pdf indir - tasart e

Tasarım ve Sanat e-dergisi
Fotoğraf
Photography
9. SAYI :ŞUBAT 2014
8. EDITION : FEBRUARY 2014
TAS art
İçindekiler / Contents
TAS art
Yayın Yönetmeni / Publication Director
İlkay ATAV
Editörler/ Editors
H.Bengi ADALI
Şenay KAYA
Alper ELİTOK
Grafik Tasarım / Graphic Design
Sevgi SEZEN
Burcu ÜÇOK
Yazım ve Dil Denetimi / Reductor
Kamil ESER
40- 51
Hüseyin KÖKER
Çevirmen / Translater
Hacettepe Tercüme
Kapak Görseli/ Cover İmage
Niko GUİDO
Dergi içeriğindeki görsellerin telif hakkı ismi geçen kişiye aittir.
6- 11
Şenay KAYA
Fotoğraf Tarihine Kısa Bir Bakış
An Overlook To Photography History
12- 27 Röportaj / Interview H.Bengi ADALI
Prof. Dr. Levend Kılıç ile “Meslekte Kırk Yıllıklar” Sergisi Hakkında Röportaj
Interviewed About” 40 Years in Business“ Exhibition with Prof. Dr. Levend Kılıç
28- 39 Alper ELİTOK
İğnenin Deliğinden Fotoğraf
Pinhole Photography
52- 63
Röportaj / Interview H.Bengi ADALI
Niko Guido “Bizi Rahat Bırakın !”
Niko Guido “Leave Us Alone”
Pera Müzesi Sergisi Yıldız MORAN
“Zamansız Fotoğraflar”
Pera Museum Exhibition: Yıldız MORAN
“Timeless Photographs”
Başkası Tarafından kullanılamaz.
All visual contenet is copyrighted. Not allowed to use or copy for
other purposes.
İmtiyaz Sahibi: Dora Art Pr
www.tasartdergi.com
TAS art
Fotoğraf
Photograpy
EDİTÖRDEN
DERGİMİZİN BU SAYISINDA “FOTOĞRAF” KONUSUNU İŞLEYECEĞİZ. Elbette uçsuz bucaksız
bir konuyu ele alırken biraz sınırlandırmak gerekti. Belki de genel anlamı ile fotoğraf konusunu
dijital teknoloji öncesi ve sonrası olarak ikiye ayırmak mümkün. Bu konuyu da iki bölümlük tasarlayarak, ilk bölümde dijital teknolojiye geçmeden evvel bir başlangıç noktası belirledik: Bu sayının
hazırlanmasında bize danışmanlık yapan Anadolu Üniversitesi fotoğrafçılık uzmanı Şenay Kaya’nın
“Fotoğraf Tarihine Kısa Bir Bakış” makalesi ile başladık. Sayfalarımızda, “Meslekte Kırk yıllıklar
fotoğraf sergisi” ile Prof. Dr. Levend Kılıç röportajı, alternatif fotoğrafçılık tekniklerinden “İğne deliği”
fotoğrafçılığı hakkında Alper Elitok’un dergimiz için kaleme aldığı bir makaleye yer verdik. Ardından
İçindekiler / Contents >>
ünlü fotoğrafçı Niko Guido ile bir röportajımız yer alacak ve son olarak meraklıları için eski bir teknik
olan fotoğraf rötuşlamadan bahsedeceğiz. Ek olarak Pera Müzesinde kaçırılmaması ge n önemli bir
fotoğraf sergisini de gündemimize aldık : Yıldız Moran sergisi ile fotoğraf sayımız sizler için hazır.
4
FROM EDITOR
In this issue of our magazine, we will discuss “photography”. Of course
we had to restrict this endless subject while discussing it. Maybe it is possible to
divide photography into two as before and after digital photography. We designed
these two parts and determined a starting point in the first part before digital
technology: we started with “An Overlook To Photograhy History” article of Şenay
Kaya, the photography expert of Anadolu University who provides consultancy
in this issue. Among our pages, there are Prof Dr Levend Kılıç interview with his
exhibition “40 Years in Business Photograph Exhibition” and the article written
by Alper Elitok for our magazine on “pinhole” photography, which is one of the
alternative photography techniques. After that, there will be an interview with famous photographer Niko Guido and finally we will talk about image retouching,
which is an old technique, for enthusiasts. In addition to those, we also included
a must see photography exhibition in Pera Museum: our photography issue is
ready for you with Yıldız Moran exhibition.
İlkay ATAV
www.tasartdergi.com
Fotoğraf Tarihine
Kısa Bir Bakış
İçindekiler / Contents >>
An Overlook
To Photograhy
History
Şenay KAYA
6
Camera Obscura Çizimi/ A drawing of a camera obscura
(http://en.wikipedia.org)
Camera obscura, a primitive device to
obtain images, is known as the ancestor of camera.
In Latin, camera means room and obscura means
dark. The history of this device, which Leonardo da
Vinci explained in detail in his notes, goes back to
İLKEL GÖRÜNTÜ ELDE ETME ARACI iğneyle bir delik açıp, bu deliğin karşısına
OLAN CAMERA OBSCURA, FOTOĞRAF
gelen duvara, odanın içinden beyaz bir
MAKINESININ ATASI OLARAK BILINIR.
kâğıt konulduğunda, iğne deliğinden
Latince camera ‘oda’, obscura ‘karanlık’
giren güneş ışığı, beyaz kağıt üzerine
anlamına gelmektedir. Leonardo da
yansıyacak ve iğne deliğinin önündeki
Vinci’nin notlarında detaylı bir şekilde
nesnelerin görüntüsü karanlık kutu içinde
anlattığı bu karanlık kutunun geçmişi
ters olarak yansıyacaktır. Beyaz kağıt
10. Yüzyıl’a ait Arap yazmalarına kadar
üzerindeki bu görüntü bir nesnenin başka
geri gider. Camera obscuranın ilk
bir yüzey üzerindeki hayali görüntüsüdür.
olarak 10. Yüzyıl’da Arap optikçi İbni
Camera obscura tekniği ile elde edilen
Heysem tarafından güneş tutulmasını
görüntünün bir yüzeyde sabitlenebilmesi
izlemek için kullanıldığı düşünülüyor.
ise Joseph Nicephore Niepce’in
Camera obscuranın çalışma prensibi
çalışmaları ile mümkün olmuştur.
şu şekildedir: Güneşli bir günde dört
Camera obscura denemeler yapan Niepce
tarafı kapalı, içine ışık sızdırmayan bir
1816 yılında, ışığa duyarlı yüzey üzerine,
odanın bir duvarının tam orta noktasına
çiftlik avlusunun negatif görüntüsünü
Arabic manuscripts of 10th century. It is thought that
camera obscura was first used by Arabian optician İbni
Heysem to observe solar eclipse in the 10th century.
The working principle of camera obscura:
On a sunny day, a hole is opened with a pin in the
middle of a wall of a light proof chamber with four
walls and a white paper is placed across this hole.
The sunlight filtered through the pinhole is reflected on
the white paper and the image of the objects in front
of the pinhole will be reflected upside down within the
dark chamber. This image on the white paper is the
phantasm of an object on another surface.
Fixing the image obtained with camera
obscura technique on a surface was only possible with
the studies of Joseph Nicesphore Niepce. Niepce, who
conducted camera obscura experiments in 1816, was
able to reflect the negative image of farm yard on the
photosensitive surface but could not obtained positive
copy. After a long period, he was able to obtain positive
image by applying some kind of photosensitive asphalt
on a lead tin alloy plate. He installed the plate on the
wall in his house and he recorded the scenery outside
his house on this plate through the hole on the wall.
www.tasartdergi.com
Şenay KAYA : Fotoğraf Tarihine Kısa Bir Bakış / An Overlook To Photograhy History
düşürmeyi başarmış, fakat pozitif
1838’de Hippolyte Bayard (1801–1887)
kopyasını elde edememiştir. Uzun
kâğıt üzerine görüntü elde etmeyi
çalışma sürecinden sonra, ışığa
başarmıştır. İlk fotoğraf makinesi ise
duyarlı bir tür asfaltı, kurşun kalay
1839’da Louis Daguerre tarafından icat
karışımı plakanın üzerine sürerek
edildi. Öte yandan İngiliz astronom
pozitif görüntüyü elde etmeyi
Sir j. Herschel, gümüş karbonatla
başarmıştır. Hazırladığı plakayı evinin
duyarlaştırılmış kâğıt üzerine ilk
duvarına monte ederek, duvara
fotoğrafını 29 Ocak 1839’da çeker
açtığı küçük delikten, pencerenin
ve saptamayı hiposülfit ile yapar.
dışındaki manzarayı bu plaka üzerine
Thus, the very first person to record an image with
ile manzara çekmeyi ilk başaran 1826
yılında Nicephore Niepce olmuştur.
camera obscura was Nicesphore Niepce in 1826.
and produced an advanced camera obscura model
with him. This partnership continued until Niepce’s
çalışan Louis Daguerre ile ortak
olmuş ve onunla birlikte gelişmiş bir
camera obscura modeli üretmiştir.
