2 isviçre üzerine bilgiler

Kanton Graubünden
Yabancılar için bilgiler
türkisch
Kanton Graubünden
Chantun Grischun
Cantone dei Grigioni
türkisch
Willkommen
Bainvegni
Benvenuti
benvinguda | bienvenu | bine ai venit | bonvena | dobrodošel
| isten hozott | Hosgeldiniz | mirësevini | tervetullut |
|
|
vítáme vás | wëllkëmm | witaj |
|
|
|
Kanton Graubünden
Chantun Grischun
Cantone dei Grigioni
1
YABANCILAR IÇIN BILGILER
1 Allegra, Grüezi, Buongiorno
2 İsviçre üzerine bilgiler
..........................................................................................................................................
5
...............................................................................................................................................................
6
3 Graubünden kantonu üzerine bilgiler
............................................................................................................
4 Graubünden kantonundaki dil zenginliği
5 Uyum
............................................................................................
10
.....................................................................................................................................................................................................................
13
6 İletişim
7 İş
8
...............................................................................................................................................................................................................
15
....................................................................................................................................................................................................................................
8 Oturum izni ve aile birleşimi
9 Evlilik ve aile
10 Çocuklar
17
21
.......................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
23
..........................................................................................................................................................................................................
25
11 Okul ve meslek eğitimi
.........................................................................................................................................................
29
12 İkamet
..................................................................................................................................................................................................................
33
13 Sağlık
...................................................................................................................................................................................................................
35
14 Sigortalar
15 Vergiler
......................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................
43
..............................................................................................................................................................
45
.............................................................................................................................................................................................................
48
17 Günlük sosyal yaşam
19 Çevre
51
......................................................................................................................................................................................................................
20 Adresler ve linkler
.........................................................................................................................................................................
21 Acil durumlarda ne yapmalı?
Künye
41
...............................................................................................................................................................................................................
16 Sosyal danışma ve sosyal yardım
18 Mobilite
38
53
....................................................................................................................................
65
...................................................................................................................................................................................................................
66
2
İÇINDEKILER
1 Allegra, Grüezi, Buongiorno
2 İsviçre üzerine bilgiler
......................
.......................................
5
6
-Kısa tarihçe ve ülke bilgileri .................................... 7
3 Graubünden üzerine bilgiler
......................
8
-Rakamlar ve bilgiler ........................................................ 9
4 Graubünden kantonundaki dil
zenginliği ......................................................................... 10
5 Uyum
13
.......................................................................................
-Graubünden Entegrasyon Bilgilendirme
Merkezi ..................................................................................... 13
6 İletişim
.................................................................................
15
-Dil, başarılı bir uyumun anahtarıdır! ........... 15
-Tercüman arabuluculuğu ....................................... 15
7 İş
.................................................................................................
17
-Başkalarının tatil yaptığı yerde
çalışmak! .................................................................................. 17
-Mesleki uyum ....................................................................... 17
-Gelir ve sosyal kesintiler .......................................... 17
-İş aramak ................................................................................ 18
-İşsizlik – nasıl devam edecek? ........................ 18
-Kaçak çalışma ................................................................... 19
-Meslek eğitimi ve meslekiçi eğitim .............. 20
-Yabancı diplomaların tanınması ..................... 20
8 Oturum izni ve aile birleşimi
...................
21
9 Evlilik ve aile
...............................................................
23
-Evlilik ............................................................................................ 23
-Kayıtlı eşcinsel birlilik ................................................. 23
-Doğum ....................................................................................... 23
-Gebelik izni ve annelik parası ........................... 24
-Aile yardımları .................................................................... 24
10 Çocuklar
............................................................................
25
-Küçük çocuklar ................................................................. 25
-Anne ve baba danışmanlığı ................................ 25
-Çocuklar için ödünç kitap ve oyun
servisi .......................................................................................... 26
-Ekonomik çocuk giyim .............................................. 26
-Çocuklar için bakımı hizmetleri ....................... 26
-Ebeveynlere yönelik hizmetler ..........................27
11 Okul ve mesleki eğitim
..................................
29
-Ebeveynlerin sorumlulukları ............................... 30
-İlerletici okullar ve meslek eğitimi ................. 30
-Liseler, Ticari ve Genel Kültür Okulları ... 30
-Meslek eğitimi .....................................................................31
-Yüksek eğitimde meslek eğitimi ve
meslekiçi eğitim ................................................................31
-Psikolojik okul danışmanlığı ............................... 32
-Graubünden çocuk ve gençlik
psikiyatrisi ............................................................................... 32
-Çocuklara karşı şiddet .............................................. 32
12 İkamet
...................................................................................
33
-Ev ilanları ................................................................................ 33
-Kira hukuku danışmanlığı ...................................... 34
3
13 Sağlık
....................................................................................
35
-Doktor adresleri ............................................................... 35
-Hastalık veya kaza ........................................................ 35
-Hastane .................................................................................... 36
-Evde danışma ve bakım .......................................... 36
-Yaşlı insanlar ....................................................................... 36
-Engelli insanlar ..................................................................37
-Psikolojik problemi olan insanlar ....................37
14 Sigortalar
.........................................................................
38
-Zorunlu sigortalar ........................................................... 38
-Sağlık sigortası ................................................................. 38
-Sağlık sigortası için indirimli primler .......... 39
-Kaza sigortası .................................................................... 39
-Gönüllü sigortalar .......................................................... 40
15 Vergiler
................................................................................
41
16 Sosyal danışma ve sosyal
yardım .................................................................................. 43
-Kişisel sosyal danışma ............................................. 43
-Maddi sosyal yardım ................................................... 43
17 Günlük sosyal yaşam
......................................
45
-Semt hayatı/Köy hayatı ............................................ 45
-Dernek ve kulüpler ........................................................ 45
-Yabancı dernekler ......................................................... 46
-Kütüphaneler ....................................................................... 46
-Müzeler, tiyatrolar ve sinemalar ...................... 46
-Alışveriş .................................................................................... 46
-Bankalar ................................................................................... 46
-Bayramlar ................................................................................47
-Geziler ve boş zaman aktiviteleri ................... 47
18 Mobilite
...............................................................................
48
-Toplu taşıma ........................................................................ 48
-İsviçre’de araba sürmek .......................................... 49
-Bisiklet ........................................................................................ 49
19 Çevre
.......................................................................................
51
-Doğayı koruyun! ............................................................... 51
-Atıklar ........................................................................................... 51
-İçme suyu ................................................................................ 51
20 Adresler ve bağlantılar
..................................
53
-Özet........................................................ 53
-Graubünden hastaneleri ......................................... 54
-Psikiyatri kurumları ....................................................... 54
-Bölgesel Sosyal Hizmetler ................................... 55
-Sosyal Belediye Hizmetleri.................................... 55
-GR tercümanlık servisi ............................................. 56
-Danışmanlık hizmetleri ............................................. 56
-Maliye .......................................................................................... 58
-Sağlık .......................................................................................... 58
-Dil okulları .............................................................................. 60
-Şiddet/mağdur yardımı ..............................................61
-Entegrasyon/Göçmenlik .......................................... 62
-Irkçılık .......................................................................................... 63
-Hukuk .......................................................................................... 63
-Dernekler ................................................................................ 63
21 Acil durumda ne yapmalı?
Künye
........................
65
....................................................................................
66
5
1
ALLEGRA, GRÜEZI, BUONGIORNO
Graubünden kantonuna hoş geldiniz!
Graubünden kantonu, sunduğu çeşitli imkanlar, doğal güzelliği, dil zenginliği,
kurumları ve örf ile adetlerinden dolayı turistik bakımdan çekici olmakla kalmaz,
aynı zamanda yaşam ve iş hayatı için çekici bir yerdir.
Kanton bölgesinde aşağı yukarı 130 farklı ülkeden insanlar yaşamaktadır. Böylece,
dünyada uluslararası tanınmış olan 193 ülkenin aşağı yukarı 2/3’ü kantonumuzda
temsil edilmiş sayılır. Kültür ve dil zenginliğiyle yaşam Graubünden’de günlük hayatın
bir parçası olup, bu nedenle değişik toplum ve bölgelerin arasında iyi bir şekilde uyum
sağlanması şarttır.
Bu, kendiliğinden oluşan bir husus değildir. Beraberce güzel ve sakin yaşamak için
her bireyin eforunu gerektiren bir konudur. Bunun temeli de, herkes için geçerli olan
hak ve hukuk olmakla beraber, karşılıklı saygı ve diyaloga açık olmaktır.
Kantonumuza gelen herkes için o bölgede konuşulan dilin öğrenilmesi birey için
günlük hayatında bağımsız ve serbest hareket edebilmesi anahtar konumunda
olacaktır. İster işte, ister okulda, boş zamanınızda, derneklerde veya da birliklerde
olsun, yeni ikametgahınızdaki zengin imkanlardan faydalanıp sizleri sosyal, ekonomik
ve kültürel hayata katılmaya davet ediyoruz.
Kantomuzdaki günlük hayat ve yaşam hakkında bu broşürden
birçok bilgi edinerek faydalanabilirsiniz. Graubünden’e hoş
geldiniz diyerek burada başarılı bir başlangıç yakalamanızı, bu
muhteşem kantonu keşfederken mutluluklar bulmanızı ve ilginç
insanlarla karşılaşmanızı dileriz.
Barbara Janom Steiner
Regierungsrätin
6
2
İSVIÇRE ÜZERINE BILGILER
Germany
France
Liechtenstein
Austria
Italy
CH = Confoederatio Helvetica
Rakamlar (2014)
Nüfus
Yabancıların uyrukluların oranı
Yüzölçümü
Kanton sayısı
8.237.700
%24,26
41.300 km²
26
7
Ülkede konuşulan diller
Almanca %64,0
Fransızca
%20,0
İtalyanca
%6,0
Reto Romanca
%0,5
diğer diller
%9,5
Kısa tarihçe ve ülke üzerine bilgiler
1 Ağustos 1291 tarihinde, Uri, Schwyz ve Unterwalden isimli yerleşim yerleri «Eski
Konfederasyon» adlı gevşek bir şekilde yürütülen vadi birliğini kurdu. Zamanla
değişik yerleşim yerleri ve bölgeler de bu birliğe katıldılar. Böylece 1848 senesinde
modern İsviçre Federal Devleti kuruldu. 1 Ağustos günü, İsviçre’de milli bayram olarak
kutlanmaktadır.
