Sosyal Haklar Derneği: 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu

Transkript

Sosyal Haklar Derneği: 2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 1
2011
SOSYAL HAK
İHLALLERİ
RAPORU
SOSYAL HAKLAR DERNEĞİ / İSTANBUL
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 2
Sosyal Haklar Derneği
Süslü Saksı Sokak.
No: 13 Kat 2.
Beyoğlu/İstanbul
Telefon: 0212 2936738
www.sosyalhaklar.org
"Friedrich-Ebert-Stiftung Derneği'nin katkılarıyla
hazırlanmıştır."
Editör / Yayına Hazırlayan
Serdar Yazıcı - Hakan Güneş
Rapor Editörü
Serap Altun - Osman Ersoy
Kapak Tasarım
Osman Ersoy
Sayfa Tasarım
Serap Altun
Baskı: TEC Tekstil Dokuma Baskı Matbaa San. ve Tic. A.Ş.
Hadımköy / Büyükçekmece- İstanbul Tel: 0212 866 93 00 Faks: 0212 886 40 14
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 3
2011
SOSYAL HAK
İHLALLERİ
RAPORU
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 5
ÖNSÖZ
Hak ihlalleri raporu, 2005 yılında kurulan Sosyal Haklar Derneği (SHD)
bünyesinde yer alan Hak İhlalleri İzleme Komisyonu tarafından 2006 yılından bu
yana aylık olarak hazırlanmaktadır. Rapor 2007’den bu yana 3’er aylık çeyrek dilimler halinde basılı, 2009’dan bu yana ise www.sosyalhaklar.org sitesi aracılığıyla
sadece elektronik dosya olarak yayınlanmaktadır. 2009 yılı raporunun yayınlandığı
2010 yılından bu yana da yıllık bir kitap olarak basılı olarak ilgililere ulaştırılmaya
çalışılmaktadır. Elinizdeki çalışma yıllık raporlardan üçüncüsü olup 2010 yılı
Türkiye’sinin sosyal haklar fotoğrafını yansıtan bir çalışmadır.
Raporun hazırlanmasındaki amaç Türkiye de yaşanan sosyal hak ihlallerini sistematik olarak takip etmek, konu hakkında kamuoyunun ve ilgililerin dikkatini
çekmek, farkındalık ve bilinç yaratmak olarak özetlenebilir.
Hak ihlalleri çeşitli kategoriler altında ele alınmıştır. Bu başlıkları oluştururken
Türkiye Sınıf Araştırmalar Merkezi’nin hazırlamış olduğu "Emek Arşivi"
çalışmasının sınıflandırmalarından faydalandık. Ayrıca uluslararası hukuksal
metinlerde yer alan başlıklar ve sınıflandırmalar da yol gösterici oldu. Rapor sadece
hak ihlallerinden oluşmamakta, ilgili alanı doğrudan ilgilendiren açıklama, rapor
ve raporlara da yer verilmektedir. Bu sebeple 2007 yılından itibaren raporumuza
yol gösterici olduğunu düşündüğümüz sosyal haklar alanında kazanılmış hukuk
davalarını eklemekteyiz.
Elinizdeki kitap, aylık sosyal hak ihlalleri raporlarının kategorik başlıklar halinde
yıllık dökümünün kısaltılmış halini ve bu başlıklarla ilgili yıllık analizleri içermektedir. Çalışmanın sonunda da 2011 yılı sosyal haklar gelişmeleri ile ilgili makale,
değerlendirme ve raporlardan daha önce yayınlanmış yazılardan bir seçki yer
almaktadır.
Rapor çalışmamız 5. yılını geride bırakırken, tamamen gönüllü bir emekle kesintisiz bir biçimde bu raporların çıkartılmasını sağlayan SHD üyelerine ve özellikle
2006’dan bu yana çalışmanın fikri ve pratik takibini yapan Nazır Kapusuz’a, İngilizce çeviri desteği için Sinan Yıldırmaz’a, aylık raporları uzun süre derleme işini
sürdüren Serap Altun’a, logo tasarım ve kapak çalışmaları nedeniyle Osman
Ersoy’a, barınma hakkı kısmındaki önemli gelişkinliği sağlayan “Kaldırım”
yazarlarından Derya Karadağ’a, çalışmanın kitap olarak yayınlanabilmesi ve
dağıtımı konusundaki katkıları nedeniyle Friedrich Ebert Vakfi’ndan Michael
Meyer ve Cihan Hüroğlu’na ve son olarak adlarını bilmediğimiz matbaa
çalışanlarına ve elbette analiz yazarlarımıza teşekkürü bir borç biliriz.
Hakan Güneş – Serdar Yazıcı
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 7
İÇİNDEKİLER
Önsöz
İçindekiler
Kısaltmalar
Analiz: Hakan Güneş - “2011 Türkiye Denklemi:
Hakları Küçült Ekonomiyi Büyüt!”
“2011 Turkish Equation: Shrinking Rights,
Growing Economy”
Rapor: “Adil Bir Ücret, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı”
Analiz: Demet Ş. Dinler “Sendikal Örgütlenme, Grev ve
Toplu Sözleşme Hakkı”
Rapor: “Grev ve Toplu Sözleşme Hakkı”
Rapor: “Sendika ve Örgütlenme Hakkı”
Analiz: Nazır Kapusuz - “2011 Yılı Türkiye’de İş Kazaları:
Türkiye Büyüyor, İşçiler Ölüyor”
Rapor: “İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları”
Analiz: Serap Altun - “Cinsiyete, Cinsel Yönelime, Etnik ve
Dini Kimliğe Dayalı Ayrımcılık ve Taciz”
Rapor: “Cinsiyete, Cinsel Yönelime, Etnik ve Dini Kimliğe
Dayalı Ayrımcılık ve Taciz”
Analiz: Cihan Avcı - “Çocuk İşçiliği Yaygınlaştırılıyor!”
Rapor: “Çocuk ve Genç Emeği”
Rapor: “İşyeri Uygulamaları”
Analiz: Besime Şen - “Çalışmak İçin Yaşamak!
Mevsimlik Tarım İşçileri”
Rapor: “Tarım ve Üretici Hakları”
Analiz: Dilek Karabulut, Derya Karadağ - “Barınma ve Kentsel
Haklar: 2011 Bilançosu”
Rapor: “Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı”
5
7
8
9
17
25
59
69
75
87
93
145
149
155
159
162
167
171
177
181
Analiz: Mustafa Sütlaş “Sağlık Hakkı ve Hasta Hakları İhlalleri”
Rapor: “ Sağlık Hakkı”
217
229
Analiz: Serdar Yazıcı “2011 Yılı Eğitim Hakkı İhlalleri”
Rapor: “Eğitim Hakkı”
Rapor: “Engelli Hakları”
Rapor: “Sosyal Politika ve Yardımlar”
243
247
267
273
2011 Değerlendirmeleri / Makaleler
SHD - “2012 28 Nisan İş Güvenliği Günü” Basın Açıklaması
Türkiye’de İş Kazaları Haritası
İHD - Van Depremi Raporu
Ali Ekber Yıldırım - Tarımda 2011 Bilançosu
Can Atalay - Üçüncü Köprü Bir Planlama Mucizesidir
Türkiye’de Din veya İnanç Temelinde Ayrımcılığın İzlenmesi Raporu
Eğitim-Sen - 2011-2012 Eğitim Öğretim Yılında Eğitimin ve
Eğitim Emekçilerinin Sorunları Ağırlaştı!
Çağdaş Hukukçular Derneği - Tutuklu Öğrenciler Raporu
Yedi Yılda 4 Bin 190 Kadın Cinayeti Gerçekleşti
Peki Bizim Oğullarımız Nasıl Öldü?
Şüpheli Asker Ölümleri
277
280
284
289
291
293
307
316
321
323
325
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 8
KISALTMALAR
AİHM: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi
ASM: Aile Sağlığı Merkezi
AYÖP: Ataması Yapılmayan Öğretmenler Platformu
BMİS: Birleşik Metal İş Sendikası
ÇSGB: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
Dev Sağlık-İş: Devrimci Sağlık-İş Sendikası
Emekli-Sen: Tüm Emekliler Sendikası
GDO: Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar
ICAO: Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı
ILO: Uluslararası Çalışma Örgütü
İBB: İstanbul Büyükşehir Belediyesi
İEO: İstanbul Eczacı Odası
İSKİ: İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi
İŞKUR: Türkiye İş Kurumu
KARDEMİR: Karabük Demir ve Çelik Fabrikaları
KESK: Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu
KKKA: Kırım Kongo Kanamalı Ateşi
KTÜ : Karadeniz Teknik Üniversitesi
LYS : Lisans Yerleştirme Sınavı
MESS - Metal Sanayicileri Sendikası
ÖKM : Öğrenci Kültür Merkezi
SES: Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası
SGK: Sosyal Güvenlik Kurumu
SHÇEK: Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu
TEB: Türkiye Eczacılar Birliği
TEKSİF: Türkiye Tekstil Örme ve Giyim Sanayi İşçileri Sendikası
TGS: Türkiye Gazeteciler Sendikası
TİB-DER: Tersane İşçileri Birliği Derneği
TİGEM: Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü
TİS: Toplu İş Sözleşmesi
TOKİ: Başbakanlık Toplu Konut İdaresi
TOLEYİS: Türkiye Otel, Lokanta, Dinlenme Yerleri İşçileri Sendikası
TTB: Türk Tabipleri Birliği
TTKB: Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı
TÜİK: Türkiye İstatistik Kurumu
YİBO : Yatılı Bölge İlköğretim Okulu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 9
2011 TÜRKİYE DENKLEMİ:
HAKLARI KÜÇÜLT EKONOMİYİ BÜYÜT!
Hakan Güneş
Türkiye Dünya’nın nüfus büyüklüğü sıralamasında 17. sırada yer alır. Pazar
büyüklüğü de nüfus sırası ile aynı yerdedir. Konu kişi başına milli gelir ortalaması
olduğunda 169 dünya ülkesi içinde 59. sırada yer alan Türkiye, eğitim, sağlık,
okullaşma, gelir dağılımı adaleti, cinsiyet eşitliği vb sosyal unsurların
değerlendirildiği İnsanı Gelişmişlik Endeksi sıralamasında ise 83. durumdadır. Öte
yandan ise Türkiye 2011 yılında dünya ekonomileri büyüme oranları açısından
Çin’in ardından dünya ikinci oldu. Yani ekonomik büyüme konusunda dünya
rekortmenliğine koşan ülkemiz kişi başına gelirde ancak dünya ortalamasına sahip
ve sosyal göstergelerde ise dünya ortalamasının bile gerisinde.
Gelişmiş bir ülke olmak yurttaşlarının hakları ve refahının gelişmiş olması demek
olmalı. Oysa Türkiye 2011 boyunca işyeri cinayetlerinde rekora koşuyor olduğunu
bir kenara bırakıp büyüme rekorlarına odaklandı. Gazete manşetlerinde hükümet
için büyük bir artı hanesi açmak için binlerce işçinin ölümü ve binlercesinin sakat
kalması görmezden gelindi. Türkiye doğa ve insanı yerine kar marjı ve rekabeti
öne çıkarıyor. Bedelleri çok ağır olan bu strateji elinizdeki çalışmanın ana konusunu
oluşturuyor. Çeşitli ek yazı ve raporlar ile 2011 yılı boyunca çeşitli alanlarda meydana gelmiş ihlallerin analiz edildiği yazılardan oluşan 2011 Hak İhlalleri Raporu
“yükselen Türkiye”nin her yıl kaç sakat işçi, ölü beden, eğitimsiz çocuk, sessiz
Kürt tarım işçisinin mağduriyeti üzerine yükseldiğini resmediyor.
Rapor içindekiler kısmından da anlaşılacağı üzere çeşitli ihlal alanlarını kategorize ederek değerlendiriyor. Ancak gerçekte çalışmada ele alınan her bir başlık mutlaka bir diğeriyle ilgili. Her hak ihlali genellikle birkaç hak ihlalini de içinde taşıyor.
Örneğin 20 TL ilkokul kayıt parasını yatıramadığı için karşılığında okulun halılarını
yıkayan Diyarbakırlı genç anne damdan düşerek yatalak hale geliyor. Kadın açtığı
davadan da sonuç alamıyor. Burada kadın sorunu, Kürt sorunu, eğitim hakkı, hukuk
sistemi ve yasalar, sağlık hakkı aynı anda devrede. Böyle örneklerin sayısı konunun
sadece bir konu ile ilgili olduğu örneklerden çok daha fazla durumdadır. Yine de
çözümleyici olmak adına başlık başlık ilerlemeyi tercih ettik.
Adil bir ücret çalışma ve sosyal güvenlik hakkı ihlalleri özellikle taşeron işveren
kullanılan işletmelerde yoğunlaşıyor. 2011 yılı boyunca basına yansıyan 200 kadar
ücret ödememe, işten çıkarma ve sendikalı-güvenceli çalışma çabasını engelleme
olayının 83’ü taşeron işyerlerinde gerçekleşmiş görünmektedir. 200 işten çıkarma
fiilinde işverenin tazminat dahi ödemek istemediği vaka sayısı 15 civarında. Keza
işten çıkarılmalara karşı işçilerin yürüttükleri direnişlerin, ya doğrudan patronun
adamları tarafından ya da polis ve jandarma baskısıyla sonlandırılmaya çalışıldığı
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 10
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
10
görülmektedir. Söz konusu taşeronlar hem kamu hem de özel sektör işletmelerinin
alt işverenleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Taşeron işyerleri dışındaki ücret ve
güvenli çalışma ihlali özellikle eğitim sektöründe güvencesiz çalıştırılan
öğretmenlerin hakları ile ilgili olarak karşımıza çıkmaktadır. 2011 yılı için 30 bin
yeni öğretmen atanmasına karşın ülkede 100 bin kadar öğretmene daha ihtiyaç
olduğunu belirten eğitim sendikaları, kadrolu öğretmenlerin %95’inin ücretlerini
yetersiz bulduğunu tespit ediyorlar.
Sendikal Örgütlenme grev ve toplu sözleşme hakkı ihlallerinde kronikleşen ihlal
konusu sendikal örgütlenmenin engellenmesi, örgütlenmeyi başaran işyerlerinde
ise sendikasızlaştırma olarak karşımıza çıkıyor. Sendikasızlaştırma özellikle özel
sektörde yoğunlaşıyor. Kamu da ise sendikasızlaştırmadan ziyade hükümete yakın
pasif sendikaların mücadeleci sendika aleyhine güçlendirilmesi stratejisi izleniyor.
Demet Dinlerin 2011 yılını ihlallerini temel alan analizinde özel sektörde
işverenlerinin sendikasızlaştırma stratejisinin biçimleri şu şekilde karşımıza çıkıyor:
-sendikalar hakkında anti-propaganda yapma,
-sendika üyesi olan işçilerin çalıştığı yeri değiştirme,
-görevini zorlaştırma,
-ailelerini arayarak psikolojik baskı kurma, akrabalık ve borçluluk ilişkilerini
kullanma,
-işten çıkarmakla tehdit etme,
-zorla notere götürüp sendikadan istifaya zorlama.
İşverenlerin uyguladığı bir başka önemli strateji sendikalar arası rekabetten faydalanarak işçileri aynı sektörde yetkili olan ve daha rahat anlaşabileceklerini
düşündükleri sendikaya geçmeye zorlamak. İşçi hakları konusunda ısrarlı tutum
sergileyen sendikalara üye olan işçiler 2011 yılı boyunca işten çıkarılma sorunu ile
yüz yüze kaldılar. Sendika ve konfederasyonlar bu konuda bir rakam yayınlamış
değiller. Ancak ihlal raporumuzun işyeri sayısını temel aldığımızda en fazla kayba
uğrayan sendikalara bakacak olursak şöyle bir tablo ile karşı karşıya geliyoruz:
Tablo: Sendikalaşma Çalışmaları Sonucu işten çıkartmalar ve ilgili sendikalar
Sendikalı işçileri İşten Çıkartan İşyeri Sayısı
İlgili Sendika
3 ve daha fazla işyerinde sendikalaşma çalışması sonucu üyeleri işten çıkarılan sendikalar
Teksif, Birleşik Metal-İş ve
Petrol-İş
2 işyerinde yaptıkları örgütlenme
çalışmasında üyeleri işten atılan sendikalar
Tek Gıda-İş
1’er işyerinde üyeleri işten çıkarılan
sendikalar
Nakliyat-İş, Tümtis, Tez-Koop İş,
Koop-İş, Enerji-Sen, Dev Sağlıkİş Liman-İş, Oleyis ve Türk Metal
Örgütlenmeye çalışırken üyeleri işten çıkartılan 14 sendikadan dördü DİSK, 10’u
ise TÜRK-İŞ üyesi. TÜRK-İŞ konfederasyonunun hükümete yakın sendikaları
adeta işten çıkartılmadan muaf durumdayken, konfederasyonun emek eksenli, mücadeleci sendikaları ise ciddi üye ve örgütlenme kaybı ile yüz yüze bırakılmaktadır.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 11
Nitekim sendikalaşma çalışması ve işten atılma arasında, 1990’lardan bu yana
genelleştirilebilecek bir korelasyon var. Bu işkollarındaki sendikalar daha önceki
yıllarda da aktif örgütlenme çalışması yapan kurumlardı.
Sendikaların örgütlenmesinden memnuniyet duymayan işyerlerinin ortak bir
özelliği de işyeri güvenliği ve işçi sağlığı konusunda ek bir maliyeti üstlenmek istememeleridir. Kar hadlerini yükseltmek isteyen işyerleri her şeyden önce işçilerin
ücretleri ve sosyal haklarından kesintiye gittikleri gibi çalışanlarının ölümle
sonuçlanan kazalarla yüz yüze gelmelerini de pek umursuyor görünmemektedirler.
Türkiye’nin büyüme ile sosyal haklar arasında kurduğu negatif denklem iş
kazalarında da kendisini gösteriyor: Nazır Kapusuz 6 yıldır yayınladığımız ihlal
raporlarına yansıyan vakalara bakarak iş kazalarında da ekonomik büyümeye endeksli bir eğilim olduğunu ortaya koymaktadır. Yazarımızın analizine göre
Türkiye’nin GSMH’sının % 8,5 arttığı 2011 yılında ölümcül iş kazaları 2010 yılına
göre % 15’lik bir artışı göstermektedir. Türkiye’nin % -4,8 küçüldüğü 2009 yılında
ise iş kazaları bizim raporlarımıza göre az da olsa gerilemiştir.
“Sosyal Hak İhlalleri Raporları”nın 2011 yılı verilerine göre;
İş kazalarında ölen kişi sayısı: 641
İş Kazalarında ölümcül ağır yaralanan kişi sayısı: 668 .
Toplam 1309 kişi ölümcül iş kazası geçirmiş bunların yarışı iş kazası geçirdiği
gün hayatını kaybetmiştir.
İş kazalarında kayıtlarda geçen diğer yaralanan kişi sayısı: 2166
Çalışma Bakanı Faruk Çelik, milletvekili Sırrı Süreyya Önder'in verdiği bir soru
önergesine cevaben 2011 yılında 1563 işçinin hayatını kaybettiğini belirtmiştir.
Daha önceki yıllardaki Sosyal Güvenlik Kurumu verileri ile kendi verilerimizi
karşılaştırdığımızda da, resmi verilerin yaklaşık %40-50 gibi bir rakamı
raporlarımızda tespit edebildiğimiz görülmekte. Bunun bir nedeni her iş kazasının
basına yansımayacağı gibi özellikle ağır yaralanma haberlerinin ertesinde akıbeti
hakkında haber çıkmamasıdır. Bundan dolayı bu seneden itibaren ağır yaralıları
ayrı bir kategori olarak değerlendirdik.
Her ölümcül dört iş kazasından biri inşaat sektöründe, beş iş kazasından birisi
de İmalat sanayinde meydana gelmektedir. Bu iki sektörü, 3.sırada madencilik sektörü izlemektedir. 4.sırayı ise mevsimlik tarım işçileri almaktadır.
2011 yılı ölümcül iş kazalarının sektörel dağılımı
Sektör
2011 Toplamındaki Ölümcül Kaza Oranı
İnşaat
İmalat
% 25
% 20
Madencilik
Mevsimlik Tarım İşçileri
Kamu Altyapı
Diğer
% 12
% 12
%5
% 26
Kentsel muhalefetin barınma hakkı ve kentsel hakların ihlalleri karşısında
gerçekleştirdikleri uyarıcı, bilgilendirici ve protesto edici mahiyetteki etkinliklerin
yoğunlaştığı konulara bakarak 2011 yılında ulaşım zamları, doğayı ve yaşam
11
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 12
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
12
alanlarını tahrip eden HES ve termik santral inşaatları ile kentsel dönüşüm gibi
konularının barınma hakkı ihlallerinin kronikleşen ihlal başlıklarını oluşturduğunu
söyleyebiliriz.
Tablo: 2011’de Kentsel Muhalefetin Üzerinde Karşı Etkinlik Geliştirdiği Hak İhlalleri Alanları
Öte yandan sağlıklı bir barınma ortamı ve kentsel yaşam alanı düzenlemesi
yapılmamış olmasından kaynaklanan ciddi sayıda ölüm ve ağır yaralanma olayı
gerçekleşmiştir. Türkiye’nin deprem kuşağında olduğu ve her yıl irili ufaklı çok
sayıda depremin gerçekleştiğini bilmeyen yoktur. Buna karşılık kentler, kasabalar
ve köylerde depremin ölümcül etkilerini önleyecek tedbirlerin ne yerel yönetimler
ne de merkezi hükümet tarafından ele alınmamaktadır. Depremin olacağı biline biline insanlar çürük binalarda oturmaya mahkum ediliyor. Deprem fonlarında
biriken paralar hükümetin arzu ettiği başka alanlara kaynak olarak kullanılırken,
depreme dayanaksız evlerin tadilatı ya da yenilerinin inşası konusunda kamuda
kaynak yok yalanına devam ediliyor. Herkes depremin değil çürük binaların
öldürdüğünü biliyor olsa da 2011 yılında depreme 720 kurban vermemizin
gerisinde yatan çürük binalarda oturtulmaya hangi şartların insanları zorladığına
kafa pek yoruluyor görünmemektedir.
Sağlıklı bir çevrede yaşanmıyor oluşu özellikle yaz aylarında yüzlerce yurttaşın
baraj, göl, kanal vb yerlerde serinlemek ihtiyacıyla suya girmeleri ve bir daha
çıkamamalarıyla sonuçlanıyor. Tıpkı her yıl yüzlerce yurttaşın soba zehirlenmesinden ölmesi gibi yüzlercesi de boğulma ile yaşamını yitiriyor. Bu tür konuların
gerisinde yurttaşların bilinçsizliğinden ziyade yurttaşlarının temel barınma
ihtiyaçlarına göre planlama yapamayan sosyal bir devletin yokluğu yatıyor.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 13
Tablo: Barınma-Kentsel Haklar Temelli Yoksunluklar Sonucu 2011 Yılı Ölüm
Sayıları ve Nedenleri
NEDEN
SAYI
Deprem
720
Boğulma
450
Karbonmonoksit (Soba) Zehirlenmeleri
278
Yangın
15
Diğer Doğal Afetler
15
Çürük Yapı Ölümleri
15
Diğer
11
TOPLAM
2008
Dilek Karabulut ve Derya Karadağ’ın barınma hakkı ihlalleri 2011 bilançosu
çalışması önümüzdeki dönem açısından bir noktaya daha dikkat çekiyor. Yazarlara
göre tüm kentsel başlıkların artık daha fazla ekolojik bahisler durumunda: Kentlerimizin doğal sınırlarında ateşle oynandığı bir dönemde yaşıyoruz. Bu çerçevede
tüm ekoloji mücadelelerinin kentin kamusal alanlarında daha fazla yankı bulması
gerektiği açık.
Sağlık kurumları yeterince karlı bulunmadığı için kapatılan, hastaları hastaneye
kabul için senet imzalayan Türkiye 2011 boyunca sağlık hizmetlerine erişimin
ticarileştirilmesi ve bundan kaynaklanan sağlık hizmetlerinin yokluluğu ya da bu
hizmetlere erişememe sorunlarına sahne oldu. 2011 boyunca öne çıkan ihlallerin
cezaevlerinden okul kantinlerine, hastane koridorlarından sokak aralarına kadar
her yerde ve her şeyle ilgili olduğunu ortaya koyan Mustafa Sütlaş son yıllarda öne
çıkan GDO’lu tarım ve besinleri sağlık hakkı açısından değerlendirirken, yapım
sözleşmeleri imzalanan nükleer santrallerin sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı
karşısında ne tür bir tehdit oluşturacağına dikkatleri çekiyor.
Sütlaş ayrıca AKP döneminde genel bütçeden sağlık hizmetlerine ayrılan payın
5 kat arttırılmış olmasını yurttaşların hizmetlere erişimin 5 kat artmasından ziyade
orta ve alt sınıflardan alınan dolaylı vergilerin sağlık sektöründe faaliyet gösteren
çeşitli kesimlere kaynak aktarımının 5 kat artışı olarak tezahür ettiğini ortaya
koyuyor. Yazarımız son 10 yılda “sağlıkta dönüşüm programı” adı altında yürütülen
uygulamalar sonucunda sağlığın giderek “parası olmayanın yararlanamadığı” bir
hizmet haline geldiğinin altını çiziyor.
Sonuç olarak 2011 yılı sağlık alanı açısından hem sağlıklılığı var eden
koşullardaki olumsuzluklar nedeniyle, hem sunulan hizmetin sağlıklılık yerine
hastalıkların yönetimini hedeflemesi nedeniyle ve hem de tanı ve tedavi edici
hizmetlerin “para”nın döngüsü temelinde “tüketim”i önceleyen şekilde düzenlenmesinden dolayı, çok daha fazla kaynak harcanmasına karşın sorunların yoğunlaşıp
derinleştiği bir yıl oldu.
Besime Şen’in tarım ve üretici hakları alanında yaşanan mağduriyetleri ele aldığı
13
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 14
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
14
çalışması yurttaşların yüz yüze olduğu tüm mağduriyet biçimlerinin adeta bir araya
gelerek ve en ağır şekillerde tarım alanında tezahür ettiğini gösteriyor. Üstelik özellikle mevsimlik tarım işçilerinin büyük ölçüde Kürt olması nedeniyle tüm sosyal
hak ihlallerinin yanında ağır bir ayrımcılıkla da yüz yüze olduğu görülüyor. Şen,
çalışmasında suskunlaştırılmış bir alanda mevsimlik tarım işçilerinin gizli yarlarına
dokunuyor. Büyük bir kısmı günlük 12- 14 saat çalışıyorlar. Bunun karşılığında
günlük 25,35 lira alıyorlar. Sağlık, barınma, eğitim, güvenceli çalışma konularının
tamamında açık ihlallere sahne olan mevsimlik işgücü istihdamının büyük bir
kısmını oluşturan göçmen Kürt tarım işçileri kadın erkek, yaşlı genç ve çocuklarıyla
adeta çağdaş köleliğinin tüm hallerini bedenlerinde taşımaya zorlanıyorlar.
Besime Şen’in dilsizliğine dil olmaya çalıştığı tarım işçilerinin çocuklarının
eğitim hakkı sorunları da bir diğer çalışma da, Serdar Yazıcı’nın “Eğitim Hakkı İhlalleri” yazısında ortaya çıkıyor. Tarım işçiliği sebebiyle eğitimini erken bitirip geç
başlayan öğrencilerin durumunda 2011 yılında da bir değişiklik olmadı. İlk ve
Ortaöğretimde 660 bin öğrencisi ile öğrenci potansiyeli açısından Türkiye’nin
4’üncü ili olan Şanlıurfa’da eğitimin ilk haftasında sadece 540 bin öğrenci okula
geldi. 120 bin öğrencinin okula gitmek yerine tarlada çalışıyor olması karşısında
Milli Eğitim Bakanlığının çözümü gecikmedi. Ankara’nın Polatlı ilçesine bağlı
Sarıoba köyünde oluşturulan çadır okulda 120 mevsimlik çocuk işçisine 3 ay
boyunca eğitim verildi. Kalan 119,880 öğrenci hakkında ise bakanlık tarafından
bir açıklama yapılmadı!
Önceki yıllarda olduğu gibi, 2011’de de eğitimi dinselleştiren uygulamaların
arttığı, atanamayan öğretmenlerin sorunlarının sürdüğü, üniversitelerde soruşturma
baskının devam ettiği, anadilde eğitimin önündeki engellerin kalkmadığı bir yıl
olarak kayıtlara geçti. Geçtiğimiz yıllardan farklı olarak bu sene iki yeni eğitim
hakkı ihlaliyle karşı karşıya kaldık: Şifre skandalı ve sistematik tutuklamalar.
Serdar Yazıcı’nın kaleme aldığı 2011yılı analizinde bir başka konu da geçmiş
yıllara oranla en azından nicel olarak çok çarpıcı boyutlara ulaşmış görünmektedir.
Türkiye’de tutuklu öğrenci sayısı 2011 sonuna 500’ü aşmış durumdadır. Hükümetin
açıklamalarında terörist olarak adlandırılan bu gençlerin neredeyse tamamı parasız
eğitim hakkı başta olmak üzere çeşitli toplumsal ve siyasal hak talepleri için
katılmış oldukları etkinliklerden dolayı dört duvar arasına hapsedilmiş durumdadır.
Anadilde eğitim hakkı taleplerinin görmezden gelinmesi, 20 liralık kayıt parasını
ödeyemediği için okulun halılarını yıkarken damadan düşüp sakat alan annelerin
mahkemece de kusurlu bulunması, zorunlu din dersine kaşı çıkan velilerin
mahkemelerde bekletilmesi, 100 bin kadro açığına karşın ataması bir türlü
gerçekleşmeyen öğretmenlerin vekil öğretmenliğe zorlanması, kadrolu öğretmenin
geçimini sağlayacak bir ücrete bir türlü sahip olamayışı Türkiye iktisaden büyümeye devam ederken eğitim alanlında büyümeye devam eden sorunlar olarak
sıralanıyor.
Dünyada her 5 çocuktan biri, Türkiye’de ise her 2 çocuktan birisinin çalışmak
durumunda bırakıldığı koşullar 2011 yılında da değişmiş görünmüyor. Cihan
Avcı’nın çeşitli araştırmalara dayanarak ortaya koyduğu gibi Türkiye’de hem ev
içi istihdam hem de kötü şartlarda çalışma anlamında çocuk ve genç emeğinin
istismarı ile karşı karşıya kalınmaya devam ediliyor.
Analiz de detaylandırılan çocuk işçiliği nedenleri şu şekilde sıralanıyor:
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 15
Tablo: Çocuk İşçiliğine Sürükleyen Nedenler
NEDEN
AĞIRLIK
Yoksulluk
1
Eğitim
2
Kırdan kente göç
3
Hızlı nüfus artışı
4
Engelli hakları yok sayılan, sosyal politikanın ise tümüyle sözde hayırsever
işadamları ve neo-liberal piyasanın insafına terk edildiği Türkiye, Yunanistan gibi
krize düşmemenin yolunu bulmakla kalmayıp Çin gibi büyüme rekorları kırmaya
devam etmenin formülünü yazmış durumda: Hakları Küçült, Ekonomiyi Büyüt!
Elbette ekonominin büyümesi tüm toplumsal kesimler tarafından arzulanır.
Ancak büyümenin faturası sürekli alt sınıflara, güvencesiz yoksul kesimlere
çıkartılarak başarılacaksa burada durup düşünmek gerekir. Çünkü deprem ve
boğulmaya her yıl birkaç bin yurttaşı kurban vermemek için kaynak yaratamaz
mıyız? İş güvenliği önlemlerini arttırıp işyerlerini denetleyecek önlemleri hayata
geçirecek kadar parayı bulamaz mıyız? Her yıl bini aşkın emekçinin can vermesi
ülkemizin büyümesinin diyeti mi olmak zorunda? Mevsimlik işçilere 18. yüzyıl
Afrikalı köle muamelesi yaparak büyümelerini mi önereceğiz çiftçilerimize? Sağlık
politikasının hastalanmayı sağlayacak önlemleri almak olduğunu söylemek,
hastalanıldığında ise paraya konu olmayan bir hizmete erişim olmasını istemek
ülkenin büyümesine çomak mı sokmak olacak?
Türkiye doğasını tahrip etmeden ve insanını kurban vermeden büyüyebilir.
Türkiye şirketler ve sermaye Türkiye’si olmaya mahkum değildir. Türkiye 74 milyon yurttaşı ile canlı insan evlatlarının ülkesidir. Buradaki raporlara yansıyan binlerce ölüm, sayısız yaralanma, binlerce mağduriyet, yoksunluk ve aşağılanma
olmak zorunda değil. Hiçbir şey sebepsiz olmadığı gibi sebeplerden hiç birisi de
doğal değil. Hepsini bazı insanlar bazı insanlara yapıyor. Bir sınıf bir diğerini
boğazlayarak yukarıda kalmayı başarıyor. SHD raporları 2011 de bu sınıf
boğazlaşmasını resmediyor.
15
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 17
2011 Turkish Equation: Shrinking Rights, Growing Economy
“Summary Report on Social Rights Violations in Turkey – 2011 Social Rights Association (SHD) ”
Turkey remains in the 17th place in the world regarding the population. She also
has the same rank in “market size” lists. When it comes to per capita income level,
she is the 59th among 169 countries. This level decreases to 83th place on the
Human Development Index, in which social factors such as education, schooling,
health, fairness of income distribution, gender equality are taken into consideration.
It is a fact that Turkey became the second in 2011 after China regarding the economic growth rate. However, Turkey, which is running for breaking world record
in growth rate, barely reaches at average in per capita income and becomes below
average in social factors throughout the world.
This report, as can be seen in the content pages, analyzes various social rights’
violations through a specific categorization. But in reality, all categories are surely
interrelated throughout the study. Every violation category is also related with other
categories included in the report. For example: A Diyarbakir resident young mother,
who could not pay 20 TL elementary school registration fee for her child, becomes
bedridden due to falling from the roof while washing the school’s carpet in return
for not paying the fee. The woman sues the school administration, however cannot
get any result. In this case many categories such as, gender problem, Kurdish problem, education right, law and legislations, health right, are all needed to be considered. The number of such cases are much more than the cases that are related to
only one specific category. Still, we have chosen to categorize the report on separate
titles for being explanatory.
Fair pay, job and social security violations are mostly intensify on companies
that use sub-contract labor. During the 2011, 83 of the 200 violations related to unpaid salaries, firings and secure and unionized working rights occurred in sub-contracting jobs. 15 of the 200 firing cases the employers did not want to pay the
workers’ compensations. In most of the workers’ struggles against firings, the
protests of the workers were tried to be silenced either directly by the “men” of the
employers or by the oppression of the police or the gendarmerie. These subcontractors were existed as employers in both public and private sectors. In addition
to the violation of rights in subcontracting jobs, the most violations on payment
and job security category occurred in education sector with the teachers that have
unsecure working conditions. Unions of education assert that there is a need for
100.000 more teachers despite the 30.000 instatement of teachers in 2011. In addition to that, the %95 of the existing (cadre) teachers finds their salaries insufficient.
In the violation of Unionization Right and Rights to Strike and Collective Bargaining, the obstruction of unionization and de-unionization became a chronic prob-
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 18
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
18
lem. De-unionization intensifies mainly in private sector. In public sector, the empowerment of government supported passive unions against the struggling oppositional unions became the main way of de-unionization.
In Demet Dinler’s analysis, which bases on the 2011 violation of the
rights, the special de-unionization strategies are defined as follows:
-
Anti-propaganda against the unions,
-
Shifting the union member workers’ workplace,
-
Raising difficulties for the unionized workers,
Psychological pressure by calling their parents and using the indebtedness
of the workers,
-
Threatening to fire,
-
Forcing to go to the notary for signing out of the union.
Another important strategy that is used by the employers is to force the workers
to be the member of the union, which they think that they could more easily settle
with, by taking the advantage of inter-union rivalry. The workers that became the
member of the unions, which persistently defend the workers’ rights, came face to
face with immediate firings. Unions and confederations did not publish any statistic
on this problem, however in our report the following table can be prepared, which
shows the number of workplace that fired the unionized workers and its related
union:
Firings due to Union Activities and Related Union
Number of Workplace that Fire Unionized
Workers
Related Union
The unions, whose members are fired due to
union activities in 3 or more workplaces
Teksif, Birleşik Metal-İş and
Petrol-İş
The unions, whose members are fired due to
union activities in 2 workplaces
Tek Gıda-İş
The unions, whose members are fired due to
union activities in 1 workplace
Nakliyat-İş, Tümtis, Tez-Koop İş,
Koop-İş, Enerji-Sen, Dev Sağlıkİş Liman-İş, Oleyis and Türk
Metal
10 of the 14 unions, whose members were fired for the union activities, are the
members of TÜRK-İŞ confederation; the remaining 4 are the members of DİSK.
The members of the unions that have close relations with the government are protected, while the unions that strive for creating a labor based union structure and
struggle face with serious member loss, regardless of the confederation they are
associated with. As a matter of fact, unionization activities and firings have a direct
correlation starting and increasing from the 1990s.
The workplaces that are not happy with unionization activities do not want to
bear the costs of workplace security and workers’ health. This is the common threat
of these employers. The employers that want to increase their profit rates, cut the
payments and social benefits of the workers at the first place, and it seems that they
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 19
do not take any notice of work accidents, most of which end with serious disabilities
and death.
The negative equation between economic growth and social rights can easily be
seen in work accidents. Nazır Kapusuz, analyzing through summarizing the violation reports of the past six years, shows that there is an upward trend in work accidents compared with the economic growth. According to our writer, in 2011 the
GNP rises %8,5 while the deadly work accidents rise %15 compared to 2010. In
2009, when Turkey’s GNP became % -4,8, the work accidents decreased even if it
was so little.
According to 2011 data of the “Social Rights Violation Report”;
- The number of workers died in work accidents: 641
- The number of workers deadly wounded in work accidents: 668
- 1309 workers had deadly work accidents and half of them died during the day
that the accident happened.
- Registered work accidents other than above mentioned: 2166
Minister of Labor Faruk Çelik replies to the parliamentary question asked by MP
Sırrı Süreyya Önder that 1563 workers died in work accidents in 2011. When we
compare the data of the Social Security Administration with our data, approximately %40-50 of the registered accidents is emphasized in our reports. There are
two main reasons for this loss of information: First, the press does not give the
news of all work incidents; and second, the aftermath of the most of the work accidents is not followed on national press properly. Due to that, we emphasized the
deadly wounds by the work accidents as a separate category starting from this year.
One of the four deadly work accidents happens in construction sector and one of
the five work accidents happens in manufacturing sector. These two sectors are followed by mining and seasonal agricultural works.
The Sectoral Distribution of Deadly Work Accidents in 2011 :
SECTOR
Total Deadly Work Accident
Rate in 2011
CONSTRUCTION
MANUFACTURE
% 25
% 20
MINING
SEASONAL AGRICULTURE WORKS
PUBLIC INFRASTRUCTURE
OTHER
% 12
% 12
%5
% 26
During the 2011, urban opposition organized many protests against the violations
of housing and city rights, which were all informative, stimulative and remonstrant.
Some of the violations that the urban opposition dealt with during the 2011 were
the construction of the dams and fossil fuel plants that vandalized the nature and
human habitat, city transportation mark up, urban transformation, most of which
made the housing and city rights a chronic problem.
19
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 20
The Rights’ Violation Topics for the Urban Opposition in 2011
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
20
On the other hand, during the 2011 there were serious numbers of deaths and
heavy injuries due to not having a proper housing and city environment. It is a common knowledge that geographically Turkey is on an earthquake zone and every
year many earthquakes happen in various intensity. However, precautions for lessening the effects of the earthquake were taken neither by local nor by national governments. People are condemned to reside in unsound houses intentionally,
knowing that earthquakes are and will happen. While the money, which was collected in earthquake funds, is used for the government’s needs, the government insistently states the lack of public resources to allocate for the construction of the
houses for the people. Even if everyone knows that not the earthquake but the unhealthy houses kill the people, no one thinks and question the reasons behind the
720 death in the earthquakes in 2011.
Unhealthy living conditions forced people to get into the unhealthy waters of the
dams, lakes and canals’ water for getting some coolness, which end with the drowning of many people in 2011. Like the death of the many people from the carbon
monoxide (Coal burning stove) poisoning in winter times, many die from drowning
in unhealthy waters in summer times. The main reason for these deaths is not the
unconsciousness of the people but the lack of social state, which has to plan the
basic housing needs of the citizens.
The Number Deaths from the Lack of Proper Housing and Reasons
REASON
NUMBER
Earthquake
Drowning
720
450
Carbon monoxide heater poisoining
Fire
278
15
Other Natural Disasters
15
Unsound House Deaths
15
Other
11
TOTAL
2008
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 21
The 2011 survey of Dilek Karabulut and Derya Karadağ on the violations of
housing rights attracts our attention to an important point for the mentioned period.
According to the writers all “urban issues” have become more “ecological” cases
and we live in a very dangerous period, in which our cities have come to a brutal
end. In this framework, all ecological struggles have to address to the urban public
more than ever.
During the 2011 in Turkey, some of the health institutions were shut down for
not being “profitable enough”, while others started to force the patients to sign indentures before accepting the patients to the hospitals. These are some problems
that occurred due to the commercialization of the health services. Mustafa Sütlaş
asserts that, the violations on health services during the 2011 occurred not only in
hospitals but on the streets, in the jailhouses, in the school canteens, and in general,
in everywhere. Sütlaş also evaluates the GMO foods and agriculture production
through the prism of the health rights and attracts our attention to nuclear power
plants, whose construction agreements were already signed by the government,
and its threats to right to live in a healthy environment.
Sütlaş calculates that the share the government allocation from the national
budget to the health services increased 5 times more than the previous period. However he asserts that this increase did not occur due to the increase of the people’s
use of health services but from the increase of the indirect taxes that are collected
from the lower and middle classes and the transfer of these funds to private health
institutions, which makes 5 times more than the previous periods. Our writer underlines that, at the end of the policies that are practiced during the past 10 years
under the name of “the transformation program in health” have made the health
service as “a service that cannot be benefitted by the people who could not afford
it”.
Besime Şen’s study focuses on the unjust treatments that occur in agriculture
sector. According to the violations in that sector agriculture became one of the intersection points of all unjust treatments in 2011. Seasonal agricultural workers,
who do mostly have a Kurdish origin, face with harsh discriminations in addition
to other violations of social rights. Most of the seasonal workers work 12 to 14
hours in a day and take 25-35 TL in return. They have no health, housing, education
and secure working conditions rights. Kurdish immigrant agricultural workers
make the majority of this working class group and are forced to carry all aspects
of this modern slavery on their bodies, whether they are men, women, old, young
or children.
The violation of education rights of the children of these agricultural workers
are analyzed in another study prepared by Serdar Yazıcı. Yazıcı, in his analysis of
“Violations of Education Rights” asserts that nothing changed for the seasonal agricultural workers’ educational situation in 2011. They all have to leave school earlier
and start lately due to the working conditions for the agricultural worker children.
In the first week of the school, only 540 thousand students came to school in
Şanlıurfa, which has the fourth greatest pupil potential in primary and middle
schools with the number of 660 thousand. 120 thousand students were not at school
but in agriculture fields working with their parents. The solution came from the
Ministry of Education: For three months 120 child agricultural worker got their
education in a tent-school built in Sarıoba village in Ankara-Polatlı. No explanation
was made by the Ministry for the remaining 119,880 pupils!
21
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 22
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
22
Like the previous years the 2011 had the same problems in education: the religionization of the education, teachers that are not assigned, police oppression and
investigations in the universities, barriers on the right for the use of the motherlanguage. Different than the previous years, this year we have met with two new
ways of the violation of education rights: cyphering scandal in university entrance
exams and systematic arrestment of the academic intellectuals.
In the 2011 analysis of Serdar Yazıcı one of the themes, at least quantitatively,
increased dramatically than the previous years. The number of the arrested students
exceeded 500 at the end of the 2011. In the government statements, these students
are named as “terrorists” and most of them arrested for making protest activities to
get their social and political rights, such as the demand for “free education right”.
While Turkey is growing economically, some of the violations and problems in
education, which are also growing faster than the economy, can be counted as follows: the blindness of the government to the demands for the right for the use of
the mother-language; the dead of a mother, who has been found faulty also by the
court and who became handicapped for falling from the roof while washing the
carpets of the school for not being able to pay the 20 TL registration fee of her children; the queue of the parents at the courts to decide on the abolishing the obligatory
religion lessons at schools; forcing the teachers to work without security as substitute teachers despite the existence of a need for 100 thousand teacher for proper
schooling; the teachers who have secure jobs do not have a sufficient salary…
Every one child out of 5 children in the world and every one child out of two
children in Turkey leave or hinder schooling, and this condition did not changed
in 2011. As Cihan Avcı puts it, both in house works and regular jobs young and
child labor are continued to be used extensively.
The reasons for the use of the child labor are defined in the analysis as follows:
The Reasons of Using Child labor
REASON
WEİGHT
Poverty
1
Education
2
Rural Migration
3
Rapid Population Growth
4
Turkey, a country in which the handicapped people are ignored and social policy
is left to hands of so-called “philanthropic businessmen” and to the neo-liberal market rules, not only found the way of overcoming the crisis, in which countries like
Greece failed, but also wrote the magical formula of breaking the records of growth,
like China: Shrink the rights, make the economy grow!..
Yes, the economic growth is surely desired by all social groups. However, we
need to stop and think, if the bill of the growth is going to be paid by lower classes
and non-secure poor groups. Can’t we spare some source from the budget for pre-
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 23
venting the effects of the probable earthquakes and drowning of several people in
unhealthy waters? Can’t we increase the work security measurements and properly
inspection of the workplaces? Yes, we can… Does the death of thousands of workers have to be the price of the economic growth of our country? Do we need to
offer to our agricultural workers the conditions of 18th century African slaves for
the sake of economic growth? Does it mean to create obstacles on the way of economic growth to say that health policy means taking precautions for not being sick
and if you are sick it needs to be free? No, it does not…
Turkey can manage her growth without destroying her nature and scarifying her
people. Turkey is not destined to be the country of companies and capital. Turkey
is the country of living human beings with her 74 million citizens. Thousands of
deaths, countless heavy wounding and thousands of unjust treatments, deprivations
and abasements do not need to happen. Nothing happens without a reason and no
reason is natural. All of them are done to some people by some other people. One
class remains on top by slaughtering the other. The report of the SHD portrays this
class slaughtering in 2011…
23
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 25
ADİL BİR ÜCRET, ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK HAKKI
OCAK
günü saldırıyı protesto etti ve direnişlerini
sürdüreceklerini söyledi. (Sendika.org) 21
Ocak
İşlerine geri dönmek için 5 Ocak’tan bu
yana İstanbul Topkapı’da bulunan Avrupa
Yakası Posta İdare Müdürlüğü (AVPİM)
önünde, 7 Ocak’tan itibaren de Sarıyer PTT
önünde direnişlerini sürdüren taşeron PTT
işçileri dün (17 Ocak) yaptıkları bir basın
açıklamasıyla eylem takvimlerini duyurdu.
İşten çıkarmalara, PTT’nin özelleştirilmesine, taşeronlaştırmaya ve güvencesizliğe
karşı başlattığımız direnişimizi farklı eylem
ve etkinliklerle sürdürüyoruz diyen taşeron
PTT işçileri, ‘Postanız neden gecikiyor!’
başlıklı bir duvar gazetesi çıkaracaklarını
belirtti. (Sendika.org) 18 Ocak
Medya alanında işten çıkarmalar ‘yeniden
yapılanma’ adıyla büyük hız kazandı.
Habertürk, Turkuvaz Medya ve Hürriyet'te
121 çalışan işten çıkarıldı. Son olarak 26
Ocak günü Atv ve Sabah’ın sahibi olan
Turkuvaz Grubu 60, Ciner’in sahip olduğu
Habertürk’ten 59 ve Doğan’ın sahip olduğu
Hürriyet’ten 2 çalışan olmak üzere 121 kişi
işten çıkarıldı. (Sendika.org) 29 Ocak
Demiryollarında tren teşkil memurları,
isteği dışında fazla çalıştırılma angaryasına
karşı hukuki bir kazanım elde etti. Kocaeli
1. İdare Mahkemesi; kamu emekçilerinin
isteği dışında fazla çalıştırılmasını hukuka
aykırı buldu ve uygulanması halinde telafisi
güç zararlar doğurabileceği gerekçesiyle
yürütmenin durdurulmasına oybirliğiyle
karar verdi. (Sendika.org) 19 Ocak
Diyarbakır'da 12 okul müdürü güvencesiz
eleman çalıştırmak istemedikleri ve
okullara yeterli ödenek ayrılmadığı
gerekçeleriyle görevlerinden istifa etti.
(Sendika.org) 20 Ocak
Diyarbakır'ın Silvan ilçesinde okullarında
hizmetli personel bulunmadığı ve verilen
ödeneklerin yetersizliğini öne sürerek, 2
okul müdürü ile daha önce istifa eden
müdürlerin yerine ataması yapılan 10
müdür yardımcısı da istifa etti. (ANF) 25
Ocak
Tuzla Organize Deri Yan Sanayi Bölgesi’nde bulunan Konveyör fabrikasında 13
Aralık günü işten çıkarılan ve 17 Aralık’ta
fabrika önünde direnişe geçen işçilere patronun adamları saldırdı. İşçiler 18 Ocak
Şanlıurfa’nın Ceylanpınar ilçesinde,
TİGEM tarım işletmesine alınacak 315
işçinin ilçeden seçilmesi istemiyle eylem
yapan gruba polis müdahale etti. Dörtyol
mevkiinde toplanan yaklaşık 2 bin kişilik
grubun yaptığı açıklamada, işçi alımlarının
ilçe dışından olmaması gerektiği, işsizlik
oranının çok fazla olduğu ilçede bunca işsiz
varken dışarıdan işçi alınmasının adaletsiz
olacağı vurgulandı. (Cumhuriyet) 10 Ocak
Bilgi Üniversitesi Video-Fotoğraf Bölümü'nde 3 akademisyenin işten atılması,
akademisyen, öğrenci ve sendikacılar
tarafından "akademik özgürlük" talepleriyle
protesto edildi. Bilgi Üniversitesi FotoğrafVideo Bölümünde bir öğrencinin porno
film ödevi hazırlamasının ardından Tempo
dergisine röportaj veren 3 akademisyenin
işten atılması ve bölümün okul yönetimi
tarafından giriş çıkışlarının denetime tabi
tutularak, akademisyenlerin harddisklerine
el konulması öğrenci, öğretim görevlileri ve
Sosyal İş Sendikası üyeleri tarafından
"Bilgi sınavda" başlığı ile protesto edildi.
(Sendika.org) 10 Ocak
Özel hastaneler doktorlara Bağ-Kur'lu olma
şartı koşuyor. Böylece özel hastanelerde
çalışan hekimler tıpkı bir esnaf gibi primini
kendi ödemek zorunda kalıyor. Bağ-Kur’lu
olarak gösterilen hekim işten çıkarıldığı durumda kıdem ve ihbar tazminatı alamıyor.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 26
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
26
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) yetkilileri
ise uygulamanın özel hastanelerde giderek
yayıldığını belirterek, “Daha önce bu yola
başvuran hastaneleri uyarıyorduk. Ancak
düzenlemeyi değiştirdik. Artık Bağ-Kur’lu
doktor çalıştırmanın önü açıldı” dedi. BağKur’lu olmayı kabul eden doktorların
büyük bir bölümü evini işyeri olarak gösteriyor ve hastanedeki faaliyetlerini ‘hizmet
satımı’ ola-rak belgeliyor. (Sendika.org) 10
Ocak
direnerek işini geri alan Türkan Albayrak,
hukuki mücadelesini de kazandı.
Albayrak’ın, işten çıkarıldıktan kısa bir süre
sonra açtığı işe iade davasının dördüncü
duruşması bugün (17 Ocak) Üsküdar
3’üncü İş Mahkemesi’nde görüldü.
Mahkeme, Türkan Albayrak’ın işe iadesine
karar verirken, çalışmadığı 4 aylık süre için
maaşının ödenmesine ve 1 senelik maaş
tutarında sendikal tazminat ödenmesine
karar verdi. (Sendika.org) 17 Ocak
Sağlık alanını piyasalaştırma amacıyla
uygulanan Sağlıkta Dönüşüm Programı’nın sacayaklarından biri olan aile
hekimliğinde sorunlar bitmiyor. Güvencesiz çalışmaya zorlanan hekimlerden
şimdi de maaşlarının üçte ikisi geri isteniyor. (Sendika.org) 11 Ocak
19 Mayıs Üniversitesi’nde hastane servislerinin kaldırılması üzerine basın
açıklaması yapan Dev Sağlık-İş Sendikası
üyeleri, "Taşeron işçilerin ulaşım hakkı engellenemez! Eşit, parasız, nitelikli ulaşım
hakkı istiyoruz" dedi. (Sendika.org) 8 Ocak
Taşeron PTT işçileri bugün (11 Ocak)
Ankara’daki PTT Çankaya Dağıtım ve
Toplama Merkezi önünde bir eylem yaptı.
İşçiler her yıl sözleşme süresi dolduğunda
PTT’de işten çıkarmaların yaşandığını ve
bu yıl da Ankara’da 90, İstanbul’da da
200’e yakın işçinin işine son verildiğini
söyledi. (Sendika.org) 11 Ocak
Selçuk Üniversitesi’nde faaliyet göste-ren
iki ayrı taşeron şirkette çalışan 500’den
fazla işçiyi örgütleyen Sosyal-İş Sendikası,
Selçuk
Üniversitesi’ndeki
taşeron
uygulamasının hukuka aykırı olduğu iddiası
ile Konya'da görevli iş mahkemesinde dava
açtı.
Sosyal-İş,
davada
taşeron
uygulamasının hukuka aykırı olduğunun
tespit edilerek, taşeron şirket işçilerinin
üniversitenin kendi işçisi olarak işlem
görmeleri ve Sosyal-İş Sendikası’nın
işyerinde çoğunluğa sahip olduğunun tespit
edilmesini istedi. (Sendika.org) 12 Ocak
Adana Numune Hastanesi’nde işten
çıkarılan taşeron sağlık emekçileri, direnişlerinin 12’nci gününde hastane önünde
direniş çadırı açtı. (Sendika.org) 14 Ocak
Birleşik Taksiciler Derneği’ne (BDT) üye
bir grup taksici, can güvenlikleri ile sosyal
güvencelerinin olmamasını ve artan akaryakıt fiyatlarını gerekçe göstererek kontak kapatma eylemi yaptı. (Cumhuriyet) 14 Ocak
İşten çıkarıldıktan sonra Paşabahçe Devlet
Hastanesi önünde 118 gün boyunca
Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi,
Türkiye’deki tutuklu gazeteci ve yazarlar
için harekete geçiyor. Alman parlementer
Andrej Hunko’nun öncülüğünde 26 AKPM’nin üyesi Türkiye’de tutuklu 44 yazar ve
gazeteci için AK İnsan Haklarından Sorumlu Komiser’e çağrıda bulundu. Parlamenterler, 120 gazetecinin daha tutuklama
ile karşı karşıya olduğuna dikkat çektiler.
(ANF) 29 Ocak
DİSK Araştırma Enstitüsü'nün yaptığı
araştırmaya göre Türkiye'de 6 milyon insan
iş güvencesinden yoksun bir şekilde
taşeronlar eliyle çalıştırılıyor. DİSK
Araştıram Enstitüsü’nün yaptığı bir
araştırmaya göre, AKP’nin iktidara geldiği
günden bu yana sağlık sektörü başta olmak
üzere, eğitim, yerel yönetimler gibi çok
sayıdaki kamu kurum ve kuruluşlarında
taşeron çalışan sayısı çığ gibi arttı.
Araştırmada, tüm işkollarının yaklaşık
yüzde 60’ına yayılan taşeronlaştırma sonucu 6 milyona yakın insan iş güvencesinden
yoksun bir şekilde çalıştırılmakta. (ANF) 3
Ocak
AKP hükümetinin iddialarının aksine
Türkiye’de yoksulların oranı daha da artarak 2009 yılında 12 milyon 751 bi-ne
çıktı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK),
"2009 Yoksulluk Çalışması Sonuçlarını"
açıkladı. Buna göre Türkiye’de yoksulların
oranı 2009 yılında, bir önceki yıla göre
yüzde 0,97 artarak yüzde 18.08’e yükseldi.
2009 yılında Türkiye'de fertlerin yaklaşık
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 27
Ocak ayı içerisinde yansıtılması planlanan
zam farkının henüz yansıtılmamasından
AKP’yi sorumlu tutarak, “Emeklileri oyalamaktan vazgeçin, sorumlu davranın” çağrısı
yaptı. (Evrensel) 14 Ocak
PRATİSYEN Hekim Örgütleri, aile hekimliği ücretler yönetmeliğinde yer alan ve
hekimleri tehdit eden ceza puanlarını
eleştirdiler. Hekimler, zaten 657 sayılı
yasada bulunan cezaya ilişkin maddelere bir
de aile hekimliği ücretler yönetmeliğinde
yenilerinin eklendiğini, hekimlerin çifte
cezaya tabu tutulduğunu belirttiler.
(Evrensel) 6 Ocak
Hyundai’de başlatılan performans uygulaması sadece işçileri değil, ailelerini de
tedirgin ediyor. İşçi eşleri performans nedeniyle eşlerinin “Babaları ölse bile izin
alamayacaklarını” biliyorlar. Eşlerine
performansları düşüp işten atılmamaları
için hastalansalar bile rapor almamaları için
devlet hastanesine değil özel hastaneye
gitmesini, revire çıkmamasını salık veriyorlar. (Evrensel) 14 Ocak
Ana yükleniciliğini Zorlu İnşaat’ın yaptığı,
Kağıthane ilçe sınırlarında inşaatı devam
eden Karayolları Genel Müdürlüğü 17.
Bölge Müdürlüğü Hasdal Tesisleri
inşaatında alçı, boya, dekorasyon işinde
çalışan taşeron işçilere ücretleri ödenmiyor.
İki aydır ücretlerini alamayan 30 işçi
şantiye önünde nöbet tutmaya başladılar.
(Evrensel) 3 Ocak
Hükümet yetkililerinin, yoksulluk üzerine
yaptıkları araştırmalarda “Türkiye’de günlük 1 doların altında yaşayan kimsenin
kalmadığına” dair açıklamalara Sarmaşık
Derneğinden tepki geldi. (Evrensel) 9 Ocak
Ordu’dan Samsun’a, Çorlu’dan İzmir’e,
Kırıkkale’den İstanbul’a bir çok ilden işten
atma haberleri geldi. İçinde bulunduğu
ekonomik sıkıntıdan bir türlü kurtulamayan
Fiskobirlik faturayı üreticinin ardından
işçilere kesti. Gayrimenkul satışlarıyla
ayakta durmaya çalışan Fiskobirlik yönetimi öte yandan 400 olan personel sayısını
250’ye indirmekte kararlı. Edinilen bilgiye
göre, birlik çalışanlarının 3 aydan 3 aya
aldıkları ikramiyelerinin kaldırılmak
istendiği ve işçilerin dönüşümlü olarak
yılda 4 ay ücretsiz izne zorlandığı öğrenildi.
(Evrensel) 8 Ocak
Malatya Belediyesi zabıtalarının kendilerine uyguladığı şiddete tepki gösteren Seyyar
satıcılar eylemdeydi. Malatya Belediyesine
kadar yürüyen seyyar satıcılar muhatap
bulamadı… (Evrensel) 14 Ocak
Emekli-Sen Genel Başkanı Veli Beysülen
yaptığı yazılı açıklamada, gerekli yasal
düzenleme yapılmadığı için emeklilere
Birleşik Taksiciler Derneği, yaşadıkları zorluklara dikkat çekmek için 13 Ocak’ta
14.00-24.00 saatleri arasında İstanbul
genelinde “kontak kapatma” eylemi
yapılacağını açıkladı. (Evrensel) 13 Ocak
Zonguldak’ın Ereğli İlçesi’ne bağlı Güllük
Köyü’nde oturan 35 yaşındaki Gülyaşar ve
38 yaşındaki Mustafa Akkurt çifti,
parasızlık nedeniyle 7 çocuklarından 3’ünü
evlatlık verdi. (Ev-rensel) 31 Ocak
Mersin’in Silifke ilçesinde, 1,5 yıldır işsiz
olduğunu belirten bir kişi, durumunu
protesto etmek için caddelere astığı ilanla,
iş yeri açabilmek için böbreğini ve kanını
satacağını duyurdu. (Evrensel) 31 Ocak
CHP Denizli Milletvekili Ali Rıza
Ertemür’ün soru önergesine yanıt veren 22
kamu kurumunda bile 2 bin 683 taşeron işçi
çalışıyor. Bu kurumlarda taşeron firmalara
yapılan toplam ödeme ise 55 milyon 700
bin TL. Önergeye verilen yanıtlara göre 22
kurum içinde taşeronlaştırmanın en yaygın
olduğu kurumların başında TÜBİTAK
geliyor. Taşeronlaştırmanın en gözle
görülür şekilde hissedildiği Sağlık
Bakanlığı’nda bu sayının 120 bine yakın
olduğu belirtiliyor. (Evrensel) 31 Ocak
Atamaları yapılmadığı için depresyona
giren ve intihar eden öğretmen adaylarının
durumuna dikkat çekmek için Ataması
Yapılmayan Öğretmenler Platformu
(AYÖP) üyeleri, 6 Şubat’ta İstanbul Taksim’de “Endişeliyiz” diyerek yürüyüş
düzenleyecek. (Evrensel) 31 Ocak
Türkiye İstatistik Kurumu’nda (TÜİK) 10
27
Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı
yüzde 0,48'i yani 339 bin kişi sadece gıda
harcamalarını içeren açlık sınırının, yüzde
18,08'i de yani 12 milyon 751 bin kişi ise
gıda ve gıda dışı harcamaları içeren yoksulluk sınırının altında yaşıyor. (ANF) 6 Ocak
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 28
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
28
yıldır sözleşmeli personel olarak görev
yapan iki 4-c’li çalışan, Ocak ayında yenilenmesi gereken hizmet sözleşmelerinin
gerekçesiz bir şekilde yenilenmemesi üzerine, yürütmesinin durdurulması istemiyle
Ankara Nöbetçi İdare Mahkemesi’nde dava
açtı. (Ev-rensel) 31 Ocak
rük noktalarındaki çalışanların da çok az
olduğunu ifade ederek, 7-8 kurum personelinin bu alanda görev yapmasının da iş koordinesini bozduğunu dile getirdi. Yokuş
gümrük çalışanlarının fazla mesai ücretlerinin bir bölümüne de Maliye’nin el
koyduğunu belirtti. (Evrensel) 27 Ocak
ARÇELİK’in Beylikdüzü’nde kurulu olan
fabrikasında işten atmalar yeniden başladı.
2010 yılında da Sony ile olan anlaşma nedeniyle 300 civarında sözleşmeli işçi
alınmıştı. Siparişin teslim edilmesinin
ardından “sözleşmeleri bitti” gerekçesi ileri
sürülerek alınan sözleşmeli işçilerin hepsi
kapı önüne kondu. Ancak fabrika yönetimi
işten atmalar konusunda sözleşmeli işçilerle
yetinmedi. Şimdi kadrolu işçilerden de işten atılmalar başladı. (Evrensel) 31 Ocak
Çeklerinin karşılığını ödeyemeyen ve bu
yüzden birçoğu hapis cezasına çarptırılan
çek mağdurları, Karşılıksız Çek Yasası’na
dair değişiklik yapılmasını istediler. Abdi
İpekçi Parkında yapılan açıklamada
konuşan avukat Sibel Sevinç, insanların
haciz ve icradan dolayı bütün işlerinin
bozulduğunu ve insanların borçları nedeniyle “çağdışı” hapis cezaları ile karşı
karşıya kaldıklarını söyledi. (Evrensel) 26
Ocak
KESK, DİSK, TTB ve TMMOB’un aldığı
karar doğrultusunda Türkiye’nin dört bir
tarafından işçi ve emekçiler, demokrasi
güçleri, bugün basın açıklamaları yapıp,
yarın da Ankara’ya gelmek için yola
çıkacaklar. (Evrensel) 31 Ocak
Migros Adana Barajyolu şubesinde çalıştığı
şarküteri bölümünde tadımlık zeytin ve
peynir yediği iddiasıyla işten atılan Tez
Koop-İş İşyeri Temsilcisi Aydın Yıldız’ın,
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na
yaptığı mesai itirazı haklı bulundu.
(Evrensel) 26 Ocak
Eğitim Sen’den yapılan açıklamada, 657
sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun
(DMK) 4-c maddesine göre çalışanların,
eğitim, öğretim ve bilim hizmet alanında
görev yapan, yardımcı hizmetler sınıfında
çalışanların sorunlarının yıllardır görmezden gelindiği kaydedildi Alınan maaşların
insanca yaşanacak bir düzeye yükseltilmesi
istenen açıklamada, çalışma saatleri dışındaki işler için ise ek ücret ödenmesinin
zorunlu olduğu kaydedildi. (Evrensel) 29
Ocak
Eğitim Bir-Sen, 2010-2011 öğretim dönemi birinci yarıyılının sona ermesi dolayısıyla yazılı bir açıklama yaptı. Aralık
2010’da 30 bin öğretmen ataması yapılmasına rağmen halen 100 binin üzerinde açık
bulunduğu ifade edilen açıklamada; Milli
Eğitim Bakanlığının 30 bini şubat ayında
olmak üzere en az 120 bin öğretmen
ataması gerektiğinin altı çizildi. (Evrensel)
28 Ocak
“Dünya Gümrük Günü” vesilesiyle Gümrük Müsteşarlığı önünde yapılan eylemde
konuşan Türk Büro-Sen Genel Başkanı
Fahrettin Yokuş, kaçakçılar tarafından sık
sık tehdit edildiklerini söyledi. Yokuş, güm-
Güneşli’de kurulu Hey Tekstil’de işçilerin
giderek artan sorunları işten çıkarmaya
kadar vardı. Ücretlerin 3 yıldır düzensiz
ödenmesine tepki olarak mesai kalmayarak,
iş bırakarak tepkilerini dile getiren işçiler,
müdürlerin ve güvenlik görevlilerin artan
baskısı karşında da geri adım atmayınca
işten atılma tehdiyle karşı karşıyalar.
(Evrensel) 26 Ocak
İzmir’in Torbalı ilçesinde mermer mozaik
üretimi yapan, MEDİCİ Mozaik Üretim
İthalat, İhracat isimli şirketin patronu iki
bölümden oluşan fabrikanın bölümlerinin
birinin kapatılacağı ve diğer bölüme
taşınacağı gerekçesiyle fabrikada çalışan
40’ı kadın, 70 işçiyi 3 gün ücretsiz izne
çıkarttı. Fabrikayı boşaltıp, makineleri
kaçırdı. (Evrensel) 25 Ocak
İstanbul’da endüstriyel mutfak malzemeleri üreten Öz Tiryakiler Fabrikası’nda
istihdam daralması gerekçesiyle 14 işçi
işten atıldı. Bu rakamın daha da artacağı
söylenirken, atılan işçiler fabrika önünde
eylem yaptı. (Evrensel) 22 Ocak
DİSK Dev Sağlık-İş sendikası üyeleri
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 29
AKP Hükümetinin sağlıkta dönüşüm
yasasını ve hastanelerde dağıtılan yemeklerin kalitesizliğini boykot eden SES’e üye
Taksim İlkyardım Hastanesi çalışanları,
öğlen tatilinde hastanenin yemekhanesinde
yemek, yemek yerine, öğlen tatilinde simit
yedi ayran içti. (Evrensel) 20 Ocak
Fiskobirlik’in iştiraki Ordu Yağ Sanayi’nin,
Altaş AŞ.’ye devrinden sonra hak mağduriyetine uğradıkları gerekçesiyle mahkemeye
giden işçilerin davası sonuçlandı. Mahkeme, dava açan yaklaşık 30 işçinin ‘işlerine
iadesi’ne kadar karar verdi.Tek Gıda İş’in
örgütlü olduğu yağ fabrikasını Altaş AŞ.
aldıktan sonra işçilerin ücretlerinin yüksek
olduğunu iddia eden yeni yöneticiler
işçilere yeni iş sözleşmesi imzalatarak
ücretlerde yarıdan fazla düşüş sağlamışlardı. İmza atmayan işçiler de işten
çıkarılmıştı. (Evrensel) 19 Ocak
Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası
(BTS) Üyesi Yoldaş Ak tarafından fazla
çalışmaya yönelik açılan dava sonucu,
mahkeme demiryollarında tren teşkil
memurlarının isteği dışında fazla çalıştırılması kararına yürütmeyi durdurma kararı
verdi. (Evren-sel) 19 Ocak
Gaziantepte bulunan NAKSAN Holding’e
bağlı NAKSAN Plastik ve Royal Halı’dan
“Performans düşüklüğü” ve “kredi kartı
borcu” gibi gerekçelerle 20’den fazla işçi
işten atıldı. Bu gerekçlerin doğru
olmadığını söyleyen işçiler ise asıl nedenin
‘işe yeni alınacak 18-29 yaş arası işçilerin
sigorta primlerinin devlet tarafından
karşılanması’ yasasından yararlanmak
olduğunu söylüyorlar. (Evrensel) 10 Ocak
Medya Derneği, yaptığı yazılı açıklamayla,
Azadiya Welat gazetesinin sorumlu müdürü
Emine Demir'in 2008 ve 2009 yıllarında
yayımlanan 84 farklı haber nedeniyle
toplam 138 yıl hapse mahkum edilmesine
tepki gösterdi. (Zaman) 7 Ocak
Cezaevi şartları, görevli infaz memurlarını
ruhsal çöküntüye sürüklüyor. CİPDER
Başkanı Bekir Alanoğlu, 2 yılda 10 ceza
infaz personelinin intihar ettiğini, personelin yüzde 70'inin ilaç tedavisi gördüğünü
belirtiyor. Psikolog Nevzat Tarhan da, "Personelin sıkıntılarını anlatacakları toplantılar
yapılmalı." diyor. (Zaman) 10 Ocak
Mardin Belediyesi'nde çalışan personele 20
yıldan bu yana ilk kez bu ay tam maaşları
ödendi. (Zaman) 16 Ocak
Rize'de, ÇAYKUR'a işçi alınacağı yönündeki söylentiler üzerine bin 500 kişi İŞKUR
İl Müdürlüğüne başvurdu. Yoğun talep üzerine kurumun girişine ''ÇAYKUR'un işçi
alımı olmadığından il müdürlüğümüzce
kayıt yaptırılmamaktadır'' yazısı asıldı. (Zaman) 19 Ocak
Giresun'da, yeşil kartlı sayısının 60 bin 825
kişiye ulaştığı bildirildi. Valilik Basın ve
Halkla İlişkiler Müdürlüğü'nden yapılan
yazılı açıklamada, 2010 yılında 9 bin 108
kişiye yeşilkart verildiği belirtildi. (Zaman)
24 Ocak
Halime Özdemir, sekiz yıl önce Uşak'tan İstanbul'a göç etti. Kendisi gibi babası da engelli olduğu için evin geçimini sağlamaya
çalışıyor. Babasına yardımcı olmak için tekstil atölyelerinde çalışıyor. Her çalıştığı
işyeri önce sigorta yapacağız diyor,
ardından 2- 3- 5 ay geçiyor ve sigortasını
hatırlattığı an işine son veriliyor. Gerekçe
hep aynı: "Sen ağırsın işimize
yaramıyorsun". (Günlük) 28 Ocak
Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ)
Antalya
Başmüdürlüğü'nde
makine
teknikeri olarak çalışan Erşan Türker,
kurum içinde personel ayrımcılığı ve ücret
adaletsizliğine dikkati çekmek, TBMM'de
görüşülmekte olan "Torba Yasa"yı protesto
etmek için, Antalya'dan Ankara'ya yürüyüş
başlattı. (Günlük) 25 Ocak
Türkiye genelinde Ekim itibariyle kayıtdışı
istihdam oranı geçen yılın aynı ayına göre
1 puan azalışla yüzde 43.5'e gerilese de, 9
milyon 996 bin kişinin kayıtdışı istihdam
ettiği belirlendi. Türkiye İstatistik Kurumu
29
Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı
Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu İl Müdürlüğü önünde dün öğlen saatlerinde iş hakları için basın açıklaması
gerçekleştirdi. Açıklamada ticari cinsel
sömürüye maruz kalan kız çocuklarına 6
yıldır hizmet veren taşeron şirket
aracılığıyla çalıştırılan bir sosyolog
arkadaşlarının da “AVİVA/SA Şirketi artık
maaşlarınızı ödemek istemiyor “denilerek
bakım elemanı olarak çalışmaya zorlandığı
da ifade edildi. (Evrensel) 20 Ocak
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 30
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
30
(TÜİK) verilerine göre, Ekim'de istihdam
edilen toplam nüfus 22 milyon 972 bin
olurken, bunun 9 milyon 996 bin kişisini
herhangi bir sosyal güvencesi bulunmayanlar oluşturdu. (Günlük) 22 Ocak
TTK’ya ait bir kömür ocağında çalışan
taşeron işçileri ücretlerini alamadıkları için
iş bıraktılar. Zonguldak'ın Ereğli ilçesine
bağlı Kandilli beldesindeki kömür ocağında
Kasmet adlı taşeron firma bünyesinde
çalışan 50 işçi 18 Ocak günü işbaşı
yapmadı. (Günlük) 21 Ocak
Devlet tarafından işletilen Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü'nde (TİGEM),
1999 yılında özelleştirme ile beraber çok
sayıda işçi işinden olmuş, kalanlar da
taşeronda çalıştırılmaya başlanmıştı. En
ağır koşullarda çalıştırılan işçilere 20 TL
yevmiye verilirken, işçi alımında ise
genelde ilçe halkından olmayan kişiler tercih edildi. Alınacak yeni işçiler için ise, lise
mezunu olma ve KPSS'de en az 60 puan
almış olma şartı, ilçe halkının yine işe
giremeyeceğine işaret ediyor. (Günlük) 19
Ocak
PTT Genel Müdürlüğü tarafından "İş
daralması" gerekçe gösterilerek işten
çıkartılan postacıların İstanbul Avrupa
Yakası Posta İşleme Merkezi önünde
başlatmış oldukları oturma eylemi, 12'nci
gününe girerken Sarıyer Postanesi'nde işten
çıkarılan 9 işçiden biri olan Celal Ünlütürk,
posta önünde kurduğu çadırla mücadelesini
tek başına yürütüyor. (Günlük) 17 Ocak
Asistan hekimler, 6 yıllık eğitimin sonunda
eğitim ve araştırma hastanelerinde
görevlendiriliyor ve uzmanlığa geçinceye
kadar yaklaşık 33 kesintisiz nöbet tutuyorlar. "33 saat uykusuz kalan bir hekime
muayene olmak ister misiniz?" diye soran
İstanbul Tabip Odası Asistan Hekimlik
Komisyonu Üyesi Ayşen Gürbüz, "Aslında
asistanlık süreci asimilasyon sürecidir.
İnsanı insanlıktan çıkarıyor" diyor. (Günlük) 11 Ocak
Hakkari Devlet Su İşleri (DSİ)'nde özel bir
şirket bünyesinde çalışan güvenlik
elemanları işten çıkarılmalarını protesto etti.
İşten çıkarılan iki özel güvenlik elamanı,
işlerine son verilmesinin nedeninin AKP
Hakkari İl Başkanı olduğunu iddia etti.
(Günlük) 8 Ocak
Tarım İşletmesi Genel Müdürlüğü
(TİGEM) Ceylanpınar İşletmesi Sulama
Projesi kapsamında 315 işçi alınacağını
duyurması üzerine işletmede müteahhitlere
bağlı olarak çalışan yevmiyeci işçiler,
kaygılarını dile getirmek ve destek istemek
amacıyla Ceylanpınar Belediyesi'ne akın
etti. Yevmiyeci statüsünde taşeron firmalar
tarafından 10 yıldan fazladır çalıştırıldıklarını belirten işçiler, KPSS ve Lise mezunu
olma şartı aranacak olan alımlardan sonra
kendilerin işten atılma olasılıklarının büyük
olduğunu dile getirdi. (Günlük) 7 Ocak
Kocaeli'nin Kartepe ilçesindeki bir fabrikada işlerine son verilen 13 kişi, fabrika
önünde eylem yaptı. Suadiye Mahallesi'ndeki Frito Lay Fabrikası'nda ''çalışan
sayısının fazla olduğu'' gerekçesiyle işlerine
son verilen işçilerden 13'ü, fabrikanın
önünde toplanarak basın açıklaması yaptı.
(Günlük) 4 Ocak
Ürün ve gıda fiyat değişimlerini değerlendiren TZOP Genel Başkanı Şemsi
Bayraktar, Aralık ayı itibarıyla üretici ve
market arasındaki fiyat farkının bazı ürünlerde yüzde 478'lere ulaştığını belirtti.
(Günlük) 3 Ocak
Kriz ve Bireysel Çözümsüzlük
İzmir’in Ödemiş ilçesindeki intihar ve intihar girişimlerini tetikleyen ana faktörün
işsizlik ve yoksulluk olduğu ortaya çıktı. İntihar girişimlerin arttığı Ödemiş’te, Ege
Üniversitesi Ödemiş Sağlık Meslek Yüksekokulu, intihar haritası hazırladı.
Ödemiş’teki 321 intihar vakası incelenerek
hazırlanan rapora göre, intiharların yüzde
66,7’si aile içi sorunlar, yüzde 28,1’i
ekonomik nedenler, yüzde 12,3’ü okulla ilgili sorunlar, yüzde 10,5’i de arkadaşlıkla
ilgili sorunlar oluşturuyor. (ANF) 28 Ocak
Van’ın Beyüzümü Mahallesi’nde oturan 40
yaşındaki Mehmet Acar, evinde asılı bulundu. Acar’ın 9 çocuk babası olduğu ve
işsiz olduğu belirtildi. (Evrensel) 19 Ocak
Adana'da kredi kartı borcundan dolayı
maaşına haciz konulan bir kişi intihar etti.
(Zaman) 27 Ocak
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 31
ŞUBAT
Sendikaların ve meslek örgütlerinin Torba
Yasa’ya karşı gerçekleştirdikleri Meclis
yürüyüşüne çevik kuvvet polisi yoğun gaz
bombaları ve tazyikli sularla karşılık verince, Türkiye’nin başkenti Ankara’da savaş
görüntüleri ortaya çıktı. (ANF) 3 Şubat
İstanbul Topkapı’da bulunan Uzel
Makine’den 2 yıl önce işten atılan 956 işçi
patronun alacaklarını taahhüt ettiği zamanda ödememesi üzerine yeniden eyleme
başladı. (Evrensel) 22 Şubat
Amasya’nın Taşova Belediyesi, 16 işçiye
21 aydır ne işbaşı yaptırıyor ne de işçilerin
iş akdini sona erdiriyor. Belediyede geçici
işçi olan işçiler, bu sene belediyeye başvurduklarında ‘Geçici işçi alımını durdurduk’
cevabını aldı. Maaş alamayan işçiler,
işsizlik ödeneğinden de faydalanamıyor.
(Sendika.org) 2 Şubat
Aralık ayının sonunda işten atılan PTT
işçileri 5 Ocak'tan bu yana direnişte. 5
Ocak'ta Topkapı AVPİM önünde direnişe
geçen işçilere 7 Ocak'ta Sarıyer PTT’sinden
atılan işçiler de katıldı. (Sendika.org) 5
Şubat
Şafak Hastaneler Grubu ve Marfin Invest
Group ortaklığındaki JFK Hastanesi’nde
aylardır maaşlarını alamayan hekimler iş
bırakarak eylem düzenledi. (Sendika.org) 8
Şubat
Türk Patent Enstitüsü'nde 10 yılı aşkın
süredir bir çok farklı taşeron şirkete bağlı
olarak hizmet veren 110 taşeron işçisi, kurumun 8 Mart tarihinde yenilenmesi gereken hizmet sözleşmesini yenilemeyeceğini
belirtmesi üzerine bu tarihte kapı önüne
konulacak. (Sendika.org) 14 Şubat
İstanbul Tuzla’da bulunan Tepe Klima ve
Denizcilik’te işçiler, 3 aydır ödenmeyen
maaşlarını almak için iş durdurdu. Direniş
sürecinde Limter-İş’e üye olan işçilerin
maaşlarını almak için başlattıkları direniş
sürüyor. (Sendika.org) 20 Şubat
DİSK-Araştırma Enstitüsü (DİSK-Ar),
Kasım 2010 dönemindeki işsizlik oranını
yüzde 17,36 olarak saptadı. DİSK-Ar’ın
araştırmasına göre resmi işsiz sayısı 2 milyon 811 bin kişi. 1 saat bile çalışsa işsiz
sayılmayan, yetersiz ve eksik zamanlı istihdam edilen gizli işsizler ilave edildiğinde bu
oranın yüzde 21 düzeylerine ulaştığını ifade
eden DİSK-AR, işsiz sayısının da umutsuz
işsizlerle birlikte 4 milyon 802 bin, gizli
işsizlerle 5 milyon 804 bin düzeyine
ulaştığını duyurdu. (Sendika.org) 21 Şubat
Mardin Belediyesinde çalışan 52 işçi
yaklaşık 12 yıldır ödenmeyen maaş ve
sosyal hakları için icra takibi başlattı.
Belediye-İş Sendikası Mardin Şube
Başkanı Memduh Öztürk yaptığı açıklamada, belediyede çalışan 52 işçinin 1989
yılında bu yana kendilerine ödenmeyen
maaş ve sosyal haklarını almak için bir süre
önce Mardin 1. Asliye Hukuk Mahkemesine dava açtıklarını belirterek, davanın
işçilerin lehinde sonuçlandığını söyledi.
(ANF) 23 Şubat
Medicana International Ankara Hastanesi’nde sabit hekim ücretlerinin yarıya
düşürülmesine ve özlük hakkı kayıpları
içeren yeni sözleşmelere Ankara Tabip
Odası itiraz etti. (Sendika.org) 24 Şubat
Üniversite hastanelerinde uygulanma-ya
başlayan performans sistemini protesto
eden Ankara'daki tıp fakültelerinde görevli
asistan doktorlar iş bıraktı. Ankara Üniversitesi, Gazi Üniversitesi ve Hacettepe
Üniversitesi'nin tıp fakültelerinde çalışan
asistan doktorlar ve onlara destek veren
öğretim üyeleri, Hacettepe Üniversitesi Tıp
Fakültesi
kampüsünde
toplandı.
(Cumhuriyet) 25 Şubat
31
Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı
KESK İzmir Şubeler Platformu’nun
çağrısıyla emekçiler bugün eski SSK İl
Müdürlüğü önünden Basmane Meydanı’na
yürüdü. Başlarına torba geçirerek yürüyen
emekçiler, Torba Yasa Tasarısı’nı Meclis
gündeminden çekmeyen hükümete tepki
gösterdi. Emekçiler, yasa tasarısı karşısında
sessiz kalan sendika konfederasyonlarını
protesto ederek, “genel grev” çağrısında bulundu. (ANF) 11 Şubat
Posta emekçileri, PTT Genel Müdürlüğü’nün yeniden düzenlediği cihet kodlaması uygulamasına ve esnek çalışma
koşullarına karşı dün (15 Şubat) PTT Genel
Müdürlüğü
önünde
eylemdeydi
(Sendika.org) 16 Şubat
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 32
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
32
Tutuklu Gazetecilerle Dayanışma Platformu (TGDP), Halkın Günlüğü gazetesi
yazı işleri müdürü Hıdır Gürz’ün
tutuklanmasıyla tutuklu gazeteci ve yazar
sayısının 51’e yükseldiğini belirtti.
(Sendika.org) 26 Şubat
Tuzla tersaneler bölgesinde bulunan Tepe
Klima Denizcilik’e ait işyerinde 18 Ocak’tan beri direnişte olan işçiler, 3 aylık
maaşlarının ödenmesi için 24 Şubat günü
işyerini işgal etti. İşçiler, haklarını alana
kadar
direnişlerini
sürdüreceklerini
söylediler. (Sendika.org) 28 Şubat
Izmir’in Konak Belediyesi bünyesindeki
Efekent taşeron şirketinde çalıştırılan 180
temizlik işçisi taşeron sistemine karşı
direnişe geçti. İşçiler kadroya alınana kadar
mücadelelerini sürdüreceklerini söylüyor.
Herhangi bir sendikada örgütlü olmayan
işçiler
sendika
haklarını
istiyor.
(Sendika.org) 28 Şubat
İşten çıkarılan 107 işçinin 21’i Adana Numune Hastanesi bahçesinde 4 Ocak’tan bu
yana işlerine geri dönmek için deriniyor.
“Geçmişe dönük tüm alacaklarımdan
vazgeçiyorum” yazılı ibranameleri imzalamayan taşeron sağlık işçileri hizmet
ihalesini alan yeni şirket tarafından işe
alınmadı. Şirketin dayattığı bu belgeleri
imzalamayan işçilerin yanı sıra imzalayan
az sayıda işçi de çıkarılmıştı. (Sendika.org)
21 Şubat
Adana toplam dolmuş sayıları 366 olan
Topel, İtimat, Cemalpaşa, Barkal dolmuş
kooperatifleri duraklarının Meydan Dolmuş
Kooperatifine verilmesine tepki gösterildi.
Adana Büyükşehir Belediyesinde her işin
rüşvete bağlı olarak gerçekleştirildiğini
iddia
eden
şoförler,
Büyükşehir
Belediyesinin gayri resmi olarak dolmuş
başına 5 bin TL istediğini ve bunu vermedikleri için dolmuş duraklarının ellerinden alındığını iddia ettiler. (Evrensel)
25 Şubat
Kütahya’nın Tavşanlı ilçesinde, arazileri
kamulaştırılarak istimlak edilen vatandaşlar,
iş müracaatlarında verilen öncelik hakkı
sözünün yerine getirilmesini istiyor.
Geçtiğimiz yıl Türkiye Kömür İşletmelerine (TKİ) bağlı Garp Linyitleri İşletmesine
(GLİ) alınacak olan 5 işçi için yaptıkları
öncelikli işçi alımı müracaatlarının kabul
edildiğini belirten vatandaşlar, bu yıl
alınacak olan 376 işçi alımında
müracaatlarının değerlendirilmemesine
tepki gösterdi. (Evrensel) 24 Şubat
Arçelik’in Beylikdüzü’nde kurulu televizyon fabrikasında yıl sonunda başlayan
işten atmalar devam ediyor. Türk Metal
Sendikası üyesi işçiler fabrikada siparişlere
bağlı olarak her yıl sonunda ve yıl
başlarında işçi kıyımı yaşandığı-na dikkat
çektiler. (Evrensel) 23 Şubat
İzmir’de EREGE Metal işçileri ücretlerinin ödenmemesinden dolayı servislere
binmeyerek fabrika içinde eylem yaptı.
(Evrensel) 20 Şubat
Mercedes-Benz otomobilleri ve kamyonlarının üreticisi Daimler, aralık ayının
ortalarından itibaren işçilerine 1 aylık
zorunlu izin uyguladı. İzne çıkartılan
işçilerin ücretlerinin bir kısmı gecikmeli
olarak devlet teşvikiyle karşılandı. Bu süreç
içerisinde Mercedes işçileri maddi olarak
çok sıkıntı çekti. Özellikle 600 günlük
çalışma süresini tamamlayamayan işçiler
devlet yardımından da yararlanamadıkları
için hiç ücret alamadılar. (Evrensel) 18
Şubat
Mehmet Bona ve Sırrı Yüzbaşıoğlu İstanbul Üniversitesi’nde bilimsel çalışmalar
yapmak isteyen iki asistan. Ancak Fen Edebiyat Fakültesi’nde bulunan her iki asistan
da işten atıldı. Asistanların suçu yaptıkları
bilimsel çalışmaları Tez Danışmanı Prof.
Dr. Orhan Küçüker’e bildirmemek! İstanbul Üniversitesi’nde (İÜ) dün asistanlar
arkadaşlarının işten atılmasına karşı eylem
yaptı. İÜ Merkez kapısı önüne çadır kuran
asistanlar, “Bu üniversitede iş güvencesi
yoktur” pankartı açtılar. (Evrensel) 18 Şubat
Mercedes’te çalışan ve sayıları her geçen
gün artan taşeron işçilere ise ikinci sınıf
muamelesi yapılıyor ve bu işçilere
dağıtılacağı duyurulan primlerden verilmiyor. Taşeron işçiler fabrikada kadrolu
işçilerle aynı işçi yapmalarına rağmen çok
düşük ücretle çalıştırılıyorlar. (Evrensel) 18
Şubat
Kıraç’ta kurulu Ukinoks Fabrikasında
işçiler üzerindeki baskılar artıyor. İşyer-
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 33
EĞİTİM SEN Adana Şubesi, norm kadro
yönetmeliğiyle 14-18 Şubat tarihleri
arasında yüzlerce öğretmeni yerlerinin
zorunlu olarak değiştirileceğini bildirdi.
Şube Başkanı Güven Boğa, 6 yıldır uygulanan norm kadro uygulamasının iddiaların
aksine esnek çalışma ve esnek istihdamın
ön uygulaması olduğunu belirtti. (Evrensel)
17 Şubat
SES, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi’nin
öğretim üyesi alımı ilanının AKP kadrolaşmasının en belirgin örneği olduğunu belirtti. Açıklamada ilanda dahiliye profesörü
için “tiroid hastalarında ‘perkutan lazer
ablasyon metodu’ ve ‘elastosonografi’
konularında deneyim sahibi olmak” özelliklerinin arandığı belirtildi. “Kimi
alacaksanız adını söyleyin, bitsin bu
komedi” denilen açıklamada, ayrıca bilimsel ölçütlere göre alınacak bir akademisyen
için üst düzey sağlık yöneticiliği koşulu
arandığı da ifade edilerek, bunun ne etiğe
ne de hukuka sığdığı belirtildi. (Evrensel) 3
Şubat
AYOP’un (Ataması Yapılmayan Öğretmenler Platformu) çağrısı ile geçtiğimiz yıl Abdi
İpekçi Parkı’nda oturma eylemi yaparak
seslerini duyurmaya çalışan öğretmenlerden
51’i, 16 Şubatta Ankara Adliyesinde yargı
önüne çıkarılacaklar. Haklarında 1-3 yıl
arasında hapis istenen öğretmenleri
arkadaşları ise yalnız bırakmayacak.
(Evrensel) 17 Şubat
Menemen Uukent’te inşa edilen ka-palı
pazar yerinde her tezgâh için ayrılan 3
m2’lik yerin bedeli 4000 TL olarak duyurulunca 10-12 yıldır orada pazarcılık yapan
esnaf isyan etti. Karardan sonra pazar esnafı
satış yapmayarak söz konusu kararı protesto
etti. (Evrensel) 3 Şubat
CHP’li Atakum Belediyesi İmar İnşaat
Limited Şirketi’nde sigortasız olarak 4 ay
çalıştırılan Şevki Öztürk, Sosyal Güvenlik
Kurumu’na “güvencesiz çalıştırılıyorum”
diye ihbarda bulununca işten atıldı.
(Evrensel) 5 Şubat
Mecliste gündeme getirilen torba yasa ile
birçok yasada değişiklik öngörülürken;
meslek lisesi öğrencileri de yapılan düzenlemelerden etkileniyor. Öğrencilerin staj
ücretleri 229 TL’den 178 TL’ye, 20 işçiden
az istihdamın olduğu işyerlerinde ise 100
TL’nin altına düşürülmesi öngörülüyor.
(Evrensel) 6 Şubat
Zonguldak’ın Gelik beldesinde, özel maden
firmasında çalışan işçiler, patronun ücretlere
yaptığı zammı az bulmaları nedeniyle
kömür ocağına girmeyerek eylem yaptı.
Kömür ocağında çalışan yaklaşık 300 işçi,
3 yıldır ücretlerine zam yapmadığını belirterek, patronun 85 liralık ücret artışını
yeterli bulmadıklarını söylediler. (Evrensel)
11 Şubat
Sağlık ocağı büyüklüğünde bir binada
hizmet veren Kartal Kızılay Hastanesinin
poliklinik binalarının inşaatı ihale yoluyla 7
taşeron firmaya verildi. İnşaatın parasını
devletten alan taşeron firmalar, işçilerin
ücretlerini ödemiyor. İşçiler ise hakları için
direneceklerini belirttiler. (Evrensel) 11
Şubat
Işten atılan BERİCAP işçileri sabahın erken
saatlerinde fabrika önünde toplanarak fabrikaya giren taşeron işçileri protesto ettiler.
(Evrensel) 1 Şubat
Mersin Uluslararası Liman İşletmeciliği
(MIP) AŞ bünyesindeki taşeron şirketlerde
çalışan işçilerin hakları için başlattığı iş
bırakma eylemi kazanımla sonuçlandı.
Uğursan Denizcilik AŞ ve ona bağlı olarak
faaliyet gösteren N.Ç Denizcilik, Kardeşler
Denizcilik ve Aypar Denizcilik’e bağlı
olarak çalışan 250 işçi önceki gün eyleme
başlamıştı. (Evrensel) 10 Şubat
Çorlu’ya bağlı Yeniçiftlik Belediyesi’nden
atılan on dört işçinin geri dönme mücadelesi sürerken, Belediye-İş Sendikası
TİS’deki gelişmeleri değerlendirmek için
işçilerle toplantı gerçekleştirdi. Yapılan
toplantıda işçilerin ilk talebi atılan işçilerin
hemen geri alınması oldu. (Evrensel) 10
Şubat
33
Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı
lerinde zorunlu olarak fazla mesaiye
bırakıldıklarını söyleyen işçiler, psikolojik
baskı altında olduklarını söylediler. Metal iş
kolunda faaliyet gösteren fabrikada son
olarak Seyfettin Cıbız işten atıldı. Resmi bir
işini halletmek için izin isteyen, izin
verilmediği halde işe gitmeyen Cıbız ertesi
gün işten atıldığını öğrendi. (Evrensel) 18
Şubat
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 34
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
34
HEY Tekstil’de işçilerin daha önce pek çok
kez eylem yapmasına neden olan ücretlerin
geç ödenmesi sorunu sürüyor. Daha önceki
eylemlerde patronlar sorunun çözümü için
söz vererek işçilerin yeniden işbaşı
yapmasını sağlamışlardı. (Evrensel) 8 Şubat
Çorlu’da Grup Suni Deri işçileri
çadırlarının defalarca yakılıp, yıkılmasına,
her türlü engellemelere karşın direnişlerini
sürdürüyor. Direnişlerinin 57. gününde olan
Grup Suni Deri işçilerinin direnişini engellemek için mahkemeler, jandarma ve
belediye var gücüyle çalışıyor ama işçiler
yılmıyor. (Evrensel) 5 Şubat
Ocak ayı içersinde Eskişehir’de yaşanan
elektrik kesintisini bahane eden Çetintaş
FND patronu, işçilerin ücretlerini eksik
ödedi. Asgari ücretin altında ücret alan,
ücretleri birçok bahane gösterilerek kesilen
işçiler uygulamaya tepkili. (Evrensel) 3
Şubat
BEDAŞ Gaziosmanpaşa İşletme Müdürlüğü’ne bağlı Sultançiftliği arıza bölümünde çalışan taşeron Aram firmasına
bağlı 10 işçi işten atıldı. İşten atılan işçiler
Sultançiftiliği işletmesi önünde dün sabah
çadır kurarak direnişe başladı. (Evrensel) 2
Şubat
Bodrum’un Yalıkavak beldesi, Kızılburun
mevkinde Efe Toplu Konut inşaata ait villa
inşaatlarında yaklaşık 4 aydır çalışan 170
işçi ücretlerini alamadıkları için açlık
grevine başladı. (Evrensel) 2 Şubat
İskenderun Demir ve Çelik AŞ (İSDEMİR)
Çalışan ve Emekliler Derneği (İSÇEİD),
İSDEMİR’in işçilere ait olan yüzde 11’lik
hissesinin gerçek değeriyle gecikmeden hak
sahiplerine dağıtılması için bir toplantı
düzenledi. (Evrensel) 2 Şubat
Van’ın Özalp ilçesi Yukarı Balçıklı
(Paçuxliya Jorî) köyünün İran sınırında bulunan Umutepe bölgesinde mazot getiren
köylüler, İran askerinin silahlı saldırısına
uğradı. Saldırıda iki çocuk kafalarına
aldıkları birer kurşunla yaşamını yitirirken,
bir kişi de yaralandı. Yaşanan bu dramın nedeni sınır kaçakçılığı. Van ve ilçelerinde
yaşanan işsizlik, askeri operasyonlar, mera
ve yaylaların ‘güvenlik’ gerekçesiyle yasaklanması ise, tarım ve hayvancılığı
yapılamaz hale getiriyor. Geçimini sağlamayan köylüler, ölüm pahasına da olsa
mazot kaçakçılığı yapmak zorunda
kalıyorlar. (Evrensel) 4 Şubat
Eskişehir Adliyesi'ne alınacak 5 kadrolu
zabıt katipliği için 805, 24 sözleşmeli zabıt
katipliği için 1001, 9 mübaşir için de 966
başvuru yapıldığı bildirildi. (Zaman) 3
Şubat
Adalet Bakanlığı tarafından Bursa Adliyesi'ne alınacak 27'si kadrolu 127'si sözleşmeli toplam 154 memur alımı için 3 bin 360
kişi sınava giriyor. (Zaman) 5 Şubat
İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin 350
kişilik itfaiye kadrosuna, Türkiye'nin
değişik illerinden gelen yaklaşık 5 bin kişi
başvurdu. (Zaman) 11 Şubat
Tekstil-Sen Yönetim Kurulu Üyesi Mazlum
Diren Balkı, 17 aydır çalıştığı eski adı
Altınbaş (Taybo) Tekstil, şimdiki adıyla
İthaki Tekstil'den tuvalete gittiği gerekçesiyle hakaretlere maruz kalarak işten atıldı.
(Günlük) 8 Şubat
Tuzla Aydınlı Organize Deri Yan Sanayi
Bölgesi'nde bulunan Foster Ayakkabı
Fabrikası'nda çalışan 4 kadın işçi, hiçbir
gerekçe gösterilmeden işten çıkarıldı. (Günlük) 17 Şubat
Meletî'nin (Malatya) Beydağı Mahallesi'ndeki gecekonduda yaşayan Mustafa Akbulut, hamallık yaparak, 2 aylık Faruk Musa,
5 yaşındaki oğulu Ali Rıza ve 2 yaşındaki
kızı Semihanur'a bakmaya çalıştığını
söyledi. İşi ve hiçbir geliri olmadığını, eşi
ile kendisinin bir gözlerinin görmediğini
anlatan Akbulut, havalar soğuk olduğu için
hamallık da yapamadığını ve çocuklarının
aç kaldığını belirtti. (Günlük) 3 Şubat
Kriz ve Bireysel Çözümsüzlük
Osmaniye'de beş katlı bir binanın en üst
katına çıkarak intihara teşebbüs eden bir
genci iki işletmecinin iş vaadi intihardan
vazgeçirdi. (Zaman) 26 Şubat
MART
Gazetecilere yönelik gözaltı ve tutuklama-
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 35
Uluslararası Gazeteciler Federasyonu'na
(IFJ) bağlı Avrupa Gazeteciler Federasyonu
(EFJ) ve Türkiye Gazeteciler Sendikası
(TGS), Türkiye'de cezaevindeki gazetecilerin serbest bırakılması için bir kampanya
başlattı. (ANF) 8 Mart
Buca Belediyesi’nde taşeron çalışmaya
karşı çıkarak iş güvencesi ve sendika
isteyen işçilerden 7’si geçtiğimiz Kasım
ayında işten çıkartılmıştı. Bunun üzerine
işçiler, 5 Kasım günü belediye önünde
direnişe başladı. Zabıta ve polis müdahalelerinin de yaşandığı direniş, Tacettin
Bayır’ın yeni il başkanı olması ve işçileri
ziyaret etmesiyle 20 Ocak günü sona erdi.
Bayır, işçilere, “işe yerleştirileceksiniz”
sözü verdi. Işçilerden 6’sı belediye
şirketlerinde bir işe yerleştirilirken, ilk
olarak direnişe başlayan kadın işçi Batıgül
Tunç hala işsiz. (ANF) 10 Mart
Ankara'da “Çok Ses, Tek Yürek” mitinginde bir araya gelen binlerce sağlık
emekçisi, grev çağrısında bulunarak, taleplerinin yerine getirilmemesi halinde
yarından itibaren grev hazırlıklarına
başlayacaklarını açıkladılar. Binlerce sağlık
çalışanı ‘Sağlıkta Özelleştirmeye Karşı 13
Mart Ankara Mitingi” çerçevesinde
yapılacak eylem için saat 10.00’da Ankara
Gar’ında bir araya geldiler. (ANF) 13 Mart
Uludağ Üniversitesi’nde Dev Sağlık-İş
üyesi güvencesiz ve taşeron sağlık işçileri
AKP İl binasına yürüdü. Tıp Fakültesi
işçileri 4. İş Mahkemesi’nin aldığı kararını
uygulamayanları uyaran devrimci sağlık
işçileri, taşeronu sağlıktan süpüreceklerini
söylediler. (Sendika.org) 10 Mart
Petrol fiyatlarındaki artış sonrasında benzine gelen zamlara bir yenisi eklendi.
Dağıtım şirketleri litrede ortalama 8 kuruş
zam yaptı. Böylece şubat başından bu yana
benzine gelen zam 33 kuruşu buldu.
(Sendika.org) 8 Mart
35
Eskişehir Organize Sanayi Bölgesi’nde
toplanan yaklaşık 80 tır ve kamyon şoförü
mazot fiyatlarının yüksekliğini protesto
ederek, kontak kapama eylemi yaptı.
(Sendika.org) 5 Mart
Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı
ların arttığı bugünlerde bir gazeteciye daha
dava açıldı. Gerçek Gündem.com Genel
Yayın Yönetmeni Yarkadaş 5 yıla kadar
hapis istemiyle yargılanacak. Gazeteci
Barış Yarkadaş'a 2008 yılındaki bir habere
yapılan okur yorumları nedeniyle Cumhurbaşkanlığı'nın şikayeti üzerine Adalet
Bakanlığı'nın izniyle dava açıldı. (ANF) 6
Mart
Türk Patent Enstitüsü’nün yeniden ihaleye
çıkmaması ve taşeron şirket işçisi yerine
4/B’li sözleşmeli personel alımı üzerine
64’ü kadın 110 işçi bugün (8 Mart) işten
çıkarıldı. (Sendika.org) 8 Mart
TÜİK verilerine göre 2009 yılında
Türkiye'de gelir dağılımındaki eşitsizlik
0,01 puan artış gösterdi. En yoksul yüzde
20 ile en zengin yüzde 20 arasındaki gelir
farkı 8,5 kata çıktı. Nüfusun yüzde 17,1'i
yoksulluk sınırının altında kalıyor.
(Sendika.org) 1 Mart
TÜRK-İş’in araştırmasına göre Mart ayında
dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 871 TL,
yoksulluk sınırı 2 bin 834 TL olarak belirlendi. Seçim öncesi marketlerdeki kampanya ucuzluğu, mutfağa yansıdı. Mutfak
enflasyonu aylık bazda yüzde 2.13 oranında
gerilerken, yıllık ortalama artış ise yüzde 10
oranında gerçekleşti. (Evrensel) 28 Mart
Hacettepe Üniversitesi Diş Hekimliği
Fakültesi Hastanesinde çalışan sağlık
emekçileri, alamadıkları döner sermaye
ödemeleri için bir saat iş bıraktılar. Hastane
yönetimi cuma gününe kadar ödemeleri
yapacağını açıkladı. (Evrensel) 15 Mart
Uzel Makine işçilerinin tazminat alacakları
için yürüttükleri mücadele devam ediyor.
Taksim’de basına açıklama yapan Türk
Metal Sendikası İstanbul 1 No’lu Şube
Başkanı Murat Salar, bine yakın işçinin
toplam tazminat alacağının 50 milyon TL
olduğunu ifade etti. (Evrensel) 14 Mart
Mersin, Vergi Dairesi emekçileri BES’in
çağrısıyla 1 saat iş bıraktı. Burada konuşan
BES Şube Başkanı Yusuf Kaya,
“Haklarımızın ve geleceğimizin yok
edilmesine, ücret adaletsizliğine karşı
güvenceli çalışma ve insanca yaşam için
tüm iş yerlerinde 1 saat iş bırakıyoruz” dedi.
(Evrensel) 11 Mart
ÖVDER Başkanı Orhan Yüce, öğrenci ve
velilerle birlikte yaptığı basın açık-
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 36
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
36
lamasında staj yapan öğrencilerin alması
gereken paralarının verilmediğini belirtti.
Sağlık Bakanlığını, İl Sağlık Müdürlüğünü
ve hastane yetkililerin uyardıklarını belirten
Yüce “Çocuklarımızın üç kuruşluk ücretini
kar saymayın” şeklinde konuştu. (Evrensel)
11 Mart
Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda
zorunlu bilişim teknolojileri derslerinin
kaldırılması üzerine bu branşta görev yapan
öğretmenler oldukça sıkıntılı. Bilişim
öğretmenleri adeta müdürlerin odacısı durumundalar. İlköğretim 4.ve 5.sınıflarda
bilişim teknolojileri dersinin, “Serbest
etkinlik dersi içerisinde işlenebilir” denilerek kaldırılması üzerine bu kadroda yer alan
öğretmenler mağdur oldular. (Evrensel) 12
Mart
Aydın’ın Nazilli ilçesinde örgütlenme
çalışması yürüten inşaat işçileri, taleplerini
duyurmak için basın açıklaması yaptı. Tüm
inşaat işçilerine bir çatı altında birleşme
çağrısı yapılan eylemde şu talepler dile getirildi: “yevmiyelerin arttırılması, sigortaların ödenmesi, can güvenliğinin
sağlanması, ulaşım masraflarının karşılanması.” (Evrensel) 11 Mart
Türkiye Maden-İş Sendikası Ege Bölgesi
Şubesi, yeni uygulama ve ihaleleri Ege
Linyitleri İşletmesi Müessesesi Soma
Müdürlüğü önünde protesto etti. İşçilerin
kitlesel olarak katıldıkları eylemde Işıklar
atölyesinin yerinde kalması, Deniş açık
ocağının üretime açılması, özel sektöre verilen 11 milyon tonluk toprak taşıma
ihalesinin iptal edilmesi istendi. Müessese
müdürlüğünün yeni uygulamaları, birçok
maden ocağının bundan önceki süreçte
özelleştirilmesi nedeniyle, işçilerin “tasfiye” endişesini artırdı. (Evrensel) 8 Mart
TÜRK Büro-Sen Genel Başkanı Fahrettin
Yokuş, 4-C’li personele aile yardımı
ödeneği verilmemesine tepki göstererek, 4c’lilerin ailelerinin de yok sayıldığını
söyledi. Yokuş dün yaptığı yazılı açıklamada, 4-c’lilerin tüm diğer hakları ile birlikte
aile yardımı haklarının da gasbedildiğine
dikkat çekti. (Evrensel) 9 Mart
PTT’de işten çıkarılan taşeron işçiler
Topkapı’da PTT Müdürlüğü önündeki
direnişlerini 61 gündür sürdürürken, Eğitim
Sen üyesi Boğaziçi Üniversitesi emekçileri
işçileri ziyaret etti. (Evrensel) 8 Mart
Yargıtay, Oyak Renault’un kâr ettiği bir
dönemde krizi gerekçe göstererek işçilerini
işten atmasını haksız buldu. Bursa’da,
ekonomik kriz sebebiyle işten çıkarılınca,
çalıştıkları otomotiv devinin “kâr ettiği,
işten atılmalarının haksız olduğu” gerekçesiyle açtıkları işe iade davasını kazanan Renault işçilerine Yargıtay’daki temyiz
davasından iyi haber geldi. Yargıtay alt
mahkemenin verdiği emsal teşkil eden
kararı onayladı. (Evrensel) 8 Mart
Sincan’da Strafor köpük üreten Basaş’ta
çalışan bir işçi ücretleri almadan önce en az
yüzde10 zam beklediklerini ancak 605 TL
olan ücretlerinin 630 TL’ye yükseltildiğini
söyledi. “Yüzde 5 bile değil. Asgari ücrete
ne kadar zam yapılırsa patronlar da o kadar
zam yapıyor” diyen işçi, duruma tepki
gösterememelerinin en büyük nedeni olarak
işsizliği gösterdi. İşçilerin işsiz kalmak istemediklerini dile getiren işçi, bu ücretle de
geçinemediklerine dikkat çekti. (Evrensel)
4 Mart
Tepe Klima işçisinin 46 günlük direnişi
kazanımla sonuçlandı. Patronun ücretlerini
ödememesi sebebiyle eyleme başlayan ve
işten atılan Tepe Klima işçilerinin
Pendik'teki fabrikada sürdürdüğü işgal
eylemi 46. gününde kazanımla neticelendi.
(Evrensel) 5 Mart
Tepe Klima ve Denizcilik işyerinin patronu
Necati Tepe, işçilerin alacaklarını 21 Mart
günü ödeyeceğini söylemiş; ancak sözünü
tutmamıştı. Necati Tepe, 21 Mart saat
16.00’da, işçilerle görüşmeye başladı ve
“Paranız oğlumda onu bekliyorum. Gelin
beraber bekleyelim” dedi. Görüşmeler sürerken, polis görüşme yapılan binayı sardı
ve işçilere saldırarak gözaltına aldı.
(Sendika.org) 22 Mart
Türk-İş sosyal güvenlik uygulamaları ve
Sosyal Güvenlik Kurumunun (SGK) 2010
faaliyetlerine ilişkin bir rapor hazırladı. Rapora göre, 13 milyon civarındaki kişi sosyal
güvenlik hakkından yoksun… (ANF) 16
Mart
Alt yapı hazırlıklarının tam olduğunu belirterek 1 Şubat tarihinde 'performans
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 37
Okmeydanı Hastanesi’nde Dev Sağlık-İş
üyesi sağlık çalışanları 18 Mart günü ulaşım
hakları için bir eylem yaptı. 100’den fazla
işçinin katıldığı eylemde Dev Sağlık-İş
adına basın açıklamasını Satiye Büyükbayram okudu. (Sendika.org) 21 Mart
Adana Numune Hastanesi’nde işten atılan
taşeron sağlık işçileri, direnişlerinin 81.
gününde başhekimlik önünde oturma
eylemi yaptı. (Sendika.org) 22 Mart
Amasya’da yerel gazetenin muhabiri Murat
Aktaş, soru yönelttiği Sermaye Piyasası
Kurulu eski Başkanı Başbakan Başdanışmanı Doç. Dr. Turan Erol’ın, “Bu tarz bir
haber yapma gazeten kapanır” dediğini
söyledi. (Milliyet) 16 Mart
DİSK/Tekstil Sendikası’nın örgütlü olduğu
Henateks fabrikasından 10 işçi atılınca, fabrika önünde nöbet eylemi başladı.
(Evrensel) 21 Mart
Eğitim Sen, Milli Eğitim Bakanlığının
(MEB) yabancı dil dersleri için 4 yıl içinde
40 bin yabancı öğretmen istihdam edilmesi
kararına tepki gösterdi. Eğitim Sen Genel
Başkanı Zübeyde Kılıç, “Öğretmen bekleyen öğrenciler ile atamasının yapılmasını
bekleyen işsiz öğretmenlerin daha fazla
beklemeye tahammülü kalmadığı bir
dönemde yapılan bu açıklama son derece
yersizdir” dedi. (Evrensel) 21 Mart
Türkiye Yazarlar Sendikası (TYS), Pen
Türkiye Merkezi ve Türkiye Yayıncılar
Birliği (TYB) basın toplantısı düzenleyerek İthaki Yayınevi’ne yapılan polis
baskınına tepki gösterdi. Yapılan ortak
açıklamada, “Ahmet Şık’ın henüz yayınlanmamış kitabının yayınevindeki
kopyasına el konulması yayınlama özgürlüğü açısından çok tehlikeli bir aşamaya
geldiğimizin son örneğidir” denildi.
(Evrensel) 24 Mart
AKP Hükümeti, Anayasa Mahkemesi’ni
“yeniden
yapılandırma”sından
ilk
meyvesini aldı. Tekel işçileri de dahil olmak
üzere 44 bin 4/C’liyi yakından ilgilendiren
4/C’yle istihdamın iptaline ilişkin başvuru
Anayasa Mahkemesi tarafından reddedildi.
(Evrensel) 30 Mart
23 Mart 2011 Çarşamba günü Carrefour-Sa
Batıkent ve Cepa mağazalarında takım lideri vasfı ile görev yapan 7 işçiye, “iş
olmadığı” gerekçesi ile işten çıkarılacakları
bildirildi. (Evrensel) 26 Mart
İzzet Sağlam, Mahmut Özdemir, Hadi Kayintu, İshak Ege, Naim Buzrul, Meryem
Çungur Uzamaz ve Şükran Boz, 1997
yılında girdikleri sınavla kimisi bekçi,
kimisi temizlikçi kimisi de şoför olarak
farklı illerde Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü'nde işe başladı. 28 Şubat sürecinde
hükümet değişikliğinden sonra işten
çıkarıldıklarını belirten mağdurlar yıllardır
hukuk mücadelesi veriyor. (Zaman) 5 Mart
Muş'ta 'Yeni İş Kapısı Nabucco' Projesi
kapsamında 6-8 ay süre ile 60 gence
doğalgaz tesisatçılığı kursu verilecek. 60
kişinin alınacağı kursa yaklaşık olarak 700
kişinin başvurduğu öğrenilirken, kursun
Nisan ayında başlayacağı bildirildi.
(Zaman) 8 Mart
Çorum Organize Sanayi Bölgesi'nde (OSB)
faaliyet gösteren bir fabrikanın işçileri, 3
aydır ücretlerini alamadıkları iddiasıyla
fabrikanın önünde eylem yaptı. (Zaman) 28
Mart
Müzik ve Sahne Sanatçıları Sendikası
(Müzik-Sen) Genel Başkanı Mehmet
Çırıka, konaklama ve eğlence yerlerinde
çalışan müzik emekçilerinin sosyal
güvenliğe kavuşturulması için bu yerlerin
çok ciddi şekilde denetlenmesi gerektiğini
belirtti. (Günlük) 24 Mart
Gevaş Belediyesi'ne İş-Kur aracılığıyla 7
Temmuz 2008'de alınan üç engelli işçiden
epilepsi hastası İsa Gültepe, 2 Nisan
2009'da "Görünen lüzum üzerine işinize
son verilmiştir" yazısıyla işten çıkarıldı.
Gültepe, işe geri dönmek amacıyla Gevaş
Asliye Hukuk Mahkemesi'ne başvuruda bulundu. Yapılan başvuru üzerine mahkeme
10 Ağustos 2009 tarihinde Gültepe'nin işe
geri alınmasına karar vererek, mağduriyetin
de giderilmesine hükmetti. Ardından Gevaş
37
Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı
uygulaması'nı başlatan Hacettepe Üniversitesi yönetimi, bugün (18 Mart) Sağlık ve
Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES)
Hacettepe İşyeri Temsilciliği tarafından
protesto edildi. Sağlık emekçileri bir saat iş
bırakarak üniversite yönetimini uyardı.
(Sendika.org) 18 Mart
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 38
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
38
Belediyesi kararın bozulması istemi ile
davayı Yargıtay'a taşıdı. Yargıtay 9. Dairesi
ise yerel mahkemenin verdiği kararı onadı.
Yargıtay kararına rağmen Gevaş Belediye
Başkanı Nazmi Sezer "ihtiyaç yok" diyerek
Gültepe'yi işe almamakta ısrar ediyor.
(Günlük) 27 Mart
Çobanlık yaparak ailesinini geçimini
sağlamaya çalışan Ali Yüzdemir, gazetecilere yaptığı açıklamada, 66 yaşında
olduğunu belirterek, eşi ve 10 çocuğuyla
Fuar Mahallesi, Şehit M. Lami Karaağaç
caddesindeki tek odalı evde yaşamaya
çalıştıklarını söyledi. Ailesinin geçimini
sağlamak için yılın belli mevsimlerinde
yaylaya çıktığını, ancak çobanlık yaptığı
için sadece yaz aylarında çalışabildiğini,
diğer aylarda ise işsiz kaldığını anlatan
Yüzdemir, kısıtlı maddi imkanlarıyla
çocuklarına zar zor bakabildiğini ifade etti.
(Günlük) 18 Mart
Kriz ve Bireysel Çözümsüzlük
4/C'li olarak çalışan bir Tekel işçisi
borçlarından dolayı intihar etti. Manisa Salihli Tekel Yaprak Tütün İşletme Müdürlüğü'nün özelleştirilmesinin ardından
işten çıkarılan ve 2 ay önce 4/C'li olarak
Salihli Adliyesi'nde işe başlayan işçi Alim
Apaydın 2 Mart günü intihar etti.
(Sendika.org) 5 Mart
KESK Merkez Yönetim Kurulu'ndan
(MYK) yapılan açıklamada, özelleştirme
sonucu intihar eden TEKEL işçisi sayısının
13'e çıktığı belirtilerek, ''İnsan haklarına
aykırı kölece çalışma düzeni, iş cinayetleri
ve intihar gibi sosyal etkileriyle
özelleştirmenin 'işçi Azrail'i etkisi her geçen
gün kendini göstermektedir'' denildi. KESK
MYK açıklamasında, son iki ayda iş
kazalarında ölenlerin sayısının 40'a, ataması
yapılmayan öğretmenlerden intihar edenlerin sayısının 22'ye yükseldiği belirtildi.
Manisa Salihli TEKEL Yaprak Tütün
İşleme Müdürlüğü'nün özelleştirilmesinin
ardından işten atılan ve 2 ay önce 4-C'li
olarak Salihli Adliyesi'nde çalışmaya
başlayan Alim Apaydın'ın tarım ilacı içerek
intihar ettiği anlatılan açıklamada, böylece
intihar eden TEKEL işçisi sayısının da 13'e
çıktığı kaydedildi. (ANF) 13 Mart
NİSAN
CHP il binası önünde direnişini sürdüren
Batıgül Tunç, sendikalı olarak bir işe
yerleştirilinceye kadar direnişi sürdürmekte
kararlı olduğunu duyurdu. Buca Belediyesi
önündeki direnişini, CHP İl Başkanı
Tacettin Bayır'ın verdiği söz üzerine sona
erdiren ancak herhangi bir işe yerleştirilmeyen Batıgül Tunç, 12 Mart günü CHP
İl binası önünde direnişe başlamıştı. (ANF)
16 Nisan
Türkiye genelinde sağlık çalışanlarının eşit,
nitelikli, ücretsiz ve erişilebilir sağlık
hizmeti talebiyle başlattığı 2 günlük iş
bırakma eylemini Şırnak'ın Cizre ilçesinde
de destek geldi. Sağlık çalışanları iş
bırakma eylemi yaptı. (ANF) 19 Nisan
95 oktan kurşunsuz benzinde ortalama litre
fiyatı İstanbul’da 4.20 liraya yükseldi.
Kurşunsuz benzinin litresi dün 4.13 liraydı.
(ANF) 20 Nisan
Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nda hizmet
veren taşeron şirketin değişmesiyle, 1
Mayıs Emek ve Dayanışma Günü'nün arifesinde 63 işçi işini kaybetti. (Sendika.org)
30 Nisan
Çevik kuvvet polisinin coplu ve biber gazlı
saldırısının ardından fabrikadan çıkarılan
120 BAT işçisi direnişlerine fabrikanın
önünde çadır açarak sürdürüyor. AKP’nin
Tekel’i özelleştirmesinin ardından sigara
tekeli British American Tobacco’ya satılan
fabrikada patron işçileri hiçbir gerekçe
göstermeden işten çıkarmıştı. (Sendika.org)
13 Nisan
Grevden kazanımla Birleşik Metal-İş’in
örgütlü olduğu Kocaeli’ndeki Standart Depo’da 4 işçi patron tarafından hiçbir gerekçe
gösterilmeden işten çıkarıldı. (Sendika.org)
26 Nisan
Özel dershane patronları emekçilerin
dayanışma günü 1 Mayıs’a saldırıyor. Patronlar, 1 Mayıs resmi tatil olmasına rağmen
dershane öğretmenlerini zorla çalıştırıyor.
Bir nevi angarya uyguluyor. (Sendika.org)
26 Nisan
Kütahya’nın Seyitömer Beldesi’nde kurulu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 39
Finansbank şubelerinde ISS adlı taşeron
şirket bünyesinde çaycı ve temizlikçi olarak
çalışan yaklaşık 300 işçinin 2 Mayıs
Pazartesi gününden itibaren iş akitlerinin
feshedileceği bugün bildirildi. (Sendika.org) 27 Nisan
İstanbul’un Ümraniye İlçesi’nde Altınşehir
Mahallesi’nde bulunan bir tekstil atölyesinde patron, makinelerle birlikte ortadan
kayboldu. Atölyede çalışan 30 işçi ortada
kaldı. (Sendika.org) 27 Nisan
İşe geri dönmek için direnişlerini sürdüren
Konak Belediyesi temizlik işçileri ve
direnişi süren Buca Belediyesi park bahçe
işçisi Batıgül Tunç CHP’nin kapısına
dayandı. 11 Nisan günü CHP İl Başkanı
Tacettin Bayır ile görüşmek için CHP İzmir
il binasına yürüyen işçiler görüşme taleplerine olumsuz yanıt aldılar. (Sendika.org)
12 Nisan
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi asistanları
bugün (12 Nisan) sağlıktaki piyasalaşmayı
ve performansa dayalı çalışma koşullarını
protesto etti. İzmir Asistan Hekimler
Komisyonu, İzmir Tabip Odası, SES, DEÜ
Tıp Fakültesi ve Tepecik Eğitim ve
Araştırma hastanelerinin SES işyeri temsilciliklerinin katıldığı eyleme tıp fakültesi
öğrencileri ile hasta ve hasta yakınları da
destek verdi. (Sendika.org) 12 Nisan
Erzurum’da Oltu Linyit Kömür İşletmeleri’nde çalışan 250 işçi ödenmeyen ücretlerinin ödenmesi ve kötü çalışma
koşullarının düzeltilmesi için eylem yaptı.
İşçiler, seslerini duyurmak için AKP il
binası ve valiliğe yürüdü. (Sendika.org) 5
Nisan
KESK MYK, AKP’nin yeni Anayasa
Mahkemesi üyelerini atadıktan sonra
4/C’nin iptaline ilişkin yapılan itirazın reddedilmesini manidar bulduğunu belirtti. Kamuda çalışan 44 bin emekçiyi mağdur eden
4/C’yi uygun bulan Anayasa Mahkemesi’ni
eleştiren KESK, “Bu kadar kolay karar
verebilen yüksek yargının, gelecekte benzer
davalarda da hükümetin doğrudan direktiflerine uygun kararlar vermesi şaşırtıcı
olmayacaktır” dedi. (Sendika.org) 1 Nisan
Bericap direnişi 100’üncü gününde Petrolİş Genel Başkanı Mustafa Öztaşkın bir
açıklama yayımlayarak Bericap işçilerinin
taleplerini yineledi. Öztaşkın, işten çıkarılan
işçilerim geri alınmasını, işyerinde taşeron
uygulamasına son verilmesini ve hiçbir
işçiye sendikaya üye olmaması için baskı
yapılmaması taleplerini dile getirdikten
sonra, 100 gündür her türlü zorluğa, polis
saldırılarına karşı direnen Bericap
işçilerinin direnişinin Türkiye işçi sınıfının
bir direnişi olduğunu sözlerine ekledi.
(Sendika.org) 2 Nisan
Güney Dergisi’nde yayımlanan bir öykü ve
çizdiği karikatür nedeniyle hakkında dava
açılan derginin yazıişleri müdürü Aziz Özer’e 1 yıl 6 ay hapis cezası verildi.
(Sendika.org) 3 Nisan
Batman'ın Hasankeyf ilçesinde yapılacak
Ilısu Barajı inşaatında çalışan 400 kadar işçi
ağır iş koşulları, yetersiz ücret ve sosyal
haklarının düzeltilmesi yönündeki taleplerinin yerine getirilmemesi üzerine iş
bırakma eylemi yaparak direnişe geçti.
İnşaatı yapan Cengiz Nurol firması, işçileri
örgütledikleri gerekçesiyle onlarca işçinin
iş akitlerini tek taraflı olarak feshetti. (ANF)
27 Nisan
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Tekel
işçilerinin 4/C statüsüne geçirilmelerini
protesto için düzenlenen eyleme katılan 111
kişi hakkında, 'Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yasası'na muhalefet'ten dava açtı.
(Zaman) 22 Nisan
İzmir'de çekimleri yapılan ''İzmir Çetesi''
adlı TV dizisinin bazı oyuncu ve teknik
elemanları çalışma saatlerinin fazlalığını
protesto etti. (Zaman) 14 Nisan
Samsun'un 19 Mayıs ilçesindeki British
American Tobacco (BAT) firmasına ait
sigara fabrikasında işten çıkarılan işçilerin,
39
Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı
Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) Termik
Santrali ve Kömür İşletmeleri'nde çalışan
taşeron işçiler, karşılaştıkları işten atma
saldırısını ve baskıları 25 Nisan günü
gerçekleştirdikleri eylemle protesto ettiler.
800’e yakın taşeron işçi çalıştıran işletmede
geçtiğimiz ay ücretsiz izin yoluyla 80
işçinin işten atılmasına tepkilerini göstererek, haklarının iyileştirilmesini ve iş
devamlılığının sağlanmasını talep ettiler.
(Sendika.org) 26 Nisan
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 40
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
40
servis araçlarının önüne yatarak çalışanların
fabrikaya girişini engellemesine polis müdahale etti. (Zaman) 14 Nisan
Eğitim-İş Sendikası üyesi bir grup
öğretmen, ithal öğretmen getirilmesi
kararını Beyoğlu'nda protesto etti.
Galatasaray Meydanı'nda toplanarak İstaklal Caddesi üzerinde yürüyen grup 'Angus
öğretmen istemiyoruz' şeklinde slogan attı.
Taksim Cumhuriyet Anıtı önünde basın
açıklaması yapan grup, yurt dışından
öğretmen istemediklerini söyledi. (Zaman)
9 Nisan
5 Nisan Avukatlar Günü nedeniyle birçok
ilde basın açıklamaları ve yürüyüşler
gerçekleştirildi. ÇHD Ankara Şube Başkanı
Murat Yılmaz, “Savunma ve adil yargılanma hakkı”nı konu edinen avukatlık
mesleğinin sermaye çevrim alanına
dönüştürülmeye çalışıldığını, her biri birer
ekonomik ve siyasal güç odağı olmaya aday
avukatlık tekellerinin geliştirildiğini
söyledi. Yılmaz, avukatlık mesleğinin kamu
hizmeti
niteliğinin
gün
geçtikçe
aşındırıldığına da dikkat çekti. “Ücretli
avukatlık, avukatlığın serbest icrasının
gerektiği güvencelerin bağımlı çalışan
avukatlara tanınmadığı kuralsız bir uygulamaya dönüşmüştür” diyen Yılmaz, baroların, avukatların mesleki bağımsızlık, ücret,
çalışma saatleri, çalışma koşulları, tatil
hakkı gibi uygulamaları gerçekleştirmesi
gerektiğine vurgu yaptı. (Evrensel) 5 Nisan
Bilgi Üniversitesi çalışanları, ücretlerine
enflasyon
rakamları
altında
zam
yapılmasını protesto etti. Protesto gösterisinde, temizlik işçileri, öğrenciler ve
akademisyenler hep birlikte oturma eylemi
yaptı. (Evrensel) 13 Nisan
Gebze Belediyesi’nin temizlik işlerini
yapan taşeron temizilik şirketi Teknik Katı
Yönetimi işçileri bu sabah işbaşı yapmadı.
Belediye ve taşeronun uyguladığı ücret
politikası sebebiyle canından bezen
Gebze’nin mahalle ve sokak temizliğinden
sorumlu 290 işçi tepkilerini, işbaşı yapmayarak ve belediye önüne yürüyerek gösterdi. (Evrensel) 13 Nisan
HAKSEN, 4-c’li personele de aile yardımı
ödenmesi talebiyle Danıştay’a dava açtı.
Davada, 6111 sayılı Torba Yasa’da yapılan
düzenleme ile kamuda sözleşmeli personel
pozisyonlarında çalışan kamu görevlilerine
1 Ocak 2011 tarihinden itibaren ödenmeye
başlanan aile yardımının 657 sayılı Yasanın
4-c maddesine göre sözleşmeli olarak
çalışan geçici personele yapılmadığı belirtilerek, konuya ilişkin Maliye Bakanlığı
Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü
Genelge’sinin iptali ve yürütmesinin durdurulması istendi. (Evrensel) 11 Nisan
Mali ve idari sorunlar yaşayan Diyarbakırspor, Bank Asya 1. Lig'de bugün
oynaması gereken Denizlispor maçına
çıkmadı. Yönetim sorunları ve ücretleri
ödenmediği için çalışanların iş bıraktığı
Diyarbakırspor'da sular durulmuyor.
(Evrensel) 17 Nisan
Hakkari'de dün "Demokratik Çözüm
Çadırı"na yapılan baskını görüntülemeye
çalışırken darp edilen gazetecileri, yine
gazeteciler tarafından fotoğraflandı.
Fotoğraflarda bir polisin "Seni öldürürüm"
diyerek DHA Hakkari Muhabiri Behcet
Dalmaz'a gaz bombası silahını doğrulttuğu,
Dalmaz'ın ise kendisine doğrultulan silahın
hedefini eliyle değiştirmeye çalıştığı
görülüyor. İlçede çalışan bir başka
gazetecinin ise 3 polis tarafından darp
edilmesi yine diğer gazeteciler tarafından
kare kare fotoğraflandı. (Evrensel) 21 Nisan
HEY Tekstil’de çalışan 450 işçi, 2 yıldır
ücretlerini geç aldıkları için 1 saat iş
bırakınca işten atıldı. Yaşadıklarına isyan
eden işçiler mücadeleye hazırlanıyor.
(Evrensel) 26 Nisan
57. kuruluş yıldönümünü kutlayan
Vakıfbank’ın emeklileri 2001 yılından
bugüne kadar, ciddi hak kayıplarına
uğradıklarını belirterek, emekli sandıklarının SSK üzerinden SGK’ya devrinin gündemde olduğu bu günlerde devrin,
haklarının iade edilerek gerçekleşmesini istiyor. (Evrensel) 23 Nisan
Kriz ve Bireysel Çözümsüzlük
Mardin’in Midyat ilçesinde gündelik
işlerde çalışan iki çocuk babası 33
yaşındaki Mehmet Nurullah Aktaş, kendisini evinin tavanına asarak yaşamına son
verdi. Son günlerde işsiz olduğu için
sıkıntılı olduğu belirtilen Aktaş’ın cesedi
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 41
Türk Sağlık-Sen, vekil ebe-hemşirelerin
yılık izin, doğum izni, mazeret izni ve diğer
izin haklarından faydalandırılması için
Sağlık Bakanlığı'na başvuru yaptı. (Zaman)
28 Nisan
MAYIS
OECD raporunda, Türkiye’de açlık
sınırında yaşayan çocuk sayısının yüzde
24.6 olduğu belirtildi. Bu oranla Türkiye 39
ülke arasında İsrail ve Meksika’nın
ardından üçüncü sırada. İstatistiklere göre
Türkiye’de her 4 çocuktan biri açlık
sınırında yaşıyor. OECD ortalaması yüzde
12.7. Rapora göre açlık sınırında çocuk
sayısının yüksekliği için “Türkiye’deki
kadın işgücünün büyük ölçüde azalması
çocukların açlık oranının artmasına sebep
oldu” tesbitinde bulundu. (ANF) 1 Mayıs
Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi A Blok
önünde dün (27 Mayıs) bir araya gelen
taşeron işçiler, üniversite yönetimini
taşerondan vazgeçmesi için uyardı.
(Sendika.org) 28 Mayıs
Antalya’daki Akdeniz Üniversitesi Tıp
Fakültesi Hastanesi’nde asistan hekimler,
çalışma koşullarının iyileştirilmesine ilişkin
talepleriyle 24 Mayıs günü başlattıkları iş
bırakma eyleminde bugün (25 Mayıs)
kazanıma ulaştı. (Sendika.org) 25 Mayıs
Sağlıkçıların birleşik mücadelesi Balcalı’da
kazanıma ulaştı. Taşeron sağlık işçileri
üniversiteyle sözleşme imzalayacak, asistan
hekimlerin çalışma koşulları iyileştirilecek,
sağlık çalışanlarının ücretleri performans
sistemi öncesindeki seviyenin altına inmeyecek. (Sendika.org) 23 Mayıs
Tüm Bel-Sen Kocaeli Şubesi, belediye
başkanı ve belediyenin tüm idarecilerini sorumlu tuttukları, üyelerine dönük yüzde 5
oranında dayanışma aidatı uygulaması ile
ilgili bir basın açıklaması gerçekleştirdi.
(Sendika.org) 24 Mayıs
Uludağ Üniversitesi Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı öğretim elemanları ve
öğrencileri, 18 Mayıs günü bir eylem yaparak Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB)
“Rehber öğretmen kadrosuna felsefe
mezunlarını atanması” kararını protesto etti.
(Sendika.org) 19 Mayıs
Enerji-Sen üyesi, BEDAŞ bünyesindeki
taşeron şirketlerde çalıştırılan enerji işçileri,
yaşadıkları sıkıntılar giderilene kadar
başlattıkları eylemlerine bu Cuma da devam
etti. İstanbul Taksim’de bulunan BEDAŞ
binası önüne gelen enerji işçileri sık sık
“BEDAŞ şaşırma sabrımızı taşırma”,
“Direne direne kazanacağız” sloganlarını
attı. (Sendika.org) 20 Mayıs
Ayrımcılığa ve keyfi uygulamalara itiraz
eden BTS üyeleri 6 koldan başlattıkları
yürüyüşlerin de Ankara’ya vardı.
(Sendika.org) 17 Mayıs
Dev Sağlık-İş’in, Çukurova Üniversitesi
Balcalı Tıp Fakültesi Hastanesi’nde
yapılmaya çalışılan ihalelere karşı başlattığı
eylemler bugün de devam etti. Dev Sağlıkİş, 9 Mayıs’ta yapılan Temizlik Hizmetleri
İhalesi ve 10 Mayıs’ta yapılan Destek
Hizmetleri İhalesi’nin hukuksuz olduğunu
ve bakanlık kararının uygulanması talebiyle
sürdürdükleri eylemde "Rektöre kul
taşerona köle olmayacağız" dedi.
(Sendika.org) 10 Mayıs
İşten atıldıkları için direnişte olan Ontex ve
PTT işçileri eylemlerini Boğaz köprüsüne
taşıdı. Köprüde eylem yapan direnişteki 9
işçi ve 2 BDSP üyesi gözaltına alındı.
(Sendika.org) 13 Mayıs
Adana Numune Hastanesi’nde işten
çıkarılan işçilerin 120 günlük çadır direnişi
sonuç getirdi. İşçiler, taleplerini kabul ettirdikleri hastane yönetimiyle görüşerek 4
Mayıs’ta işbaşı yaptılar. (Sendika.org) 6
Mayıs
Ağ Tekstil işçileri 25 Haziran 2009 tarihinde başlattıkları direnişte kazanıma
ulaştılar. Ağ Tekstil’de bir yıl SGK’lı olarak
çalışan 18 işçi, işverenin ödemeden kaçtığı
2 aylık ücreti İşkur’dan asgari ücret olarak
aldı. (Sendika.org) 6 Mayıs
Yozgat Şehit Aileleri Derneği Başkanı
Zübeyir Altınok, 12.02.1997 tarihinde
askerde şehit olan oğlundan dolayı aldığı
aylık maaşın yarısını eşinin alması için
41
Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı
otopsi yapılmak üzere Devlet Hastanesi
morguna götürüldü. (ANF) 23 Nisan
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 42
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
42
verdiği dilekçe sonrasında maaşı kesildi.
Altınok, 20 gün önce verdiği dilekçe
sonrasında bugüne kadar aldığı maaşın
faziyle geri ödenmesini bildiren tebligat
alınca ne yapacağını şaşırdığını söyledi.
(Zaman) 11 Mayıs
Gaziantep'te yıkılan binaların demirlerini
toplayan iki gurubun kavgası hastanede
bitti. (Zaman) 11 Mayıs
İzmir'in Konak Belediyesinde taşeron işçi
olarak çalışan ve işten çıkarıldıklarını iddia
eden bazı işçiler, DİSK'e bağlı Birleşik
Metal-İş Sendikası İzmir Şubesini işgal etti.
(Zaman) 2 Mayıs
HAZİRAN
Eğitim- İş Sendikası, önümüzdeki eğitimöğretim yılı için hazırlanan 'İthal Öğretmen
Projesi'nin iptal edilmesi talebiyle
topladıkları 10 bin imzayı Milli Eğitim
Bakanlığı'na iletti. (ANF) 2 Haziran
Enerji işçilerinin çalışma koşullarının
iyileştirilmesi ve uğradıkları haksızlıkların
giderilmesi için her Cuma İstanbul Taksim’deki BEDAŞ önünde eylem yapan
Enerji-Sen eylemlerine bu Cuma da devam
etti. (Sendika.org) 3 Haziran
Şişli’de, Hopa’daki olayların protesto
edildiği eylemi takip eden Cumhuriyet
gazetesi muhabiri Pelin Ünker, polis
tarafından tartaklanarak uzaklaştırıldı.
Ünker'in basın kartı polisler tarafından
kırıldı. (Sendika.org) 4 Haziran
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Milliyet
Gazetesi yazarı Nuray Mert’e “namert”
diyen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ı ve
polis tarafından tartaklanması sonucu 5 gün
iş görmez raporu alan gazeteci Pelin
Ünker’e uygulanan fiziksel şiddeti kınadı.
(ANF) 6 Haziran
KCK Yürütme Konseyi Başkanı Murat
Karayılan'ın Batman'da meydana gelen ve
4 kişinin ölümüyle sonuçlanan mayın
faciasının ardından yaptığı açıklamayı
yayınlaması nedeniyle Batman Gazetesi
Yazıişleri Müdürü Ercan Atay hakkında
Batman 1. Sulh Ceza Mahkemesi'nde
açılan dava sona erdi. Atay, "Suç ve suçluyu
övdüğü" gerekçesiyle 1 ay 15 gün hapis
cezasına çarptırıldı. (ANF) 7 Haziran
TMMOB’ye bağlı Kimya Mühendisleri
Odası’nda örgütlenen biyomühendisler, istihdam yaratacak düzenlemeler istiyorlar.
(Sendika.org) 7 Haziran
Bursa Uludağ Üniversitesi’nde iş
müfettişlerinin muvazaalı (hileli) anlaşma
tespit etmesine üniversite yönetiminin
yaptığı itiraz Bursa 3. İş Mahkemesi
tarafından reddedildi. Çalışma Bakanlığı,
Uludağ
Üniversitesi’ndeki
taşeron
uygulamasının yasa dışı olduğunu ve
taşeron şirketlerde çalıştırılan 680 işçinin,
işe girdiği andan itibaren asıl işvereninin
üniversite olduğu tescillenmiş oldu.
(Sendika.org) 7 Haziran
Çevirmenler Meslek Birliği, Chuck Palahniuk’un Ölüm Pornosu adlı kitabını
Türkçe’ye çevirdiği için Funda Uslu’nun
müstehcenlik soruşturması kapsamında
ifadesinin alınmasını ve saatler süren ifade
sırasında tacize maruz kalmasını kınadı.
(Sendika.org) 9 Haziran
AKP’nin kanun hükmünde kararname ile
bazı 4/B’lilerin kadroya alınacağını
açıklamasının ardından kamu emekçileri,
“tüm çalışanlara kadro talebiyle” eylemlerini sürdürüyorlar. Çaycuma Eğitim-Sen,
4/C’lilerin kadroya alınması ile ilgili
mektuplarını dün Başbakan Erdoğan’a
yolladı. (Sendika.org) 9 Haziran
Kars'taki İnsanlık Anıtı'nın yıkımında
çalışan işçiler, paralarını alamadıkları
gerekçesiyle iş bıraktı. (Sendika.org) 9
Haziran
Devrimci Sağlık-İş, Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nin 2009
yılında mahkeme tarafından alınan
“Taşeron sağlık işçileri hastanenin asıl
işçileridir” kararının uygulanmasını istedi.
Başhekimlikle
yapılan
görüşmede
başhekimliğin yeni bir hizmet alımı ihalesi
yapmaya hazırlandığını öğrenen Devrimci
Sağlık-İş, 9 Haziran günü iş bıraktı ve
başhekimlikten “Bir daha ihale yapılmayacağına dair bir mutabakat imzalamasını
istedi. (Sendika.org) 10 Haziran
Tüm Bel-Sen sözleşmeli belediye perso-
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 43
Taşeron İşçileri Dayanışma ve Yardımlaşma
Derneği (Taş-İş Der) 7 Haziran günü İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi Hastanesi’nde taşeron sistemini ve hak
gasplarını protesto etti. (Sendika.org) 8
Haziran
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC)
Azadiya Welat Gazetesi’nin toplatılmasını
ve 15 gün süreyle kapatılmasını kınayarak,
“Türkiye’de her gün basın ve ifade
özgürlüğünün baskı altına almaya yönelik
bir uygulama yaşanıyor. İleri demokrasi
anlayışı ile bağdaşmayan bu karar basın ve
ifade özgürlüğüne aykırıdır” açıklamasında
bulundu. (ANF) 14 Haziran
Sağlık Bakanlığı’nın geçen yıl “Ayakta
Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık
Kuruluşları Hakkında Yönetmelik”te
yaptığı değişik ile muayenehaneler,
kapatılma tehditiyle karşı karşıya kaldı.
Yönetmelikle muayenehanelerin fiziki
standartları değiştirilmişti. Tabip odaları
temsilcileri ve hekimler, Türkiye’de 6 bine
yakın muayenehane olduğunu yönetmelikte
öngörülen standartların dünyanın hiçbir
ülkesinde olmadığını belirtti. İstanbul Tabip
Odası (İTO) Başkanı Prof. Dr. Taner Gören
“Asıl amaç muayenehaneler kapatarak buralarda çalışan hekimleri özel sağlık
kuruluşlarında ucuz işgücüne çalıştırmaktır.
Mesleki bağımsızlık yok edilmek isteniyor”
diye konuştu. (ANF) 21 Haziran
ILO’nun bu sene düzenlediği 100.
Uluslararası Çalışma Konferans’ta “Ev
İşçilerine İnsanca İş” başlıklı bir sözleşme
16 Haziran 2011 tarihinde genel kurulda
üye devletlerin onayına sunularak kabul
edildi. Konferansın başından beri madde
madde hem işçi, hem işveren hem de
hükümetlerce tartışılan sözleşme taslağının
son hali 16 “hayır” ve 63 çekimser oya
karşılık 396 delegenin “evet” oylarıyla
kabul edildi. (Sendika.org) 23 Haziran
Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesinde
çalışan Dev Sağlık-İş üyesi taşeron sağlık
emekçileri kadro hakları için eylem yaptılar.
(Sendika.org) 23 Haziran
Adana'daki Çukurova Üniversitesi Tıp
Fakültesi
Balcalı
Hastanesi'nde
Rektörlüğün sağlıkçıların taleplerinin
karşılanacağına dair verdiği sözü tutmaması
sonucunda sağlıkçılar bugün “Taşerona
başkaldırıyoruz” diyerek yeniden direnişe
geçti. Sağlıkçılar haklarını alana kadar
eylemlerini sürdüreceklerini söylüyor.
(Sendika.org) 23 Haziran
Adana’daki Çukurova Üniversitesi Tıp
Fakültesi Balcalı Hastanesi’nde 23 Haziran’dan beri gerçekleştirilen iş bırakma
eylemeleri karşısında Rektörlük geri adım
attı. Eylemler süresince başka bölüme
sürgüne gönderilen, işten çıkarılan ve
haklarında tutanak tutturulan tüm
sağlıkçılar hakkındaki işlemler durduruldu.
(Sendika.org) 27 Haziran
Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun kararı
doğrultusunda, 1 Temmuz - 31 Aralık 2011
tarihleri arasında geçerli olacak asgari
ücrette düzenlenmeye gidilecek. Düzenlemeyle yılın ilk yarısında 16 yaşından
büyükler için yüzde 4,7 artırılan asgari
ücrete, yılın ikinci yarısı için yüzde 5,1 zam
yapılacak. Açlık sınırının dört kişilik bir aile
için 1.000 liraya yaklaştığı, yoksulluk
sınırının 2500 lira civarında olduğu
Türkiye’de Asgari Ücret Tespit Komisyonu
asgari ücrete 30 simite tekabül eden zam
yapmayı düşünüyor. (Sendika.org) 27 Haziran
DİSK Genel-İş,28 Haziran günü “Torba
Yasa” içinde çalışanların “sürgün”e gönderilmesini içeren maddenin iptal edilmesi
için meclise çağrıda bulundu. (Sendika.org)
29 Haziran
TRT’de çalışan sözleşmeli personeller
kadro haklarını istiyor. AKP’nin seçim
öncesinde yayımladığı Kanun Hükmünde
Kararname’yle 192 bin 4/B’li çalışan
kadroya alındı ancak TRT’de çalışan 900
4/B’li “TRT’nin yapısının özerk olması”
gerekçesiyle
kadroya
alınmadı.
(Sendika.org) 17 Haziran
Adana’da kurulan demokratik çözüm
çadırını ziyaret ederek sağlık alanına ilişkin
soruları yanıtlayan Prof. Dr. Osman
Küçükosmanoğlu ile Dr. Ömer Eşki
hakkında ‘terör örgütü propagandası yapmak’ suçlamasıyla dava açıldı. Çukurova
43
Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı
nelinin kamudaki sözleşmeli emekçileri
kadroya alan kararnameye dahil edilmemesine tepki gösterdi. (Sendika.org) 8 Haziran
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 44
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
44
Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Cerrahisi
Öğretim Üyesi ve Adana Tabip Odası eski
başkanı Prof. Dr. Osman Küçükosmanoğlu
ile Huzurevleri Mahallesi Aile Sağlığı
Merkezi’nde görevli Doktor Ömer Eşki, 15
Nisan’da Adana’da kurulan demokratik
çözüm çadırını ziyaret etti. Çadırda halkın
“organ bağışı günah mı?”, “Yeşil kart
kullanım koşulları ne?” gibi sorularını
yanıtlayan ve sağlık hakkı üzerine konuşan
iki tabip bu nedenle Özel Yetkili Ağır Ceza
Mahkemesi’nde yargılanacak. (Sendika.org) 18 Haziran
Alman Universal Hastaneler Grubu Genel
Müdürü Mahir Turan’ın talimatıyla
aralarında başhekim ve başhekim
yardımcısının da bulunduğu yaklaşık 18
kişi işten çıkartıldı. 54 sağlık emekçisinin
daha işine son verileceği iddia ediliyor
(Sendika.org) 19 Haziran
Antalya 2. İdare Mahkemesi, 24 saat çalışan
ve görev mahallinden ayrılamayan Antalya
112 Acil Servisinde görevli personele yiyecek yardımı yapılmasına karar verdi.
(Zaman) 17 Haziran
Eğitim-İş'in yaptığı ''Öğretmen Mesleğine
İlişkin Öğretmen Görüşleri Araştırması'',
öğretmenlerin yüzde 95.9'unun ''gelirinin
yetersiz bulduğunu'' ortaya çıkardı.
(Zaman) 16 Haziran
Şanlıurfa, Kayseri, Nevşehir, Ağrı, Ardahan, Diyarbakır ve Bitlis'teki 11 köyde
yaşayan seçmenler sandığa gitmedi.
Şanlıurfa'nın Siverek ilçesine bağlı Türkmen ailelerin yaşadığı Çıkrık, Kavaklıdere,
Kayıcık ve Akyurt köyü sakinleri daha önce
verilen sözlerin yerine getirilmediğini belirterek seçimleri boykot kararı aldı. Bitlis
merkeze bağlı Arıdağ köyünde yaşayan 506
seçmen de, ekonomik sıkıntıları ve köyün
tek geçim kaynağı olan tütün ekiminin
durdurulmasını gerekçe göstererek sandığa
gitmedi. Diyarbakır'ın Çınar ilçesine bağlı
Karaçevre köyünde yaşayan vatandaşlar da,
yol ve sağlık ocağı yapılmadığını gerekçe
göstererek sandık başına gitmedi. (Zaman)
13 Haziran
Diyarbakır'da, Başbakan Recep Tayyip
Erdoğan'ın programını izlemek isteyen bir
gazetecinin havaalanında polislerce darbedildiği iddia edildi. (Zaman) 1 Haziran
Zonguldak'ta,
maaşlarının
düzenli
ödenmediği ve iş koşullarının iyi olmadığı
gerekçesiyle iş bırakma eylemi başlatan
taşeron firmada galeri açma işini yürüten
madenciler, Madenci Anıtı'nda basın
açıklaması yaptı, işvereni protesto etti.
(Zaman) 29 Haziran
TEMMUZ
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde çalışan işçiler, maaşlarını aldıkları
bankanın hastane yakınlarında bankamatiği
bulunmaması nedeniyle eylem yaptı.
(sendika.org) 6 Temmuz
Koton, Kauf, Petermiller, Elşoff gibi
uluslararası firmalara çalışan KARBEL
Konfeksiyon Grubu'nun Ümraniye’de kurulu taşeron firması Biltek'te patronlar
işçilerin alacaklarını ödemeden 5 Temmuz
sabahı kaçtı. Biltek taşeron firmasına bağlı
çalışan 120 işçi 4 aydır ücretlerini alamıyor.
Patronların kaçmasıyla işsiz kalan işçilerin
kıdem ve ihbar hakları da gasp edilmiş
oluyor. (sendika.org) 8 Temmuz
2004 yılında Maden Kanunu ve 2005
yılında Madencilik İzin Yönetmeliği’nde
yapılan değişikliklerin ardından, madencilikle ilgili bir düzenleme daha yapıldı. İşyeri
açma ve çalışma ruhsatlarına ilişkin yönetmelikte yapılan değişiklikle, bu alandaki
bütün yetkiler il özel idarelerine bırakıldı.
Yeni düzenleme ile yerel yönetimlerin söz
hakkı alınmış ve madenlerin önündeki son
engel de kalkmış oldu. (radikal) 8 Temmuz
KESK'e bağlı Büro Emekçileri Sendikası
(BES) sekiz yıldır sendikanın avukatlık
görevini yürüten Sevil Ceylan Erkat'ı işten
çıkardı. Erkat'ın işten çıkarılması kararı
sendika yönetimi tarafından oybirliği ile
alınırken, Erkat'ın savunması dahi
alınmadan işten çıkarılması BES üyeleri
tarafından tepki ile karşılandı. (sendika.org)
8 Temmuz
Geçen yıl tartışılan ve sendikalardan büyük
tepki
çeken,
kıdem
tazminatının
kaldırılarak yerine fon kurulması yeniden
gündemde. Vatan'ın haberine göre hükümet
4 yıllık yeni iktidar döneminde işçilerin
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 45
Birleşik Metal-İş sendikasının örgütlü
olduğu GEA Klimada, işveren 19 Temmuz
günü işyerine gelen işçilere polis gücüyle
işbaşı yaptırmayarak kanunsuz lokavt ilan
etti (sendika.org) 20 Temmuz
Petkim’de 2011-2012 dönemini kapsayan
toplu iş sözleşmesinin görüşmelerinde
uzlaşma sağlanamaması nedeniyle Petrolİş üyesi işçiler, işverenin tutumunu protesto
ederek satışları durdurdu, vardiyaları
değiştirmedi (sendika.org) 22 Temmuz
Mersin Limanı’nda taşeron şirkette çalışan
Liman-İş üyesi 35 işçi, hiçbir gerekçe gösterilmeden işten atıldı. 35 işçi, liman
kapısında çadır kurarak direnişe başladı.
(sendika.org) 28 temmuz
Samsun Gazi Devlet Hastanesi’nde Dev
Sağlık İş üyesi; Songül Akın, Selma Yılmaz
Arslan ve sendika işyeri temsilcisi Yüksel
Arslan işten çıkarıldı. İşten çıkarılma sebebi
olarak somut bir şey gösterilmezken hastane müdür yardımcısı Muzaffer
Oğuzhan’dan imzalı bir dilekçe ve
dilekçenin yanında taşeron firma atlas
sağlık ve sosyal hizmetleri tic. San. ltd.şti
antetli 3 isim hakkında“Aşağıda isimleri
yazılan şahıslar liste fazlası olduğundan
firmamızla sözleşmeleri yapılamamıştır.”
yazılı bir ek dilekçe ulaştırıldı.(devsaglikis.org) 1 Temmuz
Zonguldak'ın Kozlu beldesinde, TTK'ya ait
Maden ocaklarına galeri sürülmesi işini
yürüten Star isimli taşeron firmanın işçileri
maaş ve haklarının alamadıkları gerekçesiyle başlattıkları iş bırakma eylemi 11.
gününe girdi. Maden işçileri, sorunların
çözülene kadar eylemlerini devam ettireceklerini ifade ettiler. (ANF) 5 Temmuz
farma İlaç Fabrikası'nda direnişe başladılar.
Fabrikada çalışan 310 işçiden 250 tanesi
fabrikadaki kötü çalışma koşullarına ve
yapılan hukuksuzlukları karşı sendikalı
olmuştu. Daha sonra 100 kadarı sendikaya
üye oldukları için işten atıldı. (sol.org.tr) 5
Temmuz
Tuzla'da işten atma saldırısına karşı
başlattığı direnişini sürdüren Kubatoğlu /
Fıratpen işçisi Cafer Timtik'e destek verdiği
için işten atılan kadın işçi Ceyhan Yılmaz
da katıldı. (kizilbayrak.net) 8 Temmuz
Genel Maden İşçileri Sendikası (GMİS),
Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK)
çalışanlarını ilgilendiren 24. Dönem Toplu
İş Sözleşmesi (TİS) görüşmelerinin
uzlaşmazlıkla sonuçlanması ve yasal
sürelerin dolması nedeniyle 6 Temmuz
itibarıyla grev kararı aldı. (AA) 9 Temmuz
PTT yönetimince hiçbir hakları ödenmeden
keyfi bir şekilde işlerine son verilen taşeron
PTT işçileri, direnişlerinin 183. gününde
Sirkeci’ deki PTT Bölge Müdürlüğü önüne
çadır kurup oturma eylemine başladı. (iscicephesi.net) 7 Temmuz
Gümüşhane'nin merkeze bağlı Karamustafa
köyünde kurulan özel bir firmaya ait maden
işletmesine elektrik hattı çeken Ordulu
işçiler taşeron firma tarafından parasız-pulsuz kaderleriyle baş başa bırakıldı. (İHA)
10 Temmuz
Schneider Elektrik Manisa ve Çiğli
fabrikalarında çalışan işçilerin tamamına
yakını sendikaya üye olmalarına ve toplu
sözleşme yetkisi için 2010 Kasım ayında
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'ndan
yetki tespiti verilmesine rağmen, Schneider
Elektrik işçilerin bu hakkını gasp etmeye
çalışıyor. (sol.org.tr) 12 Temmuz
KARBEL Şirketler Grubu’nda, Bilteks
taşeron firmasına bağlı çalışan 130 işçinin
hem 4 aylık ücretleri ödenmedi hem de
işten atıldı. (evrensel) 6 Temmuz
Gebze’de kurulu GEA Klima fabrikasında
bir süre önce 7 işçi hukukdışı biçimde işten
çıkarılmıştı. Bugün, aralarında Birleşik
Metal-İş işyeri temsilcisinin de olduğu 12
kişi daha işten çıkarıldı. İşten çıkarılan
işçiler fabrika önünde beklemeye başladılar.
(sol.org.tr) 12 Temmuz
Polifarma fabrikasında yüze yakın işçi
Petrol-İş sendikasına üye oldukları için
işten çıkarıldı. Petrol-iş'e bağlı sendilkalı
işçiler Çorlu Misinli yolu üzerindeki Poli-
Tek Gıda İş Sendikası'na karşı açtığı işe
iade davasını kazanmasına rağmen işe
yerleştirilmeyen Uğur Doğan, 'Türker
Holding' dediği sendikanın önünde
45
Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı
büyük çoğunluğunun alamadığı ve
işletmelerin üzerinde ödeme baskısı
oluşturduğu gerekçesiyle kıdem tazminatını
kaldırmaya kararlı (vatan) 13 Temmuz
46
başlattığı direnişin 19. gününde. (ANF)
12Temmuz
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 46
Yalovada'daki Sefine tersanesinde Yalçın
Hünerli isimli işçi, kopan halatın çarpması
sonucu hayatını kaybetti; Limter-İş'ten
Saygılı "Karşı olduğumuz taşeronluk sistemiyle ilgili yasa bile uygulanmıyor" dedi.
(bianet) 13 Temmuz
Trabzon Of ilçesi Solaklı deresinde faaliyetlerini sürdüren gür iş hidroelektrik
santralinde çalışan ve güvenlik önlemlerinin yetersizliği üzerine iş bırakan 32
işçinin işine son verildi. (solaklihaber.net)
11 Temmuz
PTT'de işine son verilen taşeron
işçilerinden oluşan bir grup, Ulus'ta toplanarak TBMM Dikmen girişine yürüdü. Burada grup adına yapılan açıklamada, 187
gündür
direnişlerinin
görmezden
gelindiğini
iddia
edilerek,
İLO
sözleşmelerine ve insanlık onuruna aykırı
olarak nitelendirdikleri taşeronluk sisteminin 'Tam bir sömürü sistemi' olduğu
vurgulandı. (AA) 12 Temmuz
PTT'de bir taşeron firmaya bağlı olarak
çalışan 86 motosikletli kurye maaşlarını
düzenli alamadıkları için eylem yaptı. Motosikletleriyle Unkapanı'ndaki Sosyal
Güvenlik Kurumu (SGK) İstanbul İl
Müdürlüğü önünde toplanan grup, kontak
kapatarak seslerini yetkililere duyurmaya
çalıştı. (Hürriyet) 18 Temmuz
Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde
taşeron şirket ile hastane yönetiminin
çalışanlar üzerindeki "taahhütname" baskısı
sürüyor. Taahhütnameyi imzalamadığı için
işten çıkartılan Dev Sağlık-İş Sendikası
işyeri temsilcisi Güllü Hanoğlu'nun 13
Temmuz'da başlattığı direnişi devam ederken, bir işçi daha işten çıkartıldı. Şefika
Fırtına (atılım) 28 Temmuz
Batman Eğitim-Sen eski Şube Başkanı
Salih Erol'un, Milli Eğitim tarafından Yozgat'a sürgün edilmesi protesto edildi. Milli
Eğitim Müdürlüğü önünde toplanan
sendika, meslek örgütü ve BDP üyeleri,
"Osmanlı'da Malta, şimdi Yozgat"
sloganları atarak, emekçilere yönelik baskı
politikasından vazgeçilmesi istendi. (gündem) 1 Temmuz
TEKEL direnişiyle dayanışma amacıyla 4
Şubat 2010'da gerçekleştirilen 1 günlük iş
bırakma
eylemine
katıldığı
için
Başbakanlığa bağlı TÜBİTAK'ta (Türkiye
Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu)
işten atılan Tez-Koop-İş Sendikası Üyesi
Aynur Çamalan işe geri dönüyor. (gündem)
4 Temmuz
BURSA-Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi,
devlete olan borçlarını kapatmak ve
ameliyat sırası bekleyen hasta sayısını azaltmak için, gece 24.00’e ameliyat koydu.
Bunun üzerine asistanlar, performans
ameliyatlarına girmeme kararı aldı.
Öğretim üyeleriyle görüşen asistanlar,
ameliyatların haftanın belli günlerinde
yapılacağı sözü aldı. Asistanların her an
greve gidebileceği bildirildi. (medimagazin.com.tr) 12 Temmuz
Sosyal-İş Sendikası Örgütlenme Daire
Başkanı Hüseyin Kaşif, Çanakkale Onsekiz
Mart Üniversitesinde (ÇOMÜ) taşeran
şirkette çalışan işçi Sedat Yaylacı'nın işten
çıkartıldığı iddiasına ilişkin olarak yarın
sendika ve Üniversite yöneticilerinin
görüşme
yapacaklarını
bildirdi.
(sendikalhaber.com) 27 Temmuz
Umre için gittiği kutsal topraklardayken
Ereğli
Demir
Çelik
Fabrikası
(ERDEMİR)'ndaki işinden çıkartılan Uğur
Kaya, hiçbir gerekçe gösterilmeden işten
atılmasının psikolojisini bozduğunu söyledi
(cihan) 12 Temmuz
DEV Sağlık-İş, 8 yıl çalıştığı Taksim
İlkyardım Hastanesi’nden, yeni gelen
taşeron şirketin geçmişe ilişkin tüm
haklarından vazgeçtiğini içeren “taahhütname”sini imzalamadığı için tazminatsız
olarak işten çıkartılan Güllü Hanoğlu’nun
işine geri dönmesi için duyarlık çağrısında
bulundu. (evrensel) 15 Temmuz
Yıldırım Holding’e ait olan Dilovası’ndaki
Yılport Liman işletmesinden 15 işçinin
tazminatsız ve gerekçesiz olarak işten
atıldığı iddia edildi. İşverenin yüz kızartıcı
suç olan 25 nci maddeden haklarında işlem
yaptığını, ancak Disk’e bağlı Nakliyat-İş
sendikasının
işyerinde
örgütlenme
çalışması yapması nedeniyle, gözdağı vermek adına işten çıkartıldıklarını söylediler.
(ozgurkocaeli.com.tr) 1 Temmuz
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 47
Tuzla'da işten atma saldırısına karşı
başlattığı direnişini sürdüren Kubatoğlu /
Fıratpen işçisi Cafer Timtik'in mücadelesi
devam ediyor. Timtik'in iki aya yakın
süredir tek başına sürdürdüğü direnişe,
Timtik'e destek verdiği için işten atılan
kadın işçi Ceyhan Yılmaz da katıldı.
(birgün) 9 Temmuz
İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul
şubesi, düzenlediği basın açıklamasıyla
Burger King Çağrı Merkezi işçilerine
yapılan hukuksuzluğa son verilmesi çağrısı
yaptı. (uidder) 7 Temmuz
Tek Gıda-İş Sendikası, İstanbul Esenyurt’ta
kurulu bulunan Perfetti Van Melle
işletmesinde örgütlenme çalışması başlattı.
Çalışanlarının sendikalaştığından haberdar
olan patron iki sendikalı işçiyi işten
çıkarmıştır. (etha) 29 Temmuz
Ataması yapılmayan öğretmenler, Milli
Eğitim Bakanlığı önünde eylem yaparak,
hükümetin 30 bin kadro sözünü tutmasını
istedi. (etha) 25 Temmuz
Uludağ Üniversitesi'nde çalışan Sosyal-İş
Sendikası üyeleri, kısıtlanan yıllık ücretli
izin hakları için eylem yaptı. (etha) 14 Temmuz
Kriz ve Bireysel Çözümsüzlük
İzmir’in Karşıyaka İlçesi’nde yaşayan ve
bir süre fabrikada çalıştıktan sonra işsiz
kalan 27 yaşındaki Hacire Gezgin,
bunalıma girince, Aliağa Cumaovası metro
treninin raylarına atlayarak yaşamına son
verdi. (ntvmsnbc.com) 13 Temmuz
SAMSUN’da 34 yaşındaki Cem Şen, kredi
kartı borcu yüzünden dün akşam tartıştığı 9
yıllık eşi 33 yaşındaki Feride Şen’i 12
yerinden bıçaklayarak öldürdü. (vatan) 9
Temmuz
Evinin salonunu tavanına kendini elektrik
kablosuyla asarak ölmek isteyen E.T. (49),
11 yaşındaki oğlu Ahmet T’nin odaya girip
çığlık atmasıyla kurtuldu. E.T’nin babası
Ahmet T. (63), oğlunu tavanda asılı görünce
hemen kabloyu kesti, sağlık ekiplerine
haber verdi. Tepecik Eğitim ve Araştırma
Hastanesi’ne kaldırılan E.T’nin hayati
tehlikesinin bulunmadığı, uzun süredir işsiz
olduğu ve işsizlik nedeniyle eşinden
boşandığı öğrenildi. Kredi kartı borcunun
da kabarık olduğu belirtilen E.T’nin, bu nedenle intihar etmiş olabileceği düşünülüyor.
(milliyet) 12 Temmuz
Kırşehir'de işsizlik nedeni ile bunalıma
giren S.F'nin şehir merkezinde bir otelin
çatısına çıkarak, intihar girişiminde
bulunduğu öğrenildi. Uzun süre polislerle
konuşan S.F., ikna edilmek için uğraşılırken, Çevik Kuvvet Şube Müdürlüğüne
bağlı özel harekat timleri tarafından, S.F. bir
anlık dalgınlığını sonrasında yakalandı.
(kirsehirhaberdar.com) 16 Temmuz
AĞUSTOS
Almanya merkezli GEA Klima'nın hukuksuz lokavtına karşı direnen fabrika işçileri
bugün İstanbul'da bir gösteri düzenledi ve
açıklama yaptı. (Bianet) 4 Ağustos
Şireci Tekstil’de 16 kişi işten atıldı.
Gaziantep’te Başpınar Organize Sanayi Bölgesinde kurulu olan ve Türkiye’nin en büyük
500 firması arasında yer alan Şireci Tekstil’de geçtiğimiz Perşembe 4 yıldır zam vermeyen, ikramiyelerini düzenli ödemeyen
patrona seslerini duyurmak isteyen işçilere
patronun hediyesi Ramazan ayında 16 işçiyi
işten atmak oldu (evrensek) 6 Ağustos
Torbalı’daki Alfemo fabrikasında işçiler,
dün gece 23:00 sularında, yapılan zamlardaki eşitsizliği ve düşüklüğü protesto etmek
amacıyla eylem yaptı. (evrensel) 8 Ağustos
Bilgi Üniversitesi'nin el değiştirmesiyle birlikte yaşanan sıkıntılara bir yenisi daha eklendi ve 2 öğretim görevlisinin sözleşmesi
yenilenmezken 25 asistan ve öğretim
görevlisinin işine son verildi. (bianet) 8
Ağustos
47
Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı
5 yıldır maden yükleme tesisinde asgari
ücretle çalışan 51 yaşındaki Mehmet Ali
Toraman’a sabah saatlerinde işten
çıkartıldığı ve işe gelmemesi yönünde
işyerinden telefon geldi. İşten çıkarıldığı
öğrenin Mehmet Ali Toraman üzgün bir
vaziyette evine gitti. Toraman, bir süre
sonra kendini iple tavana asarak intihar etti.
(ihlas) 11 Temmuz
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 48
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
48
TÜİK’te 657 sayılı Yasanın 4/C maddesine
göre çalışan bir personelin maaşına icra
gelmesi gerekçe gösterilerek, önce
"kınama" cezası verildi, ardından da iş akdi
feshedildi. (haksen.org.tr) 6 Ağustos
Taksim İlk Yardım Hastanesi'nden yeni
skandal. Bundan 6 ay önce ücretsiz doğum
izni alan Dev Sağlık-İş üyesi Şefika Fırtana,
işe döndüğü geçtiğimiz hafta içinde önüne
haklarından vazgeçtiğine dair taahhütname
konuldu. Bunu imzalamayan Fırtana, 6 ay
önce işten çıkarıldığını öğrendi. (sol) 8
Ağustos
Taksim Eğitim Araştırma Hastanesi’nde
taşeron firmaya bağlı olarak çalışan Güllü
Hanoğlu’nun işten çıkarılmasının 29.
gününde eylem yapıldı. Dev Sağlık-İş
Sendikası’nın yaptığı ve Birleşik Metal-İş
ile Türk Tabipleri Birliği’nin de (TTB)
katıldığı eylem Taksim Eğitim Araştırma
Hastanesi bahçesinde başladı. (evrensel) 10
Ağustos
Samsun Gazi Devlet Hastanesi'nde işten
çıkarılan işçiler, hastane önünde yeniden
çadır kurdular. (haber3.com) 11 Ağustos
Sendika ve patronun işbirliği sonucunda
işten atılan ve tam 178 gündür direnen
Ontex ve Canbebe işçileri Taksim'de
eylemdeydi. (sol) 13 Ağustos
Beyoğlu’ndaki cafe ve barlara dönük
yapılan masa sandalye operasyonundan
sonra işsiz kalan Muhammet Şimşek isimli
garson, tepkisini hayalet kılığına girerek
gösterdi(DİHA) 11 Ağustos
Zonguldak TTK Üzülmez Müessesi 4'üncü
Ocakta, iftar saatinden hemen sonra tavan
göçtü. Olayda Erdoğan Demirsoy (29)
isimli madenci göçük altında kaldı. Alanda
bulunan diğer işçiler ise son anda kendilerini kurtardı. Olay yerine gelen kurumun
arama kurtarma ekipleri, yerin yaklaşık 230
metre altında meydana gelen göçükte
hayatını kaybeden işçinin cenazesine ulaştı.
(İHA) 13 Ağustos
Aydın Nalbant (35) günübirlik çalışmak
için İnegöl'den Köprühisar köyü
yakınlarında bulunan tavuk çiftliği inşaatına
gitti. Çiftliğin helikopter sahasının beton
dökümü
çalışmaları
esnasında
arkadaşlarına projektörle ışık tutan Nalbant,
bu sırada elektrik akımına kapılarak
hayatını kaybetti. (AA) 5 Ağustos
Bursa’da otomotiv devi olan Oyak Renault
Fabrikası revizyonda (bakımda) olduğu bir
dönemde yaklaşık 50 işçiyi işten çıkardı.
Çıkışların, işçilerin izine çıkarıldığı ve fabrikada üretimin durduğu bir zamanda
gerçekleştirilmesinin işçilerin olası tepkilerinden çekinildiği için yapıldığı
söyleniyor. (evrensel) 15 Ağustos
Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde
taşeron firma tarafından işten atılan ve 34
günlük direnişin ardından işverene geri
adım attıran Güllü Hanoğlu işine geri
döndü. (gündem) 17 Ağustos
Beyoğlu’nda yaşanan masa sandalye yasağı
beraberinde çok büyük sayıda işçinin işten
çıkarılmasını getirdi. Beyoğlu Eğlence Yerleri Derneği Başkanı Tarkan Konar, 3 bin
çalışanı
işten
çıkarmak
zorunda
kaldıklarını, yasağın sürmesi halinde kısa
sürede bu sayının 10 bini bulmasından
endişe ettiklerini söyledi. (sol) 22 Ağustos
59 yaşındaki Osman Kostakoğlu, hastalanıp
ameliyat olunca 6 aydır çalıştığı şirketten
atıldı. Güney Export çeşitli bahaneler
üreterek işten atmanın gerçek nedenini gizlemeye çalışıyor. (evrensel) 19 Ağustos
Afşin-Elbistan Termik Santrali B Ünitesi'ne
kömür temin edilen Çöllolar Kömür
Havzası'nda geçen şubat ayında meydana
gelen iki ayrı göçüğün ardından
çalışmaların durdurulması nedeniyle
madene inemeyen 220 işçinin iş akdine son
verildi. (zaman) 24 Ağustos
Afşin-Elbistan Termik Santrali'nin B ünitesine kömür temin eden Çöllolar Kömür
Havzasını işleten özel şirkette işten
çıkartılan 220 işçi oturma eylemi yaptı.
(AA) 24 Ağustos
Ankara'da CHP'li Çankaya Belediyesi'nin
defalarca saldırısına maruz kalan ve tezgah
açmasına izin verilmeyen sokak emekçisi
39 yaşındaki Hakan Keskin, açlık grevinde
birinci haftayı bugün dolduruyor. Bir aydır
evine ekmek götüremediğini, babalık
sorumluluğunu yerine getiremediğini belirten Keskin, Somali'ye giden Başbakan
Erdoğan'a da öfkeli: "Somali aç, biz de
açız." (etha) 19 Ağustos
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 49
16 yıldır gemi sanayinde çalışan Turgut
Çalağan, 1 Nisan'dan beri Tuzla Tersanesi'nde bulunan Logos Denizcilik Mühendislik ve Turizm Şirketi'nde kimyasal
maddeler ile işlemlerin yapıldığı bölümde
çalışıyordu. Çalışma koşullarına bağlı
gelişen hastalığı bahane edilerek işten
çıkarıldı. (etha) 8 Ağustos
Kriz ve Bireysel Çözümsüzlük
Asi Nehri'ndeki Ata Köprüsü'ne çıkan
Mehmet Y'nin (43) intihar girişiminde
bulunduğunu gören vatandaşlar, polise
haber verdi. Boynunu cam kırıklarıyla
kesen Mehmet Y, iş bulamadığını, bu nedenle bunalıma girdiğini, ölmek istediğini
söyledi.(AA) 1 Ağustos
Manisa’da Sergin Coşkun isimli şahıs bir
süre önce çalıştığı iş yerinden çıkartıldıktan
sonra bunalıma girdi. Barboros mahallesinde bulunan yüksek gerilim hattına
çıkan Sergin Coşkun'yı itfaiye bulunduğu
yerden
güçlükle
indirdi.
