(Microsoft PowerPoint - INTERTEK POL\335MER LAB KASIM 2011)

POLİMER LABORATUVAR
TESTLERİ 2012
HASAN ÖZDEMİR
Operasyon Proje Md
E-posta : [email protected]
Tel 0 212 2336541 gsm:0 532 5794708
www.intertekturkey.com
1
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
INTERTEK HAKKINDA
Türkiyede 1962 yılında tarafsız gözetim hizmetlerine başlamıştır ve 1990 yılında ilk
laboratuvarını kurmuştur. Bağımsız akredite gözetim ve test laboratuvarı hizmetlerini
veren grup şirketimiz şu an ; INTERTEK Commodities , INTERTEK Consumer Goods ve
INTERTEK Moody şirketleriyle 3 ayrı merkez yönetim ofisi , 8 laboratuvar ve 12 gözetim
bölgesi ile 450 personelle hizmet vermektedir.
Kısaca INTERTEK , 100 den fazla ülkede, 1000 lokasyonda, 30.000 kişi ile
uluslararası arenada test, gözetim, denetim ve belgelendirme konularında bağımsız hizmet
sunan alanında dünyanın en büyük kuruluşlarından biridir. Dünya çapında yapılanmış
uzman ağı ile petrol ürünleri (oil, chemical & agri), gıda, tekstil,elektrik&elektronik,
polimer,otomobil, yapı malzemeleri, oyuncak testlerinin yanısıra tüm sektörlerde kalite,
çevre, iş güvenliği ve sosyal uygunluk sistemlerinin belgelendirilmesi gibi müşterinin tüm
kalite güvence gereksinimlerine global çözümler sağlar .
2
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
POLİMER LABORATUVARI
Plastik( elastomerler ,kompozitler,polimerler) ve kauçuklar için ; Ar-Ge , kalite kontrol,
proses ve diğer uygulamalar için geniş sanayii yelpazesinin hammadde ve son ürünlerinde
bağımsız laboratuvar hizmeti vermekteyiz .
Tüm INTERTEK imkanları ile aşağıdaki test gruplarında ; ulusal , uluslararası
metodlar ve müsteri metodlarını gerçekleştirmekteyiz.
TEST GRUPLARI
I-Fiziksel testler
II-Mekanik testler
III-Termal testler
IV-Analitik testler
V-Yaşlandırma testleri
VI-Yanma testleri
VII-EU yasaklı madde testleri ve diğer
3
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
I-FİZİKSEL TESTLER
TS EN ISO 1183-1:2006 Plastikler Gözeneksiz plastikler-Yoğunluk
tayin metotları-Bölüm 1: Daldırma metodu, sıvı piknometre metodu
ve titrasyon metodu (Plastics - Methods for determining the density of noncellular plastics - Part 1: Immersion method, liquid pyknometer method and
titration method )
ASTM D 792:08
Standard Test Methods for Density andSpecific Gravity (Relative
Density) of Plastics by Displacement
4
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
I-FİZİKSEL TESTLER
TS EN ISO 1133:2007
PLÂSTİKLER - ERİMİŞ TERMOPLÂSTİKLERİN KÜTLESEL AKIŞ HIZININ
(MFR) VE HACİMSEL AKIŞ HIZININ (MVR) TAYİNİ (Plastics - Determination
of the melt mass - Flow rate (MFR) and the melt volume - Flow rate (MVR) of
thermoplastics )
ASTM D 1238 - 10 Standard Test Method for Melt Flow Rates of
Thermoplastics by Extrusion Plastometer
TS EN ISO 62 / ISO 62-2
Plastikler-Su absobsiyonunun tayini
5
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
I-FİZİKSEL TESTLER
Shore A ve D sertlik ölçümü
ASTM D 2240 Standard Test Method for Rubber Property
Durometer Hardness
6
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
II-MEKANİK TESTLER / DARBE TESTLERİ
EN ISO 180/A1 Plastikler-Izod Darbe Mukavemetinin Tayini
TS EN ISO 179-1 Plastikler – Charpy darbe özelliklerinin tayini
-Bölüm 1: Ölçü aletsiz darbe deneyi
TS EN ISO 179-2 Plastikler-Charpy Darbe Özelliklerinin Tayini
-Bölüm 2: Olçü aletli darbe deneyi
ASTM D256 - 10 Standard Test Methods for Determining the
Izod Pendulum Impact Resistance of Plastics
ASTM D6110 - 10 Standard Test Method for Determining the
Charpy Impact Resistance of Notched Specimens of Plastics
Charpy Cekiçler (2J, 15J, 50J)
Izod Çeçicler
(2.75J, 11J, 44J)
7
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
II-MEKANİK TESTLER– Çekme Özellikleri
