voleybolda smaçın biyomekaniksel incelenmesi

Transkript

VOLEYBOLDA SMAÇIN BİYOMEKANİKSEL İNCELENMESİ
5. ANTRENMAN BİLİMİ KONGRESİ
2‐4 Temmuz 2013
Öğr. Gör. Elif ÖZ
Gazi Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Antrenörlük Eğitimi Bölümü
Voleybolda Smaçın
Biyomekaniksel İncelenmesi
Biyomekanik ?
Spor Biyomekaniği ?
Hareket Analizi ?
Öğr. Gör. Elif Öz
1
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Kinetik FİZİK
MEKANİK
Kinematik Öğr. Gör. Elif Öz
2
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Voleybolda Smaç
 Belirleyici bir element ve en önemli hücum silahı
Birçok atak smaçla sonlanmakta
Takımın başarısında önemli rol oynamakta
Elit bir voleybolcunun bir müsabaka sezonu içinde 40.000 smaç vurduğu*
3
*Jonathan & Roald, 2003
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Voleybolda Smaç
 Newell ve Lauder’a göre, smaç vuruşunda el ve el bileği hareketi, top hızına etki eden en önemli faktörlerden biridir.
Liu ve ark. ise smaç vuruşu gerçekleştiren elin hareket genişliğinin topa uygulanan kuvvetle ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Bir voleybol antrenörü; smaçörlerin smaç vuruşu esnasında yaptıkları en sık hatanın, güçlü ve doğru bir baş üstü smaç kolu hareketinin olmaması ve dolayısıyla topa yeterince kuvvetli vurulamaması olduğunu söyleyebilir.
4
Newell & Lauder, 2005
Liu ve ark, 2008
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Voleybolda Smaç
Smaç yaklaşık 0.6 – 0.8 sn *
Bu sürede uygulanan kol salınımı stili ve smaç kolu hareketi sayı kazanmada kritik bir rol oynar. En uzun sürede ve belki de en zor öğrenilen teknik becerilerden biri
Liu ve ark., 2008 Öğr. Gör. Elif Öz
5
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Smaçın Safhaları
 Yaklaşma Adımları
Son Adım
Sıçrama
Kol salınımı
Topla Temas
Düşüş
Tiryaki Ş (Ed.), 2006
6
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Kol Salınımı Safhaları
Tullos ve King’e göre kol salınımı
safhaları;
Kolun geriye salınımı (Cocking) Akselerasyon (Hızlanma, İvmelenme)
Topla temas
Vuruş sonrası hareketin tamamlanması
Tullos & King, 1973
Yavaşlama (Deceleration)
7
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Yapılmış bilimsel araştırmalar
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
1980’de Baudin, 22 elit bayan voleybolcudan sadece bir kamera kullanarak aldığı toplam 44 smaç vuruşunda yaptığı sinematografik analizde, bazı kinematik değişkenlerin voleybolda smaç sıçramasının yüksekliğine etkisini araştırmıştır.
Smaç yüksekliği ile sıçrama öncesi yerle temas süresinin yüksek bir ilişki içinde olduğunu, kol salınımı hızının bacak ekstensiyonu ile zamansal olarak ilişkili olduğunu, dominant kolun açısal hızının ortalama 975.99±155.78 derece.s‐1
bulunduğunu ifade etmiştir.
8
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Yapılan diğer bir bilimsel araştırmada*voleybolda smaç vuruşunda maksimum omuz fleksiyon hızı ile maksimum top hızı arasında pozitif bir ilişki bulunmuştur.
*Christopher, 2001
9
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Linnel ve ark. (2007) yaptıkları araştırmada; farklı yüksekliklerde atılan (3m, 4m, 6m, 10m) topa smaç vuruşu uygulatmışlardır.
