docUyanı ¸s!
download 
Şikayet Transkript
Uyanı ¸s!
Uyanış! ˙ HAZ IRAN 2013 Neden Bu Kadar Çok Alışveriş Yapıyoruz? Uyanış! BU SAYIDA s ˙ ˙ DAHA FAZL ASI I Ç I N www.jw.org G E N Ç L E R KA PA K KO NUS U r GEN ¨ ÇLER ¨ ¨ SORUYOR: ¨ GORUNUŞUM KONUSUNDA SAPLANTILI MIYIM? Neden Bu Kadar Çok Alışveriş Yapıyoruz? 8-11. SAYFALAR Serena isimli genç bir kız ¨ ¨ şunları soyluyor: “Ne zaman aynaya baksam şişko ve çirkin bir kız ¨ ¨ goruyorum. Kilo vermek için aç ˘ gezdigim bile oluyor.” Senin de dış ¨ ¨ ¨ ¨ gorunuşunle ilgili problemin varsa, ¨ ¨ nasıl dengeli bir goruş edinebilirsin? ˙ ¨ ˘ ˙ ˙ (KUTSAL KITABIN OGRETTIKLERI GENÇLER kısmına bakın) ¨ 3 DUNYAYA BAKIŞ ˙ ˙ ˙ 4 AILELER IÇIN YARDIM Susarak Tavır Koymaktan Nasıl Kaçınabilirsiniz? ˙ ¨ ¨ ¨ 6 KUTSAL KITABIN GORUŞU Şeytan ¨ ˙ 12 ULKELER VE INSANLAR Panama’ya Bir Ziyaret ˙ 14 GEÇMIŞTEN PORTRELER¨ Tanrı Adına Verilen Bir Ultimatom ¨ ¨ ¨ ¨ 16 TASARIM URUNU MU? ¨ Kambur Balinanın Yuzgeci Vol. 24, No. 6 / Monthly / TURKISH Her Sayının Ortalama Tirajı: 98 Dilde 43.524.000 Adet ˘ ¨ ¨ ¨ Bu yayın parayla satılmaz. Gonull ˘ u bagışlarla desteklenen, ¨ dunya çapındaki Kutsal Kitap egitim programının bir kısmıdır. ¨ Aksi belirtilmedikçe, ayet alıntıları Kutsal Kitap – Yeni Dunya Çevirisi’ndendir. Awake! (ISSN 0005-237X) Druck und Verlag: Wachtturm Bibel– und Traktat-Gesellschaft der Zeugen Jehovas, e. V., Selters/Taunus. Verantwortliche Redaktion: Ramon Templeton, Selters/Taunus. ˘ ¨ Bu yayının Turkçesinin hazırlanmasından Yehova’nın Şahitlerini Destekleme Dernegi sorumludur. 5 2013 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Her hakkı saklıdır. Printed in Germany. Ç O C U K L A R r ˆ Resimli Kutsal Kitap hikayelerini sitemizden okuyabilirsiniz. Bu etkinlik sayfalarını kullanarak ˘ çocugunuzun Kutsal Kitapta adı geçen kişileri daha yakından tanımasını ve ahlaksal ilkeleri ˘ ¨ ˘ ogrenmesini saglayabilirsiniz. ˙ ¨ ˘ ˙ ˙ (KUTSAL KITABIN OGRETTIKLERI ÇOCUKLAR kısmına bakın) ¨ Daha fazla bilgi almak ya da hiçbir ucret ¨ odemeden Kutsal Kitabı incelemek ister misiniz? www.jw.org˘ sitesini ziyaret edebilir ya da aşagıdaki adrese yazabilirsiniz. ˙ ¨ ˙ ˙ ˙ ¨ YEHOVA’NIN ŞAHITLERI: PK 23 Ferikoy 34378 Istanbul-TURKIYE. Tel. 0 212 249 04 17. Adreslerin tam listesi için şu siteye bakın: www.jw.org/iletişim ¨ D U N Y A Y A B A K I Ş ¨ DUNYA ¨ ¨ ¨ ˘ ¨ Dunya Saglık Orgutu, dizel motorlardan çıkan egzoza maruz kalmanın ˘ ˘ ¨ “akciger kanseri riskini yukselttigi” ve muhtemelen mesane kanseri ris˘ kini de artırdıgı sonucuna vardı. EL SALVADOR 2012 yılının Nisan ayı ¨ ¨ ortalarında hukumet yetkilileri El Salvador’un ne¨ redeyse uç yıldır ilk ¨ defa cinayetsiz bir gun ˘ geçirdigini ilan etti. Uyuş˘ turucuyla baglantılı şid˘ ¨ detin kol gezdigi bu ulkede, 2011 yılında her 100.000 kişiden 69’u cinayete kurban gitmişti; ¨ bu dunya çapındaki en korkunç cinayet oranlarından biri. ˙ IRLANDA ˙ ˘ 2012 yılında Irlanda’nın Katolik Papazlar Birligi ¨ ¨ tarafından yayımlanan bir rapora gore, ulkede an¨ kete katılan Katoliklerin yuzde 87’si papazların ˘ evlenmesine izin verilmesi gerektigine inanıyor; ¨ yuzde 77’si kadınların papaz olmasına izin veril˘ ¨ ¨ ¨ mesi gerektigini duşunuyor. ˙ ANTARKTIKA ˘ Deniz yatagından çıkarılan tortularda rastlanan fosilleşmiş polen ve sporlar, Antarktika’da bir zaman¨ lar palmiyelerin ve tropikal bolgelerdekine benzer ormanların bulun˘ dugunu ortaya çıkardı. Birçoklarının ˘ ¨ “Sera Eoseni” diye adlandırdıgı donem boyunca kışlar ılıktı ve “aslında buzlanma yoktu”, ayrıca kutuplardaki sıcaklıklar ekvatordakinden ˘ çok da farklı degildi. ˙ SAHRAALTI ¨ ˘ AFRIKA VE GUNEYDOGU ASYA Sıtma ilaçlarının incelenmesi sonucunda bazı yer˘ lerde ilaçların çogunlukla ¨ ¨ duşuk kaliteli ya da sahte ˘ oldugu ortaya çıktı; bu da yetersiz ve başarısız teda¨ viye neden oluyor. Guney˘ dogu Asya’da test edilen ¨ ¨ ilaç orneklerinin yuzde 36’ ˘ sının taklit olduguna karar verildi, Sahraaltı Afrika’da ¨ ¨ da ilaç orneklerinin yuzde 20’si taklitti. 