W***`,*i,t` I

5-i
'*s
iqfr
s
ffir:36
/ FrvR*:,.:]_:,_ffirtl'*'
ffi
ffi
-1{i
r5f,
.ttr
il-rl
;qu
3,f,
ffi
4€E
t3{
Wl
w
'1ilJ
rc#o-;'1
Kt$ W***',*i,t'
7
^":ri#I1:sai;:s*'
I
1304-00ex
E'00 vtr rssNr
I
t
l<rlavuz
$,iytc$i
Soylegi: Eren Sofi - Polot Sofi
Fotog rof lo r: Asiye Komut
G
Prof. Dr. Holil inolcrk:
Qoyrn hocom, bir o$renciniz olorok oncelikle gunu
rJsormok isiiyorum. Sodece Osmonlr ve Turk torihinin zirvesi olorok deQil, oynr zomondo dunyonrn eserleri korgrsrndo soygrylo e!ildigi bir dunyo torihEisi olorok, bizlere oro5trrmo metotlorrnrzdon biroz bohseder
misiniz?
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
'Sodece torih olonrndo deQil, tum di{er bilimler heso-.
] bo kot'ldr!rndo do T0rkiye'nin yefigtirdigi en onem- l
. ti birkoE bilim odomrndon birisi Proflsor Holil inolc,k. ]
'Yoyrirlodrgr mokoleler, kitoplor konun olmug, one .
..
r.. v.r
'- surdugu fikirler
dunyodoki butOn
torihEilere rgrk
tut-'
o rnUg bir buyuk ustot. Torih bilgisinin, bu bilgiye !or- o
'prtmodon, koiu niyefle kullonmoyo kqlkmodon sohip .
]olmonrn oneminin giderek orttr!r gunumuzde Holil '
. lnolctk'rn vorlrf r ulkemizde yosoyon her ohloklr bilim .
yureline su serpiyor. Bu dugunceyle koprsr-.
'odomrnrn
ort- nr
hoco bize bir ogleden sonro Bilkent'teki '
,
Eoldr$rmrz
Torihte metot konusu, her geyden once gegmigten bize
kolon izleri, en onemli olorok do yozrlr metinleri doQru okumok ve yorumlomokton gecer. Eski metinleri yorum bilgisine hermenotik denir. Tobii bu orodo belli boglr modern
dilleri o!renmek gerek. Ben qohsen lisonlorr o!renmeye Eok ozen gosterdim. Butun universite mezunlorrno solrk vermek isterim. Mutloko yoboncr dil o!reniniz. qunku
modern bilim, modern torih Avrupo'do geligti ronesonston
beri. Bizde geleneksel torih Cevom ediyor. Neden? Meselo
Agrl< PcAozode'yi
okuyorsun, oyle mosollor vor ki inonrlmoz.
bu mosollor bogko koynokton olrnrp oynen veriliyor.
Bizde oiolorrmrz ne yozmrsso bunlor do!rudur inoncr vordr. Qunku islam inoncrndc muslumcn yolon soylemez. E!er
onun soyledi!i, yozdrgr geyleri tenkite kolkorson, yolonrnr
Erkorrrson ono korgr bir hokoretiir bu. Cnun iqin bizde geleneksel ilim kitoplorr birbirinden oktorrr. Bir yolon; Csmon
Gozi ruyo gormu5, gobeginden bir ogoE Erkmrg, dunyoyr
Fol<ot
. evinde rondevu verdi. Holil inolcrk, evinin her sonti-.
mokolelere, l<ifoploro, belgelere ve bi-.
'- metrekoresini
|
' r.
Iimsel| Eolrgmoloro
terk etmig. Kitoplordon, onsiklo- l
. pedilerden, dokumonlordon neredeyse oturocok ,", I
' bulmokto zorlondrQrnrz bu evde insonrn iEini torih oEkr, .
!
] gol,gmo negesi ve cogkusu koplryor. Buyuk hoconrn
r /eni Eolrgmolorrno, inceledigi ve yozdr!r mokqlelerin . koplomrg. Edeboli'ye soylemig, o do demis ki senin soyun
'detoylonno ve gundelik hoyotrno doho yokrndon bok-. buyuk honedon olocok, senin soyundcrn buyuk podiqohlor
'mo frrsotrnr bulduQumuz soylegide, her kesimden in-' qrl<crcck. Bu bir mosol. Ruyo mosollon birgol< hukumdorlor
r sonrn grptoylo izledigi uretkenli$in orko plonrnr, Holil . iEin islom oleminde yoygrndrr. Bir geyh onun gelecekteki
'inolcrk'rn, otolyesinde durmol< dinlenmek bilmeden . buyuklugunu keg{eder. Osmon Gozi'nin bu ruyo hikoyesi
|
'
:
surdurdu$u Eolrgmolorrnrn nosrl yurudugunu gorduk.
u.'.tTu:'
'.0:'".r':' lr:r'."
:u:r:'::':'=: 1uu.u:u]"j': .
'
Konuni veyo Fotih zomonrndo uydurulmug olobilir.
Ruyo
mosolrnrn foll<lordeki yerini bilivoruz. Bu {olkloril< molzenre
:
n:iiri7,
n?lrt6Ji
Osmon'rn odrno verilmiq. Bu, besbelli Csmonlr podisohlcrrr buyuk podiqch olduQu zomcn uydurulmus igte
bu misol entereson ve ben bunu bilhosso belirtmek istedim. Muslumon
yolon soylemez. Onun iEin crtolorrn
yozdr!r qeyleri tenkitten kog,n,rrz. ill<
defo olerok bizde eslci meiinleri tenlcii
19. osrrdo boqlodr. Tenl<idin de geqitli
yollorr vor tobi. Bir metnin, bir rivoyetin tenlcidi nosrl yoprlrr? Seminerlerde
Aqrl< Poqozode'deki
bir hikoyenin goz-
den gegirilmesi, kontrolu nosrl yop,lrr onlotryoruz. Colin lmber bunlcrrn
hepsi ioptcn yolondrr deyip bir l<encro otryor. Ben de bunlorrn yuzde ellisinin mosol olmcdrQrnr fork ettim; yuzde ellisi dogru rivoyetiir. Nosrl? iqinde
bir yer odr geqiyor. Diyor ki meselo
Osmcrn Gozi Ycrlokovo'dc duqmonr
denize doktu. Bokryorum cogrc{yodo Yolokovo'ycr. Bugun Yolokovo'ycr
Hersek-Dili denir. Bir de Yololcdere
vor. Yolol<dere'nin denize ulogtrgr yer
Yololcovo'drr. Ycrhut doho guzel bir ornek vereyim. Meselo diyor ki Csmon
Gozi Orhon'r gonderdi, Korotigin'i
ol diye. Gittim, Korotigin'i buldum.
iznik'e 4-5 km. uzoklrkto bir ovo uze-
Csmon Gozi onu o!lu Orhcrn'c soylemi5. $imcli, biz bunu nosrl bulduk?