(manisahaberleri.com) 12 Ağustos
Türkiye Psikiyatri Derneği Başkan
Yardımcısı Doç. Dr. Doğan Yeşilbursa,
ekonomik krizin insanların ruh sağlığını
olumsuz etkilediğini belirtti. Yeşilbursa,
işsizliğin intihar riskini 2-3 kat artırdığını
söyledi. (hastane.com.tr) 16 Ağustos
Konya'da işsiz olduğu öğrenilen 21
yaşındaki bir çocuk babası genç, yaya üst
geçidine çıkarak intihara teşebbüs etti.
(İHA) 15 Ağustos
EYLÜL
İzmir Basma Fabrikası AŞ. işçileri
alacaklarının yüzde 60'ını ödemeyi teklif
eden şirket sahiplerine ücretlerinin tümünü
ve kıdem tazminatlarını ödemesi için 1
hafta süre verdi. (etha) 1 Eylül
Başkent Elektrik Dağıtım AŞ Genel
Müdürlüğü'nde harita teknikeri olarak
çalışan Sezer Ayyıldız, "Kadın olduğun için
işini yaparken arazi şartlarına uyum
sağlayamazsın" denilerek işten çıkarıldı.
Ayyıldız, kararın "keyfi ve hukuka aykırı
olduğu" gerekçesiyle yargıya başvurdu.
(cumhuriyet) 2 Eylül
Tek Gıda-İş Sendikası'nda çalışırken işten
atılan ve 50 gündür sendika genel merkezi
önünde oturma eylemi yapan Uğur Doğan,
5 Eylül Pazartesi günü direniş çadırı kuracak. Doğan, sendikalardan ve demokratik
kamuoyundan destek bekliyor. (atılım) 3
Eylül
Enerji-Sen, Boğaziçi Elektrik Dağıtım
Anonim Şirketi (BEDAŞ) bünyesindeki
taşeron şirketlerde çalışan 70 işçinin, iş
bitimi gerekçesiyle işten çıkarıldığını
duyurdu. (ANKA) 5 Eylül
İşten çıkarılan BEDAŞ işçileri yaptıkları
kitlesel basın açıklamasıyla taşeron
çalışmaya ve hukuksuz uygulamalara teslim olmayacaklarını söylediler. Aynı saatte
BEDAŞ Genel Müdür Yardımcısı EnerjiSen yetkilileriyle yaptığı görüşmede
işçilerin işe alınacağını söyledi ancak net bir
tarih vermedi (sendika.org) 7 Eylül
Beş aydır maaşlarını alamayan Hey Tekstil'de çalışan 250 işçi, oturma eylemi
başlattı. (etha) 5 Eylül
Mersin'de sendikalı oldukları için işten
çıkarılan 35 liman işçisinin başlattıkları
direniş 49. gününde. (DİHA) 7 Eylül
YAPILAN zamların düşüklüğü nedeniyle
geçtiğimiz aylarda işçilerin gece
vardiyasına girmeyerek eylem yaptığı
Torbalı’da kurulu Alfemo fabrikasında işten
atmalar başladı. Eyleme katıldıkları veya
“elebaşı” oldukları gerekçesi ile bugüne
kadar 4 işçi işten atıldı. (evrensel) 7 Eylül
Taşeronlaşma, emekçileri vurmaya devam
ediyor. Mersin Büyükşehir Belediyesi Park
ve Bahçeler Müdürlüğü'nde çalışan
DİSK/Genel-İş'e üye 200 işçi, sözleşmeleri
sona erdiği ve ihaleyi başka firma aldığı
gerekçesiyle işten atıldı. (emekdunyasi.net)
7 Eylül
Sabiha Gökçen Havalimanı’nda Türk Hava
Yolları ve Pratt&Whitney ortaklığında kurulan TEC Türk Motor Merkezi’nde 19
49
Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı
Taksim'de DİSK ve KESK üyelerinin de
aralarında
bulunduğu
bir
grup,
''taşeronlaşmaya'' karşı eylem yaptı.
(zaman) 26 Ağustos
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 50
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
50
teknisyen işten çıkarıldı. TEC tarafından
bütün çalışanlara gönderilen mektupta,
işten çıkarmalarla ilgili açıklamalara yer
verildi. TEC’nin finansal kayıpları giderebilmek için çeşitli önlemler alındığı
vurgulandığı mektupta. “ Bu, yönetim için
çok zor bir karar olmuştur. Bu durumun, ilgili arkadaşlarımız için çok zor bir dönem
olduğunun farkındayız ve kendilerine iyi bir
gelecek diliyoruz” ifadeleri kullanıldı. (airporthaber.com) 8 Eylül
Hava-İş sendikasının örgütlü olduğu Partt
Whitney THY Uçak Motoru Bakım
Merkezi Limited Şirketi'nde (TEC) görevli
21 çalışan, "küçülme" kararı sonucu işten
çıkarıldı. Faturanın çalışanlara kesilmesine
tepki gösteren sendika, şirkete üstü örtülü
"grev" uyarısında bulundu. (marksist.org)
10 Eylül
İşçi Hakları Derneği Başkanı Rahim Dede,
Oyak Renault'un senelik izinlerinde memleketlerine giden işçileri, işten çıkardığını
iddia etti. İzinlerini geçirdikleri memleketlerinde telefonla işten çıkardıklarını
öğrenen 24 işçi yargıya gitti. Rahim Dede,
"Renault, bu kez işçilerin toplanıp dava
açmalarını engellemek için işçiler senelik
izindeyken akitlerini feshetti." dedi. İşçi
Hakları Derneği, bugün fabrika önünde
işten çıkarmalarla ilgili basın toplantısı
düzenledi. (medya73.com) 13 Eylül
Bursa Oyak-Renault'da 160 işçi işten atıldı
Bugün İşçi Hakları Derneği işten atılan Renault işçileri ile birlikte fabrika önünde bir
basın açıklaması yaptı. Saat 15.30’da
fabrikanın giriş kapısının karşısında yapılan
açıklamada “İş güvencesi örgütlü mücadele
ile kazanılır / İşçi Hakları Derneği” pankartı
açıldı. (haberlink.com) 14 Eylül
MERSİN Limanında Liman-İş Sendikasına
üye oldukları için işten atılan 35 işçinin
direnişi 55. günü geride bıraktı.(evrensel)
13 Eylül
Gazetecilere açıklamalarda bulunan
Türkiye İş Kurumu Hakkari İl Müdürü
Mehmet Abi, 2011 yılı Ağustos ayı
itibariyle il genelinde toplam 6 bin 972
kayıtlı işsiz bulunduğunu söyledi.
(haber3.com) 15 Eylül
KESK İstanbul Şubeler Platformu sözcüsü
Ersoy Adıgüzel yaptığı açıklamada, AKP
hükümetinin 4688 sayılı sahte sendika
yasasının yeni bir kopyasını dayatma
hazırlığında olduğunu söyledi. (sol) 15
Eylül
İzmir'de DİSK'e bağlı sendikalar, kıdem
tazminatının kaldırılmaması için yürüyüş
yapıp, imza kampanyası başlattı. (AA) 15
Eylül
Uluslararası Mersin Limanı İşletmecisi'nin
(MİP) taşeron firmasında çalışırken işten
çıkarılan 35 işçinin, limanın A Kapısı
önünde sürdürdüğü eylem 58 gündür
devam ediyor. (DHA) 16 Eylül
Harb-İş Sendikası Balıkesir Şube Başkanı
Ahmet Demirel ve Yönetim Kurulu üyeleri
İşbir Sentetik Fabrikası'nda çalışırken,
TEKSİF Sendikası'na üye oldukları için
işten atılan işçilere destek verdi. (AA) 16
Eylül
DİSK’e bağlı Genel-İş Sendikası, Mersin
Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı İmar İnşaat
A.Ş.’de çalışan işçilerin işten atılmasını ve
kıdem tazminatlarının kaldırılmasını
protesto etti.( halkingunlugu.net) 15 Eylül
Adana'daki Çukurova Üniversitesi Tıp
Fakültesi Balcalı Hastanesi'nde 'destek
hizmetleri' ve 'temizlik' ihalelerini protesto
ve kadro eyleminde polisin görevini engelledikleri ileri sürülen 25 taşeron işçi ve
sendikacı hakkında 27'şer yıl hapis cezası
istemiyle dava açıldı. (DHA) 17 Eylül
Tek Gıda-İş Sendikası Genel Merkezi'nde
çalışırken işten atılan ve 50 günü aşkın
zamandır Tek Gıda-İş Sendikası Genel
Merkez binası önünde hak ve hukuk mücadelesi veren Uğur Doğan, oturma eylemine sendika önünde kurduğu çadırla devam
ediyor. (etha) 5 Eylül
Adana Organize Sanayi Bölgesi’nde koltuk
takımları üreten Motto Venue fabrikasında
10 işçi ücretsiz mesaiye kalmak istemedikleri için işten atıldı. (evrensel) 17 Eylül
ANTALYA’nın Gazipaşa İlçesi’nde mermer
ustası 36 yaşındaki Galip Ayyıldız, 195
kiloya ulaşıp kiloları yüzünden işten atılınca
zayıflamak için Kaymakam Muhittin Pamuk’tan yardım istedi. Ayyıldız’ı Sosyal
Hizmetler Yardımlaşma ve Dayanışma
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 51
Diyarbakır Elektrik Dağıtım Anonim
Şirketi (DEDAŞ) İl Müdürlüğü’nde elektrik
arızaları ve sayaçlara bakan 7 taşeron işçisi,
ihalenin yenilenmesiyle işten çıkarıldı.
Bunun üzerine işçiler, DEDAŞ İl
Müdürlüğü bahçesinde bir araya gelerek
Diyarbakır AKP il binasına kadar
yürüdü.(evrensel) 17 Eylül
Gümüşhane'de 'Yıldız Bakır Madencilik'e
ait maden tesisinde çalışan ve maaşlarını 2
aydır alamadıkları için iş yavaşlatma eylemi
başlatan 640 işçi, eylem yaptıkları için işten
çıkarıldıklarını belirttiler. (alinteri.net) 20
Eylül
Dicle Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi’nde
(DEDAŞ) taşeron olarak çalışan 7 işçinin
ardından 21 işçinin daha işten atılması
DEDAŞ Diyarbakır İl Müdürlüğü önünde
oturma eylemi yapılarak protesto edildi.
(atılım) 19 Eylül
Tekstil-Sen Genel Merkezi, yöneticileri
İlkay Oflaz'ın 8 aydır çalıştığı Erfa Tekstil'den hiçbir gerekçe gösterilmeden işten
atılmasını protesto etti. (atılım) 19 Eylül
Gebze Organize Sanayi Bölgesinde bulunan Alman sermayeli GEA Klima’da haksız
yere işten atılan işçilerin direnişleri sürüyor.
DİSK’e bağlı Birleşik Metal-İş üyesi işçiler,
GEA patronu tarafından 19 Temmuzda
haklarını
savundukları
için
işten
atılmışlardı. (uidder) 20 Eylül
Eski Milli Eğitim Bakanı Nimet Çubukçu'nun verdiği 55 bin öğretmen ataması sözü
tutulamayınca, yeni Bakan Ömer Dinçer
çareyi özür dilemekte buldu.. Eğitimcilerse
devlette sürekliliğin esas olduğunu
hatırlatıp tepki gösterdi.. (kanalb.com.tr) 20
Eylül
Batı Karadeniz Deniz Ticaret Odası
Başkanı İrfan Erdem, 2008'deki ekonomik
krizin gemi inşaat sektörünü vurduğunu, 9
bin kişinin işsiz kaldığını söyledi. Erdem,
Ereğli'de 2008'de 28 bin sigortalı işçi
varken, şimdi bu sayının 18-19 binlere
düştüğünü, 14 bin icra dosyasının da 42 binlere çıktığını kaydetti. (aktueldeniz.com) 23
Eylül
Sivas Katliamı'nda yaşamını yitiren
aydınlardan Metin Altıok'un kızı Zeynep
Altıok Akatlı'nın, katliam ile ilgili
açıklamaları nedeniyle çalıştığı vakıf
üniversitesindeki görevine son verildi.
(cumhuriyet) 23 Eylül
Mersin'de yürüyüş yapan Genel-İş
Sendikası üyeleri, işten atılan 200 belediye
işçinin işe geri alınmasını istedi. Eylemde,
AKP'nin kıdem tazminatı hakkını işçilerin
elinden alma planları da protesto edildi.
(atılım) 20 Eylül
Arif Aydın ve Lokman Ceylan ekmek
parası kazanmak için girdikleri Tuzla Proteksan Turkuaz Tersanesinde önce meslek
hastalığına yakalandı, ardından işten atıldı.
(evrensel) 26 Eylül
Okmeydanı Ağız ve Diş Hastalıkları Hastanesi’nde taşeron işçi olarak çalışan
sendikamız üyesi Ebru Çapkın hukuksuz
bir şekilde işten çıkarıldı. Sendikamızın
aktif üyesi olan ve hastanede örgütlenme
faaliyeti yürüten Çapkın 1,5 yıldır veri giriş
elemanı olarak taşeron şirket bünyesinde
çalışıyordu. (devsaglikis.org.tr) 21 Eylül
İETT tarafından işe alınan ve kendilerine
haber verilmeden taşeron işçi statüsüne
geçirilerek mağdur edilen İETT işçileri
haklarını arıyor. İşçiler, “Çalıştığımız
kurum olan İETT, bizlere sormadan 2 bin
300 işçiyi önce Ulaşım AŞ’ye ardından
KİPTAŞ’a geçirdi. Bu hukuksuzluğa karşı
açtığımız davaya yargı ‘dur’ derken, İETT
bizim haklarımız konusunda adım atmıyor.
Bir an önce bu hukuksuzluğa son verilmesini istiyoruz” dedi. (cumhuriyet) 28
Eylül
NTV’de yeni yayın politikası çerçevesinde
bazı isimlerin kanalla ilişiği kesildi. Kadrosundaki muhalif gazetecileri önce yayından
çeken, daha sonra da yolları ayıran NTV
yönetimi bu kez illerde düğmeye bastı. Ferhat Malgir (Batman), Selami Altunç (Siirt),
İlhan Atılgan (Malatya) , Erhan Dabak
(Elazığ), Yunus Emre Gökarslan (Muş),
Leyla Özekşi (Gaziantep), Mehmet Miras
(Mersin) ve Isparta muhabiri olmak üzere
haber merkezine bağlı çalışan 8 ismin
kanalla ilişiği kesildi. (evrensel) 28 Eylül
2011-2012 eğitim öğretim yılı yarın
51
Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı
Vakfı’na yönlendiren Kaymakam Pamuk,
yardım sözü verdi. (kenthaber.com) 18
Eylül
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 52
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
52
başlayacak olmasına rağmen, ataması
yapılmayan 300 bine yakın öğretmen yine
ders başı yapamayacak. Ataması
yapılmayan öğretmenler bu durumu
protesto etmek için yine Taksim'deydiler.
(sol) 18 Eylül
Kriz ve Bireysel Çözümsüzlük
Aydın’ın Söke İlçesi’nde işsiz kalan Engin
Özar (30) arkadaşları ile vedalaştıktan sonra
gece babasının mezarı başında kendisini
vurarak intihar etti. (İHA) 5 Eylül
Kızılay İzmir Caddesi'nde bir dershanenin
çatısına çıkan Mehmet K. isimli genç,
çatıdan aşağı atlamak istedi. Dershanede kat
görevlisi olarak çalışan Mehmet K. işten
çıkarıldıktan sonra soluğu dershanenin
çatısında aldı (haberciniz.biz) 12 Eylül
Antalya'da iki yıldır işsiz olan Selçuk
Üniversitesi Fizik Bölümü mezunu Ceyda
Cansu Denker (25), oturdukları 4. kattaki
dairenin balkonundan ailesinin gözleri
önünde atlayarak intihar etti. Genç kadının
öğretmenlik
için
birçok
kuruma
başvurduğu, son olarak gittiği özel bir dershaneden aylık 300 lira maaş teklifi aldıktan
sonra bunalıma girip intihar ettiği öne
sürüldü. (haberturk.com) 13 Eylül
EKİM
Mersin’de Büyükşehir Belediyesi Park ve
Bahçeler Müdürlüğü’nün işini yapan
taşeron firmada çalışırken ihale süresi
bittiği için işten çıkarılan işçiler CHP
önünde eylem yaptı. CHP İl Başkanı
Yılmaz Şanlı ile görüşen işçiler ihale bitince
tekrar işe alınacaklarını söylemesi üzerine
eylemi sonlandırdı. (evrensel) 4 Ekim
KARTAL Lütfi Kırdar Eğitim ve Araştırma
Hastanesinde taşeron firma bünyesinde
çalışan 40 işçi işten atıldı. (evrensel) 3 Ekim
İstanbul Bayrampaşa'da kurulu bulanan
Erfa Tekstil'de bir ay içinde ikinci Tekstil
Sen yöneticisi işten atıldı. Erfa Tekstil patronu, Murat Aynur'a "örnek bir işçisin"
dedi ve kapıyı gösterdi. İşten atmaya
dayanak olarak ise tüm çalışma yaşamını
etkileyecek 4857 Sayılı Yasanın 25. mad-
desi gösterildi. (etha) 13 Ekim
Çalıştığı tersanede meslek hastalığına
yakalanan işçi Turgut Çalağan, 1 Nisan'dan
beri Tuzla Tersanesi'nde bulunan Logos
Denizcilik Mühendislik ve Turizm
Şirketi'nde kimyasal maddeler ile işlemlerin
yapıldığı bölümde çalışıyordu., yerinin
değiştirilmesini isteyince kapı önüne
konuldu. (etha) 4 Ekim
Çaykur mevsimlik işçileri güncel problemlerini çözmek ve yetkililere duyurabilmek
için İsmail kahraman Kültür Merkezi’nde
bir araya geldi. (lazhaber.com) 13 Ekim
Deri İş Sendikası üyesi oldukları için
İzmir’deki Savranoğlu Deri fabrikadan İstanbul Tuzla’daki Kampana Deri’ye sürgün
edilen ve ardından işten atılan işçiler bugün
Tuzla Adliyesine gelerek konuyla ilgili suç
duyurusunda bulundu. (sol) 14 Ekim
Pamuk tarlalarında çalışmak için Şanlıurfa
ve Adıyaman'dan Antalya'nın Aksu ilçesine
gelen ve çadır kuran mevsimlik işçiler de
yaşanan sel felaketinden olumsuz etkilendi.
(AA) 14 Ekim
BEDAŞ'ın işten attığı 123 işçi polis engeline rağmen BEDAŞ Genel Müdürlüğü
önünde eylem yaptı. İşçiler işe geri
alınmazlarsa 10 Ekim pazartesi günü Genel
Müdürlük önüne çadır kuracaklarını
söyledi. (etha) 5 Ekim
Tuzla Kompana Deri Fabrikası'nda
sendikaya üye oldukları gerekçesiyle 16
kişinin işten atıldığını öne süren Deri-İş
sendikası üyesi yaklaşık 50 kişilik grup,
Gümüşsuyu'nda bulunan Türk-İş Bölge
Temsilciliği önünde toplandı. 'İşçiler burada
Savranoğlu nerede?', 'Zafer direnen
emekçinin olacak', 'Savranoğlu şaşırma
sabrımızı taşırma', 'Sendika hakkımız engellenemez',
'Yaşasın
Kompana
direnişimiz', 'Hak verilmez alınır zafer
sokakta kazanılır', 'Direne direne
kazanacağız', 'Atılan işçiler geri alınsın'
şeklinde sloganlar atan grup, fabrikanın
sahibinin evinin bulunduğu sokağa doğru
yürüyüşe geçti. (cihan) 15 Ekim
Bayrampaşa Kartaltepe'de kurulu bulunan
atölyenin patronları, iş yeri önünde
bekleyen direnişçi işçilerin ve sendika yöneticilerinin üstüne araba sürdü. İş yeri
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 53
Asistan hekimler, 15-16 Ekim'de düzenledikleri Asistan Hekim Kurultayı'nın sonuç
bildirgesini açıkladı. Hekimler, iyi bir
eğitim, insani çalışma koşulları, şiddetten
arındırılmış bir çalışma ortamı ve yeterli
ücret talep ediyor. (etha) 17 Ekim
Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD) Yönetim Kurulu, Star Televizyonu'nda işten
çıkarmaları kınadı. (AA) 28 Ekim
Mersin'de Büyükşehir Belediyesi Park ve
Bahçeler Müdürlüğü'nün işini yapan
taşeron firmada çalışırken ihale süresi bittiği
için işten çıkarılan işçiler CHP önünde
eylem yaptı. CHP İl Başkanı Yılmaz Şanlı
ile görüşen işçiler ihale bitince tekrar işe
alınacaklarını söylemesi üzerine olaysız bir
şekilde dağıldı. (cihan) 4 Ekim
BEDAŞ’ta işten atılan 156 işçi BEDAŞ
Genel Merkezi önündeki direnişlerini
sürdürüyor. Direniş çadırları hava muhalefeti nedeniyle yıkılan işçiler direnmeye
devam edeceklerini ve çadırlarını yeniden
kuracaklarını söylüyor. 4 yıldır BEDAŞ’ta
çalışan ve tam 3 kere işten atılan Selami
Öğretici ile yaşadıkları süreci konuştuk.
Öğretici, Habertürk gazetesinin yanındaki
direniş çadırlarına ne bir kameraman ne bir
muhabir geldiğini söylerken, bunu,
Habertürk'ün de BEDAŞ ihalesine girmeye
hazırlanmasına bağlıyor. (soL) 19 Ekim
İzmir'deki Ege Serbest Bölgesi’nde faaliyet
gösteren Hugo Boss firmasından çıkarılan
işçiler, 10 gündür eylem yapıyor. Sendikaya
üye oldukları için çıkardıklarını iddia eden
işçiler kendilerine haksız suçlamalar
yapıldığını,
bazılarına
tazminat
verilmediğini, karanlık oda sorgulamasına
tâbi tutulduklarını, fabrikada ibadet yeri
olmadığını öne sürüyor. (cihan) 20 Ekim
İstanbul Dişhekimleri Odası çalışanları,
yönetimin 3 kişiyi işten çıkarması üzerine
bugün işyeri önünde bir basın açıklaması
yaparak, arkadaşlarının işe geri alınması
için mücadeleye başlayacaklarını duyurdu.
Basın açıklamasından önce işten çıkartılan
çalışanlar Sevil Aydemir ve Yeliz Şahin
birer konuşma yaptı. Oda çalışanları adına
basın açıklamasını Çağla Oflas okudu.
(marksist.org) 6 Ekim
Bursa’nın Yenişehir ilçesinde yıllardır
mevsimlik işçi olarak çalışmaya gelen Kürt
tarım işçileri, elektrik, su, tuvalet gibi en
temel ihtiyaçlarından uzak bir şekilde
yaşam mücadelesi sürdürüyor. Bölgede bulunan 575 çadırda 1400-1500 kişi yaşamaya
çalışıyor. Benzer bir çadır bölgesi de Karacabey’de bulunuyor. Çadırlarda çok sayıda
çocuk da büyükleriyle benzer sorunları
yaşıyor. (evrensel) 12 Aralık
Hatay'ın İskenderun İlçesi'nde, bir fabrikada
taşeron şirketine bağlı olarak çalışırken
işlerine son verilen 4 güvenlik görevlisi, deponun çatısına çıkarak eylem yaptı. (DHA)
10 Ekim
BEDAŞ’ta işten atılan 156 işçi BEDAŞ
Genel Merkezi önündeki direnişlerini
sürdürüyor. Direniş çadırları hava muhalefeti nedeniyle yıkılan işçiler direnmeye
devam edeceklerini ve çadırlarını yeniden
kuracaklarını söylüyor. 4 yıldır BEDAŞ’ta
çalışan ve tam 3 kere işten atılan Selami
Öğretici ile yaşadıkları süreci konuştuk.
Öğretici, Habertürk gazetesinin yanındaki
direniş çadırlarına ne bir kameraman ne bir
muhabir geldiğini söylerken, bunu,
Habertürk'ün de BEDAŞ ihalesine girmeye
hazırlanmasına bağlıyor. (soL) 19 Ekim
Gümüşhane'de çalıştıkları maden şirketinde
aylıklarını alamadıkları için eylem yaparak
işi yavaşlatan 640 işçi işten çıkartıldı,
işletme kapatıldı. (haberdesondakika.com)
20Ekim
İzmir'deki Ege Serbest Bölgesi’nde faaliyet
gösteren Hugo Boss firmasından çıkarılan
işçiler, 10 gündür eylem yapıyor. Sendikaya
üye oldukları için çıkardıklarını iddia eden
işçiler kendilerine haksız suçlamalar
yapıldığını,
bazılarına
tazminat
verilmediğini, karanlık oda sorgulamasına
tâbi tutulduklarını, fabrikada ibadet yeri
olmadığını öne sürüyor. (cihan) 20 Ekim
Kampana ve Savranoğlu Deri'de bugüne
kadar toplam 57 kişi işten çıkarıldı.
İşçilerden 38'i İzmir'den İstanbul'a "sürgün"
edilmişti; çıkarılma gerekçeleri kalacak yerleri olmadığı için bir gün fabrikada konaklamak. (bianet) 14 Ekim
53
Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı
önüne asılan pankartın da indirilmek istenmesi, işçilerin kararlı duruşuyla engellendi.
(etha) 24 Ekim
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 54
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
54
İzmir'den İstanbul'a sürgün edilip işten
çıkarılan Savranoğlu Deri işçilerinden
dördü gözaltına alındı. Deri-İş Başkanı
Servi, işverenin fabrika önündeki direniş
kırmak için provokasyon yaptığını
söylüyor. (bianet) 27 Ekim
Karabük Demir Çelik Fabrikaları’nın
(Kardemir) işten çıkardığı 266 işçinin işe
iade için açtıkları davada yerel mahkemenin
işe dönüş kararını Yargıtay da onadı.
(ankarahaber.com) 27 Ekim
Bir PVC dükkanında çırak olarak çalışan
Y.D.(17), bilinmeyen bir nedenle işten
çıkartıldı. Bu duruma sinirlenen Y.D, öğle
saatlerinde 07 NEC 19 plakalı motosikletiyle iş yerini kurşun yağmuruna tuttu.
Şans eseri olayda yaralanan olmazken,
ihbar üzerine olay yerine gelen ve inceleme
yapan polis işyerine 5 adet kurşun isabet
ettiğini tespit etti. Olay sonrası kaçan zanlı
ise polis tarafından her yerde aranıyor.
(yenialanya.com) 25 Ekim
Doğan Grubu ile anlaşarak Star TV’yi
bünyesine katan Doğuş Yayın Grubunun ilk
işi çalışanları işten atmak oldu. Şirket
satışının ardından bir çok kişi işten atılırken,
Star TV Ankara Temsilciliği ise komple
işsiz kaldı. Konuyla ilgili açıklama
yayınlayan Çağdaş Gazeteciler Derneği
(ÇGD) ve Türkiye Gazeteciler Sendikası
(TGS) işten atmaları kınadı. (evrensel) 29
Ekim
Ontex-Can Bebe fabrikasında çalışırken
işveren tarafından işlerine son verilen
işçilerin açtığı dava sonuçlandı. Davayı
kazanan işçiler oldu. (IMC) 12 Ekim
İşbir Sentetik Dokuma Fabrikası’nda
sendikaya üye oldukları gerekçesiyle işten
atılan işçilerin ekmek kapısı önünde
direnişlerinin 120 gününü tamamladı. (balikesirajans10.com) 26 Ekim
Kriz ve Bireysel Çözümsüzlük
Hatay'ın İskenderun İlçesi'nde, bir fabrikada taşeron şirketine bağlı olarak
çalışırken işlerine son verilen 4 güvenlik
görevlisi, deponun çatısına çıkarak eylem
yaptı. (DHA) 10 Ekim
İstanbul Beyoğlu'nda, işten atıldığı için
öfkelenen, işadamı Taki Starling'e ait yarış
atlarının bakıcılığını yapan Hamit Fikir,
alacakları bulunduğu iddiasıyla patronunun
işyerini bastı. İşyeri çalışanlarını elindeki
demir çubukla korkutarak dışarı çıkartan
öfkeli seyis, dükkanı ateşe verdi. İtfaiyenin
yangını söndürdüğü sırada üzerine köpük
geldiği için sinirlenerek dışarı çıkan Hamit
Fikir, polis tarafından karga tulumba
yakalandı. (mynet) 27 Ekim
Bir PVC dükkanında çırak olarak çalışan
Y.D.(17), bilinmeyen bir nedenle işten
çıkartıldı. Bu duruma sinirlenen Y.D, öğle
saatlerinde 07 NEC 19 plakalı motosikletiyle iş yerini kurşun yağmuruna tuttu.
Şans eseri olayda yaralanan olmazken,
ihbar üzerine olay yerine gelen ve inceleme
yapan polis işyerine 5 adet kurşun isabet
ettiğini tespit etti. Olay sonrası kaçan zanlı
ise polis tarafından her yerde aranıyor.
(yenialanya.com) 25 Ekim
KASIM
Finansbank, yaklaşık 500 çalışanını işten
çıkardı. 2011'in ilk 3 ayında 151 milyon
Euro kar eden bankada işten çıkarmaların
devam etmesi bekleniyor. (etha) 28 Kasım
Çağdaş Hukukçular Derneği İzmir Şubesi,
93 gündür işe geri dönme mücadelesi veren
Savranoğlu Deri işçilerini ziyaret etti. (etha)
1 Kasım
DİSK-AR'ın araştırmasına göre, asgari
ücrete yüzde 3 zam yapılması durumunda,
günlük 1 somun ekmek, 50 gram beyaz
peynir, 2 yumurta, 24 gram koyun etinden
yalnızca biri alınabiliyor. Zam ile 1 paket
makarna bile alınamıyor. Aylık zam ise 1
kilo koyun eti fiyatına bile denk gelmiyor.
Asgari ücretli bu zam ile iki saat çalışıp
ancak bir çorap alabiliyor. (etha) 1 Kasım
BEDAŞ işçileri, direnişlerinin 24. gününde
eylemdeydi. İşçiler, Taksim'den direniş
çadırına yürüdü, BEDAŞ binasına pankart
astı. (etha) 2 Kasım
Yakımlık kömür istihkaklarını alamayan
TTK Üzülmez Müessesesi Asma İşletmesi'nde üç saat üretim durdu. Vardiyası bu
sabah sona eren işçiler maden ocağını terk
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 55
Yakımlık kömür istihkaklarını alamayan
TTK Üzülmez Müessesesi Asma İşletmesi'nde üç saat üretim durdu. Vardiyası bu
sabah sona eren işçiler maden ocağını terk
etmedi. İşçilere 08.00-16.00 vardiyası
işçileri de destek verdi. (etha) 2 Kasım
Sağlık emekçileri, tıp fakültelerinin Sağlık
Bakanlığı'na devrine karşı 22 Kasım günü
greve çıkacak (etha) 4 Kasım
Enerji-Sen üyesi BEDAŞ işçileri, 25
gündür sürdürdükleri direnişin başarıyla
sonuçlanması üzerine halaylar eşliğinde
BEDAŞ Genel Müdürlüğü önündeki
direniş çadırlarını söktüler. (etha) 4 Kasım
Zonguldak Türkiye Taşkömürü Kurumu
(TTK) Üzülmez Müessesesi'ndeki taşeron
şirket Star'da çalışan işçiler, alacakları ödenmeyince eyleme başladı. (etha) 15 Kasım
Ataması Yapılmayan ve Güvencesiz
Öğretmenler, "nitelikli eğitim için ücretli
öğretmenlik kaldırılsın" talebiyle Ankara'ya
yürüyor. Aynı zamanda 24 Kasım'a kadar
verilen sözden kalan 44 bin atamanın
yapılması ve güvenceli çalışma talebini dile
getirecek olan işsiz öğretmenler, 17
Kasım'da İstanbul'dan yola çıkacak. (etha)
15 Kasım
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu'nun (DİSK) kıdem tazminatının ortadan kaldırılması ve istihdam bürolarına
karşı yürüteceği kampanya yarın Kocaeli'nden başlayacak. (etha) 16 Kasım
ABD, Kanada, Ortadoğu ve Afrika başta
olmak üzere dünyanın birçok ülkesinden
sendikacılar ve emek dostları, 170 gündür
GEA Klima önünde direnişte olan Birleşik
Metal-İş Sendikası üyelerini ziyaret etti.
(etha) 18 Kasım
Kriz ve Bireysel Çözümsüzlük
İstanbul Bayrampaşa'da Van'ın Saray ilçesi
nüfusuna kayıtlı 1988 doğumlu A.D. isimli
bir genç işsizlik bunalımından Bayrampaşa
Abdi İpekçi Caddesi'nin bağlantı
köprüsünde intihar girişiminde bulundu.
(AA) 3 Kasım
Osmaniye'de İşsiz olduğu öğrenilen 29
yaşındaki Y. Ş., mezarlıkta ki bir ağaca kendini asarak intihar etti. (haber80.com) 8
Kasım
ARALIK
Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer'in "Uyduruk bir sorun çıkardılar. Gitsinler, başka
iş bulsunlar" dediği ataması yapılmayan
öğretmenlerden birisi daha intihar etti. Milli
Eğitim Bakanı Ömer Dinçer'in "Uyduruk
bir sorun çıkardılar. Atanamayan
öğretmenler gitsinler, başka iş bulsunlar"
sözleriyle bahsettiği ataması yapılmayan
öğretmenlerden 22. intihar haberi geldi.
Erzincan'da yaşayan 34 yaşındaki beden
eğitimi öğretmeni Alaattin Güven, uzun
süredir atamasının yapılmaması ve
ekonomik sorunlar yaşaması nedeniyle intihar etti. Kendisini elektrik kablosuna
bağlayarak asması sonucu hayatını kaybeden Güven'in yakın çevresine atamasının
yapılmaması nedeniyle bunalıma girdiğini
söylediği belirtildi. Güven, evli ve bir kız
çocuğu sahibiydi. (sendika) 30 Aralık
Çalıştığı Diasa marketinde ücretsiz fazla
mesai uygulamasını kabul etmeyen ve
haklarının ödenmesini isteyen Kandile Yeşil
Fidan, önce şiddete maruz kaldı. Ardından
da "psikolojik sorunları" olduğu gerekçesiyle işten çıkarıldı. Fidan'ın "psikolojik
baskı" nedeniyle açtığı manevi tazminat
davası devam ederken, şimdi de işe dönme
talebiyle dava açacak. (etha) 1 Aralık
Tek Gıda-İş Sendikası Genel Merkezi
tarafından işten atılan Uğur Doğan,
Çağlayan Adliyesi'nde yaptığı basın
açıklamasıyla; mahkeme ve Yargıtay'ın 'işe
iade' kararlarını uygulamayan Tek Gıda-İş
Genel Merkezi ve Genel Başkanı Mustafa
Türkel hakkında 'kötü niyet tazminatı'
davası açtığını duyurdu. (etha) 1 Aralık
Yayınladığı bayram mesajıyla büyük tepki
çeken Süreyyapaşa Eğitim Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. İrfan Yalçınkaya,
şimdi de hastane çalışanları üzerinde büyük
bir baskı uyguluyor. Sürgünlerle ilgili bilgi
almak isteyen SES işyeri temsilcisi gönderilen fakstan 1 saat sonra görevinden alındı.
Hastane sitesinde yayınladığı dinci mesajla
55
Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı
etmedi. İşçilere 08.00-16.00 vardiyası
işçileri de destek verdi. (etha) 2 Kasım
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 56
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
56
daha önce büyük tepki çeken Süreyyapaşa
Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi
Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi
Doç. Dr. İrfan Yalçınkaya’nın hastane
çalışanlarına uyguladığı sürgün, baskı ve
görevden alma politikalarına tepki olarak
hastane çalışanları ve SES üyeleri bir basın
açıklaması gerçekleştirdi. (sol) 2 Aralık
Balıkesir'de İşbir Sentetik Dokuma
Fabrikası'nda
çalışırken,
TEKSİF
Sendikası'na üye olunca işten çıkarılan
işçilerin fabrika önündeki direnişi 158'inci
gününe girdi. (DHA) 3 Aralık
Adana'da taşeron firmaya bağlı olarak
Toroslar EDAŞ'ta endeks okuyucu olarak
görev yapan 98 çalışandan 15'nin işten
çıkartılmasına tepki gösteren arkadaşları işe
gitmeyerek motosikletleriyle protesto
eylemi yaptı. (haber01.com) 5 Aralık
İstanbul Sultangazi’de Moda Stil Giyim'de
zorunlu mesaiye kalmadığı itiraz ettiği için
işten çıkarılan Yavuz Güneş atölye önünde
direnişe başladı. (sol) 5 Aralık
Tekirdağ Şarköy'de hayvan barınağının
geçici işçileri, hizmet süreleri dolduğu için
"mevzuat gereği" işten çıkarıldı. Sokağa
bırakılan bazı köpekler telef olunca hayvanseverler isyan etti. (sabah) 6 Aralık
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk
Çelik, taşeron işçilerin durumuyla ilgili
olarak ''Çalışma saati 12, izin yok,
örgütlenme yok, tazminat yok. Kölelik gibi
bir yaklaşım var, bunu Çalışma Bakanı
olarak söylüyorum. Bu konuyu gündemimize aldık. Taşeron olarak çalışanların
hakları, çalışma saatlerinden izinlerine
örgütlenmeye kadar neler yapılabileceği
konusunda ben değil, biz karar vereceğiz.
Düzenlemeye mutlaka kavuşturacağız''
dedi. (akşam) 8 Aralık
Moda Stil Giyim önünde direniş başlatan
Yavuz Güneş'in direniş çadırına saldırı
düzenlendi. Sabah saatlerinde ArmineModa Stil Giyim patronunun direniş
çadırını yıktığı öğrenildi. Direnişçi işçi
Yavuz Güneş, direniş çadırını yarın sabah
tekrar kuracağını duyurdu. Güneş, emek
güçlerini direnişe destek olmaya çağırdı.
(etha) 11 Aralık
Yaklaşık 90 kişinin çalıştığı deri tabakhane
ve boyahane fabrikası Savranoğlu’ndan
sendikalı oldukları için işten çıkarılan 40’ı
aşkın deri tabakhane işçisi sendikalı olarak
işe iade talebiyle yürüttükleri mücadeleyi
sürdürüyor (köz) 20 Aralık
İstanbul Tıp Fakültesi'nde çalışan SES
üyeleri, ek ücretlerin ödenmesi talebiyle iş
bırakma eylemi yaptı. Hastane idaresinin
geri adım atması sonucu sağlıkçılar iş
başına döndü. (etha) 27 Aralık
Beşiktaş Belediyesi'nde çalışan taşeron
işçiler yeni yıla işsiz girmek istemiyor.
Belediye önünde eylem yapan işçiler, CHP
Genel Başkanı Kılıçdaroğlu'nun taşeron
karşıtı sözlerini hatırlattı, “Taşeron
uygulaması kaldırılsın” dedi. (etha) 27
Aralık
KESK/Haber-Sen, Türk Haber-Sen ve
Bağımsız Haber-Sen, PTT'lerde sözleşmeli
personele uygulanan ayrımcı politikaları
protesto etmek için Devlet Personel
Başkanlığı'na yürüdü. Postacılar ek
ödemelerdeki adaletsizlik sona erinceye
kadar mücadele edeceklerini belirterek,
önümüzdeki günlerde Maliye Bakanlığı,
Meclis ve Cumhurbaşkanlığı önünde seslerini duyuracaklarını bildirdi. (etha) 28
Aralık
"İnsanca yaşanacak bir asgari ücret"
talebiyle Çalışma Bakanlığı önünde
açıklama yapmak isteyen Dev Sağlık-İş
üyeleri gözaltına alındı. (etha) 29 Aralık
178 işçinin iş akitlerini yeni yıl arefesinde
fesheden CHP'li Beşiktaş Belediyesi
önünde direniş başladı. Genel-İş üyesi
taşeron işçiler, sendikalı olarak işe
alınıncaya dek direnmekte kararlı. (etha) 30
Aralık
Samsun Gazi Devlet Hastanesi'nde işe geri
dönme mücadelesi veren işçiler, yeni yılı
direniş çadırında karşılayacak. Dev Sağlıkİş Genel Başkanı Çerkezoğlu da yılbaşını
işçilerle birlikte geçirecek. (etha) 30 Aralık
Kampana ve Savranoğlu Deri'de sendikalı
oldukları için işten atılan işçiler yeni yılı
direnişle karşılıyor. Deri-İş, "Yeni yılın işçi
sınıfı adına birlik, dayanışma ve barış içinde
geçmesini" diledi, üyelerinin ve tüm halkın
yeni yılını kutladı. (etha) 30 Aralık
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 57
Taksim Meydanı'nda toplanan ataması
yapılmayan öğretmenler, yeni yılda kadrolu
bir şekilde atamalarının yapılması talebiyle
eylem yaptı. Eyleme öğrencileri de destek
verdi. (etha) 31 Aralık
“İhaleye fesat karıştırdıkları” iddiasıyla
27'şer yıl hapis cezasıyla yargılanan
Çukurova Üniversitesi Balcalı Hastanesi'nde çalışanı 27 taşeron işçinin ilk
duruşması 16 Aralık Cuma günü görülecek.
Davaya katılım çağrısı yapan işçiler,
“Taşerona karşı güvenceli iş mücadelesi
yargılanamaz” dedi. (etha) 12 Aralık
Fazla mesaiye kalmayı kabul etmediği için
işten atılan Yavuz Güneş, 9 gündür
sürdürdüğü direnişi kazandı. (etha) 13
Aralık
Belediye-İş Sendikası, İstanbul Büyükşehir
Beledidiyesi tarafından hukuksuz bir
şekilde işten attığı, sendika başkan ve yöneticilerinin de aralarında olduğu 5 kişinin
işe geri alınmasını istedi. (etha) 22 Aralık
Maltepe Belediyesi'nde çalışan taşeron
işçilere, belediye yetkililerinin "işten
atılmayacaksınız"
sözü
vermesinin
ardından bir işçi eyleme katıldığı gerekçesiyle işten atıldı. Taşeron işçiler, belediye
önünde oturma eylemi başlattı. (etha) 22
Aralık
ADANA- Çukurova Üniversitesi Balcalı
Hastanesi'nde taşeron şirket ile yapılan
sözleşmeyi iptal ettirmek isterken gözaltına
alınan ve haklarında dava açılan 27 işçi,
bugün ilk kez hakim karşısına çıktı. Dev
Sağlık-İş Sendikası üyesi taşeron işçiler,
"İhaleye fesat karıştırdıkları" iddiasıyla
27'şer yıl hapis cezası istemiyle
yargılanıyor. (etha) 16 Aralık
Zonguldak'ın Ereğli İlçesi'nde özel HEMA
Endüstri Kurumunda maden ocağında
çalışan işçiler, ücretlerine 4 yıldır artış
yapılmamasına tepki amacıyla başlattıkları
eyleme dördüncü gününde devam ediyor.
(etha) 17 Aralık
Gökkuşağı Hareketi, THY'de yaşanan işçi
kıyımına karşı, Taksim'de bulunan THY
bürosu önünde eylem gerçekleştirdi. 20092010 Toplu İş Sözleşmesi'nden bu yana
THY'de yüzlerce işçinin işten çıkarıldığını,
çalışanların en verimli zamanlarında sudan
sebeplerle perfonmans düşüklüğü gerekçesiyle işten atıldığını ifade eden Gökküşağı
Hareketi'nden işçiler, savunmalar, sürgünler, baskılar altında çalıştırıldıklarını belirtti.
(etha) 17 Aralık
Tuzla tersanelerinde "Yaşam Hakkı
Grevi"ne katıldığı için haklarında dava
açılan 75 işçiden Tezcan Bölün, ifade
vermediği iddiasıyla sabah saatlerinde evinden gözaltına alındı. (etha) 18 Aralık
Hava-İş Sendikası, Türk Hava Yolları'nın
19 çalışanını işten çıkardığını duyurdu, "'5
yıldızlı' havayolu olmakla övünen THY yöneticileri hukuk ihlallerinde de 5 yıldızı hak
ediyorlar" dedi. (etha) 19 Aralık
Ataması Yapılmayan Öğretmenler, 21
Aralık günü grevde olduklarını açıkladı.
(etha) 20 Aralık
Kriz ve Bireysel Çözümsüzlük
Bağcılar'da bir alışveriş merkezindeki
dükkândan 4 bin lira değerindeki 3 adet cep
telefonu çalan hırsız güvenlik kameralarına
yakalandı. Saniye saniye görüntülenen
hırsızlık olayının ardından Güven Timleri,
Ferat T.,'yi gözaltına aldı. İlk ifadesinde
suçlamaları kabul eden Ferat T., alışveriş
merkezinin deposunda teslimat görevlisi
olarak çalıştığı, işten çıkarıldığı için intikam
amacıyla bu hırsızlığı yaptığını söylediği
kaydedildi. (sabah) 5 Aralık
Adana'da 3,5 yıl önce karaciğer yetmezliği
çeken yeğeni 3 yaşındaki Rabia Bayar'ın
hastaneye kabulü için açık senet imzalayan
tarım işçisi 39 yaşındaki Mehmet Bayar,
Yeşil Kart çıkartıp, senedi iptal ettirmeyince
18 bin liralık hacizle karşı karşıya kaldı.
(DHA) 2 Aralık
Bartın'da işsiz kalan 35 yaşındaki M.Ö,
akşam saatlerinde, üzerinde karayolları yön
tabelalarının bulunduğu direğe çıkarak intihar girişimde bulundu. Vatandaşların durumu fark etmesi ve ihbarda bulunması
üzerine olay yerine gelen polis, itfaiye ve
sağlık ekipleri geldi. Çevrede güvenlik önlemi alan polis ekiplerinin ikna çabaları
57
Adil Bir Ücret,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı
CHP'li Beşiktaş Belediyesi'nin işten attığı
işçiler, yeni yıla direnişle giriyor. İşçiler
belediye önündeki direnişlerinin 2.
gününde. (etha) 31 Aralık
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 58
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
58
yetersiz kaldı. İtfaiye ekiplerinin merdivenle yayına çıktığı M.Ö., aşağıya inmeyi
kabul etmedi. Şahsın intihar girişimde
bulunduğunu öğrenen ailesi de olay yerine
geldi. (star) 5 Aralık
İstanbul'da Belediye ekipleri tarafından
tezgahına el konulan seyyar satıcı, döner
bıçağı ile çıktığı tramvay durağı üzerinde
şov yaptı. Aksaray tramvay durağındaki
seyyar satıcının bıçaklı, yumurtalı ve bira
şişeli şovunu yüzlerce kişi dakikalarca
izledi. (cihan) 1 Aralık
Balıkesir'de, yaklaşık 1 yıl önce 18 yaşını
doldurduğu için yetiştirme yurdundan
çıkartılan ve sokaklarda yaşamaya başlayan
Tolga Yanut, bir binanın çatısına çıkıp, intihar etmek istedi. Polis tarafından ikna
edilen ve çatıdan indirilen genç, polis
merkezine götürüldü. (mynet) 10 Aralık
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 59
Sendikal Örgütlenme, Grev ve Toplu Sözleşme Hakkı
Demet Ş. Dinler
İşverenin sendikalı işçilere yönelik stratejileri
2011 yılı, önceki yıllar gibi, işverenlerin çalışanlara karşı sendikasızlaştırma
stratejilerini devam ettirdiği bir yıl oldu. Özel sektörde işverenler, sendikalar
hakkında anti-propaganda yapma, sendika üyesi olan işçilerin çalıştığı yeri
değiştirme, görevini zorlaştırma, ailelerini arayarak psikolojik baskı kurma,
akrabalık ve borçluluk ilişkilerini kullanma, işten çıkarmakla tehdit etme, zorla
notere götürüp sendikadan istifaya zorlama gibi yollarla yıldırma stratejilerine
başvurmayı sürdürdüler.1
İşverenlerin uyguladığı bir başka önemli strateji sendikalar arası rekabetten faydalanarak işçileri aynı sektörde yetkili olan ve daha rahat anlaşabileceklerini
düşündükleri sendikaya geçmeye zorlamak. 2011 yılı boyunca böyle örneklere rastlamak mümkün: İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde çalışanlar Belediye-İş’ten
Hizmet-İş Sendikasına geçirilmeye; Rize’de Çaykur Çay İşletmeleri Genel
Müdürlüğü ve bağlı işyerlerinde işçiler Tek Gıda İş Sendikası’ndan istifa ettirilmeye zorlandılar. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde işçiler sendika değiştirmedikleri
için baskıya maruz kaldılar ve sürüldüler.2 İkitelli Organize Sanayi Bölgesindeki
ÖZ-AK Tekstil’de Teksif Sendikasına üye olmak isteyen işçileri işveren zorla Öz
İplik-İş Sendikasına üye yapmaya çalıştı.
Eğer işveren baskı, yıldırma ve gözdağı verme stratejilerinde başarılı olamazsa
sendikalı işçileri işten atma yoluna başvuruyor. 2011 yılında pek çok işçi
sendikalaştıkları için işten çıkarıldı.3 İşyeri sayısını temel aldığımızda en fazla kayba
uğrayan sendikalara bakacak olursak, ilk sırada üç ve daha fazla işyerinde
sendikalaşma çalışması sonucu üyeleri işten çıkarılan Teksif, Birleşik Metal-İş ve
Petrol-İş sendikaları var. İkinci sırayı iki işyerinde yaptıkları örgütlenme çalışmasında
üyeleri işten atılan Tek Gıda-İş alıyor. Üçüncü sırada ise birer işyerinde üyeleri işten
çıkarılan Nakliyat-İş, Tümtis, Tez-Koop İş, Koop-İş, Enerji-Sen, Dev Sağlık-İş Limanİş, Oleyis ve Türk Metal var. 14 sendikadan dördü DİSK, 10’u TÜRK-İŞ üyesi.
1) Sendikasızlaştırma stratejilerinin ayrıntılı bir analizi için bkz. Bakır ve Akdoğan (2009),
Uçkan ve Yıldırım (2010).
2) Bu meseleyle ilgili örnek teşkil edebilecek bir dava da kazanıldı: ÇİNE Belediyesi eski
Başkanı Osman Aydın’ın Belediye-İş’ten Genel-İş’e geçtikleri için cezalandırdığı işçiler,
açtıkları davayı kazandılar.
3) Sendikal nedenlerle işten çıkarılan işçi sayısıyla ilgili en sağlıklı istatistikleri verebilecek
olanlar kendi üyeleri işten çıkarılan sendikalar ve konfederasyonlar. Ancak TÜRK-İŞ’in
2003-2005 arası için yayınladığı 15.531 rakamı dışında 2011 itibariyle yeni bir istatistik
mevcut değil.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 60
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
60
İşten atılmaların özellikle tekstil, metal, ulaşım ve gıda sektörlerinde, daha sonra
da ticaret, büro ve sağlık çalışanları arasında yoğunlaşmasının nedeni bu
işkollarındaki sendikaların 2010-2011 yıllarında en fazla üyelik çalışması yapan
örgütler olmasından kaynaklanıyor. Nitekim sendikalaşma çalışması ve işten atılma
arasında, 1990’lardan bu yana genelleştirilebilecek bir korelasyon var. Bu
işkollarındaki sendikalar daha önceki yıllarda da aktif örgütlenme çalışması yapan
kurumlardı.
Bölgelere göre dağılıma bakıldığında büyük sanayi kentlerinde ve organize sanayi
bölgelerinde bulunan işyerlerindeki örgütlenme çalışmaları, dolayısıyla işten
atılmalar öne çıkıyor. İstanbul ve çevresinde, Tuzla, Kıraç, Çorlu, Çerkezköy,
Çatalca’nın yanı sıra Düzce, Adana, İzmir, Bursa, Kayseri organize sanayi bölgelerinde; Konya ve Balıkesir illerinde Mersin limanında işten çıkarmalar görüyoruz.
İşten çıkarma konusunda yerli ve yabancı sermaye ayrımı gözükmüyor. Hem
uluslararası firmalarda ve yerel firmalarda, hem de Türk-yabancı ortaklıklarında
sendikalara yönelik tutum aynı şekilde olumsuz.
Memur statüsündeki çalışanların işten çıkarılması hala zorluğunu koruduğu için
yöneticilerin sendikasızlaştırma stratejisi, sendikalı çalışanlara soruşturma açma
ya da görev yeri değiştirme yoluyla onları sürgüne gönderme biçimini alıyor. 2010
yılı boyunca Hacettepe Üniversitesi’nde Eğitim-Sen’li 11 çalışana, SGK Bursa İl
Müdürlüğü’nde çalışan BES üyelerine, Eğitim-Sen Diyarbakır Şubesi Kadın
Sekreterine soruşturma açıldı. BES’in Bursa ve İzmir’de SGK’da çalışan iki şube
yöneticisi, SES Şırnak Şubesinden 1 üye ve KESK Diyarbakır Şubelerinden üyeler
sürgüne gönderildi. Tüm Bel-Sen Fatih ve Gaziosmanpaşa Belediyelerinde çalışan
üyelerine, Eğitim-Sen Muğla Şubesi Bodrum’daki üyelerine yapılan baskıları gündeme getirdi. Ayrıca Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Eğitim-Sen’in 17 Nisan
2010’da Ankara’da ‘demokratik, kamusal, nitelikli eğitim; örgütlü, güvenceli
çalışma hakkı’ talebiyle düzenlediği miting nedeniyle çoğunluğunu KESK
üyelerinin oluşturduğu 42 kişi hakkında dava açtı.
Sendikal direnişler
2011 yılı boyunca basına yansıyan haberlerin büyük çoğunluğunda işten çıkarılan
işçiler, üye oldukları sendikayla birlikte direniş çadırları kurarak işe iade talebiyle
işyeri önünde bekleme eylemine geçtiler.
Dev Sağlık İş üyesi Samsun Gazi Devlet Hastanesi’ndeki taşeron işçiler; EnerjiSen üyesi Bedaş’a bağlı Sezen Yavuz taşeron şirketi işçileri; Liman-İş üyesi Mersin
Limanı taşeronunda çalışan işçiler; Tez Koop-İş üyesi Ontex işçileri ve Burger
King çağrı merkezi çalışanları; Teksif üyesi Hugo Boss ve İşbir Sentetik işçileri;
Nakliyat-İş üyesi Nemtrans ve Bir-nak işçileri; Deri-İş üyesi Grup Suni,
Savranoğlu, Kampana işçileri; Petrol-İş üyesi Polyplex, Saba, Bericap, Polifarmo
işçileri; Birleşik Metal-İş üyesi Tecasa Isı, DSC Otomotiv, Casper, Masdaf işçileri
önce sendikaya üye oldukları için işten çıkarıldılar; sonra da direnişe geçtiler.
Hukuki mücadelenin ve işe iade davalarının çok uzun süreye yayıldığı bir
bağlamda, direniş aracılığıyla işverene baskı kurup işe geri dönmek, işyerinde
sendikaya üye olmamış işçilerin sendikaya kazanılmasında ya da yeni işyelerindeki
örgütlenme süreçlerinde oldukça önem kazanıyor. İşçilerin direniş çadırında
sürekliliğini sağlamak için gerekli finansal kaynakların miktarı, polis müdahalesiyle başa çıkabilme kapasitesi, işverenin bölme taktiklerine verilen yanıtlar,
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 61
2011 yılında kazanılan önemli direnişler arasında Nakliyat-İş üyesi oldukları için
Aralık 2010’da işten çıkarılan 45 Nemtrans işçisinin Şubat ayında, Okmeydanı
Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde Dev Sağlık-İş üyesi oldukları için işten çıkarılan
işçilerin Nisan ayında bir gün içinde işe başlamaları sayılabilir. Birleşik Metal-İş
üyesi olduğu için işten çıkarılan 9 arkadaşları için fabrikaya kapanan 400 Bekaert
işçisinin direnişi de Mayıs ayında kazanıma ulaştı. İşveren 3 işçiyi işe alırken, geri
kalan işçilere kıdem tazminatlarının yanı sıra 45 bin lira ödeme yaptı.
Türkiye’de faaliyet gösteren uluslararası firmalarda sendikal haklar
2011 yılı, daha önceki yıllarda uluslararası şirketlerde başlamış bazı mücadelelerin başarıyla noktalandığı durumlara tanıklık etti. En büyük başarı 7 yıllık
uzun soluklu bir mücadeleden sonra Praktiker’de toplu iş sözleşmesi imzalamayı
başaran Koop-İş Sendikasına ait oldu. 2004’de örgütlenme çalışmasına başlayan
sendika, işverenin sendika karşıtı taktiklerine rağmen 2008’de yasal yetki için
gerekli çoğunluğa ulaşmıştı. 2009’da sendikayla bir protokol imzalayan firma daha
sonra sendikanın yetkisine itiraz etmişti. Ancak Yargıtay 13 Ocak 2011’de bu itirazı
reddetti ve 26 Mayıs 2011’de, yapımarketlerde bir ilk olan toplu iş sözleşmesi
imzalandı. Bu dönemde Koop-İş IKEA firmasında da örgütlenme çalışmalarını
sürdürdü. Haziran 2011’de sendika Küresel Hizmetler Konfederasyonu UNI ile bir
anlaşma imzaladı; İsveç’te IKEA’yı temsil eden Handels Sendikası Ağustos ayında
Türkiye’de IKEA işçilerini ziyaret etmeye geldi.
Bir başka kaydadeğer başarı 9 aylık direnişten sonra UPS firmasında işten atılan
151 işçinin 1 Şubat tarihi itibarıyle işbaşı yapmasını sağlayan protokolü imzalayan
TÜMTİS’e aitti. Temmuz ayında sendika çoğunluğu sağlayarak yasal olarak yetkili
sendika oldu, 25 Aralık’ta ise yine kargo sektöründe bir ilk olan toplu iş
sözleşmesini imzaladı. 2011’deki başarı 2010 yılı boyunca UPS işçilerinin dirayetli
mücadelesi ve uluslararası sendikal hareketin 40 ayrı ülkede düzenlediği dayanışma
eylemleri aracılığıyla uluslararası firmaya kurduğu baskının sonucuydu.
Yeni sendikal hareketler
2011 yılının 15 Haziran’ında Türkiye’de ilk defa olarak, çalışma mekanı ev olan
ve gündelik temizlikçi, hastabakıcı, çocuk bakıcısı, aşçı, bahçıvan gibi çalışanları
içeren ev işçilerini örgütleyen bir sendika kuruldu. 2 yıl boyunca ev işçilerinin
yaşadığı sorunlara çözümler geliştiren bir grup kadın aktivistin öncülüğünde Ev
İşçileri Dayanışma Sendikası (EVİD-SEN), ILO 189 No’lu Ev İşçileri
Sözleşmesinin kabulünden bir gün önce kuruluş belgelerini İstanbul Valiliği’ne teslim etti. Ancak Eylül 2011’de, Bakırköy 3. İş Mahkemesi, sendika üyelerinin ‘aile
ekonomisine katkı için parça başı iş yapan’ kişiler olduğu ve dolayısıyla sendika
üyesi olabilecek işçi statüsünde olmadığı gerekçesiyle, tarafları dinlemeye bile
gerek görmeden sendikayı kapattı. EVİD-SEN, kapatma kararını temyiz
başvurusunda bulundu ve faaliyetlerini sürdürüyor.4 Sendikanın temel talepleri
arasında ILO Ev İşçileri Sözleşmesinin hükümet tarafından imzalanması, ev
4) http://bianet.org/bianet/insan-haklari/136909-bizi-kapatamazlar-cunku
61
Sendikal Örgütlenme, Grev ve Toplu Sözleşme Hakkı
direnişe verilen toplumsal destek ve basın desteğinin derecesi, uluslararası kamuoyunun müdahalesi mücadelenin sonucunu etkileyen faktörler haline geliyor.
Başarı öykülerinin yanı sıra kaybedilen direnişler de oldukça fazla.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 62
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
62
işçilerinin işçi olarak tanınması5, diğer işçiler gibi sigorta ve sosyal haklardan
faydalanması, sağlık sorunlarının meslek hastalığı olarak sınıflandırılması, göçmen
ev işçilerine ayrımcılık yapılmaması, kadına yönelik şiddete son verilmesi için
gerekli önlemlerin alınması ve ev işçilerinin sömürüsünü arttıran özel istihdam
bürolarının kaldırılması yer alıyor.
EVİD-SEN’in kapatıldığı ay, hakkında kapatılma kararı verilen bir başka sendika
GENÇ-SEN oldu. 2008 Mayıs ayından bu yana devam eden ve Öğrenci Gençlik
Sendikası Genç-Sen’in kapatılması talebiyle İstanbul Valiliği tarafından açılan dava
sonuçlandı. Bu karar üzerine bir açıklama yayınlayan Yargı-Sen, öğrenci-gençlik
sendikasının kapatılmasının örgütlenme özgürlüğüne vurulmuş bir darbe olduğunu
belirtti.
Hukuki alandaki bütün mücadeleler sendikalı çalışanlar aleyhine sonuçlanmıyor.
Tüm Üretici Köylüler Sendikası’nın Ankara Valiliği’nin talebi üzerine başlatılan
yargı sürecinde Ankara 15. İş Mahkemesi’nin ‘üreticilerin sendika kurmasının
önünde yasal bir engel olmadığı ve sendika kurmanın izne tabi olmadığı’ yönündeki
kararı Yargıtay 9. Dairesi tarafından onandı.
EVİD-SEN ve GENÇ-SEN örnekleri bir kez daha Türkiye’deki İş ve Sendika
Yasalarının anti-demokratik niteliğini hatırlattı. Ancak hükümetin alternatif olarak
hazırladığı sendika yasaları taslakları örgütlenme özgürlüğü önündeki engelleri
kaldırmaktan çok uzak kalacaktı.
Yeni yasal düzenlemeler sendikal özgürlüklerin önünü açıyor mu?
2011’in ikinci yarısında 2821 ve 2822 nolu Sendika Yasalarını değiştirecek Toplu
İş İlişkiler Yasa Tasarısı ve Memurların sendikal haklarını düzenleyen 4688 sayılı
yasada değişiklik yapan 6289 sayılı kanun tartışılmaya başlandı.
Toplu İş İlişkileri Yasa Tasarısı 2011’deki ilk versiyonunda6 ülke barajı yüzde
10’dan binde 5’e indiriliyordu.
Bu dönemde sendikaların üye sayılarının resmi olarak açıklanma biçimi ile yeni
sendika yasasının çıkması arasında doğrudan bir bağlantı oluştu. Sendikaların
ulaşmaları gereken yüzde 10 ülke barajını yerine getirip yerine getirmedikleri
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na yaptıkları üye bildirimleri ve ilgili sektörde çalışan toplam kayıtlı işgücüne oranıyla bulunur. Ancak bu rakamlar çoğu
zaman gerçeği yansıtmaz.7 Zira hem kayıtdışı çalışan sayısı fazladır, hem de
sendikaların sunduğu üye rakamlarının içinde iş değiştiren, ölen, emekli olan, toplu
iş sözleşmesi yenilenemeyen kişilerin artık sendikal haklardan yararlanmıyor
olması nedeniyle gerçek sendikalı rakamları eksiktir.
Hükümet bir değişiklik yaparak sendika üyeliklerinin ve dolayısıyla ülke işkolu
barajını yerine getirip getirmediklerinin hesaplanması için Sosyal Güvenlik Kurumu verilerini dikkate almaya karar verdi. Ancak bu değişikliğin hayata geçmesi
için ilgili Sendika Yasalarında da değişiklik yapılması gerekiyordu.
5) 4857 sayılı İş Kanunu, Madde 4, ev hizmetinde çalışan kişileri kapsam dışı bırakıyor.
6) Tasarıda 2012 Mart’ına kadar değişiklikler yapıldı. Ancak Raporumuz 2011 yılı ile sınırlı
olduğu için bu değişiklikleri kapsam dışında bırakıyoruz. Bu yazının yazıldığı tarihte en son
TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu’ndan geçen yasa tasarısı hala
Meclis’de gündeme alınmayı bekliyordu.
7) Sendika istatistiklerindeki sorunlar için bkz. Çelik ve Lordoğlu (2006).
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 63
Yasa taslağının yine ilk versiyonalrında işkolları sayısı 28’den 18’ indiriliyor,
üyelikte noter şartı kaldırılıyor, işyeri barajı olan % 50 artı 1 ise korunuyordu.
İşyeri barajının korunması, grev yasaklarının devam etmesi, dayanışma ve siyasi
amaçlı grevlere izin verilmemesi, işverenlerin sendika yetkilerine itiraz etmesini
ve toplu iş sözleşmesini geciktirmesini kısıtlayıcı hükümler getirilmemesi gibi
konularda Toplu İş İlişkileri Yasa Tasarısı ciddi eleştirilere maruz kaldı. Öyle ki bir
grup küresel sendika federasyonu Genel Sekreterleri Aralık 2011’de Başbakan’a
bir mektup yazarak yeni yasa taslağının sendikal özgürlükleri kısıtlamaya devam
edişini protesto etti.9
2011 içinde tartışılan bir başka sendika yasası 4688 sayılı Kamu Görevlileri
Sendikaları Yasası’nda değişiklik yapılmasını öngören 6289 sayılı yasaydı.10 2010
yılında yapılan Anayasa değişikliğiyle Anayasa’nın 53. Maddesine kamu
görevlilerinin toplu iş sözleşmesi yapabileceği eklendi. Ancak TİS yapma
koşullarının kanunla düzenlenmesi gerekiyordu. 6289 sayılı yasa memur
sendikalarına tamamıyle içi boşaltılmış ve anti-demokratik bir toplu iş sözleşmesi
süreci sundu. Pek çok kamu çalışanı için getirilen sendika üyeliği yasaklarını koruyor.11 TİS yapma süreci merkezileştiriyor ve farklı hizmet kollarının ihtiyaçlarını
hiçe sayıyor. Sözleşme görüşmeleri sadece ücretlere odaklanıyor ve Kamu İşveren
Komisyonu ile Kamu Görevlileri Sendikaları Komisyonu arasında yapılıyor.
Komisyonda başkan dahil yedi üye bulunuyor. Başkan ve komisyonun 4 diğer üyesi
en fazla üyete sahip Memur-Sen’den, 2 üyesi ikinci sırada yer alan Kamu-Sen’den
ve 1 üyesi de KESK’ten olacak. Toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde Kamu
Görevlileri Hakem Kurulu devreye giriyor. Yasa, yıllardır talep edilen toplu iş
sözleşmesi hakkının formel bir dokümana indirgendiği ve Memur-Sen’in
güçlendirdiği gerekçesiyle sert eleştirilere tutuldu.
8) Yasanın ileriki bir versiyonunda ülke barajı yüzde 3’e, en son versiyonda ise bir federasyon
üyesi olan sendikalar için yüzde 1’e indirildi. İşkolu sayısı ise 21’e indirildi.
9) http://www.birlesikmetal.org/tis/?p=1984. Mektuba imza veren federasyonlar: Uluslararası
Kamu Hizmetleri Sendikası (PSI), Uluslararası İnşaat ve Ağaç İşçileri Sendikası (BWI),
Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu (ITUC), Uluslararası Ulaşım İşçileri Federasyonu
(ITF), Uluslar arası Gazeteciler Federasyonu (IFJ), Uluslararası Eğitim Sendikası (EI),
Uluslararası Metal İşçileri Federasyonu (IMF), Uluslararası Sanat ve Eğlence İttifakı (IAEA),
OECD Sendikal Danışma Komitesi (TUAC), Uluslararası Kimya, Enerji, Maden ve Genel
işçi Sendikaları Birliği (ICEM), UNI Global Birlik, Uluslararası Gıda, Tarım, Otel, Restoran,
Katering, Tütün ve Birleşik İşçi Sendikaları (IUF) ve Uluslararası Tekstil, Hazırgiyim ve Deri
İşçileri Federasyonu (ITGLWF).
10) Yasa 11 Nisan 2012’de Resmi Gazete’de yayınlandı.
11) Bunların arasında yargıçlar, savcılar, mali denetçiler, polisler, ordu için çalışan siviller
sayılabilir.
63
Sendikal Örgütlenme, Grev ve Toplu Sözleşme Hakkı
En son Ocak 2009’da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın yayınladığı
mevcut resmi istatistiklere göre sendikalaşma oranı % 59 iken 2011’de Sosyal
Güvenlik Kurumu’nun verilerine göre hesaplama yapıldığında bu rakam % 59 değil
8.94 olarak çıkıyordu. SGK istatistikleri, Sendika yasası değşitirilip ülke barajı
yüzde 10’dan binde 5’e indirilmeden açıklansaydı pek çok sendika yetkisini kaybedecekti, zira üye sayısı mevcut istatistiklerin çok altında kalacaktı. 2011 boyunca
sendikalar ve hükümet arasında bu konu ciddi bir gerilim konusu olmaya devam
etti.8
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 64
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
64
Sendika içi hak ihlalleri
2010 yılı raporunun sonucunda sendikal alandaki hak ve özgürlükler mücadelesinin sadece işyerlerini ve kamusal alanı değil, demokratik kurullarını işletmeyen
sendikaların kendi yapılarını da içermesi gerektiğine dikkat çekmiştim.
Sendika içi demokrasiyle ilgili sınırlı sayıdaki literatürde mevcut geleneksel
sendikal yapıların üye ve yönetici arasındaki problemli ilişkileri nasıl yeniden
ürettiğine işaret ediliyor.12 2011 yılında da sendika yönetimlerinin kendi üyelerinin
haklarını ihlal ediliş biçimine dair basına yansıyan haberler olduğunu görüyoruz:
Kayseri’de Öz İplik-İş üyeleri yöneticilere muhalefet eden ve kongre için delege
adaylarını ilan eden Boyteks işyeri temsilcisi işten atılmakla tehdit edildi. Belediyeİş İstanbul 1 No’lu Şube Başkanı Serdar Cafer Özkul ve 2 No’lu Şube Başkanı
Hasan Gülüm sendikadan ihraç edilmek üzere disiplin kuruluna sevkedildiler.
DİSK Tekstil Gaziantep Şubesinin kongresine 2010 yılında grev yapan Çemen
Tekstil işçileri alınmadı. Toplu iş sözleşmesinde talepleri sendika tarafından dikkate
alınmayan Ontex işçileri TİS taslağına bazı maddeler koydurmak isteyince Selülozİş Sendikası İstanbul Şube Başkanı tarafından önce tehdit edildiler, sonra işten
atıldılar.
Aralık 2011’de Genel Kurul seçimleri yapan Türk-İş Konfederasyonunun içinden
10 muhalif sendikanın oluşturdukları Sendikal Güç Birliği Platformuna (SGBP)
bağlı sendikalardan bazılarının (Hava-İş, Tek Gıda-İş, Tez Koop-İş, Belediye İş)
muhalif üyeleri Temmuz 2011’de bir basın açıklaması düzenleyerek söz konusu
sendikaların yönetimlerinin de Türk-İş yönetiminden farklı olmadığını, tabandan
gelen işçi demokrasisini sağlamadıkları sürece alternatif olamayacağını ileri
sürdüler. SGBP Türk-İş içindeki 10 sendikanın (Hava-İş, Tek Gıda-İş, Belediyeİş, TGS, Tümtis, Tez Koop-İş, Deri-İş, Petrol-İş, Kristal-İş, Basın-İş) tabandan ve
alternatif bir işçi hareketi yaratma iddiasıyla biraraya geldikleri bir platform. Aralık
2011’de platform üyeleri Türk-İş Genel Kurulu’na kendi başkan adaylarını
çıkardılar.13
Grev ve toplu sözleşme hakkı
Toplu iş sözleşmesi ve grev hakkının yasal çerçevesi ve uygulamaları
Türkiye’de işçi statüsünde olan çalışanları kapsayan toplu iş sözleşmesi imzalayabilmek için ilgili Sendika Yasalarında belirlenen 28 işkolundan birinde ülke
çapında çalışan toplam işçi sayısının yüzde 10’unu, bu sektörde faaliyet gösteren
bir işletmede ise çalışan işçilerin yüzde 50 artı 1’ini üye olarak kaydetmiş olmak
gerekiyor. Bu çoğunluğu sağlayan sendika yasal yetki başvurusunda bulunma
hakkına sahiptir.
Çalışma Bakanlığı kendisine yazılı olarak sendikanın yetkisini tebliğ ettikten
sonra işverenin altı iş günü içinde bu karara itiraz etme ve İş Mahkemesi tarafından
tekrar sayım yapılmasını talep etme hakkı vardır. Bu itiraz olmadığı durumda on
12) Lordoğlu (2004) altı ayrı sendikada yaptığı araştırmada hiyerarşik/merkezi liderlik ve
karar alma yapılarını demokrasi açısından sorunlarına değiniyor. Özveri (2006) sendika içi
muhalif üyelere kurulan baskıyı gündeme getirirken, Özuğurlu (2006) sendikaların himayeci
ilişkilere dayanan geleneksel yapısını sorguluyor.
13)SGBP’nin vaadettiği alternatifi yaratabilme kapasitesi ve koşullarıyla ilgili farklı görüşler
ve eleştiriler için bkz. Aydın (2011) ve Bilgin (2011).
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 65
2011’deki toplu iş sözleşmesi görüşmelerine baktığımızda iyi giden ve tıkanan
toplu iş sözleşmelerinin oranını hesaplamak pek mümkün değil. Zira 2011’le ilgili
resmi istatistik elimizde yok ve haber niteliği olan durumlar genelde toplu iş
sözleşmesi görüşmelerinin tıkandığı ya da grevle sonuçlandığı durumlar oluyor.
Toplu iş sözleşmesi görüşmeleri tıkandığı noktada bazen sendikalar grev öncesi
uyarı eylemleri gerçekleştiriyorlar. 2011 yılı boyunca Birleşik Metal İş ve MESS
arasındaki görüşmelerde Bursa’daki SCM fabrikasında ve Bilecik’te Demisaş
fabrikasındaki işçilerin protesto yürüyüşlerini, İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne
bağlı İZELMAN çalışanlarından 2500 şoförün sakal bırakma ve fazla mesaiye
kalmama eylemlerini, Petrol-İş üyesi, TÜPRAŞ’a bağlı 4 ayrı rafineride çalışan
Petrol-İş üyesi 3337 işçinin uyarı eylemini, Erdemir’de çalışan Türk-Metal üyesi
3500 işçinin uyarı eylemini görüyoruz.
2011 yılı boyunca grev kararlarına ve yapılan grevlere baktığımızda şöyle bir
tablo çizebiliriz:
En ses getiren grev kararı, 21 yıllık bir aradan sonra ilk defa greve gidilen
MESS’e bağlı işyerlerinde Birleşik Metal-İş üyelerinin aldığı karar oldu. Birleşik
Metal İş’in MESS’le yaptığı 2010-2012 grup toplu iş sözlelmesi anlaşmazlıkla
sonuçlanınca Birleşik Metal örgütlü olduğu 28 fabrikada yapılan grev oylaması
sonucu 22 fabrikada grev kararı alındı. Sendika çoğu fabrikada MESS’ten bağımsız
olarak işverenlerle anlaşmaya vardı. Sadece üç fabrikada greve çıkarak MESS’le
anlaşma imzaladı: Eskişehir Süsler Doruk, Gebze’de Standard Depo ve Arfesan.
Grev yapılan işletmelerin niteliğine göre bir değerlendirme yaparsak, kamu
kurumları, özelleştirilmiş işletmeler, belediyeler ve özel sektör fabrikaları şeklinde
bir sınıflandırma yapmak mümkün. Kamu kurumları dikkate alındığında Basın İş
Sendikası Hazine Müsteşarlığı’na bağlı Darphane ve Damga Matbaası Genel
Müdürlüğü’nde, Genel Maden İşçileri Sendikası Türkiye Taşkömürü
İşletmeleri’nde; özelleştirilmiş işletmeler dikkate alındığında ise Türkiye Denizcilik
Sendikasına bağlı İDO ve Çelik-İş’e bağlı İSDEMİR’de grev kararları alındı.
Belediyelerde ise Belediye-İş Sendikası ile Yeniçiftlik Belediyesi arasındaki, Genelİş Sendikası ile İzmir Büyükşehir Belediyesi arasındaki TİS görüşmelerinde çıkan
anlaşmazlık sonucu grev kararları alındı.
Özel sektöre ait işyerlerinde iş kollarına göre bir değerlendirme yaparsak metal;
petrol, kimya lastik; ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar; hava taşımacılığı ve
habercilik işkollarında grevlere rastlıyoruz. Petrol, kimya, lastik iş kolunda Petrolİş Mutlu Akü ve Saybolt işyerlerinde greve çıktı. Ticaret, büro, eğitim ve güzel
sanatlar kolunda Sosyal İş Metro Grossmarket ve İZFAŞ firmalarıyla yaşadığı
anlaşmazlık sonucu grev kararları aldı. Hava iş kolunda, Hava-İş, Sabiha Gökçen
Havaalanı’nda bulunan Pratt & Whitney THY Teknik Uçak Motoru Bakım Merkezi
14) Ayrıntılar için bkz. 2822 No’lu Yasa, Madde 21, 22 ve 23.
15) Ayrıntılar için bkz. 2822 No’lu Yasa, Madde 25, 27, 29 ve 30.
65
Sendikal Örgütlenme, Grev ve Toplu Sözleşme Hakkı
beş gün içinde sendika ve işveren toplu iş sözleşmelerinin yeri ve zamanını
kararlaştırır ve 60 günlük toplu görüşme süresi başlar. Bu süre zarfında sendika ve
işveren bir anlaşmaya gidemezse resmi olarak görevi 15 gün sürecek bir arabulucu
devreye girer.14 Yine uyuşmazlık çözülmediği takdirde sendikanın grev kararı
alması gerekir. Diğer bir deyişle, iş uyuşmazlığıyla ilgili durumlarda grev
yapılabilir. Bunun dışında siyasi amaçlı grevler, dayanışma amaçlı grevler yasaktır.
2822 sayılı yasa pek çok sektörde ve iş tipinde de grev yasakları getirir.15
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 66
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
66
Limited Şirketi’nde (TEC) greve çıktı. Habercilik işkolunda Anadolu Ajansı’nın
Ankara Tandoğan’daki Genel Müdürlük binası ile 20 Bölge ve Büro
Müdürlüğünde, Türkiye Gazeteciler Sendikası’nın 500 üyesi greve gitti.
Kamu çalışanlarının 4688 sayılı yasaya göre toplu iş sözleşmesi ve grev hakkı
bulunmuyor.16 Ancak yine de kamu emekçileri fiiliyatta eylemler yaparak hizmet
üretmekten gelen gücünü kullanmayı seçebiliyor. Bunun önemli bir örneği
hükümetin politikalarını hedefleyen sağlık emekçileri grevi oldu. 19 Nisan’da
AKP’nin sağlık politikalarına karşı sağlık emekçileri İstanbul, Ankara, İzmir,
Bursa, Adana, Mersin, Tekirdağ, Kırklareli, Antalya, Urfa, Hakkari, Sivas, Uşak,
Zonguldak, Manisa, Balıkesir, Çanakkale, Edirne, Denizli ve Muğla’da iş bıraktı.
21 Aralık’ta yine ülke çapında bir grev, sadece sağlık reformu için değil kamu
çalışanlarının toplu iş sözleşmesi hakkının gaspedilmesine karşı, TTB ve KESK’in
çağrısıyla yapıldı.
Toplu iş sözleşmelerinin gücü ve içeriği
Toplu iş sözleşmelerinin toplam sayısıyla ilgili en yeni veriler 2009’ ait. 2009
yılı itibarıyle toplam toplu iş sözleşmesi 3699, toplu iş sözleşmesinden faydalanan
çalışan sayısı (kamu/özel ayrımı olmadan) ise 767.582.17 Bu toplam işgücü içinde
yaklaşık yüzde 3’lük bir orana denk düşüyor. TİS’lerin 2/3’ü kamu sektörüne ait.
Tablo 1: Toplu iş sözleşmesi kapsamındaki işçiler (2009)
2008
Kamu
Özel
Toplam
TİS sayısı
1190
514
1704
İşyeri sayısı
3328
6295
9623
İşçi sayısı
107,258
155,528
262,786
2009
Kamu
Özel
Toplam
TİS sayısı
1417
578
1995
İşyeri sayısı
8912
2632
11,544
İşçi sayısı
288,531
216,265
504,796
Kaynak: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ‘Yıllara göre Toplu İş
Sözleşmesi’ İstatistikleri
1990’lerden itibaren bu oranın düştüğünü görüyoruz. 1990-2011 arasında TİS’ten
faydalanan işçi sayısından yarı yarıya bir düşüş söz konusu (Kıvanç, 2011).
Toplu iş sözleşmelerinin içeriğini anlamak için kısaca 4857 sayılı İş Yasası’nın
hatırlayalım. İş Yasası, 2003 öncesi işverenlerin zaten kullandıkları enformel strate16)Yazının önceki bölümlerinde belirttiğim gibi toplu iş sözleşmesi hakkı 11 Nisan 2012 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan 6289 sayılı Yasa’yla tanındı. Ancak yukarıda da
sözettiğim eleştiriler nedeniyle bunun gerçek anlamda bir toplu iş sözleşmesi olduğunu söylemek mümkün değil.
17) Toplu iş sözleşmeleri ortalama iki yılda bir yenilendiği için bir yıla ait toplam TİS sayısını
hesaplamak için arka arkaya iki yılın rakamların toplama yoluyla elde edilen sayıya bakılıyor.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 67
Toplu iş sözleşmelerinin içeriğinin önemi tam da buradadır. Türkiye’de toplu iş
sözleşmeleri, ücret ve eklerini, sosyal haklar ve yardımları, çalışma sürelerini, işyeri
temsilcilerinin hak ve görevlerini, işe alma ve işten çıkarma koşullarını düzenleyen
detaylı dokümanlardır.19 Yasal açıdan bağlayıcı ve özerk olan TİS hükümleri ne
kadar güçlü olursa işçilerin hakları o kadar güçlü olur. Aksi takdirde İş Kanunu
hükümleri belirleyici olacaktır. Nitekim, 2003’den önce işverenler esneklik hükümlerini TİS’lere yerleştirmeye çalışırken, 2003 sonrası toplu işten çıkarma gibi konularda kendi lehlerine olan konularda ‘İş Kanunu hükümleri uygulanır’ şeklinde
maddeler koymaya çalışmışlardır.
Toplu iş sözleşmesi imzalayan sendikaların ilgili websitelerinde ve basın
duyurularında genelde kazanılan ücret artışları, sosyal haklar ve izinler yer alırken,
iş sağlığı ve güvenliği, iş güvencesi, işe alma ve iştan çıkarma, işyeri temsilcilerinin
görev ve yetkileri gibi konulardaki bilgilerin çoğuna kamuya açık bir şekilde
ulaşılmıyor. Bu nedenle sadece kamuya yönelik haber ağları üzerinden
değerlendirme yapmamızı sağlayacak veriler elimizde yok.
Öte yandan sendika üyelerinin aile içi davranışlarıyla ilgili düzenlemeleri teşvik
edici hükümlerin TİS’lerde yer almasının basının dikkatini çektiğini görüyoruz.
2011 boyunca bazı toplu iş sözleşmelerine erkek sendika üyelerinin eşlerine ve
çocuklarına koruyucu bazı hükümler eklenmesi basına yansıyan bir haber oldu.
Nusaybin Belediyesi ve Genel İş Sendikası arasında, Şırnak Belediyesi ve Tüm
Bel-Sen arasında, Sur Belediyesi ve Belediye İş Sendikası arasında, Çanakkale
Belediyesi ve Tüm Bel-Sen arasında imzalanan toplu iş sözleşmelerine farklı biçimlerde aile içi şiddete başvuran, eşine kuma getiren, küçük yaşta başlık karşılığı
kızını evlendiren üyelerin toplu iş sözleşmesinden kaynaklı haklardan
faydalanamayacağı eklendi.
Kamu çalışanları açısından bakıldığında, 4688 sayılı yasaya göre düzenlenen ve
bir kamu işyerindeki kurum yönetileri ve yetkili sendika temsilcileri arasında
gerçekleşen Kurum İdari Kurulları (KİK) toplantı tutanakları ve kararlarının içeriği
bu alandaki sorunlar hakkında bir fikir veriyor. KİK toplantıları, sendikanın
işyerindeki yerel sorunlarıyla ilgili taleplerini iletebildiği, ancak yasal açıdan hiç
bir bağlayıcılığı olmayan alanlar. Elektrik ve eğitim alanından seçilmiş örneklerde
KİK toplantılarına konu olan sorunlar arasında sendika üyelerinin sağlık hizmetlerine erişimi, vardiyalı çalışanların ulaşımı, çocuklar için kreş olanajları ve
işyerindeki terfi koşulları gibi sorunları görüyoruz. Ancak çoğu zaman taleplere
verilen yanıtlar temenni niteliğinde kalıyor. Bağlayıcı hükümler haline gelemiyor.20
18) Ayrıntılı analizler için bkz. Taymaz ve Özler (2004), Özdemir ve Yücesan-Özdemir
(2006).
19) Tarihsel açıdan üç ayrı sektörde toplu iş sözleşmelerinin içeriğini analiz eden bir çalışma
için bkz. Ilgaz ve Özçer (1988).
20) 2011 yılı içindeki bazı Kurum İdari Kurulları (KİK) örnekleri arasında TEİAŞ ve EnerjiBir-Sen tarafından imzalanan KİK raporu için bkz. http://www.teias.gov.tr/duyurular/kurumidari.pdf ; İstanbul Üniversitesi ve Türk Eğitim Sen tarafından imzalanan KİK raporu için
bkz. http://www.turkegitimsen.org.tr/konsol/upload_doc/iu_2011_2_donemkurumidarikurulukarartutanagi.pdf.
67
Sendikal Örgütlenme, Grev ve Toplu Sözleşme Hakkı
jileri kurumsallaştırarak işverenlere işçilerin üzerinde kontrol kurma konusunda ciddi
avantaj ve esneklik sağladı. Yarı zamanlı, yenilenebilir belirsiz süreli sözleşmeler, iş
güvencesinin sadece 6 aydan fazla çlışan işçilere ve 30 işçiden fazla işçi çalıştıran
işçilere verilmesi, işten çıkarma nedenlerinin ucu açık hale getirilmesi gibi.18
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 68
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
68
Kaynaklar
Aydın, Z. (2011) ‘Yeni Bir Sendikal Dinamik: Sendikal Güç Birliği’, Cumhuriyet,
25 Kasım.
Bakır, O. ve D. Akdoğan (2009) Türkiye’de Sendikalaşma ve Özel Sektörde
Örgütlenme, Liman-İş Sendikası, Ankara.
Bilgin, E. (2011) ‘Türk İş Kongresi’nde İşçileri Kim Temsil Edecek?’, 9 Aralık,
http://bianet.org/bianet/emek/134632-turk-is-kongresinde-iscileri-kim-temsil-edecek.
Çelik, A. ve K. Lordoğlu (2006) ‘Türkiye’de Resmi Sendikalaşma İstatistiklerinin Sorunları Üstüne’, Çalışma ve Toplum, 2006/2.
Ilgaz, N. A. ve S. Özçer (1988) Toplu Sözleşmelerde Ücret Dışı Hakların
Gelişimi, Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, no 366.
Lordoğlu, K. (2004) ‘Türkiye’de Bazı Mevcut Sendikaların Liderlik ve Yönetim
Anlayışları ve Bazı Sendikal Sorunlardan Örnekler’, Çalışma ve Toplum, 2004/1.
Özdemir, A. M. ve G. Yücesan-Özdemir (2006) ‘Labour Law Reform in Turkey
in the 2000s: The Devil is not Just in the Detail but also in the Legal Texts, Economic and Industrial Democracy, 27.
Özuğurlu, M. (2006) ‘Geleceği Olmayan Bir Gelenek Üzerine Notlar’,
Türkiye’de Sendikal Kriz ve Sendikal Arayışlar içinde, der. Fikret Sazak, Ankara:
Epos.
Özveri, M. (2006) ‘Sendikal Hareket, Sorunlar, Arayışlar’, Türkiye’de Sendikal
Kriz ve Sendikal Arayışlar içinde, der. Fikret Sazak, Ankara: Epos.
Taymaz, E. ve Ş. Özler (2004) ‘Labour Market Policies and EU Accession: Problems and Prospects for Turkey’, METU Economic Research Center (ERC) Working
Paper Series 04/05, March 2004,
http://www.erc.metu.edu.tr/menu/series04/0405.pdf.
Uçkan, B. ve E. Yıldırım (2010) ‘İşverenlerin Sendikasızlaştırma Modelleri ve
Türkiye Örneği, Çalışma ve Toplum, 2010/2.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 69
GREV VE TOPLU SÖZLEŞME HAKKI
OCAK
şanacak. Güneşli’de bulunan Paksan
TOFAŞ ve Toyota’ya parça üretiyor. (Evrensel) 22 Şubat
Hava-İş Sendikası yönetim Kurulu ve Sabiha Gökçen Yer Hizmetleri A.Ş. (İSG AŞ) işçileri, Sabiha Gökçen Hava Limanı’nda bir
eylem yaparak asıl işveren konumunda olan
Limak Holding’i toplu iş sözleşmesine
çağırdı ve işten çıkarılan işçilerin işe almasını talep etti. (Sendika.org) 25 Ocak
İzmir Barosu, Hâkimler ve Savcılar Yüksek
Kurulu ile Anayasa Mahkemesi’nin yapısının değiştirilmesinden sonra Yargıtay ve
Danıştay’ın
yapısında
da
köklü
değişiklikler yapılmasına karşı 4 Şubat’ta
duruşmalara girmeme kararı aldı. Konuyla
ilgili olarak açıklama yapan Baro Başkanı
Sema Pekdaş, yasa değişikliğinin amacının
tam olarak açıklanması ve değişikliklerin ilgili tüm kesimlerce tartışılması gerektiğini
belirtti. (ANF) 2 Şubat
Bilecik’in Vezirhan Beldesi’nde bulunan
Demisaş fabrikasında çalışan ve DİSK Birleşik Metal İş sendikasında örgütlü olan
300’e yakın işçi MESS’in sözleşme üzerine
yaptığı teklife karşı yürüyüş gerçekleştirdi.
(Sendika.org) 12 Ocak
Nusaybin Belediyesi ve DİSK'e bağlı
Genel-İş Sendikası arasından Toplu İş
Sözleşmesi yapıldı. Sözleşmede, ''Aile içi
şiddete başvurduğu belirlenenler, veya metres, kuma, berdel, küçük yaşta başlık
karşılığı kız çocuğunu evlendirme gibi durumlarda
toplu
sözleşmesinden
faydalanamayacağı'' maddesi de eklendi.
(ANF) 31 Ocak
2010-2012 MESS Grup toplu iş sözleşmesi
sürecinde MESS'le arabulucu aşamasında
olan Birleşik Metal-İş Sendikası eylemlerini sürdürüyor. Birleşik Metal-İş
Sendikası Bursa Şubesi'ne bağlı SCM
fabrikasında her hafta pazartesi günü
düzenli olarak yapılan yürüyüşler bu hafta
da gerçekleşti. (Günlük) 11 Ocak
ŞUBAT
BİRLEŞİK Metal-İş Sendikasının MESS
sözleşmeleri kapsamında grev kararının
asıldığı fabrikalardan biri de Paksan. 15
Şubatta asılan grev kararı hayata geçerse
Paksan’da 20 yıldan sonra ilk kez grev ya-
Birleşik Metal-İş, greve gidiyor. 9 Şubat günü gerçekleştirdiği başkanlar kurulu toplantısında grev kararı verdi ve grev kararı
BMİS’in örgütlü olduğu işyerlerinde
asılmaya başladı. BMİS’in örgütlü olduğu
28 işyerinde 15 bine yakın işçiyi kapsayan
grev kararı, Metal Sanayicileri Sendikası
(MESS) ile yapılan grup toplu iş sözleşmesi
sürecindeki anlaşmazlık sonucu oluştu.
(Sendika.org) 11 Şubat
Toplu iş sözleşmesinden doğan hakları
ödenmeyen, yeni toplu iş sözleşmesi yapmaları da işverenin açtığı dava nedeniyle
engellenen Sosyal-İş Sendikası üyesi Çankaya Belde A.Ş. işçileri, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'na mektup gönderdi.
(Sendika.org) 18 Şubat
Sabiha Gökçen Havaalını’nda 10 Eylül
2009’dan bu yana işlerine geri dönmek için
direnişte olan Hava-İş üyesi işçiler Beşiktaş-Fenerbahçe maçında pankart açtı. Havaİş üyesi işçiler maçın ilk dakikalarında
“Sabiha Gökçen’de işten atılan işçiler geri
alınsın. Limak / Nihat Özdemir toplu iş
sözleşme masasına” yazılı pankart açarak
Limak’ın sahibi olan aynı zamanda da
Fenerbahçe’de yönetici olan Nihat Özdemir’i protesto etti ve toplu iş sözleşmesine
çağırdı. (Sendika.org) 21 Şubat
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 70
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
70
Sosyal-İş Sendikası’na bağlı Çankaya
Belde A.Ş. işçileri, toplu iş sözleşmesi ve
haklarının ödenmesi talepleriyle Çankaya
Belediyesi önünde bir basın açıklaması
gerçekleştirdi. (Sendika.org) 24 Şubat
İzmir'in Konak ilçe Belediyesi şirketlerinden MERBEL A.Ş'de toplu iş sözleşmesi
sürecinin uyuşmazlıkla sonuçlanması üzerine, belediye binasına grev kararı asıldı.
(Günlük) 12 Şubat
MART
Birleşik Metal-İş, grev tarihlerini bildirmeye devam ediyor. Birleşik Metal-İş bugün
(12 Mart) yaptığı bir açıklamayla 6
işyerinde greve başlama tarihlerini ilan etti.
İlan edilen grev başlama tarihleri şöyle: 24
Mart, Kocaeli Standard Depo 28 Mart,
Gebze Kroman Çelik 30 Mart, Kocaeli
Bekaert 1 Nisan, Gebze Bosal 4 Nisan,
Mersin Çimsataş 6 Nisan, İstanbul
(Dudullu ve Kartal) ABB Elektrik 21
işyerinde grev kararı alan Birleşik Metal-İş
daha önce Eskişehir’deki Doruk Metal’de
22 Mart’ta greve başlayacağını açıklamıştı.
(Sendika.org) 12 Mart
Metal işçileri 21 yıl aradan sonra ‘grev’
dedi. Birleşik Metal-İş MESS’in
dayatmalarına karşı ilan ettiği greve
Eskişehir’de başladı. Grev kararı 15 bin
metal işçisini kapsıyor. (Sendika.org) 22
Mart
Anadolu Ajansı'nın (AA) Ankara Tandoğan'daki Genel Müdürlük binası ile 20
bölge ve büro müdürlüğünde bugün grev
kararı asıldı. Ajansta 550 üyesi, Türkiye'de
toplam dört bin 500 üyesi olan Türkiye
Gazeteciler Sendikası (TGS), işveren temsilcilerinin "özlük haklarını ve iş
güvencesini yok etmeyi amaçlayan
uzlaşmaz tutumu" nedeniyle bu kararın
alındığını açıkladı. (Bianet) 15 Mart
BELEDİYE-İŞ Sendikası ile Yeniçiftlik
Belediyesi arasında süren toplu iş sözleşmesi, hiçbir maddede anlaşmaya varılamadığı için tıkandı. Bunun üzerine
belediyeye bağlı iş yerlerine grev kararı
asıldı. (Evrensel) 16 Mart
Açılan yetki davası nedeniyle iki yıldır
toplu sözleşme hakkından yararlanamayan
Çankaya Belediyesi Belde A.Ş. işçileri,
belediye başkanlık binası önünde bir gecelik oturma eylemi yaptı. Üye oldukları
Sosyal-İş Sendikası'na açılan yetki
davasının 1.5 yıl sürmesini protesto eden
işçiler, toplu sözleşme ve önceki toplu
sözleşmeden kaynaklı kazanılmış haklarını
istedi. (Evrensel) 15 Mart
Türk Metal Sendikası'na bağlı Erdemir işçileri toplu sözleşme görüşmelerinde yaşanan tıkanıklığın ardından eylem kararı aldı.
Erdemir ana kapısı önünde toplanan 3 bin
500 işçi patrona uyarı eylemi gerçekleştirdi.
(Evrensel) 17 Mart
İstanbul Okmeydanı Eğitim ve Araştırma
Hastanesi’nde, hastane yönetiminin baskılarına dayanamayıp intihar girişiminde bulunan hemşire için hastane çalışanları ve
SES üyeleri hastane önünde eylem yaptı.
Senelerdir hastane yönetiminin çalışanlar
üzerinde büyük baskılar uyguladığını
söyleyen hastane çalışanları “Üzerimizdeki
baskılar bizi intihara sürüklüyor” dedi.
(Evrensel) 2 Mart
Postacılar çok çalışıyor, az ücret alıyor.
PTT’ye uzun süredir kadrolu personel alınmıyor, taşeron personel alınıyor. PTT
işçileri cumartesi günleri saati 110 kuruşa
çalıştırılıyor. Haber-Sen İstanbul Şubesi
üyesi PTT çalışanları insanca yaşam istedi,
taleplerinin karşılanmaması durumunda
greve gideceklerini duyurdu. (Sendika.org)
26 Mart
21 yıl aradan sonra greve çıkan metal işçilerinin İzmit Standart Raf’ta da grevi
başladı. 100 işçi greve gitti. (Sendika.org)
24 Mart
Şırnak Belediyesi ile KESK'e bağlı Tüm
Bel-Sen arasında yapılan toplu iş sözleşmesinde 'başlık parası isteyen ya da
eşinin üzerine kuma getirenler sözleşmeden yararlanamaz' yönünde hüküm yer
aldı. (Zaman) 5 Mart
Limter-İş Sendikası’nın çoğunluk sağladığı
Numarine Tersanesi’nde işveren Toplu İş
Sözleşmesini (TİS) imzalamaya yanaşmazken, Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı’da yetki tespitini erteliyor. (Gün-
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 71
lük) 30 Mart
Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) ile
Anadolu Ajansı (AA) Genel Müdürlüğü
arasında yapılan TİS görüşmelerinde
yaşanan tıkanıklık nedeni ile 20 bölge ve
büro müdürlüğünde grev başlatıldı. (Günlük) 16 Mart
NİSAN
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, TEKEL
işçilerine destek verenler hakkında 8 yıl
hapis cezası istiyor! (ANF) 21 Nisan
Sağlık emekçilerinin 19-20 Nisan’da
gerçekleştirdikleri iki günlük grevin
ardından Sağlık Bakanlığı bazı hastanelerde
müfettiş görevlendirdi. Müfettişlerin greve
katılıp katılmadıklarını sorduğu hekimlerden belge imzalamasını istedi. (ANF) 24
Nisan
Sağlıkçıların, AKP'nin sağlık politikalarına
karşı 19 Nisan’da başlattıkları greve
Türkiye’nin hemen her yerinde yoğun
katılım oldu. 19 Nisan günü, İstanbul,
Ankara, İzmir, Bursa, Adana, Mersin,
Tekirdağ, Kırklareli, Antalya, Urfa,
Hakkari, Sivas, Uşak, Zonguldak, Manisa,
Balıkesir, Çanakkale, Edirne, Denizli ve
Muğla’da da sağlıkçılar iş bıraktı.
(Sendika.org) 20 Nisan
Hava-İş, İstanbul’daki Sabiha Gökçen
Havalanı’nda faaliyet gösteren TEC
işyerine grev kararını astı. (Sendika.org) 13
Nisan
Gebze Organize Sanayi Bölgesi'ndeki Arfesan fabrikasında başlayan grev 4. gününü
geride bıraktı. (Sendika.org) 12 Nisan
Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde
asistan hekimlerinin ve sağlık emekçilerinin
özlük hakları için 1 Nisan’da başlattıkları
grev 5 Nisan’da kazanıma ulaştı. Asistan
Emekli-Sen üyeleri eş zamanlı yaptıkları
eylemlerle 2002-2006 yılları arasında verilmeyen maaş farklarının ödenmesi istedi.
Emekliler, imza kampanyası başlattı.
(Sendika.org) 2 Nisan
Doruk işçilerinin grevinin 11. gününde
Eskişehir Gültepe mahallesinde yaşayan
mahalle sakinleriyle konuştuk. Metal
işçilerinin hakları için mücadele ettiğini belirten mahalle sakinleri sonuna kadar
işçilere destek olacaklarını açıkladı.
(Evrensel) 1 Nisan
13 Mart'ta binlerce sağlık emekçisinin gerçekleştirdiği mitingin ardından aldığı grev
kararı Eskişehir’de başarıyla gerçekleş-tirildi. Hastane çalışanları, doktorlar, tıp fakültesi öğrencileri bu sabah 2 gün sürecek
grevi başlattı. “Sağlıkta dönüşüm” programının halk sağlığına olumsuz etkilerinin
yanı sıra çalışanlara olan olumsuz etkilerinin dayanılmaz boyutlara ulaştığını belirten sağlık çalışanları hükümetin sağlık
politikalarına tepki gösterdi. (Evrensel) 19
Nisan
Manisa da yapılan grev yüzde 80 katılımla
gerçekleşti. Devlet Hastanesi ve Merkez
Efendi Devlet Hastanesinde hastalara bildiri
dağıtan sağlık emekçileri Celal Bayar
Üniversitesi hastane bahçesinde toplandı.
Yaklaşık 500 kişiyle birlikte Merkez
Manolya Meydanı’na yürüyüşe geçildi.
(Evrensel) 19 Nisan
Tüpraş’ın ülke genelindeki 4 rafinerisinde
çalışan 3 bin 337 üyesi adına 10 Şubattan
bu yana toplusözleşme görüşmelerini
sürdüren Petrol-İş Sendikası, görüşmelerin
tıkanması üzerine bu sabah fabrika önünde
eylem yaptı. (Evrensel) 19 Nisan
Şırnak'ın Güçlükonak İlçesi'nde yapımı
devam eden Ilısu Barajı işçileri ücret ve
çalışma koşullarından kaynaklı sıkıntılarına
dikkat çekmek için grev başlatırken, işçiler,
barajın güvenlik amiri olan emekli yarbayın
kendilerini tehdit ettiğini söyledi. (Evrensel)
29 Nisan
71
Grev ve Toplu Sözleşme Hakkı
Hava-İş Sendikası'nın grev aşamasına
geldiği Amerikalı Pratt Whitney THY
Teknik Uçak Motoru Bakım Merkezi'nin
(TEC) firmasında grev kararı öncesinde 3
işçi atıldı. Sendika, grev uyarısında bulundu. (Günlük) 26 Mart
hekimler, 5 Nisan gününü “Asistan Hekimler Günü” ilan etti. (Sendika.org) 6 Nisan
72
MAYIS
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 72
Sur Belediyesi ile Belediye İş Sendikası
Diyarbakır Şubesi arasında yapılan toplu iş
sözleşmesinde eş ve çocuklarına şiddet
uygulayan personelin maaşının eşine verilmesi ve belediye çalışanlarına dil kursları
vermesini karar altına almak için Sur
Belediyesi ile Belediye İş Sendikası
Diyarbakır Şubesi arasında bir süredir
devam eden toplu iş görüşmeleri anlaşma
ile son buldu. (ANF) 9 Mayıs
Düzce'de DİSK'e bağlı Birleşik Metal-İş
Sendikasına üye oldukları için 120 işçinin
işten çıkarılmasının ardından camilerde
okuttuğu hutbeyle işverenlere destek verdi.
Cemaate okunan hutbede "İşi gereğinden
fazla yavaşlatmak ve işyerine zarar vermek,
karı ve karlılığı azaltıcı davranışlarda bulunmak çalışanı ağır dini mesuliyet altına
sokar" denildi. (ANF) 19 Mayıs
Petrol-İş üyesi kamu işçileri bugün, Türkİş ve AKP’nin kamu işyeri toplu iş
sözleşmesi görüşmelerindeki tavrını
protesto etmek için 1 saat iş bıraktı.
(Sendika.org) 30 Mayıs
Petrol-İş’in, Mutlu Akü’deki grev 5 saatte
kazanıma ulaştı. İstanbul’un Tuzla İlçesi’nde bulunan Mutlu Akü işyerinde 24
Mayıs sabahı saat 08.00’de başlayan grevin
ardından, işveren Petrol-İş temsilcileriyle
görüşmek zorunda kaldı. Yapılan
görüşmede toplu iş sözleşmesi imzalandı.
(Sendika.org) 25 Mayıs
Saybolt ile Petrol-İş arasındaki toplu iş
sözleşmesinde anlaşmazlık çıkması sebebiyle Petrol-İş, Saybolt işyerinde greve
çıktı. (Sendika.org) 6 Mayıs
Hava-İş, 13 Mayıs’ta Sabiha Gökçen
Havaalanı’nda bulunan Pratt&Whitney
THY Teknik Uçak Motoru Bakım Merkezi
Limited Şirketi’nde (TEC) greve çıkacak.
Hava-İş ile TEC arasındaki toplu iş
sözleşmesinde sözleşmesinin süresi,
ücretler, kıdem ve terfiler ile sosyal haklar
konusunda anlaşmazlık çıkması üzerine
Hava-İş grev kararı aldı. (Sendika.org) 6
Mayıs
Ankara'da Tekel işçilerinin eylemine destek
vermek amacıyla 4 Şubat 2010'da Türkiye
genelinde yapılan iş bırakma eylemine
katılan İzmir Büyükşehir Belediyesi'ne
bağlı 500 otobüs şoförüne soruşturma
açıldı. (Zaman) 31 Mayıs
HAZİRAN
DİSK’e bağlı Sosyal İş Sendikası ile Metro
Grosmarket arasında 3000’e yakın işçi için
sürdürülen
Toplu
İş
Sözleşmesi
görüşmelerinde anlaşma sağlanamaması
üzerine, Sosyal İş Sendikası’nın aldığı grev
kararı ilan edildi. (ANF) 10 Haziran
Tüpraş'ta 3 bin 337 Petrol-İş üyesi işçiyi
kapsayan toplu iş sözleşmesi görüşmelerinin tıkanması nedeniyle Tüpraş Aliağa, Batman, Kocaeli ve Kırıkkale rafinerilerinde
çalışan işçiler bugün 4 saat iş bırakarak Koç
Holding işvereninin uzlaş-maz tutumunu
protesto etti. (Sendika.org) 9 Haziran
DİSK Genel-İş ile İzmir Büyükşehir
Belediyesi arasında süren toplu iş
sözleşmesinden anlaşmazlık çıkmasının
ardından Genel-İş, İzmir Büyükşehir
Belediyesi’ne grev kararı astı. (Sendika.org)
17 Haziran
Limak Holding’e ait İstanbul’daki Sabiha
Gökçen Havaalanı’ndaki(İSG) bünyesinde
çalışan Hava-İş üyesi işçiler toplu sözleşme
haklarını kullanmak için mücadele ediyor.
İSG ise sendika ile görüşmemek için elinden geleni yapıyor. (Sendika.org) 20 Haziran
Hatay'ın İskenderun ilçesinde İSDEMİR
fabrikalarında çalışan işçiler fabrika önünde
toplandı. 30 Haziran'da grev kararı alan İsdemir çalışanları ve aileleri gerçekleştirilen
mitingte bir araya geldi. (Zaman) 16 Haziran
Genel İş Sendikası 1 nolu Şube Başkanı
Fikret Ocak, İzmir Büyükşehir Belediyesine bağlı İZELMAN şirketinde toplu
sözleşme
görüşmelerinde
anlaşma
sağlanamaması nedeniyle 2500 otobüs
şoförünün sakal bırakma ve fazla mesailere
kalmama eylemi başlattığını söyledi.
(Zaman) 16 Haziran
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 73
TEMMUZ
Petkim toplu iş sözleşmesi için masaya
oturduğu Petrol-İş Sendikası ile anlaşmaya
varamadı. Ücret zammını yetersiz bulan
işçiler demokratik, meşru direnme hakkının
kullanılacağını açıkladı. (Sabah) 19 Temmuz
Zonguldak, Genel Maden İşçileri Sendikası
(GMİS), Türkiye Taşkömürü Kurumu
(TTK) çalışanlarını ilgilendiren 24. Dönem
Toplu İş Sözleşmesi görüşmelerinin uzlaşmazlıkla sonuçlanması ve yasal sürelerin
dolması nedeniyle 06.07. 2011 tarihi
itibarıyla grev kararı aldı. (iha) 6 Temmuz
AĞUSTOS
15 Ağustos'ta hükümet ile memur
konfederasyonları arasında başlayacak
'toplu görüşme' süreci öncesinde “İnsanca
bir yaşam, demokratik çalışma koşulları
için grev ve toplu sözleşme” talebini dile
getiren KESK'e bağlı Sağlık ve Sosyal
Hizmet Emekçileri Sendikası (SES), İstanbul, Ankara ve Adana'da eylemler
gerçekleştirdi. (kizilbayrak.net) 3 Ağustos
İZFAŞ ile Sosyal İş Sendikası arasındaki
toplu sözleşme görüşmelerinde anlaşma
sağlanamaması üzerine sendikanın grev
kararı alması, 8 Eylül 2011’de başlayacak
İzmir Enternasyonal Fuarı öncesinde kaygı
yarattı. (DHA) 5 Ağustos
Birleşik Kamu İşgörenleri Sendikaları Konfederasyonu (Birleşik Kamu-İş) ve bağlı
sendikalar, ''grevli toplu sözleşme hakkı''
için Ankara'da eylem yaptı. (AA) 15
Ağustos
Memur-Sen`in hazırladığı rapora göre,
Avrupa`nın bir çok ülkesinde asker ve
polisler de sendikaya üye olup toplu
sözleşme yapabiliyor. Konfederasyon, asker
ve polisler olmasa da buralarda çalışan sivil
memurlara sendika hakkı tanınmasını istiyor (AA) 16 Ağustos
EYLÜL
Türk Denizcilik Sendikası, yayımladığı
basın bülteninde İDO ile 11. Dönem Toplu
İş Sözleşmesi görüşmelerinin sonuçsuz
kaldığı, bu anlaşmazlık sonucunda İDO
birimlerinde greve gidileceğini açıkladı.
(ulasimonline.com) 7 Eylül
Sağlık Bakanlığı önünde toplanan SES
üyeleri, üzerinde “Baskı, sürgün,
soruşturma ve cezalar bizi yıldıramaz, mücadelemizden alıkoyamaz” yazılı pankart
açtı. SES Genel Başkanı Çetin Erdolu, burada yaptığı açıklamada, gelecek dönemde
taşeronluğun sağlık alanında tescili
sayılabilecek değişikliklerin yapılacağını
ileri sürerek, “Çalışanlar, kıdem tazminatını
ortadan kaldıran, toplu sözleşme hakkını
budayan değişiklikler bekliyor. Kanun Hükmünde Kararname ile değişiklikler
yapılıyor. Toplu görüşmeden değil, toplu
sözleşmeden yanayız. Toplu sözleşme
hakkını kullanamadığımız takdirde grev
hakkını kullanacağız” dedi. ( hürriyet) 10
Eylül
KESK, Kamu Görevlileri Sendikalar Kanunu'nda değişiklik öngören tasarıyı,
emekçilerin grev hakkını engellediği
gerekçesiyle protesto etti. (bianet) 15 Eylül
Toplu sözleşme ve grev hakkı için eylem
yapan Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK), demokrasinin hakim
olduğu ülkelerdeki gibi Türkiye'de de kamu
emekçilerine özgür toplu pazarlık ortamı
yaratacak
düzenlemelerin
önünün
açılmasını istedi (ankara haner ajansı) 15
Eylül
EKİM
DİSK Genel Sekreteri Tayfun Görgün,
73
Grev ve Toplu Sözleşme Hakkı
Çanakkale Belediyesi ile KESK'e bağlı
Tüm Bel-Sen arasında imzalanan toplu iş
sözleşmesine, ''Eşine ve çocuklarına şiddet
uygulayan personelden ödemeleri kesilecektir'' ek maddesi kondu. (Zaman) 1 Haziran
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 74
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
74
DİSK’in
Üçlü
Danışma
Kurulu
toplantılarına katılmayacağını açıkladı.
DİSK’in işçi sınıfının sıkıştırılmak istendiği
yeni cendereye karşı sessiz kalmayacağını
belirten Görgün, yeni taslağın içinde, kıdem
tazminatı fonu ve bölgesel asgari ücretin
yer aldığını söyledi. (soL) 17 Elim
İzmir Çiğli Organize Sanayi Bölgesinde bulunan Billur Tuz Fabrikası'nda yeniden
yetki almak için örgütlenme çalışması
yürüten Tek Gıda-İş 3 No’lu Şube, işten
atılan işçilerle, sendika temsilcileri ve
desteğe gelenlerle birlikte fabrika önünde
eylem yaptı. Burada açıklama yapan Tek
Gıda-İş 3 No’lu Şube Başkanı Latif
Gökçay, Billur Tuz fabrikasında şube olarak
13 toplusözleşme imzaladıklarını söyledi.
Ayrıca 30 yıla yakın bir zamandır yetkiliyken bu dönem iş yerindeki taşeron
uygulaması nedeniyle yetkiyi kaybettiklerini dile getirdi. (mucadelebirligi.com) 16
Ekim
Hazine Müsteşarlığına bağlı Darphane ve
Damga Matbaası Genel Müdürlüğü’nde
çalışan 220 işçi greve çıkıyor. AA
muhabirinin edindiği bilgiye göre,
Darphane işçilerinin örgütlü olduğu Basınİş'in yaklaşık 10 aydır kamu işveren
sendikası ile yürüttüğü toplu iş görüşmesi
müzakerelerinde anlaşma sağlanamadı.
Bunun üzerine Basın-İş grev kararı aldı.
Sendika, grev kararını 25 Ekim Salı günü iş
yerine asacak. (AA) 22 Ekim
KASIM
Sağlık işçilerinin İstanbul’da 25 Ekim’de
yapmayı planladığı; ancak Van depremi nedeniyle ertelediği grev, 22 Kasım’da
yapılacak.
Üniversite hastanelerinin Sağlık Bakanlığı’na devredilmesine, Kamu Hastane Birlikleri yasasına, emeklilik ikramiyelerinin
gaspını, öğretim üyelerinin görevlerini
yapmalarının yasaklanmasına, sağlık
işçilerinin düşük ücretle, güvencesiz,
sözleşmeli çalıştırılmasına karşı yapılacak
grevi, İstanbul Tabib Odası, SES Aksaray
Şubesi ve İÜ Tıp Fakülteleri Öğretim
Üyeleri Girişimi örgütlüyor. Sağlık işçileri
25 Ekim’de saat 11.00′de Cerrahpaşa Tıp
Fakültesi’nden İstanbul Tıp Fakültesi’ne
yürüyecek. Haydarpaşa Numune Eğitim
Araştırma Hastanesi Acil Servis önünde
saat 12.30′da kitlesel bir basın açıklaması
yapacaklar. Aynı gün Cerrahpaşa ve İstanbul Tıp Fakültelerinde İstanbul Tabip Odası
ve SES üyeleri tarafından sabah saatlerinde
iş bırakılacak. Her iki hastanenin bahçesine
grev çadırları kuralacak. (devrimciproletarya.net) 5 Kasım
ARALIK
KESK Genel Başkanı Lami Özgen ve
KESK’e bağlı sendika başkanları, dün bir
basın toplantısı düzenleyerek 21 Aralık’ta
greve gideceklerini duyurdu. Sağlıkçıların
da 21 Aralık’ta g(ö)revde olduklarını belirten Özgen, diğer konfederasyonları da
greve çağırdı. (sendika) 4 Aralık
KESK ve TTB'nin çağrısıyla kamu emekçileri bugün grevde. AKP Hükümeti'nin
sağlık politikalarını ve toplu iş sözleşmesi
hakkını gasp etmesini protesto eden
emekçiler, ülke genelinde alanlarda olacak.
(etha) 21 Aralık
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 75
SENDİKA VE ÖRGÜTLENME HAKKI
OCAK
Dev Sağlık-İş üyesi olduğu için işten
çıkarılan 2 taşeron sağlık işçisinin Samsun
Gazi Devlet Hastanesi bahçesindeki direnişi
sürüyor. (Sendika.org) 30 Ocak
Nakliyat-İş üyesi olduğu için işten
çıkarıldıktan sonra 27 Aralık günü direnişe
geçen Nemtrans işçileri, işverenin görüşme
talebini reddetmesi üzerine Bursa’nın Gemlik İlçesi’nde bulunan işyeri önünden İstanbul Levent’te bulunan İş Bankası
Kuleleri’ne
yürüme
kararı
aldı.
(Sendika.org) 10 Ocak
Çorlu Avrupa Serbest Bölgesi'nde faaliyet
gösteren ve 250 işçinin çalıştığı Polyplex
Europa Polyester Film ve San. Tic. A.Ş adlı
Hindistanlı firma 15 Petrol-İş üyesini daha
işten çıkardı. Çalışanların örgütlenmesine
tahammül edemeyen firma, daha önce de 6
işçinin iş aktini feshetmişti. (Sendika.org)
10 Ocak
Yargıtay, Türk-İş'e bağlı Koop-İş Sendikası’nın Praktiker’de yetkili sendika
olduğunu resmen belirtti. Praktiker işvereninin, daha önce sendikanın yetkisine
dair verilen karara ilişkin itirazı Yargıtay
tarafından reddedildi. (Sendika.org) 13
Ocak
Tekirdağ’ın Çorlu İlçesi’nde bulunan Grup
Suni Deri Fabrikası önünde 10 Aralık
2010’dan bu yana direnişlerini sürdüren
işçilerin direniş çadırı dün (16 Ocak) gece
yakıldı. Deri-İş, konuyla ilgili bir basın
açıklaması yaparak, direnişin tüm baskılara
ve tehditlere rağmen süreceğini belirtti.
Grup Suni Deri Fabrikası’nda Deri-İş üyesi
oldukları için işten çıkarılan ve işlerine
sendikalı olarak geri dönmek için 10 Aralık
2010’da direnişe geçmişti. (Sendi-ka.org)
17 Ocak
PETROL-İŞ Sendikasına üye oldukları için
işten atılan Saba işçileri direnişlerinin 17.
gününü geride bıraktı. İşçiler dün sabah da
taşeron işçilerin polis yardımıyla fabrikaya
sokulmasına tepki gösterdi. (Evrensel) 6
Ocak
Sendikaya üye oldukları için işten çıkarılan
ve direnişe geçen Bericap işçileri, dün yeni
bir engelleme ile karşılaştılar. Direnişlerinin
11 gününde kurdukları çadırı görmediler.
Çünkü valilik kararı ile çevik kuvvet gece
çadırı söküp, el koymuştu. (Evrensel) 5
Ocak
Tekirdağ’ın Çorlu ilçesine bağlı Yeniçiftlik
Belediyesi, Belediye İş Sen-dikasından istifa etmedikleri için işten atılan 14 işçinin
eylemine tanıklık etti. (Evrensel) 8 Ocak
Hacettepe Üniversitesi’nde hem öğrencilerin, hem de sendikaların faaliyetlerine
yönelik baskılar bitmek bilmiyor. Son
olarak aralarında biri doçent kadrosunda 11
Eğitim-Sen’li hakkında soruşturma açıldı.
Sendikal hakların kullanımına dahi izin
verilmediğini ifade eden Eğitim Sen genel
başkanı Zübeyde Kılıç, Eğitim Sen’in bu
tür uygulamalara karşı her zaman mücadele
ettiğini söyledi. (Evrensel) 26 Ocak
Özkan Demir Çelik fabrikasında Çelikhane bölümün açılmasıyla işçi sayısının
arttığı fabrikada, sendika düşmanlığının
yanı sıra esnek çalışma uygulamaları ve hak
gaspları oldukça fazla.İşçiler işe alınırken
yapılan ilk iş, eski çalıştığı işyerinde
sendika üyesi olan işçilerin noter vasıtasıyla
sendikadan istifa ettirilmesi olurken çeşitli
“kağıtlar” da imzalatarak adeta bir mahkum
haline getirilmeye çalışılıyorlar. (Evrensel)
31 Ocak
BES Genel Örgütlenme Sekreteri Abidin
Sırma’nın memuriyet görevinin sona
erdirilmesine BES üyelerinden tepki geldi.
(Evrensel) 29 Ocak
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 76
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
76
ANKARA Valiliğinin Tüm Üretici
Köylüler Sendikasının (Tüm-Köy Sen)
kapatılması talebiyle başlattığı yargı süreci
nihayet sendika lehine sona erdi. Ankara 15.
İş Mahkemesinin “Üreticilerin sendika
kurmasının önünde yasal bir engel olmadığı
ve sendika kurmanın izne tabi olmadığı”
yönündeki kararı, Yargıtay 9. Dairesi
tarafından da onandı. (Evrensel) 27 Ocak
Türkiye’nin en büyük deri fabrikalarından
biri olan Desa Deri’de sendika düşmanlığı
devam ediyor. 2008 yılında Deri-İş Sendikasına üye oldukları için Düzce ve Sefaköy’de
bulanan fabrikalardan çok sayıda işçi atan
Desa patronu, 17 Ocakta da sendikaya üye
olacakları duyumunu aldığı 12 işçiyi kapı
önüne koydu. (Evrensel) 27 Ocak
İstanbul Büyükşehir Belediyesinde (İBB)
çalışanların Hizmet-İş’e geçirilmek istenmesine işçilerden tepki geldi. Belediye-İş’in
bazı eski yöneticilerinin Hizmet-İş’e
geçerek işçileri buraya geçmeye zorlaması
ve işvereninde bu sürece katılmasına
Belediye-İş üyeleri yürüyüşle cevap verdi.
(Evrensel) 25 Ocak
Hak-İş’e bağlı olan sendikalarda, yöneticilere muhalefet edenler işten atılmakla
tehdit edildi. Kayseri Öz İplik İş üyeleri
önceki gün yaptıkları basın toplantısında
delege adaylarını belirleyip kongreyi beklediklerini ifade eden Veysel Bayrak ile
BOYTEKS İşyeri Baştemsilcisi Hürmüz
Kılıç, Eren’in patron temsilcileri aracılığı
ile tehditlerini ilettiğini ileri sürdü.
(Evrensel) 22 Ocak
Eğitim Sen Muğla Şubesi, Bodrum’daki
üyelerine yönelik baskıların sürdüğünü
bildirdi. Son olarak Yahşi Eğitim Uygulama
Okulu ve İş Eğitimi Merkezi’nde, okul
müdürünün sorunları keyfi tutum ve
davranışlar yoluyla çözme yoluna girdiği,
buna karşı çıkanlara ise onur kırıcı
yaklaşımlarla yanıt verildiği belirtilen
açıklamada,
öğretmenlere
davranış
konusunda ciddi farklılıklar bilindiği belirtilerek “Okul içerisinde tutulması istenmeyen öğretmenlerle ilgili okullarda
uzaklaştırmanın yolları aranırken, norm
fazlası durumunda olan öğretmenlerin
okulda tutulmasının yolları aranmaktadır”
dendi. (Evrensel) 21 Ocak
BES Genel Başkanı Osman Biçer, SGK’da
üyelerine yönelik sürgün ve cezalara sessiz
kalmayacaklarını belirtti. Biçer dün yaptığı
açıklamada, BES İzmir Şube Yönetim Kurulu Üyesi SGK Emekçisi Ali Rıza Eroğlu
ve Bursa Şube Yönetim Kurulu Üyesi
Şinasi Tatar’ın sendikalarının eylem
çağrılarına yanıt verdikleri için sürgün
edildiklerini, ayrıca SGK Bursa İl
Müdürlüğü’nde görev yapmakta olan 8
BES üyesi hakkında da soruşturma
başlatıldığını hatırlattı. (Evrensel) 20 Ocak
Belediye-İş Sendikasında Genel Merkezin
muhalif şubelere yönelik baskıları dur
durak bilmiyor. Belediye-İş İstanbul 1 No’u
Şube Başkanı Ser-dar Cafer Özkul ve 2
No’lu Şube Baş-kanı Hasan Gülüm,
sendikadan ihraç edilmek üzere disiplin kuruluna sevk edildiler. (Evrensel) 13 Ocak
Buca Belediyesi’nde taşeron işçi ola-rak
çalışırken güvenceli ve sendikalı olarak
çalışmak istedikleri için işten atı-lan
işçilerin direnişi yeni yılda da sürü-yor.
(Evrensel) 1 Ocak
Sadece Akteks’de örgütlülüğü kalan DİSK
Tekstil Gaziantep Şubesinin 112 delegeyle
gerçekleştirilen kongresinde gerginlik
hakim olurken geçtiğimiz yıl 74 gün grev
yaparak sendikal mücadele veren Çemen
Tekstil işçileri alınmadı. (Evrensel) 25 Ocak
TPAO Adıyaman Bölge Müdürlüğü önünde
Petrol İş Sendikası’na üye yaklaşık 200 işçi
9 işçi arkadaşlarına 8’er gün işten
uzaklaşma cezası verilmesini protesto etti.
İşçiler adına açıklama yapın Petrol-İş
Adıyaman Şube Başkanı Zeynal Eroğlu,
cezaya tabi tutulan 9 işçinin konularında
uzman olmalarına karşın sendikalı oldukları
için baskıya maruz kaldıklarını söyledi.
(Evrensel) 8 Ocak
İşverenlerin sendika düşmanlığı Bursa'ya
sıçradı. İspanyol sermayeli Tecasa Isı
Sanayi A.Ş işyerinde Birleşik Metal-İş yetki
başvurusu yapınca, işveren 3 işçinin
sözleşmesini fesh etti. İşçiler, fabrika
önünde direnişe geçti. (Günlük) 30 Ocak
SES Şırnak Şubesi, bir üyelerinin
Şırnak'taki görevinden alınarak, "geçici
görevlendirme" adı altında Cizre'ye gönderilmesini "sürgün politikası" olarak
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 77
ŞUBAT
Çalıştıkları PTT’de örgütlenme çalışmaları
başlatmaları üzerine sözleşmeleri yenilenmeyen ve işlerine son verilen PTT işçileri
50 gündür Topkapı ve Sarıyer Posta
Dağıtım Merkezleri önünde direniyorlar.
İşçilerin örgütlenme başvurusu yaptığı Türk
Haber Sen ise işçilerin üyeliklerini bile
sorun haline getirerek yalnız bırakıyor.
(ANF) 22 Şubat
Sendikal hakları için mücadele veren Ontex
işçileri, iş temsilcilerinin atama usulüyle
değil de sandık yoluyla seçilmesini isteyince, önce üye oldukları Türk-İş’e bağlı
Selüloz-İş sendikası tarafından tehdit
edildiler, sonra da işten attırıldılar. (ANF)
17 Şubat
Birleşik Metal-İş Sendikası örgütlenme
çalışması yürüttükleri ve toplu iş sözleşmesi
yetkisi aldıkları Casper Bilgisayar’da
üyelerine baskı yapıldığını ve 3 üyelerinin
işten atıldığını bildirdi. (Evrensel) 22 Şubat
Örgütlenme
haklarını
kullanarak
TÜMTİS’e üye oldukları için işten
çıkartılan 163 UPS işçisinin sürdürdüğü
direniş başarıyla sona erdi. Bugün TÜMTİS
Merkez Yönetim Kurulu (MYK) tarafından
yapılan yazılı bir açıklamayla direnişin
işverenle yapılan görüşmeler sonucu bir iyi
niyet protokolü imzalanarak sona erdiği belirtildi. (Sendika.org) 1 Şubat
Ağrı Devlet Hastanesi’nde taşeron şirketler
aracılığı ile çalıştırılan sağlık işçileri son
dönemde hastane yönetimi tarafından
kendilerine baskı ve yıldırma politikaları
uygulandığını ifade ediyor. İşçiler, bu baskı
politikasının son halkası olarak ise
otomasyon ve veri giriş elemanı olarak
çalışan arkadaşlarının Ağrı İl Sağlık
Müdürlüğü’nün doğrudan talimatı ile yerlerinin değiştirilmek istenmesini gösteriyor.
(Sendika.org) 7 Şubat
Nemtrans işçilerinin direnişi zaferle
sonuçlandı. Nakliyat-İş üyesi oldukları için
işten çıkarılan ve ilerine geri dönmek için
27 Aralık 2010’dan bu yana direnen 45 işçi
işlerine geri döndü. İşçiler, ilerleyen günlerde işe başlayacaklarını ve bakanlığın
yetki başvurusunu kabul etmesinin
ardından da toplu iş sözleşmesi imzalamayı
amaçladıklarını söylüyor. (Sendika.org) 17
Şubat
Bursa’da Me-Par Nakliyat adlı şirket tarafından, sendikaya üye olduğu gerekçesiyle işten çıkartılan 8 işçi ve TÜMTİS bir
basın
açıklaması
gerçekleştirdi.
(Sendika.org) 24 Şubat
Kocaeli’de DSC Otomotiv Koltuk Sistemleri fabrikasında çalışan 25 işçi, sendikalaştıkları için işten atılınca fabrika önünde
direnişe geçti. (Sendika.org) 24 Şubat
Birleşik Metal-İş İzmir Şubesi’nin örgütlenerek yetki aldığı Schneider Elektrik’te, yetkiye itiraz eden patronun baskıları
sürüyor. (Evrensel) 23 Şubat
Adese Alışveriş Merkezi’nde çalışan işçiler,
işverenin sebep göstermeden Koop-İş
Sendikasında örgütlendikleri gerekçesiyle
işten çıkarılmalarını protesto etti. (Evrensel)
17 Şubat
Bursa’da kurulu bulunan İspanyol sermayeli Tecasa Isi Sanayi AS’de Birlesik
Metal-İş Sendikası’na üye olduklari için
isten atılan isçiler 6 gündür fabrika önünde
direniyor. Sendikanın yetki için Çalışma
Bakanlığı’na basvurmasının ardından 3
işçiyi işten atmıştı. (Evrensel) 2 Şubat
Samsun Halkevi üyeleri sendikaya üye
oldukları için işten atılan ve Gazi Devlet
Hastanesi önünde direnişe geçen Dev
Sağlık-İş üyesi işçileri ziyaret etti.
(Sendika.org) 6 Şubat
DESA Deri patronunun sendika düşmanlığı devam ediyor. 2008 yılında bir çok
işçiyi işten atan ve adı direnişle anılır hale
gelen Desa Deri’de, Safaköy’de sendikalı
olacaklarını duyduğu 12 işçinin ardından
Düzce’de bulunan fabrikadan da 2 işçi
atıldı. (Evrensel) 1 Şubat
Çiğli Organize Sanayi Bölgesi’nde bulunan
Billur Tuz, Tek Gıda-İş Sendikasının tam 40
yıldır sözleşme imzaladığı örgütlü bir
fabrikaydı. 2010 yılı sonunda biten
77
Sendika ve Örgütlenme Hakkı
değerlendirerek Vali'yi istifaya çağırdı.
(Günlük) 11 Ocak
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 78
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
78
toplusözleşme sonrası, yeniden yetki alabilmek için gerekli çoğunluğu sağlayamadı.
Fabrikada 23 sendika üyesi işçi çalışırken,
150 dolayında taşeron işçi çalışıyor.
Geçtiğimiz hafta yeniden sendika üyeliği
başlatan işçilerden 2’si işten atıldı.
(Evrensel) 8 Şubat
Samsun Gazi Devlet Hastanesi’nde Dev
Sağlık-İş’e üye olduğu için işten çıkarılan
Cemalettin Kömpe ve Ali Arslan’ın 26
Ocak’ta başlattıkları direniş sürüyor. İki işçi
“Sağlık işçisiyiz, hastane işyerimizdir” diyerek işe iade talebini yükseltiyor.
(Sendika.org) 11 Mart
Kayseri Hilton Otelinde, sendikalaşmaktan
dolayı işten çıkartılan yaklaşık 40 işçi
yakınlarıyla birlikte Hilton önünde eylem
yaptılar. Geçtiğimiz günlerde Hak İş’e bağlı
OLEYİS’e üye olarak yetki alan işçiler, patron baskısı ile karşı karşıyalar. (Evrensel) 6
Şubat
Türk-İş’e bağlı sekiz sendika işçi haklarına
ve sendikal çalışmaya saygı göstermediğini
belirterek DESA’yı uyardı. Sendikaların
uyarısında DESA ile 24 Ağustos 2009
yılında protokol imzalanmasına rağmen
firmanın protokol yükümlülüklerini yerine
getirmediği belirtildi. Açıklamada Düzce’de en son sendikal faaliyette bulunduğu
için Türkiye Deri-İş üyesi Hakan Lermi ve
Serdar Kuru adlı işçilerin işten atıldığı
hatırlatıldı. (Sendika.org) 12 Mart
GENEL-İŞ 5 No’lu Şube’nin örgütlü
bulunduğu Karabağlar Belediyesi Karbel
şirketinde yapılan delege seçimlerine,
işveren müdahalesi damgasını vurdu.
CHP’li Belediye Başkanı Sıtkı Kürüm ile
Spor Kulübü Müdürü olarak görev yapan
akrabası Erdoğan Kürüm, işçilerden kendi
hazırladıkları listeye oy vermelerini isteyerek aksi taktirde işten atmakla tehdit ettiler.
(Evrensel) 5 Şubat
Avcılar Belediye Başkanı Mustafa Değirmenci’nin Tüm Bel Sen Avcılar Şubesi
temsilcileri ve üyeleri üzerinde sürgün, disiplin cezası ve tehditlerle baskı
oluşturduğu iddiasıyla belediye binası
önünde eylem yapan beyediye çalışanları
keyfi uygulamaların son bulmasını talep
etti. (Evrensel) 3 Şubat
Tekstil-Sen Yönetim Kurulu Üyesi Mazlum
Diren Balkı, 17 aydır çalıştığı eski adı
Altınbaş (Taybo) Tekstil, şimdiki adıyla
İthaki Tekstil'den tuvalete gittiği gerekçesiyle hakaretlere maruz kalarak işten atıldı.
(Günlük) 8 Şubat
MART
KESK Diyarbakır Şubeler Platformu,
üyelerine yönelik yapılan sürgünleri yaptığı
yürüyüşle protesto etti. Emekçiler,
Diyarbakır sürgün ve baskıların adresi
olarak "AKP'nin Valisi" dedikleri
Diyarbakır Valiliği’ni gösterdi. (Sendika.org) 13 Mart
Türk-İş'e bağlı Belediye-İş Sendikası, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nde çalışan
üyelerinin, baskı ve tehditle istifa etmeye
veya Hak-İş'e bağlı Hizmet-İş Sendikası'na
üye olmaya zorlanmasına tepki gösterdi.
(Sendika.org) 10 Mart
Ontex işçilerinin direnişlerinin 10’uncu
gününde başlattıkları Canbebe, Canped,
Helen Harper ve Ontex’in diğer ürünlerini
boykot sürüyor. Sendika üyesi oldukları
için işten çıkarılan Ontex işçileri, işlerine
geri dönmek için İstanbul Yenibosna’da bulunan fabrika önünde direnişe geçmişti.
(Sendi-ka.org) 4 Mart
2010'da Microsoft'un "en iyi sistem inşa
partneri" ilan ettiği Casper Türkiye'deki
pazar payını büyüttükçe emekçilerinin
pazarlık payını küçültme çabasında. Şirket
Birleşik Metal'de örgütlenen çalışanlarını,
sendika yetkiyi kazandıktan sonra birer
birer işten çıkartıyor. Atılan işçiler fabrika
karşısında direnişe başladı. (Bianet) 16
Mart
Eğitim Sen Diyarbakır Şube üyeleri, Kadın
Sekreterleri Adile Gülçiçek’e açılan
soruşturmayı protesto etmek için Eğitim
Sen binası önünden Dağkapı Meydanı’na
kadar yürüyüş gerçekleştirdi. (Evrensel) 14
Mart
Sendikal hakları ve iş güvencesi için 21
gündür eylemde olan Konak Belediyesi
taşeron
işçileri
bugün
Basmane
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 79
ÇİNE Belediyesi eski Başkanı Osman
Aydın’ın Genel-İş’e geçtikleri için cezalandırdığı işçiler, açtıkları davayı kazandı.
1.5 yıl önce Çine Belediyesi’nde çalışan bir
grup işçi, Belediye-İş Sendikası’nın
sendikal haklarından yeterince faydalanamadıkları, Aydın Şubesi’nin işçilerden değil
belediyeden yana tavırlar aldığını belirterek
Genel-İş
Sendikası’na
geçmişlerdi.
(Evrensel) 17 Mart
Birleşik Metal-İş Sendikasına üye oldukları için çeşitli gerekçelerle işten atılan
DSC Otomotiv işçilerinin fabrika önündeki
direnişi devam ediyor. Atılan 35 işçinin yerine fabrikaya yaklaşık 50 işçi alınırken,
işçiler üzerindeki baskı sürüyor. (Evrensel)
7 Mart
DİSK’e bağlı Tekstil Sendikası yöneticileri
Çemen Tekstil işçisi Fevzettin Altun’un
sendikanın Gaziantep şube kongresinin iptali istemiyle açtığı davada ibretlik bir
savunma örneği gerçekleştirdi. Noter şartını
eleştiren sendika yöneticileri verdikleri itiraz dilekçesinde noter şartını savundu. İtiraz
dilekçesinde, ayrıca kongre salonuna
girmeleri engellenen işçilerin oy kullanmaları dahilinde mevcut durumunda değişmeyeceği de ileri sürüldü. (Evrensel) 3 Mart
Petrol-İş Sendikası’nda örgütlü oldukları
için işten atılan işçiler 71 gündün fabrika
önünde direniyorlar. Sendikal hakları için
direnişe geçen Bericap işçilerine yapılan
baskılar “Bu kadar da olmaz” dedirtti.
Direniş çadırları yıkılan, polisin saldırısına
maruz kalan işçilerin ateş yakarak ısınması
da engellenmeye çalışılıyor. Patronun talebi
üzerine polis ve itfaiye gelerek inceleme yaparken. Baskılara tepki gösteren işçiler
direnişi sürdürmekte kararlı. (Evrensel) 4
Mart
Büro Emekçileri Sendikası (BES) İzmir
Şube Başkanı Ramis Sağlam, 'Sosyal
Güvenlik Kurumu'nu küçük düşürmek'
suçlamasıyla hakim karşısına çıkacak.
Sağlam, sendikal faaliyetler çerçevesinde
yaptıkları basın açıklamalarının 'suç' sayılmasını eleştirerek, "Burada amaç benim
kellemi kesmektir" dedi. (ANF) 18 Mart
Çatalca’da kurulu bulunan Özak
Fabrikasına bağlı çalışan AKB giyimde
TEKSİF Sendikasına üye olan 80 işçi işten
atıldı. İşten atılan işçiler Çalışma Bölge
Müdürlüğü önünde eylem yaptı. (Evrensel)
23 Mart
Maltepe Gülsuyu’nda kurulu bulunan 200’e
yakın işçinin çalıştığı Sanel Elektronik
fabrikasında 100’ün üzerinde işçi Birleşik
Metal-İş’e üye oldu. Sendika yetki için
başvururken, patron iş kolu ve yetki için itiraz etti. Geçtiğimiz günlerde ise mahkeme
iş kolu itirazını işçiler lehine reddetti.
(Evrensel) 22 Mart
Çiğli Atatürk Organize Sanayi Bölgesi’nde
kurulu olan İzmir Senkromeç fabrikasında
işten atmalar başladı. Fabrikada yaşanan
sıkıntılar nedeni ile Türk Metal Sendikasında örgütlenmeye çalışan Senkromeç
işçilerinden haberdar olan patron, sendikalaşmanın öncüsü olduğunu düşündüğü
işçileri çeşitli nedenler ileri sürerek işten atmaya başladı. (Evrensel) 31 Mart
Büro Emekçileri Sendikası (BES) İzmir
Şube Başkanı Ramis Sağlam'ın, Sosyal
Güvenlik Kurumu'nun (SGK) gece denetimlerine ilişkin yaptığı basın açıklamasında kurumu "küçük düşürdüğü" ve
"hakaret" iddiasıyla yargılanmasına
başlandı. SGK'nin gece denetimlerine
ilişkin bir basın açıklaması yaptığını belirten Sağlam, açıklamada sarf ettiği sözlerin sendika adına, eleştiri hakkını
kullanarak söylediği sözler olduğunu ifade
etti. (Günlük) 23 Mart
Çorlu Grup Suni Deri işçilerinin direnişi
100. gününde. Gerekirse "100 gün daha
direniriz" diyen işçiler fabrika önünde
kurdukları çadırlarda etkinlik düzenleyerek
100. gün pastası kesti. Deri-İş Sendikası
üyelerine, Polyplex işçileri, Petrol-İş Lüleburgaz Şubesi, Metal-İş Çorlu Şubesi
başkanları destek verdi. (Günlük) 20 Mart
79
Sendika ve Örgütlenme Hakkı
Meydanı'ndan eski Sümerbank önüne kadar
süren bir yürüyüş düzenledi. Taşeron işçiler,
yaptıkları yol kapatma eyleminde polisin
sert müdahalesiyle karşılaştı. İşçiler
gözaltına alınırken, iki kadın işçi yaralanarak hastaneye kaldırıldı. (Evrensel) 17
Mart
80
NİSAN
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 80
AKP yanlısı okul müdürü Vahap Fırat ve
Müdür yardımcısı Erhan Ekıcı tarafından
darp edildi. (ANF) 12 Mayıs
KESK’e bağlı Tüm Bel-Sen, daha önce
çokça yaşadığı memuriyetten atılma,
sürgün, disiplin cezası uygulamalarının
bugün de sürdüğünü belirterek Gaziosmanpaşa ve Fatih belediyelerinde yaşanan
baskıları protesto etti. (Sendika.org) 13
Nisan
Sendika ve iş hakkı için Konak belediyesi
önündeki direnişlerine açlık grevine çeviren
işçilere, zabıta ekipleri ve çevik kuvvet
polisleri müdahale etti. (ANF) 18 Mayıs
Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde Dev Sağlık-İş üyesi olduğu için
işten çıkarılan işçiler bir günde kazanıma
ulaştı. (Sendika.org) 6 Nisan
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Eğitim
Sen'in 17 Nisan 2010'da Ankara'da,
''Demokratik, kamusal, nitelikli eğitim;
örgütlü, güvenceli çalışma hakkı'' talebiyle
düzenlediği miting nedeniyle, çoğunluğunu
KESK üyelerinin oluşturduğu 42 kişi
hakkında dava açtı. (Zaman) 28 Nisan
Deri İş Sendikasına üye oldukları için hiçbir
gerekçe gösterilmeden işten atılan işçiler
dün fabrika önüne direniş çadırı kurdu.
Sabah saatlerinde fabrika önünde oturma
eylemi yapan işçilere Deri İş üyeleri işçiler
ve Deri İş Tuzla Şube yöneticileri de katıldı.
Kampana patronu ve taşeronun işçilere
yaptığı saldırıyı protesto eden işçiler
sendikalı olarak işe dönene kadar mücadelelerini sürdüreceklerini söyledi.
(Evrensel) 2 Nisan
Sendikalaştıkları için işten atılan ve
direnişte olan Kampana Deri işçileri, patronun taşeron işçi çalıştırmasına engel oldu.
(Evrensel) 8 Nisan
Bursa’da Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi’nde faaliyet sürdüren Mark&Spencer’in
Türkiye’deki en önemli tedarikçisi olan
Etay giyim fabrikasında 3 işçi Teksif
sendikasına üye oldukları için işten
çıkarıldı. (Evrensel) 13 Nisan
MAYIS
Esenkent Atatürk İlk Öğretim okulunda Baş
Müdür Yardımcılığı görevini yapan EğitimSen 7 nolu şube üyesi Adıgüzel Şarman’nın
Samsun'da Ulaştırma Bakanı ve Vali'nin ziyareti sırasında seslerini duyrumak için
eylem yapan işçiler polis saldırısına uğradı.
Samsun Gazi Devlet Hastanesi’nde Dev
Sağlık-İş sendikasında örgütlendiği için işte
atılan iki işçi, “İşyerimiz hastanedir, terk etmiyoruz, işimizi geri istiyoruz” siyerek 123
gündür hastane bahçesinde çadır kurarak
yürüttüğü
direnişi
sürdürüyor.
(Sendika.org) 30 Mayıs
Muğla’nın Bodrum İlçesi’nde öğretmenler
Eğitim-Sen’li olduğu için baskılara,
soruşturmalara ve sürgüne maruz kalıyor;
“Misafire çay servisini geciktirmek” bir
anda sürgün sebebi oluyor. (Sendika.org) 18
Mayıs
Birleşik Metal-İş üyesi olduğu için işten
çıkarılan 9 arkadaşları için fabrikaya kapanan 400 işçinin direnişi 17 Mayıs’ta
kazanıma ulaştı. Bekaert işvereni üç işçiyi
işe almak zorunda kalırken, kalan işçilere
de kıdem tazminatları artı 45 bin lira ödemek zorunda kaldı. (Sendika.org) 18 Mayıs
Düzce Beyköy’deki Organize Sanayi Bölgesi’nde 10 Mayıs günü yola çıkan MASDAF işçileri bugün (18 Mayıs)
İstanbul’daki Birleşik Metal-İş Genel
Merkezi’ne vardı. 20 işçi, yürüyüşlerini
MAS-DAF şirketinin genel merkezinin
bulunduğu Ataşehir’de sonlandıracak ve
orada bulunan direnişe katılacak. MASDAF patronu, Birleşik Metal-İş üyesi
olduğu için fabrikada çalışan tüm işçileri
işten çıkardı. (Sendika.org) 18 Mayıs
Birleşik Metal-İş’e üye olduğu için işten
çıkarılan ve işlerine geri dönmek için 21
Şubat’tan bu yana direnişlerini sürdüren
Casper Bilgisayar işçileri 10 Mayıs günü
Ümraniye’deki fabrikanın önünden paydos
saatinde servislere binmeyerek yürüyüşe
geçti. (Sendika.org) 11 Mayıs
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 81
HAZİRAN
Samsun Gazi Devlet Hastanesi’nde çalışan
ve sendikalı oldukları gerekçesiyle işten
atılan iki işçi, Samsun’dan Ankara’ya
başlattıkları
yürüyüşü
tamamladı.
Ankara'ya ulaştıktan sonra Sağlık Bakanlığı
önünde basın açıklaması yapan işçiler daha
sonra
Kızılay
Meydanı’na
çıktı.
(Sendika.org) 6 Haziran
Elazığ’ın Alacakaya İlçesi’nde bulunan Ferrokrom fabrikasına ait madende çalışan 200
işçi çalışma şartlarının iyileştirilmesi ve
sendika haklarının tanınması için 31 Mayıs
günü iş bırakarak eylem yaptı.
(Sendika.org) 7 Haziran
BEDAŞ’a bağlı taşeron Sezen Yavuz
şirketinde Enerji-Sen’li işçiler, haklarını
talep ettikleri için işten çıkarıldı. Enerji-Sen
üyesi işçiler işlerine geri dönmek için
direnişe geçti. BEDAŞ’a bağlı taşeron
Sezen Yavuz şirketinde, haklarını talep ettikleri için işten çıkarılan ve direnişe geçen
Enerji-Sen üyesi işçiler 3 saatte kazanıma
ulaştılar. (Sendika.org) 15 Haziran
Tez Koop-İş, Burger King'in çağrı merkezinde çalışan 4 üyesinin keyfi sebeplerle
işten çıkarılmasını protesto edecek. Burger
King'in çağrı merkezi işvereni, işyerinde
çalışan Tez Koop-İş üyelerini, sendikadan
istifa etmeleri için tehdit etti. Sendika
üyelerinin aileleri dahi arandı. İşveren, 23
Hopa olaylarının ardından Ankara’da
gözaltına alınan sendika üyelerine yardımcı
olmak için gittiği Ankara Emniyet
Müdürlüğü önündeki arbede sırasında
başına darbe alan KESK’e bağlı Büro
Emekçileri Sendikası (BES) Genel Başkanı
Osman Biçer’e yüzde 78 işitme kaybı tanısı
konuldu. Biçer’in tedavisinin zaman
alacağı, tamamen iyileşemeyebileceği de
belirtiliyor. (ANF) 11 Haziran
Batman Eğitim-Sen eski Şube Başkanı
Salih Erol’un Yozgat’a sürgün edilme
kararı, Batman Milli Eğitim Müdürlüğü
önünde yapılan basın açıklamasıyla
protesto edildi. Polisin engeline rağmen
yapılan basın açıklamasında Erol’un antidemokratik uygulamayla Yozgat’a sürüldüğüne dikkat çekildi. (ANF) 30 Haziran
Adana’daki Çukurova Üniversitesi Tıp
Fakültesi Balcalı Hastanesi’ndeki SES ve
Dev Sağlık-İş temsilciliğine Rektörlük
talimatıyla cebir kullanarak girildi, çok
sayıda eşya gasp edildi. (Sendika.org) 26
Haziran
Praktiker'de 6 yıldır süren sendikal
örgütlenme çabası kazanıma sonuçlandı.
Yapı marketleri sektöründe bir ilk olan toplu
sözleşmeyle
çalışanların
ekonomik
haklarında ortalama yüzde 30’u bulan ilerleme sağlandı. (Sendika.org) 30 Haziran
TEMMUZ
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde
sendika değiştirmediği için sürülen işçiler,
sürgünleri protesto etmek için Yol Bakım ve
Onarım Müdürlüğü’nde işyeri girişlerini tutarak eylem gerçekleştirdi. (sendika.org) 13
Temmuz
Uludağ Üniversitesi'nde Sosyal-İş'e üye
işçiler, üniversite yönetimi tarafından
mahkeme kararına rağmen sürdürülmeye
çalışılan taşeron uygulamasına ve yıllık
ücretli izin sürelerinin yasal haklarının
altında tutulmasına karşı eylemde
81
Sendika ve Örgütlenme Hakkı
Rize’nin en büyük sanayi kuruluşlarından
Çaykur Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü
ve bağlı işlerinde iki yıl önce başlayan
sendika değiştirmeye zorlama çalışmaları
bitmek bilmiyor. Tek Gıda-İş Sendikası
Doğu Karadeniz Bölge Temsilciliği 1 No’lu
Şube Başkanı Ziya Aksoy, sözleşme ve
işletmelerdeki son duruma ilişkin bilgi
verirken, “Kaç yıldır sendikamıza üye olan,
sözleşmeden yararlanmış işçilere sahte üyelik suçlamasından, camilerde fetva vermeye
kadar her şeyi yaptılar. Buranın bazı yerleri
jandarma bölgesi, jandarma çeviriyor işçiyi,
hakkında sahte imza suç var diye. İşçiler o
kadar yıldı ki. Bu durumun uzaması, diğer
sendikaya giden işçiyi bile kızdırdı. Hatta
geri gelenler bile var” diye konuştu. (ANF)
2 Haziran
Mayıs tarihinde Tez Koop-İş üyesi 4 çağrı
merkezi çalışanını keyfi sebeplerle işten
çıkardı. (Sendika.org) 8 Haziran
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 82
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
82
(sendika.org) 14 Temmuz
Mersin Limanı’nda taşeron şirkette çalışan
Liman-İş üyesi 35 işçi, hiçbir gerekçe gösterilmeden işten atıldı. 35 işçi, liman
kapısında çadır kurarak direnişe başladı.
(sendika.org) 28 Temmuz
Polifarma fabrikasında yüze yakın işçi
Petrol-İş sendikasına üye oldukları için
işten çıkarıldı. Petrol-iş'e bağlı sendilkalı
işçiler Çorlu Misinli yolu üzerindeki Polifarma İlaç Fabrikası'nda direnişe başladılar.
Fabrikada çalışan 310 işçiden 250 tanesi
fabrikadaki kötü çalışma koşullarına ve
yapılan hukuksuzlukları karşı sendikalı
olmuştu. Daha sonra 100 kadarı sendikaya
üye oldukları için işten atıldı. (sol.org.tr) 5
Temmuz
11 yıldır Malatya İnönü Üniversitesi Turgut
Özal Tıp Merkezi'nde çalışan Abuzer
Karadağlı, sendikal faaliyetleri gerekçesiyle
işten çıkarıldı. (etha) 6 Temmuz
Diyanet Sendikası Başkanı Mehmet
Bayraktutan, Rize‘de yaptığı açıklamada,
ağustos ayı içerisinde yapılacak Toplu İş
Sözleşmesi görüşmelerinde Diyanet
çalışanları için de grev hakkı isteyeceklerini
belirtti. (İHA) 9 Temmuz
İki aydır sendikalaşma sürecinde olan
Burger King Çağrı Merkezi işçileri, yönetimin yeni bir saldırıyla karşılaştı. Şirket son
olarak sendikalı bir işçiyi daha işten attı.
(sol.org.tr) 21 Temmuz
Deri-İş Sendikası’nın örgütlenme çalışmalarını sürdürdüğü Yeşil Kundura’da 180 işçi
işten atıldı. Fabrika patronu işten atmalara
gerekçe olarak iş daralmasını gösterse de
işçiler, sendikalaşma mücadelesinin engellenmek için işten atmaların yaşandığını
söylüyorlar. (Evrensel) 22 Temmuz
Kıraç’ta kurulu sakız fabrikası Perfetti’de
Tek Gıda-İş Sendikasına üye olan Yaşar
Çelebi ve Metin Çalışlar işten atıldı.
(evrensel) 23 Temmuz
Gazi Devlet Hastanesi'nde sendikalaşma
mücadelesi verdikleri için işten atılan Dev
Sağlık-İş üyesi taşeron işçilerin direnişi sürerken, taşeron firma ve başhekimlik
işbirliği sonucu 3 işçi daha işten atıldı.
(Gündem) 4 Temmuz
SGK’nın Nisan 2011 verileri dikkate
alındığında Türkiye’de toplam 10 milyon
314 bin 95 kayıtlı işçi çalışıyor. Bu işçilerin
922 bin 188’i ise bir işçi sendikasına üye
bulunuyor. Bu veriler çerçevesinde
Türkiye’deki sendikalaşma oranı yüzde
8.94’e karşılık geliyor. (Vatan) 30 Temmuz
SES Adana Şubesi, kuruluşunun 15. yılına
ilişkin yaptığı açıklamada, emekçilere
yönelik baskılara dikkat çekti, tutuklu
KESK üye ve yöneticilerinin serbest
bırakılmasını istedi. (etha) 30 Temmuz
Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu
tarafından hazırlanan raporda, anayasada
özgürlüklere dair bazı düzenlemeler
yapılmasına karşın sendikal hakların yasal
olarak hâlâ büyük oranda kısıtlandığı belirtildi. Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu'nun (ITUC) Sendikal Hak İhlalleri
Raporu’nda, dünyada geçen yıl yaşanan
sendikal hak ihlallerine yer verildi. Raporda, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu
143 ülkenin sendikal hak ihlalleri, sendikal
hakların pratikte nasıl uygulandığı ve ulusal
yasaların sendikal hakları ne ölçüde ve nasıl
koruduğuna dair bilgilere yer verildi.
(sendikalhaber.com) 13 Temmuz
Sendikaya üye olup işten atılmalarına
rağmen kendilerine sahip çıkmayan
sendikaları protesto eden işçiler Gebze
meydanına döküldü. Üye oldukları
sendikaları sert bir dille eleştiren işçiler
sendikaları patronlarla iş birliği yapmakla
suçladı. (demokratgebze.com.tr) 11 Temmuz
Patronlar sendikalaşmaya karşı saldırılarına
son sürat devam ediyorlar. Son olarak Deriİş sendikasının örgütlenme faaliyeti
yürüttüğü Çorlu’daki Yeşil Kundura
fabrikasında 180 işçi işten atıldı. Atılan
işçilerden 80’i sendika üyesiydi. (uidder) 25
Temmuz
Samsun'da Dev Sağlık-İş üyesi taşeron
sağlık işçilerinin direnişi sürüyor. Bunun
yanında hastane yönetimi ve taşeron firmalar işçilere sendikadan istifa etmeleri için
baskı yapıyor. (kızılbayrak.net) 9 Temmuz
Schneider Elektrik'in Manisa, İzmir, Gebze
ve Çayırova'da kurulu fabrikalarındaki
işçiler, sendikal hakları için nöbete başladı.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 83
AĞUSTOS
Memur-Sen`in hazırladığı rapora göre,
Avrupa`nın bir çok ülkesinde asker ve
polisler de sendikaya üye olup toplu
sözleşme yapabiliyor. Konfederasyon, asker
ve polisler olmasa da buralarda çalışan sivil
memurlara sendika hakkı tanınmasını istiyor. (AA) 16 Ağustos
Adana'da Hacı Sabancı Organize Sanayi’nde kurulu bulunan Karteks Tekstil ve
Ticaret A.Ş.’de çalışan 8 işçi sendikalaştıkları için işten atıldılar. (Kızıl Bayrak)
5 Ağustos
Konya'da kurulu bulunan Birnak adlı
işyerinde, 10 işçi Nakliyat-İş Sendikası'na
üye olduğu için işten çıkarıldı. İşçiler,
bugünden itibaren iş yeri önünde direnişe
başladı. (Atılım) 19 Ağustos
Mersin Limanı'nda 35 kişi işten çıkarıldı
Mersin Limanı'nda tahmil ve tahliye işleri
yaparken sendikalı oldukları iddiasıyla işten
çıkarılan taşeron firma işçileri eylem yaptı.
(denizhaber.com.tr) 4 Ağustos
Sendika değiştirmeleri için baskı altına
alındıklarını belirten Türk-İş'e bağlı
Belediye-İş Sendikası'na üye İstanbul
Büyükşehir Belediyesi'nde çalışan işçiler,
belediye önünde eylem yaptı. İşçilerin
Belediye Başkanı Topbaşı ile görüşme talepleri ise kabul edilmedi. (kesk.org.tr) 18
Ağustos
Samsun Gazi Devlet Hastanesi'nde taşeron
işçi olarak çalışan ve Dev Sağlık-İş
Sendikası'na üye oldukları gerekçesiyle
işten çıkarıldığı ileri sürülen işçilere 2 işçi
daha eklendi. (İHA) 5 Ağustos
İZMİR Menemen’de deri üzerine faaliyet
gösteren Savranoğlu Deri fabrikasında
Deri-İş İzmir Şubesi’ne üye olan iki işçi
kapı önüne konuldu. (Birgun) 8 Ağustos
İstanbul Yenibosna'da kurulu Elvan Gıda
fabrikasında çalışırken Türk-İş'e bağlı Tek
Gıda-İş Sendikası'na üye olan işçiler işten
atıldı. Sendika, işten atılan 15 işçinin işe
geri alınması talebiyle 8 Ağustos günü fabrika önünde eylem yaptı. (kizilbayrak.net)
9 Ağustos
TEK GIDA-İŞ Sendikasının örgütlenme
çalışması
yürüttüğü
Elvan
Gıda
Fabrikasında, işçiler sendikalaştıkları için
işten atılıyor. (Evrensel) 13 Ağustos
TÜM-TİS'e üye işçiler, Mersin Limanı'nda
eylem yaparak baskıları protesto etti.
Liman-İş Sendikası'na üye oldukları için
işten atılan 35 işçiye de destek veren TÜMTİS şube başkanı, taşeron firmaları da
uyardı. (ulusalkanal.com.tr) 12 Ağustos
İzmir'in Menemen ilçesinde Savranoğlu
Deri fabrikasında çalışan işçilerin,
sendikaya üye oldukları iddiasıyla işten
çıkarılması nedeniyle Deri İş Sendikası
üyeleri yürüyüş yaptı, bildiri dağıttı. (AA)
13 Ağustos
DİSK'e bağlı Genel-İş Sendikası Kocaeli
Şubesi üyeleri, kıdem tazminatından
vazgeçmeyeceklerini ve hakları için kesintisiz mücadele edeceklerini ilan etti.
(sol.org.tr) 23 Ağustos
EYLÜL
Afyonkarahisar Organize Sanayi Bölgesi’nde kurulu olan Hera Tekstil’de, işçilerin
üç aydır sürdürdüğü sendikalaşma çalışması
sona doğru geliyor. Sendikalaşma faaliyetleri sırasında çeşitli baskılara maruz kalan
işçiler bu baskılardan yılmadan birliklerini
korumayı başardı. İşçilerin üye olduğu
TEKSİF Sendikası da geçtiğimiz hafta
yetki başvurusunda bulundu. (Evrensel) 12
Eylül
İzmit Arslanbey’deki Organize Sanayi Bölgesi’nde bulunan Snop Metal’de örgütlenen
Birleşik Metal-İş Sendikası, çoğunluğu elde
ettikten sonra tespit için Bölge Çalışma
Müdürlüğü’ne başvurdu. Bunu haber alan
Fransız işverenler 3 işçiye çıkış verirken, 7
işçiyi de yıllık izine gönderdi. (sol) 13 Eylül
Kuruluşunu 31 Mayıs 2011’de tamamlayan
ve genel merkezi Antalya’da olan Devrimci
Turizm İşçileri Sendikası, turizm
83
Sendika ve Örgütlenme Hakkı
İşçiler fabrikaları terketmiyor. (etha) 20
Temmuz
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 84
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
84
çalışanlarının
yaşam
koşullarının
iyileştirilmesi için ILO'nun hazırladığı
sözleşmeye Türkiye’nin de imza atması
çağrısında bulundu. (sol.org.tr) 13 Eylül
Arslanbey Organize Sanayi Bölgesi`nde
kurulu Snob Metal fabrikadan işçi
çıkartılması üzerine başlayan gerginlik
tırmanıyor. Birleşik Metal-İş Sendikası Kocaeli Şubesi`ne üye işçiler, fabrikanın genel
müdürü Djellal Lambruck hakkında
‘’işçileri tehdit ettiği ve başka bir sendikaya
yönlendirdiği’’ gerekçesiyle suç duyurusunda bulundu. (sol) 15 Eylül
Harb-İş Sendikası Balıkesir Şube Başkanı
Ahmet Demirel ve Yönetim Kurulu üyeleri
İşbir Sentetik Fabrikası'nda çalışırken, Teksif Sendikası'na üye oldukları için işten
atılan işçilere destek verdi. (AA) 16 Eylül
Seksenlerin sonlarında 4 binden fazla
sendikalı işçinin olduğu Denizli tekstil sektöründe, Tariş'in çırçır fabrikasında çalışan
34 işçi dışında sendikalı kalmadığı
bildiriliyor. (sol) 18 Eylül
İkitelli Organize Sanayi Bölgesinde ünlü
markalara iş yapan ve 1200 işçinin çalıştığı
ÖZ-AK Tekstil’de çalışan işçiler, bir süredir
kötü çalışma koşullarına karşı Türk-İş’e
bağlı TEKSİF Sendikasında örgütlenmeye
çalışıyordu. İşçilerin sendikaya üye
olmasını engelleyemeyen patron, çareyi
Hak-İş’e bağlı Öz İplik-İş’le anlaşmakta
buldu. Patronun görevlendirdiği kişiler,
işçileri zorla Öz İplik-İş’e üye yapmaya
çalışırken, işçiler yaşananlara tepkili.
(evrensel) 19 Eylül
2008 Mayıs ayından bu yana devam eden
ve Öğrenci Gençlik Sendikası Genç-Sen’in
kapatılması talebiyle İstanbul Valiliği
tarafından açılan dava bugün sonuçlandı.
Bazı kurucu üyelerin de mezuniyetlerinin
ardından avukat olarak katıldıkları
duruşmada İstanbul 3. Asliye Hukuk
Mahkemesi tarafından “kapatma kararı”
verildi. (demokrat haber) 29 Eylül
Genç-Sen'in İstanbul 3. Asliye Hukuk
Mahkemesi tarafından kapatılması üzerine
bir açıklama yayınlayan Yargı-Sen, öğrencigençlik sendikasının kapatılmasının örgütlenme özgürlüğüne vurulmuş bir darbe
olduğunu belirtti. (sol.org.tr) 29 Eylül
EKİM
Deri İş Sendikası üyesi oldukları için
İzmir’deki Savranoğlu Deri fabrikadan İstanbul Tuzla’daki Kampana Deri’ye sürgün
edilen ve ardından işten atılan işçiler bugün
Tuzla Adliyesine gelerek konuyla ilgili suç
duyurusunda bulundu. (sol) 14 Ekim
Tuzla Kompana Deri Fabrikası'nda
sendikaya üye oldukları gerekçesiyle 16
kişinin işten atıldığını öne süren Deri-İş
sendikası üyesi yaklaşık 50 kişilik grup,
Gümüşsuyu'nda bulunan Türk-İş Bölge
Temsilciliği önünde toplandı. 'İşçiler burada
Savranoğlu nerede?', 'Zafer direnen
emekçinin olacak', 'Savranoğlu şaşırma
sabrımızı taşırma', 'Sendika hakkımız engellenemez',
'Yaşasın
Kompana
direnişimiz', 'Hak verilmez alınır zafer
sokakta kazanılır', 'Direne direne
kazanacağız', 'Atılan işçiler geri alınsın'
şeklinde sloganlar atan grup, fabrikanın
sahibinin evinin bulunduğu sokağa doğru
yürüyüşe geçti. (cihan) 15 Ekim
İzmir'deki Ege Serbest Bölgesi’nde faaliyet
gösteren Hugo Boss firmasından çıkarılan
işçiler, 10 gündür eylem yapıyor. Sendikaya
üye oldukları için çıkardıklarını iddia eden
işçiler kendilerine haksız suçlamalar
yapıldığını, bazılarına tazminat verilmediğini, karanlık oda sorgulamasına tâbi
tutulduklarını, fabrikada ibadet yeri
olmadığını öne sürüyor. (cihan) 20 Ekim
Bilgi Üniversitesi’de sendikal faliyet yürüttükleri için işten atılan bir grup
akademisyenin açtığı işe iade davası 14
Kasım’a ertelendi. İlk kez bir vakıf üniversitesinde gerçekleştirilen sendikal örgütlenme deneyimi yanısıra işten atılan
akademisyenlerin açtığı işe iade davası da
bir ilk olma özelliğini taşıyor. Dün görülen
dava öncesi, çeşitli sivil toplum örgütü,
işten atılanlar ile dayanışma amacıyla
mahkeme önünde basın açıklaması yaptı.
Üniversite yönetiminin anti demokratik
tavrının kınandığı açıklamada, 14 Kasım’da
görülecek duruşma için dayanışma çağrısı
yapıldı. Yapılan açıklamada şöyle denildi:
“Müstakbel YÖK Yasası ile kâr amaçlı
şirketlerin ‘üniversitecilik işine’ yatırım yapabilmesinin önü açılacağa benziyor. Bu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 85
Çaykur'da mevsimlik işçi olarak çalıştırılan
üniversite mezunu 200 işçi, kadro beklentisiyle biraraya gelerek düzenledikleri
toplantıda dernekleşme kararı aldılar. Rize
İsmail Kahraman Kültür Merkezi’nde biraraya gelen Çaykur’un üniversite ve yüksekokul mezunu mevsimlik işçileri,
dernekleşme kararı aldılar. 1998 yılından bu
yana 2 kez mağdur edildiklerini öne süren
işçiler, yeni hazırlanan dönemlik projede
kendilerinin öncelikli olarak düşünülmesi
gerektiğini savunarak, kurumun üniversite
mezunu çalışanlarına öncelik tanıması
gerektiğinin altını çizdiler. (53habermerkezi.net) 14 Ekim
Bilgi Üniversitesi’nde işten çıkarılan
akademisyenlerin açtığı işe iade ve sendikal
tazminat davası 10 Ekim günü Çağlayan
Adliyesi’nde görüldü. Akademisyenlerin
dava dilekçelerine karşın Bilgi Üniversitesi
Yönetimi’nin avukatlarının cevabı ancak
dava günü akademisyenlerin eline ulaştığından tanık ve delillerin gösterilmesi için
duruşma 14 Kasım’a ertelendi. 14
Kasım’daki duruşma Çağlayan Adliyesi’nde
saat 14.00’da görülecek. (sendika) 11 Ekim
İzmir Çiğli Organize Sanayi Bölgesinde bulunan Billur Tuz Fabrikası'nda yeniden
yetki almak için örgütlenme çalışması
yürüten Tek Gıda-İş 3 No’lu Şube, işten
atılan işçilerle, sendika temsilcileri ve
desteğe gelenlerle birlikte fabrika önünde
eylem yaptı. Burada açıklama yapan Tek
Gıda-İş 3 No’lu Şube Başkanı Latif
Gökçay, Billur Tuz fabrikasında şube olarak
13 toplusözleşme imzaladıklarını söyledi.
Ayrıca 30 yıla yakın bir zamandır yetkiliyken bu dönem iş yerindeki taşeron
uygulaması nedeniyle yetkiyi kaybettiklerini dile getirdi. (mucadelebirligi.com) 16
Ekim
İzmir’in Menemen ilçesinde Kazımpaşa
Mah. Salhane Mevkii. Seyrekköy Caddesi’nde bulunan Savranoğlu Deri
Fabrikası’nda patron Deri-İş Sendikası’na
üye olan işçilerini sendikal mücadeleyi engellemek için fabrikayı kapatmış ve işçileri
işsiz kalmakla Tuzla’daki Kampana Deri
fabrikasında çalışmak arasında seçim yapmak zorunda bırakmıştı. İşsiz kalmamak
için Savranoğlu işçilerinde 38’i ailelerini
geride bırakarak Tuzla’ya gelerek işbaşı
yaptı. İşveren İzmir’den gelen işçilere kalacak yer bile göstermeyince işçiler geceleri
fabrikalarda Kampana Deri işçileriyle fabrika içinde oluşturdukları yerlerde uyuyarak, sabahladı. Sağlıksız ve iş
güvenliğinin olmadığı Kampana’da iş
kazalarına da maruz kalarak çalışmaya
devam ettiler. Bu şartlarda çalışmalarına
rağmen patron 10 gün sonra “işçilerin
fabrikayı işgal ettikleri” iddiasıyla suç
duyurusunda bulunarak polis zoruyla
işçileri
fabrikadan
çıkarttı.
(mucadelebirligi.com) 27 Ekim
İşbir Sentetik Dokuma Fabrikası’nda
sendikaya üye oldukları gerekçesiyle işten
atılan işçilerin ekmek kapısı önünde
direnişlerinin 120 gününü tamamladı. (balikesirajans10.com) 26 Ekim
Düzce'de tam da patronların istediği gibi
savcılık ve jandarma örgütlenmesi var.
Sendikalı işçileri yıldırma konusunda patronlara yardım için ellerinden geleni
artlarına koymuyorlar. Şöyle ki , Desa'daki
işlerinden atıldıkları için fabrika önünde
direnişte bulunan işçilerin, giydikleri
sendika önlükleri bile yasa dışı kabul edilip
toplanıyor, sonra da işçiler savcılığa
götürülüp saatlerce sorgulanıyor. Ancak
örgütlü güçlerine güvenen işçiler, "Bir kere
sendika bulaştı, dönüş yok" diyerek mücadeleden vazgeçmiyor. (birgün) 31 Ekim
Nokia, Blackberry, Canon ve iPhone gibi
uluslararası firmalara aksesuar ve kılıf
85
Sendika ve Örgütlenme Hakkı
yüzden Türkiye’deki bu ilk ‘kâr amaçlı
üniversite şirketinin’ nasıl bir üniversite
yarattığını ve bilim insanları, üniversite
çalışanları ve öğrencileri için nasıl yaşam
koşulları sağladığını dikkatlice takip etmek
gerekiyor. Türkiye’de vakıf üniversitesinde
sendikal örgütlülük açısından bir ilk olan
Bilgi Üniversitesi örgütlenmesi, işe iade ve
sendikal tazminat davasıyla da bir ilk olacak. Dava açan Beril Sönmez, Fırat Kaya,
Aslı Odman, Gökçe Öcal, Göktürk Uyan,
Hale Akay, Reyda Ergün, Oya Cesur
Demir, Bahar Fırat arkadaşlarımızla dayanışma içindeyiz. Bilgi Üniversitesi çalışanı
akademisyen arkadaşlarımızın haklı
davalarında yanlarındayız.” Açıklamada
işten atılan akademisyenlerin işe iade
edilmesi istendi. (özgür gündem) 11 Ekim
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 86
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
86
imalatı yapan, Çerkezköy’de bulunan
Trexta Tr Deri Fabrikası patronu işçilerini
sendikalı olmak istedikleri için işten attı.
