NOYAN OZKAN
Transkript
NOYAN OZKAN
AVUKAT NOYAN OZKAN 1 l.o2.2oo8....taks; 0312 468s012 iad.Taah / APs ivEDl Sayrn Cumhurbagkanl Dr.Abdullah GtiL 620; Anayasanrn d€igtitilmesi ieklif dahl edilemez Zmeddesinde belirdten LA|KLIK iLKESI'nin arkasrndan dolanrlmak suretiyle Anayaraya kargr sue tegkil eden talrban'la ilgili Anayasa (10 ve 42.maddel.r) deditikligini lgsren yaranh l9LErrE KONULIAIASI ve TBI['ne geri g6nderllme3i iatemidlr. AKP-MHP- DE}|/AP Milletvekilleri tarafrndan Universitelerde torban s€rbestisi getiren ANAYASAYA AYKIRI TEKL|F, 9.02,2q)A gnn ve 5735 saydr yasa ite onay igin sayrn makama sunulmuFtur. ,Bu yasanrn, Cumhuriyet'in teme{ ilkelerine ve Anayasaya ayktrl oldudunu iddia eden bir hukukgu yurttag srfatryla, TBMM'ne geri gdnderme yetkinizin kullanrlmasr amacryla, anayasal dilekge ve uyan hakkle|lgllqnmayr uygun buldum. Malumlan olduou ilzere turban veya bagortusiin0n Universitelerde serbest brrakrlmasr igin ewelce yaprlan tom yasalve ydnetsel girigimler, Anayasanrn Ba9langG ilkebrine ve ozellikle 2.madd$inde belirtiler Cumhuriyetin temeltagr olan LA|KLIK ILKESINE aykrn gdriildilg0 gerekcasi ile Anayasa Mahkemesi ve DanEtay tarafrndan durdurulmuqtur. MADDq! ( Cuuhuriyeti! uitelikleri) Tffrkiye Cmhuriyetitoplohnn hra.r, Dil[ dNyrrxdr ve rdded rohytr i9tudc , lnsan haklema $ygrl! Atrtirk mi|Iiye4ililire b.EI, D.il.Dgrqtr belirtileD temel ilkelere dryrnau demokntilq !gi! ve sosyNl bir huku} devletidir. Anryasrartr 4.Esdd6ine s6re 2.mrdd€ de belirliler "comhurivetin nitelikl€ri" delidiritepez ve olmavap anarerd ilkclcr rcrlca vc aErr bi(iEde ihLl edilmigtir. MADDE ll3Jsoa - (Anryrse Mahlemesinin kr-hn) Anayrsr MrhkeEesi ktrarlf,n R€smi G{ntede hemer y&ymhn|r ve ytlrme' y[rilme ve yarg! orgrnl,rnD! idrre rtra}tDhnD!, gerfek ve ttzelkitilerl bgEh& Anayasanrn 10 ve 4Tmaddeleini 0niversitelerde turban sebestisi igin degigtiren 5735 sayrtl yasanni ,2547 sayrh Yukseke{retim Kanunu'na eklenen Ek Madde l6'nln iptaline iligkin 7.3..1989 ounlu. Esas: l98wl: Karar. 1989/12. Refah Partisi'nin temelli kapatllmasrna iligkin G.1.1998 qiinlii. Esas: 19971: Karar 1998/1. Fazilet Partisi'nin temelli kapatllmaslna ayrl kararlada Refah Partisi'nin iligkin 22.6.2001 oiinlu. E kipatrlmasrna iligkin Anayasa Mahkemesi karanna yapllan itiraz sonucu Avrupa Insan Haklan Mahkemesi 3-Dairesince verilen 31.7.200t q0nl0 ve 41.340/98 savrh, bu karara yaprlan itirazln reddine iligkin 31-02.2003 g0nlii ve aynr saylll Boyuk Daire kararlanna aykrn olacagt kugkusuzdur. 1378 Sokak No.-1,/1 Kordon Iihanr Biiro: 107 Atsancak 35220 'tet: rc232\ +22 5? 4i - 16'3 53 69 Fa\: (0?32) +63 85 43 IZMIR'=- E-mail: no,"anoztan@rlnet n.r.ii A\'IJKAT NovAN ozren Anayasanrn temel esaslanna ve Y0ksek mahk€me kararlanne aykln olarak 2.maddenin aftastna dolanrknak suretiyle TBMM Bagkenl* Divsnrna veilen tiirbanle ilgili TEKLIF, Cumhufyetin nitelikle.inden LAIKLIK ILKESINI igeren 2. Maddeye aykrfl oldugu iqin ANAYASAL DUZENE VE BU OUZENiN i$LEYi$iNE KAR$I SUg teskit etrneKedir. Maatesef bu teklif gimdi yasalagmEhr. Bu anayasaya ayktn 5735 sayth yasa Anayasantn degigtirilmesi teklif dahi edilemeyecegi Ozellikle beli.tilen Anayaaann 2. Mad&sins darbe vurulmaktadr. ile , bu yaaeyt igleme koymadan aincr, Anayegantn ts3.madd€l uyarmca sayrD malamnrzt da !3iby3!, Anay.ss Xahk€mesinin 7.03.1989 g0n ve Ess Satnsr; l98gl, Ka]?r Say|gt: lg89rl2 no lu k$ar gerekgesini dlkkaUe okumalannt ve Cumhurbagkanlrg Ba9 Hukuk friigavirtigindan ve AnkaElat nbul Hukuk Fakiiltelerinden g6riis almaarnrragizane tawlye ediyorum. Sayh Cumhurbagkanr'nrn "" Leiklik, dlnselfikE billmselligi ltdirirden aym€,6zollltle dinin, blllmin yedne geqn6lni 6nlEyerek uyga*k yUdyiigiini: hElandrmEhr. cer9ekt lllklik dindrytet ittod ayntr4 blglminde daraltlame. Boyuthfl daha liiyiilg alan daba genig Ur uygadrk, o€giirliik vo tagdagtrk orbmdr- Tiirliye'nin modeml€f]n3 fslsefesl, lnsenca yrtam y6ntamldr, inlanhk idearuh. Leik diizonde dzgiin bir sosyal kurum olan din, dsvlot kurululuna ve y6notlmine egomen otamaz incelenen kural, kanu kuruluthnndan salbn ynksekooFtim hrrumhnrdati bapnlann giylmlerini d0zgnlerken, dinsel gelrkla|e uygunluou nas oluFa olsun, bag6fiis0 kullanmtna dlnEel inang nedeniyle gegerllk tanmakla, kamu hukuku rlanmdaki blr diizenlsmeyi dinsel esaslara dayandrmak swetiyb Eiklik ilkesine ayknl* du$turmugl r alada dinsel oabalar, din3.l gelenekloro uygunluiu aranan d0zenlemgler, eylsm vs iglemler ne ladar $4e|slzse, 6gr$n ve e{idm alaomda & din buyruklanyh ilhki lwulamaz Demokrasinin giivenc€slni ve Cumhudy€lin 6Eg0n nibliiini olugtrran bu ilkonln Fuyiik blr duyartk ve 6zonle korunmasr Anayasa g€regidh, DeFliklode ve ilglll yerlerdE dlnsel inanglan simgdeyer belhlile.den uzak l(atnms$ zorunluluiu nedenlyle yiks€k6orenin k!rumlannda din3el gerege baglamn bq&6led l6ik tilim odrmyta ba6@nlamaz"" ( Anayasa ahkemesi karar gerekgBinden al|nmttr. ) Slyasal Cumhuriyet felseiesinin r€ dewimlerinin miman Mustab Kemd Alattr('iin sdzlerinin bu yasa teklifinde gerekee olarak kullanrlmasr son derece i.zocrl ve diig0nd0rticiidiir. Sayrn Cumhurbaqkanr, bi. an igin, 'Atatiift iin 9u anda hayatta olduounu ve kendiaine bu yasantn amscr hakkrndaki kanaatunn sorulduouru" d0s0ns0nler. Yan{, NUTUK iginde vardlr. Yukanda sunulan olay ve ned€nlerle, Anayasanln 2.maddesine ve 1s3.maddesine ayklrl olan ve konusu suq tegkil eden t0rban hald(rndeki 5735 saytlr yasanrn I$LEME KONULMAMASINI ve TBMM'ne qeri qond€rilmGini,, besvurumun akibeti hakknda larafrma cavap verilmesini, laiklik ilkesini savunmakla gorevli bir yurtta$ slfatryla , arz ve talep ederim. Noyan Ozkan, Avukat,1378 Sokak, 4/1, Alsancak.izmir. No;107 -._ _.L./ ,/ / ,/ l) li No.4/l lG'don Ithanr 4/o: 107 Alsancak 35220 IZMIR 'tet: (O23,4225147 -463 6i 69 Fu: (0232)4638s43 E mail: novanozkan@rtnet netlr 1378 Sokak A\rLrK{.1 NOYT\ OZKAN / 30.01.20o8....faks......ivEDi....iad.Taah APs TBMM Bagkanhk DiYanl Sayrn Bagkan ve Sayrn tjyelerin Dikkatine Anayasa'nrn 10 ve 42. maddeleri ile YOK Kanunu'nun ek 17. Maddesinde deoigiklik ongdren teklif, AKP Grup Ba$kan vekilleri Sadullah Ergin, Bekir Bozdao, Nihat Erg0n, [,4ustafa ElitaS iJe MHP Gfup Bagkanvekilleri Mehmet $andlr ve Oktay Vural tarafrndan Meclis Baskanvekili Meral AkSenefe 29.01.2008 girnu sunulmugtur. 348 imza tagryan teklifin , Pergembe gunu Meclis Anayasa Komisyonu'nda gorugulecegi hususunda basrnda haberler yayrnlanmrgtrr. Malurnlan olduiu uzere tufban veya bagortusun0n 0niversitelerde serbesi blraktlmast igin evvelce yaptlan tUm yasal ve yonetselgiriiimler, Anayasanrn BagiangrQ ilkelerine ve ozellikle 2.maddesinde belirtilen Cumhuriyetin temel tagr olan LAiKLiK iLKESiNE aykrrl gortldiiou gerekqesi ile Anayasa Mahkemesi ve Danlstay tarafrndan durdurulmugtur. MADDE 2 ( Cunhuriyetin nitelikleri) Tiirkiye Cumhuriyeti,toplumun huzuru, milli dayan$ma ve adalet anlayrgr ;finde , insAn haklarrna sayg r, Atatii.k milliyetciligine baElt, batlangrqta belirtilen temcl ilkelere dayanan demokratik, !gi! ve sosyal bir hukuk devletidir. ( Anavasanrn 4.maddesine qdre 2.madde de belirtilen "cumhurivetin nitelikleri" deEistirilemez ve deEistirilmesi teklifedilemez ) NIADDE 153./son - (Annlasa Mahkemesinin kararlArr) Anayasa Mahkemesi kararlan Resmi Gazetede hemen yayrmlanrr ve yasama, ve yargr organlannr, idare makamlannr, gerqek ve tiizelkitileri bgEISl! ytriitnre Bu konuda yaprlacak yasal duzenlemenin, 2547 sayh Ynksekooretim Kanunu'na qunl0 tsas: qunl0. Esas: 19ti9/1: 1989/1: Karar: /.3.19E9 qunlu. 16'nrn iptaline iligkin 7.3.1989 l\4adde 16'ntn eklenen Ek l\,4adde qunlu. Esas: 16.1 199.€.qunlu 1989/12, Refah Partisi'nin temelli kapatrlmasrna iligkin 16.1.1998 1997/1: Karar: 1998/1. Fazitet Partisi'nin temelli kapatrlmasrna iligkin 2262001 ilnlu. Esas: '1999/2: Karar: 2OO1/2 sayrlr kararlarla Refah Partisi'nin kapatrlmasrna iligkin Anay."a Mahkemesj kararrna yapllan itiraz sonucu Avrupa Insan Haklarl B savrlr, bu karara 2001 qunl0 ve l\4ahkemesi girnlir saylll Biryilk Daire kararlarrna ve aynr 31.02.2003 iligkin yaprlan itirazrn reddine aykrfl olacagt kugkusuzdur. Ll: 1378 sokat No l,/1 Kordon ishanl Bnro: 107 Alsancak 35220 (0232) Q2 52 47 463 61 69 Fax: (0232) 463 85 43 E_mail: novaiozkan@trnet ' "*'/- ner'7f r AVUKAT NOYAN OZKAN Anayasanrn temel esaslaana ve Yiksek mahkeme kararlanna aykrn olarak 2.maddenin a|kasrna dolanrlmak sufetiyle TBMM Bagkanlk Divanrna verilen tirbanla ilgili TEKL|F Cumhuriyetin niteliklerinden LAiKLiK iLKESiNj ieeren 2. Maddeye aykrfl oldugu igin ANAYASAL D0ZENE VE BU D0ZENiN iglEyigiNE KARgt SUQ tegkit etmektedir. Bu anayasaya ayktl TEKLIF ile Anayasanrn deoigtirilmesi tektif dahi editemecegi 6ze ikle belirtilen Anayasantn 2. Maddesine darbe vurulmaktadtr_ Sayrn BaSkanlrk Divanr i.iyelerinin, bu teklifi igleme koymadan 6nce, Anayasa Mahkemesinin 7.03.'1989 giin ve Esas Sayrsr: 1989,/1, Karar Sayrsr: 1989/12 no lu karar gerekgesini dikkatle okumalannt tavsiye ediyorum. '"'LAiklik, dinsellikle bilimselligi birbirinden ayrrmr$, 6zellikle dinin, bilimin yerine gegmesini Onteyerek uygarlk yririiyiisrinlj hrzlandumrstrr. Gerqekte laiklik din-devlet isleri aynhgr bieiminde daraltrlamaz. Boyuuan daha bLiyljk, alanr daha geni5 bir uyga.hk, dzgijrlijk ve gaoda$lk ortamtdtr. Ti.irkiye'nin modernlegme felsefesi, insanca ya$ama ydntemidir, insanltk idealidir. Laik d0zende dzgiin bir sosyal kurum olan din, devlet kuruluguna ve y0netimine egemen olamaz Incelenen kural, kamu kuruluslarndan sayrlan yriksekdgretim kurumlanndaki bayanlafln giyimlerini dijzenlerken, dinsel gereklere uygunludu nastlolursa olsun, baSairtrisii kullanlmtna dinselinanq nedeniyle geqedik tanrmakla, kamu hukuku alanrndaki bir dLjzenlemeyi dinsel esaslara dayandrrmak suretiyle laiklik ilkesine aykrnlrk olugturmustur Siyasal alanda dinsel gabalar, dinsel geleneklere uygunluou aranan dUzenlemeler, eyiem ve islemler ne kadar geeersizse, ogretim ve egitim alanrnda da din buyruklaflyla ili$ki kurulamaz. Demokrasinin gijvencesini ve Cumhuriyetin dzgrjn niteli6iniolugturan bu ilkenln b0yuk bir duyar|k ve iizenle korunmasr Anayasa gereoidir. Dersliklerde ve ilgili yerlerde dinsel ananglan simgeleyen belirtilerden uzak kalrnmasr zorunlulu0u nedeniyle iilcekdgrenim kurumlaflnda dinsel gereoe baolanan bagortiileri laik bilim ortamryla bagda$trnlamaz."" (Anayasa Mahkemesikarar gerekgesinden a||nmrqtrr. ) Yukanda sunulan olay ve nedenlerle, Anayasanrn 2.maddesine aykrn olan ve konLrsu sug teikil eden tarban hakkrndaki AKP-lVlHP milletvekillennin Sayrn BaSkanlrk Divanrna vermig olouklafr te(hfin i9LEN4E <oNULVIAVASINI ve iadesini , TEKLIF SAH DLERi HAKKINDA YARGIIAY CUMHUR|YET BA$SAVCILIG]NA SUQ DUYURUSUNDA BULUNULMASIN], baqvurumun akibeti hakkrnda tarafrma cevap verilmesini, laiklik ilkesini savunmakla gorevli bir yudtag srfatryla . az ve talep ederin'. Novan .,/ // Ozkan ,// it.L:>y' AvLrkat _ \ n 1378 Sokak, 4/1, Noi107 ]i | Alsancak,lzmir sohk No':., I Kodor lihrnr Biiro 101 Alsan.ak l5:ll IZi\llR Tel: (0231r =225lal ro-?6:6-a Fu (0132)'1638s43 E'nrrllr n.wanr:kani!tr"t n'r r' 1378 TtRKiYE Bi'iYt.IK MiLLET NIECLiSi BA$KANLICI GfNfL SEhITITERLiCi Kanunlar ve Kararlar Dairesi Bafkanhgr Kanunlar ve Kararlar MiidiirliiEii du-t; Sayr: A.01.0.CNS.0.10.00.02- 0 5 lurtr ltrlrt Konu: Dilekqe llavalesi. Sayrn Noya! OZKAN 1378 Sokak No.4/1 Kordon i;ham lliiro: 107 35220 AlsancalJIZMIR ILGIr 30/01/2008 taihli yaanrz. l4l Tiirkiye Cumhuriyeti Anayasaslnln Bazr Maddelerinde DeEitiklik Yaptlmast llakkrnda Kanun Ieklifi, Tifkiye Biiyiik Millet Meclisi iqti.iziigiiniin 2l iincii maddcsi geregince Bafkanlrk tarafindan Anayasa Komisyonuna havale cdilmi; olup ilgi yazrruz da aynr Komisyona gd dctihnjtti Bilgilerinizi rica cderim. llgi yazrnrza konu 2i esas numaLalt ,t'1,N \-_-._j:li osmdt Millet Meclisi Cenel Sekretc 4.02.2008 Sayrn Ali N ESIN Universitelerde tiirbanrn serbestqe kullanrlmasrna iliskin bilim kadrnlan/adamlan bildirisini ve 2 Subat 2008 giinl0 "kamuoyuna duyuru" baSltk| aerklamanrzr okudum. t hafta 6nce bir dostlar toplantrsrnda Tiirkiye'deki siyasi geliSmeleri tarttstrken. birden bire, "Ah, nerede Aziz NESiN, iimdi saE olsaydt, din [izerinden siyaset yapmayt meslek haline getiren bu soytan politikacrlara gereklidersiverirdi", dediEimi anrmsryorum. Sizin, kamuoyuna malum olan uEraSlanntzr ve miicadelenizi takdirle izlivorum. insanr geli$miglik katsayrsr oldukea diisiik olan bu tilkede, gergekten drnek alnacak giri$imlerde DUIUnUyOTSUnUZ, Size dotru/yanl9 yaptrnrz demek, haddim dedildir.. Yalnrzca , AKP Htikiimetinin ve destekEisi MHP'nin, "din iizerinden siyaset" ger9evesinde giritimi" tartlStltrken, anllan bildiriye imza koyr.ranrzrn yapmrs olduklafl "anayasaltilrban iizerine, size deEer veren ve seven bir yuftta' stfattyla, gerQekten eok iiziildiidiimii ve hatta yaralandrBrmr belirtmek istiyorum...lnantr mtstntz, bu bildiriye imza atttEtntz iiErendiEimde 9ok $atrrdrm ve hatta yrkrldrm.... Sevgi ve saygrlanmla :'* / 0232 4225241 EK; Bu konudaki hukuksal gijriiSlerimi iqeren bir yurttag dilekgesini ekte deEerlendirmenize sunuyorum.. ( email ile iletilmigtir...) NOT; Bugiin ilk kez NESiN VAKFI'na baErtta bulundum.. A\TUK,\T NOYAN OZKAN 31-01.2008....faks; 0312 420 5338......lVEDi....iad.Taah / ApS TBMM Anayasa Komisyonu Bagkanltgtna Sayrn BaSkan ve Sayrn Uyelerin Dikkatine; Ozii; Anayasanrn degistirilmesi teklif dahi edilemez 2.maddesinde belirtilen LAiKLiK iLKESi'nin arkasrndan dolanrlmak suretiyle Anayasaya kargt su9 teskil eden tiirban,la ilgili Anayasa ve yasa deoigikliklerinin iSLEME KONULMAMASI ve tektif sahiDlerine iadesi istemidir. AKP-MHP Milletvekilleri tarafrndan Universitelerde tiirban serbestisi getiren TEKLiF'in , Cumhuriyet'in temel ilkelerine ve Anayasaya ayktfi oldugunu iddia eden bir hukukQu Yurttag srfatryla anayasal dilekqe ve uyafl hakktmt kullanmayt uygun buldum. Anayasa'ntn 10 ve 42. maddeleri ile YOK Kanunu'nun ek 17. l\4addesinde degigiklik dngdren ve 348 imza tagryan teklifin , Cuma gilnil Meclis Anayasa Komisyonu'nda gOrUgUleceoi hususunda basrnda haberler yaytnlanmt$ttr. Malumlafl oldugu iizere tLirban veya baqortiisiiniln Universitelerde serbest brrakrlmasr igin ewelce yaptlan trim yasalve yonetsel giriiimler, Anayasanrn Baglangrg ilkelerine ve 6zellikle 2.maddesinde belirtilen Cumhuriyetin temeltagr olan LAIKLiK iLKESiNE aykrn gorilldarg0 gerekqesi ile Anayasa Mahkemesi ve Danrstay tarafrndan durdurulmugtur. IIADDE 2( Cumhudyctir nitelikleri) Tiirkiye Cumhuriyeti,toplumun huzuru, milli dayrn$de ve adalet aniaFgr iginde , insan baklanna sayg ! Atatiirk milliyetqiligine baEh, betlangr9ta belirtilen tem€l ilkelerc daysnan demokratik, !gi! ve sosyal bir hukuk devletidir. ( An|vasa n 4.mrddesine Eollz.$adde de b€l irti len ''c u m b u ri\ €ti tr n iteli kleri" d eEistirilem€z ve de!'istirilmesi teklif edilem€z ) MADDE l53Json - (AnaFsa M.hkemesinin kerarlan) Anayasa Mahkenesi kararlan Resmi Gazeted€ hemen yayrmlanrr vc yasama, yiiriitme ve yargr orgadlannr, idare makamlarrm, gergek ve tiizelkifileri b3.E!.e! Bu konuda yaprlacak yasal dozenlemenin, 2547 saylll Yuksekogretim Kanunu'na eklenen Ek Madde 16'nrn iptaline iligkin 7.3.1989 qiinlii. Esas: 1989/1: Karar: 1989/12, Refah Partisi'nin temelli kapatrlmaslna iligkin 16.1.1998 aunlU. Esas: 1997/1: Karar: 1998/1. Fazilet Partisi'nin temelli kapatllmaslna iligkin 22.6.2001 qainlii. Esas: 1999/2; Karar: 2001/2 sayrlr kararlarla Refah Partisi'nin kapatllmasrna iligkin Anayasa Mahkemesi karaflna yaptlan itiraz sonucu Avrupa Insan Haklarl l\rahkemesi 3.Dairesince verilen 31.7.2001 oiinlu ve 41.340/98 savrh, bu karara yaprlan itirazrn reddine iligkin 31.02.2003 gUnlu ve aynl saylh BUyUk Daire kararlarlna aykrfl olacaor kuskusuzdur. 1378 sokak No.4/1 Kordon Iel:1a232) 122 52 47 - 463 63 69 istan, Bilro: 107 Alsan.ak 3s220 I:ZMI'^ i --^1/- / Fax: (0232).1638543 E mril: no)'anozka. @nreL rct ,\lUK.