doc2009 - Tekfen Holding
download 
Şikayet Transkript
2009 - Tekfen Holding
FAALİYET RAPORU 2009 TEKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2009 İçindekiler GİRİŞ 4 DİĞER FAALİYETLER Grup Profili & Temel Göstergeler Kurucularımızdan Mesaj Vizyonumuz / Misyonumuz Yönetim Kurulu / Denetim Kurulu Grup Şirketler Başkanı’nın Mesajı Yönetim 93 Eurobank Tekfen Tekfen Endüstri Papfen Tekfen Sigorta Antalya Stüdyoları TAAHHÜT GRUBU 21 Tekfen Taahhüt Grubu, gerek sahip olduğu deneyim ve referansları, gerek işi zamanında ve yüksek kalite anlayışıyla tamamlama kültürü gerekse yüksek vasıflı işgücü, geniş makine parkı ve çağdaş proje yönetimiyle en seçici işverenleri bile tatmin edecek yeterliliğe sahiptir. SOSYAL SORUMLULUK 103 Topluma ve çevreye saygının bir ifadesi olarak ürettiği değerlerin bir bölümünü sosyal ve çevresel ortamı koruyup geliştirmek için kullanan Tekfen, sosyal sorumluluk projelerine gerek Tekfen Vakfı olarak, gerekse Tekfen Holding bünyesinde yer alan şirketlerin münferit girişimleriyle destek vermektedir. TARIMSAL SANAYİ GRUBU 57 Türkiye’nin en büyük 50 sanayi kuruluşu arasında yer alan Toros Tarım, sergilediği ticari başarıların yanı sıra çiftçi dostu uygulamaları, kalite anlayışı, işletme standartları ve öncü uygulamaları itibariyle de sektörde saygın bir konuma sahiptir. KURUMSAL YÖNETİM 113 Kurumsal Yönetim İlkeleri Uyum Raporu Kâr Dağıtım Politikası Risk Yönetimi ve İç Kontrol Yönetim Kurulu Faaliyet Raporu Denetim Kurulu Raporu EMLAK GELİŞTİRME GRUBU 81 Tekfen Emlak Geliştirme Grubu, çalışmalarını müşterilerine, paydaşlarına ve çevreye saygı çerçevesinde yürütmeyi prensip kabul etmekte ve varlığını bu esaslara dayandırmaktadır. BAĞIMSIZ DENETİM RAPORU 141 Grup Profili Temelleri 1956 yılında, mühendislik-danışmanlık alanında hizmet vermek üzere Ankara’daki küçük bir ofiste atılan ve yıllar içinde faaliyetlerini genişleterek büyük bir halka açık şirketler topluluğuna dönüşen Tekfen Grubu, günümüzde çalışmalarını taahhüt, tarımsal sanayi, emlak geliştirme, bankacılık ve yatırım ana başlıkları altında faaliyet gösteren 45 şirket ve 7 iştirak yoluyla sürdürmektedir. Bünyesinde bulundurduğu her şirketi kendi içinde kârlı ve verimli bir organizasyon olarak yapılandıran ve gerek cirosu, gerekse öncülük rolü itibariyle sektöründe örnek oluşturacak bir lider olarak konumlandıran Tekfen Grubu, 2.348.094 TL’ye ulaşan cirosu ve 2.773.823 TL tutarındaki varlıklarıyla Türk iş dünyasında önemli bir yere sahiptir. Grup çatısı altındaki şirketlerin çoğunun paylaştığı Tekfen adı ise, temsil ettiği değerler ve yüksek bilinirlik oranıyla, Türkiye’nin en saygın markalarından biridir. Tekfen Holding’in amiral gemisi konumundaki Taahhüt Grubu, ağırlıklı olarak petrol ve gaz tesisleri, kara ve deniz terminalleri, deniz platformları, sanayi tesisleri ve altyapı inşaatlarına odaklı müteahhitlik faaliyetleri ile çelik yapı imalatı ve mühendislik tasarımı hizmetlerini bünyesinde toplamaktadır. Aktif iş portföyü 1,25 milyar doları aşan Taahhüt Grubu, halen faaliyetlerini 3 kıtada ve 10 farklı ülkede sürdürmektedir. Bugüne kadar en karmaşık projeleri dahi sahip olduğu yetkinlik ve iş yapma felsefesiyle zamanında ve kusursuz bir şekilde tamamlayan Taahhüt Grubu, birçok ülkede işverenlerce tercih edilen iş ortağı konumundadır. Tekfen Taahhüt Grubu, uluslararası iş portföyü itibariyle ENR (Engineering News Record) 2009 listelerinde dünyanın en büyük 225 müteahhitlik firması arasında 82. sırada yer almaktadır. Tekfen Holding’in ikinci büyük operasyonunu temsil eden Tarımsal Sanayi Grubu’nun temelleri 1974 yılında Toros Tarım’ın kurulmasıyla atılmıştır. 