 Pas yüksekliğin artmasıyla topun kazandığı spinin (Topun kendi etrafında dönmesi) arttığı belirlenmiştir. Öğr. Gör. Elif Öz
10
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Voleybolda smaç vuruşu ile overuse yaralanmalar arasındaki ilişkinin nicel olarak tespitini yapmak amacıyla Rinderu on erkek ve on bayan üzerinde yaptığı çalışmasında, herhangi bir yüklenme olmaksızın omuz eklemi reaksiyon kuvvetini 400 N, smaç vuruşunda ise bu değerin erkeklerde 1500 N, bayanlarda 1350 N olarak tespit ederek, smaç vuruşunun omuz ekleminde ne büyüklükte bir harabiyete neden olduğunu ispatlamıştır (Yaklaşık 3‐4 kat fazla). Öğr. Gör. Elif Öz
11
Rinderu,1998
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Amaç
0 ms
-33.3 ms
16.6 ms
33.3 ms
-66.6 ms
Voleybolda smaç
vuruşunda üst ekstremitede
bulunan eklemlerde
zamana bağlı olarak
meydana gelen açısal
değişikliklerin
belirlenmesidir.
Öz, 2008
12
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Denekler
 4 bayan 1. lig voleybol oyuncusu
 x(yaş)= 21.7±1.5 yıl ,
x(boy)= 178±2.9 cm,
x(vücut ağırlığı)= 66.3±0.9 kg,
x(spor yaşı) = 11.75 ± 1.8 yıl.




Deneklerin çalışmaya dahil edilme kriterleri arasında;
Dominant kolunun sağ olması,
1. Lig oyuncusu olması,
Son altı ay içinde herhangi bir sakatlık geçirmemiş olması,
Smaçör ya da orta oyuncu mevkinde oynaması bulunmaktadır.
Öz, 2008
13
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Hedefe uygulanan 5 başarılı smaç vuruşu
C : Kalibrasyon kafesi
C
S : Smaçör S
P : Pasör
G
X
A
C_1 : Kamera 1
C_2 : Kamera 2
P
C_1
A : Antrenör
G : Ground Force Plate
X : Başarısız vuruş
C_2
V : Başarılı Vuruş
: Vuruş yapılacak
bölge
Öz, 2008
14
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Görüntü yakalama
Şekil 1: Dragonfly Express Digital Video Kamera
Resim çekme işlemi iki adet 200
FPS+VGA+1394B Dragonfly Express TM
dijital video kamera ile gerçekleştirilmiştir
(Şekil 1).
Şekil 2: Kalibrasyon kafesi
Resim çekiminde kullanılmak üzere
1x1x2 m ebatında bir kalibrasyon kafesi
kullanılmıştır (Şekil 2).
Öz, 2008
15
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Koordinatları Belirleme
Elektronik dijital ölçüm cihazı
Kalibrasyon kafesinin gerçek koordinatlarını belirlemek amacıyla
ise Topcon GTS 70 adlı elektronik dijital ölçüm cihazı kullanılmıştır.
Öz, 2008
16
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Çalışmaya Dahil Edilen Görüntüler
Başarılı Vuruş
FO
GG
Başarılı Vuruş
5 görüntü
Cam 2 , 5 görüntü 1
Cam 1 ,
5 görüntü
Cam 1 ,
Cam 1 ,
5 görüntü
Cam 1 ,
5 görüntü
5 görüntü
Cam 1 ,
1
Cam 1 ,
2
Cam 1 ,
3
4
5
Cam 1 ,
Başarılı Vuruş
5 görüntü
Cam 1 ,
5 görüntü
Cam 1 ,
Cam 1 ,
5 görüntü
Cam 1 ,
5 görüntü
5 görüntü
Cam 1 ,
FT
MK
Başarılı Vuruş
5 görüntü
Cam 1 ,
5 görüntü
Cam 2 , 5 görüntü 5 görüntü
Cam 1 ,
Cam 1 ,
5 görüntü
Cam 1 ,
Cam 1 ,
5 görüntü
Cam 1 ,
5 görüntü
5 görüntü
Cam 2 , 5 görüntü Cam 1 ,
Öz, 2008
Toplam 200 görüntü analiz edilmiştir.
