesislerimizin zaman içerisinde ihtiyaç duydu¤u bak›m ve onar›m›, kapasite art›r›m› çerçevesinde 2005 y›l›nda
Genel Müdürlü¤ümüz imkanlar› ve konuya iliflkin kurulufllar›n katk›lar› ile modernizasyonu sa¤lanm›flt›r.
KEM
KEM
60
Toplum Destekli Polislik anlay›fl›na yönelik olarak; çal›flmalar›m›z›n kamuoyuna tan›t›lmas›, hayvan sevgisinin çocuklar›m›za afl›lanmas› amac›yla y›l içerisinde çeflitli etkinliklere kat›l›m sa¤lanarak sosyal aktivitelere destek verilmifltir.
10 Nisan 2005 Polis Haftas› etkinlikleri kapsam›nda, Ankara'da halk›n yo¤un ilgisi eflli¤inde görev köpeklerimiz ile gösteriler sunulmufltur.
03 May›s 2005 tarihinde Ankara TEK ‹lkö¤retim Okulu ve Atatürk ‹lkö¤retim Okulu ö¤rencilerine köpekli gösteriler yap›lm›flt›r.
KEM
KEM
61
06 May›s 2005 tarihinde Ankara Fevzi Çakmak ‹lkö¤retim Okulu Anas›n›f› ö¤rencilerinin Merkezimizi ziyareti, bu alandaki faaliyetlere örnek teflkil etmektedir.
KEM
KEM
62
15 May›s 2005 tarihinde Ankara Özel Cumhuriyet Krefli ö¤rencileri Merkezimizi ziyaret etmifl, okul ö¤rencilerine köpekli gösteriler yap›lm›flt›r.
09 - 12 Haziran 2005 tarihinde ‹stanbul Yeflilköy'de bulunan CNR Gösteri Merkezinde
düzenlenen “Güvenlik Fuar›”nda bir stand kurulmufl, 10 personel, 1 narkotik detektör köpe¤i, 1 patlay›c› detektör köpe¤i, 1 canl› insan arama köpe¤i ve 1 asayifl devriye köpe¤i
ile e¤itmenlerimizce yürütülen faaliyetler görsel ve sözlü olarak tan›t›lm›flt›r
18 Haziran 2005 tarihinde Ankara/Gölbafl›'nda düzenlenen “2. Uluslar aras› Göller Andezit ve Sevgi Çiçe¤i Festivaline kat›l›m sa¤lanm›flt›r.
2- KÖPEK ÜRET‹M‹ ve E⁄‹T‹M‹
Suç ve suçlular›n ortaya ç›kart›lmas›nda yararlan›lan görev köpekleri ülkelerin ihtiyaç
duyabilecekleri çeflitli alanlarda, strateji ve hedefler do¤rultusunda kullan›lmaktad›r. Bir
köpe¤in görev köpe¤i niteli¤ini kazanmas› ise; ›rk özellikleri ile gelen oyun oynama, arama-bulma, sosyalleflme güdülerinin uygun ortam ve koflullarda uzman e¤itmenlerce gelifltirilerek görev yapacaklar› branfl ortamlar›n›n, fiziki ve psikolojik yap›s› itibar› ile haz›rlanmas› yöntemiyle gerçeklefltirilmektedir.
Do¤al olarak polis hizmetlerinde kullan›lacak köpeklere do¤umlar›ndan itibaren yetiflkinlik evresine gelinceye ve e¤itime elverifllilik kazan›ncaya kadar özel ilgi gösterilmesi
gerekmektedir. fiöyle ki; polis görev köpe¤i olmaya aday bir köpe¤in kendine olan güveninin, yukar›da say›lan güdülerinin ve dengeli huy özelliklerinin geliflmesi, ancak do¤ru
yöntemlerin uygulanmas› ile mümkündür.
Bir köpe¤in detektör köpek niteli¤ini kazanabilece¤inin göstergesi, 3H kural› ile adland›r›labilir. Yani H1; herkesle oyun oynamak, H2; her koflulda oyun oynamak, H3; her
oyuncak ile oyun oynamak fleklinde aç›klanabilir. Bu özellikler aç›klanan di¤er özelliklerle birlefltirilmek sureti ile geçerlili¤ini korur.
Detektör köpeklerde aran›lan di¤er önemli bir unsur ise arama bulma güdüsü yani köpe¤in burnunu kullanabilme yetisidir. Bu kapsamda ›rk özellikleri itibar› ile öne ç›kan çeflitli ›rklar detektör köpek olarak e¤itilmektedir. Bu ›rklara Alman Çoban Köpekleri, Belçika Çoban Köpekleri, Labrador ve Golden Retriever ve Tarsus Çatal Burun köpekleri örnek verilebilir.
KEM
KEM
63
KEM
KEM
64
Merkezimizde üretilen köpekler Teflkilat›m›zda halen görev yapan hizmet köpeklerinin
büyük bir k›sm›n› oluflturmaktad›r. Bunun yan› s›ra kamuoyuna tan›t›m ve bilgilendirme
faaliyetleri neticesinde vatandafllar›m›zdan hibe yöntemiyle temin edilen birçok köpek
e¤itilmek sureti ile Teflkilat›m›za, di¤er kurum ve kurulufllar›n yan› s›ra, iflbirli¤i yap›lan ülkelere de hizmet etmek üzere görev köpe¤i olarak kazand›r›lm›flt›r. 2005 y›l› içerisinde
e¤itim programlar›na dahil edilmek üzere 15 köpek hibe al›nm›flt›r.
Müdürlü¤ümüz bugün 6 branflta yürütmekte oldu¤u köpek e¤itimi çal›flmalar›n› gelifltirmektedir.
Bunun yan› s›ra, köpeklerin kullan›m alanlar›n›n geniflletebilmesi ve elde edilen faydan›n art›r›lmas›na yönelik olarak, farkl› alanlarda da köpek e¤itilmesi çal›flmalar›na ve ArGe faaliyetlerine önümüzdeki dönemlerde devam edilecektir.
2004 YILINDA ÜRET‹LEN, H‹BE VE SATIN ALINAN KÖPEK SAYILARI
ÜRET‹M (1998-2004)
H‹BE 2004
SATIN
ALINAN
IRKI
GÖREV DENEME DÜfiÜM GÖREV DENEME/DAMIZLIK DÜfiÜM
TOPLAM
Belçika Çoban Köpe¤i
20
4
23
-
-
-
-
47
Alman Çoban Köpe¤i
31
-
35
11
2
-
1
80
Labrador Retriever
16
-
15
8
2
-
1
42
Golden Retriever
-
-
-
2
8
-
1
11
Tarsus Çatal Burun
-
5
21
-
-
-
-
26
Cocker
3
-
5
1
-
-
-
9
Di¤er
-
-
-
-
1
1
-
2
TOPLAM
70
9
99
22
13
1
3
217
GENEL TOPLAM
178
3
217
36
Tablo.3
2005 YILINDA ÜRET‹LEN, H‹BE VE SATIN ALINAN KÖPEK SAYILARI
ÜRET‹M 2005
H‹BE 2005
SATIN
ALINAN
IRKI
GÖREV* DENEME DÜfiÜM GÖREV DENEME/DAMIZLIK DÜfiÜM
TOPLAM
Belçika Çoban Köpe¤i
9
13
1
1
1
-
-
16
Alman Çoban Köpe¤i
-
8
5
6
3
-
6
28
Labrador Retriever
1
7
4
1
1
-
1
14
Golden Retriever
-
-
8
-
-
-
-
8
Tarsus Çatal Burun
3
2
5
-
-
-
-
7
Di¤er
-
-
-
-
2
-
-
2
13
30
23
8
7
-
-
-
7
88
TOPLAM
GENEL TOPLAM
66
15
Tablo.4- (*) Önceki y›ldan göreve sevk edilen köpekleri ifade eder.
KÖPEK E⁄‹T‹M MERKEZ‹ 2005 YILI E⁄‹T‹M VE KURS TAKV‹M‹
NO
1
2
3
4
5
6
7
8
9
E⁄‹T‹M PROGRAMININ ADI
TAR‹HLER‹
KATILIMCI PROF‹L‹
18.DÖNEM
VE ‹DAREC‹S‹ TEMEL E⁄‹T‹M‹
KURS PRO⁄RAMI
14 fiUBAT 29 N‹SAN 2005
‹L EMN‹YET MÜDÜRLÜKLER‹M‹ZDEN
12 PERSONEL KATILMIfiTIR
‹DAREC‹LER‹ ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
DESTEKL‹ E⁄‹T‹M
PROGRAMI
14 fiUBAT 29 N‹SAN 2005
TAR‹HLER‹ ARASINDA
3 GÜN
18.DÖNEM NARKOT‹K DET.
KÖP. VE ‹DAREC‹S‹ KURSU
KATILIMCILARINA YÖNEL‹K OLARAK
DÜZENLENM‹fiT‹R
6. DÖNEM
VE ‹DAREC‹S‹ TEMEL E⁄‹T‹M
KURS PROGRAMI
14 fiUBAT - 24
HAZ‹RAN 2005
ANKARA VE ‹STANBUL
‹L EMN‹YET MÜDÜRLÜKLER‹NDEN
4 PERSONEL KATILMIfiTIR.
19.DÖNEM
VE ‹DAREC‹S‹ TEMEL E⁄‹T‹M‹
KURS PRO⁄RAMI
08 A⁄USTOS 28 EK‹M 2005
‹DAREC‹LER‹ ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
DESTEKL‹ E⁄‹T‹M
PROGRAMI
08 A⁄USTOS 28 EK‹M 2005
3 GÜN
19.DÖNEM NARKOT‹K DET.
KÖP. VE ‹DAREC‹S‹ KURSU
KATILIMCILARINA YÖNEL‹K OLARAK
DÜZENLENM‹fiT‹R
DÖNEM 7.
VE ‹DAREC‹S‹ TEMEL E⁄‹T‹M
KURS
PROGRAMI
15 A⁄USTOS 23 ARALIK 2005
KPL. DA‹RE BAfiKANLI⁄I (2)
‹STANBUL EMN. MÜDÜRLÜ⁄Ü (3)
VE CEZAY‹R EMN‹YET GEN.MÜD.DEN
(2) PERSONEL OLMAK ÜZERE
TOPLAM 7 PERSONEL KATILMIfiTIR.
24. DÖNEM
ASAY‹fi DEVR‹YE KÖPE⁄‹ VE
‹DAREC‹S‹ TEMEL E⁄‹T‹M
PROGRAMI
28 MART 06 MAYIS 2005
ANKARA ‹L‹M‹ZDE
GERÇEKLEfiT‹R‹LM‹fi ve
25. DÖNEM
PROGRAMI
18 N‹SAN 27 MAYIS 2005
26. DÖNEM
PROGRAMI
16 MAYIS 24 HAZ‹RAN 2005
‹L EMN. MÜDÜRLÜKLER‹, GÜMRÜKLER
MAHAFAZA GEN. MÜDÜRLÜ⁄Ü VE JANDARMA GEN. KOMUTANLI⁄INDAN 12
PERSONEL KATILMIfiTIR.
‹ZM‹R ‹L‹M‹ZDE
‹STANBUL ‹L‹NDE
Tablo.5- Köpek E¤itim Merkezi 2005 Y›l› E¤itim ve Kurs Takvimi
KEM
KEM
65
KEM
KEM
3 - ‹STAT‹ST‹KLER
Grafik-1 2005 Y›l›nda Detektör Köpek Marifetiyle Yakalanan Do¤al Uyuflturucu Maddeler (gr)
66
Grafik-2 2005 Y›l›nda Detektör Köpek Marifetiyle Yakalanan Sentetik Uyuflturucu
Maddeler (adet/gr)
Grafik-3 Y›llara Göre Detektör Köpek Marifetiyle Yakalanan Do¤al Uyuflturucu Madde
Yakalamalar› (gr)
Grafik-4 Y›llara Göre Sentetik Uyuflturucu Madde Yakalamalar›nda Detektör
Köpeklerin Rolü (adet)
KEM
KEM
67
Grafik-5 2005 Y›l› Uyuflturucu Madde Yakalamalar›nda Detektör Köpeklerin Rolü
(adet/gr)
Grafik-6 2005 Y›l› Eroin Yakalamalar›nda Detektör Köpeklerin Rolü
KEM
KEM
Grafik-7 2005 Y›l› Esrar Yakalamalar›nda Detektör Köpeklerin Rolü
68
Grafik-8 2005 Y›l› Ecstasy Yakalamalar›nda Detektör Köpeklerin Rolü
Grafik-9 2005 Y›l› Kokain Yakalamalar›nda Detektör Köpeklerin Rolü
Grafik-10 2005 Y›l› Afyon Yakalamalar›nda Detektör Köpeklerin Rolü
KEM
KEM
69
Grafik-11 2005 Y›l› Baz Morfin Yakalamalar›nda Detektör Köpeklerin Rolü
KEM
KEM
70
Grafik-12 2005 Y›l›nda Narkotik Detektör Köpekleri Marifetiyle Yakalanan Uyuflturucu
Maddelerin Türlerine Göre Oran›
B‹L‹fi‹M SUÇLARI ‹LE MÜCADELE VE B‹L‹fi‹M S‹STEMLER‹
G‹R‹fi
Teknolojinin bir amaç olmaktan ç›kt›¤›, günlük yaflant›m›z›, ifl yo¤unlu¤unu ve planlanan hedeflere ulaflmak için kullan›lan bir araç haline geldi¤i bilinmektedir. Teknolojinin
herhangi dal›nda ulafl›lan yenilikler zaman kaybedilmeksizin di¤er araflt›rmalarda da kullan›lmakta ve sonu tahmin edilemeyen bir hedefe do¤ru ilerlemektedir.
‹nternetin ç›¤ gibi geliflti¤i ve yay›ld›¤› ve hayat›m›z›n her aflamas›nda yer ald›¤› ve
kullan›m alan›n›n da insano¤lunun hayal gücü ile s›n›rl› oldu¤u bir gerçektir. Bu denli genifl bir kullan›m alan› da bu sistem vas›tas› ile (reklâm, ticaret, teknik destek) para kazanan özel ve tüzel kiflileri, sistemi kullanan kullan›c›lar› ve de her platformda karfl›lafl›ld›¤›
gibi hiçbir emek sarf etmeden ç›kar sa¤lamak isteyen flah›slarca da istismar edildi¤i bilinmektedir. Ayr›ca sistemin kiflisel, kurumsal ve örgütsel kesimlerin haberleflmesinde de
yo¤un olarak kullan›ld›¤› bilinmektedir.
‹nternetteki bu h›zl› geliflim bilinen bütün ticaret, pazarlama, güvenlik, gizlilik, etik, yasal ve yasa d›fl› olma kavramlar›n›n tekrar irdelenmesini zorunlu hale getirmifltir. Sektörün en önemli yan etkileri suç ifllemeye elveriflli olmas›d›r. Yap›lan çal›flmalar bir defaya
mahsus olarak de¤il, geliflime paralel olarak sürdürülmelidir. Çünkü uluslararas› platformlarda ülkelerin yerel kanunlar›n›n farkl›l›k göstermesi, baz› ülkelerde suç olan bir kavram›n di¤er ülke kanunlar›nda tan›mlanmam›fl olmas› veya suç say›lmamas› gibi durumlarda ma¤durlar karfl›laflt›klar› sorunlara çözüm bulamayabilmektedirler.
Biliflim suçlar›yla ilgili olarak karfl›m›za birçok tan›m ç›kmaktad›r. Bunlar; Bilgisayar
Suçlar›, ‹nternet Suçlar›, Dijital Suçlar, Siber Suçlar, Yüksek Teknoloji Suçlar›, Bilgisayar
Ba¤lant›l› Suçlar v.b. fleklinde say›labilir. Tan›mlar konusunda terim birli¤i henüz net olarak belirlenmemekle birlikte her an yeni suç tipleri ile de karfl›lafl›labilinmektedir.
Bilgisayar vas›tas› ile ifllenen suçlar›n yan› s›ra, elektrik devreleri veya sadece bir kredi kart›yla bile suç ifllenebilmektedir. Bu anlamda Baflkanl›¤›m›z bünyesinde, Baflkanl›k
görev alan› içerisindeki suçlar›n yüksek teknoloji araçlar› kullan›larak ifllenenlerinin soruflturulmas› ve bu suçlar›n önlenebilmesi için, Biliflim Suçlar› ve Sistemleri fiube Müdürlü¤ü kurulmufltur.
Yüksek teknoloji kullan›larak ifllenen suçlar›n soruflturulabilmesi amac›yla, bu suçlarla mücadele edebilecek yüksek teknolojik bilgiye sahip personelin yetifltirilebilmesi için
uluslararas› iflbirli¤i ve AB uyum çal›flmalar› çerçevesinde yurt içi ve yurt d›fl›nda olmak
üzere bir dizi e¤itim programlar› uygulanm›flt›r. Yap›lan programlar esnas›nda; Baflkanl›¤›m›z ve ‹l Emniyet Müdürlüklerinde görevli personelimize “Bilgisayar ve ‹nternet Suçlar›
ile Veri Kurtarma ve ‹nceleme Teknikleri” e¤itimleri verilmifltir. Yine AB uyum çal›flmalar›
çerçevesinde, veri kurtarma ve inceleme alan›nda kullan›lacak yaz›l›m ve teknik cihazlar
temin edilerek kullan›ma sunulmufltur.
Biliflim Suçlar› ve Sistemleri fiube Müdürlü¤ümüzde bilgisayar hard diskleri, CDDVD’ler, flash memory’ler, back up kasetleri, gibi veri tafl›yan medya çeflitleri incelemesi
yap›labilmekte oldu¤u gibi internet üzerinden ifllen suçlarda da suçluya ulaflma yönünde
çal›flmalar da yap›labilmektedir.
Suçlar›
veveSistemleri
Biliflim
Suçlar›
Sistemleri
BÖLÜM-VIIBiliflim
71
BiliflimSuçlar›
Suçlar›
Sistemleri
Biliflim
ve ve
Sistemleri
72
1- B‹LG‹SAYAR V‹RÜSLER‹
1.1- B‹LG‹SAYAR V‹RÜSÜ NASIL BULAfiIR VE YAYILIR?
Bilgisayar virüsleri, önceki y›llarda disket ve CD romlar arac›l›¤› ile yay›lmakta iken,
günümüzde internet üzerinden yay›lmaktad›r. ‹nternetten indirdi¤iniz programlar, dosyalar veya kabul etti¤iniz e-postalarla birlikte bilgisayar›n›za virüs program› yüklenebilir,
yayg›n de¤iflle bilgisayar›n›za virüs bulaflabilir.
Hatta art›k virüslerin yay›lmas› için, internetten program ya da dosya indirmenize veya e-posta kabul etmenize gerek kalmaks›z›n sadece internete ba¤l› olman›z yeterlidir.
‹nternete ba¤l›ysan›z ve yeterli güvenlik önlemlerini almam›fl iseniz, bilgisayar›n›z›n içine
uzaktan eriflimle kolayca virüs programlar›n›n yerlefltirilmesi mümkündür.
Baz› bilgisayar virüsleri de bilgisayarda kurulu olan program ve/veya iflletim sisteminde olan aç›kl›klar› kullanarak bilgisayara bulafl›r.
Bilgisayar virüsleri bulaflt›klar› bilgisayarlarda, yakalanma riskini bertaraf etmek için
makinenin güvenlik sistemini kapat›rlar.
Internet üzerinde dosya arflivlerinin ne kadar s›k kullan›ld›¤›n› düflünürsek tehlikenin
boyutlar›n› daha da iyi anlayabiliriz bu sayede virüs yazan kifliler virüsün yaz›m amac›na
uygun olarak zararlar verebilmektedir.
1.2- BAfiLICA V‹RÜS ÇEfi‹TLER‹
Worms (Kurtlar): “Worm (Kurt) ba¤›ms›z çal›flan bir virüs programd›r. Bu virüs
program› kendini bir bilgisayardan ötekine kopyalayarak ço¤al›r. Genellikle network sistemleri yani bir iletiflim a¤› üzerinde bulunan bilgisayarlara kopyalanarak yay›l›r. Di¤er virüslerden farkl› olarak, baflka programlara s›çramaz. Kurtlar veri yok etmekle birlikte, network içinde dolaflarak, iletiflimi yok edebilir. Bazen de bulaflt›¤› bilgisayara ait verileri baflka bir bilgisayara yönlendirebilir.
●
Macro Virüsü: Bilgisayar›n›zda kulland›¤›n›z baz› paket programlar›n, eksik kald›¤›
ya da ihtiyac›n›z› karfl›layacak flekilde kullan›lan temel programa yard›mc› olarak gelifltirilen programlar vard›r. Bu yard›mc› program›n yaz›m dilinde temel programla ayn› olur.
Bunun gibi baz› paket programlar›n “Macro” ad› verilen yard›mc› paketlerle yaz› yazma,
ifllem yapma, tablo oluflturma gibi temel baz› çal›flmalar s›ras›nda birçok ifllemleri otomatik ve daha kolay yapman›z› sa¤layabilir. Programlar›n bu özelli¤ini kullanarak yaz›lan virüslere “Macro Virüsleri” ad› verilir. Bu virüsler, sadece hangi macro dili ile yaz›lm›fllarsa
o dosyalar› bozabilirler. Macro Virüsleri hangi temel programa ek olarak yaz›lm›fllarsa o
program› her çal›flt›rman›zda aktif hale geçer ve ilgili programlar›n kulland›¤› baz› tan›mlama dosyalar›na da bulaflmaya çal›fl›r. Böylece o programla oluflturulan her dokümana
virüs bulaflm›fl olur.
●
Trojan horses (Truva Atlar›): “Truva At›, bir program içinde gizlenen ve bilgisayar›n›zda gizli ifllevler yürüten bir virüs program›d›r.
●
Truva Atlar› genellikle, e-postalar›n içine yerlefltirilerek yollan›r. ‹çine sakland›¤› program çal›flt›r›l›ncaya kadar aktif hale geçmezler. Truva At› aktif hale geçince, bulundu¤u
sistemdeki korunmas›z host ve serverlar hakk›ndaki bilgilerin tamam›n› ya kendi içinde
kaydetmeye bafllar. Ya da bu virüslerin özelli¤i gere¤i bulaflt›¤› bilgisayarlar› uzaktan eriflime uygun hale getirdi¤inden, elde etti¤i bilgileri baflka bir bilgisayara internet yoluyla
gönderir. Bu virüsü bilgisayar›n›za yerlefltiren kifli, uzaktan eriflim suretiyle sizin bilgisayar›n›z›n içine çok rahatl›kla girip, dosyalar› açarak içeri¤inde de¤ifliklik yapmak, dosya
silmek, sizin dosyalar›n›z› kendi bilgisayar›na kopyalamak, e-postalar›n›z› okumak, CDROM’ u aç›p-kapatmak, varsa internet bankac›l›¤› veya kredi kart› bilgilerinizi kopyalamak gibi sizin bilgisayar›n›zda yapabilece¤iniz bütün ifllemleri yapabilmektedir. K›sacas›,
Truva At› bulaflan bir bilgisayar›n, biri siz di¤eri de uzaktan eriflim metoduyla bilgisayar›n›za giren kifli olmak üzere iki kullan›c›s› olur.
Zekice yaz›lm›fl bir Truva At›, kendisini asla belli etmeyece¤i ve hiçbir iz b›rakmayaca¤› için, onun nerede oldu¤unu bulmak gerçekten çok zordur ve profesyonellik gerektirir.
Logic Bombs (Mant›k Bombas›): Mant›k Bombalar›, herhangi bir program›n içerisine yerlefltirilen virüs programlar›d›r. Baz› flartlar›n sa¤lanmas› durumunda patlayarak
yani çal›flmaya bafllayarak sisteme zarar verirler. Çernobil virüsü buna çok iyi bir örnek
olabilir. Bombalar, tüm dosyalar› ve bilgileri silebilir veya sistemi göçertebilir.
●
● Trap doors (Tuzak Kapanlar›): “Tuzak kap›s› ya da arka kap›, bir sistemin yaz›l›m›n› yapan kifli taraf›ndan, yaz›l›m›n içine gizli bir flekilde yerlefltirilen bir virüs yaz›l›m›d›r. Bu program›n çal›flt›¤› bilgisayara virüsü yerlefltiren kiflinin, uzaktan eriflim yöntemiyle sistem koruyucular›n› aflarak s›zmas› mümkündür.
Exploit (Sömürmek): ‹flletim sistemleri ve baz› programlar›n aç›klar›n› bulup bu
aç›klar› kötüye kullanma yöntemine “exploit” denilmektedir. Exploit’ler ile sistem flifreleri
görülebilir, sistemler hakk›nda bilgiler elde edilebilmektedir. Exploitler sistemin ola¤an
olarak çal›flmas›na engel olurlar ve sisteme d›flardan kod göndererek sistemi normal olarak çal›flt›¤›na ikna ederler ve genelde de yetkisiz eriflim için kullan›lmaktad›r. Bu tip virüsler, bulaflt›klar› bilgisayar›n haf›zas›nda bulunan e-posta adreslerinin hepsine o bilgisayar üzerinden e-posta göndererek virüsün di¤er bilgisayarlara da bulaflmas›n› sa¤larlar. e-postay› alan kifli, gelen postan›n daha önceden haberleflti¤i ve tan›d›¤› bir kifliden
geldi¤ini görerek postay› açmakta hiç tereddüt etmez ve kendi bilgisayar›na da virüsü bulaflt›r›r. Virüs bu bilgisayar üzerinde de ayn› ifllemi tekrarlayarak yay›lmaya devam eder.
●
Bu tip virüslerin birçok kullan›c›ya hitap eden serverlara bulaflt›¤›n› düflünürsek, servera ba¤lanan her bilgisayara bu tip virüslerin bulaflmas› ile bir anda birçok bilgisayar zarar görmektedir.
1.3- V‹RÜSTEN KORUNMA YOLLARI VE ÖNER‹LER
Yazma korumal› disketleri paylaflmay›n. Çünkü bu tarz disketler virüs bulaflt›rman›n
en basit yoludur.
Internet’ten indirdi¤iniz her program veya dosyan›n içinde virüs olma ihtimalinin oldu¤unu her zaman göz ard› etmemeniz gerekir.
Bilgisayar›n›za bir anti virüs program› yüklemelisiniz. Örnek olarak Norton Anti Virüs,
Panda Anti Virüs, Karspersky, Mcafee gibi anti virüs programlar› say›labilir. Fakat unutulmamal›d›r ki, bu tarz programlar› bir sefer kurmak sizi her zaman virüslere karfl› korumaya yeterli olmayacakt›r. Anti virüs programlar› kendi internet sitelerinden güncellenmek suretiyle, yeni virüs tehditlerine karfl› sürekli güncel tutulmal›d›r.
Anti virüs hizmeti veren baz› firmalar›n adresleri afla¤›dad›r;
McAfee Associates, Inc. http://www.mcafee.com
Biliflim
Suçlar›
veveSistemleri
Biliflim
Suçlar›
Sistemleri
73
BiliflimSuçlar›
Suçlar›
Sistemleri
Biliflim
ve ve
Sistemleri
74
IBM Anitvirus http://www.av.ibm.com
Symentec Norton Antivirus http://www.symantec.com
F-Prot http://www.datafellows.com
Thunderbyte Antivirus http://www.thunderbyte.com
Tan›mad›¤›n›z kiflilerden gelen ve “.exe”, “.pif ” gibi uzant›lara sahip dosyalar› kabul
edilmemeli ve bu tarz e-postalar› hemen imha edilmelidir.
Bilgisayar oyunlar›n›n yama tabir edilen eklentilerinin internet üzerinden aranmas› esnas›nda çekilen dosyalar›n ve oyun hilelerinin virüslü olma ihtimali oldukça yüksektir.
‹nternet kullan›c›lar›n›n programlara para ödemek yerine dene sürümü olan programlar›n “crack” tabir edilen yasad›fl› eklentilerini eklemek sureti ile programlar› tam sürüm
olarak kulland›klar› bilinmektedir. Bu tarz dosyalara ra¤betin fazla olmas› ve bu dosyalar›n hali haz›rda yasa d›fl› olmas› sebebi ile virüs tafl›ma riskleri oldukça fazlad›r.
Baz› virüsler, farkl› kiflilerin e-posta adreslerini ve isimlerini kullanarak virüsü yaymaya çal›flmaktad›r. Örne¤in, exploit virüsünde aç›kland›¤› gibi, virüsün bulaflt›¤› bilgisayar
haf›zas›nda bulunan e-posta adreslerine otomatik mail atarak di¤er bilgisayarlara bulaflt›¤› ifade edilmifltir. Bu sebepten bilgisayar›n›zda, tan›d›¤›n›z kiflilerden geliyor dahi olsa
gelen bütün e-postalar› otomatik kontrol eden anti virüs programlar›n›n kurulu olmas›nda
fayda vard›r.
Virüs içeren e-maillerin belirli konular› vard›r. Bunlardan bir k›sm› flöyledir: “ Your Application, Your Details, That Movie, Screensaver, Wicked ScreenSaver ve benzeri “. Bu
tarz konular› içeren maillerin virüslü olma ihtimali yüksektir.
Bilgisayarlarda ve de¤iflik uygulamalarda ihtiyaç duyulacak bir program›n bulundu¤u
web sayfalar› internet üzerinde bulunmaktad›r. Bu web sayfalardan indirilen programlar›n içinde virüs programlar›n›n olma ihtimali yüksektir. Bu web sayfalar›ndan indirilen her
program veya dosyaya flüphe ile bak›lmal›d›r.
Virüs bulaflan bilgisayarlarda, her aç›l›fl›nda virüs programlar› da aktif hale geçece¤inden, bilgisayar içinde daha önceden kurulu bulunan anti virüs program› da virüslü flekilde çal›flaca¤›ndan virüsün bertaraf edilmesi imkâns›z hale gelir. Bu sebepten, bilgisayar›n›zda kurulu bulunan anti virüs program›n› kullanarak mutlaka bir anti virüs aç›l›fl disketi oluflturun ve saklay›n. Daha sonradan bilgisayar›n›za virüs bulaflt›¤›nda, daha önceden
oluflturdu¤unuz bu temiz disketle bilgisayar›n›z› aç›p makinenizi kurtarabilirsiniz.
2- SUÇ ‹STAT‹ST‹KLER‹
Y›llara Göre Olay fiüpheli Say›lar›
3-OPERASYONEL ÇALIfiMALAR
Suçla etkin bir flekilde mücadele eden Biliflim Suçlar› ve Sistemleri fiube Müdürlü¤ümüzün taflra birimleriyle ortaklafla yapt›¤› çal›flmalar neticesinde, kredi kart› sahtecili¤i/doland›r›c›l›¤› suçlar›yla mücadele çerçevesinde, 2005 y›l› içerisinde baflar›l› sonuçlar
elde edilmifltir.
Baflkanl›¤›m›z koordinesinde, il birimlerimiz taraf›ndan birçok önemli kredi kart› sahtecili¤i ve doland›r›c›l›¤› operasyonlar› gerçeklefltirmifltir. Bu operasyonlardan bir tanesi ile
ilgili bilgiler afla¤›ya ç›kart›lm›flt›r:
ZOTOB OPERASYONU
Bilgisayar programlar›n›n yaz›l›m platformlar›ndaki güvenlik aç›klar›n› kullanarak bulaflan Zotob, worm (kurtçuk) tabir edilen bir virüs çeflididir. Zotob yap› olarak worm yap›s›na sahiptir. Zotob Microsoft iflletim sistemi yüklü olan makinelerde var olan “tak ve kullan” (plug and play) aç›¤›n› kullanarak bilgisayarlara s›zma yoluyla bulafl›rlar. Daha sonra bilgisayarda güvenlik amaçl› kurulu olan yaz›l›mlar var ise bu yaz›l›mlar› kapat›r ve bu
programlar›n otomatik güncellemelerini engeller. Bu sayede, anti-virüs programlar› ve
güvenlik programlar› kendilerini güncelleyemedi¤i ve ola¤an flekilde çal›flamama¤› için
virüsün varl›¤›ndan haberdar olamazlar.
Sistemde arka planda çal›flan Zotob bilgisayar üzerinde kullanmak için iki ayr› port
açar. Bu portlardan birincisini kendisini di¤er bilgisayarlara bulaflt›rmak için kullan›r, di¤er
portu ise virüsün as›l amac›na hizmet etmesinde kullan›l›r. Zotob, makineye bulaflt›ktan
sonra belirlenen irc (sohbet) sunucular›na ba¤lanarak virüsü yazanlar›n belirledi¤i sisteme dâhil olur ve bu sayede aç›lan ikinci portdan ba¤lan›lan sohbet sunucusu vas›tas› ile
gönderilen komutlar ma¤durun bilgisayar›nda çal›fl›r. Bu komutlar kullan›larak bilgisayara program eklenebilir, program silinebilir, makine çal›flmaz hale getirilebilir. Makineye
kurulacak programlar sayesinde makinenin uzaktan yönetilebilece¤i gibi ma¤dura ait
kimlik bilgileri, internet bankac›l›¤› flifreleri ve kredi kart› bilgileri gibi bilgilere ulafl›labilir.
Biliflim
Suçlar›
veveSistemleri
Biliflim
Suçlar›
Sistemleri
75
BiliflimSuçlar›
Suçlar›
Sistemleri
Biliflim
ve ve
Sistemleri
E¤er makinenize Zotob virüsü bulaflt›¤›ndan flüpheleniyorsan›z ya da bulaflmas›n› engellemek istiyor iseniz makinenize kurulu olan anti-virüs program›n›n sitesini ziyaret ederek ilgili güncellemelerin olup olmad›¤›n› kontrol edebilir ve güncellemeleri yükleyerek
makinenizi güvenli hale getirebilirsiniz.
Dünya çap›nda ki baz› büyük ticari ve medya flirketlerinin bilgisayarlar›na girerek büyük zarar veren ZOTOP, RTOP ve MYTOP virüslerinin bütün dünyaya yay›ld›¤›n›n ö¤renilmesi üzerine Emniyet Genel Müdürlü¤ü Kaçakç›l›k ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Baflkanl›¤› Biliflim Suçlar› ve Sistemleri fiube Müdürlü¤ü taraf›ndan araflt›rma bafllat›lm›flt›r. Yap›lan araflt›rmalar ve Emniyet Genel Müdürlü¤ü, FBI ve FAS güvenlik görevlileri ile yap›lan uluslar aras› iflbirli¤i neticesinde, gerçeklefltirilen eflzamanl› operasyonla
virüsün yaz›l›m›n› ve yay›lmas›n› sa¤layan kifliler yakalanm›flt›r. Ülkemizde yakalan flah›s, hakk›nda yasal ifllem yap›lmak üzere Cumhuriyet Savc›l›¤›na intikal ettirilmifl ve ç›kar›ld›¤› mahkemece tutuklanarak cezaevine gönderileflmifltir.
Bu operasyon, Türk Polisinin uluslararas› iflbirli¤ine verdi¤i önemin güzel bir göstergesi olup, ayn› zamanda biliflim suçlar› konusunda gerçeklefltirilen uluslararas› örnek bir
operasyondur.
4- E⁄‹T‹M ÇALIfiMALARI
●
24 Ocak - 04 fiubat 2005 Tarihleri aras›nda düzenlenen Twinning Projesi Kapsam›nda Alman LKA Dairesi Yüksek Teknoloji Suçlar› Birimi taraf›nca düzenlenen “Suç Analizi Semineri”,
●
21-25 fiubat 2005 Tarihleri aras›nda Alman LKA Dairesi Yüksek Teknoloji Suçlar› Birimi taraf›nca düzenlenen Twinning Projesi Kapsam›nda ”Dijital ‹zler Semineri”,
●
31 Ocak – 04 fiubat 2005 ile 21-25 Mart 2005 Tarihleri aras›nda düzenlenen Twinning
Projesi Kapsam›nda Alman LKA Dairesi Yüksek Teknoloji Suçlar› Birimine Çal›flma Ziyareti,
●
19-20 May›s 2005 Tarihleri aras›nda ‹zmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü taraf›nca düzenlenen “Dijital Delil ‹nceleme Prosesleri”,
●
27 Eylül - 01 Ekim 2005 Tarihleri aras›nda Alman LKA Dairesi Yüksek Teknoloji Suçlar› Birimi taraf›nca düzenlenen Twinning Projesi Kapsam›nda “Internet Suçlar› Semineri”,
●
21-25 Kas›m 2005 Tarihleri aras›nda Kriminal Daire Baflkanl›¤› taraf›nca düzenlenen
“Encase Kursu”,
●
05-16 Aral›k 2005 Tarihleri aras›nda Romanya’da Amerikan Gizli Servisi taraf›nca düzenlenen “SECI Elektronik ve Bilgisayar Suçlar›n›n Soruflturulmas› Kursu”,
●
08-23 Aral›k 2005 Tarihleri aras›nda ‹srail Polisi taraf›nca düzenlenen “Adli Biliflim Uygulamalar› ve Veri Kurtarma Kursu”.
76
Organize
OrganizeSuçlar
Suçlar
ORGAN‹ZE SUÇLARLA MÜCADELE
1-ORGAN‹ZE SUÇLAR
1.1-Genel De¤erlendirme
1970’li y›llar›n ‹talya’s›nda henüz 17 yafl›ndayken amcas› taraf›ndan Cosa Nostra’ya
al›nan Leonaro Vitale ifadesinde mafyay› flöyle anlatm›flt›r.
“...mafyan›n sahte yasalar› sahte idealleriyle birlikte geldi. E¤er ilerlemek istiyorsam,
mafya üyesi olmal›yd›m. Bana bunu ö¤rettiler, ben de itaat ettim... Benim tek suçum... insanlar›n mafya oldu¤u için sayg› gördü¤ü bir toplumda yaflamak. Biz hiç afla¤›lanmad›k...
Sayg› gösterdiler, korudular, rüflvet verdiler, daha da kötüsü bizleri bütün kötü amaçlar›
için kulland›lar. Tanr›y› unutmufllard›... E¤er öldürmez ve çalmazsan, itibar›n› kaybedersin! Mafya kötülüktür; insan›n bütün ç›k›fl yollar›n› kapatan bir kötülük... Mafya üyelerinin
seçme flans› yoktur. ‹nsan mafya do¤maz, sonradan olur...” *
Yukar›daki ifadeden de anlafl›laca¤› gibi “Organize Suç” olgusu, kriminolojik aç›dan,
di¤er suç türlerinden çok daha karmafl›k ve çözülmesi güç bir yap›lanma ve nedensellik
içerir. Hemen hemen hiçbir suç türü, organize suçlar kadar çok boyutluluk, karmafl›kl›k
ve z›tl›k içermez. Bu nedenle, çok genifl boyutlar› olan ve son derece detayl› analizleri
gerektiren bir fenomendir.
Organize suçluluk, özellikle siyasi ve ekonomik flartlarla do¤rudan iliflkili olmas› nedeniyle, öncelikle siyasal ve toplumsal bir olgu olma niteli¤ine sahiptir.
Organize suçlar› ortaya ç›karan bütün faktörler birbirleriyle çok yak›n bir etkileflim içerisindedir. Konunun sistematik ve bir bütün olarak ele al›nabilmesi için, organize suçlar›n
ortaya ç›kmas›na neden olan flartlar›n, her fleyden önce “global” ve “lokal” olarak iki ana
bafll›kta ele al›nmas› gerekmektedir.
“Organize suç” ya da “mafya” olgusunu
ortaya ç›karan sosyal veya siyasal flartlar›
afla¤›daki ana bafll›klar alt›nda ele almak
mümkündür.
●
Devlet Yap›lar›
●
Devlet-Toplum ‹liflkileri
Bu faktörler organize suç örgütlerinin ortaya ç›kmas› ve süreklili¤inde önem arz etmektedir.
Organize suçlar›n oluflum ve seviyesi
konusunda devletin yap›s›, çok önemli bir
rol oynar. Tüm kurum ve kurulufllar› ile hantal olmayan, süratli iflleyen bir yap›ya sahip
* T. Lappalainen, Mafya, 58–59, Yerdeniz, 2005
BÖLÜM-VIII
77
OrganizeSuçlar
Suçlar
Organize
78
olan devlet mekanizmas›nda, organize suç olgusu kendisine yer bulamaz ve bu suçu iflleyen organize suç örgütlerine de halk taraf›ndan itibar gösterilmez. Nitekim çek-senet
mafyas› tabir edilen suç örgütünün toplum içerisinde bir çözüm alternatifi olarak görülmesi, belirtilen faktörlerin sonucu olarak ortaya ç›kmaktad›r.
Organize suç örgütlerinin, iç bünyelerine müdahaleyi önleyen ve çok iyi iflleyen savunma, engelleme, s›zd›rmazl›k mekanizmalar›na sahip olmalar›, tespit ve teflhis edilmelerini zorlaflt›rmaktad›r.
Organize suç örgütleri faaliyetlerini sürdürürken yatay yap›lanmalar›n›n bir gere¤i olarak d›fl çevre ile irtibat kurarlar. Kamu yönetiminde hassas konumda bulunanlar ve di¤er
kurum ve kurulufllar ile iliflkilerinde son derece hassas davran›rlar. Kurduklar› iliflkilerdeki baflar›lar› oran›nda kamufle olmalar› kolaylafl›r. Gerek suç örgütlerinin farkl› alanlardaki iliflkileri, gerekse suçun sosyolojik, ekonomik ve politik yönleri, mücadelede çok yönlü
olmay› zorunlu k›lar. Polis taraf›ndan sürdürülen kriminal mücadelenin di¤er alanlarda da
desteklenmesiyle somut sonuçlar al›nabilecektir.
Dünyada küreselleflmenin etkisiyle h›zl› bir de¤iflim yaflanmaktad›r. Bu süreçte suç örgütlerinin de dönüflüme u¤ramalar› ve yeni aray›fllar içerisine girerek kendilerini yenilemeleri, mücadele anlay›fl›n›n da güncellenebilir olmas›n› gerektirmektedir. Klasik yöntemler haricinde modern tekniklerin kullan›lmas› bir ihtiyaç haline gelmifltir. Özellikle sosyal bilimlerdeki alan araflt›rmalar›na a¤›rl›k verilerek stratejiler belirlenmesi, mücadeleci
birimlerin üst düzeyde teknolojik donan›ma sahip olmalar›n›n sa¤lanmas› say›labilir.
Ülkemizdeki mücadele konsepti incelendi¤inde; yap›lan alan araflt›rmalar›yla sosyolojik boyutunun da oldu¤u bilimsel olarak ortaya konulan organize suç örgütleri ile etkin mücadele için di¤er ilgili kurum ve kurulufllar›n da deste¤inin al›nmas› gereklidir. Geçmifl y›llarda yürütülen birçok soruflturma ve haf›zalardan silinmeyen yaflanm›fl olaylar, organize suç örgütlerinin bir aç›l›m içine girerek, birçok kurum ve kuruluflta görevli kiflilerle iliflkisinin bulundu¤unu göstermektedir.
Aralar›nda birçok benzerlik bulunmas›na karfl›n ç›kar amaçl› olma özelli¤i ile terör örgütlerinden ayr›lan organize suç örgütlerinin en büyük amac› para kazanmak ve güç elde etmektir. ‹fllenen suçtan kaynaklanan malvarl›¤› de¤erleri, hukukun da boflluklar›ndan
yararlanarak ikincil ve üçüncül flah›slar›n arac›l›¤›yla aklanmaya çal›fl›lmaktad›r. Bu da
mücadelede finans kaynaklar› üzerine yo¤unlaflman›n önemini göstermektedir. Son y›llarda dünyada terör örgütlerine karfl› giriflilen mücadelede ilk ad›m olarak finans kaynaklar›n›n dondurulmas› hedef al›nm›flt›r. Organize suç örgütleri ile giriflilen mücadelede de bu
yöntem benimsenmelidir. Nitekim lider ve baz› elemanlar›n›n tutuklanarak cezaevlerine
gönderilmeleri durumunda bile, örgütün derinli¤i ve mali gücünün, genellikle örgütün varl›¤›n› sürdürmesine olanak sa¤lad›¤› görülmüfltür. ‹fllenen suçtan kaynaklanan malvarl›¤› de¤erleri ile sadece nicelik olarak de¤il, ayn› zamanda nitelik olarak da büyümektedirler.
Tarihsel süreçte organize suç olaylar›n›n faaliyet alanlar› çeflitlilik göstermektedir. Hukuki bofllu¤un ve rant›n bol oldu¤u alanlar› kendilerine faaliyet alan› olarak belirleyen
mafya tipi suç örgütleri, 1980’li y›llarda gecekondulara imar izni verilmesi ile meydana gelen bofllu¤u arazi mafyas› olarak doldurmufllard›r. 1990’l› y›llarda ekonomik dalgalanmalar sonucunda meydana gelen bofllu¤u çek-senet mafyas› olarak doldururken, 2000’li y›llarda gerek çocuklar›n ceza ehliyeti olmamas› gerekse rant›n yüksek olmas› nedeniyle
kapkaç suçu örgütlü suç karakteristi¤inde ifllenmifltir.
