Sosyal Haklar Derneği: 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
Transkript
Sosyal Haklar Derneği: 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 1 2011 SOSYAL HAK İHLALLERİ RAPORU SOSYAL HAKLAR DERNEĞİ / İSTANBUL 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 2 Sosyal Haklar Derneği Süslü Saksı Sokak. No: 13 Kat 2. Beyoğlu/İstanbul Telefon: 0212 2936738 www.sosyalhaklar.org "Friedrich-Ebert-Stiftung Derneği'nin katkılarıyla hazırlanmıştır." Editör / Yayına Hazırlayan Serdar Yazıcı - Hakan Güneş Rapor Editörü Serap Altun - Osman Ersoy Kapak Tasarım Osman Ersoy Sayfa Tasarım Serap Altun Baskı: TEC Tekstil Dokuma Baskı Matbaa San. ve Tic. A.Ş. Hadımköy / Büyükçekmece- İstanbul Tel: 0212 866 93 00 Faks: 0212 886 40 14 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 3 2011 SOSYAL HAK İHLALLERİ RAPORU 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 5 ÖNSÖZ Hak ihlalleri raporu, 2005 yılında kurulan Sosyal Haklar Derneği (SHD) bünyesinde yer alan Hak İhlalleri İzleme Komisyonu tarafından 2006 yılından bu yana aylık olarak hazırlanmaktadır. Rapor 2007’den bu yana 3’er aylık çeyrek dilimler halinde basılı, 2009’dan bu yana ise www.sosyalhaklar.org sitesi aracılığıyla sadece elektronik dosya olarak yayınlanmaktadır. 2009 yılı raporunun yayınlandığı 2010 yılından bu yana da yıllık bir kitap olarak basılı olarak ilgililere ulaştırılmaya çalışılmaktadır. Elinizdeki çalışma yıllık raporlardan üçüncüsü olup 2010 yılı Türkiye’sinin sosyal haklar fotoğrafını yansıtan bir çalışmadır. Raporun hazırlanmasındaki amaç Türkiye de yaşanan sosyal hak ihlallerini sistematik olarak takip etmek, konu hakkında kamuoyunun ve ilgililerin dikkatini çekmek, farkındalık ve bilinç yaratmak olarak özetlenebilir. Hak ihlalleri çeşitli kategoriler altında ele alınmıştır. Bu başlıkları oluştururken Türkiye Sınıf Araştırmalar Merkezi’nin hazırlamış olduğu "Emek Arşivi" çalışmasının sınıflandırmalarından faydalandık. Ayrıca uluslararası hukuksal metinlerde yer alan başlıklar ve sınıflandırmalar da yol gösterici oldu. Rapor sadece hak ihlallerinden oluşmamakta, ilgili alanı doğrudan ilgilendiren açıklama, rapor ve raporlara da yer verilmektedir. Bu sebeple 2007 yılından itibaren raporumuza yol gösterici olduğunu düşündüğümüz sosyal haklar alanında kazanılmış hukuk davalarını eklemekteyiz. Elinizdeki kitap, aylık sosyal hak ihlalleri raporlarının kategorik başlıklar halinde yıllık dökümünün kısaltılmış halini ve bu başlıklarla ilgili yıllık analizleri içermektedir. Çalışmanın sonunda da 2011 yılı sosyal haklar gelişmeleri ile ilgili makale, değerlendirme ve raporlardan daha önce yayınlanmış yazılardan bir seçki yer almaktadır. Rapor çalışmamız 5. yılını geride bırakırken, tamamen gönüllü bir emekle kesintisiz bir biçimde bu raporların çıkartılmasını sağlayan SHD üyelerine ve özellikle 2006’dan bu yana çalışmanın fikri ve pratik takibini yapan Nazır Kapusuz’a, İngilizce çeviri desteği için Sinan Yıldırmaz’a, aylık raporları uzun süre derleme işini sürdüren Serap Altun’a, logo tasarım ve kapak çalışmaları nedeniyle Osman Ersoy’a, barınma hakkı kısmındaki önemli gelişkinliği sağlayan “Kaldırım” yazarlarından Derya Karadağ’a, çalışmanın kitap olarak yayınlanabilmesi ve dağıtımı konusundaki katkıları nedeniyle Friedrich Ebert Vakfi’ndan Michael Meyer ve Cihan Hüroğlu’na ve son olarak adlarını bilmediğimiz matbaa çalışanlarına ve elbette analiz yazarlarımıza teşekkürü bir borç biliriz. Hakan Güneş – Serdar Yazıcı 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 7 İÇİNDEKİLER Önsöz İçindekiler Kısaltmalar Analiz: Hakan Güneş - “2011 Türkiye Denklemi: Hakları Küçült Ekonomiyi Büyüt!” “2011 Turkish Equation: Shrinking Rights, Growing Economy” Rapor: “Adil Bir Ücret, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı” Analiz: Demet Ş. Dinler “Sendikal Örgütlenme, Grev ve Toplu Sözleşme Hakkı” Rapor: “Grev ve Toplu Sözleşme Hakkı” Rapor: “Sendika ve Örgütlenme Hakkı” Analiz: Nazır Kapusuz - “2011 Yılı Türkiye’de İş Kazaları: Türkiye Büyüyor, İşçiler Ölüyor” Rapor: “İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları” Analiz: Serap Altun - “Cinsiyete, Cinsel Yönelime, Etnik ve Dini Kimliğe Dayalı Ayrımcılık ve Taciz” Rapor: “Cinsiyete, Cinsel Yönelime, Etnik ve Dini Kimliğe Dayalı Ayrımcılık ve Taciz” Analiz: Cihan Avcı - “Çocuk İşçiliği Yaygınlaştırılıyor!” Rapor: “Çocuk ve Genç Emeği” Rapor: “İşyeri Uygulamaları” Analiz: Besime Şen - “Çalışmak İçin Yaşamak! Mevsimlik Tarım İşçileri” Rapor: “Tarım ve Üretici Hakları” Analiz: Dilek Karabulut, Derya Karadağ - “Barınma ve Kentsel Haklar: 2011 Bilançosu” Rapor: “Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı” 5 7 8 9 17 25 59 69 75 87 93 145 149 155 159 162 167 171 177 181 Analiz: Mustafa Sütlaş “Sağlık Hakkı ve Hasta Hakları İhlalleri” Rapor: “ Sağlık Hakkı” 217 229 Analiz: Serdar Yazıcı “2011 Yılı Eğitim Hakkı İhlalleri” Rapor: “Eğitim Hakkı” Rapor: “Engelli Hakları” Rapor: “Sosyal Politika ve Yardımlar” 243 247 267 273 2011 Değerlendirmeleri / Makaleler SHD - “2012 28 Nisan İş Güvenliği Günü” Basın Açıklaması Türkiye’de İş Kazaları Haritası İHD - Van Depremi Raporu Ali Ekber Yıldırım - Tarımda 2011 Bilançosu Can Atalay - Üçüncü Köprü Bir Planlama Mucizesidir Türkiye’de Din veya İnanç Temelinde Ayrımcılığın İzlenmesi Raporu Eğitim-Sen - 2011-2012 Eğitim Öğretim Yılında Eğitimin ve Eğitim Emekçilerinin Sorunları Ağırlaştı! Çağdaş Hukukçular Derneği - Tutuklu Öğrenciler Raporu Yedi Yılda 4 Bin 190 Kadın Cinayeti Gerçekleşti Peki Bizim Oğullarımız Nasıl Öldü? Şüpheli Asker Ölümleri 277 280 284 289 291 293 307 316 321 323 325 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 8 KISALTMALAR AİHM: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ASM: Aile Sağlığı Merkezi AYÖP: Ataması Yapılmayan Öğretmenler Platformu BMİS: Birleşik Metal İş Sendikası ÇSGB: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Dev Sağlık-İş: Devrimci Sağlık-İş Sendikası Emekli-Sen: Tüm Emekliler Sendikası GDO: Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar ICAO: Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı ILO: Uluslararası Çalışma Örgütü İBB: İstanbul Büyükşehir Belediyesi İEO: İstanbul Eczacı Odası İSKİ: İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi İŞKUR: Türkiye İş Kurumu KARDEMİR: Karabük Demir ve Çelik Fabrikaları KESK: Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu KKKA: Kırım Kongo Kanamalı Ateşi KTÜ : Karadeniz Teknik Üniversitesi LYS : Lisans Yerleştirme Sınavı MESS - Metal Sanayicileri Sendikası ÖKM : Öğrenci Kültür Merkezi SES: Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası SGK: Sosyal Güvenlik Kurumu SHÇEK: Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu TEB: Türkiye Eczacılar Birliği TEKSİF: Türkiye Tekstil Örme ve Giyim Sanayi İşçileri Sendikası TGS: Türkiye Gazeteciler Sendikası TİB-DER: Tersane İşçileri Birliği Derneği TİGEM: Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü TİS: Toplu İş Sözleşmesi TOKİ: Başbakanlık Toplu Konut İdaresi TOLEYİS: Türkiye Otel, Lokanta, Dinlenme Yerleri İşçileri Sendikası TTB: Türk Tabipleri Birliği TTKB: Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı TÜİK: Türkiye İstatistik Kurumu YİBO : Yatılı Bölge İlköğretim Okulu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 9 2011 TÜRKİYE DENKLEMİ: HAKLARI KÜÇÜLT EKONOMİYİ BÜYÜT! Hakan Güneş Türkiye Dünya’nın nüfus büyüklüğü sıralamasında 17. sırada yer alır. Pazar büyüklüğü de nüfus sırası ile aynı yerdedir. Konu kişi başına milli gelir ortalaması olduğunda 169 dünya ülkesi içinde 59. sırada yer alan Türkiye, eğitim, sağlık, okullaşma, gelir dağılımı adaleti, cinsiyet eşitliği vb sosyal unsurların değerlendirildiği İnsanı Gelişmişlik Endeksi sıralamasında ise 83. durumdadır. Öte yandan ise Türkiye 2011 yılında dünya ekonomileri büyüme oranları açısından Çin’in ardından dünya ikinci oldu. Yani ekonomik büyüme konusunda dünya rekortmenliğine koşan ülkemiz kişi başına gelirde ancak dünya ortalamasına sahip ve sosyal göstergelerde ise dünya ortalamasının bile gerisinde. Gelişmiş bir ülke olmak yurttaşlarının hakları ve refahının gelişmiş olması demek olmalı. Oysa Türkiye 2011 boyunca işyeri cinayetlerinde rekora koşuyor olduğunu bir kenara bırakıp büyüme rekorlarına odaklandı. Gazete manşetlerinde hükümet için büyük bir artı hanesi açmak için binlerce işçinin ölümü ve binlercesinin sakat kalması görmezden gelindi. Türkiye doğa ve insanı yerine kar marjı ve rekabeti öne çıkarıyor. Bedelleri çok ağır olan bu strateji elinizdeki çalışmanın ana konusunu oluşturuyor. Çeşitli ek yazı ve raporlar ile 2011 yılı boyunca çeşitli alanlarda meydana gelmiş ihlallerin analiz edildiği yazılardan oluşan 2011 Hak İhlalleri Raporu “yükselen Türkiye”nin her yıl kaç sakat işçi, ölü beden, eğitimsiz çocuk, sessiz Kürt tarım işçisinin mağduriyeti üzerine yükseldiğini resmediyor. Rapor içindekiler kısmından da anlaşılacağı üzere çeşitli ihlal alanlarını kategorize ederek değerlendiriyor. Ancak gerçekte çalışmada ele alınan her bir başlık mutlaka bir diğeriyle ilgili. Her hak ihlali genellikle birkaç hak ihlalini de içinde taşıyor. Örneğin 20 TL ilkokul kayıt parasını yatıramadığı için karşılığında okulun halılarını yıkayan Diyarbakırlı genç anne damdan düşerek yatalak hale geliyor. Kadın açtığı davadan da sonuç alamıyor. Burada kadın sorunu, Kürt sorunu, eğitim hakkı, hukuk sistemi ve yasalar, sağlık hakkı aynı anda devrede. Böyle örneklerin sayısı konunun sadece bir konu ile ilgili olduğu örneklerden çok daha fazla durumdadır. Yine de çözümleyici olmak adına başlık başlık ilerlemeyi tercih ettik. Adil bir ücret çalışma ve sosyal güvenlik hakkı ihlalleri özellikle taşeron işveren kullanılan işletmelerde yoğunlaşıyor. 2011 yılı boyunca basına yansıyan 200 kadar ücret ödememe, işten çıkarma ve sendikalı-güvenceli çalışma çabasını engelleme olayının 83’ü taşeron işyerlerinde gerçekleşmiş görünmektedir. 200 işten çıkarma fiilinde işverenin tazminat dahi ödemek istemediği vaka sayısı 15 civarında. Keza işten çıkarılmalara karşı işçilerin yürüttükleri direnişlerin, ya doğrudan patronun adamları tarafından ya da polis ve jandarma baskısıyla sonlandırılmaya çalışıldığı 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 10 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 10 görülmektedir. Söz konusu taşeronlar hem kamu hem de özel sektör işletmelerinin alt işverenleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Taşeron işyerleri dışındaki ücret ve güvenli çalışma ihlali özellikle eğitim sektöründe güvencesiz çalıştırılan öğretmenlerin hakları ile ilgili olarak karşımıza çıkmaktadır. 2011 yılı için 30 bin yeni öğretmen atanmasına karşın ülkede 100 bin kadar öğretmene daha ihtiyaç olduğunu belirten eğitim sendikaları, kadrolu öğretmenlerin %95’inin ücretlerini yetersiz bulduğunu tespit ediyorlar. Sendikal Örgütlenme grev ve toplu sözleşme hakkı ihlallerinde kronikleşen ihlal konusu sendikal örgütlenmenin engellenmesi, örgütlenmeyi başaran işyerlerinde ise sendikasızlaştırma olarak karşımıza çıkıyor. Sendikasızlaştırma özellikle özel sektörde yoğunlaşıyor. Kamu da ise sendikasızlaştırmadan ziyade hükümete yakın pasif sendikaların mücadeleci sendika aleyhine güçlendirilmesi stratejisi izleniyor. Demet Dinlerin 2011 yılını ihlallerini temel alan analizinde özel sektörde işverenlerinin sendikasızlaştırma stratejisinin biçimleri şu şekilde karşımıza çıkıyor: -sendikalar hakkında anti-propaganda yapma, -sendika üyesi olan işçilerin çalıştığı yeri değiştirme, -görevini zorlaştırma, -ailelerini arayarak psikolojik baskı kurma, akrabalık ve borçluluk ilişkilerini kullanma, -işten çıkarmakla tehdit etme, -zorla notere götürüp sendikadan istifaya zorlama. İşverenlerin uyguladığı bir başka önemli strateji sendikalar arası rekabetten faydalanarak işçileri aynı sektörde yetkili olan ve daha rahat anlaşabileceklerini düşündükleri sendikaya geçmeye zorlamak. İşçi hakları konusunda ısrarlı tutum sergileyen sendikalara üye olan işçiler 2011 yılı boyunca işten çıkarılma sorunu ile yüz yüze kaldılar. Sendika ve konfederasyonlar bu konuda bir rakam yayınlamış değiller. Ancak ihlal raporumuzun işyeri sayısını temel aldığımızda en fazla kayba uğrayan sendikalara bakacak olursak şöyle bir tablo ile karşı karşıya geliyoruz: Tablo: Sendikalaşma Çalışmaları Sonucu işten çıkartmalar ve ilgili sendikalar Sendikalı işçileri İşten Çıkartan İşyeri Sayısı İlgili Sendika 3 ve daha fazla işyerinde sendikalaşma çalışması sonucu üyeleri işten çıkarılan sendikalar Teksif, Birleşik Metal-İş ve Petrol-İş 2 işyerinde yaptıkları örgütlenme çalışmasında üyeleri işten atılan sendikalar Tek Gıda-İş 1’er işyerinde üyeleri işten çıkarılan sendikalar Nakliyat-İş, Tümtis, Tez-Koop İş, Koop-İş, Enerji-Sen, Dev Sağlıkİş Liman-İş, Oleyis ve Türk Metal Örgütlenmeye çalışırken üyeleri işten çıkartılan 14 sendikadan dördü DİSK, 10’u ise TÜRK-İŞ üyesi. TÜRK-İŞ konfederasyonunun hükümete yakın sendikaları adeta işten çıkartılmadan muaf durumdayken, konfederasyonun emek eksenli, mücadeleci sendikaları ise ciddi üye ve örgütlenme kaybı ile yüz yüze bırakılmaktadır. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 11 Nitekim sendikalaşma çalışması ve işten atılma arasında, 1990’lardan bu yana genelleştirilebilecek bir korelasyon var. Bu işkollarındaki sendikalar daha önceki yıllarda da aktif örgütlenme çalışması yapan kurumlardı. Sendikaların örgütlenmesinden memnuniyet duymayan işyerlerinin ortak bir özelliği de işyeri güvenliği ve işçi sağlığı konusunda ek bir maliyeti üstlenmek istememeleridir. Kar hadlerini yükseltmek isteyen işyerleri her şeyden önce işçilerin ücretleri ve sosyal haklarından kesintiye gittikleri gibi çalışanlarının ölümle sonuçlanan kazalarla yüz yüze gelmelerini de pek umursuyor görünmemektedirler. Türkiye’nin büyüme ile sosyal haklar arasında kurduğu negatif denklem iş kazalarında da kendisini gösteriyor: Nazır Kapusuz 6 yıldır yayınladığımız ihlal raporlarına yansıyan vakalara bakarak iş kazalarında da ekonomik büyümeye endeksli bir eğilim olduğunu ortaya koymaktadır. Yazarımızın analizine göre Türkiye’nin GSMH’sının % 8,5 arttığı 2011 yılında ölümcül iş kazaları 2010 yılına göre % 15’lik bir artışı göstermektedir. Türkiye’nin % -4,8 küçüldüğü 2009 yılında ise iş kazaları bizim raporlarımıza göre az da olsa gerilemiştir. “Sosyal Hak İhlalleri Raporları”nın 2011 yılı verilerine göre; İş kazalarında ölen kişi sayısı: 641 İş Kazalarında ölümcül ağır yaralanan kişi sayısı: 668 . Toplam 1309 kişi ölümcül iş kazası geçirmiş bunların yarışı iş kazası geçirdiği gün hayatını kaybetmiştir. İş kazalarında kayıtlarda geçen diğer yaralanan kişi sayısı: 2166 Çalışma Bakanı Faruk Çelik, milletvekili Sırrı Süreyya Önder'in verdiği bir soru önergesine cevaben 2011 yılında 1563 işçinin hayatını kaybettiğini belirtmiştir. Daha önceki yıllardaki Sosyal Güvenlik Kurumu verileri ile kendi verilerimizi karşılaştırdığımızda da, resmi verilerin yaklaşık %40-50 gibi bir rakamı raporlarımızda tespit edebildiğimiz görülmekte. Bunun bir nedeni her iş kazasının basına yansımayacağı gibi özellikle ağır yaralanma haberlerinin ertesinde akıbeti hakkında haber çıkmamasıdır. Bundan dolayı bu seneden itibaren ağır yaralıları ayrı bir kategori olarak değerlendirdik. Her ölümcül dört iş kazasından biri inşaat sektöründe, beş iş kazasından birisi de İmalat sanayinde meydana gelmektedir. Bu iki sektörü, 3.sırada madencilik sektörü izlemektedir. 4.sırayı ise mevsimlik tarım işçileri almaktadır. 2011 yılı ölümcül iş kazalarının sektörel dağılımı Sektör 2011 Toplamındaki Ölümcül Kaza Oranı İnşaat İmalat % 25 % 20 Madencilik Mevsimlik Tarım İşçileri Kamu Altyapı Diğer % 12 % 12 %5 % 26 Kentsel muhalefetin barınma hakkı ve kentsel hakların ihlalleri karşısında gerçekleştirdikleri uyarıcı, bilgilendirici ve protesto edici mahiyetteki etkinliklerin yoğunlaştığı konulara bakarak 2011 yılında ulaşım zamları, doğayı ve yaşam 11 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 12 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 12 alanlarını tahrip eden HES ve termik santral inşaatları ile kentsel dönüşüm gibi konularının barınma hakkı ihlallerinin kronikleşen ihlal başlıklarını oluşturduğunu söyleyebiliriz. Tablo: 2011’de Kentsel Muhalefetin Üzerinde Karşı Etkinlik Geliştirdiği Hak İhlalleri Alanları Öte yandan sağlıklı bir barınma ortamı ve kentsel yaşam alanı düzenlemesi yapılmamış olmasından kaynaklanan ciddi sayıda ölüm ve ağır yaralanma olayı gerçekleşmiştir. Türkiye’nin deprem kuşağında olduğu ve her yıl irili ufaklı çok sayıda depremin gerçekleştiğini bilmeyen yoktur. Buna karşılık kentler, kasabalar ve köylerde depremin ölümcül etkilerini önleyecek tedbirlerin ne yerel yönetimler ne de merkezi hükümet tarafından ele alınmamaktadır. Depremin olacağı biline biline insanlar çürük binalarda oturmaya mahkum ediliyor. Deprem fonlarında biriken paralar hükümetin arzu ettiği başka alanlara kaynak olarak kullanılırken, depreme dayanaksız evlerin tadilatı ya da yenilerinin inşası konusunda kamuda kaynak yok yalanına devam ediliyor. Herkes depremin değil çürük binaların öldürdüğünü biliyor olsa da 2011 yılında depreme 720 kurban vermemizin gerisinde yatan çürük binalarda oturtulmaya hangi şartların insanları zorladığına kafa pek yoruluyor görünmemektedir. Sağlıklı bir çevrede yaşanmıyor oluşu özellikle yaz aylarında yüzlerce yurttaşın baraj, göl, kanal vb yerlerde serinlemek ihtiyacıyla suya girmeleri ve bir daha çıkamamalarıyla sonuçlanıyor. Tıpkı her yıl yüzlerce yurttaşın soba zehirlenmesinden ölmesi gibi yüzlercesi de boğulma ile yaşamını yitiriyor. Bu tür konuların gerisinde yurttaşların bilinçsizliğinden ziyade yurttaşlarının temel barınma ihtiyaçlarına göre planlama yapamayan sosyal bir devletin yokluğu yatıyor. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 13 Tablo: Barınma-Kentsel Haklar Temelli Yoksunluklar Sonucu 2011 Yılı Ölüm Sayıları ve Nedenleri NEDEN SAYI Deprem 720 Boğulma 450 Karbonmonoksit (Soba) Zehirlenmeleri 278 Yangın 15 Diğer Doğal Afetler 15 Çürük Yapı Ölümleri 15 Diğer 11 TOPLAM 2008 Dilek Karabulut ve Derya Karadağ’ın barınma hakkı ihlalleri 2011 bilançosu çalışması önümüzdeki dönem açısından bir noktaya daha dikkat çekiyor. Yazarlara göre tüm kentsel başlıkların artık daha fazla ekolojik bahisler durumunda: Kentlerimizin doğal sınırlarında ateşle oynandığı bir dönemde yaşıyoruz. Bu çerçevede tüm ekoloji mücadelelerinin kentin kamusal alanlarında daha fazla yankı bulması gerektiği açık. Sağlık kurumları yeterince karlı bulunmadığı için kapatılan, hastaları hastaneye kabul için senet imzalayan Türkiye 2011 boyunca sağlık hizmetlerine erişimin ticarileştirilmesi ve bundan kaynaklanan sağlık hizmetlerinin yokluluğu ya da bu hizmetlere erişememe sorunlarına sahne oldu. 2011 boyunca öne çıkan ihlallerin cezaevlerinden okul kantinlerine, hastane koridorlarından sokak aralarına kadar her yerde ve her şeyle ilgili olduğunu ortaya koyan Mustafa Sütlaş son yıllarda öne çıkan GDO’lu tarım ve besinleri sağlık hakkı açısından değerlendirirken, yapım sözleşmeleri imzalanan nükleer santrallerin sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı karşısında ne tür bir tehdit oluşturacağına dikkatleri çekiyor. Sütlaş ayrıca AKP döneminde genel bütçeden sağlık hizmetlerine ayrılan payın 5 kat arttırılmış olmasını yurttaşların hizmetlere erişimin 5 kat artmasından ziyade orta ve alt sınıflardan alınan dolaylı vergilerin sağlık sektöründe faaliyet gösteren çeşitli kesimlere kaynak aktarımının 5 kat artışı olarak tezahür ettiğini ortaya koyuyor. Yazarımız son 10 yılda “sağlıkta dönüşüm programı” adı altında yürütülen uygulamalar sonucunda sağlığın giderek “parası olmayanın yararlanamadığı” bir hizmet haline geldiğinin altını çiziyor. Sonuç olarak 2011 yılı sağlık alanı açısından hem sağlıklılığı var eden koşullardaki olumsuzluklar nedeniyle, hem sunulan hizmetin sağlıklılık yerine hastalıkların yönetimini hedeflemesi nedeniyle ve hem de tanı ve tedavi edici hizmetlerin “para”nın döngüsü temelinde “tüketim”i önceleyen şekilde düzenlenmesinden dolayı, çok daha fazla kaynak harcanmasına karşın sorunların yoğunlaşıp derinleştiği bir yıl oldu. Besime Şen’in tarım ve üretici hakları alanında yaşanan mağduriyetleri ele aldığı 13 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 14 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 14 çalışması yurttaşların yüz yüze olduğu tüm mağduriyet biçimlerinin adeta bir araya gelerek ve en ağır şekillerde tarım alanında tezahür ettiğini gösteriyor. Üstelik özellikle mevsimlik tarım işçilerinin büyük ölçüde Kürt olması nedeniyle tüm sosyal hak ihlallerinin yanında ağır bir ayrımcılıkla da yüz yüze olduğu görülüyor. Şen, çalışmasında suskunlaştırılmış bir alanda mevsimlik tarım işçilerinin gizli yarlarına dokunuyor. Büyük bir kısmı günlük 12- 14 saat çalışıyorlar. Bunun karşılığında günlük 25,35 lira alıyorlar. Sağlık, barınma, eğitim, güvenceli çalışma konularının tamamında açık ihlallere sahne olan mevsimlik işgücü istihdamının büyük bir kısmını oluşturan göçmen Kürt tarım işçileri kadın erkek, yaşlı genç ve çocuklarıyla adeta çağdaş köleliğinin tüm hallerini bedenlerinde taşımaya zorlanıyorlar. Besime Şen’in dilsizliğine dil olmaya çalıştığı tarım işçilerinin çocuklarının eğitim hakkı sorunları da bir diğer çalışma da, Serdar Yazıcı’nın “Eğitim Hakkı İhlalleri” yazısında ortaya çıkıyor. Tarım işçiliği sebebiyle eğitimini erken bitirip geç başlayan öğrencilerin durumunda 2011 yılında da bir değişiklik olmadı. İlk ve Ortaöğretimde 660 bin öğrencisi ile öğrenci potansiyeli açısından Türkiye’nin 4’üncü ili olan Şanlıurfa’da eğitimin ilk haftasında sadece 540 bin öğrenci okula geldi. 120 bin öğrencinin okula gitmek yerine tarlada çalışıyor olması karşısında Milli Eğitim Bakanlığının çözümü gecikmedi. Ankara’nın Polatlı ilçesine bağlı Sarıoba köyünde oluşturulan çadır okulda 120 mevsimlik çocuk işçisine 3 ay boyunca eğitim verildi. Kalan 119,880 öğrenci hakkında ise bakanlık tarafından bir açıklama yapılmadı! Önceki yıllarda olduğu gibi, 2011’de de eğitimi dinselleştiren uygulamaların arttığı, atanamayan öğretmenlerin sorunlarının sürdüğü, üniversitelerde soruşturma baskının devam ettiği, anadilde eğitimin önündeki engellerin kalkmadığı bir yıl olarak kayıtlara geçti. Geçtiğimiz yıllardan farklı olarak bu sene iki yeni eğitim hakkı ihlaliyle karşı karşıya kaldık: Şifre skandalı ve sistematik tutuklamalar. Serdar Yazıcı’nın kaleme aldığı 2011yılı analizinde bir başka konu da geçmiş yıllara oranla en azından nicel olarak çok çarpıcı boyutlara ulaşmış görünmektedir. Türkiye’de tutuklu öğrenci sayısı 2011 sonuna 500’ü aşmış durumdadır. Hükümetin açıklamalarında terörist olarak adlandırılan bu gençlerin neredeyse tamamı parasız eğitim hakkı başta olmak üzere çeşitli toplumsal ve siyasal hak talepleri için katılmış oldukları etkinliklerden dolayı dört duvar arasına hapsedilmiş durumdadır. Anadilde eğitim hakkı taleplerinin görmezden gelinmesi, 20 liralık kayıt parasını ödeyemediği için okulun halılarını yıkarken damadan düşüp sakat alan annelerin mahkemece de kusurlu bulunması, zorunlu din dersine kaşı çıkan velilerin mahkemelerde bekletilmesi, 100 bin kadro açığına karşın ataması bir türlü gerçekleşmeyen öğretmenlerin vekil öğretmenliğe zorlanması, kadrolu öğretmenin geçimini sağlayacak bir ücrete bir türlü sahip olamayışı Türkiye iktisaden büyümeye devam ederken eğitim alanlında büyümeye devam eden sorunlar olarak sıralanıyor. Dünyada her 5 çocuktan biri, Türkiye’de ise her 2 çocuktan birisinin çalışmak durumunda bırakıldığı koşullar 2011 yılında da değişmiş görünmüyor. Cihan Avcı’nın çeşitli araştırmalara dayanarak ortaya koyduğu gibi Türkiye’de hem ev içi istihdam hem de kötü şartlarda çalışma anlamında çocuk ve genç emeğinin istismarı ile karşı karşıya kalınmaya devam ediliyor. Analiz de detaylandırılan çocuk işçiliği nedenleri şu şekilde sıralanıyor: 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 15 Tablo: Çocuk İşçiliğine Sürükleyen Nedenler NEDEN AĞIRLIK Yoksulluk 1 Eğitim 2 Kırdan kente göç 3 Hızlı nüfus artışı 4 Engelli hakları yok sayılan, sosyal politikanın ise tümüyle sözde hayırsever işadamları ve neo-liberal piyasanın insafına terk edildiği Türkiye, Yunanistan gibi krize düşmemenin yolunu bulmakla kalmayıp Çin gibi büyüme rekorları kırmaya devam etmenin formülünü yazmış durumda: Hakları Küçült, Ekonomiyi Büyüt! Elbette ekonominin büyümesi tüm toplumsal kesimler tarafından arzulanır. Ancak büyümenin faturası sürekli alt sınıflara, güvencesiz yoksul kesimlere çıkartılarak başarılacaksa burada durup düşünmek gerekir. Çünkü deprem ve boğulmaya her yıl birkaç bin yurttaşı kurban vermemek için kaynak yaratamaz mıyız? İş güvenliği önlemlerini arttırıp işyerlerini denetleyecek önlemleri hayata geçirecek kadar parayı bulamaz mıyız? Her yıl bini aşkın emekçinin can vermesi ülkemizin büyümesinin diyeti mi olmak zorunda? Mevsimlik işçilere 18. yüzyıl Afrikalı köle muamelesi yaparak büyümelerini mi önereceğiz çiftçilerimize? Sağlık politikasının hastalanmayı sağlayacak önlemleri almak olduğunu söylemek, hastalanıldığında ise paraya konu olmayan bir hizmete erişim olmasını istemek ülkenin büyümesine çomak mı sokmak olacak? Türkiye doğasını tahrip etmeden ve insanını kurban vermeden büyüyebilir. Türkiye şirketler ve sermaye Türkiye’si olmaya mahkum değildir. Türkiye 74 milyon yurttaşı ile canlı insan evlatlarının ülkesidir. Buradaki raporlara yansıyan binlerce ölüm, sayısız yaralanma, binlerce mağduriyet, yoksunluk ve aşağılanma olmak zorunda değil. Hiçbir şey sebepsiz olmadığı gibi sebeplerden hiç birisi de doğal değil. Hepsini bazı insanlar bazı insanlara yapıyor. Bir sınıf bir diğerini boğazlayarak yukarıda kalmayı başarıyor. SHD raporları 2011 de bu sınıf boğazlaşmasını resmediyor. 15 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 17 2011 Turkish Equation: Shrinking Rights, Growing Economy “Summary Report on Social Rights Violations in Turkey – 2011 Social Rights Association (SHD) ” Turkey remains in the 17th place in the world regarding the population. She also has the same rank in “market size” lists. When it comes to per capita income level, she is the 59th among 169 countries. This level decreases to 83th place on the Human Development Index, in which social factors such as education, schooling, health, fairness of income distribution, gender equality are taken into consideration. It is a fact that Turkey became the second in 2011 after China regarding the economic growth rate. However, Turkey, which is running for breaking world record in growth rate, barely reaches at average in per capita income and becomes below average in social factors throughout the world. This report, as can be seen in the content pages, analyzes various social rights’ violations through a specific categorization. But in reality, all categories are surely interrelated throughout the study. Every violation category is also related with other categories included in the report. For example: A Diyarbakir resident young mother, who could not pay 20 TL elementary school registration fee for her child, becomes bedridden due to falling from the roof while washing the school’s carpet in return for not paying the fee. The woman sues the school administration, however cannot get any result. In this case many categories such as, gender problem, Kurdish problem, education right, law and legislations, health right, are all needed to be considered. The number of such cases are much more than the cases that are related to only one specific category. Still, we have chosen to categorize the report on separate titles for being explanatory. Fair pay, job and social security violations are mostly intensify on companies that use sub-contract labor. During the 2011, 83 of the 200 violations related to unpaid salaries, firings and secure and unionized working rights occurred in sub-contracting jobs. 15 of the 200 firing cases the employers did not want to pay the workers’ compensations. In most of the workers’ struggles against firings, the protests of the workers were tried to be silenced either directly by the “men” of the employers or by the oppression of the police or the gendarmerie. These subcontractors were existed as employers in both public and private sectors. In addition to the violation of rights in subcontracting jobs, the most violations on payment and job security category occurred in education sector with the teachers that have unsecure working conditions. Unions of education assert that there is a need for 100.000 more teachers despite the 30.000 instatement of teachers in 2011. In addition to that, the %95 of the existing (cadre) teachers finds their salaries insufficient. In the violation of Unionization Right and Rights to Strike and Collective Bargaining, the obstruction of unionization and de-unionization became a chronic prob- 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 18 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 18 lem. De-unionization intensifies mainly in private sector. In public sector, the empowerment of government supported passive unions against the struggling oppositional unions became the main way of de-unionization. In Demet Dinler’s analysis, which bases on the 2011 violation of the rights, the special de-unionization strategies are defined as follows: - Anti-propaganda against the unions, - Shifting the union member workers’ workplace, - Raising difficulties for the unionized workers, Psychological pressure by calling their parents and using the indebtedness of the workers, - Threatening to fire, - Forcing to go to the notary for signing out of the union. Another important strategy that is used by the employers is to force the workers to be the member of the union, which they think that they could more easily settle with, by taking the advantage of inter-union rivalry. The workers that became the member of the unions, which persistently defend the workers’ rights, came face to face with immediate firings. Unions and confederations did not publish any statistic on this problem, however in our report the following table can be prepared, which shows the number of workplace that fired the unionized workers and its related union: Firings due to Union Activities and Related Union Number of Workplace that Fire Unionized Workers Related Union The unions, whose members are fired due to union activities in 3 or more workplaces Teksif, Birleşik Metal-İş and Petrol-İş The unions, whose members are fired due to union activities in 2 workplaces Tek Gıda-İş The unions, whose members are fired due to union activities in 1 workplace Nakliyat-İş, Tümtis, Tez-Koop İş, Koop-İş, Enerji-Sen, Dev Sağlıkİş Liman-İş, Oleyis and Türk Metal 10 of the 14 unions, whose members were fired for the union activities, are the members of TÜRK-İŞ confederation; the remaining 4 are the members of DİSK. The members of the unions that have close relations with the government are protected, while the unions that strive for creating a labor based union structure and struggle face with serious member loss, regardless of the confederation they are associated with. As a matter of fact, unionization activities and firings have a direct correlation starting and increasing from the 1990s. The workplaces that are not happy with unionization activities do not want to bear the costs of workplace security and workers’ health. This is the common threat of these employers. The employers that want to increase their profit rates, cut the payments and social benefits of the workers at the first place, and it seems that they 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 19 do not take any notice of work accidents, most of which end with serious disabilities and death. The negative equation between economic growth and social rights can easily be seen in work accidents. Nazır Kapusuz, analyzing through summarizing the violation reports of the past six years, shows that there is an upward trend in work accidents compared with the economic growth. According to our writer, in 2011 the GNP rises %8,5 while the deadly work accidents rise %15 compared to 2010. In 2009, when Turkey’s GNP became % -4,8, the work accidents decreased even if it was so little. According to 2011 data of the “Social Rights Violation Report”; - The number of workers died in work accidents: 641 - The number of workers deadly wounded in work accidents: 668 - 1309 workers had deadly work accidents and half of them died during the day that the accident happened. - Registered work accidents other than above mentioned: 2166 Minister of Labor Faruk Çelik replies to the parliamentary question asked by MP Sırrı Süreyya Önder that 1563 workers died in work accidents in 2011. When we compare the data of the Social Security Administration with our data, approximately %40-50 of the registered accidents is emphasized in our reports. There are two main reasons for this loss of information: First, the press does not give the news of all work incidents; and second, the aftermath of the most of the work accidents is not followed on national press properly. Due to that, we emphasized the deadly wounds by the work accidents as a separate category starting from this year. One of the four deadly work accidents happens in construction sector and one of the five work accidents happens in manufacturing sector. These two sectors are followed by mining and seasonal agricultural works. The Sectoral Distribution of Deadly Work Accidents in 2011 : SECTOR Total Deadly Work Accident Rate in 2011 CONSTRUCTION MANUFACTURE % 25 % 20 MINING SEASONAL AGRICULTURE WORKS PUBLIC INFRASTRUCTURE OTHER % 12 % 12 %5 % 26 During the 2011, urban opposition organized many protests against the violations of housing and city rights, which were all informative, stimulative and remonstrant. Some of the violations that the urban opposition dealt with during the 2011 were the construction of the dams and fossil fuel plants that vandalized the nature and human habitat, city transportation mark up, urban transformation, most of which made the housing and city rights a chronic problem. 19 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 20 The Rights’ Violation Topics for the Urban Opposition in 2011 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 20 On the other hand, during the 2011 there were serious numbers of deaths and heavy injuries due to not having a proper housing and city environment. It is a common knowledge that geographically Turkey is on an earthquake zone and every year many earthquakes happen in various intensity. However, precautions for lessening the effects of the earthquake were taken neither by local nor by national governments. People are condemned to reside in unsound houses intentionally, knowing that earthquakes are and will happen. While the money, which was collected in earthquake funds, is used for the government’s needs, the government insistently states the lack of public resources to allocate for the construction of the houses for the people. Even if everyone knows that not the earthquake but the unhealthy houses kill the people, no one thinks and question the reasons behind the 720 death in the earthquakes in 2011. Unhealthy living conditions forced people to get into the unhealthy waters of the dams, lakes and canals’ water for getting some coolness, which end with the drowning of many people in 2011. Like the death of the many people from the carbon monoxide (Coal burning stove) poisoning in winter times, many die from drowning in unhealthy waters in summer times. The main reason for these deaths is not the unconsciousness of the people but the lack of social state, which has to plan the basic housing needs of the citizens. The Number Deaths from the Lack of Proper Housing and Reasons REASON NUMBER Earthquake Drowning 720 450 Carbon monoxide heater poisoining Fire 278 15 Other Natural Disasters 15 Unsound House Deaths 15 Other 11 TOTAL 2008 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 21 The 2011 survey of Dilek Karabulut and Derya Karadağ on the violations of housing rights attracts our attention to an important point for the mentioned period. According to the writers all “urban issues” have become more “ecological” cases and we live in a very dangerous period, in which our cities have come to a brutal end. In this framework, all ecological struggles have to address to the urban public more than ever. During the 2011 in Turkey, some of the health institutions were shut down for not being “profitable enough”, while others started to force the patients to sign indentures before accepting the patients to the hospitals. These are some problems that occurred due to the commercialization of the health services. Mustafa Sütlaş asserts that, the violations on health services during the 2011 occurred not only in hospitals but on the streets, in the jailhouses, in the school canteens, and in general, in everywhere. Sütlaş also evaluates the GMO foods and agriculture production through the prism of the health rights and attracts our attention to nuclear power plants, whose construction agreements were already signed by the government, and its threats to right to live in a healthy environment. Sütlaş calculates that the share the government allocation from the national budget to the health services increased 5 times more than the previous period. However he asserts that this increase did not occur due to the increase of the people’s use of health services but from the increase of the indirect taxes that are collected from the lower and middle classes and the transfer of these funds to private health institutions, which makes 5 times more than the previous periods. Our writer underlines that, at the end of the policies that are practiced during the past 10 years under the name of “the transformation program in health” have made the health service as “a service that cannot be benefitted by the people who could not afford it”. Besime Şen’s study focuses on the unjust treatments that occur in agriculture sector. According to the violations in that sector agriculture became one of the intersection points of all unjust treatments in 2011. Seasonal agricultural workers, who do mostly have a Kurdish origin, face with harsh discriminations in addition to other violations of social rights. Most of the seasonal workers work 12 to 14 hours in a day and take 25-35 TL in return. They have no health, housing, education and secure working conditions rights. Kurdish immigrant agricultural workers make the majority of this working class group and are forced to carry all aspects of this modern slavery on their bodies, whether they are men, women, old, young or children. The violation of education rights of the children of these agricultural workers are analyzed in another study prepared by Serdar Yazıcı. Yazıcı, in his analysis of “Violations of Education Rights” asserts that nothing changed for the seasonal agricultural workers’ educational situation in 2011. They all have to leave school earlier and start lately due to the working conditions for the agricultural worker children. In the first week of the school, only 540 thousand students came to school in Şanlıurfa, which has the fourth greatest pupil potential in primary and middle schools with the number of 660 thousand. 120 thousand students were not at school but in agriculture fields working with their parents. The solution came from the Ministry of Education: For three months 120 child agricultural worker got their education in a tent-school built in Sarıoba village in Ankara-Polatlı. No explanation was made by the Ministry for the remaining 119,880 pupils! 21 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 22 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 22 Like the previous years the 2011 had the same problems in education: the religionization of the education, teachers that are not assigned, police oppression and investigations in the universities, barriers on the right for the use of the motherlanguage. Different than the previous years, this year we have met with two new ways of the violation of education rights: cyphering scandal in university entrance exams and systematic arrestment of the academic intellectuals. In the 2011 analysis of Serdar Yazıcı one of the themes, at least quantitatively, increased dramatically than the previous years. The number of the arrested students exceeded 500 at the end of the 2011. In the government statements, these students are named as “terrorists” and most of them arrested for making protest activities to get their social and political rights, such as the demand for “free education right”. While Turkey is growing economically, some of the violations and problems in education, which are also growing faster than the economy, can be counted as follows: the blindness of the government to the demands for the right for the use of the mother-language; the dead of a mother, who has been found faulty also by the court and who became handicapped for falling from the roof while washing the carpets of the school for not being able to pay the 20 TL registration fee of her children; the queue of the parents at the courts to decide on the abolishing the obligatory religion lessons at schools; forcing the teachers to work without security as substitute teachers despite the existence of a need for 100 thousand teacher for proper schooling; the teachers who have secure jobs do not have a sufficient salary… Every one child out of 5 children in the world and every one child out of two children in Turkey leave or hinder schooling, and this condition did not changed in 2011. As Cihan Avcı puts it, both in house works and regular jobs young and child labor are continued to be used extensively. The reasons for the use of the child labor are defined in the analysis as follows: The Reasons of Using Child labor REASON WEİGHT Poverty 1 Education 2 Rural Migration 3 Rapid Population Growth 4 Turkey, a country in which the handicapped people are ignored and social policy is left to hands of so-called “philanthropic businessmen” and to the neo-liberal market rules, not only found the way of overcoming the crisis, in which countries like Greece failed, but also wrote the magical formula of breaking the records of growth, like China: Shrink the rights, make the economy grow!.. Yes, the economic growth is surely desired by all social groups. However, we need to stop and think, if the bill of the growth is going to be paid by lower classes and non-secure poor groups. Can’t we spare some source from the budget for pre- 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 23 venting the effects of the probable earthquakes and drowning of several people in unhealthy waters? Can’t we increase the work security measurements and properly inspection of the workplaces? Yes, we can… Does the death of thousands of workers have to be the price of the economic growth of our country? Do we need to offer to our agricultural workers the conditions of 18th century African slaves for the sake of economic growth? Does it mean to create obstacles on the way of economic growth to say that health policy means taking precautions for not being sick and if you are sick it needs to be free? No, it does not… Turkey can manage her growth without destroying her nature and scarifying her people. Turkey is not destined to be the country of companies and capital. Turkey is the country of living human beings with her 74 million citizens. Thousands of deaths, countless heavy wounding and thousands of unjust treatments, deprivations and abasements do not need to happen. Nothing happens without a reason and no reason is natural. All of them are done to some people by some other people. One class remains on top by slaughtering the other. The report of the SHD portrays this class slaughtering in 2011… 23 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 25 ADİL BİR ÜCRET, ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK HAKKI OCAK günü saldırıyı protesto etti ve direnişlerini sürdüreceklerini söyledi. (Sendika.org) 21 Ocak İşlerine geri dönmek için 5 Ocak’tan bu yana İstanbul Topkapı’da bulunan Avrupa Yakası Posta İdare Müdürlüğü (AVPİM) önünde, 7 Ocak’tan itibaren de Sarıyer PTT önünde direnişlerini sürdüren taşeron PTT işçileri dün (17 Ocak) yaptıkları bir basın açıklamasıyla eylem takvimlerini duyurdu. İşten çıkarmalara, PTT’nin özelleştirilmesine, taşeronlaştırmaya ve güvencesizliğe karşı başlattığımız direnişimizi farklı eylem ve etkinliklerle sürdürüyoruz diyen taşeron PTT işçileri, ‘Postanız neden gecikiyor!’ başlıklı bir duvar gazetesi çıkaracaklarını belirtti. (Sendika.org) 18 Ocak Medya alanında işten çıkarmalar ‘yeniden yapılanma’ adıyla büyük hız kazandı. Habertürk, Turkuvaz Medya ve Hürriyet'te 121 çalışan işten çıkarıldı. Son olarak 26 Ocak günü Atv ve Sabah’ın sahibi olan Turkuvaz Grubu 60, Ciner’in sahip olduğu Habertürk’ten 59 ve Doğan’ın sahip olduğu Hürriyet’ten 2 çalışan olmak üzere 121 kişi işten çıkarıldı. (Sendika.org) 29 Ocak Demiryollarında tren teşkil memurları, isteği dışında fazla çalıştırılma angaryasına karşı hukuki bir kazanım elde etti. Kocaeli 1. İdare Mahkemesi; kamu emekçilerinin isteği dışında fazla çalıştırılmasını hukuka aykırı buldu ve uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğurabileceği gerekçesiyle yürütmenin durdurulmasına oybirliğiyle karar verdi. (Sendika.org) 19 Ocak Diyarbakır'da 12 okul müdürü güvencesiz eleman çalıştırmak istemedikleri ve okullara yeterli ödenek ayrılmadığı gerekçeleriyle görevlerinden istifa etti. (Sendika.org) 20 Ocak Diyarbakır'ın Silvan ilçesinde okullarında hizmetli personel bulunmadığı ve verilen ödeneklerin yetersizliğini öne sürerek, 2 okul müdürü ile daha önce istifa eden müdürlerin yerine ataması yapılan 10 müdür yardımcısı da istifa etti. (ANF) 25 Ocak Tuzla Organize Deri Yan Sanayi Bölgesi’nde bulunan Konveyör fabrikasında 13 Aralık günü işten çıkarılan ve 17 Aralık’ta fabrika önünde direnişe geçen işçilere patronun adamları saldırdı. İşçiler 18 Ocak Şanlıurfa’nın Ceylanpınar ilçesinde, TİGEM tarım işletmesine alınacak 315 işçinin ilçeden seçilmesi istemiyle eylem yapan gruba polis müdahale etti. Dörtyol mevkiinde toplanan yaklaşık 2 bin kişilik grubun yaptığı açıklamada, işçi alımlarının ilçe dışından olmaması gerektiği, işsizlik oranının çok fazla olduğu ilçede bunca işsiz varken dışarıdan işçi alınmasının adaletsiz olacağı vurgulandı. (Cumhuriyet) 10 Ocak Bilgi Üniversitesi Video-Fotoğraf Bölümü'nde 3 akademisyenin işten atılması, akademisyen, öğrenci ve sendikacılar tarafından "akademik özgürlük" talepleriyle protesto edildi. Bilgi Üniversitesi FotoğrafVideo Bölümünde bir öğrencinin porno film ödevi hazırlamasının ardından Tempo dergisine röportaj veren 3 akademisyenin işten atılması ve bölümün okul yönetimi tarafından giriş çıkışlarının denetime tabi tutularak, akademisyenlerin harddisklerine el konulması öğrenci, öğretim görevlileri ve Sosyal İş Sendikası üyeleri tarafından "Bilgi sınavda" başlığı ile protesto edildi. (Sendika.org) 10 Ocak Özel hastaneler doktorlara Bağ-Kur'lu olma şartı koşuyor. Böylece özel hastanelerde çalışan hekimler tıpkı bir esnaf gibi primini kendi ödemek zorunda kalıyor. Bağ-Kur’lu olarak gösterilen hekim işten çıkarıldığı durumda kıdem ve ihbar tazminatı alamıyor. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 26 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 26 Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) yetkilileri ise uygulamanın özel hastanelerde giderek yayıldığını belirterek, “Daha önce bu yola başvuran hastaneleri uyarıyorduk. Ancak düzenlemeyi değiştirdik. Artık Bağ-Kur’lu doktor çalıştırmanın önü açıldı” dedi. BağKur’lu olmayı kabul eden doktorların büyük bir bölümü evini işyeri olarak gösteriyor ve hastanedeki faaliyetlerini ‘hizmet satımı’ ola-rak belgeliyor. (Sendika.org) 10 Ocak direnerek işini geri alan Türkan Albayrak, hukuki mücadelesini de kazandı. Albayrak’ın, işten çıkarıldıktan kısa bir süre sonra açtığı işe iade davasının dördüncü duruşması bugün (17 Ocak) Üsküdar 3’üncü İş Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme, Türkan Albayrak’ın işe iadesine karar verirken, çalışmadığı 4 aylık süre için maaşının ödenmesine ve 1 senelik maaş tutarında sendikal tazminat ödenmesine karar verdi. (Sendika.org) 17 Ocak Sağlık alanını piyasalaştırma amacıyla uygulanan Sağlıkta Dönüşüm Programı’nın sacayaklarından biri olan aile hekimliğinde sorunlar bitmiyor. Güvencesiz çalışmaya zorlanan hekimlerden şimdi de maaşlarının üçte ikisi geri isteniyor. (Sendika.org) 11 Ocak 19 Mayıs Üniversitesi’nde hastane servislerinin kaldırılması üzerine basın açıklaması yapan Dev Sağlık-İş Sendikası üyeleri, "Taşeron işçilerin ulaşım hakkı engellenemez! Eşit, parasız, nitelikli ulaşım hakkı istiyoruz" dedi. (Sendika.org) 8 Ocak Taşeron PTT işçileri bugün (11 Ocak) Ankara’daki PTT Çankaya Dağıtım ve Toplama Merkezi önünde bir eylem yaptı. İşçiler her yıl sözleşme süresi dolduğunda PTT’de işten çıkarmaların yaşandığını ve bu yıl da Ankara’da 90, İstanbul’da da 200’e yakın işçinin işine son verildiğini söyledi. (Sendika.org) 11 Ocak Selçuk Üniversitesi’nde faaliyet göste-ren iki ayrı taşeron şirkette çalışan 500’den fazla işçiyi örgütleyen Sosyal-İş Sendikası, Selçuk Üniversitesi’ndeki taşeron uygulamasının hukuka aykırı olduğu iddiası ile Konya'da görevli iş mahkemesinde dava açtı. Sosyal-İş, davada taşeron uygulamasının hukuka aykırı olduğunun tespit edilerek, taşeron şirket işçilerinin üniversitenin kendi işçisi olarak işlem görmeleri ve Sosyal-İş Sendikası’nın işyerinde çoğunluğa sahip olduğunun tespit edilmesini istedi. (Sendika.org) 12 Ocak Adana Numune Hastanesi’nde işten çıkarılan taşeron sağlık emekçileri, direnişlerinin 12’nci gününde hastane önünde direniş çadırı açtı. (Sendika.org) 14 Ocak Birleşik Taksiciler Derneği’ne (BDT) üye bir grup taksici, can güvenlikleri ile sosyal güvencelerinin olmamasını ve artan akaryakıt fiyatlarını gerekçe göstererek kontak kapatma eylemi yaptı. (Cumhuriyet) 14 Ocak İşten çıkarıldıktan sonra Paşabahçe Devlet Hastanesi önünde 118 gün boyunca Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi, Türkiye’deki tutuklu gazeteci ve yazarlar için harekete geçiyor. Alman parlementer Andrej Hunko’nun öncülüğünde 26 AKPM’nin üyesi Türkiye’de tutuklu 44 yazar ve gazeteci için AK İnsan Haklarından Sorumlu Komiser’e çağrıda bulundu. Parlamenterler, 120 gazetecinin daha tutuklama ile karşı karşıya olduğuna dikkat çektiler. (ANF) 29 Ocak DİSK Araştırma Enstitüsü'nün yaptığı araştırmaya göre Türkiye'de 6 milyon insan iş güvencesinden yoksun bir şekilde taşeronlar eliyle çalıştırılıyor. DİSK Araştıram Enstitüsü’nün yaptığı bir araştırmaya göre, AKP’nin iktidara geldiği günden bu yana sağlık sektörü başta olmak üzere, eğitim, yerel yönetimler gibi çok sayıdaki kamu kurum ve kuruluşlarında taşeron çalışan sayısı çığ gibi arttı. Araştırmada, tüm işkollarının yaklaşık yüzde 60’ına yayılan taşeronlaştırma sonucu 6 milyona yakın insan iş güvencesinden yoksun bir şekilde çalıştırılmakta. (ANF) 3 Ocak AKP hükümetinin iddialarının aksine Türkiye’de yoksulların oranı daha da artarak 2009 yılında 12 milyon 751 bi-ne çıktı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), "2009 Yoksulluk Çalışması Sonuçlarını" açıkladı. Buna göre Türkiye’de yoksulların oranı 2009 yılında, bir önceki yıla göre yüzde 0,97 artarak yüzde 18.08’e yükseldi. 2009 yılında Türkiye'de fertlerin yaklaşık 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 27 Ocak ayı içerisinde yansıtılması planlanan zam farkının henüz yansıtılmamasından AKP’yi sorumlu tutarak, “Emeklileri oyalamaktan vazgeçin, sorumlu davranın” çağrısı yaptı. (Evrensel) 14 Ocak PRATİSYEN Hekim Örgütleri, aile hekimliği ücretler yönetmeliğinde yer alan ve hekimleri tehdit eden ceza puanlarını eleştirdiler. Hekimler, zaten 657 sayılı yasada bulunan cezaya ilişkin maddelere bir de aile hekimliği ücretler yönetmeliğinde yenilerinin eklendiğini, hekimlerin çifte cezaya tabu tutulduğunu belirttiler. (Evrensel) 6 Ocak Hyundai’de başlatılan performans uygulaması sadece işçileri değil, ailelerini de tedirgin ediyor. İşçi eşleri performans nedeniyle eşlerinin “Babaları ölse bile izin alamayacaklarını” biliyorlar. Eşlerine performansları düşüp işten atılmamaları için hastalansalar bile rapor almamaları için devlet hastanesine değil özel hastaneye gitmesini, revire çıkmamasını salık veriyorlar. (Evrensel) 14 Ocak Ana yükleniciliğini Zorlu İnşaat’ın yaptığı, Kağıthane ilçe sınırlarında inşaatı devam eden Karayolları Genel Müdürlüğü 17. Bölge Müdürlüğü Hasdal Tesisleri inşaatında alçı, boya, dekorasyon işinde çalışan taşeron işçilere ücretleri ödenmiyor. İki aydır ücretlerini alamayan 30 işçi şantiye önünde nöbet tutmaya başladılar. (Evrensel) 3 Ocak Hükümet yetkililerinin, yoksulluk üzerine yaptıkları araştırmalarda “Türkiye’de günlük 1 doların altında yaşayan kimsenin kalmadığına” dair açıklamalara Sarmaşık Derneğinden tepki geldi. (Evrensel) 9 Ocak Ordu’dan Samsun’a, Çorlu’dan İzmir’e, Kırıkkale’den İstanbul’a bir çok ilden işten atma haberleri geldi. İçinde bulunduğu ekonomik sıkıntıdan bir türlü kurtulamayan Fiskobirlik faturayı üreticinin ardından işçilere kesti. Gayrimenkul satışlarıyla ayakta durmaya çalışan Fiskobirlik yönetimi öte yandan 400 olan personel sayısını 250’ye indirmekte kararlı. Edinilen bilgiye göre, birlik çalışanlarının 3 aydan 3 aya aldıkları ikramiyelerinin kaldırılmak istendiği ve işçilerin dönüşümlü olarak yılda 4 ay ücretsiz izne zorlandığı öğrenildi. (Evrensel) 8 Ocak Malatya Belediyesi zabıtalarının kendilerine uyguladığı şiddete tepki gösteren Seyyar satıcılar eylemdeydi. Malatya Belediyesine kadar yürüyen seyyar satıcılar muhatap bulamadı… (Evrensel) 14 Ocak Emekli-Sen Genel Başkanı Veli Beysülen yaptığı yazılı açıklamada, gerekli yasal düzenleme yapılmadığı için emeklilere Birleşik Taksiciler Derneği, yaşadıkları zorluklara dikkat çekmek için 13 Ocak’ta 14.00-24.00 saatleri arasında İstanbul genelinde “kontak kapatma” eylemi yapılacağını açıkladı. (Evrensel) 13 Ocak Zonguldak’ın Ereğli İlçesi’ne bağlı Güllük Köyü’nde oturan 35 yaşındaki Gülyaşar ve 38 yaşındaki Mustafa Akkurt çifti, parasızlık nedeniyle 7 çocuklarından 3’ünü evlatlık verdi. (Ev-rensel) 31 Ocak Mersin’in Silifke ilçesinde, 1,5 yıldır işsiz olduğunu belirten bir kişi, durumunu protesto etmek için caddelere astığı ilanla, iş yeri açabilmek için böbreğini ve kanını satacağını duyurdu. (Evrensel) 31 Ocak CHP Denizli Milletvekili Ali Rıza Ertemür’ün soru önergesine yanıt veren 22 kamu kurumunda bile 2 bin 683 taşeron işçi çalışıyor. Bu kurumlarda taşeron firmalara yapılan toplam ödeme ise 55 milyon 700 bin TL. Önergeye verilen yanıtlara göre 22 kurum içinde taşeronlaştırmanın en yaygın olduğu kurumların başında TÜBİTAK geliyor. Taşeronlaştırmanın en gözle görülür şekilde hissedildiği Sağlık Bakanlığı’nda bu sayının 120 bine yakın olduğu belirtiliyor. (Evrensel) 31 Ocak Atamaları yapılmadığı için depresyona giren ve intihar eden öğretmen adaylarının durumuna dikkat çekmek için Ataması Yapılmayan Öğretmenler Platformu (AYÖP) üyeleri, 6 Şubat’ta İstanbul Taksim’de “Endişeliyiz” diyerek yürüyüş düzenleyecek. (Evrensel) 31 Ocak Türkiye İstatistik Kurumu’nda (TÜİK) 10 27 Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı yüzde 0,48'i yani 339 bin kişi sadece gıda harcamalarını içeren açlık sınırının, yüzde 18,08'i de yani 12 milyon 751 bin kişi ise gıda ve gıda dışı harcamaları içeren yoksulluk sınırının altında yaşıyor. (ANF) 6 Ocak 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 28 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 28 yıldır sözleşmeli personel olarak görev yapan iki 4-c’li çalışan, Ocak ayında yenilenmesi gereken hizmet sözleşmelerinin gerekçesiz bir şekilde yenilenmemesi üzerine, yürütmesinin durdurulması istemiyle Ankara Nöbetçi İdare Mahkemesi’nde dava açtı. (Ev-rensel) 31 Ocak rük noktalarındaki çalışanların da çok az olduğunu ifade ederek, 7-8 kurum personelinin bu alanda görev yapmasının da iş koordinesini bozduğunu dile getirdi. Yokuş gümrük çalışanlarının fazla mesai ücretlerinin bir bölümüne de Maliye’nin el koyduğunu belirtti. (Evrensel) 27 Ocak ARÇELİK’in Beylikdüzü’nde kurulu olan fabrikasında işten atmalar yeniden başladı. 2010 yılında da Sony ile olan anlaşma nedeniyle 300 civarında sözleşmeli işçi alınmıştı. Siparişin teslim edilmesinin ardından “sözleşmeleri bitti” gerekçesi ileri sürülerek alınan sözleşmeli işçilerin hepsi kapı önüne kondu. Ancak fabrika yönetimi işten atmalar konusunda sözleşmeli işçilerle yetinmedi. Şimdi kadrolu işçilerden de işten atılmalar başladı. (Evrensel) 31 Ocak Çeklerinin karşılığını ödeyemeyen ve bu yüzden birçoğu hapis cezasına çarptırılan çek mağdurları, Karşılıksız Çek Yasası’na dair değişiklik yapılmasını istediler. Abdi İpekçi Parkında yapılan açıklamada konuşan avukat Sibel Sevinç, insanların haciz ve icradan dolayı bütün işlerinin bozulduğunu ve insanların borçları nedeniyle “çağdışı” hapis cezaları ile karşı karşıya kaldıklarını söyledi. (Evrensel) 26 Ocak KESK, DİSK, TTB ve TMMOB’un aldığı karar doğrultusunda Türkiye’nin dört bir tarafından işçi ve emekçiler, demokrasi güçleri, bugün basın açıklamaları yapıp, yarın da Ankara’ya gelmek için yola çıkacaklar. (Evrensel) 31 Ocak Migros Adana Barajyolu şubesinde çalıştığı şarküteri bölümünde tadımlık zeytin ve peynir yediği iddiasıyla işten atılan Tez Koop-İş İşyeri Temsilcisi Aydın Yıldız’ın, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na yaptığı mesai itirazı haklı bulundu. (Evrensel) 26 Ocak Eğitim Sen’den yapılan açıklamada, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun (DMK) 4-c maddesine göre çalışanların, eğitim, öğretim ve bilim hizmet alanında görev yapan, yardımcı hizmetler sınıfında çalışanların sorunlarının yıllardır görmezden gelindiği kaydedildi Alınan maaşların insanca yaşanacak bir düzeye yükseltilmesi istenen açıklamada, çalışma saatleri dışındaki işler için ise ek ücret ödenmesinin zorunlu olduğu kaydedildi. (Evrensel) 29 Ocak Eğitim Bir-Sen, 2010-2011 öğretim dönemi birinci yarıyılının sona ermesi dolayısıyla yazılı bir açıklama yaptı. Aralık 2010’da 30 bin öğretmen ataması yapılmasına rağmen halen 100 binin üzerinde açık bulunduğu ifade edilen açıklamada; Milli Eğitim Bakanlığının 30 bini şubat ayında olmak üzere en az 120 bin öğretmen ataması gerektiğinin altı çizildi. (Evrensel) 28 Ocak “Dünya Gümrük Günü” vesilesiyle Gümrük Müsteşarlığı önünde yapılan eylemde konuşan Türk Büro-Sen Genel Başkanı Fahrettin Yokuş, kaçakçılar tarafından sık sık tehdit edildiklerini söyledi. Yokuş, güm- Güneşli’de kurulu Hey Tekstil’de işçilerin giderek artan sorunları işten çıkarmaya kadar vardı. Ücretlerin 3 yıldır düzensiz ödenmesine tepki olarak mesai kalmayarak, iş bırakarak tepkilerini dile getiren işçiler, müdürlerin ve güvenlik görevlilerin artan baskısı karşında da geri adım atmayınca işten atılma tehdiyle karşı karşıyalar. (Evrensel) 26 Ocak İzmir’in Torbalı ilçesinde mermer mozaik üretimi yapan, MEDİCİ Mozaik Üretim İthalat, İhracat isimli şirketin patronu iki bölümden oluşan fabrikanın bölümlerinin birinin kapatılacağı ve diğer bölüme taşınacağı gerekçesiyle fabrikada çalışan 40’ı kadın, 70 işçiyi 3 gün ücretsiz izne çıkarttı. Fabrikayı boşaltıp, makineleri kaçırdı. (Evrensel) 25 Ocak İstanbul’da endüstriyel mutfak malzemeleri üreten Öz Tiryakiler Fabrikası’nda istihdam daralması gerekçesiyle 14 işçi işten atıldı. Bu rakamın daha da artacağı söylenirken, atılan işçiler fabrika önünde eylem yaptı. (Evrensel) 22 Ocak DİSK Dev Sağlık-İş sendikası üyeleri 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 29 AKP Hükümetinin sağlıkta dönüşüm yasasını ve hastanelerde dağıtılan yemeklerin kalitesizliğini boykot eden SES’e üye Taksim İlkyardım Hastanesi çalışanları, öğlen tatilinde hastanenin yemekhanesinde yemek, yemek yerine, öğlen tatilinde simit yedi ayran içti. (Evrensel) 20 Ocak Fiskobirlik’in iştiraki Ordu Yağ Sanayi’nin, Altaş AŞ.’ye devrinden sonra hak mağduriyetine uğradıkları gerekçesiyle mahkemeye giden işçilerin davası sonuçlandı. Mahkeme, dava açan yaklaşık 30 işçinin ‘işlerine iadesi’ne kadar karar verdi.Tek Gıda İş’in örgütlü olduğu yağ fabrikasını Altaş AŞ. aldıktan sonra işçilerin ücretlerinin yüksek olduğunu iddia eden yeni yöneticiler işçilere yeni iş sözleşmesi imzalatarak ücretlerde yarıdan fazla düşüş sağlamışlardı. İmza atmayan işçiler de işten çıkarılmıştı. (Evrensel) 19 Ocak Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası (BTS) Üyesi Yoldaş Ak tarafından fazla çalışmaya yönelik açılan dava sonucu, mahkeme demiryollarında tren teşkil memurlarının isteği dışında fazla çalıştırılması kararına yürütmeyi durdurma kararı verdi. (Evren-sel) 19 Ocak Gaziantepte bulunan NAKSAN Holding’e bağlı NAKSAN Plastik ve Royal Halı’dan “Performans düşüklüğü” ve “kredi kartı borcu” gibi gerekçelerle 20’den fazla işçi işten atıldı. Bu gerekçlerin doğru olmadığını söyleyen işçiler ise asıl nedenin ‘işe yeni alınacak 18-29 yaş arası işçilerin sigorta primlerinin devlet tarafından karşılanması’ yasasından yararlanmak olduğunu söylüyorlar. (Evrensel) 10 Ocak Medya Derneği, yaptığı yazılı açıklamayla, Azadiya Welat gazetesinin sorumlu müdürü Emine Demir'in 2008 ve 2009 yıllarında yayımlanan 84 farklı haber nedeniyle toplam 138 yıl hapse mahkum edilmesine tepki gösterdi. (Zaman) 7 Ocak Cezaevi şartları, görevli infaz memurlarını ruhsal çöküntüye sürüklüyor. CİPDER Başkanı Bekir Alanoğlu, 2 yılda 10 ceza infaz personelinin intihar ettiğini, personelin yüzde 70'inin ilaç tedavisi gördüğünü belirtiyor. Psikolog Nevzat Tarhan da, "Personelin sıkıntılarını anlatacakları toplantılar yapılmalı." diyor. (Zaman) 10 Ocak Mardin Belediyesi'nde çalışan personele 20 yıldan bu yana ilk kez bu ay tam maaşları ödendi. (Zaman) 16 Ocak Rize'de, ÇAYKUR'a işçi alınacağı yönündeki söylentiler üzerine bin 500 kişi İŞKUR İl Müdürlüğüne başvurdu. Yoğun talep üzerine kurumun girişine ''ÇAYKUR'un işçi alımı olmadığından il müdürlüğümüzce kayıt yaptırılmamaktadır'' yazısı asıldı. (Zaman) 19 Ocak Giresun'da, yeşil kartlı sayısının 60 bin 825 kişiye ulaştığı bildirildi. Valilik Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü'nden yapılan yazılı açıklamada, 2010 yılında 9 bin 108 kişiye yeşilkart verildiği belirtildi. (Zaman) 24 Ocak Halime Özdemir, sekiz yıl önce Uşak'tan İstanbul'a göç etti. Kendisi gibi babası da engelli olduğu için evin geçimini sağlamaya çalışıyor. Babasına yardımcı olmak için tekstil atölyelerinde çalışıyor. Her çalıştığı işyeri önce sigorta yapacağız diyor, ardından 2- 3- 5 ay geçiyor ve sigortasını hatırlattığı an işine son veriliyor. Gerekçe hep aynı: "Sen ağırsın işimize yaramıyorsun". (Günlük) 28 Ocak Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Antalya Başmüdürlüğü'nde makine teknikeri olarak çalışan Erşan Türker, kurum içinde personel ayrımcılığı ve ücret adaletsizliğine dikkati çekmek, TBMM'de görüşülmekte olan "Torba Yasa"yı protesto etmek için, Antalya'dan Ankara'ya yürüyüş başlattı. (Günlük) 25 Ocak Türkiye genelinde Ekim itibariyle kayıtdışı istihdam oranı geçen yılın aynı ayına göre 1 puan azalışla yüzde 43.5'e gerilese de, 9 milyon 996 bin kişinin kayıtdışı istihdam ettiği belirlendi. Türkiye İstatistik Kurumu 29 Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu İl Müdürlüğü önünde dün öğlen saatlerinde iş hakları için basın açıklaması gerçekleştirdi. Açıklamada ticari cinsel sömürüye maruz kalan kız çocuklarına 6 yıldır hizmet veren taşeron şirket aracılığıyla çalıştırılan bir sosyolog arkadaşlarının da “AVİVA/SA Şirketi artık maaşlarınızı ödemek istemiyor “denilerek bakım elemanı olarak çalışmaya zorlandığı da ifade edildi. (Evrensel) 20 Ocak 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 30 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 30 (TÜİK) verilerine göre, Ekim'de istihdam edilen toplam nüfus 22 milyon 972 bin olurken, bunun 9 milyon 996 bin kişisini herhangi bir sosyal güvencesi bulunmayanlar oluşturdu. (Günlük) 22 Ocak TTK’ya ait bir kömür ocağında çalışan taşeron işçileri ücretlerini alamadıkları için iş bıraktılar. Zonguldak'ın Ereğli ilçesine bağlı Kandilli beldesindeki kömür ocağında Kasmet adlı taşeron firma bünyesinde çalışan 50 işçi 18 Ocak günü işbaşı yapmadı. (Günlük) 21 Ocak Devlet tarafından işletilen Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü'nde (TİGEM), 1999 yılında özelleştirme ile beraber çok sayıda işçi işinden olmuş, kalanlar da taşeronda çalıştırılmaya başlanmıştı. En ağır koşullarda çalıştırılan işçilere 20 TL yevmiye verilirken, işçi alımında ise genelde ilçe halkından olmayan kişiler tercih edildi. Alınacak yeni işçiler için ise, lise mezunu olma ve KPSS'de en az 60 puan almış olma şartı, ilçe halkının yine işe giremeyeceğine işaret ediyor. (Günlük) 19 Ocak PTT Genel Müdürlüğü tarafından "İş daralması" gerekçe gösterilerek işten çıkartılan postacıların İstanbul Avrupa Yakası Posta İşleme Merkezi önünde başlatmış oldukları oturma eylemi, 12'nci gününe girerken Sarıyer Postanesi'nde işten çıkarılan 9 işçiden biri olan Celal Ünlütürk, posta önünde kurduğu çadırla mücadelesini tek başına yürütüyor. (Günlük) 17 Ocak Asistan hekimler, 6 yıllık eğitimin sonunda eğitim ve araştırma hastanelerinde görevlendiriliyor ve uzmanlığa geçinceye kadar yaklaşık 33 kesintisiz nöbet tutuyorlar. "33 saat uykusuz kalan bir hekime muayene olmak ister misiniz?" diye soran İstanbul Tabip Odası Asistan Hekimlik Komisyonu Üyesi Ayşen Gürbüz, "Aslında asistanlık süreci asimilasyon sürecidir. İnsanı insanlıktan çıkarıyor" diyor. (Günlük) 11 Ocak Hakkari Devlet Su İşleri (DSİ)'nde özel bir şirket bünyesinde çalışan güvenlik elemanları işten çıkarılmalarını protesto etti. İşten çıkarılan iki özel güvenlik elamanı, işlerine son verilmesinin nedeninin AKP Hakkari İl Başkanı olduğunu iddia etti. (Günlük) 8 Ocak Tarım İşletmesi Genel Müdürlüğü (TİGEM) Ceylanpınar İşletmesi Sulama Projesi kapsamında 315 işçi alınacağını duyurması üzerine işletmede müteahhitlere bağlı olarak çalışan yevmiyeci işçiler, kaygılarını dile getirmek ve destek istemek amacıyla Ceylanpınar Belediyesi'ne akın etti. Yevmiyeci statüsünde taşeron firmalar tarafından 10 yıldan fazladır çalıştırıldıklarını belirten işçiler, KPSS ve Lise mezunu olma şartı aranacak olan alımlardan sonra kendilerin işten atılma olasılıklarının büyük olduğunu dile getirdi. (Günlük) 7 Ocak Kocaeli'nin Kartepe ilçesindeki bir fabrikada işlerine son verilen 13 kişi, fabrika önünde eylem yaptı. Suadiye Mahallesi'ndeki Frito Lay Fabrikası'nda ''çalışan sayısının fazla olduğu'' gerekçesiyle işlerine son verilen işçilerden 13'ü, fabrikanın önünde toplanarak basın açıklaması yaptı. (Günlük) 4 Ocak Ürün ve gıda fiyat değişimlerini değerlendiren TZOP Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Aralık ayı itibarıyla üretici ve market arasındaki fiyat farkının bazı ürünlerde yüzde 478'lere ulaştığını belirtti. (Günlük) 3 Ocak Kriz ve Bireysel Çözümsüzlük İzmir’in Ödemiş ilçesindeki intihar ve intihar girişimlerini tetikleyen ana faktörün işsizlik ve yoksulluk olduğu ortaya çıktı. İntihar girişimlerin arttığı Ödemiş’te, Ege Üniversitesi Ödemiş Sağlık Meslek Yüksekokulu, intihar haritası hazırladı. Ödemiş’teki 321 intihar vakası incelenerek hazırlanan rapora göre, intiharların yüzde 66,7’si aile içi sorunlar, yüzde 28,1’i ekonomik nedenler, yüzde 12,3’ü okulla ilgili sorunlar, yüzde 10,5’i de arkadaşlıkla ilgili sorunlar oluşturuyor. (ANF) 28 Ocak Van’ın Beyüzümü Mahallesi’nde oturan 40 yaşındaki Mehmet Acar, evinde asılı bulundu. Acar’ın 9 çocuk babası olduğu ve işsiz olduğu belirtildi. (Evrensel) 19 Ocak Adana'da kredi kartı borcundan dolayı maaşına haciz konulan bir kişi intihar etti. (Zaman) 27 Ocak 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 31 ŞUBAT Sendikaların ve meslek örgütlerinin Torba Yasa’ya karşı gerçekleştirdikleri Meclis yürüyüşüne çevik kuvvet polisi yoğun gaz bombaları ve tazyikli sularla karşılık verince, Türkiye’nin başkenti Ankara’da savaş görüntüleri ortaya çıktı. (ANF) 3 Şubat İstanbul Topkapı’da bulunan Uzel Makine’den 2 yıl önce işten atılan 956 işçi patronun alacaklarını taahhüt ettiği zamanda ödememesi üzerine yeniden eyleme başladı. (Evrensel) 22 Şubat Amasya’nın Taşova Belediyesi, 16 işçiye 21 aydır ne işbaşı yaptırıyor ne de işçilerin iş akdini sona erdiriyor. Belediyede geçici işçi olan işçiler, bu sene belediyeye başvurduklarında ‘Geçici işçi alımını durdurduk’ cevabını aldı. Maaş alamayan işçiler, işsizlik ödeneğinden de faydalanamıyor. (Sendika.org) 2 Şubat Aralık ayının sonunda işten atılan PTT işçileri 5 Ocak'tan bu yana direnişte. 5 Ocak'ta Topkapı AVPİM önünde direnişe geçen işçilere 7 Ocak'ta Sarıyer PTT’sinden atılan işçiler de katıldı. (Sendika.org) 5 Şubat Şafak Hastaneler Grubu ve Marfin Invest Group ortaklığındaki JFK Hastanesi’nde aylardır maaşlarını alamayan hekimler iş bırakarak eylem düzenledi. (Sendika.org) 8 Şubat Türk Patent Enstitüsü'nde 10 yılı aşkın süredir bir çok farklı taşeron şirkete bağlı olarak hizmet veren 110 taşeron işçisi, kurumun 8 Mart tarihinde yenilenmesi gereken hizmet sözleşmesini yenilemeyeceğini belirtmesi üzerine bu tarihte kapı önüne konulacak. (Sendika.org) 14 Şubat İstanbul Tuzla’da bulunan Tepe Klima ve Denizcilik’te işçiler, 3 aydır ödenmeyen maaşlarını almak için iş durdurdu. Direniş sürecinde Limter-İş’e üye olan işçilerin maaşlarını almak için başlattıkları direniş sürüyor. (Sendika.org) 20 Şubat DİSK-Araştırma Enstitüsü (DİSK-Ar), Kasım 2010 dönemindeki işsizlik oranını yüzde 17,36 olarak saptadı. DİSK-Ar’ın araştırmasına göre resmi işsiz sayısı 2 milyon 811 bin kişi. 1 saat bile çalışsa işsiz sayılmayan, yetersiz ve eksik zamanlı istihdam edilen gizli işsizler ilave edildiğinde bu oranın yüzde 21 düzeylerine ulaştığını ifade eden DİSK-AR, işsiz sayısının da umutsuz işsizlerle birlikte 4 milyon 802 bin, gizli işsizlerle 5 milyon 804 bin düzeyine ulaştığını duyurdu. (Sendika.org) 21 Şubat Mardin Belediyesinde çalışan 52 işçi yaklaşık 12 yıldır ödenmeyen maaş ve sosyal hakları için icra takibi başlattı. Belediye-İş Sendikası Mardin Şube Başkanı Memduh Öztürk yaptığı açıklamada, belediyede çalışan 52 işçinin 1989 yılında bu yana kendilerine ödenmeyen maaş ve sosyal haklarını almak için bir süre önce Mardin 1. Asliye Hukuk Mahkemesine dava açtıklarını belirterek, davanın işçilerin lehinde sonuçlandığını söyledi. (ANF) 23 Şubat Medicana International Ankara Hastanesi’nde sabit hekim ücretlerinin yarıya düşürülmesine ve özlük hakkı kayıpları içeren yeni sözleşmelere Ankara Tabip Odası itiraz etti. (Sendika.org) 24 Şubat Üniversite hastanelerinde uygulanma-ya başlayan performans sistemini protesto eden Ankara'daki tıp fakültelerinde görevli asistan doktorlar iş bıraktı. Ankara Üniversitesi, Gazi Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi'nin tıp fakültelerinde çalışan asistan doktorlar ve onlara destek veren öğretim üyeleri, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi kampüsünde toplandı. (Cumhuriyet) 25 Şubat 31 Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı KESK İzmir Şubeler Platformu’nun çağrısıyla emekçiler bugün eski SSK İl Müdürlüğü önünden Basmane Meydanı’na yürüdü. Başlarına torba geçirerek yürüyen emekçiler, Torba Yasa Tasarısı’nı Meclis gündeminden çekmeyen hükümete tepki gösterdi. Emekçiler, yasa tasarısı karşısında sessiz kalan sendika konfederasyonlarını protesto ederek, “genel grev” çağrısında bulundu. (ANF) 11 Şubat Posta emekçileri, PTT Genel Müdürlüğü’nün yeniden düzenlediği cihet kodlaması uygulamasına ve esnek çalışma koşullarına karşı dün (15 Şubat) PTT Genel Müdürlüğü önünde eylemdeydi (Sendika.org) 16 Şubat 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 32 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 32 Tutuklu Gazetecilerle Dayanışma Platformu (TGDP), Halkın Günlüğü gazetesi yazı işleri müdürü Hıdır Gürz’ün tutuklanmasıyla tutuklu gazeteci ve yazar sayısının 51’e yükseldiğini belirtti. (Sendika.org) 26 Şubat Tuzla tersaneler bölgesinde bulunan Tepe Klima Denizcilik’e ait işyerinde 18 Ocak’tan beri direnişte olan işçiler, 3 aylık maaşlarının ödenmesi için 24 Şubat günü işyerini işgal etti. İşçiler, haklarını alana kadar direnişlerini sürdüreceklerini söylediler. (Sendika.org) 28 Şubat Izmir’in Konak Belediyesi bünyesindeki Efekent taşeron şirketinde çalıştırılan 180 temizlik işçisi taşeron sistemine karşı direnişe geçti. İşçiler kadroya alınana kadar mücadelelerini sürdüreceklerini söylüyor. Herhangi bir sendikada örgütlü olmayan işçiler sendika haklarını istiyor. (Sendika.org) 28 Şubat İşten çıkarılan 107 işçinin 21’i Adana Numune Hastanesi bahçesinde 4 Ocak’tan bu yana işlerine geri dönmek için deriniyor. “Geçmişe dönük tüm alacaklarımdan vazgeçiyorum” yazılı ibranameleri imzalamayan taşeron sağlık işçileri hizmet ihalesini alan yeni şirket tarafından işe alınmadı. Şirketin dayattığı bu belgeleri imzalamayan işçilerin yanı sıra imzalayan az sayıda işçi de çıkarılmıştı. (Sendika.org) 21 Şubat Adana toplam dolmuş sayıları 366 olan Topel, İtimat, Cemalpaşa, Barkal dolmuş kooperatifleri duraklarının Meydan Dolmuş Kooperatifine verilmesine tepki gösterildi. Adana Büyükşehir Belediyesinde her işin rüşvete bağlı olarak gerçekleştirildiğini iddia eden şoförler, Büyükşehir Belediyesinin gayri resmi olarak dolmuş başına 5 bin TL istediğini ve bunu vermedikleri için dolmuş duraklarının ellerinden alındığını iddia ettiler. (Evrensel) 25 Şubat Kütahya’nın Tavşanlı ilçesinde, arazileri kamulaştırılarak istimlak edilen vatandaşlar, iş müracaatlarında verilen öncelik hakkı sözünün yerine getirilmesini istiyor. Geçtiğimiz yıl Türkiye Kömür İşletmelerine (TKİ) bağlı Garp Linyitleri İşletmesine (GLİ) alınacak olan 5 işçi için yaptıkları öncelikli işçi alımı müracaatlarının kabul edildiğini belirten vatandaşlar, bu yıl alınacak olan 376 işçi alımında müracaatlarının değerlendirilmemesine tepki gösterdi. (Evrensel) 24 Şubat Arçelik’in Beylikdüzü’nde kurulu televizyon fabrikasında yıl sonunda başlayan işten atmalar devam ediyor. Türk Metal Sendikası üyesi işçiler fabrikada siparişlere bağlı olarak her yıl sonunda ve yıl başlarında işçi kıyımı yaşandığı-na dikkat çektiler. (Evrensel) 23 Şubat İzmir’de EREGE Metal işçileri ücretlerinin ödenmemesinden dolayı servislere binmeyerek fabrika içinde eylem yaptı. (Evrensel) 20 Şubat Mercedes-Benz otomobilleri ve kamyonlarının üreticisi Daimler, aralık ayının ortalarından itibaren işçilerine 1 aylık zorunlu izin uyguladı. İzne çıkartılan işçilerin ücretlerinin bir kısmı gecikmeli olarak devlet teşvikiyle karşılandı. Bu süreç içerisinde Mercedes işçileri maddi olarak çok sıkıntı çekti. Özellikle 600 günlük çalışma süresini tamamlayamayan işçiler devlet yardımından da yararlanamadıkları için hiç ücret alamadılar. (Evrensel) 18 Şubat Mehmet Bona ve Sırrı Yüzbaşıoğlu İstanbul Üniversitesi’nde bilimsel çalışmalar yapmak isteyen iki asistan. Ancak Fen Edebiyat Fakültesi’nde bulunan her iki asistan da işten atıldı. Asistanların suçu yaptıkları bilimsel çalışmaları Tez Danışmanı Prof. Dr. Orhan Küçüker’e bildirmemek! İstanbul Üniversitesi’nde (İÜ) dün asistanlar arkadaşlarının işten atılmasına karşı eylem yaptı. İÜ Merkez kapısı önüne çadır kuran asistanlar, “Bu üniversitede iş güvencesi yoktur” pankartı açtılar. (Evrensel) 18 Şubat Mercedes’te çalışan ve sayıları her geçen gün artan taşeron işçilere ise ikinci sınıf muamelesi yapılıyor ve bu işçilere dağıtılacağı duyurulan primlerden verilmiyor. Taşeron işçiler fabrikada kadrolu işçilerle aynı işçi yapmalarına rağmen çok düşük ücretle çalıştırılıyorlar. (Evrensel) 18 Şubat Kıraç’ta kurulu Ukinoks Fabrikasında işçiler üzerindeki baskılar artıyor. İşyer- 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 33 EĞİTİM SEN Adana Şubesi, norm kadro yönetmeliğiyle 14-18 Şubat tarihleri arasında yüzlerce öğretmeni yerlerinin zorunlu olarak değiştirileceğini bildirdi. Şube Başkanı Güven Boğa, 6 yıldır uygulanan norm kadro uygulamasının iddiaların aksine esnek çalışma ve esnek istihdamın ön uygulaması olduğunu belirtti. (Evrensel) 17 Şubat SES, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi’nin öğretim üyesi alımı ilanının AKP kadrolaşmasının en belirgin örneği olduğunu belirtti. Açıklamada ilanda dahiliye profesörü için “tiroid hastalarında ‘perkutan lazer ablasyon metodu’ ve ‘elastosonografi’ konularında deneyim sahibi olmak” özelliklerinin arandığı belirtildi. “Kimi alacaksanız adını söyleyin, bitsin bu komedi” denilen açıklamada, ayrıca bilimsel ölçütlere göre alınacak bir akademisyen için üst düzey sağlık yöneticiliği koşulu arandığı da ifade edilerek, bunun ne etiğe ne de hukuka sığdığı belirtildi. (Evrensel) 3 Şubat AYOP’un (Ataması Yapılmayan Öğretmenler Platformu) çağrısı ile geçtiğimiz yıl Abdi İpekçi Parkı’nda oturma eylemi yaparak seslerini duyurmaya çalışan öğretmenlerden 51’i, 16 Şubatta Ankara Adliyesinde yargı önüne çıkarılacaklar. Haklarında 1-3 yıl arasında hapis istenen öğretmenleri arkadaşları ise yalnız bırakmayacak. (Evrensel) 17 Şubat Menemen Uukent’te inşa edilen ka-palı pazar yerinde her tezgâh için ayrılan 3 m2’lik yerin bedeli 4000 TL olarak duyurulunca 10-12 yıldır orada pazarcılık yapan esnaf isyan etti. Karardan sonra pazar esnafı satış yapmayarak söz konusu kararı protesto etti. (Evrensel) 3 Şubat CHP’li Atakum Belediyesi İmar İnşaat Limited Şirketi’nde sigortasız olarak 4 ay çalıştırılan Şevki Öztürk, Sosyal Güvenlik Kurumu’na “güvencesiz çalıştırılıyorum” diye ihbarda bulununca işten atıldı. (Evrensel) 5 Şubat Mecliste gündeme getirilen torba yasa ile birçok yasada değişiklik öngörülürken; meslek lisesi öğrencileri de yapılan düzenlemelerden etkileniyor. Öğrencilerin staj ücretleri 229 TL’den 178 TL’ye, 20 işçiden az istihdamın olduğu işyerlerinde ise 100 TL’nin altına düşürülmesi öngörülüyor. (Evrensel) 6 Şubat Zonguldak’ın Gelik beldesinde, özel maden firmasında çalışan işçiler, patronun ücretlere yaptığı zammı az bulmaları nedeniyle kömür ocağına girmeyerek eylem yaptı. Kömür ocağında çalışan yaklaşık 300 işçi, 3 yıldır ücretlerine zam yapmadığını belirterek, patronun 85 liralık ücret artışını yeterli bulmadıklarını söylediler. (Evrensel) 11 Şubat Sağlık ocağı büyüklüğünde bir binada hizmet veren Kartal Kızılay Hastanesinin poliklinik binalarının inşaatı ihale yoluyla 7 taşeron firmaya verildi. İnşaatın parasını devletten alan taşeron firmalar, işçilerin ücretlerini ödemiyor. İşçiler ise hakları için direneceklerini belirttiler. (Evrensel) 11 Şubat Işten atılan BERİCAP işçileri sabahın erken saatlerinde fabrika önünde toplanarak fabrikaya giren taşeron işçileri protesto ettiler. (Evrensel) 1 Şubat Mersin Uluslararası Liman İşletmeciliği (MIP) AŞ bünyesindeki taşeron şirketlerde çalışan işçilerin hakları için başlattığı iş bırakma eylemi kazanımla sonuçlandı. Uğursan Denizcilik AŞ ve ona bağlı olarak faaliyet gösteren N.Ç Denizcilik, Kardeşler Denizcilik ve Aypar Denizcilik’e bağlı olarak çalışan 250 işçi önceki gün eyleme başlamıştı. (Evrensel) 10 Şubat Çorlu’ya bağlı Yeniçiftlik Belediyesi’nden atılan on dört işçinin geri dönme mücadelesi sürerken, Belediye-İş Sendikası TİS’deki gelişmeleri değerlendirmek için işçilerle toplantı gerçekleştirdi. Yapılan toplantıda işçilerin ilk talebi atılan işçilerin hemen geri alınması oldu. (Evrensel) 10 Şubat 33 Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı lerinde zorunlu olarak fazla mesaiye bırakıldıklarını söyleyen işçiler, psikolojik baskı altında olduklarını söylediler. Metal iş kolunda faaliyet gösteren fabrikada son olarak Seyfettin Cıbız işten atıldı. Resmi bir işini halletmek için izin isteyen, izin verilmediği halde işe gitmeyen Cıbız ertesi gün işten atıldığını öğrendi. (Evrensel) 18 Şubat 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 34 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 34 HEY Tekstil’de işçilerin daha önce pek çok kez eylem yapmasına neden olan ücretlerin geç ödenmesi sorunu sürüyor. Daha önceki eylemlerde patronlar sorunun çözümü için söz vererek işçilerin yeniden işbaşı yapmasını sağlamışlardı. (Evrensel) 8 Şubat Çorlu’da Grup Suni Deri işçileri çadırlarının defalarca yakılıp, yıkılmasına, her türlü engellemelere karşın direnişlerini sürdürüyor. Direnişlerinin 57. gününde olan Grup Suni Deri işçilerinin direnişini engellemek için mahkemeler, jandarma ve belediye var gücüyle çalışıyor ama işçiler yılmıyor. (Evrensel) 5 Şubat Ocak ayı içersinde Eskişehir’de yaşanan elektrik kesintisini bahane eden Çetintaş FND patronu, işçilerin ücretlerini eksik ödedi. Asgari ücretin altında ücret alan, ücretleri birçok bahane gösterilerek kesilen işçiler uygulamaya tepkili. (Evrensel) 3 Şubat BEDAŞ Gaziosmanpaşa İşletme Müdürlüğü’ne bağlı Sultançiftliği arıza bölümünde çalışan taşeron Aram firmasına bağlı 10 işçi işten atıldı. İşten atılan işçiler Sultançiftiliği işletmesi önünde dün sabah çadır kurarak direnişe başladı. (Evrensel) 2 Şubat Bodrum’un Yalıkavak beldesi, Kızılburun mevkinde Efe Toplu Konut inşaata ait villa inşaatlarında yaklaşık 4 aydır çalışan 170 işçi ücretlerini alamadıkları için açlık grevine başladı. (Evrensel) 2 Şubat İskenderun Demir ve Çelik AŞ (İSDEMİR) Çalışan ve Emekliler Derneği (İSÇEİD), İSDEMİR’in işçilere ait olan yüzde 11’lik hissesinin gerçek değeriyle gecikmeden hak sahiplerine dağıtılması için bir toplantı düzenledi. (Evrensel) 2 Şubat Van’ın Özalp ilçesi Yukarı Balçıklı (Paçuxliya Jorî) köyünün İran sınırında bulunan Umutepe bölgesinde mazot getiren köylüler, İran askerinin silahlı saldırısına uğradı. Saldırıda iki çocuk kafalarına aldıkları birer kurşunla yaşamını yitirirken, bir kişi de yaralandı. Yaşanan bu dramın nedeni sınır kaçakçılığı. Van ve ilçelerinde yaşanan işsizlik, askeri operasyonlar, mera ve yaylaların ‘güvenlik’ gerekçesiyle yasaklanması ise, tarım ve hayvancılığı yapılamaz hale getiriyor. Geçimini sağlamayan köylüler, ölüm pahasına da olsa mazot kaçakçılığı yapmak zorunda kalıyorlar. (Evrensel) 4 Şubat Eskişehir Adliyesi'ne alınacak 5 kadrolu zabıt katipliği için 805, 24 sözleşmeli zabıt katipliği için 1001, 9 mübaşir için de 966 başvuru yapıldığı bildirildi. (Zaman) 3 Şubat Adalet Bakanlığı tarafından Bursa Adliyesi'ne alınacak 27'si kadrolu 127'si sözleşmeli toplam 154 memur alımı için 3 bin 360 kişi sınava giriyor. (Zaman) 5 Şubat İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin 350 kişilik itfaiye kadrosuna, Türkiye'nin değişik illerinden gelen yaklaşık 5 bin kişi başvurdu. (Zaman) 11 Şubat Tekstil-Sen Yönetim Kurulu Üyesi Mazlum Diren Balkı, 17 aydır çalıştığı eski adı Altınbaş (Taybo) Tekstil, şimdiki adıyla İthaki Tekstil'den tuvalete gittiği gerekçesiyle hakaretlere maruz kalarak işten atıldı. (Günlük) 8 Şubat Tuzla Aydınlı Organize Deri Yan Sanayi Bölgesi'nde bulunan Foster Ayakkabı Fabrikası'nda çalışan 4 kadın işçi, hiçbir gerekçe gösterilmeden işten çıkarıldı. (Günlük) 17 Şubat Meletî'nin (Malatya) Beydağı Mahallesi'ndeki gecekonduda yaşayan Mustafa Akbulut, hamallık yaparak, 2 aylık Faruk Musa, 5 yaşındaki oğulu Ali Rıza ve 2 yaşındaki kızı Semihanur'a bakmaya çalıştığını söyledi. İşi ve hiçbir geliri olmadığını, eşi ile kendisinin bir gözlerinin görmediğini anlatan Akbulut, havalar soğuk olduğu için hamallık da yapamadığını ve çocuklarının aç kaldığını belirtti. (Günlük) 3 Şubat Kriz ve Bireysel Çözümsüzlük Osmaniye'de beş katlı bir binanın en üst katına çıkarak intihara teşebbüs eden bir genci iki işletmecinin iş vaadi intihardan vazgeçirdi. (Zaman) 26 Şubat MART Gazetecilere yönelik gözaltı ve tutuklama- 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 35 Uluslararası Gazeteciler Federasyonu'na (IFJ) bağlı Avrupa Gazeteciler Federasyonu (EFJ) ve Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS), Türkiye'de cezaevindeki gazetecilerin serbest bırakılması için bir kampanya başlattı. (ANF) 8 Mart Buca Belediyesi’nde taşeron çalışmaya karşı çıkarak iş güvencesi ve sendika isteyen işçilerden 7’si geçtiğimiz Kasım ayında işten çıkartılmıştı. Bunun üzerine işçiler, 5 Kasım günü belediye önünde direnişe başladı. Zabıta ve polis müdahalelerinin de yaşandığı direniş, Tacettin Bayır’ın yeni il başkanı olması ve işçileri ziyaret etmesiyle 20 Ocak günü sona erdi. Bayır, işçilere, “işe yerleştirileceksiniz” sözü verdi. Işçilerden 6’sı belediye şirketlerinde bir işe yerleştirilirken, ilk olarak direnişe başlayan kadın işçi Batıgül Tunç hala işsiz. (ANF) 10 Mart Ankara'da “Çok Ses, Tek Yürek” mitinginde bir araya gelen binlerce sağlık emekçisi, grev çağrısında bulunarak, taleplerinin yerine getirilmemesi halinde yarından itibaren grev hazırlıklarına başlayacaklarını açıkladılar. Binlerce sağlık çalışanı ‘Sağlıkta Özelleştirmeye Karşı 13 Mart Ankara Mitingi” çerçevesinde yapılacak eylem için saat 10.00’da Ankara Gar’ında bir araya geldiler. (ANF) 13 Mart Uludağ Üniversitesi’nde Dev Sağlık-İş üyesi güvencesiz ve taşeron sağlık işçileri AKP İl binasına yürüdü. Tıp Fakültesi işçileri 4. İş Mahkemesi’nin aldığı kararını uygulamayanları uyaran devrimci sağlık işçileri, taşeronu sağlıktan süpüreceklerini söylediler. (Sendika.org) 10 Mart Petrol fiyatlarındaki artış sonrasında benzine gelen zamlara bir yenisi eklendi. Dağıtım şirketleri litrede ortalama 8 kuruş zam yaptı. Böylece şubat başından bu yana benzine gelen zam 33 kuruşu buldu. (Sendika.org) 8 Mart 35 Eskişehir Organize Sanayi Bölgesi’nde toplanan yaklaşık 80 tır ve kamyon şoförü mazot fiyatlarının yüksekliğini protesto ederek, kontak kapama eylemi yaptı. (Sendika.org) 5 Mart Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı ların arttığı bugünlerde bir gazeteciye daha dava açıldı. Gerçek Gündem.com Genel Yayın Yönetmeni Yarkadaş 5 yıla kadar hapis istemiyle yargılanacak. Gazeteci Barış Yarkadaş'a 2008 yılındaki bir habere yapılan okur yorumları nedeniyle Cumhurbaşkanlığı'nın şikayeti üzerine Adalet Bakanlığı'nın izniyle dava açıldı. (ANF) 6 Mart Türk Patent Enstitüsü’nün yeniden ihaleye çıkmaması ve taşeron şirket işçisi yerine 4/B’li sözleşmeli personel alımı üzerine 64’ü kadın 110 işçi bugün (8 Mart) işten çıkarıldı. (Sendika.org) 8 Mart TÜİK verilerine göre 2009 yılında Türkiye'de gelir dağılımındaki eşitsizlik 0,01 puan artış gösterdi. En yoksul yüzde 20 ile en zengin yüzde 20 arasındaki gelir farkı 8,5 kata çıktı. Nüfusun yüzde 17,1'i yoksulluk sınırının altında kalıyor. (Sendika.org) 1 Mart TÜRK-İş’in araştırmasına göre Mart ayında dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 871 TL, yoksulluk sınırı 2 bin 834 TL olarak belirlendi. Seçim öncesi marketlerdeki kampanya ucuzluğu, mutfağa yansıdı. Mutfak enflasyonu aylık bazda yüzde 2.13 oranında gerilerken, yıllık ortalama artış ise yüzde 10 oranında gerçekleşti. (Evrensel) 28 Mart Hacettepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Hastanesinde çalışan sağlık emekçileri, alamadıkları döner sermaye ödemeleri için bir saat iş bıraktılar. Hastane yönetimi cuma gününe kadar ödemeleri yapacağını açıkladı. (Evrensel) 15 Mart Uzel Makine işçilerinin tazminat alacakları için yürüttükleri mücadele devam ediyor. Taksim’de basına açıklama yapan Türk Metal Sendikası İstanbul 1 No’lu Şube Başkanı Murat Salar, bine yakın işçinin toplam tazminat alacağının 50 milyon TL olduğunu ifade etti. (Evrensel) 14 Mart Mersin, Vergi Dairesi emekçileri BES’in çağrısıyla 1 saat iş bıraktı. Burada konuşan BES Şube Başkanı Yusuf Kaya, “Haklarımızın ve geleceğimizin yok edilmesine, ücret adaletsizliğine karşı güvenceli çalışma ve insanca yaşam için tüm iş yerlerinde 1 saat iş bırakıyoruz” dedi. (Evrensel) 11 Mart ÖVDER Başkanı Orhan Yüce, öğrenci ve velilerle birlikte yaptığı basın açık- 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 36 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 36 lamasında staj yapan öğrencilerin alması gereken paralarının verilmediğini belirtti. Sağlık Bakanlığını, İl Sağlık Müdürlüğünü ve hastane yetkililerin uyardıklarını belirten Yüce “Çocuklarımızın üç kuruşluk ücretini kar saymayın” şeklinde konuştu. (Evrensel) 11 Mart Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda zorunlu bilişim teknolojileri derslerinin kaldırılması üzerine bu branşta görev yapan öğretmenler oldukça sıkıntılı. Bilişim öğretmenleri adeta müdürlerin odacısı durumundalar. İlköğretim 4.ve 5.sınıflarda bilişim teknolojileri dersinin, “Serbest etkinlik dersi içerisinde işlenebilir” denilerek kaldırılması üzerine bu kadroda yer alan öğretmenler mağdur oldular. (Evrensel) 12 Mart Aydın’ın Nazilli ilçesinde örgütlenme çalışması yürüten inşaat işçileri, taleplerini duyurmak için basın açıklaması yaptı. Tüm inşaat işçilerine bir çatı altında birleşme çağrısı yapılan eylemde şu talepler dile getirildi: “yevmiyelerin arttırılması, sigortaların ödenmesi, can güvenliğinin sağlanması, ulaşım masraflarının karşılanması.” (Evrensel) 11 Mart Türkiye Maden-İş Sendikası Ege Bölgesi Şubesi, yeni uygulama ve ihaleleri Ege Linyitleri İşletmesi Müessesesi Soma Müdürlüğü önünde protesto etti. İşçilerin kitlesel olarak katıldıkları eylemde Işıklar atölyesinin yerinde kalması, Deniş açık ocağının üretime açılması, özel sektöre verilen 11 milyon tonluk toprak taşıma ihalesinin iptal edilmesi istendi. Müessese müdürlüğünün yeni uygulamaları, birçok maden ocağının bundan önceki süreçte özelleştirilmesi nedeniyle, işçilerin “tasfiye” endişesini artırdı. (Evrensel) 8 Mart TÜRK Büro-Sen Genel Başkanı Fahrettin Yokuş, 4-C’li personele aile yardımı ödeneği verilmemesine tepki göstererek, 4c’lilerin ailelerinin de yok sayıldığını söyledi. Yokuş dün yaptığı yazılı açıklamada, 4-c’lilerin tüm diğer hakları ile birlikte aile yardımı haklarının da gasbedildiğine dikkat çekti. (Evrensel) 9 Mart PTT’de işten çıkarılan taşeron işçiler Topkapı’da PTT Müdürlüğü önündeki direnişlerini 61 gündür sürdürürken, Eğitim Sen üyesi Boğaziçi Üniversitesi emekçileri işçileri ziyaret etti. (Evrensel) 8 Mart Yargıtay, Oyak Renault’un kâr ettiği bir dönemde krizi gerekçe göstererek işçilerini işten atmasını haksız buldu. Bursa’da, ekonomik kriz sebebiyle işten çıkarılınca, çalıştıkları otomotiv devinin “kâr ettiği, işten atılmalarının haksız olduğu” gerekçesiyle açtıkları işe iade davasını kazanan Renault işçilerine Yargıtay’daki temyiz davasından iyi haber geldi. Yargıtay alt mahkemenin verdiği emsal teşkil eden kararı onayladı. (Evrensel) 8 Mart Sincan’da Strafor köpük üreten Basaş’ta çalışan bir işçi ücretleri almadan önce en az yüzde10 zam beklediklerini ancak 605 TL olan ücretlerinin 630 TL’ye yükseltildiğini söyledi. “Yüzde 5 bile değil. Asgari ücrete ne kadar zam yapılırsa patronlar da o kadar zam yapıyor” diyen işçi, duruma tepki gösterememelerinin en büyük nedeni olarak işsizliği gösterdi. İşçilerin işsiz kalmak istemediklerini dile getiren işçi, bu ücretle de geçinemediklerine dikkat çekti. (Evrensel) 4 Mart Tepe Klima işçisinin 46 günlük direnişi kazanımla sonuçlandı. Patronun ücretlerini ödememesi sebebiyle eyleme başlayan ve işten atılan Tepe Klima işçilerinin Pendik'teki fabrikada sürdürdüğü işgal eylemi 46. gününde kazanımla neticelendi. (Evrensel) 5 Mart Tepe Klima ve Denizcilik işyerinin patronu Necati Tepe, işçilerin alacaklarını 21 Mart günü ödeyeceğini söylemiş; ancak sözünü tutmamıştı. Necati Tepe, 21 Mart saat 16.00’da, işçilerle görüşmeye başladı ve “Paranız oğlumda onu bekliyorum. Gelin beraber bekleyelim” dedi. Görüşmeler sürerken, polis görüşme yapılan binayı sardı ve işçilere saldırarak gözaltına aldı. (Sendika.org) 22 Mart Türk-İş sosyal güvenlik uygulamaları ve Sosyal Güvenlik Kurumunun (SGK) 2010 faaliyetlerine ilişkin bir rapor hazırladı. Rapora göre, 13 milyon civarındaki kişi sosyal güvenlik hakkından yoksun… (ANF) 16 Mart Alt yapı hazırlıklarının tam olduğunu belirterek 1 Şubat tarihinde 'performans 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 37 Okmeydanı Hastanesi’nde Dev Sağlık-İş üyesi sağlık çalışanları 18 Mart günü ulaşım hakları için bir eylem yaptı. 100’den fazla işçinin katıldığı eylemde Dev Sağlık-İş adına basın açıklamasını Satiye Büyükbayram okudu. (Sendika.org) 21 Mart Adana Numune Hastanesi’nde işten atılan taşeron sağlık işçileri, direnişlerinin 81. gününde başhekimlik önünde oturma eylemi yaptı. (Sendika.org) 22 Mart Amasya’da yerel gazetenin muhabiri Murat Aktaş, soru yönelttiği Sermaye Piyasası Kurulu eski Başkanı Başbakan Başdanışmanı Doç. Dr. Turan Erol’ın, “Bu tarz bir haber yapma gazeten kapanır” dediğini söyledi. (Milliyet) 16 Mart DİSK/Tekstil Sendikası’nın örgütlü olduğu Henateks fabrikasından 10 işçi atılınca, fabrika önünde nöbet eylemi başladı. (Evrensel) 21 Mart Eğitim Sen, Milli Eğitim Bakanlığının (MEB) yabancı dil dersleri için 4 yıl içinde 40 bin yabancı öğretmen istihdam edilmesi kararına tepki gösterdi. Eğitim Sen Genel Başkanı Zübeyde Kılıç, “Öğretmen bekleyen öğrenciler ile atamasının yapılmasını bekleyen işsiz öğretmenlerin daha fazla beklemeye tahammülü kalmadığı bir dönemde yapılan bu açıklama son derece yersizdir” dedi. (Evrensel) 21 Mart Türkiye Yazarlar Sendikası (TYS), Pen Türkiye Merkezi ve Türkiye Yayıncılar Birliği (TYB) basın toplantısı düzenleyerek İthaki Yayınevi’ne yapılan polis baskınına tepki gösterdi. Yapılan ortak açıklamada, “Ahmet Şık’ın henüz yayınlanmamış kitabının yayınevindeki kopyasına el konulması yayınlama özgürlüğü açısından çok tehlikeli bir aşamaya geldiğimizin son örneğidir” denildi. (Evrensel) 24 Mart AKP Hükümeti, Anayasa Mahkemesi’ni “yeniden yapılandırma”sından ilk meyvesini aldı. Tekel işçileri de dahil olmak üzere 44 bin 4/C’liyi yakından ilgilendiren 4/C’yle istihdamın iptaline ilişkin başvuru Anayasa Mahkemesi tarafından reddedildi. (Evrensel) 30 Mart 23 Mart 2011 Çarşamba günü Carrefour-Sa Batıkent ve Cepa mağazalarında takım lideri vasfı ile görev yapan 7 işçiye, “iş olmadığı” gerekçesi ile işten çıkarılacakları bildirildi. (Evrensel) 26 Mart İzzet Sağlam, Mahmut Özdemir, Hadi Kayintu, İshak Ege, Naim Buzrul, Meryem Çungur Uzamaz ve Şükran Boz, 1997 yılında girdikleri sınavla kimisi bekçi, kimisi temizlikçi kimisi de şoför olarak farklı illerde Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü'nde işe başladı. 28 Şubat sürecinde hükümet değişikliğinden sonra işten çıkarıldıklarını belirten mağdurlar yıllardır hukuk mücadelesi veriyor. (Zaman) 5 Mart Muş'ta 'Yeni İş Kapısı Nabucco' Projesi kapsamında 6-8 ay süre ile 60 gence doğalgaz tesisatçılığı kursu verilecek. 60 kişinin alınacağı kursa yaklaşık olarak 700 kişinin başvurduğu öğrenilirken, kursun Nisan ayında başlayacağı bildirildi. (Zaman) 8 Mart Çorum Organize Sanayi Bölgesi'nde (OSB) faaliyet gösteren bir fabrikanın işçileri, 3 aydır ücretlerini alamadıkları iddiasıyla fabrikanın önünde eylem yaptı. (Zaman) 28 Mart Müzik ve Sahne Sanatçıları Sendikası (Müzik-Sen) Genel Başkanı Mehmet Çırıka, konaklama ve eğlence yerlerinde çalışan müzik emekçilerinin sosyal güvenliğe kavuşturulması için bu yerlerin çok ciddi şekilde denetlenmesi gerektiğini belirtti. (Günlük) 24 Mart Gevaş Belediyesi'ne İş-Kur aracılığıyla 7 Temmuz 2008'de alınan üç engelli işçiden epilepsi hastası İsa Gültepe, 2 Nisan 2009'da "Görünen lüzum üzerine işinize son verilmiştir" yazısıyla işten çıkarıldı. Gültepe, işe geri dönmek amacıyla Gevaş Asliye Hukuk Mahkemesi'ne başvuruda bulundu. Yapılan başvuru üzerine mahkeme 10 Ağustos 2009 tarihinde Gültepe'nin işe geri alınmasına karar vererek, mağduriyetin de giderilmesine hükmetti. Ardından Gevaş 37 Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı uygulaması'nı başlatan Hacettepe Üniversitesi yönetimi, bugün (18 Mart) Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) Hacettepe İşyeri Temsilciliği tarafından protesto edildi. Sağlık emekçileri bir saat iş bırakarak üniversite yönetimini uyardı. (Sendika.org) 18 Mart 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 38 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 38 Belediyesi kararın bozulması istemi ile davayı Yargıtay'a taşıdı. Yargıtay 9. Dairesi ise yerel mahkemenin verdiği kararı onadı. Yargıtay kararına rağmen Gevaş Belediye Başkanı Nazmi Sezer "ihtiyaç yok" diyerek Gültepe'yi işe almamakta ısrar ediyor. (Günlük) 27 Mart Çobanlık yaparak ailesinini geçimini sağlamaya çalışan Ali Yüzdemir, gazetecilere yaptığı açıklamada, 66 yaşında olduğunu belirterek, eşi ve 10 çocuğuyla Fuar Mahallesi, Şehit M. Lami Karaağaç caddesindeki tek odalı evde yaşamaya çalıştıklarını söyledi. Ailesinin geçimini sağlamak için yılın belli mevsimlerinde yaylaya çıktığını, ancak çobanlık yaptığı için sadece yaz aylarında çalışabildiğini, diğer aylarda ise işsiz kaldığını anlatan Yüzdemir, kısıtlı maddi imkanlarıyla çocuklarına zar zor bakabildiğini ifade etti. (Günlük) 18 Mart Kriz ve Bireysel Çözümsüzlük 4/C'li olarak çalışan bir Tekel işçisi borçlarından dolayı intihar etti. Manisa Salihli Tekel Yaprak Tütün İşletme Müdürlüğü'nün özelleştirilmesinin ardından işten çıkarılan ve 2 ay önce 4/C'li olarak Salihli Adliyesi'nde işe başlayan işçi Alim Apaydın 2 Mart günü intihar etti. (Sendika.org) 5 Mart KESK Merkez Yönetim Kurulu'ndan (MYK) yapılan açıklamada, özelleştirme sonucu intihar eden TEKEL işçisi sayısının 13'e çıktığı belirtilerek, ''İnsan haklarına aykırı kölece çalışma düzeni, iş cinayetleri ve intihar gibi sosyal etkileriyle özelleştirmenin 'işçi Azrail'i etkisi her geçen gün kendini göstermektedir'' denildi. KESK MYK açıklamasında, son iki ayda iş kazalarında ölenlerin sayısının 40'a, ataması yapılmayan öğretmenlerden intihar edenlerin sayısının 22'ye yükseldiği belirtildi. Manisa Salihli TEKEL Yaprak Tütün İşleme Müdürlüğü'nün özelleştirilmesinin ardından işten atılan ve 2 ay önce 4-C'li olarak Salihli Adliyesi'nde çalışmaya başlayan Alim Apaydın'ın tarım ilacı içerek intihar ettiği anlatılan açıklamada, böylece intihar eden TEKEL işçisi sayısının da 13'e çıktığı kaydedildi. (ANF) 13 Mart NİSAN CHP il binası önünde direnişini sürdüren Batıgül Tunç, sendikalı olarak bir işe yerleştirilinceye kadar direnişi sürdürmekte kararlı olduğunu duyurdu. Buca Belediyesi önündeki direnişini, CHP İl Başkanı Tacettin Bayır'ın verdiği söz üzerine sona erdiren ancak herhangi bir işe yerleştirilmeyen Batıgül Tunç, 12 Mart günü CHP İl binası önünde direnişe başlamıştı. (ANF) 16 Nisan Türkiye genelinde sağlık çalışanlarının eşit, nitelikli, ücretsiz ve erişilebilir sağlık hizmeti talebiyle başlattığı 2 günlük iş bırakma eylemini Şırnak'ın Cizre ilçesinde de destek geldi. Sağlık çalışanları iş bırakma eylemi yaptı. (ANF) 19 Nisan 95 oktan kurşunsuz benzinde ortalama litre fiyatı İstanbul’da 4.20 liraya yükseldi. Kurşunsuz benzinin litresi dün 4.13 liraydı. (ANF) 20 Nisan Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nda hizmet veren taşeron şirketin değişmesiyle, 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü'nün arifesinde 63 işçi işini kaybetti. (Sendika.org) 30 Nisan Çevik kuvvet polisinin coplu ve biber gazlı saldırısının ardından fabrikadan çıkarılan 120 BAT işçisi direnişlerine fabrikanın önünde çadır açarak sürdürüyor. AKP’nin Tekel’i özelleştirmesinin ardından sigara tekeli British American Tobacco’ya satılan fabrikada patron işçileri hiçbir gerekçe göstermeden işten çıkarmıştı. (Sendika.org) 13 Nisan Grevden kazanımla Birleşik Metal-İş’in örgütlü olduğu Kocaeli’ndeki Standart Depo’da 4 işçi patron tarafından hiçbir gerekçe gösterilmeden işten çıkarıldı. (Sendika.org) 26 Nisan Özel dershane patronları emekçilerin dayanışma günü 1 Mayıs’a saldırıyor. Patronlar, 1 Mayıs resmi tatil olmasına rağmen dershane öğretmenlerini zorla çalıştırıyor. Bir nevi angarya uyguluyor. (Sendika.org) 26 Nisan Kütahya’nın Seyitömer Beldesi’nde kurulu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 39 Finansbank şubelerinde ISS adlı taşeron şirket bünyesinde çaycı ve temizlikçi olarak çalışan yaklaşık 300 işçinin 2 Mayıs Pazartesi gününden itibaren iş akitlerinin feshedileceği bugün bildirildi. (Sendika.org) 27 Nisan İstanbul’un Ümraniye İlçesi’nde Altınşehir Mahallesi’nde bulunan bir tekstil atölyesinde patron, makinelerle birlikte ortadan kayboldu. Atölyede çalışan 30 işçi ortada kaldı. (Sendika.org) 27 Nisan İşe geri dönmek için direnişlerini sürdüren Konak Belediyesi temizlik işçileri ve direnişi süren Buca Belediyesi park bahçe işçisi Batıgül Tunç CHP’nin kapısına dayandı. 11 Nisan günü CHP İl Başkanı Tacettin Bayır ile görüşmek için CHP İzmir il binasına yürüyen işçiler görüşme taleplerine olumsuz yanıt aldılar. (Sendika.org) 12 Nisan Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi asistanları bugün (12 Nisan) sağlıktaki piyasalaşmayı ve performansa dayalı çalışma koşullarını protesto etti. İzmir Asistan Hekimler Komisyonu, İzmir Tabip Odası, SES, DEÜ Tıp Fakültesi ve Tepecik Eğitim ve Araştırma hastanelerinin SES işyeri temsilciliklerinin katıldığı eyleme tıp fakültesi öğrencileri ile hasta ve hasta yakınları da destek verdi. (Sendika.org) 12 Nisan Erzurum’da Oltu Linyit Kömür İşletmeleri’nde çalışan 250 işçi ödenmeyen ücretlerinin ödenmesi ve kötü çalışma koşullarının düzeltilmesi için eylem yaptı. İşçiler, seslerini duyurmak için AKP il binası ve valiliğe yürüdü. (Sendika.org) 5 Nisan KESK MYK, AKP’nin yeni Anayasa Mahkemesi üyelerini atadıktan sonra 4/C’nin iptaline ilişkin yapılan itirazın reddedilmesini manidar bulduğunu belirtti. Kamuda çalışan 44 bin emekçiyi mağdur eden 4/C’yi uygun bulan Anayasa Mahkemesi’ni eleştiren KESK, “Bu kadar kolay karar verebilen yüksek yargının, gelecekte benzer davalarda da hükümetin doğrudan direktiflerine uygun kararlar vermesi şaşırtıcı olmayacaktır” dedi. (Sendika.org) 1 Nisan Bericap direnişi 100’üncü gününde Petrolİş Genel Başkanı Mustafa Öztaşkın bir açıklama yayımlayarak Bericap işçilerinin taleplerini yineledi. Öztaşkın, işten çıkarılan işçilerim geri alınmasını, işyerinde taşeron uygulamasına son verilmesini ve hiçbir işçiye sendikaya üye olmaması için baskı yapılmaması taleplerini dile getirdikten sonra, 100 gündür her türlü zorluğa, polis saldırılarına karşı direnen Bericap işçilerinin direnişinin Türkiye işçi sınıfının bir direnişi olduğunu sözlerine ekledi. (Sendika.org) 2 Nisan Güney Dergisi’nde yayımlanan bir öykü ve çizdiği karikatür nedeniyle hakkında dava açılan derginin yazıişleri müdürü Aziz Özer’e 1 yıl 6 ay hapis cezası verildi. (Sendika.org) 3 Nisan Batman'ın Hasankeyf ilçesinde yapılacak Ilısu Barajı inşaatında çalışan 400 kadar işçi ağır iş koşulları, yetersiz ücret ve sosyal haklarının düzeltilmesi yönündeki taleplerinin yerine getirilmemesi üzerine iş bırakma eylemi yaparak direnişe geçti. İnşaatı yapan Cengiz Nurol firması, işçileri örgütledikleri gerekçesiyle onlarca işçinin iş akitlerini tek taraflı olarak feshetti. (ANF) 27 Nisan Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Tekel işçilerinin 4/C statüsüne geçirilmelerini protesto için düzenlenen eyleme katılan 111 kişi hakkında, 'Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yasası'na muhalefet'ten dava açtı. (Zaman) 22 Nisan İzmir'de çekimleri yapılan ''İzmir Çetesi'' adlı TV dizisinin bazı oyuncu ve teknik elemanları çalışma saatlerinin fazlalığını protesto etti. (Zaman) 14 Nisan Samsun'un 19 Mayıs ilçesindeki British American Tobacco (BAT) firmasına ait sigara fabrikasında işten çıkarılan işçilerin, 39 Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) Termik Santrali ve Kömür İşletmeleri'nde çalışan taşeron işçiler, karşılaştıkları işten atma saldırısını ve baskıları 25 Nisan günü gerçekleştirdikleri eylemle protesto ettiler. 800’e yakın taşeron işçi çalıştıran işletmede geçtiğimiz ay ücretsiz izin yoluyla 80 işçinin işten atılmasına tepkilerini göstererek, haklarının iyileştirilmesini ve iş devamlılığının sağlanmasını talep ettiler. (Sendika.org) 26 Nisan 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 40 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 40 servis araçlarının önüne yatarak çalışanların fabrikaya girişini engellemesine polis müdahale etti. (Zaman) 14 Nisan Eğitim-İş Sendikası üyesi bir grup öğretmen, ithal öğretmen getirilmesi kararını Beyoğlu'nda protesto etti. Galatasaray Meydanı'nda toplanarak İstaklal Caddesi üzerinde yürüyen grup 'Angus öğretmen istemiyoruz' şeklinde slogan attı. Taksim Cumhuriyet Anıtı önünde basın açıklaması yapan grup, yurt dışından öğretmen istemediklerini söyledi. (Zaman) 9 Nisan 5 Nisan Avukatlar Günü nedeniyle birçok ilde basın açıklamaları ve yürüyüşler gerçekleştirildi. ÇHD Ankara Şube Başkanı Murat Yılmaz, “Savunma ve adil yargılanma hakkı”nı konu edinen avukatlık mesleğinin sermaye çevrim alanına dönüştürülmeye çalışıldığını, her biri birer ekonomik ve siyasal güç odağı olmaya aday avukatlık tekellerinin geliştirildiğini söyledi. Yılmaz, avukatlık mesleğinin kamu hizmeti niteliğinin gün geçtikçe aşındırıldığına da dikkat çekti. “Ücretli avukatlık, avukatlığın serbest icrasının gerektiği güvencelerin bağımlı çalışan avukatlara tanınmadığı kuralsız bir uygulamaya dönüşmüştür” diyen Yılmaz, baroların, avukatların mesleki bağımsızlık, ücret, çalışma saatleri, çalışma koşulları, tatil hakkı gibi uygulamaları gerçekleştirmesi gerektiğine vurgu yaptı. (Evrensel) 5 Nisan Bilgi Üniversitesi çalışanları, ücretlerine enflasyon rakamları altında zam yapılmasını protesto etti. Protesto gösterisinde, temizlik işçileri, öğrenciler ve akademisyenler hep birlikte oturma eylemi yaptı. (Evrensel) 13 Nisan Gebze Belediyesi’nin temizlik işlerini yapan taşeron temizilik şirketi Teknik Katı Yönetimi işçileri bu sabah işbaşı yapmadı. Belediye ve taşeronun uyguladığı ücret politikası sebebiyle canından bezen Gebze’nin mahalle ve sokak temizliğinden sorumlu 290 işçi tepkilerini, işbaşı yapmayarak ve belediye önüne yürüyerek gösterdi. (Evrensel) 13 Nisan HAKSEN, 4-c’li personele de aile yardımı ödenmesi talebiyle Danıştay’a dava açtı. Davada, 6111 sayılı Torba Yasa’da yapılan düzenleme ile kamuda sözleşmeli personel pozisyonlarında çalışan kamu görevlilerine 1 Ocak 2011 tarihinden itibaren ödenmeye başlanan aile yardımının 657 sayılı Yasanın 4-c maddesine göre sözleşmeli olarak çalışan geçici personele yapılmadığı belirtilerek, konuya ilişkin Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü Genelge’sinin iptali ve yürütmesinin durdurulması istendi. (Evrensel) 11 Nisan Mali ve idari sorunlar yaşayan Diyarbakırspor, Bank Asya 1. Lig'de bugün oynaması gereken Denizlispor maçına çıkmadı. Yönetim sorunları ve ücretleri ödenmediği için çalışanların iş bıraktığı Diyarbakırspor'da sular durulmuyor. (Evrensel) 17 Nisan Hakkari'de dün "Demokratik Çözüm Çadırı"na yapılan baskını görüntülemeye çalışırken darp edilen gazetecileri, yine gazeteciler tarafından fotoğraflandı. Fotoğraflarda bir polisin "Seni öldürürüm" diyerek DHA Hakkari Muhabiri Behcet Dalmaz'a gaz bombası silahını doğrulttuğu, Dalmaz'ın ise kendisine doğrultulan silahın hedefini eliyle değiştirmeye çalıştığı görülüyor. İlçede çalışan bir başka gazetecinin ise 3 polis tarafından darp edilmesi yine diğer gazeteciler tarafından kare kare fotoğraflandı. (Evrensel) 21 Nisan HEY Tekstil’de çalışan 450 işçi, 2 yıldır ücretlerini geç aldıkları için 1 saat iş bırakınca işten atıldı. Yaşadıklarına isyan eden işçiler mücadeleye hazırlanıyor. (Evrensel) 26 Nisan 57. kuruluş yıldönümünü kutlayan Vakıfbank’ın emeklileri 2001 yılından bugüne kadar, ciddi hak kayıplarına uğradıklarını belirterek, emekli sandıklarının SSK üzerinden SGK’ya devrinin gündemde olduğu bu günlerde devrin, haklarının iade edilerek gerçekleşmesini istiyor. (Evrensel) 23 Nisan Kriz ve Bireysel Çözümsüzlük Mardin’in Midyat ilçesinde gündelik işlerde çalışan iki çocuk babası 33 yaşındaki Mehmet Nurullah Aktaş, kendisini evinin tavanına asarak yaşamına son verdi. Son günlerde işsiz olduğu için sıkıntılı olduğu belirtilen Aktaş’ın cesedi 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 41 Türk Sağlık-Sen, vekil ebe-hemşirelerin yılık izin, doğum izni, mazeret izni ve diğer izin haklarından faydalandırılması için Sağlık Bakanlığı'na başvuru yaptı. (Zaman) 28 Nisan MAYIS OECD raporunda, Türkiye’de açlık sınırında yaşayan çocuk sayısının yüzde 24.6 olduğu belirtildi. Bu oranla Türkiye 39 ülke arasında İsrail ve Meksika’nın ardından üçüncü sırada. İstatistiklere göre Türkiye’de her 4 çocuktan biri açlık sınırında yaşıyor. OECD ortalaması yüzde 12.7. Rapora göre açlık sınırında çocuk sayısının yüksekliği için “Türkiye’deki kadın işgücünün büyük ölçüde azalması çocukların açlık oranının artmasına sebep oldu” tesbitinde bulundu. (ANF) 1 Mayıs Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi A Blok önünde dün (27 Mayıs) bir araya gelen taşeron işçiler, üniversite yönetimini taşerondan vazgeçmesi için uyardı. (Sendika.org) 28 Mayıs Antalya’daki Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde asistan hekimler, çalışma koşullarının iyileştirilmesine ilişkin talepleriyle 24 Mayıs günü başlattıkları iş bırakma eyleminde bugün (25 Mayıs) kazanıma ulaştı. (Sendika.org) 25 Mayıs Sağlıkçıların birleşik mücadelesi Balcalı’da kazanıma ulaştı. Taşeron sağlık işçileri üniversiteyle sözleşme imzalayacak, asistan hekimlerin çalışma koşulları iyileştirilecek, sağlık çalışanlarının ücretleri performans sistemi öncesindeki seviyenin altına inmeyecek. (Sendika.org) 23 Mayıs Tüm Bel-Sen Kocaeli Şubesi, belediye başkanı ve belediyenin tüm idarecilerini sorumlu tuttukları, üyelerine dönük yüzde 5 oranında dayanışma aidatı uygulaması ile ilgili bir basın açıklaması gerçekleştirdi. (Sendika.org) 24 Mayıs Uludağ Üniversitesi Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı öğretim elemanları ve öğrencileri, 18 Mayıs günü bir eylem yaparak Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) “Rehber öğretmen kadrosuna felsefe mezunlarını atanması” kararını protesto etti. (Sendika.org) 19 Mayıs Enerji-Sen üyesi, BEDAŞ bünyesindeki taşeron şirketlerde çalıştırılan enerji işçileri, yaşadıkları sıkıntılar giderilene kadar başlattıkları eylemlerine bu Cuma da devam etti. İstanbul Taksim’de bulunan BEDAŞ binası önüne gelen enerji işçileri sık sık “BEDAŞ şaşırma sabrımızı taşırma”, “Direne direne kazanacağız” sloganlarını attı. (Sendika.org) 20 Mayıs Ayrımcılığa ve keyfi uygulamalara itiraz eden BTS üyeleri 6 koldan başlattıkları yürüyüşlerin de Ankara’ya vardı. (Sendika.org) 17 Mayıs Dev Sağlık-İş’in, Çukurova Üniversitesi Balcalı Tıp Fakültesi Hastanesi’nde yapılmaya çalışılan ihalelere karşı başlattığı eylemler bugün de devam etti. Dev Sağlıkİş, 9 Mayıs’ta yapılan Temizlik Hizmetleri İhalesi ve 10 Mayıs’ta yapılan Destek Hizmetleri İhalesi’nin hukuksuz olduğunu ve bakanlık kararının uygulanması talebiyle sürdürdükleri eylemde "Rektöre kul taşerona köle olmayacağız" dedi. (Sendika.org) 10 Mayıs İşten atıldıkları için direnişte olan Ontex ve PTT işçileri eylemlerini Boğaz köprüsüne taşıdı. Köprüde eylem yapan direnişteki 9 işçi ve 2 BDSP üyesi gözaltına alındı. (Sendika.org) 13 Mayıs Adana Numune Hastanesi’nde işten çıkarılan işçilerin 120 günlük çadır direnişi sonuç getirdi. İşçiler, taleplerini kabul ettirdikleri hastane yönetimiyle görüşerek 4 Mayıs’ta işbaşı yaptılar. (Sendika.org) 6 Mayıs Ağ Tekstil işçileri 25 Haziran 2009 tarihinde başlattıkları direnişte kazanıma ulaştılar. Ağ Tekstil’de bir yıl SGK’lı olarak çalışan 18 işçi, işverenin ödemeden kaçtığı 2 aylık ücreti İşkur’dan asgari ücret olarak aldı. (Sendika.org) 6 Mayıs Yozgat Şehit Aileleri Derneği Başkanı Zübeyir Altınok, 12.02.1997 tarihinde askerde şehit olan oğlundan dolayı aldığı aylık maaşın yarısını eşinin alması için 41 Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı otopsi yapılmak üzere Devlet Hastanesi morguna götürüldü. (ANF) 23 Nisan 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 42 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 42 verdiği dilekçe sonrasında maaşı kesildi. Altınok, 20 gün önce verdiği dilekçe sonrasında bugüne kadar aldığı maaşın faziyle geri ödenmesini bildiren tebligat alınca ne yapacağını şaşırdığını söyledi. (Zaman) 11 Mayıs Gaziantep'te yıkılan binaların demirlerini toplayan iki gurubun kavgası hastanede bitti. (Zaman) 11 Mayıs İzmir'in Konak Belediyesinde taşeron işçi olarak çalışan ve işten çıkarıldıklarını iddia eden bazı işçiler, DİSK'e bağlı Birleşik Metal-İş Sendikası İzmir Şubesini işgal etti. (Zaman) 2 Mayıs HAZİRAN Eğitim- İş Sendikası, önümüzdeki eğitimöğretim yılı için hazırlanan 'İthal Öğretmen Projesi'nin iptal edilmesi talebiyle topladıkları 10 bin imzayı Milli Eğitim Bakanlığı'na iletti. (ANF) 2 Haziran Enerji işçilerinin çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve uğradıkları haksızlıkların giderilmesi için her Cuma İstanbul Taksim’deki BEDAŞ önünde eylem yapan Enerji-Sen eylemlerine bu Cuma da devam etti. (Sendika.org) 3 Haziran Şişli’de, Hopa’daki olayların protesto edildiği eylemi takip eden Cumhuriyet gazetesi muhabiri Pelin Ünker, polis tarafından tartaklanarak uzaklaştırıldı. Ünker'in basın kartı polisler tarafından kırıldı. (Sendika.org) 4 Haziran Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Milliyet Gazetesi yazarı Nuray Mert’e “namert” diyen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ı ve polis tarafından tartaklanması sonucu 5 gün iş görmez raporu alan gazeteci Pelin Ünker’e uygulanan fiziksel şiddeti kınadı. (ANF) 6 Haziran KCK Yürütme Konseyi Başkanı Murat Karayılan'ın Batman'da meydana gelen ve 4 kişinin ölümüyle sonuçlanan mayın faciasının ardından yaptığı açıklamayı yayınlaması nedeniyle Batman Gazetesi Yazıişleri Müdürü Ercan Atay hakkında Batman 1. Sulh Ceza Mahkemesi'nde açılan dava sona erdi. Atay, "Suç ve suçluyu övdüğü" gerekçesiyle 1 ay 15 gün hapis cezasına çarptırıldı. (ANF) 7 Haziran TMMOB’ye bağlı Kimya Mühendisleri Odası’nda örgütlenen biyomühendisler, istihdam yaratacak düzenlemeler istiyorlar. (Sendika.org) 7 Haziran Bursa Uludağ Üniversitesi’nde iş müfettişlerinin muvazaalı (hileli) anlaşma tespit etmesine üniversite yönetiminin yaptığı itiraz Bursa 3. İş Mahkemesi tarafından reddedildi. Çalışma Bakanlığı, Uludağ Üniversitesi’ndeki taşeron uygulamasının yasa dışı olduğunu ve taşeron şirketlerde çalıştırılan 680 işçinin, işe girdiği andan itibaren asıl işvereninin üniversite olduğu tescillenmiş oldu. (Sendika.org) 7 Haziran Çevirmenler Meslek Birliği, Chuck Palahniuk’un Ölüm Pornosu adlı kitabını Türkçe’ye çevirdiği için Funda Uslu’nun müstehcenlik soruşturması kapsamında ifadesinin alınmasını ve saatler süren ifade sırasında tacize maruz kalmasını kınadı. (Sendika.org) 9 Haziran AKP’nin kanun hükmünde kararname ile bazı 4/B’lilerin kadroya alınacağını açıklamasının ardından kamu emekçileri, “tüm çalışanlara kadro talebiyle” eylemlerini sürdürüyorlar. Çaycuma Eğitim-Sen, 4/C’lilerin kadroya alınması ile ilgili mektuplarını dün Başbakan Erdoğan’a yolladı. (Sendika.org) 9 Haziran Kars'taki İnsanlık Anıtı'nın yıkımında çalışan işçiler, paralarını alamadıkları gerekçesiyle iş bıraktı. (Sendika.org) 9 Haziran Devrimci Sağlık-İş, Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nin 2009 yılında mahkeme tarafından alınan “Taşeron sağlık işçileri hastanenin asıl işçileridir” kararının uygulanmasını istedi. Başhekimlikle yapılan görüşmede başhekimliğin yeni bir hizmet alımı ihalesi yapmaya hazırlandığını öğrenen Devrimci Sağlık-İş, 9 Haziran günü iş bıraktı ve başhekimlikten “Bir daha ihale yapılmayacağına dair bir mutabakat imzalamasını istedi. (Sendika.org) 10 Haziran Tüm Bel-Sen sözleşmeli belediye perso- 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 43 Taşeron İşçileri Dayanışma ve Yardımlaşma Derneği (Taş-İş Der) 7 Haziran günü İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi Hastanesi’nde taşeron sistemini ve hak gasplarını protesto etti. (Sendika.org) 8 Haziran Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) Azadiya Welat Gazetesi’nin toplatılmasını ve 15 gün süreyle kapatılmasını kınayarak, “Türkiye’de her gün basın ve ifade özgürlüğünün baskı altına almaya yönelik bir uygulama yaşanıyor. İleri demokrasi anlayışı ile bağdaşmayan bu karar basın ve ifade özgürlüğüne aykırıdır” açıklamasında bulundu. (ANF) 14 Haziran Sağlık Bakanlığı’nın geçen yıl “Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik”te yaptığı değişik ile muayenehaneler, kapatılma tehditiyle karşı karşıya kaldı. Yönetmelikle muayenehanelerin fiziki standartları değiştirilmişti. Tabip odaları temsilcileri ve hekimler, Türkiye’de 6 bine yakın muayenehane olduğunu yönetmelikte öngörülen standartların dünyanın hiçbir ülkesinde olmadığını belirtti. İstanbul Tabip Odası (İTO) Başkanı Prof. Dr. Taner Gören “Asıl amaç muayenehaneler kapatarak buralarda çalışan hekimleri özel sağlık kuruluşlarında ucuz işgücüne çalıştırmaktır. Mesleki bağımsızlık yok edilmek isteniyor” diye konuştu. (ANF) 21 Haziran ILO’nun bu sene düzenlediği 100. Uluslararası Çalışma Konferans’ta “Ev İşçilerine İnsanca İş” başlıklı bir sözleşme 16 Haziran 2011 tarihinde genel kurulda üye devletlerin onayına sunularak kabul edildi. Konferansın başından beri madde madde hem işçi, hem işveren hem de hükümetlerce tartışılan sözleşme taslağının son hali 16 “hayır” ve 63 çekimser oya karşılık 396 delegenin “evet” oylarıyla kabul edildi. (Sendika.org) 23 Haziran Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesinde çalışan Dev Sağlık-İş üyesi taşeron sağlık emekçileri kadro hakları için eylem yaptılar. (Sendika.org) 23 Haziran Adana'daki Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesi'nde Rektörlüğün sağlıkçıların taleplerinin karşılanacağına dair verdiği sözü tutmaması sonucunda sağlıkçılar bugün “Taşerona başkaldırıyoruz” diyerek yeniden direnişe geçti. Sağlıkçılar haklarını alana kadar eylemlerini sürdüreceklerini söylüyor. (Sendika.org) 23 Haziran Adana’daki Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesi’nde 23 Haziran’dan beri gerçekleştirilen iş bırakma eylemeleri karşısında Rektörlük geri adım attı. Eylemler süresince başka bölüme sürgüne gönderilen, işten çıkarılan ve haklarında tutanak tutturulan tüm sağlıkçılar hakkındaki işlemler durduruldu. (Sendika.org) 27 Haziran Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun kararı doğrultusunda, 1 Temmuz - 31 Aralık 2011 tarihleri arasında geçerli olacak asgari ücrette düzenlenmeye gidilecek. Düzenlemeyle yılın ilk yarısında 16 yaşından büyükler için yüzde 4,7 artırılan asgari ücrete, yılın ikinci yarısı için yüzde 5,1 zam yapılacak. Açlık sınırının dört kişilik bir aile için 1.000 liraya yaklaştığı, yoksulluk sınırının 2500 lira civarında olduğu Türkiye’de Asgari Ücret Tespit Komisyonu asgari ücrete 30 simite tekabül eden zam yapmayı düşünüyor. (Sendika.org) 27 Haziran DİSK Genel-İş,28 Haziran günü “Torba Yasa” içinde çalışanların “sürgün”e gönderilmesini içeren maddenin iptal edilmesi için meclise çağrıda bulundu. (Sendika.org) 29 Haziran TRT’de çalışan sözleşmeli personeller kadro haklarını istiyor. AKP’nin seçim öncesinde yayımladığı Kanun Hükmünde Kararname’yle 192 bin 4/B’li çalışan kadroya alındı ancak TRT’de çalışan 900 4/B’li “TRT’nin yapısının özerk olması” gerekçesiyle kadroya alınmadı. (Sendika.org) 17 Haziran Adana’da kurulan demokratik çözüm çadırını ziyaret ederek sağlık alanına ilişkin soruları yanıtlayan Prof. Dr. Osman Küçükosmanoğlu ile Dr. Ömer Eşki hakkında ‘terör örgütü propagandası yapmak’ suçlamasıyla dava açıldı. Çukurova 43 Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı nelinin kamudaki sözleşmeli emekçileri kadroya alan kararnameye dahil edilmemesine tepki gösterdi. (Sendika.org) 8 Haziran 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 44 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 44 Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Cerrahisi Öğretim Üyesi ve Adana Tabip Odası eski başkanı Prof. Dr. Osman Küçükosmanoğlu ile Huzurevleri Mahallesi Aile Sağlığı Merkezi’nde görevli Doktor Ömer Eşki, 15 Nisan’da Adana’da kurulan demokratik çözüm çadırını ziyaret etti. Çadırda halkın “organ bağışı günah mı?”, “Yeşil kart kullanım koşulları ne?” gibi sorularını yanıtlayan ve sağlık hakkı üzerine konuşan iki tabip bu nedenle Özel Yetkili Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılanacak. (Sendika.org) 18 Haziran Alman Universal Hastaneler Grubu Genel Müdürü Mahir Turan’ın talimatıyla aralarında başhekim ve başhekim yardımcısının da bulunduğu yaklaşık 18 kişi işten çıkartıldı. 54 sağlık emekçisinin daha işine son verileceği iddia ediliyor (Sendika.org) 19 Haziran Antalya 2. İdare Mahkemesi, 24 saat çalışan ve görev mahallinden ayrılamayan Antalya 112 Acil Servisinde görevli personele yiyecek yardımı yapılmasına karar verdi. (Zaman) 17 Haziran Eğitim-İş'in yaptığı ''Öğretmen Mesleğine İlişkin Öğretmen Görüşleri Araştırması'', öğretmenlerin yüzde 95.9'unun ''gelirinin yetersiz bulduğunu'' ortaya çıkardı. (Zaman) 16 Haziran Şanlıurfa, Kayseri, Nevşehir, Ağrı, Ardahan, Diyarbakır ve Bitlis'teki 11 köyde yaşayan seçmenler sandığa gitmedi. Şanlıurfa'nın Siverek ilçesine bağlı Türkmen ailelerin yaşadığı Çıkrık, Kavaklıdere, Kayıcık ve Akyurt köyü sakinleri daha önce verilen sözlerin yerine getirilmediğini belirterek seçimleri boykot kararı aldı. Bitlis merkeze bağlı Arıdağ köyünde yaşayan 506 seçmen de, ekonomik sıkıntıları ve köyün tek geçim kaynağı olan tütün ekiminin durdurulmasını gerekçe göstererek sandığa gitmedi. Diyarbakır'ın Çınar ilçesine bağlı Karaçevre köyünde yaşayan vatandaşlar da, yol ve sağlık ocağı yapılmadığını gerekçe göstererek sandık başına gitmedi. (Zaman) 13 Haziran Diyarbakır'da, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın programını izlemek isteyen bir gazetecinin havaalanında polislerce darbedildiği iddia edildi. (Zaman) 1 Haziran Zonguldak'ta, maaşlarının düzenli ödenmediği ve iş koşullarının iyi olmadığı gerekçesiyle iş bırakma eylemi başlatan taşeron firmada galeri açma işini yürüten madenciler, Madenci Anıtı'nda basın açıklaması yaptı, işvereni protesto etti. (Zaman) 29 Haziran TEMMUZ Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde çalışan işçiler, maaşlarını aldıkları bankanın hastane yakınlarında bankamatiği bulunmaması nedeniyle eylem yaptı. (sendika.org) 6 Temmuz Koton, Kauf, Petermiller, Elşoff gibi uluslararası firmalara çalışan KARBEL Konfeksiyon Grubu'nun Ümraniye’de kurulu taşeron firması Biltek'te patronlar işçilerin alacaklarını ödemeden 5 Temmuz sabahı kaçtı. Biltek taşeron firmasına bağlı çalışan 120 işçi 4 aydır ücretlerini alamıyor. Patronların kaçmasıyla işsiz kalan işçilerin kıdem ve ihbar hakları da gasp edilmiş oluyor. (sendika.org) 8 Temmuz 2004 yılında Maden Kanunu ve 2005 yılında Madencilik İzin Yönetmeliği’nde yapılan değişikliklerin ardından, madencilikle ilgili bir düzenleme daha yapıldı. İşyeri açma ve çalışma ruhsatlarına ilişkin yönetmelikte yapılan değişiklikle, bu alandaki bütün yetkiler il özel idarelerine bırakıldı. Yeni düzenleme ile yerel yönetimlerin söz hakkı alınmış ve madenlerin önündeki son engel de kalkmış oldu. (radikal) 8 Temmuz KESK'e bağlı Büro Emekçileri Sendikası (BES) sekiz yıldır sendikanın avukatlık görevini yürüten Sevil Ceylan Erkat'ı işten çıkardı. Erkat'ın işten çıkarılması kararı sendika yönetimi tarafından oybirliği ile alınırken, Erkat'ın savunması dahi alınmadan işten çıkarılması BES üyeleri tarafından tepki ile karşılandı. (sendika.org) 8 Temmuz Geçen yıl tartışılan ve sendikalardan büyük tepki çeken, kıdem tazminatının kaldırılarak yerine fon kurulması yeniden gündemde. Vatan'ın haberine göre hükümet 4 yıllık yeni iktidar döneminde işçilerin 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 45 Birleşik Metal-İş sendikasının örgütlü olduğu GEA Klimada, işveren 19 Temmuz günü işyerine gelen işçilere polis gücüyle işbaşı yaptırmayarak kanunsuz lokavt ilan etti (sendika.org) 20 Temmuz Petkim’de 2011-2012 dönemini kapsayan toplu iş sözleşmesinin görüşmelerinde uzlaşma sağlanamaması nedeniyle Petrolİş üyesi işçiler, işverenin tutumunu protesto ederek satışları durdurdu, vardiyaları değiştirmedi (sendika.org) 22 Temmuz Mersin Limanı’nda taşeron şirkette çalışan Liman-İş üyesi 35 işçi, hiçbir gerekçe gösterilmeden işten atıldı. 35 işçi, liman kapısında çadır kurarak direnişe başladı. (sendika.org) 28 temmuz Samsun Gazi Devlet Hastanesi’nde Dev Sağlık İş üyesi; Songül Akın, Selma Yılmaz Arslan ve sendika işyeri temsilcisi Yüksel Arslan işten çıkarıldı. İşten çıkarılma sebebi olarak somut bir şey gösterilmezken hastane müdür yardımcısı Muzaffer Oğuzhan’dan imzalı bir dilekçe ve dilekçenin yanında taşeron firma atlas sağlık ve sosyal hizmetleri tic. San. ltd.şti antetli 3 isim hakkında“Aşağıda isimleri yazılan şahıslar liste fazlası olduğundan firmamızla sözleşmeleri yapılamamıştır.” yazılı bir ek dilekçe ulaştırıldı.(devsaglikis.org) 1 Temmuz Zonguldak'ın Kozlu beldesinde, TTK'ya ait Maden ocaklarına galeri sürülmesi işini yürüten Star isimli taşeron firmanın işçileri maaş ve haklarının alamadıkları gerekçesiyle başlattıkları iş bırakma eylemi 11. gününe girdi. Maden işçileri, sorunların çözülene kadar eylemlerini devam ettireceklerini ifade ettiler. (ANF) 5 Temmuz farma İlaç Fabrikası'nda direnişe başladılar. Fabrikada çalışan 310 işçiden 250 tanesi fabrikadaki kötü çalışma koşullarına ve yapılan hukuksuzlukları karşı sendikalı olmuştu. Daha sonra 100 kadarı sendikaya üye oldukları için işten atıldı. (sol.org.tr) 5 Temmuz Tuzla'da işten atma saldırısına karşı başlattığı direnişini sürdüren Kubatoğlu / Fıratpen işçisi Cafer Timtik'e destek verdiği için işten atılan kadın işçi Ceyhan Yılmaz da katıldı. (kizilbayrak.net) 8 Temmuz Genel Maden İşçileri Sendikası (GMİS), Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) çalışanlarını ilgilendiren 24. Dönem Toplu İş Sözleşmesi (TİS) görüşmelerinin uzlaşmazlıkla sonuçlanması ve yasal sürelerin dolması nedeniyle 6 Temmuz itibarıyla grev kararı aldı. (AA) 9 Temmuz PTT yönetimince hiçbir hakları ödenmeden keyfi bir şekilde işlerine son verilen taşeron PTT işçileri, direnişlerinin 183. gününde Sirkeci’ deki PTT Bölge Müdürlüğü önüne çadır kurup oturma eylemine başladı. (iscicephesi.net) 7 Temmuz Gümüşhane'nin merkeze bağlı Karamustafa köyünde kurulan özel bir firmaya ait maden işletmesine elektrik hattı çeken Ordulu işçiler taşeron firma tarafından parasız-pulsuz kaderleriyle baş başa bırakıldı. (İHA) 10 Temmuz Schneider Elektrik Manisa ve Çiğli fabrikalarında çalışan işçilerin tamamına yakını sendikaya üye olmalarına ve toplu sözleşme yetkisi için 2010 Kasım ayında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'ndan yetki tespiti verilmesine rağmen, Schneider Elektrik işçilerin bu hakkını gasp etmeye çalışıyor. (sol.org.tr) 12 Temmuz KARBEL Şirketler Grubu’nda, Bilteks taşeron firmasına bağlı çalışan 130 işçinin hem 4 aylık ücretleri ödenmedi hem de işten atıldı. (evrensel) 6 Temmuz Gebze’de kurulu GEA Klima fabrikasında bir süre önce 7 işçi hukukdışı biçimde işten çıkarılmıştı. Bugün, aralarında Birleşik Metal-İş işyeri temsilcisinin de olduğu 12 kişi daha işten çıkarıldı. İşten çıkarılan işçiler fabrika önünde beklemeye başladılar. (sol.org.tr) 12 Temmuz Polifarma fabrikasında yüze yakın işçi Petrol-İş sendikasına üye oldukları için işten çıkarıldı. Petrol-iş'e bağlı sendilkalı işçiler Çorlu Misinli yolu üzerindeki Poli- Tek Gıda İş Sendikası'na karşı açtığı işe iade davasını kazanmasına rağmen işe yerleştirilmeyen Uğur Doğan, 'Türker Holding' dediği sendikanın önünde 45 Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı büyük çoğunluğunun alamadığı ve işletmelerin üzerinde ödeme baskısı oluşturduğu gerekçesiyle kıdem tazminatını kaldırmaya kararlı (vatan) 13 Temmuz 46 başlattığı direnişin 19. gününde. (ANF) 12Temmuz 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 46 Yalovada'daki Sefine tersanesinde Yalçın Hünerli isimli işçi, kopan halatın çarpması sonucu hayatını kaybetti; Limter-İş'ten Saygılı "Karşı olduğumuz taşeronluk sistemiyle ilgili yasa bile uygulanmıyor" dedi. (bianet) 13 Temmuz Trabzon Of ilçesi Solaklı deresinde faaliyetlerini sürdüren gür iş hidroelektrik santralinde çalışan ve güvenlik önlemlerinin yetersizliği üzerine iş bırakan 32 işçinin işine son verildi. (solaklihaber.net) 11 Temmuz PTT'de işine son verilen taşeron işçilerinden oluşan bir grup, Ulus'ta toplanarak TBMM Dikmen girişine yürüdü. Burada grup adına yapılan açıklamada, 187 gündür direnişlerinin görmezden gelindiğini iddia edilerek, İLO sözleşmelerine ve insanlık onuruna aykırı olarak nitelendirdikleri taşeronluk sisteminin 'Tam bir sömürü sistemi' olduğu vurgulandı. (AA) 12 Temmuz PTT'de bir taşeron firmaya bağlı olarak çalışan 86 motosikletli kurye maaşlarını düzenli alamadıkları için eylem yaptı. Motosikletleriyle Unkapanı'ndaki Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) İstanbul İl Müdürlüğü önünde toplanan grup, kontak kapatarak seslerini yetkililere duyurmaya çalıştı. (Hürriyet) 18 Temmuz Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde taşeron şirket ile hastane yönetiminin çalışanlar üzerindeki "taahhütname" baskısı sürüyor. Taahhütnameyi imzalamadığı için işten çıkartılan Dev Sağlık-İş Sendikası işyeri temsilcisi Güllü Hanoğlu'nun 13 Temmuz'da başlattığı direnişi devam ederken, bir işçi daha işten çıkartıldı. Şefika Fırtına (atılım) 28 Temmuz Batman Eğitim-Sen eski Şube Başkanı Salih Erol'un, Milli Eğitim tarafından Yozgat'a sürgün edilmesi protesto edildi. Milli Eğitim Müdürlüğü önünde toplanan sendika, meslek örgütü ve BDP üyeleri, "Osmanlı'da Malta, şimdi Yozgat" sloganları atarak, emekçilere yönelik baskı politikasından vazgeçilmesi istendi. (gündem) 1 Temmuz TEKEL direnişiyle dayanışma amacıyla 4 Şubat 2010'da gerçekleştirilen 1 günlük iş bırakma eylemine katıldığı için Başbakanlığa bağlı TÜBİTAK'ta (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu) işten atılan Tez-Koop-İş Sendikası Üyesi Aynur Çamalan işe geri dönüyor. (gündem) 4 Temmuz BURSA-Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi, devlete olan borçlarını kapatmak ve ameliyat sırası bekleyen hasta sayısını azaltmak için, gece 24.00’e ameliyat koydu. Bunun üzerine asistanlar, performans ameliyatlarına girmeme kararı aldı. Öğretim üyeleriyle görüşen asistanlar, ameliyatların haftanın belli günlerinde yapılacağı sözü aldı. Asistanların her an greve gidebileceği bildirildi. (medimagazin.com.tr) 12 Temmuz Sosyal-İş Sendikası Örgütlenme Daire Başkanı Hüseyin Kaşif, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesinde (ÇOMÜ) taşeran şirkette çalışan işçi Sedat Yaylacı'nın işten çıkartıldığı iddiasına ilişkin olarak yarın sendika ve Üniversite yöneticilerinin görüşme yapacaklarını bildirdi. (sendikalhaber.com) 27 Temmuz Umre için gittiği kutsal topraklardayken Ereğli Demir Çelik Fabrikası (ERDEMİR)'ndaki işinden çıkartılan Uğur Kaya, hiçbir gerekçe gösterilmeden işten atılmasının psikolojisini bozduğunu söyledi (cihan) 12 Temmuz DEV Sağlık-İş, 8 yıl çalıştığı Taksim İlkyardım Hastanesi’nden, yeni gelen taşeron şirketin geçmişe ilişkin tüm haklarından vazgeçtiğini içeren “taahhütname”sini imzalamadığı için tazminatsız olarak işten çıkartılan Güllü Hanoğlu’nun işine geri dönmesi için duyarlık çağrısında bulundu. (evrensel) 15 Temmuz Yıldırım Holding’e ait olan Dilovası’ndaki Yılport Liman işletmesinden 15 işçinin tazminatsız ve gerekçesiz olarak işten atıldığı iddia edildi. İşverenin yüz kızartıcı suç olan 25 nci maddeden haklarında işlem yaptığını, ancak Disk’e bağlı Nakliyat-İş sendikasının işyerinde örgütlenme çalışması yapması nedeniyle, gözdağı vermek adına işten çıkartıldıklarını söylediler. (ozgurkocaeli.com.tr) 1 Temmuz 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 47 Tuzla'da işten atma saldırısına karşı başlattığı direnişini sürdüren Kubatoğlu / Fıratpen işçisi Cafer Timtik'in mücadelesi devam ediyor. Timtik'in iki aya yakın süredir tek başına sürdürdüğü direnişe, Timtik'e destek verdiği için işten atılan kadın işçi Ceyhan Yılmaz da katıldı. (birgün) 9 Temmuz İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul şubesi, düzenlediği basın açıklamasıyla Burger King Çağrı Merkezi işçilerine yapılan hukuksuzluğa son verilmesi çağrısı yaptı. (uidder) 7 Temmuz Tek Gıda-İş Sendikası, İstanbul Esenyurt’ta kurulu bulunan Perfetti Van Melle işletmesinde örgütlenme çalışması başlattı. Çalışanlarının sendikalaştığından haberdar olan patron iki sendikalı işçiyi işten çıkarmıştır. (etha) 29 Temmuz Ataması yapılmayan öğretmenler, Milli Eğitim Bakanlığı önünde eylem yaparak, hükümetin 30 bin kadro sözünü tutmasını istedi. (etha) 25 Temmuz Uludağ Üniversitesi'nde çalışan Sosyal-İş Sendikası üyeleri, kısıtlanan yıllık ücretli izin hakları için eylem yaptı. (etha) 14 Temmuz Kriz ve Bireysel Çözümsüzlük İzmir’in Karşıyaka İlçesi’nde yaşayan ve bir süre fabrikada çalıştıktan sonra işsiz kalan 27 yaşındaki Hacire Gezgin, bunalıma girince, Aliağa Cumaovası metro treninin raylarına atlayarak yaşamına son verdi. (ntvmsnbc.com) 13 Temmuz SAMSUN’da 34 yaşındaki Cem Şen, kredi kartı borcu yüzünden dün akşam tartıştığı 9 yıllık eşi 33 yaşındaki Feride Şen’i 12 yerinden bıçaklayarak öldürdü. (vatan) 9 Temmuz Evinin salonunu tavanına kendini elektrik kablosuyla asarak ölmek isteyen E.T. (49), 11 yaşındaki oğlu Ahmet T’nin odaya girip çığlık atmasıyla kurtuldu. E.T’nin babası Ahmet T. (63), oğlunu tavanda asılı görünce hemen kabloyu kesti, sağlık ekiplerine haber verdi. Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne kaldırılan E.T’nin hayati tehlikesinin bulunmadığı, uzun süredir işsiz olduğu ve işsizlik nedeniyle eşinden boşandığı öğrenildi. Kredi kartı borcunun da kabarık olduğu belirtilen E.T’nin, bu nedenle intihar etmiş olabileceği düşünülüyor. (milliyet) 12 Temmuz Kırşehir'de işsizlik nedeni ile bunalıma giren S.F'nin şehir merkezinde bir otelin çatısına çıkarak, intihar girişiminde bulunduğu öğrenildi. Uzun süre polislerle konuşan S.F., ikna edilmek için uğraşılırken, Çevik Kuvvet Şube Müdürlüğüne bağlı özel harekat timleri tarafından, S.F. bir anlık dalgınlığını sonrasında yakalandı. (kirsehirhaberdar.com) 16 Temmuz AĞUSTOS Almanya merkezli GEA Klima'nın hukuksuz lokavtına karşı direnen fabrika işçileri bugün İstanbul'da bir gösteri düzenledi ve açıklama yaptı. (Bianet) 4 Ağustos Şireci Tekstil’de 16 kişi işten atıldı. Gaziantep’te Başpınar Organize Sanayi Bölgesinde kurulu olan ve Türkiye’nin en büyük 500 firması arasında yer alan Şireci Tekstil’de geçtiğimiz Perşembe 4 yıldır zam vermeyen, ikramiyelerini düzenli ödemeyen patrona seslerini duyurmak isteyen işçilere patronun hediyesi Ramazan ayında 16 işçiyi işten atmak oldu (evrensek) 6 Ağustos Torbalı’daki Alfemo fabrikasında işçiler, dün gece 23:00 sularında, yapılan zamlardaki eşitsizliği ve düşüklüğü protesto etmek amacıyla eylem yaptı. (evrensel) 8 Ağustos Bilgi Üniversitesi'nin el değiştirmesiyle birlikte yaşanan sıkıntılara bir yenisi daha eklendi ve 2 öğretim görevlisinin sözleşmesi yenilenmezken 25 asistan ve öğretim görevlisinin işine son verildi. (bianet) 8 Ağustos 47 Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı 5 yıldır maden yükleme tesisinde asgari ücretle çalışan 51 yaşındaki Mehmet Ali Toraman’a sabah saatlerinde işten çıkartıldığı ve işe gelmemesi yönünde işyerinden telefon geldi. İşten çıkarıldığı öğrenin Mehmet Ali Toraman üzgün bir vaziyette evine gitti. Toraman, bir süre sonra kendini iple tavana asarak intihar etti. (ihlas) 11 Temmuz 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 48 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 48 TÜİK’te 657 sayılı Yasanın 4/C maddesine göre çalışan bir personelin maaşına icra gelmesi gerekçe gösterilerek, önce "kınama" cezası verildi, ardından da iş akdi feshedildi. (haksen.org.tr) 6 Ağustos Taksim İlk Yardım Hastanesi'nden yeni skandal. Bundan 6 ay önce ücretsiz doğum izni alan Dev Sağlık-İş üyesi Şefika Fırtana, işe döndüğü geçtiğimiz hafta içinde önüne haklarından vazgeçtiğine dair taahhütname konuldu. Bunu imzalamayan Fırtana, 6 ay önce işten çıkarıldığını öğrendi. (sol) 8 Ağustos Taksim Eğitim Araştırma Hastanesi’nde taşeron firmaya bağlı olarak çalışan Güllü Hanoğlu’nun işten çıkarılmasının 29. gününde eylem yapıldı. Dev Sağlık-İş Sendikası’nın yaptığı ve Birleşik Metal-İş ile Türk Tabipleri Birliği’nin de (TTB) katıldığı eylem Taksim Eğitim Araştırma Hastanesi bahçesinde başladı. (evrensel) 10 Ağustos Samsun Gazi Devlet Hastanesi'nde işten çıkarılan işçiler, hastane önünde yeniden çadır kurdular. (haber3.com) 11 Ağustos Sendika ve patronun işbirliği sonucunda işten atılan ve tam 178 gündür direnen Ontex ve Canbebe işçileri Taksim'de eylemdeydi. (sol) 13 Ağustos Beyoğlu’ndaki cafe ve barlara dönük yapılan masa sandalye operasyonundan sonra işsiz kalan Muhammet Şimşek isimli garson, tepkisini hayalet kılığına girerek gösterdi(DİHA) 11 Ağustos Zonguldak TTK Üzülmez Müessesi 4'üncü Ocakta, iftar saatinden hemen sonra tavan göçtü. Olayda Erdoğan Demirsoy (29) isimli madenci göçük altında kaldı. Alanda bulunan diğer işçiler ise son anda kendilerini kurtardı. Olay yerine gelen kurumun arama kurtarma ekipleri, yerin yaklaşık 230 metre altında meydana gelen göçükte hayatını kaybeden işçinin cenazesine ulaştı. (İHA) 13 Ağustos Aydın Nalbant (35) günübirlik çalışmak için İnegöl'den Köprühisar köyü yakınlarında bulunan tavuk çiftliği inşaatına gitti. Çiftliğin helikopter sahasının beton dökümü çalışmaları esnasında arkadaşlarına projektörle ışık tutan Nalbant, bu sırada elektrik akımına kapılarak hayatını kaybetti. (AA) 5 Ağustos Bursa’da otomotiv devi olan Oyak Renault Fabrikası revizyonda (bakımda) olduğu bir dönemde yaklaşık 50 işçiyi işten çıkardı. Çıkışların, işçilerin izine çıkarıldığı ve fabrikada üretimin durduğu bir zamanda gerçekleştirilmesinin işçilerin olası tepkilerinden çekinildiği için yapıldığı söyleniyor. (evrensel) 15 Ağustos Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde taşeron firma tarafından işten atılan ve 34 günlük direnişin ardından işverene geri adım attıran Güllü Hanoğlu işine geri döndü. (gündem) 17 Ağustos Beyoğlu’nda yaşanan masa sandalye yasağı beraberinde çok büyük sayıda işçinin işten çıkarılmasını getirdi. Beyoğlu Eğlence Yerleri Derneği Başkanı Tarkan Konar, 3 bin çalışanı işten çıkarmak zorunda kaldıklarını, yasağın sürmesi halinde kısa sürede bu sayının 10 bini bulmasından endişe ettiklerini söyledi. (sol) 22 Ağustos 59 yaşındaki Osman Kostakoğlu, hastalanıp ameliyat olunca 6 aydır çalıştığı şirketten atıldı. Güney Export çeşitli bahaneler üreterek işten atmanın gerçek nedenini gizlemeye çalışıyor. (evrensel) 19 Ağustos Afşin-Elbistan Termik Santrali B Ünitesi'ne kömür temin edilen Çöllolar Kömür Havzası'nda geçen şubat ayında meydana gelen iki ayrı göçüğün ardından çalışmaların durdurulması nedeniyle madene inemeyen 220 işçinin iş akdine son verildi. (zaman) 24 Ağustos Afşin-Elbistan Termik Santrali'nin B ünitesine kömür temin eden Çöllolar Kömür Havzasını işleten özel şirkette işten çıkartılan 220 işçi oturma eylemi yaptı. (AA) 24 Ağustos Ankara'da CHP'li Çankaya Belediyesi'nin defalarca saldırısına maruz kalan ve tezgah açmasına izin verilmeyen sokak emekçisi 39 yaşındaki Hakan Keskin, açlık grevinde birinci haftayı bugün dolduruyor. Bir aydır evine ekmek götüremediğini, babalık sorumluluğunu yerine getiremediğini belirten Keskin, Somali'ye giden Başbakan Erdoğan'a da öfkeli: "Somali aç, biz de açız." (etha) 19 Ağustos 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 49 16 yıldır gemi sanayinde çalışan Turgut Çalağan, 1 Nisan'dan beri Tuzla Tersanesi'nde bulunan Logos Denizcilik Mühendislik ve Turizm Şirketi'nde kimyasal maddeler ile işlemlerin yapıldığı bölümde çalışıyordu. Çalışma koşullarına bağlı gelişen hastalığı bahane edilerek işten çıkarıldı. (etha) 8 Ağustos Kriz ve Bireysel Çözümsüzlük Asi Nehri'ndeki Ata Köprüsü'ne çıkan Mehmet Y'nin (43) intihar girişiminde bulunduğunu gören vatandaşlar, polise haber verdi. Boynunu cam kırıklarıyla kesen Mehmet Y, iş bulamadığını, bu nedenle bunalıma girdiğini, ölmek istediğini söyledi.(AA) 1 Ağustos Manisa’da Sergin Coşkun isimli şahıs bir süre önce çalıştığı iş yerinden çıkartıldıktan sonra bunalıma girdi. Barboros mahallesinde bulunan yüksek gerilim hattına çıkan Sergin Coşkun'yı itfaiye bulunduğu yerden güçlükle indirdi. (manisahaberleri.com) 12 Ağustos Türkiye Psikiyatri Derneği Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Doğan Yeşilbursa, ekonomik krizin insanların ruh sağlığını olumsuz etkilediğini belirtti. Yeşilbursa, işsizliğin intihar riskini 2-3 kat artırdığını söyledi. (hastane.com.tr) 16 Ağustos Konya'da işsiz olduğu öğrenilen 21 yaşındaki bir çocuk babası genç, yaya üst geçidine çıkarak intihara teşebbüs etti. (İHA) 15 Ağustos EYLÜL İzmir Basma Fabrikası AŞ. işçileri alacaklarının yüzde 60'ını ödemeyi teklif eden şirket sahiplerine ücretlerinin tümünü ve kıdem tazminatlarını ödemesi için 1 hafta süre verdi. (etha) 1 Eylül Başkent Elektrik Dağıtım AŞ Genel Müdürlüğü'nde harita teknikeri olarak çalışan Sezer Ayyıldız, "Kadın olduğun için işini yaparken arazi şartlarına uyum sağlayamazsın" denilerek işten çıkarıldı. Ayyıldız, kararın "keyfi ve hukuka aykırı olduğu" gerekçesiyle yargıya başvurdu. (cumhuriyet) 2 Eylül Tek Gıda-İş Sendikası'nda çalışırken işten atılan ve 50 gündür sendika genel merkezi önünde oturma eylemi yapan Uğur Doğan, 5 Eylül Pazartesi günü direniş çadırı kuracak. Doğan, sendikalardan ve demokratik kamuoyundan destek bekliyor. (atılım) 3 Eylül Enerji-Sen, Boğaziçi Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (BEDAŞ) bünyesindeki taşeron şirketlerde çalışan 70 işçinin, iş bitimi gerekçesiyle işten çıkarıldığını duyurdu. (ANKA) 5 Eylül İşten çıkarılan BEDAŞ işçileri yaptıkları kitlesel basın açıklamasıyla taşeron çalışmaya ve hukuksuz uygulamalara teslim olmayacaklarını söylediler. Aynı saatte BEDAŞ Genel Müdür Yardımcısı EnerjiSen yetkilileriyle yaptığı görüşmede işçilerin işe alınacağını söyledi ancak net bir tarih vermedi (sendika.org) 7 Eylül Beş aydır maaşlarını alamayan Hey Tekstil'de çalışan 250 işçi, oturma eylemi başlattı. (etha) 5 Eylül Mersin'de sendikalı oldukları için işten çıkarılan 35 liman işçisinin başlattıkları direniş 49. gününde. (DİHA) 7 Eylül YAPILAN zamların düşüklüğü nedeniyle geçtiğimiz aylarda işçilerin gece vardiyasına girmeyerek eylem yaptığı Torbalı’da kurulu Alfemo fabrikasında işten atmalar başladı. Eyleme katıldıkları veya “elebaşı” oldukları gerekçesi ile bugüne kadar 4 işçi işten atıldı. (evrensel) 7 Eylül Taşeronlaşma, emekçileri vurmaya devam ediyor. Mersin Büyükşehir Belediyesi Park ve Bahçeler Müdürlüğü'nde çalışan DİSK/Genel-İş'e üye 200 işçi, sözleşmeleri sona erdiği ve ihaleyi başka firma aldığı gerekçesiyle işten atıldı. (emekdunyasi.net) 7 Eylül Sabiha Gökçen Havalimanı’nda Türk Hava Yolları ve Pratt&Whitney ortaklığında kurulan TEC Türk Motor Merkezi’nde 19 49 Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı Taksim'de DİSK ve KESK üyelerinin de aralarında bulunduğu bir grup, ''taşeronlaşmaya'' karşı eylem yaptı. (zaman) 26 Ağustos 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 50 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 50 teknisyen işten çıkarıldı. TEC tarafından bütün çalışanlara gönderilen mektupta, işten çıkarmalarla ilgili açıklamalara yer verildi. TEC’nin finansal kayıpları giderebilmek için çeşitli önlemler alındığı vurgulandığı mektupta. “ Bu, yönetim için çok zor bir karar olmuştur. Bu durumun, ilgili arkadaşlarımız için çok zor bir dönem olduğunun farkındayız ve kendilerine iyi bir gelecek diliyoruz” ifadeleri kullanıldı. (airporthaber.com) 8 Eylül Hava-İş sendikasının örgütlü olduğu Partt Whitney THY Uçak Motoru Bakım Merkezi Limited Şirketi'nde (TEC) görevli 21 çalışan, "küçülme" kararı sonucu işten çıkarıldı. Faturanın çalışanlara kesilmesine tepki gösteren sendika, şirkete üstü örtülü "grev" uyarısında bulundu. (marksist.org) 10 Eylül İşçi Hakları Derneği Başkanı Rahim Dede, Oyak Renault'un senelik izinlerinde memleketlerine giden işçileri, işten çıkardığını iddia etti. İzinlerini geçirdikleri memleketlerinde telefonla işten çıkardıklarını öğrenen 24 işçi yargıya gitti. Rahim Dede, "Renault, bu kez işçilerin toplanıp dava açmalarını engellemek için işçiler senelik izindeyken akitlerini feshetti." dedi. İşçi Hakları Derneği, bugün fabrika önünde işten çıkarmalarla ilgili basın toplantısı düzenledi. (medya73.com) 13 Eylül Bursa Oyak-Renault'da 160 işçi işten atıldı Bugün İşçi Hakları Derneği işten atılan Renault işçileri ile birlikte fabrika önünde bir basın açıklaması yaptı. Saat 15.30’da fabrikanın giriş kapısının karşısında yapılan açıklamada “İş güvencesi örgütlü mücadele ile kazanılır / İşçi Hakları Derneği” pankartı açıldı. (haberlink.com) 14 Eylül MERSİN Limanında Liman-İş Sendikasına üye oldukları için işten atılan 35 işçinin direnişi 55. günü geride bıraktı.(evrensel) 13 Eylül Gazetecilere açıklamalarda bulunan Türkiye İş Kurumu Hakkari İl Müdürü Mehmet Abi, 2011 yılı Ağustos ayı itibariyle il genelinde toplam 6 bin 972 kayıtlı işsiz bulunduğunu söyledi. (haber3.com) 15 Eylül KESK İstanbul Şubeler Platformu sözcüsü Ersoy Adıgüzel yaptığı açıklamada, AKP hükümetinin 4688 sayılı sahte sendika yasasının yeni bir kopyasını dayatma hazırlığında olduğunu söyledi. (sol) 15 Eylül İzmir'de DİSK'e bağlı sendikalar, kıdem tazminatının kaldırılmaması için yürüyüş yapıp, imza kampanyası başlattı. (AA) 15 Eylül Uluslararası Mersin Limanı İşletmecisi'nin (MİP) taşeron firmasında çalışırken işten çıkarılan 35 işçinin, limanın A Kapısı önünde sürdürdüğü eylem 58 gündür devam ediyor. (DHA) 16 Eylül Harb-İş Sendikası Balıkesir Şube Başkanı Ahmet Demirel ve Yönetim Kurulu üyeleri İşbir Sentetik Fabrikası'nda çalışırken, TEKSİF Sendikası'na üye oldukları için işten atılan işçilere destek verdi. (AA) 16 Eylül DİSK’e bağlı Genel-İş Sendikası, Mersin Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı İmar İnşaat A.Ş.’de çalışan işçilerin işten atılmasını ve kıdem tazminatlarının kaldırılmasını protesto etti.( halkingunlugu.net) 15 Eylül Adana'daki Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesi'nde 'destek hizmetleri' ve 'temizlik' ihalelerini protesto ve kadro eyleminde polisin görevini engelledikleri ileri sürülen 25 taşeron işçi ve sendikacı hakkında 27'şer yıl hapis cezası istemiyle dava açıldı. (DHA) 17 Eylül Tek Gıda-İş Sendikası Genel Merkezi'nde çalışırken işten atılan ve 50 günü aşkın zamandır Tek Gıda-İş Sendikası Genel Merkez binası önünde hak ve hukuk mücadelesi veren Uğur Doğan, oturma eylemine sendika önünde kurduğu çadırla devam ediyor. (etha) 5 Eylül Adana Organize Sanayi Bölgesi’nde koltuk takımları üreten Motto Venue fabrikasında 10 işçi ücretsiz mesaiye kalmak istemedikleri için işten atıldı. (evrensel) 17 Eylül ANTALYA’nın Gazipaşa İlçesi’nde mermer ustası 36 yaşındaki Galip Ayyıldız, 195 kiloya ulaşıp kiloları yüzünden işten atılınca zayıflamak için Kaymakam Muhittin Pamuk’tan yardım istedi. Ayyıldız’ı Sosyal Hizmetler Yardımlaşma ve Dayanışma 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 51 Diyarbakır Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (DEDAŞ) İl Müdürlüğü’nde elektrik arızaları ve sayaçlara bakan 7 taşeron işçisi, ihalenin yenilenmesiyle işten çıkarıldı. Bunun üzerine işçiler, DEDAŞ İl Müdürlüğü bahçesinde bir araya gelerek Diyarbakır AKP il binasına kadar yürüdü.(evrensel) 17 Eylül Gümüşhane'de 'Yıldız Bakır Madencilik'e ait maden tesisinde çalışan ve maaşlarını 2 aydır alamadıkları için iş yavaşlatma eylemi başlatan 640 işçi, eylem yaptıkları için işten çıkarıldıklarını belirttiler. (alinteri.net) 20 Eylül Dicle Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi’nde (DEDAŞ) taşeron olarak çalışan 7 işçinin ardından 21 işçinin daha işten atılması DEDAŞ Diyarbakır İl Müdürlüğü önünde oturma eylemi yapılarak protesto edildi. (atılım) 19 Eylül Tekstil-Sen Genel Merkezi, yöneticileri İlkay Oflaz'ın 8 aydır çalıştığı Erfa Tekstil'den hiçbir gerekçe gösterilmeden işten atılmasını protesto etti. (atılım) 19 Eylül Gebze Organize Sanayi Bölgesinde bulunan Alman sermayeli GEA Klima’da haksız yere işten atılan işçilerin direnişleri sürüyor. DİSK’e bağlı Birleşik Metal-İş üyesi işçiler, GEA patronu tarafından 19 Temmuzda haklarını savundukları için işten atılmışlardı. (uidder) 20 Eylül Eski Milli Eğitim Bakanı Nimet Çubukçu'nun verdiği 55 bin öğretmen ataması sözü tutulamayınca, yeni Bakan Ömer Dinçer çareyi özür dilemekte buldu.. Eğitimcilerse devlette sürekliliğin esas olduğunu hatırlatıp tepki gösterdi.. (kanalb.com.tr) 20 Eylül Batı Karadeniz Deniz Ticaret Odası Başkanı İrfan Erdem, 2008'deki ekonomik krizin gemi inşaat sektörünü vurduğunu, 9 bin kişinin işsiz kaldığını söyledi. Erdem, Ereğli'de 2008'de 28 bin sigortalı işçi varken, şimdi bu sayının 18-19 binlere düştüğünü, 14 bin icra dosyasının da 42 binlere çıktığını kaydetti. (aktueldeniz.com) 23 Eylül Sivas Katliamı'nda yaşamını yitiren aydınlardan Metin Altıok'un kızı Zeynep Altıok Akatlı'nın, katliam ile ilgili açıklamaları nedeniyle çalıştığı vakıf üniversitesindeki görevine son verildi. (cumhuriyet) 23 Eylül Mersin'de yürüyüş yapan Genel-İş Sendikası üyeleri, işten atılan 200 belediye işçinin işe geri alınmasını istedi. Eylemde, AKP'nin kıdem tazminatı hakkını işçilerin elinden alma planları da protesto edildi. (atılım) 20 Eylül Arif Aydın ve Lokman Ceylan ekmek parası kazanmak için girdikleri Tuzla Proteksan Turkuaz Tersanesinde önce meslek hastalığına yakalandı, ardından işten atıldı. (evrensel) 26 Eylül Okmeydanı Ağız ve Diş Hastalıkları Hastanesi’nde taşeron işçi olarak çalışan sendikamız üyesi Ebru Çapkın hukuksuz bir şekilde işten çıkarıldı. Sendikamızın aktif üyesi olan ve hastanede örgütlenme faaliyeti yürüten Çapkın 1,5 yıldır veri giriş elemanı olarak taşeron şirket bünyesinde çalışıyordu. (devsaglikis.org.tr) 21 Eylül İETT tarafından işe alınan ve kendilerine haber verilmeden taşeron işçi statüsüne geçirilerek mağdur edilen İETT işçileri haklarını arıyor. İşçiler, “Çalıştığımız kurum olan İETT, bizlere sormadan 2 bin 300 işçiyi önce Ulaşım AŞ’ye ardından KİPTAŞ’a geçirdi. Bu hukuksuzluğa karşı açtığımız davaya yargı ‘dur’ derken, İETT bizim haklarımız konusunda adım atmıyor. Bir an önce bu hukuksuzluğa son verilmesini istiyoruz” dedi. (cumhuriyet) 28 Eylül NTV’de yeni yayın politikası çerçevesinde bazı isimlerin kanalla ilişiği kesildi. Kadrosundaki muhalif gazetecileri önce yayından çeken, daha sonra da yolları ayıran NTV yönetimi bu kez illerde düğmeye bastı. Ferhat Malgir (Batman), Selami Altunç (Siirt), İlhan Atılgan (Malatya) , Erhan Dabak (Elazığ), Yunus Emre Gökarslan (Muş), Leyla Özekşi (Gaziantep), Mehmet Miras (Mersin) ve Isparta muhabiri olmak üzere haber merkezine bağlı çalışan 8 ismin kanalla ilişiği kesildi. (evrensel) 28 Eylül 2011-2012 eğitim öğretim yılı yarın 51 Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı Vakfı’na yönlendiren Kaymakam Pamuk, yardım sözü verdi. (kenthaber.com) 18 Eylül 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 52 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 52 başlayacak olmasına rağmen, ataması yapılmayan 300 bine yakın öğretmen yine ders başı yapamayacak. Ataması yapılmayan öğretmenler bu durumu protesto etmek için yine Taksim'deydiler. (sol) 18 Eylül Kriz ve Bireysel Çözümsüzlük Aydın’ın Söke İlçesi’nde işsiz kalan Engin Özar (30) arkadaşları ile vedalaştıktan sonra gece babasının mezarı başında kendisini vurarak intihar etti. (İHA) 5 Eylül Kızılay İzmir Caddesi'nde bir dershanenin çatısına çıkan Mehmet K. isimli genç, çatıdan aşağı atlamak istedi. Dershanede kat görevlisi olarak çalışan Mehmet K. işten çıkarıldıktan sonra soluğu dershanenin çatısında aldı (haberciniz.biz) 12 Eylül Antalya'da iki yıldır işsiz olan Selçuk Üniversitesi Fizik Bölümü mezunu Ceyda Cansu Denker (25), oturdukları 4. kattaki dairenin balkonundan ailesinin gözleri önünde atlayarak intihar etti. Genç kadının öğretmenlik için birçok kuruma başvurduğu, son olarak gittiği özel bir dershaneden aylık 300 lira maaş teklifi aldıktan sonra bunalıma girip intihar ettiği öne sürüldü. (haberturk.com) 13 Eylül EKİM Mersin’de Büyükşehir Belediyesi Park ve Bahçeler Müdürlüğü’nün işini yapan taşeron firmada çalışırken ihale süresi bittiği için işten çıkarılan işçiler CHP önünde eylem yaptı. CHP İl Başkanı Yılmaz Şanlı ile görüşen işçiler ihale bitince tekrar işe alınacaklarını söylemesi üzerine eylemi sonlandırdı. (evrensel) 4 Ekim KARTAL Lütfi Kırdar Eğitim ve Araştırma Hastanesinde taşeron firma bünyesinde çalışan 40 işçi işten atıldı. (evrensel) 3 Ekim İstanbul Bayrampaşa'da kurulu bulanan Erfa Tekstil'de bir ay içinde ikinci Tekstil Sen yöneticisi işten atıldı. Erfa Tekstil patronu, Murat Aynur'a "örnek bir işçisin" dedi ve kapıyı gösterdi. İşten atmaya dayanak olarak ise tüm çalışma yaşamını etkileyecek 4857 Sayılı Yasanın 25. mad- desi gösterildi. (etha) 13 Ekim Çalıştığı tersanede meslek hastalığına yakalanan işçi Turgut Çalağan, 1 Nisan'dan beri Tuzla Tersanesi'nde bulunan Logos Denizcilik Mühendislik ve Turizm Şirketi'nde kimyasal maddeler ile işlemlerin yapıldığı bölümde çalışıyordu., yerinin değiştirilmesini isteyince kapı önüne konuldu. (etha) 4 Ekim Çaykur mevsimlik işçileri güncel problemlerini çözmek ve yetkililere duyurabilmek için İsmail kahraman Kültür Merkezi’nde bir araya geldi. (lazhaber.com) 13 Ekim Deri İş Sendikası üyesi oldukları için İzmir’deki Savranoğlu Deri fabrikadan İstanbul Tuzla’daki Kampana Deri’ye sürgün edilen ve ardından işten atılan işçiler bugün Tuzla Adliyesine gelerek konuyla ilgili suç duyurusunda bulundu. (sol) 14 Ekim Pamuk tarlalarında çalışmak için Şanlıurfa ve Adıyaman'dan Antalya'nın Aksu ilçesine gelen ve çadır kuran mevsimlik işçiler de yaşanan sel felaketinden olumsuz etkilendi. (AA) 14 Ekim BEDAŞ'ın işten attığı 123 işçi polis engeline rağmen BEDAŞ Genel Müdürlüğü önünde eylem yaptı. İşçiler işe geri alınmazlarsa 10 Ekim pazartesi günü Genel Müdürlük önüne çadır kuracaklarını söyledi. (etha) 5 Ekim Tuzla Kompana Deri Fabrikası'nda sendikaya üye oldukları gerekçesiyle 16 kişinin işten atıldığını öne süren Deri-İş sendikası üyesi yaklaşık 50 kişilik grup, Gümüşsuyu'nda bulunan Türk-İş Bölge Temsilciliği önünde toplandı. 'İşçiler burada Savranoğlu nerede?', 'Zafer direnen emekçinin olacak', 'Savranoğlu şaşırma sabrımızı taşırma', 'Sendika hakkımız engellenemez', 'Yaşasın Kompana direnişimiz', 'Hak verilmez alınır zafer sokakta kazanılır', 'Direne direne kazanacağız', 'Atılan işçiler geri alınsın' şeklinde sloganlar atan grup, fabrikanın sahibinin evinin bulunduğu sokağa doğru yürüyüşe geçti. (cihan) 15 Ekim Bayrampaşa Kartaltepe'de kurulu bulunan atölyenin patronları, iş yeri önünde bekleyen direnişçi işçilerin ve sendika yöneticilerinin üstüne araba sürdü. İş yeri 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 53 Asistan hekimler, 15-16 Ekim'de düzenledikleri Asistan Hekim Kurultayı'nın sonuç bildirgesini açıkladı. Hekimler, iyi bir eğitim, insani çalışma koşulları, şiddetten arındırılmış bir çalışma ortamı ve yeterli ücret talep ediyor. (etha) 17 Ekim Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD) Yönetim Kurulu, Star Televizyonu'nda işten çıkarmaları kınadı. (AA) 28 Ekim Mersin'de Büyükşehir Belediyesi Park ve Bahçeler Müdürlüğü'nün işini yapan taşeron firmada çalışırken ihale süresi bittiği için işten çıkarılan işçiler CHP önünde eylem yaptı. CHP İl Başkanı Yılmaz Şanlı ile görüşen işçiler ihale bitince tekrar işe alınacaklarını söylemesi üzerine olaysız bir şekilde dağıldı. (cihan) 4 Ekim BEDAŞ’ta işten atılan 156 işçi BEDAŞ Genel Merkezi önündeki direnişlerini sürdürüyor. Direniş çadırları hava muhalefeti nedeniyle yıkılan işçiler direnmeye devam edeceklerini ve çadırlarını yeniden kuracaklarını söylüyor. 4 yıldır BEDAŞ’ta çalışan ve tam 3 kere işten atılan Selami Öğretici ile yaşadıkları süreci konuştuk. Öğretici, Habertürk gazetesinin yanındaki direniş çadırlarına ne bir kameraman ne bir muhabir geldiğini söylerken, bunu, Habertürk'ün de BEDAŞ ihalesine girmeye hazırlanmasına bağlıyor. (soL) 19 Ekim İzmir'deki Ege Serbest Bölgesi’nde faaliyet gösteren Hugo Boss firmasından çıkarılan işçiler, 10 gündür eylem yapıyor. Sendikaya üye oldukları için çıkardıklarını iddia eden işçiler kendilerine haksız suçlamalar yapıldığını, bazılarına tazminat verilmediğini, karanlık oda sorgulamasına tâbi tutulduklarını, fabrikada ibadet yeri olmadığını öne sürüyor. (cihan) 20 Ekim İstanbul Dişhekimleri Odası çalışanları, yönetimin 3 kişiyi işten çıkarması üzerine bugün işyeri önünde bir basın açıklaması yaparak, arkadaşlarının işe geri alınması için mücadeleye başlayacaklarını duyurdu. Basın açıklamasından önce işten çıkartılan çalışanlar Sevil Aydemir ve Yeliz Şahin birer konuşma yaptı. Oda çalışanları adına basın açıklamasını Çağla Oflas okudu. (marksist.org) 6 Ekim Bursa’nın Yenişehir ilçesinde yıllardır mevsimlik işçi olarak çalışmaya gelen Kürt tarım işçileri, elektrik, su, tuvalet gibi en temel ihtiyaçlarından uzak bir şekilde yaşam mücadelesi sürdürüyor. Bölgede bulunan 575 çadırda 1400-1500 kişi yaşamaya çalışıyor. Benzer bir çadır bölgesi de Karacabey’de bulunuyor. Çadırlarda çok sayıda çocuk da büyükleriyle benzer sorunları yaşıyor. (evrensel) 12 Aralık Hatay'ın İskenderun İlçesi'nde, bir fabrikada taşeron şirketine bağlı olarak çalışırken işlerine son verilen 4 güvenlik görevlisi, deponun çatısına çıkarak eylem yaptı. (DHA) 10 Ekim BEDAŞ’ta işten atılan 156 işçi BEDAŞ Genel Merkezi önündeki direnişlerini sürdürüyor. Direniş çadırları hava muhalefeti nedeniyle yıkılan işçiler direnmeye devam edeceklerini ve çadırlarını yeniden kuracaklarını söylüyor. 4 yıldır BEDAŞ’ta çalışan ve tam 3 kere işten atılan Selami Öğretici ile yaşadıkları süreci konuştuk. Öğretici, Habertürk gazetesinin yanındaki direniş çadırlarına ne bir kameraman ne bir muhabir geldiğini söylerken, bunu, Habertürk'ün de BEDAŞ ihalesine girmeye hazırlanmasına bağlıyor. (soL) 19 Ekim Gümüşhane'de çalıştıkları maden şirketinde aylıklarını alamadıkları için eylem yaparak işi yavaşlatan 640 işçi işten çıkartıldı, işletme kapatıldı. (haberdesondakika.com) 20Ekim İzmir'deki Ege Serbest Bölgesi’nde faaliyet gösteren Hugo Boss firmasından çıkarılan işçiler, 10 gündür eylem yapıyor. Sendikaya üye oldukları için çıkardıklarını iddia eden işçiler kendilerine haksız suçlamalar yapıldığını, bazılarına tazminat verilmediğini, karanlık oda sorgulamasına tâbi tutulduklarını, fabrikada ibadet yeri olmadığını öne sürüyor. (cihan) 20 Ekim Kampana ve Savranoğlu Deri'de bugüne kadar toplam 57 kişi işten çıkarıldı. İşçilerden 38'i İzmir'den İstanbul'a "sürgün" edilmişti; çıkarılma gerekçeleri kalacak yerleri olmadığı için bir gün fabrikada konaklamak. (bianet) 14 Ekim 53 Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı önüne asılan pankartın da indirilmek istenmesi, işçilerin kararlı duruşuyla engellendi. (etha) 24 Ekim 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 54 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 54 İzmir'den İstanbul'a sürgün edilip işten çıkarılan Savranoğlu Deri işçilerinden dördü gözaltına alındı. Deri-İş Başkanı Servi, işverenin fabrika önündeki direniş kırmak için provokasyon yaptığını söylüyor. (bianet) 27 Ekim Karabük Demir Çelik Fabrikaları’nın (Kardemir) işten çıkardığı 266 işçinin işe iade için açtıkları davada yerel mahkemenin işe dönüş kararını Yargıtay da onadı. (ankarahaber.com) 27 Ekim Bir PVC dükkanında çırak olarak çalışan Y.D.(17), bilinmeyen bir nedenle işten çıkartıldı. Bu duruma sinirlenen Y.D, öğle saatlerinde 07 NEC 19 plakalı motosikletiyle iş yerini kurşun yağmuruna tuttu. Şans eseri olayda yaralanan olmazken, ihbar üzerine olay yerine gelen ve inceleme yapan polis işyerine 5 adet kurşun isabet ettiğini tespit etti. Olay sonrası kaçan zanlı ise polis tarafından her yerde aranıyor. (yenialanya.com) 25 Ekim Doğan Grubu ile anlaşarak Star TV’yi bünyesine katan Doğuş Yayın Grubunun ilk işi çalışanları işten atmak oldu. Şirket satışının ardından bir çok kişi işten atılırken, Star TV Ankara Temsilciliği ise komple işsiz kaldı. Konuyla ilgili açıklama yayınlayan Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD) ve Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) işten atmaları kınadı. (evrensel) 29 Ekim Ontex-Can Bebe fabrikasında çalışırken işveren tarafından işlerine son verilen işçilerin açtığı dava sonuçlandı. Davayı kazanan işçiler oldu. (IMC) 12 Ekim İşbir Sentetik Dokuma Fabrikası’nda sendikaya üye oldukları gerekçesiyle işten atılan işçilerin ekmek kapısı önünde direnişlerinin 120 gününü tamamladı. (balikesirajans10.com) 26 Ekim Kriz ve Bireysel Çözümsüzlük Hatay'ın İskenderun İlçesi'nde, bir fabrikada taşeron şirketine bağlı olarak çalışırken işlerine son verilen 4 güvenlik görevlisi, deponun çatısına çıkarak eylem yaptı. (DHA) 10 Ekim İstanbul Beyoğlu'nda, işten atıldığı için öfkelenen, işadamı Taki Starling'e ait yarış atlarının bakıcılığını yapan Hamit Fikir, alacakları bulunduğu iddiasıyla patronunun işyerini bastı. İşyeri çalışanlarını elindeki demir çubukla korkutarak dışarı çıkartan öfkeli seyis, dükkanı ateşe verdi. İtfaiyenin yangını söndürdüğü sırada üzerine köpük geldiği için sinirlenerek dışarı çıkan Hamit Fikir, polis tarafından karga tulumba yakalandı. (mynet) 27 Ekim Bir PVC dükkanında çırak olarak çalışan Y.D.(17), bilinmeyen bir nedenle işten çıkartıldı. Bu duruma sinirlenen Y.D, öğle saatlerinde 07 NEC 19 plakalı motosikletiyle iş yerini kurşun yağmuruna tuttu. Şans eseri olayda yaralanan olmazken, ihbar üzerine olay yerine gelen ve inceleme yapan polis işyerine 5 adet kurşun isabet ettiğini tespit etti. Olay sonrası kaçan zanlı ise polis tarafından her yerde aranıyor. (yenialanya.com) 25 Ekim KASIM Finansbank, yaklaşık 500 çalışanını işten çıkardı. 2011'in ilk 3 ayında 151 milyon Euro kar eden bankada işten çıkarmaların devam etmesi bekleniyor. (etha) 28 Kasım Çağdaş Hukukçular Derneği İzmir Şubesi, 93 gündür işe geri dönme mücadelesi veren Savranoğlu Deri işçilerini ziyaret etti. (etha) 1 Kasım DİSK-AR'ın araştırmasına göre, asgari ücrete yüzde 3 zam yapılması durumunda, günlük 1 somun ekmek, 50 gram beyaz peynir, 2 yumurta, 24 gram koyun etinden yalnızca biri alınabiliyor. Zam ile 1 paket makarna bile alınamıyor. Aylık zam ise 1 kilo koyun eti fiyatına bile denk gelmiyor. Asgari ücretli bu zam ile iki saat çalışıp ancak bir çorap alabiliyor. (etha) 1 Kasım BEDAŞ işçileri, direnişlerinin 24. gününde eylemdeydi. İşçiler, Taksim'den direniş çadırına yürüdü, BEDAŞ binasına pankart astı. (etha) 2 Kasım Yakımlık kömür istihkaklarını alamayan TTK Üzülmez Müessesesi Asma İşletmesi'nde üç saat üretim durdu. Vardiyası bu sabah sona eren işçiler maden ocağını terk 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 55 Yakımlık kömür istihkaklarını alamayan TTK Üzülmez Müessesesi Asma İşletmesi'nde üç saat üretim durdu. Vardiyası bu sabah sona eren işçiler maden ocağını terk etmedi. İşçilere 08.00-16.00 vardiyası işçileri de destek verdi. (etha) 2 Kasım Sağlık emekçileri, tıp fakültelerinin Sağlık Bakanlığı'na devrine karşı 22 Kasım günü greve çıkacak (etha) 4 Kasım Enerji-Sen üyesi BEDAŞ işçileri, 25 gündür sürdürdükleri direnişin başarıyla sonuçlanması üzerine halaylar eşliğinde BEDAŞ Genel Müdürlüğü önündeki direniş çadırlarını söktüler. (etha) 4 Kasım Zonguldak Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Üzülmez Müessesesi'ndeki taşeron şirket Star'da çalışan işçiler, alacakları ödenmeyince eyleme başladı. (etha) 15 Kasım Ataması Yapılmayan ve Güvencesiz Öğretmenler, "nitelikli eğitim için ücretli öğretmenlik kaldırılsın" talebiyle Ankara'ya yürüyor. Aynı zamanda 24 Kasım'a kadar verilen sözden kalan 44 bin atamanın yapılması ve güvenceli çalışma talebini dile getirecek olan işsiz öğretmenler, 17 Kasım'da İstanbul'dan yola çıkacak. (etha) 15 Kasım Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu'nun (DİSK) kıdem tazminatının ortadan kaldırılması ve istihdam bürolarına karşı yürüteceği kampanya yarın Kocaeli'nden başlayacak. (etha) 16 Kasım ABD, Kanada, Ortadoğu ve Afrika başta olmak üzere dünyanın birçok ülkesinden sendikacılar ve emek dostları, 170 gündür GEA Klima önünde direnişte olan Birleşik Metal-İş Sendikası üyelerini ziyaret etti. (etha) 18 Kasım Kriz ve Bireysel Çözümsüzlük İstanbul Bayrampaşa'da Van'ın Saray ilçesi nüfusuna kayıtlı 1988 doğumlu A.D. isimli bir genç işsizlik bunalımından Bayrampaşa Abdi İpekçi Caddesi'nin bağlantı köprüsünde intihar girişiminde bulundu. (AA) 3 Kasım Osmaniye'de İşsiz olduğu öğrenilen 29 yaşındaki Y. Ş., mezarlıkta ki bir ağaca kendini asarak intihar etti. (haber80.com) 8 Kasım ARALIK Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer'in "Uyduruk bir sorun çıkardılar. Gitsinler, başka iş bulsunlar" dediği ataması yapılmayan öğretmenlerden birisi daha intihar etti. Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer'in "Uyduruk bir sorun çıkardılar. Atanamayan öğretmenler gitsinler, başka iş bulsunlar" sözleriyle bahsettiği ataması yapılmayan öğretmenlerden 22. intihar haberi geldi. Erzincan'da yaşayan 34 yaşındaki beden eğitimi öğretmeni Alaattin Güven, uzun süredir atamasının yapılmaması ve ekonomik sorunlar yaşaması nedeniyle intihar etti. Kendisini elektrik kablosuna bağlayarak asması sonucu hayatını kaybeden Güven'in yakın çevresine atamasının yapılmaması nedeniyle bunalıma girdiğini söylediği belirtildi. Güven, evli ve bir kız çocuğu sahibiydi. (sendika) 30 Aralık Çalıştığı Diasa marketinde ücretsiz fazla mesai uygulamasını kabul etmeyen ve haklarının ödenmesini isteyen Kandile Yeşil Fidan, önce şiddete maruz kaldı. Ardından da "psikolojik sorunları" olduğu gerekçesiyle işten çıkarıldı. Fidan'ın "psikolojik baskı" nedeniyle açtığı manevi tazminat davası devam ederken, şimdi de işe dönme talebiyle dava açacak. (etha) 1 Aralık Tek Gıda-İş Sendikası Genel Merkezi tarafından işten atılan Uğur Doğan, Çağlayan Adliyesi'nde yaptığı basın açıklamasıyla; mahkeme ve Yargıtay'ın 'işe iade' kararlarını uygulamayan Tek Gıda-İş Genel Merkezi ve Genel Başkanı Mustafa Türkel hakkında 'kötü niyet tazminatı' davası açtığını duyurdu. (etha) 1 Aralık Yayınladığı bayram mesajıyla büyük tepki çeken Süreyyapaşa Eğitim Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. İrfan Yalçınkaya, şimdi de hastane çalışanları üzerinde büyük bir baskı uyguluyor. Sürgünlerle ilgili bilgi almak isteyen SES işyeri temsilcisi gönderilen fakstan 1 saat sonra görevinden alındı. Hastane sitesinde yayınladığı dinci mesajla 55 Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı etmedi. İşçilere 08.00-16.00 vardiyası işçileri de destek verdi. (etha) 2 Kasım 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 56 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 56 daha önce büyük tepki çeken Süreyyapaşa Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. İrfan Yalçınkaya’nın hastane çalışanlarına uyguladığı sürgün, baskı ve görevden alma politikalarına tepki olarak hastane çalışanları ve SES üyeleri bir basın açıklaması gerçekleştirdi. (sol) 2 Aralık Balıkesir'de İşbir Sentetik Dokuma Fabrikası'nda çalışırken, TEKSİF Sendikası'na üye olunca işten çıkarılan işçilerin fabrika önündeki direnişi 158'inci gününe girdi. (DHA) 3 Aralık Adana'da taşeron firmaya bağlı olarak Toroslar EDAŞ'ta endeks okuyucu olarak görev yapan 98 çalışandan 15'nin işten çıkartılmasına tepki gösteren arkadaşları işe gitmeyerek motosikletleriyle protesto eylemi yaptı. (haber01.com) 5 Aralık İstanbul Sultangazi’de Moda Stil Giyim'de zorunlu mesaiye kalmadığı itiraz ettiği için işten çıkarılan Yavuz Güneş atölye önünde direnişe başladı. (sol) 5 Aralık Tekirdağ Şarköy'de hayvan barınağının geçici işçileri, hizmet süreleri dolduğu için "mevzuat gereği" işten çıkarıldı. Sokağa bırakılan bazı köpekler telef olunca hayvanseverler isyan etti. (sabah) 6 Aralık Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, taşeron işçilerin durumuyla ilgili olarak ''Çalışma saati 12, izin yok, örgütlenme yok, tazminat yok. Kölelik gibi bir yaklaşım var, bunu Çalışma Bakanı olarak söylüyorum. Bu konuyu gündemimize aldık. Taşeron olarak çalışanların hakları, çalışma saatlerinden izinlerine örgütlenmeye kadar neler yapılabileceği konusunda ben değil, biz karar vereceğiz. Düzenlemeye mutlaka kavuşturacağız'' dedi. (akşam) 8 Aralık Moda Stil Giyim önünde direniş başlatan Yavuz Güneş'in direniş çadırına saldırı düzenlendi. Sabah saatlerinde ArmineModa Stil Giyim patronunun direniş çadırını yıktığı öğrenildi. Direnişçi işçi Yavuz Güneş, direniş çadırını yarın sabah tekrar kuracağını duyurdu. Güneş, emek güçlerini direnişe destek olmaya çağırdı. (etha) 11 Aralık Yaklaşık 90 kişinin çalıştığı deri tabakhane ve boyahane fabrikası Savranoğlu’ndan sendikalı oldukları için işten çıkarılan 40’ı aşkın deri tabakhane işçisi sendikalı olarak işe iade talebiyle yürüttükleri mücadeleyi sürdürüyor (köz) 20 Aralık İstanbul Tıp Fakültesi'nde çalışan SES üyeleri, ek ücretlerin ödenmesi talebiyle iş bırakma eylemi yaptı. Hastane idaresinin geri adım atması sonucu sağlıkçılar iş başına döndü. (etha) 27 Aralık Beşiktaş Belediyesi'nde çalışan taşeron işçiler yeni yıla işsiz girmek istemiyor. Belediye önünde eylem yapan işçiler, CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu'nun taşeron karşıtı sözlerini hatırlattı, “Taşeron uygulaması kaldırılsın” dedi. (etha) 27 Aralık KESK/Haber-Sen, Türk Haber-Sen ve Bağımsız Haber-Sen, PTT'lerde sözleşmeli personele uygulanan ayrımcı politikaları protesto etmek için Devlet Personel Başkanlığı'na yürüdü. Postacılar ek ödemelerdeki adaletsizlik sona erinceye kadar mücadele edeceklerini belirterek, önümüzdeki günlerde Maliye Bakanlığı, Meclis ve Cumhurbaşkanlığı önünde seslerini duyuracaklarını bildirdi. (etha) 28 Aralık "İnsanca yaşanacak bir asgari ücret" talebiyle Çalışma Bakanlığı önünde açıklama yapmak isteyen Dev Sağlık-İş üyeleri gözaltına alındı. (etha) 29 Aralık 178 işçinin iş akitlerini yeni yıl arefesinde fesheden CHP'li Beşiktaş Belediyesi önünde direniş başladı. Genel-İş üyesi taşeron işçiler, sendikalı olarak işe alınıncaya dek direnmekte kararlı. (etha) 30 Aralık Samsun Gazi Devlet Hastanesi'nde işe geri dönme mücadelesi veren işçiler, yeni yılı direniş çadırında karşılayacak. Dev Sağlıkİş Genel Başkanı Çerkezoğlu da yılbaşını işçilerle birlikte geçirecek. (etha) 30 Aralık Kampana ve Savranoğlu Deri'de sendikalı oldukları için işten atılan işçiler yeni yılı direnişle karşılıyor. Deri-İş, "Yeni yılın işçi sınıfı adına birlik, dayanışma ve barış içinde geçmesini" diledi, üyelerinin ve tüm halkın yeni yılını kutladı. (etha) 30 Aralık 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 57 Taksim Meydanı'nda toplanan ataması yapılmayan öğretmenler, yeni yılda kadrolu bir şekilde atamalarının yapılması talebiyle eylem yaptı. Eyleme öğrencileri de destek verdi. (etha) 31 Aralık “İhaleye fesat karıştırdıkları” iddiasıyla 27'şer yıl hapis cezasıyla yargılanan Çukurova Üniversitesi Balcalı Hastanesi'nde çalışanı 27 taşeron işçinin ilk duruşması 16 Aralık Cuma günü görülecek. Davaya katılım çağrısı yapan işçiler, “Taşerona karşı güvenceli iş mücadelesi yargılanamaz” dedi. (etha) 12 Aralık Fazla mesaiye kalmayı kabul etmediği için işten atılan Yavuz Güneş, 9 gündür sürdürdüğü direnişi kazandı. (etha) 13 Aralık Belediye-İş Sendikası, İstanbul Büyükşehir Beledidiyesi tarafından hukuksuz bir şekilde işten attığı, sendika başkan ve yöneticilerinin de aralarında olduğu 5 kişinin işe geri alınmasını istedi. (etha) 22 Aralık Maltepe Belediyesi'nde çalışan taşeron işçilere, belediye yetkililerinin "işten atılmayacaksınız" sözü vermesinin ardından bir işçi eyleme katıldığı gerekçesiyle işten atıldı. Taşeron işçiler, belediye önünde oturma eylemi başlattı. (etha) 22 Aralık ADANA- Çukurova Üniversitesi Balcalı Hastanesi'nde taşeron şirket ile yapılan sözleşmeyi iptal ettirmek isterken gözaltına alınan ve haklarında dava açılan 27 işçi, bugün ilk kez hakim karşısına çıktı. Dev Sağlık-İş Sendikası üyesi taşeron işçiler, "İhaleye fesat karıştırdıkları" iddiasıyla 27'şer yıl hapis cezası istemiyle yargılanıyor. (etha) 16 Aralık Zonguldak'ın Ereğli İlçesi'nde özel HEMA Endüstri Kurumunda maden ocağında çalışan işçiler, ücretlerine 4 yıldır artış yapılmamasına tepki amacıyla başlattıkları eyleme dördüncü gününde devam ediyor. (etha) 17 Aralık Gökkuşağı Hareketi, THY'de yaşanan işçi kıyımına karşı, Taksim'de bulunan THY bürosu önünde eylem gerçekleştirdi. 20092010 Toplu İş Sözleşmesi'nden bu yana THY'de yüzlerce işçinin işten çıkarıldığını, çalışanların en verimli zamanlarında sudan sebeplerle perfonmans düşüklüğü gerekçesiyle işten atıldığını ifade eden Gökküşağı Hareketi'nden işçiler, savunmalar, sürgünler, baskılar altında çalıştırıldıklarını belirtti. (etha) 17 Aralık Tuzla tersanelerinde "Yaşam Hakkı Grevi"ne katıldığı için haklarında dava açılan 75 işçiden Tezcan Bölün, ifade vermediği iddiasıyla sabah saatlerinde evinden gözaltına alındı. (etha) 18 Aralık Hava-İş Sendikası, Türk Hava Yolları'nın 19 çalışanını işten çıkardığını duyurdu, "'5 yıldızlı' havayolu olmakla övünen THY yöneticileri hukuk ihlallerinde de 5 yıldızı hak ediyorlar" dedi. (etha) 19 Aralık Ataması Yapılmayan Öğretmenler, 21 Aralık günü grevde olduklarını açıkladı. (etha) 20 Aralık Kriz ve Bireysel Çözümsüzlük Bağcılar'da bir alışveriş merkezindeki dükkândan 4 bin lira değerindeki 3 adet cep telefonu çalan hırsız güvenlik kameralarına yakalandı. Saniye saniye görüntülenen hırsızlık olayının ardından Güven Timleri, Ferat T.,'yi gözaltına aldı. İlk ifadesinde suçlamaları kabul eden Ferat T., alışveriş merkezinin deposunda teslimat görevlisi olarak çalıştığı, işten çıkarıldığı için intikam amacıyla bu hırsızlığı yaptığını söylediği kaydedildi. (sabah) 5 Aralık Adana'da 3,5 yıl önce karaciğer yetmezliği çeken yeğeni 3 yaşındaki Rabia Bayar'ın hastaneye kabulü için açık senet imzalayan tarım işçisi 39 yaşındaki Mehmet Bayar, Yeşil Kart çıkartıp, senedi iptal ettirmeyince 18 bin liralık hacizle karşı karşıya kaldı. (DHA) 2 Aralık Bartın'da işsiz kalan 35 yaşındaki M.Ö, akşam saatlerinde, üzerinde karayolları yön tabelalarının bulunduğu direğe çıkarak intihar girişimde bulundu. Vatandaşların durumu fark etmesi ve ihbarda bulunması üzerine olay yerine gelen polis, itfaiye ve sağlık ekipleri geldi. Çevrede güvenlik önlemi alan polis ekiplerinin ikna çabaları 57 Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı CHP'li Beşiktaş Belediyesi'nin işten attığı işçiler, yeni yıla direnişle giriyor. İşçiler belediye önündeki direnişlerinin 2. gününde. (etha) 31 Aralık 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 58 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 58 yetersiz kaldı. İtfaiye ekiplerinin merdivenle yayına çıktığı M.Ö., aşağıya inmeyi kabul etmedi. Şahsın intihar girişimde bulunduğunu öğrenen ailesi de olay yerine geldi. (star) 5 Aralık İstanbul'da Belediye ekipleri tarafından tezgahına el konulan seyyar satıcı, döner bıçağı ile çıktığı tramvay durağı üzerinde şov yaptı. Aksaray tramvay durağındaki seyyar satıcının bıçaklı, yumurtalı ve bira şişeli şovunu yüzlerce kişi dakikalarca izledi. (cihan) 1 Aralık Balıkesir'de, yaklaşık 1 yıl önce 18 yaşını doldurduğu için yetiştirme yurdundan çıkartılan ve sokaklarda yaşamaya başlayan Tolga Yanut, bir binanın çatısına çıkıp, intihar etmek istedi. Polis tarafından ikna edilen ve çatıdan indirilen genç, polis merkezine götürüldü. (mynet) 10 Aralık 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 59 Sendikal Örgütlenme, Grev ve Toplu Sözleşme Hakkı Demet Ş. Dinler İşverenin sendikalı işçilere yönelik stratejileri 2011 yılı, önceki yıllar gibi, işverenlerin çalışanlara karşı sendikasızlaştırma stratejilerini devam ettirdiği bir yıl oldu. Özel sektörde işverenler, sendikalar hakkında anti-propaganda yapma, sendika üyesi olan işçilerin çalıştığı yeri değiştirme, görevini zorlaştırma, ailelerini arayarak psikolojik baskı kurma, akrabalık ve borçluluk ilişkilerini kullanma, işten çıkarmakla tehdit etme, zorla notere götürüp sendikadan istifaya zorlama gibi yollarla yıldırma stratejilerine başvurmayı sürdürdüler.1 İşverenlerin uyguladığı bir başka önemli strateji sendikalar arası rekabetten faydalanarak işçileri aynı sektörde yetkili olan ve daha rahat anlaşabileceklerini düşündükleri sendikaya geçmeye zorlamak. 2011 yılı boyunca böyle örneklere rastlamak mümkün: İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde çalışanlar Belediye-İş’ten Hizmet-İş Sendikasına geçirilmeye; Rize’de Çaykur Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü ve bağlı işyerlerinde işçiler Tek Gıda İş Sendikası’ndan istifa ettirilmeye zorlandılar. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde işçiler sendika değiştirmedikleri için baskıya maruz kaldılar ve sürüldüler.2 İkitelli Organize Sanayi Bölgesindeki ÖZ-AK Tekstil’de Teksif Sendikasına üye olmak isteyen işçileri işveren zorla Öz İplik-İş Sendikasına üye yapmaya çalıştı. Eğer işveren baskı, yıldırma ve gözdağı verme stratejilerinde başarılı olamazsa sendikalı işçileri işten atma yoluna başvuruyor. 2011 yılında pek çok işçi sendikalaştıkları için işten çıkarıldı.3 İşyeri sayısını temel aldığımızda en fazla kayba uğrayan sendikalara bakacak olursak, ilk sırada üç ve daha fazla işyerinde sendikalaşma çalışması sonucu üyeleri işten çıkarılan Teksif, Birleşik Metal-İş ve Petrol-İş sendikaları var. İkinci sırayı iki işyerinde yaptıkları örgütlenme çalışmasında üyeleri işten atılan Tek Gıda-İş alıyor. Üçüncü sırada ise birer işyerinde üyeleri işten çıkarılan Nakliyat-İş, Tümtis, Tez-Koop İş, Koop-İş, Enerji-Sen, Dev Sağlık-İş Limanİş, Oleyis ve Türk Metal var. 14 sendikadan dördü DİSK, 10’u TÜRK-İŞ üyesi. 1) Sendikasızlaştırma stratejilerinin ayrıntılı bir analizi için bkz. Bakır ve Akdoğan (2009), Uçkan ve Yıldırım (2010). 2) Bu meseleyle ilgili örnek teşkil edebilecek bir dava da kazanıldı: ÇİNE Belediyesi eski Başkanı Osman Aydın’ın Belediye-İş’ten Genel-İş’e geçtikleri için cezalandırdığı işçiler, açtıkları davayı kazandılar. 3) Sendikal nedenlerle işten çıkarılan işçi sayısıyla ilgili en sağlıklı istatistikleri verebilecek olanlar kendi üyeleri işten çıkarılan sendikalar ve konfederasyonlar. Ancak TÜRK-İŞ’in 2003-2005 arası için yayınladığı 15.531 rakamı dışında 2011 itibariyle yeni bir istatistik mevcut değil. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 60 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 60 İşten atılmaların özellikle tekstil, metal, ulaşım ve gıda sektörlerinde, daha sonra da ticaret, büro ve sağlık çalışanları arasında yoğunlaşmasının nedeni bu işkollarındaki sendikaların 2010-2011 yıllarında en fazla üyelik çalışması yapan örgütler olmasından kaynaklanıyor. Nitekim sendikalaşma çalışması ve işten atılma arasında, 1990’lardan bu yana genelleştirilebilecek bir korelasyon var. Bu işkollarındaki sendikalar daha önceki yıllarda da aktif örgütlenme çalışması yapan kurumlardı. Bölgelere göre dağılıma bakıldığında büyük sanayi kentlerinde ve organize sanayi bölgelerinde bulunan işyerlerindeki örgütlenme çalışmaları, dolayısıyla işten atılmalar öne çıkıyor. İstanbul ve çevresinde, Tuzla, Kıraç, Çorlu, Çerkezköy, Çatalca’nın yanı sıra Düzce, Adana, İzmir, Bursa, Kayseri organize sanayi bölgelerinde; Konya ve Balıkesir illerinde Mersin limanında işten çıkarmalar görüyoruz. İşten çıkarma konusunda yerli ve yabancı sermaye ayrımı gözükmüyor. Hem uluslararası firmalarda ve yerel firmalarda, hem de Türk-yabancı ortaklıklarında sendikalara yönelik tutum aynı şekilde olumsuz. Memur statüsündeki çalışanların işten çıkarılması hala zorluğunu koruduğu için yöneticilerin sendikasızlaştırma stratejisi, sendikalı çalışanlara soruşturma açma ya da görev yeri değiştirme yoluyla onları sürgüne gönderme biçimini alıyor. 2010 yılı boyunca Hacettepe Üniversitesi’nde Eğitim-Sen’li 11 çalışana, SGK Bursa İl Müdürlüğü’nde çalışan BES üyelerine, Eğitim-Sen Diyarbakır Şubesi Kadın Sekreterine soruşturma açıldı. BES’in Bursa ve İzmir’de SGK’da çalışan iki şube yöneticisi, SES Şırnak Şubesinden 1 üye ve KESK Diyarbakır Şubelerinden üyeler sürgüne gönderildi. Tüm Bel-Sen Fatih ve Gaziosmanpaşa Belediyelerinde çalışan üyelerine, Eğitim-Sen Muğla Şubesi Bodrum’daki üyelerine yapılan baskıları gündeme getirdi. Ayrıca Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Eğitim-Sen’in 17 Nisan 2010’da Ankara’da ‘demokratik, kamusal, nitelikli eğitim; örgütlü, güvenceli çalışma hakkı’ talebiyle düzenlediği miting nedeniyle çoğunluğunu KESK üyelerinin oluşturduğu 42 kişi hakkında dava açtı. Sendikal direnişler 2011 yılı boyunca basına yansıyan haberlerin büyük çoğunluğunda işten çıkarılan işçiler, üye oldukları sendikayla birlikte direniş çadırları kurarak işe iade talebiyle işyeri önünde bekleme eylemine geçtiler. Dev Sağlık İş üyesi Samsun Gazi Devlet Hastanesi’ndeki taşeron işçiler; EnerjiSen üyesi Bedaş’a bağlı Sezen Yavuz taşeron şirketi işçileri; Liman-İş üyesi Mersin Limanı taşeronunda çalışan işçiler; Tez Koop-İş üyesi Ontex işçileri ve Burger King çağrı merkezi çalışanları; Teksif üyesi Hugo Boss ve İşbir Sentetik işçileri; Nakliyat-İş üyesi Nemtrans ve Bir-nak işçileri; Deri-İş üyesi Grup Suni, Savranoğlu, Kampana işçileri; Petrol-İş üyesi Polyplex, Saba, Bericap, Polifarmo işçileri; Birleşik Metal-İş üyesi Tecasa Isı, DSC Otomotiv, Casper, Masdaf işçileri önce sendikaya üye oldukları için işten çıkarıldılar; sonra da direnişe geçtiler. Hukuki mücadelenin ve işe iade davalarının çok uzun süreye yayıldığı bir bağlamda, direniş aracılığıyla işverene baskı kurup işe geri dönmek, işyerinde sendikaya üye olmamış işçilerin sendikaya kazanılmasında ya da yeni işyelerindeki örgütlenme süreçlerinde oldukça önem kazanıyor. İşçilerin direniş çadırında sürekliliğini sağlamak için gerekli finansal kaynakların miktarı, polis müdahalesiyle başa çıkabilme kapasitesi, işverenin bölme taktiklerine verilen yanıtlar, 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 61 2011 yılında kazanılan önemli direnişler arasında Nakliyat-İş üyesi oldukları için Aralık 2010’da işten çıkarılan 45 Nemtrans işçisinin Şubat ayında, Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde Dev Sağlık-İş üyesi oldukları için işten çıkarılan işçilerin Nisan ayında bir gün içinde işe başlamaları sayılabilir. Birleşik Metal-İş üyesi olduğu için işten çıkarılan 9 arkadaşları için fabrikaya kapanan 400 Bekaert işçisinin direnişi de Mayıs ayında kazanıma ulaştı. İşveren 3 işçiyi işe alırken, geri kalan işçilere kıdem tazminatlarının yanı sıra 45 bin lira ödeme yaptı. Türkiye’de faaliyet gösteren uluslararası firmalarda sendikal haklar 2011 yılı, daha önceki yıllarda uluslararası şirketlerde başlamış bazı mücadelelerin başarıyla noktalandığı durumlara tanıklık etti. En büyük başarı 7 yıllık uzun soluklu bir mücadeleden sonra Praktiker’de toplu iş sözleşmesi imzalamayı başaran Koop-İş Sendikasına ait oldu. 2004’de örgütlenme çalışmasına başlayan sendika, işverenin sendika karşıtı taktiklerine rağmen 2008’de yasal yetki için gerekli çoğunluğa ulaşmıştı. 2009’da sendikayla bir protokol imzalayan firma daha sonra sendikanın yetkisine itiraz etmişti. Ancak Yargıtay 13 Ocak 2011’de bu itirazı reddetti ve 26 Mayıs 2011’de, yapımarketlerde bir ilk olan toplu iş sözleşmesi imzalandı. Bu dönemde Koop-İş IKEA firmasında da örgütlenme çalışmalarını sürdürdü. Haziran 2011’de sendika Küresel Hizmetler Konfederasyonu UNI ile bir anlaşma imzaladı; İsveç’te IKEA’yı temsil eden Handels Sendikası Ağustos ayında Türkiye’de IKEA işçilerini ziyaret etmeye geldi. Bir başka kaydadeğer başarı 9 aylık direnişten sonra UPS firmasında işten atılan 151 işçinin 1 Şubat tarihi itibarıyle işbaşı yapmasını sağlayan protokolü imzalayan TÜMTİS’e aitti. Temmuz ayında sendika çoğunluğu sağlayarak yasal olarak yetkili sendika oldu, 25 Aralık’ta ise yine kargo sektöründe bir ilk olan toplu iş sözleşmesini imzaladı. 2011’deki başarı 2010 yılı boyunca UPS işçilerinin dirayetli mücadelesi ve uluslararası sendikal hareketin 40 ayrı ülkede düzenlediği dayanışma eylemleri aracılığıyla uluslararası firmaya kurduğu baskının sonucuydu. Yeni sendikal hareketler 2011 yılının 15 Haziran’ında Türkiye’de ilk defa olarak, çalışma mekanı ev olan ve gündelik temizlikçi, hastabakıcı, çocuk bakıcısı, aşçı, bahçıvan gibi çalışanları içeren ev işçilerini örgütleyen bir sendika kuruldu. 2 yıl boyunca ev işçilerinin yaşadığı sorunlara çözümler geliştiren bir grup kadın aktivistin öncülüğünde Ev İşçileri Dayanışma Sendikası (EVİD-SEN), ILO 189 No’lu Ev İşçileri Sözleşmesinin kabulünden bir gün önce kuruluş belgelerini İstanbul Valiliği’ne teslim etti. Ancak Eylül 2011’de, Bakırköy 3. İş Mahkemesi, sendika üyelerinin ‘aile ekonomisine katkı için parça başı iş yapan’ kişiler olduğu ve dolayısıyla sendika üyesi olabilecek işçi statüsünde olmadığı gerekçesiyle, tarafları dinlemeye bile gerek görmeden sendikayı kapattı. EVİD-SEN, kapatma kararını temyiz başvurusunda bulundu ve faaliyetlerini sürdürüyor.4 Sendikanın temel talepleri arasında ILO Ev İşçileri Sözleşmesinin hükümet tarafından imzalanması, ev 4) http://bianet.org/bianet/insan-haklari/136909-bizi-kapatamazlar-cunku 61 Sendikal Örgütlenme, Grev ve Toplu Sözleşme Hakkı direnişe verilen toplumsal destek ve basın desteğinin derecesi, uluslararası kamuoyunun müdahalesi mücadelenin sonucunu etkileyen faktörler haline geliyor. Başarı öykülerinin yanı sıra kaybedilen direnişler de oldukça fazla. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 62 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 62 işçilerinin işçi olarak tanınması5, diğer işçiler gibi sigorta ve sosyal haklardan faydalanması, sağlık sorunlarının meslek hastalığı olarak sınıflandırılması, göçmen ev işçilerine ayrımcılık yapılmaması, kadına yönelik şiddete son verilmesi için gerekli önlemlerin alınması ve ev işçilerinin sömürüsünü arttıran özel istihdam bürolarının kaldırılması yer alıyor. EVİD-SEN’in kapatıldığı ay, hakkında kapatılma kararı verilen bir başka sendika GENÇ-SEN oldu. 2008 Mayıs ayından bu yana devam eden ve Öğrenci Gençlik Sendikası Genç-Sen’in kapatılması talebiyle İstanbul Valiliği tarafından açılan dava sonuçlandı. Bu karar üzerine bir açıklama yayınlayan Yargı-Sen, öğrenci-gençlik sendikasının kapatılmasının örgütlenme özgürlüğüne vurulmuş bir darbe olduğunu belirtti. Hukuki alandaki bütün mücadeleler sendikalı çalışanlar aleyhine sonuçlanmıyor. Tüm Üretici Köylüler Sendikası’nın Ankara Valiliği’nin talebi üzerine başlatılan yargı sürecinde Ankara 15. İş Mahkemesi’nin ‘üreticilerin sendika kurmasının önünde yasal bir engel olmadığı ve sendika kurmanın izne tabi olmadığı’ yönündeki kararı Yargıtay 9. Dairesi tarafından onandı. EVİD-SEN ve GENÇ-SEN örnekleri bir kez daha Türkiye’deki İş ve Sendika Yasalarının anti-demokratik niteliğini hatırlattı. Ancak hükümetin alternatif olarak hazırladığı sendika yasaları taslakları örgütlenme özgürlüğü önündeki engelleri kaldırmaktan çok uzak kalacaktı. Yeni yasal düzenlemeler sendikal özgürlüklerin önünü açıyor mu? 2011’in ikinci yarısında 2821 ve 2822 nolu Sendika Yasalarını değiştirecek Toplu İş İlişkiler Yasa Tasarısı ve Memurların sendikal haklarını düzenleyen 4688 sayılı yasada değişiklik yapan 6289 sayılı kanun tartışılmaya başlandı. Toplu İş İlişkileri Yasa Tasarısı 2011’deki ilk versiyonunda6 ülke barajı yüzde 10’dan binde 5’e indiriliyordu. Bu dönemde sendikaların üye sayılarının resmi olarak açıklanma biçimi ile yeni sendika yasasının çıkması arasında doğrudan bir bağlantı oluştu. Sendikaların ulaşmaları gereken yüzde 10 ülke barajını yerine getirip yerine getirmedikleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na yaptıkları üye bildirimleri ve ilgili sektörde çalışan toplam kayıtlı işgücüne oranıyla bulunur. Ancak bu rakamlar çoğu zaman gerçeği yansıtmaz.7 Zira hem kayıtdışı çalışan sayısı fazladır, hem de sendikaların sunduğu üye rakamlarının içinde iş değiştiren, ölen, emekli olan, toplu iş sözleşmesi yenilenemeyen kişilerin artık sendikal haklardan yararlanmıyor olması nedeniyle gerçek sendikalı rakamları eksiktir. Hükümet bir değişiklik yaparak sendika üyeliklerinin ve dolayısıyla ülke işkolu barajını yerine getirip getirmediklerinin hesaplanması için Sosyal Güvenlik Kurumu verilerini dikkate almaya karar verdi. Ancak bu değişikliğin hayata geçmesi için ilgili Sendika Yasalarında da değişiklik yapılması gerekiyordu. 5) 4857 sayılı İş Kanunu, Madde 4, ev hizmetinde çalışan kişileri kapsam dışı bırakıyor. 6) Tasarıda 2012 Mart’ına kadar değişiklikler yapıldı. Ancak Raporumuz 2011 yılı ile sınırlı olduğu için bu değişiklikleri kapsam dışında bırakıyoruz. Bu yazının yazıldığı tarihte en son TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu’ndan geçen yasa tasarısı hala Meclis’de gündeme alınmayı bekliyordu. 7) Sendika istatistiklerindeki sorunlar için bkz. Çelik ve Lordoğlu (2006). 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 63 Yasa taslağının yine ilk versiyonalrında işkolları sayısı 28’den 18’ indiriliyor, üyelikte noter şartı kaldırılıyor, işyeri barajı olan % 50 artı 1 ise korunuyordu. İşyeri barajının korunması, grev yasaklarının devam etmesi, dayanışma ve siyasi amaçlı grevlere izin verilmemesi, işverenlerin sendika yetkilerine itiraz etmesini ve toplu iş sözleşmesini geciktirmesini kısıtlayıcı hükümler getirilmemesi gibi konularda Toplu İş İlişkileri Yasa Tasarısı ciddi eleştirilere maruz kaldı. Öyle ki bir grup küresel sendika federasyonu Genel Sekreterleri Aralık 2011’de Başbakan’a bir mektup yazarak yeni yasa taslağının sendikal özgürlükleri kısıtlamaya devam edişini protesto etti.9 2011 içinde tartışılan bir başka sendika yasası 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Yasası’nda değişiklik yapılmasını öngören 6289 sayılı yasaydı.10 2010 yılında yapılan Anayasa değişikliğiyle Anayasa’nın 53. Maddesine kamu görevlilerinin toplu iş sözleşmesi yapabileceği eklendi. Ancak TİS yapma koşullarının kanunla düzenlenmesi gerekiyordu. 6289 sayılı yasa memur sendikalarına tamamıyle içi boşaltılmış ve anti-demokratik bir toplu iş sözleşmesi süreci sundu. Pek çok kamu çalışanı için getirilen sendika üyeliği yasaklarını koruyor.11 TİS yapma süreci merkezileştiriyor ve farklı hizmet kollarının ihtiyaçlarını hiçe sayıyor. Sözleşme görüşmeleri sadece ücretlere odaklanıyor ve Kamu İşveren Komisyonu ile Kamu Görevlileri Sendikaları Komisyonu arasında yapılıyor. Komisyonda başkan dahil yedi üye bulunuyor. Başkan ve komisyonun 4 diğer üyesi en fazla üyete sahip Memur-Sen’den, 2 üyesi ikinci sırada yer alan Kamu-Sen’den ve 1 üyesi de KESK’ten olacak. Toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde Kamu Görevlileri Hakem Kurulu devreye giriyor. Yasa, yıllardır talep edilen toplu iş sözleşmesi hakkının formel bir dokümana indirgendiği ve Memur-Sen’in güçlendirdiği gerekçesiyle sert eleştirilere tutuldu. 8) Yasanın ileriki bir versiyonunda ülke barajı yüzde 3’e, en son versiyonda ise bir federasyon üyesi olan sendikalar için yüzde 1’e indirildi. İşkolu sayısı ise 21’e indirildi. 9) http://www.birlesikmetal.org/tis/?p=1984. Mektuba imza veren federasyonlar: Uluslararası Kamu Hizmetleri Sendikası (PSI), Uluslararası İnşaat ve Ağaç İşçileri Sendikası (BWI), Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu (ITUC), Uluslararası Ulaşım İşçileri Federasyonu (ITF), Uluslar arası Gazeteciler Federasyonu (IFJ), Uluslararası Eğitim Sendikası (EI), Uluslararası Metal İşçileri Federasyonu (IMF), Uluslararası Sanat ve Eğlence İttifakı (IAEA), OECD Sendikal Danışma Komitesi (TUAC), Uluslararası Kimya, Enerji, Maden ve Genel işçi Sendikaları Birliği (ICEM), UNI Global Birlik, Uluslararası Gıda, Tarım, Otel, Restoran, Katering, Tütün ve Birleşik İşçi Sendikaları (IUF) ve Uluslararası Tekstil, Hazırgiyim ve Deri İşçileri Federasyonu (ITGLWF). 10) Yasa 11 Nisan 2012’de Resmi Gazete’de yayınlandı. 11) Bunların arasında yargıçlar, savcılar, mali denetçiler, polisler, ordu için çalışan siviller sayılabilir. 63 Sendikal Örgütlenme, Grev ve Toplu Sözleşme Hakkı En son Ocak 2009’da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın yayınladığı mevcut resmi istatistiklere göre sendikalaşma oranı % 59 iken 2011’de Sosyal Güvenlik Kurumu’nun verilerine göre hesaplama yapıldığında bu rakam % 59 değil 8.94 olarak çıkıyordu. SGK istatistikleri, Sendika yasası değşitirilip ülke barajı yüzde 10’dan binde 5’e indirilmeden açıklansaydı pek çok sendika yetkisini kaybedecekti, zira üye sayısı mevcut istatistiklerin çok altında kalacaktı. 2011 boyunca sendikalar ve hükümet arasında bu konu ciddi bir gerilim konusu olmaya devam etti.8 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 64 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 64 Sendika içi hak ihlalleri 2010 yılı raporunun sonucunda sendikal alandaki hak ve özgürlükler mücadelesinin sadece işyerlerini ve kamusal alanı değil, demokratik kurullarını işletmeyen sendikaların kendi yapılarını da içermesi gerektiğine dikkat çekmiştim. Sendika içi demokrasiyle ilgili sınırlı sayıdaki literatürde mevcut geleneksel sendikal yapıların üye ve yönetici arasındaki problemli ilişkileri nasıl yeniden ürettiğine işaret ediliyor.12 2011 yılında da sendika yönetimlerinin kendi üyelerinin haklarını ihlal ediliş biçimine dair basına yansıyan haberler olduğunu görüyoruz: Kayseri’de Öz İplik-İş üyeleri yöneticilere muhalefet eden ve kongre için delege adaylarını ilan eden Boyteks işyeri temsilcisi işten atılmakla tehdit edildi. Belediyeİş İstanbul 1 No’lu Şube Başkanı Serdar Cafer Özkul ve 2 No’lu Şube Başkanı Hasan Gülüm sendikadan ihraç edilmek üzere disiplin kuruluna sevkedildiler. DİSK Tekstil Gaziantep Şubesinin kongresine 2010 yılında grev yapan Çemen Tekstil işçileri alınmadı. Toplu iş sözleşmesinde talepleri sendika tarafından dikkate alınmayan Ontex işçileri TİS taslağına bazı maddeler koydurmak isteyince Selülozİş Sendikası İstanbul Şube Başkanı tarafından önce tehdit edildiler, sonra işten atıldılar. Aralık 2011’de Genel Kurul seçimleri yapan Türk-İş Konfederasyonunun içinden 10 muhalif sendikanın oluşturdukları Sendikal Güç Birliği Platformuna (SGBP) bağlı sendikalardan bazılarının (Hava-İş, Tek Gıda-İş, Tez Koop-İş, Belediye İş) muhalif üyeleri Temmuz 2011’de bir basın açıklaması düzenleyerek söz konusu sendikaların yönetimlerinin de Türk-İş yönetiminden farklı olmadığını, tabandan gelen işçi demokrasisini sağlamadıkları sürece alternatif olamayacağını ileri sürdüler. SGBP Türk-İş içindeki 10 sendikanın (Hava-İş, Tek Gıda-İş, Belediyeİş, TGS, Tümtis, Tez Koop-İş, Deri-İş, Petrol-İş, Kristal-İş, Basın-İş) tabandan ve alternatif bir işçi hareketi yaratma iddiasıyla biraraya geldikleri bir platform. Aralık 2011’de platform üyeleri Türk-İş Genel Kurulu’na kendi başkan adaylarını çıkardılar.13 Grev ve toplu sözleşme hakkı Toplu iş sözleşmesi ve grev hakkının yasal çerçevesi ve uygulamaları Türkiye’de işçi statüsünde olan çalışanları kapsayan toplu iş sözleşmesi imzalayabilmek için ilgili Sendika Yasalarında belirlenen 28 işkolundan birinde ülke çapında çalışan toplam işçi sayısının yüzde 10’unu, bu sektörde faaliyet gösteren bir işletmede ise çalışan işçilerin yüzde 50 artı 1’ini üye olarak kaydetmiş olmak gerekiyor. Bu çoğunluğu sağlayan sendika yasal yetki başvurusunda bulunma hakkına sahiptir. Çalışma Bakanlığı kendisine yazılı olarak sendikanın yetkisini tebliğ ettikten sonra işverenin altı iş günü içinde bu karara itiraz etme ve İş Mahkemesi tarafından tekrar sayım yapılmasını talep etme hakkı vardır. Bu itiraz olmadığı durumda on 12) Lordoğlu (2004) altı ayrı sendikada yaptığı araştırmada hiyerarşik/merkezi liderlik ve karar alma yapılarını demokrasi açısından sorunlarına değiniyor. Özveri (2006) sendika içi muhalif üyelere kurulan baskıyı gündeme getirirken, Özuğurlu (2006) sendikaların himayeci ilişkilere dayanan geleneksel yapısını sorguluyor. 13)SGBP’nin vaadettiği alternatifi yaratabilme kapasitesi ve koşullarıyla ilgili farklı görüşler ve eleştiriler için bkz. Aydın (2011) ve Bilgin (2011). 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 65 2011’deki toplu iş sözleşmesi görüşmelerine baktığımızda iyi giden ve tıkanan toplu iş sözleşmelerinin oranını hesaplamak pek mümkün değil. Zira 2011’le ilgili resmi istatistik elimizde yok ve haber niteliği olan durumlar genelde toplu iş sözleşmesi görüşmelerinin tıkandığı ya da grevle sonuçlandığı durumlar oluyor. Toplu iş sözleşmesi görüşmeleri tıkandığı noktada bazen sendikalar grev öncesi uyarı eylemleri gerçekleştiriyorlar. 2011 yılı boyunca Birleşik Metal İş ve MESS arasındaki görüşmelerde Bursa’daki SCM fabrikasında ve Bilecik’te Demisaş fabrikasındaki işçilerin protesto yürüyüşlerini, İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı İZELMAN çalışanlarından 2500 şoförün sakal bırakma ve fazla mesaiye kalmama eylemlerini, Petrol-İş üyesi, TÜPRAŞ’a bağlı 4 ayrı rafineride çalışan Petrol-İş üyesi 3337 işçinin uyarı eylemini, Erdemir’de çalışan Türk-Metal üyesi 3500 işçinin uyarı eylemini görüyoruz. 2011 yılı boyunca grev kararlarına ve yapılan grevlere baktığımızda şöyle bir tablo çizebiliriz: En ses getiren grev kararı, 21 yıllık bir aradan sonra ilk defa greve gidilen MESS’e bağlı işyerlerinde Birleşik Metal-İş üyelerinin aldığı karar oldu. Birleşik Metal İş’in MESS’le yaptığı 2010-2012 grup toplu iş sözlelmesi anlaşmazlıkla sonuçlanınca Birleşik Metal örgütlü olduğu 28 fabrikada yapılan grev oylaması sonucu 22 fabrikada grev kararı alındı. Sendika çoğu fabrikada MESS’ten bağımsız olarak işverenlerle anlaşmaya vardı. Sadece üç fabrikada greve çıkarak MESS’le anlaşma imzaladı: Eskişehir Süsler Doruk, Gebze’de Standard Depo ve Arfesan. Grev yapılan işletmelerin niteliğine göre bir değerlendirme yaparsak, kamu kurumları, özelleştirilmiş işletmeler, belediyeler ve özel sektör fabrikaları şeklinde bir sınıflandırma yapmak mümkün. Kamu kurumları dikkate alındığında Basın İş Sendikası Hazine Müsteşarlığı’na bağlı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü’nde, Genel Maden İşçileri Sendikası Türkiye Taşkömürü İşletmeleri’nde; özelleştirilmiş işletmeler dikkate alındığında ise Türkiye Denizcilik Sendikasına bağlı İDO ve Çelik-İş’e bağlı İSDEMİR’de grev kararları alındı. Belediyelerde ise Belediye-İş Sendikası ile Yeniçiftlik Belediyesi arasındaki, Genelİş Sendikası ile İzmir Büyükşehir Belediyesi arasındaki TİS görüşmelerinde çıkan anlaşmazlık sonucu grev kararları alındı. Özel sektöre ait işyerlerinde iş kollarına göre bir değerlendirme yaparsak metal; petrol, kimya lastik; ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar; hava taşımacılığı ve habercilik işkollarında grevlere rastlıyoruz. Petrol, kimya, lastik iş kolunda Petrolİş Mutlu Akü ve Saybolt işyerlerinde greve çıktı. Ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar kolunda Sosyal İş Metro Grossmarket ve İZFAŞ firmalarıyla yaşadığı anlaşmazlık sonucu grev kararları aldı. Hava iş kolunda, Hava-İş, Sabiha Gökçen Havaalanı’nda bulunan Pratt & Whitney THY Teknik Uçak Motoru Bakım Merkezi 14) Ayrıntılar için bkz. 2822 No’lu Yasa, Madde 21, 22 ve 23. 15) Ayrıntılar için bkz. 2822 No’lu Yasa, Madde 25, 27, 29 ve 30. 65 Sendikal Örgütlenme, Grev ve Toplu Sözleşme Hakkı beş gün içinde sendika ve işveren toplu iş sözleşmelerinin yeri ve zamanını kararlaştırır ve 60 günlük toplu görüşme süresi başlar. Bu süre zarfında sendika ve işveren bir anlaşmaya gidemezse resmi olarak görevi 15 gün sürecek bir arabulucu devreye girer.14 Yine uyuşmazlık çözülmediği takdirde sendikanın grev kararı alması gerekir. Diğer bir deyişle, iş uyuşmazlığıyla ilgili durumlarda grev yapılabilir. Bunun dışında siyasi amaçlı grevler, dayanışma amaçlı grevler yasaktır. 2822 sayılı yasa pek çok sektörde ve iş tipinde de grev yasakları getirir.15 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 66 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 66 Limited Şirketi’nde (TEC) greve çıktı. Habercilik işkolunda Anadolu Ajansı’nın Ankara Tandoğan’daki Genel Müdürlük binası ile 20 Bölge ve Büro Müdürlüğünde, Türkiye Gazeteciler Sendikası’nın 500 üyesi greve gitti. Kamu çalışanlarının 4688 sayılı yasaya göre toplu iş sözleşmesi ve grev hakkı bulunmuyor.16 Ancak yine de kamu emekçileri fiiliyatta eylemler yaparak hizmet üretmekten gelen gücünü kullanmayı seçebiliyor. Bunun önemli bir örneği hükümetin politikalarını hedefleyen sağlık emekçileri grevi oldu. 19 Nisan’da AKP’nin sağlık politikalarına karşı sağlık emekçileri İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Adana, Mersin, Tekirdağ, Kırklareli, Antalya, Urfa, Hakkari, Sivas, Uşak, Zonguldak, Manisa, Balıkesir, Çanakkale, Edirne, Denizli ve Muğla’da iş bıraktı. 21 Aralık’ta yine ülke çapında bir grev, sadece sağlık reformu için değil kamu çalışanlarının toplu iş sözleşmesi hakkının gaspedilmesine karşı, TTB ve KESK’in çağrısıyla yapıldı. Toplu iş sözleşmelerinin gücü ve içeriği Toplu iş sözleşmelerinin toplam sayısıyla ilgili en yeni veriler 2009’ ait. 2009 yılı itibarıyle toplam toplu iş sözleşmesi 3699, toplu iş sözleşmesinden faydalanan çalışan sayısı (kamu/özel ayrımı olmadan) ise 767.582.17 Bu toplam işgücü içinde yaklaşık yüzde 3’lük bir orana denk düşüyor. TİS’lerin 2/3’ü kamu sektörüne ait. Tablo 1: Toplu iş sözleşmesi kapsamındaki işçiler (2009) 2008 Kamu Özel Toplam TİS sayısı 1190 514 1704 İşyeri sayısı 3328 6295 9623 İşçi sayısı 107,258 155,528 262,786 2009 Kamu Özel Toplam TİS sayısı 1417 578 1995 İşyeri sayısı 8912 2632 11,544 İşçi sayısı 288,531 216,265 504,796 Kaynak: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ‘Yıllara göre Toplu İş Sözleşmesi’ İstatistikleri 1990’lerden itibaren bu oranın düştüğünü görüyoruz. 1990-2011 arasında TİS’ten faydalanan işçi sayısından yarı yarıya bir düşüş söz konusu (Kıvanç, 2011). Toplu iş sözleşmelerinin içeriğini anlamak için kısaca 4857 sayılı İş Yasası’nın hatırlayalım. İş Yasası, 2003 öncesi işverenlerin zaten kullandıkları enformel strate16)Yazının önceki bölümlerinde belirttiğim gibi toplu iş sözleşmesi hakkı 11 Nisan 2012 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan 6289 sayılı Yasa’yla tanındı. Ancak yukarıda da sözettiğim eleştiriler nedeniyle bunun gerçek anlamda bir toplu iş sözleşmesi olduğunu söylemek mümkün değil. 17) Toplu iş sözleşmeleri ortalama iki yılda bir yenilendiği için bir yıla ait toplam TİS sayısını hesaplamak için arka arkaya iki yılın rakamların toplama yoluyla elde edilen sayıya bakılıyor. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 67 Toplu iş sözleşmelerinin içeriğinin önemi tam da buradadır. Türkiye’de toplu iş sözleşmeleri, ücret ve eklerini, sosyal haklar ve yardımları, çalışma sürelerini, işyeri temsilcilerinin hak ve görevlerini, işe alma ve işten çıkarma koşullarını düzenleyen detaylı dokümanlardır.19 Yasal açıdan bağlayıcı ve özerk olan TİS hükümleri ne kadar güçlü olursa işçilerin hakları o kadar güçlü olur. Aksi takdirde İş Kanunu hükümleri belirleyici olacaktır. Nitekim, 2003’den önce işverenler esneklik hükümlerini TİS’lere yerleştirmeye çalışırken, 2003 sonrası toplu işten çıkarma gibi konularda kendi lehlerine olan konularda ‘İş Kanunu hükümleri uygulanır’ şeklinde maddeler koymaya çalışmışlardır. Toplu iş sözleşmesi imzalayan sendikaların ilgili websitelerinde ve basın duyurularında genelde kazanılan ücret artışları, sosyal haklar ve izinler yer alırken, iş sağlığı ve güvenliği, iş güvencesi, işe alma ve iştan çıkarma, işyeri temsilcilerinin görev ve yetkileri gibi konulardaki bilgilerin çoğuna kamuya açık bir şekilde ulaşılmıyor. Bu nedenle sadece kamuya yönelik haber ağları üzerinden değerlendirme yapmamızı sağlayacak veriler elimizde yok. Öte yandan sendika üyelerinin aile içi davranışlarıyla ilgili düzenlemeleri teşvik edici hükümlerin TİS’lerde yer almasının basının dikkatini çektiğini görüyoruz. 2011 boyunca bazı toplu iş sözleşmelerine erkek sendika üyelerinin eşlerine ve çocuklarına koruyucu bazı hükümler eklenmesi basına yansıyan bir haber oldu. Nusaybin Belediyesi ve Genel İş Sendikası arasında, Şırnak Belediyesi ve Tüm Bel-Sen arasında, Sur Belediyesi ve Belediye İş Sendikası arasında, Çanakkale Belediyesi ve Tüm Bel-Sen arasında imzalanan toplu iş sözleşmelerine farklı biçimlerde aile içi şiddete başvuran, eşine kuma getiren, küçük yaşta başlık karşılığı kızını evlendiren üyelerin toplu iş sözleşmesinden kaynaklı haklardan faydalanamayacağı eklendi. Kamu çalışanları açısından bakıldığında, 4688 sayılı yasaya göre düzenlenen ve bir kamu işyerindeki kurum yönetileri ve yetkili sendika temsilcileri arasında gerçekleşen Kurum İdari Kurulları (KİK) toplantı tutanakları ve kararlarının içeriği bu alandaki sorunlar hakkında bir fikir veriyor. KİK toplantıları, sendikanın işyerindeki yerel sorunlarıyla ilgili taleplerini iletebildiği, ancak yasal açıdan hiç bir bağlayıcılığı olmayan alanlar. Elektrik ve eğitim alanından seçilmiş örneklerde KİK toplantılarına konu olan sorunlar arasında sendika üyelerinin sağlık hizmetlerine erişimi, vardiyalı çalışanların ulaşımı, çocuklar için kreş olanajları ve işyerindeki terfi koşulları gibi sorunları görüyoruz. Ancak çoğu zaman taleplere verilen yanıtlar temenni niteliğinde kalıyor. Bağlayıcı hükümler haline gelemiyor.20 18) Ayrıntılı analizler için bkz. Taymaz ve Özler (2004), Özdemir ve Yücesan-Özdemir (2006). 19) Tarihsel açıdan üç ayrı sektörde toplu iş sözleşmelerinin içeriğini analiz eden bir çalışma için bkz. Ilgaz ve Özçer (1988). 20) 2011 yılı içindeki bazı Kurum İdari Kurulları (KİK) örnekleri arasında TEİAŞ ve EnerjiBir-Sen tarafından imzalanan KİK raporu için bkz. http://www.teias.gov.tr/duyurular/kurumidari.pdf ; İstanbul Üniversitesi ve Türk Eğitim Sen tarafından imzalanan KİK raporu için bkz. http://www.turkegitimsen.org.tr/konsol/upload_doc/iu_2011_2_donemkurumidarikurulukarartutanagi.pdf. 67 Sendikal Örgütlenme, Grev ve Toplu Sözleşme Hakkı jileri kurumsallaştırarak işverenlere işçilerin üzerinde kontrol kurma konusunda ciddi avantaj ve esneklik sağladı. Yarı zamanlı, yenilenebilir belirsiz süreli sözleşmeler, iş güvencesinin sadece 6 aydan fazla çlışan işçilere ve 30 işçiden fazla işçi çalıştıran işçilere verilmesi, işten çıkarma nedenlerinin ucu açık hale getirilmesi gibi.18 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 68 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 68 Kaynaklar Aydın, Z. (2011) ‘Yeni Bir Sendikal Dinamik: Sendikal Güç Birliği’, Cumhuriyet, 25 Kasım. Bakır, O. ve D. Akdoğan (2009) Türkiye’de Sendikalaşma ve Özel Sektörde Örgütlenme, Liman-İş Sendikası, Ankara. Bilgin, E. (2011) ‘Türk İş Kongresi’nde İşçileri Kim Temsil Edecek?’, 9 Aralık, http://bianet.org/bianet/emek/134632-turk-is-kongresinde-iscileri-kim-temsil-edecek. Çelik, A. ve K. Lordoğlu (2006) ‘Türkiye’de Resmi Sendikalaşma İstatistiklerinin Sorunları Üstüne’, Çalışma ve Toplum, 2006/2. Ilgaz, N. A. ve S. Özçer (1988) Toplu Sözleşmelerde Ücret Dışı Hakların Gelişimi, Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, no 366. Lordoğlu, K. (2004) ‘Türkiye’de Bazı Mevcut Sendikaların Liderlik ve Yönetim Anlayışları ve Bazı Sendikal Sorunlardan Örnekler’, Çalışma ve Toplum, 2004/1. Özdemir, A. M. ve G. Yücesan-Özdemir (2006) ‘Labour Law Reform in Turkey in the 2000s: The Devil is not Just in the Detail but also in the Legal Texts, Economic and Industrial Democracy, 27. Özuğurlu, M. (2006) ‘Geleceği Olmayan Bir Gelenek Üzerine Notlar’, Türkiye’de Sendikal Kriz ve Sendikal Arayışlar içinde, der. Fikret Sazak, Ankara: Epos. Özveri, M. (2006) ‘Sendikal Hareket, Sorunlar, Arayışlar’, Türkiye’de Sendikal Kriz ve Sendikal Arayışlar içinde, der. Fikret Sazak, Ankara: Epos. Taymaz, E. ve Ş. Özler (2004) ‘Labour Market Policies and EU Accession: Problems and Prospects for Turkey’, METU Economic Research Center (ERC) Working Paper Series 04/05, March 2004, http://www.erc.metu.edu.tr/menu/series04/0405.pdf. Uçkan, B. ve E. Yıldırım (2010) ‘İşverenlerin Sendikasızlaştırma Modelleri ve Türkiye Örneği, Çalışma ve Toplum, 2010/2. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 69 GREV VE TOPLU SÖZLEŞME HAKKI OCAK şanacak. Güneşli’de bulunan Paksan TOFAŞ ve Toyota’ya parça üretiyor. (Evrensel) 22 Şubat Hava-İş Sendikası yönetim Kurulu ve Sabiha Gökçen Yer Hizmetleri A.Ş. (İSG AŞ) işçileri, Sabiha Gökçen Hava Limanı’nda bir eylem yaparak asıl işveren konumunda olan Limak Holding’i toplu iş sözleşmesine çağırdı ve işten çıkarılan işçilerin işe almasını talep etti. (Sendika.org) 25 Ocak İzmir Barosu, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ile Anayasa Mahkemesi’nin yapısının değiştirilmesinden sonra Yargıtay ve Danıştay’ın yapısında da köklü değişiklikler yapılmasına karşı 4 Şubat’ta duruşmalara girmeme kararı aldı. Konuyla ilgili olarak açıklama yapan Baro Başkanı Sema Pekdaş, yasa değişikliğinin amacının tam olarak açıklanması ve değişikliklerin ilgili tüm kesimlerce tartışılması gerektiğini belirtti. (ANF) 2 Şubat Bilecik’in Vezirhan Beldesi’nde bulunan Demisaş fabrikasında çalışan ve DİSK Birleşik Metal İş sendikasında örgütlü olan 300’e yakın işçi MESS’in sözleşme üzerine yaptığı teklife karşı yürüyüş gerçekleştirdi. (Sendika.org) 12 Ocak Nusaybin Belediyesi ve DİSK'e bağlı Genel-İş Sendikası arasından Toplu İş Sözleşmesi yapıldı. Sözleşmede, ''Aile içi şiddete başvurduğu belirlenenler, veya metres, kuma, berdel, küçük yaşta başlık karşılığı kız çocuğunu evlendirme gibi durumlarda toplu sözleşmesinden faydalanamayacağı'' maddesi de eklendi. (ANF) 31 Ocak 2010-2012 MESS Grup toplu iş sözleşmesi sürecinde MESS'le arabulucu aşamasında olan Birleşik Metal-İş Sendikası eylemlerini sürdürüyor. Birleşik Metal-İş Sendikası Bursa Şubesi'ne bağlı SCM fabrikasında her hafta pazartesi günü düzenli olarak yapılan yürüyüşler bu hafta da gerçekleşti. (Günlük) 11 Ocak ŞUBAT BİRLEŞİK Metal-İş Sendikasının MESS sözleşmeleri kapsamında grev kararının asıldığı fabrikalardan biri de Paksan. 15 Şubatta asılan grev kararı hayata geçerse Paksan’da 20 yıldan sonra ilk kez grev ya- Birleşik Metal-İş, greve gidiyor. 9 Şubat günü gerçekleştirdiği başkanlar kurulu toplantısında grev kararı verdi ve grev kararı BMİS’in örgütlü olduğu işyerlerinde asılmaya başladı. BMİS’in örgütlü olduğu 28 işyerinde 15 bine yakın işçiyi kapsayan grev kararı, Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) ile yapılan grup toplu iş sözleşmesi sürecindeki anlaşmazlık sonucu oluştu. (Sendika.org) 11 Şubat Toplu iş sözleşmesinden doğan hakları ödenmeyen, yeni toplu iş sözleşmesi yapmaları da işverenin açtığı dava nedeniyle engellenen Sosyal-İş Sendikası üyesi Çankaya Belde A.Ş. işçileri, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'na mektup gönderdi. (Sendika.org) 18 Şubat Sabiha Gökçen Havaalını’nda 10 Eylül 2009’dan bu yana işlerine geri dönmek için direnişte olan Hava-İş üyesi işçiler Beşiktaş-Fenerbahçe maçında pankart açtı. Havaİş üyesi işçiler maçın ilk dakikalarında “Sabiha Gökçen’de işten atılan işçiler geri alınsın. Limak / Nihat Özdemir toplu iş sözleşme masasına” yazılı pankart açarak Limak’ın sahibi olan aynı zamanda da Fenerbahçe’de yönetici olan Nihat Özdemir’i protesto etti ve toplu iş sözleşmesine çağırdı. (Sendika.org) 21 Şubat 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 70 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 70 Sosyal-İş Sendikası’na bağlı Çankaya Belde A.Ş. işçileri, toplu iş sözleşmesi ve haklarının ödenmesi talepleriyle Çankaya Belediyesi önünde bir basın açıklaması gerçekleştirdi. (Sendika.org) 24 Şubat İzmir'in Konak ilçe Belediyesi şirketlerinden MERBEL A.Ş'de toplu iş sözleşmesi sürecinin uyuşmazlıkla sonuçlanması üzerine, belediye binasına grev kararı asıldı. (Günlük) 12 Şubat MART Birleşik Metal-İş, grev tarihlerini bildirmeye devam ediyor. Birleşik Metal-İş bugün (12 Mart) yaptığı bir açıklamayla 6 işyerinde greve başlama tarihlerini ilan etti. İlan edilen grev başlama tarihleri şöyle: 24 Mart, Kocaeli Standard Depo 28 Mart, Gebze Kroman Çelik 30 Mart, Kocaeli Bekaert 1 Nisan, Gebze Bosal 4 Nisan, Mersin Çimsataş 6 Nisan, İstanbul (Dudullu ve Kartal) ABB Elektrik 21 işyerinde grev kararı alan Birleşik Metal-İş daha önce Eskişehir’deki Doruk Metal’de 22 Mart’ta greve başlayacağını açıklamıştı. (Sendika.org) 12 Mart Metal işçileri 21 yıl aradan sonra ‘grev’ dedi. Birleşik Metal-İş MESS’in dayatmalarına karşı ilan ettiği greve Eskişehir’de başladı. Grev kararı 15 bin metal işçisini kapsıyor. (Sendika.org) 22 Mart Anadolu Ajansı'nın (AA) Ankara Tandoğan'daki Genel Müdürlük binası ile 20 bölge ve büro müdürlüğünde bugün grev kararı asıldı. Ajansta 550 üyesi, Türkiye'de toplam dört bin 500 üyesi olan Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS), işveren temsilcilerinin "özlük haklarını ve iş güvencesini yok etmeyi amaçlayan uzlaşmaz tutumu" nedeniyle bu kararın alındığını açıkladı. (Bianet) 15 Mart BELEDİYE-İŞ Sendikası ile Yeniçiftlik Belediyesi arasında süren toplu iş sözleşmesi, hiçbir maddede anlaşmaya varılamadığı için tıkandı. Bunun üzerine belediyeye bağlı iş yerlerine grev kararı asıldı. (Evrensel) 16 Mart Açılan yetki davası nedeniyle iki yıldır toplu sözleşme hakkından yararlanamayan Çankaya Belediyesi Belde A.Ş. işçileri, belediye başkanlık binası önünde bir gecelik oturma eylemi yaptı. Üye oldukları Sosyal-İş Sendikası'na açılan yetki davasının 1.5 yıl sürmesini protesto eden işçiler, toplu sözleşme ve önceki toplu sözleşmeden kaynaklı kazanılmış haklarını istedi. (Evrensel) 15 Mart Türk Metal Sendikası'na bağlı Erdemir işçileri toplu sözleşme görüşmelerinde yaşanan tıkanıklığın ardından eylem kararı aldı. Erdemir ana kapısı önünde toplanan 3 bin 500 işçi patrona uyarı eylemi gerçekleştirdi. (Evrensel) 17 Mart İstanbul Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde, hastane yönetiminin baskılarına dayanamayıp intihar girişiminde bulunan hemşire için hastane çalışanları ve SES üyeleri hastane önünde eylem yaptı. Senelerdir hastane yönetiminin çalışanlar üzerinde büyük baskılar uyguladığını söyleyen hastane çalışanları “Üzerimizdeki baskılar bizi intihara sürüklüyor” dedi. (Evrensel) 2 Mart Postacılar çok çalışıyor, az ücret alıyor. PTT’ye uzun süredir kadrolu personel alınmıyor, taşeron personel alınıyor. PTT işçileri cumartesi günleri saati 110 kuruşa çalıştırılıyor. Haber-Sen İstanbul Şubesi üyesi PTT çalışanları insanca yaşam istedi, taleplerinin karşılanmaması durumunda greve gideceklerini duyurdu. (Sendika.org) 26 Mart 21 yıl aradan sonra greve çıkan metal işçilerinin İzmit Standart Raf’ta da grevi başladı. 100 işçi greve gitti. (Sendika.org) 24 Mart Şırnak Belediyesi ile KESK'e bağlı Tüm Bel-Sen arasında yapılan toplu iş sözleşmesinde 'başlık parası isteyen ya da eşinin üzerine kuma getirenler sözleşmeden yararlanamaz' yönünde hüküm yer aldı. (Zaman) 5 Mart Limter-İş Sendikası’nın çoğunluk sağladığı Numarine Tersanesi’nde işveren Toplu İş Sözleşmesini (TİS) imzalamaya yanaşmazken, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’da yetki tespitini erteliyor. (Gün- 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 71 lük) 30 Mart Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) ile Anadolu Ajansı (AA) Genel Müdürlüğü arasında yapılan TİS görüşmelerinde yaşanan tıkanıklık nedeni ile 20 bölge ve büro müdürlüğünde grev başlatıldı. (Günlük) 16 Mart NİSAN Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, TEKEL işçilerine destek verenler hakkında 8 yıl hapis cezası istiyor! (ANF) 21 Nisan Sağlık emekçilerinin 19-20 Nisan’da gerçekleştirdikleri iki günlük grevin ardından Sağlık Bakanlığı bazı hastanelerde müfettiş görevlendirdi. Müfettişlerin greve katılıp katılmadıklarını sorduğu hekimlerden belge imzalamasını istedi. (ANF) 24 Nisan Sağlıkçıların, AKP'nin sağlık politikalarına karşı 19 Nisan’da başlattıkları greve Türkiye’nin hemen her yerinde yoğun katılım oldu. 19 Nisan günü, İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Adana, Mersin, Tekirdağ, Kırklareli, Antalya, Urfa, Hakkari, Sivas, Uşak, Zonguldak, Manisa, Balıkesir, Çanakkale, Edirne, Denizli ve Muğla’da da sağlıkçılar iş bıraktı. (Sendika.org) 20 Nisan Hava-İş, İstanbul’daki Sabiha Gökçen Havalanı’nda faaliyet gösteren TEC işyerine grev kararını astı. (Sendika.org) 13 Nisan Gebze Organize Sanayi Bölgesi'ndeki Arfesan fabrikasında başlayan grev 4. gününü geride bıraktı. (Sendika.org) 12 Nisan Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde asistan hekimlerinin ve sağlık emekçilerinin özlük hakları için 1 Nisan’da başlattıkları grev 5 Nisan’da kazanıma ulaştı. Asistan Emekli-Sen üyeleri eş zamanlı yaptıkları eylemlerle 2002-2006 yılları arasında verilmeyen maaş farklarının ödenmesi istedi. Emekliler, imza kampanyası başlattı. (Sendika.org) 2 Nisan Doruk işçilerinin grevinin 11. gününde Eskişehir Gültepe mahallesinde yaşayan mahalle sakinleriyle konuştuk. Metal işçilerinin hakları için mücadele ettiğini belirten mahalle sakinleri sonuna kadar işçilere destek olacaklarını açıkladı. (Evrensel) 1 Nisan 13 Mart'ta binlerce sağlık emekçisinin gerçekleştirdiği mitingin ardından aldığı grev kararı Eskişehir’de başarıyla gerçekleş-tirildi. Hastane çalışanları, doktorlar, tıp fakültesi öğrencileri bu sabah 2 gün sürecek grevi başlattı. “Sağlıkta dönüşüm” programının halk sağlığına olumsuz etkilerinin yanı sıra çalışanlara olan olumsuz etkilerinin dayanılmaz boyutlara ulaştığını belirten sağlık çalışanları hükümetin sağlık politikalarına tepki gösterdi. (Evrensel) 19 Nisan Manisa da yapılan grev yüzde 80 katılımla gerçekleşti. Devlet Hastanesi ve Merkez Efendi Devlet Hastanesinde hastalara bildiri dağıtan sağlık emekçileri Celal Bayar Üniversitesi hastane bahçesinde toplandı. Yaklaşık 500 kişiyle birlikte Merkez Manolya Meydanı’na yürüyüşe geçildi. (Evrensel) 19 Nisan Tüpraş’ın ülke genelindeki 4 rafinerisinde çalışan 3 bin 337 üyesi adına 10 Şubattan bu yana toplusözleşme görüşmelerini sürdüren Petrol-İş Sendikası, görüşmelerin tıkanması üzerine bu sabah fabrika önünde eylem yaptı. (Evrensel) 19 Nisan Şırnak'ın Güçlükonak İlçesi'nde yapımı devam eden Ilısu Barajı işçileri ücret ve çalışma koşullarından kaynaklı sıkıntılarına dikkat çekmek için grev başlatırken, işçiler, barajın güvenlik amiri olan emekli yarbayın kendilerini tehdit ettiğini söyledi. (Evrensel) 29 Nisan 71 Grev ve Toplu Sözleşme Hakkı Hava-İş Sendikası'nın grev aşamasına geldiği Amerikalı Pratt Whitney THY Teknik Uçak Motoru Bakım Merkezi'nin (TEC) firmasında grev kararı öncesinde 3 işçi atıldı. Sendika, grev uyarısında bulundu. (Günlük) 26 Mart hekimler, 5 Nisan gününü “Asistan Hekimler Günü” ilan etti. (Sendika.org) 6 Nisan 72 MAYIS 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 72 Sur Belediyesi ile Belediye İş Sendikası Diyarbakır Şubesi arasında yapılan toplu iş sözleşmesinde eş ve çocuklarına şiddet uygulayan personelin maaşının eşine verilmesi ve belediye çalışanlarına dil kursları vermesini karar altına almak için Sur Belediyesi ile Belediye İş Sendikası Diyarbakır Şubesi arasında bir süredir devam eden toplu iş görüşmeleri anlaşma ile son buldu. (ANF) 9 Mayıs Düzce'de DİSK'e bağlı Birleşik Metal-İş Sendikasına üye oldukları için 120 işçinin işten çıkarılmasının ardından camilerde okuttuğu hutbeyle işverenlere destek verdi. Cemaate okunan hutbede "İşi gereğinden fazla yavaşlatmak ve işyerine zarar vermek, karı ve karlılığı azaltıcı davranışlarda bulunmak çalışanı ağır dini mesuliyet altına sokar" denildi. (ANF) 19 Mayıs Petrol-İş üyesi kamu işçileri bugün, Türkİş ve AKP’nin kamu işyeri toplu iş sözleşmesi görüşmelerindeki tavrını protesto etmek için 1 saat iş bıraktı. (Sendika.org) 30 Mayıs Petrol-İş’in, Mutlu Akü’deki grev 5 saatte kazanıma ulaştı. İstanbul’un Tuzla İlçesi’nde bulunan Mutlu Akü işyerinde 24 Mayıs sabahı saat 08.00’de başlayan grevin ardından, işveren Petrol-İş temsilcileriyle görüşmek zorunda kaldı. Yapılan görüşmede toplu iş sözleşmesi imzalandı. (Sendika.org) 25 Mayıs Saybolt ile Petrol-İş arasındaki toplu iş sözleşmesinde anlaşmazlık çıkması sebebiyle Petrol-İş, Saybolt işyerinde greve çıktı. (Sendika.org) 6 Mayıs Hava-İş, 13 Mayıs’ta Sabiha Gökçen Havaalanı’nda bulunan Pratt&Whitney THY Teknik Uçak Motoru Bakım Merkezi Limited Şirketi’nde (TEC) greve çıkacak. Hava-İş ile TEC arasındaki toplu iş sözleşmesinde sözleşmesinin süresi, ücretler, kıdem ve terfiler ile sosyal haklar konusunda anlaşmazlık çıkması üzerine Hava-İş grev kararı aldı. (Sendika.org) 6 Mayıs Ankara'da Tekel işçilerinin eylemine destek vermek amacıyla 4 Şubat 2010'da Türkiye genelinde yapılan iş bırakma eylemine katılan İzmir Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı 500 otobüs şoförüne soruşturma açıldı. (Zaman) 31 Mayıs HAZİRAN DİSK’e bağlı Sosyal İş Sendikası ile Metro Grosmarket arasında 3000’e yakın işçi için sürdürülen Toplu İş Sözleşmesi görüşmelerinde anlaşma sağlanamaması üzerine, Sosyal İş Sendikası’nın aldığı grev kararı ilan edildi. (ANF) 10 Haziran Tüpraş'ta 3 bin 337 Petrol-İş üyesi işçiyi kapsayan toplu iş sözleşmesi görüşmelerinin tıkanması nedeniyle Tüpraş Aliağa, Batman, Kocaeli ve Kırıkkale rafinerilerinde çalışan işçiler bugün 4 saat iş bırakarak Koç Holding işvereninin uzlaş-maz tutumunu protesto etti. (Sendika.org) 9 Haziran DİSK Genel-İş ile İzmir Büyükşehir Belediyesi arasında süren toplu iş sözleşmesinden anlaşmazlık çıkmasının ardından Genel-İş, İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne grev kararı astı. (Sendika.org) 17 Haziran Limak Holding’e ait İstanbul’daki Sabiha Gökçen Havaalanı’ndaki(İSG) bünyesinde çalışan Hava-İş üyesi işçiler toplu sözleşme haklarını kullanmak için mücadele ediyor. İSG ise sendika ile görüşmemek için elinden geleni yapıyor. (Sendika.org) 20 Haziran Hatay'ın İskenderun ilçesinde İSDEMİR fabrikalarında çalışan işçiler fabrika önünde toplandı. 30 Haziran'da grev kararı alan İsdemir çalışanları ve aileleri gerçekleştirilen mitingte bir araya geldi. (Zaman) 16 Haziran Genel İş Sendikası 1 nolu Şube Başkanı Fikret Ocak, İzmir Büyükşehir Belediyesine bağlı İZELMAN şirketinde toplu sözleşme görüşmelerinde anlaşma sağlanamaması nedeniyle 2500 otobüs şoförünün sakal bırakma ve fazla mesailere kalmama eylemi başlattığını söyledi. (Zaman) 16 Haziran 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 73 TEMMUZ Petkim toplu iş sözleşmesi için masaya oturduğu Petrol-İş Sendikası ile anlaşmaya varamadı. Ücret zammını yetersiz bulan işçiler demokratik, meşru direnme hakkının kullanılacağını açıkladı. (Sabah) 19 Temmuz Zonguldak, Genel Maden İşçileri Sendikası (GMİS), Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) çalışanlarını ilgilendiren 24. Dönem Toplu İş Sözleşmesi görüşmelerinin uzlaşmazlıkla sonuçlanması ve yasal sürelerin dolması nedeniyle 06.07. 2011 tarihi itibarıyla grev kararı aldı. (iha) 6 Temmuz AĞUSTOS 15 Ağustos'ta hükümet ile memur konfederasyonları arasında başlayacak 'toplu görüşme' süreci öncesinde “İnsanca bir yaşam, demokratik çalışma koşulları için grev ve toplu sözleşme” talebini dile getiren KESK'e bağlı Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES), İstanbul, Ankara ve Adana'da eylemler gerçekleştirdi. (kizilbayrak.net) 3 Ağustos İZFAŞ ile Sosyal İş Sendikası arasındaki toplu sözleşme görüşmelerinde anlaşma sağlanamaması üzerine sendikanın grev kararı alması, 8 Eylül 2011’de başlayacak İzmir Enternasyonal Fuarı öncesinde kaygı yarattı. (DHA) 5 Ağustos Birleşik Kamu İşgörenleri Sendikaları Konfederasyonu (Birleşik Kamu-İş) ve bağlı sendikalar, ''grevli toplu sözleşme hakkı'' için Ankara'da eylem yaptı. (AA) 15 Ağustos Memur-Sen`in hazırladığı rapora göre, Avrupa`nın bir çok ülkesinde asker ve polisler de sendikaya üye olup toplu sözleşme yapabiliyor. Konfederasyon, asker ve polisler olmasa da buralarda çalışan sivil memurlara sendika hakkı tanınmasını istiyor (AA) 16 Ağustos EYLÜL Türk Denizcilik Sendikası, yayımladığı basın bülteninde İDO ile 11. Dönem Toplu İş Sözleşmesi görüşmelerinin sonuçsuz kaldığı, bu anlaşmazlık sonucunda İDO birimlerinde greve gidileceğini açıkladı. (ulasimonline.com) 7 Eylül Sağlık Bakanlığı önünde toplanan SES üyeleri, üzerinde “Baskı, sürgün, soruşturma ve cezalar bizi yıldıramaz, mücadelemizden alıkoyamaz” yazılı pankart açtı. SES Genel Başkanı Çetin Erdolu, burada yaptığı açıklamada, gelecek dönemde taşeronluğun sağlık alanında tescili sayılabilecek değişikliklerin yapılacağını ileri sürerek, “Çalışanlar, kıdem tazminatını ortadan kaldıran, toplu sözleşme hakkını budayan değişiklikler bekliyor. Kanun Hükmünde Kararname ile değişiklikler yapılıyor. Toplu görüşmeden değil, toplu sözleşmeden yanayız. Toplu sözleşme hakkını kullanamadığımız takdirde grev hakkını kullanacağız” dedi. ( hürriyet) 10 Eylül KESK, Kamu Görevlileri Sendikalar Kanunu'nda değişiklik öngören tasarıyı, emekçilerin grev hakkını engellediği gerekçesiyle protesto etti. (bianet) 15 Eylül Toplu sözleşme ve grev hakkı için eylem yapan Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK), demokrasinin hakim olduğu ülkelerdeki gibi Türkiye'de de kamu emekçilerine özgür toplu pazarlık ortamı yaratacak düzenlemelerin önünün açılmasını istedi (ankara haner ajansı) 15 Eylül EKİM DİSK Genel Sekreteri Tayfun Görgün, 73 Grev ve Toplu Sözleşme Hakkı Çanakkale Belediyesi ile KESK'e bağlı Tüm Bel-Sen arasında imzalanan toplu iş sözleşmesine, ''Eşine ve çocuklarına şiddet uygulayan personelden ödemeleri kesilecektir'' ek maddesi kondu. (Zaman) 1 Haziran 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 74 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 74 DİSK’in Üçlü Danışma Kurulu toplantılarına katılmayacağını açıkladı. DİSK’in işçi sınıfının sıkıştırılmak istendiği yeni cendereye karşı sessiz kalmayacağını belirten Görgün, yeni taslağın içinde, kıdem tazminatı fonu ve bölgesel asgari ücretin yer aldığını söyledi. (soL) 17 Elim İzmir Çiğli Organize Sanayi Bölgesinde bulunan Billur Tuz Fabrikası'nda yeniden yetki almak için örgütlenme çalışması yürüten Tek Gıda-İş 3 No’lu Şube, işten atılan işçilerle, sendika temsilcileri ve desteğe gelenlerle birlikte fabrika önünde eylem yaptı. Burada açıklama yapan Tek Gıda-İş 3 No’lu Şube Başkanı Latif Gökçay, Billur Tuz fabrikasında şube olarak 13 toplusözleşme imzaladıklarını söyledi. Ayrıca 30 yıla yakın bir zamandır yetkiliyken bu dönem iş yerindeki taşeron uygulaması nedeniyle yetkiyi kaybettiklerini dile getirdi. (mucadelebirligi.com) 16 Ekim Hazine Müsteşarlığına bağlı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü’nde çalışan 220 işçi greve çıkıyor. AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, Darphane işçilerinin örgütlü olduğu Basınİş'in yaklaşık 10 aydır kamu işveren sendikası ile yürüttüğü toplu iş görüşmesi müzakerelerinde anlaşma sağlanamadı. Bunun üzerine Basın-İş grev kararı aldı. Sendika, grev kararını 25 Ekim Salı günü iş yerine asacak. (AA) 22 Ekim KASIM Sağlık işçilerinin İstanbul’da 25 Ekim’de yapmayı planladığı; ancak Van depremi nedeniyle ertelediği grev, 22 Kasım’da yapılacak. Üniversite hastanelerinin Sağlık Bakanlığı’na devredilmesine, Kamu Hastane Birlikleri yasasına, emeklilik ikramiyelerinin gaspını, öğretim üyelerinin görevlerini yapmalarının yasaklanmasına, sağlık işçilerinin düşük ücretle, güvencesiz, sözleşmeli çalıştırılmasına karşı yapılacak grevi, İstanbul Tabib Odası, SES Aksaray Şubesi ve İÜ Tıp Fakülteleri Öğretim Üyeleri Girişimi örgütlüyor. Sağlık işçileri 25 Ekim’de saat 11.00′de Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nden İstanbul Tıp Fakültesi’ne yürüyecek. Haydarpaşa Numune Eğitim Araştırma Hastanesi Acil Servis önünde saat 12.30′da kitlesel bir basın açıklaması yapacaklar. Aynı gün Cerrahpaşa ve İstanbul Tıp Fakültelerinde İstanbul Tabip Odası ve SES üyeleri tarafından sabah saatlerinde iş bırakılacak. Her iki hastanenin bahçesine grev çadırları kuralacak. (devrimciproletarya.net) 5 Kasım ARALIK KESK Genel Başkanı Lami Özgen ve KESK’e bağlı sendika başkanları, dün bir basın toplantısı düzenleyerek 21 Aralık’ta greve gideceklerini duyurdu. Sağlıkçıların da 21 Aralık’ta g(ö)revde olduklarını belirten Özgen, diğer konfederasyonları da greve çağırdı. (sendika) 4 Aralık KESK ve TTB'nin çağrısıyla kamu emekçileri bugün grevde. AKP Hükümeti'nin sağlık politikalarını ve toplu iş sözleşmesi hakkını gasp etmesini protesto eden emekçiler, ülke genelinde alanlarda olacak. (etha) 21 Aralık 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 75 SENDİKA VE ÖRGÜTLENME HAKKI OCAK Dev Sağlık-İş üyesi olduğu için işten çıkarılan 2 taşeron sağlık işçisinin Samsun Gazi Devlet Hastanesi bahçesindeki direnişi sürüyor. (Sendika.org) 30 Ocak Nakliyat-İş üyesi olduğu için işten çıkarıldıktan sonra 27 Aralık günü direnişe geçen Nemtrans işçileri, işverenin görüşme talebini reddetmesi üzerine Bursa’nın Gemlik İlçesi’nde bulunan işyeri önünden İstanbul Levent’te bulunan İş Bankası Kuleleri’ne yürüme kararı aldı. (Sendika.org) 10 Ocak Çorlu Avrupa Serbest Bölgesi'nde faaliyet gösteren ve 250 işçinin çalıştığı Polyplex Europa Polyester Film ve San. Tic. A.Ş adlı Hindistanlı firma 15 Petrol-İş üyesini daha işten çıkardı. Çalışanların örgütlenmesine tahammül edemeyen firma, daha önce de 6 işçinin iş aktini feshetmişti. (Sendika.org) 10 Ocak Yargıtay, Türk-İş'e bağlı Koop-İş Sendikası’nın Praktiker’de yetkili sendika olduğunu resmen belirtti. Praktiker işvereninin, daha önce sendikanın yetkisine dair verilen karara ilişkin itirazı Yargıtay tarafından reddedildi. (Sendika.org) 13 Ocak Tekirdağ’ın Çorlu İlçesi’nde bulunan Grup Suni Deri Fabrikası önünde 10 Aralık 2010’dan bu yana direnişlerini sürdüren işçilerin direniş çadırı dün (16 Ocak) gece yakıldı. Deri-İş, konuyla ilgili bir basın açıklaması yaparak, direnişin tüm baskılara ve tehditlere rağmen süreceğini belirtti. Grup Suni Deri Fabrikası’nda Deri-İş üyesi oldukları için işten çıkarılan ve işlerine sendikalı olarak geri dönmek için 10 Aralık 2010’da direnişe geçmişti. (Sendi-ka.org) 17 Ocak PETROL-İŞ Sendikasına üye oldukları için işten atılan Saba işçileri direnişlerinin 17. gününü geride bıraktı. İşçiler dün sabah da taşeron işçilerin polis yardımıyla fabrikaya sokulmasına tepki gösterdi. (Evrensel) 6 Ocak Sendikaya üye oldukları için işten çıkarılan ve direnişe geçen Bericap işçileri, dün yeni bir engelleme ile karşılaştılar. Direnişlerinin 11 gününde kurdukları çadırı görmediler. Çünkü valilik kararı ile çevik kuvvet gece çadırı söküp, el koymuştu. (Evrensel) 5 Ocak Tekirdağ’ın Çorlu ilçesine bağlı Yeniçiftlik Belediyesi, Belediye İş Sen-dikasından istifa etmedikleri için işten atılan 14 işçinin eylemine tanıklık etti. (Evrensel) 8 Ocak Hacettepe Üniversitesi’nde hem öğrencilerin, hem de sendikaların faaliyetlerine yönelik baskılar bitmek bilmiyor. Son olarak aralarında biri doçent kadrosunda 11 Eğitim-Sen’li hakkında soruşturma açıldı. Sendikal hakların kullanımına dahi izin verilmediğini ifade eden Eğitim Sen genel başkanı Zübeyde Kılıç, Eğitim Sen’in bu tür uygulamalara karşı her zaman mücadele ettiğini söyledi. (Evrensel) 26 Ocak Özkan Demir Çelik fabrikasında Çelikhane bölümün açılmasıyla işçi sayısının arttığı fabrikada, sendika düşmanlığının yanı sıra esnek çalışma uygulamaları ve hak gaspları oldukça fazla.İşçiler işe alınırken yapılan ilk iş, eski çalıştığı işyerinde sendika üyesi olan işçilerin noter vasıtasıyla sendikadan istifa ettirilmesi olurken çeşitli “kağıtlar” da imzalatarak adeta bir mahkum haline getirilmeye çalışılıyorlar. (Evrensel) 31 Ocak BES Genel Örgütlenme Sekreteri Abidin Sırma’nın memuriyet görevinin sona erdirilmesine BES üyelerinden tepki geldi. (Evrensel) 29 Ocak 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 76 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 76 ANKARA Valiliğinin Tüm Üretici Köylüler Sendikasının (Tüm-Köy Sen) kapatılması talebiyle başlattığı yargı süreci nihayet sendika lehine sona erdi. Ankara 15. İş Mahkemesinin “Üreticilerin sendika kurmasının önünde yasal bir engel olmadığı ve sendika kurmanın izne tabi olmadığı” yönündeki kararı, Yargıtay 9. Dairesi tarafından da onandı. (Evrensel) 27 Ocak Türkiye’nin en büyük deri fabrikalarından biri olan Desa Deri’de sendika düşmanlığı devam ediyor. 2008 yılında Deri-İş Sendikasına üye oldukları için Düzce ve Sefaköy’de bulanan fabrikalardan çok sayıda işçi atan Desa patronu, 17 Ocakta da sendikaya üye olacakları duyumunu aldığı 12 işçiyi kapı önüne koydu. (Evrensel) 27 Ocak İstanbul Büyükşehir Belediyesinde (İBB) çalışanların Hizmet-İş’e geçirilmek istenmesine işçilerden tepki geldi. Belediye-İş’in bazı eski yöneticilerinin Hizmet-İş’e geçerek işçileri buraya geçmeye zorlaması ve işvereninde bu sürece katılmasına Belediye-İş üyeleri yürüyüşle cevap verdi. (Evrensel) 25 Ocak Hak-İş’e bağlı olan sendikalarda, yöneticilere muhalefet edenler işten atılmakla tehdit edildi. Kayseri Öz İplik İş üyeleri önceki gün yaptıkları basın toplantısında delege adaylarını belirleyip kongreyi beklediklerini ifade eden Veysel Bayrak ile BOYTEKS İşyeri Baştemsilcisi Hürmüz Kılıç, Eren’in patron temsilcileri aracılığı ile tehditlerini ilettiğini ileri sürdü. (Evrensel) 22 Ocak Eğitim Sen Muğla Şubesi, Bodrum’daki üyelerine yönelik baskıların sürdüğünü bildirdi. Son olarak Yahşi Eğitim Uygulama Okulu ve İş Eğitimi Merkezi’nde, okul müdürünün sorunları keyfi tutum ve davranışlar yoluyla çözme yoluna girdiği, buna karşı çıkanlara ise onur kırıcı yaklaşımlarla yanıt verildiği belirtilen açıklamada, öğretmenlere davranış konusunda ciddi farklılıklar bilindiği belirtilerek “Okul içerisinde tutulması istenmeyen öğretmenlerle ilgili okullarda uzaklaştırmanın yolları aranırken, norm fazlası durumunda olan öğretmenlerin okulda tutulmasının yolları aranmaktadır” dendi. (Evrensel) 21 Ocak BES Genel Başkanı Osman Biçer, SGK’da üyelerine yönelik sürgün ve cezalara sessiz kalmayacaklarını belirtti. Biçer dün yaptığı açıklamada, BES İzmir Şube Yönetim Kurulu Üyesi SGK Emekçisi Ali Rıza Eroğlu ve Bursa Şube Yönetim Kurulu Üyesi Şinasi Tatar’ın sendikalarının eylem çağrılarına yanıt verdikleri için sürgün edildiklerini, ayrıca SGK Bursa İl Müdürlüğü’nde görev yapmakta olan 8 BES üyesi hakkında da soruşturma başlatıldığını hatırlattı. (Evrensel) 20 Ocak Belediye-İş Sendikasında Genel Merkezin muhalif şubelere yönelik baskıları dur durak bilmiyor. Belediye-İş İstanbul 1 No’u Şube Başkanı Ser-dar Cafer Özkul ve 2 No’lu Şube Baş-kanı Hasan Gülüm, sendikadan ihraç edilmek üzere disiplin kuruluna sevk edildiler. (Evrensel) 13 Ocak Buca Belediyesi’nde taşeron işçi ola-rak çalışırken güvenceli ve sendikalı olarak çalışmak istedikleri için işten atı-lan işçilerin direnişi yeni yılda da sürü-yor. (Evrensel) 1 Ocak Sadece Akteks’de örgütlülüğü kalan DİSK Tekstil Gaziantep Şubesinin 112 delegeyle gerçekleştirilen kongresinde gerginlik hakim olurken geçtiğimiz yıl 74 gün grev yaparak sendikal mücadele veren Çemen Tekstil işçileri alınmadı. (Evrensel) 25 Ocak TPAO Adıyaman Bölge Müdürlüğü önünde Petrol İş Sendikası’na üye yaklaşık 200 işçi 9 işçi arkadaşlarına 8’er gün işten uzaklaşma cezası verilmesini protesto etti. İşçiler adına açıklama yapın Petrol-İş Adıyaman Şube Başkanı Zeynal Eroğlu, cezaya tabi tutulan 9 işçinin konularında uzman olmalarına karşın sendikalı oldukları için baskıya maruz kaldıklarını söyledi. (Evrensel) 8 Ocak İşverenlerin sendika düşmanlığı Bursa'ya sıçradı. İspanyol sermayeli Tecasa Isı Sanayi A.Ş işyerinde Birleşik Metal-İş yetki başvurusu yapınca, işveren 3 işçinin sözleşmesini fesh etti. İşçiler, fabrika önünde direnişe geçti. (Günlük) 30 Ocak SES Şırnak Şubesi, bir üyelerinin Şırnak'taki görevinden alınarak, "geçici görevlendirme" adı altında Cizre'ye gönderilmesini "sürgün politikası" olarak 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 77 ŞUBAT Çalıştıkları PTT’de örgütlenme çalışmaları başlatmaları üzerine sözleşmeleri yenilenmeyen ve işlerine son verilen PTT işçileri 50 gündür Topkapı ve Sarıyer Posta Dağıtım Merkezleri önünde direniyorlar. İşçilerin örgütlenme başvurusu yaptığı Türk Haber Sen ise işçilerin üyeliklerini bile sorun haline getirerek yalnız bırakıyor. (ANF) 22 Şubat Sendikal hakları için mücadele veren Ontex işçileri, iş temsilcilerinin atama usulüyle değil de sandık yoluyla seçilmesini isteyince, önce üye oldukları Türk-İş’e bağlı Selüloz-İş sendikası tarafından tehdit edildiler, sonra da işten attırıldılar. (ANF) 17 Şubat Birleşik Metal-İş Sendikası örgütlenme çalışması yürüttükleri ve toplu iş sözleşmesi yetkisi aldıkları Casper Bilgisayar’da üyelerine baskı yapıldığını ve 3 üyelerinin işten atıldığını bildirdi. (Evrensel) 22 Şubat Örgütlenme haklarını kullanarak TÜMTİS’e üye oldukları için işten çıkartılan 163 UPS işçisinin sürdürdüğü direniş başarıyla sona erdi. Bugün TÜMTİS Merkez Yönetim Kurulu (MYK) tarafından yapılan yazılı bir açıklamayla direnişin işverenle yapılan görüşmeler sonucu bir iyi niyet protokolü imzalanarak sona erdiği belirtildi. (Sendika.org) 1 Şubat Ağrı Devlet Hastanesi’nde taşeron şirketler aracılığı ile çalıştırılan sağlık işçileri son dönemde hastane yönetimi tarafından kendilerine baskı ve yıldırma politikaları uygulandığını ifade ediyor. İşçiler, bu baskı politikasının son halkası olarak ise otomasyon ve veri giriş elemanı olarak çalışan arkadaşlarının Ağrı İl Sağlık Müdürlüğü’nün doğrudan talimatı ile yerlerinin değiştirilmek istenmesini gösteriyor. (Sendika.org) 7 Şubat Nemtrans işçilerinin direnişi zaferle sonuçlandı. Nakliyat-İş üyesi oldukları için işten çıkarılan ve ilerine geri dönmek için 27 Aralık 2010’dan bu yana direnen 45 işçi işlerine geri döndü. İşçiler, ilerleyen günlerde işe başlayacaklarını ve bakanlığın yetki başvurusunu kabul etmesinin ardından da toplu iş sözleşmesi imzalamayı amaçladıklarını söylüyor. (Sendika.org) 17 Şubat Bursa’da Me-Par Nakliyat adlı şirket tarafından, sendikaya üye olduğu gerekçesiyle işten çıkartılan 8 işçi ve TÜMTİS bir basın açıklaması gerçekleştirdi. (Sendika.org) 24 Şubat Kocaeli’de DSC Otomotiv Koltuk Sistemleri fabrikasında çalışan 25 işçi, sendikalaştıkları için işten atılınca fabrika önünde direnişe geçti. (Sendika.org) 24 Şubat Birleşik Metal-İş İzmir Şubesi’nin örgütlenerek yetki aldığı Schneider Elektrik’te, yetkiye itiraz eden patronun baskıları sürüyor. (Evrensel) 23 Şubat Adese Alışveriş Merkezi’nde çalışan işçiler, işverenin sebep göstermeden Koop-İş Sendikasında örgütlendikleri gerekçesiyle işten çıkarılmalarını protesto etti. (Evrensel) 17 Şubat Bursa’da kurulu bulunan İspanyol sermayeli Tecasa Isi Sanayi AS’de Birlesik Metal-İş Sendikası’na üye olduklari için isten atılan isçiler 6 gündür fabrika önünde direniyor. Sendikanın yetki için Çalışma Bakanlığı’na basvurmasının ardından 3 işçiyi işten atmıştı. (Evrensel) 2 Şubat Samsun Halkevi üyeleri sendikaya üye oldukları için işten atılan ve Gazi Devlet Hastanesi önünde direnişe geçen Dev Sağlık-İş üyesi işçileri ziyaret etti. (Sendika.org) 6 Şubat DESA Deri patronunun sendika düşmanlığı devam ediyor. 2008 yılında bir çok işçiyi işten atan ve adı direnişle anılır hale gelen Desa Deri’de, Safaköy’de sendikalı olacaklarını duyduğu 12 işçinin ardından Düzce’de bulunan fabrikadan da 2 işçi atıldı. (Evrensel) 1 Şubat Çiğli Organize Sanayi Bölgesi’nde bulunan Billur Tuz, Tek Gıda-İş Sendikasının tam 40 yıldır sözleşme imzaladığı örgütlü bir fabrikaydı. 2010 yılı sonunda biten 77 Sendika ve Örgütlenme Hakkı değerlendirerek Vali'yi istifaya çağırdı. (Günlük) 11 Ocak 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 78 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 78 toplusözleşme sonrası, yeniden yetki alabilmek için gerekli çoğunluğu sağlayamadı. Fabrikada 23 sendika üyesi işçi çalışırken, 150 dolayında taşeron işçi çalışıyor. Geçtiğimiz hafta yeniden sendika üyeliği başlatan işçilerden 2’si işten atıldı. (Evrensel) 8 Şubat Samsun Gazi Devlet Hastanesi’nde Dev Sağlık-İş’e üye olduğu için işten çıkarılan Cemalettin Kömpe ve Ali Arslan’ın 26 Ocak’ta başlattıkları direniş sürüyor. İki işçi “Sağlık işçisiyiz, hastane işyerimizdir” diyerek işe iade talebini yükseltiyor. (Sendika.org) 11 Mart Kayseri Hilton Otelinde, sendikalaşmaktan dolayı işten çıkartılan yaklaşık 40 işçi yakınlarıyla birlikte Hilton önünde eylem yaptılar. Geçtiğimiz günlerde Hak İş’e bağlı OLEYİS’e üye olarak yetki alan işçiler, patron baskısı ile karşı karşıyalar. (Evrensel) 6 Şubat Türk-İş’e bağlı sekiz sendika işçi haklarına ve sendikal çalışmaya saygı göstermediğini belirterek DESA’yı uyardı. Sendikaların uyarısında DESA ile 24 Ağustos 2009 yılında protokol imzalanmasına rağmen firmanın protokol yükümlülüklerini yerine getirmediği belirtildi. Açıklamada Düzce’de en son sendikal faaliyette bulunduğu için Türkiye Deri-İş üyesi Hakan Lermi ve Serdar Kuru adlı işçilerin işten atıldığı hatırlatıldı. (Sendika.org) 12 Mart GENEL-İŞ 5 No’lu Şube’nin örgütlü bulunduğu Karabağlar Belediyesi Karbel şirketinde yapılan delege seçimlerine, işveren müdahalesi damgasını vurdu. CHP’li Belediye Başkanı Sıtkı Kürüm ile Spor Kulübü Müdürü olarak görev yapan akrabası Erdoğan Kürüm, işçilerden kendi hazırladıkları listeye oy vermelerini isteyerek aksi taktirde işten atmakla tehdit ettiler. (Evrensel) 5 Şubat Avcılar Belediye Başkanı Mustafa Değirmenci’nin Tüm Bel Sen Avcılar Şubesi temsilcileri ve üyeleri üzerinde sürgün, disiplin cezası ve tehditlerle baskı oluşturduğu iddiasıyla belediye binası önünde eylem yapan beyediye çalışanları keyfi uygulamaların son bulmasını talep etti. (Evrensel) 3 Şubat Tekstil-Sen Yönetim Kurulu Üyesi Mazlum Diren Balkı, 17 aydır çalıştığı eski adı Altınbaş (Taybo) Tekstil, şimdiki adıyla İthaki Tekstil'den tuvalete gittiği gerekçesiyle hakaretlere maruz kalarak işten atıldı. (Günlük) 8 Şubat MART KESK Diyarbakır Şubeler Platformu, üyelerine yönelik yapılan sürgünleri yaptığı yürüyüşle protesto etti. Emekçiler, Diyarbakır sürgün ve baskıların adresi olarak "AKP'nin Valisi" dedikleri Diyarbakır Valiliği’ni gösterdi. (Sendika.org) 13 Mart Türk-İş'e bağlı Belediye-İş Sendikası, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nde çalışan üyelerinin, baskı ve tehditle istifa etmeye veya Hak-İş'e bağlı Hizmet-İş Sendikası'na üye olmaya zorlanmasına tepki gösterdi. (Sendika.org) 10 Mart Ontex işçilerinin direnişlerinin 10’uncu gününde başlattıkları Canbebe, Canped, Helen Harper ve Ontex’in diğer ürünlerini boykot sürüyor. Sendika üyesi oldukları için işten çıkarılan Ontex işçileri, işlerine geri dönmek için İstanbul Yenibosna’da bulunan fabrika önünde direnişe geçmişti. (Sendi-ka.org) 4 Mart 2010'da Microsoft'un "en iyi sistem inşa partneri" ilan ettiği Casper Türkiye'deki pazar payını büyüttükçe emekçilerinin pazarlık payını küçültme çabasında. Şirket Birleşik Metal'de örgütlenen çalışanlarını, sendika yetkiyi kazandıktan sonra birer birer işten çıkartıyor. Atılan işçiler fabrika karşısında direnişe başladı. (Bianet) 16 Mart Eğitim Sen Diyarbakır Şube üyeleri, Kadın Sekreterleri Adile Gülçiçek’e açılan soruşturmayı protesto etmek için Eğitim Sen binası önünden Dağkapı Meydanı’na kadar yürüyüş gerçekleştirdi. (Evrensel) 14 Mart Sendikal hakları ve iş güvencesi için 21 gündür eylemde olan Konak Belediyesi taşeron işçileri bugün Basmane 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 79 ÇİNE Belediyesi eski Başkanı Osman Aydın’ın Genel-İş’e geçtikleri için cezalandırdığı işçiler, açtıkları davayı kazandı. 1.5 yıl önce Çine Belediyesi’nde çalışan bir grup işçi, Belediye-İş Sendikası’nın sendikal haklarından yeterince faydalanamadıkları, Aydın Şubesi’nin işçilerden değil belediyeden yana tavırlar aldığını belirterek Genel-İş Sendikası’na geçmişlerdi. (Evrensel) 17 Mart Birleşik Metal-İş Sendikasına üye oldukları için çeşitli gerekçelerle işten atılan DSC Otomotiv işçilerinin fabrika önündeki direnişi devam ediyor. Atılan 35 işçinin yerine fabrikaya yaklaşık 50 işçi alınırken, işçiler üzerindeki baskı sürüyor. (Evrensel) 7 Mart DİSK’e bağlı Tekstil Sendikası yöneticileri Çemen Tekstil işçisi Fevzettin Altun’un sendikanın Gaziantep şube kongresinin iptali istemiyle açtığı davada ibretlik bir savunma örneği gerçekleştirdi. Noter şartını eleştiren sendika yöneticileri verdikleri itiraz dilekçesinde noter şartını savundu. İtiraz dilekçesinde, ayrıca kongre salonuna girmeleri engellenen işçilerin oy kullanmaları dahilinde mevcut durumunda değişmeyeceği de ileri sürüldü. (Evrensel) 3 Mart Petrol-İş Sendikası’nda örgütlü oldukları için işten atılan işçiler 71 gündün fabrika önünde direniyorlar. Sendikal hakları için direnişe geçen Bericap işçilerine yapılan baskılar “Bu kadar da olmaz” dedirtti. Direniş çadırları yıkılan, polisin saldırısına maruz kalan işçilerin ateş yakarak ısınması da engellenmeye çalışılıyor. Patronun talebi üzerine polis ve itfaiye gelerek inceleme yaparken. Baskılara tepki gösteren işçiler direnişi sürdürmekte kararlı. (Evrensel) 4 Mart Büro Emekçileri Sendikası (BES) İzmir Şube Başkanı Ramis Sağlam, 'Sosyal Güvenlik Kurumu'nu küçük düşürmek' suçlamasıyla hakim karşısına çıkacak. Sağlam, sendikal faaliyetler çerçevesinde yaptıkları basın açıklamalarının 'suç' sayılmasını eleştirerek, "Burada amaç benim kellemi kesmektir" dedi. (ANF) 18 Mart Çatalca’da kurulu bulunan Özak Fabrikasına bağlı çalışan AKB giyimde TEKSİF Sendikasına üye olan 80 işçi işten atıldı. İşten atılan işçiler Çalışma Bölge Müdürlüğü önünde eylem yaptı. (Evrensel) 23 Mart Maltepe Gülsuyu’nda kurulu bulunan 200’e yakın işçinin çalıştığı Sanel Elektronik fabrikasında 100’ün üzerinde işçi Birleşik Metal-İş’e üye oldu. Sendika yetki için başvururken, patron iş kolu ve yetki için itiraz etti. Geçtiğimiz günlerde ise mahkeme iş kolu itirazını işçiler lehine reddetti. (Evrensel) 22 Mart Çiğli Atatürk Organize Sanayi Bölgesi’nde kurulu olan İzmir Senkromeç fabrikasında işten atmalar başladı. Fabrikada yaşanan sıkıntılar nedeni ile Türk Metal Sendikasında örgütlenmeye çalışan Senkromeç işçilerinden haberdar olan patron, sendikalaşmanın öncüsü olduğunu düşündüğü işçileri çeşitli nedenler ileri sürerek işten atmaya başladı. (Evrensel) 31 Mart Büro Emekçileri Sendikası (BES) İzmir Şube Başkanı Ramis Sağlam'ın, Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) gece denetimlerine ilişkin yaptığı basın açıklamasında kurumu "küçük düşürdüğü" ve "hakaret" iddiasıyla yargılanmasına başlandı. SGK'nin gece denetimlerine ilişkin bir basın açıklaması yaptığını belirten Sağlam, açıklamada sarf ettiği sözlerin sendika adına, eleştiri hakkını kullanarak söylediği sözler olduğunu ifade etti. (Günlük) 23 Mart Çorlu Grup Suni Deri işçilerinin direnişi 100. gününde. Gerekirse "100 gün daha direniriz" diyen işçiler fabrika önünde kurdukları çadırlarda etkinlik düzenleyerek 100. gün pastası kesti. Deri-İş Sendikası üyelerine, Polyplex işçileri, Petrol-İş Lüleburgaz Şubesi, Metal-İş Çorlu Şubesi başkanları destek verdi. (Günlük) 20 Mart 79 Sendika ve Örgütlenme Hakkı Meydanı'ndan eski Sümerbank önüne kadar süren bir yürüyüş düzenledi. Taşeron işçiler, yaptıkları yol kapatma eyleminde polisin sert müdahalesiyle karşılaştı. İşçiler gözaltına alınırken, iki kadın işçi yaralanarak hastaneye kaldırıldı. (Evrensel) 17 Mart 80 NİSAN 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 80 AKP yanlısı okul müdürü Vahap Fırat ve Müdür yardımcısı Erhan Ekıcı tarafından darp edildi. (ANF) 12 Mayıs KESK’e bağlı Tüm Bel-Sen, daha önce çokça yaşadığı memuriyetten atılma, sürgün, disiplin cezası uygulamalarının bugün de sürdüğünü belirterek Gaziosmanpaşa ve Fatih belediyelerinde yaşanan baskıları protesto etti. (Sendika.org) 13 Nisan Sendika ve iş hakkı için Konak belediyesi önündeki direnişlerine açlık grevine çeviren işçilere, zabıta ekipleri ve çevik kuvvet polisleri müdahale etti. (ANF) 18 Mayıs Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde Dev Sağlık-İş üyesi olduğu için işten çıkarılan işçiler bir günde kazanıma ulaştı. (Sendika.org) 6 Nisan Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Eğitim Sen'in 17 Nisan 2010'da Ankara'da, ''Demokratik, kamusal, nitelikli eğitim; örgütlü, güvenceli çalışma hakkı'' talebiyle düzenlediği miting nedeniyle, çoğunluğunu KESK üyelerinin oluşturduğu 42 kişi hakkında dava açtı. (Zaman) 28 Nisan Deri İş Sendikasına üye oldukları için hiçbir gerekçe gösterilmeden işten atılan işçiler dün fabrika önüne direniş çadırı kurdu. Sabah saatlerinde fabrika önünde oturma eylemi yapan işçilere Deri İş üyeleri işçiler ve Deri İş Tuzla Şube yöneticileri de katıldı. Kampana patronu ve taşeronun işçilere yaptığı saldırıyı protesto eden işçiler sendikalı olarak işe dönene kadar mücadelelerini sürdüreceklerini söyledi. (Evrensel) 2 Nisan Sendikalaştıkları için işten atılan ve direnişte olan Kampana Deri işçileri, patronun taşeron işçi çalıştırmasına engel oldu. (Evrensel) 8 Nisan Bursa’da Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi’nde faaliyet sürdüren Mark&Spencer’in Türkiye’deki en önemli tedarikçisi olan Etay giyim fabrikasında 3 işçi Teksif sendikasına üye oldukları için işten çıkarıldı. (Evrensel) 13 Nisan MAYIS Esenkent Atatürk İlk Öğretim okulunda Baş Müdür Yardımcılığı görevini yapan EğitimSen 7 nolu şube üyesi Adıgüzel Şarman’nın Samsun'da Ulaştırma Bakanı ve Vali'nin ziyareti sırasında seslerini duyrumak için eylem yapan işçiler polis saldırısına uğradı. Samsun Gazi Devlet Hastanesi’nde Dev Sağlık-İş sendikasında örgütlendiği için işte atılan iki işçi, “İşyerimiz hastanedir, terk etmiyoruz, işimizi geri istiyoruz” siyerek 123 gündür hastane bahçesinde çadır kurarak yürüttüğü direnişi sürdürüyor. (Sendika.org) 30 Mayıs Muğla’nın Bodrum İlçesi’nde öğretmenler Eğitim-Sen’li olduğu için baskılara, soruşturmalara ve sürgüne maruz kalıyor; “Misafire çay servisini geciktirmek” bir anda sürgün sebebi oluyor. (Sendika.org) 18 Mayıs Birleşik Metal-İş üyesi olduğu için işten çıkarılan 9 arkadaşları için fabrikaya kapanan 400 işçinin direnişi 17 Mayıs’ta kazanıma ulaştı. Bekaert işvereni üç işçiyi işe almak zorunda kalırken, kalan işçilere de kıdem tazminatları artı 45 bin lira ödemek zorunda kaldı. (Sendika.org) 18 Mayıs Düzce Beyköy’deki Organize Sanayi Bölgesi’nde 10 Mayıs günü yola çıkan MASDAF işçileri bugün (18 Mayıs) İstanbul’daki Birleşik Metal-İş Genel Merkezi’ne vardı. 20 işçi, yürüyüşlerini MAS-DAF şirketinin genel merkezinin bulunduğu Ataşehir’de sonlandıracak ve orada bulunan direnişe katılacak. MASDAF patronu, Birleşik Metal-İş üyesi olduğu için fabrikada çalışan tüm işçileri işten çıkardı. (Sendika.org) 18 Mayıs Birleşik Metal-İş’e üye olduğu için işten çıkarılan ve işlerine geri dönmek için 21 Şubat’tan bu yana direnişlerini sürdüren Casper Bilgisayar işçileri 10 Mayıs günü Ümraniye’deki fabrikanın önünden paydos saatinde servislere binmeyerek yürüyüşe geçti. (Sendika.org) 11 Mayıs 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 81 HAZİRAN Samsun Gazi Devlet Hastanesi’nde çalışan ve sendikalı oldukları gerekçesiyle işten atılan iki işçi, Samsun’dan Ankara’ya başlattıkları yürüyüşü tamamladı. Ankara'ya ulaştıktan sonra Sağlık Bakanlığı önünde basın açıklaması yapan işçiler daha sonra Kızılay Meydanı’na çıktı. (Sendika.org) 6 Haziran Elazığ’ın Alacakaya İlçesi’nde bulunan Ferrokrom fabrikasına ait madende çalışan 200 işçi çalışma şartlarının iyileştirilmesi ve sendika haklarının tanınması için 31 Mayıs günü iş bırakarak eylem yaptı. (Sendika.org) 7 Haziran BEDAŞ’a bağlı taşeron Sezen Yavuz şirketinde Enerji-Sen’li işçiler, haklarını talep ettikleri için işten çıkarıldı. Enerji-Sen üyesi işçiler işlerine geri dönmek için direnişe geçti. BEDAŞ’a bağlı taşeron Sezen Yavuz şirketinde, haklarını talep ettikleri için işten çıkarılan ve direnişe geçen Enerji-Sen üyesi işçiler 3 saatte kazanıma ulaştılar. (Sendika.org) 15 Haziran Tez Koop-İş, Burger King'in çağrı merkezinde çalışan 4 üyesinin keyfi sebeplerle işten çıkarılmasını protesto edecek. Burger King'in çağrı merkezi işvereni, işyerinde çalışan Tez Koop-İş üyelerini, sendikadan istifa etmeleri için tehdit etti. Sendika üyelerinin aileleri dahi arandı. İşveren, 23 Hopa olaylarının ardından Ankara’da gözaltına alınan sendika üyelerine yardımcı olmak için gittiği Ankara Emniyet Müdürlüğü önündeki arbede sırasında başına darbe alan KESK’e bağlı Büro Emekçileri Sendikası (BES) Genel Başkanı Osman Biçer’e yüzde 78 işitme kaybı tanısı konuldu. Biçer’in tedavisinin zaman alacağı, tamamen iyileşemeyebileceği de belirtiliyor. (ANF) 11 Haziran Batman Eğitim-Sen eski Şube Başkanı Salih Erol’un Yozgat’a sürgün edilme kararı, Batman Milli Eğitim Müdürlüğü önünde yapılan basın açıklamasıyla protesto edildi. Polisin engeline rağmen yapılan basın açıklamasında Erol’un antidemokratik uygulamayla Yozgat’a sürüldüğüne dikkat çekildi. (ANF) 30 Haziran Adana’daki Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesi’ndeki SES ve Dev Sağlık-İş temsilciliğine Rektörlük talimatıyla cebir kullanarak girildi, çok sayıda eşya gasp edildi. (Sendika.org) 26 Haziran Praktiker'de 6 yıldır süren sendikal örgütlenme çabası kazanıma sonuçlandı. Yapı marketleri sektöründe bir ilk olan toplu sözleşmeyle çalışanların ekonomik haklarında ortalama yüzde 30’u bulan ilerleme sağlandı. (Sendika.org) 30 Haziran TEMMUZ İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde sendika değiştirmediği için sürülen işçiler, sürgünleri protesto etmek için Yol Bakım ve Onarım Müdürlüğü’nde işyeri girişlerini tutarak eylem gerçekleştirdi. (sendika.org) 13 Temmuz Uludağ Üniversitesi'nde Sosyal-İş'e üye işçiler, üniversite yönetimi tarafından mahkeme kararına rağmen sürdürülmeye çalışılan taşeron uygulamasına ve yıllık ücretli izin sürelerinin yasal haklarının altında tutulmasına karşı eylemde 81 Sendika ve Örgütlenme Hakkı Rize’nin en büyük sanayi kuruluşlarından Çaykur Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü ve bağlı işlerinde iki yıl önce başlayan sendika değiştirmeye zorlama çalışmaları bitmek bilmiyor. Tek Gıda-İş Sendikası Doğu Karadeniz Bölge Temsilciliği 1 No’lu Şube Başkanı Ziya Aksoy, sözleşme ve işletmelerdeki son duruma ilişkin bilgi verirken, “Kaç yıldır sendikamıza üye olan, sözleşmeden yararlanmış işçilere sahte üyelik suçlamasından, camilerde fetva vermeye kadar her şeyi yaptılar. Buranın bazı yerleri jandarma bölgesi, jandarma çeviriyor işçiyi, hakkında sahte imza suç var diye. İşçiler o kadar yıldı ki. Bu durumun uzaması, diğer sendikaya giden işçiyi bile kızdırdı. Hatta geri gelenler bile var” diye konuştu. (ANF) 2 Haziran Mayıs tarihinde Tez Koop-İş üyesi 4 çağrı merkezi çalışanını keyfi sebeplerle işten çıkardı. (Sendika.org) 8 Haziran 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 82 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 82 (sendika.org) 14 Temmuz Mersin Limanı’nda taşeron şirkette çalışan Liman-İş üyesi 35 işçi, hiçbir gerekçe gösterilmeden işten atıldı. 35 işçi, liman kapısında çadır kurarak direnişe başladı. (sendika.org) 28 Temmuz Polifarma fabrikasında yüze yakın işçi Petrol-İş sendikasına üye oldukları için işten çıkarıldı. Petrol-iş'e bağlı sendilkalı işçiler Çorlu Misinli yolu üzerindeki Polifarma İlaç Fabrikası'nda direnişe başladılar. Fabrikada çalışan 310 işçiden 250 tanesi fabrikadaki kötü çalışma koşullarına ve yapılan hukuksuzlukları karşı sendikalı olmuştu. Daha sonra 100 kadarı sendikaya üye oldukları için işten atıldı. (sol.org.tr) 5 Temmuz 11 yıldır Malatya İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi'nde çalışan Abuzer Karadağlı, sendikal faaliyetleri gerekçesiyle işten çıkarıldı. (etha) 6 Temmuz Diyanet Sendikası Başkanı Mehmet Bayraktutan, Rize‘de yaptığı açıklamada, ağustos ayı içerisinde yapılacak Toplu İş Sözleşmesi görüşmelerinde Diyanet çalışanları için de grev hakkı isteyeceklerini belirtti. (İHA) 9 Temmuz İki aydır sendikalaşma sürecinde olan Burger King Çağrı Merkezi işçileri, yönetimin yeni bir saldırıyla karşılaştı. Şirket son olarak sendikalı bir işçiyi daha işten attı. (sol.org.tr) 21 Temmuz Deri-İş Sendikası’nın örgütlenme çalışmalarını sürdürdüğü Yeşil Kundura’da 180 işçi işten atıldı. Fabrika patronu işten atmalara gerekçe olarak iş daralmasını gösterse de işçiler, sendikalaşma mücadelesinin engellenmek için işten atmaların yaşandığını söylüyorlar. (Evrensel) 22 Temmuz Kıraç’ta kurulu sakız fabrikası Perfetti’de Tek Gıda-İş Sendikasına üye olan Yaşar Çelebi ve Metin Çalışlar işten atıldı. (evrensel) 23 Temmuz Gazi Devlet Hastanesi'nde sendikalaşma mücadelesi verdikleri için işten atılan Dev Sağlık-İş üyesi taşeron işçilerin direnişi sürerken, taşeron firma ve başhekimlik işbirliği sonucu 3 işçi daha işten atıldı. (Gündem) 4 Temmuz SGK’nın Nisan 2011 verileri dikkate alındığında Türkiye’de toplam 10 milyon 314 bin 95 kayıtlı işçi çalışıyor. Bu işçilerin 922 bin 188’i ise bir işçi sendikasına üye bulunuyor. Bu veriler çerçevesinde Türkiye’deki sendikalaşma oranı yüzde 8.94’e karşılık geliyor. (Vatan) 30 Temmuz SES Adana Şubesi, kuruluşunun 15. yılına ilişkin yaptığı açıklamada, emekçilere yönelik baskılara dikkat çekti, tutuklu KESK üye ve yöneticilerinin serbest bırakılmasını istedi. (etha) 30 Temmuz Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu tarafından hazırlanan raporda, anayasada özgürlüklere dair bazı düzenlemeler yapılmasına karşın sendikal hakların yasal olarak hâlâ büyük oranda kısıtlandığı belirtildi. Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu'nun (ITUC) Sendikal Hak İhlalleri Raporu’nda, dünyada geçen yıl yaşanan sendikal hak ihlallerine yer verildi. Raporda, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 143 ülkenin sendikal hak ihlalleri, sendikal hakların pratikte nasıl uygulandığı ve ulusal yasaların sendikal hakları ne ölçüde ve nasıl koruduğuna dair bilgilere yer verildi. (sendikalhaber.com) 13 Temmuz Sendikaya üye olup işten atılmalarına rağmen kendilerine sahip çıkmayan sendikaları protesto eden işçiler Gebze meydanına döküldü. Üye oldukları sendikaları sert bir dille eleştiren işçiler sendikaları patronlarla iş birliği yapmakla suçladı. (demokratgebze.com.tr) 11 Temmuz Patronlar sendikalaşmaya karşı saldırılarına son sürat devam ediyorlar. Son olarak Deriİş sendikasının örgütlenme faaliyeti yürüttüğü Çorlu’daki Yeşil Kundura fabrikasında 180 işçi işten atıldı. Atılan işçilerden 80’i sendika üyesiydi. (uidder) 25 Temmuz Samsun'da Dev Sağlık-İş üyesi taşeron sağlık işçilerinin direnişi sürüyor. Bunun yanında hastane yönetimi ve taşeron firmalar işçilere sendikadan istifa etmeleri için baskı yapıyor. (kızılbayrak.net) 9 Temmuz Schneider Elektrik'in Manisa, İzmir, Gebze ve Çayırova'da kurulu fabrikalarındaki işçiler, sendikal hakları için nöbete başladı. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 83 AĞUSTOS Memur-Sen`in hazırladığı rapora göre, Avrupa`nın bir çok ülkesinde asker ve polisler de sendikaya üye olup toplu sözleşme yapabiliyor. Konfederasyon, asker ve polisler olmasa da buralarda çalışan sivil memurlara sendika hakkı tanınmasını istiyor. (AA) 16 Ağustos Adana'da Hacı Sabancı Organize Sanayi’nde kurulu bulunan Karteks Tekstil ve Ticaret A.Ş.’de çalışan 8 işçi sendikalaştıkları için işten atıldılar. (Kızıl Bayrak) 5 Ağustos Konya'da kurulu bulunan Birnak adlı işyerinde, 10 işçi Nakliyat-İş Sendikası'na üye olduğu için işten çıkarıldı. İşçiler, bugünden itibaren iş yeri önünde direnişe başladı. (Atılım) 19 Ağustos Mersin Limanı'nda 35 kişi işten çıkarıldı Mersin Limanı'nda tahmil ve tahliye işleri yaparken sendikalı oldukları iddiasıyla işten çıkarılan taşeron firma işçileri eylem yaptı. (denizhaber.com.tr) 4 Ağustos Sendika değiştirmeleri için baskı altına alındıklarını belirten Türk-İş'e bağlı Belediye-İş Sendikası'na üye İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nde çalışan işçiler, belediye önünde eylem yaptı. İşçilerin Belediye Başkanı Topbaşı ile görüşme talepleri ise kabul edilmedi. (kesk.org.tr) 18 Ağustos Samsun Gazi Devlet Hastanesi'nde taşeron işçi olarak çalışan ve Dev Sağlık-İş Sendikası'na üye oldukları gerekçesiyle işten çıkarıldığı ileri sürülen işçilere 2 işçi daha eklendi. (İHA) 5 Ağustos İZMİR Menemen’de deri üzerine faaliyet gösteren Savranoğlu Deri fabrikasında Deri-İş İzmir Şubesi’ne üye olan iki işçi kapı önüne konuldu. (Birgun) 8 Ağustos İstanbul Yenibosna'da kurulu Elvan Gıda fabrikasında çalışırken Türk-İş'e bağlı Tek Gıda-İş Sendikası'na üye olan işçiler işten atıldı. Sendika, işten atılan 15 işçinin işe geri alınması talebiyle 8 Ağustos günü fabrika önünde eylem yaptı. (kizilbayrak.net) 9 Ağustos TEK GIDA-İŞ Sendikasının örgütlenme çalışması yürüttüğü Elvan Gıda Fabrikasında, işçiler sendikalaştıkları için işten atılıyor. (Evrensel) 13 Ağustos TÜM-TİS'e üye işçiler, Mersin Limanı'nda eylem yaparak baskıları protesto etti. Liman-İş Sendikası'na üye oldukları için işten atılan 35 işçiye de destek veren TÜMTİS şube başkanı, taşeron firmaları da uyardı. (ulusalkanal.com.tr) 12 Ağustos İzmir'in Menemen ilçesinde Savranoğlu Deri fabrikasında çalışan işçilerin, sendikaya üye oldukları iddiasıyla işten çıkarılması nedeniyle Deri İş Sendikası üyeleri yürüyüş yaptı, bildiri dağıttı. (AA) 13 Ağustos DİSK'e bağlı Genel-İş Sendikası Kocaeli Şubesi üyeleri, kıdem tazminatından vazgeçmeyeceklerini ve hakları için kesintisiz mücadele edeceklerini ilan etti. (sol.org.tr) 23 Ağustos EYLÜL Afyonkarahisar Organize Sanayi Bölgesi’nde kurulu olan Hera Tekstil’de, işçilerin üç aydır sürdürdüğü sendikalaşma çalışması sona doğru geliyor. Sendikalaşma faaliyetleri sırasında çeşitli baskılara maruz kalan işçiler bu baskılardan yılmadan birliklerini korumayı başardı. İşçilerin üye olduğu TEKSİF Sendikası da geçtiğimiz hafta yetki başvurusunda bulundu. (Evrensel) 12 Eylül İzmit Arslanbey’deki Organize Sanayi Bölgesi’nde bulunan Snop Metal’de örgütlenen Birleşik Metal-İş Sendikası, çoğunluğu elde ettikten sonra tespit için Bölge Çalışma Müdürlüğü’ne başvurdu. Bunu haber alan Fransız işverenler 3 işçiye çıkış verirken, 7 işçiyi de yıllık izine gönderdi. (sol) 13 Eylül Kuruluşunu 31 Mayıs 2011’de tamamlayan ve genel merkezi Antalya’da olan Devrimci Turizm İşçileri Sendikası, turizm 83 Sendika ve Örgütlenme Hakkı İşçiler fabrikaları terketmiyor. (etha) 20 Temmuz 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 84 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 84 çalışanlarının yaşam koşullarının iyileştirilmesi için ILO'nun hazırladığı sözleşmeye Türkiye’nin de imza atması çağrısında bulundu. (sol.org.tr) 13 Eylül Arslanbey Organize Sanayi Bölgesi`nde kurulu Snob Metal fabrikadan işçi çıkartılması üzerine başlayan gerginlik tırmanıyor. Birleşik Metal-İş Sendikası Kocaeli Şubesi`ne üye işçiler, fabrikanın genel müdürü Djellal Lambruck hakkında ‘’işçileri tehdit ettiği ve başka bir sendikaya yönlendirdiği’’ gerekçesiyle suç duyurusunda bulundu. (sol) 15 Eylül Harb-İş Sendikası Balıkesir Şube Başkanı Ahmet Demirel ve Yönetim Kurulu üyeleri İşbir Sentetik Fabrikası'nda çalışırken, Teksif Sendikası'na üye oldukları için işten atılan işçilere destek verdi. (AA) 16 Eylül Seksenlerin sonlarında 4 binden fazla sendikalı işçinin olduğu Denizli tekstil sektöründe, Tariş'in çırçır fabrikasında çalışan 34 işçi dışında sendikalı kalmadığı bildiriliyor. (sol) 18 Eylül İkitelli Organize Sanayi Bölgesinde ünlü markalara iş yapan ve 1200 işçinin çalıştığı ÖZ-AK Tekstil’de çalışan işçiler, bir süredir kötü çalışma koşullarına karşı Türk-İş’e bağlı TEKSİF Sendikasında örgütlenmeye çalışıyordu. İşçilerin sendikaya üye olmasını engelleyemeyen patron, çareyi Hak-İş’e bağlı Öz İplik-İş’le anlaşmakta buldu. Patronun görevlendirdiği kişiler, işçileri zorla Öz İplik-İş’e üye yapmaya çalışırken, işçiler yaşananlara tepkili. (evrensel) 19 Eylül 2008 Mayıs ayından bu yana devam eden ve Öğrenci Gençlik Sendikası Genç-Sen’in kapatılması talebiyle İstanbul Valiliği tarafından açılan dava bugün sonuçlandı. Bazı kurucu üyelerin de mezuniyetlerinin ardından avukat olarak katıldıkları duruşmada İstanbul 3. Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından “kapatma kararı” verildi. (demokrat haber) 29 Eylül Genç-Sen'in İstanbul 3. Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından kapatılması üzerine bir açıklama yayınlayan Yargı-Sen, öğrencigençlik sendikasının kapatılmasının örgütlenme özgürlüğüne vurulmuş bir darbe olduğunu belirtti. (sol.org.tr) 29 Eylül EKİM Deri İş Sendikası üyesi oldukları için İzmir’deki Savranoğlu Deri fabrikadan İstanbul Tuzla’daki Kampana Deri’ye sürgün edilen ve ardından işten atılan işçiler bugün Tuzla Adliyesine gelerek konuyla ilgili suç duyurusunda bulundu. (sol) 14 Ekim Tuzla Kompana Deri Fabrikası'nda sendikaya üye oldukları gerekçesiyle 16 kişinin işten atıldığını öne süren Deri-İş sendikası üyesi yaklaşık 50 kişilik grup, Gümüşsuyu'nda bulunan Türk-İş Bölge Temsilciliği önünde toplandı. 