Büyük çoğunluğu kadın işçilerden oluşan
fabrikada çalışma koşullarının kötü olması
nedeniyle işçiler Deri-İş Sendikası'nda
örgütlenmeye başladı. İşçilerin sendikalaştığını duyan patron ise 20 işçiyi işten attı.
(Evrensel) 31 Ekim
İzmir Çiğli Organize Sanayi Bölgesi'nde
bulunan Billur Tuz Fabrikası'nda sendikaya
üye oldukları için işten atılan Tek Gıda-İş
Sendikası üyesi işçiler sendika hakkı için
mücadele ediyorlar. Billur Tuz işçileri,
ücretsiz izin dayatmasında bulunan patrona
bugün Çiğli Postanesi'nden ihtarname gönderdiler. (kizilbayrak.net) 31 Ekim
KASIM
Bilgi Üniversitesi'nden atılan akademisyenlerin işe iade talebiyle açtıkları davaya 14
Kasım Pazartesi günü devam edilecek. Çok
sayıda sendika ve eğitim örgütü, duruşmaya
duyarlılık çağrısı yaptı. (etha) 13 Kasım
İçişleri Bakanlığı müfettişi, mobbing
iddiasıyla Adalar Belediye Başkanı
Farsakoğlu ile 10 kişinin ifadelerini aldı. İddialar arasında zorla sendika değişikliği de
var. (Sabah) 10 Kasım
Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu
3.Bölge Temsilciliği, Türkiye Tekstil, Örme
ve Giyim Sanayi İşçileri Sendikası (TEKSİF)'nın İzmir'in Gaziemir ilçesindeki Ege
Serbest Bölgesi'de bulunan Hugo Boss
fabrikasından atılan sendikalı 18 ve Menemen ilçesindeki Savranoğlu adlı işyeriden
atılan Deri-İş Sendikası'na bağlı 44 işçiye
erzak paketi verdi. (cihan) 3 Kasım
Nokia ve Blackberry başta olmak üzere
Canon, iPhone gibi büyük firmaların
aksesuarlarını üreten Çerkezköy'deki Trexta
Tr firması, sendikalı oldukları için 20 işçiyi
işten çıkardı.Fabrikada çalışan 630 işçinin
yüzde 75'i kadın, yüzde 90'ı da asgari ücretle çalışıyor. Son iki aydır, işçiler çalışma
koşullarının düzeltilmesi için Deri-İş
sendikasında örgütlenmeye başladı. (bianet)
2 Kasım
ARALIK
Balıkesir'de İşbir Sentetik Dokuma
Fabrikası'nda
çalışırken,
TEKSİF
Sendikası'na üye olunca işten çıkarılan
işçilerin fabrika önündeki direnişi 158'inci
gününe girdi. (DHA) 3 Aralık
Sendikalı oldukları için işten atılan
akademisyenlerin işe iade davası tekrar
ertelendi. İstanbul Çağlayan Adliyesi’nde
görülen duruşmada iki tarafın da tanıkları
dinlendi ve deliller sunuldu. Mahkeme
gelmeyen tanıkların da dinlenmesi için dava
7 Şubat 2012′ye ertelendi. Duruşma öncesi
adliye önünde bir araya gelen, Eğitim-Sen
Üniversiteler Şubesi, İstanbul Tabip Odası,
TMMOB, Sosyal-İş Sendikası, Çağdaş
Hukukçular Derneği (ÇHD), Bağımsız
Sosyal Bilimciler (BSB), Limter-İş, İngiltere Üniversite ve Yüksekokullar
Sendikası, Liverpool Üniversitesi Şubesi,
gibi emek ve meslek örgütleri, Bilgi
Üniversitesi’ndeki akademisyenlere destek
verdi. (birlikdayanisma.com) 2 Aralık
Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) 21 Aralık'ta greve gitme
kararı aldı. (cihan) 4 Aralık
TEKSİF sendikasına üye olduktan sonra
işten atılan İşbir Sentetik Dokuma
işçilerinin eylemleri altıncı ayına
yaklaşırken Teksif-İş Balıkesir Bölge Temsilcisi Hüseyin Akyüz sendika üyeliği
önündeki engellerin kaldırılmadığını ve çağ
dışı uygulamaların sürdüğünü ifade etti.
(Evrensel) 5 Aralık
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 87
2011 Yılı Türkiye’de İş Kazaları: “Türkiye Büyüyor İşçiler Ölüyor”
Nazır Kapusuz
Sosyal Haklar Derneği olarak 2006 yılından beri gazete ve internet ortamındaki
haberleri derleyerek hazırladığımız “Sosyal Hak İhlalleri Raporları”nın 2011 yılı
verilerine göre;
İş kazalarında ölen kişi sayısı: 6411
İş Kazalarında ölümcül ağır yaralanann kişi sayısı: 668
Toplam 1309 kişi ölümcül iş kazası geçirmiş bunların yarışı iş kazası geçirdiği
gün hayatını kaybetmiştir.
İş kazalarında kayıtlarda geçen diğer yaralanan kişi sayısı: 2166
Türkiye’nin GSMH’sının %8,5 arttığı 2011 yılında ölümcül iş kazaları 2010
yılına göre %15’lik bir artışı göstermektedir.
Türkiye’nin -%4,8 küçüldüğü 2009 yılında ise iş kazaları bizim raporlarımıza
göre az da olsa gerilemiştir. İş kazalarında büyümeye endeksli bir eğilim olduğu
görülmektedir.
Türkiye’de büyümenin bedelini işçiler canlarıyla ödemektedir.
Her ölümcül dört iş kazasından biri inşaat sektöründe, beş iş kazasından birisi
de İmalat sanayinde meydana gelmektedir. Bu iki sektörü, 3.sırada madencilik sektörü izlemektedir. 4.sırayı ise mevsimlik tarım işçileri almaktadır.
İnşaat sektöründe ölümcül iş kazalarının nedenleri sırasıyla; düşme, elektrik
kaçağı, iş makineleri veya malzemelerin çarpması sonucu oluşan kazalardır. Yine
iş anında olmasa da özellikle barınma koşullarının kötü olması nedeniye, yangın,
sel vb nedenlerle inşaat işçileri ölümcül iş kazalarına maruz kalmaktadır.
İmalat sanayindeki ölümlerin ezici bir çoğunluğu organize sanayi sitelerinde
meydana gelmektedir. Yangın, patlama, elektrik kaçağı belli başlı ölüm nedenlerindendir. Organize Sanayi Sitelerinde bu kadar yoğun iş kazası olurken ilgili
1) SHD bu verileri basından derlemektedir. Benzer takibi yapan kurumlarda da hemen hemen
benzer rakamlar ortaya çıkmaktadır. Ancak Çalışma Bakanı Faruk Çelik, milletvekili Sırrı
Süreyya Önder'in verdiği bir soru önergesine cevaben 2011 yılında 1563 işçinin hayatını
kaybettiğini belirtmiştir. Daha önceki yıllardaki Sosyal Güvenlik Kurumu verileri ile kendi
verilerimizi karşılaştırdığımızda da, resmi verilerin yaklaşık %40-50 gibi bir rakamı
raporlarımızda tespit edebildiğimiz görülmekte. Bunun bir nedeni her iş kazasının basına
yansımayacağı gibi özellikle ağır yaralanma haberlerinin ertesinde akıbeti hakkında haber
çıkmamasıdır. Bundan dolayı bu seneden itibaren ağır yaralıları ayrı bir istatiğe koyduk.
88
sitelerde iş kazaalına anında müdahale edecek sağlık birimlerinin hiç birinde yer
almaması hatta bunun hiç akıla gelmemesi bile durumu net ortaya koymaktadır.2
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 88
106 işçi kamu altyapı/hizmet işyerinde çalışırken ölümcül iş kazası geçirmiştir.
Bunun ezici bir çoğunluğu taşeron olarak çalışan işçilerdir. Başlıca ölüm nedeni
açılan kazılardaki oluşan göçüklerdir. 37 işçi belediye hizmetlerinde ölümcül iş
kazası geçirmiştir. Tamamı taşeron işçidir.
Mevsimlik tarım ve diğer tarım işlerinde ölen 80 kişinin 22 tanesi 15 yaşından
küçük çocuklardan oluşmaktadır. Raporumuza sayısal olarak girmeselerde tarım
alanlarında aileleriyle sağlıksız koşullarda yaşamak zorunda kalan ailelerin 0-4 yaş
arası 12 çoçuk bu koşullarda hayatını kaybetmiştir. Mevsimlik tarım işçileri yine
uygun olmayan taşıma koşulları nedeniyle birçok ölümcül iş kazası yaşamaktadır.
2007 yılına kadar sadece bir kaç ölüm yaşanan enerji sektöründe, elektirik
dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesiyle ölen işçi sayısı 2011 yılında 28’e
yükselmiştir. Bu rakam geçen sene 17, 2009 yılında 11 dir.
Yine daha önceki yıllarda az sayıda iş kazası kaydı olan hidro elektirk santral
(HES) inşaatlarında 26 işçi hayatını kaybetmiş, 20 işçi ağır yaralanmış 35 işçi de
yaralanmıştır.
Geçtiğimiz günlerde ölen Hekim Ersin Arslan’ın öldürülmesiyle gündeme gelen
sağlık çalışanlarına saldırı olayı 2011yılında 57 sağlık çalışanın yaralanmasına
neden olmuştur. Bu rakam bir önceki yılın neredeyse iki katıdır.
Tespit edebildiğimiz kadarıyla 2 ev temizlik işçisi ile 9 göçmen işçi hayatını
kaybederken bu alandaki güvencesizlik ve örgütsüzlükten dolayı bu sayının çok
daha fazla olduğu tahmin edilmektedir.
İş Kazalarında Değişen Sektörler
İş kazalarının meydana geldiği sektörlerde hızlı bir değişim yaşanmaktadır. Bu
değişim Türkiye’deki ekonomik yapıdaki değişimlere paralel seyretmektedir. 2006
yılında madencilik yasasındaki değişimin ardından küçük maden işletmelerin
çoğalacağını 2007 raporunda belirtmiştik. Nitekim belirli bölgelerde yoğunlaşan
ve toplu ölümler daha önce madencilik sektörüne hakimken (özellikle kömür
madenlerinde) şu anda çeşitli madencilik alanlarında ve ülke çoğrafyasına yayılmış
şekilde kazalar meydana gelmektedir. Hatırlayacak olursak yeni maden yasası,
maden açmak için yasal izni bile ortadan kaldırıyor ve küçük işletmelerde maden
mühendisi çalıştırılmasını zorunluluk olmaktan çıkartıyordu. Bunun sonucunda
“kitlesel bir ölümlü kaza” meydana gelmemesine rağmen Madencilik sektöründe
88 işçi yaşamını yitirmiştir. Bunların içinde krom madenlerinin ciddi bir ağırlığı
oluşmaya başlamıştır.
Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu, madenlerde yaşanan iş kazalarına
ilişkin hazırladığı raporda göre kazaların önlenmesine yönelik tedbirlerin
yetersizliğine dikkat çekilirken, denetim zafiyetine de vurgu yapıldı. Aynı zamanda,
patronların “gereksiz maliyet” olarak gördüğü işçilerin eğitiminin önemli olduğu
2) Bu haber de buna iyi bir örnektir. “Adana Doğu Sanayii sitesinde Isı yalıtım sistemleri
imalathanesinde çalışan Yunus Cagımnı, pres makinasına kaptırdığı sol elinin kopan 4
parmağının koyulduğu buzlu plastik şişe ile 2 saat hastane hastane gezmek zorunda kaldı. En
sonunda ise hastanenin kapısında bayıldı”. (ntvmsnbc) 13 Ağustos 2011
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 89
89
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
belirtildi. Raporun ilginç detaylarından birisi ise maden işçilerinin “sağlık ve
güvenlik” yerine “iş” istediği yönündeki tespit oldu.3
Bu arada 2010 yılından meydana gelen ve Zonguldak'ta 30 madencinin ölümüne
mezar olan grizu faciasının bilirkişi rapor da gecikmeli de olsa yayınlandı.
Cinayetin 12 dakika öncesinden görüldüğü ancak çalışmaların durdurulmadığı ortaya çıktı. Başbakan Erdoğan, 30 madencinin ölümüne ilişkin "kader" demişti.
Bilirkişi raporuna göre, taşeron firma Yapı-Tek'in yetkilileri ile birlikte Karadon
Müessese Müdürü İsmail Güner de ölümlerden sorumlu.4
Özelleştirme dalgasının son halkalarından birisi olan enerji dağıtım ve işletme
haklarının son işletmeleri de özelleştirilmiştir. 2007 yılında enerji dağıtım alanında
sadece 2 işçi yaşamını yitirirken bu sayı 2011’de 28’e çıkmıştır ve bunun 22 tanesi
elektrik dağıtım şirketlerinde meydana gelmiştir. Enerji gibi yüksek teknik beceri
isteyen bir iş kolu tamamen taşeron firmalara terk edilmiş ve kadrolu deneyimli kamu
işçisi profli 20-30 yaş aralığında ve genellikle çalışma yaşamının ilk aylarında hayatını
kaybeden bir işçi profili ile yer değiştirmiştir. Bu mesele de göstermektedir ki, artık
işverenler işçilerin güvenlik eğitimi alabilecekleri sürelerin maliyetinden kaçınmakta
ve işsizlik kaygısıyla her işi yapmaya hazır bir kitleyi fazlasıyla sömürmektedir.5
3) 1 Temmuz 2011 Gündem Gazetesi
4) 23 Ağustos 2011 ETHA (Etkin Haber Ajansı)
5) Bu dönüşüm hakkında daha ayrıntılı bilgi için: guvenlicalisma.org sitesinin yaptığı
söyleşiye bakılabilir. “Aslı Odman - Kapitalist iş hasta ediyor, öldürüyor”
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 90
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
90
Kamu alanında sadece özelleştirme yolu ile değil hizmet alanını ihaleye çıkarma
yolu ile de iş kazalarının arttığını görmekteyiz. Artık ülkede büro işleri dışında
saha daki tüm kamu hizmetleri taşeron yolu ile yürütülmektedir. Altyapı
çalışmalarında artık firma çalışanları hayatlarını kaybetmektedir. Enerji sektörü ile
benzer sorun burada da devam etmektedir. Yien sağlık alanında taşeronlaşma artık
o seviyeye gelmiştir ki geçen yılın bile verilerine göre tüm sağlık bakanlığı kadrosunu %70’ini taeşeron çalışanlar oluşturmaktadır. Sağlık alanında 6 işçi hayatını
kayberderken yol yapım benzeri kamu altyapı hizmetlerinde ise 35 işçi hayatını
kaybetmiştir.
Yine sağlık alanında sağlık gibi özel bir alana göre dizayn edilmiş kadrolar yerine
hemen her yıl yeniden ihaleyle değiştirilen firmalar değişen çalışanlar bu alandaki
uzmanlaşmayı da bitirmiş ve sağlık sistemine entegre edilen çalışanlardan daha
fazla hizmet bekleyen performans sistemi yüzünden sağlık çalışanlarına hasta
yakınları tarafından yapılan saldırılar artmıştır. Sadece hastanelerde 50’nin üzerinde
darp edilen sağlık çalışanı 2011 yılında gazetelerde haber olarak yer almıştır.
TÜRKİYE Psikiyatri Derneği’nin (TPD) çeşitli illerdeki tabip odalarının yaptığı
çalışmalardan derlediği rapor, son yıllarda sağlık çalışanlarına yönelik şiddet
olaylarının arttığını ortaya koyuyor. “Sağlıkta Dönüşüm Programı” ile hasta ve
hasta yakınlarının istediği hizmeti alamadıklarında şiddete başvurmasına neden
olduğu ortaya konan araştırmada, çalışma yaşamı boyunca en az bir defa şiddete
uğrayan sağlık çalışanlarının oranının yüzde 64’e yükseldiği vurgulandı. Yüzde 96
oranında sağlık çalışanı ise çalışma yaşamı boyunca en az bir defa şiddet içeren
bir olaya tanık oldu. En fazla şiddete maruz kalanların, yüzde 81 oranı ile kadın
pratisyen hekimler olduğu kaydedilen raporda, şiddet uygulayanların yüzde
86’sının hasta ve hasta yakını olduğu vurgulandı.6
Kamunun son yıllardaki HES (hidro elektrik santral) ısrarı ve bu ısrarın yine
taşeron firmalar aracılığıyla yürütülmesi, daha önce raporlarımızda yer almayan
bir sektöre daha yer açmamıza neden olmuştur. HES inşaatlarında 26 işçi hayatını
kaybetmiş 20 işçi de ağır yaralanmıştır.
Belediye hizmetlerinin de bir kamusal hizmet alanı olduğunu varsayarsak; kamu,
iş kazalarında bir rekora doğru koşmaktadır. Yine belediyelerde 23 işçi hayatını
kaybetmiştir. Ve tespit edebildiğimiz kadarıyla tamamı taşeron işçidir.
Yine bir kamu kuruluşu olan TOKİ (Türkiye Toplu Konut İdaresi) inşaatlarında
11 işçi hayatını kaybetmiştir.
Kamu alanındaki gözetimsizlik o safhaya varmıştır ki, devlete bağlı tarım
işletmelerinde çocuk işçiler ölebilirken, orman işlerinde de hamile bir kadın, 71
yaşındaki bir işçi de hayatını kaybedebilmektedir.
Elbette devletin kendi gözetim alanındaki işyerlerinde bu kadar insan hayatını
kaybedince diğer sektörlerde de manzara korkunç olmaktadır. Koruyucu ve engelleyici olan Kamu’dan işçileri kim koruyacak belli değil.
Elbette deneyimsizlik sadece taşeron işçilere aiti bir konu değildir. İşverenlerin
iyice eşitsiz gelişen sosyal haklar alanında bu güvencesizliği iyice sömürdükleri
ortadadır. İşçilerin iş kanununa göre tehlikeli bulduğu işi reddetmeye hakkı olduğu
6) 1 Şubat 2011 Evrensel Gazetesi
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 91
halde iş güvencesinin olmamasından dolayı kimse bu hakkı kullanmamaktadır.7
91
Yapılacak yeni yasa ve düzenlemelerde bu kazaları önlemeye yetecek gibi görünmemektedir.
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
"İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği", devamlı olarak en az 50 işçi
çalıştırılan işyerlerinde "İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu" oluşturulması veya işyeri
dışında kurulu ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alınmasını düzenlemektedir. Bu önlem toplam 1 milyon 325 bin 749 işletmenin 50‘den fazla işçi
çalıştıran 25 bin 346‘sı yani yüzde 1,91‘ini kapsamakta, yüzde 98,09‘unu ise kapsam dışı bırakmaktadır.8
Meslek Hastalıklarında dünyaya ders vermeye devam ediyoruz!
Daha önceki raporlarımızda da belirtmiştik. Türkiye’de bırakın gazete haberleri
üzerinden meslek hastalığı haberini raporlarımıza yansıtmayı, devletin resmi verilerinde bile neredeyse hiç kimse meslek hastalığından ölmemektedir. Bazı yıllar
bu veri “sıfır” olarak devletin verilerinde yer almaktadır. İnsanların yaşamlarını
bile müdafa edemediği bu çalışma koşullarında elbetteki sağlıklarını korumaları
beklenemez. Ancak iş kazaları nasıl Başbakan’a göre kaderse, yılllarca madende
çalıştıktan sonra 45 yaşında akciğer kanserinden ölen insanın ölümü de “ecel”dir.
Dünyada iş kazaları oranı yüzde 44, meslek hastalıkları oranı yüzde 56 iken
Türkiye‘de iş kazaları oranının yüzde 99,3, meslek hastalıklarının binde 7 oranında
olması çok açık bir çelişki oluşturmaktadır.9
2006 yılından beri gazete haberlerinde rastladığımız ilk meslek hastalığı haberi
aşağıdadır.
“Kütahya'da faaliyet gösteren Eti Gümüş A.Ş.'nin madeninde çalışan işçilerin
rutin sağlık kontrolleri esnasında sınır değerin üzerinde ağır metal kirliliğine
rastlandı. Bu nedenle yapılan suç duyurusunda madenin mühürlenmesi de talep
edildi. 97 işçi Ankara Meslek Hastalıkları Hastanesi'ne sevk edildi.”
2011 Yılının Tek İyi Haberi
Türkiye’de iş kazaları denince uzun yıllar akıllara sadece kömür madenlerindeki
toplu ölümlere yol açan grizu patlamaları ve göçükler geldi. Ancak 90 yıllarla birlikte güvencesizliğin artması, sektörel değişimler özelleştirmelerin yayılması iş
kazalarının hem artmasına hem de görünür olmasına neden oldu.
Az sayıdaki akademisyenin ısrarlı çabası ve farklı bir sendikal deneyim yaşayan
Limter-İş sayesinde Tuzla Tersaneler bölgesindeki iş kazaları ulusal medyada faz7) Buradaki haber, deneyimsiz bir elemana zorla tehlikeli iş yaptırmanın bir örneğidir. “Kayseri’de üretim yapan Simfer Metal’de 3 gün üst üste iş kazası gerçekleşti. 3 günde 3 işçi, pres
makinesine elini kaptırdı.İşçilerden 2’si başka bölümlerden alınarak pres bölümüne
geçirilmişti. Yeni oldukları bölümde işçiler parmaklarını pres makinesine kaptırdı.
Edindiğimiz bilgiye göre işçilerden birinin 4 parmağı koptu”. (Evrensel Gazetesi) 23 Aralık
2011
8) TMMOB Makine Mühendisleri Odası. “İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Oda Raporu” Nisan
2012
9) MMO ilgili raporu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 92
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
92
laca yer bulmaya başladı. En azından tekil ölümlerin bile haber değeri taşıdığı bir
döneme girmiş olduk. O tarihlerden sonra da derneğimizdeki faaliyete benzer
şekilde bu alanı takip eden akademisyen, oda, haber siteleri sayısı giderek arttı. Bu
ilgi nihayet tüm çalışmaların daha derli toplu olmasını sağlayacak bir çalışmaya
evrildi. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi 2011 yılında kuruldu ve faaliyetlerine
başladı. Faaliyet alanı iş kazaları olan birçok insan ve kurumun biraraya gelmesi
gerçek anlamda da etkin bir sonuç yarattı ve İSİG raporları, beyanları basında daha
fazla yer almaya başladı. Hatta 2012 yılındaki yapılan 1 Mayıs mitinginde hemen
hemen tüm kortejlerde iş kazalarına vurgu yapan döviz ve pankartların yer
almasının bir nedeni de bu Meclis’in iş kazalarını daha görünür kılması olduğunu
düşünüyoruz.
Çalışmaları www.guvenlicalisma.org adresinden takip edilebilecek olan İSİG’in
faaliyetlerinde başarılar diliyoruz.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 93
İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI
OCAK
Kot taşlama işçileri slikozis hastalarını
Özürlüler Yasası kapsamında değerlendiren Torba Yasa Tasarısı ile ilgili
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile görüşmeye giderken slikozis hastası İsmail
Şahin’in ölüm haberi geldi. (Sendika.org)
18 Ocak
Karadon’da yaşamını yitiren ve devlet
tarafından çıkarılamayan 2 madencinin cenazesine TTK tarafından kuyunun onarım
ihalesi verilen Çinli şirketin işçileri ulaştı. 2
Madenci 17 Mayıs 2010’daki grizu
patlaması sorucu hayatını kaybetmişti.
(Sendika.org) 18 Ocak
20 Ocak günü öğlen saatlerinde Sedef Tersanesi’nde yaşanan iş kazasında Selamettin
Erdem (38) ve Fesih Bardek (28) isimli iki
boyacı yaralandı. (Sendika.org) 21 Ocak
Samsun'un Çarşamba ilçesinde hidroelektrik santrali (HES) inşaatında çalışan 2 işçi,
aynı gün aynı yerden düşerek öldü. Edinilen
bilgiye göre, Musçalı köyü Yeşilırmak üzerinde bir şirket tarafından yaptırılan HES
inşaatında çalışan Eyüp Tutluca (46) baraj
kapaklarında kalıp çalışması yaptığı sırada
yaklaşık 7 metreden düştü. (Sendika.org) 26
Ocak
Ankara’nın Beypazarı ilçesi yakınlarında
Mardinli mevsimlik işçileri taşıyan bir
minibüsün karşı istikametten gelen TIR ile
çarpışması sonucu hayatını kaybedenlerin
sayısı 11’e yükseldi, 6 kişi de yaralandı.
(Sendika.org) 26 Ocak
İzmir’in Bornova İlçesi’nde, inşaatı süren
yapı marketin bodrum katında kaynak
çalışması sırasında izolasyon malzemelerinin alev almasıyla yangın çıktı.
Arkadaşlarını kurtarmak için dumanın içine
dalan İsmail Ünver ve kuzeni İdris Ünver
öldü, Adnan Ünver ile Adem Bara
yaralandı. (Sendika.org) 31 Ocak
Giresun’un Çamoluk İlçesi Sarpkaya
Köyü’ndeki HES inşaatında iskeleden
düşen işçi ağır yaralandı. (Sendika.org) 11
Ocak
Kardemir’de kaynakçı olmasına karşın
yağlama biriminde görevlendirilen 12 yıllık
işçi Halit Bülent Bostancı elini makineye
kaptırdı.
Parmakları
parçalanan
Bostancı’nın eli bileğinden kesildi.
(Sendika.org) 15 Ocak
Artvin’de bir tamirhanede meydana gelen
iş kazası sonucu 34 yaşındaki motor ustası
Bülent Özkent hayatını kaybetti.
(Sendika.org) 16 Ocak
Türkiye’de geçen yıl meydana gelen maden
kazaları sonucu 105 maden işçisi hayatını
kaybetti. Maden Mühendisleri Odası ve
Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) verilerinden yapılan derlemeye göre geçen yıl
43’ü yeraltında, 18’i de yerüstünde olmak
üzere Türkiye’deki maden ocaklarında
toplam 61 kaza yaşandı. (Sendika.org) 8
Ocak
Giresun’un Çanakçı İlçesi Karabörk
beldesinde Şengünler A.Ş tarafından
yapılan Çanakçı HES inşaatında meydana
gelen iş kazasında bir kepçe operatörünün
bacağı koptu. (Sendika.org) 8 Ocak
Giresun'un Doğankent ilçesindeki Hidro
Elektirik Santrali inşaatında meydana gelen
kazada 2'si ağır 5 işçi yaralandı.
(Sendika.org) 4 Ocak
Mardin Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi'nin kalorifer kazanında
onarım sırasında meydana gelen patlamada
1 işçi öldü. Mardin Valisi Hasan Duruer,
patlamanın kazandaki onarım çalışması
sırasında gaz sıkışmasından kaynaklandığını söyledi. (Sendika.org) 1 Ocak
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 94
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
94
BDP Van Milletvekili Fatma Kurtulan,
mevsimlik gezici tarım işçilerinin ölümlerine neden olan trafik kazalarının nedenlerinin tespit edilmesi ve alınacak
önlemlerin belirlenmesi için Meclis’te
araştırma komisyonu kurulmasını istedi.
BDP Van Milletvekili Fatma Kurtulan’ın
önergesinin gerekçesinde şöyle denildi:
“Mevsimlik gezici tarım işçilerinin göç
döneminde yolculuklarının güvenli ve
sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi
maksadıyla göç alan ve göç veren yerler
arasında ulaşım ile ilgili koordinasyon
sağlanmalı, trafik denetimleri arttırılmalı,
araç ve trafik güvenliğinin gerektirdiği kontroller hassasiyetle ve sıklıkla yapılarak
yaşanan trafik kazaları sonlandırılarak işçi
ölümlerine engel olunmalı, sorunların ortadan kaldırılması için kalıcı çözümler
bulunmalıdır. (ANF) 28 Ocak
Tuzla tersaneler bölgesinde Sedef Tersanesi’nde bir geminin direğine merdivenle
çıkarak boya yapmaya çalışırken düşen 2
işçi yaralandı. (ANF) 20 Ocak
uğradı. Barut'un kamerası kullanılamaz hale
geldi. (Zaman) 1 Ocak
Mersin'in Tarsus ilçesinde, tarım işçilerini
taşıyan minibüsün devrilmesi sonucu 6 kişi
yaralandı. (Zaman) 3 Ocak
Sakarya Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nin
inşaatında beton dökülmesi sırasında
tavanın çökmesi sonucu 4 işçi yaralandı.
(Zaman) 3 Ocak
Isparta'da, Karayolları şantiyesinde çalışan
ve gece alkol alan kamyon şoförü, sabah
saatlerinde şantiye yakınlarında donarak
ölmüş halde bulundu. (Zaman) 3 Ocak
Kayseri'de iş makinesinin devrilmesi
sonucu 1 kişi öldü, 1 kişi yaralandı. Talas
ilçesine bağlı Başakpınar beldesinde bir
inşaat firmasına ait kum ocağında, Serdar
Gül'ün kullandığı kepçe kazı yaparken kayarak 15 metre yükseklikten devrildi.
(Zaman) 4 Ocak
Çanakkale'de hasta taşıyan ambulans,
lastiğinin patlaması sonucu takla attı.
Kazada, ambulansta taşınan hasta yaşamını
yitirdi, 5 kişi de yaralandı. (Zaman) 4 Ocak
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda
kabulen edilen tasarı ile silikozis hastası kot
kumlama işçilerinin “özürlü” kategorisine
sokularak haklarının görmezden gelinmesine tepki gösterildi. İstanbul Tabip
Odası’nda basın toplantısı düzenleyen Kot
Kumlama İşçileri Dayanışma Komitesi silikozis hastalığının “meslek hastalığı”
olarak kabul edilmesi ve yasal düzenlemelerin buna göre yapılması istedi.
(Evrensel) 13 Ocak
Manisa'nın Soma ilçesindeki maden
sahasında kamyonun çarptığı tuvaletteki
kişi öldü. (Zaman) 5 Ocak
İzmir Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi Acil Servisinde önceki akşam bir
doktor görevi başında saldırıya uğradı.
Servisin en yoğun olduğu bir zamanda,
hastasına bakılmadığını belirten bir hasta
yakını hasta muayene eden doktora kafa
attı. (Evrensel) 25 Ocak
İzmir'in Bayraklı ilçesinde Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Gökhan Görsoy, görev
yaptığı okulun bahçesinde, dışarıya
çıkmaları konusunda uyardığı iki genç
tarafından dövüldü. Gürsoy'un, bir haftalık
iş göremez raporu aldığı öğrenildi. (Zaman)
6 Ocak
Kayseri Organize sanayinde bulunan Eda
Sünger isimli fabrikada çıkan yangında 20
işçi dumandan etkilendi. (Evrensel) 21
Ocak
Osmaniye'nin Kadirli ilçesinde tarım
işçilerini taşıyan traktörün devrilmesi sonucu 5 kişi yaralandı. (Zaman) 10 Ocak
Ankara'da Maliye Bakanlığı'na bağlı
memurların yılbaşı gecesi yaptığı denetimleri görüntülemek isteyen Cihan Haber
Ajansı kameramanı Fethi Barut, bir eğlence
yerinin çalışanları tarafından saldırıya
Kahramanmaraş'ta okul dışında bir grup
öğrencinin kavgasını ayırmaya çalışan
öğretmen ameliyat neşteri ile yaralandı.
Olay Kahramanmaraş İlköğretim Okulu
yakınlarında gerçekleşti. (Zaman) 5 Ocak
Nigde Ulukışla ilçesine bağlı Alihoca
köyünde kum ocağında çalışan işçilerden
40 kişi, verilen öğle yemeğinde zehirlendi.
(Zaman) 9 Ocak
Kemerburgaz'da
buzlanma
nedeniyle
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 95
Manisa'nın Akhisar ilçesine bağlı Akselendi
beldesinde, yük boşaltma işlemi sırasında
damperi yüksek gerilim hattına temas eden
kamyonun şoförü, akıma kapılarak hayatını
kaybetti. (Zaman) 11 Ocak
Sakarya'nın Arifiye ilçesi Hanlı Mahallesindeki bir yemek fabrikasında çalışan
Yusuf Ürge (56), iş arkadaşları tarafından
yük asansöründe sıkışmış halde bulundu.
Ürge hayatını kaybetti. (Zaman) 12 Ocak
Eğitim-Bir-Sen, Yeşilgölcük beldesinde bir
öğretmenin öğrencisi tarafından darp
edilmesini kınadı. Yeşilgölcük Cumhuriyet
İlköğretim Okulu'nda, geçtiğimiz pazartesi
günü yaşanan olayda, okul öğretmeni H.M.,
okul öğrencilerinden birinin bıçaklı
saldırısına uğramıştı. (Zaman) 13 Ocak
Manisa'nın Soma ilçesinde bulunan ve CHP
Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun
yeni yılı karşıladığı kömür madeninde
göçük meydana geldi. Bir işçinin göçük
altında kaldığı kazada, göçük altından solunumu ve kalbi durmuş olarak çıkarılan
maden işçisi, hastanede yapılan müdahaleyle yaşama döndürüldü. (Zaman) 14 Ocak
Konya'da aynı fabrikanın işçilerini taşıyan
iki servis minibüsünün çarpışması sonucu
16 kişi yaralandı. (Zaman) 14 Ocak
Havran ilçesinde, zeytin tayfası taşıyan
minibüs ile kamyonetin çarpışması sonucu
meydana gelen kazada 11 işçi yaralandı.
(Zaman) 16 Ocak
Artvin'de Deriner Barajı inşaatında iş makinesinin kepçesi üzerine düşen işçi öldü.
(Zaman) 16 Ocak
Bolu'nun Mengen ilçesinde özel bir maden
ocağında dinamitin kontrolsüz patlatılması
sonucu bir işçi hayatını kaybetti. (Zaman)
15 Ocak
Rize'nin Güneysu ilçesinde inşaatta çalıştığı
sırada ayağı kayarak toprak zemine düşen
işçi hayatını kaybetti. (Zaman) 18 Ocak
Pendik'te, Cemal Şahin isimli inşaat işçisi,
üzerini kapatmak için çalıştığı yaklaşık 20
metre derinliğindeki su kuyusuna düştü.
Şahin’in cesedi çıkarıldı. (Zaman) 20 Ocak
Osmaniye'de bir işçi çalıştığı sırada torna
makinesine takılarak feci şekilde can verdi.
Olay öğle saatlerinde Küçük Sanayi Sitesi
6 Blok 12 nolu işyerinde meydana geldi.
(Zaman) 19 Ocak
Kayseri'de bir sünger fabrikasında çıkan
yangında, dumandan etkilenen 20 işçiden
3'ü hastanede tedavi altına alındı. (Zaman)
20 Ocak
Balıkesir Bandırma Organize Sanayi Bölgesi'nde yapımı süren rüzgar enerji
santralinde çalışan Süleyman Güngör (38)
ve Muhammed Yüksektepe (38), üzerinde
bulundukları çatının çökmesi sonucu ağır
yaralandı. (Zaman) 23 Ocak
Fatih'te, 112 Acil Servis ekipleri, kaza
yerinden aldıkları yaralıyı hastaneye
götürürken yaralı ve yakınlarının saldırısına uğradı. Darp edilen sağlıkçı kadınlardan biri yaralandı. (Zaman) 23 Ocak
Ankara'nın Beypazarı ilçesinde mevsimlik
işçi olarak çalışan bir ailenin 4 yaşındaki
kızları elektrik çarpması sonucu hayatını
kaybetti. Edinilen bilgiye göre, anne Birsen
Aksakaloğlu süt sağım makinesi kazanlarını yıkamak için kova içerisine su koyarak
elektrikli ısıtıcı ile ısıtmaya başladı. Bu
sırada 4 yaşındaki Gülbahar Aksakaloğlu
içinde ısıtıcı olan kova ile oynarken elektrik
çarpması sonucu hayatını kaybetti. (Zaman)
23 Ocak
Osmaniye'de bir inşaatın 6. katından yere
düşen işçi hayatını kaybetti. (Zaman) 24
Ocak
Osmaniye'nin Kadirli ilçesinde, traktörün
arkasındaki ilaçlama makinesinin devridaim koluna elbisesini kaptıran kişinin
kolu koptu. (Zaman) 24 Ocak
Türkiye'den Suriye'ye çimento götüren ve
sırada beklerken freni boşalan kamyonun
çarptığı 2 kişi öldü, 5 kişi yaralandı.
95
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
kayganlaşan yolda kontrolden çıkan
hafriyat kamyonu, yanı üzerine devrildikten
sonra sürücüsünü de altına alarak metrelerce sürüklendi, sürücü öldü. Arkadaşını
kanlar içinde kamyonun altında gören diğer
kamyoncular gece saatlerinde tuzlama
çalışması yapılmadığını iddia ederek
Karayolları yetkililerine tepki gösterdi.
(Zaman) 11 Ocak
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 96
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
96
(Zaman) 24 Ocak
Edirne'nin İpsala ilçesinde çobanlık yapan
kişi ölü bulundu. Ağılda ölü bulunan
Hayrettin Çakmakçı'nın soğuktan donarak
öldüğü iddia edildi. (Zaman) 25 Ocak
Eyüp Göktürk'te bir kömür madeninde
çalışan işçi, su tahliyesi yapmaya çalıştığı
sırada makineye vücudunu kaptırdı. Ağır
yaralanan işçi diğer arkadaşlarının müdahalesiyle makineden kurtarıldı ancak
hayatını kaybetti. (Zaman) 25 Ocak
Fatih'te balık avına çıkacağı sırada
teknedeki çapa halatı kolu, saçları ve boynuna dolanan balıkçı boğularak öldü.
(Zaman) 25 Ocak
Feriköy Mezarlığı'nda 30 yıldır mezarlık
temizleyerek geçimini sağlayan 63 yaşındaki Hüseyin Orhan, yine bir mezarlığı
temizlerken fenalaşıp yaşamını yitirdi.
(Zaman) 27 Ocak
Yozgat'ta önceki gün yağan kar nedeniyle
yiyecek bulmakta sorun yaşayan kurtlar,
elektrik arızasına giden ÇEDAŞ görevlilerine saldırdı. ÇEDAŞ görevlileri, kurtların
saldırısından direğe çıkarak kurtuldu.
(Zaman) 27 Ocak
Eazığ'ın Alacakaya ilçesinde, krom
ocağında çalışırken üzerine taş düşmesi
sonucu bir işçi hayatını kaybetti. (Zaman)
26 Ocak
Kırklareli'de 2 işçi, tiner parlaması sonucu
yaralandı. (Zaman) 29 Ocak
İzmir'in Bornova ilçesindeki bir yapı marketin inşaatında kaynak sırasında izolasyon
malzemelerinin tutuşması sonucu çıkan
yangında 2 kişi öldü, 2 kişi yaralandı.
(Zaman) 31 Ocak
ŞUBAT
Maraş’ta Elbistan Termik Santrali'nin
kömür üretim sahasında 4 gün arayla ikinci
bir göçük daha meydana geldi. Olay sonucu
2 işçi hafif yaralanırken, göçük altında 9
işçinin kaldığı belirtiliyor. Çöllolar Açık
İşletme Kömür Sahası'nda 6 Şubat'ta
yaşanan göçük olayının ardından üretimin
durduğu bölgede, göçük altındaki iş
makinelerini çıkarmak için çalışma
yapıldığı sırada yeniden göçük meydana
geldi. (ANF) 10 Şubat
Batman'da TPAO'ya ait Şelmo Petrol
Sahası'ndaki tesislerde meydana gelen patlamada ilk belirlemelere göre en az 3 kişi
yaşamını yitirdi. (ANF) 17 Şubat
Ankara’nın Sanayi Bölgesi OSTİM’de bir
iş merkezinde meydana gelen patlamada
İçişleri Bakanı’na göre en az 4 kişi öldü, 4’ü
ağır 27 kişi yaralandı. (ANF) 3 Şubat
Ankara Ostim'de meydana gelen patlamalarda yaralanan bir işçinin daha
hayatını kaybetmesiyle ölenlerin sayısı 20’e
yükseldi. Ostim’de meydana gelen ilk patlamada ağır yaralanan Mükremin Atmaca
isimli işçi bu sabah saatlerinde hayatını kaybetti. Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde tedavi gören Atmaca'nın hayatını
kaybetmesiyle her iki patlamada ölen işçi
sayısı 20'ye yükseldi. (ANF) 6 Şubat
Şırnak'ta yerel yayın yapan Şırnak Postası
gazetesi sahibi ve muhabiri Davut Çimen,
gazete matbaatısında çıkan yangında
yaşamını yitirdi. (ANF) 4 Şubat
Türk Harb-İş Sendikası Adana Şube
Başkanı Hüseyin Ulukan, dün, sendika
binasındaki makam odasında silahlı
saldırıya uğradı, tedavi altına alındığı
Adana Numune Hastanesinde yapılan müdahaleye rağmen kurtarılamadı. Bu arada,
olayın ardından kaçan ve İncirlik Mahallesi'nde bulunan İncirlik Hava Üssü'ndeki
yabancı askeri iş yerine hizmet veren
taşeron firmada çalışırken işten çıkartıldığı
öğrenilen zanlılardan İbrahim K'nin
yakalandığı, Mustafa K.'nin de arandığı
bildirildi. (Zaman) 22 Şubat
Sakarya’da Coşkunlar Havai Fişek
Fabrikası’ndaki patlama bugün (11 Şubat)
saat 16:30 sıralarında meydana geldi.
Henüz nedeni belinmeyen patlamada ölü
sayısının
artmasından
korkuluyor.
Güvencesizliğin en net görüntüsü olan iş
kazaları aynı fabrikada daha önce de
yaşanmıştı. (Sendika.org) 11 Şubat
OSTİM’de 3 Şubat günü 20 işçiyi canından eden iki iş cinayeti, 2 tutuklamayla
geçiştirilmeye çalışılıyor. İtfaiye ‘LPG’
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 97
Toplumsal Dayanışma için Psikologlar
Derneği (TODAP) bugün (28 Şubat) bir
açıklama yaparak son günlerde psikologlara
yönelik şiddet olaylarını kınadı. TODAP,
güvencesizleştirmenin ve taşeron uygulamalarının şiddete zemin hazırladığın belirtti. Ocak ayında etek boyu nedeniyle bir
psikolog Samsun İl Sosyal Hizmet Müdürlüğü’ne bağlı İl Müdür Vekili tarafından
uyarılmış, yaşanan tartışma ile görev yeri
değiştirilmiş, kendisinin bu konudaki
itirazından bir süre sonra psikologun işine
son verilmişti. Şubat ayında SHÇEK’e
bağlı Ankara’daki Sevgi Evleri’nde görev
yapmakta olan bir psikolog ise kurum
müdürü ve yardımcısı tarafından makam
odasında darp edilmişti. (Sendika.org) 28
Şubat
Kırıkkale’de MAKİNA Kimya Endüstrisi
Kurumu’na (MKEK) bağlı Hurda İşletme
Müdürlüğü’nde meydana gelen tüp
patlamasında sızan gazdan 5 işçi etkilendi.
(Evrensel) 25 Şubat
Kurtalan’da LİMAK Holdinge bağlı Kurtalan Çimento Fabrikasındaki taş ocağında
meydana gelen göçükte Hikmet Aydın adlı
işçi yaşamını yitirdi. İsmi öğrenilmeyen bir
işçi yaralandı. (Evrensel) 20 Şubat
BURSA’da bir atölyede çırak olarak çalışan 15 yaşındaki Recep Engin, ustasının
verdiği siparişi almak için karşıdan karşıya
geçerken minibüsün altında kalarak
yaralandı. (Evrensel) 18 Şubat
Eskişehir Anadolu Üniversitesi’nde (AÜ)
kayıt yenilemek isteyen bir öğrenci, burada
tartıştığı kadın öğretim görevlisine
saldırarak hastanelik etti. (Evrensel) 17
Şubat
Türkiye Psikiyatri Derneği’nin (TPD)
çeşitli illerdeki tabip odalarının yaptığı
çalışmalardan derlediği rapor, son yıllarda
sağlık çalışanlarına yönelik şiddet
olaylarının arttığını ortaya koyuyor.
“Sağlıkta Dönüşüm Programı” ile hasta ve
hasta yakınlarının istediği hizmeti
alamadıklarında şiddete başvurmasına
neden olduğu ortaya konan araştırmada,
çalışma yaşamı boyunca en az bir defa
şiddete uğrayan sağlık çalışanlarının
oranının yüzde 64’e yükseldiği vurgulandı.
Yüzde 96 oranında sağlık çalışanı ise
çalışma yaşamı boyunca en az bir defa
şiddet içeren bir olaya tanık oldu. En fazla
şiddete maruz kalanların, yüzde 81 oranı ile
kadın pratisyen hekimler olduğu kaydedilen
raporda, şiddet uygulayanların yüzde
86’sının hasta ve hasta yakını olduğu
vurgulandı. (Evrensel) 1 Şubat
Antalya’da da 2 işçi patalma sonucu
yaşamını yitirdi. Yapılan açıklamaya göre
Büyük Liman’da bulunan petrol dolum
tesislerindeki 23 nolu tankta gaz sıkışması
sonucu patlama meydana geldi. (Evrensel)
8 Şubat
İZMİR’de 8 Şubat Salı günü farklı kurumlarda görev yapan iki hekim daha hasta
yakınları tarafından saldırıya uğradı.
Gaziemir’de Aile Hekimi olarak görev
yapan Dr. Banu Uzbek, ‘akıl sağlığı
yerindedir’ raporu almak isteyen 67
yaşındaki bir hastanın damadı tarafından
yumruklanarak hakarete uğradı. Can
güvenliği olmadığı gerekçesiyle adını
açıklamak istemeyen bir başka hekim
önceki gün öğleden sonra bir hastanenin koroner yoğun bakım bölümüne getirilen
hastanın yaşamını yitirmesi üzerine hasta
yakınlarınca yumruklandı. (Evrensel) 11
Şubat
Pirelli fabrikasında 9 yıldır çalışan bir işçi
çalışma koşullarının ağırlığından kaynaklı
işçilerin büyük bölümünde bel, boyun fıtığı
gibi rahatsızlıklar bulunduğunu, irili ufaklı
sık sık iş kazaları yaşandığını ifade etti.
(Evrensel) 9 Şubat
Bel ve boyun fıtığı rahatsızlığı olan, iki kez
iş kazası geçiren 7 yıllık Pirelli işçisi Harun
Özer 17 Ocak tarihinde “uzun süre istirahat
almak” gerekçesiyle işten çıkartıldı. Gece
vardiyasında, işe gitmek üzere servisteyken
bir arkadaşının kendisini telefonla araması
97
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
diyor, işyeri sahibi ‘oksijen tüpü aldığımız
firma suçlu’ diyor. İlgili bakanlıkların bu iş
cinayetlerdeki sorumlulukları görmezden
geliniyor. OSTİM’de 3 Şubat günü 20
işçinin canını alan iş cinayetlerinde ilk
patlamanın olduğu Özkanlar Grup
şirketinin ortağı Aydın Özkan ile ikinci
patlamanın meydana geldiği Medsan’ın
sahibi Numan Güleç 15 Şubat günü
tutuklandı. (Sendika.org) 17 Şubat
98
üzerine işten çıkarıldığını
(Evrensel) 9 Şubat
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 98
öğrendi.
DENİZLİ’nin Acıpayam ilçesine bağlı
Karaismailler köyündeki bir kömür
ocağında meydana gelen göçükte 1 iş-çi
yaşamını yitirdi. (Evrensel) 2 Şubat
Bursa'nın Karacabey ilçesine bağlı
İsmetpaşa Köyü'nde dereye uçan iş makinesinin kabininde sıkışan operatör,
boğularak hayatını kaybetti. (Zaman) 1
Şubat
Mersin'de işçileri taşıyan minibüsün devrilmesi sonucu 24 kişi yaralandı. (Zaman)
1 Şubat
İzmir'in Bornova ilçesinde nakliyat firmasında çalışan işçi, ev eşyası taşıyan
nakliye asansörünün halatının koparak üzerine düşmesi sonucu yaşamını yitirdi.
(Zaman) 1 Şubat
Sultanbeyli'de banka çalışanlarını taşıyan
servis otobüsünün devrilmesi sonucu 10
kişi yaralandı. (Zaman) 2 Şubat
İzmir'in Tire ilçesinde, dün gece hemzemit
geçitte trenin servis minibüsüyle çarpışması
sonucu meydana gelen kazada hayatını
kaybeden 5 kişiden 4'ü, gözyaşları içinde
toprağa verildi. Kazaya neden olan servis
sürücüsünün henüz bir gün önce işe
başladığı öğrenildi. (Zaman) 4 Şubat
Mersin'de seralarında ilaçlama yapan
ailenin 3 yaşındaki kızı, ilaç makinesinin
şaft miline sıkışarak öldü. Ceset, bulunduğu
yerden itfaiye ekiplerinin yaklaşık yarım
saat süren çalışmalarıyla çıkarılabildi.
(Zaman) 6 Şubat
bayılan işçiyi kurtarmak isteyen makine
mühendisi, kanaldaki gazdan zehirlenerek
hayatını kaybetti. (Zaman) 8 Şubat
Kahramanmaraş'ta hidroelektrik santrali
inşaatında kaynak çalışması yapan işçi,
iskelenin çökmesi sonucu düştüğü derin
çukurda hayatını kaybetti. (Zaman) 8 Şubat
Hatay'da baraj yapımı için kum çekme
alanında çalışan iş makinesi, meydana
gelen göçük nedeniyle tamamen kuma
gömüldü. Operatörünün iş makinesinin
içinde bulunduğu öğrenildi. (Zaman) 12
Şubat
Manisa Merkez Efendi Devlet Hastanesi
Acil Servisi'nde görev yapan hemşire Ali
Uzun'un hasta yakınlarının saldırısına
uğradığı iddia edildi. (Zaman) 10 Şubat
Ağrı'nın Doğubayazıt ilçesi Gürbulak sınır
kapısında TIR kuyruğunda bekleyen bir
sürücü araç içerisinde ölü bulundu. Nasrettin Aktürk isimli Mardin nüfusuna kayıtlı
46 yaşındaki sürücünün ölüm sebebi
araştırılıyor. Aktürk'ün yediği bir şeyden ya
da araç içinde yaktığı tüpten zehirlenme ihtimali üzerinde duruluyor. (Zaman) 9 Şubat
Sakarya'nın Pamukova ilçesinde göçük
altında kalan işçi yaralandı. (Zaman) 13
Şubat
Düzce'de, ilköğretim 7. sınıf öğrencisi
Deniz Koçyiğit (13) okul harçlığını
çıkarabilmek için pişmaniye sattığı TEM
Otoyolu'nun Kaynaşlı gişelerinde yolcu
otobüsünün çarpması sonucu hayatını kaybetti. (Zaman) 14 Şubat
Kocaeli'nin Gölcük ilçesinde bir inşaatın
istinat duvarının çökmesi sonucu bir işçi
öldü, bir işçi yaralandı. (Zaman) 14 Şubat
Antalya'daki bir mermer işleme fabrikasında, söktükleri vinç motorunu taşırken
çatıdan düşen 3 işçiden 1'i öldü, 2'si
yaralandı. (Zaman) 7 Şubat
Çankırı'da, çöp toplama kamyonuna sıkışan
işçi hayatını kaybetti. (Zaman) 15 Şubat
İzmir Büyükşehir Belediyesi binasında dış
cephe tadilatı yapıldığı sırada demir iskele
çöktü. Kazasında hayatını kaybeden olmazken iki işçi yaralandı. (Zaman) 8 Şubat
Antalya'nın Alanya ilçesinde bir kamyonetin üzerine kaya düşmesi sonucunda 1
kişi öldü, 2 kişi yaralandı. (Zaman) 15
Şubat
Konya'da bir sanayi kuruluşunda meydana
gelen karpit kazanı patlaması sonucu 1 kişi
yaralandı. (Zaman) 8 Şubat
Osmaniye'de kalp krizi geçiren hastayı
taşıyan ambulansın otomobil ile çarpışması
sonucu 6 kişi yaralandı. (Zaman) 15 Şubat
Edirne'de bir fabrikada atık su kanalında
Şırnak'ın İdil ilçesi Yarbaşı Köyüne trafo
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 99
Adana'nın Kozan ilçesinde ambulansla otomobilin çarpışması sonucu 2 sağlık
görevlisi yaralandı. (Zaman) 21 Şubat
Bayrampaşa'da, oyuncak atölyesinde piknik
tüpünün patlaması sonucu 3 kişi yaralandı.
(Zaman) 16 Şubat
Karaman'da uçuruma yuvarlanan traktörde
bulunan 1 kişi öldü, 1 kişi yaralandı.
(Zaman) 28 Şubat
Ümraniye'de Türk Telekom Hizmet Binası
yol çalışması alanında bir işçinin ölümüyle
sonuçlanan olay yakınlarını isyan ettirdi.
İnşaat alanında üzerine toprak atılması
sonucu hayatını kaybeden Kazım Çalım'ın
(60) oğlu Musa Çalım, babasının öldürüldükten sonra toprağa gömülmüş olabileceği
ihtimalinin de değerlendirilmesini istedi.
(Zaman) 17 Şubat
İzmir'de bir marketin bodrum katında izolasyon çalışması yapan işçilerden 2'si dumandan zehirlenerek hayatını kaybetti.
(Günlük) 1 Şubat
Solaklı Vadisi'nde yapımı süren Ballıca
HES'de, tünel inşaatında çalışan Oktay Seyhan ve Murat Balık dengesini kaybederek
düştü. Seyhan ve Balık, Of Devlet Hastanesi'ne kaldırıldı. (Günlük) 19 Şubat
Tekirdağ’da Orta Camii Mahallesi'nde,
belediyeye ait inşaattan düşen işçi hayatını
kaybetti. (Zaman) 20 Şubat
Urfa’da çalıştığı fabrikadaki katı atık
havuzuna düşen işçi, tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti. (Günlük) 25 Şubat
Zonguldak'ın Ereğli İlçesi Ereğli Demir ve
Çelik Fabrikalarında (ERDEMİR) akşam
saatlerinde meydana gelen iş kazasında ağır
yaralanan İsmail Öztürk (48), Kocaeli'ne
kaldırılırken yolda hayatını kaybetti.
(Zaman) 20 Şubat
Burdur'da ağaç budarken elektrik akımına
kapılan kişi öldü. Orman İşletme
Müdürlüğü bünyesinde çalışan 4 işçi, refüjdeki çam ağaçlarını budamaya başladı.
Ağaca tırmanan işçilerden Mehmet Yaman,
elindeki budama makasının kabloya temas
etmesi sonucu elektrik akımına kapıldı.
(Günlük) 9 Şubat
Malatya'nın Pütürge ilçesinde halı saha
inşaat demirlerinin üzerlerine düşmesi
sonucu yaralanan 4 işçiden 2'sinin durumunun ağır olduğu bildirdi. (Zaman) 19 Şubat
Ordu Devlet Hastanesinde, hastane çalışanı
tarafından bıçaklanan doktor ağır yaralandı.
(Zaman) 18 Şubat
Bursa'nın merkez Osmangazi ilçesindeki
bir inşaatta çalışan işçi, merdiven boşluğuna
düşerek hayatını kaybetti. (Zaman) 25
Şubat
Mersin'in Tarsus ilçesinde, kamyonetin devrilmesi sonucu 12 tarım işçisi yaralandı.
(Zaman) 25 Şubat
Makine Kimya Endüstrisi Kurumu
(MKEK) Hurda Fabrikası'nda geçen aylarda 22 işçinin zehirlenmenin ardından
bugün 6 işçi daha oksijen tüpünden sızan
gazdan zehirlendi. (Zaman) 25 Şubat
Bursa'nın merkez Osmangazi ilçesindeki
bir inşatta çalışan işçi, merdiven boşluğuna
düşerek hayatını kaybetti. (Zaman) 24
Şubat
MART
26 Ocak 2011 günü Ankara'nın Beypazarı
İlçesi yakınlarında Mardin'in Mazıdağı
ilçesinden gelen mevsimlik tarım işçilerini
taşıyan minibüsün, hatalı sollama nedeniyle
karşı yönden gelen TIR ile çarpışması
sonucu 11 mevsimlik işçinin öldüğü, 5
kişinin de yaralandığı kazada, tutuklu TIR
şoförü İbrahim Karayel tahliye edildi.
(ANF) 4 Mart
“İş Sağlığı ve Güvenliği Sempozyumu”nda konuşan Öğretim Görevlisi Yavuz
Calp, Türkiye’de her 4-5 dakikada bir iş
kazası olduğunu, her 90 dakikada bir kişinin
sakatlandığını ve 4 saatte bir kişinin
hayatını kaybettiğini belirterek, her yıl 4
milyar TL GSMH’den kaybedildiğine
dikkat çekti. (ANF) 3 Mart
Ankara Tabip Odası, hazırladığı Şiddet Ra-
99
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
kurma çalışması yapan DEDAŞ işçisi Mahmut Tekinalp elektrik akımına kapılması
sonucu hayatını kaybetti. (Zaman) 15 Şubat
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 100
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
100
poru ile sağlık çalışanlarının maruz kaldığı
şiddete dikkat çekti. Ankara Tabip
Odası’nın hazırladığı şiddet raporuna göre
sağlık çalışanlarının yüzde 64’ü en az bir
defa şiddete maruz kaldı, yüzde 94’ü ise
çalışma yaşamları boyunca şiddete tanık
oldu. (Sendika.org) 11 Mart
A.Ş.’nin sözleşmesini feshedip, bölgeyi
“afet alanı” ilan etmeye hazırlandığı
konuşuluyor. Maden Mühendisleri Odası
Başkanı Mehmet Torun ise böyle bir
girişimin, ilgili şirketi kurtarmaktan başka
bir işe yaramaya-cağını söyledi. (Evrensel)
6 Mart
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin dış cephe
boyasını yapan işçiler Nesih Taşkın ve
Mehmet Toprak, iskelenin çelik halatının
kopması nedeniyle 7’inci kattan düşerek
yaşamını yitirdi. (Sendika.org) 3 Mart
Türkiye’nin önemli inşaat şirketlerinden
olan Aygün İnşaatın Esenyurt’a bağlı Esenkent’teki Alışveriş Merkezinin inşaatında
taşeron firmada işe başlayan Şahin, ilk gün
80 metre yüksekliğinden cam montajlaması
yaparken 13 metreden aşağı düştü. Demir
profillerin üzerine düşen Şahin’in, sağ kolunun yüzde 30’u iş göremez hale geldi.
(Evrensel) 6 Mart
İstanbul Üniversitesi Kardiyoloji Enstitüsünde hekime yönelik şiddet protesto
edildi. Eylem yapan sağlık emekçileri, enstitüde yeni gündeme gelen performans
uygulamasının şiddeti arttıracağı uyarısında
bulundu. 11 Mart gecesi, yoğun bakımdaki
bir hastanın durumunun kötüleşmesi üzerine, tedavisinden sorumlu hekim, hasta
yakınlarının şiddetine maruz kaldı. Bu
sırada yoğun bakım kapısında bekleyen
diğer hasta yakınlarının da yoğun bakımın
kapısını kırarak saldırıya katılması sonucunda bir hasta bakıcı personel kafa ve çene
travması nedeniyle, üç hekim ise bedensel
ve ruhsal travma nedeniyle iş göremezlik
raporu aldı. (Evrensel) 16 Mart
Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK)
Üzülmez Müessesesi’nde 10 Mart 2011 tarihinde -170 kodunda çalıştığı sırada tavandan kaya düşmesi sonucu yaşamını yitiren
maden işçisi Hamdi Saraşlı, Zonguldak
Gökçebey’e bağlı Hacımusa Beldesinde
düzenlenen törenle toprağa verildi.
(Evrensel) 12 Mart
Elazığ’da önceki gün Alcakaya’daki krom
ocağında meydana gelen göçükte 23
yaşındaki Ferhat Yılmaz adlı işçi yaşamını
yitirdi. (Evrensel) 12 Mart
İstanbul Tabip Odası üyeleri, Esenyurt Devlet Hastanesi’nde görevli iki doktorun hastaneye ölü olarak getirilmiş bir hastanın
yakınları tarafından darp edilmesini
protesto etti. (Evrensel) 17 Mart
Elbistan Çöllolar Kömür Sahası’nda 6 ve
10 Şubat tarihlerinde arka arkaya yaşanan
maden kazalarının ardından, madencilerin
de kamuoyunun da soruları yanıtsız
bırakılırken, Hükümet’in, Park Teknik
Bursa’nın Mustafakemalpaşa ilçesinde,
inşaattan düşerek ağır yaralanan işçi
kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti.
Atari Mahallesi Sırma Caddesi’ndeki bir
inşaatta çalışan Enver K. (49), bir anda dengesini kaybederek aşağıya düştü. (Evrensel)
5 Mart
Maden Mühendisleri Odası, 2011 yılını ilk
üç ayında 24 madencinin yaşamını
yitirdiğini belirtti. Oda kayıtlarına göre
2010'da 105, 2009'da ise 92 madenci iş
kazalarında yaşamını yitirdi. (Sendika.org)
28 Mart
29 Mart günü saat 11.00’te Yalova tersaneler bölgesinde faaliyet gösteren Kalkavanlar sermayesine ait Beşiktaş Group
tersanesi Yalçın Denizcilik taşeronunda
çalışan 28 yaşındaki CEMİL KAYA iş
cinayetine kurban gitti. (Sendika.org) 31
Mart
Zonguldak’ta Türkiye Taşkömürü Kurumu
(TTK) Karadon Müessese Müdürlüğü
Gelik İşletmesi’ndeki bir madende dün bir
göçük meydana geldi. Göçükte, 27
yaşındaki Deniz Akdeniz hayatını kaybetti.
(Sendika.org) 21 Mart
Adıyaman’da başına demir parçası düşen
inşaat işçisi hayatını kaybetti. (Evrensel) 19
Mart
Taksim İlkyardım Hastanesinde SES İşyeri
Temsilcisi Handan Mısıroğlu 23 Mart günü
iki hekim arkadaşlarının hasta yakınları
tarafından darp edildiğini ve aynı günün
gecesi yine hastane acil servisinde çalışan
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 101
İzmir'in Karşıyaka ilçesinde çalıştığı inşaatın ikinci katından zemindeki demirlerin
üzerine düşerek bacağına demir saplanan
işçi kaldırıldığı hastadene hayatını kaybetti.
(Zaman) 1 Mart
İzmir Üçyol - Üçkuyular Metro inşaat
hattında çalışan işçi dengesini kaybederek
10 metre yükseklikten beton zemine düştü.
(Zaman) 2 Mart
yuvarlandı. Kazada, araçta bulunan
işçilerden Salih Yaprak ve Engin Özdemir
ağır, sürücü ile diğer işçiler Ali Babuççu,
Ahmet Kahveci, Şevket Gün, Arif Kızıl ile
Faruk Kirman hafif yaralandılar. (Zaman) 8
Mart
İşçi taşıyan minibüs devrildi: 8 yaralı.
Muğla'nın Yatağan ilçesinde meydana gelen
trafik kazasında 2'si ağır 8 kişi yaralandı.
(Zaman) 9 Mart
Zonguldak'ta Türkiye Taşkömürü Kurumu
Asma İşletme Müdürlüğü'nde meydana
gelen göçükte 1 işçi öldü. (Zaman) 11 Mart
Kocaeli'nde sanayi sitesi içinde bir işyerinde meydana gelen tüp patlaması sebebiyle 1 kişi yaralandı. Patlama, İzmit Küçük
Sanayi Sitesi içinde meydana geldi. Asil
Boru atölyesinde bir oksijen tüpü, kullanımı
sırasında henüz bilinmeyen bir sebeple
patladı. (Zaman) 6 Mart
Kars Devlet Hastanesi KBB polikliniğinde
görevli doktor Bülent Öcal, hastasını
muayene ettiği sırada içeri giren bir hasta
yakını tarafından darp edildi. Bıçak ve yumruk darbeleriyle ağır yaralanan Öcal, yoğun
bakıma alındı. (Zaman) 12 Mart
Kartal'da, terk edilen binadaki plastik
pencere çerçevelerini sökmeye çalışan
hurdacı üzerine duvarın yıkılması sonucu
feci şekilde can verdi. (Zaman) 6 Mart
Şırnak'ın Silopi ilçesinde baraj inşaatında
çalışan işçileri taşıyan aracın kaza yapması
sonucu ilk belirlemelere göre 1 kişi öldü, 14
kişi yaralandı. (Zaman) 15 Mart
Zonguldak'ın Kilimli beldesine bağlı
Dağbaca mevkiinde özel bir maden
ocağında meydana gelen göçükte toprak
altında kalan işçinin cesedi yapılan
çalışmalar sonrasında çıkarıldı. (Zaman) 6
Mart
Balıkesir Atatürk Devlet Hastanesi'nde
görevli ortopedi uzmanı Op. Dr. Osman Nuri
Seymen'i (61) darp ettikleri ileri sürülen
Fethi C. (42), Yunus K. (24), Dudu K. (45)
ve Zeynel K. (43) polisteki ifadelerinin
ardından serbest bırakıldı. (Zaman) 16 Mart
Sakarya'nın Erenler ilçesinde döküm atölyesinde filtre değişimi sırasında yüksek
gerilime kapılan işçi ağır yaralandı.
(Zaman) 5 Mart
Bolu'da 4 katlı bir apartmanın dışına yalıtım
çalışması için kurulan iskelenin çökmesi
sonucu, 2 işçi yaralandı. (Zaman) 17 Mart
İzmir'in Buca ilçesinde, çalışırken 6. kattan
düşen inşaat işçisi hayatını kaybetti.
(Zaman) 5 Mart
Zonguldak'ın Çaycuma ilçesinde, madenci
servisinin kamyonla çarpışması sonucu 12
kişi yaralandı. (Zaman) 5 Mart
Adıyaman'ın Kahta ilçesinde kanalizasyon
çalışması sırasında toprak atında kalan bir
kişi öldü, bir kişi yaralandı. (Zaman) 8 Mart
Yatağan Termik Santralı'nda çalışan ve
memleketleri Soma'ya giden işçileri taşıyan
Erol Kahya'nın kullandığı 45 YA 5810
plakalı minibüs, Yatağan-Aydın karayolunun 15. kilometresinde etkili olan kar nedeniyle yoldan çıkarak şarampole
Rize'nin Pazar ilçesine bağlı Tektaş Köyü
Camii'nin minaresini onarmaya çalışırken
dengesini kaybederek yere düşen işçi
hayatını kaybetti. (Zaman) 19 Mart
Artvin'in Hopa ilçesinde, arazisinde bulunan anızları temizlemek için yakan yaşlı
kişi dumandan zehirlenerek hayatını kaybetti. (Zaman) 18 Mart
Konya'nın merkez Selçuklu ilçesinde bir iş
merkezi inşaatının 5. katında beton döken
işçiler inşaat kalıbının çökmesi sonucu
yaralandı. 6 kişinin yaralandığı kazada 2
kişinin durumu ağır. (Zaman) 18 Mart
Afyonkarahisar'ın Bolvadin ilçesindeki Dr.
Halil İbrahim Özsoy Devlet Hastanesinde
görevli yaklaşık 100 personel, yedikleri
101
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
bir hekim arkadaşlarının da hasta yakınları
tarafından şiddete maruz kaldığına dikkat
çekti. (Evrensel) 24 Mart
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 102
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
102
yemekten zehirlendi. (Zaman) 21 Mart
Bursa'nın Kestel ilçesinde bir soğuk hava
deposunda meydana gelen amonyak
sızıntısından etkilenen 9 kişi, hastanelere
kaldırıldı. (Zaman) 21 Mart
Ankara'nın Nallıhan İlçesine Bağlı
Çayırhan Beldesinde bulunan Park Termik
Maden ocağında meydana gelen göçükte 2
işçi yaralandı. (Zaman) 26 Mart
Antalya'nın Alanya ilçesinde, dört yaşındaki çocuk babasının ilaçlamada
kullandığı patpatın kayışına sıkışarak ağır
yaralandı. (Zaman) 28 Mart
Afşin-Elbistan Linyitleri (AEL) İşletme
Müdürlüğü sahasında kamyonetin devrilmesi sonucu 1 işçi öldü, aracı kullanan
işçi yaralandı. (Zaman) 28 Mart
Kahramanmaraş'ın Elbistan Belediyesi'ne
bağlı özel bir temizlik şirketine ait çöp
kamyonu kaza yaptı. Takla atan araçta bulunan ve işe yeni girdiği ifade edilen araç
şoförü Safa Öksüz (37), hayatını kaybetti.
(Zaman) 31 Mart
Bolu'nun Mudurnu ilçesinde tavuk
çiftliğinde çalışan 8 işçi, kombiden sızan
gazdan zehirlendi. (Zaman) 31 Mart
Gaziantep'in Nurdağı ilçesindeki maden
ocağında meydana gelen göçükte üç işçi
yaralandı. (Zaman) 31 Mart
Bursa'nın Orhangazi ilçesinde bir diyaliz
merkezinin hasta nakil aracı ile bir firmanın
çalışanlarını taşıyan servis minibüsünün
çarpışması sonucu 2 kişi öldü, 16 kişi
yaralandı. (Zaman) 30 Mart
Riha'nın Hilvan ilçesinde kaza yapan otomobildeki 2 yaralıyı almaya giden
ambulansın karıştığı kazada 3 sağlık personeli yaralandı. (Günlük) 12 Mart
Riha'dan (Urfa) Polatlı'ya gelen mevsimlik
tarım işçisi bir ailenin içinde bulunduğu bir
araç Porsuk Çayı'na düştü. Araçtaki 1'i
çocuk 4 kişi boğuldu. (Günlük) 9 Mart
konutlarının içerisinde yapımı devam eden
sosyal tesis binası inşaatının tavanı çöktü.
Binada 3 isçi göçük altında kaldı. (ANF) 29
Nisan
Erzurum İl Hıfzıssıhha Enstitü Müdürlüğü'nde doğalgazdan kaynaklandığı
sanılan bir patlama meydana geldi. Patlamada 6 kişinin yaralandığı bildirildi. (ANF)
19 Nisan
Mamak'ta bir inşaatın kanalizasyonu
döşeyen iki işçi açılan çukura toprak
dolmasıyla göçük altında kaldı. Üzerleri
toprakla dolan iki işçiden Ümit Taşdemir
yaralanırken, diğer işçi Süleyman Yaman'ın
cansız bedeni saatler süren çalışmanın
ardından göçük altından çıkartıldı. (Zaman)
28 Nisan
Malatya'da işçi servisinin şarampole
yuvarlanması sonucu 9 kişi yaralandı.
(Zaman) 28 Nisan
Adana'nın Feke ilçesi Tartulu köyündeki
Barit maden ocağında meydana gelen patlamada 1 işçi öldü biri ağır iki işçi de
yaralandı. (Zaman) 28 Nisan
Başakşehir'de bir iplik fabrikasında çıkan
yangın itfaiye ekiplerince kontrol altına
alındı. Dumandan etkilenen 5 işçiden 2'si
hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 28 Nisan
Sakarya'nın Erenler ilçesinde bıçakla kendisine zarar veren gence müdahale için
gelen 112 Acil yardım ekibindeki acil tıp
teknisyeni ve ambulans şoförü, yaralı ile annesinin saldırısına uğradı. Olayda acil tıp
teknisyeni yaralanırken il sağlık müdürü
saldırıyı kınadı. (Zaman) 28 Nisan
Düzce'nin Yığılca ilçesinde yolcu
minibüsü, yağış sebebiyle kayganlaşan
yolda TIR'la çarpıştı. Minibüsün hurdaya
döndüğü kazada 23 kişi yaralandı. (Zaman)
29 Nisan
Denizli'de
traktörün
su
kanalına
yuvarlanması sonucu aynı aileden dört kişi
yaralandı. (Zaman) 30 Nisan
NİSAN
Şanlıurfa'da, başkasının sağlık karnesine
ilaç yazdırılması isteğini, yasal olmadığı
gerekçesiyle yerine getirmeyen doktorun
darp edildiği iddia edildi. (Zaman) 27 Nisan
Maltepe Başıbüyük’teki Kiptas Seyrantepe
Bayılma vakasını hastaneye götüren ambu-
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 103
Mersin'de bir evin balkonunun çökmesi
sonucu, üzerindeki kadın ve altında duvar
örmeye çalışan inşaat ustası yaralandı.
(Zaman) 25 Nisan
Kayseri'nin Melikgazi ilçesinde eski
stadyumun yerine yapılan alışveriş merkezi
inşaatının son katında kaynakçı ustası
olarak çalışan Nizamettin Koç (52), kaynak
yaptığı esnada fenalaşarak yere yığılarak
hayatını kaybetti. Koç’un kalp krizi sonucu
öldüğü anlaşıldı. (Zaman) 22 Nisan
Yozgat'ın Boğazlıyan ilçesinde yıkılan yem
deposunun duvarı altında kalan bir işçi
hayatını kaybetti. (Zaman) 19 Nisan
Balıkesir'in Erdek ilçesi Ocaklar beldesi
açıklarında, bir balıkçı teknesinin fırtına
yüzünden alabora olması sonucu 1 kişi
öldü, 2 kişi yaralandı. (Zaman) 20 Nisan
İzmir'in Karabağlar ilçesindeki bir çelik kapı
imalathanesinde meydana gelen, bir itfaiye
eri ile dört işçinin hayatını kaybetmesine
sebep olan patlama ve ardından çıkan
yangınla ilgili itfaiye tarafından hazırlanan
rapor tamamlandı. İzmir Büyükşehir
Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığı'nda
görevli uzman ekip tarafından yazılan raporda, patlamanın gaz sıkışmasından
kaynaklandığı belirtiliyor. (Zaman) 20 Nisan
Kırıkkale'nin Dağevi Köyü'nde domuzların
saldırdığı çoban ayağından yaralandı.
(Zaman) 21 Nisan
Siirt'in Şirvan ilçesindeki bir bakır
madeninde gece vardiyası sırasında meydana gelen göçükte 2 kişi yaralandı.
(Zaman) 21 Nisan
Adana'da, Hatay'dan ruh sağlığı ve
hastalıkları hastanesine hasta sevki yapan
ve kırmızı ışıkta geçerken yan yoldan gelen
otomobille çarpışan ambulansın devrilmesi
sonucu 1 kişi öldü, 5 kişi yaralandı.
(Zaman) 15 Nisan
Bursa'nın Orhangazi ilçesinde, iş makinesi
yüklü kamyonun önünde seyreden mozaik
yüklü kamyon ile çarpışmasıyla meydana
gelen kazada 1 kişi hayatını kaybetti.
(Zaman) 16 Nisan
Makine Mühendisleri Odası İzmir Şubesi,
Karabağlar'da bir kapı imalathanesinde üç
kişinin ölümüyle sonuçlanan patlamayla ilgili açıklama yaptı. Açıklamada, denetimsiz
işyerlerinde sıklıkla oluşan bu tür kazaların
iş cinayeti olduğunun altı çizildi. (Zaman)
17 Nisan
Ağrı'nın Patnos ilçesinde 3 çocuk, hayvan
otlatırken buldukları T-40 bombaatar ile
eski ve patlamamış mühimmatları taşla
ezmeye çalıştıkları sırada patlama meydana
geldi. (Zaman) 17 Nisan
Söke'de bir iş yerinin çamaşırhanesinde
meydana gelen patlamada, 4 kişi yaralandı.
(Zaman) 14 Nisan
Kahramanmaraş'ta hurda eritme işlemi
yapılan alüminyum atölyesinde meydana
gelen patlamada, 2 işçi yaralandı. (Zaman)
14 Nisan
Kütahya’nın Simav ilçesine bağlı Çulhalar
köyü dereboyu mevkisinden ovaya inen
kurt önce bir çoban köpeğine saldırdı.
Köpeğin sahibinin taşla kovalamasının
ardından kurt, yaklaşık 2 kilometre ileride
hayvanlarını otlatmak için bırakan 4 çocuk
annesi Şerife Erkip'e (76) yöneldi. Kurtun
saldırısına uğrayan Şerife Erkip, yaralı bir
şekilde 3 kilometre uzaklıktaki evine gitti.
Erkip'i ağır yaralayan kurt, ikinci saldırıyı
yaptığı yerden yaklaşık 4 kilometre
uzaklıkta, hayvanlarını otlatmak için
dışarıda bulunan 2 çocuk annesi Kezban
Kartalmış'a (79) saldırdı. Kartalmış, başı,
göğsü, bacakları ve boynundan aldığı ısırık
darbeleri sonucu olay yerinde hayatını kaybetti. Ormanlık alanda kaybolan kurtun,
üçüncü saldırıyı yaptığı yerden 2 kilometre
ileride 16 büyük ve küçükbaş hayvanı
yaraladığı öğrenildi. (Zaman) 14 Nisan
Zonguldak'ın Gelik beldesinde, özel kömür
ocağında meydana gelen göçükte 1 işçi
öldü. (Zaman) 12 Nisan
Eskişehir'de çalıştığı inşaatın dördüncü
katından düşen işçi, hayatını kaybetti.
(Zaman) 10 Nisan
Şanlıurfa'da hasta taşıyan bir ambulansın
devrilmesi sonucu 3 kişi yaralandı. (Zaman)
11 Nisan
103
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
lans, kavşakta minibüsle çarpıştı. Kazada,
ambulans içinde bulunan sağlık görevlileri
ve hasta yaralandı. (Zaman) 27 Nisan
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 104
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
104
Kahramanmaraş'ın Ekinözü ilçesinde
yapımı sürdürülen Kandil Hidroelektrik
Santral Barajı inşaatında yaşanan toprak
kayması sonucunda, bir işçi hayatını kaybetti. (Zaman) 8 Nisan
Konya'nın Seydişehir ilçesinde sebze yüklü
kamyonun devrilmesi sonucu, biri ağır 2
kişi yaralandı. (Zaman) 8 Nisan
Kütahya'da, işçileri taşıyan 2 minibüsün
çarpışması sonucu 10'u kadın 19 kişi
yaralandı. (Zaman) 8 Nisan
Kağıthane Hacı Ethem Üktem İlköğretim
Okulu'nun inşaatında çalışan 3 işçi, ısınmak
için boya tenekesinin içine odun doldurarak
ateş yaktı. Dumandan zehirlenen işçilerden
İrfan Bulmuş ve Ali Bulmuş hayatını kaybetti. Diğer işçi Bahattin Boğatekin ise
baygın halde bulundu. (Zaman) 8 Nisan
Sakarya'nın Ferizli ilçesindeki Halit Narin
İlköğretim Okulu'nda eğitim gören 7. sınıf
öğrencisi Y.Y., fen bilgisi dersinde anahtarla
oynadığı gerekçesiyle öğretmeni Tuğba K.
tarafından uyarıldı. Öğretmeniyle tartışan
Y.Y., anahtarla öğretmenin yüzüne yumruk
attı. (Zaman) 6 Nisan
Bakırköy'de, kafe-restoranın oyun salonunda henüz belirlenemeyen sebeple
yangın çıktı. Yangın itfaiyenin çalışmasıyla
söndürüldü. Yapılan incelemede, işyerinin
bekçisi Niyazi Sevin (56), komi Hüseyin
İnanç (17) ile ziyarete gelen arkadaşları
Ercan Tercan (40) yangında yaşamını
yitirdiği belirlendi. (Zaman) 7 Nisan
Sivas'ın Şarkışla ilçesinde hemzemin geçitte
yük treninin traktöre çarpması sonucu, traktör sürücüsü öldü. (Zaman) 2 Nisan
Tekirdağ Akport Limanında taşeron bir
firma adına yükleme boşaltma işinde
çalışan Erdinç Aydoğdu (38), limanda
konteynır taşımada kullanılan dev liftrak
geri manevra yaparken aracın altında
kalarak can verdi. (Evrensel) 5 Nisan
SES İzmir Şubesi acil tıp teknisyenlerine
(ATT) yeterli sürücü eğitimi verilmeden
trafiğe çıkarıldığının altını çizerek,
önümüzdeki dönemlerde yaşanabilecek
kazaların sorumlusunun İl Sağlık
Müdürlüğü olacağını açıkladı. (Evrensel)
12 Nisan
Karadon Gelik İşletmesi eksi 260-360
ayakta, sulu damarda beklenmedik ani gaz
boşalmasından dolayı madenciler Serkan
Alkan (27), Dursun Akbal (30) ve Murat
Altaş (34) metan gazından etkilendi. Mesai
arkadaşları tarafından ocaktan çıkarılarak
ambulanslarla Zonguldak Atatürk Devlet
Hastanesine kaldırılan madencilerin
durumlarının iyi olduğu bildirildi.
(Evrensel) 16 Nisan
MAYIS
Muş'ta, pancar toplamaya giden kamyonun
devrilmesi sonucu meydana gelen trafik
kazasında 3'ü ağır 22 kişi yaralandı. (ANF)
12 Mayıs
Iğdır'da yapımı devam eden bir inşaatın
çökmesi sonucu 3 işçi hafif şekilde
yaralandı. (ANF) 17 Mayıs
Muş'un Varto ilçesindeki Varto Çayı'na
düşerek kaybolan genç işçinin cesedi
bulunamadı. (ANF) 18 Mayıs
Eskişehir-Bilecik arasında inşaatı devam
eden Yüksek Hızlı Tren şantiyesinde kopan
perde betonların altında kalan 1 işçi öldü, 1
işçi de yaralandı. (Sendika.org) 28 Mayıs
Karabük'ün Belen Köyü'ndeki HES
şantiyesinde 24 Mayıs günü tüneli su
basması sonucu 4 işçi içeride mahsur kaldı.
İşçi sağlığı ve güvenliği önlemlerinin
alınmadığı şantiyede, gerekli ekipmanların
bulunmaması bir işçinin ölümüne neden
oldu. (Sendika.org) 5 Mayıs
Torunlar Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı
(GYO) Yönetim Kurulu Başkanı Aziz
Torun un sahibi olduğu Torium'da, Pronet
Güvenlik ve Danışmanlık Hizmetleri
A.Ş.ye bağlı olarak asgari ücretle 12 saat
çalışan güvenlik görevlisi Üzeyir Karayüz
20 gün önce gece bulunduğu terasta kapının
kapalı olması nedeniyle bir üst teras kata
kendi imkanlarıyla çıkmaya çalışırken dengesini kaybedip alt kattaki terasa düşerek
hayatını kaybetti. (Sendika.org) 25 Mayıs
Nevşehir'in Gülşehir İlçesi’nde özel bir
şirkete ait kömür madeninde 22 Mayıs günü
meydana gelen göçükte, 2 işçi yaralandı.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 105
Samsun'da 9 Mayıs 2011 günü meydana
gelen iki ayrı iş kazasında iki işçi hayatını
kaybetti. (Sendika.org) 11 Mayıs
İstanbul’da 5 Mayıs günü Fatıma Aldal her
zaman temizliğe gittiği evde, camdan
düşerek yaşamını yitirdi. Fatıma’nın cenazesi ailesi, komşuları ve Ev İşçileri
Dayanışma Sendikası Girişimi üyeleri
tarafından 7 Mayıs günü Ferhatpaşa
Mezarlığı’nda
toprağa
verildi.
(Sendika.org) 7 Mayıs
Kütahya'nın Tavşanlı İlçesi’nde, özel bir
şirket tarafından krom madeni çıkarılan
ocakta dinamit patlaması sonucu biri ağır 3
kişinin yaralandığı bildirildi. (Sendika.org)
14 Mayıs
Manisa'nın Turgutlu ilçesinde işçi servis
minibüsünün refüje ve köprü bariyerine
çarpması sonucu 13 kişi yaralandı. (Zaman)
31 Mayıs
Ankara'nın Polatlı ilçesinde Ankara Çayı
üzerine mevsimlik tarım işçileri tarafından
yapılan tahta köprünün çökmesi sonucu 1
kişi boğuldu, kayıp olan iki kişiyi arama
çalışmaları ise devam ediyor. (Zaman) 31
Mayıs
Şırnak'ın Cudi Dağı eteklerinde bulunan
Toptepe köyü civarında Bereketli Madencilik şirketi tarafından işletilen kömür
ocağında meydana gelen göçükte 1 işçi
hayatını kaybetti, 2 işçi de yaralandı.
(Zaman) 30 Mayıs
Siirt-Baykan karayolunun 30. kilometresinde, yola döşenen mayın, tuğla yüklü
kamyonun geçişi sırasında patladı.
Kamyonda bulunan Murat Uysal (24) ve
Murat Aydın (33) yaralandı. (Zaman) 30
Mayıs
Trabzon’un Of ilçesi Bölümlü beldesinde,
Şerafettin K. yönetimindeki 61 FH 569
plakalı yaş çay yüklü kapalı kasa kamyonet,
Belediye Sosyal Tesisleri mevkisinde 15
metrelik uçuruma yuvarlandı. Kazada,
kamyonetin kasasında yolculuk eden Havva
Yıldız (70) ile kızı Meliha Altınbaş (38)
olay yerinde öldü, Hanife Güler Bayoğlu
(41) ve Meryem Şentürk (36) yaralandı.
(Zaman) 30 Mayıs
Kastamonu'nun Taşköprü ilçesine bağlı
Akdeğirmen köyü Kendiroğlu Mahallesi'nde hayvan otlatırken yıldırım düşmesi
sonucu bir kişi öldü, bir kişi yaralandı.
(Zaman) 30 Mayıs
Sakarya'nın Pamukova ilçesinde, Başkent
Ekspresi, hemzemin geçitte iş makinesi
yüklü TIR'ın dorsesine çarptı. Kazada bir
makinist öldü, 2'si TCDD görevlisi 10 kişi
yaralandı. (Zaman) 30 Mayıs
Sakarya'nın Adapazarı ilçesinde, devrilen iş
makinesinin altında kalan operatör hayatını
kaybetti. (Zaman) 29 Mayıs
Ankara'da sabah saatlerinde meydana gelen
trafik kazasında servis minibüsü, önünde
seyreden TIR'a arkadan çarptı. Kazada 4
kişi yaralandı. (Zaman) 29 Mayıs
Bursa'nın merkez Nilüfer ilçesinde, bir
binanın çatısına izolasyon döşeyen Ali
İhsan Beydilli isimli inşaat işçisi, dengesini
kaybedince inşaatın beşinci katından
düşerek hayatını kaybetti. (Zaman) 29
Mayıs
Bolu'da, cami bahçesinde otları biçerken
elektrik akımına kapılan imam hayatını
kaybetti. (Zaman) 28 Mayıs
Rize'de üniversite kampüs alanında yapılan
öğrenci yurdu inşaatında meydana gelen
toprak kaymasında bir işçi hayatını kaybetti. (Zaman) 28 Mayıs
Zonguldak'ın Ereğli ilçesine bağlı Subaşı
Köyü'nde, bir akaryakıt istasyonunun
kullanılmayan benzin deposunda meydana
gelen patlamada 1'i ağır 2 kişi yaralandı.
Yaralılar, 112 ambulansları ile Ereğli Devlet
Hastanesi'ne kaldırıldı. (Zaman) 27 Mayıs
Malatya'nın Kuluncak ilçesinde ambulansın
tırla çarpışması sonucu 3 kişi öldü, 3 kişi
yaralandı. (Zaman) 27 Mayıs
Kocaeli Devlet Hastanesi Acil Servisi'nde
görevli doktor ile güvenlik görevlilerini
darp ettikleri iddia edilen 10 kişi gözaltına
105
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
Resmi tatil günü çalışmanın sürdüğü
madende yerin 130 metre altında meydana
gelen göçükte Turhan Demir (49) ve
Mehmet
Çoban
(40)
yaralandı.
(Sendika.org) 23 Mayıs
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 106
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
106
Bursa'da, 23 yaşındaki bir işçi, beş yıldızlı
otel inşaatının 17. katından düşerek hayatını
kaybetti. İşçinin, inşaattaki ilk günü olduğu
öğrenildi. (Zaman) 23 Mayıs
Kilis'te, yıldırım isabet eden 11 yaşındaki
bir çocuk hayatını kaybetti. Edinilen bilgiye
göre, merkez Demirışık köyü yakınlarında
kekik toplayan 11 yaşındaki Musa Özçelik'in üzerine yıldırım düştü. (Zaman) 17
Mayıs
Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları'nda
(ERDEMİR), çalışma esnasında demir
parçasının başına çarpması sonucu ağır
yaralandıktan sonra bitkisel hayata giren
işçi Muhammet Başarır, 9 gün sonra hastanede hayatını kaybetti. (Zaman) 24 Mayıs
Mardin'in Derik ilçesinde yıldırım isabet
eden kişi, hayatını kaybetti. Edinilen bilgiye
göre, Dikmen köyüne bağlı Karaca mezrası
yakınlarında hayvanlarını otlatan Mehmet
Adaballı'nın (50) üzerine yıldırım düştü.
(Zaman) 15 Mayıs
Karabük'te, merkeze bağlı Belen köyünde
yapımı devam eden hidroelektrik
santralinin (HES) tünelini su basması
sonucu 4 işçi içeride mahsur kaldı. 3 işçiye,
kurtarma sırasında yaşanan aksaklıklar sebebiyle ancak 3 saat sonra ulaşılabildi. 1 işçi
ise hayatını kaybetti. (Zaman) 25 Mayıs
Zonguldak'ın Ereğli İlçesi Demir ve Çelik
Fabrikaları'nda (ERDEMİR) iş kazası meydana geldi. Kazada ağır yaralanan işçinin
beyin ölümünün gerçekleşti. (Zaman) 15
Mayıs
alındı. (Zaman) 23 Mayıs
Nevşehir'in Gülşehir ilçesinde kömür
ocağında meydana gelen göçükte, 2 işçi
yaralandı. (Zaman) 22 Mayıs
Giresun'un Yağlıdere ilçesinde hidro elektrik santrali inşaatında meydana gelen
kazada bir işçi ağır yaralandı. (Zaman) 22
Mayıs
Kocaeli'nin Derince ilçesinde 3 katlı
binanın çatısında yapılan bakım onarım
çalışmaları sırasında çıkan yangında, alevlerin arasında kalan işçi, 3. kattan atlayarak
yaralandı. (Zaman) 20 Mayıs
Çankırı'da, montajını yaptıkları asansörün
halatının kopması sonucu kabinle birlikte 4.
kattan düşen 4 işçi yaralandı. (Zaman) 20
Mayıs
Adıyaman'ın Kahta ilçesine bağlı
Cumhuriyet köyünde, cami inşaatından
düşen 3 işçi yaralandı. (Zaman) 18 Mayıs
Burdur'un Karamanlı ilçesi Kılçan köyü
mevkisindeki krom madeninde meydana
göçükte bir işçi hayatını kaybetti. (Zaman)
18 Mayıs
Sivas'ta trafik kazasında yaralananları
taşıyan ambulans ile otomobilin çarpışması
sonucu 3 kişi yaralandı. (Zaman) 13 Mayıs
Isparta'nın Senirkent ilçesi Büyükkabaca
beldesinde patpat adı verilen tarım aracının
yol açtığı kazada, 2 kişi hayatını kaybetti, 2
kişi de yaralandı. (Zaman) 13 Mayıs
Bitlis'in Hizan ilçesinde arı kovanı yüklü bir
kamyonun devrilmesi sonucu, 4 kişi
yaralandı. (Zaman) 11 Mayıs
İzmir'in Bayraklı İlçesi'nde 4'üncü kattaki
iskeleden dengesini kaybedip yere düşen
sıva ustası hayatını kaybetti. (Zaman) 12
Mayıs
Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı personeli, kurum
yemekhanesinde yedikleri yemekten zehirlendi. Mide bulantısı ve baş dönmesi
şikâyeti ile hastanelere başvuranların sayısı
624'ü buldu. (Zaman) 10 Mayıs
Zonguldak'ta iki servis aracının çarpışması
sonucu meydana gelen trafik kazasında 14
kişi yaralandı. (Zaman) 9 Mayıs
Elbistan'a bağlı Burtu (Yapraklı) köyünde
13 yaşındaki bir çocuk, ayağını çapalama
makinesine kaptırdı. (Zaman) 18 Mayıs
Sakarya'nın Karasu ilçesinde arızaya müdahale sırasında yanlışlıkla enerjisi kesilmeyen hatta çıktıkları ileri sürülen 2
görevli, 34 bin 500 voltluk akıma kapıldı.
Bir işçi öldü. (Zaman) 9 Mayıs
İzmir'in
Bayındır
ilçesinde
işçi
minibüsünün devrilmesi sonucu 10 kişi
yaralandı. (Zaman) 17 Mayıs
Konya'nın Bozkır ilçesi devlet hastanesinde
görevli doktor İbrahim Halil Şimşek, 40
günlük bebeğiyle yeterince ilgilenil-
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 107
birinci kata beton harcı döküldüğü sırada
çöktü. (Zaman) 4 Mayıs
Osmaniye'de, hasta almaya giden ambulansla belediyeye ait traktörün çarpıştığı
kazada 1 hemşire yaralandı. (Zaman) 10
Mayıs
Elazığ'da işçileri taşıyan midibüsünün devrilmesi sonucu 18 kişi yaralandı. (Zaman) 4
Mayıs
Bursa Karacabey İlçesi Mahmuriyet Mahallesi Yeniköy Caddesi'nde devam eden
TOKİ evleri inşaatının kanalizasyon
hattının kazılıp boru döşenmesi sırasında, 3
-4 metre derinliğindeki kanalda çökme
meydana geldi. Bu sırada kanal içinde bulunan İsmail Akdoğan (22) toprak altında
kaldı. İsmail Akdoğan, diğer işçiler
tarafından müdahale edilerek göçükten
çıkarıldı. (Zaman) 8 Mayıs
Sivas'ın Divriği ilçesinde hayvanlarını otlatan 26 yaşındaki genç, yıldırım isabet
etmesi sonucu öldü. (Zaman) 8 Mayıs
Karayollarında yol çalışması yaparken
greyderin altında kalan işçinin imdadına
hava ambulansı yetişti. İzmir İl Sağlık
Müdür Yardımcısı Turan Sofuoğlu, TorbalıSelçuk yolu üzerinde, karayollarına ait
greyder tekerinin üzerinden geçmesi sonucu
yaralanan işçinin sol ayağı, sol bacağı ve
kalçasında kırıklar meydana geldiğini
söyledi. (Zaman) 5 Mayıs
Samsun'un İlkadım ilçesi 19 Mayıs Mahallesi'nde tadilat halindeki 3 katlı bir bina
çöktü. Binadan yaralı kurtulan işçiler, Gazi
Devlet Hastanesi ile Eğitim ve Araştırma
Hastanesi'nde tedavi altına alındı. (Zaman)
6 Mayıs
Elazığ'ın Alacakaya ilçesindeki krom
ocağında üzerine kaya düşen işçilerden biri
öldü, diğeri yaralandı. (Zaman) 1 Mayıs
Şanlıurfa’nın Siverek ilçesinin bir köyünde
hayvan otlatan çobana yıldırım çarptı.
Yaralanan çoban Siverek Devlet Hastanesi'ne kaldırıldı. (Zaman) 2 Mayıs
HAZİRAN
Urfa’nın Akçakale ilçesinde tarım işçilerini
taşıyan minibüsün devrilmesi sonucu 19
kişi yaralandı. (ANF) 1 Haziran
Diyarbakır Çermik İlçesine bağlı Aynalı ile
Kalecik köyleri arasında hayvanlarını otlatan çobanların bulduğu cismin patlaması
sonucu 1 çocuk yaşamını yitirirken, 2 çocuk
da ağır yaralandı. (ANF) 7 Haziran
Türkiye silikozisi kot kumlama işçilerinin
mücadelesi ile öğrendi. Ancak Türkiye'de
bu "amansız" işçi hastalığına yakalanan
sadece kot kumlama işçileri değil. Diş
teknisyenleri de silikozis hastalığına
yakalanıyor. Bu hastalık nedeniyle akciğer
nakli yaptıran, yaşamını yitiren diş
teknisyenleri de var. (Sendika.org) 10 Haziran
Siirt'in Pervari İlçesi'ne bağlı Yapraktepe
(Ewrex) Köyü Çemê Karê Mezrası'nda
mayına basan çobanlık yapan Halit Kaya
adlı kişi ağır yaralandı. (ANF) 18 Haziran
Urfa'nın Siverek ilçesinde otlattığı
hayvanlarına su vermeye çalışırken ayağı
kayarak gölete düşen 14 yaşındaki Necip
Çakmak boğularak yaşamını yitirdi. (ANF)
20 Haziran
Erzincan'da Demir yolundaki kar tüneli
çalışmasında göçük meydana geldi. 5 işçi
sağ kurtarılırken isimleri henüz açıklanmayan 2 işçi hayatını kaybetti. (ANF) 24
Haziran
Tekirdağ'ın Çorlu ilçesinde elektrik akımına
kapılan sıva ustası hayatını kaybetti.
(Zaman) 3 Mayıs
Manisa’nın Soma İlçesi’nde gezici tarım
işçilerini taşıyan minibüs kamyonla çarpıştı.
Medyana gelen kazada minibüste bulunan
14 işçi yaralandı. (ANF) 8 Haziran
Diyarbakır'da, bir inşaatın çökmesi sonucu
9 işçi yaralandı. Edinilen bilgiye göre,
Diyarbakır Şanlıurfa Karayolunun 15. kilometresinde yapımı devam eden bir inşaat,
Giresun'un Görele İlçesi yakınlarında trafik
uyarı işaretlerine çarparak devrilen yolcu
otobüsünün alev alması sonucu ilk belirlemelere göre 10 kişi yanarak can verdi, çok
107
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
mediğini iddia eden baba tarafından 4
yerinden bıçaklandı. (Zaman) 9 Mayıs
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 108
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
108
sayıda kişi yaralandı. (ANF) 8 Haziran
Diyarbakır'da öğlen saatlerinden sonra etkili yağış nedeniyle yıldırım çarpması sonucu
koyunlarını otlatan 2 çocuk yaşamını yitirirdi, 2 çocuk ise yaralandı. (ANF) 11
Haziran
Manisa'nın Soma İlçesi’nde bulunan Soma
Kömür İşletmeleri A.Ş Eynez Bölgesi'nde
faaliyet gösteren özel sektöre ait bir maden
ocağında göçük meydana geldi. Bir işçi
öldü. (Sendika.org) 29 Haziran
BTS üyesi Tren Teşkil Memuru Abdulselam Kılıç'ın 18.06.2011 tarihinde Erzurum
Gar’da manevra sırasında vagon hareket
halindeyken üzerinde bulunduğu vagonun
basamağını tutan demirin kırılması nedeniyle vagonun altına düşmüş ve iki
bacağını kaybetti. BTS, konu ile ilgili bir
açıklama yaptı. Son 20 günde
demiryollarında 4 kaza meydana geldiğini
ve bu kazalarda 2 demiryolu emekçisi
hayatını kaybederken 10’u da yaralandığını
belirten BTS, AKP iktidarı döneminde
uygulanan neoliberal politikalarla birlikte
demiryollarında kazaların arttığını belirtti.
(Sendika.org) 22 Haziran
Erzincan'da yapımı devam kar tünelindeki
iskelenin çökmesi sonucu 2 işçi öldü, 4 işçi
yaralandı. (Zaman) 24 Haziran
Adıyaman'ın Kahta ilçesinde çıkan
yangında, 3 işçi karbonmonoksit gazından
zehirlendi. Edinilen bilgiye göre, Arikent
Mahallesi'nde yapımı devam eden bir konutun çatısında izolasyon çalışması sırasında
kullanılan tüpten çıkan kıvılcım, yangına
neden oldu. (Zaman) 24 Haziran
Ankara'nın Yenimahalle ilçesinde kanalizasyon çalışması yapmak üzere girdikleri 2
metre derinliğindeki çukurda göçük nedeniyle toprak altında kalan 2 işçi itfaiye
ekiplerinin uzun süren çalışmaları sonucu
kurtarıldı. Kafalarına kadar toprağa
gömülen işçilere ilk müdahaleyi arkadaşları
yaparken, hafif yaralanan 2 işçi hastaneye
kaldırıldı. (Zaman) 24 Haziran
Balıkesir'in Dursunbey ilçesinde 8 kişinin
bulduğu traktörün devrilmesi sonucu 1 kişi
öldü, 7 kişi yaralandı. (Zaman) 24 Haziran
Hakkari'de yayladan dönen köylüleri
taşıyan pikabın devrilmesi sonucu, 16 kişi
yaralandı. (Zaman) 23 Haziran
Muğla'nın Bodrum ilçesinde, marinada
onarılan teknenin aküsünün patlaması
sonucu 2'si ağır 4 kişi yaralandı. Alınan bilgiye göre, Neyzen Teyfik Caddesi'ndeki
marinada demirli teknenin motor kısmında
arıza meydana geldi. İşçilerin arızayı gidermek için başlattığı çalışma sırasında teknenin aküsü patladı. (Zaman) 23 Haziran
Antalya'da Serbest Bölge'de Maquet isimli
Alman firmasına ait fabrikanın ek
inşaatında, asma tavana ait profilin çökmesi
sonrası 3 işçi hafif şekilde yaralandı.
(Zaman) 23 Haziran
Esenyurt'ta bir yağ deposunda meydana
gelen patlama sonrası çıkan yangında 1 işçi
hayatını kaybetti, 3 işçi de yaralandı.
(Zaman) 23 Haziran
Karabük ile Eskipazar ilçesi demiryolu
güzergahındaki Cildikısık tünelinde, motorlu vagonet (tren ve yol bakım aracı) ile
oto drezin (demiryollarında yol kontrol için
kullanılan küçük araba) henüz belirlenemeyen nedenle çarpıştı. Kazada, raylarda
bakım çalışması yaptıkları öğrenilen araçlardaki işçilerden Ali Günaydın (51) öldü, 7
işçi de yaralandı. (Zaman) 23 Haziran
İzmir'in Bayraklı ilçesinde, halı yıkama
firmasında çalışan Abdurrahman Şüt (46),
elektrik akımına kapılarak hayatını kaybetti.
(Zaman) 22 Haziran
Hatay'ın İskenderun ilçesinde pazarcıları
uyaran belediye zabıta memurları
bıçaklandı. (Zaman) 21 Haziran
Siirt'te bir vatandaş hayvan otlatırken bir
cismin patlaması sonucu hafif şekilde
yaralandı. (Zaman) 19 Haziran
Bursa'da iki ambulansın çarpışması sonucu
meydana gelen kazada bir kişi yaralandı.
(Zaman) 19 Haziran
Şişli'de yeni yapılan bir apartmanın önünde
gerçekleştirilen kanalizasyon çalışması
sırasında göçük yaşandı. Yaklaşık üç metre
derinliğindeki çukurda bellerine kadar
toprak altında kalan 2 işçi, itfaiyenin
yaklaşık iki saat süren çalışmasının
ardından kurtarıldı. (Zaman) 18 Haziran
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 109
Devlet Demiryolları Erzurum Gar
Müdürlüğü'nde, manevra yaptırırken trenin
altında kalan işçinin bacakları koptu. Ağır
yaralanan işçi, olay yerine gelen ambulansla
Aziziye Araştırma Hastanesi'ne kaldırıldı.
(Zaman) 18 Haziran
Bursa'nın Harmancık ilçesine bağlı Çakmak
köyünde oturan Cavit Bayram (70) ile eşi
Tamam Bayram (70) tarlaya giderken
aniden bastıran yağmura yakalandılar. Islanmamak için bir ağacın altına sığınan
yaşlı çiftin bulunduğu bölgeye yıldırım
düştü. Tamam Bayram olay yerinde
hayatını kaybederken Cavit Bayram ise
yaralandı. (Zaman) 17 Haziran
Mersin'in Tarsus İlçesi TEM otoyolunda
karşı yöne geçen pamuk yüklü TIR, ayran
yüklü TIR ile kafa kafaya çarpıştı. Ayran
yüklü TIR'ın kupasının 25 metre aşağı
uçtuğu kazada her iki sürücüde sıkışarak
can verdi. Olayda TIR'ın birinde bulunan 3
kişi ise yaralandı. (Zaman) 16 Haziran
Sakarya'nın Pamukova ilçesinde, kullandığı
traktörle uçuruma yuvarlanan 13 yaşındaki
çocuk öldü. (Zaman) 16 Haziran
Kırşehir'de mevsimlik işçileri taşıyan otomobilin kamyona arkadan çarptığı kazada
1'i ağır 8 kişi yaralandı. (Zaman) 16 Haziran
Ankara'nın Elmadağ ilçesinde bir krom
madeninde sabaha karşı meydana gelen
göçükte iki işçi yaralandı. (Zaman) 16 Haziran
yapmak üzere 25 metrelik kuyuya inen iki
işçi metan gazından zehirlendi biri ağır
yaralandı. (Zaman) 13 Haziran
Antalya'nın Alanya ilçesinde traktörün uçuruma yuvarlanması sonucu 7 kişi yaralandı.
(Zaman) 12 Haziran
Erzurum'da, baraj inşaatında dinamitle
patlatılan kaya parçalarının altında kalan
işçi öldü. (Zaman) 12 Haziran
Antalya’da Gazi Bulvarı'nda seyreden
kamyonet, belirlenemeyen bir sebepten
dolayı devrildikten sonra alev aldı. Çöplerden hurda kâğıt toplayan ailenin bulunduğu
kamyonette sürücü Ali Okan'ın (25) yanı
sıra oğulları 3 yaşındaki Barış ve 6
yaşındaki Savaş Okan hayatını kaybetti.
(Zaman) 12 Haziran
Ankara'nın Ulus semtinde inşaat halindeki
bir binanın balkonu henüz bilinmeyen bir
nedenle çöktü. Kopan beton parçalarının
inşaatın önündeki iskeleyi devirmesi
sonucu iskelede bulunan bir işçi hafif
şekilde yaralandı. (Zaman) 11 Haziran
Yozgat'ın Kadışehri ilçesi Örencik köyünde
Hacı Işık (69), evinde beslediği danayı otlatmaya götürdü. Işık, bir süre sonra huysuzlanan dananın saldırısına uğradı ve
aldığı boynuz darbeleri sonucu hayatını
kaybetti. (Zaman) 11 Haziran
Balıkesir'in Edremit ilçesi Altınoluk
beldesinde bir sitenin arıtma tesisi
havuzunda temizlik yaparken zehirlenen
işçilerden biri olay yerinde, diğer işçi ise
hastanede hayatını kaybetti. (Zaman) 11
Haziran
Aydın'ın Çine ilçesinde işçileri taşıyan
minibüsün devrilmesi sonucu 17 kişi
yaralandı. (Zaman) 15 Haziran
Edirne merkeze bağlı Değirmenyeni
köyünde traktörün kontrolünü kaybeden
sürücü Tunca Nehri'ne uçtu. Kazada bir kişi
ağır yaralandı. (Zaman) 10 Haziran
Başkentte bulunan bir döküm şirketinde
çalışan 53 işçi, zehirlenme şüphesiyle tedavi altına alındı. (Zaman) 15 Haziran
Fatih'te olaydan dönen itfaiye aracının devrilmesi sonucu, 4 er yaralandı. (Zaman) 10
Haziran
Başakşehir'de beton mikserinin inşaat
sahasına düşmesi sonucu araçta sıkışan
sürücü, itfaiyenin 3 saatlik çalışması sonucu
yaralı kurtarıldı. (Zaman) 15 Haziran
Sivas'ın Suşehri ilçesinde, sıvasını
yaptıkları duvar üzerlerine çöken 3 işçi
kardeş hayatını kaybetti. (Zaman) 9 Haziran
Ankara'nın Gölbaşı ilçesinde inşaat halindeki villanın su motoru ile ilgili çalışma
Kütahya'nın Çavdarhisar ilçesine bağlı
Hacımahmutlar köyünde, 4 Haziran'da yüksek bir noktada bir çoban; üç gün sonra da
109
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
Siirt'in Pervari ilçesinde, koyun sürüsünün
mayına basması sonucu, bir çoban
yaralandı ve 8 koyun telef oldu. (Zaman) 18
Haziran
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 110
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
110
tarlada çapa yapan 7 kadından 2'si
yağmurdan korunmak için sığındıkları
kavakların altında yıldırım çarpması sonucu
hayatlarını kaybetti. (Zaman) 8 Haziran
Tekirdağ'da bir kişi, işe başladığı ilk gün 8.
kattan aşağıya düşerek ağır yaralandı.
(Zaman) 8 Haziran
Yozgat'ın Yerköy ilçesinde meydana gelen
tren kazasında 5 yol işçisi yaralandı. Freni
boşalan trenin aralarına daldığı işçilerden
birinin durumunun ağır olduğu bildirildi.
(Zaman) 7 Haziran
Kütahya'da makine montajı yaptıkları esnada çıktıkları iskeleden düşen 4 işçi
yaralandı. (Zaman) 7 Haziran
Düzce'nin Gölyaka ilçesi Bakacak
Köyü'nde hidroelektrik santrali baraj
inşaatına giden iş makinası yolun aniden
çökmesi üzerine 30 metrelik uçurumdan
Aksu Deresi'ne devrildi. İş makinesinin
altında kalan iki işçi yaralandı. (Zaman) 7
Haziran
İzmir'in Kemalpaşa ilçesinde, bir boya
fabrikasında henüz belirlenemeyen bir sebepten yangın çıktı. Söndürme çalışmaları
sırasında bir itfaiye eri hafif şekilde
yaralandı. (Zaman) 7 Haziran
Bursa'nın Gemlik ilçesinde, arıtma
tesisindeki arızayı gidermek isteyen genç,
suya düşerek hayatını kaybetti. (Zaman) 6
Haziran
Sakarya'nın Karapürçek ilçesinde, ''pat pat''
tabir edilen tarım aracının devrilmesi
sonucu 5 kişi yaralandı. (Zaman) 5 Haziran
İstanbul Beykoz'da lüks bir villaya ait 4
metre derinliğindeki su kuyusunu temizlemek isteyen Hüral Cankı ve Kadir Elkovan
isimli işçiler metan gazından zehirlendi.
(Zaman) 4 Haziran
Çanakkale’ye bağlı Ezine ilçesi Güllüce
Köyü 6'inci kilometresinde bulunan tarlada
çalışan H.Ş. ve G.Y. isimli iki kadın şiddetli
yağmur sebebiyle açık arazide bulunan bir
ağacın altına sığındı. Bu sıra ağaca isabet
eden yıldırım iki kadının da olay yerinde
hayatını kaybetmesine yol açtı. (Zaman) 4
Haziran
Zonguldak'ta, özel kömür ocağında göçük
meydana geldi. Göçükte mahsur kalan 3
işçi, yaklaşık 7 saat sonra kurtarıldı.
(Zaman) 1 Haziran
Sakarya'nın Hendek ilçesinde gıda sektöründe faaliyet gösteren bir fabrikada
çalışan 13 işçi, fabrikada dağıtılan yemekten zehirlendi. (Zaman) 1 Haziran
Başkentte servis midibüsü devrildi: 9 yaralı
(Zaman) 1 Haziran
Bursa'nın Kestel ilçesinde faaliyet gösteren
Coca Cola fabrikasındaki patlamada 1 kişi
öldü, 8 kişi yaralandı. (Zaman) 1 Haziran
Bursa'nın Gürsu ilçesinden aldığı hastayı
Şevket Yılmaz Hastanesi'ne götüren ambulans sürücüsü, yol istediği araç sürücüsü
tarafından darp edildi. (Zaman) 26 Haziran
Beşiktaş'ta bir otelin su kazanının içini boyarken gazdan bayılan su tesisatçısı, son
anda çalışanlar tarafından kurtarıldı.
(Zaman) 30 Haziran
Ardahan’ın Göle ilçesine bağlı Köprülü
beldesi Dedeşen Mahallesi Yayla mevkisine
yıldırım düştü. Bu sırada, bölgede çit ören
orman işçilerinden Oktay Karakayacı (30)
yıldırım çarpması sonucu olay yerinde öldü,
Ersoy Yazıcı yaralandı. (Zaman) 4 Haziran
Tekirdağ'ın Çerkezköy ilçesine bağlı
Büyükyoncalı beldesinde inşaat kumu
taşıyan Erdoğan Altıntaş (52) yönetimindeki 34 YM 0571 plakalı TIR'a, karşı yönden gelen Servet Abanoz yönetimindeki 59
PF 161 plakalı hafif ticari araç çarptı.
Abanoz'un kullandığı araç 50 metre sürüklenerek çöp konteynırına çarparak durabildi. Kazada, Abanoz, Aynur Kabal,
Serkan Yılmaz ve Bircan Özbahçeci
hayatını kaybetti. (Zaman) 30 Haziran
Kırşehir'in Akçakent ilçesinde bulunan bir
maden ocağında yük asansöründen düşen 2
kişi öldü. (Zaman) 4 Haziran
İzmir'in Bornova ilçesindeki bir kimya
firmasında tank sökümü sırasında meydana
gelen patlamada bir işçi yaşamını yitirdi.
Manisa'nın Turgutlu ilçesinde yolcu otobüsü ile bir minibüsün çarpışması sonucu 2
kişi öldü, ikisi ağır 22 kişi yaralandı.
(Zaman) 5 Haziran
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 111
(Zaman) 29 Haziran
Manisa'nın Soma ilçesinde bulunan bir
maden ocağında meydana gelen göçükte bir
kişi öldü. (Zaman) 29 Haziran
Edirne'nin Keşan ilçesine bağlı Kozköy'de
tarlada çalışan çiftçilerin üzerine yıldırım
düşmesi sonucu 1'i ağır 2 kişi yaralandı.
(Zaman) 28 Haziran
TEMMUZ
Fethiye ilçesinde, sera demirlerine kaynak
yaparken elektrik akımına kapılan kaynakçı
Bayram Ali Alagöz (41), yakından geçen
yüksek gerilim hattına temas edince akıma
kapıldı. Fethiye Devlet Hastanesi’ne
kaldırılan Alagöz, doktorların tüm çabasına
rağmen hayatını kaybetti. (gündem) 24
Temmuz
Mersin’in Tarsus ilçesi Yarbay Şemsettin
Mahallesi'nde plastik boruları ısıtarak kaynak yapmaya çalışan Soner Ağaçbudağı'nı
(35) elektrik çarptı. Çevredekiler tarafından
ağır yaralı olarak hastaneye kaldırılan
Ağaçbudağı, burada yapılan tüm müdahaleye rağmen kurtarılamadı. (ilkha) 4 Temmuz
İzmit Karadeniz Mahallesi Yeni Gölcük
Yolu mevkiinde bulunan Yıldırımlar Metal
fabrikasının içinde inşatı devam eden idari
binanın çatısında henüz belirlenemeyen nedenle çökme meydana geldi. İnşatta çalışan
işçilerden Orhan Taşkın (53), ile Reşit
Fatmaoğlu (53) çöken çatının altında kaldı.
Orhan Taşkın Hayatını kaybetti. (DHA) 4
Temmuz
Denizli’de tekstil işçilerini iş çıkışı evlerine
götüren Adem Soymaç yönetimindeki 20 S
0383
plakalı
minibüs,
Albayrak
Meydanı'nda tali yoldan gelen Serkan
Güldaş yönetimindeki 20 EY 2010 plakalı
panelvan araçla çarpıştı. 18 işçi yaralandı.
(internethaber.com) 4 Temmuz
Karşıyaka Mahallesi'nde yeni yapılacak
belediye binasına elektrik hattı döşenmesi
için kazı yapan işçilerden Şaban Topçu (28)
ve Nurettin Kanbay (36) kayan toprağın
altında kaldı. (AA) 1 Temmuz
Elektrik direğinde ortaya çıkan arızayı gidermek için elektitrik direğine çıkan
Toroslar Elektrik Dağıtım A.Ş. işçisi 36
yaşındaki Cemal Tatlı, akıma kapılarak yere
düşerek hayatını kaybetti. (cihan) 5 Temmuz
Antalya'da, bir ekmek fırınında çalışan 17
yaşındaki işçi Mustafa Kabaoğlu, asansördeki tezgahın üzerine devrilmesi sonucu
boynu kırılarak hayatını kaybetti. (AA) 3
Temmuz
Antalya’nın Muratpaşa İlçesi’nde gündelikçi olarak temizliğe gittiği evin camlarını
silerken dengesini kaybeden 52 yaşındaki
Yeter Akyüz, 8’inci kattan düşerek öldü.
(Vatan) 2 Temmuz
Muğla'nın Fethiye ilçesinde bir evin elektrik
tesisatını yapan 18 yaşındaki işçi Ali Öztürk
elektrik akımına kapılarak hayatını kaybetti.
(cihan) 1 Temmuz
Sultanbeyli İmam Hatip Lisesi ve Anadolu
İmam Hatip Lisesi binasının inşaatında
çalışan Satılmış Özdemir (62), binanın bodrum katında beton yapılacak toprak bölümü
kazmaya başladı. Bir süre çalışan Özdemir,
kazılan bölgenin derinleşmesi üzerine meydana gelen göçük nedeniyle toprağın altında
kalarak hayatını kaybetti. (AA) 5 Temmuz
Van'ın Süphan Mahallesi Üçevler Sokak
üzerinde bulunan bir kağıt geri dönüşüm
tesisinde bilinmeyen bir nedenden dolayı
yangın çıktı (AA) 3 Temmuz
Beylikdüzü’nde kurulu bulunan Hangar
Ayakkabı fabrikasında çalışan işçilerden
100’ü yedikleri yemekten zehirlendi.
Çedaş Of İşletme Şefliğinin Bakım ve
Arıza Servisinde çalışan Emrullah
Şahismailoğlu (24), Of ilçesi Gökçeoba
köyünde, elektrik arızasını gidermek için
111
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
Eskişehir'in İnönü ilçesindeki Türk Hava
Kurumu Eğitim Merkezi'nde eğitim uçuşu
yapan planör, iniş sırasında henüz belirlenemeyen bir nedenle ters dönerek düştü.
Planör eğitim pistine düşürken, olayda
eğitim pilotu Metin Özbey ile Fehmi Uzunlar hayatını kaybetti. (Zaman) 29 Haziran
Yemeğin ardından mide bulantısı ve kusma
şikayetiyle fabrika yönetimine başvuran
işçiler, 20’şerli gruplar halinde çeşitli hastanelere kaldırıldı.(evrensel) 3 Temmuz
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 112
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
112
bir direğe çıktı. Devrilen direk ile yerdeki
inşaat malzemelerinin üzerine düşerek
kafasını çarpan İsmailoğlu, ağır yaralandı.
Ambulans ile Of Devlet Hastanesine
kaldırılan İsmailoğlu, yolda hayatını kaybetti. (AA) 5 Temmuz
isteyen işçiler Şaban Çolakoğlu ile Ümit
Yılmaz, akıma kapıldı. İşçilerden
Çolakoğlu, olay yerinde yaşamını yitirdi.
Vücudunda yanık oluşması sonucu
yaralanan Yılmaz, Zonguldak Atatürk Devlet Hastanesine kaldırıldı. (AA) 7 Temmuz
4 Eylül Mahallesi 878 Sokak'ta bir
apartmanın 3. katında dış cephe yalıtımı
yapan Cevzet Bilici (39) dengesini kaybedip düşerek yaralandı. (AA) 5 Temmuz
Asma tavanı vinçle kaldıran usta ile çırağı,
demirle güçlendirmek için altına girdikleri
sırada asma tavan çöktü. Demir tavanın
altında kalan Akif Taşan hayatını kaybederken, ağır yaralanan Halil Esen ambulansla
Denizli Devlet Hastanesi’ne götürüldü.
(DHA) 7 Temmuz
İnegöl Anadolu Öğretmen Lisesi öğrencisi
Samet Demir (17), ailesine yardım etmek
için traktörle tarlaya gitti. Demir, eve dönerken direksiyon hakimiyetini kaybetti.
Şarampole yuvarlanan traktörün altında
kalan Samet Demir, olay yerinde hayatını
kaybetti. (cihan) 5 Temmuz
Antalya'nın Akseki ilçesinde, yol yapımı
sırasında meydana gelen patlamada 18
yaşındaki işçi Adem Mercan öldü. (AA) 5
Temmuz
Denizli Organize Sanayi Bölgesine tekstil
işçilerini taşıyan 20 ACJ 43 plakalı servis
minibüsü, 20 NF 745 plakalı kamyona
arkadan çarptı. Kazada Yasin Mansız (17)
ve Şennur Aydemir hayatını kaybederken
14 kişi de yaralandı. (cihan) 6 Temmuz
Denizli'nin Acıpayam ilçesinde, tarlaya
çalışmaya gidenleri taşıyan otomobilin traktöre arkadan çarpması sonucu Usta (39),
Yasemin Ar (18) ve Kâmile Mengi (18)
yaralandı. (AA) 6 Temmuz
Antakya- İskenderun karayolundaki Maraş
Boğazı Mevkii'ndeki Bayramoğlu Beton'a
ait taş ocağında göçük meydana geldi.
Kayların altında kalan kepçe operatörü 45
yaşındaki Mustafa Kalkan yaşamını yitirirken, işçilerden 19 yaşındaki Mustafa
Berksoy yaralandı. (dha) 7 Temmuz
Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK)
Üzülmez Müessesesi Asma-Dilaver İşletme
Müdürlüğüne ait ocağın eksi 260 kodunda
galeri açma işi yapan taşeron firma çalışanı
Tevfik Topçu (57), tavan çekmesi sonucu
göçük altında kaldı. Topçu arkadaşları
tarafından kurtarıldı. (evrensel) 8 Temmuz
Dilaver Mahallesi'nde faaliyet gösteren özel
bir işletmeye ait maden ocağında elektrik
tesisatında meydana gelen arızayı onarmak
Karaman Organize Sanayi Bölgesi'nde bulunan trafo binasını boyayan Erhan Sümer
(28) ve Ünal Koçgürbüz (29) akıma
kapılarak yaralandı. (AA) 7 Temmuz
Kayseri'de nakliye kamyonunun üzerinden
düşen 18 yaşındaki işçi M.K. ağır yaralandı.
(AA) 8Temmuz
Alanya'nın Kestel beldesindeki bir lokanta
inşaatının ikinci katının betonu dükülürken
çökme meydana geldi. İtfaiye Müdürlüğüne
bağlı kurtarma ekiplerinin inşaat alanında
yaptığı incelemede kalıp ustası Ersoy
Sarı'nın (45) beton ve tahta kalıpların
arasında sıkıştığı belirlendi. (Samanyoluhaber) 8 Temmuz
Sivas'ta tarım işçilerini taşıyan minibüsün
devrilmesi sonucu 1 kişi öldü, 8 kişi de
yaralandı. (Cihan) 9 Temmuz
Konya Fevzi Çakmak Mahallesi Büsan
Sanayi Sitesindeki işyerinde vinç kurulumunda kullanılan demir blokların altında
kalan 22 yaşındaki Şakir Belgemen hayatını
kaybetti. (haberkonya.com) 9 Temmuz
Artvin Arhavi Boğaziçi Mahallesi'ndeki bir
inşaatın 5. katında çalışan Mehmet Aytar
(41), dengesini kaybederek üzerinde
durduğu iskeleden düşerek hayatını kaybetti. (haber3.com) 9 Temmuz
Trabzon'un Akçaabat İlçesi'ne bağlı Söğütlü
Beldesi'nde
kanalizasyon
çalışması
sırasında metan gazından fenalaşan Söğütlü
Belediyesi'nde çalışan Mehmet Ali Metin
(21) Köksal Çolak (40) ve Yüksel Yılmaz
(41) ile itfaiye erlerinden Kenan Sivrikaya
hastaneye kaldırıldı. Mehmet Ali Metin
hayatını kaybetti. (sabah) 12 Temmuz
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 113
Samsun’un Baruthane Mahallesi Ezine
Sokak'ta bir yapı kooperatifine ait inşaatın
9'uncu katında sıva yapan Şükrü Altundal
(42) ile Sait Ahmet Uyanık (46) portatif
tahta iskeleden düşerek hayatlarını keybetti.
(AA) 12 Temmuz
Konya'da kaynak yaparken elektrik akımına
kapılan 22 yaşındaki işçi Ramazan Erat (22)
hayatını kaybetti. (İHA) 12 Temmuz
Ermenek İlçesinde faaliyet gösteren bir
maden Ocağının 3. numaralı tünelinde
önceki gün sabah saat 06.00 sıralarında
göçük meydana geldi. Göçükle birlikte
ocakta çalışan işçilerinden Ercan Yağcı (40)
göçük altında kalarak hayatını kaybetti.
(karamandadirenis.com) 11 Temmuz
Tekstil işçilerini taşıyan ve Asil Tekstil
firmasına ait olduğu öğrenilen minibüsün
arkadan bir kamyona çarpması sonucu Muş
nüfusuna kayıtlı Yasin Mansız (17) ve Van
nüfusuna kayıtlı Melike Eler (27) isimli
işçiler yaşamlarını yitirirken; 6’sı ağır 14
işçi yaralandı. (evrensel) 8 Temmuz
Antakya Küçük Sanayi Sitesi 11. Cadde'de
bulunan ve oto elektrikçi olarak kullanılan
iş yerinin mutfak bölümünde henüz belirlenemeyen nedenle yangın çıktı. Yangını
söndürmeye çalışan Yusuf Gürbüz (18) ve
Raci Tapki (14) hafif şekilde yaralandı.
Olay yerine gelen ambulansla Antakya
Devlet Hastanesine kaldırılan yaralılar tedavi altına alındı. (AA) 14 Temmuz
Akgün Gültekin yönetimindeki 26 EZ 708
plakalı kamyon kasasında bulunan işçiler
Yaşar Kanmaz (25) ve Levent Ege (31),
Anadolu Üniversitesi Yunusemre Yerleşkesi
içerisinde araç seyir halindeyken dengelerini kaybederek kamyondan düşerek
yaralandı. (AA) 13 Temmuz.
İzmir'in Menemen ilçesinde, inşaatta işçi
olarak çalışan Metin Toprak (32), altıncı
katta çalıştığı sırada dengesini kaybederek
düştü. Toprak, hastaneye götürülürken
hayatını kaybetti. (AA) 14 Temmuz
Kayseri Organize Sanayi Bölgesi 16.
sokakta iskelede çalışan elektrik işçisi
C.M.Ç. (24), ayağının kaymasıyla sert bir
cismin üzerine düştü. Cismin üzerine
düşmesiyle yaralanan işçi C.M.Ç.’nin
bacağında derin yırtık oluştu. (İHA) 16
Temmuz
Urfa'nın Viranşehir ilçesinde ''MardinCeylanpınar 2. Kısım Sulama Kanalı''
inşaatında çalışan 24 işçi, gıda zehirlenmesi
şüphesiyle hastaneye kaldırıldı. (AA) 18
Temmuz
Aydın merkeze bağlı Şahnalı Köyü'nde
faaliyet gösteren Aydın Linyit Kömür
İşletmesi'nde çalışan işçi 35 yaşındaki Kadir
Saraç, dengesini kaybedip kömür yıkama
havuzuna düşerek hayatını kaybetti. (DHA)
19 Temmuz
Osmaniye'nin Kadirli ilçesinde elektrik
akımına kapılan işçi Ahmet Göker hayatını
kaybetti. (cihan) 18 Temmuz
Bursa'nın İnegöl ilçesinde bir sunta
fabrikasında patlama meydana geldi. Patlamada işçi Enver Memiş (49) hayatını
kaybederken, biri itfaiye eri 3 işçi yaralandı.
(İHA) 19 Temmuz
Kars'ın Kağızman ilçesinde, kayısı işçilerini
taşıyan kamyonun şarampole yuvarlanması
sonucu 11 kadın işçi yaralandı. (İHA) 18
Temmuz
Kütahya'da belediyenin kanalizasyon kazısı
sırasında göçük meydana geldi, işçilerden
50 yaşındaki Emin Yıldırım toprak altında
kalarak yaralandı. (DHA) 20 Temmuz
Karabük Demir Çelik Fabrikaları'nda
(Kardemir) çalışan 32 yaşındaki Ayhan
Yıldırım, çelikhane ünitesinde kaynak yaparken meydana gelen parlamada ağır
yaralı olarak kaldırıldığı hastanede öldü.
(DHA) 18 Temmuz
Hatay'ın Samandağ ilçesinde bir oto tamir
atölyesinde bakımı yapılan aracın alev
alması sonucu yakıt tankı patladı, 2'si ağır
5 kişi yaralandı. İş yerinde çalışan H.R. (15)
ve İ.H. (15) ağır, B.K. (43), İ.S. (17) ve F.S.
113
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
Direkli Köyü'nde elektrik direklerine bakım
ve onarım yapan taşeron firma adına çalışan
işçileri taşıyan, Tanju Keskin'in (28)
kullandığı 55 K 1621 plakalı kamyon,
sürücünün direksiyon hakimiyetini kaybetmesi üzerine şarampole yuvarlandı.
Kazada, kamyonda bulunan işçilerden
İsmet Kırdaş (45) olay yerinde öldü.
(zaman) 9 Temmuz
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 114
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
114
(46) hafif yaralandı. (zaman) 18 Temmuz
düşerek öldü. (AA) 19 Temmuz
Dilovası'nda
bulunan
Çolakoğlu
Limanı'nda çalışan 67 yaşındaki 3 çocuk
babası Adıgüzel Yanmaz, iş makinesinin
altında kalarak hayatını kaybetti. (sol.org.tr)
20 Temmuz
Kayseri Organize Sanayi Bölgesi 24.cadde
üzerinde bulunan bir mobilya atölyesinde
işçi olarak çalışan M.A. (24), çalıştığı iş
yerinde yaklaşık 3 metre yükseklikten
düşerek yaralandı. (iha) 20 Temmuz
Tandoğan Mahallesi'nde bir inşaatın 8.
katında çalışan işçi İ.S (34), dengesini
kaybederek düştü, ağır yaralanan işçi
kaldırıldığı Malatya Devlet Hastanesinde
yapılan müdahaleye rağmen kurtarılamadı.
(AA) 21 Temmuz
Adana'nın Karaisalı İlçesi'ne bağlı Etekli
köyü Küp Mahallesi'nde bulunan
Hidroelektrik Santrali (HES) inşaatında
tünelde gerçekleştirilen çalışma sırasında,
işçilerin üzerine kaya yuvarlandı. Kazada
ağır yaralanan Şahin Akgün (22) isimli işçi
kaldırıldığı Karaisalı Devlet Hastanesi'nde
hayatını kaybetti. (evrensel) 24 Temmuz
Düzce'de, 17 yaşındaki Emrah Çon çalıştığı
inşaatın üçüncü katından düşerek yaralandı.
(DHA) 20 Temmuz
Mehmet Karadere (19) Camicedit Mahallesi Debboylar mevkisinde Halil Azman'a ait inşaatta çalıştığı sırada düşerek
yaralandı (haber3.com) 22 Temmuz
Aksaray’dan Kayseri’nin Develi ilçesine
mevsimlik tarım işçisi olarak biçerdöveri ile
birlikte gelen D.Ç. (47), kullandığı
biçerdöverin takla atması sonucu yaralandı
(İHA) 21 Temmuz
Dilovası’nda
bulunan
Çolakoğlu
Limanı’nda çalışan 67 yaşındaki 3 çocuk
babası Adıgüzel Yanmaz, iş makinesinin
altında kalarak hayatını kaybetti. (sol.org.tr)
20 Temmuz
Sakarya’nın Sapanca ilçesinde site
inşaatında çalışan işçi Vedat Divil (41) 9
metre yüksekliğindeki çatıdan düşerek
öldü. (Gündem) 19 Temmuz
Adana'nın Karaisalı ilçesindeki hidroelektrik santrali inşaatında gerçekleşen kazada
22 yaşındaki işçi Şahin Akgün öldü, 1 işçi
ise yaralandı. (cumhuriyet) 23 Temmuz
Durucasu Belediyesi tarafından yapılan
ilaçlama esnasında kayısı bahçesindeki
çadırda kalmakta olan Şanlıurfalı tarım
işçisi aileden 5 kişi zehirlendi. Ambulansla
Malatya Devlet Hastanesi Beydağı Acil
Servisi'ne getirilen işçilerden Ziya O. (37),
Hasan O. (67), Esra O. (15), Hasan O. (9)
ve Hediye K. (17) tedavi altına alındılar.
(iha) 25 Temmuz
Afyonkarahisar'da tarım işçisi taşıyan ve
patpat olarak adlandırılan tarım aracının
devrilmesi sonucu Zehra Şimşek (69) ile
Sabiha Kardaş (41) öldü, 11 işçi yaralandı.
(AA) 25 Temmuz
Samsun Vezirköprü ilçesi Esentepe Mahallesi' ndeki orman ürünleri fabrikasında 5
metre yükseklikteki iskeleden düşen taşeron
firma işçisi Yasin Ünal (22) yaralandı.
(İHA) 25 Temmuz
Selçuklu ilçesindeki 2. Organize Sanayi
Bölgesi'nde bulunan Gümrük Müdürlüğü
yakınlarında kanalizasyon çalışması yapan
işçilerden Hasan Hüseyin Tiryaki (45), dengesini kaybedince açılan çukura düştü.
(yenikonya.com.tr) 22 Temmuz
Zonguldak'ta, 17 Mayıs 2010'da 30 işçinin
ölümüyle sonuçlanan grizu faciasının
yaşandığı Türkiye Taşkömürü Kurumu
(TTK) Karadon Müessese Müdürlüğü'ne
ait kömür ocağında bugün meydana gelen
göçükte 3 işçi yaralandı. (dha) 23 Temmuz
D. G. (17) Karaman Organize Sanayi Bölgesinde faaliyet gösteren bir bisküvi
fabrikasının paketleme bölümünde, üretim
bandından gelen paketleri toplarken elini
banda sıkıştırdı. (AA) 22 Temmuz
Konya’nın Tuzlukçu ilçesi Koraşı köyünde
sürdürülen bakım çalışmalarına katılan
MEDAŞ Tuzlukçu İşletme Mühendisliği
Arıza Şefi Taner Bozdağ (30), çıktığı elektrik direğinden dengesini kaybederek
Manisa'nın Kula ilçesinden, haşhaş
tarlalarında çalışmak üzere Uşak'ın Hocalar
köyüne giden işçileri taşıyan Murat
Tuna'nın (24) kullandığı 31 EU 984 plakalı
minibüs, Susuzören köyü yolunda, direk-
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 115
Antalya’nın Alanya ilçesi Avsallar
beldesinde tadilat yapılan bir otelde çalışan
alüminyum doğrama ustası Özcan Sumak
(31), 3. kattan merdiven boşluğuna düşerek
hayatını kaybetti. (AA) 26 Temmuz
Samsun’un Vezirköprü ilçesi sanayi
sitesinde bir oto elektrikçi dükkanında meydana gelen iş kazasında, bir otomobilin dinamosunu sökmek için aracı krikoyla
kaldıran işçi Zeynel Acar (27), arcın altında
iken krikonun kayması üzerine otomobilin
altında kalarak yaralandı. (İHA) 27 Temmuz
Fatih'te inşaat halindeki İtifaiye binasının
çökmesi sonucu 3 işçi yaralandı. (haberturk) 27 Temmuz
Şanlıurfa’nın Çankaya Mahallesi'nde bir
inşaatta çalışan 51 yaşındaki İbrahim K.
isimli işçi, çalıştığı apartmandan düşerek
hayatını kaybetti. (İHA) 28 Temmuz
Şanlıurfa'nın Siverek ilçesinde tarım
ilacından etkilenen 3 işçi hastanelik oldu.
İbrahim Halil Altundaş, Ali Çelik ve
Şeyhmus Akkurtul Siverek Devlet Hastanesine kaldırıldı. (AA) 26 Temmuz
yaşamını yitirdi. (cihan) 28 Temmuz
Kocaeli’nin Başiskele ilçesindeki Hayat
Kimya Fabrikası’nda kimyasal maddelerin
tutuşması sonucu çıkan yangında, 9 işçi dumandan etkilenerek zehirlendi. (sol.org.tr)
28 Temmuz
Karaman-Ereğli karayolunun 8. kilometresindeki bir meyve suyu fabrikasında
çalışan 21 işçi, öğle yemeğini yedikten
sonra fenalaştı. 21 işçi, karın ağrısı ve mide
bulantısı şikayeti üzerine, gıda zehirlenmesi
şüphesiyle Karaman Devlet Hastanesine
kaldırıldı. (AA) 28 Temmuz
Turgutlu'da, inşaat çalışmaları sırasında
taşeron firmada çalıştığı belirtilen bir Cahit
Keskin (39) , yaklaşık 7 metre yükseklikten
düşerek
ağır
yaralandı.
(manisahaberleri.com) 26 Temmuz
Yozgat'ın Akdağmadeni ilçesindeki kurşun
ve çinko çıkarılan maden ocağı ayrıştırma
bölümü arıtma tesisinde meydana gelen
patlamada işçi Ahmet Demir (30) yaralandı.
(AA) 29 Temmuz
Şanlıurfa'nın Akçakale ilçesinde sondaj
aracının tepe kısmının yüksek gerilim
hattına değmesi sonucu akıma kapılan işçi
Aziz K. hayatını kaybederken, Mustafa D.
isimli işçi ise yaralandı. (İHA) 29 Temmuz
Antalya’da dün gece lunaparkta işe yeni
başlayan 24 yaşındaki Özkan Kayhan,
görevlisi olduğu "Typhoon" isimli
oyuncağın çarpması sonucu hayatını kaybetti. (ntvmsnbc) 23 Temmuz
Kütahya'da faaliyet gösteren Eti Gümüş
A.Ş.'nin madeninde çalışan işçilerin rutin
sağlık kontrolleri esnasında sınır değerin
üzerinde ağır metal kirliliğine rastlandı. Bu
nedenle yapılan suç duyurusunda madenin
mühürlenmesi de talep edildi. 97 işçi
Ankara Meslek Hastalıkları Hastanesi'ne
sevk edildi. (bianet) 27 Temmuz
Hakkari'de, maden ocağında arızalanan ve
başka bir araç yardımıyla taşınan iş makinesinin devrilmesi sonucu Mehmet Balıkçı
olay yerinde öldü, Mehmet Adıgüzel ise
yaralandı. (AA) 27 Temmuz
Mersin Tarsus Organize Sanayi Bölgesi’ndeki bir boru fabrikasında meydana gelen
olayda, 45 yaşındaki fabrika işçisi Kamil
İyi, dengesini kaybederek makine çarkları
arasına düştü. İyi olay yerinde hayatını kaybetti. (gündem) 28 Temmuz
Diyarbakır Sur İlçesine bağlı Bağıvar
Beldesinde 16.00 sıralarında pamuk
tarlasının ilaçlanmasından hemen sonra tarlaya çalışmaya giden gündelik işçilerden
30'dan fazlası zehirlendi. (amed haber
ajansı) 30 Temmuz
Malatya’nın Yeşilyurt ilçesinde Adıyaman
yolu üzerinde meydana gelen olayda inşaat
ustası A.A. (48) kalıp çakarken aniden dengesini kaybederek aşağıya düşerek
Sivrihisar ilçesinin Babadat köyündeki bir
mermer ocağında işçi olarak çalışan Emir
Köksal (33), mermer blokları kestiği sırada
mermer blokunun üzerine düşmesi sonucu
115
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
siyon hakimiyetinin yitirilmesi sonucu devrildi. Kazada, minibüste bulunan işçilerden
Fadime Gök (51), hayatını kaybetti.
Minibüs sürücüsünün de aralarında
bulunduğu 18 kişi yaralandı. (Sabah) 14
Temmuz
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 116
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
116
olay yerinde öldü. (AA) 29 Temmuz
Sivrihisar Toplu Konutlar bölgesindeki bir
inşaatta işçi olarak çalışan Adem Kurutoprak (39), malzemeleri kamyondan indirdiği
sırada üzerine su deposu devrildi. Ağır
yaralanan Kurutoprak, Sivrihisar Devlet
Hastanesine kaldırıldı. (AA) 31 Temmuz
Bayındır ilçesine bağlı Arıkbaşı köyünde
başlayan baraj inşaatında bir taşeron firmada çalışan Yasin İyi (29) kamyonla
hafriyat taşırken 10 metre yükseklikten
şarampole uçtu. Camdan atlayan İyi, devrilen kamyonun altında kalarak hayatını
kaybetti. (guvenlicalisma.org) 31 Temmuz
Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu, madenlerde yaşanan iş kazalarına
ilişkin hazırladığı raporu Başbakanlık’a
gönderdi. Raporda, kazaların önlenmesine
yönelik tedbirlerin yetersizliğine dikkat
çekilirken, denetim zafiyetine de vurgu
yapıldı. Aynı zamanda, patronların “gereksiz maliyet” olarak gördüğü işçilerin
eğitiminin önemli olduğu belirtildi. Raporun ilginç detaylarından birisi ise maden
işçilerinin “sağlık ve güvenlik” yerine “iş”
istediği yönündeki tespit oldu. Ancak, raporun girişinde bütün tedbirler alınsa dahi
kazaların kaçınılmaz olduğu kaydedildi.
(gündem) 1 temmuz
AĞUSTOS
İşyerine kamyonla kum indiren 35
yaşındaki Mehmet Efe, aracın kapağı
arasına sıkıştı. 2 çocuk babası Efe, olay
yerinde hayatını kaybetti. (İHA) 1 Ağustos
İstanbul Kurtuluş Caddesi’nde bulunan
Haskent Sitesi’nin tadilat işinde çalışan
Orhan Yıldırım (22) isimli işçi, 4. katta
çalıştığı esnada ayağının kayması sonucu
dengesini kaybederek inşaat iskelesinden
aşağıya düşerek yaralandı. (Cihan) 1
Ağustos
Konya'da mevsimlik işçileri taşıyan kamyonetin devrilmesi ve bir otomobilin dereye
uçması sonucu meydana gelen iki ayrı trafik
kazasında 1 kişi öldü, 22 kişi yaralandı.
(İHA) 1 Ağustos
Manisanın Saruhanlı ilçesindeki Kani
Perişan'a ait tavuk çiftliğinde inşaat ustası
olarak çalışan 26 yaşındaki Kenan Adana,
inşaat halindeki binanın çatısına çıktı. Dengesini kaybeden Adana, yaklaşık 7 metre
yüksekten düştü. Adana, kaldırıldığı
Akhisar Mustafa Kirazoğlu Devlet Hastanesi'nde yaşımını yitirdi. (AA) 1 Ağustos
Denizli’nin Bozkurt ilçesine bağlı Alikurt
köyü yakınlarındaki bir mermer ocağında
gece vardiyasında çalışan işçileri taşıyan
minibüs, gıda yüklü bir TIR’a arkadan
çarptı. Kazada mermer işçileri Mehmet Aksakal (50), Mehmet İyiol (39), Yıldıray
Doğan (34) ve Ömer Düzen (34) hayatını
kaybetti. (TGRT) 2 Ağustos
Manisa 'nın Soma ilçesinde faaliyet
gösteren özel bir maden ocağında meydana
gelen göçükte göçüğün altında kalan
işçilerden Samet Güven (23) hayatını
kaybederken ve Halil Şevik (34), ağır
yaralandı. (AA) 2 Ağustos
Giresun’da yapımı devam eden bir baraj
çalışmasında dün gece meydana gelen dinamit patlamasında Emre Topar isimli işçi
yaralandı. (İHA) 3 Ağustos
Bursa`nın İnegöl ilçesinde, sürücüsünün direksiyon hakimiyetini kaybetmesi sonucu
şarampole yuvarlanan çöp kamyonundaki
sürücü Hüseyin Oktar (30) ve 3 işçi
yaralandı. (İHA) 3 Ağustos
Ceylanpınar ilçesinde derin kuyu sondajı
işinde çalışan Nayıf K. (29), üzerine sondajda kullanılan borunun düşmesi sonucu
ağır yaralandı. (AA) 3 Ağustos
İzmir'deki Buca Ege Giyim Organize
Sanayi Bölgesi (BEGOS)'nde bir fabrika
inşaatının elektrik tesisatını yapan Murat
Şenkal (18), bindiği asansörün halatı kopunca yaşamını yitirdi. (CİHAN) 4 Ağustos
Bursa'nın Yenişehir ilçesinde günübirlik
çalışmak için gittiği inşaatta elektrik
akımına kapılan işçi Aydın Nalbant (35)
hayatını kaybetti. (AA) 5 Ağustos
Mersin'in Tarsus ilçesinde tarım işçilerini
taşıyan traktör ile kamyonet kaza yaptı.
Kazada 4 kişi ölürken, 23 kişi yaralandı.
(İHA) 5 Ağustos
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 117
Çamlaraltı Mahallesi Fakülte Caddesi'nde,
Denizli Belediyesi Su İşleri Müdürlüğü
tarafından açılan üç metre derinliğindeki
çukurda sürdürülen su hattı çalışması
sırasında işçi Tuncer Keskin'in (38) üzerine
toprak çöktü. (AA) 6 Ağustos
Şükrüpaşa Mahallesi'nde kamyondaki
tuğlaları inşaata indiren inşaat işçisi Bülent
Zangalı, tuğlaların üzerine devrilmesi
sonucu başından ve kolundan yaralandı.
(edirnem.net) 3 Ağustos
Zonguldak'ta turizme açılması için planlanan Harmankaya Şelalesi'nde çalışan
işçilerden Emrah Coşkun (23), yaklaşık 20
metre yükseklikten düşerek yaralandı.
Yaralı işçi, yaklaşık 6 saat süren operasyonla kurtarıldı. (http://zirvegazetesi.com)
7 Ağustos
Aydın’ın Söke ilçesinde karayollarının su
tahliye kanallarının yapımında çalışan 18
yaşındaki Hakan Dilmeç, karşıdan gelen
aracın, park halindeki bir başka araca
çarparak devirmesi sonucu devrilen aracın
altında kalarak yaşamını kaybetti. (ANF) 4
Ağustos
Mersin'in Tarsus ilçesinde tarım işçilerini
taşıyan kamyonet köy yolunda karşı yönden
gelen traktörün römorkuna çarptıktan sonra
kanala uçtu. Kazada 4 kişi ölürken 8'i ağır
23 kişi yaralandı. (zaman) 5 Ağustos
Yalova 'da Yalova- Bursa Karayolu üzerinde bir fabrika inşaatında göçük altında
kalan işçi Mithat Sopran hayatını kaybetti.
Bir fabrika inşaatında çalışan işçi 41
yaşındaki Mithat Sopran çalıştığı alanda
yaşanan göçük nedeniyle toprak altında
kaldı. (guvenlicalisma.org) 6 Ağustos
Aşağı Düğencili köyünde ağaç kesiminde
orman işçisi olarak çalışan Halit Türkmen
(71), akrabası Yunus T.'nin kestiği ağacın
ters istikamete düşüp çarparak devirdiği
diğer ağacın üzerine düşmesi sonucu
hayatını kaybetti. (haberkaradeniz.net) 8
Ağustos
Adana Merkez Yüreğir ilçesine bağlı
Havutlu Beldesi'nde de arkadaşıyla birlikte
portakal bahçesini sulamaya giden 17
yaşındaki Berkan Sağır, sıcaktan baygınlık
geçirerek olduğu yere düştü. Arkadaşlarının
112 acil servis ambulansını çağırmasıyla
birlikte Adana Devlet Hastanesi'ne
kaldırıldı. Ancak yapılan müdahaleye
rağmen kurtarılamayarak hayatını kaybetti.
(sabah) 9 Ağustos
Tekirdağ'da Yağcı köyündeki anız
yangınından dönen Tekirdağ Belediyesine
ait Zeynel Sever'in kullandığı 59 AT 110
plakalı itfaiye aracı, Muratlı-Hayrabolu
çevre yolunda devrildi. Kazada, araç
sürücüsü ve itfaiye eri Zeynel Sever ile
diğer itfaiye erleri Erkan Beyazkurt ve
Refik Kınık yaralandı. Tekirdağ Devlet
Hastanesi'ne
kaldırılan
yaralılardan
Beyazkurt tüm müdahaleye rağmen
kurtarılamadı. ( sabah) 6 Ağustos
İzmir'de bir fabrika inşaatının elektrik
tesisatını yapan Murat Şenkal (18), bindiği
asansörün halatı kopunca yaşamını yitirdi.
(İHA) 4 Ağustos
Kırklareli'nde yol yapımında çalışan işçi,
elektrik akımına kapılarak öldü. AA
muhabirinin aldığı bilgiye göre, Demirköy
ilçesinde yol yapım çalışmasında görevli
işçi Bayrak Keleş (18), ölçüm yaptığı aletin
yüksek gerilim hattına teması sonrası akıma
kapıldı. Keleş, olay yerinde hayatını kaybetti. (AA) 5 Ağustos
Dalaman Orman İşletme Müdürlüğüne
bağlı Dalaman Darıyeri köyü Karapınar
orman kesim sahasında, kesim işçisi olarak
çalışan Raşit Altın, kesilen tomrukları
kamyona yüklerken kullandığı iş makinesi
devrilmesi sonucu hayatını kaybetti (AA) 8
Ağustos
Çankırı'nın Şabanözü ilçesinde bir apartman inşaatında kalıp yapan işçi Fuat Uysal
(27), dengesini kaybederek 9. kattan
aşağıya düştü. İnşaatta çalışan diğer
işçilerin çağırdığı ambulansla Çankırı Devlet Hastanesine kaldırılmak istenen Uysal,
yolda yaşamını yitirdi. (AA) 8 Ağustos
Muğla'daki Yatağan Termik Santrali'nde
meydana gelen patlamada 1 işçi yaralandı.
Patlama nedeniyle santralin bir ünitesi
117
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
Manisa'nın Soma ilçesinde özel bir maden
ocağında göçük meydana geldi. Göçük
altında kalan işçi Samet Güven (23)
hayatını kaybetti, Halil Çevik (34)
yaralandı. (saba) 2 Ağustos
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 118
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
118
devre dışı kaldı. (AA) 9 Ağustos
Kayseri Ziyagökalp Mahallesi'nde bir
inşaatta çalışan Z. B (56) çalıştığı inşaatın
duvarı üstüne çökünce yaralandı. Çevredekiler tarafından Eğitim ve Araştırma Hastanesi acil servisine kaldırılan Z.B. tedavi
altına alındı. Z. B'nin sağlık durumunun iyi
olduğu öğrenildi. Z.B. yapılan tedavinin
ardından
taburcu
edildi.
(kayserikenthaber.com) 7 Ağustos
Günde 12 saat ve sigortasız çalıştırıldığı
çamaşırhanede iş kazası geçiren 16
yaşındaki Sıddık Ordu sağ kolunu kaybetti.
Ordu’nun köle koşullarında çalıştırıldığı
gerekçesiyle ailesi şikayetçi oldu. Çocuk
işçi çalıştıran işyeri Sadık’ın kolunu kaybetmesi ardından sigorta yaptı. (ANF) 8
Ağustos
Dalaman ilçesinin Çöğmen Köyü
Karapınar mevkisinde, R. A. kepçeyle
kamyona tomruk yüklediği sırada, kepçenin
geri kaçması ve devrilmesi sonucu hayatını
kaybetti. (AA) 8 Ağustos
Ankara’nın
Kazan
ilçesinde
bir
imalathanede çıkan yangında bir işçi Aysel
Doğan (38) hayatını kaybederken, 6 işçi
yaralandı. (DHA) 11 Ağustos
Adıyaman Gölbaşı karayolunda tarım
işçileri taşıyan kamyonetin takla atması
sonucu meydana gelen kazada 1'i ağır, 9
kişi yaralandı. (İHA) 10 Ağustos
Gaziantep'in Karkamış Sınır Kapısı'ndan
Türkiye'ye giriş yapan Suriye uyruklu Mahmaud Solujak (28)'ın sondaj işinde
çalışmak üzere geldiği Elbeyli ilçesinde
sondaj çalışması yaptığı esnada elektrik
akımına kapılarak öldü. (sabah) 10 Ağustos
Manisa'nın Turgutlu ilçesinde tarım işçisi
taşıyan traktör römorkunun devrilmesi
sonucu 10 kişi yaralandı. (yeniasir.com.tr)
10 Ağustos
Artvin'de yapımı süren Deriner Barajı
inşaatında ayağına demir kalıp düşen işçi
yaralandı. Alınan bilgiye göre, ilde yapımı
devam eden Deriner Barajı'nda işçi olarak
çalışan B.Ö, kamyondan indirdiği demir
kalıplardan birinin ayağına düşmesi sonucu
yaralandı. (AA) 12 Ağustos
Karabük Demir Çelik Fabrikalarındaki
kazada 24 işçi gazdan zehirlendi. 2 işçinin
hayati tehlikesi bulunuyor. (zaman) 12
Ağustos
Manisa'nın Soma ilçesinde faaliyet gösteren
özel sektöre ait kömür ocağında çalışan bir
işçi, geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını
yitirdi. Alınan bilgiye göre, Bahaddin Akra
(48) isimli maden işçisi, ocakta çalıştığı
sırada aniden fenalaştı. (yeni asır) 12
Ağustos
Çorum'da beton şantiyesinde çalıştığı esnada dengesini kaybeden işçi hayatını kaybetti. Çorum Belediyesi'nde işçi olarak
görevli 2 çocuk babası Ahmet Uçar (45)
beton şantiyesinde çalıştığı esnada dengesini kaybederek düştü (cihan) 12 Ağustos
Hamamlı köyü Berta Köprüsü mevkisindeki yol çalışmasında, iş makinesinden inen
S.K, bu sırada geri manevra yapan Y.Ö'nün
kullandığı kamyoneti fark etmedi. Kamyonet ile iş makinesi arasında sıkışan işçi S.K,
çevredeki işçiler tarafından yaralı kurtarıldı.
(AA) 12 Ağustos
Şanlıurfa’da, tarım işçilerini taşıyan
minibüs aşırı hız nedeniyle kontrolden çıkıp
takla atarak devrildi. Can pazarının
yaşandığı feci kazada aralarında çocuk
ırgatların da bulunduğu 19 kişi yaralandı.
(hürriyet) 12 Ağustos
Manavgat Belediyesi Park ve Bahçeler
Müdürlüğüne bağlı olarak iş yapan taşeron
firmada görevli Hasan Özdemir (55),
İbrahim Sözen Caddesi refüjündeki çiçeklere su verirken A. Ş.'nin kullandığı 07 JG
272 plakalı panelvan tipi bir aracın
çarpması sonucu olay yerinde öldü. (gundemantalya.com) 5 Ağustos
Sakarya Kemalpaşa Mahallesi 122. sokakta
bir inşaatta ustabaşı olarak çalışan 47
yaşındaki Yusuf Sırtlı 4. katta kalıpları sökerken dengesini kaybederek aşağıya düştü.
Ağır yaralanan işçi kaldırıldığı Sakarya
Eğitim ve Araştırma Hastanesinde hayatını
kaybetti. (İHA) 14 Ağustos
Bahçelievler Mahallesi Civan Sokak'taki
bir inşaatın 3. katında demir işleriyle
uğraşan Sedat Aydoğdu (25) 3. kattan
düşerek hayatını kaybetti. (haber3.com) 14
Ağustos
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 119
Manisa'nın Turgutlu ilçesinde tarım işçisi
taşıyan traktör römorkunun devrilmesi
sonucu 10 kişi yaralandı. (AA) 10 Ağustos
Ertuğrulgazi Mahallesi Manolya Çiçeği
Sokak'ta bir binanın 4. katında yalıtım işi
yapan Talat D. (19) bir anda dengesini
kaybederek aşağıdaki iskelenin üzerine
düşerek yaralandı. (İHA) 15 Ağustos
Gaziantep'te bir boya fabrikasında henüz
belirlenemeyen bir nedenle çıkan yangında
4 işçi yaralanırken 3 işçiden ise haber
alınamıyor. (İHA) 16 Ağustos
Organize Sanayi Bölgesi 37. caddede bulunan bir fabrikada Adem S. (27), hilti
çalıştırmak için kullandığı ara kablosunu
çektiği sırada, kablonun koparak açık olan
kısmının vücuduna temas etmesiyle elektirik akımına kapılarak yaralandı. (İHA) 16
Ağustos
Gaziantep 2'nci Organize Sanayi Bölgesi'nde faaliyet gösteren bir boya
fabrikasında çıkan yangında fabrika
işçilerden Ali Mercan, Mehmet Kılıç ve
Mehmet Öztürk yanarak hayatını kaybetti.
1'i ağır 4 kişi de yaralandı.(trt haber) 16
Ağustos
Bolu'da bir inşaatın beton kalıbının çökmesi
sonucu işçi Emin Ayaz öldü, 2 işçi
yaralandı. (AA) 17 Ağustos
Antalya'nın Kaş ilçesi Çeşme Köyü
Bahçealan mevkinde temizlemek için
girdikleri kuyuda zehirlenerek hayatını
kaybeden Mustafa Sarıca (35) ve Bilal
Sarıca'nın (24) cesetlerini çıkartmak için
Antalya Büyükşehir Belediyesi kurtarma
ekipleri ile Arama ve Kurtarma Derneği
(AKUT) ekipleri 1 saat süren bir çalışma
yürüttü. (AA) 16 Ağustos
Zonguldak'ta, kanalizasyon sistemi inşası
kapsamında açılan kanalda meydana gelen
göçükte, işçi Serdar Çiçek (25) toprak
altında kalarak hayatını kaybetti. (AA) 17
Ağustos
Cezaevi Caddesi üzerinde bulunan 4 katlı
bir inşaatta çalışan işçi Erhan Kaygın (21)
dengesini kaybederek asansör boşluğuna
düşerek yaralandı. (İHA) 18 Ağustos
Elektrik işçisi Bayram Beyazıt (31), merkez
Karatay ilçesi Fevzi Çakmak Mahallesi
Ankara Caddesi'ndeki bir iş yerinin elektrik
kablolarını kontrol etmek için üzerine
çıktığı portatif merdivenden düşerek
hayatını kaybetti. (AA) 18 Ağustos
Bursa'nın merkez Yıldırım ilçesinde,
hurdacı sitesinde plastik kırma makinesine
kapılan işçi Hayrettin Kaçar (46) feci
şekilde parçalanarak hayatını kaybetti.
(cihan) 19 Ağustos
Antalya'nın Kemer ilçesine bağlı Çamyuva
beldesinde, kaynak yaptığı sırada elektrik
akımına kapılan 29 yaşındaki Şakir Duru,
yaşamını yitirdi. (AA) 19 Ağustos
Niğde'nin Bor ilçesine bağlı Kürkçü
köyünde, elektrik arızasını gidermek için
direğe çıkan tamirci hayatını kaybetti. Elektrik ustası İzzet Dündar (58), elektrik
arızasını gidermek için çıktığı direkte elektrik akımına kapıldı. (evrensel) 20 Ağustos
Tokat’ın Niksar ilçesinde fındık toplamaya
giden mevsimlik işçileri taşıyan kamyonet
virajı alamayarak devrildi. Kazada 1 işçi
hayatını kaybetti, 23 işçi de yaralandı.
Riha’da işçileri taşıyan minübüs takla attı.
Aralarında çocukların da bulundu 19 kişi
yaralandı. (gündem) 14 Ağustos
Adana'nın Kozan ilçesinde, bir iş yerindeki
boya kazanının patlaması sonucu çıkan
yangında 2 işçi yaralandı. Patlama sırasında
işyerinde bulunan ve boya yapan Mustafa
Çomak (21) ve Önder Andır (20) çıkan
alevler neticesinde vücudunun çeşitli yerlerinde yandılar. (İHA) 20 Ağustos
Bursa Osmangazi ilçesi Doğanbey Mahallesi Doğanbey Caddesi TOKİ inşaat
alanı C-5 etabında meydana geldi. İnşaatta
çalışan Şevket Yılmaz (55) isimli işçinin
üzerine 19. kattan tuğla düştü. Yılmaz, olay
yerinde hayatını kaybetti. (İHA) 22 Ağustos
Hastaneler Caddesi'nde bir elektrik direğine
takılan uçurtmayı kurtarmak için Çamlıbel
Elektrik Dağıtım A. Ş.'nin (ÇEDAŞ) bakım,
onarım işlerini yapan H. K. (27) ve ekip
arkadaşları olay yerine gitti. Burada
uçurtmayı bulunduğu elektrik direğinden
119
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
Karaman Ermenek'de bulanan kömür
ocağında
3
işçi
zehirlendi.
(karaman24.com) 16 Ağustos
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 120
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
120
almak için vince çıkan H. K., dengesini
kaybederek düşerek hayatını kaybetti.
(İHA) 21 Ağustos
Erzincan Yunus Emre Mahallesi'ndeki boru
üretim tesislerinde altyapı boruları özel bir
nakliye firması işçileri tarafından forklift
yardımıyla tıra yüklendiği sırada işçilerden
Serkan Batır (32) ile Aydın Aksoy (44) yere
düşen 200 kilogramlık boruların altında
kalarak yaralandı. (AA) 21 Ağustos
Muradınlar Mahallesi'nde, Başbakanlık
Toplu Konut İdaresi'nin (TOKİ) kalıcı
konut inşaatında demir döşeme işinde
çalışan Temel Altın (19), dengesini yitirerek
yaklaşık 3 metre yüksekliğindeki birinci
kattan zemine düşerek yaralandı. (AA) 22
Ağustos
Uşak'ta bir tekstil firmasına işçi taşıyan
servis minibüsüyle, TIR'ın çarpışması
sonucu 12 kişi yaralandı. (AA) 19 Ağustos
Adana'da tarım işçisi taşıyan minibüsün
kamyonetle çarpışması sonucu 10 kişi
yaralandı. (zaman) 21 Ağustos
Rize'nin Pazar ilçesinde inşaat halindeki
binanın 8`inci katından yere düşen işçi 51
yaşındaki Kadir Bilici hayatını kaybetti.
(star) 23 Ağustos
Koparmal hayatını kaybetti. (AA) 24
Ağustos
Çorum'da bir yem fabrikasında bulunan
hammadde kuyusuna giren 6 işçi, çukurdaki hammaddenin su ile teması sonucu
oluşan gazdan zehirlendi. İşçilerden 5'i
Çorum Devlet Hastanesi'ne kaldırılarak tedavi altına alındı. (haber3.com) 25 Ağustos
Organize Sanayi Bölgesinde faaliyet
gösteren bir mermer fabrikasında elektrikçi
olarak çalışan Ethem Tekin (33), fabrikaya
ait trafoyu onarmak isterken elektrik
akımına kapıldı. Vücudunun çeşitli yerlerinde yanıklar oluşan Tekin, Karaman
Devlet Hastanesine kaldırıldı. Tekin'in
hayati tehlikesinin bulunduğu öğrenildi.
(karamanorganizesanayi.com) 23 Ağustos
Karabük Demir ve Çelik Fabrikaları
(KARDEMİR) A.Ş.'nin kuvvet santralinde
dün meydana gelen patlamada 3 işçi ağır
yaralandı. Karabük Devlet Hastanesi'ne
kaldırılan yaralıların tedavisi yoğun bakım
ünitesinde sürdürülüyor. (zaman) 28
Ağustos
Saray'a bağlı Çukuryurt Köyü sınırları
içerisinde bulunan YTONG fabrikasında
çalışan Birol Aksoy (39) adında bir işçi iş
kazasında feci şekilde hayatını kaybetti.
(trakyagozlem.com) 26 Ağustos
Seydişehir Alaylar 1 Mahallesi'nde yapımı
devam eden 3 katlı Selçuk Üniversitesi
Ahmet Cengiz Mühendislik Fakültesi
inşaatının çatı katında çalışan işçi Erdoğan
Tunç (29), dengesini kaybederek toprak
zemine düştü. (AA) 23 Ağustos
Zonguldak'ta kaçak olduğu belirtilen bir
maden ocağında meydana gelen göçükte 17
yaşındaki işçi Abdullah B. hayatını kaybetti. (cihan) 27 Ağustos
Kocasinan ilçesi Zümrüt mahallesi 3842.
sokaktaki bir inşaatta çalışan F.Ö. (28),
asansörün halatına elini dokunmasıyla elektrik akımına kapıldı. (haber3) 24 Ağustos
Ankara'nın Beypazarı ilçesinde bir taş
ocağında çalışan Yunus Gözükaya (44)
elektrik akımına kapılarak yaralandı.
(ankarahaber.com) 26 Ağustos
Gölbaşı ilçesine bağlı Karaburun köyünde
bir inşaata direkten kablo çeken elektrik
ustası Adnan Kerem, elektrik akımına
kapılarak yere düştü. Adnan Kerem (32),
ambulansla Gölbaşı Devlet Hastanesine
götürülürken yolda hayatını kaybetti. (AA)
23 Ağustos
Bayram tatili için Ankara'dan memleketleri
Diyarbakır'a giden inşaat işçilerini taşıyan
minibüs, Şanlıurfa'nın Hilvan İlçesi'nde
aşırı hız nedeniyle şarampole yuvarlandı.
Kaza sonrası hurdaya dönen minibüste bulunan 2 işçi yaşamını yitirirken, 4 işçi de
ağır yaralandı. (Diyarbakır Söz) 30 Ağustos
Artvin Hopa ilçesindeki Sunduruma Mahallesinde yapımı devam eden bir apartmanda çalışan İsmail Hakkı Koparmal (35),
dengesini kaybederek 5. kattan düştü.
Fındık toplamak için Düzce'ye gelen
işçilerden 22'si yedikleri yemekten zehirlenmeleri sonucu hastaneye kaldırıldı.
(AA) 31 Ağustos
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 121
Zonguldak'ta 30 madencinin ölümüne
mezar olan grizu faciasının, 12 dakika
öncesinden görüldüğü ancak çalışmaların
durdurulmadığı ortaya çıktı. Başbakan
Erdoğan, 30 madencinin ölümüne ilişkin
"kader" demişti. Bilirkişi raporuna göre,
taşeron firma Yapı-Tek'in yetkilileri ile birlikte Karadon Müessese Müdürü İsmail
Güner de ölümlerden sorumlu. (etha) 23
Ağustos
Edirne'nin Keşan ilçesinde, bir fabrikanın
mutfak bölümünde gazın alev alması
sonucu meydana gelen patlamada Çınar
Gücüyener (24) yaralandı. (zaman) Ağustos
Balıkesir'in Dursunbey ilçesinde, yangına
giderken şarampole devrilen itfaiye
aracındaki 3 kişi yaralandı. (zaman) 8
Ağustos
Alınan bilgiye göre, Orhaneli Gümüşpınar
köyünde bulunan TKİ Kömür İşletmesinde
vardiya bitimindeki işçileri taşıyan Tahsin
Budak yönetimindeki 16 N 4990 plakalı
midibüs, Girencik mevkinde karşı yönden
gelen Ceylan Tekin idaresindeki 43 UT 669
plakalı tır ile çarpışması sonucu 12 kişi
yaralandı. (AA) 12 Ağustos
Adıyaman’ın Samsat ilçesi Taşkuyu
köyünde, serinlemek amacıyla sulama
kanalına giren Ahmet Bozan (58) boğularak
hayatını kaybetti. (zaman) 14 Ağustos
Karapürçek ilçesi Yüksel köyünde İsmet
Yıldız'a ait evin bahçesinde bulunan su
kuyusunu temizlemek amacıyla kuyuya
giren işçi Musa Can(60) kuyuda baygınlık
geçirip fenalaşarak hayatını kaybetti. (İHA)
28 Ağustos
Adana Doğu Sanayii sitesinde Isı yalıtım
sistemleri imalathanesinde çalışan Yunus
Cagımnı, pres makinasına kaptırdığı sol
elinin kopan 4 parmağının koyulduğu buzlu
plastik şişe ile 2 saat hastane hastane
gezmek zorunda kaldı. En sonunda ise hastanenin kapısında bayıldı. (ntvmsnbc) 13
Ağustos
Biriketçiler sitesinde çalışan Turan Dost
(47) isimli işçi, harç yaptığı sırada
parmağını makineye kaptırdı. Yaralanan
işçi, mesai arkadaşları tarafından Adıyaman
Devlet Hastanesi'ne getirildi. (Haber 01) 12
Ağustos
Borçka ilçesine bağlı Çifteköprü köyündeki
hidroelektrik santrali (HES) inşaatında
meydana gelen kazada 1 işçinin kolu koptu.
(AA) 11 Ağustos
Havalimanı yer hizmetleri şirketi olan
TGS’de çalışan bir taşeron işçi göz göre
göre ölüme yollandı. işbaşı yaptıktan sonra
kendini iyi hissetmediğini söyleyerek işyeri
hekimine giden Halit Özdemir, doktorun
‘bir şeyin yok, çalışabilirsin’ demesinin
ardından saat 8.30 sularında kalp krizi
geçirdi. (sendika.org) 6 Ağustos
EYLÜL
Kurşunlu ilçe merkezinde serbest elektrikçilik yaptığını öğrendiğimiz Ömer
Kayıkçı, tamir için çıktığı elektrik direğinde
aniden akıma kapılarak direğin dibine
düşerek yaralandı. (haberci18.com) 2 Eylül
Antalya'nın Kepez ilçesindeki bir alışveriş
merkezinde çalışan 18 yaşındaki Bahar
Utkucu, elini kıyma makinesine kaptırdı.
(zaman) 4 Eylül
Kastamonu'nun Bozkurt ilçesinde 9
Ağustosta direkten düşerek ağır yaralanan
arıza bakım işçisi Ayhan Güney, yaşamını
yitirdi. (kastamonu haber) 27 Ağustos
Yeni Sanayi Sitesi Mevlana Sokak'ta, Hacı
Ali Olpak (60), kendisine ait tamirhanede,
bir kamyonetin altına girerek tamir etmeye
başladı. Takozların kayması sonucu kamyonetin altında kalan Hacı Ali Olpak, olay
yerinde hayatını kaybetti. (AA) 3 Eylül
Kırklareli Demirköy ilçesinde orman ürünleri fabrikasında işçi olarak çalışan Y. P,
ağaç keserken sağ el bileğini hızar makinesine kaptırdı. (AA) 15 Ağustos
11 Eylül'de Dünya İş Güvenliği Kongre ve
Fuarı'na ev sahipliği yapmaya hazırlanan
Türkiye, son dönemde atılan tüm adımlara
rağmen iş kazalarını önlemede sınıfta kaldı.
121
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı bir
taşeron firmada çalışan temizlik işçisi 50
yaşındaki Mehmet Gün, TEM kenarında bir
otomobilin altında kalarak yaşamını yitirdi.
(etha) 6 Ağustos
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 122
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
122
2000-2009 yılı içinde gerçekleşen 784 bin
iş kazasında on binden fazla kişi hayatını
kaybetti. En sık kaza 25-29 yaş grubunda
olurken, en sık meslek hastalığı 40-45 yaş
grubunda görülüyor.
Türkiye'de son 10 yılda 784 binden fazla iş
kazası yaşanırken, bu kazalarda 10 binden
fazla da can kaybı olmuş. Çalışma saatlerine göre en fazla iş kazası ise mesai
başlangıcı olan 1. saatle mesai bitimi olan
8. saatte yaşanıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) istatistiklerine göre iş kazası
ve meslek hastalıklarına ilişkin sıklıklara
bakıldığında, en sık iş kazası 25-29 yaş
grubunda, en sık meslek hastalığı vakası
40-44 yaş grubunda meydana gelmektedir.
En fazla 1 ila 3 işçi çalıştıran işyerlerinde iş
kazası meydana gelmektedir. İş kazalarının
vücutta hasar verdiği bölgeler incelendiğinde, en fazla kaza esnasında kafaya
alım gerçekleşti. Onu boyun bölgesinden
sakatlanmalar, sırt bölgesinden sakatlıklar
gövde ve iç organların yaralanması takip
ediyor. (milliyet) 7 Eylül
Sur İlçesine bağlı Bağıvar Beldesinde
pamuk tarlasında çalışan ve yaşları 13 ile
20 arasında değişen 40 bayan işçi, ilaçlama
yaptıktan sonra zehirlendiler. (İLKHA) 8
Eylül
Aksaray'da Koçaş Tarım İl Müdürlüğünde
işçi olarak çalışan Muharrem Akça girdiği
silonun içinde üzerine boşaltılan buğday
yığınının altında kalarak yaralandı ve
Konya Araştırma Hastanesine sevk edildi.
Akça sabaha karşı yaşamını yitirdi. (aksarayrotagazetesi.com) 8 Eylül
Manisa'nın Turgutlu ilçesinde yedikleri otlardan zehirlenen 7 kişi, hastaneye
kaldırıldı. Turgutlu Ovası Demirköprü
mevkisinde şahsa ait bir çiftlikte çalışan
işçiler topladıkları otları yiyince zehirlendi.