17
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Hareketin Başlangıcı
İki adet senkronize video kamera
Hareketin Bitimi
Bu görüntülerden;
1. Vuruş anı_ Topla temas, 0 ms
2. Vuruş öncesi_ ‐
66,6 ms; ‐33,3 ms
3. Vuruş sonrası_ 16,6 ms; 33,3 ms
Pictran Yazılım Arayüz
Görüntüsü
Öz, 2008
18
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
DENEKLERE AİT KAMERA 1 GÖRÜNTÜLERİ
‐1
‐ 66.6 ms
Öz, 2008
19
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
‐2
‐ 33.3 ms
Öz, 2008
20
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
‐3
0 ms
Öz, 2008
21
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
‐4
16.6 ms
Öz, 2008
22
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
‐5
33.3 ms
Öz, 2008
23
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
1
1
2
2
3
3
4
4
5
5
Üç Boyutlu değerlendirmede kullanılan markerlar
•
•
•
Marker 1 : El, 5. Metakarpal kemiğin distal ucu Marker 4: Omuz, glenohumeral eklem
Marker 5: Kalça, büyük trokanter
Marker 2: El bileği, ulnar stiloid çıkıntı
Öz, 2008
Marker 3: Dirsek, humerus lateral epikondil
24
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Tablo 1: Deneklerin smaç vuruşu esnasındaki omuz eklemi açılarının birim zamana bağlı
ortalama değerleri (n=4, Analiz edilen görüntü sayısı= 5, FO: Denek 1, GG: Denek 2, FT: Denek 3, MK: Denek 4)
Omuz Eklemi Açılarının Seçili Birim Zaman Görüntüleri
Denek
Görüntü 1
Görüntü 2
Görüntü 3
Görüntü 4
Görüntü 5
FO
-66.6 ms
181.4° ± 7.1°
-33.3 ms
166.8° ± 3.6°
0 ms
168.0° ± 6.6°
16.6 ms
155.6° ± 3.9°
33.3 ms
151.2° ± 6.9°
GG
204.8° ± 6.7°
176.4° ± 8.7°
176.0° ± 4.5°
165.6° ± 3.5°
152.8° ± 5.9°
FT
187.6° ± 5.0°
169.6° ± 9.7°
161.6° ± 11.3°
157.2° ± 7.5°
149.8° ± 8.2°
MK
202.4° ± 8.2°
175.8° ± 3.7°
162.0° ± 9.0°
165.4° ± 5.6°
159.8° ± 12.5°
Öz, 2008
Grafik 1: Deneklerin smaç vuruşu esnasındaki omuz eklemi açıları (n=4, Analiz edilen görüntü
25
2‐4 Temmuz 2013
sayısı= 5, FO: Denek 1, GG: Denek 2, FT: Denek 3, MK: Denek 4)
Voleybolda Smaçın
Tablo 2: Deneklerin smaç vuruşu esnasındaki dirsek eklemi açılarının birim zamana bağlı
Dirsek Eklemi Açılarının Seçili Birim Zaman Görüntüleri
Denek
Görüntü 1
Görüntü 2
Görüntü 3
Görüntü 4
Görüntü 5
FO
-66.6 ms
108.8° ± 10.1°
-33.3 ms
114.4° ± 12.0°
0 ms
171.4° ± 18.0°
16.6 ms
167.4° ± 4.3°
33.3 ms
175.4° ± 9.5°
GG
102.4° ± 13.1°
104.2° ± 8.6°
180.2° ± 5.1°
184.4° ± 3.8°
185.2° ± 6.9°
FT
102.8° ± 7.1°
117.2° ± 10.5°
158.6° ± 9.7°
161.6° ± 11.0°
182.2° ± 7.3°
MK
75.0° ± 9.4°
92.6° ± 8.6°
153.0° ± 13.2°
173.6° ± 10.7°
183.0° ± 6.2°
Öz, 2008
Grafik 2: Deneklerin smaç vuruşu esnasındaki dirsek eklemi açıları (n=4, Analiz edilen görüntü sayısı=
5, FO: Denek 1, GG: Denek 2, FT: Denek 3, MK: Denek 4)
26
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Tablo 3: Deneklerin smaç vuruşu esnasındaki el bileği eklemi açılarının birim zamana bağlı
El Bileği Eklemi Açılarının Seçili Birim Zaman Görüntüleri
Denek
Görüntü 1
Görüntü 2
Görüntü 3
Görüntü 4
Görüntü 5
FO
-66.6 ms
210.8° ± 13.0°
-33.3 ms
184.0° ± 5.2°
0 ms
180.2° ± 16.8°
