FOTOĞRAF YOLCULARINA PRATİK ÖNERİLER

FOTOĞRAF YOLCULARINA
PRATİK ÖNERİLER
Faruk Akbaş
Araştırma yapın: Fotoğraf albümleri ve
kaynak kitaplar ön bilgilenme için oldukça
önemli. İnternet ortamından da yararlanmak
gerek. Başkalarının işleri size farklı
kompozisyonlar hakkında ipuçları verecektir.
Yapılanı taklit ediyormuşsunuz gibi
düşünmeyin; daha sonra kendi özgün dilinizin
oluşcağından eminiz.
Yükünüzü hafifletin: Ekipmanınızı çantanıza
yerleştirirken her şeyi tek tek gözden geçirin.
Her malzemeyi en son ne zaman kullandığınızı
düşünün ve gerçekten ihtiyacınız olmayanları
yanınızda getirmeyin. Fotoğraf makinesi
dışında getirilecek malzeme olarak önerimiz:
Geniş açı zum ve tele zum objektifler.
Çantanızda bir adet led ışık bulundurursanız
çok işe yaradığını göreceksiniz. Yedek pil ve
bellek kartları da önemli. Ayrıca, taşıma
zahmetini göze alırsanız küçük bir üçayak
almanızı da öneririz.
Pratik yapın: Gezi öncesi kameranızın tüm
özelliklerini ve ayarlarını öğrenin! Çekim
modları, hız, diyafram, ISO, renk ayarları, poz
telafisi, ölçüm ve netleme sistemleri, görüntü
kalitesi gibi çekim sırasında işinize yarayacak
tüm ayarlara anında ulaşabilmelisiniz. Yavaş
çekim hızı, sınırlı netlik, düşük ışık, değişik
açılardan ışık, derinlik duygusu ve benzeri
konularda farklı çekim tekniklerini denerseniz
gezi sırasında rahat edersiniz.
Hazırlıklı olun: Gece ya da gündüz nerede
olursa olsun fotoğraf makinesi yanımızda ve
her an çekime hazır olmalıdır. Foto safarilerde
bazı anları yakalamak bir daha mümkün
olmayabilir. Hazırlık yapana kadar ilginç
fırsatlar kaçabilir. Bu arada çekim refleksinizi
hızlandırın. Ayrıca araç içinden yapılacak
çekimleri de hafife almayın! Unutmayın, çekim
hızı yüksekse anlık gelişen olayları
garantilemeniz de yüksektir.
Hava durumu önemlidir: Gezilecek bölgede
hava güneşli, bulutlu ya da yağmurlu olabilir. Bu
durum sizi etkilememeli ve ona göre hazırlıklı
olup yöntem geliştirmelisiniz. Güneşli havalarda
öğlen saatleri en sıkıntılı durumdur. Aşırı kontrast
ve sert ton geçişleri, yüzde ayrıntısız gölgeler bu
saatlere özgüdür. Dik gelen güneş ışıklarında
dolgu flaşları ve yansıtıcınızı kullanma olasılığınız
hep aklınızda olmalı. Açık havada olmak zorunda
değilseniz kapalı mekanlara geçip çekimlerinizi
orada sürdürebilirsiniz. Yağmurlu ve kapalı
havalar özel efektler uygulamanıza, daha
yumuşak ve doğal portre fotoğrafı almanıza
olanak sağlayacaktır.
Uygun giysiler seçin: Foto-safarilerde vahşi
yaşamdan korunmak için açık tonlar ve göz
alıcı renkler yerine genellikle koyu renk
giyilmesi önerilir. Ayakların korunması için
diken ve kayalara dayanıklı ayakkabılar daha
uygun olacaktır. Sandaletler, aşırı sıcaklar ve
araç içi yolculuklarda konfor sunuyor. Fotoğraf
yelekleri ve ceketleri hem koruma amaçlıdır
hem de fotoğraf ekipmanlarının kolayca
taşınmasını sağlarlar. Önü siperlikli
şapkalarınızı unutmayın! Onlar sizi güneşten
korurken ters ışıkta makine parasoleyi olarak da
değerlendirebilirsiniz.
İnsanları fotoğraflayın: Gittiğiniz yerlerdeki
insanların giyim ve davranışları, fotoğraflarınıza
renk katmanın yanında yöre ve iklim bilgisi
verecektir. Unutmayın fotoğrafladığınız kişinin
ruh hali önemlidir. Onlarla kısa bir ön iletişim,
daha güzel fotoğrafa ulaşmanızı sağlayacaktır.