\T NOYAN OZKA.N Anayasanln temel esaslarina ve Yilksek mahkeme karadanna ayklfl olarak 2.maddenjn arkasrna dolanrlmak sureliyle TBMN,I Bagkanlik Divantna verilen i0rbanla ilgili TEKL|F, Cumhuriyetin niteliklerinden lAlKLiK iLKESINi iEeren 2. Maddeye aykrrr otduOu iEin ANAYASAL DUZENE VE BU DUZENiN i$LEyigiNE KAR$I SUQ teskit etmektedir. Bu anayasaya aykrfl TEKLiF ile Anayasanrn deoi$tirilmesi tektil dahi edilemeyeceoi dzeltikle belirtilen Anayasanrn 2. Maddesine darbe vurulmaktadtr- Sayrn BaSkanltk Divanr iiyelerinin, bu teklifi igleme koymadan iince, Anayasa Mahkemesinin 7,03.1989 giin ve Esas Sayrsr: 1989,/1, Karar Saytsr: 1989/12 no Iu karar gerekgesini dikkatte okumalannt tavsiye ediyorum. "" Laiklik, dinsellikle bilimselligi birbirinden ayrrmrg, 6zellikle dinin, bilimin yerine gegmesini 6nleyerek uygarlk yfiriyilUni hrzlandrrmrgtrr. GergeKe leiklik din-devlet igleri ayfllrgr bigiminde daraltrlamaz. Boyutlan daha biiyiik, alanr daha genig bir uygarfik, Szgirlik ve ga5daghk ortamldrr. Tiirkiye'nin modernlegme felsefesi, insanca yaSama y6ntemidir, insanhk idealidir, Laik diizende 629in bir sosyal kurum olan din, devlet kuruluguna ve ydnetimine egemen olamaz incelenen kurat, kamu kuruluglanndan sayrlan yiksek6gretim kurumlanndaki bayanlann giyimlerini dEzenlerken, dinsel gereklere uygunludu nasrl olursa olsun, bag6rtiisi kullanrmrna dinsel inang nedeniyle gegerlik tanrmakla, karnu hukuku alanrndaki bir duzenlemeyi dinsel esaslara dayandrrmak s!retyle laiklik ilkesine aykrfl |rk olu$lurmugtul Siyasal alanda dinsel gabalar, dinsel geleneklere uygunlu0u aranan dIzenlemeler, eylem ve iglemler ne kadar gegersizse, ogretim ve egitimalanrnda da din buyruklanyla iligki kurulamaz, Demokrasinin guvencesinive Cumhuriyetin Szgiin nitelioini olugturan bu ilkenin buyik bir duyarhk ve 6zenle korunmasr Anayasa gereiidir. DeFliklerde ve ilgili yerlerde dinsel inanglarl simgeleyen belirtilerden uzak kahnmasr zorunluludu nedeniyle yiksek6grenim kurumlaflnda dinsel gerege baglanan ba9ortiileri laik bilim ortamryla bagdagtrnlamaz."" ( Anayasa Mahkemesi karar gerekgesinden altnmrghr. ) Cumhuriyet felsefesinin ve devrimlerinin miman Mustafa KemalAtati.irk'iin sdzlerinin bu yasa tekliflnde gerekge olarak kullanrlmasr son derece Uzalcu ve d090ndorucudur. Sayrn Komisyon 0yelerj bir an iQin, ' Ataturk'un 9u anda hayatta oldugunu ve kendisine bu teklif hakkrndaki kanaatrnrn soruldudunu" dosiinsiinler ve tartrgsrnlar. Yanrt, NUTUK iginde vardrr. Yukanda sunulan olay ve nedenlerle, Anayasanrn 2.maddesine ayktfl olan ve konusu sug te$kil eden ttrban hakktndaki AKP-MHP milletvekillerinin Sayrn Balkanlrk Divanrna vermi9 olduklar ve FU anda Sayrn Komisyon'un gilndeminde olanr teklifin I$LEME KONULMAMASINI ve iadesini , TEKLIF SAHIPLERI HAKKINDA YARGITAY CUMHURIYET BA$SAVCILIGINA SUQ DUYURUSUND4 BULUNULMASIN', bagvurumun akibeti hakkrnda tarafrma cevap verilmesini, laiklik ilkesini savunmakla gdrevli bir yurtta$ srfatlyla , az ve talep edenm. Noyan Ozkan '1378 Sokak, 4ll, No;107 Alsancak,lzmif. Iel 1378 Sokak No..1/1 Kordcn iqhan, Bnro: 107 Alsancak 3s220 izMiR (4232) 422 5217 - 463 63 69 Fd: (0232).163 8543 E-hail: noyano:[email protected] AVUKAT NOYAN OZKAN 25.01-2008, faks ...0312 4731544...|vedi.--Ki$iye Ozel Sayrn Dr.Devlet Bahgeli MHP Genel Bagkanl Ankara Sayrn Bagkan, Universitelerde turban krsrtlamasrnrn kaldrfllmasr yoiunda Hi:tk0met ve AKP ile mutabakat sadladr0 nE yolunda basrn haberleri yayrnlanmrstrr. Konuyu uzun yrllardtr yakrnen izleyen ve gegmisie R.P, F P ve gimdiAKP tarafrndan siyasal islamrn simgesi haline getiriien tilrban'rn sarekli olarak siyaseie alet edildidini g0zlemleyen bir hukukgu yurtta9 srfatryla naqizane gorug ve onerilerimi size iletmeyi uygun buldum. Bagbakan Tayip Erdo[an'rn son ispanya ziyaretinde verdidi bir demeq L]zerine qtkan tartrgmadan yeni hazrfl anan Anayasa taslaornda Universitelefde trlrbanrn serbesi9e ku"anrlmasrnr dngoren bir dLlzenlemenin yer alacagr anla$rlmaktadrr- Nitekim, bu demecin dncesinde YOK BaSkanr Yusuf Ziya Ozcan ve sonrasrnda AKP Genel Ba$kan Yrd. Dengir M.Frrat benzeri agrklamalarda bulunmullardrr. Avrupa insan Haklan Mahkemesi Buyuk Dairesinin L-Sahin /TLlrkiye davasrnda "riniversitelerde tu.ban krsrtlamasrnda temel hak ve dzgrlrhlklerin ihlal edilmedi0ine ili$kin" karafl 0zerine Ba$bakan Tayyip Erdooan'rn, "dini ulemaya sorulmadan karar vealmesini elestiren" demeci de henriz unutulmamrgtrr.. Ozal-Dooramao ikilisinin marifeti ile dnce Ydnetmelik sonra Yasaya sokulan turban,TLirk siyaset yagamrnrn vazgegilmez dinsel simgesidir.1990'h yrlladan bu yana vedlen Anayasa lvlahkemesi, Danrgtay ve Avrupa insan Haklafi l\rahkemeSi kararlan son derece agrk ve somut hikiimler igermesine kargrn AKP'nin siparili uzerine Prof.Dr. Ozbudun ekibi tarafrndan hazrrlanan yeniAnayasa degigikligi taslagrna konulan "tilrban" maddesi, HUKUK DEVLETiNiN TEMELiNDE DiNAIUiT PATLATMAKTAN Ve top|UmU Kaosa sIirIJK|emekten bagka bif 9ey dedildir. Anayasa'daki laik drlzenlemeler kaldrdr srirece, tii|banlr krzlann yuksekooretim kurumlanna odrenci sfatryla, odrenimlerinden sonra da resmi dairelere kamu gorevlisi olarak girmelerini saolayacak tijm yasal diizenlemeler Anayasa'ya ayktfl olacaktlt. Hatta bu konuda Anayasa'ya kural konulsa bile bu kez, Anayasa nrn bu yenr kuralr Avrupa insan Haklan Sdzleqmesi'ne uygun olmayacaktrr. Anayasa ntn ve iHAS tn ; TBIVIlvl, Cumhurbagkanllgl, Bagbakanlrk yanr srra trim kamu yonetimini baglayan ancak gegmigte Refah Partisi, Fazilet Partisi ve $imdiAKP yetkilileri tarafrndan srifekli ve sistemal;k ola.ak ihlal edilen kurallafl gayet aqrk ve seqikti.. Anayasanrn "baglangrg ilkelerinde"; " laiklik ilkesinin gereoi olarak kutsal din duygulannrn, devlet iglerine ve politikaya kesinlikle kangtrnlamayacaSr", belirtilmiltir. 1 1378 sokak No.,1/1 Kordon iqhanr Bnro: 107 Alsancak 35220 -F. \0_, .1.1 .d,. 0/ 2r torS !l izMiR. L nd . o\ no I b 'tr ne\ I Cumhuriyetin nitelikleri ba!lrklt 2.maddesine gdre; ,,Tiirkiye Cumhuriyeti,toplumun nuzuru, millidayantsma ve adalet anlaytst iqinde, insan haklanna saygth, Atatiirk milliyetqiligine baglr, baglangtqta belirtiten temet itketere dayanan demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir.', (Anayasanln 4.maddesine gore 2.madde de belirtilen "cumhuriyetin nitelikleri" dedistirilemez ve deOjgtjritmesi tektif editemez ) Yine Anayasanrn 1 l.maddesine gore; ,, Anayasa hiikiimleri,yasama, yairiitme ve yargl organlann,J idare makamla.lnt ve diger kuruluS ve kisileri baglayan lemel hukuk kurallandtr." Ve i$te Lilkemizde din azerinden poljtika yapmayt meslek haline getiren sagcl politikacrlafln en gok ihlal ettikleri24/4, madde; ,,Kimse, Devletin sosyal, ekonomik, siyasi veya hukukitemel diizenini ktsmen de olsa, din kurallanna dayandtrma veya siyasi veya kigisel gtkar yahut niifuz sag,ama amacryla he. ne surefle olursa olsun, dini veya din duygulannt yahut dince kutsal sayllan geyleri istismar edemez ve kiitiiye kullanamaz." Bu arada Anayasa lvlahkemesi, Dantgtay ve son olarak Avrupa insan Haftlafi Mahkemesi,nin siyasal islamtn simgesi durumuna gelen titrbanla ilg;li olarak kamu alanlannda ve riniversitelerde alm'9 olduou ktsttlama kararlaflna kar$t sistemli propaganda yUntten AKp ve destekgisi "Sjftetler medyast" ile sorumsuz neo-liberal aydrnlaflmEtn her nedense gdrmezden geldikleri Anayasanrn 13814 maddesine bir baka|m; ,,Yasama ve yiiriitme organlan ile idare, mahkeme kararlanna uymak zorundadtr; bu organlar ve idare, mahkeme kararlannr higbir s!retle degiqtiremez ve bunlann yerine getirilmesini geciktiremez-" Yine Anayasanrn MADDE 1s3,lssn maddesine gorei ,,Anayasa Mahkemesi kararlan Resmi Gazetede hemen yaylmlanlr ve yasama, yiiriitme ve yargl organlannr, idare makamlannr, gergek ve tozelkigileri ba6lar." Aynca, ,, Memurlar ve dioer kamu gdrevlileri Anayasa ve kanunlara sadtk kalarak faaliyette bulunmakla yiikiimliidiirler-" (Anayasa 1 29) Anayasa'nrn 90'rncr maddesi5170 sayrh yasanrn 7. Maddesi ile dedigtirilmek suretiyle, ic hukukumuzda temel hak ve ozgiir[]klere iligkin uluslararast antlagmalar, Anayasa'dan ve kanunlardan ustun bir yere getirilmiqtir. Tiirkiye, 1950 yrlrndan bu yana Avrupa KonseyiRoma-insan Haklafl Avrupa Sdzletmesine tarafiu. Sdzlegmenin /t6, maddesine gore; " Yuksek Scizlegmeci Taraflar, taraf oiduklan davalarda Mahkemenin kesinlesmig kararlanna uymayr laahhilt ederler," insao Haklarr Avrupa Mahkemesi'ntn, ttlIban'la ilgili karan da adeta'anayasa ust0'bir baglayrqIk tagrmaktadrr. Tlirkiye , Anayasa'yl degistirirken, bu mahkemenin kararlannr gormezden gelemez. Ulusal ve ulusal iistri yuksek mahkeme kararlannda agrklanan igerikleriyle gerek Anayasa gerek Avrupa insan Haklarl Sdzleqmesi kurallar, Trirkiye Cumhufiyeti'nde t0rban konusunu, geriye donLllemeyecek bicimde hukuk dirnyasr grlndeminden $karmrgtrr. " Anayasa Mahkemesive Avrupa insan Haklan Mahkenesi'nin bal'tusiine ilitkin islikat bulmus kandan vatken, kiniyaz t ve g6rcelyaytn arganlannca bu konunun gi;ndende hJfulnaya Qahilnasl, kini siyasal parlibr yetkililerince de, yasal dtzenlqneler yap arak, tinbanla 5grenim yapna olana,tnln tantnacag yolunda beyanhrda bulunulnast, bu kanudakiyarT iQ[haflan bilmemeklen kaynaklann'yarsa, din duygulannt kullanarak siyasi avantaj saglanaya yoneliklir. (..)Bu kanuda yaplacak yasal diEenlenenin, 2547 sayll ylksek'qetin Kanunu na eklenen Fk Madde f6'nn iplaline ili$kin 7.3.1989 giinlii, Esas: 1989/1; Karar 1989/12, Refah Paftisi'nin tenelli kapafllnastna ili$kin 16.1.1998 gilnlii, Esas: 1997/1:Karar 199U1, Fazilet Paiisi'nin tenelll kapaltlmasna il/$kin 22.6.2441 gnnlit, Esas: 1999/2; Kaftt: 2041/2 saytl kanlala Rekh Paftisi'nin kapatlnastna iligkin Anayasa Mahkenesi karanna yaplan jttraz sonucu Avrupa insan Haklan Mahkenesj 3.Dahesince verilen 31.7.20A1, gAnU ve aynt saytlt B'ytk giinl ve 41.340/98 sayth, bu karan yaplan itinztn rcddine ltigkin 31 02.20A3 Daire karalanna ayfun olaca!! kugkusuzdu " ( Mustafa Bunin Anayasa Mahkenesi 43.Kurulug Yildaniin1 A?tuQ Konugnas, Bkz; www.anayasa.gov.tr ) Anayasa Mahkemesinin 7.03.1989 giin ve Esas Saytsr: 1989/1, Xarar Sayrs|| 1999/12 no lu karar gerekge5inden iinemli biiliimleri bir ker daha anrmsamakta yarar vardrr; "' 3511 SayiLt fasa'n1n 2, Maddesjyfe 2547 :;a\,7fj yOIl yasasfna etlener/ dava,tonDsu,tural tlr.lur: ,,EJ. trladde 16.- \t y <sek<tdreXim krjj,:am.larLnda, dersha':e, TaboEataar / klinj.k, poTiklinik ve koEidorTarlnda eaddz€ kayafet ve g<tlrittiijtade buTun':.a* zonnaudnr. Dini lnaig .sebebiyle boy)n ve saq]arrl? <tzXit veya ti:.rba/lla kapaXLzma.eJ serbesXX|E- t' qn t.litk ve denronr-asj dnlayrSrnr / ul us iarinanrn, ba,jatns a z I I q aj I ulusal eqenenJi4jn ve jnsan-lri ideaZiniJr xenefj krfarr bir rly.Ja.I ya€an bralrridir. Ca4daF bifin, s,Nottsrrk drj€rlrce tarzrnrn yr,tflnesryZa doirnur '/e qelietniaxir. Da. anldlndd, de'ter r€lerjyle '' a" i! L-n.. a'9 -1 yaprlsa ve torDnlan dat gieraekXe, Loplunlatan dri6in-sef ye .irgttsel er.rr-rrlerrnrn soi ardrndsr otdu4D qorDEu, odretide d., paytaFr lma-ttedrr. lAikljk ; eqeinenlj4e / denakrasiyfe azqnrfDqe ve hlqr lrile€rrfi,e ddyanan toplrrnsa] bir atalan; sjya-.dll -.osyal ve .tt l ttre l yaranrr sa4dar .Juzenleyicisidir. o z onurunu d,5tun tuxarak bire'fe kjtilik ve azqtr dt7nnce alanaklaran r/eren/ -bu yolta :;iyasex vicdan ayrtntna gerekfj krlarak yjcdan ye Jrnrel inarq azqDr lD4DnD sd4lat/an jl,tedir. Dinsel dttdnce '/e deaerlendii]neler rJr qeserfi otdudu dine dayal] tapfDntarca srtasrr oiqttlenrne ve .ttzenfemeJer djnseL niLefiktidir, Leik dL)zende din, .n - t 1a. o- el , so i.n _e . d- tu Ao..- -. :s .1a'd. 1 . . O.>. .d rnanc aianlarrrrrn at1rlltuast dinit kuxsafla4lna en LlygDn du-rum.1ur. Di-inya i€Lerinin h}kukIa. din iFlerinin de tendr,Lu.ra-Z-lanyfa yu rutu lrne-si jIkesj, ba!1 deJ|lckrasrIc ni]r dayandrqr terr-ller.ten birisidir. Larklik, crllsellj,kle lrj ljrnse,lliii hi rbari nden a yirnls, azettjkte .... ,. ..q Lrelrnrrde ddraltrlainaz. BoyDxlatt datia bljynk, alanr .Jana qenia bir . 9. ., a .L ./ felsefesr, rnran.a attp a4 d . .L " Je';.:nmooya;alnd yanxeinidirt in-san lr,t ideafidir. Laik .aEaa- -. a - =r- fncelenen ku ra f , kainu ku ru fu Ef ar Lndat saya lan yuk seki:,qreLjn kurunlarandaLj bayatlaraq giyjnlerini dijzenlerkent dinsef qeretlere uygunlD4ri ndsrf ofursa alsunt ba€orXitsn kullananrlna d:trseZ jranq nedeniyle geqerlik tanlnakla, kanu hukuku a_Zdnrnda,kj bir du2enleneyj djnsel esa-elara dayandamak sDretiyle tA)Ltjk ifkesjne aykarjfak olu€trr]nut tu. sryasaZ alanda dinsef Aabafar, dinsel Eelene_Liere uygltntu4u aranan dizenlenefer, eyfen ve jSlem-ler ne ,tadar qeeersizse, aqrettn ve e4ixjn afa[tnda da din buyrLikfarayla jtiSkj kurulatnaz. Deru.krasj,jn .j.lven.esrnj ve cunhurjyexin dzqut nixeli1in; ofu:;xurart bu ifkerjjn buyijk bir duyarltk ve azenfe trorrJjirndsl Anayasa qereqjdir. terslr,klerde ve ilqifi yerlerde dinser jranqtarr singeleyen ],e,lirtiferden Dzak kafannasr zarunluluqu nedeniyle yuksekoqrenjtn kurunilarrnda dir,sel qere4e b.if.rndr ,ba9orttleri lajk bjlin artanjyla taqdarxlrataaaz. Lijklik ilkesi ydnunden BaAfangaa lidfununde yapifan incefeme, Anayasa'nar, 2. nadd--st aarn de geqerlidir. Gereekten lAjklik, kDrtuluJ, kurulu? ve yelrden dogu:s e!/relerinj kdpsayan/ jrsan haklarana dayalr olarak qeZeceqe uzatan baq nstzlak. azqurlUkl ,ryqarlll. ve baraS yDtDyurunu, ulusal giicu azetfeyen Turk Devrjnj,nin .t -;. d Lti.I aj,-\.Ft, LaptLt.ts-1 ou.e,aF a vd da r.-lerinde nexaf,zjt daetnda azqur dustrde qeretl.erine ba4laatr. too .se yaee.t ' ]ta.dt ro o-n du -./-.r- . od or r vblfrnin gierekfeaini zaiDntD kalar. Herhangi bir djnin tealajik -bas-krsrna uyu}rasrnr onlei. Bu nedenferle, ircelene, kural/ fejkfik il,Le-siyf e uyu€rnarna-[ tadr.. i ;. ---t., . - 1; -a|..1 t-:, -^tttl-. Au nedenZerle, davE /ro.nusu maddet Anayasa'nan bu lunmuFtur. Din konusDrjda jtratafatrra, lrdk,naks-rzrn . . la .l ,: ,a na?h.^ dy.rrmd necJen o]anaz. Dawa konusu kural . lr I ",. -' l: Xurn t . ta 2. rnaddesine aykrrl yrjrttaqlara L-lA -a/arrilA hi ^.tttla,a -serbestfik tarrnnasr, ^1-.^l r^. nal rlr.a.l r -^ 1- k1 .1a -.\rL,, -'tx '11; -, r^-). bu xnr yan]end1tj]le, ba! anfanda zot lanacltr. tt I rs- -aFaX davranan . -r ';. ise, qiyjn .korusurda rslirni a1^ ''Ptd ,o a9ud t1 dyd laadF t. n 70- Irrl , tt T-ad.s aa'tay' v' .. .t t-.r ]. Btt F o- ov^--td]-. ^-yas-' *- inceleren yasd turelr ise, yuksekoqrenirn turr,n-rarrnda baydnlarrn ,e ,J s- i.- .- d-)a.. -. . : j$..n o- :,dio. ,- .). / 5-,o rc- ao. F a -d-.i L:. co a )ap. .- - tn.a.lQ. d n F. -L o, al dL.-. - g- -g ca\ ^ Fr , cti.s 1a.t:t,al r.F oF ) at 4L: r4. Ince-lene,1 -aasa fldddesj/ i.h- \- i.-a ar-cd... 1a9 . 1- ve /rututsaf -bir nururll olan devletjr z)rmajrLa.Lr. .lj! Anat,asa'n7n 24. rndddesine l)u nedenjerfe a\Ir) .-: /.a.-^,at d/o , -, ,1,a1 '. Lna \ aa et' -i ":f qj,i-ri, .f^d - r.. 'n a ../ '':, . ^ . o 1e o-r '\ F' nF D,J.o. L ut lat ^ LQF .-r-. b_:a,. .si) v4 on. ,1 t ! . .t;v<: hit .vracaJrktan Atede bir e vixn etacr ' o, F '-6t.? b oo h;1 11 hi.l,itcki I o. .t) o. .." bu r'"" L .t, d:. .:s dt qLclriZ-nrEkr€ tcrneZde siyasal ' : -) a a 1 a -c .i d a 4,9.. ) a.,t:- .4"1 ... , :.d.a aSob us.-, -!dr :4' na;. ? ora o.roaL., ,q. . i .o . .d d. b-dd-. !. o - Devrini temeline otrrrdn ve bu yaprda l.iik'j-k rtkesine ozef bir onen re tstLilln-r. Xairyan Ariatlasa, ozqutlukler. katean L;jkfjk 1l-kesjni ''--l-ros r' olana.L tanrrnarnl;trr. 771. ma..ldede koiurdr l1iLtlk illiesiyle L'u rnddde | ^-<^n .^^ " l- insan Hakfan Avrupa Mahkemesi 4.Daire..,L,Sahin / Tiirkiye, ta774198, noluve29.06.2004 giinlii karar oybirtiEiyle ahnmrgtrr. Davacrnrn itirazr iizerine olayr yeniden inceleven AiHM Biiyiik Dairesi 10.11.2005 giin ve 608 no ile, 15'ya kargr 1oy ile "itirazrn r€ddine ve 4.Dairenin karairnrn gu karar, esas itibanyla, Anayasa Mahkemesinin yukafida iizeti onanmasrna " kara. vermigtir. sunulan 7.03.1989 giin ve E.89/1, K.89/12 no lu kararrnrn Serekceleaine yollama yapmakta ve LAiKLiK iLKEsiNiN itnemini vurgulamaktadrr : "{^ - " Aynt gekilde. Mohkeme. TUrkiye'de laiklik ilkesinin, hukukun Ast1nlaidii ve insan hoklanna saygtyld uyumlu olon devletin temel ilkeletinden bii oldudunu ilode etmistir. (Refoh Parasi ve dige e , yukafldd 93. 