Ekran Kartı Kavramı - Emyo - Bülent Ecevit Üniversitesi

Ekran Kartı Kavramı - Emyo - Bülent Ecevit Üniversitesi

6. HAFTA
EBG103
DONANIM KURULUMU
Öğr. Gör. S. M. Fatih APAYDIN
[email protected]
EMYO
Bülent Ecevit Üniversitesi
Kdz. Ereğli Meslek Yüksekokulu
Temel Kavramlar
• Ekran Kartları ve Grafikler
EMYO
Bülent Ecevit Üniversitesi
Kdz. Ereğli Meslek Yüksekokulu
2
Ekran Kartları ve Grafikler
Display Adapters & Graphics




Bilgisayar Grafiği Kavramı
Grafik terimi PC'nin birçok parçası arasındaki karmaşık bir
etkileşimi içerisinde barındırır
Monitör veya ekran, işletim sisteminiz veya programlarınızda
ne tür ilerlemeler olduğunu size gösterir
Ekranlar PC için birincil çıktı aygıtıdır
Ekran kartı (veya bağdaştırıcısı) ise CPU ve monitör arasındaki
iletişimi yönetir
Genel Bakış
 Bu bölümde grafik kavramı ve ekran kartlarını ele alacağız;
 Grafik kavramının teknik detayları
 Görüntü modları ve standartları
 Ekran kartları ile ilgili temel özellikleri ve türleri
 GPU, 3D grafikler ve DirectX arasındaki ilişki
 Ekran kartı bağlayıcı türleri
 Ekran kartları ile ilgili montaj ve kurulum işlemleri
 Sorun giderme ipuçları
 Monitörler ise bir sonraki eğitimin konusudur
Piksel Kavramı
 Tüm sayısal görüntülerin en küçük parçası olan üçlü nokta
grubuna piksel denir
 Dijital görüntüler, yatay ve dikey biçimde yan yana sıralanmış
piksellerden oluşur
 Ekranda seçtiğiniz 1024x768 gibi bir çözünürlük değeri kaç
adet yatay ve dikey pikselin gösterileceğini belirler
Piksel ve Renk Bileşenleri
 RGB ve CMYK kavramları piksel renk yeteneklerini ifade eder
 Bilgisayarda renkler RGB, yani kırmızı - yeşil - mavi renkler ile
gösterilir; bu renklerin karıştırılması ile diğer renkler elde edilir
 Her piksel için kullanılan bit sayısı gösterilebilecek maksimum
renk sayısını belirler
RGB Renk Katmanları
 RGB bir görüntüde, 3 farklı rengin farklı tonlarını taşıyan 3 ayrı
katman olduğunu ve bunların üst üste gelmesi ile görüntünün
elde edildiğini düşünebilirsiniz
Renk Derinliği
 Her bir pikselin bit derinliği, o noktanın kaç farklı rengi ifade
edebileceğini gösterir
 4 bit (24 = 16) farklı renk tonunu taşıyabilir
 8 bit 256, 16 bit 65.536, 24 bit ise 16.777.216 rengi ifade eder
 Yaygın olarak 24 bit “true color”, yani gerçek renk olarak tanımlanır
 32 bit renklendirme de 16 milyon rengi ifade eder; farklı olarak ilave
8 bit ile donukluk saydamlık gibi değerleri saklar
24 bit
4 bit
Çözünürlük Standartları
 Ekran çözünürlüğünü ifade eden yatay ve dikey piksel sayıları
ile ilgili çeşitli standartlar vardır
 Bu çözünürlük değerleri monitör büyüklüğü ve ekran kartının
özelliklerine göre değişmektedir
 Temel olarak
kullanılan 5 tip
orantı vardır
 3:2
 4:3
 5:4
 16:9
 16: 10




