eğġtġm fakültesġ öğrencġlerġnġn uzamsal yeteneklerġnġn

927
2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications
27-29 April, 2011 Antalya-Turkey
www.iconte.org
EĞĠTĠM FAKÜLTESĠ ÖĞRENCĠLERĠNĠN UZAMSAL YETENEKLERĠNĠN
ĠNCELENMESĠ (SELÇUK ÜNĠVERSĠTESĠ A. K. EĞĠTĠM FAKÜLTESĠ ÖRNEĞĠ)
Eyüp Yurt, Selçuk Üniversitesi A. K. Eğitim Fakültesi EPÖ, [email protected]
Ali Murat Sünbül, Selçuk Üniversitesi A. K. Eğitim Fakültesi EPÖ, [email protected]
ÖZET
Uzamsal yetenek ile ilgili yapılan çalışmalar uzamsal yeteneğin birçok yetenekle ilişkili
ve günlük hayatla iç içe olduğunu göstermiştir. Yenilenen ilköğretim programı ile
öğrencilerin
uzamsal
yeteneklerini
geliştirtmeye
yönelik
birçok
kazanım
oluşturulmuştur. Bu kazanımların sağlıklı bir şekilde öğrencilere aktarılma sürecinin
öğretmenlerin uzamsal yetenek düzeyleri ile yakından ilişkili olduğu düşünülmektedir.
Çalışmanın amacı eğitim fakültesi öğrencilerinin uzamsal yeteneklerinin düzeyini
belirlemek ve uzamsal yeteneklerini bazı değişkenler açısından incelemektir. Çalışma
2010-2011 Eğitim Öğretim yılında Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim
Fakültesi’nde öğrenim gören 572 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir. Öğrencilerin
uzamsal yeteneklerini ölçmek için, Ekstrom (1976) ve diğerleri tarafından geliştirilen ve
Delialioğlu (1996) tarafından Türkçeye çevrilen küp karşılaştırma ve kâğıt katlama
testleri kullanılmıştır.
Çalışma sonucunda eğitim fakültesi öğrencilerinin uzamsal görselleştirme ve zihinsel
çevirme beceri seviyelerinin oldukça düşük olduğu görülmüştür. Öğrencilerin uzamsal
yetenekleri cinsiyet, müzik ilgi düzeyi, mezun olunan alan türü ve burç değişkenlerine
göre incelenerek şu sonuçlara ulaşılmıştır; öğrencilerin uzamsal görselleştirme ve
zihinsel çevirme becerileri cinsiyet, müzik ilgi düzeyi ve mezun olunan alan türü
değişkenlerine göre farklılaşırken, burç değişkenine göre farklılık göstermemiştir.
Anahtar Kelimeler: Eğitim Fakültesi, Uzamsal Yetenek, Cinsiyet, Müzik, Burç.
GĠRĠġ
Uzamsal Yetenek
Uzamsal yeteneğin çok boyutlu olması araştırmacıların uzamsal yeteneği bütün olarak
incelemesini zorlaştırmıştır. Yapılan tanımlar birbirinden farklı olabilmekte ve uzamsal yeteneğin farklı
boyutunu ön plana çıkarabilmektedir.
Lohman’a göre uzamsal yetenek iyi yapılandırılmış görselleri zihinde kurabilme,
dönüştürebilme, hatırlayabilme yeteneğidir (Aktaran: Bayrak, 2008: 14). Carroll’a göre uzamsal
yetenek, hayal etme, algılama, yorumlama, nesnelerin veya şekillerin görsel ilişkilerini anlama
yeteneğidir (Aktaran: Bayrak, 2008: 14). Towle (2005) tarafından uzamsal yetenek, iki boyutlu
görünümleri verilen nesnelerin üç boyutlu hallerini zihinde tasvir edebilme yeteneği olarak
tanımlanmıştır (Towle vd., 2005). Olkun ise uzamsal yeteneği, nesnelerin iki ve üç boyutlu parçalarını
zihinde canlandırabilme, döndürebilme, yorumlayabilme yeteneği olarak tanımlamıştır (Olkun, 2003).