ISO 527-2 Determination of tensile properties - Part 2: Test conditions for
moulding and extrusion plastics
Plastikler-Çekme Özelliklerinin Tayini-Bölüm 1: Genel Prensipler
ASTM D 638 Standard Test Method for Tensile Properties of Plastics
ISO 604 Determination of compressive properties
TS EN ISO 604 Plastikler-Baskı karşısında özelliklerdeki değişmenin tayini
ISO 833 Rigid cellular plastics -- Determination of compression properties
ASTM D695 - 10 Standard Test Method for Compressive Properties of
Rigid Plastics
ISO 3386-1:1986 Polymeric materials, cellular flexible -- Determination of
stress-strain characteristics in compression
ISO 178 Plastics -- Determination of flexural properties
ISO 9969 Thermoplastics pipes -- Determination of ring stiffness
8
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
III-TERMAL TESTLER
ISO 306 - Thermoplastic materials Determination of Vicat
softening temperature (VST)
ASTM D1525 - 09 Standard Test Method for Vicat Softening
Temperature of Plastics
ISO 75/ASTM D648 - 07 Standard Test Method for Deflection
Temperature of Plastics Under Flexural Load in the Edgewise
Position
9
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
IV-ANALİTİK TESTLER
* Tg/DTA
TS EN ISO 11358 Plastikler - Polimerlerin Termogravimetrik Analizi
(TG) – GenelPrensipler Plastics -- Thermogravimetry (TG) of
polymers - Part 2: Determination of activation energy
ASTM E1131 - 08 Standard Test Method for Compositional Analysis
by Thermogravimetry
10
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
ANALİTİK TESTLER
*DSC
ISO 11357-3:2011 Plastics -- Differential scanning calorimetry (DSC)
Part 3: Determination of temperature and enthalpy of melting
and crystallization
ISO 11357-4:2005 Plastics -- Differential scanning calorimetry (DSC)
Part 4: Determination of specific heat capacity
ISO 11357-5:1999 Plastics -- Differential scanning calorimetry (DSC)
Part 5: Determination of characteristic reaction-curve temperatures and
times, enthalpy of reaction and degree of conversion
ISO 11357-6:2008 Plastics -- Differential scanning calorimetry (DSC)
Part 6: Determination of oxidation induction time (isothermal OIT) and
oxidation induction temperature (dynamic OIT)
ASTM E1356 - 08 Standard Test Method for Assignment of the
Glass Transition Temperatures by Differential Scanning Calorimetry
ASTM D 3418 - 08 Standard Test Method for Transition Temperatures
and Enthalpies of Fusion and Crystallization of Polymers by DSC
11
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
ANALİTİK TESTLER
*ICP / AAS ile Element analizi
Metal içerik ppm testleri
*FT-IR ile karakterizasyon analizi
12
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
KARBON SİYAHI TESTLERİ
Ash Content , %
Fines Content , %
ASTM D 1506
ASTM D 1508
Heating Loss, %
ASTM D 1509
Iodine Adsorpiton Number, g/kg
ASTM D 1510
Ph Value
ASTM D 1512
Pour Density , kg/m3
ASTM D 1513
Sieve Residue, mg/kg
ASTM D 1514
Carbon Black Extractables
Transmittance of Toluene Extract,
%
ASTM D 1618
Sulphur Content, %
ASTM D 1619
13
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
V-YAŞLANDIRMA TESTLERİ
Xenon Lamba ile Soldurma
Test Metodlarıı:SAEJ 1885, SAEJ 1960, Fiat 50451,
ISO 105 B06 Condition 5, ISO 4892-2, Fiat 50451-1
Amaç: Renk değişimi/Solma tespiti
Uygulama: Xenon lamba ile yapay güneş ışığına maruz bırakılan
numunenin gri skala ile görsel olarak renk değişimi değerlendirilir.
Numune miktarıı: Minumum A-4 boyutlarında
14
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
V-YAŞLANDIRMA TESTLERİ
UV Lamba ile Yaşlandırma
Test Metodlarıı: ISO 4892-3, ASTM G 154, ASTM D4587
Amaç: Renk değişimi/Solma tespiti
Uygulama: UV lamba ile yapay UV ışığına maruz bırakılan
numunenin gri skala ile görsel olarak renk değişimi değerlendirilir.
