Derginin PDF formatını okumak için tıklayın... - MAVİ-NOTA

Derginin PDF formatını okumak için tıklayın... - MAVİ-NOTA

._AYLIK MUziK VE SANAT DERGiSi • YIL: 1 • KASIM 1993
1 0 .0 0 0 T L.
SAYI
au SA VIDA:
•
ayhan Uri
•
•
•
•
gerard hoffn ung
me hmet cemil ugur1u
zehr. iskender karaahmet
emel bUfljin ozgu ne,
•
•
a hme tozer
m. aemih bay lan
•
faruk yener
•
hulya tercen
•
)ale yucel
m. nazml ozalp
•
1
11
Mavi Nota'dan
Genel MOdur YOeel Erten 'i Trabzon'da gOnnek bizleri sevindirdi.
' 1. saylrnlzla sizlerle birlikteyiz. Sonbahann bu son
ayll'lda artlk sanal ya~ rT'Il renklenmeye ba~lad, . x enserIer, imza gUnleri, dia gOstanlari, oyunl ar delilen, yeni biT
S6ZOflUn aklfma kend imizi kapl lrma {la bafladlk. Oyle samyorum ki bu sezon dolu ve hl zh geo;:ecek . Ka sun sayrrmz ,
Sinull OI~erirrfZ ~ nde dopdolu. Bilimsel aOlrllkll yazl -
Ianmll her zaman oIduOu g ibi on pla nda. Be¢en ilerinizi ve
ele,tirilerinizi bize yazarsamz seviniriz. Zira bu dergi okurlermuzm ve tUm dostl an m lzm kallu lan ire yasay acak ve
...
ge1 ecegedoOru ami n ad lmla rla yUruyece ktir.
Saym S4llma Kurdak ul ve MOzlk Anslk lopedlal V.·
Ylnlan'nm katkllan ire dOzenledigimiz NIMET KOAA Y MOliK OoOLD adli ya n!jffi8m1z1a ilgili genif bilgiyi , sanat ha ber1eri sayfamlzda bulabilirsiniz. Aynea bu yan¥Nmlzla il·
gili oIarak diger saeat dergilerinde ve ga zetelerd e ay lklama
yapllaca ktl f.
•••
I.tanbul Oevlet Ope ra ve Ba lesl lar aftndan Davlat sa·
natyls, Leyl a GenCM iyin dUzenlediQi Sayg l Gece si 18
Ekim akp.ml Ata tur1( KUltOr Merk ezl 'ode ge ryekle~tirildi .
rnUzi k e1eitirmenl erinin oIaQanOstCl bir ses, mOkemme l bir
teknik diye nihtlendirdiOf ve ~ geni~ bir repertuan olen,
ozellikle Donlzetu, Bellini, Verdi ve Pucci ni cperalann daki yorumiarlyl a 5vgCl kazanan sanaty lmlz Leyla Geneer
iyin dazanlanen gecen in sunucul~unu Zeynep Oral va
Haldun Dor men Ostlandi. Geceye tOOB mudu n) va sanat
YcSnetmeni Yekta Kara ile Devle t Sanatvisl Ayd lnGOn konU¥Jl9cI, tenor Ero l Ura •• OevIel Sanatij:lsl barilon Mete
UQur veDeviet Sanatij:lsl Ayhan Baran da sanatij:1olarak
kalildl . Gecede, Geneer' in yap.mlndan ve yon.unad lQI
eserterden kesitler sunuldu. Bllano Sc ala Opera.l'ndan
sahneye ylkan ilk TurK sanatyt oIan Leyl a GeneM, unutuIan ya ~ az sunulan yapltla tl lekra r ope ra repertuvanna
kazand. JTnlftlr. 30'a yakln uiuslara rasl Odulun sahibi olan
sanatYlm.za . 1988 yllmda Devlet Sana ty.hQI Onvanl verilmii ti.
•• •
Rock mOziQinin anneannesi TlRa Turner (53) bildiQiniz
gibi mOzik yap.m1 boyunca gOndemden hiy dClfm8'Tli fli.
Evel yine dUf mUyor glindemden. $u anda bir ~ lil kede
roc k dram oIarak gOslarime giren, Tina... What. lo ye got
to d o with It adh film, Ti na Tur ner'in aCI dolu 18 y,llni anlall yor. Film, bir Ylldlzl n d09uf unun, bir lek fa rk1yl a ve bir
filmle oImadlQml vurguluyor. BildiQiniz gibi TIna Turner'i,
17 yaflnda bir lafrah gany klz iken lanlflp evlendiQi Ike
Turner' 1e geyirdigl 18 yllhk bir ceherw'lem bekliyordu, OnIenmeQe giden yolun ba f lnd a. Bri an Glb so n'un y6nenigi
filmde TIna Tu mer'i geny yildl z Ange la Ba sset canlandmyor. Ik e Turn er'i de Larry Fishburn yorum luyor.
•••
Devlet Tlyatrolatl Gene l MUdurii YOcel Erte n , ekim
ay! iyinde Trabz on'daydt. Trabzon Devl et Tlyalro su'nun
1993 / 1994 sezonundaki ilk oyunu olan Ikl El endinln U, a{II adh oyun un galaslna katllan Ert en, daha sonta Trabzon
DeYlet Tlyatr o su personeliyla bir ye~e kali idi. Geee
gay saat1are kadar devam eden yemek te klsa bir konu¥Jl8
yapa n Gene! MOdar YOcel Erte n, yeni sezonda ba ~ n lar
diledi. Trabzon Devlet ti yalrosu MOdun) Me sul Tur an,
mOdOryarduTlcl latindan A. Er sin Yene r, Burak Karaman,
HOs eyln Keskln, A slye Nasll kurtulur adli oyunun yboet·
menl CeUn l pekk aya, sanat.;! - y6netmen Ergun U~ucu ,
Ikl El end!n in U, aQI adll o yunun y6netmeni Daniel Hoi IIger. Bested Selm! Andak ve Hadl Oldu rsena Canlkom
adli oyunun y60etme ni ROchan GOr.II 'in de katli dlQI yemek tom personelin bUtUnlef'T'l8si aClslndan anlam lydl.
2
•••
Istanbul Devlet Senlonl Or1testra81 ye ni sezona 1
Ekimde baflamlf tl b ilcliOin iz glbi • 1993 - 1994 sezoounda orkestramn konse r program/anna her yll olduOu gibi bu yll da
dlinyaca Onlu yerli ve yabaoci sana~ llarve toplulu kJarkatliacak . KUnJldogundan bu yana TOr1l: besteci lerinin yapitla rina
yer veren orkastramn bu sezondaki programlnda da Ulyl Cemal Erk ln . Ferlt TOzUn, Cenglz TU~. Ahmet Ad nan Sayg un, llhan Usmanba, . Nevlt Kodaii l. Mete Sakp ma r, Cemal Re, lt Rey , Ke nt Mete ve Nazile Gu ta n 'ln yapltlan
bulunuyor. 28 hafta surecek olan yeni sezonda Er ol Er dln y,
Incl OZdll . Hlkmet ~Im,.k, Ender Sakp lna r, Nezih Seykln
ve Em ln GOven Ya,i1~a m' ln yam sire; Al exander
SChw lnc k. Tadeu sz s lrUgala , Leo s Sva roy sky. Raml z MeIlk A _laROY, Kazuhlko Komat su, Armando Pr azeres, Lutz
Her b ig, Lucas Plan, Ivan AngueloY, Crl s tol Esch er , Howard Griffiths, Antonio Pir olli . Jea n Perl sslon , I.I0nellCu
Gal ati gibi unlu yabancl ¥iller de orkesl rayl ycSnetecek oIan
konuk isimler. Orkes frarun konuk solistleri era smee da Tu~
Ilrwer, GOlsl n Ona y , GOher SOhor Pekl nol, tdi l Blrot, GOI·
fS n Tatu , Ay, eg OI Sanca, Verda Erman , DaykI Geringas.
Michael Boroff. Mlncho Mitche Y, Roland Balik, Mancal
Ber gean gibi sana ~llar bul unuyor.
...
Kullilr bakam Fikrt SaQlar. gOzel sanal lar iyinda ins anlan
aym duyguda. aYfll ga zellikte birleft iren ortak dilin mOzik 01duOunu belirterek, "MOzJ Qimlzi ge ll ,tlrmek, h arek et kaza n·
dltmak ye guy olu ,turmak I stly oruz " dedi . Kultur Bakam
Fik ri SaOla r du zenledigi basin loplanllslnda , TOm byal rosunun ve Tur1l: mOziginin mOzikaHeryORlinden geride kald lglfll ,
bu aylgl kapatmak iyin de mOzikal eser si pa ri~ verdikle rini be~rtti. Bakanll kya mUzikal eser siparifi ve rilecek besteciler araslnda NeYld Koda lil , ZOtlO U vanell, T1mur Selyuk. Muammer Sun , Onno Tuny. Metlh Klba r, Esln Engln, Yaly ln
Tura, BOlenl O rta~gil , ~anar Yu rdatapan, Bab Or Ton gur.
cem Karaca, Tu rgay Erdener ve cem Idiz bulunuyor,
...
Tur1l: yorumcul ann lfl dun yaya daha yaklnd an taflllilmasi •
yapltlan gelece k kup.klara aklani masl amacl yla TOri< iye'nin
taflllll1llf mlizisyenle rinin Compact disclerinin yaplml koouJu
proje, KOltOrBakanhgl'nca uy gulamaya konuldu. Proje gereOi
CD'lar GOr. r Ayka l, Su na Ka n . Ayla ErdoQan, Ay, egul San ea. Ru ~ en GOne, ve Cfhat A,kln taralmd an haZirtana~k.
• ••
Dunyaca OnlOork est ra ~fi Ni ksa Bareza Is tan bu l Devlet Opera Bale sl'nde Yekta Kara'flIn sahne ye koydug;uGlor·
dano'nun Andrea Chen ier Operas,"1 y6ne tmek uzare 1. tanbul'daydl. Herbert von Karaj an '!n e ski bir 6{j renci si alan
Nik sa Barela 30 yllhk sanat yap:ml boyunca dlinyaflln
6neml i bir yo!< kenbnde operala r yOnelb, senfooi k kooserter
ve rdi.
...
Mavi Nota'da yay lmlanmak uzere gonderilen yazlla tlnl za, son bir kez da ha bakma fllz yarartl oIacakt lr, Zira birtaklm
dOzeitmele ri yapmak geregi doOdugundan, bu da hir anlamda
yazmlf olduklanfllza yorum gelirmek oIacaktlr. Bu nedenle
oku rtan ml z taral lnda n gbnderi len baZI yaZll ati yaylm layaml yOnJz. Su da bizi Ozmektedir.
Aralik saylml zda lekrar birlikle olmak dileQiyle bafan,
saghk ve muUuluklar...
M uf it Semi h BAYlAN
Genel YaYl n Yoo etmeoi
Turklye'de muzlk egitimi veren
kurumlar u~geni··
• Ayhan SA RI'"
Bir loplumun heyatrm mctlu. raja h
ve baOlmsrz olarak surdu rebilmesinde
bOtOnlenmif bir ilade gUcGnu edi nme si
aYT! bit enem t aJ lma lctad l'. Bu da en-
cek senetm . halkln tUrnUyle ya~anlr
duruma gelmesiyle ortaya Ijlkabilmekled it. Ulusal senen gel ~l irme yolunda
all iacak ilk adlnl, hark," kultur birikiminden ya rarianma oImahd lr. Her y 6n-
den zengin bir geleneOi alan TUrk kulturY. b ir ya ndan larihset gel~im i1jin·
deki ekonomik ve siyasal nedenlerle,
ObOr ya ndan halk kOhurunden kapuk
bir geliJimi gali ren yOnetic i ve burak·
ratla nn da katkrlart yla uz un bOredir bit
araYIJ ilj indedir. Bu araYIJ en "ok mOzik sanatmde kendinl gosteti r olmustu r. Ostelik mUziOin, tum sana! dallan
~ inde en yaygml ve yinelenebilir. her
zaman her ye rde paylaJl labilir oluJu
gibi Ozellikleri cou topl umsar y ap! ilrin·
de ba!i s.retara ot urtmaktadl r. Ulusal
san al lm ll 'Ie dolaylslyla mUzj{l imiz·
deki so runlann IjOzUlemernesinde 18.
yy'dan bu yana Batl h uluslarm ekonam ik 'Ie kendilerini yenileme ~I s i ndan
6ne g~melerini n bOyOk pay! va rchr.
