Türkiye ve Çanakkale Yöresinin Rüzgar Klimatolojisi ve Enerji

Türkiye’nin ve Çanakkale Yöresinin
Rüzgar Klimatolojisi + Rüzgar Enerjisi Potansiyeli ve
Kurulu Güç Durumu
Prof. Dr. Murat Türkeş
(Fiziki Coğrafya ve Jeoloji – Klimatoloji ve Meteoroloji)
ODTÜ İstatistik Bölümü Bağlantılı Öğretim Üyesi
TEMA Bilim Kurulu Üyesi
Çanakkale Kent Konseyi Çevre Meclisi
Türkiye’de Enerji Politikaları ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları Paneli
25 Mayıs 2013 - ÇANAKKALE
1
Türkiye’nin ve Çanakkale Yöresinin
Rüzgar Klimatolojisi + Rüzgar Enerjisi Potansiyeli ve Kurulu
Güç Durumu
2
2
Biga Yarımadası ve Çanakkale Yöresi’nin
İklimi
(Çok Özet)
3
Köppen-Geiger İklim Sınıflandırmasına Göre Türkiye’de
İklim Çeşitleri (Türkeş, 2010)
3
Ward Kümeleme Yöntemiyle Türkiye İklim Bölgeleri
(İyigün ve ark., 2013)
Ward Kümeleme Yöntemiyle Türkiye İklim Bölgeleri
(İyigün ve ark., 2013)
ORTA ENLEM – NEMLİ ILIMAN
KARASAL – YARIKURAK/KURU-YARINEMLİ VE YARINEMLİ
SUBTROPİKAL – NEMLİ/YARINEMLİ VE YARINEMLİ/YARIKURAK AKDENİZ
(1) Yazı Kurak Subtropikal Yarınemli Kıyı Ege Bölgesi;
(2) Kuru-yarınemli Orta-Batı Anadolu Bölgesi;
(3 ve 4) Yazı Kurak Subtropikal Nemli Kıyısal Akdeniz Bölgesi [(3) Batı Akdeniz Kıyı Bölümü ve (4) Doğu Akdeniz Bölümü];
(5) Yarınemli Doğu Marmara Geçiş Bölümü;
(6) Yazı Kurak Subtropikal Yarınemli/Yarıkurak Karasal Akdeniz Bölgesi;
(7) Yarınemli ve Soğuk Karasal Doğu Anadolu Bölgesi;
(8) Kuru-yarınemli/Yarıkurak Karasal İç Anadolu Bölgesi;
(9 ve 10) Orta Enlem Nemli Ilıman Kıyısal Karadeniz Bölgesi [(9) Batı Karadeniz Kıyı Bölümü ve (10) Doğu Karadeniz Kıyı Bölümü];
(11) Yarınemli Batı Marmara Geçiş Bölümü;
6
(12) Yarınemli Karasal İç Anadolu-Doğu Anadolu Geçiş Bölümü;
(13) Yazı Yağışlı Yarınemli ve Soğuk Karasal Kuzeydoğu Anadolu Bölümü;
(14) Yarınemli Karasal Akdeniz-Doğu Anadolu Geçiş Bölümü.
Akdeniz Havzası’nın ve Türkiye’nin
Sinoptik/Bölgesel Ölçekli Rüzgar Klimatolojisi
7
Akdeniz Havzasının Fiziki Coğrafyası ve 10 m’deki Ortalama
Rüzgar Hızı (m/s)
(Lavagnini ve ark., 2006)
7
ECMWF Verilerine Göre 850 hPa Standart Basınç Düzeyinde Ölçülen Günlük
(a) Ortalama Rüzgar Hızının (m/s) ve (b) Sıklık Dağılımının (%) Alansal Dağılışı
8
(Lavagnini ve ark., 2006)
267 İstasyon İçin Hesaplanan Aylık Ortalama Rüzgar
Hızlarının (Vm) Türkiye Üzerindeki Vektörel Dağılış Desenleri.
(Şahin ve Türkeş, 2013, Theor. Apl. Climatol.)
10
267 İstasyon İçin Hesaplanan Hakim Rüzgar Yönlerinin (Vp)
Türkiye Üzerindeki Vektörel Dağılış Desenleri.
(Şahin ve Türkeş, 2013, Theor. Apl. Climatol.)
11
Ortalama Rüzgar Hızlarının Temel Bileşenler Çözümlemesi.
(Şahin ve Türkeş, 2013, Theor. Apl. Climatol.)
