Makale08

38
Romatizma, Cilt: 16, SayÝ: 1, 2001
NODAL JENERALÜZE OSTEOARTRÜTTE
ÜMM†NOGLOBULÜNLER VE OTOANTÜKORLAR*
Hilal SargÝn1, Melek GŸngšr1, Sevim Orkun1
…ZET
Spesifik romatoid faktšr (RF) dahil otoantikorlar ve frekanslarÝ, Immunoglobulin (Ig) seviyeleri, Nodal
Jeneralize Osteoartrit NJOA olan 20 hastada, nodal olmayan bŸyŸk eklem osteoartriti (BEOA) olan 20
hastada ve osteoartrit olmayan 10 kontrol hastasÝnda belirlendi.
Nodal jeneroline osteoartrit hastalarÝ, BEOA ve normal kißilere gšre daha yŸksek IgG RF frekanslarÝna
sahipti. Bununla beraber, istatistiksel analizlerde anlamlÝ grup seviyesine ulaßmamÝßtÝ (p>0,05).
IgA dŸzeyi ise NGOA grubunda diÛer iki gruba gšre dŸßŸk saptandÝ, fakat istatistiksel olarak anlamlÝ
deÛildi.
NGOA grubundaki hastalarda tiroglobulin otoantikor dŸzeyi kontrol grubuna gšre anlamlÝ derecede
yŸksekti (p<0.05).
Bu veriler, NJOAÕin bir osteoartrit subgrubu olarak ele alÝnmasÝnÝ desteklemekte ve patogenezinde immŸn cevabÝn rol oynadÝÛÝnÝ dŸßŸndŸrmektedir.
Anahtar Kelimeler: Otoantikorlar, immunoglobulinler, jeneralize osteoartrit
SUMMARY
AUTOANTIBODIES AND IMMUNOGLOBULINS IN NODAL GENERALIZED OSTEOARTHRITIS
The frequencies of auto antibiodies, including spesific rheumatoid factors, and levels of immunoglobulins were determined in 20 patients with nodal generalized osteoarthritis (NGOA), 20 patients with
non-nodal large joint osteoarthritis (LJOA), and 10 non-osteoarthritic controls. Patients with NGOA
had a higher frequency of IgG rheumatoid factor compared to LJOA and normal subjects. However,
statistical analysis did not reach significance at the group level (p>0.05).
IgA levels in the nodal patient group were found to be significantly lower when compared with the other two group but did not significance in statistical analysis.
Thyroglobulin autoantibodies levels in the nodal patient group were found be significance higher when
compared the control groups (p<0.05).
These data support characterization of NGOA as a distinct subset of osteoarthritis, and suggest involvement of immune process in its pathogenesis.
Key Words: Autoantibodies, immunoglobulins, generalized osteoarthritis
GÜRÜÞ
Primer osteoartrit (OA), ilk olarak Kellgren, Lawren-
deviasyonu ile ilgili, distal interfalangeal (DÜF) ek-
ce ve Bier tarafÝndan bir antite olarak sunulmußtur
lemlerin dorsolateral ve dorsomedial yŸzlerinde kÝ-
(7). Osteoartritin en sÝk gšrŸlen formudur. Primer
kÝrdak ve kemik genißlemesi durumudur (6). Ben-
OA'in en sÝk rastlanan bulgularÝndan biri Heberden
zer nodŸller proksimal interfalangeal (PÜF) eklem-
nodŸlleridir (1). Distal falanksÝn fleksiyon ve lateral
lerde de gšrŸlebilir. O zaman "Bouchard nodŸlŸ"
*
XVII. Ulusal Fiziksel TÝp ve Rehabilitasyon KongresiÕnde (Antalya 1999) sunulmußtur.
1
Ankara Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi 2. F.T.R. KliniÛi
39
SargÝn ve ark.
adÝnÝ alÝr. Heberden nodŸlleri tek de olabilir, ancak
antikor, antiparietal antikor, otoantikorlardan bazÝ-
•oÛu zaman birden fazladÝr. Genellikle 45 yaßÝn-
larÝdÝr. Bunlar immŸnfloresans, ELISA ve RIA test-
dan sonra gšrŸlmeye baßlar. KadÝn/erkek oranÝ
leri ile belirlenmektedir. OtoantikorlarÝn yŸksek tit-
10/1'dir (2). Heredite šzellikle kadÝnlarda šnemli bir
rede ve sŸrekli olmalarÝ tanÝda šnemlidir. Normal,
rol oynar (5). Stecher, tek bir cinsiyetle etkilenen
saÛlÝklÝ bireylerde de bazen dŸßŸk titrede otoanti-
otozomal genin sorumlu olduÛunu, geni taßÝyanla-
korlar bulunabilir. …zellikle yaßlÝ kißilerde, dŸßŸk tit-
rÝn tŸmŸnde 70 yaßÝnda nodŸllerin bulunduÛunu
rede otoantikorlar daha sÝk gšrŸlmektedir.