İsviçre dolaysız demokrasi ile yönetilen bir ülke olup, burada oy hakkına sahip her
kadın ve erkek sadece seçimlerde değil, sık olarak da yapılan referandumlarda hem
yasalar üzerine hem de önemli konularda politika üzerinde nüfuz kullanabilir. Bu
söz hakkı federal devlet, kantonlar ve belediyeler seviyesinde mevcuttur. İsviçre
vatandaşları, seçme ve seçilme hakkını 18 yaşını doldurduklarında elde etmektedirler.
Devlet konusunda daha fazla bilgiyi «Echo»
adlı broşürden alabilirsiniz.
Bu broşürü her kitapevinden veya alttaki
adresten temin edebilirsiniz
HEKS, Regionalstelle Ostschweiz
071 410 16 84, www.echo-ch.ch
8
3
GRAUBÜNDEN KANTONU ÜZERINE
BILGILER
LIECHTENSTEIN
St. Gallen
Maienfeld
Schwyz
Glarus
Ruis
Ilanz
IMBODEN Chur PLESSUR
Schanfigg
Rhäzüns
Churwalden
Domleschg
Disentis
Safien
Lumnezia/Lugnez
Thusis
Alvaschein
Ramosch
Klosters
PRÄTTIGAU/
DAVOS
INN
Davos
Suot Tasna
Sur Tasna
Belfort
Bergün
Val Müstair
ALBULA
HINTERRHEIN
Rheinwald
Luzein
Küblis
Fünf Dörfer
Trins
Uri
ÖSTERREICH
Seewis
Schiers
Oberengadin
Surses
MALOJA
Avers
Ticino
Mesocco
MOESA
Poschiavo
Bregaglia
BERNINA
Brusio
Roveredo
ITALIA
9
Rakamlar ve bilgiler (2014)
Graubünden kantonunda 196 binden daha fazla insan yaşamaktadır. Bunlardan
aşağı yukarı 35 bin kişi yabancı uyrukludur. 7.106 km²‘lik alanıyla, Graubünden
İsviçre’nin en büyük yüzölçümüne sahip kantonu olmaktadır ve ülke toprağının 1/6’ini
kapsar. Başkent Chur’da yaklaşık 35 bin kişi yaşamakta olup bu şehir aynı zamanda
İsviçre’nin en eski yerleşim yerlerinden biridir.
Kantonumuz, 11 il, 39 ilçe ve yaklaşık 146 belediyeden oluşur.
Belediyelerin %65’inde 1.000’den az insan ikamet etmektedir.
m ü. M
4500
4000
En yüksek zirve
3500
Piz Bernina
3000
(4049 m)
2500
2000
1500
En düşük rakım
1000
Tessin sınırı
Vadi sayısı
150
(260 m)
Göl sayısı
615
Zirve sayısı
937
500
0
Daha geniş bilgiler için lütfen
www.gr.ch
sayfasına bakınız
10
4
GRAUBÜNDEN KANTONUNDA DIL
ZENGINLIĞI
Graubünden kantonunda konuşulan diller
Almanca
Reto Romanca
LIECHTENSTEIN
İtalyanca
St. Gallen
ÖSTERREICH
Maienfeld
Schwyz
Samnaun
Glarus
Uri
Trins
Chur
Ilanz
Davos
Zernez
Thusis
Disentis/
Mustér
Splügen
Samedan
Poschiavo
Ticino
Vicosoprano
Roveredo
ITALIA
11
Graubünden kantonunda üç resmi dil kullanılmaktadır:
Almanca, Reto Romanca ve İtalyanca.
Almanca
Kantonda yaşayan halkın çoğunun ana dili Almancadır, bu da bu kişilerin yazı dili
olarak standart Almanca kullanmaları ve günlük hayatlarında İsviçre Almancası
konuşmaları demektir.
Reto Romanca
Engadin, Münstertal, Mittelbünden ve Surselva’da, Reto Romanca standart olarak
kullanılan dildir. Ancak Reto Romanca dili tek bir dil değildir olmayıp 5 ayrı lehçeden
oluşan bir dil ailesi durumundadır. Bunlar: Sursilvan, Sutsilvan, Surmiran, Puter ve
Vallader dilleridir.
İtalyanca
Puschlav, Bergell, Misox ve Calanca adlı dört vadide İtalyanca konuşulur.
12
13
5
UYUM
Uyum, dinamik, kişisel ve toplumsal bir
prosedür olup karşılıklı olarak sorumluluk
ve haklara dayanmaktadır; amacı da bütün vatandaşların ekonomik ve toplumsal hayata katılımını mümkün kılmaktır.
Uyum teşviki «destek ve talep» esasına
göre uygulanır ve özellikle dil öğrenimini, mesleki ilerlemeyi ve sosyal hayata
katılımı desteklemektir.
Uyum Dairesi, kanton ve belediyeler
düzeyinde uyum teşvikini yönetir ve
koordine eder. Daire, dilsel ve sosyal
uyum projelerini teşvik eder ve uyum
konusunda bilgi akışını sağlar.
−Entegrasyonla ilgili konu ve sorularda
erişimi kolay bilgilendirme ve danışmanlık hizmetleri
−Kanton sınırları dahilinde mevcut dil ve
entegrasyon programlarına genel bakış
−Seviye tespit sınavı olanağı sunulan
kişisel ve bireysel dil danışmanlığı
−Farklı dillerde bilgilendirme materyalleri, ihtisas literatürü, dergi ve DVD’lerin
sağlanması ve ödünç verilmesi
Informationszentrum Integration
Graubünden (Graubünden Entegrasyon
Bilgilendirme Merkezi)
081 257 36 83
Mesai saatleri ile ilgili bilgileri,
Fachstelle Integration Graubünden
www.integration.gr.ch adresinde
(Graubünden Uyum Merkezi)
bulabilirsiniz.
081 257 26 38, www.integration.gr.ch
Graubünden Entegrasyon
Bilgilendirme Merkezi
Engadinstrasse 24, Chur’da bulunan
Entegrasyon İhtisas Dairesinin mekanlarında, aşağıdaki hizmetleri sunan
Entegrasyon Bilgilendirme Merkezi
­bu-lunmaktadır:
Okul, iş, eğitim ve sağlık gibi farklı
yaşam alanları hakkında faydalı bilgileri
– hem de on iki ayrı dilde ve de sesli
yayın olarak – ayrıca dil ve entegrasyon
kursları hakkında bilgileri de
www.integration.gr.ch adresli internet
sayfamızda bulabilirsiniz.
14
15
6
İLETIŞIM
Dİl, başarılı uyumun
anahtarıdır!
Yeni ikametgahınızda aktif ve eşit haklara sahip olarak ekonomik, kültürel ve
sosyal hayatı paylaşmak ister misiniz?
Yerel dili iyi konuşmanız ve anlamanız bu
kapıyı açan anahtar olacaktır. Yerel dili
en hızlı ve kolay öğrenmenin yolu da, bir
dil okuluna gitmektir.
Kanton’da bulunan dil okullarının yer
aldığı bir listeyi «Adresler ve Çevrimiçi
Bağlantılar» başlığı altında bulabilirsiniz.
Graubünden Entegrasyon Merkezinin
internet sitesinde (www.integration.gr.ch)
ayrıca mevcut dil kursları hakkında
genel bilgi alabilirsiniz. Dil öğrenmek ve
bireysel bir dil danışmanlığı hakkında ek
bilgiler için Entegrasyon Bilgilendirme
Merkezine başvurabilirsiniz.
Informationszentrum Integration
Graubünden (Graubünden Entegrasyon
Bilgilendirme Merkezi)
081 257 36 83
Mesai saatleri ile ilgili bilgileri, www.
integration.gr.ch adresinde bulabilirsiniz.
Tercüman arabuluculuğu
Yerel dili öğrenmek çok önemlidir.
Karşılıklı anlaşmanın önemli olduğu bazı
görüşmeler ve durumlarda ise, kültürler
arası tercümeye başvurmak gerekli ve
yardımcı olabilir.
Verdi – Interkulturelles Übersetzen in
der Ost­schweiz (Verdi – Doğu İsviçre’de
Kültürlerarası Çeviri Hizmetleri), yaklaşık
60 farklı dilde profesyonel ve birden
fazla kültüre sahip çevirmenler temin
eder. Bu hizmet ücrete tabidir.
Verdi – Interkulturelles Übersetzen in
der Ostschweiz (Verdi – Doğu İsviçre’de
Kültürlerarası Çeviri Hizmetleri)
0848 28 33 90, www.verdi-ost.ch
16
17
7
İŞ
Başkalarının tatil yaptığı yerde çalışmak!
Uluslararası özelliklere sahip olmak, Graubünden’de bir gelenektir. En önemli ekono­
mik dal olarak turizm başta olmak üzere, sağlık hizmetleri, küçük ve orta ölçekli
şirketler, ülke bünyesinde ve uluslararası faaliyet gösteren şirketler ve de kantonsal
kamu idaresi tarafından değişik dallarda birçok çekici iş imkanı sunulmaktadır.
Mesleki uyum
Gelir ve sosyal kesintiler
Çalışmak, geçim temelini garanti altına
alır ve topluma uyumu destekler. İş
hayatına atılmanın ön şartı, bir oturum
izni ve yerel dile iyi bir şekilde hakim
olmaktır. Aşağıdaki sitelerde, oturum izni
ve çalışma konusunda daha fazla bilgi
alabilirsiniz.
Gelirinizden zorunlu olarak emeklilik
ve dulluk sigortası (AHV – 1. kolon),
malullük sigortası (IV), işsizlik sigortası
(ALV) ve kaza sigortası (UV) için primler
kesilir. Yıllık aşağı yukarı 20.000,– Fr’lık
bir kazançtan itibaren, işsizlik parasına
ilaveten mesleki tedbir adında ek primler
kesilir (2. kolon). Kesilen zorunlu sosyal
sigorta primleri kazancın aşağı yukarı
%15’ini oluşturur.
www.kiga.gr.ch
www.afm.gr.ch
www.sem.admin.ch
www.swissuni.ch
www.wege-zum-beruf.ch
www.berufsberatung.ch
www.migraweb.ch
18
İş arama
İş ilanlarını bölgesel İş Bulma
Merkezleri’nde bulabilirsiniz. Bunlar aynı
zamanda günlük gazeteler, bölgesel ve
yerel gazeteler ve taşeron işçi çalıştıran
şirketlerde ve internette bulunabilir.
