Report on racism and islamophobia in European French speaking

FRANSIZCA KONUŞULAN
AVRUPALI ÜLKELERDE
ISLAMOFOBI VE IRKÇILIK
ÜZERİNE HAZIRLANAN
RAPOR
MART 2015
ORIW (Organisation Islamophobia Watch)
18 Rue du chemin de fer
67200 Strasbourg, France
Tel : + 33(0)3 88 84 49 30
E-mail : [email protected]
İslamofobi Raporu – Mart 2015
Irkçı ve İslamofobi Bölümleri
Strasburg, Fransa-10 Mart
Strasburg havaalanında, Türkiye’de faaliyet gösteren siyasi partilerden Adalet ve Kalkınma Partisi
(AKP)’nin Brüksel Ofisi tesettürlü Başkan Yardımcısı Asiye Bilgin, güvenlik kontrolü sırasında
pardösüsünü, altına kısa kollu giydiği için inancına aykırı olduğunu belirterek çıkarmayı reddetti. Bilgin,
ayrıntılı arama için özel bir alan talep etti. Ancak talebi, havaalanının böyle bir talebi karşılayacak alana
sahip olmasına rağmen reddedildi.
Nantes, Fransa- 17 Mart
Pazartesi’yi Salı’ya bağlayan gece, şehir merkezinde helal ürün satan gözlemeci/krepçi’nin kapısı kanla
kirletildi. Restoran sahibi aktarıyor; “Aşağılık ve ırkçı bir saldırıya maruz kaldım. Şehir merkezinde helal
krep dükkânı sahibiyim. Salı sabahı saat 11.00’ da dükkânı açmak üzere geldiğimde, bir temizlik
görevlisi iş arkadaşı ile dükkânımın yanından geçerken beni görmeye geldiler ve bana vitrinde kesik
domuz kafası ve kan olduğunu söylediler. Vitrinin bir fotoğrafını çektikten sonra hepsini temizlediler.
Çok çeşitli insanların olduğu, böyle huzurlu ve insanların bir arada yaşamayı bildiği bir şehirde bunun
olduğuna inanamıyorum. Olay karşısında şok oldum. Suç duyurusunda bulundum ve Franceleu’ den bir
gazeteci beni görmeye geldi.[…] Umarım bu eylem burada tansiyonu yükseltmez ve Charlie Hebdo
saldırısından sonra söz konusu olayların tekrar yaşanmaması için dua ediyorum’’1.
Brüksel/Ciney, Belçika-19 Mart
Müslüman bir Belçikalı ailenin 12 yaşındaki mental retardasyonlu (zekâ geriliği) oğulları, bu kişiler için
özel eğitim veren Ciney’deki bu okulda bir eğitimci tarafından domuz eti yemeye zorlandı ve akabinde
kendisine tokat atılmak sureti ile şiddet uygulandı. Buna rağmen eğitimci okuldan uzaklaştırılmadı.
Rachid Madrane (Sosyalist Parti), Brüksel Wallonie Federasyonu Gençlik Servisi Bakanı, bu işin peşinde
olacak ve bakanlıkça bir soruşturma yürütülecek.
Toulouse, Fransa-24 Mart
Kedidja, 24 yaşında Müslüman bir hamile kadın, çocuklarını okula bıraktıktan sonra iki erkek tarafından
saldırıya uğradı. Saldırıya uğramış, başörtüsü çıkarılmaya çalışılmış (‘’kendi evimizde buna izin
vermiyoruz’’), ve daha sonra hırpalanmış genç kadın hastaneye kaldırıldı. Nisan ayı ortalarında doğum
yapacaktı fakat bebeği ne yazık ki hayatta değildi. Psikolojik şokları çok daha zorluydu. Güvenlik servisi
bölümü tarafından soruşturma açıldı. Ancak ırkçı veya İslamofobi saldırılardan şüphelenilmiyor.
Villneuve St. George, Fransa- 25 Mart
Villneuve St. George toplumlararası hastanesine benzeyen bir poster görüntüsü Twitter’ da dolaştı. Son
dolaşan fotoğraf hastanenin laik bir alan olduğunu gösteriyor. Bunun sonucunda ziyaretçiler ‘’herhangi
bir inancı yansıtacak ibare’’ taşımamalılar.