Numune Miktarıı: Minumum A-4 boyutlarında
Döngü
No
Soldurma Periyodu
Lamba Tipi
Işınım
1
8 saat kuru
Tip 1A (UVA-340)
0,76 m-2nm-1, 340 nm’de
4 saat yoğuşma
2
8 saat kuru
Işık kapalı
Tip 1A (UVA-340)
0,76 m-2nm-1, 340 nm’de
0,25 saat su spreyi
3,75 saat yoğuşma
5
24 saat kuru
Işık kapalı
Tip 1B (UVA-351)
0,76 m-2nm-1, 340 nm’de
Tip 2 (UVB-313)
0,48 m-2nm-1, 310 nm’de
(nem yok)
6
8 saat kuru
4 saat yoğuşma
15
Işık kapalı
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
V-YAŞLANDIRMA TESTLERİ
Test Metodu: D47 1309:
Amaç: Numuneyi belirli sıcaklık/soğuk/nemli ortam şartlarında
şartlandırma
Uygulama: Numune belirtilen sıcaklık/soğuk/nemli
şartlarında bekletildikten sonra ilgili testlere tabi tutulur.
16
ortam
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
Boyutsal Değişim ve Görünüm
Test Metodu: D45 1234 (Parts containing plastic elements reaction
to heat in a non radiant dry oven)
Amaç: Şartlandırma sonrası üründeki boyutsal değişiminin ve
görünüm değişikliğinin tespiti
Uygulama:Orjinal halde ölçüleri alınan numune belirtilen ortam
şartlarında bekletildikten sonra tekrar ölçülürek
boyutsal değişimi tespit edilir. Şartlandırılan
numune orjinali ile karşılaştırılarak görsel görünüm
değerlendirilir.
17
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
VI -YANMA TESTLERİ
Test Metodlarıı: FMVSS 302, ISO 3795
Amaç: Ürünün aleve karşı dayanıklılığının tespiti
Uygulama:15 saniye alev teması sonrasında yatay
konumdaki numunenin alev yayılma hızı tespit edilir.
Numune Miktarıı:10.5 x 35.5 cm boyutlarında en az 10
numune
18
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
VI -YANMA TESTLERİ
Test Metodu: UL 94
Amaç: Ürünün aleve karşı dayanıklılığının tespiti
Uygulama: Alev teması sonrasında yatay veya dikey konumdaki numunenin alev
yayılma hızı ve yanma davranışları tespit edilir.
19
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
Yanma UL 94
Test
Kondüsyon Şartları
Numune boyutları
Yatay YanmaHBF , HF 1, HF 2
Kondüsyon 1 (23°C sıcaklık ve 50% bağıl nem,
48 saat)
Kondüsyon 2 (70°C sıacklık, 168 saat)
150 x 50 mm, kalınlık max.13 mm
Dikey YanmaVTM-0, VTM-1,
VTM-2
Kondüsyon 1 (23°C sıcaklık ve 50% bağıl nem,
48 saat)
Kondüsyon 2 (70°C sıacklık, 168 saat)
Dikey YanmaV-0, V-1, V-2
Kondüsyon 1 (23°C sıcaklık ve 50% bağıl nem,
48 saat)
Kondüsyon 2 (70°C sıcaklık, 168 saat)
Yatay YanmaHB
Kondüsyon: 23°C sıcaklık ve 50% bağıl nem, 48
saat
Dikey Yanma5VA, 5VB
Çubuk numune
Plaka numune specimen
20
200mmx 50 mm, Kalınlık < 0.025
mm
125mmx 13 mm, kalınlık 0.025 mm
ile 13 mm arasında
125mmx 13 mm, kalınlık max. 13
mm
125mmx 13 mm, kalınlık max. 13
mm
150 mmx 150 mm, kalınlık max. 13
mm
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
VII-EU YASAKLI MADDE TESTLERİ
Alev Geciktirici Maddeler
Avrupa Direktifi 1979/663 (TRIS)
1983/264 (PBB)
2003/11/EC (pentaBDE and octaBDE)
Kullanım Alanı: Alev geciktiriciler plastik ürünlerin yanmazlığını arttırmak amacıyla
kullanılmaktadır.
Sağlığa Etkileri: Bu bileşikler bağışıklık sisteminin ve üreme
sistemini etkilemektedir.