3 ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ A I L E L E R I Ç I N Y A R D I M E V L I L I K Susarak Tavır Koymaktan Nasıl Kaçınabilirsiniz? ZORLUK ¨ Birbirini sevmeye soz vermiş iki insan nasıl olur da ¨ saatlerce hatta gunlerce konuşmama noktasına gelebilir? Belki de ‘En azından artık kavga etmiyoruz’ diye ¨ ¨ ¨ duşunuyorlar. Ancak sorun ˆ ˆ ¨ ¨ hala çozulmemiştir ve her ikisi de mutsuzdur. ¨ NEDEN BOYLE OLUYOR? Misilleme yapma arzusu. Bazı eşler konuşmamayı, ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ oç almanın bir yolu olarak goruyor. Şoyle bir durum duşu¨ nun: Bir koca, eşinin fikrini almadan hafta sonu için ˘ ¨ ˘ ¨ plan yapıyor. Eşi bunu ogrendiginde ofkeleniyor ve koca¨ ¨ sını duşuncesizlikle suçluyor. Koca da eşinin aşırı hassas ˘ ¨ oldugunu soyleyerek karşılık veriyor. Kadın bir hışım ora˘ ¨ ¨ ¨ dan uzaklaşıyor ve sessizlige gomuluyor. Aslında koca˘ ¨ ¨ ¨ sına “Sen beni uzdun, ben de seni uzecegim” demiş oluyor. ˙ ˘ Istedigini yaptırma arzusu. Bazılarının susarak tavır koy˘ masının nedeni istedigini elde etmeye çalışmaktır. Şu tabloyu zihninizde canlandırın: Bir karı koca tatil planı yapıyor ve kadın, anne babasını da yanlarına almak istiyor. Koca karşı çıkıyor. “Ben seninle evlendim, anne ba˘ banla degil” diyor. Sonra karısına susarak tavır koyuyor; ˘ ¨ eşi vazgeçip istegini kabul edene kadar onu gormezden geliyor. Tabii ki bir tartışma kontrolden çıkmaya başladıysa, ˘ ¨ bir sure konuşmaya ara vermek sakinleşme fırsatı sag¨ layabilir. Bu tur bir sessizlik yararlı olabilir. Kutsal Yazılar ‘Susmanın vakti var’ der (Vaiz 3:7). Bununla birlikte bir ˘ eş misilleme yapmak ya da istedigini yaptırmak için sus˘ tugunda sadece tartışma uzamaz, eşlerin birbirine olan ¨ saygısı da giderek azalır. Peki boyle bir şeyin sizin başınıza gelmesini nasıl engelleyebilirsiniz? r Ailelere yardımcı olabilecek başka makaleler için www.jw.org adresine bakabilirsiniz. ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ SIZ NE YAPABILIRSINIZ? Susarak tavır koymaktan kaçınmak için atılacak ilk adım şunu kabul etmektir: Susarak tavır koymak, en iyi ihtimalle sadece kısa vadede işe yarayacak bir taktiktir. Ko˘ ¨ ¨ nuşmamanın intikam ateşini sondurebilecegi veya eşini˘ ˘ ˘ zi istediginizi yapmaya razı edebilecegi dogrudur. Peki bir ˘ ¨ ¨ ¨ ¨ omur boyu sevmeye soz verdiginiz kişiye gerçekten boy¨ le mi davranmak istiyorsunuz? Oysa anlaşmazlıkları çozmenin daha iyi yolları var. Ayırt edici olun. Kutsal Kitap ‘Sevgi kolayca kızmaz’ der (1. Korintoslular 13:4, 5). Bu nedenle “Beni hiç din¨ lemiyorsun” ya da “Her zaman geç kalıyorsun” gibi of¨ ¨ ¨ keyle soylenen sozler karşısında aşırı tepki gostermeyin. ¨ Bunun bu sozlerin ardındaki niyeti anlamaya çalı¨ yerine ˘ ¨ şın. Ornegin “Beni hiç dinlemiyorsun” aslında “Benim go˘ ¨ ¨ ¨ ruşumu ciddiye almadıgını hissediyorum” anlamına gele¨ bilir. Kutsal Kitaptaki ilke: Ozdeyişler 14:29. ˘ Eşinizi rakibiniz degil, ¨ ¨ takım arkadaşınız olarak gorun Sesinizi alçaltın. Genelde tartışmalar devam ettikçe ha¨ ¨ ¨ ¨ raretlenir. Ote yandan ateşli bir tartışmanın yonunu de˘ giştirebilirsiniz. Nasıl? Evlilikteki sorunları ele alan bir ki¨ ¨ ¨ tap şoyle soyluyor: “Ses tonunuzu yumuşatmanız ve ˘ eşinizin bakış açısını anlamaya çalışmanız, gerginligi da˘ ¨ gıtmak ve tartışmanın hararetlenmesini onlemek için ˘ ˘ ¨ uygulayabileceginiz etkili yontemlerdir. Çogu zaman sadece bunları yapmak yeterlidir” ¨ (Fighting for Your Marriage). Kutsal Kitaptaki ilke: Ozdeyişler 26:20. ˘ ¨ ¨ ¨ “Ben” degil “biz” diye duşunun. Kutsal Kitap “Herkes ˘ ¨ kendi yararını degil, başkasınınkini gozetsin” der (1. Ko˘ rintoslular 10:24). Eşinizi rakibiniz degil, takım arkadaşı¨ ¨ ¨ ¨ nız olarak gorun. Boylece eşinize gucenme, onunla tar˘ tışma, sonra da konuşmama olasılıgınız azalacaktır. Kutsal Kitaptaki ilke: Vaiz 7:9. ¨ ˘ ¨ ¨ ¨ Susarak tavır koymak Kutsal Kitabın şu ogudune ters duşer: “Her biriniz karısını kendisi gibi sevsin; kadın da kocasına derin saygı duysun” (Efesoslular 5:33). O halde ˘ eşinizle, ‘Bizim evliligimizde susarak tavır koymanın yeri olmayacak’ diye bir anlaşma yapmaya ne dersiniz? ˛ T E M E L AY E T L E R ¨ “Çabuk ofkelenmeyenin anlayışı ¨ engindir” (Ozdeyişler 14:29). ¨ “Odun yoksa