‘’Laiklik kamusal alanın yansız olduğu alandır. Kamuya ait bir hastaneye geliyorsunuz. Hastane kamuya
ait bir yapıdır. Bu alan laik ve yansızdır. Bu yansızlığa saygı göstermek tahmin ediyoruz ki olması
gerektiği gibi herhangi bir dini simgeleyen kıyafet giymekten kaçınmaktır’’. (fotoğraf)
Pankart, bunu desteklemeyen birçok kişi tarafından atılan şikayet mailleri ve telefonlardan sonra,
hastane yönetimi tarafından geri çekildi. Bu gibi karşı duruşlar hastane yönetimine geri adım attırdı ve
hatalarının farkına varmalarını sağladı.
1
Söz konusu saldırı haberi ve fotoğraf için, http://www.katibin.fr/2015/03/19/islamophobie-du-sang-jete-surla-facade-dun-restaurant-halal/.
1
İslamofobi Raporu – Mart 2015
Valentigney, Fransa-8/9 Mart ve 26/27 Mart
Bu küçük şehirdeki Türk toplumuna yönelik “Fransa’da İslamlaşmaya Hayır!’’, “Fransa’ daki İslamlaşma
Durağı’’ şeklinde damgalamalar yapıldı. Türk-Fransız vatandaşların sahip olduğu mağaza vitrinlerinin
üzerine bu şekilde yazılar yazıldı.
Kurumlar, Politik Ve Kamusal Tartışmalar
Montargis(Loiret), Fransa- 3 Mart
Avrupa’nın birçok ülkesinde, özellikle Almanya ve Avusturya’da, sokaklarda Milli Görüş grubu
tarafından gül dağıtımı yapıldı. #permettezjesuismusulman (#izninizlebenmüslümanım) tagı ile
Montargis’in Müslüman toplumu kampanyalarını Loiret’e genişlettiler ve UMP(Halk Hareketi Birliği
Partisi)‘nin Belediye Başkanı Jean-Pierre Door tarafından misyonerlik yapmakla suçlandılar. Sokaklarda
gül dağıtan her kişiye 35 euro para cezası kesileceğini söyledi.
Juvisy, Fransa- 10 Mart
Bayan Isabelle Guinot, UMP partisinden Belediye Başkanı Robin Reda’nın yardımcısı, Facebook’ta şu
yorumu yaptı: ‘’Adalet Bakanı Christiane Taubira kendi ağacından düşeceği zaman ayrılacaktı. Böyle
bir bakana sahip olmak çok acıklı. O hapishanelerin olduğu Cayenne’ den geliyor ve oraya geri dönecek
ve Fransa’ dan yine nefret ettiğini görecek’’.
11 Mart’ta RTL televizyonuna davet edildi, gözaltı mühürleri, sağ grupların ırkçı ve anti-semitist
saldırılarına karşı insanları etkin kılacak reform yasası projesini de tanıtacağını belirttiler.’’ Ayrımcılığa
karşı adaleti sağlamak için zayıf olan yasal yolları güçlendirmeli’’2.
Belçika-13 Mart
Rachid Madrane, Brüksel Wallonie Gençlik Bakanı, Wallonie’ ki adalet ve gençlik evlerindeki ziyareti
sırasında elektronik posta gönderildi. Posta adalet evlerinde 700 kişi olarak belirlenen ve Fransızca
konuşan, daha önce ‘’radikalleşme eğilimleri gösteren’’ ‘’yeni berberi’’ arasında ‘’açık’’ bir döküm
çalışması yapması istendi.
2
Benjamin Hue, Christiane Taubira : "Quand je pleure, je pleure dans ma chambre(Ağladığım zaman odama çekilirim)" , söz
konusu program yayını için linke tıklayınız, http://www.rtl.fr/actu/politique/christiane-taubira-quand-je-pleure-je-pleuredans-ma-chambre-7776966764.
2
İslamofobi Raporu – Mart 2015
Chelles, Fransa-14 Mart
UMP’den Belediye Başkanı Brice Rabaste,
Gençlik ve Vatandaşlık Derneği tarafından
açılacak Müslüman Kültür Merkezi’ ne karşı
çıkmaktadır. 2011’ de eski belediye başkanı
Jean Paul Planchou’ dan satış sözü alınmış ve
camii yapım izni alınmış olmasına rağmen şu
anki Belediye Başkanı Rabaste buna karşı
çıkmaktadır.
