بﺎﺘﻛ رﺎﯿﺘﺧا ﺔﺷﺎﺷ

www.eilahiyat.com
Âlem-i Net’te İlâhiyât…
1
SUNUŞ
E-ilahiyat olarak, interaktif ortamdaki en kapsamlı İslamî kütüphane olan elMektebetü’ş Şâmile’nin Türkçe Kullanma Kılavuzunu istifadenize sunmanın mutluluğunu
yaşıyor, öncü bir hayra daha hizmet etme lutfunu bizlere bahşettiği için Cenab-ı Allah’a hamd
ediyoruz.
Programla ilgili soru, sorun, katkı ve değerlendirmeleriniz için ilgili forum sayfamızı
kullanabilirsiniz.
http://eilahiyat.com/forum/index.php?topic=13537.0
Çalışmayı Hazırlayan: İbrahim GÖKÇE – Dokuz Eylül İlahiyat/2000
Dağıtımı Yapan: E-ilahiyat.Com
2
İÇİNDEKİLER
ANA MENÜ (‫)اﻟﺸﺎﺷﺔ اﻟﺮﺋﯿﺴﺔ‬
5
TERCİHLER MENÜSÜ (‫)ﺷﺎﺷﺔ اﳋﯿﺎرات‬
11
DOSYA AKTARIM MENÜSÜ (‫)اﺳﺘﲑاد ﻣﻠﻔﺎت‬
14
KURAN VE TEFSİRİNİ GÖSTERME(‫)ﻋﺮض اﻟﻘﺮآن اﻟﻜﺮﱘ وﺗﻔﺴﲑه‬
19
KİTAP SEÇİM MENÜSÜ(‫)ﺷﺎﺷﺔ اﺧﺘﯿﺎر ﻛﺘﺎب‬
20
KİTABI GÖSTERME-KULLANIMA SUNMA(‫)ﻋﺮض اﻟﻜﺘﺎب‬
22
KİTAP BİLGİ FİŞİ(‫)ﺑﻄﺎﻗﺔ اﻟﻜﺘﺎب‬
23
GERİ DÖNÜŞ İŞARETLERİ(‫)اﻟﻌﻼﻣﺎت اﳌﺮﺟﻌﯿﺔ‬
24
HADİS ŞERHLERİ MENÜSÜ(‫)ﺷﺮح اﳌﺘﻮن‬
25
KURANDA ARAMA MENÜSÜ(‫)اﻟﺒﺤﺚ ﰲ اﻟﻘﺮآن اﻟﻜﺮﱘ‬
25
ARAMA SEÇENEKLERİ MENÜSÜ(‫)ﺷﺎﺷﺔ ﺧﯿﺎرات اﻟﺒﺤﺚ‬
27
HADİS RAVİLERİNDE ARAMA(‫)ﺷﺎﺷﺔ اﻟﺒﺤﺚ ﰲ اﻟﱰاﺟﻢ‬
28
ARAMA SONUÇLARI MENÜSÜ(‫)ﺷﺎﺷﺔ ﻧﺘﺎﺋﺞ اﻟﺒﺤﺚ‬
31
ARAMA NETİCELERİNİN KAYDI VE NETİCELERE MÜRACAAT ETME
(‫)ﺣﻔﻆ ﻧﺘﺎﺋﺞ اﻟﺒﺤﺚ واﺳﱰﺟﺎﻋﻬﺎ‬
33
KONTROL PANELİ(‫)ﻏﺮﻓﺔ اﻟﺘﺤﻜﻢ‬
33
ŞAMİLEDEN KİTAP ÇIKARTMA MENÜSÜ(‫اﻟﻜﺘﺐ‬
MÜELLİFLER MENÜSÜ(‫اﳌﺆﻟﻔﲔ‬
‫)ﺷﺎﺷﺔ ﺗﺼﺪﯾﺮ‬
‫)ﺷﺎﺷﺔ‬
METNİ ŞERHİNE BAĞLAMA(‫ﺑﺸﺮﺣﻪ‬
‫ﻣﱳ‬
3
41
45
‫)رﺑﻂ‬
47
ŞAMİLE KÜTÜPHANESİ(‫اﻟﺸﺎﻣﻠﺔ‬
‫)اﳌﻜﺘﺒﺔ‬
__Bu kütüphanenin hedefi internetteki bedava olan kitapları sırf bir araya getirmek değildir.
Daha önemlisi ilim talebesine kitapları düzenleyebileceği şahsi bir kütüphane oluşturmaktır.
__Şamile kütüphanesi bedavadır. http://www.shamela.ws adresinden bedava alınabilir.
__Ehli sünnet vel-cemaat’e muhalif yayınlar için kullanılması caiz değildir.
__Bu ilim talebesinin alanını daraltmak değildir. Aksine basiretli ilim talebesine bidat ehlinin
kitaplarını onlara reddiye yapılsın diye Şamile’ye koymasında bir sakınca yoktur. Ama bu
kitapları yaymak caiz değildir.
__Bu kütüphaneyi cd’lerde, toplantı ve internette yayımlamak caizdir.
__Yeni ve eski yayınları yukarıdaki adresten temin etmek mümkündür.
__Şahsi kütüphaneni word dosyalarını programa ekleyerek zenginleştirmen mümkündür.
World belgesiyle birçok kitap hazırlayanlar vardır. Mesela ‫ﻣﻜﺘﺒﺔ اﻟﻤﺸﻜﺎة‬, ‫ﺻﯿﺪ اﻟﻔﻮاﺋﺪوﻣﻜﺘﺒﺔ‬
‫ﻃﺮﯾﻖ اﻹﺳﻼم وﻣﻜﺘﺒﺔ ﻣﻠﺘﻘﻰ أھﻞ اﻟﺤﺪﯾﺚوﻣﻜﺘﺒﺔ‬
4
ANA MENÜ(‫اﻟﺮﺋﯿﺴﺔ‬
‫)اﻟﺸﺎﺷﺔ‬
__Programla meşguliyette ilk karşılaşılacak olan bu menüdür. Düğme ve tabloları
açıklamadan önce iki şeye dikkat çekmek gerekir:
1-Burada birçok düğme vardır ki bazıları sadece herhangi bir kitap açıkken çalışır yoksa tuş
çalışmıyor sanılmasın.
Mesela
tam ekran gösterim düğmesi(‫ )ﻋﺮض ﻛﺎﻣﻞ ﻟﻠﻜﺘﺎب‬ve başlıkları gösterme ve
gizleme tuşu(‫إﺧﻔﺎء اﻟﺸﺠﺮة‬/‫)ﻋﺮض‬
ve diğer düğmeler ancak bir kitap çalışırken
çalışırlar.
Bu tuşların açıklandığı yazılarda şu yazı vardır [‫]ﯾﻌﻤﻞ ﻋﻠﻰ اﻟﻜﺘﺎب اﻟﻨﺸﻂ‬
(aktif durumdaki kitaplarda çalışır) Bu düğmelerin çoğu program menülerinin çoğunda çalışır.
Mesela kitap gösterim ‫ ﻋﺮض ﻛﺘﺎب‬menüsünde açık olan kitap o andaki aktif kitaptır.
Yukarıdaki bu düğmeyle
bu kitabın bilgileri incelemek mümkündür. Veya bu kitabı yazı
dosyası e-book olarak
tuşuyla çıkartmak, bu kitapta
düğmesiyle arama yapmak,
tuşuyla ‫ ﻏﺮﻓﺔ اﻟﺘﺤﻜﻢ‬kontrol panelini açmak mümkündür.
Kitap ve müelliflerin açıklamaları hakkında herhangi bir araştırmanın neticelerini, kitabın tam
bir bilgi fişini görebilmek mümkündür.
Kullanılan menülerde, yukarıdaki tuşların hepsi kullanılabilir.
2- Menülerin çoğunda aktif kitap tek bir kitap olacaktır. Burada bazı menüler için açıklama
gerekmektedir:
__Metni şerhine bağlama menüsünde(‫ )ﺷﺎﺷﺔ رﺑﻂ ﻣﱳ ﺑﺸﺮﺣﻪ‬faal olan kitap, açık olan
o metindir. Çünkü üzerinde asıl olarak şerhiyle ilişkilendirilmeye çalışılan odur.
__Şerh gösterim menüsünde(‫ )ﺷﺎﺷﺔ اﺳﺘﻌﺮاض اﻟﺸﺮوح‬ise faal olan eser o şerhtir.
Çünkü sonraki sayfada mesela şerhin kalan bir parçası varsa o sayfanın sonrasını ve öncesini
incelemek mümkün olmaktadır.
__Teracim düzenleme(‫ )ﺷﺎﺷﺔ ﲢﺮﯾﺮ اﻟﱰاﺟﻢ‬menüsünde aktif olan eser biyografisi
incelenen eserlerdir.
5
Düğmelerin açıklanması:
__
Kitap seçimini(‫ )ﺷﺎﺷﺔ اﺧﺘﯿﺎر ﻛﺘﺎب‬açar
__
__
(aktif kitapta çalışır) ayrı bir pencerede o andaki kitabı büyüterek açar.
(aktif kitapta çalışır)kitap başlıklarını gösterme ve gizlemede( ‫ إﺧﻔﺎء‬/ ‫ﻟﻌﺮض‬
‫ )اﻟﻌﻨﺎوﯾﻦ‬kullanılır. Ana gösterim menüsünde(‫ )ﺷﺎﺷﺔ اﻟﻌﺮض اﻟﺮﺋﯿﺴﺔ‬veya
kitap düzenleme menülerinde(‫ )ﺷﺎﺷﺔ ﲢﺮﯾﺮ اﻟﻜﺘﺎب‬çalışır.
(aktif kitapta çalışır)Taliklerin gösterim ve gizlenmesinde( ‫ إﺧﻔﺎء‬/ ‫ﻟﻌﺮض‬
‫ )اﻟﺘﻌﻠﯿﻖ‬kullanılır. Ana gösterim menüsünde(‫ )ﺷﺎﺷﺔ اﻟﻌﺮض اﻟﺮﺋﯿﺴﺔ‬veya kitap
düzenleme menülerinde(‫ )ﺷﺎﺷﺔ ﲢﺮﯾﺮ اﻟﻜﺘﺎب‬çalışır. Eğer bu seçenek içerik
penceresini kapatmakta kullanılırsa yeni bir değişikliğe kadar bütün kitaplar bu şekilde açılır.
__
__
(aktif kitapta çalışır) açık sayfada arama yapar. Kutucuğa bir şey yazıp
bitişikteki düğmeye basılır ya da Enter’e basılır.
*Bu arama bütün menülerdeki metinlerde geçerlidir ve neticeleri renkli verir
*Eğer gösterim menüsü(‫ )ﺷﺎﺷﺔ ﻋﺮض‬veya kitap redaksiyon-düzenleme(‫)ﲢﺮﯾﺮ ﻛﺘﺎب‬
bölümü açıksa hem metin hem de talikte arama yapılabilir.
*Eğer kontrol paneli(‫ )ﻏﺮﻓﺔ اﻟﺘﺤﻜﻢ‬açıksa, kitabın bilgi fişinde, kitap malumatında,
kitapta arama yapılabilir.
__
Kuranda ve açık olan kitapta arama yapar. Eğer açık bir kitap yoksa sadece kuranda
arama menüsü açılır.
__
Genel arama menüsü(‫) اﻟﻌﺎﻣﺔﺷﺎﺷﺔ اﻟﺒﺤﺚ‬: Açık penceredeki kitabı isteğe
bağlı arar. Genel olarak seçilen kitaplarda arama yapar.
__
__
(aktif kitapta çalışır) sayfaların değiştirilmesini sağlar.
En son yapılan arama neticelerini gösterir.
__
Kaydedilen arama sonuçları menüsünden(‫ )ﻧﺘﺎﺋﺞ اﻟﺒﺤﺚ اﶈﻔﻮﻇﺔ‬istenilen bir
sonucu seçmeye yarar.
__
Kuran ve karşılaştırmalı tefsirleri menüsünü açar.
__ (aktif kitapta çalışır) hadis veya metinden bir bölüm şerh ile bağlantılıysa bu tuşla şerh
menüsü açılır.
__
Teracim(biyografilerde) arama menüsünü açar.
__
Şamileye dosya aktarım yapacak ‘aktarım’ menüsünü(‫ )اﺳﺘﲑاد اﳌﻠﻔﺎت‬açar.
__ (aktif kitapta çalışır) açık kitapta redaksiyon menüsünü(‫)اﻟﻜﺘﺎب ﺷﺎﺷﺔ ﲢﺮﯾﺮ‬
açar.
__
kontrol panelini(‫ )ﻏﺮﻓﺔ اﻟﺘﺤﻜﻢ‬açar. Açık bir kitap varsa kontrol paneli bu kitabı
düzenlemeye imkan verecek şekilde açılır.
__
Müellifler ile ilgili menüyü(‫ )ﺷﺎﺷﺔ اﳌﺆﻟﻔﲔ‬açar. Müellifi olan açık bir kitap
varsa müellifler menüsü bu müellifle ilgili düzenleme yapılacak ve onun kitapları arasından
bu kitabı verecek şekilde açılır.
__ (aktif kitapta çalışır)işaretlenmiş metni kitabın ismi, sayfa ve bölüm numarasıyla
kopyalar.
*Burada işaretlenmiş bir metin yoksa bütün metni kopyalar.
*Kuran menüsünde işaretlenmiş ayetleri kopyalar ve surenin ismini, ayet numarasını da ekler.
6
*Eğer sadece metin ya da ayet metni kopyalanacaksa farenin sağ tuşuna basılır ya da ctrl-c
tuşlarına basılır.
__ (aktif kitapta çalışır) açık kitaptaki açık olan konuyu tescil etmek için kullanılan geri
dönüş menüsünü açar. Mesela istenilen anda geri dönmeyi sağlayan işaret gibi. (bir işaret
seçildiğinde hangi konuya dönmek istenirse o konu için seçilir ona tıklandığında o yer açılır.)
__
Kitap çıkarma menüsü(‫ )ﺗﺼﺪﯾﺮ اﻟﻜﺘﺐ‬aktif durumdaki kitabı, çıkarma
seçenekleri ile birlikte açılan bu menüyle, bir dizine çıkartır. Kontrol panelinde( ‫ﻏﺮﻓﺔ‬
‫ )اﻟﺘﺤﻜﻢ‬iken bazı kitaplar seçildiğinde bu kitapların hepsi çıkartılmak için seçilmiştir.
__
(aktif kitapta çalışır)kitabın bilgi fişini(‫ )ﺑﻄﺎﻗﺔ اﻟﻜﺘﺎب‬göstermekte kullanılır.
__
program seçeneklerini düzenleme menüsünü(‫ )ﺧﯿﺎرات اﻟﱪﻧﺎﻣﺞ‬gösterir.
__
Program hakkında menüsünü gösterir.
Dosya tablolarının açıklanması: birçok tablonun görevi anlaşılır derecede açıktır. Birçoğu
yukarıda açıklanan görevlerin tekrarıdır.
Dosya tablosu[‫ ﻣﻠﻒ‬: ‫ ]ﻗﺎﺋﻤﺔ‬:
Kitap seçme(‫)اﺧﺘﯿﺎر ﻛﺘﺎب‬
Kitabı gösterme(‫)ﻋﺮض ﻛﺘﺎب‬
Redaksiyon(‫)ﲢﺮﯾﺮ ﻛﺘﺎب‬
Bilgi fişi(‫)ﺑﻄﺎﻗﺔ اﻟﻜﺘﺎب‬
Geri dönme işaretleri(‫)ﻋﻼﻣﺎت ﻣﺮﺟﻌﯿﺔ‬
Çıkış(‫)ﺧﺮوج‬: Programı kapatır.
