TOBB#ETU, cIktisat Bölümü Macroeconomics II (IKT 234) Part III

TOBB#ETU, cIktisat Bölümü Macroeconomics II (IKT 234) Part III

TOBB-ETU, I·ktisat Bölümü
Macroeconomics II (IKT 234)
Part III (Open Economy, Long-Run)
HW 1-Cevaplar (Ozan Eksi)
Each question is 10 points
Mankiw, Chapter 5, Problem 1-a) Tüketicilerin ekonominin gelece¼
gine dair güvenlerinde
bir düşüş oldu¼
gunu, ve bunun sonucunda daha fazla para biriktirip, daha az harcama yapt¬klar¬n¬kabul edelim. Böyle bir ülkenin ticaret dengesi, reel döviz kuru ve nominal döviz
kurundaki olabilecek de¼
gişiklikleri küçük aç¬k ekonomi modeli kullanarak aç¬klay¬n¬z.
Answer: Azalan harcamalar ülkede mal tüketimini azaltacak ve tasarruf edilen mallar uzun
dönemde yurtd¬ş¬na sat¬lmak durumunda kal¬nacak. Net Exports (Net I·hracat) artacak.
Soruda sorulan di¼
ger de¼
gişkenlere dair ise; yurt d¬ş¬na sat¬lacak mal arz¬ndaki art¬ş mal¬n
…yat¬n¬ (reel döviz kurunu) düşürecek, ihracat artarken ithalat azalacak. Bunun yan¬nda
yurtiçi ve yurtd¬ş¬ …yatlar¬n soruda aksi verilmedi¼
gi için sabit oldu¼
gunu varsayarsak reel
kurdaki de¼
gişiklik nominal döviz kuruna da yans¬yacak.
Parasal Aç¬klama: Aç¬k ekonomide her ülke hem kendisini, hem de di¼
ger ülkeleri fonlar.
Dolay¬s¬yla tasarru‡ar ya ülke içinde ya da ülke d¬ş¬nda de¼
gerlendirilir. Soruda tasarru‡ar
artt¬g¼¬ndan bu yerli paran¬n de¼
gerini azalt¬r ve nominal döviz kuru düşer. Yerli mallar
yabanc¬mallara göre ucuzlarken ihracat artar ve ithalat azal¬r.
Not: Biz k¬sa dönem konusunu işlerken de artan tasarru‡ar¬n ülkede k¬sa dönemdeki
faizleri düşürece¼gini, düşen faizlerin ise ülkeden para ç¬k¬ş¬ anlam¬na gelece¼gini, ve yabanc¬
paraya talep artarken döviz kurunun de¼gersizleşece¼gini söylüyoruz.
1
Mankiw, Chapter 5, Problem 1-b) Baz¬tüketicilerin yerli arabalar yerine yabanc¬arabalar¬tercih etmesinin sonucunda ticaret dengesi, reel döviz kuru ve nominal döviz kurundaki
de¼
gişikliklerin neler olaca¼
g¬n¬tahmin etmek için küçük aç¬k ekonomi modelini kullan¬n¬z.
Answer: Her bir reel döviz kurunda daha fazla ithalat yap¬lacak ve net ihracat azalacakt¬r. Dolay¬s¬yla NX (net ihracat) e¼
grisi sola do¼
gru kayar. Ama ülkede tasarru‡ar sabit
oldu¼
gundan denge noktas¬sadece A’dan B’ye kayar. Yani ticaret dengesi ilk durumla ayn¬
kal¬r. Bunun sebebi ise reel döviz kurunun (yerli mallar¬n …yat¬n¬n) 1 ’den 2 ’ye düşmesi,
dolay¬s¬yla ilk başta artm¬ş olan ithalat¬n düşen döviz kuruyla beraber azal¬rken ihracat¬n
artmas¬ve d¬ş ticaret dengesinin tekrar denge durumuna gelmesi. Fiyatlar¬n sabit oldu¼
gunu
varsayd¬g¼¬m¬z için reel kurdaki düşüşle birlikte nominal döviz kuru da düşer.
Parasal Aç¬klama: Yabanc¬ mala olan talep art¬ş¬ithalat¬art¬r¬rken bu mallar¬almak için
gerekli olan yabanc¬paraya olan talebi de art¬r¬r. Hem yerli paran¬n, hem de yabanc¬paran¬n
arz¬ sabit oldu¼
gundan bu talep art¬ş¬ yerli paraya de¼
ger kaybettirir. Sonras¬nda ithalat
azal¬rken ihracat artar.