Ekran Çözünürlük Modları
Ekran çözünürlüklerinin atası IBM’in VGA, yani görüntü grafik
dizisi (video graphics array) standardıdır
Bu standart 640x480 piksel çözünürlükte 16 renk sunmaktadır
Görüntü teknolojilerindeki ilerlemeler VGA üzerine çok sayıda
görüntü standardının oluşmasını zorunlu kılmıştır
Farklı görüntü modlarının kullanımında 3 temel etken vardır
 Monitörün fiziksel boyutu ve
desteklediği maksimum piksel sayısı
 Ekran kartının üretebildiği
maksimum piksel boyutu
 Ekran kartı ile monitör arasında
kullanılan bağlayıcı ve kablolar
Ekran Çözünürlük Standartları
Görüntü Modu
Çözünürlük
En Boy
Tipik Aygıt
QVGA
320 x 240
4:3
VGA
640 x 480
4:3
WVGA
800 x 480
5:3
Araç navigasyon sistemleri ve taşınabilir PC'ler
SVGA
800 x 600
4:3
Küçük monitörler
XGA
1024 x 768
4:3
Monitörler ve taşınabilir projektörler
WXGA
1280 x 800
16:10
Küçük geniş ekran laptoplar
HDTV 720p
1280 x 720
16:9
HDTV olarak adlandırılabilen en düşük çözünürlük
SXGA
1280 x 1024
5:4
Çoğu masaüstü LCD monitör için doğal çözünürlük
WSXGA
1440 x 900
16:10
SXGA+
1400 x 1050
4:3
WSXGA+
1680 x 1050
16:10
UXGA
1600 x 1200
4:3
Büyük CRT monitörler
HDTX 1080p
1920 x 1080
16:9
Tam HDTV çözünürlük
WUXGA
1920 x 1200
16:10
Büyük 24” geniş ekran monitörler
WQUXGA
2560 x 1600
16:10
Büyük 30” geniş ekran monitörler
PDA'lar ve küçük video oynatıcılar
Geniş ekran laptoplar
Laptop monitörleri ve yüksek teknoloji projektörler
Büyük laptoplar ve 20” geniş ekran monitörler




Windows’ta Çözünürlük ve Renk Derinliği
Windows’da ekran kartı ve monitörünüzün desteklediği ekran
çözünürlüğü ve renk kalitesi ayarlarını seçebilirsiniz
Genelde seçilebilir bir çok
mod olmasına rağmen çoğu
monitörün kendine has ideal
bir çözünürlüğü vardır
Renk kalitesi açısından da
her zaman olası en iyi renk
kalitesini kullanmalısınız
Bu ekrana masaüstünde sağ tuş
menüsünden görüntü özellikleri
veya kişiselleştirme menüsünden
ulaşabilirsiniz




Ekran Kartı Kavramı
Ekran kartı, CPU'dan gelen bilgiyi işleyip onu monitöre
gönderen fiziksel donanımı ifade eder
Çoğu masaüstü sistemde özel bir genişleme yuvasına takılan
bir genişleme kartı şeklindedir
Taşınabilir cihazlarda ve bazı masaüstü sistemlerde ise anakart
üzerine entegre edilmiş şekildedir
Çok farklı isimlerle anılsa da hepsi aynı kavramı ifade eder
 Grafik, görüntü veya video…
 Kart, bağdaştırıcı, adaptör
veya birimi…





Ekran Kartlarının Bileşenleri
Ekran kartları 4 temel parçadan oluşur; görüntü RAM'i,
görüntü işlemci devresi, bağlayıcılar ve soğutucular
Görüntü RAM'i video görüntüsünü depolar
GPU, yani görüntü işleme devresi görüntü RAM'inden bilgiyi
alır ve onu bağlayıcılar aracılığı ile monitöre gönderir
Modern ekran
kartlarında bulunan
GPU ve bellekler,
ana sistem işlemcileri
ve belleklerinden
çok daha güçlüdür
GPU’lar özel soğutma
birimlerine ihtiyaç duyar
Ekran Kartı Yapısı
SLI / CrossFire
Köprüsü Arayüzü
GPU Soğutucusu ve Altında GPU
HDMI Bağlayıcı
Eski nesil kartlarda S Video
veya Composite Bağlayıcı
VGA Bağlayıcı
DVI Bağlayıcı
PCI Express Arayüz
Video Belleği
Anakart Bağlantı Arayüzleri
 Ekran kartları 3 farklı bağlantı arayüzü kullanır
 PCI
 AGP (Özelleşmiş PCI)
 PCI Express
 PCI veri yolları bir çok aygıt için yeterli hız imkanı sunuyor olsa
bile, güncel ekran kartları için yeterli değildir
 AGP, ekran kartları için özelleşmiş bir PCI türevidir
 PCI Express ise PCI’ın yerini alan yeni nesil genişleme yoludur
AGP: Accelerated Graphics Port
 PCI hızlarının ekran kartları için yetersiz kalması karşısında Intel
tarafından geliştirilmiştir ve PCI yuvasına benzer bir yapıdadır
 66 MHz, 32 bitlik PCI 2.1 teknik özelliğinden üretilmiştir
 Tek ve özel bir yuva olup, sadece görüntü için tasarlanmıştır
 Tek avantajı PCI’dan daha hızlı olması değildir
 Kuzey köprüsüne bağlı
olan kendi özel veri
yolunu kullanır
 Pipelining ve
sidebanding desteği
sunar
 Sistem belleğinden
bellek adresi çalabilir