Yapılan tanımlardan yola çıkarak araştırmacılar uzamsal yeteneğin farklı boyutlarını ele alarak
uzamsal yeteneği incelemiştir. Olkun, uzamsal yeteneği uzamsal ilişkiler ve uzamsal görselleştirme
olarak iki farklı şekilde incelemiştir. Linn ve Petersen uzamsal yeteneği, uzamsal görselleştirme,
uzamsal algılama ve zihinde döndürme olmak üzere üç kategoride incelemiştir. Karaman uzamsal
yeteneği uzamsal görselleştirme, zihinde döndürme ve bütünleştirme hız ve esneklik yetenekleri olarak
incelemiştir (Akt.: Tekin, 2007:13) Kimura ise, uzamsal yeteneği altı boyutta incelemiştir. Bunlar;
uzamsal yönelim, uzamsal yer belleği, hedefleme, uzamsal görselleştirme, nesne ayırt etme ve
Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7
928
2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications
27-29 April, 2011 Antalya-Turkey
www.iconte.org
uzamsal algı yetenekleridir (Kimura, 1999). Araştırmacıların
incelendiğinde üç boyutun ön plana çıktığı görülecektir. Bunlar;
üzerinde
durdukları
boyutlar
Uzamsal Yönelim: Bir nesnenin belirli bir yönde hareket ettirilmesi sonucu, nesnenin
görünümünde oluşacak değişiklikleri doğru tahmin etme yeteneğidir. Bu yetenek, iki ve üç boyutlu
uzayda farklı açılarla hareket ettirilmiş nesnelerin iki ve üç boyutlu yeni görünümlerini ölçen testlerle
belirlenebilir (Kimura, 1999).
Uzamsal görselleştirme: Sahnede meydana gelen yön değişikliğini fark edebilme ve değişikliğin
miktarını belirleyebilme yeteneğidir. Bu yetenek zihinsel çevirme becerisine benzetilebilir, uzamsal
görselleştirme yeteneği nesnenin dinamik görünümleri ile statik görünümleri arasındaki ilişkiyi tahmin
edebilmeyi gerektirmektedir. Ayrıca, uzamsal görselleştirme yeteneği üç boyutlu bir objenin iki boyutlu
halini (küpün açılmış hali gibi) canlandırabilmek olarak da tanımlanabilir (Kimura, 1999).
Zihinsel Çevirme : Şekilleri zihinde döndürebilme ve belirtilen nesneye veya olaya göre şeklin
uzayda alabileceği durumu belirleme yeteneğidir (Akt. : Delialioğlu, 1996: s:9).
Uzamsal Yeteneğin Önemi
Günlük hayatta insanlar yaşamlarını sürdürmek için birçok yeteneğe gereksinim duyarlar,
bunların çoğu uzamsal yetenekle doğrudan ya da dolaylı olarak ilişkilidir. Örneğin, aracımızı park
ederken, bulaşık makinesine tabakları dizerken, odamızdaki eşyaları düzenlerken, bowling oynarken,
yolda yürürken, ilk defa gittiğimiz bir şehirde harita kullanarak yönümüzü bulmaya çalışırken uzamsal
yeteneklerimizi kullanırız. Uzamsal yetenek insanların günlük hayatlarında ihtiyaç duyduğu ve
kullandığı bir araçtır.
Uzamsal yetenek; grafikerlik, harita mühendisliği, mimarlık gibi profesyonel alanlarda yaygın
olarak kullanılır. Birçok araştırmacı bu meslek grubu öğrencilerinin uzamsal yeteneklerinin
geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapmıştır. Fakat zamanla yapılan çalışmalar, uzamsal yeteneğin
birçok önemli alanla da ilişkili olduğunu ortaya koymuştur. Günümüzde farklı alanlarda bu yeteneğin
geliştirilmesine ve değerlendirilmesine yönelik çalışmalar yapılmaktadır.
