egzersizde-kas-fizyolojisi [Uyumluluk Modu]

EGZERSİZE
KAS
SİSTEMİNİN
YANITI
Prof. Dr. Fadıl ÖZYENER
EGZERSİZ SIRASINDAKİ
DAYANIKLILIĞIMIZ VE
SÜRATİMİZ BÜYÜK
ORANDA KASLARIMIZIN
ENERJİ VE GÜÇ
ÜRETEBİLME
YETENEĞİNE BAĞLIDIR.
KAS KASILMASI
•
•
•
•
•
MOTOR UYARI
ACh SALINIMI
KALSİYUM’UN ROLÜ
ATP’NİN ROLÜ
KAYAN FİLAMENTLER
KURAMI
Nöromusküler kavşak
sinaps
çukuru
sinaps aralığı
(sinaptik
yarık)
subnöral
kıvrımlar
İskelet Kasında Motor Birim
Bir tek motor nöron veya sinir
lifi ile bunun innerve ettiği tüm
kas lifleri birlikte motor birimi
oluştururlar.
Bir motor birimde ortalama
100-150 kas lifinin bulunduğu
kabul edilir.
Kasın güç, enerji, hız gibi özellikleri
kası oluşturan liflerce belirlenir.
KAS LİFİ SINIFLAMASI
TİP IIB
TİP IIA
TİP I
Yavaş
Oksidatif
Hızlı OksGlikolitik
Hızlı
Glikolitik
(Tip I)
(Tip IIa)
(Tip IIb)
en küçük
orta çap
en büyük
ince aksonlar
orta
kalın aksonlar
yavaş
daha hızlı
en hızlı
fakir
zengin
en zengin
Kapil/Mito/Miyog
çok yoğun
yoğun
az sayıda
Hücresel solunum
aerobik
her ikiside
anaerobik
ilk
daha sonra
son
KAS LİFİ
TİPİ
Lif çapı
İnnervasyon
(sinirlenmesi)
ATP hidroliz hızı
Glikojen deposu
Egde kasılma
sırası
Öncelik aldığı
egzersiz tipleri
uzun mesafe, yürüme, orta
postür desteği mesafe egz.
kısa mesafe,
atma, atlama
KAS LİF DAĞILIMI ATLETİK
BAŞARININ BELİRLEYİCİSİ
MİDİR ?
ERKEK VE KADIN ATLETLERDE DEĞİŞİK
KASLARDA KAS LİFİ DAĞILIMI VE KESİT ALANI
K AS
C İNS İYE T
YAV AŞ
K ASIL AN
(%)
H IZL I
K ASIL AN
(%)
YAV AŞ
K ASIL AN
ALAN
H IZL I
K ASIL AN
ALAN
SP RİN TER
GAS TRO
K NEMİUS
E
K
24
27
76
73
5 878
3 752
6 034
3 930
MES AF EC İ
GAS TRO
K NEMİUS
E
K
79
69
21
31
8 342
4 441
6 485
4 128
B İS İK LE TÇ İ
VAS TUS
LA TE R
E
K
57
51
43
49
6 333
5 487
6 116
5 216
HAL TER C İ
GAS TRO
K NEMİUS
E
44
53
56
47
5 060
5 010
8 910
8 450
GÜLL EC İ
GAS TRO
K NEMİUS
E
38
62
6 367
6 441
VAS TUS
GAS TRO
E
K
47
52
53
48
4 722
3 510
4 709
3 141
SEDAN TER
DÜNYA ŞAMPİYONU
MARATONCULARIN
GASTROKNEMİUS KASLARI
% 93 VE ÜZERİNDE YAVAŞ KASILAN
KAS LİFİNE SAHİPKEN
DÜNYA ŞAMPİYONU OLAN
SPRİNTERLER
İÇİN BU ORAN ≤ % 25 DİR.
KASLARDA GÜÇ OLUŞUMU ÜZERİNDE
ETKİLİ OLAN DİĞER ÖĞELER
•
•
•
•
ETKİNLEŞEN MOTOR BİRİMİN TİPİ
ETKİNLEŞEN MOTOR BİRİM SAYISI
KASIN BÜYÜKLÜĞÜ
KASILMADAN ÖNCE KASIN BAŞLANGIÇ
UZUNLUĞU
• EKLEM AÇISI
• OLUŞAN KÖPRÜ SAYISI
• KASIN HAREKET HIZI
KASIN BOYU
KÖPRÜ SAYISI
EKLEM AÇISI
KUVVET
• MAKSİMAL KUVVETİN ORTAYA ÇIKTIĞI
OPTİMAL KAS UZUNLUĞU NEDİR ?