'İşçiler burada Savranoğlu nerede?', 'Zafer direnen emekçinin olacak', 'Savranoğlu şaşırma sabrımızı taşırma', 'Sendika hakkımız engellenemez', 'Yaşasın Kompana direnişimiz', 'Hak verilmez alınır zafer sokakta kazanılır', 'Direne direne kazanacağız', 'Atılan işçiler geri alınsın' şeklinde sloganlar atan grup, fabrikanın sahibinin evinin bulunduğu sokağa doğru yürüyüşe geçti. (cihan) 15 Ekim İzmir'deki Ege Serbest Bölgesi’nde faaliyet gösteren Hugo Boss firmasından çıkarılan işçiler, 10 gündür eylem yapıyor. Sendikaya üye oldukları için çıkardıklarını iddia eden işçiler kendilerine haksız suçlamalar yapıldığını, bazılarına tazminat verilmediğini, karanlık oda sorgulamasına tâbi tutulduklarını, fabrikada ibadet yeri olmadığını öne sürüyor. (cihan) 20 Ekim Bilgi Üniversitesi’de sendikal faliyet yürüttükleri için işten atılan bir grup akademisyenin açtığı işe iade davası 14 Kasım’a ertelendi. İlk kez bir vakıf üniversitesinde gerçekleştirilen sendikal örgütlenme deneyimi yanısıra işten atılan akademisyenlerin açtığı işe iade davası da bir ilk olma özelliğini taşıyor. Dün görülen dava öncesi, çeşitli sivil toplum örgütü, işten atılanlar ile dayanışma amacıyla mahkeme önünde basın açıklaması yaptı. Üniversite yönetiminin anti demokratik tavrının kınandığı açıklamada, 14 Kasım’da görülecek duruşma için dayanışma çağrısı yapıldı. Yapılan açıklamada şöyle denildi: “Müstakbel YÖK Yasası ile kâr amaçlı şirketlerin ‘üniversitecilik işine’ yatırım yapabilmesinin önü açılacağa benziyor. Bu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 85 Çaykur'da mevsimlik işçi olarak çalıştırılan üniversite mezunu 200 işçi, kadro beklentisiyle biraraya gelerek düzenledikleri toplantıda dernekleşme kararı aldılar. Rize İsmail Kahraman Kültür Merkezi’nde biraraya gelen Çaykur’un üniversite ve yüksekokul mezunu mevsimlik işçileri, dernekleşme kararı aldılar. 1998 yılından bu yana 2 kez mağdur edildiklerini öne süren işçiler, yeni hazırlanan dönemlik projede kendilerinin öncelikli olarak düşünülmesi gerektiğini savunarak, kurumun üniversite mezunu çalışanlarına öncelik tanıması gerektiğinin altını çizdiler. (53habermerkezi.net) 14 Ekim Bilgi Üniversitesi’nde işten çıkarılan akademisyenlerin açtığı işe iade ve sendikal tazminat davası 10 Ekim günü Çağlayan Adliyesi’nde görüldü. Akademisyenlerin dava dilekçelerine karşın Bilgi Üniversitesi Yönetimi’nin avukatlarının cevabı ancak dava günü akademisyenlerin eline ulaştığından tanık ve delillerin gösterilmesi için duruşma 14 Kasım’a ertelendi. 14 Kasım’daki duruşma Çağlayan Adliyesi’nde saat 14.00’da görülecek. (sendika) 11 Ekim İzmir Çiğli Organize Sanayi Bölgesinde bulunan Billur Tuz Fabrikası'nda yeniden yetki almak için örgütlenme çalışması yürüten Tek Gıda-İş 3 No’lu Şube, işten atılan işçilerle, sendika temsilcileri ve desteğe gelenlerle birlikte fabrika önünde eylem yaptı. Burada açıklama yapan Tek Gıda-İş 3 No’lu Şube Başkanı Latif Gökçay, Billur Tuz fabrikasında şube olarak 13 toplusözleşme imzaladıklarını söyledi. Ayrıca 30 yıla yakın bir zamandır yetkiliyken bu dönem iş yerindeki taşeron uygulaması nedeniyle yetkiyi kaybettiklerini dile getirdi. (mucadelebirligi.com) 16 Ekim İzmir’in Menemen ilçesinde Kazımpaşa Mah. Salhane Mevkii. Seyrekköy Caddesi’nde bulunan Savranoğlu Deri Fabrikası’nda patron Deri-İş Sendikası’na üye olan işçilerini sendikal mücadeleyi engellemek için fabrikayı kapatmış ve işçileri işsiz kalmakla Tuzla’daki Kampana Deri fabrikasında çalışmak arasında seçim yapmak zorunda bırakmıştı. İşsiz kalmamak için Savranoğlu işçilerinde 38’i ailelerini geride bırakarak Tuzla’ya gelerek işbaşı yaptı. İşveren İzmir’den gelen işçilere kalacak yer bile göstermeyince işçiler geceleri fabrikalarda Kampana Deri işçileriyle fabrika içinde oluşturdukları yerlerde uyuyarak, sabahladı. Sağlıksız ve iş güvenliğinin olmadığı Kampana’da iş kazalarına da maruz kalarak çalışmaya devam ettiler. Bu şartlarda çalışmalarına rağmen patron 10 gün sonra “işçilerin fabrikayı işgal ettikleri” iddiasıyla suç duyurusunda bulunarak polis zoruyla işçileri fabrikadan çıkarttı. (mucadelebirligi.com) 27 Ekim İşbir Sentetik Dokuma Fabrikası’nda sendikaya üye oldukları gerekçesiyle işten atılan işçilerin ekmek kapısı önünde direnişlerinin 120 gününü tamamladı. (balikesirajans10.com) 26 Ekim Düzce'de tam da patronların istediği gibi savcılık ve jandarma örgütlenmesi var. Sendikalı işçileri yıldırma konusunda patronlara yardım için ellerinden geleni artlarına koymuyorlar. Şöyle ki , Desa'daki işlerinden atıldıkları için fabrika önünde direnişte bulunan işçilerin, giydikleri sendika önlükleri bile yasa dışı kabul edilip toplanıyor, sonra da işçiler savcılığa götürülüp saatlerce sorgulanıyor. Ancak örgütlü güçlerine güvenen işçiler, "Bir kere sendika bulaştı, dönüş yok" diyerek mücadeleden vazgeçmiyor. (birgün) 31 Ekim Nokia, Blackberry, Canon ve iPhone gibi uluslararası firmalara aksesuar ve kılıf 85 Sendika ve Örgütlenme Hakkı yüzden Türkiye’deki bu ilk ‘kâr amaçlı üniversite şirketinin’ nasıl bir üniversite yarattığını ve bilim insanları, üniversite çalışanları ve öğrencileri için nasıl yaşam koşulları sağladığını dikkatlice takip etmek gerekiyor. Türkiye’de vakıf üniversitesinde sendikal örgütlülük açısından bir ilk olan Bilgi Üniversitesi örgütlenmesi, işe iade ve sendikal tazminat davasıyla da bir ilk olacak. Dava açan Beril Sönmez, Fırat Kaya, Aslı Odman, Gökçe Öcal, Göktürk Uyan, Hale Akay, Reyda Ergün, Oya Cesur Demir, Bahar Fırat arkadaşlarımızla dayanışma içindeyiz. Bilgi Üniversitesi çalışanı akademisyen arkadaşlarımızın haklı davalarında yanlarındayız.” Açıklamada işten atılan akademisyenlerin işe iade edilmesi istendi. (özgür gündem) 11 Ekim 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 86 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 86 imalatı yapan, Çerkezköy’de bulunan Trexta Tr Deri Fabrikası patronu işçilerini sendikalı olmak istedikleri için işten attı. Büyük çoğunluğu kadın işçilerden oluşan fabrikada çalışma koşullarının kötü olması nedeniyle işçiler Deri-İş Sendikası'nda örgütlenmeye başladı. İşçilerin sendikalaştığını duyan patron ise 20 işçiyi işten attı. (Evrensel) 31 Ekim İzmir Çiğli Organize Sanayi Bölgesi'nde bulunan Billur Tuz Fabrikası'nda sendikaya üye oldukları için işten atılan Tek Gıda-İş Sendikası üyesi işçiler sendika hakkı için mücadele ediyorlar. Billur Tuz işçileri, ücretsiz izin dayatmasında bulunan patrona bugün Çiğli Postanesi'nden ihtarname gönderdiler. (kizilbayrak.net) 31 Ekim KASIM Bilgi Üniversitesi'nden atılan akademisyenlerin işe iade talebiyle açtıkları davaya 14 Kasım Pazartesi günü devam edilecek. Çok sayıda sendika ve eğitim örgütü, duruşmaya duyarlılık çağrısı yaptı. (etha) 13 Kasım İçişleri Bakanlığı müfettişi, mobbing iddiasıyla Adalar Belediye Başkanı Farsakoğlu ile 10 kişinin ifadelerini aldı. İddialar arasında zorla sendika değişikliği de var. (Sabah) 10 Kasım Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu 3.Bölge Temsilciliği, Türkiye Tekstil, Örme ve Giyim Sanayi İşçileri Sendikası (TEKSİF)'nın İzmir'in Gaziemir ilçesindeki Ege Serbest Bölgesi'de bulunan Hugo Boss fabrikasından atılan sendikalı 18 ve Menemen ilçesindeki Savranoğlu adlı işyeriden atılan Deri-İş Sendikası'na bağlı 44 işçiye erzak paketi verdi. (cihan) 3 Kasım Nokia ve Blackberry başta olmak üzere Canon, iPhone gibi büyük firmaların aksesuarlarını üreten Çerkezköy'deki Trexta Tr firması, sendikalı oldukları için 20 işçiyi işten çıkardı.Fabrikada çalışan 630 işçinin yüzde 75'i kadın, yüzde 90'ı da asgari ücretle çalışıyor. Son iki aydır, işçiler çalışma koşullarının düzeltilmesi için Deri-İş sendikasında örgütlenmeye başladı. (bianet) 2 Kasım ARALIK Balıkesir'de İşbir Sentetik Dokuma Fabrikası'nda çalışırken, TEKSİF Sendikası'na üye olunca işten çıkarılan işçilerin fabrika önündeki direnişi 158'inci gününe girdi. (DHA) 3 Aralık Sendikalı oldukları için işten atılan akademisyenlerin işe iade davası tekrar ertelendi. İstanbul Çağlayan Adliyesi’nde görülen duruşmada iki tarafın da tanıkları dinlendi ve deliller sunuldu. Mahkeme gelmeyen tanıkların da dinlenmesi için dava 7 Şubat 2012′ye ertelendi. Duruşma öncesi adliye önünde bir araya gelen, Eğitim-Sen Üniversiteler Şubesi, İstanbul Tabip Odası, TMMOB, Sosyal-İş Sendikası, Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD), Bağımsız Sosyal Bilimciler (BSB), Limter-İş, İngiltere Üniversite ve Yüksekokullar Sendikası, Liverpool Üniversitesi Şubesi, gibi emek ve meslek örgütleri, Bilgi Üniversitesi’ndeki akademisyenlere destek verdi. (birlikdayanisma.com) 2 Aralık Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) 21 Aralık'ta greve gitme kararı aldı. (cihan) 4 Aralık TEKSİF sendikasına üye olduktan sonra işten atılan İşbir Sentetik Dokuma işçilerinin eylemleri altıncı ayına yaklaşırken Teksif-İş Balıkesir Bölge Temsilcisi Hüseyin Akyüz sendika üyeliği önündeki engellerin kaldırılmadığını ve çağ dışı uygulamaların sürdüğünü ifade etti. (Evrensel) 5 Aralık 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 87 2011 Yılı Türkiye’de İş Kazaları: “Türkiye Büyüyor İşçiler Ölüyor” Nazır Kapusuz Sosyal Haklar Derneği olarak 2006 yılından beri gazete ve internet ortamındaki haberleri derleyerek hazırladığımız “Sosyal Hak İhlalleri Raporları”nın 2011 yılı verilerine göre; İş kazalarında ölen kişi sayısı: 6411 İş Kazalarında ölümcül ağır yaralanann kişi sayısı: 668 Toplam 1309 kişi ölümcül iş kazası geçirmiş bunların yarışı iş kazası geçirdiği gün hayatını kaybetmiştir. İş kazalarında kayıtlarda geçen diğer yaralanan kişi sayısı: 2166 Türkiye’nin GSMH’sının %8,5 arttığı 2011 yılında ölümcül iş kazaları 2010 yılına göre %15’lik bir artışı göstermektedir. Türkiye’nin -%4,8 küçüldüğü 2009 yılında ise iş kazaları bizim raporlarımıza göre az da olsa gerilemiştir. İş kazalarında büyümeye endeksli bir eğilim olduğu görülmektedir. Türkiye’de büyümenin bedelini işçiler canlarıyla ödemektedir. Her ölümcül dört iş kazasından biri inşaat sektöründe, beş iş kazasından birisi de İmalat sanayinde meydana gelmektedir. Bu iki sektörü, 3.sırada madencilik sektörü izlemektedir. 4.sırayı ise mevsimlik tarım işçileri almaktadır. İnşaat sektöründe ölümcül iş kazalarının nedenleri sırasıyla; düşme, elektrik kaçağı, iş makineleri veya malzemelerin çarpması sonucu oluşan kazalardır. Yine iş anında olmasa da özellikle barınma koşullarının kötü olması nedeniye, yangın, sel vb nedenlerle inşaat işçileri ölümcül iş kazalarına maruz kalmaktadır. İmalat sanayindeki ölümlerin ezici bir çoğunluğu organize sanayi sitelerinde meydana gelmektedir. Yangın, patlama, elektrik kaçağı belli başlı ölüm nedenlerindendir. Organize Sanayi Sitelerinde bu kadar yoğun iş kazası olurken ilgili 1) SHD bu verileri basından derlemektedir. Benzer takibi yapan kurumlarda da hemen hemen benzer rakamlar ortaya çıkmaktadır. Ancak Çalışma Bakanı Faruk Çelik, milletvekili Sırrı Süreyya Önder'in verdiği bir soru önergesine cevaben 2011 yılında 1563 işçinin hayatını kaybettiğini belirtmiştir. Daha önceki yıllardaki Sosyal Güvenlik Kurumu verileri ile kendi verilerimizi karşılaştırdığımızda da, resmi verilerin yaklaşık %40-50 gibi bir rakamı raporlarımızda tespit edebildiğimiz görülmekte. Bunun bir nedeni her iş kazasının basına yansımayacağı gibi özellikle ağır yaralanma haberlerinin ertesinde akıbeti hakkında haber çıkmamasıdır. Bundan dolayı bu seneden itibaren ağır yaralıları ayrı bir istatiğe koyduk. 88 sitelerde iş kazaalına anında müdahale edecek sağlık birimlerinin hiç birinde yer almaması hatta bunun hiç akıla gelmemesi bile durumu net ortaya koymaktadır.2 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 88 106 işçi kamu altyapı/hizmet işyerinde çalışırken ölümcül iş kazası geçirmiştir. Bunun ezici bir çoğunluğu taşeron olarak çalışan işçilerdir. Başlıca ölüm nedeni açılan kazılardaki oluşan göçüklerdir. 37 işçi belediye hizmetlerinde ölümcül iş kazası geçirmiştir. Tamamı taşeron işçidir. Mevsimlik tarım ve diğer tarım işlerinde ölen 80 kişinin 22 tanesi 15 yaşından küçük çocuklardan oluşmaktadır. Raporumuza sayısal olarak girmeselerde tarım alanlarında aileleriyle sağlıksız koşullarda yaşamak zorunda kalan ailelerin 0-4 yaş arası 12 çoçuk bu koşullarda hayatını kaybetmiştir. Mevsimlik tarım işçileri yine uygun olmayan taşıma koşulları nedeniyle birçok ölümcül iş kazası yaşamaktadır. 2007 yılına kadar sadece bir kaç ölüm yaşanan enerji sektöründe, elektirik dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesiyle ölen işçi sayısı 2011 yılında 28’e yükselmiştir. Bu rakam geçen sene 17, 2009 yılında 11 dir. Yine daha önceki yıllarda az sayıda iş kazası kaydı olan hidro elektirk santral (HES) inşaatlarında 26 işçi hayatını kaybetmiş, 20 işçi ağır yaralanmış 35 işçi de yaralanmıştır. Geçtiğimiz günlerde ölen Hekim Ersin Arslan’ın öldürülmesiyle gündeme gelen sağlık çalışanlarına saldırı olayı 2011yılında 57 sağlık çalışanın yaralanmasına neden olmuştur. Bu rakam bir önceki yılın neredeyse iki katıdır. Tespit edebildiğimiz kadarıyla 2 ev temizlik işçisi ile 9 göçmen işçi hayatını kaybederken bu alandaki güvencesizlik ve örgütsüzlükten dolayı bu sayının çok daha fazla olduğu tahmin edilmektedir. İş Kazalarında Değişen Sektörler İş kazalarının meydana geldiği sektörlerde hızlı bir değişim yaşanmaktadır. Bu değişim Türkiye’deki ekonomik yapıdaki değişimlere paralel seyretmektedir. 2006 yılında madencilik yasasındaki değişimin ardından küçük maden işletmelerin çoğalacağını 2007 raporunda belirtmiştik. Nitekim belirli bölgelerde yoğunlaşan ve toplu ölümler daha önce madencilik sektörüne hakimken (özellikle kömür madenlerinde) şu anda çeşitli madencilik alanlarında ve ülke çoğrafyasına yayılmış şekilde kazalar meydana gelmektedir. Hatırlayacak olursak yeni maden yasası, maden açmak için yasal izni bile ortadan kaldırıyor ve küçük işletmelerde maden mühendisi çalıştırılmasını zorunluluk olmaktan çıkartıyordu. Bunun sonucunda “kitlesel bir ölümlü kaza” meydana gelmemesine rağmen Madencilik sektöründe 88 işçi yaşamını yitirmiştir. Bunların içinde krom madenlerinin ciddi bir ağırlığı oluşmaya başlamıştır. Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu, madenlerde yaşanan iş kazalarına ilişkin hazırladığı raporda göre kazaların önlenmesine yönelik tedbirlerin yetersizliğine dikkat çekilirken, denetim zafiyetine de vurgu yapıldı. Aynı zamanda, patronların “gereksiz maliyet” olarak gördüğü işçilerin eğitiminin önemli olduğu 2) Bu haber de buna iyi bir örnektir. “Adana Doğu Sanayii sitesinde Isı yalıtım sistemleri imalathanesinde çalışan Yunus Cagımnı, pres makinasına kaptırdığı sol elinin kopan 4 parmağının koyulduğu buzlu plastik şişe ile 2 saat hastane hastane gezmek zorunda kaldı. En sonunda ise hastanenin kapısında bayıldı”. (ntvmsnbc) 13 Ağustos 2011 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 89 89 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları belirtildi. Raporun ilginç detaylarından birisi ise maden işçilerinin “sağlık ve güvenlik” yerine “iş” istediği yönündeki tespit oldu.3 Bu arada 2010 yılından meydana gelen ve Zonguldak'ta 30 madencinin ölümüne mezar olan grizu faciasının bilirkişi rapor da gecikmeli de olsa yayınlandı. Cinayetin 12 dakika öncesinden görüldüğü ancak çalışmaların durdurulmadığı ortaya çıktı. Başbakan Erdoğan, 30 madencinin ölümüne ilişkin "kader" demişti. Bilirkişi raporuna göre, taşeron firma Yapı-Tek'in yetkilileri ile birlikte Karadon Müessese Müdürü İsmail Güner de ölümlerden sorumlu.4 Özelleştirme dalgasının son halkalarından birisi olan enerji dağıtım ve işletme haklarının son işletmeleri de özelleştirilmiştir. 2007 yılında enerji dağıtım alanında sadece 2 işçi yaşamını yitirirken bu sayı 2011’de 28’e çıkmıştır ve bunun 22 tanesi elektrik dağıtım şirketlerinde meydana gelmiştir. Enerji gibi yüksek teknik beceri isteyen bir iş kolu tamamen taşeron firmalara terk edilmiş ve kadrolu deneyimli kamu işçisi profli 20-30 yaş aralığında ve genellikle çalışma yaşamının ilk aylarında hayatını kaybeden bir işçi profili ile yer değiştirmiştir. Bu mesele de göstermektedir ki, artık işverenler işçilerin güvenlik eğitimi alabilecekleri sürelerin maliyetinden kaçınmakta ve işsizlik kaygısıyla her işi yapmaya hazır bir kitleyi fazlasıyla sömürmektedir.5 3) 1 Temmuz 2011 Gündem Gazetesi 4) 23 Ağustos 2011 ETHA (Etkin Haber Ajansı) 5) Bu dönüşüm hakkında daha ayrıntılı bilgi için: guvenlicalisma.org sitesinin yaptığı söyleşiye bakılabilir. “Aslı Odman - Kapitalist iş hasta ediyor, öldürüyor” 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 90 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 90 Kamu alanında sadece özelleştirme yolu ile değil hizmet alanını ihaleye çıkarma yolu ile de iş kazalarının arttığını görmekteyiz. Artık ülkede büro işleri dışında saha daki tüm kamu hizmetleri taşeron yolu ile yürütülmektedir. Altyapı çalışmalarında artık firma çalışanları hayatlarını kaybetmektedir. Enerji sektörü ile benzer sorun burada da devam etmektedir. Yien sağlık alanında taşeronlaşma artık o seviyeye gelmiştir ki geçen yılın bile verilerine göre tüm sağlık bakanlığı kadrosunu %70’ini taeşeron çalışanlar oluşturmaktadır. Sağlık alanında 6 işçi hayatını kayberderken yol yapım benzeri kamu altyapı hizmetlerinde ise 35 işçi hayatını kaybetmiştir. Yine sağlık alanında sağlık gibi özel bir alana göre dizayn edilmiş kadrolar yerine hemen her yıl yeniden ihaleyle değiştirilen firmalar değişen çalışanlar bu alandaki uzmanlaşmayı da bitirmiş ve sağlık sistemine entegre edilen çalışanlardan daha fazla hizmet bekleyen performans sistemi yüzünden sağlık çalışanlarına hasta yakınları tarafından yapılan saldırılar artmıştır. Sadece hastanelerde 50’nin üzerinde darp edilen sağlık çalışanı 2011 yılında gazetelerde haber olarak yer almıştır. TÜRKİYE Psikiyatri Derneği’nin (TPD) çeşitli illerdeki tabip odalarının yaptığı çalışmalardan derlediği rapor, son yıllarda sağlık çalışanlarına yönelik şiddet olaylarının arttığını ortaya koyuyor. “Sağlıkta Dönüşüm Programı” ile hasta ve hasta yakınlarının istediği hizmeti alamadıklarında şiddete başvurmasına neden olduğu ortaya konan araştırmada, çalışma yaşamı boyunca en az bir defa şiddete uğrayan sağlık çalışanlarının oranının yüzde 64’e yükseldiği vurgulandı. Yüzde 96 oranında sağlık çalışanı ise çalışma yaşamı boyunca en az bir defa şiddet içeren bir olaya tanık oldu. En fazla şiddete maruz kalanların, yüzde 81 oranı ile kadın pratisyen hekimler olduğu kaydedilen raporda, şiddet uygulayanların yüzde 86’sının hasta ve hasta yakını olduğu vurgulandı.6 Kamunun son yıllardaki HES (hidro elektrik santral) ısrarı ve bu ısrarın yine taşeron firmalar aracılığıyla yürütülmesi, daha önce raporlarımızda yer almayan bir sektöre daha yer açmamıza neden olmuştur. HES inşaatlarında 26 işçi hayatını kaybetmiş 20 işçi de ağır yaralanmıştır. Belediye hizmetlerinin de bir kamusal hizmet alanı olduğunu varsayarsak; kamu, iş kazalarında bir rekora doğru koşmaktadır. Yine belediyelerde 23 işçi hayatını kaybetmiştir. Ve tespit edebildiğimiz kadarıyla tamamı taşeron işçidir. Yine bir kamu kuruluşu olan TOKİ (Türkiye Toplu Konut İdaresi) inşaatlarında 11 işçi hayatını kaybetmiştir. Kamu alanındaki gözetimsizlik o safhaya varmıştır ki, devlete bağlı tarım işletmelerinde çocuk işçiler ölebilirken, orman işlerinde de hamile bir kadın, 71 yaşındaki bir işçi de hayatını kaybedebilmektedir. Elbette devletin kendi gözetim alanındaki işyerlerinde bu kadar insan hayatını kaybedince diğer sektörlerde de manzara korkunç olmaktadır. Koruyucu ve engelleyici olan Kamu’dan işçileri kim koruyacak belli değil. Elbette deneyimsizlik sadece taşeron işçilere aiti bir konu değildir. İşverenlerin iyice eşitsiz gelişen sosyal haklar alanında bu güvencesizliği iyice sömürdükleri ortadadır. İşçilerin iş kanununa göre tehlikeli bulduğu işi reddetmeye hakkı olduğu 6) 1 Şubat 2011 Evrensel Gazetesi 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 91 halde iş güvencesinin olmamasından dolayı kimse bu hakkı kullanmamaktadır.7 91 Yapılacak yeni yasa ve düzenlemelerde bu kazaları önlemeye yetecek gibi görünmemektedir. İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları "İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği", devamlı olarak en az 50 işçi çalıştırılan işyerlerinde "İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu" oluşturulması veya işyeri dışında kurulu ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alınmasını düzenlemektedir. Bu önlem toplam 1 milyon 325 bin 749 işletmenin 50‘den fazla işçi çalıştıran 25 bin 346‘sı yani yüzde 1,91‘ini kapsamakta, yüzde 98,09‘unu ise kapsam dışı bırakmaktadır.8 Meslek Hastalıklarında dünyaya ders vermeye devam ediyoruz! Daha önceki raporlarımızda da belirtmiştik. Türkiye’de bırakın gazete haberleri üzerinden meslek hastalığı haberini raporlarımıza yansıtmayı, devletin resmi verilerinde bile neredeyse hiç kimse meslek hastalığından ölmemektedir. Bazı yıllar bu veri “sıfır” olarak devletin verilerinde yer almaktadır. İnsanların yaşamlarını bile müdafa edemediği bu çalışma koşullarında elbetteki sağlıklarını korumaları beklenemez. Ancak iş kazaları nasıl Başbakan’a göre kaderse, yılllarca madende çalıştıktan sonra 45 yaşında akciğer kanserinden ölen insanın ölümü de “ecel”dir. Dünyada iş kazaları oranı yüzde 44, meslek hastalıkları oranı yüzde 56 iken Türkiye‘de iş kazaları oranının yüzde 99,3, meslek hastalıklarının binde 7 oranında olması çok açık bir çelişki oluşturmaktadır.9 2006 yılından beri gazete haberlerinde rastladığımız ilk meslek hastalığı haberi aşağıdadır. “Kütahya'da faaliyet gösteren Eti Gümüş A.Ş.'nin madeninde çalışan işçilerin rutin sağlık kontrolleri esnasında sınır değerin üzerinde ağır metal kirliliğine rastlandı. Bu nedenle yapılan suç duyurusunda madenin mühürlenmesi de talep edildi. 97 işçi Ankara Meslek Hastalıkları Hastanesi'ne sevk edildi.” 2011 Yılının Tek İyi Haberi Türkiye’de iş kazaları denince uzun yıllar akıllara sadece kömür madenlerindeki toplu ölümlere yol açan grizu patlamaları ve göçükler geldi. Ancak 90 yıllarla birlikte güvencesizliğin artması, sektörel değişimler özelleştirmelerin yayılması iş kazalarının hem artmasına hem de görünür olmasına neden oldu. Az sayıdaki akademisyenin ısrarlı çabası ve farklı bir sendikal deneyim yaşayan Limter-İş sayesinde Tuzla Tersaneler bölgesindeki iş kazaları ulusal medyada faz7) Buradaki haber, deneyimsiz bir elemana zorla tehlikeli iş yaptırmanın bir örneğidir. “Kayseri’de üretim yapan Simfer Metal’de 3 gün üst üste iş kazası gerçekleşti. 3 günde 3 işçi, pres makinesine elini kaptırdı.İşçilerden 2’si başka bölümlerden alınarak pres bölümüne geçirilmişti. Yeni oldukları bölümde işçiler parmaklarını pres makinesine kaptırdı. Edindiğimiz bilgiye göre işçilerden birinin 4 parmağı koptu”. (Evrensel Gazetesi) 23 Aralık 2011 8) TMMOB Makine Mühendisleri Odası. “İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Oda Raporu” Nisan 2012 9) MMO ilgili raporu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 92 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 92 laca yer bulmaya başladı. En azından tekil ölümlerin bile haber değeri taşıdığı bir döneme girmiş olduk. O tarihlerden sonra da derneğimizdeki faaliyete benzer şekilde bu alanı takip eden akademisyen, oda, haber siteleri sayısı giderek arttı. Bu ilgi nihayet tüm çalışmaların daha derli toplu olmasını sağlayacak bir çalışmaya evrildi. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi 2011 yılında kuruldu ve faaliyetlerine başladı. Faaliyet alanı iş kazaları olan birçok insan ve kurumun biraraya gelmesi gerçek anlamda da etkin bir sonuç yarattı ve İSİG raporları, beyanları basında daha fazla yer almaya başladı. Hatta 2012 yılındaki yapılan 1 Mayıs mitinginde hemen hemen tüm kortejlerde iş kazalarına vurgu yapan döviz ve pankartların yer almasının bir nedeni de bu Meclis’in iş kazalarını daha görünür kılması olduğunu düşünüyoruz. Çalışmaları www.guvenlicalisma.org adresinden takip edilebilecek olan İSİG’in faaliyetlerinde başarılar diliyoruz. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 93 İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI OCAK Kot taşlama işçileri slikozis hastalarını Özürlüler Yasası kapsamında değerlendiren Torba Yasa Tasarısı ile ilgili Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile görüşmeye giderken slikozis hastası İsmail Şahin’in ölüm haberi geldi. (Sendika.org) 18 Ocak Karadon’da yaşamını yitiren ve devlet tarafından çıkarılamayan 2 madencinin cenazesine TTK tarafından kuyunun onarım ihalesi verilen Çinli şirketin işçileri ulaştı. 2 Madenci 17 Mayıs 2010’daki grizu patlaması sorucu hayatını kaybetmişti. (Sendika.org) 18 Ocak 20 Ocak günü öğlen saatlerinde Sedef Tersanesi’nde yaşanan iş kazasında Selamettin Erdem (38) ve Fesih Bardek (28) isimli iki boyacı yaralandı. (Sendika.org) 21 Ocak Samsun'un Çarşamba ilçesinde hidroelektrik santrali (HES) inşaatında çalışan 2 işçi, aynı gün aynı yerden düşerek öldü. Edinilen bilgiye göre, Musçalı köyü Yeşilırmak üzerinde bir şirket tarafından yaptırılan HES inşaatında çalışan Eyüp Tutluca (46) baraj kapaklarında kalıp çalışması yaptığı sırada yaklaşık 7 metreden düştü. (Sendika.org) 26 Ocak Ankara’nın Beypazarı ilçesi yakınlarında Mardinli mevsimlik işçileri taşıyan bir minibüsün karşı istikametten gelen TIR ile çarpışması sonucu hayatını kaybedenlerin sayısı 11’e yükseldi, 6 kişi de yaralandı. (Sendika.org) 26 Ocak İzmir’in Bornova İlçesi’nde, inşaatı süren yapı marketin bodrum katında kaynak çalışması sırasında izolasyon malzemelerinin alev almasıyla yangın çıktı. Arkadaşlarını kurtarmak için dumanın içine dalan İsmail Ünver ve kuzeni İdris Ünver öldü, Adnan Ünver ile Adem Bara yaralandı. (Sendika.org) 31 Ocak Giresun’un Çamoluk İlçesi Sarpkaya Köyü’ndeki HES inşaatında iskeleden düşen işçi ağır yaralandı. (Sendika.org) 11 Ocak Kardemir’de kaynakçı olmasına karşın yağlama biriminde görevlendirilen 12 yıllık işçi Halit Bülent Bostancı elini makineye kaptırdı. Parmakları parçalanan Bostancı’nın eli bileğinden kesildi. (Sendika.org) 15 Ocak Artvin’de bir tamirhanede meydana gelen iş kazası sonucu 34 yaşındaki motor ustası Bülent Özkent hayatını kaybetti. (Sendika.org) 16 Ocak Türkiye’de geçen yıl meydana gelen maden kazaları sonucu 105 maden işçisi hayatını kaybetti. Maden Mühendisleri Odası ve Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) verilerinden yapılan derlemeye göre geçen yıl 43’ü yeraltında, 18’i de yerüstünde olmak üzere Türkiye’deki maden ocaklarında toplam 61 kaza yaşandı. (Sendika.org) 8 Ocak Giresun’un Çanakçı İlçesi Karabörk beldesinde Şengünler A.Ş tarafından yapılan Çanakçı HES inşaatında meydana gelen iş kazasında bir kepçe operatörünün bacağı koptu. (Sendika.org) 8 Ocak Giresun'un Doğankent ilçesindeki Hidro Elektirik Santrali inşaatında meydana gelen kazada 2'si ağır 5 işçi yaralandı. (Sendika.org) 4 Ocak Mardin Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi'nin kalorifer kazanında onarım sırasında meydana gelen patlamada 1 işçi öldü. Mardin Valisi Hasan Duruer, patlamanın kazandaki onarım çalışması sırasında gaz sıkışmasından kaynaklandığını söyledi. (Sendika.org) 1 Ocak 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 94 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 94 BDP Van Milletvekili Fatma Kurtulan, mevsimlik gezici tarım işçilerinin ölümlerine neden olan trafik kazalarının nedenlerinin tespit edilmesi ve alınacak önlemlerin belirlenmesi için Meclis’te araştırma komisyonu kurulmasını istedi. BDP Van Milletvekili Fatma Kurtulan’ın önergesinin gerekçesinde şöyle denildi: “Mevsimlik gezici tarım işçilerinin göç döneminde yolculuklarının güvenli ve sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi maksadıyla göç alan ve göç veren yerler arasında ulaşım ile ilgili koordinasyon sağlanmalı, trafik denetimleri arttırılmalı, araç ve trafik güvenliğinin gerektirdiği kontroller hassasiyetle ve sıklıkla yapılarak yaşanan trafik kazaları sonlandırılarak işçi ölümlerine engel olunmalı, sorunların ortadan kaldırılması için kalıcı çözümler bulunmalıdır. (ANF) 28 Ocak Tuzla tersaneler bölgesinde Sedef Tersanesi’nde bir geminin direğine merdivenle çıkarak boya yapmaya çalışırken düşen 2 işçi yaralandı. (ANF) 20 Ocak uğradı. Barut'un kamerası kullanılamaz hale geldi. (Zaman) 1 Ocak Mersin'in Tarsus ilçesinde, tarım işçilerini taşıyan minibüsün devrilmesi sonucu 6 kişi yaralandı. (Zaman) 3 Ocak Sakarya Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nin inşaatında beton dökülmesi sırasında tavanın çökmesi sonucu 4 işçi yaralandı. (Zaman) 3 Ocak Isparta'da, Karayolları şantiyesinde çalışan ve gece alkol alan kamyon şoförü, sabah saatlerinde şantiye yakınlarında donarak ölmüş halde bulundu. (Zaman) 3 Ocak Kayseri'de iş makinesinin devrilmesi sonucu 1 kişi öldü, 1 kişi yaralandı. Talas ilçesine bağlı Başakpınar beldesinde bir inşaat firmasına ait kum ocağında, Serdar Gül'ün kullandığı kepçe kazı yaparken kayarak 15 metre yükseklikten devrildi. (Zaman) 4 Ocak Çanakkale'de hasta taşıyan ambulans, lastiğinin patlaması sonucu takla attı. Kazada, ambulansta taşınan hasta yaşamını yitirdi, 5 kişi de yaralandı. (Zaman) 4 Ocak TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabulen edilen tasarı ile silikozis hastası kot kumlama işçilerinin “özürlü” kategorisine sokularak haklarının görmezden gelinmesine tepki gösterildi. İstanbul Tabip Odası’nda basın toplantısı düzenleyen Kot Kumlama İşçileri Dayanışma Komitesi silikozis hastalığının “meslek hastalığı” olarak kabul edilmesi ve yasal düzenlemelerin buna göre yapılması istedi. (Evrensel) 13 Ocak Manisa'nın Soma ilçesindeki maden sahasında kamyonun çarptığı tuvaletteki kişi öldü. (Zaman) 5 Ocak İzmir Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi Acil Servisinde önceki akşam bir doktor görevi başında saldırıya uğradı. Servisin en yoğun olduğu bir zamanda, hastasına bakılmadığını belirten bir hasta yakını hasta muayene eden doktora kafa attı. (Evrensel) 25 Ocak İzmir'in Bayraklı ilçesinde Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Gökhan Görsoy, görev yaptığı okulun bahçesinde, dışarıya çıkmaları konusunda uyardığı iki genç tarafından dövüldü. Gürsoy'un, bir haftalık iş göremez raporu aldığı öğrenildi. (Zaman) 6 Ocak Kayseri Organize sanayinde bulunan Eda Sünger isimli fabrikada çıkan yangında 20 işçi dumandan etkilendi. (Evrensel) 21 Ocak Osmaniye'nin Kadirli ilçesinde tarım işçilerini taşıyan traktörün devrilmesi sonucu 5 kişi yaralandı. (Zaman) 10 Ocak Ankara'da Maliye Bakanlığı'na bağlı memurların yılbaşı gecesi yaptığı denetimleri görüntülemek isteyen Cihan Haber Ajansı kameramanı Fethi Barut, bir eğlence yerinin çalışanları tarafından saldırıya Kahramanmaraş'ta okul dışında bir grup öğrencinin kavgasını ayırmaya çalışan öğretmen ameliyat neşteri ile yaralandı. Olay Kahramanmaraş İlköğretim Okulu yakınlarında gerçekleşti. (Zaman) 5 Ocak Nigde Ulukışla ilçesine bağlı Alihoca köyünde kum ocağında çalışan işçilerden 40 kişi, verilen öğle yemeğinde zehirlendi. (Zaman) 9 Ocak Kemerburgaz'da buzlanma nedeniyle 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 95 Manisa'nın Akhisar ilçesine bağlı Akselendi beldesinde, yük boşaltma işlemi sırasında damperi yüksek gerilim hattına temas eden kamyonun şoförü, akıma kapılarak hayatını kaybetti. (Zaman) 11 Ocak Sakarya'nın Arifiye ilçesi Hanlı Mahallesindeki bir yemek fabrikasında çalışan Yusuf Ürge (56), iş arkadaşları tarafından yük asansöründe sıkışmış halde bulundu. Ürge hayatını kaybetti. (Zaman) 12 Ocak Eğitim-Bir-Sen, Yeşilgölcük beldesinde bir öğretmenin öğrencisi tarafından darp edilmesini kınadı. Yeşilgölcük Cumhuriyet İlköğretim Okulu'nda, geçtiğimiz pazartesi günü yaşanan olayda, okul öğretmeni H.M., okul öğrencilerinden birinin bıçaklı saldırısına uğramıştı. (Zaman) 13 Ocak Manisa'nın Soma ilçesinde bulunan ve CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun yeni yılı karşıladığı kömür madeninde göçük meydana geldi. Bir işçinin göçük altında kaldığı kazada, göçük altından solunumu ve kalbi durmuş olarak çıkarılan maden işçisi, hastanede yapılan müdahaleyle yaşama döndürüldü. (Zaman) 14 Ocak Konya'da aynı fabrikanın işçilerini taşıyan iki servis minibüsünün çarpışması sonucu 16 kişi yaralandı. (Zaman) 14 Ocak Havran ilçesinde, zeytin tayfası taşıyan minibüs ile kamyonetin çarpışması sonucu meydana gelen kazada 11 işçi yaralandı. (Zaman) 16 Ocak Artvin'de Deriner Barajı inşaatında iş makinesinin kepçesi üzerine düşen işçi öldü. (Zaman) 16 Ocak Bolu'nun Mengen ilçesinde özel bir maden ocağında dinamitin kontrolsüz patlatılması sonucu bir işçi hayatını kaybetti. (Zaman) 15 Ocak Rize'nin Güneysu ilçesinde inşaatta çalıştığı sırada ayağı kayarak toprak zemine düşen işçi hayatını kaybetti. (Zaman) 18 Ocak Pendik'te, Cemal Şahin isimli inşaat işçisi, üzerini kapatmak için çalıştığı yaklaşık 20 metre derinliğindeki su kuyusuna düştü. Şahin’in cesedi çıkarıldı. (Zaman) 20 Ocak Osmaniye'de bir işçi çalıştığı sırada torna makinesine takılarak feci şekilde can verdi. Olay öğle saatlerinde Küçük Sanayi Sitesi 6 Blok 12 nolu işyerinde meydana geldi. (Zaman) 19 Ocak Kayseri'de bir sünger fabrikasında çıkan yangında, dumandan etkilenen 20 işçiden 3'ü hastanede tedavi altına alındı. (Zaman) 20 Ocak Balıkesir Bandırma Organize Sanayi Bölgesi'nde yapımı süren rüzgar enerji santralinde çalışan Süleyman Güngör (38) ve Muhammed Yüksektepe (38), üzerinde bulundukları çatının çökmesi sonucu ağır yaralandı. (Zaman) 23 Ocak Fatih'te, 112 Acil Servis ekipleri, kaza yerinden aldıkları yaralıyı hastaneye götürürken yaralı ve yakınlarının saldırısına uğradı. Darp edilen sağlıkçı kadınlardan biri yaralandı. (Zaman) 23 Ocak Ankara'nın Beypazarı ilçesinde mevsimlik işçi olarak çalışan bir ailenin 4 yaşındaki kızları elektrik çarpması sonucu hayatını kaybetti. Edinilen bilgiye göre, anne Birsen Aksakaloğlu süt sağım makinesi kazanlarını yıkamak için kova içerisine su koyarak elektrikli ısıtıcı ile ısıtmaya başladı. Bu sırada 4 yaşındaki Gülbahar Aksakaloğlu içinde ısıtıcı olan kova ile oynarken elektrik çarpması sonucu hayatını kaybetti. (Zaman) 23 Ocak Osmaniye'de bir inşaatın 6. katından yere düşen işçi hayatını kaybetti. (Zaman) 24 Ocak Osmaniye'nin Kadirli ilçesinde, traktörün arkasındaki ilaçlama makinesinin devridaim koluna elbisesini kaptıran kişinin kolu koptu. (Zaman) 24 Ocak Türkiye'den Suriye'ye çimento götüren ve sırada beklerken freni boşalan kamyonun çarptığı 2 kişi öldü, 5 kişi yaralandı. 95 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları kayganlaşan yolda kontrolden çıkan hafriyat kamyonu, yanı üzerine devrildikten sonra sürücüsünü de altına alarak metrelerce sürüklendi, sürücü öldü. Arkadaşını kanlar içinde kamyonun altında gören diğer kamyoncular gece saatlerinde tuzlama çalışması yapılmadığını iddia ederek Karayolları yetkililerine tepki gösterdi. (Zaman) 11 Ocak 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 96 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 96 (Zaman) 24 Ocak Edirne'nin İpsala ilçesinde çobanlık yapan kişi ölü bulundu. Ağılda ölü bulunan Hayrettin Çakmakçı'nın soğuktan donarak öldüğü iddia edildi. (Zaman) 25 Ocak Eyüp Göktürk'te bir kömür madeninde çalışan işçi, su tahliyesi yapmaya çalıştığı sırada makineye vücudunu kaptırdı. Ağır yaralanan işçi diğer arkadaşlarının müdahalesiyle makineden kurtarıldı ancak hayatını kaybetti. (Zaman) 25 Ocak Fatih'te balık avına çıkacağı sırada teknedeki çapa halatı kolu, saçları ve boynuna dolanan balıkçı boğularak öldü. (Zaman) 25 Ocak Feriköy Mezarlığı'nda 30 yıldır mezarlık temizleyerek geçimini sağlayan 63 yaşındaki Hüseyin Orhan, yine bir mezarlığı temizlerken fenalaşıp yaşamını yitirdi. (Zaman) 27 Ocak Yozgat'ta önceki gün yağan kar nedeniyle yiyecek bulmakta sorun yaşayan kurtlar, elektrik arızasına giden ÇEDAŞ görevlilerine saldırdı. ÇEDAŞ görevlileri, kurtların saldırısından direğe çıkarak kurtuldu. (Zaman) 27 Ocak Eazığ'ın Alacakaya ilçesinde, krom ocağında çalışırken üzerine taş düşmesi sonucu bir işçi hayatını kaybetti. (Zaman) 26 Ocak Kırklareli'de 2 işçi, tiner parlaması sonucu yaralandı. (Zaman) 29 Ocak İzmir'in Bornova ilçesindeki bir yapı marketin inşaatında kaynak sırasında izolasyon malzemelerinin tutuşması sonucu çıkan yangında 2 kişi öldü, 2 kişi yaralandı. (Zaman) 31 Ocak ŞUBAT Maraş’ta Elbistan Termik Santrali'nin kömür üretim sahasında 4 gün arayla ikinci bir göçük daha meydana geldi. Olay sonucu 2 işçi hafif yaralanırken, göçük altında 9 işçinin kaldığı belirtiliyor. Çöllolar Açık İşletme Kömür Sahası'nda 6 Şubat'ta yaşanan göçük olayının ardından üretimin durduğu bölgede, göçük altındaki iş makinelerini çıkarmak için çalışma yapıldığı sırada yeniden göçük meydana geldi. (ANF) 10 Şubat Batman'da TPAO'ya ait Şelmo Petrol Sahası'ndaki tesislerde meydana gelen patlamada ilk belirlemelere göre en az 3 kişi yaşamını yitirdi. (ANF) 17 Şubat Ankara’nın Sanayi Bölgesi OSTİM’de bir iş merkezinde meydana gelen patlamada İçişleri Bakanı’na göre en az 4 kişi öldü, 4’ü ağır 27 kişi yaralandı. (ANF) 3 Şubat Ankara Ostim'de meydana gelen patlamalarda yaralanan bir işçinin daha hayatını kaybetmesiyle ölenlerin sayısı 20’e yükseldi. Ostim’de meydana gelen ilk patlamada ağır yaralanan Mükremin Atmaca isimli işçi bu sabah saatlerinde hayatını kaybetti. Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde tedavi gören Atmaca'nın hayatını kaybetmesiyle her iki patlamada ölen işçi sayısı 20'ye yükseldi. (ANF) 6 Şubat Şırnak'ta yerel yayın yapan Şırnak Postası gazetesi sahibi ve muhabiri Davut Çimen, gazete matbaatısında çıkan yangında yaşamını yitirdi. (ANF) 4 Şubat Türk Harb-İş Sendikası Adana Şube Başkanı Hüseyin Ulukan, dün, sendika binasındaki makam odasında silahlı saldırıya uğradı, tedavi altına alındığı Adana Numune Hastanesinde yapılan müdahaleye rağmen kurtarılamadı. Bu arada, olayın ardından kaçan ve İncirlik Mahallesi'nde bulunan İncirlik Hava Üssü'ndeki yabancı askeri iş yerine hizmet veren taşeron firmada çalışırken işten çıkartıldığı öğrenilen zanlılardan İbrahim K'nin yakalandığı, Mustafa K.'nin de arandığı bildirildi. (Zaman) 22 Şubat Sakarya’da Coşkunlar Havai Fişek Fabrikası’ndaki patlama bugün (11 Şubat) saat 16:30 sıralarında meydana geldi. Henüz nedeni belinmeyen patlamada ölü sayısının artmasından korkuluyor. Güvencesizliğin en net görüntüsü olan iş kazaları aynı fabrikada daha önce de yaşanmıştı. (Sendika.org) 11 Şubat OSTİM’de 3 Şubat günü 20 işçiyi canından eden iki iş cinayeti, 2 tutuklamayla geçiştirilmeye çalışılıyor. İtfaiye ‘LPG’ 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 97 Toplumsal Dayanışma için Psikologlar Derneği (TODAP) bugün (28 Şubat) bir açıklama yaparak son günlerde psikologlara yönelik şiddet olaylarını kınadı. TODAP, güvencesizleştirmenin ve taşeron uygulamalarının şiddete zemin hazırladığın belirtti. Ocak ayında etek boyu nedeniyle bir psikolog Samsun İl Sosyal Hizmet Müdürlüğü’ne bağlı İl Müdür Vekili tarafından uyarılmış, yaşanan tartışma ile görev yeri değiştirilmiş, kendisinin bu konudaki itirazından bir süre sonra psikologun işine son verilmişti. Şubat ayında SHÇEK’e bağlı Ankara’daki Sevgi Evleri’nde görev yapmakta olan bir psikolog ise kurum müdürü ve yardımcısı tarafından makam odasında darp edilmişti. (Sendika.org) 28 Şubat Kırıkkale’de MAKİNA Kimya Endüstrisi Kurumu’na (MKEK) bağlı Hurda İşletme Müdürlüğü’nde meydana gelen tüp patlamasında sızan gazdan 5 işçi etkilendi. (Evrensel) 25 Şubat Kurtalan’da LİMAK Holdinge bağlı Kurtalan Çimento Fabrikasındaki taş ocağında meydana gelen göçükte Hikmet Aydın adlı işçi yaşamını yitirdi. İsmi öğrenilmeyen bir işçi yaralandı. (Evrensel) 20 Şubat BURSA’da bir atölyede çırak olarak çalışan 15 yaşındaki Recep Engin, ustasının verdiği siparişi almak için karşıdan karşıya geçerken minibüsün altında kalarak yaralandı. (Evrensel) 18 Şubat Eskişehir Anadolu Üniversitesi’nde (AÜ) kayıt yenilemek isteyen bir öğrenci, burada tartıştığı kadın öğretim görevlisine saldırarak hastanelik etti. (Evrensel) 17 Şubat Türkiye Psikiyatri Derneği’nin (TPD) çeşitli illerdeki tabip odalarının yaptığı çalışmalardan derlediği rapor, son yıllarda sağlık çalışanlarına yönelik şiddet olaylarının arttığını ortaya koyuyor. “Sağlıkta Dönüşüm Programı” ile hasta ve hasta yakınlarının istediği hizmeti alamadıklarında şiddete başvurmasına neden olduğu ortaya konan araştırmada, çalışma yaşamı boyunca en az bir defa şiddete uğrayan sağlık çalışanlarının oranının yüzde 64’e yükseldiği vurgulandı. Yüzde 96 oranında sağlık çalışanı ise çalışma yaşamı boyunca en az bir defa şiddet içeren bir olaya tanık oldu. En fazla şiddete maruz kalanların, yüzde 81 oranı ile kadın pratisyen hekimler olduğu kaydedilen raporda, şiddet uygulayanların yüzde 86’sının hasta ve hasta yakını olduğu vurgulandı. (Evrensel) 1 Şubat Antalya’da da 2 işçi patalma sonucu yaşamını yitirdi. Yapılan açıklamaya göre Büyük Liman’da bulunan petrol dolum tesislerindeki 23 nolu tankta gaz sıkışması sonucu patlama meydana geldi. (Evrensel) 8 Şubat İZMİR’de 8 Şubat Salı günü farklı kurumlarda görev yapan iki hekim daha hasta yakınları tarafından saldırıya uğradı. Gaziemir’de Aile Hekimi olarak görev yapan Dr. Banu Uzbek, ‘akıl sağlığı yerindedir’ raporu almak isteyen 67 yaşındaki bir hastanın damadı tarafından yumruklanarak hakarete uğradı. Can güvenliği olmadığı gerekçesiyle adını açıklamak istemeyen bir başka hekim önceki gün öğleden sonra bir hastanenin koroner yoğun bakım bölümüne getirilen hastanın yaşamını yitirmesi üzerine hasta yakınlarınca yumruklandı. (Evrensel) 11 Şubat Pirelli fabrikasında 9 yıldır çalışan bir işçi çalışma koşullarının ağırlığından kaynaklı işçilerin büyük bölümünde bel, boyun fıtığı gibi rahatsızlıklar bulunduğunu, irili ufaklı sık sık iş kazaları yaşandığını ifade etti. (Evrensel) 9 Şubat Bel ve boyun fıtığı rahatsızlığı olan, iki kez iş kazası geçiren 7 yıllık Pirelli işçisi Harun Özer 17 Ocak tarihinde “uzun süre istirahat almak” gerekçesiyle işten çıkartıldı. Gece vardiyasında, işe gitmek üzere servisteyken bir arkadaşının kendisini telefonla araması 97 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları diyor, işyeri sahibi ‘oksijen tüpü aldığımız firma suçlu’ diyor. İlgili bakanlıkların bu iş cinayetlerdeki sorumlulukları görmezden geliniyor. OSTİM’de 3 Şubat günü 20 işçinin canını alan iş cinayetlerinde ilk patlamanın olduğu Özkanlar Grup şirketinin ortağı Aydın Özkan ile ikinci patlamanın meydana geldiği Medsan’ın sahibi Numan Güleç 15 Şubat günü tutuklandı. (Sendika.org) 17 Şubat 98 üzerine işten çıkarıldığını (Evrensel) 9 Şubat 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 98 öğrendi. DENİZLİ’nin Acıpayam ilçesine bağlı Karaismailler köyündeki bir kömür ocağında meydana gelen göçükte 1 iş-çi yaşamını yitirdi. (Evrensel) 2 Şubat Bursa'nın Karacabey ilçesine bağlı İsmetpaşa Köyü'nde dereye uçan iş makinesinin kabininde sıkışan operatör, boğularak hayatını kaybetti. (Zaman) 1 Şubat Mersin'de işçileri taşıyan minibüsün devrilmesi sonucu 24 kişi yaralandı. (Zaman) 1 Şubat İzmir'in Bornova ilçesinde nakliyat firmasında çalışan işçi, ev eşyası taşıyan nakliye asansörünün halatının koparak üzerine düşmesi sonucu yaşamını yitirdi. (Zaman) 1 Şubat Sultanbeyli'de banka çalışanlarını taşıyan servis otobüsünün devrilmesi sonucu 10 kişi yaralandı. (Zaman) 2 Şubat İzmir'in Tire ilçesinde, dün gece hemzemit geçitte trenin servis minibüsüyle çarpışması sonucu meydana gelen kazada hayatını kaybeden 5 kişiden 4'ü, gözyaşları içinde toprağa verildi. Kazaya neden olan servis sürücüsünün henüz bir gün önce işe başladığı öğrenildi. (Zaman) 4 Şubat Mersin'de seralarında ilaçlama yapan ailenin 3 yaşındaki kızı, ilaç makinesinin şaft miline sıkışarak öldü. Ceset, bulunduğu yerden itfaiye ekiplerinin yaklaşık yarım saat süren çalışmalarıyla çıkarılabildi. (Zaman) 6 Şubat bayılan işçiyi kurtarmak isteyen makine mühendisi, kanaldaki gazdan zehirlenerek hayatını kaybetti. (Zaman) 8 Şubat Kahramanmaraş'ta hidroelektrik santrali inşaatında kaynak çalışması yapan işçi, iskelenin çökmesi sonucu düştüğü derin çukurda hayatını kaybetti. (Zaman) 8 Şubat Hatay'da baraj yapımı için kum çekme alanında çalışan iş makinesi, meydana gelen göçük nedeniyle tamamen kuma gömüldü. Operatörünün iş makinesinin içinde bulunduğu öğrenildi. (Zaman) 12 Şubat Manisa Merkez Efendi Devlet Hastanesi Acil Servisi'nde görev yapan hemşire Ali Uzun'un hasta yakınlarının saldırısına uğradığı iddia edildi. (Zaman) 10 Şubat Ağrı'nın Doğubayazıt ilçesi Gürbulak sınır kapısında TIR kuyruğunda bekleyen bir sürücü araç içerisinde ölü bulundu. Nasrettin Aktürk isimli Mardin nüfusuna kayıtlı 46 yaşındaki sürücünün ölüm sebebi araştırılıyor. Aktürk'ün yediği bir şeyden ya da araç içinde yaktığı tüpten zehirlenme ihtimali üzerinde duruluyor. (Zaman) 9 Şubat Sakarya'nın Pamukova ilçesinde göçük altında kalan işçi yaralandı. (Zaman) 13 Şubat Düzce'de, ilköğretim 7. sınıf öğrencisi Deniz Koçyiğit (13) okul harçlığını çıkarabilmek için pişmaniye sattığı TEM Otoyolu'nun Kaynaşlı gişelerinde yolcu otobüsünün çarpması sonucu hayatını kaybetti. (Zaman) 14 Şubat Kocaeli'nin Gölcük ilçesinde bir inşaatın istinat duvarının çökmesi sonucu bir işçi öldü, bir işçi yaralandı. (Zaman) 14 Şubat Antalya'daki bir mermer işleme fabrikasında, söktükleri vinç motorunu taşırken çatıdan düşen 3 işçiden 1'i öldü, 2'si yaralandı. (Zaman) 7 Şubat Çankırı'da, çöp toplama kamyonuna sıkışan işçi hayatını kaybetti. (Zaman) 15 Şubat İzmir Büyükşehir Belediyesi binasında dış cephe tadilatı yapıldığı sırada demir iskele çöktü. Kazasında hayatını kaybeden olmazken iki işçi yaralandı. (Zaman) 8 Şubat Antalya'nın Alanya ilçesinde bir kamyonetin üzerine kaya düşmesi sonucunda 1 kişi öldü, 2 kişi yaralandı. (Zaman) 15 Şubat Konya'da bir sanayi kuruluşunda meydana gelen karpit kazanı patlaması sonucu 1 kişi yaralandı. (Zaman) 8 Şubat Osmaniye'de kalp krizi geçiren hastayı taşıyan ambulansın otomobil ile çarpışması sonucu 6 kişi yaralandı. (Zaman) 15 Şubat Edirne'de bir fabrikada atık su kanalında Şırnak'ın İdil ilçesi Yarbaşı Köyüne trafo 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 99 Adana'nın Kozan ilçesinde ambulansla otomobilin çarpışması sonucu 2 sağlık görevlisi yaralandı. (Zaman) 21 Şubat Bayrampaşa'da, oyuncak atölyesinde piknik tüpünün patlaması sonucu 3 kişi yaralandı. (Zaman) 16 Şubat Karaman'da uçuruma yuvarlanan traktörde bulunan 1 kişi öldü, 1 kişi yaralandı. (Zaman) 28 Şubat Ümraniye'de Türk Telekom Hizmet Binası yol çalışması alanında bir işçinin ölümüyle sonuçlanan olay yakınlarını isyan ettirdi. İnşaat alanında üzerine toprak atılması sonucu hayatını kaybeden Kazım Çalım'ın (60) oğlu Musa Çalım, babasının öldürüldükten sonra toprağa gömülmüş olabileceği ihtimalinin de değerlendirilmesini istedi. (Zaman) 17 Şubat İzmir'de bir marketin bodrum katında izolasyon çalışması yapan işçilerden 2'si dumandan zehirlenerek hayatını kaybetti. (Günlük) 1 Şubat Solaklı Vadisi'nde yapımı süren Ballıca HES'de, tünel inşaatında çalışan Oktay Seyhan ve Murat Balık dengesini kaybederek düştü. Seyhan ve Balık, Of Devlet Hastanesi'ne kaldırıldı. (Günlük) 19 Şubat Tekirdağ’da Orta Camii Mahallesi'nde, belediyeye ait inşaattan düşen işçi hayatını kaybetti. (Zaman) 20 Şubat Urfa’da çalıştığı fabrikadaki katı atık havuzuna düşen işçi, tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti. (Günlük) 25 Şubat Zonguldak'ın Ereğli İlçesi Ereğli Demir ve Çelik Fabrikalarında (ERDEMİR) akşam saatlerinde meydana gelen iş kazasında ağır yaralanan İsmail Öztürk (48), Kocaeli'ne kaldırılırken yolda hayatını kaybetti. (Zaman) 20 Şubat Burdur'da ağaç budarken elektrik akımına kapılan kişi öldü. Orman İşletme Müdürlüğü bünyesinde çalışan 4 işçi, refüjdeki çam ağaçlarını budamaya başladı. Ağaca tırmanan işçilerden Mehmet Yaman, elindeki budama makasının kabloya temas etmesi sonucu elektrik akımına kapıldı. (Günlük) 9 Şubat Malatya'nın Pütürge ilçesinde halı saha inşaat demirlerinin üzerlerine düşmesi sonucu yaralanan 4 işçiden 2'sinin durumunun ağır olduğu bildirdi. (Zaman) 19 Şubat Ordu Devlet Hastanesinde, hastane çalışanı tarafından bıçaklanan doktor ağır yaralandı. (Zaman) 18 Şubat Bursa'nın merkez Osmangazi ilçesindeki bir inşaatta çalışan işçi, merdiven boşluğuna düşerek hayatını kaybetti. (Zaman) 25 Şubat Mersin'in Tarsus ilçesinde, kamyonetin devrilmesi sonucu 12 tarım işçisi yaralandı. (Zaman) 25 Şubat Makine Kimya Endüstrisi Kurumu (MKEK) Hurda Fabrikası'nda geçen aylarda 22 işçinin zehirlenmenin ardından bugün 6 işçi daha oksijen tüpünden sızan gazdan zehirlendi. (Zaman) 25 Şubat Bursa'nın merkez Osmangazi ilçesindeki bir inşatta çalışan işçi, merdiven boşluğuna düşerek hayatını kaybetti. (Zaman) 24 Şubat MART 26 Ocak 2011 günü Ankara'nın Beypazarı İlçesi yakınlarında Mardin'in Mazıdağı ilçesinden gelen mevsimlik tarım işçilerini taşıyan minibüsün, hatalı sollama nedeniyle karşı yönden gelen TIR ile çarpışması sonucu 11 mevsimlik işçinin öldüğü, 5 kişinin de yaralandığı kazada, tutuklu TIR şoförü İbrahim Karayel tahliye edildi. (ANF) 4 Mart “İş Sağlığı ve Güvenliği Sempozyumu”nda konuşan Öğretim Görevlisi Yavuz Calp, Türkiye’de her 4-5 dakikada bir iş kazası olduğunu, her 90 dakikada bir kişinin sakatlandığını ve 4 saatte bir kişinin hayatını kaybettiğini belirterek, her yıl 4 milyar TL GSMH’den kaybedildiğine dikkat çekti. (ANF) 3 Mart Ankara Tabip Odası, hazırladığı Şiddet Ra- 99 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları kurma çalışması yapan DEDAŞ işçisi Mahmut Tekinalp elektrik akımına kapılması sonucu hayatını kaybetti. (Zaman) 15 Şubat 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 100 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 100 poru ile sağlık çalışanlarının maruz kaldığı şiddete dikkat çekti. Ankara Tabip Odası’nın hazırladığı şiddet raporuna göre sağlık çalışanlarının yüzde 64’ü en az bir defa şiddete maruz kaldı, yüzde 94’ü ise çalışma yaşamları boyunca şiddete tanık oldu. (Sendika.org) 11 Mart A.Ş.’nin sözleşmesini feshedip, bölgeyi “afet alanı” ilan etmeye hazırlandığı konuşuluyor. Maden Mühendisleri Odası Başkanı Mehmet Torun ise böyle bir girişimin, ilgili şirketi kurtarmaktan başka bir işe yaramaya-cağını söyledi. (Evrensel) 6 Mart İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin dış cephe boyasını yapan işçiler Nesih Taşkın ve Mehmet Toprak, iskelenin çelik halatının kopması nedeniyle 7’inci kattan düşerek yaşamını yitirdi. (Sendika.org) 3 Mart Türkiye’nin önemli inşaat şirketlerinden olan Aygün İnşaatın Esenyurt’a bağlı Esenkent’teki Alışveriş Merkezinin inşaatında taşeron firmada işe başlayan Şahin, ilk gün 80 metre yüksekliğinden cam montajlaması yaparken 13 metreden aşağı düştü. Demir profillerin üzerine düşen Şahin’in, sağ kolunun yüzde 30’u iş göremez hale geldi. (Evrensel) 6 Mart İstanbul Üniversitesi Kardiyoloji Enstitüsünde hekime yönelik şiddet protesto edildi. Eylem yapan sağlık emekçileri, enstitüde yeni gündeme gelen performans uygulamasının şiddeti arttıracağı uyarısında bulundu. 11 Mart gecesi, yoğun bakımdaki bir hastanın durumunun kötüleşmesi üzerine, tedavisinden sorumlu hekim, hasta yakınlarının şiddetine maruz kaldı. Bu sırada yoğun bakım kapısında bekleyen diğer hasta yakınlarının da yoğun bakımın kapısını kırarak saldırıya katılması sonucunda bir hasta bakıcı personel kafa ve çene travması nedeniyle, üç hekim ise bedensel ve ruhsal travma nedeniyle iş göremezlik raporu aldı. (Evrensel) 16 Mart Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Üzülmez Müessesesi’nde 10 Mart 2011 tarihinde -170 kodunda çalıştığı sırada tavandan kaya düşmesi sonucu yaşamını yitiren maden işçisi Hamdi Saraşlı, Zonguldak Gökçebey’e bağlı Hacımusa Beldesinde düzenlenen törenle toprağa verildi. (Evrensel) 12 Mart Elazığ’da önceki gün Alcakaya’daki krom ocağında meydana gelen göçükte 23 yaşındaki Ferhat Yılmaz adlı işçi yaşamını yitirdi. (Evrensel) 12 Mart İstanbul Tabip Odası üyeleri, Esenyurt Devlet Hastanesi’nde görevli iki doktorun hastaneye ölü olarak getirilmiş bir hastanın yakınları tarafından darp edilmesini protesto etti. (Evrensel) 17 Mart Elbistan Çöllolar Kömür Sahası’nda 6 ve 10 Şubat tarihlerinde arka arkaya yaşanan maden kazalarının ardından, madencilerin de kamuoyunun da soruları yanıtsız bırakılırken, Hükümet’in, Park Teknik Bursa’nın Mustafakemalpaşa ilçesinde, inşaattan düşerek ağır yaralanan işçi kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti. Atari Mahallesi Sırma Caddesi’ndeki bir inşaatta çalışan Enver K. (49), bir anda dengesini kaybederek aşağıya düştü. (Evrensel) 5 Mart Maden Mühendisleri Odası, 2011 yılını ilk üç ayında 24 madencinin yaşamını yitirdiğini belirtti. Oda kayıtlarına göre 2010'da 105, 2009'da ise 92 madenci iş kazalarında yaşamını yitirdi. (Sendika.org) 28 Mart 29 Mart günü saat 11.00’te Yalova tersaneler bölgesinde faaliyet gösteren Kalkavanlar sermayesine ait Beşiktaş Group tersanesi Yalçın Denizcilik taşeronunda çalışan 28 yaşındaki CEMİL KAYA iş cinayetine kurban gitti. (Sendika.org) 31 Mart Zonguldak’ta Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Karadon Müessese Müdürlüğü Gelik İşletmesi’ndeki bir madende dün bir göçük meydana geldi. Göçükte, 27 yaşındaki Deniz Akdeniz hayatını kaybetti. (Sendika.org) 21 Mart Adıyaman’da başına demir parçası düşen inşaat işçisi hayatını kaybetti. (Evrensel) 19 Mart Taksim İlkyardım Hastanesinde SES İşyeri Temsilcisi Handan Mısıroğlu 23 Mart günü iki hekim arkadaşlarının hasta yakınları tarafından darp edildiğini ve aynı günün gecesi yine hastane acil servisinde çalışan 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 101 İzmir'in Karşıyaka ilçesinde çalıştığı inşaatın ikinci katından zemindeki demirlerin üzerine düşerek bacağına demir saplanan işçi kaldırıldığı hastadene hayatını kaybetti. (Zaman) 1 Mart İzmir Üçyol - Üçkuyular Metro inşaat hattında çalışan işçi dengesini kaybederek 10 metre yükseklikten beton zemine düştü. (Zaman) 2 Mart yuvarlandı. Kazada, araçta bulunan işçilerden Salih Yaprak ve Engin Özdemir ağır, sürücü ile diğer işçiler Ali Babuççu, Ahmet Kahveci, Şevket Gün, Arif Kızıl ile Faruk Kirman hafif yaralandılar. (Zaman) 8 Mart İşçi taşıyan minibüs devrildi: 8 yaralı. Muğla'nın Yatağan ilçesinde meydana gelen trafik kazasında 2'si ağır 8 kişi yaralandı. (Zaman) 9 Mart Zonguldak'ta Türkiye Taşkömürü Kurumu Asma İşletme Müdürlüğü'nde meydana gelen göçükte 1 işçi öldü. (Zaman) 11 Mart Kocaeli'nde sanayi sitesi içinde bir işyerinde meydana gelen tüp patlaması sebebiyle 1 kişi yaralandı. Patlama, İzmit Küçük Sanayi Sitesi içinde meydana geldi. Asil Boru atölyesinde bir oksijen tüpü, kullanımı sırasında henüz bilinmeyen bir sebeple patladı. (Zaman) 6 Mart Kars Devlet Hastanesi KBB polikliniğinde görevli doktor Bülent Öcal, hastasını muayene ettiği sırada içeri giren bir hasta yakını tarafından darp edildi. Bıçak ve yumruk darbeleriyle ağır yaralanan Öcal, yoğun bakıma alındı. (Zaman) 12 Mart Kartal'da, terk edilen binadaki plastik pencere çerçevelerini sökmeye çalışan hurdacı üzerine duvarın yıkılması sonucu feci şekilde can verdi. (Zaman) 6 Mart Şırnak'ın Silopi ilçesinde baraj inşaatında çalışan işçileri taşıyan aracın kaza yapması sonucu ilk belirlemelere göre 1 kişi öldü, 14 kişi yaralandı. (Zaman) 15 Mart Zonguldak'ın Kilimli beldesine bağlı Dağbaca mevkiinde özel bir maden ocağında meydana gelen göçükte toprak altında kalan işçinin cesedi yapılan çalışmalar sonrasında çıkarıldı. (Zaman) 6 Mart Balıkesir Atatürk Devlet Hastanesi'nde görevli ortopedi uzmanı Op. Dr. Osman Nuri Seymen'i (61) darp ettikleri ileri sürülen Fethi C. (42), Yunus K. (24), Dudu K. (45) ve Zeynel K. (43) polisteki ifadelerinin ardından serbest bırakıldı. (Zaman) 16 Mart Sakarya'nın Erenler ilçesinde döküm atölyesinde filtre değişimi sırasında yüksek gerilime kapılan işçi ağır yaralandı. (Zaman) 5 Mart Bolu'da 4 katlı bir apartmanın dışına yalıtım çalışması için kurulan iskelenin çökmesi sonucu, 2 işçi yaralandı. (Zaman) 17 Mart İzmir'in Buca ilçesinde, çalışırken 6. kattan düşen inşaat işçisi hayatını kaybetti. (Zaman) 5 Mart Zonguldak'ın Çaycuma ilçesinde, madenci servisinin kamyonla çarpışması sonucu 12 kişi yaralandı. (Zaman) 5 Mart Adıyaman'ın Kahta ilçesinde kanalizasyon çalışması sırasında toprak atında kalan bir kişi öldü, bir kişi yaralandı. (Zaman) 8 Mart Yatağan Termik Santralı'nda çalışan ve memleketleri Soma'ya giden işçileri taşıyan Erol Kahya'nın kullandığı 45 YA 5810 plakalı minibüs, Yatağan-Aydın karayolunun 15. kilometresinde etkili olan kar nedeniyle yoldan çıkarak şarampole Rize'nin Pazar ilçesine bağlı Tektaş Köyü Camii'nin minaresini onarmaya çalışırken dengesini kaybederek yere düşen işçi hayatını kaybetti. (Zaman) 19 Mart Artvin'in Hopa ilçesinde, arazisinde bulunan anızları temizlemek için yakan yaşlı kişi dumandan zehirlenerek hayatını kaybetti. (Zaman) 18 Mart Konya'nın merkez Selçuklu ilçesinde bir iş merkezi inşaatının 5. katında beton döken işçiler inşaat kalıbının çökmesi sonucu yaralandı. 6 kişinin yaralandığı kazada 2 kişinin durumu ağır. (Zaman) 18 Mart Afyonkarahisar'ın Bolvadin ilçesindeki Dr. Halil İbrahim Özsoy Devlet Hastanesinde görevli yaklaşık 100 personel, yedikleri 101 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları bir hekim arkadaşlarının da hasta yakınları tarafından şiddete maruz kaldığına dikkat çekti. (Evrensel) 24 Mart 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 102 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 102 yemekten zehirlendi. (Zaman) 21 Mart Bursa'nın Kestel ilçesinde bir soğuk hava deposunda meydana gelen amonyak sızıntısından etkilenen 9 kişi, hastanelere kaldırıldı. (Zaman) 21 Mart Ankara'nın Nallıhan İlçesine Bağlı Çayırhan Beldesinde bulunan Park Termik Maden ocağında meydana gelen göçükte 2 işçi yaralandı. (Zaman) 26 Mart Antalya'nın Alanya ilçesinde, dört yaşındaki çocuk babasının ilaçlamada kullandığı patpatın kayışına sıkışarak ağır yaralandı. (Zaman) 28 Mart Afşin-Elbistan Linyitleri (AEL) İşletme Müdürlüğü sahasında kamyonetin devrilmesi sonucu 1 işçi öldü, aracı kullanan işçi yaralandı. (Zaman) 28 Mart Kahramanmaraş'ın Elbistan Belediyesi'ne bağlı özel bir temizlik şirketine ait çöp kamyonu kaza yaptı. Takla atan araçta bulunan ve işe yeni girdiği ifade edilen araç şoförü Safa Öksüz (37), hayatını kaybetti. (Zaman) 31 Mart Bolu'nun Mudurnu ilçesinde tavuk çiftliğinde çalışan 8 işçi, kombiden sızan gazdan zehirlendi. (Zaman) 31 Mart Gaziantep'in Nurdağı ilçesindeki maden ocağında meydana gelen göçükte üç işçi yaralandı. (Zaman) 31 Mart Bursa'nın Orhangazi ilçesinde bir diyaliz merkezinin hasta nakil aracı ile bir firmanın çalışanlarını taşıyan servis minibüsünün çarpışması sonucu 2 kişi öldü, 16 kişi yaralandı. (Zaman) 30 Mart Riha'nın Hilvan ilçesinde kaza yapan otomobildeki 2 yaralıyı almaya giden ambulansın karıştığı kazada 3 sağlık personeli yaralandı. (Günlük) 12 Mart Riha'dan (Urfa) Polatlı'ya gelen mevsimlik tarım işçisi bir ailenin içinde bulunduğu bir araç Porsuk Çayı'na düştü. Araçtaki 1'i çocuk 4 kişi boğuldu. (Günlük) 9 Mart konutlarının içerisinde yapımı devam eden sosyal tesis binası inşaatının tavanı çöktü. Binada 3 isçi göçük altında kaldı. (ANF) 29 Nisan Erzurum İl Hıfzıssıhha Enstitü Müdürlüğü'nde doğalgazdan kaynaklandığı sanılan bir patlama meydana geldi. Patlamada 6 kişinin yaralandığı bildirildi. (ANF) 19 Nisan Mamak'ta bir inşaatın kanalizasyonu döşeyen iki işçi açılan çukura toprak dolmasıyla göçük altında kaldı. Üzerleri toprakla dolan iki işçiden Ümit Taşdemir yaralanırken, diğer işçi Süleyman Yaman'ın cansız bedeni saatler süren çalışmanın ardından göçük altından çıkartıldı. (Zaman) 28 Nisan Malatya'da işçi servisinin şarampole yuvarlanması sonucu 9 kişi yaralandı. (Zaman) 28 Nisan Adana'nın Feke ilçesi Tartulu köyündeki Barit maden ocağında meydana gelen patlamada 1 işçi öldü biri ağır iki işçi de yaralandı. (Zaman) 28 Nisan Başakşehir'de bir iplik fabrikasında çıkan yangın itfaiye ekiplerince kontrol altına alındı. Dumandan etkilenen 5 işçiden 2'si hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 28 Nisan Sakarya'nın Erenler ilçesinde bıçakla kendisine zarar veren gence müdahale için gelen 112 Acil yardım ekibindeki acil tıp teknisyeni ve ambulans şoförü, yaralı ile annesinin saldırısına uğradı. Olayda acil tıp teknisyeni yaralanırken il sağlık müdürü saldırıyı kınadı. (Zaman) 28 Nisan Düzce'nin Yığılca ilçesinde yolcu minibüsü, yağış sebebiyle kayganlaşan yolda TIR'la çarpıştı. Minibüsün hurdaya döndüğü kazada 23 kişi yaralandı. (Zaman) 29 Nisan Denizli'de traktörün su kanalına yuvarlanması sonucu aynı aileden dört kişi yaralandı. (Zaman) 30 Nisan NİSAN Şanlıurfa'da, başkasının sağlık karnesine ilaç yazdırılması isteğini, yasal olmadığı gerekçesiyle yerine getirmeyen doktorun darp edildiği iddia edildi. (Zaman) 27 Nisan Maltepe Başıbüyük’teki Kiptas Seyrantepe Bayılma vakasını hastaneye götüren ambu- 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 103 Mersin'de bir evin balkonunun çökmesi sonucu, üzerindeki kadın ve altında duvar örmeye çalışan inşaat ustası yaralandı. (Zaman) 25 Nisan Kayseri'nin Melikgazi ilçesinde eski stadyumun yerine yapılan alışveriş merkezi inşaatının son katında kaynakçı ustası olarak çalışan Nizamettin Koç (52), kaynak yaptığı esnada fenalaşarak yere yığılarak hayatını kaybetti. Koç’un kalp krizi sonucu öldüğü anlaşıldı. (Zaman) 22 Nisan Yozgat'ın Boğazlıyan ilçesinde yıkılan yem deposunun duvarı altında kalan bir işçi hayatını kaybetti. (Zaman) 19 Nisan Balıkesir'in Erdek ilçesi Ocaklar beldesi açıklarında, bir balıkçı teknesinin fırtına yüzünden alabora olması sonucu 1 kişi öldü, 2 kişi yaralandı. (Zaman) 20 Nisan İzmir'in Karabağlar ilçesindeki bir çelik kapı imalathanesinde meydana gelen, bir itfaiye eri ile dört işçinin hayatını kaybetmesine sebep olan patlama ve ardından çıkan yangınla ilgili itfaiye tarafından hazırlanan rapor tamamlandı. İzmir Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığı'nda görevli uzman ekip tarafından yazılan raporda, patlamanın gaz sıkışmasından kaynaklandığı belirtiliyor. (Zaman) 20 Nisan Kırıkkale'nin Dağevi Köyü'nde domuzların saldırdığı çoban ayağından yaralandı. (Zaman) 21 Nisan Siirt'in Şirvan ilçesindeki bir bakır madeninde gece vardiyası sırasında meydana gelen göçükte 2 kişi yaralandı. (Zaman) 21 Nisan Adana'da, Hatay'dan ruh sağlığı ve hastalıkları hastanesine hasta sevki yapan ve kırmızı ışıkta geçerken yan yoldan gelen otomobille çarpışan ambulansın devrilmesi sonucu 1 kişi öldü, 5 kişi yaralandı. (Zaman) 15 Nisan Bursa'nın Orhangazi ilçesinde, iş makinesi yüklü kamyonun önünde seyreden mozaik yüklü kamyon ile çarpışmasıyla meydana gelen kazada 1 kişi hayatını kaybetti. (Zaman) 16 Nisan Makine Mühendisleri Odası İzmir Şubesi, Karabağlar'da bir kapı imalathanesinde üç kişinin ölümüyle sonuçlanan patlamayla ilgili açıklama yaptı. Açıklamada, denetimsiz işyerlerinde sıklıkla oluşan bu tür kazaların iş cinayeti olduğunun altı çizildi. (Zaman) 17 Nisan Ağrı'nın Patnos ilçesinde 3 çocuk, hayvan otlatırken buldukları T-40 bombaatar ile eski ve patlamamış mühimmatları taşla ezmeye çalıştıkları sırada patlama meydana geldi. (Zaman) 17 Nisan Söke'de bir iş yerinin çamaşırhanesinde meydana gelen patlamada, 4 kişi yaralandı. (Zaman) 14 Nisan Kahramanmaraş'ta hurda eritme işlemi yapılan alüminyum atölyesinde meydana gelen patlamada, 2 işçi yaralandı. (Zaman) 14 Nisan Kütahya’nın Simav ilçesine bağlı Çulhalar köyü dereboyu mevkisinden ovaya inen kurt önce bir çoban köpeğine saldırdı. Köpeğin sahibinin taşla kovalamasının ardından kurt, yaklaşık 2 kilometre ileride hayvanlarını otlatmak için bırakan 4 çocuk annesi Şerife Erkip'e (76) yöneldi. Kurtun saldırısına uğrayan Şerife Erkip, yaralı bir şekilde 3 kilometre uzaklıktaki evine gitti. Erkip'i ağır yaralayan kurt, ikinci saldırıyı yaptığı yerden yaklaşık 4 kilometre uzaklıkta, hayvanlarını otlatmak için dışarıda bulunan 2 çocuk annesi Kezban Kartalmış'a (79) saldırdı. Kartalmış, başı, göğsü, bacakları ve boynundan aldığı ısırık darbeleri sonucu olay yerinde hayatını kaybetti. Ormanlık alanda kaybolan kurtun, üçüncü saldırıyı yaptığı yerden 2 kilometre ileride 16 büyük ve küçükbaş hayvanı yaraladığı öğrenildi. (Zaman) 14 Nisan Zonguldak'ın Gelik beldesinde, özel kömür ocağında meydana gelen göçükte 1 işçi öldü. (Zaman) 12 Nisan Eskişehir'de çalıştığı inşaatın dördüncü katından düşen işçi, hayatını kaybetti. (Zaman) 10 Nisan Şanlıurfa'da hasta taşıyan bir ambulansın devrilmesi sonucu 3 kişi yaralandı. (Zaman) 11 Nisan 103 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları lans, kavşakta minibüsle çarpıştı. Kazada, ambulans içinde bulunan sağlık görevlileri ve hasta yaralandı. (Zaman) 27 Nisan 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 104 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 104 Kahramanmaraş'ın Ekinözü ilçesinde yapımı sürdürülen Kandil Hidroelektrik Santral Barajı inşaatında yaşanan toprak kayması sonucunda, bir işçi hayatını kaybetti. (Zaman) 8 Nisan Konya'nın Seydişehir ilçesinde sebze yüklü kamyonun devrilmesi sonucu, biri ağır 2 kişi yaralandı. (Zaman) 8 Nisan Kütahya'da, işçileri taşıyan 2 minibüsün çarpışması sonucu 10'u kadın 19 kişi yaralandı. (Zaman) 8 Nisan Kağıthane Hacı Ethem Üktem İlköğretim Okulu'nun inşaatında çalışan 3 işçi, ısınmak için boya tenekesinin içine odun doldurarak ateş yaktı. Dumandan zehirlenen işçilerden İrfan Bulmuş ve Ali Bulmuş hayatını kaybetti. Diğer işçi Bahattin Boğatekin ise baygın halde bulundu. (Zaman) 8 Nisan Sakarya'nın Ferizli ilçesindeki Halit Narin İlköğretim Okulu'nda eğitim gören 7. sınıf öğrencisi Y.Y., fen bilgisi dersinde anahtarla oynadığı gerekçesiyle öğretmeni Tuğba K. tarafından uyarıldı. Öğretmeniyle tartışan Y.Y., anahtarla öğretmenin yüzüne yumruk attı. (Zaman) 6 Nisan Bakırköy'de, kafe-restoranın oyun salonunda henüz belirlenemeyen sebeple yangın çıktı. Yangın itfaiyenin çalışmasıyla söndürüldü. Yapılan incelemede, işyerinin bekçisi Niyazi Sevin (56), komi Hüseyin İnanç (17) ile ziyarete gelen arkadaşları Ercan Tercan (40) yangında yaşamını yitirdiği belirlendi. (Zaman) 7 Nisan Sivas'ın Şarkışla ilçesinde hemzemin geçitte yük treninin traktöre çarpması sonucu, traktör sürücüsü öldü. (Zaman) 2 Nisan Tekirdağ Akport Limanında taşeron bir firma adına yükleme boşaltma işinde çalışan Erdinç Aydoğdu (38), limanda konteynır taşımada kullanılan dev liftrak geri manevra yaparken aracın altında kalarak can verdi. (Evrensel) 5 Nisan SES İzmir Şubesi acil tıp teknisyenlerine (ATT) yeterli sürücü eğitimi verilmeden trafiğe çıkarıldığının altını çizerek, önümüzdeki dönemlerde yaşanabilecek kazaların sorumlusunun İl Sağlık Müdürlüğü olacağını açıkladı. (Evrensel) 12 Nisan Karadon Gelik İşletmesi eksi 260-360 ayakta, sulu damarda beklenmedik ani gaz boşalmasından dolayı madenciler Serkan Alkan (27), Dursun Akbal (30) ve Murat Altaş (34) metan gazından etkilendi. Mesai arkadaşları tarafından ocaktan çıkarılarak ambulanslarla Zonguldak Atatürk Devlet Hastanesine kaldırılan madencilerin durumlarının iyi olduğu bildirildi. (Evrensel) 16 Nisan MAYIS Muş'ta, pancar toplamaya giden kamyonun devrilmesi sonucu meydana gelen trafik kazasında 3'ü ağır 22 kişi yaralandı. (ANF) 12 Mayıs Iğdır'da yapımı devam eden bir inşaatın çökmesi sonucu 3 işçi hafif şekilde yaralandı. (ANF) 17 Mayıs Muş'un Varto ilçesindeki Varto Çayı'na düşerek kaybolan genç işçinin cesedi bulunamadı. (ANF) 18 Mayıs Eskişehir-Bilecik arasında inşaatı devam eden Yüksek Hızlı Tren şantiyesinde kopan perde betonların altında kalan 1 işçi öldü, 1 işçi de yaralandı. (Sendika.org) 28 Mayıs Karabük'ün Belen Köyü'ndeki HES şantiyesinde 24 Mayıs günü tüneli su basması sonucu 4 işçi içeride mahsur kaldı. İşçi sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmadığı şantiyede, gerekli ekipmanların bulunmaması bir işçinin ölümüne neden oldu. (Sendika.org) 5 Mayıs Torunlar Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO) Yönetim Kurulu Başkanı Aziz Torun un sahibi olduğu Torium'da, Pronet Güvenlik ve Danışmanlık Hizmetleri A.Ş.ye bağlı olarak asgari ücretle 12 saat çalışan güvenlik görevlisi Üzeyir Karayüz 20 gün önce gece bulunduğu terasta kapının kapalı olması nedeniyle bir üst teras kata kendi imkanlarıyla çıkmaya çalışırken dengesini kaybedip alt kattaki terasa düşerek hayatını kaybetti. (Sendika.org) 25 Mayıs Nevşehir'in Gülşehir İlçesi’nde özel bir şirkete ait kömür madeninde 22 Mayıs günü meydana gelen göçükte, 2 işçi yaralandı. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 105 Samsun'da 9 Mayıs 2011 günü meydana gelen iki ayrı iş kazasında iki işçi hayatını kaybetti. (Sendika.org) 11 Mayıs İstanbul’da 5 Mayıs günü Fatıma Aldal her zaman temizliğe gittiği evde, camdan düşerek yaşamını yitirdi. Fatıma’nın cenazesi ailesi, komşuları ve Ev İşçileri Dayanışma Sendikası Girişimi üyeleri tarafından 7 Mayıs günü Ferhatpaşa Mezarlığı’nda toprağa verildi. (Sendika.org) 7 Mayıs Kütahya'nın Tavşanlı İlçesi’nde, özel bir şirket tarafından krom madeni çıkarılan ocakta dinamit patlaması sonucu biri ağır 3 kişinin yaralandığı bildirildi. (Sendika.org) 14 Mayıs Manisa'nın Turgutlu ilçesinde işçi servis minibüsünün refüje ve köprü bariyerine çarpması sonucu 13 kişi yaralandı. (Zaman) 31 Mayıs Ankara'nın Polatlı ilçesinde Ankara Çayı üzerine mevsimlik tarım işçileri tarafından yapılan tahta köprünün çökmesi sonucu 1 kişi boğuldu, kayıp olan iki kişiyi arama çalışmaları ise devam ediyor. (Zaman) 31 Mayıs Şırnak'ın Cudi Dağı eteklerinde bulunan Toptepe köyü civarında Bereketli Madencilik şirketi tarafından işletilen kömür ocağında meydana gelen göçükte 1 işçi hayatını kaybetti, 2 işçi de yaralandı. (Zaman) 30 Mayıs Siirt-Baykan karayolunun 30. kilometresinde, yola döşenen mayın, tuğla yüklü kamyonun geçişi sırasında patladı. Kamyonda bulunan Murat Uysal (24) ve Murat Aydın (33) yaralandı. (Zaman) 30 Mayıs Trabzon’un Of ilçesi Bölümlü beldesinde, Şerafettin K. yönetimindeki 61 FH 569 plakalı yaş çay yüklü kapalı kasa kamyonet, Belediye Sosyal Tesisleri mevkisinde 15 metrelik uçuruma yuvarlandı. Kazada, kamyonetin kasasında yolculuk eden Havva Yıldız (70) ile kızı Meliha Altınbaş (38) olay yerinde öldü, Hanife Güler Bayoğlu (41) ve Meryem Şentürk (36) yaralandı. (Zaman) 30 Mayıs Kastamonu'nun Taşköprü ilçesine bağlı Akdeğirmen köyü Kendiroğlu Mahallesi'nde hayvan otlatırken yıldırım düşmesi sonucu bir kişi öldü, bir kişi yaralandı. (Zaman) 30 Mayıs Sakarya'nın Pamukova ilçesinde, Başkent Ekspresi, hemzemin geçitte iş makinesi yüklü TIR'ın dorsesine çarptı. Kazada bir makinist öldü, 2'si TCDD görevlisi 10 kişi yaralandı. (Zaman) 30 Mayıs Sakarya'nın Adapazarı ilçesinde, devrilen iş makinesinin altında kalan operatör hayatını kaybetti. (Zaman) 29 Mayıs Ankara'da sabah saatlerinde meydana gelen trafik kazasında servis minibüsü, önünde seyreden TIR'a arkadan çarptı. Kazada 4 kişi yaralandı. (Zaman) 29 Mayıs Bursa'nın merkez Nilüfer ilçesinde, bir binanın çatısına izolasyon döşeyen Ali İhsan Beydilli isimli inşaat işçisi, dengesini kaybedince inşaatın beşinci katından düşerek hayatını kaybetti. (Zaman) 29 Mayıs Bolu'da, cami bahçesinde otları biçerken elektrik akımına kapılan imam hayatını kaybetti. (Zaman) 28 Mayıs Rize'de üniversite kampüs alanında yapılan öğrenci yurdu inşaatında meydana gelen toprak kaymasında bir işçi hayatını kaybetti. (Zaman) 28 Mayıs Zonguldak'ın Ereğli ilçesine bağlı Subaşı Köyü'nde, bir akaryakıt istasyonunun kullanılmayan benzin deposunda meydana gelen patlamada 1'i ağır 2 kişi yaralandı. Yaralılar, 112 ambulansları ile Ereğli Devlet Hastanesi'ne kaldırıldı. (Zaman) 27 Mayıs Malatya'nın Kuluncak ilçesinde ambulansın tırla çarpışması sonucu 3 kişi öldü, 3 kişi yaralandı. (Zaman) 27 Mayıs Kocaeli Devlet Hastanesi Acil Servisi'nde görevli doktor ile güvenlik görevlilerini darp ettikleri iddia edilen 10 kişi gözaltına 105 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Resmi tatil günü çalışmanın sürdüğü madende yerin 130 metre altında meydana gelen göçükte Turhan Demir (49) ve Mehmet Çoban (40) yaralandı. (Sendika.org) 23 Mayıs 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 106 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 106 Bursa'da, 23 yaşındaki bir işçi, beş yıldızlı otel inşaatının 17. katından düşerek hayatını kaybetti. İşçinin, inşaattaki ilk günü olduğu öğrenildi. (Zaman) 23 Mayıs Kilis'te, yıldırım isabet eden 11 yaşındaki bir çocuk hayatını kaybetti. Edinilen bilgiye göre, merkez Demirışık köyü yakınlarında kekik toplayan 11 yaşındaki Musa Özçelik'in üzerine yıldırım düştü. (Zaman) 17 Mayıs Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları'nda (ERDEMİR), çalışma esnasında demir parçasının başına çarpması sonucu ağır yaralandıktan sonra bitkisel hayata giren işçi Muhammet Başarır, 9 gün sonra hastanede hayatını kaybetti. (Zaman) 24 Mayıs Mardin'in Derik ilçesinde yıldırım isabet eden kişi, hayatını kaybetti. Edinilen bilgiye göre, Dikmen köyüne bağlı Karaca mezrası yakınlarında hayvanlarını otlatan Mehmet Adaballı'nın (50) üzerine yıldırım düştü. (Zaman) 15 Mayıs Karabük'te, merkeze bağlı Belen köyünde yapımı devam eden hidroelektrik santralinin (HES) tünelini su basması sonucu 4 işçi içeride mahsur kaldı. 3 işçiye, kurtarma sırasında yaşanan aksaklıklar sebebiyle ancak 3 saat sonra ulaşılabildi. 1 işçi ise hayatını kaybetti. (Zaman) 25 Mayıs Zonguldak'ın Ereğli İlçesi Demir ve Çelik Fabrikaları'nda (ERDEMİR) iş kazası meydana geldi. Kazada ağır yaralanan işçinin beyin ölümünün gerçekleşti. (Zaman) 15 Mayıs alındı. (Zaman) 23 Mayıs Nevşehir'in Gülşehir ilçesinde kömür ocağında meydana gelen göçükte, 2 işçi yaralandı. (Zaman) 22 Mayıs Giresun'un Yağlıdere ilçesinde hidro elektrik santrali inşaatında meydana gelen kazada bir işçi ağır yaralandı. (Zaman) 22 Mayıs Kocaeli'nin Derince ilçesinde 3 katlı binanın çatısında yapılan bakım onarım çalışmaları sırasında çıkan yangında, alevlerin arasında kalan işçi, 3. kattan atlayarak yaralandı. (Zaman) 20 Mayıs Çankırı'da, montajını yaptıkları asansörün halatının kopması sonucu kabinle birlikte 4. kattan düşen 4 işçi yaralandı. (Zaman) 20 Mayıs Adıyaman'ın Kahta ilçesine bağlı Cumhuriyet köyünde, cami inşaatından düşen 3 işçi yaralandı. (Zaman) 18 Mayıs Burdur'un Karamanlı ilçesi Kılçan köyü mevkisindeki krom madeninde meydana göçükte bir işçi hayatını kaybetti. (Zaman) 18 Mayıs Sivas'ta trafik kazasında yaralananları taşıyan ambulans ile otomobilin çarpışması sonucu 3 kişi yaralandı. (Zaman) 13 Mayıs Isparta'nın Senirkent ilçesi Büyükkabaca beldesinde patpat adı verilen tarım aracının yol açtığı kazada, 2 kişi hayatını kaybetti, 2 kişi de yaralandı. (Zaman) 13 Mayıs Bitlis'in Hizan ilçesinde arı kovanı yüklü bir kamyonun devrilmesi sonucu, 4 kişi yaralandı. (Zaman) 11 Mayıs İzmir'in Bayraklı İlçesi'nde 4'üncü kattaki iskeleden dengesini kaybedip yere düşen sıva ustası hayatını kaybetti. (Zaman) 12 Mayıs Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı personeli, kurum yemekhanesinde yedikleri yemekten zehirlendi. Mide bulantısı ve baş dönmesi şikâyeti ile hastanelere başvuranların sayısı 624'ü buldu. (Zaman) 10 Mayıs Zonguldak'ta iki servis aracının çarpışması sonucu meydana gelen trafik kazasında 14 kişi yaralandı. (Zaman) 9 Mayıs Elbistan'a bağlı Burtu (Yapraklı) köyünde 13 yaşındaki bir çocuk, ayağını çapalama makinesine kaptırdı. (Zaman) 18 Mayıs Sakarya'nın Karasu ilçesinde arızaya müdahale sırasında yanlışlıkla enerjisi kesilmeyen hatta çıktıkları ileri sürülen 2 görevli, 34 bin 500 voltluk akıma kapıldı. Bir işçi öldü. (Zaman) 9 Mayıs İzmir'in Bayındır ilçesinde işçi minibüsünün devrilmesi sonucu 10 kişi yaralandı. (Zaman) 17 Mayıs Konya'nın Bozkır ilçesi devlet hastanesinde görevli doktor İbrahim Halil Şimşek, 40 günlük bebeğiyle yeterince ilgilenil- 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 107 birinci kata beton harcı döküldüğü sırada çöktü. (Zaman) 4 Mayıs Osmaniye'de, hasta almaya giden ambulansla belediyeye ait traktörün çarpıştığı kazada 1 hemşire yaralandı. (Zaman) 10 Mayıs Elazığ'da işçileri taşıyan midibüsünün devrilmesi sonucu 18 kişi yaralandı. (Zaman) 4 Mayıs Bursa Karacabey İlçesi Mahmuriyet Mahallesi Yeniköy Caddesi'nde devam eden TOKİ evleri inşaatının kanalizasyon hattının kazılıp boru döşenmesi sırasında, 3 -4 metre derinliğindeki kanalda çökme meydana geldi. Bu sırada kanal içinde bulunan İsmail Akdoğan (22) toprak altında kaldı. İsmail Akdoğan, diğer işçiler tarafından müdahale edilerek göçükten çıkarıldı. (Zaman) 8 Mayıs Sivas'ın Divriği ilçesinde hayvanlarını otlatan 26 yaşındaki genç, yıldırım isabet etmesi sonucu öldü. (Zaman) 8 Mayıs Karayollarında yol çalışması yaparken greyderin altında kalan işçinin imdadına hava ambulansı yetişti. İzmir İl Sağlık Müdür Yardımcısı Turan Sofuoğlu, TorbalıSelçuk yolu üzerinde, karayollarına ait greyder tekerinin üzerinden geçmesi sonucu yaralanan işçinin sol ayağı, sol bacağı ve kalçasında kırıklar meydana geldiğini söyledi. (Zaman) 5 Mayıs Samsun'un İlkadım ilçesi 19 Mayıs Mahallesi'nde tadilat halindeki 3 katlı bir bina çöktü. Binadan yaralı kurtulan işçiler, Gazi Devlet Hastanesi ile Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde tedavi altına alındı. (Zaman) 6 Mayıs Elazığ'ın Alacakaya ilçesindeki krom ocağında üzerine kaya düşen işçilerden biri öldü, diğeri yaralandı. (Zaman) 1 Mayıs Şanlıurfa’nın Siverek ilçesinin bir köyünde hayvan otlatan çobana yıldırım çarptı. Yaralanan çoban Siverek Devlet Hastanesi'ne kaldırıldı. (Zaman) 2 Mayıs HAZİRAN Urfa’nın Akçakale ilçesinde tarım işçilerini taşıyan minibüsün devrilmesi sonucu 19 kişi yaralandı. (ANF) 1 Haziran Diyarbakır Çermik İlçesine bağlı Aynalı ile Kalecik köyleri arasında hayvanlarını otlatan çobanların bulduğu cismin patlaması sonucu 1 çocuk yaşamını yitirirken, 2 çocuk da ağır yaralandı. (ANF) 7 Haziran Türkiye silikozisi kot kumlama işçilerinin mücadelesi ile öğrendi. Ancak Türkiye'de bu "amansız" işçi hastalığına yakalanan sadece kot kumlama işçileri değil. Diş teknisyenleri de silikozis hastalığına yakalanıyor. Bu hastalık nedeniyle akciğer nakli yaptıran, yaşamını yitiren diş teknisyenleri de var. (Sendika.org) 10 Haziran Siirt'in Pervari İlçesi'ne bağlı Yapraktepe (Ewrex) Köyü Çemê Karê Mezrası'nda mayına basan çobanlık yapan Halit Kaya adlı kişi ağır yaralandı. (ANF) 18 Haziran Urfa'nın Siverek ilçesinde otlattığı hayvanlarına su vermeye çalışırken ayağı kayarak gölete düşen 14 yaşındaki Necip Çakmak boğularak yaşamını yitirdi. (ANF) 20 Haziran Erzincan'da Demir yolundaki kar tüneli çalışmasında göçük meydana geldi. 5 işçi sağ kurtarılırken isimleri henüz açıklanmayan 2 işçi hayatını kaybetti. (ANF) 24 Haziran Tekirdağ'ın Çorlu ilçesinde elektrik akımına kapılan sıva ustası hayatını kaybetti. (Zaman) 3 Mayıs Manisa’nın Soma İlçesi’nde gezici tarım işçilerini taşıyan minibüs kamyonla çarpıştı. Medyana gelen kazada minibüste bulunan 14 işçi yaralandı. (ANF) 8 Haziran Diyarbakır'da, bir inşaatın çökmesi sonucu 9 işçi yaralandı. Edinilen bilgiye göre, Diyarbakır Şanlıurfa Karayolunun 15. kilometresinde yapımı devam eden bir inşaat, Giresun'un Görele İlçesi yakınlarında trafik uyarı işaretlerine çarparak devrilen yolcu otobüsünün alev alması sonucu ilk belirlemelere göre 10 kişi yanarak can verdi, çok 107 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları mediğini iddia eden baba tarafından 4 yerinden bıçaklandı. (Zaman) 9 Mayıs 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 108 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 108 sayıda kişi yaralandı. (ANF) 8 Haziran Diyarbakır'da öğlen saatlerinden sonra etkili yağış nedeniyle yıldırım çarpması sonucu koyunlarını otlatan 2 çocuk yaşamını yitirirdi, 2 çocuk ise yaralandı. (ANF) 11 Haziran Manisa'nın Soma İlçesi’nde bulunan Soma Kömür İşletmeleri A.Ş Eynez Bölgesi'nde faaliyet gösteren özel sektöre ait bir maden ocağında göçük meydana geldi. Bir işçi öldü. (Sendika.org) 29 Haziran BTS üyesi Tren Teşkil Memuru Abdulselam Kılıç'ın 18.06.2011 tarihinde Erzurum Gar’da manevra sırasında vagon hareket halindeyken üzerinde bulunduğu vagonun basamağını tutan demirin kırılması nedeniyle vagonun altına düşmüş ve iki bacağını kaybetti. BTS, konu ile ilgili bir açıklama yaptı. Son 20 günde demiryollarında 4 kaza meydana geldiğini ve bu kazalarda 2 demiryolu emekçisi hayatını kaybederken 10’u da yaralandığını belirten BTS, AKP iktidarı döneminde uygulanan neoliberal politikalarla birlikte demiryollarında kazaların arttığını belirtti. (Sendika.org) 22 Haziran Erzincan'da yapımı devam kar tünelindeki iskelenin çökmesi sonucu 2 işçi öldü, 4 işçi yaralandı. (Zaman) 24 Haziran Adıyaman'ın Kahta ilçesinde çıkan yangında, 3 işçi karbonmonoksit gazından zehirlendi. Edinilen bilgiye göre, Arikent Mahallesi'nde yapımı devam eden bir konutun çatısında izolasyon çalışması sırasında kullanılan tüpten çıkan kıvılcım, yangına neden oldu. (Zaman) 24 Haziran Ankara'nın Yenimahalle ilçesinde kanalizasyon çalışması yapmak üzere girdikleri 2 metre derinliğindeki çukurda göçük nedeniyle toprak altında kalan 2 işçi itfaiye ekiplerinin uzun süren çalışmaları sonucu kurtarıldı. Kafalarına kadar toprağa gömülen işçilere ilk müdahaleyi arkadaşları yaparken, hafif yaralanan 2 işçi hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 24 Haziran Balıkesir'in Dursunbey ilçesinde 8 kişinin bulduğu traktörün devrilmesi sonucu 1 kişi öldü, 7 kişi yaralandı. (Zaman) 24 Haziran Hakkari'de yayladan dönen köylüleri taşıyan pikabın devrilmesi sonucu, 16 kişi yaralandı. (Zaman) 23 Haziran Muğla'nın Bodrum ilçesinde, marinada onarılan teknenin aküsünün patlaması sonucu 2'si ağır 4 kişi yaralandı. Alınan bilgiye göre, Neyzen Teyfik Caddesi'ndeki marinada demirli teknenin motor kısmında arıza meydana geldi. İşçilerin arızayı gidermek için başlattığı çalışma sırasında teknenin aküsü patladı. (Zaman) 23 Haziran Antalya'da Serbest Bölge'de Maquet isimli Alman firmasına ait fabrikanın ek inşaatında, asma tavana ait profilin çökmesi sonrası 3 işçi hafif şekilde yaralandı. (Zaman) 23 Haziran Esenyurt'ta bir yağ deposunda meydana gelen patlama sonrası çıkan yangında 1 işçi hayatını kaybetti, 3 işçi de yaralandı. (Zaman) 23 Haziran Karabük ile Eskipazar ilçesi demiryolu güzergahındaki Cildikısık tünelinde, motorlu vagonet (tren ve yol bakım aracı) ile oto drezin (demiryollarında yol kontrol için kullanılan küçük araba) henüz belirlenemeyen nedenle çarpıştı. Kazada, raylarda bakım çalışması yaptıkları öğrenilen araçlardaki işçilerden Ali Günaydın (51) öldü, 7 işçi de yaralandı. (Zaman) 23 Haziran İzmir'in Bayraklı ilçesinde, halı yıkama firmasında çalışan Abdurrahman Şüt (46), elektrik akımına kapılarak hayatını kaybetti. (Zaman) 22 Haziran Hatay'ın İskenderun ilçesinde pazarcıları uyaran belediye zabıta memurları bıçaklandı. (Zaman) 21 Haziran Siirt'te bir vatandaş hayvan otlatırken bir cismin patlaması sonucu hafif şekilde yaralandı. (Zaman) 19 Haziran Bursa'da iki ambulansın çarpışması sonucu meydana gelen kazada bir kişi yaralandı. (Zaman) 19 Haziran Şişli'de yeni yapılan bir apartmanın önünde gerçekleştirilen kanalizasyon çalışması sırasında göçük yaşandı. Yaklaşık üç metre derinliğindeki çukurda bellerine kadar toprak altında kalan 2 işçi, itfaiyenin yaklaşık iki saat süren çalışmasının ardından kurtarıldı. (Zaman) 18 Haziran 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 109 Devlet Demiryolları Erzurum Gar Müdürlüğü'nde, manevra yaptırırken trenin altında kalan işçinin bacakları koptu. Ağır yaralanan işçi, olay yerine gelen ambulansla Aziziye Araştırma Hastanesi'ne kaldırıldı. (Zaman) 18 Haziran Bursa'nın Harmancık ilçesine bağlı Çakmak köyünde oturan Cavit Bayram (70) ile eşi Tamam Bayram (70) tarlaya giderken aniden bastıran yağmura yakalandılar. Islanmamak için bir ağacın altına sığınan yaşlı çiftin bulunduğu bölgeye yıldırım düştü. Tamam Bayram olay yerinde hayatını kaybederken Cavit Bayram ise yaralandı. (Zaman) 17 Haziran Mersin'in Tarsus İlçesi TEM otoyolunda karşı yöne geçen pamuk yüklü TIR, ayran yüklü TIR ile kafa kafaya çarpıştı. Ayran yüklü TIR'ın kupasının 25 metre aşağı uçtuğu kazada her iki sürücüde sıkışarak can verdi. Olayda TIR'ın birinde bulunan 3 kişi ise yaralandı. (Zaman) 16 Haziran Sakarya'nın Pamukova ilçesinde, kullandığı traktörle uçuruma yuvarlanan 13 yaşındaki çocuk öldü. (Zaman) 16 Haziran Kırşehir'de mevsimlik işçileri taşıyan otomobilin kamyona arkadan çarptığı kazada 1'i ağır 8 kişi yaralandı. (Zaman) 16 Haziran Ankara'nın Elmadağ ilçesinde bir krom madeninde sabaha karşı meydana gelen göçükte iki işçi yaralandı. (Zaman) 16 Haziran yapmak üzere 25 metrelik kuyuya inen iki işçi metan gazından zehirlendi biri ağır yaralandı. (Zaman) 13 Haziran Antalya'nın Alanya ilçesinde traktörün uçuruma yuvarlanması sonucu 7 kişi yaralandı. (Zaman) 12 Haziran Erzurum'da, baraj inşaatında dinamitle patlatılan kaya parçalarının altında kalan işçi öldü. (Zaman) 12 Haziran Antalya’da Gazi Bulvarı'nda seyreden kamyonet, belirlenemeyen bir sebepten dolayı devrildikten sonra alev aldı. Çöplerden hurda kâğıt toplayan ailenin bulunduğu kamyonette sürücü Ali Okan'ın (25) yanı sıra oğulları 3 yaşındaki Barış ve 6 yaşındaki Savaş Okan hayatını kaybetti. (Zaman) 12 Haziran Ankara'nın Ulus semtinde inşaat halindeki bir binanın balkonu henüz bilinmeyen bir nedenle çöktü. Kopan beton parçalarının inşaatın önündeki iskeleyi devirmesi sonucu iskelede bulunan bir işçi hafif şekilde yaralandı. (Zaman) 11 Haziran Yozgat'ın Kadışehri ilçesi Örencik köyünde Hacı Işık (69), evinde beslediği danayı otlatmaya götürdü. Işık, bir süre sonra huysuzlanan dananın saldırısına uğradı ve aldığı boynuz darbeleri sonucu hayatını kaybetti. (Zaman) 11 Haziran Balıkesir'in Edremit ilçesi Altınoluk beldesinde bir sitenin arıtma tesisi havuzunda temizlik yaparken zehirlenen işçilerden biri olay yerinde, diğer işçi ise hastanede hayatını kaybetti. (Zaman) 11 Haziran Aydın'ın Çine ilçesinde işçileri taşıyan minibüsün devrilmesi sonucu 17 kişi yaralandı. (Zaman) 15 Haziran Edirne merkeze bağlı Değirmenyeni köyünde traktörün kontrolünü kaybeden sürücü Tunca Nehri'ne uçtu. Kazada bir kişi ağır yaralandı. (Zaman) 10 Haziran Başkentte bulunan bir döküm şirketinde çalışan 53 işçi, zehirlenme şüphesiyle tedavi altına alındı. (Zaman) 15 Haziran Fatih'te olaydan dönen itfaiye aracının devrilmesi sonucu, 4 er yaralandı. (Zaman) 10 Haziran Başakşehir'de beton mikserinin inşaat sahasına düşmesi sonucu araçta sıkışan sürücü, itfaiyenin 3 saatlik çalışması sonucu yaralı kurtarıldı. (Zaman) 15 Haziran Sivas'ın Suşehri ilçesinde, sıvasını yaptıkları duvar üzerlerine çöken 3 işçi kardeş hayatını kaybetti. (Zaman) 9 Haziran Ankara'nın Gölbaşı ilçesinde inşaat halindeki villanın su motoru ile ilgili çalışma Kütahya'nın Çavdarhisar ilçesine bağlı Hacımahmutlar köyünde, 4 Haziran'da yüksek bir noktada bir çoban; üç gün sonra da 109 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Siirt'in Pervari ilçesinde, koyun sürüsünün mayına basması sonucu, bir çoban yaralandı ve 8 koyun telef oldu. (Zaman) 18 Haziran 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 110 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 110 tarlada çapa yapan 7 kadından 2'si yağmurdan korunmak için sığındıkları kavakların altında yıldırım çarpması sonucu hayatlarını kaybetti. (Zaman) 8 Haziran Tekirdağ'da bir kişi, işe başladığı ilk gün 8. kattan aşağıya düşerek ağır yaralandı. (Zaman) 8 Haziran Yozgat'ın Yerköy ilçesinde meydana gelen tren kazasında 5 yol işçisi yaralandı. Freni boşalan trenin aralarına daldığı işçilerden birinin durumunun ağır olduğu bildirildi. (Zaman) 7 Haziran Kütahya'da makine montajı yaptıkları esnada çıktıkları iskeleden düşen 4 işçi yaralandı. (Zaman) 7 Haziran Düzce'nin Gölyaka ilçesi Bakacak Köyü'nde hidroelektrik santrali baraj inşaatına giden iş makinası yolun aniden çökmesi üzerine 30 metrelik uçurumdan Aksu Deresi'ne devrildi. İş makinesinin altında kalan iki işçi yaralandı. (Zaman) 7 Haziran İzmir'in Kemalpaşa ilçesinde, bir boya fabrikasında henüz belirlenemeyen bir sebepten yangın çıktı. Söndürme çalışmaları sırasında bir itfaiye eri hafif şekilde yaralandı. (Zaman) 7 Haziran Bursa'nın Gemlik ilçesinde, arıtma tesisindeki arızayı gidermek isteyen genç, suya düşerek hayatını kaybetti. (Zaman) 6 Haziran Sakarya'nın Karapürçek ilçesinde, ''pat pat'' tabir edilen tarım aracının devrilmesi sonucu 5 kişi yaralandı. (Zaman) 5 Haziran İstanbul Beykoz'da lüks bir villaya ait 4 metre derinliğindeki su kuyusunu temizlemek isteyen Hüral Cankı ve Kadir Elkovan isimli işçiler metan gazından zehirlendi. (Zaman) 4 Haziran Çanakkale’ye bağlı Ezine ilçesi Güllüce Köyü 6'inci kilometresinde bulunan tarlada çalışan H.Ş. ve G.Y. isimli iki kadın şiddetli yağmur sebebiyle açık arazide bulunan bir ağacın altına sığındı. Bu sıra ağaca isabet eden yıldırım iki kadının da olay yerinde hayatını kaybetmesine yol açtı. (Zaman) 4 Haziran Zonguldak'ta, özel kömür ocağında göçük meydana geldi. Göçükte mahsur kalan 3 işçi, yaklaşık 7 saat sonra kurtarıldı. (Zaman) 1 Haziran Sakarya'nın Hendek ilçesinde gıda sektöründe faaliyet gösteren bir fabrikada çalışan 13 işçi, fabrikada dağıtılan yemekten zehirlendi. (Zaman) 1 Haziran Başkentte servis midibüsü devrildi: 9 yaralı (Zaman) 1 Haziran Bursa'nın Kestel ilçesinde faaliyet gösteren Coca Cola fabrikasındaki patlamada 1 kişi öldü, 8 kişi yaralandı. (Zaman) 1 Haziran Bursa'nın Gürsu ilçesinden aldığı hastayı Şevket Yılmaz Hastanesi'ne götüren ambulans sürücüsü, yol istediği araç sürücüsü tarafından darp edildi. (Zaman) 26 Haziran Beşiktaş'ta bir otelin su kazanının içini boyarken gazdan bayılan su tesisatçısı, son anda çalışanlar tarafından kurtarıldı. (Zaman) 30 Haziran Ardahan’ın Göle ilçesine bağlı Köprülü beldesi Dedeşen Mahallesi Yayla mevkisine yıldırım düştü. Bu sırada, bölgede çit ören orman işçilerinden Oktay Karakayacı (30) yıldırım çarpması sonucu olay yerinde öldü, Ersoy Yazıcı yaralandı. (Zaman) 4 Haziran Tekirdağ'ın Çerkezköy ilçesine bağlı Büyükyoncalı beldesinde inşaat kumu taşıyan Erdoğan Altıntaş (52) yönetimindeki 34 YM 0571 plakalı TIR'a, karşı yönden gelen Servet Abanoz yönetimindeki 59 PF 161 plakalı hafif ticari araç çarptı. Abanoz'un kullandığı araç 50 metre sürüklenerek çöp konteynırına çarparak durabildi. Kazada, Abanoz, Aynur Kabal, Serkan Yılmaz ve Bircan Özbahçeci hayatını kaybetti. (Zaman) 30 Haziran Kırşehir'in Akçakent ilçesinde bulunan bir maden ocağında yük asansöründen düşen 2 kişi öldü. (Zaman) 4 Haziran İzmir'in Bornova ilçesindeki bir kimya firmasında tank sökümü sırasında meydana gelen patlamada bir işçi yaşamını yitirdi. Manisa'nın Turgutlu ilçesinde yolcu otobüsü ile bir minibüsün çarpışması sonucu 2 kişi öldü, ikisi ağır 22 kişi yaralandı. (Zaman) 5 Haziran 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 111 (Zaman) 29 Haziran Manisa'nın Soma ilçesinde bulunan bir maden ocağında meydana gelen göçükte bir kişi öldü. (Zaman) 29 Haziran Edirne'nin Keşan ilçesine bağlı Kozköy'de tarlada çalışan çiftçilerin üzerine yıldırım düşmesi sonucu 1'i ağır 2 kişi yaralandı. (Zaman) 28 Haziran TEMMUZ Fethiye ilçesinde, sera demirlerine kaynak yaparken elektrik akımına kapılan kaynakçı Bayram Ali Alagöz (41), yakından geçen yüksek gerilim hattına temas edince akıma kapıldı. Fethiye Devlet Hastanesi’ne kaldırılan Alagöz, doktorların tüm çabasına rağmen hayatını kaybetti. (gündem) 24 Temmuz Mersin’in Tarsus ilçesi Yarbay Şemsettin Mahallesi'nde plastik boruları ısıtarak kaynak yapmaya çalışan Soner Ağaçbudağı'nı (35) elektrik çarptı. Çevredekiler tarafından ağır yaralı olarak hastaneye kaldırılan Ağaçbudağı, burada yapılan tüm müdahaleye rağmen kurtarılamadı. (ilkha) 4 Temmuz İzmit Karadeniz Mahallesi Yeni Gölcük Yolu mevkiinde bulunan Yıldırımlar Metal fabrikasının içinde inşatı devam eden idari binanın çatısında henüz belirlenemeyen nedenle çökme meydana geldi. İnşatta çalışan işçilerden Orhan Taşkın (53), ile Reşit Fatmaoğlu (53) çöken çatının altında kaldı. Orhan Taşkın Hayatını kaybetti. (DHA) 4 Temmuz Denizli’de tekstil işçilerini iş çıkışı evlerine götüren Adem Soymaç yönetimindeki 20 S 0383 plakalı minibüs, Albayrak Meydanı'nda tali yoldan gelen Serkan Güldaş yönetimindeki 20 EY 2010 plakalı panelvan araçla çarpıştı. 18 işçi yaralandı. (internethaber.com) 4 Temmuz Karşıyaka Mahallesi'nde yeni yapılacak belediye binasına elektrik hattı döşenmesi için kazı yapan işçilerden Şaban Topçu (28) ve Nurettin Kanbay (36) kayan toprağın altında kaldı. (AA) 1 Temmuz Elektrik direğinde ortaya çıkan arızayı gidermek için elektitrik direğine çıkan Toroslar Elektrik Dağıtım A.Ş. işçisi 36 yaşındaki Cemal Tatlı, akıma kapılarak yere düşerek hayatını kaybetti. (cihan) 5 Temmuz Antalya'da, bir ekmek fırınında çalışan 17 yaşındaki işçi Mustafa Kabaoğlu, asansördeki tezgahın üzerine devrilmesi sonucu boynu kırılarak hayatını kaybetti. (AA) 3 Temmuz Antalya’nın Muratpaşa İlçesi’nde gündelikçi olarak temizliğe gittiği evin camlarını silerken dengesini kaybeden 52 yaşındaki Yeter Akyüz, 8’inci kattan düşerek öldü. (Vatan) 2 Temmuz Muğla'nın Fethiye ilçesinde bir evin elektrik tesisatını yapan 18 yaşındaki işçi Ali Öztürk elektrik akımına kapılarak hayatını kaybetti. (cihan) 1 Temmuz Sultanbeyli İmam Hatip Lisesi ve Anadolu İmam Hatip Lisesi binasının inşaatında çalışan Satılmış Özdemir (62), binanın bodrum katında beton yapılacak toprak bölümü kazmaya başladı. Bir süre çalışan Özdemir, kazılan bölgenin derinleşmesi üzerine meydana gelen göçük nedeniyle toprağın altında kalarak hayatını kaybetti. (AA) 5 Temmuz Van'ın Süphan Mahallesi Üçevler Sokak üzerinde bulunan bir kağıt geri dönüşüm tesisinde bilinmeyen bir nedenden dolayı yangın çıktı (AA) 3 Temmuz Beylikdüzü’nde kurulu bulunan Hangar Ayakkabı fabrikasında çalışan işçilerden 100’ü yedikleri yemekten zehirlendi. Çedaş Of İşletme Şefliğinin Bakım ve Arıza Servisinde çalışan Emrullah Şahismailoğlu (24), Of ilçesi Gökçeoba köyünde, elektrik arızasını gidermek için 111 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Eskişehir'in İnönü ilçesindeki Türk Hava Kurumu Eğitim Merkezi'nde eğitim uçuşu yapan planör, iniş sırasında henüz belirlenemeyen bir nedenle ters dönerek düştü. Planör eğitim pistine düşürken, olayda eğitim pilotu Metin Özbey ile Fehmi Uzunlar hayatını kaybetti. (Zaman) 29 Haziran Yemeğin ardından mide bulantısı ve kusma şikayetiyle fabrika yönetimine başvuran işçiler, 20’şerli gruplar halinde çeşitli hastanelere kaldırıldı.(evrensel) 3 Temmuz 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 112 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 112 bir direğe çıktı. Devrilen direk ile yerdeki inşaat malzemelerinin üzerine düşerek kafasını çarpan İsmailoğlu, ağır yaralandı. Ambulans ile Of Devlet Hastanesine kaldırılan İsmailoğlu, yolda hayatını kaybetti. (AA) 5 Temmuz isteyen işçiler Şaban Çolakoğlu ile Ümit Yılmaz, akıma kapıldı. İşçilerden Çolakoğlu, olay yerinde yaşamını yitirdi. Vücudunda yanık oluşması sonucu yaralanan Yılmaz, Zonguldak Atatürk Devlet Hastanesine kaldırıldı. (AA) 7 Temmuz 4 Eylül Mahallesi 878 Sokak'ta bir apartmanın 3. katında dış cephe yalıtımı yapan Cevzet Bilici (39) dengesini kaybedip düşerek yaralandı. (AA) 5 Temmuz Asma tavanı vinçle kaldıran usta ile çırağı, demirle güçlendirmek için altına girdikleri sırada asma tavan çöktü. Demir tavanın altında kalan Akif Taşan hayatını kaybederken, ağır yaralanan Halil Esen ambulansla Denizli Devlet Hastanesi’ne götürüldü. (DHA) 7 Temmuz İnegöl Anadolu Öğretmen Lisesi öğrencisi Samet Demir (17), ailesine yardım etmek için traktörle tarlaya gitti. Demir, eve dönerken direksiyon hakimiyetini kaybetti. Şarampole yuvarlanan traktörün altında kalan Samet Demir, olay yerinde hayatını kaybetti. (cihan) 5 Temmuz Antalya'nın Akseki ilçesinde, yol yapımı sırasında meydana gelen patlamada 18 yaşındaki işçi Adem Mercan öldü. (AA) 5 Temmuz Denizli Organize Sanayi Bölgesine tekstil işçilerini taşıyan 20 ACJ 43 plakalı servis minibüsü, 20 NF 745 plakalı kamyona arkadan çarptı. Kazada Yasin Mansız (17) ve Şennur Aydemir hayatını kaybederken 14 kişi de yaralandı. (cihan) 6 Temmuz Denizli'nin Acıpayam ilçesinde, tarlaya çalışmaya gidenleri taşıyan otomobilin traktöre arkadan çarpması sonucu Usta (39), Yasemin Ar (18) ve Kâmile Mengi (18) yaralandı. (AA) 6 Temmuz Antakya- İskenderun karayolundaki Maraş Boğazı Mevkii'ndeki Bayramoğlu Beton'a ait taş ocağında göçük meydana geldi. Kayların altında kalan kepçe operatörü 45 yaşındaki Mustafa Kalkan yaşamını yitirirken, işçilerden 19 yaşındaki Mustafa Berksoy yaralandı. (dha) 7 Temmuz Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Üzülmez Müessesesi Asma-Dilaver İşletme Müdürlüğüne ait ocağın eksi 260 kodunda galeri açma işi yapan taşeron firma çalışanı Tevfik Topçu (57), tavan çekmesi sonucu göçük altında kaldı. Topçu arkadaşları tarafından kurtarıldı. (evrensel) 8 Temmuz Dilaver Mahallesi'nde faaliyet gösteren özel bir işletmeye ait maden ocağında elektrik tesisatında meydana gelen arızayı onarmak Karaman Organize Sanayi Bölgesi'nde bulunan trafo binasını boyayan Erhan Sümer (28) ve Ünal Koçgürbüz (29) akıma kapılarak yaralandı. (AA) 7 Temmuz Kayseri'de nakliye kamyonunun üzerinden düşen 18 yaşındaki işçi M.K. ağır yaralandı. (AA) 8Temmuz Alanya'nın Kestel beldesindeki bir lokanta inşaatının ikinci katının betonu dükülürken çökme meydana geldi. İtfaiye Müdürlüğüne bağlı kurtarma ekiplerinin inşaat alanında yaptığı incelemede kalıp ustası Ersoy Sarı'nın (45) beton ve tahta kalıpların arasında sıkıştığı belirlendi. (Samanyoluhaber) 8 Temmuz Sivas'ta tarım işçilerini taşıyan minibüsün devrilmesi sonucu 1 kişi öldü, 8 kişi de yaralandı. (Cihan) 9 Temmuz Konya Fevzi Çakmak Mahallesi Büsan Sanayi Sitesindeki işyerinde vinç kurulumunda kullanılan demir blokların altında kalan 22 yaşındaki Şakir Belgemen hayatını kaybetti. (haberkonya.com) 9 Temmuz Artvin Arhavi Boğaziçi Mahallesi'ndeki bir inşaatın 5. katında çalışan Mehmet Aytar (41), dengesini kaybederek üzerinde durduğu iskeleden düşerek hayatını kaybetti. (haber3.com) 9 Temmuz Trabzon'un Akçaabat İlçesi'ne bağlı Söğütlü Beldesi'nde kanalizasyon çalışması sırasında metan gazından fenalaşan Söğütlü Belediyesi'nde çalışan Mehmet Ali Metin (21) Köksal Çolak (40) ve Yüksel Yılmaz (41) ile itfaiye erlerinden Kenan Sivrikaya hastaneye kaldırıldı. Mehmet Ali Metin hayatını kaybetti. (sabah) 12 Temmuz 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 113 Samsun’un Baruthane Mahallesi Ezine Sokak'ta bir yapı kooperatifine ait inşaatın 9'uncu katında sıva yapan Şükrü Altundal (42) ile Sait Ahmet Uyanık (46) portatif tahta iskeleden düşerek hayatlarını keybetti. (AA) 12 Temmuz Konya'da kaynak yaparken elektrik akımına kapılan 22 yaşındaki işçi Ramazan Erat (22) hayatını kaybetti. (İHA) 12 Temmuz Ermenek İlçesinde faaliyet gösteren bir maden Ocağının 3. numaralı tünelinde önceki gün sabah saat 06.00 sıralarında göçük meydana geldi. Göçükle birlikte ocakta çalışan işçilerinden Ercan Yağcı (40) göçük altında kalarak hayatını kaybetti. (karamandadirenis.com) 11 Temmuz Tekstil işçilerini taşıyan ve Asil Tekstil firmasına ait olduğu öğrenilen minibüsün arkadan bir kamyona çarpması sonucu Muş nüfusuna kayıtlı Yasin Mansız (17) ve Van nüfusuna kayıtlı Melike Eler (27) isimli işçiler yaşamlarını yitirirken; 6’sı ağır 14 işçi yaralandı. (evrensel) 8 Temmuz Antakya Küçük Sanayi Sitesi 11. Cadde'de bulunan ve oto elektrikçi olarak kullanılan iş yerinin mutfak bölümünde henüz belirlenemeyen nedenle yangın çıktı. Yangını söndürmeye çalışan Yusuf Gürbüz (18) ve Raci Tapki (14) hafif şekilde yaralandı. Olay yerine gelen ambulansla Antakya Devlet Hastanesine kaldırılan yaralılar tedavi altına alındı. (AA) 14 Temmuz Akgün Gültekin yönetimindeki 26 EZ 708 plakalı kamyon kasasında bulunan işçiler Yaşar Kanmaz (25) ve Levent Ege (31), Anadolu Üniversitesi Yunusemre Yerleşkesi içerisinde araç seyir halindeyken dengelerini kaybederek kamyondan düşerek yaralandı. (AA) 13 Temmuz. İzmir'in Menemen ilçesinde, inşaatta işçi olarak çalışan Metin Toprak (32), altıncı katta çalıştığı sırada dengesini kaybederek düştü. Toprak, hastaneye götürülürken hayatını kaybetti. (AA) 14 Temmuz Kayseri Organize Sanayi Bölgesi 16. sokakta iskelede çalışan elektrik işçisi C.M.Ç. (24), ayağının kaymasıyla sert bir cismin üzerine düştü. Cismin üzerine düşmesiyle yaralanan işçi C.M.Ç.’nin bacağında derin yırtık oluştu. (İHA) 16 Temmuz Urfa'nın Viranşehir ilçesinde ''MardinCeylanpınar 2. Kısım Sulama Kanalı'' inşaatında çalışan 24 işçi, gıda zehirlenmesi şüphesiyle hastaneye kaldırıldı. (AA) 18 Temmuz Aydın merkeze bağlı Şahnalı Köyü'nde faaliyet gösteren Aydın Linyit Kömür İşletmesi'nde çalışan işçi 35 yaşındaki Kadir Saraç, dengesini kaybedip kömür yıkama havuzuna düşerek hayatını kaybetti. (DHA) 19 Temmuz Osmaniye'nin Kadirli ilçesinde elektrik akımına kapılan işçi Ahmet Göker hayatını kaybetti. (cihan) 18 Temmuz Bursa'nın İnegöl ilçesinde bir sunta fabrikasında patlama meydana geldi. Patlamada işçi Enver Memiş (49) hayatını kaybederken, biri itfaiye eri 3 işçi yaralandı. (İHA) 19 Temmuz Kars'ın Kağızman ilçesinde, kayısı işçilerini taşıyan kamyonun şarampole yuvarlanması sonucu 11 kadın işçi yaralandı. (İHA) 18 Temmuz Kütahya'da belediyenin kanalizasyon kazısı sırasında göçük meydana geldi, işçilerden 50 yaşındaki Emin Yıldırım toprak altında kalarak yaralandı. (DHA) 20 Temmuz Karabük Demir Çelik Fabrikaları'nda (Kardemir) çalışan 32 yaşındaki Ayhan Yıldırım, çelikhane ünitesinde kaynak yaparken meydana gelen parlamada ağır yaralı olarak kaldırıldığı hastanede öldü. (DHA) 18 Temmuz Hatay'ın Samandağ ilçesinde bir oto tamir atölyesinde bakımı yapılan aracın alev alması sonucu yakıt tankı patladı, 2'si ağır 5 kişi yaralandı. İş yerinde çalışan H.R. (15) ve İ.H. (15) ağır, B.K. (43), İ.S. (17) ve F.S. 113 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Direkli Köyü'nde elektrik direklerine bakım ve onarım yapan taşeron firma adına çalışan işçileri taşıyan, Tanju Keskin'in (28) kullandığı 55 K 1621 plakalı kamyon, sürücünün direksiyon hakimiyetini kaybetmesi üzerine şarampole yuvarlandı. Kazada, kamyonda bulunan işçilerden İsmet Kırdaş (45) olay yerinde öldü. (zaman) 9 Temmuz 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 114 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 114 (46) hafif yaralandı. (zaman) 18 Temmuz düşerek öldü. (AA) 19 Temmuz Dilovası'nda bulunan Çolakoğlu Limanı'nda çalışan 67 yaşındaki 3 çocuk babası Adıgüzel Yanmaz, iş makinesinin altında kalarak hayatını kaybetti. (sol.org.tr) 20 Temmuz Kayseri Organize Sanayi Bölgesi 24.cadde üzerinde bulunan bir mobilya atölyesinde işçi olarak çalışan M.A. (24), çalıştığı iş yerinde yaklaşık 3 metre yükseklikten düşerek yaralandı. (iha) 20 Temmuz Tandoğan Mahallesi'nde bir inşaatın 8. katında çalışan işçi İ.S (34), dengesini kaybederek düştü, ağır yaralanan işçi kaldırıldığı Malatya Devlet Hastanesinde yapılan müdahaleye rağmen kurtarılamadı. (AA) 21 Temmuz Adana'nın Karaisalı İlçesi'ne bağlı Etekli köyü Küp Mahallesi'nde bulunan Hidroelektrik Santrali (HES) inşaatında tünelde gerçekleştirilen çalışma sırasında, işçilerin üzerine kaya yuvarlandı. Kazada ağır yaralanan Şahin Akgün (22) isimli işçi kaldırıldığı Karaisalı Devlet Hastanesi'nde hayatını kaybetti. (evrensel) 24 Temmuz Düzce'de, 17 yaşındaki Emrah Çon çalıştığı inşaatın üçüncü katından düşerek yaralandı. (DHA) 20 Temmuz Mehmet Karadere (19) Camicedit Mahallesi Debboylar mevkisinde Halil Azman'a ait inşaatta çalıştığı sırada düşerek yaralandı (haber3.com) 22 Temmuz Aksaray’dan Kayseri’nin Develi ilçesine mevsimlik tarım işçisi olarak biçerdöveri ile birlikte gelen D.Ç. (47), kullandığı biçerdöverin takla atması sonucu yaralandı (İHA) 21 Temmuz Dilovası’nda bulunan Çolakoğlu Limanı’nda çalışan 67 yaşındaki 3 çocuk babası Adıgüzel Yanmaz, iş makinesinin altında kalarak hayatını kaybetti. (sol.org.tr) 20 Temmuz Sakarya’nın Sapanca ilçesinde site inşaatında çalışan işçi Vedat Divil (41) 9 metre yüksekliğindeki çatıdan düşerek öldü. (Gündem) 19 Temmuz Adana'nın Karaisalı ilçesindeki hidroelektrik santrali inşaatında gerçekleşen kazada 22 yaşındaki işçi Şahin Akgün öldü, 1 işçi ise yaralandı. (cumhuriyet) 23 Temmuz Durucasu Belediyesi tarafından yapılan ilaçlama esnasında kayısı bahçesindeki çadırda kalmakta olan Şanlıurfalı tarım işçisi aileden 5 kişi zehirlendi. Ambulansla Malatya Devlet Hastanesi Beydağı Acil Servisi'ne getirilen işçilerden Ziya O. (37), Hasan O. (67), Esra O. (15), Hasan O. (9) ve Hediye K. (17) tedavi altına alındılar. (iha) 25 Temmuz Afyonkarahisar'da tarım işçisi taşıyan ve patpat olarak adlandırılan tarım aracının devrilmesi sonucu Zehra Şimşek (69) ile Sabiha Kardaş (41) öldü, 11 işçi yaralandı. (AA) 25 Temmuz Samsun Vezirköprü ilçesi Esentepe Mahallesi' ndeki orman ürünleri fabrikasında 5 metre yükseklikteki iskeleden düşen taşeron firma işçisi Yasin Ünal (22) yaralandı. (İHA) 25 Temmuz Selçuklu ilçesindeki 2. Organize Sanayi Bölgesi'nde bulunan Gümrük Müdürlüğü yakınlarında kanalizasyon çalışması yapan işçilerden Hasan Hüseyin Tiryaki (45), dengesini kaybedince açılan çukura düştü. (yenikonya.com.tr) 22 Temmuz Zonguldak'ta, 17 Mayıs 2010'da 30 işçinin ölümüyle sonuçlanan grizu faciasının yaşandığı Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Karadon Müessese Müdürlüğü'ne ait kömür ocağında bugün meydana gelen göçükte 3 işçi yaralandı. (dha) 23 Temmuz D. G. (17) Karaman Organize Sanayi Bölgesinde faaliyet gösteren bir bisküvi fabrikasının paketleme bölümünde, üretim bandından gelen paketleri toplarken elini banda sıkıştırdı. (AA) 22 Temmuz Konya’nın Tuzlukçu ilçesi Koraşı köyünde sürdürülen bakım çalışmalarına katılan MEDAŞ Tuzlukçu İşletme Mühendisliği Arıza Şefi Taner Bozdağ (30), çıktığı elektrik direğinden dengesini kaybederek Manisa'nın Kula ilçesinden, haşhaş tarlalarında çalışmak üzere Uşak'ın Hocalar köyüne giden işçileri taşıyan Murat Tuna'nın (24) kullandığı 31 EU 984 plakalı minibüs, Susuzören köyü yolunda, direk- 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 115 Antalya’nın Alanya ilçesi Avsallar beldesinde tadilat yapılan bir otelde çalışan alüminyum doğrama ustası Özcan Sumak (31), 3. kattan merdiven boşluğuna düşerek hayatını kaybetti. (AA) 26 Temmuz Samsun’un Vezirköprü ilçesi sanayi sitesinde bir oto elektrikçi dükkanında meydana gelen iş kazasında, bir otomobilin dinamosunu sökmek için aracı krikoyla kaldıran işçi Zeynel Acar (27), arcın altında iken krikonun kayması üzerine otomobilin altında kalarak yaralandı. (İHA) 27 Temmuz Fatih'te inşaat halindeki İtifaiye binasının çökmesi sonucu 3 işçi yaralandı. (haberturk) 27 Temmuz Şanlıurfa’nın Çankaya Mahallesi'nde bir inşaatta çalışan 51 yaşındaki İbrahim K. isimli işçi, çalıştığı apartmandan düşerek hayatını kaybetti. (İHA) 28 Temmuz Şanlıurfa'nın Siverek ilçesinde tarım ilacından etkilenen 3 işçi hastanelik oldu. İbrahim Halil Altundaş, Ali Çelik ve Şeyhmus Akkurtul Siverek Devlet Hastanesine kaldırıldı. (AA) 26 Temmuz yaşamını yitirdi. (cihan) 28 Temmuz Kocaeli’nin Başiskele ilçesindeki Hayat Kimya Fabrikası’nda kimyasal maddelerin tutuşması sonucu çıkan yangında, 9 işçi dumandan etkilenerek zehirlendi. (sol.org.tr) 28 Temmuz Karaman-Ereğli karayolunun 8. kilometresindeki bir meyve suyu fabrikasında çalışan 21 işçi, öğle yemeğini yedikten sonra fenalaştı. 21 işçi, karın ağrısı ve mide bulantısı şikayeti üzerine, gıda zehirlenmesi şüphesiyle Karaman Devlet Hastanesine kaldırıldı. (AA) 28 Temmuz Turgutlu'da, inşaat çalışmaları sırasında taşeron firmada çalıştığı belirtilen bir Cahit Keskin (39) , yaklaşık 7 metre yükseklikten düşerek ağır yaralandı. (manisahaberleri.com) 26 Temmuz Yozgat'ın Akdağmadeni ilçesindeki kurşun ve çinko çıkarılan maden ocağı ayrıştırma bölümü arıtma tesisinde meydana gelen patlamada işçi Ahmet Demir (30) yaralandı. (AA) 29 Temmuz Şanlıurfa'nın Akçakale ilçesinde sondaj aracının tepe kısmının yüksek gerilim hattına değmesi sonucu akıma kapılan işçi Aziz K. hayatını kaybederken, Mustafa D. isimli işçi ise yaralandı. (İHA) 29 Temmuz Antalya’da dün gece lunaparkta işe yeni başlayan 24 yaşındaki Özkan Kayhan, görevlisi olduğu "Typhoon" isimli oyuncağın çarpması sonucu hayatını kaybetti. (ntvmsnbc) 23 Temmuz Kütahya'da faaliyet gösteren Eti Gümüş A.Ş.'nin madeninde çalışan işçilerin rutin sağlık kontrolleri esnasında sınır değerin üzerinde ağır metal kirliliğine rastlandı. Bu nedenle yapılan suç duyurusunda madenin mühürlenmesi de talep edildi. 97 işçi Ankara Meslek Hastalıkları Hastanesi'ne sevk edildi. (bianet) 27 Temmuz Hakkari'de, maden ocağında arızalanan ve başka bir araç yardımıyla taşınan iş makinesinin devrilmesi sonucu Mehmet Balıkçı olay yerinde öldü, Mehmet Adıgüzel ise yaralandı. (AA) 27 Temmuz Mersin Tarsus Organize Sanayi Bölgesi’ndeki bir boru fabrikasında meydana gelen olayda, 45 yaşındaki fabrika işçisi Kamil İyi, dengesini kaybederek makine çarkları arasına düştü. İyi olay yerinde hayatını kaybetti. (gündem) 28 Temmuz Diyarbakır Sur İlçesine bağlı Bağıvar Beldesinde 16.00 sıralarında pamuk tarlasının ilaçlanmasından hemen sonra tarlaya çalışmaya giden gündelik işçilerden 30'dan fazlası zehirlendi. (amed haber ajansı) 30 Temmuz Malatya’nın Yeşilyurt ilçesinde Adıyaman yolu üzerinde meydana gelen olayda inşaat ustası A.A. (48) kalıp çakarken aniden dengesini kaybederek aşağıya düşerek Sivrihisar ilçesinin Babadat köyündeki bir mermer ocağında işçi olarak çalışan Emir Köksal (33), mermer blokları kestiği sırada mermer blokunun üzerine düşmesi sonucu 115 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları siyon hakimiyetinin yitirilmesi sonucu devrildi. Kazada, minibüste bulunan işçilerden Fadime Gök (51), hayatını kaybetti. Minibüs sürücüsünün de aralarında bulunduğu 18 kişi yaralandı. (Sabah) 14 Temmuz 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 116 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 116 olay yerinde öldü. (AA) 29 Temmuz Sivrihisar Toplu Konutlar bölgesindeki bir inşaatta işçi olarak çalışan Adem Kurutoprak (39), malzemeleri kamyondan indirdiği sırada üzerine su deposu devrildi. Ağır yaralanan Kurutoprak, Sivrihisar Devlet Hastanesine kaldırıldı. (AA) 31 Temmuz Bayındır ilçesine bağlı Arıkbaşı köyünde başlayan baraj inşaatında bir taşeron firmada çalışan Yasin İyi (29) kamyonla hafriyat taşırken 10 metre yükseklikten şarampole uçtu. Camdan atlayan İyi, devrilen kamyonun altında kalarak hayatını kaybetti. (guvenlicalisma.org) 31 Temmuz Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu, madenlerde yaşanan iş kazalarına ilişkin hazırladığı raporu Başbakanlık’a gönderdi. Raporda, kazaların önlenmesine yönelik tedbirlerin yetersizliğine dikkat çekilirken, denetim zafiyetine de vurgu yapıldı. Aynı zamanda, patronların “gereksiz maliyet” olarak gördüğü işçilerin eğitiminin önemli olduğu belirtildi. Raporun ilginç detaylarından birisi ise maden işçilerinin “sağlık ve güvenlik” yerine “iş” istediği yönündeki tespit oldu. Ancak, raporun girişinde bütün tedbirler alınsa dahi kazaların kaçınılmaz olduğu kaydedildi. (gündem) 1 temmuz AĞUSTOS İşyerine kamyonla kum indiren 35 yaşındaki Mehmet Efe, aracın kapağı arasına sıkıştı. 2 çocuk babası Efe, olay yerinde hayatını kaybetti. (İHA) 1 Ağustos İstanbul Kurtuluş Caddesi’nde bulunan Haskent Sitesi’nin tadilat işinde çalışan Orhan Yıldırım (22) isimli işçi, 4. katta çalıştığı esnada ayağının kayması sonucu dengesini kaybederek inşaat iskelesinden aşağıya düşerek yaralandı. (Cihan) 1 Ağustos Konya'da mevsimlik işçileri taşıyan kamyonetin devrilmesi ve bir otomobilin dereye uçması sonucu meydana gelen iki ayrı trafik kazasında 1 kişi öldü, 22 kişi yaralandı. (İHA) 1 Ağustos Manisanın Saruhanlı ilçesindeki Kani Perişan'a ait tavuk çiftliğinde inşaat ustası olarak çalışan 26 yaşındaki Kenan Adana, inşaat halindeki binanın çatısına çıktı. Dengesini kaybeden Adana, yaklaşık 7 metre yüksekten düştü. Adana, kaldırıldığı Akhisar Mustafa Kirazoğlu Devlet Hastanesi'nde yaşımını yitirdi. (AA) 1 Ağustos Denizli’nin Bozkurt ilçesine bağlı Alikurt köyü yakınlarındaki bir mermer ocağında gece vardiyasında çalışan işçileri taşıyan minibüs, gıda yüklü bir TIR’a arkadan çarptı. Kazada mermer işçileri Mehmet Aksakal (50), Mehmet İyiol (39), Yıldıray Doğan (34) ve Ömer Düzen (34) hayatını kaybetti. (TGRT) 2 Ağustos Manisa 'nın Soma ilçesinde faaliyet gösteren özel bir maden ocağında meydana gelen göçükte göçüğün altında kalan işçilerden Samet Güven (23) hayatını kaybederken ve Halil Şevik (34), ağır yaralandı. (AA) 2 Ağustos Giresun’da yapımı devam eden bir baraj çalışmasında dün gece meydana gelen dinamit patlamasında Emre Topar isimli işçi yaralandı. (İHA) 3 Ağustos Bursa`nın İnegöl ilçesinde, sürücüsünün direksiyon hakimiyetini kaybetmesi sonucu şarampole yuvarlanan çöp kamyonundaki sürücü Hüseyin Oktar (30) ve 3 işçi yaralandı. (İHA) 3 Ağustos Ceylanpınar ilçesinde derin kuyu sondajı işinde çalışan Nayıf K. (29), üzerine sondajda kullanılan borunun düşmesi sonucu ağır yaralandı. (AA) 3 Ağustos İzmir'deki Buca Ege Giyim Organize Sanayi Bölgesi (BEGOS)'nde bir fabrika inşaatının elektrik tesisatını yapan Murat Şenkal (18), bindiği asansörün halatı kopunca yaşamını yitirdi. (CİHAN) 4 Ağustos Bursa'nın Yenişehir ilçesinde günübirlik çalışmak için gittiği inşaatta elektrik akımına kapılan işçi Aydın Nalbant (35) hayatını kaybetti. (AA) 5 Ağustos Mersin'in Tarsus ilçesinde tarım işçilerini taşıyan traktör ile kamyonet kaza yaptı. Kazada 4 kişi ölürken, 23 kişi yaralandı. (İHA) 5 Ağustos 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 117 Çamlaraltı Mahallesi Fakülte Caddesi'nde, Denizli Belediyesi Su İşleri Müdürlüğü tarafından açılan üç metre derinliğindeki çukurda sürdürülen su hattı çalışması sırasında işçi Tuncer Keskin'in (38) üzerine toprak çöktü. (AA) 6 Ağustos Şükrüpaşa Mahallesi'nde kamyondaki tuğlaları inşaata indiren inşaat işçisi Bülent Zangalı, tuğlaların üzerine devrilmesi sonucu başından ve kolundan yaralandı. (edirnem.net) 3 Ağustos Zonguldak'ta turizme açılması için planlanan Harmankaya Şelalesi'nde çalışan işçilerden Emrah Coşkun (23), yaklaşık 20 metre yükseklikten düşerek yaralandı. Yaralı işçi, yaklaşık 6 saat süren operasyonla kurtarıldı. (http://zirvegazetesi.com) 7 Ağustos Aydın’ın Söke ilçesinde karayollarının su tahliye kanallarının yapımında çalışan 18 yaşındaki Hakan Dilmeç, karşıdan gelen aracın, park halindeki bir başka araca çarparak devirmesi sonucu devrilen aracın altında kalarak yaşamını kaybetti. (ANF) 4 Ağustos Mersin'in Tarsus ilçesinde tarım işçilerini taşıyan kamyonet köy yolunda karşı yönden gelen traktörün römorkuna çarptıktan sonra kanala uçtu. Kazada 4 kişi ölürken 8'i ağır 23 kişi yaralandı. (zaman) 5 Ağustos Yalova 'da Yalova- Bursa Karayolu üzerinde bir fabrika inşaatında göçük altında kalan işçi Mithat Sopran hayatını kaybetti. Bir fabrika inşaatında çalışan işçi 41 yaşındaki Mithat Sopran çalıştığı alanda yaşanan göçük nedeniyle toprak altında kaldı. (guvenlicalisma.org) 6 Ağustos Aşağı Düğencili köyünde ağaç kesiminde orman işçisi olarak çalışan Halit Türkmen (71), akrabası Yunus T.'nin kestiği ağacın ters istikamete düşüp çarparak devirdiği diğer ağacın üzerine düşmesi sonucu hayatını kaybetti. (haberkaradeniz.net) 8 Ağustos Adana Merkez Yüreğir ilçesine bağlı Havutlu Beldesi'nde de arkadaşıyla birlikte portakal bahçesini sulamaya giden 17 yaşındaki Berkan Sağır, sıcaktan baygınlık geçirerek olduğu yere düştü. Arkadaşlarının 112 acil servis ambulansını çağırmasıyla birlikte Adana Devlet Hastanesi'ne kaldırıldı. Ancak yapılan müdahaleye rağmen kurtarılamayarak hayatını kaybetti. (sabah) 9 Ağustos Tekirdağ'da Yağcı köyündeki anız yangınından dönen Tekirdağ Belediyesine ait Zeynel Sever'in kullandığı 59 AT 110 plakalı itfaiye aracı, Muratlı-Hayrabolu çevre yolunda devrildi. Kazada, araç sürücüsü ve itfaiye eri Zeynel Sever ile diğer itfaiye erleri Erkan Beyazkurt ve Refik Kınık yaralandı. Tekirdağ Devlet Hastanesi'ne kaldırılan yaralılardan Beyazkurt tüm müdahaleye rağmen kurtarılamadı. ( sabah) 6 Ağustos İzmir'de bir fabrika inşaatının elektrik tesisatını yapan Murat Şenkal (18), bindiği asansörün halatı kopunca yaşamını yitirdi. (İHA) 4 Ağustos Kırklareli'nde yol yapımında çalışan işçi, elektrik akımına kapılarak öldü. AA muhabirinin aldığı bilgiye göre, Demirköy ilçesinde yol yapım çalışmasında görevli işçi Bayrak Keleş (18), ölçüm yaptığı aletin yüksek gerilim hattına teması sonrası akıma kapıldı. Keleş, olay yerinde hayatını kaybetti. (AA) 5 Ağustos Dalaman Orman İşletme Müdürlüğüne bağlı Dalaman Darıyeri köyü Karapınar orman kesim sahasında, kesim işçisi olarak çalışan Raşit Altın, kesilen tomrukları kamyona yüklerken kullandığı iş makinesi devrilmesi sonucu hayatını kaybetti (AA) 8 Ağustos Çankırı'nın Şabanözü ilçesinde bir apartman inşaatında kalıp yapan işçi Fuat Uysal (27), dengesini kaybederek 9. kattan aşağıya düştü. İnşaatta çalışan diğer işçilerin çağırdığı ambulansla Çankırı Devlet Hastanesine kaldırılmak istenen Uysal, yolda yaşamını yitirdi. (AA) 8 Ağustos Muğla'daki Yatağan Termik Santrali'nde meydana gelen patlamada 1 işçi yaralandı. Patlama nedeniyle santralin bir ünitesi 117 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Manisa'nın Soma ilçesinde özel bir maden ocağında göçük meydana geldi. Göçük altında kalan işçi Samet Güven (23) hayatını kaybetti, Halil Çevik (34) yaralandı. (saba) 2 Ağustos 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 118 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 118 devre dışı kaldı. (AA) 9 Ağustos Kayseri Ziyagökalp Mahallesi'nde bir inşaatta çalışan Z. B (56) çalıştığı inşaatın duvarı üstüne çökünce yaralandı. Çevredekiler tarafından Eğitim ve Araştırma Hastanesi acil servisine kaldırılan Z.B. tedavi altına alındı. Z. B'nin sağlık durumunun iyi olduğu öğrenildi. Z.B. yapılan tedavinin ardından taburcu edildi. (kayserikenthaber.com) 7 Ağustos Günde 12 saat ve sigortasız çalıştırıldığı çamaşırhanede iş kazası geçiren 16 yaşındaki Sıddık Ordu sağ kolunu kaybetti. Ordu’nun köle koşullarında çalıştırıldığı gerekçesiyle ailesi şikayetçi oldu. Çocuk işçi çalıştıran işyeri Sadık’ın kolunu kaybetmesi ardından sigorta yaptı. (ANF) 8 Ağustos Dalaman ilçesinin Çöğmen Köyü Karapınar mevkisinde, R. A. kepçeyle kamyona tomruk yüklediği sırada, kepçenin geri kaçması ve devrilmesi sonucu hayatını kaybetti. (AA) 8 Ağustos Ankara’nın Kazan ilçesinde bir imalathanede çıkan yangında bir işçi Aysel Doğan (38) hayatını kaybederken, 6 işçi yaralandı. (DHA) 11 Ağustos Adıyaman Gölbaşı karayolunda tarım işçileri taşıyan kamyonetin takla atması sonucu meydana gelen kazada 1'i ağır, 9 kişi yaralandı. (İHA) 10 Ağustos Gaziantep'in Karkamış Sınır Kapısı'ndan Türkiye'ye giriş yapan Suriye uyruklu Mahmaud Solujak (28)'ın sondaj işinde çalışmak üzere geldiği Elbeyli ilçesinde sondaj çalışması yaptığı esnada elektrik akımına kapılarak öldü. (sabah) 10 Ağustos Manisa'nın Turgutlu ilçesinde tarım işçisi taşıyan traktör römorkunun devrilmesi sonucu 10 kişi yaralandı. (yeniasir.com.tr) 10 Ağustos Artvin'de yapımı süren Deriner Barajı inşaatında ayağına demir kalıp düşen işçi yaralandı. Alınan bilgiye göre, ilde yapımı devam eden Deriner Barajı'nda işçi olarak çalışan B.Ö, kamyondan indirdiği demir kalıplardan birinin ayağına düşmesi sonucu yaralandı. (AA) 12 Ağustos Karabük Demir Çelik Fabrikalarındaki kazada 24 işçi gazdan zehirlendi. 2 işçinin hayati tehlikesi bulunuyor. (zaman) 12 Ağustos Manisa'nın Soma ilçesinde faaliyet gösteren özel sektöre ait kömür ocağında çalışan bir işçi, geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi. Alınan bilgiye göre, Bahaddin Akra (48) isimli maden işçisi, ocakta çalıştığı sırada aniden fenalaştı. (yeni asır) 12 Ağustos Çorum'da beton şantiyesinde çalıştığı esnada dengesini kaybeden işçi hayatını kaybetti. Çorum Belediyesi'nde işçi olarak görevli 2 çocuk babası Ahmet Uçar (45) beton şantiyesinde çalıştığı esnada dengesini kaybederek düştü (cihan) 12 Ağustos Hamamlı köyü Berta Köprüsü mevkisindeki yol çalışmasında, iş makinesinden inen S.K, bu sırada geri manevra yapan Y.Ö'nün kullandığı kamyoneti fark etmedi. Kamyonet ile iş makinesi arasında sıkışan işçi S.K, çevredeki işçiler tarafından yaralı kurtarıldı. (AA) 12 Ağustos Şanlıurfa’da, tarım işçilerini taşıyan minibüs aşırı hız nedeniyle kontrolden çıkıp takla atarak devrildi. Can pazarının yaşandığı feci kazada aralarında çocuk ırgatların da bulunduğu 19 kişi yaralandı. (hürriyet) 12 Ağustos Manavgat Belediyesi Park ve Bahçeler Müdürlüğüne bağlı olarak iş yapan taşeron firmada görevli Hasan Özdemir (55), İbrahim Sözen Caddesi refüjündeki çiçeklere su verirken A. Ş.'nin kullandığı 07 JG 272 plakalı panelvan tipi bir aracın çarpması sonucu olay yerinde öldü. (gundemantalya.com) 5 Ağustos Sakarya Kemalpaşa Mahallesi 122. sokakta bir inşaatta ustabaşı olarak çalışan 47 yaşındaki Yusuf Sırtlı 4. katta kalıpları sökerken dengesini kaybederek aşağıya düştü. Ağır yaralanan işçi kaldırıldığı Sakarya Eğitim ve Araştırma Hastanesinde hayatını kaybetti. (İHA) 14 Ağustos Bahçelievler Mahallesi Civan Sokak'taki bir inşaatın 3. katında demir işleriyle uğraşan Sedat Aydoğdu (25) 3. kattan düşerek hayatını kaybetti. (haber3.com) 14 Ağustos 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 119 Manisa'nın Turgutlu ilçesinde tarım işçisi taşıyan traktör römorkunun devrilmesi sonucu 10 kişi yaralandı. (AA) 10 Ağustos Ertuğrulgazi Mahallesi Manolya Çiçeği Sokak'ta bir binanın 4. katında yalıtım işi yapan Talat D. (19) bir anda dengesini kaybederek aşağıdaki iskelenin üzerine düşerek yaralandı. (İHA) 15 Ağustos Gaziantep'te bir boya fabrikasında henüz belirlenemeyen bir nedenle çıkan yangında 4 işçi yaralanırken 3 işçiden ise haber alınamıyor. (İHA) 16 Ağustos Organize Sanayi Bölgesi 37. caddede bulunan bir fabrikada Adem S. (27), hilti çalıştırmak için kullandığı ara kablosunu çektiği sırada, kablonun koparak açık olan kısmının vücuduna temas etmesiyle elektirik akımına kapılarak yaralandı. (İHA) 16 Ağustos Gaziantep 2'nci Organize Sanayi Bölgesi'nde faaliyet gösteren bir boya fabrikasında çıkan yangında fabrika işçilerden Ali Mercan, Mehmet Kılıç ve Mehmet Öztürk yanarak hayatını kaybetti. 1'i ağır 4 kişi de yaralandı.(trt haber) 16 Ağustos Bolu'da bir inşaatın beton kalıbının çökmesi sonucu işçi Emin Ayaz öldü, 2 işçi yaralandı. (AA) 17 Ağustos Antalya'nın Kaş ilçesi Çeşme Köyü Bahçealan mevkinde temizlemek için girdikleri kuyuda zehirlenerek hayatını kaybeden Mustafa Sarıca (35) ve Bilal Sarıca'nın (24) cesetlerini çıkartmak için Antalya Büyükşehir Belediyesi kurtarma ekipleri ile Arama ve Kurtarma Derneği (AKUT) ekipleri 1 saat süren bir çalışma yürüttü. (AA) 16 Ağustos Zonguldak'ta, kanalizasyon sistemi inşası kapsamında açılan kanalda meydana gelen göçükte, işçi Serdar Çiçek (25) toprak altında kalarak hayatını kaybetti. (AA) 17 Ağustos Cezaevi Caddesi üzerinde bulunan 4 katlı bir inşaatta çalışan işçi Erhan Kaygın (21) dengesini kaybederek asansör boşluğuna düşerek yaralandı. (İHA) 18 Ağustos Elektrik işçisi Bayram Beyazıt (31), merkez Karatay ilçesi Fevzi Çakmak Mahallesi Ankara Caddesi'ndeki bir iş yerinin elektrik kablolarını kontrol etmek için üzerine çıktığı portatif merdivenden düşerek hayatını kaybetti. (AA) 18 Ağustos Bursa'nın merkez Yıldırım ilçesinde, hurdacı sitesinde plastik kırma makinesine kapılan işçi Hayrettin Kaçar (46) feci şekilde parçalanarak hayatını kaybetti. (cihan) 19 Ağustos Antalya'nın Kemer ilçesine bağlı Çamyuva beldesinde, kaynak yaptığı sırada elektrik akımına kapılan 29 yaşındaki Şakir Duru, yaşamını yitirdi. (AA) 19 Ağustos Niğde'nin Bor ilçesine bağlı Kürkçü köyünde, elektrik arızasını gidermek için direğe çıkan tamirci hayatını kaybetti. Elektrik ustası İzzet Dündar (58), elektrik arızasını gidermek için çıktığı direkte elektrik akımına kapıldı. (evrensel) 20 Ağustos Tokat’ın Niksar ilçesinde fındık toplamaya giden mevsimlik işçileri taşıyan kamyonet virajı alamayarak devrildi. Kazada 1 işçi hayatını kaybetti, 23 işçi de yaralandı. Riha’da işçileri taşıyan minübüs takla attı. Aralarında çocukların da bulundu 19 kişi yaralandı. (gündem) 14 Ağustos Adana'nın Kozan ilçesinde, bir iş yerindeki boya kazanının patlaması sonucu çıkan yangında 2 işçi yaralandı. Patlama sırasında işyerinde bulunan ve boya yapan Mustafa Çomak (21) ve Önder Andır (20) çıkan alevler neticesinde vücudunun çeşitli yerlerinde yandılar. (İHA) 20 Ağustos Bursa Osmangazi ilçesi Doğanbey Mahallesi Doğanbey Caddesi TOKİ inşaat alanı C-5 etabında meydana geldi. İnşaatta çalışan Şevket Yılmaz (55) isimli işçinin üzerine 19. kattan tuğla düştü. Yılmaz, olay yerinde hayatını kaybetti. (İHA) 22 Ağustos Hastaneler Caddesi'nde bir elektrik direğine takılan uçurtmayı kurtarmak için Çamlıbel Elektrik Dağıtım A. Ş.'nin (ÇEDAŞ) bakım, onarım işlerini yapan H. K. (27) ve ekip arkadaşları olay yerine gitti. Burada uçurtmayı bulunduğu elektrik direğinden 119 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Karaman Ermenek'de bulanan kömür ocağında 3 işçi zehirlendi. (karaman24.com) 16 Ağustos 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 120 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 120 almak için vince çıkan H. K., dengesini kaybederek düşerek hayatını kaybetti. (İHA) 21 Ağustos Erzincan Yunus Emre Mahallesi'ndeki boru üretim tesislerinde altyapı boruları özel bir nakliye firması işçileri tarafından forklift yardımıyla tıra yüklendiği sırada işçilerden Serkan Batır (32) ile Aydın Aksoy (44) yere düşen 200 kilogramlık boruların altında kalarak yaralandı. (AA) 21 Ağustos Muradınlar Mahallesi'nde, Başbakanlık Toplu Konut İdaresi'nin (TOKİ) kalıcı konut inşaatında demir döşeme işinde çalışan Temel Altın (19), dengesini yitirerek yaklaşık 3 metre yüksekliğindeki birinci kattan zemine düşerek yaralandı. (AA) 22 Ağustos Uşak'ta bir tekstil firmasına işçi taşıyan servis minibüsüyle, TIR'ın çarpışması sonucu 12 kişi yaralandı. (AA) 19 Ağustos Adana'da tarım işçisi taşıyan minibüsün kamyonetle çarpışması sonucu 10 kişi yaralandı. (zaman) 21 Ağustos Rize'nin Pazar ilçesinde inşaat halindeki binanın 8`inci katından yere düşen işçi 51 yaşındaki Kadir Bilici hayatını kaybetti. (star) 23 Ağustos Koparmal hayatını kaybetti. (AA) 24 Ağustos Çorum'da bir yem fabrikasında bulunan hammadde kuyusuna giren 6 işçi, çukurdaki hammaddenin su ile teması sonucu oluşan gazdan zehirlendi. İşçilerden 5'i Çorum Devlet Hastanesi'ne kaldırılarak tedavi altına alındı. (haber3.com) 25 Ağustos Organize Sanayi Bölgesinde faaliyet gösteren bir mermer fabrikasında elektrikçi olarak çalışan Ethem Tekin (33), fabrikaya ait trafoyu onarmak isterken elektrik akımına kapıldı. Vücudunun çeşitli yerlerinde yanıklar oluşan Tekin, Karaman Devlet Hastanesine kaldırıldı. Tekin'in hayati tehlikesinin bulunduğu öğrenildi. (karamanorganizesanayi.com) 23 Ağustos Karabük Demir ve Çelik Fabrikaları (KARDEMİR) A.Ş.'nin kuvvet santralinde dün meydana gelen patlamada 3 işçi ağır yaralandı. Karabük Devlet Hastanesi'ne kaldırılan yaralıların tedavisi yoğun bakım ünitesinde sürdürülüyor. (zaman) 28 Ağustos Saray'a bağlı Çukuryurt Köyü sınırları içerisinde bulunan YTONG fabrikasında çalışan Birol Aksoy (39) adında bir işçi iş kazasında feci şekilde hayatını kaybetti. (trakyagozlem.com) 26 Ağustos Seydişehir Alaylar 1 Mahallesi'nde yapımı devam eden 3 katlı Selçuk Üniversitesi Ahmet Cengiz Mühendislik Fakültesi inşaatının çatı katında çalışan işçi Erdoğan Tunç (29), dengesini kaybederek toprak zemine düştü. (AA) 23 Ağustos Zonguldak'ta kaçak olduğu belirtilen bir maden ocağında meydana gelen göçükte 17 yaşındaki işçi Abdullah B. hayatını kaybetti. (cihan) 27 Ağustos Kocasinan ilçesi Zümrüt mahallesi 3842. sokaktaki bir inşaatta çalışan F.Ö. (28), asansörün halatına elini dokunmasıyla elektrik akımına kapıldı. (haber3) 24 Ağustos Ankara'nın Beypazarı ilçesinde bir taş ocağında çalışan Yunus Gözükaya (44) elektrik akımına kapılarak yaralandı. (ankarahaber.com) 26 Ağustos Gölbaşı ilçesine bağlı Karaburun köyünde bir inşaata direkten kablo çeken elektrik ustası Adnan Kerem, elektrik akımına kapılarak yere düştü. Adnan Kerem (32), ambulansla Gölbaşı Devlet Hastanesine götürülürken yolda hayatını kaybetti. (AA) 23 Ağustos Bayram tatili için Ankara'dan memleketleri Diyarbakır'a giden inşaat işçilerini taşıyan minibüs, Şanlıurfa'nın Hilvan İlçesi'nde aşırı hız nedeniyle şarampole yuvarlandı. Kaza sonrası hurdaya dönen minibüste bulunan 2 işçi yaşamını yitirirken, 4 işçi de ağır yaralandı. (Diyarbakır Söz) 30 Ağustos Artvin Hopa ilçesindeki Sunduruma Mahallesinde yapımı devam eden bir apartmanda çalışan İsmail Hakkı Koparmal (35), dengesini kaybederek 5. kattan düştü. Fındık toplamak için Düzce'ye gelen işçilerden 22'si yedikleri yemekten zehirlenmeleri sonucu hastaneye kaldırıldı. (AA) 31 Ağustos 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 121 Zonguldak'ta 30 madencinin ölümüne mezar olan grizu faciasının, 12 dakika öncesinden görüldüğü ancak çalışmaların durdurulmadığı ortaya çıktı. Başbakan Erdoğan, 30 madencinin ölümüne ilişkin "kader" demişti. Bilirkişi raporuna göre, taşeron firma Yapı-Tek'in yetkilileri ile birlikte Karadon Müessese Müdürü İsmail Güner de ölümlerden sorumlu. (etha) 23 Ağustos Edirne'nin Keşan ilçesinde, bir fabrikanın mutfak bölümünde gazın alev alması sonucu meydana gelen patlamada Çınar Gücüyener (24) yaralandı. (zaman) Ağustos Balıkesir'in Dursunbey ilçesinde, yangına giderken şarampole devrilen itfaiye aracındaki 3 kişi yaralandı. (zaman) 8 Ağustos Alınan bilgiye göre, Orhaneli Gümüşpınar köyünde bulunan TKİ Kömür İşletmesinde vardiya bitimindeki işçileri taşıyan Tahsin Budak yönetimindeki 16 N 4990 plakalı midibüs, Girencik mevkinde karşı yönden gelen Ceylan Tekin idaresindeki 43 UT 669 plakalı tır ile çarpışması sonucu 12 kişi yaralandı. (AA) 12 Ağustos Adıyaman’ın Samsat ilçesi Taşkuyu köyünde, serinlemek amacıyla sulama kanalına giren Ahmet Bozan (58) boğularak hayatını kaybetti. (zaman) 14 Ağustos Karapürçek ilçesi Yüksel köyünde İsmet Yıldız'a ait evin bahçesinde bulunan su kuyusunu temizlemek amacıyla kuyuya giren işçi Musa Can(60) kuyuda baygınlık geçirip fenalaşarak hayatını kaybetti. (İHA) 28 Ağustos Adana Doğu Sanayii sitesinde Isı yalıtım sistemleri imalathanesinde çalışan Yunus Cagımnı, pres makinasına kaptırdığı sol elinin kopan 4 parmağının koyulduğu buzlu plastik şişe ile 2 saat hastane hastane gezmek zorunda kaldı. En sonunda ise hastanenin kapısında bayıldı. (ntvmsnbc) 13 Ağustos Biriketçiler sitesinde çalışan Turan Dost (47) isimli işçi, harç yaptığı sırada parmağını makineye kaptırdı. Yaralanan işçi, mesai arkadaşları tarafından Adıyaman Devlet Hastanesi'ne getirildi. (Haber 01) 12 Ağustos Borçka ilçesine bağlı Çifteköprü köyündeki hidroelektrik santrali (HES) inşaatında meydana gelen kazada 1 işçinin kolu koptu. (AA) 11 Ağustos Havalimanı yer hizmetleri şirketi olan TGS’de çalışan bir taşeron işçi göz göre göre ölüme yollandı. işbaşı yaptıktan sonra kendini iyi hissetmediğini söyleyerek işyeri hekimine giden Halit Özdemir, doktorun ‘bir şeyin yok, çalışabilirsin’ demesinin ardından saat 8.30 sularında kalp krizi geçirdi. (sendika.org) 6 Ağustos EYLÜL Kurşunlu ilçe merkezinde serbest elektrikçilik yaptığını öğrendiğimiz Ömer Kayıkçı, tamir için çıktığı elektrik direğinde aniden akıma kapılarak direğin dibine düşerek yaralandı. (haberci18.com) 2 Eylül Antalya'nın Kepez ilçesindeki bir alışveriş merkezinde çalışan 18 yaşındaki Bahar Utkucu, elini kıyma makinesine kaptırdı. (zaman) 4 Eylül Kastamonu'nun Bozkurt ilçesinde 9 Ağustosta direkten düşerek ağır yaralanan arıza bakım işçisi Ayhan Güney, yaşamını yitirdi. (kastamonu haber) 27 Ağustos Yeni Sanayi Sitesi Mevlana Sokak'ta, Hacı Ali Olpak (60), kendisine ait tamirhanede, bir kamyonetin altına girerek tamir etmeye başladı. Takozların kayması sonucu kamyonetin altında kalan Hacı Ali Olpak, olay yerinde hayatını kaybetti. (AA) 3 Eylül Kırklareli Demirköy ilçesinde orman ürünleri fabrikasında işçi olarak çalışan Y. P, ağaç keserken sağ el bileğini hızar makinesine kaptırdı. (AA) 15 Ağustos 11 Eylül'de Dünya İş Güvenliği Kongre ve Fuarı'na ev sahipliği yapmaya hazırlanan Türkiye, son dönemde atılan tüm adımlara rağmen iş kazalarını önlemede sınıfta kaldı. 