Bbylece Turk sanallnda yava!i yava,
-montaj eylemi - o rtaya Ijlkmaya ba,lam l!itlr. elbeneki bir ulu s, ba !ika ulus·
larLn ku hurlerind en yararlanacakhr.
ah, ve ri!ilet olacakll r. A ma bu ah!iv eri,in l ek yanll oIduQu durumlarda 0 ulusun kullutClnde de kaylplar belirecek tir o Her oe !iekilde oIursa olsun • !iimd iy'" deQin yaplldlQI gib i- Bat!)'1olduQu
gibi alma k. toplumsal kultutClrnUzde
kar!ir tep kilere nede n olma kta. ortaya
Ijlkan ise -a rabe sk" olmakladlr.
Ternel sorun, sanatl halklan kaynaklam r duruma gelirebilmekledir.
Bunda devlefin sanal ve ku llOr plan lamasmm (la bii lei e{lier v erse) bi li~l i
ve ciddi , ay nr zamanda uygulaOir 01·
mas I Onemta!ilmaktad lt ,
OIaYI mOziQe indirgediQinizde her
ne kadar - m1zik ev'enseld ir" sozu baZl dunya ge ~ e kleri ni yenertee da biro
Ijok alaooa olduOu gibi ITV.1zik eQitimi
alanmda da bir Ij izgiy i t un uramaml!i 01rrermzm t~ma linde , bu ~i ye ntendlren
devlet adamlan mlz m bu alanda yetersiz ki,ilerden s~i lme si yatmaktadrr.
Bu i!iten anlaya n mUzik ada rraantmz
ise genell ikle universitelerimizde ceh!imakta, hiljb ir yetmm gucO olmayan
simpozyum ve darusma kurullannda
fiki rlerini avaz evaz ba Qlrrnakla ama
uygula ma alj lSlndan h ~bir yaean 01ma maktadrr. Krsec a bu ~i yo nlendiren
l'l'lUzik meraklilarry ine kendi bildiklerini
ck urnaktadtrtar,
Olkemizde 182S'de kurulan "Mu·
Zlka-Yl Humayun-u Bah l'l'lUziQi eQitimi
veren ilk konservatuanlTllz oIarak gcr mak mOmkilndur. 0 zamana deQin hilr
konservatuan olmarrn!i bir l oplumun
bu i~ Bal l mUzi{j:iy'le ba!ilaml!i olmasl.
vst ellk de Avrupa'daki bi ~ok devletten
Oncer") i!ie koyu lunmas l, ortaya it·
ginlj bir durum Ijlkarmaktadlr.
Bugun U1kemizde l'l'lUziQe merakll
ge~l i{j:imi zi n bu yOnde kend ilerini &Oile bilece kleri Olj ayn tOrde Olj cnemli
- mOzik eQitim kurumu gOrOlmektedir,
bunlar slras!)'la:
M
1- Bat t mOziQi Devlet konserva tuan.
2· Turk rnusikis i Davlel kcoeerve-
tuan.
3- EQitim fa kullelerinin mUzik b6lurrie ri
Bunlara Ooku z Eylul Oniversitesi.
GOzel Sa natlat Fakil hesi, MUzik 8j..
liml eri b61UmUnU ekleyebiliriz.
ola rak ahnab ilecek dunya
kc nservatce rtene da mUzik &Oitini tu ru
kendi ifylerinde "Pop. caz vb kcnservetuarlan" !ieklinde eyntrrken bu ~ e rik le r
blzde "Turk muziQi, ball muziQi kcn servat uarlan" sekltnde ele ahnrrns v e durum buqcne dek su regelmi~l i r. Yukandak i uljge nde goruld u{j:u gibi. eQitim
~e k l i n de, mu ziQin kend i i~indeki t cner
eses ennrreer gerekirken, aQ" hkh olerak, bir ana l ur olan Bat! mOziQi terc ih
edilmi!i bu da beraber inde l'l'lUzjk ureli...
cisi ile t ukelic isi araslnda UljurumiaM
ortaya ~l kmaSl sonucunu geti~tir.
O lmaSI gerekenle varolan aras mda ki
inc e dengey i sa{j:lay amay l!i lmlzda mO·
zik eQitim kurumlanml zdan yeti!ien.
ge~le rimiz le ha lkln m uzik kil hOril dUzeyi aras lndaki larkin biiyuk olmasln ln paYI yadslOama z, y Onku onlara
okul1arlOda ileride yapacaklan ~ah !i'
malar ~i n "halkln duzey inin- de cnem
ta!i ldlQI anlalllmaktadlr, Bir anlamda
da -mGzik t Orieri ister TUrk isler Ball 01sun· O{lrel im programlarl buna uygun
deQild ir.
rnrOt
(") lzmir Devle! k/asik Tarle Mazig Korosu
Md. Yrd. - TRT DI, YaplmCISI,
(" ') Karad8niz T_ mik Oniwlfsitesi, Fatih
E~itim FlIkalf9si Dekanll~1 MiJzik E~itimi
SO/iJmiJ Ba~kanMI 'Mazik TiJrl6rinin e~­
itimdeki Yen" Simpozyumu 26·28 Nisan
1993, TRABZON.
(" ') Omft9n ffalya'da 16.yy, Paris'f9
"I!U, Viyana'da 1817. Berlin '822, BU·
ruksel Vfi Madrit '830 , Lei,Jzig IlU3. mOnih '846, LOIIdna J86J, Petersbutg 1862,
Moskova 1865, BudiJpeft. kOllUHVatuan
,8U'de kuruJmu~.
Se:dett
(Gerard Hoffnung 'dan)
3
Eg ilim Faku "eleri. Muzik Eg it imi
BolUmler in in mufred at prog ramlsn
1941, 1970, 1970, 1982 ylllan nda
gozd en ge9 irilmi~ . l akat 1941'den
t982'ye dek iki kez ya ptla n duzenlemeda ctc san de!:li~ i m sadece
ders adlarmda , iyeriklerda ve l ormasyonda gargekle~tir i lmi ~t i r. 1982'de
Turk mOziQi yo nQnde oluml u ad rrraar
eturmeee da -kalalar avm 01dUQundan - sonuca herhangi bi r etkisi
c jmermsnr . Dolayl slyl a bu rnUzik a!:litim bolumO mUfredat prograrm muzik
o!:lratmeni nin oQrencisiyle ve loplumla
butunle ~ me s i iyin yeterf gorunmekt edir. IIgin9 ola rak t amk ctunmektedu
ki baz t muzik eQitimi boluml eri. ba smde bulunan ki ~ilerin czverlsiyle
T urk muziQi aQlr hkh senlez 9all~mala r
yaprnaktadtr.
Bug un Muzik eQil imi bOlumlerinin
mctreca t programlarln a baktlQlmlzda
bol um a rrectenmn 2. maddesi Turk
mOzik 6Qrel meninin. Turk mOziQinitum
yo nleriyle ye kmd en temnmeer gerekti!:Ii belirtiteken , vine aym programda
yer alan 34 l ana muzik dersinden yelnrzca 6 tanes! do!:lrudan TUrk muzi!:liyIe i1gitidir. Su 6 ders il;:in progr am uzerinde g6sle rilen 16 saallik sOre ise ta m
muzik dersleri il;:in belirtenen loplam
179 saathk suremn % 8,9'unu il;:ermekted ir. Burada det ayh olarak mOzik
eQitim kururntanmmn rratreeat pr ogramlany la zamenmm almak istemiyorum. Fakat garunen odur ki bu programla rda t oplumu muzun be{janilari ve
rntrzik duzey i d ikkal e ahnmermsnr.
BugOn han gi ulke yaygm o larak
kend i kulturune yeberc i birlOr muziQin
el:lilimini vermekt edir kcnservatu enn da? Va hangi Ulkenin uluaal radyo.u
bir kanahn hjmO yle kendi kOItOrO dr~ mda n bir mOzik l urunO eyrrmaktedlr ?
Bu arada ye nili krere a<;lk olduklanm s6yl eyen ama benuz kabu!)undan
s lyn l ma m l~ bulun an TOrk musrktsl
devlel kcn servetuer ten.
Sonu<; olarak muzik e{jitimi kurum tenmede toplumumoz be{jeni v e mOzik dOzeyini dikka l e alan bir OOretim
progra mlna duyu lan ihl iya<;. -ozellikle
so n yirmi yllhk mOzi{jimize bakt'Q lm lzda - ka<; lnllma z bi t hal arml ~t l r. Topu
topu dort lane sentont cr kestrasr ve
opera - bale kurumuna sanal91 y el i~­
tir en Bat l mOzi{ji devlel konservaluarlanmlz m o{jrel im progTamlarmda artlk
i~ l e r bit ~ekilde T urk mlizigine de yer
vetirmesi get ekmekle ve Qlkemizde
va ro la n muzik lurlerini i<;eren ve
b un lara uy g un bOlUml eri bu lunan
"T urk Ul usal Kon.erval uarlan- arIlk kurulmahdlt. _
4
ton, BiRET'iN ELLERi
Mehmet Cemil UGURLU
El lerin
Doganl n mucizesi
Yorgun gOne ~i ufka ye r l e ~t i ri r
Qag mr aksarm
GOndOzebirlestirir
Ellerin
Muzigin ece si
Se ver kuytu orma nlan
Kocaman aga clan
Durgun golleri
Karh yamaclan
Toplar cicekieri
Topla r tOm gOzellik leri
,
Ellerin
Asar zarnam
Yakalar yu zy illar 6nces ini
Yuzyillar sonrasmi
"Qa lar dilediginiz eseri"
Oksar tu slan sOrekl i
Piyano orkestra olur
Ellerin yaratrr muci zeleri.
GURBET AK~AMLARI
Zehra iskender Karaa hmet
Zaman nasi da geciyor ya ln,zllg,mda,
Allp sav uruyo r ben i y,lIar oncesine,
Aru lar...
Dahp gidiy orum bazan,
Yanm kalan asklann demlerine
Tenim slzlyor...
Zam an nas,l da ge ciyor ya in,zllg lmda
Ha bug On, ha ya nn otuz b e ~ o lmu ~ yoiia nn aynmlnda
Bir sokakta,
Bir k a v~a kta , ..
Bir bilinmeyen sakll .
-
l ondra Kraliyet Bale si kuru cu su - - -- - -
Dame Ninette de
Valois
• Ernel Burtyin OZG ON E~
masal! glbl gOrOyorlardl. Bu Ii ' so n dereee ckfdlye
alan b ir ben verden , blr de TOrkler.* Bale okulu, De Valo ls'in ineelemeleri ve valti malan
sonueu 1948 yumda VailtkOy'deki bir ilkckul blnaemda
avlldl. Bu okul 1950 yrtmde An kara Devl.t Konservet uerrnm Bale BolOmO haline geti-rildi.
$u bir gervektir ki, Ninette de Valols'nin 20. yUlyl 1
balesine son dereee bOyOk katkil an olmusfur. 0 01masaydt. Londra Krallyet balesl belki sonsuza degin
kurulamayaeak. Margot Fon tey" gibl olaganuslO bir
yetenek kesfedilemeyeceku. Ve Nureye v'le insanlan n
seyretmeye doyamadlgl kusursuz bir vitt olusmeyecek-
to.
TQrk bale sinin kurulu su nda da bOyOk emeg i gayen
Dame Ninette de Valo is 1993 haziran ayr iylnde 95.
ya~
gGnOnO kutladr.
Ninette d e Valois, 1898 yrhnda Irlanda'da doqdu.
ASII adr Edris Stannus'tur. 1914 • 191 9 YIHan araamda Lo n dr a'da ye~ i l li mOzikaf m lm gosl erileri ve 're-
,
vue'lerde dans ederek sana! vasemtm sQrdQrdO .
1923'18 Dlaghllev 'in " Salle ts Rus se s " toplu luguna kahld l, 1926'da Londra Sahn e sanattan Akadem lsl'nin
Bale S aIOmO'nO kurdu. 0 gOne dek baleyle ili9ki n her
~ey koklerini Ru sya'dan ehycrdu, 0 gGnJerde klasik
balenin beshce repertuan Petersbu rg 'dan geldigi gibi, bale sanatm da bit yerte re gelm ek isteyen In-
giliz kut an da ectenrn Ruelastmyorlardr. Buna kar~ln 20. YUlyilm
avan gard ekrrm ise Dalghllev'in
· Ballet Ru ss_s· toplulugu larahndan yonlendiriliyordu.
1931'de Vic Wells Balesl'ni kurdugunda lse d l ~a rd a n gelen etkileri
tamamen reddelmeyi gOze etemadr.
Toplulugun repertuanrun en cnemli
bolumlerini · Uyuy an GOze' -, - Ku gu
Gala - gibi Rus klasikleri olusluruyordu. Kendisi [rlandeh'ydt: oysa
kadrosunda yer alan danscrterm hiv•
bin Ingiliz degildi. Marg ot Fonteyn
$angay'da yeli~mi~ti, Robert Help mann ise Avusturalyall'ydl. Aneak
uluslararasl dansvllardan olu~an toplulugun ortaya koydugu kimlik ise tamamen Ingiliz'di. Sanat ya9aml boyunea De Valo is,
her zaman bilinvli olarak Ingiliz Kulturu'nu va gn~ ltran
bir tarz yaratmaya dikkat et mi~ti r .