Bu ortaklık 1833’de Niepce
ölene kadar devam etmiştir.
8
Later, Niepce became a partner with Louis
Daguarre, who also worked on the same subject
Niepce daha sonra bu konu üstüne
death in 1833.
‘photography’, ‘negative’, ‘positive’ and ‘snapshot’.
Herschel obtained photograph on glass on 1839,
defined photosensitivity of some iron compounds,
made the first blueprint (cyanotype) in 1842 and
designed archiving with microfilm in 1853.
In 1838, Hippolyte Bayard (1801–1887)
was able to obtain image on paper. First camera
was invented by Louis Daguerre in 1839. On the
other hand, English astronomer Sir J. Herschel
shot the first photography on paper sensitized
with silver carbonate on January 29, 1839 and
gibi sözcükleri kullanan ilk kişidir.
Herschel, 1839’da cam üzerine fotoğraf
elde etmiş, bazı demir bileşiklerinin
ışığa duyarlıklarını tanımlamış, 1842’de
Obtaining photograph on glass was
developed by Abel Niepce Saint Viktor (18051870) in1847. American Eadweard Muybridge
had been experimenting on galloping of a horse
since 1872 and in 1878 liquid collodion was able to
identify different stages of galloping and reveal a
phenomenon which cannot be seen by human eye
with photography. These images evoked admiration
‘Fotoğraf’, ‘negatif’, ‘pozitif’, ‘snapshot’
Camera obscura (wikipedia.)
kaydetmiştir. Böylece Camera obscura
fixed with hyposulfite. He is the first person to use
among scientists and artists.
In France, Etienne Jules Marey (18301904) developed camera called “Chambre
chronophotographie” which can make 10-12 shots
Camera Obscura, 17. yüzyıl / Camera obscura,
17th century, (wikipedia.)
ilk mavi baskıyı (cyanotype)
yapmış ve 1853’te
mikrofilmle arşivleme
yöntemini tasarlamıştır.
Cam üzerinde fotoğraf elde
etme yöntemini 1847’de
www.tasartdergi.com
Şenay KAYA : Fotoğraf Tarihine Kısa Bir Bakış / An Overlook To Photograhy History
film in 1935.
Will all these stages, the foundations of
modern photography technology were laid and the
impact area of photography was expanded.
Venedik’te Campo San Giovanni e Paolo ‘de sergilenen Canaletto tarafından yapılan Dört Kamera Obscura görüntüsü /Four drawings by Canaletto, in Venice, obtained with a camera obscura. (wikipedia.)
Abel Niepce Saint Vıktor (1805–1870)
geliştirmiştir. Amerikalı Eadweard
Muybridge 1872’den itibaren atın
dörtnala koşuları üzerine denemeler
gerçekleştirerek 1878’de yaş collodion
dörtnalın farklı evrelerini saptamayı,
insan gözünün yakalayamadığı bir
olguyu fotoğrafla açığa çıkarmayı
başarmıştır. Bu görüntüler hem bilim
adamlarının, hem de sanatçıların
hayranlığına yol açmıştır.
Fransa’da Etiene Jules Marey
(1830–1904) bir kol aracılığı ile
çevrilen makineye, şerit kâğıt
üzerine 10–12 adet çekim yapabilen
“Chambre chronophotographic”
10
on paper tape on a machine turned with a lever.
In 1888, John Carbult made the first
photographic film (celluloid plate covered with
photosensitive matter).
George Eastman has introduced rolled films
for the first time in 1889. Eastman put the cameras
he named Kodak on the market with the advertising
slogan “You press the button, we do the rest.”
Another important advancement related
to photography was the invention of colored
photography. It was not possible until 1930s to obtain
a picture in natural colors. While photographers
colored the photographs manually, if requested, until
adlı kamera geliştirmiştir.
1888’de John Carbult gerçek
anlamda (selüoit levha üzerine
ışığa duyarlı madde kaplanmış) ilk
fotoğraf filmini hayata geçirmiştir.
George Eastman, 1889’da ilk defa rulo
haline getirilmiş filmleri tanıtmıştır.
Eastman, Kodak adını verdiği
fotoğraf makinelerini “Siz deklanşöre
basın, gerisini biz hallederiz”
sloganıyla piyasaya çıkarmıştır.
Fotoğrafla ilgili diğer önemli
bir gelişme de renkli fotoğrafın
bulunması olmuştur. 1930’lara kadar
doğal renklerde bir fotoğraf elde
etmek mümkün olmamıştır. Bu
döneme kadar fotoğrafçılar eğer talep
gelirse fotoğrafları elle boyarlarken,
1935 yılında Kodak ilk başarılı
renkli filmi üretmiştir.
Bütün bu aşamalarla modern
fotoğraf teknolojisinin temelleri
atılmış, fotoğrafçılığın etki
alanı genişlemiştir.
that time, Kodak produced the first successful colored
www.tasartdergi.com
Levend Kılıç ile
“Meslekte Kırk Yıllıklar”Sergisi
Hakkında Röportaj
H. Bengi ADALI
Editör / Editor
Interviewed About ”40 Years in Business“
Exhibition with Prof. Dr. Levend Kılıç
KONU FOTOĞRAF OLUR DA, FOTOĞRAFI A ’DAN Z’YE KEŞFETMIŞ ÜSTELIK
İçindekiler / Contents >>
MERAKLISINA DA BU FIRSATI SUNAN, DEĞERLI AKADEMISYENLERIMIZDEN PROF.
DR. LEVEND KILIÇ’DAN BU SANATIN INCELIKLERINI ÖĞRENMESEK OLUR MU?
Tarihi belge niteliğindeki “Meslekte Kırk Yıllıklar Eskişehir’in Esnaf ve Zanaatkarları” adlı
Now that we are dealing with photography, we should not give away the chance to learn more about this art from Prof. Dr.
Levend Kılıç, who explored this art thoroughly and also offers this experience to the photography enthusiasts. Let’s rediscover the art
of photography with Kılıç who also gives information about his book, “40 Years in Business: Craftsmen of Eskişehir”…
eseri hakkında bilgi de aldığımız Kılıç’dan buyurun fotoğrafı yeniden tanıyalım…
12
www.tasartdergi.com
H. Bengi ADALI’nın Prof. Dr. Levend Kılıç ile “Meslekte Kırk Yıllıklar” Sergisi Hakkında Röportaj/ Interviewed About” 40 Years in Business “Exhibition with Prof. Dr. Levend Kılıç
__“Meslekte Kırk Yıllıklar” adlı
çalışmanızla çeşitli meslekleri ve
ustalarını, fotoğrafın muhteşem
estetiğiyle birleştirerek, değeri
sürekli artan bir belge hazırladınız.
Bu fikir nasıl oluştu? Ve neden siyah beyaz fotoğrafı tercih ettiniz?
Eskişehir benim doğup büyüdüğüm
kenttir. Çocukluğumu ve gençliğimi bu
kenttin sokaklarında yaşadım. Her insan
gibi benim de yaşadığım bu kentle ilgili
olarak hafızamda sayısız anılar vardır.
Anadolu’nun bir bozkırı olarak çoğu kez
14
__You combined various occupations and craftsmen with
the spectacular aesthetics of photography in your work,”
40 Years in Business” and created a document whose
value is increasing continuously. How did this idea come
up? And why did you prefer black and white photographs?
Eskişehir is where I grew up. I spent my childhood and
adolescence on the streets of this city. Like many, I have
infinite number of memories about this city I live in.