Öğrencilerin akademik başarıları uzamsal yetenekleri ile yakından ilişkilidir. Örneğin; Geometri
hesaplamalarında, uzamsal yetenek gereklidir ve önemli bir yere sahiptir. Üç boyutlu şekillerin yüzey
ve hacim hesaplamalarında uzamsal yetenek ön plana çıkar (Liedtke, 1995). Uzamsal becerileri yeterli
düzeyde olmayan öğrencilerin, verilen üç boyutlu cisimlerin yüzey alanlarını hesaplarken zorlandığı
görülmüştür. Organik kimya uygulamalarında; öğrencilerin molekül yapılarını doğru çizebilmeleri ve
yorumlayabilmeleri uzamsal yeteneklerine bağlıdır (Pribly ve Bodner, 1987). Yapılan çalışmalar,
uzamsal yeteneğin resim başarısı, fizik başarısı ve matematik başarısıyla yakından ilişkisi olduğunu
göstermiştir. Aynı şekilde Battista, Wheatley ve Talsma (1989), uzamsal yetenekle problem çözme
performansı arasında istatistiksel olarak anlamlı pozitif bir ilişki olduğunu bulmuştur (Bulut ve Köroğlu,
2000).
YÖNTEM
Çalışma 2010-2011 öğretim yılında Selçuk Üniversitesi A. K. Eğitim Fakültesine devam eden
572 üniversite öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Öğrencilerin uzamsal yeteneklerini ölçmek için, Ekstrom
(1976) ve diğerleri tarafından geliştirilen ve Delialioğlu (1996) tarafından Türkçeye çevrilen küp
karşılaştırma ve kâğıt katlama testleri kullanılmıştır. Küp Karşılaştırma Testi öğrencilerin zihinsel
çevirme becerilerini, Kağıt Katlama Testi ise öğrencilerin uzamsal görselleştirme becerilerini
ölçmektedir. Testler ile ilgili bilgiler aşağıdaki tabloda sunulmuştur.
Tablo -1: Küp Karşılaştırma ve Kağıt Katlama Testi Özellikleri
Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7
929
2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications
27-29 April, 2011 Antalya-Turkey
www.iconte.org
Güvenirlik Katsayısı
Soru Sayısı
Max/Min Puan
Uygulama Süresi
Küp KarĢılaĢtırma
0,81
42
-42 / 42
6 dakika
Kâğıt Katlama
0,80
20
-20/20
6 dakika
Kaynak: Tekin, 2007: 30.
Çalışmada öğrencilerin uzamsal yeteneklerinin seviyesini belirlemenin yanı sıra, uzamsal
yeteneklerinin cinsiyete, yaşa, müzik ilgi düzeyine, burca ve mezun olunan alan türüne göre değişip
değişmediği incelenmiştir.
Tarama modelinin kullanıldığı çalışmada, olasılıklı örnekleme türlerinden tabakalı örnekleme
kullanılmıştır. Tabakalı örnekleme, sınırları belirlenmiş bir evrende alt tabakalar veya alt birim
gruplarının var olduğu durumlarda kullanılır. Burada önemli olan, evren içindeki alt tabakaların
varlığından yola çıkarak evren üzerinde çalışmaktır (Yıldırım ve Şimşek, 2005, s.105).
BULGULAR
Öğrencilerin küp karşılaştırma ve kağıt katlama testlerinden almış oldukları puanlar, belirlenen
değişkenlere göre analiz edilirken bağımsız örneklem t testi, tek yönlü varyans analizi ve çoklu
karşılaştırma testlerinden Tukey HSD testi kullanılmıştır. Bu bölümde yapılan istatistiksel işlemlerin
sonuçları paylaşılmıştır.
Tablo- 2: Cinsiyete Göre Kağıt Kat lama Test Puanlarının Karşılaştırılması
Testler
Kağıt Katlama
Küp Karşılaştırma
Cinsiyet
N
X
S
Kız
358
4,06
6,60
Erkek
214
5,28
7,07
Kız
358
5,71
8,19
Erkek
214
7,29
8,85
t
P
-2,05
,041
-2,12
,035
Tablo 2 incelendiğinde kız ve erkek öğrencilerinin kağıt katlama ve küp karşılaştırma
testlerinden almış puanlar arasında istatistiksel düzeyde (p <.05) anlamlı bir fark olduğu
görülmektedir.
Erkek öğrencilerin uzamsal görselleştirme ve zihinsel çevirme becerileri kız
öğrencilerden daha yüksek olduğu görülmüştür.