(İHA) 10 Eylül
Muğla'nın Köyceğiz ilçesi Otmanlar
köyünde bulunan bir maden şirketinde
maden ustası olarak çalışan R.A, krom
madeni yüklü vagonu boşaltırken zincirin
kopması sonucu vagonun altında kaldı.
R.A, olay yerinde yaşamını yitirdi.
(haber7.com) 12 Eylül
Düzce'nin Kaynaşlı ilçesinde kurulu olan
bir işletmede, iş veren, fabrikada bulunan
kumaşlarda pire üremesini engellemek
amacıyla ilaçlama yaptı. Pire ilacından 14
işçinin zehirlendiği bildirildi. (AA) 12 Eylül
Hatay'ın Belen ilçesinde, maden ocağında
çalışan Muzaffer G. yük asansöründen
düşerek öldü. (hatayrehberim.org) 12 Eylül
Ankara'da 3 Şubat tarihinde OSTİM Organize Sanayi Bölgesinde yaşanan iki patlamada 20 işçi hayatını kaybederken onlarca
kişi de yaralanmıştı. Nisan ayında “Başka
OSTİM’ler olmasın” diyerek Cumhuriyet
Savcılığı’na başvuran ailelerin davası
Ankara 10. Ağır Ceza Mahkemesi’nde
görülmeye başlandı. (birgün) 13 Eylül
Adıyaman Yeni Mahalle 2. çevre yolunda
kooperatif konutlarının kanalizasyon
çalışması sırasında göçük meydana geldi.
Kazı sırasında çukurda bulunan işçi
Mehmet Gazi Erdoğan (40) toprak altında
kalarak
hayatını
kaybetti.
(nationalturk.com) 14 Eylül
Bursa'nın Orhaneli İlçesi'nde dinamit
patlatıldıktan sonra ölçüm yapmadan krom
madenine giren Aydın Coşkun ve Abdurrahman Oruç adlı işçiler karbonmonoksit
gazından zehirlendi. (DHA) 15 Eylül
İzmir Aliağa'da gemiden ayrılan büyük
parçaların kesimi sırasında, tonlarca
ağırlığındaki metali kesmek için çalışan
Fevzi Oflaz, üzerine düşen yaklaşık 1 tonluk metal parçanın altında kalarak can
verdi. (denizhaber.com.tr) 14 Eylül
Balıkesir Sındırgı Belediyesi Fen İşleri
Müdürlüğüne ait kamyon biber yüklü başka
bir kamyonla çarpıştı. Kazada belediyeye
ait kamyonun sürücüsü Ahmet Bozdağ
yaşamını yitirdi. (AA) 16 Eylül
Kocaeli Suadiye Mahallesi'ndeki inşaat
halindeki bir fabrikanın çatısında çalışan
Mehmet Ali Dursun (44), dengesini
kaybederek, yaklaşık 20 metre yükseklikten
düştü. Ağır yaralanan Mehmet Ali Dursun,
olay yerine çağrılan sağlık ekipleriyle özel
bir hastaneye kaldırılırken ambulansta
yaşamını yitirdi. (kocaeligazetesi.com.tr) 17
Eylül
Konya’nın Cihanbeyli ilçesinde seyir halindeki kamyonun kasasında bulunan beton
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 123
Eskişehir'in Sivrihisar ilçesinde çıkan ot
yangınına müdahale eden belediye işçisi
Ahmet Es'in zehirlendiği bildirildi. (AA) 7
Eylül
Tuzla Kimya Sanayi Bölgesi’nde bulunan
LMA adlı Fabrika’da yaşanan patlamada 2
işçinin hayatını kaybetmesine neden olan
patlamada ciddi ihmaller olduğu ortaya
çıktı. ANF’ye konuşan bir işçi, fabrikada
soğutma sistemi, hatta bir yangın söndürme
tüpünün bile bulunmadığını söyledi. Tuzla
Kimya Sanayicileri Organize Bölgesi'nde
19 Eylül Pazartesi günü döküm, reçine ve
boya imalatı yapılan LMA adlı Kimya
Fabrikası’nda yaşanan patlamada Mehmet
Türkmen ve Fatih Özgiray adlı iki işçi
hayatını kaybederken 2 işçi ise yaralanmıştı. (ANF) 21 Eylül
Ankara'da raylar üzerinde çalışırken trenin
çarptığı işçi Ali Ş. yaralandı. (haber3.com)
22 Eylül
Arif Aydın ve Lokman Ceylan ekmek
parası kazanmak için girdikleri Tuzla Proteksan Turkuaz Tersanesinde önce meslek
hastalığına yakalandı, ardından işten atıldı.
(Evrensel) 26 Eylül
Konya’nın merkez Meram ilçesine bağlı
Kaşınhanı Mahallesi’nde mevsimlik işçi iki
ailenin çocukları Büşra Akgül ve Ayşe
Yıldırım bindikleri park halindeki arabada
çıkan yangında feci şekilde yanarak
hayatını kaybetti. (Evrensel) 30 Eylül
Fethiye’nin Kemer Beldesi yakınlarında
dün gece çıkan orman yangınına müdahale
eden işçi 54 yaşındaki Fikret Saraçoğlu
yaralanarak
hastaneye
kaldırıldı.
(haberciniz.biz) 30 Eylül
Balıkesir İvrindi Osmanlar Köyü bölgesinde meydana gelen arazi yangını
sırasında alevler arasında kalarak ağır
yaralanan 42 yaşındaki Mehmet Doğan,
dün hayatını kaybetti. (mynet) 30 Eylül
Ümraniye'de mahalle arasında plastik elektrik borusu imal eden bir fabrikada elektrik
kontağından çıkan yangın korku ve paniğe
neden oldu. (haberturk.com) 30 Eylül
Rize'nin Güneysu İlçesi'ndeki bir çay
fabrikasında buhar kazanının patlaması
sonucu ağır yaralanan 45 yaşındaki Mahmut Alkan, tedavi gördüğü hastanede
yaşamını yitirdi. Olay, geçen 11 Eylül'de
meydana gelmişti. (DHA) 30 Eylül
Hakkari Şemdinli ilçesine bağlı Dereçik
beldesi merkez Koçyiğit Mahallesi'nde
akşam saatlerinde çalıştığı inşaatın beton
tabiyesini atmak isteyen Mehmet Zahir
Akbaş (17) ve Bayram Şin'in (19)
bulunduğu tahta iskeletin bir bölümü çöktü.
İnşat göçüğü altında kalan işçiler, Derecik
Sağlık Merkezi'nde yapılan ilk müdahaleden sonra Şemdinli Devlet Hastanesi'ne
sevk edildi. (sabah) 30 Eylül
Adana'nın Kozan ilçesinde ırmakta kaybolan baraj inşaatında çalışan işçinin 17 gün
sonra cesedi bulundu. Evli ve 3 çocuk
babası Bülent Aydın'ın cesedi daha sonra
otopsi için Adana Adli Tıp Kurumu'na gönderildi. (AA) 29 Eylül
Afşin-Elbistan Termik Santrali A Ünitesi'nde meydana gelen kazada bir işçi
hayatını kaybetti. 44 yaşındaki Murat Sağır
adlı işçi, işyerinde kabin değiştirme işlemi
yapılırken kabinin başına düşmesi sonucu
başından yaralandı. Hemen Elbistan Devlet
Hastanesi Acil Servisine kaldırılan talihsiz
işçi
tüm
müdahalelere
rağmen
kurtarılamadı. (trthaber.com) 28 Eylül
Niğde Eski Kayseri yolu üzerindeki Ata
Sanayi Sitesi’nde otomotiv firmasına ait
inşaatta meydana gelen çökmede Ali Gürbüz, Mehmet Arslan, Muhammet Kızıl ve
Muhammet Gümüş, diğer işçiler tarafından
kurtarıldı. (Hürriyet) 28 Eylül
Aydın Nazilli’ye bağlı Dereağzı köyü
yakınlarında Durmuş Gencer (51) yönetimindeki 09 PV 137 plakalı kamyonet,
sürücüsünün direksiyon hakimiyetini kaybetmesi sonucu şarampole yuvarlandı.
Kazada araç içinde bulunan işçilerden 14'ü
yaralandı. (İHA) 28 Eylül
Gümüşhane’nin merkeze bağlı Demirkaynak köyünde Koza Altın İşletmelerine ait
maden işletmesinde iş kazası meydana
geldi. Kazada, fabrika tesis bölümünde
Vardiya Mühendisi olarak görev yapan
123
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
elektrik direklerinin altgeçitin tavanına
çarpması sonucu işçiler Hasan Köse (30) ve
Ali Çelik (49) hayatını kaybetti, 1 kişi
yaralandı. (AA) 18 Eylül
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 124
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
124
Volkan Bayram’ı “Bobcat” adı verilen mini
yükleyici manevra yaptığı esnada sıkıştırdı.
Çenesinde kırıklar meydana gelen Bayram
hastaneye kaldırıldı. (gumushane.gen.tr) 28
Eylül
si'nde bir inşaatta beton atma çalışmaları
sırasında meydana gelen göçükte Gencay
Sağdıç, Yılmaz Öztürk ve ismi
öğrenilemeyen 2 işçi yaralandı. (cihan) 25
Eylül
Kocaeli Taşıt Araçları Yan Sanayi Organize
Sanayi Bölgesi'nde otomotiv yan sanayine
üretim
yapan
Pimsa
Poliüretan
Fabrikası'nın üretim bölümünde yangın
çıktı. Yaklaşık 100 işçinin çalıştığı ve olay
sırasında 30 civarında vardiya işçisinin
bulunduğu fabrikada ölen ya da yaralanan
olmazken sadece 3'ü işçi 2'si itfaiyeci 5 kişi
dumandan etkilendi. (medya365.com) 28
Eylül
Antalya'da, Muratpaşa Belediyesi'ne ait işçi
servisi otobüsü ile bir otele ait personel
servisi minibüsün çarpıştığı kazada 10 kişi
hafif yaralandı. (DHA) 25 Eylül
Gaziantep'te temizlik aracı ile işçileri
taşıyan minibüsün çarpışması sonucu meydana gelen kazada 2 işçi yaralandı.
(sendika.org) 28 Eylül
Kocaeli Kartepe'de kurulu bir fabrikada
çalışan Basri Ağdeniz (31) temizlik yapmak
için çıktığı 11 metre yüksekliğindeki
binanın çatısından düşerek yaralandı.
(sendika.org) 27 Eylül
Eskişehir’de Paşabahçe Şişe Cam
Fabrikası’na işçi taşıyan servis minibüsünün
devrilmesi sonucu meydana gelen kazada 8
kişi yaralandı. (Evrensel) 27 Eylül
İstanbul Atatürk Havalimanı B Kapısı'nda
nöbet sonrasında silâhında doldur boşalt
yapan kadın güvenlik görevlisi Yücenur
Özperçin (29) kazara kendisini vurdu
(Türkiye) 27 Eylül
Siirt'in Aydınlar ilçesinde yapımı devam
eden Kirazlık Barajı'nda çalışan Bahattin
Baytekin, yaklaşık 15 metre yüksekten
düşmesi
sonucu
ağır
yaralandı.
(sendika.org) 25 Eylül
Keşan İlçesi’ne bağlı Yeniceçiftlik Köyü’ndeki salça fabrikasında çalışan 34 yaşındaki
Ümit Bayır, tamir için girdiği kazanın mikserini yanlışlıkla çalıştırması sonucu ağır
yaralandı. (Vatan) 25 Eylül
Mardin’in Nusaybin İlçesi’nde mevsimlik
işçileri taşıyan minibüs kontrolden çıkıp
şarampole devrildi. Kazada, çoğunluğu
çocuk 15 işçi yaralandı. (Hürriyet) 25 Eylül
Ankara Yenimahalle Yaşamkent Mahalle-
Kayseri Organize Sanayi Bölgesi'nde işçi
olarak çalışan 49 yaşındaki Ayvaz Asker,
forklift üzerinden düşen yaklaşık 3 ton
ağırlığındaki sunta yığınının altında kalıp
yaşamını yitirdi. (DHA) 24 Eylül
Konya'nın Yalıhüyük ilçesinde, inşaat işçisi
Harun Nehri iş makinesinin çarpması
sonucu yaralandı. (haber3.com) 23 Eylül
Adana'nın Kozan ilçesinde bir apartman
inşaatının dış cephe boya işinde çalışan iki
işçi öldü. Bir yapı kooperatifine ait 5 katlı
apartmanın dış cephe boyasını yapan
Hamza Bozkır (40) ve Mustafa Toksoy
(46), üzerinde bulundukları motorlu asma
iskelenin halatlarından birinin kopması
sonucu düşerek öldüler. (sol) 21 Eylül
Kocaeli D-100 Karayolu Seka Tüneli giriş
Derince istikametinde 9 aracın karıştığı zincirleme kaza meydana geldi. İşçi servislerinin karıştığı zincirleme trafik kazasında
işçi servislerinde bulunan 34 işçi çeşitli yerlerinden yaralandı. (kocaeligazetesi.com.tr)
21 Eylül
Bartın Kozcağız beldesinden Bartın Organize Sanayi Bölgesinde faaliyet gösteren
tekstil fabrikasına işçi taşıyan Murat
Yalçınkaya'nın kullandığı 74 BG 108
plakalı servis minibüsü, Özbaşı köyü mevkisinde devrildi. Kazada, Kerim İmamoğlu
(18) hayatını kaybederken 17 işçi yaralandı.
(bartin.info) 21 Eylül
Kocaeli Kartepe’de faaliyet gösteren Pirelli
fabrikasında 300’e yakın işçi zehirlendi.
Pirelli Kocaeli fabrikasında önceki gün
gece vardiyasında görevli olan yaklaşık 300
işçi karın ağrısı ve mide bulantısı gibi
şikâyetler ile revire çıktı. Buradaki
muayeneleri sırasında zehirlendikleri tespit
edilen işçiler hemen bölgedeki özel hastanelere kaldırıldı. (bizimkocaeli.com) 20
Eylül
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 125
İzmir'in Torbalı ilçesinde Sarbek Sanayi
sitesinde faaliyet gösteren mermer
fabrikasında çalışan Ekrem Özçelik,
Muğla'dan kamyonla gelen mermerleri
vinçle indirirken, halattan kayan iki tonluk
mermer kütlesinin altında kalarak hayatını
kaybetti. (AA) 20 Eylül
Antalya'nın Alanya ilçesinde, çalıştığı
inşaatın ikinci katından düşen işçi Ömer
Kalaycı (37) yaralanarak hastaneye
kaldırıldı. (sendika.org) 20 Eylül
Mersin'in Bozyazı ilçesinde seranın üstünde
plastik örtünün montajını yapan Hakan
Emen (27) düşerek boynunu kırdı. (AA) 20
Eylül
Edirne'nin Keşan İlçesi’ne bağlı Beğendik
Beldesi’ne yapılacak olan çeşmeye su
borusu döşemek için kazılan 8 metre
derinliğindeki kanaldan çıkarılan toprağın
kayması sonucu altında kalan işçiler Züver
Beyaz ile 50 yaşındaki İbrahim Taşçı
hayatını kaybetti. (DHA) 20 Eylül
Elazığ’ın Palu ilçesi Beyhan beldesi Güney
Mahallesi’nde sürdürülen kanalizasyon
çalışmalarında görev alan müteahhit firma
işçileri Bayram Kaplan (26) ile Fehmi
Göker (23), yaklaşık 15 gün önce yaptıkları
4 metre derinlikteki kanalizasyonda
tıkanıklık olduğunu belirledi. Bunun üzerine çalışmak amacıyla işçiler rögara giren
işçiler öldü. Rögarda gazdan zehirlendikleri
tahmin edilen işçilerin kesin ölüm nedenleri
otopsinin ardından netlik kazanacak. (AA)
20 Eylül
Çekmeköy Nişantaşı mevkiinde bulunan
Özyeğin Üniversitesi inşaatında çökme
meydana geldi. Kaza sırasında çok sayıda
işçi enkaz altında kaldı. Konferans salonu
inşaatında çalışan diğer işçiler tarafından
kurtarılan yaralılar, çeşitli hastanelere
kaldırıldı. (cnnturk.com) 19 Eylül
Çanakkale'de Esenler Mahallesi Barışkent
Sitesi’nde binaların mantolama çalınmasını
yapan işçilerden Ahmet Arslan, 5. kattaki
iskelenin devrilmesi sonucu yere düşerek
hayatını kaybetti. (mynet) 18 Eylül
Konya'nın Cihanbeyli ilçesinde seyir halindeki kamyonun kasasında bulunan beton
elektrik direklerinin altgeçitin tavanına
çarpması sonucu işçiler Hasan Köse (30) ve
Ali Çelik (49) öldü 1 kişi yaralandı.
(sendika.org) 18 Eylül
Aydın'ın İncirliova İlçesi'nde meydana
gelen iş kazasında elektrik teknisyeni Baki
Karataş (40) 6. kattan dengesini kaybederek
asansör boşluğuna düşerek hayatını kaybetti. (mynet) 18 Eylül
Antalya'nın Muratpaşa ilçesinde bir nakliye
firmasının deposunda çalışan 59 yaşındaki
Memiş Güvenç, açmak istediği 300 kiloluk
demir kapının üzerine devrilmesi sonucu
hayatını kaybetti. (Türkiye) 16 Eylül
Osmaniye'nin Hasanbeyli İlçesi’nde
belediyenin kanalizasyonunu döşeyen
işçilerden 46 yaşındaki Galip Öndek, açılan
çukurda meydana gelen göçük altında
kalarak can verdi. (Hürriyet) 16 Eylül
Muğla'nın Bodrum İlçesi'ne bağlı Konacık
Beldesi'nde, kazdığı kanalda göçük altında
kalan işçi 31 yaşındaki Alican Fidan,
kaldırıldığı hastanede 3 gündür verdiği
yaşam mücadelesini kaybetti. (medyarazzi.com) 17 Eylül
Antalya’nın Alanya ilçesindeki bir otelde
garson olarak çalışan üniversite öğrencisi
Hüseyin Çiçek (23), asansörle zemin kata
inmeye çalışırken ön tarafı kapıya takılan
ekmek taşıma arabasının başına çarpması
sonucu boynu kırılarak öldü. (Milliyet) 15
Eylül
Balıkesir’in Kepsut ilçesinde domates
kasaları taşıyan İdris T’nin (46) kullandığı
10 R 2585 plakalı kamyonetin arka kapağı
seyir halindeyken açıldı. Bu sırada kamyonetin kasasında yolculuk eden tarım
işçilerinden Gülbahar Duman (67) ve Ayten
Derak (72) araçtaki domates kasalarıyla birlikte yola düştü. Balıkesir Devlet Hastanesi'ne kaldırılan yaralılardan Gülbahar
Duman, yapılan tüm müdahalelere rağmen
kurtarılamadı. (devrimciproletarya.net) 15
Eylül
Tuzla Kimyacılar Sitesi'nde bulunan bir
fabrikada yangın çıktı. Fabrikaya çok
125
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
Nara grubunun 28 yaşındaki solisti Halil
Erten albüm parasını çıkarmak için çalıştığı
tekstil fabrikasında otomobil yıkarken elektrik akımına kapılarak yaşamını yitirdi.
(DHA) 10 Eylül
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 126
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
126
sayıda ilçeden itfaiye ekipleri sevk
edilirken, yangın nedeniyle çıkan dumanlar
İstanbul'un Anadolu yakasında bir çok ilçeden görüldü. Söndürme çalışmaları sürüyor.
(zaman) 14 Eylül
Gümüşhane'nin Kürtün İlçesi'nde yapımı
devam hidroelektrik santrali (HES)
inşaatında uçuruma yuvarlanan 45
yaşındaki Recep Baygut hayatını kaybetti.
(DHA) 15 Eylül
Gümüşhane Kürtün'de baraj inşaatında
çalışan işçi Hüseyin Ten (40), çalıştığı yer
pompasının ayağına vurması sonucu sağ
bacağını kaybetti. (AA) 15 Eylül
Sakarya'nın Karapürçek ilçesinde bir taş
ocağında devrilen 8 tonluk iş makinesinin
altında kalan operatör Hasan Can'ın (48)
hayatını kaybetti. Kanlıçay köyündeki taş
ocağında meydana gelen kazada, Hasan
Can'ın (48) kullandığı dozer, tepelik alanda
düzeltme çalışması sırasında geri manevra
yaparken devrildi. (cihan) 13 Eylül
Malatya
merkez
Fahri
Kayahan
Bulvarı'ndaki bir inşaatta meydana gelen
kazada işçi olarak çalışan Mustafa A. (22)
adlı genç, 5. kattan bodrum katına düşerek
yaralandı. (malatyaguncel.com) 13 Eylül
İstabul Kartal'da yapımı devam eden İstanbul Anadolu Adalet Sarayı'nda yangın çıktı.
Kartal ve Maltepe itfaiyeleri müdahale
ettiği yangına itfaiye ekipleri merdivenin
kısa kalması yüzünden müdahale etmekte
zorluk çekti. Söndürme çalışmaları
sırasında işçiler çatı katta yangının
söndürülmesini bekledi. (kizilbayrak.net)
13 Eylül
Malatya Doğanşehir ilçesi Erkenek
Belediye Başkanı Mehmet Bayram'ın
kardeşinin evinin inşaatında meydana geldi.
İnşaatta çalışan Ercüment K. (49) ile
Feyzullah D. (46) isimli işçiler, tuvalet
inşaatının çökmesi sonucu yaralandı.
(malatyaguncel.com) 12 Eylül
Osmaniye Kadirli ilçesinin Şehit Kansu
Küçükateş Mahallesi'nde Mersin'in Tarsus
ilçesinden çalışmak üzere Kadirli'ye gelen
Hasan Çerkes (35) isimli işçi, inşaatta beton
dökülürken açık olduğu tespit edilen
kabloya basması sonucu elektrik akımına
kapılarak yaralandı. (haber3.com) 13 Eylül
Bursa'nın İnegöl ilçesinde, kanalizasyon
çalışmaları sırasında toprak altında kalan
işçi İsmail Baloğlu (31) ağır yaralandı.
(mynet) 12 Eylül
Bursa'nın İnegöl ilçesinde OSB içerisinde
bulunan bir fabrikada meydana gelen patlamada işçilerden Ekrem Gülışık (45) sol
kolundan ağır yaralanırken, Kenan
Ünbiloğlu (33) kazayı hafif sıyrıklarla
atlattı. (haberciniz.biz) 12 Eylül
İstanbul Güngören’de plastik geri dönüşüm
imalathanesinde içerisinde yük olan
yaklaşık bir ton ağırlığındaki asansör,
arkadaşıyla kaldırımda yürüyen Khalil
Abdürrezak’ın üzerine düştü. Khalil Abdürrezak hayatını kaybetti. (vatan) 10 Eylül
Samsun Çarşamba İlçesi’nde kanalizasyon
çalışması sırasında meydana gelen göçükte,
2 işçi toprak altında kalarak yaşamını yitirdi. Çarşamba’nın Gazi Mahallesi’nde
öğle saatlerinde Belediyenin kanalizasyon
çalışması sırasında göçük meydana geldi. 3
metre derinlikteki kanalda çalışan işçilerden
43 yaşındaki Adem Öztürk toprak altında
kalırken, diğer işçiler kaçarak kurtuldu.
Göçüğün bitmesi üzerine kanala inen işçiler
arkadaşlarını kurtarmaya çalışırken ikinci
kez göçük meydana geldi. Bu kez de 25
yaşındaki dozer operatörü Bayram Demir
toprak
yığınının
altında
kaldı.
(focushaber.com) 11 Eylül
Erzurum’un İspir ilçesi sınırlarındaki Çoruh
nehrinde yapımı devam eden SabancıLimak ortaklığına ait Arkun Barajı
inşaatında bir işçi daha yaşamını yitirdi. 21
yaşındaki Abdul İnan adlı işçi, önceki gün
diğer işçilerin Cuma namazına gittiği sırada
şantiye sınırları içinde nehre giderek balık
tutmak istedi. Çok iyi yüzme bildiği söylenen İnan, ağ attıktan sonra bilinmeyen bir
nedenle nehre düşerek kayboldu. 8-10 saat
süren aramaların ardından genç işçinin
cesedine ulaşıldı. (birgün) 11 Eylül
Kayseri’de 7 katlı inşaatta çalışan 30
yaşındaki İsa Kurt ile 21 yaşındaki İsmail
Kayhan, söküm yaptıkları sırada devrilen
iskelenin altında kaldı. Ağır yaralanan 2
işçi, hastanede tedavi altına alındı. (DHA)
11 Eylül
Ankara'da bir evin tıkanan kanalizasyonunu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 127
Samsun'da, çalıştığı inşaatın 5. katında boya
yaparken yere düşen işçi Kamil K. (44)
elektrik telleriyle temas edince, elektrik
akımına kapılarak yaralandı. (İHA) 12 Eylül
Malatya Akçadağ İlçesi Doğu Mahallesi'nde spor salonu inşaatının iskelesinin
çökmesi sonucu Orhan Asik ve Kadir Sarı,
iskelenin altında kalarak yaralandı.
(malatyaguncel.com) 11 Eylül
Kocaeli'nin Darıca İlçesi'nde kurulu Polar
Kimya fabrikasında yangın çıktı. Patlamalarda meydana gelen yangının demiryoluna da yakın olması nedeniyle tren seferleri
durduruldu. Yangın sırasında yaralanan 1
işçi, Farabi Devlet Hastanesi'ne kaldırıldı.
(AA) 12 Eylül
Başkent'te asansörle kereste malzemesi
taşıyan işçiler Bayram Bulanık, Şükrü
Demirkazık, Mutlu Kürkçü ve Hüseyin
Karakaya ağırlığı taşıyamayan asansör
halatının kopması sonucu malzemelerle birlikte yaklaşık beş metreden aşağı düştü.
(Zaman) 12 Eylül
Balıkesir'in Dursunbey ilçesinde bulunan
kömür ocağında meydana gelen göçükte bir
maden işçisi Nurullah Şentürk (34), yerin
yaklaşık 100 metre altında oluşan göçükte
hayatını kaybetti. (cumrapostasi.com) 11
Eylül
Adana'da, Sarıçam ilçesine bağlı İncirlik
Yolu üzeri, Yeni Mahalle civarındaki Meral
Gezgin'e ait Hilal Teneke ve Ambalaj
Fabrikası'nda çıkan yangında fabrika kül
oldu. Tiner varillerinin bomba gibi
patlaması, çevrede paniğe neden oldu. (yeni
şafak) 10 Eylül
Edirne'nin Keşan ilçesine bağlı Yenimuhacir beldesi TOKİ Konutları'nda
tıkanan kanalizasyonu temizlemek için rögara giren işçilerden Hasan Dalga (35)
hayatını kaybetti, İsmail Kılıç (27) ağır
yaralandı. (cihan) 9 Eylül
Gölcük İlçesi'nde sıva yaptığı inşaatın
dördüncü katında düşen 29 yaşındaki
Aşkım Bilgiç, kaldırıldığı hastanede öldü.
(AA) 8 Eylül
Bursa'da Doğanbey Kentsel Dönüşüm Projesi'nde çalışan 8 günlük işçi, 18. kattan
düşerek hayatını kaybetti. (evrensel) 8 Eylül
Muş’ta işçileri taşıyan minibüsün devrilmesiyle 11 kişi yaralandı. (AA) 6 Eylül
Denizli Acıpayam ilçesinde, krom
madeninde meydana gelen göçükte Bayram
Erkal (45) ve Gürcan Kaya'nın (45)
yaralandı. (haber3.com) 8 Eylül
Malatya'da TOKİ tarafından yaptırılan hastane inşaatı yapımında kullanılan bir iş
makinesinin lastiği büyük bir gürültü ile
patladı. Patlama paniğe neden olurken, iş
makinesinin yanında bulunan işçilerden
Eyüp Önen, Serdal Yılmaz ve Yusuf Yaylagül yaralandı. (DHA) 7 Eylül
Midyat-Dargeçit Karayolu 22. kilometrede
meydana gelen trafik kazasında, Dargeçit
istikametinden gelmekte olan 35 AS 9232
Mehmet Çelik yönetimindeki araç, henüz
belirlenemeyen bir nedenden dolayı, yol
yapım çalışmaları yapan özel bir şirkete ait
iş makinesine arkadan çarptı. Olay yerinde
3 işçi hayatını kaybederken, 1 işçi ise ambulansla kaldırıldığı yolda hayatını kaybetti.
(cihan) 5 Eylül
Bursa'nın Harmancık ilçesinde bir maden
ocağında çalışan işçilerin üzerine taş
düşmesi sonucu işçi Recep Aktan (29)
hayatını kaybetti Muhammet Akkuş (19)
ağır yaralandı. (evrensel) 5 Eylül
Tekirdağ'ın Muratlı ilçesinde, 47 işçi,
kimyasal maddeden çıkan dumandan zehirlendi. Özel bir fabrikada, elektrik ve
aydınlatma
malzemesi
üretiminde
kullanılan kimyasal maddeden, bilinmeyen
bir nedenle duman yükseldi. Bu sırada, fabrikada çalışan işçiler, çıkan dumandan etkilenerek, ambulans çağırdı. (AA) 7 Eylül
Sakarya 1. Organize Sanayi Bölgesi'nde
otomobil yedek parçaları üreten fabrikanın
talaşlı imalat yapılan bölümünde henüz belirlenemeyen bir nedenle yangın çıktı. Kısa
sürede büyüyen yangına Sakarya
Büyükşehir Belediyesine bağlı itfaiye ekipleri ve fabrikanın işçileri müdahale etti. Bu
sırada yangını söndürmek isterken yoğun
dumandan etkilenen 3 işçi, ambulansla To-
127
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
açmak için yapılan kazı çalışmasında göçük
meydana geldi. İşçi Hasan Körpeş (38)
göçük altında kalarak hayatını kaybetti.
(akşam) 11 Eylül
128
yotasa Acil Yardım Hastanesine kaldırıldı.
(AA) 7 Eylül
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 128
Muğla'nın Milas İlçesi'nde, çöp kamyonunun arkasında bulunan temizlik işçisi
48 yaşındaki Mustafa Turgay'a başka bir
kamyon çarptı. İki araç arasında sıkışıp
bacağından yaralanan Turgay, ambulansla
hastaneye kaldırıldı. (medyarazzi.com) 6
Eylül
Karabük Demir ve Çelik İşletmeleri AŞ`de
meydana gelen 2 ayrı kazada yaralanan 2
işçi, tedavi gördükleri hastanede hayatını
kaybetti. Çelikhane Tesislerinde 11
Ağustos`ta meydana gelen gaz sızıntısı
sonucu 26 işçi zehirlenmişti. Sağlık durumu
ağır olan Yakup Uğur (40), tedavi gördüğü
Ankara`da hayatını kaybetti. Uğur`un cenazesi, önceki gün Safrnabolu ilçesi
Dedeoğlu Camii`nde kılınan cenaze
namazının ardından defnedildi. Ray ve Profil Haddehanesi`nde 21 Ağustos`ta meydana gelen iş kazasında kafasından
yaralanan Serdar Kaya (25) da 11 gündür
tedavi gördüğü Karabük Devlet Hastanesi
yoğun bakım ünitesinde hayatını kaybetti.
1 yıllık evli olan işçi Serdar Kaya`nın cenazesi, ikindi namazını müteakip Safranbolu Ulu Camii`nde kılınacak cenaze
namazının ardından Safranbolu Aile
Mezarlığına defnedilecek. (haber3.com) 5
Eylül
Konya'da çalışmaya gittiği tarlada geri
manevra yapan minibüsün altında kalan
kadın işçi hayatını kaybetti. Minibüsten
inen işçilerden Alime Yılmaz (38),
çantasından eldivenlerini çıkartırken geri
manevra yapan aracın altında kalarak
hayatını kaybetti. (cnnturk.com) 3 Eylül
Gaziantep'in İslahiye ilçesinde meydana
gelen iş kazasında kepçenin altında kalan
kepçe operatörü Murat Doğan Yılmaz İslâhiye Devlet Demiryollarında vagonlara
boksit madeni doldururken hayatını kaybetti. (haberciniz.biz) 3 Eylül
Kilis'te Ekrem Çetin Mahallesi'nde Nedim
Ökmen Anadolu Kız Öğretmen Lisesi'nin
bahçesinde yaptırılan 750 kişilik yurt binası
inşaatında 7. katta beton dökülürken çökme
meydana geldi. Çökme sonucu inşaat
mühendisi Ökkeş Özdemir (25) ile işçiler
Mehmet Topal (37) ve Uğur Topal (20)
zemin kata düştü. Bu sırada zemin katta bulunan inşaat mühendisi Mustafa Kubilay
Özalp (38) de yaralandı. Mehmet Topal
(37) hayatını kaybetti. (Cumhuiyet) 2 Eylül
Bolu'nun Aşağısoku Mahallesi'nde, Hayrettin Cankıldır idaresindeki 34 GN 8577
plakalı işçi servisi olan minibüs ile Mustafa
Tekin idaresindeki 14 DS 003 plakalı otomobil çarpıştı. Kazada otomobil sürücüsü
Mustafa Tekin ve servis minibüsünde bulunan Eda Teke, Emine Teke, Mehmet
Çalışkan, Döndü Ayten, Metin Altan ve
Ayşe Çıkış yaralandı. (AA) 3 Eylül
EKİM
Düzce’de, çalıştığı taş ocağında taş kırma
makinesine düşen işçi 36 yaşındaki Erdal
Badıç parçalanarak yaşamını yitirdi.
(cihan) 2 Ekim
Kocaeli Körfez ilçesi Yukarı Hereke’deki
Özka Madencilik’in işlettiği taş ocağında
mıcır yükleme hunisinde kaynak yapan
arkadaşına yardım eden İsmet Yaman (48)
adlı işçi, huniye düşerek tonlarca ağırlıktaki
mıcırın içine gömüldü. Yaklaşık iki saat
sonra kurtarılabilen Yaman, hastaneye
kaldırılırken
yolda
öldü.
(ozgurkocaeli.com.tr) 1 Ekim
Ceylanpınar Tarım İşletmesi Müdürlüğüne
(TİGEM) bağlı Gümüşsuyu İşletmesi
Amirliğinde selektör ustabaşı olarak çalışan
Hacı Bekir D. (42), iş yerinde başına sert
bir cismin düşmesi sonucu ağır yaralandı.
(İHA) 1 Ekim
Çubuk'a bağlı Esenboğa Mahallesi'nde bir
villanın bahçesinde bulunan inşaatta spiral
makinesiyle çalışan inşaat işçisi Adem
Akçil (27), fırlayan spiral taşının kafasına
gelmesiyle ağır şekilde yaralandı.
(sendika.org) 2 Ekim
Samsun'un İlkadım ilçesinde bir apartmana
asansör bakımını yapan Murat Saygılı (20),
asansörde sıkışarak hayatını kaybetti. (İHA)
2 Ekim
Siirt Küçük Sanayi Sitesinde çalışan Yunus
Emre Kesici (24), bir kamyonun onarımını
yaparken damperin üzerine kayması sonucu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 129
Düzce'nin Akçakoca ilçesinde bir fabrikada
iş kazası geçirerek bileğinden yaralanan ve
durumu ağırlaşan Şenol Ersoy (25), hava
ambulansıyla İstanbul'a nakledildi. (AA) 4
Ekim
Şırnak'ın Silopi İlçesi Görümlü Köyü'nde
bulunan ve birçok kez yurttaşların protesto
ettiği termik santralinin kazan dairesi
bölümünde patlama meydana geldi. Patlamada Ersin Arsu ve kaynakçı Ersan
Demirci ağır yaralandı. (diha) 5 Ekim
Gaziantep'te işe başladığı ilk gün yaklaşık
3 metrelik yükseklikten düşerek ağır
yaralanan inşaat işçisi İbrahim H.A (30), itfaiye ekipleri tarafından düştüğü çukurdan
kurtarıldı. (sendika) 4 Ekim
Antalya Mahmutlar Beldesi D-400 Karayolu üzerinde bulunan altyapı çalışması
sırasında meydana gelen göçükte taşeron
firmada işçi olarak çalışan, İbrahim Alanay
ağır yaralandı. (İHA) 5 Ekim
Siirt'in Pervari ilçesi Beğendik beldesi
yakınlarındaki ocaktan kum çıkarmaya
çalışırken meydana gelen heyelan sonucu
kum altında kalan Mikail Beydüz (34),
kaldırıldığı hastanede öldü. (AA) 2 Ekim
Şanlıurfa'nın Siverek ilçesinde yapımı
devam eden bir inşaatın 5'inci katından
düşen 16 yaşındaki Recep Bikeç işçi ağır
şekilde yaralandı. (İHA) 5 Ekim
Muğla'nın Fethiye ilçesinde elektrik akımına
kapılan bir genç kaldırıldığı hastanede
hayatını kaybetti. Edinilen bilgiye göre
Fethiye'nin Kemer beldesinde bir evin elektrik hattı döşemesini yapan Ali Öztürk (18),
çalıştığı sırada elektrik akımına kapıldı.
Zonguldak'ın Kilimli beldesi Bölüm mevkisi Yayla Mahallesi’nde kaçak bir maden
ocağında göçük meydana geldi. Maden
işçisi 47 yaşındaki Mustafa Cengiz Altınay
göçük altında kaldı. Madenci arkadaşları
tarafından göçük altından çıkarılan
Altınay’ın yaşamını yitirdiği belirlendi.
(Cumhuriyet) 6 Ekim
Karabük Demir Çelik Fabrikaları A.Ş.'de
(KARDEMİR) oksijen fabrikasındaki azot
tankının değişimi sırasında zehirlenen 3
işçiden Gökhan Targın hayatını kaybetti.
(İHA) 6 Ekim
Balıkesir'in Bandırma ilçesindeki ETİ
Maden İşletme Müdürlüğü'nde meydana
gelen iş kazasında işçi Salih Ulu (48)
çatıdan düşerek ağır yaralandı. (AA) 7
Ekim
Aydın'ın Kurtuluş mahallesindeki Kıbrıs
caddesinde bir apartmanın dış cephesini
boyayan işçiler Murat Akal (38) ve İbrahim
Ceylan'ı (19) taşıyan iskelenin halatı
gevşeyince, iskele 5'inci kattan aşağıya
düştü. İşçiler, kazayı vücutlarının çeşitli yerlerinde
oluşan
kırıklarla
atlattı.
(yeniasir.com.tr) 6 Ekim
Antalya'da bir otelin personelini taşıyan
Alim Ataseven'in (50) kullandığı 07 D 2175
plakalı minibüs Yeni Turizm Yolu'nda devrildi. Kazada, Alim Ataseven ile minibüste
bulunan 25 kişi yaralandı. Antalya'daki
çeşitli hastanelere kaldırılan yaralıların durumunun iyi olduğu öğrenildi. (AA) 17
Ekim
Konya'da yapımı devam eden 2 katlı inşaat,
beton atılırken çöktü, 1'ağır 6 işçi yaralandı.
(DHA) 26 Ekim
Tekirdağ'ın Muratlı ilçesinde, kimyasal
maddeden çıkan dumandan 47 fabrika işçisi
zehirlendi. (IMC) 4 Ekim
Çalıştığı tersanede meslek hastalığına
yakalanan işçi Turgut Çalağan, 1 Nisan'dan
beri Tuzla Tersanesi'nde bulunan Logos
Denizcilik Mühendislik ve Turizm
Şirketi'nde kimyasal maddeler ile işlemlerin
yapıldığı bölümde çalışıyordu. Çalağan,
yerinin değiştirilmesini isteyince kapı
önüne konuldu. (etha) 4 Ekim
Ordu Dumlupınar Mahallesi'ndeki bir
inşaatta çalışan 31 yaşındaki Bilal Kul adlı
işçi, 10. kattan beton zemine düştü. Kul,
olay yerinde hayatını kaybetti (etha) 31
Ekim
Malatya ÖZSAN Sanayi Sitesi'nde başına
demir yapı malzemeleri düşmesi sonucu
ağır yaralanan asansör işçisi E.T. (24), ambulansla Turgut Özal Tıp Merkezi'ne
kaldırıldı. (İHA) 8 Ekim
129
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
ağır yaralandı. Yakınları tarafından Siirt
Devlet Hastanesi'ne kaldırılan Kesici, tüm
müdahalelere rağmen kurtarılamayarak
hayatını kaybetti. (AA) 1 Ekim
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 130
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
130
Afyonkarahisar'ın Sandıklı ilçesinde 45
yaşındaki işçi Ahmet Doğan inşaatta meydana gelen toprak kayması sonucu çöken
istinat duvarının altında kalarak hayatını
kaybetti. (İHA) 8 Ekim
Düzce'nin Akçakoca ilçesinde bir fabrikada
iş kazası geçirerek bileğinden yaralanan ve
durumu ağırlaşan işçi Şenol Ersoy (25),
hava ambulansıyla İstanbul'a nakledildi.
(AA) 2 Ekim
Sakarya'nın Akyazı ilçesinde çalıştığı okul
inşaatından düşen işçi Harun Demir (44)
yaralandı. (akyazihaber.com) 6 Ekim
Sendika düşmanı tutumuyla gündeme gelen
son olarak Savranoğlu Deri işçilerinin
sürgün edildiği yer olarak adından söz ettiren Kampana Deri’de şimdi de iş kazası
yaşandı. Deri-İş Genel Merkezi tarafından
yapılan açıklamada, Kampana Deri’ye
İzmir Savranoğlu Deri’den sendikalı olarak
çalışmaya gelen Sevim Özcan adlı işçinin
iş kazası geçirdiği belirtildi. Üyelerinin koruyucu bir önlemi olmayan makineye elini
kaptırdığının belirtildiği açıklamada,
yaralanan işçinin GİSBİR Hastanesinde tedavi altına alındığı belirtildi. (Evrensel) 5
Ekim
Konya Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi'ne (KOSKİ) ait kanal temizleme aracının alt geçide düşmesi
sonucu, işçiler Altın ve Ali Gülyiğit
yaralandı. (DHA) 10 Ekim
Gebze'de kurulu bulunan RM Depolama'da
dün yaşanan iş kazasında işçi Yılmaz
Özaydın boynu kırılarak yaşamını yitirdi.
(etha) 9 Ekim
Antalya Mahmutlar beldesi D-400 Karayolu'ndaki kanalizasyon inşaatında çalışan
İbrahim Alanay, üzerinde durduğu taş ve
kum parçalarının çökmesi sonucunda
göçük altında kalarak hayatını kaybetti.
(AA) 5 Ekim
Çubuk'a bağlı Esenboğa Mahallesi'nde bir
villanın bahçesinde bulunan inşaatta spiral
makinesiyle çalışan inşaat işçisi Adem
Akçil (27), fırlayan spiral taşının kafasına
gelmesiyle ağır şekilde yaralandı. (AA) 2
Ekim
Samsun Liman Mahallesi'nde bir
apartmanın asansör bakımını yapan Murat
Saygılı (20) asansörde sıkıştı. Vatandaşların
yardımıyla yaralı olarak asansörden
çıkarılan Saygılı, Samsun Eğitim ve
Araştırma Hastanesine kaldırıldı. Saygılı
yapılan bütün müdahalelere rağmen
hayatını kaybetti. (AA) 2 Ekim
Beşiktaş Ortaköy'de çalıştığı inşaattan
başına beton parçası düşen inşaat işçisi
Şükrü Satılmış (50), hayatını kaybetti.
(haberturk) 10 Ekim
Çanakkale'nin Biga ilçesi Bandırma Yolu
Şakirbey mevkii Siteler girişine yerleştirilen
Elektronik Denetleme Sistemi’nin (EDS)
bağlantılarını yapmak üzere direk üzerine
çıkan Dursun Karaorman, (37) işini
tamamlayıp aşağıya inerken ayağının
kayması sonucu hareket halindeki vincin
üzerinden yere düşerek yaralandı. (İHA) 10
Ekim
Diyarbakır'dan Elazığ'ın Karakoçan İlçesi'ne çalışmaya gelen inşaat işçisi Ramazan
Narin, odun keserken, sağ elini elektrikli
testereye kaptırdı. Narin'in 4 parmağı
kısmen kesildi, serçe parmağı ise koptu.
(sendika.org) 11 Ekim
Siirt'te bir kamyonun onarımını yaparken
damperin üzerine kayması sonucu ağır
yaralanan Yunus Emre Kesici (24), Siirt
Devlet Hastanesine kaldırıldı. Kesici, burada yapılan bütün müdahalelere rağmen
kurtarılamadı. (İLKHA) 2 Ekim
İstanbul'da yaşanan sel felaketinde 8
kadının servis aracında sele maruz kalarak
hayatlarını kaybetmelerine ilişkin davada
yargılanan firma sahibi Mehmet Cevdet
Karahasanoğlu 5 yıl, İdare Müdürü Ferit
Göncü 2 yıl 1 ay hapis cezasına çarptırıldı.
(cihan) 6 Ekim
Erdal Badıç (36), Düzce'ye bağlı Yığılca
Hasanlar köyünde bulunan bir firmaya ait
taş ocağında çalışırken, taş kırma makinesinin içine düşmesi sonucu can verdi.
(AA) 2 Ekim
İstanbul İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi
tarafından hazırlanan raporda 2011'in ilk
dokuz ayında iş kazaları nedeniyle 396
işçinin hayatını kaybettiğine dikkat çekilirken, sorunun rekabet piyasası nedeniyle
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 131
Yeni Mahalle Dr. İsmail Bey Caddesi üzerinde 3 katlı binanın çatısını aktaran Cemil
Çetin (41), dengesini kaybederek asfalta
düştü. Ağır yaralanan Çetin'e olay yerine
gelen 112 ekipleri ilk müdahaleyi yaptı.
Çetin, kaldırıldığı Devlet Hastanesi'nde
kurtarılamadı. Olayla alakalı soruşturma
sürüyor. (haberciniz) 21 Ekim
Hatay Dörtyol Orman işletmesi Ufacık
şefliği bölgesinde Orman işletme
müdürlüğüne ait sahada ağaç kesim işi
yapan ekipte yer alan Mehmet Akalın (70)
bir ağacı kesmeye çalışırken elinde
kullandığı motorlu testerenin boynuna isabet etmesi sonucu ağır yaralandı. (AA) 11
Ekim
Mersin'in Bozyazı ilçesinde "patpat" diye
tabir edilen tarım makinesine eteğini
kaptıran Eyüp Gül isimli kadının ayağı
koptu. (sendika.org) 11 Ekim
Sakarya'nın Taraklı ilçesinde, beton
santralinde çalışan 38 yaşındaki işçi Ersin
Bak kalp krizi geçirerek öldü. (cihan) 11
Ekim
3 çocuk babası 51 yaşındaki Nazım Arıkan
5 yıldır çalıştığı Torbalı-Bayındır yolu üzerindeki işyerinde kullanılmayan mermer
parçalarını, forklift ile taşımaya çalışırken
devrilen forkliftin altında kalarak hayatını
kaybetti. (DHA) 12 Ekim
Muğla-Yatağan karayolu Akçaova mevkisinde saat 15.45 sıralarında 48 S 5179
plakalı işçi servisi, önünde seyretmekte olan
48 NU 976 plakalı yolcu minibüsüne çarptı.
Minibüsün arka kısmı tamamen zarar
görürken iki araçta toplam 11 kişi yaralandı.
(cihan) 12 Ekim
Adana'dan Tarsus'a işçi götüren ve henüz
sürücüsü tespit edilemeyen Komatsu
fabrikasına ait 01 PL 059 plakalı pikap,
karşı yönden gelen Özgür Yeldan'ın
kullandığı 33 NS 627 plakalı özel otomobille çarpıştı. Kaza sonucu 5 işçi hayatını
kaybetti. (sendika.org) 14 Ekim
Bilecik, Pazaryeri ilçesinde faaliyet
gösteren seramik fabrikasında işçi olarak
çalışan Erdal Doğan (27), seramiklerin içine
konulduğu sepetlerin pres makinesinden
geçip geçmediğini kontrol etmek istediği
sırada kafası pres makinesine sıkışarak
hayatını kaybetti. (sendika) 14 Ekim
Aydın'ın Karacasu ilçesinde, Dandalaz
Barajı inşaat alanında şantiye aracının devrilmesi sonucu 5 işçi yaralandı. (AA) 10
Ekim
Bilecik'in Bozüyük ilçesinde Osmangazi
Elektrik Dağıtım A.Ş.'ye bağlı (OEDAŞ)
Cihangazi Beldesi Karaçayır Köyü elektrik
hattında bakım yapan taşeron firmada
çalışan 4 kişi akıma kapılarak yaralandı
(DHA) 14 Ekim
Dersim'de asfalt çalışması sırasında kamyonun damperinin yüksek gerilim hattına
çarpması sonucu akıma kapılan işçi Zülfü
Balıkçı (50) hayatını kaybetti. (sendika) 15
Ekim
Çorlu İlçesi’nde çalıştığı fabrika
inşaatından düşen kalıp ustası 45 yaşındaki
Şaban Karahan öldü. (DHA) 14 EKim
Sarıyer İsmail Akgün Devlet Hastanesi'nin
bodrum katındaki sterilizasyon ünitesinde
bir cihazın patlaması sonucu bir temizlik
işçisi hafif yaralandı. (sabah.com.tr) 12
Ekim
Bingöl'ün Genç ilçesinde elektrik direğinde
çalışma yaparken dengesini kaybederek
yere düşen işçi ağır yaralandı. (İLKHA) 18
Ekim
Muğla'da çalıştıkları inşaatta ısınmak için
el arabasında ateş yakan inşaat işçilerinden
biri öldü, bir işçi ise hastaneye kaldırıldı.
(hürriyet) 18 Ekim
İzmir'de, hastane inşaatında çalışan bir işçi
Yusuf Akbıyık (46) dengesini kaybetmesi
sonucu asansör boşluğuna düşerek hayatını
kaybetti. (aktifhaber.com) 19 Ekim
Urfa'nın Karşıyaka Mahallesi Recep Tayyip
Erdoğan Caddesi'ndeki bir inşaatta çalışan
Mahmut Aksoy (45), dengesini kaybederek
beton zemine düştü. Ambulansla Eğitim ve
Araştırma Hastanesi'ne kaldırılan Aksoy'un
hayati tehlikesinin bulunduğu öğrenildi.
(sendika) 18 Ekim
Bursa'da, fabrikadan işçi taşıyan iki servis
131
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
işçi güvenliğini önemsemeyen devlet ve
şirketlerde olduğu ifade edildi. (bianet) 19
Ekim
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 132
Zonguldak'ta, özel kömür ocağında meydana gelen göçüğün altında kalan madenci
ile kurtarma çalışmalarına katılan 3 işçi
yaralandı. (hurriyet) 21 Ekim
Organize Sanayi bölgesinde faaliyet gösteren
tekstil firmasında çalışan M.G (29), kumaş
sarma makinesine elini sıkıştırması sonucu
yaralandı. (AA) 21 Ekim
Eskişehir'in Alpu ilçesinde meydana gelen
trafik kazasında traktör römorkuna arkadan
çarpan otomobildeki ikisi çocuk 7 tarım
işçisi yaralandı. (haberciniz.biz) 22 Ekim
Kütahya'da işçi servisi ile otomobilin
çarpışması sonucu meydana gelen trafik
kazasında 5 kişi hayatını kaybetti. (cihan)
24 EKim
Manisa’nın Turgutlu ilçesinde yeni hastane
binasının çatı inşaatında çalışan Kamuran
Erdoğdu (37) ile İbrahim Yılmaz (24) adlı
işçiler, kurulan iskelenin çökmesi sonucu
düşerek yaralandılar. (AA) 27 Ekim
Esenyurt'ta Fatih Sanayi Sitesi'ndeki
karoser atölyesinde çıkan yangında bir
Türkmenistan vatandaşı bir işçi yaşamını
yitirdi. (ETHA) 23 Ekim
minibüsünün kaza yapması sonucu biri ağır
23 kişi yaralandı. (cihan) 18 Ekim
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
Karabük Demir ve Çelik Fabrikalarında
(KARDEMİR) gazdan zehirlenen işçi Rafet
Küçüktepe, 13 gündür tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi. (DHA) 19 EKim
faaliyet gösteren ve yaklaşık 800 işçinin
çalıştığı O. Otomotiv Fabrikasından 49, M.
Otomotiv Fabrikasından 17 ve F. Otomotiv
Fabrikasından 20 kişi olmak üzere toplam
86 işçi Kütahya İl Merkezinde faaliyet
gösteren O. Yemek Fabrikasından gelen
öğle yemeğini yemelerini müteakip mide
bulantısı ve baş dönmesi şikayeti üzerine
kaldırıldıkları Kütahya Evliya Çelebi Devlet Hastanesinde gıda zehirlenmesi teşhisi
konulmuştur. (haberenerji.net) 13 Ekim
132
Eskişehir'in Tepebaşı ilçesinde bir
fabrikanın çatısından düşerek yaralanan işçi
M.K hastanede tedavi altına alındı. (İHA)
18 EKim
Nevşehir'de demir doğrama atölyesinde sol
kolu kopan Ramazan Karaaslan, ambulans
helikopterle Ankara Hacettepe Üniversitesi
Tıp Fakültesi Hastanesi'ne sevk edildi.
(AA) 19 Ekim
İnşaat işçileri Remzi Yıldız (36) ile Bülent
Ceylan (46), bir binanın sıvasını yapmak
için kurdukları iskelenin binanın yanından
geçen elektrik tellerinin üzerine devrilmesiyle akıma kapılarak hayatını kaybetti.
(DHA) 20 Ekim
Konya'da yapımı devam eden 2 katlı inşaat,
beton atılırken çöktü, 1’ağır 6 işçi yaralandı.
(DHA) 21 Ekim
Malatya Organize Sanayi bölgesindeki
inşaat şirketinde çalışan R.O (46), karo
taşlarının tezgâhtan ayağının üzerine
düşmesi sonucu yaralandı. Yaralı işçi olay
yerine çağrılan ambulansla Malatya Devlet
Hastanesi'ne kaldırıldı. (AA) 21 EKim
Zonguldak'ta, özel bir şirkete ait maden
ocağında meydana gelen göçükte 4 maden
işçisi yaralandı. (DHA) 21 Ekim
Kütahya Organize Sanayi Bölgesinde
Sakarya'nın Erenler ilçesinde, sebze halinde
yükleme işinde çalışan işçi Muzaffer Keskin, geri manevra yapan kamyonun altında
kalarak hayatını kaybetti. (Cihan) 18 Ekim
Aydın Kuyucak ilçesinde meydana gelen
iş kazasında 2 kişi yaralandı. Aydınoğlu
Mahallesi'nde inşaatta söküm işinde çalışan
Rıza Akyüz (25) ve Abdüllatif Mansız (49)
tahtaların sökülmesi aşamasında meydana
gelen çökme sonucu göçük altında kaldı.
(aydinpost.com) 23 Ekim
Eskişehir Çarşı Mahallesi Aytekin Sokak'ta
su şebekesindeki arızayı onarmak için
kazılan çukura inen İbrahim Aydın (50),
toprak kayması sonucu göçük altında kaldı.
(AA) 25 Ekim
Bilecik'in Bozüyük ilçesi kasımpaşa Mahallesi 101. Sokak'ta bulunan 5 katlı apartman inşaatında çalışan Mustafa Sait Bal
(35), inşaattan malzeme almak için çıktığı
2. kattan asansör boşluğuna düşerek ağır
yaralandı. (İHA) 25 Ekim
Sinop'ta bir binanın yağmur oluğunu tamir
etmeye çalışan inşaat işçisi Turan Avcı (39)
düşerek
hayatını
kaybetti.
(cumrapostasi.com) 25 Ekim
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 133
Kastamonu'nun Hanönü ilçesinde, bakır
maden ocağında çalışan bir işçi Muhterem
Aslanbaş üzerine taş düşmesi sonucu
yaralandı. (AA) 25 Ekim
Çorum'un Ortaköy ilçesinde iş yerinde
geçirdiği kaza sonucu parmakları kopan bir
işçi Mücahit Yılmaz (21) hastaneye
kaldırıldı. (AA) 26 EKim
Adana'da aydınlatma lambaları yanmayan
otoyolda, devrilen ağacı son anda fark eden
sürücü, direksiyonu çevirince karşı şeride
geçip, mesaiden dönen işçi servisine çarptı.
Devrildikten sonra metrelerce sürüklenen
servis minibüsündeki yolculardan 27'si ağır
yaralandı, 1 işçi ise hastaneye kaldırılırken
yolda öldü. (DHA) 26 Ekim
Maraş'ın Ekinözü İlçesi'nde baraj inşaatında
çalışan işçileri taşıyan otomobil, 170 metre
derinliğindeki uçuruma yuvarlandı. Kazada
1 kişi öldü, 4 kişi yaralandı. (DHA) 26
EKim
Maraş Reşit Gümüşer İlköğretim Okulu'nda
doğal gaz tesisatı döşenen okulda kaynak
tüpünün patlaması sonucu 1 öğrenci
yaralandı. (AA) 26 Ekim
Artvin Devlet Hastanesine 150 metre
mesafede meydana gelen kazada iş makinesinin çarptığı Nebiye Aykut (62) hayatını
kaybetti. (sendika) 28 Ekim
Diyarbakır'ın Ergani ilçesinde, merdiven
boşluğuna düşen işçi Nesim Güler (25),
öldü. (AA) 28 Ekim
İzmit’te, Kent Ormanı civarına fidan dikim
sahası açmak isteyen operatör Necmi Kaval
(54), devrilen iş makinesinin altında kalarak
yaşamını yitirdi. (sol) 28 Ekim
Urfa'da mesaiden çıkan alışveriş
merkezinin işçilerini taşıyan servis
minibüsü iddiaya göre aşırı hız nedeniyle
virajı alamayınca takla atarak devrildi.
Kazada 1 kişi öldü, 9 kişi yaralandı.
(sendika) 29 Ekim
Bursa 'nın Karacabey İlçesi'nde, çöp kamyonunun arkasında, konteyneri kaldırıp
boşaltan mekanizmaya kafası sıkışan 39
yaşındaki temizlik işçisi Mehmet Şahin,
feci şekilde can verdi. (DHA) 28 Ekim
Kilis'te, bir inşaatta çalışan işçi Ahmet
Çakalı (37), kaza sonucunda yaralandı.
(AA) 26 Ekim
İzmir'de NUREM İnşaat Firmasının Bornova Evka-3 mahallesinde inşaatını
sürdürdüğü,
“Tüzomay
Residence”
inşaatında Kazım Yıldız isimli işçi,
inşaattan düşerek hayatını kaybetti.
(evrensel) 29 Ekim
Adana'nın Aladağ ilçesindeki krom madeni
işleyen tesiste meydana gelen kazada, işçi
Hasan Karakuş (28) hayatını kaybetti.
(AA) 29 Ekim
Fethiye’de elektrik dağıtım şirketinde
çalışan bir işçi, arıza tamiri yaparken akıma
kapılarak ağır yaralandı. (İHA) 30 Ekim
Eskişehir'in Mihalıççık ilçesinde meydana
gelen iş kazasında işçi Ramazan Afar (26)
öldü. (AA) 30 Ekim
Konya'da Selçuklu ilçesi 2. Organize
Sanayi'ndeki demir döküm atölyesinde
çalışan Mustafa Erdoğan (29), yağmur
yağdığı için su akıtan çatıyı tamir etmek
istedi. Çatıda çalışırken düşen Erdoğan
hayatını kaybetti. (konyaninsesi.com.tr) 10
Ekim
Edirne'de, bir kişi çalıştığı iş yerinde, yağ
kolisinin ayağının üzerine düşmesi sonucunda yaralandı. F.B, İstasyon Mahallesi'ndeki iş yerinde taşıdığı yağ kolisinin
ayağına düşmesi sonucunda yaralandı.
Yaralı işçi, hastanede yapılan ilk müdahalenin ardından taburcu edildi. (AA) 13
Ekim
Beşiktaş'ta bir inşaatın beşinci katında
yapılan beton kesme çalışmasından kopan
yaklaşık 50 kilogramlık beton parça zemin
katta çalışan 50 yaşındaki işçi Hüseyin
Satılmış'ın kafasına düştü. Ağır yaralanan
Satılmış için işçi arkadaşları ambulans
çağırdı. Hastaneye kaldırılan talihsiz işçi
tüm müdahalelere rağmen hayatını kaybetti.
Ölen işçinin yakınları ihmal olduğunu öne
sürerek şikâyetçi olacaklarını söyledi.
(DHA) 10 Ekim
Isparta'nın Senirkent İlçesi'nde tarım
133
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
Sivas'ın Gemerek ilçesinde, pancar teslim
alımında kullanılan makineye sıkışan işçi
Mustafa Kaya (45) öldü. (AA) 18 Ekim
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 134
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
134
işçilerini taşıyan Abdullah Yıldırım'ın
kullandığı minibüsün Etem Çetiner, yönetimindeki kamyonetle çarpışması sonucu
meydana gelen kazada 2 kişi öldü, 9 kişi
yaralandı. (SHA) 18 Ekim
KASIM
Siverek-Bucak köy yolu 3'ncü kilometresinde, Bucak köyü yolunun asfaltlama
işlemi yapan şirketine ait A.B’nin
kullandığı kamyon geri manevra yaptığı esnada, aynı şirkette işçi olarak çalışan R.G'yi
dikkatsizlik sonucu çarparak ezdi. (sanliurfa.com) 1 Kasım
Bir süre önce siyanür barajının çökmesiyle
gündeme gelen Kütahya Eti Gümüş AŞ'de
çalışan yaklaşık 300 işçinin eylemi sonra
erdi. (haber01.com) 1 Kasım
Ankara'nın Polatlı ilçesindeki zincirleme
trafik kazasında Belediye çalışanlarını
taşıyan serviste 11 işçi yaralandı. (zaman)
1 Kasım
Şanlıurfa- Akçakale karayolunun 15’inci
kilometresinde bulunan bir çırçır
fabrikasında kaza meydana geldi. Uğurlu
Beldesi yakınlarındaki çırçır fabrikasının
pamukların depolandığı bölümünde, yağan
yağmur sonrası duvar yıkıldı. Depoda
çalışırken üzerlerine devrilen duvarın
altında kalan 4 işçi, mesai arkadaşları ve
fabrikaya giden güvenlik güçlerince ambulans ve otomobillerle hastaneye götürüldü.
Yaralanan işçilerden 26 yaşındaki Halil
Acar ile 18 yaşındaki Mesut Acar acil
serviste yapılan müdahaleye rağmen
kurtarılamadı. Hayati tehlikesi bulunan
Fatih Acar ile Nusret Abaytürk’ün tedavisine ise devam ediliyor. (DHA) 3 Kasım
Bingöl Üniversitesi'ne ait inşaatta meydana
gelen çökme sonucu 3 işçi yaralandı. (iha)
3 Kasım
Adana merkez Yüreğir ilçesi Toptancılar
Çarşısı'ndaki Hıdır Öztep'e ait işyerinde,
kamyonla gelen çinko levhalar indirildiği
sırada, forklift operatörü Hüseyin Öztep'in
taşıdığı levhalar, kamyon üzerinde bulunan
Velit Dağ'ın (39) üzerine düştü. Yaklaşık 3
ton ağırlığındaki levhaların altında kalan
Dağ, olay yerinde hayatını kaybetti.
(Gerçek Gündem) 5 Kasım
Antalya'nın Alanya ilçesinde bir otelin
kanalizasyon hattının döşenmesi sırasında
meydana gelen toprak kaymasında, göçük
altında kalan iki işçi Zeynel Abidin Özen
(30) ve Bahattin Sağlam (32) yaralandı.
(AA) 5 Kasım
Denizli’de, 62 yaşındaki Mehmet
Özdemir’in el frenini çekmeden indiği otobüsü yokuşta aniden hareket etti. Durdurmak için önüne geçtiği otobüs ile beton
elektrik direği arasına sıkışan Özdemir,
yaşamını yitirdi. (mynet) 6 Kasım
Samsun'un Vezirköprü ilçesinde pancar
kantarında çalışan işçi Ali Duran (27), iş
makinesinin paletini çeviren krank milinin
kırılması sonucu yaralanarak hastanelik
oldu. (iha) 8 Kasım
Nallıhan ilçesi Çayırhan beldesinde bulunan özel sektöre ait maden ocağında meydana gelen iş kazasında bir kişi yaralandı.
Özel sektöre ait maden Ocağında meydana
gelen kazada yaralanan Necmettin Ayan,
Beypazarı Devlet Hastanesine kaldırılarak,
yapılan ilk tedavisinin ardından Ankara'ya
sevk edildi. (AA) 7 Kasım
İzmir'in Kemalpaşa ilçesinde, çatı tamiri
yaptığı sırada 12 metre yükseklikten düşen
Halil Demir (61) kaldırıldığı hastanede
hayatını kaybetti. (milliyet) 5 Kasım
Muğla'nın Ortaca ilçesinde çalıştığı plastik
kasa fabrikasında kafasını kasa yapma
makinesine sıkıştırın 3 çocuk babası işçi
Süleyman Yavuz (40) hayatını kaybetti.
(sendika) 3 Kasım
Beyşehir’in Üzümlü beldesinde 20
yaşındaki inşaat işçisi Cevdet Parlakkaya,
çöken beton kalıplarının altında kalarak
yaralandı. (sendika.org) 8 Kasım
Konya'nın Kulu ilçesine bağlı Kozanlı
beldesinde, kilitli taş döşerken başına
kamyonun kasa kapağı düşen işçi Turan
Aydın (34) hastanelik oldu. (iha) 2 Kasım
Eskişehir Hoşnudiye Mahallesi Kızılcıklı
Mahmut Pehlivan Caddesi'nde bir iş
yerinde çalışan Ahmet Kakçı (43) ayağına
demir parçası düşmesi sonucu yaralandı.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 135
(AA) 9 Kasım
Devlet Su İşleri'ne (DSİ) ait sulama
kanalına girdiği iddia edilen 15 yaşındaki
mevsimlik tarım işçisi Harun Demirel
boğuldu. Kanaldan cesedi çıkarılan tarım
işçisinin annesi sinir krizi geçirdi. Uzun
süre yerde baygın kalan acılı anne, hastaneye kaldırıldı. (cihan) 10 Kasım
Diyarbakır'dan Kocaeli'nin Dilovası ilçesine çalışmaya gelen tarım işçilerini taşıyan
aracın devrilmesi sonucu araçta bulunan bir
kişi öldü, 15 kişi de yaralandı. (Evrensel) 10
Kasım
Bursa'nın İnegöl ilçesinde bir fabrikada
yakıt kazanının bulunduğu yeri temizleyen
16 yaşındaki Muhammed Baykal, topladığı
çöpün içinden çıkan sprey şeklindeki ilaç
tüpünü yanan kazana attı. Baykal, kapağı
kapatmak üzereyken kazana attığı tüpün
patlaması neticesinde yüzünden yaralandı.
(sendika.org) 12 Kasım
Konya'nın Ereğli İlçesi'nde kadın işçileri
taşıyan otobüs yağış nedeniyle şarampole
yuvarlandı. Otobüste sıkışan kadın işçiler
güçlükle kurtarılırken kazada 34 kişi
yaralandı. (etha) 11 Kasım
Edirne'de yabancı uyruklu göçmen işçileri
taşıyan minibüs kaza yaptı. Kazada 3 işçi
yaşamını yitirdi, 9 işçi yaralandı. (etha) 11
Kasım
Edirne'de üzerine yağ bidonu devrilen işçi
yaralandı. İstasyon Mahallesi'ndeki bir yağ
fabrikasında işçi olarak çalışan E.Ö, el
arabası ile yağ bidonlarını taşıdığı sırada
bidonlar üzerine devrildi. (AA) 12 Kasım
Bursa'nın Yenişehir ilçesinde, bir cam
fabrikasında çalışan işçi A.B. 34 , çatıdan
düşerek hayatını kaybetti. (sendika.org) 13
Kasım
Tokat Turhal ilçe merkezinde elektrik direkleri arasında kablo bağlantısı yapmaya
Muğla'nın Marmaris İlçesi ile Gökova
Beldesi arasındaki duble yol çalışmalarını
yapan taşeron firmada çalışan 50 yaşındaki
Mustafa Tanır, şoförlüğünü yaptığı kamyonla dolgu malzemesi boşaltırken zeminin
kayması üzerine 30 metrelik uçurumdan
yuvarlandı. Metal yığınına dönen
kamyonda sıkışan Tanır, hayatını kaybetti.
(DHA) 14 Kasım
Giresun'un Güce ilçesinde Tedaş Güce
İşletme Şefliği'nde görevli Aytekin Kara
(26), ilçenin Fındıklıköyündeki bir arıza nedeniyle gittiği bölgede çıktığı elektrik
direğinin devrilmesi sonucu toprak zemine
düşerek yaralandı. (AA) 14 Kasım
Ankara'nın Kazan ilçesi Atatürk Mahallesi
Gazi Mustafa Kemal Caddesindeki bir
inşaatın ikinci katında çalışan Yaşar Seven
(40) metreyle ölçüm yaparken metrenin
eğilerek tellere değmesi sonucu elektrik
akımına kapılarak yaralandı. (AA) 14
Kasım
İzmir`in Konak ilçesi Alsancak semtinde,
bir yağ fabrikasında çalışan Nihat Çakar
(39), pamuk çekirdeklerinin öğütüldüğü
helezona düşerek hayatını kaybetti. (cihan)
13 Kasım
Siirt'in Ziyaret beldesi ile Batman'ın Kozluk
ilçeleri arasında yer alan Gümüşkaya Dinlenme Tesisleri'ndeki lokantada komi olarak
çalışan 23 yaşındaki Salih Arıtürk, dün
sabah saatlerinde lokantada biriken çöpleri
atmaya giderken tesisin 100 metre kadar
ilerisinde mayına bastı. Patlamada ağır
yaralanan Arıtürk, Siirt Devlet Hastanesi'nde ameliyata alındı. 5 saat ameliyatta tutulan Arıtürk, yapılan tüm müdahalelere
rağmen kurtarılamayarak hayatını kaybetti.
(sendika.org) 17 Kasım
Konya'nın Sarayönü İlçesi'nde bir tüp bayisine ait depoda meydana gelen patlama
ardından çıkan yangını söndürmeye çalışan
işyeri sahibi ve 18 yaşındaki işçi Hasan
Hüseyin yaralandı.(DHA) 17 Kasım
Adana merkez Çukurova ilçesi Zahit Akdağ
Bulvarı üzerindeki inşaatta 4 çocuklu
Alişan Kılıç (50) 8. katta kalıpları söktüğü
135
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
Büyükşahinbey Beldesi yakınlarında bulunan Organize Sanayi Bölgesi'ndeki
Gümüşmekik İplik Fabrikası'nın çatı ve
duvarları, henüz belirlenemeyen bir nedenle
yıkıldı. Enkaz altında kalan işçiler Kazım
Çelik (38) ile Mehmet Baş (33) hayatlarını
kaybetti. (AA) 10 Kasım
çalışan özel şirket işçisi Oğuzhan Akkaya
(31), elektrik akımına kapılarak direkten
düşerek öldü. (AA) 13 Kasım
136
sırada dengesini kaybedip 2. katın zeminine
düşerek hayatını kaybetti. (cihan) 15 Kasım
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 136
Gaziantep'te Organize Sanayi Bölgesinde
(OSB) bir fabrikanın inşaatındaki iskelenin
kırılması sonucu 5 işçi yaralandı. (zaman)
16 Kasım
Edirne Kocasinan Mahallesinde bir inşaatta
demir ustası olarak çalışan H.Ö.D, iskele
üzerinde çalıştığı esnada dengesini kaybederek yere düşerek yaralandı. (AA) 16
Kasım
Tarsus'ta yapımı devam eden yeni Adliye
Sarayı inşaatının havalandırma boşluğuna
düşen İmdat Yıldırım (42) adlı işçi hayatını
kaybetti. (AA) 17 Kasım
Şanlıurfa'nın Hilvan ilçesi Görgör köyünde
inşaat işçisi olarak çalışan Salih Hayta (37),
Atatürk Barajı Gölü yakınlarında bulunan
köye ait içme suyu şebekesinin dalgıcını
çalıştırmak isterken ayağının kayması
sonucu gölete düşerek boğuldu. (AA) 17
Kasım
Çorum'un Bayat ilçesinde elektrik akımına
kapılan işçi ağır yaralandı. İlçe'de enerji
nakil hattının bakım ve onarımını yaptığı
esnada elektrik akımına kapılan Ahmet
Osman Selbes (30) ağır yaralandı. (cihan)
14 Kasım
Bursa'nın Mustafakemalpaşa ilçesi, Selimiye Mahallesi Operatör Doktor İlhami
Şanel Caddesi'nde bulunan iki katlı boş
binayı yıkmak için çalışan işçilerden Halis
Tangal (40), yıktığı duvarın üzerine
çökmesi sonucu hayatını kaybetti. (AA) 17
Kasım
Adana Ceyhan ilçesinde bir çırçır
fabrikasına kolunu makineye kaptıran işçi
Emine Önal (56) ağır yaralandı. (AA) 18
Kasım
Antakya'da un fabrikasına ait servis
minibüsü devrildi. Kazada 7 kişi yaralandı.
(cihan) 14 Kasım
Bandırma-Balıkesir karayolu Doğruca
kavşağında faaliyet gösteren Bantaş ambalaj sanayiinde bu sabah saat 08.30
sularında meydana gelen müessif kazada
bir kişi hayatını kaybetti. Olay sabah fabrikaya mal indiren işletmeye ait 10 PA 049
plaka sayılı kamyon şoförü Sami Tufan'ın
fabrikanın 1 nolu kapısından mal indirip,
2.numaralı kapısından ürün ikmali yapmak
üzere geri giderken meydana geldi. Yüksel
Arda
tüm
müdahalelere
rağmen
kurtarılamadı. Kazanın ardından 100 işçinin
çalıştığı Bandırma Ambalaj Sanayi
Bantaş'ta üretime ara verildi. (bandirmamanset.com) 17 Kasım
Siyanür barajının çökmesiyle gündeme
gelen Kütahya Eti Gümüş A.Ş.'de, 2 işçi
asitten zehirlendi. Edinilen bilgiye göre,
fabrikanın Solusyon bölümünde çalışan Ali
Korkmaz (19) ve Mehmet Ali Süngü (19),
filtreleri temizledikten yaklaşık 2 saat sonra
mide bulantısı ve kusma şikayetiyle Evliya
Çelebi Devlet Hastanesine kaldırıldı. 2 işçi
burada tedavi edilip bir süre müşadahe
altında tutulduktan sonra taburcu edildi.
(haber7) 18 Kasım
Edirne'nin Keşan ilçesi, Büyükdoğanca
köyünde faaliyet gösteren maden ocağında
işçi olarak çalışan Adem Eker, yerin 350
metre altında çalıştığı sırada sol dizine 40
kiloluk kaya parçası düşmesi sonucunda
yaralandı. (AA) 18 Kasım
Düzce'de bir fabrikanın işçilerini taşıyan
minibüs kazasında 3 işçi yaralandı. (AA) 16
Kasım
Tekirdağ'ın Çorlu İlçesi'nde köy yolundan
ana yola kontrolsüz çıkan hurda yüklü
kamyonet, işçi taşıyan midibüs ile çarpıştı.
Kazada kamyonet sürücüsü Fethi Uzun
olay yerinde yaşamını yitirdi, işçi servisinde
bulunan 11 kişi de yaralandı. (DHA) 19
Kasım
Bilecik'te, hareket halindeki itfaiye kamyonuna bağlı hortumla parktaki fidanları sularken dengesini kaybeden işçi, kamyonun
altında kalarak öldü.
Şanlıurfa’nın Akçakale İlçesi’nde tarım
işçisi olarak çalışan 27 yaşındaki Gül Çiçek
ısınmak amacıyla çadırda bulunan elektrikli
sobayı açmaya çalışırken akıma kapılarak
hayatını kaybetti. (sendika) 19 Kasım
Erzurum’un Aziziye ilçesindeki okullara
öğretmen taşıyan servisin Erzurum-Erzincan karayolunda TIR'ın altına girmesi
sonucu öğretmenler Gönül Aydın ve Ebru
Kavak hayatını kaybederken 9 kişi ise
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 137
yaralandı. (sol)
Kütahya'nın Tavşanlı ilçesinde, güvenlik
kamerası monte etmek için çıktığı iş yerinin
çatısından düşen işçi İlker Özalp (23)
hayatını kaybetti. (AA) 29 Kasım
Kütahya'daki tesislerinde Mayıs ayında
siyanür atık barajı taşarak insanların zehirlenmesine neden olan Eti Gümüş
A.Ş'nin, bu kez Balıkesir'deki tesisinde asit
kaçağı meydana geldi. İşçiler Mustafa
Dilaver ve Şaban Özer, vücutlarının çeşitli
yerlerinden yaralandı. (etha) 28 Kasım
Gaziantep'te Nurdağı ilçesine bağlı Tülüce
köyünde meydana gelen olayda, tarlada işçi
olarak çalışmak için Şanlıurfa'dan ailesiyle
birlikte geldiği öğrenilen Halide A. (18)
çadırda çay demlemek istedi. Daha önceden
eriyen kabloları fark etmeyen genç kız
kablolara dokununca elektrik akımına
kapılarak hayatını kaybetti. (AA) 18 Kasım
Ankara Nallıhan ilçesi Çayırhan beldesi ile
Koyunağılı köyünde bulunan özel sektöre
ait iki ayrı maden ocağında çalışan işçiler
Mevlüt Yücel ve Sedat Ünal yaralandı.
(AA) 19 Kasım
Zeytinburnu’nda meydana gelen trafik
kazasında yol kenarında çalışmakta olan
belediye işçisi Naif Sönmez öldü, 1’i ağır 3
işçi yaralandı. İşçilerin taşeron olarak
çalıştıkları belirtildi. (sol) 30 Kasım
Diyarbakır'ın Dicle İlçesi'nden Dersim'e
giden kardeşler 33 yaşındaki Mehmet Ali
Kaymak, 28 yaşındaki Zülküf Kaymak, 27
yaşındaki Mehmet Sıddık Kaymak ve 24
yaşındaki Fatih Kaymak, TOKİ tarafından
İnönü Mahallesi'nde yaptırılan 260 dairelik
konutlarda inşaat işçisi olarak çalışmaya
başladı. Kardeşler bu sabah bellerine
güvenlik ipleri bağlayarak, 5 katlı binanın
çatı katında sac döşerken, Fatih Kaymak,
dengesini kaybederek düştü. Bir süre belindeki iple boşlukta sallanan Kaymak'ı kurtarmak için ağabeyi Mehmet Sıddık
Kaymak, hamle yaptı. Fatih Kaymak, ipi
kopunca beton zemine düştü. Mehmet
Sıddık Kaymak da bu sırada dengesini kaybetti ve onun da ipi kopunca kardeşinin
yanına düştü. İki kardeşinin düşmesi
sonucu paniğe kapılan ve dengesini kaybeden Mehmet Ali Kaymak ise, ipi
kopmayınca boşlukta asılı kaldı. Çatıda
kalan kardeş Zülküf Kaymak diğer
işçilerinde yardımıyla önce havada asılı
kalan kardeşi Mehmet Ali Kaymak'ı
kurtardı daha sonra inerek zemine çakılan
iki kardeşine yardım etmeye çalıştı. Ağır
yaralanan iki kardeşten evli ve 2 çocuk
babası Fatih Kaymak, kurtarılamadı. Ağır
yaralanan Mehmet Sıddık Kaymak ise,
yapılan ilk müdahale ardından Elazığ Fırat
Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'ne
kaldırıldı. (sendika) 19 Kasım
Trabzon'un Beşikdüzü ilçesi Fatih Mahallesi Yenikent Sitesi yanında bir binanın
inşaatında çalışan 50 yaşındaki İlhami
Eskişehir Batıkent Mahallesi Aktepe Caddesi'ndeki bir inşaatın 2. katında çalışan
Elyas Yıldız (37), dengesini kaybederek
Tuzla tersane işçileri önceki gün yaptığı
panelde son günlerde sıkça gündeme gelen
ve birçok tersane işçisinin de yakalandığı
meslek hastalıklarını tartıştı. Emek Partisi
(EMEP) Tuzla İlçe binasında yapılan panele İstanbul Meslek Hastalıkları Hastanesi
Başhekim Yardımcısı Dr. Fatih Hamşioğlu
ve EMEP İstanbul İl Yöneticisi Metin İlgün
katıldı. (evrensel) 28 Kasım
Ereğli'ye bağlı Kandilli beldesi Hema
Kömür İşletmesi'nde sabaha karşı tavan
çökmesi oldu. Eksi 300 kodunda meydana
gelen tavan çökmesinde Gökhan Sezer (33)
ve Erhan Turhan (27) isimli işçilerin
hayatlarını kaybettikleri öğrenildi. Enkaz
altından çıkarılan cesetler Ereğli Devlet
Hastanesi morguna kaldırıldı. (cihan) 30
Kasım
Beykoz'da, tarihi kışla binası restorasyonu
kapsamında yapılan kanalizasyon çalışması
sırasında göçük meydana geldi. Göçük
sırasında kanalizasyon çukurunda bulunan
bir işçi, boğazına kadar gelen toprağın
altında kaldı. İşçi, itfaiye ekipleri tarafından
güçlükle kurtarıldı. (sabah) 29 Kasım
137
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
Sinop'ta bir binanın yağmur oluğunu tamir
etmek isteyen inşaat işçisi 40 yaşındaki
Turan Avcı, 5'inci kattan beton zemine
düşerek yaşamını yitirdi. (DHA) 26 Kasım
Kıran, inşaatın 8. katındaki kalıplarla
uğraştığı sırada 22 metre yükseklikten yere
düşerek hayatını kaybetti. (AA) 30 Kasım
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 138
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
138
düştü. Bu sırada Yıldız'ın elinde bulunan
kalaslardan biri de Murat Delibaşoğlu'nun
(39) üzerine düştü. Yaralanan 2 işçi 112 Acil
Servis ekipleri tarafından Eskişehir
Yunusemre Devlet Hastanesine kaldırıldı.
Tedavi altına alınan işçilerin sağlık
durumlarının iyi olduğu belirtildi. (AA) 19
Kasım
Kayseri'deki Melikşah Üniversitesi Kampüsü'ndeki inşaatta çalışan 43 yaşındaki Ali
Temiz iskeleden düşerek hayatını kaybetti.
(sendika.org) 19 Kasım
Malatya Zaviye Mahallesi'ndeki bir inşaatta
meydana geldi. İnşaatın 3.katında çalışan
F.K. (41) isimli işçi, dengesini kaybedip
yere düştü. Turgut Özal Tıp Merkezi'ne
kaldırılan M F.K. kurtarılamayarak öldü.
(sendika) 21 Kasım
Şanlıurfa Organize Sanayi Bölgesi'nde
faaliyet gösteren bir çırçır fabrikasında gece
mesaisinin bitimine doğru A.O (19) adlı işçi
ayağını makineye kaptırdı. (haber01.com)
20 Kasım
Eskişehir Organize Sanayi Bölgesi 11. Cadde'de bir iş yerinde çalışan Yavuz A. (22),
elektrikli forkliftle duvar arasına ayağını
sıkıştırdı. (haber01.com) 21 Kasım
Kırklareli’de 4 günde kayda geçen 4 iş
kazası meydana geldi.
11 Kasım’da Lüleburgaz’da meydana gelen
iş kazasında ayağı takım çantasına takılıp
düşen işçi hafif yaralandı. Sitler Mahalesi
Uzay sokakta bir inşaat firmasına ait binada
doğal gaz kombisi takmaya çalışan S.B.
ayağının takım çantasına takılmasıyla
düşerek yaralandı. Özel bir firmada çalışan
S.B. hiç kimseden şikyetçi olmadığını belirtirken işyeri sahibinin de ifadesine
başvuruldu.
İş kazası olarak devlet hastanesine intikal
eden olay 13 kasım günü saat 07.50
sıralarında Evren Mahallesi Bağlar Caddesinde meydana geldi. Elini sıkıştıran
Y.Ü’nün sağlık durumunun iyi olduğu belirtildi.
Kırklareli’de meydana iş kazasında ise bir
kişi dizinden yaralandı. Karacaibrahim Mahallesi Somay caddesindeki bir inşaatta
asma tavan yaparken çıktığı merdivenden
düşen M.D. dizinden yaralandı. Hastaneye
kaldırılan M.D’nin dizinde kırık olduğu
tespit edilerek tedavi altına alındı.
Lüleburgaz’da 14 kasımda meydana gelen
işkazasında Eski Sanayi sitesinde çalışan
motor ustası Y.E. araç ile tezgah arasına
sıkıştı. Sıkışma sırasında Y.E’nin sol
bacağında kırık meydana geldi.
Olay günü saat 20.00 sıralarında; Eski
Sanayi sitesinde motor ustası olan Y.E., bir
minibüsün fren hidroliği sistemini tamir
etiği sırada, B.Ü.’den aracın frenine
basması için yardım istedi. Daha sonrada
şahıstan aracı çalıştırarak frene basmasını
istediği anda, viteste bulunan aracın öne
doğru fırlamasıyla Y.E. araç ile tezgah
arasına sıkıştı. Sıkışma sonucu Y.E.’nin sol
bacağında
kırık
oluştu.
(gorunumgazetesi.com.tr) 16 Kasım
Şanlıurfa’nın Suruç İlçesi’nde, inşaat işçisi
38 yaşındaki Ömer Koçer çalıştığı inşaatta
elektrik akımına kapılarak yaşamını yitirdi.
(DHA) 21 Kasım
Yenikent Mahallesi Yenikent Caddesi'nde
bir halı sahanın tadilat işinde çalışan Ali
Acar'ın (39) kafasına iskeleden kalas düştü.
Yaralanan Acar, 112 Acil Servis ekipleri
tarafından Eskişehir Devlet Hastanesine
kaldırıldı. Tedavi altına alınan Acar'ın hayati tehlikesi olduğu bildirildi. (AA) 21
Kasım
Batman, Yavuz Selim Mahallesi Özgürlük
Bulvarında bulunan Batman Belediyesi
Makine İkmal'de boya yapmaya çalışan bir
işçi yaşamını yitirdi. Bir işçi de yaralandı.
Batman Belediye Makine İkmal'de boya
yapan 2 çocuk babası Abdullah Aksoy (31)
iskele yerine kepçe ile yukarı boyaması için
kaldırılırken arada sıkışarak ağır yaralandı.
Yaralı olarak kaldırıldığı Batman'da özel bir
hastanede
tüm
çabalara
rağmen
kurtarılamayıp yaşamını yitirdi. (ilkehaberajansi.com.tr) 21 Kasım
Gönen'deki bir fabrikada gece vardiyasında
çalışan evli ve 2 çocuk babası Eyüp Kara
(43) halatı kopan pres makinasının altında
kaldı. (malatyaguncel.com) 22 Kasım
Sakarya'nın Pamukova ilçesinde, inşaatta
çalıştığı sırada açık haldeki elektrik
kablolarına dokunan işçi Tuncay Bilaloğlu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 139
Manisa Soma’da meydana gelen iş
kazasında işçi Niyazi Çandır (61), çalıştığı
inşaatın 4. katından aşağıya düşerek
hayatını kaybetti. (sendika) 24 Kasım
Keşan Küçük Sanayi Sitesi'nde bulunan
mobilya ve plastik doğrama atölyesinde işçi
olarak çalışan Erdem B. (30), sobayı tiner
dökerek yakmaya çalıştı. Vatandaşın elindeki tiner tenekesinin alev alması sonucu
patlama meydana geldi. Patlama sonucu iş
yerinde yangın çıktı. Alevlerin arasında
kalarak ağır yaralanan Erdem B., 112 Acil
Servis ekiplerince Keşan Devlet Hastanesine kaldırıldı. (sendika) 24 Kasım
Erzincan'ın İliç ilçesindeki baraj inşaatında,
beton dökülen kalıbın çökmesi sonucu 1
işçi öldü, 5 işçi yaralandı. (AA) 25 Kasım
Petrol-İş Batman Şubesi'nin örgütlü olduğu
ve Batman'a 50 kilometre uzaklıktaki
Şelmo Petrol Sahası'nda faaliyet gösteren
Avustralya sermayeli TEMI (Transatlantic
Esploraration Mediterranean Int Pty Ltd.)
firmasına ait şantiye 23 Kasım tarihinde
saat 23.00 civarında bir grup silahlı kişi
tarafından basıldı. Silahlı saldırıya uğrayan
Petrol-İş üyesi, elektrik teknisyeni Şerif
Çoğlan ile güvenlik görevlileri Mücahit İçli
ve Nihat Aydoğan hayatını kaybederken
Emrah İçli ağır yaralandı. (sendika) 25
Kasım
Zonguldak'ta Türkiye Taşkömürü Kurumu
(TTK) Asma – Dilaver İşletmesi Maden
Ocağı'nda meydana gelen göçükte 4 işçi
yaralandı. (cihan) 24 Kasım
Kayseri'nin İncesu ilçesindeki bir mobilya
fabrikasında çalışan işçi Ş.G. elini kesme
makinesine kaptırması sonucu yaralandı.
(iha) 25 Kasım
Çağlayan'daki İstanbul Adalet Sarayı'nın
inşaatı devam eden otoparkında meydana
gelen göçükte, biri ağır 2 işçi yaralandı.
(mynet) 25 Kasım
Giresun Sanayi Sitesi’nde meydana gelen
iş kazasında Uğur Büyükaydın (28)
hayatını
kaybetti.
Keşaplı
Uğur
Büyükaydın’ın çalıştığı iş yerinde demir
taşırken göğüs bölgesine aldığı darbe
sonucu ağır yaralandığı öğrenilirken,
yakından bulunan özel bir hastaneye sevki
yapılan Büyükaydın tüm müdahalelere
rağmen kurtarılamadı. (gorelesol.com) 25
Kasım
İzmir'in Bornova ilçesi Çamdibi semtindeki
2. Sanayi Metro Durağı'nda köprü tadilatı
yapan iki işçi, üzerlerine demir direğin
düşmesi sonucu yaralandı. İşçiler hastaneye
kaldırılarak tedavi altına alındı. (etha) 27
Kasım
Kırklareli'nin Demirköy ilçesinde kereste
fabrikasında çalışan işçi Nevzat Kutlu'dan
(56) iş kazası sonucu yaşamını yitirdi. (AA)
25 Kasım
Zonguldak’ta, maden işçilerini taşıyan
servis aracıyla otomobilin çarpışması
sonucu meydana gelen kazada 1 kişi öldü
(Sedat Torlakoğlu), 16 kişi yaralandı.
(DHA) 26 Kasım
Geçtiğimiz aylarda siyanür barajının
çökmesiyle gündeme gelen Kütahya Eti
Gümüş AŞ, 15 işçiyi sendika üyesi olduğu
için işten attı. Bunun üzerine 300 işçi,
arkadaşlarının geri alınması talebiyle iş
bıraktı. (marksist.org) 2 Kasım
Sakarya'nın Akyazı İlçesi'nin Küçücek
Beldesi'nde
dün
akşam
elektrik
kontağından çıkan yangında baba Katip
Yıldız ile zihinsel engelli oğlu 30 yaşındaki
Ahmet Yıldız yaşamını yitirdi, anne Saniye
Yıldız yaralı kurtuldu. (DHA) 26 Kasım
Türkiye Taş kömürü (TTK) Asma-Dilaver
İşletmesi 4. Ocak -237 / -244 kodunda
göçük meydana geldi. Ocakta tahkimat
yapmaya çalışan işçi Hasan Türköz (37),
aniden boşalan posta altında kalarak
hayatını kaybetti. (cihan) 28 Kasım
OSTİM ve İvedik Organize bölgelerinde
meydana gelen patlamaların ardında açılan
davanın görülmesine devam edildi.
Mahkeme Büyükşehir Belediyesi ve
bakanlıkların sorumluluklarının bilirkişi
tarafından araştırılmasına karar verdi.
Adliye önünde açıklama yapan aileler,
adalet talebini yineledi. (etha) 22 Kasım
OSTİM ve İvedik Organize bölgelerinde
meydana gelen patlamaların ardında açılan
davanın görülmesine devam edildi.
139
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
akıma kapılarak yaralandı. (cihan) 22
Kasım
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 140
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
140
Duruşmada ifade veren gaz şirketinin genel
müdürü ve çalışanları, patlamanın olduğu
güne kadar işyerlerinde resmi denetim
yapılmadığını, tüplerin boş olup olmadığını
ise koklayarak anlamaya çalıştıklarını
anlattı. (etha) 22 Kasım
Şanlıurfa'da Organize Sanayi Bölgesinde
faaliyet gösteren bir iplik fabrikasında
çalışan C.B.(29) elini makineye kaptırarak
yaralandı. (AA) 2 Aralık
ARALIK
Zonguldak'ta, Türkiye Taşkömürü Kurumuna (TTK) ait maden ocağında meydana
gelen göçükte 1 işçi yaşamını yitirdi. Kuruma bağlı Üzülmez Müessesesi AsmaDilaver İşletme Müdürlüğü maden ocağının
eksi 240 kodunda tavandan kömür ve taş
kayması sonucu meydana gelen göçüğün
altında kalan Hasan Türköz (37) hayatını
kaybetti. (sendika) 1 Aralık
Zonguldak'ın Ereğli ilçesinde, kömür
ocağında meydan gelen göçükte 2 işçi
yaşamını yitirdi. Gökçeler beldesinde özel
bir firmanın işlettiği maden ocağının eksi
300 kodunda, tavan kısmından kömür ve
toprak kayması sonucu meydana gelen
göçükte kalan Gökhan Sezer (33) ve Erhan
Turhan (27) hayatını kaybetti. (yeni şafak)
1 Aralık
Zonguldak'ın Kilimli beldesinde, özel
kömür ocağında meydana gelen göçükte bir
işçi yaşamını yitirdi. Alınan bilgiye göre,
Bölüm mevkiinde özel bir firmanın işlettiği
maden ocağında, tavan kısmından kaya
düşmesi sonucu meydana gelen göçükte
kalan işçi Ayhan Akkaya (26), mesai
arkadaşları tarafından ocaktan çıkarıldı.
Yaralı olarak hastaneye kaldırılan Akkaya,
müdahaleye
rağmen
kurtarılamadı.
(sendika.org) 2 Aralık
Karabük'ün Yenice ilçesinde yol yapımı
sırasında işçi Abbas Gökmen (35) silindir
makinesinin altında kalarak yaşamını yitirdi. (etha) 28 Kasım
Karabük'te hasta taşıyan ambulansın devrilmesi sonucu 5 kişi yaralandı. (AA) 14
Aralık
Sivas’ın Divriği ilçesinde yaklaşık 16 metre
yükseklikteki elektrik direğinden düşen işçi
32 yaşındaki N. U yaralandı. (sivasdemokrat.com) 2 Aralık
Şırnak'ın Uludere ilçesinde elektrik barajı
inşaatında meydana gelen toprak
kaymasında 3 işçi hayatını kaybetti. İnceler
köyündeki elektrik barajında yapılan
çalışmalar esnasında toprak kayması meydana geldi. Vahit Tarhan, Yıldırım Cüvelek
ve Kenan Erkan adlı baraj çalışanları
hayatını kaybetti. (cihan) 5 Aralık
İzmir’in Aliağa ilçesindeki demir-çelik
fabrikasında çalışan 39 yaşındaki Hasan
Aydın, vincin kancasından kurtulan 25 tonluk kiriş demirinin üzerine düşmesiyle can
verdi. (milliyet) 5 Aralık
Şanlıurfa Tarlabaşı köyü mülki sınırları
içerisinde bulunan Y. Çırçır fabrikasında
işçi olarak çalışan 26 yaşındaki M.E pres
makinesine elini sıkıştırması sonucu
parmağından yaralandı. (sanliurfa.com) 1
Aralık
Şanlıurfa’da taş kırma imalathanesinde
yaşanan iş kazasında kafasına düşen
Siverek kütüğüne Kayılı 19 yaşındaki Mahmut
Uçar’ın
hayatını
kaybetti
(sanliurfa.com) 5 Aralık
Mersin’in Tarsus İlçesinde tarım işçilerini
taşıyan otobüs direksiyon hakimiyetini
kaybederek kaza yaptı, 12 tarım işçisi
yaralandı. (tarsusonline.com) 4 Aralık
Niğde’nin Bor ilçesi Şeker Fabrikasında
çalışan Aksaray Eskil nüfusa kayıtlı Abdurrahman Altan işkazası sonucu hayatını kaybetti. (mynet) 3 Aralık
Mersin’in Tarsus ilçesi Yenice beldesinde
bir yem fabrikasında yangından dolayı
meydana gelen patlamda 7 işçi yaralandı.
(tarsusonline.com) 2 Aralık
Kocaeli Kartepe Uzuntarla’da bulunan
Yıldız Medefe isimli fabrikada çalışan İsmail Güneş, sabah saatlerinde talaş tamburunun içerisine düşerek sıkıştı. Ağır
yaralanan Güneş yaklaşık 1 saatlik
çalışmanın ardından çıkartılarak hastaneye
kaldırıldı. (kocaeligazetesi.com.tr) 3 Aralık
Düzce'nin Gölyaka İlçesi'nde, mobilya
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 141
Diyarbakır'ın Ergani ilçesi Kıralan mevkiinde bulunan bir sitede balkon korkuluğu
montajı yapan Bünyamin Yıldırım (19) adlı
işçi, balkon önünden geçen yüksek gerilim
hattına
kapılarak
ağır
yaralandı.
(sendika.org) 4 Aralık
İstanbul İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği
Meclisi'nin raporuna göre, Kasım ayında,
en az 57 işçi öldü, 1976 işçi yaralandı. Diş
teknisyenlerini tehdit eden silikozis
hastalığının önlenmesi için ise acil önlem
alınması gerek. (bia) 2 Aralık
Siverek'te Kargalı köyünde inşaata çalışan
Bekir G. inşaatın ikinci katında dengesini
kaybederek düştü. Çevredeki vatandaşlarca
Siverek Devlet Hastanesine kaldırılan işçi,
buradaki müdahalenin ardından Şanlıurfa
Eğitim ve Araştırma Hastanesine kaldırıldı.
(AA) 1 Aralık
hayatını kaybetti. (aksarayhaberleri.com) 5
Aralık
Davutpaşa'da 31 Ocak 2008 tarihinde bir
maytap atölyesinde meydana gelen ve 21
kişinin ölümüne, 117 kişinin de
yaralanmasına neden olan patlamaya ilişkin
davanın 8. duruşması yarın görülecek. Patlamada yaşamını yitirenlerin aileleri ve
yaralananlar, 4. yılına girecek olan olayla ilgili hala adalet bekliyor. (etha) 27 Aralık
Alanya’nın Oba beldesine bağlı Alacamii
Köyü'nde elektrik tellerine temas eden ağaç
dallarını budayan Mustafa Karaduman (38),
dengesini kaybederek yere düştü. Vücudunun çeşitli yerlerinde kırıklar oluşan kişi,
hastaneye kaldırılarak tedavi altına alındı.
(yenialanya.com) 7 Aralık
Malatya'nın Hekimhan ilçesinde, yapımı
süren meslek yüksekokulu binası inşaatında
meydana gelen çöküntü nedeniyle 5 işçi
yaralandı. (samanyolu) 3 Aralık
Didim’de inşaat işçilerinin konakladığı
barakada çıkan yangın çevrede korku ve
paniğe neden oldu. Didim-Akbük yolu üzerinde çıkan yangın korkulu saatlerin
yaşanmasına neden oldu. Samsun’dan
gelen İnşaat işçilerinin ev olarak kullandığı
harabe binada çıkan yangının 3 ayrı yerden
başladığı öğrenilirken yangına ilk olarak
çevredekilerin müdahale ettiği öğrenildi.
(sendika) 6 Aralık
Edirne'de doğalgaz kazısı sırasında patlayan
su borusunun basıncından etkilenen işçi
Aziz Harmancı hafif şekilde yaralandı.
(sendika) 5 Aralık
Konya'nın Yunak ilçesinde sıva yaparken
dengesini kaybeden inşaat işçisi Şaban
Kurşun (22), asansör boşluğuna düşerek
ağır yaralandı. (AA) 6 Aralık
Bursa'da Orhangazi Çok Programlı Lise'nin
bahçesindeki eski binanın onarımında
çalışan 45 yaşındaki Bahattin Oltulu, elektrik akımına kapılarak ağır yaralandı.
(DHA) 5 Aralık
Türkiye'de son 5 yılda 400 madencinin
kazalarda yaşamını yitirdiğine dikkat çeken
DİSK Genel Sekreteri Tayfun Görgün,
ILO'nun "Madenlerde Sağlık ve Güvenlik
Sözleşmesi"nin imzalanmasını ve taşeron
sistemin kaldırılmasını istedi. (etha) 23
Aralık
Artvin'de Kabaca köyünde tünelin üst
kısmından kopan taş parçası işçi Ş.Ç'nin sağ
ayağının üzerine düşerek yaralanmasına
sebep oldu. (AA) 6 Aralık
Karaman'da Güneyyurt beldesi Aşağı
Çağlar köyünde çobanlık yapan Muzaffer
Saraç (49), Kapız mevkisinde dengesini
kaybederek sulama havuzuna düşerek
boğuldu. (AA) 5 Aralık
Aksaray Organize Sanayi Bölgesinde
faaliyet gösteren bir fabrikada Cuma günü
akşam saatlerinde meydana gelen iş
kazasında Süleyman Özdemir (24) adlı işçi
Manisa'nın Turgutlu ilçesinde, bir seramik
fabrikasının ek inşaatında yaklaşık 8 metre
yükseklikten düşen işçi Yunus Kızılgeçit
(25) ağır yaralandı. (AA) 6 Aralık
Eskişehir Aşağı Söğütönü Mahallesi'ndeki
bir kiremit fabrikasında işçi olarak çalışan
Mustafa Uslu (32) dengesini kaybederek, 2
metre yükseklikten zemine düştü. (AA) 6
Aralık
Bursa İnegöl'de bir mobilya imalathanesinde yangın çıktı. Genç işçilerin tiner ile
141
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
fabrikasında çalışan işçileri taşıyan minibüs
ile kamyonetin çarpışması sonucu 8 kişi
yaralandı. (aktifhaber) 5 Aralık
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 142
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
142
oynaması sonucu çıktığı ileri sürülen
yangında bir işyeri tamamen, bitişiğindeki
iki işyerinin ise çatıları yandı. (aktifhaber)
6 Aralık
Düzce'nin Kaynaşlı İlçesi'nde bulunan bir
kurabiye fabrikasında çalışan Tuncay
Temel, devrilen forkliftin altında kaldı. İtfaiye ekiplerinin çalışması sonucu forkliftin
altından çıkarılan işçi tedavi altına alındı.
(DHA) 6 Aralık
Şanlıurfa'da bir besi işletmesinde bozulan
iş makinesini tamir etmek isteyen H.K. elini
makineye sıkıştırarak yaralandı. (AA) 7
Aralık
Bursa'nın İnegöl ilçesinde üzerine 6 tonluk
tomruk devrilen işçi Yunus Kandır (63)
öldü. (AA) 8 Aralık
Adıyaman Organize Sanayi Bölgesi
(OSB)'nde bir iplik fabrikasında yangın
çıktı. dumandan etkilenen Mehmet Demir
(21) adlı işçi hastaneye kaldırıldı. (zaman)
1 Aralık
Kayseri'de Organize Sanayi Bölgesi'nde
mobilya üretimi yapan bir fabrikada işçi
olarak çalışan 42 yaşındaki A.H. 4 metre
yükseklikten düşerek yaralandı. (sondakikahaberleri.com.tr) 7 Aralık
Trabzon Vakfıkebir Çarşı Mahallesi Cezaevi Caddesi'ndeki inşaatın son katına demir
çekerken, demir çubukların gerilim tellerine
dokunması sonucu inşaat işçilerinden
Cemil Kukul (47) ve Erol Yıldız (44), elektrik akımına kapılarak ellerinden ve
ayaklarından yaralandı. (cihan) 7 Aralık
Kırşehir'de bir inşaatın 4.katından düşerek
ağır yaralanan işçi Tuncer Telli (26),
yaklaşık 1 haftadır tedavi gördüğü hastanede öldü. (AA) 8 Aralık
Manisa'da İşçi taşıyan servis aracı kaza
yapınca 10 kişi yaralandı. Akhisar Devlet
Karayolu üzerinde Akhisar'dan Manisa istikametine giden 45 YK 559 plakalı servisin
sürücüsü A.K, aynı istikamete giden 35 AU
7608 plakalı kamyon sürücüsü İ.Y'nin
şeridine geçmesi sonucu kaza meydana
geldi. (sendika) 8 Aralık
Kayseri Organize Sanayi Bölgesi 8.
Caddede yaşanan kazada 25 yaşındaki E.Ö.
iskele üzerinde çalışma yaparken yaklaşık
5 metre yükseklikten düştü. (iha) 8 Aralık
İzmir'in Kemalpaşa ilçesinden Manisa'da
bulunan bir palet fabrikasına giden işçileri
taşıyan Mehmet Sıddık Orhan (40) yönetimindeki 35 PJT 97 plakalı pikap, yağmur
nedeniyle kayganlaşan yolda Nif Çayı
Köprüsü'nün korkuluklarına çarptıktan
sonra yaklaşık 6 metre yükseklikten dereye
düştü. Araçta bulunanlardan Yusuf Orhan
(27) kaza yerinde yaşamını yitirdi, sürücü
Mehmet Sıddık Orhan ile diğer işçiler Veysi
Bay, Yavuz Çılgın (43), Hakan Güleç (34)
ve Adnan Tohumcu (43) yaralandı. (AA) 7
Aralık
İzmir'in Bornova ilçesinde meydana gelen
iş kazasında Hanefi Atik (55) beton kırma
makinesinden bir beton parçası düşmesi
sonucu hayatını kaybetti. (cihan) 8 Aralık
Adıyaman'da, yapımı süren bir cami
inşaatının ikinci katında çökme meydana
geldi. Çöken inşaattan yere düşen ve
betonların arasında kalan 3 işçi yaralandı.
(sendika) 9 Aralık
Balıkesir'de Tokat nüfusuna kayıtlı inşaat
işçisi Ünal Eraslan (27), İlçe Emniyet
Müdürlüğü binasının çatısındaki olukları
tamir ederken dengesini kaybederek 9. kattan alt katta bulunan sosyal tesisin güneşlik
brandası üzerine düşerek yaralandı. (balikesir.gen.tr) 9 Aralık
Körfez ilçesi TEM otoyolu Hereke Mağara
Burnu mevkiinde meydana gelen kazada
Gebze ilçesinde faaliyet gösteren
TÜBİTAK'ta çalışan işçileri taşıyan servis
aracı bariyere çarparak devrildi. Kazada
İbrahim Duyar (34) ile aşçılık yapan Sezgin
Gülmez (39) öldü biri hamile 4 kişi
yaralandı. (kocaeligazetesi.com.tr) 9 Aralık
Siverek Dicle Mahallesi'ndeki bir inşaatta
çalışan Erkan Kayakkan (24), üçüncü katta
sıva yaptığı sırada dengesini kaybederek
düşerek hayatını kaybetti. (AA) 10 Aralık
Zonguldak'ta, 5 metre kasası bulunan kamyonete yüklenen 9 metrelik 2 aydınlatma
direğinden biri, araç seyir halindeyken yol
kenarındaki bir binanın çatısına takıldı.
Kasada bulunan 3 işçiden 27 yaşındaki
Ercan Balcı, direk ile birlikte savrulup yere
düşerek yaralandı. (hurriyet) 10 Aralık
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 143
Samsun Tekeköy'de çalıştığı marangoz atölyesinin çatısından düşen İbrahim P.(29),
yaralandı. (haber01.com) 10 Aralık
yapan işçilerin kaldığı çadırda yangın çıktı.
Alevler arasında kalıp ağır yaralanan 4 işçi,
hastanede tedavi altına alındı. (DHA) 14
Aralık
Aydın'ın Kuyucak ilçesindeki maden
işletmesinde, iş makinesinin hava basınç
hortumunun patlaması sonucu işçi Şeref
Tapan (27) hayatını kaybetti. (AA) 13 Aralık
Kırşehir'de fabrika işçilerini taşıyan yolcu
minibüsü devrildi. Minibüste bulunan 5'i
ağır 8 kişi yaralandı. (sendika) 12 Aralık
Y.Ç. Yenice köyünde işçi olarak çalıştığı bir
depoda demir kestiği esnada, sol baş
parmağını makineye kaptırdı. Parmağı kesilen Y.Ç, Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi
Hastanesine kaldırılarak tedavi altına alındı.
(AA) 12 Aralık
Karaman'da HES Baraj inşaatı baraj seti
duvarını iskele üzerinde sıva yapan Ö.P ve
N.A adlı işçiler dengelerini kaybetmeleri
sonucu düşerek yaralandılar. (sendika) 12
Aralık
İzmir'in Bergama İlçesi'nde, taşeron firmada yeni işe başlayan 27 yaşındaki Fadıl
Gökhan, değiştirdikleri ağaç elektrik
direğinin üzerine yuvarlanmasıyla altında
kalarak hayatını kaybetti. (DHA) 14 Aralık
Artvin’de meydana gelen trafik kazasında
1 kişi öldü, 3 kişi yaralandı. Ali Pekal (43)
yönetimindeki DSİ’ye ait hizmet aracı
Hızarlı Köyü girişinde şarampole
yuvarlandı. Kazada Ali Pekal olay yerinde
hayatını kaybederken, araçta bulunan DSİ
işçileri Mevlüt Yılmaztürk, Mesut Sarı ve
Fuat Çakır yaralandılar. (olay53.com) 17
Aralık
Nevşehir'de bir cami inşaatı çöktü. Acıgöl
ilçesi Organize Sanayi Bölgesi'ndeki
inşaatın enkazında 9 işçi kaldı. Nevşehir
Valisi Abdurrahman Savaş, cami inşaatında
meydana gelen göçük sonucu enkaz altında
kalan 9 işçiden 8’inin yaralı olarak
kurtarıldığını, Ahmet Ağca'nın (31) hayatını
kaybettiğini bildirdi. (radikal) 17 Aralık
Çorum'un Kargı ilçesinde, üzerine beton
kalıp düşen işçi Mustafa İpek (32) öldü.
(AA) 14 Aralık
Erzincan'ın İliç ilçesinde baraj inşaatında
çalışan işçi Hasan Güngör (56, geçirdiği iş
kazası sonucu öldü. (AA) 14 Aralık
Şanlıurfa da mevsimlik işçileri taşıyan
servis minibüsü kaza geçirdi. Kazada biri
ağır
10
kişi
yaralandı.
(sondakikahaberleri.info.tr) 18 Aralık
Balıkesir'in Kepsut ilçesindeki bir maden
ocağında, başına kömür parçası düşen işçi
Ramazan Akkurt, ağır yaralandı. (AA) 14
Aralık
Edirne’nin Keşan İlçesi’nde, özel bir şirkete
ait kömür ocağında meydana gelen göçükte
işçi Şevket Aydın öldü, 1 işçi ağır yaralandı.
(milliyet) 16 Aralık
Kastamonu'nun Taşköprü İlçesi'nde
ormanlık alanda odun kömürü üretimi
Avcılar-Beylikdüzü
metrobüs
yolu
çalışması sırasında vincin altında kalan operatör yardımcısı Serdar Sarıçiçek (31)
hayatını kaybetti. (AA) 17 Aralık
Gaziantep'te, köprü inşaatının kalıplarını
sökmeye çalışan işçilerin üzerlerine
tahtaların düşmesi sonucu 3 işçi yaralandı.
(sendika) 14 Aralık
Konya'da halattan kurtulan yük asansörü
üzerine düştüğü işçi Mehmet Ali Çopuru
öldürdü. (sondakikahaberleri.com.tr) 12
Aralık
Trabzon'un Of İlçesi'nde çalıştığı inşaattan
düşen 47 yaşındaki Davut Sağlam hayatını
kaybetti. (DHA) 18 Aralık
Sivas'ın Koyulhisar ilçesinde çıktığı telefon
direğinin kırılması sonucu yere düşen işçi
Fatih Kadıoğlu yaralandı. (AA) 14 Aralık
Tuzla TEM otoyolunda çizgi çalışması
yapan işçi Ahmet Tosun'a (33) minibüsün
çarpması sonucu hayatını kaybetti. (cihan)
143
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
Ankara OSTİM, Cevat Dündar Caddesi ile
Turan Çiğdem Caddesi kavşağında meydana gelen kazada; Yaşar Ö. yönetimindeki
06 M 6893 plakalı otomobil ile Kazım Ö.
yönetimindeki 42 BU 480 plakalı işçi
taşıyan servis minibüsü çarpıştı. Kaza sonucunda her iki araçta bulunan 10 kişi
yaralandı. (bulancakhaber.com) 10 Aralık
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 144
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
144
22 Aralık
can verdi. (DHA) 29 Aralık
Mardin'in Nusaybin İlçesine bağlı Heybeli
köyünde su çalışması yapan işçilere askerlerin ateş açması sonucu 1 işçi öldü, bir kişi
de yaralandı. (ilke) 24 Aralık
Sivas'ın Suşehri ilçesinde üzerine mermer
mutfak tezgahı düşen işçi Cengiz Soylu'nun
(31) öldü. (AA) 30 Aralık
Lüleburgaz ilçesi Sevgi Mahallesi İstasyon
Caddesi'nde O.B, spor kompleksi yapımında
kullanılan profil demirleri taşırken sağ el
parmaklarını sıkıştırarak yaralandı. O.B, hastanede tedavi altına alındı. (AA) 21 Aralık
Konya'nın Yunak ilçesinde adliye sarayının
tadilatında çalışan işçiler Bayram Korkmaz
(24) ve Uğur Taşdemir (28), iskelenin devrilmesi sonucu yaralandı. (cihan) 21 Aralık
İzmir'in Ödemiş ilçesinde bir inşaatta
çalışan genç işçi Ömer Karlı (18) yüksek
gerilim hattına dokununca elektrik akımına
kapılarak hayatını kaybetti. (iha) 20 Aralık
Kayseri’de üretim yapan Simfer Metal’de
3 gün üst üste iş kazası gerçekleşti. 3 günde
3 işçi, pres makinesine elini kaptırdı.
İşçilerden 2’si başka bölümlerden alınarak
pres bölümüne geçirilmişti. Yeni oldukları
bölümde işçiler parmaklarını pres makinesine kaptırdı. Edindiğimiz bilgiye göre
işçilerden birinin 4 parmağı koptu.
(evrensel) 23 Aralık
Amaysa'nın Suluova ilçesine bağlı Kolay
Köyü mevkiinde özel bir madencilik
firmasına ait kömür ocağının vagon sistemindeki arıza sonucu meydana gelen
kazada 9 işçi yaralandı. (medya73.com) 24
Aralık
Konya'nın Beyşehir ilçesi Kayabaşı beldesi
yakınlarında bulunan mermer ocağında
mermer kesimi sırasında kopan telin vücuduna temas etmesi sonucu yaralanan İsa
Aydoğdu (21) KonyaNumune Hastenesine
kaldırıldı. (AA) 22 Aralık
Kütahya'nın Gediz ilçesine bağlı Altınkent
beldesinde Gediz Türk Telekom Arıza ekibinde görevli teknisyen Bayram Ulutürk,
onarım için çıktığı telefon direğinde, elektrik akımına kapılarak yere düşmesi sonucu
hayatına kaybettti. (AA) 23 Aralık
İzmir'in Bornova İlçesi'nde, bir fabrikanın
metal doğrama atölyesinde çalışan Hamit
Şenyiğit, devrilen forkliftin altında kaarak
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)'nun
tespitlerine göre dünyada her üç dakikada
bir işçi, iş kazası veya meslek hastalığından
dolayı hayatını kaybediyor. Aynı kaynağa
göre her yıl dünyada ortalama 110 milyon
işçi iş kazası geçirip meslek hastalığına
yakalanırken, bunlardan 180 bini ölüyor.
2011 yılı içinde Bursa'da iş kazaları sonucu
136 çalışan hayatını kaybetti, 142 işçi de
sakat kaldı. (cihan) 15 Aralık
İzmir'in Bornova ilçesinde bir metal
doğrama şirketinde devrilen forkliftin
altında kalan işçi Hamit Şenyiğit (45)
hayatını kaybetti. (İHA) 27 Aralık
Konya'da çalıştığı inşaatın 9. katından
düşen işçi Mustafa Sünger (23) hayatını
kaybetti. (AA) 27 Aralık
Kayseri'de inşaatlarda çalışarak kazandığı
parayla eğitimini sürdüren 19 yaşındaki
Cezar Tekin, iş kazası kurbanı oldu. Erciyes
Üniversitesi Kayseri Meslek Yüksekokulu
Makine Bölümü 2. sınıf öğrencisi Tekin,
inşaatlarda çalışıp harçlığını çıkartıyordu.
Önceki gün dersten çıkıp inşaata giden
Tekin, 9. kata yük asansörü yardımıyla
tuğla çıkarmaya başladı. Yük asansörünü
kendine çekmek isteyen genç, halatın
kopması sonucu 9. kattan düştü. (takvim)
31 Aralık
Şanlıurfa'da Eyüp Peygamber Caddesi üzerindeki bir inşaatta çalışan Mahmut Çalkar
(29), elektrik tellerine temas edince, akıma
kapılarak ağır yaralandı. (AA) 31 Aralık
Isparta'nın Sütçüler ilçesinde, iş makinesinin altında kalan işçi Musa Duran (50)
öldü. (AA) 26 Aralık
Türkiye’nin en önemli sorunlarından biri
olan ve halen can almaya devam eden “işçi
sağlığı ve güvenliği” konusu, DİSK,
KESK, TMMOB ve TTB tarafından
masaya yatırılacak. “İşçi Sağlığı ve Kongresi” adı altında 2 Aralık Cuma günü
başlayıp, üç gün sürecek olan kongrede,
“esnekleştirme ve işçi sağlığı” ana teması
işlenecek. (Evrensel) 1 Aralık
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 145
Cinsiyete, Cinsel Yönelime, Etnik ve Dini Kimliğe
Dayalı Ayrımcılık ve Taciz
Serap Altun
Çalışma yaşamında yaşanan cinsiyete, cinsel yönelime, etnik ve dini kimliğe
dayalı ayrımcılık ve taciz haberleri 2011 yılında ciddi bir artış gösterdi. Hükümet
ayrımcılığa karşı alması gereken önlemleri almadığı gibi ırkçı politikaları
sistematikleştiren, toplumda kin ve nefret söylemini yaygınlaştıran bir pozisyona
doğru hızla yol almaya başladı.
Maalesef 2011 yılında da hamile olduğu için işten atılan kadın haberleri, kürt,
ermeni, alevi olduğu, politik tutumu için şiddete maruz kalan ya da işten çıkarılan
işçi haberleri raporumuzda yerini aldı.
Metis Yayınları'nın yayınladığı “Irkçılık, Ayrımcılık ve Nefret Suçları” temalı
2011 ajandası tam da karşı çıktığı zihniyetin sahipleri tarafından saldırıya uğradı.
Kitapçılar basıldı, ajandayı sattıkları için tehdit edildi. Ajandanın satışı ilk önce,
“tüm faaliyetlerini ulu önderimiz Mustafa Kemal Atatürk'ün çizdiği ilke ve
düşünceler doğrultusunda yürütmekte” olduğunu açıklayan bir bildiriyle, Nezih
Kitabevi tarafından yasaklandı. Gazetelerde ve internet sitelerinde ajandaya karşı
haksız bir teşhir ve ardından linç kampanyası başlatıldı. Son olarak da HEPAR
isimli partinin üyeleri, grup halinde kitabevlerini basıp, ajandanın satışını
durdurmaları konusunda tehdit etmeye başladı.
2011 Haziran seçimlerine başta iktidar partisi AKP olmak üzere düzen partileri
nefret söylemini ve ırkçılığı yükselten seçim propagandalarıyla girdiler. Başbakan
Recep Tayyip Erdoğan, CHP genel başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun aleviliğini
hedef tahtasına koyarak, Kılıçdaroğlu şahsında tüm alevilere, doğru alevilik dersleri
vermeye kalktı. Aynı şekilde kürt topluluklarının dini inanışları ya da inançsızlıkları
hedefteydi. Toplumdaki düşmanlaşma, ayrımcılık ve ırkçılığı kışkırtan nefret
söylemi kapsamında değerlendirilmesi gereken bu açıklamalar hiçbir yargı organı
tarafından soruşturmaya uğramadı.
Binlerce silahsız kürt siyasetçi gözaltına alındı, yüzlercesi tutuklandı, kürt bölgelerinde seçilmiş belediye başkanları tutuklanarak görevlerinden alındı. 2011 yılı
basın özgürlüğünün de ortadan kalktığı, gazetecilerin soruşturma ve tutuklamalara
maruz kaldığı bir yıl oldu. 2010 yılında tutuklu bulunan gazeteci sayısı 30 iken,
2011 yılında bu sayı 104 gazeteci ve 30 dağıtımcı/medya çalışanı olmak üzere
134’e ulaştı.
2011, Türk Ceza Kanunu (TCK) ile Terörle Mücadele Kanunu (TMK) birlikte
uygulanmak suretiyle hakkında soruşturma açılan her gazeteciyi "silahlı-silahsız"
ama mutlaka bir "örgüt bağlantısı" kurmak suretiyle "hukuk" yerine "siyasi"
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 146
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
146
kullanıma olanak sağlayan ve adil yargılanma hakkını, suçta kanunilik ilkesini ortadan kaldıran bir anlayışla kitlesel gazeteci tutuklamalarının yaşandığı yıl oldu.
Haber takibi, haber izleme, kitap yazımı, iktidara muhalif habercilik, Kürt
medyası'nda çalışmak gibi ek iddialarla gazeteciler "terörist'' yapıldı.1 104 gazeteciden 64'ü, 30 dağıtımcının tümü tek istisnayla Kürt medyasındandı.
Ekim 2011’de Hakkari Çukurca’da yaşanan askeri çatışmada 24 askerin yaşamını
yitirmesinin ardından, devlet yetkililerinin bölgede tekrar savaş konseptini merkeze
alan, intikamcı açıklamalarının ve medyanın kışkırtmalarının ardından Türkiye’nin
neredeyse her yerinde kürtlere yönelik linç girişimleri ve saldırılar yaşandı. Başta
İstanbul olmak üzere 11 il ve 6 ilçede BDP il ve ilçe teşkilatları, kürt kurumları,
işyerleri ve evlerine saldırılar düzenlendi. Kürtlerin yanı sıra Alevi toplumu da
saldırılara maruz kaldı. Polis gözetiminde yapılan linç girişimlerinde, lince
kalkışanlara polis müdahale etmedi. Yaşanan olaylardan dolayı herhangi bir tutuklama yaşanmadı. Birçok demokratik kitle örgütü, sendika ve siyasi parti,
yaşananlara tepki gösterdi ve “artık hükümetten 'son terörist kalıncaya kadar',
'intikamımız ağır olacak' sözlerini değil, Kürt sorunu savaşla çözülmez sözünü duymak istiyoruz.” şeklinde açıklamalarda bulundu.
Aynı yılın 28 Aralık akşamı Türk Hava Kuvvetleri'ne ait F-16 uçakları Şırnak'ın
Uludere ilçesinde geçimlerini sınırda mazot kaçakçılığı yaparak sağlayan kürt
vatandaşlara bombardımanda bulundu ve olay sonucunda çoğu genç 34 kişi
hayatını kaybetti. Yaşanan bu katliamın üzerinden altı ay geçmiş olmasına rağmen
olay hala aydınlatılmamış, failler bulunmamış, hükümet tarafından kamuoyunu tatmin edici hiçbir açıklama yapılmamıştır.
19 Ocak 2007 yılında Agos gazetesi önünde öldürülen Ermeni gazeteci Hrant
Dink davası, beş yıl sonra 17 Ocak 2012 yılında sonuçlandı ve mahkeme ortada
bir örgüt olmadığına hükmetti. Kararı değerlendiren Dink ailesinin avukatı Fethiye
Çetin "Bizimle dalga geçtiler" dedi. Çetin, dünün ötekileştirilenlerinin bugün iktidar
olduğunu ve kendilerini ötekileştirenlerle ittifak kurduklarını iddia etti. “Meğer
Hrant Dink bütün planlı eylemlerden değil, 3-5 kendini bilmez tarafından
öldürülmüş. Burada örgüt yokmuş. Bu kadarını beklemiyorduk. Bu devletin katil,
halkını bombalayan, suikastçı gibi sıfatlarla yan yana anılmasından çok rahatsız
olanlar, devleti bu sıfatlardan arındırmak için hiçbir çaba sarf etmediler. Buyük bir
fırsatı değerlendirmediler. Bu dava bir fırsattı. Yerleşik düzenin değişmediğini
görüyoruz.”2 şeklinde açıklamada bulundu.
Uygulanan ayrımcı politikaların bu kadar artmasının ardından, sivil toplum
kuruluşlarında da ayrımcılığa dair hak izleme ve rapor çalışmaları da artmaya
başladı. Bu çalışmalardan biri olan İstanbul Bilgi Üniversitesi, İnsan Hakları
Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi koordinasyonunda bağımsız
araştırmacılar tarafından hazırlanan ayrımcılık izleme raporu düzenli olarak
yayınlanmaya başlandı.3 Başka bir rapor çalışması da Alevi Bektaşi Federasyonu
tarafından kamuoyuna açıklandı. Türkiye'de hem birey hem topluluk hakları ihlal
edilen, özel sektörde veya kamuda açık bir ayrımcılığa uğrayan Alevilerin maruz
1) Bia Medya Gözlem Raporu, tam metin için bkz.
http://www.bianet.org/bianet/ifade-ozgurlugu/135818-bia-medya-gozlem-2011-tam-metin
2) http://www.haberturk.com/gundem/haber/706910-bu-dava-burada-bitmeyecek
3) Bkz.
http://insanhaklarimerkezi.bilgi.edu.tr/pages/news_full.asp?id=329&r=09.05.2011+05%
3A38%3A12
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 147
Son olarak şunu söyleyebiliriz ki, demokratik hak ve özgürlüklerin kısıtlanması,
toplumda endişe ve kaygı yaratmaktadır. Nefret suçlarına dair önlemlerin
alınmaması ise toplumsal çatışmaları kışkırtan, yaşam hakkına saygıyı ortadan
kaldıra bir noktaya gelmiştir. Kürt meselesinin çözümsüzlüğe doğru sürüklenmesi
ise bu çatışma ortamını ve ırkçılığı besleyen temel meselelerden biri olarak hala
gündemimizde durmaktadır. Türkiye mevzuatında ayrımcılık yasağı ile ilgili düzenlemelerin hiçbirinde ‘etnik köken’ zikredilmemiştir. Taciz ve ayrımcılık talimatı
verme hiçbir düzenlemede ayrımcılık olarak kabul edilmemiş ve açıkça
yasaklanmamıştır. Hiçbir yasal düzenlemede ayrımcılığı izleme mekanizmaları ve
ayrımcılık mağdurları açısından kolay erişilebilir ve kullanılabilir etkin idari
başvuru yolları oluşturulmamıştır. Ayrımcılıkla mücadele için ayrımcılık türleri
derhal tanımlanmalı ve yasaklanmalı, taraf olunan tüm uluslar arası yükümlülükler
yerine getirilmeli ve etkili bir ayrımcılıkla mücadele eylem planı hazırlanmalıdır.
4) Alevi Bektaşi Federasyonu Hak İhlalleri Raporu, tam metin için bkz.
http://www.alevifederasyonu.org.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=50
4%3Aqaleviraporq&catid=20%3Aabf-haber-bni&Itemid=1
147
Cinsiyete, Cinsel Yönelime, Etnik ve Dini Kimliğe Dayalı Ayrımcılık ve Taciz
kaldığı sorunların çözümü için demokratik bir mücadele verdiklerini açıklayan
Alevi Bektaşi Federasyonu, alevilerin yaşadığı ayrımcı politikaları ve hak ihlallerini
düzenli olarak raporlaştıracaklarını açıkladı. “3 ayda bir hazırlayacağımız raporla,
Alevilerin ülkemizde karşılaştıkları eşitsiz ilişkileri ortaya koyacağız ve bu
eşitsizliğin nasıl köklü bir zihniyetin ürünü olduğunu, sistematikleştiğini iktidar
ilişkilerinden beslenerek güç aldığını gözler önüne sereceğiz.”4 diyen Alevi Bektaşi
Federasyonu Başkanı Selahattin Özel, hazırladıkları ilk raporun oluşmasında da
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın katkısı olduğunu iddia ederek hazırladıkları
raporu kamuoyuyla paylaştı.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 149
CİNSİYETE, CİNSEL YÖNELİME, ETNİK VE DİNİ KİMLİĞE
DAYALI AYRIMCILIK VE TACİZ
OCAK
İstanbul Sosyal Hizmetler ve Çocuk
Esirgeme Kurumu (SHÇEK), taşeron işçi
Aysel Polat’ı hamile olduğu için işten
çıkardı. (Sendika.org) 20 Ocak
Kültür Dersanesi’ni Boykot Platformu, 23
Ocak günü İstanbul Kadıköy’de bulunan
Kültür Dersaneleri Genel Müdürlüğü
önünde bir basın açıklaması yapacak. Bursa
İnegöl’deki Özel Kültür Dersanesi yöneticileri, biyoloji öğretmeni Taylan Çakır’ın
sözleşmesini “Aleviler ve Şiiler sapıktır.
Sen Alevisin, Alevi biriyle çalışıp günaha
girmek istemiyoruz” diyerek devam
ettirmemiş
ve
işten
çıkarmıştı.
(Sendika.org) 14 Ocak
Mazgirt'te Peri Suyu üzerinde Limak Holding tarafından yapılan Tatar Barajı
inşaatında çalışan ve baraj inşaatında
çalışma karşılığında topraklarını Limak’a
satan köylüler ‘örgüt üyesi’ oldukları
iddiasıyla işten çıkarılınca şantiye önünde
eylem yaptı. işten atılanlar ile işe alınma
sözü verilenlerin de bulunduğu 100 köylü,
Tatar Barajı'nın şantiye kapısında protesto
gösterisi yaptı. Eylem yapan işçilerin
tamamı tarlalarını kendilerine iş vaadi veren
Limak Holding’e cüzi miktara sattıklarını
belirttiler. Şantiye kapısına gelen şirket yetkilileri ile köylüler arasında tartışma
yaşanırken, 'Kürt-Alevi-Bölücü' olarak
lanse edildiklerini söyleyen köylüler, Şirket
yetkililerinin 'faşist' olduğunu şantiye şefine
ileterek, karşı karşıya kaldıkları uygulamaya tepkilerini gösterdi. (Sendika.org) 14
Ocak
Antalya'da sezonluk işçi olarak sebze
halinde çalışan Kürt işçiler kovularak yerlerine Doğu Karadeniz'den gelen işçiler
alındı. Kürtlerin işten çıkarılma gerekçeleri
olarak personel fazlalığı gösterildi. (ANF)
24 Ocak
Türkiye’de ilk kez bir mobbing davası Ağır
Ceza Mahkemesi’ne taşındı. Edebiyat
öğretmeni F.İ.’e görev yaptığı okuldan
uzaklaştırıp başka bir okula tayinini
çıkarttırmak için mobbing (eziyet, psikolojik baskı) yaptığı belirtilen bir okul müdürü,
iki yardımcısı ve iki de bayan öğretmen
hakkında
Bakırköy
Ağır
Ceza
Mahkemesi’nde ‘Kamu görevlilerine
işkence yapmak’ suçlaması ile 12 yıla kadar
hapis istemiyle dava açıldı. (ANF) 24 Ocak
Zonguldak’ta sahibi olduğu eczaneye
kapının altından, "Kürt, haydi memleketine,
senin burada isin yok" yazılı imzasız mektup bırakılan Aysel Permuz, polise şikayette
bulundu. (ANF) 5 Ocak
Gazetecilere Özgürlük Platformu’nun, 10
Ocak Çalışan Gazeteciler Günü nedeniyle
düzenlediği basın toplantısında, Türkiye’de
50’den fazla gazetecinin tutuklu olduğunu;
gazetecilerle ilgili 2 bini aşkın dava 4 bini
aşkın soruşturma bulunduğunu hatırlatarak,
“Gazetecilerin üzerinde Demokles’in kılıcı
gibi sallanan, sansür ve oto sansüre yol aça,
basın ve ifade özgürlüğünü kısıtlayan kanun
hükümlerinde acil olarak değişiklik
yapılması” istendi. (Evrensel) 11 Ocak
Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğünde görevli
bir psikologun kısa etek giydiği gerekçesiyle işten atılması Samsun’da kadın örgütleri tarafından protesto edildi. (Evrensel) 13
Ocak
Bölge'den uzun yıllar önce yaşadıkları
ekonomik sıkıntı ve çatışmalı ortam nedeniyle Manisa'nın Ahmetli ilçesine gelen
ve burada tütün üretimiyle geçimlerini
sağlayan Kürtler, birlikte çalıştıkları Socotat
Tütün Fabrikası yetkililerince ayrımcı
muameleye maruz kaldıklarını kaydetti.
(Günlük) 20 Ocak
150
ŞUBAT
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 150
Trabzon’un Beşikdüzü İlçesi’nde yatılı
olarak çalışan Kars Kağızmanlı 8 Kürt işçi,
kendi aralarında Kürtçe konuştuğu için
inşaatta çalışan su tesisatçılarının saldırısına
uğradı, ardından işçiler tutuklandı. (ANF)
19 Şubat
Mersin Serbest Bölge’de yer alan Allied
Domecq şirketinde işçilerin anadillerini
konuşması yasaklandı. Çoğunluğunu Kürt
işçilerin oluşturduğu iş yerinde Zazaca
konuşmaya devam eden bir işçi işten atıldı.
Yaklaşık 50 kişinin çalıştığı şirkette işçiler
kayıtdışı ve esnek çalışma koşullarında istihdam ediliyor. (Sendika.org) 11 Şubat
İSTANBUL Bilgi Üniversitesi İnsan
Hakları Hukuku Uygulama ve Araştırma
Merkezi yönetiminde tarafından OcakHaziran 2010 yılını kapsayan Türkiye'de
hak ihlalleri raporuna göre, Türkiye'de
Roman ve Kürt vatandaşların etnik
işsizlikle karşı karşıya olduğu belirtildi.
(Evrensel) 28 Şubat
Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri
Sendikası’nın (SES) 2010 yılı raporu bölgenin yaşadığı eşitsizlikleri bir kez daha
gözler önüne serdi. Maliye Ba-kanlığı’ndan
açıklanan verilere göre bölgeler arasında en
fazla kaynak aktarılan Doğu ve Güneydoğu
Anadolu. Ancak, karşımızda yarıdan fazlası
yoksulluk sınırının altında yaşayan 12.5
milyonluk bir nüfus, batıda ölen her 10
bebeğe karşılık doğuda ölen 27 bebek
çıkıyor. Sonuç bölgede yapılan harcamaların savaşa aktarıldığının bir aynası.
SES’in raporuna göre, sağlık alanında bölgeler arası eşitsizlikler 2010’da da sürdü.
Türkiye’nin doğu ve güneydoğusundaki 21
ilde yaşayan 12.5 milyon vatandaşın
yarısından fazlası yoksulluk sınırının
altında geçinmeye çalışıyor. Bir ailenin
Türkiye’deki ortalama geliri 8 bin 500 TL
iken, bölgedeki bu rakam 3 bin 591 TL.
(Evrensel) 17 Şubat
Son dönemde Ford Otosan işçilerin artan
tepkisi, bu tepkinin yerel ve ulusal gazetelerde çıkan isimsiz haberlere yansıması
Ford Otosan yönetimini önlem almaya
zorladı. “Ford Otomotiv Sanayi A.Ş.
Çalışanlarının
Gizlilik
Yükümlüğü
Hakkında Taahhütname” başlıklı belgeyi
imzalamaları istenen işçiler, fabrikanın
özellikle gazetemizde çıkan, işçilerin
şikayetlerini ve tepkilerini ifade eden röportajdan rahatsız olduğu dile getirdiler.
(Evrensel) 7 Şubat
Van’ın Özalp ilçesi Yukarı Balçıklı
(Paçuxliya Jorî) köyünün İran sınırında bulunan Umutepe bölgesinde mazot getiren
köylüler, İran askerinin silahlı saldırısına
uğradı. Saldırıda iki çocuk kafalarına
aldıkları birer kurşunla yaşamını yitirirken,
bir kişi de yaralandı. Yaşanan bu dramın nedeni sınır kaçakçılığı. Van ve ilçelerinde
yaşanan işsizlik, askeri operasyonlar, mera
ve yaylaların ‘güvenlik’ gerekçesiyle yasaklanması ise, tarım ve hayvancılığı
yapılamaz hale getiriyor. Geçimini sağlamayan köylüler, ölüm pahasına da olsa
mazot kaçakçılığı yapmak zorunda
kalıyorlar. (Evrensel) 4 Şubat
MART
SES tarafından Bolu Gerede Devlet Hastanesi başhemşiresi Hülya Sakız için açılan
mobbing davası kazanıldı. Mahkeme 20
yıllık başhemşirenin maruz kaldığı idari
baskıyı ‘kişilik haklarını zedeleyici’ buldu.
(Sendika.org) 12 Mart
Zülfü Livaneli'nin Veda filmini izleyen
öğrenciler, "Atatürk iki kadını birden idare
ediyor" yorumunda bulununca bir kadın
öğretmen, Kürt kimliği nedeniyle bir erkek
öğretmen tarafından tokatlandı. İnsan
hakları savunucuları ve eğitim emekçileri,
şiddet uygulayan öğretmen hakkında suç
duyurusunda bulundu. Eğitim emekçileri ve
insan hakları savunucuları, İHD İstanbul
Şubesi'nde Avcılar SMF Dershanesi'nde İngilizce öğretmenliği yapan Gülnur Sürensoy'un aynı dershanede çalışan Endinç Koç
tarafından tokatlanmasını yaptıkları
toplantıyla protesto etti. (Sendika.org) 3
Mart
Engelli kartını almak için başvurduğu Batman Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü'nde
görevli personelin "Sen Ermeni'sin
kimliğinde Hıristiyan yazıyor, dolayısıyla
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 151
Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri
Sendikası (SES) tarafından 23 ilde yüzde
65’ine denk gelen 1665’i kadın, 2 bin 562
sağlık çalışanı ile yapılan anket, AKP’nin
Sağlıkta Dönüşüm Programı’nın sonuçlarını ortaya koyması açısından dikkat çekici.
9 Aralık 2010 tarihinde genel sonuçları
açıklanan anketin kadınlar açısından
sonuçları ise bugün duyuruldu. Ankete
katılan kadınlardan yüzde 77’si çalışma
koşullarının
mükemmel
olmadığını
söylerken, yüzde 54,5’ının koşulların on yıl
öncesine göre daha kötüleştiğini ifade
ediyor. Kadın çalışanların yüzde 69.5’i bu
koşullarda çalışmaya mahkum oldukları
anlamına
gelen,
başka
bir
iş
bulamayacaklarını da dile getiriyorlar.
(Evrensel) 8 Mart
İstanbul Bilgi Üniversitesi İnsan Hakları
Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi
yönetiminde tarafından Ocak-Haziran 2010
yılını kapsayan Türkiye'de hak ihlalleri raporuna göre, Türkiye'de Roman ve Kürtlerin etnik işsizlikle karşı karşıya olduğu
belirtildi. (Günlük) 1 Mart
NİSAN
Atatürk Üniversitesi'nde (AÜ) yapılan bir
araştırmada, akademisyenlerin yüzde
82'sinin mobbinge (bezdiri) sebep olan
davranışlara maruz kaldığı belirlendi.
(Zaman) 6 Nisan
HAZİRAN
Trabzon Valiliği Özel Kalem Müdürü Nuri
K. hakkında, kendisini telefon ve mektupla
taciz ettiği iddiasıyla savcılığa suç duyurusunda bulunan sekreter E.E., işinden oldu.
Trabzon Valiliği İl Özel İdaresi’nin eleman
ihtiyacını karşılayan taşeron firmanın
elemanı olan E.E.’ye önceki gün işten
çıkarıldığı bildirildi. Valilikteki idari
soruşturma sürerken, Özel Kalem Müdürü
Nuri K. 10 gün daha izin aldı. (Radikal) 27
Haziran
İzmir Torbalı Belediye Meydanı'nda, 50
yıldır ayakkabı boyacılığı yapan 70
yaşındaki İsmet Dingör'ün, AK Parti'ye oy
vermesinden dolayı, seçimden bir gün sonra
50 yılık yerinden belediye zabıtaları
tarafından kaldırılması krize neden oldu.
(Zaman) 19 Haziran
TEMMUZ
Aydın'ın Germencik ilçesinde çalışan Kürt
işçiler ırkçı saldırıya uğradı. Bıçaklı
saldırıda BDP Söke İlçe Başkanı Ertan
Alkan'ın da aralarında bulunduğu üç işçi
yaralandı. Olay yerine gelen jandarmanın
işçilere taş attığı belirtilirken, 60 Kürt
işçinin çalıştıkları otelin 5. katında rehin
kaldığı kaydedildi. (firatnews.com) 15
Temmuz
Trabzon'da, 200 kişilik bir grubun "Burası
Trabzon PKK'lilere yer yok, buradan sağ
çıkamazsınız" diyerek Kürt işçilere
saldırdığı bildirildi. Saldırıda 3 işçi
yaralandı. (ANF) 17 Temmuz
Eskişehir'in Mihalıççık ilçesinde tarım işçisi
olarak gelen Kürt işçilere ırkçı saldırı
düzenlendi. İşçilerle "Türk bayrağı açıp İstiklal Marşı" okuyan köylüler arasında
çıkan kavgada 8 kişi yaralandı. (ANF) 27
Temmuz
Göçmen Kürt işçilere yönelik ırkçı saldırılar
tırmanıyor. Erzurum'un Aziziye ilçesinde
500 kişilik MHP'li grup Kürt işçilere
saldırdı. TOKİ inşaatında çalışan işçiler
ilçeden gruplar halinde tahliye ediliyor.
(marksist.org) 21 temmuz
AĞUSTOS
Pamuk tarlalarında çalışan işçiler tarlaya
gittikleri sırada güvenlik görevlilerince
fişlenmeleri tartışmalara yol açtı. Polisin
fişleme uygulamalarına tepki gösteren bazı
151
Cinsiyete, Cinsel Yönelime, Etnik ve Dini Kimliğe Dayalı Ayrımcılık ve Taciz
sana engelli kartını veremeyeceğiz"
şeklindeki ırkçı sözlerine maruz kalan Ermeni yurttaş Cevat Sinet, iç hukukta sonuç
alamayınca Türkiye'yi AİHM'e şikayet etmeye hazırlanıyor. (Evrensel) 14 Mart
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 152
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
152
pamuk işçileri; “Sabah erken saatlerde
pamuk tarlalarına gittiğimizde polisin
uygulamasıyla karşılaşıyoruz” dediler.
(batmancagdas.com) 10 Ağustos
Geçen yıl Trabzon ve Ordu'da göçmen Kürt
işçilere karşı ırkçı uygulama Sakarya'da
hortladı. Emniyet, ırkçı genelge yayınladı.
Özgür Gündem "Kürtlere karşı ırkçı
genelge" başlığıyla ayrımcılığı manşetine
taşıdı. Devlet eliyle yapılan ırkçılıkla işçiler
hedef gösterildi. (marksist.org) 8 Ağustos
TBMM Kadın-Erkek Fırsat Eşitliği
Komisyonu raporuna göre; kamuda
çalışanlar özel sektörde çalışanlara göre
daha çok mobbing'e uğruyor. (Sabah) 12
Ağustos
EYLÜL
Başkent Elektrik Dağıtım AŞ Genel
Müdürlüğü'nde harita teknikeri olarak
çalışan Sezer Ayyıldız, "Kadın olduğun için
işini yaparken arazi şartlarına uyum
sağlayamazsın" denilerek işten çıkarıldı.
Ayyıldız, kararın "keyfi ve hukuka aykırı
olduğu" gerekçesiyle yargıya başvurdu.
(Cumhuriyet) 2 Eylül
DESA’da işçi düşmanı fabrika yönetimi,
işçilerin Deri-İş Sendikası'ndan ayrılması
için ırkçı bir propaganda yürütüyor. Bu
propaganda için seçim döneminde direnen
işçileri ziyaret eden Sebahat Tuncel’in
fotoğrafları kullanılıyor. (sol) 13 Eylül
EKİM
Balıkesir’de öğrenim gören Mehmet Çalı
isimli Kürt öğrenci, çalıştığı iş yerinden
çıktığı sırada kalabalık bir ülkücü grubun
sopalı saldırısına uğradı. Van depreminden
sonra da kentte ırkçı saldırıların arttığı
bildirildi. (istanbul.indymedia.org) 28 Ekim
26 askerin ölümünün ardından son bir
haftadır Adana’da ırkçı saldırılar ve sokaklarda polis destekli şovenist gösteriler
devam ediyor. Dün Adana’daki bir askeri
birlikte bir Kürt asker linç edilmek istendi.
Yaralı asker Adana Devlet Hastanesine
kaldırıldı. Dün yine saat 13:30 sularında
BDP Adana İl binası yakılmak istendi. 100
kişilik faşist bir güruh BDP il binasını yakmak istedi, taşlayarak camlarını kırdı.
(haberlink) 25 Ekim
KASIM
Tırmandırılan ırkçılık taraftarların da
gözünü döndürdü. İstanbul’da ırkçı sloganlar atan Alibeyköyspor taraftarı bir gruba
tepki gösteren Zülküf Özek adlı Kürt esnaf
lince maruz kaldı. 7-8 yerinden bıçaklanan
Özerk, yoğun bakımda yaşam mücadelesi
veriyor. Polis ise karakola şikâyete giden
aileye “Gidin ne yapıyorsanız” yanıtını
verdi. (Gündem) 1 Kasım
Mersin'in Arslanköy Beldesi'nde, Türk
kökenli dünürlerinin düğününe davet edilen
Kürt aileler, Kürtçe konuştukları için
saldırıya uğradı. (diha) 8 Kasım
Hükümet bir süre önce Alevilerin hakları
için açılım politikası başlatırken Alevi köyleri hizmet alanında ayrımcılığa uğruyor.
Tokat ve Sivas'ta Alevi köyleri yol, su,
eğitim alanında birçok hizmetten mahrum
ediliyor. (Cumhuriyet) 15 Kasım
KOÜ Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr.
Zehra Gönül Balkır, bir öğretim üyesine
mobbing (piskolojik baskı) uyguladığı
gerekçesiyle 5 ay hapis cezasına çarptırıldı.
(Radikal) 3 Kasım
İçişleri Bakanlığı müfettişi, mobbing
iddiasıyla Adalar Belediye Başkanı
Farsakoğlu ile 10 kişinin ifadelerini aldı. İddialar arasında zorla sendika değişikliği de
var. (Sabah) 10 Kasım
ARALIK
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu, bir Cuma akşamı daha Taksim'deydi,
özgürlük ve yaşam hakkı için yürüdü. Eşi
tarafından 17 yerinden bıçaklanan Zeynep
Yılmaz'ın ablası da eyleme katılarak, adalet
istedi. (etha) 16 Aralık
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 153
Kayseri’ye kurulan yeni alışveriş merkezi
Kayseri Forum’un inşaatında çalışan Kürt
işçiler işten atıldı. İşçiler, ayrımcılık
yapıldığı kanaatinde. (evrensel) 20 Aralık
Tokat'da bir kooperatif inşaatında çalışan
Kürt işçiler ırkçı bir grubun saldırısına
uğradı ve saldırılar sonucunda bazı işçiler
yaralandı. Olaylara ilişkin bilgi veren Ferhat
Tuğran isimli işçi, ırkçı grubun yanı
başlarında beklediğini sloganlar atarak
tehditler savurduğunu belirtti. Buna rağmen
polisin işçileri ablukaya aldığını belirtti.
(turnusol) 1 Aralık
153
Cinsiyete, Cinsel Yönelime, Etnik ve Dini Kimliğe Dayalı Ayrımcılık ve Taciz
Tokat'ta Yazıcıoğlu Kooperatifi'nde çalışan
ve bir grubun saldırısına uğrayan Kürt
işçiler, bindikleri minibüslerle kenti terk
etti. (AA) 2 Aralık
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 155
Çocuk İşçiliği Yaygınlaştırılıyor!
Cihan Avcı
DİSK Araştırma Enstitüsü’nün Türkiye İstatistik Kurumu Çocuk İşçiliği İstatistikleri 1994, 1999, 2007 ve Uluslararası Çalışma Örgütü ILO 2000-2004 ve 20042008 eğilim araştırmasından elde edilen sonuçları kullanarak çocuk işçiliği ile ilgili
bir rapor yayımladı. Rapora göre dünyada her 5 çocuktan biri, Türkiye’de her iki
çocuktan biri çalışıyor.
DİSK-AR, araştırmasında ev içinde çalışan çocuk sayısında artış olduğunu ve
kötü şartlarda çalışan çocukların toplam çocuk istihdamındaki payının arttığını da
belirtti. DİSK-AR’ın raporuna göre, 4+4+4 eğitim sistemi ile çocuk işçiliğinin
yaygınlaşacak, bunun etkilerini ise kısa sürede görülecek. 4+4+4 eğitim sistemi ile
çocuk işçiliğinin yaygınlaştırılacağını da belirten rapor, AKP’nin, Türkiye’yi
Avrupa’nın Çin’i yapma çabasında olduğunu da dile getiriyor.
DİSK-AR’ın araştırmasına göre, dünya genelinde 2008 yılı itibariyle 5-17 yaş
arası çalışan çocuk sayısı 1 milyar 586 milyon iken 5-17 yaş arasındaki çalışan
çocuk sayısı 306 milyon. Çocuk emeğinin en kötü biçimleri için istihdam ise 2008
yılı için 115 milyon olarak gerçekleşti. 15-17 yaş arasında en kötü çalışma
koşullarında çalışan çocuk sayısı 4 yılda 52 milyondan 62 milyona çıktı.
Rapora göre ev işlerinde çalışan çocuk sayısı 1999 yılında 4 milyon 447 bin iken
2006 yılında bu sayı 7 milyona ulaştı. Çocuk emeği ev içine kayarken çocuk
işçiliğinin yaygın mekanları sanayi ve ticaret alanları olarak ortaya çıkıyor. Bu durumu sanayide artan çocuk işçisi sayısı açıkça gösteriyor. Çocuk istihdamında
sanayiinin payı 1994’te yüzde 16 iken bu oran 2006 yılında yüzde 28’e yükseldi.
Hükümetin çocuk işçiliği ile mücadelede samimi olması için emek alanındaki temel
hak ve özgürlüklerin önünü açması, özgürlükleri kısıtlamaktan vazgeçmesi ve
uluslararası sözleşmelerin gereğinin yerine getirilmesi gerektiğini ifade ediliyor.
Bu çerçevede çocuk işçiliğine sürükleyen nedenleri sıralayacak olursak;
1-Yoksulluk
2-Eğitim
3-Kırdan kente göç
4-Hızlı nüfus artışını sayabiliriz.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 156
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
156
1-Yoksulluk
Çocuk işçiliği üzerine yapılan araştırmalar ve yürütülen çalışmalar çocuk
işçiliğinin ana nedenini yoksulluk olarak göstermektedir. Ailelerin yeterli bütçeye
sahip olmaması ve ekonomik güçlükler, ailelerin çocuklarını okuldan alarak,
çalışma hayatına itmelerine neden olmaktadır. Ekonomik nedenle, özellikle okul
masraflarının karşılanmasında ailelerin yetersiz kalması veya çocuğun işten
alınması nedeniyle uğrayacağı gelir kaybı, çocuğun okuldan ayrılmasında en
önemli etken olmaktadır.
Yoksulluğun altında ise, işsizlik, bozuk gelir dağılımı, ekonomik kriz, ülke
kaynaklarının verimli kullanılamaması, hızlı nüfus artışı, göç, plansız şehirleşme,
kayıt dışı ekonomi gibi bir çok nedenler bulunmaktadır.
2-Eğitim
“Türkiye İLO'nun taraflarından” adlı Panelin konuşmacıları arasında yer alan ve
Bianet'e değerlendirmelerde bulunan, Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk
Sağlığı Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ferdi Tanır, bugün sağlıksız
koşullarda çalışan çocukların gelecekte sağlıklı birer birey olamayacağına dikkat
çekerek sözlerine şöyle devam ediyor:
* İş sağlığı ve halk güvenliği, halk sağlığı bölümünün ana konularından biridir.
* 1992'de Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (İLO) dünyada çocuk işçiliğinin sona
erdirilmesine yönelik programı dünyada altı ülkede başlatıldı. Bu altı ülkeden biri
de Türkiye'ydi.
* 1999'da kabul edilen İLO'nun dünyada çocuk işçiliğinin en kötü koşullarının
ortadan kaldırılması için acil eylem planı adı altında 182 sayılı sözleşmesine
Türkiye'de taraf oldu ve bu çerçevede de Türkiye'de 15 yaşından küçüklerin
çalışması yasaklandı.
* Ancak Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin 1. maddesine göre 18 yaşından küçük
herkes çocuk olduğu için aslında 18 yaşından küçük kimsenin çalışma ortamı içinde
bulunmaması gerekir.
"Sekiz yıllık zorunlu eğitim çocuk işçi sayısını azalttı"
* Türkiye'de geçmiş yıllara oranla çocuk işçiliği azaldı. 1992'den bu yana yapılan
çalışmalar sonucunda 1 milyon 700 bin çocuk işçi olan sayının bugün 960 binlere
düştüğünü görüyoruz.
* Sekiz yıl zorunlu eğitim uygulamasına geçilmesi, ailelerin bilinçlenmesi ve
uygulanan projelerin belli oranda başarısı sayesinde çocuk işçiliği oranında yarı
yarıya azalma var.
* Türkiye'de en çok çocuk işçi, Diyarbakır, İstanbul, Adana, Mersin ve Antep'te
var. Ancak bu oran her zaman değişiklik gösteriyor. Mevsimlik işçiler var, kağıt
toplayanlar, kağıt peçete, su satanlar var. Bunlar her zaman aynı yerde kalmıyorlar.
Bir gün bir ilde çocuk işçi sayısı fazlayken bir başka gün başka bir ilde artış oluyor.
"Türkiye'de 630 bin çocuk işçi ağır koşullarda"
* Çocuk işçiliğinin en kötü biçimi olarak kabul edilen dünyada 15 alan vardır.
Ancak Türkiye'de üç en kötü alanın olduğu kabul ediliyor.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 157
* Türkiye'de 960 bin civarında olduğunu kabul ettiğimiz çocuk işçilerin 630 bini
bu ağır işlerde çalışıyor.
3-Kırdan kente göç
1995-2000 döneminde en fazla net göç alan iller; İstanbul, İzmir, Ankara, Antalya, Bursa, Tekirdağ, Muğla, Aydın, İçel ve Denizli illeri olmuştur. Net göç, o ilin
aldığı göç ile verdiği göç arasındaki müspet farktır.
Net göç hızı, göç edebilecek her bin kişi için net göç sayısıdır. Net göç hızlarına
göre illerimizi sıraladığımızda ise; Tekirdağ’ın ilk sırada yer aldığı görülmektedir.
Tekirdağ’ı sırasıyla Muğla, Antalya, Bilecik ve İstanbul takip etmektedir.
Verdiği göç aldığı göçten en fazla olan iller; Samsun, Şanlıurfa, Diyarbakır, Erzurum, Zonguldak, Mardin, Adıyaman, Adana, Hatay ve Tokat illeridir. Net göç
hızının en düşük olduğu il ise Ardahan’dır. Bu ili sırasıyla; Bartın, Sinop, Siirt,
Zonguldak, Adıyaman, Mardin, Artvin, Kars ve Muş illeri takip etmektedir.
Görüldüğü üzere, ülkemizde doğu illerinden batı illerine yoğun bir göç süreci
yaşanmaktadır. Göçle kente gelen kişiler, daha önce büyük çoğunlukla tarım sektöründe istihdam edildiklerinden dolayı, kentsel işgücü piyasasının aradığı özellikleri taşımamaktadır. Bu nedenle, bu kişiler kentte iş bulamamakta, aileler ise
yaşamlarını devam ettirebilmek amacıyla çocuklarını çalışma hayatına itmek
zorunda kalmaktadır.
4-Hızlı Nüfus Artışı
Türkiye’de yapılan araştırmalarda, ailelerin büyük bir kısmının çocuğa ekonomik
açıdan değer verdiği görülmektedir. Özellikle kırsal kültürde çocuk, yetişkin rolünü
çok erken yaşlarda üstlenmektedir. Kız çocukları, anne tarlada çalıştığı için ev
işlerini ve kardeşlerinin bakımını üstlenirken, erkek çocuklar hayvanların
otlatılması, tarlada yetişkinlere yardım gibi işleri yapmaktadır. Çocuk, ücretsiz aile
işçisi olarak çalışmakta, toplum da bu yapıyı normal karşılamakta ve kültürel bir
değer olarak benimsemektedir. Göç sonrasında kentsel alanda yaşatılan bu geleneksel kültür açısından, çocuğun evde veya tarlada ücretsiz aile işçisi olarak
çalıştırılmasıyla, herhangi bir işyerinde ücret karşılığı çalıştırılması arasında herhangi bir fark yoktur. Hatta, çalışma yaşamında ücretli olarak yer alması ailesine
parasal katkı sağladığı için daha çok kabul görmektedir.
Diğer taraftan ülkemizde özelikle de kırsal alandan gelen ailelerde kadınların
çalışma yaşamında yer alması genellikle kabul edilemez olduğundan öncelikle baba
ve erkek çocuklar çalışma hayatına girmekte, gereksinim duyulursa da kız
çocuklarının çalışması ön plana çıkabilmektedir.
Eğitim ve gelir düzeyi düşük olan aileler, çocuklarını okula göndermenin kısa
veya uzun vadede maddi ve ekonomik bir yarar sağlamayacağına inanmaktadır.
Eğitim ve gelir düzeyi yüksek olan aileler ise çocuklarının okula devam ederek iyi
bir iş, meslek ve gelecek sahibi olabileceklerine inanmaktadır. Bu bakımdan
ebeveynlerin eğitim düzeyi, çocuk istihdamını önemli ölçüde etkilemektedir.
157
Çocuk ve Genç Emeği
* Bunlar, mevsimlik tarım, küçük ve orta boy sanayi işletmeleri ve sokakta
çalışan çocuklar.
158
Kaynakça:
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 158
Bianet
Tuik
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 159
ÇOCUK VE GENÇ EMEĞİ
OCAK
Konya’nın Merkez Selçuklu ilçesinde bulunan İhsaniye İlköğretim Okulu’nun
önünde her gün beş çocuk adeta mesai
yapıyor. Akranlarının eğitim gördüğü okulun önünü mesken edinen çocuklar, dilencilik yapıyor. (Evrensel) 29 Ocak
Bursa'nın Mudanya ilçesinde dilencilik
yapan 14 yaşındaki kız çocuğu polislere,
'Beni annem zorla dilendiriyor' deyince
polis, anneyi gözaltına aldı. (Zaman) 13
Ocak
Konya'da yaşları 6 ila 9 arasında değişen 5
çocuk, akranları karne sevinci yaşarken
onlar dileniyor. Dilencilik yapan çocukların
en büyük hayali, bir gün, önünde dilendikleri okulda öğrenci olabilmek. (Zaman) 28
Ocak
ŞUBAT
Babası böbrek hastası olunca 7 kardeşinin
geçimini üstlenen 13 yaşındaki İlknur,
Okulu bırakıp ayakkabı boyacılığına
başladı. Nüfusun yüzde 70’inin açlık
sınırının altında yaşadığı Batman’da yoksulluk, kızlara okul bıraktırıyor. 13
yaşındaki İlknur Tokay da bunlardan biri.
(Evrensel) 11 Şubat
Iğdır'da kaloriferli apartman ve lojmanlarda yakılan kömürlerin külleri, bazı yoksul çocuklar için gelir kaynağı oldu. Kentin
çeşitli yerlerindeki çöp alanlarını dolaşan
çocuklar, buralardan topladıkları tam
yanmamış kömürleri bakkal, manav ve
kahvehanelere satarak okul harçlıklarını
çıkarıyor. (Zaman) 6 Şubat
Düzce'de, ilköğretim 7. sınıf öğrencisi
Deniz Koçyiğit (13) okul harçlığını
çıkarabilmek için pişmaniye sattığı TEM
Otoyolu'nun Kaynaşlı gişelerinde yolcu
otobüsünün çarpması sonucu hayatını kaybetti. (Zaman) 14 Şubat
MART
Bu resim Türkiye'nin çocuklara verdiği
önemin göstergesi. Hatay'da bu yıl havuçtan
alınan verim üreticinin yüzünü güldürürken, toplayıcıların çoğu Kürt illerinden
mevsimlik gelen alilelerden ve okul
çağındaki çoçuklarından olması dikkat çekici. (Günlük) 10 Mart
NİSAN
Ağrı'nın Patnos ilçesinde 3 çocuk, hayvan
otlatırken buldukları T-40 bombaatar ile
eski ve patlamamış mühimmatları taşla
ezmeye çalıştıkları sırada patlama meydana
geldi. (Zaman) 17 Nisan
MAYIS
Elbistan'a bağlı Burtu (Yapraklı) köyünde
13 yaşındaki bir çocuk, ayağını çapalama
makinesine kaptırdı. (Zaman) 18 Mayıs
HAZİRAN
Diyarbakır'da öğlen saatlerinden sonra etkili
yağış nedeniyle yıldırım çarpması sonucu
koyunlarını otlatan 2 çocuk yaşamını yitirdi,
2 çocuk ise yaralandı. (ANF) 11 Haziran
160
TEMMUZ
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 160
Iğdır'da serinlemek için sulama kanalına
giren çoban Zeki Kelban (18) boğularak
öldü. (Zaman) 1 Temmuz
İnegöl Anadolu Öğretmen Lisesi öğrencisi
Samet Demir (17), ailesine yardım etmek
için traktörle tarlaya gitti. Demir, eve dönerken direksiyon hakimiyetini kaybetti.
Şarampole yuvarlanan traktörün altında
kalan Samet Demir, olay yerinde hayatını
kaybetti. (cihan) 5 Temmuz
Antalya'nın Akseki ilçesinde, yol yapımı
sırasında meydana gelen patlamada 18
yaşındaki işçi Adem Mercan öldü. (AA) 5
Temmuz
Kayseri'de nakliye kamyonunun üzerinden
düşen 18 yaşındaki işçi M.K. ağır yaralandı.
(AA) 8 Temmuz
DÜZCE'de, 17 yaşındaki Emrah Çon
çalıştığı inşaatın üçüncü katından düşerek
yaralandı. (DHA) 20 Temmuz
Mehmet Karadere (19) Camicedit Mahallesi Debboylar mevkisinde Halil Azman'a ait inşaatta çalıştığı sırada düşerek
yaralandı (haber3.com) 22 Temmuz
D. G. (17) Karaman Organize Sanayi Bölgesinde faaliyet gösteren bir bisküvi
fabrikasının paketleme bölümünde, üretim
bandından gelen paketleri toplarken elini
banda sıkıştırdı. (AA) 22 Temmuz
Antalya'da, bir ekmek fırınında çalışan 17
yaşındaki işçi Mustafa Kabaoğlu, asansördeki tezgahın üzerine devrilmesi sonucu
boynu kırılarak hayatını kaybetti. (AA) 3
Temmuz
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı,
tuğla ve kiremit fabrikalarında, çocuk ve
genç işçilere yönelik bir teftiş yapacak. 21
Temmuz
Ordu’nun köle koşullarında çalıştırıldığı
gerekçesiyle ailesi şikayetçi oldu. Çocuk
işçi çalıştıran işyeri Sadık’ın kolunu kaybetmesi ardından sigorta yaptı. (ANF) 8
Ağustos
Zonguldak'ta kaçak olduğu belirtilen bir
maden ocağında meydana gelen göçükte 17
yaşındaki işçi Abdullah B. hayatını kaybetti. (cihan) 27 Ağustos
ILO tarafından Haziran ayında yayımlanan
raporda, tüm dünyada çalışan toplam 215
milyon çocuktan 115 milyonunun, tarım,
madencilik ve inşaat gibi sahalardaki
tehlikeli işlerde çalıştırıldığına dikkat
çekmişti. Türkiye'de ise 7 ile 14 yaş
arasındaki her üç çocuktan biri çalıştırılıyor.
Türkiye çocuk işçiliğinin her geçen gün
arttığı ülkelerden biri. Devlet İstatistik Enstitüsü'nün araştırmasına göre 6 ile 14 yaş
arasındaki toplam 11 milyon çocuğun, 3
milyon 842 bini çalışıyor ve bu çocukların
yarısından çoğu okuma, yazma bilmiyor.
(tekgida.org.tr) 9 Ağustos
EYLÜL
Hakkari Şemdinli ilçesine bağlı Dereçik
beldesi merkez Koçyiğit Mahallesi'nde
akşam saatlerinde çalıştığı inşaatın beton
tabiyesini atmak isteyen Mehmet Zahir
Akbaş (17) ve Bayram Şin'in (19)
bulunduğu tahta iskeletin bir bölümü çöktü.
İnşat göçüğü altında kalan işçiler, Derecik
Sağlık Merkezi'nde yapılan ilk müdahaleden sonra Şemdinli Devlet Hastanesi'ne
sevk edildi. (Sabah) 30 Eylül
Mardin’in Nusaybin İlçesi’nde mevsimlik
işçileri taşıyan minibüs kontrolden çıkıp
şarampole devrildi. Kazada, çoğunluğu
çocuk 15 işçi yaralandı. (Hürriyet) 25 Eylül
EKİM
AĞUSTOS
Günde 12 saat ve sigortasız çalıştırıldığı
çamaşırhanede iş kazası geçiren 16
yaşındaki Sıddık Ordu sağ kolunu kaybetti.
Eskişehir'in Alpu ilçesinde meydana gelen
trafik kazasında traktör römorkuna arkadan
çarpan otomobilde ki ikisi çocuk 7 tarım
işçisi yaralandı. (haberciniz.biz) 22 Ekim
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 161
KASIM
Şanlıurfa'nın Harran İlçesi'nde, çadırda
kalan 6'sı çocuk 14 tarım işçisi, yaktıkları
mangal ateşinden sızan karbonmonoksit
gazından zehirlendi. (DHA) 15 Kasım
Devlet Su İşleri'ne (DSİ) ait sulama
kanalına girdiği iddia edilen 15 yaşındaki
mevsimlik tarım işçisi Harun Demirel (15)
boğuldu. Kanaldan cesedi çıkarılan tarım
işçisinin annesi sinir krizi geçirdi. Uzun
süre yerde baygın kalan acılı anne, hastaneye kaldırıldı. (cihan) 10 Kasım
Bursa'nın İnegöl ilçesinde bir fabrikada
yakıt kazanının bulunduğu yeri temizleyen
16 yaşındaki Muhammed Baykal, topladığı
çöpün içinden çıkan sprey şeklindeki ilaç
tüpünü yanan kazana attı. Baykal, kapağı
kapatmak üzereyken kazana attığı tüpün
patlaması neticesinde yüzünden yaralandı.
(sendika.org) 12 Kasım
Konya'nın Sarayönü İlçesi'nde bir tüp bayisine ait depoda meydana gelen patlama
ardından çıkan yangını söndürmeye çalışan
işyeri sahibi ve 18 yaşındaki işçi Hasan
Hüseyin yaralandı. (DHA) 17 Kasım
Gaziantep'te Nurdağı ilçesine bağlı Tülüce
köyünde meydana gelen olayda, tarlada işçi
olarak çalışmak için Şanlıurfa'dan ailesiyle
birlikte geldiği öğrenilen Halide A. (18)
çadırda çay demlemek istedi. Daha önceden
eriyen kabloları fark etmeyen genç kız
kablolara dokununca elektrik akımına
kapılarak hayatını kaybetti. (AA) 18 Kasım
ARALIK
İzmir'in Ödemiş ilçesinde bir inşaatta
çalışan genç işçi Ömer Karlı (18) yüksek
gerilim hattına dokununca elektrik akımına
kapılarak hayatını kaybetti. (iha) 20 Aralık
161
Çocuk ve Genç Emeği
Muğla'nın Fethiye ilçesinde elektrik
akımına kapılan bir genç kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti. Edinilen bilgiye
göre Fethiye'nin Kemer beldesinde bir evin
elektrik hattı döşemesini yapan Ali Öztürk
(18), çalıştığı sırada elektrik akımına
kapıldı.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 162
İŞYERİ UYGULAMALARI
OCAK
TRT’de 23 yıldır görev yapan, yönetici-si
olduğu Haber-Sen ile İbrahim Şahin dönemindeki kadrolaşmaları ve usulsüzlükleri
kamuoyunun gündemine taşıyan Osman
Köse, Ankara Büyükşehir Belediyesi’nden
transfer edilen Şahin’in köylüsü Ali
Güney’in de katıldığı bir “operasyonla”
sürgün edildi. (Sendika.org) 27 Ocak
Büro Emekçileri Sendikası (BES) İzmir
Şubesi, SGK il Müdürlüğü’nün geçici
görevlendirme kararına karşı açtığı davayı
kazandı. Sendika üyesi Doktor İlhan Göktay, geçici görevlendirme adı altında Van
Sağlık Sosyal Güvenlik Merkezi’ne
gönderilmişti. Bunun üzerine BES karara
karşı İzmir 3. İdare Mahkemesi’nde dava
açtı. Mahkeme, görevlendirmede kamu
yararı olmadığını belirterek, kararı iptal etti.
(ANF) 26 Ocak
Bingöl İHD Şube Başkanı olan öğretmen
Nihat Aksoy hakkında 10 Aralık Dünya
İnsan Hakları Günü nedeniyle öğrencilere
yaptığı konuşmada, ilköğretim okullarında
her sabah okutulan "andımız"ın evrensel
insan hakları değerlerine uymadığını
söylediği için hakkında soruşturma açıldı.
Konu hakkında açıklama yapan Aksoy,
Bingöl'de 100. Yıl İlköğretim Okulu'nda
Çocuk Hakları Kulübü rehber öğretmeni
olduğunu belirterek 10 Aralık tarihinde okul
bahçesinde öğrencilere günün anlam ve
önemine dikkat çekmek için konuşma
yaptığını söyledi. (ANF) 6 Ocak
Hatay’ın Samandağ ilçesinde yaşanan
sürgün olayı eğitimcileri isyan ettirdi.
Zübeyde Hanım İlköğretim Okulu Müdürü
Fadime Berk okuluna denetim için gelen
müfettişlere katkı payını toplamayacağını
söylediği, okuluna hizmetli talep ettiği ve
denetimi eleştirdiği için başka bir okula
öğretmen olarak sürgün edildi. (Evrensel) 6
Ocak
Dersim’in Pertek ilçesinde Mayıs ayında
Anadolu Meslek Lisesi öğrencisi S.A.’ya
cinsel istismarda bulunan Muhammed B.,
görevine devam ederken, taciz olayını
protesto eden 3 hemşire Sağlık Bakanlığı
tarafından sürgün edildi. (Evrensel) 14
Ocak
BÜRO Emekçileri Sendikası (BES) Adana
Şubesi
Seyhan
Kaymakamlığında
çalışanların yemek haklarının ellerinden
alınmasını
protesto
etmek
için
kaymakamlık önünde basın açıklaması
yaptı. (Evrensel) 19 Ocak
ŞUBAT
Hükümet tarafından 12 kez farklı illere
atanan Erzurum Milli Eğitim Müdürü Fevzi
Budak, 13.üncü kez Kars’a atandı. Her
atamasından sonra mahkeme kararı ile
görevine dönen Budak’ın son atamasının
camialarını çileden çıkardığını belirten Türk
Eğitim-Sen Genel Başkanı İsmail Koncuk,
eğitim çalışanlarını sürgün edenlerini şiddet
ve nefretle kınadıklarını açıkladı. (Evrensel)
25 Şubat
Şırnak’ta sürgün protestosu. Şırnak Emek
Platformu Devlet Hastanesi’ndeki SES
Temsilcisi Bahri Erener’in iki hafta önce
“geçici görevlendirme” adı altında Cizre’de
görevlendirilmesine yönelik İl Sağlık
Müdürlüğü önünde basın açıklaması yaptı.