Frequently referred to as a moorland in Anatolia, Eskişehir
has a different situation for me. Within this context, I have
performed many studies and written books related to
Eskişehir. Of course, these studies were based on my
anılan Eskişehir, benim gözümde farklı
durumları içerir. Bu bağlam içinde de
ben Eskişehir’le ilgili birçok çalışma
gerçekleştirdim, kitaplar yazdım. Tabii
ki bunlar benim uzmanlık alanım olan
fotoğrafçılığı temel alan çalışmalar
olmuştur. 2000 yılına gelindiğinde
ise yeni bir yüzyılın başlangıcında
Eskişehir’e, doğup büyüdüğüm kente,
bir anı bırakmak istedim. Bir araştırma
içine girdim ve sonuç olarak Meslekte Kırk Yıllıklar: Eskişehir’in Esnaf ve
Zanaatkârları ortaya çıktı. Eskişehir,
birçok Anadolu kenti gibi son yirmi yıl
içinde hızla değişti ve gelişti. Bu süreç
içinde kentin geleneksel birçok olgusuyla birlikte esnaf ve zanaatkârlar da
kenarda köşede kaldılar. Gözlerden
uzaklaşan bu grup giderek unutulmaya
yüz tuttu. Ben bu çalışmamla bunları
Sosyal Belgeci bir fotoğraf çalışmasıyla
kaydettim. XXI. yüzyılın başında
Eskişehir’de mesleğinde kırk yılı aşmış
olan toplam 100 esnaf ve zanaatkârları
bu çalışma içinde kaydettim.
Tabii akla hemen şu soru geliyor; neden esnaf ve zanaatkârlar ve
neden kırk yıllıklar? Bu insanların
çalışma mekânları ve insanlarla olan
specialty, photography. In 2000, I want to leave a memory
to Eskişehir, the city where I grew up, at the beginning of
a new century. I started a research and it led to 40 Years
in Business: Craftsmen of Eskişehir. Like many other Anatolian cities, Eskişehir has changed and developed rapidly in
the last 20 years. Within this process, craftsmen of the city
were pushed aside along with many other traditional aspects of the city. This group, which goes out of sight, is about
to be forgotten. I recorded these craftsmen from a social
documenter perspective in this work. At the beginning of
21st century, I photographed 100 craftsmen who have been
in business for more than 40 years in Eskişehir.
You may ask why craftsmen and why forty years?
The relationship of these people with their working space
and other people has fascinated me all along. During my
research, I saw that the ones who started their business
in 60s have a different condition. They are like the living
history of this country in a sense. Another fact that should
be emphasized is that this study is not a nostalgic effort. I
photographed these people at the beginning of 2000s as
an academician who has the ability to take photographs
and write. The fact that all these craftsmen will die and be
history will reveal the importance of my work in years.
Each craftsman ha two photographs in this
work. The first one is the photograph that shows the place
and the person. The second is the one that gets into the
subject. The photographs are taken black and white. All
photographs are hand printed. For me, the reason for
www.tasartdergi.com
H. Bengi ADALI’nın Prof. Dr. Levend Kılıç ile “Meslekte Kırk Yıllıklar” Sergisi Hakkında Röportaj/ Interviewed About” 40 Years in Business “Exhibition with Prof. Dr. Levend Kılıç
ilişkileri beni öteden beri etkilemiştir.
Araştırmam sırasında gördüm ki,
bunların içinde 1960’lı yıllarda mesleğe
başlayanların ayrı bir durumu var. Onlar
bir anlamda bu ülkenin yaşayan tarihi
gibiler. Üzerinde durulması gereken bir
önemli konu da bu çalışmanın geçmişe
özlem duyan bir çaba olmadığıdır. Ben
fotoğraf becerisi olan ve eli kalem tutan
bir akademisyen olarak 2000’li yılların
başında bu kişileri kaydettim. Bütün bu
esnaf ve zanaatkârların yok olarak tarih
olacakları gerçeği, benim çalışmamın
yıllar içindeki önemini ortaya koyacaktır.
Bu çalışmada her esnaf ve
zanaatkârın iki fotoğrafı vardır. İlki içinde
bulunduğu mekânla birlikte kişinin
gösterildiği konuya bakan fotoğraflardır.
İkincisi ise konunun içine giren portrelerdir. Çalışma siyah-beyaz fotoğraf
yöntemiyle yapılmıştır. Bütün fotoğraflar
el baskısı olarak yani ıslak baskı olarak
yapılmıştır. Benim açımdan bunun basit
bir nedeni vardır: Ben 1970’li yıllarda
fotoğrafçılığı Eskişehir’in sokaklarında
siyah-beyaz fotoğraf olarak öğrendim.
İşte bu nedenle benim bu kente hediyem
de siyah-beyaz olmalıdır. Ayrıca bir
16
that is simple: I learnt photography as black and white
photography in the streets of Eskişehir during 1970s. For
that reason, my present to this city should be black and
white. Moreover, if there is a specialty, I consider myself
as a man of this area. On the other hand, narrative aspect
of black and white photography is another point to be
considered. Since I work with black and white photography technique, I have already made my decision. The
outcome may be good or bad, people might or might not
like the photographs; I do not discuss that. Time will reveal
the value of the photographs. On the other hand, the fact
not to be discussed is that this work is presented as a
project. Consider that similar works related to each city in
our country were created 20 years earlier. How valuable
would they be? Star Albums created during Abdülhamid II
have established some kind of visual memory. Of course,
the technical and visual quality of the photographs in
those albums is important. What is more important is the
quality of establishing documents and visual memory.
I try to establish the visual memory of Eskişehir. It is
not an easy job. Only Anadolu University supports me.
Research Fund of the university sponsored my work, 40
Years in Business: Craftsmen of Eskişehir. I wish that the
forces of this Anatolian city, which enable development,
also support such works. I talked too much, I want to go
back to your question. You asked why black and white,
as you can see, the situation itself is grey, who needs
ustalık söz konusu ise kendimi bu
alanın adamı sayarım. Öte yandan da
siyah-beyaz fotoğrafın kendine özgü
hikâye anlatma durumu da üzerinde durulması gereken bir konudur.
Ben siyah-beyaz fotoğraf tekniğiyle
uğraştığım için bu kararı baştan
vermiş durumdayım. Sonuç iyi ya da
kötü olabilir yani fotoğrafları beğenen
ve beğenmeyenler de olabilir, ben
bunu tartışmam, zaman fotoğrafların
değerini ortaya çıkaracaktır. Öte yandan, tartışılmaması gereken doğru,
bu çalışmanın bir proje olarak ortaya
konulmasıdır. Ülkemizin her kentiyle ilgili olarak benzer çalışmaların
yirmi yıl önce yapılmış olduğunu
colours?
__Today technology is progressing rapidly in every field.
More and more people are preferring smart phones to
cameras. Can we say that these advancements devalues photography as an art? Or can they increase interest
in photography because they provide easiness?
Yes, I work with black and white photography, do not
get me wrong, I am not against new technologies. I
teach Media Aesthetics and Video Art since 1980. I work
with the digital technology. At this point, it is necessary
to know a principal difference. For cameras using film
technology, the user’s mind, knowledge and experience
are essential. However, digital technologies are manu-
www.tasartdergi.com
H. Bengi ADALI’nın Prof. Dr. Levend Kılıç ile “Meslekte Kırk Yıllıklar” Sergisi Hakkında Röportaj/ Interviewed About” 40 Years in Business “Exhibition with Prof. Dr. Levend Kılıç
düşünelim. Bunlar ne kadar değerli olurdu. II. Abdülhamid döneminde yapılan
Yıldız Albümleri bir tür görsel hafıza
oluşturmuştur. Tabii ki o albümlerin
içindeki fotoğrafların teknik ve görsel
niteliği önemlidir. Daha da önemlisi belge ve görsel hafıza oluşturma niteliğidir.
Ben kendi payıma Eskişehir’in görsel
hafızasını oluşturmaya çalışıyorum. Bu
kolay bir iş değildir. Bana sadece Anadolu Üniversitesi destek oluyor. Meslekte Kırk Yıllıklar: Eskişehir’in Esnaf ve
Zanaatkârları çalışmamı da üniversitenin
Araştırma Fonu desteklemiştir. Gönül
isterdi ki, bu gelişen Anadolu kentinin
gelişmeyi sağlayan güçleri böylesi
çalışmalara da destek olsunlar. Sözü çok
dolaştırdım, ancak yeniden sorunuza
dönmek istiyorum. Neden siyah-beyaz
diyorsunuz, canım kardeşim görüldüğü
gibi durumun kendisi gri, renk neye!
__Günümüzde teknoloji her alanda hızla ilerliyor. Fotoğraf makineleri yerine akıllı telefonları tercih edenlerin sayısı ise artıyor. Bu
gelişmelerin, fotoğrafın bir sanat
olarak değerini düşürdüğünü söyleye18
factured as smart. In other words, mind, knowledge
that context, it is necessary to take photography very
and experience of those are manufactured within the
seriously. I’m not talking about coffee chats. We should
camera. The outcomes are obtained without need for
evaluate the status that visual arts have achieved and
the user’s mind, knowledge or experience. In addition,
the position of photography in it. When we consider the
those are not only cameras, they also contain multiple
subject in that context, we should identify the technical
media such as computer, phone and voice recorder. It
process of the subject by reason. It is essential that
is necessary to understand this period, which is called
books are written which explain the photography tech-
as Remediation, both with its technological structure
nique seriously and these should be taught at schools.
and the people using these technologies. In mid 1960s,
Second step is the photography in the art environment.
famous communication theorist Marshal McLuhan
The fact that people of a country take photographs
described photography as Brother Without Walls. In
is a good improvement, however it is not possible to
bilir miyiz? Ya da kolaylık sağladığı
için fotoğrafa ilgiyi artırabilir mi?