AGP Hızları ve Türevleri
AGP1.0, AGP2.0 ve AGP3.0 olmak üzere 3 sürümü vardır
Ancak daha çok 1x, 2x, 4x ve 8x şeklinde darbe çarpanları ile
tanımlanırlar
AGP 1x hızı 66 MHz’dir ve 254 MB/s aktarım hızına sahiptir
2x, 4x ve 8x modlarında aktarım hız 2, 4 ve 8 kat olmaktadır
Birçok AGP kart, eski AGP anakartlar üzerine takılabilir
Ancak bazı eski kartlar
daha yeni AGP slotlara
takılamayabilir
Eski kartlar yeni kartlardan
farklı fiziksel bağlantılar
gerektirir






PCI Express
PCI Express, PCI slotlarına alternatif olarak çıkmıştır
PCI Express geliştirilme sürecinde AGP’nin iyi yanlarını da
dikkate alarak geliştirilmiştir
AGP’nin özelleşmiş bir yuva olmasına karşın teknik olarak PCI
Express’in ekran kartları için özel geliştirilmiş bir formatı yoktur
Sadece ekran kartları PCI Express x16 ve x32 modunu kullanır
PCI Express’in seri iletişim
metodunu kullanarak mükemmel
bir hıza sahip olması, doğal olarak
AGP’nin yerini almasını sağlar
PCI Express AGP’nin ekstra
özelliklerinin çoğunu standart
olarak sunar
PCI Express Hızları ve Türevleri
 PCI x1 modu 2.5 GHz’dir ve 500 MB/s aktarım hızına sahiptir
 x2, x4, x8, x16 ve x32 modlarında aktarım hızı belirtilen çarpan
hızı kadar artmaktadır
 PCI Express genel bir port olmasına rağmen, x16 ve x32
slotlarını kullanan başka bir aygıt yoktur
 Ekran kartları dışında bu seviyede hıza ihtiyaç duyan donanım yoktur
 Bu yüzden x16 ve x32 yuvalar
direkt kuzey köprüsüne
bağlıdır ve sadece ekran
kartları tarafından kullanılır






GPU: Grafik İşlemci
Piyasada 2 tane büyük GPU üreticisi vardır; ATI ve NVIDIA
NVIDIA ve ATI GPU’ları yapar ve ekran kartı üreticilerine satar
Bir ekran kartı alınırken karar verilmesi gereken en önemli ve
tek şey grafik işlemci seçimidir
Düşük grafik işlemciler standart
işlevler için yeterlidir
Yüksek grafik işlemciler ise 3
boyutlu oyunlar ve bazı özel
tasarım yazılımları için özel
olarak geliştirilirler
GPU performans farkları gerçek
anlamda 3D oyunlarda anlaşılır
Ekran Kartı Belleği
 Ekran belleği, ekranda gerçekleşen her bir değişikliğe tepki
vermek için neredeyse sürekli güncellenir
 Ekran belleklerinin performansını etkileyen 3 kriter vardır
 Ekran belleği ile GPU arasındaki veri yolunun genişliği
 RAM türü ve hızı
 Toplam RAM seviyesi
 Ekran kartının, üzerindeki RAM‘e
ulaşması, PCI Express veri yolunda bile
sistem belleğine ulaşmasından daha
çabuk olur
 Birçok render (grafik oluşturma) ve işleme
işlemi, CPU yerine kart üzerindeki GPU tarafından yapılır
GDDR Bellekler
 Ekran kartı bellekleri her zaman sistem belleklerinden daha
ileri teknolojiye sahip olmuşlardır
 PC’lerde DDR2 kullanımda iken ekran kartları GDDR3 kullanıyorlardı
 Bugün yeni nesil ekran kartları GDDR4 ve GDDR5 kullanıyorlar
 GDDR, Graphics DDR bellekleri ifade eder
 GPU ve ekran belleği arasındaki veri yolu 32, 64, 128 veya 256
bit genişliğe sahip olabilmektedir