bildirmißtir. Üdiopatik heberden nodŸlleri genetik
kaynaklÝ olmasÝna raÛmen, tam ge•iß ßekli bilinme-
HASTALAR VE Y…NTEM
mektedir (8).
Ankara Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi PoÜmmŸnglobulinler, yabancÝ antijenlere karßÝ olußan
ve onlarla selektif olarak reaksiyona girebilen glikoprotein yapÝsÝnda molekŸllerdir. Esas itibarÝyla
antikor šzelliÛi taßÝrlar. Plazma hŸcreleri tarafÝndan
sentezlenirler. Total plazma proteinlerin %20'sini
immŸnglobulinler olußturur (4).
IgG mol aÛÝrlÝÛÝ 150 kD olan bir bazik Ÿnitten yapÝlmÝß monomerdir. Normal yetißkinde plazmadaki total immŸnglobinlerin %75 kadarÝnÝ olußturur.
likliniÛi'ne AralÝk 96-Haziran 97 tarihleri arasÝnda
baßvuran ve nodal jeneralize osteoartrit (NJOA)
tespit edilen 20 hasta, non-nodal bŸyŸk eklem osteoartriti (BEOA: Large joint osteoarthritis) olan 20
hasta ile klinik ve radyolojik olarak OA bulgusu saptanmayan 10 kißilik kontrol grubu olmak Ÿzere, toplam 50 hasta •alÝßma kapsamÝna alÝndÝ (Tablo I).
AyrÝntÝlÝ bir anamnezden sonra hastalarÝn cinsiyeti,
yaßÝ, mesleÛi, hastalÝk yaßÝ, hastalÝÛÝn semptoma-
IgA mol aÛÝrlÝÛÝ 160kD olan bir monomerdir. Plaz-
tik olup olmadÝÛÝ kaydedildi. …zge•mißlerinde, hi-
madaki total immŸnglobinlerÝn %15 kadarÝnÝ oluß-
pertansiyon varlÝÛÝ, ailesel šykŸ pozitifliÛi, bayan
turur. IgA esas itibarÝyla mukoza sekresyonlarÝnÝn
hastalarda menstrŸel durum (premenapoz, mena-
major immunglobulinidir. Bu nedenle sekresyon ile
poz, postmenapoz), histerektomi, hormon replas-
šrtŸlŸ dÝß yŸzeylerde organizmanÝn lokal immun
man šykŸsŸ, sigara kullanÝmÝ sorgulandÝ.
savunmasÝndan sorumludur.
IgM mol aÛÝrlÝÛÝ 900kD olan bir pentamerdir. Normal yetißkinde, plazmadaki total immŸnglobinlerin
Tablo I. GruplarÝn cinsiyete gšre daÛÝlÝmÝ, yaß ortalamasÝ
ve aile šykŸsŸ varlÝÛÝ
%8-10 kadarÝnÝ olußturur. OrganizmanÝn, herhangi
CÜNS
GRUP 1
GRUP 2
GRUP 3
bir antijenle karßÝlaßmasÝ halinde, immun sistemin
KadÝn
19 (%95)
19 (%95)
6 (%50)
ilk sentezlediÛi ve dolayÝsÝyla serumda šnce beliren
Erkek
1 (%5)
1 (%5)
4 (%40)
antikorlar IgM sÝnÝfÝnda bulunurlar. Bunlar kÝsa sŸ-
Ortalama yaß
61,2±7,17
54,75±10,47
45,20±6,27
(51-77)
(37-73)
(37-58)
%35
%20
-
(n=7)
(n=4)
-
%65
%80
-
(n=13)
(n=16)
-
rede azalarak yerlerini, uzun sŸre koruyucu etkinlik
gšsteren IgG sÝnÝfÝ antikorlara bÝrakÝrlar.