Metot ne? Topogro{i. Bir
bir yer odr geqiyor Gidip onu yerinde oroqirrocoksrn. E!er onu bulurson
vo lnhi .li;or
u,Yv' .lolillo.
uv,r,,v, .lo
vu "rr^',.
"/v"',
.rolir"o
yv,,,Jv
rivoyet do!rudur. Agrk Poqozcde'nin
Osmon Gczi ve Orhon'o oit ilk onlotrlorrndol<i yer odlorrnr yer yer gezerel<
buldum. Beg oltr sene boyle dologtrm
bu yer odlorr iqin ve bu rivoyetlerin
vilzrla olli"i.ri.r
'
ln.ir'
"":J',
' ^ll,rirrnrr
nrln-
yo grkordrm. ilk Osmonlr devri igie bu
tenl<it yoluylo gerqe!e kcrvugturuldu.
Evet, grmdi bu bir golrqmo melodudur
Bctr'dc Humonizm ortoyo grktrgrndon
beri, eski metinlerin tenkidi ve hotolordon orrndrrrlorok gergegin tespiii
hermenotik metodudur. Kelime ve tobirlerin, dilin ve obur delillerin dog-
once Fronsrzco bir mcrl<olede yayrmlondr dedim. Ameril<o'yr yeniden keqfediyor. Sonro "hocom ben Fronsrzco
bilmiyorum" dedi. ilim odomr olmol<
igin bilim sohosrndo en ileri giimiq en
oz ltc Botr clilini, inailizce./ rFronsrzco
I vr rur4sr
ve Almonco'yr bilmel< gerelcir. Bu ug
dildeki yozrlorr okuycccrk durumo gelmeliyiz. Her dilde mukemmel dil bilgisi
crerekmez A.4esela hen Almnnr-n'v,
"'v"'
lugotle okuyorum, itclyonco'yr do lugoile okuyordum.
Benim universitede ilim yopmok
sevdosrndo olon geng orkodoqlorrmo
bir iovsiyem qudur: dil 6C renmelidirler.
$imdi imkonlor gol<. Almonyo'do enstituler vor. Oroyo gidin, lcolrn, yoz totilinde Almonco o!renin. itolyo'yo gidip
itolyonco o!renin. Bizim ilk devrin ono
koynoklorr Yunonco ve itolyo,rcodrr.
ru biqimde yorumudur. Ronesonsto
incil uzerinde, popolrgrn otoritesini
Torihimiz igin devre devre lison bilgi-
tesoit eden. ,''"r''"
meshur bir vesiko vordrr
ono koynoklor Bizons koynoklorr
Yunon duguncesiyle uyonon ronesons
doho sonroki devirde itolycn kcynoklorrdrr. Muozzom orgiv negriyoir vor
humonistik duguncesi hermenotiki
kurdu. Yoni meiinlerin tenkidi usulu.
si degigir. Meselo, l50O'den onceki
ve
dunuz hocom...
itolyonco'do. Meselo Morin Sonuto senotodo kotipti. Butun gelen vesikolorr
I Diorii isimli 5B ciitlik eserinde ioplodr. Crodo Osmonlr'yo oit muozzom
bilgiler vor, 1500'den oncesine doir.
Buno doyonorok, Sydney Fisher'in ll.
Evet. Modern dilleri bilmek de
onemli. Meselo, ionrnmrg bir torihgi, yozor orkodogrm vor. Yolnrz
Beyozrl devri uzerine guzel bir lcitobr vor. llk devir igin Yunonco muhim.
Yunonco'nrn lercumeleri vor. Ben ter-
ingilizce biliyor. Almonco bilmiyor.
cumeleri kullcn ryorum. Pochymeres'in
Fronsrzco tercumesi vor. Pochymeres'i
kullonmcrl< iqin Fronsrzco bileceksin.
Hermenotik bize henuz tom onlomrylo girmedi. Hermenotik meiotlorrnr titizlikle uygulomolr.
rinrla
n.nAin .]o-i"
rrrrvu. R,
uuyvrr
vvuIU l(r\vruurrr
ugrrrrl'niin v^ A\/^\/^
ler (G horfi umumiyetle duger bizde.
"DeQil mi" yerine "di mi" diyoruz gim-
koyncrkto
lcla,li:z ,@
Lisonrn onemine de deginiyor-
di). Neden Korotigin? Qunku Csmon
Gozi zomonrndon beri iznik obluko
oltrndo. 30 seneden fozlodrr obluko
vor. Bu oblukoyr tomomlomol< igin bu
Korotigin'i olmol< lozrm. Korotigin Agrk
Pogozode'de gegiyor. Anonimlerde
geqiyor. $imdi Korotigin'in hokikoten o zcmonki strotejiye de uydu!u ve
oyle bir yer odrnrn oldugu do!ru. Bu
Korotigin l<imdir? Korotigin, Melikgoh
rlnncminrle vvrvvvv
halnede irnik'.
lnnruvrrvrrrrrruu/
ruul
r4rrrr\ v
r,,z eclen hir Sel,^'rk emiridir. Csmon
Gozi'ye kodor ordo onun ismi l<olmrg.
Korotigin oynccr Anno Comneno'nrn
bcbosr iEin yozdrgr kitupio, l(croiiges
C gitmig Sinop'u ol-
diye gegiyor.
ffirq, Melikgoh'rn mudoholesi
ile.
l(oroiigin Sinop'u geri veriyor. Bugun
Korotigin'in Qorum'do heyl<eli ycprlmrgtrr. Demek ki Korctigin Korodeniz
gol<
bolgesinde fetihler yopmr! buyuk
bir emirdir ve o l<oyde cdr kolmrgtrr.