12
Türkiye’nin
Yenilenebilir Enerji Görünümü
(Çok Özet)
Türkiye’de Yenilenebilir Enerjilerin Kaynak Potansiyelleri (Veri:
YEKGM, 2012a)
Hidro
Rüzgar
Jeotermal
Biyokütle
Güneş
Milyar kWh/yıl
Potansiyel (MW)
2023 Hedefi (MW)
İşletmede (MW) (Nisan 2012)
Üretim (2012) GWh
Potansiyel MWt/yıl
Üretim (2012)GWh
İşletmede (MW) (Nisan 2012)
Kurulum Aşamasında (MW)
Potansiyel (MTEP/yıl)
İşletmede (MW)
Potansiyel (MTEP/yıl)
Teknik olarak olası (milyar kWh/yıl)
135.0
48000.0
20000.0
2260.5
5581.5
31500.0
850.0
162.2
120.0
8.0
158.5
35.0
380.0
14
Ülkelerin 2011 Yılı Kurulu Rüzgar Enerjisi Kapasiteleri (MW)
Ülke
2001
Çin Halk Cumhuriyeti
406
ABD
4245
Almanya
8750
İspanya
3522
Hindistan
1456
Fransa
115
İtalya
700
İngiltere
525
Kanada
214
Portekiz
153
Danimarka
2456
İsveç
318
Japonya
357
Hollanda
523
Avustralya
71
Yunanistan
276
İrlanda
129
Polonya
24
Türkiye
19
Brezilya
22
Meksika
3
Avusturya
94
Belçika
34
Kalan Avrupa ve Avrasya
43
Kalan G. - Orta Amerika
9
Romanya
Yeni Zelanda
35
Bulgaristan
Norveç
17
Mısır
69
Kore Cumhuriyeti
10
Tayvan
8
Kosta Rika
71
Finlandiya
40
Macaristan
1
Fas
54
Tunus
11
Kalan Afrika
3
Kalan Asya - Pasifik
6
Arjantin
27
Iran
9
Kalan Orta Doğu
9
Dünya Toplam
24836
2003
571
6361
14604
6185
2125
274
922
759
351
311
3076
428
761
938
240
408
230
55
20
29
3
415
78
92
50
56
101
123
21
9
79
53
3
54
28
6
7
30
12
9
39930
2005
1264
9181
18390
10013
4430
775
1713
1336
683
1087
3087
554
1159
1221
717
603
498
65
20
29
3
820
177
160
54
0
167
0
275
180
89
72
79
85
17
64
28
6
34
31
21
9
59269
2007
2009
2011
5875 25853 62412
16879 35159 47084
22194 25703 29075
15155 19160 21726
7845 10926 16078
2471
4775
6836
2721
4845
6743
2477
4424
6470
1845
3321
5278
2150
3474
4214
3088
3408
3926
789
1537
2904
1681
2208
2595
1745
2226
2309
972
1886
2476
850
1155
1627
807
1187
1688
313
849
1667
147
801
1729
247
606
1425
86
453
1123
983
997
1086
297
605
1147
324
565
1085
79
321
930
15
129
990
321
467
603
18
131
582
355
390
496
310
552
552
235
311
370
224
411
499
79
129
192
113
117
178
65
229
357
124
254
292
28
160
277
7
49
125
40
74
123
31
33
112
74
92
91
9
9
13
94231 159981 239485
Kaynak: BP Statistical Review of World Energy -June 2012; 2011 yılı verilerini içerir.
2011
payı (%)
26,1
19,7
12,1
9,1
6,7
2,9
2,8
2,7
2,2
1,8
1,6
1,2
1,1
1,0
1,0
0,7
0,7
0,7
0,7
0,6
0,5
0,5
0,5
0,5
0,4
0,4
0,3
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,0
0,0
0,0
100
15
Anakaralardaki rüzgar enerjisi tüketiminin 1990-2011
dönemindeki değişimleri (Kaynak veri: PB, 2012)
16
OECD ve OECD dışı ülkelerdeki birincil enerji tüketiminin
(MTEP) 1990-2011 dönemindeki değişimleri (Kaynak veri: PB, 2012)
17
Anakaralarda 2011 yılındaki birincil enerji tüketiminin (altta,
MTEP) kaynak türüne göre oransal (%) dağılımı (Veri: PB, 2012)
18
Türkiye yenilenebilir enerji kurulu güç kapasitesinin kaynağına
göre 2005-2012 dönemindeki değişimi (MW). (Veri: YEKGM, 2012)
22 200 MW
19
Türkiye Rüzgar Enerjisi Kurulu Güç Kapasitesinin 2000 - 2012
Dönemindeki Değişimi (MW) (Veri: YEKGM, 2012b)
Türkiye Rüzgar Enerjisi Potansiyel Atlasına (REPA) Göre
Türkiye’nin Rüzgar Enerjisi Potansiyeli
(Çok Özet)
Türkiye Rüzgar Enerjisi Potansiyel Atlası’nın (REPA)
İşlevselliği?