Büyük mebla¤lar›n söz konusu oldu¤u ticari faaliyetlerde bir anlaflmazl›k veya bir aç›¤›n bulunmas›, organize suç örgütleri için uygun faaliyet alan›d›r. Bu ortamlardan haberdar olan suç örgütleri kendi yöntemleri ile sorunu çözer ve menfaatlerini ön planda tutarlar. Suç gruplar› için ma¤durun önemi yoktur, önemli olan elde edecekleri para ya da faydad›r.
Ticari alanda arka planda bulunmalar›na ra¤men ön planda üçüncü flah›slar› kullan›rlar. Böylece ülke genelinde çok önemli yer edinen ticari kurulufllar› ele geçirirler ve bu
aflamadan sonra suça kar›flmamaya özen gösterirler. Ticari alanda ise; herkes taraf›ndan gerçek sahipleri bilinen bu flirketler ticari faaliyetlerini di¤er flirketlerden daha rahat
sürdürmekte ve böylece legal olma hayallerini gerçeklefltirmektedirler.
Organize suç örgüt lideri ve üyeleri cezaevinden ç›kt›ktan sonra kendilerini daha güçlü zannederler ve cezaevi sürecini bir nevi kariyer olarak görürler.
Organize suç örgüt üyeleri, örgütün irtibatlar›n› sa¤lamak ve istihbarat toplamak için,
iyi geçinmek suretiyle, kendi örf ve adetlerine, ahlaki de¤erlerine z›t olan flah›slardan yararlan›rlar.
Organize suç örgütü liderleri sanat, magazin ve spor dünyas› ile iç içedirler. Bu iliflkiden her iki taraf›nda menfaati söz konusudur. Suç örgütleri; bu camia ile olan birliktelikleriyle, hem legal görünmeyi baflar›rlar, hem de bu camialara mensup insanlar›n konumlar›ndan dolay› elde ettikleri imtiyazlar›ndan faydalan›rlar. Yine organize suç örgütleri
yüksek ranta sahip spor ve e¤lence sektörüne yönelim içerisindedirler. Bu ranttan faydalanmak ve toplum nazar›ndaki suç kimli¤inden uzaklaflmak amac› ile bir çok e¤lence mekan›, dü¤ün, kokteyl gibi medyan›n yo¤un ilgi gösterdi¤i yerlerde, yak›n iliflki içerisinde
olduklar› popülaritesi olan flah›slar ile birlikte görünmektedirler.
Son dönemlerde organize suç örgütleri, faaliyetlerini legalize etmek amac› ile ticari
alanlara yönelerek, kendilerinin veya yak›n adamlar›n›n ad›na flirket kurmaya bafllam›fllard›r. Bu suretle ifladam› kimli¤ine bürünme çabas›yla, gelir seviyesi yüksek, çeflitli hay›r kurumlar›na, yard›ma ihtiyac› olan insanlara ba¤›fl ve destekle yard›msever vatandafl
görünümü sergilemektedirler. Bunun yan› s›ra illegal faaliyetlerinin yürütülmesinde, kurulan bu flirketlerden faydalan›larak, vize talepleri, otel rezervasyonlar› gibi ihtiyaçlarda firma ismini kullanarak maskeleme yapabilmektedirler.
Organize suç örgütlerinin amaçlar›ndan biri de örgüte eleman temin etmektir. Bu
amaçla, özellikle maddi durumu iyi olmayan hemflehrileri aras›ndan eleman temin ederek iki yönlü fayda sa¤larlar. Buradaki ikincil fayda memleketlerinde bir nevi itibar kazanmakt›r. Mafla olarak kullan›lan alt kademe elemanlar›, toplum içerisinde yaflama baflar›s› gösterememifl, ihtiyaç duyduklar› konum ve sayg›y› bu suç örgütleri içerisinde bulma-
Organize
OrganizeSuçlar
Suçlar
79
OrganizeSuçlar
Suçlar
Organize
80
y› ümit etmifl, e¤itim seviyesi düflük kiflilerden oluflur. Bu kifliler, toplumun y›lg›nl›k ve korkuya dayal› hareketlerini, kendilerine duyulan sayg› olarak alg›lar, toplum içerisinde özlemini duydu¤u konumu kazand›klar›n› düflünürler.
Organize suç örgütleri demokratik yaflama karfl› a¤›r bir tehdit oluflturmas›na ra¤men
gizlenmeyi ve toplum dikkatinden kaçmay› baflarabilmektedir. Bütün yaflam alanlar›na
yans›yan zararl› etkisi ço¤unlukla gözden kaçmaktad›r.
Son dönemde örgütler aras›nda meydana gelen olaylar de¤erlendirildi¤inde, bunun
bölge ve pazarlar›n paylafl›lmas›nda belirlenen s›n›rlar ve yetki alan› içerisindeki anlaflmazl›k veya bir karara varamaman›n sonuçlar› olarak ortaya ç›kt›¤› düflünülebilir.
Organize suç örgütleri içerisinde, özellikle örgüt lideri ve yard›mc›lar›n›n sergilemeye
çal›flt›¤›, “delikanl›, mert, dürüst kiflilik” imaj›, örgüt içerisinde ve örgütsel faaliyetler s›ras›nda tamamen ayk›r› bir tablo çizer. Örgüt bask›c›, korkutucu ve sindirici özelli¤ini oluflturan cebir-fliddet eylemlerinin çok büyük bir k›sm›n› alt kademe elemanlar› ile gerçeklefltirir. Bu elemanlar taraf›ndan, genellikle daha önce hiç tan›mad›klar› kiflilere karfl› gerçeklefltirilen bu fliddet eylemleri de lider ad›na yap›l›r. Eylemi gerçeklefltiren eleman, örgüt liderinin ismine s›¤›narak ve örgütün bask› unsurunu kullanarak elde etti¤i cesaret ile hareket edebilmektedir.
Lider konumundaki flah›slar›n yapt›klar› eylemler, eylemin sonucuna göre sahiplenilir.
Suç ortaya ç›km›fl ve ceza al›nmas› söz konusu ise; eylem yine alt kademe elemanlar taraf›ndan üstlenilir. Örgütün vazgeçilmez dinami¤i olarak gösterilen ancak zaman içerisinde unutulan, eylemlerde ise; tamamen z›tl›k oluflturan “delikanl›, mert, dürüst kiflilik” imaj›, özellikle devlet ve hukuka karfl› tamamen ortadan kaybolur.
1.2-‹statistiki Bilgiler
Grafik-1 2005 Y›l›nda ‹llerimizde Yap›lan Organize Suç Operasyonlar›
Organize
OrganizeSuçlar
Suçlar
81
2005 y›l›nda ülkemiz genelinde yap›lan 220 operasyonun; %20’si ‹stanbul’da,
%9,5’i Ankara’da, %6,8’i Kocaeli’de, %6’s› Bursa ve Adana illerimizde gerçeklefltirilmifltir. Yukar›da say›lan oranlar gözönünde bulunduruldu¤unda, organize suç örgütlerinin faaliyet gösterdikleri illerimizin genel olarak sanayisi ve ekonomisi geliflmifl metropol kentlerimiz oldu¤u görülmektedir.
Grafik-2 Organize Suç Örgüt Üyelerinin E¤itim Durumu
OrganizeSuçlar
Suçlar
Organize
2005 y›l›nda yakalanan organize suç örgüt üyelerinin %66’s›n›n ilkö¤retim, %22’sinin
ortaö¤retim, %6’s›n›n yüksekö¤retim kurumlar›ndan mezun olduklar› ve %2’lik kesiminin
ise okuryazar olmad›klar› tespit edilmifltir.
Organize suç örgütlerinde yer alan üyelerin geneli itibariyle, yönlendirilmesi kolay olan
e¤itim seviyesi düflük bireylerden seçilerek örgüt faaliyetlerinde kullan›ld›klar› görülmüfltür.
82
Grafik-3 2000-2005 Y›llar› Aras›nda Yap›lan Organize Suç Operasyonlar› ve
Yakalanan fiüpheli Say›lar›
Grafik-4 2000-2005 Y›llar› Aras›nda Organize Suç Örgütlerinde Yakalanan Silahlar›n
Da¤›l›m›
* 2000 y›l› nüfus say›m› verileri baz al›nm›flt›r.
Organize
OrganizeSuçlar
Suçlar
83
Grafik-5 2005 Y›l›nda Yap›lan Operasyonlar›n ve Yakalanan fiüphelilerin Bölgelere Göre Da¤›l›m›
OrganizeSuçlar
Suçlar
Organize
84
2005 y›l›nda yap›lan organize suç operasyonlar›na bak›ld›¤›nda, %43’lük k›sm›n›n
Marmara Bölgesinde, %18’inin ‹ç Anadolu Bölgesinde, %15’inin Akdeniz Bölgesinde ve
%10’unun Ege Bölgesi olmak üzere yo¤unlukla bat› bölgelerimizde gerçeklefltirildi¤i görülmektedir. Marmara Bölgesinin Asya ve Avrupa k›tas›n› birbirine ba¤layan köprü konumunda olmas› nedeniyle, yerli-yabanc› birçok sanayi kuruluflunu ve flirketleri bünyesinde bar›nd›rmas›na olanak sa¤lam›flt›r.
Türkiye ‹statistik Kurumunun (TÜ‹K) verilerine göre; Marmara Bölgesinin 1990 y›l› genel nüfus say›m›nda nüfusu 13,5 milyon civar›nda iken, 2000 y›l› genel nüfus say›m›nda
bu rakam 17,5 milyona ulaflm›flt›r. Art›fl %30,5 oran›nda olup, bölgeye olan göçün yo¤unlu¤unu ortaya koymaktad›r. Demografik yap›s› itibariyle de kalabal›k olan bölgedeki geliflmifllik ve refah seviyesi suç örgütlerinin ifltah›n› kabartmakta ve her türlü suç faaliyetlerinin özellikle bu bölgede gerçeklefltirilmesinde önemli rol oynamaktad›r.
2-S‹LAH ve MÜH‹MMAT KAÇAKÇILI⁄I
Ülkemizde silah ve mühimmat kaçakç›l›¤› ile ilgili yasal mevzuat 6136 say›l› Ateflli Silahlar ve B›çaklar ‹le Di¤er Aletler Hakk›ndaki Kanunun 12. maddesinde düzenlenmifltir. Bu maddeye göre kaçakç›l›k “…bu Kanunun kapsam›na giren ateflli silahlarla bunlara ait mermileri ülkeye sokar veya sokmaya kalk›fl›r veya bunlar›n ülkeye sokulmas›na
arac›l›k eder veya bunlar› Türkiye’de Harp Silah ve Mühimmat› Yapan Hususi Sanayi Müesseselerinin Kontrolü Hakk›ndaki 3763 ve Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu Hakk›ndaki 5591 say›l› Kanunlar›n hükümleri d›fl›nda ülkede yapar veya bu suretle ülkeye sokulmufl ve ülkede yap›lm›fl olan ateflli silahlar› veya mermileri bir yerden di¤er bir yere tafl›r veya yollar veya tafl›maya bilerek arac›l›k eder, satar veya satmaya arac›l›k ederse
veya bu amaçla bulundurursa...” fleklinde tan›mlanm›flt›r.
Kanunda kaçakç›l›k suçunun münferit,
toplu veya teflekkül halinde ifllenmesi durumunda müeyyidelerin a¤›rlaflt›r›larak uygulanaca¤› ifade edilmektedir.
Silah-mühimmat kaçakç›l›¤›, s›cak savafl tehlikesi veya terör olaylar›n›n t›rmand›¤› dönemlerde ortaya ç›kan ve artarak
devam eden bir kaçakç›l›k fleklidir. Bu kaçakç›l›k türünde ana amaç maddi kazanç
temin etmektir.
Silah-mühimmat kaçakç›l›¤›nda rota olarak özellikle otoritenin ve düzenin bulunmad›¤›, kar›fl›kl›¤›n devam etti¤i bölgelerden, çeflitli yollarla kaçakç›l›k konusu malzemelerin hedef olarak seçilen ülkeye sokuldu¤u görülmektedir. Kaçakç›l›k faaliyetleri, hedef ülkenin ekonomik kaynaklar›n› zarara u¤ramakta ve güvenlik zaafiyetinin yaflanmas›na yol açmaktad›r.
Nesiller boyu silaha düflkünlü¤ü ile bilinen toplumumuzda, ucuz ve kolay yoldan silah
sahibi olma arzusu, silah-mühimmat kaçakç›l›k faaliyetlerinin artmas›na neden olmufltur.
Son zamanlarda kamuoyunda “maganda kurflunu” tabir edilen, çeflitli e¤lence ve
müsabakalardan sonra sevinç gösterilerinde bulunmak maksad›yla havaya atefl edilmesi neticesinde; birçok yaralama ve öldürme olaylar›n›n meydana geldi¤i bilinmektedir. Ayd›nlat›lan olaylar›n büyük ço¤unlu¤unda bu suçlar›n kaçak yollardan edinilen
ruhsats›z silahlarla ifllendi¤i görülmektedir.
Silah ruhsat› almada yaflanan zorluklar, baz› flah›slar›n silah ruhsat› almaya haiz olmamas›, resmi yollardan silah edinme ve ruhsat ifllemlerinin maliyetinin yüksek olmas›,
ayr›ca kay›t alt›na al›nman›n sorumlulu¤undan kurtulma düflüncesi silah-mühimmat kaçakç›l›¤›n›n artmas›na sebep olan etkenlerdendir.
Ülkemizde 2005 y›l›nda meydana gelen silah kaçakç›l›¤› olaylar›na bak›ld›¤›nda; fabrikasyon silahlar›n büyük bir bölümünün Irak’›n kuzeyinden ülkemize sokuldu¤u, el yap›m› silahlar›n ise Do¤u Karadeniz Bölgemizde yasad›fl› yollarla imal edilerek piyasaya sürüldü¤ü görülmektedir.
Organize
OrganizeSuçlar
Suçlar
85
Do¤u Karadeniz Bölgesi’nde yaflayan ve bu ifli kendine meslek edinerek geçim kayna¤› haline getiren flah›slar taraf›ndan ilkel flartlarda el tezgahlar›nda imal edilen el yap›m› silahlar, bu bölgemizden ülkemizin di¤er illerine, araçlar›n zula tabir edilen bölümlerine gizlenmek suretiyle, flehirleraras› yolcu otobüsleri veya özel kargo flirketleri vas›tas›yla götürülerek pazarlanmaktad›rlar. El yap›m› silahlar›n, fabrikasyon silahlara göre daha
ucuz olmas›, silah sahibi olmak isteyen flah›slar taraf›ndan tercih sebebi olmaktad›r.
OrganizeSuçlar
Suçlar
Organize
86
Silah kaçakç›l›¤› olaylar›nda ele geçirilen fabrikasyon silahlar›n büyük bir bölümü, Irak’›n kuzeyinde y›llard›r süregelen otorite bofllu¤u sonucu
kontrolsüz kalan bölgeden ülkemize sokulmak suretiyle gerçekleflmektedir. 2003 y›l› nisan ay›nda
Amerika Birleflik Devletleri’nin Irak’a askeri müdahalesinden sonra Irak’›n kuzeyinde daha da derinleflen otorite bofllu¤u sonucunda meydana gelen
silah kaçakç›l›¤› olaylar›nda, her y›l bir önceki y›la
oranla art›fl olmaktad›r.
Irak’›n kuzeyinden ülkemize yönelik silah kaçakç›l›¤›, s›n›ra yak›n illerimizde yaflayan ve bölgeyi iyi bilen flah›slar taraf›ndan s›rtç›l›k yöntemi veya
s›n›r ticareti kapsam›nda, tafl›mac›l›k
yapan TIR, kamyon ve di¤er araçlar›n
zula tabir edilen bölümlerine saklanmak suretiyle gerçekleflmektedir. Bu
flekilde illegal yollardan ülkemize giren silahlar, genellikle ilk etapta fi›rnak, Mardin, fianl›urfa, Diyarbak›r ve Gaziantep illerimize getirilmekte ve bu illerimizden di¤er bölgelerimize talep do¤rultusunda nakledilerek sat›lmaktad›rlar.
Yap›lan operasyonlarda ele geçirilen fabrikasyon silahlar›n, genellikle Bat› Avrupa ülkeleri yap›m› olduklar› tespit edilmifltir.
2.2-‹statistiki Bilgiler
Grafik-6 2000-2005 Y›llar› Aras›nda Ülkemiz Genelinde Yap›lan Silah-Mühimmat
Kaçakç›l›¤› Operasyonlar› ve Yakalanan fiüpheli Say›lar›
Grafik-7 2000-2005 Y›llar› Aras›nda Ülkemiz Genelinde Yap›lan Silah-Mühimmat Kaçakç›l›¤› Operasyonlar› ve Yakalanan Silah Say›lar›
2003 y›l›nda koalisyon güçlerinin Irak’a müdahalesiyle bafllayan ve günümüze kadar
devam eden süreçte; silah-mühimmat kaçakç›l›¤› operasyonlar›nda ele geçirilen silah say›s›nda bir önceki y›la oranla art›fl›n oldu¤u gözlemlenmifltir. 2005 y›l›nda operasyon bafl›na yakalanan silah say›s›nda 2004 y›l›na oranla %75’lik bir art›fl olmufltur.
Grafik-8 2005 Y›l›nda En Çok Silah Yakalanan ‹lk 15 ‹limiz
S›ralaman›n ilk befl basama¤›nda yer alan illerimizin Irak’a yak›n Güneydo¤u Anadolu Bölgesinde yer ald›¤› göze çarpmaktad›r.
Organize
OrganizeSuçlar
Suçlar
87
OrganizeSuçlar
Suçlar
Organize
88
Grafik-9 Silah-Mühimmat Kaçakç›l›¤› Operasyonlar›nda Yakalanan fiüphelilerin E¤itim
Durumu
2005 y›l›nda silah-mühimmat kaçakl›¤› operasyonlar›nda yakalanan flüphelilerin,
%70’inin ilkö¤retim, %15’nin ortaö¤retim, %1’inin yüksekö¤retim kurumlar›ndan mezun
olduklar› ve %9’luk kesiminin ise okuryazar olmad›klar› tespit edilmifltir.
Grafik-10 2005 Y›l› Silah-Mühimmat Kaçakç›l›¤› Operasyonlar›n›n Bölgelere Göre
Da¤›l›m›
2005 y›l›nda ülkemiz genelinde yap›lan silah kaçakç›l›¤› operasyonlar›nda yakalanan
silahlar›n %66’s›, Irak’a yak›n Güneydo¤u Anadolu Bölgemizdeki illerimizde gerçekleflmifltir.
2.3-Kuru S›k› Ses ve Gaz Tabancalar›
Kaçakç›l›k ve Organize Suçlarla Mücadele ‹l Birimlerimizce silah ve mühimmat kaçakç›l›¤› ile mücadele kapsam›nda gerçeklefltirilen operasyonlarda ele geçirilen, kurus›k› tabir edilen ses ve gaz tabancalar›ndan çevrilme ateflli silah say›s›nda, 2004 y›l›na oranla
2005 y›l›nda bir art›fl›n oldu¤u gözlemlenmektedir.
Söz konusu kurus›k› tabancalar, sadece
bayilerden kimlik fotokopisi verilmek suretiyle 30-50 YTL’ye al›nabilmektedir. Mahkeme kararlar›na göre; bu silahlar 6136 ve
2521 say›l› kanunlar›n kapsam› d›fl›nda tutulmakta ve oyuncak tabanca olarak de¤erlendirilmektedir. Ancak bu tabancalar gerek
görünüflleri gerekse ç›kard›klar› ses itibari
ile yak›ndan incelenmedikçe gerçek silahlardan ay›rt edilememektedir. Art niyetli kiflilerce de namlular› üzerinde yap›lan bir tak›m de¤iflikliklerle ateflli silahlara çevrilebilmektedirler.
Son zamanlarda ateflli silaha çevrilen kurus›k› tabir edilen ses ve gaz tabancalar›n›n,
bir yandan suç ifllemeye yatk›n flah›slar taraf›ndan öldürme, yaralama, adam kaç›rma,
kurflunlama, tehdit, senet imzalatma ve tahsil etme, teflhir gibi olaylarda kullan›l›rken, bir
yandan da vatandafllar›m›z taraf›ndan dü¤ünlerde, asker u¤urlamalar›nda, futbol müsabakalar›ndan sonra sevinç göstergesi olarak havaya atefl etmek suretiyle kullan›ld›klar›
görülmektedir. Bu flekilde kullan›lan kurus›k› tabir edilen ses ve gaz tabancalar› korku ve
pani¤e sebep olmaktad›r.
Organize suç örgütlerine yönelik yap›lan operasyonlarda, kuru s›k›dan çevrilme ateflli silahlar›n ele geçirildikleri ve ifllenen suçlarda kullan›ld›klar› tespit edilmifltir.
Organize
OrganizeSuçlar
Suçlar
89
OrganizeSuçlar
Suçlar
Organize
Kurus›k› ses ve gaz tabancalar›ndan çevrilme silahlarla ilgili Kriminal Polis Laboratuarlar›n›n ekspertiz raporlar›nda; bu silah›n, 6136 say›l› Ateflli Silahlar ve B›çaklar ‹le Di¤er Aletler Hakk›ndaki Kanuna göre yasak nitelikteki ateflli silahlardan olduklar› belirtilmektedir.
Kullan›ld›klar›nda toplumda korku ve pani¤e sebep olan, kuru s›k› tabir edilen ses ve
gaz fifle¤i atabilen silahlar ile ilgili yasal bofllu¤un doldurulmas› amac›yla, bu silahlar›n nitelikleri, imali, ithali, ihrac›, sat›fl›, edinilmesi, bulundurulmas› ve tafl›nmas› ile izin, kay›t
ve tescil ifllemlerini düzenlemek amac›yla Emniyet Genel Müdürlü¤ümüzce haz›rlanan
“Kuru S›k› Tabir Edilen Ses ve Gaz Fifle¤i Atabilen Silahlar Hakk›ndaki Kanun Tasar›s›”
taslak halinde olup, yasallaflmas› çal›flmalar› devam etmektedir.
90
Grafik-11 2004-2005 Y›llar› Aras›nda Yakalanan Kurus›k› ve Kurus›k›dan Çevrilme
Tabancalar
3-NÜKLEER MADDE VE RADYOAKT‹F KAYNAK KAÇAKÇILI⁄I
Nükleer silahlar; atom bombas›n›n kullan›lmas›ndan bafllayarak 2. Dünya Savafl›
ve devam eden so¤uk savafl döneminde
süper güç olarak bilinen A.B.D. ile S.S.C.B.
aras›nda denge unsuru olarak uzun bir süre kullan›lm›flt›r. Bu süreçte sadece iki süper gücün sahip oldu¤u nükleer madde ve
radyoaktif kaynaklar, 1990 y›l›nda
S.S.C.B’nin da¤›lmas› ile birlikte farkl› ülkelerin ve terör örgütlerinin ilgisini çekmifl ve
böylece daha kontrolsüz ve serbest bir alana kavuflmufltur. Bir baflka deyiflle; Sovyetler Birli¤i’nin da¤›lmas›ndan kaynaklanan
ekonomik, sosyal ve siyasi dalgalanmalar
sonucunda bu maddelerin güvenliklerinin
sa¤lanmas› yönünde önemli zaafiyetler
do¤mufltur. Bununla birlikte bu alanda çal›flan uzman personelin beyin göçü ise baflka bir tehlikeye kucak açm›fl ve özellikle bu
teknoloji üzerinde çal›flan ve bu teknolojiyi bar›flç›l amaçlar d›fl›nda kullanmay› düflünen
ülkeler ile yasad›fl› örgütler için bulunmaz bir f›rsat olarak de¤erlendirilmifltir. Özellikle Ba¤›ms›z Devletler Toplulu¤u’nun oluflturdu¤u ülkelerin dünyaya aç›lmas›yla birlikte nükleer madde kaçakç›l›¤› olaylar›nda ülkemizde önemli derecede art›fl oldu¤u gözlenmifltir.
2001 y›l›nda meydana gelen 11 Eylül terör sald›r›lar› ile dünyada oluflmaya bafllayan yeni konseptte, terörizmin yan› s›ra her türlü nükleer ve
radyoaktif maddelerin kaçakç›l›¤› da öncelikli olarak yer almaktad›r. A.B.D’nin 2003 y›l›nda kitle imha silahlar›n› bulundurdu¤u iddias›yla Irak’a yönelik olarak bafllatt›¤› ve halen devam eden müdahale sürecinde nükleer madde ve radyoaktif kaynak
kaçakç›l›¤› konusu uluslararas› kamuoyunda da
kendine önemli bir yer bulmufl önemsiz say›labilecek küçük olaylar dahi bas›n yay›n organlar›nda
günlerce konu edilmeye bafllanm›flt›r.
Bu noktada ortaya ç›kan “Nükleer Madde Kaçakç›l›¤›” baz› ülkelerde oldu¤u gibi ülkemizi de k›smen etkilemifl, nitekim SSCB’nin da¤›lmas›n›n hemen ertesinde, 1993 y›l›nda
ülkemiz bu yeni suç türüyle tan›flm›flt›r.
Organize
OrganizeSuçlar
Suçlar
91
OrganizeSuçlar
Suçlar
Organize
Bu suça konu olan radyoaktif maddelerin baz›lar›n›n yaratt›¤› kitlesel tehlikenin
yan›nda bu maddelerin yaym›fl olduklar›
radyasyonun insan sa¤l›¤› üzerindeki zararlar› da ayr› bir tehlike unsuru oluflturmaktad›r.
Polis kay›tlar›na göre; günümüze kadar
ele geçirilen maddelerin Türkiye Atom
Enerjisi Kurumu (TAEK) taraf›ndan yap›lan
analiz raporlar›na bak›larak nükleer, biyolojik ve kimyasal silahlar aç›s›ndan de¤erlendirildi¤i takdirde, söz konusu malzemelerin ekonomik de¤erleri olmayan ve herhangi bir
silah›n hammaddesini oluflturacak nitelik tafl›mad›klar› tespit edilmifltir.
Ayr›ca meydana gelen olaylar›n muhteviyatlar›na bak›ld›¤›nda, genellikle bu tür suçlar›n radyoaktif madde pazar›ndan faydalanmak isteyen baz› kifli veya gruplar taraf›ndan
birtak›m maddeleri radyoaktif madde olarak tan›t›p piyasada doland›r›c›l›k yapmak amac›yla ortaya ç›kartt›klar› görülmektedir.
Bu husus dikkate al›nd›¤›nda günümüze kadar meydana gelen olaylarda profesyonellikten söz etmek mümkün de¤ildir. Hatta baz› olaylarda yakalanan flah›slar›n ellerinde
bulunan maddelerin muhteviyat›na iliflkin teknik bilgilerinin bulunmad›¤› da anlafl›lm›flt›r.
92
Ülkemiz; nükleer madde ve radyoaktif kaynak kaçakç›l›¤› aç›s›ndan kaynak veya
hedef ülke de¤ildir.
3.2-Yasal Düzenleme
Nükleer ve radyoaktif maddeler sonuçlar› bak›m›ndan tüm dünya insanlar›na yöneltilmifl
bir tehdidi kapsamas› sebebiyle uluslararas› hukukta baz› ilkeler gelifltirilmifl, bu ilkeler do¤rultusunda nükleer madde ve radyoaktif kaynaklar› izinsiz olarak bulundurmak, tafl›mak ve
kullanmak toplum ve insan sa¤l›¤›n› tehlikeye atan bir suç olarak kabul edilmifltir.
Bu bahisle; Türk hukuk sisteminde net bir tan›mlamas› yap›lamayan nükleer madde
ve radyoaktif kaynak kaçakç›l›¤› suçu, yap›lan son de¤iflikliklerle 5237 say›l› Türk Ceza Kanunu’nun 174. maddesinde;
“(1) Yetkili makamlardan gerekli izni almaks›z›n, patlay›c›, yak›c›, afl›nd›r›c›, yaralay›c›, bo¤ucu, zehirleyici, sürekli hastal›¤a yol aç›c›, nükleer, radyoaktif, kimyasal, biyolojik
maddeyi imal, ithal veya ihraç eden, ülke içinde bir yerden di¤er bir yere nakleden, muhafaza eden, satan, sat›n alan veya iflleyen kifli, üç y›ldan sekiz y›la kadar hapis ve befl
bin güne kadar adli para cezas› ile cezaland›r›l›r. Yetkili makamlar›n izni olmaks›z›n, bu
f›kra kapsam›na giren maddelerin imalinde, ifllenmesinde veya kullan›lmas›nda gerekli
olan malzeme ve teçhizat› ihraç eden kiflide ayn› ceza ile cezaland›r›l›r.
(2)Bu fiillerin suç ifllemek için teflkil edilmifl bir örgütün faaliyeti çerçevesinde ifllenmesi halinde, verilecek ceza yar› oran›nda art›r›l›r.
(3)Önemsiz tür ve miktarda patlay›c› maddeyi sat›n alan, kabul eden veya bulunduran
kifli hakk›nda, kullan›l›fl amac› gözetilerek, bir y›la kadar hapis cezas›na hükmolunur.”
‹fadesi ile tan›mlanarak, “Tehlikeli maddelerin izinsiz olarak bulundurulmas› veya
el de¤ifltirmesi” bafll›¤› alt›nda düzenlenerek, cezai müeyyideleri belirlenmifltir. Bu
suç türü ile hukuksal alandaki mücadele yukar›da belirtilen kanun kapsam›nda yürütülmektedir.
Nükleer madde ve di¤er radyoaktif kaynaklar›n kaçakç›l›¤›yla mücadelede Baflkanl›¤›m›z, nükleer maddelere iliflkin düzenlemeler konusunda günün de¤iflen flartlar› do¤rultusunda temsilci ve mücadeleci kurulufllarla iflbirli¤i içerisindedir. Özellikle ülkemizde nükleer ve radyoaktif maddeler konusunda sorumlu tek kurulufl olan TAEK ile
iflbirli¤i faaliyetleri aral›ks›z devam etmektedir.
Ülkemiz s›n›rlar› içerisinde yasa d›fl› yollarla girifl yapt›¤› tespit edilen ve yetkili makamlar arac›l›¤› ile el konulan maddelere iliflkin inceleme ve analiz çal›flmalar›; TAEK’e
ba¤l› olarak faaliyet gösteren ‹stanbul Çekmece Nükleer Araflt›rma ve E¤itim Merkezi ile
Ankara Nükleer Araflt›rma ve E¤itim Merkezi taraf›ndan yap›lmaktad›r.
Olay Say›s›
12
Yakalanan fiah›s
65
Yakalanan Uranyum
17.141 gr
Yakalanan Amerisyum
2.91 g ve 1 tüp
Yakalanan Sezyum
4 tüp
Yakalanan Skandinyum
5 parça (1856.67 gr)
Grafik-12 1993-2005 Y›llar› Aras›nda Operasyonlarda Ele Geçirilen Nükleer Madde Ve
Radyoaktif Kaynak
* 2004 raporunda olay say›s› 14 olarak gösterilmifltir. TAEK taraf›ndan 3 olayda elde edilen maddelerin eser miktarda (do¤ada var oldu¤u kadar) uranyum içerdi¤i bildirildi¤inden,
söz konusu 3 olay tablodan ç›kart›lm›flt›r. 2005 y›l›nda ise 1 olay meydana gelmifltir.
Organize
OrganizeSuçlar
Suçlar
93
OrganizeSuçlar
Suçlar
Organize
94
Uluslararas› camiada ülkeler aras›nda pazarl›k konusu edilen ve baz› ülkeler taraf›ndan da savafl sebebi say›lan bu tür maddelere iliflkin tedbirler uluslararas› kamuoyunda
s›k s›k tart›fl›lmaktad›r. Nükleer madde kaçakç›l›¤›na konu olan bu maddelerin fiyatlar›n›n milyon dolarlarla ifade edilmesi, atom, hidrojen, nötron, fizyon ve misket bombalar› gibi nükleer silah yap›m›nda kullan›lmas› suç flebekelerinin ve bu büyük tehdidi elinde bulundurma amac› tafl›yan devletlerin ve terör örgütlerinin bu suç türüne yönelmelerine
neden olmaktad›r.
Bu yeni suç türü ile mücadelede kaçakç›l›k birimlerimizi bilinçlendirmek amac›yla
TAEK’in kat›l›m›yla merkez ve il birimlerimizde görevli personelimize çeflitli e¤itim
faaliyetleri düzenlenmekte ve seminer çal›flmalar›na a¤›rl›k verilmektedir. Ayr›ca konuyla ilgili olarak uluslararas› ve ulusal bazda faaliyet gösteren kurumlar ile bu tür maddelerin
kaçakç›l›¤›na yönelik koordinasyon, iflbirli¤i ve bilgi paylafl›m›n› amaçlayan toplant› ve
seminerler yak›ndan takip edilmektedir.
MAL‹ SUÇLARLA MÜCADELE
1- AKARYAKIT KAÇAKÇILI⁄I
Ülkemizi her yönden olumsuz etkileyen kaçakç›l›k faaliyetleri içerisinde önemli bir yer
teflkil eden akaryak›t kaçakç›l›¤› y›llar itibari ile art›fl gösteren bir suç türü olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r.
Akaryak›t kaçakç›l›¤›n›n nedenleri aras›nda; ekonomik nedenler, kiflilerin çok para kazanma h›rslar›, akaryak›t üzerinden al›nan vergiler ve kaçak akaryak›t›n normal piyasa fiyat›n›n çok alt›nda olmas› gösterilebilir. Bununla birlikte, akaryak›t kaçakç›l›¤›ndan elde
edilen rant›n çok büyük olmas›ndan dolay› bu suçun organize bir flekilde ifllenmeye baflland›¤› da görülmektedir.
Akaryak›t kaçakç›l›¤› suçu, devletin akaryak›t ürünlerinden ald›¤› verginin kayb› nedeniyle ülke ekonomisine verdi¤i büyük zararlar›n yan› s›ra, kaçak akaryak›t› kullanan vatandafllar›n araçlar›n›n motor aksam›na, içerdi¤i yüksek kükürt oran› nedeniyle de çevreye ve insan sa¤l›¤›na büyük zararlar vermektedir.
Baflkanl›¤›m›z›n ve Baflkanl›¤›m›z koordinesindeki il birimlerimizin gerçeklefltirdi¤i çal›flmalar sonucunda akaryak›t kaçakç›l›¤›n›n ülkemizde uygulanan baz› gümrük rejimlerinin (ithalat, ihracat, transit ve antrepo rejimlerinin) suistimali ile ortaya ç›kt›¤› belirlenmifltir. Y›llar itibari ile küçük çapl› de¤ifliklikler gösterse de genel anlamda kullan›lan suistimal yöntemleri;
1-Deniz yoluyla,
2-‹hraç amaçl› petrolün iç piyasaya sürülerek,
3-S›n›r ticaretinin suistimali,
4-Redüktör ve diflli ya¤›n›n akaryak›ta kat›lmas›,
5-Solventlerin akaryak›ta kat›lmas› fleklinde s›ralanabilir.
1.2- ‹statistikler
Grafik:1 2001-2005 Y›llar› Aras›nda Meydana Gelen Akaryak›t Kaçakç›l›¤› Olaylar› ve
Hakk›nda ‹fllem Yap›lan fiüpheliler
Mali
MaliSuçlar
Suçlar
BÖLÜM-IX
95
MaliSuçlar
Suçlar
Mali
96
Grafik:2 2001-2005 Y›llar› Aras›nda Yakalanan Kaçak Akaryak›t Miktarlar› (lt)
2001 ile 2005 y›llar› aras›nda polis bölgesinde meydana gelen akaryak›t kaçakç›l›¤›
olaylar›, hakk›nda ifllem yap›lan flüpheliler ve yakalanan miktarlar Grafik 1 ve Grafik 2 ‘de
görülmektedir.
2001-2005 y›llar› aras›nda olay-flüpheli baz›nda 2004 y›l› dikkate al›nmad›¤›nda sürekli bir art›fl›n oldu¤u ancak yakalama miktarlar›n›n düzensiz bir seyir izledi¤i görülmektedir.
2005 y›l›nda bir önceki y›la göre olay say›s›nda %81’lik, flüpheli say›s›nda %68’lik bir
art›fl tespit edilmifltir. Yakalama miktar›nda ise %26’l›k bir düflüfl yaflanm›flt›r.
Grafik-3 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Akaryak›t Kaçakç›l›¤› Olaylar›n›n Aylara Göre
Da¤›l›m›
Olaylar›n meydana geldi¤i zaman dilimlerine bak›ld›¤›nda Haziran, Temmuz, A¤ustos
ve Eylül döneminde art›fl›n oldu¤u görülmektedir. Bu de¤iflimin ise mevsimsel flartlardan
kaynakland›¤› de¤erlendirilmektedir.
Grafik-4 2005 Y›l›nda En Fazla Akaryak›t Kaçakç›l›¤› Olaylar›n›n Meydana Geldi¤i 10 ‹l
Mali
MaliSuçlar
Suçlar
97
Grafik-5 2005 Y›l›nda En Fazla Kaçak Akaryak›t Yakalanan 10 ‹l
Grafik 4 ve 5’ten de anlafl›laca¤› üzere akaryak›t kaçakç›l›¤›n›n olay baz›nda en çok
do¤u illerimizde meydana geldi¤i, yakalama miktarlar›na göre ise; Kocaeli ve ‹stanbul
baflta olmak üzere denize k›y›s› bulunan illerimizde yo¤unluk kazand›¤› görülmektedir.
Bunun kaçakç›l›kta kullan›lan yöntem farkl›l›¤›ndan kaynaklanmakta oldu¤u, özellikle deniz araçlar›yla büyük miktarlarda akaryak›t kaçakç›l›¤›n›n yap›ld›¤› de¤erlendirilmektedir.
1.3- Akaryak›t Kaçakç›l›¤› ile ilgili olarak yürütülen çal›flmalar
Akaryak›t kaçakç›l›¤› ile etkin mücadele kapsam›nda, 14.06.2005 tarihinde EPDK ile
‹çiflleri Bakanl›¤›m›z aras›nda “Petrol Piyasas›nda Yap›lacak ‹flbirli¤i Protokolü” imzalanm›flt›r.
Yürürlü¤e giren bu protokol ile kurumlar aras› koordinasyonun en üst seviyeye ç›kart›lmas› ve petrol piyasas›n›n etkin bir flekilde denetlenebilmesi hedeflenmektedir.
1.3.1 Lisans Denetim Faaliyetleri
EPDK ile imzalanan ‹flbirli¤i Protokolü kapsam›nda, 2005 y›l›nda bayilik lisans› denetimi ve solvent-baz ya¤› kullan›c›s› firmalar›n denetimi olmak üzere iki aflamal› bir dene-
MaliSuçlar
Suçlar
Mali
98
tim gerçeklefltirilmifltir. Bu denetimler sonucunda toplam 5551 akaryak›t istasyonu ve 54
adet firma içerisinde mevzuata ayk›r› faaliyet gösteren 401 akaryak›t istasyonu lisans ifllemleri tamamlan›ncaya kadar geçici olarak mühürlenmifltir.
1.3.2 Ulusal Marker Sistemi
Akaryak›t kaçakç›l›¤› ile mücadele kapsam›nda yürürlü¤e girecek olan bir baflka uygulama ise ulusal marker sistemidir. Ulusal marker sistemi ile yurtiçinde serbest dolafl›mda bulunan akaryak›t ürünlerinin iflaretlenmesi planlanmakta olup söz konusu iflaretleme
sistemi sayesinde, kaçak akaryak›t›n yerinde ve h›zl› bir flekilde tespit edilmesi hedeflenmektedir.
Söz konusu uygulaman›n 17.11.2004 tarihli Resmi Gazete’de yay›mlanan “Petrol Piyasas›nda Ulusal Marker Uygulamas›na ‹liflkin Usul ve Esaslar Hakk›nda Yönetmelik”
çerçevesinde yürürlü¤e girmesine iliflkin gerekli alt yap› çal›flmalar› EPDK taraf›ndan halen sürdürülmektedir.
1.3.3 E¤itim Faaliyetleri
Kaçakç›l›kla etkin bir flekilde mücadele edebilmek, personelimizin bilgilerini tazelemek
ve yeni geliflmeler ile ilgili son bilgileri aktarmak amac›yla, 19 - 30 Eylül 2005 tarihleri aras›nda Baflkanl›¤›m›z bünyesinde, personelimize “Kaçakç›l›k Suçlar› Soruflturma Teknikleri E¤itim Program›” düzenlenmifl, çeflitli kurum ve kurulufllardan 19 uzman taraf›ndan
bu kursta e¤itim verilmifltir.
Akaryak›t kaçakç›l›¤› operasyonlar›nda kaçak oldu¤undan bahisle görevlilerimizce
zapt edilen akaryak›ttan numune al›nmas›nda sorunlar yafland›¤› görülmüfltür. Enerji Piyasas› Düzenleme Kurumu (EPDK) deste¤iyle ‹l Emniyet Müdürlüklerimizin akaryak›t kaçakç›l›¤› ile mücadele eden birimlerinde görev yapan 200 personeline TÜB‹TAK Marmara Araflt›rma Merkezince “Tanktan Numune Alma” ve “Petrol Piyasas› Mevzuat›” e¤itimi
verilmifltir. Bu e¤itim sonunda e¤itime kat›lan tüm personele denetimlerde kullanmak
üzere “Petrol Piyasas› Denetçi Kimlik Kart›” düzenlenmifltir.
2- TÜTÜN, TÜTÜN MAMÜLLER‹ VE ALKOLLÜ ‹ÇK‹LER KAÇAKÇILI⁄I
Son y›llarda illegal sigara ticaretinin kaçak sigaradan ziyade sahte sigaraya yöneldi¤i
görülmektedir. 2004 y›l›nda polis, jandarma ve gümrük görevlilerince yakalanan yaklafl›k
6,5 Milyon adet sigaran›n ço¤unlu¤unun sahte sigara oldu¤u tespit edilmifltir.
Buradan hareketle;
Ülkemizde sat›lan sigaralar›n yaklafl›k %10’unun kaçak veya sahte oldu¤u tahmin
edilmektedir. Maliye Bakanl›¤› 2004 y›l›nda tütün mamullerinden 5,5 Milyar YTL vergi alm›flt›r. 2005 y›l›nda ise tütün mamullerinden al›nan ÖTV miktar›n›n yükseltilmesine ra¤men ülkemize yasad›fl› yollardan getirilen kaçak ve sahte sigaralardan dolay› al›nan vergi bir önceki y›la göre %5 oran›nda azalma göstermifltir. Sigaradan al›nmas› planlanan
verginin ülke bütçesi içerisindeki toplam pay› yaklafl›k %5 civar›ndad›r.
Güneydo¤u ve Do¤u Anadolu bölgemizde 2002-2004 y›llar› aras›nda toplam sat›fl
oran›n›n % 40 düflüfl göstermesi, durumun ciddiyetinin anlafl›lmas› aç›s›ndan önemli bir
örnektir. fi›rnak ilinde 2002 y›l›nda 163.730 kilo sigara sat›fl› gerçekleflmifl, bu rakam
2003 y›l›nda 94.080 kiloya, 2004 y›l›nda ise 20.566 kiloya düflmüfltür.
TEKEL Sigara Pazarlama ve Da¤›t›m A.fi. taraf›ndan Irak’a hiçbir TEKEL ürününün
ihraç edilmedi¤i göz önünde bulundurursak, Irak’tan yurdumuza yolcu beraberi getirilen
sigaralar›n büyük bir ço¤unlu¤unun sahte olabilece¤i de¤erlendirilmektedir.
Güneydo¤u ve Do¤u Anadolu bölgemizde yer alan baz› illerimizdeki, 2002 - 2003 2004 y›llar›na ait kilogram baz›ndaki sigara sat›fllar›n›n karfl›laflt›rmas› afla¤›da görülmektedir.
2 0 0 2(kg)
2 0 0 3(kg)
2 0 0 4(kg)
BATMAN
2 6 5 .8 3 0
2 0 4 .1 8 0
9 3 .4 1 0
D‹YARBAKIR
7 8 3 .1 5 0
5 4 9 .3 5 0
3 3 4 .5 1 0
HAKKAR‹
6 2 .6 4 0
2 9 .5 9 0
9 .4 1 6
K‹L‹S
MUfi
9 1 .9 3 0
6 4 .7 8 4
3 8 .5 7 0
2 1 4 .0 9 0
1 6 6 .2 9 1
1 3 6 .1 4 5
fiIRNAK
1 6 3 .7 3 0
9 4 .0 8 0
2 0 .5 6 6
VAN
5 0 3 .0 9 3
3 6 2 .6 8 2
2 3 8 .0 3 7
Sigara ve tütün kaçakç›l›¤› sadece ekonomik yönden düflünülmeyip, insan sa¤l›¤› aç›s›ndan da de¤erlendirildi¤inde, yakalanan sigaralara iliflkin düzenlenen ekspertiz raporlar›n›n, sahte sigara üretiminde genellikle bozulmaya yüz tutan ve küflenmifl tütünlerin
kullan›ld›¤›n› aç›kça ortaya koydu¤u görülmektedir.