Öğrencilerin uzamsal görselleştirme ve zihinsel çevirme becerilerinin müzik ilgilerine göre
değişip değişmediğini belirlemek amacı ile yapılan tek faktörlü varyans analizi (One Way Anova) testi
sonuçları Tablo-3’te gösterilmiştir.
Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7
930
2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications
27-29 April, 2011 Antalya-Turkey
www.iconte.org
Tablo- 3: Öğrencilerin Kağıt Katlama ve Küp Karşılaştırma Testinden Almış Oldukları Puanların Müzik
İlgilerine Göre Tek Faktörlü Varyans Analizi Testi Sonuçları
Varyansın
Kareler
Serbestlik
Kareler
Kaynağı
Toplamı
Derecesi
Ortalaması
Gruplar Arası
391,89
2
195,946
Grup İçi
26018,99
569
45,728
Toplam
26410,89
571
Küp
Gruplar Arası
511,36
2
255,682
Karşılaştırma
Grup İçi
40476,11
569
71,136
Testi
Toplam
40987,48
571
Kağıt Katlama
Testi
Analiz sonuçlarına göre kağıt katlama(
F
P
4,29
,014
3,60
,028
= 4.29, p<.05) ve küp karşılaştırma (
=
3.60, p<.05) test puanları müzik ilgi düzeylerine göre anlamlı bir fark göstermektedir. Varyans analizi
sonucunda ortaya çıkan bu farklılığın hangi ilgi düzeyleri arasında olduğunu belirlemek için çoklu
karşılaştırma testlerinden Tukey HSD testi kullanılmıştır. Tukey HSD testine ilişkin değerler Tablo 4’te
yer almaktadır.
Tablo- 4: Öğrencilerin Kağıt Katlama ve Küp Karşılaştırma Testinden Almış Oldukları Puanların Müzik
İlgilerine Göre Tukey HSD Test Analizi Sonuçları
Bağımsız
(Ġ) Müzik
(j) Müzik
DeğiĢkenler
Ġlgi Düzeyi
Ġlgi Düzeyi
Yüksek
Kâğıt Katlama
Test Puanları
Orta
Düşük
Yüksek
Küp
Karşılaştırma
Orta
Test Puanları
Düşük
%95 Güven Aralığında
X (i-j)
P
Alt Sınır Üst Sınır
Orta
-1,23
-2,83
0,36
0,16
Düşük
-2,52
-4,56
0,48
0,01
Yüksek
1,23
-0,37
2,83
0,16
Düşük
-1,29
-3,06
0,48
0,20
Yüksek
2,52
0,49
4,55
0,01
Orta
1,29
-0,48
3,06
0,20
Orta
-0,61
-2,61
1,38
0,75
Düşük
-2,76
-5,30
0,22
0,02
Yüksek
0,61
-1,38
2,60
0,75
Düşük
-2,15
-4,36
0,06
0,06
Yüksek
2,76
0,22
5,29
0,02
Orta
2,15
-0,06
4,36
0,06
Tablodaki sonuçlara göre müzik ilgilileri orta ve yüksek düzeyde olan öğrencilerin kağıt
katlama ve küp karşılaştırma test puanları arasında (p <.05) anlamlı bir farklılık ortaya çıkmıştır.
Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7
931
2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications
27-29 April, 2011 Antalya-Turkey
www.iconte.org
Öğrencilerin müzik ilgi düzeyi azaldıkça uzamsal görselleştirme ve zihinsel çevirme becerilerinin arttığı
tespit edilmiştir (
= 3,35 <
= 4,58 <
= 5,87).
Öğrencilerin Kağıt katlama ve küp karşılaştırma testlerinden almış oldukları puanların burçlara
göre değişip değişmediğini belirlemek amacı ile yapılan tek faktörlü varyans analizi (One Way Anova)
testi sonuçları Tablo-5’te gösterilmiştir.