1947 yilmda zamaOln Turk hukOm eli tarafrndan
Turkiye'ye davet edilir. Turk Klasik Balesinin kurulmasl
ivin yogun bir tempoyla vall9malara ba9lar. Nin ette de
Valoi s anllarmda bugunlerle ilgili 9unlan yaz ml~tl r :
- Ingiltere'de Insanlar bu glr1iimlml blr 1001 geee
Hiv kU~ku suz , bir Ingiliz bale toplulugu kurulacakll .
Aneak kurucusunun onun kadar ulusal dans kullurlerine
ya~atma kla kararh bir insan olup olmayacagl ~O p·
heliydi. Kra llyet Balesl'nin yoneticisi Anth ony Dowell ,
Nlnnette de Valo is' ivln sunlan soylQyor: "Belk l 01mada n da b lr lopluluk kurulaca kll; ancak bu, bOyak
olaslil kia kend ln l yenlle meyen dansvllarlnln SIrurtanm zorlamayan, ya lmzca varctam devam ettlrmek I~ in ~ a h,a n klaslk bir bale toplu lug u olacakll. Krellyet Belesl'nln bOyOk Ylldlzlatl vardr,
ama kro aograflarda an az onlar kadar bOyOklO, De
Valo is, baemdan ftlb aren blr toplulugun kor&Ograllnln 0 t opl ulugun can daman o ldugunun bllInclndeydl.TOm eserlerinin arasmda 1937'de
yapil an Cheackmate, belki de onun
bale tutkusunu. tilizligini, sahne velenegini en lyi ya nenar udu . Sanetemm dogum gununu kullamak
ameciyle bu eser Krallyet Balesl
terefmden uzun sere sergilendi. Eser
aradan geven 56 ylla ragmen degerinden, yaprsmdan hiybir ~ ey kaybetmemis.
Koreografinin
aynnttlannd aki ve insani durtOlerili deki
zengintik, danscrtenn surekli kendilerini yenileyen bir anlahm tem ya·
katamayr zorluyor. Koregrafisindeki
ozeUikler ve anlatrm onun k i~il i gini n
de bir aynast nileliginde.
Bugun Kra llyet Balas j'ndeki ve
Avrupa'n lO 6nemli bale toplulugunda
butunan dansvllar, tOm ivtenlikleriyle
onun mesleklerindeki buyOk etkisini
kabul ediyorlar. Da Valoi s, - Insan,
blr ,ayln sag lam ol up olmadlglnl anlamak 1~ln onu
ylkma r lsklnl goze alma h- diyordu. Goze aldlgl tum
riskier Krallyat Balesl'nio dansvtlarlOln art arda gelen
b a ~ anla rl y la sonuylanlyordu. 19te tum bunlar 0 0 1·
masaydl geryeklegebilir miydi acaba? Ku,kus uz t um
o ye tanekler , blr ~ekl1de kendilerl nl d l ~ a vu rurlardl
herhalde. _
• Ninne tte de valois. come dance with m e. Londra 1957, s. 187.
5
aracllli';'lIYla ge ryek le~1ir il en y a h~ ma la rda, bu onemli yepn
bir besvuru kaynaQI clrnuetur. Yeprttekl binlerce madde
ba ~IIQI onu bir kila vuz yap styaprmsnr .
Ahmet Say, ansiklopedi iyin "Ti:irkiye' nln heveerm,
Ti:irkiye 'nin reng ini ta,lyab ilirse, Qzgi:inlUk a~ lslndan
ba,stl ys ula, l/ml' saYllacsglnl " belirtirken, sez konusu
yaprtm. ulkemiz kOhur kayneklanna onemli bir boyut getir• AhmetOZER
diQine de i ~ ret eder. Ans ik lo~ f, "1e ku ~ku s uz dunya kuhOru
baz ahmrken, yerelden evrens '.,:. .eenen birikim de saQhkli
bir perspektifle irdelenmeye yally;:I··.
Yazar, Ah met SaY'1n emeQi, b a~ lang lyta politik iyerikli
Ansiklopedide kotanlan onem!; l ir yon1em de 'Endekagazete 'I e dergilerde; ardmden edebiyal dunyeemm sayqm
leme ve Captaz Dam, ms' dl r. Bu yontemin Ban'nm onemli
adr T ut kiye Yazllan' nda ecmutla emren. YaYlncllrQln1n
ansiklopedilerinde uygulandlQI belirtilirken, gozetilen erneyam sue. tomem (Kocakurt) oyku kitaplan (Ipek Hallya
em. bazt maddelerde yer alan ler imlerin metin iyindeki gonTers Binen Kedi. Bingol Hikayeleti - Gune,in SavrulduQu
dermelerle yeniden aYlklandlQI. g6ndermenin gerekmediQi
Yerden-) Dna edebiyat dunyaslnda pek cc k OdOI kazenerryerletde rnaddelestirilerek alfabelik straya konulduQu goze
ml,l l.
yatpar.
Ancak 0, ulkemizin unlObir piyanis1iFazl l SaY'1n babast
Ansiklopedinin madde yazrmmda belidi bir olyUt kulolduQu kadar, muzik alanIna uzun yrllanru veren deQetli bir
lamlmaz; gozetilen amacm bilgilendirme olmasr nedenlyle.
atasttrmactdrr da. Nitekim bu birikimlerinin
kimi maddelerin daha uzun lu1ulduQu gorulUr.
geymi, l en gunumuze olu,turduQu bilgi hazi- , -- - - -- - - --, "Aruz ve Muzik", " Arabesk ", Akustik Atnesi, 80'li ytllann crteemda. son derece czmeni" maddeleri, gen i~ boyullarda tctulerec
gun bir yapua oonu,ut: Muzik Ansiklopedisi
okuyucuya, ereenrmecrve geni, bilgi ekterdoQar.
ma arnect gudulur.
Gazetelerin c kurlanru daha ansiklopediTurktye'nin kultli r birikiminin iyinde yer
letle l am,tlrmadlQI bir donerrde maalk alaalan her sanetcmm edr atlanmadan bu yaprmnda ilk kez testkuuer biyiminde yeyrmlenen
ta alrnmaya yall, llml' , bu alandaki emeQin
bu yapll , ardmdan dort cihlik birtoplam olarak
bcyutu, eanatemm 6zgeymi,inin eynntrh bir
1279 sayfada dOgOmlenir. A'dan Z'ye uzanan
yapl tesimaerm zorunlu kll ml~t t r. TUrk ve
ajlabetik snelem enm yam sue. mOzik bilgisidunya muzi§inin yeti~li rdiQi deQerlere, nesnel
nin tlimunu toparlayacaktematik (konusal) bir
bir ecrden ya kla~r1ml,l lt. MOzik etenmda geplan yeryevesinden yola erkarek. oIu~l u rulan
rek ki~i adlatl . gerekse terimler. yoQu kez asbu ansiklopedide TOrk 'I e dunya muziQi yok
IIna uygun yazllmaya yall,llml', evrensel bir
yonlu irdelenir.
yizgi tutturulmu,lur.
Ansildopedide verilen bilgiler ' U ba,lIklar
Boyle bir ansiklopedinin haztrlanmaslna,
ahmda l oplamt:
Ahmet Say'm ta yocuklu k yillarmdan beri 01Cok Sesli Muzik I TOrk Sana1 Muzigi I
u~a n bilgi birikimi, deney 'Ie gozlami. ara, Turk Halk Muzigi I Muzikoloj i 'Ie Halkbifim I Bale I Cag..
tl rmaSI onemli bit taban saQlaml,llr. Yurtiyi
da, MOzi k I Muzik Egit imi • Oku l MOzigi I Caz Muzig i I
ve yu rtdl~mdaki ara~tlrma larl, 60'11 ylllarrn ba,mda incaTurk Aske n Muzigi I Pop Muzik Ata, tl rmasi l Arabesk
lendiQi DoQu Anadolu bir yandan yazarllQma. edebiyaly llrAt8,t lrmas l
Qlna zemin olu,lururken, gonul verdi§i bu alam da surekli
Bu bOlumler. ulkemizin alanlarmda yetkin insanlarm
beslemi,tir. Ahmet SaY'ln ya,amrnda hep ozgun olanl
eme§iyle deQerlendirilir.
ara,l ltma bulma, uygulama lavrr bu yapltla da yillardir kenY6nelmen Ah met say, ansiklopedinin 'onsoz'unde,
dini kan ltlamaktad lr.
amaylanan hedefin iki ozellik l a, ldl§rnl belirtir. Birincisi,
Ansiklopedide konular1a ilgili ayrmtllr bilgiler verillrken
TUtkiye'nin sesinin duyurulmasl. yapltrn ulusal bir anlayl,rn
mOziQin bilimsel yam. yapisi . nola sisl emi, rnU zik aletlen 'Ie
Orunu olmasl; ikincisi ise sosyo kOhCrrel kararslzhk iyinde
kullammlan uzennde de dutulur.. Operadan Oda Muzi§ine,
bulunan bir toplumun, muzik alanrnda da yanSlyan guneel Caz MuziQinden Pop MuziQine, ordan muzi§in loplumsal yaproblemlerine yozOm 8ramak 'Ie mOmkUn olduQu olyude
plslna ula~llr r. Arnay yok yonlu mCizik eQitimidir. Bununyam
doQru alternatiller goslermey e yalr~maktl r. Bu amayla da
sira larihsel geli, im iyinde Turk MuziQi (Sanal. Halk, Asked
MOzik Ansiklopedisinin 1emel ilkelerinden birinin 'cidd i.
Muzik) de madde ba~h kl a n nda inceden inceye irdelenir.
yetten uzak muzik faaliyetle rine prim vermemek' olduQu
MOzik EQitimi, Muzikoloji 'Ie Halkbilim yanmda muzik elkinaYlklanlr.
liklerine de aynnlllr yer verilir. Son yill arda farkh boyutlarda
Muzik Ansiklopedisinde iyerik aylslndan da yenilikler
geni~ halk lopluluklarlnl yakm dan ilgilendiren 'Pop' rnUzigetirilir:
Qiyle 'Arabesk' alanlarlnda da ayrmllla ra girilir.
Gozetilen amaCln rnUziQin ozune inebilmek kadar. bu
Insamn ya~amm dan bir an olsun eksilmeyen, ta ilkel
alanda kuru bilgilerle yelinmeden uygulama alanrnda yok loplulukiardan. gOnumuzun modern toplumlanna de§in, her
yonlu bilgiler verilme yoluna gidilir. lyerik 'Ie biyim konualanda varllQlna gereksinim duyulan muzik. bir yerde yerel.
sunda ise verilen bilgilerin. muzige ilgi duyan her kesim inden evrensele bir deQerler bU!U nUdur. Uygulaylm alanlnda
sanma seslenebilecek bir ozellik la ~ ld l§ 1 belirtilir. Yonelmilyonlarr ardmdan surukleyen bu sanal dahnl kuramsal
men Ah me1 Say, bu alandaki kuhur hizmelini usanmadan,
olarak yok y6nhJ !rdeleyen, boyle bir ansiklopediyi kullOr sabOyuk bir direnyle, Ylliardir. yurdu kan, kan, gezerek. bu
nat dunyamlza kazandlran sevgih Ahme t Say ile onun yoalanda urelken olan insanlara ta ~ l maya yall,ml,tlr. YurnelmenliQinde olu, lurulan ekibin yok yonlu emeQini kutdumuzda gerek Ozel kurulu, lann yapt l!)' etkinlikler, gerek
luyoruz. •
universil elerin miizik bOlOmleri. gerekse ye,illi dernekler
Edinme Adresi: Ilkadim So kak 21 15
Gazio smanpa f a l ANKA RA
6
Muzik atanmda, y,lIard" ozgunlUgunu
koruyan bir yap'l
Muzik Ansiklopedisi'
MOzlK
rsiKLoPEDJs1
ATATURK ve MuziK
• M. Semih BAYLAN
S
8vgili Akaturk'u lllumsllzlQ{le utestrren her am , yureklerimizde t utu~ma !)a hazt r kOllenmi!i bir ate stir
adete.