Arama tablosu[‫ ﲝﺚ‬: ‫]ﻗﺎﺋﻤﺔ‬:
__Kuran’da
__Açık kitapta
__Metinlerde arama: ana arama menüsü için metinlerde tercihli arama yapılabilir.
__Kitap içerik başlıklarında arama: ana arama menüsü için. İçerikte tercihli arama
yapılabilir.
__Talikatta arama: ana arama menüsü için. Taliklerde tercihli arama yapılabilir.
__Teracimde(biyografi) arama
__Kitap açıklama ve müelliflerde arama
__Kaydedilmiş arama sonuçlarını gösterme
__Son arama neticelerini gösterir
Özel menü[‫ ﺷﺎﺷﺎت ﺧﺎﺻﺔ‬: ‫ ]ﻗﺎﺋﻤﺔ‬:
__Kuran ve tefsiri
__Hadis şerhleri
7
__Müellifler menüsü
__Kontrol paneli
__Metni şerhe bağlama(‫)رﺑﻂ ﻣﱳ ﺑﺸﺮﺣﻪ‬
__Kitabın biyografisini düzenleme(‫)ﲢﺮﯾﺮ ﺗﺮاﺟﻢ ﻛﺘﺎب‬
Hizmetler panosu[‫ ﺧﺪﻣﺎت‬: ‫]ﻗﺎﺋﻤﺔ‬
__Dosya aktarım menüsü(‫)اﺳﺘﲑاد ﻣﻠﻔﺎت‬
__Kitap çıkartma(‫)ﺗﺼﺪﯾﺮ ﻛﺘﺐ‬
__Harekeleri silme(‫ )ﺣﺬف اﻟﺘﺸﻜﯿﻞ‬kitap listelerinden ve teracimden karışıklığa sebep
olan harekeleri silme. Bu hizmet kitap listelerindeki ve teracimlerdeki harekeleri kitap
sayfalarında düzenlendiği halde kalmak kaydıyla siler.
__Kitap isim ve kısımları(‫)أﲰﺎء وأﻗﺴﺎم اﻟﻜﺘﺐ‬: Eğer tefsirler-kuran ilimleri gibi alt
başlıklar varsa bunların silinmesini sağlar.
__Kitabın içerik başlıkları şemasını silme(‫)ﺷﺠﺮة ﻋﻨﺎوﯾﻦ اﻟﻜﺘﺐ‬: Aşağıdaki menü
ortaya
çıkar.
Bu
iptal
tuşuyla
istenilen
anda
işlemi
durdurmak
mümkündür
__Açık olan kitabın başlık şeması(‫)ﺷﺠﺮة ﻋﻨﺎوﯾﻦ اﻟﻜﺘﺎب اﳊﺎﱄ‬:(aktif kitapta
çalışır)Aktif kitaptaki başlık şemasındaki harekeleri siler.
Teracim isimleri(‫)أﲰﺎء اﻟﱰاﺟﻢ‬:Aşağıdaki menü ortaya çıkar. “İptal düğmesiyle silme
işlemi durdurulabilir
” uyarısı çıkar.
Access dosyalarının açılması (‫ )ﻓﺘﺢ ﻗﺎﻋﺪة ﺑﯿﺎﻧﺎت اﻟﻜﺘﺎب‬: (aktif kitapta çalışır ) Bu bölüm
Access97 ile çalışır. Access97 den daha üst sürüm varsa bu bölüm açılmayacaktır. İlk olarak
kaidenin yolunu kopyala sonra kitabı kapat kaideyi aç start-run (başlat-çalıştıra yolu yapıştır)
Kitabın Accessle açılan bilgi yolunu kopyalama( ‫ﻧﺴﺦ ﻣﺴﺎر ﻗﺎﻋﺪة ﺑﯿﺎﻧﺎت‬
‫)اﻟﻜﺘﺎب‬: Şamile programındaki kitaplar tafsilatlı Access dosyalarından oluşmaktadır. Sabit
diskteki kitap bilgi dosyalarının ulaşım yolunu bu tablodan hafızaya kopyalamak mümkündür.
Access uzantılarının yolunu değiştirme(‫)ﺗﻐﯿﲑ ﻣﺴﺎر ﻗﻮاﻋﺪ اﻟﺒﯿﺎﻧﺎت‬: Access
uzantılarını başka bir dosyaya değiştirmek mümkündür. Fakat ‫ ﻣﻮاﻓﻖ‬düğmesi files
dosyasını içeren bir yol seçilmedikçe aktif olması tamamlanmayacaktır. Ve bu içinde main,
mdb, specia, mab dosyaları olan files dosyası olmalıdır.
__Program her hangi bir sebepten Access uzantılarını kaybettiğinde Access uzantı yolunun
belirtilmesini ister. Yine ‫ ﻣﻮاﻓﻖ‬düğmesi aktivitesini files dosyasını içeren bir yol
seçilmedikçe gerçekleştiremez ve bu içinde main, mdb, special, mdb dosyaları olan files
dosyası olmalıdır.
8
Dosya ve Access dosyaları hakkında önemli bir uyarı:
__Şamile programı bütün Access dosyalarını ve ek dosyaları ‘Books’ klasörüne fihristlerin
hepsini ‘indices’ klasörüne diğer dosyaları ‘Files’ klasörüne koyar. Bunların yanına da setup
.exe dosyasını koyar ki şamile kurulumunu bu exe dosyası yapar ve şamilenin çalışmasına
lazım olan şeyleri de koyar. Her hangi bir bilgisayara şamilenin kurulumunu bu exe dosyası
gerçekleştirir. Bu durumda şamile programının ana klasöründe bu dosyaların olması gerekir.
Bu açıklanan ana klasör bu durumda bütün şamile programını içerir. Ana klasör c
sürücüsünden başka bir sürücüde olunca (şüphesiz en iyisi de c den başka sürücü de
olmasıdır) Allah’ın izniyle bilgisayarın formatlanmasını gerektirecek bir durumda ana klasör
güvencede olur. Çünkü bütün kitaplar, fihristler, ilaveler, arşivler buradadır. Eğer bu klasör cd
veya DvD’ye kopyalanırsa bütün program korunmuş olur.
__Formattan sonra setup.exe dosyası çalıştırılır. Kompleks(bir bütün) olmada şamile programı
formattan önceki gibi çalışır. Tabii ana klasör c sürücüsünden başka bir sürücüde bulunursa
sadece setup exe çalıştırılmakla şamile yeniden kurulur.
Programın temel ayarlarını değiştirme: Bilgisayarda programın temel ayarlarının
düzenlenmesi mümkündür.
Düzenlenen ayarların iptal edilmesi: Temel ayarlar değiştirildikten sonra geri getirmek için
kullanılır.
Sıkıştırılmamış kitapların hepsini sıkıştırma: Aşağıdaki menü çıkar. Bu işaretle de bu
uygulama durdurulabilir
Fihristi olmayan bütün kitapların fihristini tamamlama: Şamilede eğer fihrist çalışması
yapılmamışsa arama işi gerçekten ağır ilerleyecektir. Bu seçenek seçildiğinde aşağıdaki tablo
çıkacaktır:
9
"‫ "ﻋﺪم ﻓﻬﺮﺳﺔ اﻟﻜﺘﺐ اﻟﱵ اﺧﱰت إﺧﻔﺎءﻫﺎ ﻣﻦ ﺷﺎﺷﺔ اﻟﺒﺤﺚ‬tercihini
seçmemek daha iyidir.
Kitapların kontrol edilmesi ve korunması( ‫ﺻﯿﺎﻧﺔ وﻓﺤﺺ ﲨﯿﻊ اﻟﻜﺘﺐ وﻗﻮاﻋﺪ‬
‫)اﻟﺒﯿﺎﻧﺎت‬: Bu koruma işlemi fasılalarla periyodik aralıklarla olursa iyi olur. Bu seçenek
şunları gerçekleştirir:
1-Kaybolmuş dosyaları arama: Mesela herhangi bir sebeple bir kitabın ismi kitap isimleri
bölümünden silinmişse ama kitap dosyası ana klasörde mevcutsa veya arşivde mevcutsa bu
dosya cihazda gözükmeyecek ve kendisinden faydalanılamayacaktır. İşte bu koruma
ameliyesi böyle dosyaları arayacak ve kullanıma geri getirecektir. Ve bunları kurtarılan
dosyalar(‫ )ﻣﻠﻔﺎت ﻣﺴﺘﻨﻘﺬة‬klasörüne koyacaktır.
2-Kitaplar ve fihristler klasöründen kitap olmayan yabancı uygulamaları silme ve düzenleme.
3-Kitap fihristlerini kontrol etme: Şamile programının kullandığı Access dosyasında fihristi
olmasına rağmen fihristsiz gözüken kitapların bu fihristini şamile siler. Çünkü bu fihrist
kullanılamayacaktır.
4-Bütün kitapları kontrol etme: Access dosyaları kaybolmuş olan veya sayfa içermeyen boş
kitaplar ya da ismi tabloda var olmasına rağmen kendi yok olan kitapları program ‘sayfaları
boşalmış veya kaybolmuş kitaplar’ (‫)ﻛﺘﺐ ﻓﺎرﻏﺔ أو ﻣﻌﻄﻮﺑﺔ‬klasörüne sayfa
eklemek ya da silmek için koyacaktır.
5-Sıkıştırma ve Access ana dosyalarını (special. mdb, main. mdb) koruma: Bu ismi geçen
dosyalar (Access uzantıları)gerçekten önemlidir ve bunların programın içerisinden sıkıştırılıp
korunması ancak bu ameliye ile gerçekleşir.
Not:1-4.maddeleri nadir karşılaşılacak şeylerdendir. Fakat ihtiyaten bu koruma seçeneklerini
tamamlamak gerekir. Çünkü böyle yapmak şamile programını garanti altına alacaktır.
Program seçenekleri:
Pencereler tablosu(‫ ﻧﻮاﻓﺬ‬: ‫)ﻗﺎﺋﻤﺔ‬
__Birden fazla şekilde açık olan pencereyi düzenleme:Yatay-dikey(‫ رأﺳﯿﺎ‬.. ‫)أﻓﻘﯿﺎ‬
Yardım seçenekleri:
__Program açıklamaları(‫)ﺷﺮح اﻟﱪﻧﺎﻣﺞ‬
__Program hakkında(‫)ﺣﻮل اﻟﱪﻧﺎﻣﺞ‬
Kısa yol tuşları:
F1: yardım dosyası
F2: kontrol paneli(‫)ﻏﺮﻓﺔ اﻟﺘﺤﻜﻢ‬
F3: genel arama
F4: kuranda ya da açık kitapta arama
F5: diğer sayfaya geçme
F6: önceki sayfaya geçme
F7: düzenlenmiş başlığı asıl başlık yapma(sadece kitap düzenleme de kullanılır- ‫ﺷﺎﺷﺔ‬
‫)ﲢﺮﯾﺮ ﻛﺘﺎب‬
F8: “
“
“
“
“
(sadece kitap düzenleme de kullanılır- ‫ﺷﺎﺷﺔ‬
‫)ﲢﺮﯾﺮ ﻛﺘﺎب‬
F9: “
“
münasip başlık yapma(sadece kitap düzenleme de kullanılır- ‫ﺷﺎﺷﺔ‬
‫)ﲢﺮﯾﺮ ﻛﺘﺎب‬
F10: kitap seçimi(‫)ﺷﺎﺷﺔ اﺧﺘﯿﺎر ﻛﺘﺎب‬
10
TERCİHLER MENÜSÜ(‫اﳋﯿﺎرات‬
‫)ﺷﺎﺷﺔ‬
Bu Menünün Amacı:
__Bu menü şamiledeki yazıların fontlarını, yazıların bulunduğu zeminlerin arka fon
renklerini, işlemlerin başlayış ve bitişini bildiren bildirim seslerini vb. tercihleri düzenlemek
için kullanılır.
Menüye Ulaşma:
__
Bu tuşa basarak menü açılabilir.
__Hizmetler…program seçenekleri (‫ )ﺧﺪﻣﺎت … ﺧﯿﺎرات اﻟﱪﻧﺎﻣﺞ‬sütunundan
ulaşılabilir.
Resimdeki kırmızı ile
işaretli seçenek şamiledeki kitapların yazı puntolarının ve fontlarının ayarlanmasında
kullanılır.
Bu seçenek şamiledeki
menülerin mesela kitap gösterim menüsü, arama seçenekleri gibi menülerin yazı punto ve
fontlarının ayarlanmasında kullanılır.
11
Kitap isimlerinin ve
kitap konu başlıklarının yazı puntolarında ayrıca fontlarında düzenlemede kullanılır.
Kitap bilgi fişinin yazı
punto ve fontlarında düzenlemede kullanılır.
Numaralara göre görev
dağılımı şöyledir:
12
12345678-
Kitaplardaki metinlerin yazı renginin seçilmesi
Kitaplardaki metinlerin yazılarının zemin(arka fon) rengini ayarlama
Taliklerin yazı rengini ayarlama
Taliklerin zemin(arka fon) rengini ayarlama
Aranan kelimenin bulunduktan sonra metin içinde hangi renk olacağını belirleme
Kuranın, tefsiriyle birlikte açıldığında ayetlerin yazı renginin seçimi
Kitapların metinlerindeki konu başlıklarının renk seçimi
Kitap düzenleme menüsünde (‫ )ﲢﺮﯾﺮ ﻛﺘﺎب‬yazılarının zemin(arka fon)
rengini ayarlama
__Kırmızı ile işaretli olan seçenek kitapların talikleri varsa bunların düzenlemesini sağlar.
Mesela “talik varsa göster”, taliki sürekli göster”, hiçbir zaman gösterme” gibi seçenekleri
kullanma imkânı verir.
__Mavi ile işaretli olan seçenek kitap düzenleme menüsündeki ‫ﻣﺮاﻗﺒﺔ اﳊﺎﻓﻈﺔ‬
tercihiyle alakalıdır. Bir metni kopyalayıp yeni bir kitap ya da sayfa oluşturmak için kitap
düzenleme menüsünde boş bir sayfaya yapıştırınca bütün kopyayı bir sayfaya sığdırma veya
diğer sayfalara taksim etme seçenekleri kullanılır. Bir sayfaya kopyayı yapıştırma seçilirse
bütün kopyalanan metin tek bir sayfa olacaktır. İstenirse taksim seçeneği ile otomatik olarak
kopyalanan metin sayfalara bölünecektir.
__Yeşil ile işaretli olan seçenek bu kopyayı yapıştırma işlemi bitince uyarı sesi verilip
verilmemesi ile ilgilidir.
__Sarı ile işaretli olan seçenek ise arama sonuçlarının üzerine tek tıklandığında mı o sonucu
pencere açsın yoksa çift tıklandığın da mı? Bununla ilgili tercihleri içerir. Birinci kutucuk tek
ikincisi ise çift tıklama tercihidir.
13
Buradaki renklerin sırası ile açıklanması:
__Kırmızı renkle işaretli olan seçenek, ana menü açıkken mescid-i nebevi resmi üzerine bir
kere tıklandığında birinci kutu işaretli ise kitap gösterim menüsünün çıkmasını, ikinci kutu
işaretli ise arama menüsünün açılmasını sağlar.