Rabaste, seçim kampanyaları için Claye’de,
Chelles’de, pankartlar hazırlandı ve pankartlar
üzerine siyah yazı ile şöyle yazıldı: ‘’Proje
Belediye Başkanı Tarafından İptal Edildi’’.
(Fotoğraf: Journal du Musulman)
Chalon-sur-Saône (Saône-et-Loire),Fransa-16 Mart
UMP’ den belediye başkanı Gilles Platret Eylül 2015’ ten itibaren okul kantinlerinde ‘birlikte yaşam’ ve
laikliğin ilkelerine uygun olarak, eski menülerin yerine domuz etinin bulunacağını duyurdu.
Bu karar çabucak tepkiler aldı. Ulusal Eğitim Bakanı Nejat Vallaud Belkacem ilk tepki verenlerden olarak
şunu ekledi: ‘’ Elbette kınıyorum ve bu karar için üzülüyorum[…] çok basit bir sebeple, özünde bu karar,
çocukları rehin alması söz konusudur.’’ Dahası, Belediye Başkanı’nın kararı, bunu bir metinle
destekleyen parlamentonun onayı ile herkese uygun kantin sloganı ile desteklendi.
Laiklik Koruyucuları, kendi 17 Mart tarihli okul restoranındaki ilan baskılarında, ‘’Chalon-sur-Saône
belediye başkanının laik ilkelere uygun olarak okul kantinlerindeki restoran menülerini düzenleyerek
domuz etinin öğrencilere şimdi servis edileceğini buna karşılık tüm teklifleri reddettiklerini duyurdular.
Eğer fakülte servislerinin hiçbiri zorunlu olmayacaksa, parti üstü organizma olarak Başbakan’ın
yakınında yer alan Laiklik Koruyucuları şunu hatırlatır; laiklik menülerin çeşitliliğini reddetmeyi bilmez.
Aslında onun rehberi ‘’laiklik ve yerel birliktelik’’, herkes için kabul edilebilir, okul kantinleri genel olarak
menülerde kırmızı et haricinde çeşitlilik sunmaktalar. Bu teklifler hiçbir inanca cevap veremiyorlar,
ancak imkânlar dâhilinde herkes için yiyecek seçeneği veya tamamen kırmızı etsiz kişisel inançlar
yüzünden öğrencileri damgalamayı önlemektir’’3.
Medyada, Kültürel ve Eğitim Ortamında İslamofobi
Bondy Blog, Fransa- 5 Mart
Bondy Blog programına davetli 8 Mart’ ta tekrarı olan, UMP’nin ilk yıllarından eski Başbakan adayı Alain
Juppé, Nicolas Sarkozy’ nin teklifine karşı çıkarak, üniversitelerde peçeye karşı yasa çıkarmak artık
gerek kalmadığını, çünkü ‘’üniversitelerde bu durum farklıdır. Erişkin ve kendi özgür iradelerine sahip
gençler ve genç bayanlar var. O halde bu alanda yasa yapmayı gerektirecek bir durum yoktur’’ , söyledi.
Peçe yasası ve ilk ve ikinci derecedeki okullarda kapı önündeki kontrollere desteğini de ekledi4.
Seine-Saint-Denis, Fransa-23 Mart
Senatörlerin Geçici Soruşturma Komisyonunu ziyaretinin ardından, gerçeği ortaya çıkarmak için
özellikle Charlie Hebdo saldırısından sonra sessiz geçen Ocak ayı, Paul Éluard lisesi senatörün sorularını
3
http://www.gouvernement.fr/sites/default/files/contenu/piece-jointe/2015/03/communique_odl_restauration_scolaire_17_03_2015.pdf
4 Bondy Blog’ da yer alan programın videosuna linkten ulaşabilirsiniz, http://www.dailymotion.com/video/x2ipser_alainjuppe-au-bondy-blog-ca-ne-me-choque-pas-de-voir-dans-la-rue-une-femme-qui-porte-un-foulard_news.