Mankiw, Chapter 5, Problem 1-c) Otomatik para çekme makinesinin piyasaya ç¬kmas¬
ve bunun para talebini azaltmas¬n¬n ticaret dengesi, reel döviz kuru ve nominal döviz kurunu
nas¬l etkileyece¼
gini tahmin etmek için küçük aç¬k ekonomi modelini kullan¬n¬z.
Cevap: Otomatik para çekme makinesinin piyasaya sürülmesinin uzun dönemde reel de¼
gişkenler üzerinde etkisi yoktur. Buna ra¼
gmen, para talebindeki düşüş …yat düzeyini ve buna ba¼
gl¬
olarak nominal döviz kurunu etkileyebilir.
M s =P = L(i; Y ); denkleminde L(i; Y ) para talebini temsil ediyor. Para arz¬sabit oldu¼
gundan, para talebindeki düşüş …yat seviyesinde art¬şa neden olur. Nominal döviz kurunun
denklemi ise şöyledir e =
(P =P ). Reel döviz kurunun uzun dönemde nominal de¼
gişkenlerden etkilenmeyip sabit kald¬g¼¬n¬ biliyoruz. Yerli para seviyesi P artarken, yabanc¬ …yat
seviyesi P ’¬n sabit oldu¼
gunu varsayarsak, nominal döviz kuru e düşer, yani de¼
ger kaybeder.
2
Mankiw, Chapter 5, Problem 3) Leverett ülkesi küçük aç¬k bir ekonomiye sahiptir.
Dünya modas¬ndaki tercihlerle ilgili ani de¼
gişiklik Leverett ülkesinin moda ürünlerine dayal¬
ihracat¬n¬kötüleştirsin.
a-) Leverett’de tasarru‡ar, yat¬r¬m, net ihracat, faiz oran¬ve döviz kuru nas¬l de¼
gişir?
Cevap: Leverett ülkesi küçük bir ekonomi olarak d¬ş dünya faiz oran¬n¬ kulland¬g¼¬ndan
uzun dönemde yat¬r¬mlar zaten hep sabittir. Tasarru‡ar da sabit oldu¼
gundan net ihracat
da sabit kal¬r. E¼
ger Leverett’ in ihracat¬na olan talep düşerse, ülkenin para birimi de¼
ger
kaybeder, ihracat tekrar artar ve net ihracat de¼
gişmez. Sonuç olarak sadece mallar¬n¬daha
ucuza satm¬ş olur.
b-) Leverett vatandaşlar¬yurtd¬ş¬na ç¬kmay¬seviyor olsunlar. Döviz kurundaki bu de¼
gişiklik
onlar¬nas¬l etkiler?
Cevap: Leverett’in para birimi ile daha az yabanc¬para sat¬n al¬nabilir, bu yüzden yurtd¬ş¬na ç¬kmak art¬k daha pahal¬d¬r. Asl¬nda yurtd¬ş¬na ç¬kmak bir tür mal ithalidir ve yerli
para de¼
ger kaybettikçe, ithalat¬n göreli …yat¬yükselir.
c-) Leverett’in mali politikac¬lar¬döviz kurunu eski haline getirmek için vergileri ayarlamak
istiyor. Bunun için ne yapmal¬lar? Yapmalar¬gerekeni yaparlarsa;bunun tasarruf yat¬r¬m,
net ihracat ve faiz oran¬n¬n üzerindeki etkileri nelerdir?
Cevap: Hükümet vergileri azalt¬rsa, harcanabilir gelir ve tüketim artar. Böylece tasarruf
düşer (yukar¬daki şekilde S-I e¼
grisi sola kayar) ve dolay¬s¬yla uzun dönemde sat¬labilecek mal,
yani net ihracat da düşer. Tasarru‡ardaki bu düşüş d¬ş dünyan¬n azalm¬ş olan mal (yada
para) talebine karş¬ ters etki yapacak ve daha önce "1 seviyesine düşmüş olan döviz kuru
yükselip tekrar "2 seviyelerine dönecektir.