ateş soner” ¨ (Ozdeyişler 26:20). ¨ “Çabuk gucenen biri olma” (Vaiz 7:9). TOPU USULCA ATIN ¨ ¨ Kutsal Kitap şoyle der: “Sozleriniz her zaman tuzla lezzet verilmiş gibi, hoş ve çekici olsun; ¨ boylece herkese nasıl cevap ver˘ meniz gerektigini bilerek konu¨ şun” (Koloseliler 4:6). Bu sozler kesinlikle evlilik için de geçerli¨ ¨ dir! Bunu şoyle ornekleyebiliriz: Bir oyunda paslaşırken topu karşınızdakine kolayca yakalayabi˘ lecegi şekilde atarsınız. Arkadaşınızı yaralayacak kadar sert şekilde fırlatmazsınız. Eşinizle konuşurken de aynı ilkeyi uygu¨ layın. Acı sozler savurmak sade¨ ce zarar verir. Boyle yapmaktansa ‘topu usulca atın’, yani ¨ nazikçe konuşun, boylece eşiniz ˘ ¨ tam olarak ne soylemek istediginizi “yakalayabilir.” (Ocak 2001 tarihli Uyanış! dergisine bakın.) Uyanış! Haziran 2013 5 ˙ ¨ ¨ ¨ K U T S A L K I T A B I N G O R U Ş U Ş E Y T A N Ş E Y T A N Şeytan gerçekten var mı? ˙ ‘Iblis ve Şeytan denilen ¨ ¨ ¨ eski yılan butun dunyayı saptırıyor’ (Vahiy 12:9). r ˙ ˙ ˙ ˘ INSANLAR NE DIYOR? Bazıları Şeytan’ın, diger adıyla Iblis’in ger˘ ˘ ¨ ¨ ¨ çek bir varlık degil, her insanın içinde var olan kotuluk niteligi, ˘ yani sadece bir kavram olduguna inanır. ˙ ˙ ˆ KUTSAL KITAP NE DIYOR? Şeytan gerçekten vardır. O isyankar bir melek, Yaratıcıya karşı gelen ruhi bir varlıktır. Kutsal Kitap Şey¨ ¨ ¨ tan’ı “bu dunyanın hukumdarı” olarak adlandırır (Yuhanna 12:31). Şeytan kendi amaçlarını gerçekleştirmek için “sahte alametler” yapar ve “hileye” başvurur (2. Selanikliler 2:9, 10). ¨ Kutsal Kitapta, gokte Tanrı ile Şeytan arasında geçen bir konuş˘ ˘ ¨ ¨ ¨ ma kayıtlıdır. Eger Şeytan sadece içteki kotuluk niteligini temsil ¨ ¨ ¨ ediyorsa, Tanrı kiminle konuşuyordu, Kendi içindeki kotulukle mi? ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ Elbette hayır, çunku Tanrı her yonden kusursuzdur ve O’nda kotu¨ ˘ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ lugun zerresi bile yoktur (Tekrar 32:4; Eyup 2:1-6). Açıkça gorulu˘ ¨ ¨ ¨ ˘ ¨ yor ki, Şeytan sadece kotulugun simgesi degil, gerçek bir varlıktır. ˙ ˙ ˙ ˙ ¨ ˙ ¨ ¨ ¨ BU SIZIN IÇIN NEDEN ONEMLI? Şeytan kendisinin hayal urunu ˘ ˘ ¨ olduguna inanmanızı ister, boylece bir suçlu gibi kimligini gizleye¨ ¨ rek kotu işler yapmaya devam edebilir. Kendinizi Şeytan’dan ko˘ ¨ rumak için oncelikle onun gerçekten var oldugunu kabul etmeniz gerekir. Kutsal Kitapla ilgili başka sorularınıza cevap almak için www.jw.org adresine bakabilirsiniz. Şeytan nerede yaşıyor? ˙ ˙ INSANLAR NE DIYOR? Bazıları Şeytan’ın yerin yedi kat altında, ˘ ¨ ¨ cehennemde yaşadıgına inanıyor. Başkaları ise Şeytan’ın kotu in˘ ¨ ¨ ¨ sanların içinde oldugunu duşunuyor. ˙ ˙ ¨ KUTSAL KITAP NE DIYOR? Şeytan ruhi bir varlıktır, dolayısıyla go¨ ¨ runmez bir diyarda yaşar. Şeytan’ın bir sure Tanrı’nın ve sadık me˘ ¨ leklerin bulundugu yerde dolaşmasına izin verilmişti (Eyup 1:6). ˘ ¨ ¨ Fakat o artık diger kotu ruhi varlıklarla birlikte Tanrı’nın huzurun¨ ¨ dan kovulmuş ve yeryuzu dolaylarına hapsedilmiştir (Vahiy 12:12). ˘ ¨ ¨ Bu, Şeytan’ın ¨ yeryuzunde sadece belirli bir yerde oldugu anlamı˘ na mı gelir? Ornegin, eski Bergama kentinden “Şeytan’ın oturdu˘ ˘ gu yer” olarak bahsedildigini duymuş olabilirsiniz (Vahiy 2:13). Aslında bu ifadeyle orada Şeytan’a tapınmanın ne kadar yaygın ˘ ¨ ¨ oldugu kastedilir. Şeytan yeryuzunde belirli bir yerde yaşamaz. ¨ ¨ ¨ ¨ Tersine Kutsal Kitap ‘yeryuzunun tum krallıklarının’ ona ait oldu˘ ¨ gunu soyler (Luka 4:5, 6). ¨ ¨ ‘Yer, vay haline! Çunku ˙ ¨ Iblis, uzerine indi’ (Vahiy 12:12). Şeytan insanlara zarar verebilir mi ya da onları kontrol edebilir mi? ˙ ˙ ˘ KUTSAL KITAP NE DIYOR? Birçokları insanları dogru yoldan sap¨ ¨ tıran Şeytan’ın etkisine yenik duşerek onun kontrolu altına girmiş¨ tir (2. Korintoslular 11:14). Bu gerçek, insanların dunyadaki koşul˘ ¨ ları neden duzeltemedigini açıklar. ˆ Kutsal Kitapta Şeytan veya başka isyankar meleklerin insanları ˘ ˘ kontrol altına aldıgını ve onlara fiziksel zarar verdigini anlatan sıra dışı olaylar da kayıtlıdır (Matta 12:22; 17:15-18; Markos 5:2-5). ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ SIZ NE YAPABILIRSINIZ? Şeytan’ın gucunden korkmanıza gerek “Butun dunya kotu olanın ¨ yok. Şeytan’ın etkisi ya da kontrolu altına girmemek için onun elinde bulunuyor” ˘ ¨ ˘ ¨ insanları nasıl kandırdıgını ogrenmeniz gerekir, boylece “onun (1. Yuhanna 5:19). ¨ duzenlerinden habersiz” olmazsınız (2. Korintoslular 2:11). Kutsal ˘ ¨ Kitabı okuyarak Şeytan’ın kullandıgı yontemler hakkında bilgi edinebilir ve bu hayati bilgi sayesinde onun size zarar vermesini engelleyebilirsiniz. ˘ ¨ Cinlerle baglantılı tum eşyalarınızdan kurtulun (Elçiler 19:19). ˘ Bunların arasında ruhçuluk ve falcılıgı destekleyen muskalar, na¨ zarlıklar, basılı malzemeler, videolar, filmler, muzikler ve bilgisayar uygulamaları olabilir. ˙ Kutsal Kitap “Iblis’e karşı koyun, sizden kaçacaktır” der (Yakup ¨ ˘ ¨ ¨ 4:7). Kutsal Kitabın hikmetli ogudune uyarak Şeytan’ın sinsi oyunlarına karşı kendinizi koruyabilirsiniz (Efesoslular 6:11-18). ˛ Uyanış! Haziran 2013 7 KA PA K KO NUS U Neden Alışveriş Yapıyoruz? ¨ 2012 yılında kuresel çapta yapılan bir ankette katılımcıların ¨ ˘ ¨ yarısı, aslında ihtiyacı olmayan şeyler aldıgını soyledi. Uçte ikisi ˘ ¨ ¨ ¨ ¨ tuketicilerin çok fazla şey aldıgını duşunuyordu. Bu kaygılarında ˘ ¨ ¨ ¨ haklı olabilirler çunku pek çok tuketici borç batagına saplanıyor. ¨ Araştırmacılar aşırı tuketimin daha fazla doyum vermek yerine, ¨ ˘ ˘ ¨ ¨ daha çok stres ve mutsuzluga yol açabilecegini soyluyor. Oyleyse neden bu kadar çok şey almaya devam ediyoruz? ¨ ˙ ˙ ˘ UKETICILER olarak yogun bir pazarlama bombardımanı altındayız. Peki pa˙ ¨ zarlama endustrisinin amacı ne? Istekleri ¨ ¨ ¨ ¨ ihtiyaca donuşturmek. Pazarlamacılar tu¨ ¨ ¨ ¨ keticilerin davranışlarını buyuk olçude ˘ ¨ duyguların yonlendirdigini biliyorlar. Bu ¨ yuzden reklamlar hatta alışverişin kendisi, ˘ duyguları olabildigince çok harekete geçirecek şekilde tasarlanıyor. Why ˙ People Buy Things They Don’t ˙ Need (Insanlar Neden Ihtiyaçları Olmayan ¨ ¨ Şeyleri Alır?) adlı kitap şoyle diyor: “Tuketi˘ ci yeni bir şey almayı planladıgında ge¨ ¨ ¨ nelde urunu aramak, bulmak ve ona sahip olmakla ilgili hayaller kurmaktan zevk T ¨ alır.” Bazı uzmanlara gore insanlar alışve¨ riş yaparken oylesine heyecanlanıyor ki muhtemelen adrenalin patlaması yaşıyor. ¨ Pazarlama uzmanı Jim Pooler şoyle açıklıyor: “Satıcı bu duygu durumunu fark eder¨ se bundan yararlanabilir, muşterinin yaşa˘ ˘ ˘ dıgı duygu yogunlugunu ve zayıflamış savunma sistemini kendi yararına kullanabilir.” Kendinizi zeki pazarlamacıların kurbanı olmaktan nasıl koruyabilirsiniz? Duygularınızı bir kenara bırakın ve pazarlama en¨ dustrisinin vaatlerini gerçeklerle karşılaştırın. VAAT: “Ya şam Kalitenizi ¨ Yukseltin” Daha iyi bir yaşam istemek ˘ ¨ çok dogal. Reklamcılar surekli ¨ şu mesajı yayıyor: Tum istek˘ ¨ lerinize –yani daha saglıklı, guvenli, stresten uzak ve daha sıcak ilişkilere sahip olabilece˘ ˘ giniz bir yaşama– dogru yatırımlar yaparak erişebilirsiniz. GERÇEK: Aslında sahip ol˘ dugumuz şeylerin sayısı arttık¨ ça yaşam kalitemiz duşebilir. ¨ VAAT: “Ki şili ginizi Kazanın” Ortaya Koyun” Birçok kişi, bir şey satın aldı˘ gında bunu başkalarını etkile˘ mek için yaptıgını kabul etmez. Ancak uzman Jim˙ Pooler şuna dikkat çekiyor: “Insanlar ˘ alışveriş yaptıgında onların bu ¨ davranışının çok onemli bir nedeni dostları, komşuları, iş arkadaşları ve akrabalarıyla yarışmaktır.” Bu nedenle ge¨ ¨ nelde reklamlarda, urunler Shiny Objects adlı kitap ¨ şoyle yazıyor: “Başkalarına na˘ sıl biri oldugumuzu (ya da ol˘ mak istedigimizi) ifade etmenin en yaygın yollarından biri, ˘ sahip oldugumuz maddi şeyleri kullanmamız ve sergileme¨ mizdir.” Pazarlama endustrisi ¨ ¨ bunu bilir ve urun markalarını, ¨ ¨ ozellikle de luks markaları, be˘ lirli yaşam tarzları ve degerlerle ilişkilendirmeye çalışır. ¨ ¨ Kendinizi nasıl goruyorsunuz? Başkalarının sizi nasıl ¨ gormesini istiyorsunuz? Şık biri olarak mı? Atletik biri olarak mı? Nasıl biri olmayı hayal ediyor olursanız olun pazarla¨ ma endustrisi şunu vaat eder: ˘ Dogru markayı satın alırsanız, markanın benimsetmeye çalış˘ tıgı o kişi olabilirsiniz. ˘ GERÇEK: Satın aldıgımız hiçbir ˘ ˘ ¨ ¨ urun kişiligimizi degiştiremez ˘ ¨ ¨ ¨ ya da durustluk ve dogru ahla˘ ¨ ki degerler gibi guzel nitelikle˘ re sahip olmamızı saglayamaz. ˙ ¨ ¨ ¨ Ilke: “Sizin susunuz, . . . . altın takılar ya da dış ˘ elbiselerle, ¨ ¨ ¨ ¨ ˘ gorunuşte degil, yureginizdeki gizli insanda olsun” (1. Petrus 3:3, 4). ˘ Aslında sahip oldugumuz şeylerin sayısı arttıkça ¨ yaşam kalitemiz duşebilir Daha çok şey, onlarla ilgilenmek için daha çok zaman ve para gerektirir. Borçların yarat˘ tıgı baskı nedeniyle stres sevi¨ yesi yukselir, aileyle arkadaşlara ayıracak zaman azalır. ˙ ¨ Ilke: “Bir insanın çok malı mul¨ ku olsa bile, hayatı bunlara ˘ ˘ baglı degildir” (Luka 12:15). ˘ VAAT: “Stat u ve Prestij başarılı ve zengin kişiler tara¨ fından kullanılıyormuş gibi gos¨ ¨ terilir. Bu tur reklamların tuke˘ ticiye verdigi mesaj şudur: “Siz de onlar gibi olabilirsiniz!” ˘ GERÇEK: Kendi degerimizi kendimizi başkalarıyla karşılaştırarak belirlemek, sonu gelmeyen bir doyumsuzluk ˘ duygusu yaratır. Bir istege ˘ ulaştıgımızda hemen bir sonrakine ulaşmak isteriz. ˙ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ Ilke: ‘Gumuşe duşkun olan gu¨ muşe doymaz’ (Vaiz 5:10). ˙ ¨ ¨ Maddi Şeylerle Ilgili Dengeli Bir Goruş ˘ ˘ Pazarlamacıların vaatleri çogu zaman gerçeklerle bagdaşmaz. Fakat dengeli ˘ ¨ ve mutlu bir hayata sahip olmamızı saglayacak guvenilir bir rehber var. ¨ ¨ Bu makalede alıntılanan ilkelerin hepsi Yaratıcımızın Sozu olan Kutsal ˘ Kitaptandır. Kutsal Kitap maddi şeylere sahip olmanın yanlış oldugunu ¨ ¨ ¨ soylemez, ama “para sevgisinden uzak” bir yaşam tarzının daha buyuk ˙ ˘ ¨ ˘ mutluluk getirecegini ogretir (Ibraniler 13:5). Uyanış! Haziran 2013 9 Harcamalarınızı Kontrol Altında Tutmanın Yolları ˘ ¨ Pazarlama endustrisinin yarattıgı dış baskının yanında iç etkenler, yani duygularımız ve alışkanlıklarımız da aşırı harcama ˘ yapmamıza neden olabilir. Aşagıda harcamalarınızı kontrol al¨ tında tutmanıza yardımcı olabilecek altı oneri bulunuyor. ˘ ¨ ¨ 1. Duşunmeden satın alma istegine karşı koyun. Alışveriş yapmak ve bir şeyi çok ucuza bulmak sizi heyecanlandırıyor mu? ˘ ¨ ¨ ¨ Eger oyleyse duşunmeden alışveriş yapı˘ yor olabilirsiniz. Bu istege yenilmemek için ˘ almayı planladıgınız şeyi satın almanın, ona sahip olmanın ve bakımının uzun vadeli sonuçlarını acele etmeden, gerçekçi ¨ ¨ ¨ şekilde duşunun. Bir an durun ve geçmiş˘ ¨ ¨ te duşunmeden aldıgınız ama sonradan ˘ pişman oldugunuz şeyleri hatırlayın. Son ¨ kararınızı vermeden once kendinize “sakinleşme” fırsatı tanıyın. ¨ 2. Moralinizi duzeltmek için alışveriş yapmayın. Alışveriş geçici olarak kendinizi iyi ˘ hissetmenizi saglayabilir. Ancak olumsuz ¨ ¨ ˘ ¨ duygular geri dondugunde, rahatlamak ¨ ¨ ¨ için para harcamak uzere daha da guçlu bir arzu duyabilirsiniz. Moralinizi alışveriş ¨ yaparak duzeltmeye çalışmak yerine, size ¨ Modern Pazarlama Yontemleri ¨ ¨ ¨ Modern pazarlama endustrisi urunleri tanıtmak için televizyon, basılı malzeme ¨ ¨ ve internetin yanı sıra gun geçtikçe birçok karmaşık yontem de kullanmaya başladı. ¨ ¨ ˙ ¨ ¨ URUN YERLEŞTIRME: Urunler ve marka adları televizyon programlarında, filmlerde ve video oyunlarında kurnazca sergilenir. r ˙ ˙ ¨ GIZLI PAZARLAMA: Para odenen temsilciler, bunun için para aldıklarını fark ettirmeden, insanların ˘ ¨ ¨ gunluk hayatlarında gidebilecegi ¨ ¨ yerlerde urunleri kullanarak onlar hakkında heyecanla konuşur. ˘ ˘ ¨ AGIZDAN AGIZA PAZARLAMA: Tuketiciler, arkadaşlar arasında ve ˘ ¨ ¨ sosyal medya aglarında urunler hakkında yorum yapmaya teşvik edilir. Temsilcileri motive etmek ¨ ¨ ¨ için onlara urun ornekleri ya da ¨ ¨ başka oduller verilebilir. Ailelere yardımcı olabilecek başka makaleler için www.jw.org adresine bakabilirsiniz. destek olacak dostlarınızla vakit geçirin ya ¨ ¨ ¨ da yuruyuşe çıkmak gibi fiziksel aktivitelerde bulunun. ˘ 3. Eglence olsun diye alışveriş yapmayın. ˘ ¨ Gosterişli alışveriş merkezleri alışverişi eg˘ ¨ ¨ ¨ ¨ lenceye donuşturdu. Sadece eglenmek için bir alışveriş merkezine gidebilir ya da ¨ ¨ internette gezinebilirsiniz, ancak gordukle˘ ˘ ¨ ¨ rinizin çogu satın alma isteginizi korukleyecek şekilde tasarlanmıştır. Yalnızca aklınızda belirli bir şey varsa alışveriş yapın ve planınızın dışına çıkmayın. 