__Mavi renkle işaretli olan seçenek, metinlerin sayfalara bölünmesinde harf sayını
belirlemeye yarar. Mesela resimde her sayfada en fazla 1600 harf olması seçilmiştir.
__Yeşil renkle işaretli olan seçenek, web sayfası şeklindeki kitapları şamileye aktarırken
sayfa isimlerinin konu başlıklarına göre düzenlenmesini sağlar. Bu seçenek işaretlenmezse
dosya adına göre düzenlenir.
__Sarı renkle işaretli olan seçenek, kitap düzenleme menüsünde metin ve taliklerde yapılan
değişiklikleri otomatik olarak kaydetmek için işaretlenir.
__Siyah renkle işaretli olan seçenek, kitap düzenleme menüsünde sayfayı veya konu başlığını
silme esnasında çıkan uyarı yazısının gösterilmesi ya da kaldırılmasını düzenler.
Turuncu renkle işaretli olan seçenek, kontrol panelinde kitap isminin yanında müellifinin
vefat tarihinin gösterilmesini sağlar.
DOSYA AKTARIM MENÜSÜ(‫ﻣﻠﻔﺎت‬
‫)اﺳﺘﲑاد‬
Menünün Amacı:
__Bu menü metin dosyalarını almaya ve Access dosyalarına aktarmayı mümkün kılar.
Genel bir ifadeyle: bu menü metin dosyalarını almaya Microsoft Word uygulamalarına
dayanır. Bu yüzden word’de açılan her dosyayı almak mümkündür.
Metin dosyaları:txt, rtf, wri
Word dosyaları: doc, dot
Web sayfaları: htm, html, shtml, php, asp ve diğerleri
14
Word dosyasının açamadığı dosyalar ise, düzgün bir şekilde alınması mümkün olamaz. Bu
sebeple Word programının kapatılması gerekir. Dosya alım esnasında herhangi bir Word
dosyasının açık olmamasına da dikkat etmek gerekir.
Bu program şamileden neşet eden e-book(elektronik kitap) da almaya yarar. Bu da özel ebook programıyla gerçekleşir. Bu durumda Microsoft Word gerekmez.
Bu bölüme ulaşma:
__Hizmetler…dosya aktarım menüsünden(‫ اﺳﺘﲑاد ﻣﻠﻔﺎت‬... ‫)ﺧﺪﻣﺎت‬
__
Ana menüden(‫ )اﻟﺸﺎﺷﺔ اﻟﺮﺋﯿﺴﯿﺔ‬bu tuşa basarak
Menü Resmi:
Ekrandaki düğmelerin açıklanması:
__Ekranın üstündeki bölüm Windows Explorer’e benzemektedir. Buradan bilgisayardaki
dosya ve eserleri seçebilirsin.
Bu düğmelerin ilki bir üst bölüme, ikincisi dosyalarım klasörüne, üçüncüsü
Bilgisayarıma, dördüncüsü masa üstüne ulaştırır.
Dosya ve klasörler direkt olarak sol taraftaki klasörler sütunundan alınabileceği gibi sağ
taraftaki explorer’e benzeyen pencereden de alınıp alt pencereye atılabilir. Böylece alım
işlemi tamam olur.
Yine Bilgisayarım’dan dosyalar direkt olarak alınabilir. Bilgisayarın dosya arama bulma
seçeneği de mesela, umre kelimesiyle başlayan dosyaları bulamak için kullanılabilir. Sonra
arama sonuçları içinden dosyalar alınıp alt pencereye konulur. Winrar’la sıkıştırılmış
dosyaları da açmak mümkündür. Sonra winrar’dan dosyalar alınıp alt pencereye atılır.
Bir dosya alınıp alt pencereye atılınca o dosya ve klasörler uzantılarıyla, içerikleriyle
programa alınmış olur. Dilenen dosyalar alt pencereye alınabilir. Alınması uygun olmayan
dosyalar dahi alınabilir. Alınan, alt pencereye konulan dosyalardan ancak yukarıda ismi geçen
dosyalar kullanılabilir.
Bir klasörü aldıktan sonra sınırlarını tayin etmiş olduğun nevilere dahil olacaktır.
15
__İstenilen dosya seçilip alındıktan sonra
bu tuşlarla tertip etmek mümkündür.
Bundan sonra düzenlenmesi yapılan kitabın alımı tamam olacaktır.
__
Bu tuş ile penceredeki dosyayı silmek mümkündür. Bu tuş sadece pencereden dosyayı
siler. Sabit diskten silmez.
__
Bu tuşla bütün penceredekileri silmek mümkündür.
__Penceredeki herhangi bir dosyanın içeriğini öğrenmek istediğinde dosyanın üzerine çift
tıkladığında dosyanın içeriği incelemen için açılacaktır.
Bu düğme alınması tamamlanan kitabın bütün bilgilerine kendi istediğin bilgileri bilgi
fişi olarak ekleme imkânı verir. Mesela Mişkat isimli eserden aldığın 100 tane Word
belgesine ‫ ﻣﻜﺘﺒﺔ ﻣﺸﻜﺎة‬: ‫ﻣﺼﺪر اﻟﻜﺘﺎب‬http://www.almeshkat.net ibaresini
ekleyebilirsin. Bu kitabın bütün bilgi fişlerine eklenecektir. Her bölümdeki kitaba elle
yazmak yerine böyle yapılabilir. Aynı şekilde bir müellifin birçok eserine bunu
uygulayabilirsin. Bütün bilgi fişlerine müellifin ismini ekleyebilirsin. Örnekte olduğu gibi:
Dosya aktarım seçeneklerini dilediğin gibi düzenlemen mümkündür.
İlk olarak küçük dosyaların aktarımı(‫)اﻷﺻﻐﺮ أوﻻ‬: Çünkü Word programı bazen büyük
dosyaları almakta zorlanabilir. Bazen kilitlenebilir ve penceredeki diğer dosyaları alamaz. Bu
seçenek dosyaların tertibini dikkate almadan önce küçük dosyaları alır. Programı durdurma
ihtimali olan büyük dosyaları sona bırakır. Başarılı bir şekilde alınan dosyalar pencereden
hemen otomatik olarak yok olacaktır herhangi bir vakitte dosya aktarım işi olursa pencerede
alımı tamamlanmayan dosyalar kalır. Ve ‘tekrar dosya alım düğmesine basın’ açıklaması
çıkar. Ve kalan dosyaların alımı başlar.
(Bu seçenek doğal olarak Word ve e-book dosyalarda kullanılır. Diğer seçenekler sadece
word da kullanılabilir.)
İlave nüsha-kopya(‫)ﻧﺴﺨﺔ ﻣﺮﻓﻘﺔ‬: Alımı tamamlan dosyalardan bir nüshayı kitabın ilave
dosyalar bölümünde(‫ )ﻣﺮﻓﻘﺎت اﻟﻜﺘﺎب‬saklamaya yarar. İlave dosyaları bilmek için
kontrol paneline(‫ )ﻏﺮﻓﺔ اﻟﺘﺤﻜﻢ‬bakınız.
Aktarımdan sonra dosya silme(‫)ﺣﺬف اﳌﻠﻔﺎت ﺑﻌﺪ اﺳﺘﲑادﻫﺎ‬: Dosyayı aldıktan
sonra silmeye yarar. Dikkat bu seçenek dosyaları hard diskten siler. Fakat geri dönüşüme
dosyayı gönderir. Asıl dosyalardan bir nüsha saklamak iyi olacaktır. Dosya kesin olarak
alınıncaya kadar dosyayı silmemek iyi olur. Word’de resim dosyaları içeren dosyalar
alınamayacaktır. Çünkü bu program sadece yazıya yöneliktir. Resim özelliği mevcut değildir.
__Kitapların bazı dizinleri kaybolabilir. Bu sebeple genel bir tavsiye yapalım: Bir dosyayı
silmeden güzelce yedekle.
‫ ﻧﺴﺨﺔ ﰲ اﳌﺮﻓﻘﺎت‬seçeneği kitap külliyatındaki asıl dosyanın korunmasını, istenilen
anda da ona ulaşmayı temin eder. Dosya silme işleminde güvenli bir işlem için bu seçeneğin
seçilmesi mümkündür. Şamile programı dosyayı aldıktan sonra dosya yedekleri
16
bölümünde(‫ )اﳌﺮﻓﻘﺎت‬bir kopyasını saklar. Sonra asıl dosyayı siler. Geriye ise dosyanın
kopyası, yedeklerde kalır. Ve ona istenilen vakit ulaşmak mümkündür.
Sayfaları fasıllara ayırma(‫)ﻓﺎﺻﻞ اﻟﺼﻔﺤﺎت‬: Bu seçenek birçok yerde faydalıdır. Dosya
aktarımında (alımda) asıl olan dosyanın otomatik olarak çeşitli sayfalara taksim edilmesidir.
Mesela her sayfaya 1000 harf gibi. Bu adedin sınırı program seçenekleri( ‫ﺧﯿﺎرات‬
‫ )اﻟﱪﻧﺎﻣﺞ‬bölümünden ayarlanabilir. Tabi burada dikkat edilecek husus kelimenin ortadan
bölünmemesi ve bölmenin yeni bir satıra taşmamasıdır. Bunların hepsi bu seçenekle otomatik
olarak gerçekleşir. Sayfaların bölünme işleminin muayyen fasıllarda olması dosya alım
esnasında istenebilir.
Bu şu örnekle daha iyi anlaşılır: ‫ اﳌﺴﻨﺪ اﳉﺎﻣﻊ‬isimli kitapta müellifler bütün hadisleri
*** şeklinde 3 yıldızla bitirmişlerdir. Yapılması gereken bu yıldızların kopyalanıp kutucuğa
yapıştırılması ve ‫ ﻓﺎﺻﻞ اﻟﺼﻔﺤﺎت‬seçeneğini kullanmak uygundur. Böylece bütün
hadisler bir sayfada üç yıldızla bitmiş olacaktır.
Diğer bir örnek: ‫ ﻓﺘﺎوى اﻟﻠﺠﻨﺔ اﻟﺪاﺋﻤﺔ‬isimli eserde bütün fetvalar ‫"اﻟﻔﺘﻮى‬
"... ‫ رﻗﻢ‬diye başlamaktadır. Sonra soru ve cevabı gelir. Yapılması gereken ‫اﻟﻔﺘﻮى‬
‫ رﻗﻢ‬cümlesini sayfa fasılası yapmak. Bunun için bu fasıl ‫ اﻟﺼﻔﺤﺔ اﻟﺘﺎﻟﯿﺔ‬olarak
seçilmeli. Böylece bütün fetvalar bir sayfada ve her sayfa ‫ اﻟﻔﺘﻮى رﻗﻢ‬şeklinde başlar.
Eğer ayıraç önceki ya da sonraki seçeneklerine eklenmek istenmezse aksine bu ayıraç
tamamen silinecekse önceki ya da sonraki seçeneklerine koymak mümkündür. Daha sonra
dosya alındıktan sonra kitap düzenleme menüsü(‫ )ﺷﺎﺷﺔ ﲢﺮﯾﺮ ﻛﺘﺎب‬penceresi açılır.
Burada ‫ ﲝﺚ واﺳﺘﺒﺪال ﰲ اﻟﻜﺘﺎب ﻛﻠﻪ‬seçeneğini kullanmak mümkündür. Arama
hanesi işaretlenir ve ‫ اﻻﺳﺘﺒﺪال‬kutusu boş bırakılır. Böylece bu işaret kitabın her
yerinden silinir.
Son mülahaza: Her sayfanın öncesine ayıraç koymak zorunlu bir şey değildir. Mesela
muayyen bir ayıraç kullanmak mümkündür. Bu muayyen ayıraç sadece bab başlarına
konabilir. Tabi bu durumda bab aralarındaki yazılar bir sayfaya konması zor olacak derece
artacaktır. Bu durumda program otomatik bölümleme yapacaktır. Bir şartla ki, yanına ayıraç
konan yazılar daima yeni sayfanın başında olacaktır. Her babın başlangıcı daima yeni sayfada
olacaktır. Çünkü sayfanın öncesine ayıraç konulmuştur. Bu işlem otomatik bölümleme ile
sayfa ayıracının arasını birleştirmedir. Program kullanıcının koyduğu ayıraca rast gelirse
sayfaları ona göre böler. Eğer uzun bir yazıya denk gelir ve ayırıcı bulamazsa otomatik taksim
yapar.
Şiir(‫ِﻌﺮ‬
‫)ﺷ‬: Bazen Word dosyasında sütun şeklinde şiir olabilir. Bu şiirin alımı hatalı olarak
tamamlanabilir.(beytin başı sonuyla karışabilir.) Bu sütunun yanlardan hizalanmasının bir
neticesidir. En iyi seçenek alımın ‫ ﺣﺴﺐ اﻟﺴﯿﺎق‬göre tamamlanmasıdır.(kastedilen
sütunun sağından sol veya solundan, sağ yönünün hizalanmasıdır.) Bu asli(‫)اﻻﻓﱰاﺿﻲ‬
ayarlarda mevcuttur. Alım işlemi düzgün bir şekilde gerçekleşmezse ‫ ﻛﻤﺎ ﻫﻮ‬seçeneği
denenmeli veya ‫ ﻣﻌﻜﻮس‬seçeneği denenmelidir.
Hızlı aktarım(‫ )ﺳﺮﯾﻊ‬seçeneği: Çok kitap aktarımı için uygundur. Burada Word’ün
dipnotlarının(haşiyelerinin) alımı da düzgün bir şekilde gerçekleşir. Şöyle ki şamilede ki
dipnotlar dipnot ayıracıyla her sayfanın altında gözükür. Aynı şekilde meşhur rumuzlar - ‫ﺻﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﯿﻪ وﺳﻠﻢ‬, ‫ رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﮫ‬- gibi gözetilir. Mutad bir yazıya dönüştürülür. Fakat
Osmanlıca yazı düzgün şekilde gözükmez(hızlı seçeneğinde). Aksine bir harfi bile
gözükmeyebilir.
Ama önceki kitap aktarımında (‫ ﺳﺮﯾﻊ‬seçeneğinin seçilmediği aktarım )bütün ‘Aga arabes’
ve ‘Aga Arabesque Deskop’ hatlarının hepsi ve Osmanlıca yazı karakterleri de dikkate
alınarak aktarım gerçekleşecektir. Bunların hepsi çok dikkatle yapılacaktır. Hatta dipnotta
17
Osmanlıca yazı karakteri olsa dahi düzgün bir şekilde aktarılacaktır. Yani normal bir yazı
hattı ile Kuran yazısına çevrilecektir. Buna mukabil bu seçim uzun bir zaman alacaktır. Eğer
dosya kesinlikle Osmanlıca karakter içermiyorsa birinci seçenek en hızlısı, kesin olarak
Osmanlıca karakter olmadığı bilinmiyorsa ikinci seçenek(kutuyu işaretlememek) daha
ihtiyatlıdır.
Mülahaza:
1-Osmanlıcanın bütün şekilleri programda bulunmamaktadır.
2-Hızlı aktarımla kitap mecmuaları aktarılmak istendiğinde ve program muayyen bir kitap
bulduğunda bu kitap Osmanlıca hat içeriyorsa başka bir aktarım şekline dönüştürülerek alımı
gerçekleşir(yani normal hızda). Eğer kitabı program açamıyorsa herhangi bir yazı
gözükmeyecektir.
3-Bunları hepsinden sonra, başka ihtimallerden dolayı Osmanlıca yazılı eserler düzgün bir
şekilde alınamayabilir. Bu azda olsa olabilecek şeylerdendir.