Örneğin
www.treffpunkt-arbeit.ch
www.suedostschweiz.ch
www.jobs.ch
İşyerinizi kaybetmeniz durumunuzda
veya işyerinizi kaybedeceğiniz belli
olduğunda şunlara dikkat etmelisiniz:
- Eğer başlamadıysanız, hemen
yeni bir işyeri aramaya başlayınız.
Bu çabalarınızı. işsizlik parası
başvurusu esnasında belgelendirmek
zorundasınız.
Gerekli notlarla başvuru ve retlerin
fotokopilerini saklayınız.
- En kısa süre içinde ikamet ettiğiniz
belediyenin İş Kurumu’na başvurunuz.
Daha fazla bilgileri
İşsizlik – nasıl devam edecek?
www.kiga.gr.ch veya
www.treffpunkt-arbeit.ch
İsviçre’de ikamet eden ve işçi olarak
çalışan bir kişinin işsizlik olması söz
konusu olduğu durumda – gerekli şartları
yerine getiriyorsa – işsizlik parasına
hakkı bulunmaktadır. En önemli şart
geçerli bir oturum izni olması ve iş yerini
kaybetmeden önceki 2 sene içinde 12 ay
çalışmış olmasıdır.
İşsizlik konusundaki sorularınızı İşsizlik
Sigortasına ve Bölgesel İş Bulma
Merkezleri’ne (RAV) yönetebilirsiniz.
sayfalarında bulabiliriniz.
19
Kaçak çalışma
Sadece ara sıra örneğin temizlik,
çocuk bakımı, ev ve bahçe işi yapan
kişiler de birer işçi sayılmakta olup,
yabancılar dairesi tarafından verilen
bir çalışma iznine sahip olmak zorun­
dadır, ayrıca işveren veya kendileri
tarafından sosyal sigortalara kayıt
edilmeleri gerekmektedir. Eğer bu kayıt
yapılmazsa, bu iş yasadışı veya kaçak
çalışma sayılacak, kişi işsiz olması,
kazaya uğraması veya engelli olması
durumunda sigortalı olmayacaktır.
Staatssekretariat für Wirtschaft SECO
(Ekonomi Müsteşarlığı)
3003 Bern
031 322 56 56
Meslek eğitimi ve meslekiçi
eğitim
Bölgesel Meslek Bilgilendirme Merkezlerinde (BIZ) meslek ve meslekiçi eğitim
konularında birçok bilgi bulunmaktadır.
Uzman görevliler, enformasyon ve kısa
görüşmelerle size yardımcı olacaktır. Bu merkeze danışmak ücrete tabi
olmamakla birlikte, mesai saatleri içinde
her zaman mümkündür. Kişisel kariyer
danışmanlığı ücrete tabi olup önceden
randevu alınmasını gerektirir.
Meslek, yükseköğrenim ve kariyer danışmanlığı ve de Bölgesel Danışmanlık ve
Enformasyon Merkezleri (BIZ) hakkında
ayrıntılı bilgileri bulabileceğiniz yer
www.keine-schwarzarbeit.ch
Amt für Berufsbildung Graubünden
(Graubünden Meslek Eğitim Dairesi)
081 257 27 72, www.berufsbildung.gr.ch
20
Yabancı diplomaların
tanınması
Yurtdışında edinilmiş olan diplomaların
tanınmasından, Eğitim, Araştırma ve
İnovasyon Müsteşarlığı sorumludur.
Uzun yıllar boyunca edinilmiş bir meslek
tecrübesine sahipseniz, bunu belli şartları yerine getirdiğiniz takdirde tanıttırabilir
ve karşılığında İsviçre’de kabul edilen bir
meslek diplomasını alabilirsiniz.
Amt für Berufsbildung Graubünden
Staatssekretariat für Bildung,
Forschung und Innovation SBFI
(Graubünden Meslek Eğitim Dairesi)
081 257 27 72, www.berufsbildung.gr.ch
(Eğitim, Araştırma ve İnovasyon
Müsteşarlığı)
031 322 21 29, www.sbfi.admin.ch
Yüksekokul diplomaların tanınması
için
Rektorenkonferenz der Schweizer
Universitäten CRUS (İsviçre Üniver­
siteleri Rektörler Konferansı)
031 306 60 32/38, www.crus.ch
21
8
OTURUM IZNI VE AILE BIRLEŞIMI
AB/EFTA ülkeleri vatandaşları, oturum
iznine ülkeye girişten önce veya sonra
başvurabilirler. Diğer ülkelerin vatandaşlarına (AB/EFTA üyesi olmayan
ülkelerin vatandaşlarına) oturum izinleri
ancak özel durumlarda verilir. Yani eğer
başvuru yapan kişi kalifiyeli bir eleman
olması ya da özel sebeplerden dolayı
oturum izninin verilmesi gerekli olması
gibi hallerde.
Graubünden Göçmenlik ve Medeni
Hukuk Dairesinde (Amt für Migration
und Zivilrecht Graubünden) ve internet
sitesinde oturum izni ve aile birleşimi
konularında önemli bilgileri Almanca ve
İtalyanca dillerinde bulabilirsiniz.
Amt für Migration und Zivilrecht Grau­
bünden AFM (Graubünden Göçmenlik ve
Medeni Hukuk Dairesi)
081 257 30 01, www.afm.gr.ch
AB/EFTA üye ülkeleri vatandaşları,
genelde oturum izni türü dikkate
alınmadan, aile birleşimi kapsamında
ailelerini İsviçre’ ye getirtebilirler. Aile
bireyleri olarak anne, baba ve çocukları
sayılmaktadır. Aufenthaltsbewilligung
olarak adlandırılan oturum iznine sahip
olan üçüncü ülke vatandaşları, yasal
uygulamalar kapsamında Göç ve
Medeni Hukuk Dairesi’ne aile birleşimi
başvurusu yapabilirler (eş ve çocukları
için). Aile birleşimi başvurusunun
5 yıl içinde ve 12 yaşından büyük
çocuklar için 1 sene içinde yapılması
gerekmektedir.
23
9
EVLILIK VE AILE
İsviçre’de kıyılan üç nikahtan biri çok
uluslu evliliklerdir.
www.binational.ch
Evlilik
Evlenmek için, İsviçre’de 18 yaşın­da
­olmak gereklidir. Sadece nüfus dairele­
rinde kıyılan nikahlar tanınmaktadır.
İkamet ettiğiniz belediyede bulunan
nüfus dairesine başvurup yerine geti­
rilmesi ­gereken şartları öğrenebilir ve
doldurulması ­gereken formları temin
edebilirsiniz.
İsviçre’de herkesin kendi eşini kendisi
seçme hakkı vardır. Bundan dolayı kişinin aile bireyleri veya başka kişilerin eş
seçiminde baskı uygulayarak onu zorla
evlendirme hakları yoktur.
www.zwangsheirat.ch
www.terre-des-femmes.ch
www.gegen-zwangsheirat.ch
Kayıtlı eşcinsel beraberlik
Eşcinsel çiftler, beraberliklerini resmi
olarak kayıt ettirebilirler. İkamet ettiğiniz
belediyedeki nüfus dairesinden bu kayıt
için yerine getirilmesi gereken şartları
öğrenebilirsiniz.
Doğum
Her doğumun, ikamet ettiğiniz belediyenin nüfus dairesine bildirilmesi gerekmektedir. Çocuk hastanede doğarsa,
doğum hastane tarafından doğrudan
nüfus dairesine bildirilir. Çocuğun evde
doğması durumunda, çocuğun doğumunu yaptıran ebe, doğumu nüfus dairesine
bildirmekle yükümlüdür.
24
Gebelik izni ve annelik parası
Aile destek parası
Annelik parası, doğum yaptıkları tarihte
sigortalı işçi olan bayanlar için geçerlidir.
Anne ayrıca çocuğun doğumundan
önceki 9 aylık dönem içinde sigortalı
olmuş olmalı ve bu süre içinde en
az 5 ay çalışmış olmalıdır. Bu hak
çocuğun doğumuyla başlar ve en fazla
14 hafta sürer. Bu süre içinde maaşın
%80’i, ­ancak günde en fazla 196,– SFr
ödenmeye devam edecektir.
Çalışanların aile destek parası alma
­hakkı bulunmaktadır. 16 yaşını doldurmamış çocuklar için aylık ek destek
220,– SFr tutarındadır. Meslek eğitimine
devam eden ve 25 yaşını doldurmamış
gençler için aylık 270,– SFr tutarında
meslek eğitim desteği verilir. Ek maddi
destek, genellikle işveren tarafından
doğrudan maaşla beraber ödenir. Bazı
koşullar altında çalışmayan ebeveynler
de ek çocuk destek parası alabilirler.
Sozialversicherungsanstalt des Kantons
Graubünden SVA (Grau­b ünden Kantonu
Sozialversicherungsanstalt des Kantons
Sosyal Sigortalar Dairesi)
Graubünden SVA (Graubünden Kantonu
081 257 41 11, www.sva.gr.ch
Sosyal Sigortalar Dairesi)
081 257 41 11, www.sva.gr.ch
25
10
ÇOCUKLAR
Küçük çocuklar
Anne ve Baba Danışmanlığı
Pro Juventute, «Unser Kind»
(«Çocuğumuz») adında beslenme, çocuk
eğitimi ve gelişimi, sağlık tedbirleri, kaza
prevensiyonu ve aile organizasyonunda
anne/baba rolü konularında bir broşür
hazırladı. Bu broşür Almanca – Tamilce
– Arnavutça – Türkçe – Sıprça/Hırvatça/
Boşnakça – Portekizce – İspan­yolca ve
İngilizce olarak hazır­lanmıştır
Çocuğun aylık kontrolü veya da üç
­yaşındaki çocukların sorunları konusunda danışmak için (Chur’da 5 yaşına
kadar) mesai saatleri içinde telefonla
arayarak veya doğrudan bölgenizdeki
Anne ve Baba Danışmalığına başvurabilirsiniz. Danışma merkezlerini ve mesai
saatlerini aşağıdaki siteden öğrene­
bilirsiniz
Pro Juventute
044 256 77 33, www.pro-juventute.ch
www.muetterberatung.ch/gr/
26
Çocuklar için ödünç kitap ve
oyun servisi
Çocuklar için bakım
hizmetleri (ücrete tabi hizmetler)
Kantonda değişik noktalarda kütüp­
haneler ve oyuncakhaneler bulunmaktadır. Kitapları ve oyuncakları bu mekanlardan belli bir meblağ karşılığı ödünç
alabilirsiniz.