• «En iyi» (hız, süreklilik, hız ve yönde ısrar, vb.) rüzgar
nerelerde oluşmaktadır?
• Rüzgar türbini (çağdaş yel değirmeni) kurulması
düşünülen alandan ne kadar enerji elde edilebilir (rüzgar
güç potansiyeli)?
• Rüzgar türbin performansı, türbülans ya da diğer rüzgar
kaynak değişkenlerince etkilenir mi?
• Ekonomik rüzgar geliştirme olanağı ne kadardır?
• En belirgin engeller ve özendirici koşullar nelerdir?
• Elektrik üretim maliyeti nedir?
• Vb.
22
REPA Nedir?
• REPA, orta-ölçekli sayısal hava tahmin modeli ve mikro-ölçekli rüzgar
akış modeli kullanılarak üretilen rüzgar kaynak bilgileri kullanılarak
hazırlanan, «Rüzgar Enerjisi Potansiyel Atlası»dır.
• Bu atlas yardımıyla Türkiye ölçeğinde ve 200 m x 200 m
çözünürlüğünde,
• 30, 50, 70 ve 100 m yüksekliklerdeki yıllık, mevsimlik, aylık ve günlük
ortalama rüzgar hızları,
• 50 ve 100 m yüksekliklerdeki yıllık, mevsimlik ve aylık rüzgar güç
yoğunlukları,
• 50 m yükseklikteki yıllık kapasite faktörü,
• 50 m yükseklikteki yıllık rüzgar sınıfları,
• 2 ve 50 m yüksekliklerdeki aylık sıcaklık değerleri,
• Deniz seviyesinde ve 50 m yüksekliklerdeki aylık hava basıncı
değerleri,
• vb. öğrenilebilecektir.
23
REPA Nedir?
Rüzgar kaynak bilgileri, çeşitli tematik haritalarla desteklenerek Türkiye geneli,
grid, coğrafi bölge, il ve seçilecek herhangi bir alan ya da nokta bazında
sorgulanabilmektedir.
Böylece rüzgar enerji santralı kurulabilecek alanlar kolaylıkla belirlenmekte, ön
fizibilite çalışmaları yapılabilmekte, rüzgar kaynağı arama amacıyla yapılan
çalışmalardan tasarruf sağlanmaktadır.
24
Kuramsal Rüzgar Gücünün Hesaplanması (Özetle)
Yeryüzünün herhangi bir noktasındaki rüzgar enerjisinin ampirik bir ölçüsü olarak
tanımlanabilecek olan “kuramsal olarak olası rüzgar gücü” (Pw), şu eşitlikle açıklanır:
𝑃𝑤 = 1/2 ∙ 𝜌 ∙ 𝐴 ∙ 𝑣 3
Burada, Pw = güç (W); ρ = havanın yoğunluğu (kg/m3), A = Rüzgar türbini kanatları tarafından
süpürülen rüzgara dik alan (m2) ve v = rüzgar hızı (m/s)’dır.
A’nın alanı,
𝐴 = 𝜋 ∙ 𝑟2
eşitliği ile hesaplanır. Burada, r = rotor yarıçapıdır (m).
Denkleme göre, bir sistemden elde edilecek güç, rüzgar hızının küpü ile doğru orantılıdır.
Ayrıca elde edilecek güç, rüzgar türbin kanatlarının süpürdüğü alan, dolayısıyla da rotor
yarıçapının karesiyle orantılıdır.
Burada, hava yoğunluğunun sıcaklıkla ve yükseltiyle azaldığına ve güç üretiminde en önemli
etmenin rüzgar hızı olduğuna dikkat edilmelidir. Örneğin, rüzgar hızındaki % 20 oranındaki
bir artış, güç üretiminde % 73’lük bir artışa neden olur.
25
Olası Gerçek Rüzgar Gücünün Hesaplanması (Özetle)
Olası gerçek rüzgar gücü, türbin verimliliği de dikkate
alınarak, aşağıdaki eşitlikle hesaplanır:
𝑃𝑎 = 1/2 ∙ 𝜀 ∙ 𝜌 ∙ 𝐴 ∙ 𝑣 3
Burada, , değeri genellikle 0.4’ten (% 40) daha küçük olan
türbin verimliliğidir.
Tipik rüzgar türbinleri ya da yel değirmenleri için kuramsal ve
oranlanmış güç üretimi, “rüzgar hızı – güç eğrisi” üzerinde
belirtilir.
Şekilde, rüzgar türbinleri için, giriş (cut-in) rüzgar hızı, rated
rüzgar hızı, kapama (shut-down) rüzgar hızı ve oranlanmış
güç terimleri % 20 ve % 40 verimlilikleriyle birlikte
gösterilmiştir.