Alaturk gibi bir insana dOnya l arihi ~inde ender
rastl amr. Gnun gibi bOyuk bir insam anlatmanm ne kadar gu~ olduQunu biliyorum. Karanhklara l!ilk veren ve
her vakit dOOruyu gosteren bu de{lerli ve buyuk insa nto, ll zellikte sa natsal kon ularda ve rnuatkimiz hak·
kmda eydmtencr pek ~ok sozO vardtr. Bunlarm bir
Turkiye BOyuk Millet Mectisi'ndeki eeer toplanttlardakl 8Ml eri ve devamh olarak vekmmde bu-
~oQ u
j
lunanlarm. daQlnlk am larmdan ibaret ka l ml~l l r . Bu bo-
llimde bu buyOk insamn ozellikle rnuslkimiz hakkmdaki goru !i va beyent enrn onun surek li yakmmda
olan deQerli kill ilerin antlarmda n der leye rek ta rafSIZ 01·
maya czen goste rerek . arnla nn mLimkun old u!)u kadar
dayandl!)1 mesnetleri bulmaya ~ah~a fak haz rrladrrn,
Amactm bu de!)erti kiiilerin AtatUrk'le ilg ili arulanr utekf ar gu n 1 ~ 1 !) l n a ~ I ka rma k. kayrttara ge~meyenle ri ni
kay Itlara ge~i re rek ebedileitirmektir.
- Efendi ler, Hepi niz meb us o lablliralnlz, vekil
olabilirsiniz. hani reisie umhur o labilirsi niz. fs kat
sanalkiir Olama ZSlnlz. Hay ettenm buyuk bir eeneta
vakf eden bu ece ukla n seve lim... •
..
KIrkylldan fvla bit sure hizmet veren AnKara Dev/et Konservalwan'nm eski binasmm gene! g6rfjnu~{j. (Ne yazlk ki Mamak Belediyesi'ne verilm i~lir.) Fotograf: Muzio: Ansildopedisi. Cill: t, s. 72.
7
Bu sozler Atat Qrk'On sanan ve eanaikara kar~ r bOyOk
saygl ve sevgisini g6steren
sozlerinden biridir. Onun sanai ve ee netka n cnu rlandrran
bir cck sozO vardm
·Sanstkar
toplum
uzun l;aba ve li.
h,malar vermekte, alnmda
l,.kh sevinci ilk hiueden
in.and.,.•
i~inde.
MBir millet sanattan ve
eanetkardan yoksunsa, tam
heyete malik cjamaz."
-Turk millet!nin yucelmeslode, ba,hes hareket
unsuru alan milli kullGr ve
eenaun gelifmesl· ATATORK'On beshce isle~iydi.
Kendi
emriyle
kurulsn
Senfoni
Orkestresmm bir kcnserlnCu mhu rba§ kan ll~1
den som a, AtatO rk
soyle mi, lir:
"Halkm da
'U sozleri
mU8.ki Ih-
tlyecrm dQ,Qnmek gereklr.
Halkm mu s.ki zevkinin ge-
Ii,mesi leln bu mU81kiye
(batl muarklalne] all,mas.
ve bu mu stkiden hO'lenmasr l~in, 'koklu bir muslki egitimine intiyac; ver-
f
1, I . 126.)
du,Nitekim, Ankara Devlet x coservaiuan'mn temen olan
Muslki Muallim Mektebi 1925 yrhnda Ataturk'un isareti
Ozerine gerlf ekle~mijti r. Ancak Musrki Muallim Meklebi, ortaokullara muzik oQretmeni yeti~ti riyo rd u. Amael sa·
netcrden yok yurt sathtna genl( mOzik oQretmenleri yetistirmek ve memlekelle gerc;ek bir muslki egitimini saglamek n,
Ataturk, milli musjki gorujOnO ~6yle vurqularmsttr: ~Bir
memleketin milll kulturu iylnde. buyuk yeri alan milli
muslki, 0 memlekene halkmm benimsedigi, sevdigl ve
zevkle dinledigi musikidir, 0 ulke halkr bu mu srkide
kendini bulur."
Ataturk, her konudaki d O ~Oneele rini bert ak bir ektsle
ifade elmi~t ir. $u bir gerc;eklir ki AtatOrk bir muslkij inas deQildi. Fakat derin bir rnusiki enteyrema va rneeikl zevkine
sahipti. Ya~ad lQ I yOZYlla ve geteeek yuzYlliara damgasml
vurmasmda en buyOk neden, her konuda an laYl~ ve zevk
sahibi olmaslOdan kaynaklamyordu. MUSlkideki anlaylj ve
zevk ustunlugune sahip oldugunu ~u sozlerinde dana iyi
anlamaktaylz:
-Bir c;ok defa bu muslkinin (Turk Mualkisinin) tam
haysiyetini bulamlyoruz. I,te bu dinledigimiz mu slki
hakiki bir Turk Muslkisidir ve hi e; ,uphesiz yuksek bir
medeniyetin muslkisidir. Bu muslkiyl dunyanm anlamas I laZlmdlr. Onu butun dunyaya anlatabilmek iyin,
bizim millet.;e bugunku medeni dunyamn seviyesine
yUkselmemiz gerekir.·
AtatOrk, mUSlkimizi dunyaya tamtabilmemiz, kabul ettirebilmemiz ic;in uygar dunyamn duzeyine yukselmemiz
gerektigini i~ a ret ederken bizim tarihin derinlerinde. ka·
,8
J
!
Ss~da Aydan, baritm Ozcan Ssvgsn ile NevlrKcdalll'nm Van Gogh operasmda. (MUl l/{ AnsikJopedlsi, Clit
ranhktannda kalrrus gerc;ek zengin musrki degerlerini meydana erkarmak, ozellikle rnusrki suuru, duygusu ve bilgisini
aym sevk ve heyecanla, yeni nesluere aklarabilmek geregini vu rgulaml~tl r.
Muslkimizdeki alatu rka _ alafranga meselesi olmakla
devam eden krstr cekiemelert de 1 kasim 1934 gOnOTarkiye BuyOk Millet Meclisi kOrsusunden soyladigi ~u sozlerle tarih sayfalarma derin izler btrakarak yazrnrsnr:
~ A r kada f l a rl Guzel sanatlann hepsinde ulus gen y•
lig in in ne turlO ilerletilmesinl istediginizi biliyorum. Bu
yapllmaktadlr. Ancak bana kaht&a bunda eebuk, en
o nde gotutulmesi getekli ol an TUrk Musikisidir. Bir
ulueun yeni degifikHgine olc;u, muslkide degi,ili.ligi
etebnmest, kavrayabilmesidir. BUgUR dinletilmege yeltenilen muarld, yuz 8gartacak degerde almaktan uzaktlr. Bunu a~lke;a bilmeliyiz. Ulusun ince duygulanm
du,uncelerini anlata n. yuksek dey i,lerini, soyleyiflerini toplamak, onlan genel muslki kurallarma
gore lflemek gerekir. Ancak Turk Uluaal MUSlk isi
boyle yukaelebilir. Evrensel muslki de yerini alabilir.
Kultur (,Ierl Bak anltgl'nm buna yeterince onem vermesini, kanunun o na yardlmel olmaslnl dilerirn.·
Buyuk Ataturk, soylediQi bu sozlerle Turk mustkisinin
oturtulmasl gereken sa{jlam temellerini belirtiyor. Aynt zamanda bu sa{jlam temel1erin belirlenmesi ic;in gerekli temel
ilkeyi de vurguluyor. Milletimizin gOc;lu bir mUSlki po·
tansiyeli oldu{junu bilerek, muslkimizin laytk oldugu bic;imde c;a{jda~ uygarltk kurallartna gore gel i~ mesj ni istiyor,
bu arada Turk genc;liQine yeni ve 1 ~ l k li ufuklat ae;lyordu.
AtatOrk. Turk muslkisine alaturka damgasml vuranlara
iJok klzardl. Hale, Arap, Fars ve Bizans musl kilerinden elkilenmii olduQunu ve bu gOrUi u sevu ner aen asia l asvip at·
memii l ir. Alalurka her na kadar Turk'a mahsus TUrkvari bir
anlama galiyorsa da burada kullamlan anlam "b e,Ibozukluk-, - gertc il ik - , -uyu,ukluk- gibi anlamlar tai"
maktadrr. Ge~ekte TOrk Mustklslne bu yakli ll rma, bu anlayl i la veertlencrrma, son de rece sayg's,z ve aiaQllarca·
sme bir yakllitl rmad lr.
lliin aCI taran Alal Ork'e a~ scylenen bazt sealer. yanll~
aktanlrrns, ya da nakledenler ielerine geldiQi gibi yoruml a m l ~l a rd l r. Ylliardi r yapml~ olduQum erastnmeterde AtatOrk'On turk MUSlkisi hakkmda onur kmc r bir tek sozOne
rastl amarms tmdrr. Rastlayanlar ve rse . 6Qranmak isterim.
TOrk Muslkisini eevmeve nler. daha doQrusu bilmevenle r, muslkimizi l ameUi hor gorrnOilerdir. Onlara gore
TUrk muslkisi tek seef olduQu iiJin ilkaldir. Oaha da ileri
giderak: -Kozmopolit ve egzol ik, mel ankolik bir heveer
vardn, onun liJln bu muerkl atlhp Betr mOzigl annmahdlr,- 198 1 yshnda Bursa'da l oplanan Ulu slararas t
Folklor Kcnqre ern de bir bildiri sunan hem de oQretmen
olan bir zat bu dUiunceyi fiitursuzca soylemiilir.
AtatOrk'e mal edilen bu sozler, nakledenlerin yorumladlklan i ekilda lee . ayru konularda belgelenmii sozleri de
vardlr. Bu sei er tam bir iJeliiki oluil urmaklad,r. Ancak AlaIOrk gibi bir devlel adaml kesinlikle boyle bir iJaliikiye dOi '
mez. 0 halde bu sazler ya noksan, ya da yanlli nakledilmii, ya da AlatOrk bunlarl bai ka amaiJla soylemiitir.
Bazl muhafazakflrlar da Al alUrk'On Ball mOziQini sev·
madiQini. dinlemekten hOi lanmadlQml ileri sO rmOlil erdir.
kasinlikle doQru deQildir. Alal urk hiiJ bir zaman Bal l mOziQini yermemii elai tirmemii aksine "yuksek bir med eni yetin muzigi- olduQunu soylemi!jl ir. Aynl ~e kilde Turk
muslkisini de yermemii va kOIUlememii l ir.
Atal Ork, -Batl mus 'kisin i nasll hurmetl e dinliyorsa k.
kendi mu slkimizi de butun du nyaya hurmetle din·
letecek hale getirmeliyiz- demiitir. Alal urk, daha gerliJ
yailarda Sotya'da bulunduQu yillarda, dinlediQi va sayraltiQi operaya ve Bal l muslkisine kari l bOyuk bir ilgi duymU!jlur. Istiklal Mari lmlzln bestecisi ve Curnhurba!jkanliQI
Senfoni Orkestrasl'n ln ilk iellerinden Zaki Ongor, bu konuyla ilgili bir anlsmda i unlan anlal ml!jtlr:
-Hilafetin ilga slndan (kakhtllmasrndan) ewel idi.
birgun melctupla Ankara'v a iJagtlldlm. AtatOrk benden
bir orke8tra kurmaml istedi. Istanbul'a donerek bazl
arkadaflarla kO~uk bir orke8tra kurarak, Ankara'y a
gonderdim. Bu Ank ara 'nm ilk or kestrasl olmu,tur.
so nra geli,tirerek 85 kl,ilik bi r orkestra haline geti rilmi,tir.-An kara Devlet konse rvatu8t1'n1n temeli de AtetOrk'On yaklO Ugial ve d ir ektifleri vle atl/ml' , 1924'te
Ankara'da Muslki Mualim Mekt ebl adl alt rnda kurulmu , tur. 1934 y lhnda kurulan Milll MU81kl ve Temsil
Ak ademisi 1935 Yilmda kuru Ian Guzel SanaUar Genel
Mud urlUg u, memleketimizde Batl ya yonelik muslkl
harek etlerinin har aretl a ba,ladl gl bir donem 01mu,tur.•
AtatOtk iJok ss sii muslkiys a!l;;ll rma da eQil ici bir vol tutulmaslnl, batlya yonalik iJall!jmalarda iJa!')da~ millal ler dOzeyine u l a ~ ma salhalannda, mtJslki Gruntarinin 6nemli veri
olduQunu takdir ederek, milli va evrensal lileralOrden yarar·
tanarak TOrk duygusunu ve milli heyacanml Ball ok;Ule ri
va tekni!')i iiJinde iJleyerek TUrk Muslkisinin kudrel ini batl
dOnyas lna l anltmak va goslermek garekl iQine inanlyordu.
CaQln Onlll tari h9ilerinden emil I. Ludwig ita bir konUima suesmda: "Bat lOl n tekseslilikten ~o k saslil lg.
~eb jJ mek ~i n 400 yll bekledlglnl" Belirten l. Ludwig's
Atal urk: -bizi m bu kad ar beklemeve vaktimiz yok- dive
kesin ve net bir cevap vermi!jlir.
A§a!')ldaki paragraf arabeskiJilerin ve yoz I'TiizikiJilerin
kula!')ml ~ IOlalac aktl r urrenz. Zira cnla nn le k dayana!')1
"halk bunu letlyer, biz de yap lyo ruz· dG ~a nca s in den
kaynalderu r.