Kreş grupları
Hafta bir – iki defa, üç yaşını tamam­
lamış olan çocuklar anaokuluna başla­
yana kadar kreş gruplarında bir araya
gelir. Bu kreş grupları, çocuğun güvenilir
ve göze kestirilebilen bir ortamda aile
dışı ilk tecrübelerini toplayabileceği bir
yerdir.
Bu konuda bilgileri belediyenizden
alabilirsiniz.
www.lesengr.ch
www.ludochur.ch
Ekonomik çocuk giyimi
İkinci elden çocuk kıyafeti satan ve
­Brockenhaus adlandırılan marketlerde,
Caritas Center Chur’da bulabilirsiniz.
Ayrıca çocuk giyim kermeslerinde az
kullanılmış kıyafetleri uygun bir fiyata
alabilirsiniz.
Anaokulu
Anaokulları, çocuklar okula çağına gelinceye kadar gündüzleri bakım hizmetleri
sunar. Anaokulları konusunda bilgileri
belediyenizden ve aşağıdaki adresten
alabilirsiniz
Beratungsstelle Kinder und Jugendliche
betreuen, begleiten, bestärken (Çocuk
ve Gençlere yönelik Danışmanlık
Merkezi, ilgi göstermek, eşlik etmek,
desteklemek için)
081 300 11 40, www.kjbe.ch
27
Dadılık hizmeti
Çocuklara, dadılık yapan ailelerde
baktırılabilir. Bu aileler – okul çağındaki
çocuklara da dahil olmak üzere – her
yaştaki çocuğa kendi evlerinde bakarlar. Bakım saatleri (öğle yemeği, ödev
yardımı, yarım gün, tam gün veya hafta
sonu bakımı) konuları ailelerle görüşülüp
anlaşılır.
Beratungsstelle Kinder und Jugendliche
Ebeveynler için sunulan
hizmetler
Çocukların eğitimi ebeveynler için çoğu
zaman büyük sabır gerektirir. Grau­
bünden Ebeveynler Eğitim Derneği tüm
kanton bünyesindeki ebeveyn ve veliler
için geniş kapsamlı bir eğitim hizmeti
sunmaktadır.
Elternbildung Graubünden (Graubünden
betreuen, begleiten, bestärken (Çocuk
Ebeveynler Eğitimi)
ve Gençlere yönelik Danışmanlık
www.elternbildung-gr.ch
Merkezi, ilgi göstermek, eşlik etmek,
desteklemek için)
081 300 11 40, www.kjbe.ch
Okul dışı hizmetler
Okul sonrası anaokulu bakımı, öğle
yemeği veya tatil pasosu konularında
­sorularınızı okulunuzun müdürlüğüne
veya da ilgili kanton dairesine yönetebilirsiniz.
Amt für Volksschule und Sport Grau­
bünden (Graubünden Halk Okulu ve
Spor Dairesi)
081 257 27 36, www.avs.gr.ch
28
29
11
OKUL VE MESLEK EĞITIMI
İsviçre’de her kantonun kendine mahsus bir okul sistemi vardır. Graubünden kantonunda okullar 7 ile 16 yaşları arasında zorunlu olup ücretsizdir.
Anaokulu
Çocuklar beş yaşından itibaren anaokuluna başlarlar. Anaokulu süresi iki yıldır.
Zorunlu eğitim
Zorunlu eğitim çocuğun 7 yaşını tamamladığı yıl başlar ve 9 yıl sürer.
Graubünden kantonunda okul sistemi
Anaokulu
2 yıl
İlkokulu
İlkokulu, küçük sınıf
6 yıl
Ortaöğretim l
Ortaöğretim okulu, Ortaokul, küçük sınıf, 3 yıl
Ortaöğretim ll
Gönüllü 10. sınıf 3 – 5 yıl
Lise, Meslek Lisesi, Meslek
Eğitimi / Şirket içi Meslek Eğitimi,
Meslek Bakalorya Okulu
Yüksek Tahsil
Yüksek Meslek Okulu 3 – 6 yıl
Yüksekokul
Üniversite, Teknik Üniversite (ETH)
Okul konusunda bütün sorularınız için okullara veya aşağıdaki adrese başvurunuz
Amt für Volksschule und Sport Graubünden (Graubünden Halk Okulu ve
Spor Dairesi)
081 257 27 33, www.avs.gr.ch
30
Ebeveynlerin sorumluluğu
Ebeveynler, çocukların terbiyesi ve
eğitiminden sorumludur. Ebeveynler
aynı zamanda çocukların okula kayde­
dilmesinden sorumludurlar ve çocukların
okula gitmelerini ve ders planıyla okul
kurallarına uymalarını kontrol etmek
zorundadır. Aynı şekilde çocukların
derslerini yapmasını temin etmeleri ve
uygun koşulları sağlamaları gereklidir.
Ebeveynler ve okullar arasındaki işbirliği
İsviçre’de merkezi önem taşımak­
tadır. Ebeveynler, düzenli olarak aile
görüşmeleri ve aile toplantılarına
davet edilir. Bu görüşmelere katılım
ebeveynler ve çocuklar için büyük bir
önem taşımaktadır çünkü burada okul
problemleri veya müteakip meslek
seçimi için en iyi çözümler bulunabilir.
Gençler için ücretsiz danışma
servisi
Meslek, üniversite eğitimi ve kariyer
danışmanları, gençleri meslek ve
üniversite eğitimi tercihi konularında
bilgilendirmektedir. Danışmanlar,
görüşmeler, bilgiler ve testlerle, karar
verilmesinde destekte bulunmaktadırlar.
Kantonsal danışma merkezlerini Chur,
Davos, Ilanz, Poschiavo, Roveredo,
Samedan, Scuol ve Thusis’de
bulabilirsiniz.
Amt für Berufsbildung Graubünden
(Graubünden Meslek Eğitim Dairesi)
081 257 27 68, www.berufsbildung.gr.ch
İlerletici okullar ve meslek
eğitimi
Zorunlu okul süresinden sonra öğren­ciler
ilerletici bir genel eğitim veren okulla
mesleki eğitim arasında tercihte bulu­
nurlar.
31
Liseler, Ticaret ve Meslek
Liseleri (genel eğitim veren
veya kabiliyet belgesi ile bitirilir. Her iki
­diploma tüm İsviçre’de tanınır.
okullar)
Amt für Berufsbildung Graubünden
Bu okullar konusunda daha geniş
bilgileri aşağıda belirtilen sitelerden
alabilirsiniz
www.bks-campus.ch
www.ahb.gr.ch
Meslek eğitimi
Eğer genç erkek ve bayanlar okuldan
sonra tercihlerini örneğin marangozculuk,
elektrikçilik veya terzilik mesleğinden
yana kullanmak isterlerse, bunun için
bir meslek eğitimi yapabilirler. Yapılan
bir çıraklık kontratı esas alınarak, eğitim
görenler şirket tarafından işe alınır ve
maaşları işveren tarafından karşılanır.
Bu çıraklar haftada bir – iki defa meslek
okulunu ziyaret ederler ve diğer günlerde
şirket bünyesinde pratik bilgiler kazana­
caklar. Bir meslek eğitimi iki ila dört
sene sürer ve konfederal meslek eğitim
(Graubünden Meslek Eğitim Dairesi)
081 257 27 68, www.berufsbildung.gr.ch
Birincil ve ikincil yüksek
tahsil olanakları
Graubünden kantonunda birçok yüksekokul, üniversite ve araştırma enstitüsü
mevcuttur.
Amt für Höhere Bildung Graubünden
(Yüksek Eğitim Dairesi)
081 254 12 30, www.bildung-gr.ch
32
Psikolojik okul danışmanlığı
Anaokulu ve ilk ve ortaöğretim okul­
larına devam eden çocukların okul
öğreniminde, gelişiminde, davranış ya
da duygusal durumlarında sorunlar
ortaya çıkarsa, psikolojik okul danış­
manlığı hizmetinden yararlanılabilir.
Bu hizmet, ebeveynler, çocuklar ve
gençlerin yanında kendi kendilerine
destek amaçlı olarak pedagojik uzman
ve öğretmenlere de sunulmaktadır.
Graubünden çocuk ve gençlik
psikiyatrisi
Çocuğunuzun psikolojik bir problemi
veya kendisi, ailesi veya arkadaşlarıyla
sosyal ilişkilerinde zorluklar yaşaması ve
de yasalarla karşı gelmesi durumunda
Kinder- und Jugendpsychiatrie
Graubünden’e (kjp) başvurabilirsiniz.
Kinder- und Jugendpsychiatrie Grau­
bünden (kjp) (Graubünden Çocuk ve
Gençlik Psikiyatrisi)
Amt für Volksschule und Sport Grau­
081 252 90 23, www.kjp-gr.ch
bünden (Graubünden Halk Okulu ve
Spor Dairesi)
081 257 27 41, www.avs.gr.ch
Çocuklara karşı şiddet
Eğer çocuğunuzda şiddete uğradığı
yönünde belirtiler varsa, profesyonel
danışmanlık ve destek için Çocuk
Koruma Dairesi’ne başvurulabilir.
Fachstelle Kindesschutz Graubünden
(Graubünden Çocuk Koruma Merkezi)
081 257 31 50, www.soa.gr.ch
33
12
İKAMET
Ev ilanları
En ilanlarını, bölgesel gazetenizde,
günlük gazetelerde ve internette
bulabilirsiniz. Ayrıca zaman zaman
uygun ev ilanlarını Migros ve Coop gibi
süpermarketlerde görebileceğiniz ilan
tabelala­rında da bulabilirsiniz.
www.immoscout.ch
www.homegate.ch
www.comparis.ch
www.gkb.ch
www.suedostschweiz.ch
Bir evle ilgileniyorsanız, genelde bir
başvuru formu doldurmanız gerekecek
ve ev sahibi veya bina yöneticisine
oturum izninizi ve maddi durumunuzu
belgeleyen doküman sunmak zorunda
kalacaksınız.
Önemli bilgiler:
- Ev ilanlarına başvuruda bulunulur, ev
sahibi kiracısını kendisi seçer.
- Kontrat şartlarını ve de özellikle fesih
sürelerine dikkat edin.