26
REPA 30, 50, 70 ve 100 m Yükseklikler İçin Hesaplanmış Yıllık
Ortalama Rüzgar Hızlarının (m/s) Dağılış Katmanları (Çalışkan
2011’dan)
(d) 100 m
(c) 70 m
(b) 50 m
(a) 30 m
27
REPA 30 m ve 50 m Yıllık Ortalama Rüzgar Hızları (m/s) (Çalışkan
2011’dan)
(a) 30 m
(b) 50 m
28
REPA 70 m ve 100 m Yıllık Ortalama Rüzgar Hızları (m/s)
(Çalışkan 2011’dan)
(c) 70 m
(d) 100 m
29
Rüzgar Kaynak Bilgilerinin Tematik Haritalarla Birlikte
Gösterimi – Örnek: Önerilmeyen Alanlar
Bölge ve il haritalarında siyah ve gri olarak renklendirilmiş
alanlar, rüzgar potansiyeli yüksek olmasına karşın, aşağıdaki
kabullere göre rüzgar enerjisi uygulamaları açısından elverişli
olmayan alanları gösterir:
• Yükseltisi 1500 m ve eğimi % 20’den fazla olan alanlar,
• Mücavir alanlar ve köyler,
• Kara ve demir yolları ile hava alanları ve limanlar,
• Akarsular, göller ve orman alanlarının bir bölümü ile Çevre
Koruma Alanları,
• Enerji santralleri,
• Emniyet kuşakları,
• Derinliği 50 m’den fazla olan deniz alanları.
30
Rüzgar Kaynak Bilgilerinin Tematik Haritalarla Birlikte
Gösterimi – Örnek: Önerilmeyen Alanlar
31
32
Enerji
Rüzgar Enerjisi Potansiyeli (EİEİ)
Türkiye Rüzgar Potansiyeli
Atlası çalışmalarına göre,
Türkiye iyi-sıradışı rüzgar
sınıfına giren aralıkta rüzgarlı
alanların güç potansiyeli,
yaklaşık 48,000 MW’lık rüzgar
kurulu gücünü
destekleyebilecek düzeydedir.
Türkiye’nin rüzgar enerjisi
potansiyeli hesaplanırken, bir
çok değişken kullanılmıştır.
Bu tutardaki bir rüzgar enerjisi
potansiyeli elektrik enerjisine
dönüştürülürse olasılıkla yıllık
147 milyar kWh enerji
üretilebilir.
2
Hesaplamada 50 m
yükseklikteki rüzgar hızları, %
35’lik kapasite faktörü, yıllık
ortalama rüzgar hızının 7 m/s
ve üzerindeki kullanılabilir
alanlar ve km2 başına 5 MW’lık
bir güç kurulabileceği gibi
güvenli yaklaşımlar dikkate
alınmıştır
hız/güç
Türkiye’nin 50 m yükseklik için (a) rüzgar güç yoğunluğu (W/m ) ve (b) rüzgar
yoğunluğu sınıf haritaları [EİE Genel Müdürlüğü, Türkiye Rüzgar Enerjisi Potansiyel Atlası’na (REPA)
Türkiye’nin 50 m yükseklik için hesaplanmış REPA ürünü (a) rüzgar hızı
(m/s), (b) rüzgar güç yoğunluğu (W/m2) ve (c) rüzgar kapasite
faktörlerinin (%) coğrafi dağılış desenleri (Çalışkan 2011’dan)
REPA- Türkiye Rüzgar Enerjisi Potansiyeli (MW)
Kara + Deniz (YEKGM, 2012ab)
35
REPA- Türkiye Rüzgar Enerjisi Potansiyeli (MW)
Deniz (YEKGM, 2012ab)
36
REPA- Türkiye Rüzgar Enerjisi Potansiyeli (MW)
Kara
Türkiye toplam kara alanları rüzgar potansiyeli,
Türkiye genel potansiyelinden, deniz potansiyelinin
çıkarılması yoluyla hesaplanır.
Buna göre:
• İyi-Sıradışı arası rüzgar sınıfına ait rüzgarlı arazilerin
37,386.16 MW,
• Orta-Sıradışı arasındaki rüzgarlı arazilerinse,
114,363.20 MW
rüzgar potansiyeline sahip oldukları belirlenmiştir.