Bizde cteden bed halk boyle istiyc r dive dUi Ok duzeyli
eeerler vermek aQilimi vardrr. $u bir geriJektir ki, ne vol verilirse, halk onu benimsemaye mecb ur tutuluyor demektir.
Oysa ki bu tul um halkm duzeyli eserler letemeeme yardlm
el mek demektir. Senetkar, halkm zevk seviyesinl yuk·
seltmek, ustun tutmakla yukumlu olan ve hi9 bir zaman 00·
~Ok dazeyue serrer yapmak durumunda clmaya n, bir bakrrna eQilime de ondertik yapacak ki~ iliQe sahip olacakllr. Bu
ba krmdandtr ki, ozenikle mesiki eserleri yGksek bir zevk
seneurcnden geiJirilmelidir. Burada halkm zevk standardtru belirlemek. sanat an laYI~ml ve zevkini geli~l irme k
v e yUksettmek geriJek sanalkara dOis n onemli bir vazifedir.
Bu sozlerden TOrk zevk ve anlayrilna uygun bir dO·
zenle iJok sesllli!')e giden volun ufkunda l ~ lldayan Ataturk
ilka ve davrimleri doQrultusunda, salim bir a n laY I ~a varma
gersktiQi sonucu iJlkabilir.
Ataturk, Sarayburnu'nda dinlediQi kOIObir muslkinin el kisi ile soyledi!')i "Su mu srki blzim hevecsnlmlz ifade etmekten uzaktlr- sozO yanlt!j anla!jllarak TUrk Muslkisi
radyolardan kaldlrrlmlil lr,
Alalurk bu sozO nil;in sov le m i~ti. Bu konu ila ilgili olarak
Sadi Yaver Al aman. amlarlnda i unlan soylOyor:
- YII 1928... A gus tos eVI. y ok iVI halirhvorum. Istanbul haylr ku rumlatl ndan biri (v a Yocuk esirgeme
Kurumu, va da Tayyare Camiveti ola cak. kealn hat ..
nmda degil) Saravburnu'nda, park gazinosunda buvuk
bir mOsamere duzenlemi,tir. Bu egl enceye iy i bir orkestra, ay nc a 0 tarihte memleketimizde bulunan (beUd
de ozel olarak davetli bu lun an) Mlslr'IO me,hur muga nniye leri nden MOniret-OI Mehdive de saz eklbivle
oradalar.
Musamereyi ,ereflend iren Ataturk sahneve vakln
bir yere buyur edilmi" halklO co ,kun el kl, larl ve ya,a
bagln,larlOa kar'l 0 sevl mll gOlOcukleriyle se lamla r
ve rerek yerler ln l alm l,lar.
Orke slra AtatOrk' un savdigi par~aletl, bu arada
Tosk a ope rasmda n arya lar ~a hvo r va c;ekillyor.
Ar ap ,a rktcl, arkada, latl ile beraber sa hnede.
Ara~a f arkllar okuyor . Atatur k $am'da bulund ugu s..
rada dinledi gi Arap muslkis inde n de ho, lanm aktadlt.
Arap ,arkic i Ata turk'e blr cemile ol mak uzere, evveld en hazlrladlgl At aturk'ten bah seden ve on u metheclen bir par9a o kuv or . Halk pariJada ad l gegen AtaI Ork'u ~ l l g tnce alklfllyo r.
Arap , arklcumn so nta, bo , kalan sahneve, klhklarl
birbirine uymay an , kimislnln ceketi avn, pant .:Jlon u
be,ka, kimisi krav atslz blr ekip ~lkl vor. (;09U ematorlerden kurulmu, acemi ~ocuklar. Suhanlyegah fas llOa ba,hyorlar. 0 gecavi ben de hatlrhvorum. Ancak
Atat Ork'On ya kmmda bulunan c um hurba, kanhg l aaz
hayetinin neyzenl erln den Burhanettin Dlcte'de n din Ieyell m.-
9
Burhanettin Ok'te f 6yle anlallyor: -Fa. II ba,laylnca
evveli bizlm uze,imlzde soguk bi, du, te.i,1yaptl. laten ATA'y1 garitve,inc. ,a'lflveren ~ocuklafln eUerl
ayaklan t ut maz olmu,. s~ ma la ma ya ba,larnt,tllar_
Geeeyl duzenleyenle, Ataturk'un geleeeg in i bildikl eri
hakM bOyle derme ~.tma bir ekibi aahneye ~ ~
kaI,malan buyuk hata Idi.
Her f.r ••tta -Benim milletim. benim muSIkim, benim
sanatkAnmo dfye ogunen ATATORK., bir ~e,it mU.lki
mOubaka.. hal inde duzenlenen bu gecede en ~ok
limit be:glacflg. bir kuvvelin elinden ~l kn1l' oktugunu
gOr.n blr Itumandan gib l OzuimO , t u.
Oerhal yefinden ayaga kalkh. At8turk'un ye,inden
efkeyle ayaoa kalkme... kend iainden gCioziinu aYIfmayn hallon d ikkaUnl ~ekmi,. herkes auapu. 01mu,tu. Sahnede ~oc u kb.,d8 f.alilannl kesm iflerd i.
Ataturk. etrehn. duyurKak bi, efkeyle:
- Gidetim... bu muslki bizim heyecanlmlZl ifade etmek.1en uzak.1lf. demit ve oradan aynlml ftlr:
Bu sozun y.nll, yorumlanmasl so nucu Tu rk Mus.ki al redyolarda yau klanml,tl.
10 Kaslm gunu hepirrizin bildiQi uzere. Sevgiti Alalu rk'umUzun erermzden aynhp sonsuzluga ~uOU tariltir. Ataturk'u anma t6renleri ~er~eves inde dOZenlenen
konser program an ityinde beni en yak elkileyen program
Atalurl(un Sevdigi ~arkllar programldlr. 8u konuda bir
hayti derin araf tlnna lar yaparak Atal urk'On s9vdi!:li farknan tesbit etmek iyin yahf1lm Belli bir dayanaga bagh
oiarak funlan belirtebiririm: Cumhurbafkanhgl fasll heyeli
n9yzenlerinden merhum Burhanettin Okle Al alurk'un sevdigi ve bizul olrudugu f8 rkllarta, gazer ve turkuleri fOyle
slralamlf tlf:
10
1) Herput muslkiside 6zel bir yeri olan:
Ben fehid-i badeyim dostlar beni yadeyleyin
Turbemi meyhane enkazryla bUnyadeyleyin
Gasl olunmaz rna ire geryi fe hida.n-I vega
Ylkayln meyle beni bir mezhep icadeyleyin
2) Yeler arllk ~ e ke r oldum fU Clhanm gaml",
Keme etse ecet alsa da halas etse beni
3) Yarab re eksilirdi deryayl iZZetinden
Peymane-i vueuda zehrab kalmasaydln
4) Rast Makammda
Nihansln didede ey mesl-i nUlm
Bana sensiz cihanda can ne I!zlm
5) Habgah-I yare girdim arzit;un ahvaJimi
Bir peripn halin; gll rdUm unuttum haruni
6) cana rakbi handan edersin
Ben bi velayl giry~ n edersin
7) Bit katre ilrin Ijefme -i pur hun-i lena dan
Bafln alamaz bir dahi bAr~n·1 beladan
8) Evi~ Makarmnda
~ahane g6z1er fahane
Haenane yok.1ur bahane
9) Alladlm ba~ e me girdim
Aman gulled linean gibi
10) Nihavend Makammda
Dil seni sevmeyeni sevmede lezzel mi olur
Olsa cia bOyle muhabbet de hakikal ml olur
1I l A~k al9f i sinemde Vine fijle letandlr
~evk-i ruh-i dildar ile yef min dolu kand.,
AtatOrk'un en sl klnllli ve buhranh gunlerinde gel9nekser Turk muslkimizden le selli buldugu soylenir. •
"Pirimadonnalar eylemleriyle
YOzy,lIm,z,n ortalanndan blr bOyOk ~arklcl:
Soprano Elisabeth Schwarzkopf ve yOzy,l,m,zon
Iklnc! yarosondan bir bOyOk ~ark,cl:
Luciano Pavarotti
• Faruk YENER
~
kez tat srz ve sevlmelz izlenimlerin yaratrcrs t olmUf la rd lr. Bu ned en ls primado nna olarak lanlnmaYI hi~ islem edim..:
de misti ENsabelh Schwarzkopf, a ma yerarstz kalml~11 bu sOzleri. 1938'de sahneye ilk adrm anlQI ganden ba~rayan
meslek yaiiammda en iyi kadm p, rk lCI
kabul edilmilf. genrek bir primadonna simgasi orara k sela mlanmllfl l gClzer farklCl.
1976 ylllyla beraber 0 da gegmi~e katddl
sahnel erd e..• So nbaha r aylan silrecinde
New Yo rk'ta n ba lflayarak yaptlOI son v eda turu mOziksev e r1 erin a nlla nnda unu-
tulmaz olaylara kanit!. "Saturday RevieW-gazele si lenkit~ si ~yt e YU1YO«IU.
New Vori!: akp ml konusunda omeQin:
"DOn aksarn geryek bir bOyOcOydO EU·
sa beth Schwarzko pf... oyl esine ki ko skoca Vamegie Hall bir ail e sa lonuna do..
no~mOilO onun sesiyle.... As hnd a 0 yol da egililmifli OnlO f<!n<.lcr; "Di nleyic iye
mOZi{lin baskrsr duyurulmamah ... serer
fCIrkls l "Ue d" bile e{llendirici oImali on lJl
~in .." d emifti yllia r Onc e. Ge~ekten
do{l ruydu Am erikan ga zel esinin yarglSl,
ger~eklen do{lruydu
s a na l~l mn d Of unO... Bizl er d e Istanbul Festivalinde
koca Aya Irin i'n in Elisab eth Schwarzkopf'un va rll{jlyla na sll i~ ten, sscak, adata caneyaxm bir salona dOflOfta{jOnO sazinle miftik... Ama bir senatcmm bOylesine elkin bir sonuca nasal ulaf<!bild i{lin l
de dinleyenler eraeirde kimbili r ne kadar
az k if i kesli rebi lmifti.
Prusya 'da Po sen kenU y6fesindeki
Jarotschin adh kO~k kasabada doOmUflu Elisabath Schwa rzkopf. Okul mQ.
dOrQnOn klZlyd l. MOzik OOrenimlni Bertin
VOk sek Okulunda bUwnledi , sahneye ilk
kez ayrn Kenl Operasmda ~ lk ll. Rich ard
Wagner'in "Pa risla l" adll operasmda yi~ek kme roan biriydi... Ama y ele rsiz buImUflu birka~ uzman sesini v e nele sini.
Bu kaz 1920 ve 1930 y illannin OnIO p.rkiCISI Maria ivog un'e kOftu , bu (1010 pedag og la yahflr, g er~ ek ses ini v e senaurn
buldu... 1943'l e Bertin'de baflayan zeterler dizisi lkind DOnya savasmdan soma
Viyana'da sOrdU... Mozart, Wagn er ve
Richa rd Strau ss operalann daki roll erle
bOyOlClyordu salonu sanld P rusyalr soprano, Ingill z plak holdingi "EMI "nin mudOrO Waller Legge onu Avusturya ba f kentinde ezet bir lo planllda d inledi ilk ke z
v e hemen bir anlafma OOerdi, JU yeruu
aldi: "Beni p rova yapa rken en az ild saat
dinlemelisiniz Once... ~valda keeli seun
ahnm az... Ge r~ ek de{jerimin ka rflh{jl nda n azuu yete rli bulmam.... Legge dinledi bu sczu, erte si gOn bazr mOzik yelkili1eriyle denlemeye geldi fa rklc ln ln pr oVaSInI...
SChwarzko pr kO~O k biTlied'in her nolu Ozerind e leke r tek er durarak, her nOan51 dOzelterek ~ahf maYl sOrdOrOrken bir
saat so ma orkestra yoo eticisi Herbert
von Karajan Joyle dedi Legg 'ye: "KOyO{j e
daha yak ifkence el meyin ... Siz e fU anda
AVN pa'n ln en iyi farklc Isl old u{junu da-
11
ha Once s6ylemi~ti m ..." AnlaifTl a imzalandi, bunu 1949'00 evlilik anl a~ masl lzledi."$arkl eenan kendinde O{I renmeyi
ge rektiren yUzlerc e ayn~ lm iy erir..• Bu da
zaman ve eebrr Isler ... Bu seb n g6st8fmeyen p ek yok ~ ark tCl ya n yolda yekici
eotasrnatara kap ,lip ol u ~umlannl butan leyem ezler...' diyen Sckhwarzkop l yekicl
an la~maYI i mzalaml~tl ama olu~u mu !<;in
gerekli zamar a da saOlaml~tJ ... Alman
eceretanm. halla op eretle ri ve lied1erini
kapsayan koca bir evrende rajdpsiz t8k
sopranoydu artlk.•• halyan ikliminde Maria callas neyse lruzeyd e bu soylu gOrGn O~O gUzet sansm da oydu.•. Hatta Italva n rep ertuan n! 00 bildiOine gOre daha
da Onemliydi ... Wilhelm Furt wa engler ve
Herbert von k arajan gibi yeoetici lerte yaptlOI plaklar kapl ~t ll yor, bileUeri haltalar
Once 10kenen lem siller ve sunduOu lied
a k~ mlan tenkityiler tarall ndan sihirtj
saatler dive nil elend iriliyordu.