- Kiralık apartman binalarında müşterek
yaşamı kolaylaştırmak için bina
yönetmelikleri bulunmaktadır (örneğin
istirahat ve çamaşır makinesi kullanım
saatleri ve şartları).
- Her binanın kapıcısı olmakla beraber,
bu kişilerin görevi bina yönetmeliklerine
uyulmasını ve bina içi ve çevresinin
temiz ve düzgün tutulmasına dikkat
etmektir.
- Her daire başına radyo ve televizyon
kullanımı için ücret ödenmek
zorundadır. Bununla ilgili kayıt merkezi
Freiburg’da bulunan İsviçre İcra
Kurumu’na yapılmalıdır. Adresi
Billag AG
Postfach, 1701 Freiburg,
0844 834 834
34
Daha fazla bilgiyi ve «İkamet» konulu
bir broşürü – 11 ayrı dilde – aşağıdaki
adresten temin edebilirsiniz.
Bundesamt für Wohnungswesen BWO
Kira hukuku danışmanlığı
Graubünden Kiracılar Birliği’nden ev
kiralamak konusunda birçok bilgiyi
alabilirsiniz.
(Federal Konut Dairesi)
032 654 91 11, www.bwo.admin.ch
Mieterverband Graubünden (Grau­
bünden Kiracılar Birliği)
081 534 05 95, www.mieterverband.ch
Herhangi bir sorun yaşamanız
durumunda belediyeniz bünyesinde
hizmet veren uzlaştırma birimine
başvurabilirsiniz.
35
13
SAĞLIK
«Sağlık» konusunda geniş bilgileri
«miges­plus» adlı internet sitesinde bulabilirsiniz. Özellikle değişik dillere tercüme
edilmiş «Sağlık kılavuzu», tavsiye edebileceğimiz broşürlerin arasındadır.
Schweizerisches Rotes Kreuz (Kızıl Haç
İsviçre)
031 960 75 71, www.migesplus.ch
Doktor adresleri
Bölgenizde hizmet veren doktorların
adreslerini her telefon rehberinde bulabilirsiniz.
Hastalık veya kaza
İsviçre’de, genelde herkesin ilk başvu­
ra­bi­leceği bir aile doktoru bulunmaktadır. Telefonla aile doktorunuza ulaşamamanız durumunda, telesekreterde
başvurabileceğiniz başka bir doktorun
telefon ­numarası verilecektir. Yakını­
nızda bulunan bir hastanenin acil servis
bölümüne de her zaman bilgi almak için
başvurabilirsiniz.
Acil durumlarda lütfen buraya
başvurunuz
Acil numara
144
Acil durumda ne yapmalı?
bkz. bölüm 21, sayfa 65
36
Hastane
Yaşlı insanlar
Ağır hastalık, doğum veya kazalarda,
aile doktorunuz sizi uzman bir doktora,
Graubünden kantonundaki bir hastaneye
veya bir psikiyatri kliniğine sevk ede­
cektir. Hastane masrafları, zorunlu sağlık
sigortanız tarafından üstlenecektir.
Pro Senectute tarafından yaşı ilerlemiş
insanlara danışmanlık ve destek hizmetleri sunulur, ayrıca gerektiğinde evde
bakım hizmeti de sağlanır.
Pro Senectute Graubünden
081 252 75 83
Evde danışmalık ve bakım
Hastalık veya bir kaza yüzünden ev işlerinizde yardıma ihtiyacınız varsa, belediyenizde hizmet veren Spitex (yardım ve
bakım) kurumuna başvurabilirsiniz.
Spitex Graubünden
081 252 77 22, www.spitexgr.ch
www.gr.pro-senectute.ch
37
Engelli insanlar
Fizik veya psikolojik engeli olan insanlar
ve bu kişilerin yakınları ve sosyal ilişki
içinde bulundukları kişilere, Graubünden
Sosyal Sigortalar Kurumu, Pro Infirmis
veya – kişinin çocuk olması durumunda
– rehabilitasyon odaklı erken eğitim bölü­
mün­den destek ve danışmanlık hizmet­
lerinden yararlanılabilir.
Psikolojik problemleri olan
insanlar
Graubünden Psikiyatrik Hizmetleri
(Psychiatrische Dienste Graubünden)
tarafından hastanede yatılı, yarım gün
yatılı tedavi ve ayakta tedaviye ek olarak
psikolojik hasta olan yetişkinlere hizmet
verilir.
Psychiatrische Dienste Graubünden
Sozialversicherungsanstalt des Kantons
PDGR (Graubünden Psikiyatrik
Graubünden (Graubünden Kantonu
Hizmetleri)
Sosyal Sigortalar Dairesi)
058 225 25 25, www.pdgr.ch
081 257 41 11, www.sva.gr.ch
Pro Infirmis Graubünden
081 257 11 11, www.proinfirmis.ch
Çocuk ve gençler için psikiyatri hizmet­
leri Kinder- und Jugendpsychiatrie Grau­
bünden(kjp) tarafından sunulmaktadır.
Stiftung Heilpädagogischer Dienst
Graubünden (Graubünden Rehabili­
tasyon Hizmetleri Vakfı)
081 257 02 80, www.hpd-gr.ch
Kinder- und Jugendpsychiatrie Grau­
bünden (kjp) (Graubünden Çocuk ve
Gençlik Psikiyatrisi)
081 252 90 23, www.kjp-gr.ch
38
14
SIGORTALAR
İsviçre’de birçok sigorta akdedebilirsiniz.
Bunların arasında zorunlu sigortalar
­olmakla beraber, gönüllü olarak da akdedilebilenler vardır.
Zorunlu sigortalar
Doğrudan maaşınızdan kesilen sosyal sigorta primlerinin dışında (lütfen Çalışma
bölümüne bkz.), İsviçre’de ikamet edenlerin aşağıdaki sigortaları da yaptırması
zorunludur:
- Temel sağlık sigortası
- Kaza sigortası
- Araç sahibi olması durumunda: araç
sigortası, motosiklet sigortası
- Gayrimenkul sahibi olması durumunda:
gayrimenkul sigortası
Temel sağlık sigortası
İsviçre’de ikamet eden herkesin, ikamet
kaydından sonra 3 ay içinde bir sağlık
kurumu bünyesinde sigortalanması
­gereklidir. Bu, aile birleşimi ile ülkeye
gelen insanlar için de gereklidir, yeni
doğan bebekler doğumdan üç ay sonra
otomatik olarak annenin sigortası üzerinden sigortalanacaktır. Sağlık sigortaları yasal olarak herkesi temel sigorta
tarifesine kabul etmek zorundadır. Bu
temel ­sigorta, sizi tedavi eden doktor ve
­Graubünden kantonu devlet hastanelerinin masrafla­rını karşılar. Ayrıca katkı
payı uygulaması vardır, bu da masrafların bir kısmının hasta tarafından ödenmesi gerektiği ­anlamına gelir. Bu katkı
payının mebla­ğını sigortanızla kendiniz
belirleyebilirsiniz, bu meblağ sağlık
sigortanızın aylık prim tutarına yansıyacaktır.
39
Diş tedavileri sağlık sigortası tarafından
üstlenmez!
Değişik sağlık sigortası primleri
hakkında bilgiler aşağıdaki adresten
alabilirsiniz
www.priminfo.ch
www.comparis.ch Temel sağlık sigortası prim
indirimi
Maddi sıkıntı yaşayan kişilere federal
hükümet veya kanton hükümeti tara­
fından zorunlu sigorta primleri için maddi
destek yapılır. Bu maddi yardım «bireysel
prim indirimi» olarak adlandırılır.
Sozialversicherungsanstalt Graubünden
(Graubünden Kantonu Sosyal Sigortalar
Dairesi)
081 257 41 11, www.sva.gr.ch
Kaza sigortası
Haftada en ay sekiz saat çalışan
yetişkinler, işveren tarafından iş
kazalarına karşı sigortalanır. Haftada
ortalama sekiz saatten daha az çalışan,
çalışmayan veya serbest meslek sahibi
insanların sağlık sigortası bünyesinde
sigorta yaptırmaları gerekir.
40
Gönüllü sigortalar
- Ek sağlık sigortası
- Mali mesuliyet sigortası (başkalarına
karşı verilen zararlar için, sık olarak ev
yöneticileri veya ev sahipleri tarafından
kiracılardan talep edilir)
- Ev eşyası sigortası
- Gelir kaybı sigortası
- Hukuksal koruma sigortası
- Ve daha birçok değişik sigorta
Genelde tüm sigortalarda katkı payı
uygulaması söz konusudur, yani
zararın bir kısmının sigortalı tarafından
karşılanması gerekmektedir.
Bu sigortalar, birçok İsviçre sigorta
şirketi tarafından sunulmaktadır.
www.comparis.ch
www.c-primes.ch
adlı bağımsız internet siteleri bu konuda
bilgiler ve karşılaştırma hizmeti ile
değişik dillerde internet üzerinden
sigortalanma imkanı sunmaktadır.
Ülkenizde akdetmiş olduğunuz sigorta­
ların bazı durumlarda İsviçre’de de
geçerli olmaları söz konusu olabilir.
41
15
VERGILER
İsviçre’de bireyler gelir ve varlık vergisi
öderler. Bu vergilerle Federal devlet,
kantonlar ve belediyeler tarafından
sunulan hizmetler karşılanır.
İkamet iznine sahip kişiler (C izni)
Ödenmesi gereken vergilerin hesaplanması için İsviçrelilerin ve ikamet iznine
sahip olan yabancı kişilerin senede
bir defa vergi beyannamesi sunmaları
gereklidir. Vergi beyannamesinin ikamet
edilen belediyenin vergi dairesine verilmesi gereklidir.
Diğer oturum izinlerine sahip kişiler
İkamet iznine sahip olmayan diğer ya­
ban­­­cı­ların vergisi doğrudan maaşlarından kesilir (stopaj vergisi). Bu özellikle şu
kişiler için geçerlidir
- Yıllık vize sahipleri
- Haftalık vize sahipleri
- Kısa müddet vize sahipleri
- Çalışma amaçlı günübirlik gelenler
- Geçici olarak ülkeye kabul edilenler
- İltica başvurusunda bulunanlar
Steuerverwaltung des Kantons
Graubünden (Graubünden Kantonu
Vergi Dairesi)
081 257 21 21, www.stv.gr.ch
42
43
16
SOYSAL DANIŞMANLIK VE SOSYAL
YARDIM
Graubünden Sosyal Dairesi, kişisel
ve ailevi danışmanlık ve maddi sosyal
yardım konusunda geniş bir görev
kapsamı bulunmaktadır.