37
Enerji Politikası: Strateji Belgesi
Türkiye Cumhuriyeti’nin Enerjide «2023 Hedefleri»
• Enerjide özel sektörün payının % 75’e çıkarılması,
• Günümüzde % 37’lik değerlendirmeye karşın, 2023 yılında tüm kömür
kaynaklarını ekonomiye kazandırılması,
• Türkiye’nin hidroliklerden elde edilebilecek enerji potansiyeli 140
milyar kWh (buna karşılık gelen kurulu güç yaklaşık 36,000 MW). 2023
yılına kadar yaklaşık 20,000 MW kurulu güce sahip hidroelektrik
santralın özel sektör tarafından yapılması,
• Rüzgar kurulu gücünü 20,000 MW’a, Güneş’te 3,000 MW’a ve
jeotermal enerjide 600 MW’a çıkarmak,
• Elektrikte yenilenebilir kaynakların payının % 30’a çıkarılması,
doğalgazın payının yüzde 30’a düşürülmesi, % 30'unun kömürden ve
kalan yüzde 10'unun nükleerden sağlanması,
• 2023 hedefi, petrol ve doğalgaz ithal etmeyen bir Türkiye olarak…
38
Çanakkale Yöresi’nin Rüzgar Klimatolojisi ve
Rüzgar Gücü/Enerjisi Potansiyeli
39
Biga Yarımadası ve Kaz Dağı Yöresi
Çanakkale Meteoroloji İstasyonu
Çanakalan OHG İstasyonu
41
Çanakkale Yakın Çevresinin Genel Fiziki Coğrafyası ve Yılık
Yüzey (10 m) Rüzgarları
Yıllık - Rüzgar Frekansı (%))
K
KKB
40
KKD
30
KB
KD
20
BKB
DKD
10
B
0
D
BGB
DGD
GB
GD
GGB
GGD
G
Yıllık - Rüzgar Hızı (m/s)
K
KKB
10,0
KKD
8,0
KB
KD
6,0
BKB
4,0
DKD
2,0
B
0,0
D
BGB
DGD
GB
GD
GGB
GGD
G
11
Çanakkale’nin mevsim ortası aylarının rüzgar frekans (%)
diyagramları.
Nisan - Rüzgar Frekansı (%)
Ocak - Rüzgar Frekansı (%)
K
KKB
50
K
KKD
40
KB
KKB
KD
BKB
20
DKD
KD
20
BKB
DKD
10
B
KKD
30
KB
30
40
10
0
D
BGB
B
DGD
GB
D
BGB
GD
GGB
0
DGD
GB
GGD
GD
GGB
G
GGD
G
Ekim - Rüzgar Frekansı (%)
Temmuz - Rüzgar Frekansı (%)
K
KKB
50
KKB
40
KB
K
KKD
KD
BKB
KD
30
20
DKD
BKB
20
10
B
KKD
40
KB
30
50
DKD
10
0
BGB
GB
GD
GGB
GGD
G
D
B
DGD
BGB
0
D
DGD
GB
GD
GGB
GGD
G
Çanakkale Yöresinin Rüzgar Klimatolojisi: Yön-Sıklık
• Çanakkale’de egemen rüzgar yönü, tüm aylarda ve yıllık olarak
kuzey-kuzeydoğu’dur (KKD, yıldız-poyraz arası). KKD yönünden
esen (kısaca KKD’lu) rüzgarın eseme sıklığı, yıl içinde yaklaşık
olarak % 35 ve % 50 arasında değişir.
• Egemen rüzgar yönünün yıl boyunca ağırlıklı olarak KKD olması,
Çanakkale’nin coğrafi olarak egemen (kuzeyli) bölgesel basınç ve
rüzgar sistemlerine karşı uygun konumu ve Çanakkale Boğazı’nın
(çevresindeki yükseltilerin -sırtların, platoların ve tepelerin- de
yardımıyla), her çeşit kuzeyli dolaşımdan kaynaklanan hava
akımlarını kabaca KD’dan GB’ya doğru yönlendirmesiyle
bağlantılıdır.
• Yaz ayları dışında, orta enlem ve Akdeniz siklonlarının etkisiyle,
esme sıklığı düşük olmakla birlikte Çanakkale’de GB ve GGB
yönlü rüzgarlar da eser.