Bu seçenek belirlendikten sonra, kitap kısımlarından eserin eklenmesi istenilen bölümün
düzenlemesi gelir.
__Son olarak da kitap alımının başlaması için
tuşuna basılmalıdır.
Alımın durdurulası için de
tuşuna basılır. Fakat alım hemen durmaz. Aksine kitabın
alımı yapılan bölümü tamamlanır. Sonra program kitabın diğer kısımlarını almadan durur.
Diğer uyarılar: Bu bölüm bilindiği gibi yazı dosyalarının alımında Word programına ihtiyaç
duymaktadır. Eğer bilgisayarda Word programı yoksa ‘bok’ uzantılı e-book dosyalarının alımı
dosya alım tuşuna basıldığında gerçekleşecektir. Fakat yazılı dosyalar ise alınamayacaktır ve
işlem bittiğinde şu yazılar ekrana gelecektir: ‘bazı alımı gerçekleşmeyen dosyalar kalmıştır
‫ ’ﺑﻘﯿﺖ ﺑﻌﺾ اﳌﻠﻔﺎت ﱂ ﯾﺘﻢ اﺳﺘﲑاده‬Şamileye kitap aktarım için Access
dosyasının (kitap bilgilerinin aktarımı esnasında bir şey çıkmaz) hard diskte olması cd’de
olmaması gerekir. Eğer cd’de olursa alım esnasında başka işlem yapıldığında şu uyarı çıkar:
__Bunun manası şudur: program başka bir uygulamayı bitirinceye kadar cevap vermeyecektir.
Bu durumda en iyi seçenek Retry tuşuna basmaktır. İşini bitirene kadar beklenir. ‘switchto’
seçilirse bir şey elde etmek mümkün değildir.
__Dosya aktarımı sırasında çok vakit alacak başka uygulamaları çalıştırmamak gerekir.
Çünkü Word aktarım işini yaparken ram kullanmaya ihtiyaç duyar. Yine yeterli alan C
sürücüsünde bulunmalıdır.
__Dosya aktarımı başarısız olduğunda dosya daha küçük parçalara ayrılıp aktarıldıktan sonra
ikinci kere kontrol paneli(‫ )ﻏﺮﻓﺔ اﻟﺘﺤﻜﻢ‬bu dosyaları bir mecmuaya eklemek mümkündür.
__Aktarım başlamadan bütün Word dosyalarını kapatmak ve Word’ü aktarım sırasında
meşgul etmemek gerekir.
__Word dosyasının kesin olarak dipnot, rumuz, Osmanlıca hat içermediği biliniyorsa boş bir
kitap oluşturulup sonra bütün yazıları Word dosyasından hafızaya aktarıp bunları yeni kitaba
‫ ﻟﺼﻖ وﺗﻘﺴﯿﻢ‬tuşuna basarak yapıştırmak mümkündür. Mesela Word dosyasından bütün
18
yazıların kopyası yapılsa (büyüklükleri 7mb) sonra bu hazırlanan şablona yapıştırılsa taksim
tamam olur. Ve bu aktarımdan daha hızlıdır. Word’ü olmayanlar içinde uygundur.
KURAN VE TEFSİRİNİ GÖSTERME(‫وﺗﻔﺴﲑه‬
‫)ﻋﺮض اﻟﻘﺮآن اﻟﻜﺮﱘ‬
Bu menünün amacı:
__Medine Mushaf sayfalarına uygun normal bir yazıyla düzenlenen Kuranı sunmaktır. Bu
Kuranda sayfa rakamlarını değiştirmek sure ve ayet numaralarını değiştirmek mümkündür.
__Kuran’da hızlı arama, kolay gösterim, sonuçları kopyalama
__Tefsir kitaplarından bir ayetin karşılaştırmalı tefsirini gösterme
Bu menüye ulaşma:
__Ana menüdeki üstteki tuşlardan
bu tuşa basarak
__Özel menü – Kuran ve tefsirinden( ‫ اﻟﻘﺮآن اﻟﻜﺮﱘ‬... ‫ﺷﺎﺷﺎت ﺧﺎﺻﺔ‬
‫)وﺗﻔﺴﲑه‬
NOT: Tefsir kitabını gösterirken bu menü açılırsa( ‫ﻣﻄﺒﻖ ﻋﻠﯿﻪ ﺧﺪﻣﺔ ﻣﻘﺎرﻧﺔ‬
‫)اﻟﺘﻔﺎﺳﲑ‬, bu menü tefsirin o bölümü üzerine otomatik olarak diğer tefsirlerle
karşılaştırma yapmak üzere açılacaktır. Mesela İbn Kesir tefsirinden Fatiha Suresinin 5. ayeti
açalım. Sonra
tuşuna basalım menü açılacaktır. Ve bu ayet otomatik olarak açılacak, İbn
Kesir tefsiri de o pencerede açık bir şekilde olacaktır. Bu ayetin başka tefsirleri ile
karşılaştırma yapılmak istendiğinde yukarıdaki tefsir ismine fare ile bir kere tıklamak
yetecektir. Bu ayetin olduğu Mushaf sayfasının görülmek istenmesinde ise menünün
aşağıdaki sayfa rakamı yanındaki
Menü Resmi:
tuşuna basmak yeterli olacaktır.
Bu menünün çalışmasının açıklanması:
__Gösterim için sure ve ayetin seçimi
__Veya sayfa numarasının (Medine Kuranına göre) yazılıp intikal tuşuna
basılması
__Açık ekrandaki ayetin tefsirini göstermek için tefsir bölümünden tefsir seçmek
__
Bu tuşla tefsiri tam ekran gösterim olarak başlatmak mümkündür.
19
Ayetleri gizleme(‫)إﺧﻔﺎء اﻵﯾﺎت‬: Bazen gösterilen ayetler çok fazla olur. Sayfaların
dağınık olması tefsirleri incelemeyi güçleştirir. Ve bu bazen daha da artabilir ki Fi Zilali’lKuran Tefsirinde durum böyledir. Bu durum da bu seçeneğin kullanılması iyi olacaktır.
Böylece sayfaların üstünde bulunan ayetler olmadan direkt tefsir gösterimde olacaktır.
KİTAP SEÇİM MENÜSÜ (‫ﻛﺘﺎب‬
‫)ﺷﺎﺷﺔ اﺧﺘﯿﺎر‬
Bu menünün amacı:
__Kütüphanedeki herhangi bir kitaba ulaşma, gösterme, düzenleme, arama ameliyelerini
kullanma
Bu menüye ulaşma :
__
Ana menüdeki bu tuşa basarak
__Veya Dosya-kitap seçimi(‫ اﺧﺘﯿﺎر ﻛﺘﺎب‬... ‫ )ﻣﻠﻒ‬sütunundan
__Veya Ana Menünün(mescidi nebevi resminin) üzerine fareyle tıklamakla
Bu şekilde ana menüye tıklayarak kitap seçimine ulaşma, program seçeneklerinden( ‫ﺧﯿﺎرات‬
‫ )اﻟﱪﻧﺎﻣﺞ‬değiştirilebilir.
__Veya F10 ile
Menünün Görünümü:
Bu Menünün Program Tuşlarının Açıklanması:
__Burada kitap seçimi için iki düzenleme mevcuttur. Bunlardan münasip olan seçilebilir.
Kitap mecmuası(fıkıh, tefsir, hadis vs.) ya da alfabetik sıraya göre(‫)ﳎﻤﻮﻋﺎت – أﲜﺪﯾﺎ‬
__Menünün sağ üst köşesindeki
tuşuna basınca 4 seçenekli bir sütun çıkar.
Bu sütun kitap isimlerini bilgi fişiyle(‫ )ﺑﻄﺎﻗﺔ اﻟﻜﺘﺎب‬ya da bilgi
fişi olmadan göstermek içindir.
__Üst şeritteki seçenek kitaplar sütununda arama yapmak için herhangi bir mecmuanın ismini
yazmada kullanılır. Hatta arama yazım bitmeden başlatılabilir.
20
__Alt şeritteki seçenek ise kitabın isminin yazımı tamamlanmadan bile sütunda arama
yapmak için kitap ismi yazmada kullanılır.
__Bir kitap düzenleyip arama tuşunun solundaki bilgi fişi tuşuna
basmak mümkündür.
bilgi fişinin çıkması için
__
‫(ﺿﻐﻂ اﻟﺸﺠﺮة‬açık başlıkları toplama) tuşu; kitabın altında açılan başlıkları
kapatarak eski haline getirir.
__Bir kitap seçtikten sonra, kitap seçim sütununda bazı işler yapabilmek için (kitabın
metninde düzenleme‫ ﲢﺮﯾﺮ ﻛﺘﺎب‬, seçilen kitabı kontrol panelinde‫ﻏﺮﻓﺔ اﻟﺘﺤﻜﻢ‬
açmak, kitabı metin dosyası olarak çıkartmak için ) farenin sağ tuşuna basmak mümkündür.
*Kitap seçim sütununda sağ tıklandığında şu tablo çıkacaktır:
21
NOT: Düzenlemeyi kopyalama( ‫)ﻧﺴﺦ ﳏﺪد‬:Bu seçenek işaretlenmiş olan kitabın ismini
kopyalamaya yarar. Mecmuanın hepsini kopyalamak için ise ‫ﻤﻮﻋﺔ ﻛﻠﻬﺎ‬‫ﻧﺴﺦ ا‬
kullanılır. Mesela fıkıh, akaid gibi işaretlenen mecmualardaki bütün kitap isimlerini kopyalar.
KİTABI GÖSTERME-KULLANIMA SUNMA(‫اﻟﻜﺘﺎب‬
‫)ﻋﺮض‬
Bu Menünün Amacı:
__Kitabı ve eklerini tam ekran kullanıma sunmak, yan başlıklarda, cüzde, sayfada ve
rakamlarda değiştirme imkânı sağlamak
Bu Menüye Ulaşma:
__Ana menüde üst taraftaki
bu tuştan ve programdaki herhangi bir bölümde mesela
arama sonuçları veya başka menüden bu tuşa basarak
__Kitap seçim(‫ )اﺧﺘﯿﺎر ﻛﺘﺎب‬ve kontrol paneli (‫ )ﻏﺮﻓﺔ اﻟﺘﺤﻜﻢ‬menülerinde
kitabın üzerine çift tıklamakla
Menünün Resmi:
Menünün çalışması ile ilgili açıklamalar:
__
Başlıklar şemasına(‫ )ﺷﺠﺮة اﻟﻌﻨﺎوﯾﻦ‬özeldir.(Başlıklarda arama ve açık
olan başlıkları toplamaya yarar)
__
Başlıklar şema düğmesi ki, başlıkları yine başta olduğu gibi tek başlık altında toplar
__ Başlık şemalarında arama içindir. İstenilen şey karenin içine yazılıp enter tuşuna ya da
bu tuşa basılınca arama başlar.
__
Bu seçenek yandaki
bu tuşla ya da enter ile cüz veya sayfa değiştirmek
içindir.
__
Bu seçenek yandaki bu tuşla ya da enter ile sayı değiştirmek içindir.
__
Taliklere özeldir(dip notlara)
22
__ Açık taliki kaydeder
__ Açık taliki siler
__ Açık kitabın bütün taliklerini siler
Ek ve İlaveler (‫ )اﳌﺮﻓﻘﺎت‬: Açık kitabın eklerini göstermek için (√- ‫ )ﺻﺢ‬alameti
işaretlenir. Kitabın normal görünümüne dönmek içinse alamet kaldırılır. Bu menü hakkında
daha fazla bilgi için kontrol paneli (‫ )ﻏﺮﻓﺔ اﻟﺘﺤﻜﻢ‬menüsüne bakılabilir.
__Harekeleri gizleme(‫)إﺧﻔﺎء اﻟﺘﺸﻜﯿﻞ‬: Açık kitaptaki harekeleri gösterme ve
gizlemeye yarar
__Ayetleri gizleme(‫)إﺧﻔﺎء اﻵﯾﺎت‬: Metnin üst tarafındaki ayetleri gizleme(sadece
karşılaştırmalı tefsir hizmeti verirken kullanılabilir)
__Metni gizleme(‫)إﺧﻔﺎء اﳌﱳ‬: Metin şerhiyle birlikte açıkken kullanılır.
__
Nakil tuşları(sayfa, bölüm, rakam değiştirme tuşları ‫)أزراراﻟﺘﻨﻘﻞ‬:
Kitap sayfalarını değiştirmeye yarar. F5, F6 kısa yol tuşlarıyla da bu işlem yapılabilir.
KİTAP BİLGİ FİŞİ(‫اﻟﻜﺘﺎب‬
Bu menünün amacı:
__Kitap ve müellifi hakkında malumatları göstermek
Bu menüye ulaşma:
__
Ana menüdeki bu tuşla
__
Kitap seçim menüsünde bu tuşa basmakla
__
Arama menüsünde bu tuşa basmakla
__
Kitap çıkartma menüsündeyken bu tuşa basarak
Menünün Resmi:
23
‫)ﺑﻄﺎﻗﺔ‬
Bu menünün işleyişinin açıklanması:
3 fasıl vardır:
1- Kitap bilgi fişi(‫)ﺑﻄﺎﻗﺔ اﻟﻜﺘﺎب‬: bu bölümde kitap bilgi fişi vardır. Bilgi fişinden
murat kitap ve müellifin ismi, tedkik, hareke, matbuya uygunluk, alındığı yer gibi bilgilerdir.
2- Kitap hakkında(‫)ﻋﻦ اﻟﻜﺘﺎب‬: şamiledeki kitap değil de bu kitabın aslı itibariyle
bilgileri. Mesela kitap neden bahsediyor, ilmi derecesi, şerhleri, muhtasarları v.b
3- Müellif hakkında(‫)ﻋﻦ اﳌﺆﻟﻒ‬: kitabın müellifi hakkında bilgiler verir.
__Kitap müellifler sütunundaki bir müellife bağlıysa
müellifin bulunduğu menüyü açar.
__
__
böyle küçük bir tuş aktif olur ki bu
Bu tuşlarla önceki ve sonraki kitap bilgi fişlerini incelemek mümkündür.
Tuşla da ki kitabı tam ekran açmak mümkündür.
GERİ DÖNÜŞ İŞARETLRİ(‫اﳌﺮﺟﻌﯿﺔ‬
‫)اﻟﻌﻼﻣﺎت‬
Bu menünün amacı:
__Herhangi bir kitap ya da bölüme tekrar müracaat edilmek istendiğinde, gerekli geri dönüş
tuşlarının kaydedilmesi ve gösterilmesi.
Bu menüye ulaşma:
__
ana menüdeki bu tuşla ulaşılır
Menünün resmi:
Menünün nasıl çalıştığının açıklanması:
__Hangi menü ve hangi kitaptan bir yer açık olursa olsun dönmek için işaret konulması
gerekirse
ana menüdeki bu tuşa basınca yukarıdaki menü açılır. Alttaki kutuya istenilen
işaret ismi yazılır ve kaydet
incelenmek istenirse
maus’la çift tıklanır veya
__
tuşuna basılır. Böylece geri dönüp işaretlenen yer tekrar
bu tuşla geri dönüş işaretleri menüsü açılır ve istenilen işaret
bu tuşa basılır.
tuşu silinmek istenen geri dönüş işaretini siler.