Tablo- 5: Öğrencilerin Kağıt Katlama ve Küp Karşılaştırma Testinden Almış Oldukları Puanların
Burçlarına Göre Tek Faktörlü Varyans Analizi Testi Sonuçları
Kağıt Katlama
Testi
Küp Karşılaştırma
Testi
Varyansın
Kareler
Serbestlik
Kareler
Kaynağı
Toplamı
Derecesi
Ortalaması
Gruplar Arası
399,36
11
36,30
Grup İçi
26011,52
560
46,44
Toplam
26410,88
571
Gruplar Arası
298,60
11
27,14
Grup İçi
40688,86
560
72,65
Toplam
40987,47
571
Analiz sonuçlarına göre kağıt katlama(
F
P
,78
,659
,37
,966
= .78, p>.05) ve küp karşılaştırma (
=
.37, p>.05) test puanları öğrencilerin burçlarına göre anlamlı bir fark göstermemektedir. Diğer bir
değişle burçlarına göre uzamsal görselleştirme ve zihinsel çevirme becerileri anlamlı bir fark
göstermemiştir.
Tablo- 8: Öğrencilerin Kâğıt Katlama ve Küp Karşılaştırma Testinden Almış Oldukları Puanların Mezun
Oldukları Alan Türüne Göre Tek Faktörlü Varyans Analizi Testi Sonuçları
Kâğıt Katlama
Testi
Küp Karşılaştırma
Testi
Varyansın
Kareler
Serbestlik
Kareler
Kaynağı
Toplamı
Derecesi
Ortalaması
Gruplar Arası
2384,44
4
596,11
Grup İçi
24026,44
576
42,37
Toplam
26410,88
571
Gruplar Arası
3165,49
4
791,37
Grup İçi
37821,98
576
66,70
Toplam
40987,47
571
Analiz sonuçlarına göre kağıt katlama(
F
P
14,06
,000
11,86
,000
= 14.06, p<.05) ve küp karşılaştırma (
=
11.86, p<.05) test puanları mezun oldukları alan türüne göre anlamlı bir fark göstermektedir. Varyans
analizi sonucunda ortaya çıkan bu farklılığın hangi alan türleri arasında olduğunu belirlemek için çoklu
karşılaştırma testlerinden Tukey HSD testi kullanılmıştır. Tukey HSD testine ilişkin değerler Tablo 9 ve
Tablo 10’da yer almaktadır.
Tablo- 9: Öğrencilerin Kağıt Katlama Testinden Almış Oldukları Puanların Mezun Oldukları Alan
Türüne Göre Tukey HSD Test Analizi Sonuçları
Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7
932
2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications
27-29 April, 2011 Antalya-Turkey
www.iconte.org
Bağımsız
DeğiĢkenler
%95 Güven Aralığında
(Ġ) Alan Türü
Test
X (i-j)
P
Alt Sınır Üst Sınır
Sözel
Kâğıt Katlama
(j) Alan Türü
Sayısal
Puanları
Eşit Ağırlık
Sayısal
-4,434
-6,25
-2,61
,00
Eşit Ağırlık
-4,197
-6,73
-1,67
,00
Güzel Sanatlar
-,196
-2,92
2,53
1,00
Yabancı Dil
-1,926
-4,52
,66
,25
Sözel
4,434
2,61
6,25
,00
Eşit Ağırlık
,237
-2,26
2,73
,99
Güzel Sanatlar
4,238
1,55
6,93
,00
Yabancı Dil
2,508
-,05
5,06
,057
Sözel
4,197
1,67
6,73
,00
Sayısal
-,237
-2,73
2,26
,99
Güzel Sanat
4,001
,79
7,22
,00
Yabancı Dil
2,271
-,83
5,37
,26
Tablodaki sonuçlara göre Sözel-Sayısal, Sayısal-Güzel Sanatlar, Eşit Ağırlık-Güzel Sanatlar,
Sözel-Eşit Ağıtlık alan türlerinden mezun olan öğrencilerin kâğıt katlama test puanları arasında (p
<.05) anlamlı bir farklılık ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin kağıt katlama test puan ortalamalarına göre en
yüksek ortalama sayısal alan türü mezunlarının en düşük ortalama ise sözel alan türü mezunlarınındır.
(
= 2,21 <
= 2,41 <
= 4,14 <
)=6,41 <
=6,65).