Özel bir nedeniniz yoksa çekim seviyenizi
karşınızdakinin gözlerine göre ayarlayın.
Modelinizin çekim anında değişik yönlere
bakması sağlayın. Birbirinden farklı bakışlar
değişik tatlar sunacaktır.
Bulutları kullanın: Manzara ya da mimari
fotoğraflar çekerken bulutları görüntünüze
dahil ederek fotoğraflarınıza dinamizm
katabilirsiniz. Bunu sağlamanın bir yolu da
polarize filtre kullanmaktan geçer. Bu filtre ile
gökyüzü doygun maviye dönüşerek bulutları
belirgin duruma getirecektir. Hava rüzgarlı ise
biraz bekleyin ve bulutlar istediğiniz yere
geldiğinde deklanşöre basın. Daha zengin
kompozisyonlar oluşacaktır. Makinenizde
panoramik çekim seçeneği varsa kullanmayı
unutmayın! Yoksa, ayarları değiştirmeden yan
yana fotoğraflar çekip 'photoshop’ta
birleştirmeyi deneyin!
Ayrıntılara dikkat edin: El sanatları, takı ve
yöresel özellikler gibi ayrıntılara dikkat edin!
Sadece onlara odaklanarak etkili
kompozisyonlar oluşturabilirsiniz. Takıların
belirgin çıkmaları için kontrast, renk ve ışıktan
oluşan geri planları tercih edin. Tele objektif
kullandığımız zaman açık diyaframı (f:2.8 f:4
gibi) seçerek ön ve arka planı netsizleştirebiliriz.
Takılardan bir stil life yapacaksanız geniş bir
alan derinliğine ihtiyacınız olabilir. Bunun için
önerimiz f:11, f.16 gibi kısık diyafram değerleri.
RAW mı, JPEG mi? Gezi sonrası zamanınız olursa
RAW format çekmenizde hiç sakınca yok. Üstelik
daha kaliteli sonuçlara ulaşacağınız kesin. Çekim
sonrası zaman ayıramayacaksanız işi arazide
bitirin! Bu durumda yapmanız gereken yüksek
kalitede JPEG ve her çekim sonrası LCD üzerinden
pozlama, renk ve keskinlik kontrolü. Aslında
LCD’yi kontrol etmeyi alışkanlık haline getirmeliyiz
ve her çekim sonrası işler doğru gidiyor mu diye
kaygılanmalıyız. Parlak güneşli havalarda LCD’den
görüntü izlemekte zorlanırsanız poz taraması
yapın. Ortalama poz değerine ek olarak bir durak
fazla ve bir durak eksik çekerek poz
yanılmalarından dolayı oluşacak hatayı gidermiş
olursunuz.
Beyaz ayarı nerede olmalı? Farklı bir renk
arayışınız yoksa makinenize güvenin; otomatik
beyaz ayarı seçeneği kısa yoldan en doğruyu
bulacaktır. Böylece makineyi bir önceki ayarda
unutup hatalı çekim olasılığını da engellemiş
olursunuz. Otomatik seçimin sonucundan emin
olamazsanız ya da farklı renk yoğunluğu
peşindeyseniz renk ayarını değiştirebilirsiniz.
Günbatımı ya da alacakaranlık saatlerde çekim
yapıyorsanız farklı renk ayarlarını deneyebilirsiniz.
RAW formatında çekiyorsanız beyaz ayarını daha
sonra yapacaksınız demektir. Bu durumda
yalnızca konuya yoğunlaşın.
Yemek ve dinlenme: Bildiğiniz gibi fotoğraf
gezilerinde ışığın durumuna göre yemek
saatlerinde aksamalar yaşanabiliyor. Aksamalar,
bir anlamda fotoğraf üretiminin verimli geçtiği
anlamına gelir. Ne yazık ki yemek ve dinlenme
saatlerinde de fotoğrafçının kendisini
salıvermek gibi bir lüksü yok. Eğer
dayanabilirseniz, önünüze gelen yöresel
yemeklerden, baharatlardan, çay kahve
ikramından ilginç ayrıntılar çıkarabileceğinizi
unutmayın! Ayrıntı çekimlerinden farklı
diyaframlar deneyerek değişik lezzette (net, flu)
kompozisyonlar elde edebilirsiniz.