3
Mankiw, Chapter 5, Problem 4) 2005 y¬l¬nda ABD Federal Reverz Düzenleyicisi Ben
Bernanke bir konuşmas¬nda şunlar¬ söylemiştir: "Son on y¬ll¬k periyotta, çeşitli etkiler
dolay¬s¬yla ortaya ç¬km¬ş olan dünyadaki global tasarruf miktar¬nda önemli bir art¬ş, hem
ABD cari işlemler aç¬g¼¬ndaki art¬ş¬(d¬ş ticaret aç¬g¼¬n¬da içine alan daha geniş hesap) hem
de günümüzde dünyadaki görece olarak düşük seviyede olan uzun dönem reel faiz oranlar¬n¬
aç¬klamaktad¬r." Bu ifade ö¼
grendi¼
giniz modellerle tutarl¬m¬? Aç¬klay¬n¬z.
Cevap: Dünya çap¬ndaki tasarrruf fazlas¬ daha düşük seviyede faiz oran¬n¬ temsil eder
(soldaki şekil):
Dünyadaki tasarru‡ar¬n artmas¬daha düşük faiz oranlar¬n¬, bu da ABD’de yat¬r¬m¬art¬r¬r.
ABD’nin tasarru‡ar¬n¬ sabit kabul edersek yat¬r¬mlar¬n art¬ş¬ cari işlemler aç¬g¼¬n¬ do¼
guracakt¬r (sa¼
gdaki şekil). Yani ABD, d¬şar¬n¬n mallar¬ucuzlad¬g¼¬nda (belki Çin’in tasarru‡ar¬
artt¬g¼¬nda) bunu kullanmak isteyecek ve borçlanacak (cari aç¬k) verecektir. (Yine ders notlar¬m¬zda bu durumun benzerini yaratacak etkiyi, yani geniş aç¬k ekonomide ulusal tasarru‡ardaki bir düşüşü işlemiştik.
4
Mankiw, Chapter 5, Problem 5) Savaş s¬ras¬nda oldu¼
gu gibi, hükümet harcamalar¬n¬
artt¬rd¬g¼¬ zaman küçük aç¬k ekonominin reel döviz kuru ve ticaret dengesi nas¬l de¼
gişir?
Cevab¬n¬z savaş¬n yerel ya da global olmas¬na ba¼
gl¬m¬d¬r?
Cevap: Hükümet harcamalar¬ndaki art¬ş hükümetin tasarruf oranlar¬n¬düşürür ve böylece
ulusal tasarruf düşer da ve tasarruf e¼
grisi sola kayar. r d¬ş dünya faiz oranlar¬ verilmiş
iken yerli tasarruf miktar¬ndaki düşüş net ihracat¬da düşürür ve d¬ş ticaret aç¬g¼¬artar. Bu
aşa¼
g¬daki iki şekilden herhangi biri vas¬tas¬yla görülebilir
Di¼
ger bir yandan uluslararas¬bir savaş, birçok hükümetin harcamalar¬n¬n artmas¬na neden olur; bu da d¬ş dünya faiz oran¬n¬ (r ) art¬r¬r. D¬ş dünya faiz oranlar¬ndaki bu art¬ş
yat¬r¬mlar¬düşerece¼
ginden düşen tasarru‡ara karş¬n ülkenin daha düşük bir d¬ş ticaret aç¬g¼¬
(soldaki şekil) hatta d¬ş ticaret fazlas¬(sa¼
gdaki şekil) vermesine neden olabilir.
5
Mankiw, Chapter 5, Problem 7) 1995 y¬l¬nda, Başkan Clinton, Japon lüks araba ithalat¬na %100 gümrük ver…si koymay¬düşündü. Bunun gibi bir politikan¬n politik ve ekonomik
sonuçlar¬n¬tart¬ş¬n. Özellikle, ABD d¬ş ticaret aç¬g¼¬n¬nas¬l etkiler? Döviz kuru üzerindeki
etkisi ne olur? Böyle bir politika sonucu hangi kesimler zarar görür? Hangi kesimler yararlan¬r?
Cevap:
Clinton’¬n politikas¬net ihracat¬etkilemez, çünkü bu politikan¬n tasarruf ve yat¬r¬mlar üzerinde etkisi yoktur. Yani sat¬lacak net mal miktar¬ ayn¬d¬r. Buna ra¼
gmen, döviz kurunu
yükseltir. Zira her bir reel döviz kurunda (eski …yatlarda) ithalat azalacak, dolay¬s¬yla da
Net Export (Net I·hracat) e¼
grisi sa¼
ga kayacakt¬r. Reel döviz kurunun artmas¬azalan ihtalat¬
art¬r¬rken ihracat¬azaltacak ve uzun dönemde net ihracat (ticaret dengesi) de¼
gişmeyecektir.