1981 yılında grubun ilk üretim tesisi olan Ceyhan fabrikasının kurulmasıyla faaliyetlerine başlayan Toros Tarım, sonraki yıllarda Mersin ve Samsun üretim tesislerinin de eklenmesiyle Türkiye’deki kimyevi gübre pazarının en büyük oyuncusu haline gelmiş; ayrıca faaliyetlerini tohumculuk, fidecilik, terminal işletmeciliği, torba üretimi, akaryakıt dağıtımı ve serbest bölge işletmeciliği gibi alanlara yayarak etkinliğini artırmıştır. İSO tarafından hazırlanan “Türkiye’nin İlk 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” listesinde 45. sırada yer alan şirket, faaliyet gösterdiği alanların çoğunda pazar lideridir. Son olarak, Tekfen Yatırım ve Hizmet Şirketleri Grubu altında, taahhüt, tarımsal sanayi, emlak geliştirme ve bankacılık dışındaki alanlarda faaliyet gösteren üretim, ticaret ve hizmet şirketleri yer almaktadır. Özbekistan’da iplik üretimi yapan Papfen, aydınlatma ve kimya alanlarında faaliyet gösteren Tekfen Endüstri ve online sigortacılık çözümleri konusunda uzmanlaşmış olan Tekfen Sigorta, bu şirketlerden bazılarıdır. Tekfen Holding, Tekfen Grubu altındaki tüm şirket ve iştiraklerin sahibidir. Sahiplendiği değerler ve iş yapma anlayışı nedeniyle güvenin ve kararlılığın temsilcisi olan Tekfen Holding, faaliyetlerini odaklı büyüme ve sürdürülebilir kârlılık prensipleri doğrultusunda devam ettirmektedir. Satış Gelirleri Konsolide (Milyon TL) Dağılım (Milyon TL) 2,518 2008 2,348 2009 1,319 1,339 1,111 Emlak Geliştirme Grubu, gayrimenkul projeleri geliştirme, pazarlama ve işletme alanında faaliyet göstermektedir. Bugüne kadar Akmerkez, Tekfen Tower, Taksim Residences ve Tekfen Yalıkavak Evleri gibi elit bir müşteri kitlesine yönelik uluslararası standartlarda ve yüksek nitelikli projelere imza atan grup, faaliyetlerini nitelikli yaşam ve çalışma alanları yaratarak müşterilerine daha kaliteli ve konforlu bir yaşam sunma ilkesi doğrultusunda sürdürmektedir. 883 31 2008 2009 Taahhüt Tarımsal Sanayi 63 Emlak Geliştirme 58 63 Diğer Dağılım (%) 2008 Tekfen Grubu’nun 1989 yılında bir yatırım bankası olan Tekfenbank’ın kurulmasıyla başlayan bankacılık faaliyetleri, 2001 yılında Bank Ekspres’in satın alınmasıyla ticari bankacılık alanına da yayılmış ve 2007 yılında Eurobank EFG ile gerçekleşen birleşme sonrasında Eurobank Tekfen markası altında perakende bankacılık alanında hızlı bir gelişme sürecine girmiştir. 2009 Emlak Geliştirme 1.2% Tarımsal Sanayi 44.1% Taahhüt 52.4% Emlak Geliştirme 2.7% Tarımsal Sanayi 37.6% Diğer 2.3% Taahhüt 57% Diğer 2.7% FAVÖK Toplam varlıkların dağılımı Emlak Geliştirme 1.2% Taahhüt 46.5% Tarımsal Sanayi 26.6% Konsolide (Milyon TL) Dağılım (Milyon TL) 2008 247 2009 201 148 148 112 43 -8 Toplam varlıklar (2009) 2.774 milyon TL 4 Eurobank Tekfen, bugün Türkiye’nin önemli sanayi ve ticaret bölgelerine yayılmış 44 şubesiyle ticari bankacılık yapmaktadır. Banka, orta vadede şube ağını genişletmeyi ve kurumsal ve ticari bankacılığın yanı sıra küçük işletme bankacılığı ve sermaye piyasaları alanlarında da