Evet, ben siyah-beyaz fotoğrafla
uğraşıyorum, yanlış anlaşılmasın yeni
teknolojilere de karşı değilimdir. Medya Estetiği ve 1980 yılından buna
Video Sanatı dersi okutuyorum. Yani
sayısal teknolojiyle iç içe çalışıyorum.
Bakın bu noktada temel bir ayırımı
bilmek gerekir. Film teknolojisi kullanan fotoğraf makineleri için kullanan
kişinin aklı, bilgisi ve deneyimi gereklidir.
Oysa sayısal teknolojiler Smart olarak
İngilizce bir kavramla birlikte üretilir.
Yani bunların aklı, bilgisi ve deneyimi
fotoğraf makinesinin içinde üretilir. Kullanan kişinin aklına, bilgisine ve deneyimine gerek duymadan sonuç ortaya
çıkar. Ayrıca bunlar sadece fotoğraf
makinesi değil, bilgisayar, telefon, ses
kayıt aygıtı gibi birden çok ortamı içinde
barındırır. Öncelikle Remediation olarak
adlandırılan bu dönemi, hem teknolojik
yapısıyla hem de bu teknolojileri kullanan insanlarıyla tanımak gerekir.
Ünlü iletişim kuramcısı Marshal Mcluhan 1960’lı yılların ortasında fotoğraf
www.tasartdergi.com
H. Bengi ADALI’nın Prof. Dr. Levend Kılıç ile “Meslekte Kırk Yıllıklar” Sergisi Hakkında Röportaj/ Interviewed About” 40 Years in Business “Exhibition with Prof. Dr. Levend Kılıç
için Duvarsız Genelev benzetmesini
yapmıştı. Bu bağlamda fotoğrafı ciddi
hem de çok ciddi düşünmek gerekir.
Sözünü ettiğim elini şakağına koyarak kahve sohbeti yapmayı kastetmiyorum. Görsel sanatların ulaştığı
durumu, bunun içinde de fotoğrafın
konumunu değerlendirmek gerekir.
Bu bağlam içinde konuya bakıldığında,
konunun teknik sürecinin akıl yoluyla
tespit edilmesi gerekir. Ciddi fotoğraf
tekniğini anlatın kitapların yazılmış
olması ve bunların okullarda okutuluyor
olması gerekir. İkinci adım ise sanatın
ortamındaki fotoğraftır. Çoluk çocuk bir
ülkenin insanlarının fotoğraf çekmesi
güzel bir gelişmedir, ancak doğru tekniği
bilmeden sanatın ortamında yer almak
asla ve asla mümkün değildir. Evet,
fotoğraf çok kolay ve ülkemizde çok
yaygınlaştı. Benim sorum çok basit,
ülkemizde kaç tane uluslararası nitelikte yayınlanabilecek fotoğraf kitabı
vardır? Yanıtım da çok basittir, fotoğrafın
sanatın ortamında geliştiği ülkeleri
biliyorum, bilmeyenler de inceleyebilirler, bu ülkelerin tamamında sayısız
kitap vardır. Tek ölçüt bu mudur? Tabii
20
exist in the art environment without knowing the right
point of view towards photography change from nation
technique. Yes, photography is easy and it became
to nation? Is photography universal?
widespread in our country. My question is simple: How
many photography books are there in our country which
Although other people call me a photograph artist, I
can be published on the international level? My answer
do not name myself so. Making a production in the
is even simpler; I know countries where photography is
art environment is a different situation, I think time is
developed in the art environment, those who don’t can
required to entitle someone to do it. Claiming it is not
research, there are countless books in those countries. Is
enough. I am an academician who has photography
this the only criterion? Of course not, but it is the first step.
skills; I take photographs within this context. I had the
The rest should be discussed after that.
chance to visit many countries because of my job and
with the perspective of a traveller. I visit photography
__You have been to many countries to take photo-
schools, associations and of course photography
graphs. Based on your observations, do you think that
museum in each country I go to. To me, the countries
ki değil, ancak ilk adım budur. Gerisi
bu ilk adımdan sonra konuşulmalıdır.
__Fotoğraflamak amacıyla birçok
ülkede bulundunuz. Gözlemlerinize dayanarak, fotoğraf sanatına
bakış açısı, toplumdan topluma
farklılık gösteriyor mu? Fotoğrafın
bir evrenselliği var mıdır?
Ben kendimi bir fotoğraf sanatçısı
olarak adlandırmam; benim için fotoğraf
sanatçısı demelerine rağmen. Sanatın
ortamında bir üretim yapmak farklı
bur durumdur, bu durumun kartvizitini alabilmek için zamana gerek
olduğunu düşünüyorum. Ben yaptım
demekle olmaz. Ben fotoğraf becerisi
olan bir akademisyenim; fotoğrafı da
bu bağlam içinde çekiyorum. İşim
gereği ve biraz da seyyah anlayışıyla
birçok ülkeye gitme şansım oldu. Her
gittiğim ülkedeki fotoğraf okullarını,
dernekleri ve tabii ki fotoğraf müzeleri
gezerim. Hem de çok detaylı olarak.
Bana göre fotoğraf teknolojisinin her
hangi bir alanında üretim yapmayan
ülkelerin şansı yok gibidir. Hele bir de
www.tasartdergi.com
H. Bengi ADALI’nın Prof. Dr. Levend Kılıç ile “Meslekte Kırk Yıllıklar” Sergisi Hakkında Röportaj/ Interviewed About” 40 Years in Business “Exhibition with Prof. Dr. Levend Kılıç
görsel sanatlar geleneği yok ise durum çok vahimdir. Bunun yanında bu
toprakların minyatür ve hat sanatını da
unutmayalım. Bu anlamda, komşumuz
İran’ın fotoğrafçılarını ve özellikle de
filmcilerini incelememiz gerekir.
Nasıl ki ülkelerin romanı, şiiri,
resim sanatı birbirinden farklı ise
fotoğrafı da farklıdır. Özellikle 1970’lı
yılların sonuna kadar bu ayırım hemen
belli oluyordu. Bir Kuzey Avrupa ülkesi fotoğrafçısıyla bir Polonya ya da
Çek fotoğrafçısı birbirinden kolayca
ayrılabiliyordu. Teknoloji aynı olsa
bile çıktılar çok farklı idi. Yukarda
söylediğim konu, kişisel akıl, bilgi ve
deneyim belirleyiciydi. Günümüzde akıllı
aygıtlar yoluyla giderek sonuçlar da
birbirine çok benzemeye başladı. Yine
de bu teknolojiyi içine sindirmiş, yani
eğitimini almış, ülkelerin fotoğrafçıları
hiç kuşkusuz kendini belli ediyor. Bu
yıl içinde gerçekleşen Bursa Fotoğraf
Festivali kapsamında yer alan sergiler bunun en güzel örneğidir. Bu
sergilerde dünyanın çeşitli ülkelerinden fotoğrafçıların çalışmaları aynı
salon içinde yer aldı. Bunların bazıları
hem içerik hem de görsel yapı olarak
22
which do not produce in any field of photography technology, do not have a chance. If they do not have visual
arts tradition, the situation is even worse. In addition to
this, we should not forget the miniature and calligraphy
of these lands. In that sense, we should study the
photograph artists and especially film makers of our
neighbour Iran.
Just like the novel, poetry and arts of a
countries, photography is also different. Especially
until the end of 1970s, this difference was apparent. It
was easy to tell a photograph artist from a Northern
European country from a Polish or Czech artist. Although the technology was the same, the output was
different. What I mentioned above was that personal
bir kültürü yansıtıyordu. Buna ben
kitaplarımda fotoğrafın görsel estetik
enerjisi adını veriyorum. Bu enerjinin
oluşması, kendine özgü bir durumdur.
Umarım ki ilerde bu konuyu konuşma
fırsatımız olur, ancak şunu da belirtmek isterim ki bu enerjiye sahip
olmadan, ünlü fotoğraf müzelerinde ve
kitapçılarda Türkiye Fotoğrafı diye bir
başlıkla karşılaşmamız güç olacaktır.
___Fotoğraf üzerine ilginç anılarınız mutlaka vardır.
Birini bize anlatır mısınız?
photography museums and bookshops without having
this energy.