çabalarına rağmen bu zorluktan kurtulamamaları durumunda, sosyal yardım
almaya hakları bulunmaktadır. Bunun
şartı, kişinin Graubünden eyaletinde
ikamet ediyor olmasıdır.
Kişisel sosyal danışmanlık
Sosyal yardım hakkı ancak, başvuranın
örneğin malullük emekliliği gibi başka
resmi hakları veya aile ya da başka bir
bireyin geçimini sağlayamaması duru­
munda doğar. Sosyal yardımlar her
birey için kişiye özgün olarak hesaplanır
ve başvuranın kişisel durumu, geçim
giderleri ve kazanç durumu ve de yardım
süresine göz önünde tutulur.
Kişisel danışmanlıktan bölgenizdeki
Sosyal Hizmetler birimi görevlileri sorumludur. Bölgesel sosyal hizmet birimlerinin
yanı sıra çocukların korunmasıyla beraber mağdur ve bağımlılar için özel servis
üniteleri bulunmaktadır. Bölgesel ve özel
hizmet ünitelerinin listesini «adresler ve
linkler» bölümünde bulabilirsiniz.
Maddi sosyal yardım
Esas olarak herkes kendi geçim güvencesini sağlamak zorundadır. Ancak, geçici veya sürekli olarak maddi bakımdan
zor durumda bulunan insanların, kendi
Hesaplamalar kanton yasaları ve belediyelerin tavsiyeleri dışında ayrıca İsviçre
Sosyal Yardım Konferansı yönergesine
dayanarak yapılır. Graubünden kantonunda verilecek sosyal yardım konusundaki karar yetkisi belediyelerdedir.
Kantonales Sozialamt Graubünden
(Graubünden Kantonu Sosyal Dairesi)
081 257 26 54, www.soa.gr.ch
44
45
17
GÜNLÜK SOSYAL YAŞAM
Semt hayatı/Köy hayatı
Dernek ve kulüpler
Şehirlerde mahallelerde veya köylerde
sık sık ziyaretçi veya katılımcı olarak
eşlik edebileceğiniz semt ya da köy
şenlikleriyle karşılaşabilirsiniz. En iyisi iş
arkadaşlarınız, tanıdıklarınız, akrabalarınız, arkadaşlarınız ve komşularınızdan
bu şenlikler hakkında bilgi almanızdır.
Ayrıca semt ve köylerde oyun parkları, belediyelerin etkinlik merkezleri ve
yüzme havuzları gibi başka insanlarla
karşılaşma olanaklarının bulunduğu
mekanları mevcuttur.
Her belediyede bayanlar, erkekler,
çocuklar, gençler ve yaşlılara yönelik
birçok dernek ve değişik imkanlar
bulunmaktadır.
Dernekler günlük hayatta önemli
bir rol oynarlar ve burada yaşayan
insanların arasındaki iletişimi destekler.
Bundan dolayı birçok futbol, satranç,
müzik, kültür, politik, bayanlara yönelik
dernekler vs. bulunmaktadır. Ayrıca
birçok belediyede anne-çocuk-jimnas­
tiği (MuKi-Turnen), yaşlılar jimnastiği,
korolar, kadın ve erkek jimnastiği
programları sunulmaktadır. Bu dernek­
lerin aktivitelerinden, ilgilenen herkes
faydalanabilir ve dernek ve kulüp organi­
zasyonları her zaman yeni üyelere açıktır.
İkamet ettiğiniz belediyeden değişik
imkanlar ve iletişim verileri hakkında
bilgiler alabilirsiniz.
46
Yabancılar dernekleri
Kantonda birçok yabancılar derneği
bulunmaktadır.
Bu dernekleri içeren bir listeyi aşağıda
bulabilirsiniz
www.integration.gr.ch
Müzeler, tiyatrolar ve
sinemalar
Bazı yerleşim birimlerinde küçük-büyük
müzeler, tiyatrolar ve sinemalar bulunmaktadır.
Alışveriş
Kütüphaneler
Daha büyük belediyelerde halka açık
kütüphaneler bulunmaktadır. Bu konuyla
ilgili bilgileri ikamet ettiğiniz belediyelerden alabilirsiniz.
Chur’da birçok dilde yazılmış kitap ve
videoların bulunduğu Vossa Lingua adlı
bir interkültürel kütüphane bulunmaktadır.
Alışveriş yerlerinin mesai saatleri genelde Pazartesiden Cumaya kadar, saat
08:00 – 18:30 arasıdır, Cumartesileri ise
mesai saatleri, saat 08:00 – 17:00 arası
şeklinde olur. Mağaza ve dükkanların
çoğu Pazar günleri kapalıdır.
Her bölgeye göre değişen mesai saatleri
söz konusu olabilir.
Bankalar
Vossa Lingua
081 250 72 91 /
www.vossa-lingua.ch
076 308 27 11
Bankalar genelde mağazalardan daha
erken kapanır, mesai saatleri genelde
saat 17:00 ile 17:30 arasında sona erer.
Cumartesileri ve Pazarları çoğu banka
kapalıdır.
47
Tatil günleri
Geziler ve boş zaman
Graubünden kantonunda aşağıda belirtilen günleri resmi tatil olarak geçerlidir.
Bu günlerde mağazalar ve dükkanlar
kapalı olup, arifelerinde ise daha erken
kapanırlar, genelde saat 16:00’da.
Gezi ve boş zamanlar konusunda
bir çok tavsiyeyi turizm bürolarından
veya aşağıda belirtilen sayfadan
edinebilirsiniz
www.graubuenden.ch
- Yılbaşı (1 Ocak)
- Hz. İsa’nın çarmıha gerildiği gün, Paskalya Pazarı ve Paskalya Pazartesisi
- Göğe Çıkış
- Pantkot Pazarı ve Pazartesisi
- Ulusal Bayram (1 Ağustos)
- Konfederal Şükran, Tövbe ve Dua
günü
- Noel (25 Aralık)
- Stephan günü (26 Aralık)
Diğer bölgelerde geçerli yerel bayram
günleri vardır. Konuyla ilgili bir listeyi
aşağıdaki sayfada bulabilirsiniz
www.feiertage-schweiz.ch
48
18
MOBILITE
Rhätische Bahn – RhB (sadece Grau­
bünden’de)
www.rhb.ch
Postauto
www.postauto.ch/graubuenden
Schweizerische Bundesbahnen – SBB
www.sbb.ch
SBB ve RhB toplu taşıma kurumları,
hizmetlerinden daha ucuz yararlanmasını sağlayan değişik abonmanları sunmaktadır (örneğin yarı bedel, GA, aylık
abonman, peron 7, Genç Kartı, vs.).
Altı yaşına kadar çocuklar, başkasına
eşlik ettikleri sürece, ücretsiz seyahat
ederler. Daha geniş bilgileri her tren
istasyonunda gişelerden veya aşağıdaki
adresten alabilirsiniz
Toplu taşıma: tren ve otobüs
İsviçre’de yaygın bir tren ve otobüs ağı
bulunmaktadır. Hareket saatlerini ve
toplu taşıma ağını aşağıdaki sayfada
bulabilirsiniz
www.rhb.ch
www.sbb.ch
49
İsviçre’de araba sürmek
Ehliyet
İsviçre’de ikamet eden ve yabancı bir
ülke ehliyetine sahip olan kişilerin bir yıl
içinde ehliyetlerini bir İsviçre ehliyetine
değiştirmeleri gereklidir. Şartlar ülkeye
göre değişir.
Otoyol bandrolü
İsviçre otoyollarını kullanmak için, yıllık
yenilenen otoyol bandrolünün alınması
zorunludur. Otoyol bandrollerini örneğin
benzin istasyonlarından ve postanelerden alabilirsiniz.
Strassenverkehrsamt des Kantons
Graubünden (Graubünden Kantonu Trafik
Strassenverkehrsamt des Kantons Grau­
bünden (Graubünden Kantonu Trafik
Dairesi)
081 257 80 00, www.stva.gr.ch
Dairesi)
081 257 80 00, www.stva.gr.ch
Hız sınırı
İsviçre’de geçerli azami suratlar şunlardır: yerleşim birimi içinde 50 km/h, yerleşim birimi dışında 80 km/h ve otoyollarda
120 km/h. Yerleşim birimlerinin bazı
yerlerinde ayrıca 30 km/h veya 20 km/h
ile sınırlanmış bölgeler bulunmaktadır.
Direksiyon başında alkol ve
uyuşturucu
Araç kullanmak için alkol sınırı ‰0,5’tir.
Yeni ehliyet sahipleri ve profesyonel şoförler için geçerli sınır ‰0,1’dir. Uyuşturucu kullanımına ise tolerans göste-rilmez.
Bisiklet
Günlük hayatta, İsviçre’de bisiklet
sürmek çok yaygındır. Bisiklet sürücüsü
olarak olası bir kazada çevrenize verebi­
le­ceğiniz mali hasardan dolayı, bir mali
mesuliyet sigortasının yapılması manalı
olabilir.
50
51
19
ÇEVRE
Çevrenizi koruyunuz!
Benzin, elektrik ve su tasarruf ederek
ve de atıkları gerektiği şekilde bertaraf
ederek herkes çevreyi koruyabilir.
Atıklar
Atık bertarafı genel kural olarak ücrete
tabidir. Belediyenizden, hangi atıkların
ne zaman nerde bertaraf edilebileceğini
öğrenebilirsiniz.
Cam, alüminyum, PET vb. maddeler,
ücretsiz olarak konteynerlere atılabilir
veya toplama noktalarında bertaraf
edilebilirler. Toplama noktalarında,
kısmen ücret karşılığı olmak üzere,
büyük atık eşya, kağıt, karton ve zararlı
atıkları bırakabilirsiniz. Pil ve elektronik
cihazlar birçok mağaza tarafından
ücretsiz olarak geri alınmaktadır.
Atık ve geri dönüşüm konusunda geniş
bilgileri aşağıdaki sayfada bulabilirsiniz
www.abfall.ch
Atık ayırma
Atıkları ayrı ayrı bertaraf etmek hem
çevreyi hem de cebinizi korur. Aşağıdaki
atıkları ev atıklarından ayırabilirsiniz
- Cam ve teneke kutular
- Kağıt ve karton
- Bitki atıkları ve Noel ağaçları
- Büyük atık eşya (örneğin mobilya, halı)
ve demir
- Piller ve elektronik cihazlar
- İlaçlar
- Yağlar ve boya, cila, cıva vb. gibi zehirli
maddeler
- İkinci el kullanılabilen kıyafetler
İçme suyu
İsviçre’de çeşme suyu yüksek kaliteli
içme suyudur.