86lAnde zikredilen) Hdlkh biiyiik bir Qodunlufiunun belti bir dinden oldudu Taitkiye gibi bir lkede, bu dini icro etmeyenlei ya do bogko bir dinden olanlon kiikten dinci hareketlerden korumok i?in niversitelerde altnon iinlemle n SijzleSmenin g/2 moddesine gorc hdkh 96rAlebilir. Bu bagldmdo, laik niversiteleL ibodetin tezah dinii yo dd belirtilen dinin setubollerini, dedisikdinden ijdrencilet arosnda huzurlu ottokyasamr sollamok amaaylo bAyle bir tezahiiriin yeri ve adetine gajrc yasdklomalar uygulaydrok, dAzenleyebili ve baiylece kamu diizenini ve diderletinin inonglon korur. (Refdh Portisi ve diqerleri, yuko do 95. Biil mde zikredilen) ( Anlon kotur; par.99) Anoyoso Mdhkemesi, 7 Mdrt 1989 tdrihli karorrnda, ldiklik ilkesinin Tilrkiye'de, dige erinin yant strd, yurttdsldnn ydso 6nlinde esitligi ilkesinin, din ijzgiirliigAniin ihlol edilemezligi ilkesihin -bireyin vicdanndan koynoklandtq 6lgiide- ve demokotik dege erin garontd i oldugunu ifdde etmistir (bknz, yukdflda 36. pordgraf). Loiklik oyncd, bkeyi dts baskdon do korumustut. Mahkeme, sdzkonusu degerleri ve ilkeleri sovunmok igin kisinin dinini ifade etme 62gijrliig ne k6ttlamolor getirilebilecegini eklemistir.(Anlan korur, por;105) Ldikligin bu nosyonu, Mdhkemeye, Sijzlesmenin doyonog,nt olustutan degerlerle uyumlu giiriinmektedir ve Mahkeme, Tiirkiye'deki demokratik sistemin korunmost zoruhlulugunun g62 6ni|ne ohnmB olmoe nedeniylet sdzkonusu ilkenin desteklendigini kabul etmektedir(por.106) Buna ek olarak, Anoyaso Mohkemesi gibi Mohkeme de, t{irbon sorunu Ti)rk toplutuunun kendi kosulldn iginde ele ohnrken, dinin zotunlu bir geregi olarok sovunulon veyd olgtlanon bu t r bir semboliin giyilmesinin, bu sembol| giymeyi tercih etmeyenler oggndan birtoktm etkiler ydtdtobilecegihe dikkat eekmektedir. Yuko do belirlilen d*a pld giiz iin ne dlorck, Anayosa Mahkemesi toroftnddn da ifade edildigi tizete, niversiteletde dinl simgeledn giyilmesine getkilen yosoklomann temelini olusturun diisiince bit loiklik ilkesidir. Cogulculuk degerlerinin, digerlerinin hoklonna soyEntn ve iizellikle yasa ain nde kddtn ve etkegin esit oldugunun 6gretildigi ve hayato gegiildigi bir konsepte, gdra.ilmekte olon dovodo dahil olmok zerc, kE dgrencilerin iiniversitede bulunduklort srodo boslaffit tiirbanla irtmele ne ve dini semboller kullanmola na konuylo ilgili yetkilerce onay verilecek olmat holinde, bbylesine bir onayn loiklik dege e ne aykn olorak degerlendirilmesi onlas obilirdh. (Por.108) 1' Yukdrda bohsedildigi i)zere (bknz, p. 78) su konu oldukga oglktr; Tihk mahkemeleri ttjrbont Anoyosoyo dyktn olotok dege endirmistit ve ay co tijrbdh giyimine iliskin ybnetmelik ytllordtr yiirArlUktedir (bknz, yukondo 33., 34. ve 42. paragroflor). Doldytslylo birtaktm Aniversitelerin s6zkanusu kurolla , bireylerin iizellikleri ve kendi dhlayBlo bagEftncta uygulomdh$ olmolan bu kurallorn hakstz oldugu sonucu dogurmoz (par.112) Mohkeme, gegmisteki gelismeler Btghdo ve ijzellikle Sijzlesen Devletlerc btroktlan takdil yetkisi giiz 6niine dhnarck, _stdnbd Ahivercitesinin bdsijrti) giymeyi ydsdkldyon ydnetmeliginin ve uygulanan 6nlemlerin ptensip olaMk hdkh ve omacld oront ! otaugunu ve "demokratik bir toplumdo zorunlu" olarak degerlendidlebilecegini belirtmektedir. (por.114) SonuE olarak, S6zlesmenin 9.maddesi ihlal edilmemistir. lPor.115) Mohkeme basvurucu toraftndon ileri s rUlen diger Sdzlesme h kiimlerine doir, sdzkonusu kosullonn ihloltespit edilmeyen 9. madde ile bodlantfu olarak incelenen kosulla a qynt almost, ayfl bir sorunun ortaya QtkmodBht MAHKEME BU NEDENLERLE, OyBiRLiGiyLE L Hijkiimetin ilk ititozln,n reddine; 2. Sazle|menin g. moddesinin ihlol edilmedigine ; 3. Sozlesmenin 8. ve 70. tnaddeleri ile 9.maddesinin ve 7 nolu Protokoldn 2. ndddesinin, 14. madde ile badldnt ] oldtdk dyn bir meselenin ortaya c*mddldha karor ve L ( 4. Daire Karafl, 29.06.2004 ... ...7 yargrcrn oybirligi ile verilmigtir. ) 17 yargrqtan olugan Biiyiik Daire'nin karan da aynt gerekgelere dayalt olmakla birlikte, 9. Madde ( DiiQiince, vicdan ve din 6zgiirliigii) yanr srra diger maddeler de degerlendirmeye tabi tutulmugtur. AIHM Biiyuk Dairesi, 'i0.11-2005 giinlii emsal karannda; " Universite'de kz dOrenciler tarafrndan dinsel simge niteli0inde bagdrtiisii giyilmesinin Y6netim taraftndan engellenmesi olaytnda , IHAS lt adde 8. ( Ozel hayattn ve aile hayatrnrn korunmasr),Madde 10 ( lfade ilzgiirliigt!), Madde 14 (Aynmcrlrk yasadr)ve 2 no lu Protokol [radde 2 { egitlm hakkt) ye ayktfllk olmadrgrnr ve bu maddelerin ihlal edilmedi0ini", (16 ya kargr 1 oyla) tespit etmigtir. Anrlan anayasal ve evrensel ilkeler ve Yr.iksek mahkeme igtihatlafl tFt0t alitnda Tiirkiye'de akrl ve izan sahibi tijm politikaqlann, kamu yonetiminin, girketler medyasrnrn ve neo-liberal aydrnlanmrzrn yeniden degerlendirme yapmalan ve dzellikle trlrban iizerinden siyaseti ongdren yukaflda anrlan anayasa degisikliginden vazgeqmeleri, LAIKLIK VE HUKUKUN USTUNLUGU ilkelerine saygr gostermeleri urnul edilmektedir. Anayasaya, krlrk kryafet dzgrirlilgli krlfr altrnda "turban" maddesi sokutturulduou takdirde qok yakrn bir zaman iQinde universitelerde ve devlet dairelerinde kara qarqaf, pege, sank, cr.lppe ve benzeri dinsel simgelerin yaygrnla$masr kagrnrlmaz olacaktrr. Yakln zamanda bu defa devlet daifelerinde ve hatta ilk d0retim kurumlannda tridran talepleri gUndeme gelec€ktir a' ' ( Anayasantn 10 ve 42. lvaddelerinde yaptlacak degigiklikle bu sorun gdzLllemez erlnktl, Gegmiite Anayasa l\rahkemesi, Danritay, Yargrtay ve A.i.H.M kararlaflntn tlimi] Anayasantn deoigtirilmesi teklif dahi edilemeyecek 2.maddesine dayah ola|ak verilmiitir. Bu durumda, bir an icin anrlanl0.ve 42. Maddelere iliskin Anavasa dedisikliklerinin oerceklestidini var savallm: '1) Anayasanrn 2. Maddesine ayktfl olarak TBMIVI'ne getirilecek bu teklif yasala$ttgt takdi.de, Anayasa lvlahkemesi taraftndan usul aEstndan ele altnacak ve brlyrlk bir olasrlrkla iptal edilecektir. 2) Anayasal de0i9iklik Llzerine, bazt rektorlerin haklt olarck Anayasantn 2.maddesine ve anrlan YLlksek Mahkeme iqtihatlanna dayalt olarak kendi rlniversitelerinde tUrban krsrtlamasrna devam edeceklefi kuwetle muhtemeldir. Bu durumda Bagbakanltk veya YOK taraf'ndan deoistirilen Anayasaya dayal! olarak bir "genelge" veya "Yonetmelik" yayrnlandr0r takdifde , bu idari i$lem, rektdrler, oorenciler veya laiklidi savunan yurttaglar tafafrndan Dantqtay nezdinde dava edilecek ve brlyok bir olasthkla iptal edilecektir Sayrn Ba9kan, Yaganacak toplumsal kaos, islikrarsrzik ve huzursuzluk Trirkiye'ye pahalrya mal olacaktrr. Anrlan hukuksal ve toplumsal gerqeklerin, ve ozellikle Anayasanrn deoigti.ilmesi teklif dahi muiabakat mrlzakerelerinizin Partinizin yetkili yanlrg gidise DUR demenizi dilenm. Saygrlanmla, Noyan Ozkan .. + "' \e l Avukat, 1378 Sokak, 4/1i Not107,Alsartrak ,izmir 0232 4225247 , 0532 2777391 iannda yeniden degerlendrfllmesinr ve bu AVUKAT NoYAN Ozren -1 -a. o t. a6 ,r'4N -r /*')o e.f ,lLLl (t k {ar 6) t ""ou}*L, {,"t" */" -2.,^ ./,- 51-t' t, {l lL*i{^; L, VC /"lrul r/kJrL--'','.c- ,;AkJ4."-,'n ** "4-*L A';4.,^ 4"'4-*A^ .4!,,p &,k&-. .i? '/*L/',,t'l*/,'t y'- ke't&t /,- l1-( .s- tz.<ete+cl,S/t- ./ l* I zpt j' !-il./),1. U t . =/u"'^7,) a-ttt ts rrtt- Ve- J<*:u- r t'\ t QL-1'4L 1378 Sokak No.4/1 l<ordon i$hanr Biiro: 107 Alsancak 35220 Td:14232) 1225247 -1636369 ./,f Fax: iZMiR (0232)4633543 E-mail: [email protected] tr T.C. cuMr{URBA$K_ANLtcr (lcnclSekreterliEi SAYI ; B.01.0.YKB.02 83' r"q _li3 23 KONU : Dilekgeniz. Sayrn Av.Noyan t0l:()08 OZKAN iLGi Anayasa deEi$ikliEi konusundaki gOrUl ve degerlendirmelerinizi dilc gerirdiginiz dilek!eniz allnmr$trr. dr$lrml ilgi Bilginizi dca ederim. M. Emin KIJZ Ccncl Sekreler a. Genel Sckrctcr Yrdrme rsr 16.01.2008, lad.Taah Sn. Abdullah Giil Sn.Kttksal Toptan Sn. R.Tayyip Cumhurbagkanl TBMM Ba9kanl Ba$bakan Prof . Dr.Yusuf ziya Ozcan YOK Balkanl faks Erdoian Sn.Dengir ir,Ftrat AKP Genel Bagkan Yardrmcrsl Ozti; Universitelerde torbanln serbest buakrlmasrna ydnelik Anayasa deditikligi girigiminizin ANAYASAL ve EVRENSEL LAIKLIK ve E$iTLlK ILKESINE AYKIRT ve ilgili YARGI KARARTARINA SAYGISIZLIK oldu0u h.k. yurttag uyansrdrr. Bagbakan'rn son lspanya ziyaretinde verdigi bir demeg Uzerine qkan tartrqmada yeni hazrrlanan Anayasa taslagrnda Universitelerde tilrbanrn serbestge kullanllmasrnl Ongdren bir diizenlemenin yer alacagr anla$rlmaktadrr. Netekim, bu demecin itncesinde Sn.YOK Bagkanr Yusuf Ziya Ozcan ve sonrasrnda AKP Genel BagkanYrd. Sn. Dengir l\r.Frrat benzeri aerklamalarda bulunmuglardrr. Avrupa Insan Haklan Mahkemesi Briyilk Dairesinin L.Sahin /Titkiye davasrnda "iiniversitelerde ltirban ktsttlamastnda temel hak ve ozgurliiklerin ihlal edilmedigine iligkin" karan gzerine Basbakan Tayyip Erdogan'rn, "dini ulemaya sorulmadan karar verilmesini elegtiren" demeci de henUz unutulmamtgttr. Turlcan tartrgmalannr ve hukuki boyutlannr yaklagrk 25 yrldrr dikkatle izleyen hukukgu bir yurltag srfatryla, Tiirkiye'nin geleceoinitayin eden Qok dnemliAnayasal kurumlann bagtnda olan sizleri uyarmayr Anayasal bir yurttaglrk gdrevi olarak kabul ediyorum. 1990'lr yrllardan bu yana ve len Anaya3a tlahkemesi, Danrgtay ve Avrupa insan Haklan lahkemesi kararlafl son derece agrk ve somut hilk0mler ieermesine karyn yeni Anayasa dedigikligi tastadrna konular tiirban maddesi, HUKUK DEVLET|NiN TEMELiNDE DiNAM|T PATLATMAKTAN ve toplumu kaosa siiriiklemekten bagka bir Sey deiildir. ( Bkz; Prof.Dr. Ozbudun Komisyonu Anayasa Degigiklik Onerisi Madde; 24.) Anayasa'daki lEik dtizenlemeler kaldror s0rece, t0rbanl krzlafln y0ksek6gretim kurumlaflna d0renci srfahyla, 65renimlerinden sonra da resmi dairelere kamu gdrevlisi olarak girmelerini saglayacak ttim yasal diienlemeler Anayasa'ya aykrr olacaktrr Hatta bu konuda Anayasa'ya kural konulsa bile bu kez, Anayasa'nrn bu yeni kura| Avrupa lnsan Haklafl Sdzlegmesi'ne uygun olmayacakttr- Anavasanrn BAGLAYAN iloili maddelerini dikkatinize sunuvorum: ve IHAS'rn sizleri ve kurumlannEl BASLANGIQ ILKtrSi;...ve laiklik ilkesinin gereEi olarak kufsal din duygulannrtr, deylet itlerinc ve politikrya kesinlikle kangtrnlamryacalr... MADDE 2 ( CuEhuriyetin trireliklcri) Tiirkiye Cumburiyeti,toplumun huzuru, milli dayanrgma ve adalet edlaj4gr igiDde , iNan Atarirk mittiyeafitiEine nagt, baglangrgta faim", t"r"i-iu"re takla.nn{-:r{q-h, dryane, demokratik' !4iL ve sosyal bir hukuk devleti;ir. 1ao.]*"o,o l.."aa*]"" gu." z.madde dc belirtiten,'cumhuriyetiD uitetiLled" deEirriritemez ve delfutirirm*ir*|ii"Jill*, MADDE lt (ArlyasaDrD bagtaylc rEr) Anryasa hiikiimleri,yasarDa, yirlttde ve yargt organlanDb idrrc makfftrlsnDr ve diger ve kitileri baElav{n temel LukEk kurallan(tr.) MAITDE 24 14 .- kurul[, Din ve vicdan hiirriyeti Kimce, Devleaitr sosyal, ekononik, siyasi vcya hukuki temel dlizeniui losmen de olsa, din kurallanna dayandrrma veya siyasivcya kiriscl g&ar yahut nUfui *gf"i* urlr"",yfu n". ne, surelle. olursa olsun, dbi veya ditr duygulannr yabut dilcc krftal saptan geyleri islismar edem€z vc k6tiiye kullanaDaz. MAIIDI 138. /4 - ( Mahkemeterid baFms|zhgr) Yasama ve yiriitme organlan ile idare, mahkeme kararlanla u5,mak zorutdadrr; bu orgatrlar vc idare, mahkeme ksrsrlannr higbir suretle d"Eirfi;";;;;; ;o"hrrn yerine getirilmesini gcciktiremcz. MADDE 90./5 - (Mittetlclara$ andlasmatar) usuliinc- giire yuriirliiEc konulmup mi cderarasr atrdla$malrr kanun hikmiirdedir. olkk aykrr rk iddiasr ite Anayasa Mahkem€sitr€ basvurutamtz. :11,1T. :1r-l:ay_asa-ya i.5.zI-O4_517-0ti md.)Usuliine giire yuriirliige konulmu, temet hak ve 1-o1,:::.", ozgurluKlere ilrtkiD Eilletlerarasl andlat'alarh kanuolarur ayor konuda farkrl igermesi nedeniyle gkabitecek uyugmrzhktardr mileiterarasr andtagma 1:Ilf-1"". hikiimleri esas alnrr. MADoE 129/1 . - Memurlar ve dlEer kamu gitrevlileri Anayasa ve kanunlara sadrk katarak faaliyette bulunmakla yiikUmliidiirler. MADDE 153-/son - (Aneyasc Mahkemesinin kararlan) Anayasa Mahkcmesi kararlan Resmi Gazetede hemen y|ylmlamr ve yasama, ye yargl orgatrlanm, idarc makamlarrnr, gerQek ve flizelkirileri baElar. yiiriitme INSAN HAKLARININ VE TEII|EL OzGURLiiKLERiNiN KoRUNMASINA ILigKiN SOzLEgi'E Roma, 4.X1.1950, Madde 46 ( Kararlann baflaycrh[r ve uygulanmasr ) l.Yilksek Siiztegmeci Tuaflar, taraf olduklan davalarda Mahkeuenin keinle$mit kararlarrDa uyDayl taahhit ederl€r. 2. Mabkemenin kesinlegmig karan, karann uygulaomasuu denetleyecek olan Bakanlar Komitesine gdnderilir. Anayasa'nrn 90'rnd maddesi5170 sayrlryasanrn 7- Maddesiile degigtirilmek suretiyle, ic hukukumuzda temel hak ve iizgurlUklere iligkin uluslararasr antlagmalaq Anayasa'dan ve kanunlardan ustun bir yere getirilmiltir Insan Haklan Avrupa Mahkemesi'nin, tiirban'la ilgili karafl da €deta'anayasa ustu' bir baglayrcllrk ta maktadrr. Turkiye , Anayasa'!. deoistirirken, bu mahkemenin kararlannt gdrmezden gelemez. Ulusal ve ulusaliistu yuksek mahkeme kararlannda acrklanan igerikle.iyle gerek Anayasa gerek Avrupa insan Haklal SdzleQmesi kurallafl, Turkiye Cumhuriyeti'nde turban konusunu, geriye don0lemeyecek bicimde hukukdiinyasr gundeminden qrkarmrgtrr. Malumlan oldugu 0zere bu konuda Danrgtay, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa Insan Haklarl Mahkemesi'nce verilmig pek qok kararlar vardrr ve yargrnrn dederlendirmesine g6re, dinsel nedenlerle ttlrbanla boyun ve saglann tirtulmesine resmi daire ve Liniversitelerde serbesllik tanrnmasr, bir tiir yonlendirme ve bir anlamda zorlama olup; kigileri 9u ya da bu bigimde giyindirjp ba$laflnr drtmeye zorlamak, dinsel inang ve goruSler nedeniyle gengler arasrnda gatrsmalara neden olacak ortamrn yaratrlmasrnr sadlayacak, hatta aynr dinden olanlar arasrnda bile aynhklar yaratacagrndan, bu davranE bigimi laiklik ilkesine aykn d0gecektir. " Anayasa l\,4ahkemesi ve Avrupa insan Haklan l\,lahkemesi'nin bagdrtiis0ne ililkin isllkrat bulmu$ karadan va*en, kimi yaztl! ve goBel yayrn oruanlannca bu konunun g0ndemde lutulmaya qalrgrlmasr, kimi siyasal partiler yeddlilerince de, yasal d0zenlemeler yap arak, t0rbanla tiglenim yapma olanagrnrn tantnacagl yolunda beyanlada bulunulmasr, bu konudaki yargr iglihatlannr bilrnemekten kaynakhnmryo6a, din duygulannt kullanarak siyasi avantaj saclamaya ydneliktir. (..)Bu konuda yaprlacak yasal diizenlemenin, 2547 sayrh Yijksekdoretim Kanunu'na eklenen Ek Madde 16'nrn iptaline iligkin 7.3.1989 orinlii, Esasi 1989/1: Karai 1989/12, Relah Padisi'nin ternelli kapatrlmasrna iligkin 16.1.1998 q0nl[. Esas: 1997/1: Karar 1998/1, Fazllet Partisi'njn temelli kapatrlm6rna iligkin 22.6.2001 o0nli. Esas: 1999n: Karar: 200'12 sayrh kararla a Rehh Partisi'nin kapatrlmasrna ililkin Anayasa Mahkemesi karanna yaprlan itiraz sonucu A$upa lnsan Haklan Mahkemesi 3.Daircsince vedlen 31.7.2001 otinlij ve 41.340i98 saytlr, bu karara yaprlan itiraan reddine iliskin 31.02.2003 gr.jnlii ve aynr sayrlr Briytk DaiG kararlanna aykrn olacagr kuikusuzdur " ( Mustafa Bumln, Anayasa [rahkemesi 43.Kurulus Yrldonim0 Aqrlr! Konulmasr, Bk4 www.anayasa.gov.tr ) -t t_ Anayasa Mahkemesinin 7,03,1989 giin ve Esas SayEr: 1989/1, Karar Sayrst: 1989112 no lu karar gerekgesininin tizetini dikkat ve degerlendirmenize sunuyorum; "' 3511 Sayrl Yasa'nrn 2. Maddesiyle 2547 Sayrfi Yasa'ya eklenen, !b!{B9!!!d!!a!.$udur: "Ek [,4adde 16.