3D Grafikleri Anlamak
Bilgisayar dünyasındaki gelişmelerin öncülüğü genellikle
oyunlar ve 3D uygulamaları yapmıştır
3D uygulamaları 1990 öncesinde özelleşmiş Unix sistemler
üzerinde idi; pahalı ve kullanımı zor sistemlerdi
PC açısından ilk devrim Wolfenstein oyunu olmuştur
Bu oyun sağlam RAM ve
CPU gücü desteği ile
ekranda 3 boyutlu bir
dünya oluşturuyordu
3D objeler sabit
görüntü nesnelerinden
oluşturuluyordu
(sprite)




3D Nesneler
İkinci nesil 3D, "sprite"ların yerine gerçek 3D objeleri getirdi
Bunlar çok daha kompleks yapıdadır ve milyonlarca noktanın
birleşiminden oluşmuştur
Bu yapıya “vertices” veya vektör denir ve X,Y,Z olarak
tanımlanmış pozisyona sahiptir
Bu vektörel noktaların hareketlerinin hesaplanması yoğun CPU
ve RAM gücü gerektirir
Rendering
 Render işlemi, vektörel noktaların yoğun hesaplamalar ile
nesnelere çevrilmesidir
 Bu sadece noktaların birleştirilmesini değil, dolgu, gölge ve
renk gibi özelliklerin ayarlanmasını da kapsar
 Vektörel noktalar çizgilerle birbirine bağlanırlar ve kenarlar oluşur
 Kenarların içleri üçgenlerle doldurulur ve poligonlar elde edilir
 Sonraki adımda poligonlar desenlerle kaplanır (texturing)
GPU İle Konuşmak
 Ekran kartları çok güçlü işleme birimi ve bellekler bulundurur
 Yazılımların CPU ile konuşmasını işletim sisteminin sağladığı
gibi, GPU ile olan etkileşimi yöneten arabirimler vardır
 API (application programming interfaces) adı verilen bu yazılım
katmanları, 3D uygulamalarının doğru ve hızlı şekilde GPU ile
iletişimde olabilmeleri için geliştirilmiştir
 OpenGL
 DirectX
Ekran Kartları ve DirectX
 Eskiden uygulamalar işlemler için donanıma direkt erişirlerdi
 Yeterince iyi olmayan yazılımlar sistem çökmelerine sebep oluyordu
 Bunu engellemek için Microsoft DirectX API’sini çıkarttı
 Amacı özellikle grafik uygulamalarında donanıma olan
erişimleri doğru şekilde yönetmek ve kolaylaştırmaktır
 Grafiklerin dışında ses, ağ bağlantıları
ve giriş aygıtları gibi çok geniş bir
donanım yelpazesini destekler
 DirectX sadece Windows içindir
 Unix ortamlar için DirectX alternatifi
OpenGL’dir ve hem Windows hem de
Mac sürümleri bulunmaktadır
DirectX Tanılama Aracı
 Bugün neredeye tüm oyunlar DirectX'e ihtiyaç duyar ve tüm
ekran kartlarının DirectX'i destekleyen sürücüleri vardır
 DirectX her sistemdeki yüklü ve çalışır durumda olmalıdır
 Bunu doğrulamak
için DirectX tanı
aracı bulunur
 Çalıştır : dxdiag
 Bu ekrandan bir
çok özelliği test
edebilirsiniz
Çoklu Bağlantı Arayüzü
 Ekran kartlarının anakart bağlantı arayüzü dışında, birbirlerine
bağlanabilmelerini sağlayan ikinci bir bağlantı arayüzü vardır
 Bu sayede bir sistemde çift ekran kartının gücünün kullanılması
ve bunların tek bir ekran kartı gibi çalışması sağlanmaktadır
 ATI ve NVIDIA bu teknolojilerini farklı isimlendirmiştir
 NVIDIA: SLI (Scalable Link Interface)
 ATI: CrossFire
 İki veya daha fazla ekran
kartı bir köprüleme kartı
ile birbirine bağlanır
 Asıl amaç GPU gücünü
artırmaktır
Görüntü Çıkışları & Monitör Bağlayıcıları
 Ekran kartlarında 6 farklı görüntü çıkış vardır
 VGA, DVI, HDMI, Component, S Video ve Composite
 Bunlar, bağlayıcı türü değişikliğinden fazlasını ifade ederler
 Görüntü özellikleri bağlayıcı türüne göre ciddi farklar gösterir
 Harici dönüştürücülerle bir türü başka bir bağlayıcıya çevirmek,
görüntü özelliklerini olumlu yönde değiştirmez
 VGA bir çıkışı DVI’a dönüştürmek, DVI kalitesine ulaşmayı sağlamaz
 Ekran kartları dijital
olmayan çıkışlara
görüntü vermek için
özel dönüştürücü
birimler kullanır