Not: Uzun dönemde reel döviz kurunun nereye gidece¼gini tahmin etmek için iki ülkeyi takas
ekonomisi yapan (yani para kullanmayan) ülkeler olarak varsayabilirsiniz. ·
Iki ülkenin de
satt¬¼g¬ mallar ve talep etti¼gi mallar var. Sat¬lan mallar sabitken (arz e¼grisi diyelim) e¼ger
bir ülke di¼gerinin mal¬n¬ daha az talep ederse bu, talebi azalan ülkenin mal¬n¬n ortalama
de¼geri art¬racak, di¼gerininkini düşürecek. Ama sat¬lan ve al¬nan miktarlarda yine bir de¼gişiklik
olmayacak.
Amerikal¬ihracatç¬lar, mallar¬n¬yabanc¬lara karş¬daha pahal¬hale getirecek olan daha yüksek döviz kuru sonucunda zarar görürken sadece lüks araba üreten Amerikan şirketleri rakiplerine zarar veren bu vergiden yararlan¬rlar.
Amerikan vatandaşlar¬yabanc¬mallar¬daha ucuza sat¬n almalar¬na izin veren dolar¬n de¼
ger
art¬ş¬ndan yararlan¬rken, bu vatanndaşlardan Japon lüks arabas¬ tüketmek isteyenler bu
gümrük vergileri yüzünden zarar görmüş olur.
6
Mankiw, Chapter 5, Problem 10) Bir arkad¬ş¬n¬z "Meksika’ ya yolculuk on y¬l önce
oldu¼
gundan daha ucuz." dedi. Zira on y¬l önce 1 dolar 10 peso al¬yordu, bu y¬l 1 dolar 15
pesoya karş¬l¬k geliyor. Arkadaş¬n¬z hakl¬m¬, haks¬z m¬? Toplamda bu periyotta ABD’de
yüzde 25 en‡asyon ve Meksika’da yüzde 100 en‡asyon gerçekleşmiştir
Cevap:Her ne kadar bundan önceki sorular¬n ço¼
gunda nominal ve reel döviz kurunun beraber
hareket etti¼
gini düşündüysek de bu …yatlar¬n sabit oldu¼
gunu farzetti¼
gimiz içinde. Ama uzun
dönemde bu soruda oldu¼
gu gibi …yatlar de¼
gişebilir de.
On y¬l önce, Amerikan sosisli sandviçin 1 dolar, Meksikan takonun 10 peso tuttu¼
gunu
düşünün. O zamanda 1 dolar 10 pesoya karş¬l¬k geldi¼
ginden, bir sosili sadviç almakla bir
tako almak ayn¬miktar paraya karş¬l¬k gelmektedir. ABD en‡asyon oran¬yüzde 25 oldu¼
gundan, Amerikan sosisli sandviçi bugün 1.25 dolar olursa, bu para bu y¬l 18,75 pesoya karş¬l¬k
gelmektedir. Buna ra¼
gmen, Meksika’da yüzde 100 en‡asyon oldu¼
gundan, Meksikan tako 20
peso tutmaktad¬r. Bu yüzden, bir Amerikal¬için Meksika’ya seyahat daha pahal¬bir hale
gelmiştir, yani arkadaş¬n¬z haks¬zd¬r.
Nominal döviz kurunun formülünü kullanarak da benzer ç¬kar¬m¬yapabiliriz
e=
(P =P )
Bundan da ders notlar¬nda türetti¼
gimiz nominal ve reel döviz kurlar¬yla en‡asyon oranlar¬n¬
ilişkilendiren formül elde edilebilir
%Change in e = %Change in + %Change in P
%Change in P:
Soruda verilenleri yerine koyarsak
%50 = %Change in + %100
%25
Amerika’n¬n reel döviz kurunun %25 de¼
ger kaybetti¼
gi bulunur. Yani Amerikan mallar¬ucuzlam¬ş Meksika mallar¬ve Meksika’ya seyahat pahalanm¬şt¬r.
7