Tablo- 10: Öğrencilerin Küp Karşılaştırma Testinden Almış Oldukları Puanların Mezun Oldukları Alan
Türüne Göre Tukey HSD Test Analizi Sonuçları
Bağımsız
(Ġ) Alan
DeğiĢkenler
Türü
Sözel
Küp
Karşılaştırma
Test
Puanları
Sayısal
Eşit Ağırlık
%95 Güven Aralığında
(j) Alan Türü
X (i-j)
P
Alt Sınır Üst Sınır
Sayısal
-5,174
-7,46
-2,89
,00
Eşit Ağırlık
-4,877
-8,05
-1,70
,00
Güzel Sanatlar
-,532
-3,95
2,88
,99
Yabancı Dil
-2,188
-5,44
1,06
,35
Sözel
5,174
2,89
7,46
,00
Eşit Ağırlık
,297
-2,84
3,43
,99
Güzel Sanatlar
4,642
1,27
8,02
,002
Yabancı Dil
2,986
-,22
6,19
,08
Sözel
4,877
1,70
8,05
,00
Sayısal
-,297
-3,43
2,84
,99
Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7
933
2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications
27-29 April, 2011 Antalya-Turkey
www.iconte.org
Güzel Sanat
4,346
,31
8,38
,02
Yabancı Dil
2,689
-1,20
6,58
,32
Tablodaki sonuçlara göre Sözel-Sayısal, Sayısal-Güzel Sanatlar, Eşit Ağırlık-Güzel Sanatlar,
Sözel-Eşit Ağıtlık alan türlerinden mezun olan öğrencilerin küp karşılaştırma test puanları arasında (p
<.05) anlamlı bir farklılık ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin küp karşılaştırma test puan ortalamalarına göre
en yüksek ortalama sayısal alan türü mezunlarının en düşük ortalama ise sözel alan türü
mezunlarınındır. (
= 3,59 <
= 4,13 <
= 5,78 <
)=8,47 <
=8,77).
SONUÇ ve TARTIġMA
Araştırma sonucuna göre çalışmaya katılan eğitim fakültesi öğrencilerinin uzamsal
görselleştirme ve zihinsel çevirme yetenek seviyelerinin oldukça düşük olduğu tespit edilmiştir. Bu
yeteneklerin somut nesnelerle etkileşimde bulunma, çizim yapma, inşa etme, gibi aktivitelerle
geliştirilebileceği yapılan çalışmalarla ortaya konulmuştur (Boakes, 2009; Çakmak, 2009; McClurg vd.,
1997; Olkun, 2003; Rafi vd., 2006). Eğitim fakültelerinin müfredatları düşünüldüğünde bu tip
aktivitelere yer veren derslerin (materyal geliştirme gibi) sayısının oldukça az olduğu görülmektedir.
Araştırma sonucuna göre çalışmaya katılan kız ve erkek öğrenciler arasında uzamsal
görselleştirme ve zihinsel çevirme becerileri arasında erkeklerin lehine manidar farklar bulunmuştur.
Literatürde, uzamsal becerilerde genel olarak erkeklerin daha iyi olduğu belirtilmekle beraber, bu
durumun uzamsal yeteneğin tüm boyutlarında geçerli olmadığı bildirilmiştir. Kız ve erkeklerin uzamsal
yetenekleri arasındaki farklılıkların biyolojik faktörler, deneyimler, sosyo-kültürel ve genetik etkilerden
kaynaklanabileceği belirtilmiştir (Carnoldi ve Vecchi, 2004).
Araştırma sonuçları sayısal ağırlıklı bölümlerin uzamsal görselleştirme ve zihinsel çevirme
becerilerinin sözel, güzel sanatlar ve yabancı dil bölümlerininkine göre daha yüksek olduğunu
göstermiştir. Gardner’in çoklu zekâ kuramına göre çeşitli zekâ alanları vardır ve bunlar birbiri ile
ilişkilidir (Akt: Sünbül, 2010: 145). Uzamsal becerilerin görsel-uzaysal zekâ alanı ile yakından ilişkili
olduğu düşünülürse, araştırma sonuçlarına göre görsel uzamsal zekâ alanı en çok mantıksalmatematiksel zeka alanı ile en az da sözel zeka alanı ile ilişkili olduğu söylenebilir.