24
HADİS ŞERHLERİ MENÜSÜ(‫اﳌﺘﻮن‬
‫)ﺷﺮح‬
__Herhangi bir kitap açıldığında ve ana menüdeki üst tuşlarda bulunan
bu tuş aktif
durumda ise, bu açık metin başka bir kitapta, metin-şerh ilişkisi noktasında bağlantılı
demektir. Bu metinin şerhi incelenmek istendiğinde
bu tuşa basılıp incelenebilir.
Bu menünün çalışma şeklinin açıklanması:
__Eğer kitabın bir şerhi varsa şöyledir:
__Eğer birden fazla şerhi varsa şöyledir:
__Aktif kitap şerhtir.
__
Bu tuşlarla sayfalarda gezinmek mümkündür.
Tuşu ile metin ve şerhten arzu edilen bölümün tam ekran gösterimi sağlar.
KURANDA ARAMA MENÜSÜ(‫اﻟﻜﺮﱘ‬
‫)اﻟﺒﺤﺚ ﰲ اﻟﻘﺮآن‬
Bu menünün amacı:
__Kuranda hızlı arama, gösterim kolaylığı, neticeleri kopyalama
__Kuran ayetlerinin karşılaştırmalı tefsir şeklinde gösterilmesi
Bu menüye ulaşma:
__Arama(‫ …)اﻟﺒﺤﺚ‬kuranda arama(‫)ﲝﺚ ﰲ اﻟﻘﺮآن اﻟﻜﺮﱘ‬
__Ana menüdeki açık kitapta
tuşuna basılınca o kitabın içinde arama menüsü açılır.
Aktif kitap yoksa Kuran’da arama menüsü açılır.
25
Menünün resmi:
__Kuranda arama gerçekten hızlıdır ve arama sonuçları rahatça ulaşılacak bir şekilde
tefsirlere bitişiktir.
__Bu resim " ‫ " ﯾﺴﲑوا‬kelimesinin arandığı tabloyu gösterir. Bu kelime Kuranda 7 yerde
geçmektedir.
__Hafızlarda bu menüden faydalanabilir.
__Neticelerdeki ayetlerin tefsiri için istenilen tefsire tıklandığında o ayetin tefsiri okunabilir.
26
ARAMA SEÇENEKLERİ MENÜSÜ(‫اﻟﺒﺤﺚ‬
‫)ﺷﺎﺷﺔ ﺧﯿﺎرات‬
__Resimde de görüldüğü gibi metinlerde, başlıklarda ve talikatta arama yapmak mümkündür.
Burada (‫ )و‬ve (‫ )أو‬bağlaçlarıyla ayrı ayrı beşerden on ibareyle arama yapmak
mümkündür. Zira ilim öğrencilerine bu iki bağlaçla birlikte aramak bazen lazım
olabilmektedir. Mesela ‫" إن اﻟﻌﺒﺪ ﻟﯿﺘﻜﻠﻢ ﺑﺎﻟﻜﻠﻤﺔ ﻣﻦ ﺳﺨﻂ اﷲ ﻻ‬
" ‫ ﯾﻠﻘﻲ ﳍﺎ ﺑﺎﻻ ﯾﻬﻮي ﲠﺎ ﰲ ﺟﻬﻨﻢ‬hadisi ve bir rivayetteki ‫"ﻻ ﯾﺮى ﲠﺎ‬
" ‫ ﺑﺄﺳﺎ‬ibaresini aramak istersek "‫ "ﯾﺘﻜﻠﻢ ﺑﺎﻟﻜﻠﻤﺔ‬ve "‫ "ﺳﺨﻂ اﷲ‬İbaresini (‫)و‬
ile ve (‫ )أو‬ile aramak için bunlar yazılıp tuşa basılır.
(‫ )و‬kullanılarak yapılan aramalarda √ alametini ‫ م‬olan (‫ ﻣﺮﺗﺒﺔ‬kelimesinin baş harfidir)
boşluğa konulduğunda şamile cümleleri asli tertibi üzere arayacak, yoksa nasıl denk gelirse
öyle arama yapacaktır. Bu ‫ م‬harfi √ ile aramada işaretli olursa ibareyi yazıldığı gibi arar.
İşretin kaldırılması demek ise ibareyi bitiştiği kelimelerle de araması demektir ki, şu örnekte
olduğu gibi: "‫ "ﺻﻼة‬Kelimesi kutucuk işaretli aratıldığında "... ‫"ﺻﻼة اﻟﻌﺒﺪ‬
neticesini gösterir. İşaret kaldırıldığında ise "‫ "ﺻﻼة اﻟﻌﺒﺪ‬neticesini verdiği gibi
"‫ "اﻟﺼﻼة اﻟﺼﻼة وﻣﺎ ﻣﻠﻜﺖ أﳝﺎﻧﻜﻢ‬neticesini de verir. İşaretli olunca ‫ﺻﻼة‬
kelimesini bu yazım şekliyle arar. İşaret kaldırılınca ‫ ﺻﻼة‬kelimesinin bitiştiği kelimeler
içinde de arama yapar. İşaretli arama biraz daha hızlıdır.
Farkları dikkate almama( ‫ ) ﲡﺎﻫﻞ اﻟﻔﺮوق ﺑﲔ اﳍﻤﺰات وﳓﻮﻫﺎ‬: Bu
seçeneğin, önemli neticelerin kaybolmaması için işaretlenerek arama yapılaması iyi olur.
Çünkü aranacak ibare ne kadar dikkatli yazılırsa yazılsın kitaptaki yazım dikkatsizlikleri
arama neticelerini verimli olmaktan çıkarabilir.
__Bu seçenek aşağıdaki şekillerde aramada farkını ortadan kaldırır:
‫أ = ا = إ = آ‬
‫ة = ه‬
‫ي= ى‬
27

__Bu meziyet 2.0 sürümüne ait bir özelliktir. Yine bu sürüme ait bir meziyet daha vardır. O
da bütün rakam ve hareke alametlerini dikkate almama. Bu meziyet arama yaparken aramanın
kendisinde mevcuttur özel bir seçenek işaretlemeye gerek yoktur.
Bu seçenek Arapça, İngilizce harflerde ve rakamlarda arama dışındaki bütün alametleri
dikkate almadan aramayı gerçekleştirir. Zira arama Arapça, İngilizce harflerde ve rakamlarda
olur. İki nokta, hareke gibi şeylerde arama yapmaz. İşte bu seçenek gerçekten ince detaylı
aramalar yapılmasını sağlar.
__Yine bu sürüme rakamları dikkate almama seçeneği(‫ )ﲡﺎﻫﻞ اﻷرﻗﺎم‬eklenmiştir. Bu
seçenek haşiyeli bir kitapta düzgün arama neticeleri versin diye yapılmıştır. Mesela ‫"ﻣﻦ ﱂ‬
"‫ ﯾﺘﻐﻦ ﺑﺎﻟﻘﺮآن‬ibaresi aranacak olsa kitapta "‫(ﺑﺎﻟﻘﺮآن‬1)‫"ﻣﻦ ﱂ ﯾﺘﻐﻦ‬
şeklinde olsa bu yer arama neticelerinde gözükmeyecektir.
__Bu seçeneklerle arama, fihrist kullanılmaması durumunda yavaş olacaktır. Fihristler
aramayı hızlandırır.
Aramada işaretlenen, kaydedilen seçeneklere nasıl dönülür?
1-Kısım seçilir kitaplar ortaya çıkar.
2-İstenilen, arama yapılacak kitaplar seçilir.
3-Arama alanları(‫ )ﳎﺎﻻت اﻟﺒﺤﺚ‬tuşuna
basılır
4-Arama alanı menüsü ve altta metin yazılacak kutucuk çıkar.
5-Açık alana kaydedilecek isim yazılır. Kayıt tuşuna basılır. Bu kayıt etme tekrar kullanmayı
kolaylaştırır. Bu kayıttan sonra bu kaydedilen isime ulaşmak için
olur.
tuşuna basmak yeterli
__Arama alanına sağ tıklandığında
bu menü çıkar. İşte buradan
istenilen arama alanı seçilir veya yeni arama alanları eklenebilir.
__Açık kısımlarda(mecmualarda) kitap ismi
__Bütün kitaplarda kitap ismi
buraya yazılarak aranır.
bu tuşa basarak aranır.
HADİS RAVİLERİNDE ARAMA(‫اﻟﱰاﺟﻢ‬
28
‫)ﺷﺎﺷﺔ اﻟﺒﺤﺚ ﰲ‬
__Bu menüye arama menüsünden ulaşılmaktadır.
__Şamile deki iki tehzibin(İbn Hacer ve Zehebi’nin tehzibleri) ravileri, bunların şeyhlerinin,
talebelerinin incelenmesi Nuru’l-İslam Kuran ve Sünnet Araştırmalar Merkezinin ücretsiz
hazırladığı hadis ravileri ansiklopedisinden alınmıştır.
__Bu menüde İbn Hacer’in makbul Zehebi’nin sika dediği raviler noktasında arama yapmak
mümkündür. ‫(اﻟﺒﺤﺚ اﳌﺮﻛﺐ ﰲ رواة اﻟﺘﻬﺬﯾﺒﲔ‬sadece Zehebi ve İbn Hacer’in
Tehzib isimli eserlerinde arama) seçeneği işaretlenince aşağıdaki tablo çıkmaktadır.
‫ اﻟﺮﺗﺒﺔ ﻋﻨﺪ اﺑﻦ ﺣﺠﺮ‬yazan yere ‫ ﻣﻘﺒﻮل‬, ‫اﻟﺮﺗﺒﺔ ﻋﻨﺪ‬
‫ اﻟﺬﻫﱯ‬yazan yere ‫ ﺛﻘﺔ‬yazınca arama sonuçları çıkmaktadır.
[ ‫ و ] أول اﻻﺳﻢ [ و ]ﻣﻄﺎﺑﻖ‬- [ ‫ أو‬/ ‫ ] و‬Seçenekleri menünün
üstünde bulunmaktadır. Bu seçenekler normal aramada kullanıldıkları gibi ‫اﻟﺒﺤﺚ اﳌﺮﻛﺐ‬
seçeneğiyle de kullanılır. [ ‫ ] و‬Kelimelerin bitişik aranmasını sağlar.(terkib olarak)
__Burada
__Bu sayfanın en altı sadece gösterimde kullanılır. Çünkü bazen tabaka sayısı veya ravilerin
rumuzları arama sütunlarına yazmak için gerekebilir. Bu sebeple bu bölüm sadece aramada
yardımcı olacak bilgileri görmeye yarar.
‫ ﻣﻘﺒﻮل‬ve ‫ ﺛﻘﺔ‬yazıp aratınca şu tablo çıkar:
29
__Herhangi bir kitap açıkken teracim bölümünde isim fareyle işaretlenip ana menüden
teracim tuşuna basılınca işaretlenen isim otomatik olarak künye, lakab olarak(varsa) taksim
edildiği görülecektir.
__İki tehzibin ravilerinin gösteriminde eğer cerh-tadil, şeyhler, talebeler mevzuları uzunsa ve
bu metinlerde arama yapılacaksa ana menüde mevcut olan açık menüde arama yapma
seçeneği kullanıma hazırdır. İstenilen şey kutucuğa yazılır ve Enter’e basılır veya arama
tuşuna basılır.(cerh tadilde arama yapılacaksa bu bölüm açılır yukarıdaki arama menüsünde –
ana menü aramasında-yapılır.)
Mesela ‫ ﻋﺒﺪ اﷲ ﺑﻦ ﻋﺎﻣﺮ اﻷزدي اﻟﻜﻮﰲ أﺑﻮ اﻟﻜﻨﻮد‬ismi aranacaksa
(‫ )و‬bağlacıyla boş haneler isim bölünerek yazılırsa daha iyi olur. Lakab künye isim
sıralaması önemli değildir. Öncelik sırası yoktur. Dilendiği gibi yazılabilir.
30
__Eğer bütün isim tek bir haneye yazılsa isim, künye lakab sıralamasındaki bir değişiklik
sebebiyle arama sonuçları istenileni vermeyebilir.
Ravi inceleme seçeneği(‫)ﺗﺘﺒﻊ اﻟﺮواة‬:
__Bu bölüm ravinin şeyhlerini talebelerini ve biyografisini gösterir.
__Bu bölümdeki arama kutusu açık sayfada aramaya olanak sağlar.
__Nadiren de olsa bu bölümde ‫اﺣﺘﻤﺎﻻ‬
yazısı çıkar bu ravinin ihtimal üzere
belirlendiğini gösterir.
ARAMA SONUÇLARI MENÜSÜ(‫اﻟﺒﺤﺚ‬
Başlıklarda Arama:
31
‫)ﺷﺎﺷﺔ ﻧﺘﺎﺋﺞ‬
Metinlerde Arama:
__
__
Bu tuşlar aramayı durdurmaya veya duraklatmaya yarar.
Bu işaretlenmiş neticeyi silmeye yarar.
__
Buraya arama neticelerinin kaydedileceği isim yazılır ve kayıt tuşuna
basılır. Aynı arama sonuçlarına dönmek için veya bu arama sonuçlarını kaydetmeden başka
arama yapmak için faydalı bir seçenektir.
__
Ana menüdeki bu tuş bir arama sonuçları kaydedildikten sonra yeni bir arama yapmaya
yarar.
__
Bu tuş ise ana menüdedir ve kaydedilen arama sonuçlarını açmaya yarar.
__
Bu tuş arama sonuçlarında arama yapmak içindir. Neticelerde istenilen sonuçları
bulmak için ayıklama işlemini yapar. Bu arama içinde arama seçeneği ikinci kere arama
yapılmasını sağlasa da ilk arama sonuçlarında arama yaptığı unutulmamalıdır. Neticelerde
aramadan kastedilen, kitapların içinde netice sayfalarında arma yapmaktır. Yoksa sadece
neticeler sütununda arama yapmak değildir. Yani aranılan kitaplarda sonuç bulunan
sayfalarda arama yapmaktır. Menünün altında bulunan neticelerde ki ibarelerde sadece arama
değildir.
Arama neticelerinde asıl arama menüsünde olduğu gibi tam arama seçenekleri kullanılabilir.
Resimde olduğu gibi.
32
ARAMA NETİCELERİNİN KAYDI VE NETİCELERE MÜRACAAT ETME
(‫)ﺣﻔﻆ ﻧﺘﺎﺋﺞ اﻟﺒﺤﺚ واﺳﱰﺟﺎﻋﻬﺎ‬
Bu menünün amacı:
__Arama neticelerini tekrar kullanabilmek, kaydetmek ve bu neticelere tekrar dönüş için bir
isim vermek
Bu menüye ulaşma:
__Ana menüdeki üst tuşlardan
bu tuş ile
Menü resmi:
Menünün işleyişinin açıklanması:
__Arama sonuçları açıkken bunların kaydedilmesi bizzat arama neticeleri
menüsünden(‫ )ﻧﺘﺎﺋﺞ اﻟﺒﺤﺚ‬veya teracimde arama menüsünden(‫)اﻟﺒﺤﺚ ﰲ اﻟﱰاﺟﻢ‬
veya kuranda arama menüsünden(‫ )اﻟﺒﺤﺚ ﰲ اﻟﻘﺮآن اﻟﻜﺮﱘ‬yapılabilir.
__Kaydedilmiş bir arama neticesine ana menüdeki
bu tuştan ulaşılabilir. Resimdeki sayfa
açılacaktır. İstenilen aramaya fare ile çift tıklandığında veya
bu tuşa basıldığında
kaydedilmiş arama sonuçları açılacaktır.