Fronsrzco bilmiyor. Bir mokole yozmrg,
.,oiirrlivr
vvrrr
hnn.,
rv.
vvr
R,,
rr^rl,i,.t
uv
"ot,
ala,
hr,
@lirla';uz r$yts$i
Contocuzenos'r, Gregoros'r kullonobilmel< iqin lison lozrm. ilmi gevirileri
vor. '1500'den sonro hongi kcynoklor onemli? l50O'den sonro, Avrupo
devletleri ile iligkiler, ticorel vs. ortryor.
nesretti. Ozetle, torih o$rencilerimiz
lisono qok onem verecekler. Evvelo
bu ug botr dilini oQrenecel<ler. Eger
DoQu Avrupo uzerinde Eolrsryorlcrso,
RusEo'yr do ogrenecekler. Rus orgivi
Fronsrz, Viyono ve ltolyo orgivlerinin
gok zengindir. Ben universite mezunu
oldugum zomon Almonco bilmiyordum. ingilizce yorrm yomolok biliyordum ve senelerce bu iki dili ogrenmeye golrstrm. Siz gengler, onunuzdel<i
zomonr iyi lcullonrn.
onemi crrtryor. Demek ki, bu orgivleri kullonmok iqin Fronsrzcoyr bileceksin. Almonco bileceksin. Viyono'yo
gideceksin. Fronsrzcc neden onemli?
Bokrn Selim ve Konuni devri uzerinde
bir Fransrz, Chorri6re, dort cilt holin-
vor. Avrupo'yo go!rrlryorlor. Meselo
Poris'te Prof. Orhon Guvenen el<onometri uzerinde ders veriyor. Turlciye
ilerliyor. Turkiye'de son 20-30 sene-
de buyuk bir degiglklik oldu, her
de. Eskiden,.y"''
creri "hir memlekeitik.
gey-
Turkiye'de surekli eleqtirilen bir
egitim sistemi vor. Surekli elegfirilen bir yoyrn dunyosr vor. Pel<i
bunu nosrl de!erlendiriyorsunuz
hocqm?
Ci',zal.'.,Llnrrn Aa1inAini, RirAo
tlniversite mensuplorrnrn grl<orttrgr eserler, doktorolor hokkrylo tenlcit
suzgecinden gegirilmiyor. Avrupo'do
boyle bir eser qrlctrgr zomon derhol o
sohonrn otoriie ionrnmrg insonlorr o kitobr olrr, bir tonrtmo yopor. Buno crificc denir. Bizde tonrtmo diyoruz. Bizde
grkon eserleri oyle tenkit yoluylc gozden geqirip, onun bilim dunyosrno ne
getirdigi ve eserin bilim dunyosrndo
nerede oldu!unu tespit eden sistemli
yoyrn yok. Benim Arvonid Sonco$r kiiobrm beni bilim dunyosrndo tcnrton
ilk eserdir. ll. Murot devrine cit,
esl<i
aaoaaoaaaaaaaaaoaaaoaaaaaa
I
'
:
il
O
Benim universitede ilim yqpmok
sevdosrndo :
,.a
olon geng orkodoglonmo bir tovsiyem gudur: .
a
.t .. v
r. t. t
dil ogrenmelidirler.
.
f
aaoaaaaa
a a o oaoaaao'aa
de bu vesikolorr toplodr. Bu
koynok-
lordon butun teferruotr ile Avrupo'dol<i
Osmonlr politikosr tokip
edilebilir.
a oa
o aa
Muhterem hocom, sizinle igbirligi yopmrE insonlor dunyonrn
en soygrn universitelerinde bolum
oyoQrmrn bogkonr oluyorlor. Yoni, sizinle Eodibinde igte gu dort cilt Chorri6re. lrgmrg olmol< bile insonlorr dunyoBu dort buyuk hozinedir. Burdo me- do en ust seviyelere togryobiliyor.
selo Timur'don gelmiq bir vesiko vor. Bu noktodo SUnu merok ediyoArgivci onu bile bulmuq. Soylemek is- rum. Torih olonrndo Turk milletedi;im
sri' Chorri6re'i kullonmodon tinin bir Holil inolclk'r vor. Fokot
'""'Y"
XVl. yuzyrl Csmonlr-Fronsrz munose- diger olonlordo Holil inolcrk'lortn
Muozzom kitoplor. Benim
betlerini yozomczsrnrz. Ursu odrndo- Eok oz olmostnt neye bo!lryorsul<i bir Rumen bunu l<ullonmrg. Rumen nuz?
torihqileri Osmonlr iorihgiliginde Eok
Aslrndo her clondo degerli bilim
ilerdedir. $imdi lorgo'yr tercume ettik. odomlorrm'z vor. Ben TUBA (Turkiye
Qok iyi oldu. lorgo, bu ige nosrl boq- Bilimler Akodemisi) uyesiyim. Orodo
lodr? itolyo ve Boir orgivlerinde golr- I OO'e ycrlcrn orkodcrg vor. Her scEorol<, Csmonlr'yo, Bolkonlor'o oit ve- hodcr orolorrndo Avrupo'dcr tokdir
sikolcrrr topicrdr. Bunlorr 6 cilt holinde edilen, eserleri bosrlon Eok inson
en
tohrir defteridir. O tez Osmonlr
Devlei tegkiloirn,r onlotcn gok eski bir
koynokdrr. Ben onu 50 sene oncb Erkordrm. Holo bunun onemi nedir diye
belirten bir yozr Erlcmodr. Avrupo'do
Poul Wittek bu tezi olmrg, ogrencilerin onune otmrg boyle bir qey yopobilir
misiniz diye. Yoni benim or:yontolisiler orosrndo tonrnmomo neden olmug
onemli bir kitoptrr Arvonid
Defteri.
\;.t-,.1i hit.lo .ro.rol.lo nnc,l tonlzil vnz'"'" I"-'
lrr, noSrl lonrtmo yozrsr yoztlr? Yo olo-
go!r etmek igin yerin dibine bolrrrlrr
Yohut Jo dost gorulur, ige ycrcmoz bir
l<itop goklere qrkcrrlrr. Biz duygusol
bir milletiz. Bokrn gunumuz siyosetine,
tomomen duygusol. Yoprlon
ienl<ii-
ler, hucumlor tomomen hissi. Meselo
bir inson vor, crmo oksi.
qol< lcrymetli
Ef er size bir ilti{otto bulunmugso onu
goklere qrlcortrrsrnrz. Amo hogunuzo
gitmeyen bir gey yoptrysc yerin dibine bolrrrrsrnrz. Birini biliyorum mese-
lo, oturduQu zcrmon buiun konuEmosr
piyosodo olon insonlorr yerin dibine
botrrmol< uzerine kuruludur. Bozen
insoflrdrr. Qunlcu duygusolrz. Oblekti{
adiilq4
ugtt{
duqunemiyoruz. Dugmonc bile oblektif bol<obilmek gerek. Bu buyuk bir erdemdir.