Daha fazla bilgiyi burada bulabilirsiniz
Bundesamt für Umwelt BAFU (Federal
Çevre Bakanlığı)
031 322 93 11, www.bafu.admin.ch
52
53
20
ÖNEMLI ADRESLER VE
BAĞLANTILAR
Özet
Graubünden hastaneleri 54
Psikiyatri
54
Bölgesel Sosyal Hizmetler 55
Sosyal Belediye Hizmetleri
55
Dil okulları
60
Hukuk
63
Dernekler 63
Tercüman arabuluculuğu
56
Danışma hizmetleri
Aile ve birliktelik
56
Maliye
58
Sağlık 58
Şiddet/mağdur yardımı
61
Entegrasyon/Göçmenlik
62
Irkçılık 63
54
Graubünden hastaneleri
Kreuzspital ve Frauenklinik Fontana
Ospedale Casa di Cura della Bregaglia,
merkezleriyle Kantonsspital Graubünden
Promontogno
Chur (Graubünden Chur Kantonsal
081 838 11 99
Hastane)
081 256 61 11
Ospedale San Sisto, Poschiavo
081 839 11 11
Bölgesel hastaneler
Krankenhaus Thusis
Psikiyatri
081 632 11 11
Psychiatrische Dienste Graubünden
Kreisspital Surses, Savognin
(PDGR)
(Hastane, huzur ve bakımevi)
(Graubünden Psikiyatrik Hizmetleri)
081 669 14 00
Klinik Waldhaus, Chur
Ospidal Engiadina Bassa, Scuol
081 861 10 00
Ospidal Val Müstair, Sta. Maria
081 851 61 00
058 225 25 25
www.pdgr.ch
Klinik Beverin, Cazis
058 225 35 35
www.pdgr.ch
Regionalspital Prättigau, Schiers
081 308 08 08
Kinder- und Jugendpsychiatrie Grau­
bünden (kjp) (Graubünden Çocuk ve
Regionalspital Surselva, Ilanz
081 926 51 11
Gençlik Psikiyatrisi)
Çocuklara, gençlere ve ebeveynlerine psikolojik
hastalık ve rahatsızlık durumunda destekte
Spital Davos
081 414 88 88
bulunur.
Masanserstrasse 14, 7000 Chur
081 252 90 23
Spital Oberengadin, Samedan
081 851 81 11
www.kjp-gr.ch
55
Bölgesel Sosyal Hizmetler
Chur
Unterengadin/Münstertal, Scuol Rohanstrasse 5, 7000 Chur
Chasa du Parc, 7550 Scuol
081 257 26 67
081 864 12 68
Prättigau/Herrschaft/Fünf Dörfer,
Landquart
Ringstrasse 5, 7302 Landquart
Bernina, Poschiavo
Via dal Poz 87, 7742 Poschiavo
081 844 02 14
081 300 65 00
Moesa, Roveredo Mittelbünden, Thusis
Rathaus, Untere Gasse 3, 7430 Thusis
081 650 09 50
Centro regionale dei servizi,
Cima Piazza Piaza, 6535 Roveredo
091 820 36 40
Surselva, Ilanz
Bahnhofstrasse 31, 7130 Ilanz
081 926 22 90
Surselva, Disentis/Mustér
Sosyal Belediye Hizmetleri
Sozialdienst der Landschaft Davos
Via Sursilvana 25, 7180 Disentis/Mustér
Berglistutz 1, 7270 Davos Platz
081 929 51 71
081 414 31 10
Oberengadin/Bergell, Samedan
A l’En 2, 7503 Samedan
081 851 07 20
56
GR Tercüman arabuluculuğu
Danışmanlık hizmetleri
Kalifiye tercümanların temin edilmesi.
Günlük yaşamdaki sorunlarda
danışmanlık
Verdi – Interkulturelles Übersetzen in
der Ostschweiz (Verdi – Doğu İsviçre’de
Dargebotene Hand
Kültürlerarası Çeviri Hizmetleri)
Dargebotene Hand (uzatılan el), Telefon, anlık
Multergasse 11, 9001 St. Gallen
mesaj veya e-posta aracılığıyla zor anlarınızda
0848 28 33 90
destek verir. Din, kültür ve politik bakımdan
www.verdi-ost.ch
tarafsız bir şekilde hareket eder.
143
www.143.ch
Aile ve beraberlik
Adebar
Aile planlaması, cinsellik, hamilelik ve eşlik
konusunda danışmanlık. Kadın göçmenler için
doğum planlaması.
Sennensteinstrasse 5, 7000 Chur
081 250 34 38
www.adebar-gr.ch
Binational.ch
Çift uluslu ve çok kültürlü çiftler ve aileler için
bilgiler.
www.binational.ch
57
Mütter- und Väterberatung GR (Graubünden
Çocuk ve gençler için telefon, SMS ve
Anne ve Babalar için Danışmanlık)
anlık mesaj (chat) vasıtasıyla danışmanlık
Anneler ve babalar için telefonla danışmanlık
hizmeti.
hizmeti
Reichsgasse 25, Familienzentrum
147
www.147.ch
Planaterra, 7000 Chur
081 284 10 26
www.muetterberatung.ch/gr/
Sorgentelefon für Kinder (Çocuklar için
Yardım Telefonu)
Telefon ya da e-posta ile çocuk ve gençler için
Heilpädagogischer Dienst GR (Graubünden
Rehabilitasyon Hizmetleri Vakfı)
Doğumdan itibaren okula çağı gelene kadar
hayat ve bunalım danışmanlığı.
0800 55 42 10 (ücretsiz)
www.paarlando.ch
engelli ve gelişme bozukluğu olan çocukların
kişisel teşviki ve terapisi. Ebeveynlere eğitimde
danışmanlık desteği.
Aquasanastrasse 12, 7000 Chur
081 257 02 80
www.hpd-gr.ch
Gençler
Ebeveyn ve gençler için bilgiler.
www.jugend.gr
Pro Juventute
Çocukluk ve gençlik sorunları konusunda
değişik dillerde bilgiler.
www.pro-juventute.ch
www.elternbriefe.ch
Paarlando. Paar- und Lebensberatung
Reichsgasse 25, Familienzentrum Planaterra, 7000 Chur
081 252 33 77
www.paarlando.ch
58
Maliye
Sağlık
İsviçre’den yurtdışına para göndermek
AA Anonyme Alkoholiker
«Geldüberweisungen aus der Schweiz ins
Alkol bağımlılığından kurtulmak isteyen
Ausland» broşürünü aşağıdaki adresten
herkes, anonim alkoliklerde sıcak karşılanır.
indirebilir veya sipariş edebilirsiniz.
Danışmanlık hizmeti anonim olarak sunulur.
www.seco-cooperation.admin.ch/shop/
0848 848 885 (24 h)
www.anonyme-alkoholiker.ch
Borç Danışmanlık Merkezi
Borçlardan kurtulmak konusunda destek
Aids-Hilfe GR
ve borç batağından çıkış yolları konusunda
HIV/AIDS, hepatit ve bulaşıcı cinsel hastalıklar
danışmanlık hizmeti.
Rotes Kreuz Graubünden
Steinbockstrasse 2, 7000 Chur
081 258 45 84
www.srk-gr.ch
konusunda hizmet veren uzmanlık merkezi –
AIDS virüsü taşıyan veya riskli bir durumdan
sonra tereddüt eden kişilere danışmanlık
hizmeti.
Lürlibadstrasse 15, 7000 Chur
081 252 49 00
Genel Bütçe Danışmanlığı
www.aidshilfe-gr.ch
Kişinin kendi bütçesini oluşturabilmesi için
bilgiler ve formlar.
Aids-Hilfe Schweiz
www.budgetberatung.ch
Aids-Hilfe Schweiz, «Kadın Göçmenler
Kılavuzu» adlı broşüründe beraberlik, korunma,
Bayanlar İçin Bütçe Danışmanlığı
hamilelik, haklar ve AIDS konularında birçok
Kadınlar için bütçe danışmanlığı ve para
dilde bilgiler sunmaktadır.
konusunda sorular ve problemler için destek.
www.shop.aids.ch
Frauenzentrale GR
081 284 80 75
www.frauenzentrale-graubuenden.ch
Beratungsstelle Blaues Kreuz GR (GR Mavi
Haç Danışmanlık Merkezi)
Alkol problemi olanlar ve yakınları için birebir
Toolbox Schulden
danışmanlık veya dayanışma grupları.
Borç danışmalık hizmeti sunan Caritas St.
Alexanderstrasse 42, 7000 Chur
Gallen ve Thurgau’un sitesi, ayrıca borç
081 252 43 37
batağından çıkış yolları ile ilgili yararlı bilgiler.
www.toolbox-schulden.ch
www.blaueskreuz.ch
59
Engelli insanlar için danışmanlık
Sozialdienst für Suchtfragen GR (Grau­
Engelli insanlar için maddi danışmanlık; sosyal
bünden Bağımlılara Sosyal Yardım Hizmeti)
sigortalar konusunda hukuk danışmanlığı.
Bağımlı ve yakınları için danışmanlık ve destek
Procap Grischun,
Hartbertstrasse 10, 7000 Chur
081 253 07 07
www.procapgrischun.ch
sunar. Ayrıca alkol, haşhaş, uyuşturucu ve
diğer uyuşturucu maddeleri konusunda olan
soruları cevaplar.
Loëstrasse 37, 7000 Chur
081 257 26 90
Krebsliga GR
www.soa.gr.ch
Mağdur ve yakınlarının kendi kendilerine
yardım edebilmeleri için destekte bulunur ve
Spitex GR
ayrıca kurslar ve toplantılar düzenler, sosyal
Sağlık sorunları söz konusu olduğu durumlarda
sigortalar konusunda danışmanlık yapar.
bakım ve ev işleri desteği, ayrıca evde bakım
Alexanderstrasse 38, 7000 Chur
081 252 50 90
www.krebsliga-gr.ch
ve danışmanlık hizmeti.