- Yiiksek60reiim kurumlannda, dershane, laboratuar, klinik, poliklinik ve koridorlannda 9agda9 kryafet ve g6njniimde bulunmak zorunludur. Dini inanq sebebiyle boyun ve saglann 6riii veya tiirbanla kapatrlmasr serbesttir,' 0zgtirlik ve demokrasi anlayrsrnr, uluslagmanrn, bagrmsrz||grn, ulusalegernenligin ve insanlk idealinin temeli krlafl bir uygar ya$am biqimidir. qddag bilim, skoEstk dtsince lanrntn ytkrlmasryla dogmus ve geligmigtir. Dar anlamda, devlet iglerjyle din iglerinin birbirinden aynlmasr olarak tanrmlansa, degisik lanrm ve yorumlan yaprlsa da, gergekte, toplumlann diigrinsel ve drgritsel evrimlerinin son agamasl olduou gortigij, doretide de paylagrlmaktadrr. Laiklik; egemenlide, demokrasiyle dzgiirl0oe ve bilgi bile$imine dayanan toplumsal bir atrlm; siyasal, sosyal ve kiiltii.el yagamtn 9a0da9 diizenleyicisidir. Onurunu ristijn tutarak bireye kigilik ve ttzgiir diigrince olanaklalm veren, bu yolla siyaset-vicdan aynmrnr gerekli krlarak vicdan ve dinsel inang dzgirltgini saolayan ilkedir. Dinseldii9iince ve degeriendirmeler in gegedi oldugu dine dayalr toplumlarda siyasal drg0tlenme ve drizenlemeler dinsel niteliklidir. Laik diizende din, siyasallagmadan kurtanlrr, ydnetim, aracr olmaklan grkaflhr, gergek, saygrn yerinde tutularak ki$ilerin vicdanlanna brmkrlrr, Bdylece, siyasal yagamrn dayanaor bilim ve hukuk olur. Dr.igiince ve inanq alanlannrn aynlmasr dinin kutsalldrna en uygun durumdur. Diinya i$lerinin hukukla, din iile nin de kendi kurallanyla yririitrilmesi ilkesi, bal demokrasilerinin dayandrgr temellerden birisidh. Leiklik, dinsellikle bilimselligi birbirinden ayrrmrg, dzellikle dinin, bilimin yerine gegmesini dnleyefek uygar|k yLiriiy0grinil hrzlandinnrstrr. Gergekte Hiklik din{evlet iileri ayrh0r bigiminde daraltrlamaz. Boyutlan daha brlyuk, alanrdaha genis biruygarik, iizg0d0k ve qaoda$hk ortamdrr. Tiirkiye'nin modernle$me felsefesi, insanca yagama ydntemjdir, insan!k idealidirg Laik dUzende dzgrin bir sosyal kurum olan din, devlet kurulusuna ve ydnetimine egemen olamaz lncelenen kural, kamu kuruluglanndan sayrlan yilksek6gretim kurumlanndaki bayanlann giylmledni dUzenlerken, dinsel gereklere uygunluou nasrl olursa olsun, baSddiisli kullanrm]na dinsel inang nedeniyle gegerlik tanrmakla, kamu hukuku alanrndaki bh d0zenlemeyi dinsel esaslara dayandrrmak suretjyle Iaiklik ilkesine aykrnlrk olu$turmuitur Siyasal alanda dinsel gabalar, dinsel geleneklefe uygunlugu aranan drizenlemeler, eylem ve iglemler ne kadar gegersizse, ogreiim ve eoitim alanrnda da din buyrukla-nyla iligki kurulamaz. Demokrasinin grlvencesini ve Cumhuriyetin dzg0n niteligini olugtumn bu ilkenin b0y0k bir duyarlrk ve ozenle korunmasr Anayasa gereoidir. Dersliklerde ve ilgiliyerlerde dinsel inanglan simgeieyen belirlilerden uzak kalnmasr zorunlulugu nedeniyle riksek6$renim kurumlannda dinselgereoe baglanan bag6rtLlleri leik bilim ortamryla bagdagtrnlamaz. 'r ' /'- LAiklik ilkesi ydniinden BaglangtC bo[imiinde yaptlan inceleme, Anayasa'ntn 2. maddesi igin de gegeriidir. Gergekten lejklik, kurlulug, kurulu$ ve yeniden dogug evrelerini kapsayan, insan haklaflna dayah olarak gelecele uzanan ba!rmsEitk, dzgtirlik, uygarfik ve bang y0rfry0i0nii, ulusalg0crl dzetleyen TUrk Devrimi'nin kayna0r ve temelidir, Leiklik, bireysel, toplumsal drizeyde ve devlet iglerinde metafiik drgnda iizgor digijnce gercklerine baglanr. Kigisel ve toplumsal yagamrn siyasal ydnden dLizenlenmesinde akltn ve bilimin gereklerini zorunlu krlar. Herhangi bir dinin teolojik basktstna uyulmasrnr tinler. Bu nedenlede, incelenen kural, hiklik ilkesiyle uyusmamaktadrr. Ozgilr[ikleri yrkmak iQin dzg0diiklerden yamrlanrlmasr da dtitiin0lemez. Ozelde korunmastgerekli gdriilen laiklikle baodaimayan dzgIrl0k savunulamaz ve korunulamaz, Bu nedenlede, dava konusu madde, Anavasanrn 2. maddesine aykrfl bulunmugtuf. Din konusunda inanglaflna, bakmaksrzrn tijm yurttaglara egit davranan laik devlette, diri. ve mezhep farklllrEr kisilerarasrnda higbiraynma neden olamaz. Dava konusu kural ise, giyim konusunda lshml oldugu ileri s0riilen ba$orttis0ne ayncalk tanrmakla esitlik ilkesine bigimsel ydnden ters dij$mektedir. Ozde bagka dinlerin gerekthdigi ddtilere olanak tanrmak eh hiklige aykrnhgrortadan kaldrramaz. Dinsel nedenle baidrtiisii ve tiirbanla boyun ve saglann drtiilmesine serbestlik tanrnmasr, bu ifir yonlendirme, bir anlamda zorlamadrr. Kisileri $u ya da bu yiindo giyinip ba$rnr tiimeye zorlamak, ayn ve hatta aynr dinlerden olanlar bakrmrndan ayfl lrk yaratacaktrr. Bu nedenle, dava konusu madde Anavasa'nrn 10, maddesine de aykrfldrr. lncelenen yasa kura| ise, yijksekdgrenim kurumlannda bayanlann giyimbnne iligkin getidigiyen' diizenlemeyle dinsel inanca dayalr ba$drt0sine olanak tanrmrstrr. Bdylece, islami esaslara uygun olup olmadrgr bir yana, dinsel inanE geregi boyun ve saglafln drtrilmesine olanak vermekle, devlet kamu hukuku alanrnda bu hukukun gerekledne g6re yaprlabilecek giyimi diizenleme yetkisini, dinselolura baglamrg olmaktadrr, Yiiksekdorenim kurumlaflnda dinsel giyim esaslannr igeren dr.izenleme, dinsel kurallardan anndrnlmr$ devletdozenine, giyim nedeniyle dinsel bir elatrnada bulunmadtr. Bu biqimde de olsa dinin siyasal alana gekilmesi ve siyasal araq durumuna getirilmesi sakrncasr yaratrlmr$ttr, Dine dayal kurallar hukuk kurah yerine gegirilmekle temelde siyasal ve hukuksal bir kurum olan devletin din dzgildr.ig0 ydnrinden yansrz|6r bozulmaktadu. lncelenen Yasa maddesi, Anavasa'ntn 24, maddesine bu nedenlerle ayklndtf. 8a0da9 birg6ninijm taqrmayan bagclrttis0 ve onunla birlikte kullanrlan belli bigimdekigiysi, bir ayncahktan Otede biraynm atacr nileligindedir. $imdiye kadar bagortiisfi kullanmadan y0ksek(Eretim kurumlannr bitirmi$ bayanlarla gimdi ytiksekddretim kurumlannda bulunan bayanlan dine kargl ya da dinsiz gdstermek iein kullanrlma olasrlgr da kaEnrlmazdlr. Qaodlgr birg6riiniim veren bu durumun giderek yaygrnlagmasi Cumhuriyet, devrim ve laklik ilkesiydniinden saklncalara da a9rktr.. Demokrasiden yararlanarak Eiklige kargrqkElardin ozg0dngiinun kattiiye kullanrlmastdrr. Dinin birle$tiriciligine, ho$gdrrlsrlne, inandrrarak benimsetme dzenine aykr yanlts yorum ve *-r- degerlendirmelere dayall bdldctiliikler, dinden sdutmaya neden olacak tutumlardin saygtsryla da bagda$maz. Ttirk Devrimitemeline oturan ve bu yaptda laiklk ilkesine dzelbirdnem ve iistrinl.ik tantyan Anayasa, tizgiirliiklere kargrn laiklik ilkesiniiizenle korumayt amaglamrg ve bu ilkenin dzgrlrttiklere krydurlmasrna olanak tantmamDtlr. 174. maddede korunan laiklik ilkesiyle bu madde kapsarnrndaki devdm yasalannrn amag, erek ve iQeriklednin dngdrdijgfi nitelikl€ri g6zardr ederek dinsel inang geregine dayafi bir drizenleme getiren dava konusu kural, Anavasa'nrn 174. maddesine de avklnd[ Avrupa fnsan hakfan Mahkemesi...L.Sahin /Tiirkiye, 4477 419A, 29.06-2004, 4-Dairc karan) (Oybirlioiyle ahnmrglrr. Davacrnrn itirazr tzedne olayt yeniden inceleyen AiHM Btiyiik Dairesi l0.ll.2005galnve608nolu{6'ya kargt I oy ile "itirazrn reddino ve 4.Dairenin karannrn onanmasrna " karar vemittir- Bu karar, esas itibanyla, Anayasa Mahkemesinin yukanda iiz€tisunulan 7.03.1989 gUn ve E.89/1, K.89,/12 no !u karann|n gerekgelerine yollama yapmakta ve LAiKLiK iLKESiNiN ainemini vurgutamaktadrr : " A!.n1 eekilde, Ma}}]teee. lPiilkiye'de ].aik].ik ilkeainin, hukukun Astiimlnq0 ve insan hal<t arl'na saygfryla uf uJ.u olsn dovletin teeel ilkelelinden biri o]-dufunu ifad. etaigtj.r. (R6fa}r Partisi ve digcrleri, IrtcaErcla 93. Batltnde zikr€di1en) Eal*an bitrit* bit gogltnarlu.Duja beLT! bir dinda, o7&tdu qlbi bir iil*ede, bu 'lizklye ya icta etaeyetl.eli dini dt bagka bi'x diBdeD olatl-atz katkXeE di-a.c.i lTarekeXlerdea ko-'j',.ak ieia it!.ive!aitelerda aTl,,ett ainl€EJ-arin S<izlegtuenia 9/2 aadaesine gtire !'ekJ"z. goriiil&ilix. Es badlanda, Iaj'k iiive'siXeLez. ibadeti! tezabdriirnfi ye de baLiitiL@ dinia se@boJJe'ini, deglgil diadaD odierciTet atasande bld.ztl.llu oxta* yatanr. stdleD,k efi/acl-yla bt8,!e btr tezahit{lrr tari v. adEXi-nE g<tre yasakTa@alat Et gulayar.*, diizealeyebilir ve bdylece ka'It &izebini ?e di-UexTetlAi': j'a-a!.gJa'jl.nJ- .koru.r. (Refah Partisi '.e diqe.Ieli. fr]karl-da 95. Bet]-ii6de zikredil€n) ( .An:.l.an kara!; par.99) ? Mart 1989 tarihli kalaranda, leikli.k itkesinin Tiilkiye'de, dig€rlerinin yanr s1aa, yurttas].arrn yasa etnijmde esitj-igi i]-kesinin, din 6zgtrliigfitniim ihla]. edil€rezj.igi ilkesinin bireyin vicdanandan kal.lla](lendrgr,619lld€- ve d€tlok.atih deger],erin galantitrU oldugunu j.fade atDistir (bknz, jrt]Ealrda 36. paragrafr. Laiklik ayrr.ce, bireyi drs baskrdan da koruiustur. lilalke4e, sozkonuau degerleri ve ilk€lori savunlaj( igin kisioin dinini ifade ekleeistir. (Aru.lan etjle atzgiirfiigiime krst tlera].ar g€tiril&il€cegini karar, pEr;105) .Anayaaa Mahkemesi, r,aiktiq,in bu nosyonu. li{aht€!treya, SiizlesEenj,n dayanagrlra olusturan degerlerJ-e ul'uef,u goliininektodir ve Mahke,ne, Turkiye'deki denokratik sigtemin korunras:. zoru'lluJ.ugurlun grtz itniine alt nors oleagt nedeniyle/ sdzkonusu ilkenin desteklendiqiini kabul etmektedj.r. (par. 106) Buna ek olarak, Atrayasa Mabl(eDesi gibi llahkene de, tiilbarr sorurru Tiirk topluDunun k€ndi kogullair iginde el€ atrnuken, dinin zo$nlu bir geregi olarat savuttulan reya algllanan bu tiit bir seDboliin giyilnesinin, bu senbo]-ii giyieyi te.cih etEeyenle! agrsrndan birtakrm etkiler yaratabilec€gine dikkat eefri€ktedir. Iulcarrd. belirtilen alka planr gitz 6niiEl6 alara}, tnayaaa Meh!<eDesi taiafrndarr da ifade €dildigi iis€re, llniversi.teleade dini aimgeleiin giyilDesine getiiileD yagaklaBanLn teDelini olustulan diisilnc€ bir laiklik ilteaidir. Cogulculuk degerle.inin, digellerinin hektanna Baygir.nrrr ve <izeuikle yasa atniind6 kaabn ve elkegin asit oldu$rnun dgretildigi ve hayata g€girildigi bir konsepte, g6riileekte olaD dEvada dahil oL."ak iizare, krz 6gr6nci]-clin timiversitedE bul.undlr!.la4 s1rada Itaslarrnr tiilbEnla 6rtrlelerin6 ve dini seeboller kullrnnalarrn. konuy].a i!.gili yetkil'erce onal verilecek ol-rasr hali-nd€', bOfrt€sine bir onayrn laik].ik degeElerine aykur. olalalc degerlenditj-lDesi ahlasr.Ialril'irdir- (Par. 1O8) Yutarrda bahsedi].digi iizole (bknz, p. 78) ru konu oJ.duk9a agrktr.; Tiilk r0ehkeeelali tiirbanl. Anayrsays aykrrr. o].ara]c dcgerlenalirmilrtit ve ayraca tijl'b.n giyiline i1iakin yttn tr€lit yrU..dl-. yidrr1itktedir (bknz, fa.rkarrda 33., 3{- vc 42. I)alaglaflar). Dolayasryla birtakro iirtiwsreitelerin s6rkonusu Lural-Ialr, bireylerin 6rsllih]-eri v€ Lendi anlayrslarr. baglatundr uygrrl,h.n' s oLDa].atl bu kuraJ-lafrn haksrz oldugrr sonucu dogrrrnaz (Par-112) ge@1!t€ki ge].iaa6le. l.st.grnda v6 ozellikle Sozlesen Devletlere brrahlan tlkdi! yetkisi gdz 6nllrte Ahnalak. _stanbul UDiversiteaitrin basitrti: giyneyi yaralRlayan y6netmeligini-n v€ uyg'llLana.rl dnleDlerin prenaip o1arek hakh ve e.tnagla oiant'l'lJ. olduq:unu ve 'td€noktatik biE Uolrtrfida zorutrlu" olaaak d€Eerl,endiril6bilecegrini belirtEektedir. (Par. 114) Mah]<etoa, gonu9 olerak, Sozlesto6nin 9.Eaddeai ihla]' edilee&istj.r. (Par- 115) talrfrndsn ileri aiirtlLen diger S6zIesDe dair, hilkij|El,erine s6zkonusu kosuLl.ar:.a iblel t€spit edilneyen 9maddc ile badlantrll olarat incelenen kosullatla aynr oltnasr, ayrr bir sorunun ortay. grkDaalr.ganl LAEI(EtlE BU IIEDENLERLE, oYBiRridiYr,E 1. Hiihtnetln ilk itirazrdrn r€ddine; 2. Sdllet&enin 9. oadd€sinin ibla]. edihedigin€ , 3. SbzlegEenin 8. vo 10. laddclerL i].€ g.maddesinin v€ 1 nolu Protokotiln 2. ladd€ainin, 14- nadde ile baglanerh olaraL eyrr. bir Eeselenin oataya gr,kDad1grna karar werir. Mahkeoe baavurucu Anrlan anayasal ve evrensel ilkeler ve Yiiksek mahkeme igtihatlan r9r0r alttnda yeniden degerlendirme yapmanrzr ve ozellikle t0rban iizerinden siyaseti 6ngdren yukanda anrlan anayasa degigikliOinden vazge9ilmesini, LAiKLIK VE HUKUKUN USTUNLUGU llkelerine saygr gdsterilmesini, dilekgeme gelgpverilm€sini saygrlanmla dilerim. Noyan Ozkan Hukuk9u, 1378 k,4t1 , No:l07,Alsancak,lzmh. 7 16.01 2008, Iad.Taah /faks Sn. Abdullah Gtl CumhurbaQkanl Sn.Kaiksal Toptan Sn. R-Tayyip Erdooan TBMM Ba$kanr BaSbakan Prof.Dr.Yusuf Ziya Ozcan Sn.Denglr M.Frrat YOK Bagkanl AKP Genel Bagkan Yardrmcrsr 6zai; Universitelerde turban'rn serbesl brrakrlmasrna ydnelik Anayasa degisikhgi giri$iminizin ANAYASAL ve EVRENSEL LAiKLiK ve ESiTLIK iLKES|NE AYKIRT ve ilgili YARGI KAMRTARINA SAYGISIZLIK oldugu h.k. yurttag uyansdrr. Bagbakan'rn son ispanya ziyaretinde verdidi bir deme9 rizerine Crkan tartrsmada yeni hazrrlanan Anayasa laslaornda Universiteterde ttrbanrn serbestge kullanrlmaarnr 6ngdren bir dozenlemenin yer alacaor anlagrlmaktadrr. Netekim, bu demecin oncesinde Sn.YOK Bagkanr Yusuf Ziya Ozcan ve sonrasrnda AKP Genel Bagkan Yrd. Sn. Dengir M.Frrat benzeri agrklamalarda bulunmuglardrr. Avrupa Insan Haklan Mahkemesi BUyUk Dairesinin L.Sahin /Turkiye davasrnda "iiniversitelerde t0rban krsrtlamasrnda temel hak ve aizgurlilklerin ihlal edilmedidine iliikin" karan ijzenne Bagbakan Tayyip Erdooan'rn, "dini ulemaya sorulmadan karar verilmesini elegtiren" demeci de hen0z unutulmamrstrr. Tllrban tartrgmalannr ve hukuki boyutlannr yaklagrk 25 yrldrr dikkatle izleyen hukukgu bir yurttag srfatryla, T0rkiye'nin gelecegini tayin eden gok 6nemliAnayasal kurumlann baqrnda olan sizleri uyarmayr Anayasal bir yurttaslrk gorevi olarak kabul ediyorum. 1990'lr yrllafdan bu yana verilen Anayasa tf,ahkemesi, DanEtay ye Avrupa In3an Haklan ltlahkemesi kararlan son derece agrk ve somut hi.ikumler icemesine kargrn yeni Anayasa decigiklioi taslaorna konulan tairban maddesi, HUKUK DEVLET|NIN TEIUIELiNDE DINAM|T PATLATMAKTAN ve toplumu kaosa s0rUklemekten bagka bir gey ( Bkz; Prof.Dr. Ozbudun Komisyonu Anayasa Degisiklik Onerisi Madde; 24.) degildir. Anayasa'daki laik duzenlemeler kaldrdr surece, tr.irbanh krzlafln ytiksekdgretim kurumlaflna 6grenci srfatryla, dorenimlerinden sonra da resmi dairelere kamu gOrevlisi olarak gitmelerini saglayacak tUm yasal dUzenlemeler Anayasa'ya aykrfl olacakttr. Hatta bu konuda Anayasa'ya kural konulsa bile bu kez, Anayasa'nrn bu yeni kuralr Avrupa Insan Haklarl A\'L Ii.\T NOIIAN (1.,1i..,\1\l Siizlelmesi'ne uygun olmayacaktrr. Anavasanrn ve IHAS'rn sizleri ve kurumlanntzl BAGLAYAN ilqili maddelerini dikkatinize sunuvorum: BASLANGIC iLKESit...vc laildik ilkcsitrin geregi olarek kutsal din duygulantrrn, devlet i$lerine ve politikayr kesinlikle klnstrnlamryacaEr... !4A!DLZ ( Cumhudyetin niteliklcri) Tiirkiy( Cumhuriyeti,toplumun huzuru, milli dayadqma ve adalet adayrgt icinde , hakhnns saygrlL Atatfi* insan milliyetgiligio€ bagh. ba{hryreta belirtilen rcm€l ilkelerc drysnsn demokratik, !4i! ve sosyal bir hukuk devl€tidir. ( An' asanrn 4.maddesine sore 2.rnadde de belirtil€n "cumhuriretin nitelikleri" deEistirilemcz ve dclistirilmesi reklif edilemez ) !!!DDL11 (Anayasarun bagls!'!c'hgr) Anayast hiikiimlcri,yasrma, yiiriitme vc yaigt orgenhnm, idrnr makrmlanm ve diEer kurulug ve kigileri bAElgyg4temel hukuk kurallandrr.) MADDE 24 /4 . - Din ve vicdrn hiirriyeti Kimse, Devletin sosyal, ckonoEilq siyasi veya hukuki t€mcl dtzenini k|smcn de ols!, din kurallanna dayandrrma veya siyasi veya kilisel gkrr yahut trifuz saElama amacryla her ne surctle olursa olsun, dini veya din duygulan yahut dince kutsal sayrlan geyleri istism&r cdemez ve kdtiiye kullanaDaz. MADDE r38. /4 - ( Mahkemelerin bagrmsrzhgr) Yasama vc yiiriitmc organlarr ile idare, mahkeme kararlarma uymak zorundadrr; bu organlar ve idare, mahkeme kararlanm higbir suretle deEi$tiremez ve bunlann ycrine gctirilmesini g€cikrtiremcz. MADDE 90J5 - (Milletlcraralr Ntrdlaldalar) Usuliine gaire yiiriirliige kooulmu$ milletlerarasr andlatm{lar kanun hiikmiindedir. Bunlar haklunda Arayasaya aykrnhk iddiasr ite ADayasa Mrhkemesine b&$vuruhmaz. (Ek ciimle: 75.2OO4-5fiOn md.)Usulin€ g6re yiirndnge konulmDt temcl hak ve iizgiirliiklere iligkitr mill€tlerarasr andlagmalarla kanunlarrn ayDr konuda farkt hiikimlcr ife.mesi nedeniyle grkabilecek uj,rtmszLklarda millctlenrasr andh$ma hiikimleri esas ahnrr. MADDE 12911 . - Memurlar ve diger kamu ttirevlileri Anayasa ve kanunlara sadrk kalarak faaliyette bulunmakla yiik0mlUdiirler. MADDE 153./sop - (AnayNs Mahkerncsitrin karrrlan) ii: r. r.j rr , I :,1:... I Anayasa Mahkemesi kararlan Resml Gazetede h€m€n yayrmlamr ye yasama, yiiriitme ve yargr organlrnnr, idaie makamhnm, gergek ve tizelkigileri baElar. INSAN HAKLARININ VE TEMEL OZGURLUKLER|NiN KORUNMASINA |L|SKIN SOZLESME ( Kararlann baElaylcrhgr ve uygulatrmasr ) Roma,4.Xl.l950, l.Yiiksek Siizlegmeci Taraflar, tarafolduldar.r davalarda Mahkemenin kcsinlesmis karadanna uJ.mayr tashhllt ederler. 