Hocom, bir qolrgmo rniodu
olorok tenkidin onemi uzerinde
biroz doho bilgi verir misiniz?
Tenkit Eok onemlidir. Metodik ten-
kit. Hermenoiik yozrlmr5 bir eserin, bir
muzil< porEOsrnrn tenl<idini yopmol<
ncrsrl
olur? Cbiektif bir gekilde, o ilim
dolrnrn kurcllorr, o zomono lcodcr vcrdrQi seviyeyi goz onune olorol<, "bu
yoptt ne getirmigtir?" sorusuno ce-
iirecel<. Meselo Osman Gozi'yle ilgili doho bu soboh bir seyler yozdrm.
.l324
torihli Mekece
Crhon Gozi'nin
vokfiyesi Osmon Gozi'nin oilesi uzerinde bize bozr kesin bilgiler vermektedir. Osmon'in o!ullorrnr o!reniyoruz bu vokfiyeden. Kimlermig? Qobon,
Homid, Melik. Bozorlu. Bu Bozorlu'yr,
biz Contecuzenos'do
.l329
Pelekonon
Sovogr'ndc kumondon olorol< goruv^rt n e\.vuv,
nhnn rneselc Br rcriin, eoer
"Y",
bir ycrtrr zonnediyorlor. iqte o Osmon
(\azi'nin n,il,, C-hn.'.1
rniir
lUUll hr
UUUUII
- .r.-rUllUll. ,r T^hii
torihi yozmolctoyrm, il<i veyo ug cilt
Burso muhosorosrndo Osmon Gczr
iki o!lundon birini, Al<timur'u, bugun-
olorol< qrl<occk inqcllcrh. Her konudo yozmrErm omo blr kogede kcrlmrE
ingilizce mokolelerimi Voriorum odrndo Londro'do bir firmo il<i cilt hollnde
r-'Lnrrl,
AAirl,^llo F.'sf
/YUvvru
Lu\
ond fhe Bo/kons
\rr\vrvr.
under the Otfomon Empire odl, eserim Bloornington'do bozr Turkge yozrlorrmrn tercumesiyle bir cilt halinde
qrktr $imdi yoptr!rm gey eski yozrlorr-
lurbe oldugu igin insonlcrr onu
t^^^olir,^.1^t
r ruuryLrr
r-r-rl
rur.
o.]o^
INlrcOefl
drm, ilci fosrl holinde. Tercumesi
yol<
moolesef. Kenneth Setton Turkish
Peril (Turl< Tehlikesi) diye bir mokole
vnzdr
Orndn
lrriher'in Osmonlr'nrn
vr
Lvrl
uuu
/urvr.
Orto Avrupo'yo istilolorr korgrsrndo crldr$r tovrr orogtrrrlmrgtrr. 1532
lcu Koromustofo homomrnrn onunde
bir kule vordrr, oroyo yerleqtirdi obluko iqin. Oteki oglu Qobon'r do bu
ionarro
,r^^i R^1.,h nn.rl, Hicnr'n
nAn-
derdi. Bu ikisi Burso'yr 30 sene obluko
crltrndo tuttulor ve gehir oglrl<ton teslim oldu Crhon'o. Bunu ycpon kim?
Csmon Gozi'nin oQullorr Qobon ile
Aktimur. Osmon Gozi'nin o!ullorrn-
miyor Burso fethinde. $imdi bu vok{iye
Forsqo'drr. Demek l<i Forsgo do bilmek
lozrm. 1324'te Mekece'de Tovogi hodrm o$osrno orodoki bir zoviyenin tevliyetini veriyor. Bundon ne gibi bilgi.l324
Csmon'rn olum
ler grkor: Evvelo
torihidir. Demel< ki Mekece'deki zoviyeyi Osmon Gozi l<urmuq ve Crhon
onun ievliyetini Tovogi hodrm olosrncr
vermig. Tovogi 1324'te hemen hodrm
^,x^-, uillruur
Demek ki Csmcn'rrr
^l-^-1, l,i
Nl,
L
lJg\f,Jr
bir sorcyr vordr ve orodo bir hodrm
olosr vordr ve burdo oncr bir tevliyet
!
yoz-
geyh
Edeboli'nin krzr degil. Osmon'rn
oglu Aktimur'un ismi bu belgede geq-
vu/u'r
cildinde Csmonlr krsmrnr ben
VUnKU
ki
vu
Setton diye Ameril<olr buyul< bir olim
vor. Hcqlrlor uzerinde ciltlerce kitcp
yoyr mlodr. Onun idoresinde, Crusodes
odr oltrndo 6 cilt kitop qrktr. Cnun son
n.nAn2
OfOOO9 C;''^1.;'
don Melik'in krzr Melek. Osmon'rn egr
O."t Bey'in krzr Mol Hotun. Demek
mr, biroz do iloveler yoporok modernize eimek. $imdi bunu hozrrlryorum.
Alloh krsmei ederse bu sene iginde
herolde lki cilt holinde yeni orogtrrmolnrrmn drr dnvnlr olorck bir Osmonlr
Torihi qrlcortoco!rm. Yeni yopir!rm
ilcrveler eseri dcrho l<ymetli hole ge-
'1./r{^\rq r-t *{tt
!\tJ(rLy 1-r"1- w/
Burso'yo giderseniz yukorr toroftc
Boloboncrk Hisorr vordrr. Bu hisorrr,
hemen yonrndo bir turbe vor. Cnu
n vPrpr^pksiniz 30-40 sene once
'"H
Osmonlr torihi uzerine yczrlmrg yozrlonmr gozden geqiriyorum ve onlorr doho Turl<ge'legtirerel< bir Csmonlr
vcr
st
veriliyor. lgte vesikolor boyle tohlil edilirse birgok torihi gergeklere eriqmek
mumlcundOr. Meselo Konuni devri igin
Chorri6re'i kullonmok gerel<.
Bizde
doho once kimse l<ullonmodr.