Aile …ykŸsŸ
OtoimmŸn hastalÝklarda ailesel yatkÝnlÝk daha faz-
Var
ladÝr. …zellikle kadÝnlarda ve ileri yaßlarda daha
fazla gšrŸlmektedir. AntinŸkleer antikor, antitiroglobulin antikor, antimitokondrial antikor, antidŸzkas
Yok
40
NODAL JENERALÜZE OSTEOARTRÜTTE IMMUNOGLOBULÜNLER VE OTOANTÜKORLAR
EI, Kal•a ve diz eklemleri muayene edildi. Heber-
da, RadÝm firmasÝnÝn 9035B lod numaralÝ kiti ile,
den ve Bouchard nodŸllerinin varlÝÛÝ araßtÝrÝldÝ. Kal-
IRMA yšntemiyle šl•ŸldŸ (G.†.T.F. NŸkleer TÝp
•a ve diz hareketlerinde aÛrÝ, kÝsÝtlÝlÝk, krepitasyon
Lab'a gšre normal tiroglobulin oto-antikor deÛeri
olup olmadÝÛÝna bakÝldÝ.
<48ng/ml).
HastalarÝn tŸmŸnden tam kan sayÝmÝ, eritrosit sedi-
G.†.T.F. ÜmmŸnoloji Lab'a gšre, normal immŸnglo-
mentasyon hÝzÝ, C-reaktif protein (kantitatif), RF (la-
bin deÛerleri ise;
tex aglŸtinasyon testi), rutin kan biyokimyasÝ ile beraber IgG, IgA, IgM ve tiroglobulin otoantikoru istendi. Kontrol grubunu se•erken, ileri yaßta osteoartrit bulgularÝ olmayan vaka bulabilmek gŸ• oldu-
IgG = 694 -1618 mg/dl
IgA = 68 - 378 mg/dl
IgM = 60 - 263 mg/dl
Ûundan, yaß ortalamasÝ biraz dŸßŸrŸldŸ ve polikli-
Eritrosit sedimentasyon hÝzÝna Westergreen yšnte-
niÛimize OA yakÝnmasÝ olmaksÝzÝn diÛer nedenler-
mi ile bakÝldÝ, 1 saatteki •škme hÝzÝ olarak ifade
le baßvuran hastalar radyolojik olarak da OA olma-
edildi (mm/h). CRP kantitatif olarak deÛerlendirildi
dÝÛÝ kanÝtlandÝktan sonra, •alÝßmaya alÝndÝ.
(mg/L). RF'e lateks aglŸtinasyon yšntemi ile bakÝldÝ ve pozitif ya da negatif olarak deÛerlendirildi.
Hastalardan šn-arka pelvis, ayakta šn-arka ve 30¡
fleksiyonda yan diz grafÝsi ile šn-arka el grafileri is-
Elde edilen bulgulardan hareketle; NGOA'in otoim-
tendi:
mŸn komponentinin olup olmadÝÛÝ, patogenezinde
genetiÛin rolŸ araßtÝrÝlarak, sonu•lar literatŸr •er•e-
EI grafileri Swanson and Swanson sÝnÝflamasÝ ile
vesinde tartÝßÝldÝ.
deÛerlendirildi. Kal•a ve diz OA'i ise Kellgren-Lawrence radyolojik sÝnÝflamasÝna gšre deÛerlendirildi
Üstatistiksel analiz i•in, X2 testi, gruplar arasÝ karßÝ-
(Tablo II, Tablo III).
laßtÝrmalar i•in Kruskal Wallis varyans analizi,
Mann-Whitney-U testi ve Pearson korelasyon ana-
Osteoartrit varlÝÛÝ, klinik ve radyolojik bulgularla
desteklendikten sonra, nodal jeneralize osteoartritte immŸnglobin (IgG,A,M) seviyeleri ve tiroglobulin
lizi kullanÝldÝ. AnlamlÝlÝk dŸzeyi p=0.05 olarak belirlendi. Sonu•lar ortalama ± standart sapma olarak
gšsterildi.
oto-antikor dŸzeyi BEOA ve kontrol grubu ile karßÝlaßtÝrÝldÝ. ÜmmŸnglobulinler G.†.T.F. ÜmmŸnoloji LaboratuarÝnda, nefelometrik yšntemle (Beckman,
Array 360 Systems) •alÝßÝldÝ. Tiroglobulin oto-antikor dŸzeyi ise G.†.T.F. NŸkleer TÝp LaboratuarÝn-
Tablo III. NJOA ve LJOA grubundaki hastalarÝn Kellgren ve
Lawrence sÝnÝflamasÝna gšre kal•a ve
diz grafilerinin deÛerlendirilmesi
Radyolojik Skor (Kal•a)
Grade 1-2
Tablo II. NJOA grubunda el grafilerinin Swanson and
Swanson sÝnÝflamasÝna gšre deÛerlendirilmesi
Grade 3-4
Radyolojik Skor
Radyolojik Skor (Diz)
Hasta SayÝsÝ
%
Grade 2 ve ↓
3 eklemden ↓
Grade 1-2
1
5
Grade 2 ve ↑
3 eklemden ↑
Grade 3-4
19
95
Grup 1
Grup 2
Grup 3
%50
%45
-
(n=10)
(n=9)
-
%50
%55
(n=10)
(n=11)
%50
%45
(n=10)
(n=9)
%50
%55
(n=10)
(n=11)
-
-
SargÝn ve ark.