VGA Bağlayıcı
VGA en eski analog görüntü standardıdır
En fazla 1280x1024 çözünürlüğe izin verir
15 pin D-Sub tipi bağlayıcı kullanır
Bu bağlantıda dijital sinyaller bir devre
yardımı ile analoga çevrilir




ADC - DAC Kavramı
Bilgisayarlar analog sinyaller üzerinde direkt işlem yapamazlar
Analog sinyaller üzerinde işlem yapmak gerektiğinde öncelikle
bu sinyallerin dijital karşılıkları elde edilmelidir
Aynı şekilde bilgisayar tarafından üretilen dijital sinyallerin
analog cihazlarda kullanılması için tersi yönde çevrilmesi gerekir
Bu işlem için kullanılan 2 tip dönüştürücü vardır
 ADC: Analog Digital Converter
 DAC: Digital Analog Converter
 Ekran kartları analog
bağlantı türleri için
RAMDAC olarak bilinen
dönüştürücü kullanırlar
Analog Dijital Dönüşüm İşlemleri
 Bir analog sinyalin dijital karşılığının alınmasında iki önemli
kriter vardır; örnekleme ve her örnek için kaç bit kullanılacağı
 Örnekleme ne kadar
sık olursa kayıp o
kadar az, dosya
boyutu da o kadar
büyük olur
 Dijital sinyal
üretilirken alınan
örnek noktaları
geri birleştirilerek
dijitalden analog
sinyal üretilir






DVI: Digital Visual Interface
DVI hem analog hem de dijital video sinyallerini iletebilir
DVI girişi olan bir monitör ile kullanılması
durumunda ekran kartının verileri analog
olarak dönüştürmesi gerekmez
Analog dönüştürme işlemi olmadığından
daha net bir görüntü elde edilir
2560x1600 çözünürlüğe kadar destekler
Pin sayısı ve dizilimine göre 5 türü vardır
Pin sayıları desteklenen maksimum
çözünürlük ve yenileme oranlarını etkiler






HDMI: High Definitions Multimedia Interface
Dijital ses ve video aktarımı için geliştirilen en güncel arayüzdür
Herhangi bir ses veya görüntü kaynağından gelen çoklu veriyi
tek kablo üzerinden aktarır
PC monitörlerin yanı sıra yeni nesil TV türlerinin çoğunda HDMI
desteği yer almaktadır
3200x2048 çözünürlüğe kadar destekler
HDMI’dan DVI dönüşücülerle
görüntü alınabilir, ancak ses için
orijinal HDMI kablo gerekir
Ekran kartından HDMI bağlantısı
ile görüntü ve ses aktarımı için
özel sürücüler yüklenmesi gerekebilir
Component, S Video ve Composite Bağlayıcılar
 Bu bağlayıcı türleri HDMI bağlantısının yaygınlaşması ile birlikte
tarihe karışmaktadır
 VGA bağlantısında olduğu gibi analog sinyal gerektirdiklerinden
RAMDAC tarafından dönüştürülen sinyali iletirler
 Component 1080i HD kalitesinde görüntü verebilir
 Kalite sıralaması; Component > S Video > Composite şeklindedir
Fiziksel Kurulum
 Ekran kartının fiziksel kurulumu sırasında, iki önemli nokta vardır
 Uzun PCB’ye sahip ekran kartları
 Yakın PCI kartları ve büyük ekran kartı soğutucuları
 Bazı gelişmiş ekran kartları fiziksel olarak kasanıza uymaz
 Yeni nesil ekran kartları ciddi şekilde ısındığından çok yakınında
bir PCI kart bulunması ideal değildir
 Kurulum sonrasında kasa içinde
hava dolaşımı için yeterli alan
kalıyor olmasına dikkat edilmelidir
 Kurulum işlemleri genel PCI
genişleme kartı montajı
prosedürüne göre yapılmalıdır