2. Mahkemenin kesinle;mig karan, karann uygularu[asr denetleyecek olan Bakanlar Komitesine giinderilir. Anayasa'nrn go'rncr maddesi 5170 sayrlt yasanrn 7. Maddesi ile deEiQtirilmek suretiyle. ic hukukumuzda temel hak ve dzgUrliiklere ili$kin uluslararasl antla$malar, Anayasa'dan ve kanunlardan uslun bir yere getirilmistir. Insan Haklan Avrupa Mahkemesi'nin, tgrban'la ilgili karafl da adeta 'anayasa ustu' bir baolaytcrhk tagrmaktadtr. Turkiye , Anayasa'yl degistirirken, bu mahkemenin kararlannr gdrmezden gelemez. Ulusal ve ulusal0stit yuksek mahkeme kararlaflnda acrklanan igerikleriyle gerek Anayasa gerek Avrupa insan Haklan Sdzlegmesi kurallan, Turkiye Cumhuriyeti'nde turban konusunu, geriye donulemeyecek bicimde hukuk dilnyasr gundeminden grkarmrstrr. Malumlan oldugu 0zere bu konuda DanrStay, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa Insan Haklarl Mahkemesi'nce verilmig pek eok kararlar vardrr ve yargrnrn deoerlgndirmesine gdre, dinsel nedenlerle turbanla boyun ve saglann drtiilmesine resmi daire ve Universitelerde s€rbestlik tanrnmasr, bir ttlr ydnlendirme ve bir anlamda zorlama olup; kigileri 9u ya da bu bieimde giyindirip baslannr drtmeye zodamak, dinsel inang ve gorilgler nedeniyle gengler arasrnda QatEmalara nedgn olacak ortamrn yaratrlmasrnr saglayacak, hatta aynr dinden olanlar arasrnda bile ayfllrklar yaratacagrndan, bu davranrg bigimi laiklik ilkesine aykrn dusecektir. " Anayasa Mahkemesi ve Avrupa Insan Haklafl Mahkernesi'nin batdrtiisiine iligkin istikrar bulmug kararian va*en, kimi yazrl ve gij[sel yayrn oruanlaflnca bu konunun grindemde tutulmaya ga|grlmasr, kimi siyasal padiler yelkililerince de, yasal ddzenlemeler yaprlarak, liirbanla dgrenim yapma olanaornrn tanmacadl yolunda beyanlarda bulunulma$, bu konudakiyaqr idihatannr bilmemekten kaynaklanmryorsa, din duygulannr kullanarak siyasi avant4 saglamaya ydnelikth. (..)Bu konuda yaprlacak yasal dtizenlemenin, 2547 sayrll Y0ksekooretim Kanunu'na eklenen Ek Madde 't6'nrn iptaline iligkin 7.3.1989 oiinlii. Esas: '1989/1i Karar 1989/12, Refah Partbi'nin temelli kapatrlmasrna iliskin 16.1.1998 qiinlii. Esas: 1997/1; Karar: 1998/1, Fazilet Partbi'nin temelli kapatrlmasrna ili*in 22.6.2001 oiinlii. Esas: 1999/2t Karar 2001/2 saytl karadarla Refah Partisi'nin kapatllmasrna iligkin Anayasa L,lahkemesi karaflna yaprlan itiraz sonucu Avrupa insan Haklan lvahkemesi 3.Dai|esince vedlen 31.7.2001 qiinl0 ve 41.340i98 sayrlr, bu karara yaprlan firaan reddine iligkin 31.02.m03 grinlrj ve aynl sayrll Brly0k Daire kararlaflna aykur olacagt kuq{usuzdur. fi4ahkemesi 43 Kurull$ Yllddnrimrj A9llr9 Konugmasi, Bkz; " ( Mustala Bumin, Anayase ) Anayasa Mahkemesinin 7.03,1989 giin ve Esas Sayrsr: '1989/1, Karar Sayrst: 1989/,12 no lu karar gerekgesininin dzetini dikkat ve deoe.lendirmenize sunuyorqm; "' 3511 SayrI Yasa'nrn 2. Maddesiyle 2547 SayrI Yasa'ya eklenen, dava konusu kural gudur: "Ek l\.,tadde 16.- Y0ksek60retim kurumlalnda, dershane, Iaboratuar, klinik, poliklinik ve koridorlannda qagda$ kryafetve gorrinUmde bulunmak zorunludur. Dini inang sebebiyle boyun ve saglann drttj veya tiirbanla kapatrlmasr serbesttir." Ozgiirliik ve demokrasi anlayrsrnr, ulusla$manrn, bagrmslzltgrn, ulusal egemenlioin ve insanftk idealinin temeli krlafl bir uygar ya9am bi9imidir. Qagdas bilim, skohstik dUSUnce tarzlnrn yrktlmasryla dogmus ve geligmiqtir. Dar anlamda, devletigleriyle din iglerinin birbirinden aynlmas olarak tanrmlansa, deoisik tanrm ve yorumlan yaprlsa da, gergekte, toplumlann dugijnsel ve 0rgiitsel ewimlerinin son asamasl oldugu gorugu, ooretide de payla$rlmaktadrr. Laiklikt egemenlioe, demokrasiyle ozgiirliige ve bilgi bilelimine dayanan toplumsal bir atrIm; siyasal, sosyal ve kultijrel yasamrn qaodaS diizenleyicisidir. Onurunu 0stiin tutarak bireye kigilik ve ozgijr dijgijn@ olanaklarm veren, bu yolla siyaset-vicdan aynmrnr gerekli krlarak vicdan ve dinsel inang ozgor[jgiinrl saolayan ilkedir. Dinseldiisiince ve deoerlendirrneler in geeerliolduou dine dayal toplumlarda siyasal orgijtenme ve duzenlerneler dinsel niteliklidir. Laik duzende din, siyasalla9madan ku(anlrr, ydnetim, aracr olmaktan qrkanlr, gerqek, saygrn yerinde tutularak kigilerin vicdanlaflna brrd(lrr. BOylece, siyaal yagamn dayandr bilim ve hukuk olur. Dilgiince ve inane alanlannrn aynlmasr dinin kutsalhgrnaen uygun durumdur. D0nya islerinin hukukla, din iglerinin de kendi kurallanyla yurutulm€si ilkesi, ba! demokasilerinin dayandrgr temellerden birisidir. Laiklik, dinsellikle bilimselligi birbirinden ayrrmrg, dzellikle dinin, bilimin yerine geqmesini dnleyerek uygar|k yUruyiigiinU hrzlandrrmrgtrr. Gerqekte laikfik din-devlet igleriayr|tgr biqiminde daraltrlamaz. Boyudan daha buyuk, alanr daha genig bir uygar|k, dzgrjrluk ve qagdaglk ortamrdrr. Tiirkiye'nin modernlegrne felsefesi, insanca yasama yontemidir, insanhk idealidirq Laik diizende ozgiln bir sosyal kurum olan din, devlet kurulusu na ve ydnetjmine egemen olamaz lncelenen kural, kamu kuruluglanndan sayrlan ytiksek66retjm kurumlanndaki bayanlann giyimlerini duzenlerken, dinselgereklere uygunlugu nasrlolursa olsun, bagortUsu kullammna dinselinang nedeniyle geqerlik tanrmakla, kamu hukuku alanrndaki bir dijzenlemeyi dinsel esaslara dayandrrmak suretiyle laiklik ilkesine aykrnlk olugturmugtur I Siyasal alanda dlnsel gabalar, dinsel geleneklere uygunluou aranan drizenlemeler, eylem ve islemler ne kadar geQersizse, dgretim ve egitim alanrnda da din buyrukl&nyla iliski kurulamaz, Demokrasinin grjvencesini ve Cumhuriyetin dzgr.in nitelioini olusturan bu ilkenin b0yrik bir duyarlk ve 6zenle korunmasr Anayasa geregidir. Dersliklerde ve ilgili yerlerde dinsel inanglafl simgeleyen belirtilerden uzak kahnmasr zorunlulugu nedeniyle iiksekddrenim kurumlarrnda dinselgereoe baolanan bag6rt0leri laik bilim onamryla bagda9trnlamaz. Laiklik ilkesi y6niinden Baglangrg b6l0m0nde yaprlan inceleme, Anayasa'nrn 2. maddesi iQin de gegeriidir. Gergekten leiklik, kunulu$, kurulul ve yeniden dog$ evrelerini kapsayan, insan haklanna daya| olarak gelecege uzanan bagrmsElk, dzgiirliik, uygarlk ve bafl9 yriniyUgiinii, ulusalgticii 6zetleyen Turk Devrimi'nin kaynagr ve temelidir. Lajklik, bireysel, toplumsal drjzeyde ve devlet iglerinde metafizik d$rnda dzgtr dti$iince gereklerine baolanrr. Kitiselve toplumsal yagamrn siyasalydnden drizenlenmesinde akln ve bilimin gereklerini zorunlu krlar. Herhangi bir dinin teolojik baskrsrna uyulmasrnr onler. Bu nedenlerle, incelenen kural, leikljk ilkesiyle uyugmamaktadrr. 0zgrirldkleri ylkmak iEin dzgriirikleden yararlanrlmasr da drisrinrilemez. ozelde korunmast gerekli gdriilen laiklikle baoda$mayan dzgorlirk savunulamaz ve korunulamaz. Bu nedenlerle, dava konusu madde, Anavasa'nrn 2. maddesine aykrn bulunmugtur. Din konusunda inanglanna, bakmaksrzrn tiim yurttaglara eSit dawanan laik devlette, diri. ve mezhep farkllrgr kiqiler arasrnda higbir ayflma neden olamaz. Dava konusu kural ise, giyim konusunda islami oldu0u ileri sr.inilen ba$drtLisUne ayncalrk tanrmakla e$itlik ilkesine biEimsel ydnden ters dugmekiedir. Ozde bagka dinledn gerektidigi drttilere olanak tanrmak ela laiklioe aykrnlgr ortadan kaldrramaz. Dinselnedenle bagdrtiisU ve turbanla boyun ve saqlafln drtrilmesine serbesllik tanrnmasr, bu tur ydnlendirme, biranlamda zorlamadrr. Kigilerigu ya da bu ydnde giyinip ba$rnrdrtmeye zorlamak, ayn ve hata aynr dinlerden olanlarbakrmrndan ayn|k yaratacaktrr. Bu nedenle, dava konusu madde Anavasa'nrn 10. maddesine de aykrrdrr. incelenen yasa kural ise, yuksekdorenim kurumlannda bayanlafln giyimlerine ili$kin gethdigiyeni diizenlemeyle dinselinanca dayal bagdrir.isiine olanak tanrmqtrr. Bdylece, islami esaslara uygun olup olmadr0r bir yana, dinsel inanq gereoi boyun ve saglafln drt0lmesine olanak vermekle, devlet kamu hukuku alanrnda bu hukukun gereklerine gdre yaprlabilecek giyimidtzenleme yetkisini, dinselolura baglamrg olmaktadrr. Yiiksekdgrenim kurumlannda dinselgiyim esaslannr igeren drizenleme, dinsel kurallardan anndrfllmr$ devlet diizenine, giyim nedeniyle dinselbir elatrnada bulunmadu. Bu bigimde de olsa dinin siyasal alana gekilmesi ve siyasalaraq durumuna getjrilmesi sakrncasr yaratrlmrgtrr. Djne dayal kurallar hukuk kural yerine gegirilmekle temelde siyasal ve hukuksal bir kurum olan devletin din dzgr.idriii.i ydnrinden yansEfi gr bozulmaktadrr. lncelenen Yasa maddesi, Anavasa'nrn 24. maddesine bu nedenlerle aykrndrr. qagdag bir gdrnniim ta$rmayan ba9iirtristi ve onunla bidikte kullanrlan belli bi9imdekigiysi, bh ayncallktan dtede bir aynm atacr nitelioindedir. $imdiye kadar bagorttisii kullanmadan ytiksekooretim kurumlannr bitirmig bayanlarla gimdi yriksekdorelim kurumlannda bulunan bayanlan dine kargr ya da dinsiz g6stermek iqin kullanrlma olasrhgr da kagrnrlmazdrr. 8a0dt9t bir gdninilm veren bu durumun giderek yaygrnlagmasr Cumhuriyet, devdm ve lahik ilkesiydniinden saktncalara da agrklrr. Demokrasiden yararlanarak laiklige karsrqrkrglar din dzgrirliiorinun kdtiiye kullanrlmasdtr. Dinin bhle$tiriciligine, hosgdftjsrjne, inandrrarak benimsetme dzenine aykrfl yanlg yorum ve deoerlendirmelere dayal bdliiciiliikler, dinden sogutmaya neden olacak tutumlar din saygrsryla da bddagmaz Tiirk Devrimitemeline oturan ve bu yapda laiklik ilkesine ttzelbirdnem ve 0stdnl0k tanryan Anayasa, dzgiidiiUere kaqrn laiklk ilkesini dzenle korumayr amaglamrg ve bu ilkenin iizgrirliiklere krydrnlmasrna olanak ianrmamrghr. 174. maddede korunan Eiklik ilkesiyle bu madde kapsamtndaki devrim yasalannrn amaq, erek ve igeriklerinin dngdrdLigti nilelikleri gdzardr ederek dinsel inan9 geregine dayaft bir drlzenleme getiren dava konusu kural, Anavasa'nrn 174. maddesine de aykradrr. " Avrupa insan haklan l{ahkemesi...Lsahin, Taarkiye, 44774198, 29.06.20(X, 4.Daire karan) (Oybirligiyle atnmrgtrr. Davacrnrn itlrazr oz€rine olayr yeniden inceleyen AIHM Biiyiik Dairesi 10-11.2005 giin ve 608 no Iu'16'ya kargr I oy ile "itirazrn reddine ve 4.Dairenin karannrn onanmasrna " karar vg]migtir. Bu karar, esas itibanyla, Anayaaa Mahkemesinin yukanda iizeti sunulan 7.03.1989 gon ve E.89/1, K.89/12 no lu karannrn gerekqelerine yollama yapmakta ve LAiKLiK iLKESiNiN ttnemini vurgulamaktadrr : " Attu gekilde. Mahkene. liirkiye'de laj.hl.ik i]-kesinin, hukuku'l iistiinlii6ii ve insan haklarua saygryLa ulruml'u olan devlelin teeel (Refah Partisi ve ilkelelinden biri oldugunu ifade etrigti!. BitliiLnde zikredi].en) HaLkLn btig,ijtk bit: digerj'eli, iukalad. 93eoEuaTudlttrltD b€Jli bit dinden oldlrdu Titzkiye gii.bi bir itlkede, bv dini icra efuEyelleti ya da bagka b;i dind€,n oJa')J-a.l kcikten diae! haxeketlerden konna* iei.D Ithiverg ixeler]de eLl.rTan tnTaJ-erin q<tre h'a*ll jdriu-&i7fr. Bu barlaed.a I Lafk s<tzlegmeni' 9/2 ',edde9i'le itj:iversi1leaejr, ibadexin tezehrt4i:ld ya de belj.rXj.Te dinin d&i9i* dioden agteacaler ar]altLDda buturlu o.rta& s&oLlerini, yaeamt sailaeak zrsactyla b<it le bi-x tazahtlrti,: yari ve adetine goEe yaaaklamalax u!.grJ-ayazal, ditzenJ-e!,ebil-ir ve b.tylece kafr2 &Aze'liai ve diierTeriDia iB.!.gJ.'at&ra foru.r. (Refah Partisi ve dige.lerr, tmkarl.da 95. Batlijmde zikledil€n) ( Anr.la'l kara!; par.99) uart 1989 tarihli karafrnda, laiklik ilkesinin Tiirkiye'de, dig€r.l€rinin yanr 6rra, fnrrttasla4n yasa 6nijnde esj.tligi ilkesinin, din 6zgurhgnntn ih]..I €dileeezrigi ilkesinin bireyitr vicdanlndan kaynaklandrgr 6rqilde- rte deDokratih degerlerin garant6rii oldugunu ifade etDistir (bk'lz, tarkalrda 36. Palagraf). Laiktih ayr:Lca, bireyi d.r-s baskaalan dr korunlustu!. !tah].€6e, sdzkonusu deEe?ler:i ve ilkeleli sar/uhnak igin ktsinin dinl.ni ifade anayasa t'tatlk€oesi, 7 etne dzgii.Iiigiine krsrtla&alar getirilebilecegini kalar, par;105) ekl€Disti!. (Anr.Ien taikligin bu nosyonu, l{ahk€eeye, S6zleaaenin datanagl.nr olustu.an degellerle uf.unlu gitlti[unektedi! vo Mahk€De, fiilkiye'deki. d€mokratik siate[in korxlDoasl. zorunlulugrmun gdz 6nli[re al'.nDrs olsasa nedeniyle, s6zkonusu ilkenilt destek]endigini kabul etn€ktedir- (pa!.106) olalak, enayaaa Mahkedesi gibi Mahke$€ de, ttirban sorunu TOrk tophuufi:n kendi kocullarr iginde ele ahna.keD, dinin zorunlu bir gereEi olalak gavunu1an veya al-gl-lanan bu tiir bir s6Eboliim griyileesinj.n, bu serbolii giyEeyi tercih etm€yelrle! agrsrndan biltakam etkiler yaratabileceq'ine dikkat eekD€ktedir. Yukarrda b€Iirtiten arka planl. gtdz onihe aLarak, Anayasa ltahk€mesi tarafrndan da ifade edildigi iizele, iimivelaitefeld€ dini si-dgel.erin giyi.].Desine getirl.len yaaaklaoani.n tenei,ini olusturan diisitrce bi! Iaiklik i1hesidir- qogulculuk degerlerinin, digerlerinin haklarr.na sayganr.n ve dze.]-l'ikle yasa 5nijmde kadrn we e.kegin eait oldugiurNn itgEetildigi ve hayata qeqirildiqi bi! konsepte, gtt.Ulnekte o]"an davaata ala}lil ohak iizere, krz itgrencilerin iimiversitede buluttdukla.r rarada bas.Larur- tiilbatrla atrtne]-erine we dini sedboller kul1anDeLatr.na konuyla itgrili yetki].erce onay velilecek olnasr halinde/ b6ylesin6 bir onayr.n laiklik d€ger]-erine ayktra o]..rak dagellendirilmesi (Pa!. 1OB) anlasrlabilildir. Buna 6k bahsedildigd iizere (bknz, I). 78) su konu oldukga agaktrr; Tiirk nahkenoleri tiirbanr Anayasaya aykar! olarak degerlendi.rmist'i! ve ayrtca tiirban giyinine iliskin y6notdelik yrllardi.! yurUrliiktedir (bknz. yukartda 33., 3{. ve {2. paraqrraflar} - Dolay!.sryle birtakau iinlwersitelerin sitzkonusu kulallala, bileylelin ozell1kleri ve hendi anlay!.slarl. baglamrnda uygulama.Drs olDa.LarJ. bu kulallaEn haksrz oldugu sonucu dogurnaz (Pa!. 112) Yukad.ata geeuisteki q€lisEeler rsrgrnda ve 6ze11ik1e Satzl,esen DevletJ-e.e b:.rakr.].Ett takdrr yetLisi 962 5nijme a1rnarak, _statibul tiniversitesinilr baaatrtn gifdeyi yasaklayan ytinetmeliginitr v€ uyguLanan 6nledlerin prenaip olerak heklr we aaagla orarrtrl:' oldugrunu ve 'd€Doklatik bir topfuDda zorunlu" olalak degerlendirj.leltilecegj.ni belirf-nektedir. (Par. 114) Mahkeroe, solrug olara](. S6z]-eseenin 9.naddasi ih-lal edi.IDeaistir. (Par.115) silriilen diger Sdzlesrn€ kosullarln ihla]- t€spit edilEeyen 9. triiiki:ELerine dait, s6zkonusu Eadde iLe ba{la'!t1lr olalak inceLenen kosullarla aylrt olaas:., ay.j' bi! sorunun ortaya grkmadrgln1 MI\HKSME BU NEDENLERTE, oYBiRJ,idiYLE 1. Eiirkiinetin ilk itirazanrn reddine; 2. S6z1e9tlenin 9. dadd€sinin ihla]. edilmedigine ; 3. S6zLe9Denin 8. ve 10. oaddelelri ile Mahkene basvulucu tarafrndan ileri 9. &addosinin ve 1 nolu Protokolijm 2. neddesinin, 14. nadde ile baglantrll ol,ar6l( aylr bj.! leselenin ostaya 9*madalrna karat vari!. ( 4.Daire Karari., 29-06.2004 | 17 yalgl.gtan oluFan Biif/iik Daj.re, nin karan da aynr geE€keelele oloel(la birlikte, 9. Madde ( DiigiiLnce, vicdan ve din atzEiillugii) yanr. srla diie! naddeler de degerlendirn€ye tabi tutuhrug tu!. AiII{ BiiytiL} Dairesi, 10.11.2005 gijnLit e|trsaL karaflnda,iinivessite, d6 krz dqrenciler tarafl.ndan alinsel suge niteliginde bag6rtilsii gj-yilmesinin Y6netiD talaf r.ndan engellenDesi olaylnd. , iElS lfadd€ 8. ( dzel hayatan v6 aile hayatr-nrn korudla.r) ,r'tadde 10 ( Ifade atzgiiEltdii), l,ladde 1{ (Ayrrncrlrk yaragr) ve 2 no 1u Plotokol Madde 2 ( aiitin hal(l<r) ye aykrrr.hk ol"eadr-i1or v6 bu meddelorin ih]'al edlbed.idini, test)it etnigtir. dayaLJ- Anrlan anayasal ve evrensel ilkele. ve Yiiksek mahkeme igtihatlan rsrgr altrnda yeniden degerlendirme yapmanrzr ve dzellikle tiirban iizerinden siyaseti 6ng6ren yukanda antlan anayasa deoigiklioinden vazgegilmesini, LAiKLiK VE HUKUKUN USTUNLUGU ltketerine saygr gdsterilmesini, dilekQeme @leE'i,/erilmesini saygrlanmla dilerim. Noyan Ozkan Hukukqu,'1378 Sokak, 4/1, N/:107,Alsancak,lzmir. ,l ,'.. (.oL zal2T.C. YARGITAY CUMTIURiYET BA$SAVCILIGI Sayr : C.02.0.CBS .0.08.01/8!2' Konu : 26t0112012 Sn: Z.NoYan OZKAN 1378. Sokak 4/1, No: 107 Alsancak-IZMIR ilgi. 03.03.2008 giin ve 1442 sayityanmrz. Yiiksek Ogenim Kurulu Baqkam Yusuf Ziya Ozcan'r iikayeti kapsayan 27 .2.2008 tadhli dilek9enizin aynr giin ve saytl yazrmrz ekinde Ankara Cumhuriyet Balsavcrlglna gdnderildipi ilgi yazrmrzla bildirilmiq olup, dilekgenizle ilgili takibinizi ilgili Cumhuriyet Bagsavctllrndan takip etneniz gerekmektedir' Bilgi edinilrnesini rica ederim. i/ A -1" 1t' '"1/-^ri Hakkr Ismail SENTURK Yargltay Cunhuriyet BaSsavclsl Y. Yargltay Comludyet Savclsl 24.11.2011 iad.Taah/APS Yargrtay Cumhuriyet Bagsavctltgl Sayrn Makamtna Ankara !9L 27.02.2008 glnlll baSVurumun akibeti h.k. bitgilendirme istemidir.. Bir 6rnegi ekte sunulan 27 .02.2OO8 giinlii " tUrbanla ilgili Yiiksek Mahkeme kararlaflnl yok saymak suretiyle anayasal dUzeni uygulanamaz hale getiren ve boylece TCK 3og.madd.eyi ihlal eden "YOK Bagkanr Prof. Dr. Yusuf Ziya 6zcan, Baskan Vekiti Prof. Dr. lzzet Ozgeng ve bu karara igtirak eden YOK aiyeleri', hakkrnda gikayet ve cezai sorugturma agrlmasr istemini" igeren dilekgeme bugiine kadar bjr cevap verilmemigtir. Aradan gegen 33 ayhk sUre iginde tarafrma hiqbir tebligat yaprlmamtgtrr. Anrlan sug duyurusu bagvurum hakktnda tarafrma aynnhlt bilgi verilmesini saygrlanmla dilerim. Noyan Ozkan / Avukat, No;1 07, Alsancak-izmir. (T.C.K; . 