4. Arkadaş seçiminize dikkat edin. Arkadaşlarınızın hayat tarzı ve sohbetleri, sizin ¨ ¨ ¨ isteklerinizi onemli olçude etkiler. Arkadaşlarınıza ayak uydurmak için aşırı alışveriş yapıyorsanız, paraya ve maddi şeyle¨ re daha az onem veren kişileri arkadaş olarak seçin. 5. Kredi kartlarını akıllıca kullanın. Kredi ¨ kartları, sonuçlarını goz ardı ederek kolaylıkla harcama yapmanıza neden olabilir. ¨ ¨ ¨ Her ay o ayın kredi kartı borcunun tumunu ¨ odemeye çalışın. Kredi kartınızın faiz oranları ve aidatları hakkında bilginiz olsun ve ¨ ¨ en duşuk maliyetli kartları bulmak için tek¨ lifleri karşılaştırın. Yuksek borçlanma maliyetleri olan ve ihtiyacınız olmayan avantaj˘ lar saglayan premium kartlara karşı temkinli olun. Kredi kartıyla alışveriş yap¨ ¨ maktansa, daha buyuk alımlarınız için ¨ para biriktirin ve nakit odeme yapın. 6. Mali durumunuzun farkında olun. Mali durumunuzu iyi bilmiyorsanız aşırı para ¨ harcamanız daha kolay olur. Guncel ka¨ yıtlar tutun ve tum mali durumunuzun farkında olun. Gelirinize ve geçmişteki harcamalarınıza dayanarak aylık, gerçekçi bir harcama planı hazırlayın. Harcamalarınızı takip edin ve bunu planınızla karşılaştırın. ˘ Bilginizin olmadıgı mali konular hakkında ¨ guvenilir bir dostunuzdan yardım isteyin. ˛ Çocuklarınızı ¨ ¨ ¨ ¨ Tuketim Kulturunden Koruyun ¨ Çocukların reklamcılar için ozel bir hedef olması ˘ şaşırtıcı degil. Gençler her zamankinden daha çok alışveriş yapıyor. ABD’de her yıl milyarlarca dolar¨ lık bir tuketici pazarı oluşturuyorlar. ¨ ˘ Ancak Gaziantep Universitesi’nin yayımladıgı ¨ Sosyal Bilimler Dergisi, profesor Juliet Schor’un ˘ ¨ araştırmasına deginerek şoyle diyor: “Çocuklar ¨ her geçen gun daha çok satın alma ve harcama ¨ ¨ ¨ ¨ kulturunun parçası olmakta; ticari ve materyalist mesajları daha çok benimsedikçe, sıkılma, anksiyete, depresyon oranları artmakta ve kendilerini ¨ ¨ ¨ daha kotu hissetmektedirler.” Ayrıca boyle çocuk¨ ¨ ¨ ların ebeveynleriyle ilişkileri de daha kotu. Oyleyse ¨ çocuklarınızı nasıl koruyabilirsiniz? Şimdi tecrube¨ li birkaç ebeveynin soylediklerine bakalım. ˘ ˙ ˙ EGITIN: “Çocuklarınızı reklamlardan tamamen ¨ ¨ koruyamazsınız, çunku her yer reklam dolu. Bu ¨ yuzden kızlarımıza reklamcıların bir çıkarı oldu˘ ¨ gunu ve onları ucretle tutan firmaların amacının ˘ para kazanmak oldugunu açıklıyoruz. Onlar bi˘ ¨ ¨ ¨ zim iyiligimizi duşunmuyor” (James ve Jessica). ¨ KONTROLU ELDEN BIRAKMAYIN: “Çocuklar bir şeyler almanız için size baskı yapar ve istedikleri˘ ni aldırana kadar ugraşırlar. Ancak kararlı olmak ¨ onemli. Er geç her istediklerini elde edemeyecek¨ ˘ lerini ogrenirler. Kızımızı yetiştirirken, eşimle na˘ sıl dengeli olabilecegimizi ve ne gibi sınırlar koya˘ bilecegimizi sık sık konuşurduk” (Scott ve Kelli). ˙ ˙ ˘ ˙ OLABILDIGINCE UZAK TUTUN: “Ailece çok az tele¨ ¨ vizyon izleriz. Gunluk alışkanlıklarımız içinde bu ˘ yok. Televizyon izleyerek geçirecegimiz zamanı başka faaliyetlerle dolduruyoruz. Birlikte yemek ˘ yapıp yiyoruz, ayrıca ogullarımızın hepsi birer kitap kurdu” (John ve Jenniffer). Uyanış! Haziran 2013 11 ¨ ˙ U L K E L E R V E I NSANL AR PA NA M A Panama’ya Bir Ziyaret ANAMA deyince muhtemelen aklınıza Panama Ka¨ ¨ nalı gelir. Bu kanal, Atlas Okyanusu’yla Buyuk Ok˘ yanus’u birbirine baglayan bir su yoludur. Kuzey Ame¨ ¨ rika’yla Guney Amerika’yı birleştiren bu ulke, insanları ¨ ¨ da birleştirir. Çok çeşitli ırklara ve kulturlere ev sahip˘ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ligi yapar. Nufusun buyuk bolumu yerlilerle Avrupalıların karışımı bir soydan gelmektedir. ˙ ˘ ˆ 1501’de Ispanyol kaşifler Panama’ya geldiginde ˘ burada çok sayıda yerli toplulugu buldular; bu toplu˘ ¨ ˆ ˆ ¨ ¨ ¨ luklardan bazıları bugun hala varlıgını surduruyor. On˘ lardan biri Guna (eski adıyla Kuna) toplulugudur. ˘ ¨ Gunaların birçogu San Blas Takımadaları yerli bolgesinde ve Panama ile Kolombiya sınırına yakın Pasi- P San Blas Takımadaları ´ PANAMA Panama Kanalı P A