121 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı bir taşeron firmada çalışan temizlik işçisi 50 yaşındaki Mehmet Gün, TEM kenarında bir otomobilin altında kalarak yaşamını yitirdi. (etha) 6 Ağustos 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 122 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 122 2000-2009 yılı içinde gerçekleşen 784 bin iş kazasında on binden fazla kişi hayatını kaybetti. En sık kaza 25-29 yaş grubunda olurken, en sık meslek hastalığı 40-45 yaş grubunda görülüyor. Türkiye'de son 10 yılda 784 binden fazla iş kazası yaşanırken, bu kazalarda 10 binden fazla da can kaybı olmuş. Çalışma saatlerine göre en fazla iş kazası ise mesai başlangıcı olan 1. saatle mesai bitimi olan 8. saatte yaşanıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) istatistiklerine göre iş kazası ve meslek hastalıklarına ilişkin sıklıklara bakıldığında, en sık iş kazası 25-29 yaş grubunda, en sık meslek hastalığı vakası 40-44 yaş grubunda meydana gelmektedir. En fazla 1 ila 3 işçi çalıştıran işyerlerinde iş kazası meydana gelmektedir. İş kazalarının vücutta hasar verdiği bölgeler incelendiğinde, en fazla kaza esnasında kafaya alım gerçekleşti. Onu boyun bölgesinden sakatlanmalar, sırt bölgesinden sakatlıklar gövde ve iç organların yaralanması takip ediyor. (milliyet) 7 Eylül Sur İlçesine bağlı Bağıvar Beldesinde pamuk tarlasında çalışan ve yaşları 13 ile 20 arasında değişen 40 bayan işçi, ilaçlama yaptıktan sonra zehirlendiler. (İLKHA) 8 Eylül Aksaray'da Koçaş Tarım İl Müdürlüğünde işçi olarak çalışan Muharrem Akça girdiği silonun içinde üzerine boşaltılan buğday yığınının altında kalarak yaralandı ve Konya Araştırma Hastanesine sevk edildi. Akça sabaha karşı yaşamını yitirdi. (aksarayrotagazetesi.com) 8 Eylül Manisa'nın Turgutlu ilçesinde yedikleri otlardan zehirlenen 7 kişi, hastaneye kaldırıldı. Turgutlu Ovası Demirköprü mevkisinde şahsa ait bir çiftlikte çalışan işçiler topladıkları otları yiyince zehirlendi. (İHA) 10 Eylül Muğla'nın Köyceğiz ilçesi Otmanlar köyünde bulunan bir maden şirketinde maden ustası olarak çalışan R.A, krom madeni yüklü vagonu boşaltırken zincirin kopması sonucu vagonun altında kaldı. R.A, olay yerinde yaşamını yitirdi. (haber7.com) 12 Eylül Düzce'nin Kaynaşlı ilçesinde kurulu olan bir işletmede, iş veren, fabrikada bulunan kumaşlarda pire üremesini engellemek amacıyla ilaçlama yaptı. Pire ilacından 14 işçinin zehirlendiği bildirildi. (AA) 12 Eylül Hatay'ın Belen ilçesinde, maden ocağında çalışan Muzaffer G. yük asansöründen düşerek öldü. (hatayrehberim.org) 12 Eylül Ankara'da 3 Şubat tarihinde OSTİM Organize Sanayi Bölgesinde yaşanan iki patlamada 20 işçi hayatını kaybederken onlarca kişi de yaralanmıştı. Nisan ayında “Başka OSTİM’ler olmasın” diyerek Cumhuriyet Savcılığı’na başvuran ailelerin davası Ankara 10. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülmeye başlandı. (birgün) 13 Eylül Adıyaman Yeni Mahalle 2. çevre yolunda kooperatif konutlarının kanalizasyon çalışması sırasında göçük meydana geldi. Kazı sırasında çukurda bulunan işçi Mehmet Gazi Erdoğan (40) toprak altında kalarak hayatını kaybetti. (nationalturk.com) 14 Eylül Bursa'nın Orhaneli İlçesi'nde dinamit patlatıldıktan sonra ölçüm yapmadan krom madenine giren Aydın Coşkun ve Abdurrahman Oruç adlı işçiler karbonmonoksit gazından zehirlendi. (DHA) 15 Eylül İzmir Aliağa'da gemiden ayrılan büyük parçaların kesimi sırasında, tonlarca ağırlığındaki metali kesmek için çalışan Fevzi Oflaz, üzerine düşen yaklaşık 1 tonluk metal parçanın altında kalarak can verdi. (denizhaber.com.tr) 14 Eylül Balıkesir Sındırgı Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğüne ait kamyon biber yüklü başka bir kamyonla çarpıştı. Kazada belediyeye ait kamyonun sürücüsü Ahmet Bozdağ yaşamını yitirdi. (AA) 16 Eylül Kocaeli Suadiye Mahallesi'ndeki inşaat halindeki bir fabrikanın çatısında çalışan Mehmet Ali Dursun (44), dengesini kaybederek, yaklaşık 20 metre yükseklikten düştü. Ağır yaralanan Mehmet Ali Dursun, olay yerine çağrılan sağlık ekipleriyle özel bir hastaneye kaldırılırken ambulansta yaşamını yitirdi. (kocaeligazetesi.com.tr) 17 Eylül Konya’nın Cihanbeyli ilçesinde seyir halindeki kamyonun kasasında bulunan beton 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 123 Eskişehir'in Sivrihisar ilçesinde çıkan ot yangınına müdahale eden belediye işçisi Ahmet Es'in zehirlendiği bildirildi. (AA) 7 Eylül Tuzla Kimya Sanayi Bölgesi’nde bulunan LMA adlı Fabrika’da yaşanan patlamada 2 işçinin hayatını kaybetmesine neden olan patlamada ciddi ihmaller olduğu ortaya çıktı. ANF’ye konuşan bir işçi, fabrikada soğutma sistemi, hatta bir yangın söndürme tüpünün bile bulunmadığını söyledi. Tuzla Kimya Sanayicileri Organize Bölgesi'nde 19 Eylül Pazartesi günü döküm, reçine ve boya imalatı yapılan LMA adlı Kimya Fabrikası’nda yaşanan patlamada Mehmet Türkmen ve Fatih Özgiray adlı iki işçi hayatını kaybederken 2 işçi ise yaralanmıştı. (ANF) 21 Eylül Ankara'da raylar üzerinde çalışırken trenin çarptığı işçi Ali Ş. yaralandı. (haber3.com) 22 Eylül Arif Aydın ve Lokman Ceylan ekmek parası kazanmak için girdikleri Tuzla Proteksan Turkuaz Tersanesinde önce meslek hastalığına yakalandı, ardından işten atıldı. (Evrensel) 26 Eylül Konya’nın merkez Meram ilçesine bağlı Kaşınhanı Mahallesi’nde mevsimlik işçi iki ailenin çocukları Büşra Akgül ve Ayşe Yıldırım bindikleri park halindeki arabada çıkan yangında feci şekilde yanarak hayatını kaybetti. (Evrensel) 30 Eylül Fethiye’nin Kemer Beldesi yakınlarında dün gece çıkan orman yangınına müdahale eden işçi 54 yaşındaki Fikret Saraçoğlu yaralanarak hastaneye kaldırıldı. (haberciniz.biz) 30 Eylül Balıkesir İvrindi Osmanlar Köyü bölgesinde meydana gelen arazi yangını sırasında alevler arasında kalarak ağır yaralanan 42 yaşındaki Mehmet Doğan, dün hayatını kaybetti. (mynet) 30 Eylül Ümraniye'de mahalle arasında plastik elektrik borusu imal eden bir fabrikada elektrik kontağından çıkan yangın korku ve paniğe neden oldu. (haberturk.com) 30 Eylül Rize'nin Güneysu İlçesi'ndeki bir çay fabrikasında buhar kazanının patlaması sonucu ağır yaralanan 45 yaşındaki Mahmut Alkan, tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi. Olay, geçen 11 Eylül'de meydana gelmişti. (DHA) 30 Eylül Hakkari Şemdinli ilçesine bağlı Dereçik beldesi merkez Koçyiğit Mahallesi'nde akşam saatlerinde çalıştığı inşaatın beton tabiyesini atmak isteyen Mehmet Zahir Akbaş (17) ve Bayram Şin'in (19) bulunduğu tahta iskeletin bir bölümü çöktü. İnşat göçüğü altında kalan işçiler, Derecik Sağlık Merkezi'nde yapılan ilk müdahaleden sonra Şemdinli Devlet Hastanesi'ne sevk edildi. (sabah) 30 Eylül Adana'nın Kozan ilçesinde ırmakta kaybolan baraj inşaatında çalışan işçinin 17 gün sonra cesedi bulundu. Evli ve 3 çocuk babası Bülent Aydın'ın cesedi daha sonra otopsi için Adana Adli Tıp Kurumu'na gönderildi. (AA) 29 Eylül Afşin-Elbistan Termik Santrali A Ünitesi'nde meydana gelen kazada bir işçi hayatını kaybetti. 44 yaşındaki Murat Sağır adlı işçi, işyerinde kabin değiştirme işlemi yapılırken kabinin başına düşmesi sonucu başından yaralandı. Hemen Elbistan Devlet Hastanesi Acil Servisine kaldırılan talihsiz işçi tüm müdahalelere rağmen kurtarılamadı. (trthaber.com) 28 Eylül Niğde Eski Kayseri yolu üzerindeki Ata Sanayi Sitesi’nde otomotiv firmasına ait inşaatta meydana gelen çökmede Ali Gürbüz, Mehmet Arslan, Muhammet Kızıl ve Muhammet Gümüş, diğer işçiler tarafından kurtarıldı. (Hürriyet) 28 Eylül Aydın Nazilli’ye bağlı Dereağzı köyü yakınlarında Durmuş Gencer (51) yönetimindeki 09 PV 137 plakalı kamyonet, sürücüsünün direksiyon hakimiyetini kaybetmesi sonucu şarampole yuvarlandı. Kazada araç içinde bulunan işçilerden 14'ü yaralandı. (İHA) 28 Eylül Gümüşhane’nin merkeze bağlı Demirkaynak köyünde Koza Altın İşletmelerine ait maden işletmesinde iş kazası meydana geldi. Kazada, fabrika tesis bölümünde Vardiya Mühendisi olarak görev yapan 123 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları elektrik direklerinin altgeçitin tavanına çarpması sonucu işçiler Hasan Köse (30) ve Ali Çelik (49) hayatını kaybetti, 1 kişi yaralandı. (AA) 18 Eylül 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 124 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 124 Volkan Bayram’ı “Bobcat” adı verilen mini yükleyici manevra yaptığı esnada sıkıştırdı. Çenesinde kırıklar meydana gelen Bayram hastaneye kaldırıldı. (gumushane.gen.tr) 28 Eylül si'nde bir inşaatta beton atma çalışmaları sırasında meydana gelen göçükte Gencay Sağdıç, Yılmaz Öztürk ve ismi öğrenilemeyen 2 işçi yaralandı. (cihan) 25 Eylül Kocaeli Taşıt Araçları Yan Sanayi Organize Sanayi Bölgesi'nde otomotiv yan sanayine üretim yapan Pimsa Poliüretan Fabrikası'nın üretim bölümünde yangın çıktı. Yaklaşık 100 işçinin çalıştığı ve olay sırasında 30 civarında vardiya işçisinin bulunduğu fabrikada ölen ya da yaralanan olmazken sadece 3'ü işçi 2'si itfaiyeci 5 kişi dumandan etkilendi. (medya365.com) 28 Eylül Antalya'da, Muratpaşa Belediyesi'ne ait işçi servisi otobüsü ile bir otele ait personel servisi minibüsün çarpıştığı kazada 10 kişi hafif yaralandı. (DHA) 25 Eylül Gaziantep'te temizlik aracı ile işçileri taşıyan minibüsün çarpışması sonucu meydana gelen kazada 2 işçi yaralandı. (sendika.org) 28 Eylül Kocaeli Kartepe'de kurulu bir fabrikada çalışan Basri Ağdeniz (31) temizlik yapmak için çıktığı 11 metre yüksekliğindeki binanın çatısından düşerek yaralandı. (sendika.org) 27 Eylül Eskişehir’de Paşabahçe Şişe Cam Fabrikası’na işçi taşıyan servis minibüsünün devrilmesi sonucu meydana gelen kazada 8 kişi yaralandı. (Evrensel) 27 Eylül İstanbul Atatürk Havalimanı B Kapısı'nda nöbet sonrasında silâhında doldur boşalt yapan kadın güvenlik görevlisi Yücenur Özperçin (29) kazara kendisini vurdu (Türkiye) 27 Eylül Siirt'in Aydınlar ilçesinde yapımı devam eden Kirazlık Barajı'nda çalışan Bahattin Baytekin, yaklaşık 15 metre yüksekten düşmesi sonucu ağır yaralandı. (sendika.org) 25 Eylül Keşan İlçesi’ne bağlı Yeniceçiftlik Köyü’ndeki salça fabrikasında çalışan 34 yaşındaki Ümit Bayır, tamir için girdiği kazanın mikserini yanlışlıkla çalıştırması sonucu ağır yaralandı. (Vatan) 25 Eylül Mardin’in Nusaybin İlçesi’nde mevsimlik işçileri taşıyan minibüs kontrolden çıkıp şarampole devrildi. Kazada, çoğunluğu çocuk 15 işçi yaralandı. (Hürriyet) 25 Eylül Ankara Yenimahalle Yaşamkent Mahalle- Kayseri Organize Sanayi Bölgesi'nde işçi olarak çalışan 49 yaşındaki Ayvaz Asker, forklift üzerinden düşen yaklaşık 3 ton ağırlığındaki sunta yığınının altında kalıp yaşamını yitirdi. (DHA) 24 Eylül Konya'nın Yalıhüyük ilçesinde, inşaat işçisi Harun Nehri iş makinesinin çarpması sonucu yaralandı. (haber3.com) 23 Eylül Adana'nın Kozan ilçesinde bir apartman inşaatının dış cephe boya işinde çalışan iki işçi öldü. Bir yapı kooperatifine ait 5 katlı apartmanın dış cephe boyasını yapan Hamza Bozkır (40) ve Mustafa Toksoy (46), üzerinde bulundukları motorlu asma iskelenin halatlarından birinin kopması sonucu düşerek öldüler. (sol) 21 Eylül Kocaeli D-100 Karayolu Seka Tüneli giriş Derince istikametinde 9 aracın karıştığı zincirleme kaza meydana geldi. İşçi servislerinin karıştığı zincirleme trafik kazasında işçi servislerinde bulunan 34 işçi çeşitli yerlerinden yaralandı. (kocaeligazetesi.com.tr) 21 Eylül Bartın Kozcağız beldesinden Bartın Organize Sanayi Bölgesinde faaliyet gösteren tekstil fabrikasına işçi taşıyan Murat Yalçınkaya'nın kullandığı 74 BG 108 plakalı servis minibüsü, Özbaşı köyü mevkisinde devrildi. Kazada, Kerim İmamoğlu (18) hayatını kaybederken 17 işçi yaralandı. (bartin.info) 21 Eylül Kocaeli Kartepe’de faaliyet gösteren Pirelli fabrikasında 300’e yakın işçi zehirlendi. Pirelli Kocaeli fabrikasında önceki gün gece vardiyasında görevli olan yaklaşık 300 işçi karın ağrısı ve mide bulantısı gibi şikâyetler ile revire çıktı. Buradaki muayeneleri sırasında zehirlendikleri tespit edilen işçiler hemen bölgedeki özel hastanelere kaldırıldı. (bizimkocaeli.com) 20 Eylül 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 125 İzmir'in Torbalı ilçesinde Sarbek Sanayi sitesinde faaliyet gösteren mermer fabrikasında çalışan Ekrem Özçelik, Muğla'dan kamyonla gelen mermerleri vinçle indirirken, halattan kayan iki tonluk mermer kütlesinin altında kalarak hayatını kaybetti. (AA) 20 Eylül Antalya'nın Alanya ilçesinde, çalıştığı inşaatın ikinci katından düşen işçi Ömer Kalaycı (37) yaralanarak hastaneye kaldırıldı. (sendika.org) 20 Eylül Mersin'in Bozyazı ilçesinde seranın üstünde plastik örtünün montajını yapan Hakan Emen (27) düşerek boynunu kırdı. (AA) 20 Eylül Edirne'nin Keşan İlçesi’ne bağlı Beğendik Beldesi’ne yapılacak olan çeşmeye su borusu döşemek için kazılan 8 metre derinliğindeki kanaldan çıkarılan toprağın kayması sonucu altında kalan işçiler Züver Beyaz ile 50 yaşındaki İbrahim Taşçı hayatını kaybetti. (DHA) 20 Eylül Elazığ’ın Palu ilçesi Beyhan beldesi Güney Mahallesi’nde sürdürülen kanalizasyon çalışmalarında görev alan müteahhit firma işçileri Bayram Kaplan (26) ile Fehmi Göker (23), yaklaşık 15 gün önce yaptıkları 4 metre derinlikteki kanalizasyonda tıkanıklık olduğunu belirledi. Bunun üzerine çalışmak amacıyla işçiler rögara giren işçiler öldü. Rögarda gazdan zehirlendikleri tahmin edilen işçilerin kesin ölüm nedenleri otopsinin ardından netlik kazanacak. (AA) 20 Eylül Çekmeköy Nişantaşı mevkiinde bulunan Özyeğin Üniversitesi inşaatında çökme meydana geldi. Kaza sırasında çok sayıda işçi enkaz altında kaldı. Konferans salonu inşaatında çalışan diğer işçiler tarafından kurtarılan yaralılar, çeşitli hastanelere kaldırıldı. (cnnturk.com) 19 Eylül Çanakkale'de Esenler Mahallesi Barışkent Sitesi’nde binaların mantolama çalınmasını yapan işçilerden Ahmet Arslan, 5. kattaki iskelenin devrilmesi sonucu yere düşerek hayatını kaybetti. (mynet) 18 Eylül Konya'nın Cihanbeyli ilçesinde seyir halindeki kamyonun kasasında bulunan beton elektrik direklerinin altgeçitin tavanına çarpması sonucu işçiler Hasan Köse (30) ve Ali Çelik (49) öldü 1 kişi yaralandı. (sendika.org) 18 Eylül Aydın'ın İncirliova İlçesi'nde meydana gelen iş kazasında elektrik teknisyeni Baki Karataş (40) 6. kattan dengesini kaybederek asansör boşluğuna düşerek hayatını kaybetti. (mynet) 18 Eylül Antalya'nın Muratpaşa ilçesinde bir nakliye firmasının deposunda çalışan 59 yaşındaki Memiş Güvenç, açmak istediği 300 kiloluk demir kapının üzerine devrilmesi sonucu hayatını kaybetti. (Türkiye) 16 Eylül Osmaniye'nin Hasanbeyli İlçesi’nde belediyenin kanalizasyonunu döşeyen işçilerden 46 yaşındaki Galip Öndek, açılan çukurda meydana gelen göçük altında kalarak can verdi. (Hürriyet) 16 Eylül Muğla'nın Bodrum İlçesi'ne bağlı Konacık Beldesi'nde, kazdığı kanalda göçük altında kalan işçi 31 yaşındaki Alican Fidan, kaldırıldığı hastanede 3 gündür verdiği yaşam mücadelesini kaybetti. (medyarazzi.com) 17 Eylül Antalya’nın Alanya ilçesindeki bir otelde garson olarak çalışan üniversite öğrencisi Hüseyin Çiçek (23), asansörle zemin kata inmeye çalışırken ön tarafı kapıya takılan ekmek taşıma arabasının başına çarpması sonucu boynu kırılarak öldü. (Milliyet) 15 Eylül Balıkesir’in Kepsut ilçesinde domates kasaları taşıyan İdris T’nin (46) kullandığı 10 R 2585 plakalı kamyonetin arka kapağı seyir halindeyken açıldı. Bu sırada kamyonetin kasasında yolculuk eden tarım işçilerinden Gülbahar Duman (67) ve Ayten Derak (72) araçtaki domates kasalarıyla birlikte yola düştü. Balıkesir Devlet Hastanesi'ne kaldırılan yaralılardan Gülbahar Duman, yapılan tüm müdahalelere rağmen kurtarılamadı. (devrimciproletarya.net) 15 Eylül Tuzla Kimyacılar Sitesi'nde bulunan bir fabrikada yangın çıktı. Fabrikaya çok 125 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Nara grubunun 28 yaşındaki solisti Halil Erten albüm parasını çıkarmak için çalıştığı tekstil fabrikasında otomobil yıkarken elektrik akımına kapılarak yaşamını yitirdi. (DHA) 10 Eylül 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 126 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 126 sayıda ilçeden itfaiye ekipleri sevk edilirken, yangın nedeniyle çıkan dumanlar İstanbul'un Anadolu yakasında bir çok ilçeden görüldü. Söndürme çalışmaları sürüyor. (zaman) 14 Eylül Gümüşhane'nin Kürtün İlçesi'nde yapımı devam hidroelektrik santrali (HES) inşaatında uçuruma yuvarlanan 45 yaşındaki Recep Baygut hayatını kaybetti. (DHA) 15 Eylül Gümüşhane Kürtün'de baraj inşaatında çalışan işçi Hüseyin Ten (40), çalıştığı yer pompasının ayağına vurması sonucu sağ bacağını kaybetti. (AA) 15 Eylül Sakarya'nın Karapürçek ilçesinde bir taş ocağında devrilen 8 tonluk iş makinesinin altında kalan operatör Hasan Can'ın (48) hayatını kaybetti. Kanlıçay köyündeki taş ocağında meydana gelen kazada, Hasan Can'ın (48) kullandığı dozer, tepelik alanda düzeltme çalışması sırasında geri manevra yaparken devrildi. (cihan) 13 Eylül Malatya merkez Fahri Kayahan Bulvarı'ndaki bir inşaatta meydana gelen kazada işçi olarak çalışan Mustafa A. (22) adlı genç, 5. kattan bodrum katına düşerek yaralandı. (malatyaguncel.com) 13 Eylül İstabul Kartal'da yapımı devam eden İstanbul Anadolu Adalet Sarayı'nda yangın çıktı. Kartal ve Maltepe itfaiyeleri müdahale ettiği yangına itfaiye ekipleri merdivenin kısa kalması yüzünden müdahale etmekte zorluk çekti. Söndürme çalışmaları sırasında işçiler çatı katta yangının söndürülmesini bekledi. (kizilbayrak.net) 13 Eylül Malatya Doğanşehir ilçesi Erkenek Belediye Başkanı Mehmet Bayram'ın kardeşinin evinin inşaatında meydana geldi. İnşaatta çalışan Ercüment K. (49) ile Feyzullah D. (46) isimli işçiler, tuvalet inşaatının çökmesi sonucu yaralandı. (malatyaguncel.com) 12 Eylül Osmaniye Kadirli ilçesinin Şehit Kansu Küçükateş Mahallesi'nde Mersin'in Tarsus ilçesinden çalışmak üzere Kadirli'ye gelen Hasan Çerkes (35) isimli işçi, inşaatta beton dökülürken açık olduğu tespit edilen kabloya basması sonucu elektrik akımına kapılarak yaralandı. (haber3.com) 13 Eylül Bursa'nın İnegöl ilçesinde, kanalizasyon çalışmaları sırasında toprak altında kalan işçi İsmail Baloğlu (31) ağır yaralandı. (mynet) 12 Eylül Bursa'nın İnegöl ilçesinde OSB içerisinde bulunan bir fabrikada meydana gelen patlamada işçilerden Ekrem Gülışık (45) sol kolundan ağır yaralanırken, Kenan Ünbiloğlu (33) kazayı hafif sıyrıklarla atlattı. (haberciniz.biz) 12 Eylül İstanbul Güngören’de plastik geri dönüşüm imalathanesinde içerisinde yük olan yaklaşık bir ton ağırlığındaki asansör, arkadaşıyla kaldırımda yürüyen Khalil Abdürrezak’ın üzerine düştü. Khalil Abdürrezak hayatını kaybetti. (vatan) 10 Eylül Samsun Çarşamba İlçesi’nde kanalizasyon çalışması sırasında meydana gelen göçükte, 2 işçi toprak altında kalarak yaşamını yitirdi. Çarşamba’nın Gazi Mahallesi’nde öğle saatlerinde Belediyenin kanalizasyon çalışması sırasında göçük meydana geldi. 3 metre derinlikteki kanalda çalışan işçilerden 43 yaşındaki Adem Öztürk toprak altında kalırken, diğer işçiler kaçarak kurtuldu. Göçüğün bitmesi üzerine kanala inen işçiler arkadaşlarını kurtarmaya çalışırken ikinci kez göçük meydana geldi. Bu kez de 25 yaşındaki dozer operatörü Bayram Demir toprak yığınının altında kaldı. (focushaber.com) 11 Eylül Erzurum’un İspir ilçesi sınırlarındaki Çoruh nehrinde yapımı devam eden SabancıLimak ortaklığına ait Arkun Barajı inşaatında bir işçi daha yaşamını yitirdi. 21 yaşındaki Abdul İnan adlı işçi, önceki gün diğer işçilerin Cuma namazına gittiği sırada şantiye sınırları içinde nehre giderek balık tutmak istedi. Çok iyi yüzme bildiği söylenen İnan, ağ attıktan sonra bilinmeyen bir nedenle nehre düşerek kayboldu. 8-10 saat süren aramaların ardından genç işçinin cesedine ulaşıldı. (birgün) 11 Eylül Kayseri’de 7 katlı inşaatta çalışan 30 yaşındaki İsa Kurt ile 21 yaşındaki İsmail Kayhan, söküm yaptıkları sırada devrilen iskelenin altında kaldı. Ağır yaralanan 2 işçi, hastanede tedavi altına alındı. (DHA) 11 Eylül Ankara'da bir evin tıkanan kanalizasyonunu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 127 Samsun'da, çalıştığı inşaatın 5. katında boya yaparken yere düşen işçi Kamil K. (44) elektrik telleriyle temas edince, elektrik akımına kapılarak yaralandı. (İHA) 12 Eylül Malatya Akçadağ İlçesi Doğu Mahallesi'nde spor salonu inşaatının iskelesinin çökmesi sonucu Orhan Asik ve Kadir Sarı, iskelenin altında kalarak yaralandı. (malatyaguncel.com) 11 Eylül Kocaeli'nin Darıca İlçesi'nde kurulu Polar Kimya fabrikasında yangın çıktı. Patlamalarda meydana gelen yangının demiryoluna da yakın olması nedeniyle tren seferleri durduruldu. Yangın sırasında yaralanan 1 işçi, Farabi Devlet Hastanesi'ne kaldırıldı. (AA) 12 Eylül Başkent'te asansörle kereste malzemesi taşıyan işçiler Bayram Bulanık, Şükrü Demirkazık, Mutlu Kürkçü ve Hüseyin Karakaya ağırlığı taşıyamayan asansör halatının kopması sonucu malzemelerle birlikte yaklaşık beş metreden aşağı düştü. (Zaman) 12 Eylül Balıkesir'in Dursunbey ilçesinde bulunan kömür ocağında meydana gelen göçükte bir maden işçisi Nurullah Şentürk (34), yerin yaklaşık 100 metre altında oluşan göçükte hayatını kaybetti. (cumrapostasi.com) 11 Eylül Adana'da, Sarıçam ilçesine bağlı İncirlik Yolu üzeri, Yeni Mahalle civarındaki Meral Gezgin'e ait Hilal Teneke ve Ambalaj Fabrikası'nda çıkan yangında fabrika kül oldu. Tiner varillerinin bomba gibi patlaması, çevrede paniğe neden oldu. (yeni şafak) 10 Eylül Edirne'nin Keşan ilçesine bağlı Yenimuhacir beldesi TOKİ Konutları'nda tıkanan kanalizasyonu temizlemek için rögara giren işçilerden Hasan Dalga (35) hayatını kaybetti, İsmail Kılıç (27) ağır yaralandı. (cihan) 9 Eylül Gölcük İlçesi'nde sıva yaptığı inşaatın dördüncü katında düşen 29 yaşındaki Aşkım Bilgiç, kaldırıldığı hastanede öldü. (AA) 8 Eylül Bursa'da Doğanbey Kentsel Dönüşüm Projesi'nde çalışan 8 günlük işçi, 18. kattan düşerek hayatını kaybetti. (evrensel) 8 Eylül Muş’ta işçileri taşıyan minibüsün devrilmesiyle 11 kişi yaralandı. (AA) 6 Eylül Denizli Acıpayam ilçesinde, krom madeninde meydana gelen göçükte Bayram Erkal (45) ve Gürcan Kaya'nın (45) yaralandı. (haber3.com) 8 Eylül Malatya'da TOKİ tarafından yaptırılan hastane inşaatı yapımında kullanılan bir iş makinesinin lastiği büyük bir gürültü ile patladı. Patlama paniğe neden olurken, iş makinesinin yanında bulunan işçilerden Eyüp Önen, Serdal Yılmaz ve Yusuf Yaylagül yaralandı. (DHA) 7 Eylül Midyat-Dargeçit Karayolu 22. kilometrede meydana gelen trafik kazasında, Dargeçit istikametinden gelmekte olan 35 AS 9232 Mehmet Çelik yönetimindeki araç, henüz belirlenemeyen bir nedenden dolayı, yol yapım çalışmaları yapan özel bir şirkete ait iş makinesine arkadan çarptı. Olay yerinde 3 işçi hayatını kaybederken, 1 işçi ise ambulansla kaldırıldığı yolda hayatını kaybetti. (cihan) 5 Eylül Bursa'nın Harmancık ilçesinde bir maden ocağında çalışan işçilerin üzerine taş düşmesi sonucu işçi Recep Aktan (29) hayatını kaybetti Muhammet Akkuş (19) ağır yaralandı. (evrensel) 5 Eylül Tekirdağ'ın Muratlı ilçesinde, 47 işçi, kimyasal maddeden çıkan dumandan zehirlendi. Özel bir fabrikada, elektrik ve aydınlatma malzemesi üretiminde kullanılan kimyasal maddeden, bilinmeyen bir nedenle duman yükseldi. Bu sırada, fabrikada çalışan işçiler, çıkan dumandan etkilenerek, ambulans çağırdı. (AA) 7 Eylül Sakarya 1. Organize Sanayi Bölgesi'nde otomobil yedek parçaları üreten fabrikanın talaşlı imalat yapılan bölümünde henüz belirlenemeyen bir nedenle yangın çıktı. Kısa sürede büyüyen yangına Sakarya Büyükşehir Belediyesine bağlı itfaiye ekipleri ve fabrikanın işçileri müdahale etti. Bu sırada yangını söndürmek isterken yoğun dumandan etkilenen 3 işçi, ambulansla To- 127 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları açmak için yapılan kazı çalışmasında göçük meydana geldi. İşçi Hasan Körpeş (38) göçük altında kalarak hayatını kaybetti. (akşam) 11 Eylül 128 yotasa Acil Yardım Hastanesine kaldırıldı. (AA) 7 Eylül 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 128 Muğla'nın Milas İlçesi'nde, çöp kamyonunun arkasında bulunan temizlik işçisi 48 yaşındaki Mustafa Turgay'a başka bir kamyon çarptı. İki araç arasında sıkışıp bacağından yaralanan Turgay, ambulansla hastaneye kaldırıldı. (medyarazzi.com) 6 Eylül Karabük Demir ve Çelik İşletmeleri AŞ`de meydana gelen 2 ayrı kazada yaralanan 2 işçi, tedavi gördükleri hastanede hayatını kaybetti. Çelikhane Tesislerinde 11 Ağustos`ta meydana gelen gaz sızıntısı sonucu 26 işçi zehirlenmişti. Sağlık durumu ağır olan Yakup Uğur (40), tedavi gördüğü Ankara`da hayatını kaybetti. Uğur`un cenazesi, önceki gün Safrnabolu ilçesi Dedeoğlu Camii`nde kılınan cenaze namazının ardından defnedildi. Ray ve Profil Haddehanesi`nde 21 Ağustos`ta meydana gelen iş kazasında kafasından yaralanan Serdar Kaya (25) da 11 gündür tedavi gördüğü Karabük Devlet Hastanesi yoğun bakım ünitesinde hayatını kaybetti. 1 yıllık evli olan işçi Serdar Kaya`nın cenazesi, ikindi namazını müteakip Safranbolu Ulu Camii`nde kılınacak cenaze namazının ardından Safranbolu Aile Mezarlığına defnedilecek. (haber3.com) 5 Eylül Konya'da çalışmaya gittiği tarlada geri manevra yapan minibüsün altında kalan kadın işçi hayatını kaybetti. Minibüsten inen işçilerden Alime Yılmaz (38), çantasından eldivenlerini çıkartırken geri manevra yapan aracın altında kalarak hayatını kaybetti. (cnnturk.com) 3 Eylül Gaziantep'in İslahiye ilçesinde meydana gelen iş kazasında kepçenin altında kalan kepçe operatörü Murat Doğan Yılmaz İslâhiye Devlet Demiryollarında vagonlara boksit madeni doldururken hayatını kaybetti. (haberciniz.biz) 3 Eylül Kilis'te Ekrem Çetin Mahallesi'nde Nedim Ökmen Anadolu Kız Öğretmen Lisesi'nin bahçesinde yaptırılan 750 kişilik yurt binası inşaatında 7. katta beton dökülürken çökme meydana geldi. Çökme sonucu inşaat mühendisi Ökkeş Özdemir (25) ile işçiler Mehmet Topal (37) ve Uğur Topal (20) zemin kata düştü. Bu sırada zemin katta bulunan inşaat mühendisi Mustafa Kubilay Özalp (38) de yaralandı. Mehmet Topal (37) hayatını kaybetti. (Cumhuiyet) 2 Eylül Bolu'nun Aşağısoku Mahallesi'nde, Hayrettin Cankıldır idaresindeki 34 GN 8577 plakalı işçi servisi olan minibüs ile Mustafa Tekin idaresindeki 14 DS 003 plakalı otomobil çarpıştı. Kazada otomobil sürücüsü Mustafa Tekin ve servis minibüsünde bulunan Eda Teke, Emine Teke, Mehmet Çalışkan, Döndü Ayten, Metin Altan ve Ayşe Çıkış yaralandı. (AA) 3 Eylül EKİM Düzce’de, çalıştığı taş ocağında taş kırma makinesine düşen işçi 36 yaşındaki Erdal Badıç parçalanarak yaşamını yitirdi. (cihan) 2 Ekim Kocaeli Körfez ilçesi Yukarı Hereke’deki Özka Madencilik’in işlettiği taş ocağında mıcır yükleme hunisinde kaynak yapan arkadaşına yardım eden İsmet Yaman (48) adlı işçi, huniye düşerek tonlarca ağırlıktaki mıcırın içine gömüldü. Yaklaşık iki saat sonra kurtarılabilen Yaman, hastaneye kaldırılırken yolda öldü. (ozgurkocaeli.com.tr) 1 Ekim Ceylanpınar Tarım İşletmesi Müdürlüğüne (TİGEM) bağlı Gümüşsuyu İşletmesi Amirliğinde selektör ustabaşı olarak çalışan Hacı Bekir D. (42), iş yerinde başına sert bir cismin düşmesi sonucu ağır yaralandı. (İHA) 1 Ekim Çubuk'a bağlı Esenboğa Mahallesi'nde bir villanın bahçesinde bulunan inşaatta spiral makinesiyle çalışan inşaat işçisi Adem Akçil (27), fırlayan spiral taşının kafasına gelmesiyle ağır şekilde yaralandı. (sendika.org) 2 Ekim Samsun'un İlkadım ilçesinde bir apartmana asansör bakımını yapan Murat Saygılı (20), asansörde sıkışarak hayatını kaybetti. (İHA) 2 Ekim Siirt Küçük Sanayi Sitesinde çalışan Yunus Emre Kesici (24), bir kamyonun onarımını yaparken damperin üzerine kayması sonucu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 129 Düzce'nin Akçakoca ilçesinde bir fabrikada iş kazası geçirerek bileğinden yaralanan ve durumu ağırlaşan Şenol Ersoy (25), hava ambulansıyla İstanbul'a nakledildi. (AA) 4 Ekim Şırnak'ın Silopi İlçesi Görümlü Köyü'nde bulunan ve birçok kez yurttaşların protesto ettiği termik santralinin kazan dairesi bölümünde patlama meydana geldi. Patlamada Ersin Arsu ve kaynakçı Ersan Demirci ağır yaralandı. (diha) 5 Ekim Gaziantep'te işe başladığı ilk gün yaklaşık 3 metrelik yükseklikten düşerek ağır yaralanan inşaat işçisi İbrahim H.A (30), itfaiye ekipleri tarafından düştüğü çukurdan kurtarıldı. (sendika) 4 Ekim Antalya Mahmutlar Beldesi D-400 Karayolu üzerinde bulunan altyapı çalışması sırasında meydana gelen göçükte taşeron firmada işçi olarak çalışan, İbrahim Alanay ağır yaralandı. (İHA) 5 Ekim Siirt'in Pervari ilçesi Beğendik beldesi yakınlarındaki ocaktan kum çıkarmaya çalışırken meydana gelen heyelan sonucu kum altında kalan Mikail Beydüz (34), kaldırıldığı hastanede öldü. (AA) 2 Ekim Şanlıurfa'nın Siverek ilçesinde yapımı devam eden bir inşaatın 5'inci katından düşen 16 yaşındaki Recep Bikeç işçi ağır şekilde yaralandı. (İHA) 5 Ekim Muğla'nın Fethiye ilçesinde elektrik akımına kapılan bir genç kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti. Edinilen bilgiye göre Fethiye'nin Kemer beldesinde bir evin elektrik hattı döşemesini yapan Ali Öztürk (18), çalıştığı sırada elektrik akımına kapıldı. Zonguldak'ın Kilimli beldesi Bölüm mevkisi Yayla Mahallesi’nde kaçak bir maden ocağında göçük meydana geldi. Maden işçisi 47 yaşındaki Mustafa Cengiz Altınay göçük altında kaldı. Madenci arkadaşları tarafından göçük altından çıkarılan Altınay’ın yaşamını yitirdiği belirlendi. (Cumhuriyet) 6 Ekim Karabük Demir Çelik Fabrikaları A.Ş.'de (KARDEMİR) oksijen fabrikasındaki azot tankının değişimi sırasında zehirlenen 3 işçiden Gökhan Targın hayatını kaybetti. (İHA) 6 Ekim Balıkesir'in Bandırma ilçesindeki ETİ Maden İşletme Müdürlüğü'nde meydana gelen iş kazasında işçi Salih Ulu (48) çatıdan düşerek ağır yaralandı. (AA) 7 Ekim Aydın'ın Kurtuluş mahallesindeki Kıbrıs caddesinde bir apartmanın dış cephesini boyayan işçiler Murat Akal (38) ve İbrahim Ceylan'ı (19) taşıyan iskelenin halatı gevşeyince, iskele 5'inci kattan aşağıya düştü. İşçiler, kazayı vücutlarının çeşitli yerlerinde oluşan kırıklarla atlattı. (yeniasir.com.tr) 6 Ekim Antalya'da bir otelin personelini taşıyan Alim Ataseven'in (50) kullandığı 07 D 2175 plakalı minibüs Yeni Turizm Yolu'nda devrildi. Kazada, Alim Ataseven ile minibüste bulunan 25 kişi yaralandı. Antalya'daki çeşitli hastanelere kaldırılan yaralıların durumunun iyi olduğu öğrenildi. (AA) 17 Ekim Konya'da yapımı devam eden 2 katlı inşaat, beton atılırken çöktü, 1'ağır 6 işçi yaralandı. (DHA) 26 Ekim Tekirdağ'ın Muratlı ilçesinde, kimyasal maddeden çıkan dumandan 47 fabrika işçisi zehirlendi. (IMC) 4 Ekim Çalıştığı tersanede meslek hastalığına yakalanan işçi Turgut Çalağan, 1 Nisan'dan beri Tuzla Tersanesi'nde bulunan Logos Denizcilik Mühendislik ve Turizm Şirketi'nde kimyasal maddeler ile işlemlerin yapıldığı bölümde çalışıyordu. Çalağan, yerinin değiştirilmesini isteyince kapı önüne konuldu. (etha) 4 Ekim Ordu Dumlupınar Mahallesi'ndeki bir inşaatta çalışan 31 yaşındaki Bilal Kul adlı işçi, 10. kattan beton zemine düştü. Kul, olay yerinde hayatını kaybetti (etha) 31 Ekim Malatya ÖZSAN Sanayi Sitesi'nde başına demir yapı malzemeleri düşmesi sonucu ağır yaralanan asansör işçisi E.T. (24), ambulansla Turgut Özal Tıp Merkezi'ne kaldırıldı. (İHA) 8 Ekim 129 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları ağır yaralandı. Yakınları tarafından Siirt Devlet Hastanesi'ne kaldırılan Kesici, tüm müdahalelere rağmen kurtarılamayarak hayatını kaybetti. (AA) 1 Ekim 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 130 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 130 Afyonkarahisar'ın Sandıklı ilçesinde 45 yaşındaki işçi Ahmet Doğan inşaatta meydana gelen toprak kayması sonucu çöken istinat duvarının altında kalarak hayatını kaybetti. (İHA) 8 Ekim Düzce'nin Akçakoca ilçesinde bir fabrikada iş kazası geçirerek bileğinden yaralanan ve durumu ağırlaşan işçi Şenol Ersoy (25), hava ambulansıyla İstanbul'a nakledildi. (AA) 2 Ekim Sakarya'nın Akyazı ilçesinde çalıştığı okul inşaatından düşen işçi Harun Demir (44) yaralandı. (akyazihaber.com) 6 Ekim Sendika düşmanı tutumuyla gündeme gelen son olarak Savranoğlu Deri işçilerinin sürgün edildiği yer olarak adından söz ettiren Kampana Deri’de şimdi de iş kazası yaşandı. Deri-İş Genel Merkezi tarafından yapılan açıklamada, Kampana Deri’ye İzmir Savranoğlu Deri’den sendikalı olarak çalışmaya gelen Sevim Özcan adlı işçinin iş kazası geçirdiği belirtildi. Üyelerinin koruyucu bir önlemi olmayan makineye elini kaptırdığının belirtildiği açıklamada, yaralanan işçinin GİSBİR Hastanesinde tedavi altına alındığı belirtildi. (Evrensel) 5 Ekim Konya Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi'ne (KOSKİ) ait kanal temizleme aracının alt geçide düşmesi sonucu, işçiler Altın ve Ali Gülyiğit yaralandı. (DHA) 10 Ekim Gebze'de kurulu bulunan RM Depolama'da dün yaşanan iş kazasında işçi Yılmaz Özaydın boynu kırılarak yaşamını yitirdi. (etha) 9 Ekim Antalya Mahmutlar beldesi D-400 Karayolu'ndaki kanalizasyon inşaatında çalışan İbrahim Alanay, üzerinde durduğu taş ve kum parçalarının çökmesi sonucunda göçük altında kalarak hayatını kaybetti. (AA) 5 Ekim Çubuk'a bağlı Esenboğa Mahallesi'nde bir villanın bahçesinde bulunan inşaatta spiral makinesiyle çalışan inşaat işçisi Adem Akçil (27), fırlayan spiral taşının kafasına gelmesiyle ağır şekilde yaralandı. (AA) 2 Ekim Samsun Liman Mahallesi'nde bir apartmanın asansör bakımını yapan Murat Saygılı (20) asansörde sıkıştı. Vatandaşların yardımıyla yaralı olarak asansörden çıkarılan Saygılı, Samsun Eğitim ve Araştırma Hastanesine kaldırıldı. Saygılı yapılan bütün müdahalelere rağmen hayatını kaybetti. (AA) 2 Ekim Beşiktaş Ortaköy'de çalıştığı inşaattan başına beton parçası düşen inşaat işçisi Şükrü Satılmış (50), hayatını kaybetti. (haberturk) 10 Ekim Çanakkale'nin Biga ilçesi Bandırma Yolu Şakirbey mevkii Siteler girişine yerleştirilen Elektronik Denetleme Sistemi’nin (EDS) bağlantılarını yapmak üzere direk üzerine çıkan Dursun Karaorman, (37) işini tamamlayıp aşağıya inerken ayağının kayması sonucu hareket halindeki vincin üzerinden yere düşerek yaralandı. (İHA) 10 Ekim Diyarbakır'dan Elazığ'ın Karakoçan İlçesi'ne çalışmaya gelen inşaat işçisi Ramazan Narin, odun keserken, sağ elini elektrikli testereye kaptırdı. Narin'in 4 parmağı kısmen kesildi, serçe parmağı ise koptu. (sendika.org) 11 Ekim Siirt'te bir kamyonun onarımını yaparken damperin üzerine kayması sonucu ağır yaralanan Yunus Emre Kesici (24), Siirt Devlet Hastanesine kaldırıldı. Kesici, burada yapılan bütün müdahalelere rağmen kurtarılamadı. (İLKHA) 2 Ekim İstanbul'da yaşanan sel felaketinde 8 kadının servis aracında sele maruz kalarak hayatlarını kaybetmelerine ilişkin davada yargılanan firma sahibi Mehmet Cevdet Karahasanoğlu 5 yıl, İdare Müdürü Ferit Göncü 2 yıl 1 ay hapis cezasına çarptırıldı. (cihan) 6 Ekim Erdal Badıç (36), Düzce'ye bağlı Yığılca Hasanlar köyünde bulunan bir firmaya ait taş ocağında çalışırken, taş kırma makinesinin içine düşmesi sonucu can verdi. (AA) 2 Ekim İstanbul İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi tarafından hazırlanan raporda 2011'in ilk dokuz ayında iş kazaları nedeniyle 396 işçinin hayatını kaybettiğine dikkat çekilirken, sorunun rekabet piyasası nedeniyle 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 131 Yeni Mahalle Dr. İsmail Bey Caddesi üzerinde 3 katlı binanın çatısını aktaran Cemil Çetin (41), dengesini kaybederek asfalta düştü. Ağır yaralanan Çetin'e olay yerine gelen 112 ekipleri ilk müdahaleyi yaptı. Çetin, kaldırıldığı Devlet Hastanesi'nde kurtarılamadı. Olayla alakalı soruşturma sürüyor. (haberciniz) 21 Ekim Hatay Dörtyol Orman işletmesi Ufacık şefliği bölgesinde Orman işletme müdürlüğüne ait sahada ağaç kesim işi yapan ekipte yer alan Mehmet Akalın (70) bir ağacı kesmeye çalışırken elinde kullandığı motorlu testerenin boynuna isabet etmesi sonucu ağır yaralandı. (AA) 11 Ekim Mersin'in Bozyazı ilçesinde "patpat" diye tabir edilen tarım makinesine eteğini kaptıran Eyüp Gül isimli kadının ayağı koptu. (sendika.org) 11 Ekim Sakarya'nın Taraklı ilçesinde, beton santralinde çalışan 38 yaşındaki işçi Ersin Bak kalp krizi geçirerek öldü. (cihan) 11 Ekim 3 çocuk babası 51 yaşındaki Nazım Arıkan 5 yıldır çalıştığı Torbalı-Bayındır yolu üzerindeki işyerinde kullanılmayan mermer parçalarını, forklift ile taşımaya çalışırken devrilen forkliftin altında kalarak hayatını kaybetti. (DHA) 12 Ekim Muğla-Yatağan karayolu Akçaova mevkisinde saat 15.45 sıralarında 48 S 5179 plakalı işçi servisi, önünde seyretmekte olan 48 NU 976 plakalı yolcu minibüsüne çarptı. Minibüsün arka kısmı tamamen zarar görürken iki araçta toplam 11 kişi yaralandı. (cihan) 12 Ekim Adana'dan Tarsus'a işçi götüren ve henüz sürücüsü tespit edilemeyen Komatsu fabrikasına ait 01 PL 059 plakalı pikap, karşı yönden gelen Özgür Yeldan'ın kullandığı 33 NS 627 plakalı özel otomobille çarpıştı. Kaza sonucu 5 işçi hayatını kaybetti. (sendika.org) 14 Ekim Bilecik, Pazaryeri ilçesinde faaliyet gösteren seramik fabrikasında işçi olarak çalışan Erdal Doğan (27), seramiklerin içine konulduğu sepetlerin pres makinesinden geçip geçmediğini kontrol etmek istediği sırada kafası pres makinesine sıkışarak hayatını kaybetti. (sendika) 14 Ekim Aydın'ın Karacasu ilçesinde, Dandalaz Barajı inşaat alanında şantiye aracının devrilmesi sonucu 5 işçi yaralandı. (AA) 10 Ekim Bilecik'in Bozüyük ilçesinde Osmangazi Elektrik Dağıtım A.Ş.'ye bağlı (OEDAŞ) Cihangazi Beldesi Karaçayır Köyü elektrik hattında bakım yapan taşeron firmada çalışan 4 kişi akıma kapılarak yaralandı (DHA) 14 Ekim Dersim'de asfalt çalışması sırasında kamyonun damperinin yüksek gerilim hattına çarpması sonucu akıma kapılan işçi Zülfü Balıkçı (50) hayatını kaybetti. (sendika) 15 Ekim Çorlu İlçesi’nde çalıştığı fabrika inşaatından düşen kalıp ustası 45 yaşındaki Şaban Karahan öldü. (DHA) 14 EKim Sarıyer İsmail Akgün Devlet Hastanesi'nin bodrum katındaki sterilizasyon ünitesinde bir cihazın patlaması sonucu bir temizlik işçisi hafif yaralandı. (sabah.com.tr) 12 Ekim Bingöl'ün Genç ilçesinde elektrik direğinde çalışma yaparken dengesini kaybederek yere düşen işçi ağır yaralandı. (İLKHA) 18 Ekim Muğla'da çalıştıkları inşaatta ısınmak için el arabasında ateş yakan inşaat işçilerinden biri öldü, bir işçi ise hastaneye kaldırıldı. (hürriyet) 18 Ekim İzmir'de, hastane inşaatında çalışan bir işçi Yusuf Akbıyık (46) dengesini kaybetmesi sonucu asansör boşluğuna düşerek hayatını kaybetti. (aktifhaber.com) 19 Ekim Urfa'nın Karşıyaka Mahallesi Recep Tayyip Erdoğan Caddesi'ndeki bir inşaatta çalışan Mahmut Aksoy (45), dengesini kaybederek beton zemine düştü. Ambulansla Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne kaldırılan Aksoy'un hayati tehlikesinin bulunduğu öğrenildi. (sendika) 18 Ekim Bursa'da, fabrikadan işçi taşıyan iki servis 131 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları işçi güvenliğini önemsemeyen devlet ve şirketlerde olduğu ifade edildi. (bianet) 19 Ekim 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 132 Zonguldak'ta, özel kömür ocağında meydana gelen göçüğün altında kalan madenci ile kurtarma çalışmalarına katılan 3 işçi yaralandı. (hurriyet) 21 Ekim Organize Sanayi bölgesinde faaliyet gösteren tekstil firmasında çalışan M.G (29), kumaş sarma makinesine elini sıkıştırması sonucu yaralandı. (AA) 21 Ekim Eskişehir'in Alpu ilçesinde meydana gelen trafik kazasında traktör römorkuna arkadan çarpan otomobildeki ikisi çocuk 7 tarım işçisi yaralandı. (haberciniz.biz) 22 Ekim Kütahya'da işçi servisi ile otomobilin çarpışması sonucu meydana gelen trafik kazasında 5 kişi hayatını kaybetti. (cihan) 24 EKim Manisa’nın Turgutlu ilçesinde yeni hastane binasının çatı inşaatında çalışan Kamuran Erdoğdu (37) ile İbrahim Yılmaz (24) adlı işçiler, kurulan iskelenin çökmesi sonucu düşerek yaralandılar. (AA) 27 Ekim Esenyurt'ta Fatih Sanayi Sitesi'ndeki karoser atölyesinde çıkan yangında bir Türkmenistan vatandaşı bir işçi yaşamını yitirdi. (ETHA) 23 Ekim minibüsünün kaza yapması sonucu biri ağır 23 kişi yaralandı. (cihan) 18 Ekim 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu Karabük Demir ve Çelik Fabrikalarında (KARDEMİR) gazdan zehirlenen işçi Rafet Küçüktepe, 13 gündür tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi. (DHA) 19 EKim faaliyet gösteren ve yaklaşık 800 işçinin çalıştığı O. Otomotiv Fabrikasından 49, M. Otomotiv Fabrikasından 17 ve F. Otomotiv Fabrikasından 20 kişi olmak üzere toplam 86 işçi Kütahya İl Merkezinde faaliyet gösteren O. Yemek Fabrikasından gelen öğle yemeğini yemelerini müteakip mide bulantısı ve baş dönmesi şikayeti üzerine kaldırıldıkları Kütahya Evliya Çelebi Devlet Hastanesinde gıda zehirlenmesi teşhisi konulmuştur. (haberenerji.net) 13 Ekim 132 Eskişehir'in Tepebaşı ilçesinde bir fabrikanın çatısından düşerek yaralanan işçi M.K hastanede tedavi altına alındı. (İHA) 18 EKim Nevşehir'de demir doğrama atölyesinde sol kolu kopan Ramazan Karaaslan, ambulans helikopterle Ankara Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'ne sevk edildi. (AA) 19 Ekim İnşaat işçileri Remzi Yıldız (36) ile Bülent Ceylan (46), bir binanın sıvasını yapmak için kurdukları iskelenin binanın yanından geçen elektrik tellerinin üzerine devrilmesiyle akıma kapılarak hayatını kaybetti. (DHA) 20 Ekim Konya'da yapımı devam eden 2 katlı inşaat, beton atılırken çöktü, 1’ağır 6 işçi yaralandı. (DHA) 21 Ekim Malatya Organize Sanayi bölgesindeki inşaat şirketinde çalışan R.O (46), karo taşlarının tezgâhtan ayağının üzerine düşmesi sonucu yaralandı. Yaralı işçi olay yerine çağrılan ambulansla Malatya Devlet Hastanesi'ne kaldırıldı. (AA) 21 EKim Zonguldak'ta, özel bir şirkete ait maden ocağında meydana gelen göçükte 4 maden işçisi yaralandı. (DHA) 21 Ekim Kütahya Organize Sanayi Bölgesinde Sakarya'nın Erenler ilçesinde, sebze halinde yükleme işinde çalışan işçi Muzaffer Keskin, geri manevra yapan kamyonun altında kalarak hayatını kaybetti. (Cihan) 18 Ekim Aydın Kuyucak ilçesinde meydana gelen iş kazasında 2 kişi yaralandı. Aydınoğlu Mahallesi'nde inşaatta söküm işinde çalışan Rıza Akyüz (25) ve Abdüllatif Mansız (49) tahtaların sökülmesi aşamasında meydana gelen çökme sonucu göçük altında kaldı. (aydinpost.com) 23 Ekim Eskişehir Çarşı Mahallesi Aytekin Sokak'ta su şebekesindeki arızayı onarmak için kazılan çukura inen İbrahim Aydın (50), toprak kayması sonucu göçük altında kaldı. (AA) 25 Ekim Bilecik'in Bozüyük ilçesi kasımpaşa Mahallesi 101. Sokak'ta bulunan 5 katlı apartman inşaatında çalışan Mustafa Sait Bal (35), inşaattan malzeme almak için çıktığı 2. kattan asansör boşluğuna düşerek ağır yaralandı. (İHA) 25 Ekim Sinop'ta bir binanın yağmur oluğunu tamir etmeye çalışan inşaat işçisi Turan Avcı (39) düşerek hayatını kaybetti. (cumrapostasi.com) 25 Ekim 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 133 Kastamonu'nun Hanönü ilçesinde, bakır maden ocağında çalışan bir işçi Muhterem Aslanbaş üzerine taş düşmesi sonucu yaralandı. (AA) 25 Ekim Çorum'un Ortaköy ilçesinde iş yerinde geçirdiği kaza sonucu parmakları kopan bir işçi Mücahit Yılmaz (21) hastaneye kaldırıldı. (AA) 26 EKim Adana'da aydınlatma lambaları yanmayan otoyolda, devrilen ağacı son anda fark eden sürücü, direksiyonu çevirince karşı şeride geçip, mesaiden dönen işçi servisine çarptı. Devrildikten sonra metrelerce sürüklenen servis minibüsündeki yolculardan 27'si ağır yaralandı, 1 işçi ise hastaneye kaldırılırken yolda öldü. (DHA) 26 Ekim Maraş'ın Ekinözü İlçesi'nde baraj inşaatında çalışan işçileri taşıyan otomobil, 170 metre derinliğindeki uçuruma yuvarlandı. Kazada 1 kişi öldü, 4 kişi yaralandı. (DHA) 26 EKim Maraş Reşit Gümüşer İlköğretim Okulu'nda doğal gaz tesisatı döşenen okulda kaynak tüpünün patlaması sonucu 1 öğrenci yaralandı. (AA) 26 Ekim Artvin Devlet Hastanesine 150 metre mesafede meydana gelen kazada iş makinesinin çarptığı Nebiye Aykut (62) hayatını kaybetti. (sendika) 28 Ekim Diyarbakır'ın Ergani ilçesinde, merdiven boşluğuna düşen işçi Nesim Güler (25), öldü. (AA) 28 Ekim İzmit’te, Kent Ormanı civarına fidan dikim sahası açmak isteyen operatör Necmi Kaval (54), devrilen iş makinesinin altında kalarak yaşamını yitirdi. (sol) 28 Ekim Urfa'da mesaiden çıkan alışveriş merkezinin işçilerini taşıyan servis minibüsü iddiaya göre aşırı hız nedeniyle virajı alamayınca takla atarak devrildi. Kazada 1 kişi öldü, 9 kişi yaralandı. (sendika) 29 Ekim Bursa 'nın Karacabey İlçesi'nde, çöp kamyonunun arkasında, konteyneri kaldırıp boşaltan mekanizmaya kafası sıkışan 39 yaşındaki temizlik işçisi Mehmet Şahin, feci şekilde can verdi. (DHA) 28 Ekim Kilis'te, bir inşaatta çalışan işçi Ahmet Çakalı (37), kaza sonucunda yaralandı. (AA) 26 Ekim İzmir'de NUREM İnşaat Firmasının Bornova Evka-3 mahallesinde inşaatını sürdürdüğü, “Tüzomay Residence” inşaatında Kazım Yıldız isimli işçi, inşaattan düşerek hayatını kaybetti. (evrensel) 29 Ekim Adana'nın Aladağ ilçesindeki krom madeni işleyen tesiste meydana gelen kazada, işçi Hasan Karakuş (28) hayatını kaybetti. (AA) 29 Ekim Fethiye’de elektrik dağıtım şirketinde çalışan bir işçi, arıza tamiri yaparken akıma kapılarak ağır yaralandı. (İHA) 30 Ekim Eskişehir'in Mihalıççık ilçesinde meydana gelen iş kazasında işçi Ramazan Afar (26) öldü. (AA) 30 Ekim Konya'da Selçuklu ilçesi 2. Organize Sanayi'ndeki demir döküm atölyesinde çalışan Mustafa Erdoğan (29), yağmur yağdığı için su akıtan çatıyı tamir etmek istedi. Çatıda çalışırken düşen Erdoğan hayatını kaybetti. (konyaninsesi.com.tr) 10 Ekim Edirne'de, bir kişi çalıştığı iş yerinde, yağ kolisinin ayağının üzerine düşmesi sonucunda yaralandı. F.B, İstasyon Mahallesi'ndeki iş yerinde taşıdığı yağ kolisinin ayağına düşmesi sonucunda yaralandı. Yaralı işçi, hastanede yapılan ilk müdahalenin ardından taburcu edildi. (AA) 13 Ekim Beşiktaş'ta bir inşaatın beşinci katında yapılan beton kesme çalışmasından kopan yaklaşık 50 kilogramlık beton parça zemin katta çalışan 50 yaşındaki işçi Hüseyin Satılmış'ın kafasına düştü. Ağır yaralanan Satılmış için işçi arkadaşları ambulans çağırdı. Hastaneye kaldırılan talihsiz işçi tüm müdahalelere rağmen hayatını kaybetti. Ölen işçinin yakınları ihmal olduğunu öne sürerek şikâyetçi olacaklarını söyledi. (DHA) 10 Ekim Isparta'nın Senirkent İlçesi'nde tarım 133 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Sivas'ın Gemerek ilçesinde, pancar teslim alımında kullanılan makineye sıkışan işçi Mustafa Kaya (45) öldü. (AA) 18 Ekim 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 134 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 134 işçilerini taşıyan Abdullah Yıldırım'ın kullandığı minibüsün Etem Çetiner, yönetimindeki kamyonetle çarpışması sonucu meydana gelen kazada 2 kişi öldü, 9 kişi yaralandı. (SHA) 18 Ekim KASIM Siverek-Bucak köy yolu 3'ncü kilometresinde, Bucak köyü yolunun asfaltlama işlemi yapan şirketine ait A.B’nin kullandığı kamyon geri manevra yaptığı esnada, aynı şirkette işçi olarak çalışan R.G'yi dikkatsizlik sonucu çarparak ezdi. (sanliurfa.com) 1 Kasım Bir süre önce siyanür barajının çökmesiyle gündeme gelen Kütahya Eti Gümüş AŞ'de çalışan yaklaşık 300 işçinin eylemi sonra erdi. (haber01.com) 1 Kasım Ankara'nın Polatlı ilçesindeki zincirleme trafik kazasında Belediye çalışanlarını taşıyan serviste 11 işçi yaralandı. (zaman) 1 Kasım Şanlıurfa- Akçakale karayolunun 15’inci kilometresinde bulunan bir çırçır fabrikasında kaza meydana geldi. Uğurlu Beldesi yakınlarındaki çırçır fabrikasının pamukların depolandığı bölümünde, yağan yağmur sonrası duvar yıkıldı. Depoda çalışırken üzerlerine devrilen duvarın altında kalan 4 işçi, mesai arkadaşları ve fabrikaya giden güvenlik güçlerince ambulans ve otomobillerle hastaneye götürüldü. Yaralanan işçilerden 26 yaşındaki Halil Acar ile 18 yaşındaki Mesut Acar acil serviste yapılan müdahaleye rağmen kurtarılamadı. Hayati tehlikesi bulunan Fatih Acar ile Nusret Abaytürk’ün tedavisine ise devam ediliyor. (DHA) 3 Kasım Bingöl Üniversitesi'ne ait inşaatta meydana gelen çökme sonucu 3 işçi yaralandı. (iha) 3 Kasım Adana merkez Yüreğir ilçesi Toptancılar Çarşısı'ndaki Hıdır Öztep'e ait işyerinde, kamyonla gelen çinko levhalar indirildiği sırada, forklift operatörü Hüseyin Öztep'in taşıdığı levhalar, kamyon üzerinde bulunan Velit Dağ'ın (39) üzerine düştü. Yaklaşık 3 ton ağırlığındaki levhaların altında kalan Dağ, olay yerinde hayatını kaybetti. (Gerçek Gündem) 5 Kasım Antalya'nın Alanya ilçesinde bir otelin kanalizasyon hattının döşenmesi sırasında meydana gelen toprak kaymasında, göçük altında kalan iki işçi Zeynel Abidin Özen (30) ve Bahattin Sağlam (32) yaralandı. (AA) 5 Kasım Denizli’de, 62 yaşındaki Mehmet Özdemir’in el frenini çekmeden indiği otobüsü yokuşta aniden hareket etti. Durdurmak için önüne geçtiği otobüs ile beton elektrik direği arasına sıkışan Özdemir, yaşamını yitirdi. (mynet) 6 Kasım Samsun'un Vezirköprü ilçesinde pancar kantarında çalışan işçi Ali Duran (27), iş makinesinin paletini çeviren krank milinin kırılması sonucu yaralanarak hastanelik oldu. (iha) 8 Kasım Nallıhan ilçesi Çayırhan beldesinde bulunan özel sektöre ait maden ocağında meydana gelen iş kazasında bir kişi yaralandı. Özel sektöre ait maden Ocağında meydana gelen kazada yaralanan Necmettin Ayan, Beypazarı Devlet Hastanesine kaldırılarak, yapılan ilk tedavisinin ardından Ankara'ya sevk edildi. (AA) 7 Kasım İzmir'in Kemalpaşa ilçesinde, çatı tamiri yaptığı sırada 12 metre yükseklikten düşen Halil Demir (61) kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti. (milliyet) 5 Kasım Muğla'nın Ortaca ilçesinde çalıştığı plastik kasa fabrikasında kafasını kasa yapma makinesine sıkıştırın 3 çocuk babası işçi Süleyman Yavuz (40) hayatını kaybetti. (sendika) 3 Kasım Beyşehir’in Üzümlü beldesinde 20 yaşındaki inşaat işçisi Cevdet Parlakkaya, çöken beton kalıplarının altında kalarak yaralandı. (sendika.org) 8 Kasım Konya'nın Kulu ilçesine bağlı Kozanlı beldesinde, kilitli taş döşerken başına kamyonun kasa kapağı düşen işçi Turan Aydın (34) hastanelik oldu. (iha) 2 Kasım Eskişehir Hoşnudiye Mahallesi Kızılcıklı Mahmut Pehlivan Caddesi'nde bir iş yerinde çalışan Ahmet Kakçı (43) ayağına demir parçası düşmesi sonucu yaralandı. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 135 (AA) 9 Kasım Devlet Su İşleri'ne (DSİ) ait sulama kanalına girdiği iddia edilen 15 yaşındaki mevsimlik tarım işçisi Harun Demirel boğuldu. Kanaldan cesedi çıkarılan tarım işçisinin annesi sinir krizi geçirdi. Uzun süre yerde baygın kalan acılı anne, hastaneye kaldırıldı. (cihan) 10 Kasım Diyarbakır'dan Kocaeli'nin Dilovası ilçesine çalışmaya gelen tarım işçilerini taşıyan aracın devrilmesi sonucu araçta bulunan bir kişi öldü, 15 kişi de yaralandı. (Evrensel) 10 Kasım Bursa'nın İnegöl ilçesinde bir fabrikada yakıt kazanının bulunduğu yeri temizleyen 16 yaşındaki Muhammed Baykal, topladığı çöpün içinden çıkan sprey şeklindeki ilaç tüpünü yanan kazana attı. Baykal, kapağı kapatmak üzereyken kazana attığı tüpün patlaması neticesinde yüzünden yaralandı. (sendika.org) 12 Kasım Konya'nın Ereğli İlçesi'nde kadın işçileri taşıyan otobüs yağış nedeniyle şarampole yuvarlandı. Otobüste sıkışan kadın işçiler güçlükle kurtarılırken kazada 34 kişi yaralandı. (etha) 11 Kasım Edirne'de yabancı uyruklu göçmen işçileri taşıyan minibüs kaza yaptı. Kazada 3 işçi yaşamını yitirdi, 9 işçi yaralandı. (etha) 11 Kasım Edirne'de üzerine yağ bidonu devrilen işçi yaralandı. İstasyon Mahallesi'ndeki bir yağ fabrikasında işçi olarak çalışan E.Ö, el arabası ile yağ bidonlarını taşıdığı sırada bidonlar üzerine devrildi. (AA) 12 Kasım Bursa'nın Yenişehir ilçesinde, bir cam fabrikasında çalışan işçi A.B. 34 , çatıdan düşerek hayatını kaybetti. (sendika.org) 13 Kasım Tokat Turhal ilçe merkezinde elektrik direkleri arasında kablo bağlantısı yapmaya Muğla'nın Marmaris İlçesi ile Gökova Beldesi arasındaki duble yol çalışmalarını yapan taşeron firmada çalışan 50 yaşındaki Mustafa Tanır, şoförlüğünü yaptığı kamyonla dolgu malzemesi boşaltırken zeminin kayması üzerine 30 metrelik uçurumdan yuvarlandı. Metal yığınına dönen kamyonda sıkışan Tanır, hayatını kaybetti. (DHA) 14 Kasım Giresun'un Güce ilçesinde Tedaş Güce İşletme Şefliği'nde görevli Aytekin Kara (26), ilçenin Fındıklıköyündeki bir arıza nedeniyle gittiği bölgede çıktığı elektrik direğinin devrilmesi sonucu toprak zemine düşerek yaralandı. (AA) 14 Kasım Ankara'nın Kazan ilçesi Atatürk Mahallesi Gazi Mustafa Kemal Caddesindeki bir inşaatın ikinci katında çalışan Yaşar Seven (40) metreyle ölçüm yaparken metrenin eğilerek tellere değmesi sonucu elektrik akımına kapılarak yaralandı. (AA) 14 Kasım İzmir`in Konak ilçesi Alsancak semtinde, bir yağ fabrikasında çalışan Nihat Çakar (39), pamuk çekirdeklerinin öğütüldüğü helezona düşerek hayatını kaybetti. (cihan) 13 Kasım Siirt'in Ziyaret beldesi ile Batman'ın Kozluk ilçeleri arasında yer alan Gümüşkaya Dinlenme Tesisleri'ndeki lokantada komi olarak çalışan 23 yaşındaki Salih Arıtürk, dün sabah saatlerinde lokantada biriken çöpleri atmaya giderken tesisin 100 metre kadar ilerisinde mayına bastı. Patlamada ağır yaralanan Arıtürk, Siirt Devlet Hastanesi'nde ameliyata alındı. 5 saat ameliyatta tutulan Arıtürk, yapılan tüm müdahalelere rağmen kurtarılamayarak hayatını kaybetti. (sendika.org) 17 Kasım Konya'nın Sarayönü İlçesi'nde bir tüp bayisine ait depoda meydana gelen patlama ardından çıkan yangını söndürmeye çalışan işyeri sahibi ve 18 yaşındaki işçi Hasan Hüseyin yaralandı.(DHA) 17 Kasım Adana merkez Çukurova ilçesi Zahit Akdağ Bulvarı üzerindeki inşaatta 4 çocuklu Alişan Kılıç (50) 8. katta kalıpları söktüğü 135 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Büyükşahinbey Beldesi yakınlarında bulunan Organize Sanayi Bölgesi'ndeki Gümüşmekik İplik Fabrikası'nın çatı ve duvarları, henüz belirlenemeyen bir nedenle yıkıldı. Enkaz altında kalan işçiler Kazım Çelik (38) ile Mehmet Baş (33) hayatlarını kaybetti. (AA) 10 Kasım çalışan özel şirket işçisi Oğuzhan Akkaya (31), elektrik akımına kapılarak direkten düşerek öldü. (AA) 13 Kasım 136 sırada dengesini kaybedip 2. katın zeminine düşerek hayatını kaybetti. (cihan) 15 Kasım 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 136 Gaziantep'te Organize Sanayi Bölgesinde (OSB) bir fabrikanın inşaatındaki iskelenin kırılması sonucu 5 işçi yaralandı. (zaman) 16 Kasım Edirne Kocasinan Mahallesinde bir inşaatta demir ustası olarak çalışan H.Ö.D, iskele üzerinde çalıştığı esnada dengesini kaybederek yere düşerek yaralandı. (AA) 16 Kasım Tarsus'ta yapımı devam eden yeni Adliye Sarayı inşaatının havalandırma boşluğuna düşen İmdat Yıldırım (42) adlı işçi hayatını kaybetti. (AA) 17 Kasım Şanlıurfa'nın Hilvan ilçesi Görgör köyünde inşaat işçisi olarak çalışan Salih Hayta (37), Atatürk Barajı Gölü yakınlarında bulunan köye ait içme suyu şebekesinin dalgıcını çalıştırmak isterken ayağının kayması sonucu gölete düşerek boğuldu. (AA) 17 Kasım Çorum'un Bayat ilçesinde elektrik akımına kapılan işçi ağır yaralandı. İlçe'de enerji nakil hattının bakım ve onarımını yaptığı esnada elektrik akımına kapılan Ahmet Osman Selbes (30) ağır yaralandı. (cihan) 14 Kasım Bursa'nın Mustafakemalpaşa ilçesi, Selimiye Mahallesi Operatör Doktor İlhami Şanel Caddesi'nde bulunan iki katlı boş binayı yıkmak için çalışan işçilerden Halis Tangal (40), yıktığı duvarın üzerine çökmesi sonucu hayatını kaybetti. (AA) 17 Kasım Adana Ceyhan ilçesinde bir çırçır fabrikasına kolunu makineye kaptıran işçi Emine Önal (56) ağır yaralandı. (AA) 18 Kasım Antakya'da un fabrikasına ait servis minibüsü devrildi. Kazada 7 kişi yaralandı. (cihan) 14 Kasım Bandırma-Balıkesir karayolu Doğruca kavşağında faaliyet gösteren Bantaş ambalaj sanayiinde bu sabah saat 08.30 sularında meydana gelen müessif kazada bir kişi hayatını kaybetti. Olay sabah fabrikaya mal indiren işletmeye ait 10 PA 049 plaka sayılı kamyon şoförü Sami Tufan'ın fabrikanın 1 nolu kapısından mal indirip, 2.numaralı kapısından ürün ikmali yapmak üzere geri giderken meydana geldi. Yüksel Arda tüm müdahalelere rağmen kurtarılamadı. Kazanın ardından 100 işçinin çalıştığı Bandırma Ambalaj Sanayi Bantaş'ta üretime ara verildi. (bandirmamanset.com) 17 Kasım Siyanür barajının çökmesiyle gündeme gelen Kütahya Eti Gümüş A.Ş.'de, 2 işçi asitten zehirlendi. Edinilen bilgiye göre, fabrikanın Solusyon bölümünde çalışan Ali Korkmaz (19) ve Mehmet Ali Süngü (19), filtreleri temizledikten yaklaşık 2 saat sonra mide bulantısı ve kusma şikayetiyle Evliya Çelebi Devlet Hastanesine kaldırıldı. 2 işçi burada tedavi edilip bir süre müşadahe altında tutulduktan sonra taburcu edildi. (haber7) 18 Kasım Edirne'nin Keşan ilçesi, Büyükdoğanca köyünde faaliyet gösteren maden ocağında işçi olarak çalışan Adem Eker, yerin 350 metre altında çalıştığı sırada sol dizine 40 kiloluk kaya parçası düşmesi sonucunda yaralandı. (AA) 18 Kasım Düzce'de bir fabrikanın işçilerini taşıyan minibüs kazasında 3 işçi yaralandı. (AA) 16 Kasım Tekirdağ'ın Çorlu İlçesi'nde köy yolundan ana yola kontrolsüz çıkan hurda yüklü kamyonet, işçi taşıyan midibüs ile çarpıştı. Kazada kamyonet sürücüsü Fethi Uzun olay yerinde yaşamını yitirdi, işçi servisinde bulunan 11 kişi de yaralandı. (DHA) 19 Kasım Bilecik'te, hareket halindeki itfaiye kamyonuna bağlı hortumla parktaki fidanları sularken dengesini kaybeden işçi, kamyonun altında kalarak öldü. Şanlıurfa’nın Akçakale İlçesi’nde tarım işçisi olarak çalışan 27 yaşındaki Gül Çiçek ısınmak amacıyla çadırda bulunan elektrikli sobayı açmaya çalışırken akıma kapılarak hayatını kaybetti. (sendika) 19 Kasım Erzurum’un Aziziye ilçesindeki okullara öğretmen taşıyan servisin Erzurum-Erzincan karayolunda TIR'ın altına girmesi sonucu öğretmenler Gönül Aydın ve Ebru Kavak hayatını kaybederken 9 kişi ise 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 137 yaralandı. (sol) Kütahya'nın Tavşanlı ilçesinde, güvenlik kamerası monte etmek için çıktığı iş yerinin çatısından düşen işçi İlker Özalp (23) hayatını kaybetti. (AA) 29 Kasım Kütahya'daki tesislerinde Mayıs ayında siyanür atık barajı taşarak insanların zehirlenmesine neden olan Eti Gümüş A.Ş'nin, bu kez Balıkesir'deki tesisinde asit kaçağı meydana geldi. İşçiler Mustafa Dilaver ve Şaban Özer, vücutlarının çeşitli yerlerinden yaralandı. (etha) 28 Kasım Gaziantep'te Nurdağı ilçesine bağlı Tülüce köyünde meydana gelen olayda, tarlada işçi olarak çalışmak için Şanlıurfa'dan ailesiyle birlikte geldiği öğrenilen Halide A. (18) çadırda çay demlemek istedi. Daha önceden eriyen kabloları fark etmeyen genç kız kablolara dokununca elektrik akımına kapılarak hayatını kaybetti. (AA) 18 Kasım Ankara Nallıhan ilçesi Çayırhan beldesi ile Koyunağılı köyünde bulunan özel sektöre ait iki ayrı maden ocağında çalışan işçiler Mevlüt Yücel ve Sedat Ünal yaralandı. (AA) 19 Kasım Zeytinburnu’nda meydana gelen trafik kazasında yol kenarında çalışmakta olan belediye işçisi Naif Sönmez öldü, 1’i ağır 3 işçi yaralandı. İşçilerin taşeron olarak çalıştıkları belirtildi. (sol) 30 Kasım Diyarbakır'ın Dicle İlçesi'nden Dersim'e giden kardeşler 33 yaşındaki Mehmet Ali Kaymak, 28 yaşındaki Zülküf Kaymak, 27 yaşındaki Mehmet Sıddık Kaymak ve 24 yaşındaki Fatih Kaymak, TOKİ tarafından İnönü Mahallesi'nde yaptırılan 260 dairelik konutlarda inşaat işçisi olarak çalışmaya başladı. Kardeşler bu sabah bellerine güvenlik ipleri bağlayarak, 5 katlı binanın çatı katında sac döşerken, Fatih Kaymak, dengesini kaybederek düştü. Bir süre belindeki iple boşlukta sallanan Kaymak'ı kurtarmak için ağabeyi Mehmet Sıddık Kaymak, hamle yaptı. Fatih Kaymak, ipi kopunca beton zemine düştü. Mehmet Sıddık Kaymak da bu sırada dengesini kaybetti ve onun da ipi kopunca kardeşinin yanına düştü. İki kardeşinin düşmesi sonucu paniğe kapılan ve dengesini kaybeden Mehmet Ali Kaymak ise, ipi kopmayınca boşlukta asılı kaldı. Çatıda kalan kardeş Zülküf Kaymak diğer işçilerinde yardımıyla önce havada asılı kalan kardeşi Mehmet Ali Kaymak'ı kurtardı daha sonra inerek zemine çakılan iki kardeşine yardım etmeye çalıştı. Ağır yaralanan iki kardeşten evli ve 2 çocuk babası Fatih Kaymak, kurtarılamadı. Ağır yaralanan Mehmet Sıddık Kaymak ise, yapılan ilk müdahale ardından Elazığ Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'ne kaldırıldı. (sendika) 19 Kasım Trabzon'un Beşikdüzü ilçesi Fatih Mahallesi Yenikent Sitesi yanında bir binanın inşaatında çalışan 50 yaşındaki İlhami Eskişehir Batıkent Mahallesi Aktepe Caddesi'ndeki bir inşaatın 2. katında çalışan Elyas Yıldız (37), dengesini kaybederek Tuzla tersane işçileri önceki gün yaptığı panelde son günlerde sıkça gündeme gelen ve birçok tersane işçisinin de yakalandığı meslek hastalıklarını tartıştı. Emek Partisi (EMEP) Tuzla İlçe binasında yapılan panele İstanbul Meslek Hastalıkları Hastanesi Başhekim Yardımcısı Dr. Fatih Hamşioğlu ve EMEP İstanbul İl Yöneticisi Metin İlgün katıldı. (evrensel) 28 Kasım Ereğli'ye bağlı Kandilli beldesi Hema Kömür İşletmesi'nde sabaha karşı tavan çökmesi oldu. Eksi 300 kodunda meydana gelen tavan çökmesinde Gökhan Sezer (33) ve Erhan Turhan (27) isimli işçilerin hayatlarını kaybettikleri öğrenildi. Enkaz altından çıkarılan cesetler Ereğli Devlet Hastanesi morguna kaldırıldı. (cihan) 30 Kasım Beykoz'da, tarihi kışla binası restorasyonu kapsamında yapılan kanalizasyon çalışması sırasında göçük meydana geldi. Göçük sırasında kanalizasyon çukurunda bulunan bir işçi, boğazına kadar gelen toprağın altında kaldı. İşçi, itfaiye ekipleri tarafından güçlükle kurtarıldı. (sabah) 29 Kasım 137 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Sinop'ta bir binanın yağmur oluğunu tamir etmek isteyen inşaat işçisi 40 yaşındaki Turan Avcı, 5'inci kattan beton zemine düşerek yaşamını yitirdi. (DHA) 26 Kasım Kıran, inşaatın 8. katındaki kalıplarla uğraştığı sırada 22 metre yükseklikten yere düşerek hayatını kaybetti. (AA) 30 Kasım 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 138 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 138 düştü. Bu sırada Yıldız'ın elinde bulunan kalaslardan biri de Murat Delibaşoğlu'nun (39) üzerine düştü. Yaralanan 2 işçi 112 Acil Servis ekipleri tarafından Eskişehir Yunusemre Devlet Hastanesine kaldırıldı. Tedavi altına alınan işçilerin sağlık durumlarının iyi olduğu belirtildi. (AA) 19 Kasım Kayseri'deki Melikşah Üniversitesi Kampüsü'ndeki inşaatta çalışan 43 yaşındaki Ali Temiz iskeleden düşerek hayatını kaybetti. (sendika.org) 19 Kasım Malatya Zaviye Mahallesi'ndeki bir inşaatta meydana geldi. İnşaatın 3.katında çalışan F.K. (41) isimli işçi, dengesini kaybedip yere düştü. Turgut Özal Tıp Merkezi'ne kaldırılan M F.K. kurtarılamayarak öldü. (sendika) 21 Kasım Şanlıurfa Organize Sanayi Bölgesi'nde faaliyet gösteren bir çırçır fabrikasında gece mesaisinin bitimine doğru A.O (19) adlı işçi ayağını makineye kaptırdı. (haber01.com) 20 Kasım Eskişehir Organize Sanayi Bölgesi 11. Cadde'de bir iş yerinde çalışan Yavuz A. (22), elektrikli forkliftle duvar arasına ayağını sıkıştırdı. (haber01.com) 21 Kasım Kırklareli’de 4 günde kayda geçen 4 iş kazası meydana geldi. 11 Kasım’da Lüleburgaz’da meydana gelen iş kazasında ayağı takım çantasına takılıp düşen işçi hafif yaralandı. Sitler Mahalesi Uzay sokakta bir inşaat firmasına ait binada doğal gaz kombisi takmaya çalışan S.B. ayağının takım çantasına takılmasıyla düşerek yaralandı. Özel bir firmada çalışan S.B. hiç kimseden şikyetçi olmadığını belirtirken işyeri sahibinin de ifadesine başvuruldu. İş kazası olarak devlet hastanesine intikal eden olay 13 kasım günü saat 07.50 sıralarında Evren Mahallesi Bağlar Caddesinde meydana geldi. Elini sıkıştıran Y.Ü’nün sağlık durumunun iyi olduğu belirtildi. Kırklareli’de meydana iş kazasında ise bir kişi dizinden yaralandı. Karacaibrahim Mahallesi Somay caddesindeki bir inşaatta asma tavan yaparken çıktığı merdivenden düşen M.D. dizinden yaralandı. Hastaneye kaldırılan M.D’nin dizinde kırık olduğu tespit edilerek tedavi altına alındı. Lüleburgaz’da 14 kasımda meydana gelen işkazasında Eski Sanayi sitesinde çalışan motor ustası Y.E. araç ile tezgah arasına sıkıştı. Sıkışma sırasında Y.E’nin sol bacağında kırık meydana geldi. Olay günü saat 20.00 sıralarında; Eski Sanayi sitesinde motor ustası olan Y.E., bir minibüsün fren hidroliği sistemini tamir etiği sırada, B.Ü.’den aracın frenine basması için yardım istedi. Daha sonrada şahıstan aracı çalıştırarak frene basmasını istediği anda, viteste bulunan aracın öne doğru fırlamasıyla Y.E. araç ile tezgah arasına sıkıştı. Sıkışma sonucu Y.E.’nin sol bacağında kırık oluştu. (gorunumgazetesi.com.tr) 16 Kasım Şanlıurfa’nın Suruç İlçesi’nde, inşaat işçisi 38 yaşındaki Ömer Koçer çalıştığı inşaatta elektrik akımına kapılarak yaşamını yitirdi. (DHA) 21 Kasım Yenikent Mahallesi Yenikent Caddesi'nde bir halı sahanın tadilat işinde çalışan Ali Acar'ın (39) kafasına iskeleden kalas düştü. Yaralanan Acar, 112 Acil Servis ekipleri tarafından Eskişehir Devlet Hastanesine kaldırıldı. Tedavi altına alınan Acar'ın hayati tehlikesi olduğu bildirildi. (AA) 21 Kasım Batman, Yavuz Selim Mahallesi Özgürlük Bulvarında bulunan Batman Belediyesi Makine İkmal'de boya yapmaya çalışan bir işçi yaşamını yitirdi. Bir işçi de yaralandı. Batman Belediye Makine İkmal'de boya yapan 2 çocuk babası Abdullah Aksoy (31) iskele yerine kepçe ile yukarı boyaması için kaldırılırken arada sıkışarak ağır yaralandı. Yaralı olarak kaldırıldığı Batman'da özel bir hastanede tüm çabalara rağmen kurtarılamayıp yaşamını yitirdi. (ilkehaberajansi.com.tr) 21 Kasım Gönen'deki bir fabrikada gece vardiyasında çalışan evli ve 2 çocuk babası Eyüp Kara (43) halatı kopan pres makinasının altında kaldı. (malatyaguncel.com) 22 Kasım Sakarya'nın Pamukova ilçesinde, inşaatta çalıştığı sırada açık haldeki elektrik kablolarına dokunan işçi Tuncay Bilaloğlu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 139 Manisa Soma’da meydana gelen iş kazasında işçi Niyazi Çandır (61), çalıştığı inşaatın 4. katından aşağıya düşerek hayatını kaybetti. (sendika) 24 Kasım Keşan Küçük Sanayi Sitesi'nde bulunan mobilya ve plastik doğrama atölyesinde işçi olarak çalışan Erdem B. (30), sobayı tiner dökerek yakmaya çalıştı. Vatandaşın elindeki tiner tenekesinin alev alması sonucu patlama meydana geldi. Patlama sonucu iş yerinde yangın çıktı. Alevlerin arasında kalarak ağır yaralanan Erdem B., 112 Acil Servis ekiplerince Keşan Devlet Hastanesine kaldırıldı. (sendika) 24 Kasım Erzincan'ın İliç ilçesindeki baraj inşaatında, beton dökülen kalıbın çökmesi sonucu 1 işçi öldü, 5 işçi yaralandı. (AA) 25 Kasım Petrol-İş Batman Şubesi'nin örgütlü olduğu ve Batman'a 50 kilometre uzaklıktaki Şelmo Petrol Sahası'nda faaliyet gösteren Avustralya sermayeli TEMI (Transatlantic Esploraration Mediterranean Int Pty Ltd.) firmasına ait şantiye 23 Kasım tarihinde saat 23.00 civarında bir grup silahlı kişi tarafından basıldı. Silahlı saldırıya uğrayan Petrol-İş üyesi, elektrik teknisyeni Şerif Çoğlan ile güvenlik görevlileri Mücahit İçli ve Nihat Aydoğan hayatını kaybederken Emrah İçli ağır yaralandı. (sendika) 25 Kasım Zonguldak'ta Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Asma – Dilaver İşletmesi Maden Ocağı'nda meydana gelen göçükte 4 işçi yaralandı. (cihan) 24 Kasım Kayseri'nin İncesu ilçesindeki bir mobilya fabrikasında çalışan işçi Ş.G. elini kesme makinesine kaptırması sonucu yaralandı. (iha) 25 Kasım Çağlayan'daki İstanbul Adalet Sarayı'nın inşaatı devam eden otoparkında meydana gelen göçükte, biri ağır 2 işçi yaralandı. (mynet) 25 Kasım Giresun Sanayi Sitesi’nde meydana gelen iş kazasında Uğur Büyükaydın (28) hayatını kaybetti. Keşaplı Uğur Büyükaydın’ın çalıştığı iş yerinde demir taşırken göğüs bölgesine aldığı darbe sonucu ağır yaralandığı öğrenilirken, yakından bulunan özel bir hastaneye sevki yapılan Büyükaydın tüm müdahalelere rağmen kurtarılamadı. (gorelesol.com) 25 Kasım İzmir'in Bornova ilçesi Çamdibi semtindeki 2. Sanayi Metro Durağı'nda köprü tadilatı yapan iki işçi, üzerlerine demir direğin düşmesi sonucu yaralandı. İşçiler hastaneye kaldırılarak tedavi altına alındı. (etha) 27 Kasım Kırklareli'nin Demirköy ilçesinde kereste fabrikasında çalışan işçi Nevzat Kutlu'dan (56) iş kazası sonucu yaşamını yitirdi. (AA) 25 Kasım Zonguldak’ta, maden işçilerini taşıyan servis aracıyla otomobilin çarpışması sonucu meydana gelen kazada 1 kişi öldü (Sedat Torlakoğlu), 16 kişi yaralandı. (DHA) 26 Kasım Geçtiğimiz aylarda siyanür barajının çökmesiyle gündeme gelen Kütahya Eti Gümüş AŞ, 15 işçiyi sendika üyesi olduğu için işten attı. Bunun üzerine 300 işçi, arkadaşlarının geri alınması talebiyle iş bıraktı. (marksist.org) 2 Kasım Sakarya'nın Akyazı İlçesi'nin Küçücek Beldesi'nde dün akşam elektrik kontağından çıkan yangında baba Katip Yıldız ile zihinsel engelli oğlu 30 yaşındaki Ahmet Yıldız yaşamını yitirdi, anne Saniye Yıldız yaralı kurtuldu. (DHA) 26 Kasım Türkiye Taş kömürü (TTK) Asma-Dilaver İşletmesi 4. Ocak -237 / -244 kodunda göçük meydana geldi. Ocakta tahkimat yapmaya çalışan işçi Hasan Türköz (37), aniden boşalan posta altında kalarak hayatını kaybetti. (cihan) 28 Kasım OSTİM ve İvedik Organize bölgelerinde meydana gelen patlamaların ardında açılan davanın görülmesine devam edildi. Mahkeme Büyükşehir Belediyesi ve bakanlıkların sorumluluklarının bilirkişi tarafından araştırılmasına karar verdi. Adliye önünde açıklama yapan aileler, adalet talebini yineledi. (etha) 22 Kasım OSTİM ve İvedik Organize bölgelerinde meydana gelen patlamaların ardında açılan davanın görülmesine devam edildi. 139 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları akıma kapılarak yaralandı. (cihan) 22 Kasım 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 140 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 140 Duruşmada ifade veren gaz şirketinin genel müdürü ve çalışanları, patlamanın olduğu güne kadar işyerlerinde resmi denetim yapılmadığını, tüplerin boş olup olmadığını ise koklayarak anlamaya çalıştıklarını anlattı. (etha) 22 Kasım Şanlıurfa'da Organize Sanayi Bölgesinde faaliyet gösteren bir iplik fabrikasında çalışan C.B.(29) elini makineye kaptırarak yaralandı. (AA) 2 Aralık ARALIK Zonguldak'ta, Türkiye Taşkömürü Kurumuna (TTK) ait maden ocağında meydana gelen göçükte 1 işçi yaşamını yitirdi. Kuruma bağlı Üzülmez Müessesesi AsmaDilaver İşletme Müdürlüğü maden ocağının eksi 240 kodunda tavandan kömür ve taş kayması sonucu meydana gelen göçüğün altında kalan Hasan Türköz (37) hayatını kaybetti. (sendika) 1 Aralık Zonguldak'ın Ereğli ilçesinde, kömür ocağında meydan gelen göçükte 2 işçi yaşamını yitirdi. Gökçeler beldesinde özel bir firmanın işlettiği maden ocağının eksi 300 kodunda, tavan kısmından kömür ve toprak kayması sonucu meydana gelen göçükte kalan Gökhan Sezer (33) ve Erhan Turhan (27) hayatını kaybetti. (yeni şafak) 1 Aralık Zonguldak'ın Kilimli beldesinde, özel kömür ocağında meydana gelen göçükte bir işçi yaşamını yitirdi. Alınan bilgiye göre, Bölüm mevkiinde özel bir firmanın işlettiği maden ocağında, tavan kısmından kaya düşmesi sonucu meydana gelen göçükte kalan işçi Ayhan Akkaya (26), mesai arkadaşları tarafından ocaktan çıkarıldı. Yaralı olarak hastaneye kaldırılan Akkaya, müdahaleye rağmen kurtarılamadı. (sendika.org) 2 Aralık Karabük'ün Yenice ilçesinde yol yapımı sırasında işçi Abbas Gökmen (35) silindir makinesinin altında kalarak yaşamını yitirdi. (etha) 28 Kasım Karabük'te hasta taşıyan ambulansın devrilmesi sonucu 5 kişi yaralandı. (AA) 14 Aralık Sivas’ın Divriği ilçesinde yaklaşık 16 metre yükseklikteki elektrik direğinden düşen işçi 32 yaşındaki N. U yaralandı. (sivasdemokrat.com) 2 Aralık Şırnak'ın Uludere ilçesinde elektrik barajı inşaatında meydana gelen toprak kaymasında 3 işçi hayatını kaybetti. İnceler köyündeki elektrik barajında yapılan çalışmalar esnasında toprak kayması meydana geldi. Vahit Tarhan, Yıldırım Cüvelek ve Kenan Erkan adlı baraj çalışanları hayatını kaybetti. (cihan) 5 Aralık İzmir’in Aliağa ilçesindeki demir-çelik fabrikasında çalışan 39 yaşındaki Hasan Aydın, vincin kancasından kurtulan 25 tonluk kiriş demirinin üzerine düşmesiyle can verdi. (milliyet) 5 Aralık Şanlıurfa Tarlabaşı köyü mülki sınırları içerisinde bulunan Y. Çırçır fabrikasında işçi olarak çalışan 26 yaşındaki M.E pres makinesine elini sıkıştırması sonucu parmağından yaralandı. (sanliurfa.com) 1 Aralık Şanlıurfa’da taş kırma imalathanesinde yaşanan iş kazasında kafasına düşen Siverek kütüğüne Kayılı 19 yaşındaki Mahmut Uçar’ın hayatını kaybetti (sanliurfa.com) 5 Aralık Mersin’in Tarsus İlçesinde tarım işçilerini taşıyan otobüs direksiyon hakimiyetini kaybederek kaza yaptı, 12 tarım işçisi yaralandı. (tarsusonline.com) 4 Aralık Niğde’nin Bor ilçesi Şeker Fabrikasında çalışan Aksaray Eskil nüfusa kayıtlı Abdurrahman Altan işkazası sonucu hayatını kaybetti. (mynet) 3 Aralık Mersin’in Tarsus ilçesi Yenice beldesinde bir yem fabrikasında yangından dolayı meydana gelen patlamda 7 işçi yaralandı. (tarsusonline.com) 2 Aralık Kocaeli Kartepe Uzuntarla’da bulunan Yıldız Medefe isimli fabrikada çalışan İsmail Güneş, sabah saatlerinde talaş tamburunun içerisine düşerek sıkıştı. Ağır yaralanan Güneş yaklaşık 1 saatlik çalışmanın ardından çıkartılarak hastaneye kaldırıldı. (kocaeligazetesi.com.tr) 3 Aralık Düzce'nin Gölyaka İlçesi'nde, mobilya 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 141 Diyarbakır'ın Ergani ilçesi Kıralan mevkiinde bulunan bir sitede balkon korkuluğu montajı yapan Bünyamin Yıldırım (19) adlı işçi, balkon önünden geçen yüksek gerilim hattına kapılarak ağır yaralandı. (sendika.org) 4 Aralık İstanbul İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi'nin raporuna göre, Kasım ayında, en az 57 işçi öldü, 1976 işçi yaralandı. Diş teknisyenlerini tehdit eden silikozis hastalığının önlenmesi için ise acil önlem alınması gerek. (bia) 2 Aralık Siverek'te Kargalı köyünde inşaata çalışan Bekir G. inşaatın ikinci katında dengesini kaybederek düştü. Çevredeki vatandaşlarca Siverek Devlet Hastanesine kaldırılan işçi, buradaki müdahalenin ardından Şanlıurfa Eğitim ve Araştırma Hastanesine kaldırıldı. (AA) 1 Aralık hayatını kaybetti. (aksarayhaberleri.com) 5 Aralık Davutpaşa'da 31 Ocak 2008 tarihinde bir maytap atölyesinde meydana gelen ve 21 kişinin ölümüne, 117 kişinin de yaralanmasına neden olan patlamaya ilişkin davanın 8. duruşması yarın görülecek. Patlamada yaşamını yitirenlerin aileleri ve yaralananlar, 4. yılına girecek olan olayla ilgili hala adalet bekliyor. (etha) 27 Aralık Alanya’nın Oba beldesine bağlı Alacamii Köyü'nde elektrik tellerine temas eden ağaç dallarını budayan Mustafa Karaduman (38), dengesini kaybederek yere düştü. Vücudunun çeşitli yerlerinde kırıklar oluşan kişi, hastaneye kaldırılarak tedavi altına alındı. (yenialanya.com) 7 Aralık Malatya'nın Hekimhan ilçesinde, yapımı süren meslek yüksekokulu binası inşaatında meydana gelen çöküntü nedeniyle 5 işçi yaralandı. (samanyolu) 3 Aralık Didim’de inşaat işçilerinin konakladığı barakada çıkan yangın çevrede korku ve paniğe neden oldu. Didim-Akbük yolu üzerinde çıkan yangın korkulu saatlerin yaşanmasına neden oldu. Samsun’dan gelen İnşaat işçilerinin ev olarak kullandığı harabe binada çıkan yangının 3 ayrı yerden başladığı öğrenilirken yangına ilk olarak çevredekilerin müdahale ettiği öğrenildi. (sendika) 6 Aralık Edirne'de doğalgaz kazısı sırasında patlayan su borusunun basıncından etkilenen işçi Aziz Harmancı hafif şekilde yaralandı. (sendika) 5 Aralık Konya'nın Yunak ilçesinde sıva yaparken dengesini kaybeden inşaat işçisi Şaban Kurşun (22), asansör boşluğuna düşerek ağır yaralandı. (AA) 6 Aralık Bursa'da Orhangazi Çok Programlı Lise'nin bahçesindeki eski binanın onarımında çalışan 45 yaşındaki Bahattin Oltulu, elektrik akımına kapılarak ağır yaralandı. (DHA) 5 Aralık Türkiye'de son 5 yılda 400 madencinin kazalarda yaşamını yitirdiğine dikkat çeken DİSK Genel Sekreteri Tayfun Görgün, ILO'nun "Madenlerde Sağlık ve Güvenlik Sözleşmesi"nin imzalanmasını ve taşeron sistemin kaldırılmasını istedi. (etha) 23 Aralık Artvin'de Kabaca köyünde tünelin üst kısmından kopan taş parçası işçi Ş.Ç'nin sağ ayağının üzerine düşerek yaralanmasına sebep oldu. (AA) 6 Aralık Karaman'da Güneyyurt beldesi Aşağı Çağlar köyünde çobanlık yapan Muzaffer Saraç (49), Kapız mevkisinde dengesini kaybederek sulama havuzuna düşerek boğuldu. (AA) 5 Aralık Aksaray Organize Sanayi Bölgesinde faaliyet gösteren bir fabrikada Cuma günü akşam saatlerinde meydana gelen iş kazasında Süleyman Özdemir (24) adlı işçi Manisa'nın Turgutlu ilçesinde, bir seramik fabrikasının ek inşaatında yaklaşık 8 metre yükseklikten düşen işçi Yunus Kızılgeçit (25) ağır yaralandı. (AA) 6 Aralık Eskişehir Aşağı Söğütönü Mahallesi'ndeki bir kiremit fabrikasında işçi olarak çalışan Mustafa Uslu (32) dengesini kaybederek, 2 metre yükseklikten zemine düştü. (AA) 6 Aralık Bursa İnegöl'de bir mobilya imalathanesinde yangın çıktı. Genç işçilerin tiner ile 141 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları fabrikasında çalışan işçileri taşıyan minibüs ile kamyonetin çarpışması sonucu 8 kişi yaralandı. (aktifhaber) 5 Aralık 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 142 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 142 oynaması sonucu çıktığı ileri sürülen yangında bir işyeri tamamen, bitişiğindeki iki işyerinin ise çatıları yandı. (aktifhaber) 6 Aralık Düzce'nin Kaynaşlı İlçesi'nde bulunan bir kurabiye fabrikasında çalışan Tuncay Temel, devrilen forkliftin altında kaldı. İtfaiye ekiplerinin çalışması sonucu forkliftin altından çıkarılan işçi tedavi altına alındı. (DHA) 6 Aralık Şanlıurfa'da bir besi işletmesinde bozulan iş makinesini tamir etmek isteyen H.K. elini makineye sıkıştırarak yaralandı. (AA) 7 Aralık Bursa'nın İnegöl ilçesinde üzerine 6 tonluk tomruk devrilen işçi Yunus Kandır (63) öldü. (AA) 8 Aralık Adıyaman Organize Sanayi Bölgesi (OSB)'nde bir iplik fabrikasında yangın çıktı. dumandan etkilenen Mehmet Demir (21) adlı işçi hastaneye kaldırıldı. (zaman) 1 Aralık Kayseri'de Organize Sanayi Bölgesi'nde mobilya üretimi yapan bir fabrikada işçi olarak çalışan 42 yaşındaki A.H. 4 metre yükseklikten düşerek yaralandı. (sondakikahaberleri.com.tr) 7 Aralık Trabzon Vakfıkebir Çarşı Mahallesi Cezaevi Caddesi'ndeki inşaatın son katına demir çekerken, demir çubukların gerilim tellerine dokunması sonucu inşaat işçilerinden Cemil Kukul (47) ve Erol Yıldız (44), elektrik akımına kapılarak ellerinden ve ayaklarından yaralandı. (cihan) 7 Aralık Kırşehir'de bir inşaatın 4.katından düşerek ağır yaralanan işçi Tuncer Telli (26), yaklaşık 1 haftadır tedavi gördüğü hastanede öldü. (AA) 8 Aralık Manisa'da İşçi taşıyan servis aracı kaza yapınca 10 kişi yaralandı. Akhisar Devlet Karayolu üzerinde Akhisar'dan Manisa istikametine giden 45 YK 559 plakalı servisin sürücüsü A.K, aynı istikamete giden 35 AU 7608 plakalı kamyon sürücüsü İ.Y'nin şeridine geçmesi sonucu kaza meydana geldi. (sendika) 8 Aralık Kayseri Organize Sanayi Bölgesi 8. Caddede yaşanan kazada 25 yaşındaki E.Ö. iskele üzerinde çalışma yaparken yaklaşık 5 metre yükseklikten düştü. (iha) 8 Aralık İzmir'in Kemalpaşa ilçesinden Manisa'da bulunan bir palet fabrikasına giden işçileri taşıyan Mehmet Sıddık Orhan (40) yönetimindeki 35 PJT 97 plakalı pikap, yağmur nedeniyle kayganlaşan yolda Nif Çayı Köprüsü'nün korkuluklarına çarptıktan sonra yaklaşık 6 metre yükseklikten dereye düştü. Araçta bulunanlardan Yusuf Orhan (27) kaza yerinde yaşamını yitirdi, sürücü Mehmet Sıddık Orhan ile diğer işçiler Veysi Bay, Yavuz Çılgın (43), Hakan Güleç (34) ve Adnan Tohumcu (43) yaralandı. (AA) 7 Aralık İzmir'in Bornova ilçesinde meydana gelen iş kazasında Hanefi Atik (55) beton kırma makinesinden bir beton parçası düşmesi sonucu hayatını kaybetti. (cihan) 8 Aralık Adıyaman'da, yapımı süren bir cami inşaatının ikinci katında çökme meydana geldi. Çöken inşaattan yere düşen ve betonların arasında kalan 3 işçi yaralandı. (sendika) 9 Aralık Balıkesir'de Tokat nüfusuna kayıtlı inşaat işçisi Ünal Eraslan (27), İlçe Emniyet Müdürlüğü binasının çatısındaki olukları tamir ederken dengesini kaybederek 9. kattan alt katta bulunan sosyal tesisin güneşlik brandası üzerine düşerek yaralandı. (balikesir.gen.tr) 9 Aralık Körfez ilçesi TEM otoyolu Hereke Mağara Burnu mevkiinde meydana gelen kazada Gebze ilçesinde faaliyet gösteren TÜBİTAK'ta çalışan işçileri taşıyan servis aracı bariyere çarparak devrildi. Kazada İbrahim Duyar (34) ile aşçılık yapan Sezgin Gülmez (39) öldü biri hamile 4 kişi yaralandı. (kocaeligazetesi.com.tr) 9 Aralık Siverek Dicle Mahallesi'ndeki bir inşaatta çalışan Erkan Kayakkan (24), üçüncü katta sıva yaptığı sırada dengesini kaybederek düşerek hayatını kaybetti. (AA) 10 Aralık Zonguldak'ta, 5 metre kasası bulunan kamyonete yüklenen 9 metrelik 2 aydınlatma direğinden biri, araç seyir halindeyken yol kenarındaki bir binanın çatısına takıldı. Kasada bulunan 3 işçiden 27 yaşındaki Ercan Balcı, direk ile birlikte savrulup yere düşerek yaralandı. (hurriyet) 10 Aralık 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 143 Samsun Tekeköy'de çalıştığı marangoz atölyesinin çatısından düşen İbrahim P.(29), yaralandı. (haber01.com) 10 Aralık yapan işçilerin kaldığı çadırda yangın çıktı. Alevler arasında kalıp ağır yaralanan 4 işçi, hastanede tedavi altına alındı. (DHA) 14 Aralık Aydın'ın Kuyucak ilçesindeki maden işletmesinde, iş makinesinin hava basınç hortumunun patlaması sonucu işçi Şeref Tapan (27) hayatını kaybetti. (AA) 13 Aralık Kırşehir'de fabrika işçilerini taşıyan yolcu minibüsü devrildi. Minibüste bulunan 5'i ağır 8 kişi yaralandı. (sendika) 12 Aralık Y.Ç. Yenice köyünde işçi olarak çalıştığı bir depoda demir kestiği esnada, sol baş parmağını makineye kaptırdı. Parmağı kesilen Y.Ç, Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesine kaldırılarak tedavi altına alındı. (AA) 12 Aralık Karaman'da HES Baraj inşaatı baraj seti duvarını iskele üzerinde sıva yapan Ö.P ve N.A adlı işçiler dengelerini kaybetmeleri sonucu düşerek yaralandılar. (sendika) 12 Aralık İzmir'in Bergama İlçesi'nde, taşeron firmada yeni işe başlayan 27 yaşındaki Fadıl Gökhan, değiştirdikleri ağaç elektrik direğinin üzerine yuvarlanmasıyla altında kalarak hayatını kaybetti. (DHA) 14 Aralık Artvin’de meydana gelen trafik kazasında 1 kişi öldü, 3 kişi yaralandı. Ali Pekal (43) yönetimindeki DSİ’ye ait hizmet aracı Hızarlı Köyü girişinde şarampole yuvarlandı. Kazada Ali Pekal olay yerinde hayatını kaybederken, araçta bulunan DSİ işçileri Mevlüt Yılmaztürk, Mesut Sarı ve Fuat Çakır yaralandılar. (olay53.com) 17 Aralık Nevşehir'de bir cami inşaatı çöktü. Acıgöl ilçesi Organize Sanayi Bölgesi'ndeki inşaatın enkazında 9 işçi kaldı. Nevşehir Valisi Abdurrahman Savaş, cami inşaatında meydana gelen göçük sonucu enkaz altında kalan 9 işçiden 8’inin yaralı olarak kurtarıldığını, Ahmet Ağca'nın (31) hayatını kaybettiğini bildirdi. (radikal) 17 Aralık Çorum'un Kargı ilçesinde, üzerine beton kalıp düşen işçi Mustafa İpek (32) öldü. (AA) 14 Aralık Erzincan'ın İliç ilçesinde baraj inşaatında çalışan işçi Hasan Güngör (56, geçirdiği iş kazası sonucu öldü. (AA) 14 Aralık Şanlıurfa da mevsimlik işçileri taşıyan servis minibüsü kaza geçirdi. Kazada biri ağır 10 kişi yaralandı. (sondakikahaberleri.info.tr) 18 Aralık Balıkesir'in Kepsut ilçesindeki bir maden ocağında, başına kömür parçası düşen işçi Ramazan Akkurt, ağır yaralandı. (AA) 14 Aralık Edirne’nin Keşan İlçesi’nde, özel bir şirkete ait kömür ocağında meydana gelen göçükte işçi Şevket Aydın öldü, 1 işçi ağır yaralandı. (milliyet) 16 Aralık Kastamonu'nun Taşköprü İlçesi'nde ormanlık alanda odun kömürü üretimi Avcılar-Beylikdüzü metrobüs yolu çalışması sırasında vincin altında kalan operatör yardımcısı Serdar Sarıçiçek (31) hayatını kaybetti. (AA) 17 Aralık Gaziantep'te, köprü inşaatının kalıplarını sökmeye çalışan işçilerin üzerlerine tahtaların düşmesi sonucu 3 işçi yaralandı. (sendika) 14 Aralık Konya'da halattan kurtulan yük asansörü üzerine düştüğü işçi Mehmet Ali Çopuru öldürdü. (sondakikahaberleri.com.tr) 12 Aralık Trabzon'un Of İlçesi'nde çalıştığı inşaattan düşen 47 yaşındaki Davut Sağlam hayatını kaybetti. (DHA) 18 Aralık Sivas'ın Koyulhisar ilçesinde çıktığı telefon direğinin kırılması sonucu yere düşen işçi Fatih Kadıoğlu yaralandı. (AA) 14 Aralık Tuzla TEM otoyolunda çizgi çalışması yapan işçi Ahmet Tosun'a (33) minibüsün çarpması sonucu hayatını kaybetti. (cihan) 143 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Ankara OSTİM, Cevat Dündar Caddesi ile Turan Çiğdem Caddesi kavşağında meydana gelen kazada; Yaşar Ö. yönetimindeki 06 M 6893 plakalı otomobil ile Kazım Ö. yönetimindeki 42 BU 480 plakalı işçi taşıyan servis minibüsü çarpıştı. Kaza sonucunda her iki araçta bulunan 10 kişi yaralandı. (bulancakhaber.com) 10 Aralık 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 144 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 144 22 Aralık can verdi. (DHA) 29 Aralık Mardin'in Nusaybin İlçesine bağlı Heybeli köyünde su çalışması yapan işçilere askerlerin ateş açması sonucu 1 işçi öldü, bir kişi de yaralandı. (ilke) 24 Aralık Sivas'ın Suşehri ilçesinde üzerine mermer mutfak tezgahı düşen işçi Cengiz Soylu'nun (31) öldü. (AA) 30 Aralık Lüleburgaz ilçesi Sevgi Mahallesi İstasyon Caddesi'nde O.B, spor kompleksi yapımında kullanılan profil demirleri taşırken sağ el parmaklarını sıkıştırarak yaralandı. O.B, hastanede tedavi altına alındı. (AA) 21 Aralık Konya'nın Yunak ilçesinde adliye sarayının tadilatında çalışan işçiler Bayram Korkmaz (24) ve Uğur Taşdemir (28), iskelenin devrilmesi sonucu yaralandı. (cihan) 21 Aralık İzmir'in Ödemiş ilçesinde bir inşaatta çalışan genç işçi Ömer Karlı (18) yüksek gerilim hattına dokununca elektrik akımına kapılarak hayatını kaybetti. (iha) 20 Aralık Kayseri’de üretim yapan Simfer Metal’de 3 gün üst üste iş kazası gerçekleşti. 3 günde 3 işçi, pres makinesine elini kaptırdı. İşçilerden 2’si başka bölümlerden alınarak pres bölümüne geçirilmişti. Yeni oldukları bölümde işçiler parmaklarını pres makinesine kaptırdı. Edindiğimiz bilgiye göre işçilerden birinin 4 parmağı koptu. (evrensel) 23 Aralık Amaysa'nın Suluova ilçesine bağlı Kolay Köyü mevkiinde özel bir madencilik firmasına ait kömür ocağının vagon sistemindeki arıza sonucu meydana gelen kazada 9 işçi yaralandı. (medya73.com) 24 Aralık Konya'nın Beyşehir ilçesi Kayabaşı beldesi yakınlarında bulunan mermer ocağında mermer kesimi sırasında kopan telin vücuduna temas etmesi sonucu yaralanan İsa Aydoğdu (21) KonyaNumune Hastenesine kaldırıldı. (AA) 22 Aralık Kütahya'nın Gediz ilçesine bağlı Altınkent beldesinde Gediz Türk Telekom Arıza ekibinde görevli teknisyen Bayram Ulutürk, onarım için çıktığı telefon direğinde, elektrik akımına kapılarak yere düşmesi sonucu hayatına kaybettti. (AA) 23 Aralık İzmir'in Bornova İlçesi'nde, bir fabrikanın metal doğrama atölyesinde çalışan Hamit Şenyiğit, devrilen forkliftin altında kaarak Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)'nun tespitlerine göre dünyada her üç dakikada bir işçi, iş kazası veya meslek hastalığından dolayı hayatını kaybediyor. Aynı kaynağa göre her yıl dünyada ortalama 110 milyon işçi iş kazası geçirip meslek hastalığına yakalanırken, bunlardan 180 bini ölüyor. 2011 yılı içinde Bursa'da iş kazaları sonucu 136 çalışan hayatını kaybetti, 142 işçi de sakat kaldı. (cihan) 15 Aralık İzmir'in Bornova ilçesinde bir metal doğrama şirketinde devrilen forkliftin altında kalan işçi Hamit Şenyiğit (45) hayatını kaybetti. (İHA) 27 Aralık Konya'da çalıştığı inşaatın 9. katından düşen işçi Mustafa Sünger (23) hayatını kaybetti. (AA) 27 Aralık Kayseri'de inşaatlarda çalışarak kazandığı parayla eğitimini sürdüren 19 yaşındaki Cezar Tekin, iş kazası kurbanı oldu. Erciyes Üniversitesi Kayseri Meslek Yüksekokulu Makine Bölümü 2. sınıf öğrencisi Tekin, inşaatlarda çalışıp harçlığını çıkartıyordu. Önceki gün dersten çıkıp inşaata giden Tekin, 9. kata yük asansörü yardımıyla tuğla çıkarmaya başladı. Yük asansörünü kendine çekmek isteyen genç, halatın kopması sonucu 9. kattan düştü. (takvim) 31 Aralık Şanlıurfa'da Eyüp Peygamber Caddesi üzerindeki bir inşaatta çalışan Mahmut Çalkar (29), elektrik tellerine temas edince, akıma kapılarak ağır yaralandı. (AA) 31 Aralık Isparta'nın Sütçüler ilçesinde, iş makinesinin altında kalan işçi Musa Duran (50) öldü. (AA) 26 Aralık Türkiye’nin en önemli sorunlarından biri olan ve halen can almaya devam eden “işçi sağlığı ve güvenliği” konusu, DİSK, KESK, TMMOB ve TTB tarafından masaya yatırılacak. “İşçi Sağlığı ve Kongresi” adı altında 2 Aralık Cuma günü başlayıp, üç gün sürecek olan kongrede, “esnekleştirme ve işçi sağlığı” ana teması işlenecek. (Evrensel) 1 Aralık 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 145 Cinsiyete, Cinsel Yönelime, Etnik ve Dini Kimliğe Dayalı Ayrımcılık ve Taciz Serap Altun Çalışma yaşamında yaşanan cinsiyete, cinsel yönelime, etnik ve dini kimliğe dayalı ayrımcılık ve taciz haberleri 2011 yılında ciddi bir artış gösterdi. Hükümet ayrımcılığa karşı alması gereken önlemleri almadığı gibi ırkçı politikaları sistematikleştiren, toplumda kin ve nefret söylemini yaygınlaştıran bir pozisyona doğru hızla yol almaya başladı. Maalesef 2011 yılında da hamile olduğu için işten atılan kadın haberleri, kürt, ermeni, alevi olduğu, politik tutumu için şiddete maruz kalan ya da işten çıkarılan işçi haberleri raporumuzda yerini aldı. Metis Yayınları'nın yayınladığı “Irkçılık, Ayrımcılık ve Nefret Suçları” temalı 2011 ajandası tam da karşı çıktığı zihniyetin sahipleri tarafından saldırıya uğradı. Kitapçılar basıldı, ajandayı sattıkları için tehdit edildi. Ajandanın satışı ilk önce, “tüm faaliyetlerini ulu önderimiz Mustafa Kemal Atatürk'ün çizdiği ilke ve düşünceler doğrultusunda yürütmekte” olduğunu açıklayan bir bildiriyle, Nezih Kitabevi tarafından yasaklandı. Gazetelerde ve internet sitelerinde ajandaya karşı haksız bir teşhir ve ardından linç kampanyası başlatıldı. Son olarak da HEPAR isimli partinin üyeleri, grup halinde kitabevlerini basıp, ajandanın satışını durdurmaları konusunda tehdit etmeye başladı. 2011 Haziran seçimlerine başta iktidar partisi AKP olmak üzere düzen partileri nefret söylemini ve ırkçılığı yükselten seçim propagandalarıyla girdiler. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, CHP genel başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun aleviliğini hedef tahtasına koyarak, Kılıçdaroğlu şahsında tüm alevilere, doğru alevilik dersleri vermeye kalktı. Aynı şekilde kürt topluluklarının dini inanışları ya da inançsızlıkları hedefteydi. Toplumdaki düşmanlaşma, ayrımcılık ve ırkçılığı kışkırtan nefret söylemi kapsamında değerlendirilmesi gereken bu açıklamalar hiçbir yargı organı tarafından soruşturmaya uğramadı. Binlerce silahsız kürt siyasetçi gözaltına alındı, yüzlercesi tutuklandı, kürt bölgelerinde seçilmiş belediye başkanları tutuklanarak görevlerinden alındı. 2011 yılı basın özgürlüğünün de ortadan kalktığı, gazetecilerin soruşturma ve tutuklamalara maruz kaldığı bir yıl oldu. 2010 yılında tutuklu bulunan gazeteci sayısı 30 iken, 2011 yılında bu sayı 104 gazeteci ve 30 dağıtımcı/medya çalışanı olmak üzere 134’e ulaştı. 2011, Türk Ceza Kanunu (TCK) ile Terörle Mücadele Kanunu (TMK) birlikte uygulanmak suretiyle hakkında soruşturma açılan her gazeteciyi "silahlı-silahsız" ama mutlaka bir "örgüt bağlantısı" kurmak suretiyle "hukuk" yerine "siyasi" 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 146 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 146 kullanıma olanak sağlayan ve adil yargılanma hakkını, suçta kanunilik ilkesini ortadan kaldıran bir anlayışla kitlesel gazeteci tutuklamalarının yaşandığı yıl oldu. Haber takibi, haber izleme, kitap yazımı, iktidara muhalif habercilik, Kürt medyası'nda çalışmak gibi ek iddialarla gazeteciler "terörist'' yapıldı.1 104 gazeteciden 64'ü, 30 dağıtımcının tümü tek istisnayla Kürt medyasındandı. Ekim 2011’de Hakkari Çukurca’da yaşanan askeri çatışmada 24 askerin yaşamını yitirmesinin ardından, devlet yetkililerinin bölgede tekrar savaş konseptini merkeze alan, intikamcı açıklamalarının ve medyanın kışkırtmalarının ardından Türkiye’nin neredeyse her yerinde kürtlere yönelik linç girişimleri ve saldırılar yaşandı. Başta İstanbul olmak üzere 11 il ve 6 ilçede BDP il ve ilçe teşkilatları, kürt kurumları, işyerleri ve evlerine saldırılar düzenlendi. Kürtlerin yanı sıra Alevi toplumu da saldırılara maruz kaldı. Polis gözetiminde yapılan linç girişimlerinde, lince kalkışanlara polis müdahale etmedi. Yaşanan olaylardan dolayı herhangi bir tutuklama yaşanmadı. Birçok demokratik kitle örgütü, sendika ve siyasi parti, yaşananlara tepki gösterdi ve “artık hükümetten 'son terörist kalıncaya kadar', 'intikamımız ağır olacak' sözlerini değil, Kürt sorunu savaşla çözülmez sözünü duymak istiyoruz.” şeklinde açıklamalarda bulundu. Aynı yılın 28 Aralık akşamı Türk Hava Kuvvetleri'ne ait F-16 uçakları Şırnak'ın Uludere ilçesinde geçimlerini sınırda mazot kaçakçılığı yaparak sağlayan kürt vatandaşlara bombardımanda bulundu ve olay sonucunda çoğu genç 34 kişi hayatını kaybetti. Yaşanan bu katliamın üzerinden altı ay geçmiş olmasına rağmen olay hala aydınlatılmamış, failler bulunmamış, hükümet tarafından kamuoyunu tatmin edici hiçbir açıklama yapılmamıştır. 19 Ocak 2007 yılında Agos gazetesi önünde öldürülen Ermeni gazeteci Hrant Dink davası, beş yıl sonra 17 Ocak 2012 yılında sonuçlandı ve mahkeme ortada bir örgüt olmadığına hükmetti. Kararı değerlendiren Dink ailesinin avukatı Fethiye Çetin "Bizimle dalga geçtiler" dedi. Çetin, dünün ötekileştirilenlerinin bugün iktidar olduğunu ve kendilerini ötekileştirenlerle ittifak kurduklarını iddia etti. “Meğer Hrant Dink bütün planlı eylemlerden değil, 3-5 kendini bilmez tarafından öldürülmüş. Burada örgüt yokmuş. Bu kadarını beklemiyorduk. Bu devletin katil, halkını bombalayan, suikastçı gibi sıfatlarla yan yana anılmasından çok rahatsız olanlar, devleti bu sıfatlardan arındırmak için hiçbir çaba sarf etmediler. Buyük bir fırsatı değerlendirmediler. Bu dava bir fırsattı. Yerleşik düzenin değişmediğini görüyoruz.”2 şeklinde açıklamada bulundu. Uygulanan ayrımcı politikaların bu kadar artmasının ardından, sivil toplum kuruluşlarında da ayrımcılığa dair hak izleme ve rapor çalışmaları da artmaya başladı. Bu çalışmalardan biri olan İstanbul Bilgi Üniversitesi, İnsan Hakları Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi koordinasyonunda bağımsız araştırmacılar tarafından hazırlanan ayrımcılık izleme raporu düzenli olarak yayınlanmaya başlandı.3 Başka bir rapor çalışması da Alevi Bektaşi Federasyonu tarafından kamuoyuna açıklandı. Türkiye'de hem birey hem topluluk hakları ihlal edilen, özel sektörde veya kamuda açık bir ayrımcılığa uğrayan Alevilerin maruz 1) Bia Medya Gözlem Raporu, tam metin için bkz. http://www.bianet.org/bianet/ifade-ozgurlugu/135818-bia-medya-gozlem-2011-tam-metin 2) http://www.haberturk.com/gundem/haber/706910-bu-dava-burada-bitmeyecek 3) Bkz. http://insanhaklarimerkezi.bilgi.edu.tr/pages/news_full.asp?id=329&r=09.05.2011+05% 3A38%3A12 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 147 Son olarak şunu söyleyebiliriz ki, demokratik hak ve özgürlüklerin kısıtlanması, toplumda endişe ve kaygı yaratmaktadır. Nefret suçlarına dair önlemlerin alınmaması ise toplumsal çatışmaları kışkırtan, yaşam hakkına saygıyı ortadan kaldıra bir noktaya gelmiştir. Kürt meselesinin çözümsüzlüğe doğru sürüklenmesi ise bu çatışma ortamını ve ırkçılığı besleyen temel meselelerden biri olarak hala gündemimizde durmaktadır. Türkiye mevzuatında ayrımcılık yasağı ile ilgili düzenlemelerin hiçbirinde ‘etnik köken’ zikredilmemiştir. Taciz ve ayrımcılık talimatı verme hiçbir düzenlemede ayrımcılık olarak kabul edilmemiş ve açıkça yasaklanmamıştır. Hiçbir yasal düzenlemede ayrımcılığı izleme mekanizmaları ve ayrımcılık mağdurları açısından kolay erişilebilir ve kullanılabilir etkin idari başvuru yolları oluşturulmamıştır. Ayrımcılıkla mücadele için ayrımcılık türleri derhal tanımlanmalı ve yasaklanmalı, taraf olunan tüm uluslar arası yükümlülükler yerine getirilmeli ve etkili bir ayrımcılıkla mücadele eylem planı hazırlanmalıdır. 4) Alevi Bektaşi Federasyonu Hak İhlalleri Raporu, tam metin için bkz. http://www.alevifederasyonu.org.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=50 4%3Aqaleviraporq&catid=20%3Aabf-haber-bni&Itemid=1 147 Cinsiyete, Cinsel Yönelime, Etnik ve Dini Kimliğe Dayalı Ayrımcılık ve Taciz kaldığı sorunların çözümü için demokratik bir mücadele verdiklerini açıklayan Alevi Bektaşi Federasyonu, alevilerin yaşadığı ayrımcı politikaları ve hak ihlallerini düzenli olarak raporlaştıracaklarını açıkladı. “3 ayda bir hazırlayacağımız raporla, Alevilerin ülkemizde karşılaştıkları eşitsiz ilişkileri ortaya koyacağız ve bu eşitsizliğin nasıl köklü bir zihniyetin ürünü olduğunu, sistematikleştiğini iktidar ilişkilerinden beslenerek güç aldığını gözler önüne sereceğiz.”4 diyen Alevi Bektaşi Federasyonu Başkanı Selahattin Özel, hazırladıkları ilk raporun oluşmasında da Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın katkısı olduğunu iddia ederek hazırladıkları raporu kamuoyuyla paylaştı. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 149 CİNSİYETE, CİNSEL YÖNELİME, ETNİK VE DİNİ KİMLİĞE DAYALI AYRIMCILIK VE TACİZ OCAK İstanbul Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK), taşeron işçi Aysel Polat’ı hamile olduğu için işten çıkardı. (Sendika.org) 20 Ocak Kültür Dersanesi’ni Boykot Platformu, 23 Ocak günü İstanbul Kadıköy’de bulunan Kültür Dersaneleri Genel Müdürlüğü önünde bir basın açıklaması yapacak. Bursa İnegöl’deki Özel Kültür Dersanesi yöneticileri, biyoloji öğretmeni Taylan Çakır’ın sözleşmesini “Aleviler ve Şiiler sapıktır. Sen Alevisin, Alevi biriyle çalışıp günaha girmek istemiyoruz” diyerek devam ettirmemiş ve işten çıkarmıştı. (Sendika.org) 14 Ocak Mazgirt'te Peri Suyu üzerinde Limak Holding tarafından yapılan Tatar Barajı inşaatında çalışan ve baraj inşaatında çalışma karşılığında topraklarını Limak’a satan köylüler ‘örgüt üyesi’ oldukları iddiasıyla işten çıkarılınca şantiye önünde eylem yaptı. işten atılanlar ile işe alınma sözü verilenlerin de bulunduğu 100 köylü, Tatar Barajı'nın şantiye kapısında protesto gösterisi yaptı. Eylem yapan işçilerin tamamı tarlalarını kendilerine iş vaadi veren Limak Holding’e cüzi miktara sattıklarını belirttiler. Şantiye kapısına gelen şirket yetkilileri ile köylüler arasında tartışma yaşanırken, 'Kürt-Alevi-Bölücü' olarak lanse edildiklerini söyleyen köylüler, Şirket yetkililerinin 'faşist' olduğunu şantiye şefine ileterek, karşı karşıya kaldıkları uygulamaya tepkilerini gösterdi. (Sendika.org) 14 Ocak Antalya'da sezonluk işçi olarak sebze halinde çalışan Kürt işçiler kovularak yerlerine Doğu Karadeniz'den gelen işçiler alındı. Kürtlerin işten çıkarılma gerekçeleri olarak personel fazlalığı gösterildi. (ANF) 24 Ocak Türkiye’de ilk kez bir mobbing davası Ağır Ceza Mahkemesi’ne taşındı. Edebiyat öğretmeni F.İ.’e görev yaptığı okuldan uzaklaştırıp başka bir okula tayinini çıkarttırmak için mobbing (eziyet, psikolojik baskı) yaptığı belirtilen bir okul müdürü, iki yardımcısı ve iki de bayan öğretmen hakkında Bakırköy Ağır Ceza Mahkemesi’nde ‘Kamu görevlilerine işkence yapmak’ suçlaması ile 12 yıla kadar hapis istemiyle dava açıldı. (ANF) 24 Ocak Zonguldak’ta sahibi olduğu eczaneye kapının altından, "Kürt, haydi memleketine, senin burada isin yok" yazılı imzasız mektup bırakılan Aysel Permuz, polise şikayette bulundu. (ANF) 5 Ocak Gazetecilere Özgürlük Platformu’nun, 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü nedeniyle düzenlediği basın toplantısında, Türkiye’de 50’den fazla gazetecinin tutuklu olduğunu; gazetecilerle ilgili 2 bini aşkın dava 4 bini aşkın soruşturma bulunduğunu hatırlatarak, “Gazetecilerin üzerinde Demokles’in kılıcı gibi sallanan, sansür ve oto sansüre yol aça, basın ve ifade özgürlüğünü kısıtlayan kanun hükümlerinde acil olarak değişiklik yapılması” istendi. (Evrensel) 11 Ocak Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğünde görevli bir psikologun kısa etek giydiği gerekçesiyle işten atılması Samsun’da kadın örgütleri tarafından protesto edildi. (Evrensel) 13 Ocak Bölge'den uzun yıllar önce yaşadıkları ekonomik sıkıntı ve çatışmalı ortam nedeniyle Manisa'nın Ahmetli ilçesine gelen ve burada tütün üretimiyle geçimlerini sağlayan Kürtler, birlikte çalıştıkları Socotat Tütün Fabrikası yetkililerince ayrımcı muameleye maruz kaldıklarını kaydetti. (Günlük) 20 Ocak 150 ŞUBAT 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 150 Trabzon’un Beşikdüzü İlçesi’nde yatılı olarak çalışan Kars Kağızmanlı 8 Kürt işçi, kendi aralarında Kürtçe konuştuğu için inşaatta çalışan su tesisatçılarının saldırısına uğradı, ardından işçiler tutuklandı. (ANF) 19 Şubat Mersin Serbest Bölge’de yer alan Allied Domecq şirketinde işçilerin anadillerini konuşması yasaklandı. Çoğunluğunu Kürt işçilerin oluşturduğu iş yerinde Zazaca konuşmaya devam eden bir işçi işten atıldı. Yaklaşık 50 kişinin çalıştığı şirkette işçiler kayıtdışı ve esnek çalışma koşullarında istihdam ediliyor. (Sendika.org) 11 Şubat İSTANBUL Bilgi Üniversitesi İnsan Hakları Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi yönetiminde tarafından OcakHaziran 2010 yılını kapsayan Türkiye'de hak ihlalleri raporuna göre, Türkiye'de Roman ve Kürt vatandaşların etnik işsizlikle karşı karşıya olduğu belirtildi. (Evrensel) 28 Şubat Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası’nın (SES) 2010 yılı raporu bölgenin yaşadığı eşitsizlikleri bir kez daha gözler önüne serdi. Maliye Ba-kanlığı’ndan açıklanan verilere göre bölgeler arasında en fazla kaynak aktarılan Doğu ve Güneydoğu Anadolu. Ancak, karşımızda yarıdan fazlası yoksulluk sınırının altında yaşayan 12.5 milyonluk bir nüfus, batıda ölen her 10 bebeğe karşılık doğuda ölen 27 bebek çıkıyor. Sonuç bölgede yapılan harcamaların savaşa aktarıldığının bir aynası. SES’in raporuna göre, sağlık alanında bölgeler arası eşitsizlikler 2010’da da sürdü. Türkiye’nin doğu ve güneydoğusundaki 21 ilde yaşayan 12.5 milyon vatandaşın yarısından fazlası yoksulluk sınırının altında geçinmeye çalışıyor. Bir ailenin Türkiye’deki ortalama geliri 8 bin 500 TL iken, bölgedeki bu rakam 3 bin 591 TL. (Evrensel) 17 Şubat Son dönemde Ford Otosan işçilerin artan tepkisi, bu tepkinin yerel ve ulusal gazetelerde çıkan isimsiz haberlere yansıması Ford Otosan yönetimini önlem almaya zorladı. “Ford Otomotiv Sanayi A.Ş. Çalışanlarının Gizlilik Yükümlüğü Hakkında Taahhütname” başlıklı belgeyi imzalamaları istenen işçiler, fabrikanın özellikle gazetemizde çıkan, işçilerin şikayetlerini ve tepkilerini ifade eden röportajdan rahatsız olduğu dile getirdiler. (Evrensel) 7 Şubat Van’ın Özalp ilçesi Yukarı Balçıklı (Paçuxliya Jorî) köyünün İran sınırında bulunan Umutepe bölgesinde mazot getiren köylüler, İran askerinin silahlı saldırısına uğradı. Saldırıda iki çocuk kafalarına aldıkları birer kurşunla yaşamını yitirirken, bir kişi de yaralandı. Yaşanan bu dramın nedeni sınır kaçakçılığı. Van ve ilçelerinde yaşanan işsizlik, askeri operasyonlar, mera ve yaylaların ‘güvenlik’ gerekçesiyle yasaklanması ise, tarım ve hayvancılığı yapılamaz hale getiriyor. Geçimini sağlamayan köylüler, ölüm pahasına da olsa mazot kaçakçılığı yapmak zorunda kalıyorlar. (Evrensel) 4 Şubat MART SES tarafından Bolu Gerede Devlet Hastanesi başhemşiresi Hülya Sakız için açılan mobbing davası kazanıldı. Mahkeme 20 yıllık başhemşirenin maruz kaldığı idari baskıyı ‘kişilik haklarını zedeleyici’ buldu. (Sendika.org) 12 Mart Zülfü Livaneli'nin Veda filmini izleyen öğrenciler, "Atatürk iki kadını birden idare ediyor" yorumunda bulununca bir kadın öğretmen, Kürt kimliği nedeniyle bir erkek öğretmen tarafından tokatlandı. İnsan hakları savunucuları ve eğitim emekçileri, şiddet uygulayan öğretmen hakkında suç duyurusunda bulundu. Eğitim emekçileri ve insan hakları savunucuları, İHD İstanbul Şubesi'nde Avcılar SMF Dershanesi'nde İngilizce öğretmenliği yapan Gülnur Sürensoy'un aynı dershanede çalışan Endinç Koç tarafından tokatlanmasını yaptıkları toplantıyla protesto etti. (Sendika.org) 3 Mart Engelli kartını almak için başvurduğu Batman Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü'nde görevli personelin "Sen Ermeni'sin kimliğinde Hıristiyan yazıyor, dolayısıyla 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 151 Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) tarafından 23 ilde yüzde 65’ine denk gelen 1665’i kadın, 2 bin 562 sağlık çalışanı ile yapılan anket, AKP’nin Sağlıkta Dönüşüm Programı’nın sonuçlarını ortaya koyması açısından dikkat çekici. 9 Aralık 2010 tarihinde genel sonuçları açıklanan anketin kadınlar açısından sonuçları ise bugün duyuruldu. Ankete katılan kadınlardan yüzde 77’si çalışma koşullarının mükemmel olmadığını söylerken, yüzde 54,5’ının koşulların on yıl öncesine göre daha kötüleştiğini ifade ediyor. Kadın çalışanların yüzde 69.5’i bu koşullarda çalışmaya mahkum oldukları anlamına gelen, başka bir iş bulamayacaklarını da dile getiriyorlar. (Evrensel) 8 Mart İstanbul Bilgi Üniversitesi İnsan Hakları Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi yönetiminde tarafından Ocak-Haziran 2010 yılını kapsayan Türkiye'de hak ihlalleri raporuna göre, Türkiye'de Roman ve Kürtlerin etnik işsizlikle karşı karşıya olduğu belirtildi. (Günlük) 1 Mart NİSAN Atatürk Üniversitesi'nde (AÜ) yapılan bir araştırmada, akademisyenlerin yüzde 82'sinin mobbinge (bezdiri) sebep olan davranışlara maruz kaldığı belirlendi. (Zaman) 6 Nisan HAZİRAN Trabzon Valiliği Özel Kalem Müdürü Nuri K. hakkında, kendisini telefon ve mektupla taciz ettiği iddiasıyla savcılığa suç duyurusunda bulunan sekreter E.E., işinden oldu. Trabzon Valiliği İl Özel İdaresi’nin eleman ihtiyacını karşılayan taşeron firmanın elemanı olan E.E.’ye önceki gün işten çıkarıldığı bildirildi. Valilikteki idari soruşturma sürerken, Özel Kalem Müdürü Nuri K. 10 gün daha izin aldı. (Radikal) 27 Haziran İzmir Torbalı Belediye Meydanı'nda, 50 yıldır ayakkabı boyacılığı yapan 70 yaşındaki İsmet Dingör'ün, AK Parti'ye oy vermesinden dolayı, seçimden bir gün sonra 50 yılık yerinden belediye zabıtaları tarafından kaldırılması krize neden oldu. (Zaman) 19 Haziran TEMMUZ Aydın'ın Germencik ilçesinde çalışan Kürt işçiler ırkçı saldırıya uğradı. Bıçaklı saldırıda BDP Söke İlçe Başkanı Ertan Alkan'ın da aralarında bulunduğu üç işçi yaralandı. Olay yerine gelen jandarmanın işçilere taş attığı belirtilirken, 60 Kürt işçinin çalıştıkları otelin 5. katında rehin kaldığı kaydedildi. (firatnews.com) 15 Temmuz Trabzon'da, 200 kişilik bir grubun "Burası Trabzon PKK'lilere yer yok, buradan sağ çıkamazsınız" diyerek Kürt işçilere saldırdığı bildirildi. Saldırıda 3 işçi yaralandı. (ANF) 17 Temmuz Eskişehir'in Mihalıççık ilçesinde tarım işçisi olarak gelen Kürt işçilere ırkçı saldırı düzenlendi. İşçilerle "Türk bayrağı açıp İstiklal Marşı" okuyan köylüler arasında çıkan kavgada 8 kişi yaralandı. (ANF) 27 Temmuz Göçmen Kürt işçilere yönelik ırkçı saldırılar tırmanıyor. Erzurum'un Aziziye ilçesinde 500 kişilik MHP'li grup Kürt işçilere saldırdı. TOKİ inşaatında çalışan işçiler ilçeden gruplar halinde tahliye ediliyor. (marksist.org) 21 temmuz AĞUSTOS Pamuk tarlalarında çalışan işçiler tarlaya gittikleri sırada güvenlik görevlilerince fişlenmeleri tartışmalara yol açtı. Polisin fişleme uygulamalarına tepki gösteren bazı 151 Cinsiyete, Cinsel Yönelime, Etnik ve Dini Kimliğe Dayalı Ayrımcılık ve Taciz sana engelli kartını veremeyeceğiz" şeklindeki ırkçı sözlerine maruz kalan Ermeni yurttaş Cevat Sinet, iç hukukta sonuç alamayınca Türkiye'yi AİHM'e şikayet etmeye hazırlanıyor. (Evrensel) 14 Mart 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 152 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 152 pamuk işçileri; “Sabah erken saatlerde pamuk tarlalarına gittiğimizde polisin uygulamasıyla karşılaşıyoruz” dediler. (batmancagdas.com) 10 Ağustos Geçen yıl Trabzon ve Ordu'da göçmen Kürt işçilere karşı ırkçı uygulama Sakarya'da hortladı. Emniyet, ırkçı genelge yayınladı. Özgür Gündem "Kürtlere karşı ırkçı genelge" başlığıyla ayrımcılığı manşetine taşıdı. Devlet eliyle yapılan ırkçılıkla işçiler hedef gösterildi. (marksist.org) 8 Ağustos TBMM Kadın-Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu raporuna göre; kamuda çalışanlar özel sektörde çalışanlara göre daha çok mobbing'e uğruyor. (Sabah) 12 Ağustos EYLÜL Başkent Elektrik Dağıtım AŞ Genel Müdürlüğü'nde harita teknikeri olarak çalışan Sezer Ayyıldız, "Kadın olduğun için işini yaparken arazi şartlarına uyum sağlayamazsın" denilerek işten çıkarıldı. Ayyıldız, kararın "keyfi ve hukuka aykırı olduğu" gerekçesiyle yargıya başvurdu. (Cumhuriyet) 2 Eylül DESA’da işçi düşmanı fabrika yönetimi, işçilerin Deri-İş Sendikası'ndan ayrılması için ırkçı bir propaganda yürütüyor. Bu propaganda için seçim döneminde direnen işçileri ziyaret eden Sebahat Tuncel’in fotoğrafları kullanılıyor. (sol) 13 Eylül EKİM Balıkesir’de öğrenim gören Mehmet Çalı isimli Kürt öğrenci, çalıştığı iş yerinden çıktığı sırada kalabalık bir ülkücü grubun sopalı saldırısına uğradı. Van depreminden sonra da kentte ırkçı saldırıların arttığı bildirildi. (istanbul.indymedia.org) 28 Ekim 26 askerin ölümünün ardından son bir haftadır Adana’da ırkçı saldırılar ve sokaklarda polis destekli şovenist gösteriler devam ediyor. Dün Adana’daki bir askeri birlikte bir Kürt asker linç edilmek istendi. Yaralı asker Adana Devlet Hastanesine kaldırıldı. Dün yine saat 13:30 sularında BDP Adana İl binası yakılmak istendi. 100 kişilik faşist bir güruh BDP il binasını yakmak istedi, taşlayarak camlarını kırdı. (haberlink) 25 Ekim KASIM Tırmandırılan ırkçılık taraftarların da gözünü döndürdü. İstanbul’da ırkçı sloganlar atan Alibeyköyspor taraftarı bir gruba tepki gösteren Zülküf Özek adlı Kürt esnaf lince maruz kaldı. 7-8 yerinden bıçaklanan Özerk, yoğun bakımda yaşam mücadelesi veriyor. Polis ise karakola şikâyete giden aileye “Gidin ne yapıyorsanız” yanıtını verdi. (Gündem) 1 Kasım Mersin'in Arslanköy Beldesi'nde, Türk kökenli dünürlerinin düğününe davet edilen Kürt aileler, Kürtçe konuştukları için saldırıya uğradı. (diha) 8 Kasım Hükümet bir süre önce Alevilerin hakları için açılım politikası başlatırken Alevi köyleri hizmet alanında ayrımcılığa uğruyor. Tokat ve Sivas'ta Alevi köyleri yol, su, eğitim alanında birçok hizmetten mahrum ediliyor. (Cumhuriyet) 15 Kasım KOÜ Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Zehra Gönül Balkır, bir öğretim üyesine mobbing (piskolojik baskı) uyguladığı gerekçesiyle 5 ay hapis cezasına çarptırıldı. (Radikal) 3 Kasım İçişleri Bakanlığı müfettişi, mobbing iddiasıyla Adalar Belediye Başkanı Farsakoğlu ile 10 kişinin ifadelerini aldı. İddialar arasında zorla sendika değişikliği de var. (Sabah) 10 Kasım ARALIK Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu, bir Cuma akşamı daha Taksim'deydi, özgürlük ve yaşam hakkı için yürüdü. Eşi tarafından 17 yerinden bıçaklanan Zeynep Yılmaz'ın ablası da eyleme katılarak, adalet istedi. (etha) 16 Aralık 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 153 Kayseri’ye kurulan yeni alışveriş merkezi Kayseri Forum’un inşaatında çalışan Kürt işçiler işten atıldı. İşçiler, ayrımcılık yapıldığı kanaatinde. (evrensel) 20 Aralık Tokat'da bir kooperatif inşaatında çalışan Kürt işçiler ırkçı bir grubun saldırısına uğradı ve saldırılar sonucunda bazı işçiler yaralandı. Olaylara ilişkin bilgi veren Ferhat Tuğran isimli işçi, ırkçı grubun yanı başlarında beklediğini sloganlar atarak tehditler savurduğunu belirtti. Buna rağmen polisin işçileri ablukaya aldığını belirtti. (turnusol) 1 Aralık 153 Cinsiyete, Cinsel Yönelime, Etnik ve Dini Kimliğe Dayalı Ayrımcılık ve Taciz Tokat'ta Yazıcıoğlu Kooperatifi'nde çalışan ve bir grubun saldırısına uğrayan Kürt işçiler, bindikleri minibüslerle kenti terk etti. (AA) 2 Aralık 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 155 Çocuk İşçiliği Yaygınlaştırılıyor! Cihan Avcı DİSK Araştırma Enstitüsü’nün Türkiye İstatistik Kurumu Çocuk İşçiliği İstatistikleri 1994, 1999, 2007 ve Uluslararası Çalışma Örgütü ILO 2000-2004 ve 20042008 eğilim araştırmasından elde edilen sonuçları kullanarak çocuk işçiliği ile ilgili bir rapor yayımladı. Rapora göre dünyada her 5 çocuktan biri, Türkiye’de her iki çocuktan biri çalışıyor. DİSK-AR, araştırmasında ev içinde çalışan çocuk sayısında artış olduğunu ve kötü şartlarda çalışan çocukların toplam çocuk istihdamındaki payının arttığını da belirtti. DİSK-AR’ın raporuna göre, 4+4+4 eğitim sistemi ile çocuk işçiliğinin yaygınlaşacak, bunun etkilerini ise kısa sürede görülecek. 4+4+4 eğitim sistemi ile çocuk işçiliğinin yaygınlaştırılacağını da belirten rapor, AKP’nin, Türkiye’yi Avrupa’nın Çin’i yapma çabasında olduğunu da dile getiriyor. DİSK-AR’ın araştırmasına göre, dünya genelinde 2008 yılı itibariyle 5-17 yaş arası çalışan çocuk sayısı 1 milyar 586 milyon iken 5-17 yaş arasındaki çalışan çocuk sayısı 306 milyon. Çocuk emeğinin en kötü biçimleri için istihdam ise 2008 yılı için 115 milyon olarak gerçekleşti. 15-17 yaş arasında en kötü çalışma koşullarında çalışan çocuk sayısı 4 yılda 52 milyondan 62 milyona çıktı. Rapora göre ev işlerinde çalışan çocuk sayısı 1999 yılında 4 milyon 447 bin iken 2006 yılında bu sayı 7 milyona ulaştı. Çocuk emeği ev içine kayarken çocuk işçiliğinin yaygın mekanları sanayi ve ticaret alanları olarak ortaya çıkıyor. Bu durumu sanayide artan çocuk işçisi sayısı açıkça gösteriyor. Çocuk istihdamında sanayiinin payı 1994’te yüzde 16 iken bu oran 2006 yılında yüzde 28’e yükseldi. Hükümetin çocuk işçiliği ile mücadelede samimi olması için emek alanındaki temel hak ve özgürlüklerin önünü açması, özgürlükleri kısıtlamaktan vazgeçmesi ve uluslararası sözleşmelerin gereğinin yerine getirilmesi gerektiğini ifade ediliyor. Bu çerçevede çocuk işçiliğine sürükleyen nedenleri sıralayacak olursak; 1-Yoksulluk 2-Eğitim 3-Kırdan kente göç 4-Hızlı nüfus artışını sayabiliriz. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 156 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 156 1-Yoksulluk Çocuk işçiliği üzerine yapılan araştırmalar ve yürütülen çalışmalar çocuk işçiliğinin ana nedenini yoksulluk olarak göstermektedir. Ailelerin yeterli bütçeye sahip olmaması ve ekonomik güçlükler, ailelerin çocuklarını okuldan alarak, çalışma hayatına itmelerine neden olmaktadır. Ekonomik nedenle, özellikle okul masraflarının karşılanmasında ailelerin yetersiz kalması veya çocuğun işten alınması nedeniyle uğrayacağı gelir kaybı, çocuğun okuldan ayrılmasında en önemli etken olmaktadır. Yoksulluğun altında ise, işsizlik, bozuk gelir dağılımı, ekonomik kriz, ülke kaynaklarının verimli kullanılamaması, hızlı nüfus artışı, göç, plansız şehirleşme, kayıt dışı ekonomi gibi bir çok nedenler bulunmaktadır. 2-Eğitim “Türkiye İLO'nun taraflarından” adlı Panelin konuşmacıları arasında yer alan ve Bianet'e değerlendirmelerde bulunan, Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ferdi Tanır, bugün sağlıksız koşullarda çalışan çocukların gelecekte sağlıklı birer birey olamayacağına dikkat çekerek sözlerine şöyle devam ediyor: * İş sağlığı ve halk güvenliği, halk sağlığı bölümünün ana konularından biridir. * 1992'de Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (İLO) dünyada çocuk işçiliğinin sona erdirilmesine yönelik programı dünyada altı ülkede başlatıldı. Bu altı ülkeden biri de Türkiye'ydi. * 1999'da kabul edilen İLO'nun dünyada çocuk işçiliğinin en kötü koşullarının ortadan kaldırılması için acil eylem planı adı altında 182 sayılı sözleşmesine Türkiye'de taraf oldu ve bu çerçevede de Türkiye'de 15 yaşından küçüklerin çalışması yasaklandı. * Ancak Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin 1. maddesine göre 18 yaşından küçük herkes çocuk olduğu için aslında 18 yaşından küçük kimsenin çalışma ortamı içinde bulunmaması gerekir. "Sekiz yıllık zorunlu eğitim çocuk işçi sayısını azalttı" * Türkiye'de geçmiş yıllara oranla çocuk işçiliği azaldı. 1992'den bu yana yapılan çalışmalar sonucunda 1 milyon 700 bin çocuk işçi olan sayının bugün 960 binlere düştüğünü görüyoruz. * Sekiz yıl zorunlu eğitim uygulamasına geçilmesi, ailelerin bilinçlenmesi ve uygulanan projelerin belli oranda başarısı sayesinde çocuk işçiliği oranında yarı yarıya azalma var. * Türkiye'de en çok çocuk işçi, Diyarbakır, İstanbul, Adana, Mersin ve Antep'te var. Ancak bu oran her zaman değişiklik gösteriyor. Mevsimlik işçiler var, kağıt toplayanlar, kağıt peçete, su satanlar var. Bunlar her zaman aynı yerde kalmıyorlar. Bir gün bir ilde çocuk işçi sayısı fazlayken bir başka gün başka bir ilde artış oluyor. "Türkiye'de 630 bin çocuk işçi ağır koşullarda" * Çocuk işçiliğinin en kötü biçimi olarak kabul edilen dünyada 15 alan vardır. Ancak Türkiye'de üç en kötü alanın olduğu kabul ediliyor. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 157 * Türkiye'de 960 bin civarında olduğunu kabul ettiğimiz çocuk işçilerin 630 bini bu ağır işlerde çalışıyor. 3-Kırdan kente göç 1995-2000 döneminde en fazla net göç alan iller; İstanbul, İzmir, Ankara, Antalya, Bursa, Tekirdağ, Muğla, Aydın, İçel ve Denizli illeri olmuştur. Net göç, o ilin aldığı göç ile verdiği göç arasındaki müspet farktır. Net göç hızı, göç edebilecek her bin kişi için net göç sayısıdır. Net göç hızlarına göre illerimizi sıraladığımızda ise; Tekirdağ’ın ilk sırada yer aldığı görülmektedir. Tekirdağ’ı sırasıyla Muğla, Antalya, Bilecik ve İstanbul takip etmektedir. Verdiği göç aldığı göçten en fazla olan iller; Samsun, Şanlıurfa, Diyarbakır, Erzurum, Zonguldak, Mardin, Adıyaman, Adana, Hatay ve Tokat illeridir. Net göç hızının en düşük olduğu il ise Ardahan’dır. Bu ili sırasıyla; Bartın, Sinop, Siirt, Zonguldak, Adıyaman, Mardin, Artvin, Kars ve Muş illeri takip etmektedir. Görüldüğü üzere, ülkemizde doğu illerinden batı illerine yoğun bir göç süreci yaşanmaktadır. Göçle kente gelen kişiler, daha önce büyük çoğunlukla tarım sektöründe istihdam edildiklerinden dolayı, kentsel işgücü piyasasının aradığı özellikleri taşımamaktadır. Bu nedenle, bu kişiler kentte iş bulamamakta, aileler ise yaşamlarını devam ettirebilmek amacıyla çocuklarını çalışma hayatına itmek zorunda kalmaktadır. 4-Hızlı Nüfus Artışı Türkiye’de yapılan araştırmalarda, ailelerin büyük bir kısmının çocuğa ekonomik açıdan değer verdiği görülmektedir. Özellikle kırsal kültürde çocuk, yetişkin rolünü çok erken yaşlarda üstlenmektedir. Kız çocukları, anne tarlada çalıştığı için ev işlerini ve kardeşlerinin bakımını üstlenirken, erkek çocuklar hayvanların otlatılması, tarlada yetişkinlere yardım gibi işleri yapmaktadır. Çocuk, ücretsiz aile işçisi olarak çalışmakta, toplum da bu yapıyı normal karşılamakta ve kültürel bir değer olarak benimsemektedir. Göç sonrasında kentsel alanda yaşatılan bu geleneksel kültür açısından, çocuğun evde veya tarlada ücretsiz aile işçisi olarak çalıştırılmasıyla, herhangi bir işyerinde ücret karşılığı çalıştırılması arasında herhangi bir fark yoktur. Hatta, çalışma yaşamında ücretli olarak yer alması ailesine parasal katkı sağladığı için daha çok kabul görmektedir. Diğer taraftan ülkemizde özelikle de kırsal alandan gelen ailelerde kadınların çalışma yaşamında yer alması genellikle kabul edilemez olduğundan öncelikle baba ve erkek çocuklar çalışma hayatına girmekte, gereksinim duyulursa da kız çocuklarının çalışması ön plana çıkabilmektedir. Eğitim ve gelir düzeyi düşük olan aileler, çocuklarını okula göndermenin kısa veya uzun vadede maddi ve ekonomik bir yarar sağlamayacağına inanmaktadır. Eğitim ve gelir düzeyi yüksek olan aileler ise çocuklarının okula devam ederek iyi bir iş, meslek ve gelecek sahibi olabileceklerine inanmaktadır. Bu bakımdan ebeveynlerin eğitim düzeyi, çocuk istihdamını önemli ölçüde etkilemektedir. 157 Çocuk ve Genç Emeği * Bunlar, mevsimlik tarım, küçük ve orta boy sanayi işletmeleri ve sokakta çalışan çocuklar. 158 Kaynakça: 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 158 Bianet Tuik Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 159 ÇOCUK VE GENÇ EMEĞİ OCAK Konya’nın Merkez Selçuklu ilçesinde bulunan İhsaniye İlköğretim Okulu’nun önünde her gün beş çocuk adeta mesai yapıyor. Akranlarının eğitim gördüğü okulun önünü mesken edinen çocuklar, dilencilik yapıyor. (Evrensel) 29 Ocak Bursa'nın Mudanya ilçesinde dilencilik yapan 14 yaşındaki kız çocuğu polislere, 'Beni annem zorla dilendiriyor' deyince polis, anneyi gözaltına aldı. (Zaman) 13 Ocak Konya'da yaşları 6 ila 9 arasında değişen 5 çocuk, akranları karne sevinci yaşarken onlar dileniyor. Dilencilik yapan çocukların en büyük hayali, bir gün, önünde dilendikleri okulda öğrenci olabilmek. (Zaman) 28 Ocak ŞUBAT Babası böbrek hastası olunca 7 kardeşinin geçimini üstlenen 13 yaşındaki İlknur, Okulu bırakıp ayakkabı boyacılığına başladı. Nüfusun yüzde 70’inin açlık sınırının altında yaşadığı Batman’da yoksulluk, kızlara okul bıraktırıyor. 13 yaşındaki İlknur Tokay da bunlardan biri. (Evrensel) 11 Şubat Iğdır'da kaloriferli apartman ve lojmanlarda yakılan kömürlerin külleri, bazı yoksul çocuklar için gelir kaynağı oldu. Kentin çeşitli yerlerindeki çöp alanlarını dolaşan çocuklar, buralardan topladıkları tam yanmamış kömürleri bakkal, manav ve kahvehanelere satarak okul harçlıklarını çıkarıyor. (Zaman) 6 Şubat Düzce'de, ilköğretim 7. sınıf öğrencisi Deniz Koçyiğit (13) okul harçlığını çıkarabilmek için pişmaniye sattığı TEM Otoyolu'nun Kaynaşlı gişelerinde yolcu otobüsünün çarpması sonucu hayatını kaybetti. (Zaman) 14 Şubat MART Bu resim Türkiye'nin çocuklara verdiği önemin göstergesi. Hatay'da bu yıl havuçtan alınan verim üreticinin yüzünü güldürürken, toplayıcıların çoğu Kürt illerinden mevsimlik gelen alilelerden ve okul çağındaki çoçuklarından olması dikkat çekici. (Günlük) 10 Mart NİSAN Ağrı'nın Patnos ilçesinde 3 çocuk, hayvan otlatırken buldukları T-40 bombaatar ile eski ve patlamamış mühimmatları taşla ezmeye çalıştıkları sırada patlama meydana geldi. (Zaman) 17 Nisan MAYIS Elbistan'a bağlı Burtu (Yapraklı) köyünde 13 yaşındaki bir çocuk, ayağını çapalama makinesine kaptırdı. (Zaman) 18 Mayıs HAZİRAN Diyarbakır'da öğlen saatlerinden sonra etkili yağış nedeniyle yıldırım çarpması sonucu koyunlarını otlatan 2 çocuk yaşamını yitirdi, 2 çocuk ise yaralandı. (ANF) 11 Haziran 160 TEMMUZ 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 160 Iğdır'da serinlemek için sulama kanalına giren çoban Zeki Kelban (18) boğularak öldü. (Zaman) 1 Temmuz İnegöl Anadolu Öğretmen Lisesi öğrencisi Samet Demir (17), ailesine yardım etmek için traktörle tarlaya gitti. Demir, eve dönerken direksiyon hakimiyetini kaybetti. Şarampole yuvarlanan traktörün altında kalan Samet Demir, olay yerinde hayatını kaybetti. (cihan) 5 Temmuz Antalya'nın Akseki ilçesinde, yol yapımı sırasında meydana gelen patlamada 18 yaşındaki işçi Adem Mercan öldü. (AA) 5 Temmuz Kayseri'de nakliye kamyonunun üzerinden düşen 18 yaşındaki işçi M.K. ağır yaralandı. (AA) 8 Temmuz DÜZCE'de, 17 yaşındaki Emrah Çon çalıştığı inşaatın üçüncü katından düşerek yaralandı. (DHA) 20 Temmuz Mehmet Karadere (19) Camicedit Mahallesi Debboylar mevkisinde Halil Azman'a ait inşaatta çalıştığı sırada düşerek yaralandı (haber3.com) 22 Temmuz D. G. (17) Karaman Organize Sanayi Bölgesinde faaliyet gösteren bir bisküvi fabrikasının paketleme bölümünde, üretim bandından gelen paketleri toplarken elini banda sıkıştırdı. (AA) 22 Temmuz Antalya'da, bir ekmek fırınında çalışan 17 yaşındaki işçi Mustafa Kabaoğlu, asansördeki tezgahın üzerine devrilmesi sonucu boynu kırılarak hayatını kaybetti. (AA) 3 Temmuz Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, tuğla ve kiremit fabrikalarında, çocuk ve genç işçilere yönelik bir teftiş yapacak. 21 Temmuz Ordu’nun köle koşullarında çalıştırıldığı gerekçesiyle ailesi şikayetçi oldu. Çocuk işçi çalıştıran işyeri Sadık’ın kolunu kaybetmesi ardından sigorta yaptı. (ANF) 8 Ağustos Zonguldak'ta kaçak olduğu belirtilen bir maden ocağında meydana gelen göçükte 17 yaşındaki işçi Abdullah B. hayatını kaybetti. (cihan) 27 Ağustos ILO tarafından Haziran ayında yayımlanan raporda, tüm dünyada çalışan toplam 215 milyon çocuktan 115 milyonunun, tarım, madencilik ve inşaat gibi sahalardaki tehlikeli işlerde çalıştırıldığına dikkat çekmişti. Türkiye'de ise 7 ile 14 yaş arasındaki her üç çocuktan biri çalıştırılıyor. Türkiye çocuk işçiliğinin her geçen gün arttığı ülkelerden biri. Devlet İstatistik Enstitüsü'nün araştırmasına göre 6 ile 14 yaş arasındaki toplam 11 milyon çocuğun, 3 milyon 842 bini çalışıyor ve bu çocukların yarısından çoğu okuma, yazma bilmiyor. (tekgida.org.tr) 9 Ağustos EYLÜL Hakkari Şemdinli ilçesine bağlı Dereçik beldesi merkez Koçyiğit Mahallesi'nde akşam saatlerinde çalıştığı inşaatın beton tabiyesini atmak isteyen Mehmet Zahir Akbaş (17) ve Bayram Şin'in (19) bulunduğu tahta iskeletin bir bölümü çöktü. İnşat göçüğü altında kalan işçiler, Derecik Sağlık Merkezi'nde yapılan ilk müdahaleden sonra Şemdinli Devlet Hastanesi'ne sevk edildi. (Sabah) 30 Eylül Mardin’in Nusaybin İlçesi’nde mevsimlik işçileri taşıyan minibüs kontrolden çıkıp şarampole devrildi. Kazada, çoğunluğu çocuk 15 işçi yaralandı. (Hürriyet) 25 Eylül EKİM AĞUSTOS Günde 12 saat ve sigortasız çalıştırıldığı çamaşırhanede iş kazası geçiren 16 yaşındaki Sıddık Ordu sağ kolunu kaybetti. Eskişehir'in Alpu ilçesinde meydana gelen trafik kazasında traktör römorkuna arkadan çarpan otomobilde ki ikisi çocuk 7 tarım işçisi yaralandı. (haberciniz.biz) 22 Ekim 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 161 KASIM Şanlıurfa'nın Harran İlçesi'nde, çadırda kalan 6'sı çocuk 14 tarım işçisi, yaktıkları mangal ateşinden sızan karbonmonoksit gazından zehirlendi. (DHA) 15 Kasım Devlet Su İşleri'ne (DSİ) ait sulama kanalına girdiği iddia edilen 15 yaşındaki mevsimlik tarım işçisi Harun Demirel (15) boğuldu. Kanaldan cesedi çıkarılan tarım işçisinin annesi sinir krizi geçirdi. Uzun süre yerde baygın kalan acılı anne, hastaneye kaldırıldı. (cihan) 10 Kasım Bursa'nın İnegöl ilçesinde bir fabrikada yakıt kazanının bulunduğu yeri temizleyen 16 yaşındaki Muhammed Baykal, topladığı çöpün içinden çıkan sprey şeklindeki ilaç tüpünü yanan kazana attı. Baykal, kapağı kapatmak üzereyken kazana attığı tüpün patlaması neticesinde yüzünden yaralandı. (sendika.org) 12 Kasım Konya'nın Sarayönü İlçesi'nde bir tüp bayisine ait depoda meydana gelen patlama ardından çıkan yangını söndürmeye çalışan işyeri sahibi ve 18 yaşındaki işçi Hasan Hüseyin yaralandı. (DHA) 17 Kasım Gaziantep'te Nurdağı ilçesine bağlı Tülüce köyünde meydana gelen olayda, tarlada işçi olarak çalışmak için Şanlıurfa'dan ailesiyle birlikte geldiği öğrenilen Halide A. (18) çadırda çay demlemek istedi. Daha önceden eriyen kabloları fark etmeyen genç kız kablolara dokununca elektrik akımına kapılarak hayatını kaybetti. (AA) 18 Kasım ARALIK İzmir'in Ödemiş ilçesinde bir inşaatta çalışan genç işçi Ömer Karlı (18) yüksek gerilim hattına dokununca elektrik akımına kapılarak hayatını kaybetti. (iha) 20 Aralık 161 Çocuk ve Genç Emeği Muğla'nın Fethiye ilçesinde elektrik akımına kapılan bir genç kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti. Edinilen bilgiye göre Fethiye'nin Kemer beldesinde bir evin elektrik hattı döşemesini yapan Ali Öztürk (18), çalıştığı sırada elektrik akımına kapıldı. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 162 İŞYERİ UYGULAMALARI OCAK TRT’de 23 yıldır görev yapan, yönetici-si olduğu Haber-Sen ile İbrahim Şahin dönemindeki kadrolaşmaları ve usulsüzlükleri kamuoyunun gündemine taşıyan Osman Köse, Ankara Büyükşehir Belediyesi’nden transfer edilen Şahin’in köylüsü Ali Güney’in de katıldığı bir “operasyonla” sürgün edildi. (Sendika.org) 27 Ocak Büro Emekçileri Sendikası (BES) İzmir Şubesi, SGK il Müdürlüğü’nün geçici görevlendirme kararına karşı açtığı davayı kazandı. Sendika üyesi Doktor İlhan Göktay, geçici görevlendirme adı altında Van Sağlık Sosyal Güvenlik Merkezi’ne gönderilmişti. Bunun üzerine BES karara karşı İzmir 3. İdare Mahkemesi’nde dava açtı. Mahkeme, görevlendirmede kamu yararı olmadığını belirterek, kararı iptal etti. (ANF) 26 Ocak Bingöl İHD Şube Başkanı olan öğretmen Nihat Aksoy hakkında 10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü nedeniyle öğrencilere yaptığı konuşmada, ilköğretim okullarında her sabah okutulan "andımız"ın evrensel insan hakları değerlerine uymadığını söylediği için hakkında soruşturma açıldı. Konu hakkında açıklama yapan Aksoy, Bingöl'de 100. Yıl İlköğretim Okulu'nda Çocuk Hakları Kulübü rehber öğretmeni olduğunu belirterek 10 Aralık tarihinde okul bahçesinde öğrencilere günün anlam ve önemine dikkat çekmek için konuşma yaptığını söyledi. (ANF) 6 Ocak Hatay’ın Samandağ ilçesinde yaşanan sürgün olayı eğitimcileri isyan ettirdi. Zübeyde Hanım İlköğretim Okulu Müdürü Fadime Berk okuluna denetim için gelen müfettişlere katkı payını toplamayacağını söylediği, okuluna hizmetli talep ettiği ve denetimi eleştirdiği için başka bir okula öğretmen olarak sürgün edildi. (Evrensel) 6 Ocak Dersim’in Pertek ilçesinde Mayıs ayında Anadolu Meslek Lisesi öğrencisi S.A.’ya cinsel istismarda bulunan Muhammed B., görevine devam ederken, taciz olayını protesto eden 3 hemşire Sağlık Bakanlığı tarafından sürgün edildi. (Evrensel) 14 Ocak BÜRO Emekçileri Sendikası (BES) Adana Şubesi Seyhan Kaymakamlığında çalışanların yemek haklarının ellerinden alınmasını protesto etmek için kaymakamlık önünde basın açıklaması yaptı. (Evrensel) 19 Ocak ŞUBAT Hükümet tarafından 12 kez farklı illere atanan Erzurum Milli Eğitim Müdürü Fevzi Budak, 13.