Test edilecek materyaller: Alev geciktirici eklenen plastik ürünler
21
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
Alev Geciktirici Maddeler
Yasaklı Alev Geciktiriciler Listesi
Materyal CAS No
PBB
59536-65-1
TRIS
126-72-7
TEPA 5455-55-1
PBDE 32534-81-9
OBDE 32536-52-0
DBDE 1163-19-5
HBCDD 25637-99-4
22
Limit
Polybromobiphenyl
Tespit
Tris-(2,3 dibromopropyl) phosphate Tespit
Tris-aziridinyl phosphine oxide
Tespit
Pentabromo diphenyl ether
Tespit
Octabromo diphenyl ether
Tespit
Decabromo diphenyl ether
Tespit
Hexabromocyclododecane
Tespit
Edilmedi
Edilmedi
Edilmedi
Edilmedi
Edilmedi
Edilmedi
Edilmedi
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
Bromlu Alev Geciktiricilerin
Sağlığa Etkileri
PBDE’ler vücutta uzun süre kalıcı
olduklarından,hayvan dokusunda
biyolojik birikime neden olurlar.
İnsanların PBDE’leri en önemli alma
yolları yağlı hayvan ürünlerini
(et,balık,yumurta vb.) tüketmeleridir.
Endokrin sisteminde zararlı olabilir.
Ceninin gelişiminde etkilidir.
Öğrenme zorluğu ve davranış
bozukluklarına yol açarlar.
23
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
RoHS Direktifi Testleri
(2002-95-EC / RoHS:Restriction of the use of certain Hazardous Substances
direktifi ile aşağıdaki maddeler sınırlandırılmıştır.
Ağırlıkça homojen materyallerde maksimum;
Yasaklı Madde
Maximum Limit
Kurşun (Pb)
<1000 ppm (0.1%)
Civa (Hg)
<1000 ppm (0.1%)
Kadmiyum (Cd)
<100 ppm (0.01%)
Krom +VI (Cr VI)
<1000 ppm (0.1%)
Polibromlu bifeniller (PBB’s)
<1000 ppm (0.1%)
Polibromlu difenileterler (PBDE’s)
<1000 ppm (0.1%)
24
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
Sağlığa Etkileri
Uzun süre deri ile temas sonucu deri ülserine ve isiliğe neden olur.
Göze direkt temas sonucu gözde kalıcı hasar oluşturur.
Burun,boğaz ve ciğerlerde tahrişe neden olur.
Akciğer kanserine neden olabilir.
Yüksek miktarda maruz kalındığında böbreklerde hasar oluşturur.
Merkezi sinir sistemi üzerinde etkilidir, özellikle çocuklarda.
Çocuklarda zihinsel gelişimi engeller.
Böbreklere, beyne ve taşıma sistemine zarar verir.
Kansızlığa neden olur.
Kemik hastalıklarına sebep olur.
Akciğer ve prostat kanserine neden olabilir.
Yağ hücrelerinde birikimi anne sütüne geçişe neden olur.
25
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
PAH (Poliaromatik Hidrokarbonlar)
Plastikleştirme işleminde kullanılmaktadır. 100’den fazla çeşidi vardır. Test
edilmesi gereken ürünler ağza alınma riski olan materyaller ile deri ile direk
temas halinde olan ya da deri ile temasta olmayan plastikler, köpükler, lateks
eldivenlerdir.
Sağlığa Etkileri; Karseojen, mutajen ve teratojendir.Çocuklarda zeka geriliğine
ve astıma sebep olur.
26
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
Azo Boyarmaddeler Direktif 2004/21/CE
Bugün dünya üzerinde yaklaşık olarak 3500 kadar azo boyarmadde vardır.
Azo boyarmaddeler, dünyadaki boyarmaddelerin %65’ini oluşturmaktadır.
Aromatik aminler azo boyarmaddelerin moleküler yapısında yer alırlar.
Azoboyarmaddeler -N=N- grup bağ içeren sentetik boyar madde grubunun
adıdır.
Azo grubunun indirgenerek parçalanması sonucu, boyarmadde tekrar
başlangıç bileşiği olan aromatik aminlere dönüşür.
Türkiye’de 01.02.2009 tarihinden itibaren kontroller başlamıştır.
Dış Ticaret Müsteşarlığı 31 Aralık 2008 tarihli, 27097 sayılı 2. Mükerrer R.G.
Sağlığa Etkileri: Kanserojendir.
Limit: 30 ppm (mg/kg)
Test edilecek materyaller: Plastik ürünler, deri ,sentetik
materyaller (PVC, PU) ile boyalar
27
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
Fitalat
Plastik ürünlerde, köpük ürünlerde, lateks eldivenlerde yumuşatıcı
olarak, boyalarda, yapıştırıcılarda çözücü olarak kullanılır.