N A M A ˙ ˙ BILIYOR MUYDUNUZ? ˘ Panama’nın altın kurbagası ¨ (Atelopus zeteki) mustakbel eşlerinin dikkatini çekmek ve rakiplerini uyarmak için “ellerini sallar” ¨ ¨ Ust uste dikilmiş kumaşlardan yapılan parlak renkli bir bluz (mola) giymiş, elinde evcil bir marmoset tutan bir Guna kadını ¨ ¨ fik Kıyı Bolgesi’nde yaşar. Bu bolgelerde avcılık yapar, ˘ agaçtan oyma kayıklarla balık avlar ve kendi yiyeceklerini yetiştirirler. ˘ Guna toplumunda bir erkek evlendiginde karısının geniş ailesiyle birlikte yaşamaya başlar ve onlar için ˘ çalışır. Zaman içinde karısı bir kız çocuk dogurursa, erkek ailesiyle birlikte karısının akrabalarından ayrılabilir ve kendi ailesini kurabilir. Panama’da˙ Yehova’nın ˙ Şahitlerinin yaklaşık 300 cemaati var. Ibadetler Ispanyolcanın yanı sıra Çince, ¨ ˙ Gucerat, ˙Guna, Haiti Kreolu, Ingilizce, Ngabere ve ¨ Panama Işaret Dilinde duzenleniyor. ˛ ˙ ˙ KISA B I LG I ¨ Nufus: 3.629.000 ´ Başkent: Panama ˙ Resmi dil: Ispanyolca ¨ Yonetim şekli: Anayasal demokrasi ˙ Iklim: Tropikal ˘ ˘ Dogal yapı: Serin daglık ve ormanlık alanlar, savanlar¨ ve ˘ nemli yagmur ormanları. Ulkenin her iki kıyısına yayılmış 1.600’den fazla ada. Sayfa 12 ve 13: Panama Kanalı: 5 Alvaro Leiva/age fotostock; Guna bir kadın: 5 Wolfgang ˘ Kaehler/SuperStock; kurbaga: Courtesy Brian Gratwicke; kayık: 5 Michel Renaudeau/age fotostock Uyanış! Haziran 2013 13 ˙ G E Ç M I Ş T E N P O R T R E L E R E L R E Q U E R I M I E N T O TANRI ¨ ADINA Verilen Bir Ultimatom 5 INTERFOTO/Alamy ˙ ˙ KISA B I LG I L E R ¨ ( El Requerimiento, 16. y˙ uzyılda Amerika kıtasına ulaşan Ispanyol fatihler tarafından duyurulan bir ¨ ultimatomdu. ( Yerli halktan Katolik Kilisesinin yetkisini tanıması talep edildi. ¨ ( Ultimatom metni, her iki dili ¨ de anlamayan yerli halka yuksek ˙ sesle Ispanyolca veya Latince okundu. ( Bu, Amerika kıtası tarihindeki en rahatsız edici bildirilerden biridir. “Bunu yapmazsanız . . . . Tanrı’nın yardımıyla var ¨ ¨ ¨ ¨ gucumuzle size saldırırız ve dort bir yandan ve ¨ ¨ mumkun olan her yolla size savaş açarız ve sizleri ˘ ˘ Kilisenin ve Majestelerinin boyundurugu ve egemenligi ¨ altına alırız; ve kadınlarınızı ve çocuklarınızı alıp kole ederiz . . . . mallarınızı alır, sizlere elimizden gelen her ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ˘ ¨ turlu kotulugu yaparız. . . . . Bunun sonucunda meydana ¨ ¨ gelecek olumlerden ve zarardan ne Majesteleri ne biz . . . . sorumlu oluruz, bunun sorumlusu siz olursunuz.” ˙ ¨ ˙ UKARIDAKI sozler Ispanyolca el Requerimiento olarak ¨ bilinen tebligatın bir kısmıdır. Bu ultimatom, ˙ belki de ¨ en garip resmi bildirilerden biridir. 16. yuzyılda Ispanyol fatihler, Amerika kıtasını fethetmek için oraya vardıkların¨ da bu bildiriyi yuksek sesle okumak zorundaydı. Peki fatihler yerli halka tam olarak ne bildirdi ve neden? Y Katolik Olmaya Zorlandılar Kristof Kolomb’un 1492’de Amerika kıtasına ayak bas˙ ¨ masından kısa sure sonra hem Ispanya hem de Porte¨ kiz, bu yeni toprakların˙ yonetiminin kendilerinde olması ˘ ¨ gerektigini iddia etti. Iki ulke için de papa, Mesih’in yer˘ ¨ ¨ ¨ yuzundeki temsilcisi oldugundan meseleyi onun çozmesini istediler. Papanın talimatıyla kilise, yeni keşfedilen top˙ rakları Ispanya ve Portekiz arasında bir şartla paylaştırdı: ˘ ¨ Her iki ulke de yerli halkın din degiştirmesi için buralara ¨ misyonerler gonderecekti. ˙ Fatihler toprakları fethetmeye devam ederken Ispanyol monarşisi yapılanları yasallaştırmanın bir yolunu aradı. ¨ Papa bu toprakları onlara Tanrı adına vermişti. Bu yuzden ˙ ˘ Ispanyollar, fatihlerin yerli halka ve mallarına istedigini ¨ ¨ ¨ yapmakta serbest olduklarını ve onların ozgurluklerini kısıtlayabileceklerini iddia ettiler. “Haklı bir neden varsa şiddet ¨ ¨ mazur gorulebilir şeklinde ˙ bir mantık ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ yurutuluyordu. Bu yuzden Ispanya’nın haklı ¨ nedenler uretmesi gerekti” (Francis Sullivan, ¨ ¨ Cizvit teoloji profesoru). Papa VI. Alexander: 5 The Art Gallery Collection/Alamy; Yerliler: 5 SuperStock ˙ Ispanyollar, yerli halkı papanın kararından haberdar et˘ mek