Qol< entereson bir gey onlotoco!rm size. Konuni'nin Luther'le bir iligkisi
olobilir mi? Evet vcrr. Nosrl? l(errneth
Alomon seferinde Konuni Almonyo'yr
istilo etmek iEin git.ii. O tcrihe kodor
Luther Csmonlr'yo cdeto sempoti ile
bokryordu. Qunku kendisi protestonlr!rn kurucusudur ve protesionlr!r ezmek isieyen kim? Kotolik imporotor
$orlken (V. Korl). Turkleri ovmuyor,
ovemez de tobii. Bir kegiq nosrl ovebilir lci! Bu yuzden Osmonlrlor Alloh'rn
olorok gonderildi bogrmrzo diyor. Popo'yo ve imporotor'o bundor,
.1532'de
ders olmolryrz diyor. Fokot
."ios
Konuni Almonycr'yo grremedi. Bir beylerbevi icloresinde ol<rnct kuvvetlerr
gonderdi Almonyo'nrn iqine. Bu okrn-
cr kuvvetler Almcrnyo'yr crltust etii. C
zomon Almonlor Turklerin geligini hober vermel< igin kiliselerde gon golorlordr. Almon liieroturunde buno Turk
Qonr denir. O zomon Luther'rn gorugu
degigiyor ve butun protesion prensler
imporotor'un hizmetinde, ordusunc
kotrlryorlcrr. Luther o zomon Turklere
korgr mutloko Hoglr Seferi yopmolryrz
lE'KilaVUzs0yrsgi
diyor. Luther'in sebep oldu!u sovogior vor. isviEre'de Kolvinistler
vor meselo. Protesto
nl r k
teleri gogoltmok igin devlet bog
orozileri universite kurmok iste-
Avrupo'yr
korrgtrrdr!r iEin Osmonlr
yenlere bedovo verdi. Ameriko'yr
Ameriko yopon universitedir, ku-
Gok
memnun boglongrEto. imporoloro
tuphonedir. Ben buroyo geldi-
korEr bu proieston prensler, me-
$im zomon soyrn Dolromocr'yo
selo Soksonyo prensi
dedim ki, her geyden krsrn, {okot
sovosryor,
Fronsrzlorlo birlegiyorlor. Konuni,
Fronso yoluylo onlorlo temos ku-
kutuphoneyi porodon mohrum
etmeyin. Bugun bizim kutuphonemiz gok iyi, 400 bin kiiobrmrz
vor. Fokot bu sene bir moli zor-
ruyor. Bizim o zomon Eok ince bir
diplomosimiz vor. Avrupo din, si-
yoset bokrmrndon
porEolonmrE
luk olmug, moolesef kitop olmo-
olsun istiyoruz. Siyosi bokrmdon
yr durdurmuglor. Universiieler ve
Osmonlr Fronso'yr tutuyor. Din
bokrmrndon protestonlr$r tutu-
kitoplor kolkrnmonrn yegone yoludur. Turkiye geriliyor. Turkiye
yor. Avrupo porEolonmrg olsun ki
universiteye onem vermedigi iEin
butun Avrupo ioplonrp bir Hoglr
seferi geklinde bize yuklenmesin.
geriliyor. Bokmoyrn binolor yoprlryor. Universiteye kitop porosl
vereceksin. Universiie mensup-
Konuni bir Almon elgisi geldiQi
zomon diyor ki: "Bu Luiher'e soy-
lorrnr Eok iyi segeceksin. Onloro
imtiyozlr bir stotu kozondrrocoksrn. Botryo gondereceksin. Amo
Prof. Dr. unvonrnr cok titizlikle
leyin benim yonrmo gelsin". Bunu
Seiton o mokolede yozdr. Luther
rohipleri, dosilorrnr zomon zomon
moso etro{rndo toployrp konugur-
mus'Sefton bu ..
verece ksi n.
o a a a a.
o.
o o.
o o o.o o...
a...
a
moso bogr konugmororrnr okumuq.
: $imdi, bizde genelde nosrl tenkit yozthr, noo mokolesinde . stl tonltmo yoztst yonltr? Yo oloEo$l etmek
3::o::-rj.:l'"^1i
v
uv
.
a
:
Konuni seni qo!rrr- .
[';ffJT;:'["i :
hoberi soytuyorlor,
l.
I
r
,l
hemen 'Alloh
ko-
iEin yerin dibine botrnlrr. Yqhut dq dost goru.
.. 1|
1..
| .
1..
|
|
lur, ige yctromc.z bir kitqp goklere Gtkonlrr. Biz
drygusol bir milletiz. Bokrn gunumuz siyosetine, tomomen duygusql. Yoprton tenkitler, hii|
e CUmlOr tqmgmen
rusun!" diye hog o . .
hiSSi.
. . . . . . . o . o . o o . . o . . o o o .
ErKonyor.
$imdi birkoE noktoyo dokunduk
burdo. Tenkit meselesi. lison meselesi, hermenotik, topogrofi ve koynokloro hckim olmok. Bunlon yopmok guE
bir ig. Bizim iarihgilerimiz bu guElugu
goze olomryor. Alryor bir metni, biroz
Aropgo ve ForsEo o!renmig, o meini
miz, ozellikle devlet universiteleri Eok
fokir. Kitop olomryor. Hocolorr orogtrrmo yopomryor. Tolebelere 20-25
Bir krsrm tor. 'trgmolorrn
iqi.
unine.
Eekiliyor
.
. versiteler. Bunu
. nosrl de$erlen. diriyorsunuz hoo com?
o
a
a
a
Cumhurbogkonlrgr odulunde
krso bir konugmo yoptrm, generoller
soot ders veriyorlor. Adom nosrl ilim
yopocok! Universitelerimiz ocrklr durumdodrr. Ben Ameriko'do uzun sure
ve bokonlcr onunde. O konugmodo, soyrn cumhurbogkonrmrzrn yuksek musoodeleri ile T0rkiye'nin durumu hokkrndo bir geyler soyledim.
koldrm. Ordo bir inonE yerlegti bende.
Gergegi ogrkgo ifode etmek lozrm.
igleiiyor. Bozen de yolon yonirg yopryor
Ameriko'yr bilimde, sonoito, diplomo-
Biz Turk milleii kultur bokrmrndon iki-
bunu. Bizde ilim bundon iboret. inson
bu gekilde kendini hozrrlomoyrnco ilim
yopomoz. iiimde dunyoyr tokip etmek
side bu durumo getiren universiiedir,
kutuphonedir. Benim hizmet ettilim
Chicogo Universitesi kUtuphonesinde
ye bolunmug durumdoyrz, islomcrlor
ve Atoturkguler diye. Bu bir vokrodrr.