(Evrensel) 1 Şubat
MART
Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Turhan
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 163
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesinde faaliyet
gösteren SGA adlı temizlik şirketinde
çalışan 1600 işçiye 10 Şubat 2011 tarihinden itibaren anne kızlık soyadları alınarak
parmak izi tespitiyle işyerine giriş şartı
koyan bir uygulama başlatıldı. Uygulamaya
tepki gösteren Ses İzmir şubesi ve DevSağlık İş Sendikası, Ege Üniversitesi
çalışanları ile beraber hastane bahçesinde
bir basın açıklaması yaptılar. (Evrensel) 6
Mart
İstanbul Okmeydanı Eğitim ve Araştırma
Hastanesi’nde, hastane yönetiminin
baskılarına dayanamayıp intihar girişiminde
bulunan hemşire için hastane çalışanları ve
SES üyeleri hastane önünde eylem yaptı.
SES Şişli Şube Yöneticisi Semra Ustabaş,
vardiya çıkışlarında servis tahsis edilmediği
için arkadaşlarının defalarca taciz ve
tecavüz girişimlerine maruz kaldığını,
bölümleriyle ilgili hiçbir alakaları
olmamasına rağmen çalışanların farklı
bölümlerde görevlendirildiğini, yaşanan aksaklıkların idareye bildirilmesine rağmen
ilgilenilmediğini söyleyerek konuşmasını
sonlandırdı. (Evrensel) 2 Mart
Samsun’da Atatürk ilköğretim Okulu’nda
çocukların oyun alanına anaokulu binası
yapılmasına karşı çıktığı içir yargılanan
öğretmenlerden Bedrettin Önder ve Türkan
Kahraman, beraat ettikleri halde Çarşamba
ilçesi halk eğitim merkezine sürgün edildi.
(Evrensel) 20 Mart
eylemdeydi. (Sendika.org) 6 Nisan
Ege Üniversitesinde (EÜ) çalışan tekniker
Cihat Erdener'in, kendisine bezdiri (mobbing) uyguladığı iddiasıyla Fen Fakültesi
Dekanı Prof. Dr. Nadide Kazancı aleyhine
açtığı 5 bin liralık manevi tazminat davasına
devam edildi. Dekanın da bulunduğu bir
toplantı esnasında Cihat Erdener'in atölye
hakkında bir görüş bildirmek istemesi üzerine Kazancı'nın "Biz sizin adınıza
düşünürüz. Sizin görüş bildirmenize gerek
yok." dediğini belirten Deniz, Erdener'in bu
olaylar yüzünden bunalıma girdiğini iddia
etti. (Zaman) 27 Nisan
İzmir Büyükşehir Belediyesi Genel
Sekreter Yardımcısı Ferda Eser, İzmir
Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz
Kocaoğlu'na kendisine işyerinde 'mobbing'
uyguladığı gerekçesiyle 250 bin TL.'lik
tazminat davası açtı. Başkan Kocaoğlu'nun,
güven bunalımı oluştuğu gerekçesiyle,
yetkilerini elinden alıp başkanlık emrine
verdiği Genel Sekreter Yardımcısı Ferda
Eser, Alsancak Garı karşısındaki Kent
Kütüphanesi'nde
görevlendirilmişti.
(Zaman) 14 Nisan
Kısa bir süre önce İŞKUR Genel
Müdürlüğü’nden Ankara İl Müdürlüğü’ne
sürgün edilen Büro Emekçileri Sendikası
(BES) üyesi Sadık Karaca kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti. Karaca’nın
İŞKUR’da yaşanan idari baskılar sonucunda öldüğünü belirten mesai arkadaşları,
İŞKUR önünde eylem yaparak Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanı Ömer Dinçer’i
sorumluluğunu yerine getirmeye çağırdılar.
(Evrensel) 5 Nisan
Ankara Posta İşleme ve Dağıtım Merkezi
(APİD) Başmüdürlüğü çalışanı postacılar,
Haber-Sen Ankara 2 No’lu Şube Başkanı
Yaşar Polat’ın bir ay içerisinde iki kez
sürgün edilmesini protesto etti. Postacılar,
APİD Başmüdürü Ali Aybal’ın istifasını
istedi. (Evrensel) 12 Nisan
NİSAN
MAYIS
Birleşik Taşımacılık Sendikası (BTS),
demiryollarında siyasi kadrolaşma ve
hukuksuz atamalara karşı TCDD Genel
Müdürlüğü ve bölge müdürlükleri önünde
Şırnak'ta AKP'nin 1. sıradan gösterdiği milletvekili adayı Emin Dindar, Cizre'de De-
163
İşyeri Uygulamaları
Tuncer, Tarımsal Yayımı Geliş-tirme Projesi’nin (TARGEL) çalışanlar için tam bir
sorunlar yumağı haline geldiğini kaydetti.
Tuncer, proje için çalışan pek çok mühendisin barınacak konut, elektrik ve su
sıkıntısının yanı sıra, eş ve çocuklarından
da ayrı kalmak zorunda kaldıklarını bildirdi.
Tuncer, çalışanların hiçbir altyapısı olmayan köylerde kaderleri ile baş başa
kaldığına dikkat çekti. (Evrensel) 6 Mart
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 164
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
164
vlet Hastanesi'ndeki doktorları sürgün etmekle tehdit etti. Kendisini karşılamadıkları
iddiasıyla doktorlara gözdağı veren
Dindar'ın "Sabredin, bir ay sonra göreceksiniz" dediği bildirildi. (ANF) 19 Mayıs
Yargıtay, Kocaeli Üniversitesi Öğretim
Üyesi Mustafa Çakır'a mobbing (psikolojik
baskı) uyguladığı iddia edilen Hukuk
Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Zehra Gönül
Balkır hakkında mahkemenin verdiği 3 bin
liralık tazminat cezasını onadı. Kamuda
verilen ilk ceza olan bu karar, emsal teşkil
edecek. (Zaman) 31 Mayıs
Mersin Üniversitesi Silifke Meslek Yüksekokulu'nda öğretim görevlisi kıyımı
yapıldığı iddia edildi. Biri 17 yıldır, diğeri
12 yıldır görev yapan iki öğretim
görevlisinin görevinden alındığı bildirildi.
Yaklaşık 17 yıldır okulda görev yapan Ziraat mühendisi Doktor K. Y. ile 12 yıldır
görev yapan su ürünleri bölümü öğretim
görevlisi su ürünleri mühendisi M. E.'un 25
Nisan 2011 günü okulla ilişikleri kesildi.
Öğretim elamanlarının avukatı Derya
Demir, müvekkilleri öğretim görevlilerinin
yüksekokul idaresinin usulsüz uygulamalarına karşı çıktıkları için bir yıla yakın
süredir çeşitli psikolojik baskılara maruz
kaldıklarını ileri sürdü. (Zaman) 12 Mayıs
HAZİRAN
Ülkü Karlıbel, çalıştığı Askerlik Şubesi’nde
amiri Kıdemli Başçavuş Erdal Akbaş’ın
saldırısına uğradı. Koluna darbeler alan ve
hakarete uğrayan Karlıbel, Akbaş’a dava
açtı. O davada Akbaş, suçsuz bulunurken
Karlıbel, asta saldırma suçundan ceza aldı.
Ataması durdurulan, tayinleri yapılmayan
Karlıbel’in başına gelenler bununla da
bitmedi. Bir de Şube tarafından psikolojik
tedaviye gönderildi. Karlıbel, Mobbing
davasını AİHM’e taşıdı. (ANF) 20 Haziran
Bitlis'te Vali Yardımcısı Süleyman Çelebi,
tartıştığı Basın Halkla İlişkiler Müdürü
Vedat Gülçimen'i kafa darbesiyle yaraladı.
Taraflar Bitlis Cumhuriyet Savcılığı’na
giderek birbirinden şikayetçi olurken, Bitlis
Valisi Nurettin Yılmaz da konu ile ilgili
disiplin soruşturması başlattıklarını söyledi.
(ANF) 21 Haziran
Yargı dernekleri, HSYK kararnamesiyle
başkan, yönetici ve üyelerinin örgüt merkezlerinin bulunduğu Ankara’dan il dışına
atanmalarını protesto etti. YARSAV Genel
Sekreteri Leyla Köksal, kararnameyi
“yargıda bir kıyım ve tasfiye operasyonu”
olarak nitelendirdi. (Sendika.org) 23 Haziran
TEMMUZ
Kocaeli’nin
merkez
ilçesi
İzmit
Belediyesi’nde yaklaşık 30 yıldır yönetici
pozisyonlarda görev yapan 5 memur, iddiaya göre yönetimin ’emekli olun’ isteğine
karşı çıktıkları için 35 kilometre uzaklıktaki
belediyeye ait binada iki masa ve 5 sandalye konulan bir odada görevlendirildi. (haberdemeti.com) 20 Temmuz
Sendikamız
Genel-İş'in
çağrısıyla
Türkiye'nin dört bir yanında alanlara çıkan
belediye işçileri, 1 Ağustostan itibaren
yürürlüğe girecek zorunlu sürgünü protesto
etti. Torba yasada yer alan ve 51 bin işçinin
başka il ve kamu kurumlarına gönderilmesini içeren düzenlemenin geri çekilmesini isteyen belediye işçileri, sürgünün
durdurulması için işkollarında örgütlü tüm
sendikaları ortak mücadeleye çağırdı.
(genel-is.org.tr) 15 temmuz
Diyarbakır Tabip Odası ve Sağlık ve Sosyal
Hizmet Emekçileri Sendikası (SES), Dicle
Üniversitesi Araştırma Hastanesi'nde görev
yapan Dr. İrem Akdemir'in hasta yakınları
tarafından şiddete maruz kalmasını hastane
önünde protesto etti. (etha) 29 Temmuz
Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde çalaışan taşeron işçilerine, 8
Temmuz'da
maaşlarının
zamanında
yatmamasaı nedeniyle yaptıkları eylemden
dolayı soruşturma açıldı. (etha) 27 temmuz
AĞUSTOS
TÜİK’te 657 sayılı Yasanın 4/C maddesine
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 165
Referandum sürecinde TRT, üyelerine
“hayır” oyu vermelerine yönelik bildiriler
dağıtan KESK’e bağlı Haber-Sen yöneticilerine disiplin cezası verdi. TRT’ye göre
sendika “hayır” çalışmasıyla kurumun
huzurunu ve çalışma düzenini bozmuş.
(ANF) 31 Ağustos
Zonguldak'ta 30 madencinin ölümüne
mezar olan grizu faciasının, 12 dakika
öncesinden görüldüğü ancak çalışmaların
durdurulmadığı ortaya çıktı. Başbakan
Erdoğan, 30 madencinin ölümüne ilişkin
"kader" demişti. Bilirkişi raporuna göre,
taşeron firma Yapı-Tek'in yetkilileri ile birlikte Karadon Müessese Müdürü İsmail
Güner de ölümlerden sorumlu. (etha) 23
Ağustos
Özlük hakları daha iyi olduğu için devlet
hastanelerine geçen hemşireler ve Sağlık
Bakanlığı'nın hemşire dağıtım sisteminden
kaynaklanan nedenlerden dolayı Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve
Uygulama Hastanesi'ndeki hemşire sorunu
giderilemiyor. (zaman) 2 Ağustos
Hükümet, il özel idarelerinde görevli
olanların Karayolları Genel Müdürlüğü’ne;
belediyelerde görevli olanların da Milli
Eğitim Bakanlığı ve Emniyet Genel
Müdürlüğü’nün taşra teşkilatlarına gönderilmeleri uygulamasından vazgeçmiyor.
(ankarahaber.com) 14 Ağustos
Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı
Hastahanesi'nde bugün yapılmak istenen
yasa dışı ihaleyi engellemek isteyen taşeron
işçilerine saldırı düzenlendi. Polis ve özel
güvenliğin saldırısında bir işçi beyin
travması, bir işçi boyun kırılması, bir işçi de
kalp krizi nedeniyle hastaneye kaldırıldı.
(sol) 22 Ağustos
Toplama Merkezi Müdürü Yusuf Koç'un,
odasının boyanması talebine karşı çıktığı
için sürgün edildi. Haber-Sen Kavruker'in
eski görev yerine iade edilmemesi durumunda eylem ve hukuki mücadele
başlatacağını duyurdu. (etha) 29 Eylül
EKİM
Adana'da Perihan Yasemen Canöz isimli bir
asistan hekim, hastanede başına gelen döner
bıçaklı saldırıyı anlattı. Asistan hekimlerin
sitesinde yer verilen olay, sağlık emekçilerine dönük şiddetin hangi noktaya vardığını
açıkça ortaya koyuyor. (sendika) 18 Ekim
Eyüp Devlet Hastanesi Acil Polikliniği’nde
görev yapan hekim hastanın fiziki
saldırısına maruz kaldı. 27 Ekim 2011 günü
Eyüp Devlet Hastanesi Acil Polikliniği’ne
boğaz ağrısı şikâyetiyle gelen hastanın
muayenesini gerçekleştiren hekim gerekli
tedaviyi planladıktan sonra hastanın antibiyotik talebini gerek olmaması nedeniyle
reddetmiştir. Bunun üzerine hasta bağırarak
hakaret ve tehdit etmiş, şikâyet edeceğini
söylemiştir. Görevli hekim yaşanan bu
durum hakkında tutanak tutmak isteyince
de hasta hekime saldırarak boğazını
sıkmıştır. (sendika.org) 28 Ekim
İstanbul Tabip Odası, Dev Sağlık-İş ve SES
İstanbul şubeleri, hekimlere çalışma ve can
güvenliği talebiyle yarın Okmeydanı
Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde iş
bırakıyor. (etha) 3 Ekim
DİSK, çalışma hayatını yakından ilgilendiren
kıdem tazminatı, torba yasa ve özel kölelik
büroları olarak adlandırılan özel istihdam
bürolarına ilişkin hazırladığı raporu Meclis
Başkanlığı ve TBMM'de grubu bulanan partilere sundu. (etha) 3 Ekim
KASIM
EYLÜL
Haber-Sen Yönetim Kurul Üyesi Şahin
Kavruker, Yenimahalle Dağıtım ve
Muğla, Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu
(TKİ) Yeniköy Linyitleri İşletmesi
Müdürlüğü tarafından yapılan şikayet üzerine, 203 maden işçisi hakkında kamu
165
İşyeri Uygulamaları
göre çalışan bir personelin maaşına icra
gelmesi gerekçe gösterilerek, önce
"kınama" cezası verildi, ardından da iş akdi
feshedildi. (haksen.org.tr) 6 Ağustos
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 166
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
166
davası açıldığı bildirildi. TKİ Yeniköy
Linyitleri İşletmesi'nde çalışan 203 maden
işçisi hakkında işyeri önünde eylem
yaptıkları için yargılanıyor. (etha) 5 Kasım
Hekimler, AKP hükümetinin gece yarısı
kararı ile çıkardığı sağlık alanına ilişkin
KHK'ya karşı süresiz grev uyarısında bulundu. Dün Ankara'da toplanan Türkiye
Hekim Meclisi, tüm sağlık çalışanlarına
"süresiz g(ö)reve hazır olun" çağrısı yaptı.
(etha) 13 Kasım
İstanbul Diş Hekimleri Odası Başkanı Prof.
Dr. Serdar Çintan, yeni Kanun Hükmünde
Kararname ile hükümetin, meslek odalarını
yetkisizleştirdiğini belirtti. (etha) 21 Kasım
Sağlık Değişim sendikası, V.H.K.İ memurunun 3ay süreyle geçici görevle ilçeye
görevlendirmesini kınadı.(saglikpersoneliplatformu.com) 16 Kasım
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk
Çelik, 657 sayılı kanun değişiklikleri
çerçevesinde eşit işe eşit ücret düzenlemesinden sonra, memur görev yeri konusunda rotasyon yapılacağını Türkiye'nin her
yerinde görevlendirme yapılacağını söyledi.
(AA) 12 Kasım
Aralık
Diyarbakır Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde görevli kadın doktor Rodi Sarıpolat'ın
hasta yakınları tarafından saldırıya
uğraması SES Diyarbakır Şubesi ile
Diyarbakır Tabip Odası tarafından yapılan
basın açıklamasıyla protesto edildi. (etha)
27 Aralık
İzmir Polis Moral Eğitim Merkezi'nde
çalışan polis memuru, 2010'da polisevine
atanan Emniyet Müdürü Emine Cafer'e,
kendisine kasıtlı ve sistematik "mobbing"
uyguladığı iddiasıyla tazminat davası açtı.
(sabah) 23 Aralık
Düzce Tıp Fakültesi hocalarından Doç. İsmail Özdemir’in asistanlara mobbing
yaptığı öne sürüldü. Şikayetlerde
Özdemir’in Madonna’nın tacizci doktorunu
örnek gösterdiği iddia edildi. (star) 11
Aralık
ARALIK
Yayınladığı bayram mesajıyla büyük tepki
çeken Süreyyapaşa Eğitim Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. İrfan Yalçınkaya,
şimdi de hastane çalışanları üzerinde büyük
bir baskı uyguluyor. Sürgünlerle ilgili bilgi
almak isteyen SES işyeri temsilcisi gönderilen fakstan 1 saat sonra görevinden alındı.
Hastane sitesinde yayınladığı dinci mesajla
daha önce büyük tepki çeken Süreyyapaşa
Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi
Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi
Doç. Dr. İrfan Yalçınkaya’nın hastane
çalışanlarına uyguladığı sürgün, baskı ve
görevden alma politikalarına tepki olarak
hastane çalışanları ve SES üyeleri bir basın
açıklaması gerçekleştirdi. (sol) 2 Aralık
Sağlıkta şiddet haberi bu kez bir özel hastaneden geldi. Özel Acıbadem Maslak Hastanesi Acil Servisi’nde görev yapan Dr.
Alex Değirmencioğlu hasta yakınlarının
saldırısı sonucu yaralandı. (ttb.org.tr) 9
Türk Sağlık Sen Genel Başkanı Önder
Kahveci, "Tüm memurlar için 2010 yılında
Torba yasa ile kaldırılan ikametgah
zorunluluğunun 2011 yılında sağlık
çalışanları için geri getirilmesinin önünün
açılması anlamsızdır." dedi. (cihan) 2 Aralık
İstanbul'un iki önemli hastanesinde doktorlar bugün grevde. Çapa ve Cerrahpaşa tıp
fakültelerindeki doktorlar tam gün uygulamasına karşı çıkıyor. Binlerce kişinin
hizmet aldığı fakülte hastanelerinde bugün
acil servisler dışında hizmet verilmeyecek.
(NTV) 22 Kasım
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 167
Tarım ve Üretici Hakları - Analiz
Çalışmak İçin Yaşamak! Mevsimlik Tarım İşçileri
Besime Şen
2011 yılı medya raporlarına bakıldığında tarım ve üretici hakları mağduriyetlerinin
kaynakları bakımından kabaca şu oranlarda dağıldığı görülmektedir:
Hava koşullarına ait yaşanan mağduriyetler: %30
Çalışma koşulları ve mevsimlik işçiler: %15
Üretim fiyatı ve kota uygulamalarına ait mağduriyetler: %14
Yasal kuralların değişimi ile oluşan mağduriyetler: %12
Hayvan ölümü ve kazalar: %10
Arazi yapısı ve kullanımına ait mağduriyetler: %9
Hayvancılığa dair hastalıklar: %5
Geçinme mağduriyetleri: %5
Merkezde ve yerelde devletin düzenleyiciliğiyle kamuya ait arazilerin özel
kişilere, sermayeye aktarıldığını görüyoruz. Ayrıca bu yıl tarım politikalarının
yarattığı yıkımlar yanında çiftçilerin ani iklim değişikliklerine bağlı yağışlardan
büyük zararlar gördüğü görülüyor. Özellikle aşırı yağışlar ve don olayları ekili
arazilerde ciddi zararlara yol açıyor. Hükümetin tarım politikası ve piyasalaşma
nedeniyle tarım ürünlerinin fiyatlarının düşmesi ve mazot gibi tarımsal üretimde
kullanılan girdilerin fiyatlarının yükselmesinin çiftçileri yoksullaştıran bir etki
yarattığı görüldü. Buna karşı çeşitli bölgelerde AKP ilçe binasının basılması,
sandığa gitmeme gibi tepkiler geliştiği görülüyor. Devletin GDO’lu ürünler ve
doğadaki diğer canlılara zarar veren kimyasal ilaçların kullanımı konusunda hiçbir
önlem almaması tarımda tahribatın diğer bir boyutunu oluşturuyor.
Tüm bu sorun ve mağduriyet biçimleri içinde ayrımcılıkla katmerlenmiş ağır
şartlarda çalışan mevsimlik tarım işçilerinin durumu özenle üzerine eğilmeyi gerektiriyor.
Mevsimlik tarım işleri, eşyalarını, yiyeceklerini trene, kamyonlara ve minibüslere
yükleyip çalışmaya giderken yollarda feci şekilde trafik kazalarında hayatlarını
kaybediyorlar ya da Kürt oldukları için ırkçı ayrımcılığa ve şiddete maruz
kalıyorlar. Biz onların varlığından bu tür anlarda haberdar oluyoruz. Öyle bir işçilik
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 168
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
168
hayatı sürüyorlar ki, işveren dahi kimi zaman onların koşullarından mahcubiyet
duyabiliyor. Ama yine de mahcubiyetini azaltmanın gerekçesini bulmuş: “onlar
zaten bu duruma alışıklar”. Mevsimlik tarım işçilerinin bu koşulları, onları
çalıştıranların ve yöneticilerin açıklamaları kanımızı donduruyor. Ama ortada
çıplak bir gerçeklik var: Bu işçilerin çalışma koşulları ve uğradıkları ayrımcılık
her yanıyla güvencesiz çalışma koşullarının ihlalinden çok öte bir şeydir. Ortada
bir insan hakları ihlali var ve artık bu soruna buradan da bakarak çözmeye
çalışmanın çoktan vaktidir!
Çalışma hayatı onlar için doğrudan şiddete dönüşmüş durumda ancak çalışmak
zorundalar, çalışıyorlar. Kazançları çalışmalarını sağlayacak en temel beslenme
ihtiyaçlarını karşılıyor. 12- 14 saat çalışıyorlar. Bunun karşılığında günlük 25 TL
35 kuruş alıyorlar. Tarım işçilerine ödenecek günlük ücretler Başbakanlık genelgesiyle belirlenmiş olsa da tarla sahipleri bu ücreti düşürmek için muhtarlara ve
yerel yönetimlere baskı yapıyorlar. Emek sömürüsünün önünde Başbakanlık genelgesi bile duramıyor. Bu yıl genelgede belirlenen 25 TL 35 kuruş asgari ücrete
rağmen Giresun, Sakarya, Düzce gibi illerde yayınlanan yönetmeliklerde hukuksuz
bir biçimde bu ücretin daha altında ücret tespitleri yapılmıştır. Çalışma saatleri ise
tarım işçisi çalıştırılan yerlerin idarelerince günlük 12 saat şeklinde “örf ve
adetlere” uygun olacak şekilde belirleniyor. Mülki İdareler çalışma saatlerini belirlerken örf ve adetleri referans alıyorlar. Kayısı toplamaya gittiklerinde çalışma
saatleri 16 saate kadar çıkabiliyor. Ücretlerinin bir bölümü ise "dayıbaşı", "çavuş"
denen aracılara komisyon olarak verilmekte.
Ve bu işçiler çalıştıkları dik Karadeniz tepeliklerinde fındık toplarken düşüp
yaralanıyorlar, sakat kalabiliyorlar. Kötü beslenme ve barınma koşullarından dolayı
çokça hastalanıyorlar. Ölümcül durumlar dışında doktora gidemiyorlar. Kısacası,
bu kısa sürede kazanılan ücretle kimse yılın geri kalan diğer aylarını geçindiremiyor. Kalabalık bir aile olsa bile. Ücret düzeyi, kişinin minimum ihtiyacını
karşıladığından; “bunlar çok çocuk yapıyor, hepsi çalışıyor, toplasan çok para eder”
gibi ortalama bir halk değerlendirmesi de hiç geçerli olamıyor.
Türkiye’deki mevsimlik tarım işçileri belirli bir mevsimde ve sürede toplanması
gereken fındık, pamuk, kayısı, soğan, şeker pancarı, zeytin gibi tarım ürünlerinin
yetiştiği bölgelerde bazen benzer bazen yerel koşullara veya üreticinin değişen
kurallarına göre farklılaşan çalışma ortamlarının kendilerine sunduklarıyla yetinmek zorundadırlar. Bu kuralı bozan durumlar da olabiliyor. Yakın zamanda İnegöl,
Dörtyol gibi yerellerde yaşanan etnik gerilimler sonucu milliyetçi gerilimlerin
içinde kalmak istemeyen Kürt gençlerinin ve bazı ailelerin çalışmaya gitmediği
dolayısıyla üreticinin işçi bulmada sıkıntı yaşadığı bilgisine ulaşıyoruz.
Güneydoğulu işçilerin Karadeniz Bölgesine girişinin yasaklanacağı yönünde söylentiler ve İnegöl, Dörtyol’daki olaylar nedeniyle fındık toplamaya gelen işçilerin
azalması çocuk emeğinin kullanımını daha da yaygınlaştırıyor. Hasatta çocuk
işçilerin çalıştırılması tarla sahibiyle işçi ailesinin erkek reisi arasında bir pazarlık
konusudur. Aileler geçim güvenliklerini sağlayabilmek adına ailenin potansiyel
emek gücünü olabildiğince ücrete dönüştürmeye çalışıyorlar. Bunun için
“eşiktekinden beşiktekine” ailenin bütün üyeleri emek piyasasına sokulur. Ancak
tarla sahibi tarafından ürünün en kısa zamanda en az işçilik maliyetiyle toplatılması
amaçlandığından işçinin bol olduğu yıllarda olabildiğince gençler ve yetişkinler
tercih edilir. Ancak bu yıl çalışmaya gelen işçi sayısının azalması nedeniyle işçi
ailesi ile işveren arasında pazarlıkta işçiler önceki yıllara göre daha avantajlı
sözleşmeler yapacak konuma gelmişlerdir. Esasında, işçi ailesi için daha avantajlı
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 169
Üretici ise ürün fiyatlarının serbest piyasa esasları içinde belirlenmesinden
mağduriyetleri üzerine odaklanmış durumda. Yani Kürt işçilerin güvenlik ve etnik
çatışma nedeniyle yaşanan olayların dahi kendilerini mağdur ettiğini düşünmekte.
Dolayısıyla kendilerinin dışında yaşanan bu büyük “devlet” sorunlarının kendi
ekonomik beklentilerini sarsmayacak biçimde çözülmesini umuyor. Çünkü bir ay
içinde toplanamayan ürünlerin heba olmasında kimse milliyetçi reflekslerle teselli
olmuyor. Ama sosyal haklarına dair söylenebilecek tek şey şu: Hiçbir sosyal hak
kullanma olanakları yok. Barınma ve ücret konusunda yerel düzenlemeler olsa da.
Barınma sorununu kendi başlarına çözmek zorunda bırakılan mevsimlik işçiler,
bütün aile fertlerinin ihtiyaçlarını karşılamayı hedefleyerek mucizevi işler
başarmaktadırlar. Un ve leğenine kadar evlerinden getirdikleri malzemelerle ekmeklerini dahi kendileri yapıyorlar. Batı bölgelerindeki fiyatlar yaşadıkları yerlerdeki yiyeceklerin fiyatlarına göre pahalı olduğu için un, şeker, yağ, peynir gibi
temel ihtiyaç maddelerini de beraberlerinde getirmek zorunda kalıyorlar. Kalacak
yerlerde kullandıkları yatak, yorgan, mutfak malzemesini de beraberlerinde getirdiklerinden bindikleri minibüsleri aşırı yüklemek zorunda kalıyorlar.
Taşımacıların ise hasat mevsiminde daha fazla sefer yapabilmek için hız
yapmalarıyla kaza yapmamak artık imkânsız hale geliyor.
Bir gün içinde kurdukları çadırlarının arkasına yaptıkları tandırlarda!
Buzdolapları olmadığından Diyarbakır’dan getirilen içi peynir dolu bidonlar
toprağa gömülüyor. Temiz su ve kanalizasyona erişemiyorlar. Çadırlarını
kurdukları o kamp yerlerinde ortalıkta bir hortum olabiliyor ya da bazen daha
düzenlenmiş bir alt yapı. Ama işçiler bunu dahi işverenin kendilerine sunduğu bir
nimet olarak görebiliyorlar. Tuvalet ve banyo ihtiyaçlarını nasıl çözdükleri
konusunda ise sorulabilecek herhangi bir sorunun onları ne kadar inciteceğini,
“bizim evlerimiz temizdir, her şeyimiz vardır, bakmayın buraya Diyarbakır’a
gelince mutlaka gelin” demelerinden anlıyoruz.
Ordulu bir arkadaşımız, fındıklarını toplamaya gelen Kürt işçilerinin akşamları
iş bitimi-yemek sonrasında çalıp söylediklerini anlatmıştı. “sesleri uzaktan gelirdi,
güzeldi onları dinlemek” demişti. Yıl 1980’ler…ve şimdi yıl 2010, yer Sakarya.
Fındık işçilerine soruyoruz, hiç şarkı-türkü çalıp söylediğiniz oluyor mu diye?
Onlar da hemen şu olayı anlatıyorlar: “…çocuk hastalanmıştı ağlıyordu. Yakında
oturan köylü gece kalkıp bize bağırdı, susturun şunu dedi.” Bu örneğe şaşırmadık
zaten ondan önce işçilerin çocukları ile oynamanın köylü çocuklar arasında akla
gelemeyecek kadar sakıncalı görüldüğünü öğrenmiştik. Büyüklerin işçilere selam
vermesi de kurala bağlanmış sanki. “dayıbaşı” dışındakilere zaten selam verilmiyor.
Çalışma dönemi sona erdiğinde ise dayıbaşına selam vermek de zırh gibi kesiliyor.
Yani köylülerin selamı da hasat mevsiminde süresince işçiler için kurala bağlanmış
durumda. Vatandaş diğer vatandaşa bir tür olağanüstü hal uyguluyor. Bu durum
fındık bölgelerinde o denli olağan karşılanmakta ki, oralı okumuşlar da bu durumu
kanıksamışlar. Kimse şaşırmıyor. Zaten böyle!
Tarla sahipleri, devlet desteklemelerindeki azalmaların, fiyat kontrollerinin
kalkmasıyla ortaya çıkan kayıplarını telafi etmek için birçok yöntem geliştiriyorlar.
Bunlardan biri de ürünün çapalanması, gübreleme ve hasat dönemlerinde
çalıştırdıkları işçileri düşük ücretlerle, günlük 12 saat, yemek ve ulaşım gider-
169
Tarım ve Üretici Hakları
sözleşmeler yapmak demek, Türkiye tarımında çocuk emeği sömürüsünün arttığı
anlamına gelmektedir. Sonuç olarak insani değerlerden uzaklaşıldığı kadar kapitalist ekonomik ilişkiler içinde ayakta kalmak mümkün olabilmektedir.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 170
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
170
lerinden muaf tutuldukları bir çalışma rejimiyle sonuçlanmıştır. Muhalif kesimlerin
söyleminde bir mağdur olarak geniş yer tutan çiftçiler, sistemin kendileri üzerinde
yarattığı iktisadi baskıları telafi etmek için kölelik koşullarına yaklaşan bir çalışma
hayatının mimarları durumuna gelmişlerdir.
İnsan yaşamını hiçe sayan bu çalışma koşullarını kendisi açısından gerekli ve
zorunlu görmektedir. Çünkü o da zaten fındığını tüccara ucuza satmaktadır. Devlet
alımlarının ve fiyat kontrollerinin kalkması ile işçinin çalışma koşullarından zerre
kadar kendini mesul görmemeye başlamış fındık sahibinin hiçbir bir durumda
“meşru” ve “yasal” görülemeyecek tavrı ilginç biçimde mağduriyetin devri ile
sorunsuz görülmektedir. Bu kabul edilemez bir durumdur. Çalışma yaşamının en
altındakileri olan mevsimlik tarım işçileri, piyasa kurallarına terk edilmiş fındık
fiyatı ile mağdur olan üreticinin de sorunlarını bertaraf etmek üzere bedenlerinin
biyolojik sınırları denenecek kadar çalıştırılmakta ve kendilerine iki kuruş
konmaktadır.
Ailece gittikleri yerlerde çalışmak için yaşamaya çabalamaktadırlar. Dahası
yaşamak, çalışmak için bir zorunluluk. Bu zorunluluk, onlar için her türlü yaşamsal
ve sosyal değeri, kültürü, yok kılacak kadar sınırsız ve basit bir iş ilişkisi üzerinden
sürmektedir.
Dolayısıyla özgür emek, güvencesiz çalışma gibi kategorileri geçersiz kılacak
kadar ileri gitmiş bir çalışma yaşamı söz konusudur. Öyle ki bu alana dair yapılan
akademik araştırmaları ve kuramsal tartışmaları sınırlı bir yerde tutacak kadar vahşi
ve insansızlaşmış bir çalışma hayatı sürmektedirler, gözlerimizden uzakta. Çünkü
bu işçiler çadır ve derme çatma geçici barınaklarda tam anlamıyla acımasız bir
kamp hayatı sürmektedirler.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 171
TARIM VE ÜRETİCİ HAKLARI
OCAK
ŞUBAT
Siirt Ziraat Odası Başkanı Gündüz Tanık, il
genelinde kuraklık tehlikesinin sürdüğünü
belirterek, kuraklıktan 10 bin civarında
çiftçinin zarar göreceğini belirtti. (ANF) 8
Ocak
Sakarya'nın Akyazı ilçesinde bir tavuk
çiftliğinde çıkan yangında, 16 bin civciv
telef oldu. Reşadiye köyünde Mahmut
Yümsel'e (55) ait tavuk çiftliğinde henüz
belirlenemeyen bir sebeple yangın çıktı.
(Zaman) 22 Şubat
Mevsim koşullarının domates üretimini
düşürmesi üreticiyi vurdu. Salihli'de 45
çiftçi, Tamek Gıda ve Konsantre Sanayi ve
Ticaret A.Ş. ile yaptıkları anlaşmada vaat
ettikleri tonajı üretemedikleri için hacizle
karşı karşıya kaldı. (ANF) 12 Ocak
Edirne’nin Keşan ilçesine bağlı Şabanmera
köylüleri, 3 yıl önce özel ağaçlandırma
yapılması için 49 yıllığına Eski Muhtar
Nevzat Meriç ile Eski Keşan Kaymakamı
Abdulkadir Karataş’ın oğlu Gökhan
Karataş’a verilen yaklaşık 500 dönümlük
araziyi geri almak için Keşan Kaymakamlığı önünde eylem yaptı. (Evrensel) 15
Ocak
Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Dekanı Prof. Dr. Ayzin B. Küden, Türkiye'deki en önemli zeytin gen merkezinin
yok edilmek istendiğini açıkladı. (Zaman)
24 Ocak
Muğla'nın Bodrum ilçesinde etkili olan
sağanak yağış sonucu meydana gelen selde
697 arı kovanı telef oldu. (Zaman) 29 Ocak
Don ve hava koşullarından dolayı domates
üretimindeki düşüş üreticiyi vurdu. Manisa'da 45 çiftçi, Tamek Gıda ile yaptıkları
anlaşmada vaat ettikleri tonajı yakalamayınca hacizlik oldu. Tarım İl
Müdürlüğü'nün çiftçilerin yüzde 40'lık
zararı olduğuna şeklindeki raporuna
rağmen, Tamek Gıda zararın maliyetini
çiftçiye çıkarttı. (Günlük) 13 Ocak
Zeytinliklerde madenciliğe engel olan
Zeytin Yasası bir türlü delinemeyince,
hükümet formülü “zeytinlik” tanımını
değiştirmede buldu. Zeytin-Sen bu gelişme
karşısında bir basın açıklaması yayımlayarak, çiftçileri ve doğayı tahrip eden
düzenlemeden vazgeçilmesini istedi. “Bu
durumdan yılmayan maden şirketleri, şimdi
de, 25 dönümden az zeytini olan (250 ağaç)
çiftçileri kolay lokma olarak görerek,
‘Zeytinlik Tanımı 25 dönüm altı araziler
için geçerli değildir’ şeklinde bir ‘tanım’
değişikliğini zorlamaktadırlar. Bu tanım bir
‘yönetmelik’te yapılmaktadır. Yani yasayla
yapılamayan yönetmelikle yapılmak istenmektedir. Bu kabul edilemez. Bu yönetmelik Danıştay tarafından iptal edilse bile
iptal gerçekleşene kadar bu tanıma uygun
olan 130 milyon zeytin ağacımızın 100 milyonu tehdit altına girer. (Sendika.org) 11
Şubat
Bir dönem nüfusunun hemen hemen
tamamının hayvancılık ve tarımla geçimini
sağladığı Dersim’ de son on yılda büyük bir
gerileme yaşanıyor. Dersim’de hayvancılıkla uğraşan ailelerin büyük bölümü artık
hayvancılığı bırakırken kalanlarda karın
tokluğuna küçük aile işletmeciliğiyle kendi
geçimleri için hayvancılık yapıyor.
(Evrensel) 28 Şubat
Antalya'nın Manavgat ilçesinde mandıracıların, süt toplamama boykotu dördüncü
gününde de sürdürdü. (Zaman) 11 Şubat
Giresun Ziraat Odası (GZO) Başkanı Özer
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 172
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
172
Akbaşlı, fındık üretiminin kuraklığın
ardından şimdi de don tehdidi altında
bulunduğunu söyledi. (Zaman) 13 Şubat
Tarım Kredi Kooperatifleri Mersin Bölge
Müdürü Osman Nuri Okumuş, "merdiven
altı üretim" olarak nitelendirilen, sertifikasız
tohum, gübre ve ilaçların ürünün kalitesini
düşürdüğünü, bunun da "ihracatta
Türkiye'nin belini büktüğünü" bildirdi.
(Günlük) 15 Şubat
MART
Kısa bir süre önce Malatya İl Mera
Komisyonu’nun aldığı karar gereği,
Akçadağ, Doğanşehir ve Yazıhan
ilçelerindeki meralar şirketlere ve tüzel
kişiliklere kiraya verildi. Mera yasasının 12.
maddesi gereğince ıslah etmek koşulu ile
yapılacak hayvansal faaliyetler için meralar
ihaleyle 49 yıllığına kiraya verilirken, yasa
gereği hayvancılıkla uğraşan halka öncelik
tanınması gerekiyordu. Ancak ihalelerin
tamamı şirketlere ve zenginlere verildi.
Akçadağ ilçesine bağlı Ören beldesi halkı
ise meralarının kiralanmasına karşı tepkili.
Ören’e ait 5 bin dönümlük meranın vasfını
yitirmemiş otlatmaya uygun olan 3 bin
dönümün üzerindeki kısmı 2 kişiye ihale
edildi. Ören halkı ihalenin iptali için önce
kasabada bir komite kurarak imza
kampanyası başlattı. (Evrensel) 15 Mart
NİSAN
Osmaniye'de bir kamyonun, karşıdan
karşıya geçen koyun sürüsünün içine
dalması sonucu onlarca koyun telef oldu.
(Zaman) 29 Nisan
Osmaniye'nin Kadirli ilçesine bağlı
Yoğunoluk Köyü'nde aç kalan kurtlar 22
koyunu telef etti. (Zaman) 20 Nisan
Kütahya'da dağdan inen kurt, 4 ayrı yerde
yaptığı saldırıda 1 kişiyi öldürdü, 1 kişiyi
de ağır yaraladı. Kurtun, üçüncü saldırıyı
yaptığı yerden 2 kilometre ileride 16 büyük
ve küçükbaş hayvanı yaraladığı öğrenildi.
(Zaman) 14 Nisan
Giresun Ziraat Odası (GZO) Başkanı Özer
Akbaşlı, Giresun'da orta ve yüksek kolda
kar yağışının etkili olduğunu, fındık üreticilerinin yaşanabilecek don nedeniyle zarar
görme endişesini taşıdığını söyledi.
(Zaman) 12 Nisan
Antalya Tarım İl Müdürlüğü ve Aksu Tarım
İlçe Müdürlüğü tarafından başlatılan hasar
tespit çalışmaları tamamladı. Elde edilen ilk
sonuçlara göre bölgede, yaklaşık 49 milyon
liralık zarar oluştu. Toplam 8 bin 460 dekar
alan afetten etkilenirken 845 çiftçinin de
zarar gördüğü tespit edildi. (Zaman) 4
Nisan
MAYIS
Şırnak'ın Silopi ilçesinde deprem sonrası
meydana gelen şiddetli yağmur ve fırtına
sonucunda ilçedeki tarım alanlarında 200
dönümlük ekili ürünlerin yüzde 90'ında
hasar meydana geldi. (Zaman) 30 Mayıs
Malatya'nın Kale ilçesinde etkili olan dolu
yağışı kayısı ağaçlarında hasara neden oldu.
Ceviz büyüklüğündeki dolu taneleri kayısı
çağlalarını dallarından kopardı. (Zaman) 30
Mayıs
Türkiye'nin önemli kiraz üretim ve ihraç
merkezlerinden Isparta'nın Uluborlu
ilçesinde meydana gelen dolu yağışı kiraz
bahçelerini vurdu. (Zaman) 29 Mayıs
Ağrı'nın Hamur ilçesine bağlı Kaçmaz
Köyü'nün yakınında bulunan Döşerme
Yaylası'nda 7 büyükbaş hayvanın
katledildiği bildirildi. (Zaman) 27 Mayıs
Muş'ta nisan ve mayıs aylarındaki aşırı
yağışlar nedeniyle dağlık alanlardaki
köylerde
yaşayan
vatandaşların,
hayvanlarına ot ve yem bulmakta sıkıntı
çektikleri belirtildi. Hayvanlarını dışarı
çıkaramadıklarını söyleyen köylüler ot ve
yem bulmakta sıkıntı çektiklerini kaydetti.
(Zaman) 24 Mayıs
Kurtalan ilçesinde dolu ve yağışın tarım
arazileri, yol ve içme sularında zarara yol
açtığı belirtildi. Yaklaşık 13 bin dekar arazi
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 173
Mersin'in
Silifke
ilçesinde
ceviz
büyüklüğünde yağan dolu sebze ve meyve
bahçelerine zarar verdi. Çaltıbozkır
köyünde ise 6 hayvan telef oldu. Açık ve
sera alanlarındaki zeytin, limon, elma,
karpuz, nar, domates, çilek gibi ürünlerde
yaklaşık yüzde 80'nin üzerinde zarar meydana geldi. (Zaman) 12 Mayıs
Şanlıurfa'da ürünleri dolu vurdu, evleri sel
bastı. Fıstık, badem, kayısı gibi meyveler
doludan zarar gördü. Buğday, arpa ve mercimek gibi tahıllar ise yağmur suları ile
yerle bir oldu. 30 evin su baskınına uğradığı
köyde üzüm bağları da su altında kaldı.
(Zaman) 1 Mayıs
Fındık-Sen Genel Başkanı Kutsi Yaşar, 13
Nisan gecesi yaşanan don olayının fındığa
zarar verdiğini söyledi. Yaşar, şunları
aktardı: "Sigorta şirketleri keyfi uygulamalarla istedikleri kararları alabilmektedirler. Eksperler şirketlerin istekleri
doğrultusunda ve bu şirketlerin güdümündeki Tarsim'in emir kulu gibi çalışmaktadırlar.
Sigortalama
dönemlerinde
üreticileri teşvik etmek için her gün reklâm
ve ilan yapanları, tahmini don afeti yüzde
10-20 de olsa ya da sınırlı sayıda fındık
bahçesi de olsa genelleme yaparak 'don
afeti olmamıştır' diye kesin yargısına
varmamalarını ve bir nebze sorumlulukla
bilimsel olmaya davet ediyoruz." dedi.
(Zaman) 3 Mayıs
HAZİRAN
Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker,
2011 yılı yaş çay alım fiyatını, taban fiyat
98 kuruş, destekleme primi de 12 kuruş
olmak üzere 1,10 lira olarak açıkladı.
Emeğinin karşılığını bu yıl da alamayan
Çay üreticisi bu fiyata tepkisini çayı sokağa
dökerek gösterdi. (Sendika.org) 3 Haziran
2011 yılı 1. sürgün yaş çay sezonunun
kapanmasına az bir zaman kala çay üreticilerinin isyanları dinmiyor. Önce Ardeşen’de
çayı sokağa döken ardından Çaykur’a ait
Rize Taşlıdere çay fabrikası önünde eylem
yapan çay üreticileri Rize’nin Güneysu
İlçesi’ndeki AKP İlçe binasını basarak
eylem yaptı. (Sendika.org) 28 Haziran
Yaz
mevsimi
gelmesine
rağmen
Türkiye'nin birçok bölgesinde etkili olan
sağanak yağışlar, özellikle Çukurova'da
tarım ürünlerine büyük zarar verdi. Mevsim
normallerinin dışında seyreden yağışlar nedeniyle başta domates olmak üzere karpuz
ve kavunda verim yüzde 50 düştü. Şiddetli
yağmurun özellikle domatesin olgunlaşma
dönemine denk gelmesi üreticinin büyük
zarar etmesine neden oldu. (Zaman) 21
Haziran
Siirt'in Pervari ilçesinde, koyun sürüsünün
mayına basması sonucu, bir çoban
yaralandı ve 8 koyun telef oldu. (Zaman) 18
Haziran
Edirne merkeze bağlı Yenikadın köyü,
şarbon hastalığı nedeniyle karantinaya
alındı. Geçtiğimiz günlerde 4 büyükbaş 1
küçükbaş hayvanın telef olması üzerine
köylüler durumu İl Sağlık Müdürlüğü'ne
bildirdi. (Zaman) 13 Haziran
Bitlis merkeze bağlı Arıdağ köyünde
yaşayan 506 seçmen, yaşadıkları ekonomik
sıkıntıları ve köyün tek geçim kaynağı olan
tütün ekiminin durdurulmasını gerekçe
göstererek sandığa gitmedi. (Zaman) 12
Haziran
Manisa'nın Akhisar ilçesinde etkili olan
hortum yüzlerce zeytin ağacını kökünden
söktü, bin 500'ün üzerinde zeytin ağacının
ürününü de yerlere döktü. (Zaman) 10
Haziran
Düzce'de Şap hastalığı nedeniyle 3 köy
karantinaya alındı. (Zaman) 4 Haziran
TEMMUZ
Çiftçi Sen yayımladığı bir açıklama ile
hükümetin nişasta bazlı şeker kotasını
arttırmasını eleştirdi: "Nişasta bazlı şekerin
kotasının artması şeker pancarı üreticisine
zarar veriyor" (Sendika) 5 Temmuz
Ukrayna'dan Bandırma Limanı'na gelen
173
Tarım ve Üretici Hakları
doludan zarar görürken, Bözoyük Köyü'nde
7 evin sular altında kaldığı açıklandı.
(Zaman) 16 Mayıs
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 174
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
174
“Osama” ve “Volgabolt” isimli kuru yük
gemilerinde GDO'lu mısır geldiği ihbarını
alan Bandırma Gümrük Muhafaza
Müdürlüğüne bağlı ekipler, iki gemiye
Bandırma Limanı açıklarında operasyon
düzenledi. Operasyonda gemilerden alınan
mısır numuneleri incelenmek üzere
TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezine
gönderildi. TÜBİTAK Marmara Araştırma
Merkezi'nde yapılan incelemede, “Osama”
isimli gemide bulunan mısırın GDO'lu
olduğu belirlendi. (radikal) 5 Temmuz
Geçen yaz yoksul yurttaşların yüksek fiyattan aldığı domates, bu sene günden güne
gerileyen fiyatıyla tüketicinin yüzünü
güldürürken, çiftçileri ve tarlada çalışan
emekçileri ise kara kara düşündürüyor.
Çiftçinin tarlasında kilosunu 15 kuruşa
sattığı domatesin pazardaki fiyatı 25 kuruşa
kadar geriledi. Domates üreticisi Kazım
Aydın, “Geçen yıl yüzümüzü güldüren domates bu yıl çiftçiyi çileye soktu. Tarlada
kilosu 10-15 kuruş olan domatesin maliyeti
35-40 kuruştur” dedi. AKP’nin tarım
politikasını eleştiren Aydın, “AKP iktidara
geldiğinde mazotun litre fiyatı bir lira 60
kuruştu, şimdi ise mazotun litre fiyatı 3 lira
50 kuruştur. AKP çiftçiliği bitirmeye
çalışıyor. Bırak dağları bombalamayı, bu
çiftçinin feryadına ses ver. Sen bu ülkenin
başbakanısın, bu çiftçilerin sorunlarını
çözmeye mecbursun. Ürünlerimiz ise tarlada kaldı. Ürünlerimiz satılmıyor” diyerek,
tepkisini gösterdi. (gündem) 6 temmuz
arı ölümlerine Söke Ovası’ndaki pamuk
tarlalarında bu dönemde görülen topalak
otu zararlısıyla mücadelede kullanılan
kimyasal ilaçların neden olduğunu tespit
etti. (aydinnethaber.com) 2 Temmuz
Erzincan'da etkili olan yağmur yağışı,
Günebakan Köyü'nde sele sebep oldu.
Selde 4 ahır yıkıldı, 2 hayvan telef oldu.
(nehaber24.com) 18 Temmuz
AĞUSTOS
Çeşitli illerden fındık toplamak için Ordu'ya
gelen mevsimlik tarım işçileri, hem fındık
ürününün düşük olmasından hem de hava
şartları nedeniyle hasadın geç başlayacak
olmasından
dolayı
umduklarını
bulamadılar. (Star) 8 Ağustos
Şanlıurfa’da, tarlalarda 48 derec sıcaklığın
altında çalışarak oruç tutup derme çatma
evlerde barınan tarım işçileri, akşam saatlerinde de burada oruçlarını açıyor. (sanliurfahaberturk.com) 3 Ağustos
Adana’nın Tuzla beldesinde, çadırlarda
yaşayan tarım işçilerinin çilesi bitmek
bilmiyor. Barınmadan eğitime, sağlıktan
ulaşıma kadar birçok sorun yaşayan tarım
işçilerine şimdiye kadar sayısız vaatte
bulunulmasına rağmen sorunların çözümü
için hiçbir adım atılmadı. (Evrensel) 19
Ağustos
ÇAYKUR’un 1 hafta önce başlattığı 2011
yılı 2 sürgün yaş çay kampanyası kota ve
kontenjan uygulamasıyla zor durumda
kalan üreticiler, yaş çay alımlarına bir gün
ara verilmesi nedeniyle bir kez daha
mağdur edildi. Topladıkların çayların
bozulmaması için hemen fabrikalara verilmesi gerekirken, alımların durdurulması,
Başta Rize olmak üzere Trabzon, Artvin ve
Giresin illerinde, geçim kaynağı sadece çay
olan, 210 bin yurttaşı mağdur etti. (diha) 20
Temmuz
Doğu ve Güneydoğu illerinden tarım
alanlarında çalışmak üzere Çukurova`ya
gelen tarım işçileri, bayramın ilk günü
çadırlarda bayramlaşıp diğer günlerde tarlaya gidecek. Çocuklarına oyuncak alamayan işçiler, tarım ilacı kutularını oyuncak
arabaya dönüştürüyor. (AA) 30 Ağustos
Şanlıurfa Siverek'te 700 kovanda binlerce
arı sıcak havada telef oldu.(Sabah) 31
Temmuz
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB)
Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, gübre
fiyatlarında geçen yıla göre yaşanan ve
yüzde 55 ila yüzde 90’lara varan yüksek
artışların üretici kesimi tedirgin ettiğini belirterek, "Yüksek zamlar gübreden kaçışa,
Söke’de meydana gelen ani arı ölümlerini
araştıran uzmanlar, yaptıkları araştırmada
EYLÜL
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 175
'Çocuklar geleceğimizdir', sloganıyla
hazırlanan ‘Gülen Çocuk’ projesiyle
çocukların fındık tarımında çalıştırılmasının
önüne geçilmesi amaçlanıyor. (dunyabultesni.net) 7 Eylül
Ordu Ziraat Odası Başkanı Necat Avcı
üreticilere, “Fındığın fiyatını başkasının
insafına bırakırsak, sonuçlarını daha önce
yaşadığımız gibi bu günde görürüz” diyerek, ürünlerini evlerinde, depolarda veya
harmanlarda bekletmesini istedi. (orduajans.com) 8 Eylül
Öğrenci potansiyeli ile Türkiye'nin 4'üncü
ili olan Şanlıurfa'da okul çağındaki yaklaşık
120 bin öğrenci tarlada çalışıyor. İlk ve
ortaöğretimde 660 bin öğrencisi olan
Şanlıurfa'nın okula gelen öğrenci sayısının
540 bin olduğu öğrenildi. 120 bin tarım
işçisi öğrencinin okullaştırılması için Vali
Celalettin Güvenç düğmeye bastı. Yeni
atanan öğretmenlere seslenen Vali Güvenç,
okula gelmeyen öğrencilerin okullaştırılması için öğretmenleri göreve çağırdı. (aktifhaber.com) 16 Eylül
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma
Şahin, tarım işçisi ailelerin çocuklarının
eğitiminin aksaması konusuna ilişkin,
"Genelgelerin yetersiz kaldığı yerde yasal
boyutun güçlendirilmesi gereken çalışmayı
başlattık" dedi. (AA) 20 Eylül
EKİM
Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube
Başkanı Ahmet Atalık GDO'lu ürünler ve
ithal sürecinde hazırlanan raporlar hakkında
önemli açıklamalar yaptı. Bianet'ten Yüce
Yöney'in haberine göre, Biyogüvenlik Kurulu genetiği değiştirilmiş 10 mısır çeşidinin
daha yem amaçlı kullanılmak üzere ithal
edilmesiyle ilgili olarak bilimsel risk ve
sosyo-ekonomik değerlendirme raporları
hazırladı ve bunları halkın görüşüne açtı.
Kurul son kararını verirken kamuoyu
görüşünü de dikkate almak zorunda
olduğundan belli bir süre içinde internet
ortamında raporları okuma ve itiraz etme
imkanı var. (Radikal) 4 Ekim
Turgutlu Ziraat Odası Başkanı Abdullah
Şenol, pamukta düşük fiyatın ardından
bölgede etkili olan yağış nedeniyle
üreticinin büyük hayal kırıklığı yaşadığını
söyledi. (AA) 13 Ekim
TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar,
Türk çiftçisinin, prim desteği ve ithalatı engelleyici tedbirlerin etkisiyle, son yedi yılda
üretimi ikiye katladığını belirterek, “Ancak,
Eylül ayı itibarıyla üreticinin eline geçen
fiyat, maliyetin gerisinde” dedi. (sakarya
yenigün) 15 Ekim
Adıyaman Ziraat Odası Başkanı Kemal
Şahin, Adıyaman'ın tütün sorununun
çözümünün Tütün Üreticileri Birliği'ni kurmaktan geçtiğini söyledi. (AA) 17 Ekim
Samsun'un Çarşamba ilçesi Ziraat Odası
Başkanı İsmail Güngör, belirli bir olgunluğa
ulaşan kivinin, üreticilerin bilinçsiz hasat
yapması nedeniyle kalite değerini yitirdiğini
söyledi. (cihan) 22 Ekim
KASIM
Şanlıurfa'da Devlet Su İşleri'ne (DSİ) ait sulama kanalına girdiği iddia edilen 15
yaşındaki mevsimlik tarım işçisi Harun
Demirel (15) boğuldu. Kanaldan cesedi
çıkarılan tarım işçisinin annesi sinir krizi
geçirdi. Uzun süre yerde baygın kalan acılı
anne, hastaneye kaldırıldı. (mynet) 10
Kasım
ABD’nin Türkiye’nin de içlerinde
bulunduğu birçok ülke üzerinde GDO
(genetiği değiştirilmiş organizma) ihracatının zarar görmemesi için, genetiği ile
oynanmış gıdaların zararlı olmadığı
yönünde lobi faaliyetleri yürüttüğü ortaya
çıktı. Haber sitesi Bianet, ABD’li diplomatların yazışmalarını yayımlayan WikiLeaks
belgelerini inceleyerek ABD’nin Türkiye ve
diğer ülkelerde yürüttüğü “GDO sağlığa
zararlı değildir” politikasını gözler önüne
serdi. (Cumhuriyet) 14 Kasım
Greenpeace Akdeniz, genetiği değiştirilmiş
organizmalar (GDO)konusunda kampanya
başlattığını duyurdu. Kampanyanın başlan-
175
Tarım ve Üretici Hakları
bu durum da ciddi verim kayıplarına neden
olduğunu" bildirdi. (Milliyet) 4 Eylül
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 176
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
176
gıcı, 10 adet genetiği değiştirilmiş mısır
çeşidinin Türkiye’ye ithalatına ilişkin
yapılan resmi başvurunun tartışıldığı bir
döneme denk düşüyor. Türkiye’de GDO
denetimini üstlenenBiyogüvenlik Kurulu’nun oluşturduğu bilimsel komitelerin, söz
konusu 10 mısır çeşidinedair hazırladıkları
raporları Biyogüvenlik Kurulu’na sunma
süresi 11 Kasımitibariyle doldu. (Radikal)
17 Kasım
1 aralıkta geçici orman işçileri eylem yapacak. 5620 sayılı yasadan yaralanamayan
geçici işçi kalan personel ve yine bu yasa
yüzünden 5ay 29 güne mahkum olan işciler
sorunlarını dile getirmek seslerini duyurmak amacı ile 1 aralıkta eylem yapacak.
(memurlar.biz) 29 Kasım
ARALIK
Çiftçi Sendikaları Konfederasyonu (ÇiftçiSen) 13 farklı GDO içeren mısırın ithaline
izin verilmesiüzerine, bir basın açıklaması
yayınladı. Basın açıklamasında “Hayvan
çıktılarını bitkisel üretimde, bitkisel üretimin çıktılarını hayvan yetiştiriciliğinde
kullanmayı
sağlayacak
politikalar
uygulanmalı, çiftçi GDO’lu yem temin
edici şirketlere muhtaç bırakılmamalıdır”
ifadelerine yer verildi. (uzumsen.org)
Türkiye'de en güvencesiz çalışma
koşullarının en fazla egemen olduğu sektörlerden olan tarım sektöründe, haklarını
almak ve güvenceli çalışmak için
konfederasyonlaşmaya giden çiftçiler, 3
yıldır tüzük onaylatamıyor (yuksekovahaber.com) 3 Aralık
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 177
Barınma ve Kentsel Haklar: 2011 Bilançosu
Dilek Karabulut – Derya Karadağ
2011 yılında da kent ve doğa ile ilişki kurma biçimlerinin toplumsal bağlar,
kültürel değerler ve yaşam biçimlerimize yön verilmesi için siyasi iktidar tarafından
kullanıldığına tanıklık ettik. David Harvey tarafından, kenti değiştirerek kendimizi
değiştirme hakkı olarak da tanımlanan kent hakkı ihlal edilirken, bu söylem tersinden işletilerek, kentin dönüşümü ile yaşantı ve alışkanlıkların dönüştürülmesi
çalışmaları devam etti.
Depremler yılı olarak da nitelendirilebilecek 2011 yılı içerisinde; Van’da yaşanan
deprem ve sonrasındaki çadır yangınları, 99 depreminden bu yana afet yönetimi
konusunda bir adım ilerlenememiş olmasının kanıtı niteliğindeydi.
Deprem sonrası askeri helikopterle Van üzerinden uçarken elleriyle “yeni Van”ı
işaret eden Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’ın fotoğrafın altındaki
haber, “yeni Van”ın sağlam zeminde kurulacağını müjdelerken, vatandaşın yıkılan
konutunun yerine “uygun taksitlerle” buradan konut edinebileceğini söyleme
pervasızlığına da sahipti. En temel haklarımızdan olan barınma hakkının düpedüz
ihlali, normalleştirilip müjdeli bir haber gibi önümüze sunulurken, Van’da çadır
yangınları devam etmekteydi.
Korkularımızın yine “rantsal dönüşümün” ikna aracı olarak kullanılacağını
öngörmek için ise müneccim olmaya gerek yoktu. Bu noktada Kaldırım Kent Bülteni’nin Nisan 2011 tarihli sayısında yer alan Afet-i Devran başlıklı yazıda geçenleri
de hatırlamak gerekir.
“Bu topraklarda deprem oldu, oluyor, olacak… Biz acılarımızı sarmaya çalışırken
onlar, depremi bahane edip halkın korku ve duyarlılığını kullanarak, kentsel
dönüşüm projeleri ile kent toprağını dünya pazarına açmanın yollarını arıyorlar.
Sanki depremde binlerin üzerine yıkılanlar, sırtlarını dayadıkları müteahhitlerin
yaptığı binalar değil de yoksulun gecekondusuymuş gibi; yenileme, dönüştürme
yalanına onlardan başlayarak; depremin yıkamadığı evlerini üzerlerine yıkıyor,
çadırlarda yaşamaya mecbur bırakıyorlar.
Bu ülkede ne zaman bir doğal afet yaşansa, yaratılan korku ortamıyla sorunun
çözümünün yakınından geçmeyen, derdi de olmayan oyunlar oynanıyor.
Japonya’da yaşanan deprem, ölen on binlerce insan, yüzlerce yıl sürecek
radyoaktif kirlenme görmezden gelinip, yok sayılarak, Nükleer Santrallere karşı
oluşan muhalefet hor görülürken; dünyanın en kalabalık ve deprem riski yüksek
kentlerinden olan İstanbul’u yöneten kişi çıkıp ekranlardan, depreme karşı aldığı
en önemli önlem ve proje olarak kat ve imar artışı müjdesi veriyor! Aklımız tutuluyor değil mi? Durmak yok satmaya devam! Kamu eliyle kamu zararı nasıl
178
gözetilirin en iyi kanıtıdır, deprem riski yüksek alanlar da artırılan kat ve imar
yoğunlukları.”
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 178
Özlem Çelik’in toplumsol.org için kaleme aldığı, “Depremin Hamalları: Yoksullar” başlıklı yazısında da belirttiği gibi Başbakan’ın “kamulaştırıp sormadan
yıkacakları” şeklindeki açıklamaları Türkiye’nin son on yıllık kentsel
politikalarının devam edeceğine işaret ediyordu. Aynı yazıda afet sonrası kentsel
dönüşümü tek kurtuluş ilan eden seslerin yükselişiyle ve kentsel dönüşümün
değişen biçimleriyle ilgili Çelik’in şu tespitleri de kentlerin geleceğine dair işaret
fişeği niteliğindeydi: “Ancak açıklamalarda dikkate değer bir vurgu vardı.
Yıkımların hedefi olarak yoksulların konutları yeniden hedef tahtasında alınmıştı.
Oysa, çok eski değil, henüz geçtiğimiz aylarda, bugünün sayılı inşaat
patronlarından Ali Ağaoğlu verdiği bir röportajda, müteahhitlerin orta sınıflar için
konut yapımına başladığı dönemlerde, kendisi de dahil neredeyse tüm inşaatların
deniz kumuyla yapıldığını itiraf etti. Tabii bu itiraf Ağaoğlu ya da dönemin müteahhitlerinin sorgulanmasına neden olmadı, tam aksine, Ağaoğlu, kendi piyasasını
arttırmak, kentsel dönüşümü güzellemek için yapmıştı bu açıklamayı. İstanbul’da
henüz bir deprem olmamıştı sonuçları yaşamamız için ama saatli bir bombaydı
yaşanan evler. İlginç olan ise, bu açıklamanın devletin herhangi bir kademesinde
yoksulların konut sorunu karşısında kendi ürettikleri çözümlere (gecekondu, vb.)
karşı üretilen öfkenin, tepkinin oluşmamasıydı. Ve yine Van depremi ile yoksulların
konutlarının sağlıksızlığına hapsedildi sorun.”
“Van depremi sonrasında, yerel ölçeği yetkisizleştiren merkezi karar alma süreçlerinin önüne açacak hızlı bir yeniden yapılanma sürecine gireceğimiz çok açık.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın TOKİ’nin yetkilerini genişleterek (acele
kamulaştırma gibi) devralacağının sinyallerini yapılan açıklamalardan okumak
mümkün. Ve bir doğal afet, geçtiğimiz yılların deneyimi ile yerel ölçeğin, yerinde
yaşayanların kendi yaşam çevreleri, hakkında söz sahibi olamayacakları yeni
düzenlemelerin önünü açmaktan başka bir adıma bizi ilerletmeyecek gibi
görünüyor. ‘Kentsel dönüşüm’ anlamını her geçen gün genişleterek devlet müdahalesinin yeni ve farklı stratejileri olarak gündemimizde daha da fazla yer etmeye
devam edecek gibi görünüyor.”
Sene boyunca, İstanbul Sarıyer Derbent Mahallesi’nden Ankara Dikmen Vadisi’ne ülke çapında birçok mahallede yıkımlar ve polis müdahaleleri devam etti. 8
Şubat 2011 sabahı, çevik kuvvet birliklerince kuşatılan Sarıyer’in Derbent mahallesinde halka fiilen sokağa çıkma yasağı uygulandı. Lüks konut siteleri yapan
şirketlerin arazi üzerindeki hak iddialarını yerine getirmek üzere, yıkım kararlarını
uygulamak için belediye ekiplerini destekleyen polise mahalle halkı direnişle
karşılık verdi.
Bilimsel ve teknik süreçler meslek etiği ve sosyal haklar da gözetilerek
işletilmediği sürece, yapı üretim süreçlerinin odak noktasında kapitalizmin kendini
yeniden üretme çabası oldukça, aslında dünyanın oluşumundan bu yana
gerçekleşen ancak mevcut fiziksel çevre koşullarına toplu katliamlara dönüşen doğa
olaylarının ardından yaşadıklarımız da değişmeyecek. Bununla birlikte, sene içinde
Kocaeli Üniversitesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı tarafından Dilovası’nda yapılan
araştırma ve Dilovası’nda gerçekleşen 100 ölümden 33’ünün kanserden oluşu bir
kez daha gösteriyor ki, aslında insanın kent ve doğa ile kurduğu ilişkiyle birbirini
katledişinin tek yolu “doğal afetler” de değil.
Hidroelektriksantral (HES) inşaatları Anadolu’da kırsal yaşama, yerel kültürlere
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 179
Sene içerisinde afetler, iş kazaları, barınma koşullarının yetersizliği nedenleriyle
yaşanan ölümlerin yanında, ısınmak için karbonmonoksit zehirlenmesiyle ölen
insanların sayısı (278) ve dere, göl ya da denizlerde boğulararak ölenlerin sayısı
(450) tüm ölümler içerisinde afet nedeniyle yaşanan ölümlerle karşılaştırıldığında,
büyük bir orana sahipti.
2012 için iki noktaya dikkat çekmek isteriz: Birincisi, tüm kentsel başlıkların
artık daha fazla ekolojik bahisler olduğu, kentlerimizin doğal sınırlarında ateşle
oynandığı günlerde, tüm ekoloji mücadelelerinin kentin kamusal alanlarında daha
fazla yankı bulması gerektiği açık.
İkincisi, zor kullanma tekelinin kurumsallaşmış halinin, devletin tüm olanaklarını
Türkiye kapitalizminin kentsel rantlar üzerinden ihyası için seferber ettiği ve üstelik
engel olarak çıkabilecek tüm mevzuatın (anayasal hükümler dahil) yeniden
düzenlendiği bir an için gözden kaçırılmamalıdır.
Mülkiyeti mülkiyet sayılmayan yoksulların ve ezilenlerin haklarının mevcut
mevzuat çerçevesinde savunulması, imkansıza yakın bir zorluğa sahipken,
insanlığın evrensel kazanımlarına dayanan taleplerimize ulaşmak için mücadele
etmek, tüm hazırlıkları tamamlanan kentsel dönüşüm “operasyonunun” karşısında
dikilmek, sadece evlerimizi, mahallerimizi değil “kentimizi değiştirerek” hak ihlalleri raporunun hazırlanmasına gerek duymayacağımız, yeni bir hayat kazanma
olanağını da ortaya çıkarabilir.
179
Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı
ve doğaya verdikleri zararlar nedeniyle yapılan protestolar 2011 yılı içerisinde de
devam etti. HES inşaatlarındaki tedbirsizlik nedeniyle ise sene içerisinde birçok iş
kazası meydana geldi ve ölümler yaşandı. Şubat 2011 tarihinde, Bianet’te
yayımlanan habere göre, son iki ayda en az altı işçi HES inşaatlarında hayatını kaybetti. Bir yandan mahkemelerden çeşitli HES projeleriyle ilgili iptal kararları
çıkarken, Şavşat’ta mahkeme süreci devam ederken Çevre ve Şehircilik
Bakanlığı’nın projeler için olumlu ÇED raporu vermesi dikkat çekiciydi. Artvin
Hopa'da yapılması planlanan Güneşli HES projesi ise halkın direnişi sonucunda
28 Haziran 2011 tarihinde firmanın projeden vazgeçmesiyle iptal oldu.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 181
BARINMA VE KENTSEL YAŞAM HAKKI
OCAK
Konya'da Aydınlıkevler Mahallesi’ne kurulmak istenen baz istasyonuna mahalle halkı
evlere çok yakın olduğu için tepki gösterdi.
Akabe Caddesi Agın Sokak'ta bir araya
gelen mahalleliler, sokakta 2 katlı bir
apartmanın bahçesine temeli kazılarak bazı
demirleri döşenen baz istasyonunun
yapılmasına tepki gösterdi. (Sendika.org)
18 Ocak
Manavgat’a bağlı Taşağıl beldesine bağlı 11
köyün sakinleri, Beşkonak Köprülü Kanyon’da ‘suyumuzu vermeyiz’ eylemi yaptı.
Köylüler, Çevre ve Orman Bakanlığı'nın
Köprülü Kanyon'da akan suyun Serik ilçesi
ile Karadayı, Kadriye, Belkıs, Çandır,
Boğazkent, Yukarıkocayatak ve Belek
beldelerine verilmesine karşı çıktı.
(Sendika.org) 25 Ocak
Tunceli'de yapılması planlanan Pülümür
Barajı ve Hidroelektrik Santrali (HES) projesi için düzenlenecek olan Çevresel Etki
Değerlendirme toplantısı (ÇED) protesto
nedeniyle yapılamadı. (Sendika.org) 10
Ocak
Kocaeli’nde Ulaşım Hakkı Meclisi, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin 15 Ocak’ta
yürürlüğe sokacağı ulaşım zammına karşı
bir uyarı eylemi yaptı. (Sendika.org) 13
Ocak
Ankara’nın Batıkent ilçesinde halk baca
görüntüsü verilerek kamufle edilen baz istasyonuna karşı protesto eylemleri düzenliyor. (Sendika.org) 3 Ocak
Yoğun kar yağışı nedeniyle Dersim’de 143,
Bitlis’te ise 45 köy yolu ulaşıma kapandı.
(ANF) 27 Ocak
Bingöl'ün Karlıova ilçesi'ne bağlı Mutluca
köyü, Göl mezrasında eşini doktora
götürmeye çalışan Abdurahman Bilen ve
eşi çığ düşmesi sonucu yaşamını yitirdi.
(ANF) 27 Ocak
İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin su ve
ulaşım ücretlerine yaptığı zam bir kez daha
yargıya taşındı. İzmir’de 1 Aralık 2010 tarihinden geçerli olmak üzere toplu ulaşıma %
6 ila yüzde 13 arasın-da, suya da %10 zam
yapılmıştı. (ANF) 27 Ocak
Orta Akdeniz üzerinden gelen yağışlı
havanın etkisi altına giren bölge illerinde,
iki gündür kar yağışı aralıklarla etkili
oluyor. Kar nedeniyle Erzurum'da 180,
Muş'ta 58, Bingöl'de 7, Ardahan'da 18 ve
Dersim'de 167 olmak üzere toplam 430 köy
yolunun ulaşıma kapandığı öğrenildi.
(ANF) 28 Ocak
Ermenistan’ın Medzamor nükleer santralinde sızıntı olduğu iddiaları üzerine Iğdır,
Ağrı, Muş, Dersim, Hakkari ve Şırnak'ta
radyasyon ölçümleri yapılmaya başlandı.
Türkiye’nin batılı bölgelerinde bulunan
ölçüm cihazlarının söz konusu illerde
olmadığı ortaya çıktı. (ANF) 24 Ocak
Birçok şarkı, öykü ve masala konu olan
Botan Vadisi'nde yaşamı durma noktasına
getirecek olan barajlara karşı yürüyüş
düzenleyen yüzlerce Siirtli, yapılan
barajların temel amacının bölgeyi
insansızlaştırma ve yaşanmaz hale getirmek
olduğuna dikkat çekerek, buna karşı mücadele edeceklerinin mesajını verdi. (ANF)
23 Ocak
'Heyelan' gerekçesiyle boşaltılan ve yerine
TOKİ'nin Uzundere'de yaptırdığı evlere
yerleştirilen Kadifekaleliler, tecrit altındaki
yaşamlarından memnun değil... İzmir'in
merkezinden alınarak, 'dağ başına' gönderilen Kürtlere reva görülen yaşamda; bakkal
yok, sağlık ocağı yok, otobüs saat başı,
alışveriş merkezi yok, sokak lambaları
çalışmıyor, yollar çukurlarla kaplı, çocuklar
için okul yok... (ANF) 24 Ocak
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 182
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
182
İzmir Büyükşehir Belediyesi, geçen
pazartesi sabahı şiddetli yağmur sonucu su
altında kalan Karşıyaka’daki bazı bölgelerde, 74 aileye toplam 124 bin 500 lira para
yardımında bulundu. Örnekköy’de oturan
vatandaşlar ise yardımda da unutuldu. Selin
vurduğu ilk yer olan Örnekköy’ün sakinleri,
yetkililerin kendilerini hiç arayıp
sormamasından şikayetçi. (Evrensel) 1
Ocak
İstanbul’da Esenyurt’a bağlı Kraç Atatürk
Mahallesi’nde yaşayanlar kaldırımlarının
yapılması için mücadele ediyor. Kaldırımlarının yapılmamasından şikayetçi olan mahalleliler bunun sebebinin caddelerinin tam
üzerinde işyerlerinin olmasını gösteriyorlar.
(Evrensel) 2 Ocak
Ankara’nın Yenimahalle İlçesi Batıkent’te,
çocukları Prof. Mehmet Sağlam İlköğretim
Okulu’na giden halk, batak haline dönen
yolun çamurundan ve uzayan kanalizasyon
çalışmalarından artık kurtulmak istiyor.
(Evrensel) 3 Ocak
hallesi halkı, “bizler işe, çocuklarımız da
kreşe gitsin istiyoruz” dediler. Eğitim Sen
Ankara 1 No’lu Şube Kadın Sekreteri
Yurdagül Çabat Boztaş, bilimsel, nitelikli
ve parasız kreş, okul öncesi eğitimin
emekçilerin temel haklarından olduğunu
söyledi. (Evrensel) 20 Ocak
İçki satan büfelerin ruhsatını yenilemeyen
Esenyurt Belediyesi, dün Esenkent’te
düzenlenen basın açıklamasıyla protesto
edildi. Esenyurt Dernekler Platformu
tarafından yapılan basın açıklamasında,
AKP’li Esenyurt Belediyesine “Özgürlüklerime dokunma, hayatıma karışma!” denildi. (Evrensel) 18 Ocak
İZMİR İnciraltı semtinde kimliklerini kontrol eden ve araçlarını aramak isteyen
polislere, “İzniniz varsa tabiî ki arayabilirsiniz” diyen 3 kişinin polisler tarafından
feci şekilde darp edildiği iddia edildi.
(Evrensel) 16 Ocak
Ankara Büyükşehir Belediyesinin şehir içi
ulaşımda yüzde 10’a varan zam yapmasına
Ankaralıların tepkisi büyüyor. Ulaşım ücretinin zaten fahiş olduğunu kaydeden
Ankaralılar, zamma karşı belediye otobüslerine ve metroya binmeyerek boykot
gerçekleştirdiler. (Evrensel) 9 Ocak
İstanbul Ataşehir’in Yenişehir Mahallesi’nde yer alan İmar-İskan Blokları sakinleri, Ataşehir Belediyesi tarafından
uygulamaya konulan “Kentsel dönüşüm
projesi” kapsamında kamulaştırılan evleri
konusunda hazırlanan protokollerle ilgili
belediyenin kendilerine bilgi vermemesini
belediye önünde protesto etti. (Evrensel) 27
Ocak
Kocaeli Üniversitesi Halk Sağlığı Ana
Bilim Dalı tarafından Dilovası’nda yapılan
araştırmada, çocukların vücutlarında ağır
metallerle doğdukları, nne sütünde bile ağır
metaller
görüldüğü
belirlendi.
Araştırmacılar, bu metallerin çocuklarda
kanser riskini yükselttiğini ifade etti.
(Evrensel) 8 Ocak
Kayseri’de Kartal Meslek Lisesi öğrencisi
bir grup, okul çıkışında topluca tramvay
durağına gelerek, tramvayın önünü kesti.
Bir gün önce parası olmdığı için tramvaya
ücretsiz binmek isteyen bir arkadaşlarını
özel güvenlikçilerin dövdüğünü söyleyen
gençler, tramvayın önünü keserek tepkilerini dile getirdiler. (Evrensel) 21 Ocak
Özelleştirme uygulamaları kapsamında
kapatılan Sümerbank fabrikasının yaklaşık
200 dönüm dolayındaki arazisi üzerinde kurulu bulunan Nevvar Salih İşgören Eğitim
Kampüsünde pazartesi gününden bu yana
elektrikler kesik. Elektriklerden kaynaklı
olarak sular da akmıyor. İçinde 5 okul bulunan ve 2 bin 500 dolayında öğrencinin
eğitim gördüğü kampüste öğrenciler
soğukta ders yaparken idari işlemler de
yapılamıyor. (Evrensel) 14 Ocak
İzmir Büyükşehir Belediyesi Meclisi’nin
13.08.2010 tarihli toplantısında aldığı,
Kemalpaşa İlçesi, Armutlu Mahallesi,
Çarşıklı Mevkiinde Katı Atık Transfer İstasyonu yapılması kararına bölge halkından
tepki var. Çarşıklı’da evi, bağı, bahçesi,
zeytinliği, kirazlığı olan, Armutlu’da ve
Ören’de yaşayan halk burada ‘Katı Atık
Transfer İstasyonu’ kurulmasını istemiyor.
(Evrensel) 30 Ocak
Ankara Mamak General Zeki Doğan Ma-
Bursa’da elektrik sayaçlarının yanlış
okunmasından dolayı faturaların kabarık
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 183
Şırnak Belediye Başkanı Ramazan Uysal,
Başbakan Tayyip Erdoğan’ın talimatı ile
Şırnak’ın su sıkıntısını çözmek için kente
getirilen Akduman (Mijîn) suyunun
vatandaş yerine kentte bulunan askeri birliklere verildiğini, projenin maliyetinin ise
belediyeye mal edilmeye çalışıldığını
söyledi. (Evrensel) 5 Ocak
Fatih'te sokakta yaşayan yaşlı bir adam,
soğuktan donarak öldü. (Zaman) 1 Ocak
Hatay'ın Samandağ ilçesinde, sobadan sızan
karbonmonoksit gazından zehirlenen anne
ve 2 oğlu hayatını kaybetti. (Zaman) 1 Ocak
Kastamonu İl Özel İdaresi Genel Sekreteri
Zafer Karahasan, İmar Müdürlüğünde
oluşturulan İmar Komisyonunun, Loç Vadisi'nde yapılması planlanan hidroelektrik
santralinin (HES) bulunduğu alanda yaptığı
inceleme neticesinde, imar planına aykırı
bir yapılaşma tespit ettiğini belirterek,
hazırladıkları raporu Cide Kaymakamlığı'na gönderdiklerini, kaymakamlığın da
yetkisini kullanarak şantiyeyi mühürlediğini bildirdi. (Zaman) 2 Ocak
Ankara'nın Mamak İlçesi Gülseren Mahallesi Kamelya Sokak'ta oturan Fatma
Karakütük ile oğlu Yiğit Karakütük sabaha
karşı yanan sobadan sızan karbonmonoksit
gazından zehirlendi. (Zaman) 2 Ocak
Bayburt merkeze bağlı Gençosman
köyünde nişan töreninin yapıldığı ahşap
evin bir odası çöktü. Olayda, üzerine kaynar
su dökülen damadın kız kardeşi ağır olmak
üzere, 33 kişi yaralandı. (Zaman) 2 Ocak
Isparta'nın Sütçüler İlçesinde yangın çıkan
bir evde, yalnız yaşayan 85 yaşındaki kadın
yaşamını yitirdi. (Zaman) 2 Ocak
İzmir'in Torbalı ilçesinde, şofbenden sızan
karbonmonoksit gazından zehirlenen iki
çocuk annesi kadın öldü. (Zaman) 3 Ocak
İzmir'in Çiğli ilçesinde, şofben gazından zehirlenen üniversite öğrencisi Göktuğ Kurtar
(19) hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 3 Ocak
Hatay'ın Reyhanlı ilçesinde sobadan sızan
karbonmonoksit gazından zehirlenen anne
ile 2 çocuğu öldü, diğer iki çocuk hastaneye
kaldırıldı. (Zaman) 4 Ocak
Konya'nın Meram ilçesine bağlı Hasanköy
Mahallesi'nde 7 kadının düşük yapması,
yüksek gerilim hattının geçtiği yöre halkını
tedirgin etti. Mahalle muhtarı ve aileler
düşüklerin sebebini zararlı radyasyon
ışınları yayan gerilim hatlarına bağlarken, il
sağlık müdürlüğü bölgede inceleme
başlattı. (Zaman) 4 Ocak
Ankara Keçiören'de doğalgazdan kaynaklanan karbonmonoksit zehirlenmesi
sonucu bir kişi yaşamını yitirdi, beş kişi
hastanede tedavi altına alındı. (Zaman) 5
Ocak
İzmir'in Buca ilçesinde sabah saatlerinde
tek katlı bir evde çıkan yangında, sara
hastası ve zihinsel engelli 24 yaşındaki
Emrah Hazurbulan hayatın kaybetti, zihinsel engelli annesi ise yaralandı. (Zaman) 5
Ocak
Samsun'un Havza ilçesinde, şofbenden
sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen
kadın, hayatını kaybetti. (Zaman) 5 Ocak
Gidecek yerleri olmadığı için yıkılmak
üzere olan evde oturuyorlar. Kastamonu'nun İnebolu ilçesinde bir inşaattaki hafriyat
çalışması sonrası meydana gelen heyelan
nedeniyle bölgedeki 7 apartmanda oturan
40 aileye acilen evlerini boşaltmaları için
tebligat yapıldı. (Zaman) 5 Ocak
Sakarya'da Roman vatandaşların yaşadığı
mahalledeki bir barakada çıkan yangında 2
çocuk öldü. (Zaman) 6 Ocak
Şişli Çağlayan'da yapımı devam eden
adliye binası yan yol çalışmaları sırasında
ana su borusunun patlaması nedeniyle Şişli
Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi'nin isnat
duvarı çöktü. Duvarın çökmesiyle lisenin
bodrum katı ve kazan dairesi sular altında
kaldı. Duvarın çökmesi sırasında öğrencilerin derste olması olası bir faciayı önledi.
(Zaman) 6 Ocak
İstanbul'da, itfaiyenin yangın musluklarının
yarısı bozuk çıktı. Hidrant adı verilen su
kaynaklarında su yok. Muhtemel bir deprem sonrasında oluşabilecek yangınlara
183
Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı
gelmesi halkı çileden çıkartıyor. Hatalı okumalar sebebiyle 200 ila 800 TL arasında faturalar ile karşılaşan vatandaşlar, Uludağ
Eletrik Dağıtım AŞ (UEDAŞ)’a tepki gösteriyor. (Evrensel) 18 Ocak
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 184
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
184
karşı hazır olması gereken İstanbul'da,
4.907 hidrantın 2.165'i arızalı. Bazı kişiler
hidrantların bakır kapaklarını çalıyor, kaçak
su alıyor ya da park ederken çarparak zarar
veriyor. (Zaman) 8 Ocak
yangında zihinsel engelli kadın yanarak
hayatını kaybetti. Yalnız yaşadığı öğrenilen
yaşlı kadının ısınmak için yaktığı ateşin
yangına sebep olduğu iddia ediliyor.
(Zaman) 12 Ocak
Bursa'da, iki hafta önce dershaneye
giderken 12 yaşındaki bir çocuğun öldüğü
kavşağı trafiğe kapatan mahalle sakinleri
seslerini duyurmaya çalıştı. Merkez Osmangazi ilçesi Hipodrom Kavşağı'nda iki
hafta önce meydana gelen kazada, dershaneye giden 12 yaşındaki Melih Dal, bir
aracın
çarpması
sonucu
hayatını
kaybetmişti. (Zaman) 8 Ocak
Ankara'nın Nallıhan ilçesine bağlı Sarıyar
beldesinde 8 Ocak'ta meydana gelen heyelanda 4 ev tamamen yıkıldı, 8 evde ise
çökme ve büyük çatlaklar meydana geldi.
Heyelan sonucu yıkılan 4 evdeki eşyalardan
bir bölümü enkaz altında kaldı. (Zaman) 14
Ocak
Kocaeli'nin Çayırova ilçesinde karı koca
sobadan sızan gazdan zehirlenerek hayatını
kaybetti. (Zaman) 7 Ocak
Düzce'de, sobadan sızan karbonmonoksit
gazından zehirlenen yaşlı çift öldü. (Zaman)
10 Ocak
Kayseri'nin Yahyalı ilçesinde, anne ve 3
çocuğu sobadan sızan karbonmonoksit
gazından zehirlenerek hayatını kaybetti.
(Zaman) 10 Ocak
Zonguldak Ereğli'ye bağlı 10 köyde 19
Aralık'ta ilçeye bağlanıp bağlanmama
konusunda referandum yapıldı. 'Hayır'
diyen Soğanlı köyünün suları Ereğli
Belediyesi tarafından 3 Ocak günü kesildi.
Başkanı Posbıyık, uygulamanın referandumla ilgisi yok dese de köylüler öyle
düşünmüyor. Kuyu sularıyla idare eden
köylüler, belediyeden hiç olmazsa caminin
suyunu serbest bırakmasını istiyor. (Zaman)
11 Ocak
İstanbul'un Avrupa yakasında bulunan
Başakşehir'de yaşayan vatandaşlar, mahalleler arası geçişlerde para ödemek zorunda
kalıyor. İlçenin içinden geçen TEM otoyolunda bulunan Mahmutbey Gişeleri mahalleleri ikiye ayırıyor. Bir mahalleden komşu
mahalleye geçmek isteyen vatandaşlar,
gişelere 1,6 TL ödedikten sonra yoluna
devam edebiliyor. (Zaman) 11 Ocak
Adıyaman'da, bir apartmanın kalorifer
dairesinde bulunan yakıt tankı patladı.
Olayda can kaybı olmadı. (Zaman) 14 Ocak
Kilis'te bir çocuk soba zehirlenmesi sonucu
hayatını kaybetti, biri anne 3 çocuk da zehirlendi. (Zaman) 16 Ocak
Adıyaman'da sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen 2 kardeş öldü.
(Zaman) 16 Ocak
Adıyaman'da, 19 yaşındaki bir kız, ısınmak
için banyoya koyduğu sobadan çıkan karbonmonoksit gazından zehirlenerek
hayatını kaybetti. (Zaman) 18 Ocak
Osmaniye'de soba zehirlenmesinden dolayı
bir haftadır hastanede tedavi gören bir kişi
hayatını kaybetti. (Zaman) 16 Ocak
Bilecik'in Pazaryeri ilçesinde, elektrik hattı
çekimi sırasında doğalgaz borusu patladı.
(Zaman) 15 Ocak
Bursa'nın merkez Osmangazi ilçesinde, ambalaj ve kağıt toplayarak geçimini sağladığı
öğrenilen kişi, yaşadığı metruk binada
ısınmak için yaktığı tiner tenekesinin yol
açtığı yangında öldü. (Zaman) 15 Ocak
Afyonkarahisar'da taş ocaklarındaki çalışmalar nedeniyle zarar gördüklerini ileri
süren belde sakinleri, taş ocaklarını ve iş
makinelerini taşladı. (Zaman) 18 Ocak
Kayseri'nin Yahyalı ilçesinde, anne ve 3
çocuğu sobadan sızan karbonmonoksit
gazından zehirlenerek hayatını kaybetti.
(Zaman) 11 Ocak
Avcılar'da yenilenen metrobüs üst geçidinin
günlerdir tamamlanamaması, vatandaşları
zor durumda bırakıyor. Sabah saatlerinde
işe gitmek isteyen vatandaşlar, üst geçit
önünde uzun kuyruk oluşturuyor. (Zaman)
18 Ocak
Kağıthane'de bir gecekonduda çıkan
Kütahya'nın Emet ilçesine bağlı Çalcağıl
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 185
Makine Mühendisleri Odası Gaziantep
Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Ali Peri,
Gaziantep'te asansörlerin yüzde 5'inin
güvenli olduğunu, yüzde 30'un ise idare
eder vasfında olduğunu belirtti. (Zaman) 20
Ocak
Tokat'ta şofbenden sızan karbonmonoksit
gazından zehirlenen ve tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybeden 14 yaşındaki
Ömer Kürşat Eskitürk'ün okulunda üzüntü
yaşanıyor. (Zaman) 20 Ocak
Balıkesir'in Burhaniye ilçesinde karbondioksit gazından 5 kişi zehirlenerek hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 20 Ocak
Kayseri'nin Sarıoğlan ve Talas ilçelerinde
meydana gelen olayda, kömür sobasından
sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen
bir kişi hayatını kaybetti, bir kişi hastanede
tedavi altına alındı. (Zaman) 21 Ocak
Sakarya'nın Ferizli ilçesinde anne ve 13
yaşındaki kızı, bacadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenerek öldü.
(Zaman) 23 Ocak
İzmir'in Bornova ilçesi Atatürk Mahallesi'nde bir araç, doğalgaz boru döşeme
çalışması için açılan çukura gömüldü.
(Zaman) 23 Ocak
Kahramanmaraş'ta sobadan sızan kar-bon
monoksit gazından zehirlenen anne ve iki
çocuğu, gözyaşları arasında yan yana
defnedildi. (Zaman) 24 Ocak
Adana'da iki kız kardeş şofbenden sı-zan
karbonmonoksit gazından zehirlenerek
hayatını kaybetti. (Zaman) 24 Ocak
Mersin'de 2 metre yüksekliğindeki ahşap
terasın çökmesi sonucu düşen yaşlı adam
hayatını kaybetti. (Zaman) 24 Ocak
Muğla'nın Fethiye ilçesinde etkili olan
fırtına nedeniyle, 2 caminin minaresi
yıkıldı. Minarelerin vatandaşların namazdan çıktıktan sonra yıkılması da olası
faciayı önledi. (Zaman) 25 Ocak
Antalya'da toplu ulaşımda kullanılan akıllı
kart sistemi Halk Kart'ta yaşanan sıkıntıdan
ötürü 50 minibüs ile 60'dan fazla halk otobüsü sefere çıkamadı. Birçok kişi toplu
ulaşım aracı bulamadığı için iş yerine
gecikti. (Zaman) 22 Ocak
Diyarbakır’ın Silvan ilçesinin Selahattin
Mahallesinde kuması Mülkiye Gür ve
imam nikahlı eşi Müfit Gür ile yaşayan
Sonya Sağlam (28) 7 ay önce evinin damını
yıkarken, hemen bitişikteki yüksek gerilim
hattına kapılarak ağır yaralandı. Sağlam 7
aydır yoğun bakım ünitesinde yaşam savaşı
veriyor. (Zaman) 25 Ocak
Fatih'te özel halk otobüsünün Haşim İşcan
Geçidi'nin ayağına çarpması sonucu 19 kişi
yaralandı. (Zaman) 22 Ocak
Manisa'nın Alaşehir ilçesinde eve yıldırım
düşmesi sonucu 15 yaşındaki çocuk
hayatını kaybetti. (Zaman) 25 Ocak
Pursaklar'da, sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen kadın öldü. (Zaman)
22 Ocak
Tokat'ta yolun altındaki bir evin üzerine
devrilen otomobilin kadın sürücüsü
yaralandı. Otomobilin düştüğü evin üzerine
daha önce iki kez daha araç düştüğü
öğrenildi. (Zaman) 27 Ocak
Adana'da oynadıkları elektrikli sobanın
devrilmesi sonucu çıkan yangında, evde
mahsur kalan iki kardeş hayatını kaybetti.
(Zaman) 22 Ocak
Fatih'te, 23 yıldır yaşadıkları evden çıkarılan abla - kardeş sokakta kaldı. Kağıt
toplayıcılığı yaparak 65 yaşındaki ablasına
bakan Şevket Erdoğan, yaşadıkları binanın
TOKİ tarafından alındığını ve sokakta
kaldıklarını söyleyerek kendilerine yardım
eli uzatılmasını istedi. (Zaman) 22 Ocak
Sivas'ta kar yağışı nedeniyle toplam 138
köy yolu ulaşıma kapandı. 24 köy ile
haberleşme kurulamazken, 13 köye de elektrik verilemiyor. (Zaman) 27 Ocak
Yozgat'ta etkili olan kar yağışı sebebiyle 55
köy yolu ulaşıma kapandı. Şehirde kar
yağışı ulaşımda aksamalara neden olurken,
merkezde ilk ve orta dereceli okullar 1 gün
tatil edildi. (Zaman) 26 Ocak
185
Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı
köylüleri, Eti Maden İşletmeleri Genel
Müdürlüğüne bağlı Eti Bor İşletmesinin ev
ve arazilerini düşük fiyatlarla istimlak ettiği,
işçi alımlarında kendilerine öncelik tanınmadığı iddiasıyla eylem yaptı. (Zaman) 17
Ocak
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 186
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
186
Kırşehir Özel İdare ekipleri, dün gece
aralıksız yağan kar nedeniyle 20 köy yolunun kapalı olduğunu açıkladı. (Zaman) 26
Ocak
Bütün yurtta etkili olan kar yağışı, Kayseri'de 20 köy yolunun ulaşıma kapanmasına
neden oldu. (Zaman) 26 Ocak
Kütahya'da uyudukları odadaki sobanın
borusunun çıkması sonucu karbonmonoksit
gazından zehirlenen 2 çocuk, tedavi altına
alındı. (Zaman) 28 Ocak
Gaziantep Şehitkamil ilçesine bağlı
Hamurkesen köyünde ahşap bir binanın
çökmesi sonucu 1 çocuk öldü, 2 çocuk
yaralandı. (Zaman) 28 Ocak
Kastamonu'nun Hanönü ilçesinde sobadan
sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen
bir kişi öldü, ölen kişinin bakıcılığını
yaptığı kadın ise hastaneye kaldırıldı.
(Zaman) 28 Ocak
Mersin'de bir otel çıkan yangın sonucu
tamamen kullanılamaz hale gelirken, ikinci
kattan atlayan bir müşteri yaralandı. Otelde
kalanlar ise uzatılan merdivenle tahliye
edildi. (Zaman) 28 Ocak
Kocaeli'ne bağlı Dilovası Belediyesi Çevre
Koruma ve Kontrol Müdürlüğü Çevre
Denetim ekibinin yaptığı kontroller
esnasında, Tavşancıl-Çerkeşli köyü arası bir
bölgeye, yaklaşık 80 kamyon endüstriyel
nitelikli arıtma çamurunun döküldüğü tespit
edildi. (Zaman) 30 Ocak
Edremit'te akli dengesi yerinde olmayan bir
kişi ısınmak için tahtaları yakınca kaldığı
evi yaktı. (Zaman) 30 Ocak
Kırıkkale'nin Karakeçili ilçesinde sobadan
sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen
bir kişi hayatını kaybetti. (Zaman) 29 Ocak
Muğla'da sefere çıkmak için sırada
bekleyen halk otobüslerinden birinin üzerine, dağdan kopan kaya parçaları düştü.
Durakta bekleyer dört kişi, bir önceki otobüse bindikleri için ölümden kurtuldu.
(Zaman) 29 Ocak
Kütahya'da kar yağışı nedeniyle 300 köy
yolu ulaşıma kapandı, kent merkezinde çok
sayıda maddi hasarlı trafik kazası meydana
geldi. (Zaman) 29 Ocak
Muğla'nın Bodrum ilçesinde yaşanan sel,
Ortakent beldesinde büyük çaplı maddi
hasara neden oldu. 500'e yakın ev ve iş
yeriyle sağlık ocağı ve belediyeyi su bastı.
Sahilde bulunan 100'e yakın otel ve pansiyonun zemin katları sel suları nedeniyle
kullanılamaz hale geldi. (Zaman) 29 Ocak
Samsun'da 135 köyün yolu ulaşıma kapandı
(Zaman) 31 Ocak
Sivas'ta etkili olan kar yağışı nedeniyle
kapalı köy yolu 336'ya çıktı. Kent merkezinde biriken karlar kamyonlarla şehir
dışına taşınırken, buzlanma nedeniyle
yaralamalı ve maddi hasarlı çok sayıda
trafik kazası yaşandı. (Zaman) 31 Ocak
ŞUBAT
Diyarbakır Merkez Bağlar İlçesi'ne bağlı
Uzunbahçe (Baluş) Köyü'nde yaşayan
yurttaşlar, tüm başvurularına rağmen
çözümsüz bırakılan elektrik sorununu
görüşmek için geldikleri DEDAŞ binası
önünde önce hakarete, ardından silahlı
tehdide maruz kaldı. Güvenlikçiler çekim
yapan basın mensuplarını da "Sıkarız"
şeklinde tehdit ederken, yaralanın olmadığı
olayların ardından 40 köylü gözaltın alındı.
(ANF) 7 Şubat
Sarıyer Derbent Çamlıtepe Mahallesi'ne
bugün sabah saatlerinde yüzlerce polis,
dozer ve nakliye kamyonları ile yıkım
terörü uyguladı. Polislerin kuşattığı Derbent
mahallesinde halka fiilen sokağa çıkma
yasağı uygulandı. Lüks konut siteleri yapan
şirketlerin arazi üzerindeki hak iddialarını
yerine getirmek üzere, yıkım kararlarını
uygulamak için belediye ekiplerini
destekleyen polis ile mahalle halkı saatlerce
çatıştı. (ANF) 8 Şubat
Selçuk’un Şirince Köyü’nde, hakkında
yıkım kararı verilen 22 yapının yarın
yıkılması beklenirken, dün sandık başına
giden Şirinceliler, yıkıma “hayır “ dedi.
Şirince’de yıkım belirsiz bir tarihe ertelendi.
İmar planına aykırı yapıldığı iddiasıyla
aralarında küçük otel, pansiyon ve evlerin
de bulunduğu 95 yapıdan 22’si dün
yıkılacaktı. Ancak önceki gün akşam saat-
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 187
Hakkari, Van ve Bitlis'te etkili olan kar
yağışı 693 köy ve 376 mezra yolunu
ulaşıma kapadı. Yoğun kar yağışı nedeniyle Van'ın Bahçesaray ilçesi ile ulaşım
sağlanamazken, Çaldıran ve Muradiye
ilçelerinde de okullar tatil edildi. (ANF) 16
Şubat
Batman’ın Gercüş İlçesinde, temizlemek
istedikleri su kuyusuna inen 2 kişi zehirlenerek hayatını kaybetti. (ANF) 6 Şubat
Bursa’da yapılan ulaşım zamlarına karşı
Halkevciler metro istasyonlarını gezmeye
devam ediyor. Geçtiğimiz hafta Osmangazi
metro istasyonunda yaptıkları eylemde
halkın tepkisinin yoğun olması üzerine
Halkevciler, bu hafta da aynı yerde eylem
yaptılar. (Sendika.org) 14 Şubat
Antalya'nın Akseki ilçesinde gece yağan
yağmurla heyelan oldu. Gümüşdamla
köyünde hidroelektrik santrali inşaatının
sürdüğü bölgede meydana gelen ve geniş
bir alanda etkili olan heyelan nedeniyle çok
sayıda ağaç devrildi. Heyelanda köyün
içme suyu hattı da zarar gördü. (Zaman) 22
Şubat
Eskişehir'de bir inşaattan düşen el
arabasının altında kalan anne ile oğlu
yaralandı. Alınan bilgiye göre, Büyükdere
Mahallesi Yenişen Sokak'ta yürüyen İlknur
Dinçer (37) ile oğlu Şahin Dinçer'in (8) üzerine inşaatta kullanılan el arabası düştü.
(Zaman) 22 Şubat
Muş'un Bulanık ilçesinde saat 08.36 ile
11.45 arasında meydana gelen 11 ayrı deprem yüzünden Örenkent Köyü'ndeki
evlerde hasar oluştu. (Zaman) 22 Şubat
ANKARA’nın Polatlı ilçesinde yapılması
planlanan kentsel dönüşüm projesine karşı
olan mahalle sakinleri, görüş ve taleplerinin
dikkate alınmadığını, uygulama ile
mülkünün kamu hizmeti bahanesiyle gasp
edildiğini belirtti. (Evrensel) 22 Şubat
Ankara’da ulaşım zamlarını ve zam
protestosu sonrasında mahallelerine bozuk
otobüs yollanmasını protesto eden Ege Mahallesi halkı, Ziya Gökalp Caddesi’ni
trafiğe kapatarak mahallelerine yürüdü.
(Sendika.org) 2 Şubat
Çanakkale’nin Karabiga Beldesi’nde halk
düzenlediği eylemle termik santral için
yapılması planlanan bilgilendirme toplantısını engelledi. Belde halkı santral istemiyor. (Sendika.org) 7 Şubat
Samsun’da muhalefet güçleri Süleymaniye
Geçidi’nde basın açıklaması yaptı. Grup
adına açıklama yapan Raşit Özdemir,
"Raylı sistem bizlerin ulaşım sorununu
çözeceğine aksine şehir trafiğini kilitledi.
Rant uğruna gözünü hırs bürüyenler dolmuş
hatlarını öyle bir kaosa sürüklediler ki 10
dakika da varabileceğimiz yere 3 araç kullanarak
ulaşamaz
olduk"
dedi.
(Sendika.org) 9 Şubat
Karabük'ün Yenice ilçesindeki Şeker Kanyonu'nda yapımı planlanan Şimşir
Regülatörü ve Hidroelektrik Santrali Projesi
için düzenlenen halkın katılımı toplantısı,
bir grup tarafından protesto edildi. Yenice
Belediyesi eski Başkanı Mustafa Akay, burada yaptığı açıklamada, ilçelerinin yüzde
80'inin orman olduğunu belirterek, bu
alanların küresel sermayeye peşkeş çekilmesine izin vermeyeceklerini söyledi.
(Sendika.org) 15 Şubat
Samsun Büyükşehir Belediyesi'nin yürüttüğü yol genişletme çalışması kapsamında
yıkılma kararı alınan 5 binanın yıkımı için
gelen zabıta ekipleri ile evlerini boşaltmayan vatandaşlar arasında gerginlik
yaşandı. Bayrak Gök ve oğlu Osman Gök
ile Ömer Alper ve kardeşi Halim Alper
binalarının değerinin belirlenmesi için Samsun 3. Asliye Hukuk Mahkemesi'ne dava
açtıklarını, bu nedenle evlerini boşaltmadıklarını belirterek, zabıta ekiplerine tepki
gösterdiler. (Sendika.org) 16 Şubat
İsmetpaşa Kentsel Dönüşüm Projesi'yle
haklarının gasp edildiğini söyleyen Yaşar
Yaradılmış Abdi İpekçi Parkı’na masa
açarak barınma hakkına sahip çıkıyor. 14
Şubat’taki Hacı Bayram Camii açılışı
sırasında Ankara Büyükşehir Belediye
Başkanı Melih Gökçek’i “Bizim evlerimizi
neden yıkıyorsunuz, başlarına veriyorsunuz” diyerek protesto eden Yaşar
Yaradılmış, Abdi İpekçi Parkı’nda stant
açarak rantsal dönüşüm projesinin engellenmesi için Ankara halkından imza desteği is-
187
Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı
lerinde yıkımın ertelendiği duyuruldu.
(ANF) 16 Şubat (Evrensel) 18 Şubat
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 188
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
188
tiyor. (Sendika.org) 23 Şubat
Çanakkale ve çevresinde siyanürlü altın
madenciliği için 34 ayrı noktada arama ve
işletme ruhsatı alınmasına karşılık
Çanakkaleliler çevre ve yaşam hakkı için
eylemdeydi. (Sendika.org) 25 Şubat
Samsun’daki Sivaslılar Köyü halkı termik
santral ve tersane yapılmak için boşaltılması istenilen köylerine temiz bir çevre
için mücadele ediyor. (Sendika.org) 27
Şubat
112 Taksim-Bostancı otobüsünün saatinde
kalkmaması üzerine bu duruma tepki
göstererek otobüse ödeme yapmadan binen,
diğer yolcuları da tepki göstermeye çağıran
bir Halkevci polis tarafından gözaltına
alındı. Eylemi destekleyen yolcular
şoförlerle polisin tutumuna tepki gösterdi.
(Sendika.org) 20 Şubat
Su kaynaklarını kirletiyorlar. Aliağa Güzelhisar Köyü Elbirde Mevkii’ne, demirçelik
fabrikalarının ark ocaklarından çıkan cüruflar gömülmeye başlandı. Demirçelik
fabrikalarından çıkan cürufların Güzelhisar
Ovası’nda depolanmaya başlanmasına köy
muhtarı ve vatandaşlar tepki gösterdi. Cürufun döküldüğü bölgede Aliağa’ya içme
suyu sağlayan 17 sondaj kuyusu bulunuyor.
bilim insanları Kanadalı TÜPRAG şirketi
tarafından bu yılın ortalarında işletmeye
açılacağı söylenen madenin, kentin içme ve
kullanma sularında ağır metal kirliliği
yaratacağını dile getiriliyorlar. (Evrensel)
23 Şubat
Muğla Yatağan Termik Santralinin kömür
ihtiyacını karşılayan havzada göçük ve çatlaklar tehlike oluşturuyor. Yeşilbağcılar
beldesi sakinleri Elbistan’daki felaketin
yaşanmasından korkuyor. 500 hane ve bin
900 nüfuslu beldedeki çok sayıda ev istimlak edildi. Mağdur vatandaşlar için TOKİ
tarafından 2007 yılında Taşkesik mevkiinde
127 konut yapımına başlandı. Geçtiğimiz
ekim ayında yapılan kura çekimiyle hak
sahipleri belirlendi. Ancak, evlere elektrik
ve su bağlanmaması, oturma ruhsatlarının
bürokratik engeller nedeniyle henüz
alınmamış olması nedeniyle hak sahipleri
evlerine yerleşemedi. (Evrensel) 23 Şubat
Artvin’in Yusufeli İlçesi Demirdöven Köyü
sınırları içerisinde yapılması planlanan HES
ile ilgili olarak mahkeme iptal kararı verdi.
(Evrensel) 25 Şubat
Kocaeli Arızlı Irak Konutlarında yaşayan
depremzedeler, camların kırılması ve
kapıların zorlanmasından tedirginler.
Geçtiğimiz günlerde depremzede Recep
Or’un evinin camı kimliği tespit edilemeyen kişilerce, taş atılarak kırılmış; Ayfer
Tağcı’nın evinin kapısı zorlanmıştı. Bunun
üzerine, konutların önündeki direniş
çadırının yanında basın açıklaması yapan
depremzedeler, yaşanana saldırıların
rastlantı olmadığını, konutlardan çıkmaları
için uygulanan psikolojik baskı yöntemleri
olduğunu söylediler. (Evrensel) 27 Şubat
İstanbul Tuzla’da, üzerinde yüzlerce yıllık
tescilli ağaçların bulunduğu Bizanslılardan
kalma Ayazma’ya AKP’li Tuzla Belediyesi
tarafından nikah salonu yapılması iznini
veren 5 Numaralı Kültür ve Tabiat
Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu
Üyelerinin yargılanmasına başlandı. Suç
duyurusundan tam dört yıl sonra açılan
dava, İstanbul Adliyesi 10. Asliye Ceza
Mahkemesinde, 2010/118 esas no’suyla
görülüyor. Davada, kurul üyelerinin
‘Görevi kötüye kullanma’ suçundan 3 yıla
kadar hapis ve siyasi haklarından da yoksun
bırakılarak cezalandırılmaları isteniyor.
(Evrensel) 18 Şubat
Zonguldak’ın Çaycuma ilçesinde şehir
içine kurulmak istenen baz istasyonu halkı
kızdırdı. Çaycuma Jandarma Karakolu ve
Kaymakamlık Evi yanında yer alan sitelerin
içine kurulması gündeme gelen baz istasyonuna mahalleliler tepki gösterdi.
(Evrensel) 27 Şubat
Derince Belediye Meclisince kabul edilen
ve Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından
da onaylanan bir katı atık toplama ve
işleme deposunun Derince ilçesi Fatih Sultan Mahallesi’nde inşaatına başlandı.
Yapılan inşaatın atık deposu olduğunu sonradan öğrenen mahalleli bu projeye tepkili… (Evrensel) 26 Şubat
Hasankeyf’i Yaşatma Girişimi, Allianoi’yi
sular altında bırakacak Yortanlı Barajı ile ilgili davalar sürerken su tutulma işleminin
başlamasının kaygı verici olduğunu belirtti.
Bu uygulamanın baraj tehdidi altındaki
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 189
Ordu’da yapılmak istenen 63 adet HES’le
derelerin ve ırmakların tamamen
kurutulacağını belirten Tüm Köy Sen Ordu
Şube Başkanı Zekayi Sağra, köylülere ve
muhtarlara seslenerek, HES adı verilen
saldırının durdurulma-sı gerektiğini söyledi.
(Evrensel) 17 Şubat
Iğdır’a 16 kilometre uzaklıktaki Ermenistan’ın başkenti Erivan’da bulunan Metzamor Nükleer Santralinin olası bir deprem
veya kazada binlerce insanın ölümüne
sebep olacağı iddia ediliyor. Iğdır İl Çevre
ve Orman Müdürü Taner Tazegün, santralin
Ağrı Dağı fay hattı üzerinde bulunmasından
kaynaklı tehlikenin çok büyük olduğunu
kaydetti. Tazegün, bölgedeki tüm illerin
tehlike altında olduğuna dikkat çekti. Bilim
insanlarının Metamor Nükleer Santralinin
2005 yılında ömrünü tamamladığını ancak
buna rağmen 2016 yılına kadar çalıştırılacağına yönelik raporların alındığına dair
yaptıkları açıklamalara rağmen halen
çalıştırılmasına ilişkin Türkiye Atom Enerjisi Kurumunun (TAEK) hazırladığı raporla
tehlikeye dikkat çekmişti. TAEK raporunda, şimdiye kadar santralin 106 kez
kazaya uğradığını ancak her seferinde tamir
edilip tekrar işletildiğine dikkat çekildi.
(Evrensel) 18 Şubat
Jeoloji Mühendisleri Odası (JMO) İstanbul
Şube Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Öztürk,
heyelanın İstanbul için de büyük bir risk
olduğuna işaret etti, birinci derece deprem
alanlarında yer alan Büyükçekmece, Beylikdüzü ve Esenyurt gibi ilçelerin zemin
yapısının yüksek oranda heyelan riski
taşıdığını ama tüm uyarılarına rağmen özellikle belediyelerinin kendilerine göndermeleri gereken rapor ve belgeleri
göndermediklerini söyledi. (Evrensel) 18
Şubat
İzmir’in Bayraklı ilçesinde, sobadan sızan
karbonmonoksit gazından zehirlenen anne
hayatını kaybetti, iki oğlu hastanede tedavi
altına alındı. (Evrensel) 16 Şubat
Beyoğlu Semt Dernekleri Platformu,
ilçenin tarihi dokusunu tahrip edeceği
gerekçesiyle, belediye tarafından hazırlanan
“Beyoğlu Koruma Planları”na itiraz etti.
(Evrensel) 16 Şubat
Rize’de yapılan 4 katlı bir binanın al-tından
köy yolu geçiyor. Esentepe Köyü Cami
İmamı Orhan Büyük, yaptığı açıklamada
zamanında köy büyüklerinin cami ile
Kur’an kursunun yan yana olmasını istemeleri sonucu binanın altından arazi
kısıtlılığı nedeniyle köy yolunu geçirdiklerini söyledi. (Evrensel) 17 Şubat
Rize’nin Çayeli ilçesi Senoz Vadisi’nde bir
grup çevreci, Rize İdare Mahkemesinin
verdiği yürütmeyi durdurma kararına
rağmen HES su iletim tüneli için orman
içinde gizlice yeni yol açan iş makinesini
bastı. (Evrensel) 17 Şubat
Küçükçekmece Yaşam ve Çevre Meclisi
üyeleri Küçükçekmece’de bulunan Halkalı
Ziraat Okulu’nun İlim Yayma Vakfı’na devredilmesi kararı üzerine İBB önünde
protesto amaçlı bir basın açıklaması
gerçekleştirdi. Grup adına açıklama yapan
Tacettin Ergin, Halkalı Ziraat Okulu’nun
Küçükçekmece’nin az kalmış yeşil arazilerinden birinin içinde olduğunu söyledi.
Ergin sözlerini “Kâr ve yağma alanı olarak
görülen bir Küçükçekmece değil, insanca
yaşayabileceğimiz bir Küçükçekmece istiyoruz” diyerek tamamladı. (Evrensel) 17
Şubat
Kemalpaşa Armutlu Mahallesine bağlı
Çarşıklı mevkiine kurulmak istenen Katı atı
transfer istasyonuna bölgede yaşayanlar
tepki gösterdi. Tesisin yola uzaklığı da
yaklaşık üç metre. Bu araziyi kiraz bahçesi,
zeytinlik, suyu içilebilen dere ve yoldan
ayıran herhangi bir yükselti de bulunmuyor.
(Evrensel) 1 Şubat
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin, Buca
Kaynaklar Köyü Tahtalı İçme Suyu Koruma Havza sınırları içinde kalan orman
alanını ‘Çöplük’ olarak kullanmak istemesi
üzerine Egeçep ve bölge halkının açtığı
davada yürütmeyi durdurma kararı verildi.
(Evrensel) 4 Şubat
Aydın Çine’de Madran Dağı’nın hemen
altında bulunan İbrahim Kavağı köyünde
189
Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı
Hasankeyf, Munzur, Loç, Fırtına Vadisi ve
daha yüzlerce arkeolojik ve doğal SİT
alanının geleceği açısından da kaygı verici
bir durum olduğuna dikkat çekildi ve
uygulamanın hukuka aykırı olduğu ifade
edildi. (Evrensel) 22 Şubat
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 190
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
190
hayvancılıkla geçinen köylüler doğasını ve
yaşama alanını korumak için mücadele
veriyor. Köylerine kurulmak istenen rüzgar
enerjisi santrallerinin yaşam alanlarını
tahrip edeceğini belirten köylüler santrallerin kurulmasına karşı çıkıyorlar.
(Evrensel) 8 Şubat
İstanbul’un Ataşehir ilçesi Küçükbakkalköy
semtinde 51 yıldır yaşadığı tapu tahsis belgeli evi 5 yıl önce “Kentsel Dönüşüm”
gerekçesiyle yıkılan Roman Vatandaş Yüksel Dum, 18 nüfuslu ailesiyle birlikte
kurduğu barakada yaşam savaşı veriyor.
(Evrensel) 9 Şubat
Van’da kışladan açılan ateşle öldüğü saptanan 16 yaşındaki Canan Saldık’la ilgili
bilirkişi raporu, Canan’ın 2 bin 500 metreden Bixi ile yapılan ilk deneme atışında
hayatını kaybettiğini ortaya çıkardı.
(Evrensel) 3 Şubat
Hatay’ın İskenderun ilçesine bağlı beldelerde kurulmak istenen termik santraller
bölge halkını ayağa kaldırdı. İskenderun’un
Azganlık Beldesi’nde yağmur altında
yapılan ve mitinge dönüşen açık hava
toplantısı, halkın termik santrallere karşı
öfkesini açığa çıkardı. Filtresiz çalışan
fabrikaların yol açtığı kirlilik ve sağlık
sorunlarından muzdarip olan kadınlar, hastane ile ev arasında mekik dokuduklarını
söylüyor. (Evrensel) 2 Şubat
Dilovası Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol ekiplerinin yaptığı denetimlerde, bölgeye yaklaşık 1000 ton endüstriyel nitelikli
ve zehirli olabilecek arıtma çamuru
döküldüğü belirlendi. (Evrensel) 1 Şubat
Malatya'da aralıklarla etkili olan kar yağışı
nedeniyle 100 köy yolunun ulaşıma kapalı
olduğu bildirildi. (Zaman) 1 Şubat
Samsun'da etkili olan kar yağışı nede-niyle
halen 112 köy yolunun ulaşıma kapalı
olduğu bildirildi. (Zaman) 1 Şubat
Ağrı'nın Doğubayazıt ilçesinde kar yağışı
nedeniyle 55 köy yolu ulaşıma kapandı.
(Zaman) 1 Şubat
Rize'de önceki gün itibariyle etkili olan kar
yağışı sonrası 120 köy yolu ulaşıma
kapandı. (Zaman) 2 Şubat
Giresun'da, etkili olan kar yağışı nedeniyle
173 köy yolu ulaşıma kapandı. (Zaman) 1
Şubat
Tunceli'de yoğun kar yağışı nedeniyle
Ovacık, Pülümür, Nazımiye, Mazgirt ve
Tunceli merkeze bağlı 148 köy yolu
ulaşıma kapandı. (Zaman) 1 Şubat
Doğu Anadolu Bölgesi'nde etkili olan kar
yağışı nedeniyle bin 435 köy yolunda
ulaşım sağlanamıyor. (Zaman) 1 Şubat
Mersin'de yeni evli genç çift, banyoya
bıraktıkları kömür sobasının kovasından
çıkan karbonmonoksit gazından zehirlendi.
Koca hayatını kaybederken, hastaneye
kaldırılan eşi yoğun bakım ünitesinde tedavi altına alındı. (Zaman) 1 Şubat
İzmir'in Konak ilçesinde, ruhsatı iptal
edilmiş eski bir otel binasında çıkan
yangında, kimliği henüz belirlenemeyen 1
kişi yanarak hayatını kaybetti, 1 kişi
yaralandı. Geceliği 5 liraya kalındığı
öğrenilen binanın sahibinin bulunması için
çalışma başlatıldı. (Zaman) 1 Şubat
Şanlıurfa'nın Hilvan ilçesinde istimlak
edilen arsasının parasını alamadığı gerekçesiyle yola duvar ören mahalle muhtarı,
ilçenin ana caddesinin bir yönünü trafiğe
kapattı. (Zaman) 2 Şubat
Dolmabahçe'deki Valide Sultan Camii
karşısındaki boş arazide, 35-40 yaşlarında
bir kişi ölü bulundu. Evsiz olduğu ve kağıt
topladığı öğrenilen şahsın donarak ölmüş
olabileceği tahmin ediliyor. (Zaman) 2
Şubat
Kırıkkale'de sobadan sızan karbonmonoksit
gazından zehirlenen anne ve baba ile 19
yaşındaki oğulları hayatını kaybetti.
(Zaman) 2 Şubat
Malatya'da bir 2 aylık üç çocuklu Akbulut
ailesi, tuvaleti, banyosu ve mutfağı olmayan
tek odalı 9 metrekare ahşap evde dondurucu
soğuklarda ayakta kalmaya çalışıyor.
(Zaman) 2 Şubat
Trabzon'da özellikle akşam saatlerinden
itibaren hava kirliliğinde artış yaşandığı
bildirildi. (Zaman) 3 Şubat
Hatay'ın Erzin ilçesinde evinde çıkan
yangından dolayı cinnet getiren baba,
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 191
Bayburt'ta düğün evinin bir odasının
çökmesi sırasında, sobadaki kaynar suyun
üzerine dökülmesi sonucu ağır yaralanan
Tuğba Mıcık, tedavi gördüğü Erzurum'da
hayatını kaybetti. (Zaman) 3 Şubat
Isparta'da Süleyman Demirel Üniversi-tesi
yerleşkesine yolcu taşıyan halk otobüsüyle
tırın çarpışması sonucu ilk belirlemelere
göre biri ağır 14 kişi yaralandı. (Zaman) 4
Şubat
Kar yağışı nedeniyle Van'da 92, Ağrı'da 32
köy yolu ulaşıma kapandı. (Zaman) 6 Şubat
Ereğli Korubaşı Mahallesi TOKİ konutları
sakinleri, Korubaşı İlköğretim Okulu ile
TOKİ konutları arasında bulunan viyadük
boşluğuna köprü yapılmasını istiyor.
(Zaman) 6 Şubat
Eskişehir'de kömür sobasından sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen aynı aileden 4 kişi, tedavi altına alındı. (Zaman) 6
Şubat
Manisa'nın Alaşehir ilçesine bağlı
Serinyayla köyünde bir kız çocuğu, fosseptik için açılan ve yağmur suyuyla dolan
çukura düşerek hayatını kaybetti. (Zaman)
6 Şubat
Zonguldak'ın Çaycuma ilçesinde, sobadan
sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen
kişi öldü, eşi hastaneye kaldırıldı. (Zaman)
7 Şubat
Kütahya'nın Güveççi Mahallesi'nde bulunan Kütahya İl Özel İdaresi'ne ait donmuş
sulama göleti üzerinde oynarken, buzun
kırılması sonucu suya düşen Kaan Yıldız
(10) ile Enes Aydoğmuş (10) hayatını kaybetti. (Zaman) 7 Şubat
Bitlis'te 35 köy yolunun ulaşıma kapalı
olduğu bildirildi. (Zaman) 7 Şubat
Balıkesir'in Edremit ilçesinde yaşlı bir
kadın, evinin yan tarafında inşaat halindeki
bir evin balkonunun önünden geçen yüksek
gerilim hattına konan tavuklarından birini
elindeki aliminyum kornişle kurtarmak isterken elektrik akımına kapıldı. Çarpılarak
hızla beton zemine düşen Avniye Erçağ
(58), hayatını kaybetti. (Zaman) 7 Şubat
Manisa'nın Serinyayla köyünde ilköğretim
öğrencisi Esra Özdemir (8), eve gelmeyince
ailesi tarafından aranmaya başlandı.
Esra’nın cesedi foseptik çukurunda bulundu. (Zaman) 7 Şubat
Afyonkarahisar'da, karbonmonoksit gazından zehirlenen 1 kişi hayatını kaybetti.
(Zaman) 8 Şubat
Erzurum'da bir kadın, eşiyle birlikte gece
yatısına gittiği babasının evinde kömür
sobasından sızan karbonmonoksit gazından
zehirlenerek öldü. Kadının kocasıyla, erkek
kardeşi ise baygın olarak kaldırıldıkları hastanede yoğun bakıma alındı. (Zaman) 8
Şubat
Yoğun yağış olan Erzurum'da 188, Ardahan'da 27, Bingöl'de 11, Muş'ta 8 ve Iğdır'da
7 olmak üzere toplam 241 köy yolunda kar
nedeniyle ulaşım sağlanamıyor. (Zaman) 8
Şubat
Karadeniz Bölgesi'nde etkili olan kar yağışı
köy yolu ulaşamını olumsuz etkiledi.
Yağışlar sonrası Trabzon'da 294, Rize'de
219, Giresun'da da 108 köy yolu ulaşıma
kapandı. (Zaman) 12 Şubat
İzmir'in Bayraklı ilçesinde, kömür sobasından sızan karbonmonoksit gazından
zehirlenen Sade Doğan (40) hayatını kaybetti (Zaman) 12 Şubat
Adana'nın Ceyhan ilçesinde evleri yanan 7
çocuklu Kaput ailesi, bir yıldır Kızılay'ın
verdiği çadırda yaşam mücadelesi veriyor.
(Zaman) 12 Şubat
Kahramanmaraş'ta sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen bir kişi öldü,
bir kişi yaralandı. (Zaman) 11 Şubat
Erzurum'da bir kadın, eşiyle birlikte gece
yatısına gittiği babasının evinde kömür
sobasından sızan karbonmonoksit gazından
zehirlenerek öldü. (Zaman) 9 Şubat
Artvin'de kar yağışı nedeniyle 101 köy yolunun ulaşıma kapalı olduğu belirtildi.
(Zaman) 13 Şubat
191
Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı
oğlunun boğazına bıçak dayayarak öldürmek istedi. Cumhuriyet Meydanı'ndaki
Atatürk anıtının önüne gelen Hüseyin T.,
mağduriyetinin giderilmemesi halinde 4
yaşındaki oğlunu öldüreceğini söyledi.
(Zaman) 3 Şubat
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 192
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
192
Sakarya'nın Serdivan ilçesinde, şofbenden
sızan gazdan zehirlenen 15 yaşındaki genç
öldü. (Zaman) 13 Şubat
Yenimahalle'de doğalgazdan zehirlenen
abla-kardeş ağır yaralandı. (Zaman) 13
Şubat
Niğde'de, yarıyıl tatilinin ardından okula
gitmeye hazırlanan iki kardeş, sobadan
sızan karbonmonoksit gazından zehirlenerek öldü. (Zaman) 14 Şubat
Beylikdüzü'nde bir işçi yatakhanesinde
kalan 12 kişi, sobadan çıkan karbonmonoksit gazından etkilenerek hastaneye
kaldırıldı. (Zaman) 14 Şubat
Samsun Büyükşehir Belediyesinin yürüttüğü yol genişleşme çalışması kapsamında yıkıma kararı alınan 5 binanın
yıkımı için gelen zabıta ekipleri ile evlerini
boşaltmayan vatandaşlar arasında gerginlik
yaşandı. (Zaman) 14 Şubat
Sivas'ta kar yağışı nedeniyle 60 köyün
merkezlerle bağlantısı kesildi, şehirler arası
yollarda ulaşım kontrollü olarak sağlanıyor.
(Zaman) 14 Şubat
Muş'ta sobadan sızan karbonmonoksit
gazından 6 kişi zehirlendi. (Zaman) 14
Şubat
Kayseri'de iki gündür etkili olan kar yağışı
26 köy yolunun ulaşma kapanmasına neden
oldu. (Zaman) 15 Şubat
Kütahya - Afyonkarahisar çevreyolu üzerinde yer alan tren garının karşısındaki LPG
tankı patladı. Olayda en az 3 kişi yaralandı.
(Zaman) 15 Şubat
Sivas'ta köyleri baraj suları altında kaldığı
için başka bir alana taşınan ve burada da tapu
sorunu yaşayan Maden köyü sakinleri, 'elektrik hırsızlığı' suçundan mahkemelik oldu.
Tapu mahkemesi devam ettiği için 2 yıldır
elektrik aboneliği verilmeyen köylüler, fotoselli sokak lambalarından evlerine çektikleri
hatlar sayesinde sadece geceleri elektrik kullanabiliyor. (Zaman) 15 Şubat
Niğde'de sobadan sızan karbonmonoksit
gazından zehirlenen iki kişi hayatını kaybetti. (Zaman) 16 Şubat
Doğu Anadolu Bölgesi'nde etkili olan kar
yağışı ve tipi nedeniyle, 700 köy yolunda
ulaşım sağlanamıyor. Bölge illerinden
Erzurum'da 351, Erzincan'da 109,
Tunceli'de 89, Muş'ta 56, Iğdır'da 51, Ardahan'da 33, Kars'ta 7 ve Bingöl'de 4 olmak
üzere toplam 700 köy yolu kar ve tipi nedeniyle ulaşıma kapalı bulunuyor. (Zaman)
16 Şubat
Bayındırlık ve İskan İl Müdürlüğü
tarafından, Giresun'un çığ tehdidi altında
bulunan bölgelerin tespiti amacıyla bir
rapor hazırlandı. Raporda, Giresun'un Alucra, Bulancak, Çamoluk, Çanakçı, Keşap ve
Tirebolu ilçelerine bağlı toplam 23 köyün
çığ tehdidi altında bulunduğu kaydedildi.
(Zaman) 17 Şubat
Kastamonu'nun Taşköprü ilçesine bağlı
Alamabatak köyünde 5 yıldır ahırdan
bozma tek odalı evde yaşayan 70 yaşındaki
kimsesiz kadın, kendisine uzanacak yardım
elini bekliyor. (Zaman) 17 Şubat
Sivas'ta, sobadan sızan karbonmonoksit
gazından zehirlenen kadın, hayatını kaybetti. (Zaman) 19 Şubat
Trabzon'da iki kişi sobadan zehirlendi.
(Zaman) 18 Şubat
Mardin'in Nusaybin ilçesinde gece boyu
süren yağışlar bir evin çökmesine neden
oldu. (Zaman) 25 Şubat
Bursa'da sobadan sızan karbonmonoksit
gazından zehirlenen 1 kişi hayatını kaybetti,
1 kişi ise hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 25
Şubat
Küçükçekmece'de sobadan sızan karbonmonoksit gazı, Ünsal ailesinin sonu
oldu.Hasta oğulları üşümesin diye
doğalgaza takviye olarak yaktıkları sobadan
sızan gazdan zehirlenen Fadime (21),
Mehmet Ünsal (27) ve çocukları Ahmet (3)
hayatını kaybetti. (Zaman) 25 Şubat
Kahramanmaraş'ta sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen 92 yaşındaki
kadın öldü, 105 yaşındaki eşi ise tedavi
altına alındı. (Zaman) 23 Şubat
Mardin'in Nusaybin İlçesinde 4 çocuklu
Keklik ailesi kalacak yerleri olmadığı için
çadırda yaşıyor. 2 yıldan bu yana kışın
soğuk günlerini çadırda geçiren aile,
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 193
MART
Su taşkınlarından bıkan mahalleli yumurtalı eylem yaptı. Ardahan'da Kura Nehri
kenarında evleri bulunan bir grup vatandaş,
yumurtalı eylem gerçekleştirdi. (Zaman) 28
Şubat
Bitlis’in Hizan ilçesine bağlı Aladana
köyünde gece saatlerinde Kınat isimli
ailenin evi henüz belirlenemeyen nedenlerden dolayı göçtü, biri çocuk 2 kişi öldü.
(ANF) 4 Mart
Afyonkarahisar'da taş ocaklarındaki
çalışmalar nedeniyle zarar gördüklerini ileri
süren belde sakinleri, tepkilerini dile getirmek için oturma eylemi yaptı. (Zaman)
28 Şubat
Bölgede inşaatı süren HES ve Termik
Santrallere karşı alanlara çıkan Şırnaklılar,
"Güçlükonak'tan Cizre'ye, Şırnak'tan
Beytüşşebap'a
kadar
tüm
yaşam
alanlarımıza tecavüz eden hükümetin,
doğaya ait olan tüm nimetlerle, insanlığın
binlerce yılda yarattığı toplumsal ve
kültürel değerleri yok etmeye dayanan bu
anlayışına izin vermeyeceğiz" dedi. (ANF)
13 Mart
Bilecik'in Bozüyük ilçesindeki Özel Orhangazi Koleji'nin etrafına kaymakamlıktan izin alınmadan dökülen molozlar
öğrencilerin sağlıklarını tehdit ediyor.
(Zaman) 26 Şubat
Menemen ilçesi Yeşilpınar Mahallesi'nde
Menmen Belediyesi'nin açtığı çukurda
yağmur nedeniyle su birikintisi oluştu.
Çukara düşen 6 yaşındaki Fettah Özdemir,
uzun uğraşlara rağmen kurtarılamadı. (Günlük) 24 Şubat
Eskişehir'de kömür sobasından sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen 4 kardeş,
tedavi altına alındı. (Günlük) 20 Şubat
Üst geçit için oturma eylemi yaptılar. Bodrum Turgutreis otoyolunda İslamhaneleri
Köyü'nün bulunduğu kısımda önceki gün
11 yaşındaki Havanur Timurçin adlı çocuk,
bir aracın çarpması sonucu yaşamını yitirdi.
(Günlük) 20 Şubat
Adana'nın Ceyhan ilçesinde kimsesi olmayan yaşlı çift, yıkılma tehlikesi olan kerpiç evde yaşam mücadelesi veriyor.
(Günlük) 17 Şubat
Mêrdîn Derik'te gelin uğurlama sırasında
balkonun çökmesi sonucu 3'ü ağır olmak
üzere 8 kişi yaralandı. (Günlük) 15 Şubat
Denizli'de, Başbakan Recep Tayyip
Erdoğan'ın, anahtarlarını törenle verdiği
TOKİ evlerinin, duvarlarının çatladığı
bildirildi. (Günlük) 13 Şubat
Giresun'un Yağlıdere ilçesinde yapımı
devam eden hidroelektrik santrali (HES)
tünel inşaatı nedeniyle 30'u aşkın evin hasar
gördüğü belirtildi. (Günlük) 10 Şubat
Nükleer Karşıtı Platform İstanbul Bileşenleri (NKP) bugün (13 Mart 2010) Taksim’de, Japonya’da meydana gelen 8.9
Büyüklüğündeki deprem ve tsunami
sonrasında yaşanan nükleer tehlike
hakkında basın açıklaması gerçekleştirdi.
NKP İstanbul Bileşenleri tüm dünya ve
Türkiye’ de nükleer santrallerden
vazgeçilmesi
çağrısında
bulundu.
(Sendika.org) 14 Mart
Rize İdare Mahkemesi, Artvin Borçka’ya
bağlı Camili Vadisi üzerinde yapılması
planlanan Sarnıç HES Projesi’ne yürütmeyi
durdurma kararı verdi. (Sendika.org) 10
Mart
İstanbul’da 30'un üstünde yöre ve köy
derneğinin oluşturduğu Peri Suyu Koruma
Platformu, Elazığ, Tunceli, Bingöl
sınırlarında akan Peri Suyu üzerinde yapımı
devam eden Pembelik Barajı'na karşı ilk
eylemini 5 Mart Cumartesi günü
Beyoğlu’nda gerçekleştirdi. (Sendika.org)
7 Mart
TOKİ’nin İstanbul Kongre Merkezi’nde
düzenlediği “2011 Konut Kurultayı” sırasında Taksim’de bir araya gelen İstanbullular, yaptıkları yürüyüşle “Kentlerimizi ve
geleceğimizi
yağmalayanlara
izin
vermeyeceğiz” dedi. (Sendika.org) 4 Mart
Şubat ayında Kütahya Belediyesi’nce ikili
sistem olarak adlandırılan aktarmalı sistem
uygulanmaya konulmuştu. Kütahya
193
Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı
yağmur sularının çadırlarını bastığı için
yağışlı günlerde yağmur nöbeti tutuyor.
(Zaman) 21 Şubat
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 194
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
194
halkının ve üniversitelilerin yoğun tepkisini
alan ikili sistem üst üste yapılan eylemlerin
ardından iptal edildi ve eski sisteme
dönüldü. Geri adım atan belediye bu sefer
üniversite öğrencileri dışındaki tüm tarifelere 10-25 kuruş arasında zam yaptı.
(Sendika.org) 5 Mart
Ordu'nun Gökömer Köyü Kovanlık mahallesi mevkiinde bulunan Turnasuyu
ırmağına yapılacak olan Büben HES inşaatı
için ölçüm yapan ekip köylüler tarafından
kovalandı. (Sendika.org) 5 Mart
Kocaeli’nin Körfez ilçesi sakinleri yaptıkları eylemle mahallelerine yapılması
planlanan asfalt şantiyesini protesto ettiler.
Günlerdir imza toplayarak şantiyenin
yapımının durdurulmasını isteyen mahalle
sakinleri, Karayolları 17. Bölge Müdürlüğü
Bakım İşletme Şefliği önüne yürüyerek
topladıkları imzaları bölge müdürlüğüne
iletti. (Evrensel) 14 Mart
Samsun’da Büyükşehir Belediyesi sınırları
içinde patlayan bir kanalizasyon borusuna,
iki gündür Su ve Kanalizasyon İdaresi
(SASKİ) tarafından müdahale edilmemesi
vatandaşların tepkisine neden oldu. İlkadım
ilçesi Hançerli Mahallesi Eski Postane
Sokak üzerinden geçen bir kanalizasyon
borusunun patlaması sonucu iki gündür pis
suların sokağa akması esnaf ve vatandaşları
zor durumda bıraktı. (Evrensel) 15 Mart
Ordu’da yapılmak istenen hidroelektrik
santrallerinin ilk uygulandığı bölge olan
Mesudiye ilçesinde derelerin kuruduğu
tespiti yapan Ordu Temiz Enerji Platformu
üyeleri, tehlikenin boyutunu Mesudiye
muhtarlarına anlatmak ve son gelişmeleri
yerinde görmek için Mesudiye’ye gitti.
(Evrensel) 15 Mart
Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nin “yapılaşmaya uygun değil” raporu ve Van
Belediyesi’nin mühürleyerek yapı durdurma kararı aldığı TOKİ’nin Kevenli
(Şuşanis) köyünde yaptığı konutlar,
yurttaşları mağdur etmeye devam ediyor.
Hak sahipleri konutların belirlenen zamanda teslim edilmemesi ve eksikliklerin
giderilmediği gerekçesiyle TOKİ hakkında
suç duyurusunda bulundu. (Evrensel) 13
Mart
Adana’da 3 gündür aralıklarla yağan
yağmur nedeniyle Gülbahçesi Mahallesi’nde çok sayıda evi su bastı. Duruma
tepki gösteren yurttaşlar, mahallede geçen
yolun üzerindeki köprü trafiğe kapatarak
eylem yaptı. (Evrensel) 9 Mart
Samsun Terme Sivaslılar köyünde
Prof.Dr.Beyza Üstün ve Prof.Dr.Fuat
Ercan’ın katılımıyla halkı bilgilendirme
toplantısı gerçekleştirildi. 150 köylünün
katıldığı toplantı Sivaslılar Köyü
Dayanışma Derneği Başkanı Sefa
Yıldırım’ın konuşmasıyla başladı. Yıldırım,
doğa ile pazarlık olmayacağını, köylerinde
kurulması planlanan tersanelere ve termik
santrallere geçit vermeyeceklerini ve mücadelede kararlı olduklarını belirtti.
(Evrensel) 7 Mart
İskenderun Sarıseki halkı termik santrale
karşı mücadelesini sürdürüyor. Yapılan
eylemde termik santralin kanser saçan bir
tesis olduğu vurgulanarak, ne Sarıseki’ye ne
İskenderun’a ne de Türkiye’ye kurulmasını
istemediklerini ifade ettiler. (Evrensel) 3
Mart
Erzin Çevre ve Termik Santral Karşıtı Platformu, Hatay Erzin’de kurulmak istenen
termik santrale karşı ÇED Raporu iptal
davası için Ankara’ya geldi. Erzin halkı
bölgede kurulacak doğal gaz santralinin de
kömürle çalışacak termik santralin de
yaşam ve üretim alanlarına saldırı anlamına
geldiğini belirttiler. (Evrensel) 4 Mart
Lüleburgaz’ın Dere Mahallesi sakinlerinin
kendi elleriyle yaptığı köprü belediyenin
duyarsızlığı ve sel taşkını nedeniyle yıkılma
tehlikesi içerisinde. Derenin kirliliği,
köprünün sadece yayaların geçebileceği
kadar dar olması ve belediyenin duyarsızlığı
yetmezmiş gibi, şimdi de mahallellinin canı
tehlikede! (Evrensel) 8 Mart
İzmir Karşıyaka’da altın madeni işletme
çalışmaları başladı. Karşıyaka kent
merkezine 5-6 km uzaklıkta bulunan Yamanlar’daki Arapdağı’nda işletilmek istenen altın madeni için yol ve tesis inşaatı
başladı. Altın madeni Doğançay Mahallesine 2 km, Sancaklı köyüne 1 km uzaklıkta
iken, Karşıyaka’nın en önemli toplu konut
alanlarının ise tam karşısındaki tepede bulunuyor. (Evrensel) 3 Mart
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 195
Adana’nın Cemalpaşa Mahallesi’nde
anaokullarının yanına kurulan baz istasyonuna mahalleli tepki gösteriyor. Baz istasyonunun kurulmasından sonra mahallede
artan kanser vakaları ise mahalle sakinlerini
korkutuyor. (Evrensel) 3 Mart
Zonguldak’ta 300 öğrencisi bulunan TOKİ
Yenimahalle İlköğretim Okulu ve TOKİ
konutlarının yanında bulunan baz istasyonu, öğrenci ve mahalle sakinlerinin tepkisini çekiyor. Okul Müdürü Özer Öner
Yıldız, velilerden gelen tepki üzerine ikinci
kez İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne yazı gönderdiklerini aktardı. (Evrensel) 1 Mart
İHD Mardin Şubesi, Mardin Cezaevi'ne
ilişkin hazırladığı raporu basına açıkladı.
Raporda, kapasitesi 380 olan cezaevinde
750 hükümlü ve tutuklunun kaldığını, 6-8
kişi kalması gereken 24 metrekarelik
odalarda ise 16 ile 18 kişinin yatmak
zorunda olduğu belirtildi. (ANF) 14 Mart
Anadolu Grubu, Sinop'a bağlı Yaykıl
Köyü'ne kurmak istediği termik santralin
raporları iptal edimesine karşın, bugün köye
sondaj yapmak üzere kamyonlarla
çalışanlarını yolladı. Bu haberi alan Yeşil
Gerze Platformu üyeleri ve Yaykıl Köyü
halkı kamyonlara müdahale etti ve gelen
ekipleri köylerinden kovdu. (Sendika.org)
30 Mart
Kimya Mühendisleri Odası tarafından
yapılan araştırmaya göre Ankara’da hava
kirliliği, acil önlem alınması gereken ‘uyarı
eşiği’ni aştı. Çevre ve Orman Bakanlığı ise
halk sağlığını tehlikeye atan bu durumu kamuoyundan gizliyor. (Sendika.org) 31 Mart
Belediye otobüslerinin güvenliği yine
tartışma konusu. Ankara'da Ege Mahallesi
otobüslerinin yolda kalması, kapısının
kapanmaması ve alev alması olaylarından
sonra dün (23 Mart) de İstanbul Ümraniye'de İETT'ye ait körüklü otobüs seyir
halindeyken ikiye bölündü. (Sendika.org)
23 Mart
Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO), Türkiye
Sulama Kooperatifleri Derneği (TÜS
KOOP-BİR)
ve
KÖY-KOOP’un
düzenlediği “Dünya Su Günü” etkinliğinde
ZMO Başkanı Turhan Tuncer, dünyada
suyun kullanımının şirketlerin tekeline
girdiğini söyledi. Türkiye’de de yer altı
suyunun tehdit altında olduğunu ifade eden
Tuncer, halkın temel hakkı olan suyunu
kullanmasının engellenemeyeceğini kaydetti. (Evrensel) 21 Mart
Erzincan’da dün Bayındırlık ve İskan
Müdürlüğü önünde meydana gelen kazada
Fatih İlköğretim Okulu 7. sınıf öğrencisi
Nisanur Cüce (13) ağır yaralandı. Kazaya
tepki gösteren öğrenciler ve velileri, yola
trafik ışığı ve üst geçit yapılması talebiyle
yol kapatma eylemi gerçekleştirdi.
(Evrensel) 29 Mart
Ordu’nun Kabadüz ilçesi Esenyurt köyünde yapılan Hidroelektrik santrali (HES)
çalışmalarında dinamit patlatılmasıyla birlikte köylülerin HES’e yaklaşımı değişti.
Daha düne kadar HES yapımına olumlu
yaklaşım gösteren Esenyurtlular, dinamitler
patlatılıp, evleri zarar görünce harekete
geçti. (Evrensel) 26 Mart
Van merkeze bağlı Karakoç köyünde çıkan
yangın, 8 kişilik aileyi evsiz bıraktı.
(Zaman) 1 Mart
Bursa’nın Merkez Yıldırım ilçesi
Değirmenönü Mahallesi Durak Sokak'ta,
daha önce TEDAŞ ekipleri tarafından elektrik direği dikmek için açılan kuyuların
üzeri kapatılmadı. Bölgede arkadaşı ile oynayan Ebubekir Ekin (13) kuyuda sıkıştı.
Ayağı ters dönen Ebubekir Ekin'i kurtaramayan yakınları yetkililere haber verdi.
(Zaman) 1 Mart
Edirne'de şehir içi ulaşım ücretlerine
yapılan zammı protesto etmek amacıyla
yolu trafiğe kapatmak isteyen Trakya
Üniversitesinden (TÜ) bir grup öğrenci ile
polis arasında arbede çıktı. (Zaman) 3 Mart
Edirne'de sobadan sızan karbonmonoksit
195
Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı
Afyonkarahisar’ın Beyyazı kasabasında,
yaklaşık 50 gün önce halkın mücadelesi
sonucu faaliyeti durdurulan taş ocağı, şirket,
valilik ve jandarmanın ortak hareketi ile
tekrar faaliyetine devam etmek için
girişimde bulundu. Bunu haber alan kasaba
halkı, sabahın erken saatlerinde meydanda
toplanmaya başladı. Jandarmanın kasaba
içinde, dışında ve taş ocağı çevresinde çok
sıkı güvenlik önlemleri aldığı görüldü.
(Evrensel) 1 Mart
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 196
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
196
gazından zehirlenen 4 kişilik bir aileden
baba ve iki çocuğu hayatını kaybetti, anne
ise hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 3 Mart
yakın köyden 91 köy yolunun kar yağışı sebebiyle ulaşıma kapalı olduğunu bildirdi.
(Zaman) 7 Mart
Sakarya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr.
Muzaffer Elmas, Marmara depreminde
hasar gören çok katlı eski yapılarda genellikle öğrencilerin oturduğunu belirterek,
'Depremi hasarsız atlattı' denilen; ancak
yeni yönetmeliğe göre çok önemli
takviyeler yapılması gereken 2 bin 500 bina
var. Bu da 15 bin konuta tekabül ediyor
dedi. "15 bin konutluk, depremde yıkılmaya
aday bina var." diyen Elmas, "Bu bir
varsayım değil, bir geçek. Depremden
sonra çıkan iki yönetmeliğe göre bu
binaların durumu uygun değil." şeklinde
konuştu. (Za-man) 6 Mart
Ağrı'da etkili olan kar yağışı sonrası 44 köy
yolu ulaşıma kapandı. (Zaman) 7 Mart
Kocaeli'nin Kartepe ilçesinde, 6 aylık evli
çift kömür sobasından sızan karbonmonoksit gazından zehirlenerek hayatını kaybetti.
(Zaman) 6 Mart
Bursa'da, sobadan sızan karbonmonoksit
gazından zehirlenen yaşlı bir kadın hayatını
kaybetti. (Zaman) 5 Mart
Zonguldak'ta bakımsız kaldırım korkulukları tehlike saçıyor. Merkez ilçeye bağlı
Yenimahalle'de, kaldırım kenarındaki korkuluk duvarının yıkılması, özellikle küçük
yaşta çocukları olan aileleri korkutuyor.
(Zaman) 5 Mart
Mardin'in Nusaybin ilçesinde yaşanan elektrik kesintileri Yerel Gündem 21 Kent Konseyi öncülüğünde protesto edildi. İlçe
merkezindeki DEDAŞ İşletme Müdürlüğü
önünde basın açıklaması yapmak isteyen
konsey üyeleri, polis engeli ile karşılaştı.
(Zaman) 5 Mart
Kocaeli'nde sobadan çıkan karbonmonoksit
gazından zehirlenen genç çift hayatını kaybetti. (Zaman) 7 Mart
Tekirdağ'ın Çorlu ilçesinde sobadan sızan
karbonmonoksit gazından zehirlenen kadın
öldü, kocası hastaneye kaldırıldı. (Zaman)
7 Mart
Kayseri'de etkili olan kar yağışı, 21 köy yolunun kapanmasına neden oldu. (Zaman) 7
Mart
Ordu İl Özel İdaresi, il genelindeki 500'e
Samsun'un yüksek kesimlerinde etkili olan
kar yağışı 60 köy yolunu kapadı. (Zaman)
7 Mart
Bursa'nın merkez Gürsu ilçesinde, bir
mağazanın teşhir reyonundaki çelik kapının
devrilmesi sonucu ağır yaralanan 5
yaşındaki kız çocuğu hastanede hayatını
kaybetti. (Zaman) 8 Mart
İzmir'in Buca ilçesinde 10 kişi, kömür
sobasından sızan karbonmonoksit gazından zehirlendi. Ufuk ve İnönü mahallerindeki dört evde bulunan kişiler, sabah
saatlerinde Seyfi Demirsoy Devlet Hastanesi'ne kaldırıldı. (Zaman) 8 Mart
Tunceli'de iki gündür devam eden kar
yağışı sebebiyle 98 köy yolu ulaşıma
kapandı. (Zaman) 8 Mart
Konya'da soba zehirlenmeleri nedeniyle 1
kişi hayatını kaybetti 4 kişi hastaneye
kaldırıldı. (Zaman) 8 Mart
Erzurum'da iki çocuk annesi bir kadın
şofbenden sızan gaz nedeniyle hayatını
kaybetti. (Zaman) 9 Mart
Balıkesir'de dün (8 Mart) geceden itibaren
başlayan yoğun kar yağışı sebebiyle 236
köy yolu ulaşıma kapandı. (Zaman) 9 Mart
Erzincan'da etkili olan kar yağışı nedeniyle
63 köy yolu ulaşıma kapandı. (Zaman) 9
Mart
Kırıkkale'de üç gündür belirli aralıklarla
yağan kar yağışının ardından açılan köy
yolları, tekrar ulaşıma kapandı. 38 köy yolu,
sürgün ve tipi nedeniyle ulaşıma tekrar
kapandı. (Zaman) 9 Mart
Kırıkkale'de karbonmonoksit gazından zehirlenen bir kişi hayatını kaybetti. (Zaman)
9 Mart
Bursa merkez Osmangazi ilçesinde ikamet
eden 81 yaşındaki Osman Cafer, sobadan
sızan karbonmonoksit gazından zehirlenerek hayatını kaybetti. (Zaman) 9
Mart
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 197
Doğu Anadolu Bölgesi'nde etkili olan kar
yağışı ve tipi nedeniyle 544 köy yolunda
ulaşım sağlanamıyor. (Zaman) 10 Mart
Gaziantep'te sobadan sızan karbonmonoksit
gazından zehirlenen 2 yaşındaki çocuk
hayatını kaybetti. Şehir genelinde 10'u
çocuk 29 kişi ise kaldırıldıkları hastanelerde
tedavi altına alındı. (Zaman) 10 Mart
Ankara'nın Gölbaşı ilçesi sobadan sızan
karbonmonoksit gazından zehirlenen anne,
baba ve çocuğu hayatını kaybetti. (Zaman)
12 Mart
Bağcılar'da, bir inşaatın temel çalışması
sırasında 3 binada çökme tehlikesi yaşandı.
Zabıta ekiplerinin boşaltıp mühürlediği binalardan biri, çökme ihtimaline karşı vinçle
desteklendi. Sokağa dökülen vatandaşlar
inşaat firmasına tepki gösterdi. Bağcılar
Belediye Başkan Yardımcısı Ali Aydın,
binaların yıkılma tehlikesinin bulunmadığını; çevre sakinlerinin Japonya'da meydana gelen depremden etkilendiğini öne
sürdü. (Zaman) 11 Mart
Sivas'ta aralıklarla devam eden kar yağışı
nedeniyle kapalı köy yolu sayısı 293'e çıktı.
(Zaman) 11 Mart
Tunceli'de önceki gün başlayan kar yağışı
nedeniyle 190 köy yolu ulaşıma kapandı.
(Zaman) 11 Mart
Bursa'nın merkez Osmangazi ilçesinde
meydana gelen doğalgaz patlamasında üç
kişi yaralandı. (Zaman) 14 Mart
Denizli'nin Babadağ ilçesinde bir anneyle
kızı, soba zehirlenmesinden hayatını kaybetti. (Zaman) 14 Mart
Kırşehir'in Kaman ilçesinde sobadan sızan
karbonmonoksit gazından zehirlenen 1 kişi
hayatını kaybetti. (Zaman) 14 Mart
Konya'da kaloriferli evde kömür sobasından sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen 1 kişi öldü, 3 kişi hastaneye
kaldırıldı. (Zaman) 16 Mart
İzmir'in Tire ilçesine bağlı Boynuyoğun
köyünde yıldırım düşmesi sonucu iki kişi
hayatını kaybetti. (Zaman) 20 Mart
Şofbenden sızan gazdan zehirlenen Ankara
Üniversitesi Tıp Fakültesi son sınıf
öğrencisi Gülenay Aydın (26), hayatını kaybetti. (Zaman) 20 Mart
Balıkesir'in Bandırma ilçesinde karbonmonoksit gazından zehirlenen çift, hayatını
kaybetti. (Zaman) 19 Mart
Ankara’nın Mamak ilçesinde istinat
duvarını yıkan kayalar, Harman Mahallesi
165. Sokak'taki, 28 numaralı Kardelen
Apartmanı'nın üzerine yuvarlandı. Apartmanda Yahya Kalyoncu'ya ait dairenin
duvarını yıkarak odadan içeri giren kayalar,
Yakup Kalyoncu'ya ait dairenin de balkonunu yıktı. (Zaman) 18 Mart
Ankara'nın Elmadağ ilçesinde sobadan
sızan karbonmonoksit gazdan zehirlenen
anne ve oğlu öldü. (Zaman) 18 Mart
Manisa'da, Mesir Festivali hazırlıkları
kapsamında Cumhuriyet Meydanı'nda bulunan dev reklam paneli, bir kız öğrencinin
üzerine düşerek ağır şekilde yaralanmasına
neden oldu. (Zaman) 22 Mart
Ankara'da, arkadaşının evinde kalan Nadi
Sorgun isimli şahıs, elektrikli ısıtıcıdan
çıktığı belirlenen yangında can verdi.
(Zaman) 22 Mart
Eviyle ilgilenmediği için eşinden boşanan
yüzde 50 özürlü Yeter Aycan, iki çocuğuyla
yaşam mücadelesi veriyor. Engelli olduğu
için devletten 3 ayda bir 500 TL yardım
alan Aycan, zorunlu ihtiyaçlarını bu parayla
karşılıyor. 5 aydır oturduğu evin kirasını
veremediğini dile getiren Aycan, hayırsever
vatandaşların kendisine yardım eli
uzatmasını bekliyor. (Zaman) 21 Mart
Ankara'nın Çubuk ilçesinde sobadan sızan
karbonmonoksit gazından zehirlenen kadın
ile eşi öldü. (Zaman) 21 Mart
Samsun'un Ayvacık ilçesinde sobadan sızan
karbonmonoksit gazından zehirlenen anne
öldü, 2 çocuğu tedavi altına alındı. (Zaman)
21 Mart
Osmaniye'de kaldığı sitenin giriş demir
kapısı üzerine düşen 5 yaşındaki çocuk
197
Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı
Şırnak'ın Dicle Mahallesi Huzur Sokak Numara 33'te oturan dul ve 5 çocuk annesi
Adile Kabul, evlerinin yapımı için
kullanılan inşaat malzemelerinin parasını
ödeyemediği için mağdur durumda
kaldıklarını söyledi. (Zaman) 10 Mart
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 198
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
198
hayatını kaybetti. (Zaman) 24 Mart
Mersin'de Büyükşehir Belediyesi tarafından
açıldıktan sonra çakılla kapatılan çukura
öğrenci servisi düştü. Serviste bulunan 3
öğrenci hafif şekilde yaralandı. (Zaman) 24
Mart
Doğu Anadolu Bölgesi'nde aralıklarla etkisini sürdüren kar yağışı nedeniyle 82 köy
yolu ulaşıma kapandı. (Zaman) 24 Mart
Rize İdare Mahkemesi, UNESCO'nun
'Biyosfer Rezerv Alanı' ilan ettiği Artvin'in
Borçka ilçesindeki Camili Vadisi'nde
(Maçahel) yapımı planlanan Düzenli HES
projesine ilişkin Çevre ve Orman
Bakanlığı'nın ormanlık alanların kullanımına izin veren kararının yürütmesini durdurdu. (Zaman) 27 Mart
Aksaray'da demir köprünün içinde babasıyla birlikte yaşayan İranlı genç, çıkan
yangın sonucu hayatını kaybetti. (Zaman)
28 Mart
Bartın'ın Ulus ilçesinde sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen çift
yaşamını yitirdi. (Zaman) 28 Mart
Samsun'un Çarşamba ilçesine bağlı
Dikbıyık beldesinde, olası bir terör saldırısına karşı ilginç bir tedbir alındı. Giriş
ve çıkışlarına demir parmaklıklar örülen alt
geçit, kullanılamaz hale gelince yayalar
karayolunu kullanmaya başladı. Can
güvenliklerinin tehlikeye düştüğünü ifade
eden vatandaşlar alt geçitlerinin tekrar
açılmasını istiyor. (Zaman) 31 Mart
Gever ilçesinde evleri ve eşyaları tamamen
yanan bir aile daha sokakta kaldı. Evleri ve
eşyaları yanan Arslan ailesi duyarlı
yurttaşları yardım ve desteğini bekliyor.
(Günlük) 31 Mart
Karaman’da İmaret Mahallesi 118 No'lu
Sokak'ta ikamet eden Fatih (38) ve eşi
Anakız (35) ile çocukları Hasan Hüseyin
(6), Mehmet Ali (16) ve Cennet Yiğit (13)
sobadan sızan karbonmonoksit gazından
zehirlendi. (Günlük) 31 Mart
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın her
fırsatta övünerek söz ettiği duble yol çöktü.
Kastamonu-Çankırı-Ankara karayolunun
geçen yıl yapılan çok şeritli Ilgaz
bölümünde sabaha karşı göçük meydana
gelirken ölen ya da yaralanan olmadı. (Günlük) 31 Mart
Körfez ilçesindeki Rota Limanı'nda Gürcistan bandralı Amal adlı gemiye Türk
bandralı Ural 1 adlı tankerden fuel oil
aktarımı yapılmak istendi. Bu sırada yakıtın
aktarıldığı hortumun patlaması sonucu
yaklaşık 1 ton fuel oil denize döküldü.
(Günlük) 31 Mart
Karayolları 9. Bölge Müdürlüğü tarafından
yaptırılan Seyrantepe Köprülü Kavşak
Viyadüğü, can almaya devam ediyor. Silvan
yolu üzerinde önceki gün meydana gelen
kazada 8 yaşındaki İlköğretim Okulu 2’nci
sınıf öğrencisi Ayşe Yılmaz yaşamını yitirdi. Riha, Xarpêt ve Dağkapı yolu
güzergahlarında da aynı şekilde sık sık
kazaların yaşanması üzerine çileden çıkan
mahalle sakinleri Seyrantepe Eşit Özgür
Yurttaş Derneği’nin de desteğiyle önceki
gün akşam saatlerinde yolu trafiğe kapattı.
(Günlük) 30 Mart
Antalya, Isparta, Burdur, Denizli, Kaş
Çevre Platformu Sözcüsü Hediye Gündüz,
Antalya’nın Elmalı ilçesindeki Çığlıkara
Sedir Ormanları’nın bulunduğu bölgede 30
taş ve mermer ocağına ruhsat verilmesine
tepki göstererek, “Devlet, hukuku bilinçli
olarak yanlış kullanarak, ‘bozuk orman’
yalanlarıyla ormanları şirketlere tahsis edip
orman katliamına izin veren kurum
durumdadır” dedi. (Günlük) 29 Mart
İzmir’de evleri olmadığı için 22 günlük bebekleriyle sokakta yaşayan aile, yardımseverlerden tek odalı da olsa bir ev
istiyor. Çiğdem ve Oktay Sarı çifti, yardım
vakıflarından zaman zaman aldıkları
parayla geceliği 10 liralık pansiyonda
kalma imkanı buluyor, para olmadığında
otogarda ya da parklarda geceyi geçiriyor.
(Günlük) 29 Mart
Girgi’ye (Silopi) bağlı Görümlü beldesinde
çevreye zarar veren Ceytaş Termik Santrali
önünde eylem yaparak, iş makinelerinin
çalışmasını engelledi. Keskin Kaya grup
adına yaptığı açıklamada santralin
kapatılmasını istediklerini belirterek,
“Santral nedeniyle hayvanlarımız telef
oldu. Biz bu termik santraline karşıyız.”
dedi. (Günlük) 27 Mart
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 199
Sêwaz'ın Hafîk ilçesinde önceki gün etkili
olan sağanak yağışın ardından oluşan sel
nedeniyle Hafîk-Doğanşar yolunda çökme
meydana geldi. Yolun çökmesiyle bölgede
2 metre yüksekliğinde de set oluştu. (Günlük) 23 Mart
Bekilli ilçesine bağlı Bükrüce köyünde,
sobadan sızan karbonmonoksit gazından
zehirlenen kişi yaşamını yitirdi. Bükrüce
köyünde, Sadık Öztürk (87) ve eşi Ayşe
Öztürk (84), akşam sobayı yaktıktan bir
süre sonra uykuya daldı. Yaşlı çift, sobadan
yayılan karbonmonoksit gazından zehirlendi. (Günlük) 20 Mart
130 kişilik bir aile geçici olarak sağlanan
dört evde, yaşam mücadelesi veriyor.
Wan'ın Erçiş ilçesinde yaşayan Yıldırım
ailesinden 130 kişi, "kan davasından" kurtulmak için geçen yıl Denizli'nin
Aşağışamlı beldesine göç etti. (Günlük) 19
Mart
Dilovası'nda gerçekleşen 100 ölümden
33'ünün kanser nedenli olduğu belirtilirken,
halk sağlığını hiçe sayan sanayi
kuruluşlarıyla ilgili bilgiler ise "ticari sır"
denilerek açıklanmıyor. Kocaeli Üniversitesi (KOÜ) Tıp Fakültesi Halk Sağlığı
Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Onur
Hamzaoğlu, önceki gün düzenlenen "Çevre
ve İnsan Sağlığı Paneli"nde yaptığı
konuşmada, il genelinde sanayi yatırımlarının hammaddelerinin araştırılması ve
hangi teknolojiyle işlenerek ürünler elde
edildiğine ilişkin envanterlerin çıkarılmasıyla birlikte sağlık tehlikelerinin tespit
edilebileceğini ifade etti. (Günlük) 12 Mart
Bölge'de 1990'lı yıllarda köyleri boşaltılan
ve İzmir'e göç etmek zorunda kalan Kürtlerin yaşadığı sürgünün ve yıkımın sonu
gelmiyor. "Kentsel dönüşüm projesi"
gerekçesiyle Kadifekale'de yaşayan Kürtlerin evleri bir bir tahliye edilirken, şimdi
de Bayraklı'da bulunan yüze yakın ev,
Çevre Yolu projesi gerekçesiyle yıkılacak.
(Günlük) 12 Mart
Gurgum (Maraş)-Kayseri karayolunun 50.
kilometresi Döngel Köyü girişinde dün
sabah saat 06.45 sıralarında heyelan meydana geldi. Yamaçlardan kopan dev kayalar
ve toprak yolun her iki şeridinin trafiğe
kapanmasına neden oldu. (Günlük) 11 Mart
İstanbul'da binlerce ağacın kesilmesine yol
açacağı 3. Boğaz Köprüsü ve Kuzey Marmara Otoyolu ihaleye çıkarıldı. 3. Boğaz
Köprüsü ile ilgili uzmanların ve bilim
insanlarının "3. Köprünün İstanbul'un felaketi olacağı" şeklindeki eleştirilerini
dikkat almayan Ulaştırma Bakanlığı
Karayolları Genel Müdürlüğü'nün ihaleye
ait duyurusu, Resmi Gazete'nin dünkü
sayısında yayımlandı. (Günlük) 9 Mart
Xarpêt'te 42 kişinin hayatını kaybettiği depremin üzerinden tam bir yıl geçti.
Başbakan Erdoğan "Kerpiç evlerde yaşadıkları için can kaybı oldu" diyerek
köylüleri suçladı ve birçok vaatte bulundu.
Ancak vaatler unutuldu, depremde can ve
mal kaybının en çok yaşandığı Okçular
köyünde kışı çadırda geçiren 4 aile,
"Toplanan yardımların hiçbiri köye
ulaşmadı. Kerpiçi suçlayan Başbakan
nerede?" diye sordu. (Günlük) 8 Mart
Bazîd'de (Doğubayazıt) bir inşaatın bodrum
katına düşmesi sonucu yaralanan çocuk, itfaiye ve sağlık ekiplerince kurtarıldı. 11
yaşındaki Müslüm Bozyiğit, aydınlatmanın
bulunmadığı Rıfkı Başkaya Caddesi'nden
geçtiği sırada, yol üzerinde bulunan ve açık
olduğunu fark edemediği bacadan bir
inşaatın bodrum katına düşerek yaralandı.
(Günlük) 1 Mart
NİSAN
Mersin’de, henüz 40 gün önce dünyaya
gözlerini açan İsmail Akan adlı bebek,
beşiğinde uyurken, polisin 2. katta bulunan
odaya sıktığı biber gazı nedeniyle ölümden
döndü. (ANF) 21 Nisan
Diyarbakır’da 7 katlı bir bina çökme
tehlikesine karşı boşaltıldı. Bağlar ilçesi
Sento Caddesi üzerindeki 23 Kasım 2010
günü kalorifer kazanında patlama meydana
gelen Veysel Apartmanı'nın bitişiğinde 7
199
Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı
Zonguldak'ta samanlıktan dönüştürdükleri
evde yaşayan hasta anne ve görme engelli
oğlu bir yandan yağmur suları ile bir yandan da farelerle mücadele ediyor. (Günlük)
24 Mart
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 200
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
200
katlı Tekin Apartmanı'nın bir kolonunda
henüz belirlenemeyen nedenle patlama,
bazı duvarlarında ise çatlaklar oluştu.
(ANF) 18 Nisan
Mardin'in Nusaybin İlçesi'nde YSK'nin
veto kararını protesto eden kitleye yönelik
polis saldırısından ardından başlayan olaylar sırasında başına gaz bombası isabet eden
2 buçuk yaşındaki Yekbum Baran ağır
yaralandı. 10 yaşındaki bir çocuğun ise
yüzüne gaz bombası isabet etti. (ANF) 19
Nisan
Şırnak'ın İdil İlçesi'nde iki gündür etkili
olan şiddetli yağmur nedeniyle çöken kerpiç evde bulunan 2 kişi yaşamını yitirdi, 3
kişi de yaralandı. (ANF) 23 Nisan
Çanakkale Karabiga’da Sarıkaya Enerjinin
yapmayı planladığı termik santralin ÇED
bilgilendirme toplantısını belde halkı engelledi. (Sendika.org) 30 Nisan
Arızlı depremzedelerinin bina aidatlarını
ödemediği gerekçesiyle İl Özel İdaresi’nin
açtığı dava sonuçlandı. Evlerinden
çıkarılacakları mahkemece kesinleşen
Arızlı sakinleri, eylem düzenledi, yol kesti.
(Sendika.org) 14 Nisan
Tahliye kararının ardından konutlarının
çatısına çıkarak nöbet tutan Arızlılı depremzedelerden Recep Uğur 18 Nisan
günü, konutlara çevik kuvvetin gelmesinin
ardından kendini yaktı. (Sendika.org) 19
Nisan
Artvin’in Murgul ilçesinde yapılması planlanan ve hizmete açılan HES inşaatları bir
çok aileyi hem evinden hem de yuvasından
etti. Murgul İlçesine bağlı Akantaş
Köyünde İnce ve Kara ailelerinin evlerinin
altında tünel inşaatlarında patlamalar nedeniyle evlerde çatlamalar meydana geldi.
(Sendika.org) 17 Nisan
İzmir’in Çeşme İlçesi’nde 20 Kürt ailenin
evi ‘tarım arazisi olduğu’ gerekçesiyle
belediye tarafından yıkıldı. Bölgede
yaşayan aileler Tarım İl Müdürlüğü’nden
yaşadıkları bölgenin tarım arazisi
olmadığına dair rapor almalarına rağmen
evlere yıkım tebligatları gönderildi.
Yıkımın ardından jandarma evlerin etrafını
ateşe verdi. (Sendika.org) 27 Nisan
Ankara Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı
Yeni Mamak Kentsel Dönüşüm Projesi Koordinasyon Merkezi tarafından gönderilen
ve imzalanması konusunda baskı yapılan
sözleşmelerle ilgili Mamak halkı eylemde.
Yaşanan süreçten kaynaklı tedirgin olan
Mamak halkı belediyeye güvenlerinin
sardığını belirterek sözleşmeleri imzalamayacaklarını, “Rant için değil halk için
kentsel dönüşüm” istediklerini ifade ettiler.
(Sendika.org) 27 Nisan
Kocaeli Üniversitesi öğrencileri haftalardır
sürdürdüğü ulaşım hakkı mücadelesinde 6
Nisan günü Umuttepe Kampüsü’nden Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’ne yürümek
istedi. Öğrenciler 17 kilometrelik yolun tek
şeridi trafiğe kapatarak yürüdü.Yürüyüş
yoluna doğru yönelen öğrenciler polisin
saldırısına uğradı. (Sendika.org) 7 Nisan
Bismil'de polis kurşunu ile öldürülen lise
öğrencisi Halil İbrahim Oruç'un katillerinin
bulunması talebiyle yapılan yürüyüşe
saldırı ile başlayan olaylar sırasında atılan
gaz bombalarından etkilenen Kazım Şeker
(60) isimli yurttaş kalp krizi geçirerek
yaşamını yitirdi. (ANF) 27 Nisan
Iğdır'ın Tuzluca ilçesi Sürmeli Köyü
İlköğretim Okulu'nun lojmanında, sobadan
sızan karbonmonoksit gazından zehirlenerek hayatını kaybeden öğretmen
Taylan Volkan Yıldırım, son yolculuğuna
uğurlandı. (Zaman) 28 Nisan
Gaziantep'te arkadaşlarıyla terasta ders
çalışan 9 yaşındaki kız çocuğu, bacanın üzerine düşmesi sonucu öl-dü. (Zaman) 29
Nisan
Zonguldaklılar, sorunlarını iletmelerine
rağmen yerel yöneticilerin konuya duyarsız
kaldığını ileri sürüyor. Yıllardır birkaç mahalle dışında ara sokak ve caddelerin
bakımsız, çukurlarla dolu olmasına tepki
gösteren Çaydamar ve Tepebaşı mahallesi
sakinleri, yerel yöneticileri mahallelerine
davet ediyor. (Zaman) 30 Nisan
Pendik'te aynı dairede yaşayan baba ile kızı
kömür sobasından sızan karbonmonoksit
gazından zehirlenerek hayatını kaybetti.
(Zaman) 30 Nisan
Samsun'un İlkadım ilçesi Fatih Mahallesi'nde bir evde buzdolabı nofrostunun
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 201
Adana'nın Kozan ilçesinde yağışlar ve yol
çalışması sebebiyle meydana gelen heyelanda 3 ev yıkıldı, 10 ev de zarar gördü.
(Zaman) 30 Nisan
Adana'nın Kozan ilçesinde 20 metre derinlikteki su kuyusuna düşen yaşlı kadın, 14
saat sonra akrabaları tarafından bulundu.
(Zaman) 30 Nisan
Pendik'te sobadan sızan karbonmonoksit
gazından zehirlenerek hayatını kaybeden
anne Emine Abdioğlu ve kızı Fatma Nur
Abdioğlu'nun ardından ailenin en küçüğü
olan 8 yaşındaki Rümeysa Abdioğlu da tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti.
Baba Recep Abdioğlu ile 13 yaşındaki oğlu
Ömer Faruk Abdioğlu'nun hayati
tehlikelerinin devam ettiği öğrenildi.
(Zaman) 25 Nisan
Mersin'de 3 kişinin yaralandığı kaza sonrası
vatandaşlar benzer olayın sık sık
yaşandığını belirttikleri kavşağa hız tümseği
yapılmasını istedi. (Zaman) 25 Nisan
Adana'da Sosyal Hizmetler ve Çocuk
Esirgeme Kurumu'na (SHÇEK) bağlı Sevgi
Evleri'nde kalan bir erkek çocuğun vücuduna, kızgın çatal bastıkları iddiasıyla iki
bakıcı anne görevden uzaklaştırıldı.
(Zaman) 25 Nisan
Ankara'nın Elmadağ ilçesinde bulunan
Barutsan'da yaşanan patlamanın kontrollü
imha sırasında, miktarın fazla olmasından
ötürü yaşandığı belirtildi. Patlamanın
hissedildiği Elmadağ'da bazı iş yeri ve evlerin camları kırıldı. (Zaman) 26 Nisan
Mersin'de bir evin balkonunun çökmesi
sonucu, üzerindeki kadın ve altında duvar
örmeye çalışan inşaat ustası yaralandı.
(Zaman) 25 Nisan
Siirt'in Eruh ilçesinde aşırı yağışın 14 köyün
içme suyu şebekesine zarar verdiği belirtildi. (Zaman) 25 Nisan
Muğla'nın Fethiye ilçesinde bir evde çıkan
yangında dumandan zehirlenen kadın öldü.