44
Çanakkale’nin ana ve ara yönler için hesaplanan aylık ve yıllık
ortalama rüzgar hızları (m/s)
YÖN
K
KKD
KD
DKD
D
DGD
GD
GGD
G
GGB
GB
BGB
B
BKB
KB
KKB
O
3.2
4.6
3.3
2.2
2.6
1.7
4.3
6.3
7.9
6.6
5.6
4.2
3.2
2.0
1.5
1.8
Ş
3.7
4.7
3.4
1.9
1.3
1.3
3.6
7.3
8.0
6.7
5.3
4.4
3.8
1.6
1.4
2.2
M
3.1
4.7
3.4
2.0
2.0
1.3
2.2
5.9
6.9
5.8
5.6
4.3
4.3
2.4
2.2
2.1
N
2.3
4.0
3.0
1.8
1.4
1.8
1.5
4.6
5.6
5.4
5.6
4.9
2.3
2.5
2.2
2.0
M
2.8
4.1
3.1
1.7
1.5
0.9
1.8
3.5
4.1
4.8
5.1
3.6
2.1
2.3
2.0
1.9
AYLAR
H
T
2.9
3.6
3.8
4.3
3.1
3.6
1.7
2.0
1.1
1.7
1.5
0.9
1.5
1.0
2.4
2.4
3.4
3.2
4.4
4.4
5.0
4.3
3.0
2.9
1.7
2.7
2.6
3.4
2.2
3.1
2.1
2.2
A
4.4
4.4
3.6
2.0
1.1
1.1
1.1
3.2
3.2
4.4
6.1
3.0
3.0
2.4
2.6
3.2
E
4.1
4.2
2.8
1.7
1.2
1.2
1.1
2.3
4.6
4.9
5.9
4.9
3.9
2.7
2.2
2.5
E
4.1
4.5
3.1
1.8
1.3
1.7
2.8
5.4
5.8
5.8
5.8
5.0
1.8
2.4
2.3
2.9
K
3.2
4.2
2.9
1.9
1.7
1.7
3.6
6.1
7.1
6.4
5.1
4.6
3.3
2.1
2.5
2.2
A
4.0
4.4
3.0
2.3
2.0
1.9
5.7
6.6
7.7
7.4
5.7
5.3
5.6
1.3
1.5
2.9
YILLIK
3.5
4.3
3.2
1.9
1.6
1.5
3.2
5.7
6.5
5.7
5.4
4.2
3.0
2.5
2.2
2.2
• Ortalama rüzgar hızlarının en kuvvetli olduğu yönler, yılın
Ocak-Nisan ve Eylül-Aralık dönemlerinde güney sektörlü,
özellikle güney ve güneybatılı; Mayıs-Ağustos döneminde
ise, hem güneyli hem de kuzey sektörlüdür.
Çanakkale’nin mevsim ortası aylarının ana ve ara yönler için
hesaplanan aylık ortalama rüzgar hızı (m/s) diyagramları.
Nisan - Rüzgar Hızı (m/s)
Ocak - Rüzgar Hızı (m/s)
K
KKB
10,0
K
KKD
8,0
KB
KKB
KD
BKB
DKD
BKB
D
B
DGD
BGB
4,0
2,0
BGB
GB
GGB
0,0
DGD
GD
GGB
GGD
GGD
G
G
Ekim - Rüzgar Hızı (m/s)
Temmuz - Rüzgar Hızı (m/s)
K
K
10,0
KKB
KKD
8,0
KB
KD
KKD
KD
6,0
4,0
DKD
BKB
D
B
DGD
BGB
4,0
DKD
2,0
2,0
B
10,0
8,0
6,0
BKB
D
GB
GD
KB
DKD
2,0
0,0
KKB
KD
6,0
4,0
B
KKD
8,0
KB
6,0
10,0
0,0
BGB
GB
GD
GGB
GGD
G
0,0
D
DGD
GB
GD
GGB
GGD
G
Bozcada’nın mevsim ortası aylarının rüzgar frekansı (%)
diyagramları.
Bozcaada’nın ana ve ara yönler için hesaplanan aylık ve yıllık
ortalama rüzgar hızları (m/s)
Direction
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
J
F
9,2
8,7
8,2
5,7
3,8
3,8
5,3
7,8
7,7
8,5
7,1
4,9
5,1
4
2,8
5,9
M
7,6
9,1
9
6,2
4,6
4,1
5
8,4
8,2
7,7
6,3
4,4
4,5
4,3
3,6
5,6
A
8,6
8,2
7,7
5,8
4,2
3,1
4,1
7,3
7,8
7,1
6,5
4,3
4,8
4,5
4,4
6,4
M
6
6,6
5,7
3,9
2,5
3
3,2
6,4
6,5
6,2
5,4
4,3
2,9
4
4,3
5,5
J
6
6
5,5
3,3
2,6
2,1
2,4
5,2
5,7
5
4,4
3,8
3,2
4,2
4,9
5,3
J
5,7
5,5
5,2
3
2,2
1,8
2,4
3,7
4,7
4,7
4,8
3,8
3,9
4,3
5,4
5,8
A
7,1
6,5
4,9
4
2,7
1,8
1,4
3
2,6
3,6
3,7
3,7
3,4
4,5
5,6
6,6
S
6,8
7,1
6,1
4,8
2,7
2
1,8
2,6
3,8
4,4
3,5
3,7
4,5
4,4
6
7
O
7,1
7,1
5,7
3,7
2,7
2
2,1
4,5
5
4,6
4,6
3,7
4,3
4,4
5,6
6,7
N
7,7
8,4
6,8
4,3
3,2
2,3
2,7
5,7
6,1
5,5
4,6
3,7
3,3
5,4
4,8
6,1
D
6,8
8,2
7,9
5,3
3,6
3,1
3,8
6,7
7,4
6,7
6
3,5
3
4,1
3,7
5,2
9,2
8,5
8,8
5,8
4
3,7
4,8
8,1
7,9
8,2
6,4
4,1
4,1
4,4
4,6
5,7
Annual
7,1
7,4
7,1
4,9
3,4
3
3,6
6,7
7
6,4
5,3
4
3,9
4,4
5
6,2
Bozcaada’nın mevsim ortası aylarının ana ve ara yönler için
hesaplanan aylık ortalama rüzgar hızı (m/s) diyagramları.