__
Bu tuşla da artık kullanılmayacak arama neticeleri pencereden silinir.
KONTROL PANELİ(‫اﻟﺘﺤﻜﻢ‬
‫)ﻏﺮﻓﺔ‬
Bu menünün amacı:
__Şamile’deki kitaplarda yeni kısımlar oluşturmak, kısımları silmek veya mevcut kısımları
düzeltmede ayarlamalar yapmak.
__Yine kısım, kitap isimlerini değiştirme, kısım ve kitapları düzenleme kitap bilgi fişlerini
düzenleme gibi başkaca işlemler yapma.
33
Bu menüye ulaşma:
__Özel menüler… kontrol panelinden(‫ ﻏﺮﻓﺔ اﻟﺘﺤﻜﻢ‬... ‫)ﺷﺎﺷﺎت ﺧﺎﺻﺔ‬
__Veya ana menüden
tuşu ile
__Veya F2 kısa yol tuşundan
Menünün Resmi:
Menü nasıl çalışır:
__Menünün sol tarafındaki sütun şamiledeki kitapların kısımlarını gösterir. Bu sütundan bir
kısım seçildiğinde ortadaki sütunda bu kısmın kitapları gözükecektir. Bu kitaplardan birini
seçince sağdaki son sütunda açıklamaları gözükecektir. Biz örnek resimde tefsir kısmından
Taberi Tefsirini seçtik. Böylece bu tefsir ile ilgili açıklamalar gözükmüştür.
Üç sütunun (sağ-orta-sol) açıklaması:
1-Menünün Sağındaki Sütun:
__Kısım sütununun üstündeki
tuşuna basınca harfler tablosu çıkar. Buradan bir harfe
basınca o harfle başlayan kitaplar çıkar ve bunlar belirli bir kısma dahil olarak sıralanmazlar.
Harflerin altında kare yanında seçenek tuşları, sayfa tuşu mevcuttur. Mesela ‫ ﺳﲑ‬kelimesini
kareye yazıp kitap ismi bölümü seçilip tasfiye
kelimesi içeren kitap isimleri tespit edilecektir.
34
tuşuna basılınca şamiledeki
‫ﺳﲑ‬
Melik Fahd Mushaf Basım Akademisinden alınan bütün kitapları göstermek mümkündür ki,
kare şeklindeki boşluğa qurankomlex yazıp fiş “‫”ﺑﻄﺎﻗﺔ‬seçeneği seçilerek elde edilir.
Çünkü bu akademinin bilgi fişleri bu kelimedir. Bu bir örnektir. Başka arama şekilleri sınırsız
olarak mevcuttur.
“kitap ismi”, “bilgi fişi”, “kitap hakkında”, “müellif hakkında” bölümlerine göre
seçerek(tasfiye) görüntülemek mümkündür.
Değerlendirmeler:
1- Müellif hakkında tasfiye, müellifin ve biyografisinin bu kitap için münferit olması
istenir ve biyografi sütunlarının altında olması istenmemiştir. Belirli bir müellifle
ilişkilendirilmemiş, transferi gerçekleştirilen e-book kitaplar gibi(birazdan kitabın
müellifi ile ilişkilendirilmesi anlatılacak.)
2- Tasfiye ameliyesi metinde hemzeler arasında fark gözetmeden veya başkaca farkları
dikkate almadan arama yapar.
3- Genel rumuzlar kullanmakta burada mümkündür. Mesela yıldız işaretini birkaç harf
yerine, soru işaretini de bir rumuz yerine koymak gibi.
4- Tasfiye ameliyesi yazılan şeyin içeriğine göre arama yapabilir. Yani sürekli arama
yapmak için yazılan kelimelerin önüne ve sonuna yıldız koymak gerekmez.
5- İsmi belirli bir kelime ile başlayan kitapların aranması durumunda yazılacak kelimenin
önüne | işareti konur. Mesela kutuya ‫ |ﺷﺮح‬yazıp kitap ismi seçeneği ‫"اﺳﻢ‬
"‫ اﻟﻜﺘﺎب‬seçilip tasfiye tuşuna basılınca ismi ‫ ﺷﺮح‬kelimesiyle başlayan bütün
kitaplar bulunacaktır.
‫ة‬
|‫ة‬
__Sonu yuvarlak te ile biten bütün kitaplar bulanacaksa
den sonra
böyle sılaç
konulur. __Tabi kelimenin sonuna sılaç(ayıraç) konursa yazılanın aynısının arzu edildiği,
içerik olarak aranması istenmediği anlaşılır.
__Sılaç işareti = işaretinin bulunduğu tuşa shift ile basınca çıkmaktadır.
6- Tasfiye sonuçları daima kitap isimlerine göre harf esasına göre gerçekleşir.
7- Kareyi boş bırakıp şamiledeki bütün kitapları harf sütununda görüntülemek için
tasfiye
tuşuna basmak mümkündür.
8- Tasfiye işleminden değişik uygulamalar yaparak birçok şekilde istifade etmek
mümkündür. Mesela, farz edelim ki arkadaşımıza şamiledeki MELİK Fehd Mushaf
Basım Akademisi patentli bütün kitapları kopyalayıp vermek istiyoruz. Kare
şeklindeki kutuya qurancomplex yazıp tasfiye tuşuna basarız. Çıkan kitapları
işaretleyip ana menüdeki üst tuşlardan kitap çıkartma (‫)زر اﻟﺘﺼﺪﯾﺮ‬
tuşuna
basarız. Kitap çıkartma menüsü(‫ )ﺷﺎﺷﺔ اﻟﺘﺼﺪﯾﺮ‬bu kitap isimlerinin yazılı
olduğu halde açılır. Böylece bütün kitapları çeşitli kısımlardan tek tek çıkartmak
yerine tek bir tuşla çıkartmış oluruz. Bu örnek bize kitap bilgi fişindeki faydalı
bilgileri çoğaltmamızın iyi olacağını göstermiştir.(bu bilgiler kullanılarak kitaplar
seçilebilir)
Kitap kısımlarının altındaki tuşların kullanımı:
__İsmini değiştirmek için kısım seç. Kitap kısımlarının altındaki yazı kutusuna yeni ismi
yazıp
tuşuna bas. Kısım yeni ismiyle değişecektir.
35
__Veya var olan kısımlara yeni bir kısım eklemek için yeni bir isim yazıp
tuşuna bas.
__Aktif durumdaki kısımda arama yapmak için kitabın ismi veya bölüm adı yazı metni yerine
yazılıp arama düğmesine basılır.
__Bütün kitaplar arasında kitap araması yapmak için kitap ya da bölüm ismi yazılıp
tuşuna basılır veya “enter” tuşuna basılır.
__
Bu tuşlar yukarı aşağı kısımların tertibini değiştirmek için hareket sağlar.
__
Bir kısmı bu tuş ile iptal etmek mümkündür. Herhangi bir kısmı tam olarak iptal etmek
ancak ya içindeki kitapları tamamen iptal emekle ya da başka bir kısma taşımakla
mümkündür.
__
Tuşu kısımdaki bütün kitapları inceler, fihristi olmayanlara fihrist yapar.(fihristten
kastedilen kitaplardaki kelimelerin yerleri için hızlı arama amacıyla indeksler hazırlanmasıdır.
Bu indeksler kitap düzenleme menüsüne girip sayfalarda değişiklik yaptığında eski fihrist
otomatik olarak silinecektir. Çünkü o fihrist değişiklikten sonra kitapla uyumunu
kaybetmiştir. Yapman gereken kitap üzerinde yaptığın her değişiklikten sonra aramanın daha
hızlı yapılabilmesi için kitabın fihristini tekrar yapmandır)
__
Bu tuş kısımdaki bütün kitapların Access dosyalarını inceler. Sıkıştırılmış olmayanları
sıkıştırır.(Access dosyalarının sıkıştırılmasından kastedilen Access dosyalarının
düzenlenmesini tekrar kendi içinde yenilemektir. Çünkü access dosyaları düzenli bir
şekildeyken kitapta yapılan değişiklikler neticesinde yeni bir düzenlemeye ihtiyaç duyacaktır.
İşte bu dosyaları sıkıştırma, onların hacmini küçültüp programdaki hızlarını arttıracaktır)
__
Bu oklar, kısımlar dizininde konu başlıkları eklemeye ve çıkartmaya yarar. Bu konu
başlıklarını ekleme ve çıkartmanın alt dizin başlıklarında başka alt dizinler oluşturmak için
kullanılmasıda mümkündür.(yani konu veya kısım başlığı altında başka başlıklar oluşturmada
kullanılması)255 dizine kadar bunu yapmak mümkündür. Alt başlık için yeni bir kısım yazılıp
numara verip ana başlığın altına taşınır. Kitap seçim menüsünde alt dizin başlıklarının
görünümü şöyledir:
__Farenin sağ tuşu kısımlar sütununda tıklandığında şu seçenekler çıkacaktır:
2-Menünün ortasındaki sütun:
__Bu sütun kitapları gösterir. Seçenekler menüsünden seçildiğinde her kitabın yanında
müellifinin vefat tarihi bulunur.
36
Sütunun üstünde
işareti vardır. Kutu işaretlendiğinde açık kısımdaki kitap isimleri
harf sırasına göre sıralanır. Bu gösterim harf sırasına göredir. Asli düzen ise asla
değişmeyecektir.
Yine yukarıda
tuşu vardır. Bu tuşa basıldığında kitaplar müelliflerinin eskiden yeniye
doğru ölüm tarihlerine göre düzenlenecektir. Bu seçenek sütundaki kitapların tertibini
hakikaten değiştirmektedir. Sadece gösterimde bir değişiklik değildir. Müellifleri ile
bağlantısı olmayan kitaplar veya müelliflerinin bilgileriyle bağlantılı olan fakat ölüm seneleri
olmayan kitaplar sütunun sonuna konulur.(birazdan kitabı müellifi ile bağlantılı yapma
gelecek)
Sütunun altında bazı tuşlar vardır:
__İsmini değiştireceğin kitabı seç ve kutuya yeni kitap ismini yaz.
ismi yenisiyle değişecektir.
tuşuna bas. Kitabın
__Yeni bir boş kitap eklenecekse kitap ismi yazılıp
tuşuna basılır. Bundan sonra kitap
düzenleme(‫ )ﺷﺎﺷﺔ ﲢﺮﯾﺮ ﻛﺘﺎب‬menüsüne girmek mümkündür.
__Kitapları silmek için bir veya birden çok kitap işaretle(ctrl ve shift tuşları birden fazla kitap
seçmek için kullanılabilir) sonra silme tuşuna
bas. Silmeden önce uyarı yazısı çıkacaktır.
__
Oklar aşağı yukarı kitap sırasını değiştirmek için kullanılır.
__Birden fazla kitabı tek bir kitap olarak toplamak için sütundan istenilen kitaplar seçilir.
İstenilen tertip üzere seçilir ki; toplama işi gerçekleştirilmeden bu sıra değiştirilebilir. Sonra
kutuya yeni kitap ismi yazılır ve toplama tuşuna
basılır. Kitaplar sütunun altında yeni
kitap çıkana kadar beklenir.
__Toplama işi bazı hallerde faydalıdır.
Mesela kitap birden fazla word dosyası içeriyorsa bu dosyalar aktarıldığında her dosyanın
aktarımı müstakil bir kitap gibi olur. Sonra bunlar bir çatı altında toplanabilir. Tuhfetül eşraf
ve mesnedi cami gibi birkaç kitapla birlikte bu işi yapabilirsin. Yine risaleler, küçük kitaplar
tek bir yazara ait ise bunları falancanın kitapları diye bir araya toplamak mümkündür.
Bir veya daha fazla kitabı bir kısımdan başka bir kısma nakletmek için nakledilmesi istenen
kitaplar seçilir sonra nakledilecek kısım aşağı sarkan sütundan seçilir. Sonra bitişikteki tuşa
basılır.
__Farenin sağ tuşuna basınca aşağıdaki tablo çıkar:
__Genel görevler açıktır. Faydalanmaya çalış. Fakat arşivle alakalı şeyleri açıklamak gerekir:
Arşiv:
__Kitabı işaretledikten sonra farenin sağ tuşuna basınca veya sütundaki kitapları
işaretledikten sonra şunlar çıkar
*İşaretli kitapları arşive sokmak
*İşaretli kitapları arşivden çıkartmak
__Şamiledeki her bir kitap ayrı olarak Access dosyası olarak temsil edilir. Bu da kitapların
kolayca değiştirip, silinmesi için onları uygun bir küçüklüğe sokar. Fakat buna karşılık birçok
37
kitapta arama yaparken aramanın yavaşlamasına sebep olur.Mesela 1000 kitapta arama
yapmak 1000 access dosyasının açılıp kapanması demektir.Sadece bu bile arama vaktinden
hariç, vakit kaybettirir.
Bunun tersi ise birçok kitabın hacmi büyük, adedi az olan bir veya daha fazla Access
dosyasında bulunması işlemlerde hız sağlayacaktır. Bu kitapların hacmi de küçük olacaktır.
Bilgisayarda da yüzlerce dosyanın dağınık olmasından kullanıcıyı kurtaracaktır. Telef olmaya
da açık bir halde olmaktan koruyacaktır. Fakat buna karşılık bir kitapta her değişiklik
yapılmak istendiğinde 500 mb den daha fazla Access dosyalarında değişiklik yapılması
gerekecek ki buda uygun olmayacaktır.
Bundan dolayı aklımıza arşiv fikri geldi. İki faydayı temin etmek için (Hem hacim az hem hız
fazla)Mesela yanlışsız veya düzeltme, derleme (demc), değiştirme yapılmayacak ana kitaplar
kontrol panelinden(‫ )ﻏﺮﻓﺔ اﻟﺘﺤﻜﻢ‬seçilerek fare sağ tıklandığında arşive dahil
et(‫ )ادﺧﺎل اﱃ اﻷرﺷﯿﻒ‬seçeneği seçilir. Böylece bu kitaplar arşivde koruma altına
alınır. Arşiv hacmi büyük adedi az değiştirme yapılamayacak Access dosyalarıdır. Arşiv
sadece okumak içindir.Arşivden bir dosyayı iptal etmek istendiğinde uyarı yazısı çıkar. Kitap
düzenleme menüsüne girilmek istendiğinde ise bu kitabın arşivden çıkarılması için uyarı
yazısı çıkar. Bu arşive alma işi çoğalan Access dosyalarını azaltıp hızı arttıracaktır.
__Kitap düzenlemeye, silmeye, arşivden silmeye ihtiyaç duyulduğunda bu kitapları işaretleyip
farenin sağ tuşu tıklandığında arşivden çıkarma(‫ )إﺧﺮاج ﻣﻦ اﻷرﺷﯿﻒ‬seçeneğini
seçmek mümkündür. Bu durumda kitap Access dosyalarına ayrı, normal bir kitap olarak
dönecektir. Böylece çeşitli uygulamaların kitapta gerçekleştirilmesi mümkün olacaktır. Fakat
bundan sonra Şamileden çıkarken arşivin sıkıştırılması gerekir. Eğer arşiv büyükse
sıkıştırılması uzun zaman alır.
__Kitap arşivdeyken hızlı arama için fihrist yapma, kitabın ismini değiştirme bulunduğu
mecmuasındaki sıralamasının değiştirilmesi, başka mecmuaya nakli, bilgi fişini değiştirme,
kitapları bir kitap altında toplamak mümkündür.