4
lomryor, birbirlni sevmiyor. Turkiye
igin bu Eok feloketli neticeler dogurobilir dedim. PorEolonmrg ve bol0nmug bir millet, bir memleket. iki torof do luzumsuz konulordo, birbirine
sotogryor. Meclisie oyle, hukumette
oyle, portiler orosrndo do oyle. Son
gerek.
Burodon SU nokioyo geliyorum:
milyon kitop vor. Orodo bulomodr!rn bir kiiop vorso, butun Ameriko
universiieleri orosrndo onlogmo vor,
Turkiye buyuyor. Ttrrkiye'de muozzom
bir buyume vor. ilim sohosrndoki bu-
l5 gun
yume, ekonomik ve sosyol buyumeyi tokip edemiyor. Sebebi de, B-.|0
universitemiz drg.rndo, (niversiteleri-
Congress Librory'de 10 milyon kitop
vor. Bu ig goyle boglodr. Ameriko'do
I 832'de Jocksoq zomonrndo universi-
iqinde kitobr gonderiyorlor.
r r.ll
, .l .
| ..1..
n. |
.
'
,vlrllel rKrye oolunmugTur. brrornnr
on.
sit yte$ikllavuze
zomonlor.do goruyoruz igie. Honi biz
dunyonrn rohoi
bir kogesinde
otur-
sok Brezilyo gibi meselo... oyle degil
kil Biz butun d0nyo mucodelelerinin
tom ortosrndoyrz. Bizim iqin en mu-
him gey istikrordrr. iki torof istikrorr
bozmok iEin goyet onemsiz meselelerle birbirine hucum ediyor. Efendim
trlrbon sokokto mr tokriocok, evde mi
tokrlocok? Bunlon munokogo ederek,
bunlorr buyuk problemler, buyuk dovolor ve ihtiloflor olorok orioyo otrnco
oleminde turlO tepkiler meydono
geldi. Fokof T0rkiye'de, bir rohibin
vurulmosr drgrndo, oklr bogrndo
tepkiler verildi. Bu do Atofiirk'On
Turkiye'ye kozondrrdrgr bir Eey degil midir?
Atoturkgulugu
de bir
bo!nozlrk,
bulundu, potriklik hiEbir zomon kesintiye u$romodr gibi. Tomomen soEmo sopon iddiolor. Buno korgr torihEi,
islomcrlr!r do oynr gekilde. Ben iki torofr do tenkii ediyorum. Tutup do iktidoro geldikleri zomon, her binodo bir
comi olsunu ortoyo oifrlor. Ben bunu
do tenkit ediyorum. iki torof do hotolr.
doho kOtu neticeler de dogurobilir
diye. iki torofr do uyondrrmolr, voto-
Ekonomi esosfrr. Bunu ietikleyen koiu
nr dugunun. Bu gemi
geliyor? Ben torihEiyim. Bizonsrn son
zomonlorr kilise kovgolonylo doludur.
Pochymeres'i okuyup gorun. R.ico
ediyorum, bu memleketin gelece$ini
dugunuyorsonrz/ bu luzumsuz semboller veyo bogko goyri ciddi konulor
uzerinde kovgolorr kesin, birbirinizi
onlomoyo golrgrn, oronrzdo uzlogmoyo golrgrn. Benim Suleymon Demirel'e
Eok hurmetim vordrr. Qunku bu meseleyi gok iyi onlomrgtrr. Bundon l0
sene once kolktrm, gittim. Bir torihE'
olorok Turkiye'nin holi beni gok korkuiuyor dedim. Turkiye ikiye, iki kompo bolunuyordedim. Dedim ki islom'
torif eden, butun islom
dunyosrnrn
en buyuk otoritelerini toployolrm, bu
meseleler uzerinde esoslr bir kitoo
Erkorolrm. Cnemsedi bunu. Prof. Dr.
Huseyin Atoy vor ilohiyottc, onu do
Bir kongre
Qunku osrl meseleyi gormuyorlor. Asrl
mesele Turlciye'nin istikror iEinde buyumesidir. ilim yolundo geniglemesidir.
Goyet munosebetsiz, incir gekirdegini
doldurmoyon konulordo birbirimize
girmig durumdoyrz. Ben korkuyorum
bu gotrgmolordon. Segimlerle kolmoz,
boiorso hepimiz
botorrz. islomcrsr do, Aioturkgusu de.
Onun igin benim l0-15 senelik nesnyotrmo bokrn. Do$u Bolr'dq yozdr!rm
mokolelerde butun hedefim uzlog| .' I
T.,
t.
, .
| .. ..r t..
mo. VUnKU
Den lurKlye nln OuyuKItr$unu, selometini burodo goruyorum.
Bunlorr Cumhurbogkonr huzurundo
soyledikten sonro, iurbon sokokto giyilir mi giyilmez mi gibi kovgolor grktr. Ben herkesten gok Aioturkguyum.
Amo herkesten, her geyderi Eok votonrmr seviyorum. Onun gelece!i beni
endigelendiriyor. Siyoseigisi, yorgrcr
torihi hokikoti soylemek
Arogtrroco$rnrz konulqn neler
belirliyor hocom? G0ncel olondon mr yolo Erkryorsunuz yokso
zorundodrr.
Ermeni meselesi grkir ortoyo. Bunloro
korgr hossosrz. Qunku torihgi bir milletin geEmigini bilmek zorundo olon
kigidir. Bugun orioyo Erkon meseleler iorihieki geligmelerin sonucudur.
TorihEi, torihin tonrklr!rnr getirmek
.l453'd0r.
zorundodrr. Foiih'in fethi
1953 gelirken, ben Eolrgmolorrmr l2 sene once orgivde Fotih devri defterleri uzerinde tespit ettim ve bu konudo birEok mokolelerim grktr. Obur
torofton benim bu torih sorulorr uzerinde progromrm vor. Modern torihqi olorok uzerinde durulmoyon biriokrm problemler doimo onumdedir.
Meselo sosyol ve ekonomik torih.
Bunlor yo hiE orogtrrrlmomrg yohut
oz orogtrrrlmrg. Kendi progromrm vor
ve
o
progromdqn do oyrrlmryorum.
m po rotorlu\u' n u n Ekonomik
ve Sosyo/ Torihi kitobr bunun bir gostergesidir. Fokot zomon zomon torihginin tonrklr!rnr isteyen meseleler oluyor. Ermeni meselesi onumuzde iqte.