Çalışma sonucunda müzik ilgi düzeyi düşük olan öğrencilerin testlerden almış oldukları puanlar
ilgi düzeyi orta ve yüksek olan öğrencilerinkine göre yüksek çıkmıştır. Konu ile ilgili yapılan çalışmalar
klavyeli çalgılar öğrenmenin, beste yapmanın, nota öğrenmenin, müzikle ilgili sembolik ve orijinal
imgeler kullanın uzamsal becerileri artırabileceğini ortaya koymuştur (Hetland, 2000). Çalışmaya
katılan öğrencilerin genel olarak müzikle uğraşan aktif bireyler değil de pasif dinleyici bireylerden
oluşması sonuçların beklenen yönde çıkmamasını açıklayabilir.
Araştırma sonuçlarına göre öğrencilerin burçlarına bağlı olarak uzamsal görselleştirme ve
zihinsel çevirme becerileri arasında manidar bir fark görülmemiştir. Burçlara bağlı olarak uzamsal
yeteneklerin farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için daha geniş ve farklı çevreler üzerinde
çalışılabilir.
KAYNAKÇA
Investıgatıon of Effect of Vısual Treatment on Elementary School Student’s
Spatıal Abılıty and Attıtude Toward Spatıal Abılıty Problems . Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik
Bayrak, M. E. (2008)
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Boakes, N. (2009). Origami instruction in the middle school mathematics classroom: Its impact on
Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7
934
2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications
27-29 April, 2011 Antalya-Turkey
www.iconte.org
spatial visualization and geometry knowledge of students. Research in Middle Level Education,
32(7), p.1-12.
Bulut, S. ve Köroğlu, S. (2000). Onbirinci sınıf oğrencierinin ve Matematik Öğretmen Adaylarının
uzaysal Yeteneklerin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 56-61.
Carnoldi, C., ve Vecchi, T. (2004). Visuo-Spatial Working Memory and Individual Differences. New
York: Psychology Press.
Çakmak, S. (2009). An Investigation of The Effect of Origami-Based Instruction on Elementary
Students’s Spatial Ability in Matehematic. Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü, Ankara
Delialioğlu, Ö. (1996). Contribution of Students’ Logical Thinking Ability,Mathematical Skills and Spatial
Ability on Achievement inSecondary School Physics. Master thesis, Middle East Techincal University,
Ankara.
Kakmacı, Ö. (2009). Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Uzamsal Görselleştirme Başarılarının Bazı Değişkenler
Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Osman Gazi Üniversitesi, Eskişehir.
Kimura, D. (1999). Sex and Cognition.(1). Cambridge: MIT Press.
Liedtke, W. (1995). Developing spatial abilities in the early grades. Teaching Children Mathematics, 2,
12–18.
McClurg, P., Lee J., Shavalier M. ve Jacobsen K. (1997). Exploring Children’s Spatial Visual Thinking In
An HyperGami Environment, VisionQuest: Journeys toward Visual Literacy. Selected Readings from
the Annual Conference of the International Visual Literacy Association (28th, Cheyenne, Wyoming,
October, 1996), 257-266.
Olkun, S. (2003) Making Connections: Improving Spatial Abilities with Engineering Drawing Activities.
International Kournal of Mathematics Teaching and Learning, (Nisan 2003), 1-10.
Rafi, A., Samsudin, K. A., ve Ismail, A. (2006). On Improving Spatial Ability Though ComputerMediated Engineering Drawing Instruction. Educational Technology & Society, 9 (3), 149-159.
Sünbül, A., M. (2010) Öğretim İlke ve Yöntemleri (4. Baskı). Konya: Eğitim Akademi Yayınları.
Tekin, A. T. (2007). Dokuzuncu ve On Birinci Sınıf Öğrencilerinin Zihinde Döndürme ve Uzamsal
Görselleştirme Yeteneklerinin Karşılaştırılmalı Olarak İncelenmesi . Yüksek Lisans Tezi, Ankara
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Towle, E., Mann, J., Kinsey, B. (2005). Assessing the Self Efficacy and Spatial Ability of Engineering
Students from Multiple Disciplines. Submitted to Frontiers in Education Conference.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri.
Yayıncılık.
Ankara:Seçkin
Hetland, L. (2000). Learning to Make Enhances Spatial Reasoning. Journal of Aesthetic Education,
(34), 3/4, Special Issue: Teh Arts and Academic Achievement: What the Evidence Shows, 179-238.
Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7