Grafik-6 2001-2005 Y›llar› Aras›nda Meydana Gelen Tütün, Tütün Mamülleri ve Alkollü
‹çki Kaçakç›l›¤› Olay ve fiüpheli Say›lar›
Mali
MaliSuçlar
Suçlar
99
MaliSuçlar
Suçlar
Mali
Grafik-7 2001-2005 Y›llar› Aras›nda Yakalanan Tütün ve Tütün Mamülleri (Paket)
100
Grafik-8 2001-2005 Y›llar›nda Yakalanan Alkollü ‹çki Miktarlar› (fiifle)
2005 y›l›nda bir önceki y›la göre tütün, tütün mamulleri ve alkollü içki kaçakç›l›¤› olaylar›nda %30’luk, flüpheli say›s›nda ise %27’lik bir azalma görülmüfltür. Buna karfl›n tütün
ve tütün mamulleri yakalamalar›nda %12’lik, Alkollü içki yakalamalar›nda ise %110’luk bir
art›fl›n oldu¤u tespit edilmifltir.
Grafik-9 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Tütün, Tütün Mamülleri ve Alkollü ‹çki Kaçakç›l›¤› Olaylar›n›n Aylara Göre Da¤›l›m›
Mali
MaliSuçlar
Suçlar
101
Grafik-10 2005 Y›l›nda En Fazla Tütün, Tütün Mamülleri ve Alkollü ‹çki Kaçakç›l›¤›
Olaylar›n›n Meydana Geldi¤i 10 ‹l
Grafik-11 2005 Y›l›nda En Fazla Yakalanan Tütün ve Tütün Mamüllerinin Yakaland›¤›
10 ‹l (Paket)
MaliSuçlar
Suçlar
Mali
102
Grafik-12 2005 Y›l›nda En Fazla Alkollü ‹çki Yakalanan 10 ‹l
Grafik 11 ve12 ‘den de anlafl›laca¤› üzere kaçak/sahte sigaralar›n özellikle Do¤u ve
Güneydo¤u illerinde s›kl›kla görüldü¤ü, alkollü içki kaçakç›l›¤› olaylar›n›n ise özellikle turist say›s›n›n çok bulundu¤u bölgelerde yo¤unlaflt›¤› gözlemlenmektedir.
3- SAHTEC‹L‹K SUÇLARI
3.1- Genel De¤erlendirme
1 Haziran 2005 tarihinde yeni TCK’n›n yürürlü¤e girmesiyle sahtecilik suçlar› yeniden
düzenlenmifltir. Yeni TCK’n›n 197 ile 212. maddeleri aras›nda düzenlenen sahtecilik suçlar› temel olarak; Parada sahtecilik, K›ymetli damgada sahtecilik, Etkin piflmanl›k, Mühürde sahtecilik ve Mühür bozma, Resmi belgede sahtecilik, Özel belgede sahtecilik ve ‹çtima gibi konular fleklinde ele al›nm›flt›r. Özellikle, bak›ld›¤›nda ‘kalpazanl›k’ suçunun ad›
de¤ifltirilerek ‘Parada Sahtecilik’ olmufltur.
Grafik-13 2001-2005 Y›llar› Aras›nda Meydana Gelen Sahtecilik Olay ve fiüpheli Say›lar›
Grafik-14 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Sahtecilik Olaylar›n›n Aylara Göre Da¤›l›m›
Grafik-15 2005 Y›l›nda En Fazla Sahtecilik Olaylar›n›n Meydana Geldi¤i 10 ‹l
Mali
MaliSuçlar
Suçlar
103
3.2- Parada Sahtecilik
3.2.1- De¤erlendirme
1 Ocak 2005 tarihinde Yeni Türk Liras›’n›n tedavüle ç›kmas›yla parada sahtecilik suçlar›n›n artaca¤› de¤erlendirilmekteydi. Nitekim daha önce en yüksek para de¤eri 20 milyonluk banknot iken, YTL ile beraber 50 YTL’lik ve 100 YTL’lik banknotlar tedavüle ç›km›flt›r. Bu da parada sahtecilik suçlar›n›, daha önceden de de¤erlendirildi¤i gibi art›rm›flt›r. Hem banknot olarak, hem de metal olarak tedavüle ç›kan 1 YTL, flimdiye kadar pratikte mevcut olmayan madeni sahte para bas›m›n› gündeme getirmifltir. Banknot bas›m›na göre tamamen farkl› ham madde ve bask› makinalar›na ihtiyaç oldu¤undan, sadece
bu suçla u¤raflan suç teflekküllerini ortaya ç›karm›flt›r. Metal 1 YTL’de güvenlik unsurunun bulunmamas› ve maliyetinin çok ucuz olmas›, dolay›s›yla da yüksek kazanç elde
edilmesi bu suçun teflvik edici unsurlar› oldu¤u, yap›lan operasyonlardan sonra ortaya
ç›km›flt›r. Bu da genel olarak de¤erlendirildi¤inde sahte para bas›m› olaylar›n›n ve flüphelilerinin geçti¤imiz y›llara göre çok daha fazla artmas›na yol açm›flt›r.
Teknolojik geliflmelerin çok h›zl› yafland›¤› günümüzde, suç ve suçlular çoktan s›n›rlar› aflm›fl, suç örgütleri uluslararas› teflekkül haline gelmifltir. Durum böyle iken suçla
mücadele de milletler aras› iflbirli¤i kaç›n›lmaz olmaktad›r. Buna ba¤l› olarak 2005 y›l›nda di¤er y›llara nazaran uluslararas› iflbirli¤i daha çok gündeme gelmifl, özellikle Almanya ile yap›lan h›zl› bilgi de¤iflimi ve paylafl›m› sonucu, parada sahtecilik suçuna yönelik
operasyonlarda önemli yakalamalar olmufltur.
MaliSuçlar
Suçlar
Mali
3.2.2- ‹statistikler
Grafik-16 2001-2005 Y›llar› Aras›nda Meydana Gelen Parada Sahtecilik Olay ve
fiüpheli Say›lar›
104
Grafik-17 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Parada Sahtecilik Olaylar›n›n Aylara Göre
Da¤›l›m›
Grafik-18 2005 Y›l›nda En Fazla Parada Sahtecilik Olaylar›n›n Meydana Geldi¤i 10 ‹l
Mali
MaliSuçlar
Suçlar
105
Grafik-19 2005 Y›l›nda En Fazla Sahte Banknot Yakalanan 10 ‹l
Grafik-20 2005 Y›l›nda Yakalanan Sahte Banknotlar›n Cinsine Göre Da¤›l›m›
MaliSuçlar
Suçlar
Mali
Grafik-21 2005 Y›l›nda Yakalanan Sahte Banknotlar›n Cinsine Göre Toplam
Yakalamalara Oran›
106
Grafik-22 2005 Y›l›nda Yakalanan Sahte USD’lerin Küpür De¤erine Göre Da¤›l›m›
Grafik-23 2005 Y›l›nda Yakalanan Sahte USD’lerin Küpür De¤erine Göre Oran›
Mali
MaliSuçlar
Suçlar
107
Grafik-24 2005 Y›l›nda Yakalanan Sahte EURO’larin Küpür De¤erine Göre Da¤›l›m›
Grafik-25 2005 Y›l›nda Yakalanan Sahte EURO’larin Küpür De¤erine Göre Oran›
MaliSuçlar
Suçlar
Mali
Grafik-26 2005 Y›l›nda Yakalanan Sahte TL’lerin Küpür De¤erine Göre Da¤›l›m›
108
Grafik-27 2005 Y›l›nda Yakalanan Sahte TL’lerin Küpür De¤erine Göre Oran›
Grafik-28 2005 Y›l›nda Yakalanan Sahte YTL’lerin Küpür De¤erine Göre Da¤›l›m›
Grafik-29 2005 Y›l›nda Yakalanan Sahte YTL’lerin Küpür De¤erine Göre Oran›
Mali
MaliSuçlar
Suçlar
109
Grafik-30 2002- 2005 Y›llar› Aras›nda Yakalanan Sahte Banknotlar›n Cinsine Göre
Da¤›l›m›
3.2.3- Parada Sahtecilik Suçlar›yla Mücadele Teknikleri ve Yürütülen Faaliyetler
Ulusal seviyede parada sahtecilik suçuyla daha etkin mücadele edebilmek için Adalet
Bakanl›¤›, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas›, Jandarma Genel Komutanl›¤› ve Emniyet Genel Müdürlü¤ü ilgili birimleri daha s›k› bir iflbirli¤i içine girmifltir. 5230 say›l› Ceza
Muhakemesi Kanunun Yürürlük ve Uygulama fiekli Hakk›ndaki kanuna göre T.C. Adalet
Bakanl›¤› 09.08.2005 tarihinde ‘Sahte Banknotlar›n ‹ncelenmesi ve De¤erlendirilmesinde
Uyulacak Usul ve Esaslar Hakk›nda Yönetmelik’ isimli bir yönetmelik yay›mlam›flt›r. Bu
yönetmelik Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas›na, yakalanan sahte banknotlar›n takibi
MaliSuçlar
Suçlar
Mali
110
ve incelemesini yapmak üzere Sahte Banknot ‹zleme Sistemi isimli bir sistem gelifltirmesi ve gelifltirilen bu sistemin kullan›m› için yeniden Merkez Bankas› taraf›ndan Jandarma
ve Polis Teflkilat›n›n ilgili birimlerine gerekli e¤itimin verilmesi sorumlulu¤unu getirmifltir.
Merkez Bankas› bu yönetmelik do¤rultusunda SBIS (Sahte Banknot ‹zleme Sistemi)
isimli bir program gelifltirmifltir.01.01.2006 tarihinden itibaren de ilgili kurumlarca bu sisteme veri girifli yap›lmaya bafllan›lm›flt›r. Ancak pratikte ilk defa bu y›l karfl›m›za ç›kan
sahte metal paralar ile ilgili de benzer bir yasal bir düzenlemeye ihtiyaç duyulmaktad›r.
Uluslararas› seviye de ise Avrupa Komisyonuna ba¤l› OLAF (The European Anti-Fraud Office) isimli kuruluflun parada sahtecilik konusu ile ilgili yapt›¤› toplant›lara Baflkanl›¤›m›zca kat›l›m sa¤lanarak, uluslar aras› alanda bu suçla mücadele yöntemleri hakk›nda
bilgi edinilmektedir.
Baflkanl›¤›m›z›n gelifltirdi¤i güçlü iletiflim sayesinde il birimleri aras›nda etkin bir koordinasyon sa¤lanm›flt›r. Bunun neticesi olarak sahte para operasyonlar›, gerekti¤inde birkaç ilin kat›l›m›yla eflzamanl› olarak yap›lmaya bafllanm›flt›r. Buna 28.09.2005 tarihinde
Mersin, Gaziantep, Kilis ve ‹stanbul Emniyet Müdürlüklerince yap›lan efl zamanl› sahte
metal 1 YTL operasyonunu örnek verebiliriz.
Sahtecilikle etkin mücadelede;
●
●
●
●
●
Sahte banknotlar›n kayna¤›n›n yakalanmas›,
Halk›n gerekli hassasiyeti göstermesi,
Banka ve di¤er kurumlar›n gerekli hassasiyeti göstermesi,
Kurumlararas› iflbirli¤inin gelifltirilmesi,
Gerekli yasal düzenlemelerin yap›lmas›gibi maddeleri sayabiliriz.
Parada sahtecilik konusunda bilinmesi gereken di¤er bir husus da sahte banknotlar›n
dolafl›ma ç›kar›lma yöntemleridir. Bunlar› da flu flekilde s›ralayabiliriz.
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
Döviz büfeleri,
Banka/Finans kurumlar›ndaki toplu ödemelerde deste aras›na koyma fleklinde,
Sinema,tiyatro yada otoyol giflelerinde kullanmak,
fians oyunlar›nda,
Canl› hayvan ticareti ve seyyar sat›c›l›lara vermek suretiyle,
Fuhufl, kaçakç›l›k ve uyuflturucu sektöründe,
Toplu tafl›ma araçlar› ve taksiler de kullanmak,
Gazino ve e¤lence yerlerinde,
Benzin istasyonlar›nda,
Büfe, bakkal ve marketlerde.
Sahte Banknotlar›n tespiti ve yakalanmas›nda ticari bankalar›n da katk›s› çok büyüktür. Ancak kurumlar aras› kat›l›mlar›n oldu¤u toplant›larda Türkiye Bankalar Birli¤i yetkilileri uygulamada yaflad›klar› zorluklardan bahsetmifltir. Temel olarak ticari birer yap› olan
bankalar, sorunsuz hizmet ve müflteri memnuniyeti ad›na müflterilerini tamamen iyi niyetli olarak de¤erlendirip, karfl›lafl›lan sahte para konular›n› yetkililere bildirmemekte ve mücadele de yerine getirmesi gereken etkin rolu oynayamamaktad›r. Bunun yan›nda fiziki
bir tak›m önlemleri ne pahas›na olursa olsun almak durumunda olduklar› de¤erlendirilmektedir. Örne¤in sahte paray› tan›yan ve neredeyse hatas›z çal›flan geliflmifl para sayma makinalar›n›n her banka biriminde olmas› gerekmektedir.
4- GÖÇMEN KAÇAKÇILI⁄I
4.1- Genel De¤erlendirme
Bilindi¤i üzere, günümüzün en zorlu sorunlar›ndan birisi, sosyal düzenin korunmas› ile
uluslararas› güvenli¤in sa¤lanmas›nda tehlike oluflturan ve insan haklar› ihlallerine neden olan yasad›fl› insan hareketleridir. Özellikle so¤uk savafllar›n sona ermesi ve yeni
dünya düzeninin ortaya ç›kmas› ile globalleflmenin beraberinde getirdi¤i düzensiz göç
hareketlerinin, ulusal ve uluslararas› alanda yeniden sorgulanmas›na yol açm›flt›r.
Ekonomik, sosyal veya siyasi nedenlerle ya da ifl bulma ve iltica gibi amaçlarla yaflamakta oldu¤u ülkeyi terk etmek isteyen kiflilerin yasad›fl› faaliyetleri, günümüzde hem
kaynak hem de hedef ülke olarak çok say›da ülkeyi etkilemektedir. Bu faaliyetler genellikle uluslararas› düzeyde a¤ kurmufl suç örgütleri taraf›ndan yönlendirilmektedir.
Özellikle, 1980’li y›llarda bafllayan bahse konu yasad›fl› göç hareketleri, ülkemizi de
önemli bir ölçüde etkilemifltir. Bu göç hareketlerinin bir boyutu, ülkemiz üzerinden geçerek di¤er ülkelere – özellikle Avrupa ülkelerine- giden göçmenleri kapsarken, di¤er boyutu ise, ülkemize gelen yasad›fl› göçmenleri içermektedir. Ülkemiz ise, söz konusu göç hareketlerinin kompozisyonu içerisinde, Avrupa, Asya, Orta Do¤u ülkeleri ve hatta baz› aç›dan Afrika ülkeleri aras›ndaki köprü pozisyonunda olmakta ve bölgedeki ülkelere göre refah düzeyi daha iyi bir durumda bulunmaktad›r. Bu yüzden, Orta Asya ve Orta Do¤u ülkelerinden, geliflmifl, zengin, demokratik ve insan haklar›na sayg›l› ülkelere yönelik gerçeklefltirilen göçmen kaçakç›l›¤›na güzergah olarak en elveriflli ülkelerden birisi konumundad›r. Bir baflka ifade ile, ülkemiz her yönüyle “do¤u-bat›” aras›nda köprü olmakla
beraber, ‘kaynak, transit ve hedef’ özelliklerinin görüldü¤ü bir ülke durumundad›r.
Ayr›ca, ülkemizdeki göçmen kaçakç›l›¤› konusunu, özellikle ortado¤u, baz› Asya ve
hatta Afrika ülkelerinden deniz, hava ve karayoluyla ülkemize legal veya illegal yollardan
gelen yabanc›lar oluflturmakta ve aralar›nda yabanc› uyruklu flah›slar ile birlikte Türk vatandafllar›n›n da yer ald›¤› göçmen kaçakç›l›¤› suç organizasyonlar› vas›tas›yla, ülkemiz
üzerinden Yunanistan, ‹talya, Almanya, Hollanda, Fransa ve ‹ngiltere gibi baz› Avrupa ülkelerine yönelmektedirler.
Günümüz teknolojisini de yak›ndan takip eden bahse konu göçmen kaçakç›l›¤› suç örgütleri, yasad›fl› gerçeklefltirdikleri faaliyetlerinde ise, teknolojik imkanlardan da yararlanarak kendi aralar›nda uluslararas› irtibat ve haberleflmeyi sa¤lay›p, çeflitli yöntemlerle,
bulunduklar› ülkedeki bar›nma, gizlenme ve geçiflleri koordine etmektedirler.
Göçmen Kaçakç›l›¤› ile mücadele alan›nda bugüne kadar yap›lan çal›flmalar neticesinde; suç organizasyonlar›n›n, kaçak göçmenleri ülkemize genellikle do¤u ve güneydo¤u
bölgelerimizdeki s›n›rlar›m›zdan yasad›fl› yollarla girifllerini sa¤lad›klar› belirlenmifltir. Kaçak göçmenler, bu illerimizde bulunan ve daha önceden kiralanan evlerde bir süre bar›nd›r›larak otobüs veya kamyonlar ile Akdeniz ve Ege k›y› bölgelerimizdeki illere nakledilmektedir. Yasad›fl› geçiflin son bölümü ise, özellikle küçük botlarla Yunanistan ya da büyük gemilerle ‹talya sahillerine, oradan da Avrupa ülkelerine yönelik gerçekleflmektedir.
Ayr›ca, di¤er bir güzergah olarak ise, yine karayoluyla kara hudut kap›lar›m›zdan Bulgaristan veya Yunanistan s›n›rlar›na geçifllerin sa¤land›¤› ve kaçak göçmenlerin bu yasad›fl› geçifllerde, özellikle kamyon, t›r ya da karavan tipi araçlar›n gizli bölmelerine sakland›klar› veya para karfl›l›¤›nda temin edilen sahte yolcu belgelerini (vize, pasaport v.s.)
ibraz ettikleri tespit edilmifltir.
Mali
MaliSuçlar
Suçlar
111
MaliSuçlar
Suçlar
Mali
112
Bununla birlikte, Ülkemiz “S›n›raflan Örgütlü Suçlara Karfl› Birleflmifl Milletler Sözleflmesi”nin (SASMUS) ek protokolü olan “S›n›raflan Örgütlü Suçlara Karfl› Birleflmifl Milletler Sözleflmesine Ek ‹nsan Kara Deniz ve Havayoluyla Göçmen Kaçakç›l›¤›na Karfl› Protokol”ü, 13.12.2000 tarihinde imzalayarak taraf olmufltur.
Buna paralel olarak iç hukukumuzda yap›lan yeni düzenlemeler ile “Göçmen Kaçakç›l›¤›” suçu, 01.06.2005 tarihinde yürürlü¤e giren 5237 Say›l› Türk Ceza Kanununun 79.
maddesinde yer alm›flt›r.
Söz konusu kanunda, bu suçun ifllenmesi halinde belirtilen hapis ve para cezalar›, bir
önceki kanuna göre art›r›lm›flt›r. Ayr›ca, özellikle uluslararas› alanda örgütlü ve profesyonel olarak yap›lanan göçmen kaçakç›l›¤› suç organizasyonlar›n›n deflifre edilebilmesine
yönelik kanun uygulay›c› birimlere bir tak›m yetkiler verilmifltir.
Ayr›ca, çok say›da ülkeyi ilgilendiren göçmen kaçakç›l›¤› suçu ile mücadelede uluslararas› iflbirli¤inin ve koordinasyonun gelifltirilmesi amac›yla, 6-7 Haziran 2005 tarihinde
Antalya’da, “Göçmen Kaçakç›l›¤› ile Mücadelede Uluslararas› Polis ‹flbirli¤i Toplant›s›”
gerçeklefltirilmifltir. Söz konusu toplant›ya, Azerbaycan, Bangladefl, Çin, Gürcistan, ‹ran,
M›s›r, Pakistan ve Suriye devletlerinin göçmen kaçakç›l›¤› ile mücadelede kanun uygulay›c› birimlerinde görev yapan yetkililer, ülkemizde görev yapan, ABD, Almanya, Arnavutluk, Avusturya, Bulgaristan, Fransa, ‹ngiltere, Romanya ve Suudi Arabistan ülkelerinin irtibat görevlileri ile Birleflmifl Milletler Uyuflturucu Suç Ofisi (UNODC) ve Uluslararas› Göç
Örgütü’nün (IOM) temsilcileri taraf›ndan kat›l›m sa¤lanm›flt›r. Toplant›da, ülkemizin göçmen kaçakç›l›¤› suçu ile mücadeledeki politikas› ve öncelikleri aktar›larak, uluslararas› iflbirli¤ine her zaman aç›k olundu¤u ve özellikle bundan sonra yap›lacak yeni operasyonel
çal›flmalarda Baflkanl›¤›m›zca aktif kat›l›m sa¤lanaca¤› vurgulanm›flt›r.
4.2- Operasyonel Çal›flmalar
Karavan Operasyonu
Baflkanl›¤›m›z bünyesinde oluflturulan çal›flma grubu ve Almanya’da bulunan Polis ‹rtibat Görevlimiz arac›l›¤›yla Alman makamlar› ile birlikte uluslararas› bir göçmen kaçakç›l›¤› suç organizasyonuna karfl› yürütülen çal›flmalar çerçevesinde; Almanya’dan turistik gezi amaçl› kiralanarak Ülkemize getirilen karavanlara, burada ‘zula’ tabir edilen ve
içerisinde 10-15 kiflilik göçmen bar›nd›rabilen gizli bölmeler yap›ld›¤›, bu gizli bölmelere
yasad›fl› yollardan yurtd›fl›na gitmek isteyen çok say›da göçmenin yerlefltirildi¤i belirlenmifltir.
●
27.06.2005 günü Daire Baflkanl›¤›m›z koordinesinde Edirne, Kocaeli, Manisa ve ‹zmir illerinde eflzamanl› gerçeklefltirilen operasyonda, 6 organizatör ile 8 kaçak göçmen yakalanarak gözalt›na al›nm›fl, adli makamlara ç›kar›lan organizatörlerin tamam› tutuklanm›flt›r.
‹stanbul-Göçmen Kaçakç›l›¤› Operasyonu.
‹stanbul Mali fiube Müdürlü¤ü görevlilerince elde edilen istihbari bilgilerin de¤erlendirilmesi neticesinde, Ülkemiz üzerinden Avrupa’ya yönelik göçmen kaçakç›l›¤› yapan
uluslararas› bir organizasyon belirlenmifl ve söz konusu organizasyonun Ülkemize Do¤u
s›n›rlar›ndan girifl yapan kaçak göçmenleri kamyonlarla ‹stanbul’a getirdikleri ve bir müddet beklettikten sonra önce Yunanistan’a oradan da çeflitli Avrupa ülkelerine götürdükleri tespit edilmifltir.
●
16.11.2005 tarihinde gerçeklefltirilen operasyonda; 3’ü Bangladefl, 2’si Pakistan ve
3’ü Türk uyruklu olmak üzere toplam 8 organizatör ile birlikte 37 kaçak göçmen yakalanarak gözalt›na al›nm›fl, adli makamlara ç›kar›lan organizatörlerden 7’si tutuklanm›flt›r.
Mersin-Göçmen Kaçakç›l›¤› Operasyonu
Mersin Kaçakç›l›k ve Organize Suçlarla Mücadele fiube Müdürlü¤ünce yürütülen çal›flmalarda; Ülkemiz üzerinden K.K.T.C.’ye oradan da Avrupa ülkelerine göçmen kaçakç›l›¤› yapt›¤› belirlenen suç organizasyonu ile ilgili olarak ülkemize yasad›fl› yollardan gelen Suriye uyruklu 39 kaçak göçmenin 25.09.2005 tarihinde K.K.T.C’ye gitmek için bindikleri bal›kç› teknesinin alabora olmas› neticesinde, 8’inin kurtuldu¤u, 6’s›n›n cesedinin
bulundu¤u ve geri kalan›n›n denizde kayboldu belirlenmifltir. Bahse konu suç organizasyonun deflifre edilebilmesine yönelik 26.09.2005 tarihinde gerçeklefltirilen operasyonda
ise; 3 organizatör yakalanarak gözalt›na al›nm›fl, adli makamlara ç›kar›lan organizatörlerin tamam› tutuklanm›flt›r.
●
4.3-‹statistikler
Mali
MaliSuçlar
Suçlar
113
Grafik-31 2003-2005 Y›llar› Aras›nda Göçmen Kaçakç›l›¤› Suçundan Hakk›nda ‹fllem
Yap›lan Göçmen ve Organizatörler
MaliSuçlar
Suçlar
Mali
114
5- ‹NSAN T‹CARET‹
‹nsan Ticareti suçu, günümüzde toplumlar›, bireyleri, uluslar› ve devletleri tehdit eder
nitelikte köleli¤in modern hali olarak ortaya ç›km›fl ve tüm dünya ülkelerinin karfl›laflt›klar› ciddi bir suç türü haline gelmifltir. ‹nsan ticareti yasalara ayk›r› bir eylem olmakla kalmay›p, insan haklar› protokollerinin de ihlali anlam›na gelmektedir. ‹nsanlar›n içerisinde
bulunduklar› maddi ve manevi her türlü s›k›nt› ve zorluklardan çeflitli flekillerde faydalan›larak yap›lan insan ticareti faaliyetleri, ma¤durlar›n temel özgürlüklerini ellerinden alarak bir eflya gibi sat›lmalar› ve seks köleleri olarak ya da di¤er ifllerde zorla çal›flt›r›larak
gerçeklefltirilmektedir.
‹nsan ticareti, tacirlerin fliddet, zorlama ve kand›rma yollar›yla ma¤durlar› kontrol alt›na almalar›na yönelik eylemler olarak tan›mlanmaktad›r. ‹nsan tacirinin amac›, ma¤duru
cinsel yönden suistimal etmek, zorla çal›flt›rmak, köle olarak kullanmak, di¤er her türlü
hizmetleri vermeye zorlamak veya organlar›n› çalmakt›r.
Ço¤unlukla kad›n-k›z ve erkek çocuklar›ndan oluflan insan ticareti ma¤durlar›, asl›nda tacirler taraf›ndan esir al›nan birer köledir. Genellikle kand›r›larak etki alt›na al›nan ve
ölüm tehdidi ile istekleri d›fl›nda cinsel faaliyetlere veya di¤er her türlü iflleri yapmaya zorlanan bu kifliler, asl›nda suçlu de¤il birer ma¤durdurlar. Di¤er bir ifade ile, insan ticareti
ma¤durlar›, modern ça¤›n köleleridirler.
Bununla birlikte, dünyan›n de¤iflik bölgelerinde uluslararas› bir oluflum olarak devam
eden bu suç türü, ülkemizde Sovyetler Birli¤i’nin da¤›lmas›ndan sonra yaflanan ekonomik
bunal›mlar sonras› tehlikeli bir seviyeye gelmifltir. Özellikle ülkemizde insan ticareti ma¤duru edilen kad›n ve k›zlar›n büyük bir ço¤unlu¤unun Moldova, Ukrayna veya ülkemizin
do¤usunda bulunan di¤er komflu ülkelerden geldikleri gözlenmifltir. Ayr›ca, ülkemizin ana
kaynak ülkelere olan yak›nl›¤›n›n suistimal edilmesi ve insan tacirleri için kolay para
kazanabilmek için iyi bir ortam teflkil etmesi, bu suçun ülkemizi bir hedef noktas› olarak
göstermesine de sebep olmaktad›r. Bu ba¤lamda, ülkemiz insan ticareti suçlar›nda,
güzergah olarak, zorla, tehditle, hile veya aldatma yoluyla temin edilen ma¤durlar için en
elveriflli ülke durumunda olup, “hedef ülke” özelli¤inin görüldü¤ü bir konumdad›r.
Uluslararas› suç örgütleri taraf›ndan kontrol edilen insan ticareti faaliyetleri, ma¤durlar›n hizmetçilik, tezgahtarl›k gibi sahte ifl teklifleri ve daha iyi yaflam sözü ile kand›r›larak
fuhufl maksatl› gelenlerin veya yönlendirilenlerin konu oldu¤u olaylar olarak ülkemizde
özellikle e¤lence yerlerinin, turizmin ve nüfusun yo¤un oldu¤u yerlerde daha çok görülmektedir.
‹nsan ticareti ile mücadelede, özelikle uluslararas› suç örgütlerine ulafl›lmas› ve çökertilmesi çok önemli bir olgudur. Bu nedenle, bölgedeki kolluk kuvvetleri ile iflbirli¤inin en üst
seviyeye ç›kar›lmas›, toplumun bu suç ile ilgili bilinçlendirilmesi faaliyetleri ve özellikle sivil
toplum kurulufllar› ile gerekli koordinasyonun sa¤lanarak, tan›k konumundaki ma¤durlar›n
tespit edilmesi, koruma, psikolojik destek ve rehabilitasyon sa¤lamak suretiyle ülkede
geçici süre kal›fllar›na izin verilmesi insan ticareti suç organizasyonlar›na yönelik
yap›lacak mücadele çal›flmalar›n›n en önemli aflamalar›n› oluflturdu¤u da malumlar›d›r.
Buna paralel olarak iç hukukumuzda yap›lan yeni düzenlemeler ile “‹nsan Ticareti”
suçu, 01.06.2005 tarihinde yürürlü¤e giren 5237 Say›l› Türk Ceza Kanununun 80. maddesinde yer alm›flt›r.
Söz konusu maddede, bu suçun ifllenmesi halinde belirtilen hapis ve para cezalar›, bir
önceki kanuna göre art›r›lm›flt›r. Ayr›ca, göçmen kaçakç›l›¤› suçunda oldu¤u gibi insan
ticareti suç organizasyonlar›n›n deflifre edilebilmesi için de kanun uygulay›c› birimlere bir
tak›m yetkiler verilmifltir.
Bununla birlikte, ABD’nin her y›l düzenli olarak yay›nlad›¤› insan ticareti raporlar›na
bak›ld›¤›nda; Ülkemiz, D›fliflleri Bakanl›¤› koordinesinde ilgili tüm kurumlardan oluflan “‹nsan Ticareti ‹le Mücadelede Ulusal Görev Gücü’nün çal›flmalar› neticesinde, ‘2005 y›l› ‹nsan Ticareti Raporunda’ bir önceki raporda yer ald›¤› kategoriden bir üst seviyede bulunan ve “‹nsan Ticaretini kald›rmak üzere asgari standartlara uymayan, ancak bu konuda
önemli çabalar harcayan” ülkeleri belirleyen 2.gruba yükseltilmifltir.
Ayr›ca, Emniyet Genel Müdürlü¤ü ve Kad›n Dayan›flma Vakf› aras›nda imzalanan
protokol kapsam›nda Ankara’da, Büyükflehir Belediyesi’nin yard›mlar› ve Kad›n Dayan›flma Vakf› (KDV)’n›n deste¤i ile insan ticareti ma¤durlar›na yönelik hizmet veren “S›¤›nma
Evi” 03 Aral›k 2005 tarihinden itibaren faaliyete geçirilmifltir.
‹nsan ticareti ile mücadele eden kolluk birimlerinin ihtiyaçlar›n›n belirlenerek, bu ihtiyaçlar›n ne flekilde giderilece¤i konusunda görüfl al›fl-veriflinde bulunabilmek amac›yla,
Birleflmifl Milletler Uyuflturucu Suç Ofisi (UNODC) ile Baflkanl›¤›m›z koordinesinde 1213-Eylül 2005 tarihinde Ankara’da “‹nsan Ticareti ile Mücadelede Ulusal ‹flbirli¤i Toplant›s›” gerçeklefltirilmifltir. Söz konusu toplant›ya, Yarg›tay Baflkanl›¤›, Adalet Bakanl›¤›,
EGM-Asayifl ve Yabanc›lar, Hudut ve ‹ltica Dairesi Baflkanl›klar› ve Jandarma Genel
Komutanl›¤› ile Uluslararas› Göç Örgütü’nden temsilciler kat›lm›fllard›r. Toplant›
sonucunda, ilgili kurumlar›n ihtiyaçlar› belirlenerek, insan ticareti ile etkin mücadele
edebilmek için neler yap›labilece¤i konusunda özellikle il birimlerimizde görev yapan personelimizin donan›m›n› ve tecrübe birikimini art›rabilmek amac›yla bir tak›m e¤itim programlar› düzenlenmesi planlanm›flt›r.
Yürütülen Faaliyetler:
Ülkemiz ile AB ‹flbirli¤i kapsam›nda, “MEDA Ülkeleri” olarak bilinen; Cezayir, K›br›s,
M›s›r, ‹srail, Ürdün, Lübnan, Malta, Fas, Filistin, Suriye, Tunus ve Türkiye’nin bulundu¤u
Akdeniz ülkelerinin kat›l›m› ile gerçeklefltirilen MEDA-CEPOL Seminerlerine (‹sveç, Türkiye, Yunanistan) kat›l›m sa¤lanm›fl, ülkemizin insan ticareti konusundaki tecrübeleri
di¤er ülkelere aktar›lm›flt›r.
Baflkanl›¤›m›z taraf›m›zdan aktif kat›l›m sa¤lanan ve insan ticareti suçu ile mücadele
eden kanun uygulay›c› birimlerin yürüttü¤ü çal›flmalar için stratejik bir plan haz›rlanabilmesi amac›yla, Adalet Bakanl›¤›, D›fliflleri Bakanl›¤›, ‹çiflleri Bakanl›¤› ve Ba¤l› Kurumlar
ile Uluslararas› Göç Örgütü (IOM)’nün kat›l›m› ile yürütülmekte olan “Türkiye’de ‹nsan
Ticareti ile Mücadelede Yasa Uygulama ile ‹lgili Stratejik Bir Yaklafl›m” konulu proje bafllat›lm›flt›r. Söz konusu proje kapsam›nda, insan ticareti ile mücadele eden birimlerin
konuya bak›fl›, sorunun tespiti ve çözümü ile ilgili çeflitli çal›flmalar yürütülmektedir.
Mali
MaliSuçlar
Suçlar
115
MaliSuçlar
Suçlar
Mali
116
Ülkemiz ile AB ‹flbirli¤i kapsam›nda Twinning (Efllefltirme) Mekanizmas› ile yürütülmesi öngörülen “‹nsan Ticareti ‹le Mücadele ‹çin Kurumsal Kapasitenin Gelifltirilmesi
Projesi”ne, Baflkanl›¤›m›z ad›na kat›l›m sa¤lanarak an›lan proje ile ilgili çal›flmalara destek verilmektedir.
Grafik-32 2004-2005 Y›llar›nda ‹nsan Ticaretine Konu Edilen Ma¤dur ve Hakk›nda ‹fllem
Yap›lan Organizatörler
NARKOT‹K SUÇLARLA MÜCADELE
2005 YILI UYUfiTURUCU MADDE OLAYLARININ DE⁄ERLEND‹R‹LMES‹
Birleflmifl Milletler Uyuflturucu ve Suçla Mücadele Birimi'nin (UNODC) 2005 Y›l› Dünya Uyuflturucu Raporuna göre; 15-64 yafl aras› dünya nüfusunun % 5'ine tekabül eden
200 milyon kiflinin, raporun yay›nlad›¤› tarihten önceki son 12 ay içerisinde en az bir kere uyuflturucu kulland›¤›, global uyuflturucu kullan›m trendlerinin izledi¤i seyre bak›ld›¤›nda ise (Grafik-1) kullan›c› say›s›n›n son 15 y›ld›r düzenli olarak artt›¤› ve özellikle 20032004 döneminde oransal olarak büyük bir art›fl oldu¤u gözlemlenmektedir. Tüketim e¤ilimleri madde türlerine göre takip edildi¤inde ise esrar kullan›c›lar›n›n say›s›nda sürekli
bir art›fl oldu¤u, afyon/eroin/kokain kullan›c›lar›n›n say›lar›n›n çok hafif bir flekilde artt›¤›,
ecstasy ve amfetamin tipi uyuflturucu kullan›c› say›lar›n›n ise bir önceki y›la ait UNODC
verilerinden daha afla¤› oldu¤u görülmektedir.
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
BÖLÜM-X
117
Grafik-1 Dönemlere Göre Dünya'daki Kullan›c› Say›s› (Milyon)*
Uyuflturucu yakalamalar› ile ilgili rakamlara gelince, 1985 ve 2003 y›llar› aras›nda
uyuflturucu yakalamalar›n›n dünyada 4 kat artt›¤›; bu yakalamalar›n yar›s›ndan fazlas›n›
esrar, %25'ni afyon ve türevleri, %10'unu amfetamin ve %7'sini de kokain yakalamalar›n›n oluflturdu¤u anlafl›lmaktad›r. Ayr›ca 2002 y›l›nda uyuflturucu yakalamalar›nda olay
say›s› yaklafl›k 1.3 milyona ulaflm›flt›r.
UNODC 2005 Y›l› Dünya Uyuflturucu Raporuna göre; 2004 y›l› dünya yasad›fl› afyon
üretiminin %86,5'i, 4200 ton ile Afganistan'da ve %7,6's› 370 ton ile Myanmar'da gerçeklefltirilmifltir.
Afganistan'daki afyon üretiminin son befl y›ll›k seyrine bakt›¤›m›zda 2005 y›l›na kadar
devam eden bir art›fl oldu¤u, 2005 y›l›nda ise, %2,4'lük bir azalma oldu¤u görülmektedir
(Grafik-2).
* UNODC 2005 Y›l› Dünya Uyuflturucu Raporu Verileri
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
118
Grafik-2 Y›llara Göre Afganistan'daki Afyon Üretim Miktar› (Ton)*
Afganistan'da 2005 y›l›nda afyon üretim miktar›nda az da olsa yaflanan azalman›n
önümüzdeki y›llarda da devam etmesi, UNODC koordinesinde Afganistan'a yönelik gerçeklefltirilen ve devam eden uluslararas› çal›flmalar›n, yard›mlar›n ve uygulanan programlar›n pozitif sonuçlar vermeye bafllad›¤›n›n bir göstergesi olacakt›r.
Temel maddesi afyon olan eroin maddesinin dünya üretimi, 2002 y›l›na göre 2003 y›l›nda %4,6 oran›nda, yakalanan eroin miktar› 2002 y›l›na göre 2003 y›l›nda %9,7 oran›nda ve kullan›m oran›, 2001/2002 dönemine k›yasla 2003/2004 döneminde %15,2 oran›nda artm›flt›r. Bu durum, eroin kullan›m oran›ndaki art›fl›n piyasaya arz edilen eroin miktar›ndaki art›fltan daha fazla gerçekleflti¤i fleklinde yorumlanmakla birlikte, arz-talep dengesi göz önüne al›nd›¤›nda arzdaki nispi miktar azalmas›na ra¤men talebin artmas›, kaynak bölgesinden hedef bölgelerine kaçakç›l›¤› yap›lan uyuflturucunun artt›¤› gerçe¤ini de
ortaya koymaktad›r.
2004 y›l› kokain üretiminin %56,7'si Kolombiya'da, %27,6's› Peru'da ve geri kalan
%15,7'si Bolivya'da gerçekleflmifltir. Dünyadaki kokain üretiminin son 5 y›ll›k seyrine bak›ld›¤›nda, Kolombiya'da bir düflüfl gözlenirken, Bolivya ve Peru'da ise bir art›fl oldu¤unu
görülmektedir (Grafik-3). Ancak Bolivya ve Peru'daki kokain üretim miktar›ndaki art›fl Kolombiya'daki kokain miktar›ndaki azal›fl› karfl›layamad›¤›ndan dünya genelinde kokain
üretiminde bir düflüflün oldu¤u gözlenmektedir.
Grafik-3 Y›llra Göre Dünya'daki Kokain Üretim Miktarlar› (Ton)*
Esrar maddesinin üretildi¤i kenevir bitkisi, dünyan›n hemen hemen tüm bölgelerinde
az veya çok miktarda yetifltirilmektedir. 2003/2004 döneminde 42,100 ton esrar ve 7,400
ton reçine esrar maddesi üretilmifltir. Esrar maddesinin %33'ü Kuzey Amerika'da (Meksika, Kanada, Jamaika, Kolombiya), %19'u Bat›, Kuzey ve Orta Afrika'da (Nijerya, Güney
Afrika, Malawi, Lesotho ve Swaziland) üretilirken, reçine esrar›n %42'si Kuzey Afrika'da
(Fas vb.), %27'si Yak›n ve Orta Do¤u ile Güneybat› Asya'da (Afganistan, Pakistan, Hindistan, ‹ran vb.) üretilmekte olup, istatistiklerde de görüldü¤ü gibi, esrar üretimi çok genifl
bir co¤rafyada görülmektedir1.
2003 y›l›nda, 422 ton amfetamin türevi uyar›c› madde üretildi¤i tahmin edilmektedir.
Üretilen bu maddelerden amfetaminin %42'sinin Hollanda, %30'unun Polonya, ecstasynin ise %75'inin Hollanda, %23'ünün Belçika kaynakl› oldu¤u tespit edilmifltir2.
Birleflmifl Milletler taraf›ndan; piyasa sat›fl fiyatlar›, toplam yakalama ve kay›plar göz
önünde tutularak yap›lan tahminlere göre; dünyada uyuflturucu trafi¤inden elde edilen ciro üretim seviyesinde 13 milyar dolar, toptan sat›fl seviyesinde 94 milyar dolar ve perakende sat›fl piyasas›nda 322 milyar dolar olmak üzere 429 milyar dolarl›k bir seviyeye ulaflm›flt›r. 123 milyar dolar› esrar, 71 milyar dolar› kokain, 65 milyar dolar› afyon ve türevleri,
44 milyar dolar› amfetamin tipi uyuflturucular ve 29 milyar dolar› reçine esrar ticaretinden
oluflan bu miktar›n büyüklü¤ü, dünyadaki 184 ülkeden 163'ünün milli gelirinden yüksektir
(Grafik-4). Yasad›fl› yollarla gerçeklefltirilen ticaretten elde edilen ve kara para olarak adland›r›lan bu tür gelirlerin kay›t alt›na al›namad›¤›, vergilendirilemedi¤i, büyük bir k›sm›n›n
uyuflturucu, organize ve terör suçlar›n›n finanse edilmesinde kullan›ld›¤› konusunda kuvvetli veriler mevcuttur. Karapara ayn› zamanda, yolsuzluk ekonomisinin büyümesine yol
açmakta olup piyasalarda rekabeti bozucu etki yaratmakta, spekülatif ve ani girifl ç›k›fllarla bir ülkenin ekonomik dengelerinde öngörülmeyen dalgalanmalara sebep olmaktad›r.
1
UNODC 2005 Y›l› Dünya Uyuflturucu Raporu
2
UNODC 2005 Y›l› Dünya Uyuflturucu Raporu
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
119
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
Ayr›ca, 2005 y›l›nda gerçeklefltirilen NATO toplant›s›nda UNODC Baflkan› taraf›ndan
yap›lan sunumda, 2005 y›l›nda Afganistan kaynakl› afyon ve türevi uyuflturucu maddelerin ticaretinden dolay› 40 milyar dolardan daha büyük bir para elde edildi¤i belirtilirken,
afyon ve türevlerinin sat›fl›ndan dolay› Merkezi Asya ülkelerinde 2,2 milyar dolar, ‹ran'da
2,8 milyar dolar, Pakistan'da 0,6 milyar dolar ve ülkemizde 5 milyar dolar, parekende sat›fl›ndan dolay› Bat› ve Merkezi Avrupa'da 25-30 milyar dolar, Rusya ve Ba¤›ms›z Devletler Toplulu¤u ülkelerinde 10 milyar dolar ve ayn› zamanda bu maddelerin yeniden ihrac›ndan dolay› Rusya ve Ba¤›ms›z Devletler Toplulu¤u ülkelerinde 1 milyar dolar civar›nda para sirkülasyonu oldu¤u de¤erlendirilmifltir.
%13
%37
%20
%21
ESRAR
REÇ‹NE ESRAR
KOKA‹N
AFYON VE TÜREV‹
AMFETAM‹N TÜREV‹
%9
120
Grafik-4 Uyuflturucudan Elde Edilen Gelirin Madde Cinsine Göre Oran›
Beyin ve merkezi sinir sisteminde yaratt›¤› tahribattan zehirlenmeye, asosyallikten
maddeyi temin amac›yla ifllenen adi suçlara kadar, birçok fiziki ve sosyal problemle iliflkilendirilen uyuflturucu madde kullan›m›, damardan enjeksiyon yoluyla uyuflturucu madde kullanan flah›slar aras›nda fl›r›nga de¤iflimi ve hastal›k sahibi uyuflturucu madde kullan›c›lar› ile sa¤l›kl› partnerleri aras›nda cinsel iliflki yollar›yla, baflta AIDS olmak üzere
birçok bulafl›c› hastal›¤›n yay›lmas›na da sebebiyet vermektedir. BM'ye göre dünyadaki
AIDS vakalar›n›n %5 ila %10'unun, Avrupa, Ortado¤u ve Latin Amerika'n›n güney yar›s›ndaki ülkelerdeki vakalar›n %30 ila %80'inin sebebi, damardan enjeksiyon yöntemiyle
uyuflturucu madde kullan›m›d›r. Yap›lan baz› bilimsel çal›flmalarda, HIV virüsünün enjeksiyon yoluyla uyuflturucu kullanan bir toplulu¤a herhangi bir flekilde giriflini takiben, bir iki
y›l içerisinde topluluktaki enfeksiyonlu say›s›n›n, tüm toplumun %50-60'l›k bir kesimini
oluflturaca¤› tahmin edilmifltir.