3
İslamofobi Raporu – Mart 2015
yanıtlamayı reddediyor, yalnızca neden cevap vermeyi reddettiklerini belirten bir yazıyı okuyorlar
‘’Seine-Saint-Denis’ i damgalamayı amaçlayan bir söyleme fayda sağlamayı reddediyorum’’5
Europe1, Fransa - 25 Mart
Gazeteci Jean-Pierre Elkabbach Devlet Ulaştırma Sekreterliği, Alain Vidalies’ ten röportaj talebinde
bulunmuş ve Europe1 televizyonuna Germanwings havayolu şirketine ait uçak kazası ile ilgili bazı
sorular sormak üzere davet edildi. Yolcular arasında intihar saldırısı görevi olan birilerinden veya uçağın
düştüğü alanda bu görevi üstlenen birilerinden şüpheleniliyor mu, sorusuna bu tanıma uyan herhangi
birinin olmadığı cevabını verdi6.
Olumlu Gelişmeler ve Haberler
Almanya- 13 Mart
Almanya Anayasa Mahkemesi okullarda peçe özgürlüğü getirdi ve 2003’te buna tabi olarak peçeyi
yasaklayan bir mahkeme kararını düzeltti. Karlsruhe Mahkemesi, Almanya'nın en batı eyaletlerinden
Länder genelinde peçe yasağı konusunda meşru yasal kısıtlamaların din özgürlüğüne aykırı olduğuna
hükmetti.
Hâkimler sonuç olarak devlet doğallığına karşı ‘’tehlike arz eden yeterli somut veri bulunması’’ veya
‘’eğitimi aksatacak’’ herhangi sebep bulunmaması halinde, Müslümanların okullarda peçe veya
başörtüsü takması yasaklanamaz.
Fransa-14 Mart
Gündelik hayatta, en az on beş Fransa şehrinde (Paris, Lyon, Grenoble, Marseille, Strasburg, Besançon,
Lille, Perpignan vb.) Islamofobi’ ye karşı CRI( Irkçılık ve İslam Fobi Karşıtları Koordinasyon Merkezi)’nin
büyük yürüyüş için çağrı yapması sayesinde yürüyüş protesto yürüyüşü düzenlendi.
Faaliyetlerimiz ve Başarılarımız
Strasburg, Fransa-26 Mart
Ekibimiz, sosyolog ve filozof, Aix-en-Provence IEP(Politika Çalışmaları Enstitüsü), Uluslararası Felsefe
Koleji(Paris), Dinler Master Programında profesör ve Dinleri Gözleme Sorumlusu ve aynı zamanda
anti-ırkçı ve ayrımcılığa karşı (UNESCO)
Uluslararası Barış Araştırmaları Komisyonu
üyesi, Raphael Liogier ile röportaj yaptı(bu
raporun ekinde).
Sélestat, Fransa-27 Mart
ORIW ekibi, COJEP Sélesat7 tarafından
ırkçılığa karşı düzenlenen tartışma gecesine
yardım etti ve katılım gösterdi. Tartışma,
‘’Bana Kendi Dilini Anlat’’ sloganlı projeksiyon
sonrasında, birlikte yaşama, hoşgörü ve bir
arada yaşama üzerine yöneldi8.
(Fotoğraf)
5
Jean-Gabriel Bontinck, Saint-Denis : Eluard’ In Profesörleri Charlie’ Den Sonra Konuşmak İstemiyorlar, http://www.leparisien.fr/saint-denis-93200/saint-denis-les-profs-d-eluard-ne-veulent-pas-parler-de-l-apres-charlie-25-03-2015-4637029.php.
6 Röportaj videosuna linkten ulaşabilirsiniz, http://www.dailymotion.com/video/x2kisuo_vidalies-10h31-est-l-heure-du-dernier-contact_news.
7 COJEP sayfasını bulabileceğiniz link, https://www.facebook.com/cojep.selestat?fref=ts.
8 ‘Bana Dilini Anlat’ gösterimi, https://www.youtube.com/watch?v=FFBjXgkbgLU.
4
İslamofobi Raporu – Mart 2015
Lyon, Fransa-8/10 Mayıs
ORIW 5. Kültür-Fest’ i düzenleyecek. Kermeste tüm kültürel, artistik, ekonomik yönleri ile Türkiye’ yi
tanıtacak.
5