16.6 ms
172.4° ± 28.3°
33.3 ms
185.4° ± 26.4°
GG
181.0° ± 3.4°
163.2° ± 2.4°
174.4° ± 13.8°
168.4° ± 10.8°
184.8° ± 13.9°
FT
169.6° ± 6.6°
153.8° ± 11.7°
150.8° ± 19.7°
153.4° ± 20.1°
166.2° ± 22.5°
MK
184.8° ± 4.5°
171.2° ± 9.3°
169.8° ± 18.7°
168.0° ± 36.4°
176.8° ± 18.4°
Öz, 2008
Grafik 3: Deneklerin smaç vuruşu esnasındaki el bileği eklemi açıları (n=4, Analiz edilen görüntü
sayısı= 5, FO: Denek 1, GG: Denek 2, FT: Denek 3, MK: Denek 4)
2‐4 Temmuz 2013
27
Voleybolda Smaçın
Omuz Eklemi
Omuz ekleminin -66.6 ms’den 33.3 ms’e kadar geçen süre içerisinde
giderek azalan bir açıyla smaç vuruşunu tamamladığı belirlenmiştir.
Öz, 2008
28
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Dirsek Eklemi
Öz, 2008
Dirsek ekleminin -66.6 ms’den 33.3 ms’e kadar geçen süre
içerisinde giderek artan bir açıyla smaç vuruşunu tamamladığı
belirlenmiştir.
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
 Sonuç olarak; smaç vuruşu sırasında üst ekstremitede oluşan eklem açılarının bireysel farklılıklar gösterdiği ve bu farklılıkların smaç vuruş kuvvetini etkileyebileceği belirtilmiştir.
Öz, 2008
30
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Üst ekstremite kinematiğinde Milli takım sporcuları ile
diğer sporcular arasında ne gibi bir kinematik farklılık
var?*
Tablo 1. Deneklerin karakteristikleri
National team players (n=4)
1st league players
(n=4)
3rd league players
(n=5)
Control group
(n=4)
Age
(years)
Height
(cm)
Weight
(kg)
BMI
(kg.m-2)
Years of
experience (years)
24.2 ± 1.8
21.7 ± 1.5
22.4 ± 1.7
19.7 ± 0.9
182.9 ± 5.4
178.0 ± 2.9
179.0 ± 4.4
169.9 ± 7.4
73.3 ± 3.5
66.3 ± 0.9
68.6 ± 6.6
66.2 ± 4.8
22.1 ±2.2
20.9 ± 1.8
21.5 ± 2.2
23.0 ± 1.8
13.2 ± 1.3
11.7 ± 1.8
8.8 ± 2.3
8.7 ± 3.2
*Öz ve ark. 2010
31
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Deney şematiği
Öz ve ark. 2010
32
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Öz ve ark. 2010
33
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Öz ve ark. 2010
34
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Öz ve ark. 2010
35
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Yaklaşık 7 kat daha hızlı
Öz ve ark. 2010
36
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Smaç vuruşu sırasında deneklerin illüstrasyonları.
Milli takım sporcuları topla teması vücutlarının önünde uygulamışlardır.Öz ve ark. 2010
37
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Sıçrama öncesi son iki adımda dorsifleksiyon*
*Wagner & Öz, 2011
38
2‐4 Temmuz 2013
Voleybolda Smaçın
Antrenörler sporcularına smaç vuruşunu öğretirken;
Akselerasyon safhasında dirsek ekleminde daha fazla
fleksiyon gerçekleştirmelerini*
Maksimum yükseklikte vuruş uygulamalarını*
Topa maksimum hızla vurmalarını*
Sıçrama öncesi yerle temas süresini uzun tutmamalarını
Sıçrama öncesi son iki adımda dorsifleksiyona dikkat
etmelerini** söyleyebilirler.
39
Öz ve ark., 2010
Wagner & Öz., 2011
2‐4 Temmuz 2013
2‐4 Temmuz 2013

voleybolda smaçın biyomekaniksel incelenmesi

Transkript

Benzer belgeler