Ekran Kartı Sürücüleri
Ekran kartları üzerlerindeki BIOS sayesinde sürücü yüklemesi
yapılmadan, sadece görüntü vermesi için kullanılabilirler
İşletim sistemi altında ekran kartının tüm özelliklerinden
faydalanılması için ise uygun sürücülerin yüklenmesi gerekir
Windows’un yerleşik sürücüleri
sağlıklı olsalar da, özellikle 3D
fonksiyonlarının tam kullanımı için
en yeni sürücüleri edinin
Ekran kartı sürücüleri sürekli olarak
güncellenmektedir; en az ayda bir
sürücü güncellemesi yapmalısınız
Görsel Öğelerin Ayarlanması
 Görüntü özellikleri uygulamasındaki üç sekme ekranın
görselliğini ayarlayan işlevleri barındırır
 Temalar, Masaüstü ve Görünüm
 Buradan ekranların renk ve diğer
görsel özellikleri kullanıcının kişisel
zevkine göre ayarlanabilir
 Temalar hazır görsel kalıplar sunar
 Masaüstü kısmından arka plan
resmi ve simgeler ayarlanabilir
 Görünüm sekmesi ise her türlü
görsel öğeyi ileri düzeyde
ayarlama imkanı sunar




Ekran Koruyucu ve Güç Seçenekleri
Ekran koruyucu ekranda uzun süre durağan bir görüntünün
kalmasını engelleyerek monitörün zarar görmesini önler
Buradan ulaşacağınız diğer
önemli bir işlev de güç
yönetimi seçenekleridir
Güç yönetimi asli olarak
ekran kartları konusunun
kapsamında değildir
Monitörlerin ne kadar
süre sonra kapatılacağı bu
sekme üzerinden
ayarlanmaktadır





Standart Ekran Ayarları
Görüntü özellikleri uygulamasındaki en önemli araç budur
Ekran çözünürlüğü ve renk derinliği buradan ayarlanabilir
Windows sadece ekran kartı ve monitörlerin kabul ettiği
çözünürlük ve renk derinliği kombinasyonlarını listeler
Hangi çözünürlüğün kullanılacağı
kullanıcı seçimi olsa da, her ekranın
daha keskin görüntü vereceği ideal
çözünürlüğü vardır
Bu kısımdan birden fazla monitör
kullanımı da yapılandırılabilir





Çoklu Monitör Yapılandırılması
Tek bir kart üzerinden çift çıkış veya iki ayrı ekran kartı olması
durumu aynı şekilde yapılandırılabilir
Varsayılan olarak, ikinci monitör etkinleştirilmemiştir
Ayarlar sekmesi sadece görüntüyü basit şekilde diğer ekrana
uzatır; yani masaüstünü 2 ekrana yayar
Gelişmiş ayarlar sekmesinden
veya sürücünün özel
yapılandırma yazılımından
uzatma yerine klonlama
şeklinde de yapılandırılabilir
Uzatma durumunda her bir
ekran için farklı çözünürlük
düzeyleri ayarlanabilir




Gelişmiş Görüntü Ayarları
Monitör sekmesinden ekran yenileme sıklığı değiştirilebilir ve
bu CRT ekranlar için çok önemli bir ayardır
Göz sağlığı için 75 Hz ve üzeri bir değeri tercih edin
Renk yönetimi sekmesi,
özellikle baskı ürünleri
hazırlayan kişilerin ekranda
gerçek baskı renklerini
görebilmeleri için ileri düzey
ayarlamalar gerektirir
Ayrıca bu ekranda çoğunlukla
ekran kartı sürücüsüne ait
özel bir sekme de yer alır