Bu bak›mdan, tüm ülkelerin, s›n›r tan›maz bir flekilde faaliyetlerini sürdüren uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› olaylar›na/organizasyonlar›na karfl› mücadelede, yak›n bir iflbirli¤i
içerisinde bulunmas› gerekmektedir. Ülkemizin uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› olaylar›na/organizasyonlar›na karfl› göstermifl oldu¤u mücadele faaliyetleri di¤er bölümlerde detayl› bir flekilde incelenmektedir.
1. 2005 YILI UYUfiTURUCU TRENDLER‹*
Ülkemizin co¤rafi konumu itibariyle, Asya ve Avrupa k›talar›n› birbirine ba¤layan bir
köprü olmas›, uyuflturucu maddelerin hemen hemen her türünden az veya çok etkilenmesine neden olmaktad›r.
Ülkemiz, özellikle Balkan Rotas›ndan yo¤un olarak etkilenmektedir. Bu etkilenme Güneybat› Asya kaynakl› afyon ve türevleri uyuflturucu maddelerin do¤udan bat›ya; sentetik uyuflturucu maddelerin bat›dan ortado¤u ve güneydo¤uya, ara kimyasal maddelerin
bat›dan do¤u ile güneydo¤uya ve kuzeyden do¤uya do¤ru kaçakç›l›¤›n›n yap›lmas›yla
kendini göstermektedir (Resim-1).
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
121
Resim-1 Ülkemizden Geçen Uyuflturucu Madde Kaçakç›l›¤› Ana Güzergahlar›
* Uyuflturucu madde yakalamalar›na ait istatistikler ve de¤erlendirmeler polis yakalamalar›na aittir. Uyuflturucu madde
kaçakç›l›¤› olaylar›nda birden fazla uyuflturucu maddenin ele geçirilmesi halinde olay ve san›k say›lar›, mükerrer
olmamas› için büyük miktarda olan uyuflturucu maddenin istatisti¤inde yer almaktad›r.
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
Tablo-1 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Uyuflturucu Madde Yakalama ve Olaylar›
Ülkemizde meydana gelen uyuflturucu madde olaylar›n›n illere göre da¤›l›m›na bakt›¤›m›zda, ‹stanbul'un %23,4'lük oranla ilk s›rada yer ald›¤› ve bu ilimizi %8,5'lik oranla ‹zmir ve %6,8'lik oranla Bursa'n›n izledi¤i görülmektedir (Grafik-5).
122
Grafik-5 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Uyuflturucu Madde Olaylar›n›n ‹llere Göre Da¤›l›m›
2005 y›l›nda meydana gelen uyuflturucu madde olaylar›nda yakalanan flüphelilerin
%24'ü ‹stanbul'da yakalan›rken, bu ilimizi %6,1'lik oranlarla Ankara ve ‹zmir takip etmektedir. Ayr›ca, yakalanan flüpheli say›s›na göre ilk 10'da yer alan 9 ilin, meydana gelen
olay say›s›n›n fazlal›¤›nda da ilk 10 il içerisinde yer ald›¤› görülmektedir (Grafik-6).
Grafik-6 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Uyuflturucu Madde Olaylar›nda Yakalanan fiüphelilerin ‹llere Göre Da¤›l›m›
Ülkemizde meydana gelen uyuflturucu madde olay say›s›nda ve yakalanan flüpheli
say›s›nda ilk 10 s›rada yer alan iller, nüfus yo¤unlu¤u bak›m›ndan da ilk s›rada gelen illerimizdir.
2005 y›l›nda ülkemizde meydana gelen uyuflturucu madde olaylar›, Haziran ve Temmuz aylar›nda bir düflüfl gösterirken, hasat mevsimiyle birlikte A¤ustos ay›ndan itibaren
art›fl göstermekte ve en fazla olay›n, %10,7'lik oranla Eylül ay›nda meydana geldi¤i görülmektedir (Grafik-7).
Grafik-7 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Uyuflturucu Madde Olaylar›n›n Aylara Göre
Da¤›l›m›
2005 y›l›nda meydana gelen uyuflturucu madde olaylar›nda, yakalanan flüphelilerin
say›s›, Haziran ve Temmuz aylar›nda en alt seviyesindeyken, Eylül ay›nda %10,8'lik
oranla en üst seviyesine ulaflmaktad›r (Grafik-8).
Grafik-8 2005 Y›l›nda Uyuflturucu Madde Olaylar›nda Yakalanan fiüphelilerin Aylara Göre Da¤›l›m›
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
123
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
124
Ülkemizde yakalanan eroin maddesi miktar›, Afganistan'da gerçeklefltirilen afyon üretimi ile paralellik göstermektedir. Nitekim, 1999 y›l›nda Taliban yönetimi taraf›ndan üretimin 1/3 oran›nda azalt›lmas› yönünde verilen fetvay›, ‹slam dinine göre haram olmas› gerekçesiyle, uyuflturucu üretiminin 2000 y›l›nda tamamen yasaklanmas› karar› izlemifl ve
bu dönemde yaflanan büyük kurakl›kla birlikte; 1999 y›l›nda 4600 ton olarak gerçekleflen
üretim, 2000 y›l›nda 3300 tona ve 2001 y›l›nda da rekor bir alt rakam olan 200 tona düflmüfltür. Nitekim, 2002 y›l›nda ülkemizde gerçekleflen eroin maddesi yakalama miktar› da
2124 kilogram fleklinde kendini göstermifl ve bu miktar 1995-2005 y›llar› aras›nda ülkemizde yakalanan en düflük miktar olmufltur (Grafik-9).
Grafik-9 1995-2005 Y›llar› Aras›nda Yakalanan Eroin Maddesi Miktar›
Ayr›ca baz› uluslararas› rapor ve toplant›larda, afyonun Afganistan'dan hammadde ve
baz morfin formlar›nda ihrac›n›n yerini, gittikçe artan flekilde eroin formundaki sevkiyatlar›n ald›¤›, ülkede mevcut uluslararas› kuvvetlerin varl›¤›na ra¤men, eroin üretimi için
gerekli kimyasallar›n giriflinde bir art›fl oldu¤u belirtilmektedir.
Ayn› zamanda, UNODC raporlar›nda, Afganistan'dan ve komflu ülkelerinden (Pakistan, ‹ran ve Merkez Asya Ülkeleri) rapor edilen yakalama analizlerinde, yakalamalar›n
%77'isinin eroin ve morfin formunda, %23'ünün afyon formunda oldu¤u belirtilmektedir.
Benzer flekilde, Afganistan'da üretilen afyonun %77'sinin Afganistan'da eroin ve morfine
dönüfltürüldü¤ü varsay›lmaktad›r.
Bununla birlikte, UNODC 2005 raporunda, “Bu bölgelerdeki yakalama verilerinin analizi göstermektedir ki, Afganistan'da son ürün elde edilinceye kadar afyon maddesinin ifllenmesi, Afganistan'› çevreleyen ülkelerde oluflan yar› ifllenmifl (morfin) ve son ürün (eroin) yakalamalar› do¤rultusundaki bir trendle birlikte son birkaç y›ld›r artm›flt›r.” denilmektedir.
Güvenlik birimlerimizin göstermifl oldu¤u yo¤un mücadele neticesinde uyuflturucu
madde kaçakç›l›¤› organizasyonlar›, Güneybat› Asya bölgesinden temin ettikleri eroin
maddesini Avrupa ülkelerine sevk etmede yeni metotlar uygulamaya bafllam›fllard›r.
Nitekim, 2005 y›l› Eylül ay›nda, ülkemizin Almanya ve Romanya makamlar› ile müfltereken gerçeklefltirdi¤i çal›flmalar neticesinde, Romanya/Arad'da yap›lan operasyonda bir
Türk TIR arac›nda 266 kg. eroin maddesi ele geçirilmifltir. Bu operasyon ile ilgili olarak
yap›lan de¤erlendirmelerde, eroin maddesinin Kuzey Karadeniz Rotas› üzerinden Romanya'ya getirildi¤i, ülkemizden karayoluyla Romanya'ya giden di¤er bir TIR arac› ile söz
konusu arac›n çekicilerinin ve plakalar›n›n Romanya'da de¤ifltirildi¤i tespit edilmifltir. Bu
yöntemi uygulamalar›n›n nedeni; ülkemizden karayoluyla ç›k›fl yapan, uyuflturucu madde kaçakç›l›¤›ndan sab›kas› olan kiflilerden seçilen floförlerin yönetimindeki TIR araçlar›n›n, ülkemiz kara hudut kap›lar›ndan ç›k›fl yaparken X-Ray cihaz›ndan geçirilmesini sa¤lamakt›r. Böylelikle, evraklara TIR arac›n›n X-Ray cihaz›ndan geçirildi¤ine dair kafle vurulmakta ve TIR arac›n›n uyuflturucuyu Romanya'da ald›ktan sonra di¤er Avrupa ülkelerinden daha risksiz bir flekilde geçmesi sa¤lanmaktad›r.
Afyon, Afganistan s›n›r bölgeleri ve bu bölgeye komflu s›n›r ötesi alanlarda, Bat› Avrupa (‹ngiltere-Almanya-Hollanda), Rusya, Çin ve Kuzey Kore ç›k›fll› kimyasal ara maddelerle (asetik anhidrit) reaksiyona sokularak eroin haline getirilmektedir3. Ülkemiz Bat›
Avrupa ve Rusya üzerinden gelen kimyasal maddelerin kaçakç›l›¤›ndan etkilenmektedir.
Ancak, sürdürülen yo¤un mücadeleler neticesinde, son iki y›ld›r kimyasal maddelerin kaçakç›l›¤›nda transit konumda olan ülkemizde gerçeklefltirilen asetik anhidrit maddesi yakalamalar› düflerken, sentetik uyuflturucular›n imalinde kullan›lan amfetamin ve kafein gibi kimyasal maddelerin kaçakç›l›¤›nda önemli art›fllar meydana gelmifltir.
Do¤u Avrupa menfleli amfetamin maddesi ülkemiz üzerinden Ortado¤u ülkelerine
sevk edilmektedir. Geçti¤imiz y›llarda captagon maddesi Ortado¤u ülkelerine sevk edilmek üzere ülkemize kullan›ma haz›r bir flekilde gelirken, son y›llarda bu maddenin imalinde kullan›lan kimyasal maddelerin de ülkemize getirildi¤i ve bu kimyasal maddelerin yine Ortado¤u ülkelerine sevk edilmek istendi¤i görülmektedir.
Ülkemizi etkileyen en önemli sentetik uyuflturucu, ecstasy maddesidir. Ecstasy maddesi, ülkemize Bat› Avrupa ülkelerinden ve özellikle Hollanda'dan gelmektedir. Ecstasy
maddesinin kaçakç›l›¤›, uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› organizasyonlar› taraf›ndan genellikle ülkemizdeki iç tüketime yönelik olarak gerçeklefltirilmektedir. 2005 y›l›nda geçti¤imiz y›llara göre ecstasy maddesi kaçakç›l›¤› olay say›s›nda, bu olaylarda yakalanan
flüpheli flah›s say›s› ve yakalanan madde miktar›nda önemli art›fllar meydana gelmifltir.
Ecstasy maddesi kaçakç›l›¤›ndaki bu art›fl, ecstasy kullan›m›n›n metropol ve turistik
bölgelerle s›n›rl› kalmay›p, di¤er bölgelere de yay›ld›¤›n› ve özellikle genç nüfusu etkilemeye bafllad›¤›n› göstermektedir.
Ayr›ca, son zamanlarda, uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› organizasyonlar›, ülkemiz
üzerinden Bat› Avrupa ülkelerine sevk etmifl olduklar› Afganistan menfleli eroin maddesinin karfl›l›¤›nda, Bat› Avrupa ülkelerinden ülkemize ecstasy maddesi getirmektedirler.
Örne¤in 2005 y›l› Haziran ay›nda Hollanda makamlar› ile müfltereken gerçeklefltirilen bir
operasyonda 45 kilogram eroin maddesi ile birlikte 125 bin adet ecstasy maddesi yakalanm›flt›r.
Ayn› zamanda, 2005 y›l› Kas›m ay›nda ‹stanbul'da ele geçirilen 206 adet ecstasy
maddesinin ekspertiz raporunda, ecstasy maddelerinin içeri¤inde belirli oranda eroin
maddesi bulundu¤u, yine 2005 y›l› May›s ay›nda, Eskiflehir'de gerçeklefltirilen uyuflturu3 Birleflmifl Milletler Uyuflturucu ve Suçla Mücadele Ofisi Baflkan› Antonio Costa’n›n NATO Konsey’indeki sunuflu (2005b)
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
125
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
126
cu madde kaçakç›l›¤› operasyonunda ele geçirilen 65 adet uyuflturucu nitelikli tabletlerin
ecstasy olabilece¤i de¤erlendirilmifl, ancak Anadolu Üniversitesi Eczac›l›k Fakültesi Dekanl›¤›nda yap›lan analizde tabletlerin kokain maddesi içerdi¤i tespit edilmifltir.
Ülkemizde üretilen yasad›fl› kenevir bitkisinin, kullan›c›lar taraf›ndan arzu edilen kalitede olmamas› nedeniyle, uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› organizasyonlar› taraf›ndan ülkemize yönelik yurtd›fl›ndan esrar maddesi kaçakç›l›¤› yap›lmaktad›r. Geçti¤imiz y›llarda
Afganistan ve Lübnan üzerinden ülkemize esrar maddesi getirilirken, 2005 y›l› Temmuz
ay›nda, ülkemizin ABD ve Bulgaristan makamlar›yla müfltereken gerçeklefltirdi¤i kontrollü teslimat uygulamas› neticesinde, ‹zmir'de Arnavutluk'tan getirilen 245 kilo 110 gram
esrar maddesi yakalanm›flt›r.
Ayn› zamanda, bölücü terör örgütünün, ihtiyaç duydu¤u finansal kayna¤› sa¤lamak
üzere ülkemizin do¤usunda bulunan sarp arazilerdeki sahipsiz köy meralar›nda yasad›fl›
kenevir bitkisi ekti¤i tespit edilmifl ve bu yönde operasyonlar yap›lm›flt›r.
Uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› faaliyetlerinden bu derece fazla etkilenen ülkemiz, bu
maddelere karfl› mücadelesini ülkemizin dört bir yan›nda bulunan narkotik birimleriyle yo¤un bir flekilde sürdürmektedir. Ancak narkotik birimlerimizin mücadelesi sadece uluslararas› uyuflturucu kaçakç›l›¤› ile s›n›rl› tutulmay›p, özellikle iç tüketime yönelik faaliyetlerde bulunan sokak sat›c›lar›na/kullan›c›lar›na karfl› projeli çal›flmalar› da içermektedir.
2. MADDE TÜRÜNE GÖRE DE⁄ERLEND‹RME
2.1. Afyon ve Türevleri
Afyon ve türevleri uyuflturucu maddelerin yakalama miktar›nda 2003 y›l›ndan itibaren
bir art›fl görülmektedir (Grafik-10). 2003 y›l›na oranla, 2004 y›l›nda yakalanan afyon ve
türevleri uyuflturucu maddelerin miktar›nda %149'luk art›fl meydana gelmifltir. Bu art›fl,
2004 y›l› Mart ay›nda ‹stanbul'da bir olayda yakalanan 4410 kilogram bazmorfin maddesi yakalamas›ndan kaynaklanmaktad›r.
2003 y›l›ndan itibaren ülkemizde yakalanan afyon ve türevleri uyuflturucu madde miktar›ndaki art›fl›n, 2003 y›l›nda dünya yasad›fl› afyon üretiminin %76's›n› karfl›layan Afganistan'da meydana gelen yasad›fl› afyon üretimindeki art›fltan kaynakland›¤› de¤erlendirilmektedir. Ancak, Balkan Rotas› üzerinde bulunan ülkemizin son iki y›lda gerçeklefltirmifl oldu¤u operasyonlar neticesinde ele geçirdi¤i yüksek miktarlardaki afyon türevi uyuflturucu maddelerin, sadece bu sebebe dayand›r›lmas›ndan ziyade birimlerimizin teknik ve
operasyonel imkan ve kabiliyetinin yüksek olmas›n›n da etkili oldu¤u gözden kaç›r›lmamal›d›r.
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
127
Grafik-10 Y›llara Göre Yakalanan Afyon ve Türevleri Uyuflturucu Madde Miktar›
Ülkemizde meydana gelen afyon ve türevleri uyuflturucu maddeleri olay ve flüpheli say›lar›nda da, yakalanan madde miktar›ndaki art›fla paralel, 2003 y›l›ndan itibaren bir art›fl görülmektedir (Grafik-11).
Ancak, 2005 y›l›nda 2004 y›l›na göre meydana gelen olay say›s›nda %11'lik bir art›fl
görülürken, bu olaylarda yakalanan flüpheli say›s›nda %6,4'lük bir düflüfl görülmektedir.
2005 y›l›nda, olay bafl›na ortalama 12,1 kilo afyon ve türevleri uyuflturucu madde yakalan›rken, flüpheli bafl›na ortalama 5,1 kilo afyon ve türevleri uyuflturucu madde yakalanm›flt›r.
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
128
Grafik-11 Y›llara Göre Yakalanan Afyon ve Türevleri Uyuflturucu Madde Olay-fiüpheli
Da¤›l›m›
2005 y›l›nda ülkemizde yakalanan afyon ve türevleri uyuflturucu maddelerin %70,7'si
‹stanbul ve Van'da yakalanm›flt›r (Tablo-2). ‹stanbul'un önemi, gerek Asya ve Avrupa k›talar›n› birbirine ba¤layan co¤rafyada bulunmas› sebebiyle önemli bir ticaret merkezi olmas›ndan, gerek ülkemizin dünyaya aç›lan kara, hava ve deniz kap›lar›n›n büyük ve
önemli bir bölümünün bu ilimizde olmas›ndan ve gerekse kozmopolit yap›s› ile birlikte
dünyan›n say›l› büyük metropollerinden birisi olmas›ndan; Van'›n önemi ise, ülkemize
eroin maddesinin girifl noktas›nda bulunmas›ndan kaynaklanmaktad›r. Tüm bu veriler, ülkemizin transit bir konumda oldu¤unun aç›k bir göstergesi olarak de¤erlendirilmektedir.
S›ra
No
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
‹LLER
‹STANBUL
VAN
fiIRNAK
ADANA
D‹YARBAKIR
GAZ‹ANTEP
HAKKAR‹
BOLU
SAKARYA
MU⁄LA
D‹⁄ER ‹LLER
MADDE M‹KTARI
(KG)
4050
784
350
254
221
196
174
137
137
125
411
YÜZDE
ORANI
59,2
11,5
5,1
3,7
3,2
2,9
2,5
2,0
2,0
1,8
6,1
Tablo-2 2005 Y›l›nda Yakalanan Afyon ve Türevleri Uyuflturucu Maddelerin ‹llere Göre
Da¤›l›m›
2.1.1 Afyon
Ülkemizde yakalanan afyon maddesi miktar›, 2004 y›l›ndan itibaren bir düflüfle geçmifl
ve 2005 y›l›nda 2004 y›l›na oranla %34,7'lik bir düflüfl gerçekleflmifltir (Grafik-12). Afyon
maddesi miktar›ndaki bu belirgin düflüfl, Güneybat› Asya Bölgesinden gelen afyon ve türevleri uyuflturucu maddelerin ülkemize, bu bölgede bulunan yasad›fl› imalathanelerde
afyonun eroine dönüfltürülerek eroin formunda getirildi¤inin ve ayr›ca 1990'l› y›llarda, s›n›rl› say›da oldu¤u de¤erlendirilen eroin imalathanelerinin tespit edilip ortadan kald›r›ld›¤› ve/veya ülkemiz d›fl›na kayd›¤›n›n bir göstergesi olarak de¤erlendirilmektedir.
Grafik-12 Y›llara Göre Yakalanan Afyon Maddesi Miktar›
2003 y›l›ndan itibaren, afyon maddesi olay say›s›nda ve bu olaylarda yakalanan flüpheli say›s›nda bir art›fl oldu¤u görülmektedir (Grafik-13). Ancak, 2005 y›l›nda 2004 y›l›na
göre meydana gelen olay say›s›nda %45'lik bir art›fl gerçekleflirken, yakalanan flüpheli
say›s›nda %2,2'lik bir azalma gerçekleflmifltir.
Ayr›ca ‹stanbul Atatürk Havaliman›ndan ABD ve Almanya'ya yap›lan afyon kaçakç›l›¤› olaylar›na kar›flan flah›slar›n genellikle ‹ran uyruklu olmas›, afyonun ülkemize ‹ran'dan
sokuldu¤unun bir iflareti olarak de¤erlendirilmektedir.
Grafik-13 Y›llara Göre Meydana Gelen Afyon Yakalamalar›n›n Olay-fiüpheli Da¤›l›m›
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
129
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
130
2005 y›l›nda meydana gelen afyon olaylar›n›n %20,7'si Nisan ay›nda meydana gelirken %27,6's› Eylül ay›nda meydana gelmifltir (Grafik-14). Nisan ay›ndaki art›fl›n uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› organizasyonlar›n›n ellerinde bulunan stoklardan kurtulmak istemelerinden ve k›fl flartlar›n›n ortadan kalkm›fl olmas›ndan; Eylül ay›ndaki art›fl›n ise hasat mevsimi olmas›ndan kaynakland›¤› de¤erlendirilmektedir.
Grafik-14 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Afyon Maddesi Olaylar›n›n ‹llere Göre Da¤›l›m›
2005 y›l›nda, ülkemizde yakalanan afyon maddesinin %18,2'sinin, ‹ran'a s›n›r olan
Van ve A¤r›'da yakalanmas›, ülkemize Güneybat› Asya bölgesinden gelen afyon maddesinin ‹ran'dan girifl yapt›¤›n›, yakalama miktar›n›n küçük olmas› ise bu bölgede yaflayan
göçmenler taraf›ndan kullan›lmak üzere getirildi¤ini göstermektedir (Tablo-3). Nitekim di¤er önemli miktardaki yakalama sadece ‹stanbul'da gerçekleflmifltir. Bu ilimizin durumunun da, daha önceden belirtildi¤i üzere kozmopolit ve co¤rafi yap›s›ndan kaynakland›¤›
de¤erlendirilmektedir.
SIRA
NO
1
2
3
4
5
6
7
8
9
‹LLER
ISTANBUL
A⁄RI
VAN
NEVfiEH‹R
UfiAK
ESK‹fiEH‹R
D‹YARBAKIR
YOZGAT
D‹⁄ER ‹LLER
MADDE
M‹KTARI (GR)
25051
5321
879
250
250
78
21
4
2316
YÜZDE
ORANI
73,3
15,6
2,6
0,7
0,7
0,2
0,1
0,0
6,8
Tablo-3 2005 Y›l›nda Yakalanan Afyon Maddesi Miktar›n›n ‹llere Göre Da¤›l›m›
Ülkemizde meydana gelen afyon maddesi olaylar›n›n ve bu olaylarda yakalanan flüphelilerin illere göre da¤›l›m›na bakt›¤›m›zda, ülkemizin farkl› bölgelerinde gram baz›nda
yakalamalar›n gerçekleflti¤i görülmektedir (Grafik-15-16).
Grafik-15 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Afyon Maddesi Olaylar›n›n ‹llere Göre Da¤›l›m›
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
131
Grafik-16 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Afyon Maddesi Olaylar›nda Yakalanan fiüphelilerin ‹llere Göre Da¤›l›m›
Güneybat› Asya bölgesinden ülkemize gelen afyon maddesi zaman zaman kargo yoluyla yurtd›fl›na gönderilmektedir. Nitekim 2005 y›l› Eylül ay›nda ‹stanbul'da kargo yoluyla ABD'ye gönderilmek istenen ve ABD makamlar›yla kontrollü teslimat uygulamas›na
konu olan 5 kilogram afyon maddesi yakalanm›flt›r.
2.1.2 Bazmorfin
2005 y›l›nda, son befl y›l›n en düflük bazmorfin maddesi yakalamas› gerçekleflmifltir
(Grafik-17). 2004 y›l›nda, ‹stanbul'da bir istisna yaflanm›fl ve bir olayda 4410 kilogram
bazmorfin yakalanm›flt›r. Paketler üzerindeki bulgulardan Afganistan menfleili oldu¤u anlafl›lan ve 2000/2001 y›llar›nda ülkemize getirildi¤i tespit edilen uyuflturucu ‹stanbul'da bir
iflyerine ait depoda baflar›l› bir operasyonla yakalanm›flt›r. Bu istisna yakalama hariç tutuldu¤unda, ülkemizde 2004 y›l›ndan itibaren yakalanan bazmorfin miktar›nda da ciddi
bir düflüfl oldu¤u görülmektedir.
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
Grafik-17 Y›llara Göre Yakalanan Bazmorfin Miktar›
Son befl y›ld›r ülkemizde meydana gelen bazmorfin olay say›s›nda ve bu olaylarda yakalanan flüpheli say›s›nda da bir düflüfl oldu¤u görülmektedir (Grafik-18).
132
Grafik-18 Y›llara Göre Meydana Gelen Bazmorfin Yakalamalar›na Ait Olay-fiüpheli
Da¤›l›m›
2005 y›l›nda, ülkemizde 3 ayr› bazmorfin olay› gerçekleflmifl ve bu olaylarda yakalanan
bazmorfinin %84,4'ü ‹stanbul'da, %15,6's› ise Van ve A¤r›'da yakalanm›flt›r (Tablo-4).
SIRA
NO
1
2
3
‹LLER
ISTANBUL
VAN
A⁄RI
MADDE
M‹KTARI (KG)
119
19
YÜZDE
ORANI
84,4
13,5
3
2,1
Tablo-4 2005 Y›l›nda Yakalanan Bazmorfin Miktar›n›n ‹llere Göre Da¤›l›m›
2.1.3 Eroin
Dünyadaki arz-talep dengesi çerçevesinde UNODC tahminlerine göre, 2004 y›l›na k›yasla 2005 y›l›nda Afganistan'daki yasad›fl› afyon üretiminde yaflanan %2,4'lük azalmaya ra¤men ülkemizin mücadele kapasitesini y›ldan y›la artt›rmas›n›n bir sonucu olarak,
2005 y›l›nda 2004 y›l›na göre yakalanan eroin maddesi miktar›nda %2,2'lik bir art›fl meydana gelmifltir (Grafik-19).
Ayr›ca, 2005 y›l›nda yakalanan eroin maddesi miktar› 2003 y›l›na göre %46,8 oran›nda, 2002 y›l›na göre ise %313,7 oran›nda bir art›fl göstermifltir.
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
133
Grafik-19 Y›llara Göre Yakalanan Eroin Maddesi Miktar›
2005 y›l›nda meydana gelen eroin maddesi olaylar›n›n %11,3'ü Nisan, %10,1'i May›s
ve %10,5'i Eylül aylar›nda meydana gelmifltir (Grafik-20). Eroin maddesi olaylar›n›n k›fl
döneminde, tüm y›l boyunca meydana gelen eroin maddesi olaylar›n›n ortalamas› seviyesinde seyretti¤i görülmektedir.
Nisan ve May›s aylar›ndaki art›fl›n, k›fl sezonu sonras› hava ve yol flartlar›n›n düzelmesinden ve uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› organizasyonlar›n›n eroin maddesi stoklar›n› eritme isteklerinden, Eylül ay›ndaki art›fl›n ise hasat mevsiminden kaynakland›¤› de¤erlendirilmektedir.
Grafik-20 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Eroin Maddesi Olaylar›n›n Aylara Göre Da¤›l›m›
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
Ülkemizde, 2005 y›l›nda meydana gelen eroin maddesi olaylar›n›n %29'unda, 1 kilogramdan daha fazla eroin maddesinin yakalanmas› ve bu olaylarda yakalanan toplam eroin maddesinin %99,9'u gibi ciddi bir orana tekabül etmesi, Balkan Rotas› üzerinde bulunan ülkemizin transit konumunu ve ülkemizde gerçeklefltirilen eroin maddesi kaçakç›l›¤›n›n kullan›mdan çok ticaretine yönelik gerçeklefltirildi¤inin bir göstergesi oldu¤unu aç›kça ortaya koymaktad›r (Grafik-21).
Ayr›ca 100 gram alt›ndaki eroin maddesi yakalamalar› kullan›m veya kullan›m amaçl›
bulundurma olarak de¤erlendirilmekte olup, bu yakalamalar tüm eroin olaylar›n›n %53'üne
denk gelmektedir. Ancak toplam olay say›lar›n›n y›llara göre ciddi bir inifl ve ç›k›fl göstermemesi, eroin kullan›m›n›n ülkemizde art›fl e¤iliminde olmad›¤›n› göstermektedir.
134
Grafik-21 2005 Y›l›nda Yakalanan Eroin Maddesinin Madde Miktar›na Göre Da¤›l›m›
2005 y›l›nda ülkemizde gerçeklefltirilen eroin maddesi olaylar›nda yakalanan eroin
maddesinden safl›k derecesi tespit edilenlerin %28'nin safl›k oran›n›n %60-70 ve %25'nin
safl›k oran›n›n ise %70-80 seviyelerinde olmas›, ülkemizin eroin maddesi olaylar›ndaki
transit konumunu gösteren di¤er bir unsur olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r (Grafik-22).
Grafik-22 2005 Y›l›nda Yakalanan Eroin Maddesinin Safl›k Derecesine Göre Da¤›l›m›
2003 y›l›ndan itibaren ülkemizde meydana gelen eroin maddesi olaylar›nda bir art›fl
görülürken, bu olaylarda yakalanan flüpheli say›s›nda 2005 y›l›nda 2004 y›l›na göre
%6,3'lük bir azalma, 2003 y›l›na göre %27,5'lik bir artma meydana gelmifltir (Grafik-23).
Grafik-23 Y›llara Göre Meydana Gelen Eroin Maddesi Yakalamalar›na Ait Olay-fiüpheli
Da¤›l›m›
2005 y›l›nda ülkemizde yakalanan eroin maddesi miktar›n›n %58,6's› ‹stanbul'da yakalanm›flt›r (Tablo-5). Bu y›l ikinci s›rada olan ve geçti¤imiz y›llarda da en fazla eroin
maddesinin yakaland›¤› ilk befl il içerisinde yer alan Van'›n ‹stanbul'u takip etti¤i, bu ilimizi ise fi›rnak (Van ile ortak operasyonlar gerçeklefltiren), Adana, Diyarbak›r, Gaziantep
ve Hakkari'nin takip etti¤i görülmektedir.
SIRA
NO
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
‹LLER
‹STANBUL
VAN
fiIRNAK
ADANA
D‹YARBAKIR
GAZ‹ANTEP
HAKKAR‹
BOLU
SAKARYA
MU⁄LA
D‹⁄ER ‹LLER
MADDE
M‹KTARI (KG)
3906
764
350
254
221
195
174
137
137
125
401
Tablo-5 2005 Y›l›nda Yakalanan Eroin Maddesinin ‹llere Göre Da¤›l›m›
YÜZDE
ORANI
58,6
11,5
5,3
3,8
3,3
2,9
2,6
2,1
2,1
1,9
5,9
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
135
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
2005 y›l›nda ülkemizdeki eroin maddesi olaylar›n›n %49'u ‹stanbul'da meydana gelirken, bu ilimizi %15,2'lik oranla Gaziantep ve %7,3'lük oranla Van'›n izledi¤i görülmektedir (Grafik-24).
Grafik-24 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Eroin Maddesi Olaylar›n›n ‹llere Göre Da¤›l›m›
2005 y›l›nda ülkemizde meydana gelen eroin maddesi olaylar›nda yakalanan flüphelilerin %52,9'u ‹stanbul'da yakalan›rken bu ilimizi %9,9'luk oranla Gaziantep ve %6,8'lik
oranla Antalya'n›n izledi¤i görülmektedir (Grafik-25).
136
Grafik-25 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Eroin Maddesi Olaylar›nda Yakalanan fiüphelilerin ‹llere Göre Da¤›l›m›
2.2 Kokain
UNODC raporlar›na göre, 2001-2004 y›llar› aras› dünya kokain üretim miktar›na bakt›¤›m›zda, 2003 y›l›na kadar kokain üretim miktar›nda bir düflüflün oldu¤u, 2004 y›l›nda
ise k›smi bir art›fl›n oldu¤unu görmekteyiz (Grafik-26). Kokain maddesi üretimindeki bu
dalgalanman›n, girifl bölümünde de bahsetti¤imiz gibi Kolombiya'da yaflanan kokain
maddesi üretimindeki düflüflten ve buna karfl›l›k Bolivya ve Peru'da yaflanan art›fltan kaynakland›¤› de¤erlendirilmektedir.
Kokain pazar› Kuzey Amerika'da düflerken, Avrupa'da yükselmektedir. Amerika'daki
kaçak kokainin büyük bir bölümü, Meksika ya da Karayipler'e transit olarak geçmektedir.
Avrupa'n›n ihtiyac› olan uyuflturucu, geleneksel yollar olan ‹spanya ve Hollanda rotalar›na ilave olarak artan bir flekilde Afrika'dan geçmektedir.
Grafik-26 Y›llara Göre Dünya Genelinde Üretilen Kokain Maddesi Miktar›
Ülkemizde ise, kokain maddesi yakalamalar›nda son y›llarda bir art›fl›n oldu¤u görülmektedir (Grafik-27). 2004 y›l›ndaki art›fl, Hatay'da bir defada gerçeklefltirilen 42 kilo 279
gram kokain ve ‹stanbul'da 10 ayr› olayda gerçeklefltirilen 79 kilo 62 gram kokain maddesi yakalamalar›ndan; 2005 y›l›ndaki art›fl ise, Hakkari'de 1 olayda 3 kilo 922 gram kokain ve ‹stanbul'da 6 ayr› olayda gerçeklefltirilen 26 kilo 13 gram kokain maddesi yakalamalar›ndan kaynaklanmaktad›r. Yürütülen tahkikatlar neticesinde, ele geçirilen kokain
maddesinin çok büyük bir bölümünün, Avrupa ülkelerine gönderilmek üzere ülkemize getirildi¤i tespit edilmifltir. Bu da, kokain kaçakç›lar›n›n zaman zaman da olsa küçük partiler fleklinde kokain sevkiyatlar› için ülkemizi güzergah olarak kullanmaya çal›flt›klar›n›
göstermektedir.
Grafik-27 Y›llara Göre Yakalanan Kokain Maddesi Miktar›
Ülkemizde meydana gelen kokain olaylar›n›n say›s›nda ve bu olaylarda yakalanan
flüphelilerin say›s›nda, y›llara göre -2003 y›l›nda yakalanan kokain miktar›ndaki düflüfle
ra¤men- bir art›fl›n oldu¤u görülmektedir (Grafik-28).
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
137
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
Grafik-28 Y›llara Göre Olay fiüpheli Da¤›l›m›
2005 y›l›nda kokain maddesi olaylar›n›n en fazla %15,3'lük oranla Mart ve %14,5'lik
oranla Kas›m ay›nda meydana geldi¤i görülürken, en az olay›n %3,2'lik oranla Haziran
ay›nda meydana geldi¤i görülmektedir (Grafik-29).
138
Grafik-29 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Kokain Maddesi Olaylar›n›n Aylara Göre Da¤›l›m›
2005 y›l›nda yakalanan kokain maddesinin %95,4'ü ‹stanbul ve Hakkari'de yakalanm›flt›r (Tablo-6). ‹stanbul'un kokain maddesi yakalamalar›nda ön plana ç›kmas›nda, Avrupa ile Asya aras›nda önemli bir geçifl ve ticaret merkezi olmas›n›n, nüfus yo¤unlu¤unun fazla olmas›n›n ve ülkemizin dünyaya aç›lan en önemli havaliman›n›n bu ilimizde bulunmas›n›n etkili oldu¤u de¤erlendirilmektedir.
SIRA
NO
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
‹LLER
‹STANBUL
HAKKAR‹
BURSA
ANTALYA
‹ZM‹R
ANKARA
D‹YARBAKIR
MU⁄LA
KOCAEL‹
SAKARYA
D‹⁄ER ‹LLER
MADDE
M‹KTARI
34.518
3.922
683
307
252
108
91
55
30
7
10
YÜZDE
ORANI
85,6
9,6
1,7
0,8
0,6
0,3
0,2
0,1
0,1
0,1
0,1
Tablo-6 2005 Y›l› Kokain Maddesi Yakalama Miktar›n›n ‹llere Göre Da¤›l›m›
2005 Y›l›nda ülkemizdeki kokain olaylar›n›n %76,6's› ‹stanbul'da meydana gelirken bu
ilimizi %4'lük oranla Antalya ve %3,2'lik oranla Ankara'n›n takip etti¤i görülmektedir (Grafik-30).
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
139
Grafik-30 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Kokain Maddesi Olaylar›n›n ‹llere Göre Da¤›l›m›
2005 y›l›nda meydana gelen kokain maddesi olaylar›nda yakalanan flüphelilerin
%77'si ‹stanbul'da yakalan›rken bu ilimizi %6,1'lik oranlarla Antalya ve Mersin'in takip etti¤i görülmektedir (Grafik-31).
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
Grafik-31 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Kokain Maddesi Olaylar›nda Yakalanan
fiüphelilerin ‹llere Göre Da¤›l›m›
2005 y›l›nda meydana gelen kokain maddesi olaylar›nda, 100 gram ve alt›nda kokain
maddesi olaylar›n›n say›s›, tüm kokain olaylar›n›n %87'sine denk gelmektedir. Ayr›ca bu
olaylarda, toplam kokain maddesi miktar›n›n %5'i yakalanm›flt›r (Grafik-32).
140
Grafik-32 2005 Y›l›nda Yakalanan Kokain Maddesinin Miktar-Olay Da¤›l›m›
2.3 Kenevir ve Türevleri
UNODC 2005 Y›l› Dünya Uyuflturucu Raporunda; dünya genelinde esrar›n en yayg›n
olarak üretilen, ticareti yap›lan ve tüketilen madde olmaya devam etti¤i belirtilerek, tüm
göstergelerde -üretim, yakalama ve tüketim- global düzeydeki pazar›n ileriye do¤ru geniflledi¤i, bu genifllemenin duraca¤›na inanmak için herhangi bir sebebin olmad›¤› ifade
edilmektedir.
Ülkemizdeki esrar yakalama miktar›, 2001-2003 döneminde düflüfl gösterirken
2003 y›l›ndan itibaren art›fl göstermeye bafllam›flt›r. Nitekim, 2004 y›l›nda 2003 y›l›na göre %57'lik, 2005 y›l›nda ise 2004 y›l›na göre %38,6'l›k bir art›fl oldu¤u görülmektedir (Gra-
fik-33). Esrar maddesi yakalamalar›ndaki bu art›fl son y›llarda gerek Afganistan, gerek
Arnavutluk ve gerekse Lübnan bölgesinden ülkemize yönelik olarak gerçeklefltirilen esrar maddesi kaçakç›l›¤›ndan kaynaklanmaktad›r.
Grafik-33 Y›llara Göre Yakalanan Esrar Maddesi Miktar›
2001-2005 dönemine ait olay-flüpheli da¤›l›m›na bakt›¤›m›zda, bu dönemde flüpheli
say›s›n›n olay say›s›n›n yaklafl›k 2 kat› oldu¤unu görmekteyiz (Grafik-34). Baflka bir deyiflle, ülkemizde meydana gelen her esrar maddesi olay›nda ortalama 2 flah›s yakalanmaktad›r.
Grafik-34 Y›llara Göre Olay-fiüpheli Da¤›l›m›
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
141
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
142
2005 y›l›nda meydana gelen esrar maddesi olaylar›n›n, kenevir bitkisinin hasat mevsimiyle paralellik gösterdi¤i görülmektedir (Grafik-35). Nitekim, en fazla esrar maddesi
olay› %11'lik oranla Eylül ay›nda meydana gelirken, en az esrar maddesi olay› %5,2'lik
oranla Haziran ay›nda meydana gelmifltir.
Grafik-35 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Esrar Maddesi Olaylar›n›n Aylara Göre Da¤›l›m›
2005 y›l›nda, yakalanan esrar maddesinin %60,4'ü kubar, %26,7'si toz ve %12,9'u
plaka esrar fleklindedir (Grafik-36). 2004 y›l›na göre kubar esrar maddesi oran› %7,6 artarken, toz esrar maddesi oran› %12,7 ve plaka esrar maddesi oran› %5,1 azalm›flt›r.
Grafik-36 2005 Y›l›nda Yakalanan Esrar Maddesinin Yap›s›na Göre Da¤›l›m›
2005 y›l› Temmuz ay›nda, ABD ve Bulgaristan makamlar›yla müflterek gerçeklefltirilen çal›flmalar neticesinde, Kosova ve Arnavutluk bölgesinden temin edilen yüklü miktardaki esrar maddesinin, Makedonya ve Yunanistan üzerinden ülkemize bir TIR arac›yla
getirilece¤i tespit edilmifltir. Bunun üzerine söz konusu arac›n ülkemizdeki nihai hedefi-
nin tespit edilerek, organizasyonun ülkemiz ba¤lant›lar›n›n ortaya ç›kart›labilmesi için
kontrollü teslimat uygulamas› gerçeklefltirilmifl ve arac›n ‹zmir'e kadar seyri takip edilerek, ‹zmir'de gerçeklefltirilen operasyonda, araçta 245 kilo 110 gram esrar maddesi yakalanm›flt›r.
2005 y›l›nda da, 2004 y›l›nda oldu¤u gibi esrar maddesi yakalama miktar›nda ‹stanbul'un ilk s›rada yer ald›¤›n› görmekteyiz (Tablo-7).
SIRA
NO
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
‹LLER
‹STANBUL
HATAY
D‹YARBAKIR
‹ZM‹R
KAYSER‹
VAN
AMASYA
B‹TL‹S
ANTALYA
MERS‹N
D‹⁄ER ‹LLER
MADDE
M‹KTARI (KG)
605
567
524
487
320
280
249
249
216
213
2293
YÜZDE
ORANI
10,1
9,4
8,7
8,1
5,3
4,7
4,1
4,1
3,6
3,5
38,2
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
143
Tablo-7 2005 Y›l›nda Yakalanan Esrar Miktar›n›n ‹llere Göre Da¤›l›m›
Esrar maddesi yakalamalar›, eroin ve kokain maddesi yakalamalar›n›n aksine da¤›n›k
bir görünüm arzetmektedir. Bu durum da esrar maddesinin ülkemizdeki kullan›m trendi
ve il birimlerimizin sokak sat›c›lar›na yönelik mücadelesini ortaya koymaktad›r.
Ayr›ca Diyarbak›r, ‹stanbul, ‹zmir ve Van'›n son üç y›lda sürekli olarak esrar maddesi
yakalamalar›nda, s›ralamadaki yerleri de¤iflse de, ilk 10 il içerisinde yer ald›klar› görülmektedir. Ayn› zamanda Bitlis, Hatay, Amasya, Kayseri, Antalya ve Mersin esrar maddesi kaçakç›l›¤› yapan organizasyonlara karfl› göstermifl oldu¤u baflar›l› mücadeleleri neticesinde 2005 y›l›nda ilk 10 il içerisinde yer alm›fllard›r.
Diyarbak›r ve Van'da yakalanan esrar maddesinin, bu bölge k›rsal›nda bölücü terör örgütü taraf›ndan gerçeklefltirilen yasad›fl› kenevir bitkisi ekiminden kaynakland›¤› görülmektedir. Nitekim, 2005 y›l› A¤ustos ay›nda, Van'›n Baflkale ilçesi k›rsal›nda gerçeklefltirilen 3 ayr› operasyonda, Ortayol, Güroluk ve Bar›fl Köyü meralar›nda (kamunun kullan›m›na aç›k sahipsiz arazi/hazine arazisi) -terör örgütü taraf›ndan ekildi¤i de¤erlendirilenönemli miktarlarda kenevir bitkisi yakalanm›flt›r.
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
Grafik-37 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Esrar Maddesi Olaylar›n›n ‹llere Göre Da¤›l›m›
2005 Y›l›nda meydana gelen esrar olaylar›n›n 17,1'i ‹stanbul'da meydana gelirken bu
ilimizi %9,2'lik oranla ‹zmir ve %7,9'luk oranla Bursa'n›n takip etti¤i görülmektedir (Grafik-37).
144
Grafik-38 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Esrar Maddesi Olaylar›nda Yakalanan fiüphelilerin ‹llere Göre Da¤›l›m›
Konya ve Kocaeli'nin, 2005 y›l›nda en fazla flüphelinin yakaland›¤› ilk 10 il içerisinde
yer almas›na ra¤men, yakalanan madde miktar› ve meydana gelen olay say›s› bak›m›ndan ilk 10 il içerisinde yer almamas›, bu illerimiz taraf›ndan özellikle y›l›n 2'nci yar›s›nda
sokak sat›c›lar›na ve iç kullan›ma yönelik gerçeklefltirilen oldukça baflar›l› projeli çal›flmalar›n bir yans›mas› oldu¤u de¤erlendirilmektedir (Grafik-38).