(Zaman) 24 Nisan
Sakarya'da uzun süredir etkili olan
yağışların ardından Sapanca Gölü'nde su
seviyesinin yükselmesi sonucu kıyıdaki
yürüyüş alanları ile iş yerleri sular altında
kaldı. (Zaman) 21 Nisan
Karabük ile Zonguldak arasında ulaşımı
sağlayan karayolunun yaklaşık 200 metrelik
bölümü yağış nedeniyle çöktü. (Zaman) 21
Nisan
Zonguldak'ın Ereğli ilçesine bağlı Gülüç
beldesinde meydana gelen heyelanda 1 kişi
başından ağır yaralandı. (Zaman) 21 Nisan
Bursa'da şiddetli rüzgarın uçurduğu çatı
yoldan geçmekte olan bir vatandaşa
çarparak, ağır yaralanmasına sebep oldu.
(Zaman) 15 Nisan
Kar yağışı veya tipi sebebiyle Erzurum'da
39, Bingöl'de 14 ve Muş'ta 3 olmak üzere
toplam 56 köy yolu ulaşıma kapandı.
(Zaman) 15 Nisan
Antalya'da yürüyen merdivenin tam olarak
çalışmamasına tepki gösteren mahalle
sakinleri, Büyükşehir Belediye Başkanı
Mustafa Akaydın'ı protesto etti. Yürüyen
merdivenlerin önüne fahri imam getiren
mahalle sakinleri üst geçitlerinin çalışması
için dua etti. (Zaman) 18 Nisan
Bursa'nın merkez Yıldırım ilçesinde
şofbenden sızan karbonmonoksit gazından
zehirlenen 4'ü çocuk 6 kişi hastaneye
kaldırıldı. (Zaman) 18 Nisan
Erzurum'da etkili olan kar yağışı ve tipi nedeniyle 508 köy yolu ulaşıma kapandığı belirtildi. (Zaman) 14 Nisan
Bursa'nın merkez Yıldırım Belediyesi
kaçak yapı ekipleri, Çınarönü, Arabayatağı,
Millet, Kazımkarabekir, Mimarsinan,
Mevlana ve Ulus mahallelerinde 3 ilave, 3
zemin, 4 temel kat olmak üzere toplam 10
kaçak yapıyı yıktı. Evleri yıkılan
vatandaşlardan bazıları baygınlık geçirdi.
(Zaman) 14 Nisan
Bitlis'in Mutki ilçesine bağlı Çığır köyünde,
su kuyusuna düşen 5 yaşındaki çocuk
hayatını kaybetti. Özgür Tunçel, oyun oynamak üzere evinden dışarı çıktı. Küçük
çocuk oynadığı sırada dengesini kaybederek evin yakınında bulunan ve tarla sulamada kullanılan su kuyusuna düştü.
(Zaman) 14 Nisan
201
Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı
patlaması neticesinde çıkan yangında ev
kullanılamaz hale geldi. (Zaman) 30 Nisan
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 202
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
202
Siirt'in Şirvan ilçesine bağlı Yağcılar
köyünde meydana gelen heyelan nedeniyle
3 ev boşaltıldı. (Zaman) 14 Nisan
Sakarya'nın Karasu ilçesinde üç katlı
binanın çatı duvarı rüzgarın etkisiyle
yıkılarak park halindeki iki aracın üzerine
düştü. Olayda lüks bir cip ve otomobil ile
bir iş yeri zarar gördü. (Zaman) 14 Nisan
AA muhabirinin aldığı bilgiye göre, Erzurum'da 175, Erzincan'da 64, Muş'ta 25 ve
Ardahan'da 7 olmak üzere 271 köy yolu,
kar nedeniyle ulaşıma kapalı bulunuyor.
(Zaman) 14 Nisan
Diyarbakır'da bozulan asansörden çıkmak
isterken, kabinle zemin arasında sıkışan
polis memuru hayatını kaybetti. (Zaman) 14
Nisan
Sinop'un Gerze ilçesinde, termik santral
kurulmasına tepki gösteren vatandaşlar, köy
girişinde nöbet tutmaya başladı. (Zaman)
14 Nisan
Kütahya'da dağdan inen kurt, 4 ayrı yerde
yaptığı saldırıda 1 kişiyi öldürdü, 1 kişiyi
de ağır yaraladı. (Zaman) 14 Nisan
Adıyaman'ın Besni ilçesine bağlı Kutluca
köyünde 7 yaşındaki çocuk karbonmonoksit gazı zehirlenmesi sonucu hayatını kaybetti. (Zaman) 13 Nisan
Kartal'da bir gecekonduda çıkan yangında
1 kişi yaşamını yitirdi. Polis, olayla ilgili
soruşturma başlattı. (Zaman) 13 Nisan
Erzurum'da aşırı yağış nedeniyle çöken bir
evin enkazı altında kalan aynı aileden 2
çocuk öldü, 4 kişi yaralandı. (Zaman) 10
Nisan
Bitlis'te etkili olan sağanak nedeniyle, kentteki 10 evin tahliye edildiği ve altyapının da
büyük oranda tahrip olduğu bildirildi.
(Zaman) 12 Nisan
Batman'ın Sason ilçesinde sele kapılan bir
kişi, hayatını kaybetti. Alınan bilgilere göre,
Yolüstü Köyünde oturan Ali Aydar (60),
köy yakınlarından geçmekte olan Sason
Çayı kenarında iken suyun aniden yükselmesi üzerine, sele kapılarak kayboldu.
(Zaman) 10 Nisan
Adana'nın İmamoğlu ilçesinde etkili olan
yağış nedeniyle 84 ev ve iş yeri sular altında
kaldı. (Zaman) 11 Nisan
Gaziantep'in İslahiye ilçesine bağlı
Boğaziçi beldesinde, aşırı yağışların
ardından DSİ'ye ait su bendi patladı. Sel
sularına kapılan bir kişi hayatını kaybetti.
(Zaman) 11 Nisan
Isparta'nın Yakaören köyü halkı, yaklaşık
dört yıl önce sıcak su çıkarmak amacıyla
açılan ancak zehirli gaz çıkan kuyunun
kapatılmadığı gerekçesiyle 12 Haziranda
yapılacak
genel
seçimlerde
oy
kullanmayacaklarını açıkladılar. (Zaman) 8
Nisan
Samsun'da, 4 katlı bir ayakkabı mağazasında
çıkan yangında mahsur kalarak dumandan
etkilenen kişi, kaldırıldığı hastanede hayatını
kaybetti. (Zaman) 8 Nisan
Gaziantep'te iki evde 6 çocuk, sobadan
sızan karbonmonoksit gazından zehirlendi.
(Zaman) 9 Nisan
Çanakkale'nin Biga ilçesinde, İÇDAŞ
firmasına ait olan Bekirli Termik Santrali'ne
giden doğalgaz boru hattında, sebebi henüz
berlilenemeyen bir patlama meydana geldi.
(Zaman) 6 Nisan
Rize'nin İyidere ilçesinde sobadan sızan
karbonmonoksit gazından zehirlenen karı
koca öldü. (Zaman) 7 Nisan
Düzce'de, sobadan sızan karbonmonoksit
gazından zehirlenen 17 yaşındaki kadın,
kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti.
(Zaman) 7 Nisan
Ardahan'da yağmurlardan dolayı Beşevler
Mahallesi'nde bulunan bir evin tavanında
çökme meydana geldi. Evi boşaltan Aktürk
ailesi, eşyalarını naylonlarla yağmurdan korumaya çalışıyor. (Zaman) 4 Nisan
Samsun'un Çarşamba ilçesine bağlı
Ağcagüney Beldesi'nde, bir yıldır aralıklı
olarak devam eden toprak çöküntüsünden
dolayı bazı evlerin zarar gördüğü belirtildi.
(Zaman) 4 Nisan
Malatya'da babaları cezaevinde bulunan 7
çocuklu aileye kimse evini kiralamak istemiyor. Çocukları gürültü yaptığı için 6
gün önce taşındıkları apartmandan çıkarılan
aileye, Melekbaba ve Yıldıztepe mahal-
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 203
Iğdır'da yaşayan Gündoğdu ailesi, kış
mevsimini Kızılay'ın verdiği sobasız
konteynerde geçirdi. (Zaman) 5 Nisan
Ankara'nın Kalecik ilçesinde sobadan sızan
karbonmonoksit gazından zehirlenen kadın
öldü, eşi tedavi altına alındı. (Zaman) 5
Nisan
Çanakkale'nin Biga ilçesinde evlilik
hazırlığı yapan Fatmanur Bulan (22),
şofbenden sızan gazdan zehirlenerek
hayatını kaybetti. (Zaman) 5 Nisan
Eskişehir'de 6 katlı bir binanın 2. katında
meydana gelen patlamada bir kişi ağır
yaralandı. Patlamayla birlikte, binanın arka
duvarı çökerken, evin camları kırıldı,
şofben ile bazı kalorifer petekleri dışarıya
fırladı. Çevredeki bazı iş yerlerinin de
camları kırıldı. Patlamanın, doğalgazdan
meydana gelmiş olabileceği belirtiliyor.
(Zaman) 1 Nisan
İstanbul’a önemli zararlar vermesi
öngörülen Avrasya Tuneli Projesi’ne karşı
çıkan 3. Köprü Yerine Yaşam Platformu
üyeleri, tünelden geçecek araçlardan
büyüklüklerine göre 4 ila 6 dolar arasında
ücret alınacak olmasının “parası olana
hizmet” niteliği taşıdığına işaret ederek,
hükümetin ulaşım politikalarını protesto
etti. (Evrensel) 3 Nisan
Şırnak’ın Cizre-İdil ilçeleri arasında Düzova köyü mevkiinde yapılan Şırnak
Havaalanı için ek arazi ihtiyacının ortaya
çıkması üzerine Cizre Kaymakamı Mehmet
Ali Sağlam, köylülerle görüştü. Köylüler
arsalarının gerçek değerinin ödenmesini
istedi. (Evrensel) 5 Nisan
Gaziantep’in İslahiye ilçesine bağlı
Boğaziçi beldesinde, aşırı yağışların
ardından DSİ’ye ait su bendi patladı. Sel
sularına kapılan bir kişi hayatını kaybetti.
(Evrensel) 11 Nisan
Doğubayazıt-Iğdır Karayolu'nda iki yıl
içinde meydana gelen trafik kazalarında
Karabulak (Qerekbilak) Köyü'nden 10 kişi
yaşamını yitirirken, köylüler soruna çözüm
bulunması için yolu trafiğe kapattı.
(Evrensel) 15 Nisan
Polisin bir düğüne attığı gaz bombası nedeniyle başından ağır yaralanan 2 yaşındaki
Elif Güngen’e ilişkin Şırnak Valiliği
tarafından soruşturma başlatıldı. (Evrensel)
18 Nisan
Emek Sineması 2 yıldır kapalı... Sinemaseverlerse Emek Sineması’nın kapatılmasını
bir kez daha protesto etti. İstanbul Film Festivali’nin simgesi olan Emek’siz bir festival
daha sona ererken Emek Sineması’nın tekrar
açılması için yapılan eyleme bini aşkın
sinema sever katıldı. (Evrensel) 18 Nisan
Şırnak’ın İdil İlçesi’ne bağlı Özbek Köyü’nde aşırı yağmur yağışından dolayı ahşap
bir ev çöktü. Enkaz altında kalanlardan dede
76 yaşındaki Izgayra Aksoy ile torunu 5
yaşındaki Rojin Aksoy yaşamını yitirirken,
3 kişi de yaralandı. (Evrensel) 23 Nisan
Termik santral istemeyen Bartınlılar 5 bin
kişi ile yürüdü. Bartın’da termik santrallere
tepki amacıyla düzenlenen miting, içinde
120 kuruluşun yer aldığı Bartın Platformu
tarafından düzenlendi. Mitingde santrali yapacak olan Hema’nın ş vaadiyle insanları
kandırmaya çalıştığına dikkat çekilerek,
şirketin aslında iş değil ölüm vaat ettiği belirtildi. (Evrensel) 23 Nisan
Ümraniye'de 5 kişilik ailenin 3 ferdi
sobadan sızan karbonmonoksit gazından
zehirlenerek hayatını kaybetti. (Zaman) 4
Nisan
Bismil'de polis kurşunu ile öldürülen lise
öğrencisi Halil İbrahim Oruç'un katillerinin
bulunması talebiyle yapılan yürüyüşe müdahale edilmesiyle başlayan olaylar
sırasında atılan gaz bombalarından etkilenen Kazım Şeker (60) isimli yurttaş kalp
krizi geçirerek yaşamını yitirdi. (Evrensel)
27 Nisan
MAYIS
Kütahya’da Eti Gümüş Madeni’nin tehdit
ettiği köylerden biri olan Köprüören
203
Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı
lelerinde farklı apartmanlarda dört kiralık
daire bulundu. Ancak aile fertlerinin sosyokültürel yapısı nedeniyle ev sahipleri kira
sözleşmesini son anda feshetti. Yıldıztepe
Mahallesi'de bulunan daireye ise aile
taşınmak istemedi. (Zaman) 4 Nisan
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 204
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
204
Köyü’nün neredeyse tamamı, madenin
kapatılmasını istiyor. “Maden kapatılmasın” diyenler bile gerekli önlemlerin
alınmasından ve madenin çevreye zarar
vermeyecek şekilde çalışmasından yana.
(ANF) 24 Mayıs
DİSK, KESK, Türk Mühendis ve Mimar
Odaları Birliği ile Türk Tabipleri Birliği’nin
katılımcıları arasında yer aldığı Kütahya
Gümüşköy İzleme Platformu üyeleri,
barajın çevresindeki siyanürün etkisini
arttığı uyarısında bulundu. (ANF) 27 Mayıs
2009 yerel seçimlerinden sonra yapılan
ulaşım zamlarından ikincisi de iptal ettirildi.
Birlikte Başaracağız Platformu’nun
yürüttüğü hukuk mücadelesinde mahkeme
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin zam
gerekçesini kabul etmedi. (ANF) 27 Mayıs
Merkez üssü Kütahya'nın Simav ilçesi olan
5.9 büyüklüğünde deprem meydana geldi.
2 kişi öldü, 1'i ağır 79 kişi yaralandı. (ANF)
20 Mayıs
Bingöl’ün Solhan İlçesi’nde öğleden sonra
ani bastıran yağmur ve dolu yağışı hayata
adeta durdurdu. İnsanlar evlerine hapsolurken, hastaneye gelen hastalar saatlerce
hastaneden çıkamadılar. Solhan şehir
merkezi adeta ıssız bir kent hüviyetine
bürünürken, Yeni Mahalle’de bazı ev ve
işyerleri sular altında kaldı. (ANF) 2 Mayıs
Malatya'da 7 katlı bir bina çöktü. Olay yerine çok sayıda ambulans sevk edilirken, bir
kişinin enkaz altında olduğu bildirildi.
(ANF) 3 Mayıs
Güvencesiz öğretmenler, 30 Mayıs’ta paso
hakları
için
İstanbul
Büyükşehir
Belediyesi’ne (İBB) yürüyecek. “Dershanede, okulda öğretmeniz ama otobüste
değiliz” sloganıyla İBB’ye yürüyecek ve
paso talebiyle topladıkları imzaları teslim
edecekler. (Sendika.org) 26 Mayıs
eklenmek isteniyor. Uğrak köyünde yeni bir
taş ocağı açmak için ruhsat alan Naiboğlu
İnşaat yakında köyde bir taş ocağı kurmaya
hazırlanıyor. (Sendika.org) 26 Mayıs
Bartın’da Ulus ilçesi ile Karabük ili Safranbolu ilçesi sınırlarında Ovacuma Çayı üzerinde kurulması planlanan hidroelektrik
santrali projesi ile ilgili Abdipaşa
beldesinde düzenlenmesi planlanan
toplantı, halkın tepkisi sonucu yapılamadı.
Aralarında çok sayıda muhtarın da
bulunduğu vatandaşlar, su kaynaklarını
kurutacağı gerekçesiyle santrale tepki gösterdi. (Sendika.org) 24 Mayıs
Mersin'in Gülnar İlçesi'ne bağlı Büyükeceli
Beldesi'nde inşaası planlanan Akkuyu Nükleer Santrali'nin yapımına karşı çıkan nükleer karşıtları Mersin Nükleer Karşıtı
Platform'un çağrısıyla dün (22 Mayıs) Silifke İlçesi'ndeki 'Nükleer Santrale Hayır'
mitinginde Büyükeceli Köyü halkı kefen
giyerek protesto yaptı. (Sendika.org) 23
Mayıs
Fatsa Derelerin Kardeşliği Platformu ile İstanbul Barosu Çevre ve Kent Hukuku
Komisyonu HES Çalışma Grubu avukatları
tarafından Bolaman Vadisi’nde yapımına
başlanan Atilla 1 ve Atilla 2 HES projeleri
için verilmiş olan “Çevresel Etki
Değerlendirme Gerekli Değildir” kararının
iptali talebiyle açılmış olan davada, Ordu
İdare Mahkemesi yürütmenin durdurulmasına karar verdi. (Sendika.org) 20 Mayıs
Muğla’nın Göcek İlçesi Karacaören
Köyü’nün sınırlarında bulunan Kargı
Çayı’nın başlangıcı olan Kızıldere'de Eres
Enerji, HES için çalışmalarına başladı.
Çalışmanın başlamasıyla birlikte köylüler
ve Fethiye Saklıkent Koruma Platformu
üyeleri anıtsal nitelikli günlük ağaçlarının
kesilmemesi, yasal itiraz süreci devam eden
HES’i yaptırtmamak için direnişe geçti.
(Sendika.org) 16 Mayıs
Antalya Akseki'ye bağlı Gümüşdamla
Köyü'nde yapımı devam eden Değirmen
Regülatörü ve Hidroelektrik Santrali (HES)
dün (28 Mayıs) yapılan yürüyüş ve
açıklamalarla protesto edildi. (Sendika.org)
29 Mayıs
Arızlılılar, kendilerine verilen tapuları halka
dağıttı ardından içi tapu dolu çuvalları Kocaeli Valiliği’nin önünde boşaltarak tahliye
kararına tepkilerini gösterdi. (Sendika.org)
16 Mayıs
Karadeniz’deki doğa katlıamlarına Rize’nin
Pazar ilçesi Uğrak köyünde bir yenisi daha
Ordu’nun Ulubey İlçesi Durak Köyü ve
çevresini yakından ilgilendiren hidroelek-
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 205
Samsun'un Çarşamba İlçesi'nde Yeşilırmak
üzerinde kurulu Kumköy Regülatörü ve
Sağ Sahil 1'inci Kısım İnşaatı'nda 4 gün
önce başlatılan su tutma işlemi köyde korkulu anların yaşanmasına neden oldu.
Tarlaları sular altında kalan köylüler, suyun
yükselmesi halinde evlerinin de yıkılabileceği endişesini yaşıyor. (Sendika.org) 16
Mayıs
3 Mayıs 2010 günü, Artvin'in Şavşat İlçesi,
Rabat Köyü'nde (Köprülü Köyü) 'Şelale'
diye adlandırılan bölgede HES projesi
kapsamında
ölçüm
yapan
şirket
çalışanlarının karşısına dikilen köy muhtarı
İsmail Altun ve köylüler, "Ya şimdi çekip
gidersiniz, ya da tabutla gidersiniz" diyerek
HES'ci şirket çalışanlarını köylerinden kovdular. (Sendika.org) 4 Mayıs
Zonguldak'ta halk sağlığını ve can
güvenliğini tehdit eden görüntüsüyle
vatandaşların tepkisini çeken kent
merkezindeki eski lavuar (kömür yıkama
tesisi) alanındaki ağzı açık kuyular, tehlike
saçıyor. (Zaman) 31 Mayıs
Ankara'nın Polatlı ilçesinde Ankara Çayı
üzerine mevsimlik tarım işçileri tarafından
yapılan tahta köprünün çökmesi sonucu 1
kişi boğuldu, kayıp olan iki kişiyi arama
çalışmaları ise devam ediyor. (Zaman) 31
Mayıs
Eskişehir'de bir mahalledeki asfalt yol bir
anda büyük bir gürültüyle çöktü. Park halindeki iki otomobil 6 metre derinliğe ulaşan
çukurun içine düştü. Çukura düşen otomobiller bölgeden geçmekte olan doğalgaz
borusunu da deldi. (Zaman) 31 Mayıs
Şırnak'ın Silopi ilçesinde deprem sonrası
meydana gelen şiddetli yağmur ve fırtına
ilçedeki binlerce dönümlük ekili alana hasar
verirken, 2 caminin minaresinin de
yıkılmasına sebep oldu. (Zaman) 30 Mayıs
İzmir'in Karşıyaka ilçesinde, belediye otobüsünün bir elektrikli bisikleti sıkıştırması
sonucu yaşanan trafik kazasının ardından
tartışma çıktı. Otobüs şoförü, bisiklette bulunan iki kardeşi bıçakla yaraladı. (Zaman)
30 Mayıs
Kahramanmaraş'ta, elektrik alamadıklarından sorumlu tuttukları belediyeye tepki
göstererek açlık grevine başlayan 7 esnaftan
2'si fenalaşarak hastaneye kaldırıldı.
(Zaman) 28 Mayıs
Kızılay'da bulunan Akay Kavşak tünelini
yoğun yağmur nedeniyle su bastı. Çok
sayıda araç tünel içinde mahsur kaldı.
Sürücüler araçlarını tünelden güçlükle dışarı
çıkarırken, Ankara Büyükşehir Belediye
ekipleri uzun uğraşlar sonucunda tüneldeki
suyu boşalttı. Trafiği yönlendirmeye çalışan
bir polis memurunun da tünelde mahsur
kaldığı görüldü. (Zaman) 28 Mayıs
Çanakkale'nin Yenice ilçesine bağlı
Reşadiye köyü ile Kaklım beldesi arasındaki yolu kısaltmak amacıyla yapılan
köprü, 15 yıldır kullanılamaz halde. Bu
yüzden Kocaçay'dan zorlukla geçen
köylüler, köprünün bir an önce yeniden
yapılmasını istiyor. (Zaman) 28 Mayıs
Kars'a 15 km mesafedeki merkeze bağlı
Ölçülü köyünde oluşan hortum, 20 evin ve
sağlık ocağının çatısının uçmasına, elektrik
ve telefon tellerinin kopmasına sebep oldu.
(Zaman) 27 Mayıs
Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi
Başkanlığı, Kütahya Simav'da meydana
gelen depremde 8 bin 887 konut, ahır ve
işyerinde hasar tespit edildiğini açıkladı.
(Zaman) 27 Mayıs
Hatay'ın Dörtyol ilçesine bağlı Payas
beldesinde belediyenin sinekle mücadele
çalışması yaptığı mahallede 11 çocuk zehirlendi. (Zaman) 24 Mayıs
205
Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı
trik santrali (HES) yapımı için yerlerini vermek istemeyen köylüler ile Melet Enerji
A.Ş. arasındaki tartışma büyüyerek devam
ediyor. Durak köylülerinin ağaçlarını ve
fındıklarını kesen şirket elemanlarına tepki
göstermesi üzerine jandarma komutanı
köylülerle şirketi 15 Mayıs günü bir araya
getirdi. Toplantıya platform üyeleriyle giren
köylüler, salona şirket elemanlarının geç ve
jandarmayla gelmesine tepki gösterdi.
Toplantıyı Jandarma Komutanı Yüzbaşı
başlattı. Kendilerinin konunun dışında
olduklarını, kavgayı önlemekle yükümlü
olduklarını söyledi. Köylüler de “Ağaçlar
kesilirken jandarma kimi koruyordu.
Şirketin arabasıyla gelip gitmek ne anlama
geliyor”, diye tepki gösterdi. (Sendika.org)
16 Mayıs
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 206
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
206
Kütahya'nın Simav ilçesinde önceki gün
meydana gelen depremde dışarı kaçtığı
sırada apartmandan üzerine beton parçası
düşmesi sonucu ölen 18 yaşındaki lise
öğrencisinden geriye çok sevdiği motosikleti kaldı. (Zaman) 21 Mayıs
Adıyaman'da tarihi Perre Antik Kent ören
yerinde 6 kişilik ailenin yaşadığı, sit
alanında bulunan toprak ev çöktü. (Zaman)
20 Mayıs
Batman'da bir AVM inşaatının yanından
geçen ana su şebekesi borusunun patlaması
bölgede heyelana yol açtı. (Zaman) 20
Mayıs
İzmir'in Bayraklı ilçesinde, patlayan su
borusu sokağı adeta nehre çevirdi. Durumu
İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel
Müdürlüğü (İZSU) ekiplerine bildirmelerine rağmen yetkililerin geç geldiğini öne
süren ve evlerini su basan vatandaşlar tepki
gösterdi. (Zaman) 18 Mayıs
Van merkeze bağlı Gövelek köyünde etkili
olan fırtınanın ardından oluşan hortum nedeniyle birçok ev hasar gördü. (Zaman) 19
Mayıs
Karşıyaka ilçesi Şemikler Mahallesi 6518/4
sokakta bulunan 5 evin mahkeme süreci
devam ederken Karşıyaka Belediyesi
tarafından yıkıldığını iddia eden mahalle
sakinleri tepki gösterdi. (Zaman) 17 Mayıs
Adana'da otomobiliyle sel sularına kapılan
bir kişinin öldüğü bildirildi. Alınan bilgiye
göre, merkez ilçe Yüreğir'e bağlı Çelemli
Köyü'nde oturan Oktay Süren (31), 01 F
0866 plakalı otomobiliyle seyir halinde iken
köy yakınlarındaki Tekmeşe Deresi üzerindeki köprüden geçerken, derenin şiddetli
yağış nedeniyle taşması sonucu sel sularına
kapıldı. (Zaman) 16 Mayıs
kaleci olarak görev yapan Abdullah Yaman,
10 santimetre çapındaki demir borudan
yapılan seyyar kale direğinin maç sırasında
üzerine devrilmesi sonucu yaralandı.
Başından yaralanan Abdullah Yaman, olay
yerinde hayatını kaybetti. (Zaman) 13
Mayıs
Tokat'ın Turhal ilçesinde çocuklar oynarken
el bombası buldu. Uzman tarafından imha
edilen el bombasının MKE yapımı olduğu
öğrenildi. (Zaman) 11 Mayıs
Gümüşhane'nin Torul ilçesinin Çamlıca ve
Köprübaşı mahallelerinin sakinleri, Torul
Baraj Gölü'ne atılan çöplerin sağlığı tehdit
eder boyuta geldiğine dikkati çekerek, yetkililerden önlem alınmasını istedi. (Zaman)
9 Mayıs
Düzce Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü
Erkek Yetiştirme Yurdu'nda çıkan yangında,
dumandan etkilenen bir çocuk hastaneye
kaldırıldı. (Zaman) 10 Mayıs
Adıyaman'da şebeke suyuna ham petrol
karıştı. (Zaman) 5 Mayıs
Bursa'daki karbonmonoksit faciasında ölü
sayısı 5'e yükseldi. Sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen aynı aileden
4 kişinin ardından, bugün bir kişi daha
hayatını kaybetti. (Zaman) 5 Mayıs
Kocaeli'nin Darıca ilçesinde sobadan sızan
karbonmonoksit gazından zehirlenen Bahar
Özgören (68) ile torunu İsmail Özgören (9)
hayatını kaybetti. (Zaman) 7 Mayıs
Afyonkarahisar'ın Emirdağ ilçesinde
sobadan sızan karbonmonoksit gazından
zehirlenen köy imamı ve eşi hayatını kaybetti. (Zaman) 15 Mayıs
AK Parti Samsun Milletvekili adayı Akif
Çağatay Kılıç, Sam-sun'un Atakum
ilçesinde meydana gelen sel felaketinin
ardından bölgeye giderek incelemelerde bulundu. Vatandaşlar, Büyükşehir ve Atakum
Belediyesi'nin kendilerine hiçbir şekilde
yardım etmediğini söyledi. Evlerin temizlenmesi için belediyeden vidanjör
gönderildiğini; ancak vidanjör yağ kestiği
için temizleme ve su tahliyesi yapmadan
gittiğini anlattı. (Zaman) 5 Mayıs
Kayseri’de Kocasinan İlçesi Gaziosmanpaşa Mahallesi Ray Caddesi'nde yaşayan 11
yaşındaki 6. sınıf öğrencisi Abdullah
Yaman, arkadaşlarıyla birlikte Demirspor
Kulübü'ne ait antrenman sahasında futbol
oynamaya başladı. Mahalle takımında
İzmir'in Bornova ilçesinde, geçtiğimiz gün
bisikletle gezmeye çıktığı sırada kamyonun
altında kalarak hayatını kaybeden 10
yaşındaki Serkan Keskin için ailesi, olayın
acısını yaşayan vatandaşlar, öğle saatlerinde
kazanın olduğu yerde toplanarak üst geçit
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 207
Şanlıurfa'da yılın en şiddetli yağışı meydana
geldi. Yağışın şiddeti özellikle Şanlıurfa'nın
kuzeyinde kendini gösterdi. Bozova ilçesine
bağlı 12 köyü önce dolu vurdu, ardından sel
bastı. En fazla hasar ise Kepirce köyünde
meydana geldi. Köy sel sularına teslim oldu,
köyün sokakları Venedik sokaklarına döndü.
(Zaman) 1 Mayıs
Mardin'in Midyat ilçesinde dün akşam
yağan sağanak yağışta birçok evin bodrum
katı suyla doldu. Zemin katta oturan Tenay
ailesinin evini de su bastı. Mağdur aile yetkililerden yardım istedi. (Zaman) 1 Mayıs
Kayseri'de karbonmonoksit gazından zehirlenen yaşlı çift öldü. (Zaman) 3 Mayıs
HAZİRAN
Hopa'da polisin başbakan Erdoğan'ı
protesto eden halka karşı uyguladığı terör
sonucu hayatını kaybeden emekli öğretmen
Metin Lokumcu’nun ilk ön Adli Tıp raporu
açıklandı. Lokumcu’nun gaz bombası
sonucu hayatını kaybettiği belirlendi. Trabzon Adli Tıp'tan alınan ilk ön rapora göre
astım ve bronşit hastası emekli öğretmen
Metin Lokumcu biber gazının etkisi sonucu
kalp krizi geçirerek hayatını kaybettiği
öğrenildi. (ANF) 1 Haziran
Türk Tabipler Birliği (TTB) Hopa’da Metin
Lokumcu’nun ölümüne yol açan, İzmir’de
ise emekli bir işçinin kalp krizi geçirmesine
neden olan biber gazı kullanımına karşı
hükümeti uyardı. Açıklamada “Gösterilerde
kullanılan gazlar ölümcül sonuçları olan
kimyasal silahlardır. Bu silah; yalnızca
hedef alınanı değil aynı zamanda hava ile
dağılımı nedeniyle çevresindeki tüm
toplumu etkileyecek şekilde yayılmaktadır.” denildi. (Sendika.org) 2 Haziran
Başbakan Tayip Erdoğan'ın Diyarbakır'dan
gidişinin ardından polisler, protesto eylemlerine sert müdahalede bulundu. Bağlar'da
polisin rastgele attığı gaz bombaları 3'ü
bebek, 6 kişinin yaralanmasına neden oldu.
(ANF) 1 Haziran
İzmir’de Hopa'da yaşanan polis terörünü
protesto etmek için AKP'ye yürüyen
emekçilere polis gaz bombalarıyla saldırdı.
Saldırı sırasında 49 yaşındaki işçi emeklisi
ve TKP üyesi Turgut Eraslan kalp krizi
geçirdi. (ANF) 1 Haziran
Halkın büyük tepkisine rağmen Çoruh nehri
üzerinde inşa edilen Arkun Barajı inşaatı
yaklaşık bin köylü tarafından basıldı.
Köylüler iki iş aracını nehre atıp, şantiyeyi
tahrip ederken jandarma saldırısı sonucunda
30 eylemci gözaltına alındı. (Sendika.org)
3 Haziran
Barınma Hakkı Mücadelesi Ankara’nın dört
bir yanında devam ediyor. Mehmet Akif
Ersoy Mahallesi Yenimahalle Belediyesi
önünde oturma eylemi yaparken Mamak
halkı da Mamak Belediyesi önüne yürüdü.
(Sendika.org) 3 Haziran
Sosyal Hizmetler Kurumu'nun koruması
altında olan 6 yaşındaki G.B., verildiği
'bakıcı aile'de cinsel istismara uğradı.
G.B.,Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Cerrahisi Bölümünde tedavi
altına alındı. Sosyal Hizmetler Kurumu'ndan gelen yetkililerin çocuğun 'cinsel istismara' uğradığını kamufle etmek için çaba
harcadığını kaydeden hemşire, "Bize ısrarla
çocuğun sandalyede düştüğünü kabul ettirmeye çalıştılar. Bu olayın kapanmaması
gerekiyor.” dedi. (ANF) 4 Haziran
Çeşme Belediyesi zabıta ekipleri,
Romanların çadırlarını yıktı. Onlarca aile
mağdur oldu. Geçtiğimiz ay Kürtlerin evlerinin yıkıldığı Çeşme’de şimdi de
Romanların ilçeye girişi engellenmek isteniyor. Her yıl yaz sezonunda 3 ay için kurulan çadırlar bu yıl tekrar kuruldu fakat
Çeşme Belediyesi zabıta ekipleri tarafından
yıkıldı. (ANF) 5 Haziran
Aydın’da 26 çocuğun canını alan ancak
şimdiye kadar herhangi bir önlemin alınmadığı DSİ sulama kanalının kapatılması için
BDP’li belediyenin hazırladığı proje, 'Devletin parası yok' denilerek kabul edilmedi.
(ANF) 6 Haziran
Bursa’nın Yenişehir İlçesi’nde gençler
arasında yaşanan 2 kişinin yaralandığı
kavga ardından Kürtlerin yoğunlukta
yaşadığı mahalleye saldıran Osman
207
Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı
istediklerini ifade ederek eylem yaptı.
(Zaman) 1 Mayıs
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 208
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
208
Pamukoğlu'nun Hak ve Eşitlik Partisi'ne
(HEPAR) mensup ırkçı grup birçok ev ve
aracı tahrip etti. (ANF) 6 Haziran
Diyarbakır Çermik İlçesine bağlı Aynalı ile
Kalecik köyleri arasında hayvanlarını otlatan çobanların bulduğu cismin patlaması
sonucu 1 çocuk yaşamını yitirirken, 2 çocuk
da ağır yaralandı. (ANF) 7 Haziran
Kütahya'nın Tavşanlı ilçesine bağlı Dulkadir
köyünde, siyanür karıştığı iddia edilen
şebeke suyundan içen 3 kişi daha hastaneye
kaldırıldı. Böylece, zehirlenen kişi sayısı
7'ye yükseldi. SES İzmir Şubesi, zehirlenmelerin meydana geldiği Kütahya’nın
Tavşanlı İlçesi Dulkadir köyünden aldığı su
numunelerini analiz ettirmesi sonucu sudaki
siyanür miktarının olması gerekenden 221
kat fazla oranda olduğu oraya çıktı
(Sendika.org) 14 Haziran (ANF) 18 Haziran
Adana'da 9 yaşındaki Ayşe Uğurlu, evlerinin damında elektrik akımına kapılarak
hayatını kaybetti. Edinilen bilgiye göre
olay, dün akşam saatlerinde Adana merkez
Seyhan İlçesi Gülbahçe Mahallesi 13216
sokakta bulunan evde meydana geldi. Evlerinin damında bulunan Ayşe Uğurlu,
yakından geçen enerji nakil hattından akıma
kapıldı. (ANF) 30 Haziran
Urfa'da 2 yaşındaki Ece'nin, kreşte uyuduğu
sırada, bir başka çocuk tarafından
yanaklarının ısırılıp, yüzünün tırmalandığı
ileri sürüldü. Ancak Ece’nin ailesi kreş
yetkililerinin iddialarının inandırıcı bulmayarak savcılığa giderek suç duyurusunda
bulundu. (ANF) 30 Haziran
Ağrı'nın Doğubayazıt ilçesi açılan çukurlara
dolan yağmur suyunda serinlemek için
giren iki kardeşten biri boğuldu. (ANF) 18
Haziran
Dikmen Vadisi’nde evlerinin zorla
yıkıldığını söyleyen aile belediyenin yıkım
kararı olmadığını ve eve zorla girerek
eşyalarını attığını belirtti. Yıkım kararını
görmek istediklerini belirttiklerine rağmen
kendilerine gösterilmediğini ifade eden aile
“evimiz yıkılsa da biz burayı terk etmiyoruz” dedi. (Sendika.org) 30 Haziran
Diyarbakır'ın Ergani ilçesinde çöpte
bulduğu cismi kurcalayan 10 yaşındaki
çocuk, cismin patlaması sonucu ağır
yaralandı. Çocuğun bir kolunun koptuğu
öğrenildi. (ANF) 20 Haziran
Arızlı deprem konutlarından çıkarılmak istenenler, barınma hakları için yaptıkları
eylem nedeniyle hapis cezasına çarptırıldı.
Ceza alanlar arasında, kendisini yakan Recep
Uğur da var. (Sendika.org) 23 Haziran
Diyarbakır’dan milletvekili seçilmesine
rağmen YSK vetosuyla vekilliği düşürülen
Hatip Dicle’ye destek vermek ve kararı
protesto etmek üzere Taksim Meydanı’nda
yapılan açıklama sonrasında polis yine terör
estirdi. Çevredeki işyerlerine, vatandaşın
oturduğu ara sokaktaki kafelere gaz
bombası ve tazyikli su sıkan polis birçok
işyerinin camlarını da kırdı. (ANF) 22
Haziran
Aydın'ın Çine İlçesi'nde Madran Dağı'na
rüzgar elektrik santrali (RES) kurulmasına
karşı direnen köylülerden 2'si tutuklandı.
(Sendika.org) 24 Haziran
Gaziantep'in Araban ilçesinde, şiddetli
rüzgâr sebebiyle çöken bahçe duvarının
altında kalan Aydın Çelik (16) hayatını kaybetti. Kuzeni İsmail Çelik (17) ise ağır
yaralandı. (Zaman) 14 Haziran
Urfa’nın Karaköprü beldesinde bir benzin
istasyonunda sabah saatlerinde patlama
meydana
geldi.
LPG
tankından
kaynaklandığı belirtilen patlamada, bölge
savaş alanına döndü. Patlamada 1 kişi
yaşamını yitirirken, 2’si ağır 21 kişi de
yaralandı. (ANF) 27 Haziran
Dikmen Vadisi güne yıkım tehdidi ve polis
kuşatması ile başladı. Sabah 9.30
sıralarında yıkıma başlayan ekipler,
karşılarında vadi halkını buldu. Evlerinin
yıkılmasına izin vermeyen halka polis gaz
bombaları ile saldırdı. Dikmen Vadisi halkı
da bulundukları bölgenin farklı noktalarına
kurdukları lastik barikatları ateşe verdi.
(Sendika.org) 30 Haziran
Seçim gecesi Şırnak'ta Emek, Demokrasi
ve Özgürlük Bloğu'nun sonuç kutlanırken
yaşanan polis saldırısında gaz bombasından
fenalaşarak hastaneye kaldırılan Hatice
İdin, hayatını kaybetti. (Sendika.org) 30
Haziran
İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin 19
Haziran Pazartesi gününden itibaren Sarıyer
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 209
Fındıklı ilçesi Arılı Vadisi`nde Hidroelektrik
Santrali (HES) yapmak üzere su kullanım
hakkı verilen enerji şirketi adına bölgeye
gelen çevre ölçüm ve analiz laboratuvarı
yetkilisini protesto eden Fındıklılılar yetkilinin derelerden aldığı su numunelerini
yola döktüler. (Sendika.org) 18 Haziran
TMMOB Ayamama Deresi’ne kaçak atık
su deşarjı yapılmasının basına yansımasının
ardından yerel yönetimleri göreve çağırdı.
Çevre Mühendisleri Odası (ÇMO) İstanbul
Şubesi, kaçak atık suyun önüne geçilmezse
bölgede bir çevre felaketi yaşanacağını ve
kirlenmenin Ayamama Deresi vasıtasıyla
Marmara Denizi’ne kadar ulaşacağının
altını çizdi. ÇMO İstanbul Şube Yönetimi,
deredeki kirliliğin yer altı sularını olumsuz
etkilediğini ve dere çevresindeki canlıları da
tehdit ettiğini ifade etti. (Sendika.org) 22
Haziran
Peri Vadisi’nde yapılan ve faaliyete geçen
4 HES'e ve yapım aşamasında olan barajlara karşı yöre halkı eyleme geçti. Yapım
aşamasında olan Pembelik Barajı’na
DEDEF, Dersim Kültür Derneği ve Peri
Suyu Koruma Platformu tepki gösterdi.
(Sendika.org) 16 Haziran
Elazığ merkeze 35 kilometre mesafede bulunan İçme beldesinde dün 5,4 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Depremin
merkez üssü İçme beldesinde bazı kerpiç
evlerde hasar oluştu. (Zaman) 24 Haziran
Küçükçekmece'de LYS sınavı sonrası stres
atmak için kuzenleriyle sahildeki Lunaparka gelen Hatice Ataman (18), bindiği
fırlatma aracından düşerek hayatını kaybetti. (Zaman) 20 Haziran
Balıkesir Gönen ilçesinde Manyas yolu
üzerinde kurulan lunaparka giden Halil Arı
(22) hareket halindeki gondoldan düştü.
(Zaman) 22 Haziran
Eskişehir'de 3 katlı bir bina çöktü.
Bitişiğinde temel kazısı olan binanın güvenlik nedeniyle sabah saatlerinde boşaltıldığı
bildirildi. (Zaman) 19 Haziran
Kastamonu'nun İnebolu ilçesinde 1 yıl önce
evleri yıkılan 7 kişilik aile, Göçkün köyündeki kullanılmayan camide yaşıyor.
(Zaman) 19 Haziran
Anadolu
Kavağı-Eminönü
seferini
gerçekleştiren deniz hattının alınan karar
gereği 20 Haziran Pazartesi günü
kaldırılacağını öğrenen semt sakinleri
Eminönü Boğaz İskelesi önünde eylem
yaptı. Hattın kaldırılmasını istemeyen ve
bunun için de bir süre motorun hareket
etmesini engellemeye çalışan vatandaşlar,
araya polislerin ve İstanbul Büyükşehir
Belediyesi İl Genel Meclis Üyesi Muarrem
Kaşifoğlu'nun girmesiyle eylemine son
verdi. (Zaman) 17 Haziran
Kırıkkale'nin Yahşihan ilçesine bağlı Irmak
beldesinde etkili olan sağanak, ev ve iş yerlerinde su baskınlarına yol açtı. İstasyon
bölgesinde rayların su altında kalması nedeniyle tren seferleri durdu. (Zaman) 16
Haziran
Van'da bir apartmanın birinci katında çıkan
yangında, dumandan etkilenen 10 kişi hastaneye kaldırıldı. Bu sırada, itfaiye ekiplerinin patlak hortumlarla yangına
müdahale ettiğini ve alevleri kontrol altına
almakta güçlük çektiğini ileri süren
vatandaşlar, ekiplere tepki gösterdi.
(Zaman) 16 Haziran
Balıkesir'in Edremit ilçesinde çevre yolu
çalışmalarından dolayı açılan yaklaşık 4
metre deriliğindeki kanala motosikletle
düşen iki kişi yaralandı. (Zaman) 16 Haziran
Ankara'da aniden bastıran yağmur ve dolu
hayatı felç etti. Öğle saatlerinde yağan dolu
ve sağanak nedeniyle Balgat Çetin Emeç
Bulvarı'ndaki 70. Gün Altgeçidi su altında
kaldı. (Zaman) 16 Haziran
Şanlıurfa'da iki katlı evin balkonunda yemek
yiyenlerin üzerine saçak çökmesi sonucu 5
kişi yaralandı. (Zaman) 15 Haziran
Ağrı'nın Eleşkirt ilçesine bağlı Arifbey ile
Hürriyet köyleri sakinleri, köylerinde köprü
yapılmadığı için sandık başına gitmedi.
Ardahan'ın Göle ilçesine bağlı Uğurtaşı
köyünde ise vatandaşlar Orman İşletmesi'ne
bağlı odun deposunun başka bir yere
taşınmasından dolayı oy kullanmadı.
(Zaman) 12 Haziran
209
Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı
- Eminönü vapur hattını kaldıracağını
duyurmasının ardından halk tepki gösterdi.
Bugün (17 Haziran) hattın kaldırılmamasını
isteyen halk, Eminönü'ndeki iskelede eylem
yaptı. (Sendika.org) 17 Haziran
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 210
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
210
Diyarbakır'da iki ayrı yerde yıldırım isabet
etmesi sonucu 3 çocuk öldü, biri de
yaralandı. (Zaman) 12 Haziran
Aydın'ın Bozdoğan ilçesine bağlı Hışımlar
köyünde, yakınları vefat eden aileyi ziyarete gelenlerin bulunduğu ahşap evin
tabanı çöktü. Olayda 1'i ağır 12 kadın
yaralandı. (Zaman) 12 Haziran
Kütahya'nın Simav ilçesinde, deprem
sonrası 9 bine yakın kişinin yerleştirildiği
çadırkente yıldırım düştü, 2 kişi yaralandı.
(Zaman) 11 Haziran
Mersin'in Erdemli ilçesi Tömük beldesinde
evinde eli kesilen Salih Kurucan'ı (23) hastaneye götürmek için 5 kişinin bindiği araç,
D-400 karayolundaki su birikintisi sebebiyle kontrolden çıktı. (Zaman) 11 Haziran
Sivas'ta etkili olan fırtına nedeniyle çok
sayıda evin çatısı uçtu, yaya kaldırımlarındaki bazı ağaçlar kökünden söküldü ve
aydınlatma direkleri ile enerji nakil hatları
da zarar gördü. (Zaman) 10 Haziran
Samsun'da hafif raylı sistemin devreye
girmesi, minibüs güzergâhlarının değiştirilmesi ve ardından ulaşım ücretlerinin yükseltilmesi tepki çekiyor. (Zaman) 8 Haziran
Metrobüs hattındaki bir otobüs OkmeydanıHaliç istikametinde arıza yaptı. Mesai saatinin başlangıcına denk geldiği için kısa
sürede metrobüs yolunda uzun kuyruk
oluştu. Her iki yönde de yaklaşık bir saat
trafik açılmadı. Otobüsleri bekleyerek işine
yetişemeyeceğini düşünen binlerce yolcu
metrobüs yolunda yaya olarak yola devam
etti. (Zaman) 8 Haziran
Diyarbakır'ın Çermik ilçesi Petekkaya köyü
yakınlarında kullanılmayan bir mermer
ocağında buldukları bir cismin patlaması
sonucu Umut Petekkaya isimli bir çocuk
ölürken, İbrahim Aytekin (16) ve Davut Petekkaya (16) yaralandı. (Zaman) 8 Haziran
Beyoğlu'nda 4 katlı binanın 2. katında çıkan
yangın sebebiyle yaklaşık 25 kişi binada
mahsur kaldı. Aralarında çocukların da
bulunduğu 10 kişi ise dumandan etkilendi
ve hastaneye kaldırıldı. Elektrik kontağından kaynaklandığı ileri sürülen yangın
yüzünden bina dumanla doldu. (Zaman) 7
Haziran
Etimesgut'ta iki binanın istinat duvarı
yıkıldı. Etimesgut Belediyesi, binaların
boşaltılmasına karar verdi. (Zaman) 5
Haziran
Şanlıurfa'nın Siverek ilçesinde su dolu
çukura düşerek boğulan kuzenlerin cenazeleri toprağa verildi. Siverek'e bağlı
Üstüntaş köyünde; 3 Haziran 2011 tarihinde
yol yapımı için malzeme temin edilen
alanda oluştuğu iddia edilen ve yağmur
sularının dolduğu yaklaşık 7 metre
derinliğindeki çukura düşen kuzenler
hayatını kaybetmişti. (Zaman) 4 Haziran
Kütahya'da akşam saatlerinde başlayan
şiddetli yağmur, yaklaşık 50 ev ve iş
yerinde su baskınlarına yol açtı. Araç trafiği
2 saat aksadı. (Zaman) 1 Haziran
Bilecik'in Yenipazar ilçesinde, sele kapılan
bir kişinin öldüğü bildirildi. (Zaman) 1
Haziran
Kütahya'nın Simav ilçesinde, 19 Mayıs'ta
meydana gelen 5,9 büyüklüğündeki depremin ardından,konutların ilçe merkezinde
yüzde 55'i, belde ve köylerde ise yüzde
35'inin hasarlı olduğu tespit edildi. (Zaman)
1 Haziran
Şırnak'ta terör saldırılarından kaçtıktan
sonra 'köye dönüş projesi' ile doğdukları
yere geri dönen Atbaşı köyü sakinleri, yetkililerden yardım bekliyor. İçme suyunu
kilometrelerce öteden eşekle taşıyarak getiren vatandaşlar yol ve su istiyor. Şırnak'a
30 kilometre uzaklıkta bulunan 50 nüfuslu
Atbaşı Köyü sakinleri, yetkililerin sondaj
çalışması ile su bularak sorunlarını
çözmesini bekliyor. (Zaman) 30 Haziran
Çorum'un Uğurludağ ilçesinde çıkan
yangında 11 kişilik ailenin yaşadığı ev kullanılamaz hale geldi. (Zaman) 29 Haziran
Pınarbaşı semtindeki yarış pistinde 200
kilometre hızla giden Vecihi Erkin Korkmaz, motosikletinin hakimiyetini kaybederek pist kenarında bulunan minibüse
arkadan çarparak yaşamını yitirdi. Kazanın
ardından
Korkmaz'ın
arkadaşları,
yaşananlara tepki gösterdi. Aygün, ''Bizler
hem kendimiz hem de insanlar açısından
tehlikeli olmaması için, heyecanımızı
yaşamak için bu pisti tercih ediyoruz. Ama
güvenli olmadığı ortaya çıktı. Bu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 211
TEMMUZ
Dikmen Vadisi halkı, 30 Haziran günü
gerçekleşen ve püskürtülen yıkım saldırısı
sonrasında barınma hakkını ve evlerini
savunmak için seferberlik ilan etti.
(sendika) 3 Temmuz
İstanbul Ataşehir’e bağlı Küçükbakkalköy’de, bir hafta önce barakaları
yıkılan Roman yurttaşlar, bir basın
açıklaması yaparak tepkilerini dile getirdi.
Siyasilerin kendilerine verdikleri sözü
tutmalarını isteyen Roman yurttaşlar,
“Barınma hakkı bizim en temel insan
hakkımız. Biz artık evimiz yıkılacak korkusu duymadan insanca yaşamak istiyoruz”
dedi. (birgün) 6 Temmuz
Fethiye'deki Kargı Çayı üzerinde yapılması
planlanan HES'e karşı köylüler ve doğa aktivistleri eylem yaptı. Köylüler ve HES'i
yapan şirket yetkilileri arasında tartışma
yaşandı (etha) 11 Temuz
Ulaşım zamlarının geri alınması için 2
Şubat’ta Ankara Ege Mahallesi’nde
yapılan parasız ulaşım eyleminde gözaltına alınan iki Halkevci hakkında 5 yıla
kadar hapis istemiyle dava açıldı
(sendika.org) 15 Temmuz
Artvin’in Arhavi İlçesi Balıklı Köyü’nde
yapımı planlanan Saka Hidroelektrik
Santrali için düzenlenen ÇED toplantısı
köylüler tarafından protesto edildi, toplantı
yapılamadı (sendika.org) 20 Temmuz
Şehir içi ulaşım fiyatlarına yapılan zamların
geri çekilmesi ve ulaşım hakkı için mücadele eden Antalyalılar topladıkları on
binin üzerinde imzalı dilekçeyi teslim
etmek için Antalya Büyükşehir Belediyesine yürüdü (sendika.org) 23 Temmuz
17 Mart 2010’da ODTÜ’de ve Hacettepe
Üniversitesi’nde gerçekleşen ve 127 kişinin
gözaltına alınması ile sonuçlanan parasız
ulaşım eylemleri hakkında açılan dava
sonuçlandı. Mahkeme, 5 öğrenciyi 600’er
lira adli para cezasına çarptırırken, 7
öğrencinin
beraatine
karar
verdi
(sendika.org) 25 Temmuz
Derelerin Kardeşliği Platformu’nun
çağrısıyla bir araya gelern Artvin Şavşat
halkı, “Suyumuza sahip çıkıyoruz” diyerek
Şavşat Kaymakamlığı’na yürüdü ve bir
basın
açıklaması
gerçekleştirdi
(sendika.org) 28 Temmuz
Erzincan'da akşam saatlerinde etkili olan
sağanak yağış, ev ve iş yerlerinde su
baskınlarına yol açtı. Şehir merkezinde saat
17.00 sıralarında başlayan sağanak yağış
nedeniyle 100'den fazla daire ve iş yerini su
bastı. Atatürk Mahallesi Kırklar Caddesi
367. sokakta bulunan dairenin bodrum
katında yaşayan ve tekerlekli sandalyeye
mahkûm olan Fatih Durmaz'ı su
baskınından komşuları kurtardı. (cihan) 2
Temmuz
Adıyaman'ın Samsat ilçesinde sulama
kanalına düşen zihinsel engelli bir çocuk,
vatandaşlar tarafından kurtarılarak hastaneye kaldırıldı. (İHA) 2 Temmuz
Yavuzeli’ne bağlı Yöreli köyü yakınlarında
hayvanların su içmesi için açılan 1,5 metre
derinliğindeki gölete serinlemek amacıyla
giren İbrahim Avcı (12) ile kardeşi Ramazan Avcı (10) boğuldu. (AA) 3 Temmuz
Küçükbakkalköy'de barakaları belediye
ekipleri tarafından yıkıldığı için bir haftadır
sokakta yaşayan Romanlar, yaptıkları basın
açıklamasında,
"Roman
açılımı"
kapsamında kendilerine verilen barınma
hakkı sözünün tutulmasını istiyorlar.
(radikal) 5 Temmuz
İstanbul Ataköy 5. Kısım civarında 4
arkadaş çalılıkların arasından aniden tren
yoluna çıktı. Bu sırada Sirkeci'den
Halkalı'ya giden banliyö treni ray üzerindeki çocuklardan Ali Işıl (13) ve Yakup
Atik'e (12) çarptı. Çeşitli yerlerinden
yaralanan 2 çocuk olay yerinde öldü.
(zaman) 6 Temmuz
Şanlıurfa Belediyesi yıkım ekipleri TOKİ’de ruhsatsız olarak faaliyet gösteren bir
pide fırınını tespit etti. Yıkım ekipleri,
211
Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı
minibüsün burada olmaması lazımdı. Eğer
olmasaydı, arkadaşımız lastiklere çarparak
en fazla yaralı olarak kurtulacaktı. Şimdi
feci şekilde can verdi. Onun için hukuk mücadelesi başlatacağız'' dedi. (Zaman) 27
Haziran
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 212
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
212
fırında yer alan malzemeleri boşalttıktan
sonra yıkımı gerçekleştirdi. (urfahabermerkezi.com) 26 Temmuz
Erzurum merkez Yakutiye ilçesi Veyisefendi Mahallesi'nde, zabıta ekipleri, Mesut
Karagöl'e ait gecekonduyu yıkmakiçin polis
desteğinde eve gitti. Elindeki ekmek
bıçağıyla polise ve zabıtaya direnen Zekiye
Karagöl ise polisin ikna çalışmaları sonucu
eylemini bıraktı. Karagöl, sağlık
görevlilerinin kollarında ambulansa kadar
taşındı. Eylem sonrasında gecekondunun
yıkılması bir sonraki güne ertelendi.
(mynet) 22 Temmuz
Maltepe Başıbüyük Mahallesi’nde bugüne
dek alışılagelen gerginlik dolu yıkımların
aksine mutlu anlar yaşandı. Maltepe
Belediyesi’nin en yüksek enkaz bedeliyle
satın aldığı evlerin yıkım çalışmaları, Fen
İşleri Müdürlüğü ekipleri tarafından
gerçekleştirildi. (dha) 13 Temmuz
(AA) 12 Temmuz
Seyhan ilçesi Gülbahçe mahallesinde evlerinin çatısının yanından geçen enerji
hattındaki elektrik akımına kapılan Ayşe
Uğurlu (9), öldü. Baba Halil Uğurlu
TEDAŞ’a enerji nakil hattıyla ilgili dilekçe
verdiğini ama ilgilenmedikleri söyledi.
Olay yerine gelen polis memuru Remzi
Cıncık da inceleme yaptığı sırada elektrik
akımına kapılarak yaralandı. (gündem) 1
Temmuz
AĞUSTOS
Söke'ye bağlı Sazlıköy Beldesi'nde şebeke
suyu hastalık saçıyor. İktidara gelen tüm
siyasi partilerin ilk vaadi, 'su sorununuzu
çözeceğiz' şeklinde olsada şu ana kadar bu
sözü yerine getiren olmadı. Hastalık saçan
şebeke suyunu içmek zorunda kalan
Sazlıköy halkı, yerel yönetime tepkili.
(ANF) 8 Ağustos
Erzurum'un tarihi mahallelerinden biri olan
Hacıcuma ve Taşmescit mahallelerinde
yapılan kamulaştırma çalışmalarının
ardından başlayan yıkım çalışamaları hız
kazandı. Kentsel dönüşüm projeleri
arasında ilk sırada yer alan, aynı zamanda
Erzurum'un en eski ve tarihi mahalleri
arasında bulunan Hacıcuma ve Taşmescit
mahallelerinde yıkım çalışmalarının
sürdürüldüğünü belirten Başkan Ali Korkut,
Hacıcuma Kentsel Dönüşüm Projesi
çerçevesinde Hacıcuma ve Taşmescit mahallelerinde 106 parsel kamulaştırma
yapıldığını
söyledi.
(erzurumhabergazetesi.com) 14 Temmuz
Antalya'nın Alanya ilçesinde Mustafa
Eceler(49) yalnız yaşadığı evinde ölü bulundu. Yıllardır yalnız yaşadığı belirtilen
Eceler'in ihtiyaçlarına komşularının
yardımcı olduğu öğrenildi. (cihan) 1
Ağustos
Küçükbakkalköy Romanlarının son
dayanakları olan barakalar da dozerlendi ve
semt sakinleri hasta, yaşlı, çocuk ayırt
edilmeden sokağa atıldı. Solunum cihazına
bağlı yaşayan bir hasta, 15 gündür yorgan
döşek sokakta (radikal) 17 Temmuz
Yıldırım Hacısarraf Mahallesi Çiftçi
Sokak'ta dört katlı yapımı devam eden bir
binanın bacasının içine baz istasyonunun
kamufle edilmek istendiğini iddia eden mahalle sakinleri, inşaatta çalışanlara tepki
gösterdi. (zaman) 1 Ağustos
Ayvansaray'ın Tokludede mahallesinde
kentsel dönüşüm projesi kapsamında
Ekim'e kadar yıkım başlayacak. Ancak hala
evlerini satmamış bazı aileler var; evlerini
değerinin altında satmak istemedikleri için
direniyorlar. (bianet) 18 Temmuz
Merkez Seyhan ilçesinin Yeşiloaba Mahallesi'ndeki TOKİ evleri civarında, serinlemek için arkadaşlarıyla DSİ'ye ait sulama
kanalına giren İhsan Kabakçı (31)
boğularak hayatını kaybetti. (AA) 3
Ağustos
Antalya'nın Aksu ilçesi Çamköy ve Pınarlı
mahallelerinde 9 kaçak gecekondu yıkıldı.
Erzurum'un Tortum ilçesine bağlı Serdarlı,
Bağbaşı, Pehlivanlı beldelerinde yapımına
Kütahyalı köylüler ve Eti Gümüş A.Ş'de
çalışan işçiler, madene karışı hukuki mücadele başlatıyor. Avukatlarla birlikte
yapılan toplantıdan, "Bergamalı köylülerin
yolunda yürüme" kararı çıktı. (etha) 4
Ağustos
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 213
Osmaniye'de 40 dereceyi bulan sıcaklardan
bunalan çocuklar, hastalık ve boğulma
tehlikesine aldırmadan kanallara girerek
serinliyor. Gebeli Mahallesi Güney Çevre
Yolu üzerindeki sulama kanalına giren 9
yaşındaki Alper Ulucan, arkadaşları ile birlikte hemen hemen her gün buraya gelerek
serinlediklerini söyledi. (cihan) 20 Ağustos
Sinop'un Gerze ilçesine bağlı Yaykıl
köyüne kurulmak istenen termik santrale
karşı çıkan ve yörede nöbet tutan ilçe halkı
ve köylüler, gece yarısı gelen sondaj
cihazlarının köye girişini engellemeye
çalıştı. (zaman) 23 Ağustos
Zonguldak'ta, koruma altındaki metruk
kömür yıkama binasına tuvalet ihtiyacını
gidermek için giren genç, yapının içindeki
kuyudan su dolu kömür havuzuna düşerek
boğuldu. (AA) 29
Van'ın Kevenli Köyü yolu üzerinde bulunan
hazine arazisine yapılan gecekondular,
polisin yoğun güvenlik önlemi altında
yıkıldı. Evleri yıkılan vatandaşlar, yıkımdan
geriye kalan eşyalarını enkazın içinden
güçlükle çıkarabildi. (DHA) 25 Ağustos
Ankara’nın Çankaya Belediyesi’ne bağlı
Yakup Abdal köyünde kaçak olduğu
gerekçesiyle yıkım kararı bulunan 9
gecekondunun yıkımı, gecekondu sahiplerinin direnmesi sebebiyle gerçekleştirilemedi. (cihan) 27 Ağustos
Artvin'de akşam saatlerinde etkili sağanak
yağış oldu. İl merkezinde bazı ev ve
işyerlerinin alt katlarını su basarken, toprak
kayması nedeniyle Artvin-Borçka karayolu
ulaşıma kapandı. (ayder53.com) 13 Ağustos
Tüketicileri
Koruma
Derneği
(TÜKODER), toplu ulaşıma ücretlerine
yapılan yeni zammın iptali için İstanbul
Bölge İdare Mahkemesi'nde 19 Ağustos'ta
dava açacak. İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı Ulaştırma Koordinasyon
Merkezi (UKOME) tarafından uygulanan
yeni tarifeyle birlikte tam kontör 1,75 TL,
öğrenci 1 TL, tek geçişlik bilet 3 TL olarak
belirlenmişti. (ANKA) 18 Ağustos
Başkentte toplu taşıma ücretlerinde yeni
düzenleme yapıldı. 1 Eylül 2011'de uygulanmaya başlayacak yeni tarifeye göre,
EGO otobüsleri, Metro ve Ankaray'da 1.65
lira olan tek binişli kartlar 1.75 lira, 1.25 lira
olan tek binişli indirimli öğrenci kartları ise
1.30 lira oldu. (sabah) 12 Ağustos
EYLÜL
Arama kurtarma birlik müdürlükleri ve
sağlık il müdürlüklerinden alınan bilgiye
göre, Haziran ayından bugüne kadar 450
kişi sularda can verdi. En çok boğulma
olayları ise gölet, su birintintileri, sulama
kanalları, kum ocakları çukurları, göl gibi
durgun sularda gerçekleşti, bunu nehirler,
denizler izledi. (cihan) 1 Eylül
Adana'da, yalnız yaşayan 72 yaşındaki
Zehra Çabonoğlu, gece evde yürürken dengesini kaybedip düştü ve sol ayağı kırıldı.
Yaşlı kadın, telefona da yetişemeyince gece
boyunca bağırarak yardım istedi. Ancak
kimse duymadı. Sabah saatlerinde kadını
duyan komşuları, durumu polise bildirdi.
Kapının kilitli olması üzerine, itfaiye ekipleri kadının evine merdivenle çıktı. Zehra
Çobanoğlu, tedavisinin yapılması için
Adana Numune Hastanesi'ne kaldırıldı.
(zaman) 3 Eylül
Amasya'nın Göynücek ilçesinde sulama
kanalına düşen 5 yaşındaki Muhammed
Enes Bolat, kaldırıldığı hastanede hayatını
kaybetti. (zaman) 4 Eylül
Antalya'da oynamak için gittiği parkta kaybolan 5 yaşındaki Serkan Kurt'un cesedi,
evlerine 150 metre uzaklıktaki kanalda bulundu. (zaman) 5 Eylül
Aksaray Keçeliler Köyü Hırpınarı Mevkii’ndeki geçtiğimiz günlerde yaklaşık 4
metrelik kuyunun dibinde ceset gören
köylüler olayı jandarmaya bildirdi. Olay
yerine gelen jandarma ekipleri, su kuyusunun içindeki cesedin çıkarılması için itfaiyeyi çağırdı. Kuyuya iple inen itfaiye
ekipleri bellerine halat bağlayarak cesedi
yukarı çıkardı. Yapılan araştırmada cesedin
Keçeliler Köyü’nde oturan ve gözleri
görmeyen Sabri Keçelioğlu’na (59) ait
213
Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı
başlanan hidroelektrik santrali (HES)
çalışmaları köylüler ile santral çalışanlarını
karşı karşıya getirdi. (cihan) 6 Ağustos
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 214
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
214
olduğu belirlendi. Tavas Devlet Hastanesi
morgunda yapılan otopsi sonrası
Keçelioğlu’nun cenazesi toprağa verildi.
Olayla ilgili soruşturma sürüyor. (aksarayhaber.com) 5 Eylül
Yozgat'ın Şefaatli ilçesine bağlı Ekinciuşağı
Köyü'nde, su kuyusuna düşen çocuğun
cesedi bulundu. (cihan) 6 Eylül
Rize’de 1 kişinin hayatını kaybettiği sel felaketi ardından harekete geçen yetkililer,
dere yatakları üzerinde yer alan kamu
binalarının yıkımına başlandı. (olay5.com)
29 Eylül
Zeytinburnu Belediyesi’ne bağlı ekipler
Zeytinburnu Küçük Otomotiv Sanayi Sitesi’nde 6 dükkanı yıktı. Esnaf eşyalarını
boşaltacak zaman bulamadığını belirterek
yıkımı engellemek isteyince biber gazıyla
karşılaştı. (mücadele birliği) 22 Eylül
Bursa’nın merkez Osmangazi ilçesinde
kaçak binaların yıkımı sırasında gerginlik
yaşandı. Evi yıkılan vatandaşlardan bazıları
kendilerini ihbar etmekle suçladıkları
komşularına, bazıları ise belediye ekiplerine
tepki gösterdi. (sehirmedya.com) 13 Eylül
Antalya'nın Alanya ilçesinde arkadaşlarıyla
bıldırcın avına giden şahıs, su kuyusuna
düşerek hayatını kaybetti. (haber03.com) 15
Eylül
Kayseri'de, annesinin polise kayıp
ihbarında bulunduğu 4 yaşındaki FÖ'nün
cesedi, atık su çukurunda bulundu. (cihan)
15 Eylül
Kütahya'nın Göveççi mahallesinde kaçak
yapı olduğu belirlenen Yüksel Çavdar'a ait
3 katlı bir evin üçüncü katını yıkmak için
Kütahya Belediyesi yıkım ekibi mahalleye
geldi. Bu sırada vatandaşların direnişiyle
karşılaşan yıkım ekipleri geri çekilmek
zorunda kalırken, Jandarma ekiplerinden
yardım istedi. (haberler.com) 13 Eylül
Ankara'nın Altındağ Belediyesi'ne bağlı
Başpınar Mahallesi sakinleri kentsel
dönüşüm politikalarından mağduriyetlerini
dile getirmek amacıyla Belediyeye topluca
dilekçe verdi. (birgün) 16 Eylül
EKİM
Eskişehir Tepebaşı ilçesi Gökdere Mahallesinde mevsimlik tarım işçisi olarak
çalışan A.Ç, Z.Ç, T.Ç, S.Ç, ve T.Ç isimli
şahıslar kaldıkları çadırda ısınmak maksadı
ile teneke içerisinde yaktıkları odundan zehirlendiler. Zehirlenen tarım işçileri
Eskişehir Yunus Emre Devlet Hastanesi ve
Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesine kaldırıldı. Zehirlenen kişilerin hayati tehlikesi olmadığı öğrenildi. (Nevşehir
Medya) 16 Ekim
Sovyetler Birliği'nin 1979'da Afganistan'ın
kuzeyindeki Pamir Yaylası'nı işgalinden
kaçarak 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal
döneminde Van'ın Erciş ilçesine bağlı Ulupamir köyüne yerleştirilen Kırgız Türkleri
yardım bekliyor. 7.2 büyüklüğündeki
şiddetli depremle evleri kullanılamaz duruma gelen köylüler, en fazla çadıra ihtiyaç
duyuyor. (timeturk) 26 Ekim
Manisa'nın Alaşehir ilçesinde, bir evde
çıkan yangında yalnız yaşayan Mustafa
Yiğit (82), yemek yapmak için piknik
tüpünü yaktı. Tüpün parlaması sonucu
ahşap evde çıkan yangında Yiğit hayatını
kaybetti. (AA) 1 Ekim
Sakarya'nın Erenler ilçesinde, Roman
vatandaşların yaşadığı dört baraka yangın
sonucu kullanılamaz hale geldi. (cihan) 21
Ekim
Van'da meydana gelen depremde hayatını
kaybedenlerin sayısı 550'ye ulaştı. 185
vatandaşın enkazdan canlı çıkarıldığı depremde 2 bin 300 kişi de yaralandı. (zaman)
27 Ekim
Van'da meydana gelen depremden sağ
olarak kurtulan 7 kişilik aile, çadıra
üşümemek için koydukları teneke içindeki
közden sızan gazdan zehirlendi. İçeride bulunan anne Kismis Karadeniz ile çocukları
Ceren (12), Enes (1), Kader (8), Helin (9)
ve Emirhan (10) zehirlendi. Bir süre sonra
öksürme sesleri üzerine içeri giren baba, 1
yaşındaki Enes'in hareket etmemesi üzerine
hemen doktorlara haber verdi. Doktorların
ilk müdahalesi sonrası askeri helikopterle
Erzurum Mareşal Fevzi Çakmak Askeri
Hastanesi'ne getirilen Karadeniz ailesi, bu-
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 215
KASIM
Konya'nın Beyşehir ilçesinde su kuyusuna
düşen kadın öldü. Alınan bilgiye göre,
Asiye D. (49), ilçeye bağlı Gökçimen
beldesi Merkez Mahallesi'ndeki evinin
bahçesinde bulunan 8 metre derinliğindeki
su kuyusuna henüz belirlenemeyen bir nedenle düştü. (haberkonya.com) 10 Kasım
Bitlis'in Adilcevaz ilçesine bağlı Aydınlar
beldesinde evleri Van depreminde hasar
gören 6 kişilik Vural ailesi, kaldıkları
çadırda sobadan sızan karbonmonoksit
gazından zehirlendi. Olayda iki kardeş
hayatını kaybetti. (Sabah) 10 Kasım
Valilik Kriz Merkezi'nden alınan bilgiye
göre, merkeze bağlı Karpuzalan Mahallesi'ndeki bir çadırda sabaha karşı henüz belirlenemeyen bir nedenle yangın çıktı.
Yangında, çadırda bulunan 2 çocuk öldü, 3
kişi de yaralandı. (Sabah) 18 Kasım
Kırşehir'in Kaman ilçesinde yaşayan 24
yaşındaki F.F.O.(24), banyoda şofben sızan
gazdan zehirlenerek hayatını kaybetti.
(cihan) 24 Kasım
Van'da sobadan çıktığı sanılan yangında,
yaşlı depremzedenin yalnız yaşadığı çadır,
kullanılamaz hale geldi. Vatandaşlar
yangını söndürürken, itfaiye ekipleri de
soğutma çalışması yaptı. (cnnturk.com) 27
Kasım
Bursa'nın Orhangazi ilçesinde şofbenden
sızan gazdan zehirlenen,hastanede hayatını
kaybeden 11 yaşındaki Gizem Bera Yüksel'in cenazesi toprağa verildi. (AA) 29
Kasım
Ordu'da, kömür sobasından sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen inşaat işçileri
40 yaşındaki Cemil Bayırtarla ile 17
yaşındaki Cem Öztürk öldü. (aktif haber )
29 Kasım
Antalya Belediyesi tarafından Konyaaltı'nda yapımına başlanacak dev akvaryum
projesinin arsasının etrafındaki gecekonduların yıkımı için gelen belediye ekiplerine
gecekondu sahipleri direndi. (aktif haber)
22 Kasım
Eflani İlçesi'ne bağlı Güngören köyü Ahatlar Mahallesi'nde ikamet eden Osman (68)
ve Hatice (78) Özkan çifti dün gece yatmadan önce sobadan aldıkları közü yatak
odasında bulunan mangala koydu. Sabah
saatlerinde Özkan ailesinden haber alamayan komşuları eve girdiklerinde Osman
ve Hatice Özkan çiftini baygın şekilde
buldu. Olay yerine çağrılan sağlık ekiplerinin yaptığı kontrollerde Osman Özkan'ın
yaşamını yitirdiği belirlendi. Durumu ağır
olan Hatice Özkan ise ambulansla Safranbolu Devlet Hastanesi'ne kaldırıldı. Tedaviye alınan Hatice Özkan da doktorların
tüm çabasına karşın kurtarılamadı. (mynet)
24 Kasım
ARALIK
Mersin’in Erdemli ilçesinde kağıt toplayarak geçimini sağlayan yaşlı adam, tek
başına kaldığı konteynırda ölü halde bulundu. Edinilen bilye göre; Erdemli Kapalı
Spor salonu arkasında, TEDAŞ’a ait arıza
merkezi yanındaki bir konteynırda yaşayan
67 yaşındaki Behsat Yıldırım’ın birkaç
gündür dışarı çıkmaması üzerine arıza
merkezindeki işçiler, kontrol etmek için
girdikleri konteynırda yaşlı adamın ölmüş
olduğunu farketti. İşçiler polisi arayarak durumu bildirdi. (sendika) 3 Aralık
Bursa'nın Nilüfer ilçesinde, sobadan sızan
karbonmonoksit gazından zehirlenen aynı
aileden 2'si kadın 4 kişi hastaneye kaldırıldı.
Özlüce Mahallesi Okul Caddesi'nde ikamet
eden Murat Ç. (19), Hasan Ç. (27) ile Ayfer
Ç. (33) ve Rukuye Ç. (56) sobadan sızan
karbonmonoksit gazından zehirlendi.
Yakınları tarafından hastaneye kaldırılan 4
kişinin hayati tehlikesinin bulunduğu belirtildi. (cihan) 15 Aralık
Doğu Anadolu Bölgesi'nde kar yağışı ve tipi
nedeniyle 44 köy yolu ulaşıma kapandı.
(aa) 29 Aralık
215
Barınma ve Kentsel Yaşam Hakkı
radan ambulanslarla Erzurum Aziziye
Egitim ve Arastirma Hastanesi ile ve Böge
Eğtim ve Araştırma Hastanesi'ne nakledilerek tedavi altına alındı. Aile fertlerinin durumunun iyi olduğu öğrenildi. (iha) 28
Ekim
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 216
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
216
Kocaeli'nin Gebze ilçesinde ısınmak için
sobaya kömür attıktan sonra uyuyan Sinan
Tuzcu (23) adlı genç sızan karbonmonoksit
gazından zehirlenerek hayatını kaybetti.
(mynet) 28 Aralık
Gaziantep'te, kömür sobasından sızan karbonmonoksit gazından etkilenerek zehirlenen 6 yaşındaki Efe ve 4 yaşındaki
Deniz Sultanhayatını kaybetti. Çocuklarla
birlikte zehirlenen annenin tedavisi sürüyor.
(Cihan) 28 Aralık
ve çocukları Müjde, Recep ve Hikmet Önveren komşularının yardımıyla alevlerin
arasında çıkarıldı. Dumandan etkilenen
anne ve 3 çocuğu Van Bölge Eğitim ve
Araştırma Hastanesine kaldırıldı. (etha) 14
Aralık
İzmir'in Konak ilçesi Ballıkuyu semti 1056
sokakta arkadaşlarıyla birlikte trafo içerisine giren Alican Güneş (15) elektrik
akımına kapılarak hayatını keybetti. (cihan)
1 Aralık
Bursa'nın Yıldırım ilçesi Mevlana Mahallesi 2. Bahçeli Caddesi'nde ikamet eden
Ramazan Şen (66), sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenerek hayatını
kaybetti. (cihan) 23 Aralık
Zonguldak'ta Bahçelievler Mahallesi'nde
izinsiz kurulduğu iddia edilen baz istasyonu, vatandaşların başvurusu üzerine
belediye ekipleri tarafından mühürlendi.
(cihan) 2 Aralık
Mersin'de meydana gelen ev yangınında
dumandan zehirlenen zihinsel engelli genç
(murat Önal) 18 hayatını kaybetti. (AA) 28
Aralık
Van merkeze bağlı Karpuzalan Köyün'de
çadır yanması sonucu 4 yaşındaki Ekrem
Yaralı hayatını kaybetti. (cihan) 2 Aralık
Adana'da 3,5 yıl önce karaciğer yetmezliği
çeken yeğeni 3 yaşındaki Rabia Bayar'ın
hastaneye kabulü için açık senet imzalayan
tarım işçisi 39 yaşındaki Mehmet Bayar,
Yeşil Kart çıkartıp, senedi iptal ettirmeyince
18 bin liralık hacizle karşı karşıya kaldı.
(DHA) 2 Aralık
Van'da çadırda çıkan yangın sonucunda 4
kişi hastaneye kaldırıldı. Önveren ailesinin
depremden sonra evlerinin bahçesinde
kurduğu çadırda akşam saatlerinde sobadan
çıkan kıvılcımlarla yangın çıktı. Yangın
esnasında çadırda bulunan Pembe Önveren
Sokakta yaşayan çocuklar ve Şefkat-Der
üyelerinden oluşan bir grup, sokak
çocuklarına dayak atıp işkence ettikleri
iddiasıyla polisler hakkında suç duyurusunda bulunmak üzere İstanbul Adalet
Sarayına geldi. (Radikal) 12 Aralık
Balıkesir'de, yaklaşık 1 yıl önce 18 yaşını
doldurduğu için yetiştirme yurdundan
çıkartılan ve sokaklarda yaşamaya başlayan
Tolga Yanut, bir binanın çatısına çıkıp, intihar etmek istedi. Polis tarafından ikna
edilen ve çatıdan indirilen genç, polis
merkezine götürüldü. (mynet) 10 Aralık
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 217
Sağlık Hakkı ve Hasta Hakları İhlalleri
Mustafa Sütlaş (*)
Sağlığın Belirleyicileri ve Sağlık Ortamı
Sermayenin küreselleştiği dünya, “kâr hırsının” şekillendirdiği, doğayı ve insanı
yok eden ve ona aykırı bir şekilde gelişen endüstriyalizmin etkisi altındadır. Kapitalizmin “eşitsiz gelişim yasası” nedeniyle sürecin farklı evrelerini daha yğun bir
şekilde yaşayan ülkelerde bu etki çok daha büyüktür. Böyle bir ortamda insanların
küresel ölçekte sağlıklılığını sürdürmesi neredeyse olanaksızdır. Diğer yandan
dünyanın egemenleri kârlarını yalnız insanları sağlıksızlaştıran süreçlerle
kazanmamaktadır; bunun yanından giderek gelişen ve genişleyen “ticari sağlık sektörü” aracılığıyla sağlıksızlıktan da kazanç elde etmektedir. Dolayısıyla insanların
sağlığı, bu sağlıksızlık ya da hastalıklar yalnızca egemenleri edebildiği koşullarda
“önemli” hale gelmektedir. Bu nedenle insanların sağlıklı olması ya da “iyilik hali
içinde bulunması” onlar ve onların politikalarını ülke sınırları içindeki
uygulayıcıları açısından da bir önemi bulunmamaktadır. Türkiye de bu koşullardan
uzak, yaşananlardan ve uygulamalardan muaf değildir; tam tersine özellikle çok
kazandıran üretim süreçleri başta olmak üzere bir bölümünü çok şiddetli ve yoğun
bir şekilde yaşamaktadır.
Bunların başında bütün çevremizi saran “çatışma ortamı” sağlığı en çok etkileyen
olumsuzluk olarak ortaya çıkmaktadır. Doğrudan çatışmaya bağlı sağlığı bozan
sonuçların ötesinde, çatışmanın yarattığı gerilim ortamının sağlıklılığı ortadan
kaldırdığı, bilimsel kanıtlarıyla ortaya konulmaktadır. Bunun da ötesinde toplum
sağlığını olumsuz etkileyen birkaç temel sorun öne çıkmaktadır.
Nükleer santraller ve kanser hastalığı
Bunlardan ilki giderek artan sayıda gözlenen “kanser” olgularıdır. Medyada da
sıkça yer aldığı gibi, dünya çapında iki milyar kişi bu hastalıkla savaşmaktadır.
Yüz binlerce kişinin sadece Çernobil faciası’ndan dolayı kanser hastalığına
yakalandığı ileri sürülmektedir. Yıl içinde yaşanan tsunami ve bunun etkisiyle patlayan Fukuşima Nükleer santralının dünya ölçeğinde yarattığı sorunlar herkes gibi
bu coğrafyada yaşayan insanları da etkilemektedir. Her ne kadar TBMM’de kurulan
“Kanser Hastalıklarını Araştırma Komisyonu” Karadeniz’de kanser vakalarının
temel nedenleri olarak Çernobil’i değil, “psikolojik sorunlar”ı işaret etse de,
bölgedeki her 2-3 kişiden birisinin kendisinde yakınlarından birisinde çeşitli
“kanser” türlerinden birisinin görüldüğün ifade ediyor olması bu ilişkiyi açık ve
net olarak ortaya koymaktadır. Bilimin sistemin ve onları belirleyen egemenlerin
(*) Sağlık Hakkı ve Hasta Hakları Platformu Aktivisti
218
çıkarlarına göre şekillendiği dünyada, bu tür konularda bilimin söylediklerine
kuşku bakılmalıdır.
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 218
“Kanser” haberleri artık sadece, “ünlü kişiler”in hastalanması halinde haber olabilmektedir. Çünkü iktidardaki AKP hükümeti nükleer santralleri bir enerji üretim
yolu olarak benimsediğini duyurmuştur ve bundan kaynaklanan olumsuzlukların
görünür olmasını istememektedir.
Beslenme ve GDO Sorunu
Gelir eşitsizliğinin yarattığı yoksulluğun artışı en doğrudan “beslenme”nin
bozulmasına yol açmaktadır. Yetersiz ve dengesiz beslenme, sağlıksızlığı yaratan
en önemli nedenler arasındadır. Giderek artan şişmanlık ve kalp-damar
hastalıklarının önce gelen nedeni yanlış beslenmedir. Kanser de dahil, sağlıkla ilgili
pek çok başka sorunu gündeme getiren GDO’lu tarım ve GDO’lu ürünlerin
kullanıldığı beslenme olgusu toplum ve bireylerin sağlığını en çok risk altına sokan
sorunlardan bir diğeridir.
Beslenmeye yönelik ürünlerin tarladan sofraya gelene kadar geçirdiği süreç yani
“besin-imalat-tekonoloji-sunum-beslenme” süreciyle ilgili sorunları, üreticiler, uzmanlar, bilim insanları ve bazı durumlarda da tüketiciler ve tüketici örgütleri
tarafından sıkça dile getirilmekte, medya da bunlara yer vermektedir.
Kuşkusuz pek çok konuda gözlenen aşırı “kâr isteği” ve denetimsizlik bu konuda
sorunların sürmesinin nedenidir. Bu bağlamda “Nişasta Bazlı Şeker (NBŞ)”in
hemen her üründe kullanılması, bunun yol açtığı sağlık sorunları, “GDO’lu ürünler”in kullanılmasının giderek artması, gıda imalatı sektörünün standartlara uygun
olmayışı, yoksulluk ve gelir eşitsizliği nedeniyle piyasada tutunabilmeleri, yanlış
ithalat rejimleri, sonuçta insan sağlığına etkide bulunan olumsuzluklar arasındadır.
Açlık hali, yetersiz ve yanlış beslenme alışkanlıklarını ortaya koyan ilgili net
veriler ne yazık ki haberlerde yer almamaktadır. Ancak “besin zehirlenmesi”
olguları çeşitli “zehirlenme” haberleri sırasında kamuoyuna sunulmaktadır. Özellikle toplu olarak bulunulan yerlerde yenilen yemekler ve alınan gıdalarla ilgili
örnekler bir hayli sıktır. Özellikle okullar, yurtlar, hastaneler gibi toplu yaşam
alanlarında bu sorunlar daha sık görülmektedir. Diğer taraftan çeşitli törenler
sırasında verilen yemeklerde de bazıları ölümle biten olumsuzluklar ve hastalıklar
görülmektedir.
Salgın Hastalıklar
Alt yapı eksiklikleri ve koruyucu sağlık hizmetlerinin yeterince sunulamadığı
yerlerde, ek olarak toplum olabildiğince erken ve yeterince bilgilendirilmediğinde
bazı salgınlar ortaya çıkabilmektedir. Bu örneklerin çoğunda “birey”ler ya da bazı
kişiler, suçlu bulunsa da aslında, salgın hastalıkların varlığı sağlık hizmetlerinin
sunumundaki eksikleri, tercihlerin yanlışlığını ve bu bağlamda sorunların varlığını
gösterir.
Bölgesel eşitsizlikler ve farklılıklar da bu konuda belirleyici olmaktadır. Örneğin
ülkemizde verem hâlâ ciddi bir sağlık sorunudur.
Su yalnız yaşamsal değil, sağlık açısından da önemli bir maddedir. Doğal sular
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 219
Güneydoğu’da yayıldığı söylenen “kırmızı göz salgını”, gereken eğitim ve kontrol sağlanamadığı için bahardan başlayarak kış gelene kadar süren kene ısırığına
bağlı gelişen, “Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA)”, “kuş gribi” olguları, henüz
resmi olarak açıklanmayan “sıtma olguları”ndaki artış ülke insanının sağlığını risk
altına atan diğer enfeksiyon hastalıkları arasındadır.
İşçi sağlığı / iş kazaları / meslek hastalıkları
Küreselleşmiş kapitalizmin doğrudan yarattığı ve büyüttüğü bir diğer sorun “işçi
sağlığı, iş kazaları ve meslek hastalıkları”dır. Madencilik, inşaat ve gemi yapımı
alanında yaşanan ve hemen tümü maliyete yaptığı olumsuz etki yüzünden çalışma
güvenliği ve gerekli tedbirlerin alınmamasına bağlı olarak yaşanan iş kazaları
Türkiye için “sıradan” bir olay haline gelmiştir.
Kot işçilerinin yaşadığı “silikozis” hastalığında görüldüğü gibi, yine kayıt ve
kontrol dışı, yanlış ve denetimsiz imalathane ortamlarında daha sık olmak üzere
pek çok meslek hastalığı da sıradan sağlık sorunları halindedir. Konuyu inceleyen
özel merkezlerin “bilinçli bir şekilde” teker teker ve sessiz sedasız ortadan
kaldırılması, bu olguların kişisel hastalıklar gibi genel hastanelerde tanı ve tedavisine yol açmaktadır. Saptama ve kanıtlamaya yönelik bu olumsuzluklara karşın
Türkiye hâlâ bu alanda dünya ölçeğinde ilk sıralarda yer almaktadır.
Mülteciler / yabancılar
Çevre ülkelerdeki çatışma ortamları yanında, Afrika ve Asya’nın değişik
ülkelerinden gelip Avrupa ve Amerika’ya gitmek için uğraşan yabancılarla, kayıt
dışı ekonomik faaliyetlerde düşük ücretle istihdam edilen önemli sayıda “yabancı
işçi” de Türkiye’de bulunmaktadır. Göçmenler, kaçaklar ve mültecilerin sağlık
sorunları mevcut sağlık hizmet modeli kapsamında dışında oldukları için çözümlenmemektedir. Ama bunun da ötesinde gerekli ve etkin kontrol ve tedavileri
yapılmadıkları için toplumsal bakımdan potansiyel sağlık riskleri yaratmaktadırlar.
Buna dair kayıtlar, bilgiler ve öngörüler söz konusu değildir.
Türkiye’de HIV/AIDS’in giderek arttığı da düşünüldüğünde, bu konunun daha
dikkâtle izlenmesinin ve sağlık hizmetlerinin bu kesimleri de içine alacak şekilde
sunulmasının gereği ortaya çıkmaktadır.
Cezaevi Sağlık
Ülkemizde yaklaşık 120 bin tutuklu ve hükümlü cezaevlerinde tutulmaktadır.
Cezaevleri sağlıksızlık yaratan ortamlardır. Sağlıkla hizmetleriyle ilgili yetersizlikleri de en yetkili ağızlardan zaman zaman ifade edilmektedir.
Bazıları ölüm sınırında olan, hatta cezaevinde yaşamını yitiren, akut ve kronik
hastalıkları olan çok sayıda tutuklu ve hükümlüler bulunmaktadır.
219
Sağlık Hakkı
ve akarsuların da yeni bir “kazanç” konusu haline gelmesi bu konudaki riskleri
büyütmektedir. Özellikle yaz aylarında yeterli ve nitelikli içme ve kullanma suyu
temin edilemediğinde ortaya çıkan çeşitli salgın hastalıklar söz konusudur ve sudan
kaynaklanan çeşitli sağlık sorunlarının artacağı şimdiden söylenebilir.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 220
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
220
Yıl içinde medya aracılığıyla sunulan bazı bilgilere göre “son 10 yılda hapishanelerdeki kötü yaşam koşulları nedeniyle hastalığa yakalanan tutuklu ve hükümlülerin 913’ünün yaşamını yitirdiği, 401’inin intihar ettiği İnsan Hakları Derneği
tarafından ileri sürülmüştür.
Diğer yandan cezaevlerindeki hasta tutuklu ve hükümlüler için çıkarılmış olan
“Üçlü Protokol”ün tutuklu ve hükümlülerin sağlığa ulaşma hakkını ihlal ettiği,
savunma hakkını ortadan kaldırdığı, hekim ve sağlık çalışanlarının onurunu
zedelediği Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) ve hekim örgütlerince defalarca ifade edilmiştir.
Sağlık Hizmetleri ve Sağlıkta Dönüşüm Programı
Çok genel ve öne çıkan boyutlarıyla özetlemeye çalıştığımız sağlık ortamının,
uygulamaya konulan “Sağlıkta Dönüşüm Programı” ile düzelmesi olanaksızdır.
Bunun da ötesinde bu program temel ilkeleri ve sağlığa yaklaşımıyla sağlığı ve
sağlık ortamını olumsuz etkilemektedir.
AKP iktidarı onu destekleyen toplum desteğinin önemli bir bölümünün, “sağlıkta
dönüşüm programı” ile sağlandığı, hem kendilerinin, hem de tarafsız analistlerin
değerlendirilmelerinde yer verilen bir konuydu. Bunu asıl olarak sunulan hizmet
değil, halkın özel sağlık kurumları dahil tüm sağlık kurumlarından “kuralsız ve
sınırsız” bir şekilde hizmet almasıyla sağlamıştı. Kuşkusuz bu bir kaynak ve olanak
sorunuydu; bunun için özellikle finans merkezlerinden önemli miktarda kaynak
bulunup kullanıldı. Ama asıl kaynak, çoğunluğu alt ve orta gelir düzeyinde
olanların verdikleriydi. Büyük kısmı da “dolaylı vergilerden” ve “ortak kamu
kaynaklarının özelleştirilmesinden” sağlanan gelirlerden sağlandı. Ama her durumda bir kaynak aktarılması söz konusu oldu. O kadar ki iktidara gelmeden önce
genel bütçeden sağlığa ayrılan pay 2010 yılında neredeyse beş kart artmıştı.
12 Haziran 2011 Milletvekili Genel Seçimi’ne kadar da sağlık alanında
sürdürülen “açıktan destek” sürdü. Ama daha seçimin sonucunun belli olduğu
andan başlayarak ve giderek hızlanan bir oranda bu uygulama değişime uğradı.
Sağlıkta Dönüşüm Programı’nın ilk kez ilan edildiği sırada, bu gerçeği görenler
ve bilenler tarafından dile getirilen her türlü “öngörü” teker teker “gerçek” oldu;
sonuçta sağlık giderek “parası olmayanın yararlanamadığı” bir hizmet haline geldi.
Çünkü Sağlıkta Dönüşüm Programı’nın asıl hedefi toplumun sağlığı ve
sağlıklılığı değildi. Program toplumun tümüne sağlık hizmeti sunmayı değil, sağlık
sigortası kapsamında olanların, çeşitli nedenle yaşadıkları “hastalıkların yönetimi”ni hedefleyen bir modeldi.
Çünkü sağlık alanı daha önce de söylediğimiz gibi “kapitalist” için pek çok
özelliği yüzünden aynı zamanda bir sermaye birikim aracı ve alanıydı.
Aile Hekimliği
Bu temel değişiklik öncelikle aile hekimliği modelinin uygulamaya konulmasıyla
ve aile hekimlerinin çalışmasıyla gerçekleşti. Sağlığı koruyucu ve sağlığı geliştirici
hizmetleri önceleyen bir birinci basamak yerine hastalıkların tanı ve tedavisine
odaklanmış bir aile hekimi uygulaması başlatıldı. Üstelik onun çalışma koşul,
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 221
Ancak bu noktada özellikle büyük şehirlerle, az nüfuslu yerlerde belirginleşen,
belirlenen bu hizmete bile ulaşıp yararlanamama sonucunu doğuran somut hak ihlâlleri medya üzerinden bile görünür hale geldi.
Örneğin 2010’un sonunda İstanbul’da uygulamaya konulan aile hekimliği
uygulamasının üçüncü ayında itiraf edilen en büyük sorun özellikle kentin yoksul
kesimlerinde “aile hekimleri”nin olmadığı şeklindeydi. Bu sorun sonraki aylarda
da sürdü. Hekimlerin aile hekimliğini yeğlemesinde iki dinamik egemen oldu. İlki
başlangıçta verilen önemli bölümü “kayıt dışı” olan “ücret”lerdi. İkincisi ise hekimlerin başka türlü çalışmasını ve belirli bir kazanç elde etmesini sağlayan her türlü
“bireysel çıkış” parça parça hekimlerin ellerinden alındı. Periferdeki kontrolsüz ve
kayıt dışı ekonomi içindekilerin yararlandığı “poliklinikler” kapatıldı, hekimlerin
“muayenehanelerinde” çalışmaları zorlaştırıldı ve başta işyeri hekimliği olmak
üzere, 2.,3. istihdam alanları hekimlerin ellerinden alındı.
Yıl içinde özellikle çoğu doğru ve güneydoğudaki az nüfuslu il ve ilçelerde aile
hekimi olmayan yerlere ve ulaşılamayan “sağlık hizmetleri”ne ilişkin haberler medyada kendisine yer buldu.
İstanbul Tabip Odası Başkanı Taner Gören, aile hekiminin günde 40-50 hastaya
bakmak zorunda olduğunu aktararak tedavi edici sağlık hizmetlerinin çok pahalı
olduğunu ama aile hekiminin hastalıkları önlemeye zamanının olmadığını vurgulayarak bu gerçeği ortaya koyuyordu.
Toplum Sağlığı, Koruyucu ve Geliştirici Hizmetler
Koruyucu ve sağlığı geliştirici sağlık hizmetleri, oluşturulan “toplum sağlığı
merkezleri” eli ile bölge merkezli biçimde sunulmaya başlandı. Ancak hizmeti
sunan birim ile hizmetten yararlanacak olanların aralarındaki fiziksel uzaklık öncelikle “uzaktakiler” için bu hizmetlerden yararlanma olanağını ortadan
kaldırıyordu.
Diğer yandan bu merkezlerin finansal destekleri söz konusu değildi, çünkü bu
hizmetler “SGK” kapsamı içinde bulunmuyor, dolayısıyla ne toplanan kaynağa
katkıda bulunabiliyor, ne de o kaynaktan yararlanılabiliyordu. Sağlık çalışanlarına
yönelik ödeme sistemi, ağırlıkla “çalışanın kazandırdığı paraya” göre
belirlendiği için bu merkezlerde hizmet verme isteği sağlık çalışanları tarafından
yeğlenmiyordu.
Sağlığı koruyucu ve geliştirici hizmetlerden yararlanması gereken kesim nüfusun
sosyoekonomik düzey bakımından en alt katmanını oluşturan, ancak sayısal olarak
en geniş kesim olduğundan, bu hizmetler sunulmadığında daha çok sağlık sorunu
ve hastalıkla karşılaşması doğal bir sonuçtu.
Ancak onların hem başvuracak aile hekimleri, hem sosyal güvenceleri, hem de
tanı tedavi hizmetlerinden yararlandıkları sırada ödemeleri gereken katkı paylarını
verecek olanakları olmadığı için, “acil ve ölümcül” durumlar dışında, tanı tedavi
hizmeti sunan birimlere başvurmadılar. Hizmetin “etkinlik” ölçümleri yalnız
221
Sağlık Hakkı
ortam ve destek hizmetleri konusundaki devletin yasal olarak hemen hiçbir kamusal
sorumluluğu yoktu. Herkes için yapıldığı gibi, onlara da başlangıçta kısıtlı oranda
bir “sübvansiyon” sağlandı. Belirli bir program dahilinde parça parça uygulama
genişletildi. Bu süreçte aynı zamanda modelin aksayan yönleri de düzeltiliyordu.
O yüzden konuyla ilgili yasa “pilot” adı altında uygulandı.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 222
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
222
“başvuru” üzerinden belirlendiğinden ve bu kesimler başvurmadığından bir
“hastalık ya da sağlıksızlık” hali görünür olmuyordu.
Sağlık hizmetine ulaşamama ve yararlanamama
Yıl içinde medyada yer bulan ve aslında her biri birer hak ihlâli anlamına gelen,
toplumun en alt gelir grubunda olanların “sağlık güvence yokluğuna” bağlı olarak
erişemedikleri ya da gereğince yararlanamadıkları sağlık hizmetlerine ilişkin haberler okuduk.
Bunların yanında yine çoğu bu kesimin yaşadığı bölgelerde dile getirilen asla
karşılanmayan ya da eksikliğinden yakınılan “sağlık ocağı, uzman, hekim,
hemşire, yoğun bakım yatağı, dializ aleti” vb. konularda somutlaşan “sağlık kurumu, hekim ve uzman, sağlık elemanı, tanı ve tedavi araç gereci ihtiyacı olduğu”
kamuoyunun sıklıkla yaşadığı, yaşamasa bile basın aracılığıyla haberdar olduğu
hak ihlâli olayları arasındaydı.
Üstelik bazı konularda hizmet sunan sağlık kurumları “yeterince para
kazanamadıkları için kapatılırken” bazı yerlerde de bitmiş sağlık kurumları
hizmete bile giremiyordu. Tüm bu yoksunlukların yol açtığı ihlâllerin bazı
insanların yaşamlarına mâl olduğu çeşitli yaşlarda insanların yaşamlarını yitirdiğini
yine medya aracılığıyla öğrendik.
Bunların yansıması da ancak acil durumlarla, mağdurun sesinin çıkma potansiyeline göre söz konusu oldu. Gazetelerde sık olarak kişilerin “sağlık güvencesinden yoksunluk” veya “sağlık olanaklarındaki sınırlılıklar”ı gösteren haberler
okuduk. Bunların konuları şöyle dile getirildi: “Küçük L’nin ailesi Almanya'da bulunan ikinci iliği ise parasızlık nedeniyle getirtemiyor”, “tedavi için verilen yol
yardımının kesilmesiyle eşinin ve kendi tedavisini yaptıramayan MA...”, “Sosyal
güvencesi olmayan T’ın yatış işlemleri yapılmadı”, “yakınlarının ‘ölüyor’
feryatlarına rağmen sosyal güvencesi olmadığı için kabul edilmedi ve ambulansla
sevk edildiği hastaneye gelemeden yolda yaşamını yitirdi”, “19 yaşına girmesi ile
beraber harcamalardan kaynaklı aile bütçelerinin tamamen sarsıldı”, “gözlerinin
yeniden açılması için hayırseverlerden yardım bekliyor”, “hastaneye kabulü için
açık senet imzalayan”, “ancak aile, kendilerine çıkarılan faturayı ödeyemediği
için hastanede rehin tutuldu”
Kuşkusuz bunlar yalnızca medyaya ulaşanlar ya da medyanı ulaştıklarıydı.
Yakınmalar çoğalınca hükümet baskılara dayanamadı ve bir yasa çıkardı ve üniversite hastaneleri dahil kamu hastanelerinde vefat edenlerden ödeme gücü
bulunmayanların 26 Nisan 2011 tarihine kadar olan tedavi borçlarının silinmesine
karar verdi.
Sonrasında bu yasanın kapsamı genişletildi ve sosyal güvencesi olmadığı için
hastane borçlarını ödeyecek mali durumu bulunmayan vatandaşların kamu hastanelerinde vefat etmesi halinde, borçlarının tahsil edilmemesi uygulamasına
başlanıldı.
Yeşil Kart’ın kaldırılması
Bu noktada 2012 yılı başından başlayarak yoksullara sağlık hizmet sunumunda
kullanılan “yeşil kart uygulaması”nın kaldırılacağı haberleri medyada yer aldı ve
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 223
Ancak sigorta priminin devlet tarafından ödenmesi, sağlık hizmetinden yararlanmak anlamına gelmiyordu. 2011’in sonuna doğru bir grup hastalık dışında
herkesin tüm hastalıklar için “başvuru-kullanma ücreti”, “katkı payı” ve hizmeti
aldığı kurumun talep ettiği “ek ücret”i ödedikleri takdirde sağlık hizmetlerinden
yararlanması kural haline geldi. Ayrıca, hemen 2012’nin ilk aylarında, özel sağlık
kurumlarının söz konusu “ek ücret”lerle ilgili üst sınırlar da genişledi ve % 90’a
çıkarıldı.
Organizasyonel Sorunlar ve Kurumsal Olanaksızlıklar
Bazı yerlerde bunlara “organizasyonel anlamda yetersizlik v beceriksizliklerin,
bilgi ve deneyim eksikliklerinin de yol açtığını da gözlemledik. Programı uygulayanlar tutum ve davranışlarıyla yalnız kuramsal açıdan değil, pratik açıdan da
pek çok yetersizliği ortaya koyuyorlardı.
En büyük kentin en varlıklı yörelerinde “sağlık kurumu ve/veya görevli hekim”
olmadığına dair yakınmaları ve bunlardan kaynaklanan olumsuzluklar da dile getirildi.
Bazı sağlık kurumları ise salt kazandıkları ile hizmeti sürdürebildikleri için ya
çalışma sürelerini uzattı ve Bursa Tıp Fakültesi’nde olduğu gibi “gece çalışan poliklinikler” kurdu. Bazıları ise yapmadıkları işlerin ve sunmadıkları hizmetleri
sunmuş gibi SGK’ya faturalandırmayı yeğledi, yolsuzluklar çeşitli yollarla
saptanınca da yaptırımlar söz konusu oldu. Bu bağlamda tıp ve sağlık hizmetine
“etik ve mesleki ilke ve kuralların” ihlâlleriyle, doğrudan “sahtekârlıklar” medyanın
gündeminde kendine yer buldu.
En yoğun hizmet sunumunun gerçekleştiği üniversitelerin tıp fakültelerinde
sorunlar gündeme geldi. Öğretim üyeleri ve hekimler, bakanlığın “tam gün”
konusundaki gereksiz takıntısının sonucunda ayrıldılar ve bu kurumlar hizmet veremez hale geldi.
Başta üst düzey yetkililerin yaşadıkları sağlık sorunlarında olmak üzere,
medyanın görünür kıldığı kimi örneklerde getirilen yasaların, yine merkezi kararla
delindiği de gözlendi. Ama herkesin aslında eşit olarak yararlanması gerektiği
sağlık hizmetlerinde ne yazık ki böyle bir eşitlik söz konusu değildi.
Çeşitli konulardaki yetersizlikler yine medyanın kamuoyuna duyurmasıyla
görünür hale geldi: “yurt dışından getirilemeyen platin çiviler”, “bulunamayan
kanser ilaçları”, “tam teşekküllü ya da özel dal hastanelerinde yer bulunamayışı”,
“tam iyileşmeden taburcu edilmek istenen hastalar”, “malzeme olmaması sebebiyle
diyaliz hastalarının çektiği sıkıntılar” zaman zaman okunan haber başlıkları ya da
konularıydı.
Bu organizasyonel sorunlar bazen “bu kadarı nasıl olur” denecek örnekler de
yaşandı.
“Alzheimer’li bir hastanın evinden çıkıp dışarıda gecelediği için donması”,
“sorununa tanı konulamayan gelişim engelli çocuğun hastane hastane gezerken
223
Sağlık Hakkı
büyük kaygı ve tartışmalara yol açtı. Buna göre herkes SGK kapsamına alındı ve
asgari ücretin üçte birinden daha az geliri olanların sigorta primlerinin devlet
tarafından karşılanacağı kayıt altına alındı. Bunun için 9.5 milyon yurttaşın gelir
durumunun yeniden değerlendirilmesi için “Gelir Testi Yönetmeliği” çıkarıldı.
224
yaşamını yitirmesi” gibi “sağlık bakım yetersizliği”ni gösteren konular bunların
arasında yer aldı.
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 224
Hizmete erişebilmek ve yararlanabilmek için her zaman olduğu gibi “yan yollar
ve araçların” kullanıldığı örnekler de yine birer yakınma konusu olarak gündeme
geldi.
Sağlıkta Dönüşüm hizmeti yalnız “kâr ve kazanç”a endeksleyince, kazancın çok
olduğu alanlara yönelim kaçınılmazdı. Sağlık kurumlarının bulunduğu kent bölgelerinin arazi değerleri ve rantının yüksek olması nedeniyle bu alanların öncelikle
sağlık hizmet sunumu dışında kullanılması gündeme getirildiğine tanık olundu.
Olağanüstü koşullarda sağlık hizmetleri
Bu noktada yıl içinde yaşanan “Van Depremi”nin gündeme getirdiği gerçekler,
sağlık hizmeti ve onun yönelimleriyle ilgili gerçekleri bir kez daha ortaya koydu.
Olağanüstü koşullarda sunulması gereken sağlık hizmetleri bakımından da ciddi
eksiklikler söz konusuydu.
Bu koşullarda, arama kurtarma faaliyetleri kadar rutin sağlık hizmetlerinin
sunumuyla ilgili yetersizlikler görünür hale geldi. Ama daha vahimi, deprem bölgesinde sunulan sağlık hizmeti sırasında da, sanki olağan bir dönemmiş gibi,
SGK’nın katkı ve katılım payını talep etmesiydi. Uyarılar üzerine bir süre sonra
“muafiyet” getirilse de, bu hem sağlık hizmetine bakışı yansıtıyor, hem de organizasyonel olarak yaşanılan “yetersizliği” ortay koyan bir olguydu.
Aslında aynı durumu genel olarak “acil hizmetler”le ilgili konularda da yaşandığı
zaman zaman meydaya yansıyan çeşitli örneklerle dile getirildi: “En merkezi yerlerde bile sağlık ekiplerinin polis ve gazetecilerden sonra olay yerine gelebildiği”,
“acil servislere başvurunun ‘ücretsiz’ olması yüzünden başvuru fazlalığı olduğu
ve bu yoğunluğun yarattığı sorunlar”, “acil servislerde, yer, eleman, araç gereç
eksikliğine bağlı riskler ve sonuçları”, “gecikmiş müdahaleler”, “personelin
yetersizliği ya da ilgisizliği” haberlere konu olan örnekler arasındaydı.
Yöneticilerin ise acil hizmeti sadece “teknolojik” olanaklarla gördüğü, alınan
ambulans helikopterleri, kurtarılan insanlardan daha çok önemsedikleri yine
yapılan haberlerle kayda geçti
Ana dilde Sağlık Hizmeti
Sağlıkta Dönüşüm Programı sunduğu hizmet modelini gerçekleştirebilmek için
ekim ayı başında çıkardığı “yabancı doktor” yasasıyla yabancı hekimlerin
Türkiye’de ancak “Türkçe bilmeleri” koşuluyla çalışmalarına izin verirken, üstelik
devlet televizyonundan Kürtçe yayın yaparken, sağlık hizmetinden gerektiği gibi
yararlanma açısından “olmazsa olmaz” bir unsur olan ve sağlık hizmeti sunan tüm
örgütlerin sıkça dile getirdiği “anadilde sağlık” talebine sağlık bakanlığı ve
hükümet gözünü kapatıp bu sorunu “yok” saymayı yeğledi.
Sağlık kurumlarındaki alt yapı donanım sorunları ve kazalar
“Sağlıkta Dönüşüm Programı”nın bir başka olumsuz etkisi, sağlık kurumlarının
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 225
Kazaların ve afetlerin “tanrının buyruğu” ya “kader” olarak gören bir anlayışın
yönetimde olması da bu örnekler yaşandığındaki tutum ve davranışları doğurdu.
Üstelik bunların çoğu kamu sağlık kurumlarında yaşanan örneklerdi. Sorumlulara
ne gibi yaptırımlar uygulandığına dair bilgiler az olsa da olaylar basında sıkça dile
getirildi:
“Hastane, servis, bölüm yangınları”, “yağmur ya da başka neden bağlı su
baskınları”, “su, elektrik, gaz kesintileri”, “çalışmayan asansörler”, “kaza yapan
ambulanslar” bazılarında yaşanan ölüm olaylarıyla birlikte medyada yer alan
sağlık haberi konuları arasında yer aldı.
Sağlığın ticareti, alternatif tıp uygulamaları ve sorunları
Kazançlı bir alanın girişimci sayısını çoğaltması kaçınılmaz bir sorundur. Alanda
sunulan hizmet biçimleri ve türleri de bu ortamda ister istemez artar. “Alternatif”
ya da “tamamlayıcı tıp uygulamaları” denilen bir alan doğdu. Bu alanda, Sağlık
Bakanlığı tarafından bilimsel nitelikler ve gerekler göz önüne alınmadan çeşitli
resmi düzenlemeler yapıldı. Reklam ve iletişim sektörünün de katkılarıyla, bazıları
gerçekten sağlıkçı olan, ama aralarında sağlıkla ilgili herhangi bir eğitimi
bulunmayanların da içinde olduğu büyük bir piyasa oluştu.
Bu piyasada öncelikle yararsız ve etkisiz ancak zararsız araçlar ve yöntemlerle
çok sayıda insan ve hastalar kandırıldı, “mucize” denilen yöntemlerin peşine
düşerek ya mağdur oldular, ya da sağlıklarını yitirdiler.
İkinci bir kesim onları taklit ederek, tümüyle sahte ürünler ve yöntemlerle hasta
ve yakınlarını dolandıranlardan oluştu. Zaman zaman bunlara dair toplatma, yasaklama düzenlemeleri basın tarafından dile getirildi.
Üçüncü bir kesim de tıbbi ve bilimsel ürün ve yöntemlerin sahtelerini üreterek
piyasaya sürenler oldu. Bunlar ise ancak polisiye tedbirler ve takipler sonucu bilinir,
fark edilebildi. Çeşitli yolsuzluk davaları açıldı.
Bu bağlamda “organ mafyası” gibi yasadışı uygulamaları gerçekleştiren yapıların
da sağlık alanının aktörü haline geldiği görüldü.
Bunlara ilişkin bazı haber örnekleri şunlardı: “Soğuk algınlığı tedavisinde
kullanılan bazı ilaçlar büfe, bakkal gibi yerlerde satılıyor”, “Altın çilek meyve ekstresinden üretilen zayıflama hapı kullanan kadın, hayatını kaybetti”
Sağlık Personelinin Sorunları
Tüm bu olumsuzlukların görünür “fail”leri durumundaki sağlık çalışanları da
yaşanılan bu ortamdan ve durumdan şikâyetçiydiler. Gidilen yolun yanlışlığını
225
Sağlık Hakkı
inşaat, alt yapı, donanım, araç gereç gibi sürekli özen gösterilmesi gereken konularda ortaya çıktı. Bunlara yapılacak yatırımlar yapılmadı. Çünkü bu yatırımlar
para kazandırmıyordu. O yüzden maliyeti azaltıcı tutum ve davranışlar yeğlendi
ve sorunlar görmezden gelindi. Bu hizmetler de genellikle “taşeron şirketler”
tarafından sağlanmaya başlandı. Eksik, bilgisiz elemanlar, araç, gereç malzeme
kullanılması, denetimdeki yetersizlikler, çeşitli suiistimaller de ölümlere, kayıplara,
önemli sağlık sorunlarına yol açtı.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 226
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
226
eylem ve etkinlikleriyle sıkça ortaya koydular. Ama onlar da “hakları olan
çalışanlar” olarak sıklıkla, çalışma biçim, koşul, ortam ve karşılığında aldıklarını
gündeme getirdiler. Yaşadıkları olumsuzlukların sonucunun doğrudan “işlerine ve
hastalara yansıyacağı” dile getirildi. Örneğin asistan hekimler yaptıkları sokak
eylemlerinde ‘uykusuz doktorun ölüm anlamına geldiği’ni söyledikleri yazıldı.
Kamuya ait sağlık kurumlarında bazı sağlık hizmetleri dahil pek çok hizmet
“taşeron”lar tarafından sunuldu. Bu hizmetleri yerine getirenlerin sıklıkla “iş
güvencesinden yoksun” oldukları, özel sağlık kurumlarında ücretleri bile verilmeden işlerine son verilen sağlık çalışanlarının olduğu yine bu eylemlerde dile
getirildi.
Bunlar da hizmetten yararlananlara yansıyan başka olumsuzlukları doğurdu.
Örneğin hastalara aynı işlemler, yeniden yapıldı, ya da süreğen hastalığı olan kişiler
sürekli hizmet aldıkları hekim ve sağlık personeline ulaşamadılar. Bu bağlamda
sağlık kurumu ve hekim seçme hakkı ortadan kalkmış oldu.
Tıbbi-etik kusur ve sonuçları
Sistemin tümüyle bir “kâr ve kazanç” üzerinden dönmesi, “performans” adı verilen, yapılan tıbbi işlem/girişim sayısının çokluğunun en çok kazandıran yöntem
olarak yeğlenmesine yol açtı. Bunun iki önemli sonucundan birisi bunların
endikasyonsuz (gereksiz) yapılmasıydı. Dolayısıyla sayı artınca, doğal olarak ortaya çıkan “sorunlu/hatalı” işlemlerin sayısı da çoğaldı. İkincisi ise daha çok
kazanma isteğiyle yetkin olmayan eller tarafından bu işlemlerin yapılması gündeme
getirildi. Yeterince bilgi ve deneyimi olmayanlar tarafından yapılan işlemlerde
hasta/sorun oranının daha yüksek olması daha muhtemeldi ve öyle de oldu.
Her ikisi de tıbbi olarak “mal praktis” denilen “tıbbi/tıbbı kötü uygulama” örneklerine ve etik kusurlara yol açtı.
Sonuçta basın normal olan (olağan)dan aykırı durumları gösterdiği için bunların
daha çok görünmesi gündeme geldi. Bu ise sağlık hizmeti alanında hem hizmetten
yararlanan hem de hizmeti sunan açısından “güvensizlik, kuşku ve gerilimi”
artırarak, davranışların normalden ve olağandan uzaklaşmasına yöneltti ve
çatışmalara yol açtı. Gözlenen ise olumsuzlukların bir sarmal şeklinde çoğaldığı
bir sağlık ortamı oldu.
Bunlara dair haberlerin öne çıkanlarından birkaç örneği paylaşırsak; “yeni doğan
bebekleri gerekli değilken yoğun bakım ünitesi’nde tutup SGK’dan haksız para
alan özel hastanenin yaptığı dolandırıcılık”tan, “bazı hekimlerin, döner sermaye
gelirlerini artırmak için hastanelerde yaptığı işlemleri şişirdiği iddiası”ndan,
“uygun olmayan endikasyonla ve olumsuz koşullarda yalnızca para kazanmak için
yapılan katarakt ameliyatı sonucu kör olan hastalar”dan, “yetersiz koşullarda aşırı
hasta bakımı nedeniyle ölen bebekler”den, “yanlış organa, uzva ya da tarafa, hatta
yanlış hastaya yapılan operasyonlar”dan, “inceleme sonuçları ve tanıların
karışması sonucu yanlış uygulanan ya da hiç uygulanmayan tedaviler”den, “ilgisizlik ve bilgisizlik nedeniyle konulamayan ya da geç tanı tanılar”dan, “yatak
boşaltmak için erken taburcu edilen ve bu nedenle yaşamından ya da sağlığından
olan hastalar”dan, “zamanında yapılmayan girişimlere bağlı olumsuz
sonuçlar”dan, “hastane enfeksiyonları”ndan, “tıbbi girişim sırasında yapılan
özensizlik ve dikkatsizlik sonucu ortaya çıkan komplikayonlar”dan, “müdahale
ve bakımı zor hastalıkları kabul etmeyen hastaneler”den, “bilimsel olmayan ve
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 227
Aslında bunların olduğu ve olmasının doğal olduğunu ortaya koyan çalışmalar
da yine medya aracılığıyla gündeme getirildi. Bu bağlamda Türk Cerrahi Derneği
tarafından hazırlanan “Genel Cerrahide Performans Sistemi Çalıştayı 2010”
adlı kitapta, üniversite hastanelerinde uygulanmaya başlayan performansa göre
ücretlendirmenin hekim hasta ilişkisini bir daha düzeltilemeyecek biçimde
bozabileceği uyarısı yer aldı.
Sağlık Alanında Şiddet
Yapılan yanlışların görünür hale gelmesi, yer yer soruşturma ve yargılamalara
konu olması, sağlık ortamındaki “güven” duygusunu sarsan bir sonuç yarattı.
Bunun ise ister istemez “şiddet”e yol açtığı görüldü.
Medyanın görünür kıldığı sağlık alanının önemli konularından birisi de sağlık
alanında yaşanan şiddetti. Hem hasta ve yakınları, hem de sağlık çalışanları bazıları
“ölümcül” olan şiddet örnekleri yaşadı. Türkiye Psikiyatri Derneği konuyla ilgili
olarak düzenlediği bir raporunda çalışma yaşamı boyunca en az bir defa şiddete
uğrayan sağlık çalışanlarının oranının yüzde 64’e yükseldiği dolayısıyla sağlık
çalışanlarına yönelik şiddet olaylarının arttığı ortaya konuldu. Raporda bu durumun
“Sağlıkta Dönüşüm Programı” nedeniyle hasta ve hasta yakınlarının istedikleri
hizmeti alamamalarından kaynaklandığı da belirtildi.
Sonuç
Sonuç olarak 2011 yılında sağlık alanı hem sağlıklılığı belirleyen ve var eden
koşullardaki olumsuzluklar nedeniyle, hem sunulan hizmetin sağlığı ve sağlıklılık
yerine hastalıkların yönetimini hedeflediği için ve hem de tanı ve tedavi edici
hizmetlerin “para”nın döngüsü temelinde “tüketim”i önceleyen şekilde
düzenlendiği için, çok daha fazla ve kaynak harcanmasına karşın görünür ve
algılananın tersine sorunların çoğaldığı, yoğunlaşıp derinleştiği bir yıl oldu.
Burada gerçekleri görenler, saptayanlar ve bilenler olmasına karşın, bilimsel
olarak sorunları herkesin görmesini sağlayan araştırmalar yapılmadığı; mevcut sistemin yerine konulacak, işlerliği olan bir model sunulmadığı; karar verici konumlarda olanların bu süreçten kişisel/grupsal çıkar elde kesimler olduğu için yakın
dönemde hızla yıkıma doğru giden bu sürecin durması, gerilemesi ve düzelmesi
olanaklı görünmemektedir.
Yalnız sosyal haklarla uğraşanların değil, tüm hak örgütleri başta olmak üzere
örgütlü toplum kesimlerinin tümünün ve bu arada da sağlık alanının çalışanlarının
örgütlerinin daha dirençli, doğrulara dayanan ve daha etkin bir mücadeleyi
sürdürmeleri gereklidir. Çünkü sağlık eskilerin dediği gibi “her şeyin başı”dır.
227
Sağlık Hakkı
etik dışı uygulamalar yapan doktorlar”dan, “yanlış tanı ya da tedavilere bağlı
ölümler”den, “bunların bazılarına dair açılan soruşturmalar”dan, “yargıya
yansıyanların seyirleri sırasında yaşananlar”dan söz edebiliriz.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 229
SAĞLIK HAKKI
OCAK
Adana’daki Çukurova Hastanesi Balcalı Tıp
Fakültesi Hastanesi’nde acil servisin tadilatı
sırasında yangın çıktı. Kısa sürede acil servis
ve polikliniklerin 3 katını duman sardı.
Sendika.Org’a konuşan Dev Sağlık-İş
Balcalı Hastanesi İşyeri Temsilcisi Bülent
Kaya, bir anda poliklinikleri dumanın
sardığını belirtti. Dumanı görürü görmez
yangın alarmına bastıklarını; ancak alarmın
çalışmadığını söyleyen Kaya, yangın anında
devreye girmesi gereken ve ‘yağmurlama’
adı verilen sistemin hastanede bulunmadığını söyledi. (Sendika.org) 19 Ocak
Mersin Tabip Odası Performansa dayalı
ücret uygulamasını bir eylem gerçekleştirerek protesto etti. Tabip odası adına
açıklamayı Mersin Tabip Odası başkanı
Aytuğ Atıcı okudu. Çok sayıda hasta ve
hasta yakınlarının ilgi gösterdiği açıklamada Aytuğ, performansa göre ücretlendirmenin halkın sağlığını tehdit eden bir
uygulama olduğunu ve tıbbi uygulamaları
değersizleştirdiğini belirtti. (Sendika.org)
21 Ocak
Sağlık Bakanlığı'na bağlı İzmir Dr. Suat
Seren Göğüs Hastalıkları Hastanesi'nde
katarakt ameliyatı olan hastalardan 8'i kör
oldu. Hastalar, dava açacak. SES’ten ise
“sağlıkta dönüşüm yine kör etti” açıklaması
geldi. (ANF) 17 Ocak
Erzurum H Tipi Kapalı Cezaevi’nde
hükümlü bulunan ve Adli Tıp Kurumu’ndan raporları çıkmadığı için serbest
bırakılmayan 60 yaşındaki kanser hastası
Mehmet Aras’ın durumunun ağırlaştığı ve
ölüm sınırında olduğu bildirildi. Aras’ın
ağırlaşan durumu üzerine İHD Diyarbakır
Şubesi Adalet Bakanlığı’na acil kodlu bir
dilekçe göndererek, derhal harekete
geçilmesini istedi. (ANF) 17 Ocak
İstanbul'da Kasım 2010'da uygulamaya
başlanan Aile Hekimliği uygulamasında
hala sorunlar yaşanıyor. 220 aile hekimliği
merkezi hala açılmadı. Açılan merkezlerin
bir kısmında ise doktor ve hemşire yok. İstanbul Tabip Odası, özellikle yoksulların
yaşadığı bölgelerde 150'ye yakın aile
hekimi açığı olduğunu bildirdi. (ANF) 11
Ocak
BATMAN’ın Kozluk ilçesine bağlı
Yeniçağlar (Zilan) köyü sakinleri, sağlık
ocağı yapılması için topladıkları 2 bine
yakın imzayı Başbakan Recep Tayyip
Erdoğan’a gönderdi. (Evrensel) 1 Ocak
Türk Eczacıları Birliği(TEB), Sosyal
Güvenlik Kurumu’nun (SGK) dün yayımladığı bir genelge ile 1 Ocak’tan itibaren geçici barkodlu ilaçların geri
ödemesini yapmayacağını duyurmasını
“akıl ve izanla açıklanamayacak bir tutum”
olarak değerlendirirken sistemin bu haliyle
kalması durumunda antibiyotikten kalp
ilaçlarına, ağrı kesicilerden tansiyon
ilaçlarına kadar birçok ilacın bedelini
hastaların ödemek zorunda kalacağını
bildirdi. (Evrensel) 1 Ocak
Şeker-İş Sendikası Genel Başkanı İsa Gök,
tatlandırıcıların insan vücudu-na zararlı
olduğunun kanıtlandığını belirterek, “çikolata ve şeker ürünlerinin tamamında Nişasta
Bazlı Şeker (NBŞ) kullanılıyor, ürünler
başta çocuklar olmak üzere halk sağlığını
tehdit ediyor” dedi. Gök açıklamasında,
NBŞ’lerin başta obezite, alzheimer, kalp,
astım, başağrısı ve kanser gibi birçok
hastalıklara yol açabildiğini belirtti.
(Evrensel) 12 Ocak
Uzmanlar tarafından, dünya çapında 2 milyar kişinin etkilendiği, yüz binlerce kişinin
kanser hastalığına yakalandığı Çernobil
faciasına ilişkin bir araştırma yapan TBMM
Kanser Hastalıklarını Araştırma Komisyonu Karadeniz’de kanser vakalarının
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 230
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
230
temel nedenlerinden birinin psikolojik
olduğu kanaatine vardı. Skandal
araştırmanın yöntemi ise vatandaşlara
“Sizde kanser var mı?” diye sormak.
(Evrensel) 17 Ocak
Sağlık Bakanlığının, Hıfzısıhha Enstitüsünün biyokimya ve bakteriyoloji
laboratuvarlarını kapatmak istemesine
Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri
Sendikası (SES) tepki gösterdi. Yapılan
açıklamada,
Bakanlığın
kapatmaya
“SGK’dan ödeme yapılmayacak olmasını”
gerekçe göstermesi eleştirildi. Söz konusu
birimlere zaten yıllardır ödenek ayrılmadığı
belirtilen açıklamada, 1928 yılında kurulan
kurumun koruyucu sağlık hizmetleri
açısından çok önemli hizmetler sunduğu
ifade edildi. (Evrensel) 29 Ocak
Yeşilay ve Türkiye Eczacılar Birliği, soğuk
algınlığı tedavisinde kullanılan bazı
ilaçların büfe, bakkal gibi yerlerden temin
edilerek, madde bağımlıları tarafından
kullanılmasının acilen önüne geçilmesini
istedi. (Zaman) 1 Ocak
Güneydoğu'da kırmızı göz salgını yayılıyor. Gözde sulanma, kanlanma ve
kaşınma belirtileriyle başlayan hastalığı engellemenin yolu ise hijyene çok dikkat etmekten geçiyor. Göz doktoru Sedat Özkul,
tedavi edilmediği zaman körlüğe bile sebep
olabilen hastalığın sayısında ciddi bir artış
yaşandığını söyledi. Vücut direncinin düşük
olduğu kansızlık, diyabet, ileri zayıflık,
zayıf hijyen şartları gibi durumların enfeksiyona yakalanma ihtimalini artırdığını
vurguladı. (Zaman) 3 Ocak
Bursa'nın İnegöl ilçesine bağlı Yenice
beldesinde ikamet eden 17 yaşındaki Esra
Güler'in sağlık ocağında yapılan iğne sebebiyle yürüme güçlüğü çektiği ileri sürüldü.
Sağ bacağını hissetmeyen genç kızın
damarına iğne yapıldığı iddia edildi.
(Zaman) 3 Ocak
Çanakkale'de hasta taşıyan ambulans,
lastiğinin patlaması sonucu takla attı.
Kazada, ambulansta taşınan hasta yaşamını
yitirdi, 5 kişi de yaralandı. (Zaman) 4 Ocak
Beyoğlu'nda taksinin çarptığı yaşlı kadın
kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirdi. Kanlar içinde yere yığılan kadına ilk müdaha-
leyi çevredeki vatandaşlar ve esnaf yaptı.
Vatandaşlar, polis ve gazetecilerden sonra
olay yerine geldiği gözlenen sağlık ekiplerine tepki gösterdi. (Zaman) 5 Ocak
Gazi Üniversitesi (GÜ) Hastanesi'nde solunum cihazına bağlı olarak tedavi gören 5
bebeğin aynı anda kalbinin durduğu iddia
edildi. Çocuklardan dördü kalp masajıyla
hayata döndürülürken 2 yaşındaki Türkan
Akbay kurtarılamadı. Bebeğin babası, solunum cihazlarının arızalandığını ileri sürerek, otopsi raporuna göre hastane hakkında
dava açacağını söyledi. (Zaman) 7 Ocak
Sakarya'nın Geyve ilçesinde mevlitte
dağıtılan yemekten yiyen aralarında çocuk,
kadın ve yaşlıların da bulunduğu 130 kişi
zehirlendi. (Zaman) 19 Ocak
Karabük Şirinevler Devlet Hastanesi'nde
dün ameliyat olan felçli şeker hastası Himmet Çelik'in yanlış bacağının kesildiği iddia
edildi. (Zaman) 20 Ocak
Adana Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde akılalmaz bir vurdumduymazlık
yaşandı. Göz polikliniğine giden yürüme
engelli yaşlı bir kadın, hastane personeli
ilgilenmediği için emekleyerek koridorda
ilerledi, ardından iki kat merdiven çıkarak
doktorun odasına girdi. (Zaman) 22 Ocak
Konya'da simit satarak geçinen Yılmaz
Çelik, 4 yıl önce ayırmaya çalıştığı kavgada
silahla yaralandı. Selçuk Üniversitesi
Meram Tıp Fakültesi Hastanesi'ne
kaldırılan Çelik, burada ameliyata alındı.
Platinlerin yurtdışından gelişinde sıkıntı
olduğunu söyleyen Prof. Dr. Uğur Y., Çelik'in bacağına torna tezgahında üretilmiş
elindeki malzemeleri taktı. Bir türlü ayağa
kalkamayan mağdur vatandaş, aynı hastanede üst üste 16 operasyon geçirdi.
(Zaman) 23 Ocak
Adana'nın Ceyhan ilçesinde, 17 yaşında
olmasına rağmen kas erimesi hastalığı nedeniyle 10 kilo ağırlığında olan gencin durumu karşısında ailesi çaresiz kalıyor. Anne
Selvi Yaşar, “Oğlumun tedavisi belki
mümkün değil ama en azından tam
teşekküllü bir hastaneye yatırılarak rahat ettirilmesini istiyorum'' dedi. (Zaman) 24
Ocak
Karın ağrısı şikayetiyle gittiği Uşak Devlet
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 231
Bursa'da, yedikleri lahmacundan zehirlenen
iki kadın hastanelik oldu. Polis olayla ilgili
soruşturma başlattı. (Zaman) 28 Ocak
ŞUBAT
Şiddetli başağrısı şikâyetiyle İstanbul Kartal
Eğitim Araştırma Hastanesi’ne başvuran
Gülten Alpay’a başka bir hastaya ait beyin
MR sonucu verildi. Beyninde kitle olduğu
söylenen ve 2-3 ay ömür biçilen Alpay’a
acilen ameliyat günü bile verildi. Ailesinin
bu süreçte beyninde kitle olduğuna dair belirti olmamasından şüphelenmesi üzerine
ameliyattan birkaç gün önce ikinci bir MR
çekilince gerçek ortaya çıktı. Muayene
olduğu doktorlara giderek durumu anlatan
Alpay, doktorların “bir günde çok fazla MR
çekilen devlet hastanelerinde böyle
karışıklıkların normal olduğunu” söylemesi
üzerine Alpay savcılığa şikayetçi oldu.
(ANF) 8 Şubat
İstanbul’da üç aydır devam eden Aile
Hekimliği uygulamasının sonucunda 200
hekim, 50 hemşire istifa etti, Esenler’de 15,
Bağcılar’da 28, Sultangazi’de 54 mahalle
hekimsiz, sağlık ocaklarına 227 bin bebek
kayıtlı iken, yeni sisteme kayıtlı bebek
sayısı 70 bine düştü.
İstanbul Tabip Odası (İTO) dün düzenlediği
basın toplantısı ile İstanbul’da Aile
Hekimliği’ne geçilen 3 ayı değerlendirdi.
Aile Hekimliği sisteminde bir doktorun bir
de aile sağlığı elemanının olduğunu, bu iki
kişinin günde 40-50 hastaya bakmak
zorunda olduğunu aktaran İTO Başkanı
Taner Gören, tedavi edici sağlık hizmetlerinin çok pahalı olduğunu bunun için esas
olanın hastalık oluşmadan önlemek
olduğunu belirterek, “Bunu yapacak olan
Aile Hekimi reçete yazdırmaya gelen
hastaların dışında günde 40-50 hastaya
bakıyor. Bundan arta kalan zamanda koruyucu sağlık hizmetleri nasıl yürütecekler?
Bu konularda kaygılar yaşıyoruz” dedi.
(Evrensel) 23 Şubat
Karın bölgesindeki kist yerine böbreği
alınan Nezire Akgün, doktor ve hastane
yetkilileri hakkında bir türlü dava açamıyor.
2008’de savcılığa başvurup suç duyurusunda bulunmasına rağmen, suçlular
hakkında iddianame bir türlü hazırlanamıyor. 2007’de İkitelli’de özel bir hastanede karın bölgesinde kist olduğu teşhisi
konulması üzerine Nezire Akgün'e ameliyata alınmıştı. (ANF) 28 Şubat
İstanbul Üniversitesi (İÜ) Tıp Fakültesi
Öğretim Üyesi Prof. Dr. Raşit Tükel, Sağlık
Bakanlığı ve YÖK'ün yaptığı yeni düzenlemelerle, üniversite hastane-lerini bilimsel
sağlık kurumu olmaktan çıkarıp ticari
işletmeye dönüştürdüğünü söyledi. (ANF)
28 Şubat
Bulgaristan sınırı geçmeye çalışırken soğuk
hava yüzünden elleri ve ayakları kangren
olan 5 mülteci, getirildikleri Bağcılar Devlet
Hastanesi’nde tedavi edilmeyerek bir haftadan bu yana morg odasında tutuluyor.
Ayakları ve ellerinin kesilme olasılığı bulunan mülteciler acil müdahale bekliyor.
Fakat hastane yönetimi “Bizde iki üç yatak
var, onları acil hastalar için kullanıyoruz”
diyerek göçmenleri tedavi etmiyor. (ANF)
23 Şubat
Anadilde, parasız, ulaşılabilir ve nitelikli
sağlık hakkı için Diyarbakır’da yapılan
mitinge yaklaşık 5 bin kişi katıldı.
Aralarında TTB, SES, Dev-Sağlık-İş’in de
bulunduğu “Bölge Sağlık Örgütleri Platformu” tarafından organize edilen miting
İstasyon Meydanı’nda yapıldı. (Evrensel)
27 Şubat
Hasta hükümlü ve tutukluların ciddi sağlık
sorunlarına karşı sürekli “ceza ertelemesine
gerek yoktur” raporları hazırlayan Adli Tıp
Kurumu bir ilke da-ha imza attı. 6 yıldır
çölyak hastası olan Nesimi Kalkan, yazdığı
mektupta, “Adli Tıp Kurumu 4 dakikayı
geçmeyen muayene ile ceza erteleme
talebimi reddetti” dedi. (Evrensel) 24 Şubat
İstanbul’un Sultangazi İlçesi Yayla Mahallesi’nde ikamet eden Recep Taşkın
231
Sağlık Hakkı
Hastanesi'nde yoğun bakıma kaldırılan,
daha sonra da cankurtaran helikopterle
İzmir'deki Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi
Hastanesi'ne sevk edilen iki çocuk annesi
Emine Karabacak (36) hayatını kaybetti.
Eşi Ahmet Karabacak, "Hastaneye
gittiğimizde eşim sapasağlamdı. İhmalden
öldü." dedi. (Zaman) 24 Ocak
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 232
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
232
yaklaşık iki hafta önce sol böbrek kısmında
ağrı ve nefes darlığı şikayeti ile ailesi
tarafından Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne kaldırıldı. Hastane acil servisinde
muayeneye alınan Taşkın’a asistan doktorlar “Kansızlık var, yemesine dikkat etsin
geçer” diyerek geri gönderdi. Şikayetleri
devam eden Taşkın’ın ailesi yeniden aynı
has-taneye getirdi. Bu defa röntgeni çekilen
Taşkın’a “Kalpte büyüme var” teşhisi
konuldu. Ancak hastane görevlileri ayın zamanda obezite hastası olduğu için uygun
cihazın bulunmadığını bildirdi. Sosyal
güvencesi olmayan Taşkın’ın yatış işlemleri
yapılmadı. Şikayetleri devam eden Taşkın’ı
ailesi sırasıyla Cerrahpaşa Tıp Fakültesi,
Çapa Tıp Fakültesi, Okmeydanı Eğitim ve
Araştırma, Yedikule Göğüs Hastalıkları
Hastanelerine götürdü. Başvurdukları her
hastanede “Cihazımız 120 kiloya kadar
olan hastalar için geçerli sizin hastanız obez
kabul edemeyiz. Dışardan cihaz gelmesi
için para lazım, sosyal güvencesiniz yok,
hastanızı yatıramayız” yanıtını aldı. Günden güne durumu kötüleşen Taşkın son
olarak Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve
Araştırma Hastanesinin acil servisinde müdahale edilmeden 4 saat bekletilen Taşkın
yakınlarının “ölüyor” feryatlarına rağmen
sosyal güvencesi olmadığı için kabul
edilmedi ve sabaha karşı saat 05.00’te Taksim İlkyardım Hastanesi’ne sevk edildi.
Taşkın ambulansla sevk edildiği Taksim İlk
Yardım Hastanesi’ne gelemeden yolda
yaşamını yitirdi. (Evrensel) 17 Şubat
URFA’nın Ceylanpınar ilçesindeki diyaliz
hastaları 10 gündür tedavi göremiyor.
Ceylanpınar Devlet Hastanesinde bulunan
diyaliz uzmanının ataması çıktı, ama yerine
yeni diyaliz uzmanı gönderilmedi.
(Evrensel) 16 Şubat
73 milyon nüfuslu Türkiye’de halkın sağlığı
ile oynanmaması gerektiğini, şekerle ilgili
yapılan açıklamaların dikkate alınarak
Sağlık Bakanlığı tarafından izleme kurulu
oluşturulmasını isteyen Türkiye Esnaf ve
Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Genel
Başkanı Bendevi Palandöken, “Nişasta
bazlı ürünlerin üzerine mutlaka sigara
paketlerinde olduğu gibi ‘Sağlığa zararlıdır’
ibaresi yazılarak halk bilinçlendirilmelidir”
dedi. (Evrensel) 16 Şubat
Asistan hekimler Sağlık Bakanlığı tarafından getirilen performans düzenlemesi
ve 33 saat aralıksız nöbet uygulamalarını
protesto için sokaklara çıktılar. İzmir ve İstanbul’da yapılan eylemlerde ‘uykusuz
doktorun ölüm anlamına geldiğine’ vurgu
yapıldı. (Evrensel) 17 Şubat
Türkiye Psikiyatri Derneği’nin (TPD)
çeşitli illerdeki tabip odalarının yaptığı
çalışmalardan derlediği rapor, son yıllarda
sağlık çalışanlarına yönelik şiddet
olaylarının arttığını ortaya koyuyor.
“Sağlıkta Dönüşüm Programı” ile hasta ve
hasta yakınlarının istediği hizmeti
alamadıklarında şiddete başvurmasına
neden olduğu ortaya konan araştırmada,
çalışma yaşamı boyunca en az bir defa
şiddete uğrayan sağlık çalışanlarının
oranının yüzde 64’e yükseldiği vurgulandı.
Yüzde 96 oranında sağlık çalışanı ise
çalışma yaşamı boyunca en az bir defa
şiddet içeren bir olaya tanık oldu. En fazla
şiddete maruz kalanların, yüzde 81 oranı ile
kadın pratisyen hekimler olduğu kaydedilen
raporda, şiddet uygulayanların yüzde
86’sının hasta ve hasta yakını olduğu
vurgulandı. (Evrensel) 1 Şubat
Sağlık Bakanlığı’na bağlı Etlik İhtisas Hastanesi’nde Sevgi Yılmaz adlı 33 yaşındaki
bir hasta difteri mikrobu nedeniyle
yaşamını yitirdi. Difteri mikrobunun
Hıfzıssıhha Enstitüsü’nde izole edildiğini,
Difteri’nin aşı ile önlenebilen oldukça eski
bir hastalık olduğunu kaydeden Ankara
Tabip Odası ise sağlıkta dönüşüm programı
ile birlikte tamamen tedavi edici sağlık
hizmetlerine yönelinmesinin ardından,
ülkemizde koruyucu sağlık hizmetlerinin
eksikliği gün geçtikçe kendini acı bir
şekilde gösterdiği dile getirildi. (Evrensel)
2 Şubat
Yoğun bakımlarda yer olmadığı için il il
dolaştırılan 78 yaşındaki Hüsne Doğru
hayatını kaybetti. Adana ve çevresinde
yoğun bakımlarda yer bulamayan, en son
Elbistan Özel Yaşam Hastanesinde yer
olduğunu öğrenen ailesi, haberi aldıktan bir
saat sonra hasta hayatını kaybetti.
(Evrensel) 3 Şubat
Cezaevlerinde tedavileri yapılmadığı için
tahliye edilmesi gereken ama Adli Tıp Ku-
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 233
Türk Eczacıları Birliği (TEB) Genel
Sekreteri Özgür Özel, hastaların şeker
ölçüm çubukları için bürokratik bir işlem
yumağı içine girmek zorunda kaldığını belirterek, “SGK bu mağduriyeti gidermelidir” dedi. (Evrensel) 5 Şubat
Babası böbrek hastası olunca 7 kardeşinin
geçimini üstlenen 13 yaşındaki İlknur,
Okulu bırakıp ayakkabı boyacılığına
başladı. Nüfusun yüzde 70’inin açlık
sınırının altında yaşadığı Batman’da yoksulluk, kızlara okul bıraktırıyor. 13
yaşındaki İlknur Tokay da bunlardan biri.
(Evrensel) 11 Şubat
Tüketici
Dernekleri
Federasyonu
(TÜDEF); son yıllarda artan kanser ve kronik hastalıkların mısır şurubu ile doğrudan
bağlantısının bilimsel olarak tespit edildiğine, mısır şurubunun ise yüzde 100’e
yakınının GDO’lu mısırlardan elde edildiğine dikkat çekti. TÜDEF, “Aslında tatlı,
çikolata, kek yerken ya da gazoz kola gibi
gazlı içecekleri tüketirken kanseri ve türlü
hastalıkları çağırıyoruz” uyarısı yaptı. (Evrensel) 11 Şubat
19 yaşında olan Ulaş Bingöl, tıp dilinde adı
“Opere Spina Bifida” olan hastalığı ile
doğduğu günden bu yana mücadele ediyor.
Ulaş’ın babası Mehmet Bingöl, oğlu 18
yaşını dolduruncaya kadar sağlık ile ilgili
bütün giderleri kendi sigortası üzerinden
karşılayabildiği için bu günlere kadar çok
sıkıntı yaşamadıklarını ama Ulaş’ın 19
yaşına girmesi ile beraber harcamalardan
kaynaklı aile bütçelerinin tamamen
sarsıldığını ifade ediyor. (Evrensel) 10
Şubat
Mardin E Tipi Cezaevi’nde kalan Abdulhakim Bulut, revirde sağlık görevlileri yeri-
ne gardiyanların kendisine yaptığı alerji
iğnesinden sonra fenalaştığını söyledi.
(Evrensel) 3 Şubat
Sakarya'nın Adapazarı ilçesinde, tümör nedeniyle bir gözü alınan 4 yaşındaki
Yiğitcan'ın ailesi, maddi imkansızlıklar
yüzünden çocuklarını kontrole götüremiyor.
(Zaman) 6 Şubat
Doğuştan zihinsel ve bedensel engelli
Sevda Sönmez (26), 5 gündür hastane koridorunda yatıp kalkıyor. Dicle Üniversitesi'nden İstanbul Çapa Tıp Fakültesi'ne sevk
edilen Sönmez'in tedavisi, randevusu
olmadığı gerekçesiyle 4 Mayıs'a ertelendi.
Maddi imkânsızlıktan memleketine dönemeyen talihsiz kız 'belki bir çare bulunur'
umuduyla hastanede sabahlıyor. (Zaman) 6
Şubat
Konya'da özel bir hastanede zayıflaması
için bağırsakları düğümleme yöntemiyle
kısaltıldığı öğrenilen Fatma Çukur(45),
ameliyattan 12 gün sonra hayatını kaybetti.
Hastanede bir hafta tedavi gören Fatma
Çukur'un 'Artık iyisin' denilerek taburcu
edildikten 4 gün sonra öldüğü öne sürüldü.
(Za-man) 12 Şubat
'Her şey normal' denilerek taburcu edildi,
yolda öldü. Konya'da baldırından
bıçaklandıktan sonra kaldırıldığı Konya
Numune Hastanesi'nde yapılan tedavisinin
ardından taburcu edilen kişi, ağrılarının
geçmemesi üzerine 5 defa gittiği hastanelerde, "her şey normal'' denilerek tekrar
evine gönderildi. (Zaman) 18 Şubat
Kastamonu'nun Daday ilçesinde 57 yıl önce
İsviçre'deki bir hastaneden ilham alınarak
yapıldığı bildirilen 300 yataklı Ballıdağ
Göğüs Hastalıkları Hastanesi, 4 yıldır atıl
halde bekliyor. (Günlük) 2 Şubat
MART
Acil servisteki yoğunluk can aldı. Gönül
Özkocaman adlı hasta, 28 Şubat akşamı
bağırsak tıkanması ön tanısı ile İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Acil
Servisi'ne kaldırıldı. Hastada şiddetli
kusmaların başlaması üzerine hasta,
233
Sağlık Hakkı
rumu’nun verdiği raporlardan ötürü
tahliyeleri yapılmayan tutuklu ve hükümlülerin durumuna dikkat çekmek için, İHD,
TUAD ve TUYAB’ın aralarında bulunduğu
sivil toplum örgütleri, Yenibosna Adli Tıp
Kurumu önünde basın açıklaması yaptı.
Basın açıklamasını okuyan ÇHD İstanbul
Şubesi Avukatı Güray Dağ halen cezaevlerinde 500 ölümü bekleyen tutuklu
olduğunu ve cezaevlerinde yaşanan ölümler
son buluncaya kadar eylemlerine devam
edeceklerini söyledi. (Evrensel) 4 Şubat
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 234
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
234
monitörlü gözlem ünitesine alındı. 150 kilo
olan hasta, kendi isteğiyle oturmaya
çalışırken, yere düştü. Kalp ve solunum
durması nedeniyle destek tedavisi uygulanan hasta, 1 Mart günü sabaha karşı
yaşamını yitirdi. Konuyu araştıran SES
İzmir Şubesi'nin verdiği bilgiye göre, acil
serviste 7 tane monitör olmasına karşın
hastanın yaşamını yitirdiği akşam
monitörlü gözlem odasında 14 kritik hasta
bulu-nuyordu. Bunlardan 4'ü yaşam destek
ünitesine bağlı yoğun bakım hastasıy-dı.
(ANF) 2 Mart
İzmir'de, tedavisi için Yenişehir Eğitim ve
Araştırma Hastanesi'ne getirilen Gönül
Özkocaman'ın (57), acil serviste sedyeden
kafasının üzerine yere düşürüldüğü iddia
edildi. (Zaman) 1 Mart
Ardeşen Devlet Hastanesi’nin kapatılması
üzerine Ardeşen Gençlik Oluşumu adına
basın açıklaması yapan Muhammet
Şeremet, taleplerinin öncelikle 24 saat
temel sağlık hizmetlerinin verilmesi
olduğunu belirterek, bu düşüncelerine
destek veren Ardeşen halkının yanlarında
olduğunu ifade etti. Şeremet, son olarak
“Hastanemizi geri istiyoruz” kampanyası
kapsamında 8 bin imza topladıklarını
söyledi. (Evrensel) 16 Mart
Isparta'nın Yalvaç ilçesinde zatürre teşhisi
konulan kişi, tedavi için verilen
antibiyotiğin enjeksiyonunun ardından
hayatını kaybetti. (Zaman) 3 Mart
Sakarya'nın Karasu ilçesinde yaşlı bir adam
donarak hayatını kaybetti. Alzhimer hastası
olduğu öğrenilen yaşlı adamı sabah
yakınları evinin önünde ölü buldu. (Zaman)
9 Mart
Türk Sağlık-Sen, Tıp Bayramı öncesi
yaptığı bir araştırmayla Türkiye'nin doktor
haritasını çıkardı. Buna göre, bir doktora
640 kişi düşüyor. Hekimlerin yüzde 57'si
büyük şehirlerde görev yapıyor. (Zaman) 13
Mart
Mersin'de özel bir hastanede sezaryenle
doğum yapan bazı kadınlara menenjit
mikrobu bulaştığı iddia edildi. Hastalardan
6'sı Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde tedavi altına alınırken 4'ü başka
hastanelere sevk edildi. Mersin İl Sağlık
Müdürlüğü olayla ilgili soruşturma
başlatarak enfeksiyondan dolayı hastanenin
bütün ameliyathanesini kapattı. (Zaman) 23
Mart
Iğdır'da 8 yıl önce yakalandığı behçet
hastalığı nedeniyle gözleri kapanan Yıldız
Koduz (28), gözlerinin yeniden açılması
için hayırseverlerden yardım bekliyor.
(Zaman) 27 Mart
Diyarbakır'ın Eğil ilçesinde SSPE hastalığına yakalanan Bayram Doğan ve ailesi,
kendilerine uzanacak bir yardım eli bekliyor. İstanbul'da bir tekstil atölyesinde terzi
olarak çalışırken hastalığa yakalanan 22
yaşındaki Doğan'ın bütün ihtiyaçlarını ailesi
karşılıyor. (Zaman) 27 Mart
Kayseri'de bir baba, dişini çektirdiğini
çocuğunu yüksek ateş şikayetiyle bir hafta
sonra hastaneye götürdü. Hastanede 15 gün
süren tedavi sürecinde rahatsızlığı ile ilgili
hiçbir teşhis konulamayan 16 yaşındaki
çocuk hayatını kaybetti. Baba, oğlunun diş
çekimi sonrasında hayatını kaybettiğini belirterek, ölüm nedeninin belirlenmesi için
savcılığa hem suç duyurusu hem de otopsi
yapılması için başvuracağını açıkladı.
(Zaman) 27 Mart
Kırık bacağına protez taktırmak için
Baltalimanı Kemik Hastalıkları Eğitim ve
Araştırma Hastanesi'nde tedavi gören Zafer
Koç'un (69) ameliyat sırasında yanlışlıkla
atar damarının kesildiği ve kan kaybından
öldüğü iddia edildi. Ümraniye'de göz
yaşları arasında toprağa verilen Zafer
Koç'un oğlu Metin Koç, babasının doktor
hatası sonucu öldüğünü öne sürdü. (Zaman)
27 Mart
Bursa'nın Yenişehir ilçesinde geçirdiği
trafik kazasının ardından kaldırıldığı Şevket
Yılmaz Hastanesi'nde hayatını kaybeden
emekli imam Yusuf İletmiş'in yakınları hastane hakkında suç duyurusunda bulundu.
(Zaman) 26 Mart
Bitlis'in Ahlat ilçesi Burcukaya köyünde
yaşayan Murat Balıkçı, 3 aylık bebeğine
yüksek dozda verem aşısı yapıldığı ve
yapılan aşı sonucu bebeğinin verem
hastalığına yakalanma riski bulunduğu
iddiasıyla, Ahlat Adliyesine gelerek sorumlular hakkında savcılığa suç duyurusunda
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 235
bulundu. (Zaman) 29 Mart
Gülhane Askeri Tıp Akademisi (GATA)
Nöroloji Anabilim Dalı'nda görevli 6 doktorun, hareket bozukluğu hastası 20
Mehmetçik'i kobay olarak kullanması
Türkiye'nin gündemini sarsmaya de-vam
ediyor. (Zaman) 31 Mart
Sakarya'nın Hendek ilçesinde gıda zehirlenmesi şüphesiyle 10 çocuk hastaneye
kaldırıldı. Edinilen bilgiye göre, Ali Gaffar
Okkan İlköğretim Okulunda taşımalı eğitim
gören 10 öğrenci, okuldan eve döndükten
sonra fenalaştı. (Zaman) 30 Mart
İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp
Merkezinde 9 ay tedavi gören İbrahim
Kaynarcı'nın taburcu edilmek istenmesine,
gencin babası "oğlum tam iyileşmedi" diyerek karşı çıktı. Oğlu tam iyileşmeden
taburcu edilmek istendiğini belirten Baba
Hasan Kaynarcı, "Neden bir fizik tedavi
hocası gelip bakmıyor hastama. Taburcu
edeceklermiş.
Çocuğumun
tedavisi
bitmedi" dedi. (Günlük) 28 Mart
NİSAN
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA)
şüphesiyle Çorum'dan Samsun'a sevk
edilen bir kadın, tedavi gördüğü hastanede
öldü. (Zaman) 28 Nisan
Konya'da ameliyat olduğu hastanede
tümörlü böbreğinin yerine yanlışlıkla
sağlam böbreği alınan ve bir süre sonra
akciğere sıçrayan kanser sebebiyle hayatını
kaybettiği iddia edilen Gülizar Durmaz'ın
ölüm nedeni, Adli Tıp Kurumu tarafından
mercek altına alındı. (Zaman) 25 Nisan
Çorum'un Mecitözü ilçesinde Kırım Kongo
Kanamalı Ateşi (KKKA) şüphesiyle tedavi
gören kadının öldüğü bildirildi. (Zaman) 20
Nisan
Zonguldak'ta, para karşılığı anlaştığı kadına
iğne ile düşük yaptırdığı iddia edilen doktor
hakkında soruşturma başlatıldı. (Zaman) 21
Nisan
İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı, katarakt
ameliyatı olması gerekirken başka bir hastayla karıştırılarak yanlışlıkla rahmi alınan
kadınla ilgili iddianame hazırladı. İddianamede, 15 görevli hakkında dava
açılması talep edildi, Danıştay 1. Dairesi de
izin verdi. Aralarında doktor, hemşire ve
anestezi uzmanının da bulunduğu 15 zanlı
hakkında, 3 ay ile 3 yıl arasında hapis cezası
isteniyor. (Zaman) 14 Nisan
Karın ağrısı şikâyeti ile gittiği Okmeydanı
Eğitim Araştırma Hastanesi'nde 7 ay tedavi
gördükten sonra hayatını kaybeden Gökhan
Acar'ın (24) babası, oğlunun yanlış teşhis
kurbanı olduğunu öne sürdü. (Zaman) 10
Nisan
Kartal'daki Bebek Yoğun Bakım Ünitesi'nde tutulan sağlıklı bebekler üzerinden
Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK)
dolandırıldığı iddia edilen özel hastanede,
bebeklere makyaj yapıldığı da ortaya çıktı.
(Zaman) 6 Nisan
Özel Kartal Hastanesi Yenidoğan Yoğun
Bakım Servisi'ndeki skandal büyüyor. Hastanede, sağlıklı bebeklerin hasta gösterilip
yoğun bakım ünitesinde tutularak SGK'nın
dolandırıldığını ortaya çıkaran hemşire
F.H., şok bir iddiayı daha dile getirdi. F.H.,
SGK'dan para almak için hastane ve lojmanda tutulan sağlıklı bebeklerden
bazılarının enfeksiyon kaparak öldüğünü
açıkladı. (Zaman) 4 Nisan
“25 yaşında, 6 aylık hamile Ümmiye Akmercan sancılanınca, eşi hastaneye
kaldırmak istedi. Genç kadın, eşinin
çağırdığı ambulans gelmeyince taksiyle
hastaneye götürüldü. Ancak ‘yer olmadığı’
235
Sağlık Hakkı
Geçirdiği kalp rahatsızlığı sonucu önce Taksim İlkyardım Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne daha sonra Alman Hastanesi'ne
kaldırılan 46 yaşındaki üç çocuk babası Abdurahman Cevizli, ayağında morluklar
oluşması üzerine tekrar kaldırıldığı hastanede geçirdiği ameliyat sonrası yaşamını
yitirdi. Kocasının ölüm haberini alan Ayşe
Cevizli, "Kocamın ameliyatta kalp damarını
yırtıp 2 gün geç müdahale ederek ölümüne
neden oldular." dedi. (Zaman) 29 Mart
İzmir'deki katarakt ameliyatlarında 8
hastanın görme kaybı yaşamasıyla ilgili
müfettiş raporu açıklandı. Kararda, doktorun kusurlu bulunduğu bildirildi. (Zaman)
26 Nisan
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 236
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
236
ya da ‘donanım yetersizliği’ gibi gerekçelerle gittiği sekiz hastanede de kabul
edilmedi. Yedi saatin sonucunda dokuzuncu
hastanede, hastanenin sözleşmesini imzalayarak yatış yapabildi.” (Evrensel) 9 Nisan
Sağlık Bakanlığı, İstanbul'da özel bir hastanenin acil servisine yakınını getiren
Erdem Polat'ın (28), uykudan uyandırıldığı
için sinirlenen doktor tarafından dövüldüğü
iddiasına el attı. (Zaman) 8 Mayıs
Türk Cerrahi Derneği (TCD)’nin
düzenlediği “Genel Cerrahide Performans
Sistemi Çalıştayı 2010” kitap haline getirildi. Kitapta, üniversite hastanelerinde
uygulanmaya başlayan performansa göre
ücretlendirmenin hekim hasta ilişkisini bir
daha düzeltilemeyecek biçimde bozabileceği uyarısı yapıldı. (Evrensel) 15 Nisan
İstanbul'un yeni ilçelerinden Sultangazi'de
aile hekimi sıkıntısı yaşanıyor. İlçeye bağlı
45 bin nüfuslu Yunus Emre Mahallesi'nde
bulunan tek sağlık ocağına atanan doktor
günlük 400-500 hastaya bakmak zorunda
kaldı. Bu hekim de bir süre sonra rapor
alınca sağlık merkezi doktorsuz kaldı. 10
gündür doktor olmayan sağlık merkezine
gelen vatandaşlar, muayene olamamak ve
ilaçlarını yazdıramamaktan yakınıyor.
(Zaman) 7 Mayıs
MAYIS
İstanbul Tabip Odası, bugün (18 Mayıs)
Lepra Deri ve Zührevi Hastalıkları Hastanesi
bahçesinde bir basın açıklaması yaparak hastanenin personelsiz kalmasını protesto etti.
Hastanenin yok edilmesine dair politikalardan ve uygulamalardan vazgeçilmesini
isteyen İstanbul Tabip Odası, sağlık alanının
kar-zarar hesabıyla yönetilemeyeceğini
hatırlattı. (Sendika.org) 18 Mayıs
Konya'da yaşayan 5 yaşındaki Lütfi Höl,
immün yetmezliği nedeniyle ilik nakli bekliyor. İlk ilik nakli tutmayan küçük Lütfi'nin
ailesi Almanya'da bulunan ikinci iliği ise
parasızlık nedeniyle getirtemiyor. Lütfi'nin
babası Bilal Höl, Başbakan Recep Tayyip
Erdoğan'ın Gümüşhaneli Semih Karabulut'a el uzattığını hatırlatarak kendilerine de
yardım edilmesini istedi. (Zaman) 31 Mayıs
Tekirdağ'ın Çorlu ilçesinde bugün, yaklaşık
yarım saat süren sağanak yağış nedeniyle
Çorlu Devlet Hastanesi Acil Servisi ve
Yoğun Bakım Ünitesi'ni su bastı. Acile
gelen hastalar, ilçede bulunan diğer hastanelere gönderildi. (Zaman) 30 Mayıs
Ümraniye'de bulunan Özel Erdem Hastanesi'nden çıkan yangın kısa süreli paniğe yol
açtı. Bazı hastalar, çevredeki hastanelere
sevk edildi. (Zaman) 28 Mayıs
Bartın'da birkaç gündür altın çilek meyve
ekstresinden üretilen zayıflama hapı kullanan kadın, hayatını kaybetti. (Zaman) 14
Mayıs
HAZİRAN
Sincan F tipi cezaevinde yatan PKK davası
hükümlüsü İdris Çalışkan ailesinin tüm
feryatlarına ve başvurularına rağmen ısrarla
tedavi edilmiyor. ANF’ye konuşan siyasi
tutsağın kardeşi Hasan Çalışkan, “Cezaevindeki hasta tutsakların tedavi edilmesi
için illa da ölüm sınırına mı gelmeleri
lazım?” diye feryat ederken, İHD
Çalışkan’ın acilen tedavi edilmesi
gerektiğini belirtti. (ANF) 24 Haziran
Cezaevlerinde hastalık pençesindeki
tutukluların durumu giderek kötüleşirken,
son 10 yılda hapishanelerdeki kötü yaşam
koşulları nedeniyle hastalığa yakalanan tutuklu ve hükümlülerin 913’ü yaşamını yitirdi. 401 kişi ise intihar etti,
hapishanelerdeki koşulların düzeltilmemesi
durumunda ölü sayısı daha da artacak.İnsan
Hakları Derneği’nin verilerine göre tutuklu
ve hükümlüler en fazla kalp, kanser, felç,
hafıza kaybı, strese dayalı mide
hastalıklarına yakalanırken, başında
şarapnel parçası ile yaşayanlar da bulunuyor. (ANF) 12 Haziran
Kayseri'de yaşayan 8 yaşındaki Ali Uysal,
oyun oynarken eline bulaşan çatapat zerreciklerini ağzına alınca komaya girdi.
(Zaman) 14 Haziran
Gümüşhane’nin Kelkit İlçesi Sütveren
Köyü’nde yaşayan Züleyha Oktay (25),
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 237
Sahte alkolden zehirlenen Rus rehberlerden
Victoria Nikoloeva'nın (23), tedavi gördüğü
Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde beyin ölümü gerçekleşti.
Muğla'nın Bordum ilçesinde, katıldıkları
tekne partisinde kendilerine sunulan ve
içerisinde öldürücü metil alkol içeren sahte
içki sebebiyle 13 Rus turist rehberi hastaneye kaldırılmış, bunlardan durumu ağır olan
4'ü hayatını kaybetmişti. Nikoloeva ile birlikte bu olayda ölen rehber sayısı 5'e çıktı.
(Zaman) 22 Haziran
Artvin'den Kırım Kongo Kanamalı Ateşi
(KKKA) şüphesiyle sevk edildiği hastanede
ölen Mehmet Çelikkol (12), toprağa verildi.
(Zaman) 20 Haziran
Düzce'de düğünde verilen yemekten yiyen
50 kişi, zehirlenme şüphesiyle hastaneye
başvurdu. (Zaman) 18 Haziran
Bazı hekimlerin, döner sermaye gelirlerini
artırmak için hastanelerde yaptığı işlemleri
şişirdiği iddiası resmî yazışmalarla belgelendi. Burdur Devlet Hastanesi'nde 4 patoloji uzmanının, aynı hastaya 30 kez
histokimyasal boyama (biyopsi ile alınan
doku örneklerinin ileri seviyede incelenmesi) işlemi yaptığı tespit edildi. (Zaman)
17 Haziran
Manisa'nın Gördes ilçesinde yağan şiddetli
sağanak yağmur ve dolu nedeniyle Gördes
Devlet Hastanesi'nin odalarını çatıdan akan
sular bastı. (Zaman) 16 Haziran
Bitlis'in Tatvan ilçesindeki Devlet Hastanesi'nde uzun süredir malzeme olmaması sebebiyle diyaliz hastalarının sıkıntı içinde
tedavi gördüğünü iddia eden hasta yakını,
hastane başhekimini darp etti. Olayla ilgili
olarak hastane müdürü de görevden alındı.
(Zaman) 16 Haziran
Ulubatlı Hasan Mahallesi'nde yaşayan Tahir
Alır'ın kızı Sevim Alır'ın bademciği, Adana
Devlet Hastanesi KBB servisinde yapılan
ameliyatla alındı. Bir hafta içerisinde
iyileşir denilerek ameliyattan 4 saat sonra
taburcu edilen küçük kızın durumu her gün
daha kötüye gitti. Sevim Alır, ameliyattan 7
gün sonra kusunca, boğazında gazlı bez
unutulduğu anlaşıldı. (Zaman) 16 Haziran
Tekirdağ'da özel bir göz hastanesinde
gözündeki problemle alakalı ameliyat olan
30 yaşındaki Volkan Yıldırım, yaklaşık bir
saat süren ameliyattan sonra Yıldırım,
narkozun etkisinden çıkamayarak hayatını
kaybetti. (Zaman) 10 Haziran
Tunceli'de kene ısırığı tespit edilen 2 kişi,
Elazığ Araştırma Hastanesi'ne sevk edilerek
müşahede altına alındı. (Zaman) 7 Haziran
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Resim-İş Bölümü 3. sınıf öğrencisi
Münevver Yersel (24), diş çektirdikten
sonra enfeksiyon kaptığı için hayatını kaybetti. (Zaman) 3 Haziran
Sivas'ta bir köy muhtarı, 15 yıl önce
ameliyat sonrası kolunda unutulan sargı
bezi yüzünden acı dolu günler geçirdi.
Ameliyat sırasında tampon olarak
kullanılan sargı bezinin ucunun yıllar sonra
vücuttan çıkması üzerine, kaynağı anlaşılan
ağrılar, yaklaşık 15 santimetre uzunluğundaki bezin alınmasıyla son buldu.
(Zaman) 29 Haziran
TEMMUZ
Yeşil kart uygulaması bu yılbaşında sona
eriyor. Yaklaşık 9.5 milyon yeşil kartlının
gerçekten ihtiyaç sahibi olup olmadığını
tespit etmek üzere hazırlanan ve milyonlarca yurttaşın yeşil karttan sağladığı hakları
kaybetmelerine neden olacak en kritik adım
atıldı. 9.5 milyon yurttaşın gelir durumunu
yeniden değerlendirecek olan "Gelir Testi
Yönetmeliği" tamamlanarak Başbakanlığa
gönderildi. (Gündem) 2 Temmuz
Fatih, Zeytinburnu, Bakırköy ve Güngören
ilçelerinde 48 saat süreyle su kesintisi
uygulaması, başta Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Hastanesi olmak üzere özellikle sağlık
kurumlarında hasta ve yakınlarını mağdur
etti. Ameliyatların zorlukla yapılabildiğini
belirten hasta yakınları, bidonlarla hastanelere su taşımak zorunda kaldıklarını
237
Sağlık Hakkı
dört gün önce yüksek ateş ve halsizlik
şikâyetiyle kaldırıldığı hastanede Kırım
Kongo kanamalı ateşi teşhisiyle tedavi
alınmıştı. Önceki gece yaşamını yitiren
Oktay, Giresun’da toprağa verildi.
(Sendika.org) 17 Haziran
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 238
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
238
anlattılar. İSKİ ise su kesintisinin bakım ve
onarım çalışmasından kaynaklandığını
iddia etti. (Gündem) 2 Temmuz
Sosyal güvencesi olmadığı için hastane
borçlarını ödeyecek mali durumu bulunmayan vatandaşların kamu hastanelerinde
vefat etmesi halinde, borçları tahsil
edilmeyecek. Sağlık Bakanlığı Strateji
Geliştirme Başkanı Memet Atasever,
konuyla ilgili kararın 2 Temmuz'da Resmi
Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdiğini
söyledi. (Sabah) 5 Temmuz
Bursa-Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi,
devlete olan borçlarını kapatmak ve
ameliyat sırası bekleyen hasta sayısını azaltmak için, gece 24.00’e ameliyat koydu.
Bunun üzerine asistanlar, performans
ameliyatlarına girmeme kararı aldı.
Öğretim üyeleriyle görüşen asistanlar,
ameliyatların haftanın belli günlerinde
yapılacağı sözü aldı. Asistanların her an
greve gidebileceği bildirildi. (medimagazin.com.tr) 12 Temmuz
Bolu F Tipi Cezaevi'nde şeker hastası
mahkûma, hayati önemdeki diyet yemeği
bir yıldır verilmiyor. Gerekçe; iaşe bedelinin karşılanmaması. (radikal.com.tr) 5
Temmuz
Diyarbakır Atatürk sanayi sitesi içinde bulunan, 8 nolu Seyrantepe sağlık ocağı
sanayi sitesi sağlık biriminde aile
hekimliğine geçildiği için doktor bulunmamakta. Doktorlarının olmamasından dolayı
sıkıntı çektiklerini belirten sanayi esnafı,
çözümün olması için yetkililerden acil
yardım beklediklerini belirttiler. (diyarbakır
söz) 2 Temmuz
dahale yapabilecek hiçbir sağlık yetkilisi de
bulunmuyor. (Radikal) 25 Temmuz
Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri
Sendikası (SES), tutuklu ve hükümlülerin
sağlığa ulaşma hakkını ihlal eden, savunma
hakkını ortadan kaldıran, hekim ve sağlık
çalışanlarının onurunu zedeleyen Üçlü Protokolün kaldırılması için Diyarbakır ve
Adana'da basın açıklamaları yaptı. (etha) 26
Temmuz
İstanbul Barosu avukatları, KCK
davasından tutuklanan ve sağlık sorunları
nedeniyle tahliye edilen ancak yurt dışı
yasağı bulunduğu için tedavi olamayan Sur
Belediye Başkanı Abdullah Demirbaş'a
destek ziyaretinde bulundu. (DİHA) 20
Temmuz
AĞUSTOS
Batman'da Sosyal Yardımlaşma fonundan
hastalık tedavisi için kendisine verilen yol
yardımının kesilmesiyle eşinin ve kendi tedavisini yaptıramayan Mehmet Ayağ, çaresizlik içinde bulunduklarını belirterek
yetkililerden yardım istedi. (İHA) 1
Ağustos
İnternet sayfasında ‘Çalışanlarımız için
sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı
yaratmayı’ amaçladığını iddia eden Karteks
fabrikasında yaşananlar hiç de öyle değil.
Yöneticilerin kapalı su içtiği Karteks İplik
fabrikasında işçiler kuyu suyu içmek
zorunda bırakılıyor. İş kazalarının da
yaşandığı Karteks’te işyeri hekimi de yok
revir de. (Evrensel) 15 Ağustos
Konya İl Genel Meclisi Sanayi ve Ticaret
Komisyonu Başkanı Erol Küçükbakırcı,
sanayi bölgelerinde iş kazalarındaki ölümlere dikkat çekerek, Büsan Sanayi ile Organize Sanayi bölgelerinin arasına bir
sağlık ocağı yapılması önerisinde bulundu.
(konya merhaba haber) 28 Temmuz
Yasa dışı organ nakli yapıldığı iddiasına
ilişkin soruşturma kapsamında gözaltına
alınarak adliyeye sevk edilen zanlıların,
organ verecek kişilere, organı alanın
akrabaları adına sahte belge düzenledikleri
bildirildi.(Zaman) 1 Ağustos
İstanbul’un gözde sayfiye mekânlarından
adalar özellikle yaz aylarında hafta sonu
günübirlik ziyaretçi akınına uğruyor. Ancak
nüfusun yoğunlaştığı hafta sonları
Kınalıada’da bulunan tek sağlık merkezinin
kapısı kilitli. Adada, acil bir durumda mü-
Özlük hakları daha iyi olduğu için devlet
hastanelerine geçen hemşireler ve Sağlık
Bakanlığı'nın hemşire dağıtım sisteminden
kaynaklanan nedenlerden dolayı Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma
ve Uygulama Hastanesi'ndeki hemşire
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 239
sorunu giderilemiyor. (Zaman) 2 Ağustos
Yüksek ateş şikayeti kaldırıldığı hastanede
böbrek yetmezliği nedeniyle yaşamını
yitirdiği belirtilen ve bugün cenazesi
defnedilen 12 yaşındaki Halime Bağrıyanık'ın yanlış tedavi sonucu yaşamını
yitirdiği ileri sürüldü. (yuksekovahaber.com) 7 Ağustos
Kuşadası’nda
1 Ağustos
akşamı
çocuklarının börekçi dükkanında üzerine
semaver devrilerek vücudunun büyük
bölümü yanan Rafet Kasar’ı (58) bir de ilgisizlik yaktı. Olaydan sonra ambulans
çağırdıklarını belirten Kasar’ır kızı Serap
Kasar (32), gelen görevlilerin “Bu 2. derece
yanık. Yapacağımız bir şey yok” diyerek
hastayı almadan döndüklerini öne sürdü.
(Milliyet) 10 Ağustos
Adana’da elini pres makinesine kaptıran
Yunus Cagımnı’nın 4 parmağı koptu.
Kopan parmaklarıyla 2 saat içinde 3 hastaneye götürülen yaralı işçi bayıldı.
Cagımnı’nın kopan 4 parmağı yerine dikildi. (Milliyet) 13 Ağustos
EYLÜL
Ankara Üniversitesi Halk Sağlığı Anabilim
Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Recep Akdur,
hükümetin Sağlıkta Dönüşüm Projesine ve
Tam Gün Yasasına tepki gösterdi. Sağlık
sektörünün çok uluslu şirketlerin etki
alanına sokularak uluslararası bir pazar haline getirilmeye çalışıldığını kaydeden
Akdur, “2009 yılının ortasından itibaren
sağlıkta dönüşümün cicim aylarına son verildi ve saldırgan dönemin tetiğine basıldı.