SchwalZkopl e fi nde yelkjn bir O{Iretmen bul mu~tu ... Coc ukluk Yl8an ndan
ba ~layarak plak derteyen walter legge
ona yUzylh n en iyi ~a r1U C llar1 nl dinletiyor,
en ufa k tim oyunlan nl , dil ve prozodi incelikl erini s6y1eyi~ naanslannt belletiyordu. "En lyisi ba~a usla larm yapIl klarma baklp gazel ve iyiyi ki ~ i l i Q e
sindirmektir. $a rtu sOyleme sanahnln inceli kleri veras el yoluyla g~ez ...' de rken haklu va rdl sop ranonun.
Legg e her provada yanlndaydl. Hiy
bir nokla ra sllantlya blra kmty ordu . Hare·
keUer, yOl yizgileri denelleniyor, bir sekreter karar ve dO~Ollleri not ahyordu.
Gec e temsil veya konserde blr Iocadan
gOzJOyordu Legge ef ini. Ve duyart l anlarda kad mlann yan lalarmda n erkeklerin
gOQas ce plerind en mendillerin i ylka np yl karmadlklartn a bakl yc rdu. SChwarzkopf
ise djnleyenle ri gOrmeyi sevme mifti my
bir zaman ... Bu amayla bir rell ektOrOnyllzOna aydmlatma slnJisliyor, bOylec e kendl kendinj daha iyi denellediOini sOyIOyordu... Halkla duygusal il i ~1d Orlemllydi
onun !<;in.._ "Ued sOylerken bazl kez Iup lrdamadan durmak gerel<ir... e{le r cizim
luvaleti min kuma ~l na de{lerse gOren dinfeyicide huzursuzluk balilar, bunu da OksOriikl er izler..: demif ti yok eskid an...
Prusyah olduQundan gUy inan lhr bir
disiplin sayg ls lyla yali ~an sop rano bu
eOilim 'I e ahfkanhOln m yarart l sonuylannl gOrmOf , ger yek sanala oIan baQhhQI
ona mOzik tarihinde az fark lclya kism et
oIan alklfl saQlamlfhr•.. Beri yanda bu
aJktflrt sOresi Orleml i olma ml~tlf onllfl
iyin... 6 nemli nok ta paryanm son notuyla
alkl~m ba ~l ad l Qt and ald sOre olmuftu r
d alma... Bu suranin uzuntuQu iyin yah~ mlfll r hep... COnkO b u sOre, ooylenen
paryanlO elkinlik gacunO 'I e dinl eyende
gery~ e dtin Of satesi nin bu elkiy e gore
az veya yak oIabilece{l ini gOslerir ona
bakl hrsa...
Elisabeth SchwalZkopi mOzik ve f arkl tarihinin altl n saylalanna kahlm lf bulunvyor... BOyIesine onurtu bir sana! gay-
12
mi~
biliyoruz pel< ez kifiye klsmel oIdu...
Bu SChwarzkopf'un bir diQer klsmeli de
yaOOOfl olan bas ka d eQerti yorumcular
gibi sesini ve sanatnu gelecek ku~ kla ra
b lrakab iJrnif olmasl... Irlandall bUyClk yazar G eorge Bemard Sha w Ingille re'ye
geldikten son ra pes sesli bir lOr klarnet
olan ' komo di base tto" adlyla uzunca bi r
sure rnOzik tenkil yiliQi yap mlftl . Bu oIaQanOslO veli mli, zek i, hos schbet ve espirili sana ly lnl n mOzik konu sunda gOnOmuze kalan OZdeyifl erinden biri de fU:
"Her mozik dOnemi g~mi ~e san ki bir al110 yaQmlf gibi bakar..."
MOzik uzmentanmn yoQu bu sezleri
eieoen bu yana onaylamlf durmuflardll.
gerye klen de omeOin yalruz opera sanalin da sesleri p1aklarta blzle re ulafmlf pek
yo« lenor biliyoruz ; Caru so'la r, Lauro Volpi'ler, Schippa'lar, Glgli'ler ve daha ba ~ .
keren.; beri yanda bir de f U yafadlOlml z
gOnlere bak lp bazl klya slamalar yapahm. Gerek gOlley, ge rekse kuzey opera slOda saYlsl yirmiyi fan YlldlZ lenorun
eskiterden astun yOrllerini gOZleyec e{jiz
hem en; bu ustUnlUk, egitim y6n lemlerinin
alabildigine gell~m esi sonucu glderek
ses ~ esi yanlnda oze llikls teknik yOnden de OslOn bulgularta beiirecekt lr ko·
layca. Bali n eden, elektronik yaQmda sanal 91, kendini kabul ellirebilmek iyin ya k
ama yok yalrfmak zorunda . GOney ope ralan nda baz l kldemliler Onlerini savunurk en son Yillarda yenj lenortar dClnya
sahnelerinde alklf de rteme ye koyuldu la r;
Jame s Mc C racken, john Alexande r gibi
anglosaks on kOkenJiler, Placido D0mingo, Jose carreras 'Ie Giacom a Aragall
gibi Ispanyollar, Luciano Pavarotli ve
Gianni Raimondi gibi italyanla r. Va kuzeydeki len or Ylldlzla r? jame s King 'I e
Jess Thomas gibi Amerika hlar, Rudolf
Schock, Waldemar Kmenl, Hans Hopi ,
Rritz Uhl gib! emekt artar ve Peter SChreier, Wie slaw Och man, Ren e kollo, Pel er
Ho ffma nn gibi genc;ler...
Ame rikan ope ra evreninin 610mun e
dek en yel kili 'Ie leerObeli yOneticilerden
Kurt Adler'n iki sOzO gery e{lin anlallml
olarak yorum lanlr ; "Iyi blr l enor, dermili
Adle ~, gife iyin en yara" 1 devadll..: Bir
bafka soza de f U: "Opera evreninde Ost
liz litre~imle ri gOylQve partak bir tenor sesinden daha yekici hiy bi r ~ey oIamaz..:
Pavarolli 10m Ozellikleriyle if Ie bu iki sOzCln simgesi sayllry or Yillardlr... lri Van bi r
sanalyl italyan le nor ; bir me lre seksen
dOlt sanlim boyu nda, 140 kilo agl(IIO lnda . Bu gOr1<emli yapl allinOOiyi mi iyi,
ne~eli mi nef eli bir kif ilik var... Pava rotli
ola~nOslO i ~la hli , yok yiyo r, yak iyiyor,
yak uyuyor ... iyiliQive insanlara oIan sevgisi nede niyle olaca k ikl yll Once Milano'ya inerken yanmaya baf layan bir
uyaklan kazaslz belaslz ku rtulabildi...
Pa varolti kuze y IlaJya'da baZI OnlO
10ks spo r otolann yapl ldlOI kOyUk mode na kenli nden... Modena ayn l zamanda
Lambru sco farab l, 1673 ylli nda Ingill ere
Krah Ikinei Jame s He evlenen P renses
Maria ve ild uluslarara sl op era Ylldlzlyla
Pavarotli ve soprano Mariella Fren! ile biHniyo r. lki sanalyln ln a rk.ada~ l klan da
yak kClyOk yafla rOO baflamlf. Sig ara fabrikasmda ifyi ol an ann eleri onlan labrikanm yocu k kref in e bltak 1l1arm lf beraberce... Ve sOtlerin yocugu nu da gunumuz de ulak tefek narin yaplstyla da bilinen soprano Freni iye rm i~ ...
Pavarotti f Oyle enteuycr yafamlnl ;
"Evimlz va rtlkhydl de rsem geryeQi eba rtmlli olu rum. Babam llrlnclydl, kent korosunda ~ark. sOylerdi... Klskardefim Gabnena ve ben savaf yocuklanYlz..• Haltada
enrcen Oy kez bomba rdlmanlara lanlk oIur, sava ~ sonJanna d oQru her
gun lop ve makin eli sesle riyle uya nlrd lk...
Ben bUlan bu sav af sskmttlan ve sav as
sc nras r gOylOkleriyle boQ u~ra k Ogrelmen oIdum sonunda, bir yanda n kenl korosunda faIXI s6y10yordum. Koro Ingillere'nin Wal es eyaletind ekl liangotlen
kentinde d azenlenen yanfmaya kal lllp
birinci oldu... Bana ya~m l Ol Zdaki an klvanyll gOnhang isi dive sorar sanl z Leangoll en'de Modenah lann zal er gOnOnO
ooylerim ...•
Pavarotti 0 gOnden sonra mOzik yaIIf maya koyulm uf , her gun 60 kilometre
uzakllktaki Padua ken li konservaluanna
gldlp gelmeye ba ~l am l ~ ve 196 1'de yere!
yan~madaki bi rinciliQi "La Bohem e' opera slnOOki ruOOll o roiO ile aJi verrnii ·.. ·Cak
iyiydim 0 geee, diyor Pavarotti, ama babam 'La uro vol pi daha iyiydi' dame z mi?"
1963'de Londra 'da cov enl Garden Operasmda gene La Boheme lemsilindan
sonra da · Tagliavini daha lyiydi· diys bir
yarglda bulundu . 1965'de La Sacala'daki
"La Boheme" lemsilini seyrelti, sonra
"Gigli daha iyiydt dedi.. . 196B'de Melropolitan'da oynadl Qtm La Boheme'den
sonra ben d e i U le lgrall yektim ona : "Caruso daha lyiydL ."
Pavarotli 1961'de evlenmii , Oy kl ZI
var. Aile sine yok dOfkOn... Klzlann sOmestr la lil i bafla r baflama z nerede oIur·
sa olson dbnOyor YlIvaslna . "Bir lenorun
para deriemek iyin en yok 25 Yilt vardtr.
$i mdi ben de rteme sOresini ya ~lyo ru m "
diyo r. Bazl yalmmlan va r sanalylnln; yl lda onbin fi~e Lamb rusco ~rabl Orelen
baQla" gibi...
Her role ylkmlyor OnlQ lenor... "La
Travlala" gjbi laz la romanl ik yapilian kabul elmiyor. ·La Traviala'daki alfredo roJO
iyln razta yaghYlm ..: diyor 'Ie ekliyor .
· Aynca Alfredo pek umurumda deQil. Bu
ope rada sopra no ve bariton Orl p1anda
ge~ r. Son ra bu rolde hap romantik baklf lar alacaks m lz.•. Ben roman lik dUygulu deQllim... yaQlIduyguluyum ..:
Sanaly l me sleQinln belki en onemll
donemini ya ~ l yor fU Ylliarda . Nil ekim onu
klsa sOre once" t Pu rilani" a dll operada
seyreden babaSI da sonuyta "Bundan
daha iyisi oIama z..: diyerel< onay lamlf
bu geryeQi. •
en
Bach 'm eserleri ·1
• HOly. TARCAN
Bach'm eeerleri hayaflnda bas ilmanllf olduklan iyin
bir ~ kilOO el yazmalan halinde sal')dasolda bir sUre
surundukn. Sadec e org iyin y azllml~ ctanten sadlk ~ren­
cuert sayesinde daha iyi ~rtlarda muhafaza edebildiler . 19.
yilZY11a doOru, Friedemann Bach 'l tanl rTll f olan Johann Nj..
kolaus Forkel, Bach'ln eserler inin Almanya ~in bir milli serv et oktu{lu Iikrini ortaya ani.
pe ~an
Bu arada Goet he , l eh er gibi bliyljk isimler Bach 'la ilgilenmeye ba~ ad l lar. l aher Ber~n'de Si ngakademie'nin
verci!)i konserler ~~ vesind e Bac h' ln bazt bCryOk eserlerinl ~akh rd l . Fakat aS11 baf lang l~ 1829'da Mendelssohn
tarallndan Matthaeu• • Pau lon'un rrcntesem bir ~e kilde
icra edilmes i oIdu. Bach'm esarleri oncaleri teker teker baslkil. Nihayet 1850'00 Robert Schumann'm da destek ...e
~abalanyla bir Bac h - Gesellschaft (Bach'ln eserlerinin hatasu bir b~imde baSllmasln1 a ma ~l aya n dernek) kuruldu v e
bu yo{lun ~abala r sonucu 0 zamandan bu yana Beeh'm
eserlerini incelemek ve Bac h muzi!)inin yorum tern azerinde ~ ah fma lar yapmak hemen her kuf aktan rOO zisyen
veya rOOzikolog ~in bir g6re... halini almaya bafladr.