2.4. Sentetik Uyuflturucular
UNODC 2005 Raporuna göre, dünya sentetik uyuflturucu üretimi halen 400 tonun
üzerindedir. Bunun 3/4'ü methamfetamin ya da amfetamin iken 1/4'ü ecstasydir. Amfetamin üretimi Avrupa'da, methamfetamin üretimi Çin, Myanmar, Filipinler ve Kuzey Amerika'da ve ecstasy üretimi ise Hollanda ve Belçika'da yo¤unlaflm›flt›r.
Ayr›ca, ayn› raporda dünyadaki amfetamin türevleri uyuflturucu maddelerin yakalama
miktarlar›ndaki art›fla dikkat çekilerek, bu durum son 10 y›l›n en dikkat çekici e¤ilimi olarak belirtilmektedir.
Son y›llarda, ülkemizde meydana gelen sentetik uyuflturucu madde olaylar›ndaki art›fla paralel olarak bu olaylarda yakalanan sentetik uyuflturucu madde miktar›nda her ne
kadar dalgalanmalar görülse de belirli bir art›fl›n oldu¤u aç›kt›r (Grafik-39).
Ülkemizde gerçeklefltirilen sentetik uyuflturucu madde yakalamalar›na ait olaylar incelendi¤inde, amfetemin içerikli captagon maddesinin genellikle Bulgaristan'dan getirilerek
ülkemiz üzerinden Ortado¤u ülkelerine götürüldü¤ü, ecstasy maddesinin ise, Hollanda ve
Belçika'dan ülkemize getirildi¤i görülmektedir. Nitekim, UNODC raporlar›na göre de Hollanda dünya ecstasy üretiminde ilk s›ray› almaktad›r.
Grafik-39 Y›llara Göre Yakalanan Sentetik Uyuflturucu Miktar› Da¤›l›m›
Ülkemizde meydana gelen sentetik uyuflturucu madde olay ve flüpheli say›s›nda bir
art›fl görülmektedir (Grafik-40). 2004 ve 2005 y›llar› karfl›laflt›r›ld›¤›nda, 2005 y›l›nda
meydana gelen olay say›s›nda %21,3'lük, yakalanan flüpheli say›nda ise %21,5'lik bir art›fl›n oldu¤u görülmektedir.
Grafik-40 Y›llara Göre Yakalanan Sentetik Uyuflturucular›n Olay-fiüpheli Da¤›l›m›
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
145
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
146
2005 y›l›nda ülkemizde yakalanan sentetik uyuflturucu madde miktarlar›n›n illere göre da¤›l›m›na bakt›¤›m›zda, ‹stanbul'un %42,3'lük oranla ilk s›rada yer ald›¤›, bu ilimizi
Adana, Hatay, Gaziantep ve Edirne'nin takip etti¤i görülmektedir (Tablo-8).
SIRA
NO
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
‹LLER
‹STANBUL
ADANA
HATAY
GAZ‹ANTEP
ED‹RNE
K‹L‹S
fiANLIURFA
BURSA
‹ZM‹R
ANKARA
D‹⁄ER ‹LLER
MADDE
M‹KTARI (ADET)
2.979.478
1.473.944
1.051.644
491.989
263.482
177.855
149.062
117.861
92.138
67.314
178.802
YÜZDE
ORANI
42,3
20,9
14,9
7,0
3,7
2,5
2,1
1,7
1,3
1,0
2,5
Tablo-8 2005 Y›l›nda Yakalanan Sentetik Uyuflturucular›n ‹llere Göre Da¤›l›m›
2.4.1. Captagon
Ülkemizde yakalanan captagon maddesi miktar›nda y›llara göre dalgalanma görülmektedir. Nitekim yakalanan captagon maddesi miktar›nda, 2004 y›l›nda 2003 y›l›na göre %330'luk bir art›fl, 2005 y›l›nda ise 2004 y›l›na göre %24,2'lik bir azalma meydana gelmifltir (Grafik-41).
Grafik-41 Y›llara Göre Yakalanan Captagon Maddesi Miktar› Da¤›l›m›
2004 ve 2005 y›llar›nda meydana gelen captagon maddesi yakalamalar› karfl›laflt›r›ld›¤›nda, 2005 y›l›nda meydana gelen olay say›s›nda %24,25'lik oranda, yakalanan flüpheli say›s›nda %15,9'luk oranda bir düflüflün oldu¤u görülmektedir (Grafik-42). 2005 y›l›nda, meydana gelen olay say›s›na düflen captagon maddesi miktar› ortalama 230.432
adet, yakalanan flüpheli say›s› ise ortalama 4 kifli olarak görülmektedir.
Grafik-42 Y›llara Göre Yakalanan Captagon Maddesinin Olay-fiüpheli Da¤›l›m›
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
147
Ülkemizde yakalanan captagon maddesi miktar›n›n illere göre da¤›l›m›na bakt›¤›m›zda, %46'l›k oranla ‹stanbul'un ilk s›rada yer ald›¤›, bunu ise %18,8'lik oranla Adana,
%18,2'lik oranla Hatay ve %8'lik oranla Gaziantep'in izledi¤i görülmektedir (Tablo-9). Ülkemizde meydana gelen toplam captagon maddesi yakalama miktar›n›n %31,9'u Suriye'ye s›n›r olan illerimizde, %48,6's›n›n ise Bulgaristan'a s›n›r olan Edirne ve Avrupa ile
Asya'y› birbirine ba¤layan ‹stanbul'da gerçekleflmifl olmas› ve captagon maddesi olaylar›n›n sadece güzergah üzerinde bulunan 9 ilde meydana gelmesi captagon maddesinin
ülkemizdeki transit konumunu aç›k bir flekilde ortaya koymaktad›r.
SIRA
NO
1
2
3
4
5
6
7
8
9
‹LLER
‹STANBUL
ADANA
HATAY
GAZ‹ANTEP
K‹L‹S
ED‹RNE
fiANLIURFA
TEK‹RDA⁄
ADIYAMAN
MADDE
M‹KTARI (ADET)
2.648.384
1.084.700
1.051.118
462.264
177.850
150.000
148.775
33.458
4.270
YÜZDE
ORANI
46,0
18,8
18,2
8,0
3,1
2,6
2,6
0,6
0,1
Tablo-9 2005 Y›l›nda Yakalanan Captagon Maddesinin ‹llere Göre Da¤›l›m›
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
Ayr›ca 2005 y›l›nda meydana gelen captagon olaylar›n›n %68'i Suriye'ye s›n›r olan illerimiz Hatay, Kilis, Gaziantep ve fianl›urfa'da gerçekleflmifltir (Grafik-43).
Grafik-43 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Captagon Maddesi Olaylar›n›n ‹llere Göre Da¤›l›m›
Hatay, Kilis ve Gaziantep'in gerek meydana gelen captagon olay say›s› bak›m›ndan
ve gerekse bu olayda yakalanan flüpheli say›s› bak›m›ndan ilk s›ralarda yer almas›, bu illerimizin captagon maddesi kaçakç›l›¤›ndaki önemini ve mücadeledeki baflar›lar›n› aç›k
bir flekilde ortaya koymaktad›r (Grafik-44).
148
Grafik-44 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Captagon Maddesi Olaylar›nda Yakalanan fiüphelilerin ‹llere Göre Da¤›l›m›
2.4.2. Ecstasy
2002 y›l›ndan beri ülkemizde yakalanan ecstasy maddesi miktar›nda sürekli bir art›fl
görülmektedir. 2005 y›l›nda yakalanan ecstasy maddesi miktar›nda 2004 y›l›na göre
%78,4'lük, 2003 y›l›na göre %186,9'luk bir art›fl meydana gelmifltir (Grafik-45). UNODC
2005 Y›l› Dünya Uyuflturucu Raporuna göre, dünya genelinde yakalanan ecstasy maddesi miktar›nda her geçen y›l bir düflüfl gözlenirken, ülkemizde yakalanan ecstasy maddesi miktar›nda ciddi art›fl görülmesi, ülke genelinde nisbi derecede de olsa kullan›m›n
artt›¤› fleklinde de¤erlendirilmektedir.
Grafik-45 Y›llara Göre Yakalanan Ecstasy Maddesi Miktar›n›n Da¤›l›m›
2004 ve 2005 y›llar› karfl›laflt›r›ld›¤›nda, ülkemizde meydana gelen ecstasy maddesi
olay ve flüpheli say›s›nda %24,2'lik oranda bir art›fl oldu¤u görülmektedir (Grafik-46). Ayr›ca 2005 y›l›nda olay bafl›na ortalama 2001 adet ecstasy maddesi ve ortalama 3 kifli yakalanm›flt›r.
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
149
Grafik-46 Y›llara Göre Yakalanan Ecstasy Maddesinin Olay-fiüpheli Da¤›l›m›
2005 y›l›nda, ülkemizde yakalanan ecstasy miktar›n›n illere göre da¤›l›m›na bakt›¤›m›zda, Adana'n›n %30,3'lük oran ile ilk s›rada yer ald›¤›, bu ilimizi %25,8'lik oran ile ‹stanbul ve %9,2'lik oran ile Bursa'n›n takip etti¤i görülmektedir (Tablo-10).
Uyuflturucu madde kaçakç›lar› taraf›ndan gerçeklefltirilen ecstasy maddesinin kaçakç›l›¤›, captagon maddesi kaçakç›l›¤›n›n aksine iç tüketime yönelik olarak gerçeklefltirilmektedir. ‹stanbul, Adana, Bursa, Ankara ve ‹zmir gibi büyük illerimizin yan› s›ra, özellikle k›y› fleridi ve tatil bölgelerimizin de, meydana gelen ecstasy maddesi yakalamalar›nda
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
150
ilk s›ralarda yer almas›, ecstasy maddesi kaçakç›l›¤›n›n iç tüketime yönelik olarak gerçeklefltirildi¤inin di¤er bir göstergesi olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r. Edirne'nin ecstasy
maddesi yakalamalar›nda ilk 5 il içerisinde yer almas›, bu ilimizin ülkemizin Avrupa'ya
aç›lan kap›s› olmas›ndan kaynaklanmaktad›r. Nitekim, 2005 y›l› A¤ustos ay›nda Gaziantep ve Edirne'nin müflterek çal›flmalar›yla Hollanda'dan gelip ülkemize girifl yapan bir TIR
arac›nda yap›lan aramada 108.000 adet ecstasy maddesi yakalanm›flt›r.
SIRA
NO
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
‹LLER
ADANA
‹STANBUL
BURSA
ED‹RNE
‹ZM‹R
ANKARA
D‹YARBAKIR
SAKARYA
GAZ‹ANTEP
ANTALYA
D‹⁄ER ‹LLER
MADDE
M‹KTARI (ADET)
389.244
331.094
117.861
113.482
92.138
67.314
43.688
40.177
29.725
23.204
34.823
YÜZDE
ORANI
30,3
25,8
9,2
8,8
7,2
5,2
3,4
3,1
2,3
1,8
2,7
Tablo-10 2005 Y›l›nda Yakalanan Ecstasy Maddesi Miktar›n›n ‹llere Göre Da¤›l›m›
2005 y›l›nda meydana gelen ecstasy olaylar›n›n illere göre da¤›l›m›na bakt›¤›m›zda,
nüfus yo¤unlu¤u bak›m›ndan da ülkemizin önde gelen illeri olan ‹stanbul, ‹zmir ve Ankara'n›n ilk 3 s›rada yer ald›¤› görülmektedir. (Grafik-47).
Grafik-47 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Ecstasy Maddesi Olaylar›n›n ‹llere Göre Da¤›l›m›
2005 y›l›nda meydana gelen ecstasy olaylar›nda, flüphelilerin %28,9'u ‹stanbul'da yakalan›rken bu ilimizi %12,9'luk oranla Ankara ve %7,5'lik oranla ‹zmir takip etmifltir (Grafik-48).
Grafik-48 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Ecstasy Maddesi Olaylar›nda Yakalanan
fiüphelilerin ‹llere Göre Da¤›l›m›
2.5. Kimyasal Ara Maddeler
Ülkemizde yakalanan asetik anhidrit maddesinin y›llara göre durumuna bakt›¤›m›zda
2003 y›l›ndan itibaren bir düflüflün oldu¤u ve son iki y›lda ise önemli miktarda bir yakalaman›n gerçekleflmedi¤i görülmektedir (Grafik-49).
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
151
Grafik-49 Y›llara Göre Yakalanan Asetik Anhidrit Maddesi Miktar› (Lt)
Son y›llarda ülkemizde yakalanan sentetik uyuflturucu miktar›ndaki art›fla paralel olarak, 2005 y›l›nda 214 kilo 734 gram kafein, 59 kilo 860 gram amfetamin ve 4380 kilogram formamide maddesi yakalanm›flt›r. Bu kimyasal maddelerin tamam› yurtd›fl›nda ülkemize getirilirken Edirne, ‹stanbul ve Kilis'te yakalanm›flt›r. Örne¤in May›s ay›nda Edirne'de yakalanan 4380 kilogram formamide maddesi, Makedonya plakal› bir TIR arac›nda ülkemize girifli esnas›nda yakalanm›flt›r.
Bu itibarla, ülkemizdeki kanun uygulay›c› birimlerin en üst seviyedeki gayretleri, baflar›l› operasyonlar› ve denetimleri neticesinde, özellikle asetik anhidrit maddesi yakalamalar›n›n son 2 y›lda çok ciddi seviyede düflüfl göstermesi, eroin üretiminde ana maddelerden birisi olan asetik anhidritin Afganistan ve çevresindeki Güneybat› Asya ülkelerinde
var olan eroin imalathanelerine sevkiyat›nda, kaçakç›lar›n baflka rotalara yöneldi¤inin bir
göstergesi olarak de¤erlendirilmektedir.
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
152
3. KAÇAKÇILIK METOTLARINA GÖRE DE⁄ERLEND‹RME
Uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› organizasyonlar›, üretim bölgelerinden temin ettikleri
uyuflturucu maddeleri kullan›c›lar›na ulaflt›r›rken, polisiye önlemleri ve geliflen teknolojileri de göz önüne alarak, kendilerince güvenli metotlar bulmaktad›rlar. Bu organizasyonlar›n kulland›klar› metotlar nakletmeyi düflündükleri uyuflturucu maddenin miktar›na ve
boyutuna göre farkl›l›k göstermektedir.
Ülkemizde faaliyet gösteren uyuflturucu madde organizasyonlar›n›n, uyuflturucu madde sevk etmekte kulland›klar› belli bafll› tafl›ma metotlar›n› bu bölümde inceleyece¤iz.
3.1. Kara Nakil Vas›tas›yla Gerçeklefltirilen Kaçakç›l›k Olaylar›
2005 y›l›nda uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› olaylar›na kar›flan araçlar›n say›lar›nda,
2004 y›l›na göre %16,5'lik bir azalma meydana geldi¤i görülmektedir (Tablo-11).
ARAÇ C‹NS‹
TIR VE KAMYON
OTOMOB‹L
OTOBÜS
M‹N‹BÜS
KAMYONET
TRAKTÖR
MOTORS‹KLET
TREN
TOPLAM
2003
2004
13
23
4
2
4
2
1
49
26
42
3
3
5
79
2005
21
27
4
4
10
66
2005 YILI ‹Ç‹NDEK‹ ORANI
0,21
0,58
0,1
0,04
0,07
100
Tablo-11 Y›llara Göre Araç Da¤›l›m›
Ayn› zamanda, 2004 y›l›na göre 2005 y›l›nda uyuflturucu madde kaçakç›l›¤›nda kullan›lan otomobillerin say›s›nda %35,8'lik, TIR ve kamyonlar›n say›s›nda %19,3'lük bir azalma oldu¤u, kamyonetlerin say›s›nda %50'lik ve otobüslerin say›s›nda ise %33'lük bir art›fl›n oldu¤u görülmektedir.
ARAÇ C‹NS‹
TIR VE KAMYON
KAMYONET
OTOBÜS
M‹N‹BÜS
OTOMOB‹L
MADDE C‹NS‹
ERO‹N
ESRAR
ERO‹N
ESRAR
AFYON
ERO‹N
ESRAR
ERO‹N
ERO‹N
ESRAR
MADDE M‹KTARI
1007 KG
516 KG
404 KG
352 KG
19 KG
73 KG
98 KG
546 GR
1929 KG
868 KG.
Tablo-12 2005 Y›l›nda Araçlara Göre Yakalanan Uyuflturucu Madde Miktar› Da¤›l›m›
2005 y›l›nda ülkemizde yakalanan uyuflturucu maddelerin tafl›nd›¤› araçlar içerisinde,
otomobillerin hem esrar hem de eroin maddesi kaçakç›l›¤›nda en fazla kullan›lan araç oldu¤u tespit edilmifltir (Tablo-12). Bu durumun, uyuflturucu madde organizasyonlar›n›n,
güvenlik birimleri taraf›ndan yakalanan uyuflturucu maddelerden dolay› kay›plar›n› en
aza indirgemek istemelerinden kaynakland›¤› de¤erlendirilmektedir.
3.2 Havalimanlar›nda Meydana Gelen Kaçakç›l›k Olaylar›
Ülkemizde havalimanlar›nda meydana gelen uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› olaylar›nda 2004 y›l›nda önemli bir art›fl oldu¤u, 2005 y›l›nda ise, 2004 y›l›na k›yasla %5,7'lik bir
azalma oldu¤u görülmektedir (Grafik-50). Bu durum da, risk analizi yönteminin gittikçe artan bir flekilde havalimanlar›nda bulunan birimlerimizce kullan›ld›¤›n›n bir göstergesi olarak kabul edilmektedir.
Havalimanlar›nda, meydana gelen bu olaylarla ilgili olarak yürütülen tahkikatlardan, bir
çok olayda flüpheli flah›slar›n kendi kullan›mlar› için yanlar›nda uyuflturucu madde bulundurduklar› anlafl›lm›flt›r.
Nitekim, 2005 y›l›nda meydana gelen havaliman› olaylar›n›n %10'nunda uluslararas›
uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› yap›ld›¤› tespit edilirken, bu olaylarda 5 kilo 344 gram eroin ile birlikte 6 kilo 678 gram kokain maddesi yakalanm›flt›r.
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
153
Grafik-50 Y›llara Göre Havalimanlar›nda Meydana Gelen Uyuflturucu Madde Olaylar›
Da¤›l›m›
2005 y›l›nda, ülkemizde meydana gelen havaliman› yakalamalar›na bakt›¤›m›zda her
y›l oldu¤u gibi bu y›l da, ‹stanbul Atatürk Havaliman›'n›n ilk s›rada yer ald›¤›n› görmekteyiz (Grafik-51). ‹stanbul Atatürk Havaliman› ülkemizin havayoluyla dünyaya aç›lan en
önemli kap›s› olmas› nedeniyle, uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› olaylar›ndan bu derece
yo¤un olarak etkilenmektedir.
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
154
Grafik-51 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Havaliman› Yakalamalar›n›n ‹llere Göre Da¤›l›m›
3.3 fiah›slar›n Üzerine ve Eflyalar›na Yap›lan Gizleme Yöntemleri
Bu yöntem, uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› organizasyonlar› taraf›ndan yurt içinde bulunan kullan›c›lara uyuflturucu madde sa¤lamak, uyuflturucu madde kullan›c›lar›n›n kullanm›fl olduklar› uyuflturucu maddeyi güvenlik kuvvetlerinden gizlemek veya genellikle
havayolu kullan›lmak üzere, ülkemizden yurtd›fl›na veya yurtd›fl›ndan ülkemize yönelik
gerçeklefltirilen az miktarl› uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› için kullan›lmaktad›r.
2005 y›l›nda ülkemizde meydana gelen 7 ayr› olay neticesinde 5 kilo 578 gram kokain ve 12 kilo 682 gram eroin maddesi yakalanm›flt›r.
3.4 Posta ve Koli Olaylar›
Ülkemizde meydana gelen posta ve koli olaylar›n›n 2005 y›l›nda 2004 y›l›na k›yasla
%35'lik, 2004 y›l›nda ise 2003 y›l›na k›yasla %66,6'l›k bir art›fl gösterdi¤i görülmektedir
(Grafik-52).
Grafik-52 Y›llara Göre Meydana Gelen Posta ve Koli Olaylar› Da¤›l›m›
Uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› organizasyonlar› taraf›ndan bu yöntem, uyuflturucu
madde ile yakalanma riskini en aza indirmek için kullan›lmaktad›r. Bu yöntem hem ülkemizden yurtd›fl›na hem de yurtd›fl›ndan ülkemize sevk edilmek istenen uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› olaylar›nda kullan›lmaktad›r.
Geçti¤imiz y›llarda, posta ve koli ile uyuflturucu madde sevk›yat› genellikle az miktarl› uyuflturucu maddelerin bir yerden baflka bir yere naklinde kullan›lan bir yöntem olarak
karfl›m›za ç›karken, 2005 y›l› Ocak ay›nda, Kilis'te, kargo ile gönderilen 100 kilogram kafein maddesi yakalamas› bu durumun bir istisnas› olarak ortaya ç›km›flt›r.
4. YAKALAMA METOTLARINA GÖRE DE⁄ERLEND‹RME
2005 y›l›nda meydana gelen uyuflturucu madde olaylar›n›n, %27'si aramalar sonucunda, %22'si muhbirlerden elde edilen bilgilerin de¤erlendirilmesi sonucunda ortaya ç›kart›lm›flt›r (Grafik-53).
Ayr›ca 2005 y›l›nda ortaya ç›kart›lan uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› olaylar›n›n %20'sinin narkotik birimlerimize gelen ihbarlar›n de¤erlendirilmesi neticesinde ortaya ç›kart›lmas›, özellikle ülkemiz gençli¤ini zehirleyen uyuflturucu madde organizasyonlar›n›n ortaya ç›kart›lmas›nda, bu konuda duyarl› vatandafllar›m›z›n narkotik birimlerimize -istenildi¤inde kimliklerini aç›klamaks›z›n- yapt›klar› ihbarlar›n ne derece önemli oldu¤unu aç›kça
ortaya koymaktad›r.
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
155
Grafik-53 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Olaylar›n Yakalama Metotlar›na Göre Da¤›l›m
Ülkemizde meydana gelen uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› olaylar›n›n ortaya ç›kart›lmas›nda, güvenlik kuvvetleri taraf›ndan farkl› metotlar kullan›lmaktad›r (Tablo-13). 2005
y›l›nda detektör köpek kullan›m› 2004 y›l›na oranla %118'lik bir art›fl gösterirken, ihbar
sonucu ayd›nlat›lan olaylar›n say›s›nda ise %38,6'l›k bir azalma oldu¤u tespit edilmifltir.
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
Tablo-13 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Yakalamalar›n Metotlar›na Göre Da¤›l›m›
5. YAKALANAN fiAHISLARA GÖRE DE⁄ERLEND‹RME
5.1 Madde Cinsine Göre De¤erlendirme
Ülkemizde haklar›nda uyuflturucu madde kaçakç›l›¤›ndan dolay› adli ifllem yap›lan flah›slar›n %67,4'nün esrar, %15'nin ecstasy ve %10,7'sinin eroin maddesi olaylar›nda yakaland›klar› tespit edilmifltir (Tablo-14). Esrar maddesi olaylar›nda yakalanan flüphelilerin say›s›n›n ilk s›rada yer almas›, ülkemizde en çok kullan›c›s› bulunan uyuflturucu maddenin esrar maddesi olmas›ndan kaynaklanmaktad›r.
156
MADDE C‹NS‹
ESRAR
ERO‹N
BAZMORF‹N
AFYON
KOKA‹N
ASET‹K ANH‹DR‹T
SENTET‹K ECZA
CAPTAGON
ECSTASY
TOPLAM
YAKALANAN
fiAHIS SAYISI
8071
1278
7
46
456
1
236
90
1794
11979
YÜZDE
ORANI
67,4
10,7
0,1
0,4
3,8
0,0
2,0
0,8
15,0
100,0
Tablo-14 2005 Y›l›nda Hakk›nda Adli ‹fllem Yap›lan fiüphelilerin Suça Konu Olan
Madde Cinsine Göre Da¤›l›m›
2004 ve 2005 y›llar›n› karfl›laflt›rd›¤›m›zda, 2005 y›l›nda esrar, kokain ve ecstasy maddesi olaylar›na kar›flan flah›slar›n say›lar›nda art›fl oldu¤u görülmektedir (Tablo-15). Ecstasy maddesindeki bu art›fl, son y›llarda ülkemize yönelik olarak gerçeklefltirilen ecstasy
maddesi kaçakç›l›¤›ndaki art›fltan ve il birimlerimizin bu y›l içerisinde sokak sat›c›lar›na
yönelik yo¤un mücadelesinden kaynaklanmaktad›r.
MADDE C‹NS‹
2004 YILI
ESRAR
ERO‹N
BAZMORF‹N
AFYON
KOKA‹N
SENTET‹K ECZA
CAPTAGON
ECSTASY
TOPLAM
7495
1363
12
47
386
2
254
107
1443
11109
2005 YILI
8071
1278
7
46
456
1
236
90
1794
11979
YÜZDE ORANI
7,6
-6,3
-41,7
-2,2
18,1
-50
-7,1
-15,9
24,3
7,8
Tablo-15 2004-2005 Y›llar›nda Hakk›nda Adli ‹fllem Yap›lan fiüphelilerin Suça Konu
Olan Madde Cinsine Göre Da¤›l›m›
5.2 Suçtaki Rolüne Göre De¤erlendirme
Ülkemizde meydana gelen uyuflturucu madde suçlar›ndan dolay›, haklar›nda adli ifllem yap›lan flüphelilerin, suçtaki madde cinsine göre rollerine bakt›¤›m›zda, esrar ve sentetik ecza maddelerinde kullan›c›lar›n sat›c›lardan fazla olduklar› di¤er maddelerde ise
sat›c›lar›n kullan›c›lardan fazla olduklar› görülmektedir (Tablo-16).
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
157
Tablo-16 2005 Y›l›nda Uyuflturucu Madde Olaylar›nda Yakalanan fiüphelilerin Suçtaki
Rolüne Göre Da¤›l›m›
Eroin maddesi olaylar›na kar›flan flüphelilerin %73,9'unun, captagon maddesi olaylar›na kar›flan flüphelilerin %92,2'sinin ve kokain maddesi olaylar›na kar›flan flüphelilerin
%78'inin sat›c› ve tafl›y›c› olmas› bu maddelerin ülkemizde ticaretinin yap›ld›¤›n›, ecstasy
maddesine kar›flan flüphelilerin %40,3'ünün ise kullan›c› ve bulunduran olmas› ülkemizde bu maddenin ticaretinin yan› s›ra kullan›m›n›n da esrar ve sentetik eczadan sonra geldi¤ini göstermektedir.
5.3 Cinsiyetine Göre De¤erlendirme
Ülkemizde meydana gelen uyuflturucu madde olaylar›nda yakalanan flüphelilerin cinsiyet durumuna bakt›¤›m›zda, erkek flüphelilerin say›s›n›n kad›n flüphelilerin say›s›ndan
daha fazla oldu¤u görülmektedir (Grafik-54).
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
158
Grafik-54 Uyuflturucu Madde Olaylar›nda Yakalanan fiüphelilerin Cinsiyetine Göre
Da¤›l›m›
2005 y›l›nda haklar›nda uyuflturucu madde suçundan dolay› ifllem yap›lan flüphelilerin %95,7'sini erkekler olufltururken geriye kalan %4,3'nü kad›nlar oluflturmufltur. 2004 y›l› ile karfl›laflt›rd›¤›m›zda erkeklerin oran›nda %1,3'lük bir art›fl oldu¤u görülmektedir.
2004 ve 2005 y›llar› karfl›laflt›rmas›na göre, uyuflturucu olaylar›na kar›flan kad›nlar›n
say›s›nda düflüfl, uyuflturucu olaylar›na kar›flan erkeklerin say›s›nda art›fl olmas›na ve
salt rakam k›yaslamalar›nda erkeklerin y›ll›k art›fllar›n›n kad›nlar›nkinden fazla olmas›na
ra¤men, son 5 y›ll›k art›fl ortalamalar› incelendi¤inde erkeklerin ortalama %13,4 oran›nda, kad›nlar›n ise %17,5 oran›nda art›fl gösterdikleri görülmektedir. Kad›nlar›n erkeklerden daha fazla art›fl göstermelerinin sebebi ise, toplumda meydana gelen sosyal de¤ifliklikler, kad›nlar›n sosyal statü de¤iflikli¤i, toplumda daha fazla yer edinmeleri ve sosyalleflmeleridir.
5.4.Uyru¤a Göre De¤erlendirme
Ülkemizde uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› olaylar›na kar›flan yabanc› uyruklu flah›slar›n say›s›nda ve yurtd›fl›nda uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› olay›na kar›flan ülkemiz uyruklu flah›slar›n say›s›nda, 2004 y›l›ndan itibaren art›fl oldu¤u görülmektedir (Grafik-55).
2005 y›l›nda ülkemizde yakalanan yabanc› uyruklu flah›slar›n say›s›nda %14,8'lik,
yurtd›fl›nda yakalanan ülkemiz uyruklu flah›slar›n say›s›nda ise %12'lik bir art›fl oldu¤u
görülmektedir. Bu durum, uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› organizasyonlar›n›n, faaliyetlerini s›n›r tan›maz bir flekilde her geçen y›l artt›rd›klar›n›n bir göstergesi olarak de¤erlendirilmektedir.
Grafik-55 Y›llara Göre Türkiye'de Yakalanan Yabanc›lar›n ve Yurtd›fl›nda Yakalanan
Türklerin Durumu
5.4.1. Ülkemizde Yakalanan Yabanc› Uyruklu fiah›slar›n Ülkelere Göre Da¤›l›m›
Balkan Rotas› üzerinde bulunan ülkemiz, Güneybat› Asya kaynakl› afyon ve türevleri
uyuflturucular›n do¤udan bat›ya, Avrupa kaynakl› sentetik uyuflturucular›n (ecstasy-captagon) bat›dan güneye ve yine Avrupa kaynakl› kimyasal maddelerin (asetik anhidrit) bat›dan do¤uya olan geçiflinden etkilenmektedir. Ayr›ca son y›llarda Makedon ve Arnavut
kaçakç›l›k gruplar› taraf›ndan Arnavutluk, Makedonya ve di¤er güzergahtaki Balkan ülkeleri üzerinden ülkemize yönelik olarak gerçeklefltirilen esrar ve yine ‹ranl› kaçakç›l›k gruplar› taraf›ndan Afganistan bölgesinden ülkemize yönelik gerçeklefltirilen esrar maddesi
kaçakç›l›¤›ndan etkilenmektedir.
Bu kadar yo¤un bir uyuflturucu trafi¤i üzerinde bulunan ülkemizde do¤al olarak bir çok
yabanc› ülke vatandafl› uyuflturucu madde suçundan dolay› yakalanmaktad›r (Tablo-17).
Uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› suçundan dolay› ülkemizde en çok yakalanan ülke vatandafllar›na bakt›¤›m›zda, geçti¤imiz y›llarda oldu¤u gibi ‹ran uyruklu flah›slar›n %30'luk
oranla ilk s›rada yer ald›klar›n›, bu ülkeyi %9'luk oranla Bulgaristan, %8'lik oranla Makedonya, %4'lük oranlarla Somali ve Suriye uyruklu flah›slar›n izlediklerini görmekteyiz
(Grafik-56).
‹ran ve Makedonya uyruklu flah›slar eroin, afyon, esrar ve ecstasy türü uyuflturucu
maddelerin, Bulgaristan uyruklu flah›slar esrar, eroin, kokain, ecstasy, captagon ve di¤er
sentetik türü uyuflturucu maddelerin, Somali uyruklu flah›slar eroin ve kokain türü uyuflturucu maddelerin, Suriye uyruklu flah›slar›n ise kokain, eroin ve captagon maddesi kaçakç›l›¤›nda önemli rol oynad›klar› görülmektedir.
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
159
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
160
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
Tablo-17 Ülkemizde Uyuflturucu Madde Kaçakç›l›¤› Olaylar›na Kar›flan fiah›slar›n
Uyruklar›na Göre Da¤›l›m› (* Birden fazla ülke vatandafllar›n›n kar›flt›¤› olaylar)
Grafik-56 Ülkemizde Uyuflturucu Madde Kaçakç›l›¤› Olaylar›na Kar›flan Yabanc› Uyruklu fiah›slar›n Yüzdelik Da¤›l›m›
161
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
5.4.2. Yurtd›fl›nda Uyuflturucu Madde Olaylar›na Kar›flan Türk Uyruklu fiah›slar›n Ülkelere Göre Da¤›l›m›
2005 y›l›nda yurtd›fl›nda uyuflturucu madde olaylar›na kar›flan Türk uyruklu flah›slar›n
yakaland›klar› madde cinslerine bak›ld›¤›nda, yakalanan tüm uyuflturucu madde miktar›
içerisinde eroinin %58,7'lik ve esrar›n ise %34,1'lik orana sahip oldu¤u görülmektedir
(Tablo-18). Bu durumun da, Balkan Rotas› üzerinden AB ülkelerine sevk edilen Güneybat› Asya kaynakl› afyon ve türevleri uyuflturucu maddelerin kaçakç›l›¤›ndan ülkemizin
yo¤un olarak etkilenmesinden kaynakland›¤› de¤erlendirilmektedir.
162
Tablo-18 Yurtd›fl›nda Uyuflturucu Madde Kaçakç›l›¤› Olaylar›na Kar›flan Türk Uyruklu
fiah›slar›n Ülkelere Göre Da¤›l›m›
Türk uyruklu flah›slar›n, yakaland›klar› ülkelere göre da¤›l›m›na bak›ld›¤›nda %45'lik
oranla Almanya'n›n ilk s›rada yer ald›¤› ve bunu %19'luk oranla K..K.T.C., %6'l›k oranla
Fransa ve %5'lik oranla Hollanda'n›n takip etti¤i görülmektedir (Grafik-57). Bu ülkelerin ilk
s›ralarda yer almas› ülkemiz vatandafllar›n›n en yo¤un olarak ikamet ettikleri ülkeler olmas›ndan ve ülkemiz üzerinden sevk edilen eroin maddesinin Almanya ve Hollanda'y›
hedef almas›ndan kaynaklanmaktad›r. Ayr›ca, ülkemiz polis birimlerinin, bu ülkelerdeki
meslektafllar›yla gösterdikleri iyi iflbirli¤i de, bu anlamda önemlidir. Ancak, bu ilk befl ülke içerisinde yer alan K.K.T.C.'nin di¤er ülkelerden ayr›lan özelli¤i, ülkemiz vatandafllar›n›n kar›flm›fl olduklar› uyuflturucu madde olaylar›nda kullan›ma yönelik, yanlar›nda bulundurduklar› uyuflturucu maddelerle yakalanmalar›ndan kaynaklanmaktad›r. Nitekim, bu
ülkede 29 olayda 65 Türk vatandafl› 2 kilo 368 gram esrar, 2 kilo 945 gram eroin, 149
gram kokain ve 211 adet ecstasy hap maddesi ile birlikte yakalanm›flt›r.
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
163
Grafik-57 Yurtd›fl›nda Uyuflturucu Madde Olaylar›na Kar›flan Türk Uyruklu fiah›slar›n
Ülkelere Göre Da¤›l›m›
5.5. Uyuflturucu Ba¤lant›l› Ölüm Olaylar›n›n De¤erlendirilmesi
Uyuflturucu madde kaçakç›l›¤›nda transit konumda olan ülkemiz, her transit ülke gibi
uyuflturucu madde kaçakç›l›¤›ndan kullan›m boyutunda da etkilenmekte ve ayn› flekilde
her uyuflturucu madde kullan›lan ülkede oldu¤u gibi ülkemizde de uyuflturucu ba¤lant›l›
ölümler olmaktad›r.
Genel olarak, ülkemizde meydana gelen uyuflturucu ba¤lant›l› ölüm olaylar›n›n say›s›nda son y›llarda bir art›fl görülse de, 2005 y›l›nda 2004 y›l›na göre %10,4'lük bir azalma meydana gelmifltir (Grafik-58).
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
Grafik-58 Uyuflturucu Ba¤lant›l› Ölüm Olaylar›n›n Y›llara Göre Da¤›l›m›
164
Grafik-59 2005 Y›l›nda Meydana Gelen Uyuflturucu Ba¤lant›l› Ölüm Olaylar›n›n ‹llere
Göre Da¤›l›m›
Son 5 y›ll›k uyuflturucu ba¤lant›l› ölüm olaylar›n›n illere göre da¤›l›m istatistiklerine bak›ld›¤›nda; ‹stanbul'un her y›l, Adana ve Gaziantep'in ise hemen hemen her y›l bu istatistiklerin içerisinde yer ald›¤› görülmektedir (Grafik-59).
‹stanbul'un önemi, gerek nüfus yo¤unlu¤undan ve gerekse uyuflturucu madde organizasyonlar›n›n AB ülkelerine sevk ettikleri uyuflturucu maddeleri bu ilimiz üzerinden göndermeleri ve sevk edilen bu uyuflturucu maddelerin bir k›sm›n›n iç piyasaya sokak sat›c›lar› arac›l›¤›yla arz edilmesi gibi birçok nedenden kaynakland›¤› de¤erlendirilmektedir.
Grafik-60 2005 Y›l›nda Uyuflturucu Ba¤lant›l› Ölenlerin Yafl Grubuna Göre Da¤›l›m›
Uyuflturucu ba¤lant›l› ölüm olaylar›na konu olan flah›slar›n yafl durumlar›na bak›ld›¤›nda, 2005 y›l›nda ölen flah›slar›n %69,2'sinin 25-35 yafl grubunda, %19,2'sinin 36-45 yafl
grubu içerisinde oldu¤unu görülmektedir. (Grafik-60). Di¤er taraftan 2005 y›l›nda uyuflturucu ba¤lant›l› ölüm olaylar›na konu olan flah›slar›n cinsiyetlerine bak›ld›¤›nda tümünün
erkek oldu¤u tespit edilmifltir.
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
165
6. UYUfiTURUCU MADDE KAÇAKÇILI⁄I ‹LE MÜCADELE FAAL‹YETLER‹
6.1. Operasyonel Faaliyetler
Ülkemiz, uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› ile u¤raflan suç organizasyonlar›na yönelik
olarak gerek ulusal ve gerekse uluslararas› bir çok baflar›l› planl›/projeli operasyon gerçeklefltirmektedir. Bu operasyonlarla, suç organizasyonlar›n›n ulusal ve uluslar aras› tüm
ba¤lant›lar›n›n ortaya ç›kart›lmas› ve bu suç organizasyonlar› içerisinde yer alan flah›slar›n yakalanarak gerekli adli ifllemlere tabi tutulmas› hedeflenmektedir.
2005 y›l›nda gerçeklefltirilen baz› yurtd›fl› ba¤lant›l› operasyonlara bakt›¤›m›zda, ülkemizin uyuflturucu madde kaçakç›l›¤›ndaki konumu daha aç›k bir flekilde ortaya ç›kmaktad›r (Tablo-19).
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
166
OPERASYON ADI
OPERASYON
TAR‹H‹
YAKALANAN
MADDE
ÜLKELER
YILDIRIM-II OPERASYONU
13.01.2005
73 KG ERO‹N
TÜRK‹YE-‹NG‹LTERE
F‹NCAN OPERASYONU
26.02.2005
10 K‹LO 420 GRAM ERO‹N
TÜRK‹YE-BOSNA
HERSEK
BO⁄AZKÖY OPERASYONU 28.02.2005
21 KG ERO‹N
TÜRK‹YE-ARNAVUTLUK
N‹L OPERASYONU
30.03.2005
2 K‹LO 720 GRAM KOKA‹N
HOLLANDA-TÜRK‹YE
YARIMADA OPERASYONU
14.04.2005
2 K‹LO 890 GRAM AFYON
TÜRK‹YE-KANADA
SAKIZI
SAKLI GÖL OPERASYONU
18.04.2005
TÜRK‹YE-KOSOVA
KAFES OPERASYONU
23.04.2005
69 KG ERO‹N
TÜRK‹YEBULGAR‹STAN
KLASÖR OPERASYONU
29.04.2005
7,5 GR KOKA‹N
LÜBNAN-TÜRK‹YE
VAGON OPERASYONU
12.06.2005
TÜRK‹YE-ROMANYA
Ç‹FT K‹TAP OPERASYONU
17.06.2005
990 GRAM ESRAR
TÜRK‹YE-YUNAN‹STAN
VAGON-II OPERASYONU
21.06.2005
3 KG ERO‹N
TÜRK‹YE-SIRB‹STAN VE
KARADA⁄
ÇADIR OPERASYONU
29.06.2005
71 KG ESRAR VE 5 KG ERO‹N
‹RAN-TÜRK‹YE
N‹L-II OPERASYONU
13.07.2005
755 GR KOKA‹N
ARJANT‹N-‹SPANYATÜRK‹YE
ADA OPERAYONU
22.07.2005
184.560 ADET CAPTAGON
BULGAR‹STAN-
VE 8 K‹LO 800 GRAM AMFETAM‹N TÜRK‹YE
SERHAT OPERASYONU
03.08.2005
TÜRK‹YE-‹SVEÇ
TAYFUN OPERASYONU
09.08.2005
984 GRAM AFYON SAKIZI
TÜRK‹YE-ABD
Tablo-19 2005 Y›l›nda Yurtd›fl› Ba¤lant›l› Gerçeklefltirilen Önemli Operasyonlar›n
Baz›lar›
Ülkemizde gerçeklefltirilen ve önem arzeden planl› operasyonlara bakt›¤›m›zda, eroin
maddesinin ülkemize girifl ve ç›k›fl yapt›¤› ya da güzergah üzerindeki illerde yakaland›¤›,
sentetik uyuflturucu maddeleri ve bunlar›n imalinde kullan›lan kafein maddesinin ise Ortado¤u ülkelerine ç›k›fl noktalar› olan illerimizde yakaland›¤› tespit edilmifltir (Tablo-20).
OPERASYON ADI
OPERASYON YAKALANAN MADDE ‹fiB‹RL‹⁄‹
TAR‹H‹
YAPAN ‹LLER
TURN‹KE OPERASYONU
BAHÇEL‹ OPERASYONU
EfiGÜDÜM-I OPERASYONU
13.01.2005
17.01.2005
05.02.2005
MAKAS OPERASYONU
C‹LVEGÖZÜ OPERASYONU
DO⁄AN OPERASYONU
EfiGÜDÜM-2 OPERASYONU
BETON OPERASYONU
YAYLADA⁄I OPERASYONU
PINAR OPERASYONU
ÇA⁄ OPERASYONU
AHTAPOT-1 OPERASYONU
ÇANTA OPERASYONU
KARA TAHTA OPERASYONU
LALE OPERASYONU
04/05.02.2005
08.02.2005
19.02.2005
27.02.2005
07.03.2005
09.03.2005
26.03.2005
06.05.2005
14.07.2005
15.07.2005
26.07.2005
03.08.2005
YA⁄ OPERASYONU
12.08.2005
OLTA OPERASYONU
GED‹Z OPERASYONU
13.08.2005
16.08.2005
25.08.2005
YOL OPERASYONU
BELEN OPERASYONU
31.08.2005
28.09.2005
NEMRUT OPERASYONU
28.09.2005
EYÜP OPERASYONU
28.09.2005
11.10.2005
B‹RL‹K OPERASYONU
14.10.2005
FLORYA OPERASYONU
21.10.2005
SANDAL OPERASYONU
AVCI OPERASYONU
S‹NCAN OPERASYONU
YILANKALE OPERASYONU
TURNA OPERASYONU
AHTAPOT-2 OPERASYONU
BA⁄ OPERASYONU
09.11.2005
11.11.2005
23.11.2005
28.11.2005
30.11.2005
01.12.2005
08.12.2005
A⁄ OPERASYONU
DER‹N DARBE OPERASYONU
09.12.2005
09.12.2005
SÜMBÜL OPERASYONU
23.12.2005
LAST‹K OPERASYONU
31.12.2005
36284 ADET CAPTAGON
VE 30 LT. ASET‹K ANH‹DR‹T
75.780 ADET ECSTASY
121.035 ADET ECSTASY,
5 GR KOKA‹N VE 350 GR ESRAR
11 K‹LO 375 GRAM ERO‹N,
15 KG ESRAR VE 198.000
ADET CAPTAGON
108.000 ADET ECSTASY
ED‹RNE
ED‹RNE
GAZ‹ANTEP
123.500 ADET CAPTAGON,
7 GR ERO‹N VE 150 GR
AMFETAM‹N
VE 250 GR AFYON SAKIZI
VE 285 GR AFYON
2.052.295 ADET CAPTAGON
65.000 ADET ECSTASY
285 K‹LO 360 GRAM ESRAR
164 KG ERO‹N, 119 KG
BAZMORF‹N VE 1650 LT
1.080.000 ADET CAPTAGON
VE 262.000 ADET ECSTASY
65 K‹LO ERO‹N VE
3 K‹LO 922 GRAM KOKA‹N
‹STANBUL, ADANA
‹STANBUL
HATAY VE
GAZ‹ANTEP
ANTALYA VE ORDU
HATAY
HATAY
fiIRNAK VE VAN
SAMSUN
HATAY
VAN
MU⁄LA
‹STANBUL
BURSA
MU⁄LA
‹STANBUL
‹STANBUL
GAZ‹ANTEP
‹STANBUL
GAZ‹ANTEP VE
D‹YARBAKIR
GAZ‹ANTEP VE
ADIYAMAN VE
‹STANBUL
GAZ‹ANTEP VE
K‹L‹S
VAN
‹STANBUL
‹STANBUL
‹STANBUL
‹STANBUL
ADANA
KAYSER‹
‹STANBUL
‹STANBUL VE
‹ZM‹R
‹STANBUL
ADANA,
GAZ‹ANTEP VE
‹STANBUL
HAKKAR‹
KOKA‹N
VAN
Tablo-20 2005 Y›l›nda Yurtiçinde Gerçeklefltirilen Önemli Operasyonlar›n Baz›lar›
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
167
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
Ülkemiz taraf›ndan uluslararas› alanda faaliyet gösteren uyuflturucu madde organizasyonlar›n›n deflifresine yönelik olarak, gerek ülkemiz üzerinden Avrupa ülkelerine giden eroin maddesi kaçakç›l›¤›na karfl› baflta Hollanda, Almanya ve ‹spanya olmak üzere tüm Avrupa ülkeleri ve ABD ile ve gerekse Bulgaristan üzerinden gelen ve ülkemiz
üzerinden Ortado¤u ülkelerine giden captagon ve amfetamin maddesi kaçakç›l›¤›na karfl› baflta Bulgaristan, Lübnan ve Suudi Arabistan ile yak›n bir iflbirli¤i sergilenmektedir
(Tablo-21).