Takke düştü kel göründü. Bundan sonra
eczacıları, hekimleri ve halkı çok çetin ve
çekişmeli günler bekliyor” dedi. (Evrensel)
1 Eylül
Edinilen bilgiye göre, Şişli İlçe Emniyet
Müdürlüğü’nde görevli Ali Sarı isimli polis
memuru, evinde henüz öğrenilemeyen bir
nedenle bileğinden yaralandı. Meslektaşları
tarafından hastaneye kaldırılan Sarı, sırayla
Şişli, Okmeydanı ve Taksim İlk Yardım
Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne
götürüldü. Burada da hastaneye kabul
edilmeyen Sarı, daha sonra ambulansla İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi Hastanesi’ne sevk edildi. Sevk sırasında
polislerin ambulansa eskortluk yaptıkları
gözlendi. Götürüldüğü diğer hastanelerde
kabul edilmeyişine isyan eden polis
memuru Ali Sarı, daha sonra tedavi altına
alındı. (İHA) 7 Eylül
Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri
Sendikası Kocaeli Şubesi, hükümetin
sağlıkta dönüşüm programı uygulamasını
protesto etti. (yorumkocaeli.com) 9 Eylül
Sahte ve miadı dolmuş ilaçların satışını önlemek ve ilaçları depodan hastaya kadar
karekod üzerinden takip etmesini sağlayan
İlaç Takip Sistemi (İTS) eczacı ve vatandaşı
mağdur ediyor. Sağlıkta dönüşüm projesinin bir parçası olarak uygulamaya geçen
sistem, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK)
provizyon sistemi Medula'nın bloke olarak
devre dışı kalmasına neden oluyor. Bu ise
ilaç almaya giden hastalara kâbus yaşatıyor.
Sık sık arızalanan eczane Medula provizyon
sisteminden sonra bir de İTS'nin sürekli
kesintiye uğraması hasta ile eczacıları karşı
karşıya getiriyor. Sistem, kesintiye uğradığı
halde eczacılar inisiyatif alarak bazı
ilaçlarda kupür kesmeye devam ediyor.
Tüm Eczacı İşverenler Sendikası (TEİS)
Genel Başkanı Ecz. Nurten Saydan, sorunun çözülmesi için Sağlık Bakanı'nı göreve
çağırdı. Saydan, SGK'nın bile şikâyet ettiği
bu sistemin ne zaman doğru düzgün
çalışacağı konusunda açıklama talep etti.
(Zaman) 28 Eylül
Sağlıkta Dönüşüm Programı çerçevesinde
239
Sağlık Hakkı
Yozgat Çekerek'e bağlı Fuadiye köyünde
Sami Çınar (24) isimli genç, kendisini ısıran
keneyi kopartarak çıkardı. Bir süre sonra
ateşi yükselen Sami Çınar, Çekerek Devlet
Hastanesi'ne başvurdu. Burada yapılan
testler sonucunda Kırım Kongo Kanamalı
Ateşi (KKKA) hastalığı tespit edilen Çınar
hayatını kaybetti. (AA) 3 Ağustos
Kadıköy Mahallesi Güvercin Sokak’ta oturan Erkan ve Gamze Porsuk çiftinin
doğuştan gelişim engelli 18 aylık çocukları
Eyüp, gece aniden fenalaştı. Ancak, teşhis
konulamadığı için dolaştırılan bebek
götürüldüğü üçüncü hastanede yaşamını yitirdi. (sol) 4 Eylül
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 240
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
240
AKP'nin çıkarttığı KHK ile kamu ya da
özel sektör arasında tercih yapmaya zorlanan hekimler, birer birer devlet hastanelerinden istifa etmeye başladı. Sağlık ve
Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası’nın
(SES) ülke genelinde başlattığı araştırmanın
ilk sonuçlarına göre sadece 4 ilde 49 hekim
kamudan istifa etti. SES Genel Başkanı
Çetin Erdolu, “Bazı yerlerde branşların
boşaldığını söylemek bile mümkün” dedi.
Erdolu'ya göre özellikle üniversite hastanelerinde sorunlar yaşanıyor, hastalar
ameliyat yapacak hekim bulamamaktan
yakınıyor. Akın, sağlıktaki dönüşümün
“piyasalaştırma sürecini hızlandırdığını”
vurguladı. 8 Ekim’de Ankara’da miting
yapacaklarını anımsatan Akın, kendilerinin
de illerdeki hastanelere giderek sağlık
emekçilerinden bu eyleme katılmalarını
istediklerini söyledi. Ankara Tabip Odası
Başkanı Bayazıt İlhan da il sağlık müdürlüklerinin baskıları olduğunu, devlet hastanelerinde çalışırken muayenehanesi
bulunan hekimlerin telefonlarla ya da
yazılarla uyarıldıklarını söyledi. İlhan,
“Meslektaşlarımızın birçoğu istifa ya da
emekliye ayrılmak zorunda kaldılar. Uygulama üniversitelerdeki eğitim ve hastalara
verilen hizmeti de olumsuz etkiliyor.
Öğretim üyeleri dışarıda çalışıyor ise hastanede sağlık hizmeti sunmaktan
alıkondular. Hasta bakamıyor ya da ameliyatlara giremiyorlar. Hastalar hekimlere
ulaşamıyor” dedi. (Cumhuriyet) 28 Eylül
EKİM
Üniversite hastanelerinde, muayenehanesi
olan hekimlerin ameliyat yapamaması, hemofili hastalarınınortopedi ameliyatlarını
durdurdu. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi
Hastanesi'nde tedavi olan 11 yaşındaki
Necati Bilgin, uygulamanın ilk mağdurlarından biri olurken, EÜ Tıp Fakültesi
Çocuk Hematoloji Bilim Dalı Başkanı Prof.
Dr. Kaan Kavaklı, "Bu hastalar sadece
Türkiye'deki üç üniversite hastanesindeameliyat ediliyordu, artık yapılamıyor,
sorun çözülmezse yüzlerce hasta sakat kalacak" dedi. Öğretim üyelerine, muayenehaneleri olduğu gerekçesiyle üniversite
hastanelerinde eğitim ve araştırma amaçlı
da olsa hasta bakmalarına, ameliyat
yapmalarına yasak getirilmesinin ardından
ortaya atılan 'hastalar mağdur olacak'
iddialarının örnekleri ortaya çıkmaya
başladı. Manisa'nın Turgutlu İlçesi'ne bağlı
Avşar Köyü'nde oturan mevsimlik tarım
işçileri 38 yaşındaki Hacer ve 40 yaşındaki
Fatih Bilgin çiftinin tek çocukları hemofili
hastası Necati, dizindeki sorunun
düzeltilmesi için beklerken, ameliyat
olamayacağının bildirilmesiyle yıkıldı.
(DHA) 16 Ekim
7.2 ile yıkılan Van'da yaralar sarılmaya
çalışılırken Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan
yapılan açıklama depremzedeleri şoke etti.
SGK Genel Müdür Vekili Prof. Murat
Karaşen imzasıyla yayımlanan ilaç teminine ilişkin duyuru, hasta depremzede bile
olsa katılım payından vazgeçilmediğini ortaya koydu. Akşam'ın haberine göre;
SGK'nın önceki gün resmi internet sitesine
koyduğu 'Reçete Temini Hakkında-Van
Deprem Bölgesi' başlıklı duyuruda şöyle
denildi: '23 Ekim 2011'de Van'da yaşanan
deprem nedeniyle Medula Eczane
Provizyon Sistemi'nin çalışmadığı veya
çalıştığı halde çeşitli sebeplerle hak sahiplerinin ilaçlarını temin edemedikleri bilgisi
kurumumuza ulaşmıştır. (haberlink.com) 28
Ekim
Sağlık Bakanlığı, bugün bazı gazetelerde
yer alan 'Hastane hastane dolaştırıldı, öldü',
'Üç hastane dolaştırıldı, 3 kez kalbi durdu'
haberleri ile duyurulan 14 yaşındaki Ece
Altıntaş'ın ölümüne ilişkin soruşturma
başlattı. (Cihan) 6 Ekim
Yağış nedeniyle Çanakkale'de bir hastanenin acil servisini su bastı. Bilgisayarların
zarar görmesi nedeniyle acil servis
kapatıldı. (Cihan) 10 Ekim
Eskişehir Devlet Hastanesi'nde yaşanan
şartel sorunu nedeniyle elektrikler kesildi.
Kentte şartel bulamadıkları için sorunu
çözemeyen yetkililer, hastaları başka hastanelere nakletti. (Zaman) 12 Ekim
Kamu Hastane Birlikleri'ne ilişkin Numune
Hastanesi'nde basın açıklaması yapan SES
Adana Şubesi, "Kamu Hastane Birlikleri,
sağlık kampüsleri modeli ile iş güvencemize, halkın hastanelerine ve sağlık hakkına
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 241
Çalıştığı tersanede meslek hastalığına
yakalanan işçi Turgut Çalağan, 1 Nisan'dan
beri Tuzla Tersanesi'nde bulunan Logos
Denizcilik Mühendislik ve Turizm
Şirketi'nde kimyasal maddeler ile işlemlerin
yapıldığı bölümde çalışıyordu., yerinin
değiştirilmesini isteyince kapı önüne
konuldu. (etha) 4 Ekim
KASIM
Kendilerine ‘Hacettepe Tıp Sivil İnisiyatifi’
adını veren ve alanlarında Türkiye’nin en
iyi doktorları olan 40’a yakın Hacettepe
Üniversitesi Tıp Fakültesi (HÜTF) öğretim
görevlisi, önceki akşam gazetecilerle bir
araya gelerek AKP hükümetinin sağlıkta
dönüşüm projesine ilişkin kaygılarını
aktardı. (Cumhuriyet) 4 Kasım
Yarın İstanbul Üniversitesi ve Cerrahpaşa
Tıp Fakültesi hastanelerinde grev var.
Sağlık alanı ve tıp eğitiminde birbiri ardına
gelen yasal düzenlemelere karşı yapılacak
greve öğretim üyeleri, asistanlar, uzman
hekimler ve tüm sağlık çalışanlarının yanı
sıra tıp öğrencileri de katılacak. (sol) 21
Kasım
Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde, aralarında öğretim görevlileri,
asistanlar, sağlık teknisyenleri ve öğrencilerin de bulunduğu bir grup, hükümetin
sağlıkta dönüşüm uygulamalarını protesto
etmek için basın açıklaması yaptı.
Açıklamanın ardından hastanenin kantinine
gelen grup, sıkıntılarını hastalar ve
yakınlarıyla paylaştı (Milliyet) 23 Kasım
Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi’nde
sağlıkta dönüşümün son halkası Kanun
Hükmünde Kararnameye karşı eylemler
yaygınlaşarak sürüyor. Bu sabah yapılan
eylemde farklı bölümlerdeki hemşireler ve
taşeron işçiler KHK’ye neden karşı
olduklarını anlattı. (Evrensel) 29 Kasım
Bursa'da dün gece şofbenden zehirlenerek
Türkiye'yi ağlatan Gizem Bera Yüksel'in 12
yaşındaki ablası İrem Sılay Yüksel'in 3 hastane dolaştırıldığı ve doktorların ilgilenmediği iddiaları üzerine Bursa Valiliği
soruşturma başlattı. Şimdi akıllara takılan
soru şu.. "Teknolojik imkanlara rağmen hastaneler arasında neden koordinasyon yok ve
sağlık personelini koordine eden bir birim
yok mu?" (bursadabugun.com) 29 Kasım
ARALIK
Adana'da 3,5 yıl önce karaciğer yetmezliği
çeken yeğeni 3 yaşındaki Rabia Bayar'ın
hastaneye kabulü için açık senet imzalayan
tarım işçisi 39 yaşındaki Mehmet Bayar,
Yeşil Kart çıkartıp, senedi iptal ettirmeyince
18 bin liralık hacizle karşı karşıya kaldı.
(DHA) 2 Aralık
Sağlık meslek örgütleri "Sağlıkta kanun
hükmünde darbeye karşı" 21 Aralık'ta
"G(ö)REV"de. İstanbul'da basın toplantısı
yapan sağlık meslek örgütleri, sağlıkta
yaşanan ve yaşanacak yıkıma dikkat çekti,
sağlık hakkından faydalanan herkesi, sağlık
hakkına sahip çakmaya çağırdı. (etha) 13
Aralık
KESK ve TTB'nin çağrısıyla kamu emekçileri bugün grevde. AKP Hükümeti'nin
sağlık politikalarını ve toplu iş sözleşmesi
hakkını gasp etmesini protesto eden
emekçiler, ülke genelinde alanlarda olacak.
(etha) 21 Aralık
Karabük'te hasta taşıyan ambulansın devrilmesi sonucu 5 kişi yaralandı. (AA) 14
Aralık
Raziye Yaşar, 2007 yılında erken doğumla
bir bebek dünyaya getirdi. Ancak aile,
kendilerine çıkarılan faturayı ödeyemediği
için hastanede rehin tutuldu. Olayın
gazetelere yansıması üzerine hastane yönetimi aileyi taburcu etti. Yaşar ailesi, 5 yıl
sonra adreslerine gelen 2 bin 232 liralık
borç kâğıdıyla şok oldu. (AA) 28 Aralık
Sağlık Bakanlığı Strateji Geliştirme
Başkanlığı tarafından yapılan yazılı
açıklamada, 6 Nisan 2011 tarihli ve 6225
sayılı Kanunla 209 sayılı Kanuna eklenen
geçici 5. madde uyarınca, üniversite hastaneleri dahil kamu hastanelerinde vefat
edenlerden ödeme gücü bulunmayanların
26 Nisan 2011 tarihine kadar olan tedavi
borçlarının silinmesinin öngörüldüğü belirtildi. (haber3.com) 26 Aralık
241
Sağlık Hakkı
göz koydular. Buna izin vermeyeceğiz"
dedi. (etha) 4 Ekim
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 243
2011 Yılı Eğitim Hakkı İhlalleri
Serdar Yazıcı
Önceki yıllarda olduğu gibi, 2011 de eğitimi dinselleştiren uygulamaların arttığı,
atanamayan öğretmenlerin sorunlarının sürdüğü, Üniversitelerde soruşturma ve
baskının devam ettiği, anadilde eğitimin önündeki engellerin kalkmadığı bir yıl
olarak kayıtlara geçti. Geçtiğimiz yıllardan farklı olarak bu sene iki yeni eğitim
hakkı ihlaliyle karşı karşıya kaldık: Şifre skandalı ve sistematik tutuklamalar.
90’lı yıllarda doğanların üniversite sınavlarına girdiği bir dönemden geçiyoruz.
12 Eylül sonrasında dünyaya gelen 1980 sonrası kuşağın apolitikliğinin daha da
keskinleştiği bir kuşak olarak nitelenen, telefon başından kafasını kaldırmayan,
“feysten” çıkmayan 90’lılar. 2011 yılı apolitik olarak nitelendirilen bu kuşağın beklenmedik bir şekilde feryadına şahit oldu. YGS sınavında yaşanan şifre skandalı
sonucunda ülke çapında onbinlerce öğrenci sokağa döküldü ve zaten adaletsiz olan
eğitim sistemindeki adam kayırmacılığın son bulması taleplerini haykırdı.
Sözkonusu yaş grubundaki öğrencilerin hafızalarındaki muhtemelen tek başbakan
olan Tayyip Erdoğan ise haksızlığa başkaldıran öğrencileri “Karşınıza 5-10 bin
öğrenci dikerim” ifadesiyle tehdit etmekten çekinmedi. Bu süreçte eylem kırıcılığı
yapan sadece Başbakan değildi. İzmir’de bir dershanenin, öğrencilerin protesto
gösterisine katılmasını kapıları kilitleyerek engellemesi de dikkat çekti.
Tutuklu vekiller, tutuklu gazetecilerden sonra tutuklu öğrenciler de yıl boyunca
gündemden düşmediler. Çağdaş Hukukçular Derneğinin Kasım ayında açıkladığı
raporda hapishanede 281 tutuklu öğrenci tespit edilebildiği, fakat ülke çapındaki
cezaevlerindeki gerçek tutuklu öğrenci sayısının 500’den fazla olduğu ifade edildi.
Uzun tutukluluk sürelerinin yüzlerce öğrencinin eğitimi aksatmasına Adalet
Bakanlığı ya da Milli Eğitim Bakanlığı çözüm getirmek adına maalesef hiçbir
hamle yapmadı. Bu arada, Türkiye’de tutuklu bulunan öğrencilere destek amacıyla
Kasım ayında gazete çıkarıldı. Böylece “içerideki gazeteciler”den sonra, “içerideki
öğrenciler”in de gazetesi yayınlanmış oldu.
2010 yılı değerlendirmemizde de yer alan, “Parasız Eğitim” talebi sebebiyle tutuklanan öğrenciler Ferhat Tüzer ve Berna Yılmaz 18 aylık tutuklu yargılamanın
sonunda Ekim ayında tahliye edildiler. Eğitimlerine uzun bir ara vermek zorunda
kalan her iki öğrenci de parasız eğitim talebinin arkasında durmaya devam edeceklerini tahiyelerinin hemen ardından beyan ettiler. Önümüzdeki yıllara ait
raporlarımızda bu başlığa ait sadece tahliye haberleri vermeyi umut ediyoruz.
Geçmiş yıllarda okullarda ısınma sorunu ile ilgili haberler daha çok doğu illerinden gelirken, bu sene İzmir gibi batı illerinden de benzer haberler
kayıtlarımızda yer alıyor. Doğu illerimizdeki okullarda sobada tezek yakma alternatifi bulunmasına karşın, İzmir’in bu seçeneğe sahip olmaması Menemen’deki
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 244
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
244
öğrencilerin eğitimlerini daha da zor hale getiriyor.
Resmi rakamlara göre Türkiye’de ilköğretimde derslik başına düşen ortalama
öğrenci sayısı 31. Ülke nüfusunun beşte birini barındıran İstanbul’da ise bu sayı
45’i buluyor. OECD ortalamasının 22 kişilik olduğu hesaba katıldığında, FATİH
projesi ve akıllı tahtalar gibi süslü söylemlerin eğitim kalitesini ne kadar
yükseltebileceği bir soru olarak karşımızda duruyor.
Yurt genelindeki protestolara karşın, meclisten geçirilen Torba yasadaki yeni
düzenlemeler meslek lisesi öğrencilerini de olumsuz etkiledi. Artık 10 kişiden fazla
işçi çalıştırılan yerlerde, meslek lisesi öğrencileri asgari ücretin üçte birini alarak
çalıştırılabiliyor. Bölgesel asgari ücret gibi uygulamaları yürürlüğe koymayı hedefleyen iktidarın, öncesinde ufak ölçekli bir ucuz işgücü ordusunu patronların hizmetine sunması bu sene için kayıt düşülmesi gereken önemli bir hak ihlaliydi.
İktidarın rant aşkı hiçbir engel tanımıyor! Kent merkezlerindeki okul arazilerinin
satışı, geçen yılki değerlendirme yazımızda yer almıştı. Bu sene ise rant hırsıyla
farklı bir uygulamayla karşı karşıya kaldık. Alışveriş merkezinin yapılmasını engelleyen yüksek gerilim hattını çözüm olarak komşu okul bahçesinden geçirerek
öğrencilerin sağlığını, yaşamını hiçe saydılar. Bu şekilde AKP iktidarı, AVM’lere
öğrencilerden daha fazla değer verdiğini bir kez daha göstermiş oldu.
Önceki yıllarda karşılaştığımız fişleme uygulaması bu sene de hız kesmedi.
Valilik onayı ile ilköğretim çağındaki öğrencilere “Anneniz, babanız, dedeniz, nineniz İslam dinine inanıp ibadet ediyor mu etmiyor mu?” sorusunun sorulması
2011 yılında yapılan fişleme uygulamalarının en çarpıcı olanıydı. Araştırmadan
sorumlu öğretim üyesinin bu bilgilerin kötü niyetli kişilerce kullanılabileceğini
kabul edip, kendisini “iyi niyetli” olarak tanımlaması da acı bir tebessüme yol açtı.
Eğitimin dinselleşmesi AKP iktidarında her yıl farklı boyutlarıyla karşımıza
çıkıyor. Soyut kavramların öğretilemediği otistik çocukların en önemli dersi olan
beden eğitimi kesilerek yerine din dersi verilmeye başlandı. Otistik çocuklar tüm
dünyada özel eğitim çerçevesinde eğitim görürken, ülkemizde dinselleşen eğitim
sistemi yüzünden mistik bilgileri almak zorunda kalıyorlar.
Gelen talepler üzerine, İlköğretim çağındaki öğrencilere Umre ziyareti
uygulamasını başlatan iktidarın, Demokratik Toplum Kongresinin “anadilde
eğitim” talebiyle topladığı 1 milyon 100 bin imzayı dikkate almaması uygulamalardaki keyfiyetin ayrı bir göstergesi oldu. Halbuki anadilde eğitim hakkı, BM
sözleşmeleri dahil birçok uluslararası düzenleme ile güvence altına alınmıştır.
İlköğretim çağına gelene kadar kendi anadili ile dünyayı ve çevresini tanıyan
çocuğun yabancısı olduğu bir dil ile eğitime başlaması daha birinci sınıftan bir
eşitsizliğe yol açmaktadır. Bu yıla kadar eğitim talepleri raporumuzda sadece
Kürtçe yer alırken, Çerkez Hakları İnisiyatifinin Çerkez dillerinin eğitim ve
öğretiminin sağlanması yönünde başlattığı kampanya da anadilde eğitim taleplerinin zenginleşmesine katkıda bulundu.
Kayıt parası konusunda geleneksel hale gelen haberler 2011-2012 eğitim yılı
açılışında da sürdü. Veliler kayıt parasından şikayet ederken, bakanlık böyle bir
uygulamanın olmadığını yineledi. Eğitimin tüm vatandaşlar için parasız olduğu
ifadesi değiştirmeye çalıştığımız anayasada bile yazıyorken, Açık öğretim lisesine
kayıt parası bulmak için baklava çalan Zeki Çakmak’ın 12 yıl hapis istemiyle
yargılanmasına da devam edildi.
Tarım işçiliği sebebiyle eğitimini erken bitirip geç başlayan öğrencilerin duru-
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 245
Zorunlu din derslerine karşı sene boyunca yapılan protestolar ve varolan AİHM
kararları, bu sene de karşılığını bulmadı. PSAKD ise internet sitesinde zorunlu din
derslerinden muafiyet için verilmesi gereken dilekçe örneğini ve takip edilmesi
gereken hukuki süreci yayınladı. İlköğretim 4’üncü sınıfa başlayıncaya kadar,
ailesinde Alevi inanç ve kültürüne göre yetiştirilen çocukların, resmi ideolojinin
dini eğitimine tabi olmamak için hukuki bir prosedürü izlemesi bile tek başına utanç
kaynağı. İleri demokrasi tanımının vicdan özgürlüğünü de içerdiğini düşünüyoruz.
Vicdan özgürlüğünün, inanma özgürlüğü dışında “inanmama özgürlüğünü” de
kapsadığını buradan bir kez daha hatırlatmak istedik.
12 Eylül’ün çocuğu YÖK düzeninin eski mağduru, şimdiki yöneticisi AKP
iktidarı, akademik özgürlüğü kısıtlayan, üniversitelerin ticarileşmesine yol açan
uygulamalarını bu sene de sürdürdü. Bu politikalar rektörler vasıtasıyla çeşitli
üniversitelerde komik gerekçelerle açılan soruşturmalar ve verilen cezalar olarak
kendini gösterdi. Gitar çalmak, tiyatro oynamak, halay çekmek bile yeri geldiğinde
öğrenciler için soruşturma gerekçesi olarak kabul gördü. Üniversitelerdeki baskı
sadece öğrenciler üzerinde değil, özellikle Eğitim Sen üyesi öğretim elemanları
üzerinde de sürdü.
245
Eğitim Hakkı
munda bu sene de değişiklik olmadı. Bu başlıkta en çarpıcı örnek öğrenci potansiyeli ile Türkiye’nin 4’üncü ili olan Şanlıurfa’dan geldi. İlk ve Ortaöğretimde 660
bin öğrencisi olan Şanlıurfa’da eğitimin ilk haftasında sadece 540 bin öğrenci okula
geldi. 120 bin öğrencinin okula gitmek yerine tarlada çalışıyor olması karşısında
Milli Eğitim Bakanlığının çözümü gecikmedi. Ankara’nın Polatlı ilçesine bağlı
Sarıoba köyünde oluşturulan çadır okulda 120 mevsimlik çocuk işçisine 3 ay
boyunca eğitim verildi. Kalan 119,880 öğrenci hakkında ise bakanlık tarafından
bir açıklama yapılmadı.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 247
EĞİTİM HAKKI
OCAK
Bilgi Üniversitesi Video-Fotoğraf Bölümü'nde 3 akademisyenin işten atılması,
akademisyen, öğrenci ve sendikacılar
tarafından "akademik özgürlük" talepleriyle
protesto edildi. Bilgi Üniversitesi FotoğrafVideo Bölümünde bir öğrencinin porno
film ödevi hazırlamasının ardından Tempo
dergisine röportaj veren 3 akademisyenin
işten atılması ve bölümün okul yönetimi
tarafından giriş çıkışlarının denetime tabi
tutularak, akademisyenlerin hard-disklerine
el konulması öğrenci, öğretim görevlileri ve
Sosyal İş Sendikası üyeleri tarafından
"Bilgi sınavda" başlığı ile protesto edildi.
(Sendika.org) 10 Ocak
Esenler’de bulunan Ayvalıdere Anaokulu
yıkılarak yerine ilkokul yapılacak. Anaokulun yıkılması yaklaşık 200 çocuğun okulsuz
kalması anlamına geliyor. Yıkımı engellemek isteyen veliler yarın saat 12.30 da okulun önünde bir basın açıklaması yapacak.
(Sendika.org) 12 Ocak
İstanbul’da Kağıthane Lisesi öğrencileri
dün (14 Ocak) polis şiddetine karşı eylem
yaptı. Liseliler polislerin okul giriş ve
çıkışlarında uyguladığı fiziksel ve psikolojik şiddeti protesto etti. (Sendika.org) 15
Ocak
Bursa eğitim hakkı meclisinden veliler
Mehmet Akif Ersoy İlköğretim Okulu
önünde zorla para toplanmasına karşı okul
önünde
basın
açıklaması
yaptı.
(Sendika.org) 15 Ocak
İstanbul Bağcılar Arif Nihat Asyalı İlköğretim Okulu’nda Alevi çocuklarına zorla
namaz kıldırtmaya çalışıldığı ve anaokuluna giden minik öğrencilere ise dualar
okutulduğu ve defterlerine bu duaların
yazıldığı ortaya çıktı. Skandalların ilki
anaokulu öğrencilerine yönelik; okulda
daha ana sınıfa giden 3-6 yaş arası ve
okuma yazma bile bilmeyen Alevi çocuklara, Din Kültürü ve Eğitimi Dersleri veriliyor. Bununla da yetinmeyen anaokulu
öğretmenleri öğrencilere velilerine verilmek üzere abdest ve namaz nasıl kılınması
konusunda ‘tembihleyici mektuplar’ gönderildi. (Sendika.org) 15 Ocak
İstanbul Sarıyer’de kantin fiyatlarının
pahalılığı sebebiyle boykot yapıp fiyatları
düşürülmesini sağlayan Behçet Kemal
Çağlar Lisesi öğrencilerine vuran vurana.
Boykot sırasında müdürün tehditleri ve
polisin coplu saldırısına maruz kalan
liseliler şimdi de söz haklarını kullandıkları
için okul idaresi tarafından 3 gün
uzaklaştırma cezasına çarptırıldı. Sarıyer
halkı, liselilere sahip çıkmak için yarın okul
önünde bir eylem yapacak. (Sendika.org)
17 Ocak
Liseliler zorunlu din derslerine karşı İstanbul'da Galata Köprüsü üzerinde eylem
yaptı. Liseli Öğrenci Birliği üyesi 8 liseli
bugün (17 Ocak) saat 12.30 sıralarında
Galata Köprüsü üzerine gelerek kendilerini
köprünün korkuluklarına zincirledi. 5
eylemci de yanlarında getirdikleri ve üzerinde "Zorunlu din dersi kaldırılsın" yazılı
pankartı açarak yolu araç trafiğine kapattı.
(Sendika.org) 17 Ocak
Üniversitelerde öğrencilere akıl almaz
gerekçelerle verilen cezalara bir yenisi daha
eklendi. Mersin Üniversitesi Kimya
Mühendisliği’nde okuyan 3. sınıf öğrencisi
Kenan Kızılöz, kartlı geçiş sistemini kullanmak istemeyince uyarı cezası aldı.
(Sendika.org) 5 Ocak
Mardin'e geziye giden öğrencileri taşıyan
minibüsün, Yüksekova'ya dönerken yoldaki
kar yağışı ve çığ düşmesi sebebiyle kapanan
yolda mahsur kaldığı öğrenildi. Minibüste
25 öğrencinin bulunduğu belirtildi. (ANF)
31 Ocak
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 248
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
248
Eğitim-Sen'in 2010-2011 eğitim-öğretim
yarıyıl raporunda, eğitimde sınıfsal, etnik,
cinsel, dinsel ve diğer ayrımcılık
konularında ciddi ve somut adımlar
atılmadığı belirtildi. Eğitim-Sen, 2010-2011
Eğitim-Öğretim ilk yarıyılı eğitim
sorunlarına ilişkin raporunu açıkladı. Buna
göre Türkiye’de 125 bin öğrencinin eğitim
hakkından yararlanamadığı ortaya çıktı.
(ANF) 26 Ocak
Eğitim-Sen Nusaybin İlçe Temsilciliği, son
günlerde okullarda yaşanan şiddet
olaylarını protesto etti. Çağ Caddesi'nde
yapılan basın açıklamamasında konuşan
Eğitim-Sen Baştemsilcisi Abdullah Gökçe,
son birkaç ayda okullarda şiddet ve kavga
görüntülerinde ciddi artışlar meydana
geldiğine dikkat çekti. (ANF) 20 Ocak
Geçtiğimiz Pazartesi günü Diyarbakır
Muazzez Sümer Anadolu Kız Meslek Lisesi'nin birinci sınıf öğrencisi Esra T. İstiklal
Marşı törenindeki önce dili sürçtü sonra da
tebessüm etti. Okul yönetimi tarafından
öğrenciye benzeri görülmemiş bir caza verildi. Okul müdiresi Serpil Tekay, öğrenciye
tüm okulun karşısında “Ben eşeklik
yaptım” şeklinde birkaç kez bağırttı.
Psikolojisi bozulan ve 1 hafta rapor alan
öğrencinin babası savcılığa suç duyurusunda bulundu. (ANF) 20 Ocak
İstanbul Üniversitesi'nde 27-28 ve 1 Kasım
tarihleri arasında üniversitenin giriş
kapısından okula girmek isteyen ancak özel
güvenlikçilerin üst aramasını protesto eden
öğrenciler ile özel güvenlikçiler arasında
arbede yaşandı. Bu uygulamayı protesto
eden 45 öğrenci giriş kapısından değil araç
kapısından üniversiteye girince haklarında
soruşturma açıldı. (ANF) 4 Ocak
İzmir'in Menemen İlçesi'nde bulunan Gazi
İlköğretim Okulu'nda okuyan öğrenciler,
Ocak ayında yaşanan soğunu kat kat
giyinerek aşmaya çalışıyor. Kışın kendini
iyiden iyiye hissettirdiği şu günlerde Gazi
İlköğretim Okulu'nda okuyan öğrenciler,
buz gibi sınıflarda ders görüyor. Elektriği
kesik olan okulda, öğrenciler ısınma sorunun kat kat giyinerek aşmaya çalışıyor.
Milli Eğitim Müdürlüğü'nün okulu yapan
mütahit firmaya açtığı davanın faturası
öğrencilere çıkartıldı. (ANF) 7 Ocak
Afyon Kocatepe Üniversitesi Edebiyat
Fakültesi 3. sınıf öğrencisi Eser Demir,
polisin tehdidi ve ırkçı baskılar yüzünden
okullu bırakarak köyüne dönmeye karar
verdi. Derslerde Kürt öğrencilerinin
aşağılandığını, hatta tehdit edildiğini
söyleyen Edebiyat Fakültesi Türk Lehçeleri
Bölümü 3. sınıf öğrencisi Eser Demir,
"Baskılar derste de sürdü. Derse giren bazı
hocalar ‘Turancılık fikri olmayan öğrenciler
bu bölümü okuyamaz. Bu ülkede tek ırk
var, o da Türktür, bunu kimse unutmasın’
diyerek hakaretlerde bulunuyorlar. Zaten
aşırı sağcı bir hoca beni kimliğimden dolayı
derste bıraktı” şeklinde konuştu. (ANF) 9
Ocak
Eğitim Sen Genel Sekreteri Mehmet
Bozgeyik, Yatılı Bölge İlköğretim Okulları’nın (YİBO) bilimsel, demokratik eğitim
kriterlerine aykırı kurumlar olduğunu belirterek, ''YİBO'lar kışla pozisyonunda. Bu
okulların koşullarının düzeltilmesinin
mümkün değil, bu nedenle kapatılmaları
gerekiyor'' dedi. Meclis komisyonunun
yaptığı denetlemede öğrenciler, aç
olduklarını, yemeklerin kötü olduğunu,
kaloriferlerin yanmadığını, üşüdüklerini,
yemek kaplarının kirli olduğunu söyleyerek, bir çok farklı sorunu da dile
getirmişlerdi. (ANF) 10 Ocak
Silvan'da öğretmen öğrenciye tekme tokat
dövdü. Silvan ilçesi Bağlar Mahallesi'nde
bulunan Atatürk İlköğretim Okulu'nda
meydana gelen olayda, fen bilgisi
öğretmeni N.Ö. iddiaya göre arkadaşıyla
tartışan 8. sınıf öğrencisi E.A.'yı (14)
arkadaşlarının gözü önünde tekme tokatla
dövmeye başladı. E.A.'yı tokatlayan
öğretmenin tehditler savurarak 'git velin
gelsin' şeklinde okuldan kovduğu belirtildi.
Bunun üzerine eve giden ve ailesi
tarafından Silvan Devlet Hastanesi'ne
götürülen E.A.'ya, 3 gün iş göremez raporu
ile yatak istirahatı verildi. (ANF) 12 Ocak
Diyarbakır’ın Lice ilçesindeki yatılı ilköğretim okulunda eğitim gören çok sayıda
öğrenci, Hepatit A hastalığına yakalandı. Şu
ana kadar öğrencilerden 3’ü hastanede tedavi altına alındı. Hastalığın şüphesiyle
günde onlarca öğrenci Lice İlçe Entegre
hastanesine başvuruyor. Diyarbakır’ın Lice
ilçesinde 500 öğrencisi bulunan Ayşe
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 249
açıklamada, Torba Yasa’daki yeni düzenlemelerle de meslek liselilerin mağduriyetinin artacağını belirtti. (Evrensel) 11 Ocak
Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesinde
(OMÜ) kantinde gitar çalmak, tiyatro oynamak, basın açıklaması yapmak gibi
gerekçelerle öğrencilere soruşturma açıldı.
(Evrensel) 1 Ocak
Özelleştirme uygulamaları kapsamında
kapatılan Sümerbank fabrikasının yaklaşık
200 dönüm dolayındaki arazisi üzerinde kurulu bulunan Nevvar Salih İşgören Eğitim
Kampüsünde pazartesi gününden bu yana
elektrikler kesik. Elektriklerden kaynaklı
olarak sular da akmıyor. İçinde 5 okul bulunan ve 2 bin 500 dolayında öğrencinin
eğitim gördüğü kampüste öğrenciler
soğukta ders yaparken idari işlemler de
yapılamıyor. (Evrensel) 14 Ocak
Trakya Üniversitesinde bağış adı altında
toplanan kayıt paralarının geri ödenmesini
talep eden öğrencilerin başvurusuna
YÖK’ten olumlu cevap gelmesine rağmen
toplanan paralar geri verilmiyor. (Evrensel)
6 Ocak
Hatay’ın Samandağ ilçesinde yaşanan
sürgün olayı eğitimcileri isyan ettirdi.
Zübeyde Hanım İlköğretim Okulu Müdürü
Fadime Berk okuluna denetim için gelen
müfettişlere katkı payını toplamayacağını
söylediği, okuluna hizmetli talep ettiği ve
denetimi eleştirdiği için başka bir okula
öğretmen olarak sürgün edildi. (Evrensel) 6
Ocak
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ)Rektörü Hasan Ceylan, öğrenciler hakkında
açılan soruşturmalar ile okuldan atılmaların
üniversite yönetimiyle alakalı olmadığını
söyleyerek “Bu cezaların bizim yönetimimizle alakası yoktur. Polis tutanaklarına
göre verilen cezalardır. Bizler de bu sistemin mağduruyuz” dedi. (Evrensel) 6
Ocak
Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nin üç
öğrenciye verdiği cezalar yargıdan döndü.
Çevre Mühendisliği 2’inci sınıf öğrencisi
Neslihan Cihan ve 2 arkadaşının, geçen 8
Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü nedeniyle okul kafetaryasında gerçekleştirdikleri fotoğraf sergisi yüzünden okul disiplin
kurulu tarafından bir yarı yıl okuldan
uzaklaştırma cezası almıştı. Neslihan Cihan
ve 2 arkadaşı, disiplin kurulunun bu kararını
idari mahkemeye taşıdı. Mahkeme de kararı
bozarak, 3 öğrencinin okula dönmesine
karar verdi. (Evrensel) 3 Ocak
Eğitim Sen Genel Başkanı Zübeyde Kılıç,
Torba Yasa ile Meslek Lisesi öğrencilerinin
artık 10’dan fazla işçi çalıştıran yerlerde, asgari ücretin üçte birini alarak çalıştırılmak
istenmesini eleştirdi. Kılıç dün yaptığı yazılı
Ordu’da kısa bir süre sonra yapılacak Açık
Öğretim Lisesi sınavları için daha önce
dağıtılan kitapların sınav müfredatını
kapsamadığı ortaya çıktı. (Evrensel) 12
Ocak
İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü’nün isteği
üzerine verilen ‘polisin okulda istediği
öğrenciyi arayabilme yetkisini’ kabul etmeyen 5 öğrencinin avukatları aracılığıyla
yaptıkları itiraz sonucunda İstanbul 12.
Asliye Ceza Mahkemesi verilen kararı iptal
etti. (Evrensel) 20 Ocak
İstanbul Kartal Uğur Mumcu Mahallesi’nde bulunan Hacı Hatice Bayraktar Lisesi’nin kantininde satılan simitin içinden
çıkan ip öğrencilerin okul kantinini boykot
etmesine sebep oldu. (Evrensel) 20 Ocak
Ankara Mamak General Zeki Doğan Mahallesi halkı, “bizler işe, çocukları-mız da
kreşe gitsin istiyoruz” dediler. Eğitim Sen
Ankara 1 No’lu Şube Kadın Sekreteri
Yurdagül Çabat Boztaş, bilimsel, nitelikli
ve parasız kreş, okul öncesi eğitimin
emekçilerin temel haklarından olduğunu
söyledi. (Evrensel) 20 Ocak
CHP İstanbul Milletvekili Sacid Yıldız’ın
soru önergesine Milli Eğitim Bakanı Nimet
Çubukçu’nun verdiği yanıt, İstanbul’da Ali
Kul Çok Programlı Lisesi bahçesinin yanında yapılması planlanan alışveriş merkezinin
(AVM) yapılmasını engelleyen elektrik
direğinin okul bahçesine alınması için protokol imzalandığını ortaya çıkardı. Çubukçu’nun verdiği cevapta 1993’te yapılan
okulun yapıldığı yerden yüksek gerilim hattı
geçtiği ortaya çıktı. (Evrensel) 20 Ocak
249
Eğitim Hakkı
Toprak Yatılı İlköğretim okulunda bulaşıcı
Hepatit A hastalığı yayılıyor. (ANF) 13
Ocak
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 250
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
250
Eğitim Sen Genel Sekreteri Mehmet
Bozgeyik, Konya’da Kürt öğrencilere
yönelik artan ırkçı baskılara tepki gösterdi.
Açıklamada, Muğla ve Tokat’taki üniversitelerde yaşanan ırkçı baskıların ardından
şimdi de olayların Konya’ya sıçramasına
dikkat çekti. Muğla’da üniversite öğrencisi
Şerzan Kurt’un ölümü ve Tokat’ta iki
öğrencinin ülkücü bir grubun bıçaklı
saldırısına uğramasının üniversitelerde can
güvenliğinin kalmadığına dair endişeleri
arttırdığını belirten Bozgeyik, Konya’da
Hadim Meslek Yüksek Okulu’nda okuyan
Kürt öğrencilerin öldüresiye dövüldüğüne
işaret etti. (Evrensel) 19 Ocak
Kocaeli’nin Körfez ilçesinin tek fen lisesi
olan ve bölgeden gelen gençlerin de okuyabilmesi için yatılı olarak da eğitim veren
Körfez Fen Lisesi’nde yemekhanenin
ucuzlamasını isteyen öğrenciler “devlete
isyan ediyorsunuz” denerek disipline verildiler. Körfez Fen Lisesi öğrencileri
yemekhanede 4.75 TL’ye çıkan yemeklerin
kalitesiz olması ve sürekli aynı yemeğin
çıkması nedeniyle, 3 Ocak’ta bütün okulun
katıldığı bir yemekhane ve kantin boykotu
gerçekleştirdiler. (Evrensel) 17 Ocak
Harran Üniversitesi Öğrenci Derneği
öncülüğünde, yaklaşık 300 üniversite
öğrencisinin soruşturmalara karşı Osmanbey Yerleşkesi önünde başlattığı süresiz
açlık grevi yağmur ve soğuk havaya
rağmen devam ediyor. (Evrensel) 27 Ocak
Hacettepe Üniversitesi’nde hem öğrencilerin, hem de sendikaların faaliyetlerine
yönelik baskılar bitmek bilmiyor. Dönem
başında öğrencilerin stant açmalarına izin
verilmemesiyle başlayan baskılar, EğitimSen üyelerine yönelik soruşturmalarla
devam ediyor. Son olarak aralarında biri
doçent kadrosunda 11 Eğitim-Sen’li hakkında soruşturma açıldı. Sendikal hakların
kullanımına dahi izin verilmediğini ifade
eden Kılıç, Eğitim Sen’in bu tür uygulamalara karşı her zaman mücadele ettiğini
söyledi. (Evrensel) 26 Ocak
Kocaeli’nde bulunan meslek liselerinde staj
yapan öğrencilerden 80 ile 150 TL arasında
para alınıyor. Staj defterlerinin karşılığı
olarak alınan ve öğrencilere zorunlu denilen
paralar, banka dekontlarında bağış olarak
geçiyor. (Evrensel) 26 Ocak
Ankara Üniversitesi DTCF’de özel güvenlikçilerin öğrencileri taciz etmeye ve keyfi
olarak saldırmaya başlaması tepki çekti.
Güvenlikçilerin hakaretlerine ve saldırısına
maruz kalan İspanyol Dili ve Edebiyatı
Bölümü Öğrencisi Özlem Temena ve
Antropoloji Bölümü Öğrencisi Hüseyin
Arslan saldırı sonrası DTCF Dekan
Yardımcısına yaşadıklarını aktardılar.
(Evrensel) 21 Ocak
Küçükçekmece halkı tarihi Halkalı Ziraat
Okulunun belediye tarafından kendilerinin
de kurucusu olduğu İlim Yayma Vakfına
bedava denebilecek bir kira karşılığında 10
yıllığına devredilmesini protesto etti.
(Evrensel) 30 Ocak
Uşak’ta Mehmet Sesli İlköğretim Okulu
Müdürü U.K.’nin ana sınıfı öğrencilerinin
kaydı sırasında velilerin her birinden 350
liralık senet aldığı iddia edildi. Müdürün
peşinat olarak aldığı paraları da senetlerin
üzerinde yazdığı ileri sürüldü. (Evrensel) 29
Ocak
Şırnak’ın Silopi ilçesinde bir araya gelen
yüzlerce öğrenci, anadilde eğitim taleplerini
dile getirmek için kalem kırdı. Silopi
Atatürk Lisesi önünde bir araya gelen çok
sayıda öğrenci, anadilde eğitim istedi.
(Evrensel) 20 Ocak
YİBO’ları, bireyi ve toplumsal kültürü esas
almayan; tek dil, tek ırk, tek din mantığı
güden bir eğitim politikası olarak
değerlendiren Eğitim Sen Diyarbakır Şube
Başkanı Abdullah Karahan, “Devletin asıl
yapması gereken şey, YİBO’ları tümden
kapatmaktır. Sorunu üç beş kişiye yükleyerek ya da bir idareciyi alıp, başka bir
idareciyi orada görevlendirerek bu sorunu
çözemez” dedi. (Evrensel) 6 Ocak
Uşak'ın Eşme ilçesinde, okul servisinin
devrilmesi sonucu 3'ü ağır 24 kişi yaralandı.
(Zaman) 3 Ocak
Osmaniye’de Baş Mahalle'de Mimar Sinan
İlköğretim Okulu bahçesindeki kazan
dairesinde yangın meydana geldi. Baş Mahalle Muhtarı Mehmet Doğan ise yangının
kalorifer dairesinde kullanılan yakıtın
kalitesiz oluşundan meydana geldiğini ileri
sürdü. (Zaman) 4 Ocak
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 251
Konya'da öğrenci servis minibüsünün devrilmesi sonucu 13 kız meslek lisesi
öğrencisi yaralandı. (Zaman) 11 Ocak
Isparta'daki bir ilköğretim okulunun
bahçesinde ders çalışan 8 yaşındaki
çocuğun başına, okulun birinci katında
pencere kenarında bulunan, yaklaşık 60
santimlik mermer parçası düştü. Küçük
çocuğun hayati tehlikesinin olduğu
bildirildi. (Zaman) 11 Ocak
Antalya'nın Alanya ilçesine bağlı Demirtaş
beldesindeki Yatılı İlköğretim Bölge Okulunda (YİBO) 8 öğrenci, gıda zehirlenmesi
şüphesiyle hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 12
Ocak
Milli Eğitim Bakanı Nimet Çubukçu,
bugün itibariyle ilköğretime kayıtsız çocuk
sayısının 51 bin 605'i kız, 30 bin 502'si
erkek olmak üzere toplam 82 bin 107
olduğunu açıkladı. (Zaman) 13 Ocak
Kütahya'nın
Emet
ilçesinde,
lise
öğrencilerini taşıyan minibüsün devrilmesi
sonucu sürücü ve 8 öğrenci yaralandı.
(Zaman) 18 Ocak
Adana'nın Ceyhan ilçesinde, öğrenci servisi
otobüsüyle akaryakıt tankerinin çarpıştığı
kazada 5'i ağır 24 kişi yaralandı. (Zaman)
19 Ocak
Kilis'te hurdacı dükkanından yayılan ve
henüz ne olduğu bilinmeyen kimyasal maddenin etkisi devam ettiği için Gazi İlköğretim Okulu, Mehmet Keçik İlköğretim
Okulu birer gün, Kilis Endüstri Meslek Lisesi ise iki gün tatil edildi. (Zaman) 20 Ocak
Konya'da yıkılması kararlaştırılan Orgeneral Bedrettin Demirel İlköğretim Okulu'nda
okuyan öğrencilerin velileri, başka bir okula
gönderilen çocukları için Selçuklu Belediyesi'nden ücretsiz servis talebinde bulundu.
(Zaman) 27 Ocak
Konya'da öğrenci servis minibüsünün otomobille çarpışması sonucu meydana gelen
trafik kazasında 8'i öğrenci, 9 kişi yaralandı.
(Zaman) 26 Ocak
Karnelerindeki zayıf notlar yüzünden evlerinden kaçan ilköğretim öğrencisi 2 kız
çocuğu, Gaziantep Şehirlerarası Otobüs
Terminali'nde polisler tarafından bulundu.
(Zaman) 28 Ocak
Gaziantep'te karnesinde çok sayıda zayıf
bulunan iki kardeş, evlerine polis eşliğinde
gitti. Öğrencilerden önce eve giden
Gaziantep Emniyet Müdürlüğü Toplum
Destekli Büro Amirliği'nde görevli polisler,
durumu aileyle paylaştı. Daha sonar çocuklar da polislerle birlikte evlerinin yolunu
tuttu. (Zaman) 28 Ocak
Konya'da yaşları 6 ila 9 arasında değişen 5
çocuk, akranları karne sevinci yaşarken
onlar dileniyor. Dilencilik yapan çocukların
en büyük hayali, bir gün, önünde dilendikleri okulda öğrenci olabilmek. (Zaman) 28
Ocak
Yarıyıl tatiline girilmesine rağmen Manisa
Lisesi'nde 90 öğrenci karne alamadı. İnternet sitelerindeki e-okul sistemine usulsüz
girildiğini farkeden yönetim, karneleri
dağıtmadı. Konuyu doğrulayan Manisa Vali
Vekili Salih Gürhan, olayı araştırmak üzere
müfettiş görevlendirdiklerini söyledi.
(Zaman) 28 Ocak
İzmir'in Karşıyaka ilçesindeki Kazım Dirik
İlköğretim Okulu'nun 6 yaşındaki bir
anasınıfı öğrencisi, çok hareketli olduğu
için istenmeyen çocuk ilan edildi. Anne
F.M., okul yönetimi ve sınıf öğretmeninin
baskısı üzerine çocuğunu okuldan almak
zorunda kalırken, olay yargıya taşındı.
(Zaman) 28 Ocak
ŞUBAT
Şırnak'ta PKK lideri Abdullah Öcalan’a
yönelik komplonun yıldönümü vesilesiyle
yapılan açıklamanın ardından yürüyen göstericiler ile polis arasında çatışma çıktı.
Polis tarafından bir ilköğretim okuluna gaz
bombalarının atılması üzerine çok sayıda
öğrenci yaralandı. (ANF) 15 Şubat
Diyarbakır'ın Hazro ilçesinde taşımalı
eğitimde 300 öğrenci bugün yedikleri
251
Eğitim Hakkı
Yozgat'ta geçtiğimiz günlerde bir eğitim
skandalı yaşandı. Mehmet Akif Ersoy
İlköğretim Okulu'nda okuyan bir anasınıfı
öğrencisi, aidatını ödemediği için sınıfa
alınmadı. (Zaman) 8 Ocak
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 252
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
252
yemeklerden zehirlendiler. Silvan Devlet
Hastanesi'ne getirilen öğrencilerin sayısının
200 civarında olduğu bildirildi. Yer
olmadığı için öğrenciler koridorlarda bekletilirken, aileleri hiçbir yetkilinin
olmayışına tepki gösterdi. (ANF) 17 Şubat
Vefa Lisesi'ndeki baskıcı uygulamaları
protesto eden öğrenciler, okullarına Vefa
Hapishanesi adını verdi. Okullardaki katı
hiyerarşik, ezberci eğitim sistemi
öğrencilerin de canına tak ediyor. Derslerinin boş olmasına rağmen okul müdürü
tarafından adeta okula kapatılan Vefa Lisesi
öğrencileri ilginç bir eyleme imza attı.
(ANF) 22 Şubat
Adana'da 44 yaşındaki öğretmen Özlem
Yılmaz, ayrılma aşamasındaki şoför eşi 46
yaşındaki Vedat Yılmaz'ın bıçaklı saldırısı
sonucu ağır yaralandı. Olay, sabah erken
saatlerde merkez Yüreğir ilçesi Enver Kurttepeli Anadolu Lisesi önünde yaşandı.
(Zaman) 22 Şubat
Trakya Üniversitesi öğrencileri şehir içi
ulaşıma yapılan zamları protesto ettiler.
Trakya Üniversitesi Öğrenci Konseyi
Çağrıcılığında yapılan eyleme yaklaşık 2
bin öğrenci katıldı. (Evrensel) 23 Şubat
Eğitim Sen’in ‘Eğitimde Anadilin Kullanımı ve Çift Dilli Eğitim Halkın Tutum ve
Görüşleri Türkiye Taraması’ raporuna göre,
halkın yüzde 83.1'i anadilinin Türkçe
olduğunu ifade ederken, yüzde 16.9'u
Kürtçe, Zazaca ve Arapça'nın ana dilleri
olduğunu vurguladı. Eğitim Sen Genel
Başkanı Zübeyde Kılıç araştırmaya ilişkin
yaptığı basın toplantısında, anadilin
kuşaktan kuşağa eridiğine dikkat çekerek,
Türkiye’de çok dilli eğitimin önündeki tek
engelin devlet ve hükümet olduğunu belirtti. (Evrensel) 22 Şubat
Seçim öncesinde Diyarbakır Valiliği ve İl
Eğitim Müdürlüğünün onayı ile 8 pilot
ilköğretim okulunda ilkokul 4. sınıf
öğrencilerine, ‘Anneniz, babanız, dedeniz,
nineniz ve diğer aile fertleriniz İslam dinine
inanıp ibadet ediyor mu etmiyor mu?’
sorusu yöneltildi. Ailelerin, “Henüz ehil olmayan çocuklarımız üzerinden fişleniyoruz”
eleştirilerine cevap veren Araştırmadan Sorumlu Öğretim Üyesi Fatih Özkan, elde
ettiği bilgilerin ‘kötü niyetli’ biri tarafından
kullanılabileceğini kabul etti, ama kendisinin ‘iyi niyetli’ olduğunu savundu.
(Evrensel) 23 Şubat
CHP Grup Başkanvekili Muharrem İnce,
Milli Eğitim Bakanı Nimet Çubukçu’ya
verdiği soru önergesinde, 2007-2010
yıllarında üniversitelerden uzaklaştırılan ve
ilişiği kesilen öğrencileri sordu. Çubukçu,
YÖK verilerine dayanarak verdiği yanıtta
131 bin 452 öğrencinin ilişiğinin kesildiği,
497 öğrenci hakkında da disiplin
soruşturması açıldığı bilgisini verdi. (ANF)
23 Şubat
Demokratik Toplum Kongresi (DTK) tarafından iki ay önce "anadilde eğitim"
talebiyle başlatılan kampanya çerçevesinde
toplanan 1 milyon 100 bin imza, Meclis
Dilekçe
Komisyonu'na
sunuldu.
(Sendika.org) 24 Şubat
Okmeydanı Halkevi Eğitim Hakkı Atölyesi’nin çağrısıyla bir araya gelen veliler
Şişli İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’ne
çocuklarının zorunlu din dersinden muaf
tutulması için dilekçe verdi. Atölye
katılımcısı veli, öğretmen ve öğrenciler ilçe
milli eğitim müdürlüğü önünde de “Zorunlu
din dersleri kaldırılsın” diyerek eylem yaptı.
(Sendika.org) 28 Şubat
Bilecik’in Bozüyük ilçesinde bulunan özel
bir
ilköğretim
okulunun
etrafına
kaymakamlıktan izin alınmadan dökülen
molozlar öğrencilerin sağlıklarını tehdit
ediyor. (Evrensel) 23 Şubat
Bornova Yavuz Selim İlköğretim Okulunda
Sınıfta öğrencilerine yönelik uygulamaları
yüzünden soruşturma geçiren, maaş kesimi
ve görev yeri değişikliği gibi çeşitli cezalar
alan Öğretmen Sema Keskin’e verilen
cezaların uygulanmaması velilerin ve
Eğitim Sen’in tepkisini çekti. “Bütün fakirler bana geldi” dediği, Öğretmenler
Günü’nde kendisine alınacak hediyenin
fiyatını belirttiği ifade edilen Öğretmen Keskin hakkında, öğrencileri zorla etüde
götürdüğü ve bunun karşılığında velileri
385 lira ödemek zorunda bıraktığı da dile
getiriliyor. (Evrensel) 20 Şubat
Gaziantep Girne Mahallesi’nde Kıbrıs
İlköğretim Okulunu büyütmek amacıyla
okulun bir bölümü yıkıldı. Okulda okuyan
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 253
Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi
(OMÜ) Samsun merkez kampüste bulunan
ve 2011-2012 yılında açılan OMÜ Hukuk
Fakültesinin bir süre önce rektörlüğün aldığı
kararla hiçbir altyapısı olmadığı halde
Çarşamba ilçesine taşınması gündeme
gelmişti. Taşınmaya karşı çıkan 62 öğrenci,
ilçede eğitime yönelik gerekli sosyal
donatıların bulunmadığı ve fakültenin
taşınmasıyla ilgili siyasi sebepler olduğunu
ifade ederek Samsun Bölge İdare Mahkemesine başvurdu. (Evrensel) 18 Şubat
Adana’da gece girdiği tatlıcıdan 10 tepsi
baklava çalan 19 yaşındaki Zeki Çakmak
tutuklandı. Çakmak, baklavaları açık öğretim
lisesine kayıt yaptıra-cak parası olmadığı için
çaldığını, satıp parasını kayıt parası olarak
kullandığını iddia etti. ‘Nitelikli hırsızlık’
suçlamasıyla adliyeye sevk edilen Çakmak
tutuklandı. (Evrensel) 2 Şubat
Normal çocuklara din dersinin zorunlu
olduğunun tartışıldığı bir dönemde Milli
Eğitim Bakanlığı otistik çocuklara da din
kültürü ve ahlak bilgisi dersini zorunlu hale
getirdi. Kasım ayında gelen bir genelge ile
otistik çocuklara da din dersi vermeye
başlayan öğretmenler, hem bu kararının
uygulanmasının mümkün olmadığını
söylüyorlar, hem de bu çocukların en fazla
ihtiyaç duyduğu beden eğitimi dersinin
saatinden çalınmasına tepkililer. (Evrensel)
7 Şubat
Harran Üniversitesi’nde öğrenciler hakkında YÖK protestosu nedeniyle açılan soruşturmayı yürüten Soruşturma Komisyonu
Başkanı ve İktisadi İdari Bilimler Fakültesi
Öğretim Görevlisi Ömer Faruk Demirkol,
savunmasını Kürtçe yazıp veren Feyman
Fidan adlı öğrenciyi, “Bilinmeyen dilde
savunmanı veriyorsun. Düzelt yoksa okuldan uzaklaştırma alırsın” diyerek tehdit etti.
(Evrensel) 2 Şubat
Ankara'nın Gölbaşı ilçesinde bulunan bir
ilköğretim okulunun kazan dairesinde yakıt
sistemi değişimi sırasında yangın çıktı.
Yangın kısa sürede büyüyerek, okulun
çatısına sıçradı. (Zaman) 1 Şubat
Pendik'te bir ilköğretim okulunun elektrik
panolarında çıkan yangın, paniğe sebep
oldu. Ders saatinde meydana gelen yangın
yüzünden binada bulunan öğrenciler tahliye
edildi. (Zaman) 16 Şubat
Van'ın Özalp ilçesine bağlı bir köy okulunda yapılan deney sırasında, cıva tüpünün yere düşmesi üzerine, sınıftaki 40
öğrenci, hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 23
Şubat
Ankara'nın Altındağ ilçesinde, bir ilköğretim
okulunda deprem tatbikatı sırasında dışarıya
çıkmak isteyen öğrencilerden biri düştü. Bu
öğrenciye takılarak üst üste düşen 15 öğrenci
yaralandı. (Zaman) 28 Şubat
Kozlu'da, öğrenci servisiyle kamyonetin
çarpışması sonucu 4'ü öğrenci 6 kişi
yaralandı. (Günlük) 25 Şubat
Nisêbîn'de (Nusaybin) öğrenci servis
minibüsü ile kamyonun çarpışması sonucu
4'ü öğrenci 5 kişi yaralandı. (Günlük) 24
Şubat
Tekirdağ Çorlu'da Ahmet Rüştü Uzel
Endüstri Meslek ve Teknik Lisesi'nden bir
grup öğrenci, 30 lira olan okul aidatlarını
vermedikleri için karnelerini alamadıklarını
iddia etti. (Günlük) 2 Şubat
MART
Taksim'de bulunan Fıccın Restoran'da basın
toplantısı yapan Çerkez Hakları İnsiyatifi,
Çerkez dillerinin eğitim ve öğretiminin
sağlanması için 12 Mart'ta Ankara'da
yürüyüş düzenleyecek. (ANF) 10 Mart
Şırnak Üniversitesi öğrencileri, 3 yıl önce
kurulan üniversitelerine bir kampüs
yapılamamasını düzenledikleri yürüyüş ve
oturma eylemiyle protesto etti. (ANF) 10
Mart
Samsun merkeze bağlı Çakırlar Yalı Mahallesi’nde okul yapımı için tam 30 yıl önce
arsa ayrıldı, ancak o günden bu yana her
seçim döneminde verilen vaatlere rağmen,
kimse okul yapılması için kılını kıpırdatmadı. Mahallede okul olmadığı için uzak
253
Eğitim Hakkı
öğrenciler yeni okul yapılana kadar başka
bir okula yollandı. Öğrencilere okula gidiş
gelişlerinde de yardım edilmediği için
veliler bu duruma tepki gösterdi. (Evrensel)
18 Şubat
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 254
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
254
bölgelere çocuklarını gönderen yurttaşlar,
her gün okul dönüşlerini endişe içinde bekliyor. (Evrensel) 16 Mart
Trakya Üniversitesi'nden bazı öğrenciler
yedikleri yemekten zehirlendi. Hastanelere
başvuran öğrencilerin sayısı 54’ü buldu.
Üniversitenin Ayşekadın Yerleşkesi’ndeki
fakülte ve yüksekokullarda öğrenim gören
öğrenciler, akşam 17.30 sıralarında tavuk,
pilav, cacık yedi. Gece saat 23.00 sıralarında
mide bulantısı yaşayan öğrenciler hastanelere başvurdu. (Evrensel) 15 Mart
Dicle Üniversitesi'nde boykota katılan
öğrencilerin bir kısmı hakkında Diyarbakır
4 ve 5. Ağır Ceza Mahkemesi'nde açılan
davalar beraatle sonuçlanırken, Diyarbakır
6. Ağır Ceza Mahkemesi ise 4'ü tutuklu 5
öğrenciye toplam 57 yıl 1 ay hapis cezası
verdi. (Evrensel) 7 Mart
Zonguldak’ta 300 öğrencisi bulunan TOKİ
Yenimahalle İlköğretim Okulu ve TOKİ
konutlarının yanında bulunan baz istasyonu, öğrenci ve mahalle sakinlerinin tepkisini çekiyor. Baz istasyonu gölgesinde
eğitim gördüklerini, teneffüslerde bahçede
oynarken sağlıklarının tehlikeye girdiğini
belirten öğrenciler, “Baz istasyonu istemiyoruz. Burada kanser tehlikesi yapıyor,
radyasyon yayıyor. Kanser olmaktan korkuyoruz. Bizim sağlığımızı önemsemiyorlar.” dedi. (Evrensel) 1 Mart
İstanbul Küçükçekmece’de halk, Halkalı
Ziraat Okulu’na sahip çıkmaya devam
ediyor. Küçükçekmece Yaşam ve Çevre
Meclisi üyeleri bugün Halkalı Ziraat
Okulu’nun arazisinin kentsel rant projelerine teslim edilmesine karşı bir eylem yaptı.
(Sendika.org) 27 Mart
Ardahan Fen Lisesi’nde okuyan erkek
öğrenciler, sürekli dövüldükleri ve hakarete
maruz kaldıkları iddiasıyla okul yönetimini,
Valilik ve Milli Eğitim Müdürlüğü’ne
şikayet etti. (Evrensel) 28 Mart
Karabük'ün Safranbolu ilçesinde 8 öğrenci,
okul kantininden yedikleri tavuk dönerden
zehirlendikleri şüphesiyle hastaneye
kaldırıldı. (Zaman) 2 Mart
Çukurova Üniversitesi'nde bazı bölümlerde kaloriferler yanmayınca öğrenciler
soğukta ders işlemek zorunda kalıyor.
(Zaman) 11 Mart
Kâğıthane'de, Yükseköğrenim Kredi ve
Yurtlar Kurumu'na ait öğrenci yurdunda
çıkan yangın korkuttu. Büyük panik
yaşayan öğrenciler, yangını söndürmek için
ellerine aldıkları tüplerin çalışmadığını, bu
nedenle yangının büyüdüğünü iddia etti.
(Zaman) 14 Mart
Muğla'nın Ortaca ilçesinde 90 ilköğretim
okulu öğrencisi, gıda zehirlenmesi şüphesiyle hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 16 Mart
Şanlıurfa'nın Harran ilçesi Atatürk
İlköğretim Okulu'nda okuyan 60 öğrenci,
yediği yemekten dolayı zehirlendiği
iddiasıyla hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 24
Mart
Mersin'de Büyükşehir Belediyesi tarafından açıldıktan sonra çakılla kapatılan
çukura öğrenci servisi düştü. Serviste bulunan 3 öğrenci hafif şekilde yaralandı.
(Zaman) 24 Mart
Kırşehir Sevgi Evleri Çocuk Yuvası'nda
bakıcı tarafından dövülen 6 yaşındaki kız
çocuğu hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 24
Mart
Samsun'da Yükseköğretime Geçiş Sınavı'na (YGS) giren genç kız, sınav
heyecanından dolayı geçirdiği panik atak
yüzünden sınıfta fenalaştı. Sınıf öğretmeni
tarafından olay yerine çağrılan ambulansta
bir süre tedavi altına alınan öğrenci, sınavı
35. dakikada terk etmek zorunda kaldı.
(Zaman) 27 Mart
Manisa'da önceki gün üzerine reklam paneli
düşen Tuğba Bağcı'nın (18) tedavi gördüğü
Manisa Devlet Hastanesinde Yükseköğretime Geçiş Sınavı'na (YGS) girmesi
için yapılan müracaata Öğrenci Seçme ve
Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) olumsuz
yanıt verdi. Tuğba Bağcı, YGS'ye
katılamadı. (Zaman) 27 Mart
Edirne'de bazı ilköğretim okullarında verilen kahvaltı sayesinde öğrencilerin
devamsızlığı azaldı. (Zaman) 29 Mart
Erzincan'da geçirdiği trafik kazası nedeniyle ağır yaralanan N.C'nin sınıf arkadaşları, kazayı protesto etmek amacıyla
Erzincan-Erzurum
karayolunu
bir
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 255
süreliğine trafiğe kapattı. (Zaman) 29 Mart
Denizli'deki Florya Çocuk Evi'nde koruma
altındaki 7-9 yaş arası çocuklara, bakım
elemanlarından Tuba Yüksel ile Havana
Yeşil'in kötü muamelede bulunduğunun belirlendi. (Günlük) 25 Mart
NİSAN
Yükseköğrenim Kredi Yurtlar Kurumu’na
(KYK) ait yurtlarda ‘parmak izi’
uygulamasına geçildi. Kahvaltı alırken bile
parmak izi veren öğrenciler uygulamanın
kaldırılmasını istediler. (ANF) 22 Nisan
İstanbul’da liseliler İl Milli Eğitim
Müdürlüğü’ne yürüdü. Liselilere EğitimSen İstanbul Şubeleri de destek verdi. Milli
Eğitim Müdürlüğü’nde yetkili yoktu.
Görüştükleri yetkililer liselileri dinlemedi.
Bunun üzerine liseliler bir saatlik bir oturma
eylemi yaptı, müdürlüğe kalem fırlatarak
tepkilerini gösterdi. (Sendika.org) 22 Nisan
Mersin’de lise son sınıf öğrencisi 18
yaşındaki Sıdıka Soydan YGS sonuçlarının
açıklanmasının ardından intihar etti. Sıdıka
Soydan’ın babası Hanifi Soydan kızının
yüksek puan beklediğini ifade ederek
“Aldığı 260 puana çok üzülüyordu ama intihar edecek durumda değildi. Mahkeme
kararı açıklanmadan YGS sonuçlarının
açıklanması kızımın intiharına neden oldu”
dedi. (Milliyet) 29 Nisan
13 yaşındaki E.K.'ye "erkeklerle çok
gezdiği" gerekçesiyle okul müdürü
tarafından gebelik testi yaptırıldığı iddia
edildi. E.K.'nin ailesi suç duyurusunda bulunurken, İlçe Milli Eğitim Müdürü
Hüseyin Avni Sandıkçı, çocuğun yalan
söylediği kanaatine varıldığını, ancak olayı
Geçen yıl okul tuvaletinde lavabonun
kırılması sonucu boğazı kesilerek ölen Efe
Boz’un ölümüyle ilgili Valilik ve Milli
Eğitim’den yapılan savunmada, “Olayın
çocuğun
yaramaz
olmasından
kaynaklandığı” belirtildi. (Sendika.org) 9
Nisan
Mersin Liseli Genç Umut’un çağrısıyla bir
araya gelen Salim Yılmaz Anadolu Lisesi
öğrencileri, bir öğretmenin arkadaşlarını
dövmesini protesto etti. Beytullah Şahin
isimli öğrenci okulda milli güvenlik dersi
veren Aygün Atıcı tarafından feci şekilde
dövülmüş, okul yönetimi olayın üstünü kapatmaya çalışmıştı. (Sendika.org) 9 Nisan
Ankara Batıkent’te bulunan Prof. Dr.
Mehmet Sağlam İlköğretim Okulu’nda
okuyan öğrenciler aylardır çamur çilesi
çekmiyormuş gibi şimdi bir de yıkılmış
kanalizasyonun yanından geçmek zorunda
bırakılıyorlar. Yeni yapılan kanalizasyon ise
aylardır bitmediği ve güvenlik önlemleri
alınmadığı için çocukların yaşamını tehdit
ediyor. (Sendika.org) 5 Nisan
Bursa'da yaklaşık bir aydır ulaşım hakkı
mücadelesi sürdüren Uludağ Öğrenci
Kolektifi şartlarını rektöre kabul ettirdi.
Bursa Uludağ Öğrenci Kolektifi, üniversitelilerin üç acil şartı olan ulaşım
zamlarının geri çekilmesi, yerleşke içi
ulaşımın parasız olması ve şehir merkezi ile
terminale giden 93 ve 48 numaralı otobüslerin yerleşkeden geçmesi talepleri ile dün
(1 Nisan) bir araya geldi. (Sendika.org) 2
Nisan
İzmir Çankaya Pi Analitik Dershanesi'nde
cezaevi benzeri uygulama... Yüksek
Öğrenime Geçme Sınavı (YGS)'nda
yaşanan 'şifreleme' skandalını protesto
etmek isteyen öğrenciler, eyleme gitmek
isteyince kapılar kilitlenerek dışarı
çıkmaları engellendi. (ANF) 15 Nisan
ÖSYM’nin yaptığı ALES’in mağdurlarından biri olan Düşünbil Dergisi Genel
Yayın Yönetmeni Olcay Yılmaz, ÖSYM’ye
255
Eğitim Hakkı
Mamak Ege Lisesi öğrencileri lise çevresinde uyuşturucu satışı yapılması, kız
öğrencilerin taciz edilmesi ve gasp
olaylarının yaşanmasını protesto etti. Çileden çıkan öğrenciler Ankara'nın önemli
caddelerinden olan Nato Yolu'nun trafiğe
kapattı. Öğrenciler okul çevresinde yaşanan
sorunların çözümlenmesini istedi. (Günlük)
31 Mart
ayrıntılı şekilde soruşturacaklarını söyledi.
Akşam gazetesinin haberine göre, olay
Büyükçekmece Güzelce Cevdet Zebure
Kotan İlköğretim Okulu'nda yaşandı.
(Sendika.org) 27 Nisan
256
manevi tazminat davası açacak. (ANF) 26
Nisan
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 256
Devlet Parasız Yatılı ve Bursluluk Sınavı'na
başörtülü olarak girmek isteyen öğrencilerin sınavdan çıkarılmasını protesto eden
bir grup öğrenci ve yakınları basın
açıklaması yaparak uygulamanın kaldırılmasını istedi. Grup hükumeti ve bakanlığı
protesto etti. (Zaman) 30 Nisan
ÖSYM'nin özürlüler sınıfında sınava aldığı
diğer öğrencilere yedek kitapçıkla sınav
yaptığı, ancak değerlendirmeyi yaparken bu
kitapçık yerine master (ana) kitapçığı
kullandığı belirtildi. Bu durumda soruların
doğru cevap şıklarının yeri değiştiği için
öğrencilerin rastgele tutan doğru
cevaplarına göre puanları oluştu. Bu şekilde
normalde 485 puan alması gereken bir
öğrenciye 126 puan geldi. (Zaman) 30
Nisan
Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi
(ÖSYM), ''hatalı soru kitapçığı'' nedeniyle
Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi
Giriş Sınavı'na (ALES) giremeyen 278
aday için sınavın 15 Mayıs 2011 tarihinde
tekrarlanacağını bildirdi. (Zaman) 27 Nisan
Uşak'ta öğrenci servis minibüsünün
şarampole yuvarlanması sonucu 11'i
öğrenci 12 kişi yaralandı. (Zaman) 27 Nisan
Başakşehir Şahintepe'deki İbrahim Koçarslan İlköğretim Okulu'nda,
anaokulu
açılışında verilen ikramdan zehirlendikleri
belirtilen 30 öğrenci hastaneye kaldırıldı.
(Zaman) 25 Nisan
Üniversiteler salon futbolu karşılaşmaları
için Muğla'ya giden Elazığ Fırat Üniversitesi Bayanlar Salon Futbolu Takımı'nı
taşıyan midibüsün devrilmesi sonucu 1 kişi
öldü, 14 kişi yaralandı. (Zaman) 25 Nisan
İzmir'in Menemen ilçesine bağlı Asarlık
beldesinde, 75. Yıl İlköğretim Okulunun
sürgülü bahçe kapısının üzerine düşmesi
sonucu ağır yaralanan ve tedavi gördüğü
hastanede yaşamını yitiren Mehmet Ali
Yavuz (4), toprağa verildi. (Zaman) 22
Nisan
İstanbul Maltepe'de yaklaşık 1 yıl önce
anaokulunda düşen lavabonun boğazını
kesmesi sonucu hayatını kaybeden Efe
Boz'un babası Kemal Boz'un, 'okullarda
güvenli eğitim alanları' oluşturulması için
topladığı 100 bin imzayı, TBMM'ye vermek için başlattığı Ankara yürüyüşü sona
erdi. (Zaman) 23 Nisan
Şanlıurfa'da okulun üçüncü katından atlayan 15 yaşındaki öğrenci hastanede
hayatını kaybetti. Öğrencinin eline
bantladığı notta "Benim için hayat çok
zordu. Bu benim için en kolayı, hatalarımı
affedin, hakkınızı helal edin. Ben sizi öbür
tarafta izleyeceğim." yazdığı öğrenildi.
Öğrencinin arkadaşlarından bir kısmı,
gazetecilere yaptığı açıklamada, M.Ç'nin
'kekeme olduğunu ve kendisiyle dalga
geçildiğini, bu nedenle bunalıma girmiş
olabileceğini' iddia etti. (Zaman) 19 Nisan
Kocaeli Karamürsel'deki eğitim sendikaları
Kız Teknik ve Meslek Lisesi'nde
yaşandığını iddia ettikleri, ihmal ve keyfi
uygulamaları basın açıklamasıyla protesto
etti. Lisede giyim ve üretim, el sanatları,
yiyecek ve içecek teknolojisi alanlarıyla ilgili bölümlerin makine ve teçhizatlarının
âtıl duruma getirildiği gerekçesiyle
sendikacılar, yetkilileri göreve çağırdı.
(Zaman) 18 Nisan
Mardin'in Midyat ilçesinde dün kısa süreli
fırtınada okulun çatısının uçması üzerine
okul aile birliği başkanı Abdulğani Büyükol
ve bazı veliler, yetkililer hakkında suç
duyurusunda bulundu. İstanbul Menkul
Kıymetler Borsası (İMKB) İlköğretim
Okulu'nda havanın yağışlı olması yüzünden
öğrencilerin idare tarafından dışarı
çıkartılmaması muhtemel bir facianın
önüne geçmişti. (Zaman) 14 Nisan
Muş'ta bir haftadır etkili olan yağışlar, su
taşkınlarına neden oldu. Merkeze bağlı
Sungu Beldesinde ilköğretim okulunu su
bastı. Okulda eğitime 1 gün ara verildi.
(Zaman) 12 Nisan
Aydın'ın Yenipazar ilçesinde öğrencileri
taşıyan minibüs devrilmesi sonucu ilk belirlemelere göre 10 kişi yaralandı. (Zaman)
8 Nisan
Osmaniye'nin Kadirli ilçesinde öğrenci
servisinin kaza yapması sonucu 7 öğrenci
yaralandı. (Zaman) 6 Nisan
Manisa'nın Salihli ilçesinde, Yükseköğ-re-
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 257
Cumhuriyet İlköğretim Okulu 6/B sınıfında
öğrenci olan Ş.A. okula gelen polisler
tarafından dersteyken gözaltına alınarak
Emniyet Müdürlüğü'ne götürüldü. (ANF)
26 Mayıs
Başkent'te Atatürk İlköğretim Okulu
öğrencisi Anıl Karagöz (12), iddiaya göre
açık olan sınıf penceresinin önünde
ayakkabısını bağlamaya çalışırken, dengesini kaybedip 4. kattan aşağı düştü. Ağır
yaralanan Karagöz, ambulansla hastaneye
kaldırılırken hayatını kaybetti. (Zaman) 5
Nisan
Şırnak'ta polis zırhlı araçlarla ilköğretim
okulunu basarak 3 öğrenciyi gözaltına aldı.
Okul müdürünün girişimleri sonucu çocuklar serbest bırakıldı. (ANF) 28 Mayıs
Elazığ'ın Maden ilçesine bağlı Gezin
beldesinde taşımalı eğitim kapsamında
öğrenci taşıyan servis minibüsünün devrilmesi sonucu 11 öğrenci ile sürücü
yaralandı. (Zaman) 1 Nisan
Konya’da, meslek lisesi öğrencisi elini ve
vücudunun sağ tarafını torna makinesine
kaptırması sonucu ağır yaralandı.
Dumlupınar Mahallesi’ndeki Selçuklu
Endüstri Meslek ve Teknik Lisesinin 11.
sınıf öğrencisi Selman Bağcı (17), okulun
makine atölyesinde uygulamalı eğitim
gördüğü sırada sağ elini ve vücudunun sağ
tarafını torna makinesine kaptırdı.
(Evrensel) 21 Nisan
CHP Kırklareli Milletvekili Turgut Dibek,
İstanbul Büyükçekmece’deki bir ilköğretim
okulunda 7. sınıf öğrencisi E.K.’ye (13),
“erkeklerle çok geziyor” diye okul
müdürünün talimatıyla tuvalette zorla gebelik testi yaptırıldığı iddiasını Meclis’e taşıdı.
(Evrensel) 27 Nisan
MAYIS
Yıldız Teknik üniversitesinin Beşiktaş’taki
yerleşkesinde meydana gelen bir olayda çok
sayıda öğrenci yaralanırken, polis bu kez
öğrencilerin bulunduğu kampüsü gaz
odasına çevirdi. Üniversite yönetimi
bugünkü ders ve sınavları iptal ederken,
olaylar devam ediyor. (ANF) 23 Mayıs
Muş'un Varto İlçesi'nde Ş.A. (13) isimli
ilköğretim öğrencisi, okula gelen polisler
tarafından sınıfta gözaltına alındı.
İzmir’de geçirdiği kazadan sonra kas
gelişiminde problem yaşayan Ramazan
Arslanlı, okuyabilmek için çalmadık kapı
bırakmadı. Fiziksel engeli nedeniyle kalem
tutamayan Arslanlı, kendisine özel sınav
yapılması talebiyle yaptığı başvurular
sırasında, Torbalı İlçe Milli Eğitim Şube
Müdürü M.Y. tarafından darp edildi. (ANF)
11 Mayıs
Şırnak'ın Cizre ilçesinde yaşanan fırtına nedeniyle Bozalan Köyü İlköğretim Okulu
olarak kullanılan prefabrik yapı yerle bir
oldu. (ANF) 20 Mayıs
Dicle Üniversitesi Kampüsü içinde bulunan
Yüksek Öğrenim ve Kredi Yurtlar Kurumu'na ait Ziya Gökalp Öğrenci Yurdu'nun
kız bölümünde bugün akşam saatlerinde
patlama meydana geldi. Patlamaya bir
tüpün neden olduğu tahminleri üzerinde durulurken, polis geniş kapsamlı araştırma
başlattı. Yapılan araştırmada patlamanın
yurdun tuvalet bölümünde gerçekleştiği
bildirilirken, yaralı olan Ziraat Fakültesi
öğrencisi D.D adlı kız Dicle Ünivesitesi Tıp
Fakültesi Hastanesi'nde tedavi altına alındı.
(ANF) 30 Mayıs
Hatay Halkevi Eğitim Hakkı Meclisi, Antakya’da bulunan Karlısu Anadolu Öğretmen Lisesi’nde öğrencilere keyfi şekilde
verilen cezalarla ilgili Sendika.Org’un
sorularını yanıtladı. Lisede öğrencilere verilen dışarı çıkmama cezasının kaldırılması
için öğrencilerden bilet satın almaları istendi. Cezalı öğrenciler velileriyle
görüştürülmedi ancak FEM Dershanesi’nin
deneme sınavı için dışarı çıkarılmalarına
izin verildi. (Sendika.org) 23 Mayıs
Kocaeli Üniversitesi’nde okula girmek
isteyen ve yasal olmayan üst aramasına
karşı direnen üniversite öğrencilerine
ÖGB(Özel Güvenlik Birimi) elemanları
257
Eğitim Hakkı
time Geçiş Sınavı'na (YGS) girişte
başörtüsünün bir görevli tarafından zorla
çıkarttırıldığını iddia eden öğrenci, savcılığa
suç duyurusunda ve kaymakamlığa
şikayette bulundu. (Zaman) 4 Nisan
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 258
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
258
saldırdı. Bunu protesto eden öğrenciler ile
ÖGB
arasında
arbede
yaşandı.
(Sendika.org) 18 Mayıs
15 Nisan'da YGS'deki şifre iddialarını
protesto etmek için bir gün okulu boykot
eden öğrenci okuldan atıldı. 15 Nisan'da
Adana'da Hacı Ahmet Atıl Lisesi
öğrencileri okul kapısı önünde bir araya
geldi, bir günlüğüne derslere girmeyi
boykot etti. Ancak içlerinde biri vardı ki iddiaya göre bu eylem onun okuldan atılma
sebebi oldu. (Sendika.org) 10 Mayıs
25 Nisan’da okul çevresinde sıkça tacize
maruz kaldıklarını belirterek eylem yapan
Akdeniz Kız Teknik ve Meslek Lisesi
öğrencilerine kınama ve uzaklaştırma
cezaları verildi. (Sendika.org) 8 Mayıs
Türk Hava Kuvvetleri'nin 100. yıl gösterilerinin hafta sonu SBS'yle aynı saate denk
gelmesi, İzmirli eğitimcileri ayağa kaldırdı.
Bir yılı aşkın süredir bu sınava hazırlanan
95 bin öğrencinin, jet korkusu yüzünden
mağdur olacağını belirten eğitimciler, yerlerinin kaydırılması yerine gösteri saatinin
değiştirilmesini istedi. İzmir Valiliği'nin,
tören alanına yakın okullarda sınav
yapılmayacağını, binlerce öğrencinin başka
ilçelerde sınava gireceğini açıklaması da
tepki çekti. Sıkıntının gösteri saatinin
değiştirilmesiyle aşılabileceğini savunan
eğitim sendikaları, 2 saatlik gecikmenin 95
bin öğrenci adına hayati olduğunu
vurguladı. (Zaman) 31 Mayıs
Bursa'nın İnegöl ilçesinde yemekten zehirlenen 32 ilköğretim okulu öğrencisi hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 30 Mayıs
Moğolistanlı öğrenci Turyemurat Bakhyt,
"Kanun çıktıktan 2-3 ay sonra haberimiz
oldu. Şu an 2-3 aylık para istiyorlar. Ödeme
gücümüz yok. Ülkemizde bir öğretmenin
maaşı 400 lira civarında. Aylık 95 lirayı
ödemekte zorlanırız." dedi. (Zaman) 27
Mayıs
İzmir'de öğrencileri taşıyan minibüs kaza
yaptı: 3'ü ağır 13 yaralı (Zaman) 26 Mayıs
Şanlıurfa'nın Bozova ilçesinde öğrenci
servisi devrildi. Kazada yaralanan öğrenciler, çeşitli hastanelere kaldırıldı. (Zaman) 25
Mayıs
İstanbul Emniyet Müdürlüğünün Trafik
Haftası etkinlikleri kapsamında düzenlediği
gezi için Gelibolu Yarımadası ile Şehitler
Abidesi'ne gelen ve öğrencileri taşıyan tur
otobüsü yandı. (Zaman) 21 Mayıs
Isparta'nın Yalvaç ilçesinde Meslek Yüksekokulunda öğrenim gören ve devlet yurdunda
kalan
öğrencilerden,
gıda
zehirlenmesi
şüphesiyle
hastaneye
kaldırılanların sayısı sabaha kadar 49'a yükseldi. (Zaman) 21 Mayıs
Osmaniye'de 19 Mayıs Atatürk'ü Anma ve
Gençlik ve Spor Bayramı etkinleri
esnasında bazı öğrenciler aşırı sıcak yüzünden baygınlık geçirdi. (Zaman) 19 Mayıs
Konya'nın Beyşehir ilçesinde üniversite
öğrencilerini taşıyan minibüsün devrilmesi
sonucu, 16 kişi yaralandı. (Zaman) 14
Mayıs
PKK yandaşları Şırnak'ın Cizre ilçesinde
imamhatip öğrencilerinin kaldığı yurdu
yakmaya kalkıştı. Molotofkokteylleriyle
saldıran grup, 3 öğrencinin yanarak
yaralanmasına yol açtı. (Zaman) 28 Mayıs
Her yıl milyonlarca kişinin girmek için ter
döktüğü üniversitede okuyamayacağı bir
bölüme yerleşen görme engelli Gülşah
Dilbirliği, aynı fakültenin sözel ağırlıklı bir
bölüme naklinin yapılmasını istiyor. Derslerin şekil ağırlıklı ve çizimlere dayalı olduğu
için amaların okumasının zor olduğu bir
bölümü yanlışlıkla tercih ettiğini belirten
Gülşah Dilbirliği, şimdiye kadar sürdürdüğü
nakil taleplerinin olumlu sonuçlanmadığını
söylüyor. (Zaman) 11 Mayıs
Türkiye'de eğitim gören yabancı uyruklu
öğrencilere genel sağlık sigortası borcu
çıktı. Daha önce üniversitelerin sağlık
imkanlarından
ücretsiz
yararlanan
öğrencilerden sağlık karneleri alındı.
Atatürk
Üniversitesi'nde
okuyan
Balıkesir'in Burhaniye ilçesindeki Sağlık
Meslek Lisesi'nde öğretmen Bekir H.'nin
(45) iki öğrenciyi okul çıkışında başörtüsü
taktığı gerekçesiyle darp edip hakaret
etmesinin yankıları sürüyor (Zaman) 11
Mayıs
Osmaniye'nin Kadirli ilçesinde öğrenci
minibüsün devrilmesi sonucu 8'i öğrenci 9
kişi yaralandı. (Zaman) 29 Mayıs
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 259
Adana'da etkili olan yağış, kız lisesinin istinat duvarının yıkılmasına sebep oldu.
Olayın gece meydana gelmesi bir faciayı
önlerken bilirkişinin daha önce incelediği
duvara 'sağlam' raporu verdiği belirtildi.
(Zaman) 11 Mayıs
Sakarya Üniversitesi (SAÜ) Hendek Eğitim
Fakültesi'nde öğrenim gören 105 öğrenci,
yedikleri yemek sonrasında rahatsızlanarak
hastaneye başvurdu. Öğrencilerin, fakülte
yemekhanesinde yedikleri yemekten zehirlendikleri ileri sürüldü. (Zaman) 12
Mayıs
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından düzenlenen 5. Uluslararası Robot Yarışması'na
Türkiye'nin çeşitli illerinden gelen
öğrenciler, yedikleri yemekten zehirlendi.
Pilav, tavuk, kemalpaşa tatlısı, salata ve
meyve suyu olan yemek menüsü inceleniyor. (Zaman) 12 Mayıs
Muğla'nın Marmaris ilçesinde, anaokulundaki öğrencilere kötü muamele yaptığı iddia
edilen öğretmen hakkında suç duyurusunda
bulunuldu. (Zaman) 12 Mayıs
YGS'de 'şifre' iddiaları ile sarsılan
ÖSYM'nin başı şimdi de yanlış açıklanan
sınav sonuçlarıyla dertte. Adana'nın Ceyhan
ilçesinde YGS puanına itiraz eden 20
öğrencinin sonucu ÖSYM tarafından
düzeltildi. Öğrencilerden Miraç Erkan'ın
127,934 olan puanı 320.241'e yükseldi.
(Zaman) 10 Mayıs
Dokuz Eylül Üniversitesi Bahar Şenliklerinin kapanışı kapsamında Ürkmez'deki
tesislerde düzenlenen piknikten dönen
üniversite öğrencileri ve personelini taşıyan
35 S 01226 plakalı otobüs, Doğanbey Ömür
beldesi mevkisinde şarampole yuvarlandı,
öğrenciler Pakize Ecem Korkmaz ile Alper
Pekgürler öldü. (Zaman) 9 Mayıs
Danıştay'ın meslek liselilerin teknoloji
fakültelerindeki mühendislik bölümlerini
tercih ettiği YGS-1 puan türünü iptal
etmesi, bir grup öğrenci tarafından Taksim'de protesto edildi. (Zaman) 9 Mayıs
Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS)'nda,
İzmir'de bir öğrencinin işitme cihazının
çıkartıldığı iddia edildi. Sağ kulağında
yüzde 65, sol kulağında yüzde 76 olmak
üzere yüzde 62.8 işitme engeli bulunan Mucize Sütçüoğlu, Öğrenci Seçme ve
Yerleştirme Merkezine dilekçe verdi.
(Zaman) 8 Mayıs
Adana'dan staj için geldikleri Muğla'nın
Bodrum ilçesinde, yediklerinden zehirlenen
12 turizm meslek lisesi öğrencisi, dün
akşam saatlerinde tekrar fenalaşınca Bodrum Devlet Hastanesi'ne kaldırıldı. 12
öğrenci, bugün saat 01.00 sıralarında 7 ambulansla İzmir'e sevk edildi. (Zaman) 5
Mayıs
HAZİRAN
Konya Selçuk Üniversitesi (SÜ) kampüsünde karşıt görüşlü öğrenciler arasında
iki gündür yaşanan gerginlik dün kavgaya
dönüştü. Öğrencilerin kavgasına müdahale
eden polis, olaylarla ilgili 6 kişiyi gözaltına
aldı. Geçen pazar günü Hükümet
Meydanı'nda yapılan BDP mitinginin
ardından karşıt gruplar arasında baş
gösteren gerginlik üniversiteye sıçradı.
Merkez Selçuklu ilçesinde bulunan
Alaaddin Keykubat Kampüsü'nde karşı
karşıya gelen öğrenciler arasında çıkan
tartışma, kısa sürede kavgaya dönüştü. Taş
ve sopaların kullanıldığı kavgaya müdahale
için kampüse çok sayıda çevik kuvvet ekibi
sevk edildi. Polis, olaylara karıştıkları belirlenen 6 kişiyi gözaltına aldı. (egitimhaberim.com) 1 Haziran
Mersin’de 4 Haziran Cumartesi günü bir
araya gelen 200 liseli, yaklaşan Lisans
Yerleştirme Sınavı’nı (LYS), YGS’de
yaşanan şifre skandalını ve eğitim sistemi-
259
Eğitim Hakkı
Diyanet İşleri Başkanlığı, yeterlilik sınav
takvimini öne çekince imam, müezzin ve
Kur'an kursu öğreticisi olmak isteyen imam
hatip lisesi (İHL) son sınıf öğrencisi binlerce genç mağdur oldu. KPSS'den yüksek
puan alan ve mart ayında yapılan yeterlilik
yazılı sınavını geçen öğrenciler, diplomaları
olmadığı gerekçesiyle mayıs ayında
yapılacak sözlü sınava giremeyecek.
Öğrenciler sözlü sınav ve diploma almaları
arasında 3 haftalık bir süre olduğuna dikkat
çekerek mağduriyetlerinin giderilmesini istiyor. (Zaman) 11 Mayıs
260
nin sorunlarını protesto etti. (Sendika.org)
6 Haziran
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 260
Eğitim Bir-Sen Şanlıurfa Şube Başkanı
İbrahim Coşkun, kentte yapılan Seviye Belirleme Sınavında (SBS) bazı müfettişlerin
sınava başörtülü gelen öğrencilere müdahale ederek, gerginliğe neden olduğunu
iddia etti. (AA) 6 Haziran
Kırıkkale'de, üniversitesi öğrencisi 16 genç,
üniversite yakınlarında bulunan bir kafede
yedikleri tavuk dönerinden zehirlenerek
hastaneye kaldırıldı. (İHA) 5 Haziran
Ankara’da Metin Lokumcu için düzenlenen
eylemde gözaltına alınan ve 3 Haziran günü
tutuklu yargılanmalarına karar verilen
Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrencileri Ozan
Gündoğdu ve Soner Torlak için arkadaşları
eylemdeydi. (sendika.org) 6 Haziran
Denizli’de gözaltına alınan 25 öğrenciden
13’ü çıkarıldığı mahkeme tarafından
tutuklanırken, 12 kişi ise serbest bırakıldı.
Denizli’de polis tarafından 3 gün önce
yapılan ev baskınları sonucu gözaltına
alınan 25 öğrenci emniyetteki ifade
işlemlerinin ardından savcılığa çıkarıldı.
Denizli Cumhuriyet Başsavcılığınca
ifadeleri alınan 25 kişi tutuklanma talebiyle
nöbetçi mahkemeye sevk edildi.
Mahkemede ifadeleri alınan 25 kişiden
13’ü “Örgüt üyesi olmak”, “Örgüt adına
eylem yapmak” iddiasıyla tutuklanırken, 12
kişi ise serbest bırakıldı. Tutuklanan 13 kişi
Denizli Kocabaş D Tipi Cezaevine gönderildi. (Evrensel) 7 Haziran
Çekmeköy'de okullar arası düzenlenen izci
kampına katılan 110 öğrenci ile 4 öğretmen,
iddialara göre yedikleri makarna, dolma ve
çorbadan zehirlenerek hastanelik oldu. 3
günlük izci kampına katılan yaklaşık 200
öğrenci, akşam yemeğinde menüdeki
makarna, dolma ve çorba yedi. Kamp ateşi
etrafından toplanan öğrencilerde, bir süre
sonra kusma ve baş dönmesi başladı.
Öğrenciler, öğretmenler ve velilerin
araçlarıyla civar hastanelere götürüldü.
Olay yerine sevk edilen ambulanslarla da
bazı öğrenciler Ümraniye, Haydarpaşa ve
Zeynep Kamil Kadın ve Çocuk Hastalıkları
Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne
sevkedildi. 110 öğrenci ile 4 öğretmen
müşade altına alınarak serum takıldı.
Öğrenci ve öğretmenlerden kan ve idrar
örnekleri alındı. Öğrencilerin aileleri 3 gün
sürecek olan kampın ikinci günü olduğunu
belirterek, "Kesin sonuç tahlillerden sonra
ortaya çıkacak. Üzgünüz" dedi. İzci
kampına katılan her öğrenciden 30 TL
alındığı ve her yıl düzenlendiği belirtildi.
(DHA) 9 Haziran
Bingöl'ün Kültür Mahallesi'nde önceki gün
yapılan ev baskınında gözaltına alınan
DYG üyesi Bingöl Üniversitesi öğrencisi
Faraç İliş, emniyetteki işlemlerinin
ardından adliyeye çıkarıldı. (yuksekovahaber.com) 16 Haziran
Cumhuriyet Başsavcılığı'nca ifadesi alınan
İliş, tutuklama talebiyle Bingöl Sulh Ceza
Mahkemesi'ne sevk edildi. İliş, ifadesi
alındıktan sonra mahkemece "Örgüt üyesi
olduğu" iddiasıyla tutuklanarak, Bingöl
Kapalı M Tipi Cezaevi'ne gönderildi.
Şırnak’ın İdil İlçesi’nde Yarbaşı Köyü’nden
servis minibüsleri gelmeyince ilçe
merkezine karne almaya gitmek için
bindikleri traktörün devrilmesi sonucu 20’si
öğrenci 24 kişi yaralandı. (ogretmenlersitesi.com) 17 Haziran
Van’ın Gürpınar İlçesi Kuşdağı Köyü
yakınlarında karne almaya giden öğrencileri
taşıyan minibüsün takla atması sonucu
meydana gelen trafik kazasında, bir kız
öğrenci hayatını kaybederken, 12’si öğrenci
toplam 15 kişi ise yaralandı. (DHA) 17
Haziran
Amasya’da 13 yaşındaki D.K.’nın para
karşılığında erkeklere satıldığı iddiasıyla
geçen Mayıs ayında biri bürokrat 8 kişinin
tutuklanmasının ardından, aynı olayla ilgili
dün akşam 14 kişi daha gözaltına alındı.
(DHA) 22 Haziran
Roman Çalıştayı’nda "Parasız eğitim istiyoruz" pankartı açtıkları için 15 aydır tutuklu
bulunan öğrenciler Ferhat Tüzer ve Berna
Yılmaz için verilen ara kararda yine tahliye
çıkmadı. (ANF) 22 Haziran
Trabzon'un Çaykara ilçesindeki Sultan
Murat yaylasında kampta bulunan 380
öğrenciden 60'ı, gıda zehirlenmesi
şüphesiyle tedavi altına alındı.Gençlik ve
Spor Genel Müdürlüğü Gençlik Hizmetleri
Daire Başkanlığı'nca Sultan Murat
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 261
29 Mayıs'ta yapılan Tıpta Denklik
Sınavı'ndaki sorulardan 75 tanesinin geçen
yıl da öğrencilere yöneltildiği ortaya çıktı.
Medyaya yansıyan skandal, ÖSYM'yi yine
tartışmaların
odağına
yerleştirdi.
Yükseköğretim Kurulu (YÖK), cevap
şıklarının da benzer şekilde sıralandığı
sınava müdahale etti. ÖSYM'nin iptal ettiği
sınav, 3 Temmuz 2011 tarihinde Ankara'da
tekrarlanacak. (Zaman) 16 Haziran
Erzurum'da, Atatürk Üniversitesi Beden
Eğitimi ve Spor Yüksekokulu (BESYO)
son sınıftaki iki öğrenci arasında mezunlara
yönelik hazırlanan yıllık için istenen 5 lira
yüzünden kavga çıktı. Öğrencilerin
yakınlarının da katıldığı kavga polis ve özel
güvenlik güçlerinin araya girmesiyle
güçlükle sona erdirildi. Kavgada 1 kişi hafif
yaralandı. (DHA) 6 Haziran
Van'ın Gürpınar ilçesinde bir öğrenci
servisinin şarampole yuvarlanması sonucu
1 kişi öldü, 20 kişi de yaralandı. (Zaman)
18 Haziran
Eskişehir'de 19 Mayıs Anadolu Lisesi son
sınıf öğrencisi Meryem Tuba Okumuş (17),
serbest kıyafetli olduğu önceden bildirilen
okul bahçesindeki yaz festivaline kepin
altına başörtüsü giydiği gerekçesiyle
alınmadı. (Zaman) 11 Haziran
İzmir'in Torbalı ilçesinde, Torbalı Anadolu
Lisesi'nin mezuniyet gecesinde bir skandal
yaşandı. Okul birincisi başörtülü Şükran
Koca'ya, özel sektöre ait bir tesiste havuz
başında düzenlenen törende, Okul Müdürü
Sonay Arsal'ın talimatıyla "kamusal alan"
olduğu gerekçesiyle diploması verilmedi.
(Zaman) 10 Haziran
Ümraniye'deki
çeşitli
ilköğretim
okullarından 120 öğrenci, Taşdelen'de izci
kampına katıldı. Kampın ikinci gününde,
akşam yemeğinde çorba, pilav, dolma ve
karpuz yiyen öğrenciler zehirlendi. (Zaman)
9 Haziran
YGS`deki şifre iddialarına tepki gösteren
kendilerine Devrimci Liseli Öğrenciler
adını veren bir grup Tarsus`ta yaptıkları
protesto yürüyüşünde "sınavsız üniversite,
parasız eğitim" istediklerini ifade ettiler.
(İLKHA) 18 Haziran
Bilgi Üniversitesi yönetimi, fen edebiyat ve
hukuk fakültelerinin mezuniyet töreninde,
bazı bölümlerin kapatılması ve eğitimcilerin işten çıkartılması nedeniyle öğrenciler
tarafından protesto edildi. (cnnturk.com) 30
Haziran
TEMMUZ
Vakıf üniversiteleri çalışanları, okulların
ticari zihniyetle yönetilmesine ve hak arama
çabalarının engellenmesine karşı, seslerini
Galatasaray meydanında duyurdu. (bianet)
3 Temmuz
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün öğrenci
konseyi başkanlarıyla Ocak ayında
gerçekleştirdiği Çankaya Sofrası’nda
yaptığı açıklamalarıyla üniversitede tepki
toplayan ODTÜ Öğrenci Konseyi Başkanı
Ahmet Kerem Güler, üniversitenin mezuniyet töreninde de bir grup öğrencinin
protestosuyla karşılaştı. (milliyet) 4 Temmuz
Manisa’nın Alaşehir ilçesine bağlı bir beldede, 8. sınıf öğrencisine cinsel istismarda
bulunduğu iddia edilen İlköğretim Okulu
Müdürü Y.Ş. (43) çıkarıldığı mahkemece
tutuklandı. (personelmeb.net) 6 Temmuz
Pamukkale Üniversitesi (PAÜ)'nin çeşitli
bölümlerinde okuyan ve Amerikan futbolu
oynayan öğrenciler, kulüp kurmalarına izin
verilmemesini protesto etti. (cihan) 14 Temmuz
Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı (TEGV)
Bağlar Eğitim Parkı Diyarbakır'daki eğitim
desteğine zorunlu olarak ara verdi. Bağlar
Belediyesi ile 10 yıllık tahsis protokolü
sona eren, süre uzatımı konusundaki talebi
kabul edilmeyen TEGV, çalışmalarını
sürdüreceği
çocukların
kolaylıkla
ulaşabileceği uygun fiziki şartlarda bir yer
bulamaması nedeniyle eğitime süresiz ara
vermek zorunda kaldı. (ntvmsnbc.com) 29
Temmuz
261
Eğitim Hakkı
Yaylası'nda düzenlenen kampta yemek
sonrası mide bulantısı ve baş ağrısı
şikayetleri ile hastaneye getirilen öğrenciler
tedavilerinin ardından taburcu edildi.
(olay53.com) 23 Haziran
262
AĞUSTOS
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 262
Ankara'da duvara "Kahrolsun faşizm"
yazdığı gerekçesiyle liseli bir öğrenci 'terör
örgütü
propagandası
yapmak"tan
tutuklandı. (BirGün) 8 Ağustos
Mersin Öğrenci Kolektifleri, tutuklu olan
arkadaşları için ellerinde yumurta karikatürlerinin olduğu dövizlerle yürüdü. Grup,
daha sonra Sincan Cezaevi’ndeki tutuklu
arkadaşlarına mektup gönderdi. Halkevleri
önünde bir araya gelen grup, ‘Üniversitelilere özgürlük, sokaklar bizimdir’
sloganı atarak tutuklanan 10 üniversiteli
Öğrenci Kolektifi üyesinin serbest
bırakılması için Atatürk Caddesi’nden
Merkez
Postane’ye
yürüdü.
.
(mersinyasam.com) 13 Ağustos
ODTÜ Felsefe Bölümü öğrencisi TKP
üyesi Cüneyt Çakır, Ankara'daki Hopa
protestosuna katıldığı için 'terör örgütünü
destekleyici eylemde bulunmak' suçlaması
ile tutuklandı. (sol) 19 Ağustos
kararı karşısında şok oldu. İl Milli Eğitim
Müdürü Recep Düzgün, yönetmelik
uyarınca ilişik kesildiğini, öğrencinin
dışarıdan ilköğretimi bitirebileceğini belirtirken, Eğitim-Sen Uşak Şube Müdürü
Deniz Ertunç, kanun ve yönetmeliklerde
değişiklik yapılması gerektiğini söyledi.
(kahve.biz) 10 Eylül
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Ortadoğu
Teknik Üniversitesi'nde (ODTÜ), çeşitli
üniversitelerden öğrencilerin katıldığı
protesto gösterisi sırasında çıkan olaylarla
ilgili olarak açılan davanın görülmesine
başladı. (AA) 13 Eylül
Öğrenci potansiyeli ile Türkiye'nin 4'üncü
ili olan Şanlıurfa'da okul çağındaki yaklaşık
120 bin öğrenci tarlada çalışıyor. İlk ve
ortaöğretimde 660 bin öğrencisi olan
Şanlıurfa'nın okula gelen öğrenci sayısının
540 bin olduğu öğrenildi.(cihan) 16 Eylül
Bir grup öğrenci, Cumhurbaşkanı Gül,
YÖK Başkanı Özcan ve ÖSYM Başkanı
Demir'in katıldığı İTÜ Akademik Yıl açılış
töreni sırasında kampus içinde protesto gösterisi yaptı. (DHA) 16 Eylül
İzmir'in Buca ilçesindeki 30 Ağustos
İlköğretim Okulu binasının, Deprem
Yönetmeliği uyarınca yıkılarak yeniden
yapılmasına karar verildi. Bu durumda
öğrencilerin nakilleri problem oldu. Veliler,
çocuklarının servisle gitmek zorunda
kalacağını ileri sürerek parasının devlet
tarafından karşılanmasını istedi. Bu sebeple
okulun bahçesinde toplanan yaklaşık 300
veli, Müdür Ayhan Uyanık'tan bilgi almaya
çalıştı. (cihan) 26 Ağustos
2001 yılında kapatılan ilahiyat meslek yüksekokulu öğrencileri, ön lisans başarı
puanları YÖK'e bildirilmeyince mağdur
oldu. (zaman) 19 Eylül
Mersin'in Erdemli ilçesinin Limonlu
beldesindeki Erdemli ODTÜ Geliştirme
Vakfı İlköğretim Okulu'nun "kıyı kenar
çizgisi" ihlali olduğu gerekçesiyle
yıkılmasına karar verildi. (bianet) 26
Ağustos
Sivas Tuzlugöl Mahallesinde M.P. ve G.P.
çiftinin tek çocuğu olan Aykut P. (11), yeni
eğitim-öğretim yılının ilk gününde, 155
Polis İmdat hattını arayarak ailesinin kendisini okula göndermediğini belirterek
yardım istedi. (zaman) 19 Eylül
EYLÜL
Uşak Atatürk İlköğretim Okulu 7’nci sınıf
öğrencisi olan ve yüzde 80 oranında bedensel engeli bulunan Murat Kaya’nın, yaş
sınırı nedeniyle okuluyla ilişiği kesildi. İşçi
emeklisi baba ve ev hanımı anne, okulun
Doğu ve Güneydoğu illerinden gelen
mevsimlik tarım işçilerinin çocukları için
Ankara'nın Polatlı ilçesine bağlı Sarıoba
köyünde oluşturulan çadır okulda ders zili
çaldı. (cihan) 19 Eylül
Milas’ta son günlerde sık sık kamuoyunda
eleştiri konusu olan taşımalı sistemde
eğitim alan öğrencilerin servislerinin halen
ihale edilmemesi velilerde huzursuzluk
yaratırken, Ören’de yaşanılan kaza velileri
haklı çıkardı. Ören’de taşımalı sistemde
eğitim gören öğrencilerin servislerinin ihale
edilmemesi üzerine öğrencilerin birçoğu
kendi imkânlarıyla okula giderken, bir
vatandaş tarafından okula götürülen
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 263
Samsun'un Terme ilçesi'nde öğrenci servisi
ile otomobilin çarpışması sonucu 16'sı
öğrenci 20 kişi yaralandı. (DHA) 23 Eylül
İstanbul Bağcılar'da akşam yemeğinde
yedikleri yemekten zehirlenen 42 ana sınıf
öğrencisi mide bulantısı ve kusma
şikayetiyle çevredeki hastanelere kaldırıldı.
Çocukların hayati tehlikelerinin bulunmadığı
öğrenildi. (haber365.com) 28 Eylül
Bodrum'un
Turgutreis
Beldesi'nde,
çocuklarının okula gidiş-gelişlerinde yolda
can güvenliklerinin olmadığını ileri süren
bir grup veli, Vedat Türkmen İlköğretim
Okulu önünde eylem yaptı. (DHA) 29 Eylül
Bursa'da Uludağ Üniversitesi'nin (UÜ)
2011-2012 Akademik Yılı açılış törenine
katılan Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç'ı
protesto etmek isteyen 16 öğrenci gözaltına
alındı. (Milliyet) 29 Eylül
Giresun Bulancak İncili Köyü'nde yedikleri
yemekten zehirlenen 23 öğrenci hastaneye
kaldırıldı. 29 Eylül Perşembe günü,
öğrenciler okulda yedikleri yemek sonrası
bulantı kusma gibi şikâyetleri olduğunu
söylemelerinin ardından, öğretmenler ve
öğrenci velileri tarafından Bulancak Devlet
Hastanesine kaldırıldı. (yenitirebolu.com)
30 Eylül
EKİM
Van'ın bir ilköğretim okulunda eğitim gören
45 öğrenci, yedikleri yemekten zehirlendi.
Alınan bilgiye göre, kent merkezine bağlı
Kasımoğlu köyündeki taşımalı eğitim
kapsamında hizmet veren ilköğretim okulunda öğle yemeği yiyen öğrencilerde, baş
dönmesi, karın ağrısı ve mide bulantısı
şikayeti başladı. (medyavan.com) 12 Ekim
Zonguldak'ın Ereğli ilçesinde öğle saatlerinde bir pastanede satılan tavuk dönerden
yiyen 39 öğrenci zehirlendi. (demirmedya.net) 14 Ekim
Dersim Liseli Öğrenci Birliği zorunlu din
dersine karşı günlerdir çalışmasını
yürüttüğü boykot çalışması bugün yapılan
yürüyüşle sonlandırdı. Liselerde sınıflar boş
kaldı. (ANF) 14 Ekim
Çorum İdare Mahkemesi, öğrencilere yönelik disiplin cezaları konusunda bir ilke imza
attı. Mahkeme, pankartlı eylem yaptığı için
3 gün okuldan uzaklaştırılan ve davranış
notu 20 puan düşürülen İbrahim Top'un
ailesinin disiplin cezasına itirazını haklı
buldu. (sabah) 10 Ekim
Başbakan Erdoğan'ın İÜ'ye gelmesinden
önce ve geldikten sonra gösteri yapmak
isteyen 35 öğrenciyle, Erdoğan'ın üniversiteden ayrılışı sırasında Şehzadebaşı'nda
makam aracının önüne atlamak isteyen bir
kişi gözaltına alındı. Üç öğrencinin cebinden yumurta çıktı. Bir grup öğrenci de
Erdoğan'a destek verdi. Erdoğan, salondayken Gençlik Federasyonu üyesi 14 kişi
pankart açarak parasız eğitim ve füze
kalkanı protestosu yaptı. (Sabah) 13 Ekim
Subay olma hayaliyle yıllarca askeri
okullarda okuyan Mehmet Münevver,
sağlık sorunu bulunduğu gerekçesiyle atıldı.
Münevver, daha sonra askere çağrıldı.
(memurlar.biz) 14 Ekim
Şanlıurfa Göl İlk Öğretim Okulu öğrencileri
okulun kantininden aldıkları bir bisküviyi
yemeleri sonucu 20 öğrenci zehirlendi. Zehirlenen 20 öğrenci okul öğretmenleri
tarafından fark edilmesi sonucu hastaneye
kaldırılırken okul kantin görevlisi M.A (43)
isimli şahıs okul görevlilerin polis ekiplerine bildirmesi üzerine gözaltına alındı. (sanliurfa.com) 16 Ekim
Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan'ın da
katıldığı Mersin Üniversitesi akademik yıl
açılış töreninde polise direndikleri iddia
edilen 6 öğrencinin gözaltına alındığı
bildirildi. (cnnturk.com) 17 Ekim
Muğla'da evlere yapılan baskınlarda
gözaltına alınan 13 öğrenciden 5'i
tutuklandı. Muğla, İzmir, Mardin,
Diyarbakır ve Tatvan'da 18 Ekim’de evlerine yapılan baskınlarla gözaltına alınarak
Muğla'ya getirilen 13 öğrenciden biri emniyetteki işlemlerinin ardından serbest
bırakılırken, 12 kişi ise Muğla Cumhuriyet
263
Eğitim Hakkı
öğrencilerin bulunduğu araç otobüs ile
çarpışarak kaza yaptı. Meydana gelen
kazada 8’i öğrenci 9 kişi yaralandı. (gazeteguneyege.com) 22 Eylül
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 264
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
264
Savcılığı'na sevk edildi. Önceki gün
öğlenden sonra savcılığa çıkarılan 12
öğrenci, buradaki ifadelerinin ardından
tutuklanmaları talebiyle nöbetçi mahkemeye sevk edildi. Geç saatlere kadar süren
yargılama sonucunda 7 öğrenci serbest
bırakılırken, Ahmet Dündar Eren, Berna
Çelebi, Zafer Altürk, Vecdi Çoban ve Ömer
Filitoğlu "Örgüt üyeliği" iddiasıyla
tutuklandı. (Evrensel) 21 Ekim
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi'nde kentte
yaşanan 7.2'lik depremin ardından eğitime
bir hafta ara verildi. (A Haber) 23 Ekim
Hatay'ın Reyhanlı ilçesinden Antakya'ya
öğrenci taşıyan Yusuf Karagülle (48) yönetimindeki 31 M 5539 plakalı servis
minibüsü sağ arka lastiğinin patlaması nedeniyle Üzümdalı Köyü yol kavşağında
kontrolden çıkarak şarampole yuvarlandı. 9
öğrenci yaralandı. (haber7) 25 Ekim
Kars Sarıkamış'ta öğrencileri taşıyan servis
minibüsü, önünde seyreden taş yüklü TIR'a
çarptı. Minibüsün sağ bölümünün
paramparça olduğu kazada, yaşları 13 ile 16
arasında 8 öğrenci hayatını kaybederken, 19
öğrenci de yaralandı. (Yeni Şafak) 25 Ekim
Hopa davasının tutuklu sanıkları önceki
gün tahliye edilirken Hopa Meslek Yüksekokulu'nu basan polis öğrencileri
gözaltına almak istedi. Çıkan olaylarda 2
öğrenci yaralanarak hastaneye kaldırıldı, 11
öğrenci de gözaltına alındı. (Cumhuriyet)
26 Ekim
KASIM
Diyarbakır'ın Hazro İlçesi'nde, öğrencileri
taşıyan servis minibüsünün devrilmesi
sonucu meydana gelen kazada, 2 öğrenci
öldü, 9 öğrenci yaralandı. (DHA) 1 Kasım
Bursa, Osmangazi İlçesi Adnan Menderes
Mahallesi Okul Yolu Caddesi üzerinde bulunan Türkiye Kömür İşletmeleri
İlköğretim Okulu yanında bir firma
tarafından yapılan alışveriş merkezi
inşaatında kullanılan tonlarca ağırlığındaki
malzemeler, okul bahçesinde tenefüse çıkan
öğrencilerin, çocuklarını okula götürüp ge-
tiren velilerin üzerinden geçirilerek
taşınıyor. (ntvmsnbc) 22 Kasım
Milli Eğitim Bakanlığı, sadece deprem bölgesi olan Van ilinde okulların açılmasının 5
Aralık 2011'e ertelendiğini bildirdi. (Sabah)
10 Kasım
TKP'li Öğrenciler, Türkiye'de tutuklu bulunan 500'e yakın öğrenciye ve tutuklu bulunan yoldaşları Cüneyt Çakır'a destek
amacıyla bir gazete çıkardılar. Gazetede
Cüneyt'in dostlarının yanı sıra birçok kurum
ve kuruluşun mesajları yer alırken, 9
Aralık'ta Ankara'daki Adliye buluşmasına
çağrı yer alıyor. (oda tv) 28 Kasım
Polis tarafından İzmit, Derince, Körfez ve
Başiskele ilçelerinde düzenlenen operasyonlarda gözaltına alınan 21 öğrenci emniyetteki işlemlerinin ardından adliye sevk
edildi. Gözaltına alınan 21 öğrenciden 8`i
emniyette serbest bırakılırken, 13 öğrenci
adliyeye sevk edildi. Mahkemeye çıkarılan
13 öğrenciden biri serbest bırakılırken, 12
öğrencisi ise PKK propagandası yaptıkları,
suç ve suçluyu övdükleri gerekçesiyle
tutuklandı. (ilkha) 25 Kasım
Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD),
YÖK'ün 30. kuruluş yıldönümünde
açıkladıkları raporda, Türkiye cezaevlerinde 281 tutuklu öğrencinin tespit
edildiğini, gerçek sayının ise 500'den fazla
olduğunu açıkladı. (cnn turk) 5 Kasım
Şanlıurfa'da, öğrencileri taşıyan minibüs ile
otomobilin çarpışması sonucu meydana
gelen kazada 10'u öğrenci 11 kişi yaralandı.
Can pazarının yaşandığı kaza sonrası büyük
korku yaşayan öğrenciler, gözyaşlarına
boğuldu. (DHA) 21 Kasım
İstanbul Bahçelievler'de 20 öğrenci,
okullarının yakınındaki bir marketten
aldıkları kimyasal oyun malzemesinden zehirlendi. (Sabah) 22 Kasım
Kocaeli'nde polis tarafından İzmit, Derince,
Körfez ve Başiskele ilçelerinde düzenlenen
operasyonlarda gözaltına alınan 21 öğrenci
emniyetteki işlemlerinin ardından adliye
sevk edildi. Gözaltına alınan 21 öğrenciden
8`i emniyette serbest bırakılırken, 13
öğrenci adliyeye sevk edildi. Mahkemeye
çıkarılan 13 öğrenciden biri serbest
bırakılırken, 12 öğrencisi ise PKK
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 265
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ)
öğrencileri, geçtiğimiz günlerde kampüste
kendilerine yönelik saldırıyı protesto etmek
için gösteri düzenledi. Jandarma ve üniversitenin özel güvenlikçileri, gösteri sırasında
geniş önlem aldı. (DHA) 29 Kasım
Ankara’da dün Orta Doğu teknik Üniversitesi’ne (ODTÜ) gelen YÖK Başkanı
Yusuf Ziya Özcan, öğrenciler tarafından
protesto edildi. (Milliyet) 29 Kasım
Kars'ta Sabancı Kız Yurdu yemekhanesinde
akşam yemeğinden zehirlenen 50 kız
öğrenci hastanelere başvurdu. (taraf04.net)
30 Kasım
İzmit'te NATO'nun 'Füze Kalkanı'nı
protesto eden 17 arkadaşlarının gözaltına
alınmasına tepki gösteren 11 lise öğrencisi
polis ve zabıtalar tarafından yaka paça
gözaltına alındı. (sol) 30 Kasım
ARALIK
Giresun'un Güce ilçesinde bir öğretmen ve
8 öğrenci, okulda yakılan kömür sobadan
sızan gazından zehirlendi. (cihan) 1 Aralık
Mardin'in Derik İlçesi Atlı Köyü Kızlar
Mezrası'nda Adal ve Özen aşiretleri
arasında çıkan silahlı kavgada, 3 kişinin
ölümü 4 kişinin yaralanmasının ardından
başlayan ve 1.5 yıldır süren kan davası barış
yemeğiyle son buldu. Kan davası yüzünden
5'inci sınıftan sonra okula gidemeyen 52
öğrenci de yeniden okula başlayacak. (AA)
5 Aralık
“THKP/C Direniş Hareketi” terör örgütü
üyesi oldukları iddia edilen 6'sı üniversite
öğrencisi toplam 7 kişi Ankara, Bolu, Denizli ve Eskişehir'de düzenlenen operasyonla
göz altına alındı. (boludetay.com) 5 Aralık
Kocaeli'de NATO'nun füze kalkanı projesini protesto ederek bir avukatlık bürosuna pankart asan iki öğrenci "Örgüt adına
konut dokunulmazlığını ihlal etmek"
iddiasıyla tutuklandı. (ETHA) 6 Aralık
Ankara'nın Polatlı ilçesinde öğrencileri
taşıyan yolcu otobüsünün devrilmesi
sonucu 1 öğrenci öldü. Kazada çok sayıda
öğrencinin yaralandığı bildirildi. (Akşam)
8 Aralık
Anadolu Üniversitesi'nde gerçekleştirilecek
MÜSİAD'ın toplantısına katılmak ve
protesto etmek isteyen Gençler Meydana
İnisiyatifi üyeleri kongre merkezi önünde
özel güvenlik tarafından engellendi ve darp
edilerek gözaltına alındı. (radikal) 10 Aralık
Bilecik'te 160 ilköğretim öğrencisi yedikleri
tost ve ayrandan zehirlendi. (haber365.com)
17 Aralık
Diyarbakır'da gözaltına alınan ve Erzincan'a
götürülen Dicle Üniversitesi öğrencileri
Yeliz Yorgun Bektaşoğlu ve Bışar Bilen,
emniyetteki işlemlerinin ardından Erzurum
Özel Yetkili Cumhuriyet Savcılığı'na sevk
edildi. İki öğrenci ifadelerinin ardından tutuklanma talebiyle nöbetçi mahkemeye
gönderildi. İki öğrenci, "örgüte yardım" ettikleri iddiasıyla tutuklandı. Bu arada aynı
operasyonda gözaltına alınan 5 öğrenci de
Erzincan Emniyet Müdürlüğü'nde tutuluyor. (DİHA) 21 Aralık
Afyonkarahisar Çay Kız Meslek Lisesi pansiyonunda kalan 160 öğrenciden 57'si, mide
bulantısı ve kusma şikayeti yaşayınca ambulanslarla Çay Devlet Hastanesine
kaldırıldı. Öğrencilerden 7'si buradaki müdahalenin ardından Afyonkarahisar Devlet
Hastanesine sevk edildi. Yemeklerden numune alındığı, öğrencilerin sağlık durumunun iyi olduğu bildirildi. (AA) 22 Aralık
Gebze ilçesinde Adem Yavuz İlköğretim
Okulu Aile Birliği'nin düzenlemiş olduğu
kermeste yemek yiyen 50'den fazla öğrenci
zehirlendi. (gazetekocaeli.com) 22 Aralık
Mardin'in Dargeçit İlçesi'nde polis dün
akşamdan bu yana bir çok eve baskın
düzenledi. Yaşları 12 ile 17 arasında değişen
15 öğrencinin, çeşitli tarihlerde yapılan
protesto etkinliklerine ve ilçeye getirilen
HPG'lilerin cenaze törenine katıldıkları
gerekçesiyle gözaltına alındığı belirtildi.
Gözaltına alınan öğrencilerin Dargeçit İlçe
Emniyet
Müdürlüğü'nde
tutulduğu
öğrenildi. (yuksekovahaber.com) 26 Aralık
Gümüşhane’de, özel bir kız yurdunda kalan
265
Eğitim Hakkı
propagandası yaptıkları, suç ve suçluyu
övdükleri
gerekçesiyle
tutuklandı.
(İLKHA) 25 Kasım
266
32 üniversite öğrencisi zehirlendi. (aktifhaber.com) 29 Aralık
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 266
Uludere'nin Ortasu (Roboski) Köyü'nde
gerçekleştirilen bombardıman sonucu 35
köylünün katledilmesini protesto etmek
isteyen Dicle Üniversitesinte okuyan 30
üniversite öğrencisi gözaltına alındı. (ANF)
30 Aralık
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 267
ENGELLİ HAKLARI
OCAK
ŞUBAT
Türkiye Sakatları Koruma Vakfı’na ait üç
katlı binanın satılmak istenmesi, burayı kullanan Türkiye Sakatlar Derneği Adana
Şubesi’ni zor durumda bıraktı. Karara tepki
gösteren Türkiye Sakatlar Derneği Adana
Şubesi, binanın kapısına “Bu bina içindeki
sakatlarla birlikte satılıktır. Müracaat:
Türkiye Sakatlar Koruma Vakfı/Ankara”
yazılı pankart astı. (Evrensel) 2 Ocak
Normal çocuklara din dersinin zorunlu
oluşunun tartışıldığı bir dönemde Milli
Eğitim Bakanlığı otistik çocuklara da din
kültürü ve ahlak bilgisi dersini zorunlu hale
getirdi. Kasım ayında gelen bir genelge ile
otistik çocuklara da din dersi vermeye
başlayan öğretmenler, hem bu kararının
uygulanmasının mümkün olmadığını
söylüyorlar, hem de bu çocukların en fazla
ihtiyaç duyduğu beden eğitimi dersinin
saatinden çalınmasına tepkililer. (Evrensel)
7 Şubat
Ordu’da, şehirde kendileri için yaşanabilir
bir ortam sağlanmasını isteyen engelliler,
Tahıl Pazarı’ndan PTT önüne kadar engelli
araçlarıyla yürüyüş yaptı. PTT girişindeki
engelli rampasından çıkamadıklarını belirten engelliler rampadan çıkma
uygulaması yaptılar. Ancak motorlu engelli
aracıyla da çıkmayı başaramadılar.
(Evrensel) 24 Ocak
Balıkesir´in Edremit ilçesinde oturan 65
yaşındaki Sulhattin Fırat, tekerlekli sandalyeye mahkum kızı Nurcan Fırat’ın okuluna
rahat gidip gelebilmesi için akülü araba istiyor. (Evrensel) 26 Ocak
Bir grup engelli, Meclis'te görüşülen 'Torba
Tasarı'dan engellilere yönelik tasarının 64.
maddesinin, özürlülerin aleyhine ayrımcılık
oluşturduğunu ve tasarıdan çıkarılması için
eylem yaptı. (Zaman) 6 Ocak
Kağıthane'de bir gecekonduda çıkan
yangında zihinsel engelli kadın yana-rak
hayatını kaybetti. Yalnız yaşadığı öğrenilen
yaşlı kadının ısınmak için yaktığı ateşin
yangına sebep olduğu iddia ediliyor.
(Zaman) 12 Ocak
Altınokta Körler Derneği İstanbul Şube
Başkanı Murat Demirok, İstanbul'da 40 bin
görme engelli insanının yaşadığını, bunlardan 38 bininin evden dışarı çıkamadığını
söyledi. (Zaman) 12 Ocak
Hakkari’nin Çukurca ilçesine bağlı Çığlı
(Aşût) köyünde ikamet eden 18 nüfuslu
Ediş ailesinin engelli olan üç çocuğuna devlet önce aylık maaş bağladı, şimdi de verilen paraları geri istiyor. (Evrensel) 1 Şubat
Doğuştan zihinsel ve bedensel engelli
Sevda Sönmez (26), 5 gündür hastane koridorunda yatıp kalkıyor. Dicle Üniversitesi'nden İstanbul Çapa Tıp Fakültesi'ne sevk
edilen Sönmez'in tedavisi, randevusu
olmadığı gerekçesiyle 4 Mayıs'a ertelendi.
Maddi imkânsızlıktan memleketine dönemeyen talihsiz kız 'belki bir çare bulunur'
umuduyla hastanede sabahlıyor. (Zaman) 6
Şubat
MART
Engelli kartını almak için başvurduğu Batman Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü'nde
görevli personelin "Sen Ermeni'sin
kimliğinde Hıristiyan yazıyor, dolayısıyla
sana engelli kartını veremeyeceğiz"
şeklindeki ırkçı sözlerine maruz kalan Ermeni yurttaş Cevat Sinet, iç hukukta sonuç
alamayınca Türkiye'yi AİHM'e şikayet et-
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 268
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
268
meye hazırlanıyor. (Evrensel) 14 Mart
Balıkesir'de 70 yaşındaki baba Hüseyin
Erden, zihinsel engelli kızını sopayla
döverek öldürdüğü iddiasıyla gözaltına
alındı. Cinayet, babanın kızını dövüp evden
çıktıktan sonra karıştığı bir bıçakla adam
yaralama olayı nedeniyle gözaltına alınması
sonucu ortaya çıktı. (Zaman) 7 Mart
İzmir'in Karabağlar ilçesinde, elektrikli
sobadan çıktığı tahmin edilen yangında zihinsel engelli kızıyla yaşayan görme engelli
Kamil Alpan (88) hayatını kaybetti.
(Zaman) 14 Mart
Eviyle ilgilenmediği için eşinden boşa-nan
yüzde 50 özürlü Yeter Aycan, iki çocuğuyla
yaşam mücadelesi veriyor. Engelli olduğu
için devletten 3 ayda bir 500 TL yardım
alan Aycan, zorunlu ihtiyaçlarını bu parayla
karşılıyor. 5 aydır oturduğu evin kirasını
veremediğini dile getiren Aycan, hayırsever
vatandaşların kendisine yardım eli
uzatmasını bekliyor. (Zaman) 21 Mart
Kırşehir Sevgi Evleri Çocuk Yuvası'nda
bakıcı tarafından dövülen 6 yaşındaki kız
çocuğu hastaneye kaldırıldı. (Zaman) 24
Mart
Adana'da, doktorların kendisine özürlü
rapor vermediğini öne süren felçli genç, bu
nedenle iş bulamadığını öne sürerek eşi ve
iki çocuğu ile valilik önünde protesto
eylemi yaptı. (Zaman) 31 Mart
NİSAN
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), engellilerin kurumdan 3 ayda bir aldığı
muhtaçlık yardımını, üzerlerine engelli otomobili bulunduğu gerekçesiyle kesti.
(Zaman) 24 Nisan
Diyarbakır Askeri Hastanesi, yüzde 80 zihinsel özürlü gence 'askerlik yapabilir' raporu verdi. (Zaman) 20 Nisan
Malatya'da, üzerine sıcak su döküldükten
sonra hastaneye götürülmediği öne sürülen
7 yaşındaki zihinsel engelli çocuk hayatını
kaybetti. Olayın ardından Sülü ailesinin 18
ve 23 yaşındaki diğer özürlü fertleri,
Malatya Sosyal Hizmetler Müdürlüğü
tarafından koruma altına alındı. (Zaman) 18
Nisan
MAYIS
Halkevleri Engelli Hakları Atölyesi 17
Mayıs Salı günü Taksim Meydanı'nda
toplanarak bakan Akdağ’ın istifasını istedi.
“Görmediğin halde sana iş vermişiz, mütahitte de (taşeron) çalışmaya devam edeceksin” sözleriyle AKP’nin engellilere
yönelik ikiyüzlü politikalarını bir kez daha
gösteren
sağlık
bakanı
Taksim
Meydanı'ndan Galatasaray Lisesi önüne
yapılan yürüyüş ile protesto edildi.
(Sendika.org) 18 Mayıs
Engelli örgütleri 10-16 Mayıs Engelliler
Haftası nedeniyle İstanbul'da geniş katılımlı
bir yürüyüş ve basın toplantısı düzenlendi.
Ortak basın açıklamasını okuyan Şükrü
Boyraz, engellilerin Türkiye nüfusunun
yüzde 12’sini oluşturduğunu ve haklarına
özgürlüklerine ulaşmakta engellendiklerini
ifade etti. Hükümetin 6 yıl önce çıkarttığı
5378 sayılı yasa ile engellilerin sorunlarını
çözdüklerini iddia etse de bunun gerçeği
yansıtmadığını söyleyen Boyraz, engellilerin eğitim hakkına, ulaşım hakkına
erişmede yaşadığı zorlukları sıraladı, istihdam politikalarında görmezden gelindiklerini ifade etti. (Sendika.org) 10 Mayıs
Türkiye Sakatlar Derneği (TSD) Erzurum
Şube Başkanı Sadullah Efe, özel havayolu
şirketlerinin özürlülere bilet indirimi
uygulamasını istedi. (Zaman) 30 Mayıs
Türkiye'nin ilk engelliler insan kaynakları
ve
kariyer
web
sitesi
'engelsizkariyer.com'un isim babası
Mehmet Kızıltaş, işverenlerin engelli
kontenjanını külfet olmadan dolduracak ve
engelli gibi görünmeyen 'süper engelli'
aradıklarını ileri sürdü. (Zaman) 15 Mayıs
Her yıl milyonlarca kişinin girmek için ter
döktüğü üniversitede okuyamayacağı bir
bölüme yerleşen görme engelli Gülşah
Dilbirliği, aynı fakültenin sözel ağırlıklı bir
bölüme naklinin yapılmasını istiyor. Derslerin şekil ağırlıklı ve çizimlere dayalı olduğu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 269
HAZİRAN
Diyarbakır’ın Silvan ilçesinde ikamet eden
ve her iki gözü görmeyen 86 yaşındaki
Mehmet Zeydin, Silvan Kaymakamı’nın bir
senedir yaşlılık ve özürlü maaşını kestiği
için dilenerek geçiniyor. Zeydin, seçimlerden 10 gün önce Silvan’a gelen Tarım ve
Köy işleri Bakanı Mehmet Mehdi Eker’in
ise kendisine verdiği sözü yerine getirmesini istiyor. (ANF) 25 Haziran
CHP’nin Dersim Milletvekili Adayı
Hüseyin Aygün’ün suç duyurusu üzerine
tekerlekli sandalyesine haciz getirilen yüzde
91 felçli Ali Ağu'nun durumunu basına anlatan oğlu hakkında “hakaret” iddiasıyla
soruşturma başlatıldı. (ANF) 9 Haziran
Şırnak'ın Cizre ilçesinde felçli bir kadının
oyu, oyunu bahçede kullanınca iptal edildi.
Oğlu, salon başkanı ile görüşüp annesinin
oyunu dışarıda kullanmasını istedi. Salon
başkanı, gözetim altında oy zarflarını alıp
bahçede bulunan yaşlı kadının yanına gelerek, oyu kullandırdı. Bu sırada güvenlik
güçleri duruma müdahale ederek, şahıslar
hakkında tutanak tuttu. (Zaman) 12 Haziran
Samsun’un İlkadım ilçesindeki Necatibey
İlköğretim Okulu'na akülü tekerlekli sandalye ile gelen Ahmet Aktaş, oy kullanacağı
sandığın binanın 3. katında olduğunu
öğrenince seçim kurulu görevlilerinden
yardım istedi. Yardım çağrısına karşılık bulamayan Aktaş, ''Bundan önceki seçimde oy
kullandığımda sandık yine 3. kattaydı, ama
sandık kurulu başkanı inisiyatif kullanarak
sandığı aşağıya getirmiş ve oyumu
kullanmıştım'' dedi. (Zaman) 12 Haziran
Antalya'da yapılan Görme Engelli
Kütüphaneleri 7. Eşgüdüm Toplantısı'na
katılan görme engelli üyeler, Türkiye'deki
yayınevlerinin bastıkları bütün kitapları, ekitap şeklinde internet ortamına yüklemelerini istedi. (Zaman) 7 Haziran
TEMMUZ
CHP Kırklareli Milletvekili Turgut Dibek,
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma
Şahin’e, "Ülkemizde yasalara göre kamu
kurum ve kuruluşlarında istihdam edilmesi
gereken özürlü yurttaşlarımızın sayısı kaç
olmalıdır? Bu kadrolardan kaçı ve hangi kurumlardakiler boştur?" diye sordu. (milliyet) 27 Temmuz
Adıyaman'ın Samsat ilçesinde sulama
kanalına düşen zihinsel engelli bir çocuk,
vatandaşlar tarafından kurtarılarak hastaneye kaldırıldı. (İHA) 2 Temmuz
İzmir'in Bornova İlçesi'nde, bedensel engelli 7 yaşındaki Yiğit Koçak, 3'üncü kattaki
evlerinin oturma odasının penceresinden
düşerek yaşamını yitirdi. (DHA) 5 Temmuz
Adıyaman’da Atatürk Bulvarı üzerinde
karşıdan karşıya geçmek isteyen ve engelli
olduğu öğrenilen engelli Ramazan Gülbeyaz (67) aracın çarpması sonucu hayatını
kaybetti. (İHA) 10 Temmuz
AĞUSTOS
Özürlülerin Türkiye'de ve dünyada hakları
en çok gasp edilen ve hakları anlatılmayan
grup olduğunu söyleyen Canda Özür
Olmaz Derneği Başkanı Mustafa Öztürk,
Türkiye nüfusunun yüzde 12,29'unun yani
yaklaşık 8,5 milyon kişinin özürlü
olduğunu anımsattı. Öztürk, engelli nüfusunun yüzde 64'ünün okuma bilmediğini,
yüzde 26'sının lise ve dengi okuldan ve
sadece yüzde 0,2'sinin üniversiteden mezun
olduğunu belirtti. (radikal) 11
Engelli örgütleri, Halkevi Engelli Hakları
Atölyesi eylemcisi görme engelli Mahmut
Keçeci’nin belediyenin ihmali sonucu
yaralanmasına tepkilerini metroda gösterdi.
Engelliler engelsiz ulaşımın hak olduğunu
ifade edip belediyeyi göreve çağırdı. (sol)
22
Sinop'un Dikmen İlçesi'nde sobadan
sıçrayan kıvılcım nedeniyle iki katlı ahşap
evde çıkan yangında, zihinsel engelli 19
269
Engelli Hakları
için amaların okumasının zor olduğu bir
bölümü yanlışlıkla tercih ettiğini belirten
Gülşah Dilbirliği, şimdiye kadar sürdürdüğü
nakil taleplerinin olumlu sonuçlanmadığını
söylüyor. (Zaman) 11 Mayıs
270
yaşındaki Ayhan Gevil, yanarak hayatını
kaybetti. (DHA) 13 Ağustos
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 270
Balıkesir'in İvrindi ilçesinde işitme engelli
bir genç kızın kaybolduğu bildirildi.
Kayapa beldesinde ikamet eden Rukiye
Akkoç isimli sağır ve dilsiz kızdan 2 gündür
haber alamayan ailesi endişe içinde bekliyor. Jandarma ve polis 22 yaşındaki kayıp
genç kızı arıyor. (star) 20 Ağustos
Osmaniye'de, 14 yaşındaki zihinsel engelli
Metin Akrep'ten altı gündür haber alamayan
ailesi kayıp başvurusunda bulundu. (AA)
13 Ağustos
Adıyaman'da zihinsel engelli olduğu
öğrenilen 17 yaşındaki Sinan Behiş,
damdan düştü. (İHA) 10 Ağustos
EYLÜL
Uşak Atatürk İlköğretim Okulu 7’nci sınıf
öğrencisi olan ve yüzde 80 oranında bedensel engeli bulunan Murat Kaya’nın, yaş
sınırı nedeniyle okuluyla ilişiği kesildi. İşçi
emeklisi baba ve ev hanımı anne, okulun
kararı karşısında şok oldu. İl Milli Eğitim
Müdürü Recep Düzgün, yönetmelik
uyarınca ilişik kesildiğini, öğrencinin
dışarıdan ilköğretimi bitirebileceğini belirtirken, Eğitim-Sen Uşak Şube Müdürü
Deniz Ertunç, kanun ve yönetmeliklerde
değişiklik yapılması gerektiğini söyledi.
(kahve.biz) 10 Eylül
Muş Bedensel Engelliler Derneği Başkanı
Bedri Korkmaz, şehir merkezinde engellilerin arabalarını park edecek yer
bulamadığını belirterek, engelliler için özel
araç park yeri yapılması gerektiğini söyledi.
(AA) 6 Eylül
Diyarbakır’ın Çınar ilçesinde engelli genç
Metin Arslan polis tarafından gözaltına
alındı. Arslan ve ailesi, Arslan’ın gözaltında
işkence gördüğünü belirtti. (ANF) 10 Eylül
Adana merkez Seyhan İlçesi Şakirpaşa
Semti’nde ikamet eden ve Ramazan
Bayramı’nın birinci günü bakkala
gideceğini söyleyen zihinsel engelli 20
yaşındaki Sezer Akar’ın kayıp olduğu
kaydedildi (evrensel) 3 Eylül
Sivas Kılavuz Mahallesi'nde zihinsel engellilerin kaldığı 5 katlı özel bakımevinin
ikinci katındaki bir odada yangın çıktı. (hürriyet) 17 Eylül
Antalya’nın Muratpaşa İlçesi’nde oturan ev
kadını 54 yaşındaki Narşah Ortakalaycı,
geçirdiği trafik kazası sonrası yürüyemeyen
oğlu 27 yaşındaki Barbaros Hayrettin’e
akülü araba alabilmek için çöplerden plastik
mavi kapak toplamaya başladı. Ortakalaycı,
"Bu araba benim çocuğumun eli ayağı olacak" dedi. (milliyet) 23 Eylül
Ordu'nun Fatsa ilçesi Dereüstü mevkiinde
yürüyemediği için 2 aydır 3 tekerlekli
özürlü arabası kullanan Fikri Tek (56), seyir
halindeyken aracıyla dereye yuvarlanarak
hayatını kaybetti. (haberexen.com) 23 Eylül
Şanlıurfa merkezli 5 il ve 10 ilçede yapılan
operasyonda engelli çocukların özür oranını
yükselterek rehabilitasyon merkezlerine
kayıt yaptırmalarını sağlayan 30 şüpheli
gözaltına alındı. (haber7.com) 23 Eylül
Kahramanmaraş'ta trafik ekipleri, dolmuş
durağında bekleyen bedensel engelli kadını
halk otobüsüne almayan sürücüye ceza
kesti. (ensonhaber.com) 26 Eylül
EKİM
Kütahya'nın Simav ilçesinde, yere düşüp
başını taşa çarpan 19 yaşındaki engelli
genç, hayatını kaybetti. (AA) 12 Ekim
AA muhabirinin aldığı bilgiye göre, İş Kanunu'nun ilgili maddesine göre kamuda her
50 işçi için yüzde 4, özel sektörde ise yine
her 50 işçi için yüzde 3 oranında engelli
personel çalıştırma zorunluluğuna uymayan
işletmelere para cezası uygulanıyor.
Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) görevlilerince
yapılan denetimler sırasında engelli
istihdamına yönlendirilen firma sahipleri,
uyarılara rağmen istihdam sağlamamaları
durumunda çalıştırmadıkları her personel
için bin 672 lira ceza ödüyor. (AA) 29 Ekim
Bursa
Valiliği'nde,
Cumhuriyetin
kuruluşunun 88'nci yıldönümü nedeniyle
tebriklerin kabul edildiği törenlere, tekerlekli sandalye ile gelen kas hastası Can
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 271
KASIM
Zonguldak'ta yasa gereği zorunlu olan
oranda engelli çalıştırmayan 3 fabrikanın
sahibine 1 milyon 817 bin lira ceza
uygulandı. (AA) 29 Kasım
Samsun`un Çarşamba ilçesinde deniz
kenarında giysileri bulunan zihinsel ve
görme engelli bir genç, arama çalışmalarına
rağmen 5 gündür bulunamadı. (engelsiz
gazete) 9 Kasım
Sakarya'nın Akyazı ilçesinin Küçücek mahallesi'nde 3 kişinin yaşadığı evde elektrik
kontağından çıkan yangında 30 yaşlarındaki
zihinsel engelli Ahmet Yıldız ile babası
Katip Yıldız zehirlenerek öldü. (DHA) 26
Kasım
Erciş'in Çelebibağ beldesinde 7 yaşındaki
bedensel engelli Deniz Olgun, naylon
çadırda yakalandığı hastalıktan hayatını
kaybetti. Van ve Erciş ilçesinde 604 kişinin
öldüğü depremin yaraları sarılmaya
çalışılırken erken bastıran soğuk bir
çocuğun ölümüne sebep oldu. (DHA) 13
Kasım
ARALIK
Mersin'de meydana gelen ev yangınında
dumandan zehirlenen zihinsel engelli genç
(Murat Önal) 18 hayatını kaybetti. (AA) 28
Aralık
Nevşehir'de zihinsel engelli olduğu belirtilen 19 yaşındaki genç kıza cinsel tacizde
bulunduğu iddia edilen M.D.(39) çıkarıldığı
mahkeme tarafından tutuklanarak cezaevine gönderildi. (sabah) 24 Aralık
271
Engelli Hakları
Ahmet Vural, binada asansör olmayınca zor
anlar yaşadı. (DHA) 29 Ekim
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 273
SOSYAL POLİTİKA VE YARDIMLAR
OCAK
Urfa’da öğrenciler için annelerine verilen
25 TL ‘Şartlı Nakit Transferi’, kadınlar için
işkenceye dönüştü. Bebekleri ile 25 TL’lik
yardımı almaya gelen bini aşkın kadın, metrelerce kuyruk oluştururken, zaman zaman
izdiham yaşandı. (Evrensel) 12 Ocak
Diyarbakır’ın Bismil İlçesi’nde, öğ-renciler
için ‘Şartlı Nakit Transferi’ kap-samında
verilen 25 TL izdihama neden oldu. Çok
sayıda kadın soğuk hava şartlarına rağmen
küçük çocuklarıyla saatlerce kuyrukta beklemek zorunda kaldı. (Evrensel) 19 Ocak
Van Belediyesi’nde AKP’li Burhan
Yenigün dönemine ait yolsuzluk dosyaları
incelendikçe vurgunun büyüklüğü ortaya
çıkıyor. İncelenen Mavi Kent AŞ’nin 2005
yılı kayıt ve belgelerine göre ‘Yoksullara
yardım’ adı altında bazı market, işletme ve
kişilere binlerce lira ödeme yapılmış. Raporlara göre zırhlı araç alımından, tanıtım
etkinliklerine, neyin danışmanlığını yaptığı
belli olmayan kişilere binlerce TL
danışmanlık ücreti ödenmesine kadar harcanan paraların tamamı usulsüz olarak
kullanılmış. (Evrensel) 7 Ocak
ŞUBAT
Esenyurt’un Saadetdere Mahallesi’nde bir
fırın, bir gün önceden kalan bayat ekmekleri
bedava dağıtıyor. Her gün fırının önünde
ciddi kalabalıklar toplandığını belirten
işletmeci, bu işi hayır için yaptıklarını,
değişik noktalardaki şubelerinde, müşterilerinden kalan bayat ekmekleri toplayarak
3 yıldan fazla bir süredir bayat ekmekleri
bedava olarak insanlara dağıttıklarını belirten işletme sahibi şu bilgileri verdi: İlk za-
manlar çok küçük bir topluluktu bu ekmekleri almaya gelenler, daha sonraları bugünlere gelince sizin de görmüş olduğunuz gibi
kalabalıklaştı. Esenyurt’un hatta Avcılar’ın
yakın mahallelerinden gelenler var.”
(Evrensel) 25 Şubat
MART
2010 yılı içinde kış aylarının başlaması ile
birlikte, Ankara'da sokakta kalan ve evsiz
olan kişilerin geçici olarak kalabilecekleri
barınaklar açılması fikrinden yola çıkılarak
Ankara Valiliği Sosyal Yardımlaşma ve
Dayanışma Vakfı tarafından hazırlanan ve
15.11.2010 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanan "Kimsesizlerin Kimsesi
Olma Projesi"nden bugüne kadar 670 kişi
faydalandı. (sydgm.gov.tr)
Ailevi, ekonomik ya da ruhsal nedenlerle
sokakta yaşamaya başlayan; parkları,
bahçeleri, köprü altlarını, kaldırımları ve
bankamatikleri kendine mesken edinen “evsizler”, İzmir Büyükşehir Belediyesi
sayesinde sıcak bir yuvaya kavuşuyor. Tüm
yıl boyunca kimsesizlere hizmet veren
İzmir Büyükşehir Belediyesi Müyesser Turfan Güçsüzler Evi’nde özellikle soğuk
havalarda tam kapasite doluluk yaşanıyor.
(Milliyet) 10 Mart
NİSAN
Şanlıurfa'nın Siverek İlçesi'nde, Şartlı Nakit
Transferi kapsamında dağıtılan eğitim
yardımından yararlanmak isteyen kadınlar
izdihama yol açtı. Kapıların açılmasıyla birlikte bir an önce içeri girmek isteyenlerin
yarattığı izdiham sırasında anneleriyle birlikte PTT'ye gelen çocuklar ezilme tehlikesi
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 274
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
274
geçirdi. Bu arada bazı kadınların kocaları
ise, PTT önünde eşlerinin paraları almasını
beklediği görüldü. Siverek'te, çok sayıda
kadın 3 ayda bir öğrenci annelerine “Şartlı
Nakil Transferi” kapsamında ödenen
paraları almak için sabah erken saatlerden
itibaren Camikebir Mahallesi'nde bulunan
PTT binası önünde kuyruğa girdi.Erkek
öğrencilere 30, kız öğrencilere ise 35 lira
ödeme yapılan yardımdan yararlanmak
isteyen kadınlar, PTT önünde mesainin
başlamasını
beklerken,
metrelerce
uzunluğunda
kuyruk
oluşturdu.
(sendikalhaber.com) 5 Nisan
Edirne'de Edirne Sosyal Yardımlaşma ve
Dayanışma Vakfı tarafından PTT
aracılığıyla yoksul ailelere dağıtılan "çocuk
parası" Saraçlar Caddesi'ndeki PTT şubesi
önünde izdiham oluşmasına neden oldu.
PTT güvenlik görevlileri izdihamı önleyebilmek için ihtiyaç sahibi yurttaşları gruplar
halinde içeri almaya başladılar. Sosyal
Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı yoksul
ailelerin çocuklarının masraflarının kısmen
de olsa karşılanması amacıyla iki ayda bir
çocuk başına 40 lira ile 50 lira arasında
değişen yardımlar dağıtıyor. (DHA) 11
Nisan
Adıyaman'da verilen eğitim yardımlarında
alışılmış görüntülerin aksine bu kez izdiham yaşanmadı. Türkiye'de yardım
dağıtımlarında genelde görülen izdihamlar
bu kez yaşanmadı. PTT şube ve acenteleri
aracılığıyla ailelere dağıtılan yardımlarda
izdihamın yerini düzenli ve sıralı dağıtım
aldı. PTT Fatih ve Bahçelievler şubelerinde
öğrenci velilerine dağıtılan eğitim
yardımlarını alan yüzlerce vatandaş sıralı
bir şekilde şubeye girerek hesaplarındaki
parayı aldılar. (haber3.com) 6 Nisan
Siirt’te dağıtılan Başbakanlık Şartlı Nakit
(ŞNT) yardımı kapsamında sağlık-eğitim
yardımını almak için önceden tespit edilip
işleme koyulan yaklaşık 6 bin ailenin büyük
çoğunluğu bugün kimlikleriyle PTT
şubesine akın etti. Yardım parasının ödenmesi sırasında izdiham oluştu. Vatandaşlar
ezilme tehlikesi geçirdi. İyi niyetle fakir
ailelere yapılan yardımlara gölge düştü. (siirtmanset.com) 6 Nisan
MAYIS
Yardıma muhtaç insanların umut kapısı
olan Muhtaçlar ile Dayanışma Derneği
Umut-Der, fakirleri sevindirmeye devam
ediyor. Kurulduğu günden bu yana gerek
gıda, gerek giyim ve gerekse de nakdi
olarak fakir ve muhtaçlara yardımda bulunan Umut-Der, Nisan ayı içerisinde
yardıma muhtaç 300 aileye giyim
yardımında bulundu. Yardımlarının devam
edeceğini söyleyen Umut-Der Genel
Saymanı Halil Gergin, fakir, fukaranın
ihtiyaçlarını gidermek için her ay
yardımlarının devam ettiklerini söyledi.
(batmanpostasigazetesi.com) 20 Mayıs
Şanlıurfa'nın Siverek İlçesi'nde, "Şartlı
Nakit Transferi" kapsamında dağıtılan
eğitim yardımından yararlanmak isteyen
kadınlar izdihama yol açtı. İzdiham nedeniyle kadınlar ve yanlarında gözyaşı
döken çocukları ezilme tehlikesi geçirdi.
(cnnturk.com) 25 Mayıs
HAZİRAN
Merkez nüfusu 450 bin olan Malatya’da,
SYDV verilerine göre en az 100 bin kişi
yardıma muhtaç durumda. SYDV ise
sadece 50 bin kişiye yardım yapabiliyor.
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı
(SYDV) Malatya İl Müdürlüğü’ne 25 bin
250 yurttaşın yardım için başvuru yaptığı,
başvuru yapanlardan sadece 12 binine
yardım yapıldığı açıklandı. (malatyayenigun.com) 1 Haziran
Hakkari'nin Geçimli köyünde, yaşayan bir
çocuk annesi Sariye Erez, günlerce aç
kaldıklarını, yardım talebinde bulunduğu
birçok yetkili kurumun ise buna seyirci
kaldığını iddia etti. Hakkari'den 35 kilometre uzaklıkta köyde, işsiz ve sakat eşi Hazım
Ölmez, 11 yaşındaki çocuğu ile birlikte
hayırsever bir vatandaşın vermiş olduğu
toprak bir evde kalan ve hiçbir geçim
kaynağı olmayan Sariye Erez'in eşi ve
çocuğunun günlerce evlerinde yiyecek
olmadığı için aç kaldıkları belirtildi.
Hakkari'ye gelerek içinde bulunduğu du-
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 275
TEMMUZ
Kimse Yok Mu Derneği Genel Başkanı
Ünal Öztürk, bu yıl cep telefonu mesajıyla
yoksula yardım edilmesini sağlayacaklarını
belirterek, "Bir iftar bedeli 5 lira, bir kumanya 60 lira olacak. Hayırsever
vatandaşlarımız ’kumanya’ yazıp 5777’ye
gönderdiği SMS sayısı kadar iftar ya da kumanya bağışı yapabilecekler" dedi. (milliyet) 20 Temmuz
AĞUSTOS
Afyonkarahisar Valiliği Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’ndaki yolsuzluk
operasyonunun çapı genişletildi. Vakıf
Müdürü’nün tutuklanıp cezaevine konulmasının ardından Vakıf’ta görev yapan personellerden 4’ü memurluktan çıkarıldı, 1’i
emekliye ayrıldı, 1’i ise başka göreve
kaydırıldı. (afyonhaber.com) 5 Ağustos
Batman'da Sosyal Yardımlaşma fonundan
hastalık tedavisi için kendisine verilen yol
yardımının kesilmesiyle eşinin ve kendi tedavisini yaptıramayan Mehmet Ayağ, çaresizlik içinde bulunduklarını belirterek
yetkililerden yardım istedi. (İHA) 1 Ağustos
AK Parti Adana İl Kadın Kolları Başkanı
Emine Karaköse ve teşkilat üyelerinin koordinesi ve il yönetim kurulu üyesi Neşet
Özdemir'in organizasyonuyla gerçekleşen
Ramazan kolisi dağıtımına, AK Parti Adana
Milletvekili Fatoş Gürkan da katıldı.Tarım
işçileri ve çocuklarla yakından ilgilenen AK
Parti Adana Milletvekili Fatoş Gürkan, Ramazan ayının paylaşım ayı olduğunu
hatırlattı. Gürkan, "Kendi memleketlerinden uzakta çalışmak durumunda olan
bu ailelere yardım etmek çok güzel bir
duygu. Manevi olarak doyduğumuz anları
yaşamamıza vesile olan il yönetimi ve
kadın kollarımıza bu organize için çok
teşekkür ediyorum." dedi. (yeni şafak) 21
Ağustos
Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri
Sendikası (SES) Diyarbakır Şubesi, Sosyal
Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu'nun
(SHÇEK) tasfiye edilmesine tepki gösterdi
(etha) 8 Ağustos
İnsanların dini duygularını istismar ederek
haksız kazanç sağlayan dilenciler, her yıl
olduğu gibi bu ramazan ayında da yine İstanbul'a akın etti.(zaman) 23 Ağustos
EYLÜL
Şanlıurfa'nın Siverek İlçesi'nde, Şartlı Nakit
Transferi uygulaması kapsamında verilen
öğrenci yardımını almak isteyen aileler, 40
derece sıcakta uzun kuyruk oluşturdu.
Saatlerce güneş altında eğitim yardımını
almak için kuyrukta bekleyen kadınlar
arasında zaman zaman izdiham yaşandı.
(DHA) 8 Eylül
Şanlıurfa'nın Viranşehir İlçesi'nde, Şartlı
Nakit Transferi kapsamında dağıtılan eğitim
yardımından yararlanmak isteyen kadınlar,
izdihama yol açtı. İzdiham sırasında anneleriyle birlikte PTT'ye gelen ve ezilme
tehlikesi geçiren çocuklar, gözyaşı döktü.
Sıcak havada saatlerce kuyrukta bekleyen
kadınlar, "Mecbur olmasak, sıcak havada
bu çileye asla katlanmayız" diyerek
yaşadıklarına isyan etti. (DHA) 12 Eylül
Okulların açılmasına az bir süre kala
öğrencilere dağıtılan çocuk parası, PTT
şubelerinde izdihama yol açtı. PTT Batman
Başmüdürlüğü’ne bağlı 8 şubede hafta
başından itibaren dağıtılan öğrencilere nakit
yardımı çileye dönüştü. Polisin kontrolünde
çocuklarının paralarını almaya çalışan
bayanların bir bölümü kuyrukta yorulunca
kaldırımlarda oturmak zorunda kaldı. Kız
öğrencilere 35 TL, erkek öğrencilere ise 30
TL yardımı alan bazı dar gelirli bayanlar,
“Üç ayda bir aldığımız yardım bu kez ilaç
gibi geldi. Okullar açılıyor, henüz
çocuklarımızın ihtiyaçlarını karşılayamadık” dediler. Batman ve ilçelerinde 12
bini aşkın dar gelirliye yaklaşık 9 milyon
275
Sosyal Politika ve Yardımlar
rumu yetkililere duyurmak isteyen Sariye
Erez çaldığı her kapının yüzüne kapandığını
ve içinde bulunduğu durumu anlatmaya
çalışınca da hor göründüğünü dile getirdi.
(hakkarihabertv.com) 6 Haziran
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 276
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
276
TL. civarında ödeme yapıldığı öğrenildi.
(batmancagdas.com) 13 Eylül
EKİM
Van Erciş'te yardım getiren Kızılay konvoyunda çadır ve gıda maddeleri için izdiham yaşandı (DHA) 24 Ekim
Türkiye'nin dört bir yanından yardımın
yağdığı Van'a Şanlıurfa'nın Suruç ilçesi
belediyesi
tarafından
da
yardım
malzemeleriyle dolu bir kamyon gönderildi.
Araç Van merkeze ulaştığında ilk etapta
görevliler tarafından aralarında battaniye,
kuru gıdaların da bulunduğu yardım
malzemeleri dağıtılmaya başlandı. Ancak
daha sonra kalabalığın yoğunlaşmasıyla
birlikte vatandaşlar görevlilerle tartıştı.
Daha sonra öfkelenen vatandaşlar,
görevlileri tartaklamaya başladı. Kamyonun
üzerine çıkan vatandaşlar, yardımları rastgele
alırken
izdiham
yaşandı.
(haberturk.com) 25 Ekim
Elazığ Valiliği'nin gönderdiği bir yardım
kamyonu Erciş'te, Tekevler Mahallesi'ne
yardım dağıtmaya başladı. Kamyondaki
görevliler, bağışlarla toplanan giyecekleri,
kamyonun üzerinden depremzedelere gelişi
güzel attı. Yere düşen kıyafetleri depremzedeler birbirini ezercesine kapıştı.
Kargaşada ancak babasına olabilecek bir
ceketi kapabilen 8 yaşındaki Enez Keleş,
ceketi üzerine giyerek bisikletiyle uzaklaştı.
(DHA) 28 Ekim
KASIM
Depremin vurduğu Van'ın Erciş ilçesinde
ücretsiz bayramlık dağıtımına vatandaşlar
yoğun ilgi gösterdi. Zaman zaman
izdihamın yaşandığı dağıtım sırasında,
"Bayramda harçlık toplayacak mısın"
sorusuna, "Kime gidip bayram harçlığı
isteyeceğim ki? Deprem oldu, herkes evsiz
kaldı" yanıtını veren küçük çocuk, herkesi
duygulandırdı. İlçedeki stadyumda Kızılay
tarafından kurulan çadır kentte, AK Parti
Van Milletvekili Fatih Çiftçi tarafından
bayramlık dağıtıldı. Kıyafetleri almak
isteyen depremzedeler, soğuk havaya
rağmen uzun kuyruklar oluşturdu.
Kuyrukta zaman zaman izdiham yaşandı.
Polis ekipleri yardımın koordineli ve
düzenli bir şekilde dağıtılması için yoğun
çaba sarf ederken, belediye personeli de
yoğun talep nedeniyle zaman zaman zor
anlar yaşadı. (sabah) 6 Kasım
Van'a giden yardımların izdahama neden
olmaması için, bir spor salonuna giyim
mağazası
açıldı. Ancak
buradan
ihtiyaçlarını temin eden depremzedeler,
parmak izi vermek zorunda. (cnnturk.com)
9 Kasım
ARALIK
"İntibak Yasası" haklarını isteyen emekliler,
gerçekleştirdikleri yürüyüşle taleplerini dillendirdiler. (etha) 24 Aralık
Şanlıurfa'da, Sosyal Yardımlaşma ve
Dayanışma Vakfı aracılığıyla 16 bin aileye
500'er kilo kömür dağıtımı devam ediyor.
Kentte, dağıtım yapılan alana 10 gün aradan
sonra bugün kamyon ve TIR'larla getirilen
kömürden almak isteyen vatandaşlar, uzun
kuyruk oluşturdu. İzdihamın yaşandığı
uzun kuyrukta, kömürlerini biran önce
almak isteyen vatandaşlar arasında zaman
zaman kavga çıktı. (DHA) 28 Aralık
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 277
SHD 2012 28 NİSAN İŞ GÜVENLİĞİ GÜNÜ BASIN AÇIKLAMASI
Bugün; ILO (Uluslararası Çalışma Örgütü) tarafından belirlenen 28 Nisan Dünya
İş Sağlığı ve Güvenliği Günü, aynı zamanda birçok ülkede “İş Kazalarında Ölenleri
Anma ve Yas Günü olarak anılmaktadır.
Bu günün en fazla anılması ve ölenlerin hatırlanması gereken ülkelerden birisi
Türkiye’dir.
Türkiye her ne kadar iş kazalarında dünyanın 3. ülkesi olsa da, ölümlü iş
kazalarının işgücüne oranında birçok sektörde Çin’i bile sollayarak birinci sıraya
oturmaktadır.
Sürekli olarak ekonomik büyüme oranlarıyla övünülen ülkemizde, iş güvenliği
de benzer şekilde büyümemekte, aksine yıllar geçtikçe iş kazalarının sayısı
artmaktadır.
İşin ilginci Türkiye’nin %8,5 büyüdüğü dönemde ölümcül iş kazaları daha fazla
artarak %15 artmıştır. Türkiye’nin -%4,8 küçüldüğü 2009 yılında ise iş kazaları
bizim raporlarımıza göre az da olsa gerilemiştir.
Sosyal Haklar Derneği olarak 2006 yılından beri hazırladığımız “Sosyal Hak İhlalleri Raporları”nın 2011 yılı verilerine göre;
İş kazalarında ölen kişi sayısı: 641
İş Kazalarında ölümcül ağır yaralanan kişi sayısı: 668
Toplam 1309 kişi ölümcül iş kazası geçirmiş bunların yarışı iş kazası geçirdiği
gün hayatını kaybetmiştir.
İş kazalarında kayıtlarda geçen diğer yaralanan kişi sayısı: 2166
Bu rakamlar 2010 yılına göre %15’lik bir artışı göstermektedir.
Türkiye’de büyümenin bedelini işçiler canlarıyla ödemektedir.
Her ölümcül dört iş kazasından biri inşaat sektöründe, beş iş kazasından birisi
de İmalat sanayinde meydana gelmektedir. Bu iki sektörü 3. Sırada madencilik sektörü izlemektedir. 4. Sırayı ise mevsimlik tarım işçileri almaktadır.
- İnşaat sektöründe ölümcül iş kazalarının 1. nedeni düşme, 2. nedeni elektrik
kaçağı 3. nedeni ise iş makineleri veya malzemelerin çarpması sonucu oluşan
kazalar. Yine iş anında olmasa da özellikle barınma koşullarının kötü olması nedeniyle, yangın, sel vb nedenlerle inşaat işçileri ölümcül iş kazalarına maruz
kalmaktadır.
- İmalat sanayindeki ölümlerin ezici bir çoğunluğu organize Sanayi Siteleri’nde
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 278
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
278
meydana gelmektedir. Sanayii organize etmektense işçilerin ölümü organize bir
şekilde yaşanmaktadır. Yangın, patlama, elektrik kaçağı belli başlı ölüm nedenlerindendir.
-106 işçi kamu altyapı/hizmet işyerinde çalışırken ölümcül iş kazası geçirmiştir.
Bunun ezici bir çoğunluğu taşeron olarak çalışan işçilerdir. Başlıca ölüm nedeni
açılan kazılardaki oluşan göçüklerdir.
-37 işçi belediye hizmetlerinde hayatını kaybetmiştir. Tamamı taşeron işçidir.
- Mevsimlik tarım ve diğer tarım işlerinde ölen 80 kişinin 22 tanesi 15 yaşından
küçük çocuklardan oluşmaktadır. Raporumuza sayısal olarak girmeseler de tarım
alanlarında aileleriyle sağlıksız koşullarda yaşamak zorunda akalan ailelerin 0-4
yaş arası 12 çocuk bu koşullarda hayatını kaybetmiştir. Mevsimlik tarım işçileri
yine uygun olmayan taşıma koşulları nedeniyle birçok ölümcül iş kazası
yaşamaktadır.
- 2007 yılına kadar sadece bir kaç ölüm yaşana enerji sektöründe elektrik dağıtım
şirketlerinin özelleştirilmesiyle ölen işçi sayısı 2011 yılında 28’e yükselmiştir. Bu
rakam geçen sene 17 önceki sene 11 dir. Özellikle genç işçilerin ve işe başladığı
ilk günlerde ölen işçilerin sayısı kabarıktır.
- Yine daha önceki yıllarda az sayıda iş kazası kaydı olan hidro elektrik santral
(HES) inşaatlarında 26 işçi hayatını kaybetmiş, 20 işçi ağır yaralanmış 35 işçi de
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 279
yaralanmıştır.
-Geçtiğimiz günlerde ölen Hekim Ersin Arslan’ın öldürülmesiyle gündeme gelen
sağlık çalışanlarına saldırı olayı 2011 de 57 sağlık çalışanın yaralanmasına neden
olmuştur. Bu rakam bir önceki yılın neredeyse iki katıdır. Özellikle Sağlık
Bakanlığı’nın uygulamaya koyduğu performans sistemi, sağlık çalışanlarının
çalışma koşullarını ağırlaştırmıştır. Benzer şekilde Sağlık Bakanlığı kamu
kurumları içerisinde 180.000 çalışanının 135.000’inin taşeron çalışan olması ciddi
sorunlara yol açmaktadır.
-Tespit edebildiğimiz kadarıyla 2 ev temizlik işçisi ile 9 göçmen işçi hayatını
kaybederken bu alandaki güvencesizlik ve örgütsüzlükten dolayı bu sayının çok
daha fazla olduğu tahmin edilmektedir.
Ölümlerin nedenleri konusunda ilk sırayı, iş güvenliği maliyetinden işverenin
kaçınması olarak görünmektedir. Çok basit önlemler ile bu güvenlik alınabilir. İkinci neden ise taşeronlaşma olarak görünmektedir. Aslında taşeronlaşma ilk sebebi
de kapsamaktadır. Taşeron firmalar ihale ile işleri almakta, maliyetlerden
olabildiğince kaçınarak kar paylarını artırmaya çalışmaktadır. Taşeronlaşma aynı
zamanda bir iş sürekliliği sağlamadığı için “deneyimli işçi” kavramını yok etmekte,
haliyle çalıştığı işin ilk günlerinde hayatını kaybeden çalışan sayısı artmaktadır.
Önceki yıllarda iş kazalarının birçoğu küçük işyerlerinde meydana gelirken son
yıllarda büyük işletmeler, büyük altyapı çalışmalarında iş kazaları artmaktadır. İşin
acı yanı ise bunların birçoğunun kamu işi olduğu görülmektedir. Yani devlet kendi
gözetimindeki işlerde bırakın önlem almayı en büyük ihlalci konumundadır.
2012 yılına geldiğimizde bırakın sosyal ve çalışma yaşamında haklar konusunda
ilerlemeyi hak savunucusu örgütler olarak neredeyse “bari ölmeden çalışalım”
talebine kadar gerilemiş durumdayız.
Saygılarımızla...
279
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 280
280
TÜRKİYE'DE İŞ KAZALARI HARİTASI
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
Kaynak: ANKARA/EmekDunyasi.Net
Makina Mühendisleri Odası'nın İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği raporuna göre,
Türkiye’de iş kazalarının yüzde 56’sı işyerlerinin yüzde 68’ini oluşturan iş
güvenliği mühendisi, işyeri hemşiresi veya sağlık memuru istihdam zorunluluğu
bulunmayan işyerlerinde gerçekleşiyor.
TMMOB’a bağlı Makina Mühendisleri Odası (MMO), işçi ve güvenliğine ilişkin
yasa, uygulama ve resmi verileri güncelleyerek, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Oda
Raporu’nu açıkladı.
Raporda dünyada durum, işçi sağlığı ve iş güvenliği kavramının gelişimi, iş
kazalarına ilişkin veriler, meslek hastalıkları, iş kazalarının nedenleri, iş güvenliği,
işyeri sağlık ve güvenlik birimleri ile ortak sağlık ve güvenlik birimleri, iş güvenliği
mühendisliği, işyeri hekimliği yanı sıra MMO`nun konu özgülündeki çalışmaları,
yayımlanan yönetmelikler ve Türkiye`nin onayladığı Uluslararası Çalışma Örgütü
(ILO) Sözleşmelerine de yer veriliyor.
DÜNYADA 15 SANİYEDE BİR İŞÇİ ÖLÜYOR
Makina Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ekber Çakar, rapora
ilişkin yaptığı açıklamada Dünya’daki durumu şöyle özetledi: “ILO açıklamalarına
göre dünyada her yıl 270 milyon iş kazası olmakta, her 15 saniyede bir işçi ve her
gün yaklaşık 6 bin 300 kişi iş kazası veya meslek hastalıkları nedeniyle yaşamını
kaybetmekte, 160 milyon kişi meslek hastalıklarına yakalanmaktadır. Bildirim ve
kayıt sistemlerindeki eksiklikler nedeniyle gerçek rakamların daha yüksek olması
da söz konusudur.”
MEVZUATLARI SERMAYENİN ÇIKARLARI BELİRLİYOR
“İş kazaları ve meslek hastalıkları, esasen sermayenin azami kâr hırsı ve çalışma
yaşamına yönelik politikaların emek aleyhine oluşmasından kaynaklanmaktadır”
diyen Çakar, “SGK verilerinin yalnızca aktif sigortaları kapsamasının bir bileşkesi
olarak iş kazaları ve meslek hastalıkları, açıklanan resmi verilerin çok üstündedir.
Ülkemiz iş kazalarında Avrupa ve dünyada ilk sıralardadır” dedi.
SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMLERİ İŞYERLERİNİN YÜZDE 1,91’İNİ
KAPSIYOR
"İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği"nin devamlı olarak en az 50
işçi çalıştırılan işyerlerinde "İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu" oluşturulmasını
öngördüğünü kaydeden Çakar, bunun toplam 1 milyon 325 bin 749 işletmenin
50`den fazla işçi çalıştıran 25 bin 346`sı yani yüzde 1,91`ini kapsadığını, yüzde
98,09`unu ise kapsam dışı bıraktığını vurguladı.
İŞ GÜVENLİĞİ MÜHENDİSLİĞİ VE HEKİMLİK DIŞLANIYOR
İş güvenliği mühendisliği ve hekimliğinin de dışlandığını ifade eden Çakar, “İş
güvenliği mühendisliği ile teknisyenlik bir tutulmuştur. İşyeri hekimi, mühendis,
teknik eleman, hemşire ve diğer sağlık personeline verilecek eğitim hizmetlerini
işletmelerin dışarıdan satın alması yoluyla bu hizmetler piyasaya açılarak
danışmanlığa dönüştürülmüş, özel öğretim kurumları devreye sokularak mühendislik örgütleri unsuru zayıflatılmış, Bakanlık kadroları meslek odalarına karşı
kayırılmıştır. Bir uzmanın birden çok işyerinde danışmanlık hizmeti vermesine
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 281
olanak tanınmasıyla tam zamanlı iş güvenliği mühendisliği dışlanmış, uzman,
işverene bağımlı kılınmıştır” diye belirtti.