A- VOKAL ESERLER
Her Oir. aus fl efer Not), 109 l ormunda kullamlan koroya,
son eerece s(jslO koral Aria de Vapo'lara rasthyoruz. Her
tema yorgunluk, OzOnlO, iht~am, misli k sOkCmel. korku, sev i ~ veya lzdlrap gibi bir ruhsal durumu dile getidr. (WeInen, Klagen. Sorgen. ) Ortestra enstn1manlan esas fikrin
ge li ~l irilip bOyul ulmesine ya rdmlCl olarak eserde yerlerini
ahrtar. Librelt o'yu daha etkileyici b ~ime getirebilmek iyin ostlnetc bir sujet'den (konudan) chaconne formunda yarerlamldl!)l da g6zlemleyebiliriz.
3- MOT E7LER: Ort~a{l'dan befi kulanllan bu form
Bac h'a gelene dek uzun bir g~~ sahipti. laipzig' e sabah ...e eksern ayinlerinde , cenaze torenlerinde orgun preludO arcmden okresl ra e~li{l inde koro tarallndan sOyleniyordu.
Bach 'm motet'lerinden ~o{Iu kayboldu. Elimizde ancak
6 adet var (Almanca). Bu mctetenn iylerinde en bafarlh
ctanlen funlardu: Singet dem Herrn ein ne...e. U ed (El endimize -Isa'ya yen i bir ~rkl sbyleyi n) BWV 225; Jesumeine
Freude (lee. mutlulu{lum) BWV 227.
tki mol el daha vardrr ki, bunienn adt yanhfhk sonucu
kartatlarla beraber ~e r: 0 Jesu-Chrlst, meln Jebena
I • .:ht (Ey kurtar lCl lee. hayal lmm I~l{l l) BWV 118; Nun . t
clas heil und d ie Kraft ($imdi ger~k kudret ve iyilik zaman tdlr) BWV SO.
MOletlarin kOlTpOzisyon tekniOinde fOg ve imitasyon'un
hakim olduQunu gOrCryoruz.
4· PASSION'LAR: Bac h kantal ve motell erde oldu{ju
gibi Passion'larda da 98limiften yararlanmay l bilmiflir. Baf langlljl an 13. yOzylla uzanan passion'lar onceleri f U tekilde
icra ediliyorlardl: tsa'n," ~armlha gerUifi ve gOrdO{lu iikencenin anlatddlQ' librello'nun (aslinda dini yazl demek daha
do{Irudur) belli ba~h bOlOmieri bir kifi (evangeli st) tarahndan uzun recital ivor'lar ~ekl inde soylenir ...e birkay kifi bu reo
Bazl pr ol an kantatlan n dlfmda (KaHee - Kantat e BWV
211. Bauern · Kantate BWV 212. Der Streit zwischen Phoebus und Pan BWV 201, Hochzeitskantale 202, Amo re Tradilore BWV 203 ....5....) ...okal eserlerin iyerdikleri konular hep
dini olmuftur, Bu vokal eserlerde Bach 'ln senl ez gOcO""M1-~ ekilde gozlemlenebil iyor. 16. yO zyll ln poliloni ustalanna
mahsus yatay yazl virtOozitesiy le 17. yOZYllin italyan dram
sanall nm elkisi mOkemmel bir f ekilde kaynafllfllmlilardlr .
hemen hemen l um formla nn kullanl ldlklarlnl gorOyoruz:
Messe, molet, kantat, oratoryo, p assion ... Ama herieyden once bu eserlerin koral ve 10giin egemenli{li belirgindir.
Lal ince vokal eserlerin say 151Almanca olanlarlna gore daha
azd lr.
• ~£M g, ~ "="fh " f -,
• ~,~ ~'f,I"-C ~
1- KORALLAR: 200'e yakln korale rasllryoruz. Prol esl an
mezhebinde korallerin bOyuk onemi ...ard!. yOnku koraller
sayesi nde lndl'in soylediklerini halkm anlayabileceQi biyimde konufulan dilde sunma imkanl saQlanlyordu. Bach
koral formunu yalnlz l ek ba~lna beslelemek le yeli nmemii
oraloryo ve kanlallann ~i nde de baf anyla kullanm lf l lr.
2- KANTATLA R: K6keni halyan dram mOzi!)inde olan
kantat Almanlart araflndan be n imse nmi~li r. Bach'tan b8fka
SchU1Z,hammerschmitt Werkmann ...e Buxteh ude'nin bu
formu kullandlklannl gOrUyoruz. italya n1ardan Car issimi 'Ie
Sleffani adlan nl verebiliriz .
Bach'ln kantatlannda kalyan elkisi Ar ia da Capo ile, Alman etkisi ise re<:itat tvo ariese ile g6zukurlar. 59'ar kantanan olufan 5 bOyUk Zykl u. ' an elimize ancak 190 adat
~ ebilmi~, kalanlan kaybolll\Uflur. Bu kantalla nn libretlisleri (soz yazarlarl ) Sa~mon Frank yahut paslo r (protestan rahip) Neumeister ya cia Pic.ander nammdaki ...asal bir
~ irdir. Bach kantatlannda ~ok ye~itli ritrrlere (Nac h Oir.
&"
~"-m& <: ~ll"1C,' E '
.-
~.!:XJ: -:=-G
-
~
-
~r ~-,, ~ --!,
I
-
II
..
II
,~
,IE
-
L
_.- '
-
-l
'=-'£1, "'fu!
-
-
~
-.-:I
_.-
ALMANCA SOZLO VOKAt ESERtER
-- I ---
- - - - - - -- - - - - -- -:;;::;-;;::=--=-"
~
I
I.
.
~ _!~ .1=11
... -.... - . -. -a 'it
~~~-~ .- . ,.-d"
.- . '-_. .- .,.-P. ..--.
- .. . .- .,. - '~'.
-
~ -I
~
....
-
I
~
.....
-
.-. ..
~J
~
•
.-.
--
-
..
f_
~
I· .
'3-
.-.
. I'
""
. -
.
- I
,
13
citalivorlan keserek soze kawwlardl. laa'nm sesi duyulur
ve korc halkm deyi~lerin i dile getirirdi. Roland de Lassus
Passion'u bu b~imd e kullanrmsnr. Oaha som a Obrechfin
het~eyin koroya sOylelildiQi Mot et-Pa ssion 'u tercih ettigini
gorOyoruz. Luteryen motet ise 16. yLizylldan itibaren cok
cephen bir b~ ime b uru n mLi ~ , koro, solistler ve ara muzikleri
~in orkesl ra kuUan llmaya ba ~lanm l~tlr (Walt he r, Gallus,
Hassler). schOlz, Peeeo nla nna mt1zikal diyalogu sckarek
dini drarm y aretmrsur. Ve librettolar eklenen yeni alemanlarla gitl ikye uzamaya ba ~'aml ~lardlr. Bu tarzda yazan bi tka~ besl ecinin adnu verefim Sebastiani , Mat he so n , Telemann. Haendil, Keyser. K uh na u, B ach . Passion'a korali
de sc kmusfur.
Bach dM Passion yazm l~tlr. Bun lardan sadece ikisi gOnGmLiza ge lebi l mi ~la rd ir; J ohan nes - Pas sion ve Matthaeus • Pas sion . Bazan Bach'a aitmi~ gibi gOsterilan Lukas • Pass ion'un ise Bach larafmd an ya zllma dlg l ortaya
~l km l§ lI r . Bach bu esenen uzun bir surede. Co then 'deki saray mOzisyenliginin son donemi ile lelpzig'de 1734-35 kl§
dev resl ara emda yazl1ll§tlf.
Lohann es Paaslon: Ilk bestelenen Passion'dur.
Bach'ln bu eseri iki yllda besteledigi (1722-1724) ve 1724'1 e
bir kutset cuma gunOLeipzi g'le ilk jcrenm yaplldlgl tahmin
ediliyor. Besteci libretto olarak kelimesi kelimesine Incil'in AImanea tercameet kullarufrmst rr. Bu Passion'da havari Jonhan nes'in (Yahya' nm) deyi~ le rin e uyarak, insanbQ1 kurla rmak i ~i n Tanruun oQlu'nun, yani lea'mn kendini ~ arm l ha
gerditmesi ve lneenten ozgOrluge kavuetu rmak ~i n kendini
koleliQe indiTgemesibuyuk b ir i n a n~ ve co§kuyla anlahli r.
Manhaeus - Pas sion: J o han ne s - Pa8liion'la aym konuyu i§ler ama daha dramalilctir. Ooruk noklasl ~a r mlha gerili Isa'nm kar~ls mda insa nlarm duy gulan nm anlatlldlQI
sayfalardl r.
Her iki Passion'da bOyOk korola tln lek veya ~ift olarak
kullanl ldlg ml gorOyoruz. Bu korolar olaganuslO biTuslalikla
halkm l epki. duygu ve dO§Oncelerini dile gelirirler . Matt hause s - Passion'da lneiri okuyan ki§inin re sit at ifl eri Ar ia
da Capo'lara in tr oductio n (gi ri ~) b~iminde kullamld lk latl
~ in recit ativo - o rio so adml all rlar.
Koral formu Joh annes - Pas si on'da armonik zenginligi
ve ifade gucOyle bilhassa dikkati ~eke r. Matthau es - Passio n'da ise be~ kere l ekrarlanan bir koral Herzlich (Has sler'in bir melodisi uzerine yazl lml§) passion'u stil bUlOnluQunO simgele r. Her iki Passion'u kly aslayacak olursak §unu
soyleyebillriz: Joha nnes · Pess ion daha slcak ve insancil.
daha eazip, Matthaeus - Pas sion daha bOyOkve dramalik.
S. ORATORYOLA R: P.skalya orato ry o su : BVN 249.
Passion'lara gore ~ ok daha mOtevazi 61t;Ule rde bir eserdir.
Oaha ljok uzun bir kantal gorunumunde olan Paskalya ora10ryosu 1735'1e y az l l ml~l l r. Int roduction ( gi r i~) olarak kulJandan ve orkestra taralmdan ~a ll n a n iki bOIOmt1 Bach'ln
Cot hen'de yazm l§ oldu~u bir c orc erto grosso'dan allnmahdlr. EseTin O~u ncO par~aS 1 (koro IJe bi r Duo ) aynl concert o 'nun finalinden e si nle n e r e k y az l lml ~t l r .
Yeni bir oyuna
merhaba
• Jale VOCEL
YoQun duygularla dolu oldugumuz ~u gG nletde ye ni 0-
yunlanrraz bi r bin ardma provada iken. du ydu~um u z heyecan ve telae slzferle bcluerrenm, peytesmanm beklennsl
ile daha da attn.
Sorumlulugumuz bOyOk! Neden mi ?
Hcc ermz Cetin Ip ekkay8 bizi y almz bt rakma dt ve birlilcte Vaslt Ongoren'in " Asiy e Nasil Kurtu lur" edr oyu nunu olusrutduk,
Adl Asiye olmayan. ama tar udtk insanlarm oykOsG ve
biz onlarla ya~ a ma biraz dahayakla~tlk. Asiye'nin sOrdOrdO~O yasem ile dO§led igi ya!iam arasmdaki bcc eleyrslen. dO§·
ferl. umut dolu a raY I~lafi beklennle ri baSlltl lml § duygulan,
~a~kmllklatl . problemler y erenr ama b unlar da hi!; yabancr
olmadlQl mlz insanea duygulardl r, sevgisiz lik. yal mzhk gibi.
Toplumun d l ~ m a itilmemek il;in y eeeme sanatmr og·
renene kadar direnir. mccacete eder Asiye mal gibi anmp
senhr. sOmurulur ve somO ru lduk~ e ezilir. Tukenrrenln e ~i­
Qine geldiQinde, kendin i herseyin bitirninde bul d u ~ u anda
yeni ~I kl~ yollan denerve crkme ztere gire r.
CunkOya~aml cc cuk, kadm, ernekel, insan olaraks6murulenin simgesidi r. Yann guvencesi yolctur, sust u~ u surece
y a~a r, sesi ljlkmaya ba~ lad lgmda yitmeye mahkumdur.
Hepimize tanld lk geliyor m u?
Toplumumuzdaki ekonomik dengesi zllkve deQerler karma!j8 s1 ana rengini otw;luruyor oyunun. Asiye ya~amlm
surdurebilmek, ayalctadurabilmek ~ i n yeni deQerlere(!) duzenlere(!) hes aplara ve a§mmalara hede! oluyor.
e lkl § yolu muz insan ln doQaslOda v arolan bu yonleri.
anlar, durumlatl l um ~lpla k llQ l y l a ve ger~ekliQiy le sorgula·
mak ve sorgulatmak oldu.