22094193000 ) EK; 27.02.2008 grlnlir dilekaem ve posta alrndr belgeleri 27 _02.2008 iad.Taah-APS YARGITAY CUMHURiYET BA$SAVCILIGI SAYIN MAKAMINA ANKARA S|KAYETCI : z,Noyan Ozkan 1378 Sokak, 4/1, No:1o7,Alsancak,lzmir S0PHELiLER ; YOK Baskanr Prof.Dr. Yusuf ziya Ozcan, Baskan V. Prof.Dr. lzzet ozgeng ve bu karara istirak eden dioer YOK iiyeleri. Yuksekitretim Kurumu Baskanlgr Bilkent, Ankara sue ; 0niversitelerde tiirban serbestisini amaglayan yazr, agrklama ve icraatlanyla , Anayasanrn 2, 6, 11, 138 ve ls3.maddelerinin ihlali ile TCK. 309. (Anayasayt ihlal ) maddesine aqkqa muhalefet. OLAYLAR ; l) Yiiksekdoretim Kurumu Anayasal bir kurulugtur. $0pheliler, Y.Ziya Ozcan yaklagrk vekilligini yalnjtmektedirler. 2 aydrr bu kurumun bagkanlldrnr, izzet Ozgeng bagkan 2) $Upheli YOK Ba$kanr Y.Ziya Ozcan gdreve baglar ba$lamaz, 15.12.2007 gilniinde basrna yaptror aerklamada, tniversitelerde uygulanan tu|ban krs lamasrna iligkin olarak, "konu edilen yasaklar kendi kendine ortadan kalkacaKr/' mesajr ile Anayasa Mahkemesi ve DanEtay kararlarnr tanrmadrornr ilan etmi9tir. Bunun tlzerine kendisine bir yurtta! srfahyla Anayasaya uygun davranmasr iQin bir uyan yazrsr gdnderdim. LE;lgjillyqllYqasl.e-ehdl belqesi) 3) 9iipheliler, birliKe hazuladrklafl ve 0niversite reKdrlerine gdnderdikleri 24.02.2008 gon ve 225 sayrfi yazr ve sonradan YOK web sitesinde 25.02.2008 giin0 yaprlan kamuoyu agtklamalan ile: TBMM'de yeni kabul edilen ve Anayasanrn 10 ve 42-maddelerinde degiqiklik yapan 5735 sayrll yasanrn "ayrca bir yasaya gerek olmaksrzrn, tiniversitelerde kllrk ve kryafeti serbest btraktrornl' belirtmislerdir. Bunun iizerine oniversitelerde biiy0k bir KAOS baslamtg, ve bazl iiniversitelerde tiirbanft ttgrenciler kamp0slere ve derslere girmeye baglaD'rStrr. $Upheliler, gdnderdikleri yazr ve sonrasrnda yaptrklafl agrklamalar ve icfaatlarl ile asrl niyetlerinin, tiirbanlr (ba$ortulii) dgrencilere, YUKSEK MAHKEME KARARLARI uyarrnca uygulanan krsdamayr, fiilen kaldrrmak oldugunu kanrtlamrglardrr. (Bkz:gazeteler) 4) Oysa, siyasal islamt savunan ve Cumhuriyet'in temel degerlerini reddeden ve LAIK DEVLET SiSTEMINiN yerine DiNl ESASLAM DAYALI BiR DEVLET getirmek isteyen siyasi qevreler tarafrndan uzun ylllardlr siyasi bir simge olarak istismar edilen "ilniversitelerde basdrtLlsir kullantlmast meselesi " Anayasa Mahkemesi nde ve Danl9tay da dava konusu olmul ve IqTiHATIAR olusmugtur. Anayasa Mahkemesi ve Danlgtay ile Avrupa Insan Haklafl l\rahkemesi , riniversiteler de baldrttisir (tiirban) kullantlmasrnl dinsel siyasi bir simge olarak nitelemis ve Anayasanln LAIKLiK ILKESINE aykrr gdrmiiglerdir. 5) Anayasanrn temel esaslaflna ve Yuksek Mahkeme kararlaflna aykrfl olarak 2.maddenin arkasrna dolanrlmak suretiyle S0pheliler tafafrndan 2 ay 6nce baglatrlan ve sistemli bir biqimde tilrban serlcestisini amaglayan bu icraal, Cumhuriyetin nitelikleranden LAIKLIK |LKESINI ve HUKUK DEVLET| ilkesini i9eren 2. Maddeye ve Anayasanrn 6, 11, 138,153. Maddeterine aykrr| otdudu igin ANAYASAL DUZENE VE BU DUZEN|N lgLEYi$iNE KAR$I SUQ tegkil etmektedir. Bdylece Turk Ceza Kanununun Anayasayr ihlal sugunu diizenleyen 3og.maddesi a9rk9a ihlal edilmigtir. Burada (cebrilik) Anayasa iradesinin madden veya manen ihlali anlamrnl taSrr. Cebir, failin fiilinde degil, meydana gelen hukuk drsr dee i$ikliKedir.Hukuk drgr me$ru olmayan vasrtalann (manevi cebir, baskr, tehdit, hile) kullanrlmasrdrr. (A.Pulat Gdzobiiyuk, T.C.K Agrklamasr, Cill,sh.655.) Ayflca, 9u anda |$LENMEKTE OLAN ANAYASAYI iHLAL SUQU VE BUNU I$LEYEN YOK BA9KANI VE UYELERI HAKKINDA CMK.25O.MADDE UYARINCA DOGRUDAN CEZA| SORU9TURMA BA$LATILMALIDIR. " Maddede maddi unsur olank"te$ebbiis edeflle/' ibaresi kullanrlm$ oldudundan, Anayasanrn iingiirddii diizeni ortadan kaldrrmaya veya bu dizen [zerlnden ba9ka bir diizen getirn€ye veya bu dozenin fiilen uygulanmasrnt 6nleneye teg€bbos edilmesi, cezalandtma lgin yeterlidlr."(Prof.Erdener Yurtcan, Yeni Tiirk Ceza Kanunu, lstanbul barosu Yay. 2004, Sh.440) ( Bkz: Ek:2: A.Pulat Gdz0bnyuk ve Erdener Yurtcan kitaplannrn ilgili boliimleri) Anayasanrn ls3.maddesi uyannca giipheliler Y.ziya 6zcan ve izet 6zgenc'i lgldlgyg!, Anayasa Mahkemesinin 7.03.1989 giin ve Esas Say|sr: 1989/1, Karar Sayrsr: 1989rt2 no lu karar gerekcesi gayet agrk ve segiKir. " Siyasal alanda dinsel gabalar, dinsel geleneklere uygunlugu aEnan dlzenlemeler, eylem ve itlemlgr ne kadar geqsrsizss, ddretim ve eoitim alanrnda da din buyruklanyla iliskl kurulamaz. Demokrasinin giivencesinl ve Cumhuriyetin 6zgiin niteligini olugturan bu ilkenin biiyiik bir duyarhk ve 6zenle korunmasr Anayasa gereuidir. Dersllklerd€ ve ilgili yederde dinsel inanglan simgeleyen belirtilerden uzak kalnmasr zorunlulugu nedoniyle yiiksek60renim kurumlannda dinsel gerege baolanan ba96riiileri laik bilim ortamryla bagdagtrnlamaz."" ( Anaya8a mahkemesi karar gerekgesinden alnmEtrr, ) SoNU9 ve ISTEM; Yukanda belirlilen somul idari icraatlan ile Anayasanm LaiXllL ve lukqLQgugt! ilkelerini ve tiirbanla ilgili YUKSEK MAHKEME IQTIHATLARINI yok saymak suretlyle anavasal di.izeni vekilinden uvaulanamaz hale oetiren ve bdylece T.G.K 3og.maddeyi ihlal eden YOK Baikanr ve gikayetgiyim. $Upheliler hakkrnda C K 2$.madde uyannca dogrudan cezai soru$turma maslntve Z.Noyan Kan 309.madde uyaflnca tecziyelerini saygrlanmrzla arz ve talep ederim, '1 378 Sokak,4/1,No;1 07, Alsancak,izmir T.C no; 22094193000 '4 YUKSEK66;;iIM KURULU YERLE$TInME OGBENCI sEgME vE sar:8.30.1.6sM.0.00.61.00-08-051 / 00 10 ERKEZI 24 2 i r;rs*ft 20i8 S.yrn, Avukst Noyrn OzKIN 1378. Sokak 4/l No: 1007 Alsancak / iZMiR llgi : 03/03/2008 tarihli dilekgeniz. ilgide kayrtir dilekgeniz incelenmittir. 2008-655 smavr ile ilgili Merkezimizce yaprlan uygulamalar YiksekdFetim Genel Kurulunun 14lo2t2o}8 tdih,2008.2.330 saylh karan ile kabul edilen 2008- oEEnci Segme ve Yerlestirme Sistemj (OSYS) K avuzu kurallanna g6rc y[riitiilmektedir. Bilgilerinizi rjca edeim. -_-jr"==.<--) Prof. Dr- A. Onal YAIUIVrAGAN Brtkan 08538 ANKARA T€l€loni 298 80 00 Talgraf: dSYM AVUKAT NOYAN OZTEN lad.Taah + Faks 14.03.2008 SelCuk Universitesi Saytn Rekt6rliigii Konya Sn. Rektor Prof.Dr.Siileyman Okudan, Sn.Rektiir Yardrmcrlan Prof.Or. Din9er Bedilk. Prof.Dr. gefik Bilir, Prof.D.. Kiirsat Turgut, Genel Sekreter Prof.Dr. Omer Ulukapr ve Selguk 0niversitesi Senatosu Sayrn Uyeterinin Dikkatine; Ozii; Anayasanrn deotilirilmesi ieklif dahi edilemez 2.macldesinde belirtilen LAIKLIK iLKESi'nin arkastndan dolanrlmak suretiyle Anayaseya kar9r suQ teskil eden ttrban la ilqiliAnayasa (10 ve 42.maddeler) deoitiklioini i9ercn yasanrn, "tilrbanrn Unive|sitelerde serb€st brrakrlmasr yolunda" uygulamasrnr igeren genelge ve talimallann uygulanmasrnrn anayasal suE te9kil ettioi hakkrnda naqizane yurtas uyaarsrdrr. YOK BaSkanlrdr tarafrndan 5735 sayrlr yasanrn uygulanmasr hakkrnda Universite Rektorlerine gdnderilen 24.02.2008 giin ve 225 sayrlr yazr ve sonrasrnda YOKweb sltesinde yaprlan aQrklama i.rzerine bazr Universitelerde torbanlr (baidrt0lil) atorenciler kampuslara serbestge girmeye baglamrglardrr Bu arada Danrgtay 8-Daire tarafrndan YOK genelgesinin "yirnitmesinin durdurulmasrna" karar verilmi$tir. EA!!!gq jl@bgbglglggt)Iq 0niversiteniz kamous ve dersliklerine tilrbanlr 6drenciler serbestce qirmektedirler YOK'Un anrlan yazlsr ve icraatrnrn, mevcut Anayasa, yasalar, uluslaf arasr sozle$meler ve ozellikle Anayasa Mahkemesi, Danrstay, Avrupa Insan Haklar Mahkemesi karadan kaGrsrnda higbir haklrlrdr ve hukuksal dayanadr yoktur. YOK, anayasal bir kurumdur ve bagkan ve iiyelerinin anayasaya sadakat borglarrnrn yanr srra Yiiksek Mahkeme Kararlanna ve icaplanna uyma (138/son, 153/son ) zorunluluou vardrr. Anavasanrn l l.maddesi le YUKSE YOK baskan ve rlvelerini ve Universite Rektorltiklerini ve Senato ilvelerinibadlamaktadrr. Anayasa 24l4.l,.4addeye gore; " Kimse, Devletin sosyal, ekonomik, siyasi veya hukuki temel diizenini krsmen de olsa, din kurallanna dayandrrma veya siyasi veya kisisel qrkar yahut nufuz saglama amacryla her ne suretle olursa olsun, dini veya din duygulannr yahut dince kutsal sayrlan Seyleri istismar edemez ve kiitiiye kullanamaz." Malumlan oldugu i.izere tiirban veya bagortr.isunrin 0niversitelerde serbest brrakrlmasr igin evvelce yaprlan t0m yasal ve yonetsel giriiimler, Anayasanrn Baglangrg ilkelerine ve dzellikle 2.maddesinde belirtilen Cumhuriyetin temel ta$r olan LAiKL|K iLKES|NE aykrn gonildugU gerekgesi ile Anayasa Mahkemesi ve Danrstay tarafrndan durdurulmugtur. ANAYASA MADDE 2 ( cumhuriyetin nitelikleri) 'fiirkiye Cunhuriyeti,toplumun huzuru, milli dAyanr$ma ve adalet anlayrpr ifinde , insan haklarrna sayg r, Atattrk miuiyetgiliginc baEh, ballangrgta belirtilen temel ilkelere dayanan demokratik, lgiE ye sosyal bir hukuk d€vl.tidir. 1378 Sokak No.4/1 Kordon ighanr Biiro: 107 Alsancak 35220 jZMjR, (0132) +22 52 47'463 63 69 Fa\: (0232) 463 85 43 E-nail: noyanozkan@t!net.n TeL: AVUKAT NOYAN OZKAN nitelikleri" delistirilemez ye deEistirilmesi teklif edilemez 5735 sav r vasa ile acrkca Anav$rnrn LAiKLiK ve HUKUK DEVLETi ilkesinin arkasrndan dolanrlmrstrr. DeEistiritmesi teklif dahi edilmesi mimknn olmayan anavasal ilkeler acrkca ve airr bicimde ihlal edilmistir. Anayasanrn 4.maddesine sdre 2,madde de belirtilen "cumhuriyetin Anayasanrn 10 ve 47 maddelerini universitelerde t0ban serbestisi iqin deoigtiren 5735 sayrh yasaitn, ,2U7 sayrlr Ynksekodretim Kanunu'na eklenen Ek Madde 16'nrn iptaline iligkin 7.3.1989 oonlLl. Esas: '1989/1: Karar: 1989/'12, Refah Padisi'nin temelli kapatrlmasrna iligkin 16.1.1998 qrlnlir, Esas: 1997/1: Karar 1998/1. Fazilet Partisi'nin temelli kapalllmasrna iligkin 22.6.2001 ounl0. Esas: 1999/2: Karar: 2001/2 sayrlr kararlarla Refah Partlsi'nin kapatrlmaslna iligkin Anayasa Mahkemesi karanna yaprlan itiraz sonucu Avrupa Insan Haklan Mahkemesi 3.Dairesince verilen 3'1.7.2001 q0nlu ve 41.340/98 savrlt, bu karara yaprlan itirazrn reddine iligkin 31.02.2003 girnlu ve aynr sayrh BuyUk Daire kararlanna aykrfl oldugu hususu kuSkusuzdur. Sayrn ReKdr,. ve Senato Uyel€rinin ; Anayasanrn ls3.maddesi uyannca sayrn UNIVERSITE YONETIMINI bg!i!gyg!, Anayasa Mahkemesinin 7.03.1989 giin ve Esas Sayrsr: 1989/1, Karar Sayrsr: 1989/12 no lu karar gerekqesini dikkatle okumalarrnr ve dikkate almalannr, "hukukun iist{inluoiine inanan ve savunan bir yurttag srfatryla" naqizane tavsiye ediyorum. '"' Laik[k, dinsellikle bilimselligi birbirinden ayrrmrt! aizellikle dinin, bilimin yerine gegmesini 6nleyerek uygarlk yiiriiyfi$iinii hrzlandrrmrstrr. Gergehe laik[k din-devlet itleri aynl0r bigiminde daraltrlamaz. Boyutlan daha buy0k, alanr daha genig bir uygartk, 6zgiirliik ve 9a0da9tk ortamrdrr. Tiirkiye'nin modernlegme felsefesi, insanca yagama ydntemidk, insanhk idealidir. Laik diizende 6zg0n bir sosyal kurum olan din, devlet kuruluguna ve yiinetimine egemen olamaz incetenen kural, kamu kurulutlanndan sayllan yiitsekttgretim turumlanndaki bayanlann giyimlerini daizenlerken, dinselgereklere uygunlugu nasrlolursa olsun, beidrtiisii kullanrrflna dinsel inang nedeniyle gegerlik tanrmakla, kamu hukuku alanrndaki bir diizenlemeyi dinsel esaslara dayandrrmak suretiyle laiklk ilkesine aykrnIk olugturmuttur Siyasal alanda dinsel gabalar, dinsel geleneklere uygunlugu aranan dilzenlemeler, eylem ve igleml€r n€ kadar gegersizse, 6gretim ve e6itim alanrnda da din buyruklanyla ili$ki kurulamaz. Demokrasinin giivencesini ve Cumhuriyetin 6zg0n niteligini olugturan bu ilkenin baiyuk bir duyarhk ve dzenle korunmasr Anayasa geregidir. Dersliklerde ve ilgiliyerlerde dinsel inanglarr simgeleyen belirtilerden uzak kalrnmast zorunlulugu nedeniyle yiiksekiigrenim kurumlannda dinsel gerege baglanan bagdrtiiled laik bilim ortarnryla bagdattnlamaz."" ( Anayasa Mahkemesi karar gerekgesinden a!nmlg1rr. ) Avrupa insan Haklan Mahkemeside Leyla 9ahin vd. bagvurularda Universitelerde tu|ban krsrtlamasrnrn iHAS'a aykrnIk tegkil etmediOi yolunda kararlar vermiStir. 17 yargrgtan olusan Boyiik Daire'nin karafl da aynr gerekgelere dayalr olmakla bidikte, 9- Madde ( Dil$unce, vicdan ve din dzgurl[01]) yanr slfa di0er maddeler de deoerlendirmeye tabi tutulmustur. AiHld Briy0k Dairesi, 10.11.2005 grinlLi emsal karannda; Universite'de krz d0rencrler taratrndan dinsel simge niteli6inde basitrtdsn giyilmesinin Yonetim iarcfrndan engellenmesl olaylnda , iHAS Madde 8. ( Ozel hayatln ve aile hayatrnrn korunmasr),1\,4adde 2 1378 Sokak No.4/1 Ko.don ishanr Biiro: 107 Alsancak 35220 iZ|r'-ip,-4L-'tel: (C232\ 422 57 47 - 463 63 69 Fax: (0212) .163 85 43 E-mail: [email protected] A\UKAT NOYAN OZKAN 10( ifade dzgndrigu), Madde 14 (Aynmcrhk yasaor) ve 2nolu Protokol [4adde2 (eoitim hakk|) ye aykrnIk olmadrdrnr ve bu maddeledn ihlal edilmedioini", (16 ya kargr etmigtat I oyla) tespit Anayasa'nrn 90'rnc| maddesi 5170 sayrlr yasanrn 7. Maddesi ile deoigtirilmek suretiyle, ic hukukumuzda temel hak ve dzgurlriklere iligkin uluslararcsr antlalmalar, Anayasa'dan ve kanunlardan ustun bir yere getirilmiglir. Tiirkiye, 195o yrlndan bu yana Avrupa KonseyiRoma-insan HaklarrAvrupa S6zleimesine iaratur. Sozlesmenin 46- maddesine gore; " Yiiksek Siizlegmeci Taraflar, taraf olduklan davalarda Mahkemenin kesinlegmis kararlanna uymayr taahhiit ederler." Ulusal ve ulusal ostu yuksek mahkeme kaErlannda agrklanan igerikleriyle gerek Anayasa gerekAvrupa jnsan Haklan Sozlesmesi kurallan, Ttlrkjye Cumhuriyeti'nde tirdlan konusunu, gedye donillemeyecek bicimde hukuk diinyasr g0ndemindgn grkarmrStrr. Yargrtay Ceza Genel Kurulunun, konusu suq teskil eden emirleri uygulayan kamu gdrevlilerl hakkrnda vermig oldugu emsal karan dikkatinize sunuyorum; r,' san1k, mtrstegar ofa.rak gorev yaptrgr donelrde, yasa ve yainetlne]-ik].ere aykrrl olara} haz*lanan atalna onerilerine paraf koyalak bilingli tarzda onay vermi$, bu suretl-e g6revde yetkisini. katti.rye kul.aanru.Str!. Anayasa'nrn 2. tnaddesine q6re rij*lye Curnhuriyeti detnokratik I laik ve sosyaL bir hukuk devLetj.dir, Bu maddede yer alan ve Devlete hakim olan ilkelerden birisi olarl "denokratik hukuk devleti" itkesi, hukuka bagh, iatiklar1r lrir 6zgUrj.irk rejiilini j-fade eder. An1lan ilkenin dogal sonucu, Devletin titn etkinlj.klerinde hulukun egenen olnrasr ve hukuk ]rurallalrna uygun davra.nr.lrnasj.drr, Yine Anayasarnrn 137. Inaddesi uyarrnea konusu sug te$ki]. eden yasaya aykua emi-ller.in yeiine getililrnesl hul<uki soruJnluluE].:nu ortadan kaldrnna.'naktar sanlqln, Bakanrn ernirJ.erini yerine getjrdigine ve eyleminde gorevde yetkiyi kittiiye kul.taruna kastr olmadrqlna iligkin savurunasa, hukul{en itibar eailebilir nitelide doniignemektedi!. T.C. YARGITAY Ceza Genel Kurulu:2006/4. MDD.l57 K:2006/200 T:26.09.2007.. ( Bkz; Y.K.D..Subat /2008, sh; 301-307) "" Yukanda sunulan olay v€ nedenlerle Anayasanrn 2,6, 1'l,138 ve 153, addelerini it ra, cden tudan serbestisi uygulamanrzdan leragat etmenizi, Yiiksgk Mehkeme iCUhatlanna uygun davranmanrzl, konusu su9 tetkil eden lalimatlann yerine getidlmemesini, kamuoyuna agrklamada bulunmanrzr, ve dilekgemejglap verilmesini saygrlanmla dilerim. Kordon lghanr , _^Y No;107,Alsancak,lzmi, Noyan Ozkan, Avukat, '1378 Sok.4/'1 / / IJ I 3 '1... 1378 Sokak No.4/l Kordon iShanr Bnro: 107 Alsancak 35220 (02-Z)1125-17-d536)69 .-\: /0. 