TÜRKİYE`DEKİ İŞ KAZALARINA İLİŞKİN BAZI VERİLER
Çakar, Türkiye’de iş kazalarına ilişkin şu bilgileri verdi:
“Aktif sigortalı çalışanları kapsayan resmi verilere göre 2010 yılında iş kazası
ve meslek hastalıkları sayısı 2009’a oranla görece azalmış ancak iş kazası sonucu
ölüm, meslek hastalığı ve iş kazası sonucu malul sayıları artmıştır. SGK tarafından
henüz açıklanmamış olan ancak Bakanın bir açıklamasında mevcut olduğu üzere,
2011 yılında iş kazaları, ölüm ve meslek hastalığı sayıları ile iş kazası ve meslek
hastalığı sonucu malul sayıları artmıştır. Diğer yandan dünyada iş kazaları oranı
yüzde 44, meslek hastalıkları oranı yüzde 56 iken Türkiye`de iş kazaları oranının
yüzde 99,3, meslek hastalıklarının binde 7 oranında olması çok açık bir çelişki
oluşturmaktadır.
2010 yılında 62 bin 903 iş kazası ve 533 meslek hastalığı vakası saptanmış, 10`u
meslek hastalığı sonucu, 1.444`ü iş kazası sonucu toplam 1.454 çalışan yaşamını
yitirmiştir. 1.976 çalışan iş kazası sonucu, 109 çalışan meslek hastalığı sonucu,
toplam 2 bin 85 çalışan sürekli iş göremez olmuştur. İş kazaları ve meslek
hastalıkları sonucu toplam 1 milyon 466 bin 146 gün (ayaktan) geçici iş görmezlik
oluşmuş ve çalışanlar 49 bin 878 günü hastanede geçirmişlerdir.
İŞ KAZALARININ YÜZDE 56’SI 50^’DEN AZ İŞÇİ ÇALIŞTIRAN
İŞYERLERİNDE
İş kazalarının yüzde 56`sı işyerlerinin yüzde 68`sini oluşturan ve 1–49 arası
çalışanı olan İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi ile işyeri hekimi, iş güvenliği mühendisi, işyeri hemşiresi veya sağlık memuru istihdam zorunluluğu bulunmayan
işyerlerinde gerçekleşmektedir.
İş kazalarının yüzde 20`si işyerlerinin yüzde 11`ini oluşturan ve 50–99 işçi
çalıştıran işyerlerinde, yüzde 11`i işyerlerinin yüzde 11`ini oluşturan ve 100–499
arası işçi çalıştıran işyerlerinde, yüzde 13`ü de işyerlerinin yüzde 10`unu oluşturan
ve 500+ işçi çalıştıran işletmelerde gerçekleşmektedir.
Kısaca iş kazaları işyeri ölçeği küçüldükçe artmaktadır. İş kazalarının yüzde 76`sı
1–99 işçi çalıştıran işyerlerinde, yüzde 24`ü de 100 ve üzeri işçi çalıştıran
işletmelerde gerçekleşmektedir. Esnek/fason üretim, esnek istihdamın
yaygınlaşması ve çalışma saatlerinin artması, iş kazalarında önemli bir etkendir.
Bedenin haddinden fazla yıpranması, uzun vadede kalıcı meslek hastalıklarına
neden olmaktadır.
EN SIK İŞE BAŞLARKEN
2008 yılında en çok kaza iş gününün ilk saatinde olurken 2009 yılında görece en
çok kaza iş gününün 8. saatinde, 2010 yılında ise işgününün 2., 3. ve 8. saatlerinde
yaşanmıştır. 2008 yılında iş kazalarının yüzde 39`u (28.412 kişi) 2010 yılında ise
yüzde 41`i (26.101 kişi) bir ay ile bir yıl arası çalışanlarda olmuş, bir yıldan fazla
çalışanların kaza verileri ise 2008`de yüzde 53 (38.567 kişi), 2010 yılında yüzde
58,6 (36.802 kişi) olmuştur.
MADEN, METAL…
2010 yılındaki iş kazalarının sektörel faaliyet gruplarına göre dağılımında kömür
281
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 282
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
282
ve linyit çıkartılması 8 bin 150 iş kazası (yüzde 12,95) ile birinci, fabrik metal
ürünleri 6 bin 918 iş kazası (yüzde 10,9) ile ikinci, ana metal sanayi 4 bin 621 iş
kazası (yüzde 7,34) ile üçüncü sırada yer almaktadır.
Fabrik metal ürünler ile ana metal sanayinin birleşik yorumlanması durumunda
ise metal sanayi birinci sıraya yerleşmektedir. Birbirine çok yakın faaliyet grupları
birlikte alındığında, önceki yıllarda SGK istatistiklerine yansıdığı gibi inşaat, metalden eşya imalatı ve kömür madenciliğinin yine ön sıralarda yer aldığı, taşımacılık
ve ticaret faaliyet guruplarındaki kazaların da önemli bir yer tuttuğu anlaşılmaktadır
EN FAZLA ÖLÜM İNŞAATLARDA
2010`da en fazla ölüm yaşanan faaliyet grupları arasında toplam 475 kişi (yüzde
32) ile inşaat faaliyetleri birinci sırada, 133 kişi (yüzde 9,21) ile kara ve boru hattı
taşımacılığı ikinci sırada ve 124 kişi (yüzde 8,58) ile madencilik faaliyetleri üçüncü
sıradadır.
Ölümlerle ilgili en ilginç veri "Yaratıcı Sanatlar, Eğlence Faaliyetleri" faaliyet
grubunda bulunmakta ve 5 iş kazası sonucu 151 sürekli iş göremezlik ve 99 ölüm
olayı görülmektedir. Bu durum, SGK istatistiklerinde sürekli olarak bir şekilde
rastlanabilen sorunların yeni bir örneğidir. İstatistikler inşaat, nakliyat, madencilik
ve metal sanayi başta olmak üzere bazı sektörlerde ölümlü iş kazası oranlarının
diğer sektörlerden yüksek olduğunu ve özel önlemler alınması gerekliliğini ortaya
koymaktadır.
İŞ KAZALARI 14 İLDE YOĞUNLAŞIYOR
62 bin 903 iş kazasının 49 bin 900`ü, oran olarak yüzde 79,32`si 1.000`in üzerinde en fazla iş kazası yaşanan 14 ilde olmuştur. Bu iller sırasıyla İstanbul, İzmir,
Bursa, Manisa, Zonguldak, Kocaeli, Ankara, Denizli, Eskişehir, Antalya, Aydın,
Karabük, Balıkesir ve Bilecik`tir.
Bu dağılım, en fazla iş kazasının sanayi yoğunluğu olan illerde yaşandığını
göstermektedir. 10`un altında en az iş kazası yaşanan iller ise Muş (9) Ağrı (8) ve
Hakkari (2)`dir. İş kazası yok görünen iller ise Mardin, Yozgat, Bayburt, Ardahan
ve Iğdır`dır.
ÖLÜMLÜ İŞ KAZASINDA 16 İL ÖNE ÇIKIYOR
İş kazası sonucu ölümlerin en fazla olduğu 16 il ise sırasıyla İstanbul, Ankara,
İzmir, Zonguldak, Kocaeli, Konya, Balıkesir, Bursa, Antalya, Manisa, Mersin,
Hatay, Adana, Kayseri, Gaziantep ve Van`dır. İş kazası sayılarının yüksek oluşu
ile iş kazaları sonucu ölüm sayısı arasında İstanbul ve Ankara gibi birkaç il dışında
özel bir paralellik bulunmamaktadır. İş kazası sayılarının İstanbul, Ankara, İzmir
gibi kentlere göre daha düşük olduğu Konya, Mersin, Hatay, Adana, Kayseri,
Gaziantep ve Van illerindeki ölüm oranlarının yüksekliğini, işçi sağlığı ve iş
güvenliği önlemleri-nin Türkiye genelindeki sorunlu yapısının bu illerdeki sanayi
ve çalışma yaşamına daha ağır biçimlerde yansımasının bir sonucu olarak
değerlendirmek olanaklıdır. En çarpıcı veri Van ile ilgilidir. Van 30 iş kazası sonucu
21 ölüm (yüzde 70) ile en yüksek ölüm oranı olan il olarak görünmektedir.
İŞ GÖRMEZLİK RAPORU/MESLEK HASTALIKLARI
İş kazası sonucu sürekli iş göremez durumdaki toplam 1.976 kişi içinde 411 kişi
ile İstanbul birinci, İzmir 169 kişi ile ikinci, Ankara 131 kişi ile üçüncü, Bursa 121
kişi ile dördüncü, Zonguldak 74 kişi ile beşinci sırada yer almaktadır.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 283
Meslek hastalıkları sonucu sürekli iş göremez durumda olan 109 kişinin 77`si üç
ilde ve 40`ı Zonguldak, 22`si Ankara, 15`i İstanbul`da görünmektedir. Meslek
hastalıkları verileri SGK istatistiklerinin en gayri ciddi yanını oluşturmakta ve 81
il içinde yalnızca 18 ilde, toplam 533 vakadan ibaret görünmektedir. 533 vakanın
509`u 6 ile (Ankara 192, İzmir 158, Zonguldak 89, İstanbul 27, Kocaeli 23, Manisa
20), diğer 24 vaka ise 12 ile dağılmaktadır. 2010 yılındaki meslek hastalıklarının
107`si nitroz gazlarından kaynaklanmış, 99 işçide silikozis hastalığı tespit
edilmiştir.
MESLEK HASTALIĞINDAN 4 İLDE ÖLÜM
Meslek hastalığı sonucu ölümler yalnızca 4 ilde görünmektedir. 10 ölüm olayının
6`sı Zonguldak`ta, 2`si Ankara`da, 1`er kişi de İstanbul ve Sivas`tadır. 10 ölümden
6`sı kömür ve linyit çıkartılması, diğer 4 ölüm ise kauçuk ve plastik ürünler imalatı,
metalik olmayan ürünler imalatı, yaratıcı sanatlar-eğlence ve üye olunan kuruluş
faaliyet gruplarında gerçekleşmiştir.
TEKSTİLDE KADINLAR İŞ KAZASI YAŞIYOR
Kadınların en fazla iş kazası yaşadıkları faaliyet gruplarında 718 kadının iş kazası
geçirdiği tekstil ürünleri imalatı yine birinci (giyim eşyaları imalatında da 340 iş
kazası olmuştur), 468 iş kazası ile gıda ürünleri imalatı yine ikinci, 257 iş kazası
ile taşıma için depolama ve destek faaliyeti üçüncü, perakende ticaret 246 iş kazası
ile dördüncü, konaklama faaliyetleri 170 kaza ile beşinci sırada yer almaktadır. Bu
faaliyet gruplarındaki 2 bin 199 kaza, kadınların yaşadığı toplam 3 bin 892 iş
kazasının yüzde 56,5`ine denk gelmektedir.
İllere göre dağılımda ise 752 iş kazası ile Bursa başı çekmekte, onu 597 iş
kazasıyla İstanbul, 504 iş kazasıyla İzmir, 302 iş kazasıyla Manisa, 257 iş kazasıyla
Antalya, 227 iş kazasıyla Denizli, 105 iş kazasıyla Eskişehir izlemektedir. Bu 7
ilde iş kazası geçiren kadın çalışan sayısı (2.744), kadın çalışanların toplam iş
kazası sayısının (3 bin 892) yüzde 70,5`ini oluşturmaktadır.
MALİYETİ
Diğer yandan ILO`ya göre gelişmekte olan ülkelerin iş kazaları ve meslek
hastalıkları maliyetleri, GSYİH`nin yüzde 4`ü tutarındadır. Türkiye`nin 2011 yılı
GSYİH`si içinde iş kazaları ve meslek hastalıklarının maliyetinin 51,24 milyar TL
olduğu tahmin edilmektedir.”
MMO Genel Başkanı Çakar, TBMM gündeminde bulunan "Toplu İş İlişkileri
Kanun Tasarısı" ile "İş Sağlığı ve Güvenliği Kanun Tasarısı"na işaret ederek “İşçi
sağlığı ve iş güvenliğini piyasaya açarak bu alandaki sorunları derinleştirecek
içeriktedir. Çalışma yaşamı ve işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili tüm yasa/mevzuat
düzenlemeleri, bu alanla ilgili emek ve meslek örgütlerinin önerileri dikkate
alınarak yapılmalıdır. Aksi durumda mevcut sorun ve olaylar artacaktır” uyarısında
bulunuyor.
283
284
İHD VAN DEPREMİ RAPORU
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 284
İnsan Hakları Derneği Genel Merkezi
İnsan Hakları Derneği Van Şubesi
20.02.2012
23 Ekim 2011 günü meydana gelen Van depreminden hemen sonra İHD Genel
Merkezi ve İHD Şubeleri/Temsilcilikleri ayni yardım kampanyası başlatmış,
toplanan eşyalar Van da bulunan İHD Van Şubesinin de içinde olduğu sivil toplum
örgütleri yardım merkezine ulaştırılmıştır. İHD Van şube yöneticileri kendileri de
depremzede olmalarına rağmen gerekli duyarlılığı göstermiş, yardım çalışmalarına
aktif olarak katılmışlardır.
Van’da 9 Kasım 2011 günü meydana gelen 2. yıkıcı depremden sonra İHD Genel
Merkezi tarafından Genel Başkan Öztürk Türkdoğan, Genel Sekreter yardımcıları
R. Reşat Çetinbaş ve Emrah Öner’den bir heyet oluşturulmuş ve İHD heyeti 2526-27 Kasım 2011 tarihlerinde Van’da incelemelerde bulunmuştur. Heyete Van da
bulunan İHD MYK üyesi ve bölge temsilcisi Şevket Akdemir, İHD Van şube
Başkanı Ömer Işık, İHD Van şube yönetim kurulu üyesi Sami Görendağ da
katılmıştır.
HEYETİN İZLENİMLERİ VE YAPTIĞI GÖRÜŞMELER
Deprem bölgesine, birinci depremin üzerinden 1 aydan fazla bir zaman geçtikten
sonra gitmemize rağmen ilk gözlemimiz şehrin trafiğinin yok denecek kadar az
olduğuydu. Bu durum büyük oranda kentin boşalmasına bağlı ise de ekonomik
yaşamın durma noktasında oluşunun da etkisi olduğu söylenebilir. Hemen her
binanın etrafında birkaç çadırdan oluşan öbekçikler vardı. Şehri terke etmeyenlerin
büyük çoğunluğu evlerinin yakınlarında kurdukları bu çadırlarda kalıyorlardı. İlk
olarak KESK gönüllülerinin kurduğu ve yönettiği gönüllüler çadırını ziyaret ettik.
Burada gönüllülerle yaptığımız görüşmelerde; “depremin ilk günlerinden itibaren
gelen yardımların dağıtılmasında resmi yetkililerin yetersiz kaldığı ve organize
olamadığı, gönüllü kuruluşların ve belediyenin yardım çalışmalarına katılımının
da engellendiği ve özellikle ülke dışından gelen yardımlara valilik tarafından el
konulduğu, Erciş ve köylere yapılan yardımların daha iyi ulaştırılmasına rağmen
özellikle Van merkezindeki birçok mahalleye resmi yetkililerin hiç uğramadığı buralara yardımların sadece gönüllü kuruluşlar tarafından ulaştırıldığı” ifade edildi.
Valilik kriz masası tarafından yönlendirilen yardım çalışmaları imamlar ve okul
müdürleri aracılığıyla yapıldığı, bu nedenle yardımların ihtiyaç sahiplerine
ulaştırılmasında yetersiz kalındığı özellikle vurgulandı. Barınma sorununun çok
büyük boyutlarda olduğu, gelen konteynerlerin birkaç köye kurulduğu ve büyük
kısmının kışlalara verildiği onun dışında kalanların çadırlarda barındığı, kış
şartlarında çadırların ısıtılmasının çok zor olduğu ve bu nedenle halkın büyük bir
kısmının şehri terk ettiği belirtilerek bu durumun yetkililer tarafından desteklendiği
ve adeta biz zorunlu göçe dönüştürüldüğü vurgulandı.
İkinci görüşmemiz TMMOB Van il başkanıyla oldu. Burada, “ana depremden
sonra 5000’ in üzerinde artçı deprem olduğu, bu nedenle binaların çoğunun durumunun kötü olduğu TMMOB olarak hasar tespit komisyonunda yer almak için
yaptıkları başvurunun önce ret edildiği ve kendilerine komisyonlara sivil topum
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 285
örgütlerinin dahil edilmediğinin bildirildiği, ancak daha sonra yeniden baş
vurdukları ve bu ikinci baş vurunun valilik tarafından kabul edildiği, şu an
TMMOB’ın 50 mimar ve mühendisle hasar tespit çalışmalarına katıldığı” bilgisi
verildi.
Daha sonra ki görüşmemiz Van Belediye Başkanı Bekir Kaya, o gün Van’da bulunan BDP Genel Başkanı Selahattin Demirtaş ve belediye yetkilileriyle oldu. Bu
görüşmede de “ilk günlerde belediyenin, afet koordinasyon merkezi çalışmalarına
dahil edilmediği hatta belediye başkan yardımcısının içişleri bakanı tarafından; siz
gidin alt yapı çalışmalarıyla ilgilenin bu bizim işimiz denilerek dışarı çıkarıldığı,
sonraki süreçte de Valiliğin belediye ile iş birliği yapmakta isteksiz davrandığı,
Devletin yardımları ulaştırma da ayrımcı davrandığı, AKP’yi destekleyen bölgelere
daha çok ve öncelikli yardım ulaştırdığı diğer bölgelerin ise göçe teşvik edildiği”
bilgisi anlatıldı.
Ayrıca, şu an bir belediye başkan yardımcısının afet koordinasyon merkezinde
görev yaptığı ancak fazla etkin olmasına izin verilmediği, ifade edildi. Halen Van
ın altı bölgeye ayrıldığı ve her bölgenin BDP’li bir kaç belediye tarafından tüm
ihtiyaçlarının karşılanacağı bir organizasyon planı oluşturulduğu, bu yönde
çalışmaların başladığı ve 1. Bölgenin tamamlandığı diğer bölgelerinde birkaç gün
içinde hazır olacağı bildirildi.
Sonraki görüşmemiz Van Valisi Münir Karaloğlu ile oldu. Yardım çalışmalarının
organizasyonu konusunda bilgi aldık, ardından sivil toplum kuruluşları ve belediye
yetkilileri ile işbirliği konusundaki eksikleri dile getirdik, buna cevaben Vali, “sivil
toplum kuruluşlarıyla işbirliği konusunda bir sorun olmadığını, usulüne uygun
olarak başvuran ve çalışmak isteyen gönüllü kuruluşları çalışmalara dahil ettiklerini, ancak belediye yetkilileriyle iş birliği konusundaki yetersizlikle ilgili olarak,
daha çok belediye başkanını eleştirel bir tutum içine girerek, belediye başkanının
afet koordinasyon kurulunun doğal üyesi olduğu için deprem sonrasındaki ilk
toplantıya çağrıya gerek olmadan gelmesi gerektiğini ancak gelmediğini ve buna
rağmen valiliği suçlar bir tavır içine girdiğini” belirtmiştir.
Polisin protestocu depremzedelere karşı kötü tutumunu ve aşırı müdahalesi
konusundaki sorumuza ise, bu duruma çok üzüldüğünü ve bir daha olmaması için
çevik kuvvetin elindeki gaz bombalarını toplattığını, belirti.
Barınma sorunuyla ilgili olarak ta, halen çadır alamamış kimsenin olmadığını,
22 bin konteynır sipariş edildiğini, ancak nakliye ve lojistiğinin çok zor olması sebebiyle sürecin yavaş ilerlediği, zaman içinde sorunun hafifleyeceği, bilgisi verildi.
İkinci gün önce TTB ve SES üyeleri tarafından hizmet verilen sağlık merkezini
ziyaret ettik. Burada; ilaç ve malzeme açısından fazla bir sorun bulunmamasına
rağmen sağlık merkezlerinin ve hizmet sunan personel sayısının son derece yetersiz
olduğu anlatıldı. Bölge de hizmet veren tek hastanenin Bölge Eğitim ve Araştırma
Hastanesi olduğu ve buranında doğal olarak çok yetersiz kaldığı, aile hekimlerinin
kendilerinin de depremzede olduğu buna rağmen çalıştırılmaya devam ettirildiği
ancak artçıların devam etmesi ve binaların hasarlı olması sebebiyle hizmet vermeye
çekindikleri ve psikolojik durumlarının bozuk olduğu belirtildi.
Daha sonra belediye ve valiliğe ait birkaç depoyu gezdik. Depolarda yeterince
yardım malzemesi olmasına rağmen ortak sorun, bunların tasnif edilerek ihtiyaç
sahiplerine ulaştırılması için gereken insan gücünün yetersizliğiydi. En önemli ta-
285
286
lepleri gönderilecek yardım malzemelerinin guruplarına göre paketlenerek gönderilmesiydi.
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 286
Ardından birkaç çadır kenti ziyaret ettik. Buralarda durum daha iyi görünmekle
beraber kapasitesi çok sınırlıydı ve halkın büyük çoğunluğu çadır kentlere rağbet
etmiyordu.
Son ziyaretimiz Bostan içi belediye başkanlığına oldu. Başkan bize birinci depremde fazla hasar görmedikleri için yardım ulaşmadığını, halen de yardımların en
az ulaştığı yerin beldeleri olduğunu, hala çadır alamamış insanlar bulunduğunu
anlattı. Barınma sorunuyla ilgili olarak valilikle yaptığı görüşmede, kendilerine
çadır değil de artık konteyner tahsis edileceğini belirtmesine rağmen henüz bir
çalışma yapılmadığını belirtti. (İHD adına toplanan yardımların önemli bir kısmının
burada dağıtıldığı belediye başkanı tarafından da ifade edildi)
Yaptığımız görüşmeler ve ziyaretlerin dışında Van’da çok büyük bir güvenlik
sorununun da bulunduğunu gözlemledik. Halk eşyalarını hırsızlık ve yağmaya karşı
korumak için evlerinin önünde ateşler yakarak silahla nöbet tutuyor ve geceleri
şehrin her yanından sabaha kadar süren silah sesleri geliyordu. Bu silah sesleri herhangi bir çatışmadan kaynaklanan sesler değil, insanların nöbet sırasında
gelişigüzel ateşledikleri silahlardan kaynaklanıyordu. Normal zamanlarda şehrin
her yanında devriye gezen güvenlik güçlerinin izine pek rastlanmadı.
Ayrıca, Kızılay’a ve devlete ait yardım araçlarına pek rastlamadığımız halde
İHH’nın yardım araçlarının pek çok yerde bulunduğunu gördük. Halk içindeki
yaygın bir söylenti Kızılay yardımlarının bu vakıf aracılığıyla yapıldığı şeklindeydi.
Vanlıların önemli bir kısmı AKP’nin özellikle barınma sorununu bilerek
çözmediği ve bu yolla bir çeşit zorunlu göçe ittiğini düşünmekteydi. Bunun bir
siyasi intikam aracı olarak kullanıldığına dair yaygın bir kanı mevcut.
HEYETİN HAK İHLAL TESPİTLERİ
1. Yaşam Hakkı İhlali;
a) Van’da 23 Ekim 2011 günü 7.2 ve 9 Kasım 2011 günü gerçekleşen 5.9
büyüklüğündeki iki deprem sonrası çok fazla binanın yıkılması veya ağır hasar
görmesi sonucu 640 civarında insanın yaşamını yitirmesi ihmal nedeniyle
gerçekleşmiş bir yaşam hakkı ihlalidir. Türkiye deki mevzuat uyarınca 1. Derece
deprem bölgelerindeki binaların 9 büyüklüğündeki depreme dayanıklı olarak
yapılması gerekmektedir. Van depremi göstermiştir ki yaşam hakkı güvence altında
değildir.
b) Deprem sonrası yabancı yardım kuruluşlarının yardım önerilerini ret eden
hükümetin bu tutumu kurtarma çalışmalarında aksama ve gecikmeye neden
olmuştur. Bu durumun can kayıplarının artmasına neden olduğu açıktır. Diğer yandan, deprem sonrası yapılan incelemelerde ikinci depremde (Edremit depremi)
yıkılan otellere “kullanılabilir” raporu verilerek çalışmasına müsaade edilmesi,
yaşam hakkı ihlaline çok açık bir örnek oluşturmaktadır.
2. Ayrımcılık yapılması; deprem sonrası Van, devletin ayrımcı yüzünün net
olarak ortaya çıktığı bir yer olmuştur. Ayrımcılık üç ana noktada ortaya çıkmıştır.
Birincisi, siyasi olarak; AKP’ye oy vermiş ve BDP’ye oy vermiş olan bölgeler ve
kişiler arasında ayrımcılık göze çarpmıştır. AKP’ye oy veren kesimler (özellikle
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 287
Erciş ve köyleri) yardımlardan daha iyi faydalanırken, BDP ye oy veren bölgeler
(özellikle Van merkez) tamamen ihmal edilmiş ve göçe teşvik edilmiştir. İkincisi,
kamu kuruluşları arasında ayrımcılık yapılmış, AKP’li Erciş belediyesi devlet
imkânlarından sonuna kadar yararlanırken, BDP’li belediyeler dışlanmış ve kendi
hallerine bırakılmış, yardım organizasyonlarına dahi katılması engellenmiştir.
Üçüncüsü, yardım kuruluşları arasında ayrım yapılmış bazı vakıf ve kuruluşlar
(İHH ve Kimse Yok mu Derneği gibi) çok rahat ve hatta devlet olanaklarını kullanarak çalışırlarken, diğer bazı yardım kuruluşlarına türlü bürokratik ve fiili engeller
çıkarılmıştır, örneğin Sarmaşık Derneğinin hesapları bloke edilmiştir.
3. Barınma Hakkı İhlali; bir milyondan fazla kişinin yaşadığı deprem bölgesine
aşağı yukarı on beş bin çadır gönderilmesi ve bunun da ihtiyaç sahiplerine
dağıtımında ağır, yetersiz ve hatta ayrımcı davranılması sonucu birçok aile uzun
süre çadırsız kalmış ve kendi olanaklarıyla derme çatma barınaklar yapmak zorunda
kalmışlardır. Soğuk kış şartlarında ısınma konusunda zorluk çeken insanlar şehri
terk etmek zorunda kalmışlar ve yetkililer barınma sorununun çözümünde adımlar
atmak yerine göçü teşvik etmiş ve göç etmek isteyenlere bir miktar para yardımında
bile bulunmuştur. Tüm bunlar Van’ da zorunlu göç yaşanmasına neden olmuştur.
Ayrıca, deprem sonrası yardım etmek isteyen ülkelerin ve ülke dışı yardım
kuruluşlarının yardım önerilerinin ret edilmesi barınma sorununun çözümünü
oldukça güçleştirmiştir.
4. Sağlık Hakkı İhlali; şehirde bulunan bütün hastaneler ağır hasarlı durumdadır,
bir tek bölge eğitim ve araştırma hastanesi hizmet verebilecek durumdadır ve buda
ihtiyacı karşılayamamaktadır. Şehirde görev yapan aile hekimleri kendileri de birer
depremzede olmalarına rağmen Sağlık Müdürlüğü tarafından zorla göreve
çağrılmış ve hasarlı binalarda hizmet vermeye zorlanmışlardır. Hem kendi psikolojik durumları hem de binaların hasarlı olması nedeniyle fiilen hizmet vermeleri
olanaksız olmasına rağmen il dışından hekim ve sağlık personeli görevlendirme ve
bunların çalışacakları merkezleri oluşturma konusunda bir girişimde
bulunulmamıştır. TTB ve SES tarafından kurulan sağlık merkezi yetersiz donanım
ve olanaklarla ihtiyaç görmeye çalışmıştır. Tüm bu nedenlerden ötürü halkın sağlık
hizmetlerine ulaşmasında büyük sorunlar oluşmuştur.
5. Dayanışma Hakkı İhlali; depremle ilgili maddi yardımların toplanması
Kızılay’ın tekelindedir ve bunun dışındaki kuruluşların yardım toplama imkânı
yoktur. Bu konuda yardım toplayan bazı kuruluşların hesaplarına bloke
konulmuştur, örneğin Sarmaşık Derneği. Özellikle yurtdışı kaynaklı ayni
yardımların da Valilik tarafından engellendiği ve gelen yardımlara el konulduğu
görülmektedir. Bunun depremzedelerle dayanışma hakkını ihlal ettiği şeklinde yorumlamak mümkündür.
ÖNERİLER
1. Türkiye’de depreme dayanıklı konut yapılması ve yerleşim bölgelerinin gözden geçirilmesi gerektiği açıktır. Bu konuda devletin zaman kaybetmeksizin gerekli
tedbirleri alması gerekir
2. Van depremi, afet hali durumda Belediyelerin hiçbir yetkisinin olmadığını,
tüm yetkinin Vali’de yani hükümette olduğunu göstermiştir. Mevzuatın
değiştirilerek Belediyelerin ve Belediye Başkanlarının yetkileri arttırılmalıdır.
3. Afet hallerinde barınma sorununun çözülebilmesi için çadır üretimi yerine
287
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 288
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
288
prefabrik konut üretimi yapılmalı, bunun için bölgesel düzeyde fabrikalar
kurulmalı, depolarda en az beş milyon insanın ihtiyacını karşılayacak stoklar
yapılmalıdır. Van depremi Türkiye’nin doğal afetler karşısında ne kadar hazırlıksız
olduğunu göstermiştir.
4. Doğal afet halinde sivil toplum örgütlerinin ayırımsız olarak yardım toplaması
ve yardımda bulunabilmesi içim mevzuat değiştirilmelidir.
5. Doğal afet halinde en az 500 yataklı büyük sahra hastaneleri kurulması ile
ilgili sağlık bakanlığının tedbir alması gereklidir.
6. Van’ da devam eden sorunların çözümü için; belediye- valilik işbirliğinin
arttırılması, Van’ın alt yapısının (kanalizasyon, su, atık su, elektrik, doğalgaz, telefon gibi) yeniden yapılması ve tüm masrafların devlet tarafından karşılanması,
kalıcı konutlar yapılıncaya kadar prefabrik konutlardan mahalleler oluşturularak
zorunlu göç etmiş olan ailelerin geri dönüşünün sağlanması, acilen büyük bir sahra
hastanesinin kurulması, kalıcı konutların, evleri yıkılmış veya ağır hasar görmüş
aileleri alacak şekilde yapılması sağlanmalı, ekonomik yaşamın yeniden
canlanması için gerekli istihdam ve ekonomik yatırım tedbirleri alınmalı, vergi ve
sigorta ödemeleri en az iki yıl boyunca devlet tarafından ödenmesi sağlanmalı,
kredi ödemeleri dondurularak, ekonomik yaşam normale döndükten sonra ( en az
iki yıl) hiçbir hak kaybı yaşanmadan kaldığı yerden ödenmesi sağlanmalıdır.
7. Yaşanan ihlallerin giderilmesi ve zararların tazmin edilmesi için vatandaşın
etkili hukuk yollarına başvurusu için yardım edilmelidir. Bu konuda dava açma
süreleriyle ilgili olarak vatandaş bilgilendirilinceye kadar zaman aşımı süreleri
durdurulmalı, hukuksal yardım ile ilgili Adalet Bakanlığı, Türkiye Barolar Birliği,
Van Barosu ve konuyla ilgili sivil toplum örgütleri vatandaşa yardımcı olmalıdır.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 289
TARIMDA 2011 BİLANÇOSU
TARIMDA 2011’İN BİLANÇOSU…
Ali Ekber Yıldırım
Kaynak: http://www.tarimdunyasi.net/?p=2507
Kayıt : 29 Aralık 2011
Tarım genel, Tarım politikaları Tarım sektörü açısından 2011’de çok önemli
gelişmeler yaşandı. Dünya nüfusu 7 milyara ulaştı. Gezegendeki 7 milyar insanın
1 milyarının açlıkla karşı karşıya olduğu dikkate alındığında tarım ve gıdanın önemi
her geçen gün daha da artıyor. Dünyaya yön verenlerin ortak görüşü geleceğin en
stratejik sektörünün tarım ve gıda olacağı yönünde. Yeni bir yıla giriyoruz. Gelenek
oldu. Geçmiş yılın değerlendirmesini yapacağız.
2011’de tarıma damgasını vuran gelişmeler özetle şöyle:
1-Bu yılın en önemli gelişmesi genel seçimdi. Seçim yılları geçmişten bu yana
tarımda çok önemsenir. Siyasilerin tarıma bakışı seçim yıllarında farklılaşır. Üreticiler hatırlanır. Destekler daha erken ödenir. Geçmişten kalan çiftçi alacakları
ödenir. Vaatler havada uçuşur. Bu seçimde de öyle oldu.12 Haziran 2011’de yapılan
genel seçimde iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi(AKP) büyük bir başarı ile
çıktı. Bu başarıda tarıma yönelik seçim yatırımları da etkili oldu. Seçim öncesinde
ana muhalefet Cumhuriyet Halk Partisi(CHP) kapsamlı bir tarım raporu hazırladı.
Fakat raporu anlatmakta zorlandı. Hükümetin uygulamalarından şikayetçi olan
tarımcılar ezici bir çoğunlukla yine AKP’ye oy verdi. Seçimden sonra kurulan
hükümette Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker koltuğunu korudu.
2-Bakanlığın adı değişti. 12 Haziran seçimine 4 gün kala 8 Haziran 2011’de
Resmi Gazete’de yayınlanan Kanun Hükmünde Kararname ile Tarım ve Köyişleri
Bakanlığı’nın adı 37 yıl önce olduğu gibi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
oldu. Bakanlık yeniden yapılandırılıyor.Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel
Müdürlüğü(TÜGEM), Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Teşkilatlanma ve
Destekleme Genel Müdürlüğü, Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Dış
İlişkiler ve Avrupa Birliği Koordinasyon Daire Başkanlığı ve daha bir çok birim
kapatıldı.Yerine Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Bitkisel Üretim Genel
Müdürlüğü, Hayvancılık Genel Müdürlüğü, Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel
Müdürlüğü, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Avrupa Birliği
ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü gibi yeni birimler kuruldu. Bakanlık taşra teşkilatı
da yeniden yapılandırıldı. Tarım İl Müdürlükleri, Gıda Tarım ve Hayvancılık İl
Müdürlüğü oldu.
3- İlk kez bakan yardımcısı atandı. Önceki dönem AKP Diyarbakır Milletvekili
olan Kudbettin Arzu Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakan Yardımcısı oldu.
4- Geçen yıl başlayan canlı hayvan, karkas et ve kurbanlık hayvan ithalatı
2011’de artarak devam etti. Et ve Balık Kurumu ihaleler yaparak ithalatı sürdürdü.
28 Aralık 2011 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Bakanlar Kurulu Kararı ile Et
ve Balık Kurumu’na verilen ithalat yetkisi 31 Aralık 2012’ye kadar uzatıldı.
5-Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker, büyük hayvancılık
işletmelerini “spekülatör” olmakla ve et fiyatını yükseltmekle suçladı. Koç Holding, Banvit gibi dev işletmeler yerli besi danası almaktan vazgeçti. En küçük
289
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 290
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
290
işletmeden en büyük işletmeye kadar hemen herkes ithalatçı oldu. Türkiye’nin
karkas et ve canlı hayvan ithalatı 1.5 milyar doları aştı. İthalat devam ederken yerli
besici hayvanını kesmekte zorlandı. Çok sayıda işletme hayvanlarını zararına satarak sektörden çekilmek zorunda kaldı. Hükümet et ve canlı havan ithalatındaki
vergi oranlarını defalarca değiştirdi.
6-Yıllar sonra Almanya ve Fransa gibi Avrupa’nın en önemli hayvancılık ülkeleri
ithalata açıldı. Avrupa’nın ithalata açılması ile deli dana (BSE) hastalığı riski gündeme geldi. Macaristan ile ithalatta sorunlar yaşandı.
7- Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatı ile toptan et satışlarında katma
değer vergisi(KDV) yüzde 8’den yüzde 1’e indirildi. Fakat, bu indirim tüketici
fiyatlarına yansımadı. Binlerce ton et, binlerce baş canlı hayvan ithalatına ve toptan
etteki katma değer vergisinin düşürülmesine rağmen kırmızı et fiyatı düşürülemedi.
İthal edilen etin büyük bölümü yerli et diye satışa sunuldu.
8-Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, tarım sektörü 2011’in ilk 9 aylık
döneminde yüzde 5.1 oranında büyüme kaydetti. Aynı dönemde ekonomideki
büyüme yüzde 9.2 oldu. Yılın son çeyreğine ilişkin veriler yılbaşından sonra
açıklanacak. Tarım sektörünün 2011’i büyüme ile kapatması bekleniyor.
9-Tarıma 2011’de 6.9 milyar lira destek verildi. Bu destekte en büyük payı
hayvancılık sektörü aldı. Hayvancılığa verilen desteğin 1.4 milyar lira seviyesinde
olması bekleniyor.
10- Avrupa Birliği,Türkiye’ye ilişkin 2011 İlerleme Raporu’nda tarımdaki
gelişmeleri değerlendirirken bazı ilerlemelerin kaydedilmesine rağmen yeterli
olmadığı özellikle canlı hayvan ve et ithalatından kapıların sonuna kadar açılması
istendi.
11-Hayvansal ürünlerde piyasa düzenine geçilmesi için yasa taslağı hazırlandı.
Ancak, çalışmalar 2012’ye kaldı.
12-Başbakan Recep Tayyip Erdoğan imzası ile 6 Eylül 2011 tarihli Resmi
Gazete’de 2011/13 Sayılı “Yerli Ürün Kullanılması” genelgesi yayınlandı. Ancak,
canlı hayvan ve et olmak üzere tarımda ithalat aynen devam etti. Türkiye’nin
yılsonu itibariyle tarımsal ürün ihracatının 12 milyar dolara, ithalatının ise 13 milyar dolara ulaşması bekleniyor.
13-Güney Afrika Boynuzu’nu kasıp kavuran kuraklığa bağlı olarak on binlerce
insan açlıktan öldü. Özellikle Somali’de yaşananlar, dünyada tarımsal üretimin,
gıdaya ulaşmanın önemini gösterdi. Kendi kendine yeterliliğin palavra olmadığı
bir kez daha kanıtlandı.
14-Ziraat Bankası’nın 2010’da başlattığı sıfır faizli kredi uygulaması 1 Ağustos
2011 itibariyle sona erdi. Ziraat Bankası’nda başarılı bir dönem geçiren Can Akın
Çağlar’ın yerine Hüseyin Aydın getirildi. Hüseyin Aydın göreve geldikten sonra
11 genel müdür yardımcısını değiştirdi. Tarımsal kredi hacmi 24 milyar liraya
ulaştı.
15-Biyogüvenlik Kurulu kararı ile genetiği değiştirilmiş organizmalı (GDO) 3
çeşit soya ve 13 çeşit mısırın ithalatına resmen izin verildi. Böylece ilk kez yasal
olarak GDO’ lu ürünler Türkiye’ye girdi.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 291
ÜÇÜNCÜ KÖPRÜ BİR PLANLAMA MUCİZESİDİR!
Karayoluyla ulaşıma ağırlık verilmesi çıkmaz bir sokaktır. Her bir otoyol hamlesinin kenti "plansız" bir şekilde kuzeye taşıdığı açık, ormanların ise bu hamlelere
dayanaksız olduğu anlaşılmışken son orman alanlarının ateşle imtihanına cesaret
etmek ancak akıllı bir tasarımın mahsulü akılların özgüveni ile mümkün olabilir.
Can ATALAY
İstanbul - BİA Haber Merkezi; 17 Şubat 2011, Perşembe
İstanbul'un son kırk yıllık tarihi ile otomobillerin ulaşımının (üstelik toplu taşım
için de değil) öncelikle hedeflenmesinin sorunları çözmediği, misli ile arttırdığı
artık kanıtlanmış olduğu için; arabaların değil insanların ulaşımının hedeflenmediği
hiçbir "çözümün" çözüm olamayacağı artık açık olmasına karşın İstanbul Boğazına
ısrarla üçüncü bir köprü yapılması fikri mucizevidir.
Yapılan tüm köprülerin, otomobiller için açılan tüm tünellerin, viyadüklerin,
yoncaların, üst geçişlerin ve tüm diğer "mecralar"ın sonuç olarak bir kente, kentsel
mekana bağlandığını veri almaksızın, huninin ağzı ne kadar geniş olursa olsun diğer
ucundaki sıkışıklığın sıvının akışını, akışın hızını belirleyeceğini ilkokul çağındaki
çocuklardan öğrenmeksizin geniş otoyollarla ulaşım çilesine çözüm bulacağı
iddiası önemli bir medeni cesaret örneğidir.
İstanbul'un su havzaları ile ilgili sıkıntılar artık halının altına süpürülemez duruma gelmiş olmasına, su havzalarında ilçe belediyesi üstüne ilçe belediyesi
kurulmasına, İstanbul'un su sorununu Istıranca dağları, Melen Çayı gibi pek çok
ekosisteme müdahale edilerek "çözülmeye" çalışılmasına ve taşıma suyla
(değirmenin dönmeyecek) sorunun çözülemeyecek olmasının yüz yıllardır bilinmesine, "kuzeyin" bu açıdan da çok önemli olmasına karşın köprü sayısını üçe
çıkarma ısrarı bizlerin aklının ermediği bir hikmete işarettir; hürmet gerekir.
Her bir otoyol hamlesinin kenti "plansız" bir şekilde kuzeye taşıdığı açık,
ormanların ise bu hamlelere dayanaksız olduğu anlaşılmışken son orman alanlarının
ateşle imtihanına cesaret etmek ancak akıllı bir tasarımın mahsulü akılların
özgüveni ile mümkün olabilir.
Çevre düzeninin etrafından dolaşıldı
Ancak en önemlisi ise şudur:
3194 Sayılı İmar Kanununun 5. maddesi çevre düzeni planlarını; "Ülke ve bölge
plan kararlarına uygun olarak konut, sanayi, tarım, turizm, ulaşım gibi yerleşme
ve arazi kullanılması kararlarını belirleyen plandır" biçiminde tanımlamaktadır.
Hukuka uygun bir çevre düzeni planının "düzenli ve sağlıklı bir yerleşmenin
sağlanması, yeşil alanların ve orman alanlarının gereksinimlerine uygun şekilde
düzenlenmesi, trafik ve ulaşımın hızlı ve aktif bir biçimde işlemesi, su
kaynaklarının korunması, tarihi ve kültürel değerlerin gelecek nesilleri aktarılması,
nüfusun dağılımı, sanayi tesislerinin ve tarım alanlarının ekonomik ilke ve ölçütler
doğrultusunda kurulması, eğitim, sağlık ve turizm gibi kuruluş ve alanlarının
düzenli bir biçimde paylaştırılması gibi temel hizmet ve gereksinimlerin en verimli
bir şekilde giderilmesi" gibi niteliklere sahip olması gerektiği mahkemeler
tarafından da çeşitli kararları ile belirtilmiştir.
Diğer bir söyleyişle ".....belirtilen bu kadar önemli nitelik ve özellikler için ilin
291
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 292
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
292
ya da büyükşehir belediyesinin bir ucundan diğer ucuna planlamasının yapılmış
olması zorunludur. İşte bu düzenlemenin il bazında gerçekleştirilecek 1/100.000
ölçekli il çevre düzeni planı ile gerçekleştirilebileceği.... 1/100.000 ölçekli il çevre
düzeni planı ile bir şehre genel görünüm verilmekte, şehrin yerleşim, trafik, ulaşım,
yeşil, orman, sanayi, ticaret, tarım, tarihi kültürel nitelik taşıyan alanlar açısından
genel bir sistematik gerektiği ..." hukuken de bir gerekliliktir.
İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 16 Haziran 2010 tarihli toplantısında
ise, 1/100 000 ölçekli planın Plan Uygulama Hükümleri üzerinde değişiklik
yapılmış; oy çokluğu ile meclisin onayından geçen bu değişiklikle, Plan Uygulama
Hükümleri'nin "Plan'da ölçek sebebiyle gösterilmeyen ulaşım sistemi projeleri,
plan'ın bütünlüğüne ve ilkelerine uygun olarak alt ölçekli plan çalışmalarında
değerlendirilecektir." biçimindeki 8.4.9.1. maddesinde yer alan "ölçek sebebiyle"
ibaresi kaldırılmış, madde, "8.4.9.1. Plan'da gösterilmeyen ulaşım sistemi projeleri,
plan'ın bütünlüğüne ve ilkelerine uygun olarak alt ölçekli plan çalışmalarında
değerlendirilecektir" biçimine getirilmiştir. Ayrıca yeni bir madde olarak da ,
"8.2.17. İlave Boğaz Geçiş ve güzergahları alt ölçekli planlarda
değerlendirilecektir" hükmü eklenmiştir.
Plandaki hinlik
Dikkatinizi çekmek istediğim dahiyane buluş ise esasen budur:
Bir bütün olarak üçüncü köprü projesini her düzeyde reddeden, sakıncalarına
uzun uzun işaret eden bir çevre düzeni planının (ki o planın sakıncaları ise
bambaşkadır) notlarında yapılan bir değişiklik ve ekleme ile Üçüncü Köprünün
önündeki engellerin kaldırılmasını akıl etmek biz sıradan insanların anlayabileceği
türden bir iş değildir. Piyasanın hikmetinden pay almak, ona inanmak gerekir.
Üçüncü Köprü hem hukuken hem de teknik olarak bir planlama mucizesidir.
(CA/EÜ)
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 293
TÜRKİYE’DE DİN VEYA İNANÇ TEMELİNDE
AYRIMCILIĞIN İZLENMESI RAPORU
293
1 Ocak – 30 Haziran 2010
Raporu Hazırlayanlar: Ergün Kayabaş ve Özgür Mehmet Kütküt,
İstanbul, Şubat 2011
(SHD Notu: Burada benzerleri pek yapılmamış olduğu için 50 sayfalık raporun
yöntem ve benzeri bölümleri ve dipnotlarına yer vermeden esas olarak vakalar ve
değerlendirmeler bölümünün içeriğine müdahale etmeden alıntıladığımız bir özeti
yayınlıyoruz. Raporun tamamına erişmek için bkz.:
http://insanhaklarimerkezi.bilgi.edu.tr/docs/Din_veya_Inanc_Izleme_Raporu.pdf)
Giriş
Elinizdeki rapor 2010 yılının ilk altı ayında din veya inanç temelinde gerçekleşen
ayrımcı uygulamaları, ayrımcılığı yasaklayan veya ayrımcılık içeren mevzuatı,
hükümetin bu konuyla ilgili eylem ve politikalarını ve bu tarihler arasında devam
eden ve sonuçlanan idari ve yasal süreçleri içermektedir. Rapor kapsamında istihdam, eğitim, barınma, sağlık hizmetleri, mal ve hizmetlere erişim alanlarında
gerçekleşen ayrımcı muameleler ele alınmıştır.
Rapor, Türkiye’de yaşayan din ve inanç gruplarının yaşadıkları ayrımcı
muamelelere ilişkindir. Raporda, Aleviler, Ateistler, Bahaîler, Bulgar Ortodokslar,
Caferi Şiiler, Ermeniler, Gürcü Ortodokslar, Keldani Hıristiyanlar, Marunî
Hıristiyanlar, Museviler (Yahudiler), Nesturiler, Protestan mezhepleri, Roman Katolikler, Rum Ortodoks Hıristiyanlar, Sünni Müslümanlar, Süryaniler, Yehova
Şahitleri ile Yezidilerin uğradığı ayrımcılık konu edilmiştir.
Araştırmada Türkiye’nin tamamına dair verilere ulaşılmaya çalışılmasına
rağmen, rapor tüm Türkiye’yi ve Türkiye’deki tüm din veya inanç gruplarının
karşılaştığı ayrımcı uygulamaları yansıttığı iddiasında değildir. Ancak tespit edilen
vakalar üzerinden mümkün olduğunca kapsayıcı bir çalışma ortaya konulmak
istenmiştir. Raporda 15 ilde meydana gelen 19 ihlal ile 11 genel uygulamaya yer
verilmiştir. Raporda adı geçmeyen dini toplulukların ayrımcılığa uğramadığı anlamı
çıkarılmamalıdır. Ancak araştırmacıların ulaşabildikleri vakalar çerçevesinde
ayrımcı uygulamalara konu olan topluluklar bunlardır.
Raporun amacı din veya inanç temelinde gerçekleşen ayrımcılık vakalarını izlemek ve izleme sonuçlarını hazırlanan raporla belgelemek, bu sayede izleme ve belgelemeye dair iyi bir örnek oluşturmaktır. Bu çakışma ile izleme raporlarının
sistematik ve devamlı hale gelmesi, benzer raporların başka kişi ve gruplarca veya
farklı ayrımcılık temellerinde hazırlanmasını kolaylaştırması, bu alanda çalışanları
cesaretlendirmesi ve destek olması ümit edilmektedir. Bu ve benzer raporlar
sayesinde Türkiye’de gerçekleşen ayrımcılık vakalarının tekil vakalar olmadığının
fark edilmesi beklenmektedir.
Rapor, 1 Ocak – 30 Haziran 2010 tarihleri arasında gerçekleşen ayrımcılık
vakalarını kapsamaktadır. İzleme raporlarının 12 ayı içine alacak şekilde yılda bir
hazırlanması daha alışıldık bir yöntemdir. Yıllık raporlar verilerin yıl ve ay
temelinde karşılaştırılabilmesini ve eğilimlerin yıllara göre değişimini görebilmeyi
sağlar. Ancak bu rapor bir proje kapsamında hazırlandığından ve bu projenin zaman
sınırlarına tabi olduğundan yılın ilk altı ayına ilişkin hazırlanması gerekmiştir. Bu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 294
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
294
durum, ayrımcılığın dönemsel olarak yoğunlaştığı ya da azaldığı eğitim veya istihdam gibi bazı alanlarda izlemeyi sınırlamış veya zorlaştırmıştır. Aynı nedenle
araştırmacılar tarafından kamu kurumlarına yapılan bilgi edinme taleplerinde itiraz
prosedürü işletilememiştir. Zaman kısıtının ortaya çıkardığı diğer problemler ise
kişi ve kurumlarla yeni ilişkiler kurulmasının zorlaşması, daha fazla kişi ile
görüşülememesi ve daha fazla saha çalışması yapılamaması olmuştur.
Proje kapsamında dört farklı ayrımcılık temelinde hazırlanan izleme raporlarında
yer alacak alanlar Avrupa Birliği Konseyi’nin Irk Eşitliği Direktifi ile İstihdamda
Eşitlik Direktifi dikkate alınarak belirlenmiştir. Raporlarda istihdam, eğitim, sağlık
hizmetleri, barınma, mal ve hizmetlere erişim alanlarında araştırmacılar tarafından
tespit edilmiş olan ayrımcılık vakalarına yer verilmiştir.
ARKA PLAN
Türkiye’de din ve inanç gruplarına ilişkin ayrıntılı veriler bulunmamaktadır.
Bununla beraber yapılan araştırmalar, grupların kendi ifadeleri ele alındığında da
rakamlar arasında farklılıklar olduğu görülmektedir. Bu sebeple, yapılan
araştırmalar, istatistikler, yayınlanmış ulusal ve uluslararası raporlar veya ilgili
inanç gruplarının kendilerine ilişkin verdikleri sayılardan erişilebilenler bu bölümde
bilgilendirme amacıyla sunulmuştur.
Türkiye’deki dini demografinin en büyük bileşeni %97’lik oranla İslam dairesi
içindedir. İslam’ın içinde en geniş grup Sünni Müslümanlardır.
Türkiye’de başörtüsü takan kadınların ve kız çocuklarının sayısının ne olduğuna
ilişkin bir veri bulunmamaktadır. Başörtüsü, 12 Eylül 1980 askeri darbesinin
ardından yapılan kılık kıyafetle ilgili düzenlenmelerle yasaklanmıştır. İlerleyen
süreçte, 28 Şubat 1997’deki Milli Güvenlik Kurulu kararıyla birlikte yönetmeliğe
uyulması konusunda sert önlemler alınmıştır. Sonuç olarak başörtüsü takan kız
çocuklarının ve kadınların başörtüsüyle okullardan içeri girişi yasaklanmış, kamu
hizmeti veremez olmuşlardır. Düzenlemeyle beraber kaç kişinin bu yasaktan etkilenerek öğrenim hayatını yarıda bırakmak zorunda kaldığını ve işini kaybettiği
kesin olarak bilinmemektedir. Konuyla ilgili Kadına Karşı Ayrımcılığı Önleme
Komitesi’ne Haziran 2010’da 71 STÖ’den oluşan bir koalisyon tarafından sunulan
gölge raporda, 1998 yılında sadece bir insan hakları örgütüne 26.669 başvurunun
yapıldığı kaydedilmiştir.
Türkiye’de, Alevilerin nüfusuyla ilgili çok farklı sayılar dile getirilmektedir.
Örneğin 2006’da Ali Çarkoğlu ve Binnaz Toprak tarafından yapılan bir araştırmada
Türkiye nüfusunun %11,4’ünün Alevi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Buna karşın
Alevi Bektaşi Federasyonu ise Türkiye nüfusunun %33’ünün Alevi inancına mensup olduğunu dile getirmiştir.
Stratejik Düşünce Enstitüsü’nün 2009 yılında hazırladığı Alevi Raporu,
Alevilerin algılarına yönelik çarpıcı bilgiler vermektedir. Bu rapora göre
“Türkiye’de Alevi sorunu var mıdır?” sorusuna Alevilerin %87,2’si “evet” yanıtı
verirken, Alevi olmayanların %57,7’si “hayır” yanıtını vermiştir. Alevi olanlar ve
olmayanların algısındaki kırılma buradan başlayarak raporun neredeyse tamamında
kendini göstermektedir. Örneğin, Türkiye’de Alevilerin, Sünnilere göre daha az
hak ve özgürlüğe sahip olduğuna inanan Alevilerin sayısı %60,6 iken, Alevi
olmayanların yalnızca %14,9’u Alevilerin Sünnilere göre daha az hak ve özgürlüğe
sahip olduğunu söylemiştir. Alevilerin, Sünnilere göre daha az hak ve özgürlüğe
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 295
sahip olduğuna inanan Alevilerin %26,5’i inanç özgürlüğü, %12,1’i eğitimde
eşitsizlik (zorunlu din dersi), %10,6’sı toplumdan dışlanma, %9,7’si devletin
Alevilere tavrı, %8,5’i ifade özgürlüğü, %7,7’si iş hayatından dışlanma, %7’si hak
ve özgürlüklerin kısıtlanması, %5,9’u cemevlerinin ibadethane olarak kabul
edilmemesi, %2’si ise diğer konularda daha az hak ve özgürlüğe sahip olduklarını
ifade etmişlerdir.
Alevi Enstitüsü tarafından gerçekleştirilen ve 10.07.2010 tarihinde yayınlanan
“Ayrımcılıkla Mücadele ve Eşitlik Araştırması” sonuçlarına göre araştırma
katılımcılarının %64’ü geçtiğimiz 12 ay içerisinde din ya da inançlarından dolayı
ayrımcılığa maruz kaldıklarını ifade etmişlerdir. Bu araştırmaya katılanların %73’ü
“geçtiğimiz 12 ay dâhilinde Değişik zeminlerde herhangi birinin, bir ya da birden
fazla ayrımcılığa Şahsen maruz kalmasına ya da rahatsız edilmesine Şahit
olduysanız bu neye dayanarak oldu?” sorusunu yaşanan ayrımcılığın din ya da
inanç temelinde olduğu Şeklinde cevaplamışlardır.
Türkiye’de ateistlerin, deistlerin ve agnostiklerin nüfustaki oranı konusunda yine
sağlıklı bir bilgi bulunmamaktadır. Eurobarometer 2005 tarihli araştırmasında
Türkiye’de hiçbir yaratıcıya inanmayanların oranı %1, bir yaratıcıya inanan ama
bir dine mensup olmayanların oranı da %2 olarak kaydedilmiştir. Bir başka
araştırmada ise araştırmaya katılanların %2’si ateist olduğunu, %7’si de bir
yaratıcının varlığı ile ilgili farklı boyutlarda Şüphe içinde olduğunu dile getirmiştir.
Türk Yahudi Toplumunu ve Türk Yahudi Kültürü’nü Tanıtma Projesi kapsamında
2009 yılında gerçekleştirilen “Farklı Kimliklere ve Yahudiliğe Bakış
Araştırması”nda görüşülen kişilerin %34’ü ateistlerin dışlanmadığını, %37’si ise
dışlandığını düşündüğünü dile getirmiştir. Aynı araştırmada, deneklerin %57’si
ateist bir komşu istemediğini söylemiştir.
1853 yılında kurulan Bahai Dini’nin, 232 ülkede inananı vardır. ABD Dışişleri
Bakanlığı’nın 2009 Din Özgürlüğü Raporu’nda Türkiye’de 10.000 dolayında Bahai
olduğu belirtilmiştir. Ayrıca Türkiye’de sığınmacı olarak bulunan Bahailer de mevcuttur ancak kesin sayısı bilinmemektedir.
Uluslararası Azınlık Hakları Grubu için Dilek Kurban tarafından hazırlanan
Türkiye’de Azınlıklar Raporu’na göre, Türkiye’de 3.000.000 civarında Caferi
yaşamaktadır. Buna karşın ABD Dışişleri Bakanlığı’nın raporu Caferilerin sayısını
500.000 olarak vermektedir. Şii mezhebine mensup Caferiler yoğun olarak Iğdır
ve İstanbul’da yaşamaktadır.
Türkiye’deki uygulamanın azınlık saydığı, Müslüman olmayan, üç “geleneksel”
gruptan bir tanesi Ermenilerdir. Bugün Türkiye’de yaklaşık 60.000 Ermeni
yaşamaktadır.Türkiye’deki Ermenilerin büyük bir bölümü Gregoryen kilisesine
bağlıdır. Bunun dışında 2.000 civarında Katolik ve çok az sayıda Protestan kiliselerine bağlı Ermeni de bulunmaktadır. Ermenilerin çok büyük bir bölümü İstanbul’da
yaşamaktadır. Gregoryen Ermeniler Osmanlılar zamanında İstanbul’da kurulmuş
Ermeni Patrikhanesi’ne bağlıdır.
Rum Ortodoks Hıristiyanlar bugün genelde İstanbul, Gökçeada ve Bozcaada’da
yaşamaktadırlar. Bunların dışında Antakya’da etnik köken olarak Rum olmayan ve
daha çok Arapça konuşan Antakya Rum Ortodoks Hıristiyanları bulunmaktadır.
Lozan Barış Andlaşması gereği Türkiye’nin azınlık olarak kabul ettiği Rum
Ortodoksların içinde Antakya’da yaşayan ve sayısı 10.000 kadar olan Rum
Ortodokslar yer almamaktadır. Türkiye’nin azınlık olarak kabul ettiği Rum
Ortodoks Hıristiyanların sayısı 4.300 civarındadır.
295
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 296
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
296
Turabdin, Mardin, Adıyaman ve İstanbul’da metropolitliği bulunan Türkiye’deki
Süryani cemaatinin nüfusu yaklaşık 15.000’dir. Bunun 2.000–3.000 kadarı
Güneydoğu Anadolu’da yaşarken, çoğunluğu İstanbul’da yaşamaktadır. Öte yandan, Türkiye’de 3.000 kadar Keldani Hıristiyan’ın yaşadığı tahmin edilmektedir.
Çok büyük bir kesimi İstanbul, Ankara ve İzmir’de yaşayan Protestanların nüfusu 4.000 ila 6.000 arasındadır.27 ABD Dışişleri Bakanlığı’nın raporuna göre ise
yine büyük Şehirlerde toplanmış çeşitli Protestan mezheplerine üye 3.000 kişi
mevcuttur.
Türkiye’deki uygulamanın azınlık saydığı üç gruptan bir tanesi de Musevilerdir.
Türkiye’de yaşayan 23.000 civarında Musevi’nin çoğunluğu İstanbul’da
yaşamaktadır. İstanbul’da 19 sinagogu bulunan Museviler yine burada bulunan
başhahamlığa bağlıdır.
Yezidiler Türkiye’nin doğu ve güneydoğu bölgelerinde yaşamaktadır.
Uluslararası Azınlık Hakları Grubu raporuna göre “1980’lerin ortalarından itibaren
neredeyse tümü, zulümden ve silahlı çatışmadan kaçmak amacıyla Avrupa’ya göç
etmiştir. Türkiye’de Yezidilerin sayısı bilinmemektedir. Temmuz 2006’da
Diyarbakır, Mardin, Urfa, Batman ve Şırnak’ta yürütülen araştırmada bu illerde
410 Yezidinin yaşadığı saptanmıştır.” Bunun yanı sıra ABD Dışişleri Bakanlığı’nın
raporuna göre ise Türkiye’de 5.000 Yezidi yaşamaktadır.
Genellikle İstanbul ve diğer büyük Şehirlerde yoğunlaşan birkaç dini grup daha
vardır. Kesin üye sayıları bilinmese de, yaklaşık 3.300 Yehova Şahidi, az ve kesin
olarak belirlenmeyen sayıda Bulgar Ortodoks, Nesturi, Gürcü Ortodoks, Katolik
ve Maruni Hıristiyan vardır. Medya din ve inanç alanındaki ayrımcılıkla ilgili belirli
kalıplar üzerinden haber yapmaktadır. İzleme ve raporlama çalışması süresince
neredeyse her kuruluşun kendi ekseninden haber yaptığı gözlemlenmiştir. Yerel
ölçekte ajansların haberlerini kullanan medya kurumları, ajansların görmezden
geldiği olayları ayrıca emek vererek haber yapmamaktadırlar. Bunun neticesinde
yaşanan pek çok olay basına da yansımamakta, örgütlenmemiş insanlar da
savunuculuk anlamında yeterli olmadığı için konu kapatılabilmektedir. Elbette,
ajanslara yansıyan haberlere de medyanın geneli ilgi göstermemektedir. Hrant
Dink’in öldürülmesinden sonra azınlıklara yönelik nefret suçlarının tespiti ve teşhiri
biraz daha ön plana çıkmış olmasına rağmen, azınlıkların talepleri ve yasal mevzuattaki olumsuz hükümler zorlukla haber olabilmektedir. Dini gruplarla ilgili
konuların gündeme gelebilmesinin konuya yönelik sert tepkilerle mümkün olduğu
gözlemlenmiştir. Örneğin Sümela Manastırı’nda ayin yapmak isteyen Fener Rum
Patrikhanesi’nin bu talebinin sebebinden ziyade, buna karşı duranların söylemleri
daha geniş yer bulabilmiştir. Başörtüsü sorununda da, Alevi çalıştaylarında da benzer bir durumu gözlemek mümkündür. Yüksek siyasetin izlediği gündelik politikalar etrafında şekillenen bir habercilik anlayışı medyanın büyük bir kısmında
hâkim görünmektedir.
Neredeyse tüm grupların dernek-vakıf statüsünde örgütlenmeleri mevcuttur. Bunlar arasında hak savunuculuğu anlamında öne çıkanlar özellikle Alevilerin ve
başörtülülerin kurdukları veyahut içinde yer aldıkları örgütlenmelerdir. Ancak bu
örgütlerin yasa koyucuyu gerekli değişikliklere sevk edebilecek bir güce tam olarak
sahip olmadıkları gözlemlenmiştir.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 297
İstihdam alanında Tespit Edilen Ayrımcılık Vakaları
İstihdam alanında din veya inanç temelli ayrımcılıkla ilgili beş vakaya
ulaşılmıştır. Bu vakaların dışında, araştırmacıların yaptığı görüşmelerde sık sık
inançları sebebiyle işine son verilen kişilerden bahsedilmiş, ancak bu vakalar
hakkında yeterli bilgi olmadığı için rapora yansıtılmaları mümkün olmamıştır.
Güliz Sağlam ile Ferya Saygılıgil, “Bölge” isimli belgeselleri ile ilgili yapılan
röportajlarda serbest bölgelerde yaşanan ayrımcı uygulamalardan bahsetmişlerdir.
Bu röportajlarda belgeselin yapımcıları Alevi iŞçilerin oruç tutmayınca dikkat
çektiğini, bu işçilere Ramazan ayı boyunca çay ve öğle yemeği verilmediğini, oruç
tutmayan işçilerin, oruç tutan işçilerin çalışma saatlerine uymak durumunda
bırakıldıklarını, cuma namazı saatinde namaza giden işçiler yerine kadın işçiler ile
Alevi erkek işçilerin daha çok çalıştırıldığını dile getirmişlerdir. Buradan hareket
ederek, işçi sınıfının inançlarından ötürü ayrımcı pratiklerle yüz yüze kaldığını,
işlerini kaybetme korkusuyla inançlarıyla ilgili ayrımcı uygulamalar karşısında da
sessiz kaldığını eklemişlerdir.
Erzincan’ın Mollaköy beldesindeki sağlık ocağında doktorluk yapan Müslüm
Doğan, Alevilerin yaşadığı bu beldede daha iyi hizmet verebilmek adına sağlık
ocağındaki eksikliklerle ilgili verdiği dilekçelerin ardından memuriyetle
bağdaşmayacak fiiller yaptığı iddiasıyla memuriyetten atılmıştır. 15.05.2008 tarihinden bu yana Mollaköy beldesinde çalışan Doğan, ihtiyaçlarla ilgili verdiği 30
dilekçenin ardından Başbakanlığa ve bakanlıklara Şikâyette bulunması üzerine
meslekten ihraç edildiğini söylemiŞtir. Konuyla ilgili yapılan basın açıklamasında,
Dr. Müslüm Doğan’ın Alevi olduğu ve Alevilerin yaşadığı bir beldeye daha iyi
hizmet vermek için çalışması karşısında memuriyetten atılmasının bir devlet
politikası olduğu dile getirilmiştir. 3.000 nüfuslu beldeden toplanan 1.500 imza
Sağlık Bakanlığı’na gönderilmiştir. Doğan da memuriyetten atılmasıyla ilgili olarak
idare mahkemesine dava açmıştır. Alevi BektaŞi Federasyonu (ABF) Eğitim ve
Bilim Sekreteri ve aynı zamanda Pir Sultan Abdal Kültür Derneği BaŞkan
Yardımcısı Kemal Bülbül ile yapılan görüşmede Bülbül; Doğan’ın daha önceki
çalışmaları sebebiyle Sağlık Müdürlüğü’nden en iyi performans ödülü aldığını,
ancak son süreçte Vali’nin kendisini “1000 yıllık düzeni bozuyorsun” diyerek
azarladığını aktarmış, Dr. Müslüm Doğan’ın memuriyetten atılmasının nedeninin
belde halkının dini inançlarından ötürü olduğunu söylemiştir. Doktor Doğan’ın,
İdare Mahkemesi’ne açtığı dava halen devam etmektedir.
TBMM’de 31.03.2010 tarihinde, Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanunu ile
Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair
Kanun Tasarısı ile Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu’nun tartışılması sırasında
Barış ve Demokrasi Partisi Milletvekili Şerafettin Halis partisi adına söz
alarak,“Muş Alparslan Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde eğitim programları
alanında ilan edilen araştırma görevlileri kadrosu için müracaat eden adaylara ön
görüşmelerde Allah’a inanıp inanmadıkları, ateist olup olmadıkları, cemaate bakış
açıları soruluyor” diyerek işe alımlarda dini inanç esasına göre mülakat yapıldığını
iddia etmiştir.
23.04.2009 tarihinde Malatya Hekimhan Devlet Hastanesi’nde çalışan Sema Nur
Tokmaz çalıştığı hastanede Alevi olması sebebiyle, hastane müdürü tarafından
hakarete ve satırlı saldırıya uğramıştır. Alevi örgütlerinin desteğiyle olay yargıya
intikal etmiştir. Alevi Bektaşi Federasyonu Başkanı Ali Balkız ile Federasyon’un
Eğitim ve Bilim Sekreteri Kemal Bülbül olayın sistematik ayrımcılık halinin bir
297
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 298
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
298
unsuru olduğunu söyleyerek müdahillik başvurusu yapmışlardır. Yapmış oldukları
başvuru mahkeme tarafından reddedilmiştir. Davanın ikinci duruşması 17 Haziran
2010 tarihinde yapılmış ve yargılanan sanıklar için beraat kararı çıkmıştır. Dava
Yargıtay’a taşınmıştır.
Eğitim alanında Tespit Edilen Ayrımcılık Vakaları
Eğitim alanında 13 vaka tespit edilmiştir. Vakalar başörtüsü yasağı ve zorunlu
din dersi ekseninde yoğunlaşmaktadır.
Adapazarı Akyazı Başörtüsüne Özgürlük Platformu’nun 172. basın
açıklamasında değinildiği üzere Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi’ne
başörtülü olarak alınmayan öğrenciler için söz konusu yasağın bahar Şenlikleri
döneminde 5 TL karşılığında aşılabildiği iddia edilmiştir. Platform’un basın
açıklamasına göre eğitim amacıyla üniversiteye giremeyen başörtülü öğrenciler
Şenlik döneminde giriş için ödedikleri 5 TL karşılığında herhangi bir zorlukla
karşılaşmadan üniversite kampüsüne girebilmiŞlerdir.
Protestan Kiliseler Derneği Başkanı Zekai Tanyar, öğrencilerin din dersine
girmemek için velilerinden yazılı dilekçe alınmasının zorunlu olduğuna dikkat
çekmiştir. Buna karşın birçok okul yönetiminin zorunlu olarak çocukları din dersine
soktuğunu belirten Tanyar, “muaf olunduğu halde başka alternatif bulunmadığı için
çocuklar din dersinde sınıfta oturmak zorunda kalmakta veya ders saatini müdür
muavini odasında geçirmektedir” demiştir. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından
Protestan Kiliseler Derneği’ne konuyla ilgili yazılan yanıtta, “din dersinden muaf
olan öğrencilerin bu derse girmedikleri saatlerde okul kütüphanelerinden
yararlandırılmasının uygun olacağı” kararının alındığı bildirilmiştir. Bu kararın
okul yönetimlerine gönderildiği açıklanmıştır.
Amasya’da Alevi bir ailenin çocuklarının zorunlu din dersinden muaf tutulması
amacıyla Samsun İdare Mahkemesi’ne açtıkları iptal davası sonucunda “Türkiye’de
hakim olan dinsel çeşitliliğin din kültürü ve ahlak bilgisi derslerinde dikkate
alınmadığı, özellikle Alevi inancına sahip topluluğun Türk nüfusundaki oranının
çok büyük olmasına karşın öğrencilerin Alevi inancının itikat veya ibadet unsurları
hakkında eğitim almadığı” dile getirilerek ailenin 10. sınıfta okuyan kızlarının din
dersinden muaf tutulması gerektiğine hükmedilmiştir.
Zorunlu din dersi ile ilgili diğer bir vakada, dini inançları olmadığı gerekçesiyle
İstanbul’da bir aile, çocuklarının din dersinden muaf tutulmasını talep etmiştir.
Kaymakamlığın talebi reddetmesinin ardından açılan iptal davasında İstanbul 8.
İdare Mahkemesi lehte yürütmeyi durdurma kararı vermiştir. Ancak AİHM’nin
daha önce aldığı kararlar çerçevesinde zorunlu din derslerinden muafiyet durumunun tanındığı durumlarda, bu olanağın herhangi bir koşul olmaksızın, tüm felsefi
ve dini inançlar arasında ayrım yapılmaksızın, kişilerin dini ve vicdani inançlarını
açığa vurmak zorunda kalmaksızın din ve vicdan özgürlüğü ihlal edilmeden
uygulanması gerekmektedir.
Sivas Atatürk Lisesi’nde tarih öğretmeni olan Orhan Paşazade’nin öğrencisi
E.K.’ye “sen namaz kılmıyor musun?” diye sorduğu, tırnaklarındaki parlatıcıyı
göstererek, “bunlarla aldığın abdest de kabul edilmez; zaten sen abdest de
almazsın” dediği iddia edilmiştir. Paşazade’nin E.K.’ye ayrıca “Sen Alevi misin?”
diye sorduktan sonra E.K.’nin sınıftan tuvalete gitmek için çıktığı, tuvalet kapısında
Orhan Paşazade’nin öğrencisine “burada ne arıyorsun?” diye bağırarak yumruk
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 299
attığı da kaydedilmiştir. Olayla ilgili soruşturma başlatılmıştır.
Sivas İmranlı’da Atatürk İlköğretim Okulu Müdürü Hasan Dona, sınıftaki
öğrencilere yönelik yaptığı konuşmalarda Aleviler hakkında hakaret içeren,
Alevilerin dini önderleri olan Dedeler ve Seyitleri aşağılayan, dini bilgilerinin
olmadığını iddia ettiği Alevilerin kendilerine özgü olan inanç ve ibadetlerinin
kutsallığını küçümseyen ifadelerde bulunmuştur. Hasan Dona’nın bu ifadelerinden
etkilenen sınıftaki bazı öğrenciler, Alevi olan diğer öğrencilere yönelik aşağılayıcı
ve tahammülsüz tutum ve davranışlarda bulunmuşlardır. Bunun üzerine
öğrencilerin velileri Sivas İmranlı İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’ne Şikâyet
başvuruları yapmışlardır.
Diyarbakır’da ailesi ile birlikte din değiştirip Protestan olan ilköğretim öğrencisi
H.B.’nin, din dersinde “Kelime-i Şahadet” getirmediği için öğretmen tarafından
dövüldüğü öne sürülmüştür. Ailenin Şikâyeti üzerine Valilik soruşturma
başlatmıştır. Bu olayla ilgili olarak görüşü sorulan Diyarbakır Protestan Kilisesi
ruhani lideri Ahmet Güvener, son dönemlerde öğrencilere yönelik saldırıların
arttığını belirtmiş, lisede okuyan kendi kızına da bir öğretmeninin kendi gözleri
önünde “gavurluğu bırak, seni dine davet ediyorum” diye bağırdığını ifade etmiştir.
TBMM’de 31.03.2010 günü, Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanunu ile
Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair
Kanun Tasarısı ile Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu’nun tartışılması sırasında
Barış ve Demokrasi Partisi Milletvekili Şerafettin Halis, Muş Alparslan Üniversitesi
Eğitim Fakültesi tarafından velilere Yrd. Doç. Dr. Mehmet Kamil Coşkun imzalı
bir form gönderilerek 5-6 yaş çocuklarında Allah’a yakınlık algısı üzerine bir
araştırma yapıldığını belirtmiştir. Gönderilen formlarda araştırmanın amacının
“çocukların Allah’a hangi Şartlarda kendilerini yakın ve uzak hissettiklerini; bu
yakınlık algısının hastalık, yalnızlık, mutluluk, başarı ve ailenin dindarlık durumuna
göre ne derecede değişkenlik gösterdiğini ortaya koymak” olduğu ifade edilmiştir.
Halis’in aktarımıyla, verilerin toplanmasında izlenecek adımlar olarak sırasıyla,
önce velilerin dine bakış ve bağlılığını ölçen dindarlık ölçeği ve çocukların güven
duygusunu ölçen bağlanma ölçeği uygulanacak, daha sonra çocuklara altı ayrı
hikâye anlatılarak her hikâyeden sonra Allah’ın hikâye kahramanına ne kadar yakın
olduğunu bir figür yardımıyla göstermeleri istenecektir. Halis ayrıca velilerden,
yazıya ek olarak gönderilen „dindarlık ölçeği’ adını verdikleri soruları
yanıtlamaları, daha sonra ana sınıfı öğretmenlerine göndermelerinin istendiğini bu
sorular arasında “Yaptıklarınızdan dolayı kendinizi hesaba çeker misiniz?
Günahlarınıza pişman olup tövbe eder misiniz? İmkânınız olsa senede bir zekât
verir misiniz? Günlük hayatınızda dini önemli bulur musunuz? İnancınıza göre
hareket etmediğinizde rahatsız olur musunuz? Dinî sohbet ve ortamlara katılır
mısınız? Dinî faaliyetlere katkı ve desteğiniz olur mu?” gibi soruların yer aldığını
söylemiştir. Bunun yanında, Adana’da ilköğretim okullarında görev yapan 500
branş öğretmeni üzerinde, dindarlık sorgulaması formları dağıtıldığını, formların
Çukurova Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Asım Yapıcı ve İl Millî Eğitim
Müdürü, program geliştirme sorumlusu Sedat Altunkanat imzalı olduğunu, her iki
yetkilinin de Adana Valiliği’nden, İl Millî Eğitim Müdürlüğü’nden ve Üniversite
Senatosu’ndan onay aldıklarını söylediğini belirtmiştir.
Ermeni okullarına kayıt yaptırılırken “Ermenilik ispatı” istenmesi bazı Ermenilerin okullara kayıt yaptırmasını zorlaştırmaktadır. Ermeni okulu yöneticisi Garo
Paylan, öğrenci kayıtlarında ‘Ermenilik ispatı’ arandığını, Milli Eğitim
müfettişlerinin, öğrencinin ailesini yedi nesil geri gidip araştırdığını, okula öğrenci
299
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 300
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
300
alma takdirinin okul yönetimine bırakılması gerektiğini, 1970’lerde yapılan bu
değişiklik nedeniyle Müslümanlaştırılmış Ermenilerin okullara kayıt
yaptıramadığını ifade etmiştir.
Ümmehan Elginkan Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezi, Küçük ve Orta Ölçekli
İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) ve Türkiye İş
Kurumu (İŞKUR)ortaklığıyla gerçekleştirilen Girişimcilik Kursu için mülakata
giren Nilüfer Ünaldı başörtülü olduğu gerekçesiyle eğitime alınmamıştır. Ünaldı
Elginkan Vakfı görevlisi olduğunu söyleyen bir kişinin kursun Milli Eğitim
Bakanlığı’na bağlı olarak gerçekleştirildiği ve Bakanlığın yönetmeliklerini uygulamak zorunda olduklarını ifade ederek kendisine eğitime başörtülü
alınamayacağını söylediğini ifade etmiştir. Elginkan Vakfı yaptığı açıklamada bu
uygulamayı teyit ederken İŞKUR Manisa İl Müdürü Yüksel Uçar,İŞKUR
yönetmeliğinde böyle bir ayrımcılığa yer olmadığını ve bu tür bir ayrım yapan bir
kurumla tekrar sözleşme yapılmayacağını,yapılan sözleşmelerin de iptal edileceğini
ifade etmiştir.
Osmaniye’de 2010 Lisans Yerleştirme Sınavı’na giren Z.A. başörtüsünün üzerine
peruk takmanın yasak olması gerekçesiyle sınava alınmamıştır. İddiaya göre A.’nın
sınav salonundaki görevli kişi peruk takabileceğini, ancak kulaklarının görünmesi
gerektiğini söylemiştir. Bunun üzerine salondan ayrılan A., sınava perukla girmesine izin vermeyen görevli hakkında suç duyurusunda bulunmuştur.
Mal ve Hizmetlere erişim alanında Tespit Edilen Ayrımcılık Vakaları
Mal ve hizmetlere erişim alanında 12 ayrımcılık vakası tespit edilmiştir. Öne
çıkan vakalar başörtüsünün kamusal alanda kullanımı, din eğitimi-öğretimi, dini
ve vicdani kanaatlerin açıklanmaya zorlanması ve devletin dine dair yorumları ile
ilgilidir.
Cem Vakfı’nın Alevilerin cemevlerine ibadethane statüsü verilmesi, ibadet için
genel bütçeden pay ayrılması ve Diyanet İşleri Başkanlığı bünyesinde Alevi inanç
önderlerine kadro tahsis edilmesi gibi talepleri reddedilmiştir. Dava halen
Danıştay’da devam etmektedir.
Samandağ’ın yerel gazetelerinden Harman gazetesinde Temmuz 2009’da “Anneler Babalar Dikkat” başlığı ile verilen haberde, Samandağ dışından gelen
yabancıların bir Kur’an kursu açtığı, bu kişilerin Samandağ yerlisi olmadığı yani
Samandağ’daki geleneksel Alevi inancına yakın olmayabileceği dile getirilmiş,
çocuklarını kursa gönderecek veliler uyarılmıştır. 2010 yılının Mart ayı sonlarında
ise, bu haber üzerine, yani aradan yaklaşık 9 ay geçtikten sonra, Harman
gazetesinde sözü edilen Samandağ dışından gelen kişilerin açtığı kurs için değil,
ama yüzyıllardır geleneksel olarak çocuklarını eğiten Samandağ’ın Alevi şeyhleri
için dava açılmıştır. Ahmet Tümkaya, Zülfikar Çiftçi, Hikmet Özben, Aziz
Tümkaya ve Ahmet Bilmez, Enğam Daduk ile Deniz Mahallesi muhtarı Edip Can
hakkında “izinsiz Kuran kursu açtıkları gerekçesiyle” Tekkeler ve Zaviyeler
Hakkındaki Kanun’a muhalefet suçundan ayrı ayrı dava açılmış, haklarında 6’şar
aydan 3’er yıla kadar hapis cezası istenmiştir. Kur’an kursu olarak lanse edilen durumun aslında Aleviliğin temel felsefesini, din ve ahlak bilgisini çocuklara
anlatmayı amaçlayan ve yüzyıllardır süregiden, belirli bir müfredatı ya da kurs
programı olmayan etkinlikler olduğu ve suç kastı olmadığı dile getirilerek beraat
istenmiş, Mahkeme yeterli suç delili bulunmadığı için beraat kararı vermiştir.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 301
Araştırmacılar tarafından Samandağ ilçesinde kaç adet kaçak Kuran kursuna dair
işlem yapıldığı hakkında Samandağ Kaymakamlığı’na bilgi edinme başvurusunda
bulunulmuştur. Yasal süre içinde yanıt alınmadığı gibi, raporun yayına hazırlandığı
15.02.2011 tarihine kadar da yanıt verilmemiştir.
Bu konuyla ilgili olarak araştırmacılar tarafından Zülfikar Çiftçi ile görüşme
yapılmıştır. Çiftçi, olayı doğrulamış, başka ayrıntılar da vermiştir. Kendisi her yıl
bu etkinlikler düzenlenmeden önce kaymakamlığa dilekçeyle bilgi verdiklerini
söylemiştir. Her sene Kaymakamlığın yönlendirmesiyle İlçe Müftülüğü’ne
gidildiğini, Müftülüğün dilekçeye kaşesini vurup “uygundur” diyerek
başvuruculara iade ettiğini belirtmiştir. Ancak olayın gerçekleştiği sene Müftülük
dilekçeyi geri vermemiş, bir sorun olmadığını söylemekle yetinmiştir. Çiftçi,
Müftülüğün “izin verilmemiştir” diyen yazısının daha sonra dava sırasında ortaya
çıktığının ancak kendilerine bu yazının ulaşmadığının altını çizmiştir. Davadan
önce başlayan soruşturma sırasında emniyet mensuplarının soruları üzerine Zülfikar
Çiftçi, diğer şeyhlerle beraber her sene olduğu gibi bu sene de Kaymakamlık izniyle
bu etkinliği düzenlediklerini dile getirdiklerini anlatmıştır. Soruşturmanın Terörle
Mücadele tarafından yürütüldüğünü daha sonra bir avukatın uyarısıyla fark ettiklerini söyleyen Çiftçi, ifade verdikten sonra kendilerine bir sıkıntı olmadığının
söylendiğini, şeyhlerin de “ifade alma gereği duymuşlar, herhalde önemsiz bir
konu” diyerek olayı fazla düşünmediklerini dile getirmiştir. Aradan 1,5 ay geçtikten
sonra izinsiz Kur’an kursu açtıkları gerekçesiyle dava açıldığı haberinin geldiğini
kaydeden Çiftçi, 6 aydan 3 yıla kadar hapis istemiyle dava açıldığını öğrendiklerini
söylemiştir. Zülfikar Çiftçi, davayı toplumsal olarak algıladıklarının altını çizmiş,
Samandağ’da bu bedelsiz, geleneksel etkinliğe çocuklarının katılması için ailelerin
kendilerinden ısrarla ricacı olduğunu, bugüne kadar herhangi bir şikâyetinde kendilerine ulaşmadığını belirtmiştir. Davanın açılmasını inançlarına bir saldırı olarak
gördüklerini söylemiş, 22 avukatın dayanışma içerisinde vekâlet aldığını, davayı
kamuoyuna medya ve sivil toplum örgütleri aracılığıyla taşımaya çalıştıklarını dile
getirmiştir. Harman Gazetesi’nde çıkan haber üzerine sadece kendilerine dava
açıldığını ancak gazete ile yaptıkları görüşmelerde gazetenin yaptığı haberde kendilerini kastetmediğini belirttiklerini aktarmıştır. Nitekim Harman Gazetesi de daha
sonra yaptığı yayınlarla şeyhlere sahip çıkmıştır. Bu sene Antakya İl Müftülüğü’ne
gittiklerini, ancak olumlu bir netice alamadıkları için yüzyıllardır geleneksel olarak
devam eden bu etkinlikleri yapamadıklarını kaydetmiştir.
Nüfus cüzdanlarında bulunan din hanesinin kaldırılmaması Avrupa İnsan Hakları
Mahkemesi (AİHM) tarafından bir insan hakkı ihlali olarak kabul edilmiştir.
İzmir’de yaşayan Sinan Işık, 2004 yılında nüfus cüzdanında din hanesine “İslam”
yerine “Alevi” yazdırmak istemiştir. Bu talebinin kabul edilmemesi üzerine kendisi
yargı yoluna gitmiştir. Türkiye’de yaşanan yargı sürecinin aleyhine
sonuçlanmasının ardından Işık, davayı AİHM’ye taşımıştır. Işık, Türkiye’nin
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) düşünce, inanç ve din özgürlüğünü
düzenleyen 9. maddesi, adil yargılamayı düzenleyen 6. maddesi ve ayrımcılığı
yasaklayan 14. maddesini ihlal ettiğini öne sürmüştür. AİHM’de açılan davada
Türkiye’nin 9. maddeyi ihlal ettiğine hükmedilmiş ve din hanesinin nüfus
cüzdanlarından tamamen çıkarılması gerektiği belirtilmiştir. Nüfus cüzdanlarındaki
din hanesi doğrudan bir ayrımcılık olarak görülmese dahi kişileri dini inancını
açıklamaya mecbur bırakması ve pek çok alanda ayrımcılığı tetikleme ihtimaliyle
ayrımcı bir uygulama olarak değerlendirilmiştir. Dava Türkiye’de yürütülürken
mahkeme Diyanet İşleri Başkanlığı’ndan görüş istemiş, Diyanet İşleri Başkanlığı
ise Aleviliğin bir din değil, mezhep olduğunu söyleyerek din hanesine Alevi
301
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 302
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
302
yazılmaması yönünde görüş bildirmiştir. AİHM kararları Türkiye için bağlayıcı
olmasına ve Türkiye’nin bu karar doğrultusunda bir düzenleme yapması gerekmesine rağmen, karardan bu yana konu hakkında herhangi bir adım atılmamıştır.
İzmir Büyükşehir Belediyesi indirimli ulaşım kartlarında başörtülü fotoğraf
bulunmaması şartını getirmiştir. “Ulaşımda Başörtüsü Krizi” başlığıyla verilen haberde başörtülü öğrencilerin diğer öğrencilerle aynı indirimden yararlanmasının
engellendiğine ve bunun açıkça “din vicdan ve ifade özgürlüğünün ihlali” olduğuna
değinilmiştir. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı ise habere göre bu durumu “marjinal bir grubun meselesi” olarak tanımlamıştır.
Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde bulunan oyuncak müzesini Yenimahalle Yunus Emre İlköğretim Okulu anasınıfında okuyan çocukları ile gezmeye
gelen velilerden başörtülü olanlar “resmi bir kurum olan üniversitenin kurallarını
uygulamak zorunda olunması” gerekçesiyle içeri alınmamıştır. Başörtülü kadınların
yaşadığı diğer bir ayrımcılık vakası ise Marmara Üniversitesi’nde meydana
gelmiştir. Ankara Üniversitesi’yle aynı gerekçe öne sürülerek herhangi bir yazılı
talimat olmamasına rağmen Marmara Üniversitesi Rektörlüğü’nün sözlü talimatı
olduğu ifade edilerek üniversite misafirhanesinde rezervasyon yaptıran Çınar ailesi
misafirhaneye alınmamıştır.
Bursa’daki Renault fabrikasında çalışanların alışveriş yaptığı kooperatife
başörtülü kadınların alınmadığı iddia edilmiştir. Konuyla ilgili olarak MAZLUMDER Bursa Şubesi bir basın açıklaması yapmış, ardından da Cumhurbaşkanı,
TBMM ve Renault şirketine şikâyet dilekçeleri göndermiştir.
Türkiye Ermenileri Patriği Mesrob II’nin ağır hastalığı sebebiyle görevini tam
olarak yerine getirememesi sonucunda Ermeni Eş Patriği seçilmesi gündeme gelmiş
ve bununla ilgili olarak İçişleri Bakanlığı’na yapılan başvurunun herhangi bir
gerekçelendirme olmaksızın belirsiz bir süre ertelendiği bildirilmiştir. Böylelikle
Ermenilerin ruhani liderleriyle ilgili bir konu çözümsüzlüğe itilmiştir.
Alanya’da İncil dağıtan dört Yehova Şahidi, misyonerlik faaliyetlerinin suç
olduğu gerekçesiyle gözaltına alınmıştır. Savcılıkla yapılan görüşmeler sonucunda
durumun suç teşkil etmediği anlaşılarak kişiler serbest bırakılmıştır.
Fener Rum Patriği Bartholomeos, Sümela Manastırı’nda 15.08.2010 tarihinde
ayin yapılması kararını olumlu bir gelişme olarak değerlendirirken, Patrikhane ile
ilgili konularda Dışişleri Bakanlığı’nın kendileri ile ilgilenmesini yadırgadığını,
kendilerinin de Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları olduğunu, Dışişleri Bakanlığı ile
ilişkilenmelerinin anlaşılmaz olduğunu dile getirmiştir. Ayrıca Başbakan Yardımcısı
ve Devlet Bakanı Bülent Arınç’ın Heybeliada Ruhban Okulu’nun açılması için ellerinden geleni yapacaklarını söylemesiyle birlikte, bu süreçten de umutlu olduğunu
vurgulamıştır.
Hükümet, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen enerji alanındaki
KİT’leri mahsuplaşma yoluyla borç yükünden kurtarmak için hazırladığı tasarıda
cami, kilise, havra gibi ibadethanelerin aydınlatma borçlarına uygulanan faiz
silinirken, CHP’nin önerisine rağmen “cemevlerinin” elektrik borcu
affedilmemiştir.
16-22 Nisan 2010 tarihleri arasında Kutlu Doğum Haftası boyunca Türkiye
genelinde Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından 19.394 etkinlik düzenlenmiştir. Bu
etkinliklerin 1.180’i öğrencilere yönelik olarak gerçekleşmiştir. Hafta boyunca
yetiştirme yurtlarından, okullara, cezaevlerinden, anasınıflarına, kamu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 303
kurumlarından, hastanelere kadar pek çok yerde etkinlik düzenlenmiştir. Kutlu
Doğum Haftası süresince, Diyanet İşleri Başkanlığı bu kadar çok sayıda etkinliği
yalnızca Hanefi-Sünni inancına sahip yurttaşlar için düzenlemiştir.
GENEL DEĞERLENDİRME ve SONUÇ
Türkiye’deki haliyle laiklik ilkesi, din ve devlet işlerinin ayrılığını kabul ederken,
bu ilkenin ayrılmaz parçası olan din ve vicdan özgürlüğü ile devletin tüm din veya
inançlara eşit mesafede durması gibi konularda laiklik ilkesine rahatlıkla aykırı
davranabilmektedir. Bu sayede yaygın bir inanç (Hanefi-Sünni İslam inancı) devlet
eliyle nüfusun çok büyük bir kısmına zorunlu olarak öğretilmekte, bu inanca özgü
ibadetler için alan tahsis edilmekte, bu inancın din görevlileri devlet memuru
olmaktadır. Diğer inançlar devlet himayesinden uzak kalmakta ve ayrımcı uygulamalarla da karşılaşmaktadır. Bunların yanında devletin dine müdahalesi, laik devlet
anlayışıyla çelişmekte, dini alanda devletin tam kontrolünü yaratmaktadır.
Osmanlı’dan devralınan Şeriye ve Evkaf Vekâleti (Din İşleri ve Vakıflar
Bakanlığı) 1924 yılında yerini Diyanet İşleri Başkanlığı’na bırakmış, dini alan
içinde devlet bir kurum oluşturmuştur. Hanefi-Sünni inancın algılanışı ve
yorumlanışı da Diyanet İşleri Başkanlığı aracılığıyla devletin süzgecinden geçmektedir. Bu durum, dinin kolektif etkisini azaltmakta veyahut şekillendirilmeye
çalışılmasına sebep olmaktadır. Söz konusu durum, Hanefi-Sünni inanca sahip
olduğunu söyleyen kadınların çeşitli şekillerde uğradığı ayrımcı uygulamalar olarak
örneklendirilebilir. Yani inanca mensubiyet, tanımı devlet tarafından yapılan dini
inançlara uygun yaşayışla zaman zaman örtüşmeyebilmektedir.
Başörtüsü yasağı sadece kadınları hedef almış ve kadınların özellikle eğitim ve
istihdama katılmasının önünde bir engel oluşturmuştur. Konuyla ilgili Birleşmiş
Milletler Eğitim Hakkı Özel Raportörü Katarina Tomaševski’nin hazırladığı
Türkiye ile ilgili raporda, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) Türkiye’de eşit
olmayan bir şekilde eğitim hakkından yararlanamayan kız çocukları ve kadınlara
yönelik başörtüsü bağlantılı kısıtlamalar ve okuldan ihraçlara dair görüşüne yer
vermiştir. ILO bu gibi kısıtlamaların, Müslüman kadınların eğitim olanaklarına
yönelik eşit haklarını etkilememesi gerektiğini belirtmiştir. ILO’ya göre: “İşgücüne
katılım düzeylerinde olduğu gibi, kadınların eğitim düzeyinin Türkiye’de oldukça
düşük olduğunu gösteren (iş arayan her iki kadından biri sadece ilkokul eğitimi
almıştır) ve Hükümet tarafından sağlanmış bilginin ışığında bakıldığı zaman,
başörtüsüne dair yasağın potansiyel ayrımcı etkisi özel bir önem taşımaktadır.”
ILO, eğitimdeki eşitsiz uygulamalara, özellikle kadınların eğitim almasının engellenmesine dikkat çekerek, başörtüsüne dair yasağın ayrımcı etkisine vurgu
yapmaktadır. Benzer Şekilde, Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi de, Türkiye ile ilgili hazırladığı 2005 tarihli Sonuç Gözlemlerinde
başörtüsü takan kadınlara ve kız çocuklarına yönelik kısıtlamalara ilişkin
kaygılarını ifade etmiş ve bunun kadınlara yönelik ayrımcı etkisini değerlendirmek
üzere hükümetten bilgi istemiştir. Ancak Türkiye Hükümeti bu konuda herhangi
bir bilgi sunmamıştır. Tüm bunlarla beraber Din ve İnanca Dayanan Her Türlü
Hoşgörüsüzlüğün ve Ayrımcılığın Tasfiye Edilmesine Dair Bildiri’nin 5. maddesinin 2. fıkrası da “Her çocuk, din veya inanç konularında anne ve babasının ve
varsa vasisinin dileğine uygun olan bir eğitime ulaşma hakkından yararlanır; çocuklar, kendi anne ve babasının veya vasisinin dileğine aykırı bir din veya inanç
öğretimi almaya zorlanamaz; bu konuda çocukların yüksek menfaatleri, yön-
303
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 304
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
304
lendirici bir prensiptir” Şeklinde bir hükümle çocuğun din eğitiminin kendi
ailesinin tasarrufunda olduğunu belirtmektedir. Çocukların inandıkları dinin
kurallarına uygun olarak yaşamaları konusunda ise özellikle kız çocukları ayrımcı
uygulamalara maruz kalmaktadırlar. İnançları gereği giyinmeleri, inançlarını
niteleyen aksesuarları kullanmaları yasaklanmakta, kamusal alanda yapabileceklerinin sınırı devlet tarafından çizilmektedir. Bu durum ailenin çocuğu yetiştiriş
tarzının etkisiyle olsun veya olmasın, sonuçları açısından kız çocuklarının eğitim
başta olmak üzere kamusal alandan dışlanmasına sebep olabilmektedir.
Eğitim alanında öne çıkan bir diğer konu zorunlu din dersleri konusudur. Zorunlu
din dersleri, öğrencileri bir yandan tek bir dini inancın öğretilmesine mecbur tutarken, diğer yandan öğrenciler bu dersten muaf olabilmek için dini inançlarını
açıklamak zorunda bırakılmaktadır. İnançlarını açıkladıkları için uğrayabilecekleri
ayrımcılığın yolu da açılmış olmaktadır. AİHM’nin Alevi bir öğrencinin ve
babasının başvurusu üzerine Türkiye’de zorunlu din derslerinin insan hakkı ihlali
olduğunu ve kaldırılması gerektiğini belirten kararına rağmen Türkiye’de bu tür
bir düzenlemeye gidilmemiştir. Danıştay 8. Dairesi’nin din derslerinin zorunlu
olamayacağı yönünde birçok kararı da bulunmaktadır. Benzer davalar mahkemelerde sonuçlanmayı beklemektedir. 1982 Anayasası’nda bulunan “Din ve ahlâk
eğitim ve öğretimi Devletin gözetim ve denetimi altında yapılır” diyen ve din dersini zorunlu tutan madde halen yürürlükte bulunmaktadır.
Alevilerin temel sorunları ve talepleri beş temel maddede toplanabilir. Bu hususlar, hükümetin başlatmış olduğu Alevi çalıştaylarına yönelik Alevi Bektaşi Federasyon Başkanı’nın ve Pir Sultan Abdal Kültür Derneği’nin eleştirilerinde de yer
almaktadır. Bu taleplerden bazıları; “bütün katliamların ve siyasi cinayetlerin
aydınlatılması, Madımak Oteli'nin utanç müzesi yapılması, Diyanet İşleri
Başkanlığı’nın ve zorunlu din derslerinin kaldırılması, cemevlerinin yasal statüye
kavuşturulması, Alevilere ve farklı inançlara yönelik ayrımcılıkların sona
erdirilmesi” olarak dile getirilmektedir. Bu taleplere henüz cevap verilmemiştir.
Alevi örgütler tarafından bu alanlarda sıkıntıların devam ettiği ve Alevi
çalıştaylarının bu beklentileri karşılamaktan uzak olduğu belirtilmektedir. Bunun
yanısıra hükümet tarafından davet edilen çalıştay katılımcıları da rahatsızlık
yaratmıştır. Hükümet davetlileri seçerken hassas davranmayarak, Maraş
Olaylarının sanıklarından Ökkeş Şendiller gibi kişileri de çalıştaylara davet ederek
Alevi örgütlerinin bazılarının daha başından süreçle ilgili şüphe duymasına sebep
olmuştur. Örneğin Alevi Bektaşi Federasyonu Başkanı Ali Balkız Alevi çalıştayları
sonrasında hazırlanan raporu ciddi biçimde eleştirmiş ve Alevilerin bir anlamda
asimile edilmeye çalışıldığını dile getirmiştir.
Alevilerin yoğun olarak yaşadıkları mahallelerin, semtlerin, köylerin adları süreç
içerisinde değiŞtirilerek Alevilerin tarihsel anlamda onaylamadığı kimselerin isimleri verilmiştir. Bu isimlere ilişkin değişiklik talepleri sıklıkla reddedilmektedir.
Örneğin Sultanbeyli’de Alevilerin yoğun olarak yaşadığı Başaran Mahallesi’nin
adı Yavuz Sultan Selim olarak değiştirilmiş, mahalle sakinlerinin mahallenin adının
Pir Sultan olarak değiştirilmesi talebine olumlu bir yanıt verilmemiştir.
Diyanet İşleri BaŞkanlığı’nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un 7. maddesinde ifade edildiği gibi Başkanlık “İlgili birim, kurum ve kuruluşlarla işbirliği
yaparak eğitim programları geliştirmek, planlamak ve uygulamak, bu amaçla
eğitim merkezleri açmak ve bu merkezlerle ilgili iŞ ve hizmetleri yürütmek” yetkisine sahiptir. Gene aynı Kanun’un 17. maddesinde belirtildiği üzere “Başkanlık
gerektiğinde, kanunla verilen görevleri çerçevesinde Türkiye Diyanet Vakfı ile
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 305
işbirliği yapar.” Vakıf, “İslâm dininin gerçek hüviyeti ile tanıtılmasında, toplumun
din konusunda aydınlatılmasında Diyanet İşleri Başkanlığı’na yardımcı ve destek
olmak, gereken yerlerde cami yapıp donatmak, fakir hastalar için tedavi kurumları
açıp işletmek, zekat, fitre gibi Müslüman vatandaşlarımız tarafından yapılacak
yardımları Şartlarına uygun olarak toplumdaki ihtiyaç sahiplerine intikal ettirerek
sosyal yardım ve hizmeti geliştirmek” amacıyla kurulmuştur. Türkiye Diyanet
Vakfı, 29 Mayıs Vakıf Üniversitesi’ni de açarak Diyanet İşleri Başkanlığı’nın
dolaylı yoldan yükseköğretime adım atmasına olanak sağlamıştır. Bu durum, Kanun’un 1. maddesinde ifade edildiği gibi “İslam Dininin inançları, ibadet ve ahlak
esasları ile ilgili işleri yürütmek, din konusunda toplumu aydınlatmak ve ibadet
yerlerini yönetmek üzere” kurulan Diyanet İşleri Başkanlığı’nın kendi yetki ve sorumluluk alanını aşarak, bir dini kurum olmanın yanında, hayatın pek çok alanında
faaliyet gösteren karma bir yapıya dönüşmesi anlamına gelmektedir. Bu yapı
faaliyetlerini Hanefi inancın öğretileri doğrultusunda yaparak hem diğer inanç kesimlerine mesafe almakta, hem de bir devlet kurumu olarak kendi inancının
yayılmasına çabalamaktadır.
Cumhuriyetin kuruluşundan sonra vatandaşların hukuki statüleri Müslümanlar
ve gayrimüslimler olarak şekillendirilmiştir. Lozan Barış Andlaşması ile 1923’te
Türkiye’de yaşayan azınlıkların hukuki statüsü tanımlanmıştır. Buna göre din,
Türkiye’de azınlıkların hukuki konumunu belirlemede tek kriter olmuştur. Öyle ki
Lozan Barış Andlaşması’nın “Azınlıkların Korunması” başlıklı bölümü
Türkiye’deki azınlıklardan gayrimüslim azınlıklar olarak bahsetmektedir. Örneğin,
“Türkçe konuşan Anadolu Ermenileri azınlık kabul edilirken Ermenice konuşan
Müslüman Hemşinliler Türk kabul edilmişlerdir.” Böylece Türk vatandaşı olmak
ile Türk olmak arasında bir statü farkı oluşmuştur. Bundan dolayı azınlıklar
yalnızca vatandaşlık itibariyle Türklüğe bağlanmıştır. Bunun sonucunda da Türkiye
Cumhuriyeti’nin azınlık haklarını korumakla mükellef olduğu hukuki düzenlemelerde boşluklar meydana gelmiş, hukuki düzenlemeler yerine yalnızca fiili ve idari
önlemler alma yoluna gidilmiştir. Sonuç olarak Lozan Barış Andlaşması ile birlikte
Türkiye sadece etnik olarak Rum, Ermeni ve Musevilerin azınlık olduğunu kabul
etmiştir. Bu yüzden, farklı inanç gruplarına mensup kimselerin hakları hukuki anlamda korunmamakta, yasal statüleri tanınmamaktadır. Lozan Barış Andlaşması’yla
Bahaîler, Rum etnisitesinden olmayan Rum Ortodoks Hıristiyanlar, Yezidiler,
Protestanlar, Yehova Şahitleri vb. bunun dışında kalan gruplardır. İzleme çalışması
süresince bu konuların bugün de önemini koruduğu görülmüştür. Türkiye
Cumhuriyeti çeşitli uluslararası insan hakları sözleşmelerine Anayasayı ve Lozan
Barış Andlaşması’nı neden olarak göstererek çekinceler koymaktadır. Baskın
Oran’ın da ifade ettiği gibi Türkiye, Lozan’da resmi olarak kabul ettiği azınlık
tanımını Anayasayı devreye sokarak daha da daraltmaktadır. Oysa bugünkü
dünyada hissedilen ihtiyaçlar neticesinde azınlık haklarıyla ilgili düzenlemeler
uluslararası sözleşmelere nitelik bakımından daha da derinleşerek girme
eğilimindedir. Dolayısıyla bugün çeşitli Alevi önderlerinden Rum Ortodoks cemaati
sözcülerine kadar dile getirilen anayasal engellerin kaldırılmasına yönelik taleplerin
dikkate alınması hayati öneme sahiptir.
Azınlıkların yaşadığı başka sıkıntılar da vardır. Bunlar; özel okullarda ve
kurslarda azınlık dillerinde anadil olarak eğitim yapılmasına ve bu dillerin
öğretilmesine dair anayasal ve fiili sınırlamalar, azınlıklara ilişkin ayrımcı ifadelerin
ders kitaplarında bulunması, dini liderlerini seçerken yaşadıkları problemler ile
ibadethane yapım, onarım ve restorasyon çalışmaları sırasında yaşadıkları sıkıntılar
olarak sıralanabilir. Bununla birlikte devletin Müslüman olarak tanımladığı bazı
305
306
gruplar da azınlık olduklarını düşünmekte, bazıları da İslam ile ilişkili olmadıklarını
ifade etmektedirler.
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 306
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan ancak dini ve vicdani sebeplerle askerlik
yapmak istemeyenlerin talepleri dikkate alınmamaktadır. İç hukukta da bu konuda
bir çözüm olmadığı için bu kişiler inanç ve vicdani kanaatleri sebebiyle
yargılanmakta ve çeşitli cezalara çarptırılmaktadır.
Yerel yönetimlerin maddi veya ayni yardım dağıtırken Sünni-Hanefi inançtan
olmayan vatandaşlara ve sığınmacılara bu yardımları vermediği iddiaları da
araştırmacılara aktarılmıştır. Yardımların sosyal bir hak olarak tanınarak, müzmin
yoksulluktan toplumu çıkartmayı hedefleyen bir bakış açısıyla insan onuruna
yakışan ve hiçbir soru işareti bırakmayacak Şekilde yeniden düzenlenmesi, yardıma
erişimde ayrımcılığın kesin olarak önlenmesi gerekmektedir.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 307
2011–2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILINDA EĞİTİMİN VE
EĞİTİM EMEKÇİLERİNİN SORUNLARI AĞIRLAŞTI!
307
Eğitim Sen Merkez Yürütme Kurulu'nun 2011-2012 Eğitim-Öğretim Yılı'nda
artan eğitim ve eğitim emekçileri sorununa ilişkin raporudur.
20.01.2012
2011–2012 eğitim-öğretim yılının ilk yarısı bugün sona erdi. Geçtiğimiz yarıyıl
içinde önceki yıllardan birikerek artan sorunlar yetmezmiş gibi, eğitimde yeni
sorunlar ve olumsuzluklarla karşı karşıya kalınmıştır. Geçtiğimiz dokuz yılda
eğitimde yaşanan ticarileştirme ve eğitimi dinselleştirme uygulamaları, geçtiğimiz
yarıyılda olduğu kadar yoğun yaşanmamıştır.
2011–2012 eğitim-öğretim yılının ilk yarısının sonu itibariyle Türkiye’de eğitim
sisteminin artık kronikleşen sorunları bütün ağırlığıyla varlığını sürdürmektedir.
Eğitimin temel bir insan hakkı olması, kamusal finansman yoluyla bütün yurttaşlara
eşit ve parasız olarak sunulması gerekirken, önceki hükümetlerin izinden giden
AKP Hükümeti döneminde, eğitim her geçen gün daha fazla piyasa ilişkileri içine
çekilmiş ve ticarileştirilmiştir.
9 yıllık AKP iktidarı, piyasacı ve özelleştirmeyi temel alan eğitim politikaları ile
eğitimi ve eğitim sistemini içinden çıkılması güç bir duruma sürüklemiştir. AKP
bu süreci, bir taraftan yoğun siyasi kadrolaşma çabalarıyla yürütürken, diğer yandan
demokratik, laik, bilimsel ve anadilinde eğitim talepleri görmezden gelinmiş, bu
yöndeki talepleri savunanlar adli ve fiili baskılarla sindirilmeye çalışılmıştır.
23 Ekim'de Van'da meydana gelen depremin ardından deprem bölgesindeki
öğrenci ve öğretmenlerin barınma gibi en temel ihtiyaçları karşılanmadan, okulların
depreme dayanıklılığı tespiti tamamlanmadan eğitim-öğretim dönemine
başlanması, çözümsüzlüğün AKP iktidarı tarafından ne kadar benimsendiğinin
göstergesidir.
Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer, göreve gelmesinden kısa bir süre sonra
“öğretmenlerin 3 ay tatil yaptığını” iddia etmiş, öğretmenlerin okullarda “sabah 8,
akşam 5 mesai” yapacağını açıklamıştır. Aynı Bakan, ataması yapılmayan 300 bin
öğretmene “atanamıyorlarsa başka iş yapsınlar” diyerek eğitime şaşı baktığını ortaya koymuştur. Öğretmenlerin 3 ay tatil yapmadığını çok iyi bilen Milli Eğitim
Bakanı, eğitim alanında hayata geçirilecek projelerine kamuoyu desteği sağlamak
için eğitim emekçilerini kullanmış ve esas amacının eğitimde angarya çalışma
uygulamalarını hayata geçirmek olduğu kısa sürede anlaşılmıştır.
2011-2012 eğitim-öğretim yılı başından itibaren öğretmenler asli görevleri
dışında “Öğrenci Koçluğu”, Eğitim Harcamaları Anketi (TEFBİS), İlköğretim
Kurumları Standardı Anketi (İKS), mahallelerde okuma yazma bilmeyenlerin
tespiti gibi ek çalışmalar yapmaya başlamışlardır. Eğitim-öğretim yılı başında gündeme getirilen ADEY, RİDEF, RİTA, “Aile Öğretmenliği Projesi” “Ana-kız
okuldayız” projesi gibi uygulamalarla, öğretmenleri mesai saatleri dışında angarya
ve esnek çalıştırmaya dönük çalıştırma uygulamaları hızlanmıştır. Eğitim emekçilerini daha yoğun çalıştırmayı hedefleyen performans değerlendirme uygulaması
pilot illerde başlamıştır.
308
Eğitime Yönelik Piyasacı Hamleler ve Eğitimi Dinselleştiren Uygulamalar
Sorunları Arttırdı
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 308
9 yıllık AKP iktidarı döneminde eğitimin ticarileştirilmesi uygulamaları ile eğitim
sisteminin dinselleştirilmesi uygulamaları birbirine paralel olarak hayata
geçirilmiştir. Bir taraftan okullar kar-zarar hesabıyla tıpkı piyasada faaliyet gösteren
“şirketler” gibi işletilirken, müfredatın ırkçı, gerici ve cins ayrımcı öğeler içerdiğini,
başta Felsefe dersi olmak üzere pek çok derste dini referansların belirgin bir şekilde
arttırıldığını gözlemlemek mümkündür.
Eğitimin toplumun geleceği açısından taşıdığı önem dikkate alındığına, eğitim
müfredatının biçimlendirilmesinden pratik uygulamalara kadar hemen her alanda
dini öğelerin Milli Eğitim Bakanlığı tarafından eğitim sürecine adım adım eklemlenmeye çalışılması dikkat çekicidir. Okullardaki sayısız uygulamalardan, yardımcı
kaynakların içeriğine kadar her araç, eğitimin dinselleştirilmesi doğrultusunda
kullanılmıştır.
Pedagojik açıdan çok ciddi sakıncaları bulunan Kur’an kurslarındaki yaş sınırının
kaldırılması, bu anlamda atılan önemli adımlardan birisidir. Daha önce, Harun
Yahya’nın evrim teorisine karşı çıkardığı ve hiçbir bilimsel değeri olmayan
“Yaradılış Atlası” adlı kitabı Türkiye’deki bütün Biyoloji ve Felsefe
öğretmenlerinin adına okullara gönderilmiş, Milli Eğitim Bakanlığı öğretmenlerin
adlarının söz konusu kişilerin eline nasıl geçtiğini açıklayamamıştır. Türkiye’nin
çeşitli illerindeki okullarda dönem dönem dini içerikli kitaplarıyla tanınan
yazarların katılımıyla toplantılar düzenlenmiş ve öğrencilerin bu yazarların
kitaplarını alıp okumaları özendirilmiştir.
Eğitim müfredatının değiştirilmesi sürecinde önerilen “100 Temel Eser” içinde
yer alan pek çok hikayede kısaltma ve düzeltmeler yapılarak bu kitaplar İslami
söylemler eşliğinde yeniden düzenlenmiştir. Kitap listesinin içinde dilinde en çok
değişiklik yapılan kitaplardan birisi Pinokyo’dur. Kitap yine bazı yayınevleri
tarafından İslami söyleme uydurularak piyasaya sürülmüştür. Sefiller, Robinson
Crusoe (Timaş), İnsan Ne ile Yaşar, Heidi (Nehir), Hikayeler-Cehov, Andersen
Masalları, Mutlu Prens, Polyanna (Damla), Üç Silahşörler, La Fontaigne’den
Seçmeler gibi kitaplar dini söyleme uydurulan kitaplardan bazılarıdır. Özgün
metinler, kitaplara ekleme, çıkarma, çarpıtma gibi yollar kullanılarak
değiştirilmiştir. Eğitim Sen, o dönem 100 temel eser ile ilgili olarak yayınladığı
açıklayıcı broşürle (100 Temel Eser Niçin Temel Eser Değil, Ocak 2008) bütün bu
kitaplardaki dini söylemleri ayrıntılı olarak açıklamıştır.
Zorunlu eğitimin kendi içinde kademelendirilerek 4+4+4 şeklinde 12 yıla
çıkarılması için çalışmalar yapıldığı basına yansımıştır. İlköğretimin bir bütün
olarak değerlendirilmesi yerine 4+4 şeklinde belirlenmiş olması, ister istemez imam
hatip okullarının orta bölümlerinin yeniden canlandırılması tartışmalarını gündeme
getirmiştir. Her ne kadar düzenleme “mesleğe yönelme” şeklinde ifade edilse de,
ilköğretim dördüncü sınıfta okuyan bir çocuğun pedagojik olarak, kendi iradesiyle
meslek seçimine yönelmeyeceği ortadadır. Eğitim Sen, eğitimin 2 yıl okul öncesi
9 yıl kesintisiz ilköğretim ve 4 yıl da ortaöğretim olmak üzere toplam 15 yıla
çıkarılmasını önermekte, bunun için gerekli altyapı çalışmalarına bir an önce
başlanmasını savunmaktadır.
Yine önceki yıllarda Valilikler ve Milli Eğitim Müdürlükleri tarafından verilen
izinlerle birtakım dernek ve çevreler tarafından birçok il ve ilçede okullar ve
öğrenciler üzerinden organize edilmeye çalışılan ve neredeyse ulusal bir etkinlik
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 309
düzeyine çıkarılan “Kutlu Doğum Haftası” geçtiğimiz yıl yayımlanan Milli Eğitim
Bakanlığı genelgesiyle okullarda dini siyasete alet eden yaklaşımlar eşliğinde
yaygınlaştırılmıştır. Geçtiğimiz haftalarda Diyanet İşleri Başkanlığı’nın ilköğretim
okulu öğrencilerine “umre ziyareti” yapılması ile ilgili yazısının Milli Eğitim
Bakanlığı tarafından “acele ve günlü” olarak 81 ildeki bütün okullara gönderilmesi
ve okullardan öğrencilerin listesinin istenmesi eğitimin dinselleştirilmesi
uygulamalarının geldiği noktayı görebilmemiz açısından önemlidir. Yıllardır ülke
gündeminde olan “zorunlu din dersi” uygulaması, AİHM ve yüksek yargı
kararlarına rağmen sürdürülürken Milli Eğitim Bakanlığı, her fırsatta din dersi verilen alanları artırmaya çalışmıştır. Sağlıklı çocuklara din dersinin zorunlu
olduğunun tartışıldığı bir dönemde Bakanlık, otistik çocuklara da din kültürü ve
ahlak bilgisi dersini zorunlu hale getirerek, eğitimin dinselleştirilmesi
uygulamalarında sınır tanımadığını göstermiştir. Üstelik bu yapılırken otistik
çocukların en fazla ihtiyaç duyduğu ders saati azaltılmıştır. Beden Eğitim dersi 4
saatten 3 saate indirilerek Din Kültürü dersi konulmuş; okullarda din kültürü ve
ahlak bilgisi öğretmeni olmadığı durumlarda bu derslerde beden eğitimi
öğretmenleri görevlendirilmiştir.
Eğitimde dinselleştirme uygulamaları sadece burada belirttiklerimizle sınırlı
değildir. Bu uygulamalar, eğitimin gün geçtikçe kronikleşen sorunları ile birlikte
değerlendirildiğinde karşı karşıya olduğumuz sorunun büyüklüğü daha iyi
anlaşılmaktadır.
Milli Eğitim Bakanlığı Fatih Projesi (Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi
Geliştirme) kapsamında yaklaşık 12 bin tablet bilgisayar dağıtılacağını, okulların
1496 akıllı tahtayla donatılacağını açıklamıştır. Fatih Projesi kapsamında Ulaştırma
Bakanlığı ve Vestel Elektronik iştiraki Vestel Dijital Üretim arasında akıllı tahtalar
için 339.6 milyon liralık bir sözleşme imzalanmış ve eğitim hizmetinin giderek
derinleşen sorunlarının üstü süslü söylemlerle kapatılmak istenmiştir.
Fırsat eşitliğini Fatih Projesi ile sağlayacağını söyleyen MEB’in sadece sermaye
çevrelerine, büyük şirketlere böylesi projelerle borsadaki hisselerini harekete
geçirecek büyük fırsatlar sunduğu açıktır. Yıllardır işaret ettiğimiz ve çözümü
noktasında da çeşitli önerilerde bulunduğumuz kronik eğitim sorunlarını görmek
istemeyen MEB’in öncelikli olarak Fatih Projesi’ne eğilmesi manidardır.
Sorunların altını her çizdiğimizde bütçenin kısıtlılığından bahsedenlerin milyonlarca liralık ihaleler gerçekleştirmesi ile kimlere fırsat yaratılmak istendiği açıkça
görülmektedir.
Eğitimi “teknoloji odaklı” hale getirmek isteyen MEB’in Bilişim Teknolojisi dersini 4. ve 5. sınıflarda kaldırması; 6, 7 ve 8. sınıflarda da seçmeli hale getirmesi ile
Fatih Projesi ile ulaşılması istenen hedefler arasında ciddi bir çelişki bulunmaktadır.
Böylece bu uygulamayla eğitim sistemi içine çeşitli proje ve modellerle büyük
şirketlerin bir daha çıkmamak üzere sokulmak istendiği, eğitim hizmetinin
tamamıyla ticarileştirilmesinin hedeflendiği de açıkça görülebilir olmuştur.
2011-2012 eğitim öğretim yılının birinci yarıyılı itibariyle eğitimde yaşanan
diğer sorunlar şunlardır:
AKP’nin eğitime bütçeden yüksek oranda pay ayrıldığı ve okullaşma
oranlarındaki artışa ilişkin çizdiği olumlu tabloya karşın çok sayıda çocuk eğitim
hakkından yararlanamamaktadır. Bakanlık, özellikle okul öncesi eğitim oranlarının
arttığını iddia etse de adrese dayalı kayıt sistemine göre açıklanan rakamlar gerçeği
yansıtmamakta; Türkiye’nin pek çok bölgesinde, özellikle okul öncesi eğitimde
309
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 310
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
310
kayıtlarda görülen öğrenci sayısı ile okula devam eden öğrenci sayısında belirgin
bir fark bulunmaktadır. MEB, pek çok konuda olduğu gibi bu konuda da sadece
kendilerine iletilen rakamları açıklamakta, bu rakamların gerçeği yansıtıp
yansıtmadığı ile ilgili herhangi bir inceleme yapma ihtiyacı hissetmemektedir.
Okulların fiziki yapı ve donanım açısından yaşadığı eksiklikler sağlıklı bir eğitim
hizmetinin verilmesini güçleştirmektedir. Okulların büyük bölümünde araç-gereç,
kütüphane, altyapı donatım yetersizlikleri sürmektedir. Öğrenciler, büyük kentlerde
40-50 kişiye varan kalabalık sınıflarda, kırsal kesimde ise birleştirilmiş sınıflarda
öğretim görmeye çalışmaktadır. Sadece ilköğretimde öğrencilerin OECD
ortalaması olan 22 kişilik sınıflarda sağlıklı bir biçimde tekli eğitim görebilmeleri
için gerekli olan derslik sayısı 163 bin 309’dur.
Resmi rakamlara göre Türkiye’de ilköğretimde derslik başına ortalama öğrenci
sayısı 31, orta öğretimde 34, İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Adana, Mersin,
Gaziantep, Urfa, Diyarbakır, Batman, Van ve Ağrı’da derslik başına ortalama
öğrenci sayısı Türkiye ortalamasının üzerindedir. Sadece İstanbul’da derslik başına
ortalama öğrenci sayısı ilköğretimde 45, orta öğretimde ise 41’dir.
Türkiye’deki okulların halen üçte ikisinde ikili, üçte birinde tekli eğitim
yapılmaktadır. Sınıf mevcutları geçmişe göre azalmasına karşın, özellikle yoksul,
emekçi ailelerinin yaşadığı bölgelerdeki okullarda kalabalık sınıflarda eğitimöğretim yapılmaya çalışılmaktadır. Kalabalık sınıflarda eğitim hem öğretmenler
hem de öğrenciler açısından önemli bir sorun olmayı sürdürmektedir.
Birleştirilmiş sınıflar ve taşımalı eğitim uygulamasının yaygınlığı eğitim sisteminin öncelikli sorunları olmayı sürdürmektedir. 2011–2012 eğitim-öğretim yılı
itibariyle 15.961 ilköğretim okulu taşımalı eğitim kapsamına alınmıştır. Ülke
genelinde taşıma merkezi ilköğretim okullarının sayısı ise 5.956’dır.
Yatılı İlköğretim Bölge Okulları’nda (YİBO) eğitim gören öğrenci sayısı ciddi
bir artış göstermiştir. 2002-2003 eğitim öğretim yılında 546 YİBO’larda okuyan
öğrenci sayısı 166 bin 543 iken, 2011 yılında YİBO sayısı 539’a düşmüş, ancak
YİBO’da okuyan öğrenci sayısı 247 bin 563’e yükselmiştir. Süreç içerisinde
okullaşma sorununa temel çözümün bu kurumlar eliyle gerçekleştirileceği beklentisi oluşturulmuştur. Oysa temel olarak yapılması gereken, her çocuğun kendi
ikamet ettiği yerde okul, derslik ve öğretmen açığı sorununun giderilmesi ve bu
yolla çocukların kendilerinin ve ailelerinin ikamet ettikleri yerlerde eğitim
görmelerinin sağlanmasıdır. Bu sürecin bir an önce gerçekleştirilmesi için acil
düzenlemeler yapılmalı ve YİBO’lar en kısa sürede kaldırılmalıdır.
AİHM kararlarına rağmen zorunlu din dersi uygulamasında ısrar edilmekte, başta
Aleviler olmak üzere başka inançtan olan ya da herhangi bir inanışı olmayan
ailelerin çocuklarına yönelik ayrımcı uygulamalar sürmektedir.
Eğitimde “ticarileştirme” ve “özelleştirme” uygulamaları bütün hızıyla sürmekte,
kamu-özel ortaklığı çerçevesinde okullarda kamusal finansmanın yeri büyük ölçüde
özel kesimden, şirketlerden sağlanan finansmana bırakılmaktadır. Ayrıca son
yıllarda eğitim alanında şirketlerin sponsorluğu, devlet/kamu okulları arasında gelir
ve ticari faaliyetlere göre hiyerarşinin, bu bağlamda “ayrıcalıklı devlet okulları”nın
ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Eğitim sistemimizin bir diğer önemli konusu anadilinde eğitim konusunun henüz
çözülememesinden kaynaklı sorunların artarak sürüyor olmasıdır. Anadilinde
eğitim, çocukların zihinsel gelişimlerinin, öğrenme yeteneklerinin ve sağlıklı bir
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 311
kimlik edinmelerinin olmazsa olmaz koşullarındandır. İlköğretim çağına kadar
kendi anadili ile dünyayı ve çevresini tanıyan çocuğun, herhangi bir geçiş süreci
yaşamaksızın yabancısı olduğu bir dil ile eğitime başlaması, pedagojik açıdan kabul
edilmez bir durumdur. Türkiye’de milyonlarca çocuğun kendi anadillerinde eğitim
hakkından yoksun bırakılması, çocukluktan itibaren zihinsel gelişimi ve kimlik
edinme sürecini olumsuz etkilemektedir. Eğitim hakkının gerçekleşebilmesinin ve
eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanmasının koşullarından birisi çocuğun anadilini
öğrenmesi ve anadiliyle eğitime başlamasıdır. Eğitimin yukarıda dile getirilen
amaçlarına yönelik olarak başarıya ulaşması da aynı şekilde anadiliyle yakından
ilgilidir. Anadilinde eğitim hakkı, BM sözleşmeleri dâhil birçok uluslararası düzenleme ile güvence altına alınmış temel bir insan hakkıdır. Birleşmiş Milletler’in
sözleşmelerinin anadilinde eğitim ile ilgili maddelerine konulan bütün çekinceler
kaldırılmalı; eğitim biliminin temel ilkelerinden birisi olan anadilinde eğitim hakkı
tanınmalıdır.
Ücretli öğretmen görevlendirmelerinin, yoğunluklu olarak yoksul olan ve
Bakanlık’ın beklediği kadar “katkı payı” verilmeyen bölgelerde olması dikkat çekici olan bir diğer noktadır. Gelir düzeyi yüksek olan semtlerde kadrolu öğretmenler
görevlendirilirken, yoksul semtlerdeki okullarda ücretli öğretmenler
görevlendirilmekte, bu anlamda bizzat MEB tarafından yurttaşlar arasında “resmi
ayrımcılık” yapılmaktadır.
Milli Eğitim Bakanlığı verilerine göre 81 ilde 4 bin 93 dershane bulunmaktadır.
Dershaneler yıllar içinde, aksi yöndeki tüm iddialara rağmen kamu okullarına alternatif haline getirilmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı Stratejik Planı, önümüzdeki
yıllarda dershanelere arsa tahsisi, vergi indirimi vb. teşvikler verilmesi yoluyla bu
kuruluşların özel okullara dönüştürülmesi amaçlanmaktadır.
Okullarda şiddetin önüne geçilmesi ve güvenliğin sağlanması iddiasıyla “okul
polisliği” uygulaması çerçevesinde her okula bir polis yerleştirilmiştir. Ayrıca emniyetle “iletişimi” sağlamak için muhbir öğretmenlik uygulaması hayata geçirilmeye çalışılmaktadır. Bu uygulama, okulda şiddeti bir dizi ekonomik ve
sosyo-kültürel önlemle üstüne gidilebilecek bir olgu görmekten çok, sadece asayiş
sorunu ya da adli bir sorun olarak gören çarpık zihniyetin sürdüğünü göstermektedir.
Meslekî ve teknik eğitimin artık içinden çıkılamaz hale gelmiş sorunları çözüm
beklemektedir. Milli Eğitim Bakanlığı meslek liselerinin ve bu liselerde okuyan
gençlerin sorunları dinleyip çözüm üretmek yerine, endüstri meslek liselerini
öğrencileri ve öğretmenleriyle birlikte özel sektöre devretmenin planlarını
yapmaktadır.
Yükseköğretim alanında yaşanan ticarileştirme süreci bütün hızıyla sürmektedir.
YÖK başkanı değişmiş ancak, YÖK’ün paradigması değişmemiştir. AKP baskısını
artırarak yeniden yapılandırmaya çalıştığı üniversitelerde; eşit, parasız, bilimsel,
demokratik, anadilinde eğitim isteyen, üniversitelerin ticarethane haline dönmesine,
öğrencilerin müşteri olarak görülmesine karşı duran, özgürlük isteyen öğrencilerin
sesini susturmak için elinden gelen her şeyi yapmaktadır.
2002’de 23 olan vakıf üniversitesi sayısı 62’ye, 53 olan kamu üniversitesi sayısı
103’e çıkmış durumdadır. Üniversite sayısını böylesi artırmak AKP açısından
oldukça mantıklıdır. Üniversite eğitiminin kitleselleşmesi, öncelikle piyasadaki
işgücünün “niteliği”ni yükseltecek ve genel ücret düzeyini düşürecek bir hamledir.
İkinci olarak üniversite eğitimi almak toplumsal bir mesele haline geldiği için, daha
311
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 312
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
312
fazla öğrencinin üniversiteye girme şansına sahip olması, işsizlik rakamlarının
düşmesi açısından da bir fırsat olarak değerlendirilmiştir.
652 Sayılı KHK ile Eğitimde Yeniden Yapılandırma Süreci Hızlandı
652 sayılı “Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun
Hükmünde Kararname” ile Milli Eğitim Bakanlığı’nın teşkilat yapısı tamamen
değiştirilmiştir. Buna göre eğitim sistemi yapısal, örgütsel, personel sistemleri
açısından köklü bir biçimde dönüştürerek, “küresel rekabete” hazırlayacak bir
model oluşturması planlanmaktadır. Kamu hizmetleri içinde belirleyici bir konumda bulunan (Türkiye’de kamu hizmetlerinin yüzde 48’ini eğitim hizmetleri
oluşturur) eğitim hizmetlerinin söz konusu “küresel rekabete” uygun olarak
yürütülmesi için Bakanlık’ın görev tanımında önemli değişiklikler yapılmıştır.
652 sayılı KHK ile yapılan en önemli değişikliklerden birisi, “Okul Öncesi
Eğitimi Genel Müdürlüğü” ile “İlköğretim Genel Müdürlüğü”nün birleştirilip,
“Temel Eğitim Genel Müdürlüğü” oluşturularak, ilköğretimde zorunlu olan din
derslerinin, yeni oluşturulan “temel eğitim” kavramı çerçevesinde okul öncesi
eğitimde de zorunlu olarak okutmasının yolunun açılmış olmasıdır. Eğitim-öğretim
açısından din öğretimi, matematik, fizik, tarih, fen, sosyal bilimler öğretimiyle benzer bir öğretim alanı iken, diğer alanların öğretimiyle ilgili genel müdürlükler
birleştirilirken “Din Öğretimi Genel Müdürlüğü”nün varlığının korunmasını, Kuran
kurslarına gidecek öğrencilerde yaş sınırının kaldırılması ve Arapça seçmeli ders
çalışmalarını birlikte değerlendirdiğimizde 652 Sayılı KHK’nın ne kadar tehlikeli
düzenlemeler içerdiği daha iyi anlaşılmaktadır.
652 sayılı KHK ile eğitim yöneticilerinin yetki ve sorumlulukları da yeniden
düzenlenmiştir. Buna göre, yöneticiler bundan sonra görevlerini sadece mevzuata,
plan, program ve emirlere göre değil, aynı zamanda “performans ölçütlerine” ve
“hizmet kalite standartları”na uygun olarak yürütecektir. 652 sayılı KHK ile yapılan
bir başka değişiklikle, okul ve kurum müdürleri, yazılı ve/veya sözlü olarak
yapılacak okul veya kurum müdürlüğü sınavında başarılı olmak kaydıyla, hizmet
süreleri, “performans” ve “yeterlikleri” dikkate alınarak il milli eğitim müdürünün
teklifi üzerine “vali tarafından” atanması öngörülmüştür. Bakanlık, kendileri gibi
düşünmeyen tek bir kişiyi bile yönetici yapmamak için sözlü sınav sistemini
yeniden getirmiştir. Danıştay’ın daha önce yapılan sözlü sınavları objektif bulmayıp
iptal etmesine rağmen AKP, Milli Eğitim Bakanlığı’ndaki siyasal kadrolaşmasını
tamamlamak için yeniden sözlü sınav getirmiş ve bir kez daha yüksek yargı
kararlarını yok saymıştır.
652 sayılı KHK ile değiştirilen 3797 sayılı MEB eski teşkilat kanununda yönetim
görevlerine atanma ve bu görevlerde yükselmede kariyer ve liyakatin esas alınacağı
açıkça düzenlenmiştir. Yine Danıştay’ın eğitim yöneticilerinin seçiminde yaşanan
siyasal kadrolaşmaları iptal ederken verdiği kararlarının temelini “kariyer” ve
“liyakat” (görev için yeterlilik) ilkeleri oluşturmuştur. Hükümetin, 652 sayılı
KHK’da kamu yönetimi açısından son derece önemli olan bu iki temel ilkeye yer
vermemesi, Bakanlık’ın eğitim yöneticilerini istediği biçimde seçmek istemesinin
önünü açmıştır.
652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin “İnşaat ve Emlak Grup Başkanlığı”
başlığı altında düzenlenen 23. maddesinde yer verilen hükümler ile eğitimde
“Kamu Özel Ortaklığı” olarak ifade edilen bir modelin uygulanmak istendiği
anlaşılmaktadır. Bu noktada aşağıda yer verilen 652 sayılı Kanun Hükmünde
Kararname’nin 23. maddesine göz gezdirdiğimizde bugün “eğitim kampusları” ya
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 313
da “eğitim kentler” olarak ifade edilen projenin alt yapısının bu modelle
oluşturulduğu görülmektedir.
MEB, “kiralık okul” projesini kamu özel ortaklığı çerçevesinde değerlendirmekte
ve üzerine okul yapılacak arazi sahiplerine “Proje bizden. Arazine okulu sen yap,
bize 49 yıllığına kirala” demeye hazırlanmaktadır.
Bu uygulamanın açık anlamı şudur. Devlet eğitim-öğretim hizmetini sunacak
personeli yani öğretmenleri bu okullarda ya da kampuslarda istihdam etmeye
devam ederek, hem şirketin kira gelirini hem de eğitim-öğretim hizmetinin buralarda verilmesi nedeniyle öğrenci garantisini, yani şirketin müşteri garantisini
devlet güvencesine bağlamaktadır.
Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Kampusları Yönergesi’nin 4. maddesinde eğitim
kampusu; “Millî Eğitim Bakanlığına bağlı değişik tür ve derecedeki birden fazla
okul ve kurumlar ile bunlara bağlı pansiyon, yatakhane, yemekhane, laboratuvar,
kütüphane, spor alanları, rehberlik ve sağlık ünitesi, konferans salonu, çok amaçlı
salon ve benzeri yerleri içerisinde bulunduran alanı” olarak ifade edilmektedir.
Dolayısıyla kampus oluşturma fikrinin gerçekleştirilmesinde Kamu Özel Ortaklığı
modelinin oynayacağı rolü görebilmek, eğitim hizmetinin geleceği açısından hayati
öneme sahiptir.
Projedeki temel amaç, göç alan büyükşehirlerde sınıf mevcutlarının azaltılması
olarak ifade edilse de asıl amaç, eğitim hizmeti içerisine büyük şirketleri çıkmamak
üzere yerleştirmektir. Eğitim-öğretim hizmeti dışındaki diğer tüm hizmetlerin
şirketin ticaret yapacağı alanlar olarak ayrılması, söz konusu şirketin kamu hizmeti
alanına köklerini nasıl salacağını da göstermektedir. Kaldı ki sağlık hizmeti
alanında görüldüğü üzere şirketle Bakanlık’ın yapacağı sözleşmenin “ticari sır”
gerekçesiyle kamuoyundan saklanması muhtemeldir.
Milli Eğitim Bakanlığı, çocuk ve gençlerimizin daha iyi ve sağlıklı koşullarda
eğitim almasını istiyorsa, bunu eğitimi ticarileştirerek, eğitim hizmetlerini yerli ve
yabancı şirketlere pazarlayarak değil, eğitime yeterli bütçe, okullarımıza ihtiyacı
kadar ödenek ayırarak yapabilir.
Öğretmen Açıkları Sorunu Devam Ediyor
Milli Eğitim Bakanlığı’nın Kasım 2011 verilerine göre Türkiye genelinde
661.571 öğretmen görev yapıyor. Bunlardan 661.411’i kadrolu, 160’ı sözleşmelidir.
Bakanlık verilerine göre 2011-2012 eğitim öğretim yılının ilk yarısında ek ders
karşılığı çalıştırılan ücretli öğretmen sayısı 60 bin 94’tür. Bir yanda norm kadro
esasına göre 126.137 öğretmen açığı varken, diğer yanda 300 bini aşkın ataması
yapılmayan öğretmen bulunmaktadır.
2011’de KPSS’ye giren ve resmi olarak atama bekleyen öğretmenlerin sayısı
264.277’dir. Her yıl eğitim fakültelerinden mezun olanların sayısı 33.783, diğer
üniversitelerden mezun olup pedagojik formasyon eğitimi alanların sayısı
39.359’dur. Ataması yapılmayan öğretmenlerin sayısı her yıl en az 73.142 kişi artarken, her yıl mezun sayısının yarısı kadar bile öğretmen ataması yapılmaması,
ataması yapılmayan öğretmenlerin sayısını birkaç yıl içinde 500 binlere
çıkaracaktır.
Milli Eğitim Bakanlığı’nın bir taraftan öğretmenlerin niteliklerini ve yeterliliklerini tartışmaya açarken, diğer taraftan ihtiyaç kadar öğretmen ataması yapmaması
ve okul öncesi eğitim dahil eğitimin bütün kademelerinde “ücretli öğretmen” istih-
313
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 314
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
314
dam etmesi dikkat çekicidir. Öğretmenlik mesleğinin herkesin yapabileceği sıradan
bir “iş” olarak değerlendiren, öğretmenlik gibi mesleki uzmanlık gerektiren bir
mesleğin “ücretli öğretmen”ler tarafından yerine getirilmesinin önünü açan
Bakanlığın öğretmenlerin mesleki yeterliliklerini tartışmaya açması tek kelimeyle
bu konudaki politikasızlığın ve samimiyetsizliğin en somut ifadesidir.
Sayıları her geçen yıl hızla artan ataması yapılmayan öğretmenlere, yeni kurulan
üniversitelerin eğitim fakültelerinden mezun olacaklar da eklendiğinde işsiz
öğretmen ordusunun önümüzdeki yıllarda daha da büyüyeceğini tahmin etmek zor
değildir. Milli Eğitim Bakanlığı’nın öğretmen istihdamı konusunda bugüne kadar
benimsediği politika öğretmen yetiştirmeden atama sürecine kadar hiçbir
planlamanın olmadığını göstermektedir.
Sonuç
Eğitim, tüm dünya çapında evrensel bir insan hakkı olarak kabul edilmektedir.
Bunun altında yatan en önemli etken eğitimin; insan kişiliğinin tüm yönleriyle
gelişmesinde çok önemli bir faktör ve insanların kendilerini gerçekleştirmeleri ve
özgürleşmeleri ile doğrudan ilişkili bir süreç olmasıdır. İnsan Hakları Evrensel
Bildirgesi’nde eğitimin; cinsiyet, ırk, etnik yapı ve ulus gibi ayrımlar gözetilmeksizin her bireyin hakkı olduğu açıkça belirtilmiştir. Eğitimin temel bir insan hakkı
olması devletin herhangi bir ayrım gözetmeden herkese, eşit ve nitelikli eğitimi
parasız olarak sunmasını gerektirmektedir. Her tür ve düzey eğitim; sınıf, ırk, renk,
cinsiyet, dil, din, politik görüş, ulus, etnik köken gibi ayrımlar yapılmadan herkese
sağlanmalıdır.
Türkiye Cumhuriyeti hükümetleri imzaladığı eğitim hakkıyla ilgili ve eğitimde
ayrımcılığın önlenmesine ilişkin uluslararası anlaşmalar, Anayasa ve ilgili
yasalardaki hükümler gereği, eğitim hakkının kullanımının önündeki engelleri
aşmak üzere etkin çalışmalar yürütmek zorundadır. Eğitime ilişkin çalışmaları
gerçekleştirirken, anadilinde eğitim başta olmak üzere eğitim hakkına ilişkin temel
ilkeleri göz önünde bulundurmak gerekmektedir.
Her geçen gün içten içe çürüyerek bir enkaz haline getirilmiş eğitim sistemimiz
2011–2012 eğitim öğretim yılının ilk yarısında da eğitim emekçilerinin çabaları
ile okullarda yürütülmeye çalışılmıştır. İlköğretimden başlayarak tam anlamıyla
bir yarış içine sokulan çocuklarımız ve gençlerimiz arasındaki eğitim rekabeti,
dershanelerle daha da artmış, oluşan dershane sistemi okullarda verilen eğitimin
niteliğini tamamen yitirmesine, en temel işlevlerini bile yerine getiremez duruma
gelmesine neden olmuştur.
Yıllardır uygulanan ekonomik politikalar, kamudaki siyasal kadrolaşma, hak
gaspları, sağlıkta yaşanan katılım payı ve diğer uygulamalar, paralı eğitim
uygulamaları, ataması yapılmayan işsiz öğretmenlerin durumu, ücretli
öğretmenliğin yarattığı sorunlar, ekonomik krizin giderek ağırlaşan yansımaları ve
diğer hak gaspları, işyerlerini içten içe kaynatan, kamu emekçilerinin önemli bir
bölümünü sorunlarını tartışmaya ve sorgulamaya iten sonuçlar ortaya çıkarmıştır.
Eğitimin ve eğitim emekçilerinin yıllardır yaşadığı sorunlara kalıcı çözümler
üretilmemiş, sorunlarımızın çözülmesi noktasındaki taleplerimiz görmezden
gelinmiştir. Son yıllarda eğitimin bütün kademelerinde yaşanan ticarileştirme
uygulamalarının sürmesine, çeşitli adlar altında angarya çalışmanın
yaygınlaşmasına, baskılar, sürgünler ve anti demokratik uygulamalara karşı sessiz
ve tepkisiz kalmayacağımızı göstermek için 21 Aralık Çarşamba günü
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 315
gerçekleştirdiğimiz grev AKP Hükümeti'ne önemli bir uyarı olmuştur.
Eğitim sisteminin yıllar içinde birikerek artan yapısal sorunlarını, geçici, günübirlik politikalarla geçiştirmek ya da çözümsüz bırakmak, çocuk ve gençlerimizin,
Türkiye’nin geleceğine vurulmuş en büyük darbe olacaktır. Eğitim sistemimiz;
özellikle yoksul, emekçi ailelerin yaşadığı bölge ve yerleşim birimleri açısından
daha büyük ihmallerin, derin eşitsizlik ve yoksullukların yaşandığı bir durumdadır.
Eğitim Sen olarak, çocuk ve gençlerimizin, geleceğimizin bu enkazın altında yok
olmaması için acil adımlar atılması zorunluluğunu bir kez daha belirtiyoruz.
Eğitimin ve eğitim emekçilerinin sorunlarına kalıcı çözümler getirilmesine yönelik
taleplerimizin karşılanmaması durumunda tepkilerimiz artarak sürecektir.
Önümüzdeki dönemde başta eğitim alanında yaşanan olumsuz düzenlemeler olmak
üzere, eğitim ve bilim emekçilerinin yaşadığı sorunların çözümü için daha kitlesel
ve sonuç alıcı eylemler hayata geçirmeye kararlıyız.
315
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 316
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
316
TUTUKLU ÖĞRENCİLER RAPORU
Çağdaş Hukukçular Derneği İstanbul Şubesi
GİRİŞ
Özellikle 2010 yılı ortalarından itibaren ülkemizdeki üniversite öğrencilerine
yönelik siyasal iktidarın kabul edilemez boyutttaki baskı uygulamaları sonucu ifade
özgürlüğü, insan hakları, savunma hakkı, kişi özgürlüğü ve dokunulmazlığı
noktalarında çok ciddi sıkıntılar husule gelmiştir. Bu durum gelinen aşamada öyle
bir hal almıştır ki, yargı organları mevcut baskı politikalarını tamamlar mahiyette
hukuka ve yasalara aykırı kararlar tesis etmişlerdir.
Böylece bugün artık deyim yerinde ise “tutuklu öğrenciler” sorunu olarak
tanımlanabilecek, bir yanıyla siyasal ve bir yanıyla da hukuksal bir maddi gerçekle
karşı karşıya kalmış bulunmaktayız. Mevcut gerçeklik karşısında da Çağdaş
Hukukçular Derneği İstanbul Şubesi olarak tutuklu öğrenciler hakkında iş bu raporun hazırlanmasına karar verilmiştir.
Raporda öğrencilere yönelik baskıların yargısal ayağına ağırlık verilmiş olup,
raporun son kısmında hali hazırda İstanbul yargı çevresindeki cezaevlerinde tutuklu
bulunan toplam 89 öğrecinin isim listesine yer verilmiştir. Belirtmek gerekir ki,
ülke çapında tutuklu bulunan öğrencilerin sayısı raporumuzda yayınladığımız listedekinden çok daha fazla olup, raporumuzda şubemizin bulunduğu yargı çevresindeki cezaevlerinde tutuklu bulunan öğrencilerin listesi yayınlanmıştır.
Ülkemizde son yıllarda siyasetin hukuk üzerinden/eliyle şekillendiği açıkça gözlemlenmektedir. Devlet mevcut sistem açısından kendine muhalif gördüğü düşünce
ve faaliyetleri baskılarken hukuk enstrümanını çok rahat kullanmaktadır. Yargı
makamlarının bir bütün olarak karar ve pratiklerinin siyasal iktidar ile tam bir
bütünlük oluşturması bu bakımdan tesadüf değildir.
Tutuklu öğrenciler gerçeği de bu nedenle yukarıda çok kısaca çerçevesi çizilen
durumdan bağımsız olmamıştır. Siyasal iktidarın muhalif fikirlere sahip öğrencilere
yönelik düşünce, uygulama ve bakışı noktasında yargı makamları da kararları
aracılığıyla aynı kapsamda hareket etmişlerdir. Böylece siyasal iktidarın kabul
edilemez bulduğu öğrenci eylemleri, yargı makamları eliyle “mahkum” edilmiş ve
öğrenciler hakkında tutuklama kararları verilmiştir. Raporumuzun son kısmındaki
89 tutuklu öğrenciye ait liste bunun adeta kanıtıdır.
TUTUKLU ÖĞRENCİLER RAPORU
Üniversite öğrencileri, her zaman dinamik ve öğrenim sorunlarına duyarlı
olmuşlardır. Bu durum son derece anlaşılır ve olması gerekendir. Sadece ülkemizde
değil tüm dünyada yüksek öğretim öğrencileri toplumun en aksiyonel kesimi
olmuşlar ve kendi sorunlarını yüksek sesle/eylemlilikle dile getirmişlerdir.
Öğrencilerin parasız eğitim, harç ücretleri, ders kitapları, halk için eğitim gibi
konularda görüş açıklamaları ve eylem yapmaları son derece doğaldır. Bu durum
herşey bir tarafa zaten ifade özgürlüğü ve insan haklarının bir gereğidir.
Ancak raporumuza konu olan öğrenci tutuklamaları kapsamında siyasal iktidar
ifade özgürlüğü hakkını yok saymış, valilikler ve kolluk güçleri aracılığı ile
öğrencilere yönelik ceza yasası bakımından suç sayılacak şiddet uygulamaları söz
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 317
konusu olmuştur. Sonrasında da yargı makamları önüne çıkarılan öğrenciler
hakkında tutuklama tedbirleri uygulanmıştır. Tüm bunları üniversite idarelerinin
öğrenciler hakkındaki tasarrufları tamamlamıştır. Üniversite idareleri öğrencilere
idari soruşturmalar açmış ve birçok öğrenci üniversiteden uzaklaştırılmış veya
atılmıştır.
Böylelikle öğrencilerin sınav hakları ellerinden alınmış olmuştur. Özellikle okuldan atılan öğrenciler açısından bir bütün olarak eğitim hakkının gasbı söz konusu
olmuştur. Üniversite idarelerinin öğrenciler hakkındaki soruşturma pratiği aslında
uzun yıllardır sıklıkla kullanılan bir uygulamadır. Ancak bu uygulama tutuklu
öğrenciler özelinde mevcut mağduriyetin daha da ağırlaşmasına yol açmıştır.
Hukuksal Boyut
Tutuklu öğrencilerin büyük bir çoğunluğu TCK 220. madde bağlamında TCK
314. madde ve 3713 Sayılı Terörle Mücadele Yasasının 7/2. maddesi kapsamında
yargılanmaktadırlar. Öğrencilerin bir kısmına da 2911 Sayılı Gösteri ve Yürüyüş
Yasasına muhalefet çerçevesinde görevli memura mukavemet ettikleri (TCK 265.m
) gerekçesiyle davalar açılmıştır. Anılan yasa maddeleri aşağıdadır;
TCK 220.m; Kanunun suç saydığı fiileri işlemek amacıyla örgüt kuranlar
veya yönetenler, örgütün yapısı, sahip bulunduğu üye sayısı ile araç ve gereç
bakımından amaç suçları işlemeye elverişli olması halinde,
..
TCK 314.m; (1) Bu kısmın dördüncü ve beşinci bölümlerinde yer alan
suçları işlemek amacıyla, silahlı örgüt kuran veya yöneten kişi, …
(2) Birinci fıkrada tanımlanan örgüte üye olanlara, …
(3) Suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçuna ilişkin diğer
hükümler, bu suç açısından aynen uygulanır.
3713 Sayılı Yasa 7/2.m; Terör örgütünün propagandasını yapan kişi, …
cezalandırılır. Bu suçun basın yolu ile işlenmesi halinde verilecek ceza yarı
oranında artırılır. …
..
TCK 265.m; Kamu görevlisine karşı görevini yapmasını engellemek
amcıyla, cebir veya tehdit kullanan kişi, … cezalandırılır.
…
Meseleye öncelikle 2911 sayılı yasa kapsamında bakarsak; düşünce ve ifade
özgürlüğü pratikte ancak toplantı ve gösteri özgürlüğü ile bir anlam kazanabilecektir. Söz konusu olan da üniversite öğrencileri ise onların düşüncelerini ifade
edebilmelerinin tek yolu toplantı ve gösteri özgürlüğü olacaktır. Öğrencilerce
yapılan eylemlerin sürekli bir şekilde 2911 sayılı yasaya muhalefet oluşturduğu
gerekçesi, açıkça belirtmek gerekir ki gerçeği yansıtmamaktadır.
Önemle altını çizmek gerekir ki, bugüne kadar öğrencilerin yaptıkları gösteriler
sonucu açılan 2911 sayılı yasaya muhalefet kapsamındaki yargılamaların tamamı
beraatle sonuçlanmıştır. Öyle ki, tesis edilen mahkeme kararlarında yapılanın ifade
özgürlüğü kapsamında değerlendirilmesi gereken eylemler olduğu açıkça ortaya
317
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 318
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
318
konmuştur. Bu noktada anlaşılmaktadır ki kolluğun ısrarla 2911 sayılı yasaya göre
işlem yapması aslında sonunda aklanmayla bitecek olan bir yargı sürecine rağmen,
öğrencilere yönelik engellemelere bir gerekçe bulabilme çabasıdır.
2911 Sayılı yasaya muhalefet iddialarının yargı süreçlerindeki sonuçları Devlet
açısından tatmin edici ve elverişli olmadığı için öğreciler hakkında yapılan adli
soruşturmaların/yargılamaların TCK’nın örgüt suçunu düzenleyen 220.maddesi,
örgüt üyeliğini düzenleyen TCK 314.maddesi ve 3713 sayılı Terörle Mücadele
Yasası kapsamında yapılmasına ağırlık verilmiştir.
Öğrenci eylemlerinin örgüt üyeliğine veya 3713 Sayılı TMK’ya teşmil edilmesi
anılan yasa maddelerinin niteliği ve vehameti gereği öğrencilerin tutuklu
yargılanmaları yolunun önü açmış olmaktadır. Bu durum aynı zamanda
öğrencilerin yasa dışı örgüt üyesi olduklarına dair dezonformasyon yapılmasına da
ortam sağlamaktadır. Gelinen noktada sadece “parasız eğitim” istemek dahi özel
yetkili ağır ceza mahkemelerinde yargılanmaya gerekçe olabilmektedir.
Özel yetkili ağır ceza mahkemelerinin meşruluğu ve buna bağlı yargılama pratikleri zaten kabul edilemez bir haldeyken, üniversite öğrencilerinin kendi sorunlarına
yönelik hak istemlerinin bu mahkemelerde yargıya taşınması nasıl bir sıkıntılı
süreçte olunduğunu açıkça ortaya koymaktadır.
Tutuklu öğrencilerin TMK ve örgüt üyeliği kapsamındaki adli
soruşturma/yargılamalarda en temel problem sevk maddesindeki suçun unsurlarının
yapılan öğrenci eyleminin kendisi ile bağdaşamaz olmasıdır. Öğrencilerce yapılan
eylemlerin tamamı parasız eğitim istemek, harçların kaldırılması veya fırsat
eşitliğinin sağlanmasını talep etmekten ibarettir. Bu istemlerin hukuken bir örgüt
suçu içersinde değerlendirilmesi anlaşılamaz bir durumdur. Daha da önemlisi bu
yargılamalarda örgüt suçuna işaret edebilecek hiçbir emarenin olmaması da çok
dikkat çekicidir.
Mevcut yargılamaların sıkıntılı diğer yönü de tutuklama tedbirinin çok kolay
uygulanması ve tutuk halinin uzun bir zamana yayılmış olmasıdır. Hali hazırda iki
yıla yakındır tutuklu bulunan öğrenciler mevcuttur. Tutuklama tedbiri soruşturma
aşamasında tutuklama mahkemesinde ölçüsüz uygulanmakta ve kovuşturma
aşamasında da mahkemede tutuk halin devamına ilişkin hukuka aykırı kararlar verilmektedir. Tutuklamayı düzenleyen Ceza Muhakemesi Yasası 100. madde
aşağıdaki gibidir;
CMK 100.m; (1) Kuvvetli suç şüphesinin varlığını gösteren olguların ve bir
tutuklama nedeninin bulunması halinde şüpheli veya sanık hakkında tutuklama kararı verilebilir. İşin önemi, verilmesi beklenen ceza veya güvenlik tedbiri ile ölüçülü olmaması halinde, tutuklama kararı verilemez.
(2) Aşağıdaki hallrde tutuklama nedenin var sayılabilir;
(a) Şüpheli veya sanığın kaçması, saklanması veya kaçacağı
şüphesi uyandıran somut olgular varsa.
(b) Şüpheli veya sanığın davranışlar;
1. Delilleri yok etme, gizleme veya değiştirme,
2. Tanık, mağdur veya başkaları üzerinde baskı yapılması
girişiminde bulunma.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 319
Hususlarında kuvvetli şüphe oluşturuyorsa.
(3) Aşağıdaki suçların işlendiği hususunda kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı halinde, tutuklama nedeni var sayılabilir.
..
Tutuklama kararlarına ve sonrasındaki tutuk halin devamına ilişkin kararlara
bakıldığında matbu, tutuklamayı düzenleyen CMK 100.maddedeki şartları tartışmayan,
tutuklama tedbirinden umulan amacın çok üstüne çıkan ve yasa maddesinde aranır şart
olan ölçülülük kıstasını yok sayan mahiyette olduğu görülmektedir.
Tutuklama tedbirinde söz konusu olan bir üniversite öğrencisi olduğu için durum
çok daha vahim bir hal almaktadır. Henüz çok genç yaşında eğitim ve öğretim
altında olan bir insana yıllara varan tutuk halini reva görebilmek kabul edilemezdir.
Tutuklama tedbirini inceleyen veya bu konuda karar veren hakim ve mahkemeler
işin bu boyutunu her defasında göz ardı etmektedir. Tutuk hali nedeniyle eğitim
hakkı elinden alınan öğrenci açısından artık hiçbir şey eskisi gibi olamayacaktır.
Belki de en çok dikkat çekilmesi gereken husus da budur.
Öte yandan yukarıda da belirtildiği üzere yargılama dosyalarının sahip olduğu
somut delilsizlik haline rağmen tutuk halin uzatımına yönelik verilen mahkeme
kararları bir noktadan sonra mantık sınırlarını zorlar olmaktadır. Sadece yapmış
oldukları basın açıklamasına ait pankart ve dövizlerle yasa dışı örgüt üyeliği
kapsamında hem de tutuklu olarak yargılanmak ne kadar hakkaniyet ve adalet ile
bağdaşabilecektir.
Bu noktada mevcut yargılamalar içersinde özellikle Ferhat Tüzer-Berna Yılmaz
örneği çok çarpıcıdır. Bugün gelinen süreçte hemen herkesin bu iki gencin neden
halen tutuklu olarak yargılandıklarını anlayamadığı noktada, Ferhat Tüzer ve Berna
Yılmaz’ın tutuk halinde 15 ay geride bırakılmıştır.
Ferhat Tüzer-Berna Yılmaz Örneği
Ferhat Tüzer ve Berna Yılmaz 14 Mart 2010 tarihinde İstanbul Abdi İpekçi Spor
Salonunda düzenlenen “Roman Çalıştayında” Başbakan R. Tayyip Erdoğan
konuşma yaptığı sırada “ Parasız eğitim istiyoruz alacağız” yazılı pankart açınca
göz altına alınmışlar ve sonrasında da tutuklanmışlardı. İki öğrencinin sadece
parasız eğitim talebini dile getirmesi nedeniyle yasa dışı örgüt üyeliğinden
yargılanmaları ve 18 ayı bulan tutuklulukları birçok kesim, yazar ve gazetecinin
de gündemine girmişti.
Tüzer ve Yılmaz’ın İstanbul 10 Nolu Özel Yetkili Ağır Ceza mahkemesindeki
yargılaması da tutuklanmaları kadar hukuka aykırı bir kapsamda devam etmiştir.
Yargılama çerçevesinde 24 Mayıs 2011 tarihli celsede cumhuriyet savcısı her iki
öğrencinin de beraatlerine ve tahliyelerine karar verilmesi yönünde mütalaa vermiş
ancak mahkeme heyeti bu talebi yerinde görmeyerek tutuk halin devamına karar
vermiştir.
Tüzer ve Yılmaz’ın yargılamaları halen devam etmekte olup, bir sonraki duruşma
6 Ekim 2011 tarihindedir. Tüzer/Yılmaz yargılaması aslında siyasal iktidarın yargı
üzerindeki etkisini de göstermektedir. Zira Başbakan’ın konuşması sırasında bu
eylemin yapılmış olması, tutuklama tedbirine başvurulmasına ve sonrasındaki tutuk
halinin de 16 aya varmasıyla doğrudan ilintilidir. Sadece “parasız eğitim” talebini
dile getirmenin bu denli ağır sonuçlarının olması hiçbir şekilde kabul edilebilir
değildir.
319
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 320
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
320
SONUÇ YERİNE
Bir bütün olarak bakıldığında “tutuklu öğrenciler” meselesi hakkaniyet ve adalet
mefhumlarının yok sayıldığı, hukuka aykırılığın normal yargı pratiği olduğu bir
noktaya gelip dayanmıştır. Gençlerin bırakın ülke meselelerini, kendi sorunlarına
ilişkin konularda dahi düşüncelerinin hücrelere atılmaya çalışması nasıl bir sürecin
içinde olunduğunu net bir şekilde bizlere göstermektedir.
Konuya ilişkin Umur Talu Habertürk gazetesindeki köşesinde 3 Haziran 2011
tarihinde şöyle yazmıştır; “ ‘Öteki çocuklara’ bu kadar hoyrat, bu kadar gözdağcı,
bu kadar intikam heveslisi, bu kadar şüpheci, bu kadar cezalandırıcı, adında onca
adalet bulunsa bile adalet duygusu eksik bir sistem…”
Öğrencilerin ifade özgürlüğü kapsamında ve hiçbir yasa maddesine aykırılık
oluşturmayan eylem ve faaliyetlerine yönelik yılları aşan tutukluluk süreleri kabul
edilemez. Bu noktada tutuklu öğrenciler konusunda tüm kamuoyunu duyarlı olmaya çağırıyoruz.
Saygılarımızla.
ÇHD İstanbul Şubesi
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 321
YEDİ YILDA 4 BİN 190 KADIN CİNAYETİ GERÇEKLEŞTİ
İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi, Kadına Yönelik Şiddet ile ilgili hazırladığı
raporu kamuoyuna açıkladı. 2005-2011 yılları arasında öldürülen, tecavüze, tacize
ve şiddete maruz kalan kadınların yer aldığı rapor çok çarpıcı sonuçları gözler
önüne serdi.
Rapora göre Türkiye’de her 100 kadından 16’sı cinsel şiddete uğrarken, 20052011 yılları arasında 4 bin 190 kadın cinayeti meydana geldi. Yine aynı yıllar
arasında 3 bin 74 kadın da tecavüze uğradı.
Dünyada ve Türkiye’de, hemen her gün kadınların öldürüldüğüne, cinsel veya
fiziki şiddete maruz kaldığına hep beraber tanıklık edildiğinin belirtildiği raporda,
2011 yılında kadına yönelik ölümle sonuçlanan şiddet olaylarında önemli bir artış
olduğunun gözlemlendiği belirtiliyor.
Şiddet sosyal çevre ve aileden
Yaşanan kadın cinayetlerine ilişkin toplumsal duyarlılığın yetersiz olduğuna
vurgu yapılırken bu durum karsısında devletin caydırıcı önlemler almadığı da dile
getirildi. Raporda, kadına yönelik insan hakları ihlallerinin başında, kadını sosyal,
ekonomik, siyasal, hukuki, cinsel, duygusal, kültürel olarak etkileyen fiziksel şiddet
saldırıları geldiği söylenirken, araştırmalar sonucunda kadına yönelik şiddetin kendi
sosyal çevresi ve ailesi tarafından uygulandığı tespit edildi.
Bakanlıkta hak ihlali bilgisi yok
Raporun hazırlık evresinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’ndan
“Türkiye’de kadına yönelik hak ihlalleri” ile ilgili verileri paylaşmasını talep eden
İHD’nin aldığı cevap, ‘Türkiye’de kadına yönelik hak ihlalleri ile ilgili hiçbir
verinin Bakanlıkta bulunmadığı’ oldu.
2011’in ilk 8 ayında 143 kadın öldürüldü
Yapılan araştırmaya göre, 2011 yılı ilk 8 ayı içerisinde, 143 kadın öldürüldü, 76
kadın cana kasteden saldırı sırasında yaralandı ve bunun dışında mahkemelere intikal eden 82Tecavüz vakası meydana geldi.
Katil zanlıları genelde küçük yaşlarda
Katil zanlılarının yüzde 25’i 18 yasından küçük çocuklar olurken,18-30 yasları
arasındaki zanlıların oranı ise yüzde 24 oldu. Yine yaralama olaylarının faillerinin
yüzde 35'i, mağdurların ise yüzde 65'i 18 yasından küçük çocuklar oldu. Türkiye’de
tecavüze uğrayan kadınların ise yüzde 82’si 18 yaşından küçük.
Her 100 kadından 16’sı cinsel şiddete uğruyor
2011 yılı verilerine göre Türkiye’de her 100 kadından 16’sının cinsel şiddete
uğradığının belirtildiği raporda, 2005 yılından 2011 yılına kadar işlenen kadın
cinayetlerinde 2009 yılı dikkat çekiyor. 2009 yılında bin 126 kadın cinayeti
işlenirken bu 7 yılda 4190 kadın, erkekler tarafından öldürüldü. Yine tecavüz
vakalarında da 2009 yılında 652 ile en yüksek sayıya ulaşırken, bu 7 yılda 3074
kadına tecavüz edildi.
110 binin üzerinde kadın taciz edildi
321
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 322
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
322
2005-2011 yılları arasında, 3320 kadın tacize uğradığı gerekçesiyle yargıya
başvurduğu belirtilirken, bu yıllar arasında, 110 binin üzerinde kadının cinsel
saldırıya maruz kaldığı tahmin edildiği ancak aile, akraba ve töreden korkulduğu
için yüzde 40’lık kesiminin şikâyet edemediğinin tahmin edildiği açıklandı.
(soL - Haber Merkezi; 21 Eylül 2011)
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 323
PEKİ BİZİM OĞULLARIMIZ NASIL ÖLDÜ?
Ekin Karaca –
Ankara; Bianet.org – 02.03.2012
Sevag Balıkçı’nın ve Uğur Kantar’ın aileleri, “Şüpheli asker ölümü yok” diyen
Milli Savunma Bakanı Yılmaz’a tepki gösterdi: “Gerçeklerden kaçamazsınız.”
Bakan Yılmaz’ın açıklamasını bianet’e değerlendiren Uğur Kantar‘ın
babası Aydın Kantar, yetkililerin ezbere konuştuğunu ve yaraların üstünü örtmeye
çalıştıklarını söyledi.
Sevag Balıkçı‘nın annesi Ani Balıkçı ise “Bakan devekuşu gibi başını kuma
gömüyor. Bu ölümleri geçiştirmesinler; şüpheli asker ölümleri devam ediyor” dedi.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul Milletvekili Sebahat Akkiraz‘ın şüpheli
asker ölümleriyle ilgili soru önergesini yanıtlayan Milli Savunma Bakanı İsmet
Yılmaz, bugüne kadar kayıtlarında ölümü şüpheli olan, müsebbibi belli olmayan,
kayıt altına alınmayan, soruşturma ve araştırma yapılmayan hiçbir vakanın
bulunmadığını söyledi.
“Oğlum 24 Nisan’da öldürüldü”
Ermeni soykırımının 96. yıldönümünde askerlik yaptığı Batman’da Kıvanç
Ağaoğlu‘nun silahından çıkan kurşunla hayatını kaybeden Ermeni yurttaş Sevag
Balıkçı‘nın annesi Ani Balıkçı, Milli Savunma Bakanı Yıldız’ın açıklamalarına
tepki gösterdi.
“Sevag, bir Ermeni yurttaş olarak 24 Nisan’ın yıldönümü ve Paskalya
Bayramı’nda askerdeyken öldürüldü. Bundaki şüpheyi göremiyorlar mı?”
Ani Balıkçı, diğer şüpheli asker ölümlerinden de bahsederek, “Bir insan kendisini
ensesinden vurarak nasıl intihar edebilir veya alnından iki kurşun sıkarak nasıl intihar edebilir?” dedi.
Bakanın açıklamalarına “devekuşu” benzetmesi yapan Balıkçı, “Böyle
geçiştirmesinler, şüpheli asker ölümleri devam ediyor” dedi.
“Neden hep askerde intihar ediyorlar?”
Kuzey Kıbrıs’ta askerlik yaparken “disko” olarak tabir edilen disiplin koğuşunda
gördüğü yoğun işkence sonucu hayatını kaybeden Uğur Kantar‘ın babası Aydın
Kantar da daha yeni bir arkadaşının kendisine telefon ettiğini ve kardeşinin
Kıbrıs’ta intihar ettiğini söylediğini aktardı.
Bu gençlerin neden sivilde değil de asker de intihar ettiğini soran Aydın Kantar,
yetkililerin hep ezbere konuştuğunu söyledi.
“Biz bu yaraların üstüne gitmedikçe bunlar hep üstünü örtüyorlar. Oğlumun
ölümüyle ilgili 20 ifade var. 20′si de işkence yapıldığını söylüyor. Bir mahkeme
bir cezaevi müdüründen hesap soramıyor.”
Geçen ay TBMM Cezaevleri Alt Komisyonu’nun Kuzey Kıbrıs’a gittiğini
hatırlatan Kantar, yetkililerin Uğur’un öldürüldüğü cezaevine değil başka cezaevine
gittiğini söyledi.
“Oğlumun işkenceyle öldürüldüğü cezaevini değil, Girne Askeri Cezaevini ziyaret etmişler ve bir sorun olmadığını söylüyorlar. Oğlumun öldürüldüğü cezaevine
323
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 324
324
gitseler belki tanıklar yaşananları anlatacaktı.”
2011 Sosyal Hak İhlalleri Raporu
“TSK Moralini halktan alıyor!”
Sebahat Akkiraz, İsmet Yılmaz’ın cevaplaması istemiyle verdiği soru önergesinde, şüpheli asker ölümlerinin istatistiğini sordu.
Radikal gazetesinin haberine göre, soru önergesini yanıtlayan Yılmaz, ölümle
sonuçlanan tüm olaylarda adli soruşturmanın yanı sıra idari soruşturma da
yapıldığını belirterek, şüpheli ölüm olmadığını söyledi ve ekledi:“Türk Silahlı
Kuvvetleri (TSK) personelinin her koşulda görevini en iyi şekilde yapmaya, moral
ve motivasyonunu kaybetmeden vatanına hizmet etmeye devam etmekte.”
“TSK moral gücünü halkın sevgisinden, vatanına ve milletine olan bağlılığından
almaktadır.”
Milli Savunma Bakanı, Türk Silahlı Kuvvetlerinde görev yapan tüm personelin,
etnik köken, din, mezhep ayırımı yapmadan vatan ve millet sevgisi, silah
arkadaşlığı duygusuyla hizmet ettiğini ifade ederek, “Hiçbir kademe tarafından
kesinlikle inancına göre bir tasnif veya ayırıma tabi tutulmamaktadır” dedi.
Gerçekten şüphe yok mu?
İnsan Hakları Derneği’nin (İHD) 28 Haziran 2010 tarihli “Şüpheli asker ölümleri” raporuna göre 1991-2001 arasında 815 şüpheli asker ölümü yaşandı.
2001-2010 arasında ise 527 asker şüpheli şekilde hayatını kaybetti. 2000-2009
arasında sadece jandarmada yaşanan şüpheli asker ölümü sayısı 401.
BDP eski milletvekili Fatma Kurtulan‘ın şüpheli asker ölümleriyle ilgili verdiği
soru önergesini yanıtlayan dönemin Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, son beş
yılda 408 şüpheli asker ölümü gerçekleştiğini söylemişti.
2012′nin ilk üç ayında ise 14 şüpheli asker ölümü gerçekleşti.
2011 kitapson_Layout 1 07.06.2012 15:18 Page 325
ŞÜPHELİ ASKER ÖLÜMLERİ
Ankara - BİA Haber Merkezi; 04 Mayıs 2012
Ayda Sekiz Asker "İntihar" Ediyor
CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba'nın soru önergesini yanıtlayan Milli
Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, askeriyede son on yılda 934 kişinin intihar ettiğini
söyledi.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Malatya Milletvekili Veli Ağbaba'nın soru önergesini yanıtlayan Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, son 10 yılda 934 askerin
intihar ettiğini açıkladı.
CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, 19 Mart 2012'de Milli Savunma Bakanı
İsmet Yılmaz'ın cevaplaması istemiyle verdiği soru önergesinde Maraş'ta askerlik
yaparken şüpheli şekilde ölen Malatyalı Piyade Er Eren Özel'in ölüm sebebini ve
son on yılda askerlik yapan kaç kişinin intihar ettiğini sormuştu.
Ağbaba'nın, soru önergesini cevaplayan Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz;
2002-2012 yılları arasında askerlik yaparken hayatını kaybeden kişi sayısının 1470
olduğunu açıkladı. Yılmaz tarafından verilen yanıtta personellerin ölüm sebepleri
silah kazası, kendini askerliğe elverişsiz hale getirme, askeri araç kazaları, iş kazası
ve intihar olarak sıralandı.
Ağbaba'nın "Son 10 yılda intihar eden asker sayısı kaçtır?" sorusunu da
yanıtlayan Bakan Yılmaz, 2002-2012 yılları arasında intihar ederek vefat eden
asker sayısının 934 olduğunu belirtti.
Ağbaba, Kahramanmaraş 5. Zırhlı Tugayı, 1. Mekanize Piyade Tabur
Komutanlığı'nda askerlik yaparken 8 Eylül 2011 tarihinde öldürülen Malatyalı
asker Eren Özel'in ilk önce intihar ettiği, ardından nöbet arkadaşı tarafından
öldürüldüğünün açıklandığını belirterek olayın gerçek sebebinin ne olduğu
sorusuna ise
Bakan Yılmaz, zorunlu askerlik yapan Eren Özel'in şüpheli ölümüyle ilgili olarak
da şüpheli Ahmet Aktaş hakkında "bilinçli taksir suretiyle insan öldürmek" suçundan kamu davası açıldığı ve yargılamanın devam ettiğini belirtti. (EKN)
325

Benzer belgeler