OPERASYON ADI
OPERASYON YAKALANAN MADDE ‹fiB‹RL‹⁄‹
TAR‹H‹
YAPILAN ÜLKELER
MED‹KAL OPERASYONU
ARAPSAÇI OPERASYONU
OBERON-I OPERASYONU
SINIR OPERASYONU
29.01.2005
19.12.2004
04.02.2005
05.02.2005
21.02.2005
KIVIRCIK OPERASYONU
18.04.2005
KÖPRÜ OPERASYONU
BO⁄A OPERASYONU
22.04.2005
29.05.2005
TOROS OPERASYONU
05.06.2005
TAK‹P OPERASYONU
OBERON-2 OPERASYONU
OBERON-3 OPERASYONU
VELDSLA OPERASYONU
ÇENGEL OPERASYONU
11.07.2005
18.07.2005
16.08.2005
17.10.2005
01.11.2005
168
100 KG ERO‹N
95 KG ERO‹N
9 KG ERO‹N
14.888 ADET ECSTASY
90 KG ERO‹N
HOLLANDA
ALMANYA
HOLLANDA
ALMANYA VE
HOLLANDA
300.00 ADET CAPTAGON BULGAR‹STAN
VE SUUD‹ ARAB‹STAN
50 KG AMFETAM‹N
BULGAR‹STAN
60 K‹LO 589 GRAM ERO‹N ‹SPANYA
VE 6 GRAM KOKA‹N
45 KG ERO‹N VE 125.000 HOLLANDA
ADET ECSTASY
263 KG ESRAR
ABD VE BULGAR‹STAN
26 K‹LO 270 GRAM ERO‹N HOLLANDA
34 K‹LO 800 GRAM ERO‹N HOLLANDA
72 KG ERO‹N
HOLLANDA
15 KG ERO‹N
ALMANYA
Tablo-21 Uluslararas› ‹flbirli¤i Çerçevesinde Gerçeklefltirilen Operasyonlar›n Baz›lar›
6.1.1. Sokak Sat›c›lar›na Yönelik Projeli Operasyonlar
Narkotik Birimlerimiz, uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› organizasyonlar›n›n ortadan kald›r›lmas›na yönelik göstermifl oldu¤u baflar›l› mücadelesini ayn› kararl›l›kla özellikle ülkemiz
gençli¤ini uyuflturucu kullan›m›na yönelten sokak sat›c›lar›na karfl› da sürdürmektedir.
2005 y›l›nda, narkotik birimlerimiz taraf›ndan sokak sat›c›lar›na yönelik olarak birçok
projeli çal›flma gerçeklefltirilmifltir. Bu operasyonlar neticesinde en çok esrar, ecstasy ve
kokain maddelerinin yakaland›¤› görülmektedir (Tablo-22). Bu durum, ülkemizi kullan›m
boyutunda etkileyen uyuflturucu maddeleri aç›kça ortaya koymaktad›r. Esrar maddesinin
yakaland›¤› birçok olayda, ayn› zamanda ecstasy maddesi de yakalanm›flt›r.
OLAY TAR‹H‹
OLAY YER‹
OPERASYON ADI
04.02.2005
ELAZI⁄
GÜLEN ADAM
06.02.2005
ANKARA
BAfiKENT
16.02.2005
‹STANBUL
TARLABAfiI
05.03.2005
ERZ‹NCAN
ESENTEPE
19.03.2005
‹STANBUL
ÇENGEL
25.03.2005
MERS‹N
TAfiUCU
02.05.2005
ANTALYA
TOPÇULAR
19.04.2005
‹STANBUL
YILDIRIM
26.04.2005
‹STANBUL
RÜZGAR GÜLÜ
12.05.2005
ANTALYA
SÜPÜRGE-2
16.05.2005
ADANA
KAFE
18.05.2005
‹STANBUL
GECE
23.05.2005
03.08.2005
KONYA
KOCAEL‹
TAKIMLAR
ASLAN PENÇES‹-I
21.09.2005
KONYA
SARMAfiIK
22.09.2005
SAMSUN
KARADEN‹Z
14.10.2005
ADANA
OS‹MPAfi
25.10.2005
‹STANBUL
SOKAK
23-30.10.2005 DEN‹ZL‹
GONCA
02.11.2005
KONYA
YILDIZLAR
12.11.2005
16.11.2005
18.11.2005
MERS‹N
KAYSER‹
GAZ‹ANTEP
CARMEN
ES‹NT‹
GAZ‹fiEH‹R-2
14.11.2005
KOCAEL‹
16.11.2005
ANTALYA
26.11.2005
SAMSUN
29.12.2005
TOPLAM
AMASYA
MADDE C‹NS‹
ESRAR
ECSTASY
ESRAR
ECSTASY
ESRAR
ECSTASY
AFYON SAKIZI
ESRAR
ECSTASY
KOKA‹N
ECSTASY
ESRAR
ESRAR
ECSTASY
KOKA‹N
CAPTAGON
ECTASY
KOKA‹N
CAPTAGON
ESRAR
ECSTASY
ECSTASY
ESRAR
ESRAR
ECSTASY
ESRAR
KENEV‹R
ESRAR
KOKA‹N
ECSTASY
ESRAR
ECSTASY
KENEV‹R
ESR.S‹GARA
ESRAR
ECSTASY
ESRAR
ECSTASY
ESRAR
KOKA‹N
ECSTASY
ESRAR
ECSTASY
ECSTASY
KOKA‹N
ESRAR
ESRAR
ESRAR
ERO‹N
ECSTASY
ARSLAN PENÇES‹-3
AFYON
SENTET‹K
UYUfiTURUCU
ESRAR
TAT‹L
ECSTASY
ESRAR
SENTET‹K
KISKAÇ
UYUfiTURUCU
HAP
ESRAR
ELMA
Tablo-22 2005 Y›l›nda
Operasyonlar›n Baz›lar›
Sokak
MADDE M‹KTARI
GRAM
30
ADET
155
390
125
fiÜPHEL‹ SAYISI
SATICI
KULLANICI
ERKEK KADIN ERKEK KADIN
4
7
5
33
2
117450
10000
3
270
218
107
49
33
2275
1432
11
11
1
18
2
6
6
14
3
9
3
5
1
251
2900
2660
460
2
24541
325
12
15
26382
104000
3340
3
1688
9
8
13
2
6
1
4
14
7
9
1
6
1
25
5
1267
7
8
1
600
347
131
37
2050
102
21
68
7
25
5
5
19
1
10
3
7
1
6
169
51
10824
272
1080
42
8675
371
1860
5
8
8
3
4
20
22
2
3
12
1
8
1
16
3
1860
2900
6
4
10
15
600
48
43707
Sat›c›lar›na
Yönelik
10
278
30
10
259
Gerçeklefltirilen
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
14
Projeli
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
6.2. Kontrollü Teslimat Uygulamalar›
1988 Tarihli Uyuflturucu ve Psikotrop Maddelerin Kaçakç›l›¤›na Karfl› Birleflmifl Milletler Sözleflmesi ile tavsiye edilen kontrollü teslimat uygulamas›, suç organizasyonlar›n›n
tüm ba¤lant›lar›yla birlikte ortaya ç›kart›lmas›nda ve suçlular›n yakalanmas›nda kullan›lan en önemli ve en geliflmifl mücadele takti¤i olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r.
Kontrollü teslimat uygulamalar› ülkemizde, 13.11.1996 tarih ve 4208 say›l› Karaparan›n Aklanmas›n›n Önlenmesine ‹liflkin Kanun ve 15.09.1997 tarih ve 23111 say›l› Resmi
Gazete'de yay›nlanan Kontrollü Teslimat Uygulanmas› Esas ve Usulleri Hakk›nda Yönetmeli¤in ç›kar›lmas› ile bafllam›flt›r. Kontrollü teslimat uygulamalar›n›n bafllad›¤› 1997 y›l›n›n son çeyre¤inden itibaren, 2005 y›l› sonuna kadar toplam 99 kontrollü teslimat uygulamas› gerçeklefltirilmifltir. Bu uygulamalardan 40 tanesi yurtiçi kontrollü teslimat, 59 tanesi de yurtd›fl› ba¤lant›l› kontrollü teslimat fleklinde gerçeklefltirilmifltir (Tablo-23).
170
Tablo-23 1997-2005 Döneminde Gerçeklefltirilen Kontrollü Teslimat Uygulamalar›
Kontrollü teslimat uygulamalar›n›n y›llara göre da¤›l›m›na bakt›¤›m›zda, 2000 y›l›ndan
itibaren y›lda ortalama 10 ila 20 aras›nda kontrollü teslimat uygulamas›n›n gerçeklefltirildi¤i görülmektedir (Grafik-61).
2005 y›l›nda kontrollü teslimat uygulamas›, ülkemizde uygulamaya konuldu¤u 1997
y›l›ndan beri en yüksek say›ya ulaflm›flt›r. Ayn› flekilde 2005 y›l›nda gerçeklefltirilen kontrollü teslimat uygulamalar›nda, 2004 y›l›na göre %53,8'lik bir art›fl meydana gelmifltir.
Grafik-61 Y›llara Göre Kontrollü Teslimat Uygulamas› Da¤›l›m›
Kontrollü teslimat uygulamalar›, mücadeleci birimlerin kulland›klar› en iyi yöntemlerden birisi olarak kabul edilse de, bu yöntemin uygulanmas›nda zorluklarla karfl›lafl›lmaktad›r. Nitekim, 1997-2005 tarihleri aras›nda gerçeklefltirilen 99 kontrollü teslimat uygulamas›n›n, 52 'si baflar›l›, 47'si ise baflar›s›zl›kla sonuçlanm›flt›r. Uluslararas› kontrollü teslimat olaylar›, uyuflturucu madde, tafl›ma metoduna göre de¤ifliklik göstermekle birlikte,
de¤iflik ülkelerden geçifl yapmas› sebebiyle birden fazla ülkenin adli makamlar›ndan izin
ve güvence al›nmas›n›n zorlu¤u, risk yüksekli¤i, ülkelerin uyuflturucu mücadele kanunlar›n›n yan› s›ra, kontrollü teslimat kanunlar›ndaki ve uygulamalar›ndaki farkl›l›klar, her olay›n kontrollü teslimata uygun kriterlere haiz olmamas› veya olaylar›n seyrinin çok h›zl› de¤ifliklik göstermesi gibi sebeplerden dolay› her kontrollü teslimat çal›flmas› baflar› ile sonuçland›r›lamamaktad›r. Bu durumda dahi, ülkemizin kontrollü teslimat uygulamalar›nda
elde etti¤i yüksek baflar›, mücadeleci birimlerimizin kararl›l›¤›n›n bir göstergesidir.
2005 y›l›nda ülkemizde gerçeklefltirilen 20 kontrollü teslimat uygulamas›n›n %50'si yurt
içinde gerçeklefltirilirken, %50'si yurtd›fl› ba¤lant›l› olarak gerçeklefltirilmifltir (Grafik-62).
Yurt içi kontrollü teslimat uygulamalar›, 2000 y›l›ndan itibaren ülkemizde yayg›nlaflmaya
bafllam›fl ve y›ldan y›la art›fl göstererek 2005 y›l›nda en yüksek noktas›na ulaflm›flt›r.
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
171
Grafik-62 Y›llara Göre Yurt ‹çi/Yurt D›fl› Kontrollü Teslimat Uygulamas› Da¤›l›m›
Yurt d›fl› kontrollü teslimat uygulamalar›n›n iflbirli¤i yap›lan ülkelere göre da¤›l›m›na bakt›¤›m›zda, toplam yurt d›fl› kontrollü teslimat uygulamalar›n›n %28,8'inin ABD, %23,7'sinin
Almanya ve %10,1'inin Romanya ile gerçeklefltirildi¤i görülmektedir (Tablo-24).
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
172
Tablo-24 Y›llara Göre Di¤er Ülkelerle Gerçeklefltirilen Kontrollü Teslimat Uygulamalar›
2005 y›l› fiubat ve Kas›m aylar›nda Almanya makamlar› ile müfltereken gerçeklefltirilen
ve 24 kilo 50 gram eroin maddesinin 19 kifli ile yakaland›¤› iki ayr› kontrollü teslimat uygulamas›, ülkemizin uluslararas› iflbirli¤i çerçevesinde gerçeklefltirdi¤i yurt d›fl› kontrolü teslimat uygulamalar›na güzel bir örnek teflkil etmektedir. Bu kontrollü teslimat uygulamalar›n›n
en önemli taraf› toplam 17 Avrupa ülkesinin bu operasyonda yer almas› ve 9 ülke taraf›ndan aktif kat›l›m sa¤lanmas›, uyuflturucu madenin ç›kt›¤› noktadan al›c›s›na ulafl›ncaya kadar kesintisiz teknik takibinin yap›lmas› ve uyuflturucu maddenin temin edicisinin, tafl›y›c›s›n›n, zulac›s›n›n, al›c›s›n›n ve yurtd›fl›ndaki sokak da¤›t›c›lar›n›n yakalanm›fl olmas›d›r.
6.3. Uluslararas› ‹flbirli¤i
Uyuflturucu madde organizasyonlar›, kazanm›fl olduklar› illegal kazançlar›n› artt›rmak
ve yakalanma risklerini en aza indirgemek için s›n›r tan›maz bir flekilde suç faaliyetlerini
devam ettirmektedirler. Bu çerçevede, suç organizasyonlar› devaml› olarak, di¤er ülkelerde faaliyet gösteren suç organizasyonlar› ile iliflkili ve ba¤lant›l› bir durumdad›r.
Bu bilinçten hareketle ülkemiz, uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› ile mücadele alan›nda
di¤er ülkelerle ve uluslararas› kurum ve kurulufllarla yak›n bir iflbirli¤i sergilemektedir. ‹flbirli¤i faaliyetlerimiz, gerek düzenlenen toplant›lara kat›l›m veya bu toplant›lara ev sahipli¤i yapma fleklinde, gerek belirli bir konuyla ilgili karfl›l›kl› operasyonel amaçl› bilgi al›flveriflinde bulunma fleklinde ve gerekse de e¤itim faaliyetleri fleklinde kendini göstermektedir.
Ülkemizde ABD, Almanya, Avusturya, Arnavutluk, Belçika, Bulgaristan, Danimarka,
Fransa, Hollanda, ‹ngiltere, ‹spanya, ‹srail, ‹talya, Macaristan, Romanya, Suudi Arabistan ve Ukrayna'n›n irtibat görevlileri bulunurken, ülkemizin de Almanya, Danimarka, Hollanda, ‹ngiltere ve Özbekistan'da irtibat görevlileri bulunmaktad›r.
2005 y›l›nda Daire Baflkanl›¤›m›za Yabanc› ‹rtibat Görevlilerinden ve di¤er ülkelerden
gelen 1547 yaz›l› talep hakk›nda gerekli araflt›rmalar yap›lm›fl ve ilgili ülkelere geri bildirimde bulunulmufltur (Tablo-25).
SIRA NO
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
GELD‹⁄‹ ÜLKE
SAYISI
ABD
ALMANYA
ARNAVUTLUK
AVUSTRALYA
AVUSTURYA
BELÇ‹KA
BULGAR‹STAN
DAN‹MARKA
FRANSA
HOLLANDA
‹NG‹LTERE
‹RAN
‹SPANYA
‹SRA‹L
‹SVEÇ
‹SV‹ÇRE
‹TALYA
KKTC
MACAR‹STAN
ROMANYA
SUUD‹ ARAB‹STAN
TOPLAM
TALEP
ORANI
143
814
8
2
22
49
31
42
13
93
153
3
16
9
1
2
68
34
3
22
19
1547
10,3
58,6
0,6
0,1
1,6
3,5
2,2
3,0
0,9
6,7
11,0
0,2
1,2
0,6
0,1
0,1
4,9
2,4
0,2
1,6
1,4
100
Tablo-25 2005 y›l›nda Yabanc› ‹rtibat Görevlilerinden ve Di¤er Ülkelerden Gelen
Evraklar
6.3.1. Kat›l›m Sa¤lanan Uluslararas› Toplant›lar
Ülkemiz 2005 y›l›nda kat›l›m sa¤lam›fl oldu¤u toplant›larda, uyuflturucu madde kaçakç›l›¤›na karfl› göstermifl oldu¤u yo¤un mücadelesinde elde etmifl oldu¤u bilgi, deneyim
ve tespitlerini di¤er ülkelerle paylafl›rken bir yandan da bilgi ve tecrübelerini artt›rma imkan› bulmufltur. Bu çerçevede 2005 y›l›nda ülkemiz taraf›ndan kat›l›m sa¤lanan uluslararas› toplant›lar “Uluslararas› ‹flbirli¤i Bölümü”nde yer almaktad›r.
Bilindi¤i gibi ülkemiz, afyon türevleri uyuflturucu maddelerin, Afganistan'dan Avrupa'ya
sevkinde uyuflturucu madde organizasyonlar› taraf›ndan kullan›lan Balkan Rotas› ve Do¤u Avrupa ülkelerinden gelip ülkemiz üzerinden Ortado¤u ülkelerine sevk edilen captagon maddesi güzergah› üzerinde bulunmakta ve bu rotalar üzerinde faaliyet gösteren
uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› organizasyonlar›n›n ortadan kald›r›lmas›na yönelik olarak
güzergah üzerinde bulunan ülkelerle yak›n bir iflbirli¤i sergilemektedir. Ancak ülkemiz
göstermifl oldu¤u bu iflbirli¤ine karfl›l›k, son y›llarda gittikçe artan bir flekilde ülkemize yönelik kaçakç›l›¤› yap›lan ecstasy maddesi ile ilgili olarak ilgili ülkelerden ayn› oranda iflbirli¤ini beklemekte ve bunun gerçekleflmesi içinde her türlü çabay› göstermektedir.
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
173
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
174
6.3.2. Kat›l›m Sa¤lanan Uluslararas› Operasyonel Toplant›lar
Ülkemiz bir insanl›k suçu olarak gördü¤ü uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› faaliyetlerini
gerçeklefltiren suç organizasyonlar›n›n tüm unsurlar›yla birlikte ortaya ç›kart›lmas›na, bu
organizasyonlar içerisinde yer alan flah›slar›n yakalanmalar›na büyük bir önem vermekte ve çal›flmalar›n› da bu do¤rultuda sürdürmektedir.
Bu çerçevede gerek ülkemiz üzerinden yurtd›fl›na ç›kart›lan ve gerekse yurtd›fl›ndan
ülkemize illegal yollardan getirilen uyuflturucu maddelerin, organizasyonunda yer alan
flah›slar›n yakalanabilmesi için 2005 y›l›nda Almanya, Birleflik Arap Emirlikleri, Bulgaristan, ‹ngiltere, K.K.T.C., Nijerya, Pakistan ve Polonya makamlar› ve ülkemizde bulunan irtibat görevlileriyle bir çok operasyonel çal›flma toplant›s› gerçeklefltirilmifltir.
2005 y›l›nda en çok Almanya ile operasyonel toplant› gerçeklefltirilmifltir. Bu toplant›lar neticesinde Almanya ile ülkemiz aras›nda, rota üzerinde yer alan di¤er ülkelerin de aktif kat›l›m›yla 2 ayr› kontrollü teslimat uygulamas› yap›lm›flt›r.
6.4 Narko Terörizim
Terörist organizasyonlar›n finansman kaynaklar› zaman zaman yandafl devletlerin
yard›mlar› ile sa¤lanmakla birlikte esas olarak baflta uyuflturucu kaçakç›l›¤› olmak üzere
illegal faaliyetlerden elde edilmektedir. Bir terör örgütünün finansman›n› hangi yoldan
sa¤lad›¤›, örgütün ideolojisine ve kapasitesine göre de¤iflkenlik göstermektedir. BM kaynaklar›na göre y›ll›k küresel getirisi 500 milyar dolar› bulan uyuflturucu kaçakç›l›¤› her suç
organizasyonu için oldu¤u gibi terörist organizasyonlar için de çok cazip bir ekonomik
kaynakt›r.
Geçti¤imiz y›llarda baz› devletler terör örgütlerini finansal olarak desteklemifl, silah,
doküman, e¤itim ve lojistik yard›m›nda bulunmufl ve söz konusu organizasyonlara topraklar›n› kullanma izni vermifltir. Ancak özellikle 11 Eylül sonras›nda terörist organizasyonlar›n finansal kaynaklar›n›n uluslararas› alanda yo¤un bir inceleme alt›na al›nmas› ve
terörizmi destekleyen ülkelere karfl› k›nama kampanyas› bafllat›lmas› neticesinde örgütler kendilerini finanse etmek amac›yla uyuflturucu kaçakç›l›¤›na yönelmifllerdir.
Ayr›ca terörist organizasyonlar› destekleyen sivil toplum kurulufllar›n›n mali yard›mlar›n› kesmesi ve uluslararas› alanda terörist organizasyonlar›n mal varl›klar›na karfl› etkili
yasal önlemler al›nmas› da terör örgütlerinin önümüzdeki dönemlerde uyuflturucu kaçakç›l›¤›na daha fazla kar›flmas› sonucunu da beraberinde getirece¤i de¤erlendirilmektedir.
Terör örgütleri tipik olarak kar amaçl› kurulmufl örgütler de¤illerdir. Daha çok siyasi
ideolojik ve dini amaçlarla yay›l›m faaliyetleri sürdüren ve gerekirse bunun için fliddet,
korkutma ve y›ld›rma yöntemlerine baflvuran örgütlerdir. Ancak giderek teröristlerle organize suçu birbirinden ay›rt etmek zorlaflmaktad›r. Çünkü birçok olayda teröristlerin kar
merkezli gruplar gibi hareket ettikleri gözlemlenmektedir. Dünyada bunun birçok örne¤ine rastlan›lmaktad›r. Terör örgütleri ellerinde bulunan karaparan›n aklanmas›nda uyuflturucu kaçakç›lar›n›n yöntemleri ve yeteneklerinden azami derecede istifade etmektedir.
Teröristlerle uyuflturucu kaçakç›lar› aras›nda sürekli iliflkiler mevcuttur. Bu iliflkiler gerekli imkan ve olanaklar› sa¤lamadan, direkt olarak uyuflturucu kaçakç›l›¤›yla ifltigal etmeye kadar varmaktad›r. Dolay›s›yla bu iliflkiden her iki taraf da yararlanmaktad›r. Uyuflturucu kaçakç›lar› teröristlerin silah tedariklerinden ve gizli örgütlere girifl imkanlar›ndan
yararlanmaktad›r. Terörist organizasyonlar ise uyuflturucuyu bir gelir kayna¤› olarak kullanmakta ve elde edilen karaparan›n aklanmas›nda uyuflturucu kaçakç›lar›n›n yöntemleri ve yeteneklerinden azami derecede istifade etmektedir. Uyuflturucu kaçakç›lar› ise terörist organizasyonlar taraf›ndan kontrol edilen büyük alanlarda onlarla iflbirli¤i yapmalar› halinde güvenle hareket edebilmektedir.
Narko-terörist gruplar hemen hemen dünyan›n her bölgesinde faaliyet göstermektedir.
PKK/KONGRA-GEL, El-Kaide, FARC (Kolombiya), Sendero Luminoso (Peru), Hizbullah,
Özbekistan ‹slami Hareketi, ETA (‹spanya), uluslararas› platformlarda narko-terörizm
ba¤lant›s› sürekli vurgulanan örgütlerdir.
Teröristler örgütün uyuflturucu kaçakç›l›¤› faaliyetlerini mümkün oldu¤unca toplumdan
gizlemektedirler. Çünkü uyuflturucu kaçakç›l›¤› tüm toplumlar taraf›ndan bir insanl›k suçu
olarak kabul edildi¤inden örgütün imaj›n› zedelemekte ve propaganda faaliyetlerinin baflar›s›zl›kla sonuçlanmas›na yol açmaktad›r. Uyuflturucu kaçakç›l›¤› ayn› zamanda örgüte
destek sa¤layan ülkelere de olumsuz bir imaj b›rakmakta ve söz konusu ülkeler terör örgütlerini desteklemekte çekimser davranmaktad›rlar. Uyuflturucu faaliyetlerine kar›flan örgütler uluslararas› kamuoyunun deste¤ini de kaybetmektedir. Bölücü terör örgütü uyuflturucu üretimi, kaçakç›l›¤› ve pazarlanmas›na iliflkin faaliyetlerini uzun zaman Türkiye ve
Dünya kamuoyundan gizlemeye çal›flm›flt›r. Uyuflturucuyla ilgili faaliyetleri örgütte ulafl›lmas› zor olan yönetici kitle kontrol etmifltir. Örgütte, uyuflturucu faaliyetlerinde deflifre olmam›fl ve bölücü terör örgütüne mensubiyeti pek bilinmeyen flah›slar kullan›lm›flt›r.
Türkiye geçmiflte ve günümüzde terör örgütlerinin eylemlerine hedef olmufltur. Baflar›yla yürütülen mücadeleler neticesinde, terör örgütlerinin uyuflturucu madde kaçakç›l›¤›n›n her safhas›nda (imalat/ tafl›ma/ arac›l›k/ sat›fl/ sokak sat›c›l›¤› v.b.) yer alarak finansal destek sa¤lad›klar› tespit edilmifltir. Bölücü terör örgütünün uyuflturucu suçlar›na kar›flt›¤›n› uluslararas› raporlar, Türkiye'de gerçeklefltirilen uyuflturucu madde operasyonlar›nda yakalanan flah›slar›n ifadeleri, terör örgütleri ile ba¤lant›l› suç kay›tlar›, örgüte ait s›¤›nak/hücre evlerinde ele geçirilen uyuflturucu maddeler ve dokümanlardaki uyuflturucu
al›fl veriflinin para kay›tlar› aç›kça ortaya koymaktad›r.
PKK/KONGRA-GEL terör örgütünün de uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› yapt›¤›, Abdullah ÖCALAN, fiemdin SAKIK gibi örgütün en üst düzey yöneticileri taraf›ndan bizzat itiraf edilmifltir.
Yap›lan tahkikatlar ve al›nan bilgiler; PKK/KONGRA-GEL'den baflka ASALA, TKP/ML
ve DHKP/C gibi terör örgütlerinin de faaliyetlerini finanse etmek amac›yla uyuflturucu kaçakç›l›¤›na kar›flt›¤›n› göstermektedir.
Uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› organizasyonlar›n›n terör örgütleri ile iliflki içerisinde olduklar›n›n ve terör örgütlerine maddi destek sa¤lad›klar›n›n yan› s›ra, terör örgütlerinin
bizzat uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› yapt›klar› ve böylece elde ettikleri yasa d›fl› gelirlerle giderlerini karfl›layacak maddi kaynak temin ettikleri bilinmektedir. Terör-Narkotik madde kaçakç›l›¤› iliflkilerini ortaya koyan olaylara gün geçtikçe daha çok rastlan›lmaktad›r.
19.04.2005 tarihinde Hakkari ‹l Kaçakç›l›k ve Organize Suçlar fiube Müdürlü¤ü görevlilerinin, Yüksekova ilçesinde gerçeklefltirdi¤i operasyonda, çuval içerisinde s›rtç›l›k yoluyla ülkemize sokuldu¤u anlafl›lan 42 kg. eroin maddesi ele geçirilmifltir.
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
175
NarkotikSuçlar
Suçlar
Narkotik
176
12.08.2005 tarihinde bölücü terör örgütü ile ilgisi oldu¤u tespit edilen, Mersin ilinde bir
araçta meydana gelen patlama olay› ile ilgisi bulundu¤u anlafl›larak Van ilinde yakalanan
bölücü terör örgütü mensubu bir flahs›n ifadesinde, Mersin'de meydana gelen olaya kar›flt›¤›n›, 19.04.2005 tarihinde Hakkari ili Yüksekova ilçesinde çuval içerisinde ele geçirilen 42 kg eroin maddesinin de kendisine ait oldu¤unu beyan etmifltir.
Ulusal Güvenlik Kuvvetlerince PKK/KONGRA-GEL, ASALA, TKP/ML ve DHKP/C terör örgütleriye ba¤lant›l› oldu¤u tespit edilen, 1984 y›l›ndan günümüze kadar toplam 333
uyuflturucu madde kaçakç›l›¤› olay› meydana gelmifltir. (Tablo-26).
YAKALANANLAR
ERO‹N
ESRAR
KENEV‹R
BAZMORF‹N
KOKA‹N
AFYON SAKIZI
ERO‹N ARTI⁄I
SENTET‹K TABLET
SODYUM KARBONAT
‹MALATHANE
YAKALAMA M‹KTARLARI
3710 kg
108 kg
2.484.003 kök
2.127 kg
4.305 kg
26.190 kg
710 kg
8 kg
19 kg
277.030 adet
1.080 kg
2 adet
Tablo-26 Terör Örgütleriyle Ba¤lant›l› Uyuflturucu Madde Yakalamalar›
GENEL TOPLAM
2005 YILI TÜRK‹YE GENEL ‹STAT‹ST‹⁄‹
(POL‹S-JANDARMA-GÜMRÜK VE SAH‹L GÜVENL‹K UYUfiTURUCU MADDE YAKALAMALARI)
Narkotik
NarkotikSuçlar
Suçlar
177
MevzuatveveAr-Ge
Ar-Ge
Çal›flmalar› BÖLÜM-XI
Mevzuat
Çal›flmalar›
178
MEVZUAT VE AR-GE ÇALIfiMALARI
1-MEVZUAT DE⁄‹fi‹KL‹KLER‹
2005 y›l› Türk Ceza Adalet Sisteminde köklü de¤iflikliklerin yafland›¤› bir y›l olmufltur.
Baflta Türk Ceza Kanunu ile Ceza Muhakemesi Kanunu olmak üzere bir çok mevzuat
metninde düzenlemeler yap›lm›flt›r. Bu düzenlemelerle birlikte mevzuat sistemimizde
önemli de¤ifliklikler getirilmifltir.
1.1-KANUNLAR
1.1.1-TÜRK CEZA KANUNU
1 Haziran 2005 tarihinde yürürlü¤e giren Ceza Kanununun amac›; “kifli hak ve özgürlüklerini, kamu düzen ve güvenli¤ini, hukuk devletini, kamu sa¤l›¤›n› ve çevreyi, toplum
bar›fl›n› korumak, suç ifllenmesini önlemektir” fleklinde olup, ülkemiz de ceza hukukunda
yeni bir döneme girildi¤ini ifade etmektedir.
Kanunda, bu amac›n gerçeklefltirilmesi için ceza sorumlulu¤unun temel esaslar› ile
suç, ceza ve güvenlik tedbirlerinin türleri düzenlenmifltir.
KOM Birimlerinin dört temel alanda (mali, narkotik, organize suçlar, biliflim suçlar›)
sürdürdü¤ü mücadele faaliyetleri aç›s›ndan Kanunun getirdi¤i düzenlemeler flöyledir:
●
Uyuflturucu ve Uyar›c› Madde Suçlar›
Eski TCK’n›n 403-409 uncu maddelerinde düzenlenmifl olan uyuflturucu madde suçlar›, yeni Türk Ceza Kanununun 188-192 nci maddelerinde yer alm›flt›r:
Uyuflturucu veya uyar›c› maddeleri ruhsats›z veya ruhsata ayk›r› olarak imal, ithal veya ihraç eden kiflinin on y›ldan az olmamak üzere hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezas› ile cezaland›r›lmas› hüküm alt›na al›nm›fl; uyuflturucu veya uyar›c› madde kullan›lmas›n› kolaylaflt›rma da suç olarak düzenlenmifltir. Bu suçun ifllenmesini özendiren
(teflvik eden) veya bu nitelikte yay›n yapan kiflinin cezaland›r›lmas›; suçun örgütsel faaliyet çerçevesinde veya sa¤l›k mesle¤i mensuplar› taraf›ndan ifllenmesi halinde ise cezan›n art›r›lmas› öngörülmüfltür.
Kullanmak için uyuflturucu veya uyar›c› madde sat›n al›nmas›, kabul edilmesi veya bulundurulmas› suç olarak düzenlenmifltir.
Uyuflturucu veya uyar›c› madde kullanan kifli hakk›nda tedavi ve denetimli serbestlik
tedbirine; kullanmamakla beraber kullanmak için uyuflturucu veya uyar›c› madde sat›n
alan, kabul eden veya bulunduran kifli hakk›nda denetimli serbestlik tedbirine hükmolunacakt›r. Tedavi ve denetimli serbestlik tedbiri üç y›l› geçemeyecek ve bu süre içinde tedbire uygun davrand›¤› takdirde; uyuflturucu veya uyar›c› maddeyi kullanmak için bu maddeyi sat›n almak, kabul etmek veya bulundurmaktan dolay› ald›¤› cezalar infaz edilmeyecektir.
Uyuflturucu veya uyar›c› madde imal ve ticareti suçlar›na ifltirak etmifl kifli veya kullanan kifli, suç ö¤renilmeden önce bilgi vererek suçlular›n veya maddenin ele geçirilmesini sa¤larsa ceza verilmeyecek; haber al›nd›ktan sonra bilgi verenlerin cezalar› da indirilecektir. Ayr›ca kullanan kifli, hakk›nda uyuflturucu madde sat›n almak, kabul etmek veya bulundurmaktan dolay› soruflturma bafllat›lmadan önce baflvurarak tedavi ettirilmesini isterse, ceza verilmeyecektir.
●
Organize Suçlar
Eski TCK’n›n 313 üncü maddesindeki örgüt suçu ve 4422 say›l› Ç›kar Amaçl› Suç Örgütleriyle Mücadele Kanunu’nun 1 inci maddesindeki ç›kar amaçl› örgüt suçu; yeni Türk
Ceza Kanununun 220-221 inci maddelerinde,“suç ifllemek amac›yla örgüt kurma” ad› alt›nda yeniden düzenlenmifltir.
Soruflturma bafllat›lmadan ve suç ifllenmeden önce örgütün ortaya ç›kart›lmas›n› sa¤layan kurucu ve yöneticilere; örgüt kapsam›nda suç ifllemeden bilgi vererek örgütten ayr›lan üyelere; henüz suç ifllemeden yakalanarak piflmanl›k duyan ve elveriflli bilgi veren
örgüt üyesine ceza verilmeyecektir.
Örgüt kurucular›, yöneticileri ve üyelerine, gönüllü teslim olup bilgi vermeleri halinde,
örgüt kurmak, yönetmek ve üye olmaktan dolay› ceza verilmeyecek; yakaland›ktan sonra bilgi verenlerin cezalar› da indirilecektir.
Etkin piflmanl›ktan yararlananlar hakk›nda, denetimli serbestlik tedbirine hükmolunacakt›r.
Nükleer ve radyoaktif madde kaçakç›l›¤› bak›m›ndan eskiden bir yasal düzenleme yok
iken; yeni Türk Ceza Kanununun 174 üncü maddesinde;
Yetkili makamlardan izin almaks›z›n, patlay›c›, yak›c›, afl›nd›r›c›, yaralay›c›, bo¤ucu,
zehirleyici, sürekli hastal›¤a yol aç›c› nükleer, radyoaktif, kimyasal, biyolojik maddelerin
imal, ithal veya ihraç edilmesi, ülke içinde bir yerden bir yere nakledilmesi, muhafaza edilmesi, sat›lmas›, sat›n al›nmas› veya ifllenmesi suç say›lm›fl;
Yetkili makamlar›n izni olmaks›z›n yukar›daki maddelerin imalinde, ifllenmesinde veya
kullan›lmas›nda gerekli olan malzeme ve teçhizat›n ihraç edilmesi halinde de an› cezaya
hükmolunaca¤› belirtilmifltir.
Bu suçlar›n örgütlü olarak ifllenmesi halinde ceza art›r›lacakt›r.
Ateflli silahlar ve bunlara ait mermilerin ülkeye sokulmas›, sokulmaya kalk›fl›lmas›, buna arac›l›k edilmesi, bunlar›n kanunlara ayk›r› olarak ülkede yap›lmas›, bu flekilde yurda
sokulan veya üretilen silah ve mermilerin tafl›nmas›, tafl›maya arac›l›k edilmesi, sat›lmas›, satmaya arac›l›k edilmesi veya bu amaçla bulundurulmas› fiillerinin, iki veya daha çok
kifli taraf›ndan toplu olarak ifllenmesi veya bu fiilleri ifllemek amac›yla teflekkül kuranlarla yönetenler veya mensuplar› taraf›ndan ifllenmesi hallerinde 6136 say›l› Ateflli Silahlar
ve B›çaklar ile Di¤er Aletler Hakk›nda Kanunun 12 nci maddesi uygulamaya devam edilecektir.
●
Mali Suçlar
Eski TCK’n›n 201/a maddesiyle düzenlenen “göçmen kaçakç›l›¤›” suçu, yeni Türk Ceza Kanununun 79 uncu maddesinde düzenlenmifltir.
Mevzuat
veve
Ar-Ge
Mevzuat
Ar-GeÇal›flmalar›
Çal›flmalar›
179
Mevzuatveve
Ar-Ge
Çal›flmalar›
Mevzuat
Ar-Ge
Çal›flmalar›
180
Eski TCK’n›n 201/b maddesiyle düzenlenen “insan ticareti” suçu ise, yeni Türk Ceza
Kanununun 80 inci maddesinde düzenlenmifltir. Burada say›lan amaçlar ve say›lan fiiller
var oldu¤unda, ma¤durun r›zas› geçersiz kabul edilmifltir. 18 yafl›n› doldurmam›fl kiflilere yönelik tedarik etme, kaç›rma, bir yerden baflka yere götürme, sevk etme veya bar›nd›rma gerçekleflti¤inde, ceza muhakemesine konu olmak için di¤er araç fiillerin ifllenmesine gerek bulunmamaktad›r.
Tüzel kiflilik bünyesinde ifllenmesi halinde de tüzel kifli hakk›nda güvenlik tedbirine
hükmolunmas› öngörülmüfltür.
765 say›l› TCK’da tam karfl›l›¤› olmayan ve fakat 2238 say›l› Organ ve Doku Al›nmas›, Saklanmas›, Afl›lanmas› ve Nakli Hakk›nda Kanunla düzenlenmifl bulununan; “organ
ve doku al›nmas› ve ticareti suçu”, yeni Türk Ceza Kanununun 91-93 üncü maddelerinde yer alm›flt›r.
Organ veya dokular›n› satan kiflinin içinde bulundu¤u sosyal ve ekonomik koflullar göz
önünde bulundurularak, ceza indirilebilecek, hiç ceza verilmeyebilecektir. Organ veya dokular›n› satan kifli, suç ö¤renilmeden önce bilgi verirse ceza verilmeyecek; haber al›nd›ktan sonra bilgi verildi¤inde de cezas› indirilecektir. Kanunda dikkati çeken hususlardan biri; hukuken geçerli r›zaya dayal› olmaks›z›n herhangi bir kimseden organ ve/veya doku
al›rken o kimsenin ölümüne sebep olan kiflinin, kasten öldürme suçundan yarg›lanaca¤›n›n hüküm alt›na al›nmas›d›r.
Eski TCK’n›n 316-357, 274, 509 uncu maddelerindeki “sahtecilik suçlar›”, yeni Türk
Ceza Kanununun 197-212 inci maddelerinde yeniden düzenlenmifltir.
m.197-Parada sahtecilik (eski TCK m.316, 318, 320),
m.198-Paraya eflit say›lan de¤erler (eski TCK m.331),
m.199-K›ymetli damgada sahtecilik (eski TCK m.316, 318, 320, 322),
m.200-Para ve k›ymetli damgalar› yapmaya yarayan araçlar (eski TCK m.323, 324),
m.201-Etkin piflmanl›k (eski TCK m.326),
m.202-Mühürde sahtecilik (eski TCK m.332, 333),
m.203-Mühür bozma (eski TCK m.274/1),
m.204-Resmi belgede sahtecilik (eski TCK m.339, 340, 341, 342, 348),
m.205-Resmi belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek (eski TCK m.339/1, 348),
m.206-Resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan (eski TCK m.343/1),
m.207-Özel belgede sahtecilik (eski TCK m.345, 346, 347, 348),
m.208-Özel belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek (eski TCK m.345, 348),
m.209-Aç›¤a imzan›n kötüye kullan›lmas› (eski TCK m.509),
m.210-Resmi belge hükmünde belgeler (eski TCK m.349/2, 354),
m.211-Daha az cezay› gerektiren hal (eski TCK m.347),
m.212-‹çtima (eski TCK’da yok)
Yeni Türk Ceza Kanununun 212 nci maddesi uyar›nca; sahte resmi veya özel belgenin bir baflka suçun ifllenmesi s›ras›nda kullan›lmas› halinde, hem sahtecilik hem de ilgili suçtan dolay› ayr› ayr› cezaya hükmolunacakt›r.
4208 say›l› Karaparan›n Aklanmas›n›n Önlenmesine Dair Kanunla düzenlenen “karapara aklama suçu”, yeni Türk Ceza Kanununun 282 nci maddesinde “suçtan kaynaklanan malvarl›¤› de¤erlerini akalama suçu” ad›yla düzenlenmifltir. Buna göre; aklama suçunun konusunu, alt s›n›r› bir y›l veya daha fazla hapis cezas›n› gerektiren suçlardan
kaynaklanan malvarl›¤› de¤erleri oluflturmaktad›r.
Bu malvarl›¤› de¤erlerinin; yurt d›fl›na ç›kar›lmas› veya bunlar›n gayri meflru kayna¤›n› gizlemek ve meflru bir yolla elde edildi¤i konusunda kanaat uyand›rmak maksad›yla
çeflitli ifllemlere tabi tutulmas› fiilleri suçu oluflturmaktad›r. Bu suçun kamu görevlisi veya
belli bir meslek sahibi taraf›ndan bu mesle¤in icras› s›ras›nda ifllenmesi halinde ceza art›r›lacakt›r.
Bu suçun örgütlü olarak ifllenmesi halinde verilecek ceza art›r›lacak; tüzel kiflilik bünyesinde ifllenmesi halinde de tüzel kifli hakk›nda güvenlik tedbirine hükmolunacakt›r. Kovuflturma bafllamadan bilgi vererek aklanan malvarl›¤›n›n bulunmas›na yard›mc› olan kifliye ise ceza verilmeyecektir.
Eski TCK’nin 504 üncü maddesindeki “nitelikli doland›r›c›l›k suçu”, yeni Türk Ceza Kanununun 158 inci maddesinde yeniden düzenlenmifl ve maddede nitelikli doland›r›c›l›k
kapsam›na girecek fiilere yer verilmifltir.
90 say›l› Ödünç Para Verme ‹flleri Hakk›nda Kanun Hükmünde Kararname ile öngörülen “tefecilik suçu”, yeni Türk Ceza Kanununun 241 inci maddesinde düzenlenerek “kanunili¤i” sa¤lanm›flt›r. Kazanç elde etmek amac›yla baflkas›na ödünç para verme fiili “tefecilik” suçu olarak ihdas edilmifltir.