• DİNLENİM UZUNLUĞUNDAN %20 DAHA UZUN
HALE GERDİRİLDİĞİ UZUNLUKTUR
• KAS %20 DAHA UZUN VEYA KISA
UZUNLUĞA GERDİRİLDİĞİNDE
MAKSİMAL KUVVET NASIL DEĞİŞİR ?
• HER İKİ DURUMDA DA MAKSİMAL KUVVETİN
ALTINDA DEĞERLER ELDE EDİLİR
KASI GEREREK KASILMA
ÖNCESİ UZUNLUĞUNDA
YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
KASIN ELASTİK POTANSİYEL
ENERJİ DEPOLAMASINI
SAĞLAR.
Kasılma Tipleri
• Statik
–İzometrik
• Dinamik
–Konsantrik
• İzotonik
• İzokinetik
–Eksentrik
KASIN HAREKET HIZI
• KONSENTRİK (KASIN BOYUNUN
KISALDIĞI) HAREKETTE MAKSİMAL
KASILMA GÜCÜ HAREKET HIZINDAKİ
ARTIŞLA DÜŞER.
• EKSENTRİK (KASIN BOYUNUN UZADIĞI)
HAREKETTE İSE HAREKET HIZINDAKİ
ARTIŞ MAKSİMAL KUVVETTE DÜŞÜŞE
NEDEN OLMAZ. TAM TERSİNE GÜÇ
ARTAR VEYA EN AZINDAN KORUNUR.
ANTRENMANA
NÖROMUSKULER YANIT
• NÖRAL DEĞİŞİM
• KAS KİTLESİ
HİPERTROFİ
HİPERPLAZİ
• KAS LİF TİP DEĞİŞİMİ
• ENZİMATİK DEĞİŞİKLİKLER
• MİTOKONDRİ DEĞİŞİMLERİ
• KAPİLLER DEĞİŞİM
NÖRAL ADAPTASYON VE
HİPERTROFİ
Kasın histolojik yapısında
değişiklik olmadan kuvvetinde
artış olabilir mi ?
Kasın kitlesinde büyüme olmaksızın
kuvvetinde artış sağlanabilir.
• Kuvvet nöral adaptasyon olmadan
gelişebilir mi?
– Kasın histolojik yapısında değişiklik
olmasa da kuvvette gelişme sağlanır,
ancak nöral adaptasyon olmaz ise
kuvvette gelişim sağlamak olanaksızdır.
– Bu yüzden kuvvet sadece kasın bir
özelliğidir yerine kuvvet motor sistemin bir
özelliğidir demek daha doğrudur.
HİPERTROFİ VE HİPERPLAZİ
• KAS LİF SAYISI DOĞUMDA
BELİRLENMİŞTİR VE YAŞAM BOYU
BENZERDİR ?
• DİRENÇ ÇALIŞMALARI İLE KAS LİFİNİN
KESİT ALANI BÜYÜR (HİPERTROFİ)
• OPTİMAL BİR DEĞERE ULAŞTIŞTIĞINDA
İSE LİF BÖLÜNÜR VE DOLAYISİYLE LİF
SAYISINDA BİR ARTIŞ OLUR (HİPERPLAZİ)
Kas atrofisi
Kasın total kitlesinin (hücre
çaplarında küçülme) azalmasıdır.
Kaslar kullanılmaz ya da ancak çok
zayıf kasılmalar için kullanılırsa
atrofi meydana gelir.
kasta denervasyon sonucu da
atrofi gelişebilir.
Yaralanmalar veya ameliyatlar sonrası
oluşan kas atrofisinin 3:1 oranına göre
iyileşeceği büyük ölçüde kabul
edilmektedir.
Bu kaçırılan bir antrenman haftasından
sonra aynı düzeye geri dönebilmek için
3 haftanın gerektiği anlamına gelir.
KAS LİFİ TİP DEĞİŞİMİ
• Yavaş kasılan –hızlı kasılan lif
olarak ele alınırsa değişim yoktur.
• Değişim tip IIa ile IIb arasındadır.
• Dayanıklılığa dönük çalışmalarda
motor birim IIB’ler IIa’ya
dönüşürken sürate dönük olanlarda
tersi gözlenir.
• Değişim maksimum %20 kadardır.
16 HAFTALIK
KUVVET ANTRENMANI
İLE KASIN;
•KİTLESİNDE %18
•PROTEİN MİKTARINDA %17
•RNA MİKTARINDA %26
•KUVVETİNDE %66
ARTIŞ SAĞLANABİLİR
Egzersize yeni başlayan
sedanterler için temel ilkeler
• Haftada 3 gün, en az 40- 60 dak,
maksimun gücün zorlandığı kuvvet
egzersizleri (sprint, ağırlık, atma,
atlama gibi)
Nbzmaks=220–yaş
(-10)
KAS YAPISI VE KAS KİTLESİ