üncü kez Kars’a atandı. Her atamasından sonra mahkeme kararı ile görevine dönen Budak’ın son atamasının camialarını çileden çıkardığını belirten Türk Eğitim-Sen Genel Başkanı İsmail Koncuk, eğitim çalışanlarını sürgün edenlerini şiddet ve nefretle kınadıklarını açıkladı. (Evrensel) 25 Şubat Şırnak’ta sürgün protestosu. Şırnak Emek Platformu Devlet Hastanesi’ndeki SES Temsilcisi Bahri Erener’in iki hafta önce “geçici görevlendirme” adı altında Cizre’de görevlendirilmesine yönelik İl Sağlık Müdürlüğü önünde basın açıklaması yaptı. (Evrensel) 1 Şubat MART Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Turhan 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 163 Ege Üniversitesi Tıp Fakültesinde faaliyet gösteren SGA adlı temizlik şirketinde çalışan 1600 işçiye 10 Şubat 2011 tarihinden itibaren anne kızlık soyadları alınarak parmak izi tespitiyle işyerine giriş şartı koyan bir uygulama başlatıldı. Uygulamaya tepki gösteren Ses İzmir şubesi ve DevSağlık İş Sendikası, Ege Üniversitesi çalışanları ile beraber hastane bahçesinde bir basın açıklaması yaptılar. (Evrensel) 6 Mart İstanbul Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde, hastane yönetiminin baskılarına dayanamayıp intihar girişiminde bulunan hemşire için hastane çalışanları ve SES üyeleri hastane önünde eylem yaptı. SES Şişli Şube Yöneticisi Semra Ustabaş, vardiya çıkışlarında servis tahsis edilmediği için arkadaşlarının defalarca taciz ve tecavüz girişimlerine maruz kaldığını, bölümleriyle ilgili hiçbir alakaları olmamasına rağmen çalışanların farklı bölümlerde görevlendirildiğini, yaşanan aksaklıkların idareye bildirilmesine rağmen ilgilenilmediğini söyleyerek konuşmasını sonlandırdı. (Evrensel) 2 Mart Samsun’da Atatürk ilköğretim Okulu’nda çocukların oyun alanına anaokulu binası yapılmasına karşı çıktığı içir yargılanan öğretmenlerden Bedrettin Önder ve Türkan Kahraman, beraat ettikleri halde Çarşamba ilçesi halk eğitim merkezine sürgün edildi. (Evrensel) 20 Mart eylemdeydi. (Sendika.org) 6 Nisan Ege Üniversitesinde (EÜ) çalışan tekniker Cihat Erdener'in, kendisine bezdiri (mobbing) uyguladığı iddiasıyla Fen Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Nadide Kazancı aleyhine açtığı 5 bin liralık manevi tazminat davasına devam edildi. Dekanın da bulunduğu bir toplantı esnasında Cihat Erdener'in atölye hakkında bir görüş bildirmek istemesi üzerine Kazancı'nın "Biz sizin adınıza düşünürüz. Sizin görüş bildirmenize gerek yok." dediğini belirten Deniz, Erdener'in bu olaylar yüzünden bunalıma girdiğini iddia etti. (Zaman) 27 Nisan İzmir Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Ferda Eser, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu'na kendisine işyerinde 'mobbing' uyguladığı gerekçesiyle 250 bin TL.'lik tazminat davası açtı. Başkan Kocaoğlu'nun, güven bunalımı oluştuğu gerekçesiyle, yetkilerini elinden alıp başkanlık emrine verdiği Genel Sekreter Yardımcısı Ferda Eser, Alsancak Garı karşısındaki Kent Kütüphanesi'nde görevlendirilmişti. (Zaman) 14 Nisan Kısa bir süre önce İŞKUR Genel Müdürlüğü’nden Ankara İl Müdürlüğü’ne sürgün edilen Büro Emekçileri Sendikası (BES) üyesi Sadık Karaca kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti. Karaca’nın İŞKUR’da yaşanan idari baskılar sonucunda öldüğünü belirten mesai arkadaşları, İŞKUR önünde eylem yaparak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ömer Dinçer’i sorumluluğunu yerine getirmeye çağırdılar. (Evrensel) 5 Nisan Ankara Posta İşleme ve Dağıtım Merkezi (APİD) Başmüdürlüğü çalışanı postacılar, Haber-Sen Ankara 2 No’lu Şube Başkanı Yaşar Polat’ın bir ay içerisinde iki kez sürgün edilmesini protesto etti. Postacılar, APİD Başmüdürü Ali Aybal’ın istifasını istedi. (Evrensel) 12 Nisan NİSAN MAYIS Birleşik Taşımacılık Sendikası (BTS), demiryollarında siyasi kadrolaşma ve hukuksuz atamalara karşı TCDD Genel Müdürlüğü ve bölge müdürlükleri önünde Şırnak'ta AKP'nin 1. sıradan gösterdiği milletvekili adayı Emin Dindar, Cizre'de De- 163 İşyeri Uygulamaları Tuncer, Tarımsal Yayımı Geliş-tirme Projesi’nin (TARGEL) çalışanlar için tam bir sorunlar yumağı haline geldiğini kaydetti. Tuncer, proje için çalışan pek çok mühendisin barınacak konut, elektrik ve su sıkıntısının yanı sıra, eş ve çocuklarından da ayrı kalmak zorunda kaldıklarını bildirdi. Tuncer, çalışanların hiçbir altyapısı olmayan köylerde kaderleri ile baş başa kaldığına dikkat çekti. (Evrensel) 6 Mart 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 164 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 164 vlet Hastanesi'ndeki doktorları sürgün etmekle tehdit etti. Kendisini karşılamadıkları iddiasıyla doktorlara gözdağı veren Dindar'ın "Sabredin, bir ay sonra göreceksiniz" dediği bildirildi. (ANF) 19 Mayıs Yargıtay, Kocaeli Üniversitesi Öğretim Üyesi Mustafa Çakır'a mobbing (psikolojik baskı) uyguladığı iddia edilen Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Zehra Gönül Balkır hakkında mahkemenin verdiği 3 bin liralık tazminat cezasını onadı. Kamuda verilen ilk ceza olan bu karar, emsal teşkil edecek. (Zaman) 31 Mayıs Mersin Üniversitesi Silifke Meslek Yüksekokulu'nda öğretim görevlisi kıyımı yapıldığı iddia edildi. Biri 17 yıldır, diğeri 12 yıldır görev yapan iki öğretim görevlisinin görevinden alındığı bildirildi. Yaklaşık 17 yıldır okulda görev yapan Ziraat mühendisi Doktor K. Y. ile 12 yıldır görev yapan su ürünleri bölümü öğretim görevlisi su ürünleri mühendisi M. E.'un 25 Nisan 2011 günü okulla ilişikleri kesildi. Öğretim elamanlarının avukatı Derya Demir, müvekkilleri öğretim görevlilerinin yüksekokul idaresinin usulsüz uygulamalarına karşı çıktıkları için bir yıla yakın süredir çeşitli psikolojik baskılara maruz kaldıklarını ileri sürdü. (Zaman) 12 Mayıs HAZİRAN Ülkü Karlıbel, çalıştığı Askerlik Şubesi’nde amiri Kıdemli Başçavuş Erdal Akbaş’ın saldırısına uğradı. Koluna darbeler alan ve hakarete uğrayan Karlıbel, Akbaş’a dava açtı. O davada Akbaş, suçsuz bulunurken Karlıbel, asta saldırma suçundan ceza aldı. Ataması durdurulan, tayinleri yapılmayan Karlıbel’in başına gelenler bununla da bitmedi. Bir de Şube tarafından psikolojik tedaviye gönderildi. Karlıbel, Mobbing davasını AİHM’e taşıdı. (ANF) 20 Haziran Bitlis'te Vali Yardımcısı Süleyman Çelebi, tartıştığı Basın Halkla İlişkiler Müdürü Vedat Gülçimen'i kafa darbesiyle yaraladı. Taraflar Bitlis Cumhuriyet Savcılığı’na giderek birbirinden şikayetçi olurken, Bitlis Valisi Nurettin Yılmaz da konu ile ilgili disiplin soruşturması başlattıklarını söyledi. (ANF) 21 Haziran Yargı dernekleri, HSYK kararnamesiyle başkan, yönetici ve üyelerinin örgüt merkezlerinin bulunduğu Ankara’dan il dışına atanmalarını protesto etti. YARSAV Genel Sekreteri Leyla Köksal, kararnameyi “yargıda bir kıyım ve tasfiye operasyonu” olarak nitelendirdi. (Sendika.org) 23 Haziran TEMMUZ Kocaeli’nin merkez ilçesi İzmit Belediyesi’nde yaklaşık 30 yıldır yönetici pozisyonlarda görev yapan 5 memur, iddiaya göre yönetimin ’emekli olun’ isteğine karşı çıktıkları için 35 kilometre uzaklıktaki belediyeye ait binada iki masa ve 5 sandalye konulan bir odada görevlendirildi. (haberdemeti.com) 20 Temmuz Sendikamız Genel-İş'in çağrısıyla Türkiye'nin dört bir yanında alanlara çıkan belediye işçileri, 1 Ağustostan itibaren yürürlüğe girecek zorunlu sürgünü protesto etti. Torba yasada yer alan ve 51 bin işçinin başka il ve kamu kurumlarına gönderilmesini içeren düzenlemenin geri çekilmesini isteyen belediye işçileri, sürgünün durdurulması için işkollarında örgütlü tüm sendikaları ortak mücadeleye çağırdı. (genel-is.org.tr) 15 temmuz Diyarbakır Tabip Odası ve Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES), Dicle Üniversitesi Araştırma Hastanesi'nde görev yapan Dr. İrem Akdemir'in hasta yakınları tarafından şiddete maruz kalmasını hastane önünde protesto etti. (etha) 29 Temmuz Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde çalaışan taşeron işçilerine, 8 Temmuz'da maaşlarının zamanında yatmamasaı nedeniyle yaptıkları eylemden dolayı soruşturma açıldı. (etha) 27 temmuz AĞUSTOS TÜİK’te 657 sayılı Yasanın 4/C maddesine 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 165 Referandum sürecinde TRT, üyelerine “hayır” oyu vermelerine yönelik bildiriler dağıtan KESK’e bağlı Haber-Sen yöneticilerine disiplin cezası verdi. TRT’ye göre sendika “hayır” çalışmasıyla kurumun huzurunu ve çalışma düzenini bozmuş. (ANF) 31 Ağustos Zonguldak'ta 30 madencinin ölümüne mezar olan grizu faciasının, 12 dakika öncesinden görüldüğü ancak çalışmaların durdurulmadığı ortaya çıktı. Başbakan Erdoğan, 30 madencinin ölümüne ilişkin "kader" demişti. Bilirkişi raporuna göre, taşeron firma Yapı-Tek'in yetkilileri ile birlikte Karadon Müessese Müdürü İsmail Güner de ölümlerden sorumlu. (etha) 23 Ağustos Özlük hakları daha iyi olduğu için devlet hastanelerine geçen hemşireler ve Sağlık Bakanlığı'nın hemşire dağıtım sisteminden kaynaklanan nedenlerden dolayı Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi'ndeki hemşire sorunu giderilemiyor. (zaman) 2 Ağustos Hükümet, il özel idarelerinde görevli olanların Karayolları Genel Müdürlüğü’ne; belediyelerde görevli olanların da Milli Eğitim Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü’nün taşra teşkilatlarına gönderilmeleri uygulamasından vazgeçmiyor. (ankarahaber.com) 14 Ağustos Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Hastahanesi'nde bugün yapılmak istenen yasa dışı ihaleyi engellemek isteyen taşeron işçilerine saldırı düzenlendi. Polis ve özel güvenliğin saldırısında bir işçi beyin travması, bir işçi boyun kırılması, bir işçi de kalp krizi nedeniyle hastaneye kaldırıldı. (sol) 22 Ağustos Toplama Merkezi Müdürü Yusuf Koç'un, odasının boyanması talebine karşı çıktığı için sürgün edildi. Haber-Sen Kavruker'in eski görev yerine iade edilmemesi durumunda eylem ve hukuki mücadele başlatacağını duyurdu. (etha) 29 Eylül EKİM Adana'da Perihan Yasemen Canöz isimli bir asistan hekim, hastanede başına gelen döner bıçaklı saldırıyı anlattı. Asistan hekimlerin sitesinde yer verilen olay, sağlık emekçilerine dönük şiddetin hangi noktaya vardığını açıkça ortaya koyuyor. (sendika) 18 Ekim Eyüp Devlet Hastanesi Acil Polikliniği’nde görev yapan hekim hastanın fiziki saldırısına maruz kaldı. 27 Ekim 2011 günü Eyüp Devlet Hastanesi Acil Polikliniği’ne boğaz ağrısı şikâyetiyle gelen hastanın muayenesini gerçekleştiren hekim gerekli tedaviyi planladıktan sonra hastanın antibiyotik talebini gerek olmaması nedeniyle reddetmiştir. Bunun üzerine hasta bağırarak hakaret ve tehdit etmiş, şikâyet edeceğini söylemiştir. Görevli hekim yaşanan bu durum hakkında tutanak tutmak isteyince de hasta hekime saldırarak boğazını sıkmıştır. (sendika.org) 28 Ekim İstanbul Tabip Odası, Dev Sağlık-İş ve SES İstanbul şubeleri, hekimlere çalışma ve can güvenliği talebiyle yarın Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde iş bırakıyor. (etha) 3 Ekim DİSK, çalışma hayatını yakından ilgilendiren kıdem tazminatı, torba yasa ve özel kölelik büroları olarak adlandırılan özel istihdam bürolarına ilişkin hazırladığı raporu Meclis Başkanlığı ve TBMM'de grubu bulanan partilere sundu. (etha) 3 Ekim KASIM EYLÜL Haber-Sen Yönetim Kurul Üyesi Şahin Kavruker, Yenimahalle Dağıtım ve Muğla, Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu (TKİ) Yeniköy Linyitleri İşletmesi Müdürlüğü tarafından yapılan şikayet üzerine, 203 maden işçisi hakkında kamu 165 İşyeri Uygulamaları göre çalışan bir personelin maaşına icra gelmesi gerekçe gösterilerek, önce "kınama" cezası verildi, ardından da iş akdi feshedildi. (haksen.org.tr) 6 Ağustos 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 166 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 166 davası açıldığı bildirildi. TKİ Yeniköy Linyitleri İşletmesi'nde çalışan 203 maden işçisi hakkında işyeri önünde eylem yaptıkları için yargılanıyor. (etha) 5 Kasım Hekimler, AKP hükümetinin gece yarısı kararı ile çıkardığı sağlık alanına ilişkin KHK'ya karşı süresiz grev uyarısında bulundu. Dün Ankara'da toplanan Türkiye Hekim Meclisi, tüm sağlık çalışanlarına "süresiz g(ö)reve hazır olun" çağrısı yaptı. (etha) 13 Kasım İstanbul Diş Hekimleri Odası Başkanı Prof. Dr. Serdar Çintan, yeni Kanun Hükmünde Kararname ile hükümetin, meslek odalarını yetkisizleştirdiğini belirtti. (etha) 21 Kasım Sağlık Değişim sendikası, V.H.K.İ memurunun 3ay süreyle geçici görevle ilçeye görevlendirmesini kınadı.(saglikpersoneliplatformu.com) 16 Kasım Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, 657 sayılı kanun değişiklikleri çerçevesinde eşit işe eşit ücret düzenlemesinden sonra, memur görev yeri konusunda rotasyon yapılacağını Türkiye'nin her yerinde görevlendirme yapılacağını söyledi. (AA) 12 Kasım Aralık Diyarbakır Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde görevli kadın doktor Rodi Sarıpolat'ın hasta yakınları tarafından saldırıya uğraması SES Diyarbakır Şubesi ile Diyarbakır Tabip Odası tarafından yapılan basın açıklamasıyla protesto edildi. (etha) 27 Aralık İzmir Polis Moral Eğitim Merkezi'nde çalışan polis memuru, 2010'da polisevine atanan Emniyet Müdürü Emine Cafer'e, kendisine kasıtlı ve sistematik "mobbing" uyguladığı iddiasıyla tazminat davası açtı. (sabah) 23 Aralık Düzce Tıp Fakültesi hocalarından Doç. İsmail Özdemir’in asistanlara mobbing yaptığı öne sürüldü. Şikayetlerde Özdemir’in Madonna’nın tacizci doktorunu örnek gösterdiği iddia edildi. (star) 11 Aralık ARALIK Yayınladığı bayram mesajıyla büyük tepki çeken Süreyyapaşa Eğitim Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. İrfan Yalçınkaya, şimdi de hastane çalışanları üzerinde büyük bir baskı uyguluyor. Sürgünlerle ilgili bilgi almak isteyen SES işyeri temsilcisi gönderilen fakstan 1 saat sonra görevinden alındı. Hastane sitesinde yayınladığı dinci mesajla daha önce büyük tepki çeken Süreyyapaşa Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. İrfan Yalçınkaya’nın hastane çalışanlarına uyguladığı sürgün, baskı ve görevden alma politikalarına tepki olarak hastane çalışanları ve SES üyeleri bir basın açıklaması gerçekleştirdi. (sol) 2 Aralık Sağlıkta şiddet haberi bu kez bir özel hastaneden geldi. Özel Acıbadem Maslak Hastanesi Acil Servisi’nde görev yapan Dr. Alex Değirmencioğlu hasta yakınlarının saldırısı sonucu yaralandı. (ttb.org.tr) 9 Türk Sağlık Sen Genel Başkanı Önder Kahveci, "Tüm memurlar için 2010 yılında Torba yasa ile kaldırılan ikametgah zorunluluğunun 2011 yılında sağlık çalışanları için geri getirilmesinin önünün açılması anlamsızdır." dedi. (cihan) 2 Aralık İstanbul'un iki önemli hastanesinde doktorlar bugün grevde. Çapa ve Cerrahpaşa tıp fakültelerindeki doktorlar tam gün uygulamasına karşı çıkıyor. Binlerce kişinin hizmet aldığı fakülte hastanelerinde bugün acil servisler dışında hizmet verilmeyecek. (NTV) 22 Kasım 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 167 Tarım ve Üretici Hakları - Analiz Çalışmak İçin Yaşamak! Mevsimlik Tarım İşçileri Besime Şen 2011 yılı medya raporlarına bakıldığında tarım ve üretici hakları mağduriyetlerinin kaynakları bakımından kabaca şu oranlarda dağıldığı görülmektedir: Hava koşullarına ait yaşanan mağduriyetler: %30 Çalışma koşulları ve mevsimlik işçiler: %15 Üretim fiyatı ve kota uygulamalarına ait mağduriyetler: %14 Yasal kuralların değişimi ile oluşan mağduriyetler: %12 Hayvan ölümü ve kazalar: %10 Arazi yapısı ve kullanımına ait mağduriyetler: %9 Hayvancılığa dair hastalıklar: %5 Geçinme mağduriyetleri: %5 Merkezde ve yerelde devletin düzenleyiciliğiyle kamuya ait arazilerin özel kişilere, sermayeye aktarıldığını görüyoruz. Ayrıca bu yıl tarım politikalarının yarattığı yıkımlar yanında çiftçilerin ani iklim değişikliklerine bağlı yağışlardan büyük zararlar gördüğü görülüyor. Özellikle aşırı yağışlar ve don olayları ekili arazilerde ciddi zararlara yol açıyor. Hükümetin tarım politikası ve piyasalaşma nedeniyle tarım ürünlerinin fiyatlarının düşmesi ve mazot gibi tarımsal üretimde kullanılan girdilerin fiyatlarının yükselmesinin çiftçileri yoksullaştıran bir etki yarattığı görüldü. Buna karşı çeşitli bölgelerde AKP ilçe binasının basılması, sandığa gitmeme gibi tepkiler geliştiği görülüyor. Devletin GDO’lu ürünler ve doğadaki diğer canlılara zarar veren kimyasal ilaçların kullanımı konusunda hiçbir önlem almaması tarımda tahribatın diğer bir boyutunu oluşturuyor. Tüm bu sorun ve mağduriyet biçimleri içinde ayrımcılıkla katmerlenmiş ağır şartlarda çalışan mevsimlik tarım işçilerinin durumu özenle üzerine eğilmeyi gerektiriyor. Mevsimlik tarım işleri, eşyalarını, yiyeceklerini trene, kamyonlara ve minibüslere yükleyip çalışmaya giderken yollarda feci şekilde trafik kazalarında hayatlarını kaybediyorlar ya da Kürt oldukları için ırkçı ayrımcılığa ve şiddete maruz kalıyorlar. Biz onların varlığından bu tür anlarda haberdar oluyoruz. Öyle bir işçilik 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 168 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 168 hayatı sürüyorlar ki, işveren dahi kimi zaman onların koşullarından mahcubiyet duyabiliyor. Ama yine de mahcubiyetini azaltmanın gerekçesini bulmuş: “onlar zaten bu duruma alışıklar”. Mevsimlik tarım işçilerinin bu koşulları, onları çalıştıranların ve yöneticilerin açıklamaları kanımızı donduruyor. Ama ortada çıplak bir gerçeklik var: Bu işçilerin çalışma koşulları ve uğradıkları ayrımcılık her yanıyla güvencesiz çalışma koşullarının ihlalinden çok öte bir şeydir. Ortada bir insan hakları ihlali var ve artık bu soruna buradan da bakarak çözmeye çalışmanın çoktan vaktidir! Çalışma hayatı onlar için doğrudan şiddete dönüşmüş durumda ancak çalışmak zorundalar, çalışıyorlar. Kazançları çalışmalarını sağlayacak en temel beslenme ihtiyaçlarını karşılıyor. 12- 14 saat çalışıyorlar. Bunun karşılığında günlük 25 TL 35 kuruş alıyorlar. Tarım işçilerine ödenecek günlük ücretler Başbakanlık genelgesiyle belirlenmiş olsa da tarla sahipleri bu ücreti düşürmek için muhtarlara ve yerel yönetimlere baskı yapıyorlar. Emek sömürüsünün önünde Başbakanlık genelgesi bile duramıyor. Bu yıl genelgede belirlenen 25 TL 35 kuruş asgari ücrete rağmen Giresun, Sakarya, Düzce gibi illerde yayınlanan yönetmeliklerde hukuksuz bir biçimde bu ücretin daha altında ücret tespitleri yapılmıştır. Çalışma saatleri ise tarım işçisi çalıştırılan yerlerin idarelerince günlük 12 saat şeklinde “örf ve adetlere” uygun olacak şekilde belirleniyor. Mülki İdareler çalışma saatlerini belirlerken örf ve adetleri referans alıyorlar. Kayısı toplamaya gittiklerinde çalışma saatleri 16 saate kadar çıkabiliyor. Ücretlerinin bir bölümü ise "dayıbaşı", "çavuş" denen aracılara komisyon olarak verilmekte. Ve bu işçiler çalıştıkları dik Karadeniz tepeliklerinde fındık toplarken düşüp yaralanıyorlar, sakat kalabiliyorlar. Kötü beslenme ve barınma koşullarından dolayı çokça hastalanıyorlar. Ölümcül durumlar dışında doktora gidemiyorlar. Kısacası, bu kısa sürede kazanılan ücretle kimse yılın geri kalan diğer aylarını geçindiremiyor. Kalabalık bir aile olsa bile. Ücret düzeyi, kişinin minimum ihtiyacını karşıladığından; “bunlar çok çocuk yapıyor, hepsi çalışıyor, toplasan çok para eder” gibi ortalama bir halk değerlendirmesi de hiç geçerli olamıyor. Türkiye’deki mevsimlik tarım işçileri belirli bir mevsimde ve sürede toplanması gereken fındık, pamuk, kayısı, soğan, şeker pancarı, zeytin gibi tarım ürünlerinin yetiştiği bölgelerde bazen benzer bazen yerel koşullara veya üreticinin değişen kurallarına göre farklılaşan çalışma ortamlarının kendilerine sunduklarıyla yetinmek zorundadırlar. Bu kuralı bozan durumlar da olabiliyor. Yakın zamanda İnegöl, Dörtyol gibi yerellerde yaşanan etnik gerilimler sonucu milliyetçi gerilimlerin içinde kalmak istemeyen Kürt gençlerinin ve bazı ailelerin çalışmaya gitmediği dolayısıyla üreticinin işçi bulmada sıkıntı yaşadığı bilgisine ulaşıyoruz. Güneydoğulu işçilerin Karadeniz Bölgesine girişinin yasaklanacağı yönünde söylentiler ve İnegöl, Dörtyol’daki olaylar nedeniyle fındık toplamaya gelen işçilerin azalması çocuk emeğinin kullanımını daha da yaygınlaştırıyor. Hasatta çocuk işçilerin çalıştırılması tarla sahibiyle işçi ailesinin erkek reisi arasında bir pazarlık konusudur. Aileler geçim güvenliklerini sağlayabilmek adına ailenin potansiyel emek gücünü olabildiğince ücrete dönüştürmeye çalışıyorlar. Bunun için “eşiktekinden beşiktekine” ailenin bütün üyeleri emek piyasasına sokulur. Ancak tarla sahibi tarafından ürünün en kısa zamanda en az işçilik maliyetiyle toplatılması amaçlandığından işçinin bol olduğu yıllarda olabildiğince gençler ve yetişkinler tercih edilir. Ancak bu yıl çalışmaya gelen işçi sayısının azalması nedeniyle işçi ailesi ile işveren arasında pazarlıkta işçiler önceki yıllara göre daha avantajlı sözleşmeler yapacak konuma gelmişlerdir. Esasında, işçi ailesi için daha avantajlı 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 169 Üretici ise ürün fiyatlarının serbest piyasa esasları içinde belirlenmesinden mağduriyetleri üzerine odaklanmış durumda. Yani Kürt işçilerin güvenlik ve etnik çatışma nedeniyle yaşanan olayların dahi kendilerini mağdur ettiğini düşünmekte. Dolayısıyla kendilerinin dışında yaşanan bu büyük “devlet” sorunlarının kendi ekonomik beklentilerini sarsmayacak biçimde çözülmesini umuyor. Çünkü bir ay içinde toplanamayan ürünlerin heba olmasında kimse milliyetçi reflekslerle teselli olmuyor. Ama sosyal haklarına dair söylenebilecek tek şey şu: Hiçbir sosyal hak kullanma olanakları yok. Barınma ve ücret konusunda yerel düzenlemeler olsa da. Barınma sorununu kendi başlarına çözmek zorunda bırakılan mevsimlik işçiler, bütün aile fertlerinin ihtiyaçlarını karşılamayı hedefleyerek mucizevi işler başarmaktadırlar. Un ve leğenine kadar evlerinden getirdikleri malzemelerle ekmeklerini dahi kendileri yapıyorlar. Batı bölgelerindeki fiyatlar yaşadıkları yerlerdeki yiyeceklerin fiyatlarına göre pahalı olduğu için un, şeker, yağ, peynir gibi temel ihtiyaç maddelerini de beraberlerinde getirmek zorunda kalıyorlar. Kalacak yerlerde kullandıkları yatak, yorgan, mutfak malzemesini de beraberlerinde getirdiklerinden bindikleri minibüsleri aşırı yüklemek zorunda kalıyorlar. Taşımacıların ise hasat mevsiminde daha fazla sefer yapabilmek için hız yapmalarıyla kaza yapmamak artık imkânsız hale geliyor. Bir gün içinde kurdukları çadırlarının arkasına yaptıkları tandırlarda! Buzdolapları olmadığından Diyarbakır’dan getirilen içi peynir dolu bidonlar toprağa gömülüyor. Temiz su ve kanalizasyona erişemiyorlar. Çadırlarını kurdukları o kamp yerlerinde ortalıkta bir hortum olabiliyor ya da bazen daha düzenlenmiş bir alt yapı. Ama işçiler bunu dahi işverenin kendilerine sunduğu bir nimet olarak görebiliyorlar. Tuvalet ve banyo ihtiyaçlarını nasıl çözdükleri konusunda ise sorulabilecek herhangi bir sorunun onları ne kadar inciteceğini, “bizim evlerimiz temizdir, her şeyimiz vardır, bakmayın buraya Diyarbakır’a gelince mutlaka gelin” demelerinden anlıyoruz. Ordulu bir arkadaşımız, fındıklarını toplamaya gelen Kürt işçilerinin akşamları iş bitimi-yemek sonrasında çalıp söylediklerini anlatmıştı. “sesleri uzaktan gelirdi, güzeldi onları dinlemek” demişti. Yıl 1980’ler…ve şimdi yıl 2010, yer Sakarya. Fındık işçilerine soruyoruz, hiç şarkı-türkü çalıp söylediğiniz oluyor mu diye? Onlar da hemen şu olayı anlatıyorlar: “…çocuk hastalanmıştı ağlıyordu. Yakında oturan köylü gece kalkıp bize bağırdı, susturun şunu dedi.” Bu örneğe şaşırmadık zaten ondan önce işçilerin çocukları ile oynamanın köylü çocuklar arasında akla gelemeyecek kadar sakıncalı görüldüğünü öğrenmiştik. Büyüklerin işçilere selam vermesi de kurala bağlanmış sanki. “dayıbaşı” dışındakilere zaten selam verilmiyor. Çalışma dönemi sona erdiğinde ise dayıbaşına selam vermek de zırh gibi kesiliyor. Yani köylülerin selamı da hasat mevsiminde süresince işçiler için kurala bağlanmış durumda. Vatandaş diğer vatandaşa bir tür olağanüstü hal uyguluyor. Bu durum fındık bölgelerinde o denli olağan karşılanmakta ki, oralı okumuşlar da bu durumu kanıksamışlar. Kimse şaşırmıyor. Zaten böyle! Tarla sahipleri, devlet desteklemelerindeki azalmaların, fiyat kontrollerinin kalkmasıyla ortaya çıkan kayıplarını telafi etmek için birçok yöntem geliştiriyorlar. Bunlardan biri de ürünün çapalanması, gübreleme ve hasat dönemlerinde çalıştırdıkları işçileri düşük ücretlerle, günlük 12 saat, yemek ve ulaşım gider- 169 Tarım ve Üretici Hakları sözleşmeler yapmak demek, Türkiye tarımında çocuk emeği sömürüsünün arttığı anlamına gelmektedir. Sonuç olarak insani değerlerden uzaklaşıldığı kadar kapitalist ekonomik ilişkiler içinde ayakta kalmak mümkün olabilmektedir. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 170 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 170 lerinden muaf tutuldukları bir çalışma rejimiyle sonuçlanmıştır. Muhalif kesimlerin söyleminde bir mağdur olarak geniş yer tutan çiftçiler, sistemin kendileri üzerinde yarattığı iktisadi baskıları telafi etmek için kölelik koşullarına yaklaşan bir çalışma hayatının mimarları durumuna gelmişlerdir. İnsan yaşamını hiçe sayan bu çalışma koşullarını kendisi açısından gerekli ve zorunlu görmektedir. Çünkü o da zaten fındığını tüccara ucuza satmaktadır. Devlet alımlarının ve fiyat kontrollerinin kalkması ile işçinin çalışma koşullarından zerre kadar kendini mesul görmemeye başlamış fındık sahibinin hiçbir bir durumda “meşru” ve “yasal” görülemeyecek tavrı ilginç biçimde mağduriyetin devri ile sorunsuz görülmektedir. Bu kabul edilemez bir durumdur. Çalışma yaşamının en altındakileri olan mevsimlik tarım işçileri, piyasa kurallarına terk edilmiş fındık fiyatı ile mağdur olan üreticinin de sorunlarını bertaraf etmek üzere bedenlerinin biyolojik sınırları denenecek kadar çalıştırılmakta ve kendilerine iki kuruş konmaktadır. Ailece gittikleri yerlerde çalışmak için yaşamaya çabalamaktadırlar. Dahası yaşamak, çalışmak için bir zorunluluk. Bu zorunluluk, onlar için her türlü yaşamsal ve sosyal değeri, kültürü, yok kılacak kadar sınırsız ve basit bir iş ilişkisi üzerinden sürmektedir. Dolayısıyla özgür emek, güvencesiz çalışma gibi kategorileri geçersiz kılacak kadar ileri gitmiş bir çalışma yaşamı söz konusudur. Öyle ki bu alana dair yapılan akademik araştırmaları ve kuramsal tartışmaları sınırlı bir yerde tutacak kadar vahşi ve insansızlaşmış bir çalışma hayatı sürmektedirler, gözlerimizden uzakta. Çünkü bu işçiler çadır ve derme çatma geçici barınaklarda tam anlamıyla acımasız bir kamp hayatı sürmektedirler. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 171 TARIM VE ÜRETİCİ HAKLARI OCAK ŞUBAT Siirt Ziraat Odası Başkanı Gündüz Tanık, il genelinde kuraklık tehlikesinin sürdüğünü belirterek, kuraklıktan 10 bin civarında çiftçinin zarar göreceğini belirtti. (ANF) 8 Ocak Sakarya'nın Akyazı ilçesinde bir tavuk çiftliğinde çıkan yangında, 16 bin civciv telef oldu. Reşadiye köyünde Mahmut Yümsel'e (55) ait tavuk çiftliğinde henüz belirlenemeyen bir sebeple yangın çıktı. (Zaman) 22 Şubat Mevsim koşullarının domates üretimini düşürmesi üreticiyi vurdu. Salihli'de 45 çiftçi, Tamek Gıda ve Konsantre Sanayi ve Ticaret A.Ş. ile yaptıkları anlaşmada vaat ettikleri tonajı üretemedikleri için hacizle karşı karşıya kaldı. (ANF) 12 Ocak Edirne’nin Keşan ilçesine bağlı Şabanmera köylüleri, 3 yıl önce özel ağaçlandırma yapılması için 49 yıllığına Eski Muhtar Nevzat Meriç ile Eski Keşan Kaymakamı Abdulkadir Karataş’ın oğlu Gökhan Karataş’a verilen yaklaşık 500 dönümlük araziyi geri almak için Keşan Kaymakamlığı önünde eylem yaptı. (Evrensel) 15 Ocak Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ayzin B. Küden, Türkiye'deki en önemli zeytin gen merkezinin yok edilmek istendiğini açıkladı. (Zaman) 24 Ocak Muğla'nın Bodrum ilçesinde etkili olan sağanak yağış sonucu meydana gelen selde 697 arı kovanı telef oldu. (Zaman) 29 Ocak Don ve hava koşullarından dolayı domates üretimindeki düşüş üreticiyi vurdu. Manisa'da 45 çiftçi, Tamek Gıda ile yaptıkları anlaşmada vaat ettikleri tonajı yakalamayınca hacizlik oldu. Tarım İl Müdürlüğü'nün çiftçilerin yüzde 40'lık zararı olduğuna şeklindeki raporuna rağmen, Tamek Gıda zararın maliyetini çiftçiye çıkarttı. (Günlük) 13 Ocak Zeytinliklerde madenciliğe engel olan Zeytin Yasası bir türlü delinemeyince, hükümet formülü “zeytinlik” tanımını değiştirmede buldu. Zeytin-Sen bu gelişme karşısında bir basın açıklaması yayımlayarak, çiftçileri ve doğayı tahrip eden düzenlemeden vazgeçilmesini istedi. “Bu durumdan yılmayan maden şirketleri, şimdi de, 25 dönümden az zeytini olan (250 ağaç) çiftçileri kolay lokma olarak görerek, ‘Zeytinlik Tanımı 25 dönüm altı araziler için geçerli değildir’ şeklinde bir ‘tanım’ değişikliğini zorlamaktadırlar. Bu tanım bir ‘yönetmelik’te yapılmaktadır. Yani yasayla yapılamayan yönetmelikle yapılmak istenmektedir. Bu kabul edilemez. Bu yönetmelik Danıştay tarafından iptal edilse bile iptal gerçekleşene kadar bu tanıma uygun olan 130 milyon zeytin ağacımızın 100 milyonu tehdit altına girer. (Sendika.org) 11 Şubat Bir dönem nüfusunun hemen hemen tamamının hayvancılık ve tarımla geçimini sağladığı Dersim’ de son on yılda büyük bir gerileme yaşanıyor. Dersim’de hayvancılıkla uğraşan ailelerin büyük bölümü artık hayvancılığı bırakırken kalanlarda karın tokluğuna küçük aile işletmeciliğiyle kendi geçimleri için hayvancılık yapıyor. (Evrensel) 28 Şubat Antalya'nın Manavgat ilçesinde mandıracıların, süt toplamama boykotu dördüncü gününde de sürdürdü. (Zaman) 11 Şubat Giresun Ziraat Odası (GZO) Başkanı Özer 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 172 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 172 Akbaşlı, fındık üretiminin kuraklığın ardından şimdi de don tehdidi altında bulunduğunu söyledi. (Zaman) 13 Şubat Tarım Kredi Kooperatifleri Mersin Bölge Müdürü Osman Nuri Okumuş, "merdiven altı üretim" olarak nitelendirilen, sertifikasız tohum, gübre ve ilaçların ürünün kalitesini düşürdüğünü, bunun da "ihracatta Türkiye'nin belini büktüğünü" bildirdi. (Günlük) 15 Şubat MART Kısa bir süre önce Malatya İl Mera Komisyonu’nun aldığı karar gereği, Akçadağ, Doğanşehir ve Yazıhan ilçelerindeki meralar şirketlere ve tüzel kişiliklere kiraya verildi. Mera yasasının 12. maddesi gereğince ıslah etmek koşulu ile yapılacak hayvansal faaliyetler için meralar ihaleyle 49 yıllığına kiraya verilirken, yasa gereği hayvancılıkla uğraşan halka öncelik tanınması gerekiyordu. Ancak ihalelerin tamamı şirketlere ve zenginlere verildi. Akçadağ ilçesine bağlı Ören beldesi halkı ise meralarının kiralanmasına karşı tepkili. Ören’e ait 5 bin dönümlük meranın vasfını yitirmemiş otlatmaya uygun olan 3 bin dönümün üzerindeki kısmı 2 kişiye ihale edildi. Ören halkı ihalenin iptali için önce kasabada bir komite kurarak imza kampanyası başlattı. (Evrensel) 15 Mart NİSAN Osmaniye'de bir kamyonun, karşıdan karşıya geçen koyun sürüsünün içine dalması sonucu onlarca koyun telef oldu. (Zaman) 29 Nisan Osmaniye'nin Kadirli ilçesine bağlı Yoğunoluk Köyü'nde aç kalan kurtlar 22 koyunu telef etti. (Zaman) 20 Nisan Kütahya'da dağdan inen kurt, 4 ayrı yerde yaptığı saldırıda 1 kişiyi öldürdü, 1 kişiyi de ağır yaraladı. Kurtun, üçüncü saldırıyı yaptığı yerden 2 kilometre ileride 16 büyük ve küçükbaş hayvanı yaraladığı öğrenildi. (Zaman) 14 Nisan Giresun Ziraat Odası (GZO) Başkanı Özer Akbaşlı, Giresun'da orta ve yüksek kolda kar yağışının etkili olduğunu, fındık üreticilerinin yaşanabilecek don nedeniyle zarar görme endişesini taşıdığını söyledi. (Zaman) 12 Nisan Antalya Tarım İl Müdürlüğü ve Aksu Tarım İlçe Müdürlüğü tarafından başlatılan hasar tespit çalışmaları tamamladı. Elde edilen ilk sonuçlara göre bölgede, yaklaşık 49 milyon liralık zarar oluştu. Toplam 8 bin 460 dekar alan afetten etkilenirken 845 çiftçinin de zarar gördüğü tespit edildi. (Zaman) 4 Nisan MAYIS Şırnak'ın Silopi ilçesinde deprem sonrası meydana gelen şiddetli yağmur ve fırtına sonucunda ilçedeki tarım alanlarında 200 dönümlük ekili ürünlerin yüzde 90'ında hasar meydana geldi. (Zaman) 30 Mayıs Malatya'nın Kale ilçesinde etkili olan dolu yağışı kayısı ağaçlarında hasara neden oldu. Ceviz büyüklüğündeki dolu taneleri kayısı çağlalarını dallarından kopardı. (Zaman) 30 Mayıs Türkiye'nin önemli kiraz üretim ve ihraç merkezlerinden Isparta'nın Uluborlu ilçesinde meydana gelen dolu yağışı kiraz bahçelerini vurdu. (Zaman) 29 Mayıs Ağrı'nın Hamur ilçesine bağlı Kaçmaz Köyü'nün yakınında bulunan Döşerme Yaylası'nda 7 büyükbaş hayvanın katledildiği bildirildi. (Zaman) 27 Mayıs Muş'ta nisan ve mayıs aylarındaki aşırı yağışlar nedeniyle dağlık alanlardaki köylerde yaşayan vatandaşların, hayvanlarına ot ve yem bulmakta sıkıntı çektikleri belirtildi. Hayvanlarını dışarı çıkaramadıklarını söyleyen köylüler ot ve yem bulmakta sıkıntı çektiklerini kaydetti. (Zaman) 24 Mayıs Kurtalan ilçesinde dolu ve yağışın tarım arazileri, yol ve içme sularında zarara yol açtığı belirtildi. Yaklaşık 13 bin dekar arazi 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 173 Mersin'in Silifke ilçesinde ceviz büyüklüğünde yağan dolu sebze ve meyve bahçelerine zarar verdi. Çaltıbozkır köyünde ise 6 hayvan telef oldu. Açık ve sera alanlarındaki zeytin, limon, elma, karpuz, nar, domates, çilek gibi ürünlerde yaklaşık yüzde 80'nin üzerinde zarar meydana geldi. (Zaman) 12 Mayıs Şanlıurfa'da ürünleri dolu vurdu, evleri sel bastı. Fıstık, badem, kayısı gibi meyveler doludan zarar gördü. Buğday, arpa ve mercimek gibi tahıllar ise yağmur suları ile yerle bir oldu. 30 evin su baskınına uğradığı köyde üzüm bağları da su altında kaldı. (Zaman) 1 Mayıs Fındık-Sen Genel Başkanı Kutsi Yaşar, 13 Nisan gecesi yaşanan don olayının fındığa zarar verdiğini söyledi. Yaşar, şunları aktardı: "Sigorta şirketleri keyfi uygulamalarla istedikleri kararları alabilmektedirler. Eksperler şirketlerin istekleri doğrultusunda ve bu şirketlerin güdümündeki Tarsim'in emir kulu gibi çalışmaktadırlar. Sigortalama dönemlerinde üreticileri teşvik etmek için her gün reklâm ve ilan yapanları, tahmini don afeti yüzde 10-20 de olsa ya da sınırlı sayıda fındık bahçesi de olsa genelleme yaparak 'don afeti olmamıştır' diye kesin yargısına varmamalarını ve bir nebze sorumlulukla bilimsel olmaya davet ediyoruz." dedi. (Zaman) 3 Mayıs HAZİRAN Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, 2011 yılı yaş çay alım fiyatını, taban fiyat 98 kuruş, destekleme primi de 12 kuruş olmak üzere 1,10 lira olarak açıkladı. Emeğinin karşılığını bu yıl da alamayan Çay üreticisi bu fiyata tepkisini çayı sokağa dökerek gösterdi. (Sendika.org) 3 Haziran 2011 yılı 1. sürgün yaş çay sezonunun kapanmasına az bir zaman kala çay üreticilerinin isyanları dinmiyor. Önce Ardeşen’de çayı sokağa döken ardından Çaykur’a ait Rize Taşlıdere çay fabrikası önünde eylem yapan çay üreticileri Rize’nin Güneysu İlçesi’ndeki AKP İlçe binasını basarak eylem yaptı. (Sendika.org) 28 Haziran Yaz mevsimi gelmesine rağmen Türkiye'nin birçok bölgesinde etkili olan sağanak yağışlar, özellikle Çukurova'da tarım ürünlerine büyük zarar verdi. Mevsim normallerinin dışında seyreden yağışlar nedeniyle başta domates olmak üzere karpuz ve kavunda verim yüzde 50 düştü. Şiddetli yağmurun özellikle domatesin olgunlaşma dönemine denk gelmesi üreticinin büyük zarar etmesine neden oldu. (Zaman) 21 Haziran Siirt'in Pervari ilçesinde, koyun sürüsünün mayına basması sonucu, bir çoban yaralandı ve 8 koyun telef oldu. (Zaman) 18 Haziran Edirne merkeze bağlı Yenikadın köyü, şarbon hastalığı nedeniyle karantinaya alındı. Geçtiğimiz günlerde 4 büyükbaş 1 küçükbaş hayvanın telef olması üzerine köylüler durumu İl Sağlık Müdürlüğü'ne bildirdi. (Zaman) 13 Haziran Bitlis merkeze bağlı Arıdağ köyünde yaşayan 506 seçmen, yaşadıkları ekonomik sıkıntıları ve köyün tek geçim kaynağı olan tütün ekiminin durdurulmasını gerekçe göstererek sandığa gitmedi. (Zaman) 12 Haziran Manisa'nın Akhisar ilçesinde etkili olan hortum yüzlerce zeytin ağacını kökünden söktü, bin 500'ün üzerinde zeytin ağacının ürününü de yerlere döktü. (Zaman) 10 Haziran Düzce'de Şap hastalığı nedeniyle 3 köy karantinaya alındı. (Zaman) 4 Haziran TEMMUZ Çiftçi Sen yayımladığı bir açıklama ile hükümetin nişasta bazlı şeker kotasını arttırmasını eleştirdi: "Nişasta bazlı şekerin kotasının artması şeker pancarı üreticisine zarar veriyor" (Sendika) 5 Temmuz Ukrayna'dan Bandırma Limanı'na gelen 173 Tarım ve Üretici Hakları doludan zarar görürken, Bözoyük Köyü'nde 7 evin sular altında kaldığı açıklandı. (Zaman) 16 Mayıs 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 174 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 174 “Osama” ve “Volgabolt” isimli kuru yük gemilerinde GDO'lu mısır geldiği ihbarını alan Bandırma Gümrük Muhafaza Müdürlüğüne bağlı ekipler, iki gemiye Bandırma Limanı açıklarında operasyon düzenledi. Operasyonda gemilerden alınan mısır numuneleri incelenmek üzere TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezine gönderildi. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi'nde yapılan incelemede, “Osama” isimli gemide bulunan mısırın GDO'lu olduğu belirlendi. (radikal) 5 Temmuz Geçen yaz yoksul yurttaşların yüksek fiyattan aldığı domates, bu sene günden güne gerileyen fiyatıyla tüketicinin yüzünü güldürürken, çiftçileri ve tarlada çalışan emekçileri ise kara kara düşündürüyor. Çiftçinin tarlasında kilosunu 15 kuruşa sattığı domatesin pazardaki fiyatı 25 kuruşa kadar geriledi. Domates üreticisi Kazım Aydın, “Geçen yıl yüzümüzü güldüren domates bu yıl çiftçiyi çileye soktu. Tarlada kilosu 10-15 kuruş olan domatesin maliyeti 35-40 kuruştur” dedi. AKP’nin tarım politikasını eleştiren Aydın, “AKP iktidara geldiğinde mazotun litre fiyatı bir lira 60 kuruştu, şimdi ise mazotun litre fiyatı 3 lira 50 kuruştur. AKP çiftçiliği bitirmeye çalışıyor. Bırak dağları bombalamayı, bu çiftçinin feryadına ses ver. Sen bu ülkenin başbakanısın, bu çiftçilerin sorunlarını çözmeye mecbursun. Ürünlerimiz ise tarlada kaldı. Ürünlerimiz satılmıyor” diyerek, tepkisini gösterdi. (gündem) 6 temmuz arı ölümlerine Söke Ovası’ndaki pamuk tarlalarında bu dönemde görülen topalak otu zararlısıyla mücadelede kullanılan kimyasal ilaçların neden olduğunu tespit etti. (aydinnethaber.com) 2 Temmuz Erzincan'da etkili olan yağmur yağışı, Günebakan Köyü'nde sele sebep oldu. Selde 4 ahır yıkıldı, 2 hayvan telef oldu. (nehaber24.com) 18 Temmuz AĞUSTOS Çeşitli illerden fındık toplamak için Ordu'ya gelen mevsimlik tarım işçileri, hem fındık ürününün düşük olmasından hem de hava şartları nedeniyle hasadın geç başlayacak olmasından dolayı umduklarını bulamadılar. (Star) 8 Ağustos Şanlıurfa’da, tarlalarda 48 derec sıcaklığın altında çalışarak oruç tutup derme çatma evlerde barınan tarım işçileri, akşam saatlerinde de burada oruçlarını açıyor. (sanliurfahaberturk.com) 3 Ağustos Adana’nın Tuzla beldesinde, çadırlarda yaşayan tarım işçilerinin çilesi bitmek bilmiyor. Barınmadan eğitime, sağlıktan ulaşıma kadar birçok sorun yaşayan tarım işçilerine şimdiye kadar sayısız vaatte bulunulmasına rağmen sorunların çözümü için hiçbir adım atılmadı. (Evrensel) 19 Ağustos ÇAYKUR’un 1 hafta önce başlattığı 2011 yılı 2 sürgün yaş çay kampanyası kota ve kontenjan uygulamasıyla zor durumda kalan üreticiler, yaş çay alımlarına bir gün ara verilmesi nedeniyle bir kez daha mağdur edildi. Topladıkların çayların bozulmaması için hemen fabrikalara verilmesi gerekirken, alımların durdurulması, Başta Rize olmak üzere Trabzon, Artvin ve Giresin illerinde, geçim kaynağı sadece çay olan, 210 bin yurttaşı mağdur etti. (diha) 20 Temmuz Doğu ve Güneydoğu illerinden tarım alanlarında çalışmak üzere Çukurova`ya gelen tarım işçileri, bayramın ilk günü çadırlarda bayramlaşıp diğer günlerde tarlaya gidecek. Çocuklarına oyuncak alamayan işçiler, tarım ilacı kutularını oyuncak arabaya dönüştürüyor. (AA) 30 Ağustos Şanlıurfa Siverek'te 700 kovanda binlerce arı sıcak havada telef oldu.(Sabah) 31 Temmuz Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, gübre fiyatlarında geçen yıla göre yaşanan ve yüzde 55 ila yüzde 90’lara varan yüksek artışların üretici kesimi tedirgin ettiğini belirterek, "Yüksek zamlar gübreden kaçışa, Söke’de meydana gelen ani arı ölümlerini araştıran uzmanlar, yaptıkları araştırmada EYLÜL 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 175 'Çocuklar geleceğimizdir', sloganıyla hazırlanan ‘Gülen Çocuk’ projesiyle çocukların fındık tarımında çalıştırılmasının önüne geçilmesi amaçlanıyor. (dunyabultesni.net) 7 Eylül Ordu Ziraat Odası Başkanı Necat Avcı üreticilere, “Fındığın fiyatını başkasının insafına bırakırsak, sonuçlarını daha önce yaşadığımız gibi bu günde görürüz” diyerek, ürünlerini evlerinde, depolarda veya harmanlarda bekletmesini istedi. (orduajans.com) 8 Eylül Öğrenci potansiyeli ile Türkiye'nin 4'üncü ili olan Şanlıurfa'da okul çağındaki yaklaşık 120 bin öğrenci tarlada çalışıyor. İlk ve ortaöğretimde 660 bin öğrencisi olan Şanlıurfa'nın okula gelen öğrenci sayısının 540 bin olduğu öğrenildi. 120 bin tarım işçisi öğrencinin okullaştırılması için Vali Celalettin Güvenç düğmeye bastı. Yeni atanan öğretmenlere seslenen Vali Güvenç, okula gelmeyen öğrencilerin okullaştırılması için öğretmenleri göreve çağırdı. (aktifhaber.com) 16 Eylül Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Şahin, tarım işçisi ailelerin çocuklarının eğitiminin aksaması konusuna ilişkin, "Genelgelerin yetersiz kaldığı yerde yasal boyutun güçlendirilmesi gereken çalışmayı başlattık" dedi. (AA) 20 Eylül EKİM Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Ahmet Atalık GDO'lu ürünler ve ithal sürecinde hazırlanan raporlar hakkında önemli açıklamalar yaptı. Bianet'ten Yüce Yöney'in haberine göre, Biyogüvenlik Kurulu genetiği değiştirilmiş 10 mısır çeşidinin daha yem amaçlı kullanılmak üzere ithal edilmesiyle ilgili olarak bilimsel risk ve sosyo-ekonomik değerlendirme raporları hazırladı ve bunları halkın görüşüne açtı. Kurul son kararını verirken kamuoyu görüşünü de dikkate almak zorunda olduğundan belli bir süre içinde internet ortamında raporları okuma ve itiraz etme imkanı var. (Radikal) 4 Ekim Turgutlu Ziraat Odası Başkanı Abdullah Şenol, pamukta düşük fiyatın ardından bölgede etkili olan yağış nedeniyle üreticinin büyük hayal kırıklığı yaşadığını söyledi. (AA) 13 Ekim TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Türk çiftçisinin, prim desteği ve ithalatı engelleyici tedbirlerin etkisiyle, son yedi yılda üretimi ikiye katladığını belirterek, “Ancak, Eylül ayı itibarıyla üreticinin eline geçen fiyat, maliyetin gerisinde” dedi. (sakarya yenigün) 15 Ekim Adıyaman Ziraat Odası Başkanı Kemal Şahin, Adıyaman'ın tütün sorununun çözümünün Tütün Üreticileri Birliği'ni kurmaktan geçtiğini söyledi. (AA) 17 Ekim Samsun'un Çarşamba ilçesi Ziraat Odası Başkanı İsmail Güngör, belirli bir olgunluğa ulaşan kivinin, üreticilerin bilinçsiz hasat yapması nedeniyle kalite değerini yitirdiğini söyledi. (cihan) 22 Ekim KASIM Şanlıurfa'da Devlet Su İşleri'ne (DSİ) ait sulama kanalına girdiği iddia edilen 15 yaşındaki mevsimlik tarım işçisi Harun Demirel (15) boğuldu. Kanaldan cesedi çıkarılan tarım işçisinin annesi sinir krizi geçirdi. Uzun süre yerde baygın kalan acılı anne, hastaneye kaldırıldı. (mynet) 10 Kasım ABD’nin Türkiye’nin de içlerinde bulunduğu birçok ülke üzerinde GDO (genetiği değiştirilmiş organizma) ihracatının zarar görmemesi için, genetiği ile oynanmış gıdaların zararlı olmadığı yönünde lobi faaliyetleri yürüttüğü ortaya çıktı. Haber sitesi Bianet, ABD’li diplomatların yazışmalarını yayımlayan WikiLeaks belgelerini inceleyerek ABD’nin Türkiye ve diğer ülkelerde yürüttüğü “GDO sağlığa zararlı değildir” politikasını gözler önüne serdi. (Cumhuriyet) 14 Kasım Greenpeace Akdeniz, genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO)konusunda kampanya başlattığını duyurdu. Kampanyanın başlan- 175 Tarım ve Üretici Hakları bu durum da ciddi verim kayıplarına neden olduğunu" bildirdi. (Milliyet) 4 Eylül 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 176 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 176 gıcı, 10 adet genetiği değiştirilmiş mısır çeşidinin Türkiye’ye ithalatına ilişkin yapılan resmi başvurunun tartışıldığı bir döneme denk düşüyor. Türkiye’de GDO denetimini üstlenenBiyogüvenlik Kurulu’nun oluşturduğu bilimsel komitelerin, söz konusu 10 mısır çeşidinedair hazırladıkları raporları Biyogüvenlik Kurulu’na sunma süresi 11 Kasımitibariyle doldu. (Radikal) 17 Kasım 1 aralıkta geçici orman işçileri eylem yapacak. 5620 sayılı yasadan yaralanamayan geçici işçi kalan personel ve yine bu yasa yüzünden 5ay 29 güne mahkum olan işciler sorunlarını dile getirmek seslerini duyurmak amacı ile 1 aralıkta eylem yapacak. (memurlar.biz) 29 Kasım ARALIK Çiftçi Sendikaları Konfederasyonu (ÇiftçiSen) 13 farklı GDO içeren mısırın ithaline izin verilmesiüzerine, bir basın açıklaması yayınladı. Basın açıklamasında “Hayvan çıktılarını bitkisel üretimde, bitkisel üretimin çıktılarını hayvan yetiştiriciliğinde kullanmayı sağlayacak politikalar uygulanmalı, çiftçi GDO’lu yem temin edici şirketlere muhtaç bırakılmamalıdır” ifadelerine yer verildi. (uzumsen.org) Türkiye'de en güvencesiz çalışma koşullarının en fazla egemen olduğu sektörlerden olan tarım sektöründe, haklarını almak ve güvenceli çalışmak için konfederasyonlaşmaya giden çiftçiler, 3 yıldır tüzük onaylatamıyor (yuksekovahaber.com) 3 Aralık 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 177 Barınma ve Kentsel Haklar: 2011 Bilançosu Dilek Karabulut – Derya Karadağ 2011 yılında da kent ve doğa ile ilişki kurma biçimlerinin toplumsal bağlar, kültürel değerler ve yaşam biçimlerimize yön verilmesi için siyasi iktidar tarafından kullanıldığına tanıklık ettik. David Harvey tarafından, kenti değiştirerek kendimizi değiştirme hakkı olarak da tanımlanan kent hakkı ihlal edilirken, bu söylem tersinden işletilerek, kentin dönüşümü ile yaşantı ve alışkanlıkların dönüştürülmesi çalışmaları devam etti. Depremler yılı olarak da nitelendirilebilecek 2011 yılı içerisinde; Van’da yaşanan deprem ve sonrasındaki çadır yangınları, 99 depreminden bu yana afet yönetimi konusunda bir adım ilerlenememiş olmasının kanıtı niteliğindeydi. Deprem sonrası askeri helikopterle Van üzerinden uçarken elleriyle “yeni Van”ı işaret eden Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’ın fotoğrafın altındaki haber, “yeni Van”ın sağlam zeminde kurulacağını müjdelerken, vatandaşın yıkılan konutunun yerine “uygun taksitlerle” buradan konut edinebileceğini söyleme pervasızlığına da sahipti. En temel haklarımızdan olan barınma hakkının düpedüz ihlali, normalleştirilip müjdeli bir haber gibi önümüze sunulurken, Van’da çadır yangınları devam etmekteydi. Korkularımızın yine “rantsal dönüşümün” ikna aracı olarak kullanılacağını öngörmek için ise müneccim olmaya gerek yoktu. Bu noktada Kaldırım Kent Bülteni’nin Nisan 2011 tarihli sayısında yer alan Afet-i Devran başlıklı yazıda geçenleri de hatırlamak gerekir. “Bu topraklarda deprem oldu, oluyor, olacak… Biz acılarımızı sarmaya çalışırken onlar, depremi bahane edip halkın korku ve duyarlılığını kullanarak, kentsel dönüşüm projeleri ile kent toprağını dünya pazarına açmanın yollarını arıyorlar. Sanki depremde binlerin üzerine yıkılanlar, sırtlarını dayadıkları müteahhitlerin yaptığı binalar değil de yoksulun gecekondusuymuş gibi; yenileme, dönüştürme yalanına onlardan başlayarak; depremin yıkamadığı evlerini üzerlerine yıkıyor, çadırlarda yaşamaya mecbur bırakıyorlar. Bu ülkede ne zaman bir doğal afet yaşansa, yaratılan korku ortamıyla sorunun çözümünün yakınından geçmeyen, derdi de olmayan oyunlar oynanıyor. Japonya’da yaşanan deprem, ölen on binlerce insan, yüzlerce yıl sürecek radyoaktif kirlenme görmezden gelinip, yok sayılarak, Nükleer Santrallere karşı oluşan muhalefet hor görülürken; dünyanın en kalabalık ve deprem riski yüksek kentlerinden olan İstanbul’u yöneten kişi çıkıp ekranlardan, depreme karşı aldığı en önemli önlem ve proje olarak kat ve imar artışı müjdesi veriyor! Aklımız tutuluyor değil mi? Durmak yok satmaya devam! Kamu eliyle kamu zararı nasıl 178 gözetilirin en iyi kanıtıdır, deprem riski yüksek alanlar da artırılan kat ve imar yoğunlukları.” 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 178 Özlem Çelik’in toplumsol.org için kaleme aldığı, “Depremin Hamalları: Yoksullar” başlıklı yazısında da belirttiği gibi Başbakan’ın “kamulaştırıp sormadan yıkacakları” şeklindeki açıklamaları Türkiye’nin son on yıllık kentsel politikalarının devam edeceğine işaret ediyordu. Aynı yazıda afet sonrası kentsel dönüşümü tek kurtuluş ilan eden seslerin yükselişiyle ve kentsel dönüşümün değişen biçimleriyle ilgili Çelik’in şu tespitleri de kentlerin geleceğine dair işaret fişeği niteliğindeydi: “Ancak açıklamalarda dikkate değer bir vurgu vardı. Yıkımların hedefi olarak yoksulların konutları yeniden hedef tahtasında alınmıştı. Oysa, çok eski değil, henüz geçtiğimiz aylarda, bugünün sayılı inşaat patronlarından Ali Ağaoğlu verdiği bir röportajda, müteahhitlerin orta sınıflar için konut yapımına başladığı dönemlerde, kendisi de dahil neredeyse tüm inşaatların deniz kumuyla yapıldığını itiraf etti. Tabii bu itiraf Ağaoğlu ya da dönemin müteahhitlerinin sorgulanmasına neden olmadı, tam aksine, Ağaoğlu, kendi piyasasını arttırmak, kentsel dönüşümü güzellemek için yapmıştı bu açıklamayı. İstanbul’da henüz bir deprem olmamıştı sonuçları yaşamamız için ama saatli bir bombaydı yaşanan evler. İlginç olan ise, bu açıklamanın devletin herhangi bir kademesinde yoksulların konut sorunu karşısında kendi ürettikleri çözümlere (gecekondu, vb.) karşı üretilen öfkenin, tepkinin oluşmamasıydı. Ve yine Van depremi ile yoksulların konutlarının sağlıksızlığına hapsedildi sorun.” “Van depremi sonrasında, yerel ölçeği yetkisizleştiren merkezi karar alma süreçlerinin önüne açacak hızlı bir yeniden yapılanma sürecine gireceğimiz çok açık. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın TOKİ’nin yetkilerini genişleterek (acele kamulaştırma gibi) devralacağının sinyallerini yapılan açıklamalardan okumak mümkün. Ve bir doğal afet, geçtiğimiz yılların deneyimi ile yerel ölçeğin, yerinde yaşayanların kendi yaşam çevreleri, hakkında söz sahibi olamayacakları yeni düzenlemelerin önünü açmaktan başka bir adıma bizi ilerletmeyecek gibi görünüyor. ‘Kentsel dönüşüm’ anlamını her geçen gün genişleterek devlet müdahalesinin yeni ve farklı stratejileri olarak gündemimizde daha da fazla yer etmeye devam edecek gibi görünüyor.” Sene boyunca, İstanbul Sarıyer Derbent Mahallesi’nden Ankara Dikmen Vadisi’ne ülke çapında birçok mahallede yıkımlar ve polis müdahaleleri devam etti. 8 Şubat 2011 sabahı, çevik kuvvet birliklerince kuşatılan Sarıyer’in Derbent mahallesinde halka fiilen sokağa çıkma yasağı uygulandı. Lüks konut siteleri yapan şirketlerin arazi üzerindeki hak iddialarını yerine getirmek üzere, yıkım kararlarını uygulamak için belediye ekiplerini destekleyen polise mahalle halkı direnişle karşılık verdi. Bilimsel ve teknik süreçler meslek etiği ve sosyal haklar da gözetilerek işletilmediği sürece, yapı üretim süreçlerinin odak noktasında kapitalizmin kendini yeniden üretme çabası oldukça, aslında dünyanın oluşumundan bu yana gerçekleşen ancak mevcut fiziksel çevre koşullarına toplu katliamlara dönüşen doğa olaylarının ardından yaşadıklarımız da değişmeyecek. Bununla birlikte, sene içinde Kocaeli Üniversitesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı tarafından Dilovası’nda yapılan araştırma ve Dilovası’nda gerçekleşen 100 ölümden 33’ünün kanserden oluşu bir kez daha gösteriyor ki, aslında insanın kent ve doğa ile kurduğu ilişkiyle birbirini katledişinin tek yolu “doğal afetler” de değil. Hidroelektriksantral (HES) inşaatları Anadolu’da kırsal yaşama, yerel kültürlere 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 179 Sene içerisinde afetler, iş kazaları, barınma koşullarının yetersizliği nedenleriyle yaşanan ölümlerin yanında, ısınmak için karbonmonoksit zehirlenmesiyle ölen insanların sayısı (278) ve dere, göl ya da denizlerde boğulararak ölenlerin sayısı (450) tüm ölümler içerisinde afet nedeniyle yaşanan ölümlerle karşılaştırıldığında, büyük bir orana sahipti. 2012 için iki noktaya dikkat çekmek isteriz: Birincisi, tüm kentsel başlıkların artık daha fazla ekolojik bahisler olduğu, kentlerimizin doğal sınırlarında ateşle oynandığı günlerde, tüm ekoloji mücadelelerinin kentin kamusal alanlarında daha fazla yankı bulması gerektiği açık. İkincisi, zor kullanma tekelinin kurumsallaşmış halinin, devletin tüm olanaklarını Türkiye kapitalizminin kentsel rantlar üzerinden ihyası için seferber ettiği ve üstelik engel olarak çıkabilecek tüm mevzuatın (anayasal hükümler dahil) yeniden düzenlendiği bir an için gözden kaçırılmamalıdır. Mülkiyeti mülkiyet sayılmayan yoksulların ve ezilenlerin haklarının mevcut mevzuat çerçevesinde savunulması, imkansıza yakın bir zorluğa sahipken, insanlığın evrensel kazanımlarına dayanan taleplerimize ulaşmak için mücadele etmek, tüm hazırlıkları tamamlanan kentsel dönüşüm “operasyonunun” karşısında dikilmek, sadece evlerimizi, mahallerimizi değil “kentimizi değiştirerek” hak ihlalleri raporunun hazırlanmasına gerek duymayacağımız, yeni bir hayat kazanma olanağını da ortaya çıkarabilir. 179 Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı ve doğaya verdikleri zararlar nedeniyle yapılan protestolar 2011 yılı içerisinde de devam etti. HES inşaatlarındaki tedbirsizlik nedeniyle ise sene içerisinde birçok iş kazası meydana geldi ve ölümler yaşandı. Şubat 2011 tarihinde, Bianet’te yayımlanan habere göre, son iki ayda en az altı işçi HES inşaatlarında hayatını kaybetti. Bir yandan mahkemelerden çeşitli HES projeleriyle ilgili iptal kararları çıkarken, Şavşat’ta mahkeme süreci devam ederken Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın projeler için olumlu ÇED raporu vermesi dikkat çekiciydi. Artvin Hopa'da yapılması planlanan Güneşli HES projesi ise halkın direnişi sonucunda 28 Haziran 2011 tarihinde firmanın projeden vazgeçmesiyle iptal oldu. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 181 BARINMA VE KENTSEL YAŞAM HAKKI OCAK Konya'da Aydınlıkevler Mahallesi’ne kurulmak istenen baz istasyonuna mahalle halkı evlere çok yakın olduğu için tepki gösterdi. Akabe Caddesi Agın Sokak'ta bir araya gelen mahalleliler, sokakta 2 katlı bir apartmanın bahçesine temeli kazılarak bazı demirleri döşenen baz istasyonunun yapılmasına tepki gösterdi. (Sendika.org) 18 Ocak Manavgat’a bağlı Taşağıl beldesine bağlı 11 köyün sakinleri, Beşkonak Köprülü Kanyon’da ‘suyumuzu vermeyiz’ eylemi yaptı. Köylüler, Çevre ve Orman Bakanlığı'nın Köprülü Kanyon'da akan suyun Serik ilçesi ile Karadayı, Kadriye, Belkıs, Çandır, Boğazkent, Yukarıkocayatak ve Belek beldelerine verilmesine karşı çıktı. (Sendika.org) 25 Ocak Tunceli'de yapılması planlanan Pülümür Barajı ve Hidroelektrik Santrali (HES) projesi için düzenlenecek olan Çevresel Etki Değerlendirme toplantısı (ÇED) protesto nedeniyle yapılamadı. (Sendika.org) 10 Ocak Kocaeli’nde Ulaşım Hakkı Meclisi, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin 15 Ocak’ta yürürlüğe sokacağı ulaşım zammına karşı bir uyarı eylemi yaptı. (Sendika.org) 13 Ocak Ankara’nın Batıkent ilçesinde halk baca görüntüsü verilerek kamufle edilen baz istasyonuna karşı protesto eylemleri düzenliyor. (Sendika.org) 3 Ocak Yoğun kar yağışı nedeniyle Dersim’de 143, Bitlis’te ise 45 köy yolu ulaşıma kapandı. (ANF) 27 Ocak Bingöl'ün Karlıova ilçesi'ne bağlı Mutluca köyü, Göl mezrasında eşini doktora götürmeye çalışan Abdurahman Bilen ve eşi çığ düşmesi sonucu yaşamını yitirdi. (ANF) 27 Ocak İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin su ve ulaşım ücretlerine yaptığı zam bir kez daha yargıya taşındı. İzmir’de 1 Aralık 2010 tarihinden geçerli olmak üzere toplu ulaşıma % 6 ila yüzde 13 arasın-da, suya da %10 zam yapılmıştı. (ANF) 27 Ocak Orta Akdeniz üzerinden gelen yağışlı havanın etkisi altına giren bölge illerinde, iki gündür kar yağışı aralıklarla etkili oluyor. Kar nedeniyle Erzurum'da 180, Muş'ta 58, Bingöl'de 7, Ardahan'da 18 ve Dersim'de 167 olmak üzere toplam 430 köy yolunun ulaşıma kapandığı öğrenildi. (ANF) 28 Ocak Ermenistan’ın Medzamor nükleer santralinde sızıntı olduğu iddiaları üzerine Iğdır, Ağrı, Muş, Dersim, Hakkari ve Şırnak'ta radyasyon ölçümleri yapılmaya başlandı. Türkiye’nin batılı bölgelerinde bulunan ölçüm cihazlarının söz konusu illerde olmadığı ortaya çıktı. (ANF) 24 Ocak Birçok şarkı, öykü ve masala konu olan Botan Vadisi'nde yaşamı durma noktasına getirecek olan barajlara karşı yürüyüş düzenleyen yüzlerce Siirtli, yapılan barajların temel amacının bölgeyi insansızlaştırma ve yaşanmaz hale getirmek olduğuna dikkat çekerek, buna karşı mücadele edeceklerinin mesajını verdi. (ANF) 23 Ocak 'Heyelan' gerekçesiyle boşaltılan ve yerine TOKİ'nin Uzundere'de yaptırdığı evlere yerleştirilen Kadifekaleliler, tecrit altındaki yaşamlarından memnun değil... İzmir'in merkezinden alınarak, 'dağ başına' gönderilen Kürtlere reva görülen yaşamda; bakkal yok, sağlık ocağı yok, otobüs saat başı, alışveriş merkezi yok, sokak lambaları çalışmıyor, yollar çukurlarla kaplı, çocuklar için okul yok... (ANF) 24 Ocak 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 182 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 182 İzmir Büyükşehir Belediyesi, geçen pazartesi sabahı şiddetli yağmur sonucu su altında kalan Karşıyaka’daki bazı bölgelerde, 74 aileye toplam 124 bin 500 lira para yardımında bulundu. Örnekköy’de oturan vatandaşlar ise yardımda da unutuldu. Selin vurduğu ilk yer olan Örnekköy’ün sakinleri, yetkililerin kendilerini hiç arayıp sormamasından şikayetçi. (Evrensel) 1 Ocak İstanbul’da Esenyurt’a bağlı Kraç Atatürk Mahallesi’nde yaşayanlar kaldırımlarının yapılması için mücadele ediyor. Kaldırımlarının yapılmamasından şikayetçi olan mahalleliler bunun sebebinin caddelerinin tam üzerinde işyerlerinin olmasını gösteriyorlar. (Evrensel) 2 Ocak Ankara’nın Yenimahalle İlçesi Batıkent’te, çocukları Prof. Mehmet Sağlam İlköğretim Okulu’na giden halk, batak haline dönen yolun çamurundan ve uzayan kanalizasyon çalışmalarından artık kurtulmak istiyor. (Evrensel) 3 Ocak hallesi halkı, “bizler işe, çocuklarımız da kreşe gitsin istiyoruz” dediler. Eğitim Sen Ankara 1 No’lu Şube Kadın Sekreteri Yurdagül Çabat Boztaş, bilimsel, nitelikli ve parasız kreş, okul öncesi eğitimin emekçilerin temel haklarından olduğunu söyledi. (Evrensel) 20 Ocak İçki satan büfelerin ruhsatını yenilemeyen Esenyurt Belediyesi, dün Esenkent’te düzenlenen basın açıklamasıyla protesto edildi. Esenyurt Dernekler Platformu tarafından yapılan basın açıklamasında, AKP’li Esenyurt Belediyesine “Özgürlüklerime dokunma, hayatıma karışma!” denildi. (Evrensel) 18 Ocak İZMİR İnciraltı semtinde kimliklerini kontrol eden ve araçlarını aramak isteyen polislere, “İzniniz varsa tabiî ki arayabilirsiniz” diyen 3 kişinin polisler tarafından feci şekilde darp edildiği iddia edildi. (Evrensel) 16 Ocak Ankara Büyükşehir Belediyesinin şehir içi ulaşımda yüzde 10’a varan zam yapmasına Ankaralıların tepkisi büyüyor. Ulaşım ücretinin zaten fahiş olduğunu kaydeden Ankaralılar, zamma karşı belediye otobüslerine ve metroya binmeyerek boykot gerçekleştirdiler. (Evrensel) 9 Ocak İstanbul Ataşehir’in Yenişehir Mahallesi’nde yer alan İmar-İskan Blokları sakinleri, Ataşehir Belediyesi tarafından uygulamaya konulan “Kentsel dönüşüm projesi” kapsamında kamulaştırılan evleri konusunda hazırlanan protokollerle ilgili belediyenin kendilerine bilgi vermemesini belediye önünde protesto etti. (Evrensel) 27 Ocak Kocaeli Üniversitesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı tarafından Dilovası’nda yapılan araştırmada, çocukların vücutlarında ağır metallerle doğdukları, nne sütünde bile ağır metaller görüldüğü belirlendi. Araştırmacılar, bu metallerin çocuklarda kanser riskini yükselttiğini ifade etti. (Evrensel) 8 Ocak Kayseri’de Kartal Meslek Lisesi öğrencisi bir grup, okul çıkışında topluca tramvay durağına gelerek, tramvayın önünü kesti. Bir gün önce parası olmdığı için tramvaya ücretsiz binmek isteyen bir arkadaşlarını özel güvenlikçilerin dövdüğünü söyleyen gençler, tramvayın önünü keserek tepkilerini dile getirdiler. (Evrensel) 21 Ocak Özelleştirme uygulamaları kapsamında kapatılan Sümerbank fabrikasının yaklaşık 200 dönüm dolayındaki arazisi üzerinde kurulu bulunan Nevvar Salih İşgören Eğitim Kampüsünde pazartesi gününden bu yana elektrikler kesik. Elektriklerden kaynaklı olarak sular da akmıyor. İçinde 5 okul bulunan ve 2 bin 500 dolayında öğrencinin eğitim gördüğü kampüste öğrenciler soğukta ders yaparken idari işlemler de yapılamıyor. (Evrensel) 14 Ocak İzmir Büyükşehir Belediyesi Meclisi’nin 13.08.2010 tarihli toplantısında aldığı, Kemalpaşa İlçesi, Armutlu Mahallesi, Çarşıklı Mevkiinde Katı Atık Transfer İstasyonu yapılması kararına bölge halkından tepki var. Çarşıklı’da evi, bağı, bahçesi, zeytinliği, kirazlığı olan, Armutlu’da ve Ören’de yaşayan halk burada ‘Katı Atık Transfer İstasyonu’ kurulmasını istemiyor. (Evrensel) 30 Ocak Ankara Mamak General Zeki Doğan Ma- Bursa’da elektrik sayaçlarının yanlış okunmasından dolayı faturaların kabarık 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 183 Şırnak Belediye Başkanı Ramazan Uysal, Başbakan Tayyip Erdoğan’ın talimatı ile Şırnak’ın su sıkıntısını çözmek için kente getirilen Akduman (Mijîn) suyunun vatandaş yerine kentte bulunan askeri birliklere verildiğini, projenin maliyetinin ise belediyeye mal edilmeye çalışıldığını söyledi. (Evrensel) 5 Ocak Fatih'te sokakta yaşayan yaşlı bir adam, soğuktan donarak öldü. (Zaman) 1 Ocak Hatay'ın Samandağ ilçesinde, sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen anne ve 2 oğlu hayatını kaybetti. (Zaman) 1 Ocak Kastamonu İl Özel İdaresi Genel Sekreteri Zafer Karahasan, İmar Müdürlüğünde oluşturulan İmar Komisyonunun, Loç Vadisi'nde yapılması planlanan hidroelektrik santralinin (HES) bulunduğu alanda yaptığı inceleme neticesinde, imar planına aykırı bir yapılaşma tespit ettiğini belirterek, hazırladıkları raporu Cide Kaymakamlığı'na gönderdiklerini, kaymakamlığın da yetkisini kullanarak şantiyeyi mühürlediğini bildirdi. (Zaman) 2 Ocak Ankara'nın Mamak İlçesi Gülseren Mahallesi Kamelya Sokak'ta oturan Fatma Karakütük ile oğlu Yiğit Karakütük sabaha karşı yanan sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlendi. (Zaman) 2 Ocak Bayburt merkeze bağlı Gençosman köyünde nişan töreninin yapıldığı ahşap evin bir odası çöktü. Olayda, üzerine kaynar su dökülen damadın kız kardeşi ağır olmak üzere, 33 kişi yaralandı. (Zaman) 2 Ocak Isparta'nın Sütçüler İlçesinde yangın çıkan bir evde, yalnız yaşayan 85 yaşındaki kadın yaşamını yitirdi. (Zaman) 2 Ocak İzmir'in Torbalı ilçesinde, şofbenden sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen iki çocuk annesi kadın öldü. (Zaman) 3 Ocak İzmir'in Çiğli ilçesinde, şofben gazından zehirlenen üniversite öğrencisi Göktuğ Kurtar (19) hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 3 Ocak Hatay'ın Reyhanlı ilçesinde sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen anne ile 2 çocuğu öldü, diğer iki çocuk hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 4 Ocak Konya'nın Meram ilçesine bağlı Hasanköy Mahallesi'nde 7 kadının düşük yapması, yüksek gerilim hattının geçtiği yöre halkını tedirgin etti. Mahalle muhtarı ve aileler düşüklerin sebebini zararlı radyasyon ışınları yayan gerilim hatlarına bağlarken, il sağlık müdürlüğü bölgede inceleme başlattı. (Zaman) 4 Ocak Ankara Keçiören'de doğalgazdan kaynaklanan karbonmonoksit zehirlenmesi sonucu bir kişi yaşamını yitirdi, beş kişi hastanede tedavi altına alındı. (Zaman) 5 Ocak İzmir'in Buca ilçesinde sabah saatlerinde tek katlı bir evde çıkan yangında, sara hastası ve zihinsel engelli 24 yaşındaki Emrah Hazurbulan hayatın kaybetti, zihinsel engelli annesi ise yaralandı. (Zaman) 5 Ocak Samsun'un Havza ilçesinde, şofbenden sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen kadın, hayatını kaybetti. (Zaman) 5 Ocak Gidecek yerleri olmadığı için yıkılmak üzere olan evde oturuyorlar. Kastamonu'nun İnebolu ilçesinde bir inşaattaki hafriyat çalışması sonrası meydana gelen heyelan nedeniyle bölgedeki 7 apartmanda oturan 40 aileye acilen evlerini boşaltmaları için tebligat yapıldı. (Zaman) 5 Ocak Sakarya'da Roman vatandaşların yaşadığı mahalledeki bir barakada çıkan yangında 2 çocuk öldü. (Zaman) 6 Ocak Şişli Çağlayan'da yapımı devam eden adliye binası yan yol çalışmaları sırasında ana su borusunun patlaması nedeniyle Şişli Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi'nin isnat duvarı çöktü. Duvarın çökmesiyle lisenin bodrum katı ve kazan dairesi sular altında kaldı. Duvarın çökmesi sırasında öğrencilerin derste olması olası bir faciayı önledi. (Zaman) 6 Ocak İstanbul'da, itfaiyenin yangın musluklarının yarısı bozuk çıktı. Hidrant adı verilen su kaynaklarında su yok. Muhtemel bir deprem sonrasında oluşabilecek yangınlara 183 Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı gelmesi halkı çileden çıkartıyor. Hatalı okumalar sebebiyle 200 ila 800 TL arasında faturalar ile karşılaşan vatandaşlar, Uludağ Eletrik Dağıtım AŞ (UEDAŞ)’a tepki gösteriyor. (Evrensel) 18 Ocak 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 184 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 184 karşı hazır olması gereken İstanbul'da, 4.907 hidrantın 2.165'i arızalı. Bazı kişiler hidrantların bakır kapaklarını çalıyor, kaçak su alıyor ya da park ederken çarparak zarar veriyor. (Zaman) 8 Ocak yangında zihinsel engelli kadın yanarak hayatını kaybetti. Yalnız yaşadığı öğrenilen yaşlı kadının ısınmak için yaktığı ateşin yangına sebep olduğu iddia ediliyor. (Zaman) 12 Ocak Bursa'da, iki hafta önce dershaneye giderken 12 yaşındaki bir çocuğun öldüğü kavşağı trafiğe kapatan mahalle sakinleri seslerini duyurmaya çalıştı. Merkez Osmangazi ilçesi Hipodrom Kavşağı'nda iki hafta önce meydana gelen kazada, dershaneye giden 12 yaşındaki Melih Dal, bir aracın çarpması sonucu hayatını kaybetmişti. (Zaman) 8 Ocak Ankara'nın Nallıhan ilçesine bağlı Sarıyar beldesinde 8 Ocak'ta meydana gelen heyelanda 4 ev tamamen yıkıldı, 8 evde ise çökme ve büyük çatlaklar meydana geldi. Heyelan sonucu yıkılan 4 evdeki eşyalardan bir bölümü enkaz altında kaldı. (Zaman) 14 Ocak Kocaeli'nin Çayırova ilçesinde karı koca sobadan sızan gazdan zehirlenerek hayatını kaybetti. (Zaman) 7 Ocak Düzce'de, sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen yaşlı çift öldü. (Zaman) 10 Ocak Kayseri'nin Yahyalı ilçesinde, anne ve 3 çocuğu sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenerek hayatını kaybetti. (Zaman) 10 Ocak Zonguldak Ereğli'ye bağlı 10 köyde 19 Aralık'ta ilçeye bağlanıp bağlanmama konusunda referandum yapıldı. 'Hayır' diyen Soğanlı köyünün suları Ereğli Belediyesi tarafından 3 Ocak günü kesildi. Başkanı Posbıyık, uygulamanın referandumla ilgisi yok dese de köylüler öyle düşünmüyor. Kuyu sularıyla idare eden köylüler, belediyeden hiç olmazsa caminin suyunu serbest bırakmasını istiyor. (Zaman) 11 Ocak İstanbul'un Avrupa yakasında bulunan Başakşehir'de yaşayan vatandaşlar, mahalleler arası geçişlerde para ödemek zorunda kalıyor. İlçenin içinden geçen TEM otoyolunda bulunan Mahmutbey Gişeleri mahalleleri ikiye ayırıyor. Bir mahalleden komşu mahalleye geçmek isteyen vatandaşlar, gişelere 1,6 TL ödedikten sonra yoluna devam edebiliyor. (Zaman) 11 Ocak Adıyaman'da, bir apartmanın kalorifer dairesinde bulunan yakıt tankı patladı. Olayda can kaybı olmadı. (Zaman) 14 Ocak Kilis'te bir çocuk soba zehirlenmesi sonucu hayatını kaybetti, biri anne 3 çocuk da zehirlendi. (Zaman) 16 Ocak Adıyaman'da sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen 2 kardeş öldü. (Zaman) 16 Ocak Adıyaman'da, 19 yaşındaki bir kız, ısınmak için banyoya koyduğu sobadan çıkan karbonmonoksit gazından zehirlenerek hayatını kaybetti. (Zaman) 18 Ocak Osmaniye'de soba zehirlenmesinden dolayı bir haftadır hastanede tedavi gören bir kişi hayatını kaybetti. (Zaman) 16 Ocak Bilecik'in Pazaryeri ilçesinde, elektrik hattı çekimi sırasında doğalgaz borusu patladı. (Zaman) 15 Ocak Bursa'nın merkez Osmangazi ilçesinde, ambalaj ve kağıt toplayarak geçimini sağladığı öğrenilen kişi, yaşadığı metruk binada ısınmak için yaktığı tiner tenekesinin yol açtığı yangında öldü. (Zaman) 15 Ocak Afyonkarahisar'da taş ocaklarındaki çalışmalar nedeniyle zarar gördüklerini ileri süren belde sakinleri, taş ocaklarını ve iş makinelerini taşladı. (Zaman) 18 Ocak Kayseri'nin Yahyalı ilçesinde, anne ve 3 çocuğu sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenerek hayatını kaybetti. (Zaman) 11 Ocak Avcılar'da yenilenen metrobüs üst geçidinin günlerdir tamamlanamaması, vatandaşları zor durumda bırakıyor. Sabah saatlerinde işe gitmek isteyen vatandaşlar, üst geçit önünde uzun kuyruk oluşturuyor. (Zaman) 18 Ocak Kağıthane'de bir gecekonduda çıkan Kütahya'nın Emet ilçesine bağlı Çalcağıl 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 185 Makine Mühendisleri Odası Gaziantep Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Ali Peri, Gaziantep'te asansörlerin yüzde 5'inin güvenli olduğunu, yüzde 30'un ise idare eder vasfında olduğunu belirtti. (Zaman) 20 Ocak Tokat'ta şofbenden sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen ve tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybeden 14 yaşındaki Ömer Kürşat Eskitürk'ün okulunda üzüntü yaşanıyor. (Zaman) 20 Ocak Balıkesir'in Burhaniye ilçesinde karbondioksit gazından 5 kişi zehirlenerek hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 20 Ocak Kayseri'nin Sarıoğlan ve Talas ilçelerinde meydana gelen olayda, kömür sobasından sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen bir kişi hayatını kaybetti, bir kişi hastanede tedavi altına alındı. (Zaman) 21 Ocak Sakarya'nın Ferizli ilçesinde anne ve 13 yaşındaki kızı, bacadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenerek öldü. (Zaman) 23 Ocak İzmir'in Bornova ilçesi Atatürk Mahallesi'nde bir araç, doğalgaz boru döşeme çalışması için açılan çukura gömüldü. (Zaman) 23 Ocak Kahramanmaraş'ta sobadan sızan kar-bon monoksit gazından zehirlenen anne ve iki çocuğu, gözyaşları arasında yan yana defnedildi. (Zaman) 24 Ocak Adana'da iki kız kardeş şofbenden sı-zan karbonmonoksit gazından zehirlenerek hayatını kaybetti. (Zaman) 24 Ocak Mersin'de 2 metre yüksekliğindeki ahşap terasın çökmesi sonucu düşen yaşlı adam hayatını kaybetti. (Zaman) 24 Ocak Muğla'nın Fethiye ilçesinde etkili olan fırtına nedeniyle, 2 caminin minaresi yıkıldı. Minarelerin vatandaşların namazdan çıktıktan sonra yıkılması da olası faciayı önledi. (Zaman) 25 Ocak Antalya'da toplu ulaşımda kullanılan akıllı kart sistemi Halk Kart'ta yaşanan sıkıntıdan ötürü 50 minibüs ile 60'dan fazla halk otobüsü sefere çıkamadı. Birçok kişi toplu ulaşım aracı bulamadığı için iş yerine gecikti. (Zaman) 22 Ocak Diyarbakır’ın Silvan ilçesinin Selahattin Mahallesinde kuması Mülkiye Gür ve imam nikahlı eşi Müfit Gür ile yaşayan Sonya Sağlam (28) 7 ay önce evinin damını yıkarken, hemen bitişikteki yüksek gerilim hattına kapılarak ağır yaralandı. Sağlam 7 aydır yoğun bakım ünitesinde yaşam savaşı veriyor. (Zaman) 25 Ocak Fatih'te özel halk otobüsünün Haşim İşcan Geçidi'nin ayağına çarpması sonucu 19 kişi yaralandı. (Zaman) 22 Ocak Manisa'nın Alaşehir ilçesinde eve yıldırım düşmesi sonucu 15 yaşındaki çocuk hayatını kaybetti. (Zaman) 25 Ocak Pursaklar'da, sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen kadın öldü. (Zaman) 22 Ocak Tokat'ta yolun altındaki bir evin üzerine devrilen otomobilin kadın sürücüsü yaralandı. Otomobilin düştüğü evin üzerine daha önce iki kez daha araç düştüğü öğrenildi. (Zaman) 27 Ocak Adana'da oynadıkları elektrikli sobanın devrilmesi sonucu çıkan yangında, evde mahsur kalan iki kardeş hayatını kaybetti. (Zaman) 22 Ocak Fatih'te, 23 yıldır yaşadıkları evden çıkarılan abla - kardeş sokakta kaldı. Kağıt toplayıcılığı yaparak 65 yaşındaki ablasına bakan Şevket Erdoğan, yaşadıkları binanın TOKİ tarafından alındığını ve sokakta kaldıklarını söyleyerek kendilerine yardım eli uzatılmasını istedi. (Zaman) 22 Ocak Sivas'ta kar yağışı nedeniyle toplam 138 köy yolu ulaşıma kapandı. 24 köy ile haberleşme kurulamazken, 13 köye de elektrik verilemiyor. (Zaman) 27 Ocak Yozgat'ta etkili olan kar yağışı sebebiyle 55 köy yolu ulaşıma kapandı. Şehirde kar yağışı ulaşımda aksamalara neden olurken, merkezde ilk ve orta dereceli okullar 1 gün tatil edildi. (Zaman) 26 Ocak 185 Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı köylüleri, Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğüne bağlı Eti Bor İşletmesinin ev ve arazilerini düşük fiyatlarla istimlak ettiği, işçi alımlarında kendilerine öncelik tanınmadığı iddiasıyla eylem yaptı. (Zaman) 17 Ocak 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 186 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 186 Kırşehir Özel İdare ekipleri, dün gece aralıksız yağan kar nedeniyle 20 köy yolunun kapalı olduğunu açıkladı. (Zaman) 26 Ocak Bütün yurtta etkili olan kar yağışı, Kayseri'de 20 köy yolunun ulaşıma kapanmasına neden oldu. (Zaman) 26 Ocak Kütahya'da uyudukları odadaki sobanın borusunun çıkması sonucu karbonmonoksit gazından zehirlenen 2 çocuk, tedavi altına alındı. (Zaman) 28 Ocak Gaziantep Şehitkamil ilçesine bağlı Hamurkesen köyünde ahşap bir binanın çökmesi sonucu 1 çocuk öldü, 2 çocuk yaralandı. (Zaman) 28 Ocak Kastamonu'nun Hanönü ilçesinde sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen bir kişi öldü, ölen kişinin bakıcılığını yaptığı kadın ise hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 28 Ocak Mersin'de bir otel çıkan yangın sonucu tamamen kullanılamaz hale gelirken, ikinci kattan atlayan bir müşteri yaralandı. Otelde kalanlar ise uzatılan merdivenle tahliye edildi. (Zaman) 28 Ocak Kocaeli'ne bağlı Dilovası Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Müdürlüğü Çevre Denetim ekibinin yaptığı kontroller esnasında, Tavşancıl-Çerkeşli köyü arası bir bölgeye, yaklaşık 80 kamyon endüstriyel nitelikli arıtma çamurunun döküldüğü tespit edildi. (Zaman) 30 Ocak Edremit'te akli dengesi yerinde olmayan bir kişi ısınmak için tahtaları yakınca kaldığı evi yaktı. (Zaman) 30 Ocak Kırıkkale'nin Karakeçili ilçesinde sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen bir kişi hayatını kaybetti. (Zaman) 29 Ocak Muğla'da sefere çıkmak için sırada bekleyen halk otobüslerinden birinin üzerine, dağdan kopan kaya parçaları düştü. Durakta bekleyer dört kişi, bir önceki otobüse bindikleri için ölümden kurtuldu. (Zaman) 29 Ocak Kütahya'da kar yağışı nedeniyle 300 köy yolu ulaşıma kapandı, kent merkezinde çok sayıda maddi hasarlı trafik kazası meydana geldi. (Zaman) 29 Ocak Muğla'nın Bodrum ilçesinde yaşanan sel, Ortakent beldesinde büyük çaplı maddi hasara neden oldu. 500'e yakın ev ve iş yeriyle sağlık ocağı ve belediyeyi su bastı. Sahilde bulunan 100'e yakın otel ve pansiyonun zemin katları sel suları nedeniyle kullanılamaz hale geldi. (Zaman) 29 Ocak Samsun'da 135 köyün yolu ulaşıma kapandı (Zaman) 31 Ocak Sivas'ta etkili olan kar yağışı nedeniyle kapalı köy yolu 336'ya çıktı. Kent merkezinde biriken karlar kamyonlarla şehir dışına taşınırken, buzlanma nedeniyle yaralamalı ve maddi hasarlı çok sayıda trafik kazası yaşandı. (Zaman) 31 Ocak ŞUBAT Diyarbakır Merkez Bağlar İlçesi'ne bağlı Uzunbahçe (Baluş) Köyü'nde yaşayan yurttaşlar, tüm başvurularına rağmen çözümsüz bırakılan elektrik sorununu görüşmek için geldikleri DEDAŞ binası önünde önce hakarete, ardından silahlı tehdide maruz kaldı. Güvenlikçiler çekim yapan basın mensuplarını da "Sıkarız" şeklinde tehdit ederken, yaralanın olmadığı olayların ardından 40 köylü gözaltın alındı. (ANF) 7 Şubat Sarıyer Derbent Çamlıtepe Mahallesi'ne bugün sabah saatlerinde yüzlerce polis, dozer ve nakliye kamyonları ile yıkım terörü uyguladı. Polislerin kuşattığı Derbent mahallesinde halka fiilen sokağa çıkma yasağı uygulandı. Lüks konut siteleri yapan şirketlerin arazi üzerindeki hak iddialarını yerine getirmek üzere, yıkım kararlarını uygulamak için belediye ekiplerini destekleyen polis ile mahalle halkı saatlerce çatıştı. (ANF) 8 Şubat Selçuk’un Şirince Köyü’nde, hakkında yıkım kararı verilen 22 yapının yarın yıkılması beklenirken, dün sandık başına giden Şirinceliler, yıkıma “hayır “ dedi. Şirince’de yıkım belirsiz bir tarihe ertelendi. İmar planına aykırı yapıldığı iddiasıyla aralarında küçük otel, pansiyon ve evlerin de bulunduğu 95 yapıdan 22’si dün yıkılacaktı. Ancak önceki gün akşam saat- 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 187 Hakkari, Van ve Bitlis'te etkili olan kar yağışı 693 köy ve 376 mezra yolunu ulaşıma kapadı. Yoğun kar yağışı nedeniyle Van'ın Bahçesaray ilçesi ile ulaşım sağlanamazken, Çaldıran ve Muradiye ilçelerinde de okullar tatil edildi. (ANF) 16 Şubat Batman’ın Gercüş İlçesinde, temizlemek istedikleri su kuyusuna inen 2 kişi zehirlenerek hayatını kaybetti. (ANF) 6 Şubat Bursa’da yapılan ulaşım zamlarına karşı Halkevciler metro istasyonlarını gezmeye devam ediyor. Geçtiğimiz hafta Osmangazi metro istasyonunda yaptıkları eylemde halkın tepkisinin yoğun olması üzerine Halkevciler, bu hafta da aynı yerde eylem yaptılar. (Sendika.org) 14 Şubat Antalya'nın Akseki ilçesinde gece yağan yağmurla heyelan oldu. Gümüşdamla köyünde hidroelektrik santrali inşaatının sürdüğü bölgede meydana gelen ve geniş bir alanda etkili olan heyelan nedeniyle çok sayıda ağaç devrildi. Heyelanda köyün içme suyu hattı da zarar gördü. (Zaman) 22 Şubat Eskişehir'de bir inşaattan düşen el arabasının altında kalan anne ile oğlu yaralandı. Alınan bilgiye göre, Büyükdere Mahallesi Yenişen Sokak'ta yürüyen İlknur Dinçer (37) ile oğlu Şahin Dinçer'in (8) üzerine inşaatta kullanılan el arabası düştü. (Zaman) 22 Şubat Muş'un Bulanık ilçesinde saat 08.36 ile 11.45 arasında meydana gelen 11 ayrı deprem yüzünden Örenkent Köyü'ndeki evlerde hasar oluştu. (Zaman) 22 Şubat ANKARA’nın Polatlı ilçesinde yapılması planlanan kentsel dönüşüm projesine karşı olan mahalle sakinleri, görüş ve taleplerinin dikkate alınmadığını, uygulama ile mülkünün kamu hizmeti bahanesiyle gasp edildiğini belirtti. (Evrensel) 22 Şubat Ankara’da ulaşım zamlarını ve zam protestosu sonrasında mahallelerine bozuk otobüs yollanmasını protesto eden Ege Mahallesi halkı, Ziya Gökalp Caddesi’ni trafiğe kapatarak mahallelerine yürüdü. (Sendika.org) 2 Şubat Çanakkale’nin Karabiga Beldesi’nde halk düzenlediği eylemle termik santral için yapılması planlanan bilgilendirme toplantısını engelledi. Belde halkı santral istemiyor. (Sendika.org) 7 Şubat Samsun’da muhalefet güçleri Süleymaniye Geçidi’nde basın açıklaması yaptı. Grup adına açıklama yapan Raşit Özdemir, "Raylı sistem bizlerin ulaşım sorununu çözeceğine aksine şehir trafiğini kilitledi. Rant uğruna gözünü hırs bürüyenler dolmuş hatlarını öyle bir kaosa sürüklediler ki 10 dakika da varabileceğimiz yere 3 araç kullanarak ulaşamaz olduk" dedi. (Sendika.org) 9 Şubat Karabük'ün Yenice ilçesindeki Şeker Kanyonu'nda yapımı planlanan Şimşir Regülatörü ve Hidroelektrik Santrali Projesi için düzenlenen halkın katılımı toplantısı, bir grup tarafından protesto edildi. Yenice Belediyesi eski Başkanı Mustafa Akay, burada yaptığı açıklamada, ilçelerinin yüzde 80'inin orman olduğunu belirterek, bu alanların küresel sermayeye peşkeş çekilmesine izin vermeyeceklerini söyledi. (Sendika.org) 15 Şubat Samsun Büyükşehir Belediyesi'nin yürüttüğü yol genişletme çalışması kapsamında yıkılma kararı alınan 5 binanın yıkımı için gelen zabıta ekipleri ile evlerini boşaltmayan vatandaşlar arasında gerginlik yaşandı. Bayrak Gök ve oğlu Osman Gök ile Ömer Alper ve kardeşi Halim Alper binalarının değerinin belirlenmesi için Samsun 3. Asliye Hukuk Mahkemesi'ne dava açtıklarını, bu nedenle evlerini boşaltmadıklarını belirterek, zabıta ekiplerine tepki gösterdiler. (Sendika.org) 16 Şubat İsmetpaşa Kentsel Dönüşüm Projesi'yle haklarının gasp edildiğini söyleyen Yaşar Yaradılmış Abdi İpekçi Parkı’na masa açarak barınma hakkına sahip çıkıyor. 14 Şubat’taki Hacı Bayram Camii açılışı sırasında Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek’i “Bizim evlerimizi neden yıkıyorsunuz, başlarına veriyorsunuz” diyerek protesto eden Yaşar Yaradılmış, Abdi İpekçi Parkı’nda stant açarak rantsal dönüşüm projesinin engellenmesi için Ankara halkından imza desteği is- 187 Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı lerinde yıkımın ertelendiği duyuruldu. (ANF) 16 Şubat (Evrensel) 18 Şubat 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 188 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 188 tiyor. (Sendika.org) 23 Şubat Çanakkale ve çevresinde siyanürlü altın madenciliği için 34 ayrı noktada arama ve işletme ruhsatı alınmasına karşılık Çanakkaleliler çevre ve yaşam hakkı için eylemdeydi. (Sendika.org) 25 Şubat Samsun’daki Sivaslılar Köyü halkı termik santral ve tersane yapılmak için boşaltılması istenilen köylerine temiz bir çevre için mücadele ediyor. (Sendika.org) 27 Şubat 112 Taksim-Bostancı otobüsünün saatinde kalkmaması üzerine bu duruma tepki göstererek otobüse ödeme yapmadan binen, diğer yolcuları da tepki göstermeye çağıran bir Halkevci polis tarafından gözaltına alındı. Eylemi destekleyen yolcular şoförlerle polisin tutumuna tepki gösterdi. (Sendika.org) 20 Şubat Su kaynaklarını kirletiyorlar. Aliağa Güzelhisar Köyü Elbirde Mevkii’ne, demirçelik fabrikalarının ark ocaklarından çıkan cüruflar gömülmeye başlandı. Demirçelik fabrikalarından çıkan cürufların Güzelhisar Ovası’nda depolanmaya başlanmasına köy muhtarı ve vatandaşlar tepki gösterdi. Cürufun döküldüğü bölgede Aliağa’ya içme suyu sağlayan 17 sondaj kuyusu bulunuyor. bilim insanları Kanadalı TÜPRAG şirketi tarafından bu yılın ortalarında işletmeye açılacağı söylenen madenin, kentin içme ve kullanma sularında ağır metal kirliliği yaratacağını dile getiriliyorlar. (Evrensel) 23 Şubat Muğla Yatağan Termik Santralinin kömür ihtiyacını karşılayan havzada göçük ve çatlaklar tehlike oluşturuyor. Yeşilbağcılar beldesi sakinleri Elbistan’daki felaketin yaşanmasından korkuyor. 500 hane ve bin 900 nüfuslu beldedeki çok sayıda ev istimlak edildi. Mağdur vatandaşlar için TOKİ tarafından 2007 yılında Taşkesik mevkiinde 127 konut yapımına başlandı. Geçtiğimiz ekim ayında yapılan kura çekimiyle hak sahipleri belirlendi. Ancak, evlere elektrik ve su bağlanmaması, oturma ruhsatlarının bürokratik engeller nedeniyle henüz alınmamış olması nedeniyle hak sahipleri evlerine yerleşemedi. (Evrensel) 23 Şubat Artvin’in Yusufeli İlçesi Demirdöven Köyü sınırları içerisinde yapılması planlanan HES ile ilgili olarak mahkeme iptal kararı verdi. (Evrensel) 25 Şubat Kocaeli Arızlı Irak Konutlarında yaşayan depremzedeler, camların kırılması ve kapıların zorlanmasından tedirginler. Geçtiğimiz günlerde depremzede Recep Or’un evinin camı kimliği tespit edilemeyen kişilerce, taş atılarak kırılmış; Ayfer Tağcı’nın evinin kapısı zorlanmıştı. Bunun üzerine, konutların önündeki direniş çadırının yanında basın açıklaması yapan depremzedeler, yaşanana saldırıların rastlantı olmadığını, konutlardan çıkmaları için uygulanan psikolojik baskı yöntemleri olduğunu söylediler. (Evrensel) 27 Şubat İstanbul Tuzla’da, üzerinde yüzlerce yıllık tescilli ağaçların bulunduğu Bizanslılardan kalma Ayazma’ya AKP’li Tuzla Belediyesi tarafından nikah salonu yapılması iznini veren 5 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Üyelerinin yargılanmasına başlandı. Suç duyurusundan tam dört yıl sonra açılan dava, İstanbul Adliyesi 10. Asliye Ceza Mahkemesinde, 2010/118 esas no’suyla görülüyor. Davada, kurul üyelerinin ‘Görevi kötüye kullanma’ suçundan 3 yıla kadar hapis ve siyasi haklarından da yoksun bırakılarak cezalandırılmaları isteniyor. (Evrensel) 18 Şubat Zonguldak’ın Çaycuma ilçesinde şehir içine kurulmak istenen baz istasyonu halkı kızdırdı. Çaycuma Jandarma Karakolu ve Kaymakamlık Evi yanında yer alan sitelerin içine kurulması gündeme gelen baz istasyonuna mahalleliler tepki gösterdi. (Evrensel) 27 Şubat Derince Belediye Meclisince kabul edilen ve Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından da onaylanan bir katı atık toplama ve işleme deposunun Derince ilçesi Fatih Sultan Mahallesi’nde inşaatına başlandı. Yapılan inşaatın atık deposu olduğunu sonradan öğrenen mahalleli bu projeye tepkili… (Evrensel) 26 Şubat Hasankeyf’i Yaşatma Girişimi, Allianoi’yi sular altında bırakacak Yortanlı Barajı ile ilgili davalar sürerken su tutulma işleminin başlamasının kaygı verici olduğunu belirtti. Bu uygulamanın baraj tehdidi altındaki 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 189 Ordu’da yapılmak istenen 63 adet HES’le derelerin ve ırmakların tamamen kurutulacağını belirten Tüm Köy Sen Ordu Şube Başkanı Zekayi Sağra, köylülere ve muhtarlara seslenerek, HES adı verilen saldırının durdurulma-sı gerektiğini söyledi. (Evrensel) 17 Şubat Iğdır’a 16 kilometre uzaklıktaki Ermenistan’ın başkenti Erivan’da bulunan Metzamor Nükleer Santralinin olası bir deprem veya kazada binlerce insanın ölümüne sebep olacağı iddia ediliyor. Iğdır İl Çevre ve Orman Müdürü Taner Tazegün, santralin Ağrı Dağı fay hattı üzerinde bulunmasından kaynaklı tehlikenin çok büyük olduğunu kaydetti. Tazegün, bölgedeki tüm illerin tehlike altında olduğuna dikkat çekti. Bilim insanlarının Metamor Nükleer Santralinin 2005 yılında ömrünü tamamladığını ancak buna rağmen 2016 yılına kadar çalıştırılacağına yönelik raporların alındığına dair yaptıkları açıklamalara rağmen halen çalıştırılmasına ilişkin Türkiye Atom Enerjisi Kurumunun (TAEK) hazırladığı raporla tehlikeye dikkat çekmişti. TAEK raporunda, şimdiye kadar santralin 106 kez kazaya uğradığını ancak her seferinde tamir edilip tekrar işletildiğine dikkat çekildi. (Evrensel) 18 Şubat Jeoloji Mühendisleri Odası (JMO) İstanbul Şube Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Öztürk, heyelanın İstanbul için de büyük bir risk olduğuna işaret etti, birinci derece deprem alanlarında yer alan Büyükçekmece, Beylikdüzü ve Esenyurt gibi ilçelerin zemin yapısının yüksek oranda heyelan riski taşıdığını ama tüm uyarılarına rağmen özellikle belediyelerinin kendilerine göndermeleri gereken rapor ve belgeleri göndermediklerini söyledi. (Evrensel) 18 Şubat İzmir’in Bayraklı ilçesinde, sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen anne hayatını kaybetti, iki oğlu hastanede tedavi altına alındı. (Evrensel) 16 Şubat Beyoğlu Semt Dernekleri Platformu, ilçenin tarihi dokusunu tahrip edeceği gerekçesiyle, belediye tarafından hazırlanan “Beyoğlu Koruma Planları”na itiraz etti. (Evrensel) 16 Şubat Rize’de yapılan 4 katlı bir binanın al-tından köy yolu geçiyor. Esentepe Köyü Cami İmamı Orhan Büyük, yaptığı açıklamada zamanında köy büyüklerinin cami ile Kur’an kursunun yan yana olmasını istemeleri sonucu binanın altından arazi kısıtlılığı nedeniyle köy yolunu geçirdiklerini söyledi. (Evrensel) 17 Şubat Rize’nin Çayeli ilçesi Senoz Vadisi’nde bir grup çevreci, Rize İdare Mahkemesinin verdiği yürütmeyi durdurma kararına rağmen HES su iletim tüneli için orman içinde gizlice yeni yol açan iş makinesini bastı. (Evrensel) 17 Şubat Küçükçekmece Yaşam ve Çevre Meclisi üyeleri Küçükçekmece’de bulunan Halkalı Ziraat Okulu’nun İlim Yayma Vakfı’na devredilmesi kararı üzerine İBB önünde protesto amaçlı bir basın açıklaması gerçekleştirdi. Grup adına açıklama yapan Tacettin Ergin, Halkalı Ziraat Okulu’nun Küçükçekmece’nin az kalmış yeşil arazilerinden birinin içinde olduğunu söyledi. Ergin sözlerini “Kâr ve yağma alanı olarak görülen bir Küçükçekmece değil, insanca yaşayabileceğimiz bir Küçükçekmece istiyoruz” diyerek tamamladı. (Evrensel) 17 Şubat Kemalpaşa Armutlu Mahallesine bağlı Çarşıklı mevkiine kurulmak istenen Katı atı transfer istasyonuna bölgede yaşayanlar tepki gösterdi. Tesisin yola uzaklığı da yaklaşık üç metre. Bu araziyi kiraz bahçesi, zeytinlik, suyu içilebilen dere ve yoldan ayıran herhangi bir yükselti de bulunmuyor. (Evrensel) 1 Şubat İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin, Buca Kaynaklar Köyü Tahtalı İçme Suyu Koruma Havza sınırları içinde kalan orman alanını ‘Çöplük’ olarak kullanmak istemesi üzerine Egeçep ve bölge halkının açtığı davada yürütmeyi durdurma kararı verildi. (Evrensel) 4 Şubat Aydın Çine’de Madran Dağı’nın hemen altında bulunan İbrahim Kavağı köyünde 189 Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı Hasankeyf, Munzur, Loç, Fırtına Vadisi ve daha yüzlerce arkeolojik ve doğal SİT alanının geleceği açısından da kaygı verici bir durum olduğuna dikkat çekildi ve uygulamanın hukuka aykırı olduğu ifade edildi. (Evrensel) 22 Şubat 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 190 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 190 hayvancılıkla geçinen köylüler doğasını ve yaşama alanını korumak için mücadele veriyor. Köylerine kurulmak istenen rüzgar enerjisi santrallerinin yaşam alanlarını tahrip edeceğini belirten köylüler santrallerin kurulmasına karşı çıkıyorlar. (Evrensel) 8 Şubat İstanbul’un Ataşehir ilçesi Küçükbakkalköy semtinde 51 yıldır yaşadığı tapu tahsis belgeli evi 5 yıl önce “Kentsel Dönüşüm” gerekçesiyle yıkılan Roman Vatandaş Yüksel Dum, 18 nüfuslu ailesiyle birlikte kurduğu barakada yaşam savaşı veriyor. (Evrensel) 9 Şubat Van’da kışladan açılan ateşle öldüğü saptanan 16 yaşındaki Canan Saldık’la ilgili bilirkişi raporu, Canan’ın 2 bin 500 metreden Bixi ile yapılan ilk deneme atışında hayatını kaybettiğini ortaya çıkardı. (Evrensel) 3 Şubat Hatay’ın İskenderun ilçesine bağlı beldelerde kurulmak istenen termik santraller bölge halkını ayağa kaldırdı. İskenderun’un Azganlık Beldesi’nde yağmur altında yapılan ve mitinge dönüşen açık hava toplantısı, halkın termik santrallere karşı öfkesini açığa çıkardı. Filtresiz çalışan fabrikaların yol açtığı kirlilik ve sağlık sorunlarından muzdarip olan kadınlar, hastane ile ev arasında mekik dokuduklarını söylüyor. (Evrensel) 2 Şubat Dilovası Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol ekiplerinin yaptığı denetimlerde, bölgeye yaklaşık 1000 ton endüstriyel nitelikli ve zehirli olabilecek arıtma çamuru döküldüğü belirlendi. (Evrensel) 1 Şubat Malatya'da aralıklarla etkili olan kar yağışı nedeniyle 100 köy yolunun ulaşıma kapalı olduğu bildirildi. (Zaman) 1 Şubat Samsun'da etkili olan kar yağışı nede-niyle halen 112 köy yolunun ulaşıma kapalı olduğu bildirildi. (Zaman) 1 Şubat Ağrı'nın Doğubayazıt ilçesinde kar yağışı nedeniyle 55 köy yolu ulaşıma kapandı. (Zaman) 1 Şubat Rize'de önceki gün itibariyle etkili olan kar yağışı sonrası 120 köy yolu ulaşıma kapandı. (Zaman) 2 Şubat Giresun'da, etkili olan kar yağışı nedeniyle 173 köy yolu ulaşıma kapandı. (Zaman) 1 Şubat Tunceli'de yoğun kar yağışı nedeniyle Ovacık, Pülümür, Nazımiye, Mazgirt ve Tunceli merkeze bağlı 148 köy yolu ulaşıma kapandı. (Zaman) 1 Şubat Doğu Anadolu Bölgesi'nde etkili olan kar yağışı nedeniyle bin 435 köy yolunda ulaşım sağlanamıyor. (Zaman) 1 Şubat Mersin'de yeni evli genç çift, banyoya bıraktıkları kömür sobasının kovasından çıkan karbonmonoksit gazından zehirlendi. Koca hayatını kaybederken, hastaneye kaldırılan eşi yoğun bakım ünitesinde tedavi altına alındı. (Zaman) 1 Şubat İzmir'in Konak ilçesinde, ruhsatı iptal edilmiş eski bir otel binasında çıkan yangında, kimliği henüz belirlenemeyen 1 kişi yanarak hayatını kaybetti, 1 kişi yaralandı. Geceliği 5 liraya kalındığı öğrenilen binanın sahibinin bulunması için çalışma başlatıldı. (Zaman) 1 Şubat Şanlıurfa'nın Hilvan ilçesinde istimlak edilen arsasının parasını alamadığı gerekçesiyle yola duvar ören mahalle muhtarı, ilçenin ana caddesinin bir yönünü trafiğe kapattı. (Zaman) 2 Şubat Dolmabahçe'deki Valide Sultan Camii karşısındaki boş arazide, 35-40 yaşlarında bir kişi ölü bulundu. Evsiz olduğu ve kağıt topladığı öğrenilen şahsın donarak ölmüş olabileceği tahmin ediliyor. (Zaman) 2 Şubat Kırıkkale'de sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen anne ve baba ile 19 yaşındaki oğulları hayatını kaybetti. (Zaman) 2 Şubat Malatya'da bir 2 aylık üç çocuklu Akbulut ailesi, tuvaleti, banyosu ve mutfağı olmayan tek odalı 9 metrekare ahşap evde dondurucu soğuklarda ayakta kalmaya çalışıyor. (Zaman) 2 Şubat Trabzon'da özellikle akşam saatlerinden itibaren hava kirliliğinde artış yaşandığı bildirildi. (Zaman) 3 Şubat Hatay'ın Erzin ilçesinde evinde çıkan yangından dolayı cinnet getiren baba, 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 191 Bayburt'ta düğün evinin bir odasının çökmesi sırasında, sobadaki kaynar suyun üzerine dökülmesi sonucu ağır yaralanan Tuğba Mıcık, tedavi gördüğü Erzurum'da hayatını kaybetti. (Zaman) 3 Şubat Isparta'da Süleyman Demirel Üniversi-tesi yerleşkesine yolcu taşıyan halk otobüsüyle tırın çarpışması sonucu ilk belirlemelere göre biri ağır 14 kişi yaralandı. (Zaman) 4 Şubat Kar yağışı nedeniyle Van'da 92, Ağrı'da 32 köy yolu ulaşıma kapandı. (Zaman) 6 Şubat Ereğli Korubaşı Mahallesi TOKİ konutları sakinleri, Korubaşı İlköğretim Okulu ile TOKİ konutları arasında bulunan viyadük boşluğuna köprü yapılmasını istiyor. (Zaman) 6 Şubat Eskişehir'de kömür sobasından sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen aynı aileden 4 kişi, tedavi altına alındı. (Zaman) 6 Şubat Manisa'nın Alaşehir ilçesine bağlı Serinyayla köyünde bir kız çocuğu, fosseptik için açılan ve yağmur suyuyla dolan çukura düşerek hayatını kaybetti. (Zaman) 6 Şubat Zonguldak'ın Çaycuma ilçesinde, sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen kişi öldü, eşi hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 7 Şubat Kütahya'nın Güveççi Mahallesi'nde bulunan Kütahya İl Özel İdaresi'ne ait donmuş sulama göleti üzerinde oynarken, buzun kırılması sonucu suya düşen Kaan Yıldız (10) ile Enes Aydoğmuş (10) hayatını kaybetti. (Zaman) 7 Şubat Bitlis'te 35 köy yolunun ulaşıma kapalı olduğu bildirildi. (Zaman) 7 Şubat Balıkesir'in Edremit ilçesinde yaşlı bir kadın, evinin yan tarafında inşaat halindeki bir evin balkonunun önünden geçen yüksek gerilim hattına konan tavuklarından birini elindeki aliminyum kornişle kurtarmak isterken elektrik akımına kapıldı. Çarpılarak hızla beton zemine düşen Avniye Erçağ (58), hayatını kaybetti. (Zaman) 7 Şubat Manisa'nın Serinyayla köyünde ilköğretim öğrencisi Esra Özdemir (8), eve gelmeyince ailesi tarafından aranmaya başlandı. Esra’nın cesedi foseptik çukurunda bulundu. (Zaman) 7 Şubat Afyonkarahisar'da, karbonmonoksit gazından zehirlenen 1 kişi hayatını kaybetti. (Zaman) 8 Şubat Erzurum'da bir kadın, eşiyle birlikte gece yatısına gittiği babasının evinde kömür sobasından sızan karbonmonoksit gazından zehirlenerek öldü. Kadının kocasıyla, erkek kardeşi ise baygın olarak kaldırıldıkları hastanede yoğun bakıma alındı. (Zaman) 8 Şubat Yoğun yağış olan Erzurum'da 188, Ardahan'da 27, Bingöl'de 11, Muş'ta 8 ve Iğdır'da 7 olmak üzere toplam 241 köy yolunda kar nedeniyle ulaşım sağlanamıyor. (Zaman) 8 Şubat Karadeniz Bölgesi'nde etkili olan kar yağışı köy yolu ulaşamını olumsuz etkiledi. Yağışlar sonrası Trabzon'da 294, Rize'de 219, Giresun'da da 108 köy yolu ulaşıma kapandı. (Zaman) 12 Şubat İzmir'in Bayraklı ilçesinde, kömür sobasından sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen Sade Doğan (40) hayatını kaybetti (Zaman) 12 Şubat Adana'nın Ceyhan ilçesinde evleri yanan 7 çocuklu Kaput ailesi, bir yıldır Kızılay'ın verdiği çadırda yaşam mücadelesi veriyor. (Zaman) 12 Şubat Kahramanmaraş'ta sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen bir kişi öldü, bir kişi yaralandı. (Zaman) 11 Şubat Erzurum'da bir kadın, eşiyle birlikte gece yatısına gittiği babasının evinde kömür sobasından sızan karbonmonoksit gazından zehirlenerek öldü. (Zaman) 9 Şubat Artvin'de kar yağışı nedeniyle 101 köy yolunun ulaşıma kapalı olduğu belirtildi. (Zaman) 13 Şubat 191 Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı oğlunun boğazına bıçak dayayarak öldürmek istedi. Cumhuriyet Meydanı'ndaki Atatürk anıtının önüne gelen Hüseyin T., mağduriyetinin giderilmemesi halinde 4 yaşındaki oğlunu öldüreceğini söyledi. (Zaman) 3 Şubat 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 192 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 192 Sakarya'nın Serdivan ilçesinde, şofbenden sızan gazdan zehirlenen 15 yaşındaki genç öldü. (Zaman) 13 Şubat Yenimahalle'de doğalgazdan zehirlenen abla-kardeş ağır yaralandı. (Zaman) 13 Şubat Niğde'de, yarıyıl tatilinin ardından okula gitmeye hazırlanan iki kardeş, sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenerek öldü. (Zaman) 14 Şubat Beylikdüzü'nde bir işçi yatakhanesinde kalan 12 kişi, sobadan çıkan karbonmonoksit gazından etkilenerek hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 14 Şubat Samsun Büyükşehir Belediyesinin yürüttüğü yol genişleşme çalışması kapsamında yıkıma kararı alınan 5 binanın yıkımı için gelen zabıta ekipleri ile evlerini boşaltmayan vatandaşlar arasında gerginlik yaşandı. (Zaman) 14 Şubat Sivas'ta kar yağışı nedeniyle 60 köyün merkezlerle bağlantısı kesildi, şehirler arası yollarda ulaşım kontrollü olarak sağlanıyor. (Zaman) 14 Şubat Muş'ta sobadan sızan karbonmonoksit gazından 6 kişi zehirlendi. (Zaman) 14 Şubat Kayseri'de iki gündür etkili olan kar yağışı 26 köy yolunun ulaşma kapanmasına neden oldu. (Zaman) 15 Şubat Kütahya - Afyonkarahisar çevreyolu üzerinde yer alan tren garının karşısındaki LPG tankı patladı. Olayda en az 3 kişi yaralandı. (Zaman) 15 Şubat Sivas'ta köyleri baraj suları altında kaldığı için başka bir alana taşınan ve burada da tapu sorunu yaşayan Maden köyü sakinleri, 'elektrik hırsızlığı' suçundan mahkemelik oldu. Tapu mahkemesi devam ettiği için 2 yıldır elektrik aboneliği verilmeyen köylüler, fotoselli sokak lambalarından evlerine çektikleri hatlar sayesinde sadece geceleri elektrik kullanabiliyor. (Zaman) 15 Şubat Niğde'de sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen iki kişi hayatını kaybetti. (Zaman) 16 Şubat Doğu Anadolu Bölgesi'nde etkili olan kar yağışı ve tipi nedeniyle, 700 köy yolunda ulaşım sağlanamıyor. Bölge illerinden Erzurum'da 351, Erzincan'da 109, Tunceli'de 89, Muş'ta 56, Iğdır'da 51, Ardahan'da 33, Kars'ta 7 ve Bingöl'de 4 olmak üzere toplam 700 köy yolu kar ve tipi nedeniyle ulaşıma kapalı bulunuyor. (Zaman) 16 Şubat Bayındırlık ve İskan İl Müdürlüğü tarafından, Giresun'un çığ tehdidi altında bulunan bölgelerin tespiti amacıyla bir rapor hazırlandı. Raporda, Giresun'un Alucra, Bulancak, Çamoluk, Çanakçı, Keşap ve Tirebolu ilçelerine bağlı toplam 23 köyün çığ tehdidi altında bulunduğu kaydedildi. (Zaman) 17 Şubat Kastamonu'nun Taşköprü ilçesine bağlı Alamabatak köyünde 5 yıldır ahırdan bozma tek odalı evde yaşayan 70 yaşındaki kimsesiz kadın, kendisine uzanacak yardım elini bekliyor. (Zaman) 17 Şubat Sivas'ta, sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen kadın, hayatını kaybetti. (Zaman) 19 Şubat Trabzon'da iki kişi sobadan zehirlendi. (Zaman) 18 Şubat Mardin'in Nusaybin ilçesinde gece boyu süren yağışlar bir evin çökmesine neden oldu. (Zaman) 25 Şubat Bursa'da sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen 1 kişi hayatını kaybetti, 1 kişi ise hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 25 Şubat Küçükçekmece'de sobadan sızan karbonmonoksit gazı, Ünsal ailesinin sonu oldu.Hasta oğulları üşümesin diye doğalgaza takviye olarak yaktıkları sobadan sızan gazdan zehirlenen Fadime (21), Mehmet Ünsal (27) ve çocukları Ahmet (3) hayatını kaybetti. (Zaman) 25 Şubat Kahramanmaraş'ta sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen 92 yaşındaki kadın öldü, 105 yaşındaki eşi ise tedavi altına alındı. (Zaman) 23 Şubat Mardin'in Nusaybin İlçesinde 4 çocuklu Keklik ailesi kalacak yerleri olmadığı için çadırda yaşıyor. 2 yıldan bu yana kışın soğuk günlerini çadırda geçiren aile, 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 193 MART Su taşkınlarından bıkan mahalleli yumurtalı eylem yaptı. Ardahan'da Kura Nehri kenarında evleri bulunan bir grup vatandaş, yumurtalı eylem gerçekleştirdi. (Zaman) 28 Şubat Bitlis’in Hizan ilçesine bağlı Aladana köyünde gece saatlerinde Kınat isimli ailenin evi henüz belirlenemeyen nedenlerden dolayı göçtü, biri çocuk 2 kişi öldü. (ANF) 4 Mart Afyonkarahisar'da taş ocaklarındaki çalışmalar nedeniyle zarar gördüklerini ileri süren belde sakinleri, tepkilerini dile getirmek için oturma eylemi yaptı. (Zaman) 28 Şubat Bölgede inşaatı süren HES ve Termik Santrallere karşı alanlara çıkan Şırnaklılar, "Güçlükonak'tan Cizre'ye, Şırnak'tan Beytüşşebap'a kadar tüm yaşam alanlarımıza tecavüz eden hükümetin, doğaya ait olan tüm nimetlerle, insanlığın binlerce yılda yarattığı toplumsal ve kültürel değerleri yok etmeye dayanan bu anlayışına izin vermeyeceğiz" dedi. (ANF) 13 Mart Bilecik'in Bozüyük ilçesindeki Özel Orhangazi Koleji'nin etrafına kaymakamlıktan izin alınmadan dökülen molozlar öğrencilerin sağlıklarını tehdit ediyor. (Zaman) 26 Şubat Menemen ilçesi Yeşilpınar Mahallesi'nde Menmen Belediyesi'nin açtığı çukurda yağmur nedeniyle su birikintisi oluştu. Çukara düşen 6 yaşındaki Fettah Özdemir, uzun uğraşlara rağmen kurtarılamadı. (Günlük) 24 Şubat Eskişehir'de kömür sobasından sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen 4 kardeş, tedavi altına alındı. (Günlük) 20 Şubat Üst geçit için oturma eylemi yaptılar. Bodrum Turgutreis otoyolunda İslamhaneleri Köyü'nün bulunduğu kısımda önceki gün 11 yaşındaki Havanur Timurçin adlı çocuk, bir aracın çarpması sonucu yaşamını yitirdi. (Günlük) 20 Şubat Adana'nın Ceyhan ilçesinde kimsesi olmayan yaşlı çift, yıkılma tehlikesi olan kerpiç evde yaşam mücadelesi veriyor. (Günlük) 17 Şubat Mêrdîn Derik'te gelin uğurlama sırasında balkonun çökmesi sonucu 3'ü ağır olmak üzere 8 kişi yaralandı. (Günlük) 15 Şubat Denizli'de, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın, anahtarlarını törenle verdiği TOKİ evlerinin, duvarlarının çatladığı bildirildi. (Günlük) 13 Şubat Giresun'un Yağlıdere ilçesinde yapımı devam eden hidroelektrik santrali (HES) tünel inşaatı nedeniyle 30'u aşkın evin hasar gördüğü belirtildi. (Günlük) 10 Şubat Nükleer Karşıtı Platform İstanbul Bileşenleri (NKP) bugün (13 Mart 2010) Taksim’de, Japonya’da meydana gelen 8.9 Büyüklüğündeki deprem ve tsunami sonrasında yaşanan nükleer tehlike hakkında basın açıklaması gerçekleştirdi. NKP İstanbul Bileşenleri tüm dünya ve Türkiye’ de nükleer santrallerden vazgeçilmesi çağrısında bulundu. (Sendika.org) 14 Mart Rize İdare Mahkemesi, Artvin Borçka’ya bağlı Camili Vadisi üzerinde yapılması planlanan Sarnıç HES Projesi’ne yürütmeyi durdurma kararı verdi. (Sendika.org) 10 Mart İstanbul’da 30'un üstünde yöre ve köy derneğinin oluşturduğu Peri Suyu Koruma Platformu, Elazığ, Tunceli, Bingöl sınırlarında akan Peri Suyu üzerinde yapımı devam eden Pembelik Barajı'na karşı ilk eylemini 5 Mart Cumartesi günü Beyoğlu’nda gerçekleştirdi. (Sendika.org) 7 Mart TOKİ’nin İstanbul Kongre Merkezi’nde düzenlediği “2011 Konut Kurultayı” sırasında Taksim’de bir araya gelen İstanbullular, yaptıkları yürüyüşle “Kentlerimizi ve geleceğimizi yağmalayanlara izin vermeyeceğiz” dedi. (Sendika.org) 4 Mart Şubat ayında Kütahya Belediyesi’nce ikili sistem olarak adlandırılan aktarmalı sistem uygulanmaya konulmuştu. Kütahya 193 Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı yağmur sularının çadırlarını bastığı için yağışlı günlerde yağmur nöbeti tutuyor. (Zaman) 21 Şubat 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 194 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 194 halkının ve üniversitelilerin yoğun tepkisini alan ikili sistem üst üste yapılan eylemlerin ardından iptal edildi ve eski sisteme dönüldü. Geri adım atan belediye bu sefer üniversite öğrencileri dışındaki tüm tarifelere 10-25 kuruş arasında zam yaptı. (Sendika.org) 5 Mart Ordu'nun Gökömer Köyü Kovanlık mahallesi mevkiinde bulunan Turnasuyu ırmağına yapılacak olan Büben HES inşaatı için ölçüm yapan ekip köylüler tarafından kovalandı. (Sendika.org) 5 Mart Kocaeli’nin Körfez ilçesi sakinleri yaptıkları eylemle mahallelerine yapılması planlanan asfalt şantiyesini protesto ettiler. Günlerdir imza toplayarak şantiyenin yapımının durdurulmasını isteyen mahalle sakinleri, Karayolları 17. Bölge Müdürlüğü Bakım İşletme Şefliği önüne yürüyerek topladıkları imzaları bölge müdürlüğüne iletti. (Evrensel) 14 Mart Samsun’da Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde patlayan bir kanalizasyon borusuna, iki gündür Su ve Kanalizasyon İdaresi (SASKİ) tarafından müdahale edilmemesi vatandaşların tepkisine neden oldu. İlkadım ilçesi Hançerli Mahallesi Eski Postane Sokak üzerinden geçen bir kanalizasyon borusunun patlaması sonucu iki gündür pis suların sokağa akması esnaf ve vatandaşları zor durumda bıraktı. (Evrensel) 15 Mart Ordu’da yapılmak istenen hidroelektrik santrallerinin ilk uygulandığı bölge olan Mesudiye ilçesinde derelerin kuruduğu tespiti yapan Ordu Temiz Enerji Platformu üyeleri, tehlikenin boyutunu Mesudiye muhtarlarına anlatmak ve son gelişmeleri yerinde görmek için Mesudiye’ye gitti. (Evrensel) 15 Mart Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nin “yapılaşmaya uygun değil” raporu ve Van Belediyesi’nin mühürleyerek yapı durdurma kararı aldığı TOKİ’nin Kevenli (Şuşanis) köyünde yaptığı konutlar, yurttaşları mağdur etmeye devam ediyor. Hak sahipleri konutların belirlenen zamanda teslim edilmemesi ve eksikliklerin giderilmediği gerekçesiyle TOKİ hakkında suç duyurusunda bulundu. (Evrensel) 13 Mart Adana’da 3 gündür aralıklarla yağan yağmur nedeniyle Gülbahçesi Mahallesi’nde çok sayıda evi su bastı. Duruma tepki gösteren yurttaşlar, mahallede geçen yolun üzerindeki köprü trafiğe kapatarak eylem yaptı. (Evrensel) 9 Mart Samsun Terme Sivaslılar köyünde Prof.Dr.Beyza Üstün ve Prof.Dr.Fuat Ercan’ın katılımıyla halkı bilgilendirme toplantısı gerçekleştirildi. 150 köylünün katıldığı toplantı Sivaslılar Köyü Dayanışma Derneği Başkanı Sefa Yıldırım’ın konuşmasıyla başladı. Yıldırım, doğa ile pazarlık olmayacağını, köylerinde kurulması planlanan tersanelere ve termik santrallere geçit vermeyeceklerini ve mücadelede kararlı olduklarını belirtti. (Evrensel) 7 Mart İskenderun Sarıseki halkı termik santrale karşı mücadelesini sürdürüyor. Yapılan eylemde termik santralin kanser saçan bir tesis olduğu vurgulanarak, ne Sarıseki’ye ne İskenderun’a ne de Türkiye’ye kurulmasını istemediklerini ifade ettiler. (Evrensel) 3 Mart Erzin Çevre ve Termik Santral Karşıtı Platformu, Hatay Erzin’de kurulmak istenen termik santrale karşı ÇED Raporu iptal davası için Ankara’ya geldi. Erzin halkı bölgede kurulacak doğal gaz santralinin de kömürle çalışacak termik santralin de yaşam ve üretim alanlarına saldırı anlamına geldiğini belirttiler. (Evrensel) 4 Mart Lüleburgaz’ın Dere Mahallesi sakinlerinin kendi elleriyle yaptığı köprü belediyenin duyarsızlığı ve sel taşkını nedeniyle yıkılma tehlikesi içerisinde. Derenin kirliliği, köprünün sadece yayaların geçebileceği kadar dar olması ve belediyenin duyarsızlığı yetmezmiş gibi, şimdi de mahallellinin canı tehlikede! (Evrensel) 8 Mart İzmir Karşıyaka’da altın madeni işletme çalışmaları başladı. Karşıyaka kent merkezine 5-6 km uzaklıkta bulunan Yamanlar’daki Arapdağı’nda işletilmek istenen altın madeni için yol ve tesis inşaatı başladı. Altın madeni Doğançay Mahallesine 2 km, Sancaklı köyüne 1 km uzaklıkta iken, Karşıyaka’nın en önemli toplu konut alanlarının ise tam karşısındaki tepede bulunuyor. (Evrensel) 3 Mart 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 195 Adana’nın Cemalpaşa Mahallesi’nde anaokullarının yanına kurulan baz istasyonuna mahalleli tepki gösteriyor. Baz istasyonunun kurulmasından sonra mahallede artan kanser vakaları ise mahalle sakinlerini korkutuyor. (Evrensel) 3 Mart Zonguldak’ta 300 öğrencisi bulunan TOKİ Yenimahalle İlköğretim Okulu ve TOKİ konutlarının yanında bulunan baz istasyonu, öğrenci ve mahalle sakinlerinin tepkisini çekiyor. Okul Müdürü Özer Öner Yıldız, velilerden gelen tepki üzerine ikinci kez İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne yazı gönderdiklerini aktardı. (Evrensel) 1 Mart İHD Mardin Şubesi, Mardin Cezaevi'ne ilişkin hazırladığı raporu basına açıkladı. Raporda, kapasitesi 380 olan cezaevinde 750 hükümlü ve tutuklunun kaldığını, 6-8 kişi kalması gereken 24 metrekarelik odalarda ise 16 ile 18 kişinin yatmak zorunda olduğu belirtildi. (ANF) 14 Mart Anadolu Grubu, Sinop'a bağlı Yaykıl Köyü'ne kurmak istediği termik santralin raporları iptal edimesine karşın, bugün köye sondaj yapmak üzere kamyonlarla çalışanlarını yolladı. Bu haberi alan Yeşil Gerze Platformu üyeleri ve Yaykıl Köyü halkı kamyonlara müdahale etti ve gelen ekipleri köylerinden kovdu. (Sendika.org) 30 Mart Kimya Mühendisleri Odası tarafından yapılan araştırmaya göre Ankara’da hava kirliliği, acil önlem alınması gereken ‘uyarı eşiği’ni aştı. Çevre ve Orman Bakanlığı ise halk sağlığını tehlikeye atan bu durumu kamuoyundan gizliyor. (Sendika.org) 31 Mart Belediye otobüslerinin güvenliği yine tartışma konusu. Ankara'da Ege Mahallesi otobüslerinin yolda kalması, kapısının kapanmaması ve alev alması olaylarından sonra dün (23 Mart) de İstanbul Ümraniye'de İETT'ye ait körüklü otobüs seyir halindeyken ikiye bölündü. (Sendika.org) 23 Mart Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO), Türkiye Sulama Kooperatifleri Derneği (TÜS KOOP-BİR) ve KÖY-KOOP’un düzenlediği “Dünya Su Günü” etkinliğinde ZMO Başkanı Turhan Tuncer, dünyada suyun kullanımının şirketlerin tekeline girdiğini söyledi. Türkiye’de de yer altı suyunun tehdit altında olduğunu ifade eden Tuncer, halkın temel hakkı olan suyunu kullanmasının engellenemeyeceğini kaydetti. (Evrensel) 21 Mart Erzincan’da dün Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü önünde meydana gelen kazada Fatih İlköğretim Okulu 7. sınıf öğrencisi Nisanur Cüce (13) ağır yaralandı. Kazaya tepki gösteren öğrenciler ve velileri, yola trafik ışığı ve üst geçit yapılması talebiyle yol kapatma eylemi gerçekleştirdi. (Evrensel) 29 Mart Ordu’nun Kabadüz ilçesi Esenyurt köyünde yapılan Hidroelektrik santrali (HES) çalışmalarında dinamit patlatılmasıyla birlikte köylülerin HES’e yaklaşımı değişti. Daha düne kadar HES yapımına olumlu yaklaşım gösteren Esenyurtlular, dinamitler patlatılıp, evleri zarar görünce harekete geçti. (Evrensel) 26 Mart Van merkeze bağlı Karakoç köyünde çıkan yangın, 8 kişilik aileyi evsiz bıraktı. (Zaman) 1 Mart Bursa’nın Merkez Yıldırım ilçesi Değirmenönü Mahallesi Durak Sokak'ta, daha önce TEDAŞ ekipleri tarafından elektrik direği dikmek için açılan kuyuların üzeri kapatılmadı. Bölgede arkadaşı ile oynayan Ebubekir Ekin (13) kuyuda sıkıştı. Ayağı ters dönen Ebubekir Ekin'i kurtaramayan yakınları yetkililere haber verdi. (Zaman) 1 Mart Edirne'de şehir içi ulaşım ücretlerine yapılan zammı protesto etmek amacıyla yolu trafiğe kapatmak isteyen Trakya Üniversitesinden (TÜ) bir grup öğrenci ile polis arasında arbede çıktı. (Zaman) 3 Mart Edirne'de sobadan sızan karbonmonoksit 195 Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı Afyonkarahisar’ın Beyyazı kasabasında, yaklaşık 50 gün önce halkın mücadelesi sonucu faaliyeti durdurulan taş ocağı, şirket, valilik ve jandarmanın ortak hareketi ile tekrar faaliyetine devam etmek için girişimde bulundu. Bunu haber alan kasaba halkı, sabahın erken saatlerinde meydanda toplanmaya başladı. Jandarmanın kasaba içinde, dışında ve taş ocağı çevresinde çok sıkı güvenlik önlemleri aldığı görüldü. (Evrensel) 1 Mart 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 196 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 196 gazından zehirlenen 4 kişilik bir aileden baba ve iki çocuğu hayatını kaybetti, anne ise hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 3 Mart yakın köyden 91 köy yolunun kar yağışı sebebiyle ulaşıma kapalı olduğunu bildirdi. (Zaman) 7 Mart Sakarya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Muzaffer Elmas, Marmara depreminde hasar gören çok katlı eski yapılarda genellikle öğrencilerin oturduğunu belirterek, 'Depremi hasarsız atlattı' denilen; ancak yeni yönetmeliğe göre çok önemli takviyeler yapılması gereken 2 bin 500 bina var. Bu da 15 bin konuta tekabül ediyor dedi. "15 bin konutluk, depremde yıkılmaya aday bina var." diyen Elmas, "Bu bir varsayım değil, bir geçek. Depremden sonra çıkan iki yönetmeliğe göre bu binaların durumu uygun değil." şeklinde konuştu. (Za-man) 6 Mart Ağrı'da etkili olan kar yağışı sonrası 44 köy yolu ulaşıma kapandı. (Zaman) 7 Mart Kocaeli'nin Kartepe ilçesinde, 6 aylık evli çift kömür sobasından sızan karbonmonoksit gazından zehirlenerek hayatını kaybetti. (Zaman) 6 Mart Bursa'da, sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen yaşlı bir kadın hayatını kaybetti. (Zaman) 5 Mart Zonguldak'ta bakımsız kaldırım korkulukları tehlike saçıyor. Merkez ilçeye bağlı Yenimahalle'de, kaldırım kenarındaki korkuluk duvarının yıkılması, özellikle küçük yaşta çocukları olan aileleri korkutuyor. (Zaman) 5 Mart Mardin'in Nusaybin ilçesinde yaşanan elektrik kesintileri Yerel Gündem 21 Kent Konseyi öncülüğünde protesto edildi. İlçe merkezindeki DEDAŞ İşletme Müdürlüğü önünde basın açıklaması yapmak isteyen konsey üyeleri, polis engeli ile karşılaştı. (Zaman) 5 Mart Kocaeli'nde sobadan çıkan karbonmonoksit gazından zehirlenen genç çift hayatını kaybetti. (Zaman) 7 Mart Tekirdağ'ın Çorlu ilçesinde sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen kadın öldü, kocası hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 7 Mart Kayseri'de etkili olan kar yağışı, 21 köy yolunun kapanmasına neden oldu. (Zaman) 7 Mart Ordu İl Özel İdaresi, il genelindeki 500'e Samsun'un yüksek kesimlerinde etkili olan kar yağışı 60 köy yolunu kapadı. (Zaman) 7 Mart Bursa'nın merkez Gürsu ilçesinde, bir mağazanın teşhir reyonundaki çelik kapının devrilmesi sonucu ağır yaralanan 5 yaşındaki kız çocuğu hastanede hayatını kaybetti. (Zaman) 8 Mart İzmir'in Buca ilçesinde 10 kişi, kömür sobasından sızan karbonmonoksit gazından zehirlendi. Ufuk ve İnönü mahallerindeki dört evde bulunan kişiler, sabah saatlerinde Seyfi Demirsoy Devlet Hastanesi'ne kaldırıldı. (Zaman) 8 Mart Tunceli'de iki gündür devam eden kar yağışı sebebiyle 98 köy yolu ulaşıma kapandı. (Zaman) 8 Mart Konya'da soba zehirlenmeleri nedeniyle 1 kişi hayatını kaybetti 4 kişi hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 8 Mart Erzurum'da iki çocuk annesi bir kadın şofbenden sızan gaz nedeniyle hayatını kaybetti. (Zaman) 9 Mart Balıkesir'de dün (8 Mart) geceden itibaren başlayan yoğun kar yağışı sebebiyle 236 köy yolu ulaşıma kapandı. (Zaman) 9 Mart Erzincan'da etkili olan kar yağışı nedeniyle 63 köy yolu ulaşıma kapandı. (Zaman) 9 Mart Kırıkkale'de üç gündür belirli aralıklarla yağan kar yağışının ardından açılan köy yolları, tekrar ulaşıma kapandı. 38 köy yolu, sürgün ve tipi nedeniyle ulaşıma tekrar kapandı. (Zaman) 9 Mart Kırıkkale'de karbonmonoksit gazından zehirlenen bir kişi hayatını kaybetti. (Zaman) 9 Mart Bursa merkez Osmangazi ilçesinde ikamet eden 81 yaşındaki Osman Cafer, sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenerek hayatını kaybetti. (Zaman) 9 Mart 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 197 Doğu Anadolu Bölgesi'nde etkili olan kar yağışı ve tipi nedeniyle 544 köy yolunda ulaşım sağlanamıyor. (Zaman) 10 Mart Gaziantep'te sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen 2 yaşındaki çocuk hayatını kaybetti. Şehir genelinde 10'u çocuk 29 kişi ise kaldırıldıkları hastanelerde tedavi altına alındı. (Zaman) 10 Mart Ankara'nın Gölbaşı ilçesi sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen anne, baba ve çocuğu hayatını kaybetti. (Zaman) 12 Mart Bağcılar'da, bir inşaatın temel çalışması sırasında 3 binada çökme tehlikesi yaşandı. Zabıta ekiplerinin boşaltıp mühürlediği binalardan biri, çökme ihtimaline karşı vinçle desteklendi. Sokağa dökülen vatandaşlar inşaat firmasına tepki gösterdi. Bağcılar Belediye Başkan Yardımcısı Ali Aydın, binaların yıkılma tehlikesinin bulunmadığını; çevre sakinlerinin Japonya'da meydana gelen depremden etkilendiğini öne sürdü. (Zaman) 11 Mart Sivas'ta aralıklarla devam eden kar yağışı nedeniyle kapalı köy yolu sayısı 293'e çıktı. (Zaman) 11 Mart Tunceli'de önceki gün başlayan kar yağışı nedeniyle 190 köy yolu ulaşıma kapandı. (Zaman) 11 Mart Bursa'nın merkez Osmangazi ilçesinde meydana gelen doğalgaz patlamasında üç kişi yaralandı. (Zaman) 14 Mart Denizli'nin Babadağ ilçesinde bir anneyle kızı, soba zehirlenmesinden hayatını kaybetti. (Zaman) 14 Mart Kırşehir'in Kaman ilçesinde sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen 1 kişi hayatını kaybetti. (Zaman) 14 Mart Konya'da kaloriferli evde kömür sobasından sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen 1 kişi öldü, 3 kişi hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 16 Mart İzmir'in Tire ilçesine bağlı Boynuyoğun köyünde yıldırım düşmesi sonucu iki kişi hayatını kaybetti. (Zaman) 20 Mart Şofbenden sızan gazdan zehirlenen Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi son sınıf öğrencisi Gülenay Aydın (26), hayatını kaybetti. (Zaman) 20 Mart Balıkesir'in Bandırma ilçesinde karbonmonoksit gazından zehirlenen çift, hayatını kaybetti. (Zaman) 19 Mart Ankara’nın Mamak ilçesinde istinat duvarını yıkan kayalar, Harman Mahallesi 165. Sokak'taki, 28 numaralı Kardelen Apartmanı'nın üzerine yuvarlandı. Apartmanda Yahya Kalyoncu'ya ait dairenin duvarını yıkarak odadan içeri giren kayalar, Yakup Kalyoncu'ya ait dairenin de balkonunu yıktı. (Zaman) 18 Mart Ankara'nın Elmadağ ilçesinde sobadan sızan karbonmonoksit gazdan zehirlenen anne ve oğlu öldü. (Zaman) 18 Mart Manisa'da, Mesir Festivali hazırlıkları kapsamında Cumhuriyet Meydanı'nda bulunan dev reklam paneli, bir kız öğrencinin üzerine düşerek ağır şekilde yaralanmasına neden oldu. (Zaman) 22 Mart Ankara'da, arkadaşının evinde kalan Nadi Sorgun isimli şahıs, elektrikli ısıtıcıdan çıktığı belirlenen yangında can verdi. (Zaman) 22 Mart Eviyle ilgilenmediği için eşinden boşanan yüzde 50 özürlü Yeter Aycan, iki çocuğuyla yaşam mücadelesi veriyor. Engelli olduğu için devletten 3 ayda bir 500 TL yardım alan Aycan, zorunlu ihtiyaçlarını bu parayla karşılıyor. 5 aydır oturduğu evin kirasını veremediğini dile getiren Aycan, hayırsever vatandaşların kendisine yardım eli uzatmasını bekliyor. (Zaman) 21 Mart Ankara'nın Çubuk ilçesinde sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen kadın ile eşi öldü. (Zaman) 21 Mart Samsun'un Ayvacık ilçesinde sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen anne öldü, 2 çocuğu tedavi altına alındı. (Zaman) 21 Mart Osmaniye'de kaldığı sitenin giriş demir kapısı üzerine düşen 5 yaşındaki çocuk 197 Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı Şırnak'ın Dicle Mahallesi Huzur Sokak Numara 33'te oturan dul ve 5 çocuk annesi Adile Kabul, evlerinin yapımı için kullanılan inşaat malzemelerinin parasını ödeyemediği için mağdur durumda kaldıklarını söyledi. (Zaman) 10 Mart 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 198 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 198 hayatını kaybetti. (Zaman) 24 Mart Mersin'de Büyükşehir Belediyesi tarafından açıldıktan sonra çakılla kapatılan çukura öğrenci servisi düştü. Serviste bulunan 3 öğrenci hafif şekilde yaralandı. (Zaman) 24 Mart Doğu Anadolu Bölgesi'nde aralıklarla etkisini sürdüren kar yağışı nedeniyle 82 köy yolu ulaşıma kapandı. (Zaman) 24 Mart Rize İdare Mahkemesi, UNESCO'nun 'Biyosfer Rezerv Alanı' ilan ettiği Artvin'in Borçka ilçesindeki Camili Vadisi'nde (Maçahel) yapımı planlanan Düzenli HES projesine ilişkin Çevre ve Orman Bakanlığı'nın ormanlık alanların kullanımına izin veren kararının yürütmesini durdurdu. (Zaman) 27 Mart Aksaray'da demir köprünün içinde babasıyla birlikte yaşayan İranlı genç, çıkan yangın sonucu hayatını kaybetti. (Zaman) 28 Mart Bartın'ın Ulus ilçesinde sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen çift yaşamını yitirdi. (Zaman) 28 Mart Samsun'un Çarşamba ilçesine bağlı Dikbıyık beldesinde, olası bir terör saldırısına karşı ilginç bir tedbir alındı. Giriş ve çıkışlarına demir parmaklıklar örülen alt geçit, kullanılamaz hale gelince yayalar karayolunu kullanmaya başladı. Can güvenliklerinin tehlikeye düştüğünü ifade eden vatandaşlar alt geçitlerinin tekrar açılmasını istiyor. (Zaman) 31 Mart Gever ilçesinde evleri ve eşyaları tamamen yanan bir aile daha sokakta kaldı. Evleri ve eşyaları yanan Arslan ailesi duyarlı yurttaşları yardım ve desteğini bekliyor. (Günlük) 31 Mart Karaman’da İmaret Mahallesi 118 No'lu Sokak'ta ikamet eden Fatih (38) ve eşi Anakız (35) ile çocukları Hasan Hüseyin (6), Mehmet Ali (16) ve Cennet Yiğit (13) sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlendi. (Günlük) 31 Mart Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın her fırsatta övünerek söz ettiği duble yol çöktü. Kastamonu-Çankırı-Ankara karayolunun geçen yıl yapılan çok şeritli Ilgaz bölümünde sabaha karşı göçük meydana gelirken ölen ya da yaralanan olmadı. (Günlük) 31 Mart Körfez ilçesindeki Rota Limanı'nda Gürcistan bandralı Amal adlı gemiye Türk bandralı Ural 1 adlı tankerden fuel oil aktarımı yapılmak istendi. Bu sırada yakıtın aktarıldığı hortumun patlaması sonucu yaklaşık 1 ton fuel oil denize döküldü. (Günlük) 31 Mart Karayolları 9. Bölge Müdürlüğü tarafından yaptırılan Seyrantepe Köprülü Kavşak Viyadüğü, can almaya devam ediyor. Silvan yolu üzerinde önceki gün meydana gelen kazada 8 yaşındaki İlköğretim Okulu 2’nci sınıf öğrencisi Ayşe Yılmaz yaşamını yitirdi. Riha, Xarpêt ve Dağkapı yolu güzergahlarında da aynı şekilde sık sık kazaların yaşanması üzerine çileden çıkan mahalle sakinleri Seyrantepe Eşit Özgür Yurttaş Derneği’nin de desteğiyle önceki gün akşam saatlerinde yolu trafiğe kapattı. (Günlük) 30 Mart Antalya, Isparta, Burdur, Denizli, Kaş Çevre Platformu Sözcüsü Hediye Gündüz, Antalya’nın Elmalı ilçesindeki Çığlıkara Sedir Ormanları’nın bulunduğu bölgede 30 taş ve mermer ocağına ruhsat verilmesine tepki göstererek, “Devlet, hukuku bilinçli olarak yanlış kullanarak, ‘bozuk orman’ yalanlarıyla ormanları şirketlere tahsis edip orman katliamına izin veren kurum durumdadır” dedi. (Günlük) 29 Mart İzmir’de evleri olmadığı için 22 günlük bebekleriyle sokakta yaşayan aile, yardımseverlerden tek odalı da olsa bir ev istiyor. Çiğdem ve Oktay Sarı çifti, yardım vakıflarından zaman zaman aldıkları parayla geceliği 10 liralık pansiyonda kalma imkanı buluyor, para olmadığında otogarda ya da parklarda geceyi geçiriyor. (Günlük) 29 Mart Girgi’ye (Silopi) bağlı Görümlü beldesinde çevreye zarar veren Ceytaş Termik Santrali önünde eylem yaparak, iş makinelerinin çalışmasını engelledi. Keskin Kaya grup adına yaptığı açıklamada santralin kapatılmasını istediklerini belirterek, “Santral nedeniyle hayvanlarımız telef oldu. Biz bu termik santraline karşıyız.” dedi. (Günlük) 27 Mart 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 199 Sêwaz'ın Hafîk ilçesinde önceki gün etkili olan sağanak yağışın ardından oluşan sel nedeniyle Hafîk-Doğanşar yolunda çökme meydana geldi. Yolun çökmesiyle bölgede 2 metre yüksekliğinde de set oluştu. (Günlük) 23 Mart Bekilli ilçesine bağlı Bükrüce köyünde, sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen kişi yaşamını yitirdi. Bükrüce köyünde, Sadık Öztürk (87) ve eşi Ayşe Öztürk (84), akşam sobayı yaktıktan bir süre sonra uykuya daldı. Yaşlı çift, sobadan yayılan karbonmonoksit gazından zehirlendi. (Günlük) 20 Mart 130 kişilik bir aile geçici olarak sağlanan dört evde, yaşam mücadelesi veriyor. Wan'ın Erçiş ilçesinde yaşayan Yıldırım ailesinden 130 kişi, "kan davasından" kurtulmak için geçen yıl Denizli'nin Aşağışamlı beldesine göç etti. (Günlük) 19 Mart Dilovası'nda gerçekleşen 100 ölümden 33'ünün kanser nedenli olduğu belirtilirken, halk sağlığını hiçe sayan sanayi kuruluşlarıyla ilgili bilgiler ise "ticari sır" denilerek açıklanmıyor. Kocaeli Üniversitesi (KOÜ) Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Onur Hamzaoğlu, önceki gün düzenlenen "Çevre ve İnsan Sağlığı Paneli"nde yaptığı konuşmada, il genelinde sanayi yatırımlarının hammaddelerinin araştırılması ve hangi teknolojiyle işlenerek ürünler elde edildiğine ilişkin envanterlerin çıkarılmasıyla birlikte sağlık tehlikelerinin tespit edilebileceğini ifade etti. (Günlük) 12 Mart Bölge'de 1990'lı yıllarda köyleri boşaltılan ve İzmir'e göç etmek zorunda kalan Kürtlerin yaşadığı sürgünün ve yıkımın sonu gelmiyor. "Kentsel dönüşüm projesi" gerekçesiyle Kadifekale'de yaşayan Kürtlerin evleri bir bir tahliye edilirken, şimdi de Bayraklı'da bulunan yüze yakın ev, Çevre Yolu projesi gerekçesiyle yıkılacak. (Günlük) 12 Mart Gurgum (Maraş)-Kayseri karayolunun 50. kilometresi Döngel Köyü girişinde dün sabah saat 06.45 sıralarında heyelan meydana geldi. Yamaçlardan kopan dev kayalar ve toprak yolun her iki şeridinin trafiğe kapanmasına neden oldu. (Günlük) 11 Mart İstanbul'da binlerce ağacın kesilmesine yol açacağı 3. Boğaz Köprüsü ve Kuzey Marmara Otoyolu ihaleye çıkarıldı. 3. Boğaz Köprüsü ile ilgili uzmanların ve bilim insanlarının "3. Köprünün İstanbul'un felaketi olacağı" şeklindeki eleştirilerini dikkat almayan Ulaştırma Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü'nün ihaleye ait duyurusu, Resmi Gazete'nin dünkü sayısında yayımlandı. (Günlük) 9 Mart Xarpêt'te 42 kişinin hayatını kaybettiği depremin üzerinden tam bir yıl geçti. Başbakan Erdoğan "Kerpiç evlerde yaşadıkları için can kaybı oldu" diyerek köylüleri suçladı ve birçok vaatte bulundu. Ancak vaatler unutuldu, depremde can ve mal kaybının en çok yaşandığı Okçular köyünde kışı çadırda geçiren 4 aile, "Toplanan yardımların hiçbiri köye ulaşmadı. Kerpiçi suçlayan Başbakan nerede?" diye sordu. (Günlük) 8 Mart Bazîd'de (Doğubayazıt) bir inşaatın bodrum katına düşmesi sonucu yaralanan çocuk, itfaiye ve sağlık ekiplerince kurtarıldı. 11 yaşındaki Müslüm Bozyiğit, aydınlatmanın bulunmadığı Rıfkı Başkaya Caddesi'nden geçtiği sırada, yol üzerinde bulunan ve açık olduğunu fark edemediği bacadan bir inşaatın bodrum katına düşerek yaralandı. (Günlük) 1 Mart NİSAN Mersin’de, henüz 40 gün önce dünyaya gözlerini açan İsmail Akan adlı bebek, beşiğinde uyurken, polisin 2. katta bulunan odaya sıktığı biber gazı nedeniyle ölümden döndü. (ANF) 21 Nisan Diyarbakır’da 7 katlı bir bina çökme tehlikesine karşı boşaltıldı. Bağlar ilçesi Sento Caddesi üzerindeki 23 Kasım 2010 günü kalorifer kazanında patlama meydana gelen Veysel Apartmanı'nın bitişiğinde 7 199 Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı Zonguldak'ta samanlıktan dönüştürdükleri evde yaşayan hasta anne ve görme engelli oğlu bir yandan yağmur suları ile bir yandan da farelerle mücadele ediyor. (Günlük) 24 Mart 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 200 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 200 katlı Tekin Apartmanı'nın bir kolonunda henüz belirlenemeyen nedenle patlama, bazı duvarlarında ise çatlaklar oluştu. (ANF) 18 Nisan Mardin'in Nusaybin İlçesi'nde YSK'nin veto kararını protesto eden kitleye yönelik polis saldırısından ardından başlayan olaylar sırasında başına gaz bombası isabet eden 2 buçuk yaşındaki Yekbum Baran ağır yaralandı. 10 yaşındaki bir çocuğun ise yüzüne gaz bombası isabet etti. (ANF) 19 Nisan Şırnak'ın İdil İlçesi'nde iki gündür etkili olan şiddetli yağmur nedeniyle çöken kerpiç evde bulunan 2 kişi yaşamını yitirdi, 3 kişi de yaralandı. (ANF) 23 Nisan Çanakkale Karabiga’da Sarıkaya Enerjinin yapmayı planladığı termik santralin ÇED bilgilendirme toplantısını belde halkı engelledi. (Sendika.org) 30 Nisan Arızlı depremzedelerinin bina aidatlarını ödemediği gerekçesiyle İl Özel İdaresi’nin açtığı dava sonuçlandı. Evlerinden çıkarılacakları mahkemece kesinleşen Arızlı sakinleri, eylem düzenledi, yol kesti. (Sendika.org) 14 Nisan Tahliye kararının ardından konutlarının çatısına çıkarak nöbet tutan Arızlılı depremzedelerden Recep Uğur 18 Nisan günü, konutlara çevik kuvvetin gelmesinin ardından kendini yaktı. (Sendika.org) 19 Nisan Artvin’in Murgul ilçesinde yapılması planlanan ve hizmete açılan HES inşaatları bir çok aileyi hem evinden hem de yuvasından etti. Murgul İlçesine bağlı Akantaş Köyünde İnce ve Kara ailelerinin evlerinin altında tünel inşaatlarında patlamalar nedeniyle evlerde çatlamalar meydana geldi. (Sendika.org) 17 Nisan İzmir’in Çeşme İlçesi’nde 20 Kürt ailenin evi ‘tarım arazisi olduğu’ gerekçesiyle belediye tarafından yıkıldı. Bölgede yaşayan aileler Tarım İl Müdürlüğü’nden yaşadıkları bölgenin tarım arazisi olmadığına dair rapor almalarına rağmen evlere yıkım tebligatları gönderildi. Yıkımın ardından jandarma evlerin etrafını ateşe verdi. (Sendika.org) 27 Nisan Ankara Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı Yeni Mamak Kentsel Dönüşüm Projesi Koordinasyon Merkezi tarafından gönderilen ve imzalanması konusunda baskı yapılan sözleşmelerle ilgili Mamak halkı eylemde. Yaşanan süreçten kaynaklı tedirgin olan Mamak halkı belediyeye güvenlerinin sardığını belirterek sözleşmeleri imzalamayacaklarını, “Rant için değil halk için kentsel dönüşüm” istediklerini ifade ettiler. (Sendika.org) 27 Nisan Kocaeli Üniversitesi öğrencileri haftalardır sürdürdüğü ulaşım hakkı mücadelesinde 6 Nisan günü Umuttepe Kampüsü’nden Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’ne yürümek istedi. Öğrenciler 17 kilometrelik yolun tek şeridi trafiğe kapatarak yürüdü.Yürüyüş yoluna doğru yönelen öğrenciler polisin saldırısına uğradı. (Sendika.org) 7 Nisan Bismil'de polis kurşunu ile öldürülen lise öğrencisi Halil İbrahim Oruç'un katillerinin bulunması talebiyle yapılan yürüyüşe saldırı ile başlayan olaylar sırasında atılan gaz bombalarından etkilenen Kazım Şeker (60) isimli yurttaş kalp krizi geçirerek yaşamını yitirdi. (ANF) 27 Nisan Iğdır'ın Tuzluca ilçesi Sürmeli Köyü İlköğretim Okulu'nun lojmanında, sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenerek hayatını kaybeden öğretmen Taylan Volkan Yıldırım, son yolculuğuna uğurlandı. (Zaman) 28 Nisan Gaziantep'te arkadaşlarıyla terasta ders çalışan 9 yaşındaki kız çocuğu, bacanın üzerine düşmesi sonucu öl-dü. (Zaman) 29 Nisan Zonguldaklılar, sorunlarını iletmelerine rağmen yerel yöneticilerin konuya duyarsız kaldığını ileri sürüyor. Yıllardır birkaç mahalle dışında ara sokak ve caddelerin bakımsız, çukurlarla dolu olmasına tepki gösteren Çaydamar ve Tepebaşı mahallesi sakinleri, yerel yöneticileri mahallelerine davet ediyor. (Zaman) 30 Nisan Pendik'te aynı dairede yaşayan baba ile kızı kömür sobasından sızan karbonmonoksit gazından zehirlenerek hayatını kaybetti. (Zaman) 30 Nisan Samsun'un İlkadım ilçesi Fatih Mahallesi'nde bir evde buzdolabı nofrostunun 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 201 Adana'nın Kozan ilçesinde yağışlar ve yol çalışması sebebiyle meydana gelen heyelanda 3 ev yıkıldı, 10 ev de zarar gördü. (Zaman) 30 Nisan Adana'nın Kozan ilçesinde 20 metre derinlikteki su kuyusuna düşen yaşlı kadın, 14 saat sonra akrabaları tarafından bulundu. (Zaman) 30 Nisan Pendik'te sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenerek hayatını kaybeden anne Emine Abdioğlu ve kızı Fatma Nur Abdioğlu'nun ardından ailenin en küçüğü olan 8 yaşındaki Rümeysa Abdioğlu da tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti. Baba Recep Abdioğlu ile 13 yaşındaki oğlu Ömer Faruk Abdioğlu'nun hayati tehlikelerinin devam ettiği öğrenildi. (Zaman) 25 Nisan Mersin'de 3 kişinin yaralandığı kaza sonrası vatandaşlar benzer olayın sık sık yaşandığını belirttikleri kavşağa hız tümseği yapılmasını istedi. (Zaman) 25 Nisan Adana'da Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu'na (SHÇEK) bağlı Sevgi Evleri'nde kalan bir erkek çocuğun vücuduna, kızgın çatal bastıkları iddiasıyla iki bakıcı anne görevden uzaklaştırıldı. (Zaman) 25 Nisan Ankara'nın Elmadağ ilçesinde bulunan Barutsan'da yaşanan patlamanın kontrollü imha sırasında, miktarın fazla olmasından ötürü yaşandığı belirtildi. Patlamanın hissedildiği Elmadağ'da bazı iş yeri ve evlerin camları kırıldı. (Zaman) 26 Nisan Mersin'de bir evin balkonunun çökmesi sonucu, üzerindeki kadın ve altında duvar örmeye çalışan inşaat ustası yaralandı. (Zaman) 25 Nisan Siirt'in Eruh ilçesinde aşırı yağışın 14 köyün içme suyu şebekesine zarar verdiği belirtildi. (Zaman) 25 Nisan Muğla'nın Fethiye ilçesinde bir evde çıkan yangında dumandan zehirlenen kadın öldü. (Zaman) 24 Nisan Sakarya'da uzun süredir etkili olan yağışların ardından Sapanca Gölü'nde su seviyesinin yükselmesi sonucu kıyıdaki yürüyüş alanları ile iş yerleri sular altında kaldı. (Zaman) 21 Nisan Karabük ile Zonguldak arasında ulaşımı sağlayan karayolunun yaklaşık 200 metrelik bölümü yağış nedeniyle çöktü. (Zaman) 21 Nisan Zonguldak'ın Ereğli ilçesine bağlı Gülüç beldesinde meydana gelen heyelanda 1 kişi başından ağır yaralandı. (Zaman) 21 Nisan Bursa'da şiddetli rüzgarın uçurduğu çatı yoldan geçmekte olan bir vatandaşa çarparak, ağır yaralanmasına sebep oldu. (Zaman) 15 Nisan Kar yağışı veya tipi sebebiyle Erzurum'da 39, Bingöl'de 14 ve Muş'ta 3 olmak üzere toplam 56 köy yolu ulaşıma kapandı. (Zaman) 15 Nisan Antalya'da yürüyen merdivenin tam olarak çalışmamasına tepki gösteren mahalle sakinleri, Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Akaydın'ı protesto etti. Yürüyen merdivenlerin önüne fahri imam getiren mahalle sakinleri üst geçitlerinin çalışması için dua etti. (Zaman) 18 Nisan Bursa'nın merkez Yıldırım ilçesinde şofbenden sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen 4'ü çocuk 6 kişi hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 18 Nisan Erzurum'da etkili olan kar yağışı ve tipi nedeniyle 508 köy yolu ulaşıma kapandığı belirtildi. (Zaman) 14 Nisan Bursa'nın merkez Yıldırım Belediyesi kaçak yapı ekipleri, Çınarönü, Arabayatağı, Millet, Kazımkarabekir, Mimarsinan, Mevlana ve Ulus mahallelerinde 3 ilave, 3 zemin, 4 temel kat olmak üzere toplam 10 kaçak yapıyı yıktı. Evleri yıkılan vatandaşlardan bazıları baygınlık geçirdi. (Zaman) 14 Nisan Bitlis'in Mutki ilçesine bağlı Çığır köyünde, su kuyusuna düşen 5 yaşındaki çocuk hayatını kaybetti. Özgür Tunçel, oyun oynamak üzere evinden dışarı çıktı. Küçük çocuk oynadığı sırada dengesini kaybederek evin yakınında bulunan ve tarla sulamada kullanılan su kuyusuna düştü. (Zaman) 14 Nisan 201 Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı patlaması neticesinde çıkan yangında ev kullanılamaz hale geldi. (Zaman) 30 Nisan 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 202 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 202 Siirt'in Şirvan ilçesine bağlı Yağcılar köyünde meydana gelen heyelan nedeniyle 3 ev boşaltıldı. (Zaman) 14 Nisan Sakarya'nın Karasu ilçesinde üç katlı binanın çatı duvarı rüzgarın etkisiyle yıkılarak park halindeki iki aracın üzerine düştü. Olayda lüks bir cip ve otomobil ile bir iş yeri zarar gördü. (Zaman) 14 Nisan AA muhabirinin aldığı bilgiye göre, Erzurum'da 175, Erzincan'da 64, Muş'ta 25 ve Ardahan'da 7 olmak üzere 271 köy yolu, kar nedeniyle ulaşıma kapalı bulunuyor. (Zaman) 14 Nisan Diyarbakır'da bozulan asansörden çıkmak isterken, kabinle zemin arasında sıkışan polis memuru hayatını kaybetti. (Zaman) 14 Nisan Sinop'un Gerze ilçesinde, termik santral kurulmasına tepki gösteren vatandaşlar, köy girişinde nöbet tutmaya başladı. (Zaman) 14 Nisan Kütahya'da dağdan inen kurt, 4 ayrı yerde yaptığı saldırıda 1 kişiyi öldürdü, 1 kişiyi de ağır yaraladı. (Zaman) 14 Nisan Adıyaman'ın Besni ilçesine bağlı Kutluca köyünde 7 yaşındaki çocuk karbonmonoksit gazı zehirlenmesi sonucu hayatını kaybetti. (Zaman) 13 Nisan Kartal'da bir gecekonduda çıkan yangında 1 kişi yaşamını yitirdi. Polis, olayla ilgili soruşturma başlattı. (Zaman) 13 Nisan Erzurum'da aşırı yağış nedeniyle çöken bir evin enkazı altında kalan aynı aileden 2 çocuk öldü, 4 kişi yaralandı. (Zaman) 10 Nisan Bitlis'te etkili olan sağanak nedeniyle, kentteki 10 evin tahliye edildiği ve altyapının da büyük oranda tahrip olduğu bildirildi. (Zaman) 12 Nisan Batman'ın Sason ilçesinde sele kapılan bir kişi, hayatını kaybetti. Alınan bilgilere göre, Yolüstü Köyünde oturan Ali Aydar (60), köy yakınlarından geçmekte olan Sason Çayı kenarında iken suyun aniden yükselmesi üzerine, sele kapılarak kayboldu. (Zaman) 10 Nisan Adana'nın İmamoğlu ilçesinde etkili olan yağış nedeniyle 84 ev ve iş yeri sular altında kaldı. (Zaman) 11 Nisan Gaziantep'in İslahiye ilçesine bağlı Boğaziçi beldesinde, aşırı yağışların ardından DSİ'ye ait su bendi patladı. Sel sularına kapılan bir kişi hayatını kaybetti. (Zaman) 11 Nisan Isparta'nın Yakaören köyü halkı, yaklaşık dört yıl önce sıcak su çıkarmak amacıyla açılan ancak zehirli gaz çıkan kuyunun kapatılmadığı gerekçesiyle 12 Haziranda yapılacak genel seçimlerde oy kullanmayacaklarını açıkladılar. (Zaman) 8 Nisan Samsun'da, 4 katlı bir ayakkabı mağazasında çıkan yangında mahsur kalarak dumandan etkilenen kişi, kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti. (Zaman) 8 Nisan Gaziantep'te iki evde 6 çocuk, sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlendi. (Zaman) 9 Nisan Çanakkale'nin Biga ilçesinde, İÇDAŞ firmasına ait olan Bekirli Termik Santrali'ne giden doğalgaz boru hattında, sebebi henüz berlilenemeyen bir patlama meydana geldi. (Zaman) 6 Nisan Rize'nin İyidere ilçesinde sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen karı koca öldü. (Zaman) 7 Nisan Düzce'de, sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen 17 yaşındaki kadın, kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti. (Zaman) 7 Nisan Ardahan'da yağmurlardan dolayı Beşevler Mahallesi'nde bulunan bir evin tavanında çökme meydana geldi. Evi boşaltan Aktürk ailesi, eşyalarını naylonlarla yağmurdan korumaya çalışıyor. (Zaman) 4 Nisan Samsun'un Çarşamba ilçesine bağlı Ağcagüney Beldesi'nde, bir yıldır aralıklı olarak devam eden toprak çöküntüsünden dolayı bazı evlerin zarar gördüğü belirtildi. (Zaman) 4 Nisan Malatya'da babaları cezaevinde bulunan 7 çocuklu aileye kimse evini kiralamak istemiyor. Çocukları gürültü yaptığı için 6 gün önce taşındıkları apartmandan çıkarılan aileye, Melekbaba ve Yıldıztepe mahal- 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 203 Iğdır'da yaşayan Gündoğdu ailesi, kış mevsimini Kızılay'ın verdiği sobasız konteynerde geçirdi. (Zaman) 5 Nisan Ankara'nın Kalecik ilçesinde sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen kadın öldü, eşi tedavi altına alındı. (Zaman) 5 Nisan Çanakkale'nin Biga ilçesinde evlilik hazırlığı yapan Fatmanur Bulan (22), şofbenden sızan gazdan zehirlenerek hayatını kaybetti. (Zaman) 5 Nisan Eskişehir'de 6 katlı bir binanın 2. katında meydana gelen patlamada bir kişi ağır yaralandı. Patlamayla birlikte, binanın arka duvarı çökerken, evin camları kırıldı, şofben ile bazı kalorifer petekleri dışarıya fırladı. Çevredeki bazı iş yerlerinin de camları kırıldı. Patlamanın, doğalgazdan meydana gelmiş olabileceği belirtiliyor. (Zaman) 1 Nisan İstanbul’a önemli zararlar vermesi öngörülen Avrasya Tuneli Projesi’ne karşı çıkan 3. Köprü Yerine Yaşam Platformu üyeleri, tünelden geçecek araçlardan büyüklüklerine göre 4 ila 6 dolar arasında ücret alınacak olmasının “parası olana hizmet” niteliği taşıdığına işaret ederek, hükümetin ulaşım politikalarını protesto etti. (Evrensel) 3 Nisan Şırnak’ın Cizre-İdil ilçeleri arasında Düzova köyü mevkiinde yapılan Şırnak Havaalanı için ek arazi ihtiyacının ortaya çıkması üzerine Cizre Kaymakamı Mehmet Ali Sağlam, köylülerle görüştü. Köylüler arsalarının gerçek değerinin ödenmesini istedi. (Evrensel) 5 Nisan Gaziantep’in İslahiye ilçesine bağlı Boğaziçi beldesinde, aşırı yağışların ardından DSİ’ye ait su bendi patladı. Sel sularına kapılan bir kişi hayatını kaybetti. (Evrensel) 11 Nisan Doğubayazıt-Iğdır Karayolu'nda iki yıl içinde meydana gelen trafik kazalarında Karabulak (Qerekbilak) Köyü'nden 10 kişi yaşamını yitirirken, köylüler soruna çözüm bulunması için yolu trafiğe kapattı. (Evrensel) 15 Nisan Polisin bir düğüne attığı gaz bombası nedeniyle başından ağır yaralanan 2 yaşındaki Elif Güngen’e ilişkin Şırnak Valiliği tarafından soruşturma başlatıldı. (Evrensel) 18 Nisan Emek Sineması 2 yıldır kapalı... Sinemaseverlerse Emek Sineması’nın kapatılmasını bir kez daha protesto etti. İstanbul Film Festivali’nin simgesi olan Emek’siz bir festival daha sona ererken Emek Sineması’nın tekrar açılması için yapılan eyleme bini aşkın sinema sever katıldı. (Evrensel) 18 Nisan Şırnak’ın İdil İlçesi’ne bağlı Özbek Köyü’nde aşırı yağmur yağışından dolayı ahşap bir ev çöktü. Enkaz altında kalanlardan dede 76 yaşındaki Izgayra Aksoy ile torunu 5 yaşındaki Rojin Aksoy yaşamını yitirirken, 3 kişi de yaralandı. (Evrensel) 23 Nisan Termik santral istemeyen Bartınlılar 5 bin kişi ile yürüdü. Bartın’da termik santrallere tepki amacıyla düzenlenen miting, içinde 120 kuruluşun yer aldığı Bartın Platformu tarafından düzenlendi. Mitingde santrali yapacak olan Hema’nın ş vaadiyle insanları kandırmaya çalıştığına dikkat çekilerek, şirketin aslında iş değil ölüm vaat ettiği belirtildi. (Evrensel) 23 Nisan Ümraniye'de 5 kişilik ailenin 3 ferdi sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenerek hayatını kaybetti. (Zaman) 4 Nisan Bismil'de polis kurşunu ile öldürülen lise öğrencisi Halil İbrahim Oruç'un katillerinin bulunması talebiyle yapılan yürüyüşe müdahale edilmesiyle başlayan olaylar sırasında atılan gaz bombalarından etkilenen Kazım Şeker (60) isimli yurttaş kalp krizi geçirerek yaşamını yitirdi. (Evrensel) 27 Nisan MAYIS Kütahya’da Eti Gümüş Madeni’nin tehdit ettiği köylerden biri olan Köprüören 203 Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı lelerinde farklı apartmanlarda dört kiralık daire bulundu. Ancak aile fertlerinin sosyokültürel yapısı nedeniyle ev sahipleri kira sözleşmesini son anda feshetti. Yıldıztepe Mahallesi'de bulunan daireye ise aile taşınmak istemedi. (Zaman) 4 Nisan 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 204 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 204 Köyü’nün neredeyse tamamı, madenin kapatılmasını istiyor. “Maden kapatılmasın” diyenler bile gerekli önlemlerin alınmasından ve madenin çevreye zarar vermeyecek şekilde çalışmasından yana. (ANF) 24 Mayıs DİSK, KESK, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği ile Türk Tabipleri Birliği’nin katılımcıları arasında yer aldığı Kütahya Gümüşköy İzleme Platformu üyeleri, barajın çevresindeki siyanürün etkisini arttığı uyarısında bulundu. (ANF) 27 Mayıs 2009 yerel seçimlerinden sonra yapılan ulaşım zamlarından ikincisi de iptal ettirildi. Birlikte Başaracağız Platformu’nun yürüttüğü hukuk mücadelesinde mahkeme İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin zam gerekçesini kabul etmedi. (ANF) 27 Mayıs Merkez üssü Kütahya'nın Simav ilçesi olan 5.9 büyüklüğünde deprem meydana geldi. 