büyümeyi hedeflemektedir. Diğer 25.7% 2008 2009 Taahhüt Tarımsal Sanayi 10 Emlak Geliştirme -6 1 Diğer 5 Dönem Kârı Özet Bilanço Konsolide (Milyon TL) 2008 2009 Dönen Varlıklar 1.929.818 1.709.760 Duran Varlıklar 1.066.426 1.064.063 2.996.244 2.773.823 Kısa Vadeli Yükümlülükler 1.530.471 1.231.268 Uzun Vadeli Yükümlülükler 123.050 98.647 1.323.472 1.424.998 Dağılım (Milyon TL) 2008 2009 Toplam Varlıklar 73 25 36 91 13 -3 69 24 -14 Ana Ortaklığa ait Özkaynaklar 7 Azınlık Payları Taahhüt 2008 Tarımsal Sanayi 2009 Emlak Geliştirme Toplam Kaynaklar Diğer (’000TL) 19.251 18.910 2.996.244 2.773.823 Özet Gelir Tablosu (’000TL) 2008 2009 2.517.891 2.348.094 11 Ülke, 45 Şirket, 7 İştirak Brüt Kâr 315.990 278.465 Faaliyet Kârı 158.494 115.027 11.366 Çalışan Vergi Öncesi Kârı 133.227 98.412 Dönem Kârı 90.855 69.155 Satış Gelirleri Önemli Oranlar Çalışan Sayısı (’000TL) 2008 2009 1,26 1,39 1,25 0,93 0,93 0,93 Brüt Kâr Marjı %12,55 %11,86 FAVÖK Marjı %9,80 %8,54 %3,61 %2,95 Likidite Konsolide (kişi) Dağılım (kişi) Cari Oran 2008 Pasif Yapısı ve Borçluluk 2009 Toplam Yükümlülükler / Ana Ortaklığa ait Özkaynaklar 16.799 Tarımsal Sanayi 1.050 11.366 Taahhüt 14.664 Tarımsal Sanayi 949 Taahhüt 8.877 Emlak Geliştirme 325 Diğer 760 2008 6 Emlak Geliştirme 745 Kısa Vadeli Yükümlülükler / Toplam Yükümlülükler Kârlılık Dönem Kâr Marjı Diğer 795 2009 7 Grubumuz, çalışmalarını iki temel ilke doğrultusunda yürütmeyi benimsemektedir. Bunlardan birincisi, aşırı hırslara prim vermeyen kararlı, temkinli ve sürdürülebilir bir büyüme stratejisi, diğeri ise uzmanı olduğu alanlara odaklanma ve bu odaklar çevresinde büyüme anlayışıdır. Grubumuzun kısa dönemli başarılara endeksli ve bunun gereği olarak yüksek risk alan bir yönetim anlayışını benimsememesi, geçmişte en güç zamanlarda dahi yoluna büyük sarsıntılara maruz kalmadan, kararlı ve istikrarlı bir şekilde devam etmesine yardımcı olmuştur. Diğer taraftan uzmanı olduğu işlere odaklanma yaklaşımı, Tekfen şirketlerinin kendi alanlarında lider olmasını ve krizlere karşı direnç kazanmasını sağlamıştır. Soldan sağa Feyyaz Berker - A. Nihat Gökyiğit - Necati Akçağlılar Kurucularımızdan Mesaj 2009 yılı, dünya ekonomileri için bir sınav niteliğinde olmuştur. Ekonomide, ilk belirtileri 2007’de ortaya çıkan türbülans 2008’in son çeyreğinde bir kasırgaya dönüşmüş ve mali piyasalarda başlayan zincirleme çöküş en sağlam bilinen ekonomilerde bile deprem etkisi yaratmıştır. ABD’de birbiri ardına gündeme gelen iflaslar, ancak hükümetin korumacılığı anımsatan yaklaşımıyla dizginlenebilmiştir. Dünya, 2009 yılına, son derece karamsar bir tabloyla girmiştir. Krizin geleceğine ilişkin belirsizlikler ve talepteki ciddi daralma yeni yatırımları durma noktasına getirirken, krizin mali sektörden reel sektöre sıçraması büyük istihdam kayıplarına yol açmış ve milyonlarca kişi işsiz kalmıştır. Özellikle gelişmiş ekonomilerde işsizlik oranlarının hızla artması, gelecek kaygısıyla tasarruf eğilimlerinin artmasına ve dolayısıyla pazar hareketlerinin daha da yavaşlamasına neden olmuştur. Önceki yıllarda dünya kaynaklarının hızla tüketilmesine ve çevre kirliliği de dahil olmak üzere pek çok soruna yol açan aşırı tüketim eğilimleri, bu kez yerini tam tersi bir durgunluğa bırakmıştır. Ortaya çıkan tablo, aralarında siyasi liderler, ekonomistler ve fikir liderlerinin de bulunduğu geniş bir kesimin ekonomik sistemi sorgulayan bir yaklaşım içine girmesine neden olmuştur. Bazı çevrelerce ekonomik krizin sebebi olarak, mevcut kaynakların aşırı kazanç hırsıyla düşüncesizce tüketilmesi ve toplumları saran “ürettiğinden fazla tüketme” eğilimi gösterilmiştir. 