Spitex Verband Graubünden
Rätusstrasse 22, 7000 Chur
081 252 77 22
lilli
Cinsellik ve cinsel taciz konusunda genç
Evde bakım hizmeti ve bununla ilgili sorular için
bayanlara yönelik bilgilendirme hizmeti.
bölgesel organizasyonların iletişim bilgilerini
www.lilli.ch
aşağıdaki adresten bulabilirsiniz
www.spitexgr.ch
Miges Plus
Sağlık ve İsviçre sağlık sistemi konusunda
birçok dilde bilgiler sunar.
www.migesplus.ch
60
Dil okulları
Chur
ibW Höhere Fachschule Südostschweiz,
Chur
081 286 62 62
Balikatan, Chur
081 284 13 65
www.balikatan.ch
- Alt seviyeli Almanca kursları
www.ibw.ch
- Almanca, İngilizce, İtalyanca, İspanyolca,
Fransızca, Arapça, Çince, Yunanca, Japonca,
Hinterrhein
Portekizce, Rusça, İsviçre Almancası, Sırpça-
Schule St. Catharina, Cazis
Hırvatça (Boşnakça)
081 632 10 08
www.stcatharina.ch
Klubschule Migros, Chur
- Alt seviyeli Almanca kursları
081 257 17 47
www.klubschule.ch
- Almanca, İngilizce, Fransızca, İtalyanca,
İspanyolca, Arapça, Brezilyanca, Çince,
Yunanca, Japonca, Hollandaca, Portekizce,
Rusça,İsveççe, İsviçre Almancası, Tayca
Engadin
Academia Engiadina, Samedan
081 851 06 12
www.academia-engiadina.ch
- Almanca, İngilizce, İtalyanca, Romanca,
Lernforum, Chur
Rusça
081 353 63 62
www.lernforum.ch
- Almanca, İngilizce, Fransızca, İtalyanca,
İspanyolca, Çağdaş Yunanca, Portekizce,
Rusça, Japonca
Lia Rumantscha, Chur
081 258 32 22
www.liarumantscha.ch
- Romanca
Kaufmännische Berufsschule, Samedan
081 852 49 55
www.berufsschule-samedan.ch
- Almanca, İngilizce, İtalyanca, Fransızca
61
Şiddet/mağdur yardımı
Davos/Prättigau
Frauenhaus GR (Graubünden Kadın
Berufsschule der Landschaft Davos
Sığınma Yurdu)
081 413 75 17
www.berufsschuledavos.ch
- Almanca, İngilizce, İtalyanca
Kadın ve çocuklara fiziksel ve psikolojik tehdit
durumlarında koruma hizmeti sunar.
Gece gündüz ulaşılabilir.
081 252 38 02
Grischlingua, Davos
www.frauenhaus-graubuenden.ch
081 416 40 44
www.grischlingua.ch
- Almanca, İngilizce
Fachstelle für Kindesschutz GR (Grau­
bünden Çocuk Esirgeme Merkezi)
Şiddet yaşamış veya tacizle karşı karşıya
gelmiş çocuk ve gençlere destekte bulunur ve
Surselva
Scuntrada e formaziun Surselva, Laax
081 920 80 72
www.scuntradasurselva.ch
koruma hizmeti sağlar.
Loëstrasse 37, 7000 Chur
081 257 31 50
www.soa.gr.ch
- Almanca, İngilizce, İtalyanca, Romanca,
İspanyolca
Fraueninformationszentrum FIZ (Bayanlar
Danışma Merkezi)
Kadınların göçü ve kadın ticareti konusunda
Kanton ve federal hükümet tarafından
uzman danışmanlık merkezi. Afrika, Asya, Latin
Almanca, İtalyanca ve Rumence dilleri için
Amerika ve Doğu Avrupa’dan gelen bayanlar
maddi destek sağlanan kursları aşağıdaki
için danışmanlık merkezi. Değişik dillerde
sayfada bulabilirsiniz
indirilebilen broşürleri aşağıdaki adreste
www.integration.gr.ch
bulabilirsiniz.
www.fiz-info.ch
62
Entegrasyon/Göçmenlik
Opferhilfe-Beratungsstelle GR
Informationszentrum Integration
(Graubünden Mağdurlara Destek ve
Graubünden – Fachstelle Integration
Danışma Merkezi)
(Graubünden Entegrasyon Bilgilendirme
Bir cinayet mağduru olan kişilere tıbbi,
Merkezi – Uyum Merkezi)
psikolojik, sosyal, maddi ve hukuki destek
Kanton’da entegrasyon konusu ile ilgili tüm
için arabuluculuk yapar. Bedensel, psikolojik
sorularda başvuru merkezi.
ve cinsel taciz yaşamış olan veya bir yakınını
Engadinstrasse 24, 7001 Chur
bir cinayette kaybeden insanlara destekte
081 257 36 83
bulunur. Acil durumlar için bu hizmete 24 saat
www.integration.gr.ch
ulaşabilirsiniz. Danışmanlık hizmeti ücretsiz ve
anonimdir.
Staatssekretariat für Migration (Federal Göç
Loëstrasse 37, 7000 Chur
Dairesi)
081 257 31 50
Göç konusunda bilgiler.
www.soa.gr.ch
www.sem.admin.ch
Eidgenössische Kommission für
Migrations­fragen (EKM) (Konfederal Göç
Komisyonu)
Göç ve uyum konusunda bilgiler.
www.ekm.admin.ch
Göçmenler için siteler
İsviçre ve göç konusunda birçok dilde bilgiler.
www.migraweb.ch
www.swissworld.org
www.myswitzerland.com
www.ch.ch
63
Irkçılık
Eidgenössische Kommission gegen
Kadın erkek fırsat eşitliği merkezi
Rassismus (Irkçılığa Karşı Konfederal
Loëstrasse 37, 7000 Chur
Komisyon)
081 257 35 70
Irkçılık ve ayırımcılık konularında bilgiler.
www.stagl.gr.ch
www.ekr.admin.ch
Sendikalar
Beratungsnetz für Rassismus-Opfer
Eğer bir sendikaya üyesiyseniz, bunlardan
(Irkçı Saldırı Mağdurları Danışma Ağı)
maaş ve iş şartları konusunda ücretsiz hukuki
Irkçılık ve ırkçı saldırılar konusunda
danışmanlıktan faydalanabilirsiniz.
danışmanlık.
www.die-gewerkschaften.ch
www.stopprassismus.ch
Hukuk
Dernekler
Dernekler konusundaki bilgileri belediyenizden
Ücretsiz hukuk danışmanlığı
temin edebilirsiniz.
Graubünden kantonunun değişik bölgelerinde
Yabancı derneklerin iletişim bilgilerini aşağıdaki
uzman kişilerce Federal Avukat Birliği
adresten temin edebilirsiniz
tarafından 10,– SFr karşılığında hukuki
Fachstelle Integration GR (Graubünden
danışmanlık hizmeti verilmektedir.
Uyum Merkezi)
Bu danışmanlıktan nerede ne zaman
Engadinstrasse 24, 7001 Chur
faydalanabileceğinizi bölgesel ilanlardan ve
081 257 26 38
gazetelerden ya da aşağıdaki verilen internet
sayfasından öğrenebilirsiniz
www.grav.ch
Kadınlar için genel hukuki danışmanlık
Frauenzentrale Graubünden
Gürtelstrasse 24, 7001 Chur
081 284 80 75
www.frauenzentrale-graubuenden.ch
www.integration.gr.ch
64
65
21
ACIL DURUMDA NE YAPMALI?
İsviçre için acil servis numaraları
24 gün ulaşılabilir
Polis
117
İtfaiye (yangın, su, doğalgaz)
118
Acil yardım
144
Acil servis (polis, itfaiye, ambülans)
Kurtarma helikopteri
112
1414
Zehirlenme
(toksikolojik bilgilendirme merkezi)
145
Çocuk ve gençler için yardım hattı
147
Acil durumda yapılması gerekenler
− Sakin kalın
− Durumu analiz edin
Ne oldu?
Mağdur kim?
− Tehlikeyi algılayın
− Kendinizi, olay kurbanını veya olaydan
etkilenen diğer kişileri güvene alın
− Kurtarma ekiplerini arayın
144 veya 112
− İlk yardımda bulunun
Acil tıbbi yardım – acil servis
numarası 144 veya 112
Aramanızı eğitimli uzman bir görevli
cevaplayacaktır. Belirtilen duruma göre
hemen bütün gerekli yardım ünitelerine
(ambülans, doktor, kurtarma helikopteri,
polis ve/veya itfaiyeye) alarm verilir.
144 veya 112 numaraları bütün anke­
sör­lü telefonlardan, sabit ve cep tele­fon­
larından ücretsiz ve alan kodu çevril­
meden aranabilir.
Bu bilgiler Acil Durum Merkezi için
önemlidir
− Geri dönüş için adınızı ve telefon
numaranızı belirtin.
− Olay üzerine kısa bir bilgi verin.
− Olay yeri üzerine detaylı bilgi verin:
yer, cadde, ev numarası.
− Kaç hasta olduğunu söyleyin.
− Hastanın durumu: şuuru yerinde mi?
Hasta nefes alıyor mu?
− Olay saatini söyleyin.
Lütfen, görüşmeyi ancak görevli
size gerekli tedbirleri başlattığını
onayladıktan sonra bitiriniz.
66
KÜNYE
Editör
Amt für Migration und Zivilrecht
­Graubünden (AFM)
Fachstelle Integration
Engadinstrasse 24
CH-7001 Chur
081 257 26 38
www.integration.gr.ch
Redaksiyon
Fachstelle Integration Graubünden
Grafik tasarım ve mizanpaj
Silvia Giovanoli, CH-7000 Chur
© Fotoğraflar
Sayfa 12: Wandbild «Integration»
Collage auf Holz
Original von Marina de Sonder
Sayfa 14:Lernforum, 7000 Chur
Sayfa 36:Shutterstock
Sayfa 41: Pressefoto Bundeshaus
Aksi belirtilmedikçe:
Urban AG, CH-7000 Chur
Çeviri
lingua suisse
Baskı
Casanova Druck und Verlag AG
CH-7000 Chur, www.casanova.ch
Yasal Açıklama
Bu yayın sadece bilgilendirme amaçlıdır. Yayından herhangi bir hak talep edilmesi söz
konusu değildir. Bütün bilgilerin doğruluğuna özen göstermemize rağmen, bilgilerin
doğru, güvenceli ve eksiksiz olduğuna dair sorumluluk kabul edilmez.