2 kişi öldü, 1'i ağır 79 kişi yaralandı. (ANF) 20 Mayıs Bingöl’ün Solhan İlçesi’nde öğleden sonra ani bastıran yağmur ve dolu yağışı hayata adeta durdurdu. İnsanlar evlerine hapsolurken, hastaneye gelen hastalar saatlerce hastaneden çıkamadılar. Solhan şehir merkezi adeta ıssız bir kent hüviyetine bürünürken, Yeni Mahalle’de bazı ev ve işyerleri sular altında kaldı. (ANF) 2 Mayıs Malatya'da 7 katlı bir bina çöktü. Olay yerine çok sayıda ambulans sevk edilirken, bir kişinin enkaz altında olduğu bildirildi. (ANF) 3 Mayıs Güvencesiz öğretmenler, 30 Mayıs’ta paso hakları için İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne (İBB) yürüyecek. “Dershanede, okulda öğretmeniz ama otobüste değiliz” sloganıyla İBB’ye yürüyecek ve paso talebiyle topladıkları imzaları teslim edecekler. (Sendika.org) 26 Mayıs eklenmek isteniyor. Uğrak köyünde yeni bir taş ocağı açmak için ruhsat alan Naiboğlu İnşaat yakında köyde bir taş ocağı kurmaya hazırlanıyor. (Sendika.org) 26 Mayıs Bartın’da Ulus ilçesi ile Karabük ili Safranbolu ilçesi sınırlarında Ovacuma Çayı üzerinde kurulması planlanan hidroelektrik santrali projesi ile ilgili Abdipaşa beldesinde düzenlenmesi planlanan toplantı, halkın tepkisi sonucu yapılamadı. Aralarında çok sayıda muhtarın da bulunduğu vatandaşlar, su kaynaklarını kurutacağı gerekçesiyle santrale tepki gösterdi. (Sendika.org) 24 Mayıs Mersin'in Gülnar İlçesi'ne bağlı Büyükeceli Beldesi'nde inşaası planlanan Akkuyu Nükleer Santrali'nin yapımına karşı çıkan nükleer karşıtları Mersin Nükleer Karşıtı Platform'un çağrısıyla dün (22 Mayıs) Silifke İlçesi'ndeki 'Nükleer Santrale Hayır' mitinginde Büyükeceli Köyü halkı kefen giyerek protesto yaptı. (Sendika.org) 23 Mayıs Fatsa Derelerin Kardeşliği Platformu ile İstanbul Barosu Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu HES Çalışma Grubu avukatları tarafından Bolaman Vadisi’nde yapımına başlanan Atilla 1 ve Atilla 2 HES projeleri için verilmiş olan “Çevresel Etki Değerlendirme Gerekli Değildir” kararının iptali talebiyle açılmış olan davada, Ordu İdare Mahkemesi yürütmenin durdurulmasına karar verdi. (Sendika.org) 20 Mayıs Muğla’nın Göcek İlçesi Karacaören Köyü’nün sınırlarında bulunan Kargı Çayı’nın başlangıcı olan Kızıldere'de Eres Enerji, HES için çalışmalarına başladı. Çalışmanın başlamasıyla birlikte köylüler ve Fethiye Saklıkent Koruma Platformu üyeleri anıtsal nitelikli günlük ağaçlarının kesilmemesi, yasal itiraz süreci devam eden HES’i yaptırtmamak için direnişe geçti. (Sendika.org) 16 Mayıs Antalya Akseki'ye bağlı Gümüşdamla Köyü'nde yapımı devam eden Değirmen Regülatörü ve Hidroelektrik Santrali (HES) dün (28 Mayıs) yapılan yürüyüş ve açıklamalarla protesto edildi. (Sendika.org) 29 Mayıs Arızlılılar, kendilerine verilen tapuları halka dağıttı ardından içi tapu dolu çuvalları Kocaeli Valiliği’nin önünde boşaltarak tahliye kararına tepkilerini gösterdi. (Sendika.org) 16 Mayıs Karadeniz’deki doğa katlıamlarına Rize’nin Pazar ilçesi Uğrak köyünde bir yenisi daha Ordu’nun Ulubey İlçesi Durak Köyü ve çevresini yakından ilgilendiren hidroelek- 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 205 Samsun'un Çarşamba İlçesi'nde Yeşilırmak üzerinde kurulu Kumköy Regülatörü ve Sağ Sahil 1'inci Kısım İnşaatı'nda 4 gün önce başlatılan su tutma işlemi köyde korkulu anların yaşanmasına neden oldu. Tarlaları sular altında kalan köylüler, suyun yükselmesi halinde evlerinin de yıkılabileceği endişesini yaşıyor. (Sendika.org) 16 Mayıs 3 Mayıs 2010 günü, Artvin'in Şavşat İlçesi, Rabat Köyü'nde (Köprülü Köyü) 'Şelale' diye adlandırılan bölgede HES projesi kapsamında ölçüm yapan şirket çalışanlarının karşısına dikilen köy muhtarı İsmail Altun ve köylüler, "Ya şimdi çekip gidersiniz, ya da tabutla gidersiniz" diyerek HES'ci şirket çalışanlarını köylerinden kovdular. (Sendika.org) 4 Mayıs Zonguldak'ta halk sağlığını ve can güvenliğini tehdit eden görüntüsüyle vatandaşların tepkisini çeken kent merkezindeki eski lavuar (kömür yıkama tesisi) alanındaki ağzı açık kuyular, tehlike saçıyor. (Zaman) 31 Mayıs Ankara'nın Polatlı ilçesinde Ankara Çayı üzerine mevsimlik tarım işçileri tarafından yapılan tahta köprünün çökmesi sonucu 1 kişi boğuldu, kayıp olan iki kişiyi arama çalışmaları ise devam ediyor. (Zaman) 31 Mayıs Eskişehir'de bir mahalledeki asfalt yol bir anda büyük bir gürültüyle çöktü. Park halindeki iki otomobil 6 metre derinliğe ulaşan çukurun içine düştü. Çukura düşen otomobiller bölgeden geçmekte olan doğalgaz borusunu da deldi. (Zaman) 31 Mayıs Şırnak'ın Silopi ilçesinde deprem sonrası meydana gelen şiddetli yağmur ve fırtına ilçedeki binlerce dönümlük ekili alana hasar verirken, 2 caminin minaresinin de yıkılmasına sebep oldu. (Zaman) 30 Mayıs İzmir'in Karşıyaka ilçesinde, belediye otobüsünün bir elektrikli bisikleti sıkıştırması sonucu yaşanan trafik kazasının ardından tartışma çıktı. Otobüs şoförü, bisiklette bulunan iki kardeşi bıçakla yaraladı. (Zaman) 30 Mayıs Kahramanmaraş'ta, elektrik alamadıklarından sorumlu tuttukları belediyeye tepki göstererek açlık grevine başlayan 7 esnaftan 2'si fenalaşarak hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 28 Mayıs Kızılay'da bulunan Akay Kavşak tünelini yoğun yağmur nedeniyle su bastı. Çok sayıda araç tünel içinde mahsur kaldı. Sürücüler araçlarını tünelden güçlükle dışarı çıkarırken, Ankara Büyükşehir Belediye ekipleri uzun uğraşlar sonucunda tüneldeki suyu boşalttı. Trafiği yönlendirmeye çalışan bir polis memurunun da tünelde mahsur kaldığı görüldü. (Zaman) 28 Mayıs Çanakkale'nin Yenice ilçesine bağlı Reşadiye köyü ile Kaklım beldesi arasındaki yolu kısaltmak amacıyla yapılan köprü, 15 yıldır kullanılamaz halde. Bu yüzden Kocaçay'dan zorlukla geçen köylüler, köprünün bir an önce yeniden yapılmasını istiyor. (Zaman) 28 Mayıs Kars'a 15 km mesafedeki merkeze bağlı Ölçülü köyünde oluşan hortum, 20 evin ve sağlık ocağının çatısının uçmasına, elektrik ve telefon tellerinin kopmasına sebep oldu. (Zaman) 27 Mayıs Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Kütahya Simav'da meydana gelen depremde 8 bin 887 konut, ahır ve işyerinde hasar tespit edildiğini açıkladı. (Zaman) 27 Mayıs Hatay'ın Dörtyol ilçesine bağlı Payas beldesinde belediyenin sinekle mücadele çalışması yaptığı mahallede 11 çocuk zehirlendi. (Zaman) 24 Mayıs 205 Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı trik santrali (HES) yapımı için yerlerini vermek istemeyen köylüler ile Melet Enerji A.Ş. arasındaki tartışma büyüyerek devam ediyor. Durak köylülerinin ağaçlarını ve fındıklarını kesen şirket elemanlarına tepki göstermesi üzerine jandarma komutanı köylülerle şirketi 15 Mayıs günü bir araya getirdi. Toplantıya platform üyeleriyle giren köylüler, salona şirket elemanlarının geç ve jandarmayla gelmesine tepki gösterdi. Toplantıyı Jandarma Komutanı Yüzbaşı başlattı. Kendilerinin konunun dışında olduklarını, kavgayı önlemekle yükümlü olduklarını söyledi. Köylüler de “Ağaçlar kesilirken jandarma kimi koruyordu. Şirketin arabasıyla gelip gitmek ne anlama geliyor”, diye tepki gösterdi. (Sendika.org) 16 Mayıs 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 206 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 206 Kütahya'nın Simav ilçesinde önceki gün meydana gelen depremde dışarı kaçtığı sırada apartmandan üzerine beton parçası düşmesi sonucu ölen 18 yaşındaki lise öğrencisinden geriye çok sevdiği motosikleti kaldı. (Zaman) 21 Mayıs Adıyaman'da tarihi Perre Antik Kent ören yerinde 6 kişilik ailenin yaşadığı, sit alanında bulunan toprak ev çöktü. (Zaman) 20 Mayıs Batman'da bir AVM inşaatının yanından geçen ana su şebekesi borusunun patlaması bölgede heyelana yol açtı. (Zaman) 20 Mayıs İzmir'in Bayraklı ilçesinde, patlayan su borusu sokağı adeta nehre çevirdi. Durumu İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü (İZSU) ekiplerine bildirmelerine rağmen yetkililerin geç geldiğini öne süren ve evlerini su basan vatandaşlar tepki gösterdi. (Zaman) 18 Mayıs Van merkeze bağlı Gövelek köyünde etkili olan fırtınanın ardından oluşan hortum nedeniyle birçok ev hasar gördü. (Zaman) 19 Mayıs Karşıyaka ilçesi Şemikler Mahallesi 6518/4 sokakta bulunan 5 evin mahkeme süreci devam ederken Karşıyaka Belediyesi tarafından yıkıldığını iddia eden mahalle sakinleri tepki gösterdi. (Zaman) 17 Mayıs Adana'da otomobiliyle sel sularına kapılan bir kişinin öldüğü bildirildi. Alınan bilgiye göre, merkez ilçe Yüreğir'e bağlı Çelemli Köyü'nde oturan Oktay Süren (31), 01 F 0866 plakalı otomobiliyle seyir halinde iken köy yakınlarındaki Tekmeşe Deresi üzerindeki köprüden geçerken, derenin şiddetli yağış nedeniyle taşması sonucu sel sularına kapıldı. (Zaman) 16 Mayıs kaleci olarak görev yapan Abdullah Yaman, 10 santimetre çapındaki demir borudan yapılan seyyar kale direğinin maç sırasında üzerine devrilmesi sonucu yaralandı. Başından yaralanan Abdullah Yaman, olay yerinde hayatını kaybetti. (Zaman) 13 Mayıs Tokat'ın Turhal ilçesinde çocuklar oynarken el bombası buldu. Uzman tarafından imha edilen el bombasının MKE yapımı olduğu öğrenildi. (Zaman) 11 Mayıs Gümüşhane'nin Torul ilçesinin Çamlıca ve Köprübaşı mahallelerinin sakinleri, Torul Baraj Gölü'ne atılan çöplerin sağlığı tehdit eder boyuta geldiğine dikkati çekerek, yetkililerden önlem alınmasını istedi. (Zaman) 9 Mayıs Düzce Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü Erkek Yetiştirme Yurdu'nda çıkan yangında, dumandan etkilenen bir çocuk hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 10 Mayıs Adıyaman'da şebeke suyuna ham petrol karıştı. (Zaman) 5 Mayıs Bursa'daki karbonmonoksit faciasında ölü sayısı 5'e yükseldi. Sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen aynı aileden 4 kişinin ardından, bugün bir kişi daha hayatını kaybetti. (Zaman) 5 Mayıs Kocaeli'nin Darıca ilçesinde sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen Bahar Özgören (68) ile torunu İsmail Özgören (9) hayatını kaybetti. (Zaman) 7 Mayıs Afyonkarahisar'ın Emirdağ ilçesinde sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen köy imamı ve eşi hayatını kaybetti. (Zaman) 15 Mayıs AK Parti Samsun Milletvekili adayı Akif Çağatay Kılıç, Sam-sun'un Atakum ilçesinde meydana gelen sel felaketinin ardından bölgeye giderek incelemelerde bulundu. Vatandaşlar, Büyükşehir ve Atakum Belediyesi'nin kendilerine hiçbir şekilde yardım etmediğini söyledi. Evlerin temizlenmesi için belediyeden vidanjör gönderildiğini; ancak vidanjör yağ kestiği için temizleme ve su tahliyesi yapmadan gittiğini anlattı. (Zaman) 5 Mayıs Kayseri’de Kocasinan İlçesi Gaziosmanpaşa Mahallesi Ray Caddesi'nde yaşayan 11 yaşındaki 6. sınıf öğrencisi Abdullah Yaman, arkadaşlarıyla birlikte Demirspor Kulübü'ne ait antrenman sahasında futbol oynamaya başladı. Mahalle takımında İzmir'in Bornova ilçesinde, geçtiğimiz gün bisikletle gezmeye çıktığı sırada kamyonun altında kalarak hayatını kaybeden 10 yaşındaki Serkan Keskin için ailesi, olayın acısını yaşayan vatandaşlar, öğle saatlerinde kazanın olduğu yerde toplanarak üst geçit 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 207 Şanlıurfa'da yılın en şiddetli yağışı meydana geldi. Yağışın şiddeti özellikle Şanlıurfa'nın kuzeyinde kendini gösterdi. Bozova ilçesine bağlı 12 köyü önce dolu vurdu, ardından sel bastı. En fazla hasar ise Kepirce köyünde meydana geldi. Köy sel sularına teslim oldu, köyün sokakları Venedik sokaklarına döndü. (Zaman) 1 Mayıs Mardin'in Midyat ilçesinde dün akşam yağan sağanak yağışta birçok evin bodrum katı suyla doldu. Zemin katta oturan Tenay ailesinin evini de su bastı. Mağdur aile yetkililerden yardım istedi. (Zaman) 1 Mayıs Kayseri'de karbonmonoksit gazından zehirlenen yaşlı çift öldü. (Zaman) 3 Mayıs HAZİRAN Hopa'da polisin başbakan Erdoğan'ı protesto eden halka karşı uyguladığı terör sonucu hayatını kaybeden emekli öğretmen Metin Lokumcu’nun ilk ön Adli Tıp raporu açıklandı. Lokumcu’nun gaz bombası sonucu hayatını kaybettiği belirlendi. Trabzon Adli Tıp'tan alınan ilk ön rapora göre astım ve bronşit hastası emekli öğretmen Metin Lokumcu biber gazının etkisi sonucu kalp krizi geçirerek hayatını kaybettiği öğrenildi. (ANF) 1 Haziran Türk Tabipler Birliği (TTB) Hopa’da Metin Lokumcu’nun ölümüne yol açan, İzmir’de ise emekli bir işçinin kalp krizi geçirmesine neden olan biber gazı kullanımına karşı hükümeti uyardı. Açıklamada “Gösterilerde kullanılan gazlar ölümcül sonuçları olan kimyasal silahlardır. Bu silah; yalnızca hedef alınanı değil aynı zamanda hava ile dağılımı nedeniyle çevresindeki tüm toplumu etkileyecek şekilde yayılmaktadır.” denildi. (Sendika.org) 2 Haziran Başbakan Tayip Erdoğan'ın Diyarbakır'dan gidişinin ardından polisler, protesto eylemlerine sert müdahalede bulundu. Bağlar'da polisin rastgele attığı gaz bombaları 3'ü bebek, 6 kişinin yaralanmasına neden oldu. (ANF) 1 Haziran İzmir’de Hopa'da yaşanan polis terörünü protesto etmek için AKP'ye yürüyen emekçilere polis gaz bombalarıyla saldırdı. Saldırı sırasında 49 yaşındaki işçi emeklisi ve TKP üyesi Turgut Eraslan kalp krizi geçirdi. (ANF) 1 Haziran Halkın büyük tepkisine rağmen Çoruh nehri üzerinde inşa edilen Arkun Barajı inşaatı yaklaşık bin köylü tarafından basıldı. Köylüler iki iş aracını nehre atıp, şantiyeyi tahrip ederken jandarma saldırısı sonucunda 30 eylemci gözaltına alındı. (Sendika.org) 3 Haziran Barınma Hakkı Mücadelesi Ankara’nın dört bir yanında devam ediyor. Mehmet Akif Ersoy Mahallesi Yenimahalle Belediyesi önünde oturma eylemi yaparken Mamak halkı da Mamak Belediyesi önüne yürüdü. (Sendika.org) 3 Haziran Sosyal Hizmetler Kurumu'nun koruması altında olan 6 yaşındaki G.B., verildiği 'bakıcı aile'de cinsel istismara uğradı. G.B.,Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Cerrahisi Bölümünde tedavi altına alındı. Sosyal Hizmetler Kurumu'ndan gelen yetkililerin çocuğun 'cinsel istismara' uğradığını kamufle etmek için çaba harcadığını kaydeden hemşire, "Bize ısrarla çocuğun sandalyede düştüğünü kabul ettirmeye çalıştılar. Bu olayın kapanmaması gerekiyor.” dedi. (ANF) 4 Haziran Çeşme Belediyesi zabıta ekipleri, Romanların çadırlarını yıktı. Onlarca aile mağdur oldu. Geçtiğimiz ay Kürtlerin evlerinin yıkıldığı Çeşme’de şimdi de Romanların ilçeye girişi engellenmek isteniyor. Her yıl yaz sezonunda 3 ay için kurulan çadırlar bu yıl tekrar kuruldu fakat Çeşme Belediyesi zabıta ekipleri tarafından yıkıldı. (ANF) 5 Haziran Aydın’da 26 çocuğun canını alan ancak şimdiye kadar herhangi bir önlemin alınmadığı DSİ sulama kanalının kapatılması için BDP’li belediyenin hazırladığı proje, 'Devletin parası yok' denilerek kabul edilmedi. (ANF) 6 Haziran Bursa’nın Yenişehir İlçesi’nde gençler arasında yaşanan 2 kişinin yaralandığı kavga ardından Kürtlerin yoğunlukta yaşadığı mahalleye saldıran Osman 207 Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı istediklerini ifade ederek eylem yaptı. (Zaman) 1 Mayıs 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 208 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 208 Pamukoğlu'nun Hak ve Eşitlik Partisi'ne (HEPAR) mensup ırkçı grup birçok ev ve aracı tahrip etti. (ANF) 6 Haziran Diyarbakır Çermik İlçesine bağlı Aynalı ile Kalecik köyleri arasında hayvanlarını otlatan çobanların bulduğu cismin patlaması sonucu 1 çocuk yaşamını yitirirken, 2 çocuk da ağır yaralandı. (ANF) 7 Haziran Kütahya'nın Tavşanlı ilçesine bağlı Dulkadir köyünde, siyanür karıştığı iddia edilen şebeke suyundan içen 3 kişi daha hastaneye kaldırıldı. Böylece, zehirlenen kişi sayısı 7'ye yükseldi. SES İzmir Şubesi, zehirlenmelerin meydana geldiği Kütahya’nın Tavşanlı İlçesi Dulkadir köyünden aldığı su numunelerini analiz ettirmesi sonucu sudaki siyanür miktarının olması gerekenden 221 kat fazla oranda olduğu oraya çıktı (Sendika.org) 14 Haziran (ANF) 18 Haziran Adana'da 9 yaşındaki Ayşe Uğurlu, evlerinin damında elektrik akımına kapılarak hayatını kaybetti. Edinilen bilgiye göre olay, dün akşam saatlerinde Adana merkez Seyhan İlçesi Gülbahçe Mahallesi 13216 sokakta bulunan evde meydana geldi. Evlerinin damında bulunan Ayşe Uğurlu, yakından geçen enerji nakil hattından akıma kapıldı. (ANF) 30 Haziran Urfa'da 2 yaşındaki Ece'nin, kreşte uyuduğu sırada, bir başka çocuk tarafından yanaklarının ısırılıp, yüzünün tırmalandığı ileri sürüldü. Ancak Ece’nin ailesi kreş yetkililerinin iddialarının inandırıcı bulmayarak savcılığa giderek suç duyurusunda bulundu. (ANF) 30 Haziran Ağrı'nın Doğubayazıt ilçesi açılan çukurlara dolan yağmur suyunda serinlemek için giren iki kardeşten biri boğuldu. (ANF) 18 Haziran Dikmen Vadisi’nde evlerinin zorla yıkıldığını söyleyen aile belediyenin yıkım kararı olmadığını ve eve zorla girerek eşyalarını attığını belirtti. Yıkım kararını görmek istediklerini belirttiklerine rağmen kendilerine gösterilmediğini ifade eden aile “evimiz yıkılsa da biz burayı terk etmiyoruz” dedi. (Sendika.org) 30 Haziran Diyarbakır'ın Ergani ilçesinde çöpte bulduğu cismi kurcalayan 10 yaşındaki çocuk, cismin patlaması sonucu ağır yaralandı. Çocuğun bir kolunun koptuğu öğrenildi. (ANF) 20 Haziran Arızlı deprem konutlarından çıkarılmak istenenler, barınma hakları için yaptıkları eylem nedeniyle hapis cezasına çarptırıldı. Ceza alanlar arasında, kendisini yakan Recep Uğur da var. (Sendika.org) 23 Haziran Diyarbakır’dan milletvekili seçilmesine rağmen YSK vetosuyla vekilliği düşürülen Hatip Dicle’ye destek vermek ve kararı protesto etmek üzere Taksim Meydanı’nda yapılan açıklama sonrasında polis yine terör estirdi. Çevredeki işyerlerine, vatandaşın oturduğu ara sokaktaki kafelere gaz bombası ve tazyikli su sıkan polis birçok işyerinin camlarını da kırdı. (ANF) 22 Haziran Aydın'ın Çine İlçesi'nde Madran Dağı'na rüzgar elektrik santrali (RES) kurulmasına karşı direnen köylülerden 2'si tutuklandı. (Sendika.org) 24 Haziran Gaziantep'in Araban ilçesinde, şiddetli rüzgâr sebebiyle çöken bahçe duvarının altında kalan Aydın Çelik (16) hayatını kaybetti. Kuzeni İsmail Çelik (17) ise ağır yaralandı. (Zaman) 14 Haziran Urfa’nın Karaköprü beldesinde bir benzin istasyonunda sabah saatlerinde patlama meydana geldi. LPG tankından kaynaklandığı belirtilen patlamada, bölge savaş alanına döndü. Patlamada 1 kişi yaşamını yitirirken, 2’si ağır 21 kişi de yaralandı. (ANF) 27 Haziran Dikmen Vadisi güne yıkım tehdidi ve polis kuşatması ile başladı. Sabah 9.30 sıralarında yıkıma başlayan ekipler, karşılarında vadi halkını buldu. Evlerinin yıkılmasına izin vermeyen halka polis gaz bombaları ile saldırdı. Dikmen Vadisi halkı da bulundukları bölgenin farklı noktalarına kurdukları lastik barikatları ateşe verdi. (Sendika.org) 30 Haziran Seçim gecesi Şırnak'ta Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloğu'nun sonuç kutlanırken yaşanan polis saldırısında gaz bombasından fenalaşarak hastaneye kaldırılan Hatice İdin, hayatını kaybetti. (Sendika.org) 30 Haziran İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin 19 Haziran Pazartesi gününden itibaren Sarıyer 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 209 Fındıklı ilçesi Arılı Vadisi`nde Hidroelektrik Santrali (HES) yapmak üzere su kullanım hakkı verilen enerji şirketi adına bölgeye gelen çevre ölçüm ve analiz laboratuvarı yetkilisini protesto eden Fındıklılılar yetkilinin derelerden aldığı su numunelerini yola döktüler. (Sendika.org) 18 Haziran TMMOB Ayamama Deresi’ne kaçak atık su deşarjı yapılmasının basına yansımasının ardından yerel yönetimleri göreve çağırdı. Çevre Mühendisleri Odası (ÇMO) İstanbul Şubesi, kaçak atık suyun önüne geçilmezse bölgede bir çevre felaketi yaşanacağını ve kirlenmenin Ayamama Deresi vasıtasıyla Marmara Denizi’ne kadar ulaşacağının altını çizdi. ÇMO İstanbul Şube Yönetimi, deredeki kirliliğin yer altı sularını olumsuz etkilediğini ve dere çevresindeki canlıları da tehdit ettiğini ifade etti. (Sendika.org) 22 Haziran Peri Vadisi’nde yapılan ve faaliyete geçen 4 HES'e ve yapım aşamasında olan barajlara karşı yöre halkı eyleme geçti. Yapım aşamasında olan Pembelik Barajı’na DEDEF, Dersim Kültür Derneği ve Peri Suyu Koruma Platformu tepki gösterdi. (Sendika.org) 16 Haziran Elazığ merkeze 35 kilometre mesafede bulunan İçme beldesinde dün 5,4 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Depremin merkez üssü İçme beldesinde bazı kerpiç evlerde hasar oluştu. (Zaman) 24 Haziran Küçükçekmece'de LYS sınavı sonrası stres atmak için kuzenleriyle sahildeki Lunaparka gelen Hatice Ataman (18), bindiği fırlatma aracından düşerek hayatını kaybetti. (Zaman) 20 Haziran Balıkesir Gönen ilçesinde Manyas yolu üzerinde kurulan lunaparka giden Halil Arı (22) hareket halindeki gondoldan düştü. (Zaman) 22 Haziran Eskişehir'de 3 katlı bir bina çöktü. Bitişiğinde temel kazısı olan binanın güvenlik nedeniyle sabah saatlerinde boşaltıldığı bildirildi. (Zaman) 19 Haziran Kastamonu'nun İnebolu ilçesinde 1 yıl önce evleri yıkılan 7 kişilik aile, Göçkün köyündeki kullanılmayan camide yaşıyor. (Zaman) 19 Haziran Anadolu Kavağı-Eminönü seferini gerçekleştiren deniz hattının alınan karar gereği 20 Haziran Pazartesi günü kaldırılacağını öğrenen semt sakinleri Eminönü Boğaz İskelesi önünde eylem yaptı. Hattın kaldırılmasını istemeyen ve bunun için de bir süre motorun hareket etmesini engellemeye çalışan vatandaşlar, araya polislerin ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi İl Genel Meclis Üyesi Muarrem Kaşifoğlu'nun girmesiyle eylemine son verdi. (Zaman) 17 Haziran Kırıkkale'nin Yahşihan ilçesine bağlı Irmak beldesinde etkili olan sağanak, ev ve iş yerlerinde su baskınlarına yol açtı. İstasyon bölgesinde rayların su altında kalması nedeniyle tren seferleri durdu. (Zaman) 16 Haziran Van'da bir apartmanın birinci katında çıkan yangında, dumandan etkilenen 10 kişi hastaneye kaldırıldı. Bu sırada, itfaiye ekiplerinin patlak hortumlarla yangına müdahale ettiğini ve alevleri kontrol altına almakta güçlük çektiğini ileri süren vatandaşlar, ekiplere tepki gösterdi. (Zaman) 16 Haziran Balıkesir'in Edremit ilçesinde çevre yolu çalışmalarından dolayı açılan yaklaşık 4 metre deriliğindeki kanala motosikletle düşen iki kişi yaralandı. (Zaman) 16 Haziran Ankara'da aniden bastıran yağmur ve dolu hayatı felç etti. Öğle saatlerinde yağan dolu ve sağanak nedeniyle Balgat Çetin Emeç Bulvarı'ndaki 70. Gün Altgeçidi su altında kaldı. (Zaman) 16 Haziran Şanlıurfa'da iki katlı evin balkonunda yemek yiyenlerin üzerine saçak çökmesi sonucu 5 kişi yaralandı. (Zaman) 15 Haziran Ağrı'nın Eleşkirt ilçesine bağlı Arifbey ile Hürriyet köyleri sakinleri, köylerinde köprü yapılmadığı için sandık başına gitmedi. Ardahan'ın Göle ilçesine bağlı Uğurtaşı köyünde ise vatandaşlar Orman İşletmesi'ne bağlı odun deposunun başka bir yere taşınmasından dolayı oy kullanmadı. (Zaman) 12 Haziran 209 Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı - Eminönü vapur hattını kaldıracağını duyurmasının ardından halk tepki gösterdi. Bugün (17 Haziran) hattın kaldırılmamasını isteyen halk, Eminönü'ndeki iskelede eylem yaptı. (Sendika.org) 17 Haziran 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 210 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 210 Diyarbakır'da iki ayrı yerde yıldırım isabet etmesi sonucu 3 çocuk öldü, biri de yaralandı. (Zaman) 12 Haziran Aydın'ın Bozdoğan ilçesine bağlı Hışımlar köyünde, yakınları vefat eden aileyi ziyarete gelenlerin bulunduğu ahşap evin tabanı çöktü. Olayda 1'i ağır 12 kadın yaralandı. (Zaman) 12 Haziran Kütahya'nın Simav ilçesinde, deprem sonrası 9 bine yakın kişinin yerleştirildiği çadırkente yıldırım düştü, 2 kişi yaralandı. (Zaman) 11 Haziran Mersin'in Erdemli ilçesi Tömük beldesinde evinde eli kesilen Salih Kurucan'ı (23) hastaneye götürmek için 5 kişinin bindiği araç, D-400 karayolundaki su birikintisi sebebiyle kontrolden çıktı. (Zaman) 11 Haziran Sivas'ta etkili olan fırtına nedeniyle çok sayıda evin çatısı uçtu, yaya kaldırımlarındaki bazı ağaçlar kökünden söküldü ve aydınlatma direkleri ile enerji nakil hatları da zarar gördü. (Zaman) 10 Haziran Samsun'da hafif raylı sistemin devreye girmesi, minibüs güzergâhlarının değiştirilmesi ve ardından ulaşım ücretlerinin yükseltilmesi tepki çekiyor. (Zaman) 8 Haziran Metrobüs hattındaki bir otobüs OkmeydanıHaliç istikametinde arıza yaptı. Mesai saatinin başlangıcına denk geldiği için kısa sürede metrobüs yolunda uzun kuyruk oluştu. Her iki yönde de yaklaşık bir saat trafik açılmadı. Otobüsleri bekleyerek işine yetişemeyeceğini düşünen binlerce yolcu metrobüs yolunda yaya olarak yola devam etti. (Zaman) 8 Haziran Diyarbakır'ın Çermik ilçesi Petekkaya köyü yakınlarında kullanılmayan bir mermer ocağında buldukları bir cismin patlaması sonucu Umut Petekkaya isimli bir çocuk ölürken, İbrahim Aytekin (16) ve Davut Petekkaya (16) yaralandı. (Zaman) 8 Haziran Beyoğlu'nda 4 katlı binanın 2. katında çıkan yangın sebebiyle yaklaşık 25 kişi binada mahsur kaldı. Aralarında çocukların da bulunduğu 10 kişi ise dumandan etkilendi ve hastaneye kaldırıldı. Elektrik kontağından kaynaklandığı ileri sürülen yangın yüzünden bina dumanla doldu. (Zaman) 7 Haziran Etimesgut'ta iki binanın istinat duvarı yıkıldı. Etimesgut Belediyesi, binaların boşaltılmasına karar verdi. (Zaman) 5 Haziran Şanlıurfa'nın Siverek ilçesinde su dolu çukura düşerek boğulan kuzenlerin cenazeleri toprağa verildi. Siverek'e bağlı Üstüntaş köyünde; 3 Haziran 2011 tarihinde yol yapımı için malzeme temin edilen alanda oluştuğu iddia edilen ve yağmur sularının dolduğu yaklaşık 7 metre derinliğindeki çukura düşen kuzenler hayatını kaybetmişti. (Zaman) 4 Haziran Kütahya'da akşam saatlerinde başlayan şiddetli yağmur, yaklaşık 50 ev ve iş yerinde su baskınlarına yol açtı. Araç trafiği 2 saat aksadı. (Zaman) 1 Haziran Bilecik'in Yenipazar ilçesinde, sele kapılan bir kişinin öldüğü bildirildi. (Zaman) 1 Haziran Kütahya'nın Simav ilçesinde, 19 Mayıs'ta meydana gelen 5,9 büyüklüğündeki depremin ardından,konutların ilçe merkezinde yüzde 55'i, belde ve köylerde ise yüzde 35'inin hasarlı olduğu tespit edildi. (Zaman) 1 Haziran Şırnak'ta terör saldırılarından kaçtıktan sonra 'köye dönüş projesi' ile doğdukları yere geri dönen Atbaşı köyü sakinleri, yetkililerden yardım bekliyor. İçme suyunu kilometrelerce öteden eşekle taşıyarak getiren vatandaşlar yol ve su istiyor. Şırnak'a 30 kilometre uzaklıkta bulunan 50 nüfuslu Atbaşı Köyü sakinleri, yetkililerin sondaj çalışması ile su bularak sorunlarını çözmesini bekliyor. (Zaman) 30 Haziran Çorum'un Uğurludağ ilçesinde çıkan yangında 11 kişilik ailenin yaşadığı ev kullanılamaz hale geldi. (Zaman) 29 Haziran Pınarbaşı semtindeki yarış pistinde 200 kilometre hızla giden Vecihi Erkin Korkmaz, motosikletinin hakimiyetini kaybederek pist kenarında bulunan minibüse arkadan çarparak yaşamını yitirdi. Kazanın ardından Korkmaz'ın arkadaşları, yaşananlara tepki gösterdi. Aygün, ''Bizler hem kendimiz hem de insanlar açısından tehlikeli olmaması için, heyecanımızı yaşamak için bu pisti tercih ediyoruz. Ama güvenli olmadığı ortaya çıktı. Bu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 211 TEMMUZ Dikmen Vadisi halkı, 30 Haziran günü gerçekleşen ve püskürtülen yıkım saldırısı sonrasında barınma hakkını ve evlerini savunmak için seferberlik ilan etti. (sendika) 3 Temmuz İstanbul Ataşehir’e bağlı Küçükbakkalköy’de, bir hafta önce barakaları yıkılan Roman yurttaşlar, bir basın açıklaması yaparak tepkilerini dile getirdi. Siyasilerin kendilerine verdikleri sözü tutmalarını isteyen Roman yurttaşlar, “Barınma hakkı bizim en temel insan hakkımız. Biz artık evimiz yıkılacak korkusu duymadan insanca yaşamak istiyoruz” dedi. (birgün) 6 Temmuz Fethiye'deki Kargı Çayı üzerinde yapılması planlanan HES'e karşı köylüler ve doğa aktivistleri eylem yaptı. Köylüler ve HES'i yapan şirket yetkilileri arasında tartışma yaşandı (etha) 11 Temuz Ulaşım zamlarının geri alınması için 2 Şubat’ta Ankara Ege Mahallesi’nde yapılan parasız ulaşım eyleminde gözaltına alınan iki Halkevci hakkında 5 yıla kadar hapis istemiyle dava açıldı (sendika.org) 15 Temmuz Artvin’in Arhavi İlçesi Balıklı Köyü’nde yapımı planlanan Saka Hidroelektrik Santrali için düzenlenen ÇED toplantısı köylüler tarafından protesto edildi, toplantı yapılamadı (sendika.org) 20 Temmuz Şehir içi ulaşım fiyatlarına yapılan zamların geri çekilmesi ve ulaşım hakkı için mücadele eden Antalyalılar topladıkları on binin üzerinde imzalı dilekçeyi teslim etmek için Antalya Büyükşehir Belediyesine yürüdü (sendika.org) 23 Temmuz 17 Mart 2010’da ODTÜ’de ve Hacettepe Üniversitesi’nde gerçekleşen ve 127 kişinin gözaltına alınması ile sonuçlanan parasız ulaşım eylemleri hakkında açılan dava sonuçlandı. Mahkeme, 5 öğrenciyi 600’er lira adli para cezasına çarptırırken, 7 öğrencinin beraatine karar verdi (sendika.org) 25 Temmuz Derelerin Kardeşliği Platformu’nun çağrısıyla bir araya gelern Artvin Şavşat halkı, “Suyumuza sahip çıkıyoruz” diyerek Şavşat Kaymakamlığı’na yürüdü ve bir basın açıklaması gerçekleştirdi (sendika.org) 28 Temmuz Erzincan'da akşam saatlerinde etkili olan sağanak yağış, ev ve iş yerlerinde su baskınlarına yol açtı. Şehir merkezinde saat 17.00 sıralarında başlayan sağanak yağış nedeniyle 100'den fazla daire ve iş yerini su bastı. Atatürk Mahallesi Kırklar Caddesi 367. sokakta bulunan dairenin bodrum katında yaşayan ve tekerlekli sandalyeye mahkûm olan Fatih Durmaz'ı su baskınından komşuları kurtardı. (cihan) 2 Temmuz Adıyaman'ın Samsat ilçesinde sulama kanalına düşen zihinsel engelli bir çocuk, vatandaşlar tarafından kurtarılarak hastaneye kaldırıldı. (İHA) 2 Temmuz Yavuzeli’ne bağlı Yöreli köyü yakınlarında hayvanların su içmesi için açılan 1,5 metre derinliğindeki gölete serinlemek amacıyla giren İbrahim Avcı (12) ile kardeşi Ramazan Avcı (10) boğuldu. (AA) 3 Temmuz Küçükbakkalköy'de barakaları belediye ekipleri tarafından yıkıldığı için bir haftadır sokakta yaşayan Romanlar, yaptıkları basın açıklamasında, "Roman açılımı" kapsamında kendilerine verilen barınma hakkı sözünün tutulmasını istiyorlar. (radikal) 5 Temmuz İstanbul Ataköy 5. Kısım civarında 4 arkadaş çalılıkların arasından aniden tren yoluna çıktı. Bu sırada Sirkeci'den Halkalı'ya giden banliyö treni ray üzerindeki çocuklardan Ali Işıl (13) ve Yakup Atik'e (12) çarptı. Çeşitli yerlerinden yaralanan 2 çocuk olay yerinde öldü. (zaman) 6 Temmuz Şanlıurfa Belediyesi yıkım ekipleri TOKİ’de ruhsatsız olarak faaliyet gösteren bir pide fırınını tespit etti. Yıkım ekipleri, 211 Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı minibüsün burada olmaması lazımdı. Eğer olmasaydı, arkadaşımız lastiklere çarparak en fazla yaralı olarak kurtulacaktı. Şimdi feci şekilde can verdi. Onun için hukuk mücadelesi başlatacağız'' dedi. (Zaman) 27 Haziran 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 212 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 212 fırında yer alan malzemeleri boşalttıktan sonra yıkımı gerçekleştirdi. (urfahabermerkezi.com) 26 Temmuz Erzurum merkez Yakutiye ilçesi Veyisefendi Mahallesi'nde, zabıta ekipleri, Mesut Karagöl'e ait gecekonduyu yıkmakiçin polis desteğinde eve gitti. Elindeki ekmek bıçağıyla polise ve zabıtaya direnen Zekiye Karagöl ise polisin ikna çalışmaları sonucu eylemini bıraktı. Karagöl, sağlık görevlilerinin kollarında ambulansa kadar taşındı. Eylem sonrasında gecekondunun yıkılması bir sonraki güne ertelendi. (mynet) 22 Temmuz Maltepe Başıbüyük Mahallesi’nde bugüne dek alışılagelen gerginlik dolu yıkımların aksine mutlu anlar yaşandı. Maltepe Belediyesi’nin en yüksek enkaz bedeliyle satın aldığı evlerin yıkım çalışmaları, Fen İşleri Müdürlüğü ekipleri tarafından gerçekleştirildi. (dha) 13 Temmuz (AA) 12 Temmuz Seyhan ilçesi Gülbahçe mahallesinde evlerinin çatısının yanından geçen enerji hattındaki elektrik akımına kapılan Ayşe Uğurlu (9), öldü. Baba Halil Uğurlu TEDAŞ’a enerji nakil hattıyla ilgili dilekçe verdiğini ama ilgilenmedikleri söyledi. Olay yerine gelen polis memuru Remzi Cıncık da inceleme yaptığı sırada elektrik akımına kapılarak yaralandı. (gündem) 1 Temmuz AĞUSTOS Söke'ye bağlı Sazlıköy Beldesi'nde şebeke suyu hastalık saçıyor. İktidara gelen tüm siyasi partilerin ilk vaadi, 'su sorununuzu çözeceğiz' şeklinde olsada şu ana kadar bu sözü yerine getiren olmadı. Hastalık saçan şebeke suyunu içmek zorunda kalan Sazlıköy halkı, yerel yönetime tepkili. (ANF) 8 Ağustos Erzurum'un tarihi mahallelerinden biri olan Hacıcuma ve Taşmescit mahallelerinde yapılan kamulaştırma çalışmalarının ardından başlayan yıkım çalışamaları hız kazandı. Kentsel dönüşüm projeleri arasında ilk sırada yer alan, aynı zamanda Erzurum'un en eski ve tarihi mahalleri arasında bulunan Hacıcuma ve Taşmescit mahallelerinde yıkım çalışmalarının sürdürüldüğünü belirten Başkan Ali Korkut, Hacıcuma Kentsel Dönüşüm Projesi çerçevesinde Hacıcuma ve Taşmescit mahallelerinde 106 parsel kamulaştırma yapıldığını söyledi. (erzurumhabergazetesi.com) 14 Temmuz Antalya'nın Alanya ilçesinde Mustafa Eceler(49) yalnız yaşadığı evinde ölü bulundu. Yıllardır yalnız yaşadığı belirtilen Eceler'in ihtiyaçlarına komşularının yardımcı olduğu öğrenildi. (cihan) 1 Ağustos Küçükbakkalköy Romanlarının son dayanakları olan barakalar da dozerlendi ve semt sakinleri hasta, yaşlı, çocuk ayırt edilmeden sokağa atıldı. Solunum cihazına bağlı yaşayan bir hasta, 15 gündür yorgan döşek sokakta (radikal) 17 Temmuz Yıldırım Hacısarraf Mahallesi Çiftçi Sokak'ta dört katlı yapımı devam eden bir binanın bacasının içine baz istasyonunun kamufle edilmek istendiğini iddia eden mahalle sakinleri, inşaatta çalışanlara tepki gösterdi. (zaman) 1 Ağustos Ayvansaray'ın Tokludede mahallesinde kentsel dönüşüm projesi kapsamında Ekim'e kadar yıkım başlayacak. Ancak hala evlerini satmamış bazı aileler var; evlerini değerinin altında satmak istemedikleri için direniyorlar. (bianet) 18 Temmuz Merkez Seyhan ilçesinin Yeşiloaba Mahallesi'ndeki TOKİ evleri civarında, serinlemek için arkadaşlarıyla DSİ'ye ait sulama kanalına giren İhsan Kabakçı (31) boğularak hayatını kaybetti. (AA) 3 Ağustos Antalya'nın Aksu ilçesi Çamköy ve Pınarlı mahallelerinde 9 kaçak gecekondu yıkıldı. Erzurum'un Tortum ilçesine bağlı Serdarlı, Bağbaşı, Pehlivanlı beldelerinde yapımına Kütahyalı köylüler ve Eti Gümüş A.Ş'de çalışan işçiler, madene karışı hukuki mücadele başlatıyor. Avukatlarla birlikte yapılan toplantıdan, "Bergamalı köylülerin yolunda yürüme" kararı çıktı. (etha) 4 Ağustos 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 213 Osmaniye'de 40 dereceyi bulan sıcaklardan bunalan çocuklar, hastalık ve boğulma tehlikesine aldırmadan kanallara girerek serinliyor. Gebeli Mahallesi Güney Çevre Yolu üzerindeki sulama kanalına giren 9 yaşındaki Alper Ulucan, arkadaşları ile birlikte hemen hemen her gün buraya gelerek serinlediklerini söyledi. (cihan) 20 Ağustos Sinop'un Gerze ilçesine bağlı Yaykıl köyüne kurulmak istenen termik santrale karşı çıkan ve yörede nöbet tutan ilçe halkı ve köylüler, gece yarısı gelen sondaj cihazlarının köye girişini engellemeye çalıştı. (zaman) 23 Ağustos Zonguldak'ta, koruma altındaki metruk kömür yıkama binasına tuvalet ihtiyacını gidermek için giren genç, yapının içindeki kuyudan su dolu kömür havuzuna düşerek boğuldu. (AA) 29 Van'ın Kevenli Köyü yolu üzerinde bulunan hazine arazisine yapılan gecekondular, polisin yoğun güvenlik önlemi altında yıkıldı. Evleri yıkılan vatandaşlar, yıkımdan geriye kalan eşyalarını enkazın içinden güçlükle çıkarabildi. (DHA) 25 Ağustos Ankara’nın Çankaya Belediyesi’ne bağlı Yakup Abdal köyünde kaçak olduğu gerekçesiyle yıkım kararı bulunan 9 gecekondunun yıkımı, gecekondu sahiplerinin direnmesi sebebiyle gerçekleştirilemedi. (cihan) 27 Ağustos Artvin'de akşam saatlerinde etkili sağanak yağış oldu. İl merkezinde bazı ev ve işyerlerinin alt katlarını su basarken, toprak kayması nedeniyle Artvin-Borçka karayolu ulaşıma kapandı. (ayder53.com) 13 Ağustos Tüketicileri Koruma Derneği (TÜKODER), toplu ulaşıma ücretlerine yapılan yeni zammın iptali için İstanbul Bölge İdare Mahkemesi'nde 19 Ağustos'ta dava açacak. İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı Ulaştırma Koordinasyon Merkezi (UKOME) tarafından uygulanan yeni tarifeyle birlikte tam kontör 1,75 TL, öğrenci 1 TL, tek geçişlik bilet 3 TL olarak belirlenmişti. (ANKA) 18 Ağustos Başkentte toplu taşıma ücretlerinde yeni düzenleme yapıldı. 1 Eylül 2011'de uygulanmaya başlayacak yeni tarifeye göre, EGO otobüsleri, Metro ve Ankaray'da 1.65 lira olan tek binişli kartlar 1.75 lira, 1.25 lira olan tek binişli indirimli öğrenci kartları ise 1.30 lira oldu. (sabah) 12 Ağustos EYLÜL Arama kurtarma birlik müdürlükleri ve sağlık il müdürlüklerinden alınan bilgiye göre, Haziran ayından bugüne kadar 450 kişi sularda can verdi. En çok boğulma olayları ise gölet, su birintintileri, sulama kanalları, kum ocakları çukurları, göl gibi durgun sularda gerçekleşti, bunu nehirler, denizler izledi. (cihan) 1 Eylül Adana'da, yalnız yaşayan 72 yaşındaki Zehra Çabonoğlu, gece evde yürürken dengesini kaybedip düştü ve sol ayağı kırıldı. Yaşlı kadın, telefona da yetişemeyince gece boyunca bağırarak yardım istedi. Ancak kimse duymadı. Sabah saatlerinde kadını duyan komşuları, durumu polise bildirdi. Kapının kilitli olması üzerine, itfaiye ekipleri kadının evine merdivenle çıktı. Zehra Çobanoğlu, tedavisinin yapılması için Adana Numune Hastanesi'ne kaldırıldı. (zaman) 3 Eylül Amasya'nın Göynücek ilçesinde sulama kanalına düşen 5 yaşındaki Muhammed Enes Bolat, kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti. (zaman) 4 Eylül Antalya'da oynamak için gittiği parkta kaybolan 5 yaşındaki Serkan Kurt'un cesedi, evlerine 150 metre uzaklıktaki kanalda bulundu. (zaman) 5 Eylül Aksaray Keçeliler Köyü Hırpınarı Mevkii’ndeki geçtiğimiz günlerde yaklaşık 4 metrelik kuyunun dibinde ceset gören köylüler olayı jandarmaya bildirdi. Olay yerine gelen jandarma ekipleri, su kuyusunun içindeki cesedin çıkarılması için itfaiyeyi çağırdı. Kuyuya iple inen itfaiye ekipleri bellerine halat bağlayarak cesedi yukarı çıkardı. Yapılan araştırmada cesedin Keçeliler Köyü’nde oturan ve gözleri görmeyen Sabri Keçelioğlu’na (59) ait 213 Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı başlanan hidroelektrik santrali (HES) çalışmaları köylüler ile santral çalışanlarını karşı karşıya getirdi. (cihan) 6 Ağustos 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 214 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 214 olduğu belirlendi. Tavas Devlet Hastanesi morgunda yapılan otopsi sonrası Keçelioğlu’nun cenazesi toprağa verildi. Olayla ilgili soruşturma sürüyor. (aksarayhaber.com) 5 Eylül Yozgat'ın Şefaatli ilçesine bağlı Ekinciuşağı Köyü'nde, su kuyusuna düşen çocuğun cesedi bulundu. (cihan) 6 Eylül Rize’de 1 kişinin hayatını kaybettiği sel felaketi ardından harekete geçen yetkililer, dere yatakları üzerinde yer alan kamu binalarının yıkımına başlandı. (olay5.com) 29 Eylül Zeytinburnu Belediyesi’ne bağlı ekipler Zeytinburnu Küçük Otomotiv Sanayi Sitesi’nde 6 dükkanı yıktı. Esnaf eşyalarını boşaltacak zaman bulamadığını belirterek yıkımı engellemek isteyince biber gazıyla karşılaştı. (mücadele birliği) 22 Eylül Bursa’nın merkez Osmangazi ilçesinde kaçak binaların yıkımı sırasında gerginlik yaşandı. Evi yıkılan vatandaşlardan bazıları kendilerini ihbar etmekle suçladıkları komşularına, bazıları ise belediye ekiplerine tepki gösterdi. (sehirmedya.com) 13 Eylül Antalya'nın Alanya ilçesinde arkadaşlarıyla bıldırcın avına giden şahıs, su kuyusuna düşerek hayatını kaybetti. (haber03.com) 15 Eylül Kayseri'de, annesinin polise kayıp ihbarında bulunduğu 4 yaşındaki FÖ'nün cesedi, atık su çukurunda bulundu. (cihan) 15 Eylül Kütahya'nın Göveççi mahallesinde kaçak yapı olduğu belirlenen Yüksel Çavdar'a ait 3 katlı bir evin üçüncü katını yıkmak için Kütahya Belediyesi yıkım ekibi mahalleye geldi. Bu sırada vatandaşların direnişiyle karşılaşan yıkım ekipleri geri çekilmek zorunda kalırken, Jandarma ekiplerinden yardım istedi. (haberler.com) 13 Eylül Ankara'nın Altındağ Belediyesi'ne bağlı Başpınar Mahallesi sakinleri kentsel dönüşüm politikalarından mağduriyetlerini dile getirmek amacıyla Belediyeye topluca dilekçe verdi. (birgün) 16 Eylül EKİM Eskişehir Tepebaşı ilçesi Gökdere Mahallesinde mevsimlik tarım işçisi olarak çalışan A.Ç, Z.Ç, T.Ç, S.Ç, ve T.Ç isimli şahıslar kaldıkları çadırda ısınmak maksadı ile teneke içerisinde yaktıkları odundan zehirlendiler. Zehirlenen tarım işçileri Eskişehir Yunus Emre Devlet Hastanesi ve Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesine kaldırıldı. Zehirlenen kişilerin hayati tehlikesi olmadığı öğrenildi. (Nevşehir Medya) 16 Ekim Sovyetler Birliği'nin 1979'da Afganistan'ın kuzeyindeki Pamir Yaylası'nı işgalinden kaçarak 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal döneminde Van'ın Erciş ilçesine bağlı Ulupamir köyüne yerleştirilen Kırgız Türkleri yardım bekliyor. 7.2 büyüklüğündeki şiddetli depremle evleri kullanılamaz duruma gelen köylüler, en fazla çadıra ihtiyaç duyuyor. (timeturk) 26 Ekim Manisa'nın Alaşehir ilçesinde, bir evde çıkan yangında yalnız yaşayan Mustafa Yiğit (82), yemek yapmak için piknik tüpünü yaktı. Tüpün parlaması sonucu ahşap evde çıkan yangında Yiğit hayatını kaybetti. (AA) 1 Ekim Sakarya'nın Erenler ilçesinde, Roman vatandaşların yaşadığı dört baraka yangın sonucu kullanılamaz hale geldi. (cihan) 21 Ekim Van'da meydana gelen depremde hayatını kaybedenlerin sayısı 550'ye ulaştı. 185 vatandaşın enkazdan canlı çıkarıldığı depremde 2 bin 300 kişi de yaralandı. (zaman) 27 Ekim Van'da meydana gelen depremden sağ olarak kurtulan 7 kişilik aile, çadıra üşümemek için koydukları teneke içindeki közden sızan gazdan zehirlendi. İçeride bulunan anne Kismis Karadeniz ile çocukları Ceren (12), Enes (1), Kader (8), Helin (9) ve Emirhan (10) zehirlendi. Bir süre sonra öksürme sesleri üzerine içeri giren baba, 1 yaşındaki Enes'in hareket etmemesi üzerine hemen doktorlara haber verdi. Doktorların ilk müdahalesi sonrası askeri helikopterle Erzurum Mareşal Fevzi Çakmak Askeri Hastanesi'ne getirilen Karadeniz ailesi, bu- 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 215 KASIM Konya'nın Beyşehir ilçesinde su kuyusuna düşen kadın öldü. Alınan bilgiye göre, Asiye D. (49), ilçeye bağlı Gökçimen beldesi Merkez Mahallesi'ndeki evinin bahçesinde bulunan 8 metre derinliğindeki su kuyusuna henüz belirlenemeyen bir nedenle düştü. (haberkonya.com) 10 Kasım Bitlis'in Adilcevaz ilçesine bağlı Aydınlar beldesinde evleri Van depreminde hasar gören 6 kişilik Vural ailesi, kaldıkları çadırda sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlendi. Olayda iki kardeş hayatını kaybetti. (Sabah) 10 Kasım Valilik Kriz Merkezi'nden alınan bilgiye göre, merkeze bağlı Karpuzalan Mahallesi'ndeki bir çadırda sabaha karşı henüz belirlenemeyen bir nedenle yangın çıktı. Yangında, çadırda bulunan 2 çocuk öldü, 3 kişi de yaralandı. (Sabah) 18 Kasım Kırşehir'in Kaman ilçesinde yaşayan 24 yaşındaki F.F.O.(24), banyoda şofben sızan gazdan zehirlenerek hayatını kaybetti. (cihan) 24 Kasım Van'da sobadan çıktığı sanılan yangında, yaşlı depremzedenin yalnız yaşadığı çadır, kullanılamaz hale geldi. Vatandaşlar yangını söndürürken, itfaiye ekipleri de soğutma çalışması yaptı. (cnnturk.com) 27 Kasım Bursa'nın Orhangazi ilçesinde şofbenden sızan gazdan zehirlenen,hastanede hayatını kaybeden 11 yaşındaki Gizem Bera Yüksel'in cenazesi toprağa verildi. (AA) 29 Kasım Ordu'da, kömür sobasından sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen inşaat işçileri 40 yaşındaki Cemil Bayırtarla ile 17 yaşındaki Cem Öztürk öldü. (aktif haber ) 29 Kasım Antalya Belediyesi tarafından Konyaaltı'nda yapımına başlanacak dev akvaryum projesinin arsasının etrafındaki gecekonduların yıkımı için gelen belediye ekiplerine gecekondu sahipleri direndi. (aktif haber) 22 Kasım Eflani İlçesi'ne bağlı Güngören köyü Ahatlar Mahallesi'nde ikamet eden Osman (68) ve Hatice (78) Özkan çifti dün gece yatmadan önce sobadan aldıkları közü yatak odasında bulunan mangala koydu. Sabah saatlerinde Özkan ailesinden haber alamayan komşuları eve girdiklerinde Osman ve Hatice Özkan çiftini baygın şekilde buldu. Olay yerine çağrılan sağlık ekiplerinin yaptığı kontrollerde Osman Özkan'ın yaşamını yitirdiği belirlendi. Durumu ağır olan Hatice Özkan ise ambulansla Safranbolu Devlet Hastanesi'ne kaldırıldı. Tedaviye alınan Hatice Özkan da doktorların tüm çabasına karşın kurtarılamadı. (mynet) 24 Kasım ARALIK Mersin’in Erdemli ilçesinde kağıt toplayarak geçimini sağlayan yaşlı adam, tek başına kaldığı konteynırda ölü halde bulundu. Edinilen bilye göre; Erdemli Kapalı Spor salonu arkasında, TEDAŞ’a ait arıza merkezi yanındaki bir konteynırda yaşayan 67 yaşındaki Behsat Yıldırım’ın birkaç gündür dışarı çıkmaması üzerine arıza merkezindeki işçiler, kontrol etmek için girdikleri konteynırda yaşlı adamın ölmüş olduğunu farketti. İşçiler polisi arayarak durumu bildirdi. (sendika) 3 Aralık Bursa'nın Nilüfer ilçesinde, sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen aynı aileden 2'si kadın 4 kişi hastaneye kaldırıldı. Özlüce Mahallesi Okul Caddesi'nde ikamet eden Murat Ç. (19), Hasan Ç. (27) ile Ayfer Ç. (33) ve Rukuye Ç. (56) sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlendi. Yakınları tarafından hastaneye kaldırılan 4 kişinin hayati tehlikesinin bulunduğu belirtildi. (cihan) 15 Aralık Doğu Anadolu Bölgesi'nde kar yağışı ve tipi nedeniyle 44 köy yolu ulaşıma kapandı. (aa) 29 Aralık 215 Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı radan ambulanslarla Erzurum Aziziye Egitim ve Arastirma Hastanesi ile ve Böge Eğtim ve Araştırma Hastanesi'ne nakledilerek tedavi altına alındı. Aile fertlerinin durumunun iyi olduğu öğrenildi. (iha) 28 Ekim 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 216 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 216 Kocaeli'nin Gebze ilçesinde ısınmak için sobaya kömür attıktan sonra uyuyan Sinan Tuzcu (23) adlı genç sızan karbonmonoksit gazından zehirlenerek hayatını kaybetti. (mynet) 28 Aralık Gaziantep'te, kömür sobasından sızan karbonmonoksit gazından etkilenerek zehirlenen 6 yaşındaki Efe ve 4 yaşındaki Deniz Sultanhayatını kaybetti. Çocuklarla birlikte zehirlenen annenin tedavisi sürüyor. (Cihan) 28 Aralık ve çocukları Müjde, Recep ve Hikmet Önveren komşularının yardımıyla alevlerin arasında çıkarıldı. Dumandan etkilenen anne ve 3 çocuğu Van Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesine kaldırıldı. (etha) 14 Aralık İzmir'in Konak ilçesi Ballıkuyu semti 1056 sokakta arkadaşlarıyla birlikte trafo içerisine giren Alican Güneş (15) elektrik akımına kapılarak hayatını keybetti. (cihan) 1 Aralık Bursa'nın Yıldırım ilçesi Mevlana Mahallesi 2. Bahçeli Caddesi'nde ikamet eden Ramazan Şen (66), sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenerek hayatını kaybetti. (cihan) 23 Aralık Zonguldak'ta Bahçelievler Mahallesi'nde izinsiz kurulduğu iddia edilen baz istasyonu, vatandaşların başvurusu üzerine belediye ekipleri tarafından mühürlendi. (cihan) 2 Aralık Mersin'de meydana gelen ev yangınında dumandan zehirlenen zihinsel engelli genç (murat Önal) 18 hayatını kaybetti. (AA) 28 Aralık Van merkeze bağlı Karpuzalan Köyün'de çadır yanması sonucu 4 yaşındaki Ekrem Yaralı hayatını kaybetti. (cihan) 2 Aralık Adana'da 3,5 yıl önce karaciğer yetmezliği çeken yeğeni 3 yaşındaki Rabia Bayar'ın hastaneye kabulü için açık senet imzalayan tarım işçisi 39 yaşındaki Mehmet Bayar, Yeşil Kart çıkartıp, senedi iptal ettirmeyince 18 bin liralık hacizle karşı karşıya kaldı. (DHA) 2 Aralık Van'da çadırda çıkan yangın sonucunda 4 kişi hastaneye kaldırıldı. Önveren ailesinin depremden sonra evlerinin bahçesinde kurduğu çadırda akşam saatlerinde sobadan çıkan kıvılcımlarla yangın çıktı. Yangın esnasında çadırda bulunan Pembe Önveren Sokakta yaşayan çocuklar ve Şefkat-Der üyelerinden oluşan bir grup, sokak çocuklarına dayak atıp işkence ettikleri iddiasıyla polisler hakkında suç duyurusunda bulunmak üzere İstanbul Adalet Sarayına geldi. (Radikal) 12 Aralık Balıkesir'de, yaklaşık 1 yıl önce 18 yaşını doldurduğu için yetiştirme yurdundan çıkartılan ve sokaklarda yaşamaya başlayan Tolga Yanut, bir binanın çatısına çıkıp, intihar etmek istedi. Polis tarafından ikna edilen ve çatıdan indirilen genç, polis merkezine götürüldü. (mynet) 10 Aralık 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 217 Sağlık Hakkı ve Hasta Hakları İhlalleri Mustafa Sütlaş (*) Sağlığın Belirleyicileri ve Sağlık Ortamı Sermayenin küreselleştiği dünya, “kâr hırsının” şekillendirdiği, doğayı ve insanı yok eden ve ona aykırı bir şekilde gelişen endüstriyalizmin etkisi altındadır. Kapitalizmin “eşitsiz gelişim yasası” nedeniyle sürecin farklı evrelerini daha yğun bir şekilde yaşayan ülkelerde bu etki çok daha büyüktür. Böyle bir ortamda insanların küresel ölçekte sağlıklılığını sürdürmesi neredeyse olanaksızdır. Diğer yandan dünyanın egemenleri kârlarını yalnız insanları sağlıksızlaştıran süreçlerle kazanmamaktadır; bunun yanından giderek gelişen ve genişleyen “ticari sağlık sektörü” aracılığıyla sağlıksızlıktan da kazanç elde etmektedir. Dolayısıyla insanların sağlığı, bu sağlıksızlık ya da hastalıklar yalnızca egemenleri edebildiği koşullarda “önemli” hale gelmektedir. Bu nedenle insanların sağlıklı olması ya da “iyilik hali içinde bulunması” onlar ve onların politikalarını ülke sınırları içindeki uygulayıcıları açısından da bir önemi bulunmamaktadır. Türkiye de bu koşullardan uzak, yaşananlardan ve uygulamalardan muaf değildir; tam tersine özellikle çok kazandıran üretim süreçleri başta olmak üzere bir bölümünü çok şiddetli ve yoğun bir şekilde yaşamaktadır. Bunların başında bütün çevremizi saran “çatışma ortamı” sağlığı en çok etkileyen olumsuzluk olarak ortaya çıkmaktadır. Doğrudan çatışmaya bağlı sağlığı bozan sonuçların ötesinde, çatışmanın yarattığı gerilim ortamının sağlıklılığı ortadan kaldırdığı, bilimsel kanıtlarıyla ortaya konulmaktadır. Bunun da ötesinde toplum sağlığını olumsuz etkileyen birkaç temel sorun öne çıkmaktadır. Nükleer santraller ve kanser hastalığı Bunlardan ilki giderek artan sayıda gözlenen “kanser” olgularıdır. Medyada da sıkça yer aldığı gibi, dünya çapında iki milyar kişi bu hastalıkla savaşmaktadır. Yüz binlerce kişinin sadece Çernobil faciası’ndan dolayı kanser hastalığına yakalandığı ileri sürülmektedir. Yıl içinde yaşanan tsunami ve bunun etkisiyle patlayan Fukuşima Nükleer santralının dünya ölçeğinde yarattığı sorunlar herkes gibi bu coğrafyada yaşayan insanları da etkilemektedir. Her ne kadar TBMM’de kurulan “Kanser Hastalıklarını Araştırma Komisyonu” Karadeniz’de kanser vakalarının temel nedenleri olarak Çernobil’i değil, “psikolojik sorunlar”ı işaret etse de, bölgedeki her 2-3 kişiden birisinin kendisinde yakınlarından birisinde çeşitli “kanser” türlerinden birisinin görüldüğün ifade ediyor olması bu ilişkiyi açık ve net olarak ortaya koymaktadır. Bilimin sistemin ve onları belirleyen egemenlerin (*) Sağlık Hakkı ve Hasta Hakları Platformu Aktivisti 218 çıkarlarına göre şekillendiği dünyada, bu tür konularda bilimin söylediklerine kuşku bakılmalıdır. 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 218 “Kanser” haberleri artık sadece, “ünlü kişiler”in hastalanması halinde haber olabilmektedir. Çünkü iktidardaki AKP hükümeti nükleer santralleri bir enerji üretim yolu olarak benimsediğini duyurmuştur ve bundan kaynaklanan olumsuzlukların görünür olmasını istememektedir. Beslenme ve GDO Sorunu Gelir eşitsizliğinin yarattığı yoksulluğun artışı en doğrudan “beslenme”nin bozulmasına yol açmaktadır. Yetersiz ve dengesiz beslenme, sağlıksızlığı yaratan en önemli nedenler arasındadır. Giderek artan şişmanlık ve kalp-damar hastalıklarının önce gelen nedeni yanlış beslenmedir. Kanser de dahil, sağlıkla ilgili pek çok başka sorunu gündeme getiren GDO’lu tarım ve GDO’lu ürünlerin kullanıldığı beslenme olgusu toplum ve bireylerin sağlığını en çok risk altına sokan sorunlardan bir diğeridir. Beslenmeye yönelik ürünlerin tarladan sofraya gelene kadar geçirdiği süreç yani “besin-imalat-tekonoloji-sunum-beslenme” süreciyle ilgili sorunları, üreticiler, uzmanlar, bilim insanları ve bazı durumlarda da tüketiciler ve tüketici örgütleri tarafından sıkça dile getirilmekte, medya da bunlara yer vermektedir. Kuşkusuz pek çok konuda gözlenen aşırı “kâr isteği” ve denetimsizlik bu konuda sorunların sürmesinin nedenidir. Bu bağlamda “Nişasta Bazlı Şeker (NBŞ)”in hemen her üründe kullanılması, bunun yol açtığı sağlık sorunları, “GDO’lu ürünler”in kullanılmasının giderek artması, gıda imalatı sektörünün standartlara uygun olmayışı, yoksulluk ve gelir eşitsizliği nedeniyle piyasada tutunabilmeleri, yanlış ithalat rejimleri, sonuçta insan sağlığına etkide bulunan olumsuzluklar arasındadır. Açlık hali, yetersiz ve yanlış beslenme alışkanlıklarını ortaya koyan ilgili net veriler ne yazık ki haberlerde yer almamaktadır. Ancak “besin zehirlenmesi” olguları çeşitli “zehirlenme” haberleri sırasında kamuoyuna sunulmaktadır. Özellikle toplu olarak bulunulan yerlerde yenilen yemekler ve alınan gıdalarla ilgili örnekler bir hayli sıktır. Özellikle okullar, yurtlar, hastaneler gibi toplu yaşam alanlarında bu sorunlar daha sık görülmektedir. Diğer taraftan çeşitli törenler sırasında verilen yemeklerde de bazıları ölümle biten olumsuzluklar ve hastalıklar görülmektedir. Salgın Hastalıklar Alt yapı eksiklikleri ve koruyucu sağlık hizmetlerinin yeterince sunulamadığı yerlerde, ek olarak toplum olabildiğince erken ve yeterince bilgilendirilmediğinde bazı salgınlar ortaya çıkabilmektedir. Bu örneklerin çoğunda “birey”ler ya da bazı kişiler, suçlu bulunsa da aslında, salgın hastalıkların varlığı sağlık hizmetlerinin sunumundaki eksikleri, tercihlerin yanlışlığını ve bu bağlamda sorunların varlığını gösterir. Bölgesel eşitsizlikler ve farklılıklar da bu konuda belirleyici olmaktadır. Örneğin ülkemizde verem hâlâ ciddi bir sağlık sorunudur. Su yalnız yaşamsal değil, sağlık açısından da önemli bir maddedir. Doğal sular 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 219 Güneydoğu’da yayıldığı söylenen “kırmızı göz salgını”, gereken eğitim ve kontrol sağlanamadığı için bahardan başlayarak kış gelene kadar süren kene ısırığına bağlı gelişen, “Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA)”, “kuş gribi” olguları, henüz resmi olarak açıklanmayan “sıtma olguları”ndaki artış ülke insanının sağlığını risk altına atan diğer enfeksiyon hastalıkları arasındadır. İşçi sağlığı / iş kazaları / meslek hastalıkları Küreselleşmiş kapitalizmin doğrudan yarattığı ve büyüttüğü bir diğer sorun “işçi sağlığı, iş kazaları ve meslek hastalıkları”dır. Madencilik, inşaat ve gemi yapımı alanında yaşanan ve hemen tümü maliyete yaptığı olumsuz etki yüzünden çalışma güvenliği ve gerekli tedbirlerin alınmamasına bağlı olarak yaşanan iş kazaları Türkiye için “sıradan” bir olay haline gelmiştir. Kot işçilerinin yaşadığı “silikozis” hastalığında görüldüğü gibi, yine kayıt ve kontrol dışı, yanlış ve denetimsiz imalathane ortamlarında daha sık olmak üzere pek çok meslek hastalığı da sıradan sağlık sorunları halindedir. Konuyu inceleyen özel merkezlerin “bilinçli bir şekilde” teker teker ve sessiz sedasız ortadan kaldırılması, bu olguların kişisel hastalıklar gibi genel hastanelerde tanı ve tedavisine yol açmaktadır. Saptama ve kanıtlamaya yönelik bu olumsuzluklara karşın Türkiye hâlâ bu alanda dünya ölçeğinde ilk sıralarda yer almaktadır. Mülteciler / yabancılar Çevre ülkelerdeki çatışma ortamları yanında, Afrika ve Asya’nın değişik ülkelerinden gelip Avrupa ve Amerika’ya gitmek için uğraşan yabancılarla, kayıt dışı ekonomik faaliyetlerde düşük ücretle istihdam edilen önemli sayıda “yabancı işçi” de Türkiye’de bulunmaktadır. Göçmenler, kaçaklar ve mültecilerin sağlık sorunları mevcut sağlık hizmet modeli kapsamında dışında oldukları için çözümlenmemektedir. Ama bunun da ötesinde gerekli ve etkin kontrol ve tedavileri yapılmadıkları için toplumsal bakımdan potansiyel sağlık riskleri yaratmaktadırlar. Buna dair kayıtlar, bilgiler ve öngörüler söz konusu değildir. Türkiye’de HIV/AIDS’in giderek arttığı da düşünüldüğünde, bu konunun daha dikkâtle izlenmesinin ve sağlık hizmetlerinin bu kesimleri de içine alacak şekilde sunulmasının gereği ortaya çıkmaktadır. Cezaevi Sağlık Ülkemizde yaklaşık 120 bin tutuklu ve hükümlü cezaevlerinde tutulmaktadır. Cezaevleri sağlıksızlık yaratan ortamlardır. Sağlıkla hizmetleriyle ilgili yetersizlikleri de en yetkili ağızlardan zaman zaman ifade edilmektedir. Bazıları ölüm sınırında olan, hatta cezaevinde yaşamını yitiren, akut ve kronik hastalıkları olan çok sayıda tutuklu ve hükümlüler bulunmaktadır. 219 Sağlık Hakkı ve akarsuların da yeni bir “kazanç” konusu haline gelmesi bu konudaki riskleri büyütmektedir. Özellikle yaz aylarında yeterli ve nitelikli içme ve kullanma suyu temin edilemediğinde ortaya çıkan çeşitli salgın hastalıklar söz konusudur ve sudan kaynaklanan çeşitli sağlık sorunlarının artacağı şimdiden söylenebilir. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 220 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 220 Yıl içinde medya aracılığıyla sunulan bazı bilgilere göre “son 10 yılda hapishanelerdeki kötü yaşam koşulları nedeniyle hastalığa yakalanan tutuklu ve hükümlülerin 913’ünün yaşamını yitirdiği, 401’inin intihar ettiği İnsan Hakları Derneği tarafından ileri sürülmüştür. Diğer yandan cezaevlerindeki hasta tutuklu ve hükümlüler için çıkarılmış olan “Üçlü Protokol”ün tutuklu ve hükümlülerin sağlığa ulaşma hakkını ihlal ettiği, savunma hakkını ortadan kaldırdığı, hekim ve sağlık çalışanlarının onurunu zedelediği Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) ve hekim örgütlerince defalarca ifade edilmiştir. Sağlık Hizmetleri ve Sağlıkta Dönüşüm Programı Çok genel ve öne çıkan boyutlarıyla özetlemeye çalıştığımız sağlık ortamının, uygulamaya konulan “Sağlıkta Dönüşüm Programı” ile düzelmesi olanaksızdır. Bunun da ötesinde bu program temel ilkeleri ve sağlığa yaklaşımıyla sağlığı ve sağlık ortamını olumsuz etkilemektedir. AKP iktidarı onu destekleyen toplum desteğinin önemli bir bölümünün, “sağlıkta dönüşüm programı” ile sağlandığı, hem kendilerinin, hem de tarafsız analistlerin değerlendirilmelerinde yer verilen bir konuydu. Bunu asıl olarak sunulan hizmet değil, halkın özel sağlık kurumları dahil tüm sağlık kurumlarından “kuralsız ve sınırsız” bir şekilde hizmet almasıyla sağlamıştı. Kuşkusuz bu bir kaynak ve olanak sorunuydu; bunun için özellikle finans merkezlerinden önemli miktarda kaynak bulunup kullanıldı. Ama asıl kaynak, çoğunluğu alt ve orta gelir düzeyinde olanların verdikleriydi. Büyük kısmı da “dolaylı vergilerden” ve “ortak kamu kaynaklarının özelleştirilmesinden” sağlanan gelirlerden sağlandı. Ama her durumda bir kaynak aktarılması söz konusu oldu. O kadar ki iktidara gelmeden önce genel bütçeden sağlığa ayrılan pay 2010 yılında neredeyse beş kart artmıştı. 12 Haziran 2011 Milletvekili Genel Seçimi’ne kadar da sağlık alanında sürdürülen “açıktan destek” sürdü. Ama daha seçimin sonucunun belli olduğu andan başlayarak ve giderek hızlanan bir oranda bu uygulama değişime uğradı. Sağlıkta Dönüşüm Programı’nın ilk kez ilan edildiği sırada, bu gerçeği görenler ve bilenler tarafından dile getirilen her türlü “öngörü” teker teker “gerçek” oldu; sonuçta sağlık giderek “parası olmayanın yararlanamadığı” bir hizmet haline geldi. Çünkü Sağlıkta Dönüşüm Programı’nın asıl hedefi toplumun sağlığı ve sağlıklılığı değildi. Program toplumun tümüne sağlık hizmeti sunmayı değil, sağlık sigortası kapsamında olanların, çeşitli nedenle yaşadıkları “hastalıkların yönetimi”ni hedefleyen bir modeldi. Çünkü sağlık alanı daha önce de söylediğimiz gibi “kapitalist” için pek çok özelliği yüzünden aynı zamanda bir sermaye birikim aracı ve alanıydı. Aile Hekimliği Bu temel değişiklik öncelikle aile hekimliği modelinin uygulamaya konulmasıyla ve aile hekimlerinin çalışmasıyla gerçekleşti. Sağlığı koruyucu ve sağlığı geliştirici hizmetleri önceleyen bir birinci basamak yerine hastalıkların tanı ve tedavisine odaklanmış bir aile hekimi uygulaması başlatıldı. Üstelik onun çalışma koşul, 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 221 Ancak bu noktada özellikle büyük şehirlerle, az nüfuslu yerlerde belirginleşen, belirlenen bu hizmete bile ulaşıp yararlanamama sonucunu doğuran somut hak ihlâlleri medya üzerinden bile görünür hale geldi. Örneğin 2010’un sonunda İstanbul’da uygulamaya konulan aile hekimliği uygulamasının üçüncü ayında itiraf edilen en büyük sorun özellikle kentin yoksul kesimlerinde “aile hekimleri”nin olmadığı şeklindeydi. Bu sorun sonraki aylarda da sürdü. Hekimlerin aile hekimliğini yeğlemesinde iki dinamik egemen oldu. İlki başlangıçta verilen önemli bölümü “kayıt dışı” olan “ücret”lerdi. İkincisi ise hekimlerin başka türlü çalışmasını ve belirli bir kazanç elde etmesini sağlayan her türlü “bireysel çıkış” parça parça hekimlerin ellerinden alındı. Periferdeki kontrolsüz ve kayıt dışı ekonomi içindekilerin yararlandığı “poliklinikler” kapatıldı, hekimlerin “muayenehanelerinde” çalışmaları zorlaştırıldı ve başta işyeri hekimliği olmak üzere, 2.,3. istihdam alanları hekimlerin ellerinden alındı. Yıl içinde özellikle çoğu doğru ve güneydoğudaki az nüfuslu il ve ilçelerde aile hekimi olmayan yerlere ve ulaşılamayan “sağlık hizmetleri”ne ilişkin haberler medyada kendisine yer buldu. İstanbul Tabip Odası Başkanı Taner Gören, aile hekiminin günde 40-50 hastaya bakmak zorunda olduğunu aktararak tedavi edici sağlık hizmetlerinin çok pahalı olduğunu ama aile hekiminin hastalıkları önlemeye zamanının olmadığını vurgulayarak bu gerçeği ortaya koyuyordu. Toplum Sağlığı, Koruyucu ve Geliştirici Hizmetler Koruyucu ve sağlığı geliştirici sağlık hizmetleri, oluşturulan “toplum sağlığı merkezleri” eli ile bölge merkezli biçimde sunulmaya başlandı. Ancak hizmeti sunan birim ile hizmetten yararlanacak olanların aralarındaki fiziksel uzaklık öncelikle “uzaktakiler” için bu hizmetlerden yararlanma olanağını ortadan kaldırıyordu. Diğer yandan bu merkezlerin finansal destekleri söz konusu değildi, çünkü bu hizmetler “SGK” kapsamı içinde bulunmuyor, dolayısıyla ne toplanan kaynağa katkıda bulunabiliyor, ne de o kaynaktan yararlanılabiliyordu. Sağlık çalışanlarına yönelik ödeme sistemi, ağırlıkla “çalışanın kazandırdığı paraya” göre belirlendiği için bu merkezlerde hizmet verme isteği sağlık çalışanları tarafından yeğlenmiyordu. Sağlığı koruyucu ve geliştirici hizmetlerden yararlanması gereken kesim nüfusun sosyoekonomik düzey bakımından en alt katmanını oluşturan, ancak sayısal olarak en geniş kesim olduğundan, bu hizmetler sunulmadığında daha çok sağlık sorunu ve hastalıkla karşılaşması doğal bir sonuçtu. Ancak onların hem başvuracak aile hekimleri, hem sosyal güvenceleri, hem de tanı tedavi hizmetlerinden yararlandıkları sırada ödemeleri gereken katkı paylarını verecek olanakları olmadığı için, “acil ve ölümcül” durumlar dışında, tanı tedavi hizmeti sunan birimlere başvurmadılar. Hizmetin “etkinlik” ölçümleri yalnız 221 Sağlık Hakkı ortam ve destek hizmetleri konusundaki devletin yasal olarak hemen hiçbir kamusal sorumluluğu yoktu. Herkes için yapıldığı gibi, onlara da başlangıçta kısıtlı oranda bir “sübvansiyon” sağlandı. Belirli bir program dahilinde parça parça uygulama genişletildi. Bu süreçte aynı zamanda modelin aksayan yönleri de düzeltiliyordu. O yüzden konuyla ilgili yasa “pilot” adı altında uygulandı. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 222 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 222 “başvuru” üzerinden belirlendiğinden ve bu kesimler başvurmadığından bir “hastalık ya da sağlıksızlık” hali görünür olmuyordu. Sağlık hizmetine ulaşamama ve yararlanamama Yıl içinde medyada yer bulan ve aslında her biri birer hak ihlâli anlamına gelen, toplumun en alt gelir grubunda olanların “sağlık güvence yokluğuna” bağlı olarak erişemedikleri ya da gereğince yararlanamadıkları sağlık hizmetlerine ilişkin haberler okuduk. Bunların yanında yine çoğu bu kesimin yaşadığı bölgelerde dile getirilen asla karşılanmayan ya da eksikliğinden yakınılan “sağlık ocağı, uzman, hekim, hemşire, yoğun bakım yatağı, dializ aleti” vb. konularda somutlaşan “sağlık kurumu, hekim ve uzman, sağlık elemanı, tanı ve tedavi araç gereci ihtiyacı olduğu” kamuoyunun sıklıkla yaşadığı, yaşamasa bile basın aracılığıyla haberdar olduğu hak ihlâli olayları arasındaydı. Üstelik bazı konularda hizmet sunan sağlık kurumları “yeterince para kazanamadıkları için kapatılırken” bazı yerlerde de bitmiş sağlık kurumları hizmete bile giremiyordu. Tüm bu yoksunlukların yol açtığı ihlâllerin bazı insanların yaşamlarına mâl olduğu çeşitli yaşlarda insanların yaşamlarını yitirdiğini yine medya aracılığıyla öğrendik. Bunların yansıması da ancak acil durumlarla, mağdurun sesinin çıkma potansiyeline göre söz konusu oldu. Gazetelerde sık olarak kişilerin “sağlık güvencesinden yoksunluk” veya “sağlık olanaklarındaki sınırlılıklar”ı gösteren haberler okuduk. Bunların konuları şöyle dile getirildi: “Küçük L’nin ailesi Almanya'da bulunan ikinci iliği ise parasızlık nedeniyle getirtemiyor”, “tedavi için verilen yol yardımının kesilmesiyle eşinin ve kendi tedavisini yaptıramayan MA...”, “Sosyal güvencesi olmayan T’ın yatış işlemleri yapılmadı”, “yakınlarının ‘ölüyor’ feryatlarına rağmen sosyal güvencesi olmadığı için kabul edilmedi ve ambulansla sevk edildiği hastaneye gelemeden yolda yaşamını yitirdi”, “19 yaşına girmesi ile beraber harcamalardan kaynaklı aile bütçelerinin tamamen sarsıldı”, “gözlerinin yeniden açılması için hayırseverlerden yardım bekliyor”, “hastaneye kabulü için açık senet imzalayan”, “ancak aile, kendilerine çıkarılan faturayı ödeyemediği için hastanede rehin tutuldu” Kuşkusuz bunlar yalnızca medyaya ulaşanlar ya da medyanı ulaştıklarıydı. Yakınmalar çoğalınca hükümet baskılara dayanamadı ve bir yasa çıkardı ve üniversite hastaneleri dahil kamu hastanelerinde vefat edenlerden ödeme gücü bulunmayanların 26 Nisan 2011 tarihine kadar olan tedavi borçlarının silinmesine karar verdi. Sonrasında bu yasanın kapsamı genişletildi ve sosyal güvencesi olmadığı için hastane borçlarını ödeyecek mali durumu bulunmayan vatandaşların kamu hastanelerinde vefat etmesi halinde, borçlarının tahsil edilmemesi uygulamasına başlanıldı. Yeşil Kart’ın kaldırılması Bu noktada 2012 yılı başından başlayarak yoksullara sağlık hizmet sunumunda kullanılan “yeşil kart uygulaması”nın kaldırılacağı haberleri medyada yer aldı ve 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 223 Ancak sigorta priminin devlet tarafından ödenmesi, sağlık hizmetinden yararlanmak anlamına gelmiyordu. 2011’in sonuna doğru bir grup hastalık dışında herkesin tüm hastalıklar için “başvuru-kullanma ücreti”, “katkı payı” ve hizmeti aldığı kurumun talep ettiği “ek ücret”i ödedikleri takdirde sağlık hizmetlerinden yararlanması kural haline geldi. Ayrıca, hemen 2012’nin ilk aylarında, özel sağlık kurumlarının söz konusu “ek ücret”lerle ilgili üst sınırlar da genişledi ve % 90’a çıkarıldı. Organizasyonel Sorunlar ve Kurumsal Olanaksızlıklar Bazı yerlerde bunlara “organizasyonel anlamda yetersizlik v beceriksizliklerin, bilgi ve deneyim eksikliklerinin de yol açtığını da gözlemledik. Programı uygulayanlar tutum ve davranışlarıyla yalnız kuramsal açıdan değil, pratik açıdan da pek çok yetersizliği ortaya koyuyorlardı. En büyük kentin en varlıklı yörelerinde “sağlık kurumu ve/veya görevli hekim” olmadığına dair yakınmaları ve bunlardan kaynaklanan olumsuzluklar da dile getirildi. Bazı sağlık kurumları ise salt kazandıkları ile hizmeti sürdürebildikleri için ya çalışma sürelerini uzattı ve Bursa Tıp Fakültesi’nde olduğu gibi “gece çalışan poliklinikler” kurdu. Bazıları ise yapmadıkları işlerin ve sunmadıkları hizmetleri sunmuş gibi SGK’ya faturalandırmayı yeğledi, yolsuzluklar çeşitli yollarla saptanınca da yaptırımlar söz konusu oldu. Bu bağlamda tıp ve sağlık hizmetine “etik ve mesleki ilke ve kuralların” ihlâlleriyle, doğrudan “sahtekârlıklar” medyanın gündeminde kendine yer buldu. En yoğun hizmet sunumunun gerçekleştiği üniversitelerin tıp fakültelerinde sorunlar gündeme geldi. Öğretim üyeleri ve hekimler, bakanlığın “tam gün” konusundaki gereksiz takıntısının sonucunda ayrıldılar ve bu kurumlar hizmet veremez hale geldi. Başta üst düzey yetkililerin yaşadıkları sağlık sorunlarında olmak üzere, medyanın görünür kıldığı kimi örneklerde getirilen yasaların, yine merkezi kararla delindiği de gözlendi. Ama herkesin aslında eşit olarak yararlanması gerektiği sağlık hizmetlerinde ne yazık ki böyle bir eşitlik söz konusu değildi. Çeşitli konulardaki yetersizlikler yine medyanın kamuoyuna duyurmasıyla görünür hale geldi: “yurt dışından getirilemeyen platin çiviler”, “bulunamayan kanser ilaçları”, “tam teşekküllü ya da özel dal hastanelerinde yer bulunamayışı”, “tam iyileşmeden taburcu edilmek istenen hastalar”, “malzeme olmaması sebebiyle diyaliz hastalarının çektiği sıkıntılar” zaman zaman okunan haber başlıkları ya da konularıydı. Bu organizasyonel sorunlar bazen “bu kadarı nasıl olur” denecek örnekler de yaşandı. “Alzheimer’li bir hastanın evinden çıkıp dışarıda gecelediği için donması”, “sorununa tanı konulamayan gelişim engelli çocuğun hastane hastane gezerken 223 Sağlık Hakkı büyük kaygı ve tartışmalara yol açtı. Buna göre herkes SGK kapsamına alındı ve asgari ücretin üçte birinden daha az geliri olanların sigorta primlerinin devlet tarafından karşılanacağı kayıt altına alındı. Bunun için 9.5 milyon yurttaşın gelir durumunun yeniden değerlendirilmesi için “Gelir Testi Yönetmeliği” çıkarıldı. 224 yaşamını yitirmesi” gibi “sağlık bakım yetersizliği”ni gösteren konular bunların arasında yer aldı. 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 224 Hizmete erişebilmek ve yararlanabilmek için her zaman olduğu gibi “yan yollar ve araçların” kullanıldığı örnekler de yine birer yakınma konusu olarak gündeme geldi. Sağlıkta Dönüşüm hizmeti yalnız “kâr ve kazanç”a endeksleyince, kazancın çok olduğu alanlara yönelim kaçınılmazdı. Sağlık kurumlarının bulunduğu kent bölgelerinin arazi değerleri ve rantının yüksek olması nedeniyle bu alanların öncelikle sağlık hizmet sunumu dışında kullanılması gündeme getirildiğine tanık olundu. Olağanüstü koşullarda sağlık hizmetleri Bu noktada yıl içinde yaşanan “Van Depremi”nin gündeme getirdiği gerçekler, sağlık hizmeti ve onun yönelimleriyle ilgili gerçekleri bir kez daha ortaya koydu. Olağanüstü koşullarda sunulması gereken sağlık hizmetleri bakımından da ciddi eksiklikler söz konusuydu. Bu koşullarda, arama kurtarma faaliyetleri kadar rutin sağlık hizmetlerinin sunumuyla ilgili yetersizlikler görünür hale geldi. Ama daha vahimi, deprem bölgesinde sunulan sağlık hizmeti sırasında da, sanki olağan bir dönemmiş gibi, SGK’nın katkı ve katılım payını talep etmesiydi. Uyarılar üzerine bir süre sonra “muafiyet” getirilse de, bu hem sağlık hizmetine bakışı yansıtıyor, hem de organizasyonel olarak yaşanılan “yetersizliği” ortay koyan bir olguydu. Aslında aynı durumu genel olarak “acil hizmetler”le ilgili konularda da yaşandığı zaman zaman meydaya yansıyan çeşitli örneklerle dile getirildi: “En merkezi yerlerde bile sağlık ekiplerinin polis ve gazetecilerden sonra olay yerine gelebildiği”, “acil servislere başvurunun ‘ücretsiz’ olması yüzünden başvuru fazlalığı olduğu ve bu yoğunluğun yarattığı sorunlar”, “acil servislerde, yer, eleman, araç gereç eksikliğine bağlı riskler ve sonuçları”, “gecikmiş müdahaleler”, “personelin yetersizliği ya da ilgisizliği” haberlere konu olan örnekler arasındaydı. Yöneticilerin ise acil hizmeti sadece “teknolojik” olanaklarla gördüğü, alınan ambulans helikopterleri, kurtarılan insanlardan daha çok önemsedikleri yine yapılan haberlerle kayda geçti Ana dilde Sağlık Hizmeti Sağlıkta Dönüşüm Programı sunduğu hizmet modelini gerçekleştirebilmek için ekim ayı başında çıkardığı “yabancı doktor” yasasıyla yabancı hekimlerin Türkiye’de ancak “Türkçe bilmeleri” koşuluyla çalışmalarına izin verirken, üstelik devlet televizyonundan Kürtçe yayın yaparken, sağlık hizmetinden gerektiği gibi yararlanma açısından “olmazsa olmaz” bir unsur olan ve sağlık hizmeti sunan tüm örgütlerin sıkça dile getirdiği “anadilde sağlık” talebine sağlık bakanlığı ve hükümet gözünü kapatıp bu sorunu “yok” saymayı yeğledi. Sağlık kurumlarındaki alt yapı donanım sorunları ve kazalar “Sağlıkta Dönüşüm Programı”nın bir başka olumsuz etkisi, sağlık kurumlarının 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 225 Kazaların ve afetlerin “tanrının buyruğu” ya “kader” olarak gören bir anlayışın yönetimde olması da bu örnekler yaşandığındaki tutum ve davranışları doğurdu. Üstelik bunların çoğu kamu sağlık kurumlarında yaşanan örneklerdi. Sorumlulara ne gibi yaptırımlar uygulandığına dair bilgiler az olsa da olaylar basında sıkça dile getirildi: “Hastane, servis, bölüm yangınları”, “yağmur ya da başka neden bağlı su baskınları”, “su, elektrik, gaz kesintileri”, “çalışmayan asansörler”, “kaza yapan ambulanslar” bazılarında yaşanan ölüm olaylarıyla birlikte medyada yer alan sağlık haberi konuları arasında yer aldı. Sağlığın ticareti, alternatif tıp uygulamaları ve sorunları Kazançlı bir alanın girişimci sayısını çoğaltması kaçınılmaz bir sorundur. Alanda sunulan hizmet biçimleri ve türleri de bu ortamda ister istemez artar. “Alternatif” ya da “tamamlayıcı tıp uygulamaları” denilen bir alan doğdu. Bu alanda, Sağlık Bakanlığı tarafından bilimsel nitelikler ve gerekler göz önüne alınmadan çeşitli resmi düzenlemeler yapıldı. Reklam ve iletişim sektörünün de katkılarıyla, bazıları gerçekten sağlıkçı olan, ama aralarında sağlıkla ilgili herhangi bir eğitimi bulunmayanların da içinde olduğu büyük bir piyasa oluştu. Bu piyasada öncelikle yararsız ve etkisiz ancak zararsız araçlar ve yöntemlerle çok sayıda insan ve hastalar kandırıldı, “mucize” denilen yöntemlerin peşine düşerek ya mağdur oldular, ya da sağlıklarını yitirdiler. İkinci bir kesim onları taklit ederek, tümüyle sahte ürünler ve yöntemlerle hasta ve yakınlarını dolandıranlardan oluştu. Zaman zaman bunlara dair toplatma, yasaklama düzenlemeleri basın tarafından dile getirildi. Üçüncü bir kesim de tıbbi ve bilimsel ürün ve yöntemlerin sahtelerini üreterek piyasaya sürenler oldu. Bunlar ise ancak polisiye tedbirler ve takipler sonucu bilinir, fark edilebildi. Çeşitli yolsuzluk davaları açıldı. Bu bağlamda “organ mafyası” gibi yasadışı uygulamaları gerçekleştiren yapıların da sağlık alanının aktörü haline geldiği görüldü. Bunlara ilişkin bazı haber örnekleri şunlardı: “Soğuk algınlığı tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar büfe, bakkal gibi yerlerde satılıyor”, “Altın çilek meyve ekstresinden üretilen zayıflama hapı kullanan kadın, hayatını kaybetti” Sağlık Personelinin Sorunları Tüm bu olumsuzlukların görünür “fail”leri durumundaki sağlık çalışanları da yaşanılan bu ortamdan ve durumdan şikâyetçiydiler. Gidilen yolun yanlışlığını 225 Sağlık Hakkı inşaat, alt yapı, donanım, araç gereç gibi sürekli özen gösterilmesi gereken konularda ortaya çıktı. Bunlara yapılacak yatırımlar yapılmadı. Çünkü bu yatırımlar para kazandırmıyordu. O yüzden maliyeti azaltıcı tutum ve davranışlar yeğlendi ve sorunlar görmezden gelindi. Bu hizmetler de genellikle “taşeron şirketler” tarafından sağlanmaya başlandı. Eksik, bilgisiz elemanlar, araç, gereç malzeme kullanılması, denetimdeki yetersizlikler, çeşitli suiistimaller de ölümlere, kayıplara, önemli sağlık sorunlarına yol açtı. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 226 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 226 eylem ve etkinlikleriyle sıkça ortaya koydular. Ama onlar da “hakları olan çalışanlar” olarak sıklıkla, çalışma biçim, koşul, ortam ve karşılığında aldıklarını gündeme getirdiler. Yaşadıkları olumsuzlukların sonucunun doğrudan “işlerine ve hastalara yansıyacağı” dile getirildi. Örneğin asistan hekimler yaptıkları sokak eylemlerinde ‘uykusuz doktorun ölüm anlamına geldiği’ni söyledikleri yazıldı. Kamuya ait sağlık kurumlarında bazı sağlık hizmetleri dahil pek çok hizmet “taşeron”lar tarafından sunuldu. Bu hizmetleri yerine getirenlerin sıklıkla “iş güvencesinden yoksun” oldukları, özel sağlık kurumlarında ücretleri bile verilmeden işlerine son verilen sağlık çalışanlarının olduğu yine bu eylemlerde dile getirildi. Bunlar da hizmetten yararlananlara yansıyan başka olumsuzlukları doğurdu. Örneğin hastalara aynı işlemler, yeniden yapıldı, ya da süreğen hastalığı olan kişiler sürekli hizmet aldıkları hekim ve sağlık personeline ulaşamadılar. Bu bağlamda sağlık kurumu ve hekim seçme hakkı ortadan kalkmış oldu. Tıbbi-etik kusur ve sonuçları Sistemin tümüyle bir “kâr ve kazanç” üzerinden dönmesi, “performans” adı verilen, yapılan tıbbi işlem/girişim sayısının çokluğunun en çok kazandıran yöntem olarak yeğlenmesine yol açtı. Bunun iki önemli sonucundan birisi bunların endikasyonsuz (gereksiz) yapılmasıydı. Dolayısıyla sayı artınca, doğal olarak ortaya çıkan “sorunlu/hatalı” işlemlerin sayısı da çoğaldı. İkincisi ise daha çok kazanma isteğiyle yetkin olmayan eller tarafından bu işlemlerin yapılması gündeme getirildi. Yeterince bilgi ve deneyimi olmayanlar tarafından yapılan işlemlerde hasta/sorun oranının daha yüksek olması daha muhtemeldi ve öyle de oldu. Her ikisi de tıbbi olarak “mal praktis” denilen “tıbbi/tıbbı kötü uygulama” örneklerine ve etik kusurlara yol açtı. Sonuçta basın normal olan (olağan)dan aykırı durumları gösterdiği için bunların daha çok görünmesi gündeme geldi. Bu ise sağlık hizmeti alanında hem hizmetten yararlanan hem de hizmeti sunan açısından “güvensizlik, kuşku ve gerilimi” artırarak, davranışların normalden ve olağandan uzaklaşmasına yöneltti ve çatışmalara yol açtı. Gözlenen ise olumsuzlukların bir sarmal şeklinde çoğaldığı bir sağlık ortamı oldu. Bunlara dair haberlerin öne çıkanlarından birkaç örneği paylaşırsak; “yeni doğan bebekleri gerekli değilken yoğun bakım ünitesi’nde tutup SGK’dan haksız para alan özel hastanenin yaptığı dolandırıcılık”tan, “bazı hekimlerin, döner sermaye gelirlerini artırmak için hastanelerde yaptığı işlemleri şişirdiği iddiası”ndan, “uygun olmayan endikasyonla ve olumsuz koşullarda yalnızca para kazanmak için yapılan katarakt ameliyatı sonucu kör olan hastalar”dan, “yetersiz koşullarda aşırı hasta bakımı nedeniyle ölen bebekler”den, “yanlış organa, uzva ya da tarafa, hatta yanlış hastaya yapılan operasyonlar”dan, “inceleme sonuçları ve tanıların karışması sonucu yanlış uygulanan ya da hiç uygulanmayan tedaviler”den, “ilgisizlik ve bilgisizlik nedeniyle konulamayan ya da geç tanı tanılar”dan, “yatak boşaltmak için erken taburcu edilen ve bu nedenle yaşamından ya da sağlığından olan hastalar”dan, “zamanında yapılmayan girişimlere bağlı olumsuz sonuçlar”dan, “hastane enfeksiyonları”ndan, “tıbbi girişim sırasında yapılan özensizlik ve dikkatsizlik sonucu ortaya çıkan komplikayonlar”dan, “müdahale ve bakımı zor hastalıkları kabul etmeyen hastaneler”den, “bilimsel olmayan ve 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 227 Aslında bunların olduğu ve olmasının doğal olduğunu ortaya koyan çalışmalar da yine medya aracılığıyla gündeme getirildi. Bu bağlamda Türk Cerrahi Derneği tarafından hazırlanan “Genel Cerrahide Performans Sistemi Çalıştayı 2010” adlı kitapta, üniversite hastanelerinde uygulanmaya başlayan performansa göre ücretlendirmenin hekim hasta ilişkisini bir daha düzeltilemeyecek biçimde bozabileceği uyarısı yer aldı. Sağlık Alanında Şiddet Yapılan yanlışların görünür hale gelmesi, yer yer soruşturma ve yargılamalara konu olması, sağlık ortamındaki “güven” duygusunu sarsan bir sonuç yarattı. Bunun ise ister istemez “şiddet”e yol açtığı görüldü. Medyanın görünür kıldığı sağlık alanının önemli konularından birisi de sağlık alanında yaşanan şiddetti. Hem hasta ve yakınları, hem de sağlık çalışanları bazıları “ölümcül” olan şiddet örnekleri yaşadı. Türkiye Psikiyatri Derneği konuyla ilgili olarak düzenlediği bir raporunda çalışma yaşamı boyunca en az bir defa şiddete uğrayan sağlık çalışanlarının oranının yüzde 64’e yükseldiği dolayısıyla sağlık çalışanlarına yönelik şiddet olaylarının arttığı ortaya konuldu. Raporda bu durumun “Sağlıkta Dönüşüm Programı” nedeniyle hasta ve hasta yakınlarının istedikleri hizmeti alamamalarından kaynaklandığı da belirtildi. Sonuç Sonuç olarak 2011 yılında sağlık alanı hem sağlıklılığı belirleyen ve var eden koşullardaki olumsuzluklar nedeniyle, hem sunulan hizmetin sağlığı ve sağlıklılık yerine hastalıkların yönetimini hedeflediği için ve hem de tanı ve tedavi edici hizmetlerin “para”nın döngüsü temelinde “tüketim”i önceleyen şekilde düzenlendiği için, çok daha fazla ve kaynak harcanmasına karşın görünür ve algılananın tersine sorunların çoğaldığı, yoğunlaşıp derinleştiği bir yıl oldu. Burada gerçekleri görenler, saptayanlar ve bilenler olmasına karşın, bilimsel olarak sorunları herkesin görmesini sağlayan araştırmalar yapılmadığı; mevcut sistemin yerine konulacak, işlerliği olan bir model sunulmadığı; karar verici konumlarda olanların bu süreçten kişisel/grupsal çıkar elde kesimler olduğu için yakın dönemde hızla yıkıma doğru giden bu sürecin durması, gerilemesi ve düzelmesi olanaklı görünmemektedir. Yalnız sosyal haklarla uğraşanların değil, tüm hak örgütleri başta olmak üzere örgütlü toplum kesimlerinin tümünün ve bu arada da sağlık alanının çalışanlarının örgütlerinin daha dirençli, doğrulara dayanan ve daha etkin bir mücadeleyi sürdürmeleri gereklidir. Çünkü sağlık eskilerin dediği gibi “her şeyin başı”dır. 227 Sağlık Hakkı etik dışı uygulamalar yapan doktorlar”dan, “yanlış tanı ya da tedavilere bağlı ölümler”den, “bunların bazılarına dair açılan soruşturmalar”dan, “yargıya yansıyanların seyirleri sırasında yaşananlar”dan söz edebiliriz. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 229 SAĞLIK HAKKI OCAK Adana’daki Çukurova Hastanesi Balcalı Tıp Fakültesi Hastanesi’nde acil servisin tadilatı sırasında yangın çıktı. Kısa sürede acil servis ve polikliniklerin 3 katını duman sardı. Sendika.Org’a konuşan Dev Sağlık-İş Balcalı Hastanesi İşyeri Temsilcisi Bülent Kaya, bir anda poliklinikleri dumanın sardığını belirtti. Dumanı görürü görmez yangın alarmına bastıklarını; ancak alarmın çalışmadığını söyleyen Kaya, yangın anında devreye girmesi gereken ve ‘yağmurlama’ adı verilen sistemin hastanede bulunmadığını söyledi. (Sendika.org) 19 Ocak Mersin Tabip Odası Performansa dayalı ücret uygulamasını bir eylem gerçekleştirerek protesto etti. Tabip odası adına açıklamayı Mersin Tabip Odası başkanı Aytuğ Atıcı okudu. Çok sayıda hasta ve hasta yakınlarının ilgi gösterdiği açıklamada Aytuğ, performansa göre ücretlendirmenin halkın sağlığını tehdit eden bir uygulama olduğunu ve tıbbi uygulamaları değersizleştirdiğini belirtti. (Sendika.org) 21 Ocak Sağlık Bakanlığı'na bağlı İzmir Dr. Suat Seren Göğüs Hastalıkları Hastanesi'nde katarakt ameliyatı olan hastalardan 8'i kör oldu. Hastalar, dava açacak. SES’ten ise “sağlıkta dönüşüm yine kör etti” açıklaması geldi. (ANF) 17 Ocak Erzurum H Tipi Kapalı Cezaevi’nde hükümlü bulunan ve Adli Tıp Kurumu’ndan raporları çıkmadığı için serbest bırakılmayan 60 yaşındaki kanser hastası Mehmet Aras’ın durumunun ağırlaştığı ve ölüm sınırında olduğu bildirildi. Aras’ın ağırlaşan durumu üzerine İHD Diyarbakır Şubesi Adalet Bakanlığı’na acil kodlu bir dilekçe göndererek, derhal harekete geçilmesini istedi. (ANF) 17 Ocak İstanbul'da Kasım 2010'da uygulamaya başlanan Aile Hekimliği uygulamasında hala sorunlar yaşanıyor. 220 aile hekimliği merkezi hala açılmadı. Açılan merkezlerin bir kısmında ise doktor ve hemşire yok. İstanbul Tabip Odası, özellikle yoksulların yaşadığı bölgelerde 150'ye yakın aile hekimi açığı olduğunu bildirdi. (ANF) 11 Ocak BATMAN’ın Kozluk ilçesine bağlı Yeniçağlar (Zilan) köyü sakinleri, sağlık ocağı yapılması için topladıkları 2 bine yakın imzayı Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a gönderdi. (Evrensel) 1 Ocak Türk Eczacıları Birliği(TEB), Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) dün yayımladığı bir genelge ile 1 Ocak’tan itibaren geçici barkodlu ilaçların geri ödemesini yapmayacağını duyurmasını “akıl ve izanla açıklanamayacak bir tutum” olarak değerlendirirken sistemin bu haliyle kalması durumunda antibiyotikten kalp ilaçlarına, ağrı kesicilerden tansiyon ilaçlarına kadar birçok ilacın bedelini hastaların ödemek zorunda kalacağını bildirdi. (Evrensel) 1 Ocak Şeker-İş Sendikası Genel Başkanı İsa Gök, tatlandırıcıların insan vücudu-na zararlı olduğunun kanıtlandığını belirterek, “çikolata ve şeker ürünlerinin tamamında Nişasta Bazlı Şeker (NBŞ) kullanılıyor, ürünler başta çocuklar olmak üzere halk sağlığını tehdit ediyor” dedi. Gök açıklamasında, NBŞ’lerin başta obezite, alzheimer, kalp, astım, başağrısı ve kanser gibi birçok hastalıklara yol açabildiğini belirtti. (Evrensel) 12 Ocak Uzmanlar tarafından, dünya çapında 2 milyar kişinin etkilendiği, yüz binlerce kişinin kanser hastalığına yakalandığı Çernobil faciasına ilişkin bir araştırma yapan TBMM Kanser Hastalıklarını Araştırma Komisyonu Karadeniz’de kanser vakalarının 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 230 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 230 temel nedenlerinden birinin psikolojik olduğu kanaatine vardı. Skandal araştırmanın yöntemi ise vatandaşlara “Sizde kanser var mı?” diye sormak. (Evrensel) 17 Ocak Sağlık Bakanlığının, Hıfzısıhha Enstitüsünün biyokimya ve bakteriyoloji laboratuvarlarını kapatmak istemesine Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) tepki gösterdi. Yapılan açıklamada, Bakanlığın kapatmaya “SGK’dan ödeme yapılmayacak olmasını” gerekçe göstermesi eleştirildi. Söz konusu birimlere zaten yıllardır ödenek ayrılmadığı belirtilen açıklamada, 1928 yılında kurulan kurumun koruyucu sağlık hizmetleri açısından çok önemli hizmetler sunduğu ifade edildi. (Evrensel) 29 Ocak Yeşilay ve Türkiye Eczacılar Birliği, soğuk algınlığı tedavisinde kullanılan bazı ilaçların büfe, bakkal gibi yerlerden temin edilerek, madde bağımlıları tarafından kullanılmasının acilen önüne geçilmesini istedi. (Zaman) 1 Ocak Güneydoğu'da kırmızı göz salgını yayılıyor. Gözde sulanma, kanlanma ve kaşınma belirtileriyle başlayan hastalığı engellemenin yolu ise hijyene çok dikkat etmekten geçiyor. Göz doktoru Sedat Özkul, tedavi edilmediği zaman körlüğe bile sebep olabilen hastalığın sayısında ciddi bir artış yaşandığını söyledi. Vücut direncinin düşük olduğu kansızlık, diyabet, ileri zayıflık, zayıf hijyen şartları gibi durumların enfeksiyona yakalanma ihtimalini artırdığını vurguladı. (Zaman) 3 Ocak Bursa'nın İnegöl ilçesine bağlı Yenice beldesinde ikamet eden 17 yaşındaki Esra Güler'in sağlık ocağında yapılan iğne sebebiyle yürüme güçlüğü çektiği ileri sürüldü. Sağ bacağını hissetmeyen genç kızın damarına iğne yapıldığı iddia edildi. (Zaman) 3 Ocak Çanakkale'de hasta taşıyan ambulans, lastiğinin patlaması sonucu takla attı. Kazada, ambulansta taşınan hasta yaşamını yitirdi, 5 kişi de yaralandı. (Zaman) 4 Ocak Beyoğlu'nda taksinin çarptığı yaşlı kadın kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirdi. Kanlar içinde yere yığılan kadına ilk müdaha- leyi çevredeki vatandaşlar ve esnaf yaptı. Vatandaşlar, polis ve gazetecilerden sonra olay yerine geldiği gözlenen sağlık ekiplerine tepki gösterdi. (Zaman) 5 Ocak Gazi Üniversitesi (GÜ) Hastanesi'nde solunum cihazına bağlı olarak tedavi gören 5 bebeğin aynı anda kalbinin durduğu iddia edildi. Çocuklardan dördü kalp masajıyla hayata döndürülürken 2 yaşındaki Türkan Akbay kurtarılamadı. Bebeğin babası, solunum cihazlarının arızalandığını ileri sürerek, otopsi raporuna göre hastane hakkında dava açacağını söyledi. (Zaman) 7 Ocak Sakarya'nın Geyve ilçesinde mevlitte dağıtılan yemekten yiyen aralarında çocuk, kadın ve yaşlıların da bulunduğu 130 kişi zehirlendi. (Zaman) 19 Ocak Karabük Şirinevler Devlet Hastanesi'nde dün ameliyat olan felçli şeker hastası Himmet Çelik'in yanlış bacağının kesildiği iddia edildi. (Zaman) 20 Ocak Adana Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde akılalmaz bir vurdumduymazlık yaşandı. Göz polikliniğine giden yürüme engelli yaşlı bir kadın, hastane personeli ilgilenmediği için emekleyerek koridorda ilerledi, ardından iki kat merdiven çıkarak doktorun odasına girdi. (Zaman) 22 Ocak Konya'da simit satarak geçinen Yılmaz Çelik, 4 yıl önce ayırmaya çalıştığı kavgada silahla yaralandı. Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Hastanesi'ne kaldırılan Çelik, burada ameliyata alındı. Platinlerin yurtdışından gelişinde sıkıntı olduğunu söyleyen Prof. Dr. Uğur Y., Çelik'in bacağına torna tezgahında üretilmiş elindeki malzemeleri taktı. Bir türlü ayağa kalkamayan mağdur vatandaş, aynı hastanede üst üste 16 operasyon geçirdi. (Zaman) 23 Ocak Adana'nın Ceyhan ilçesinde, 17 yaşında olmasına rağmen kas erimesi hastalığı nedeniyle 10 kilo ağırlığında olan gencin durumu karşısında ailesi çaresiz kalıyor. Anne Selvi Yaşar, “Oğlumun tedavisi belki mümkün değil ama en azından tam teşekküllü bir hastaneye yatırılarak rahat ettirilmesini istiyorum'' dedi. (Zaman) 24 Ocak Karın ağrısı şikayetiyle gittiği Uşak Devlet 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 231 Bursa'da, yedikleri lahmacundan zehirlenen iki kadın hastanelik oldu. Polis olayla ilgili soruşturma başlattı. (Zaman) 28 Ocak ŞUBAT Şiddetli başağrısı şikâyetiyle İstanbul Kartal Eğitim Araştırma Hastanesi’ne başvuran Gülten Alpay’a başka bir hastaya ait beyin MR sonucu verildi. Beyninde kitle olduğu söylenen ve 2-3 ay ömür biçilen Alpay’a acilen ameliyat günü bile verildi. Ailesinin bu süreçte beyninde kitle olduğuna dair belirti olmamasından şüphelenmesi üzerine ameliyattan birkaç gün önce ikinci bir MR çekilince gerçek ortaya çıktı. Muayene olduğu doktorlara giderek durumu anlatan Alpay, doktorların “bir günde çok fazla MR çekilen devlet hastanelerinde böyle karışıklıkların normal olduğunu” söylemesi üzerine Alpay savcılığa şikayetçi oldu. (ANF) 8 Şubat İstanbul’da üç aydır devam eden Aile Hekimliği uygulamasının sonucunda 200 hekim, 50 hemşire istifa etti, Esenler’de 15, Bağcılar’da 28, Sultangazi’de 54 mahalle hekimsiz, sağlık ocaklarına 227 bin bebek kayıtlı iken, yeni sisteme kayıtlı bebek sayısı 70 bine düştü. İstanbul Tabip Odası (İTO) dün düzenlediği basın toplantısı ile İstanbul’da Aile Hekimliği’ne geçilen 3 ayı değerlendirdi. Aile Hekimliği sisteminde bir doktorun bir de aile sağlığı elemanının olduğunu, bu iki kişinin günde 40-50 hastaya bakmak zorunda olduğunu aktaran İTO Başkanı Taner Gören, tedavi edici sağlık hizmetlerinin çok pahalı olduğunu bunun için esas olanın hastalık oluşmadan önlemek olduğunu belirterek, “Bunu yapacak olan Aile Hekimi reçete yazdırmaya gelen hastaların dışında günde 40-50 hastaya bakıyor. Bundan arta kalan zamanda koruyucu sağlık hizmetleri nasıl yürütecekler? Bu konularda kaygılar yaşıyoruz” dedi. (Evrensel) 23 Şubat Karın bölgesindeki kist yerine böbreği alınan Nezire Akgün, doktor ve hastane yetkilileri hakkında bir türlü dava açamıyor. 2008’de savcılığa başvurup suç duyurusunda bulunmasına rağmen, suçlular hakkında iddianame bir türlü hazırlanamıyor. 2007’de İkitelli’de özel bir hastanede karın bölgesinde kist olduğu teşhisi konulması üzerine Nezire Akgün'e ameliyata alınmıştı. (ANF) 28 Şubat İstanbul Üniversitesi (İÜ) Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Raşit Tükel, Sağlık Bakanlığı ve YÖK'ün yaptığı yeni düzenlemelerle, üniversite hastane-lerini bilimsel sağlık kurumu olmaktan çıkarıp ticari işletmeye dönüştürdüğünü söyledi. (ANF) 28 Şubat Bulgaristan sınırı geçmeye çalışırken soğuk hava yüzünden elleri ve ayakları kangren olan 5 mülteci, getirildikleri Bağcılar Devlet Hastanesi’nde tedavi edilmeyerek bir haftadan bu yana morg odasında tutuluyor. Ayakları ve ellerinin kesilme olasılığı bulunan mülteciler acil müdahale bekliyor. Fakat hastane yönetimi “Bizde iki üç yatak var, onları acil hastalar için kullanıyoruz” diyerek göçmenleri tedavi etmiyor. (ANF) 23 Şubat Anadilde, parasız, ulaşılabilir ve nitelikli sağlık hakkı için Diyarbakır’da yapılan mitinge yaklaşık 5 bin kişi katıldı. Aralarında TTB, SES, Dev-Sağlık-İş’in de bulunduğu “Bölge Sağlık Örgütleri Platformu” tarafından organize edilen miting İstasyon Meydanı’nda yapıldı. (Evrensel) 27 Şubat Hasta hükümlü ve tutukluların ciddi sağlık sorunlarına karşı sürekli “ceza ertelemesine gerek yoktur” raporları hazırlayan Adli Tıp Kurumu bir ilke da-ha imza attı. 6 yıldır çölyak hastası olan Nesimi Kalkan, yazdığı mektupta, “Adli Tıp Kurumu 4 dakikayı geçmeyen muayene ile ceza erteleme talebimi reddetti” dedi. (Evrensel) 24 Şubat İstanbul’un Sultangazi İlçesi Yayla Mahallesi’nde ikamet eden Recep Taşkın 231 Sağlık Hakkı Hastanesi'nde yoğun bakıma kaldırılan, daha sonra da cankurtaran helikopterle İzmir'deki Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'ne sevk edilen iki çocuk annesi Emine Karabacak (36) hayatını kaybetti. Eşi Ahmet Karabacak, "Hastaneye gittiğimizde eşim sapasağlamdı. İhmalden öldü." dedi. (Zaman) 24 Ocak 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 232 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 232 yaklaşık iki hafta önce sol böbrek kısmında ağrı ve nefes darlığı şikayeti ile ailesi tarafından Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne kaldırıldı. Hastane acil servisinde muayeneye alınan Taşkın’a asistan doktorlar “Kansızlık var, yemesine dikkat etsin geçer” diyerek geri gönderdi. Şikayetleri devam eden Taşkın’ın ailesi yeniden aynı has-taneye getirdi. Bu defa röntgeni çekilen Taşkın’a “Kalpte büyüme var” teşhisi konuldu. Ancak hastane görevlileri ayın zamanda obezite hastası olduğu için uygun cihazın bulunmadığını bildirdi. Sosyal güvencesi olmayan Taşkın’ın yatış işlemleri yapılmadı. Şikayetleri devam eden Taşkın’ı ailesi sırasıyla Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Çapa Tıp Fakültesi, Okmeydanı Eğitim ve Araştırma, Yedikule Göğüs Hastalıkları Hastanelerine götürdü. Başvurdukları her hastanede “Cihazımız 120 kiloya kadar olan hastalar için geçerli sizin hastanız obez kabul edemeyiz. Dışardan cihaz gelmesi için para lazım, sosyal güvencesiniz yok, hastanızı yatıramayız” yanıtını aldı. Günden güne durumu kötüleşen Taşkın son olarak Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesinin acil servisinde müdahale edilmeden 4 saat bekletilen Taşkın yakınlarının “ölüyor” feryatlarına rağmen sosyal güvencesi olmadığı için kabul edilmedi ve sabaha karşı saat 05.00’te Taksim İlkyardım Hastanesi’ne sevk edildi. Taşkın ambulansla sevk edildiği Taksim İlk Yardım Hastanesi’ne gelemeden yolda yaşamını yitirdi. (Evrensel) 17 Şubat URFA’nın Ceylanpınar ilçesindeki diyaliz hastaları 10 gündür tedavi göremiyor. Ceylanpınar Devlet Hastanesinde bulunan diyaliz uzmanının ataması çıktı, ama yerine yeni diyaliz uzmanı gönderilmedi. (Evrensel) 16 Şubat 73 milyon nüfuslu Türkiye’de halkın sağlığı ile oynanmaması gerektiğini, şekerle ilgili yapılan açıklamaların dikkate alınarak Sağlık Bakanlığı tarafından izleme kurulu oluşturulmasını isteyen Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, “Nişasta bazlı ürünlerin üzerine mutlaka sigara paketlerinde olduğu gibi ‘Sağlığa zararlıdır’ ibaresi yazılarak halk bilinçlendirilmelidir” dedi. (Evrensel) 16 Şubat Asistan hekimler Sağlık Bakanlığı tarafından getirilen performans düzenlemesi ve 33 saat aralıksız nöbet uygulamalarını protesto için sokaklara çıktılar. İzmir ve İstanbul’da yapılan eylemlerde ‘uykusuz doktorun ölüm anlamına geldiğine’ vurgu yapıldı. (Evrensel) 17 Şubat Türkiye Psikiyatri Derneği’nin (TPD) çeşitli illerdeki tabip odalarının yaptığı çalışmalardan derlediği rapor, son yıllarda sağlık çalışanlarına yönelik şiddet olaylarının arttığını ortaya koyuyor. “Sağlıkta Dönüşüm Programı” ile hasta ve hasta yakınlarının istediği hizmeti alamadıklarında şiddete başvurmasına neden olduğu ortaya konan araştırmada, çalışma yaşamı boyunca en az bir defa şiddete uğrayan sağlık çalışanlarının oranının yüzde 64’e yükseldiği vurgulandı. Yüzde 96 oranında sağlık çalışanı ise çalışma yaşamı boyunca en az bir defa şiddet içeren bir olaya tanık oldu. En fazla şiddete maruz kalanların, yüzde 81 oranı ile kadın pratisyen hekimler olduğu kaydedilen raporda, şiddet uygulayanların yüzde 86’sının hasta ve hasta yakını olduğu vurgulandı. (Evrensel) 1 Şubat Sağlık Bakanlığı’na bağlı Etlik İhtisas Hastanesi’nde Sevgi Yılmaz adlı 33 yaşındaki bir hasta difteri mikrobu nedeniyle yaşamını yitirdi. Difteri mikrobunun Hıfzıssıhha Enstitüsü’nde izole edildiğini, Difteri’nin aşı ile önlenebilen oldukça eski bir hastalık olduğunu kaydeden Ankara Tabip Odası ise sağlıkta dönüşüm programı ile birlikte tamamen tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelinmesinin ardından, ülkemizde koruyucu sağlık hizmetlerinin eksikliği gün geçtikçe kendini acı bir şekilde gösterdiği dile getirildi. (Evrensel) 2 Şubat Yoğun bakımlarda yer olmadığı için il il dolaştırılan 78 yaşındaki Hüsne Doğru hayatını kaybetti. Adana ve çevresinde yoğun bakımlarda yer bulamayan, en son Elbistan Özel Yaşam Hastanesinde yer olduğunu öğrenen ailesi, haberi aldıktan bir saat sonra hasta hayatını kaybetti. (Evrensel) 3 Şubat Cezaevlerinde tedavileri yapılmadığı için tahliye edilmesi gereken ama Adli Tıp Ku- 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 233 Türk Eczacıları Birliği (TEB) Genel Sekreteri Özgür Özel, hastaların şeker ölçüm çubukları için bürokratik bir işlem yumağı içine girmek zorunda kaldığını belirterek, “SGK bu mağduriyeti gidermelidir” dedi. (Evrensel) 5 Şubat Babası böbrek hastası olunca 7 kardeşinin geçimini üstlenen 13 yaşındaki İlknur, Okulu bırakıp ayakkabı boyacılığına başladı. Nüfusun yüzde 70’inin açlık sınırının altında yaşadığı Batman’da yoksulluk, kızlara okul bıraktırıyor. 13 yaşındaki İlknur Tokay da bunlardan biri. (Evrensel) 11 Şubat Tüketici Dernekleri Federasyonu (TÜDEF); son yıllarda artan kanser ve kronik hastalıkların mısır şurubu ile doğrudan bağlantısının bilimsel olarak tespit edildiğine, mısır şurubunun ise yüzde 100’e yakınının GDO’lu mısırlardan elde edildiğine dikkat çekti. TÜDEF, “Aslında tatlı, çikolata, kek yerken ya da gazoz kola gibi gazlı içecekleri tüketirken kanseri ve türlü hastalıkları çağırıyoruz” uyarısı yaptı. (Evrensel) 11 Şubat 19 yaşında olan Ulaş Bingöl, tıp dilinde adı “Opere Spina Bifida” olan hastalığı ile doğduğu günden bu yana mücadele ediyor. Ulaş’ın babası Mehmet Bingöl, oğlu 18 yaşını dolduruncaya kadar sağlık ile ilgili bütün giderleri kendi sigortası üzerinden karşılayabildiği için bu günlere kadar çok sıkıntı yaşamadıklarını ama Ulaş’ın 19 yaşına girmesi ile beraber harcamalardan kaynaklı aile bütçelerinin tamamen sarsıldığını ifade ediyor. (Evrensel) 10 Şubat Mardin E Tipi Cezaevi’nde kalan Abdulhakim Bulut, revirde sağlık görevlileri yeri- ne gardiyanların kendisine yaptığı alerji iğnesinden sonra fenalaştığını söyledi. (Evrensel) 3 Şubat Sakarya'nın Adapazarı ilçesinde, tümör nedeniyle bir gözü alınan 4 yaşındaki Yiğitcan'ın ailesi, maddi imkansızlıklar yüzünden çocuklarını kontrole götüremiyor. (Zaman) 6 Şubat Doğuştan zihinsel ve bedensel engelli Sevda Sönmez (26), 5 gündür hastane koridorunda yatıp kalkıyor. Dicle Üniversitesi'nden İstanbul Çapa Tıp Fakültesi'ne sevk edilen Sönmez'in tedavisi, randevusu olmadığı gerekçesiyle 4 Mayıs'a ertelendi. Maddi imkânsızlıktan memleketine dönemeyen talihsiz kız 'belki bir çare bulunur' umuduyla hastanede sabahlıyor. (Zaman) 6 Şubat Konya'da özel bir hastanede zayıflaması için bağırsakları düğümleme yöntemiyle kısaltıldığı öğrenilen Fatma Çukur(45), ameliyattan 12 gün sonra hayatını kaybetti. Hastanede bir hafta tedavi gören Fatma Çukur'un 'Artık iyisin' denilerek taburcu edildikten 4 gün sonra öldüğü öne sürüldü. (Za-man) 12 Şubat 'Her şey normal' denilerek taburcu edildi, yolda öldü. Konya'da baldırından bıçaklandıktan sonra kaldırıldığı Konya Numune Hastanesi'nde yapılan tedavisinin ardından taburcu edilen kişi, ağrılarının geçmemesi üzerine 5 defa gittiği hastanelerde, "her şey normal'' denilerek tekrar evine gönderildi. (Zaman) 18 Şubat Kastamonu'nun Daday ilçesinde 57 yıl önce İsviçre'deki bir hastaneden ilham alınarak yapıldığı bildirilen 300 yataklı Ballıdağ Göğüs Hastalıkları Hastanesi, 4 yıldır atıl halde bekliyor. (Günlük) 2 Şubat MART Acil servisteki yoğunluk can aldı. Gönül Özkocaman adlı hasta, 28 Şubat akşamı bağırsak tıkanması ön tanısı ile İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Acil Servisi'ne kaldırıldı. Hastada şiddetli kusmaların başlaması üzerine hasta, 233 Sağlık Hakkı rumu’nun verdiği raporlardan ötürü tahliyeleri yapılmayan tutuklu ve hükümlülerin durumuna dikkat çekmek için, İHD, TUAD ve TUYAB’ın aralarında bulunduğu sivil toplum örgütleri, Yenibosna Adli Tıp Kurumu önünde basın açıklaması yaptı. Basın açıklamasını okuyan ÇHD İstanbul Şubesi Avukatı Güray Dağ halen cezaevlerinde 500 ölümü bekleyen tutuklu olduğunu ve cezaevlerinde yaşanan ölümler son buluncaya kadar eylemlerine devam edeceklerini söyledi. (Evrensel) 4 Şubat 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 234 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 234 monitörlü gözlem ünitesine alındı. 150 kilo olan hasta, kendi isteğiyle oturmaya çalışırken, yere düştü. Kalp ve solunum durması nedeniyle destek tedavisi uygulanan hasta, 1 Mart günü sabaha karşı yaşamını yitirdi. Konuyu araştıran SES İzmir Şubesi'nin verdiği bilgiye göre, acil serviste 7 tane monitör olmasına karşın hastanın yaşamını yitirdiği akşam monitörlü gözlem odasında 14 kritik hasta bulu-nuyordu. Bunlardan 4'ü yaşam destek ünitesine bağlı yoğun bakım hastasıy-dı. (ANF) 2 Mart İzmir'de, tedavisi için Yenişehir Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne getirilen Gönül Özkocaman'ın (57), acil serviste sedyeden kafasının üzerine yere düşürüldüğü iddia edildi. (Zaman) 1 Mart Ardeşen Devlet Hastanesi’nin kapatılması üzerine Ardeşen Gençlik Oluşumu adına basın açıklaması yapan Muhammet Şeremet, taleplerinin öncelikle 24 saat temel sağlık hizmetlerinin verilmesi olduğunu belirterek, bu düşüncelerine destek veren Ardeşen halkının yanlarında olduğunu ifade etti. Şeremet, son olarak “Hastanemizi geri istiyoruz” kampanyası kapsamında 8 bin imza topladıklarını söyledi. (Evrensel) 16 Mart Isparta'nın Yalvaç ilçesinde zatürre teşhisi konulan kişi, tedavi için verilen antibiyotiğin enjeksiyonunun ardından hayatını kaybetti. (Zaman) 3 Mart Sakarya'nın Karasu ilçesinde yaşlı bir adam donarak hayatını kaybetti. Alzhimer hastası olduğu öğrenilen yaşlı adamı sabah yakınları evinin önünde ölü buldu. (Zaman) 9 Mart Türk Sağlık-Sen, Tıp Bayramı öncesi yaptığı bir araştırmayla Türkiye'nin doktor haritasını çıkardı. Buna göre, bir doktora 640 kişi düşüyor. Hekimlerin yüzde 57'si büyük şehirlerde görev yapıyor. (Zaman) 13 Mart Mersin'de özel bir hastanede sezaryenle doğum yapan bazı kadınlara menenjit mikrobu bulaştığı iddia edildi. Hastalardan 6'sı Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde tedavi altına alınırken 4'ü başka hastanelere sevk edildi. Mersin İl Sağlık Müdürlüğü olayla ilgili soruşturma başlatarak enfeksiyondan dolayı hastanenin bütün ameliyathanesini kapattı. (Zaman) 23 Mart Iğdır'da 8 yıl önce yakalandığı behçet hastalığı nedeniyle gözleri kapanan Yıldız Koduz (28), gözlerinin yeniden açılması için hayırseverlerden yardım bekliyor. (Zaman) 27 Mart Diyarbakır'ın Eğil ilçesinde SSPE hastalığına yakalanan Bayram Doğan ve ailesi, kendilerine uzanacak bir yardım eli bekliyor. İstanbul'da bir tekstil atölyesinde terzi olarak çalışırken hastalığa yakalanan 22 yaşındaki Doğan'ın bütün ihtiyaçlarını ailesi karşılıyor. (Zaman) 27 Mart Kayseri'de bir baba, dişini çektirdiğini çocuğunu yüksek ateş şikayetiyle bir hafta sonra hastaneye götürdü. Hastanede 15 gün süren tedavi sürecinde rahatsızlığı ile ilgili hiçbir teşhis konulamayan 16 yaşındaki çocuk hayatını kaybetti. Baba, oğlunun diş çekimi sonrasında hayatını kaybettiğini belirterek, ölüm nedeninin belirlenmesi için savcılığa hem suç duyurusu hem de otopsi yapılması için başvuracağını açıkladı. (Zaman) 27 Mart Kırık bacağına protez taktırmak için Baltalimanı Kemik Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde tedavi gören Zafer Koç'un (69) ameliyat sırasında yanlışlıkla atar damarının kesildiği ve kan kaybından öldüğü iddia edildi. Ümraniye'de göz yaşları arasında toprağa verilen Zafer Koç'un oğlu Metin Koç, babasının doktor hatası sonucu öldüğünü öne sürdü. (Zaman) 27 Mart Bursa'nın Yenişehir ilçesinde geçirdiği trafik kazasının ardından kaldırıldığı Şevket Yılmaz Hastanesi'nde hayatını kaybeden emekli imam Yusuf İletmiş'in yakınları hastane hakkında suç duyurusunda bulundu. (Zaman) 26 Mart Bitlis'in Ahlat ilçesi Burcukaya köyünde yaşayan Murat Balıkçı, 3 aylık bebeğine yüksek dozda verem aşısı yapıldığı ve yapılan aşı sonucu bebeğinin verem hastalığına yakalanma riski bulunduğu iddiasıyla, Ahlat Adliyesine gelerek sorumlular hakkında savcılığa suç duyurusunda 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 235 bulundu. (Zaman) 29 Mart Gülhane Askeri Tıp Akademisi (GATA) Nöroloji Anabilim Dalı'nda görevli 6 doktorun, hareket bozukluğu hastası 20 Mehmetçik'i kobay olarak kullanması Türkiye'nin gündemini sarsmaya de-vam ediyor. (Zaman) 31 Mart Sakarya'nın Hendek ilçesinde gıda zehirlenmesi şüphesiyle 10 çocuk hastaneye kaldırıldı. Edinilen bilgiye göre, Ali Gaffar Okkan İlköğretim Okulunda taşımalı eğitim gören 10 öğrenci, okuldan eve döndükten sonra fenalaştı. (Zaman) 30 Mart İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezinde 9 ay tedavi gören İbrahim Kaynarcı'nın taburcu edilmek istenmesine, gencin babası "oğlum tam iyileşmedi" diyerek karşı çıktı. Oğlu tam iyileşmeden taburcu edilmek istendiğini belirten Baba Hasan Kaynarcı, "Neden bir fizik tedavi hocası gelip bakmıyor hastama. Taburcu edeceklermiş. Çocuğumun tedavisi bitmedi" dedi. (Günlük) 28 Mart NİSAN Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) şüphesiyle Çorum'dan Samsun'a sevk edilen bir kadın, tedavi gördüğü hastanede öldü. (Zaman) 28 Nisan Konya'da ameliyat olduğu hastanede tümörlü böbreğinin yerine yanlışlıkla sağlam böbreği alınan ve bir süre sonra akciğere sıçrayan kanser sebebiyle hayatını kaybettiği iddia edilen Gülizar Durmaz'ın ölüm nedeni, Adli Tıp Kurumu tarafından mercek altına alındı. (Zaman) 25 Nisan Çorum'un Mecitözü ilçesinde Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) şüphesiyle tedavi gören kadının öldüğü bildirildi. (Zaman) 20 Nisan Zonguldak'ta, para karşılığı anlaştığı kadına iğne ile düşük yaptırdığı iddia edilen doktor hakkında soruşturma başlatıldı. (Zaman) 21 Nisan İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı, katarakt ameliyatı olması gerekirken başka bir hastayla karıştırılarak yanlışlıkla rahmi alınan kadınla ilgili iddianame hazırladı. İddianamede, 15 görevli hakkında dava açılması talep edildi, Danıştay 1. Dairesi de izin verdi. Aralarında doktor, hemşire ve anestezi uzmanının da bulunduğu 15 zanlı hakkında, 3 ay ile 3 yıl arasında hapis cezası isteniyor. (Zaman) 14 Nisan Karın ağrısı şikâyeti ile gittiği Okmeydanı Eğitim Araştırma Hastanesi'nde 7 ay tedavi gördükten sonra hayatını kaybeden Gökhan Acar'ın (24) babası, oğlunun yanlış teşhis kurbanı olduğunu öne sürdü. (Zaman) 10 Nisan Kartal'daki Bebek Yoğun Bakım Ünitesi'nde tutulan sağlıklı bebekler üzerinden Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) dolandırıldığı iddia edilen özel hastanede, bebeklere makyaj yapıldığı da ortaya çıktı. (Zaman) 6 Nisan Özel Kartal Hastanesi Yenidoğan Yoğun Bakım Servisi'ndeki skandal büyüyor. Hastanede, sağlıklı bebeklerin hasta gösterilip yoğun bakım ünitesinde tutularak SGK'nın dolandırıldığını ortaya çıkaran hemşire F.H., şok bir iddiayı daha dile getirdi. F.H., SGK'dan para almak için hastane ve lojmanda tutulan sağlıklı bebeklerden bazılarının enfeksiyon kaparak öldüğünü açıkladı. (Zaman) 4 Nisan “25 yaşında, 6 aylık hamile Ümmiye Akmercan sancılanınca, eşi hastaneye kaldırmak istedi. Genç kadın, eşinin çağırdığı ambulans gelmeyince taksiyle hastaneye götürüldü. Ancak ‘yer olmadığı’ 235 Sağlık Hakkı Geçirdiği kalp rahatsızlığı sonucu önce Taksim İlkyardım Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne daha sonra Alman Hastanesi'ne kaldırılan 46 yaşındaki üç çocuk babası Abdurahman Cevizli, ayağında morluklar oluşması üzerine tekrar kaldırıldığı hastanede geçirdiği ameliyat sonrası yaşamını yitirdi. Kocasının ölüm haberini alan Ayşe Cevizli, "Kocamın ameliyatta kalp damarını yırtıp 2 gün geç müdahale ederek ölümüne neden oldular." dedi. (Zaman) 29 Mart İzmir'deki katarakt ameliyatlarında 8 hastanın görme kaybı yaşamasıyla ilgili müfettiş raporu açıklandı. Kararda, doktorun kusurlu bulunduğu bildirildi. (Zaman) 26 Nisan 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 236 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 236 ya da ‘donanım yetersizliği’ gibi gerekçelerle gittiği sekiz hastanede de kabul edilmedi. Yedi saatin sonucunda dokuzuncu hastanede, hastanenin sözleşmesini imzalayarak yatış yapabildi.” (Evrensel) 9 Nisan Sağlık Bakanlığı, İstanbul'da özel bir hastanenin acil servisine yakınını getiren Erdem Polat'ın (28), uykudan uyandırıldığı için sinirlenen doktor tarafından dövüldüğü iddiasına el attı. (Zaman) 8 Mayıs Türk Cerrahi Derneği (TCD)’nin düzenlediği “Genel Cerrahide Performans Sistemi Çalıştayı 2010” kitap haline getirildi. Kitapta, üniversite hastanelerinde uygulanmaya başlayan performansa göre ücretlendirmenin hekim hasta ilişkisini bir daha düzeltilemeyecek biçimde bozabileceği uyarısı yapıldı. (Evrensel) 15 Nisan İstanbul'un yeni ilçelerinden Sultangazi'de aile hekimi sıkıntısı yaşanıyor. İlçeye bağlı 45 bin nüfuslu Yunus Emre Mahallesi'nde bulunan tek sağlık ocağına atanan doktor günlük 400-500 hastaya bakmak zorunda kaldı. Bu hekim de bir süre sonra rapor alınca sağlık merkezi doktorsuz kaldı. 10 gündür doktor olmayan sağlık merkezine gelen vatandaşlar, muayene olamamak ve ilaçlarını yazdıramamaktan yakınıyor. (Zaman) 7 Mayıs MAYIS İstanbul Tabip Odası, bugün (18 Mayıs) Lepra Deri ve Zührevi Hastalıkları Hastanesi bahçesinde bir basın açıklaması yaparak hastanenin personelsiz kalmasını protesto etti. Hastanenin yok edilmesine dair politikalardan ve uygulamalardan vazgeçilmesini isteyen İstanbul Tabip Odası, sağlık alanının kar-zarar hesabıyla yönetilemeyeceğini hatırlattı. (Sendika.org) 18 Mayıs Konya'da yaşayan 5 yaşındaki Lütfi Höl, immün yetmezliği nedeniyle ilik nakli bekliyor. İlk ilik nakli tutmayan küçük Lütfi'nin ailesi Almanya'da bulunan ikinci iliği ise parasızlık nedeniyle getirtemiyor. Lütfi'nin babası Bilal Höl, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Gümüşhaneli Semih Karabulut'a el uzattığını hatırlatarak kendilerine de yardım edilmesini istedi. (Zaman) 31 Mayıs Tekirdağ'ın Çorlu ilçesinde bugün, yaklaşık yarım saat süren sağanak yağış nedeniyle Çorlu Devlet Hastanesi Acil Servisi ve Yoğun Bakım Ünitesi'ni su bastı. Acile gelen hastalar, ilçede bulunan diğer hastanelere gönderildi. (Zaman) 30 Mayıs Ümraniye'de bulunan Özel Erdem Hastanesi'nden çıkan yangın kısa süreli paniğe yol açtı. Bazı hastalar, çevredeki hastanelere sevk edildi. (Zaman) 28 Mayıs Bartın'da birkaç gündür altın çilek meyve ekstresinden üretilen zayıflama hapı kullanan kadın, hayatını kaybetti. (Zaman) 14 Mayıs HAZİRAN Sincan F tipi cezaevinde yatan PKK davası hükümlüsü İdris Çalışkan ailesinin tüm feryatlarına ve başvurularına rağmen ısrarla tedavi edilmiyor. ANF’ye konuşan siyasi tutsağın kardeşi Hasan Çalışkan, “Cezaevindeki hasta tutsakların tedavi edilmesi için illa da ölüm sınırına mı gelmeleri lazım?” diye feryat ederken, İHD Çalışkan’ın acilen tedavi edilmesi gerektiğini belirtti. (ANF) 24 Haziran Cezaevlerinde hastalık pençesindeki tutukluların durumu giderek kötüleşirken, son 10 yılda hapishanelerdeki kötü yaşam koşulları nedeniyle hastalığa yakalanan tutuklu ve hükümlülerin 913’ü yaşamını yitirdi. 401 kişi ise intihar etti, hapishanelerdeki koşulların düzeltilmemesi durumunda ölü sayısı daha da artacak.İnsan Hakları Derneği’nin verilerine göre tutuklu ve hükümlüler en fazla kalp, kanser, felç, hafıza kaybı, strese dayalı mide hastalıklarına yakalanırken, başında şarapnel parçası ile yaşayanlar da bulunuyor. (ANF) 12 Haziran Kayseri'de yaşayan 8 yaşındaki Ali Uysal, oyun oynarken eline bulaşan çatapat zerreciklerini ağzına alınca komaya girdi. (Zaman) 14 Haziran Gümüşhane’nin Kelkit İlçesi Sütveren Köyü’nde yaşayan Züleyha Oktay (25), 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 237 Sahte alkolden zehirlenen Rus rehberlerden Victoria Nikoloeva'nın (23), tedavi gördüğü Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde beyin ölümü gerçekleşti. Muğla'nın Bordum ilçesinde, katıldıkları tekne partisinde kendilerine sunulan ve içerisinde öldürücü metil alkol içeren sahte içki sebebiyle 13 Rus turist rehberi hastaneye kaldırılmış, bunlardan durumu ağır olan 4'ü hayatını kaybetmişti. Nikoloeva ile birlikte bu olayda ölen rehber sayısı 5'e çıktı. (Zaman) 22 Haziran Artvin'den Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) şüphesiyle sevk edildiği hastanede ölen Mehmet Çelikkol (12), toprağa verildi. (Zaman) 20 Haziran Düzce'de düğünde verilen yemekten yiyen 50 kişi, zehirlenme şüphesiyle hastaneye başvurdu. (Zaman) 18 Haziran Bazı hekimlerin, döner sermaye gelirlerini artırmak için hastanelerde yaptığı işlemleri şişirdiği iddiası resmî yazışmalarla belgelendi. Burdur Devlet Hastanesi'nde 4 patoloji uzmanının, aynı hastaya 30 kez histokimyasal boyama (biyopsi ile alınan doku örneklerinin ileri seviyede incelenmesi) işlemi yaptığı tespit edildi. (Zaman) 17 Haziran Manisa'nın Gördes ilçesinde yağan şiddetli sağanak yağmur ve dolu nedeniyle Gördes Devlet Hastanesi'nin odalarını çatıdan akan sular bastı. (Zaman) 16 Haziran Bitlis'in Tatvan ilçesindeki Devlet Hastanesi'nde uzun süredir malzeme olmaması sebebiyle diyaliz hastalarının sıkıntı içinde tedavi gördüğünü iddia eden hasta yakını, hastane başhekimini darp etti. Olayla ilgili olarak hastane müdürü de görevden alındı. (Zaman) 16 Haziran Ulubatlı Hasan Mahallesi'nde yaşayan Tahir Alır'ın kızı Sevim Alır'ın bademciği, Adana Devlet Hastanesi KBB servisinde yapılan ameliyatla alındı. Bir hafta içerisinde iyileşir denilerek ameliyattan 4 saat sonra taburcu edilen küçük kızın durumu her gün daha kötüye gitti. Sevim Alır, ameliyattan 7 gün sonra kusunca, boğazında gazlı bez unutulduğu anlaşıldı. (Zaman) 16 Haziran Tekirdağ'da özel bir göz hastanesinde gözündeki problemle alakalı ameliyat olan 30 yaşındaki Volkan Yıldırım, yaklaşık bir saat süren ameliyattan sonra Yıldırım, narkozun etkisinden çıkamayarak hayatını kaybetti. (Zaman) 10 Haziran Tunceli'de kene ısırığı tespit edilen 2 kişi, Elazığ Araştırma Hastanesi'ne sevk edilerek müşahede altına alındı. (Zaman) 7 Haziran Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Resim-İş Bölümü 3. sınıf öğrencisi Münevver Yersel (24), diş çektirdikten sonra enfeksiyon kaptığı için hayatını kaybetti. (Zaman) 3 Haziran Sivas'ta bir köy muhtarı, 15 yıl önce ameliyat sonrası kolunda unutulan sargı bezi yüzünden acı dolu günler geçirdi. Ameliyat sırasında tampon olarak kullanılan sargı bezinin ucunun yıllar sonra vücuttan çıkması üzerine, kaynağı anlaşılan ağrılar, yaklaşık 15 santimetre uzunluğundaki bezin alınmasıyla son buldu. (Zaman) 29 Haziran TEMMUZ Yeşil kart uygulaması bu yılbaşında sona eriyor. Yaklaşık 9.5 milyon yeşil kartlının gerçekten ihtiyaç sahibi olup olmadığını tespit etmek üzere hazırlanan ve milyonlarca yurttaşın yeşil karttan sağladığı hakları kaybetmelerine neden olacak en kritik adım atıldı. 9.5 milyon yurttaşın gelir durumunu yeniden değerlendirecek olan "Gelir Testi Yönetmeliği" tamamlanarak Başbakanlığa gönderildi. (Gündem) 2 Temmuz Fatih, Zeytinburnu, Bakırköy ve Güngören ilçelerinde 48 saat süreyle su kesintisi uygulaması, başta Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi olmak üzere özellikle sağlık kurumlarında hasta ve yakınlarını mağdur etti. Ameliyatların zorlukla yapılabildiğini belirten hasta yakınları, bidonlarla hastanelere su taşımak zorunda kaldıklarını 237 Sağlık Hakkı dört gün önce yüksek ateş ve halsizlik şikâyetiyle kaldırıldığı hastanede Kırım Kongo kanamalı ateşi teşhisiyle tedavi alınmıştı. Önceki gece yaşamını yitiren Oktay, Giresun’da toprağa verildi. (Sendika.org) 17 Haziran 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 238 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 238 anlattılar. İSKİ ise su kesintisinin bakım ve onarım çalışmasından kaynaklandığını iddia etti. (Gündem) 2 Temmuz Sosyal güvencesi olmadığı için hastane borçlarını ödeyecek mali durumu bulunmayan vatandaşların kamu hastanelerinde vefat etmesi halinde, borçları tahsil edilmeyecek. Sağlık Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanı Memet Atasever, konuyla ilgili kararın 2 Temmuz'da Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdiğini söyledi. (Sabah) 5 Temmuz Bursa-Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi, devlete olan borçlarını kapatmak ve ameliyat sırası bekleyen hasta sayısını azaltmak için, gece 24.00’e ameliyat koydu. Bunun üzerine asistanlar, performans ameliyatlarına girmeme kararı aldı. Öğretim üyeleriyle görüşen asistanlar, ameliyatların haftanın belli günlerinde yapılacağı sözü aldı. Asistanların her an greve gidebileceği bildirildi. (medimagazin.com.tr) 12 Temmuz Bolu F Tipi Cezaevi'nde şeker hastası mahkûma, hayati önemdeki diyet yemeği bir yıldır verilmiyor. Gerekçe; iaşe bedelinin karşılanmaması. (radikal.com.tr) 5 Temmuz Diyarbakır Atatürk sanayi sitesi içinde bulunan, 8 nolu Seyrantepe sağlık ocağı sanayi sitesi sağlık biriminde aile hekimliğine geçildiği için doktor bulunmamakta. Doktorlarının olmamasından dolayı sıkıntı çektiklerini belirten sanayi esnafı, çözümün olması için yetkililerden acil yardım beklediklerini belirttiler. (diyarbakır söz) 2 Temmuz dahale yapabilecek hiçbir sağlık yetkilisi de bulunmuyor. (Radikal) 25 Temmuz Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES), tutuklu ve hükümlülerin sağlığa ulaşma hakkını ihlal eden, savunma hakkını ortadan kaldıran, hekim ve sağlık çalışanlarının onurunu zedeleyen Üçlü Protokolün kaldırılması için Diyarbakır ve Adana'da basın açıklamaları yaptı. (etha) 26 Temmuz İstanbul Barosu avukatları, KCK davasından tutuklanan ve sağlık sorunları nedeniyle tahliye edilen ancak yurt dışı yasağı bulunduğu için tedavi olamayan Sur Belediye Başkanı Abdullah Demirbaş'a destek ziyaretinde bulundu. (DİHA) 20 Temmuz AĞUSTOS Batman'da Sosyal Yardımlaşma fonundan hastalık tedavisi için kendisine verilen yol yardımının kesilmesiyle eşinin ve kendi tedavisini yaptıramayan Mehmet Ayağ, çaresizlik içinde bulunduklarını belirterek yetkililerden yardım istedi. (İHA) 1 Ağustos İnternet sayfasında ‘Çalışanlarımız için sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı yaratmayı’ amaçladığını iddia eden Karteks fabrikasında yaşananlar hiç de öyle değil. Yöneticilerin kapalı su içtiği Karteks İplik fabrikasında işçiler kuyu suyu içmek zorunda bırakılıyor. İş kazalarının da yaşandığı Karteks’te işyeri hekimi de yok revir de. (Evrensel) 15 Ağustos Konya İl Genel Meclisi Sanayi ve Ticaret Komisyonu Başkanı Erol Küçükbakırcı, sanayi bölgelerinde iş kazalarındaki ölümlere dikkat çekerek, Büsan Sanayi ile Organize Sanayi bölgelerinin arasına bir sağlık ocağı yapılması önerisinde bulundu. (konya merhaba haber) 28 Temmuz Yasa dışı organ nakli yapıldığı iddiasına ilişkin soruşturma kapsamında gözaltına alınarak adliyeye sevk edilen zanlıların, organ verecek kişilere, organı alanın akrabaları adına sahte belge düzenledikleri bildirildi.(Zaman) 1 Ağustos İstanbul’un gözde sayfiye mekânlarından adalar özellikle yaz aylarında hafta sonu günübirlik ziyaretçi akınına uğruyor. Ancak nüfusun yoğunlaştığı hafta sonları Kınalıada’da bulunan tek sağlık merkezinin kapısı kilitli. Adada, acil bir durumda mü- Özlük hakları daha iyi olduğu için devlet hastanelerine geçen hemşireler ve Sağlık Bakanlığı'nın hemşire dağıtım sisteminden kaynaklanan nedenlerden dolayı Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi'ndeki hemşire 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 239 sorunu giderilemiyor. (Zaman) 2 Ağustos Yüksek ateş şikayeti kaldırıldığı hastanede böbrek yetmezliği nedeniyle yaşamını yitirdiği belirtilen ve bugün cenazesi defnedilen 12 yaşındaki Halime Bağrıyanık'ın yanlış tedavi sonucu yaşamını yitirdiği ileri sürüldü. (yuksekovahaber.com) 7 Ağustos Kuşadası’nda 1 Ağustos akşamı çocuklarının börekçi dükkanında üzerine semaver devrilerek vücudunun büyük bölümü yanan Rafet Kasar’ı (58) bir de ilgisizlik yaktı. Olaydan sonra ambulans çağırdıklarını belirten Kasar’ır kızı Serap Kasar (32), gelen görevlilerin “Bu 2. derece yanık. Yapacağımız bir şey yok” diyerek hastayı almadan döndüklerini öne sürdü. (Milliyet) 10 Ağustos Adana’da elini pres makinesine kaptıran Yunus Cagımnı’nın 4 parmağı koptu. Kopan parmaklarıyla 2 saat içinde 3 hastaneye götürülen yaralı işçi bayıldı. Cagımnı’nın kopan 4 parmağı yerine dikildi. (Milliyet) 13 Ağustos EYLÜL Ankara Üniversitesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Recep Akdur, hükümetin Sağlıkta Dönüşüm Projesine ve Tam Gün Yasasına tepki gösterdi. Sağlık sektörünün çok uluslu şirketlerin etki alanına sokularak uluslararası bir pazar haline getirilmeye çalışıldığını kaydeden Akdur, “2009 yılının ortasından itibaren sağlıkta dönüşümün cicim aylarına son verildi ve saldırgan dönemin tetiğine basıldı. Takke düştü kel göründü. Bundan sonra eczacıları, hekimleri ve halkı çok çetin ve çekişmeli günler bekliyor” dedi. (Evrensel) 1 Eylül Edinilen bilgiye göre, Şişli İlçe Emniyet Müdürlüğü’nde görevli Ali Sarı isimli polis memuru, evinde henüz öğrenilemeyen bir nedenle bileğinden yaralandı. Meslektaşları tarafından hastaneye kaldırılan Sarı, sırayla Şişli, Okmeydanı ve Taksim İlk Yardım Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne götürüldü. Burada da hastaneye kabul edilmeyen Sarı, daha sonra ambulansla İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi Hastanesi’ne sevk edildi. Sevk sırasında polislerin ambulansa eskortluk yaptıkları gözlendi. Götürüldüğü diğer hastanelerde kabul edilmeyişine isyan eden polis memuru Ali Sarı, daha sonra tedavi altına alındı. (İHA) 7 Eylül Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası Kocaeli Şubesi, hükümetin sağlıkta dönüşüm programı uygulamasını protesto etti. (yorumkocaeli.com) 9 Eylül Sahte ve miadı dolmuş ilaçların satışını önlemek ve ilaçları depodan hastaya kadar karekod üzerinden takip etmesini sağlayan İlaç Takip Sistemi (İTS) eczacı ve vatandaşı mağdur ediyor. Sağlıkta dönüşüm projesinin bir parçası olarak uygulamaya geçen sistem, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) provizyon sistemi Medula'nın bloke olarak devre dışı kalmasına neden oluyor. Bu ise ilaç almaya giden hastalara kâbus yaşatıyor. Sık sık arızalanan eczane Medula provizyon sisteminden sonra bir de İTS'nin sürekli kesintiye uğraması hasta ile eczacıları karşı karşıya getiriyor. Sistem, kesintiye uğradığı halde eczacılar inisiyatif alarak bazı ilaçlarda kupür kesmeye devam ediyor. Tüm Eczacı İşverenler Sendikası (TEİS) Genel Başkanı Ecz. Nurten Saydan, sorunun çözülmesi için Sağlık Bakanı'nı göreve çağırdı. Saydan, SGK'nın bile şikâyet ettiği bu sistemin ne zaman doğru düzgün çalışacağı konusunda açıklama talep etti. (Zaman) 28 Eylül Sağlıkta Dönüşüm Programı çerçevesinde 239 Sağlık Hakkı Yozgat Çekerek'e bağlı Fuadiye köyünde Sami Çınar (24) isimli genç, kendisini ısıran keneyi kopartarak çıkardı. Bir süre sonra ateşi yükselen Sami Çınar, Çekerek Devlet Hastanesi'ne başvurdu. Burada yapılan testler sonucunda Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığı tespit edilen Çınar hayatını kaybetti. (AA) 3 Ağustos Kadıköy Mahallesi Güvercin Sokak’ta oturan Erkan ve Gamze Porsuk çiftinin doğuştan gelişim engelli 18 aylık çocukları Eyüp, gece aniden fenalaştı. Ancak, teşhis konulamadığı için dolaştırılan bebek götürüldüğü üçüncü hastanede yaşamını yitirdi. (sol) 4 Eylül 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 240 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 240 AKP'nin çıkarttığı KHK ile kamu ya da özel sektör arasında tercih yapmaya zorlanan hekimler, birer birer devlet hastanelerinden istifa etmeye başladı. Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası’nın (SES) ülke genelinde başlattığı araştırmanın ilk sonuçlarına göre sadece 4 ilde 49 hekim kamudan istifa etti. SES Genel Başkanı Çetin Erdolu, “Bazı yerlerde branşların boşaldığını söylemek bile mümkün” dedi. Erdolu'ya göre özellikle üniversite hastanelerinde sorunlar yaşanıyor, hastalar ameliyat yapacak hekim bulamamaktan yakınıyor. Akın, sağlıktaki dönüşümün “piyasalaştırma sürecini hızlandırdığını” vurguladı. 8 Ekim’de Ankara’da miting yapacaklarını anımsatan Akın, kendilerinin de illerdeki hastanelere giderek sağlık emekçilerinden bu eyleme katılmalarını istediklerini söyledi. Ankara Tabip Odası Başkanı Bayazıt İlhan da il sağlık müdürlüklerinin baskıları olduğunu, devlet hastanelerinde çalışırken muayenehanesi bulunan hekimlerin telefonlarla ya da yazılarla uyarıldıklarını söyledi. İlhan, “Meslektaşlarımızın birçoğu istifa ya da emekliye ayrılmak zorunda kaldılar. Uygulama üniversitelerdeki eğitim ve hastalara verilen hizmeti de olumsuz etkiliyor. Öğretim üyeleri dışarıda çalışıyor ise hastanede sağlık hizmeti sunmaktan alıkondular. Hasta bakamıyor ya da ameliyatlara giremiyorlar. Hastalar hekimlere ulaşamıyor” dedi. (Cumhuriyet) 28 Eylül EKİM Üniversite hastanelerinde, muayenehanesi olan hekimlerin ameliyat yapamaması, hemofili hastalarınınortopedi ameliyatlarını durdurdu. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde tedavi olan 11 yaşındaki Necati Bilgin, uygulamanın ilk mağdurlarından biri olurken, EÜ Tıp Fakültesi Çocuk Hematoloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Kaan Kavaklı, "Bu hastalar sadece Türkiye'deki üç üniversite hastanesindeameliyat ediliyordu, artık yapılamıyor, sorun çözülmezse yüzlerce hasta sakat kalacak" dedi. Öğretim üyelerine, muayenehaneleri olduğu gerekçesiyle üniversite hastanelerinde eğitim ve araştırma amaçlı da olsa hasta bakmalarına, ameliyat yapmalarına yasak getirilmesinin ardından ortaya atılan 'hastalar mağdur olacak' iddialarının örnekleri ortaya çıkmaya başladı. Manisa'nın Turgutlu İlçesi'ne bağlı Avşar Köyü'nde oturan mevsimlik tarım işçileri 38 yaşındaki Hacer ve 40 yaşındaki Fatih Bilgin çiftinin tek çocukları hemofili hastası Necati, dizindeki sorunun düzeltilmesi için beklerken, ameliyat olamayacağının bildirilmesiyle yıkıldı. (DHA) 16 Ekim 7.2 ile yıkılan Van'da yaralar sarılmaya çalışılırken Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan yapılan açıklama depremzedeleri şoke etti. SGK Genel Müdür Vekili Prof. Murat Karaşen imzasıyla yayımlanan ilaç teminine ilişkin duyuru, hasta depremzede bile olsa katılım payından vazgeçilmediğini ortaya koydu. Akşam'ın haberine göre; SGK'nın önceki gün resmi internet sitesine koyduğu 'Reçete Temini Hakkında-Van Deprem Bölgesi' başlıklı duyuruda şöyle denildi: '23 Ekim 2011'de Van'da yaşanan deprem nedeniyle Medula Eczane Provizyon Sistemi'nin çalışmadığı veya çalıştığı halde çeşitli sebeplerle hak sahiplerinin ilaçlarını temin edemedikleri bilgisi kurumumuza ulaşmıştır. (haberlink.com) 28 Ekim Sağlık Bakanlığı, bugün bazı gazetelerde yer alan 'Hastane hastane dolaştırıldı, öldü', 'Üç hastane dolaştırıldı, 3 kez kalbi durdu' haberleri ile duyurulan 14 yaşındaki Ece Altıntaş'ın ölümüne ilişkin soruşturma başlattı. (Cihan) 6 Ekim Yağış nedeniyle Çanakkale'de bir hastanenin acil servisini su bastı. Bilgisayarların zarar görmesi nedeniyle acil servis kapatıldı. (Cihan) 10 Ekim Eskişehir Devlet Hastanesi'nde yaşanan şartel sorunu nedeniyle elektrikler kesildi. Kentte şartel bulamadıkları için sorunu çözemeyen yetkililer, hastaları başka hastanelere nakletti. (Zaman) 12 Ekim Kamu Hastane Birlikleri'ne ilişkin Numune Hastanesi'nde basın açıklaması yapan SES Adana Şubesi, "Kamu Hastane Birlikleri, sağlık kampüsleri modeli ile iş güvencemize, halkın hastanelerine ve sağlık hakkına 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 241 Çalıştığı tersanede meslek hastalığına yakalanan işçi Turgut Çalağan, 1 Nisan'dan beri Tuzla Tersanesi'nde bulunan Logos Denizcilik Mühendislik ve Turizm Şirketi'nde kimyasal maddeler ile işlemlerin yapıldığı bölümde çalışıyordu., yerinin değiştirilmesini isteyince kapı önüne konuldu. (etha) 4 Ekim KASIM Kendilerine ‘Hacettepe Tıp Sivil İnisiyatifi’ adını veren ve alanlarında Türkiye’nin en iyi doktorları olan 40’a yakın Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi (HÜTF) öğretim görevlisi, önceki akşam gazetecilerle bir araya gelerek AKP hükümetinin sağlıkta dönüşüm projesine ilişkin kaygılarını aktardı. (Cumhuriyet) 4 Kasım Yarın İstanbul Üniversitesi ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesi hastanelerinde grev var. Sağlık alanı ve tıp eğitiminde birbiri ardına gelen yasal düzenlemelere karşı yapılacak greve öğretim üyeleri, asistanlar, uzman hekimler ve tüm sağlık çalışanlarının yanı sıra tıp öğrencileri de katılacak. (sol) 21 Kasım Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde, aralarında öğretim görevlileri, asistanlar, sağlık teknisyenleri ve öğrencilerin de bulunduğu bir grup, hükümetin sağlıkta dönüşüm uygulamalarını protesto etmek için basın açıklaması yaptı. Açıklamanın ardından hastanenin kantinine gelen grup, sıkıntılarını hastalar ve yakınlarıyla paylaştı (Milliyet) 23 Kasım Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi’nde sağlıkta dönüşümün son halkası Kanun Hükmünde Kararnameye karşı eylemler yaygınlaşarak sürüyor. Bu sabah yapılan eylemde farklı bölümlerdeki hemşireler ve taşeron işçiler KHK’ye neden karşı olduklarını anlattı. (Evrensel) 29 Kasım Bursa'da dün gece şofbenden zehirlenerek Türkiye'yi ağlatan Gizem Bera Yüksel'in 12 yaşındaki ablası İrem Sılay Yüksel'in 3 hastane dolaştırıldığı ve doktorların ilgilenmediği iddiaları üzerine Bursa Valiliği soruşturma başlattı. Şimdi akıllara takılan soru şu.. "Teknolojik imkanlara rağmen hastaneler arasında neden koordinasyon yok ve sağlık personelini koordine eden bir birim yok mu?" (bursadabugun.com) 29 Kasım ARALIK Adana'da 3,5 yıl önce karaciğer yetmezliği çeken yeğeni 3 yaşındaki Rabia Bayar'ın hastaneye kabulü için açık senet imzalayan tarım işçisi 39 yaşındaki Mehmet Bayar, Yeşil Kart çıkartıp, senedi iptal ettirmeyince 18 bin liralık hacizle karşı karşıya kaldı. (DHA) 2 Aralık Sağlık meslek örgütleri "Sağlıkta kanun hükmünde darbeye karşı" 21 Aralık'ta "G(ö)REV"de. İstanbul'da basın toplantısı yapan sağlık meslek örgütleri, sağlıkta yaşanan ve yaşanacak yıkıma dikkat çekti, sağlık hakkından faydalanan herkesi, sağlık hakkına sahip çakmaya çağırdı. (etha) 13 Aralık KESK ve TTB'nin çağrısıyla kamu emekçileri bugün grevde. AKP Hükümeti'nin sağlık politikalarını ve toplu iş sözleşmesi hakkını gasp etmesini protesto eden emekçiler, ülke genelinde alanlarda olacak. (etha) 21 Aralık Karabük'te hasta taşıyan ambulansın devrilmesi sonucu 5 kişi yaralandı. (AA) 14 Aralık Raziye Yaşar, 2007 yılında erken doğumla bir bebek dünyaya getirdi. Ancak aile, kendilerine çıkarılan faturayı ödeyemediği için hastanede rehin tutuldu. Olayın gazetelere yansıması üzerine hastane yönetimi aileyi taburcu etti. Yaşar ailesi, 5 yıl sonra adreslerine gelen 2 bin 232 liralık borç kâğıdıyla şok oldu. (AA) 28 Aralık Sağlık Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı tarafından yapılan yazılı açıklamada, 6 Nisan 2011 tarihli ve 6225 sayılı Kanunla 209 sayılı Kanuna eklenen geçici 5. madde uyarınca, üniversite hastaneleri dahil kamu hastanelerinde vefat edenlerden ödeme gücü bulunmayanların 26 Nisan 2011 tarihine kadar olan tedavi borçlarının silinmesinin öngörüldüğü belirtildi. (haber3.com) 26 Aralık 241 Sağlık Hakkı göz koydular. Buna izin vermeyeceğiz" dedi. (etha) 4 Ekim 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 243 2011 Yılı Eğitim Hakkı İhlalleri Serdar Yazıcı Önceki yıllarda olduğu gibi, 2011 de eğitimi dinselleştiren uygulamaların arttığı, atanamayan öğretmenlerin sorunlarının sürdüğü, Üniversitelerde soruşturma ve baskının devam ettiği, anadilde eğitimin önündeki engellerin kalkmadığı bir yıl olarak kayıtlara geçti. Geçtiğimiz yıllardan farklı olarak bu sene iki yeni eğitim hakkı ihlaliyle karşı karşıya kaldık: Şifre skandalı ve sistematik tutuklamalar. 90’lı yıllarda doğanların üniversite sınavlarına girdiği bir dönemden geçiyoruz. 12 Eylül sonrasında dünyaya gelen 1980 sonrası kuşağın apolitikliğinin daha da keskinleştiği bir kuşak olarak nitelenen, telefon başından kafasını kaldırmayan, “feysten” çıkmayan 90’lılar. 2011 yılı apolitik olarak nitelendirilen bu kuşağın beklenmedik bir şekilde feryadına şahit oldu. YGS sınavında yaşanan şifre skandalı sonucunda ülke çapında onbinlerce öğrenci sokağa döküldü ve zaten adaletsiz olan eğitim sistemindeki adam kayırmacılığın son bulması taleplerini haykırdı. Sözkonusu yaş grubundaki öğrencilerin hafızalarındaki muhtemelen tek başbakan olan Tayyip Erdoğan ise haksızlığa başkaldıran öğrencileri “Karşınıza 5-10 bin öğrenci dikerim” ifadesiyle tehdit etmekten çekinmedi. Bu süreçte eylem kırıcılığı yapan sadece Başbakan değildi. İzmir’de bir dershanenin, öğrencilerin protesto gösterisine katılmasını kapıları kilitleyerek engellemesi de dikkat çekti. Tutuklu vekiller, tutuklu gazetecilerden sonra tutuklu öğrenciler de yıl boyunca gündemden düşmediler. Çağdaş Hukukçular Derneğinin Kasım ayında açıkladığı raporda hapishanede 281 tutuklu öğrenci tespit edilebildiği, fakat ülke çapındaki cezaevlerindeki gerçek tutuklu öğrenci sayısının 500’den fazla olduğu ifade edildi. Uzun tutukluluk sürelerinin yüzlerce öğrencinin eğitimi aksatmasına Adalet Bakanlığı ya da Milli Eğitim Bakanlığı çözüm getirmek adına maalesef hiçbir hamle yapmadı. Bu arada, Türkiye’de tutuklu bulunan öğrencilere destek amacıyla Kasım ayında gazete çıkarıldı. Böylece “içerideki gazeteciler”den sonra, “içerideki öğrenciler”in de gazetesi yayınlanmış oldu. 2010 yılı değerlendirmemizde de yer alan, “Parasız Eğitim” talebi sebebiyle tutuklanan öğrenciler Ferhat Tüzer ve Berna Yılmaz 18 aylık tutuklu yargılamanın sonunda Ekim ayında tahliye edildiler. Eğitimlerine uzun bir ara vermek zorunda kalan her iki öğrenci de parasız eğitim talebinin arkasında durmaya devam edeceklerini tahiyelerinin hemen ardından beyan ettiler. Önümüzdeki yıllara ait raporlarımızda bu başlığa ait sadece tahliye haberleri vermeyi umut ediyoruz. Geçmiş yıllarda okullarda ısınma sorunu ile ilgili haberler daha çok doğu illerinden gelirken, bu sene İzmir gibi batı illerinden de benzer haberler kayıtlarımızda yer alıyor. Doğu illerimizdeki okullarda sobada tezek yakma alternatifi bulunmasına karşın, İzmir’in bu seçeneğe sahip olmaması Menemen’deki 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 244 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 244 öğrencilerin eğitimlerini daha da zor hale getiriyor. Resmi rakamlara göre Türkiye’de ilköğretimde derslik başına düşen ortalama öğrenci sayısı 31. Ülke nüfusunun beşte birini barındıran İstanbul’da ise bu sayı 45’i buluyor. OECD ortalamasının 22 kişilik olduğu hesaba katıldığında, FATİH projesi ve akıllı tahtalar gibi süslü söylemlerin eğitim kalitesini ne kadar yükseltebileceği bir soru olarak karşımızda duruyor. Yurt genelindeki protestolara karşın, meclisten geçirilen Torba yasadaki yeni düzenlemeler meslek lisesi öğrencilerini de olumsuz etkiledi. Artık 10 kişiden fazla işçi çalıştırılan yerlerde, meslek lisesi öğrencileri asgari ücretin üçte birini alarak çalıştırılabiliyor. Bölgesel asgari ücret gibi uygulamaları yürürlüğe koymayı hedefleyen iktidarın, öncesinde ufak ölçekli bir ucuz işgücü ordusunu patronların hizmetine sunması bu sene için kayıt düşülmesi gereken önemli bir hak ihlaliydi. İktidarın rant aşkı hiçbir engel tanımıyor! Kent merkezlerindeki okul arazilerinin satışı, geçen yılki değerlendirme yazımızda yer almıştı. Bu sene ise rant hırsıyla farklı bir uygulamayla karşı karşıya kaldık. Alışveriş merkezinin yapılmasını engelleyen yüksek gerilim hattını çözüm olarak komşu okul bahçesinden geçirerek öğrencilerin sağlığını, yaşamını hiçe saydılar. Bu şekilde AKP iktidarı, AVM’lere öğrencilerden daha fazla değer verdiğini bir kez daha göstermiş oldu. Önceki yıllarda karşılaştığımız fişleme uygulaması bu sene de hız kesmedi. Valilik onayı ile ilköğretim çağındaki öğrencilere “Anneniz, babanız, dedeniz, nineniz İslam dinine inanıp ibadet ediyor mu etmiyor mu?” sorusunun sorulması 2011 yılında yapılan fişleme uygulamalarının en çarpıcı olanıydı. Araştırmadan sorumlu öğretim üyesinin bu bilgilerin kötü niyetli kişilerce kullanılabileceğini kabul edip, kendisini “iyi niyetli” olarak tanımlaması da acı bir tebessüme yol açtı. Eğitimin dinselleşmesi AKP iktidarında her yıl farklı boyutlarıyla karşımıza çıkıyor. Soyut kavramların öğretilemediği otistik çocukların en önemli dersi olan beden eğitimi kesilerek yerine din dersi verilmeye başlandı. Otistik çocuklar tüm dünyada özel eğitim çerçevesinde eğitim görürken, ülkemizde dinselleşen eğitim sistemi yüzünden mistik bilgileri almak zorunda kalıyorlar. Gelen talepler üzerine, İlköğretim çağındaki öğrencilere Umre ziyareti uygulamasını başlatan iktidarın, Demokratik Toplum Kongresinin “anadilde eğitim” talebiyle topladığı 1 milyon 100 bin imzayı dikkate almaması uygulamalardaki keyfiyetin ayrı bir göstergesi oldu. Halbuki anadilde eğitim hakkı, BM sözleşmeleri dahil birçok uluslararası düzenleme ile güvence altına alınmıştır. İlköğretim çağına gelene kadar kendi anadili ile dünyayı ve çevresini tanıyan çocuğun yabancısı olduğu bir dil ile eğitime başlaması daha birinci sınıftan bir eşitsizliğe yol açmaktadır. Bu yıla kadar eğitim talepleri raporumuzda sadece Kürtçe yer alırken, Çerkez Hakları İnisiyatifinin Çerkez dillerinin eğitim ve öğretiminin sağlanması yönünde başlattığı kampanya da anadilde eğitim taleplerinin zenginleşmesine katkıda bulundu. Kayıt parası konusunda geleneksel hale gelen haberler 2011-2012 eğitim yılı açılışında da sürdü. Veliler kayıt parasından şikayet ederken, bakanlık böyle bir uygulamanın olmadığını yineledi. Eğitimin tüm vatandaşlar için parasız olduğu ifadesi değiştirmeye çalıştığımız anayasada bile yazıyorken, Açık öğretim lisesine kayıt parası bulmak için baklava çalan Zeki Çakmak’ın 12 yıl hapis istemiyle yargılanmasına da devam edildi. Tarım işçiliği sebebiyle eğitimini erken bitirip geç başlayan öğrencilerin duru- 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 245 Zorunlu din derslerine karşı sene boyunca yapılan protestolar ve varolan AİHM kararları, bu sene de karşılığını bulmadı. PSAKD ise internet sitesinde zorunlu din derslerinden muafiyet için verilmesi gereken dilekçe örneğini ve takip edilmesi gereken hukuki süreci yayınladı. İlköğretim 4’üncü sınıfa başlayıncaya kadar, ailesinde Alevi inanç ve kültürüne göre yetiştirilen çocukların, resmi ideolojinin dini eğitimine tabi olmamak için hukuki bir prosedürü izlemesi bile tek başına utanç kaynağı. İleri demokrasi tanımının vicdan özgürlüğünü de içerdiğini düşünüyoruz. Vicdan özgürlüğünün, inanma özgürlüğü dışında “inanmama özgürlüğünü” de kapsadığını buradan bir kez daha hatırlatmak istedik. 12 Eylül’ün çocuğu YÖK düzeninin eski mağduru, şimdiki yöneticisi AKP iktidarı, akademik özgürlüğü kısıtlayan, üniversitelerin ticarileşmesine yol açan uygulamalarını bu sene de sürdürdü. Bu politikalar rektörler vasıtasıyla çeşitli üniversitelerde komik gerekçelerle açılan soruşturmalar ve verilen cezalar olarak kendini gösterdi. Gitar çalmak, tiyatro oynamak, halay çekmek bile yeri geldiğinde öğrenciler için soruşturma gerekçesi olarak kabul gördü. Üniversitelerdeki baskı sadece öğrenciler üzerinde değil, özellikle Eğitim Sen üyesi öğretim elemanları üzerinde de sürdü. 245 Eğitim Hakkı munda bu sene de değişiklik olmadı. Bu başlıkta en çarpıcı örnek öğrenci potansiyeli ile Türkiye’nin 4’üncü ili olan Şanlıurfa’dan geldi. İlk ve Ortaöğretimde 660 bin öğrencisi olan Şanlıurfa’da eğitimin ilk haftasında sadece 540 bin öğrenci okula geldi. 120 bin öğrencinin okula gitmek yerine tarlada çalışıyor olması karşısında Milli Eğitim Bakanlığının çözümü gecikmedi. Ankara’nın Polatlı ilçesine bağlı Sarıoba köyünde oluşturulan çadır okulda 120 mevsimlik çocuk işçisine 3 ay boyunca eğitim verildi. Kalan 119,880 öğrenci hakkında ise bakanlık tarafından bir açıklama yapılmadı. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 247 EĞİTİM HAKKI OCAK Bilgi Üniversitesi Video-Fotoğraf Bölümü'nde 3 akademisyenin işten atılması, akademisyen, öğrenci ve sendikacılar tarafından "akademik özgürlük" talepleriyle protesto edildi. Bilgi Üniversitesi FotoğrafVideo Bölümünde bir öğrencinin porno film ödevi hazırlamasının ardından Tempo dergisine röportaj veren 3 akademisyenin işten atılması ve bölümün okul yönetimi tarafından giriş çıkışlarının denetime tabi tutularak, akademisyenlerin hard-disklerine el konulması öğrenci, öğretim görevlileri ve Sosyal İş Sendikası üyeleri tarafından "Bilgi sınavda" başlığı ile protesto edildi. (Sendika.org) 10 Ocak Esenler’de bulunan Ayvalıdere Anaokulu yıkılarak yerine ilkokul yapılacak. Anaokulun yıkılması yaklaşık 200 çocuğun okulsuz kalması anlamına geliyor. Yıkımı engellemek isteyen veliler yarın saat 12.30 da okulun önünde bir basın açıklaması yapacak. (Sendika.org) 12 Ocak İstanbul’da Kağıthane Lisesi öğrencileri dün (14 Ocak) polis şiddetine karşı eylem yaptı. Liseliler polislerin okul giriş ve çıkışlarında uyguladığı fiziksel ve psikolojik şiddeti protesto etti. (Sendika.org) 15 Ocak Bursa eğitim hakkı meclisinden veliler Mehmet Akif Ersoy İlköğretim Okulu önünde zorla para toplanmasına karşı okul önünde basın açıklaması yaptı. (Sendika.org) 15 Ocak İstanbul Bağcılar Arif Nihat Asyalı İlköğretim Okulu’nda Alevi çocuklarına zorla namaz kıldırtmaya çalışıldığı ve anaokuluna giden minik öğrencilere ise dualar okutulduğu ve defterlerine bu duaların yazıldığı ortaya çıktı. Skandalların ilki anaokulu öğrencilerine yönelik; okulda daha ana sınıfa giden 3-6 yaş arası ve okuma yazma bile bilmeyen Alevi çocuklara, Din Kültürü ve Eğitimi Dersleri veriliyor. Bununla da yetinmeyen anaokulu öğretmenleri öğrencilere velilerine verilmek üzere abdest ve namaz nasıl kılınması konusunda ‘tembihleyici mektuplar’ gönderildi. (Sendika.org) 15 Ocak İstanbul Sarıyer’de kantin fiyatlarının pahalılığı sebebiyle boykot yapıp fiyatları düşürülmesini sağlayan Behçet Kemal Çağlar Lisesi öğrencilerine vuran vurana. Boykot sırasında müdürün tehditleri ve polisin coplu saldırısına maruz kalan liseliler şimdi de söz haklarını kullandıkları için okul idaresi tarafından 3 gün uzaklaştırma cezasına çarptırıldı. Sarıyer halkı, liselilere sahip çıkmak için yarın okul önünde bir eylem yapacak. (Sendika.org) 17 Ocak Liseliler zorunlu din derslerine karşı İstanbul'da Galata Köprüsü üzerinde eylem yaptı. Liseli Öğrenci Birliği üyesi 8 liseli bugün (17 Ocak) saat 12.30 sıralarında Galata Köprüsü üzerine gelerek kendilerini köprünün korkuluklarına zincirledi. 5 eylemci de yanlarında getirdikleri ve üzerinde "Zorunlu din dersi kaldırılsın" yazılı pankartı açarak yolu araç trafiğine kapattı. (Sendika.org) 17 Ocak Üniversitelerde öğrencilere akıl almaz gerekçelerle verilen cezalara bir yenisi daha eklendi. Mersin Üniversitesi Kimya Mühendisliği’nde okuyan 3. sınıf öğrencisi Kenan Kızılöz, kartlı geçiş sistemini kullanmak istemeyince uyarı cezası aldı. (Sendika.org) 5 Ocak Mardin'e geziye giden öğrencileri taşıyan minibüsün, Yüksekova'ya dönerken yoldaki kar yağışı ve çığ düşmesi sebebiyle kapanan yolda mahsur kaldığı öğrenildi. Minibüste 25 öğrencinin bulunduğu belirtildi. (ANF) 31 Ocak 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 248 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 248 Eğitim-Sen'in 2010-2011 eğitim-öğretim yarıyıl raporunda, eğitimde sınıfsal, etnik, cinsel, dinsel ve diğer ayrımcılık konularında ciddi ve somut adımlar atılmadığı belirtildi. Eğitim-Sen, 2010-2011 Eğitim-Öğretim ilk yarıyılı eğitim sorunlarına ilişkin raporunu açıkladı. Buna göre Türkiye’de 125 bin öğrencinin eğitim hakkından yararlanamadığı ortaya çıktı. (ANF) 26 Ocak Eğitim-Sen Nusaybin İlçe Temsilciliği, son günlerde okullarda yaşanan şiddet olaylarını protesto etti. Çağ Caddesi'nde yapılan basın açıklamamasında konuşan Eğitim-Sen Baştemsilcisi Abdullah Gökçe, son birkaç ayda okullarda şiddet ve kavga görüntülerinde ciddi artışlar meydana geldiğine dikkat çekti. (ANF) 20 Ocak Geçtiğimiz Pazartesi günü Diyarbakır Muazzez Sümer Anadolu Kız Meslek Lisesi'nin birinci sınıf öğrencisi Esra T. İstiklal Marşı törenindeki önce dili sürçtü sonra da tebessüm etti. Okul yönetimi tarafından öğrenciye benzeri görülmemiş bir caza verildi. Okul müdiresi Serpil Tekay, öğrenciye tüm okulun karşısında “Ben eşeklik yaptım” şeklinde birkaç kez bağırttı. Psikolojisi bozulan ve 1 hafta rapor alan öğrencinin babası savcılığa suç duyurusunda bulundu. (ANF) 20 Ocak İstanbul Üniversitesi'nde 27-28 ve 1 Kasım tarihleri arasında üniversitenin giriş kapısından okula girmek isteyen ancak özel güvenlikçilerin üst aramasını protesto eden öğrenciler ile özel güvenlikçiler arasında arbede yaşandı. Bu uygulamayı protesto eden 45 öğrenci giriş kapısından değil araç kapısından üniversiteye girince haklarında soruşturma açıldı. (ANF) 4 Ocak İzmir'in Menemen İlçesi'nde bulunan Gazi İlköğretim Okulu'nda okuyan öğrenciler, Ocak ayında yaşanan soğunu kat kat giyinerek aşmaya çalışıyor. Kışın kendini iyiden iyiye hissettirdiği şu günlerde Gazi İlköğretim Okulu'nda okuyan öğrenciler, buz gibi sınıflarda ders görüyor. Elektriği kesik olan okulda, öğrenciler ısınma sorunun kat kat giyinerek aşmaya çalışıyor. Milli Eğitim Müdürlüğü'nün okulu yapan mütahit firmaya açtığı davanın faturası öğrencilere çıkartıldı. (ANF) 7 Ocak Afyon Kocatepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi 3. sınıf öğrencisi Eser Demir, polisin tehdidi ve ırkçı baskılar yüzünden okullu bırakarak köyüne dönmeye karar verdi. Derslerde Kürt öğrencilerinin aşağılandığını, hatta tehdit edildiğini söyleyen Edebiyat Fakültesi Türk Lehçeleri Bölümü 3. sınıf öğrencisi Eser Demir, "Baskılar derste de sürdü. Derse giren bazı hocalar ‘Turancılık fikri olmayan öğrenciler bu bölümü okuyamaz. Bu ülkede tek ırk var, o da Türktür, bunu kimse unutmasın’ diyerek hakaretlerde bulunuyorlar. Zaten aşırı sağcı bir hoca beni kimliğimden dolayı derste bıraktı” şeklinde konuştu. (ANF) 9 Ocak Eğitim Sen Genel Sekreteri Mehmet Bozgeyik, Yatılı Bölge İlköğretim Okulları’nın (YİBO) bilimsel, demokratik eğitim kriterlerine aykırı kurumlar olduğunu belirterek, ''YİBO'lar kışla pozisyonunda. Bu okulların koşullarının düzeltilmesinin mümkün değil, bu nedenle kapatılmaları gerekiyor'' dedi. Meclis komisyonunun yaptığı denetlemede öğrenciler, aç olduklarını, yemeklerin kötü olduğunu, kaloriferlerin yanmadığını, üşüdüklerini, yemek kaplarının kirli olduğunu söyleyerek, bir çok farklı sorunu da dile getirmişlerdi. (ANF) 10 Ocak Silvan'da öğretmen öğrenciye tekme tokat dövdü. Silvan ilçesi Bağlar Mahallesi'nde bulunan Atatürk İlköğretim Okulu'nda meydana gelen olayda, fen bilgisi öğretmeni N.Ö. iddiaya göre arkadaşıyla tartışan 8. sınıf öğrencisi E.A.'yı (14) arkadaşlarının gözü önünde tekme tokatla dövmeye başladı. E.A.'yı tokatlayan öğretmenin tehditler savurarak 'git velin gelsin' şeklinde okuldan kovduğu belirtildi. Bunun üzerine eve giden ve ailesi tarafından Silvan Devlet Hastanesi'ne götürülen E.A.'ya, 3 gün iş göremez raporu ile yatak istirahatı verildi. (ANF) 12 Ocak Diyarbakır’ın Lice ilçesindeki yatılı ilköğretim okulunda eğitim gören çok sayıda öğrenci, Hepatit A hastalığına yakalandı. Şu ana kadar öğrencilerden 3’ü hastanede tedavi altına alındı. Hastalığın şüphesiyle günde onlarca öğrenci Lice İlçe Entegre hastanesine başvuruyor. Diyarbakır’ın Lice ilçesinde 500 öğrencisi bulunan Ayşe 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 249 açıklamada, Torba Yasa’daki yeni düzenlemelerle de meslek liselilerin mağduriyetinin artacağını belirtti. (Evrensel) 11 Ocak Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesinde (OMÜ) kantinde gitar çalmak, tiyatro oynamak, basın açıklaması yapmak gibi gerekçelerle öğrencilere soruşturma açıldı. (Evrensel) 1 Ocak Özelleştirme uygulamaları kapsamında kapatılan Sümerbank fabrikasının yaklaşık 200 dönüm dolayındaki arazisi üzerinde kurulu bulunan Nevvar Salih İşgören Eğitim Kampüsünde pazartesi gününden bu yana elektrikler kesik. Elektriklerden kaynaklı olarak sular da akmıyor. İçinde 5 okul bulunan ve 2 bin 500 dolayında öğrencinin eğitim gördüğü kampüste öğrenciler soğukta ders yaparken idari işlemler de yapılamıyor. (Evrensel) 14 Ocak Trakya Üniversitesinde bağış adı altında toplanan kayıt paralarının geri ödenmesini talep eden öğrencilerin başvurusuna YÖK’ten olumlu cevap gelmesine rağmen toplanan paralar geri verilmiyor. (Evrensel) 6 Ocak Hatay’ın Samandağ ilçesinde yaşanan sürgün olayı eğitimcileri isyan ettirdi. Zübeyde Hanım İlköğretim Okulu Müdürü Fadime Berk okuluna denetim için gelen müfettişlere katkı payını toplamayacağını söylediği, okuluna hizmetli talep ettiği ve denetimi eleştirdiği için başka bir okula öğretmen olarak sürgün edildi. (Evrensel) 6 Ocak Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ)Rektörü Hasan Ceylan, öğrenciler hakkında açılan soruşturmalar ile okuldan atılmaların üniversite yönetimiyle alakalı olmadığını söyleyerek “Bu cezaların bizim yönetimimizle alakası yoktur. Polis tutanaklarına göre verilen cezalardır. Bizler de bu sistemin mağduruyuz” dedi. (Evrensel) 6 Ocak Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nin üç öğrenciye verdiği cezalar yargıdan döndü. Çevre Mühendisliği 2’inci sınıf öğrencisi Neslihan Cihan ve 2 arkadaşının, geçen 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü nedeniyle okul kafetaryasında gerçekleştirdikleri fotoğraf sergisi yüzünden okul disiplin kurulu tarafından bir yarı yıl okuldan uzaklaştırma cezası almıştı. Neslihan Cihan ve 2 arkadaşı, disiplin kurulunun bu kararını idari mahkemeye taşıdı. Mahkeme de kararı bozarak, 3 öğrencinin okula dönmesine karar verdi. (Evrensel) 3 Ocak Eğitim Sen Genel Başkanı Zübeyde Kılıç, Torba Yasa ile Meslek Lisesi öğrencilerinin artık 10’dan fazla işçi çalıştıran yerlerde, asgari ücretin üçte birini alarak çalıştırılmak istenmesini eleştirdi. Kılıç dün yaptığı yazılı Ordu’da kısa bir süre sonra yapılacak Açık Öğretim Lisesi sınavları için daha önce dağıtılan kitapların sınav müfredatını kapsamadığı ortaya çıktı. (Evrensel) 12 Ocak İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü’nün isteği üzerine verilen ‘polisin okulda istediği öğrenciyi arayabilme yetkisini’ kabul etmeyen 5 öğrencinin avukatları aracılığıyla yaptıkları itiraz sonucunda İstanbul 12. Asliye Ceza Mahkemesi verilen kararı iptal etti. (Evrensel) 20 Ocak İstanbul Kartal Uğur Mumcu Mahallesi’nde bulunan Hacı Hatice Bayraktar Lisesi’nin kantininde satılan simitin içinden çıkan ip öğrencilerin okul kantinini boykot etmesine sebep oldu. (Evrensel) 20 Ocak Ankara Mamak General Zeki Doğan Mahallesi halkı, “bizler işe, çocukları-mız da kreşe gitsin istiyoruz” dediler. Eğitim Sen Ankara 1 No’lu Şube Kadın Sekreteri Yurdagül Çabat Boztaş, bilimsel, nitelikli ve parasız kreş, okul öncesi eğitimin emekçilerin temel haklarından olduğunu söyledi. (Evrensel) 20 Ocak CHP İstanbul Milletvekili Sacid Yıldız’ın soru önergesine Milli Eğitim Bakanı Nimet Çubukçu’nun verdiği yanıt, İstanbul’da Ali Kul Çok Programlı Lisesi bahçesinin yanında yapılması planlanan alışveriş merkezinin (AVM) yapılmasını engelleyen elektrik direğinin okul bahçesine alınması için protokol imzalandığını ortaya çıkardı. Çubukçu’nun verdiği cevapta 1993’te yapılan okulun yapıldığı yerden yüksek gerilim hattı geçtiği ortaya çıktı. (Evrensel) 20 Ocak 249 Eğitim Hakkı Toprak Yatılı İlköğretim okulunda bulaşıcı Hepatit A hastalığı yayılıyor. (ANF) 13 Ocak 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 250 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 250 Eğitim Sen Genel Sekreteri Mehmet Bozgeyik, Konya’da Kürt öğrencilere yönelik artan ırkçı baskılara tepki gösterdi. Açıklamada, Muğla ve Tokat’taki üniversitelerde yaşanan ırkçı baskıların ardından şimdi de olayların Konya’ya sıçramasına dikkat çekti. Muğla’da üniversite öğrencisi Şerzan Kurt’un ölümü ve Tokat’ta iki öğrencinin ülkücü bir grubun bıçaklı saldırısına uğramasının üniversitelerde can güvenliğinin kalmadığına dair endişeleri arttırdığını belirten Bozgeyik, Konya’da Hadim Meslek Yüksek Okulu’nda okuyan Kürt öğrencilerin öldüresiye dövüldüğüne işaret etti. (Evrensel) 19 Ocak Kocaeli’nin Körfez ilçesinin tek fen lisesi olan ve bölgeden gelen gençlerin de okuyabilmesi için yatılı olarak da eğitim veren Körfez Fen Lisesi’nde yemekhanenin ucuzlamasını isteyen öğrenciler “devlete isyan ediyorsunuz” denerek disipline verildiler. Körfez Fen Lisesi öğrencileri yemekhanede 4.75 TL’ye çıkan yemeklerin kalitesiz olması ve sürekli aynı yemeğin çıkması nedeniyle, 3 Ocak’ta bütün okulun katıldığı bir yemekhane ve kantin boykotu gerçekleştirdiler. (Evrensel) 17 Ocak Harran Üniversitesi Öğrenci Derneği öncülüğünde, yaklaşık 300 üniversite öğrencisinin soruşturmalara karşı Osmanbey Yerleşkesi önünde başlattığı süresiz açlık grevi yağmur ve soğuk havaya rağmen devam ediyor. (Evrensel) 27 Ocak Hacettepe Üniversitesi’nde hem öğrencilerin, hem de sendikaların faaliyetlerine yönelik baskılar bitmek bilmiyor. Dönem başında öğrencilerin stant açmalarına izin verilmemesiyle başlayan baskılar, EğitimSen üyelerine yönelik soruşturmalarla devam ediyor. Son olarak aralarında biri doçent kadrosunda 11 Eğitim-Sen’li hakkında soruşturma açıldı. Sendikal hakların kullanımına dahi izin verilmediğini ifade eden Kılıç, Eğitim Sen’in bu tür uygulamalara karşı her zaman mücadele ettiğini söyledi. (Evrensel) 26 Ocak Kocaeli’nde bulunan meslek liselerinde staj yapan öğrencilerden 80 ile 150 TL arasında para alınıyor. Staj defterlerinin karşılığı olarak alınan ve öğrencilere zorunlu denilen paralar, banka dekontlarında bağış olarak geçiyor. (Evrensel) 26 Ocak Ankara Üniversitesi DTCF’de özel güvenlikçilerin öğrencileri taciz etmeye ve keyfi olarak saldırmaya başlaması tepki çekti. Güvenlikçilerin hakaretlerine ve saldırısına maruz kalan İspanyol Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğrencisi Özlem Temena ve Antropoloji Bölümü Öğrencisi Hüseyin Arslan saldırı sonrası DTCF Dekan Yardımcısına yaşadıklarını aktardılar. (Evrensel) 21 Ocak Küçükçekmece halkı tarihi Halkalı Ziraat Okulunun belediye tarafından kendilerinin de kurucusu olduğu İlim Yayma Vakfına bedava denebilecek bir kira karşılığında 10 yıllığına devredilmesini protesto etti. (Evrensel) 30 Ocak Uşak’ta Mehmet Sesli İlköğretim Okulu Müdürü U.K.’nin ana sınıfı öğrencilerinin kaydı sırasında velilerin her birinden 350 liralık senet aldığı iddia edildi. Müdürün peşinat olarak aldığı paraları da senetlerin üzerinde yazdığı ileri sürüldü. (Evrensel) 29 Ocak Şırnak’ın Silopi ilçesinde bir araya gelen yüzlerce öğrenci, anadilde eğitim taleplerini dile getirmek için kalem kırdı. Silopi Atatürk Lisesi önünde bir araya gelen çok sayıda öğrenci, anadilde eğitim istedi. (Evrensel) 20 Ocak YİBO’ları, bireyi ve toplumsal kültürü esas almayan; tek dil, tek ırk, tek din mantığı güden bir eğitim politikası olarak değerlendiren Eğitim Sen Diyarbakır Şube Başkanı Abdullah Karahan, “Devletin asıl yapması gereken şey, YİBO’ları tümden kapatmaktır. Sorunu üç beş kişiye yükleyerek ya da bir idareciyi alıp, başka bir idareciyi orada görevlendirerek bu sorunu çözemez” dedi. (Evrensel) 6 Ocak Uşak'ın Eşme ilçesinde, okul servisinin devrilmesi sonucu 3'ü ağır 24 kişi yaralandı. (Zaman) 3 Ocak Osmaniye’de Baş Mahalle'de Mimar Sinan İlköğretim Okulu bahçesindeki kazan dairesinde yangın meydana geldi. Baş Mahalle Muhtarı Mehmet Doğan ise yangının kalorifer dairesinde kullanılan yakıtın kalitesiz oluşundan meydana geldiğini ileri sürdü. (Zaman) 4 Ocak 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 251 Konya'da öğrenci servis minibüsünün devrilmesi sonucu 13 kız meslek lisesi öğrencisi yaralandı. (Zaman) 11 Ocak Isparta'daki bir ilköğretim okulunun bahçesinde ders çalışan 8 yaşındaki çocuğun başına, okulun birinci katında pencere kenarında bulunan, yaklaşık 60 santimlik mermer parçası düştü. Küçük çocuğun hayati tehlikesinin olduğu bildirildi. (Zaman) 11 Ocak Antalya'nın Alanya ilçesine bağlı Demirtaş beldesindeki Yatılı İlköğretim Bölge Okulunda (YİBO) 8 öğrenci, gıda zehirlenmesi şüphesiyle hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 12 Ocak Milli Eğitim Bakanı Nimet Çubukçu, bugün itibariyle ilköğretime kayıtsız çocuk sayısının 51 bin 605'i kız, 30 bin 502'si erkek olmak üzere toplam 82 bin 107 olduğunu açıkladı. (Zaman) 13 Ocak Kütahya'nın Emet ilçesinde, lise öğrencilerini taşıyan minibüsün devrilmesi sonucu sürücü ve 8 öğrenci yaralandı. (Zaman) 18 Ocak Adana'nın Ceyhan ilçesinde, öğrenci servisi otobüsüyle akaryakıt tankerinin çarpıştığı kazada 5'i ağır 24 kişi yaralandı. (Zaman) 19 Ocak Kilis'te hurdacı dükkanından yayılan ve henüz ne olduğu bilinmeyen kimyasal maddenin etkisi devam ettiği için Gazi İlköğretim Okulu, Mehmet Keçik İlköğretim Okulu birer gün, Kilis Endüstri Meslek Lisesi ise iki gün tatil edildi. (Zaman) 20 Ocak Konya'da yıkılması kararlaştırılan Orgeneral Bedrettin Demirel İlköğretim Okulu'nda okuyan öğrencilerin velileri, başka bir okula gönderilen çocukları için Selçuklu Belediyesi'nden ücretsiz servis talebinde bulundu. (Zaman) 27 Ocak Konya'da öğrenci servis minibüsünün otomobille çarpışması sonucu meydana gelen trafik kazasında 8'i öğrenci, 9 kişi yaralandı. (Zaman) 26 Ocak Karnelerindeki zayıf notlar yüzünden evlerinden kaçan ilköğretim öğrencisi 2 kız çocuğu, Gaziantep Şehirlerarası Otobüs Terminali'nde polisler tarafından bulundu. (Zaman) 28 Ocak Gaziantep'te karnesinde çok sayıda zayıf bulunan iki kardeş, evlerine polis eşliğinde gitti. Öğrencilerden önce eve giden Gaziantep Emniyet Müdürlüğü Toplum Destekli Büro Amirliği'nde görevli polisler, durumu aileyle paylaştı. Daha sonar çocuklar da polislerle birlikte evlerinin yolunu tuttu. (Zaman) 28 Ocak Konya'da yaşları 6 ila 9 arasında değişen 5 çocuk, akranları karne sevinci yaşarken onlar dileniyor. Dilencilik yapan çocukların en büyük hayali, bir gün, önünde dilendikleri okulda öğrenci olabilmek. (Zaman) 28 Ocak Yarıyıl tatiline girilmesine rağmen Manisa Lisesi'nde 90 öğrenci karne alamadı. İnternet sitelerindeki e-okul sistemine usulsüz girildiğini farkeden yönetim, karneleri dağıtmadı. Konuyu doğrulayan Manisa Vali Vekili Salih Gürhan, olayı araştırmak üzere müfettiş görevlendirdiklerini söyledi. (Zaman) 28 Ocak İzmir'in Karşıyaka ilçesindeki Kazım Dirik İlköğretim Okulu'nun 6 yaşındaki bir anasınıfı öğrencisi, çok hareketli olduğu için istenmeyen çocuk ilan edildi. Anne F.M., okul yönetimi ve sınıf öğretmeninin baskısı üzerine çocuğunu okuldan almak zorunda kalırken, olay yargıya taşındı. (Zaman) 28 Ocak ŞUBAT Şırnak'ta PKK lideri Abdullah Öcalan’a yönelik komplonun yıldönümü vesilesiyle yapılan açıklamanın ardından yürüyen göstericiler ile polis arasında çatışma çıktı. Polis tarafından bir ilköğretim okuluna gaz bombalarının atılması üzerine çok sayıda öğrenci yaralandı. (ANF) 15 Şubat Diyarbakır'ın Hazro ilçesinde taşımalı eğitimde 300 öğrenci bugün yedikleri 251 Eğitim Hakkı Yozgat'ta geçtiğimiz günlerde bir eğitim skandalı yaşandı. Mehmet Akif Ersoy İlköğretim Okulu'nda okuyan bir anasınıfı öğrencisi, aidatını ödemediği için sınıfa alınmadı. (Zaman) 8 Ocak 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 252 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 252 yemeklerden zehirlendiler. Silvan Devlet Hastanesi'ne getirilen öğrencilerin sayısının 200 civarında olduğu bildirildi. Yer olmadığı için öğrenciler koridorlarda bekletilirken, aileleri hiçbir yetkilinin olmayışına tepki gösterdi. (ANF) 17 Şubat Vefa Lisesi'ndeki baskıcı uygulamaları protesto eden öğrenciler, okullarına Vefa Hapishanesi adını verdi. Okullardaki katı hiyerarşik, ezberci eğitim sistemi öğrencilerin de canına tak ediyor. Derslerinin boş olmasına rağmen okul müdürü tarafından adeta okula kapatılan Vefa Lisesi öğrencileri ilginç bir eyleme imza attı. (ANF) 22 Şubat Adana'da 44 yaşındaki öğretmen Özlem Yılmaz, ayrılma aşamasındaki şoför eşi 46 yaşındaki Vedat Yılmaz'ın bıçaklı saldırısı sonucu ağır yaralandı. Olay, sabah erken saatlerde merkez Yüreğir ilçesi Enver Kurttepeli Anadolu Lisesi önünde yaşandı. (Zaman) 22 Şubat Trakya Üniversitesi öğrencileri şehir içi ulaşıma yapılan zamları protesto ettiler. Trakya Üniversitesi Öğrenci Konseyi Çağrıcılığında yapılan eyleme yaklaşık 2 bin öğrenci katıldı. (Evrensel) 23 Şubat Eğitim Sen’in ‘Eğitimde Anadilin Kullanımı ve Çift Dilli Eğitim Halkın Tutum ve Görüşleri Türkiye Taraması’ raporuna göre, halkın yüzde 83.1'i anadilinin Türkçe olduğunu ifade ederken, yüzde 16.9'u Kürtçe, Zazaca ve Arapça'nın ana dilleri olduğunu vurguladı. Eğitim Sen Genel Başkanı Zübeyde Kılıç araştırmaya ilişkin yaptığı basın toplantısında, anadilin kuşaktan kuşağa eridiğine dikkat çekerek, Türkiye’de çok dilli eğitimin önündeki tek engelin devlet ve hükümet olduğunu belirtti. (Evrensel) 22 Şubat Seçim öncesinde Diyarbakır Valiliği ve İl Eğitim Müdürlüğünün onayı ile 8 pilot ilköğretim okulunda ilkokul 4. sınıf öğrencilerine, ‘Anneniz, babanız, dedeniz, nineniz ve diğer aile fertleriniz İslam dinine inanıp ibadet ediyor mu etmiyor mu?’ sorusu yöneltildi. Ailelerin, “Henüz ehil olmayan çocuklarımız üzerinden fişleniyoruz” eleştirilerine cevap veren Araştırmadan Sorumlu Öğretim Üyesi Fatih Özkan, elde ettiği bilgilerin ‘kötü niyetli’ biri tarafından kullanılabileceğini kabul etti, ama kendisinin ‘iyi niyetli’ olduğunu savundu. (Evrensel) 23 Şubat CHP Grup Başkanvekili Muharrem İnce, Milli Eğitim Bakanı Nimet Çubukçu’ya verdiği soru önergesinde, 2007-2010 yıllarında üniversitelerden uzaklaştırılan ve ilişiği kesilen öğrencileri sordu. Çubukçu, YÖK verilerine dayanarak verdiği yanıtta 131 bin 452 öğrencinin ilişiğinin kesildiği, 497 öğrenci hakkında da disiplin soruşturması açıldığı bilgisini verdi. (ANF) 23 Şubat Demokratik Toplum Kongresi (DTK) tarafından iki ay önce "anadilde eğitim" talebiyle başlatılan kampanya çerçevesinde toplanan 1 milyon 100 bin imza, Meclis Dilekçe Komisyonu'na sunuldu. (Sendika.org) 24 Şubat Okmeydanı Halkevi Eğitim Hakkı Atölyesi’nin çağrısıyla bir araya gelen veliler Şişli İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’ne çocuklarının zorunlu din dersinden muaf tutulması için dilekçe verdi. Atölye katılımcısı veli, öğretmen ve öğrenciler ilçe milli eğitim müdürlüğü önünde de “Zorunlu din dersleri kaldırılsın” diyerek eylem yaptı. (Sendika.org) 28 Şubat Bilecik’in Bozüyük ilçesinde bulunan özel bir ilköğretim okulunun etrafına kaymakamlıktan izin alınmadan dökülen molozlar öğrencilerin sağlıklarını tehdit ediyor. (Evrensel) 23 Şubat Bornova Yavuz Selim İlköğretim Okulunda Sınıfta öğrencilerine yönelik uygulamaları yüzünden soruşturma geçiren, maaş kesimi ve görev yeri değişikliği gibi çeşitli cezalar alan Öğretmen Sema Keskin’e verilen cezaların uygulanmaması velilerin ve Eğitim Sen’in tepkisini çekti. “Bütün fakirler bana geldi” dediği, Öğretmenler Günü’nde kendisine alınacak hediyenin fiyatını belirttiği ifade edilen Öğretmen Keskin hakkında, öğrencileri zorla etüde götürdüğü ve bunun karşılığında velileri 385 lira ödemek zorunda bıraktığı da dile getiriliyor. (Evrensel) 20 Şubat Gaziantep Girne Mahallesi’nde Kıbrıs İlköğretim Okulunu büyütmek amacıyla okulun bir bölümü yıkıldı. Okulda okuyan 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 253 Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Samsun merkez kampüste bulunan ve 2011-2012 yılında açılan OMÜ Hukuk Fakültesinin bir süre önce rektörlüğün aldığı kararla hiçbir altyapısı olmadığı halde Çarşamba ilçesine taşınması gündeme gelmişti. Taşınmaya karşı çıkan 62 öğrenci, ilçede eğitime yönelik gerekli sosyal donatıların bulunmadığı ve fakültenin taşınmasıyla ilgili siyasi sebepler olduğunu ifade ederek Samsun Bölge İdare Mahkemesine başvurdu. (Evrensel) 18 Şubat Adana’da gece girdiği tatlıcıdan 10 tepsi baklava çalan 19 yaşındaki Zeki Çakmak tutuklandı. Çakmak, baklavaları açık öğretim lisesine kayıt yaptıra-cak parası olmadığı için çaldığını, satıp parasını kayıt parası olarak kullandığını iddia etti. ‘Nitelikli hırsızlık’ suçlamasıyla adliyeye sevk edilen Çakmak tutuklandı. (Evrensel) 2 Şubat Normal çocuklara din dersinin zorunlu olduğunun tartışıldığı bir dönemde Milli Eğitim Bakanlığı otistik çocuklara da din kültürü ve ahlak bilgisi dersini zorunlu hale getirdi. Kasım ayında gelen bir genelge ile otistik çocuklara da din dersi vermeye başlayan öğretmenler, hem bu kararının uygulanmasının mümkün olmadığını söylüyorlar, hem de bu çocukların en fazla ihtiyaç duyduğu beden eğitimi dersinin saatinden çalınmasına tepkililer. (Evrensel) 7 Şubat Harran Üniversitesi’nde öğrenciler hakkında YÖK protestosu nedeniyle açılan soruşturmayı yürüten Soruşturma Komisyonu Başkanı ve İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Görevlisi Ömer Faruk Demirkol, savunmasını Kürtçe yazıp veren Feyman Fidan adlı öğrenciyi, “Bilinmeyen dilde savunmanı veriyorsun. Düzelt yoksa okuldan uzaklaştırma alırsın” diyerek tehdit etti. (Evrensel) 2 Şubat Ankara'nın Gölbaşı ilçesinde bulunan bir ilköğretim okulunun kazan dairesinde yakıt sistemi değişimi sırasında yangın çıktı. Yangın kısa sürede büyüyerek, okulun çatısına sıçradı. (Zaman) 1 Şubat Pendik'te bir ilköğretim okulunun elektrik panolarında çıkan yangın, paniğe sebep oldu. Ders saatinde meydana gelen yangın yüzünden binada bulunan öğrenciler tahliye edildi. (Zaman) 16 Şubat Van'ın Özalp ilçesine bağlı bir köy okulunda yapılan deney sırasında, cıva tüpünün yere düşmesi üzerine, sınıftaki 40 öğrenci, hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 23 Şubat Ankara'nın Altındağ ilçesinde, bir ilköğretim okulunda deprem tatbikatı sırasında dışarıya çıkmak isteyen öğrencilerden biri düştü. Bu öğrenciye takılarak üst üste düşen 15 öğrenci yaralandı. (Zaman) 28 Şubat Kozlu'da, öğrenci servisiyle kamyonetin çarpışması sonucu 4'ü öğrenci 6 kişi yaralandı. (Günlük) 25 Şubat Nisêbîn'de (Nusaybin) öğrenci servis minibüsü ile kamyonun çarpışması sonucu 4'ü öğrenci 5 kişi yaralandı. (Günlük) 24 Şubat Tekirdağ Çorlu'da Ahmet Rüştü Uzel Endüstri Meslek ve Teknik Lisesi'nden bir grup öğrenci, 30 lira olan okul aidatlarını vermedikleri için karnelerini alamadıklarını iddia etti. (Günlük) 2 Şubat MART Taksim'de bulunan Fıccın Restoran'da basın toplantısı yapan Çerkez Hakları İnsiyatifi, Çerkez dillerinin eğitim ve öğretiminin sağlanması için 12 Mart'ta Ankara'da yürüyüş düzenleyecek. (ANF) 10 Mart Şırnak Üniversitesi öğrencileri, 3 yıl önce kurulan üniversitelerine bir kampüs yapılamamasını düzenledikleri yürüyüş ve oturma eylemiyle protesto etti. (ANF) 10 Mart Samsun merkeze bağlı Çakırlar Yalı Mahallesi’nde okul yapımı için tam 30 yıl önce arsa ayrıldı, ancak o günden bu yana her seçim döneminde verilen vaatlere rağmen, kimse okul yapılması için kılını kıpırdatmadı. Mahallede okul olmadığı için uzak 253 Eğitim Hakkı öğrenciler yeni okul yapılana kadar başka bir okula yollandı. Öğrencilere okula gidiş gelişlerinde de yardım edilmediği için veliler bu duruma tepki gösterdi. (Evrensel) 18 Şubat 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 254 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 254 bölgelere çocuklarını gönderen yurttaşlar, her gün okul dönüşlerini endişe içinde bekliyor. (Evrensel) 16 Mart Trakya Üniversitesi'nden bazı öğrenciler yedikleri yemekten zehirlendi. Hastanelere başvuran öğrencilerin sayısı 54’ü buldu. Üniversitenin Ayşekadın Yerleşkesi’ndeki fakülte ve yüksekokullarda öğrenim gören öğrenciler, akşam 17.30 sıralarında tavuk, pilav, cacık yedi. Gece saat 23.00 sıralarında mide bulantısı yaşayan öğrenciler hastanelere başvurdu. (Evrensel) 15 Mart Dicle Üniversitesi'nde boykota katılan öğrencilerin bir kısmı hakkında Diyarbakır 4 ve 5. Ağır Ceza Mahkemesi'nde açılan davalar beraatle sonuçlanırken, Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi ise 4'ü tutuklu 5 öğrenciye toplam 57 yıl 1 ay hapis cezası verdi. (Evrensel) 7 Mart Zonguldak’ta 300 öğrencisi bulunan TOKİ Yenimahalle İlköğretim Okulu ve TOKİ konutlarının yanında bulunan baz istasyonu, öğrenci ve mahalle sakinlerinin tepkisini çekiyor. Baz istasyonu gölgesinde eğitim gördüklerini, teneffüslerde bahçede oynarken sağlıklarının tehlikeye girdiğini belirten öğrenciler, “Baz istasyonu istemiyoruz. Burada kanser tehlikesi yapıyor, radyasyon yayıyor. Kanser olmaktan korkuyoruz. Bizim sağlığımızı önemsemiyorlar.” dedi. (Evrensel) 1 Mart İstanbul Küçükçekmece’de halk, Halkalı Ziraat Okulu’na sahip çıkmaya devam ediyor. Küçükçekmece Yaşam ve Çevre Meclisi üyeleri bugün Halkalı Ziraat Okulu’nun arazisinin kentsel rant projelerine teslim edilmesine karşı bir eylem yaptı. (Sendika.org) 27 Mart Ardahan Fen Lisesi’nde okuyan erkek öğrenciler, sürekli dövüldükleri ve hakarete maruz kaldıkları iddiasıyla okul yönetimini, Valilik ve Milli Eğitim Müdürlüğü’ne şikayet etti. (Evrensel) 28 Mart Karabük'ün Safranbolu ilçesinde 8 öğrenci, okul kantininden yedikleri tavuk dönerden zehirlendikleri şüphesiyle hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 2 Mart Çukurova Üniversitesi'nde bazı bölümlerde kaloriferler yanmayınca öğrenciler soğukta ders işlemek zorunda kalıyor. (Zaman) 11 Mart Kâğıthane'de, Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu'na ait öğrenci yurdunda çıkan yangın korkuttu. Büyük panik yaşayan öğrenciler, yangını söndürmek için ellerine aldıkları tüplerin çalışmadığını, bu nedenle yangının büyüdüğünü iddia etti. (Zaman) 14 Mart Muğla'nın Ortaca ilçesinde 90 ilköğretim okulu öğrencisi, gıda zehirlenmesi şüphesiyle hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 16 Mart Şanlıurfa'nın Harran ilçesi Atatürk İlköğretim Okulu'nda okuyan 60 öğrenci, yediği yemekten dolayı zehirlendiği iddiasıyla hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 24 Mart Mersin'de Büyükşehir Belediyesi tarafından açıldıktan sonra çakılla kapatılan çukura öğrenci servisi düştü. Serviste bulunan 3 öğrenci hafif şekilde yaralandı. (Zaman) 24 Mart Kırşehir Sevgi Evleri Çocuk Yuvası'nda bakıcı tarafından dövülen 6 yaşındaki kız çocuğu hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 24 Mart Samsun'da Yükseköğretime Geçiş Sınavı'na (YGS) giren genç kız, sınav heyecanından dolayı geçirdiği panik atak yüzünden sınıfta fenalaştı. Sınıf öğretmeni tarafından olay yerine çağrılan ambulansta bir süre tedavi altına alınan öğrenci, sınavı 35. dakikada terk etmek zorunda kaldı. (Zaman) 27 Mart Manisa'da önceki gün üzerine reklam paneli düşen Tuğba Bağcı'nın (18) tedavi gördüğü Manisa Devlet Hastanesinde Yükseköğretime Geçiş Sınavı'na (YGS) girmesi için yapılan müracaata Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) olumsuz yanıt verdi. Tuğba Bağcı, YGS'ye katılamadı. (Zaman) 27 Mart Edirne'de bazı ilköğretim okullarında verilen kahvaltı sayesinde öğrencilerin devamsızlığı azaldı. (Zaman) 29 Mart Erzincan'da geçirdiği trafik kazası nedeniyle ağır yaralanan N.C'nin sınıf arkadaşları, kazayı protesto etmek amacıyla Erzincan-Erzurum karayolunu bir 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 255 süreliğine trafiğe kapattı. (Zaman) 29 Mart Denizli'deki Florya Çocuk Evi'nde koruma altındaki 7-9 yaş arası çocuklara, bakım elemanlarından Tuba Yüksel ile Havana Yeşil'in kötü muamelede bulunduğunun belirlendi. (Günlük) 25 Mart NİSAN Yükseköğrenim Kredi Yurtlar Kurumu’na (KYK) ait yurtlarda ‘parmak izi’ uygulamasına geçildi. Kahvaltı alırken bile parmak izi veren öğrenciler uygulamanın kaldırılmasını istediler. (ANF) 22 Nisan İstanbul’da liseliler İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne yürüdü. Liselilere EğitimSen İstanbul Şubeleri de destek verdi. Milli Eğitim Müdürlüğü’nde yetkili yoktu. Görüştükleri yetkililer liselileri dinlemedi. Bunun üzerine liseliler bir saatlik bir oturma eylemi yaptı, müdürlüğe kalem fırlatarak tepkilerini gösterdi. (Sendika.org) 22 Nisan Mersin’de lise son sınıf öğrencisi 18 yaşındaki Sıdıka Soydan YGS sonuçlarının açıklanmasının ardından intihar etti. Sıdıka Soydan’ın babası Hanifi Soydan kızının yüksek puan beklediğini ifade ederek “Aldığı 260 puana çok üzülüyordu ama intihar edecek durumda değildi. Mahkeme kararı açıklanmadan YGS sonuçlarının açıklanması kızımın intiharına neden oldu” dedi. (Milliyet) 29 Nisan 13 yaşındaki E.K.'ye "erkeklerle çok gezdiği" gerekçesiyle okul müdürü tarafından gebelik testi yaptırıldığı iddia edildi. E.K.'nin ailesi suç duyurusunda bulunurken, İlçe Milli Eğitim Müdürü Hüseyin Avni Sandıkçı, çocuğun yalan söylediği kanaatine varıldığını, ancak olayı Geçen yıl okul tuvaletinde lavabonun kırılması sonucu boğazı kesilerek ölen Efe Boz’un ölümüyle ilgili Valilik ve Milli Eğitim’den yapılan savunmada, “Olayın çocuğun yaramaz olmasından kaynaklandığı” belirtildi. (Sendika.org) 9 Nisan Mersin Liseli Genç Umut’un çağrısıyla bir araya gelen Salim Yılmaz Anadolu Lisesi öğrencileri, bir öğretmenin arkadaşlarını dövmesini protesto etti. Beytullah Şahin isimli öğrenci okulda milli güvenlik dersi veren Aygün Atıcı tarafından feci şekilde dövülmüş, okul yönetimi olayın üstünü kapatmaya çalışmıştı. (Sendika.org) 9 Nisan Ankara Batıkent’te bulunan Prof. Dr. Mehmet Sağlam İlköğretim Okulu’nda okuyan öğrenciler aylardır çamur çilesi çekmiyormuş gibi şimdi bir de yıkılmış kanalizasyonun yanından geçmek zorunda bırakılıyorlar. Yeni yapılan kanalizasyon ise aylardır bitmediği ve güvenlik önlemleri alınmadığı için çocukların yaşamını tehdit ediyor. (Sendika.org) 5 Nisan Bursa'da yaklaşık bir aydır ulaşım hakkı mücadelesi sürdüren Uludağ Öğrenci Kolektifi şartlarını rektöre kabul ettirdi. Bursa Uludağ Öğrenci Kolektifi, üniversitelilerin üç acil şartı olan ulaşım zamlarının geri çekilmesi, yerleşke içi ulaşımın parasız olması ve şehir merkezi ile terminale giden 93 ve 48 numaralı otobüslerin yerleşkeden geçmesi talepleri ile dün (1 Nisan) bir araya geldi. (Sendika.org) 2 Nisan İzmir Çankaya Pi Analitik Dershanesi'nde cezaevi benzeri uygulama... Yüksek Öğrenime Geçme Sınavı (YGS)'nda yaşanan 'şifreleme' skandalını protesto etmek isteyen öğrenciler, eyleme gitmek isteyince kapılar kilitlenerek dışarı çıkmaları engellendi. (ANF) 15 Nisan ÖSYM’nin yaptığı ALES’in mağdurlarından biri olan Düşünbil Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Olcay Yılmaz, ÖSYM’ye 255 Eğitim Hakkı Mamak Ege Lisesi öğrencileri lise çevresinde uyuşturucu satışı yapılması, kız öğrencilerin taciz edilmesi ve gasp olaylarının yaşanmasını protesto etti. Çileden çıkan öğrenciler Ankara'nın önemli caddelerinden olan Nato Yolu'nun trafiğe kapattı. Öğrenciler okul çevresinde yaşanan sorunların çözümlenmesini istedi. (Günlük) 31 Mart ayrıntılı şekilde soruşturacaklarını söyledi. Akşam gazetesinin haberine göre, olay Büyükçekmece Güzelce Cevdet Zebure Kotan İlköğretim Okulu'nda yaşandı. (Sendika.org) 27 Nisan 256 manevi tazminat davası açacak. (ANF) 26 Nisan 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 256 Devlet Parasız Yatılı ve Bursluluk Sınavı'na başörtülü olarak girmek isteyen öğrencilerin sınavdan çıkarılmasını protesto eden bir grup öğrenci ve yakınları basın açıklaması yaparak uygulamanın kaldırılmasını istedi. Grup hükumeti ve bakanlığı protesto etti. (Zaman) 30 Nisan ÖSYM'nin özürlüler sınıfında sınava aldığı diğer öğrencilere yedek kitapçıkla sınav yaptığı, ancak değerlendirmeyi yaparken bu kitapçık yerine master (ana) kitapçığı kullandığı belirtildi. Bu durumda soruların doğru cevap şıklarının yeri değiştiği için öğrencilerin rastgele tutan doğru cevaplarına göre puanları oluştu. Bu şekilde normalde 485 puan alması gereken bir öğrenciye 126 puan geldi. (Zaman) 30 Nisan Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM), ''hatalı soru kitapçığı'' nedeniyle Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı'na (ALES) giremeyen 278 aday için sınavın 15 Mayıs 2011 tarihinde tekrarlanacağını bildirdi. (Zaman) 27 Nisan Uşak'ta öğrenci servis minibüsünün şarampole yuvarlanması sonucu 11'i öğrenci 12 kişi yaralandı. (Zaman) 27 Nisan Başakşehir Şahintepe'deki İbrahim Koçarslan İlköğretim Okulu'nda, anaokulu açılışında verilen ikramdan zehirlendikleri belirtilen 30 öğrenci hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 25 Nisan Üniversiteler salon futbolu karşılaşmaları için Muğla'ya giden Elazığ Fırat Üniversitesi Bayanlar Salon Futbolu Takımı'nı taşıyan midibüsün devrilmesi sonucu 1 kişi öldü, 14 kişi yaralandı. (Zaman) 25 Nisan İzmir'in Menemen ilçesine bağlı Asarlık beldesinde, 75. Yıl İlköğretim Okulunun sürgülü bahçe kapısının üzerine düşmesi sonucu ağır yaralanan ve tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitiren Mehmet Ali Yavuz (4), toprağa verildi. (Zaman) 22 Nisan İstanbul Maltepe'de yaklaşık 1 yıl önce anaokulunda düşen lavabonun boğazını kesmesi sonucu hayatını kaybeden Efe Boz'un babası Kemal Boz'un, 'okullarda güvenli eğitim alanları' oluşturulması için topladığı 100 bin imzayı, TBMM'ye vermek için başlattığı Ankara yürüyüşü sona erdi. (Zaman) 23 Nisan Şanlıurfa'da okulun üçüncü katından atlayan 15 yaşındaki öğrenci hastanede hayatını kaybetti. Öğrencinin eline bantladığı notta "Benim için hayat çok zordu. Bu benim için en kolayı, hatalarımı affedin, hakkınızı helal edin. Ben sizi öbür tarafta izleyeceğim." yazdığı öğrenildi. Öğrencinin arkadaşlarından bir kısmı, gazetecilere yaptığı açıklamada, M.Ç'nin 'kekeme olduğunu ve kendisiyle dalga geçildiğini, bu nedenle bunalıma girmiş olabileceğini' iddia etti. (Zaman) 19 Nisan Kocaeli Karamürsel'deki eğitim sendikaları Kız Teknik ve Meslek Lisesi'nde yaşandığını iddia ettikleri, ihmal ve keyfi uygulamaları basın açıklamasıyla protesto etti. Lisede giyim ve üretim, el sanatları, yiyecek ve içecek teknolojisi alanlarıyla ilgili bölümlerin makine ve teçhizatlarının âtıl duruma getirildiği gerekçesiyle sendikacılar, yetkilileri göreve çağırdı. (Zaman) 18 Nisan Mardin'in Midyat ilçesinde dün kısa süreli fırtınada okulun çatısının uçması üzerine okul aile birliği başkanı Abdulğani Büyükol ve bazı veliler, yetkililer hakkında suç duyurusunda bulundu. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) İlköğretim Okulu'nda havanın yağışlı olması yüzünden öğrencilerin idare tarafından dışarı çıkartılmaması muhtemel bir facianın önüne geçmişti. (Zaman) 14 Nisan Muş'ta bir haftadır etkili olan yağışlar, su taşkınlarına neden oldu. Merkeze bağlı Sungu Beldesinde ilköğretim okulunu su bastı. Okulda eğitime 1 gün ara verildi. (Zaman) 12 Nisan Aydın'ın Yenipazar ilçesinde öğrencileri taşıyan minibüs devrilmesi sonucu ilk belirlemelere göre 10 kişi yaralandı. (Zaman) 8 Nisan Osmaniye'nin Kadirli ilçesinde öğrenci servisinin kaza yapması sonucu 7 öğrenci yaralandı. (Zaman) 6 Nisan Manisa'nın Salihli ilçesinde, Yükseköğ-re- 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 257 Cumhuriyet İlköğretim Okulu 6/B sınıfında öğrenci olan Ş.A. okula gelen polisler tarafından dersteyken gözaltına alınarak Emniyet Müdürlüğü'ne götürüldü. (ANF) 26 Mayıs Başkent'te Atatürk İlköğretim Okulu öğrencisi Anıl Karagöz (12), iddiaya göre açık olan sınıf penceresinin önünde ayakkabısını bağlamaya çalışırken, dengesini kaybedip 4. kattan aşağı düştü. Ağır yaralanan Karagöz, ambulansla hastaneye kaldırılırken hayatını kaybetti. (Zaman) 5 Nisan Şırnak'ta polis zırhlı araçlarla ilköğretim okulunu basarak 3 öğrenciyi gözaltına aldı. Okul müdürünün girişimleri sonucu çocuklar serbest bırakıldı. (ANF) 28 Mayıs Elazığ'ın Maden ilçesine bağlı Gezin beldesinde taşımalı eğitim kapsamında öğrenci taşıyan servis minibüsünün devrilmesi sonucu 11 öğrenci ile sürücü yaralandı. (Zaman) 1 Nisan Konya’da, meslek lisesi öğrencisi elini ve vücudunun sağ tarafını torna makinesine kaptırması sonucu ağır yaralandı. Dumlupınar Mahallesi’ndeki Selçuklu Endüstri Meslek ve Teknik Lisesinin 11. sınıf öğrencisi Selman Bağcı (17), okulun makine atölyesinde uygulamalı eğitim gördüğü sırada sağ elini ve vücudunun sağ tarafını torna makinesine kaptırdı. (Evrensel) 21 Nisan CHP Kırklareli Milletvekili Turgut Dibek, İstanbul Büyükçekmece’deki bir ilköğretim okulunda 7. sınıf öğrencisi E.K.’ye (13), “erkeklerle çok geziyor” diye okul müdürünün talimatıyla tuvalette zorla gebelik testi yaptırıldığı iddiasını Meclis’e taşıdı. (Evrensel) 27 Nisan MAYIS Yıldız Teknik üniversitesinin Beşiktaş’taki yerleşkesinde meydana gelen bir olayda çok sayıda öğrenci yaralanırken, polis bu kez öğrencilerin bulunduğu kampüsü gaz odasına çevirdi. Üniversite yönetimi bugünkü ders ve sınavları iptal ederken, olaylar devam ediyor. (ANF) 23 Mayıs Muş'un Varto İlçesi'nde Ş.A. (13) isimli ilköğretim öğrencisi, okula gelen polisler tarafından sınıfta gözaltına alındı. İzmir’de geçirdiği kazadan sonra kas gelişiminde problem yaşayan Ramazan Arslanlı, okuyabilmek için çalmadık kapı bırakmadı. Fiziksel engeli nedeniyle kalem tutamayan Arslanlı, kendisine özel sınav yapılması talebiyle yaptığı başvurular sırasında, Torbalı İlçe Milli Eğitim Şube Müdürü M.Y. tarafından darp edildi. (ANF) 11 Mayıs Şırnak'ın Cizre ilçesinde yaşanan fırtına nedeniyle Bozalan Köyü İlköğretim Okulu olarak kullanılan prefabrik yapı yerle bir oldu. (ANF) 20 Mayıs Dicle Üniversitesi Kampüsü içinde bulunan Yüksek Öğrenim ve Kredi Yurtlar Kurumu'na ait Ziya Gökalp Öğrenci Yurdu'nun kız bölümünde bugün akşam saatlerinde patlama meydana geldi. Patlamaya bir tüpün neden olduğu tahminleri üzerinde durulurken, polis geniş kapsamlı araştırma başlattı. Yapılan araştırmada patlamanın yurdun tuvalet bölümünde gerçekleştiği bildirilirken, yaralı olan Ziraat Fakültesi öğrencisi D.D adlı kız Dicle Ünivesitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde tedavi altına alındı. (ANF) 30 Mayıs Hatay Halkevi Eğitim Hakkı Meclisi, Antakya’da bulunan Karlısu Anadolu Öğretmen Lisesi’nde öğrencilere keyfi şekilde verilen cezalarla ilgili Sendika.Org’un sorularını yanıtladı. Lisede öğrencilere verilen dışarı çıkmama cezasının kaldırılması için öğrencilerden bilet satın almaları istendi. Cezalı öğrenciler velileriyle görüştürülmedi ancak FEM Dershanesi’nin deneme sınavı için dışarı çıkarılmalarına izin verildi. (Sendika.org) 23 Mayıs Kocaeli Üniversitesi’nde okula girmek isteyen ve yasal olmayan üst aramasına karşı direnen üniversite öğrencilerine ÖGB(Özel Güvenlik Birimi) elemanları 257 Eğitim Hakkı time Geçiş Sınavı'na (YGS) girişte başörtüsünün bir görevli tarafından zorla çıkarttırıldığını iddia eden öğrenci, savcılığa suç duyurusunda ve kaymakamlığa şikayette bulundu. (Zaman) 4 Nisan 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 258 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 258 saldırdı. Bunu protesto eden öğrenciler ile ÖGB arasında arbede yaşandı. (Sendika.org) 18 Mayıs 15 Nisan'da YGS'deki şifre iddialarını protesto etmek için bir gün okulu boykot eden öğrenci okuldan atıldı. 15 Nisan'da Adana'da Hacı Ahmet Atıl Lisesi öğrencileri okul kapısı önünde bir araya geldi, bir günlüğüne derslere girmeyi boykot etti. Ancak içlerinde biri vardı ki iddiaya göre bu eylem onun okuldan atılma sebebi oldu. (Sendika.org) 10 Mayıs 25 Nisan’da okul çevresinde sıkça tacize maruz kaldıklarını belirterek eylem yapan Akdeniz Kız Teknik ve Meslek Lisesi öğrencilerine kınama ve uzaklaştırma cezaları verildi. (Sendika.org) 8 Mayıs Türk Hava Kuvvetleri'nin 100. yıl gösterilerinin hafta sonu SBS'yle aynı saate denk gelmesi, İzmirli eğitimcileri ayağa kaldırdı. Bir yılı aşkın süredir bu sınava hazırlanan 95 bin öğrencinin, jet korkusu yüzünden mağdur olacağını belirten eğitimciler, yerlerinin kaydırılması yerine gösteri saatinin değiştirilmesini istedi. İzmir Valiliği'nin, tören alanına yakın okullarda sınav yapılmayacağını, binlerce öğrencinin başka ilçelerde sınava gireceğini açıklaması da tepki çekti. Sıkıntının gösteri saatinin değiştirilmesiyle aşılabileceğini savunan eğitim sendikaları, 2 saatlik gecikmenin 95 bin öğrenci adına hayati olduğunu vurguladı. (Zaman) 31 Mayıs Bursa'nın İnegöl ilçesinde yemekten zehirlenen 32 ilköğretim okulu öğrencisi hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 30 Mayıs Moğolistanlı öğrenci Turyemurat Bakhyt, "Kanun çıktıktan 2-3 ay sonra haberimiz oldu. Şu an 2-3 aylık para istiyorlar. Ödeme gücümüz yok. Ülkemizde bir öğretmenin maaşı 400 lira civarında. Aylık 95 lirayı ödemekte zorlanırız." dedi. (Zaman) 27 Mayıs İzmir'de öğrencileri taşıyan minibüs kaza yaptı: 3'ü ağır 13 yaralı (Zaman) 26 Mayıs Şanlıurfa'nın Bozova ilçesinde öğrenci servisi devrildi. Kazada yaralanan öğrenciler, çeşitli hastanelere kaldırıldı. (Zaman) 25 Mayıs İstanbul Emniyet Müdürlüğünün Trafik Haftası etkinlikleri kapsamında düzenlediği gezi için Gelibolu Yarımadası ile Şehitler Abidesi'ne gelen ve öğrencileri taşıyan tur otobüsü yandı. (Zaman) 21 Mayıs Isparta'nın Yalvaç ilçesinde Meslek Yüksekokulunda öğrenim gören ve devlet yurdunda kalan öğrencilerden, gıda zehirlenmesi şüphesiyle hastaneye kaldırılanların sayısı sabaha kadar 49'a yükseldi. (Zaman) 21 Mayıs Osmaniye'de 19 Mayıs Atatürk'ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı etkinleri esnasında bazı öğrenciler aşırı sıcak yüzünden baygınlık geçirdi. (Zaman) 19 Mayıs Konya'nın Beyşehir ilçesinde üniversite öğrencilerini taşıyan minibüsün devrilmesi sonucu, 16 kişi yaralandı. (Zaman) 14 Mayıs PKK yandaşları Şırnak'ın Cizre ilçesinde imamhatip öğrencilerinin kaldığı yurdu yakmaya kalkıştı. Molotofkokteylleriyle saldıran grup, 3 öğrencinin yanarak yaralanmasına yol açtı. (Zaman) 28 Mayıs Her yıl milyonlarca kişinin girmek için ter döktüğü üniversitede okuyamayacağı bir bölüme yerleşen görme engelli Gülşah Dilbirliği, aynı fakültenin sözel ağırlıklı bir bölüme naklinin yapılmasını istiyor. Derslerin şekil ağırlıklı ve çizimlere dayalı olduğu için amaların okumasının zor olduğu bir bölümü yanlışlıkla tercih ettiğini belirten Gülşah Dilbirliği, şimdiye kadar sürdürdüğü nakil taleplerinin olumlu sonuçlanmadığını söylüyor. (Zaman) 11 Mayıs Türkiye'de eğitim gören yabancı uyruklu öğrencilere genel sağlık sigortası borcu çıktı. Daha önce üniversitelerin sağlık imkanlarından ücretsiz yararlanan öğrencilerden sağlık karneleri alındı. Atatürk Üniversitesi'nde okuyan Balıkesir'in Burhaniye ilçesindeki Sağlık Meslek Lisesi'nde öğretmen Bekir H.'nin (45) iki öğrenciyi okul çıkışında başörtüsü taktığı gerekçesiyle darp edip hakaret etmesinin yankıları sürüyor (Zaman) 11 Mayıs Osmaniye'nin Kadirli ilçesinde öğrenci minibüsün devrilmesi sonucu 8'i öğrenci 9 kişi yaralandı. (Zaman) 29 Mayıs 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 259 Adana'da etkili olan yağış, kız lisesinin istinat duvarının yıkılmasına sebep oldu. Olayın gece meydana gelmesi bir faciayı önlerken bilirkişinin daha önce incelediği duvara 'sağlam' raporu verdiği belirtildi. (Zaman) 11 Mayıs Sakarya Üniversitesi (SAÜ) Hendek Eğitim Fakültesi'nde öğrenim gören 105 öğrenci, yedikleri yemek sonrasında rahatsızlanarak hastaneye başvurdu. Öğrencilerin, fakülte yemekhanesinde yedikleri yemekten zehirlendikleri ileri sürüldü. (Zaman) 12 Mayıs Milli Eğitim Bakanlığı tarafından düzenlenen 5. Uluslararası Robot Yarışması'na Türkiye'nin çeşitli illerinden gelen öğrenciler, yedikleri yemekten zehirlendi. Pilav, tavuk, kemalpaşa tatlısı, salata ve meyve suyu olan yemek menüsü inceleniyor. (Zaman) 12 Mayıs Muğla'nın Marmaris ilçesinde, anaokulundaki öğrencilere kötü muamele yaptığı iddia edilen öğretmen hakkında suç duyurusunda bulunuldu. (Zaman) 12 Mayıs YGS'de 'şifre' iddiaları ile sarsılan ÖSYM'nin başı şimdi de yanlış açıklanan sınav sonuçlarıyla dertte. Adana'nın Ceyhan ilçesinde YGS puanına itiraz eden 20 öğrencinin sonucu ÖSYM tarafından düzeltildi. Öğrencilerden Miraç Erkan'ın 127,934 olan puanı 320.241'e yükseldi. (Zaman) 10 Mayıs Dokuz Eylül Üniversitesi Bahar Şenliklerinin kapanışı kapsamında Ürkmez'deki tesislerde düzenlenen piknikten dönen üniversite öğrencileri ve personelini taşıyan 35 S 01226 plakalı otobüs, Doğanbey Ömür beldesi mevkisinde şarampole yuvarlandı, öğrenciler Pakize Ecem Korkmaz ile Alper Pekgürler öldü. (Zaman) 9 Mayıs Danıştay'ın meslek liselilerin teknoloji fakültelerindeki mühendislik bölümlerini tercih ettiği YGS-1 puan türünü iptal etmesi, bir grup öğrenci tarafından Taksim'de protesto edildi. (Zaman) 9 Mayıs Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS)'nda, İzmir'de bir öğrencinin işitme cihazının çıkartıldığı iddia edildi. Sağ kulağında yüzde 65, sol kulağında yüzde 76 olmak üzere yüzde 62.8 işitme engeli bulunan Mucize Sütçüoğlu, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezine dilekçe verdi. (Zaman) 8 Mayıs Adana'dan staj için geldikleri Muğla'nın Bodrum ilçesinde, yediklerinden zehirlenen 12 turizm meslek lisesi öğrencisi, dün akşam saatlerinde tekrar fenalaşınca Bodrum Devlet Hastanesi'ne kaldırıldı. 12 öğrenci, bugün saat 01.00 sıralarında 7 ambulansla İzmir'e sevk edildi. (Zaman) 5 Mayıs HAZİRAN Konya Selçuk Üniversitesi (SÜ) kampüsünde karşıt görüşlü öğrenciler arasında iki gündür yaşanan gerginlik dün kavgaya dönüştü. Öğrencilerin kavgasına müdahale eden polis, olaylarla ilgili 6 kişiyi gözaltına aldı. Geçen pazar günü Hükümet Meydanı'nda yapılan BDP mitinginin ardından karşıt gruplar arasında baş gösteren gerginlik üniversiteye sıçradı. Merkez Selçuklu ilçesinde bulunan Alaaddin Keykubat Kampüsü'nde karşı karşıya gelen öğrenciler arasında çıkan tartışma, kısa sürede kavgaya dönüştü. Taş ve sopaların kullanıldığı kavgaya müdahale için kampüse çok sayıda çevik kuvvet ekibi sevk edildi. Polis, olaylara karıştıkları belirlenen 6 kişiyi gözaltına aldı. (egitimhaberim.com) 1 Haziran Mersin’de 4 Haziran Cumartesi günü bir araya gelen 200 liseli, yaklaşan Lisans Yerleştirme Sınavı’nı (LYS), YGS’de yaşanan şifre skandalını ve eğitim sistemi- 259 Eğitim Hakkı Diyanet İşleri Başkanlığı, yeterlilik sınav takvimini öne çekince imam, müezzin ve Kur'an kursu öğreticisi olmak isteyen imam hatip lisesi (İHL) son sınıf öğrencisi binlerce genç mağdur oldu. KPSS'den yüksek puan alan ve mart ayında yapılan yeterlilik yazılı sınavını geçen öğrenciler, diplomaları olmadığı gerekçesiyle mayıs ayında yapılacak sözlü sınava giremeyecek. Öğrenciler sözlü sınav ve diploma almaları arasında 3 haftalık bir süre olduğuna dikkat çekerek mağduriyetlerinin giderilmesini istiyor. (Zaman) 11 Mayıs 260 nin sorunlarını protesto etti. (Sendika.org) 6 Haziran 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 260 Eğitim Bir-Sen Şanlıurfa Şube Başkanı İbrahim Coşkun, kentte yapılan Seviye Belirleme Sınavında (SBS) bazı müfettişlerin sınava başörtülü gelen öğrencilere müdahale ederek, gerginliğe neden olduğunu iddia etti. (AA) 6 Haziran Kırıkkale'de, üniversitesi öğrencisi 16 genç, üniversite yakınlarında bulunan bir kafede yedikleri tavuk dönerinden zehirlenerek hastaneye kaldırıldı. (İHA) 5 Haziran Ankara’da Metin Lokumcu için düzenlenen eylemde gözaltına alınan ve 3 Haziran günü tutuklu yargılanmalarına karar verilen Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrencileri Ozan Gündoğdu ve Soner Torlak için arkadaşları eylemdeydi. (sendika.org) 6 Haziran Denizli’de gözaltına alınan 25 öğrenciden 13’ü çıkarıldığı mahkeme tarafından tutuklanırken, 12 kişi ise serbest bırakıldı. Denizli’de polis tarafından 3 gün önce yapılan ev baskınları sonucu gözaltına alınan 25 öğrenci emniyetteki ifade işlemlerinin ardından savcılığa çıkarıldı. Denizli Cumhuriyet Başsavcılığınca ifadeleri alınan 25 kişi tutuklanma talebiyle nöbetçi mahkemeye sevk edildi. Mahkemede ifadeleri alınan 25 kişiden 13’ü “Örgüt üyesi olmak”, “Örgüt adına eylem yapmak” iddiasıyla tutuklanırken, 12 kişi ise serbest bırakıldı. Tutuklanan 13 kişi Denizli Kocabaş D Tipi Cezaevine gönderildi. (Evrensel) 7 Haziran Çekmeköy'de okullar arası düzenlenen izci kampına katılan 110 öğrenci ile 4 öğretmen, iddialara göre yedikleri makarna, dolma ve çorbadan zehirlenerek hastanelik oldu. 3 günlük izci kampına katılan yaklaşık 200 öğrenci, akşam yemeğinde menüdeki makarna, dolma ve çorba yedi. Kamp ateşi etrafından toplanan öğrencilerde, bir süre sonra kusma ve baş dönmesi başladı. Öğrenciler, öğretmenler ve velilerin araçlarıyla civar hastanelere götürüldü. Olay yerine sevk edilen ambulanslarla da bazı öğrenciler Ümraniye, Haydarpaşa ve Zeynep Kamil Kadın ve Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne sevkedildi. 110 öğrenci ile 4 öğretmen müşade altına alınarak serum takıldı. Öğrenci ve öğretmenlerden kan ve idrar örnekleri alındı. Öğrencilerin aileleri 3 gün sürecek olan kampın ikinci günü olduğunu belirterek, "Kesin sonuç tahlillerden sonra ortaya çıkacak. Üzgünüz" dedi. İzci kampına katılan her öğrenciden 30 TL alındığı ve her yıl düzenlendiği belirtildi. (DHA) 9 Haziran Bingöl'ün Kültür Mahallesi'nde önceki gün yapılan ev baskınında gözaltına alınan DYG üyesi Bingöl Üniversitesi öğrencisi Faraç İliş, emniyetteki işlemlerinin ardından adliyeye çıkarıldı. (yuksekovahaber.com) 16 Haziran Cumhuriyet Başsavcılığı'nca ifadesi alınan İliş, tutuklama talebiyle Bingöl Sulh Ceza Mahkemesi'ne sevk edildi. İliş, ifadesi alındıktan sonra mahkemece "Örgüt üyesi olduğu" iddiasıyla tutuklanarak, Bingöl Kapalı M Tipi Cezaevi'ne gönderildi. Şırnak’ın İdil İlçesi’nde Yarbaşı Köyü’nden servis minibüsleri gelmeyince ilçe merkezine karne almaya gitmek için bindikleri traktörün devrilmesi sonucu 20’si öğrenci 24 kişi yaralandı. (ogretmenlersitesi.com) 17 Haziran Van’ın Gürpınar İlçesi Kuşdağı Köyü yakınlarında karne almaya giden öğrencileri taşıyan minibüsün takla atması sonucu meydana gelen trafik kazasında, bir kız öğrenci hayatını kaybederken, 12’si öğrenci toplam 15 kişi ise yaralandı. (DHA) 17 Haziran Amasya’da 13 yaşındaki D.K.’nın para karşılığında erkeklere satıldığı iddiasıyla geçen Mayıs ayında biri bürokrat 8 kişinin tutuklanmasının ardından, aynı olayla ilgili dün akşam 14 kişi daha gözaltına alındı. (DHA) 22 Haziran Roman Çalıştayı’nda "Parasız eğitim istiyoruz" pankartı açtıkları için 15 aydır tutuklu bulunan öğrenciler Ferhat Tüzer ve Berna Yılmaz için verilen ara kararda yine tahliye çıkmadı. (ANF) 22 Haziran Trabzon'un Çaykara ilçesindeki Sultan Murat yaylasında kampta bulunan 380 öğrenciden 60'ı, gıda zehirlenmesi şüphesiyle tedavi altına alındı.Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Gençlik Hizmetleri Daire Başkanlığı'nca Sultan Murat 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 261 29 Mayıs'ta yapılan Tıpta Denklik Sınavı'ndaki sorulardan 75 tanesinin geçen yıl da öğrencilere yöneltildiği ortaya çıktı. Medyaya yansıyan skandal, ÖSYM'yi yine tartışmaların odağına yerleştirdi. Yükseköğretim Kurulu (YÖK), cevap şıklarının da benzer şekilde sıralandığı sınava müdahale etti. ÖSYM'nin iptal ettiği sınav, 3 Temmuz 2011 tarihinde Ankara'da tekrarlanacak. (Zaman) 16 Haziran Erzurum'da, Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu (BESYO) son sınıftaki iki öğrenci arasında mezunlara yönelik hazırlanan yıllık için istenen 5 lira yüzünden kavga çıktı. Öğrencilerin yakınlarının da katıldığı kavga polis ve özel güvenlik güçlerinin araya girmesiyle güçlükle sona erdirildi. Kavgada 1 kişi hafif yaralandı. (DHA) 6 Haziran Van'ın Gürpınar ilçesinde bir öğrenci servisinin şarampole yuvarlanması sonucu 1 kişi öldü, 20 kişi de yaralandı. (Zaman) 18 Haziran Eskişehir'de 19 Mayıs Anadolu Lisesi son sınıf öğrencisi Meryem Tuba Okumuş (17), serbest kıyafetli olduğu önceden bildirilen okul bahçesindeki yaz festivaline kepin altına başörtüsü giydiği gerekçesiyle alınmadı. (Zaman) 11 Haziran İzmir'in Torbalı ilçesinde, Torbalı Anadolu Lisesi'nin mezuniyet gecesinde bir skandal yaşandı. Okul birincisi başörtülü Şükran Koca'ya, özel sektöre ait bir tesiste havuz başında düzenlenen törende, Okul Müdürü Sonay Arsal'ın talimatıyla "kamusal alan" olduğu gerekçesiyle diploması verilmedi. (Zaman) 10 Haziran Ümraniye'deki çeşitli ilköğretim okullarından 120 öğrenci, Taşdelen'de izci kampına katıldı. Kampın ikinci gününde, akşam yemeğinde çorba, pilav, dolma ve karpuz yiyen öğrenciler zehirlendi. (Zaman) 9 Haziran YGS`deki şifre iddialarına tepki gösteren kendilerine Devrimci Liseli Öğrenciler adını veren bir grup Tarsus`ta yaptıkları protesto yürüyüşünde "sınavsız üniversite, parasız eğitim" istediklerini ifade ettiler. (İLKHA) 18 Haziran Bilgi Üniversitesi yönetimi, fen edebiyat ve hukuk fakültelerinin mezuniyet töreninde, bazı bölümlerin kapatılması ve eğitimcilerin işten çıkartılması nedeniyle öğrenciler tarafından protesto edildi. (cnnturk.com) 30 Haziran TEMMUZ Vakıf üniversiteleri çalışanları, okulların ticari zihniyetle yönetilmesine ve hak arama çabalarının engellenmesine karşı, seslerini Galatasaray meydanında duyurdu. (bianet) 3 Temmuz Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün öğrenci konseyi başkanlarıyla Ocak ayında gerçekleştirdiği Çankaya Sofrası’nda yaptığı açıklamalarıyla üniversitede tepki toplayan ODTÜ Öğrenci Konseyi Başkanı Ahmet Kerem Güler, üniversitenin mezuniyet töreninde de bir grup öğrencinin protestosuyla karşılaştı. (milliyet) 4 Temmuz Manisa’nın Alaşehir ilçesine bağlı bir beldede, 8. sınıf öğrencisine cinsel istismarda bulunduğu iddia edilen İlköğretim Okulu Müdürü Y.Ş. (43) çıkarıldığı mahkemece tutuklandı. (personelmeb.net) 6 Temmuz Pamukkale Üniversitesi (PAÜ)'nin çeşitli bölümlerinde okuyan ve Amerikan futbolu oynayan öğrenciler, kulüp kurmalarına izin verilmemesini protesto etti. (cihan) 14 Temmuz Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı (TEGV) Bağlar Eğitim Parkı Diyarbakır'daki eğitim desteğine zorunlu olarak ara verdi. Bağlar Belediyesi ile 10 yıllık tahsis protokolü sona eren, süre uzatımı konusundaki talebi kabul edilmeyen TEGV, çalışmalarını sürdüreceği çocukların kolaylıkla ulaşabileceği uygun fiziki şartlarda bir yer bulamaması nedeniyle eğitime süresiz ara vermek zorunda kaldı. (ntvmsnbc.com) 29 Temmuz 261 Eğitim Hakkı Yaylası'nda düzenlenen kampta yemek sonrası mide bulantısı ve baş ağrısı şikayetleri ile hastaneye getirilen öğrenciler tedavilerinin ardından taburcu edildi. (olay53.com) 23 Haziran 262 AĞUSTOS 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 262 Ankara'da duvara "Kahrolsun faşizm" yazdığı gerekçesiyle liseli bir öğrenci 'terör örgütü propagandası yapmak"tan tutuklandı. (BirGün) 8 Ağustos Mersin Öğrenci Kolektifleri, tutuklu olan arkadaşları için ellerinde yumurta karikatürlerinin olduğu dövizlerle yürüdü. Grup, daha sonra Sincan Cezaevi’ndeki tutuklu arkadaşlarına mektup gönderdi. Halkevleri önünde bir araya gelen grup, ‘Üniversitelilere özgürlük, sokaklar bizimdir’ sloganı atarak tutuklanan 10 üniversiteli Öğrenci Kolektifi üyesinin serbest bırakılması için Atatürk Caddesi’nden Merkez Postane’ye yürüdü. . (mersinyasam.com) 13 Ağustos ODTÜ Felsefe Bölümü öğrencisi TKP üyesi Cüneyt Çakır, Ankara'daki Hopa protestosuna katıldığı için 'terör örgütünü destekleyici eylemde bulunmak' suçlaması ile tutuklandı. (sol) 19 Ağustos kararı karşısında şok oldu. İl Milli Eğitim Müdürü Recep Düzgün, yönetmelik uyarınca ilişik kesildiğini, öğrencinin dışarıdan ilköğretimi bitirebileceğini belirtirken, Eğitim-Sen Uşak Şube Müdürü Deniz Ertunç, kanun ve yönetmeliklerde değişiklik yapılması gerektiğini söyledi. (kahve.biz) 10 Eylül Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Ortadoğu Teknik Üniversitesi'nde (ODTÜ), çeşitli üniversitelerden öğrencilerin katıldığı protesto gösterisi sırasında çıkan olaylarla ilgili olarak açılan davanın görülmesine başladı. (AA) 13 Eylül Öğrenci potansiyeli ile Türkiye'nin 4'üncü ili olan Şanlıurfa'da okul çağındaki yaklaşık 120 bin öğrenci tarlada çalışıyor. İlk ve ortaöğretimde 660 bin öğrencisi olan Şanlıurfa'nın okula gelen öğrenci sayısının 540 bin olduğu öğrenildi.(cihan) 16 Eylül Bir grup öğrenci, Cumhurbaşkanı Gül, YÖK Başkanı Özcan ve ÖSYM Başkanı Demir'in katıldığı İTÜ Akademik Yıl açılış töreni sırasında kampus içinde protesto gösterisi yaptı. (DHA) 16 Eylül İzmir'in Buca ilçesindeki 30 Ağustos İlköğretim Okulu binasının, Deprem Yönetmeliği uyarınca yıkılarak yeniden yapılmasına karar verildi. Bu durumda öğrencilerin nakilleri problem oldu. Veliler, çocuklarının servisle gitmek zorunda kalacağını ileri sürerek parasının devlet tarafından karşılanmasını istedi. Bu sebeple okulun bahçesinde toplanan yaklaşık 300 veli, Müdür Ayhan Uyanık'tan bilgi almaya çalıştı. (cihan) 26 Ağustos 2001 yılında kapatılan ilahiyat meslek yüksekokulu öğrencileri, ön lisans başarı puanları YÖK'e bildirilmeyince mağdur oldu. (zaman) 19 Eylül Mersin'in Erdemli ilçesinin Limonlu beldesindeki Erdemli ODTÜ Geliştirme Vakfı İlköğretim Okulu'nun "kıyı kenar çizgisi" ihlali olduğu gerekçesiyle yıkılmasına karar verildi. (bianet) 26 Ağustos Sivas Tuzlugöl Mahallesinde M.P. ve G.P. çiftinin tek çocuğu olan Aykut P. (11), yeni eğitim-öğretim yılının ilk gününde, 155 Polis İmdat hattını arayarak ailesinin kendisini okula göndermediğini belirterek yardım istedi. (zaman) 19 Eylül EYLÜL Uşak Atatürk İlköğretim Okulu 7’nci sınıf öğrencisi olan ve yüzde 80 oranında bedensel engeli bulunan Murat Kaya’nın, yaş sınırı nedeniyle okuluyla ilişiği kesildi. İşçi emeklisi baba ve ev hanımı anne, okulun Doğu ve Güneydoğu illerinden gelen mevsimlik tarım işçilerinin çocukları için Ankara'nın Polatlı ilçesine bağlı Sarıoba köyünde oluşturulan çadır okulda ders zili çaldı. (cihan) 19 Eylül Milas’ta son günlerde sık sık kamuoyunda eleştiri konusu olan taşımalı sistemde eğitim alan öğrencilerin servislerinin halen ihale edilmemesi velilerde huzursuzluk yaratırken, Ören’de yaşanılan kaza velileri haklı çıkardı. Ören’de taşımalı sistemde eğitim gören öğrencilerin servislerinin ihale edilmemesi üzerine öğrencilerin birçoğu kendi imkânlarıyla okula giderken, bir vatandaş tarafından okula götürülen 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 263 Samsun'un Terme ilçesi'nde öğrenci servisi ile otomobilin çarpışması sonucu 16'sı öğrenci 20 kişi yaralandı. (DHA) 23 Eylül İstanbul Bağcılar'da akşam yemeğinde yedikleri yemekten zehirlenen 42 ana sınıf öğrencisi mide bulantısı ve kusma şikayetiyle çevredeki hastanelere kaldırıldı. Çocukların hayati tehlikelerinin bulunmadığı öğrenildi. (haber365.com) 28 Eylül Bodrum'un Turgutreis Beldesi'nde, çocuklarının okula gidiş-gelişlerinde yolda can güvenliklerinin olmadığını ileri süren bir grup veli, Vedat Türkmen İlköğretim Okulu önünde eylem yaptı. (DHA) 29 Eylül Bursa'da Uludağ Üniversitesi'nin (UÜ) 2011-2012 Akademik Yılı açılış törenine katılan Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç'ı protesto etmek isteyen 16 öğrenci gözaltına alındı. (Milliyet) 29 Eylül Giresun Bulancak İncili Köyü'nde yedikleri yemekten zehirlenen 23 öğrenci hastaneye kaldırıldı. 29 Eylül Perşembe günü, öğrenciler okulda yedikleri yemek sonrası bulantı kusma gibi şikâyetleri olduğunu söylemelerinin ardından, öğretmenler ve öğrenci velileri tarafından Bulancak Devlet Hastanesine kaldırıldı. (yenitirebolu.com) 30 Eylül EKİM Van'ın bir ilköğretim okulunda eğitim gören 45 öğrenci, yedikleri yemekten zehirlendi. Alınan bilgiye göre, kent merkezine bağlı Kasımoğlu köyündeki taşımalı eğitim kapsamında hizmet veren ilköğretim okulunda öğle yemeği yiyen öğrencilerde, baş dönmesi, karın ağrısı ve mide bulantısı şikayeti başladı. (medyavan.com) 12 Ekim Zonguldak'ın Ereğli ilçesinde öğle saatlerinde bir pastanede satılan tavuk dönerden yiyen 39 öğrenci zehirlendi. (demirmedya.net) 14 Ekim Dersim Liseli Öğrenci Birliği zorunlu din dersine karşı günlerdir çalışmasını yürüttüğü boykot çalışması bugün yapılan yürüyüşle sonlandırdı. Liselerde sınıflar boş kaldı. (ANF) 14 Ekim Çorum İdare Mahkemesi, öğrencilere yönelik disiplin cezaları konusunda bir ilke imza attı. Mahkeme, pankartlı eylem yaptığı için 3 gün okuldan uzaklaştırılan ve davranış notu 20 puan düşürülen İbrahim Top'un ailesinin disiplin cezasına itirazını haklı buldu. (sabah) 10 Ekim Başbakan Erdoğan'ın İÜ'ye gelmesinden önce ve geldikten sonra gösteri yapmak isteyen 35 öğrenciyle, Erdoğan'ın üniversiteden ayrılışı sırasında Şehzadebaşı'nda makam aracının önüne atlamak isteyen bir kişi gözaltına alındı. Üç öğrencinin cebinden yumurta çıktı. Bir grup öğrenci de Erdoğan'a destek verdi. Erdoğan, salondayken Gençlik Federasyonu üyesi 14 kişi pankart açarak parasız eğitim ve füze kalkanı protestosu yaptı. (Sabah) 13 Ekim Subay olma hayaliyle yıllarca askeri okullarda okuyan Mehmet Münevver, sağlık sorunu bulunduğu gerekçesiyle atıldı. Münevver, daha sonra askere çağrıldı. (memurlar.biz) 14 Ekim Şanlıurfa Göl İlk Öğretim Okulu öğrencileri okulun kantininden aldıkları bir bisküviyi yemeleri sonucu 20 öğrenci zehirlendi. Zehirlenen 20 öğrenci okul öğretmenleri tarafından fark edilmesi sonucu hastaneye kaldırılırken okul kantin görevlisi M.A (43) isimli şahıs okul görevlilerin polis ekiplerine bildirmesi üzerine gözaltına alındı. (sanliurfa.com) 16 Ekim Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan'ın da katıldığı Mersin Üniversitesi akademik yıl açılış töreninde polise direndikleri iddia edilen 6 öğrencinin gözaltına alındığı bildirildi. (cnnturk.com) 17 Ekim Muğla'da evlere yapılan baskınlarda gözaltına alınan 13 öğrenciden 5'i tutuklandı. Muğla, İzmir, Mardin, Diyarbakır ve Tatvan'da 18 Ekim’de evlerine yapılan baskınlarla gözaltına alınarak Muğla'ya getirilen 13 öğrenciden biri emniyetteki işlemlerinin ardından serbest bırakılırken, 12 kişi ise Muğla Cumhuriyet 263 Eğitim Hakkı öğrencilerin bulunduğu araç otobüs ile çarpışarak kaza yaptı. Meydana gelen kazada 8’i öğrenci 9 kişi yaralandı. (gazeteguneyege.com) 22 Eylül 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 264 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 264 Savcılığı'na sevk edildi. Önceki gün öğlenden sonra savcılığa çıkarılan 12 öğrenci, buradaki ifadelerinin ardından tutuklanmaları talebiyle nöbetçi mahkemeye sevk edildi. Geç saatlere kadar süren yargılama sonucunda 7 öğrenci serbest bırakılırken, Ahmet Dündar Eren, Berna Çelebi, Zafer Altürk, Vecdi Çoban ve Ömer Filitoğlu "Örgüt üyeliği" iddiasıyla tutuklandı. (Evrensel) 21 Ekim Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi'nde kentte yaşanan 7.2'lik depremin ardından eğitime bir hafta ara verildi. (A Haber) 23 Ekim Hatay'ın Reyhanlı ilçesinden Antakya'ya öğrenci taşıyan Yusuf Karagülle (48) yönetimindeki 31 M 5539 plakalı servis minibüsü sağ arka lastiğinin patlaması nedeniyle Üzümdalı Köyü yol kavşağında kontrolden çıkarak şarampole yuvarlandı. 9 öğrenci yaralandı. (haber7) 25 Ekim Kars Sarıkamış'ta öğrencileri taşıyan servis minibüsü, önünde seyreden taş yüklü TIR'a çarptı. Minibüsün sağ bölümünün paramparça olduğu kazada, yaşları 13 ile 16 arasında 8 öğrenci hayatını kaybederken, 19 öğrenci de yaralandı. (Yeni Şafak) 25 Ekim Hopa davasının tutuklu sanıkları önceki gün tahliye edilirken Hopa Meslek Yüksekokulu'nu basan polis öğrencileri gözaltına almak istedi. Çıkan olaylarda 2 öğrenci yaralanarak hastaneye kaldırıldı, 11 öğrenci de gözaltına alındı. (Cumhuriyet) 26 Ekim KASIM Diyarbakır'ın Hazro İlçesi'nde, öğrencileri taşıyan servis minibüsünün devrilmesi sonucu meydana gelen kazada, 2 öğrenci öldü, 9 öğrenci yaralandı. (DHA) 1 Kasım Bursa, Osmangazi İlçesi Adnan Menderes Mahallesi Okul Yolu Caddesi üzerinde bulunan Türkiye Kömür İşletmeleri İlköğretim Okulu yanında bir firma tarafından yapılan alışveriş merkezi inşaatında kullanılan tonlarca ağırlığındaki malzemeler, okul bahçesinde tenefüse çıkan öğrencilerin, çocuklarını okula götürüp ge- tiren velilerin üzerinden geçirilerek taşınıyor. (ntvmsnbc) 22 Kasım Milli Eğitim Bakanlığı, sadece deprem bölgesi olan Van ilinde okulların açılmasının 5 Aralık 2011'e ertelendiğini bildirdi. (Sabah) 10 Kasım TKP'li Öğrenciler, Türkiye'de tutuklu bulunan 500'e yakın öğrenciye ve tutuklu bulunan yoldaşları Cüneyt Çakır'a destek amacıyla bir gazete çıkardılar. Gazetede Cüneyt'in dostlarının yanı sıra birçok kurum ve kuruluşun mesajları yer alırken, 9 Aralık'ta Ankara'daki Adliye buluşmasına çağrı yer alıyor. (oda tv) 28 Kasım Polis tarafından İzmit, Derince, Körfez ve Başiskele ilçelerinde düzenlenen operasyonlarda gözaltına alınan 21 öğrenci emniyetteki işlemlerinin ardından adliye sevk edildi. Gözaltına alınan 21 öğrenciden 8`i emniyette serbest bırakılırken, 13 öğrenci adliyeye sevk edildi. Mahkemeye çıkarılan 13 öğrenciden biri serbest bırakılırken, 12 öğrencisi ise PKK propagandası yaptıkları, suç ve suçluyu övdükleri gerekçesiyle tutuklandı. (ilkha) 25 Kasım Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD), YÖK'ün 30. kuruluş yıldönümünde açıkladıkları raporda, Türkiye cezaevlerinde 281 tutuklu öğrencinin tespit edildiğini, gerçek sayının ise 500'den fazla olduğunu açıkladı. (cnn turk) 5 Kasım Şanlıurfa'da, öğrencileri taşıyan minibüs ile otomobilin çarpışması sonucu meydana gelen kazada 10'u öğrenci 11 kişi yaralandı. Can pazarının yaşandığı kaza sonrası büyük korku yaşayan öğrenciler, gözyaşlarına boğuldu. (DHA) 21 Kasım İstanbul Bahçelievler'de 20 öğrenci, okullarının yakınındaki bir marketten aldıkları kimyasal oyun malzemesinden zehirlendi. (Sabah) 22 Kasım Kocaeli'nde polis tarafından İzmit, Derince, Körfez ve Başiskele ilçelerinde düzenlenen operasyonlarda gözaltına alınan 21 öğrenci emniyetteki işlemlerinin ardından adliye sevk edildi. Gözaltına alınan 21 öğrenciden 8`i emniyette serbest bırakılırken, 13 öğrenci adliyeye sevk edildi. Mahkemeye çıkarılan 13 öğrenciden biri serbest bırakılırken, 12 öğrencisi ise PKK 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 265 Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) öğrencileri, geçtiğimiz günlerde kampüste kendilerine yönelik saldırıyı protesto etmek için gösteri düzenledi. Jandarma ve üniversitenin özel güvenlikçileri, gösteri sırasında geniş önlem aldı. (DHA) 29 Kasım Ankara’da dün Orta Doğu teknik Üniversitesi’ne (ODTÜ) gelen YÖK Başkanı Yusuf Ziya Özcan, öğrenciler tarafından protesto edildi. (Milliyet) 29 Kasım Kars'ta Sabancı Kız Yurdu yemekhanesinde akşam yemeğinden zehirlenen 50 kız öğrenci hastanelere başvurdu. (taraf04.net) 30 Kasım İzmit'te NATO'nun 'Füze Kalkanı'nı protesto eden 17 arkadaşlarının gözaltına alınmasına tepki gösteren 11 lise öğrencisi polis ve zabıtalar tarafından yaka paça gözaltına alındı. (sol) 30 Kasım ARALIK Giresun'un Güce ilçesinde bir öğretmen ve 8 öğrenci, okulda yakılan kömür sobadan sızan gazından zehirlendi. (cihan) 1 Aralık Mardin'in Derik İlçesi Atlı Köyü Kızlar Mezrası'nda Adal ve Özen aşiretleri arasında çıkan silahlı kavgada, 3 kişinin ölümü 4 kişinin yaralanmasının ardından başlayan ve 1.5 yıldır süren kan davası barış yemeğiyle son buldu. Kan davası yüzünden 5'inci sınıftan sonra okula gidemeyen 52 öğrenci de yeniden okula başlayacak. (AA) 5 Aralık “THKP/C Direniş Hareketi” terör örgütü üyesi oldukları iddia edilen 6'sı üniversite öğrencisi toplam 7 kişi Ankara, Bolu, Denizli ve Eskişehir'de düzenlenen operasyonla göz altına alındı. (boludetay.com) 5 Aralık Kocaeli'de NATO'nun füze kalkanı projesini protesto ederek bir avukatlık bürosuna pankart asan iki öğrenci "Örgüt adına konut dokunulmazlığını ihlal etmek" iddiasıyla tutuklandı. (ETHA) 6 Aralık Ankara'nın Polatlı ilçesinde öğrencileri taşıyan yolcu otobüsünün devrilmesi sonucu 1 öğrenci öldü. Kazada çok sayıda öğrencinin yaralandığı bildirildi. (Akşam) 8 Aralık Anadolu Üniversitesi'nde gerçekleştirilecek MÜSİAD'ın toplantısına katılmak ve protesto etmek isteyen Gençler Meydana İnisiyatifi üyeleri kongre merkezi önünde özel güvenlik tarafından engellendi ve darp edilerek gözaltına alındı. (radikal) 10 Aralık Bilecik'te 160 ilköğretim öğrencisi yedikleri tost ve ayrandan zehirlendi. (haber365.com) 17 Aralık Diyarbakır'da gözaltına alınan ve Erzincan'a götürülen Dicle Üniversitesi öğrencileri Yeliz Yorgun Bektaşoğlu ve Bışar Bilen, emniyetteki işlemlerinin ardından Erzurum Özel Yetkili Cumhuriyet Savcılığı'na sevk edildi. İki öğrenci ifadelerinin ardından tutuklanma talebiyle nöbetçi mahkemeye gönderildi. İki öğrenci, "örgüte yardım" ettikleri iddiasıyla tutuklandı. Bu arada aynı operasyonda gözaltına alınan 5 öğrenci de Erzincan Emniyet Müdürlüğü'nde tutuluyor. (DİHA) 21 Aralık Afyonkarahisar Çay Kız Meslek Lisesi pansiyonunda kalan 160 öğrenciden 57'si, mide bulantısı ve kusma şikayeti yaşayınca ambulanslarla Çay Devlet Hastanesine kaldırıldı. Öğrencilerden 7'si buradaki müdahalenin ardından Afyonkarahisar Devlet Hastanesine sevk edildi. Yemeklerden numune alındığı, öğrencilerin sağlık durumunun iyi olduğu bildirildi. (AA) 22 Aralık Gebze ilçesinde Adem Yavuz İlköğretim Okulu Aile Birliği'nin düzenlemiş olduğu kermeste yemek yiyen 50'den fazla öğrenci zehirlendi. (gazetekocaeli.com) 22 Aralık Mardin'in Dargeçit İlçesi'nde polis dün akşamdan bu yana bir çok eve baskın düzenledi. Yaşları 12 ile 17 arasında değişen 15 öğrencinin, çeşitli tarihlerde yapılan protesto etkinliklerine ve ilçeye getirilen HPG'lilerin cenaze törenine katıldıkları gerekçesiyle gözaltına alındığı belirtildi. Gözaltına alınan öğrencilerin Dargeçit İlçe Emniyet Müdürlüğü'nde tutulduğu öğrenildi. (yuksekovahaber.com) 26 Aralık Gümüşhane’de, özel bir kız yurdunda kalan 265 Eğitim Hakkı propagandası yaptıkları, suç ve suçluyu övdükleri gerekçesiyle tutuklandı. (İLKHA) 25 Kasım 266 32 üniversite öğrencisi zehirlendi. (aktifhaber.com) 29 Aralık 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 266 Uludere'nin Ortasu (Roboski) Köyü'nde gerçekleştirilen bombardıman sonucu 35 köylünün katledilmesini protesto etmek isteyen Dicle Üniversitesinte okuyan 30 üniversite öğrencisi gözaltına alındı. (ANF) 30 Aralık 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 267 ENGELLİ HAKLARI OCAK ŞUBAT Türkiye Sakatları Koruma Vakfı’na ait üç katlı binanın satılmak istenmesi, burayı kullanan Türkiye Sakatlar Derneği Adana Şubesi’ni zor durumda bıraktı. Karara tepki gösteren Türkiye Sakatlar Derneği Adana Şubesi, binanın kapısına “Bu bina içindeki sakatlarla birlikte satılıktır. Müracaat: Türkiye Sakatlar Koruma Vakfı/Ankara” yazılı pankart astı. (Evrensel) 2 Ocak Normal çocuklara din dersinin zorunlu oluşunun tartışıldığı bir dönemde Milli Eğitim Bakanlığı otistik çocuklara da din kültürü ve ahlak bilgisi dersini zorunlu hale getirdi. Kasım ayında gelen bir genelge ile otistik çocuklara da din dersi vermeye başlayan öğretmenler, hem bu kararının uygulanmasının mümkün olmadığını söylüyorlar, hem de bu çocukların en fazla ihtiyaç duyduğu beden eğitimi dersinin saatinden çalınmasına tepkililer. (Evrensel) 7 Şubat Ordu’da, şehirde kendileri için yaşanabilir bir ortam sağlanmasını isteyen engelliler, Tahıl Pazarı’ndan PTT önüne kadar engelli araçlarıyla yürüyüş yaptı. PTT girişindeki engelli rampasından çıkamadıklarını belirten engelliler rampadan çıkma uygulaması yaptılar. Ancak motorlu engelli aracıyla da çıkmayı başaramadılar. (Evrensel) 24 Ocak Balıkesir´in Edremit ilçesinde oturan 65 yaşındaki Sulhattin Fırat, tekerlekli sandalyeye mahkum kızı Nurcan Fırat’ın okuluna rahat gidip gelebilmesi için akülü araba istiyor. (Evrensel) 26 Ocak Bir grup engelli, Meclis'te görüşülen 'Torba Tasarı'dan engellilere yönelik tasarının 64. maddesinin, özürlülerin aleyhine ayrımcılık oluşturduğunu ve tasarıdan çıkarılması için eylem yaptı. (Zaman) 6 Ocak Kağıthane'de bir gecekonduda çıkan yangında zihinsel engelli kadın yana-rak hayatını kaybetti. Yalnız yaşadığı öğrenilen yaşlı kadının ısınmak için yaktığı ateşin yangına sebep olduğu iddia ediliyor. (Zaman) 12 Ocak Altınokta Körler Derneği İstanbul Şube Başkanı Murat Demirok, İstanbul'da 40 bin görme engelli insanının yaşadığını, bunlardan 38 bininin evden dışarı çıkamadığını söyledi. (Zaman) 12 Ocak Hakkari’nin Çukurca ilçesine bağlı Çığlı (Aşût) köyünde ikamet eden 18 nüfuslu Ediş ailesinin engelli olan üç çocuğuna devlet önce aylık maaş bağladı, şimdi de verilen paraları geri istiyor. (Evrensel) 1 Şubat Doğuştan zihinsel ve bedensel engelli Sevda Sönmez (26), 5 gündür hastane koridorunda yatıp kalkıyor. Dicle Üniversitesi'nden İstanbul Çapa Tıp Fakültesi'ne sevk edilen Sönmez'in tedavisi, randevusu olmadığı gerekçesiyle 4 Mayıs'a ertelendi. Maddi imkânsızlıktan memleketine dönemeyen talihsiz kız 'belki bir çare bulunur' umuduyla hastanede sabahlıyor. (Zaman) 6 Şubat MART Engelli kartını almak için başvurduğu Batman Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü'nde görevli personelin "Sen Ermeni'sin kimliğinde Hıristiyan yazıyor, dolayısıyla sana engelli kartını veremeyeceğiz" şeklindeki ırkçı sözlerine maruz kalan Ermeni yurttaş Cevat Sinet, iç hukukta sonuç alamayınca Türkiye'yi AİHM'e şikayet et- 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 268 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 268 meye hazırlanıyor. (Evrensel) 14 Mart Balıkesir'de 70 yaşındaki baba Hüseyin Erden, zihinsel engelli kızını sopayla döverek öldürdüğü iddiasıyla gözaltına alındı. Cinayet, babanın kızını dövüp evden çıktıktan sonra karıştığı bir bıçakla adam yaralama olayı nedeniyle gözaltına alınması sonucu ortaya çıktı. (Zaman) 7 Mart İzmir'in Karabağlar ilçesinde, elektrikli sobadan çıktığı tahmin edilen yangında zihinsel engelli kızıyla yaşayan görme engelli Kamil Alpan (88) hayatını kaybetti. (Zaman) 14 Mart Eviyle ilgilenmediği için eşinden boşa-nan yüzde 50 özürlü Yeter Aycan, iki çocuğuyla yaşam mücadelesi veriyor. Engelli olduğu için devletten 3 ayda bir 500 TL yardım alan Aycan, zorunlu ihtiyaçlarını bu parayla karşılıyor. 5 aydır oturduğu evin kirasını veremediğini dile getiren Aycan, hayırsever vatandaşların kendisine yardım eli uzatmasını bekliyor. (Zaman) 21 Mart Kırşehir Sevgi Evleri Çocuk Yuvası'nda bakıcı tarafından dövülen 6 yaşındaki kız çocuğu hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 24 Mart Adana'da, doktorların kendisine özürlü rapor vermediğini öne süren felçli genç, bu nedenle iş bulamadığını öne sürerek eşi ve iki çocuğu ile valilik önünde protesto eylemi yaptı. (Zaman) 31 Mart NİSAN Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), engellilerin kurumdan 3 ayda bir aldığı muhtaçlık yardımını, üzerlerine engelli otomobili bulunduğu gerekçesiyle kesti. (Zaman) 24 Nisan Diyarbakır Askeri Hastanesi, yüzde 80 zihinsel özürlü gence 'askerlik yapabilir' raporu verdi. (Zaman) 20 Nisan Malatya'da, üzerine sıcak su döküldükten sonra hastaneye götürülmediği öne sürülen 7 yaşındaki zihinsel engelli çocuk hayatını kaybetti. Olayın ardından Sülü ailesinin 18 ve 23 yaşındaki diğer özürlü fertleri, Malatya Sosyal Hizmetler Müdürlüğü tarafından koruma altına alındı. (Zaman) 18 Nisan MAYIS Halkevleri Engelli Hakları Atölyesi 17 Mayıs Salı günü Taksim Meydanı'nda toplanarak bakan Akdağ’ın istifasını istedi. “Görmediğin halde sana iş vermişiz, mütahitte de (taşeron) çalışmaya devam edeceksin” sözleriyle AKP’nin engellilere yönelik ikiyüzlü politikalarını bir kez daha gösteren sağlık bakanı Taksim Meydanı'ndan Galatasaray Lisesi önüne yapılan yürüyüş ile protesto edildi. (Sendika.org) 18 Mayıs Engelli örgütleri 10-16 Mayıs Engelliler Haftası nedeniyle İstanbul'da geniş katılımlı bir yürüyüş ve basın toplantısı düzenlendi. Ortak basın açıklamasını okuyan Şükrü Boyraz, engellilerin Türkiye nüfusunun yüzde 12’sini oluşturduğunu ve haklarına özgürlüklerine ulaşmakta engellendiklerini ifade etti. Hükümetin 6 yıl önce çıkarttığı 5378 sayılı yasa ile engellilerin sorunlarını çözdüklerini iddia etse de bunun gerçeği yansıtmadığını söyleyen Boyraz, engellilerin eğitim hakkına, ulaşım hakkına erişmede yaşadığı zorlukları sıraladı, istihdam politikalarında görmezden gelindiklerini ifade etti. (Sendika.org) 10 Mayıs Türkiye Sakatlar Derneği (TSD) Erzurum Şube Başkanı Sadullah Efe, özel havayolu şirketlerinin özürlülere bilet indirimi uygulamasını istedi. (Zaman) 30 Mayıs Türkiye'nin ilk engelliler insan kaynakları ve kariyer web sitesi 'engelsizkariyer.com'un isim babası Mehmet Kızıltaş, işverenlerin engelli kontenjanını külfet olmadan dolduracak ve engelli gibi görünmeyen 'süper engelli' aradıklarını ileri sürdü. (Zaman) 15 Mayıs Her yıl milyonlarca kişinin girmek için ter döktüğü üniversitede okuyamayacağı bir bölüme yerleşen görme engelli Gülşah Dilbirliği, aynı fakültenin sözel ağırlıklı bir bölüme naklinin yapılmasını istiyor. Derslerin şekil ağırlıklı ve çizimlere dayalı olduğu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 269 HAZİRAN Diyarbakır’ın Silvan ilçesinde ikamet eden ve her iki gözü görmeyen 86 yaşındaki Mehmet Zeydin, Silvan Kaymakamı’nın bir senedir yaşlılık ve özürlü maaşını kestiği için dilenerek geçiniyor. Zeydin, seçimlerden 10 gün önce Silvan’a gelen Tarım ve Köy işleri Bakanı Mehmet Mehdi Eker’in ise kendisine verdiği sözü yerine getirmesini istiyor. (ANF) 25 Haziran CHP’nin Dersim Milletvekili Adayı Hüseyin Aygün’ün suç duyurusu üzerine tekerlekli sandalyesine haciz getirilen yüzde 91 felçli Ali Ağu'nun durumunu basına anlatan oğlu hakkında “hakaret” iddiasıyla soruşturma başlatıldı. (ANF) 9 Haziran Şırnak'ın Cizre ilçesinde felçli bir kadının oyu, oyunu bahçede kullanınca iptal edildi. Oğlu, salon başkanı ile görüşüp annesinin oyunu dışarıda kullanmasını istedi. Salon başkanı, gözetim altında oy zarflarını alıp bahçede bulunan yaşlı kadının yanına gelerek, oyu kullandırdı. Bu sırada güvenlik güçleri duruma müdahale ederek, şahıslar hakkında tutanak tuttu. (Zaman) 12 Haziran Samsun’un İlkadım ilçesindeki Necatibey İlköğretim Okulu'na akülü tekerlekli sandalye ile gelen Ahmet Aktaş, oy kullanacağı sandığın binanın 3. katında olduğunu öğrenince seçim kurulu görevlilerinden yardım istedi. Yardım çağrısına karşılık bulamayan Aktaş, ''Bundan önceki seçimde oy kullandığımda sandık yine 3. kattaydı, ama sandık kurulu başkanı inisiyatif kullanarak sandığı aşağıya getirmiş ve oyumu kullanmıştım'' dedi. (Zaman) 12 Haziran Antalya'da yapılan Görme Engelli Kütüphaneleri 7. Eşgüdüm Toplantısı'na katılan görme engelli üyeler, Türkiye'deki yayınevlerinin bastıkları bütün kitapları, ekitap şeklinde internet ortamına yüklemelerini istedi. (Zaman) 7 Haziran TEMMUZ CHP Kırklareli Milletvekili Turgut Dibek, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Şahin’e, "Ülkemizde yasalara göre kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilmesi gereken özürlü yurttaşlarımızın sayısı kaç olmalıdır? Bu kadrolardan kaçı ve hangi kurumlardakiler boştur?" diye sordu. (milliyet) 27 Temmuz Adıyaman'ın Samsat ilçesinde sulama kanalına düşen zihinsel engelli bir çocuk, vatandaşlar tarafından kurtarılarak hastaneye kaldırıldı. (İHA) 2 Temmuz İzmir'in Bornova İlçesi'nde, bedensel engelli 7 yaşındaki Yiğit Koçak, 3'üncü kattaki evlerinin oturma odasının penceresinden düşerek yaşamını yitirdi. (DHA) 5 Temmuz Adıyaman’da Atatürk Bulvarı üzerinde karşıdan karşıya geçmek isteyen ve engelli olduğu öğrenilen engelli Ramazan Gülbeyaz (67) aracın çarpması sonucu hayatını kaybetti. (İHA) 10 Temmuz AĞUSTOS Özürlülerin Türkiye'de ve dünyada hakları en çok gasp edilen ve hakları anlatılmayan grup olduğunu söyleyen Canda Özür Olmaz Derneği Başkanı Mustafa Öztürk, Türkiye nüfusunun yüzde 12,29'unun yani yaklaşık 8,5 milyon kişinin özürlü olduğunu anımsattı. Öztürk, engelli nüfusunun yüzde 64'ünün okuma bilmediğini, yüzde 26'sının lise ve dengi okuldan ve sadece yüzde 0,2'sinin üniversiteden mezun olduğunu belirtti. (radikal) 11 Engelli örgütleri, Halkevi Engelli Hakları Atölyesi eylemcisi görme engelli Mahmut Keçeci’nin belediyenin ihmali sonucu yaralanmasına tepkilerini metroda gösterdi. Engelliler engelsiz ulaşımın hak olduğunu ifade edip belediyeyi göreve çağırdı. (sol) 22 Sinop'un Dikmen İlçesi'nde sobadan sıçrayan kıvılcım nedeniyle iki katlı ahşap evde çıkan yangında, zihinsel engelli 19 269 Engelli Hakları için amaların okumasının zor olduğu bir bölümü yanlışlıkla tercih ettiğini belirten Gülşah Dilbirliği, şimdiye kadar sürdürdüğü nakil taleplerinin olumlu sonuçlanmadığını söylüyor. (Zaman) 11 Mayıs 270 yaşındaki Ayhan Gevil, yanarak hayatını kaybetti. (DHA) 13 Ağustos 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 270 Balıkesir'in İvrindi ilçesinde işitme engelli bir genç kızın kaybolduğu bildirildi. Kayapa beldesinde ikamet eden Rukiye Akkoç isimli sağır ve dilsiz kızdan 2 gündür haber alamayan ailesi endişe içinde bekliyor. Jandarma ve polis 22 yaşındaki kayıp genç kızı arıyor. (star) 20 Ağustos Osmaniye'de, 14 yaşındaki zihinsel engelli Metin Akrep'ten altı gündür haber alamayan ailesi kayıp başvurusunda bulundu. (AA) 13 Ağustos Adıyaman'da zihinsel engelli olduğu öğrenilen 17 yaşındaki Sinan Behiş, damdan düştü. (İHA) 10 Ağustos EYLÜL Uşak Atatürk İlköğretim Okulu 7’nci sınıf öğrencisi olan ve yüzde 80 oranında bedensel engeli bulunan Murat Kaya’nın, yaş sınırı nedeniyle okuluyla ilişiği kesildi. İşçi emeklisi baba ve ev hanımı anne, okulun kararı karşısında şok oldu. İl Milli Eğitim Müdürü Recep Düzgün, yönetmelik uyarınca ilişik kesildiğini, öğrencinin dışarıdan ilköğretimi bitirebileceğini belirtirken, Eğitim-Sen Uşak Şube Müdürü Deniz Ertunç, kanun ve yönetmeliklerde değişiklik yapılması gerektiğini söyledi. (kahve.biz) 10 Eylül Muş Bedensel Engelliler Derneği Başkanı Bedri Korkmaz, şehir merkezinde engellilerin arabalarını park edecek yer bulamadığını belirterek, engelliler için özel araç park yeri yapılması gerektiğini söyledi. (AA) 6 Eylül Diyarbakır’ın Çınar ilçesinde engelli genç Metin Arslan polis tarafından gözaltına alındı. Arslan ve ailesi, Arslan’ın gözaltında işkence gördüğünü belirtti. (ANF) 10 Eylül Adana merkez Seyhan İlçesi Şakirpaşa Semti’nde ikamet eden ve Ramazan Bayramı’nın birinci günü bakkala gideceğini söyleyen zihinsel engelli 20 yaşındaki Sezer Akar’ın kayıp olduğu kaydedildi (evrensel) 3 Eylül Sivas Kılavuz Mahallesi'nde zihinsel engellilerin kaldığı 5 katlı özel bakımevinin ikinci katındaki bir odada yangın çıktı. (hürriyet) 17 Eylül Antalya’nın Muratpaşa İlçesi’nde oturan ev kadını 54 yaşındaki Narşah Ortakalaycı, geçirdiği trafik kazası sonrası yürüyemeyen oğlu 27 yaşındaki Barbaros Hayrettin’e akülü araba alabilmek için çöplerden plastik mavi kapak toplamaya başladı. Ortakalaycı, "Bu araba benim çocuğumun eli ayağı olacak" dedi. (milliyet) 23 Eylül Ordu'nun Fatsa ilçesi Dereüstü mevkiinde yürüyemediği için 2 aydır 3 tekerlekli özürlü arabası kullanan Fikri Tek (56), seyir halindeyken aracıyla dereye yuvarlanarak hayatını kaybetti. (haberexen.com) 23 Eylül Şanlıurfa merkezli 5 il ve 10 ilçede yapılan operasyonda engelli çocukların özür oranını yükselterek rehabilitasyon merkezlerine kayıt yaptırmalarını sağlayan 30 şüpheli gözaltına alındı. (haber7.com) 23 Eylül Kahramanmaraş'ta trafik ekipleri, dolmuş durağında bekleyen bedensel engelli kadını halk otobüsüne almayan sürücüye ceza kesti. (ensonhaber.com) 26 Eylül EKİM Kütahya'nın Simav ilçesinde, yere düşüp başını taşa çarpan 19 yaşındaki engelli genç, hayatını kaybetti. (AA) 12 Ekim AA muhabirinin aldığı bilgiye göre, İş Kanunu'nun ilgili maddesine göre kamuda her 50 işçi için yüzde 4, özel sektörde ise yine her 50 işçi için yüzde 3 oranında engelli personel çalıştırma zorunluluğuna uymayan işletmelere para cezası uygulanıyor. Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) görevlilerince yapılan denetimler sırasında engelli istihdamına yönlendirilen firma sahipleri, uyarılara rağmen istihdam sağlamamaları durumunda çalıştırmadıkları her personel için bin 672 lira ceza ödüyor. (AA) 29 Ekim Bursa Valiliği'nde, Cumhuriyetin kuruluşunun 88'nci yıldönümü nedeniyle tebriklerin kabul edildiği törenlere, tekerlekli sandalye ile gelen kas hastası Can 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 271 KASIM Zonguldak'ta yasa gereği zorunlu olan oranda engelli çalıştırmayan 3 fabrikanın sahibine 1 milyon 817 bin lira ceza uygulandı. (AA) 29 Kasım Samsun`un Çarşamba ilçesinde deniz kenarında giysileri bulunan zihinsel ve görme engelli bir genç, arama çalışmalarına rağmen 5 gündür bulunamadı. (engelsiz gazete) 9 Kasım Sakarya'nın Akyazı ilçesinin Küçücek mahallesi'nde 3 kişinin yaşadığı evde elektrik kontağından çıkan yangında 30 yaşlarındaki zihinsel engelli Ahmet Yıldız ile babası Katip Yıldız zehirlenerek öldü. (DHA) 26 Kasım Erciş'in Çelebibağ beldesinde 7 yaşındaki bedensel engelli Deniz Olgun, naylon çadırda yakalandığı hastalıktan hayatını kaybetti. Van ve Erciş ilçesinde 604 kişinin öldüğü depremin yaraları sarılmaya çalışılırken erken bastıran soğuk bir çocuğun ölümüne sebep oldu. (DHA) 13 Kasım ARALIK Mersin'de meydana gelen ev yangınında dumandan zehirlenen zihinsel engelli genç (Murat Önal) 18 hayatını kaybetti. (AA) 28 Aralık Nevşehir'de zihinsel engelli olduğu belirtilen 19 yaşındaki genç kıza cinsel tacizde bulunduğu iddia edilen M.D.(39) çıkarıldığı mahkeme tarafından tutuklanarak cezaevine gönderildi. (sabah) 24 Aralık 271 Engelli Hakları Ahmet Vural, binada asansör olmayınca zor anlar yaşadı. (DHA) 29 Ekim 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 273 SOSYAL POLİTİKA VE YARDIMLAR OCAK Urfa’da öğrenciler için annelerine verilen 25 TL ‘Şartlı Nakit Transferi’, kadınlar için işkenceye dönüştü. Bebekleri ile 25 TL’lik yardımı almaya gelen bini aşkın kadın, metrelerce kuyruk oluştururken, zaman zaman izdiham yaşandı. (Evrensel) 12 Ocak Diyarbakır’ın Bismil İlçesi’nde, öğ-renciler için ‘Şartlı Nakit Transferi’ kap-samında verilen 25 TL izdihama neden oldu. Çok sayıda kadın soğuk hava şartlarına rağmen küçük çocuklarıyla saatlerce kuyrukta beklemek zorunda kaldı. (Evrensel) 19 Ocak Van Belediyesi’nde AKP’li Burhan Yenigün dönemine ait yolsuzluk dosyaları incelendikçe vurgunun büyüklüğü ortaya çıkıyor. İncelenen Mavi Kent AŞ’nin 2005 yılı kayıt ve belgelerine göre ‘Yoksullara yardım’ adı altında bazı market, işletme ve kişilere binlerce lira ödeme yapılmış. Raporlara göre zırhlı araç alımından, tanıtım etkinliklerine, neyin danışmanlığını yaptığı belli olmayan kişilere binlerce TL danışmanlık ücreti ödenmesine kadar harcanan paraların tamamı usulsüz olarak kullanılmış. (Evrensel) 7 Ocak ŞUBAT Esenyurt’un Saadetdere Mahallesi’nde bir fırın, bir gün önceden kalan bayat ekmekleri bedava dağıtıyor. Her gün fırının önünde ciddi kalabalıklar toplandığını belirten işletmeci, bu işi hayır için yaptıklarını, değişik noktalardaki şubelerinde, müşterilerinden kalan bayat ekmekleri toplayarak 3 yıldan fazla bir süredir bayat ekmekleri bedava olarak insanlara dağıttıklarını belirten işletme sahibi şu bilgileri verdi: İlk za- manlar çok küçük bir topluluktu bu ekmekleri almaya gelenler, daha sonraları bugünlere gelince sizin de görmüş olduğunuz gibi kalabalıklaştı. Esenyurt’un hatta Avcılar’ın yakın mahallelerinden gelenler var.” (Evrensel) 25 Şubat MART 2010 yılı içinde kış aylarının başlaması ile birlikte, Ankara'da sokakta kalan ve evsiz olan kişilerin geçici olarak kalabilecekleri barınaklar açılması fikrinden yola çıkılarak Ankara Valiliği Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından hazırlanan ve 15.11.2010 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanan "Kimsesizlerin Kimsesi Olma Projesi"nden bugüne kadar 670 kişi faydalandı. (sydgm.gov.tr) Ailevi, ekonomik ya da ruhsal nedenlerle sokakta yaşamaya başlayan; parkları, bahçeleri, köprü altlarını, kaldırımları ve bankamatikleri kendine mesken edinen “evsizler”, İzmir Büyükşehir Belediyesi sayesinde sıcak bir yuvaya kavuşuyor. Tüm yıl boyunca kimsesizlere hizmet veren İzmir Büyükşehir Belediyesi Müyesser Turfan Güçsüzler Evi’nde özellikle soğuk havalarda tam kapasite doluluk yaşanıyor. (Milliyet) 10 Mart NİSAN Şanlıurfa'nın Siverek İlçesi'nde, Şartlı Nakit Transferi kapsamında dağıtılan eğitim yardımından yararlanmak isteyen kadınlar izdihama yol açtı. Kapıların açılmasıyla birlikte bir an önce içeri girmek isteyenlerin yarattığı izdiham sırasında anneleriyle birlikte PTT'ye gelen çocuklar ezilme tehlikesi 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 274 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 274 geçirdi. Bu arada bazı kadınların kocaları ise, PTT önünde eşlerinin paraları almasını beklediği görüldü. Siverek'te, çok sayıda kadın 3 ayda bir öğrenci annelerine “Şartlı Nakil Transferi” kapsamında ödenen paraları almak için sabah erken saatlerden itibaren Camikebir Mahallesi'nde bulunan PTT binası önünde kuyruğa girdi.Erkek öğrencilere 30, kız öğrencilere ise 35 lira ödeme yapılan yardımdan yararlanmak isteyen kadınlar, PTT önünde mesainin başlamasını beklerken, metrelerce uzunluğunda kuyruk oluşturdu. (sendikalhaber.com) 5 Nisan Edirne'de Edirne Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından PTT aracılığıyla yoksul ailelere dağıtılan "çocuk parası" Saraçlar Caddesi'ndeki PTT şubesi önünde izdiham oluşmasına neden oldu. PTT güvenlik görevlileri izdihamı önleyebilmek için ihtiyaç sahibi yurttaşları gruplar halinde içeri almaya başladılar. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı yoksul ailelerin çocuklarının masraflarının kısmen de olsa karşılanması amacıyla iki ayda bir çocuk başına 40 lira ile 50 lira arasında değişen yardımlar dağıtıyor. (DHA) 11 Nisan Adıyaman'da verilen eğitim yardımlarında alışılmış görüntülerin aksine bu kez izdiham yaşanmadı. Türkiye'de yardım dağıtımlarında genelde görülen izdihamlar bu kez yaşanmadı. PTT şube ve acenteleri aracılığıyla ailelere dağıtılan yardımlarda izdihamın yerini düzenli ve sıralı dağıtım aldı. PTT Fatih ve Bahçelievler şubelerinde öğrenci velilerine dağıtılan eğitim yardımlarını alan yüzlerce vatandaş sıralı bir şekilde şubeye girerek hesaplarındaki parayı aldılar. (haber3.com) 6 Nisan Siirt’te dağıtılan Başbakanlık Şartlı Nakit (ŞNT) yardımı kapsamında sağlık-eğitim yardımını almak için önceden tespit edilip işleme koyulan yaklaşık 6 bin ailenin büyük çoğunluğu bugün kimlikleriyle PTT şubesine akın etti. Yardım parasının ödenmesi sırasında izdiham oluştu. Vatandaşlar ezilme tehlikesi geçirdi. İyi niyetle fakir ailelere yapılan yardımlara gölge düştü. (siirtmanset.com) 6 Nisan MAYIS Yardıma muhtaç insanların umut kapısı olan Muhtaçlar ile Dayanışma Derneği Umut-Der, fakirleri sevindirmeye devam ediyor. Kurulduğu günden bu yana gerek gıda, gerek giyim ve gerekse de nakdi olarak fakir ve muhtaçlara yardımda bulunan Umut-Der, Nisan ayı içerisinde yardıma muhtaç 300 aileye giyim yardımında bulundu. Yardımlarının devam edeceğini söyleyen Umut-Der Genel Saymanı Halil Gergin, fakir, fukaranın ihtiyaçlarını gidermek için her ay yardımlarının devam ettiklerini söyledi. (batmanpostasigazetesi.com) 20 Mayıs Şanlıurfa'nın Siverek İlçesi'nde, "Şartlı Nakit Transferi" kapsamında dağıtılan eğitim yardımından yararlanmak isteyen kadınlar izdihama yol açtı. İzdiham nedeniyle kadınlar ve yanlarında gözyaşı döken çocukları ezilme tehlikesi geçirdi. (cnnturk.com) 25 Mayıs HAZİRAN Merkez nüfusu 450 bin olan Malatya’da, SYDV verilerine göre en az 100 bin kişi yardıma muhtaç durumda. SYDV ise sadece 50 bin kişiye yardım yapabiliyor. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı (SYDV) Malatya İl Müdürlüğü’ne 25 bin 250 yurttaşın yardım için başvuru yaptığı, başvuru yapanlardan sadece 12 binine yardım yapıldığı açıklandı. (malatyayenigun.com) 1 Haziran Hakkari'nin Geçimli köyünde, yaşayan bir çocuk annesi Sariye Erez, günlerce aç kaldıklarını, yardım talebinde bulunduğu birçok yetkili kurumun ise buna seyirci kaldığını iddia etti. Hakkari'den 35 kilometre uzaklıkta köyde, işsiz ve sakat eşi Hazım Ölmez, 11 yaşındaki çocuğu ile birlikte hayırsever bir vatandaşın vermiş olduğu toprak bir evde kalan ve hiçbir geçim kaynağı olmayan Sariye Erez'in eşi ve çocuğunun günlerce evlerinde yiyecek olmadığı için aç kaldıkları belirtildi. Hakkari'ye gelerek içinde bulunduğu du- 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 275 TEMMUZ Kimse Yok Mu Derneği Genel Başkanı Ünal Öztürk, bu yıl cep telefonu mesajıyla yoksula yardım edilmesini sağlayacaklarını belirterek, "Bir iftar bedeli 5 lira, bir kumanya 60 lira olacak. Hayırsever vatandaşlarımız ’kumanya’ yazıp 5777’ye gönderdiği SMS sayısı kadar iftar ya da kumanya bağışı yapabilecekler" dedi. (milliyet) 20 Temmuz AĞUSTOS Afyonkarahisar Valiliği Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’ndaki yolsuzluk operasyonunun çapı genişletildi. Vakıf Müdürü’nün tutuklanıp cezaevine konulmasının ardından Vakıf’ta görev yapan personellerden 4’ü memurluktan çıkarıldı, 1’i emekliye ayrıldı, 1’i ise başka göreve kaydırıldı. (afyonhaber.com) 5 Ağustos Batman'da Sosyal Yardımlaşma fonundan hastalık tedavisi için kendisine verilen yol yardımının kesilmesiyle eşinin ve kendi tedavisini yaptıramayan Mehmet Ayağ, çaresizlik içinde bulunduklarını belirterek yetkililerden yardım istedi. (İHA) 1 Ağustos AK Parti Adana İl Kadın Kolları Başkanı Emine Karaköse ve teşkilat üyelerinin koordinesi ve il yönetim kurulu üyesi Neşet Özdemir'in organizasyonuyla gerçekleşen Ramazan kolisi dağıtımına, AK Parti Adana Milletvekili Fatoş Gürkan da katıldı.Tarım işçileri ve çocuklarla yakından ilgilenen AK Parti Adana Milletvekili Fatoş Gürkan, Ramazan ayının paylaşım ayı olduğunu hatırlattı. Gürkan, "Kendi memleketlerinden uzakta çalışmak durumunda olan bu ailelere yardım etmek çok güzel bir duygu. Manevi olarak doyduğumuz anları yaşamamıza vesile olan il yönetimi ve kadın kollarımıza bu organize için çok teşekkür ediyorum." dedi. (yeni şafak) 21 Ağustos Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) Diyarbakır Şubesi, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu'nun (SHÇEK) tasfiye edilmesine tepki gösterdi (etha) 8 Ağustos İnsanların dini duygularını istismar ederek haksız kazanç sağlayan dilenciler, her yıl olduğu gibi bu ramazan ayında da yine İstanbul'a akın etti.(zaman) 23 Ağustos EYLÜL Şanlıurfa'nın Siverek İlçesi'nde, Şartlı Nakit Transferi uygulaması kapsamında verilen öğrenci yardımını almak isteyen aileler, 40 derece sıcakta uzun kuyruk oluşturdu. Saatlerce güneş altında eğitim yardımını almak için kuyrukta bekleyen kadınlar arasında zaman zaman izdiham yaşandı. (DHA) 8 Eylül Şanlıurfa'nın Viranşehir İlçesi'nde, Şartlı Nakit Transferi kapsamında dağıtılan eğitim yardımından yararlanmak isteyen kadınlar, izdihama yol açtı. İzdiham sırasında anneleriyle birlikte PTT'ye gelen ve ezilme tehlikesi geçiren çocuklar, gözyaşı döktü. Sıcak havada saatlerce kuyrukta bekleyen kadınlar, "Mecbur olmasak, sıcak havada bu çileye asla katlanmayız" diyerek yaşadıklarına isyan etti. (DHA) 12 Eylül Okulların açılmasına az bir süre kala öğrencilere dağıtılan çocuk parası, PTT şubelerinde izdihama yol açtı. PTT Batman Başmüdürlüğü’ne bağlı 8 şubede hafta başından itibaren dağıtılan öğrencilere nakit yardımı çileye dönüştü. Polisin kontrolünde çocuklarının paralarını almaya çalışan bayanların bir bölümü kuyrukta yorulunca kaldırımlarda oturmak zorunda kaldı. Kız öğrencilere 35 TL, erkek öğrencilere ise 30 TL yardımı alan bazı dar gelirli bayanlar, “Üç ayda bir aldığımız yardım bu kez ilaç gibi geldi. Okullar açılıyor, henüz çocuklarımızın ihtiyaçlarını karşılayamadık” dediler. Batman ve ilçelerinde 12 bini aşkın dar gelirliye yaklaşık 9 milyon 275 Sosyal Politika ve Yardımlar rumu yetkililere duyurmak isteyen Sariye Erez çaldığı her kapının yüzüne kapandığını ve içinde bulunduğu durumu anlatmaya çalışınca da hor göründüğünü dile getirdi. (hakkarihabertv.com) 6 Haziran 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 276 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 276 TL. civarında ödeme yapıldığı öğrenildi. (batmancagdas.com) 13 Eylül EKİM Van Erciş'te yardım getiren Kızılay konvoyunda çadır ve gıda maddeleri için izdiham yaşandı (DHA) 24 Ekim Türkiye'nin dört bir yanından yardımın yağdığı Van'a Şanlıurfa'nın Suruç ilçesi belediyesi tarafından da yardım malzemeleriyle dolu bir kamyon gönderildi. Araç Van merkeze ulaştığında ilk etapta görevliler tarafından aralarında battaniye, kuru gıdaların da bulunduğu yardım malzemeleri dağıtılmaya başlandı. Ancak daha sonra kalabalığın yoğunlaşmasıyla birlikte vatandaşlar görevlilerle tartıştı. Daha sonra öfkelenen vatandaşlar, görevlileri tartaklamaya başladı. Kamyonun üzerine çıkan vatandaşlar, yardımları rastgele alırken izdiham yaşandı. (haberturk.com) 25 Ekim Elazığ Valiliği'nin gönderdiği bir yardım kamyonu Erciş'te, Tekevler Mahallesi'ne yardım dağıtmaya başladı. Kamyondaki görevliler, bağışlarla toplanan giyecekleri, kamyonun üzerinden depremzedelere gelişi güzel attı. Yere düşen kıyafetleri depremzedeler birbirini ezercesine kapıştı. Kargaşada ancak babasına olabilecek bir ceketi kapabilen 8 yaşındaki Enez Keleş, ceketi üzerine giyerek bisikletiyle uzaklaştı. (DHA) 28 Ekim KASIM Depremin vurduğu Van'ın Erciş ilçesinde ücretsiz bayramlık dağıtımına vatandaşlar yoğun ilgi gösterdi. Zaman zaman izdihamın yaşandığı dağıtım sırasında, "Bayramda harçlık toplayacak mısın" sorusuna, "Kime gidip bayram harçlığı isteyeceğim ki? Deprem oldu, herkes evsiz kaldı" yanıtını veren küçük çocuk, herkesi duygulandırdı. İlçedeki stadyumda Kızılay tarafından kurulan çadır kentte, AK Parti Van Milletvekili Fatih Çiftçi tarafından bayramlık dağıtıldı. Kıyafetleri almak isteyen depremzedeler, soğuk havaya rağmen uzun kuyruklar oluşturdu. Kuyrukta zaman zaman izdiham yaşandı. Polis ekipleri yardımın koordineli ve düzenli bir şekilde dağıtılması için yoğun çaba sarf ederken, belediye personeli de yoğun talep nedeniyle zaman zaman zor anlar yaşadı. (sabah) 6 Kasım Van'a giden yardımların izdahama neden olmaması için, bir spor salonuna giyim mağazası açıldı. Ancak buradan ihtiyaçlarını temin eden depremzedeler, parmak izi vermek zorunda. (cnnturk.com) 9 Kasım ARALIK "İntibak Yasası" haklarını isteyen emekliler, gerçekleştirdikleri yürüyüşle taleplerini dillendirdiler. (etha) 24 Aralık Şanlıurfa'da, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı aracılığıyla 16 bin aileye 500'er kilo kömür dağıtımı devam ediyor. Kentte, dağıtım yapılan alana 10 gün aradan sonra bugün kamyon ve TIR'larla getirilen kömürden almak isteyen vatandaşlar, uzun kuyruk oluşturdu. İzdihamın yaşandığı uzun kuyrukta, kömürlerini biran önce almak isteyen vatandaşlar arasında zaman zaman kavga çıktı. (DHA) 28 Aralık 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 277 SHD 2012 28 NİSAN İŞ GÜVENLİĞİ GÜNÜ BASIN AÇIKLAMASI Bugün; ILO (Uluslararası Çalışma Örgütü) tarafından belirlenen 28 Nisan Dünya İş Sağlığı ve Güvenliği Günü, aynı zamanda birçok ülkede “İş Kazalarında Ölenleri Anma ve Yas Günü olarak anılmaktadır. Bu günün en fazla anılması ve ölenlerin hatırlanması gereken ülkelerden birisi Türkiye’dir. Türkiye her ne kadar iş kazalarında dünyanın 3. ülkesi olsa da, ölümlü iş kazalarının işgücüne oranında birçok sektörde Çin’i bile sollayarak birinci sıraya oturmaktadır. Sürekli olarak ekonomik büyüme oranlarıyla övünülen ülkemizde, iş güvenliği de benzer şekilde büyümemekte, aksine yıllar geçtikçe iş kazalarının sayısı artmaktadır. İşin ilginci Türkiye’nin %8,5 büyüdüğü dönemde ölümcül iş kazaları daha fazla artarak %15 artmıştır. Türkiye’nin -%4,8 küçüldüğü 2009 yılında ise iş kazaları bizim raporlarımıza göre az da olsa gerilemiştir. Sosyal Haklar Derneği olarak 2006 yılından beri hazırladığımız “Sosyal Hak İhlalleri Raporları”nın 2011 yılı verilerine göre; İş kazalarında ölen kişi sayısı: 641 İş Kazalarında ölümcül ağır yaralanan kişi sayısı: 668 Toplam 1309 kişi ölümcül iş kazası geçirmiş bunların yarışı iş kazası geçirdiği gün hayatını kaybetmiştir. İş kazalarında kayıtlarda geçen diğer yaralanan kişi sayısı: 2166 Bu rakamlar 2010 yılına göre %15’lik bir artışı göstermektedir. Türkiye’de büyümenin bedelini işçiler canlarıyla ödemektedir. Her ölümcül dört iş kazasından biri inşaat sektöründe, beş iş kazasından birisi de İmalat sanayinde meydana gelmektedir. Bu iki sektörü 3. Sırada madencilik sektörü izlemektedir. 4. Sırayı ise mevsimlik tarım işçileri almaktadır. - İnşaat sektöründe ölümcül iş kazalarının 1. nedeni düşme, 2. nedeni elektrik kaçağı 3. nedeni ise iş makineleri veya malzemelerin çarpması sonucu oluşan kazalar. Yine iş anında olmasa da özellikle barınma koşullarının kötü olması nedeniyle, yangın, sel vb nedenlerle inşaat işçileri ölümcül iş kazalarına maruz kalmaktadır. - İmalat sanayindeki ölümlerin ezici bir çoğunluğu organize Sanayi Siteleri’nde 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 278 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 278 meydana gelmektedir. Sanayii organize etmektense işçilerin ölümü organize bir şekilde yaşanmaktadır. Yangın, patlama, elektrik kaçağı belli başlı ölüm nedenlerindendir. -106 işçi kamu altyapı/hizmet işyerinde çalışırken ölümcül iş kazası geçirmiştir. Bunun ezici bir çoğunluğu taşeron olarak çalışan işçilerdir. Başlıca ölüm nedeni açılan kazılardaki oluşan göçüklerdir. -37 işçi belediye hizmetlerinde hayatını kaybetmiştir. Tamamı taşeron işçidir. - Mevsimlik tarım ve diğer tarım işlerinde ölen 80 kişinin 22 tanesi 15 yaşından küçük çocuklardan oluşmaktadır. Raporumuza sayısal olarak girmeseler de tarım alanlarında aileleriyle sağlıksız koşullarda yaşamak zorunda akalan ailelerin 0-4 yaş arası 12 çocuk bu koşullarda hayatını kaybetmiştir. Mevsimlik tarım işçileri yine uygun olmayan taşıma koşulları nedeniyle birçok ölümcül iş kazası yaşamaktadır. - 2007 yılına kadar sadece bir kaç ölüm yaşana enerji sektöründe elektrik dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesiyle ölen işçi sayısı 2011 yılında 28’e yükselmiştir. Bu rakam geçen sene 17 önceki sene 11 dir. Özellikle genç işçilerin ve işe başladığı ilk günlerde ölen işçilerin sayısı kabarıktır. - Yine daha önceki yıllarda az sayıda iş kazası kaydı olan hidro elektrik santral (HES) inşaatlarında 26 işçi hayatını kaybetmiş, 20 işçi ağır yaralanmış 35 işçi de 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 279 yaralanmıştır. -Geçtiğimiz günlerde ölen Hekim Ersin Arslan’ın öldürülmesiyle gündeme gelen sağlık çalışanlarına saldırı olayı 2011 de 57 sağlık çalışanın yaralanmasına neden olmuştur. Bu rakam bir önceki yılın neredeyse iki katıdır. Özellikle Sağlık Bakanlığı’nın uygulamaya koyduğu performans sistemi, sağlık çalışanlarının çalışma koşullarını ağırlaştırmıştır. Benzer şekilde Sağlık Bakanlığı kamu kurumları içerisinde 180.000 çalışanının 135.000’inin taşeron çalışan olması ciddi sorunlara yol açmaktadır. -Tespit edebildiğimiz kadarıyla 2 ev temizlik işçisi ile 9 göçmen işçi hayatını kaybederken bu alandaki güvencesizlik ve örgütsüzlükten dolayı bu sayının çok daha fazla olduğu tahmin edilmektedir. Ölümlerin nedenleri konusunda ilk sırayı, iş güvenliği maliyetinden işverenin kaçınması olarak görünmektedir. Çok basit önlemler ile bu güvenlik alınabilir. İkinci neden ise taşeronlaşma olarak görünmektedir. Aslında taşeronlaşma ilk sebebi de kapsamaktadır. Taşeron firmalar ihale ile işleri almakta, maliyetlerden olabildiğince kaçınarak kar paylarını artırmaya çalışmaktadır. Taşeronlaşma aynı zamanda bir iş sürekliliği sağlamadığı için “deneyimli işçi” kavramını yok etmekte, haliyle çalıştığı işin ilk günlerinde hayatını kaybeden çalışan sayısı artmaktadır. Önceki yıllarda iş kazalarının birçoğu küçük işyerlerinde meydana gelirken son yıllarda büyük işletmeler, büyük altyapı çalışmalarında iş kazaları artmaktadır. İşin acı yanı ise bunların birçoğunun kamu işi olduğu görülmektedir. Yani devlet kendi gözetimindeki işlerde bırakın önlem almayı en büyük ihlalci konumundadır. 2012 yılına geldiğimizde bırakın sosyal ve çalışma yaşamında haklar konusunda ilerlemeyi hak savunucusu örgütler olarak neredeyse “bari ölmeden çalışalım” talebine kadar gerilemiş durumdayız. Saygılarımızla... 279 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 280 280 TÜRKİYE'DE İŞ KAZALARI HARİTASI 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu Kaynak: ANKARA/EmekDunyasi.Net Makina Mühendisleri Odası'nın İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği raporuna göre, Türkiye’de iş kazalarının yüzde 56’sı işyerlerinin yüzde 68’ini oluşturan iş güvenliği mühendisi, işyeri hemşiresi veya sağlık memuru istihdam zorunluluğu bulunmayan işyerlerinde gerçekleşiyor. TMMOB’a bağlı Makina Mühendisleri Odası (MMO), işçi ve güvenliğine ilişkin yasa, uygulama ve resmi verileri güncelleyerek, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Oda Raporu’nu açıkladı. Raporda dünyada durum, işçi sağlığı ve iş güvenliği kavramının gelişimi, iş kazalarına ilişkin veriler, meslek hastalıkları, iş kazalarının nedenleri, iş güvenliği, işyeri sağlık ve güvenlik birimleri ile ortak sağlık ve güvenlik birimleri, iş güvenliği mühendisliği, işyeri hekimliği yanı sıra MMO`nun konu özgülündeki çalışmaları, yayımlanan yönetmelikler ve Türkiye`nin onayladığı Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmelerine de yer veriliyor. DÜNYADA 15 SANİYEDE BİR İŞÇİ ÖLÜYOR Makina Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ekber Çakar, rapora ilişkin yaptığı açıklamada Dünya’daki durumu şöyle özetledi: “ILO açıklamalarına göre dünyada her yıl 270 milyon iş kazası olmakta, her 15 saniyede bir işçi ve her gün yaklaşık 6 bin 300 kişi iş kazası veya meslek hastalıkları nedeniyle yaşamını kaybetmekte, 160 milyon kişi meslek hastalıklarına yakalanmaktadır. Bildirim ve kayıt sistemlerindeki eksiklikler nedeniyle gerçek rakamların daha yüksek olması da söz konusudur.” MEVZUATLARI SERMAYENİN ÇIKARLARI BELİRLİYOR “İş kazaları ve meslek hastalıkları, esasen sermayenin azami kâr hırsı ve çalışma yaşamına yönelik politikaların emek aleyhine oluşmasından kaynaklanmaktadır” diyen Çakar, “SGK verilerinin yalnızca aktif sigortaları kapsamasının bir bileşkesi olarak iş kazaları ve meslek hastalıkları, açıklanan resmi verilerin çok üstündedir. Ülkemiz iş kazalarında Avrupa ve dünyada ilk sıralardadır” dedi. SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMLERİ İŞYERLERİNİN YÜZDE 1,91’İNİ KAPSIYOR "İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği"nin devamlı olarak en az 50 işçi çalıştırılan işyerlerinde "İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu" oluşturulmasını öngördüğünü kaydeden Çakar, bunun toplam 1 milyon 325 bin 749 işletmenin 50`den fazla işçi çalıştıran 25 bin 346`sı yani yüzde 1,91`ini kapsadığını, yüzde 98,09`unu ise kapsam dışı bıraktığını vurguladı. İŞ GÜVENLİĞİ MÜHENDİSLİĞİ VE HEKİMLİK DIŞLANIYOR İş güvenliği mühendisliği ve hekimliğinin de dışlandığını ifade eden Çakar, “İş güvenliği mühendisliği ile teknisyenlik bir tutulmuştur. İşyeri hekimi, mühendis, teknik eleman, hemşire ve diğer sağlık personeline verilecek eğitim hizmetlerini işletmelerin dışarıdan satın alması yoluyla bu hizmetler piyasaya açılarak danışmanlığa dönüştürülmüş, özel öğretim kurumları devreye sokularak mühendislik örgütleri unsuru zayıflatılmış, Bakanlık kadroları meslek odalarına karşı kayırılmıştır. Bir uzmanın birden çok işyerinde danışmanlık hizmeti vermesine 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 281 olanak tanınmasıyla tam zamanlı iş güvenliği mühendisliği dışlanmış, uzman, işverene bağımlı kılınmıştır” diye belirtti. TÜRKİYE`DEKİ İŞ KAZALARINA İLİŞKİN BAZI VERİLER Çakar, Türkiye’de iş kazalarına ilişkin şu bilgileri verdi: “Aktif sigortalı çalışanları kapsayan resmi verilere göre 2010 yılında iş kazası ve meslek hastalıkları sayısı 2009’a oranla görece azalmış ancak iş kazası sonucu ölüm, meslek hastalığı ve iş kazası sonucu malul sayıları artmıştır. SGK tarafından henüz açıklanmamış olan ancak Bakanın bir açıklamasında mevcut olduğu üzere, 2011 yılında iş kazaları, ölüm ve meslek hastalığı sayıları ile iş kazası ve meslek hastalığı sonucu malul sayıları artmıştır. Diğer yandan dünyada iş kazaları oranı yüzde 44, meslek hastalıkları oranı yüzde 56 iken Türkiye`de iş kazaları oranının yüzde 99,3, meslek hastalıklarının binde 7 oranında olması çok açık bir çelişki oluşturmaktadır. 2010 yılında 62 bin 903 iş kazası ve 533 meslek hastalığı vakası saptanmış, 10`u meslek hastalığı sonucu, 1.444`ü iş kazası sonucu toplam 1.454 çalışan yaşamını yitirmiştir. 1.976 çalışan iş kazası sonucu, 109 çalışan meslek hastalığı sonucu, toplam 2 bin 85 çalışan sürekli iş göremez olmuştur. İş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu toplam 1 milyon 466 bin 146 gün (ayaktan) geçici iş görmezlik oluşmuş ve çalışanlar 49 bin 878 günü hastanede geçirmişlerdir. İŞ KAZALARININ YÜZDE 56’SI 50^’DEN AZ İŞÇİ ÇALIŞTIRAN İŞYERLERİNDE İş kazalarının yüzde 56`sı işyerlerinin yüzde 68`sini oluşturan ve 1–49 arası çalışanı olan İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi ile işyeri hekimi, iş güvenliği mühendisi, işyeri hemşiresi veya sağlık memuru istihdam zorunluluğu bulunmayan işyerlerinde gerçekleşmektedir. İş kazalarının yüzde 20`si işyerlerinin yüzde 11`ini oluşturan ve 50–99 işçi çalıştıran işyerlerinde, yüzde 11`i işyerlerinin yüzde 11`ini oluşturan ve 100–499 arası işçi çalıştıran işyerlerinde, yüzde 13`ü de işyerlerinin yüzde 10`unu oluşturan ve 500+ işçi çalıştıran işletmelerde gerçekleşmektedir. Kısaca iş kazaları işyeri ölçeği küçüldükçe artmaktadır. İş kazalarının yüzde 76`sı 1–99 işçi çalıştıran işyerlerinde, yüzde 24`ü de 100 ve üzeri işçi çalıştıran işletmelerde gerçekleşmektedir. Esnek/fason üretim, esnek istihdamın yaygınlaşması ve çalışma saatlerinin artması, iş kazalarında önemli bir etkendir. Bedenin haddinden fazla yıpranması, uzun vadede kalıcı meslek hastalıklarına neden olmaktadır. EN SIK İŞE BAŞLARKEN 2008 yılında en çok kaza iş gününün ilk saatinde olurken 2009 yılında görece en çok kaza iş gününün 8. saatinde, 2010 yılında ise işgününün 2., 3. ve 8. saatlerinde yaşanmıştır. 2008 yılında iş kazalarının yüzde 39`u (28.412 kişi) 2010 yılında ise yüzde 41`i (26.101 kişi) bir ay ile bir yıl arası çalışanlarda olmuş, bir yıldan fazla çalışanların kaza verileri ise 2008`de yüzde 53 (38.567 kişi), 2010 yılında yüzde 58,6 (36.802 kişi) olmuştur. MADEN, METAL… 2010 yılındaki iş kazalarının sektörel faaliyet gruplarına göre dağılımında kömür 281 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 282 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 282 ve linyit çıkartılması 8 bin 150 iş kazası (yüzde 12,95) ile birinci, fabrik metal ürünleri 6 bin 918 iş kazası (yüzde 10,9) ile ikinci, ana metal sanayi 4 bin 621 iş kazası (yüzde 7,34) ile üçüncü sırada yer almaktadır. Fabrik metal ürünler ile ana metal sanayinin birleşik yorumlanması durumunda ise metal sanayi birinci sıraya yerleşmektedir. Birbirine çok yakın faaliyet grupları birlikte alındığında, önceki yıllarda SGK istatistiklerine yansıdığı gibi inşaat, metalden eşya imalatı ve kömür madenciliğinin yine ön sıralarda yer aldığı, taşımacılık ve ticaret faaliyet guruplarındaki kazaların da önemli bir yer tuttuğu anlaşılmaktadır EN FAZLA ÖLÜM İNŞAATLARDA 2010`da en fazla ölüm yaşanan faaliyet grupları arasında toplam 475 kişi (yüzde 32) ile inşaat faaliyetleri birinci sırada, 133 kişi (yüzde 9,21) ile kara ve boru hattı taşımacılığı ikinci sırada ve 124 kişi (yüzde 8,58) ile madencilik faaliyetleri üçüncü sıradadır. Ölümlerle ilgili en ilginç veri "Yaratıcı Sanatlar, Eğlence Faaliyetleri" faaliyet grubunda bulunmakta ve 5 iş kazası sonucu 151 sürekli iş göremezlik ve 99 ölüm olayı görülmektedir. Bu durum, SGK istatistiklerinde sürekli olarak bir şekilde rastlanabilen sorunların yeni bir örneğidir. İstatistikler inşaat, nakliyat, madencilik ve metal sanayi başta olmak üzere bazı sektörlerde ölümlü iş kazası oranlarının diğer sektörlerden yüksek olduğunu ve özel önlemler alınması gerekliliğini ortaya koymaktadır. İŞ KAZALARI 14 İLDE YOĞUNLAŞIYOR 62 bin 903 iş kazasının 49 bin 900`ü, oran olarak yüzde 79,32`si 1.000`in üzerinde en fazla iş kazası yaşanan 14 ilde olmuştur. Bu iller sırasıyla İstanbul, İzmir, Bursa, Manisa, Zonguldak, Kocaeli, Ankara, Denizli, Eskişehir, Antalya, Aydın, Karabük, Balıkesir ve Bilecik`tir. Bu dağılım, en fazla iş kazasının sanayi yoğunluğu olan illerde yaşandığını göstermektedir. 