8 Şirketlerimizin işinin ehli, kurum kültürünü özümsemiş, tecrübeli ve Tekfen ailesini temsil etme bilinç ve sorumluluğuyla hareket eden kişilerce yönetiliyor olması da, grubumuz için her zaman istikrarın bir diğer teminatı olmuştur. Tekfen Grubu, 2008 ve 2009 yıllarında, dünyadaki tüm şirketlerin hedeflerini, stratejilerini, iş yapma şekillerini ve konumlarını yeniden gözden geçirmek zorunda kaldığı zorlu bir dönemi başarıyla geçirmiştir. Şirketlerimiz, yetkin kadroların elinde, büyük bir fırtınanın içinden sakin sulara doğru emniyetli bir şekilde yol almayı başarmıştır. Bu şirketlerin çoğunu bizzat kendi elleriyle kurup büyütmüş kurucular olarak bizler, bu durumu büyük bir memnuniyetle izliyor ve şirketlerimizi emanet ettiğimiz kişilerin başarılarıyla iftihar ediyoruz. Geldiğimiz noktada, dünya ekonomisine ilişkin pek çok gösterge, tünelin ucunda ışığın göründüğünü ortaya koymaktadır. Krizden çıkış belirtileri gün geçtikçe güçlenmektedir. Geleceğe ilişkin belirsizlikler henüz tümüyle giderilmiş olmasa da, otoriteler Türkiye’nin küresel krizin etkilerini yavaş yavaş geride bırakmakta olduğu konusunda fikir birliği içindedirler. Bizler, her zamanki temkinli yaklaşımımızdan ödün vermeden, 2010 yılını ihtiyatlı bir iyimserlikle karşılıyoruz. Krizler, birer imtihan niteliğindedir. Krizin neden olduğu değişim sürecini en iyi şekilde yönetip en hızlı uyum sağlayabilenler, ekonomik değer yaratma güçlerini koruyarak rekabette büyük bir avantaj elde edeceklerdir. Büyük bir dinamizme ve büyüme potansiyeline sahip olan ülkemiz gibi grubumuzun da, sahip olduğu bilgi birikimi, tecrübesi, insan kaynakları, değerleri ve değişimi yönetme becerileriyle bu dönemden rekabet gücünü artırarak çıkacağına ve krizden sonraki canlanmanın getireceği fırsatları en iyi şekilde değerlendirerek daha güçlü bir şekilde yoluna devam edeceğine inanıyoruz. Artık dünya ile ileri seviyede entegre olan ve küresel ekonominin bir parçası haline gelen Türkiye ekonomisi de tüm bu olumsuz gelişmelerden payına düşeni almıştır. Türkiye’de 2001 krizi sonrasında hayata geçirilen reformlar sayesinde güçlenen bankacılık altyapısı ciddi boyutta bir mali kriz yaşanmasına engel olduysa da, Türkiye’nin yaklaşık yedi yıldır kararlı bir şekilde sürdürdüğü büyüme oranları negatife dönmüş ve ihracat olanakları da daralan reel sektörün cirolarında ciddi düşüşler olmuştur. Grubumuzu yakından ilgilendiren müteahhitlik, tarım ve emlak sektörlerinde de ciddi daralmalar yaşanmıştır. Krizin yıpratıcı etkilerine özveriyle karşı koyan ve grubumuzun bu zorlu dönemi sorunsuz bir şekilde geçirmesi için kendinden beklenen birlik ve bütünlüğü başarıyla muhafaza eden Tekfen ailesine bu olumsuz koşullardaki başarılı performansı için teşekkür ediyor ve yeni yıldaki çalışmaları için başarılar diliyoruz. Tüm bu koşullar, geçmişten bu yana savunuculuğunu yaptığımız değerlerin ve benimsediğimiz iş yapma şekillerinin ne kadar isabetli olduğunu bir kez daha ortaya koymuştur. Feyyaz Berker A. Nihat Gökyiğit Necati Akçağlılar 