Özel Ayarlama Yazılımları
ATI, NVIDIA ve hatta Intel’in güncel tüm ekran kartı sürücüleri,
bir yönetim yazılımı ile birlikte gelirler
Bu yazılıma gelişmiş ayarlar sekmesinden ulaşılabilir
Bu yazılımlar parlaklık,
kontrast, ekran konumu,
pozisyonu, ileri düzey
renk seçenekleri gibi
bir çok ayarı yapmanıza
olanak tanır
Yetenekleri yazılım
sürümü, üretici ve
donanımınıza göre
farklılıklar gösterebilir
Sürücülerle Çalışmak
 Ekran kartı sürücüleri genellikle kurulum yazılımı ile birlikte
yüklenir ve bu yazılım bir çok işlemi otomatik olarak yapar
 Ancak bazı sorunlu veya özel
durumlarda elle sürücüyü
kurmanız gerekirse, mutlaka
eski sürücü versiyonlarının
kaldırılması gerekir
 Bunun dışında sürücü özellikleri
kısmında yapmanız gereken bir
müdahale bulunmamaktadır
Ekran Kartında Problem Gidermek
 Ekran kartı problem belirtileri, her zaman için iki donanımdaki
arızaya işaret ediyor olabilir; ekran kartı ve monitör
 Bu eğitimde monitörümüzün kesin olarak sağlam olduğunu
varsayıyoruz; monitör sorunları bir sonraki eğitimin konusudur
 Ekran kartında karşılaşılan yaygın donanım sorunları 2 tiptir
 GPU soğutucu fanının bozulması veya yeteri derecede soğutmaması
 Ekran belleğinin bozulması
 Ancak çoğu sorunun temeli yazılım
ve sürücü problemleridir
Hata Belirtileri
 Ekranda hiç görüntü olmaması
 Görüntü kablosu takılmamış veya problemli
 Birden fazla görüntü birimi var ise aktif olmayan bir çıkışa bağlanmış
 Ekran kartı arızalı
 Ekranda titremeler, hareket eden çizgiler, vb. şeyler olması
 Görüntü tazeleme oranı desteklenen miktarda değil
 Kablo kısmi olarak arızalı
 Ekrandaki görüntünün kalitesiz
ve gözü rahatsız ediyor olması
 Doğru aygıt sürücüleri yüklenmemiş
 Donanımla uyumlu olmayan
ayarlar seçilmiş




Yazılımsal Problemlerin Giderilmesi
Görüntünün ekrana tam olarak yerleşmemesi söz konusu ise
monitör veya yazılım aracılığı ile uygun ayarlara ulaşabilirsiniz
Eğer 640x480 ve 16 renk VGA bir ekran ile karşılaşıyorsanız
ekran kartı sürücülerini kontrol edin ve yeniden kurun
Eğer monitörünüz uyumsuz
sinyal veya yenileme oranı gibi
bir uyarı veriyorsa bilgisayarı
güvenli veya VGA modda açın
Mümkünse sürücüleri kaldırın
ve yeniden başlatarak kurulumu
baştan yapın
Ekran Kartı Bağlayıcıları Özet
Tür
Bağlayıcı
VGA
Video Graphics Array
15 Pin D Sub
DVI
Digital Visual Interface
DVI-D (Digital), DVI-A (Analog), DVI-I (Digital + Analog),
M1-DA (Digital + Analog + USB), DVI-DL (Double)
HDMI
High Definition Multimedia Interface
Type A (HD), Type B (Çift Video Bant Genişliği + HD),
Type C ve D (Taşınabilir Aygıtlar)
S-Video
Separate Video
4 veya 7 Pin Mini DIN
RGB
Component Video
RCA ile sonlandırılan kırmızı, yeşil ve mavi renk kabloları
Yeni Eklendi
TV ve Video Yakalama Kartları
 TV kartı bilgisayarda TV sinyallerini kullanabilmenizi sağlarken,
video yakalama (capture) kartları ise herhangi bir dış görüntü
kaynağındaki sinyalleri bilgisayarda kullanmanızı sağlar
 Bu iki kart işlevi de ekran kartlarına entegre durumda olabilir
 TV kartı takılı olan bir bilgisayar normal bir televizyondaki
özelliklerin hemen hemen tümüne sahip olurken, eğer kartınız
DVB-S uyumlu ise bilgisayarı uydu alıcısı olarak kullanabilirsiniz
Yeni Eklendi
Kaynakça
• Yrd. Doç. Dr. Ulaş MATİK, Uzaktan Eğitim Ders
Notları, KBÜ (2013).
• A+ Bilgisayar, Teknik Eleman Eğitim Notları,
2008.
EMYO
Bülent Ecevit Üniversitesi
Kdz. Ereğli Meslek Yüksekokulu
53
Teşekkür Ederim
Sağlıklı ve mutlu bir hafta
geçirmeniz temennisiyle, iyi
çalışmalar dilerim…
EMYO
Bülent Ecevit Üniversitesi
Kdz. Ereğli Meslek Yüksekokulu
54