12)r038'a3 iZMiR E ma.l: nov.nozldn@(tn".nc(.-r AVUKAT NOYAN OZKAN iad.Taah + Faks 14.03.2004 Sakarya tlniveritesi Sayrn Rektorliiou Sakarya Sn. ReKdr Prof.Dr. Mehmet Durman. Sn.ReKtir Yardrmcrlan Prof,Dr. Muzaffer Elmas, Prof,Dr. Rrza Giiven Genel Sekreter Dog.Dr.Zafer Demir ve Sakarya Universitesi Senatosu Sayrn Uyelerinin Dikkatine; ozii; Anayasanrn degigtirihesi teklif dahi edilemez 2.maddesinde belirtilen LAIKLiK lLKESlnin arkasrndan dolanrlmak suretiyle Anayasaya kargrsuqlefkil eden Itrban'la ilgiliAnayas€ (10 ve 42.maddeler) deOisiiillgini igoren yasanrn, "tiiba;rn Univeriitelerde se{best brrakrlmas yolunda" uyqulamasrnt igeren genelge ve talimatlafln uygulanmaslnrn anayasal suq tegkil ettidi hakkrnda naQizane yuitas uyansrdrr- YOK Bagkanlror tarafrndan 5735 sayrlr yasanrn uygulanmasr hakkrnda Universite Rektdrlerine g6nderilen24.O2.2gOB g.tn ve 225 sayrlt yazr ve sonrasrnda YOK web sitesinde yaprlan aqrklama ilzerine bazr Univefsitelerde trirbanlr (balortLllii) ogrenciler kampuslara serbestge girmeye baglamrglardrr, Bu arada Danrstay 8.Daire tarafrndan YOK genelgesinin "yunitmesinin durdurulmasrna" karar verilmiitir. Basrnda crkan haberlere odre Universiteniz kampus ve dersliklerine tgrbanfi ddrenciler serbestce qirmektedirler YOKan anrlan yazrsr ve icraatrntn, mevcLlt Anayasa, yasalar, uluslar arasr sdzlegmeler ve dzellikle Anayasa Mahkemesi, Danrgtay, Avrupa insan Haklafi l,rahkemesi kararlarl kar$rsrnda higbir haklrlrgr ve hukuksal dayanadr yoktur. YOK, anayasal bir kurumdur ve bagkan ve iiyelerinin anayasaya sadakat borglarnln yanr srra Yiiksek Mahkeme Kararlanna ve icaplanna uyma ( 138/son, |53,/son ) zorun,ulu0Li vafdrr- Anavasanln TLARI l.maddesi uvaflnca A Anayasa 2/t4. Iladdeye 96re; r' Kimse, Devletin sosyal, ekonomik, siyasi veya hukuki temel dizenina krsmen de olsa, din kurallanna dayandtrma veya siyasi veya kigisel grkar yahut niifuz saglama amacryla her ne suretle olursa olsun, dini veya din duygulannr yahut dince krrtsal sayrlan geyleri istismar edemez ve kdtilye kullanamaz." Malumlafl oldudu ijzere turban veya bagddr.isunun Univelsitelerde serbest brraktlmasr igin evvelce yaprlan trlm yasal ve ydnetsel girigimle( Anayasanrn BaglangrQ ilkelerine ve ozellikle 2.maddesinde belidilen Cumhuriyetin temel tail olan LAiKLiK iLKESiNE aykrn gdriild0o0 gerekgesi ile Anayasa Mahkemesi ve Danrgtay tarafrndan durdurulmugtu. ANAYASA MADDE 2( Cumhuriyetin nitelikleri) iirkiyc Cunhuriyctitoplumun huzuru, milli dayanr$mi ve adalet anley$t iginde, insan h0klarrna sayg r, Atattrk miUiyetgiliEine bagh, baglangrgta belirtilen temel ilkelere dayanan 'I demokratili, !g& ve sosyal bir hukuk devletidir. izil1iR* Iel: 1378 Sokak No.4/1 Kordon irhanr Bnro: 107 ,AlsanGk 35220 1A232) 422 52 47 ' 463 63 69 F!x1 (0232) 463 85 a3 E-mail: [email protected]{r AwIK\T NOYAN OZKAN olmayan anavasal ilkeler acrkca v€ aErr bicimde ihlal edilmistir. Anayasanrn 10 ve 47 maddelerini iiniversitelerde tUrban serbestisi igin deoigtiren 5735 sayrl! yasann; ,2547 sayrlr Yr.iksekdoretim Kanunu'na eklenen Ek Madde 16'nrn iptaline illgkin 7.3.'1989 qiinlU. Esas:1989/1; Karar: 1989/12, Refah Partisi'nin temelli kapahlmasrna iligkin 16.1.1998 qrin[i Esas: 1997/1: Karar: 1998/'1, Fazilet Partisi'nin temelli kapatrlmasrna iligkin 22.6.200'l qunlu. Esas; 1999/2: Karar: 2001/2 say karatlarla Refah Partisi'nin kapatrlmasrna ili$kin Anayasa Mahkemesi kararrna yaprlan itiraz sonucu Avrupa Insan Haklan Mahkemesi 3.Dairesince verilen 31.7.2001 ounlu ve 4'1.340/98 savrlr, bu karara yaprlan itirazrn reddine iligkin 31.O2.2OO3 gunlu ve aynr sayrh Boya,k Daire kararlanna aykrn olduou hususu kuskusuzdur. Sayrn ReKiir ve Senato iiyelerlnin ; Anayasanrn 153.maddesi uyannca sayrn UNivERSiTE YONET|MiNI !ag!gygl!, Anayasa Mahkemesinin 7.03.1989 giin ve Esas Sayrsr: 1989/1, Karar Sayrsr: 1989/12 no lu karar gerekgesini dikkatle okumalannr ve dikkate almalartnl, "hukukun iistonliigiine inanan ve savunan bir yurttag srfatryla" nagizane tavsiye ediyorum. "" Laiklik, dinsellikle bilimselligi birbirinden ayrrmrl, iizellikle dinin, bilimin yerine gegmesini iinleyerek uygarlk y0riiyiigiinii htzlandrrmrgtrr. Gergekte laikIk din-devlet itleri aynhgr bigiminde daraltlamaz. Boyutlafl daha b0yiik, alanrdaha genis bir uygartk, ozgiirlik ve 9agdatlrk ortamrdrr. Tiirkiye'nin modemlegme felsefesi, insanca yagama yiinternidir, insanlk idealidir. Laik dUzende aizgon bir sosyalkurum olan din, devlet kurulusuna veyonetimine egemen olamaz Incelenen kural, kamu kurulutlanndan sayrlan yiiksekiigretim kurumlanndaki bayanlann giyimlorini diizenlerken, dinsel gereklere uygunluUu nasll olursa olsun, bagairtiisii kullanrmrna dinsel inang nedeniyle gegerlik tanrmakla, karnu hukuku alanrndaki bir diizenlemeyi dinsel esaslara dayandrrmak suretiyle laiklik ilkesine aykrntk olugturmugtur Siyasal alanda dinsel gabalar, dinsel geleneklere uygunludu aranan diizenlemeler, eylem ve iglemler ne kadar gegersizse, 60retim ve editin alanrnda da din buyruklanyla ilitki kurulamaz. Demokasinin giivencesini ve Cumhuriyetin iizgiin niteligini olusturan bu ilkenin buyUk bir duyarlk ve dzenle korunmasr Anayasa geregidir. Dersliklerdeve ilgiliyerlerde dinselinanglan simgeleyen belirtilerden uzak kalrnmasr zorunlulu0u nedeniyle yiiksekiigrenim kurumlannda dinsel gereoe baglanan bagoriiileri laik bilim ortamryla bagdagrnlamaz."" ( Anayasa Mahkemesi karar gerekgesinden ahnmrgtrr. ) Avrupa Insan Haklan Mahkemeside Leyla 9ahin vd. baivurulada Universitelerde tirrban krsrtlamasrnrn IHAS'a aykrfrlrk telkil etmedioi yolunda kararlar vermittir. 17 yargrqtan olugan Bily0k Daire'nin karafl da aynr gerekgelere dayalr olmakla birlikie, 9. l\,4adde ( Dirg0nce, vicdan ve din dzgar[]ou) yanr srra di0er maddeler de deoerlendirmeye labi tutulmu9tur. AiHM Buyrlk Dairesi, 10.11.2005 grinlrl emsal karannda; " Universite'de krz oOrenciler tarafrndan dinsel simge nitelioinde ba9itrtils0 giyilmesinin Ydnetim taraftndan enoellenmesj olayrnda , iHAS l\,'ladde 8. ( Ozel hayatrn ve aile hayatrnin korunmasr),1\,4adde 1378 Sokak No.4/l Kordon ithanr Biiro l0; 47 - 46r ol oo FrY 0212) 1dr 85 Tel ,0:l2r {22 ii Alsincak ZSZ.o tZtry..-- -tr1E-m.il: no/r-ozrrn i Irne n/ Ir lr I AVUKAT NOYAN ozxell 10 ( ifade dzgurldori), Madde 14 (Aynmqlrk yasaoD ve 2 no lu Protokol Madde 2 ( eoitim hakkr)ye aykrnlrk olmadrdrnr ve bu maddelerin ihlal edilmedidini", (16yakar9r l oyla) tespit etmigtir. Anayasa'nrn 90'rncr maddesi5170 sayrlryasanrn 7. l\,laddesi ile deoigirjlmek suretiyle, ic hukukumuzda temel hak ve dzgiirliiklere ililkin uluslara€sr antlasmalar, Anayasadan ve kanunlardan ustun bir yere getirilmigtir. Tilrkiye, 1950 yrlrndan bu yana Avrupa KonseyiRoma-lnsan Haklan Avrupa Sozlegmesine iaraftrr Saizleimenin 116. maddesine gore; " YUksek Sttzlesmeci Taraflar, taraf olduklan davalarda Mahkemenin kesinlegmig kararlanna uymayr taahhait ederler-" Ulusal ve ulusal Listl] yuksek mahkeme kararlarrnda agrklanan i9eriklerjyle gerek Anayasa gerek Avrupa lnsan Haklarr Sdzlegmesi kurallafl, Tiirkiye Cumhun'yeti'nde tirrban konusunu, geriye ddnr.llemeyecek bicimde hukuk diinyasr grlndeminden Qrkarmrgtrr. Yargrtay Ceza Genel Kurulunun, konusu sug tegkil eden emirleri uygulayan kamu g6revlileri hakkrnda vermig oldu6u emsal karan dikkatinize sunuyorum; \,, Sanak, mUstegar olarak qOrev f.apb-qj- donemde, yasa ve ydnetrneliklere al'krrr. olarak hazarlanaD ata$a onerilerine paraf koyarak bilinqfi tarzda onay vermi9, bu suretle q6revde yetkigini kotuye kullanmrstrr. Anayasarnr-n 2. rnaddeaine gore TUrkiye Cu$huriyeti de$okratik, .laik ve sosyal bir hukuk devletidir. Bu maddede yer alan ve Devlete hakin olan j,lkelerden birisi olan "delnokratik hukuk devleti" .ilkesi/ hukuka badla, istj-krarl1 bir ozgilrliik rejimi.ni ifade eder. Anr1an ilkenin dogal sonucu, Devfetin tinn etkinliklerinde hukukun egemen olmasa ve hukuk kurallar.rna uygun davranrlmasld].r - Yine Anayasa'nan 137- maddesi uyarrnca konusu sug teqkil eden yasaya ayklli emirlelrn yerine getirilmesj- hukuki sorumluludunu ortadan kaldlrma!.Ekta, aanrdan, Bakanrn emirlerini yerine getirdidine we eylelni-nde g6revde yetkj"yi kotiiye kullanma kastr olrnadl6ua iligk-rn savunmasa / hukuken itibar edilebilir niteliie d6nuqmemektedir T.C. Y A R G I T A Y Ceza Genel Kurulu :2006/4. MDD.157 K:2006/200 T126.09.2007.. ( Bkz; Y.K.D..Subat /2008, sh; 301-307) "" Yukanda sunulan olay ve nedenlerle Anayasantn 2,6, '11, 138 ve 153. Maddelerini rltlat ede, tiirban serbestisi uygulamanEdan feragat etnenizi, Yiiksek Mahkeme i6ihatlanna uygun dawanmanEr, konusu sug tegkil eden talimatlann yerine getirilmemesini, kamuoyuna agrklamada bulunmanrzr, ve dilekgemejgflp verilmesini saygtlaflmla dilerim. Noyan Ozkan, Avukat, '1378 Sok.4/1, Kordon ighanr No;lOT,Alsancak,lzmir 1378 Sokak .l #k No.4/l Koldon i$hanr Biiro: 107 Alsancak 35220 IZMIR (0232) 422 32 47 - 463 63 69 Fa\r (0232) 463 85 43 E-mail noyanozkan @rrncr.ret.t. AVUKAT NOYAN OZKAN 14.03.2008,1ad,Taah/APS +f aks{ 0312 2664759) Yiiksekdgretim Kurulu Sayrn Baqkanhgrna Bilkent, Ankara Anayasaya ve Yuksek Mahkeme lgtihatlaflna aykrn olarak Universitelerde t0rbantn serbest brrakrlmasrnr ama9layan genelgeniz Dantgiay LDairesinin karafl ile durdurulmugtur. Ancak, kamuya agrk YoK web sitesindE halen yasa drgr genelgeniz ve agrklamanrz yer almaktadtr, Bu durum Anayasanrn t38.ve iYUK 2814 maddelerine agrkqa aykrndrr. Danrltay S.Dairesinin artrk kamuoyuna mal olan "yurutmenin durdurulmast" kararl ile Anayasa Mahkemesinin, "siyasal islamrn simgesi tirbanrn (bagttrtrlsunun) iiniversitelerde kullanrlmasrnrn Anayasanrn laiklik ve egitlik ilkesine aykrn olduouna iligkin" 7.03.1989 gijn ve E.1969/'1 ve K.1969112 no lu karan ile L.Sahin davasrna ifigkin Avrupa insan Haklan Mahkemesi 4. Daiesinin(447741 ve Buyuk Dairesinin yayrnlanmasrnr, yasa genelgenizin yaylndan kararlannrn YOK web sitesjnde ve drgr kaldrnlmasrnr, dilekqeme cevap verilmesini, hukukun ilst0nluoirne inanan ve savunan bir yurtlag srfatryla arz ve talep ederim ) Saygrlanmla Noyan Ozkan Avukat 1378 Sokak,4i 1, No;107 Alsancak,izmir. l37E sokak No.4/l l<ordon hhanr Biiro: i07 Alsancak 35220 IzlvllR Tel: 10231) ,122 52 47 ' 463 63 69 Fr\: (0232) 463 85 43 E-majl: nolano?laa(4'.tn!1 rrel i. .\\,I K{T NoYAx Ozt OSYM Sayrn Bagkanhgrna lr 3.03.2008-iad.Taah 06538 Bilkent / ANKARA Faks: 90(3i2) 298 85 30 )' Gazetelerde bugr.ln yayrnlanan bi. habere gore; " OSS ve YDS srnavlan igin bagvurulann eskiden olduou gibi baSr agrk ve rahatga tantnmaya elverigli fotograflarla yaprlacaor, ancak YOK tarafrndan bagt kapalt bagvurunun olabilecegine ili$kin btr karar alrnmasr halinde, OSYM'nin bunu duyuracaor ve YOK kararrna gdre hareket edilecegi" belirtiimiliir. Agaorda aynntrlr olarak hukuki analizi yaprlan Anayasa lvlahkemesi, Danrgtay ve Avrupa insan Haklafl Mahkemesinin, dini simge tiirban'rn Liniversitelerde ve kamusal alanda kullanrlmasr hakkrndaki kararlafl uyaflnca YOK taraftndan boyle bir karar alrnmasr ve OSYI\i tarafrndan uygulanmasl m0mkrln degildif.Qrinkri, Anayasanrn 137/2maddesi uyaflnca;"konusu suq te$kil eden emir, higbir surette yerine getirilmez; YERiNE GETiREN KiI',ISE SORUMLULUKIAN KURTULAMAZ.', Anayasanln temel tagr olan LAiKLiK iLKESiNi korumakla gorevh olan bir yurttag srfatryla .dSYN, sayrn BaSkanrnr ve yetkilileini nagizane uyarmayr uygun buldum. 6SYM , bir kamu kurumudur ve balkan ve yetkililerin anayasaya sadakat borqlannrn yanr sra YUksek lvlahkeme Kararlanna ve icaplaflna uyma ( 138/son, 153/son ) zorunluluou vardrr.Anayasanrn ll.maddesi uyannoa Anayasa hiikiimleri sayrn bagkan ve OSYM yetkililerini de baglamaktadrr. Malumlafr oldu0u r,izere tUrban veya ba!6rtusrinrln Universitelerde serbest btraktlmast igin ewelce yaprlan tiim yasal ve yonetsel girigimler, Anayasanrn Ballangrg ilkelerine ve dzellikle 2.maddesrnde belrnilen Cumhunyetin temel tagr olan LAiKLiK iLKESiNE aykn g6rLlldrldil gerekqesi ile Anayasa Mahkemesive Danrqtay tarafrndan durdurulmugtur. IVIADDE 2 { Cumhuriv€tin n;telikleri) Tiirkiye Cumhuriyeti,toplumun huzurn, milli dayanrgmr ve adelet anl.yr$r ifinde , insan haklanna s0yg r, Atatiirk tilliyets;ligine bagh, baglangr{ta belirtilen temel ilkelere dayancn demokratik, !ai! ve sosyal bir hukuk devletidir. Anavasanrn 4.maddesine siire 2.nr{dde de belifiilen "cumhurivetin nitelikleri" deiistirilemcz ve deEistirilmesi teklif edilemez 5735 saylh vasa ile acrkca Anavasadrn LAIKLiK ve IIUKUK DEVLE I i ilkesinin arkastndan dolanrlmrstrr. DeEistirilmesi teklil dahi edilmesi miimknn olmavan anav.sal ilkeler acrkca i'e aE'r bicimdljllal €dilmistir. Anayasanln '10 ve 47 maddelerini r.iniversitelerde trirlgan serbestisi igin dedittiren 5735 sayflr yasanln; , 2547 sayfi Yrlksekooretim Kanunu'na eklenen Ek Madde 16'nrn iptaline iligkin 7.3.1989 qunlrl. Esasi 1989/1: Karar: 1989/12, Refah Paftisi'nin temelli -fel, l-173 Sokrk l0ll2) +ll No..l,'l Korcon iih;nr Du.o: 12.17-a1t3 6-l a9 F:r)r: (C212) lC; Alsrncak 15220 izi'llR- - r' 13 E-,naii: noyrnozkln@lllcr,{cr Li .15,? dS AVUKA'-T NOYAN OZL\N kapatrlmasrna iliqkin 16.1.'1998 ounli, Esas: 1997/1: Karar: 1998/1. Fazilet Partisi'nin iemelli kapatrlmasrna iligkin 226.2001 qi1nl0. Esas: '1999/2: Karar: 200'll2 sayrlr kararlarla Refah Partisi'nin kapatrlmasrna iligkin Anayasa lvlahkemesi karaflna yaprlan itiraz sonucu Avrupa insan Haklafl Mahkemesr 3.Darresince verilen 31.7.2001 oijnlir ve 41.340/98 savrlr, bu karara yaprlan itiraztn reddine iligkin 31.02.2003 g0nlu ve aynr sayr! Buyak Daire kararlarrna aykrfl oldugu hususu kugkusuzdur. Sayrn OSYM Bagkanr ve yetkililerinin Anayasanrn 153.maddesi uyannca sayrn baskan ve iiyeleri de ba6lavan. Anayasa Mahkemesinin 7.03.1989 gUn ve Esas Sayrsr: lg89/1, Karar Sayrar: 1989112 no lu karar gerekgesini dikkatle okumalannr iineriyorum. "" Laiklik, dinsellikle bilimselligi birbirinden gegmesini ainleyerek uygarftk ayumrs, ozellikle dinin, bilimin yerine y0riiyiitilnii hrzlandrmrgirr. GeDeKe lriklik din.devlei itleri aynl$ bigiminde daraltrlamaz. Boyutlen daha btiyiik, alanr daha genig bir uygartk, qagdaglk ortamrdrr. Tiirkiye'nin modernlesme felsefesi, insanca yagama yonlemidir, insanlk idealidir. Laik diizende 6zgiin bir sosyal kurum olen din, devlet kurulutuna ve yiinetirnine egemen olamaz 0zg0 Uk ve incelenen kural, kamu kurulu!lanndan sayrlan yiiksekiigretim kurumlanndaki bayanlann giyimlerini diizenlerk€D, dinsel gereklere uygunludu nasrl olursa olsun, ba$ortiisu kullanrmrna dinsel inang nedeniyle gegerlik tanrmakla, kamu hukuku alanrndekibir d0zenlermyi dinselesaslara dayandrrmak sureliyb laiklik ilkesine aykrmftk oiu$turmustur Siyasalalanda dinselCabaler, dinsel geleneklere uygunlugu aranan d0zenlemeler, oylem ve itlemler ne kadar gegersizse, dgrdim ve e0itim alanrnda da din buyruklanyla ilitki kurulamsz. Denokra8inin g0vencesinive Cumhuriyetin dzgain nheligini olugturan bu ilkenin b0yiik bir duyerfik ve tizenle korunmasr Anayasa geregidir. Dersliklerde ve ilgili yerlerde dinselinanglan singeleyen belirtilerdsn uzak kaftnmasr zorunluluou nedoniyle y0ksekogrenim kurumlaflnda dinselgerege baglanan batiirtiileri laik bilim orlamryla baodattrnlamaz."" ( Anayasa Mahkemesi karer gerekqesinden alrnmrttrr. ) Yukanda sunulan otay ve nedenlede WKSEK MAHKEME IqTiHATLARINA UYGUN DAVRANILITIASINI, YOK Balkanh6rndan gelebilecek ,"srnav giriginde tiirban serbestisi 6ngoren kanuna aykrn birtalimatrn" uygulanmamasrn| , biiyle birtalimatn Anayasanrn 2,6, 11, i38 vo 153. i4addelerini ihla, ett dit,la ve T.C.K'nun 3og.madd€sine gdre ANAYASAL DUZENE VE BU D0ZENIN i9LEYi$iNE KAR$| SUQ tegkil ettiginin bilinmesani, dilekqemelgyap verilmesini saygrlafl mla diledm. 3.03.2008. Noyan Ozkan, Avukat. 1378 Sok 4/ NO;loT,Alsancak,izm TC.NO: 220 f 9419300O 1, ,/ 'J|'/'.'