BULGULAR
Yaß ortalamasÝ bakÝmÝndan, NJOA ve BEOA grubu
arasÝnda fark olmakla beraber, istatistiksel olarak
41
ilißki saptandÝ (p = 0,019). Heberden nodŸllerÝ ile
postmenopozal dšnem arasÝndaki ilißki istatistiksel
olarak anlamlÝ idi (p<0,05).
anlamlÝ deÛildi (p= 0,063). Buna raÛmen NJOA ve
Heberden nodŸllerinin varlÝÛÝ cinsiyet a•ÝsÝndan
kontrol grubu arasÝnda (p = 0,000); BEOA ve kont-
deÛerlendirildiÛinde bŸyŸk •oÛunlukla, kadÝnlarda
rol grubu arasÝnda (p = 0,011) yaß ortalamasÝ bakÝ-
daha sÝk gšrŸldŸÛŸ saptandÝ.
mÝndan anlamlÝ fark vardÝ.
Yaß ile Heberden nodŸlleri arasÝnda anlamlÝ bir iliß-
HastalÝk yaßÝ bakÝmÝndan, NJOA ve BEOA grubu
ki tespit edildi (p<0,05). AynÝ ßekilde, yaß ile tutulan
arasÝnda istatistiksel olarak anlamlÝ bir fark yoktu
el eklem sayÝsÝ arasÝnda da pozitif yšnde, kuvvetli
(p= 0,0143). HastalÝk yaßÝ ile Heberden nodŸlleri
ve šnemli bir ilißki vardÝ (p<0,05).
arasÝnda da anlamlÝ bir ilißki yoktu (p<0.05). Her 3
Sigara ile tutulan el eklem sayÝsÝ arasÝnda pozitif
grup arasÝnda eritrosit sedimentasyon hÝzÝ ve CRP
yšnde, zayÝf ama šnemli bir ilißki vardÝ (p= 0,038).
dŸzeyleri bakÝmÝndan anlamlÝ bir fark yoktu
Sigara ile IgG arasÝnda negatif yšnde kuvvetli ve
(p>0,05). IgM ve IgA dŸzeyleri ile CRP arasÝnda
šnemli bir ilißki saptandÝ (p<0,05).
anlamlÝ korelasyon saptandÝ (p= 0,000). RF seviyeleri her Ÿ• grup arasÝnda, istatistiksel olarak anlamsÝzdÝ (p>0,05).
IgG dŸzeyleri NJOA grubunda ortalama deÛer olarak yŸksek olmasÝna raÛmen, istatistiksel olarak
gruplar arasÝnda anlamlÝ deÛildi (p>0,05). IgM dŸzeyleri de gruplar arasÝnda istatistiksel olarak anlamlÝ bulunmadÝ. IgA dŸzeyleri ise kontrol grubun-
Ailesel šykŸ ile IgA dŸzeyleri arasÝnda negatif yšnde, kuvvetli ve šnemli bir ilißki tespit edildi (p<0,05).
Kal•a OA ile IgM arasÝnda negatif yšnde fakat anlamlÝ bir ilißki tespit edildi (p<0,05).
BŸyŸk eklem osteoartrit grubunda ise;
Tiroglobulin otoantikor dŸzeyi ile kal•a ve diz OA
arasÝnda anlamlÝ bir ilißki yoktu (p>%0,05).
da daha yŸksek olmakla beraber anlamlÝ deÛildi
(p>0,05).
ÜmmŸnglobulin dŸzeyleri ile kal•a ve diz OA arasÝndaki ilißki anlamlÝ deÛildi (p>0,05).
Tiroglobulin otoantikoru bakÝmÝndan, NGOA ve BEOA grubu arasÝndaki fark, istatistiksel olarak šnemsiz (p>0,05) iken, NGOA ile kontrol grubu arasÝnda-
TARTIÞMA
ki (p=0,012) ve BEOA ile kontrol grubu arasÝndaki
(p= 0,003) fark šnemli idi.