9 Yönetim Kurulu Yönetim Kurulu Başkanı ve Murahhas Üye Ali Nihat GÖKYİĞİT Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve Murahhas Üye Feyyaz BERKER Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve Murahhas Üye Cansevil AKÇAĞLILAR Yönetim Kurulu Üyesi Dr. M. Ercan KUMCU Vizyonumuz “Faaliyet gösterdiğimiz taahhüt, tarımsal sanayi, emlak geliştirme ve finans sektörlerinde Türkiye’nin atılımlarını yönlendiren güçlerden biri olmaktır.” Yönetim Kurulu Üyesi Işık Zeynep Defne AKÇAĞLILAR Yönetim Kurulu Üyesi Murat GİGİN Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Rüşdü SARAÇOĞLU Misyonumuz “Grubumuzun süregelen değerlerine bağlı kalarak, faaliyet alanlarına iyi odaklanmak, bu alanlarda en kaliteli ürün ve hizmet üretimini gerçekleştirerek, lider ve akla ilk gelen kurum haline gelmek; bunu yaparken de müşterilerimizden tedarikçilerimize, çalışanlarımızdan hissedarlarımıza ve topluma kadar tüm paydaşlarımız için değer yaratmaktır.” Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi Hasan S. SUBAŞI Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi Şefika PEKİN Denetim Kurulu Denetçi Cengiz YAMAN Denetçi Mehmet ERKTİN Yönetim Kurulu Üyeleri ve Denetçiler 08.05.2009 tarihinde yapılan Olağan Genel Kurul Toplantısı’nda 1 yıl için seçilmişlerdir. 10 11 2008 yılı sonlarında ABD’de ortaya çıkan, ardından hızla diğer gelişmiş ülkelere, daha sonra da gelişmekte olan ülkelere “bulaşan” ve böylece “küresel” bir hüviyete bürünen mali ve ekonomik kriz 2009 yılına da damgasını vurmuştur. İlk aşamada mali piyasalarda büyük düşüşlere ve dalgalanmalara yol açan kriz, daha sonra makroekonomik büyüklükler üzerinde de olumsuz etkisini göstermiştir. Grup Şirketler Başkanı’nın Mesajı 2009 yılı, bir önceki senenin son aylarında ortaya çıkan küresel krizin etkilerinin yoğun olarak hissedildiği, buna karşılık dünya çapında hükümetlerin ve merkez bankalarının uluslararası ölçekte işbirliği yaparak aldıkları önlemlerle krizin yaralarını sarmaya çalıştıkları bir yıl olarak tarihe geçmiştir. Bu çerçevede 2009 yılının özellikle ilk yarısı, dünyanın pek çok ülkesinde büyüme hızlarının negatife döndüğü, talebin ve üretimin gerilediği, işsizliğin arttığı, ülkelerarası ticaret hacminin daraldığı bir dönem olmuştur. Krizin domino etkisiyle önce mali sektör şirketlerini, ardından da reel kesim şirketlerini büyük mali sorunlara ve hatta iflaslara sürüklemesinden endişe eden dünya genelindeki hükümetler, krizin ortaya çıkmasıyla hemen hemen eşzamanlı olarak önlemler almaya başlamıştır. Ayrıca, bu çabaların etkisini artırmak amacıyla, söz konusu önlemlerin G-7 ve Türkiye’nin de içinde bulunduğu G-20 gibi uluslararası yapıların çatısı altında ve küresel ölçekte bir koordinasyonla alınmaya çalışıldığı da gözlenmiştir. Bu çerçevede dünya genelinde merkez bankalarının para politikalarını gevşeterek faiz indirimine gittikleri görülmüştür. Krizin kaynağında yer alan bankacılık kesimine yönelik olarak, kamulaştırmadan sermaye desteği sağlamaya, borçlara kefil olmaktan likidite imkânları yaratmaya kadar geniş bir yelpazede önlemler alınmış ve bu önlemler krizin etkisini hafifletmekte kayda değer ölçüde başarılı olmuştur. Özellikle 2009 yılının ikinci yarısından itibaren krizin şiddetinde görece bir yavaşlama meydana gelmiştir. Nihayet yılın son çeyreğinde ekonomik büyüme hızının pek çok ülkede tekrar pozitife döneceğine ilişkin umut ve beklentiler ortaya çıkmıştır. Bu durum, krizden kademeli şekilde de olsa çıkılmakta olduğu yönündeki görüşleri desteklemektedir. Gerek jeopolitik konumu, gerekse ekonomik ilişkileri itibariyle dünyayla artık ileri düzeyde entegre olan Türk ekonomisi, küresel krizin etkilerinden doğal olarak uzak kalamamıştır. Yedi yıllık büyüme döneminden sonra, Türk ekonomisi 2009 yılında %4.7 küçülmüştür. 