Sağlığa etkileri; Mutfak malzemeleri, oyuncak ve kozmetik ürünlerde
bulunan fitalatlar, anne karnında bebeği olumsuz etkilerken, zihinsel ve
motor gelişimini yavaşlatmaktadır. Kanser, böbrek ve karaciğer
bozuklukları, astım, cinsel gelişim problemleri ile hormon yapısı,
metabolizma ve büyüme düzensizlikleri gibi birçok olumsuz etkisi
bulunmaktadır.
28
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
Perflorlu Bileşikler (PFOS/PFOA)
Avrupa Komisyonu Kararı 2006/122/CE
PFOS florokarbon olarak adlandırılan kimyasal bir gruptur.
Stabil, ısıya karşı duyarsız ve su ile yağlı bileşikleri reddeden
yüzey aktif maddelerdir.
PFOS bileşikleri plastik , kağıt ve deri için emdirme maddelerinde,
vaks, boya, vernik, tekstil ve temizlik ürünlerinde, metal yüzeylerde ve
halılarda bulunabilir.
29
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
Perflorlu Bileşikler (PFOS/PFOA)
Kullanım Alanı: Ürüne su itici özellik kazandırmak için kullanılır.
Sağlığa Etkileri: PFOS toksik bir maddedir, karaciğere zarar
verir, kansere neden olur. İnsan sağlığına ve çevreye karşı bioakkümülatif ve toksiktir.
Test edilecek materyaller: Su emmeyen tekstil ürünleri, deri ve
plastik ürünler
30
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
Toplam Kurşun & Kadmiyum Tayini
Kurşun:
Kurşun üretimi ucuza mal etmek amacıyla sofra eşyasında kullanılan zehirli ağır
metallerdendir. Plastiklerde (boya kaynaklı), köpük ve kağıt ürünlerde, metal
kaplamalarda kullanılır. Asitli yiyeceklerin bu tip malzemelerde kurşunu
çözmesi sonucu ağır metal yemeklerle birlikte insan vücuduna taşınmakta ve
insan sağlığına zarar verebilmektedir.
Sağlığa Etkileri: Kanserojen ve zehirlidir. Beyin ve sinir sistemini etkiler, işitme
engeli oluşturur, hafıza ve konsantrasyon problemlerine sebep olur. Bu metale
fazla miktarda maruz kalmak hamilelerde yüksek tansiyon riskini arttırır ve
hatta düşüğe neden olur. Bebekler için ciddi davranış sorunları, zekâ geriliği ve
nörolojik sorunlar ile küçük doğumsal kusurlara kadar değişen zararları vardır.
31
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
Toplam Kurşun & Kadmiyum Tayini
Kadmiyum:
Kolay eriyen alaşımlar yapmak için ve çelik üretiminde yüzeyleri pasa karşı
koruyucu olarak ve metalik parlaklık elde etmek için kullanılır. Kadmiyum
bunlardan başka stabilizör olarak plastik ve sentetik elyaf sanayiinde,
televizyon tüpleri ve florasan lamba imalinde, nükleer reaktör kontrol
sistemlernde ve alaşımlarda kullanım alanı bulmuştur.
Oral yolla alınan kadmiyumun ölümcül limiti 30-40 mg olarak tanımlanmıştır.
Sağlığa Etkileri; Kronik durumlar ciğer ve böbrek fonksiyonları bozukluklarıdır.
Kemik erimesi, kansızlık, diş dökülmesi ve koku duyumunun yitirilmesi önemli
etkilerindendir. Ayrıca yüksek kan basıncına yol açmakta, sinir sistemi
bozuklukları için tetikleyici olabilmektedir. Kadmiyum ve bileşikleriyle uzun
süreli temas kanserojen (Özellikle akciğer ve prostat kanseri) etkilidir.
32
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com
BisFenol A
İki fenol ve polikarbonat moleküllerinin birleşmesiyle elde edilen bir tür organik
bileşiktir. Günümüzde özellikle plastik, naylon, polyester, PVC ve köpük gibi
maddelerin üretilmesinde etkin rol oynayan Bisfenol A, dünyada yıllık olarak 23 milyon tonu aşkın bir üretime sahiptir. 'Bisphenol-A' (BPA), genellikle sert
plastiklerde bulunur.
Sağlığa Etkileri; Hayvanlar üzerinde yapılmış araştırmaların kansere, düşüklere,
kısırlığa, obeziteye ve cinsel gelişim bozukluklarına sebep olduğu
görülmektedir.Ayrıca kalp krizi riski, diyabet ve karaciğer sorunlarına sebep
olur.
33
© Intertek 2011,
All Rights Reserved
www.intertek.com