Biz bu •alÝßmada, NJOA ve BEOA ile klinik ve radyolojik olarak hi•bir OA bulgusu olmayan kontrol
El eklem tutulumu ile diz OA arasÝnda pozitif yšn-
grubu arasÝndaki, serum immŸnoglobulin (IgG, IgA,
de, kuvvetli ve šnemli bir ilißki saptandÝ (p<0,05).
IgM) ve tiroglobulin otoantikor dŸzeylerini karßÝlaß-
Buna raÛmen, Heberden nodŸlleri ile kal•a OA ara-
tÝrdÝk. AmacÝmÝz, NJOA'in, bir osteoartrit alt grubu
sÝnda negatif yšnde fakat šnemli bir ilißki saptandÝ
olarak ele alÝnÝp, patogenezindeki immŸn cevabÝn
(r= -0,52), p= 0,019).
rolŸnŸ araßtÝrmaktÝ.
Heberden nodŸlleri (NJOA) ile tiroglobulin otoanti-
Nodal jeneralize osteoartritli hasta grubunda, 19
koru arasÝnda pozitif yšnde, kuvvetli ve šnemli bir
kadÝn (%95), 1 erkek (%5), BEOA'li hasta grubun-
42
NODAL JENERALÜZE OSTEOARTRÜTTE IMMUNOGLOBULÜNLER VE OTOANTÜKORLAR
da 19 kadÝn (%95),1 erkek (%5) kontrol grubunda
OA bulgularÝ arasÝnda zayÝf ama anlamlÝ bir ilißki
6 kadÝn (%60), 4 erkek (%40) olgu mevcuttu. BŸtŸn
tespit ettik. Bu durumun, daha geniß hasta grupla-
yaß gruplarÝnda osteoartritik deÛißikliklerin, kadÝn-
rÝyla araßtÝrÝlmaya deÛer olduÛu kanÝsÝndayÝz.
larda daha fazla olduÛu gšrŸlmŸßtŸr. Her iki cinste
yaßla beraber, osteoartritik deÛißikliklerde progresif
bir artÝß olduÛu saptanmÝßtÝr. KadÝnlarda distal interfalangeal eklemlerde daha fazla osteoartritik deÛißikliklere rastlanmÝßtÝr (10). Bizim •alÝßmamÝzda
da, hem NJOA hem de BEOA grubunda kadÝnlarÝn
Heberden nodŸllerinin varlÝÛÝ, kal•a OA' nin artan
riskiyle beraberdir. Yani, kal•a OA Jeneralize OA'in
bir par•asÝ olarak meydana gelebilir (14). Bizim •alÝßmamÝzda da kal•a OA ile Heberden nodŸlleri
arasÝndaki ilißki istatistiksel olarak anlamsÝzdÝ. Bu-
•oÛunlukta olmasÝ daha šnceki •alÝßmalarla uyum-
na raÛmen, diz OA ile Heberden nodŸlleri arasÝnda
lu bulunmußtur (Tablo I).
istatistiksel olarak anlamlÝ bir ilißki saptadÝk. Buna
karßÝn, YazÝcÝ ve arkadaßlarÝnÝn •alÝßmasÝnda, kal-
Yaßlanma ile OA arasÝnda belirgin bir ilißki olmasÝ-
•a veya diz OA'i olan hastalar arasÝnda kontrol gru-
na raÛmen, yaßlanmanÝn kendisi OA olußumuna
buna gšre Heberden nodŸlŸ prevalansÝnda artÝßa
yol a•maz. Bu nedenle OA, yaßlanma sŸreci i•inde
rastlanmamÝß, diz ve kal•a OA'nÝn ise sÝklÝkla bera-
normal bir durum olarak kabul edilmemelidir. OA'in
ber gšrŸldŸÛŸ bildirilmißtir (15).