__You must have some interesting memories related
to photography. Can you tell one of them?
I mentioned about the most important memory related
to photography and which is determinant in terms of my
life in the preface to my book, Beginning Photography. It was early 1970s, when I started to learn about
photography. We had a quite curious teacher who aims
to teach photography. He was trying to teach the tools in
mind, knowledge and experience was determinant.
Today, outcomes are more and more similar because
of similar devices. However, the photograph artists,
who assimilated and are trained on this technology,
stand out. Exhibitions in Bursa Photography Festival
this year are the most beautiful examples of this. In
these exhibitions, works of photographers from various
countries were exhibited in the same halls. Some of
them reflected a culture in terms of both content and
visual structure. I call this visual aesthetic energy of
photograph in my books. Formation of this energy is
a distinctive incident. I hope we will have the chance
to discuss this later, but I want to add that it will be difficult to see a titles as Turkish Photography in famous
www.tasartdergi.com
H. Bengi ADALI’nın Prof. Dr. Levend Kılıç ile “Meslekte Kırk Yıllıklar” Sergisi Hakkında Röportaj/ Interviewed About” 40 Years in Business “Exhibition with Prof. Dr. Levend Kılıç
Benim fotoğraf konusuyla ilgili en önemli
ve kendi yaşamım açısından belirleyici olay şudur: Fotoğraf Başlarken adlı
kitabımın önsözünde de bahsetmiştim.
Olay benim fotoğrafçılığı öğrenmeye
başladığım 1970’li yılların başında geçer.
Fotoğrafçılığı öğretmeyi amaçlayan
çok meraklı bir hocamız vardı. Hocamız
elindeki aletleri fotoğraf makinelerini kullanarak öğretme çabası içindeydi. Daha
ilk derste bizlere optikten başlayarak,
his hand using cameras.
Even in the first class, he told tens of details from optic
to films and dark room processes. And I thought how
can a mind remembers and even implements all these
processes and technical details. After the first class, more
than half of the students dropped the class, because
they understood that it was quite difficult. The teacher
continued with the few left. He talked and we got smaller
and we were afraid. What kind of a job this is, there is
shutter, diaphragm, ASA, film, exposure on one hand and
filmlerden, karanlık oda süreçlerinden
devam etti. Onlarca detay anlattı. Ve ben
şunu düşündüm, bu nasıl bir zekâ bütün
bu süreçleri ve teknik bilgileri aklında
tutuyor ve üstelik uyguluyor. İlk ders
sonrasında sınıfın yarısından fazlası dersi
terk etti. Nedeni bu işin çok hem de çok
zor olduğunun anlaşılmasıydı. Kalan az
bir grup ile hocamız devam etti. O anlattı
biz küçüldük ve korktuk. Bu nasıl bir iş,
bir taraftan örtücü, diyafram, ASA, film,
pozlama öte yandan film banyosu vs
iddia da şudur; aman ha, bir yerde hata
24
bath, etc. on the other and the claim is: do not make a
mistake, because there is no turning back.
Do not get me wrong, I am not boasting
(boasting is a defect), I can teach photography to anyone
within 3-4 hours. This is not related to how a good
teacher I am. Photography is that simple. I realized that
photography is simple in mid 1980s. This is a misery
and an interesting memory for me. From this experience, I learnt that the primary reason for this is the lack
of basic photography sources in our country. Please, do
not take this as a simple sentence, we should discuss
www.tasartdergi.com
H. Bengi ADALI’nın Prof. Dr. Levend Kılıç ile “Meslekte Kırk Yıllıklar” Sergisi Hakkında Röportaj/ Interviewed About” 40 Years in Business “Exhibition with Prof. Dr. Levend Kılıç
yapma sakın ola, çünkü dönüşü yoktur.
Yanlış anlaşılmasın övünmek için
söylemiyorum (övünmek ayıptır) ben her
hangi bir kişiye toplam 3-4 saat içinde
fotoğrafçılığı öğretirim. Bu benim çok
iyi hoca olmamla ilgili değildir. Fotoğraf
bu kadar basit bir şeydir. Ben fotoğrafın
bu kadar basit bir şey olduğunu 1980’li
yılların ortasında fark ettim. Bu acı bir
durumdur, hem de benim için ilginç bir
anıdır. Ben kendi payıma bu durumdan şu dersi çıkardım: Bunun nedeni
öncelikle temel fotoğrafçılık kaynakların
ülkemizde olmamasıdır. Lütfen bunu
basit bir cümle olarak değerlendirmeyiniz,
üzerinde detaylı konuşmak gerekir. Bu
olayı yaşadıktan sonra yani durumu
kendimce çözümledikten sonra şunu
yaptım. Fotoğrafın ileri düzeyde olduğu
ülkelerdeki fotoğraf kitaplarını inceledim. Acaba dedim, ilkokul çocukları, lise
düzeyi ve yetişkinler için ayrı ayrı yazılmış
temel fotoğraf kitapları var mı? Ben bu
sorunun yanıtını buldum. Umarım ki bu
söyleşiyi okuyanlarda fark etmişlerdir.
Sizlere teşekkür ederim,
bana fırsat verdiniz daha da önemlisi çalışma değer verdiniz.
26
it in detail. After this incident, in other words after I
students and adults.
analysed the situation, I investigated the photography
And I found the answer. I hope the readers of this inter-
book in the countries where photography is advanced.
view also made it out.
I wondered whether there are basic photography
books written for primary school students, high school
I thank you for giving this opportunity and
more importantly appreciating my work.
www.tasartdergi.com
İğnenin Deliğinden Fotoğraf
Pinhole Photography
Alper ELİTOK
HER FOTOĞRAF MAKINESI ASLINDA BIR ‘CAMERA OBSCURA’ DIR. FOTOĞRAFIN VE FOTOĞRAF
MAKINESININ KÖKENI OLAN CAMERA OBSCURA UZUN YILLAR BOYUNCA RESSAMLARIN KULLANDIĞI
İçindekiler / Contents >>
BIR CIHAZDI. İlk örneklerinde karanlık bir odanın duvarına açılan küçük bir delik ile karşı duvardaki
yansımasından güneşin hareketleri izlenirken, 1600’lü yılların başında bu deliklere eklenen merceklerle
görüntü daha parlak ve keskin hale getirilip ressamlar tarafından çizim için kullanılmaya başlanmıştı. 28
Each camera in fact is a ‘camera obscura’. Camera obscura, which is
the ancestor of photography and camera, has been a device which was used
by painters for long years. While the movements of the sun were observed
from the reflection on a wall by opening a hole on the wall of a room in the first
examples, in early 1600s, the image was made more bright and sharp by adding
optics to these holes and it was started to be used by painters .
www.tasartdergi.com
Alper ELİTOK İğnenin Deliğinden Fotoğraf / Pinhole Photography
Aradan geçen yüzyıllar sonunda
karanlık kutuda oluşan görüntü, ışığa
duyarlı malzemeler ve kimyasallar ile
sabitlenmiş ve böylece fotoğraf icat
edilmiş oldu. İlk çekilen fotoğraflarda
ışığın odaklanması ve görüntünün
kaydedilecek yüzeye net ve aydınlık
bir şekilde düşürülmesini sağlayacak
mercek sistemleri kullanılmıştı. Zamanla
bu mercek sistemleri o kadar gelişti
ki, değişik objektifler kullanarak her
türlü mesafeden (birkaç santimetreden
yüzlerce metreye kadar) istenilen
fotoğrafı çekmek mümkün hale geldi.
Bilinen en eski optik kurallarına göre
aslında herhangi bir mercek sistemi
olmadan da fotoğraf çekilebilir. İşte
herhangi bir objektif kullanmadan
sadece karanlık bir kutu ve o kutuya
açılan bir iğne deliği ile çekilen fotoğrafa
iğne deliği (pinhole) fotoğraf diyoruz.