Günbatımı nasıl fotoğraflanır? Güneşin
batması sıcak bir atmosfer oluşturur romantik
duygular yaşatır. Önemli olan bu anı güzel bir
ilgi merkezi kullanarak etkili kompozisyona
çevirmek. Güneşin görüntü içinde yaratacağı
diyafram lekelerini engellemek için bulutların
arkasına girdiği anları kollamakta yarar var. Bu
saatlerde elinizi çabuk tutmalısınız; ışık geçişleri
ve poz süresindeki değişimler seridir. Heyecana
kapılıp yanlışlara neden olmayın, düzeltmek
için fazla zamanınız kalmayabilir. Gökyüzü
renginden emin değilseniz renk ayarını
değiştirin. Ayrıca unutmayın; ters ışıklı
ortamlarda ışık hatası çok sık yapılıyor. JPEG
format çekiyorsanız geniş bir poz taraması
isabetli olacaktır.
Hangi objektif? İstediğiniz etkiye göre objektif
seçiminizi yapmalısınız. Geniş açılı lenslerin, dar
alanda kullanılmasının dışında, derinlik
duygusunun verilmesi için ideal araçlardır. Tek
düze anlatımın sıkıcılığını ortadan kaldırır.
Görüntüye devinim katar, canlılık kazandırır.
Konuya yakın figürleri abartarak geri plandan
koparır ve belirginleştirir. Tele objektifler ise
mekanda sınırlı çerçeveler yaratarak ilgi alanını
daraltır. Uzaklıkları yaklaştırarak perspektif
yığılması (istif etkisi) oluşturur ve dramatik
anlatımı güçlendirir. Sınırlı alan derinliği
olanakları ile konuyu çevreden soyutlar.
Hangi mod (PSAM)? Özel bir görüntü peşinde
değilseniz, neden “P”moduna alıp rahat rahat
çekiminizi sürdürmüyorsunuz? Makineye
güvenin ve siz kompozisyona, ışığa yoğunlaşın;
modelle iletişiminizi kesintiye uğratmayın.
Bırakın teknik sorunlarla makine boğuşsun. Size
zaten kontrol olanağı sunmuyor mu? Görüntü
açık ya da koyu olursa, hemen deklanşörün
yanı başındaki poz telafi düğmesini devreye
sokarak düzeltebilirsiniz.
Sınırlı netlik, hareket duygusu, net derinliği,
yüksek hız gibi özel amaçlar peşindeyseniz “P”
modu doğal olarak yaratıcılığınızı sınırlar. “A”
modu net derinliği ile ilgili arayışınıza yanıt
verecek, “S” (ya da “T”) modu hız seçeneğini
sizin kontrolünüze sunacak ve diğer ayarları
otomatik olarak kendisi yapacaktır.“M” ise
makinenin otomatik ya da yarı otomatik
ayarlarla çözemediği durumlarda devreye
sokulması gereken seçenektir. Karmaşık ışık
ortamları, seri ya da interval çekimler, uzun
sürecek gece çekimleri, yıldız hareketlerinin
pozlanması buna örnek verilebilir.
Çerçeveyi nasıl oluşturalım? İnsan fotoğrafları
çekerken bütünü almak zorunda değilsiniz. Bazı
kesitler genelden daha vurucu olabilir. Çerçeve
oluştururken kişileri eklem yerlerinden
kesmemeye özen göstermelisiniz. Eklemler
arası boşluklar çerçevenin kenar çizgilerinin
geçeceği en doğru alanlardır.
ISO ayarlarını unutmayın: Gündüz 200 – 400
ISO idealdir. Ancak az aydınlatılmış mekanlarda
ve üçayaksız gece çekimlerinde ISO’yu
yükseltmekte yarar var. Makineniz fullframe ise
ISO’yu en yüksek değerlere getirmekten
çekinmeyin. Çarpanlı makine kullanıyorsanız
1600 ISO’nun üzerine çıkmamaya çalışın.
Görüntü pikselleşebilir. Söylemeden
geçmeyelim; tele objektif takılıyken ISO ayarını
biraz yükselterek çekim hızına takviyede
bulunabilirsiniz. Çekim hızının yükselmesi,
makine sarsıntı riskinin azalması demek. Çekim
sonrasında ISO ayarlarını düzeltmeyi
unutmayın; yoksa ertesi gün bir önceki
ayarlarla devam etmek durumunda
kalabilirsiniz.