yaßla olan ilißkisi hakkÝnda šne sŸrŸlen ortak gšrŸß; bu hastalÝÛÝn •ok erken yaßlarda baßladÝÛÝ, ya-
Kellgren ve Moore tarafÝndan yapÝlan bir •alÝßmada
ßÝn ilerlemesiyle klinik belirtilerin ortaya •ÝktÝÛÝ yo-
(16), NJOA ile menapoz arasÝnda kesin bir korelas-
lundadÝr (11). Bizim •alÝßmamÝzda, ortalama yaß,
yon bulunmazken, Samanta ve arkadaßlarÝnÝn yap-
NJOA grubunda 61,2±7,17 (51-77); BEOA grubun-
tÝklarÝ diÛer bir •alÝßmada (9); NJOA'in postmena-
da 54,75 ± 10,43 (37-73); kontrol grubunda ise
pozal kadÝnlarda sÝk gšrŸldŸÛŸ bildirilmißtir. Bizim
45,2±6,27 (37-58) idi. Yaß ile Heberden nodŸlleri
•alÝßmamÝzda da NJOA grubundaki kadÝnlarÝn tŸ-
arasÝndaki ilißki istatistiksel olarak anlamlÝ idi. Yani
mŸnŸn postmenapozal dšnemde olmasÝ bu gšrŸßŸ
yaß arttÝk•a Heberden nodŸllerinin gšrŸlme olasÝlÝ-
desteklemektedir. BŸyŸk eklem osteoartriti ile me-
ÛÝ artmaktaydÝ. AyrÝca, yaß ile tutulan el eklem sa-
napoz arasÝnda ise, bir korelasyon gšsterilememiß-
yÝsÝ arasÝnda da istatistiksel olarak anlamlÝ bir ilißki
tir (9). ‚alÝßmamÝzda, BEOA grubundaki kadÝnlarÝn
vardÝ.
%79'unun postmenapozal dšnemde olmasÝ bunu
desteklememektedir. Bu durumun se•ilmiß hasta
Ortalama hastalÝk yaßÝ, NJOA grubunda 6,2±4,58
gruplarÝyla ilgisi olduÛunu dŸßŸnmekteyiz.
yÝl (1-15) iken BEOA grubunda 4,1±3,58 yÝl (1-10)
idi. Cushnaghan ve Dieppe'nin •alÝßmasÝnda (12)
Nodal jeneralize osteoartrit grubunda, hastalarÝn
olduÛu gibi, bizim •alÝßmamÝzda da, daha yaßlÝ
%15'i sigara kullanÝyordu. Sigara kullanÝmÝ ile He-
hastalarÝn, daha uzun hastalÝk sŸresine sahip ol-
berden nodŸlleri arasÝnda anlamlÝ bir ilißki yoktu.
duklarÝ gšrŸldŸ.
Eritrosit sedimentasyon hÝzÝ, NJOA grubunda
Bagge ve arkadaßlarÝ yaptÝklarÝ bir •alÝßmada (13),
14,55±13,45 mm/h, BEOA grubunda 16,8±10,09
radyolojik olarak OA tanÝsÝ olan hastalarÝn, ancak
mm/h ve kontrol grubunda 12,20±6,65 mm/h olarak
%50Õsinde eklem aÛrÝsÝ gibi semptomlarÝn ve klinik
šl•ŸldŸ. CRP deÛeri ise, NJOA grubunda 9,9±22,3
belirtilerin olduÛunu belirtmißlerdir. NJOA grubu ile
mg/L, BEOA grubunda 1,4±2,5 mg/L ve kontrol
BEOA grubunda, klinik OA bulgularÝyla radyolojik
grubunda 5,9±9,27mg/L idi.
SargÝn ve ark.
IgG deÛeri, NJOA grubunda 1425,25±433,06
mg/dl, BEOA grubunda 1369,5± 342,83 mg/dl ve
kontrol grubunda 1415,8±482,5mg/dl idi. IgG deÛeri, NJOA'li hastalarda yŸkselmißti ancak istatistiksel
olarak bu artÝß anlamlÝ deÛildi. Hopkinson ve arkadaßlarÝ yaptÝklarÝ bir •alÝßmada, hem NJOA hem de
BEOA grubunda, kontrol grubuna gšre anlamlÝ derecede yŸksek IgG seviyeleri tespit etmißlerdir (4).
GŸnal ve arkadaßlarÝnÝn yaptÝklarÝ bir •alÝßmada ise
IgG dŸzeyinin, primer ve sekonder OA ayrÝmÝnda
kullanÝlabileceÛi ve IgG artÝßÝnÝn erken dšnemde
G1: (NJOA grubu), G2: (BEOA grubu), G3: (Kontrol grubu)
Þekil 1. NJOA, BEOA ve kontrol gruplarÝ arasÝndaki
lgG dŸzeyleri
tanÝ koymaya yardÝmcÝ olabileceÛi ileri sŸrŸlmŸß ve
primer OA'de IgG dŸzeyinin yŸkseldiÛi tespit edilmißtir (17). (Þekil 1)
IgM deÛerleri, NJOA grubunda 110,9±29,59 mg/dl,
BEOA grubunda 146,32±62,08 mg/dl ve kontrol
grubunda 152,66±66,83 mg/dl olarak šl•ŸldŸ.