3-Menünün sol sütunu:
__Seçilen kitabı beyan eder.
__Müellife özel bölüm: Aşağıdaki gibi iki tercih vardır.
*Ya direkt müellifin ismi yazılır bu durumda müellifin ismi sadece kitapla bağlantılıdır.
Müelliften biraz bilgiyi özel mekana kontrol panelinde yazmak mümkündür. Ama bu tercih
edilen bir şey değildir.
*Ya da en iyisi sarkan sütundan müellif ismi seçmektir. Böyle yapılınca program kitabın
tanımını otomatik yapmaktadır. Bu tercih daha iyidir. Kitabı müellifler sütunundan bir
müellife bağlamak müellifin biyografisini bir kerede dâhil etmeye imkân verir. Sonra
müellifin biyografisi bu müellife bağlı olan bütün kitaplarda çıkar. Aynı şekilde bu seçenek
yazarın bütün kitaplarını da görmeyi sağlar.
Eğer müellif, müellifler sütununda yoksa eklemek veya biyografisini değiştirmek için yandaki
bu tuşla müellifler menüsüne geçip istenen değişiklikler yapılabilir. Buradan yine kontrol
paneline dönmek mümkündür. Bir kitabı müellifi ile kolay bir şekilde bağlantılı kılmak için
bu işe özel olan
bu tuş vardır: maus ile bir veya daha fazla bilgi fişi işaretlenir sonra tuşa
basılır. Program işaretlenen kelimeyi içeren müellif ismini arar. Sonra kitabı müellifi ile
bağlantılı kılar, değişikliği kaydeder. Yeniden kaydetme tuşuna basmaya gerek yoktur.
Programın ismini bulduğu müellif ismi, doğru değilse ikinci kere tuşa basılır ki program
seçilen isme uygun müellifi bulsun. İşlem bu şekilde tekrarlanır. Sütundan müellif
seçmekten(hele de sütun uzunsa) böyle yapmak daha kolaydır.
38
Mesela İbn Hacerin Fethul Barisini seçelim. Bilgi fişinde “müellifi İbn Hacer yazsın”: mesela
kitap İbn Hacer el-Heytemi ile bağlandığında ikinci kere tuşa basınca İbn Hacer elAskalani’ye bağlanır. Böylece amacımıza ulaşırız.
__
Bu tuş bitişikteki ismi müellifler sütunundaki isimlere ekler ve açık olan kitaba bağlar.
Bu tuşa, şamileye yeni bir kitap aktarıldığı zaman ve kitabın müellifler sütununda isminin
bulunmadığı zaman ihtiyaç duyulur.
Müellifin ismini kopyalayıp müellifler menüsüne bu okla yeni müellif eklemek için girip
sonra müellifi kitabıyla bağlamak için kontrol paneline(‫ )ﻏﺮﻓﺔ اﻟﺘﺤﻜﻢ‬dönmek yerine
bu işlerin hepsini bu tuşla yapmak mümkündür. Bu tuş müellifler sütununa kullanıcı için yeni
bir isim ekler. Aktif kitapla bağlar, hafızaya alır. Ayrıca hafızaya almak gerekmez.
__Yazarın tam ismine ve ölüm tarihine kolaylıkla ulaşmak kitabı müellifiyle bağlantılı kılma
işinin faydalarındandır.
__
Tuşuna basınca müellifin ismi ve vefat tarihi bilgi fişine dahil olur ve kayıt gerçekleşir
ayrıca kaydetme gerekmez.
__Bu işi geri almak için
tuşuna basılabilir. Yine ayrı bir kaydetme gerekmez.
Buradaki gözüken isim ve vefat tarihi müellifler menüsünde(‫ )ﺷﺎﺷﺔ اﳌﺆﻟﻔﲔ‬gözüken
isim ve tarihtir. Bunları kontrol panelinden değiştirmek mümkündür. Ayrıca müellifler
menüsüne gitmeye gerek yoktur. Bu işler için kaydet tuşu
sütunun üstündedir.
__Arama sütunundan kitabı gizleme seçeneği(‫)إﺧﻔﺎء اﻟﻜﺘﺎب ﻣﻦ ﻗﺎﺋﻤﺔ اﻟﺒﺤﺚ‬
Bu gizleme seçeneğinin işaretlenmesi durumunda arama menüsünde arama yaparken bu kitap
asla gözükmeyecektir. Bu seçeneğin seçilmesini gerekli kılacak durumlar vardır. Mesela
şamile programı kitap eklemeye müsaittir. Bu sebeple bir kitabın iki nüsha kopyasının
programda saklanması mümkündür. Zira biri harekeli-tahkikli diğeri matbuata uygun olabilir.
Bundan dolayı iki nüshaya da ihtiyaç olduğu zamanlar olacaktır. Fakat her iki kitapta yapılan
arama aynı neticeleri verecek ve vakit kaybettirecektir. Bu sebeple en iyi olan nüshada, arama
yapmak uygun olacaktır. Fakat bu durumda şu problem ortaya çıkacaktır: iki nüshadan en
dakik olanında arama yapmak için bu nüshanın işaretlenmesi durumunda bütün kitaplarda
arama seçeneği kullanılmayacak. Bütün kitaplarda arama işaretlense bu sefer yine iki nüsha
işaretlenecek amaç gerçekleştirilemeyecek, işte bu arama seçeneğinde kitabı gizleme( ‫إﺧﻔﺎء‬
‫ )اﻟﻜﺘﺎب ﻣﻦ ﻗﺎﺋﻤﺔ اﻟﺒﺤﺚ‬seçeneği çözecektir. Bir kitap bu seçenek ile
gizlendiğinde programın her yerinde gözükecek sadece arama menüsünde gözükmeyecektir.
Fakat sadece arama alanını(‫ )ﳎﺎل اﻟﺒﺤﺚ‬işaretleme menüsünden gizlenirse bütün
kitaplarda arama yapma seçeneğini seçmek mümkün olacaktır. Böylece istenilmeyen kitap
arama alanına asla giremeyecektir. Bu seçenek istenilen zamanda iptal edilebilir.(Bu işlemde
kaydetme tuşuna basmak unutulmamalı)
__Bir kitapta bu seçenek kullanılacaksa birinci olarak bu kitabın fihristlerini iptal etmek
gerekir. Çünkü fihristler aramayı hızlı yapmak içindir. Zaten bu kitapta arama yapılmak
istenmiyor.
__
Tuşu kitap sıkıştırılmış olsa bile kitabı sıkıştırır.
39
__
Tuşu kitap fihristli olsa bile fihristi yeniden düzenler. Alttaki benzer tuşlar böyle değil.
Bu tuşlar tam tersini yapar.
Kitap Bilgi fişi:
__Bu mekanda kitabın bilgi fişi gözükür. Bilgi fişinden kastedilen kitabın ismi, yazarı, tahkik
bilgisi, hareke bilgisi, matbu olan kitaba uygunluğu, kitabın alındığı kaynak gibi bilgilerdir.
Bilgi fişinin yanındaki küçük tuş
üç tane düzenleme arasında birinden birine geçişi sağlar.
1- Hafızada kayıtlı bilgi fişi
2- İstenilen bilgilerin yazılacağı boş beyaz sayfa
3- İsim, müellif, muhakkik, yayımcı gibi hanelerin boş olduğu örnek sayfa. Bu örnek
sayfa doldurulması kolaylık sağlamak içindir. Bu tuşla yapılan değişiklikler kayıt
tuşuna basmadıkça sadece açık olan sayfada gerçekleşir.
Bilgi fişinin altında kitapları içinde bulunduran kısım isimleri bulunur. Bu kısım kitabın
alfabetik olarak
tuşuyla gösterilmesi veya
tasfiye tuşunun kullanılması durumunda
fayda sağlar.
__Kitap hakkında(‫ )ﻋﻦ اﻟﻜﺘﺎب‬hanesi kitap hakkında oraya bilgi yazmaya yarar. Mesela
kitabın içeriği, ilmi derecesi, şerhleri var mı muhtasarları var mı gibi bilgiler oraya konulur.
Değişiklikler yapıldıktan sonra kayıt
düğmesine basmayı unutmamak lazım.
__Sayfa değiştirme(‫) اﻟﺘﺼﻔﺢ‬: Kitabın bilgi fişine bir şeyler doldurmak için hızlı
değiştirmeye ihtiyaç duyulur. Bu bölümden kitabı mütalaa etmek cüz, sayfa veya rakamlarda
gezinmek mümkündür.
Bu tuşları da sayfa değiştirmede kullanmak mümkündür.
Bu tuşla da kitabı tam ekran açmak mümkündür.
Ekler(‫)ﺧﺎﺻﯿﺔ اﳌﺮﻓﻘﺎت‬:
__Her kitaba resim, pdf, ses dosyası ve başka şeyler eklemek mümkündür. Şöyle ki kontrol
panelinden(‫اﻟﺘﺤﻜﻢ‬
‫ )ﻏﺮﻓﺔ‬kitap açık olduğunda veya kitap gösterim
menüsünde(‫ )ﺷﺎﺷﺔ ﻋﺮض اﻟﻜﺘﺎب‬kitap açık olduğunda kitaba eklenen dosyalar çıkar.
Fareyi tek tıklamakla bu eklere ulaşılabilir.
__Hakikat şudur ki, her kitabın ekleri ayrı bir klasörde bulunur. Bu klasöre herhangi bir
dosyayı koymak mümkündür. Zira bu klasörler normal klasörlerdir ki başka dosyaları da
burada saklamak mümkündür. Fakat iki noktada ayrıcalıklıdırlar:
1-Kitap ekleri şamileyle birliktedirler. Bu şamileyi birisine verme durumunda bu eklerde
beraberinde gidecektir. Bu ekler Book klasöründedir.
40
2- Tek fare ile tıklama kolayca bu eklere ulaşılmasını sağlar.
Kitaba ek nasıl yapılır:
__Kontrol panelinde bunun için özel bab hazırlanmıştır. Kitap gösterim menüsü( ‫ﺷﺎﺷﺔ‬
‫ )ﻋﺮض ﻛﺘﺎب‬altında ekler(‫ )اﳌﺮﻓﻘﺎت‬kelimesi vardır. Kutucuk işaretlenince ekler
çıkacaktır. İşaret kaldırılınca kitap gösterimine geri dönülecektir.
Tabi ekler ilk gösterildiğinde ‘bu kitaba ait ek dosya bulunamadı’ yazısı çıkar. Bu dosyanın
herhangi bir yerine fare tıklandığında bu kitaba has ekler klasörü açılır ve boştur.
Bilgisayardaki herhangi bir klasörde nasıl işlem yapılıyorsa burada da öyledir. Dosyalar
kopyalanır, buraya yapıştırılır. Ya da dosyalar veya klasörler sürüklenerek bu boş ekler
bölümüme atılır. Diğer klasörler gibi bu klasörde de istenilenler eklenir istenilenler silinir.
Dosya yeniden gösterildiği ve ek dosyalar istendiğinde kitaba eklenen dosyalar çıkar. Bu
eklerin kitap gösterim menüsünden(‫ )ﺷﺎﺷﺔ ﻋﺮض ﻛﺘﺎب‬izlenmesi, değiştirilmesi
mümkündür.
__Kontrol panelinden de programdan çıkmadan bu işler yapılabilir.
Uyarı: Şamilenin yazılabilir bir hard diskte olması gerekir. Sadece okuma için kullanılan bir
diskte Şamile açılırsa (cd-dvd gibi )değişiklikleri uygulamak mümkün olmayacaktır.
ŞAMİLEDEN KİTAP ÇIKARTMA MENÜSÜ(‫اﻟﻜﺘﺐ‬
‫)ﺷﺎﺷﺔ ﺗﺼﺪﯾﺮ‬
Bu menünün amacı:
__Bir kitabı web dosyası suretinde word veya şamileye uygun e-book olarak çıkartma.
Bu menüye ulaşma:
1- Ana menüdeki üst tuşlardaki
bu tuştan
2- Hizmetler…kitap çıkartma(‫ ﺗﺼﺪﯾﺮ ﻛﺘﺐ‬.. ‫ )ﺧﺪﻣﺎت‬sütunundan
41
Bu menünün çalışma şeklinin açıklanması:
1- “Çıkartılması istenilen kitabın seçilmesi”( ‫) اﻟﻜﺘﺐ اﻟﱵ ﺗﺮﯾﺪ ﺗﺼﺪﯾﺮﻫﺎ‬
sonra kısım ve kitapları seç. Sonra sağ kutuya bu kitapları
tuşuyla transfer et.
2- “Çıkartılması istenilen klasöre”(‫) اﳌﻜﺎن اﻟﺬي ﺗﺮﯾﺪ اﻟﺘﺼﺪﯾﺮ إﻟﯿﻪ‬
kutucuğuna tıkla ve bilgisayardaki çıkartılacak yeri belirle
3- İstediğin şekilde “çıkartma seçenekleri”(‫ ) ﺧﯿﺎرات اﻟﺘﺼﺪﯾﺮ‬bölümünü belirle.
Bu tercihler saklanacak ve gelecek seferlerde otomatik olarak geri getirilebilecektir.
__Sonra
tuşuna bas ve kitap şamileden çıkana kadar bekle
Uyarılar:
1- Bilgisayarda word programı yoksa dosyanın word olarak çıkarılması mümkün
değildir. Ama her durumda web dosyası olarak çıkartılması mümkündür.
2- Dosyanın hem web hem de word olarak çıkartılması seçilirse belirlemiş olduğun dosya
hacmi
mesela bu seçeneği seçerek
belirlemen gibi ki, bu web dosyasının hacmi olacaktır. Fakat word dosyası ise web
42
dosyasının muhteviyatını içermesine rağmen, word dosyalarının yapısı gereği megabit
olarak web dosyasının yaklaşık olarak bir katı fazla olacaktır.
3- E-book biçiminden murad nedir? Bu şamileye has bir biçimdir. Şamile programı olan
birisi için bir ya da birden fazla kitabı tek bir e-book olarak çıkarıp başkasına vermesi
mümkündür. Bu başkasının şamilesi varsa bu kitaba bakması, onu gösterip içinde
arama yapması sadece bu kitapta herhangi bir e-book kitap gibi mümkündür. Yine
şamileye onu yüklemesi de mümkündür.
__Kitapların değiştirilmesi (e-book, web, word olarak) konusunda e-book dosyalar ile ilgili
önemli bir durum ki e-book dosyalar word dosyalarından farlılık gösterir. Bir e-book kitap
sayfa, hadis numaraları, yan başlıklar, ayetleri tefsirine bağlama, bilgi fişi gibi hususi
özelliklerini muhafaza eder. Bu noktada e-book word’den ayrılır. Kitap bu asılları üzerine
çıkar. Bunun yanında şamileye dâhil etme ve çıkartmada da word’den daha hızlıdır.
Fakat burada önemli bir değerlendirme yapmak gerekir:
__Metni şerhine bağlama hizmeti, e-book olarak ancak, metni ve şerhi veya şerhlerin hepsini
tek bir e-book olarak çıkartıldığında çıkacaktır. İki ayrı kitap olarak şerh ve metin çıkarsa(şerh
bir e-book metin bir e-book olarak) bu hizmet kullanılamaz.
Kitap transferi(aktarımı) yaptığın zaman bana göre şu hizmetler yapılabilir:
__Sen e-book kitabı başka amaçlar için kullanabilirsin: Farz edelim ki sen kitapta bir çalışma
yapmak veya değişiklikler yapmak istiyorsun ve kitaba zarar vermekten korkuyorsun bir ebook kopya çıkartman ve ihtiyaç duyduğunda bunu yeniden şamileye yüklemen mümkündür.