Nnnnn
Wind
frequency
(%)(%)
Gökçeada
- Wind
frequency
NNW
NW
30
NNW
NNE
ENE
0
E
8
ESE
SW
W
ESE
SW
SE
SSW
SSE
SSE
S
Bozcaada - Wind speed (m/s)
N
NNW
NNE
10
ENE
0
E
8
ESE
SW
SSW
W
ESE
SW
SE
SSW
SSE
SSE
S
NNE
NNW
NE
ENE
0
E
8
N
NNE
6
NW
15
NE
4
WNW
ENE
2
WSW
ESE
SW
SE
SSW
SSE
S
(c) Çanakkale
Çanakkale - Wind speed (m/s)
N
30
W
E
WSW
(b)Çanakkale
Bozcaada- Wind frequency (%)
WNW
ENE
0
S
NW
NE
4
WNW
SE
45
NNE
2
WSW
NNW
N
6
NW
NE
20
W
E
WSW
(a) Bozcaada
Gökçeada
- Wind frequency (%)
WNW
ENE
0
S
NW
NE
4
WNW
SE
SSW
30
NNE
2
WSW
NNW
N
6
NW
NE
10
W
Gökçeada,
Bozcaada ve
Çanakkale
Meteoroloji
İstasyonlarında
Kaydedilen Sinoptik
10 m Rüzgarlarının
(sıklık ve hız) yıllık
karşılaştırılması.
N
20
WNW
Wind- Wind
speed
(m/s)(m/s)
Gökçeada
speed
W
E
0
WSW
ESE
SW
SE
SSW
S
SSE
19
Güney Marmara Çanakkale ve Balıkesir illeri rüzgar enerjisi
santralleri atlası (TÜRSAT, 2012)
51
Anemon İntepe - Çanakalan Rüzgar Santrali
Anemon Rüzgar Santrali, ÇanakalanKaracaviran-Kurttepe çevresinde kuruludur.
Alanın yükseltisi 385 m’dir. DH ve ADO
Enerji’nin bir projesi olan santral, 38 adet
rüzgar türbiniyle 30.4 MW kurulu güce sahiptir.
Anemon’daki ilk on türbin 2007 Şubat ayında
üretime başlamış.
Türbinler 6.5 kilometre uzunluğunda bir hat
boyunca dağılmıştır. Anemon’da Enercon
markalı rüzgar türbinleri kurulu. Her biri tam
kapasitede 800 kilowatt anma gücüne sahiptir.
Türbin, rüzgar 12 m/saniye hıza ulaştığında
800 kilowatt üretim gücüne ulaşıyor. Santral 2
m/saniye hızdan sonra üretim yapmaya
başlıyor ve bu hızdaki rüzgardan 1 kilowaat
elektrik üretiliyor.
4 metre/saniyedeki rüzgarda ise bu oran 32
kW’ye çıkıyor. 7 metre/saniyede ise 190 kW’lık
bir enerji üretiliyor. Üstel bir artış söz konusu.
Kuvvetli fırtınada (25 m/s’nin üzerindeki rüzgar
hızlarında) ise üretim yapılmıyor.
52
http://www.yenienerji.info/?pid=5374
Çanakkale Yöresi 50 m Rüzgar Hızlarının Alansal Dağılışı
(50 m Rüzgar Klimatolojisi) (Çalışkan 2010’dan)
53
Çanakkale Yöresi 50 m Rüzgar Enerjisi Kapasite Faktörlerinin
Alansal Dağılışı (Çalışkan 2010’dan)
54
Çanakkale Yöresinde Rüzgar Santrali Kurulması Önerilmeyen
(Uygun Görülmeyen) Alanların Dağılışı (Çalışkan 2010’dan)
55
Çanakkale Yöresinde Bulunan Enerji İletim Ağı ve Başlıca Trafo
Merkezlerinin Dağılışı (Çalışkan 2010’dan)
56
Çanakkale iline kurulabilecek rüzgar enerjisi santrallerinin güç
kapasiteleri (50 m rüzgar potansiyelleri) (Çalışkan 2010’dan)
Rüzgar
Sınıfı
3
4
5
6
7
Rüzgar gücü
(W/m2)
300 – 400
400 – 500
500 – 600
600 – 800
> 800
Rüzgar Hızı
(m/s)
6.8 – 7.5
7.5 – 8.1
8.1 – 8.6
8.6 - 9.5
> 9.5
Toplam
Toplam Alan
(km2)
863.70
802.99
761.09
174.74
0.00
2602.52
Kurulabilecek
Potansiyel (MW)
4318.48
4014.96
3805.44
873.68
0.00
13012.56
57
İlginiz İçin Teşekkür ederim
Seçilmiş Kaynaklar_1
• BP. 2012. Statistical Review of World Energy, June 2012. BP:
London.