için bir belge ˙ hazırladı. Yerlilerden Hıristiyanlıgı kabul ˙ etmeleri ve Ispanya kralına tabi olmaları talep edildi. Ispanyollar, yerlilerin bu talebe uymamaları durumunda ˘ onlara savaş açmaya hakları oldugunu ve Tanrı’nın kendi˘ ¨ ¨ ¨ lerini destekleyecegini duşundu. “Haksız, Dine Kar şı Saygısız, Rezil” ˙ ˘ Ispanya Krallıgının bu bildiriyi okutmasının amacı, ken¨ ¨ di vicdanını rahatlatmak ve somurge fetihlerini haklı çıkarmaktı. Fatihler bildiriyi genellikle ya saldırıya geçme¨ den once gemideyken ya da karaya çıktıktan sonra, Avrupa dillerini anlamayan yerli halka okurlardı. Bu belge bazen de korkup kaçan yerliler tarafından terk edilmiş ¨ boş kulubelere okunurdu. ˘ ¨ ¨ Bu zorla ¨ din degiştirme çabaları buyuk bir katliamla so˘ nuçlandı. Ornegin 1550 yılında Şili’de yapılan sava ˙ şta Arokan halkından yaklaşık 2.000 kişi katledildi. Ispanyol ˘ fatihlerden Pedro de Valdivia, sag kalanlar hakkında kra˘ ¨ la şoyle dedi: “Majesteleri, emrettiginiz gibi defalarca ¨ ulaklar gonderip emirleri [el Requerimiento] bildirmeme ˘ ¨ ragmen itaatsizlik ettikleri için iki yuz kişinin elleri ve burunları kesildi.”1 Bu bildirinin okunması istilacıların vicdanını rahat˙ latmış olabilir. Ancak bunun Ispanyolların dininin yayılmasına pek bir katkısı olmadı. Bildirinin sonuçlarına ta´ ¨ nık olan 16. yuzyılda yaşamış misyoner keşiş Bartolome ¨ de las Casas şoyle yazdı: “Bu haksız, dine karşı saygısız, ˘ ˘ rezil, akla mantıga sıgmayan saçma bir emirdi! Hıristiyan˘ ˘ ¨ ¨ ˘ ¨ ¨ lıgın adına surdugu lekeden soz etmeyecegim bile.” Tarih´ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ çi Gonzalo Fernandez de Oviedo buyuk bir uzuntuyle, Amerika yerlilerine uygulanan vahşetin, onların Hıristiyan˘ ¨ ¨ lıkla ilgili çok kotu bir izlenim edinmelerine neden oldugunu ifade etti. ˘ ¨ Peki siyasal ve dinsel guçlerin Tanrı adına yaptıgı bu gaddarca davranışlardan Tanrı mı sorumlu? Kutsal Kitap ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ şoyle der: “Tanrı asla kotuluk etmez, Mutlak Gucun Sahi¨ bi asla haksız davranmaz!” (Eyup 34:10). ˛ ¨ 1 Bazı kaynaklara gore el Requerimiento 1573’te feshedildi. ˙ ZAMAN CETVELI 1492 ) Kristof Kolomb ¨ Yenidunya’ya ayak basar Yaklaşık ˙ 1493 ) Ispanyol ve Portekiz monarşilerinin hak iddia ¨ etmesi uzerine Papa VI. Alexander, ¨ ¨ Yenidunya’nın yonetimini onlara verir 1513 ) El Requerimiento ¨ ¨ ¨ ˘ yururluge girer 1550 ) Arokan halkından yaklaşık 2.000 kişi Şili’de katledilir ˙ ˘ 1573 ) Ispanya Krallıgı el Requerimiento’yu resmen fesheder Uyanış! Haziran 2013 15 ¨ ¨ ¨ ¨ TASARI M U RU NU M U ? Kambur Balinanın ¨ Yuzgeci ˙ ˙ ETIŞKIN bir kambur balina ¨ ¨ ¨ bir otobusten daha buyuk ve ˘ ˘ daha agırdır. Buna ragmen bu de¨ ¨ vasa canlı, suda donuşler yaparken ve dalarken hayret verici bir ˘ çeviklige sahiptir. Peki kambur ba˘ linanın çevikliginin sırrı ne? Cevap ¨ ¨ yuzgeçlerinin uzerindeki yumrularda saklı. ¨ ¨ ¨ Şunu duşunun: Balinaların ve ˘ denizde yaşayan diger memelile˘ ¨ ¨ rin çogunun yuzgeçlerinin on ke¨ ¨ narı duzdur. Kambur balinanınki ise farklıdır. Kambur balinanın ˘ ¨ ¨ yuzgeçlerinin on kenarında diger ¨ balinalarda bulunmayan ve tuber¨ kul olarak adlandırılan yumrular ¨ ya da tumsekçikler bulunur. Kam¨ bur balina yuzerken bu yumrular ¨ ¨ suda çok sayıda burgaç (turbulans) yaratır. Enerji içeren bu burgaçlar balina için suda ek bir kal¨ dırma kuvveti oluşturur; boylece ¨ suda ilerlerken, yuzgeçlerine nor˘ malden daha fazla açı verdiginde bile, balina hız kesmeden ilerleye¨ ¨ ¨ bilir. Boyle buyuk açılarda yumrular suyun direncini de azaltır, bu ¨ ¨ ¨ da yuzgeçleri vucudunun uçte biri ˘ ¨ uzunlugunda olan balina için bu¨ yuk bir avantajdır. Y Araştırmacılar daha verimli ¨ ¨ gemi dumenleri, su turbinleri, yel ˘ degirmenleri ve helikopter perva¨ neleri uretilmesi için bu ilkeden yararlanıyor. s n o Bu ¨ dergiyi ve onceki sayılarını ¨ ucretsiz olarak indirebilirsiniz p Sitemizde Kutsal Kitabı yaklaşık 50 dilde okuyabilirsiniz www.jw.org sitesini ziyaret edin ya da kodu okutun g13 06-TK Ne dersiniz? Kambur balinanın ¨ yuzgeci evrimle mi oluştu? Yoksa tasarlandı mı? ˛