HiE torihten onlomoyon biri Erkryor
ve tomomen siyosi bokrmdon hosrm
Osmon/r
i
olon torofrn iddiolorrnr
hergeyden once bunu dugunmeli.
destekliyor.
Siyosi dovolorrnr gerEek gibi onlotryor.
O zomon torihginin buno tepki gos-
iermesi bir odev.
o gunlerde torihyozrmrno hokim
olon porodigmolor, temolor mr
Bu boglomdo, ozellikle soykrnm tezini sovunon insonlorrn Eok
dqho Eok etkiliyor sizi?
Guzel bir soru. Guncel hodise-
buyuk bir krsmr torihEi degil. Buno
nosrl bokryorsunuz hocom?
Ermeni meselesiyle ilgili olorok,
Chicogo'do Ermenilerin ponollerine
korgr bir ponel orgonize eitim, buyukelgi Soyrn $ukru Elekdog'rn deste!iy-
toployocoktrk.
Eo$rrdr.
Fokoi hem benim Eok meggul olmom,
hem de soyrn Demirel'in megguliyeii
yuzunden bunu yopomodrk. Son ho-
ler insonr yozt yazmoyo iegvik ediyor.
Meselo Do$u Botr dergisinde komuoyunu ilgilendiren sorulor diye B so-
diselerde bosrno bokrn. Hoyoti ko-
ruyo cevop veren bir yozr yozdrm.
nuloro gozlerini kopoyrp ne kodor
onemsiz konulor 0zerinde hukumetler,
Podigohlor iEki iqer miydi? Vohdettin
hoin miydi? Motboo niEin geg geldi?
portiler birbiriyle koprgryorlor.
vs. sorulor herkesin olzrndo. Yolnrz
le. Ermeni meselesi ile o zomondon
beri ilgileniyorum. Bu siyosi bir meseledir. Korgr torof hokikoti oromryor.
herkes bir sey soyluyor, uyduruyor
Birtokrm siyosi iddiolor orioyo koymu!. O iddiolorrn orkosrndo kendi
bu konulor hokkrndo.' Cnloro
menfootleri, siyosi hedefleri vor bizim
sonsosyono onem veren bosrndo
Peygomberimizin ko rikoturleri
ydyrmlondrkton sonro btitun islum
kotleri Eorprtorok birtokrm iddiolordo
mucodele konusu yopmoyocoksrn,
memleketin huzuru bozulur, istikror
tehlikeye d0ger. Turkiye'de en muhim mesele istikrordrr. Bokrnrz burrdon once, koolisyon devresinde perigon durumo duqtuk. Qunku istikror
srfrr. istikror bozulurso ekonomi bozulur. Ekonominin bozulmosr demek
feloket demekiir. Turkiye'nin dunyodoki vorlr!r srfrro iner, igsizlik ortor,
universiteler poro bulomoz hole gelir.
gey istikrorsrzlrktrr. istikrorsrzlrk neden
vop vermek istedim. Toplumun problemleri bizi doimo ilgilendirir. Torih
kendini sosyol problemlerden onndrromoz. Potrikhone meselesi Erkt
meselo. Potrik fomomen torihi hoki-
ce-
Ok*avuzsltylBri
yede Eskigehir'deki bu comilerden
bohsediyor. Bu bir vesiko. Mo!olco
ve AropEo. Demek ki Osmon Gozi
ulkemiz izerinde, bizim ekonomimiz
rlzerinde. Yolon yonlrg iddiolorlo bufun dunyoyl 6leyhimize gevirmeye Eolrgryorlor. igte bunlorr incelemek vorken, du5monrn ogrkqo siyosi olon bu
hokkrndoki goruglerimizi tomomen
deligtirmek lozrm. Osmon Gqzi'nin
1324'le olumunden 9-.|0 sene sonro Arop seyyohr ibn-i Botuto geliyor,
iddiolorrnr desfekler durumo dugmek
beni uzuyor. Hokikot ortoyo
Etksrn,
biz de bunu istiyoruz. Bogbokonrmrz
Burso'yr iosvir ediyor. Evvelo diyor ki
bu iznik ve Burso'yr Orhon'rn bobos
20 sene obluko eiii. iznik'i nosrl mu-
soyledi, orgivlerimiz ogrk, gelsinler.
Holbuki Ermeniler hokikoii bulduk id-
hosoro etti!ini biz Pochymeres'den
ve ononimlerden bilivoruz. Osmon
olomodrgr iEin iki kule yopryoi oro-
diosrndo.
Fokot, oslrndo ben gunluk politiko
meselelerine korrgmok isiemiyorum.
Qunku benim
li bir progrsrntm
kikotleri bulmoyo Eolrgmryor. Topton
otryor, bunlorrn hepsi mosoldrr diye.
Konuni Avrupo imporotoru olmok isiiyor $orlken'e korgr. Avrupo devletler
denge sisteminde rlstun bir rol oynuyor. Konuni'nin seferleri olmosoydr
Avrupo'doki milli devletler ortoyo Erkomozdr. Protestonlrk yerlegemezdi.
Muozzom bir siyosi etkisi vor Avrupo
uzerinde gerek seferleri gerek diplomosisi ile. Fronso'yr tomomen kendine boglodr Konuni. Hristiyon oldugu
igin bunu gizliyordu Fronsuvo. Fokot
bel-
doimo elqilerini gon-
vor.
derip $orlken'e korgr Osmonlr'yr tohrik ediyordu. Mesero,
.l543'te
Osmonlr Devleti nosrl ortoyo grktr sorusu
uzerinde AvruPo'do
Eok bo!noz gorugler
vor. Moolesef
Borboros
Hoyreitin Pogo dononmoylo giiti. Krgrn don-
bizde
bozr pro{esorler, do-
mek zor oldugu
gentler yo
krgr guney Frcnso'do
kendini
iEin,
Turk hissetmedi$i yo
Toulon'do
do onlorrn
Toulon gehrini bogolt-
iolebesi
olduQu igin bu gor05Ieri benimsiyor ve Yo-
irlor Fronsrzlor.
yryorlor. Selquklulorrn
alp stntfl vordt.
osmonGozi biro.lp, .....
o..
o......
o......
o
bir pro{esvonel
";L".:
AtoturkEulugu
r\:v'vUv
de
vv
bir
v'r
bognozlrk,
muco-.
":v"*
di. Butun bu beylikleri . ' .':'-,
.
o
kuronlor bu olplor srnr- . dele kOnUSU yOpmOyOCOkStn, lSlOmCrlrSl .