• Çalışkan, M. 2010. Marmara Bölgesi Rüzgar Potansiyeli. EİEİ
Genel Müdürlüğü Sunumu: Ankara.
• Çalışkan, M. 2011. Türkiye’nin Rüzgar Enerjisi Potansiyeli ve
Mevcut yatırımlar. Rüzgar Enerjisi ve Santralleri Seminer
Sunumu. Rahmi Koç Müzesi Konferans Salonu: İstanbul.
• DEK-TMK . 2012. Enerji Raporu, 2012. Dünya Enerji Konseyi
Türk Milli Komitesi, DEK-TMK Yayın No. 0021/2012, Poyraz
Ofset: Ankara.
• EİEİ. 2010. Türkiye Rüzgar Enerjisi Potansiyel Atlası (REPA).
EİEİ Genel Müdürlüğü: Ankara.
Seçilmiş Kaynaklar_2
• IEA. 2012a. World Energy Outlook 2012, Executive Summary.
International Energy Agency: Paris.
• IEA. 2012b. World Energy Outlook 2012, Presentation to the
Press. International Energy Agency, 12 November 2012:
London.
• ETKB. 2012. Dünya’da ve Türkiye’de Enerji Görünümü. Enerji
ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB) sunumu: Ankara.
• Iyigün, C., Türkeş, M., Batmaz, İ., Yozgatlıgil, C., Gazi, V. P.,
Koç, E. K. and Öztürk, M. Z. 2013. Clustering current climate
regions of Turkey by using a multivariate statistical method.
Theoretical and Applied Climatology. DOI 10.1007/s00704012-0823-7 (In press)
Seçilmiş Kaynaklar_3
• Koç T., Türkeş M. ve Ç V. 2005. Ocak 2004 Çanakkale kar
fırtınasının oluşum ve etkilerinin coğrafi analizi. Ege
Üniversitesi Coğrafya Bölümü Sempozyumları – III: Ege
Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu, 27-29 Nisan 2005,
Bildiriler Kitabı (Ed., M. Kirami Ölgen), 451-462, İzmir.
• Lavagnini, A. et al., 2006. Offshore wind climatology over the
Mediterranean basin. Wind Energy 9:251–266.
• Sahin, S. and Türkeş, M. 2013. Contemporary surface wind
climatology of Turkey. Theoretical and Applied Climatology
113(1-2): 337-349. DOI: 10.1007/s00704-012-0789-5
Seçilmiş Kaynaklar_4
• Türkeş, M. 1996. Kent ve bölge planlamasında topoğrafyaya
bağlı yerel rüzgarlar. AÜ Türkiye Coğrafyası Araştırma ve
Uygulama Merkezi Dergisi 5: 213-227.
• Türkeş M. 1998. Influence of geopotential heights, cyclone
frequency and southern oscillation on rainfall variations in
Turkey. International Journal of Climatology 18: 649–680.
• Türkeş, M. 2010. Klimatoloji ve Meteoroloji. Birinci Baskı,
Kriter Yayınevi - Yayın No. 63, Fiziki Coğrafya Serisi No. 1,
ISBN: 978-605-4613-26-7, 650 + XXII sayfa, İstanbul.
• Türkeş M, Erlat E. 2005. Climatological responses of winter
precipitation in Turkey to variability of the North Atlantic
oscillation during the period 1930–2001. Theoretical and
Applied Climatology 81: 45–69.
Seçilmiş Kaynaklar_5
• TÜRSAT. 2012. Türkiye Rüzgar Enerjisi Santralleri Atlası.
Ankara.
• Yazar, Y. 2012. Renewable Energy in Turkey; Promotion of
Renewable Energy in a Liberalizing Turkish Energy Sector
(2002-2012). Presentation of the General Manager, General
Directorate of Renewable Energy: Ankara.
• YEKGM. 2012a. Türkiye yenilenebilir enerji kaynak
potansiyeli öngörü verileri. Yenilenebilir Enerji Kaynakları
Genel Müdürlüğü (YEKGM): Ankara.
• YEKGM. 2012b. Türkiye rüzgar enerjisi potansiyeli öngörü
verileri. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Genel Müdürlüğü
(YEKGM): Ankara.