__Bir e-book kitap bir çok kitap içerebilir. Hatta bu e-book bir külliyat olabilir. Mesela bütün
fıkıh kitaplarını bir e-book olarak çıkartman mümkündür.
4- e-book dosyaları sıkıştırılmış olarak çıkartmak istediğinde –yani rar uzantılı
sıkıştırılma kastedilmektedir- bilgisayarda winrar programının olması gerekli değildir.
5-
Seçeneğini işaretlediğinde çıkartmak
için seçilen web, word ve e-book dosyalarıyla web sayfası bağlantılı olarak bir tek
klasöre çıkartılacaktır. Bu dosyanın bağlantılı olarak çıkartılması hemen internette
yayıma hazır olması demektir. Aynı zamanda çeşitli dosya biçimleri şeklinde binlerce
kitabı bu sayfa içeriyor olsa da bu index(içerik sayfası) bütün bu kitap isimlerini, bilgi
fişlerini, kitabı başka biçime(e-book, word) taşıma işini içeriyor olacaktır.(yani bu
seçenek işaretli olarak kitap çıkartıldığında web, e-book, word seçenekleri işaretliyse
şöyle bir klasör içinde bu dosyalar ve index olacaktır:
43
Buradaki index açıldığında şu şekilde bir şey çıkacaktır.
(‫)اﺿﻐﻂ ﻫﻨﺎ ﻟﻼﻧﺘﻘﺎل إﱃ ﺻﻔﺤﺔ اﳌﻜﺘﺒﺔ اﻟﺸﺎﻣﻠﺔ ﻋﻠﻰ اﻹﻧﱰﻧﺖ‬
Sayfadaki bu kısma basıldığında direkt internete bağlanmak mümkün olacaktır.
‫ اﺿﻐﻂ ﻫﻨﺎ‬Buraya basıldığında web sayfası e-book biçimine dönüşecektir.
İşaretli yerlere basıldığında web ve
word dosyalarının 1.ve 2. bölümleri açılacaktır.
44
MÜELLİFLER MENÜSÜ(‫اﳌﺆﻟﻔﲔ‬
‫)ﺷﺎﺷﺔ‬
Bu menünün amacı:
__Şamile programındaki müelliflerin isimlerini alfabetik ya da vefat tarihlerine göre görmek.
__Yeni müellifleri hayat hikâyeleri ile birlikte eklemek, düzenlemek veya silmek.
Eklenecek müellifin programda kitabının olması da şart değildir. Kitabı olmayan bir müellif
bu menüye eklenebilir.
Bu menüye ulaşma:
__Ana menüde yukarıda yer alan
bu tuşla
__Özel menüler…müellifler menüsünden(‫ ﺷﺎﺷﺔ اﳌﺆﻟﻔﲔ‬.. ‫)ﺷﺎﺷﺎت ﺧﺎﺻﺔ‬
__Kontrol panelinden(‫)ﻏﺮﻓﺔ اﻟﺘﺤﻜﻢ‬
bu tuşla
Menünün resmi:
1-Alfabetik sırayla
2-Vefat sırasına göre
Menünün çalışma şeklinin açıklanması:
__Sağ tarafta müellif isimleri vardır.
__Müellif ismine tıklanınca müellifin tam ismi, ölüm yılı, biyografisi ve varsa şamiledeki
kitapları çıkar
45
__Bilgi fişinin incelenmesi
bu tuşlarla sayfaların hızla değiştirilmesi mümkündür.
Müellifin istenilen kitabı yukarıdaki
bu tuşla tam ekran açılarak incelemeye fırsat
vermektedir.
Vefat tarihini görmek:
Vefat tarihini görmek iki vecihten önemlidir ki müellifleri zaman noktasında tertipli olarak
göstermeye ve kitapları müelliflerinin vefat tarihine göre düzenlemeye yarar. Tabi
müelliflerin kitap ile irtibatı programda sağlanmışsa. Bu irtibatlandırma kontrol panelinden
kolaylıkla yapılabilmektedir.
Vefat tarihi şöyle yazılır:
1-Sene hicri olarak yazıldığında ‫ ھـ‬konulabilir fakat bu mecburi değildir.
2- Senenin yanına ‫ م‬konulmuşsa bu miladi olduğunu gösterir.
3-Seneden önce ‫ ق م‬konulmuşsa milattan önce demektir. ‫ ق‬ile ‫ م‬arası açık olmalı ve sonrasına
bir şey yazılmamalıdır.
4-Rakamdan önce ‫ ق‬varsa yüzyıl anlamına gelir. ‫ ق‬harfinin ilk harf olması sonrasında da bir
miktar aralık bırakılması gerekir.
5-Ölüm senesinin kesin olarak bilinmediği durumlarda sene rakamlarının önüne bazı
kelimeler eklenebilir. 355 ‫ أو ﺑﻌﺪ‬168 gibi
6-Vefat bölümüne herhangi bir şey yazılmazsa bu müellifin ya muasır ya da vefatının
bilinmediği anlamına gelir.
__Vefat tarihleri olmayan müellifler vefat tarihine göre olan düzenlemede sütunun sonuna
alınacaktır. Anlatılanların örnekleri:
‫ ﻫﺠﺮﯾﺔ‬911 =911
‫ ﻫﺠﺮﯾﺔ‬911 =‫ ﻫـ‬911
‫ ﻣﯿﻼدﯾﺔ‬2001 =‫ م‬2001
‫ ﻗﺒﻞ اﳌﯿﻼد‬15 =‫ ق م‬15
‫= اﻟﻘﺮن اﻟﺮاﺑﻊ اﳍﺠﺮي‬4 ‫ق‬
‫ م= اﻟﻘﺮن اﻟﺮاﺑﻊ اﳌﯿﻼدي‬4 ‫ق‬
!! ‫ ق م = اﻟﻘﺮن اﻟﺮاﺑﻊ ﻗﺒﻞ اﳌﯿﻼد‬4 ‫ق‬
__İsimler sütunun üstünde
şeridi vardır. Buradan alfabetik veya vefat
tarihine göre düzenleme seçilebilir. Bir müellif işaretlenmişse vefat tarihi tertibine geçilince
bu müellif yine ekranda işaretli olarak çıkacaktır.
_İsimler sütunun altında
şeridi vardır.
tuşu müellifi ve biyografisini
tamamen siler.
__Müellifin ismi kutuya yazılır
basıldığında işaretli müellifin ismi kutuya yazılan isimle
değiştirilir.
__ Eğer isim kutuya yazılıp bu tuşa basılırsa yani bir müellif listeye eklenecektir.
__
bu tuş ise kutuya yazılan müellif ismini arayacaktır. Müellifin isminin bir kısmını
yazmakla da arama yapılabilir.
__Müelliflerin sütununa farenin sağı tıklandığında
sütunu çıkar. Birinci
seçenek işaretli müellifin ismini kopyalar. İkinci seçenek ise bütün müellif isimlerini
kopyalar.
__Müellif kitaplarının olduğu sütuna farenin sağ tuşunu tıklayınca yine yukarıda zikrettiğimiz
şeylerin aynısını bu sefer kitaplar için kullanmak mümkündür.
46
Bir kitabı müellifi ile bağlamak için kontrol paneli kullanılır. Mesela Suyuti’nin programda
bir çok kitabı varken kitaplar bölümünde müellifin ismi işaretlenince çıkmamaktadır. Kontrol
panelinden istenilen kitaba gidilir. Sonra müellifler menüsünden hangi müellife bağlanacaksa
o işaretlenir ve kontrol paneline dönülüp kayıt tuşuna basılır.
METNİ ŞERHİNE BAĞLAMA(‫ﺑﺸﺮﺣﻪ‬
‫ﻣﱳ‬
‫)رﺑﻂ‬
Bu menünün amacı:
__Metin ve şerh sayfalarının arasını birleştirmektir. Bundan sonra metinden herhangi bir
sayfanın gösterilmesi istenirse metine uygun şerhi incelemek için tuşa basılabilir. Bir metni
birden fazla şerhe bağlamak mümkündür.
Bu menüye ulaşma:
Özel menü…metni şerhine bağlama sütunundan( ‫ رﺑﻂ ﻣﱳ‬... ‫ﺷﺎﺷﺎت ﺧﺎﺻﺔ‬
‫)ﺑﺸﺮﺣﻪ‬. Tabi ki bu aktif bir kitap olması halinde veya hızlı ulaşım simgelerinden(en üsteki
tuşlara deniyor) kitap seçim menüsünden(‫ )اﺧﺘﯿﺎر ﻛﺘﺎب‬bir kitabın aktif edilmesi
halinde geçerlidir.
Bu menü bazı düzenlemeler istemektedir. Eğer bu menüyü bazı kitaplarda kullanma gibi bir
niyetin yoksa bu sayfayı okuyarak boşuna yorulma.
Menü Görüntüsü:
47
Menü tuşlarının açıklanması:
Aşağıdaki adımları takip et:
1-Bir metin aç. Mesela Sahihi Buhari’yi ve şekildeki gibi sayfalarda ilerleyerek birinci hadise
ulaş
2-özel menüden metni şerhine bağla(‫ اﺧﱰ رﺑﻂ ﻣﱳ ﺑﺸﺮﺣﻪ‬... ‫)ﺷﺎﺷﺎت ﺧﺎﺻﺔ‬
seçeneğini seçince şu aşağıdaki menü çıkacak
3-Metne bağlanmasını istediğin şerh veya şerhleri seç. İlk olarak aşağı doğru sarkan listeden
bir kısım seç. Mesela, hadis şerhleri bölümünü ve oradan da İbn Hacer’in Fethu’l-Bari isimli
şerhini seçelim. Sonra aşağı yön tuşuna
bu eseri aşağı sütuna indirmek için basalım. Sonra
aynı şeyi İbn Receb’in Fethu’l-Bari’sine yapalım. Anla ki, biz bu misalde iki şerh seçtik.
Onlardan biri metne bağlı oda ibn Hacer’in Fethu’l-Bari’si diğeri de İbn Receb’in ki, onu da
metne bağlayacağız.
4- Şimdi alt sütundaki İbn Hacer’in Fethu’l Bari’sine tıkla. Açılan sayfanın bu hadisin şerhi
olduğunu göreceksin. Çünkü bu şerh metne bağlanmıştır. Aşağıda “şuanda metin açık olan
şerhe bağlıdır”(‫ اﳌﱳ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎﻟﺸﺮح اﳌﻌﺮوض‬/ ‫ ) اﳊﺎﻟﺔ‬yazısı çıkacak
(hâlbuki bağlı değildir. Yazı bu aşamalardan sonra çıkmaktadır/mütercim). Bu yazının
yanında şerh sayfalarını değiştirmek için ok işaretleri vardır
. Yine burada iki
sayfa(şerh-metin) arasında bağlantı vardır. İki sayfa arasındaki bağlantıda hata varsa
bağlantıyı kesmek için aktif durumda iptal
tuşu vardır. Şimdi aşağıdaki tuşlarda ön tarafta
açık olan Fethu’l-Bari sayfasını değiştirdiğinde şu değişiklikler olacaktır: “şuanda metin açık
olmayan şerh sayfasıyla bağlantılıdır” (‫ اﻟﻤﺘﻦ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺼﻔﺤﺔ ﺷﺮح ﻏﯿﺮ اﻟﻤﻌﺮوﺿﺔ‬/ ‫)اﻟﺤﺎﻟﺔ‬.
(bağlantı tuşuna(‫)زر اﻻرﺗﺒﺎط‬
basıldıktan sonra bağlantı oluyor ve söylenenler
gerçekleşiyor-mütercim).
İptal tuşu(‫ )زر اﻹﻟﻐﺎء‬bağlantı tuşu aktif olduğunda metin
sayfasıyla şerhi bağlamak için pasif konuma geçer.
Bağlantı intikal tuşu seni metne bağlı
şerhe intikal ettirir. Elimizde bir şerh bir de metin var. Yukarıda ki intikal tuşlarıyla metin
sayfalarını değiştirmemiz mümkündür. Alttaki birinci intikal tuşlarıyla şerh sayfalarını
değiştirmek mümkündür.
48
__Her sayfa değiştirmeden sonra program şerh ile metnin bağlı olup olmadığını haber verir.
Ve 3 tuştan
kullanıma uygun olan aktif durumdadır.
5- Şimdi İbn Receb’in Fethu’l-Bari’sine tıkla. O asla metne bağlı değildir. Bu sebeple aşağıda
şu yazı çıkar “metin şerhe bağlı değil” (‫)اﳌﱳ ﻏﲑ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺼﻔﺤﺔ ﺷﺮح‬. Burada amaç
İbn Receb’in Fethu’l-Bari’sidir başkasının ki değil. Şimdi İbn Receb şerhini metne
bağlayalım. Üst tuşlarla Sahihi Buhari’ye 3.cüz 114. sayfa geçtiğinde ‫َ ﺟﺒﻞ‬
‫َ ﺑﻦ‬
‫ﱠ ﻣﻌﺎذ‬
‫َن‬
‫أ‬
‫َﻮﻣﻪ‬
‫َﯿﺆم ﻗ‬
‫ُﻢ ﯾﺮﺟﻊ ﻓ‬
‫ﱠﻢ ﺛ‬
‫ِ وﺳﻠ‬
‫َﯿﻪ‬
‫ﱠﻪ ﻋﻠ‬
‫ﱠﻰ اﻟﻠ‬
‫ﱠﺒﻲ ﺻﻠ‬
‫ﱢﻲ ﻣﻊ اﻟﻨ‬
‫َ ﯾﺼﻠ‬
‫َﺎن‬
‫ﻛ‬
hadisi çıkar. Sonra İbn Receb’in Fethu’l-Bari’sinin 5.cüz 115.sayfasına geçtiğinde bu hadisin
şerhi çıkacaktır. Aşağıda şu yazı çıkar “metin şerhe bağlı değil” şimdi bağlantı tuşuna bas
aşağıdaki yazı hemen “metin açık şerhe bağlı ”şekline dönüşür. Şimdi bağlantı kuruldu.
Karışıklık olmaması için kısa bir mülahaza:
Bağlamak istediğin metin ve şerhi aç. Sonra bağlantı tuşuna
bas. Hepsi bu kadar. Son
olarak: kitabı bağlayabilirsin. Mesela Buhariyi İbn Receb şerhiyle. Muayyen baba gelir orada
durursun. Sonra tamamlarsın. Metni ulaştığın yere sayfaları ilerleterek götürmen gerekir.
Sonra çalışmaya yeniden başlarsın. Bu anlatılanların hepsini gerçekleştirmede bu tuş
yeterlidir. Bu metnin ve şerhin bağlı olduğu en son sayfaya götürecektir. Buradan direkt
çalışmaya başlanabilir.
Bu menüde çalışmanın neticesi metinde sayfalarla ilerledikçe çıkacaktır. Metinde herhangi bir
yere gelince şerhleri kolaylıkla eklenebilir. Bu menüden başka menülerde ise metne bağlı
haldeki şerhleri göstermeye hastır.
Şuanda Şamilede kütübü sitte ve muvatta meşhur şerhlerine bağlanmış olarak mevcuttur.
http://www.al-islam.com adresinden metni, şerhi ve bağlantıyı almak tamam olmuştur. Bu site
bedavadır. Allah bu çalışmaya hayırlı katkılarda bulunanları mükâfatlandırsın.
49
www.eilahiyat.com
Âlem-i Net’te İlâhiyât…
50