'
u':lT
krvor'
siyosi goruglert olon/
rrndon
E
do oynr
Ben iki torofr do tenkif
Eekilde.
-
:.
,.
iyi hozrrlonmrg, profes- ' e0lyOfum'
o "..
yonel oskerlerdi.Agtk "
Pogozode niye Csmon'tn kobilesin-
den, ogireiinden bohsediyor? Bunun
cevobrnr do vermek lozrm. Bunun cevobr gu: Bugtjnun ilim duguncesiyle
yoklogtr!rm rz 7ort1Qrl, Agrk PoSozode
iorihini yozon bosii bir inson. Torihine
folklorik molzemeleri de
koYmuq.
Bunlor to Osmon Gozi'nin dedesinin
dedesine oit geyler. Bu goEebe hoyotr
meselesi. Bunlor doho Osmon Gozi
ortoyo Erkmodon onceki doneme
oit. Eskigehir'de Bizons gehri
do, boyrrdo Turkler dohq
korgrsrn-
,l260'don
o.
lukodon sonro gehir Orhon Gozi'ye
teslim oluyor. GoEebe oto binemez,
goEebe ok otomoz. GoEebe nosrl
tutup do bir beylik, bir devlet kurobilir. Bunu hiE dugunmuyorlor. Efendim
igte "Bu blr kobileydi, bu do kobilekrlrcrnr
toktr" diyor Agrk Pogozode. Bir kere
Agrk Pogozode'yi hermenoiik metoduylo iyi ienkit etmek lozrm, o konu-
do birlegiyoruz. Fokot mosol olonlor,
folklorik koyrtlor vor. Ancok bunlor
mosoldrr diye tumunu birden bir ke-
momrgtrr. Bunu nerden oQreniYoruz'
Mogol Volisi Cocoo!lu Nurettin'in
vokfiTesi vor, 1272 torihli' O vokfi-
noro otomozsrn. Colin lmber'in yoptrgr hoto igte bu. Benim yoptr!rm gibi
incelemiyor rivoyetleri. Onlbrdoki ho-
l3
moholle holinde yerlegmig-
o
o
yo osker yerlegtiriyor, tecrit ediyor
etrofton iznik'i, l302'de. B-unu yopon Osmon Gozi'dir. 30 sene ob-
nin bogrydr, oto bindi, gozo
'
Bizim
dononmo oskerlerimiz
ordo yerlegti ve eriesi
bohor Fronsrzlorlo tek-
ror deniz
horekotrno
boglodrlor. Bu orodo
bug0n Fronso'nrn butun
guney eyoletleri
o
zo-
mon fethedildi. Korsiko
o zomon Fronso'yo ko-
. trldr Hoyreiiin'in,
o............
lerdi. Comiler, honlor... 1260'lor'
do Csmon Gozi dohq orioyo Erk-
once
geqirdi.
ro Turgui'un
lo. Bugun Korsiko odosr
son-
yordrmry-
Fronso'nrn
omo itolyondrr. Tobi Osmonlrlor butun bunlorr Fronso'nrn hotrrr iEin yopmryor. Avrupo'do buyuk hukumdor
$orlken'e korgr Fronsrz krolrnr desiekliyor. Protestonlorr destekliyor. Goyet
okrllr bir diplomosi. Bu meseleri incelemek ve ortoyo Erkormok lozrm. igte
benim progromrm budur. Alloh omur
verirse, Osmonlr Torihi kifobrmr grkordr$rm zomon, bilinen geylerin yuzde
doksonrnrn mosol oldu$unu goreceQiz. Biz ve Avrupo yeni gerqekleri gormeye olrgocok. Bu Eok iddioli bir gey,
bilmem omrum yeter mi?
Pek muhterem hocom, uzun
omiirler diler, soyleEi iEin gok te\
Eekkur ederiz.
i';i ,;r,l'i'il
' l i "'i,- :
'
$..'
'./:;i
l
:,.,,: :,.;'t',lr-;it_jll1,j;:l
:i,ji
i']F,,
l,,il;,i
,-:llrJl. Sittl',
'3iz rirj:/ilii',ni ntiiiuiiz : lr:i'iir
j' i ;/.,1 tlii'lilt:ir: /clj,/ I;'rJ;
i,: ii
l<
i r;'r ir i
; i..
'-r j{:l:,i,ri
Eir;r!:il, i':ii;,'irirl,-ri {ritr ;i:irr.i,
,tr,,1,
*i
l-i_lrl..
r,:ir
'Ei":
tl
,,ir_it ,1-,i::rit
liil(jr' li !i1.. ;ii'a;-' .:il.ti"li'
ii.tllr illr,i.-it-jtr,i;- l.,i,il'itt.r
ije.
tr.'t
itr!ilrt v i:r/r;rl
qq
lllran A.rehon
rlL)i-iin
5S
1,.
i
I
\l{
6{-r
r-:s
i
r-r
l-i-lr!..
sirterriasirtrn
tir rl ir ireirr-i i:;i
lows
i<
i s i i'r r.:rn r:il-; i i t i-l ;'i k.ir.l + t'
-i,'/
n lj ;,i f-l I f
r
i:.t
i,
J
ti
;l
fi
;t
a Z I t,,J
t
l-\r;r l-j;iV;,ti i,,r; i.,ii" li;ii"t1-r::;ialli_ii"
r-l
i
:
i
s
i it
i
;-i
rl k
!
lr i a
rr
r-r i'
CI.1 i'iSm;rti i"irtri i:rt;;r11'
i )_!'
iii
f rt
i, I
il
i
;'i i
t;I
:i
i.. 1., ;-l
i
I
e
r
A
!t t n t-l ;,r
't*)t)r)tJk
i' r' i"ij +--' r I h :-i :, i
I
'l-'lr;{i; i;1.- i-,'ilr; ,.,1:-i,iil' i,'1.':.ri,-il
.i
i I i- I :,i
:i
lrr.--';:i:l,lii'l].,i' ,' r; l-j,-r''r1',,]i.l l,i:',il'1i i-,j;
;il
7
t:
i\;l;,1-i ';1
1;-;'
ji.r1r;j
.''',,itli;,lf;-i iri1,
::ll;iei iil'i;:.i
l, l:';:.1i:7.,i1 l-,i":il'r;l
1'.r rr
ri,'jii
l,-1ii-,i i
i Ii ti-:i t]..r.r-1'1i1,ri .:',-;7ir'll''i
I l:illi;:
I
:'
!tr li
i