Etkili flaş nasıl kullanılır? En iyi gece
fotoğrafları alacakaranlıkta yani gökyüzünde
görüntüyü aydınlatacak kadar ışık varken
çekilir. Yanınızda ek bir ışık kaynağı varsa
(harici flaş ya da led ışık vb.) alacakaranlıkta
nefis görüntüleriniz olacak demektir. Bunun için
elinizin önceden alışmasında yarar var. Flaşın
etkili olabilmesi için atmosferdeki ışıkla
dengenin tutturulması şart. Neyse fazla
üzülmeyin, birkaç atıştan sonra doğru
değerleri buluyorsunuz. Burada işin püf
noktası özel tetikleyicilerle flaşı yandan
çaktırmak.
Loş mekanlarda çekim: Mekan içlerinde kapı
ve pencere boşluklarından gelen ışıklardan
yararlanabilirsiniz! Böylece model aydınlanarak
belirginleşir ve poz skalanız yükselir. Ancak
burada karanlık arka planın pozometreyi
yanıltacağı ve poz telafi düğmesinin “eksi”
ayarlara getirilmesi gerektiğini unutmayın.
Sonucu garantilemek için önerilerimiz: Üçayak
kullanın ya da ISO’yu yükseltin. Eğer bir yere
dayanarak çekim yapma şansınız varsa bunu
değerlendirin. Kameranızda “mirror up”
düğmesi varsa devreye sokmayı unutmayın!
Böylece aynayı kaldırarak sarsıntıyı önlemeye
yardımcı olursunuz.
Kişilerin seçimi: Karar vermeden önce çekim
alanında şöyle bir dolaşın, hatta gelişigüzel
çekimlerle antrenman yapın. Böylece hem
ısınmış hem de insanların size olan ilgisini
azaltmış olursunuz. Fotoğrafı çekilecek kişiler
birden fazla ise birbirleri ile uyumu ya da
bütünlüğüne dikkat etmek gerek. Karakter,
giysi, bakış yönü paralelliği vb. Aynı şekilde geri
planlar da çekimi yapılacak kişiler kadar önemli.
Hikayenin geçtiği atmosfer ana konuyla ilişkili
olup onu tamamlamalı. Ve en önemlisi
mümkün olduğu kadar doğal ortamda ve
doğal halleriyle çekilmeli.
Yelpazeyi geniş tutun! Fotoğraf
portfolyonuzu mekanları dahil ederek
çeşitlendirin. Bu çeşitlilik bilgilendirmeyi
sağlarken anlatımınızı zenginleşecektir. Mimari
ayrıntılar, renkli duvarlar, resimler, çizgi, şekil ve
yazılar yöre ile ilgili önemli ipuçları verir. Araç
içi yolculuklarında oturduğunuz yerden bile bu
işi yapabilirsiniz. Yapmanız gereken çekim
hızını yükseklerde tutarak her an tetikte
olmanız.
Soğukkanlı olun! Hangi cinsten olursanız olun
önce siz bir fotoğrafçısınız ve gezi amacınız
belli. Her şeyi unutun, yalnızca işinize, yani ışık
ve kompozisyona odaklanın!
Altın orana yerleştirme: Görüntüyü zihninizde
enlemesine ve boylamasına üçe bölün.
Öznelerinizi bu kesişim merkezlerine yerleştirin.
Ufuk hattı ve modelleri tam ortaya
yerleştirmekten sakının. Karenizin ortası
kompozisyonun en sıkıcı noktasıdır. Ufuk hattı
yüzeyin üçte birlik üst ya da alt bölünme
çizgisine oturursa kompozisyon zenginleşir.
Bulunduğunuz yerden sağa, sola kayarak
modelinizi, makineyi yukarı ya da aşağı doğru
çevirerek ufuk çizgisinin yerini kolayca
değiştirebilirsiniz.
Akşam hemen yatmak yok! Kartlar bilgisayara
aktarılıp anında yedekler alınacak. Çekimlere
bakılarak hatalar görülecek. Makine ve objektif
temizliği yapıldıktan sonra varsa sensördeki
tozlar giderilecek. Bataryalar doldurulacak ve
bellek kartları formatlanacak. Bu arada eğlence
varsa fırsat kaçırılmayacak.