En ilkel kamera ışık geçirmeyen bir
kutunun bir tarafına iğne deliği açarak
ve diğer tarafına ışığa duyarlı herhangi
bir madde koyularak yapılabilir. İğne
deliğinden geçen görüntü film ya da
ışığa duyarlı kağıdın üzerine düşerek
görüntü oluşturur. Eğer deliği kapatarak
30
After centuries, the image created in the
hole opened on this box without using any optic as
dark room was fixed by means of photosensitive
pinhole photograph.
materials and chemicals and thus the photograph
The most primitive camera can be built by opening
was invented. In the first photographs, optic
a pinhole on one side of a lightproof box and
systems were used which will enable that the light
placing a photosensitive material on the opposite
is focused and the image is reflected to the surface
side. The image which passes through the pinhole
as clear and bright. In time, these optic systems
is reflected on the film or photosensitive paper and
were so advanced that it became possible to take
forms the image. If we use some tools to restrict
any photograph from every distance (from a few
the exposure time by closing the hole (shutter)
centimeters to hundreds of meters) using various
and place a device to aim at the object to be
objectives.
photographed (viewfinder), then we have all the
According to the oldest known optic rules, it is
equipment required for a real camera. Moreover, as
possible to take pictures without any optic system.
the image surface is closer to the pinhole, it will be
We call the photograph taken with a dark box and a
wide angle and as it is away from the pinhole it will
pozlama süresini kısıtlamak için
bazı araçlar kullanırsak (örtücü) ve
fotoğrafını çekeceğimiz objeye nişan
almak için bir cihaz yerleştirirsek
(bakaç) o zaman gerçek bir fotoğraf
makinesi için gerekli tüm donanımı
elde ederiz. Ayrıca görüntü yüzeyi
iğne deliğine yaklaştıkça geniş açıya,
uzaklaştıkça dar açıya dönüşecektir.
Elbette ideal netlik ve aydınlıkta
görüntü elde etmek için, kutunun
büyüklüğü ve iğne deliğinin çapı ile
ilgili formüllere uymak gereklidir.
İğne deliği kameralar büyük bir dikkatle
ya da rastlantısal olarak geliştirilebilir.
Büyük ya da küçük olabilirler. Bugüne
kadar birçok farklı malzemeden
pek çok kamera yapılmıştır. Örneğin
konserve, meşrubat, ayakkabı kutuları;
minibüsler, tren vagonları, otel odaları
kamera olarak kullanılmıştır. Hatta
ağzının içini kamera olarak kullanmış
sanatçılar vardır. Temel olarak iğne
deliği kamera bir yüzeyinde küçük
bir deliğin, diğerinde ise film ya da
duyarlı yüzeyin bulunduğu bir kutudur.
İğne deliği kameralar eğlence, sanat
ve bilim için kullanılmaktadır.
www.tasartdergi.com
Alper ELİTOK İğnenin Deliğinden Fotoğraf / Pinhole Photography
32
www.tasartdergi.com
Alper ELİTOK İğnenin Deliğinden Fotoğraf / Pinhole Photography
be acute angle. In order to obtain images with ideal
clarity and brightness, it is necessary to comply with
the formulas related to the size of the box and the
diameter of the pinhole.
Pinhole cameras can be improved with a
great diligence or coincidentally. They may be small
or large. Until now, a great deal of cameras were
made of various materials. For example, tin cans,
beverage, shoe boxes, minibuses, train rail cars, hotel
rooms were used as cameras. There are artists who
used their mouths as camera. Basically, a pinhole
camera is a box which has a hole on one side and
film or photosensitive paper on the other side.
Pinhole cameras are used for amusement, arts and
34
Kameraları tasarlamak ve üretmek
büyük bir eğlencedir. Aynı zamanda
kendi ürettiğiniz kamerayla görüntü
elde etmek de büyük bir zevktir.
Fotoğrafçılıkta avantajları, sınırları,
karakteristikleri ve potansiyeliyle
iğne deliği kamera alternatif bir
görüntüleme aracıdır. Kameranın
potansiyeli en üst noktada kullanılarak
etkileyici görüntüler üretilebilir. Bu
görüntülerin pek çoğu asla bir objektifle
oluşturulabilecek nitelikte değildir.
‘Fotoğraf makinesine seslenen dünya
gözümüze seslenenden farklıdır;
her şeyden önce, bilincinde olarak
çalıştığımız bir mekanın yerine,
bilinçsiz olarak ama etkilediğimiz bir
mekan söz konusudur. Psikanaliz
nasıl sezgisel-bilinçsiz alanı
açımlıyorsa, fotoğraf da ilk kez
olarak, görsel bilinçsiz alanın farkına
vardırmakta’ der Walter Benjamin.
İğne deliği kameralar otomatikleşmiş
algılarımızla karar vermek yerine,
hayal gücümüzü serbest bırakmak
ve dünyayı farklı bir gözle görmek
için mükemmel bir araçtır.
En gelişmiş teknolojilerin kullanıldığı
çağımız fotoğrafçılığında, kendi
kameranızı çok küçük bütçelerle ve
science.
Designing and manufacturing cameras is great
fun. Obtaining images with a camera you design is
also a great pleasure. With its advantages, borders,
characteristics and potential in photography, pinhole
camera is an alternative imaging tool. Using the
potential of the camera at the highest level, it is
possible to obtain impressive images. Most of these
images are never of the quality that can be created
with an objective.
‘The world that addresses to camera is different
than the world that addresses to our eyes; first of all,
there is a place we influence unconsciously instead
of a place where we work consciously. The camera
www.tasartdergi.com
Alper ELİTOK İğnenin Deliğinden Fotoğraf / Pinhole Photography
kolayca üretip fotoğraf çekebilmek oldukça keyiflidir. İğne deliği, derme çatma
el yapımı kameralar, uzun pozlamaları, üretilen fotoğrafın masalsı sonuçları
ve oluşan sürpriz görüntülerle her şeyin hıza, teknolojiye, tüketime, para
harcamaya dayandığı günümüz dünyasına eğlenceli ve sessiz bir direniştir.
36
introduces us to unconscious optics as does psychoanalysis to unconscious
impulses” says Walter Benjamin. Pinhole cameras are perfect tools to
unleash our imagination and see the world from a different perspective rather
than making decisions via our automatized perceptions.
www.tasartdergi.com
Alper ELİTOK İğnenin Deliğinden Fotoğraf / Pinhole Photography
In today’s photography where the most advanced technologies are used, it is quite joyful to make your own camera with a low budget and easily and take
photographs. Pinhole, handmade cameras are a fun and silent resistance to today’s world in which everything depends on speed, technology, consumption and
spending money with their long exposure, epic results of the produced photograph and surprising images.
38
www.tasartdergi.com
“Bizi Rahat Bırakın!
“Leave Us Alone!”
Röportaj / Interview
H. Bengi ADALI
Niko Guido
Editör / Editor
TURIZM SEKTÖRÜNDE ÇALIŞIRKEN NÜ FOTOĞRAFLAR
ÇEKMEYE BAŞLAYAN NIKO GUIDO, HOBI OLARAK BAŞLADIĞI
FOTOĞRAF MACERASINI MESLEK OLARAK YAPMAYA KARAR
VERDIKTEN SONRA BIRÇOK PROJEYE IMZA ATTI. Başarı
çizgisinde emin adımlarla ilerleyen, yurtiçinde ve dışında
birçok ülkede sergi açarak adını dünyaya duyuran fotoğrafçı,
bu yıl en prestijli fotoğraf ödüllerinden Fiap Dünya Kupası’nda
İçindekiler / Contents >>
Jüri Özel Ödülü’ne layık görüldü. Fotoğraf alanında uluslararası
saygınlığa erişmiş, fotoğraf sanatçımız Niko Guido ile bu
ayki sayımızda sizin için bir röportaj gerçekleştirdik.
40
Niko Guido, who started to take nude photographs while working in tourism sector, has
made many successful projects after he decided to take photographs professionally, which
he started as a hobby. The photographer, who takes firm steps forward and makes a name
by opening exhibitions in and outside his country, was awarded jury’s special award in
FIAP Club’s World Cup, which is one of the most prestigious photography awards in the
world. We interviewed internationally renowned photographer Niko Guido in this month’s
issue of our magazine.
www.tasartdergi.com
H. Bengi ADALI Röportajı: Niko Guido “Bizi Rahat Bırakın !”/ Interview: Niko Guido “Leave Us Alone”
__Sadece ülkemizde değil, dünyada
da sergilenen, “Leave Us Alone” (Bizi
Rahat Bırakın) projeniz hakkında
sizden kısaca bilgi alabilir miyiz?
2010 ve 2012 yıllarında iki kere
Ürdün’ün başkenti Amman’a giderek,
plastik cerrahi ameliyatları geçirmiş
Iraklıların portre fotoğraflarını çektim.
Sergi konsepti uyarınca,
fotoğrafı çekilen her Iraklının 5
dakikalık ses kaydı gerçekleştirildi.
Bu kayıtta, yaralı sivil Iraklı
kendisini tanıtmakta, bombadan
önce nasıl bir hayatı olduğunu
ve bomba sonrası hayatının
nasıl değiştiğini anlatmaktadır.
Değerli Türk tiyatro sanatçıları bu
röportajları seslendirdiler. Sergiyi
gezen sanatseverler Iraklıların
sözlerine tercüman olan sanatçıların
sesi aracılığıyla fotoğraftaki
kişinin hislerini paylaştılar.