Eski TCK’nin yolsuzluk suçlar› kapsam›ndaki maddeleri; yeni Türk Ceza Kanununun
afla¤›daki maddelerinde yeniden düzenlenmifltir:
m.155-Güveni kötüye kullanma (eski TCK m.508, 510),
m.156-Bedelsiz senedi kullanma (eski TCK m.509),
m.158-Nitelikli doland›r›c›l›k (eski TCK m.504, 505, 278),
m.161-Hileli iflas (eski TCK m.506),
m.162-Taksirli iflas (eski TCK m.507),
m.235-‹haleye fesat kar›flt›rma (eski TCK m.366, 367, 368),
m.236-Edimin ifas›na fesat kar›flt›rma (eski TCK m.362),
m.237-Fiyatlar› etkileme (eski TCK m.358, 359),
m.238-Kamuya gerekli fleylerin yoklu¤una neden olma (eski TCK m.361),
m.239-Ticari s›r, bankac›l›k s›rr› veya müflteri s›rr› niteli¤indeki bilgi veya belgelerin
aç›klanmas› (eski TCK m.364, 365),
m.240-Mal veya hizmet sat›m›ndan kaç›nma (eski TCK m.401),
m.241-Tefecilik (90 say›l› Kanun Hükmünde Kararname),
m.242-Tüzel kifliler hakk›nda güvenlik tedbiri uygulanmas› (eski TCK’da yok),
m.243-Biliflim sistemine girme (eski TCK m.525/a),
m.244-Sistemi engelleme, bozma, verileri yok etme veya de¤ifltirme (eski TCK
m.525/b, 525/c),
Mevzuat
ve Ar-Ge
Çal›flmalar›
Mevzuat
ve Ar-Ge
Çal›flmalar›
181
Mevzuatveve
Ar-Ge
Çal›flmalar›
Mevzuat
Ar-Ge
Çal›flmalar›
182
m.245-Banka veya kredi kartlar›n›n kötüye kullan›lmas› (eski TCK’da yok),
m.247-Zimmet (eski TCK m.202),
m.248-Etkin piflmanl›k (eski TCK m.202/3),
m.249-Daha az cezay› gerektiren hal (eski TCK’ da yok),
m.250-‹rtikap (eski TCK m. 209),
m.251-Denetim görevinin ihmali (eski TCK m.203),
m.252-Rüflvet (eski TCK m.211, 212, 213, 214,)
m.254-Etkin piflmanl›k (eski TCK m.215),
m.255-Yetkili olmad›¤› bir ifl için yarar sa¤lama (eski TCK m.218),
m.257-Görevi kötüye kullanma (eski TCK m.228, 230, 240),
m.258-Göreve iliflkin s›rr›n aç›klanmas› (eski TCK m.229,)
m.259-Kamu görevlisinin ticareti (eski TCK m.208, 238),
m.261-Kiflilerin mallar› üzerinde usulsüz tasarruf (eski TCK m.246),
●
Biliflim Alan›nda ‹fllenen Suçlar
Eski TCK’n›n 525/a, 525/b, 525/c ve 525/d maddelerinde düzenlenen “biliflim alan›ndaki suçlar”, yeni Türk Ceza Kanununun 243-246 nc› maddelerinde yeniden düzenlenmifltir.
Yeni Ceza Kanunu ile; banka ve kredi kartlar›na iliflkin düzenleme ile hukukumuzda
bir kargaflaya son verilmifl ve banka ve kredi kartlar›n›n kötüye kullan›m›n›n hangi suçun
kapsam›na girdi¤i tart›flmalar› önlenerek ayr› bir suç tipi haline getirilmifl; “biliflim sistemlerine girme” eylemi de suç haline getirilmifltir. (Aydilek, 2005) Dolay›s›yla, herhangibir
olayda e¤er 245 nci madde uygulan›yorsa ayr›ca doland›r›c›l›k, sahtecilik gibi suçlardan
hüküm kurulmayacakt›r.
Sözkonusu maddenin birinci f›kras› ise KOM Birimlerinin görev alan› d›fl›nda b›rak›lm›flt›r. Bu f›krada tan›mlanan suç tipinde; fail baflkas›na ait banka veya kredi kart›n› her
ne suretle olursa olsun eline geçirmekte veya elinde bulundurmak suretiyle, ilgilisinin r›zas› d›fl›nda bu kartlar› kullanarak kendisine yarar sa¤lamaktad›r. Dolay›s›yla, 245 nci
maddenin birinci f›kras›nda tan›mlanan bu suç (banka veya kredi kart›n› çalarak, sistemden kendisine ait olmayan paray› çeken ve bu yolla kendisine ait maddi bir yarar sa¤layan kimsenin durumunda oldu¤u gibi) KOM Birimlerinin de¤il, Asayifl Birimlerinin görev
alan›na girmektedir. (Ayn› maddenin dördüncü f›kras› ise birinci f›krada yer alan suçun
belli akrabal›k dereceleri dahilinde ifllenmesi durumunda, ilgili akraba hakk›nda ceza verilmeyece¤ini belirtmektedir.)
Biliflim alan›nda ifllenen suçlar›n, tüzel kiflilik bünyesinde ifllenmesi halinde de tüzel kifli hakk›nda güvenlik tedbirine hükmolunmas› öngörülmüfltür.
●
Ortak Konular
Eski TCK’n›n 313 üncü maddesindeki “örgüt suçu” ile 4422 say›l› Ç›kar Amaçl› Suç
Örgütleriyle Mücadele Kanununun 1 inci maddesindeki “ç›kar amaçl› örgüt suçu”, yeni
Türk Ceza Kanununun 220 nci maddesinde yeniden düzenlenmifltir.
Bu maddedeki suç; ceza kanunlar›nda yer alan tüm suçlar›n örgüt taraf›ndan ifllendi¤i durumlarda ayr›ca uygulanacak olan bir tehlike suçudur.
Yeni Türk Ceza Kanunu; görev alan› itibariyle KOM personelinin, konusunu oluflturabilece¤i yeni suç türlerini de ihdas etmifltir:
m.132-Haberleflmenin gizlili¤ini ihlal,
m.133-Kifliler aras›ndaki konuflmalar›n dinlenmesi ve kayda al›nmas›,
m.134-Özel hayat›n gizlili¤ini ihlal,
m.135-Kiflisel verilerin kaydedilmesi,
m.136-Verileri hukuka ayk›r› olarak verme veya ele geçirme,
m.137-Nitelikli haller,
m.138-Verileri yok etmeme,
m.139-fiikayet,
m.285-Gizlili¤in ihlali (soruflturman›n gizlili¤inin ihlali),
m.286-Ses veya görüntülerin kayda al›nmas› (soruflturma veya kovuflturma s›ras›nda).
Eski TCK’ n›n 36 nc› maddesiyle düzenlenen “müsadere”, yeni Türk Ceza Kanununun
54 üncü maddesinde “eflya müsaderesi”, 55 inci maddesinde de “kazanç müsaderesi”
ad› alt›nda geniflletilerek düzenlenmifltir. Müsadere konusu eflya veya maddi menfaatlere elkonulamad›¤› veya bunlar›n merciine teslim edilmedi¤i hallerde, bunlar›n karfl›l›¤›n›
oluflturan de¤erler müsadere edilece¤i hüküm alt›na al›nm›flt›r.
1.1.2- CEZA MUHAKEMES‹ KANUNU (CMK)
75 y›ll›k Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu’nu yürürlükten kald›rarak, ceza usulü konusunda yeni düzenlemeler öngören ve 01.06.2005 tarihinde yürürlü¤e giren 5271 say›l› Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK), 17.12.2004 tarihli Resmi Gazete’de yay›nlanm›flt›r.
Ceza Muhakemesi Kanununun Yürürlük ve Uygulama fiekli Hakk›nda Kanunun 18 inci maddesiyle de;
-1412 say›l› Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu,
-4422 say›l› Ç›kar Amaçl› Suç Örgütleriyle Mücadele Kanunu,
-3005 say›l› Meflhut Suçlar›n Muhakeme Usulü Kanunu yürürlükten kald›r›lm›flt›r.
CMK’da adli yarg›n›n ileyifl sistemeti¤i genel hatlar›yla afla¤›daki gibi belirlenmifltir:
●
Tan›klar›n Korunmas›
Tan›k, ceza ve hukuk yarg›lamas› s›ras›nda, dava konusu olayla ilgili bilgileri olan ve
bu bilgiler hakk›nda beyanda bulunan kiflilerdir. Özellikle örgütlü suçlarla mücadelede tan›k çok önemli bir delildir. Sözkonusu örgütlerin çökertilebilmesi için, örgüt elemanlar›n›n
ihbar ve tan›kl›k yapmalar›n› sa¤lay›c› düzenlemeler getirmek zorunludur. Ancak bu yolla örgüt tam olarak kavranabilir ve müdahale edilebilir. (Yenisey, 1998, s.93)
Mevzuat
ve Ar-Ge
Çal›flmalar›
Mevzuat
ve Ar-Ge
Çal›flmalar›
183
Mevzuatveve
Ar-Ge
Çal›flmalar›
Mevzuat
Ar-Ge
Çal›flmalar›
184
Ancak, bu tan›klar›n ve de yak›nlar›n›n güvenliklerinin çok iyi flekilde sa¤lanmas› gerekmektedir.
Ç›kar amaçl› suç örgütlü suçlar aç›s›ndan tan›klar›n ve de yak›nlar›n›n korunmas› yönünde düzenlemeler içeren 4422 say›l› Ç›kar Amaçl› Suç Örgütleriyle Mücadele Kanununun yürürlükten kalkmas› nedeniyle, bu Kanunun 7 nci maddesiyle düzenlenen koruma
sistemi de sona ermifltir.
Tan›klar›n korunmas›, CMK’n›n 58 nci maddesinde; ancak bir örgütün faaliyeti çerçevesinde ifllenen suçlarda;
-Tan›¤›n kimli¤inin gizli tutulabilmesi,
-Gizli celsede dinlenebilmesi,
-Dinlenmesiyle ilgili olarak sesli ve görüntülü aktarma yap›labilmesi,
hüküm alt›na al›nm›flt›r.
-Tan›kl›k görevinin yap›lmas›ndan sonra da, kimli¤inin sakl› tutulmas› ve güvenli¤inin
sa¤lanmas› hususunda al›nacak önlemlerin ayr› bir kanunla düzenlenene¤i ifade edilmifltir.
Bu meyanda; Adalet Bakanl›¤› taraf›ndan kurulan Komisyona Baflkanl›¤›m›zdan da
kat›l›m sa¤lanm›fl ve “Tan›k Koruma Kanunu Tasar›s›“ ad›yla bir Tasar› haz›rlanm›flt›r.
●
Beden Muayenesi, Moleküler Genetik Inceleme ve Fizik Kimli¤in Tespiti
Yeni CMK’da (m.75-82); flüphelinin/san›¤›n/ma¤durun beden muayenesi, fizik kimli¤inin tespiti ve moleküler genetik incelemeler konusunda, hakim ve Cumhuriyet savc›s›n›n
karar›na dayal› yeni ve ayr›nt›l› düzenlemeler yap›lm›flt›r.
Ayr›ca, PVSK’n›n 5 nci maddesinde de (m.5); polisin parmak izi ve foto¤raf alma yetkisi bulunmaktad›r.
CMK maddelerinin uygulanmas›, 01.06.2005 tarihli “Ceza Muhakemesinde Beden
Muayenesi, Genetik ‹ncelemeler ve Fizik Kimli¤in Tespiti Hakk›nda Yönetmelik” ile gösterilmifltir.
●
Yer Gösterme
Yeni CMK, daha önce CMUK’ta bulunmayan yer gösterme müessesesini Kanun
kapsam›na (m.85) alm›flt›r. (Çolak ve Taflk›n, 2005, s.273)
Yer gösterme ifllemi Cumhuriyet savc›s› taraf›ndan yapt›r›lacak olup; C.Savc›s› yer
gösterme ifllemini yapt›rma konusunda takdir yetkisine sahiptir.
CMK’n›n 250 nci maddesinde say›lan suçlarda (KOM birimleri bak›m›ndan örgütlü
uyuflturucu suçlar› ve haks›z ekonomik ç›kar sa¤lamak amac›yla kurulmufl bir örgütün faaliyeti çerçevesinde cebir ve tehdit uygulanarak ifllenen suçlar) adli kolluk amiri taraf›ndan da yer gösterme yapt›r›labilecektir.
Bu konuda, 01.06.2005 tarihli “Yakalama, Gözalt›na Alma ve ‹fade Alma Yönetmeli¤i”nin 28 inci maddesinde de bir düzenleme yer almaktad›r.
●
Yakalama ve Gözalt›na Alma
Yakalama ve gözalt›na alma tedbiri, Yeni CMK’n›n 90 ila 99 uncu maddelerinde düzenlenmifltir.
Buna göre, yakalama tedbiri; iki türlü olabilecektir. Bunlardan biri herkes taraf›ndan
yap›labilecek yakalamad›r. Di¤eri ise, kolluk görevlileri taraf›ndan gerçeklefltirilebilecek
olan yakalamad›r.
Yakalama, gözalt›na alma ve ifade alma konular›ndaki de¤iflikliklerin bafl›nda; toplu
olarak ifllenen suçlarda, delillerin toplanmas›ndaki güçlük veya flüpheli say›s›n›n çoklu¤u
nedenleriyle, yakalanan kiflinin gözalt› süresinin, her defas›nda bir günü geçmemek üzere uzat›lmas› (azami toplam 4 gün) gelmektedir.
Öte yandan;
-Sadece adli para cezas›n› gerektiren veya hapis cezas›n›n üst s›n›r› 2 y›ldan fazla olmayan suçlarda tutuklama karar› verilememesi;
-‹fade alman›n kayd›nda teknik imkanlardan yararlan›lmas›;
-Müdafi haz›r bulunmaks›z›n kollukça al›nan ifadenin, hakim veya mahkeme huzurunda flüpheli/san›k taraf›ndan do¤rulanmad›kça hükme esas al›namamas›;
-Üst s›n›r› en az 5 y›l hapis cezas›n› gerektiren suçlardan dolay› yap›lacak soruflturma ve kovuflturmalarda, flüphelinin/san›¤›n istemi olmaks›z›n avukat görevlendirilmesi;
-Ma¤dur avukat›n›n soruflturma dosyas›n› inceleme ve örnek alma hakk›na sahip olmas›,
CMK’n›n bu alanda öngördü¤ü kifli hak ve özgürlüklerini koruyan, teminat alt›na alan
yeniliklerdendir.
CMK’n›n bu maddelerinin uygulanmas› 01.06.2005 tarihli “Yakalama, Gözalt›na Alma
ve ‹fade Alma Yönetmeli¤i” ile gösterilmifltir.
●
Tutuklama ve Adli Kontrol
Yeni CMK’da (m.100-115) tutuklama nedenleri azalt›l›p yeniden düzenlenerek, tutuklama nedenleri varsay›labilecek haller katalog fleklinde belirtilmifltir. (www.adalet.gov.tr,
1, 2005)
Kanunda; 1 y›ldan fazla hapis cezas› gerektiren suçlarda tutuklama karar› verilemeyece¤i öngörülmüfl ve tutuklama için azami süreler öngörülmüfltür.(250 nci maddedeki
suçlarda ve a¤›r cezal›k suçlarda bu süreler 01.04.2008 tarihine kadar uygulanmayacakt›r).
CMK’ya göre; kuvvetli suç flüphesinin varl›¤›n› gösteren olgular›n ve bir tutuklama nedeninin bulunmas› halinde, flüpheli veya san›k hakk›nda tutuklama karar› verilebilecek;
iflin önemi, verilmesi beklenen ceza veya güvenlik tedbiri ile ölçülü olmamas› halinde, tutuklama karar› verilemeyecektir. Eski Ceza Kanunumuzda yer alan g›yabi tutuklama müessesesi yeni CMK’ya al›nmam›flt›r.
Kanunun ilgili maddelerinde, Türk Ceza Hukuku Sisteminde tamamen yeni bir müessese olan “adli kontrol” tedbiri de öngörülmüfltür. CMUK hükümlerine göre, adli mercilere sevk edilen bir flüpheli için iki alternatif bulunmaktayd›: tutuklama veya serbest kalma.
Serbest b›rak›ld›¤› zaman kaçma riski, tutukland›¤› zaman da hürriyetinden yoksun b›rak›lmas› sözkonusu idi. Yeni müessese ile orta bir yol kabul edilmifl ve kifli özgürlü¤üne
iliflkin s›n›rlamalar›n öngörülmesi halinde dahi kiflinin tutuk ya da ceza evine girmeden
kontrol alt›nda tutulmas› sa¤lanm›flt›r. (Çolak ve Taflk›n, 2005, s.327-328)
“Yurtd›fl›na ç›k›fl›n yasaklanmas›” ve “uyuflturucu, uyar›c› ve uçucu maddelerle alkol
Mevzuat
ve Ar-Ge
Çal›flmalar›
Mevzuat
ve Ar-Ge
Çal›flmalar›
185
Mevzuatveve
Ar-Ge
Çal›flmalar›
Mevzuat
Ar-Ge
Çal›flmalar›
186
ba¤›ml›l›¤›ndan ar›nmak amac›yla tedavi ve muayeneye tabi olmak” da “adli kontrol” tedbirleri aras›nda say›lm›flt›r.
●
Arama ve Elkoyma
Yeni CMK’n›n 116 ila 134 üncü maddeleinde arama ve elkoyma usulleri gösterilmifltir.
Yeni Ceza Muhakemesi Kanunu, 1412 say›l› CMUK’un 94 ve 95 nci maddelerindeki düzenlemelere paralel olarak, fakat bundan daha anlafl›labilir ifadelerle ve kifli özgürlü¤ünü
daha koruyacak flekilde, flüpheli veya san›kla ilgili aramay› bunlar d›fl›ndaki di¤er kiflilere yönelik aramadan ay›rt ederek düzenlemifltir. (Gülflen, 2005, s.1)
Yeni Ceza Kanununun Nisan 2005’te yürürlü¤e girmesi öngörülen metninde; arama
ve elkoyma ifllemlerinin hâkim karar› üzerine veya gecikmesinde sak›nca bulunan hâllerde Cumhuriyet savc›s›n›n yaz›l› emri ile kolluk taraf›ndan yap›labilece¤i kabul edilmifl,
kolluk amiri veya görevlilerine bu konuda do¤rudan herhangi bir yetki verilmemifltir.
(m. 119/1, 127/3)
Ancak, arama ve elkoyma konusunda; “kollu¤un yakalama için yeterli sebebi olmas›
halinde, ayn› suça iliflkin delil elde edebilmesi bak›m›ndan da arama sebebi bulundu¤u
kabul edilmeli (Sokullu, 1986, s.147) ve hakime ve savc›ya gidilmekle oluflacak zaman
kayb›n›n aramay› güçlefltirmesi, hatta olanaks›z k›ld›¤› hallerde kolluk görevlilerine de
arama yetkisi verilmelidir” (Gülflen, 2005, s.8; Ery›lmaz, 2003, s.152); polisin do¤rudan
do¤ruya el koyabilme yetkisinin gecikmeyi önlemek bak›m›ndan yerinde olabilece¤i
(Dönmezer ve Yenisey, 2000, s. 218-219) fleklinde görüfller de öteden beri ileri
sürülmekteydi.
Nihayetinde, 1 Haziran 2005’te yürürlü¤e giren Yeni Ceza Kanununda; hâkim karar›
üzerine veya gecikmesinde sak›nca bulunan hâllerde Cumhuriyet savc›s›n›n, Cumhuriyet
savc›s›na ulafl›lamad›¤› hallerde ise kolluk amirinin yaz›l› emri ile kolluk görevlileri arama
ve elkoyma yapabilecekleri yönünde bir düzenleme yap›lm›flt›r.
Ancak, kollu¤un arama konusundaki yetkisi konutta, iflyerinde ve kamuya aç›k olmayan kapal› alanlarda yap›lacak aramalar için sözkonusu de¤ildir; bu yerlerde yap›lacak
aramalarda karar mercii hakim veya gecikmesinde sak›nca bulunan hallerde Cumhuriyet
savc›s›d›r.
Kanunlardaki arama ve elkoymaya iliflkin hükümlerin uygulanmas›, 01.06.2005 tarihli
“Adli ve Önleme Aramalar› Yönetmeli¤i” ile gösterilmifltir.
●
Özel Soruflturma Yöntemleri
5320 say›l› Kanunla birlikte yürürlükten kald›r›lan 4422 say›l› Ç›kar Amaçl› Suç Örgütleriyle Mücadele Kanununda düzenlenen özel soruflturma yöntemlerine,
Yeni CMK’da yer verilmifltir (m.135-140);
m.135-‹letiflimin tespiti, dinlenmesi ve kayda al›nmas›
m.136-Müdafiin bürosu ve yerleflim yeri
m.137-Kararlar›n yerine getirilmesi, iletiflim içeriklerinin yok edilmesi
m.138-Tesadüfen elde edilen deliller
m.139-Gizli soruflturmac› görevlendirilmesi
m.140-Teknik araçlarla izleme olarak belirlenmifltir.
●
‹fade Alma
Yeni CMK’da (m.147-156); ifade alma ve yakalanan kiflinin müdafiin yard›m›ndan yararland›r›lmas›na iliflkin düzenlemeler yer almaktad›r. Yeni olarak ise:
-‹fade alma ifllemleri teknik kayda al›nabilecek ve ifadesi al›nan kifliden ekonomik durumu hakk›nda bilgi al›nabilecektir.
-Müdafi haz›r bulunmaks›z›n kolluk taraf›ndan al›nan ifade hakim/mahkeme önünde ilgili taraf›ndan do¤rulanmad›kça, hükme esas al›namayacakt›r.
-fiüphelinin ayn› olayla ilgili yeniden ifadesi al›nmas› ihtiyac› ortaya ç›kt›¤›nda, ancak
C.Savc›s› taraf›ndan al›nabilecektir.
-Üst s›n›r› en az 5 y›l hapis cezas›n› gerektiren tüm suçlarda, yakalanan kifli için, istemi olmaks›z›n müdafi görevlendirilecektir.
Bu maddelerin uygulanmas›, 01.06.2005 tarihli “Yakalama, Gözalt›na Alma ve ‹fade
Alma Yönetmeli¤i” ile gösterilmifltir.
●
Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat
Yürürlükten kalkan 466 say›l› Kanun D›fl› Yakalanan veya Tutuklanan Kimselere Tazminat Verilmesi Hakk›nda Kanun’daki hükümlere paralel olarak; Yeni CMK’da da (m.141144) tazminat hükümlerine yer verilmifl ve Devletin, ödedi¤i tazminattan dolay›, koruma
tedbiriyle ilgili olarak görevinin gereklerine ayk›r› hareket etmek suretiyle görevini kötüye
kullanan kamu görevlilerine rücu edece¤i belirtilmifltir.
●
Soruflturma
Eski Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 151-161 maddelerindeki hükümlere paralel olarak,
Yeni CMK’da da (m.157-169);
-Soruflturman›n gizlili¤i esas› düzenlenmifl,
-Suçun ö¤renilmesi ve soruflturman›n bafllat›lmas› konusunda yeniden düzenleme yap›lm›fl,
-Cumhuriyet savc›s›n›n sözlü emirlerini yaz›l› olarak da bildirece¤i öngörülmüfl,
En üst dereceli kolluk amirlerinin, adli görevler sebebiyle hakimlerin tabi oldu¤u yarg›lama usulüne tabi olaca¤› belirtilmifltir.
●
Adli Kolluk
Yeni CMK’da (m.164-169) adli kollu¤a iliflkin düzenlemeler yap›lm›fl;
-Soruflturma ifllemlerinin öncelikle adli kollu¤a yapt›r›lmas›,
-Adli kolluk görevlilerinin, adli görevleri haricindeki hizmetlerde üstlerinin emrinde olmas›,
-Gerekti¤inde veya Cumhuriyet savc›s›n›n talebi halinde di¤er kolluk görevlilerinin de
adli kolluk olarak görev yapmas›,
-Adli kollu¤un sorumlular› hakk›nda Cumhuriyet Baflsavc›l›klar›nca her y›l de¤erlendirme raporu düzenlenmesi öngörülmüfltür.
Mevzuat
ve Ar-Ge
Çal›flmalar›
Mevzuat
ve Ar-Ge
Çal›flmalar›
187
Mevzuatveve
Ar-Ge
Çal›flmalar›
Mevzuat
Ar-Ge
Çal›flmalar›
Bu konudaki esas ve usuller, 01.06.2005 tarihli “Adli Kolluk Yönetmeli¤i” ile düzenlenmifltir.
188
“-‹nsan haklar›, eflitlik ve cezalar›n ifllevi de nazara al›narak infazda temel ilke, temel
amaç ve hapis cezalar›n›n infaz›nda gözetilecek ilkeler kanuni düzenlemeye kavuflturulmufltur
1.1.3- CEZA VE GÜVENLIK TEDBIRLERININ ‹NFAZI HAKKINDA KANUN
5237 say›l› Türk Ceza Kanunu ile 5271 say›l› Ceza Muhakemesi Kanununda infaz hukukuna iliflkin herhangi bir hüküm bulunmamaktad›r. 647 say›l› Cezalar›n ‹nfaz› Hakk›nda Kanun’un içerdi¤i maddi ceza hukuku ile ilgili hükümler, benimsedi¤i ilke ve felsefe
do¤rultusunda 5237 say›l› Türk Ceza Kanununda yer almaktad›r. Di¤er yönden; 765 say›l› Türk Ceza Kanunu, 1412 say›l› Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu ve 647 say›l› Cezalar›n ‹nfaz› Hakk›nda Kanun’un do¤rudan infaz hukukuna iliflkin hükümleri, 5237 ve
5271 say›l› Kanunlarla uyumlu biçimde 5275 say›l› Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin ‹nfaz›
Hakk›nda Kanunda düzenlenmifltir.
“Birleflmifl Milletler ‹nsan Haklar› Bildirisi, Çocuk Haklar›na iliflkin Sözleflme, Siyasi ve
Medeni Haklar Sözleflmesi, ‹flkenceyi Önleme Sözleflmesi, Avrupa ‹nsan Haklar› Sözleflmesi, Birleflmifl Milletler ‘Hükümlülerin ‹yilefltirilmesi ‹çin Asgari Standart Kurallar’, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesince kabul edilen ‘Avrupa Hapis Cezas› Kurallar›’ ve Avrupa ‹nsan Haklar› Mahkemesi kararlar› ile karfl›laflt›rmal› hukuk ›fl›¤›nda; ça¤dafl infaz ilkeleri, Ülkemizin deneyim ve uygulamalarla yerleflmifl kurallar›, gereksinmelerle uyumlu
bir biçimde dengelenerek 5275 say›l› Kanunda aç›k, duru, kolay okunur ve anlafl›l›r bir
dille kaleme al›nm›flt›r.” (Kaylan, 2005, s.1)
Kanunla birlikte getirilen yenilikler: (Karabeyo¤lu, 1, 2005)
-Ceza infaz kurumlar›n›n türleri ve cezalar›n infaz›n›n ertelenmesi sebepleri yeniden
düzenlenmifltir
-Hükümlülerin gözlem ve s›n›fland›r›lmas› ça¤dafl normlara uygun olarak yeni esaslara ba¤lanm›fl; Kanunun 24 üncü maddesinde belirtilen nitelikleri gözönüne al›narak hükümlülerin grupland›r›lmas› öngörülmüfltür.
-Hükümlülerin yükümlülükleri ve çal›flt›r›lmalar›na iliflkin düzenlemeler getirilmifl ve nakil sebepleri yeniden belirlenmifltir. Hükümlünün haklar›, güvenceleri ve bunlar›n k›s›tlanmas›na iliflkin düzenlemelere yer verilmifltir.
-Geçmiflte ceza infaz kurumlar›n›n yönetiminde karfl›lafl›lan sorunlar da dikkate al›nmak suretiyle, hükümlünün kendisine verilen yiyecek ve içecekleri reddetmesi durumunda haklar›nda uygulanacak tedbir ve ifllemler ayr›nt›l› olarak düzenlenmifl, ayr›ca hükümlünün muayene ve tedavisi, sa¤l›k denetimi, hastaneye sevk ifllemleri ile infaz› engelleyecek hastal›k halleri yeni kurallara ba¤lanm›flt›r.
-Kapal› ve aç›k ceza infaz kurumlar›na hükümlüleri ziyaret amac›yla veya görüfle gelen resmi heyet ve özel kiflilerin uyacaklar› usul ve esaslar kurum güvenli¤ini tehlikeye
sokmayacak flekilde yeniden düzenlenmifltir.
-Yüksek güvenlikli ceza infaz kurumlar›nda bulunanlar d›fl›ndaki hükümlülere izin verilebilece¤i ve izinde geçen sürelerin hükümlülükte geçmifl say›laca¤› hükme ba¤lanm›flt›r
-Kanuna göre hükümlüler hakk›nda verilecek izinler mazeret izni, özel izin ve ifl arama izni olmak üzere üçlü bir ayr›ma tabi tutulmufltur.
- Denetimli serbestlik ve yard›m merkezleri ile koruma kurullar› oluflturulaca¤› hükme
ba¤lanm›flt›r.
-5237 say›l› Türk Ceza Kanununun 50. maddesinin birinci f›kras›n›n (f) bendinde yer
alan k›sa süreli hapis cezas›n›n yapt›r›m seçeneklerinden kamuya yararl› bir iflte çal›flt›rman›n usulü düzenlenmifl ayr›ca, yeni bir düzenleme olarak da, iki y›l veya daha az süre ile hapis cezas›na mahkûm olanlar›n cezalar›n›n yar›s›n› iyi hâlle geçirmeleri halinde
geriye kalan yar›s›n›n kamuya yararl› bir iflte çal›flt›r›lmas›na mahkemece karar verilmesine imkân tan›nm›flt›r.
-Adli para cezas›n›n infaz flekli düzenlenmifltir. 5237 say›l› Türk Ceza Kanununun 50.
maddesinin birinci f›kras›n›n (a) bendi hükmü sakl› kalmak kayd›yla, adli para cezas›ndan çevrilen hapsin infaz›n›n ertelenemeyece¤i ve bunun infaz›nda koflullu sal›verilmeden yararland›r›lmayaca¤› hükme ba¤lanm›flt›r.
-Koflullu sal›verilmeye iliflkin usul ve esaslar yeniden düzenlenmifltir.
-Alt› ay ve daha az süreli hapis cezalar›n›n özel infaz usullerine göre çektirilmesi hükme ba¤lanm›flt›r
-Hükümlüler hakk›nda getirilen düzenlemelerden, tutukluluk hâliyle uzlafl›r nitelikte
olanlar›n›n tutuklulara da uygulanaca¤› belirtilmifltir.”
1.1.4- KABAHATLER KANUNU
01.06.2005 tarihinde yürürlü¤e giren Kabahatler Kanunu, eski Türk Ceza Kanununda
yer alan ve fakat 5237 say›l› yeni Türk Ceza Kanununa tafl›nmayan ve kabahat niteli¤i
haiz fiillere uygulanacak yapt›r›mlar› içeren hükümleri ve yeni kabahatleri düzenlemektedir. Kanun gerekçesinde; kabahat, idari suç olarak isimlendirilmifltir:
“Kabahatleri suç olmaktan ve ceza kanunlar›n›n kapsam› d›fl›na ç›karma e¤iliminin bir
sonucu olarak; çeflitli hususlarda düzenleme getiren özel kanunlarda baz› fiiller karfl›l›¤›nda idari yapt›r›mlar öngörülmektedir. Baflka bir deyiflle , bu fiiller, idari suçlar olarak tan›mlanmaktad›r.
Bu fiiller karfl›l›¤›nda genellikle parasal nitelikte bir yapt›r›m öngörülmektedir. Ancak,
bu parasal yapt›r›m, bir ceza hukuku yapt›r›m› olan ‘adli para cezas›’ de¤il; idari yapt›r›m
olarak ‘idari para cezas›’ niteli¤i tafl›maktad›r.”
5326 say›l› Kabahatler Kanununda kanun sistemi içerisinde öncelikle kanunun genel
kanun oluflu nedeniyle özel kanunlarda düzenlenen tüm idari suçlar için uygulanacak genel hükümler düzenlenmifl, takiben bir k›s›m özel idari suçlar tan›mlanarak idari yapt›r›ma ba¤lanm›flt›r. (Ekinci, 2005, s.1)
13/09/2005 tarih ve say›l› B.05.1.EGM.0.011.05.01 say›l› Genelge ile Emniyet Teflkilat›n›n tüm birimleri esasen bu Kanunun uygulanmas›nda sorumlu tutulmufltur. Kanunun
32-43 üncü maddelerinde yer alan kabahatler için öncelikli olarak Polis Merkezi/Karakol
Amirlikleri olmak üzere, hem Teflkilat›m›z›n di¤er birimlerinin hem de di¤er baz› kamu ku-
Mevzuat
ve Ar-Ge
Çal›flmalar›
Mevzuat
ve Ar-Ge
Çal›flmalar›
189
Mevzuatveve
Ar-Ge
Çal›flmalar›
Mevzuat
Ar-Ge
Çal›flmalar›
rum ve kurulufllar›n›n “idari yapt›r›m karar tutana¤›” düzenlemeye sorumluluk alanlar›
içinde yetkili olduklar› ifade edilmifltir.
190
Denetimli serbestlik ve yard›m ile koruma hizmetlerine iliflkin dan›flma organ› olarak
da Adalet Bakanl›¤›nda Denetimli Serbestlik ve Yard›m Merkezleri ile Koruma Kurullar›
Dan›flma Kurulu oluflturulmas› öngörülmüfltür.
1.1.5- DENET‹ML‹ SERBESTL‹K VE YARDIM MERKEZLER‹ ‹LE KORUMA KURULLARI KANUNU
“Denetimli serbestlik” müessesesi esasen ceza verildikten sonra infazla birlikte gündeme gelir. Bu ba¤lamda, Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin ‹nfaz› Hakk›nda Kanun’da denetimli serbestlik ve yard›m merkezleri ile koruma kurullar› oluflturulaca¤› hükme ba¤lanm›flt›r.
20.07.2005 tarihinde yürürlü¤e giren Denetimli Serbestlik ve Yard›m Merkezleri ile Koruma Kurullar› Kanunu ile baz› suçlar bak›m›ndan, suç iflleyenlere hapis cezas› verilmesi yerine; bir meslek veya sanat edinmeyi sa¤lamak amac›yla gerekti¤inde bar›nma imkân› da bulunan bir e¤itim kurumuna devam etmeyi sa¤lama, belirli etkinlikleri yapmaktan yasaklanma belli bir meslek ve sanat› yapmaktan yasaklanma, kamuya yararl› bir iflte çal›flma ve benzeri tedbirlerin uygulanabilece¤i belirtilmifltir.
Kanunda denetimli serbestlik ve yard›m ile koruma hizmetlerinde; “insan onuruna sayg› ve dürüstlük”, “gizlilik” ve “tarafs›zl›k” ilkelerinin dikkate al›naca¤› ifade edilmifltir.
Kanunda belirtilen görevleri yerine getirmek üzere, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlü¤ü bünyesinde Denetimli Serbestlik ve Yard›m Hizmetlerinden Sorumlu Daire Baflkanl›¤›, adalet komisyonunun bulundu¤u yerlerde de Denetimli Serbestlik ve Yard›m Merkezi fiube Müdürlü¤ü ile Koruma Kurulunun kurulmas›,
1.1.6- ADL‹ S‹C‹L KANUNU
01.06.2005 tarihinde yürürlü¤e giren Adli Sicil Kanunu ile 3682 say›l› Adli Sicil Kanunu yürürlükten kald›r›lm›flt›r.
Yeni Kanunda, kesinleflmifl ceza ve güvenlik tedbirlerine mahkûmiyete iliflkin bilgilerin
otomatik iflleme tâbi bir sistem kullan›larak toplanmas›na, s›n›fland›r›lmas›na, de¤erlendirilmesine, muhafaza edilmesine ve gerekti¤inde en seri ve sa¤l›kl› biçimde ilgililere bildirilmesine dair usul ve esaslar belirlenmifltir.
Adli Sicil Kanununda, adli sicile kaydedilecek veya kaydedilemeyecek bilgiler gösterilmifl; bu bilgilerin hangi kurum, kurulufl veya gerçek kiflilere verilebilece¤ine iliflkin aç›klamalar getirilmifltir.
Kanunun, “Adli Sicil ve Arfliv Kay›tlar›nda Sorgulama Yetkisi Verilmesi” bafll›kl› 13 üncü maddesinde; bir suça iliflkin soruflturma ve kovuflturma kapsam›nda adli sicil ve arfliv
kay›tlar›nda;
a) Mahkeme, hâkim, askeri hâkim, Cumhuriyet Baflsavc›l›¤› ve askeri savc›l›klar›n
do¤rudan do¤ruya,
b) Kolluk ve di¤er kamu kurum ve kurulufllar›n›n da Adalet Bakan›n›n onay› ile,
sorgulama yapabilecekleri hükme ba¤lanm›flt›r.
1.1.7- ADL‹ YARGI ‹LK DERECE MAHKEMELER‹ ‹LE BÖLGE ADL‹YE MAHKEMELER‹N‹N KURULUfi, GÖREV VE YETK‹LER‹ HAKKINDA KANUN
26 Eylül 2004 tarih ve 5235 say›l› Adli Yarg› ‹lk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye
Mahkemelerinin Kurulufl, Görev ve Yetkileri Hakk›nda Kanun 1 Haziran 2005’te yürürlü¤e girmifltir. Kanun ile, en genifl anlamda “bölge adliye mahkemeleri”nin kurulmas› öngörülmektedir.
Bu mahkemeler, Adalet Bakanl›¤› taraf›ndan en geç 1 Haziran 2007 tarihine kadar kuracakt›r. (5235 say›l› Kanun, Geçici m.2 ve m.55). Bu mahkemeler faaliyete geçtikten
sonra Türk adli yarg› sistemi, iki dereceli de¤il (itiraz ve temyiz); ilk derece, ara derece
(istinaf derecesi) ve üst derece (temyiz derecesi) olmak üzere üç dereceli olacakt›r. ‹lk
derecede ilk derece mahkemeleri, ara derecede bölge adliye mahkemeleri, üst derece de
Yarg›tay bulunacakt›r.
“Bugün hemen hemen bütün ülkelerde Yarg›tay›n karfl›l›¤› olan yüksek mahkemeler,
birer içtihat mahkemesi görevini yapmakta, ilk derece mahkemelerince verilen kararlar›n
olaylara, kanuna ve usule uygunlu¤unu denetlemek yani istinaf kanun yolu incelemesini
yapmakla görevli ikinci derece mahkemeler bulunmaktad›r. Yarg›tay ise ilk derece mahkemeleri ile kendi aras›nda süzgeç görevini yapacak bir ara mahkemesi bulunmad›¤› için
her iki görevi, yani hem içtihat yaratmak hem de istinaf› yürütmek durumunda kalm›flt›r.
‹lk derece mahkemelerince verilen kararlar›n olaylara, hukuka ve usule uygunlu¤unu
denetlemek görevini yüklenmifl olan ikinci derecedeki mahkemeler, baz› ülkelerde iki, baz› ülkelerde de üç kademede görev yapmaktad›rlar. Ülkemizde bugün ikili kademe sistemi vard›r. Kararlar›n hem hukuka hem de olaylara uygunlu¤unu ise Yarg›tay denetlemektedir. Oysa, adli yarg› ilk derece mahkemelerince verilen kararlar, bölge adliye mahkemelerince ispat ve hukuka uygunluk yönlerinden ve Yarg›tayca ise sadece hukuka uygunluk bak›m›ndan incelenmelidir. Yarg›tay, bir içtihat mahkemesi olarak ifllevini sürdürmelidir.” (Karabeyo¤lu, 2, 2005)
1.2-YÖNETMEL‹K VE GENELGELER
1.2.1- KOM Daire Baflkanl›¤› Merkez ve ‹l Teflkilat› Kurulufl, Görev ve Çal›flma
Yönetmeli¤i*
01.06.2005 tarihinde yürürlü¤e giren ve Türk ceza adalet sisteminde köklü de¤ifliklikler getiren yeni mevzuat (Türk Ceza Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nun yenilenmesi, 4422 say›l› Ç›kar Amaçl› Suç Örgütleriyle Mücadele Kanunu’nun yürürlükten kald›r›lmas› vb.) uyar›nca ve günün geliflen ve de¤iflen flartlar› çerçevesinde, “Emniyet Genel
Müdürlü¤ü Kaçakç›l›k ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Baflkanl›¤› Merkez ve Taflra Birimleri Kurulufl Görev ve Çal›flma Yönetmeli¤i”nin yeniden düzenlenmesi gere¤i has›l olmufl ve bu amaçla “Emniyet Genel Müdürlü¤ü Kaçakç›l›k ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Baflkanl›¤› Merkez ve ‹l Birimleri Kurulufl Görev ve Çal›flma Yönetmeli¤i Tasar›s›” haz›rlanm›flt›r.
* Bu tasar›, 03.01.2006 tarihinde yürürlü¤e girmifltir.
Mevzuat
ve Ar-Ge
Çal›flmalar›
Mevzuat
ve Ar-Ge
Çal›flmalar›
191
Mevzuatveve
Ar-Ge
Çal›flmalar›
Mevzuat
Ar-Ge
Çal›flmalar›
192
Tasar› ile; Daire Baflkanl›¤› Merkez ve ‹l Teflkilat›n›n özellikle operasyonel çal›flmalar› bulunan birimlerinin, yeni mevzuat metinlerinde tan›mlanan suç türlerine göre örgütlenmesi sa¤lanm›flt›r.
Baflkanl›k Merkez ve ‹l Birimlerinin görev paylafl›mlar›/alanlar› gözden geçirilerek, sunulan hizmetin kalitesinin yükseltilmesi bak›m›ndan, bu birimlerin görev alanlar› daha net
ve aç›k bir flekilde ifade edilmektedir.
‹l Teflkilat› aç›s›ndan; önceki örgütlenme modelinde yaflanan s›k›nt›lar›n giderilmesi ve
hizmette etkinli¤in sa¤lanmas› amac›yla üç türlü örgütlenme modeli getirilmektedir:
- ‹stanbul’da; Mali, Narkotik ve Organize Suçlarla Mücadele fiube Müdürlükleri,
- Di¤er (80) ‹l Emniyet Müdürlü¤ü’nde; Kaçakç›l›k ve Organize Suçlarla Mücadele fiube Müdürlükleri,
- (28) ‹lçe’de; Kaçakç›l›k ve Organize Suçlarla Mücadele Grup Amirlikleri.
Yönetmelik Tasar›s› ile yönetim biliminin befl temel unsuru olan para, personel, yer,
zaman ve malzemenin kullan›m›nda optimum faydan›n sa¤lanaca¤› ve birimlerde çal›flan
her personelin bilgi, beceri ve deneyimini ortaya koyacak ve de art›racak bir yap›lanma
modeline kavuflaca¤› de¤erlendirilmektedir.
1.2.2- Sahte Banknotlar›n ‹ncelenmesi ve De¤erlendirilmesinde Uyulacak Usul
ve Esaslar Hakk›nda Yönetmelik
Sahtecilik suçlar›ndan dolay› el konulan banknotlar ve bunlara iliflkin bilgilerin oluflturulan sistemde izlenmesi ve de¤erlendirilmesinde uyulacak usul ve esaslar› düzenlemek
amac›yla haz›rlanan Yönetmelik, 09.08.2005 tarih ve 25901 say›l› Resmi Gazetede yay›mlanarak yürürlü¤e girmifltir.
Yönetmelik’te ön rapor verecek kurumlar ile inceleme ve de¤erlendirme mercileri gösterilmektedir:
Kolluk birimleri taraf›ndan ele geçirilen ve sahteli¤inden flüphe edilen banknotlar, say›m› ve dökümü yap›ld›ktan sonra derhâl Cumhuriyet baflsavc›l›klar›na tevdi edilecektir.
Sahteli¤inden flüphe edilen banknotlar hakk›nda gecikmesinde sak›nca bulunan hâllerde, Cumhuriyet savc›s›n›n yaz›l› veya en k›sa sürede yaz›l› hâle dönüfltürülecek olan
sözlü emri üzerine ya da do¤rudan ilgili kolluk birimlerince, banknotlar›n özellikleri hakk›nda bu konuda uzman kiflilerden veya Emniyet Genel Müdürlü¤ü ya da Jandarma Genel Komutanl›¤› kriminal lâboratuvarlar›ndan en seri flekilde inceleme yapt›r›l›p görüfl (ön
rapor) al›nabilecektir.
Öte yandan, sahteli¤inden flüphe edilen banknotlar›n, Cumhuriyet baflsavc›l›klar› veya mahkemelere en yak›n olan veya en kolay ulafl›labilen Türkiye Cumhuriyet Merkez
Bankas› merkez veya taflra birimleri taraf›ndan inceleme ve de¤erlendirme yap›lmak üzere gönderilmesine Cumhuriyet baflsavc›l›¤›, hâkim veya mahkeme taraf›ndan karar verilir. Baflka bir deyiflle, soruflturma veya kovuflturma evresinde, ele geçirilen sahteli¤inden
flüphe edilen banknotlar› inceleme ve de¤erlendirmeye Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas› merkez ve taflra birimleri yetkili k›l›nm›flt›r.
Gerek sahteli¤inden flüphelenilen gerekse müsaderesine karar verilerek imha edilmesi gereken banknotlar›n Merkez bankas› birimlerine gönderilmesinde izlenecek usul ve
esaslar da Yönetmelik’te belirtilmifl ve bu amaçlarla iki adet form düzenlenmifltir.
Yönetmelikte düzenlenen baflka bir müessese ise Sahte Banknot ‹zleme Sistemi’dir.
Sistem, ilgili kolluk birimleri ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas› yetkili birimleri aras›nda bilgisayar ortam›nda bilgi giriflini, takibini ve paylafl›m›n› sa¤layacak flekilde oluflturulacakt›r. Ayr›ca, merkez bankas› ile kolluk birimleri aras›nda yap›lacak yaz›flmalarda,
yine bu kurumlar taraf›ndan belirlenecek kod numaras› kullan›lacakt›r.