10`un altında en az iş kazası yaşanan iller ise Muş (9) Ağrı (8) ve Hakkari (2)`dir. İş kazası yok görünen iller ise Mardin, Yozgat, Bayburt, Ardahan ve Iğdır`dır. ÖLÜMLÜ İŞ KAZASINDA 16 İL ÖNE ÇIKIYOR İş kazası sonucu ölümlerin en fazla olduğu 16 il ise sırasıyla İstanbul, Ankara, İzmir, Zonguldak, Kocaeli, Konya, Balıkesir, Bursa, Antalya, Manisa, Mersin, Hatay, Adana, Kayseri, Gaziantep ve Van`dır. İş kazası sayılarının yüksek oluşu ile iş kazaları sonucu ölüm sayısı arasında İstanbul ve Ankara gibi birkaç il dışında özel bir paralellik bulunmamaktadır. İş kazası sayılarının İstanbul, Ankara, İzmir gibi kentlere göre daha düşük olduğu Konya, Mersin, Hatay, Adana, Kayseri, Gaziantep ve Van illerindeki ölüm oranlarının yüksekliğini, işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemleri-nin Türkiye genelindeki sorunlu yapısının bu illerdeki sanayi ve çalışma yaşamına daha ağır biçimlerde yansımasının bir sonucu olarak değerlendirmek olanaklıdır. En çarpıcı veri Van ile ilgilidir. Van 30 iş kazası sonucu 21 ölüm (yüzde 70) ile en yüksek ölüm oranı olan il olarak görünmektedir. İŞ GÖRMEZLİK RAPORU/MESLEK HASTALIKLARI İş kazası sonucu sürekli iş göremez durumdaki toplam 1.976 kişi içinde 411 kişi ile İstanbul birinci, İzmir 169 kişi ile ikinci, Ankara 131 kişi ile üçüncü, Bursa 121 kişi ile dördüncü, Zonguldak 74 kişi ile beşinci sırada yer almaktadır. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 283 Meslek hastalıkları sonucu sürekli iş göremez durumda olan 109 kişinin 77`si üç ilde ve 40`ı Zonguldak, 22`si Ankara, 15`i İstanbul`da görünmektedir. Meslek hastalıkları verileri SGK istatistiklerinin en gayri ciddi yanını oluşturmakta ve 81 il içinde yalnızca 18 ilde, toplam 533 vakadan ibaret görünmektedir. 533 vakanın 509`u 6 ile (Ankara 192, İzmir 158, Zonguldak 89, İstanbul 27, Kocaeli 23, Manisa 20), diğer 24 vaka ise 12 ile dağılmaktadır. 2010 yılındaki meslek hastalıklarının 107`si nitroz gazlarından kaynaklanmış, 99 işçide silikozis hastalığı tespit edilmiştir. MESLEK HASTALIĞINDAN 4 İLDE ÖLÜM Meslek hastalığı sonucu ölümler yalnızca 4 ilde görünmektedir. 10 ölüm olayının 6`sı Zonguldak`ta, 2`si Ankara`da, 1`er kişi de İstanbul ve Sivas`tadır. 10 ölümden 6`sı kömür ve linyit çıkartılması, diğer 4 ölüm ise kauçuk ve plastik ürünler imalatı, metalik olmayan ürünler imalatı, yaratıcı sanatlar-eğlence ve üye olunan kuruluş faaliyet gruplarında gerçekleşmiştir. TEKSTİLDE KADINLAR İŞ KAZASI YAŞIYOR Kadınların en fazla iş kazası yaşadıkları faaliyet gruplarında 718 kadının iş kazası geçirdiği tekstil ürünleri imalatı yine birinci (giyim eşyaları imalatında da 340 iş kazası olmuştur), 468 iş kazası ile gıda ürünleri imalatı yine ikinci, 257 iş kazası ile taşıma için depolama ve destek faaliyeti üçüncü, perakende ticaret 246 iş kazası ile dördüncü, konaklama faaliyetleri 170 kaza ile beşinci sırada yer almaktadır. Bu faaliyet gruplarındaki 2 bin 199 kaza, kadınların yaşadığı toplam 3 bin 892 iş kazasının yüzde 56,5`ine denk gelmektedir. İllere göre dağılımda ise 752 iş kazası ile Bursa başı çekmekte, onu 597 iş kazasıyla İstanbul, 504 iş kazasıyla İzmir, 302 iş kazasıyla Manisa, 257 iş kazasıyla Antalya, 227 iş kazasıyla Denizli, 105 iş kazasıyla Eskişehir izlemektedir. Bu 7 ilde iş kazası geçiren kadın çalışan sayısı (2.744), kadın çalışanların toplam iş kazası sayısının (3 bin 892) yüzde 70,5`ini oluşturmaktadır. MALİYETİ Diğer yandan ILO`ya göre gelişmekte olan ülkelerin iş kazaları ve meslek hastalıkları maliyetleri, GSYİH`nin yüzde 4`ü tutarındadır. Türkiye`nin 2011 yılı GSYİH`si içinde iş kazaları ve meslek hastalıklarının maliyetinin 51,24 milyar TL olduğu tahmin edilmektedir.” MMO Genel Başkanı Çakar, TBMM gündeminde bulunan "Toplu İş İlişkileri Kanun Tasarısı" ile "İş Sağlığı ve Güvenliği Kanun Tasarısı"na işaret ederek “İşçi sağlığı ve iş güvenliğini piyasaya açarak bu alandaki sorunları derinleştirecek içeriktedir. Çalışma yaşamı ve işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili tüm yasa/mevzuat düzenlemeleri, bu alanla ilgili emek ve meslek örgütlerinin önerileri dikkate alınarak yapılmalıdır. Aksi durumda mevcut sorun ve olaylar artacaktır” uyarısında bulunuyor. 283 284 İHD VAN DEPREMİ RAPORU 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 284 İnsan Hakları Derneği Genel Merkezi İnsan Hakları Derneği Van Şubesi 20.02.2012 23 Ekim 2011 günü meydana gelen Van depreminden hemen sonra İHD Genel Merkezi ve İHD Şubeleri/Temsilcilikleri ayni yardım kampanyası başlatmış, toplanan eşyalar Van da bulunan İHD Van Şubesinin de içinde olduğu sivil toplum örgütleri yardım merkezine ulaştırılmıştır. İHD Van şube yöneticileri kendileri de depremzede olmalarına rağmen gerekli duyarlılığı göstermiş, yardım çalışmalarına aktif olarak katılmışlardır. Van’da 9 Kasım 2011 günü meydana gelen 2. yıkıcı depremden sonra İHD Genel Merkezi tarafından Genel Başkan Öztürk Türkdoğan, Genel Sekreter yardımcıları R. Reşat Çetinbaş ve Emrah Öner’den bir heyet oluşturulmuş ve İHD heyeti 2526-27 Kasım 2011 tarihlerinde Van’da incelemelerde bulunmuştur. Heyete Van da bulunan İHD MYK üyesi ve bölge temsilcisi Şevket Akdemir, İHD Van şube Başkanı Ömer Işık, İHD Van şube yönetim kurulu üyesi Sami Görendağ da katılmıştır. HEYETİN İZLENİMLERİ VE YAPTIĞI GÖRÜŞMELER Deprem bölgesine, birinci depremin üzerinden 1 aydan fazla bir zaman geçtikten sonra gitmemize rağmen ilk gözlemimiz şehrin trafiğinin yok denecek kadar az olduğuydu. Bu durum büyük oranda kentin boşalmasına bağlı ise de ekonomik yaşamın durma noktasında oluşunun da etkisi olduğu söylenebilir. Hemen her binanın etrafında birkaç çadırdan oluşan öbekçikler vardı. Şehri terke etmeyenlerin büyük çoğunluğu evlerinin yakınlarında kurdukları bu çadırlarda kalıyorlardı. İlk olarak KESK gönüllülerinin kurduğu ve yönettiği gönüllüler çadırını ziyaret ettik. Burada gönüllülerle yaptığımız görüşmelerde; “depremin ilk günlerinden itibaren gelen yardımların dağıtılmasında resmi yetkililerin yetersiz kaldığı ve organize olamadığı, gönüllü kuruluşların ve belediyenin yardım çalışmalarına katılımının da engellendiği ve özellikle ülke dışından gelen yardımlara valilik tarafından el konulduğu, Erciş ve köylere yapılan yardımların daha iyi ulaştırılmasına rağmen özellikle Van merkezindeki birçok mahalleye resmi yetkililerin hiç uğramadığı buralara yardımların sadece gönüllü kuruluşlar tarafından ulaştırıldığı” ifade edildi. Valilik kriz masası tarafından yönlendirilen yardım çalışmaları imamlar ve okul müdürleri aracılığıyla yapıldığı, bu nedenle yardımların ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmasında yetersiz kalındığı özellikle vurgulandı. Barınma sorununun çok büyük boyutlarda olduğu, gelen konteynerlerin birkaç köye kurulduğu ve büyük kısmının kışlalara verildiği onun dışında kalanların çadırlarda barındığı, kış şartlarında çadırların ısıtılmasının çok zor olduğu ve bu nedenle halkın büyük bir kısmının şehri terk ettiği belirtilerek bu durumun yetkililer tarafından desteklendiği ve adeta biz zorunlu göçe dönüştürüldüğü vurgulandı. İkinci görüşmemiz TMMOB Van il başkanıyla oldu. Burada, “ana depremden sonra 5000’ in üzerinde artçı deprem olduğu, bu nedenle binaların çoğunun durumunun kötü olduğu TMMOB olarak hasar tespit komisyonunda yer almak için yaptıkları başvurunun önce ret edildiği ve kendilerine komisyonlara sivil topum 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 285 örgütlerinin dahil edilmediğinin bildirildiği, ancak daha sonra yeniden baş vurdukları ve bu ikinci baş vurunun valilik tarafından kabul edildiği, şu an TMMOB’ın 50 mimar ve mühendisle hasar tespit çalışmalarına katıldığı” bilgisi verildi. Daha sonra ki görüşmemiz Van Belediye Başkanı Bekir Kaya, o gün Van’da bulunan BDP Genel Başkanı Selahattin Demirtaş ve belediye yetkilileriyle oldu. Bu görüşmede de “ilk günlerde belediyenin, afet koordinasyon merkezi çalışmalarına dahil edilmediği hatta belediye başkan yardımcısının içişleri bakanı tarafından; siz gidin alt yapı çalışmalarıyla ilgilenin bu bizim işimiz denilerek dışarı çıkarıldığı, sonraki süreçte de Valiliğin belediye ile iş birliği yapmakta isteksiz davrandığı, Devletin yardımları ulaştırma da ayrımcı davrandığı, AKP’yi destekleyen bölgelere daha çok ve öncelikli yardım ulaştırdığı diğer bölgelerin ise göçe teşvik edildiği” bilgisi anlatıldı. Ayrıca, şu an bir belediye başkan yardımcısının afet koordinasyon merkezinde görev yaptığı ancak fazla etkin olmasına izin verilmediği, ifade edildi. Halen Van ın altı bölgeye ayrıldığı ve her bölgenin BDP’li bir kaç belediye tarafından tüm ihtiyaçlarının karşılanacağı bir organizasyon planı oluşturulduğu, bu yönde çalışmaların başladığı ve 1. Bölgenin tamamlandığı diğer bölgelerinde birkaç gün içinde hazır olacağı bildirildi. Sonraki görüşmemiz Van Valisi Münir Karaloğlu ile oldu. Yardım çalışmalarının organizasyonu konusunda bilgi aldık, ardından sivil toplum kuruluşları ve belediye yetkilileri ile işbirliği konusundaki eksikleri dile getirdik, buna cevaben Vali, “sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği konusunda bir sorun olmadığını, usulüne uygun olarak başvuran ve çalışmak isteyen gönüllü kuruluşları çalışmalara dahil ettiklerini, ancak belediye yetkilileriyle iş birliği konusundaki yetersizlikle ilgili olarak, daha çok belediye başkanını eleştirel bir tutum içine girerek, belediye başkanının afet koordinasyon kurulunun doğal üyesi olduğu için deprem sonrasındaki ilk toplantıya çağrıya gerek olmadan gelmesi gerektiğini ancak gelmediğini ve buna rağmen valiliği suçlar bir tavır içine girdiğini” belirtmiştir. Polisin protestocu depremzedelere karşı kötü tutumunu ve aşırı müdahalesi konusundaki sorumuza ise, bu duruma çok üzüldüğünü ve bir daha olmaması için çevik kuvvetin elindeki gaz bombalarını toplattığını, belirti. Barınma sorunuyla ilgili olarak ta, halen çadır alamamış kimsenin olmadığını, 22 bin konteynır sipariş edildiğini, ancak nakliye ve lojistiğinin çok zor olması sebebiyle sürecin yavaş ilerlediği, zaman içinde sorunun hafifleyeceği, bilgisi verildi. İkinci gün önce TTB ve SES üyeleri tarafından hizmet verilen sağlık merkezini ziyaret ettik. Burada; ilaç ve malzeme açısından fazla bir sorun bulunmamasına rağmen sağlık merkezlerinin ve hizmet sunan personel sayısının son derece yetersiz olduğu anlatıldı. Bölge de hizmet veren tek hastanenin Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi olduğu ve buranında doğal olarak çok yetersiz kaldığı, aile hekimlerinin kendilerinin de depremzede olduğu buna rağmen çalıştırılmaya devam ettirildiği ancak artçıların devam etmesi ve binaların hasarlı olması sebebiyle hizmet vermeye çekindikleri ve psikolojik durumlarının bozuk olduğu belirtildi. Daha sonra belediye ve valiliğe ait birkaç depoyu gezdik. Depolarda yeterince yardım malzemesi olmasına rağmen ortak sorun, bunların tasnif edilerek ihtiyaç sahiplerine ulaştırılması için gereken insan gücünün yetersizliğiydi. En önemli ta- 285 286 lepleri gönderilecek yardım malzemelerinin guruplarına göre paketlenerek gönderilmesiydi. 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 286 Ardından birkaç çadır kenti ziyaret ettik. Buralarda durum daha iyi görünmekle beraber kapasitesi çok sınırlıydı ve halkın büyük çoğunluğu çadır kentlere rağbet etmiyordu. Son ziyaretimiz Bostan içi belediye başkanlığına oldu. Başkan bize birinci depremde fazla hasar görmedikleri için yardım ulaşmadığını, halen de yardımların en az ulaştığı yerin beldeleri olduğunu, hala çadır alamamış insanlar bulunduğunu anlattı. Barınma sorunuyla ilgili olarak valilikle yaptığı görüşmede, kendilerine çadır değil de artık konteyner tahsis edileceğini belirtmesine rağmen henüz bir çalışma yapılmadığını belirtti. (İHD adına toplanan yardımların önemli bir kısmının burada dağıtıldığı belediye başkanı tarafından da ifade edildi) Yaptığımız görüşmeler ve ziyaretlerin dışında Van’da çok büyük bir güvenlik sorununun da bulunduğunu gözlemledik. Halk eşyalarını hırsızlık ve yağmaya karşı korumak için evlerinin önünde ateşler yakarak silahla nöbet tutuyor ve geceleri şehrin her yanından sabaha kadar süren silah sesleri geliyordu. Bu silah sesleri herhangi bir çatışmadan kaynaklanan sesler değil, insanların nöbet sırasında gelişigüzel ateşledikleri silahlardan kaynaklanıyordu. Normal zamanlarda şehrin her yanında devriye gezen güvenlik güçlerinin izine pek rastlanmadı. Ayrıca, Kızılay’a ve devlete ait yardım araçlarına pek rastlamadığımız halde İHH’nın yardım araçlarının pek çok yerde bulunduğunu gördük. Halk içindeki yaygın bir söylenti Kızılay yardımlarının bu vakıf aracılığıyla yapıldığı şeklindeydi. Vanlıların önemli bir kısmı AKP’nin özellikle barınma sorununu bilerek çözmediği ve bu yolla bir çeşit zorunlu göçe ittiğini düşünmekteydi. Bunun bir siyasi intikam aracı olarak kullanıldığına dair yaygın bir kanı mevcut. HEYETİN HAK İHLAL TESPİTLERİ 1. Yaşam Hakkı İhlali; a) Van’da 23 Ekim 2011 günü 7.2 ve 9 Kasım 2011 günü gerçekleşen 5.9 büyüklüğündeki iki deprem sonrası çok fazla binanın yıkılması veya ağır hasar görmesi sonucu 640 civarında insanın yaşamını yitirmesi ihmal nedeniyle gerçekleşmiş bir yaşam hakkı ihlalidir. Türkiye deki mevzuat uyarınca 1. Derece deprem bölgelerindeki binaların 9 büyüklüğündeki depreme dayanıklı olarak yapılması gerekmektedir. Van depremi göstermiştir ki yaşam hakkı güvence altında değildir. b) Deprem sonrası yabancı yardım kuruluşlarının yardım önerilerini ret eden hükümetin bu tutumu kurtarma çalışmalarında aksama ve gecikmeye neden olmuştur. Bu durumun can kayıplarının artmasına neden olduğu açıktır. Diğer yandan, deprem sonrası yapılan incelemelerde ikinci depremde (Edremit depremi) yıkılan otellere “kullanılabilir” raporu verilerek çalışmasına müsaade edilmesi, yaşam hakkı ihlaline çok açık bir örnek oluşturmaktadır. 2. Ayrımcılık yapılması; deprem sonrası Van, devletin ayrımcı yüzünün net olarak ortaya çıktığı bir yer olmuştur. Ayrımcılık üç ana noktada ortaya çıkmıştır. Birincisi, siyasi olarak; AKP’ye oy vermiş ve BDP’ye oy vermiş olan bölgeler ve kişiler arasında ayrımcılık göze çarpmıştır. AKP’ye oy veren kesimler (özellikle 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 287 Erciş ve köyleri) yardımlardan daha iyi faydalanırken, BDP ye oy veren bölgeler (özellikle Van merkez) tamamen ihmal edilmiş ve göçe teşvik edilmiştir. İkincisi, kamu kuruluşları arasında ayrımcılık yapılmış, AKP’li Erciş belediyesi devlet imkânlarından sonuna kadar yararlanırken, BDP’li belediyeler dışlanmış ve kendi hallerine bırakılmış, yardım organizasyonlarına dahi katılması engellenmiştir. Üçüncüsü, yardım kuruluşları arasında ayrım yapılmış bazı vakıf ve kuruluşlar (İHH ve Kimse Yok mu Derneği gibi) çok rahat ve hatta devlet olanaklarını kullanarak çalışırlarken, diğer bazı yardım kuruluşlarına türlü bürokratik ve fiili engeller çıkarılmıştır, örneğin Sarmaşık Derneğinin hesapları bloke edilmiştir. 3. Barınma Hakkı İhlali; bir milyondan fazla kişinin yaşadığı deprem bölgesine aşağı yukarı on beş bin çadır gönderilmesi ve bunun da ihtiyaç sahiplerine dağıtımında ağır, yetersiz ve hatta ayrımcı davranılması sonucu birçok aile uzun süre çadırsız kalmış ve kendi olanaklarıyla derme çatma barınaklar yapmak zorunda kalmışlardır. Soğuk kış şartlarında ısınma konusunda zorluk çeken insanlar şehri terk etmek zorunda kalmışlar ve yetkililer barınma sorununun çözümünde adımlar atmak yerine göçü teşvik etmiş ve göç etmek isteyenlere bir miktar para yardımında bile bulunmuştur. Tüm bunlar Van’ da zorunlu göç yaşanmasına neden olmuştur. Ayrıca, deprem sonrası yardım etmek isteyen ülkelerin ve ülke dışı yardım kuruluşlarının yardım önerilerinin ret edilmesi barınma sorununun çözümünü oldukça güçleştirmiştir. 4. Sağlık Hakkı İhlali; şehirde bulunan bütün hastaneler ağır hasarlı durumdadır, bir tek bölge eğitim ve araştırma hastanesi hizmet verebilecek durumdadır ve buda ihtiyacı karşılayamamaktadır. Şehirde görev yapan aile hekimleri kendileri de birer depremzede olmalarına rağmen Sağlık Müdürlüğü tarafından zorla göreve çağrılmış ve hasarlı binalarda hizmet vermeye zorlanmışlardır. Hem kendi psikolojik durumları hem de binaların hasarlı olması nedeniyle fiilen hizmet vermeleri olanaksız olmasına rağmen il dışından hekim ve sağlık personeli görevlendirme ve bunların çalışacakları merkezleri oluşturma konusunda bir girişimde bulunulmamıştır. TTB ve SES tarafından kurulan sağlık merkezi yetersiz donanım ve olanaklarla ihtiyaç görmeye çalışmıştır. Tüm bu nedenlerden ötürü halkın sağlık hizmetlerine ulaşmasında büyük sorunlar oluşmuştur. 5. Dayanışma Hakkı İhlali; depremle ilgili maddi yardımların toplanması Kızılay’ın tekelindedir ve bunun dışındaki kuruluşların yardım toplama imkânı yoktur. Bu konuda yardım toplayan bazı kuruluşların hesaplarına bloke konulmuştur, örneğin Sarmaşık Derneği. Özellikle yurtdışı kaynaklı ayni yardımların da Valilik tarafından engellendiği ve gelen yardımlara el konulduğu görülmektedir. Bunun depremzedelerle dayanışma hakkını ihlal ettiği şeklinde yorumlamak mümkündür. ÖNERİLER 1. Türkiye’de depreme dayanıklı konut yapılması ve yerleşim bölgelerinin gözden geçirilmesi gerektiği açıktır. Bu konuda devletin zaman kaybetmeksizin gerekli tedbirleri alması gerekir 2. Van depremi, afet hali durumda Belediyelerin hiçbir yetkisinin olmadığını, tüm yetkinin Vali’de yani hükümette olduğunu göstermiştir. Mevzuatın değiştirilerek Belediyelerin ve Belediye Başkanlarının yetkileri arttırılmalıdır. 3. Afet hallerinde barınma sorununun çözülebilmesi için çadır üretimi yerine 287 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 288 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 288 prefabrik konut üretimi yapılmalı, bunun için bölgesel düzeyde fabrikalar kurulmalı, depolarda en az beş milyon insanın ihtiyacını karşılayacak stoklar yapılmalıdır. Van depremi Türkiye’nin doğal afetler karşısında ne kadar hazırlıksız olduğunu göstermiştir. 4. Doğal afet halinde sivil toplum örgütlerinin ayırımsız olarak yardım toplaması ve yardımda bulunabilmesi içim mevzuat değiştirilmelidir. 5. Doğal afet halinde en az 500 yataklı büyük sahra hastaneleri kurulması ile ilgili sağlık bakanlığının tedbir alması gereklidir. 6. Van’ da devam eden sorunların çözümü için; belediye- valilik işbirliğinin arttırılması, Van’ın alt yapısının (kanalizasyon, su, atık su, elektrik, doğalgaz, telefon gibi) yeniden yapılması ve tüm masrafların devlet tarafından karşılanması, kalıcı konutlar yapılıncaya kadar prefabrik konutlardan mahalleler oluşturularak zorunlu göç etmiş olan ailelerin geri dönüşünün sağlanması, acilen büyük bir sahra hastanesinin kurulması, kalıcı konutların, evleri yıkılmış veya ağır hasar görmüş aileleri alacak şekilde yapılması sağlanmalı, ekonomik yaşamın yeniden canlanması için gerekli istihdam ve ekonomik yatırım tedbirleri alınmalı, vergi ve sigorta ödemeleri en az iki yıl boyunca devlet tarafından ödenmesi sağlanmalı, kredi ödemeleri dondurularak, ekonomik yaşam normale döndükten sonra ( en az iki yıl) hiçbir hak kaybı yaşanmadan kaldığı yerden ödenmesi sağlanmalıdır. 7. Yaşanan ihlallerin giderilmesi ve zararların tazmin edilmesi için vatandaşın etkili hukuk yollarına başvurusu için yardım edilmelidir. Bu konuda dava açma süreleriyle ilgili olarak vatandaş bilgilendirilinceye kadar zaman aşımı süreleri durdurulmalı, hukuksal yardım ile ilgili Adalet Bakanlığı, Türkiye Barolar Birliği, Van Barosu ve konuyla ilgili sivil toplum örgütleri vatandaşa yardımcı olmalıdır. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 289 TARIMDA 2011 BİLANÇOSU TARIMDA 2011’İN BİLANÇOSU… Ali Ekber Yıldırım Kaynak: http://www.tarimdunyasi.net/?p=2507 Kayıt : 29 Aralık 2011 Tarım genel, Tarım politikaları Tarım sektörü açısından 2011’de çok önemli gelişmeler yaşandı. Dünya nüfusu 7 milyara ulaştı. Gezegendeki 7 milyar insanın 1 milyarının açlıkla karşı karşıya olduğu dikkate alındığında tarım ve gıdanın önemi her geçen gün daha da artıyor. Dünyaya yön verenlerin ortak görüşü geleceğin en stratejik sektörünün tarım ve gıda olacağı yönünde. Yeni bir yıla giriyoruz. Gelenek oldu. Geçmiş yılın değerlendirmesini yapacağız. 2011’de tarıma damgasını vuran gelişmeler özetle şöyle: 1-Bu yılın en önemli gelişmesi genel seçimdi. Seçim yılları geçmişten bu yana tarımda çok önemsenir. Siyasilerin tarıma bakışı seçim yıllarında farklılaşır. Üreticiler hatırlanır. Destekler daha erken ödenir. Geçmişten kalan çiftçi alacakları ödenir. Vaatler havada uçuşur. Bu seçimde de öyle oldu.12 Haziran 2011’de yapılan genel seçimde iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi(AKP) büyük bir başarı ile çıktı. Bu başarıda tarıma yönelik seçim yatırımları da etkili oldu. Seçim öncesinde ana muhalefet Cumhuriyet Halk Partisi(CHP) kapsamlı bir tarım raporu hazırladı. Fakat raporu anlatmakta zorlandı. Hükümetin uygulamalarından şikayetçi olan tarımcılar ezici bir çoğunlukla yine AKP’ye oy verdi. Seçimden sonra kurulan hükümette Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker koltuğunu korudu. 2-Bakanlığın adı değişti. 12 Haziran seçimine 4 gün kala 8 Haziran 2011’de Resmi Gazete’de yayınlanan Kanun Hükmünde Kararname ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın adı 37 yıl önce olduğu gibi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı oldu. Bakanlık yeniden yapılandırılıyor.Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü(TÜGEM), Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü, Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Koordinasyon Daire Başkanlığı ve daha bir çok birim kapatıldı.Yerine Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, Hayvancılık Genel Müdürlüğü, Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü gibi yeni birimler kuruldu. Bakanlık taşra teşkilatı da yeniden yapılandırıldı. Tarım İl Müdürlükleri, Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü oldu. 3- İlk kez bakan yardımcısı atandı. Önceki dönem AKP Diyarbakır Milletvekili olan Kudbettin Arzu Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakan Yardımcısı oldu. 4- Geçen yıl başlayan canlı hayvan, karkas et ve kurbanlık hayvan ithalatı 2011’de artarak devam etti. Et ve Balık Kurumu ihaleler yaparak ithalatı sürdürdü. 28 Aralık 2011 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Bakanlar Kurulu Kararı ile Et ve Balık Kurumu’na verilen ithalat yetkisi 31 Aralık 2012’ye kadar uzatıldı. 5-Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker, büyük hayvancılık işletmelerini “spekülatör” olmakla ve et fiyatını yükseltmekle suçladı. Koç Holding, Banvit gibi dev işletmeler yerli besi danası almaktan vazgeçti. En küçük 289 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 290 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 290 işletmeden en büyük işletmeye kadar hemen herkes ithalatçı oldu. Türkiye’nin karkas et ve canlı hayvan ithalatı 1.5 milyar doları aştı. İthalat devam ederken yerli besici hayvanını kesmekte zorlandı. Çok sayıda işletme hayvanlarını zararına satarak sektörden çekilmek zorunda kaldı. Hükümet et ve canlı havan ithalatındaki vergi oranlarını defalarca değiştirdi. 6-Yıllar sonra Almanya ve Fransa gibi Avrupa’nın en önemli hayvancılık ülkeleri ithalata açıldı. Avrupa’nın ithalata açılması ile deli dana (BSE) hastalığı riski gündeme geldi. Macaristan ile ithalatta sorunlar yaşandı. 7- Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatı ile toptan et satışlarında katma değer vergisi(KDV) yüzde 8’den yüzde 1’e indirildi. Fakat, bu indirim tüketici fiyatlarına yansımadı. Binlerce ton et, binlerce baş canlı hayvan ithalatına ve toptan etteki katma değer vergisinin düşürülmesine rağmen kırmızı et fiyatı düşürülemedi. İthal edilen etin büyük bölümü yerli et diye satışa sunuldu. 8-Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, tarım sektörü 2011’in ilk 9 aylık döneminde yüzde 5.1 oranında büyüme kaydetti. Aynı dönemde ekonomideki büyüme yüzde 9.2 oldu. Yılın son çeyreğine ilişkin veriler yılbaşından sonra açıklanacak. Tarım sektörünün 2011’i büyüme ile kapatması bekleniyor. 9-Tarıma 2011’de 6.9 milyar lira destek verildi. Bu destekte en büyük payı hayvancılık sektörü aldı. Hayvancılığa verilen desteğin 1.4 milyar lira seviyesinde olması bekleniyor. 10- Avrupa Birliği,Türkiye’ye ilişkin 2011 İlerleme Raporu’nda tarımdaki gelişmeleri değerlendirirken bazı ilerlemelerin kaydedilmesine rağmen yeterli olmadığı özellikle canlı hayvan ve et ithalatından kapıların sonuna kadar açılması istendi. 11-Hayvansal ürünlerde piyasa düzenine geçilmesi için yasa taslağı hazırlandı. Ancak, çalışmalar 2012’ye kaldı. 12-Başbakan Recep Tayyip Erdoğan imzası ile 6 Eylül 2011 tarihli Resmi Gazete’de 2011/13 Sayılı “Yerli Ürün Kullanılması” genelgesi yayınlandı. Ancak, canlı hayvan ve et olmak üzere tarımda ithalat aynen devam etti. Türkiye’nin yılsonu itibariyle tarımsal ürün ihracatının 12 milyar dolara, ithalatının ise 13 milyar dolara ulaşması bekleniyor. 13-Güney Afrika Boynuzu’nu kasıp kavuran kuraklığa bağlı olarak on binlerce insan açlıktan öldü. Özellikle Somali’de yaşananlar, dünyada tarımsal üretimin, gıdaya ulaşmanın önemini gösterdi. Kendi kendine yeterliliğin palavra olmadığı bir kez daha kanıtlandı. 14-Ziraat Bankası’nın 2010’da başlattığı sıfır faizli kredi uygulaması 1 Ağustos 2011 itibariyle sona erdi. Ziraat Bankası’nda başarılı bir dönem geçiren Can Akın Çağlar’ın yerine Hüseyin Aydın getirildi. Hüseyin Aydın göreve geldikten sonra 11 genel müdür yardımcısını değiştirdi. Tarımsal kredi hacmi 24 milyar liraya ulaştı. 15-Biyogüvenlik Kurulu kararı ile genetiği değiştirilmiş organizmalı (GDO) 3 çeşit soya ve 13 çeşit mısırın ithalatına resmen izin verildi. Böylece ilk kez yasal olarak GDO’ lu ürünler Türkiye’ye girdi. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 291 ÜÇÜNCÜ KÖPRÜ BİR PLANLAMA MUCİZESİDİR! Karayoluyla ulaşıma ağırlık verilmesi çıkmaz bir sokaktır. Her bir otoyol hamlesinin kenti "plansız" bir şekilde kuzeye taşıdığı açık, ormanların ise bu hamlelere dayanaksız olduğu anlaşılmışken son orman alanlarının ateşle imtihanına cesaret etmek ancak akıllı bir tasarımın mahsulü akılların özgüveni ile mümkün olabilir. Can ATALAY İstanbul - BİA Haber Merkezi; 17 Şubat 2011, Perşembe İstanbul'un son kırk yıllık tarihi ile otomobillerin ulaşımının (üstelik toplu taşım için de değil) öncelikle hedeflenmesinin sorunları çözmediği, misli ile arttırdığı artık kanıtlanmış olduğu için; arabaların değil insanların ulaşımının hedeflenmediği hiçbir "çözümün" çözüm olamayacağı artık açık olmasına karşın İstanbul Boğazına ısrarla üçüncü bir köprü yapılması fikri mucizevidir. Yapılan tüm köprülerin, otomobiller için açılan tüm tünellerin, viyadüklerin, yoncaların, üst geçişlerin ve tüm diğer "mecralar"ın sonuç olarak bir kente, kentsel mekana bağlandığını veri almaksızın, huninin ağzı ne kadar geniş olursa olsun diğer ucundaki sıkışıklığın sıvının akışını, akışın hızını belirleyeceğini ilkokul çağındaki çocuklardan öğrenmeksizin geniş otoyollarla ulaşım çilesine çözüm bulacağı iddiası önemli bir medeni cesaret örneğidir. İstanbul'un su havzaları ile ilgili sıkıntılar artık halının altına süpürülemez duruma gelmiş olmasına, su havzalarında ilçe belediyesi üstüne ilçe belediyesi kurulmasına, İstanbul'un su sorununu Istıranca dağları, Melen Çayı gibi pek çok ekosisteme müdahale edilerek "çözülmeye" çalışılmasına ve taşıma suyla (değirmenin dönmeyecek) sorunun çözülemeyecek olmasının yüz yıllardır bilinmesine, "kuzeyin" bu açıdan da çok önemli olmasına karşın köprü sayısını üçe çıkarma ısrarı bizlerin aklının ermediği bir hikmete işarettir; hürmet gerekir. Her bir otoyol hamlesinin kenti "plansız" bir şekilde kuzeye taşıdığı açık, ormanların ise bu hamlelere dayanaksız olduğu anlaşılmışken son orman alanlarının ateşle imtihanına cesaret etmek ancak akıllı bir tasarımın mahsulü akılların özgüveni ile mümkün olabilir. Çevre düzeninin etrafından dolaşıldı Ancak en önemlisi ise şudur: 3194 Sayılı İmar Kanununun 5. maddesi çevre düzeni planlarını; "Ülke ve bölge plan kararlarına uygun olarak konut, sanayi, tarım, turizm, ulaşım gibi yerleşme ve arazi kullanılması kararlarını belirleyen plandır" biçiminde tanımlamaktadır. Hukuka uygun bir çevre düzeni planının "düzenli ve sağlıklı bir yerleşmenin sağlanması, yeşil alanların ve orman alanlarının gereksinimlerine uygun şekilde düzenlenmesi, trafik ve ulaşımın hızlı ve aktif bir biçimde işlemesi, su kaynaklarının korunması, tarihi ve kültürel değerlerin gelecek nesilleri aktarılması, nüfusun dağılımı, sanayi tesislerinin ve tarım alanlarının ekonomik ilke ve ölçütler doğrultusunda kurulması, eğitim, sağlık ve turizm gibi kuruluş ve alanlarının düzenli bir biçimde paylaştırılması gibi temel hizmet ve gereksinimlerin en verimli bir şekilde giderilmesi" gibi niteliklere sahip olması gerektiği mahkemeler tarafından da çeşitli kararları ile belirtilmiştir. Diğer bir söyleyişle ".....belirtilen bu kadar önemli nitelik ve özellikler için ilin 291 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 292 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 292 ya da büyükşehir belediyesinin bir ucundan diğer ucuna planlamasının yapılmış olması zorunludur. İşte bu düzenlemenin il bazında gerçekleştirilecek 1/100.000 ölçekli il çevre düzeni planı ile gerçekleştirilebileceği.... 1/100.000 ölçekli il çevre düzeni planı ile bir şehre genel görünüm verilmekte, şehrin yerleşim, trafik, ulaşım, yeşil, orman, sanayi, ticaret, tarım, tarihi kültürel nitelik taşıyan alanlar açısından genel bir sistematik gerektiği ..." hukuken de bir gerekliliktir. İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 16 Haziran 2010 tarihli toplantısında ise, 1/100 000 ölçekli planın Plan Uygulama Hükümleri üzerinde değişiklik yapılmış; oy çokluğu ile meclisin onayından geçen bu değişiklikle, Plan Uygulama Hükümleri'nin "Plan'da ölçek sebebiyle gösterilmeyen ulaşım sistemi projeleri, plan'ın bütünlüğüne ve ilkelerine uygun olarak alt ölçekli plan çalışmalarında değerlendirilecektir." biçimindeki 8.4.9.1. maddesinde yer alan "ölçek sebebiyle" ibaresi kaldırılmış, madde, "8.4.9.1. Plan'da gösterilmeyen ulaşım sistemi projeleri, plan'ın bütünlüğüne ve ilkelerine uygun olarak alt ölçekli plan çalışmalarında değerlendirilecektir" biçimine getirilmiştir. Ayrıca yeni bir madde olarak da , "8.2.17. İlave Boğaz Geçiş ve güzergahları alt ölçekli planlarda değerlendirilecektir" hükmü eklenmiştir. Plandaki hinlik Dikkatinizi çekmek istediğim dahiyane buluş ise esasen budur: Bir bütün olarak üçüncü köprü projesini her düzeyde reddeden, sakıncalarına uzun uzun işaret eden bir çevre düzeni planının (ki o planın sakıncaları ise bambaşkadır) notlarında yapılan bir değişiklik ve ekleme ile Üçüncü Köprünün önündeki engellerin kaldırılmasını akıl etmek biz sıradan insanların anlayabileceği türden bir iş değildir. Piyasanın hikmetinden pay almak, ona inanmak gerekir. Üçüncü Köprü hem hukuken hem de teknik olarak bir planlama mucizesidir. (CA/EÜ) 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 293 TÜRKİYE’DE DİN VEYA İNANÇ TEMELİNDE AYRIMCILIĞIN İZLENMESI RAPORU 293 1 Ocak – 30 Haziran 2010 Raporu Hazırlayanlar: Ergün Kayabaş ve Özgür Mehmet Kütküt, İstanbul, Şubat 2011 (SHD Notu: Burada benzerleri pek yapılmamış olduğu için 50 sayfalık raporun yöntem ve benzeri bölümleri ve dipnotlarına yer vermeden esas olarak vakalar ve değerlendirmeler bölümünün içeriğine müdahale etmeden alıntıladığımız bir özeti yayınlıyoruz. Raporun tamamına erişmek için bkz.: http://insanhaklarimerkezi.bilgi.edu.tr/docs/Din_veya_Inanc_Izleme_Raporu.pdf) Giriş Elinizdeki rapor 2010 yılının ilk altı ayında din veya inanç temelinde gerçekleşen ayrımcı uygulamaları, ayrımcılığı yasaklayan veya ayrımcılık içeren mevzuatı, hükümetin bu konuyla ilgili eylem ve politikalarını ve bu tarihler arasında devam eden ve sonuçlanan idari ve yasal süreçleri içermektedir. Rapor kapsamında istihdam, eğitim, barınma, sağlık hizmetleri, mal ve hizmetlere erişim alanlarında gerçekleşen ayrımcı muameleler ele alınmıştır. Rapor, Türkiye’de yaşayan din ve inanç gruplarının yaşadıkları ayrımcı muamelelere ilişkindir. Raporda, Aleviler, Ateistler, Bahaîler, Bulgar Ortodokslar, Caferi Şiiler, Ermeniler, Gürcü Ortodokslar, Keldani Hıristiyanlar, Marunî Hıristiyanlar, Museviler (Yahudiler), Nesturiler, Protestan mezhepleri, Roman Katolikler, Rum Ortodoks Hıristiyanlar, Sünni Müslümanlar, Süryaniler, Yehova Şahitleri ile Yezidilerin uğradığı ayrımcılık konu edilmiştir. Araştırmada Türkiye’nin tamamına dair verilere ulaşılmaya çalışılmasına rağmen, rapor tüm Türkiye’yi ve Türkiye’deki tüm din veya inanç gruplarının karşılaştığı ayrımcı uygulamaları yansıttığı iddiasında değildir. Ancak tespit edilen vakalar üzerinden mümkün olduğunca kapsayıcı bir çalışma ortaya konulmak istenmiştir. Raporda 15 ilde meydana gelen 19 ihlal ile 11 genel uygulamaya yer verilmiştir. Raporda adı geçmeyen dini toplulukların ayrımcılığa uğramadığı anlamı çıkarılmamalıdır. Ancak araştırmacıların ulaşabildikleri vakalar çerçevesinde ayrımcı uygulamalara konu olan topluluklar bunlardır. Raporun amacı din veya inanç temelinde gerçekleşen ayrımcılık vakalarını izlemek ve izleme sonuçlarını hazırlanan raporla belgelemek, bu sayede izleme ve belgelemeye dair iyi bir örnek oluşturmaktır. Bu çakışma ile izleme raporlarının sistematik ve devamlı hale gelmesi, benzer raporların başka kişi ve gruplarca veya farklı ayrımcılık temellerinde hazırlanmasını kolaylaştırması, bu alanda çalışanları cesaretlendirmesi ve destek olması ümit edilmektedir. Bu ve benzer raporlar sayesinde Türkiye’de gerçekleşen ayrımcılık vakalarının tekil vakalar olmadığının fark edilmesi beklenmektedir. Rapor, 1 Ocak – 30 Haziran 2010 tarihleri arasında gerçekleşen ayrımcılık vakalarını kapsamaktadır. İzleme raporlarının 12 ayı içine alacak şekilde yılda bir hazırlanması daha alışıldık bir yöntemdir. Yıllık raporlar verilerin yıl ve ay temelinde karşılaştırılabilmesini ve eğilimlerin yıllara göre değişimini görebilmeyi sağlar. Ancak bu rapor bir proje kapsamında hazırlandığından ve bu projenin zaman sınırlarına tabi olduğundan yılın ilk altı ayına ilişkin hazırlanması gerekmiştir. Bu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 294 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 294 durum, ayrımcılığın dönemsel olarak yoğunlaştığı ya da azaldığı eğitim veya istihdam gibi bazı alanlarda izlemeyi sınırlamış veya zorlaştırmıştır. Aynı nedenle araştırmacılar tarafından kamu kurumlarına yapılan bilgi edinme taleplerinde itiraz prosedürü işletilememiştir. Zaman kısıtının ortaya çıkardığı diğer problemler ise kişi ve kurumlarla yeni ilişkiler kurulmasının zorlaşması, daha fazla kişi ile görüşülememesi ve daha fazla saha çalışması yapılamaması olmuştur. Proje kapsamında dört farklı ayrımcılık temelinde hazırlanan izleme raporlarında yer alacak alanlar Avrupa Birliği Konseyi’nin Irk Eşitliği Direktifi ile İstihdamda Eşitlik Direktifi dikkate alınarak belirlenmiştir. Raporlarda istihdam, eğitim, sağlık hizmetleri, barınma, mal ve hizmetlere erişim alanlarında araştırmacılar tarafından tespit edilmiş olan ayrımcılık vakalarına yer verilmiştir. ARKA PLAN Türkiye’de din ve inanç gruplarına ilişkin ayrıntılı veriler bulunmamaktadır. Bununla beraber yapılan araştırmalar, grupların kendi ifadeleri ele alındığında da rakamlar arasında farklılıklar olduğu görülmektedir. Bu sebeple, yapılan araştırmalar, istatistikler, yayınlanmış ulusal ve uluslararası raporlar veya ilgili inanç gruplarının kendilerine ilişkin verdikleri sayılardan erişilebilenler bu bölümde bilgilendirme amacıyla sunulmuştur. Türkiye’deki dini demografinin en büyük bileşeni %97’lik oranla İslam dairesi içindedir. İslam’ın içinde en geniş grup Sünni Müslümanlardır. Türkiye’de başörtüsü takan kadınların ve kız çocuklarının sayısının ne olduğuna ilişkin bir veri bulunmamaktadır. Başörtüsü, 12 Eylül 1980 askeri darbesinin ardından yapılan kılık kıyafetle ilgili düzenlenmelerle yasaklanmıştır. İlerleyen süreçte, 28 Şubat 1997’deki Milli Güvenlik Kurulu kararıyla birlikte yönetmeliğe uyulması konusunda sert önlemler alınmıştır. Sonuç olarak başörtüsü takan kız çocuklarının ve kadınların başörtüsüyle okullardan içeri girişi yasaklanmış, kamu hizmeti veremez olmuşlardır. Düzenlemeyle beraber kaç kişinin bu yasaktan etkilenerek öğrenim hayatını yarıda bırakmak zorunda kaldığını ve işini kaybettiği kesin olarak bilinmemektedir. Konuyla ilgili Kadına Karşı Ayrımcılığı Önleme Komitesi’ne Haziran 2010’da 71 STÖ’den oluşan bir koalisyon tarafından sunulan gölge raporda, 1998 yılında sadece bir insan hakları örgütüne 26.669 başvurunun yapıldığı kaydedilmiştir. Türkiye’de, Alevilerin nüfusuyla ilgili çok farklı sayılar dile getirilmektedir. Örneğin 2006’da Ali Çarkoğlu ve Binnaz Toprak tarafından yapılan bir araştırmada Türkiye nüfusunun %11,4’ünün Alevi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Buna karşın Alevi Bektaşi Federasyonu ise Türkiye nüfusunun %33’ünün Alevi inancına mensup olduğunu dile getirmiştir. Stratejik Düşünce Enstitüsü’nün 2009 yılında hazırladığı Alevi Raporu, Alevilerin algılarına yönelik çarpıcı bilgiler vermektedir. Bu rapora göre “Türkiye’de Alevi sorunu var mıdır?” sorusuna Alevilerin %87,2’si “evet” yanıtı verirken, Alevi olmayanların %57,7’si “hayır” yanıtını vermiştir. Alevi olanlar ve olmayanların algısındaki kırılma buradan başlayarak raporun neredeyse tamamında kendini göstermektedir. Örneğin, Türkiye’de Alevilerin, Sünnilere göre daha az hak ve özgürlüğe sahip olduğuna inanan Alevilerin sayısı %60,6 iken, Alevi olmayanların yalnızca %14,9’u Alevilerin Sünnilere göre daha az hak ve özgürlüğe sahip olduğunu söylemiştir. Alevilerin, Sünnilere göre daha az hak ve özgürlüğe 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 295 sahip olduğuna inanan Alevilerin %26,5’i inanç özgürlüğü, %12,1’i eğitimde eşitsizlik (zorunlu din dersi), %10,6’sı toplumdan dışlanma, %9,7’si devletin Alevilere tavrı, %8,5’i ifade özgürlüğü, %7,7’si iş hayatından dışlanma, %7’si hak ve özgürlüklerin kısıtlanması, %5,9’u cemevlerinin ibadethane olarak kabul edilmemesi, %2’si ise diğer konularda daha az hak ve özgürlüğe sahip olduklarını ifade etmişlerdir. Alevi Enstitüsü tarafından gerçekleştirilen ve 10.07.2010 tarihinde yayınlanan “Ayrımcılıkla Mücadele ve Eşitlik Araştırması” sonuçlarına göre araştırma katılımcılarının %64’ü geçtiğimiz 12 ay içerisinde din ya da inançlarından dolayı ayrımcılığa maruz kaldıklarını ifade etmişlerdir. Bu araştırmaya katılanların %73’ü “geçtiğimiz 12 ay dâhilinde Değişik zeminlerde herhangi birinin, bir ya da birden fazla ayrımcılığa Şahsen maruz kalmasına ya da rahatsız edilmesine Şahit olduysanız bu neye dayanarak oldu?” sorusunu yaşanan ayrımcılığın din ya da inanç temelinde olduğu Şeklinde cevaplamışlardır. Türkiye’de ateistlerin, deistlerin ve agnostiklerin nüfustaki oranı konusunda yine sağlıklı bir bilgi bulunmamaktadır. Eurobarometer 2005 tarihli araştırmasında Türkiye’de hiçbir yaratıcıya inanmayanların oranı %1, bir yaratıcıya inanan ama bir dine mensup olmayanların oranı da %2 olarak kaydedilmiştir. Bir başka araştırmada ise araştırmaya katılanların %2’si ateist olduğunu, %7’si de bir yaratıcının varlığı ile ilgili farklı boyutlarda Şüphe içinde olduğunu dile getirmiştir. Türk Yahudi Toplumunu ve Türk Yahudi Kültürü’nü Tanıtma Projesi kapsamında 2009 yılında gerçekleştirilen “Farklı Kimliklere ve Yahudiliğe Bakış Araştırması”nda görüşülen kişilerin %34’ü ateistlerin dışlanmadığını, %37’si ise dışlandığını düşündüğünü dile getirmiştir. Aynı araştırmada, deneklerin %57’si ateist bir komşu istemediğini söylemiştir. 1853 yılında kurulan Bahai Dini’nin, 232 ülkede inananı vardır. ABD Dışişleri Bakanlığı’nın 2009 Din Özgürlüğü Raporu’nda Türkiye’de 10.000 dolayında Bahai olduğu belirtilmiştir. Ayrıca Türkiye’de sığınmacı olarak bulunan Bahailer de mevcuttur ancak kesin sayısı bilinmemektedir. Uluslararası Azınlık Hakları Grubu için Dilek Kurban tarafından hazırlanan Türkiye’de Azınlıklar Raporu’na göre, Türkiye’de 3.000.000 civarında Caferi yaşamaktadır. Buna karşın ABD Dışişleri Bakanlığı’nın raporu Caferilerin sayısını 500.000 olarak vermektedir. Şii mezhebine mensup Caferiler yoğun olarak Iğdır ve İstanbul’da yaşamaktadır. Türkiye’deki uygulamanın azınlık saydığı, Müslüman olmayan, üç “geleneksel” gruptan bir tanesi Ermenilerdir. Bugün Türkiye’de yaklaşık 60.000 Ermeni yaşamaktadır.Türkiye’deki Ermenilerin büyük bir bölümü Gregoryen kilisesine bağlıdır. Bunun dışında 2.000 civarında Katolik ve çok az sayıda Protestan kiliselerine bağlı Ermeni de bulunmaktadır. Ermenilerin çok büyük bir bölümü İstanbul’da yaşamaktadır. Gregoryen Ermeniler Osmanlılar zamanında İstanbul’da kurulmuş Ermeni Patrikhanesi’ne bağlıdır. Rum Ortodoks Hıristiyanlar bugün genelde İstanbul, Gökçeada ve Bozcaada’da yaşamaktadırlar. Bunların dışında Antakya’da etnik köken olarak Rum olmayan ve daha çok Arapça konuşan Antakya Rum Ortodoks Hıristiyanları bulunmaktadır. Lozan Barış Andlaşması gereği Türkiye’nin azınlık olarak kabul ettiği Rum Ortodoksların içinde Antakya’da yaşayan ve sayısı 10.000 kadar olan Rum Ortodokslar yer almamaktadır. Türkiye’nin azınlık olarak kabul ettiği Rum Ortodoks Hıristiyanların sayısı 4.300 civarındadır. 295 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 296 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 296 Turabdin, Mardin, Adıyaman ve İstanbul’da metropolitliği bulunan Türkiye’deki Süryani cemaatinin nüfusu yaklaşık 15.000’dir. Bunun 2.000–3.000 kadarı Güneydoğu Anadolu’da yaşarken, çoğunluğu İstanbul’da yaşamaktadır. Öte yandan, Türkiye’de 3.000 kadar Keldani Hıristiyan’ın yaşadığı tahmin edilmektedir. Çok büyük bir kesimi İstanbul, Ankara ve İzmir’de yaşayan Protestanların nüfusu 4.000 ila 6.000 arasındadır.27 ABD Dışişleri Bakanlığı’nın raporuna göre ise yine büyük Şehirlerde toplanmış çeşitli Protestan mezheplerine üye 3.000 kişi mevcuttur. Türkiye’deki uygulamanın azınlık saydığı üç gruptan bir tanesi de Musevilerdir. Türkiye’de yaşayan 23.000 civarında Musevi’nin çoğunluğu İstanbul’da yaşamaktadır. İstanbul’da 19 sinagogu bulunan Museviler yine burada bulunan başhahamlığa bağlıdır. Yezidiler Türkiye’nin doğu ve güneydoğu bölgelerinde yaşamaktadır. Uluslararası Azınlık Hakları Grubu raporuna göre “1980’lerin ortalarından itibaren neredeyse tümü, zulümden ve silahlı çatışmadan kaçmak amacıyla Avrupa’ya göç etmiştir. Türkiye’de Yezidilerin sayısı bilinmemektedir. Temmuz 2006’da Diyarbakır, Mardin, Urfa, Batman ve Şırnak’ta yürütülen araştırmada bu illerde 410 Yezidinin yaşadığı saptanmıştır.” Bunun yanı sıra ABD Dışişleri Bakanlığı’nın raporuna göre ise Türkiye’de 5.000 Yezidi yaşamaktadır. Genellikle İstanbul ve diğer büyük Şehirlerde yoğunlaşan birkaç dini grup daha vardır. Kesin üye sayıları bilinmese de, yaklaşık 3.300 Yehova Şahidi, az ve kesin olarak belirlenmeyen sayıda Bulgar Ortodoks, Nesturi, Gürcü Ortodoks, Katolik ve Maruni Hıristiyan vardır. Medya din ve inanç alanındaki ayrımcılıkla ilgili belirli kalıplar üzerinden haber yapmaktadır. İzleme ve raporlama çalışması süresince neredeyse her kuruluşun kendi ekseninden haber yaptığı gözlemlenmiştir. Yerel ölçekte ajansların haberlerini kullanan medya kurumları, ajansların görmezden geldiği olayları ayrıca emek vererek haber yapmamaktadırlar. Bunun neticesinde yaşanan pek çok olay basına da yansımamakta, örgütlenmemiş insanlar da savunuculuk anlamında yeterli olmadığı için konu kapatılabilmektedir. Elbette, ajanslara yansıyan haberlere de medyanın geneli ilgi göstermemektedir. Hrant Dink’in öldürülmesinden sonra azınlıklara yönelik nefret suçlarının tespiti ve teşhiri biraz daha ön plana çıkmış olmasına rağmen, azınlıkların talepleri ve yasal mevzuattaki olumsuz hükümler zorlukla haber olabilmektedir. Dini gruplarla ilgili konuların gündeme gelebilmesinin konuya yönelik sert tepkilerle mümkün olduğu gözlemlenmiştir. Örneğin Sümela Manastırı’nda ayin yapmak isteyen Fener Rum Patrikhanesi’nin bu talebinin sebebinden ziyade, buna karşı duranların söylemleri daha geniş yer bulabilmiştir. Başörtüsü sorununda da, Alevi çalıştaylarında da benzer bir durumu gözlemek mümkündür. Yüksek siyasetin izlediği gündelik politikalar etrafında şekillenen bir habercilik anlayışı medyanın büyük bir kısmında hâkim görünmektedir. Neredeyse tüm grupların dernek-vakıf statüsünde örgütlenmeleri mevcuttur. Bunlar arasında hak savunuculuğu anlamında öne çıkanlar özellikle Alevilerin ve başörtülülerin kurdukları veyahut içinde yer aldıkları örgütlenmelerdir. Ancak bu örgütlerin yasa koyucuyu gerekli değişikliklere sevk edebilecek bir güce tam olarak sahip olmadıkları gözlemlenmiştir. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 297 İstihdam alanında Tespit Edilen Ayrımcılık Vakaları İstihdam alanında din veya inanç temelli ayrımcılıkla ilgili beş vakaya ulaşılmıştır. Bu vakaların dışında, araştırmacıların yaptığı görüşmelerde sık sık inançları sebebiyle işine son verilen kişilerden bahsedilmiş, ancak bu vakalar hakkında yeterli bilgi olmadığı için rapora yansıtılmaları mümkün olmamıştır. Güliz Sağlam ile Ferya Saygılıgil, “Bölge” isimli belgeselleri ile ilgili yapılan röportajlarda serbest bölgelerde yaşanan ayrımcı uygulamalardan bahsetmişlerdir. Bu röportajlarda belgeselin yapımcıları Alevi iŞçilerin oruç tutmayınca dikkat çektiğini, bu işçilere Ramazan ayı boyunca çay ve öğle yemeği verilmediğini, oruç tutmayan işçilerin, oruç tutan işçilerin çalışma saatlerine uymak durumunda bırakıldıklarını, cuma namazı saatinde namaza giden işçiler yerine kadın işçiler ile Alevi erkek işçilerin daha çok çalıştırıldığını dile getirmişlerdir. Buradan hareket ederek, işçi sınıfının inançlarından ötürü ayrımcı pratiklerle yüz yüze kaldığını, işlerini kaybetme korkusuyla inançlarıyla ilgili ayrımcı uygulamalar karşısında da sessiz kaldığını eklemişlerdir. Erzincan’ın Mollaköy beldesindeki sağlık ocağında doktorluk yapan Müslüm Doğan, Alevilerin yaşadığı bu beldede daha iyi hizmet verebilmek adına sağlık ocağındaki eksikliklerle ilgili verdiği dilekçelerin ardından memuriyetle bağdaşmayacak fiiller yaptığı iddiasıyla memuriyetten atılmıştır. 15.05.2008 tarihinden bu yana Mollaköy beldesinde çalışan Doğan, ihtiyaçlarla ilgili verdiği 30 dilekçenin ardından Başbakanlığa ve bakanlıklara Şikâyette bulunması üzerine meslekten ihraç edildiğini söylemiŞtir. Konuyla ilgili yapılan basın açıklamasında, Dr. Müslüm Doğan’ın Alevi olduğu ve Alevilerin yaşadığı bir beldeye daha iyi hizmet vermek için çalışması karşısında memuriyetten atılmasının bir devlet politikası olduğu dile getirilmiştir. 3.000 nüfuslu beldeden toplanan 1.500 imza Sağlık Bakanlığı’na gönderilmiştir. Doğan da memuriyetten atılmasıyla ilgili olarak idare mahkemesine dava açmıştır. Alevi BektaŞi Federasyonu (ABF) Eğitim ve Bilim Sekreteri ve aynı zamanda Pir Sultan Abdal Kültür Derneği BaŞkan Yardımcısı Kemal Bülbül ile yapılan görüşmede Bülbül; Doğan’ın daha önceki çalışmaları sebebiyle Sağlık Müdürlüğü’nden en iyi performans ödülü aldığını, ancak son süreçte Vali’nin kendisini “1000 yıllık düzeni bozuyorsun” diyerek azarladığını aktarmış, Dr. Müslüm Doğan’ın memuriyetten atılmasının nedeninin belde halkının dini inançlarından ötürü olduğunu söylemiştir. Doktor Doğan’ın, İdare Mahkemesi’ne açtığı dava halen devam etmektedir. TBMM’de 31.03.2010 tarihinde, Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ile Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu’nun tartışılması sırasında Barış ve Demokrasi Partisi Milletvekili Şerafettin Halis partisi adına söz alarak,“Muş Alparslan Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde eğitim programları alanında ilan edilen araştırma görevlileri kadrosu için müracaat eden adaylara ön görüşmelerde Allah’a inanıp inanmadıkları, ateist olup olmadıkları, cemaate bakış açıları soruluyor” diyerek işe alımlarda dini inanç esasına göre mülakat yapıldığını iddia etmiştir. 23.04.2009 tarihinde Malatya Hekimhan Devlet Hastanesi’nde çalışan Sema Nur Tokmaz çalıştığı hastanede Alevi olması sebebiyle, hastane müdürü tarafından hakarete ve satırlı saldırıya uğramıştır. Alevi örgütlerinin desteğiyle olay yargıya intikal etmiştir. Alevi Bektaşi Federasyonu Başkanı Ali Balkız ile Federasyon’un Eğitim ve Bilim Sekreteri Kemal Bülbül olayın sistematik ayrımcılık halinin bir 297 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 298 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 298 unsuru olduğunu söyleyerek müdahillik başvurusu yapmışlardır. Yapmış oldukları başvuru mahkeme tarafından reddedilmiştir. Davanın ikinci duruşması 17 Haziran 2010 tarihinde yapılmış ve yargılanan sanıklar için beraat kararı çıkmıştır. Dava Yargıtay’a taşınmıştır. Eğitim alanında Tespit Edilen Ayrımcılık Vakaları Eğitim alanında 13 vaka tespit edilmiştir. Vakalar başörtüsü yasağı ve zorunlu din dersi ekseninde yoğunlaşmaktadır. Adapazarı Akyazı Başörtüsüne Özgürlük Platformu’nun 172. basın açıklamasında değinildiği üzere Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi’ne başörtülü olarak alınmayan öğrenciler için söz konusu yasağın bahar Şenlikleri döneminde 5 TL karşılığında aşılabildiği iddia edilmiştir. Platform’un basın açıklamasına göre eğitim amacıyla üniversiteye giremeyen başörtülü öğrenciler Şenlik döneminde giriş için ödedikleri 5 TL karşılığında herhangi bir zorlukla karşılaşmadan üniversite kampüsüne girebilmiŞlerdir. Protestan Kiliseler Derneği Başkanı Zekai Tanyar, öğrencilerin din dersine girmemek için velilerinden yazılı dilekçe alınmasının zorunlu olduğuna dikkat çekmiştir. Buna karşın birçok okul yönetiminin zorunlu olarak çocukları din dersine soktuğunu belirten Tanyar, “muaf olunduğu halde başka alternatif bulunmadığı için çocuklar din dersinde sınıfta oturmak zorunda kalmakta veya ders saatini müdür muavini odasında geçirmektedir” demiştir. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından Protestan Kiliseler Derneği’ne konuyla ilgili yazılan yanıtta, “din dersinden muaf olan öğrencilerin bu derse girmedikleri saatlerde okul kütüphanelerinden yararlandırılmasının uygun olacağı” kararının alındığı bildirilmiştir. Bu kararın okul yönetimlerine gönderildiği açıklanmıştır. Amasya’da Alevi bir ailenin çocuklarının zorunlu din dersinden muaf tutulması amacıyla Samsun İdare Mahkemesi’ne açtıkları iptal davası sonucunda “Türkiye’de hakim olan dinsel çeşitliliğin din kültürü ve ahlak bilgisi derslerinde dikkate alınmadığı, özellikle Alevi inancına sahip topluluğun Türk nüfusundaki oranının çok büyük olmasına karşın öğrencilerin Alevi inancının itikat veya ibadet unsurları hakkında eğitim almadığı” dile getirilerek ailenin 10. sınıfta okuyan kızlarının din dersinden muaf tutulması gerektiğine hükmedilmiştir. Zorunlu din dersi ile ilgili diğer bir vakada, dini inançları olmadığı gerekçesiyle İstanbul’da bir aile, çocuklarının din dersinden muaf tutulmasını talep etmiştir. Kaymakamlığın talebi reddetmesinin ardından açılan iptal davasında İstanbul 8. İdare Mahkemesi lehte yürütmeyi durdurma kararı vermiştir. Ancak AİHM’nin daha önce aldığı kararlar çerçevesinde zorunlu din derslerinden muafiyet durumunun tanındığı durumlarda, bu olanağın herhangi bir koşul olmaksızın, tüm felsefi ve dini inançlar arasında ayrım yapılmaksızın, kişilerin dini ve vicdani inançlarını açığa vurmak zorunda kalmaksızın din ve vicdan özgürlüğü ihlal edilmeden uygulanması gerekmektedir. Sivas Atatürk Lisesi’nde tarih öğretmeni olan Orhan Paşazade’nin öğrencisi E.K.’ye “sen namaz kılmıyor musun?” diye sorduğu, tırnaklarındaki parlatıcıyı göstererek, “bunlarla aldığın abdest de kabul edilmez; zaten sen abdest de almazsın” dediği iddia edilmiştir. Paşazade’nin E.K.’ye ayrıca “Sen Alevi misin?” diye sorduktan sonra E.K.’nin sınıftan tuvalete gitmek için çıktığı, tuvalet kapısında Orhan Paşazade’nin öğrencisine “burada ne arıyorsun?” diye bağırarak yumruk 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 299 attığı da kaydedilmiştir. Olayla ilgili soruşturma başlatılmıştır. Sivas İmranlı’da Atatürk İlköğretim Okulu Müdürü Hasan Dona, sınıftaki öğrencilere yönelik yaptığı konuşmalarda Aleviler hakkında hakaret içeren, Alevilerin dini önderleri olan Dedeler ve Seyitleri aşağılayan, dini bilgilerinin olmadığını iddia ettiği Alevilerin kendilerine özgü olan inanç ve ibadetlerinin kutsallığını küçümseyen ifadelerde bulunmuştur. Hasan Dona’nın bu ifadelerinden etkilenen sınıftaki bazı öğrenciler, Alevi olan diğer öğrencilere yönelik aşağılayıcı ve tahammülsüz tutum ve davranışlarda bulunmuşlardır. Bunun üzerine öğrencilerin velileri Sivas İmranlı İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’ne Şikâyet başvuruları yapmışlardır. Diyarbakır’da ailesi ile birlikte din değiştirip Protestan olan ilköğretim öğrencisi H.B.’nin, din dersinde “Kelime-i Şahadet” getirmediği için öğretmen tarafından dövüldüğü öne sürülmüştür. Ailenin Şikâyeti üzerine Valilik soruşturma başlatmıştır. Bu olayla ilgili olarak görüşü sorulan Diyarbakır Protestan Kilisesi ruhani lideri Ahmet Güvener, son dönemlerde öğrencilere yönelik saldırıların arttığını belirtmiş, lisede okuyan kendi kızına da bir öğretmeninin kendi gözleri önünde “gavurluğu bırak, seni dine davet ediyorum” diye bağırdığını ifade etmiştir. TBMM’de 31.03.2010 günü, Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ile Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu’nun tartışılması sırasında Barış ve Demokrasi Partisi Milletvekili Şerafettin Halis, Muş Alparslan Üniversitesi Eğitim Fakültesi tarafından velilere Yrd. Doç. Dr. Mehmet Kamil Coşkun imzalı bir form gönderilerek 5-6 yaş çocuklarında Allah’a yakınlık algısı üzerine bir araştırma yapıldığını belirtmiştir. Gönderilen formlarda araştırmanın amacının “çocukların Allah’a hangi Şartlarda kendilerini yakın ve uzak hissettiklerini; bu yakınlık algısının hastalık, yalnızlık, mutluluk, başarı ve ailenin dindarlık durumuna göre ne derecede değişkenlik gösterdiğini ortaya koymak” olduğu ifade edilmiştir. Halis’in aktarımıyla, verilerin toplanmasında izlenecek adımlar olarak sırasıyla, önce velilerin dine bakış ve bağlılığını ölçen dindarlık ölçeği ve çocukların güven duygusunu ölçen bağlanma ölçeği uygulanacak, daha sonra çocuklara altı ayrı hikâye anlatılarak her hikâyeden sonra Allah’ın hikâye kahramanına ne kadar yakın olduğunu bir figür yardımıyla göstermeleri istenecektir. Halis ayrıca velilerden, yazıya ek olarak gönderilen „dindarlık ölçeği’ adını verdikleri soruları yanıtlamaları, daha sonra ana sınıfı öğretmenlerine göndermelerinin istendiğini bu sorular arasında “Yaptıklarınızdan dolayı kendinizi hesaba çeker misiniz? Günahlarınıza pişman olup tövbe eder misiniz? İmkânınız olsa senede bir zekât verir misiniz? Günlük hayatınızda dini önemli bulur musunuz? İnancınıza göre hareket etmediğinizde rahatsız olur musunuz? Dinî sohbet ve ortamlara katılır mısınız? Dinî faaliyetlere katkı ve desteğiniz olur mu?” gibi soruların yer aldığını söylemiştir. Bunun yanında, Adana’da ilköğretim okullarında görev yapan 500 branş öğretmeni üzerinde, dindarlık sorgulaması formları dağıtıldığını, formların Çukurova Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Asım Yapıcı ve İl Millî Eğitim Müdürü, program geliştirme sorumlusu Sedat Altunkanat imzalı olduğunu, her iki yetkilinin de Adana Valiliği’nden, İl Millî Eğitim Müdürlüğü’nden ve Üniversite Senatosu’ndan onay aldıklarını söylediğini belirtmiştir. Ermeni okullarına kayıt yaptırılırken “Ermenilik ispatı” istenmesi bazı Ermenilerin okullara kayıt yaptırmasını zorlaştırmaktadır. Ermeni okulu yöneticisi Garo Paylan, öğrenci kayıtlarında ‘Ermenilik ispatı’ arandığını, Milli Eğitim müfettişlerinin, öğrencinin ailesini yedi nesil geri gidip araştırdığını, okula öğrenci 299 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 300 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 300 alma takdirinin okul yönetimine bırakılması gerektiğini, 1970’lerde yapılan bu değişiklik nedeniyle Müslümanlaştırılmış Ermenilerin okullara kayıt yaptıramadığını ifade etmiştir. Ümmehan Elginkan Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezi, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) ve Türkiye İş Kurumu (İŞKUR)ortaklığıyla gerçekleştirilen Girişimcilik Kursu için mülakata giren Nilüfer Ünaldı başörtülü olduğu gerekçesiyle eğitime alınmamıştır. Ünaldı Elginkan Vakfı görevlisi olduğunu söyleyen bir kişinin kursun Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı olarak gerçekleştirildiği ve Bakanlığın yönetmeliklerini uygulamak zorunda olduklarını ifade ederek kendisine eğitime başörtülü alınamayacağını söylediğini ifade etmiştir. Elginkan Vakfı yaptığı açıklamada bu uygulamayı teyit ederken İŞKUR Manisa İl Müdürü Yüksel Uçar,İŞKUR yönetmeliğinde böyle bir ayrımcılığa yer olmadığını ve bu tür bir ayrım yapan bir kurumla tekrar sözleşme yapılmayacağını,yapılan sözleşmelerin de iptal edileceğini ifade etmiştir. Osmaniye’de 2010 Lisans Yerleştirme Sınavı’na giren Z.A. başörtüsünün üzerine peruk takmanın yasak olması gerekçesiyle sınava alınmamıştır. İddiaya göre A.’nın sınav salonundaki görevli kişi peruk takabileceğini, ancak kulaklarının görünmesi gerektiğini söylemiştir. Bunun üzerine salondan ayrılan A., sınava perukla girmesine izin vermeyen görevli hakkında suç duyurusunda bulunmuştur. Mal ve Hizmetlere erişim alanında Tespit Edilen Ayrımcılık Vakaları Mal ve hizmetlere erişim alanında 12 ayrımcılık vakası tespit edilmiştir. Öne çıkan vakalar başörtüsünün kamusal alanda kullanımı, din eğitimi-öğretimi, dini ve vicdani kanaatlerin açıklanmaya zorlanması ve devletin dine dair yorumları ile ilgilidir. Cem Vakfı’nın Alevilerin cemevlerine ibadethane statüsü verilmesi, ibadet için genel bütçeden pay ayrılması ve Diyanet İşleri Başkanlığı bünyesinde Alevi inanç önderlerine kadro tahsis edilmesi gibi talepleri reddedilmiştir. Dava halen Danıştay’da devam etmektedir. Samandağ’ın yerel gazetelerinden Harman gazetesinde Temmuz 2009’da “Anneler Babalar Dikkat” başlığı ile verilen haberde, Samandağ dışından gelen yabancıların bir Kur’an kursu açtığı, bu kişilerin Samandağ yerlisi olmadığı yani Samandağ’daki geleneksel Alevi inancına yakın olmayabileceği dile getirilmiş, çocuklarını kursa gönderecek veliler uyarılmıştır. 2010 yılının Mart ayı sonlarında ise, bu haber üzerine, yani aradan yaklaşık 9 ay geçtikten sonra, Harman gazetesinde sözü edilen Samandağ dışından gelen kişilerin açtığı kurs için değil, ama yüzyıllardır geleneksel olarak çocuklarını eğiten Samandağ’ın Alevi şeyhleri için dava açılmıştır. Ahmet Tümkaya, Zülfikar Çiftçi, Hikmet Özben, Aziz Tümkaya ve Ahmet Bilmez, Enğam Daduk ile Deniz Mahallesi muhtarı Edip Can hakkında “izinsiz Kuran kursu açtıkları gerekçesiyle” Tekkeler ve Zaviyeler Hakkındaki Kanun’a muhalefet suçundan ayrı ayrı dava açılmış, haklarında 6’şar aydan 3’er yıla kadar hapis cezası istenmiştir. Kur’an kursu olarak lanse edilen durumun aslında Aleviliğin temel felsefesini, din ve ahlak bilgisini çocuklara anlatmayı amaçlayan ve yüzyıllardır süregiden, belirli bir müfredatı ya da kurs programı olmayan etkinlikler olduğu ve suç kastı olmadığı dile getirilerek beraat istenmiş, Mahkeme yeterli suç delili bulunmadığı için beraat kararı vermiştir. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 301 Araştırmacılar tarafından Samandağ ilçesinde kaç adet kaçak Kuran kursuna dair işlem yapıldığı hakkında Samandağ Kaymakamlığı’na bilgi edinme başvurusunda bulunulmuştur. Yasal süre içinde yanıt alınmadığı gibi, raporun yayına hazırlandığı 15.02.2011 tarihine kadar da yanıt verilmemiştir. Bu konuyla ilgili olarak araştırmacılar tarafından Zülfikar Çiftçi ile görüşme yapılmıştır. Çiftçi, olayı doğrulamış, başka ayrıntılar da vermiştir. Kendisi her yıl bu etkinlikler düzenlenmeden önce kaymakamlığa dilekçeyle bilgi verdiklerini söylemiştir. Her sene Kaymakamlığın yönlendirmesiyle İlçe Müftülüğü’ne gidildiğini, Müftülüğün dilekçeye kaşesini vurup “uygundur” diyerek başvuruculara iade ettiğini belirtmiştir. Ancak olayın gerçekleştiği sene Müftülük dilekçeyi geri vermemiş, bir sorun olmadığını söylemekle yetinmiştir. Çiftçi, Müftülüğün “izin verilmemiştir” diyen yazısının daha sonra dava sırasında ortaya çıktığının ancak kendilerine bu yazının ulaşmadığının altını çizmiştir. Davadan önce başlayan soruşturma sırasında emniyet mensuplarının soruları üzerine Zülfikar Çiftçi, diğer şeyhlerle beraber her sene olduğu gibi bu sene de Kaymakamlık izniyle bu etkinliği düzenlediklerini dile getirdiklerini anlatmıştır. Soruşturmanın Terörle Mücadele tarafından yürütüldüğünü daha sonra bir avukatın uyarısıyla fark ettiklerini söyleyen Çiftçi, ifade verdikten sonra kendilerine bir sıkıntı olmadığının söylendiğini, şeyhlerin de “ifade alma gereği duymuşlar, herhalde önemsiz bir konu” diyerek olayı fazla düşünmediklerini dile getirmiştir. Aradan 1,5 ay geçtikten sonra izinsiz Kur’an kursu açtıkları gerekçesiyle dava açıldığı haberinin geldiğini kaydeden Çiftçi, 6 aydan 3 yıla kadar hapis istemiyle dava açıldığını öğrendiklerini söylemiştir. Zülfikar Çiftçi, davayı toplumsal olarak algıladıklarının altını çizmiş, Samandağ’da bu bedelsiz, geleneksel etkinliğe çocuklarının katılması için ailelerin kendilerinden ısrarla ricacı olduğunu, bugüne kadar herhangi bir şikâyetinde kendilerine ulaşmadığını belirtmiştir. Davanın açılmasını inançlarına bir saldırı olarak gördüklerini söylemiş, 22 avukatın dayanışma içerisinde vekâlet aldığını, davayı kamuoyuna medya ve sivil toplum örgütleri aracılığıyla taşımaya çalıştıklarını dile getirmiştir. Harman Gazetesi’nde çıkan haber üzerine sadece kendilerine dava açıldığını ancak gazete ile yaptıkları görüşmelerde gazetenin yaptığı haberde kendilerini kastetmediğini belirttiklerini aktarmıştır. Nitekim Harman Gazetesi de daha sonra yaptığı yayınlarla şeyhlere sahip çıkmıştır. Bu sene Antakya İl Müftülüğü’ne gittiklerini, ancak olumlu bir netice alamadıkları için yüzyıllardır geleneksel olarak devam eden bu etkinlikleri yapamadıklarını kaydetmiştir. Nüfus cüzdanlarında bulunan din hanesinin kaldırılmaması Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) tarafından bir insan hakkı ihlali olarak kabul edilmiştir. İzmir’de yaşayan Sinan Işık, 2004 yılında nüfus cüzdanında din hanesine “İslam” yerine “Alevi” yazdırmak istemiştir. Bu talebinin kabul edilmemesi üzerine kendisi yargı yoluna gitmiştir. Türkiye’de yaşanan yargı sürecinin aleyhine sonuçlanmasının ardından Işık, davayı AİHM’ye taşımıştır. Işık, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) düşünce, inanç ve din özgürlüğünü düzenleyen 9. maddesi, adil yargılamayı düzenleyen 6. maddesi ve ayrımcılığı yasaklayan 14. maddesini ihlal ettiğini öne sürmüştür. AİHM’de açılan davada Türkiye’nin 9. maddeyi ihlal ettiğine hükmedilmiş ve din hanesinin nüfus cüzdanlarından tamamen çıkarılması gerektiği belirtilmiştir. Nüfus cüzdanlarındaki din hanesi doğrudan bir ayrımcılık olarak görülmese dahi kişileri dini inancını açıklamaya mecbur bırakması ve pek çok alanda ayrımcılığı tetikleme ihtimaliyle ayrımcı bir uygulama olarak değerlendirilmiştir. Dava Türkiye’de yürütülürken mahkeme Diyanet İşleri Başkanlığı’ndan görüş istemiş, Diyanet İşleri Başkanlığı ise Aleviliğin bir din değil, mezhep olduğunu söyleyerek din hanesine Alevi 301 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 302 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 302 yazılmaması yönünde görüş bildirmiştir. AİHM kararları Türkiye için bağlayıcı olmasına ve Türkiye’nin bu karar doğrultusunda bir düzenleme yapması gerekmesine rağmen, karardan bu yana konu hakkında herhangi bir adım atılmamıştır. İzmir Büyükşehir Belediyesi indirimli ulaşım kartlarında başörtülü fotoğraf bulunmaması şartını getirmiştir. “Ulaşımda Başörtüsü Krizi” başlığıyla verilen haberde başörtülü öğrencilerin diğer öğrencilerle aynı indirimden yararlanmasının engellendiğine ve bunun açıkça “din vicdan ve ifade özgürlüğünün ihlali” olduğuna değinilmiştir. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı ise habere göre bu durumu “marjinal bir grubun meselesi” olarak tanımlamıştır. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde bulunan oyuncak müzesini Yenimahalle Yunus Emre İlköğretim Okulu anasınıfında okuyan çocukları ile gezmeye gelen velilerden başörtülü olanlar “resmi bir kurum olan üniversitenin kurallarını uygulamak zorunda olunması” gerekçesiyle içeri alınmamıştır. Başörtülü kadınların yaşadığı diğer bir ayrımcılık vakası ise Marmara Üniversitesi’nde meydana gelmiştir. Ankara Üniversitesi’yle aynı gerekçe öne sürülerek herhangi bir yazılı talimat olmamasına rağmen Marmara Üniversitesi Rektörlüğü’nün sözlü talimatı olduğu ifade edilerek üniversite misafirhanesinde rezervasyon yaptıran Çınar ailesi misafirhaneye alınmamıştır. Bursa’daki Renault fabrikasında çalışanların alışveriş yaptığı kooperatife başörtülü kadınların alınmadığı iddia edilmiştir. Konuyla ilgili olarak MAZLUMDER Bursa Şubesi bir basın açıklaması yapmış, ardından da Cumhurbaşkanı, TBMM ve Renault şirketine şikâyet dilekçeleri göndermiştir. Türkiye Ermenileri Patriği Mesrob II’nin ağır hastalığı sebebiyle görevini tam olarak yerine getirememesi sonucunda Ermeni Eş Patriği seçilmesi gündeme gelmiş ve bununla ilgili olarak İçişleri Bakanlığı’na yapılan başvurunun herhangi bir gerekçelendirme olmaksızın belirsiz bir süre ertelendiği bildirilmiştir. Böylelikle Ermenilerin ruhani liderleriyle ilgili bir konu çözümsüzlüğe itilmiştir. Alanya’da İncil dağıtan dört Yehova Şahidi, misyonerlik faaliyetlerinin suç olduğu gerekçesiyle gözaltına alınmıştır. Savcılıkla yapılan görüşmeler sonucunda durumun suç teşkil etmediği anlaşılarak kişiler serbest bırakılmıştır. Fener Rum Patriği Bartholomeos, Sümela Manastırı’nda 15.08.2010 tarihinde ayin yapılması kararını olumlu bir gelişme olarak değerlendirirken, Patrikhane ile ilgili konularda Dışişleri Bakanlığı’nın kendileri ile ilgilenmesini yadırgadığını, kendilerinin de Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları olduğunu, Dışişleri Bakanlığı ile ilişkilenmelerinin anlaşılmaz olduğunu dile getirmiştir. Ayrıca Başbakan Yardımcısı ve Devlet Bakanı Bülent Arınç’ın Heybeliada Ruhban Okulu’nun açılması için ellerinden geleni yapacaklarını söylemesiyle birlikte, bu süreçten de umutlu olduğunu vurgulamıştır. Hükümet, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen enerji alanındaki KİT’leri mahsuplaşma yoluyla borç yükünden kurtarmak için hazırladığı tasarıda cami, kilise, havra gibi ibadethanelerin aydınlatma borçlarına uygulanan faiz silinirken, CHP’nin önerisine rağmen “cemevlerinin” elektrik borcu affedilmemiştir. 16-22 Nisan 2010 tarihleri arasında Kutlu Doğum Haftası boyunca Türkiye genelinde Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından 19.394 etkinlik düzenlenmiştir. Bu etkinliklerin 1.180’i öğrencilere yönelik olarak gerçekleşmiştir. Hafta boyunca yetiştirme yurtlarından, okullara, cezaevlerinden, anasınıflarına, kamu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 303 kurumlarından, hastanelere kadar pek çok yerde etkinlik düzenlenmiştir. Kutlu Doğum Haftası süresince, Diyanet İşleri Başkanlığı bu kadar çok sayıda etkinliği yalnızca Hanefi-Sünni inancına sahip yurttaşlar için düzenlemiştir. GENEL DEĞERLENDİRME ve SONUÇ Türkiye’deki haliyle laiklik ilkesi, din ve devlet işlerinin ayrılığını kabul ederken, bu ilkenin ayrılmaz parçası olan din ve vicdan özgürlüğü ile devletin tüm din veya inançlara eşit mesafede durması gibi konularda laiklik ilkesine rahatlıkla aykırı davranabilmektedir. Bu sayede yaygın bir inanç (Hanefi-Sünni İslam inancı) devlet eliyle nüfusun çok büyük bir kısmına zorunlu olarak öğretilmekte, bu inanca özgü ibadetler için alan tahsis edilmekte, bu inancın din görevlileri devlet memuru olmaktadır. Diğer inançlar devlet himayesinden uzak kalmakta ve ayrımcı uygulamalarla da karşılaşmaktadır. Bunların yanında devletin dine müdahalesi, laik devlet anlayışıyla çelişmekte, dini alanda devletin tam kontrolünü yaratmaktadır. Osmanlı’dan devralınan Şeriye ve Evkaf Vekâleti (Din İşleri ve Vakıflar Bakanlığı) 1924 yılında yerini Diyanet İşleri Başkanlığı’na bırakmış, dini alan içinde devlet bir kurum oluşturmuştur. Hanefi-Sünni inancın algılanışı ve yorumlanışı da Diyanet İşleri Başkanlığı aracılığıyla devletin süzgecinden geçmektedir. Bu durum, dinin kolektif etkisini azaltmakta veyahut şekillendirilmeye çalışılmasına sebep olmaktadır. Söz konusu durum, Hanefi-Sünni inanca sahip olduğunu söyleyen kadınların çeşitli şekillerde uğradığı ayrımcı uygulamalar olarak örneklendirilebilir. Yani inanca mensubiyet, tanımı devlet tarafından yapılan dini inançlara uygun yaşayışla zaman zaman örtüşmeyebilmektedir. Başörtüsü yasağı sadece kadınları hedef almış ve kadınların özellikle eğitim ve istihdama katılmasının önünde bir engel oluşturmuştur. Konuyla ilgili Birleşmiş Milletler Eğitim Hakkı Özel Raportörü Katarina Tomaševski’nin hazırladığı Türkiye ile ilgili raporda, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) Türkiye’de eşit olmayan bir şekilde eğitim hakkından yararlanamayan kız çocukları ve kadınlara yönelik başörtüsü bağlantılı kısıtlamalar ve okuldan ihraçlara dair görüşüne yer vermiştir. ILO bu gibi kısıtlamaların, Müslüman kadınların eğitim olanaklarına yönelik eşit haklarını etkilememesi gerektiğini belirtmiştir. ILO’ya göre: “İşgücüne katılım düzeylerinde olduğu gibi, kadınların eğitim düzeyinin Türkiye’de oldukça düşük olduğunu gösteren (iş arayan her iki kadından biri sadece ilkokul eğitimi almıştır) ve Hükümet tarafından sağlanmış bilginin ışığında bakıldığı zaman, başörtüsüne dair yasağın potansiyel ayrımcı etkisi özel bir önem taşımaktadır.” ILO, eğitimdeki eşitsiz uygulamalara, özellikle kadınların eğitim almasının engellenmesine dikkat çekerek, başörtüsüne dair yasağın ayrımcı etkisine vurgu yapmaktadır. Benzer Şekilde, Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi de, Türkiye ile ilgili hazırladığı 2005 tarihli Sonuç Gözlemlerinde başörtüsü takan kadınlara ve kız çocuklarına yönelik kısıtlamalara ilişkin kaygılarını ifade etmiş ve bunun kadınlara yönelik ayrımcı etkisini değerlendirmek üzere hükümetten bilgi istemiştir. Ancak Türkiye Hükümeti bu konuda herhangi bir bilgi sunmamıştır. Tüm bunlarla beraber Din ve İnanca Dayanan Her Türlü Hoşgörüsüzlüğün ve Ayrımcılığın Tasfiye Edilmesine Dair Bildiri’nin 5. maddesinin 2. fıkrası da “Her çocuk, din veya inanç konularında anne ve babasının ve varsa vasisinin dileğine uygun olan bir eğitime ulaşma hakkından yararlanır; çocuklar, kendi anne ve babasının veya vasisinin dileğine aykırı bir din veya inanç öğretimi almaya zorlanamaz; bu konuda çocukların yüksek menfaatleri, yön- 303 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 304 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 304 lendirici bir prensiptir” Şeklinde bir hükümle çocuğun din eğitiminin kendi ailesinin tasarrufunda olduğunu belirtmektedir. Çocukların inandıkları dinin kurallarına uygun olarak yaşamaları konusunda ise özellikle kız çocukları ayrımcı uygulamalara maruz kalmaktadırlar. İnançları gereği giyinmeleri, inançlarını niteleyen aksesuarları kullanmaları yasaklanmakta, kamusal alanda yapabileceklerinin sınırı devlet tarafından çizilmektedir. Bu durum ailenin çocuğu yetiştiriş tarzının etkisiyle olsun veya olmasın, sonuçları açısından kız çocuklarının eğitim başta olmak üzere kamusal alandan dışlanmasına sebep olabilmektedir. Eğitim alanında öne çıkan bir diğer konu zorunlu din dersleri konusudur. Zorunlu din dersleri, öğrencileri bir yandan tek bir dini inancın öğretilmesine mecbur tutarken, diğer yandan öğrenciler bu dersten muaf olabilmek için dini inançlarını açıklamak zorunda bırakılmaktadır. İnançlarını açıkladıkları için uğrayabilecekleri ayrımcılığın yolu da açılmış olmaktadır. AİHM’nin Alevi bir öğrencinin ve babasının başvurusu üzerine Türkiye’de zorunlu din derslerinin insan hakkı ihlali olduğunu ve kaldırılması gerektiğini belirten kararına rağmen Türkiye’de bu tür bir düzenlemeye gidilmemiştir. Danıştay 8. Dairesi’nin din derslerinin zorunlu olamayacağı yönünde birçok kararı da bulunmaktadır. Benzer davalar mahkemelerde sonuçlanmayı beklemektedir. 1982 Anayasası’nda bulunan “Din ve ahlâk eğitim ve öğretimi Devletin gözetim ve denetimi altında yapılır” diyen ve din dersini zorunlu tutan madde halen yürürlükte bulunmaktadır. Alevilerin temel sorunları ve talepleri beş temel maddede toplanabilir. Bu hususlar, hükümetin başlatmış olduğu Alevi çalıştaylarına yönelik Alevi Bektaşi Federasyon Başkanı’nın ve Pir Sultan Abdal Kültür Derneği’nin eleştirilerinde de yer almaktadır. Bu taleplerden bazıları; “bütün katliamların ve siyasi cinayetlerin aydınlatılması, Madımak Oteli'nin utanç müzesi yapılması, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın ve zorunlu din derslerinin kaldırılması, cemevlerinin yasal statüye kavuşturulması, Alevilere ve farklı inançlara yönelik ayrımcılıkların sona erdirilmesi” olarak dile getirilmektedir. Bu taleplere henüz cevap verilmemiştir. Alevi örgütler tarafından bu alanlarda sıkıntıların devam ettiği ve Alevi çalıştaylarının bu beklentileri karşılamaktan uzak olduğu belirtilmektedir. Bunun yanısıra hükümet tarafından davet edilen çalıştay katılımcıları da rahatsızlık yaratmıştır. Hükümet davetlileri seçerken hassas davranmayarak, Maraş Olaylarının sanıklarından Ökkeş Şendiller gibi kişileri de çalıştaylara davet ederek Alevi örgütlerinin bazılarının daha başından süreçle ilgili şüphe duymasına sebep olmuştur. Örneğin Alevi Bektaşi Federasyonu Başkanı Ali Balkız Alevi çalıştayları sonrasında hazırlanan raporu ciddi biçimde eleştirmiş ve Alevilerin bir anlamda asimile edilmeye çalışıldığını dile getirmiştir. Alevilerin yoğun olarak yaşadıkları mahallelerin, semtlerin, köylerin adları süreç içerisinde değiŞtirilerek Alevilerin tarihsel anlamda onaylamadığı kimselerin isimleri verilmiştir. Bu isimlere ilişkin değişiklik talepleri sıklıkla reddedilmektedir. Örneğin Sultanbeyli’de Alevilerin yoğun olarak yaşadığı Başaran Mahallesi’nin adı Yavuz Sultan Selim olarak değiştirilmiş, mahalle sakinlerinin mahallenin adının Pir Sultan olarak değiştirilmesi talebine olumlu bir yanıt verilmemiştir. Diyanet İşleri BaŞkanlığı’nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un 7. maddesinde ifade edildiği gibi Başkanlık “İlgili birim, kurum ve kuruluşlarla işbirliği yaparak eğitim programları geliştirmek, planlamak ve uygulamak, bu amaçla eğitim merkezleri açmak ve bu merkezlerle ilgili iŞ ve hizmetleri yürütmek” yetkisine sahiptir. Gene aynı Kanun’un 17. maddesinde belirtildiği üzere “Başkanlık gerektiğinde, kanunla verilen görevleri çerçevesinde Türkiye Diyanet Vakfı ile 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 305 işbirliği yapar.” Vakıf, “İslâm dininin gerçek hüviyeti ile tanıtılmasında, toplumun din konusunda aydınlatılmasında Diyanet İşleri Başkanlığı’na yardımcı ve destek olmak, gereken yerlerde cami yapıp donatmak, fakir hastalar için tedavi kurumları açıp işletmek, zekat, fitre gibi Müslüman vatandaşlarımız tarafından yapılacak yardımları Şartlarına uygun olarak toplumdaki ihtiyaç sahiplerine intikal ettirerek sosyal yardım ve hizmeti geliştirmek” amacıyla kurulmuştur. Türkiye Diyanet Vakfı, 29 Mayıs Vakıf Üniversitesi’ni de açarak Diyanet İşleri Başkanlığı’nın dolaylı yoldan yükseköğretime adım atmasına olanak sağlamıştır. Bu durum, Kanun’un 1. maddesinde ifade edildiği gibi “İslam Dininin inançları, ibadet ve ahlak esasları ile ilgili işleri yürütmek, din konusunda toplumu aydınlatmak ve ibadet yerlerini yönetmek üzere” kurulan Diyanet İşleri Başkanlığı’nın kendi yetki ve sorumluluk alanını aşarak, bir dini kurum olmanın yanında, hayatın pek çok alanında faaliyet gösteren karma bir yapıya dönüşmesi anlamına gelmektedir. Bu yapı faaliyetlerini Hanefi inancın öğretileri doğrultusunda yaparak hem diğer inanç kesimlerine mesafe almakta, hem de bir devlet kurumu olarak kendi inancının yayılmasına çabalamaktadır. Cumhuriyetin kuruluşundan sonra vatandaşların hukuki statüleri Müslümanlar ve gayrimüslimler olarak şekillendirilmiştir. Lozan Barış Andlaşması ile 1923’te Türkiye’de yaşayan azınlıkların hukuki statüsü tanımlanmıştır. Buna göre din, Türkiye’de azınlıkların hukuki konumunu belirlemede tek kriter olmuştur. Öyle ki Lozan Barış Andlaşması’nın “Azınlıkların Korunması” başlıklı bölümü Türkiye’deki azınlıklardan gayrimüslim azınlıklar olarak bahsetmektedir. Örneğin, “Türkçe konuşan Anadolu Ermenileri azınlık kabul edilirken Ermenice konuşan Müslüman Hemşinliler Türk kabul edilmişlerdir.” Böylece Türk vatandaşı olmak ile Türk olmak arasında bir statü farkı oluşmuştur. Bundan dolayı azınlıklar yalnızca vatandaşlık itibariyle Türklüğe bağlanmıştır. Bunun sonucunda da Türkiye Cumhuriyeti’nin azınlık haklarını korumakla mükellef olduğu hukuki düzenlemelerde boşluklar meydana gelmiş, hukuki düzenlemeler yerine yalnızca fiili ve idari önlemler alma yoluna gidilmiştir. Sonuç olarak Lozan Barış Andlaşması ile birlikte Türkiye sadece etnik olarak Rum, Ermeni ve Musevilerin azınlık olduğunu kabul etmiştir. Bu yüzden, farklı inanç gruplarına mensup kimselerin hakları hukuki anlamda korunmamakta, yasal statüleri tanınmamaktadır. Lozan Barış Andlaşması’yla Bahaîler, Rum etnisitesinden olmayan Rum Ortodoks Hıristiyanlar, Yezidiler, Protestanlar, Yehova Şahitleri vb. bunun dışında kalan gruplardır. İzleme çalışması süresince bu konuların bugün de önemini koruduğu görülmüştür. Türkiye Cumhuriyeti çeşitli uluslararası insan hakları sözleşmelerine Anayasayı ve Lozan Barış Andlaşması’nı neden olarak göstererek çekinceler koymaktadır. Baskın Oran’ın da ifade ettiği gibi Türkiye, Lozan’da resmi olarak kabul ettiği azınlık tanımını Anayasayı devreye sokarak daha da daraltmaktadır. Oysa bugünkü dünyada hissedilen ihtiyaçlar neticesinde azınlık haklarıyla ilgili düzenlemeler uluslararası sözleşmelere nitelik bakımından daha da derinleşerek girme eğilimindedir. Dolayısıyla bugün çeşitli Alevi önderlerinden Rum Ortodoks cemaati sözcülerine kadar dile getirilen anayasal engellerin kaldırılmasına yönelik taleplerin dikkate alınması hayati öneme sahiptir. Azınlıkların yaşadığı başka sıkıntılar da vardır. Bunlar; özel okullarda ve kurslarda azınlık dillerinde anadil olarak eğitim yapılmasına ve bu dillerin öğretilmesine dair anayasal ve fiili sınırlamalar, azınlıklara ilişkin ayrımcı ifadelerin ders kitaplarında bulunması, dini liderlerini seçerken yaşadıkları problemler ile ibadethane yapım, onarım ve restorasyon çalışmaları sırasında yaşadıkları sıkıntılar olarak sıralanabilir. Bununla birlikte devletin Müslüman olarak tanımladığı bazı 305 306 gruplar da azınlık olduklarını düşünmekte, bazıları da İslam ile ilişkili olmadıklarını ifade etmektedirler. 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 306 Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan ancak dini ve vicdani sebeplerle askerlik yapmak istemeyenlerin talepleri dikkate alınmamaktadır. İç hukukta da bu konuda bir çözüm olmadığı için bu kişiler inanç ve vicdani kanaatleri sebebiyle yargılanmakta ve çeşitli cezalara çarptırılmaktadır. Yerel yönetimlerin maddi veya ayni yardım dağıtırken Sünni-Hanefi inançtan olmayan vatandaşlara ve sığınmacılara bu yardımları vermediği iddiaları da araştırmacılara aktarılmıştır. Yardımların sosyal bir hak olarak tanınarak, müzmin yoksulluktan toplumu çıkartmayı hedefleyen bir bakış açısıyla insan onuruna yakışan ve hiçbir soru işareti bırakmayacak Şekilde yeniden düzenlenmesi, yardıma erişimde ayrımcılığın kesin olarak önlenmesi gerekmektedir. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 307 2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILINDA EĞİTİMİN VE EĞİTİM EMEKÇİLERİNİN SORUNLARI AĞIRLAŞTI! 307 Eğitim Sen Merkez Yürütme Kurulu'nun 2011-2012 Eğitim-Öğretim Yılı'nda artan eğitim ve eğitim emekçileri sorununa ilişkin raporudur. 20.01.2012 2011–2012 eğitim-öğretim yılının ilk yarısı bugün sona erdi. Geçtiğimiz yarıyıl içinde önceki yıllardan birikerek artan sorunlar yetmezmiş gibi, eğitimde yeni sorunlar ve olumsuzluklarla karşı karşıya kalınmıştır. Geçtiğimiz dokuz yılda eğitimde yaşanan ticarileştirme ve eğitimi dinselleştirme uygulamaları, geçtiğimiz yarıyılda olduğu kadar yoğun yaşanmamıştır. 2011–2012 eğitim-öğretim yılının ilk yarısının sonu itibariyle Türkiye’de eğitim sisteminin artık kronikleşen sorunları bütün ağırlığıyla varlığını sürdürmektedir. Eğitimin temel bir insan hakkı olması, kamusal finansman yoluyla bütün yurttaşlara eşit ve parasız olarak sunulması gerekirken, önceki hükümetlerin izinden giden AKP Hükümeti döneminde, eğitim her geçen gün daha fazla piyasa ilişkileri içine çekilmiş ve ticarileştirilmiştir. 9 yıllık AKP iktidarı, piyasacı ve özelleştirmeyi temel alan eğitim politikaları ile eğitimi ve eğitim sistemini içinden çıkılması güç bir duruma sürüklemiştir. AKP bu süreci, bir taraftan yoğun siyasi kadrolaşma çabalarıyla yürütürken, diğer yandan demokratik, laik, bilimsel ve anadilinde eğitim talepleri görmezden gelinmiş, bu yöndeki talepleri savunanlar adli ve fiili baskılarla sindirilmeye çalışılmıştır. 23 Ekim'de Van'da meydana gelen depremin ardından deprem bölgesindeki öğrenci ve öğretmenlerin barınma gibi en temel ihtiyaçları karşılanmadan, okulların depreme dayanıklılığı tespiti tamamlanmadan eğitim-öğretim dönemine başlanması, çözümsüzlüğün AKP iktidarı tarafından ne kadar benimsendiğinin göstergesidir. Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer, göreve gelmesinden kısa bir süre sonra “öğretmenlerin 3 ay tatil yaptığını” iddia etmiş, öğretmenlerin okullarda “sabah 8, akşam 5 mesai” yapacağını açıklamıştır. Aynı Bakan, ataması yapılmayan 300 bin öğretmene “atanamıyorlarsa başka iş yapsınlar” diyerek eğitime şaşı baktığını ortaya koymuştur. Öğretmenlerin 3 ay tatil yapmadığını çok iyi bilen Milli Eğitim Bakanı, eğitim alanında hayata geçirilecek projelerine kamuoyu desteği sağlamak için eğitim emekçilerini kullanmış ve esas amacının eğitimde angarya çalışma uygulamalarını hayata geçirmek olduğu kısa sürede anlaşılmıştır. 2011-2012 eğitim-öğretim yılı başından itibaren öğretmenler asli görevleri dışında “Öğrenci Koçluğu”, Eğitim Harcamaları Anketi (TEFBİS), İlköğretim Kurumları Standardı Anketi (İKS), mahallelerde okuma yazma bilmeyenlerin tespiti gibi ek çalışmalar yapmaya başlamışlardır. Eğitim-öğretim yılı başında gündeme getirilen ADEY, RİDEF, RİTA, “Aile Öğretmenliği Projesi” “Ana-kız okuldayız” projesi gibi uygulamalarla, öğretmenleri mesai saatleri dışında angarya ve esnek çalıştırmaya dönük çalıştırma uygulamaları hızlanmıştır. Eğitim emekçilerini daha yoğun çalıştırmayı hedefleyen performans değerlendirme uygulaması pilot illerde başlamıştır. 308 Eğitime Yönelik Piyasacı Hamleler ve Eğitimi Dinselleştiren Uygulamalar Sorunları Arttırdı 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 308 9 yıllık AKP iktidarı döneminde eğitimin ticarileştirilmesi uygulamaları ile eğitim sisteminin dinselleştirilmesi uygulamaları birbirine paralel olarak hayata geçirilmiştir. Bir taraftan okullar kar-zarar hesabıyla tıpkı piyasada faaliyet gösteren “şirketler” gibi işletilirken, müfredatın ırkçı, gerici ve cins ayrımcı öğeler içerdiğini, başta Felsefe dersi olmak üzere pek çok derste dini referansların belirgin bir şekilde arttırıldığını gözlemlemek mümkündür. Eğitimin toplumun geleceği açısından taşıdığı önem dikkate alındığına, eğitim müfredatının biçimlendirilmesinden pratik uygulamalara kadar hemen her alanda dini öğelerin Milli Eğitim Bakanlığı tarafından eğitim sürecine adım adım eklemlenmeye çalışılması dikkat çekicidir. Okullardaki sayısız uygulamalardan, yardımcı kaynakların içeriğine kadar her araç, eğitimin dinselleştirilmesi doğrultusunda kullanılmıştır. Pedagojik açıdan çok ciddi sakıncaları bulunan Kur’an kurslarındaki yaş sınırının kaldırılması, bu anlamda atılan önemli adımlardan birisidir. Daha önce, Harun Yahya’nın evrim teorisine karşı çıkardığı ve hiçbir bilimsel değeri olmayan “Yaradılış Atlası” adlı kitabı Türkiye’deki bütün Biyoloji ve Felsefe öğretmenlerinin adına okullara gönderilmiş, Milli Eğitim Bakanlığı öğretmenlerin adlarının söz konusu kişilerin eline nasıl geçtiğini açıklayamamıştır. Türkiye’nin çeşitli illerindeki okullarda dönem dönem dini içerikli kitaplarıyla tanınan yazarların katılımıyla toplantılar düzenlenmiş ve öğrencilerin bu yazarların kitaplarını alıp okumaları özendirilmiştir. Eğitim müfredatının değiştirilmesi sürecinde önerilen “100 Temel Eser” içinde yer alan pek çok hikayede kısaltma ve düzeltmeler yapılarak bu kitaplar İslami söylemler eşliğinde yeniden düzenlenmiştir. Kitap listesinin içinde dilinde en çok değişiklik yapılan kitaplardan birisi Pinokyo’dur. Kitap yine bazı yayınevleri tarafından İslami söyleme uydurularak piyasaya sürülmüştür. Sefiller, Robinson Crusoe (Timaş), İnsan Ne ile Yaşar, Heidi (Nehir), Hikayeler-Cehov, Andersen Masalları, Mutlu Prens, Polyanna (Damla), Üç Silahşörler, La Fontaigne’den Seçmeler gibi kitaplar dini söyleme uydurulan kitaplardan bazılarıdır. Özgün metinler, kitaplara ekleme, çıkarma, çarpıtma gibi yollar kullanılarak değiştirilmiştir. Eğitim Sen, o dönem 100 temel eser ile ilgili olarak yayınladığı açıklayıcı broşürle (100 Temel Eser Niçin Temel Eser Değil, Ocak 2008) bütün bu kitaplardaki dini söylemleri ayrıntılı olarak açıklamıştır. Zorunlu eğitimin kendi içinde kademelendirilerek 4+4+4 şeklinde 12 yıla çıkarılması için çalışmalar yapıldığı basına yansımıştır. İlköğretimin bir bütün olarak değerlendirilmesi yerine 4+4 şeklinde belirlenmiş olması, ister istemez imam hatip okullarının orta bölümlerinin yeniden canlandırılması tartışmalarını gündeme getirmiştir. Her ne kadar düzenleme “mesleğe yönelme” şeklinde ifade edilse de, ilköğretim dördüncü sınıfta okuyan bir çocuğun pedagojik olarak, kendi iradesiyle meslek seçimine yönelmeyeceği ortadadır. Eğitim Sen, eğitimin 2 yıl okul öncesi 9 yıl kesintisiz ilköğretim ve 4 yıl da ortaöğretim olmak üzere toplam 15 yıla çıkarılmasını önermekte, bunun için gerekli altyapı çalışmalarına bir an önce başlanmasını savunmaktadır. Yine önceki yıllarda Valilikler ve Milli Eğitim Müdürlükleri tarafından verilen izinlerle birtakım dernek ve çevreler tarafından birçok il ve ilçede okullar ve öğrenciler üzerinden organize edilmeye çalışılan ve neredeyse ulusal bir etkinlik 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 309 düzeyine çıkarılan “Kutlu Doğum Haftası” geçtiğimiz yıl yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı genelgesiyle okullarda dini siyasete alet eden yaklaşımlar eşliğinde yaygınlaştırılmıştır. Geçtiğimiz haftalarda Diyanet İşleri Başkanlığı’nın ilköğretim okulu öğrencilerine “umre ziyareti” yapılması ile ilgili yazısının Milli Eğitim Bakanlığı tarafından “acele ve günlü” olarak 81 ildeki bütün okullara gönderilmesi ve okullardan öğrencilerin listesinin istenmesi eğitimin dinselleştirilmesi uygulamalarının geldiği noktayı görebilmemiz açısından önemlidir. Yıllardır ülke gündeminde olan “zorunlu din dersi” uygulaması, AİHM ve yüksek yargı kararlarına rağmen sürdürülürken Milli Eğitim Bakanlığı, her fırsatta din dersi verilen alanları artırmaya çalışmıştır. Sağlıklı çocuklara din dersinin zorunlu olduğunun tartışıldığı bir dönemde Bakanlık, otistik çocuklara da din kültürü ve ahlak bilgisi dersini zorunlu hale getirerek, eğitimin dinselleştirilmesi uygulamalarında sınır tanımadığını göstermiştir. Üstelik bu yapılırken otistik çocukların en fazla ihtiyaç duyduğu ders saati azaltılmıştır. Beden Eğitim dersi 4 saatten 3 saate indirilerek Din Kültürü dersi konulmuş; okullarda din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmeni olmadığı durumlarda bu derslerde beden eğitimi öğretmenleri görevlendirilmiştir. Eğitimde dinselleştirme uygulamaları sadece burada belirttiklerimizle sınırlı değildir. Bu uygulamalar, eğitimin gün geçtikçe kronikleşen sorunları ile birlikte değerlendirildiğinde karşı karşıya olduğumuz sorunun büyüklüğü daha iyi anlaşılmaktadır. Milli Eğitim Bakanlığı Fatih Projesi (Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi Geliştirme) kapsamında yaklaşık 12 bin tablet bilgisayar dağıtılacağını, okulların 1496 akıllı tahtayla donatılacağını açıklamıştır. Fatih Projesi kapsamında Ulaştırma Bakanlığı ve Vestel Elektronik iştiraki Vestel Dijital Üretim arasında akıllı tahtalar için 339.6 milyon liralık bir sözleşme imzalanmış ve eğitim hizmetinin giderek derinleşen sorunlarının üstü süslü söylemlerle kapatılmak istenmiştir. Fırsat eşitliğini Fatih Projesi ile sağlayacağını söyleyen MEB’in sadece sermaye çevrelerine, büyük şirketlere böylesi projelerle borsadaki hisselerini harekete geçirecek büyük fırsatlar sunduğu açıktır. Yıllardır işaret ettiğimiz ve çözümü noktasında da çeşitli önerilerde bulunduğumuz kronik eğitim sorunlarını görmek istemeyen MEB’in öncelikli olarak Fatih Projesi’ne eğilmesi manidardır. Sorunların altını her çizdiğimizde bütçenin kısıtlılığından bahsedenlerin milyonlarca liralık ihaleler gerçekleştirmesi ile kimlere fırsat yaratılmak istendiği açıkça görülmektedir. Eğitimi “teknoloji odaklı” hale getirmek isteyen MEB’in Bilişim Teknolojisi dersini 4. ve 5. sınıflarda kaldırması; 6, 7 ve 8. sınıflarda da seçmeli hale getirmesi ile Fatih Projesi ile ulaşılması istenen hedefler arasında ciddi bir çelişki bulunmaktadır. Böylece bu uygulamayla eğitim sistemi içine çeşitli proje ve modellerle büyük şirketlerin bir daha çıkmamak üzere sokulmak istendiği, eğitim hizmetinin tamamıyla ticarileştirilmesinin hedeflendiği de açıkça görülebilir olmuştur. 2011-2012 eğitim öğretim yılının birinci yarıyılı itibariyle eğitimde yaşanan diğer sorunlar şunlardır: AKP’nin eğitime bütçeden yüksek oranda pay ayrıldığı ve okullaşma oranlarındaki artışa ilişkin çizdiği olumlu tabloya karşın çok sayıda çocuk eğitim hakkından yararlanamamaktadır. Bakanlık, özellikle okul öncesi eğitim oranlarının arttığını iddia etse de adrese dayalı kayıt sistemine göre açıklanan rakamlar gerçeği yansıtmamakta; Türkiye’nin pek çok bölgesinde, özellikle okul öncesi eğitimde 309 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 310 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 310 kayıtlarda görülen öğrenci sayısı ile okula devam eden öğrenci sayısında belirgin bir fark bulunmaktadır. MEB, pek çok konuda olduğu gibi bu konuda da sadece kendilerine iletilen rakamları açıklamakta, bu rakamların gerçeği yansıtıp yansıtmadığı ile ilgili herhangi bir inceleme yapma ihtiyacı hissetmemektedir. Okulların fiziki yapı ve donanım açısından yaşadığı eksiklikler sağlıklı bir eğitim hizmetinin verilmesini güçleştirmektedir. Okulların büyük bölümünde araç-gereç, kütüphane, altyapı donatım yetersizlikleri sürmektedir. Öğrenciler, büyük kentlerde 40-50 kişiye varan kalabalık sınıflarda, kırsal kesimde ise birleştirilmiş sınıflarda öğretim görmeye çalışmaktadır. Sadece ilköğretimde öğrencilerin OECD ortalaması olan 22 kişilik sınıflarda sağlıklı bir biçimde tekli eğitim görebilmeleri için gerekli olan derslik sayısı 163 bin 309’dur. Resmi rakamlara göre Türkiye’de ilköğretimde derslik başına ortalama öğrenci sayısı 31, orta öğretimde 34, İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Adana, Mersin, Gaziantep, Urfa, Diyarbakır, Batman, Van ve Ağrı’da derslik başına ortalama öğrenci sayısı Türkiye ortalamasının üzerindedir. Sadece İstanbul’da derslik başına ortalama öğrenci sayısı ilköğretimde 45, orta öğretimde ise 41’dir. Türkiye’deki okulların halen üçte ikisinde ikili, üçte birinde tekli eğitim yapılmaktadır. Sınıf mevcutları geçmişe göre azalmasına karşın, özellikle yoksul, emekçi ailelerinin yaşadığı bölgelerdeki okullarda kalabalık sınıflarda eğitimöğretim yapılmaya çalışılmaktadır. Kalabalık sınıflarda eğitim hem öğretmenler hem de öğrenciler açısından önemli bir sorun olmayı sürdürmektedir. Birleştirilmiş sınıflar ve taşımalı eğitim uygulamasının yaygınlığı eğitim sisteminin öncelikli sorunları olmayı sürdürmektedir. 2011–2012 eğitim-öğretim yılı itibariyle 15.961 ilköğretim okulu taşımalı eğitim kapsamına alınmıştır. Ülke genelinde taşıma merkezi ilköğretim okullarının sayısı ise 5.956’dır. Yatılı İlköğretim Bölge Okulları’nda (YİBO) eğitim gören öğrenci sayısı ciddi bir artış göstermiştir. 2002-2003 eğitim öğretim yılında 546 YİBO’larda okuyan öğrenci sayısı 166 bin 543 iken, 2011 yılında YİBO sayısı 539’a düşmüş, ancak YİBO’da okuyan öğrenci sayısı 247 bin 563’e yükselmiştir. Süreç içerisinde okullaşma sorununa temel çözümün bu kurumlar eliyle gerçekleştirileceği beklentisi oluşturulmuştur. Oysa temel olarak yapılması gereken, her çocuğun kendi ikamet ettiği yerde okul, derslik ve öğretmen açığı sorununun giderilmesi ve bu yolla çocukların kendilerinin ve ailelerinin ikamet ettikleri yerlerde eğitim görmelerinin sağlanmasıdır. Bu sürecin bir an önce gerçekleştirilmesi için acil düzenlemeler yapılmalı ve YİBO’lar en kısa sürede kaldırılmalıdır. AİHM kararlarına rağmen zorunlu din dersi uygulamasında ısrar edilmekte, başta Aleviler olmak üzere başka inançtan olan ya da herhangi bir inanışı olmayan ailelerin çocuklarına yönelik ayrımcı uygulamalar sürmektedir. Eğitimde “ticarileştirme” ve “özelleştirme” uygulamaları bütün hızıyla sürmekte, kamu-özel ortaklığı çerçevesinde okullarda kamusal finansmanın yeri büyük ölçüde özel kesimden, şirketlerden sağlanan finansmana bırakılmaktadır. Ayrıca son yıllarda eğitim alanında şirketlerin sponsorluğu, devlet/kamu okulları arasında gelir ve ticari faaliyetlere göre hiyerarşinin, bu bağlamda “ayrıcalıklı devlet okulları”nın ortaya çıkmasına neden olmuştur. Eğitim sistemimizin bir diğer önemli konusu anadilinde eğitim konusunun henüz çözülememesinden kaynaklı sorunların artarak sürüyor olmasıdır. Anadilinde eğitim, çocukların zihinsel gelişimlerinin, öğrenme yeteneklerinin ve sağlıklı bir 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 311 kimlik edinmelerinin olmazsa olmaz koşullarındandır. İlköğretim çağına kadar kendi anadili ile dünyayı ve çevresini tanıyan çocuğun, herhangi bir geçiş süreci yaşamaksızın yabancısı olduğu bir dil ile eğitime başlaması, pedagojik açıdan kabul edilmez bir durumdur. Türkiye’de milyonlarca çocuğun kendi anadillerinde eğitim hakkından yoksun bırakılması, çocukluktan itibaren zihinsel gelişimi ve kimlik edinme sürecini olumsuz etkilemektedir. Eğitim hakkının gerçekleşebilmesinin ve eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanmasının koşullarından birisi çocuğun anadilini öğrenmesi ve anadiliyle eğitime başlamasıdır. Eğitimin yukarıda dile getirilen amaçlarına yönelik olarak başarıya ulaşması da aynı şekilde anadiliyle yakından ilgilidir. Anadilinde eğitim hakkı, BM sözleşmeleri dâhil birçok uluslararası düzenleme ile güvence altına alınmış temel bir insan hakkıdır. Birleşmiş Milletler’in sözleşmelerinin anadilinde eğitim ile ilgili maddelerine konulan bütün çekinceler kaldırılmalı; eğitim biliminin temel ilkelerinden birisi olan anadilinde eğitim hakkı tanınmalıdır. Ücretli öğretmen görevlendirmelerinin, yoğunluklu olarak yoksul olan ve Bakanlık’ın beklediği kadar “katkı payı” verilmeyen bölgelerde olması dikkat çekici olan bir diğer noktadır. Gelir düzeyi yüksek olan semtlerde kadrolu öğretmenler görevlendirilirken, yoksul semtlerdeki okullarda ücretli öğretmenler görevlendirilmekte, bu anlamda bizzat MEB tarafından yurttaşlar arasında “resmi ayrımcılık” yapılmaktadır. Milli Eğitim Bakanlığı verilerine göre 81 ilde 4 bin 93 dershane bulunmaktadır. Dershaneler yıllar içinde, aksi yöndeki tüm iddialara rağmen kamu okullarına alternatif haline getirilmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı Stratejik Planı, önümüzdeki yıllarda dershanelere arsa tahsisi, vergi indirimi vb. teşvikler verilmesi yoluyla bu kuruluşların özel okullara dönüştürülmesi amaçlanmaktadır. Okullarda şiddetin önüne geçilmesi ve güvenliğin sağlanması iddiasıyla “okul polisliği” uygulaması çerçevesinde her okula bir polis yerleştirilmiştir. Ayrıca emniyetle “iletişimi” sağlamak için muhbir öğretmenlik uygulaması hayata geçirilmeye çalışılmaktadır. Bu uygulama, okulda şiddeti bir dizi ekonomik ve sosyo-kültürel önlemle üstüne gidilebilecek bir olgu görmekten çok, sadece asayiş sorunu ya da adli bir sorun olarak gören çarpık zihniyetin sürdüğünü göstermektedir. Meslekî ve teknik eğitimin artık içinden çıkılamaz hale gelmiş sorunları çözüm beklemektedir. Milli Eğitim Bakanlığı meslek liselerinin ve bu liselerde okuyan gençlerin sorunları dinleyip çözüm üretmek yerine, endüstri meslek liselerini öğrencileri ve öğretmenleriyle birlikte özel sektöre devretmenin planlarını yapmaktadır. Yükseköğretim alanında yaşanan ticarileştirme süreci bütün hızıyla sürmektedir. YÖK başkanı değişmiş ancak, YÖK’ün paradigması değişmemiştir. AKP baskısını artırarak yeniden yapılandırmaya çalıştığı üniversitelerde; eşit, parasız, bilimsel, demokratik, anadilinde eğitim isteyen, üniversitelerin ticarethane haline dönmesine, öğrencilerin müşteri olarak görülmesine karşı duran, özgürlük isteyen öğrencilerin sesini susturmak için elinden gelen her şeyi yapmaktadır. 2002’de 23 olan vakıf üniversitesi sayısı 62’ye, 53 olan kamu üniversitesi sayısı 103’e çıkmış durumdadır. Üniversite sayısını böylesi artırmak AKP açısından oldukça mantıklıdır. Üniversite eğitiminin kitleselleşmesi, öncelikle piyasadaki işgücünün “niteliği”ni yükseltecek ve genel ücret düzeyini düşürecek bir hamledir. İkinci olarak üniversite eğitimi almak toplumsal bir mesele haline geldiği için, daha 311 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 312 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 312 fazla öğrencinin üniversiteye girme şansına sahip olması, işsizlik rakamlarının düşmesi açısından da bir fırsat olarak değerlendirilmiştir. 652 Sayılı KHK ile Eğitimde Yeniden Yapılandırma Süreci Hızlandı 652 sayılı “Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” ile Milli Eğitim Bakanlığı’nın teşkilat yapısı tamamen değiştirilmiştir. Buna göre eğitim sistemi yapısal, örgütsel, personel sistemleri açısından köklü bir biçimde dönüştürerek, “küresel rekabete” hazırlayacak bir model oluşturması planlanmaktadır. Kamu hizmetleri içinde belirleyici bir konumda bulunan (Türkiye’de kamu hizmetlerinin yüzde 48’ini eğitim hizmetleri oluşturur) eğitim hizmetlerinin söz konusu “küresel rekabete” uygun olarak yürütülmesi için Bakanlık’ın görev tanımında önemli değişiklikler yapılmıştır. 652 sayılı KHK ile yapılan en önemli değişikliklerden birisi, “Okul Öncesi Eğitimi Genel Müdürlüğü” ile “İlköğretim Genel Müdürlüğü”nün birleştirilip, “Temel Eğitim Genel Müdürlüğü” oluşturularak, ilköğretimde zorunlu olan din derslerinin, yeni oluşturulan “temel eğitim” kavramı çerçevesinde okul öncesi eğitimde de zorunlu olarak okutmasının yolunun açılmış olmasıdır. Eğitim-öğretim açısından din öğretimi, matematik, fizik, tarih, fen, sosyal bilimler öğretimiyle benzer bir öğretim alanı iken, diğer alanların öğretimiyle ilgili genel müdürlükler birleştirilirken “Din Öğretimi Genel Müdürlüğü”nün varlığının korunmasını, Kuran kurslarına gidecek öğrencilerde yaş sınırının kaldırılması ve Arapça seçmeli ders çalışmalarını birlikte değerlendirdiğimizde 652 Sayılı KHK’nın ne kadar tehlikeli düzenlemeler içerdiği daha iyi anlaşılmaktadır. 652 sayılı KHK ile eğitim yöneticilerinin yetki ve sorumlulukları da yeniden düzenlenmiştir. Buna göre, yöneticiler bundan sonra görevlerini sadece mevzuata, plan, program ve emirlere göre değil, aynı zamanda “performans ölçütlerine” ve “hizmet kalite standartları”na uygun olarak yürütecektir. 652 sayılı KHK ile yapılan bir başka değişiklikle, okul ve kurum müdürleri, yazılı ve/veya sözlü olarak yapılacak okul veya kurum müdürlüğü sınavında başarılı olmak kaydıyla, hizmet süreleri, “performans” ve “yeterlikleri” dikkate alınarak il milli eğitim müdürünün teklifi üzerine “vali tarafından” atanması öngörülmüştür. Bakanlık, kendileri gibi düşünmeyen tek bir kişiyi bile yönetici yapmamak için sözlü sınav sistemini yeniden getirmiştir. Danıştay’ın daha önce yapılan sözlü sınavları objektif bulmayıp iptal etmesine rağmen AKP, Milli Eğitim Bakanlığı’ndaki siyasal kadrolaşmasını tamamlamak için yeniden sözlü sınav getirmiş ve bir kez daha yüksek yargı kararlarını yok saymıştır. 652 sayılı KHK ile değiştirilen 3797 sayılı MEB eski teşkilat kanununda yönetim görevlerine atanma ve bu görevlerde yükselmede kariyer ve liyakatin esas alınacağı açıkça düzenlenmiştir. Yine Danıştay’ın eğitim yöneticilerinin seçiminde yaşanan siyasal kadrolaşmaları iptal ederken verdiği kararlarının temelini “kariyer” ve “liyakat” (görev için yeterlilik) ilkeleri oluşturmuştur. Hükümetin, 652 sayılı KHK’da kamu yönetimi açısından son derece önemli olan bu iki temel ilkeye yer vermemesi, Bakanlık’ın eğitim yöneticilerini istediği biçimde seçmek istemesinin önünü açmıştır. 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin “İnşaat ve Emlak Grup Başkanlığı” başlığı altında düzenlenen 23. maddesinde yer verilen hükümler ile eğitimde “Kamu Özel Ortaklığı” olarak ifade edilen bir modelin uygulanmak istendiği anlaşılmaktadır. Bu noktada aşağıda yer verilen 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 23. maddesine göz gezdirdiğimizde bugün “eğitim kampusları” ya 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 313 da “eğitim kentler” olarak ifade edilen projenin alt yapısının bu modelle oluşturulduğu görülmektedir. MEB, “kiralık okul” projesini kamu özel ortaklığı çerçevesinde değerlendirmekte ve üzerine okul yapılacak arazi sahiplerine “Proje bizden. Arazine okulu sen yap, bize 49 yıllığına kirala” demeye hazırlanmaktadır. Bu uygulamanın açık anlamı şudur. Devlet eğitim-öğretim hizmetini sunacak personeli yani öğretmenleri bu okullarda ya da kampuslarda istihdam etmeye devam ederek, hem şirketin kira gelirini hem de eğitim-öğretim hizmetinin buralarda verilmesi nedeniyle öğrenci garantisini, yani şirketin müşteri garantisini devlet güvencesine bağlamaktadır. Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Kampusları Yönergesi’nin 4. maddesinde eğitim kampusu; “Millî Eğitim Bakanlığına bağlı değişik tür ve derecedeki birden fazla okul ve kurumlar ile bunlara bağlı pansiyon, yatakhane, yemekhane, laboratuvar, kütüphane, spor alanları, rehberlik ve sağlık ünitesi, konferans salonu, çok amaçlı salon ve benzeri yerleri içerisinde bulunduran alanı” olarak ifade edilmektedir. Dolayısıyla kampus oluşturma fikrinin gerçekleştirilmesinde Kamu Özel Ortaklığı modelinin oynayacağı rolü görebilmek, eğitim hizmetinin geleceği açısından hayati öneme sahiptir. Projedeki temel amaç, göç alan büyükşehirlerde sınıf mevcutlarının azaltılması olarak ifade edilse de asıl amaç, eğitim hizmeti içerisine büyük şirketleri çıkmamak üzere yerleştirmektir. Eğitim-öğretim hizmeti dışındaki diğer tüm hizmetlerin şirketin ticaret yapacağı alanlar olarak ayrılması, söz konusu şirketin kamu hizmeti alanına köklerini nasıl salacağını da göstermektedir. Kaldı ki sağlık hizmeti alanında görüldüğü üzere şirketle Bakanlık’ın yapacağı sözleşmenin “ticari sır” gerekçesiyle kamuoyundan saklanması muhtemeldir. Milli Eğitim Bakanlığı, çocuk ve gençlerimizin daha iyi ve sağlıklı koşullarda eğitim almasını istiyorsa, bunu eğitimi ticarileştirerek, eğitim hizmetlerini yerli ve yabancı şirketlere pazarlayarak değil, eğitime yeterli bütçe, okullarımıza ihtiyacı kadar ödenek ayırarak yapabilir. Öğretmen Açıkları Sorunu Devam Ediyor Milli Eğitim Bakanlığı’nın Kasım 2011 verilerine göre Türkiye genelinde 661.571 öğretmen görev yapıyor. Bunlardan 661.411’i kadrolu, 160’ı sözleşmelidir. Bakanlık verilerine göre 2011-2012 eğitim öğretim yılının ilk yarısında ek ders karşılığı çalıştırılan ücretli öğretmen sayısı 60 bin 94’tür. Bir yanda norm kadro esasına göre 126.137 öğretmen açığı varken, diğer yanda 300 bini aşkın ataması yapılmayan öğretmen bulunmaktadır. 2011’de KPSS’ye giren ve resmi olarak atama bekleyen öğretmenlerin sayısı 264.277’dir. Her yıl eğitim fakültelerinden mezun olanların sayısı 33.783, diğer üniversitelerden mezun olup pedagojik formasyon eğitimi alanların sayısı 39.359’dur. Ataması yapılmayan öğretmenlerin sayısı her yıl en az 73.142 kişi artarken, her yıl mezun sayısının yarısı kadar bile öğretmen ataması yapılmaması, ataması yapılmayan öğretmenlerin sayısını birkaç yıl içinde 500 binlere çıkaracaktır. Milli Eğitim Bakanlığı’nın bir taraftan öğretmenlerin niteliklerini ve yeterliliklerini tartışmaya açarken, diğer taraftan ihtiyaç kadar öğretmen ataması yapmaması ve okul öncesi eğitim dahil eğitimin bütün kademelerinde “ücretli öğretmen” istih- 313 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 314 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 314 dam etmesi dikkat çekicidir. Öğretmenlik mesleğinin herkesin yapabileceği sıradan bir “iş” olarak değerlendiren, öğretmenlik gibi mesleki uzmanlık gerektiren bir mesleğin “ücretli öğretmen”ler tarafından yerine getirilmesinin önünü açan Bakanlığın öğretmenlerin mesleki yeterliliklerini tartışmaya açması tek kelimeyle bu konudaki politikasızlığın ve samimiyetsizliğin en somut ifadesidir. Sayıları her geçen yıl hızla artan ataması yapılmayan öğretmenlere, yeni kurulan üniversitelerin eğitim fakültelerinden mezun olacaklar da eklendiğinde işsiz öğretmen ordusunun önümüzdeki yıllarda daha da büyüyeceğini tahmin etmek zor değildir. Milli Eğitim Bakanlığı’nın öğretmen istihdamı konusunda bugüne kadar benimsediği politika öğretmen yetiştirmeden atama sürecine kadar hiçbir planlamanın olmadığını göstermektedir. Sonuç Eğitim, tüm dünya çapında evrensel bir insan hakkı olarak kabul edilmektedir. Bunun altında yatan en önemli etken eğitimin; insan kişiliğinin tüm yönleriyle gelişmesinde çok önemli bir faktör ve insanların kendilerini gerçekleştirmeleri ve özgürleşmeleri ile doğrudan ilişkili bir süreç olmasıdır. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nde eğitimin; cinsiyet, ırk, etnik yapı ve ulus gibi ayrımlar gözetilmeksizin her bireyin hakkı olduğu açıkça belirtilmiştir. Eğitimin temel bir insan hakkı olması devletin herhangi bir ayrım gözetmeden herkese, eşit ve nitelikli eğitimi parasız olarak sunmasını gerektirmektedir. Her tür ve düzey eğitim; sınıf, ırk, renk, cinsiyet, dil, din, politik görüş, ulus, etnik köken gibi ayrımlar yapılmadan herkese sağlanmalıdır. Türkiye Cumhuriyeti hükümetleri imzaladığı eğitim hakkıyla ilgili ve eğitimde ayrımcılığın önlenmesine ilişkin uluslararası anlaşmalar, Anayasa ve ilgili yasalardaki hükümler gereği, eğitim hakkının kullanımının önündeki engelleri aşmak üzere etkin çalışmalar yürütmek zorundadır. Eğitime ilişkin çalışmaları gerçekleştirirken, anadilinde eğitim başta olmak üzere eğitim hakkına ilişkin temel ilkeleri göz önünde bulundurmak gerekmektedir. Her geçen gün içten içe çürüyerek bir enkaz haline getirilmiş eğitim sistemimiz 2011–2012 eğitim öğretim yılının ilk yarısında da eğitim emekçilerinin çabaları ile okullarda yürütülmeye çalışılmıştır. İlköğretimden başlayarak tam anlamıyla bir yarış içine sokulan çocuklarımız ve gençlerimiz arasındaki eğitim rekabeti, dershanelerle daha da artmış, oluşan dershane sistemi okullarda verilen eğitimin niteliğini tamamen yitirmesine, en temel işlevlerini bile yerine getiremez duruma gelmesine neden olmuştur. Yıllardır uygulanan ekonomik politikalar, kamudaki siyasal kadrolaşma, hak gaspları, sağlıkta yaşanan katılım payı ve diğer uygulamalar, paralı eğitim uygulamaları, ataması yapılmayan işsiz öğretmenlerin durumu, ücretli öğretmenliğin yarattığı sorunlar, ekonomik krizin giderek ağırlaşan yansımaları ve diğer hak gaspları, işyerlerini içten içe kaynatan, kamu emekçilerinin önemli bir bölümünü sorunlarını tartışmaya ve sorgulamaya iten sonuçlar ortaya çıkarmıştır. Eğitimin ve eğitim emekçilerinin yıllardır yaşadığı sorunlara kalıcı çözümler üretilmemiş, sorunlarımızın çözülmesi noktasındaki taleplerimiz görmezden gelinmiştir. Son yıllarda eğitimin bütün kademelerinde yaşanan ticarileştirme uygulamalarının sürmesine, çeşitli adlar altında angarya çalışmanın yaygınlaşmasına, baskılar, sürgünler ve anti demokratik uygulamalara karşı sessiz ve tepkisiz kalmayacağımızı göstermek için 21 Aralık Çarşamba günü 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 315 gerçekleştirdiğimiz grev AKP Hükümeti'ne önemli bir uyarı olmuştur. Eğitim sisteminin yıllar içinde birikerek artan yapısal sorunlarını, geçici, günübirlik politikalarla geçiştirmek ya da çözümsüz bırakmak, çocuk ve gençlerimizin, Türkiye’nin geleceğine vurulmuş en büyük darbe olacaktır. Eğitim sistemimiz; özellikle yoksul, emekçi ailelerin yaşadığı bölge ve yerleşim birimleri açısından daha büyük ihmallerin, derin eşitsizlik ve yoksullukların yaşandığı bir durumdadır. Eğitim Sen olarak, çocuk ve gençlerimizin, geleceğimizin bu enkazın altında yok olmaması için acil adımlar atılması zorunluluğunu bir kez daha belirtiyoruz. Eğitimin ve eğitim emekçilerinin sorunlarına kalıcı çözümler getirilmesine yönelik taleplerimizin karşılanmaması durumunda tepkilerimiz artarak sürecektir. Önümüzdeki dönemde başta eğitim alanında yaşanan olumsuz düzenlemeler olmak üzere, eğitim ve bilim emekçilerinin yaşadığı sorunların çözümü için daha kitlesel ve sonuç alıcı eylemler hayata geçirmeye kararlıyız. 315 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 316 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 316 TUTUKLU ÖĞRENCİLER RAPORU Çağdaş Hukukçular Derneği İstanbul Şubesi GİRİŞ Özellikle 2010 yılı ortalarından itibaren ülkemizdeki üniversite öğrencilerine yönelik siyasal iktidarın kabul edilemez boyutttaki baskı uygulamaları sonucu ifade özgürlüğü, insan hakları, savunma hakkı, kişi özgürlüğü ve dokunulmazlığı noktalarında çok ciddi sıkıntılar husule gelmiştir. Bu durum gelinen aşamada öyle bir hal almıştır ki, yargı organları mevcut baskı politikalarını tamamlar mahiyette hukuka ve yasalara aykırı kararlar tesis etmişlerdir. Böylece bugün artık deyim yerinde ise “tutuklu öğrenciler” sorunu olarak tanımlanabilecek, bir yanıyla siyasal ve bir yanıyla da hukuksal bir maddi gerçekle karşı karşıya kalmış bulunmaktayız. Mevcut gerçeklik karşısında da Çağdaş Hukukçular Derneği İstanbul Şubesi olarak tutuklu öğrenciler hakkında iş bu raporun hazırlanmasına karar verilmiştir. Raporda öğrencilere yönelik baskıların yargısal ayağına ağırlık verilmiş olup, raporun son kısmında hali hazırda İstanbul yargı çevresindeki cezaevlerinde tutuklu bulunan toplam 89 öğrecinin isim listesine yer verilmiştir. Belirtmek gerekir ki, ülke çapında tutuklu bulunan öğrencilerin sayısı raporumuzda yayınladığımız listedekinden çok daha fazla olup, raporumuzda şubemizin bulunduğu yargı çevresindeki cezaevlerinde tutuklu bulunan öğrencilerin listesi yayınlanmıştır. Ülkemizde son yıllarda siyasetin hukuk üzerinden/eliyle şekillendiği açıkça gözlemlenmektedir. Devlet mevcut sistem açısından kendine muhalif gördüğü düşünce ve faaliyetleri baskılarken hukuk enstrümanını çok rahat kullanmaktadır. Yargı makamlarının bir bütün olarak karar ve pratiklerinin siyasal iktidar ile tam bir bütünlük oluşturması bu bakımdan tesadüf değildir. Tutuklu öğrenciler gerçeği de bu nedenle yukarıda çok kısaca çerçevesi çizilen durumdan bağımsız olmamıştır. Siyasal iktidarın muhalif fikirlere sahip öğrencilere yönelik düşünce, uygulama ve bakışı noktasında yargı makamları da kararları aracılığıyla aynı kapsamda hareket etmişlerdir. Böylece siyasal iktidarın kabul edilemez bulduğu öğrenci eylemleri, yargı makamları eliyle “mahkum” edilmiş ve öğrenciler hakkında tutuklama kararları verilmiştir. Raporumuzun son kısmındaki 89 tutuklu öğrenciye ait liste bunun adeta kanıtıdır. TUTUKLU ÖĞRENCİLER RAPORU Üniversite öğrencileri, her zaman dinamik ve öğrenim sorunlarına duyarlı olmuşlardır. Bu durum son derece anlaşılır ve olması gerekendir. Sadece ülkemizde değil tüm dünyada yüksek öğretim öğrencileri toplumun en aksiyonel kesimi olmuşlar ve kendi sorunlarını yüksek sesle/eylemlilikle dile getirmişlerdir. Öğrencilerin parasız eğitim, harç ücretleri, ders kitapları, halk için eğitim gibi konularda görüş açıklamaları ve eylem yapmaları son derece doğaldır. Bu durum herşey bir tarafa zaten ifade özgürlüğü ve insan haklarının bir gereğidir. Ancak raporumuza konu olan öğrenci tutuklamaları kapsamında siyasal iktidar ifade özgürlüğü hakkını yok saymış, valilikler ve kolluk güçleri aracılığı ile öğrencilere yönelik ceza yasası bakımından suç sayılacak şiddet uygulamaları söz 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 317 konusu olmuştur. Sonrasında da yargı makamları önüne çıkarılan öğrenciler hakkında tutuklama tedbirleri uygulanmıştır. Tüm bunları üniversite idarelerinin öğrenciler hakkındaki tasarrufları tamamlamıştır. Üniversite idareleri öğrencilere idari soruşturmalar açmış ve birçok öğrenci üniversiteden uzaklaştırılmış veya atılmıştır. Böylelikle öğrencilerin sınav hakları ellerinden alınmış olmuştur. Özellikle okuldan atılan öğrenciler açısından bir bütün olarak eğitim hakkının gasbı söz konusu olmuştur. Üniversite idarelerinin öğrenciler hakkındaki soruşturma pratiği aslında uzun yıllardır sıklıkla kullanılan bir uygulamadır. Ancak bu uygulama tutuklu öğrenciler özelinde mevcut mağduriyetin daha da ağırlaşmasına yol açmıştır. Hukuksal Boyut Tutuklu öğrencilerin büyük bir çoğunluğu TCK 220. madde bağlamında TCK 314. madde ve 3713 Sayılı Terörle Mücadele Yasasının 7/2. maddesi kapsamında yargılanmaktadırlar. Öğrencilerin bir kısmına da 2911 Sayılı Gösteri ve Yürüyüş Yasasına muhalefet çerçevesinde görevli memura mukavemet ettikleri (TCK 265.m ) gerekçesiyle davalar açılmıştır. Anılan yasa maddeleri aşağıdadır; TCK 220.m; Kanunun suç saydığı fiileri işlemek amacıyla örgüt kuranlar veya yönetenler, örgütün yapısı, sahip bulunduğu üye sayısı ile araç ve gereç bakımından amaç suçları işlemeye elverişli olması halinde, .. TCK 314.m; (1) Bu kısmın dördüncü ve beşinci bölümlerinde yer alan suçları işlemek amacıyla, silahlı örgüt kuran veya yöneten kişi, … (2) Birinci fıkrada tanımlanan örgüte üye olanlara, … (3) Suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçuna ilişkin diğer hükümler, bu suç açısından aynen uygulanır. 3713 Sayılı Yasa 7/2.m; Terör örgütünün propagandasını yapan kişi, … cezalandırılır. Bu suçun basın yolu ile işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında artırılır. … .. TCK 265.m; Kamu görevlisine karşı görevini yapmasını engellemek amcıyla, cebir veya tehdit kullanan kişi, … cezalandırılır. … Meseleye öncelikle 2911 sayılı yasa kapsamında bakarsak; düşünce ve ifade özgürlüğü pratikte ancak toplantı ve gösteri özgürlüğü ile bir anlam kazanabilecektir. Söz konusu olan da üniversite öğrencileri ise onların düşüncelerini ifade edebilmelerinin tek yolu toplantı ve gösteri özgürlüğü olacaktır. Öğrencilerce yapılan eylemlerin sürekli bir şekilde 2911 sayılı yasaya muhalefet oluşturduğu gerekçesi, açıkça belirtmek gerekir ki gerçeği yansıtmamaktadır. Önemle altını çizmek gerekir ki, bugüne kadar öğrencilerin yaptıkları gösteriler sonucu açılan 2911 sayılı yasaya muhalefet kapsamındaki yargılamaların tamamı beraatle sonuçlanmıştır. Öyle ki, tesis edilen mahkeme kararlarında yapılanın ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirilmesi gereken eylemler olduğu açıkça ortaya 317 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 318 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 318 konmuştur. Bu noktada anlaşılmaktadır ki kolluğun ısrarla 2911 sayılı yasaya göre işlem yapması aslında sonunda aklanmayla bitecek olan bir yargı sürecine rağmen, öğrencilere yönelik engellemelere bir gerekçe bulabilme çabasıdır. 2911 Sayılı yasaya muhalefet iddialarının yargı süreçlerindeki sonuçları Devlet açısından tatmin edici ve elverişli olmadığı için öğreciler hakkında yapılan adli soruşturmaların/yargılamaların TCK’nın örgüt suçunu düzenleyen 220.maddesi, örgüt üyeliğini düzenleyen TCK 314.maddesi ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Yasası kapsamında yapılmasına ağırlık verilmiştir. Öğrenci eylemlerinin örgüt üyeliğine veya 3713 Sayılı TMK’ya teşmil edilmesi anılan yasa maddelerinin niteliği ve vehameti gereği öğrencilerin tutuklu yargılanmaları yolunun önü açmış olmaktadır. Bu durum aynı zamanda öğrencilerin yasa dışı örgüt üyesi olduklarına dair dezonformasyon yapılmasına da ortam sağlamaktadır. Gelinen noktada sadece “parasız eğitim” istemek dahi özel yetkili ağır ceza mahkemelerinde yargılanmaya gerekçe olabilmektedir. Özel yetkili ağır ceza mahkemelerinin meşruluğu ve buna bağlı yargılama pratikleri zaten kabul edilemez bir haldeyken, üniversite öğrencilerinin kendi sorunlarına yönelik hak istemlerinin bu mahkemelerde yargıya taşınması nasıl bir sıkıntılı süreçte olunduğunu açıkça ortaya koymaktadır. Tutuklu öğrencilerin TMK ve örgüt üyeliği kapsamındaki adli soruşturma/yargılamalarda en temel problem sevk maddesindeki suçun unsurlarının yapılan öğrenci eyleminin kendisi ile bağdaşamaz olmasıdır. Öğrencilerce yapılan eylemlerin tamamı parasız eğitim istemek, harçların kaldırılması veya fırsat eşitliğinin sağlanmasını talep etmekten ibarettir. Bu istemlerin hukuken bir örgüt suçu içersinde değerlendirilmesi anlaşılamaz bir durumdur. Daha da önemlisi bu yargılamalarda örgüt suçuna işaret edebilecek hiçbir emarenin olmaması da çok dikkat çekicidir. Mevcut yargılamaların sıkıntılı diğer yönü de tutuklama tedbirinin çok kolay uygulanması ve tutuk halinin uzun bir zamana yayılmış olmasıdır. Hali hazırda iki yıla yakındır tutuklu bulunan öğrenciler mevcuttur. Tutuklama tedbiri soruşturma aşamasında tutuklama mahkemesinde ölçüsüz uygulanmakta ve kovuşturma aşamasında da mahkemede tutuk halin devamına ilişkin hukuka aykırı kararlar verilmektedir. Tutuklamayı düzenleyen Ceza Muhakemesi Yasası 100. madde aşağıdaki gibidir; CMK 100.m; (1) Kuvvetli suç şüphesinin varlığını gösteren olguların ve bir tutuklama nedeninin bulunması halinde şüpheli veya sanık hakkında tutuklama kararı verilebilir. İşin önemi, verilmesi beklenen ceza veya güvenlik tedbiri ile ölüçülü olmaması halinde, tutuklama kararı verilemez. (2) Aşağıdaki hallrde tutuklama nedenin var sayılabilir; (a) Şüpheli veya sanığın kaçması, saklanması veya kaçacağı şüphesi uyandıran somut olgular varsa. (b) Şüpheli veya sanığın davranışlar; 1. Delilleri yok etme, gizleme veya değiştirme, 2. Tanık, mağdur veya başkaları üzerinde baskı yapılması girişiminde bulunma. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 319 Hususlarında kuvvetli şüphe oluşturuyorsa. (3) Aşağıdaki suçların işlendiği hususunda kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı halinde, tutuklama nedeni var sayılabilir. .. Tutuklama kararlarına ve sonrasındaki tutuk halin devamına ilişkin kararlara bakıldığında matbu, tutuklamayı düzenleyen CMK 100.maddedeki şartları tartışmayan, tutuklama tedbirinden umulan amacın çok üstüne çıkan ve yasa maddesinde aranır şart olan ölçülülük kıstasını yok sayan mahiyette olduğu görülmektedir. Tutuklama tedbirinde söz konusu olan bir üniversite öğrencisi olduğu için durum çok daha vahim bir hal almaktadır. Henüz çok genç yaşında eğitim ve öğretim altında olan bir insana yıllara varan tutuk halini reva görebilmek kabul edilemezdir. Tutuklama tedbirini inceleyen veya bu konuda karar veren hakim ve mahkemeler işin bu boyutunu her defasında göz ardı etmektedir. Tutuk hali nedeniyle eğitim hakkı elinden alınan öğrenci açısından artık hiçbir şey eskisi gibi olamayacaktır. Belki de en çok dikkat çekilmesi gereken husus da budur. Öte yandan yukarıda da belirtildiği üzere yargılama dosyalarının sahip olduğu somut delilsizlik haline rağmen tutuk halin uzatımına yönelik verilen mahkeme kararları bir noktadan sonra mantık sınırlarını zorlar olmaktadır. Sadece yapmış oldukları basın açıklamasına ait pankart ve dövizlerle yasa dışı örgüt üyeliği kapsamında hem de tutuklu olarak yargılanmak ne kadar hakkaniyet ve adalet ile bağdaşabilecektir. Bu noktada mevcut yargılamalar içersinde özellikle Ferhat Tüzer-Berna Yılmaz örneği çok çarpıcıdır. Bugün gelinen süreçte hemen herkesin bu iki gencin neden halen tutuklu olarak yargılandıklarını anlayamadığı noktada, Ferhat Tüzer ve Berna Yılmaz’ın tutuk halinde 15 ay geride bırakılmıştır. Ferhat Tüzer-Berna Yılmaz Örneği Ferhat Tüzer ve Berna Yılmaz 14 Mart 2010 tarihinde İstanbul Abdi İpekçi Spor Salonunda düzenlenen “Roman Çalıştayında” Başbakan R. Tayyip Erdoğan konuşma yaptığı sırada “ Parasız eğitim istiyoruz alacağız” yazılı pankart açınca göz altına alınmışlar ve sonrasında da tutuklanmışlardı. İki öğrencinin sadece parasız eğitim talebini dile getirmesi nedeniyle yasa dışı örgüt üyeliğinden yargılanmaları ve 18 ayı bulan tutuklulukları birçok kesim, yazar ve gazetecinin de gündemine girmişti. Tüzer ve Yılmaz’ın İstanbul 10 Nolu Özel Yetkili Ağır Ceza mahkemesindeki yargılaması da tutuklanmaları kadar hukuka aykırı bir kapsamda devam etmiştir. Yargılama çerçevesinde 24 Mayıs 2011 tarihli celsede cumhuriyet savcısı her iki öğrencinin de beraatlerine ve tahliyelerine karar verilmesi yönünde mütalaa vermiş ancak mahkeme heyeti bu talebi yerinde görmeyerek tutuk halin devamına karar vermiştir. Tüzer ve Yılmaz’ın yargılamaları halen devam etmekte olup, bir sonraki duruşma 6 Ekim 2011 tarihindedir. Tüzer/Yılmaz yargılaması aslında siyasal iktidarın yargı üzerindeki etkisini de göstermektedir. Zira Başbakan’ın konuşması sırasında bu eylemin yapılmış olması, tutuklama tedbirine başvurulmasına ve sonrasındaki tutuk halinin de 16 aya varmasıyla doğrudan ilintilidir. Sadece “parasız eğitim” talebini dile getirmenin bu denli ağır sonuçlarının olması hiçbir şekilde kabul edilebilir değildir. 319 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 320 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 320 SONUÇ YERİNE Bir bütün olarak bakıldığında “tutuklu öğrenciler” meselesi hakkaniyet ve adalet mefhumlarının yok sayıldığı, hukuka aykırılığın normal yargı pratiği olduğu bir noktaya gelip dayanmıştır. Gençlerin bırakın ülke meselelerini, kendi sorunlarına ilişkin konularda dahi düşüncelerinin hücrelere atılmaya çalışması nasıl bir sürecin içinde olunduğunu net bir şekilde bizlere göstermektedir. Konuya ilişkin Umur Talu Habertürk gazetesindeki köşesinde 3 Haziran 2011 tarihinde şöyle yazmıştır; “ ‘Öteki çocuklara’ bu kadar hoyrat, bu kadar gözdağcı, bu kadar intikam heveslisi, bu kadar şüpheci, bu kadar cezalandırıcı, adında onca adalet bulunsa bile adalet duygusu eksik bir sistem…” Öğrencilerin ifade özgürlüğü kapsamında ve hiçbir yasa maddesine aykırılık oluşturmayan eylem ve faaliyetlerine yönelik yılları aşan tutukluluk süreleri kabul edilemez. Bu noktada tutuklu öğrenciler konusunda tüm kamuoyunu duyarlı olmaya çağırıyoruz. Saygılarımızla. ÇHD İstanbul Şubesi 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 321 YEDİ YILDA 4 BİN 190 KADIN CİNAYETİ GERÇEKLEŞTİ İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi, Kadına Yönelik Şiddet ile ilgili hazırladığı raporu kamuoyuna açıkladı. 2005-2011 yılları arasında öldürülen, tecavüze, tacize ve şiddete maruz kalan kadınların yer aldığı rapor çok çarpıcı sonuçları gözler önüne serdi. Rapora göre Türkiye’de her 100 kadından 16’sı cinsel şiddete uğrarken, 20052011 yılları arasında 4 bin 190 kadın cinayeti meydana geldi. Yine aynı yıllar arasında 3 bin 74 kadın da tecavüze uğradı. Dünyada ve Türkiye’de, hemen her gün kadınların öldürüldüğüne, cinsel veya fiziki şiddete maruz kaldığına hep beraber tanıklık edildiğinin belirtildiği raporda, 2011 yılında kadına yönelik ölümle sonuçlanan şiddet olaylarında önemli bir artış olduğunun gözlemlendiği belirtiliyor. Şiddet sosyal çevre ve aileden Yaşanan kadın cinayetlerine ilişkin toplumsal duyarlılığın yetersiz olduğuna vurgu yapılırken bu durum karsısında devletin caydırıcı önlemler almadığı da dile getirildi. Raporda, kadına yönelik insan hakları ihlallerinin başında, kadını sosyal, ekonomik, siyasal, hukuki, cinsel, duygusal, kültürel olarak etkileyen fiziksel şiddet saldırıları geldiği söylenirken, araştırmalar sonucunda kadına yönelik şiddetin kendi sosyal çevresi ve ailesi tarafından uygulandığı tespit edildi. Bakanlıkta hak ihlali bilgisi yok Raporun hazırlık evresinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’ndan “Türkiye’de kadına yönelik hak ihlalleri” ile ilgili verileri paylaşmasını talep eden İHD’nin aldığı cevap, ‘Türkiye’de kadına yönelik hak ihlalleri ile ilgili hiçbir verinin Bakanlıkta bulunmadığı’ oldu. 2011’in ilk 8 ayında 143 kadın öldürüldü Yapılan araştırmaya göre, 2011 yılı ilk 8 ayı içerisinde, 143 kadın öldürüldü, 76 kadın cana kasteden saldırı sırasında yaralandı ve bunun dışında mahkemelere intikal eden 82Tecavüz vakası meydana geldi. Katil zanlıları genelde küçük yaşlarda Katil zanlılarının yüzde 25’i 18 yasından küçük çocuklar olurken,18-30 yasları arasındaki zanlıların oranı ise yüzde 24 oldu. Yine yaralama olaylarının faillerinin yüzde 35'i, mağdurların ise yüzde 65'i 18 yasından küçük çocuklar oldu. Türkiye’de tecavüze uğrayan kadınların ise yüzde 82’si 18 yaşından küçük. Her 100 kadından 16’sı cinsel şiddete uğruyor 2011 yılı verilerine göre Türkiye’de her 100 kadından 16’sının cinsel şiddete uğradığının belirtildiği raporda, 2005 yılından 2011 yılına kadar işlenen kadın cinayetlerinde 2009 yılı dikkat çekiyor. 2009 yılında bin 126 kadın cinayeti işlenirken bu 7 yılda 4190 kadın, erkekler tarafından öldürüldü. Yine tecavüz vakalarında da 2009 yılında 652 ile en yüksek sayıya ulaşırken, bu 7 yılda 3074 kadına tecavüz edildi. 110 binin üzerinde kadın taciz edildi 321 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 322 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu 322 2005-2011 yılları arasında, 3320 kadın tacize uğradığı gerekçesiyle yargıya başvurduğu belirtilirken, bu yıllar arasında, 110 binin üzerinde kadının cinsel saldırıya maruz kaldığı tahmin edildiği ancak aile, akraba ve töreden korkulduğu için yüzde 40’lık kesiminin şikâyet edemediğinin tahmin edildiği açıklandı. (soL - Haber Merkezi; 21 Eylül 2011) 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 323 PEKİ BİZİM OĞULLARIMIZ NASIL ÖLDÜ? Ekin Karaca – Ankara; Bianet.org – 02.03.2012 Sevag Balıkçı’nın ve Uğur Kantar’ın aileleri, “Şüpheli asker ölümü yok” diyen Milli Savunma Bakanı Yılmaz’a tepki gösterdi: “Gerçeklerden kaçamazsınız.” Bakan Yılmaz’ın açıklamasını bianet’e değerlendiren Uğur Kantar‘ın babası Aydın Kantar, yetkililerin ezbere konuştuğunu ve yaraların üstünü örtmeye çalıştıklarını söyledi. Sevag Balıkçı‘nın annesi Ani Balıkçı ise “Bakan devekuşu gibi başını kuma gömüyor. Bu ölümleri geçiştirmesinler; şüpheli asker ölümleri devam ediyor” dedi. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul Milletvekili Sebahat Akkiraz‘ın şüpheli asker ölümleriyle ilgili soru önergesini yanıtlayan Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, bugüne kadar kayıtlarında ölümü şüpheli olan, müsebbibi belli olmayan, kayıt altına alınmayan, soruşturma ve araştırma yapılmayan hiçbir vakanın bulunmadığını söyledi. “Oğlum 24 Nisan’da öldürüldü” Ermeni soykırımının 96. yıldönümünde askerlik yaptığı Batman’da Kıvanç Ağaoğlu‘nun silahından çıkan kurşunla hayatını kaybeden Ermeni yurttaş Sevag Balıkçı‘nın annesi Ani Balıkçı, Milli Savunma Bakanı Yıldız’ın açıklamalarına tepki gösterdi. “Sevag, bir Ermeni yurttaş olarak 24 Nisan’ın yıldönümü ve Paskalya Bayramı’nda askerdeyken öldürüldü. Bundaki şüpheyi göremiyorlar mı?” Ani Balıkçı, diğer şüpheli asker ölümlerinden de bahsederek, “Bir insan kendisini ensesinden vurarak nasıl intihar edebilir veya alnından iki kurşun sıkarak nasıl intihar edebilir?” dedi. Bakanın açıklamalarına “devekuşu” benzetmesi yapan Balıkçı, “Böyle geçiştirmesinler, şüpheli asker ölümleri devam ediyor” dedi. “Neden hep askerde intihar ediyorlar?” Kuzey Kıbrıs’ta askerlik yaparken “disko” olarak tabir edilen disiplin koğuşunda gördüğü yoğun işkence sonucu hayatını kaybeden Uğur Kantar‘ın babası Aydın Kantar da daha yeni bir arkadaşının kendisine telefon ettiğini ve kardeşinin Kıbrıs’ta intihar ettiğini söylediğini aktardı. Bu gençlerin neden sivilde değil de asker de intihar ettiğini soran Aydın Kantar, yetkililerin hep ezbere konuştuğunu söyledi. “Biz bu yaraların üstüne gitmedikçe bunlar hep üstünü örtüyorlar. Oğlumun ölümüyle ilgili 20 ifade var. 20′si de işkence yapıldığını söylüyor. Bir mahkeme bir cezaevi müdüründen hesap soramıyor.” Geçen ay TBMM Cezaevleri Alt Komisyonu’nun Kuzey Kıbrıs’a gittiğini hatırlatan Kantar, yetkililerin Uğur’un öldürüldüğü cezaevine değil başka cezaevine gittiğini söyledi. “Oğlumun işkenceyle öldürüldüğü cezaevini değil, Girne Askeri Cezaevini ziyaret etmişler ve bir sorun olmadığını söylüyorlar. Oğlumun öldürüldüğü cezaevine 323 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 324 324 gitseler belki tanıklar yaşananları anlatacaktı.” 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu “TSK Moralini halktan alıyor!” Sebahat Akkiraz, İsmet Yılmaz’ın cevaplaması istemiyle verdiği soru önergesinde, şüpheli asker ölümlerinin istatistiğini sordu. Radikal gazetesinin haberine göre, soru önergesini yanıtlayan Yılmaz, ölümle sonuçlanan tüm olaylarda adli soruşturmanın yanı sıra idari soruşturma da yapıldığını belirterek, şüpheli ölüm olmadığını söyledi ve ekledi:“Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) personelinin her koşulda görevini en iyi şekilde yapmaya, moral ve motivasyonunu kaybetmeden vatanına hizmet etmeye devam etmekte.” “TSK moral gücünü halkın sevgisinden, vatanına ve milletine olan bağlılığından almaktadır.” Milli Savunma Bakanı, Türk Silahlı Kuvvetlerinde görev yapan tüm personelin, etnik köken, din, mezhep ayırımı yapmadan vatan ve millet sevgisi, silah arkadaşlığı duygusuyla hizmet ettiğini ifade ederek, “Hiçbir kademe tarafından kesinlikle inancına göre bir tasnif veya ayırıma tabi tutulmamaktadır” dedi. Gerçekten şüphe yok mu? İnsan Hakları Derneği’nin (İHD) 28 Haziran 2010 tarihli “Şüpheli asker ölümleri” raporuna göre 1991-2001 arasında 815 şüpheli asker ölümü yaşandı. 2001-2010 arasında ise 527 asker şüpheli şekilde hayatını kaybetti. 2000-2009 arasında sadece jandarmada yaşanan şüpheli asker ölümü sayısı 401. BDP eski milletvekili Fatma Kurtulan‘ın şüpheli asker ölümleriyle ilgili verdiği soru önergesini yanıtlayan dönemin Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, son beş yılda 408 şüpheli asker ölümü gerçekleştiğini söylemişti. 2012′nin ilk üç ayında ise 14 şüpheli asker ölümü gerçekleşti. 2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 325 ŞÜPHELİ ASKER ÖLÜMLERİ Ankara - BİA Haber Merkezi; 04 Mayıs 2012 Ayda Sekiz Asker "İntihar" Ediyor CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba'nın soru önergesini yanıtlayan Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, askeriyede son on yılda 934 kişinin intihar ettiğini söyledi. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Malatya Milletvekili Veli Ağbaba'nın soru önergesini yanıtlayan Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, son 10 yılda 934 askerin intihar ettiğini açıkladı. CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, 19 Mart 2012'de Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz'ın cevaplaması istemiyle verdiği soru önergesinde Maraş'ta askerlik yaparken şüpheli şekilde ölen Malatyalı Piyade Er Eren Özel'in ölüm sebebini ve son on yılda askerlik yapan kaç kişinin intihar ettiğini sormuştu. Ağbaba'nın, soru önergesini cevaplayan Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz; 2002-2012 yılları arasında askerlik yaparken hayatını kaybeden kişi sayısının 1470 olduğunu açıkladı. Yılmaz tarafından verilen yanıtta personellerin ölüm sebepleri silah kazası, kendini askerliğe elverişsiz hale getirme, askeri araç kazaları, iş kazası ve intihar olarak sıralandı. Ağbaba'nın "Son 10 yılda intihar eden asker sayısı kaçtır?" sorusunu da yanıtlayan Bakan Yılmaz, 2002-2012 yılları arasında intihar ederek vefat eden asker sayısının 934 olduğunu belirtti. Ağbaba, Kahramanmaraş 5. Zırhlı Tugayı, 1. Mekanize Piyade Tabur Komutanlığı'nda askerlik yaparken 8 Eylül 2011 tarihinde öldürülen Malatyalı asker Eren Özel'in ilk önce intihar ettiği, ardından nöbet arkadaşı tarafından öldürüldüğünün açıklandığını belirterek olayın gerçek sebebinin ne olduğu sorusuna ise Bakan Yılmaz, zorunlu askerlik yapan Eren Özel'in şüpheli ölümüyle ilgili olarak da şüpheli Ahmet Aktaş hakkında "bilinçli taksir suretiyle insan öldürmek" suçundan kamu davası açıldığı ve yargılamanın devam ettiğini belirtti. (EKN) 325