Günümüzde dünyamız bir
fotoğraf çöplüğüne dönüşmüştür
ve maalesef artık görsellere
doymuş olan beynimiz, eskisi kadar
fotoğraflardan etkilenmemektedir.
42
__Can you tell us about your “Leave Us Alone”
Project which is not only exhibited in our
country, but also internationally?
I went to Amman, capital of Jordan, twice in
2010 and 2012 and photographed Iraqi people
who had plastic surgery.
According to the concept of the
exhibition, voice of each Iraqi, who was
photographed, was recorded for 5 minutes.
In this voice recording, the wounded Iraqi
introduces himself/herself and tells his/her life
before the bomb and how it changed his/her
life. Precious Turkish theatre actors/actresses
voiced these interviews. Art lovers who visited
the exhibition shared the feelings of the person
in the photograph by means of the voice of
these actors/actresses who interpret the words
of the Iraqi.
Today, our world is a photograph trash
and our brain, which is full of images, is not
impressed by photographs as it used to be. For,
documentary photographers, it is harder and
harder to draw attention to the problems of
www.tasartdergi.com
H. Bengi ADALI Röportajı: Niko Guido “Bizi Rahat Bırakın !”/ Interview: Niko Guido “Leave Us Alone”
Belgesel fotoğrafçılar için dünyamızın
ve insanlığın sorunlarına dikkat çekmek
gün geçtikçe zorlaşmaktadır. Bu sebeple,
savaşın korkunçluğunu gösterebilmek
amacıyla, ses kaydı ile fotoğrafı bir
araya getiren bir sergi formatı seçtim.
Sergi aynı gün dünyanın 32 şehrinde
birden açılarak bugüne kadar dünyada
açılmış en büyük fotoğraf sergisi oldu.
Projenin adına gelince:
Son gidişimde, suratı parçalanmış
bir Iraklı şöyle dedi:
“Sizin medeniyetinizi, paranızı,
modern yaşantınızı istemiyoruz.
Sadece bizi yalnız bırakın!”
Projeye isim bulmakta
zorlanıyordum, böylece isim de
kendiliğinden ortaya çıktı.
“Leave Us Alone!”
Niko Guido “Suru’ ya Mektup”
İzlemek İçin Tıklayınız....// Click To Watch
__Savaş, hepimizi korkutur bir o
kadar da sessizleştirir. Savaşın içinde
değilsek, ne kadar yakınımızda
olduğuyla ya da orada ne olduğuyla
çok fazla alakadar olmayız. Projeniz
sayesinde birçoğumuzun görmek
istemediklerini sergilemiş oldunuz.
Bu yolculuk nasıl başladı?
44
The story of Iraq project goes back to
Haiti. I went to Haiti 10 days after the earthquake
and took photographs and made a documentary
movie. This is the start of the period in which
I really wanted to make documentary works.
Especially after the stories of people I witnessed,
I started to think that I have other things to say
in this life as a photographer. I said I should
Irak projesinin hikâyesi Haiti’ye
kadar uzanıyor. Haiti depreminden
10 gün sonra oraya gidip fotoğraflar
çektim ve belgesel film yaptım. Benim
için gerçek anlamda belgesel nitelikte
çalışmalar yapmayı istediğim dönem
başlamış oldu. Özellikle, tanıklık ettiğim
insan hikâyelerinden sonra, “Bir fotoğraf
sanatçısı olarak söylemek istediğim
başka şeyler de var hayatta” diye
continue and I decided to talk to Médecins Sans
Frontières (Doctors without Borders). I met
them in Paris and I told them that I wanted to
document the tragedies people suffer and they
said that they could send me to Amman, capital
of Jordan.
Médecins Sans Frontières has a hospital
and guesthouse in Amman. Civilians wounded
www.tasartdergi.com
H. Bengi ADALI Röportajı: Niko Guido “Bizi Rahat Bırakın !”/ Interview: Niko Guido “Leave Us Alone”
düşünmeye başladım. Devam etmeliyim,
dedim ve Médecins Sans Frontières
(Sınır Tanımayan Doktorlar) ile
görüşmeye karar verdim. Paris’te onlarla
buluşup, dünyada yaşanan dramları
belgelemek istediğimi söyledim. Onlar
da beni Ürdün’ün başkenti Amman’a
gönderebileceklerini belirttiler.
Médecins Sans Frontières’in
Amman’da bir hastanesi ve konukevi
46
in wars in surrounding countries are brought to
these facilities and healed by doctors coming
all around the world. Plastic surgery operations
ort orthopedic interventions are made. Their
treatment is not easy of course. I even met a
person who had 40 operations. They live in the
guesthouse during this time. They asked me
whether I wanted to take pictures around and I
responded positively. I thought too much before I
var. Çevre ülkelerde yaşanan savaşlarda
yaralanan siviller bu tesislere getiriliyor
ve dünyanın her yerinden gelen
doktorlar tarafından tedavi ediliyor.
Plastik cerrahi operasyonları ya da
ortopedik müdahaleler yapılıyor. Tedavi
süreçleri öyle kolay bitmiyor tabii. 40
ameliyat geçirmiş insana bile rastladım.
Bu müddet zarfında konukevinde
yaşıyorlar. Bana buralarda çekim
went, I made research but actually I couldn’t find
anything interested until I came up with the idea
to combine the photographs of these people
with their stories.
Iraq War is a symbol, one of the
milestones of the evolution of system of
exploitation… It is one of the reasons why
many other wars begun. I don’t know whether
this order changes or not but I want to say
H. Bengi ADALI Röportajı: Niko Guido “Bizi Rahat Bırakın !”/ Interview: Niko Guido “Leave Us Alone”
yapmak isteyip istemediğimi sordular,
olumlu yanıt verdim. Gitmeden önce çok
düşündüm, araştırmalar yaptım ama
açıkçası ilginç bir şey bulamıyordum, ta
ki aklıma bu insanların fotoğraflarıyla
hikâyelerini birleştirmek gelene kadar.
Irak savaşı bir sembol; sömürü
düzeninin evriminin en önemli dönüm
noktalarından... Birçok başka savaşın
da başlama nedenlerinden birisi.
Bu düzen değişir mi, değişmez mi
bilemiyorum ama ben en azından
kendi adıma bir şeyler söylemek
istiyorum. Öyle bir dünyada yaşıyoruz
ki, Irak’ta yüz binlerce insanın ölmesi,
milyonlarcasının ülke değiştirmek
zorunda kalması önemsizken, ABD’deki
İkiz Kuleler’e yapılan saldırılarda 3 bin
kişinin ölümü son derece önemli. Bu
terör saldırısının 10’uncu yılında ne
kadar ihtişamlı anma törenleri yapıldığını
hatırlarsınız. Peki, Mart 2013’te, Irak’ta
yaşanan savaşın 10’uncu yıl dönümünde
ölen Iraklıları kim ne kadar andı?
__Projelerinizde dikkatlerden kaçan
şeyleri göstermeyi, diğer bir deyişle
duyarlılığımızı canlandıran konuları
seçtiğinizi görüyoruz. Fotoğraf
çekerken yapmak istediğiniz amacınızı
fotoğrafla anlatmak mı yoksa ilk
olarak amaç fotoğraf çekmek mi?
Bence fotoğraf da Türkçe,
İngilizce, müzik ve resim gibi bir dildir.
Fotoğrafçının bu dilde söyleyecek bir
şeyi varsa fotoğraf anlam kazanır.
Ben en çok bu dili kullanmayı
seviyorum, çünkü bence bütün diller
arasında en evrenseli fotoğraftır.
Dolayısıyla fotoğraf benim
için, kendimi ifade edebilmem
için önemli bir araçtır.
__Kurucusu olduğunuz Çağdaş
Fotoğrafçılar Grubu’ndan bahseder
misiniz? Fotoğraf Gezginleri de
bu gruptan mı oluşuyor?
something for my share. We live in such a world
remembered the people died in Iraq in March
that while death of hundreds of thousands
2013, the 10th anniversary of the war?
people Iraq and millions of them wanting
to immigrate was not important, death of 3
__We see that you choose to show unnoticed
thousand people in the USA during 9/11 was
things, in other words subjects which raise our
quite important. You can remember how
awareness?
glamorous memorial service was done in
the 10th anniversary of this attack. Well, who
48
For me, photography is a language
Gezi Parkında yaşananlar ve
iktidarın sesi medyanın bu olayları
kamuoyuna yansıtma biçimi bir kez
daha bağımsız habercilere ne kadar
ihtiyacımız olduğunu gösterdi.