Oyun umuzun kapllarml a ralatan~ ok s6z v ar.
Bizler; ·Y a~ am son bulana kadar direnmek , kendimizi
her~ey in bitiminde du§unduQumOz anlarda gucumOzu vine
kendimizden alarak, yeni soluklarla ayakla durmay l bilmek
ge t~eQini biT kez daha anl msa dlk.
Sevgili izleyicilerimiz, sezem edigimiz sizleri sizlerle bulup du~ u nmek , tart l~mak; sizlerle de ortak nolctada bulu ~­
mak du~unces iy le " Asiye NaSl1Kurtu lur" un pe rdesi a~lh·
yor.
Iyi seyirler... _
Noel orato ry osu: BWV 248. altl kanlattan o lu ~ u r. AlI I
bayram gunu i~in d u ~ O n O l mO§ olan bu eser (Noel haft asmda
her gOnbir bolumO icra edilmek iljin yaz llm l~) Slilindeki mG·
kemmel birJik yuzOnden bir a k~ amd a icra edilebilir. Bu
kanlal lar asllnda prol an libretto'lar Ozerine yazll ml§ olup
Bach t arafmdan, San k Thomas kilisesinde iera edilebilmek
i~ in yeniden dini ibrett o'ya adapie edilmi§lerdir. _
· s urecek ·
14
sa~a: Arzu Gun·
duz. Kader OZi en Gozpmar, RDf han GOral, Seda y,ld,z.
Oyunun prova f a1l§malarmdan. Soldan
Dul aQacmdan tekn esi
Eski Edebiyatlmlzda
Turk MOsikisi -2• Dr. M. Nazml OZALP
KiriJite n ba~ h cerees!
Bebey lnsenm teres!
$eytan bunu n neresinde ?
Dertli gibl SatlkSIZdlr
Aya!;)l da ~arlkSI Zd l r
Boynuzu yo k kula keizdrr
$eytan bunun neresinde ?
Musiki unsuru De rt ~' nin ba~ka ~ i irlerin de de va r. Debir kay OrneQi daha s unuyoruz:
Bilinmez mi Dart liya Hak'ka niyazl
Qi~ ik ~ iirlerinden s ~t iQi miz
Eline allnca on telli
san
Boynuma f arz alan v akdi, neman
Dunyada, ab rene ma ll eemn er
Ca ~ r mey yollaml~ -n u~ etsin- deya
Sevg ilisinin ses ini, konU!imaSlnl bit p mann
~ln~ISI
ka-
da r gUIal, ba l gibi lath bit baglama se sine be nzetmis :
- I~s in de hal lrln ho~ etsin" deya
Nale
vU leryad lm -ga~ el sin- deya
Huseyni perdesin Hicaz'e
Der Dada ~lu'm da t Ukirnin nesi?
A~z Jndan ';l klyor ba Qla ma sesi
Egjl mi ~
pmardan doldur ur tes t
Variyor iljine bal karma karl'
Bunlar gibl mAnilerde. hark lClrkule rimizde bu ozellikte
saYISIZ i iir bu lmak mOmkOndut. $air san ile sOyls,i,. soyleyemedigini saztna soylet!' . Sevgisini, hOZnunO. neiesini
musikiy i erect yapa rak dile gel iri, . MOsi kiy i hi<; kuskusuz
en samimi bit iekilde savunan ~ i r de Dartli clmcstur.
Musiki sanatma gereksiz va mennken sateemalen katillarksn, hem toplum.m yobaz va cahil kesimine gereken
cevabr vatmi" hem de din ve ahlflk adma gOnah iileyenlarin klmler otdugunu pek guzel sergil emiJitir:
~ek mi~
~ Ik Dertli kendi ceter eemu
Kara top raklara surer yuzun u
Kimse ~e kmez gayn onun naz tm
Bozuklu r pe rdeler, telle r pe rj~an
Tra/Tl>ete ves ~al maya Dertli si nemiz
Irad-r lelek la bl-u Kas-u geng'e niyaz lm rz
Ta n m ml ~ halk ~airl e rimizde" olan A~ lk Ome r de, ~u
hayti musiki bilgisinin bulunduQunu gOsl eriyor. H ~
~up h e s iz 0 zama nlar klasik ve halk musiki miz, bugun 01duQu gib i, bir birinden uzeklastmlrmyc rdu:
~iirinde
Felli sazdrr bunun ad r
Ne Ayet bilir , ne kad,
Her seherde b OtbOIOm dilde agazm dinle sen,
Bunu eaten antar kendi
Beeteree herb ir mekam Ozre tekenam el meQe,
$eytan bunun neresinde?
Ipt ida Eve 0 Arak ite Hica z'tn dinle sen .
Vened ik'en gelir tef
Ard l~ aQacmdan kolu
Islah an ile
Hoe terer mumle heme n naz 0 niyaz m dinle sen .
Sakiya Rast u acem Rumi'd en ey ler iftitah.
K u~ ek
olan HOseyni'le segah,
Be AIlah'm sersem ku lu
BOselik'den ~ok Neve'lar ede seml- i Carigah,
~ytan bunun neresinde?
Hem dahi a~k ' l hetadan kend i razm dinle sen.
Abde st alsan aldlO deme z
Mani· i Nikriz'le Uzza l'dan
~ok
Ruhi v ~den
al gan eyleyub.
Namaz kltsan klld ln demez
Dahi Mahar' u
Kadl gibi haram yeme z
NaQme-i Nevnjz u $ehnaz a ~ lran eyleyilb.
$eytan bunun neresinde?
Her makam-u
~ inde mi. d lJimda ml ?
Evve la oniki makamat , veri Agaz ile.
Hem dahl ola Haseyn i naQme Carg ah ile,
Burg usunun baJilnda tnl ?
GoQsunu n
nakl~lnda
ml ?
$eytan bu nun neresinde.
~ ube den
y uru han eyleyOb,
larN d lrazm dinle sen.
Yirrrid6rt ter kib ile, k lrksekiz usul ile,
Ehl· i a~ ltJ n ey Orne r destinde sazm dinle sen. _
15
SANAT HABERLERI
T1YATRO
Tr.bzon Devlet Tlyetro. u. Car lo Goktoni' nin -lki
El endinln U, ag,- adll yapltlyla 7 Ekim gURU perdelerini
izleyicilerine ~I . lav~reli y6ne tme n Daniel Hollige r'in
y6nett iQj oyurlda . Ona' Co,.r. L Burak Karaman, Gulgun At.y, Canberk ~ueu . Olcay Kavuzlu , Sevin~ VII·
d lz, Mete $ahinoglu. Halil AVaR. Elit GO, e l rcH aktl.
MAvi NOTA Muzik Derglsl
"NIMET KORAY"
I~C~E_ME - ARA~TIRMA MuziK
ODULU YARI~MA KO~ULLARI
1. Seym ~ma Kurdakurun v& Miizik AnsildopediYa.,H'Ilan'nJn katlulanyta - Hime ' Koray Miizik OdLitijadl)'la bir yanpna ciJzeol9nmiili r. 0dJI organizasyonunu
MAVI NOT A MUZIk Det9:si ~kMf tireoek tir.
"
2. Arafbrma / Inceleme dahnda w zeolenen
konuSU::tJ::3r
GO MOl r ORKlYE'SiNDEKI
SER GI
yan~n
MOZIK TORLERlNIN
ULUSAL VE EVRENSEL Olt;OTLER ACiSINDAN DU-
S a ld lr n Ozmen. 7 Ekim gURU Trabzon Devlet Tiyatrceu fuayesinde bit yaQllboya resim sergisi ecn.
7 Ekim gCmu Trabzon Devlet Guzel Sanatlar Galerlsi'ode Fatih Egitim Fakutle$i Reslm-I, b6!ulT"ii ~ renciJerinin ljah,maJanndan oIuJan Reaim • G,atik - Baskl
sergisinin aljlh,. yaplkk
26 Ekim gunu Devlel Guzel Sanatla, Galeriai'nde ressam Mustaf. Be,gen'tn kiJisel resim sergisi ~ l ld l .
Aynl gun Akbank Sanat Galeri.rnde ressam Huseyin
sevren'm reslm sergisi aljlkh.
oIA GOSTERISI
·'
9 Ekim gunu Feto Fo, m etkinliklen lje~evesinde FU ll
Dis goste, isl Mahmut Go loglu Kultur Merkezi'nde izlendi.
23 Ekim gunu Mahmut Gologlu kultu, Merkezj'nde
Seyhan Ul u,larara81 Fotoj},af yan,mas,'nm dialan izlendi. Bu g6stariyi de Foto Perm sundu.
Sa,a~ '1fl
SAYGI GONLERI
Teebzcn Oazetec lle , Cem lyeti'nin d O z e nled i~ i 'Trebzon'u n Yetl,ti,dig i Dege,ler. Saygl Gunler i - cercevesinde 7 Ekim gunu Mahmut Gologlu, 21 Ekim'de SabahaUin Eyuboglu kj~ilikl e ri , hizmetleri va yapltlanyla anl ldllar. 28 ekim glInu dil ve yalln Ogrelmeni Sabahat 0 1ker'e saygl geeesi yapl ldl .
•
MAVINOTA
Ayhk
Miizlk ve Sana! Derglsl
,
Abone Ko~ u na n
Yurtdl,r Abone
Yaz l~ ma Adresi
Eden
Telefax
: Yll hk: 100 .000 TL
: SO DIol
: P. K.. 205 - 61004 - TRABZON
: 10.000 TL (K DV dahil)
: (462 ) 224 26 30
Istanbul Temsilcisi : Osman Razl AKSU
Te l.: (212) 288 16 80
Izmi, Temsk isi
: Ltelih GOLER
o lza l: EFOR Masa OSlO VaYlnclhk" O,gaNzasyon
Tel: (462) 326 4.26 r ...: (46 2) 322 29 i6 . mABZON
RUMU.
3 . 0!1A Tutan :
a) 8.000 .000 lira.
b) Van~ kazanan yaptl Miizik Anddope(hi V.
ymla'i taraftndan yaymanaeak ". yazaooa 5.000.000 I radan az olmamak kOf'Juyla W fOdenecektir.
4. Vanpnaya gOndenlecek ara,brma I ~ ~ tmalan , bir bOIOJnOyIe ya da tumCIyIe daha 6nce yaytn&an'TII,
olmayaeakbr.
5 . VanF'8. amal6r ve prolesyonel oolOn yazartata ~ k-
nr.
6. Van¥Mya katllacak yaplt, en ez 40, en ;ok 80 dakblo s.a.ytasl olaeak, kJmiz Iotokopiyle ~tJl arak 5 surel halindegOnderilecekbr.
7. Vanynayakaillanla" kls.a. oz~ pn i, ad ve adresini,
teletoo nurnaraslnl bi, IoloOrana birlikt• . yaplMa akleyecek-
Ieidi,.
8 . VapllIa"
APS,
y. do taahhOOO olarak
adrase gOnderileceldir:
Mutil Semih Baylan MAVI NOTA MUzik D-rgi si, P.K.205,
6 1004 · Trabzon.
9. Van,manm · Se~e~", Kurulu·, a~l)ldaki ad ardan
olufmaktadlr:
Ertugrul BAYRAKTAR, Ko,al C;::ALGAN, Neeati GfDIKLI, Suna KAN, Ersln ONAY, Teoman ONALO!, Leyla
PAMfR, MU8mmer SUN, Ali UC;::AN,,llhan U SM ANBA~ , F.
ruk YENER.
10 . Son kenlrne Ianhi 15 Mart 1994 'dO,.
11. Yan""aflln sonueu 28 Nih n 1994 gOnO alflklanaeak, OdullOreni 16 Mayls 199 4 gOno yapllaeakllr.
a ~tdaki
ka"""
Sahibi
Genel YayIn Yonetmeni
Yazl l~le ri Yonelme ni
Kapak -llj Duzenleme
Dizgi
Sanat Dan l~manlatl
: Sevilay BA YUN
: M, Semih BAYLAN
: Huly. OZM~N
: M. Re,at SUMERKAN
: Ismail FANDA KLI
: Ahmel6zER
Gundogdu SANIMER
Suat KURTULOU
Abone ederinin, Mum Semih BAYLAN adiRa 731986
nolu postaljekl heaablfla yatmldlktan sonra, dergi
adresine bilgi verilme .1 rica o lun ur.
G6rlderilen urunle,in daktilo ile yazl imasl , ica olunu,.
Orunle, yaylmlansln, yaylmianmaslfl geri verilmez.
Ba lm Yeri: ER H A N O FSET MATBA ACILIK
Uzun SIc.. 84/ A Tel.: (. 62) 322 24 23 - 32235 06 / mABZON