- I t lil: l376SokakNo4/l lGrdon ithanr Bnro, LilT Als?ncak '4220 tZr,lIR ' 463 63 69 Fax: (0232) ,153 85 43 E'mall: noFnozkan @ rtne: (C232) .122 52.17 ,1cr tr AVUKAT NOYAN OZKAN iad.Taah , faks ( 03'12 2664759 ) Prof.Dr.Yusuf Ziya ozcan Y0ksek60retim Kurumu Bagkanl 06539 BilkentAnkara Sayrn BaSkan, Oncelikle gtirevinizde ve YOlC0n demokEiiklegtirilmesi ugragtnda baSanlar dilerim. Yeni gairevinize atandtktan sonra verdiginiz bir demeg iizerine Universitelerde 6zellikle Anayasanrn 24lson maddesini acrk9a ihlalotnek suretiyle dini politikaya alet eden politikacrlar tarafrndan siirdfiriilen "torban" tartrgmast yeniden giindeme gelmistir. YOK bagkanlgr giirevine gelmeden 6nce bu konuda olbette bir giirilg0niiz ve bu gdriisilniizai kamuyla serbestce paylagma 629iirltidaintiz mevcut id!. Ama anayasal bir kurum olan YOK Baqkanhglnrzrn baglangrct ile durum ve stattn0z gimdi ciddi bicimde degismigtir. Talihsiz ve garip demecinizi igeren gazEte haberini agagtya gtkardrm; 'Kendi kendine kalkacak' Toptan'a konugmayacagrnr sdylemesine ragmen ozcan, gOrtismeden bir saat sonra A.A.'ya yapttgt aqrklamada rekldrlere yanrt vefdi. Anavasa Mahkemesi'nin tUrban vasadr ka€ n! "riniversite dtstnda konmus vasak" ola€k niteleyen Ozcan, 9unlafl kaydetti: "N,lahkemelerle ilqilidir. Bakrs meselesidir. ovle bir kural olabilir. Onemli qdrmevebilirsiniz. bir sUrii ansanr rahat ettirirsiniz. Ovle bi. sonucun crkacadrnr ijmit edivoruz Konu. sadece basbrtUsu ve katsavl sorunu dedil. UniveBitelerdeki 6zq0d0k kavramrnrn ici cok fark| sevlerle doldurulabilir. Bu. rektdrleri sorusturmava tabi tutrnavarak. baskr alhnda tutmavarak sadlanabilir. Rektdrleri kendi hallerine brrakarak mUkemmel isler vapacaklannr d0s0nUvorum. Konu edilen vasaklar kendi kendine onadan kaldrracaklardrr. Hic kimse o islerle (t0rban ve katsavr) udrasmayacak." ( Milliyet /AA..15- 12.2007 ) Belki de yanhg blr haberdir diye bugiine kadar agrklama ve diizeltme hakktntzl kullanmanEt bekledim. Ama, bilebildi6im kadanyla herhangi bir d0zeltme beyanrnrz olmamrgtrr. Bu durumda, hukukgu bir yurtlag srfatryla naeizane gtiriig ve Bnerilgrimi size ilotmeyi uygun buldum. Genelde kamusal alanda ve 6z9lde iiniversitelerde "dinsel siyasi simge" olarak kullanrlan "tiirban" Ia ilgili olarak Anayasa Mahkemesi , Danrstay v€ Avrupa insan Haklan Mahkemesi (L.$ahin v.Turkey, 44774198, 29.06.2004 ve 10.11.2005 gtnl0 kararlar ) olayrn siyasi, sosyolojik ve hukuki boyutlannr incelemig ve ANAYASAL LAiKLiK ILKES|NiN KoRUNMASI GEREKCESiYLE malum ( dinsel siyasi simge tiirban'r iiniversitelerde yasaklayan ) kararlafl vermiglerdir. Anayasanrn 138 ve 90/e, 129/1, 153/son ve Avrupa insan Haklafl Stizlegmesinin 46.maddesine giire, YOK Bagkanlrgl srfatrnrz ve giireviniz nedeniyle anrlan KARARLAR sizi de badlamaktadrr. Liitfen bundan sonra icraatrn|z ANAYASAYA SADAKAT ve HUKUKUN tisToNLUGU dogru mesajlar vermeye gayret ediniz. ilkesi rgrgr altunda yapmaya Saygrlarrmla -'-1* Noyan Ozkan Avukat, 1378 Sokak, /U1, 0T,Alsancak,lzmlr. 1378 Sohak No.4-ll Kordon ifhanr Bnro: 107 Alsan@t 35220 IZMIR 52 47 463 63 69 Fax: (0232) 453 85 43 lj'mailr no,vanozRan @ iiner.ner.rr Tel lATz.) 422 T.C. YARGITAY C UMHURiYET BA$SAVCILIdI Sayr : Konu : C.02.0.CB5.0.08.01/ /(r q'L- 03/03/2008 Sa)'rn : Z.Noyan OZKAN 1378. Sokak.4/1, No. 107 ALSANCAK-iZMiR Balka Prof. Dr. Yuzuf Ziya 0zcan'r gikayeti kapsayan 27.02.2008 urihli dilekgeniz ilgisi nedeniyle aym giin ve sayrh yazrmrz Ynksek Opreninr Kurumu ckinde Ankara Cumhudyet Ba$savc rErna gitnderilmigtir. Bilgi edinilmesini rica ederim, Yargrtay Cumhuriyet Baqsavcrsr Y. Yargrtay Cumhuriyct Savcrsr 27 _02.2008 tao taan-AH5 YARGITAY CUMHURIYET BA$SAVCILIGI SAYIN MAKAMINA ANKARA $iKAYETei : z.Noyan Ozkan 1378 Sokak, 4/'l , No:1o7,Alsancak.lzmir $UPHELiLER ;YOK Bagkanr Prof.Dr. YusufZiya 6zcan, Baskan V. Prof.Dr. izzet Ozgeng ve bu karara iltirak eden diger YOK iiyeleri. Yilksekodretim Kurumu Bagkanhor Bilkent, Ankara SUg ; Universitelerde turban serbestisini amaglayan yazr, agrklama ve icraatlanyla , Anayasanrn 2, 6, 1 1, 138 ve '153. maddelerinin ihlali ile TCK. 309, (Anayasayl ihlal ) maddesine aqrkga muhalefet. OLAYLAR ; 1) Ytiksekitoretim Kurumu Anayasal bir kurulustur. 9upheliler, Y.ziyaOzcan bu kurumun ba$kanlr0rnr, Izzet Ozgeng bagkan vekillidini yaklaQrk 2 aydrr yurtltmeKedirler. 2) $iipheli YdK Ba$kanr Y.Zya Ozcan g6reve ba$lar baglamaz, 15.12.2007 giini]nde basrna yaptrgr agrklamada, 0niversitelerde uygulanan t0rban krsdlamasrna ili$kin olarak, "konu edilen yasaklar kendi kendine ortadan kalkacaktrd' mesajr ile Anayasa Mahkemesi ve Danrstay kararlannr tanrmadrdrnr ilan etmiitlr. Bunun uzerine kendisine bir yurttaq s,fatryla Anayasaya uygun davranmasr agin bir uyafl yazsr gonderdim- { Ek:1: uyan Yazrsr ve altndl belqes 3) giipheti'er, birliKe hazrdadrklan ve Universite reKdrlerine gdnderdikleri 24.02.2008 gUn ve 225 sayrh yazr ve sonradan YOK web sitesinde 25.02.2008 gun0 yaprlan kamuoyu aqrklamalafl jle; TBMM'de yenikabuledilen ve AnayasanIn 10 ve 42.maddelerinde degigiklik yapan 5735 sayrI yasanrn "aynca bir yasaya gerek olmakstzln, tjniversitelorde klllk ve kryaietiserbest brraKrornr" belirtmiglerdir. Bunun uzerine 0niversitelerde biiytik bir KAOS ballamr!, ve bazr irniversitelerde turbanlr ogrenciler kamp0slere ve derslere girmeye baglamrghr. 9tipheliler, gdnderdikleri yazr ve sonrasrnda yaptrklafl aqklamalar ve icraatlarl ile asrl niyetlerjnin, tilrbanl (bag6rtiilu) 60rencilere, YUKSEK MAHKEME KARARLARI uyartnca uygulanan krs lamayr, fiilen kaldrrmak oldugunu kantlamElardtr- (Bkz;gazeteler) ---- 7- 4) Oysa, siyasal islamr savunan ve Cumhuriyet'in temel deoerlerini reddeden ve LAIK DEVLET SiSTEMiNiN yerineDiNi ESASLARA DAyALt BiR DEVLET geiirmek isteyen siyasi qevreler tafaftndan uzun ytllardtr siyasi bir simge olarak istismar edilen ''riniversiielerde bagdrtusu kullanllmast meselesi " Anayasa Mahkemesi'nde ve Danrgtay'da dava konusu olmug ve IQTIHATLAR olugmustur. Anayasa Mahkemesive Danlgtayile Avrupa insan Haklan Mahkemesi , ilniversiteler de bagddLlsr] (tllrban) kullantlmastnt dinsel siyasi bir simge oiarak nitelemiq ve Anayasanrn LAIKLiK iLKESiNE aykrn gd.mu9lerdir. 5) Anayasanrn temel esaslanna ve Ytlksek Mahkeme kararlanna ayktn olarak 2.maddenin arkasrna dolanllmak sufetiyle gupheliler taraftndan 2 ay dnce baQlattlan ve sistemli bir bieimde trirban serbestisini amaglayan bu icraat, Cumhuriyetin niteliklerinden LA|KLIK |LKESINj ve HUKUK DEVLET| ilkesini iEeren 2. Maddeye ve Anayasanrn 6, .11, 138,j53. l\.4addelerine aykrn oldugu iain ANAYASAL DUZENE VE BU DUZENiN iSLEyigiNE KARgt SUQ tegkil etmektedir. Bdylece Tiirk Ceza Kanununun Anayasayt ihlal suQunu ditzenleyen 30g.maddesi agtkQa ihlal edilm;gtir. Burada (cebrjlik) Anayasa iradesinin madden veya manen ihlali anlamrnr tagrr. Cebir, failin fiilinde deoil, meydana gelen hukuk drgl degigikliktedir.Hukuk dr$r meqru olmayan vasltalann (manevi cebir, baskt, tehdit, hile) kullanrlmasrdrr. (A.Pulat coziibtiyiik, T.C.K Agrktamast, Cill,sh.655.) Aynca, Su anda |$LENMEKTE oLAN ANAYASAYI iHLAL SUQU VE BUNU I9LEYEN YoK BA$KANI VE UyELERi HAKKINDA cMK.2so.MADDE uyARrNcA DoGRUDAN cEZAI soRU$TURt44 BAqLATILMALIDIR. " Maddede maddi unsur otarak"tegebbiis edenlei' ibaresi kufianrlmtg oldugundan, Anayasantn iingijrdd0 diizeni ortadan kaldtmaya veya bu diizen [zer]'nden bagka bir diizen getirmeye veya bu diizenin fiilen uygulanmastnt iinlemeye tegebbis edilmesi, cezalandrrma igin yeterfidir"(Prof.Erdener Yudcan, Yeni TUrk Ceza Kanunu, istanbul barosu yay. 2OO4, Sh.440) ( Bkz: Ek:2: A.Pulat cdzlibaiyilk ve Erdener Yurtcan kitaplaflnrn ilgili bdlirmleri) Anayasantn 1s3.maddesi uya(nca giipheliler Y.Ziya Ozcan ve izzet Ozgenq,i badlavan, Anayasa Mahkemesinin 7.03.1989 giin ve Esas Saytsr: 1989/1, Karar Sayrsr: 1989/12 no lu karar gerekgesi gayet agtk ve segiktir, " Siyasal alanda dinsel gabalar, dinsel geleneklere uygunluou aranan diizenlemeler, eylem ve iglemler ne kadar geqersizse, 60retim ve elitim alantnda da din buyruklanyla iliski kurulamaz. Demokrasinin giivencesini ve Cumhuriyetin dzgiin nitelioini olugturan bu ilkenin biiyiik bir duyarkk ve dzenle korunmast Anayasa geregidir. Dersliklerde ve ilgili yerlerde dinsel inanglan simgeleyen belirtilerden uzak taltnmast zorunlulugu nedeniyle y0ksektlgrenim kurumlannda dinsel gerege baglanan bag6rt0leri taik bilim o(amryla baidagtrnlamaz."" ( Anayasa Mahkemesi karar gerekgesinden aInmt9ttr. ) SONUq ve ISTEM; Yukaflda beliriilen somut idari icraatlan ile Anayasanrn Laiklik ve Hukuk Devleti ilkele ni ve trlrbanla ilgili YUKSEK MAHKEME iQTiHATLARINI yok saymak suretjyle anayasal drizeni uyqulanamaz hale qetiren ve bdylece T.C.K 3og.maddeyi ihlaleden YOK Bagkanr ve BaSkan vekilinden 309.madde uyannca tecziyeledni saygrlanmrzla '1378 Sokak,4/1 No;107, Alsancak,lzmir , T.C no; 22094193000 az ve talep ederim. Z.Noyan t02J2008 SAYIN YARGITAY CUMHUR|YET BA$SAVCILIGINA ANKARA SiKAYETQ|LER; Agagrda isim ve imzasr bulunan yurftaglar. lvlLlsterek adres: $UPHEL|LER ;YOK gagkanr Prof.Dr. YusufZiya 6zcan, Balkan V. Prof.Dr. izzet ozgeng ve bu karara igtirak eden diOer YOK rlyeleri Yfiksekogretim Kurumu Baskanh0r Bilkent, Ankara SUe ;Anayasanrn2,6, 11, 138 ve ls3.maddelerinin ihlali ileTCK.309. (Anayasayr ihlal ) maddesine agrk9a muhalefet. OLAYLAR ; 1) Yuksekdgretim Ku.umu Anayasal bir kuruluttur. $Llpheliler, Y.Ziya Ozcan bu kurumun bagkanh0rnr, izzet Ozgeng bagkan vekilli0ini yaklagrk 2 aydrr y0rtitmektedi.ler. 2) 9upheli YOK Ba*anr Y.Ziya Ozcan gdreve baglar ba9lamaz, 15.12.2007 grlnr.inde basrna yaptrgr aqrklamada. rinjversitelerde uygulanan tLirban krsrtlamasrna iliskin olarak, "konu edilen yasaklar kendi kendine ortadan kalkacaktrd' mesajr ile Anayasa Mahkemesr ve Denrqtay kareriafi nr tanrmadr0rnr ilan etmigtir. 3) $Upheliler, birlikte hazrrladrklafl ve Universite rektdrlerine gdnderdikleri 24.02.2008 gun ve 225 sayrlr yazr ve sonradan YOK web sitesinde 25.02.2008 gonu yaprlan kamuoyu aQrklamalafr ile; TBMM'de yeni kabul edilen ve Anayasanrn 10 ve 42. maddelerinde deoiFiklik yapan 5735 sayrI yasanrn "ayflca bir yasaya gerek olmakstzrn, iiniversitelefde krlrk ve kryafeti serbest brraktrdrnr" belirtmislerdir. Bunun irzerine riniversitelerde biiyrik bir KAOS ba9tamr9, ve bazr iiniversitelerde turbanh ddrenciler kampaslere ve derslere girmeye baglamrgtrr. 9rlpheliler, gonderdikleri yazr ve sonrasrnda yaptrklan aqklamalar ve icraatlafl ile asrl niyetlerinin, trirbanlr (ba$6rtr.ilri) oorencilere, YUKSEK MAHKEME KARARLARI uyannca uygulanan ktsrtlamayr, fiilen kaldrrmak olduounu kanttlamrglardrr- 4) Oysa, siyasal islamr savunan ve Cumhuriyetin temel deoedetini reddeden ve LAiK SiSTElriN yerine 9ERiAT DUZENINi getirmek isteyen siyasi qevreler tarafrndan uzunca bir s0redir siyasi bir simge olarak istismar edilen "iiniversitelerde baQortiisii kullanrlmasl meselesi " Anayasa l\,4ahkemesi'nde ve Danrgtay'da dava konusu olmus v€ iQfiHATLAR olLrgmugtur. Anayasa l\,4ahkemesive Danrgtay ile Avrupa insan Haklan Mahkemesi . Universiteler de baSdrt0su kullanrlmas!nr Anayas€nrn LAiKLiK iLKESiNE aykrn gormilglerdir. 5) Anayasanrn temel esaslanna ve Yuksek Mahkeme kararlanna aykrn olarak 2.maddenin arkasrna dolanrlmak suretiyle Sriphelilef tarafrndan ballatrlan turban serbestisini amaQlayan icraat, Cumhuriyetin niteliklerinden LAjKLIK iLKESiNi ve HUKUK DEVLET| ilkesini iEeren 2. lvaddeye ve Anayasanrn 6, 11, 138,153. lraddelerine ayktrt olduou igin ANAYASAL DUZENE VE BU DUZENiN igLEYigiNE KAR$i SUQ tegkit etmektedir. Boytece T rk Ceza Kanununun Anayasayr ihlal suqunu dLlzenleyen 309.maddesi agrkga ihlal edilmigtir. Burada (cebrilik) Anayasa iradesinin madden veya manen ihlali anlamtnt ia$rr. Cebir, failin fiilinde de0il, meydana gelen hukuk drst degigikliktedir. Hukuk dtgr megru olmayan vasltalafln ( manevi cebir, baskr, tehdit, hile) kullanrlmasrdrr. (A.Pulat Gozrlbnyrik, T.C.K Agrklamasr, c;11,sh.655. Aynca, tu anda I$LENMEKTE OIAN ANAYASAYT |HLAL SUQU VE BUNU i9LEyEN yOK BA$KANT vE UyELERi HAKKTNDA cMK.250.MADDE uyARtNcA DOGRUDAN CEZAi SORUgTURMA BA$LATILIiIALIDIR Anayasantn 153.maddesi uya.rnca Siipheliler Y.Ziya Ozcan ve izzet Ozgenq'i bgllgyq!, Anayasa Mahkemesinin 7.03.1989 giin ve Esas Sayrsr: 1989/1, Karar Sayrsr: 1989/12 no lu karar gerekqesi gayel agrk ve segiktir" Siyasal alanda dinsel gabalar, dinsel geleneklere uygunlugu aranan diizenlemel€r, eylem ve islemler ne kadar gegersizse, dgretim ve egitim alanrnda da din buyruklanyla ilitki kurulamaz. Demokrasinin giivencesinive Cumhudyetin 6zgun nitelioini olugturan bu ilkenin biiytik bir duyarlk ve ijzenle korunmasr Anayasa geregidir. Dersliklerde ve ilgili yerlerde dinsel inanglan simgeleyen belirtilorden uzal kalnmasr zorunlulugu nedeniyle yi,iksekiigrenim kurumlannda dinselgerege baglanan bagdrtiileri hik bilim orlamryla bagdaltrnlamaz."" ( Anayasa Mahkemesi karar gerekgesinden a[nmr9trr. ) SoNUQ ve ISTEM; Bizler aSagrda imzasr bulunan yurttaglar, anayasamrzrn LaihlL ve LUhULQgylgU ilkelerini ve YUKSEK MAHKEI\,IE iQTiHATLARINI , T.C.K.3og.maddeyi aqrkQa ihlal etrnek suretiyle Y0K etrnek isteyen ve anayasaldiizeni uvoulanamaz hale oetiren Y0K Baskanl ve Ba9kan vekilanden gikayetqjyiz. $rjpheliler hakkrnda C[rK 250.madde uyannca doorudan cezajsorusturma aqllmastnt ve tecziyelerini saygtlaflmrzla arz ve talep ederiz. 9ikayetgi; Adr , T.C. Kimlik no su ve imzast ; A\TUKAT NOY,.LT{ ()ZL\N lad.Taah / faks ( 03{ 2 2564759 } Prof .Dr.Yusuf Ziya 6zcan Yiiksektioretim Kurumu Bagkanl 06539 Bilkent.Ankara Sayrn Bagkan, oncellkle giirevinizde ve YOK'iin dEmokratiklegtirllmesi ugragrnda bagafllar diterim. Yeni giir€vinize atandrktan sonra verdioiniz bir demeq iizerine ilniversitelerde tizellikte Anayasanrn 24lson madde3ini agrkga ihlal etnek suretiyle dini polltlkaya alet eden politlkacrlar taralrndan si.irdiiriilen "tairban" tartEmasr yeniden giindeme gelmigtir. YOK bagkanhdr giir€vine gelmeden 6nce bu konuda elbette bir g6raigiintiz ve bu giirugtlniizil kamuyla aerbeatge paylagma iizgiirlii6ainiiz mEvcut idl. Ama anayasal bir kurum olan YOK Bagkanlrotn|zrn baglangrq ile durum ve statainaiz gimdi ciddi biglmde dedigmiitir. Talihsiz ve garip demesinizi igeren gazete haberini agaotya gtkardrm; 'Kendi kendire kalkacak' Toptan'a konulmayacaErnr sdylemesine ragmen ozcan, g6ru9meden brr saat sonra A A.!a yaptEl agrklemada rektdrlerc yanrt verdi. Anavasa Mahkemesi'nin tUrban vasadr karannr "Universite dtgtnda !9llqus_ygEe!__QleteLniteleyen Ozcan, gunlar| kaydetti: "Mahkemelerle ilqilidir. Bakrs meselesidir. Ovle bir kural olabilir Onemli odrmevebilirsiniz. bir suro insanr rahat ettirirsiniz. Ovle bir sonucun crkacadrnr iimit edivoruz. Konu. sadece basdrtosu ve katsavl sorunu dedil- Universitelerdeki 620Ualuk kavram]nrn ici cok fark| sevlerle doldurulabilir. B!. rektorleri sorusturmava tabi tutrnavarak. baskr altrnda tuknavarak sadlanabilir. Rektdrleri kendi hallerine brrakarak milkemmel isler vaoacaklannr d0silnilvorum. Konu edilen vasaklar kendi kendine ortadan kaldrracaklardrr. Hjc kimse o islerle {turban ve katsavr) udrasmavacak." ( Milliyet /M;..15.12.2007 ) Belki de yanlg bir haberdir diye bugilne kadar aqrklama ve daizeltme hakkrnrzl kullanmanE bekledlm. Ama, bileblldidim kadanyla herhangi bir daizeltme beyanrntz olmamEtrr. Bu durumda, hukukgu bir yu.ttat s|fatryla nagizane gdr09 ve onerilerimi size iletmeyi uygun buldum, Genelde kamusal alanda ve lizelds Universltelerde "dinsel siyasi 3imge" olarak kullanrlan "turban" la ilgili olarak Anayasa Mahkemesi , Danrgtay ve Avrupa insan Haklan Mahkemesi (L.Sahin v.Turkey, i1477498, 29.06,2004 ve 10.11.2005 giinlii karerlar ) olayrn siya3i, aosyolojik ve hukuki boyutlannr incalemig ve ANAYASAL LA|KL|K iLKES|NiN KORUNMASI cEREKeESIYLE malum ( dinsel siyasi simge tairban'l iiniversitelerde yasaklayan ) kararl€n vermiglerdir. Anayaaanrn 138 ve 90/e, 129/1, 1s3raon ve Avrupa insan Haklan Sozlegmesinin il6.maddesine giire, YOK Bagkanhol sfatrnrz ve gdrevinlz nedeniyle anrlan KARARLAR sizi de baolamaktadrr, Liitten bundan sonra icraatrnrzr ANAYASAYA SADAKAT ve HUKUKUN USTUNLUGii itkesi rgrgr altrnda yapmaya veJ.amuya dodru meaailar vermeye gayret ediniz, / Saygrlanmla ,/ -t4 r-- .---a---1-+ Noyan Ozkan 'i l Avukai, l378 Sokak, 4/1, fl orloT,Alsancak,lzmir. 1378 Sokak No.4./l Kordon lsha.r llriiro: 107 Alsancak 35220 IZMIR - 163 dl F.r: (0232).15, E'nail:[email protected] 52 rel: (0232) 122 )i ii9 85.ll