1.2.3- Elektronik ‹mza Kanununun Uygulanmas›na ‹liflkin Usul ve Esaslar Hakk›nda Yönetmelik
Teknoloji ilerledikçe ve e-devlete giden yol k›sald›kça mevcut mevzuat hükümleri günlük hayat›m›z›n gerisinde kalmakta ve yeni bir tak›m düzenlemelere ihtiyaç do¤maktad›r.
Geliflmifl ülkelerde son y›llarda kullan›lmaya bafllayan ve özellikle ticari iliflkilerdeki bürokrasiyi önemli ölçüde azaltan elektronik imza konusunda da bu dönemde bir kanun ç›kar›lm›flt›r. Adalet Bakanl›¤› taraf›ndan haz›rlanan Elektronik ‹mzan›n Düzenlenmesi
Hakk›nda Kanun Tasar›s›, 15 Ocak 2004 tarih ve 5070 say›l› “Elektronik ‹mza Kanunu”
olarak kabul edilmifl ve 23 Ocak 2004 tarihinde 25355 say›l› Resmi Gazetede yay›mlanm›flt›r.
Kanun, yay›m› tarihinden itibaren alt› ay sonra 23 Temmuz 2004 tarihinde yürürlü¤e
girmifltir. 5070 say›l› Elektronik ‹mza Kanunu, elektronik imzan›n hukuki ve teknik yönleri ile kullan›m›na iliflkin esaslar› düzenlemeyi amaçlamaktad›r. Bu ba¤lamda Kanun,
elektronik imzan›n hukuki yap›s›n› elektronik sertifika hizmet sa¤lay›c›lar›n›n (ESHS) faaliyetlerini ve her alanda elektronik imzan›n kullan›m›na iliflkin ifllemleri kapsamaktad›r.
Kanunun, güvenli elektronik imzan›n elle at›lan imza ile ayn› hukuki sonucu do¤urmas›na ve ayn› ispat gücünü haiz olmas›na iliflkin hükümleri elektronik imzan›n hukuki ba¤lay›c›l›¤› aç›s›ndan büyük önem tafl›maktad›r.
Kanunun ilgili hükümlerine dayan›larak haz›rlanan “Elektronik ‹mza Kanununun Uygulanmas›na ‹liflkin Usul ve Esaslar Hakk›nda Yönetmelik” de; 6 Ocak 2005 tarihli ve 25692
say›l› ve Resmi Gazetede yay›mlanarak yürürlü¤e girmifltir.
Bu arada, 6 Eylül 2004 tarih ve 25575 say›l› Resmi Gazetede “Kamu Sertifikasyon
Merkezi” konulu Baflbakanl›k Genelgesi (2004/21) yay›mlanarak; ülkemizin elektronik imza altyap› modeli belirlenmifltir.
Kamu kurum ve kurulufllar›n›n yan› s›ra özel sektör taraf›ndan da kullan›lacak e-imza
sisteminin bürokratik bir tak›m engelleri ortadan kald›raca¤›, zaman ve kaynak israf›n›
önleyece¤i de¤erlendirilmektedir.
1.2.4- Adli ve Önleme Aramalar› Yönetmeli¤i
1 Haziran 2005’te yürürlü¤e giren Yönetmelik, kanunlarla düzenlenen adli ve önleme
aramas›na karar verme yetkisi ile aramalar›n uygulanmas›nda uyulacak esas ve usulleri
belirlemektedir.
Makul flüphenin tan›m›n› yapan Yönetmeli¤e göre; aramalar, adli ve önleme olmak
üzere, yürürlükten kald›r›lan 24 May›s 2003 tarihli Adli ve Önleme Aramalar› Yönetmeli¤i’ne paralel olarak iki ayr› bölümde ifade alt›na al›nm›flt›r.
Adli aramalar aç›s›ndan; aramaya karar verme yetkisi hakimdedir. Gecikmesinde sak›nca bulunan hallerde Cumhuriyet savc›s›n›n, Cumhuriyet savc›s›na ulafl›lamad›¤› hal-
Mevzuat
ve Ar-Ge
Çal›flmalar›
Mevzuat
ve Ar-Ge
Çal›flmalar›
193
Mevzuatveve
Ar-Ge
Çal›flmalar›
Mevzuat
Ar-Ge
Çal›flmalar›
194
lerde ise kolluk amirinin yaz›l› emriyle arama yap›labilecektir. Ancak, kollu¤un arama konusundaki yetkisi konutta, iflyerinde ve kamuya aç›k olmayan kapal› alanlarda yap›lacak
aramalar için sözkonusu de¤ildir.
Yönetmelikte hangi hallerde karar almadan arama yap›labilece¤i gösterilmifl; avukat
bürolar›nda ve askeri mahallerde yap›lacak aramalar›n Cumhuriyet savc›s›n›n kat›l›m› ile
yap›labilece¤i belirtilmifltir. Askeri mahal, 4/1/1961 tarihli ve 211 say›l› Türk Silâhl› Kuvvetleri ‹ç Hizmet Kanununun 12 inci maddesinde tarif edilen, k›t’a, taktik birlik, idari birlik,
karargâh ve askeri kurumlar ile ayn› Kanunun 51 inci maddesinde aç›klanan k›flla ve benzeri yerler bu nitelikleri bak›m›ndan askeri mahallerdir. Ayn› Kanunun 100 üncü maddesinde de “orduevleri, askeri gazinolar ve k›flla gazinolar›”n›n da askeri bina olup askeri
mahal niteli¤ine haiz oldu¤u aç›klanm›flt›r. Öte yandan, 9/7/1982 tarihli ve 2692 say›l› Sahil Güvenlik Komutanl›¤› Kanununun 21 inci maddesinin son f›kras›nda, Sahil Güvenlik
Komutanl›¤›na ba¤l› askeri mahaller aç›klanm›flt›r. Askeri Yarg›tay içtihatlar›na göre;askerlerin bizatihi e¤itim ve bar›nma amac›yla kulland›klar› ve etraf› çevrilerek s›n›rland›r›lm›fl alanlar askeri mahal say›lmaktad›r. Buna göre askeri lojmanlar, k›flla içinde yer al›yorsa askeri mahal, d›fl›nda ise, örne¤in flehir içinde ise askeri mahal say›lmayacakt›r.
(Aç›kgöz, 2005, s.30)
Hakk›nda arama ifllemi uygulanan kimsenin belge veya ka¤›tlar›n› inceleme yetkisi,
yaln›zca hakim ve Cumhuriyet savc›s› verilmifl; kolluk görevlilerin, arama s›ras›nda ele
geçen belge veya ka¤›tlara, suçla ilgisi olup olmad›¤›n› tespit amac›yla bakabilece¤i düzenlenmifltir.
Bir suç dolay›s›yla yap›lan soruflturmada, baflka surette delil elde etme imkan›n›n bulunmamas› halinde, Cumhuriyet savc›s›n›n istemi üzerine flüphelinin kulland›¤› bilgisayar
ve bilgisayar programlar› ile bilgisayar kütüklerinde arama yap›lmas›na, bilgisayar kay›tlar›ndan kopya ç›kar›lmas›na, bu kay›tlar›n çözülerek metin haline getirilmesine hakim taraf›ndan karar verilecektir.
Önleme aramalar› aç›s›ndan ; aramaya karar verme yetkisi hakimdedir. Gecikmesinde sak›nca bulunan hallede ise o yer mülki amirince yaz›l› bir emirle arama karar› verilebilecektir. Yürürlükten kald›r›lan Adli ve Önleme Aramalar› Yönetmeli¤inden farkl› olarak ;
mülki amir taraf›ndan verilen arama karar›n›n 24 saat içinde hakimin onay›na sunulmas›
yeni Yönetmelikte yer almamaktad›r.
Yönetmelikte, adli aramalarda oldu¤u gibi, hangi hallerde karar almadan önleme aramas› yap›labilece¤i belirtilmifl ve kural olarak konutta, iflyerinde veya di¤er kapal› yerlerde Yönetmelikte say›lan durumlar haricinde gece adli arama yap›lamayaca¤› ifade edilmifltir.
Önleme aramalar›n›n yan›nda “ denetim” ve “kontroller”e de yer verilen Yönetmelikte;
eski Yönetmelikten fakl› olarak, umuma aç›k veya aç›k olmayan özel iflletmelerin, kurumlar›n veya teflebbüslerin girifllerindeki ifllemler önleme aramalar› de¤il kontroller olarak nitelendirilmifltir.
1.2.5- Adli Kolluk Yönetmeli¤i
“Adli kolluk” konusundaki tart›flmalar özellikle son y›llarda s›kça yaflanan tart›flmalardan biri olmufltur. Kurulsun kurulmas›n, gerek var, ne gerek var diyenlerin sürdüre geldi-
¤i tart›flmalar; CMK’n›n yürürlü¤e girmesi ile birlikte do¤al olarak kimi çevrelerce hofl karfl›lanm›fl, kimi çevrelerce yetersiz görülmüfl, kimilerince ise gereksiz bir düzenleme olarak nitelendirilmifltir.
Kollu¤un tamamen ayr› bir teflkilat olarak faaliyetlerinde devam etmesi yönünde görüfller oldu¤u gibi; bu görüflün aksini savunan görüfller de olmufltur.
“Ceza hukukunda adil hüküm kurulabilmesi, tam ve do¤ru haz›rl›k soruflturmas›na
ba¤l›d›r. Tam ve do¤ru bir haz›rl›k soruflturmas› için de; konusunda uzman, hukuku, soruflturma, delil toplama, teknik ve taktiklerini iyi bilen, delil, eser ve emarelerden suçluya
ulaflabilen, idari ve siyasi organlara karfl› ba¤›ms›z bir kolluk kuvvetine ihtiyaç vard›r. Bunun ad› Adli Kolluk Kuvveti’dir.” (Özkaya, 2005)
Yenisey ve Dönmezer ise bu görüflün aksini savunanlar›n bafl›nda gelmektedir: “Türkiye’de kimileri adeta herfleyin devas› olarak adli kollu¤un kurulmas› gerekti¤ini öne sürmüfllerdir. Böylece adli kollu¤un genel polis teflkilat› d›fl›na ç›kar›lmas›n› ve savc›lar›n
emrine verilmesini önermektedirler. Kanaatimizce polis ve jandarmadan oluflan, adli görevleri yerine getirmek üzere örgütlenmifl, var olan yap›, esasta uygundur. Ancak, savc›
ve mahkemelerle bu teflkilat aras›nda daha s›k› bir iflbirli¤ini ve gözetimi temin edecek
normlar› meydana getirmek yeterli olacakt›r.” (Dönmezer ve Yenisey, s.216)
Nihayetinde, 1 Haziran 2005 tarihinde yürürlü¤e CMK’da ve bu Kanun gere¤ince ayn› tarihte yürürlü¤e giren Adli Kolluk Yönetmeli¤i’nde “adli kolluk”a iliflkin hükümlere yer
verilmifltir. “Adli kolluk” kavram›na fonksiyonel bir anlam yüklenmifl ve adli kollu¤un ba¤l› bulundu¤u teflkilat›n bir parças› olarak faaliyetlerine devam edece¤i yönde düzenlemeler yap›lm›flt›r.
Yönetmeli¤e göre, Emniyet Genel Müdürlü¤ü “asgari tam teflekküllü bir polis karakolu”, Jandarma Genel Komutanl›¤› “asgari tam teflekküllü bir jandarma karakolu”, Sahil
Güvenlik Komutanl›¤› “sahil güvenlik bot komutanl›klar›”, Gümrük Muhafaza Genel Müdürlü¤ü ”gümrük muhafaza müdürlü¤ü ile müstakil bölge ve k›s›m amirlikleri” bulunan
yerlerde, mevcut imkanlar ölçüsünde yeterince adli kolluk personeli görevlendirecektir.
Cumhuriyet savc›lar›, adli görevlere iliflkin emir ve talimatlar›n› öncelikle adli kolluk sorumlular›na veya bu görevi ifa eden di¤er birim amirlerine verecek; adli kolluk, ba¤l› bulundu¤u kolluk teflkilat›n›n bir parças› olacak ve öncelikli olarak karfl›laflt›¤› suçun ifllenmesini önleyecektir.
Adli kolluk, adli görevlerin haricindeki hizmetlerde üstlerinin emrinde olacak ve adli
kolluk görevlileri, kadrolar›nda yer ald›klar› birimlere mevzuatla verilmifl ve adli görev kapsam› d›fl›nda kalan di¤er görev ve hizmetleri de yerine getirecektir. Soruflturma ifllemleri, Cumhuriyet savc›s›n›n emir ve talimatlar› do¤rultusunda öncelikle adli kollu¤a yapt›r›lacak ve Cumhuriyet savc›s›, adli kolluk görevlilerine emirleri yaz›l›; acele hallerde, sözlü olarak verecek. Sözlü emirler, emri alan kolluk görevlisince tutana¤a ba¤lanarak dosyas›na konacakt›r.
Gerekti¤inde veya Cumhuriyet savc›s›n›n talebi halinde, di¤er kolluk birimleri de adli
kolluk görevini yerine getirmekle yükümlü olacak. Bu durumda, kolluk görevlileri hakk›nda, adli görevleri dolay›s›yla Ceza Muhakemesi Kanunu hükümleri uygulanacak.
Cumhuriyet baflsavc›lar› her y›l›n sonunda o yerdeki adli kollu¤un sorumlular› hakk›n-
Mevzuat
ve Ar-Ge
Çal›flmalar›
Mevzuat
ve Ar-Ge
Çal›flmalar›
195
Mevzuatveve
Ar-Ge
Çal›flmalar›
Mevzuat
Ar-Ge
Çal›flmalar›
da bir de¤erlendirme raporu düzenleyerek sicil amirlerine verilmek üzere illerde valilere,
ilçelerde kaymakamlara gönderecektir.
196
- Emniyet ve Jandarma Teflkilatlar›n›n il ve ilçe kurulufllar›n›n “adli kolluk birim amirli¤i, adli kolluk komutanl›¤› veya amirli¤i” ya da baflka herhangi bir flekilde adland›r›lmas› ve bunlarla bu suretle yaz›flma yap›lmas› veya bu kurulufllar›n belirtilen adlar› kullanmalar› mümkün bulunmamaktad›r.
De¤erlendirme raporlar›nda, adli kolluk görevlilerinin soruflturma ve kovuflturma ifllemlerindeki ehliyeti ile bu ifllemlerde gösterdikleri çal›flkanl›k, ifl disiplini ve baflar› durumlar›na yer verilecek ve bu de¤erlendirme raporlar› ilgilinin sicilinin düzenlenmesinde
dikkate al›nacakt›r.
Adli kolluk uygulamas›ndan kaynaklanan s›k›nt›lar›n giderilmesi amac›yla ‹çiflleri Bakanl›¤› taraf›ndan yay›mlanan Adli Kolluk Yönetmeli¤i Uygulama Genelgesi’nin
(07/11/2005 gün ve B.050.ÖKM.000011-12/ 1684 say›l› Genelge -GENELGE 2005/115)
sonuç bölümünde afla¤›daki hususlara yer verilmektedir:
- C.M.K.’nun 164.maddesi ile Adli Kolluk Yönetmeli¤inin 4.maddesi uyar›nca görevlendirilen adli kolluk görevlilerinin yan› s›ra, ayn› Kanunun 165.maddesi ve Yönetmeli¤in
7.maddesi uyar›nca kendilerine adli kolluk görevleri verilen tüm kolluk birimleri (örne¤in
‹l Emniyet Müdürlüklerinde Asayifl, Terörle Mücadele, Mali, Narkotik, Organize, Kaçakç›l›k ve Organize Suçlar, Çocuk, Olay Yeri ‹nceleme, Yabanc›lar, Güvenlik, Özel Harekat
fiube Müdürlükleri; Merkezde Terörle Mücadele ve Harekat, Kaçakç›l›k ve Organize Suçlarla Mücadele Dairesi Baflkanl›klar›n›n ilgili birimleri) bu görevlerini yapmaya devam
edeceklerdir. Bu birimlerdeki kolluk görevlileri, gerekti¤inde veya Cumhuriyet Savc›s›n›n
talebi halinde adli kolluk görevlerini ifa ederken, Ceza Muhakemesi Kanununun 165.maddesi hükmü uyar›nca, bu görevleri dolay›s›yla C.M.K. hükümlerine tabi olacaklard›r.
Bütün resmi yaz›flmalarda Emniyet ve Jandarma personelinin mevcut kadro unvanlar›n› ve rütbelerini kullanmalar› gerekmektedir.
Emniyet ve Jandarma Teflkilat›n›n il ve ilçe kurulufllar›n›n resmi yaz›flmalar›nda bafll›klar›n, (Jandarman›n askeri görevleri kapsam›ndaki hususlar sakl› kalmak üzere) 5442
say›l› ‹l ‹daresi Kanunu hükümleri, yani mülki idare teflkilatlanmas› ile mevcut teflkilat yap›lar› esas al›narak belirlenmesi icap etmektedir.
- Adli kolluk personelinin belirlenmesinde Cumhuriyet Baflsavc›l›klar›ndan görüfl al›nmas›n› zorunlu k›lan herhangi bir yasal düzenleme bulunmamaktad›r. Bu itibarla adli kolluk personelinin belirlenmesi ve görevlendirilmesi hususu, Valiler ve Kaymakamlar ile
an›lan Teflkilatlar›n›n s›ral› amirlerinin yetkisi dahilinde ve sorumlulu¤u alt›ndad›r.
- Adli kolluk görevlilerinin de¤erlendirilmesiyle ilgili olarak Cumhuriyet Baflsavc›lar›na
verilen yetkinin, adli kolluk personeli hakk›nda “bunlar›n soruflturma ve kovuflturma ifllemlerindeki ehliyetiyle bu ifllemlerde gösterdikleri çal›flkanl›k, ifl disiplini ve baflar› durumlar›na” iliflkin kanaat ve görüflünü içeren bir de¤erlendirme raporu düzenleyerek ‹llerde Valilere, ‹lçelerde Kaymakamlara göndermekten ibarettir. Adli kolluk görevlisi olarak
görev yapan Emniyet ve Jandarma Teflkilat› personelinin sicil raporlar›n›n veya sicil özetlerinin Cumhuriyet Baflsavc›l›klar›na gönderilmesi ya da incelettirilmesi mümkün de¤ildir.
- Önleyici kolluk görevi niteli¤inde olan “adliye binalar›n›n ve yarg› mensuplar› ile ada-
let teflkilat›n›n di¤er personelin korunmas›na” iliflkin her türlü tedbirin Valiler ve Kaymakamlar taraf›ndan al›narak kolluk kuvvetlerine uygulat›lmas› gerekmektedir. Cumhuriyet
Baflsavc›l›klar›n›n, bu tür “önleyici kolluk” hususlar›nda herhangi bir karar ve tedbir alma
yetkileri bulunmad›¤›ndan dolay› Emniyet ve Jandarma Teflkilat›n›n il ve ilçelerdeki birimlerine bu yönde talimat vermeleri mümkün olmay›p; Cumhuriyet Baflsavc›l›klar›n›n bu neviden önleyici kolluk tedbirlerine iliflkin talep veya önerileri bulundu¤u takdirde, bunlar›
(Emniyet ve Jandarma birimlerine de¤il) Valilere veya Kaymakamlara intikal ettirmeleri
gerekmektedir.
- Vali ve Kaymakamlar›n hukuki statüleri, görev ve yetkileri, kolluk kuvvetleriyle organik ba¤lant›s› ve mülki makamlar-polis-jandarma aras›ndaki iliflkileri düzenleyen Bakanlar Kurulu Yönetmelikleriyle birlikte önleyici kolluk görevinin gerekleri dikkate al›nd›¤›nda,
emniyet ve asayifle iliflkin her türlü ihbar, bilgi ve olay›n kolluk kuvvetlerinin amirlerince
mülki idare amirlerine bildirilmesi gere¤i bulunmaktad›r. Dolay›s›yla emniyet ve asayifle
iliflkin adli olaylarla ilgili bilgi ak›fl›nda, emniyet ve jandarma birimlerinin kendi s›ral› amirleriyle ve Vali veya Kaymakamlarla iliflkilerine Cumhuriyet Baflsavc›l›klar›n›n talimatlar›yla müdahale edilmesi, bu iliflkileri s›n›rlay›c› düzenlemeler yap›lmas› mümkün de¤ildir.
- Mülki idare amirleri ile Emniyet ve Jandarma makamlar›n›n birbirleriyle iliflkileri;
5442 say›l› ‹l ‹daresi Kanunu, 2803 say›l› Jandarma Teflkilat, Görev ve Yetkileri Kanunu,
3201 say›l› Emniyet Teflkilat› Kanunu, “Emniyet ve Asayifl ‹fllerinde ‹l, ‹lçe ve Bucaklardaki Jandarma ve Emniyet Ödevlerinin Yap›lmas› ve Yetkilerinin Kullan›lmas› Suretini ve
Aralar›ndaki Münasebetleri Gösterir Yönetmelik” ile “Jandarma Teflkilat› Görev ve Yetkileri Yönetmeli¤i” çerçevesinde yürütülecektir.
1.2.6- Ceza Muhakemesinde Beden Muayenesi, Genetik ‹ncelemeler ve Fizik
Kimli¤in Tespiti Hakk›nda Yönetmelik
5271 say›l› Ceza Muhakemesi Kanununun 82 nci maddesine dayan›larak haz›rlanan
ve 1 Haziran 2005 tarihinde Yürürlü¤e giren Yönetmelik; bir suça iliflkin iz, eser, emare
ve delillerin elde edilmesi; ayr›ca, maddi gerçe¤in ortaya ç›kart›lmas› bak›m›ndan flüpheli, san›k, ma¤dur ve di¤er kiflilerin beden muayenelerinin yap›lmas›, t›bbi incelemelerde
bulunmak üzere vücuttan, kan veya benzeri biyolojik örneklerle, saç, tükürük, t›rnak gibi
örneklerin al›nmas›, moleküler genetik incelemeler ile flüpheli ve san›¤›n kimli¤inin teflhisi için gerekli fiziki özelliklerin tespitine iliflkin usul ve esaslar› düzenlemektedir.
Yönetmelik’te “bedenin t›bbi muayenesi, d›fl beden muayenesi, iç beden muayenesi,
beden parças›, müdahale, cerrahi müdahale, örnek, moleküler genetik inceleme” tan›mlar›na yer verilmekte ve devam› maddelerinde hangi hallerde ve hangi yetkili makamlar
taraf›ndan bu tedbirlere baflvurulabilece¤i belirtilmektedir.
Yönetmeli¤in fizik kimli¤in tespiti bafll›kl› 15 nci maddesinde; üst s›n›r› iki y›l veya daha fazla hapis cezas›n› gerektiren bir suçtan dolay› flüpheli veya san›¤›n, kimli¤inin teflhisi için gerekli olmas› hâlinde, Cumhuriyet savc›s›n›n emriyle, foto¤raf›, iris görüntüsü,
beden ölçüleri, difl izi, parmak ve avuç içi izi, bedeninde yer alm›fl olup teflhisini kolaylaflt›racak eflkâl bilgileri, kulak, dudak gibi organlar›n b›rakt›¤› kimlik tespitine yarayabilecek
vücut izleri ile sesi ve görüntüleri, fizik kimli¤in tespitinde kullan›lan di¤er teknik yöntemler ile kayda al›narak, soruflturma ve kovuflturma ifllemlerine iliflkin dosyaya konulaca¤›
Mevzuat
ve Ar-Ge
Çal›flmalar›
Mevzuat
ve Ar-Ge
Çal›flmalar›
197
Mevzuatveve
Ar-Ge
Çal›flmalar›
Mevzuat
Ar-Ge
Çal›flmalar›
hüküm alt›na al›nm›flt›r. Buna göre, iki y›ldan daha az cezay› gerektiren suçlar hakk›nda
flüphelinin fiziki kimli¤inin tespitine yarayacak ifllemler (parmak izi, foto¤raf çekimi) yap›lamayacakt›r. Özellikle karakola ya da kolluk birimlerine herhangi bir flüphe üzerine al›nan kifliler için oluflturulan sicil fifllerinin geçerlili¤i ve hukuki dayana¤› bu madde karfl›s›nda kalmam›flt›r. (www.adalet.gov.tr, 2)
198
Suç eflyas› ile ilgili ifllemlerin, Cumhuriyet baflsavc›l›¤›n›n sürekli gözetim ve denetimi
alt›nda adalet emanet dairesince yürütülece¤i belirtilen Yönetmelikte Adalet dairelerinin
bulundu¤u binalarda suç eflyas›n›n muhafazas› maksad›yla, mümkün ise penceresiz, de¤il ise d›flar›dan sökülemeyecek biçimde demir parmakl›kl› pencereli, çift kilitli çelik ya da
demir kap›l›, rutubet almayan muhkem bir yer tahsis edilece¤i hüküm alt›na al›nm›flt›r.
CMK’n›n 81/2 maddesi hükümlerine paralel olarak; kovuflturmaya yer olmad›¤› karar›na itiraz süresinin dolmas›, itiraz›n reddi, beraat veya ceza verilmesine yer olmad›¤› karar› verilip kesinleflmesi hâllerinde bu Yönetmeli¤in 15 inci maddesi hükümleri uyar›nca
elde edilen verilerin, Cumhuriyet savc›s›n›n huzurunda ve uygun görece¤i usullerle derhâl yok edilece¤i ve bu hususun da tutana¤a geçirilece¤i belirtilmifltir.
Bununla birlikte, polisin parmak izi ve foto¤raf al›m›na iliflkin yetkilerini düzenleyen
PVSK’n›n 5 nci maddesinin de yürürlükte oldu¤u unutulmamal›d›r.
1.2.7- Suç Eflyas› Yönetmeli¤i
1 Haziran 2005 tarihinde yürürlü¤e giren Yönetmelikte; suç eflyas› ve suçla ilgili ekonomik kazanc›n, muhafaza alt›na al›nmas›, elkonulmas›, elden ç›kar›lmas›, iadesi, müsaderesi ve imhas›na iliflkin ifllemlerin yap›lmas›nda uyulacak usul ve esaslar› düzenlenmektedir. Ayn› adl› eski Yönetmelikten farkl› ve yeni Türk Ceza Kanununun kazanç müsaderesi hükümlerine paralel olarak, suç eflyas›n›n yan›nda suçla ilgili ekonomik kazanc›n da tabi olaca¤› ifllemler gösterilmifl ve suç eflyas›n›n yan›nda “kazanç” tan›m› da getirilmifltir.
Yönetmeli¤in 5 nci maddesinde, el konulan ve Cumhuriyet Baflsavc›l›¤›na tevdi edilecek suç eflyas›n›n hangi usule göre ambalajlanmas› ve mühürlenmesi gerekti¤i belirtilmifl, devam› maddesinde emanet memurlu¤una kay›t ifllemlerinin nas›l yap›laca¤› ifade
edilmifl ve 7 nci maddesinde de 5 nci madde hükümlerine uygun olmayarak emanet memurlu¤una getirilen eflyalar›n teslim al›nmayaca¤› hüküm alt›na al›nm›flt›r.
Suç eflyas› ve kazanç müsaderesinin konusunu oluflturan malvarl›¤› de¤erleri hakk›nda verilen müsadere ve iade kararlar›n›n yerine getirilmesine iliflkin ifllemleri ayr›nt›lar›yla aç›klayan Yönetmelikte, bunlarla ilgili ifllem sonuçlar›n›n takip ve kontrolünün yerine
getirilmesine yönelik hükümlere de 18 nci maddede yer verilmektedir.
Adli emanet dairesinde tutulacak defterlere iliflkin olarak; Cumhuriyet baflsavc›l›¤›n›n
uygun görmesiyle, uyuflturucu madde, k›ymetli eflya, para ve malvarl›¤› de¤erleri ile ateflli silâhlara iliflkin suç eflyas› hakk›nda ayr› ayr› numaraland›r›lmak suretiyle suç eflyas›
esas defteri tutulabilece¤i ifade edilmifltir.
1.2.8- Yakalama, Gözalt›na Alma ve ‹fade Alma Yönetmeli¤i
1 Haziran 2005 tarihinde yürürlü¤e giren Yönetmeli¤in 5 nci maddesinde, gerek kolluk görevlileri gerekse herkes taraf›ndan hangi hallerde yakalama ifllemi gerçeklefltirile-
bilece¤ine iliflkin hükümlere yer verilmifltir. Yakalama iflleminin bir tutana¤a ba¤lanmas›
ve yakalanan kifliye ayr›ca haklar›n›n yaz›l› olarak bildirildi¤ini ve kendisi taraf›ndan da
bu hususun anlafl›ld›¤›n› belirten; eski Yönetmelikte “fiüpheli ve San›k Haklar› Formu”,
yeni Yönetmeli¤in (Ek-A)’s›nda yer alan “Yakalama ve Gözalt›na Alma Tutana¤› fiüpheli ve San›k Haklar› Formu” tanzim edilerek imzal› bir örne¤i verilmesi öngörülmüfltür.
Yönetmeli¤in 6 nc› maddesinde belirtilen hallerde Cumhuriyet savc›s›na veya âmirlerine derhâl baflvurma imkân› bulunmamas› sebebiyle kolluk görevlilerince yakalanan kifli ve olay hakk›nda Cumhuriyet savc›s›na hemen bilgi verilerek, emri do¤rultusunda ifllem yap›lacakt›r. Cumhuriyet savc›s› taraf›ndan verilen sözlü emir, en k›sa zamanda yaz›l› hâle dönüfltürülerek mümkün olmas› hâlinde en seri iletiflim vas›tas›yla ilgili kollu¤a
bildirilecek; aksi hâlde ilgili kolluk görevlilerince al›nmas›na haz›r edilecektir. Ancak, kolluk görevlisi emrin yaz›l› hâle getirilmesini beklemeden sözlü emrin gere¤ini yerine getirecektir.
Yakalanan kifli, Cumhuriyet savc›s›n›n emri ile serbest b›rak›lmazsa, soruflturman›n
tamamlanmas› için gözalt›na al›nacakt›r.
Muhafaza alt›na al›nmak amac›yla yakalanan kifliler hakk›nda da bu maddenin ikinci
f›kras› hükmü uyguland›ktan sonra, yakalama sebebi, yakalamaya itiraz etme hakk› ve
bu hakk› nas›l kullan›laca¤› derhâl bildirilecektir. Bu kiflilerden ›slah veya tedavi kurumuna götürülmesi gerekenlerin ilgili kurumlarca teslim al›nmalar› sa¤lanacak, teslim al›nmamas› hâlinde, durum bir tutanakla tespit edilerek, tutana¤›n bir sureti mülki amire gönderilir.
Yakalanan veya tutuklanarak bir yerden di¤er bir yere nakledilen kiflilere, kaçacaklar›na ya da kendisi veya baflkalar›n›n hayat ve beden bütünlükleri bak›m›ndan tehlike arz
etti¤ine iliflkin belirtilerin varl›¤› hâllerinde kelepçe tak›labilece¤i hüküm alt›na al›nan Yönetmelikte, eski Yönetmeli¤e paralel olarak, kiflinin yakaland›¤›, gözalt›na al›nd›¤› veya
gözalt› süresinin uzat›ld›¤›n›n bir yak›n›na veya belirledi¤i bir kifliye haber verilece¤i belirtilmifltir.
Sa¤l›k kontrolü bafll›kl› 9 uncu madde, önceki Yönetmelikten daha ayr›nt›l› düzenlemeler getirmifl ve yakalanan kiflinin gözalt›na al›nacak olmas› veya zor kullan›larak yakalanmas› hâllerinde hekim kontrolünden geçirilerek, yakalanma an›ndaki sa¤l›k durumunun belirlenmesi hüküm alt›na al›nm›flt›r. Gözalt›na al›nan kiflinin ifadesini alan veya soruflturmay› yürüten kolluk görevlisi ile bu kifliyi t›bbi muayeneye götüren kolluk görevlisinin farkl› olmas› zorunlulu¤u getirilmifl; ancak personel yetersizli¤i nedeniyle farkl› kolluk
görevlisinin bulunmamas› ve de bu durumun belgelendirilmesi hâlinde zorunlulu¤un istisnas› belirtilmifltir.
Önceki Yönetmelikte geçen “Doktor raporu dört nüsha halinde düzenlenir. Bu nüshalardan birisi gözalt› biriminde muhafaza olunur” ibaresi Dan›fltay 10. Dairesinin
04.05.2004 gün ve E:2001/1371-K:2004/4339 say›l› karar› ile iptal edilmifltir. Nitekim, yeni Yönetmelikte raporun üç nüsha halinde düzenlenmesi yeterli görülerek, gözalt› biriminde bu raporun bulunmas› gerekmedi¤i yönünde bir düzenleme yap›lm›flt›r.
Hekim ile muayene edilen flahs›n yaln›z kalmalar›, muayenenin hekim hasta iliflkisi
Mevzuat
ve Ar-Ge
Çal›flmalar›
Mevzuat
ve Ar-Ge
Çal›flmalar›
199
Mevzuatveve
Ar-Ge
Çal›flmalar›
Mevzuat
Ar-Ge
Çal›flmalar›
200
çerçevesinde yap›lmas› esas kabul edilmifl; ancak, hekimin kiflisel güvenlik endiflesini ileri sürerek muayenenin kolluk görevlisinin gözetiminde yap›lmas›n› isteyebilece¤i, bu iste¤in de belgelendirilerek yerine getirilece¤i hüküm alt›na al›nm›flt›r.
Yönetmeli¤in devam› maddelerinde nezarethane ifllemleri ve Yönetmeli¤in (EK-B)’sinde Nezarethaneye Al›nanlar›n Kayd›na Ait Defter’de yer almas› gereken hususlar eski
Yönetmeli¤e nazaran daha ayr›nt›l› olarak belirtilmifltir.
Yönetmelikle getirilen yeni düzenlemelerden biri de yakalama yerine en yak›n hakim
veya mahkemeye gönderilme için on iki saatlik zorunlu bir süre getirilmifl olmas›d›r. Yine,
önceki Yönetmelikte Cumhuriyet Savc›s› taraf›ndan tek bir yaz›l› emirle 4 güne kadar
uzat›labilen gözalt› süresi, yeni Yönetmelikte her defas›nda bir gün uzat›lmak suretiyle
gerçeklefltirilebilecektir.
Eski Yönetmelikte küçüklerle ilgili özel hüküm, yeni Yönetmelikte çocuklarla ilgili özel
hüküm bafll›¤› alt›nda düzenlenmifl; müdafi tayini konusunda da düzenlemeler yap›lm›flt›r.
Yine, eski Yönetmelikte oldu¤u gibi, nezarethane ve ifade almaya iliflkin hükümlere
yerveren yeni Yönetmelikte, eski Yönetmelikten farkl› olarak 28 nci maddede “yer gösterme” ile ilgili hükümler de düzenlenmifltir.
1.2.9- Adli Sicil Yönetmeli¤i
Adli sicil ve arfliv bilgilerinin oluflturulmas›, saklanmas›, ilgililere verilmesi ve silinmesi
hususlar›n› kapsayan bu yönetmeli¤in amac›, 25/5/2005 tarihli ve 5352 say›l› Adli Sicil
Kanununun uygulanmas›ndaki usul ve esaslar ile adli sicil hizmetlerini yürütecek birimler aras›ndaki görev iliflkilerini belirlemek, hizmetin yürütülmesinde izlenecek yöntemleri
saptamak, uygulamada iflbirli¤i ve koordinasyonu sa¤lamakt›r.
Yönetmelikle birlikte, 13/11/1991 tarihli ve 21050 say›l› Resmi Gazete’de yay›mlanan
Adli Sicil Yönetmeli¤i yürürlükten kald›r›lm›flt›r
Yönetmeli¤in “Adli sicil ve arfliv kay›tlar›nda sorgulama yetkisi verilmesi” bafll›kl› 15 nci
maddesinde Adli Sicil Kanunu hükümlerine paralel olarak; bir suça iliflkin soruflturma ve
kovuflturma kapsam›nda, adli sicil ve arfliv kay›tlar›nda; kolluk ve di¤er kamu kurum ve
kurulufllar›n›n da Adalet Bakan›n›n onay› ile sorgulama yapabilece¤i öngörülmüfltür. Sorgulaman›n usul ve esaslar›n›n Adalet Bakanl›¤› ile sorgulama talep eden kurulufllar aras›nda yap›lacak protokolle belirlenece¤i ifade edilmifltir.
1.3-KAYNAKÇA
●
Ali Osman AYD‹LEK; Biliflim Hukukunda 2004 ve 2005-2, turk.internet.com (Eriflim
tarihi: 20.12.2005)
●
Feridun YEN‹SEY, Mukayeseli Hukukta Ç›kar Amaçl› Örgütlerle Mücadele ve Türkiye, EGM, Asayifl Daire Baflkanl›¤› Yay›nlar›, Ankara, 1998
●
Haluk ÇOLAK; Mustafa TAfiKIN, Aç›klamal›-Karfl›laflt›rmal›-Uygulamal› Ceza Muhakemesi Kanunu, Seçkin Yay›nlar›, Ankara, 2005
●
www.adalet.gov.tr, (1) Bakanl›¤›m›zca Haz›rlanan Temel Ceza Kanunlar› ile Ceza Hukukumuza Getirilen Yenilikler (Eriflim Tarihi: 20.12.2005)
●
www.adalet.gov.tr, (2) 5271 Say›l› Ceza Muhakemesi Kanunu Tan›t›m Seminerleri
‹çin E¤itim Notlar›, http://www.ceza-bb.adalet.gov.tr/makale/164.doc, (Eriflim tarihi,
26, Aral›k 2005)
●
Recep GÜLfiEN, Yeni Ceza Muhakemesi Kanununda Arama, www.ceza-bb-adalet.gov.tr/makale/139.doc (Eriflim Tarihi 15.12.2005)
●
Füsun SOKULLU, Polis Toplumsal Bir Kurum Olarak Geliflmesi Polis Alt Kültürü
ve ‹nsan Haklar›, ‹stanbul, 1986
●
Bedri ERYILMAZ (www.adalet.gov.tr) Türk ve ‹ngiliz Hukukunda ve Uygulamas›nda Durdurma ve Arama, Ankara, 2003
●
Sulhi DÖNMEZER; Feridun YEN‹SEY; Ceza Adalet Sisteminin Etkinli¤i 1998,Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakf› Yay›nlar› (Acar Matbaac›l›k), ‹stanbul, 2000
●
Keskin KAYLAN; Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin ‹nfaz› Hakk›nda Kanun,www.ceza-bb-adalet.gov.tr/makale/111.doc (Eriflim Tarihi 15.12.2005)
●
Hamdi Ünal KARABEYO⁄LU, (1), Gerekçeli Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin ‹nfaz›
Hakk›nda Kanun www.ceza-bb-adalet.gov.tr/makale/128.doc (Eriflim Tarihi
15.12.2005)
●
Hamdi Ünal KARABEYO⁄LU, (2), Adli Yarg› ‹lk Derece Mahkemeleri ‹le Bölge Adliye Mahkemelerinin Kurulufl, Görev Ve Yetkileri Hakk›nda Kanunun Getirdi¤i
Yenilikler, www.ceza-bb-adalet.gov.tr/makale/126.doc (Eriflim Tarihi 28.12.2005)
●
Mustafa EK‹NC‹, Kabahatler Kanunu ile ‹dari Suç ve Cezalar, Adalet Yay›nevi, Ankara, Eylül, 2005
●
Ali Nevzat AÇIKGÖZ, Arama–Denetim, Kontroller ve Elkoyma, http://www.cezabb.adalet.gov.tr/makale/167.doc (Eriflim Tarihi: 25.12.2005)
●
Eraslan ÖZKAYA, Adli Y›l Aç›l›fl Konuflmas›, http://www.yargitay.gov.tr/tarihce/tarihce_aak/2003.html, (Eriflim Tarihi: 23.12.2005)
●
5271 Say›l› Ceza Muhakemesi Kanunu Tan›t›m Seminerleri ‹çin E¤itim Notlar›,
http://www.ceza-bb.adalet.gov.tr/makale/164.doc, (Eriflim tarihi, 26, Aral›k 2005)
Mevzuat
ve Ar-Ge
Çal›flmalar›
Mevzuat
ve Ar-Ge
Çal›flmalar›
201
Mevzuatveve
Ar-Ge
Çal›flmalar›
Mevzuat
Ar-Ge
Çal›flmalar›
202
2-AR-GE ÇALIfiMALARI
2.1-BÖLGE DE⁄ERLEND‹RME TOPLANTILARI
Ülkemizin ekonomik, siyasal ve sosyal yap›s›n› tehdit eden kaçakç›l›k ve organize
suçlarla mücadelede bilgi de¤iflimi ve iflbirli¤ini sa¤lamak, mücadelenin yeni bir yaklafl›m
ile daha da etkinlefltirilerek sürdürülmesini gerçeklefltirmek amac›yla; KOM Daire
Baflkanl›¤› ile ‹l/‹lçe KOM Birimleri yetkilileri aras›nda bölge de¤erlendirme toplant›lar›
düzenlenmektedir.
1980 y›l›nda kurulan KOM Daire Baflkanl›¤›, o tarihten bugüne dek farkl› adlar alt›nda
toplant›lar gerçeklefltirilmektedir. Bölge De¤erlendirme Toplant›lar›na ise 2001 y›l›nda
bafllan›lm›flt›r.
2004-2005 y›l› faaliyetleri çerçevesinde de bu toplant›lara devam edilmifl ve afla¤›da
belirtilen toplant›lar düzenlenmifltir:
1 incisi 18-19 Aral›k 2004 tarihlerinde Trabzon'da,
2 ncisi 28-29 Aral›k 2004 tarihlerinde Antalya'da,
3 üncüsü 15-16 Ocak 2005 tarihlerinde ‹zmir'de,
4 üncüsü 26-27 fiubat 2005 tarihlerinde Adana'da,
5 incisi 12-13 Mart 2005 tarihlerinde Samsun'da,
6 nc›s› 23-24 Nisan 2005 tarihlerinde Sakarya'da,
7 ncisi 20-21 Ekim 2005 tarihlerinde Van'da,
8 incisi 27-28 Ekim 2005 tarihlerinde fianl›urfa'da,
9 uncusu14-15 Kas›m 2005 tarihlerinde Ankara'da,
10 uncusu 08-11 Aral›k 2005 tarihlerinde ‹stanbul'da gerçeklefltirilmifltir.
Böylelikle, co¤rafi konumuna göre, ‹l KOM Birimlerinin tamam›n›n en az bir bölge
de¤erlendirme toplant›s›na kat›l›m› sa¤lanm›flt›r.
Toplant›larda ‹l/‹lçe KOM Birimlerince “sorun” olarak dile getirilen konular tespit edilmifltir. Bu sorunlar›n giderilmesi amac›yla; KOM Daire Baflkanl›¤› taraf›ndan hem kendi
iç birimleri arac›l›¤›yla hem de di¤er kamu kurum ve kurulufllar› nezdinde çözümler üretilmifltir/üretilmeye çal›fl›lmaktad›r.
2.2-STRATEJ‹K ARAfiTIRMALAR KURULU TOPLANTILARI
Stratejik Araflt›rmalar Kurulu (SAK); kaçakç›l›k ve organize suçlarla etkin mücadele
yöntemlerinin tespit ve tayini ile hizmet politikalar›n›n belirlenmesi ve eflgüdümün sa¤lanmas› konusunda görüfl bildirmekle görevli bir kuruldur.
Faaliyetlerine 02.10.1998 tarihinde bafllayan SAK, günümüze kadar toplam (33)
toplant› gerçeklefltirmifltir.
Kurul'un 2005 y›l› toplant›lar›; 10-11 A¤ustos 2005 (32. Toplant›) ve 25-29 Aral›k 2005
(33. Toplant›) tarihlerinde düzenlenmifltir.
SAK 32. Toplant›s›nda, Emniyet Hizmetleri S›n›f› Mensuplar› Kaçakç›l›k ve Organize
Suçlarla Mücadele Branfll› Personel Yönergesi ile Kaçakç›l›k ve Organize Suçlarla
Mücadele Daire Baflkanl›¤› Merkez ve Taflra Teflkilat› Kurulufl Görev ve Çal›flma
Yönetmeli¤i'nde öngörülen de¤iflikliklere iliflkin de¤erlendirilmelerde bulunulmufltur.
SAK 33. toplant›s›na ise KOM Daire Baflkanl›¤› yetkililerinin yan›s›ra ile bir çok ‹l KOM
Biriminin temsilcileri de kat›lm›fl ve toplant›da oluflturulan çal›flma gruplar›nca;
“Kaçakç›l›k ve Organize Suçlarla Mücadelede (Polis Sorumluluk Bölgesi) 2005 Y›l›
Durum De¤erlendirmesi, 2006 Y›l› Prensip Kararlar› ve Hedefleri” görüflülmüfltür.

Türkçe - KOM Daire Başkanlığı

Transkript

Benzer belgeler

AÇ - ekolojikmim.com

000 ODTUbulten kasim

Odyofil`in Uzun ‹nce Bir Yolu

NEne VARvar NEne YOKyok NEne VARvar NEne YOKyok