NJOA grubunda IgM deÛerleri, daha dŸßŸk olmakla beraber, istatistiksel olarak anlamlÝ deÛildi. (Þekil
2)
IgA deÛerleri, NJOA grubunda 279,75±181,31
mg/dl, BEOA grubunda 235,14±114 lmg/dl ve kont-
G1: (NJOA grubu), G2: (BEOA grubu), G3: (Kontrol grubu)
rol grubunda 292,9±98,08 mg/dl idi. Hopkinson ve
Þekil 2. NJOA, BEOA ve kontrol gruplarÝ arasÝndaki
lgM dŸzeyleri
arkadaßlarÝ, yaptÝklarÝ •alÝßmada (4) Nodal jeneralize osteoartrit ve BEOA gruplarÝnÝn her ikisinde,
kontrol grubuna gšre daha dŸßŸk IgA dŸzeyleri tespit etmißlerdir. Bizim •alÝßmamÝzda da IgA deÛerleri NJOA grubunda kontrol grubundan daha dŸßŸktŸ ancak bu istatistiksel olarak anlamlÝ deÛildi. Hopkinson ve arkadaßlarÝnÝn yaptÝklarÝ •alÝßmada (4),
total IgA eksikliÛine hi• rastlanmazken, parsiyel IgA
eksikliÛi NJOA grubunda diÛer iki gruptan daha sÝk
gšrŸlmŸßtŸr. Serum IgA deÛerinin, parsiyel fonksiyonun otoimmun fenomene predispoze olabileceÛi
sŸrŸlmŸßtŸr. GŸnal ve arkadaßlarÝnÝn yaptÝklarÝ bir
diÛer •alÝßmada ise, primer jeneralize OA vakalarÝnda, IgG dÝßÝnda diÛer immŸnglobinler bakÝmÝndan bir fark bulunamamÝßtÝr (17) (Þekil 3).
G1: (NJOA grubu), G2: (BEOA grubu), G3: (Kontrol grubu)
Þekil 3. NJOA, BEOA ve kontrol gruplarÝ arasÝndaki
lgA dŸzeyleri
43
44
NODAL JENERALÜZE OSTEOARTRÜTTE IMMUNOGLOBULÜNLER VE OTOANTÜKORLAR
Tiroglobulin otoantikor deÛerlerÝ, NJOA grubunda
51,15±77,5 ng/ml, BEOA grubunda 39,81±45,52
ng/ml ve kontrol grubunda 13.59±16.48 ng/ml olarak belirlendi. (Þekil 4). Nodal jeneralize osteoartrit
grubunda, tiroglobulin otoantikor dŸzeyi yŸksek olmasÝna raÛmen, BEOA grubu ile arasÝnda istatistiksel olarak anlamlÝ bir fark tespit edilemedi. Buna
raÛmen BEOA grubu ile kontrol grubu ve BEOA
grubu ile kontrol grubu arasÝndaki fark istatistiksel
olarak anlamlÝ idi. NJOA grubunda, tiroglobulin otoantikor dŸzeyi ile Heberden nodŸlleri arasÝnda po-
G1: (NJOA grubu), G2: (BEOA grubu), G3: (Kontrol grubu)
Þekil 4. NJOA, BEOA ve kontrol gruplarÝ arasÝndaki
TGB dŸzeyleri
zitif yšnde ve anlamlÝ bir ilißki saptadÝk. Yani tiroglobulin otoantikor dŸzeyi arttÝk•a Heberden nodŸlŸ
olußum riski artmaktaydÝ. Hopkinson ve arkadaßlarÝ NJOA grubunda BEOA grubuna gšre zayÝf fakat
anlamlÝ bir artÝß tespit etmißlerdir (4). Bu artÝß yaßla korelasyon gšstermemißtir. Bizim •alÝßmamÝzda
da tiroglobulin otoantikor dŸzeyleri yaßla korele deÛildi. ‚alÝßmamÝzda NJOA grubunda tiroglobulin
otoantikor dŸzeylerinin yŸkselmesi ve anlamlÝ olmamakla beraber kontrol grubuna gšre dŸßŸk IgA
deÛerlerinin saptanmasÝ, NJOA'in immŸnolojik bir
komponentinin olabileceÛini dŸßŸndŸrmektedir.