Kurmuş olduğumuz “Çağdaş
Fotoğrafçılar Grubu’nun” misyonu
Türkiye’de yolunda gitmeyen şeyleri
www.tasartdergi.com
H. Bengi ADALI Röportajı: Niko Guido “Bizi Rahat Bırakın !”/ Interview: Niko Guido “Leave Us Alone”
belgelemek ve paylaşmaktır.
Artık objektiflerimizi bir amaç için
doğrultmanın ve fotoğraflarımıza daha fazla anlam
kazandırmanın zamanı geldiğine inanıyoruz.
Henüz arzuladığımız seviyede aktif
değiliz ama çalışmalarımız devam ediyor.
Fotoğraf Gezginleri çoğunlukla benim
öğrencilerimden oluşan bir gruptur. Bu grup dünyayı
gezerek değişik fotoğraf projelerine imza atıyor.
just like Turkish, English, music or arts. The photograph
is meaningful if the photographer has something to say
in this language. I like using this language most, because
among all languages, photography is the most universal
one. Therefore, photography is an important device for me
to express myself.
__Can you talk about Modern Photographers Group you
founded? Does Photograph Travelers consist of this group?
What happened in Gezi Park and the voice of the
government and the way the press reflected these
events to the public showed how we needed independent
reporters. The mission of ‘Modern Photographers Group’
that we founded is to document and share what is not
going right in Turkey.
We believe that the time has come to aim our
objectives for a purpose and give more meaning to our
photographs. We are not as active as we desired, but our
works continue.
Photograph Travelers is a group which mainly
consists of my students. This group travels around the
world and make various photography works.
50
www.tasartdergi.com
Sergi:
Exhibition:
Pera Museum
Pera Müzesi
“Timeless
Photographs”
İçindekiler / Contents >>
z
ı
s
n
a
m
a
“Z
”
r
a
fl
a
r
ğ
Foto
n
a
r
o
M
Yıldız
52
www.tasartdergi.com
Pera Müzesi Sergisi Yıldız MORAN “Zamansız Fotoğraflar” / Pera Museum Exhibition: Yıldız MORAN “Timeless Photographs”
Suna ve İnan Kıraç Vakfı Pera
Müzesi, 27 Kasım 2013 - 19 Ocak
2014 tarihleri arasında, Türkiye’nin
akademik eğitim almış ilk kadın
fotoğrafçısı Yıldız Moran’ı (1932 1995), retrospektif nitelikli bir sergiyle
konuk ediyor: “Yıldız Moran, Zamansız
Fotoğraflar”. Sanatseverlerle bu
kapsamda ilk kez Pera Müzesi’nde
buluşan Yıldız Moran sergisinde,
sanatçının ilk defa gün ışığına
çıkacak fotoğrafları da yer alıyor.
Edebiyatçı bir ailede yetişen,
ünlü fotoğrafçı John Vickers’ın
öğrencisi olan, Robert Kolej’in
ardından İngiltere’de aldığı eğitimden
sonra 22 yaşında Türkiye’ye dönen
Yıldız Moran, dönemin fotoğrafçılarına
göre genç yaşında edindiği
tecrübesini, doğa, yaşam ve insan
fotoğrafları ile birleştirmiş. 1953
yılında Cambridge Trinity College’da
açtığı ilk kişisel sergisini İstanbul,
Ankara, Londra ve Edinburgh
sergileri izleyen, Anadolu’ya yaptığı
gezilerle kalkınma dönemindeki
Cumhuriyet Türkiyesi’nin değişik
yüzünü kendine özgü bir yaklaşımla
54
fotoğraflayan Moran, fotoğrafta
yaptığı devrime karşın gizli kalmış
bir sanatçı olarak nitelendiriliyor.
Büyük bir tutkuyla başladığı
fotoğraf kariyerini yaşamındaki bir
başka tutku olan ünlü şair Özdemir
Asaf’la evliliğinin ardından sonlandıran
ancak kısa kariyerine önemli ve
farklı yapıtlar sığdıran Yıldız Moran,
ışığı büyük bir ustalıkla kullanarak
elde ettiği teknik başarısının
ötesinde; ruhunu, aklını, kalbini yani
kendini de katarak görüntünün izini
derinleştirebilmiş bir fotoğrafçıdır.
Dönemindeki pek çok
fotoğrafçının aksine kendisiyle
Suna and İnan Kıraç Foundation Pera Museum, between the dates November 27, 2013 and January 19, 2014 is
pleased to present a unique exhibition of the first female photographer of Turkey to have received an academic training:
the exhibition of Yıldız Moran (1932-1995), her photographs of a comprehensive journey for the first time.
As the first female photographer in Turkey to hold a degree in her field, Moran constantly pushed her own
standards and limits with new quests in the course of her 12 year-long career in photography. Through her unique,
lyrical language of photography and particularly her photographs focusing on Anatolia and its people, she soon became
one of the stars of photography in Turkey.
www.tasartdergi.com
Pera Müzesi Sergisi Yıldız MORAN “Zamansız Fotoğraflar” / Pera Museum Exhibition: Yıldız MORAN “Timeless Photographs”
buluşabilmiş, kendi üslubunu
oluşturabilmiş bir fotoğrafçı olan
Yıldız Moran, 12 yıla sığdırdığı
kariyerini neden bıraktığı merak
uyandıran, bu kadar kısa zamanda,
nasıl bu denli etkileyici ve zamansız
görüntüleri çekebildiğini sorduran,
hâlâ kapalı bir kutu ve bir sır
perdesi olarak nitelenmektedir.
Yıldız Moran, fotoğrafla geçen 12
yıl, fotoğrafa başlangıcından bu
yana geçen 60 yıl ve ölümünden
sonra geçen 18 yıl sonra, Pera
Müzesi’nde yer alan sergisinde;
tutku ile başlayan, vazgeçme ile
sonuçlanan öyküsüyle hiç bitmeyecek
bir biçimde fotoğraf ve kültür
dünyasındaki yerini yeniden alıyor.
“Yıldız Moran, Zamansız Fotoğraflar”
sergisiyle Moran’ın özgün ve
zamanının ötesine geçen üretimi
ile tekrar tekrar keşfedilmeye değer
sanat anlayışının sanat çevrelerinde
geniş ilgi uyandırması bekleniyor.
www.peramuzesi.org.tr
56
www.tasartdergi.com
Pera Müzesi Sergisi Yıldız MORAN “Zamansız Fotoğraflar” / Pera Museum Exhibition: Yıldız MORAN “Timeless Photographs”
58
Pera Müzesi Sergisi Yıldız MORAN “Zamansız Fotoğraflar” / Pera Museum Exhibition: Yıldız MORAN “Timeless Photographs”
Moran began her career in photography with
great passion, only to give it up after marrying Özdemir
Asaf, another great passion in her life; nevertheless,
during her brief career, Moran was able to produce
significant and a variety of work after studying with the
famous photographer John Vickers in Britain. Her first solo
exhibition was in Cambridge at Trinity College in 1953 and
was followed by those in Istanbul, Ankara, London, and
Edinburgh.
Besides her technical prowess and her masterful
use of light, Yıldız Moran was a photographer who put her
soul, intellect, and heart - in other words her whole self into her work, thereby lending a great depth to her images
and her overall work. This comprehensive exhibition, a
“retrospective” in a sense, aims to present Moran’s inner
voice through a new reading that focuses on the traces of
her visibility within the history of Turkish and international
photography.
With many photographs exhibited for the first time (along
with a limited number of others she has become famous
for), the exhibition offers a wonderful opportunity of
introducing a personality that till now has remained in the
dark - the first “schooled” female photographer of Turkey,
Yıldız Moran.
www.peramuzesi.org.tr
60
www.tasartdergi.com
Pera Müzesi Sergisi Yıldız MORAN “Zamansız Fotoğraflar” / Pera Museum Exhibition: Yıldız MORAN “Timeless Photographs”
62
Osmanağa Mah. Kırtasiyeci Sok. No. 17 Kadıköy / İstanbul
T: 0216 346 07 45- 46
F: 0216 346 07 06
[email protected]
www.rihtimdijital.com
BU SAYFAYA REKLAM ALINIR.
[email protected]
e-alışveriş sitesi ile
ÇOK YAKINDA www.anatolianarts.com.tr
Anatolian Arts Merkez , Büyükdere- İstanbul T. 0212 242 07 42
İstinye Park AVM. Pazaryeri (Eczane Karşısı ) P 036
Ayvalık Evenus Yöresel El Sanatları, Atatürk Cad. No 63
www.dorapr.com// www.dorartpr.com
TAS art
Tasart Dergi Bir Dora Art Pr Projesidir.
Dergi
Portfolyo
[email protected]