diÛer otoimmun hastalÝklarla beraberlik (sjšgren
sendromu, tiroid hastalÝklarÝ gibi), sinoviyum ve kÝkÝrdak immŸnolojik bulgular, RF sÝklÝÛÝnÝn artmasÝ,
HLA-A1B8 pozitifliÛi gibi šzelliklerin, NJOA'de otoimmŸn mekanizmayÝ dŸßŸndŸrdŸÛŸnŸ belirtmißlerdir. Osteoartritin,her tipinin multifaktšryel olma ihtimali vardÝr ancak ßimdiki veriler, NJOA'i ayrÝ bir antite olarak ele alÝp, otoimmŸn hastalÝk spektrumuna
dahil etmeye yšneliktir. Geniß serilerde yapÝlacak
Doherty ve arkadaßlarÝ (18), genetik yatkÝnlÝk, ka-
•alÝßmalar daha kesin bilgi edinmeye yardÝmcÝ ola-
dÝn cinsiyet hakimiyeti, premenopozal baßlangÝ•,
caktÝr.
KAYNAKLAR
1. Heberden W. Commentaries on the History and Cure of Diseases. 2nd ed. London,T. Payne. Tarih
2. Stecher, R.M and Hauser, H. Heberden's Nodes Am J Roentgenol 1948; 59: 326-327.
3. Eaton, R.G, Dobranski A.l. and Littler. J.W. Marginal osteophyte excisiote in treatment of mucous cysts. J. Bone Joint Surg 1973; 55A: 570-4.
4. Hopkinson ND, Powell RJ, Doherty M. Autoantibodies, immunoglobulins and Gm allotypes in nodal generalized osteoarthritis Br J Rheumatol 1992; 31: 605-8.
5. Cauley JA; Kwoh CK, Egeland G, et al. Serum sex hormones
and severity of osteoarthritis of the hand. J Rheumatol
1993; 20: 1170-5.
SargÝn ve ark.
6. Lawrence RC, Hochberg MC, Kelsey JL, et al: Estimates of
the prevalance of selected arthritic and musculoskeletal
diseases in the United States. J Rheum 1989; 16: 427441.
7. Kellgren and Moore, R. generalized osteoarthritis and Heberden's nodes, Br Med 1952; J.1: 181.
8. Stecher RM: Heberden's nodes. The incidence of hypertrophic arthritis of the fingers. N Engl J Med 222: 300-8.
9. Samanto A, Jones A; Regan M, Wilson S. Is osteoarthritis in
women affected by hormonal changes or smoking? Br J
Rheumatol 1993; 32: 366-70.
10. Roh YS, Dequeker J, Mulier JC. Osteoarthritis at the hand
skeleton in primary osteoarthritis of the hip and in normal
controls. Clinical Orth and Rel Research 1973; 90-4.
11. Pyeron JG, Altman R.D. The epidemiology of osteoarthritis.
In Moskowitz R.W, Howell D.S, Goldberg U.M, Mankin
H.J: Osteoarthritis diagnosis and medical/surgical management, 2nd Edition, Philadelphia, W.B., Saunders Company,1992; 15-37.
45
12. Cushnaghan J, Dieppe P. Study of 500 patients with limb joint osteoarthritis: Analysis by age, sex and distribution of
symptomatic joint sites. Ann Rheum Dis 1991; 50: 8-13.
13. Bagge E, Bjelle A, et al: Osteoarthritis in the elderly clinical
and radiological findings in 79 and 85 year olds: Scientific
papers,1990.
14. Croft By P, Cooper C, Wickham C, Coggon D; Is the hip involved in generalized osteoarthritis Br J Rheumatol 1992;
31, 325-8.
15. YazÝcÝ H, Saville P, Salvati E. Primary osteoarthritis of the
knee or hip. Prevalance of f-feberden's nodes in relation to
age and sex JAMA 1975; 231 (12): 1256-60.
16. Kellgren J.H, Moore R: Generalized Osteoarthritis and Heberden's nodes. Br Med Journal 1952; 181-7.
17. GŸnal Ü, Ara• Þ, Turgut A, GšktŸrk E, Seber S. Osteoartrit
markeri olarak serum glikozaminoglikan ve immŸnglobulin dŸzeyleri Artroplasti-Artroskopik Cerrahi 1992; 4: 4-7.
18. Doherty M, Pattrick M, Powell R.J: Hypothesis nodal generalized osteoarthritis is an autoimmune disease. Ann Rheum Dis 1990; 49: 1017-20.