2009 yılında dış ticaret verilerinde de gerileme kaydedilmiş, Türkiye’nin ihracatı %23, ithalatı ise %30 gibi yüksek oranlarda küçülmüştür. Üretim ve talepteki düşüşler sonucu işsizlik artmış, 2008 yılında %11 olan işsizlik oranı 2009 yılında %14’e yükselmiştir. 12 13 Bu olumsuz tabloya karşın, özellikle 2009 yılının son aylarına ait ekonomik veriler, dünyada olduğu gibi Türkiye’de de krizin şiddetinin azaldığına ve göstergelerin kademeli olarak pozitife dönmeye başladığına işaret etmektedir. Tekfen Grubu’nun en büyük iki faaliyet alanından diğeri olan Tarımsal Sanayi Grubumuz ise, özellikle 2009 yılında ortalama gübre fiyatlarının 2008 yılına göre çok düşük seyretmesi sonucunda hem ciro, hem de kârlılık açısından bir önceki yılın oldukça gerisinde kalmıştır. Gübre fiyatlarındaki düşüş, mevcut satış miktarının parasal değerinin düşmesine neden olduğu gibi, geçen yıl yüksek maliyetle üretilen ve ekonomik krizin ortaya çıktığı anda stokta bulunan mamulün zararına satılmasına da yol açmış; böylece mali sonuçlar üzerinde önemli ölçüde olumsuz etki yaratmıştır. Vurgulanması gereken bir başka olumlu nokta da, Türk bankacılık sektörünün kriz döneminde dünyadaki pek çok ülkeden pozitif anlamda ayrışmış olmasıdır. 2001 krizinden sonra yeniden yapılanan ve güçlenen Türk bankacılık sektörü devlet desteğine ihtiyaç duymadan bu dönemi atlatabilmiş, bankacılık sektöründen ekonomiye ek bir yük gelmemesi de krizin etkilerini görece yumuşatmıştır. Pek çok ülkenin kredi derecelendirme notunun düştüğü bir dönemde Türkiye, kriz ortamındaki bu görece güçlü ekonomik konumu sayesinde kredi notunu yükseltmeyi başarmıştır. Ancak 2009 yılının üçüncü çeyreğinden itibaren miktar olarak satışlarda gözlenen artış ve gübre fiyatlarının dip seviyeleri geride bıraktığına ilişkin beklentiler, önümüzdeki döneme daha umutla bakma imkânı vermektedir. 2009 yılında ekonomik aktivitede Türkiye’de ve dünya genelinde gözlenen yavaşlama ve hatta daralma, hem yurtiçinde, hem de dünyanın değişik coğrafyalarında faaliyet gösteren Tekfen Grubu şirketlerinin mali sonuçlarını da olumsuz yönde etkilemiştir. Sonuç olarak 2009 yılı Tekfen Grubu için zarar etmediği, ancak cirosunu ve net kârını artıramadığı bir yıl olmuştur. Dünyada ve Türkiye’de iş çevrelerinde ve akademik çevrelerde hâkim olan görüş, her ne kadar ekonomik krizden tamamen çıkmak zaman alacak olsa da, 2010 yılının 2009’dan daha iyi bir yıl olacağı yönündedir. Türk ve dünya ekonomisindeki durgunluk ve hatta daralma sonucunda Tekfen Grubu’nun cirosunda bir miktar gerileme olmuş ve Grubun 2009 yılı konsolide cirosu 2.348 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Bu olumsuz makro konjonktüre karşın Tekfen Grubu 2009 yılında kârlılığını sürdürmüş ve söz konusu dönemde 69 milyon TL net kâr yaratmayı başarmıştır. Grubun 2009 yılına ilişkin bir başka önemli başarısı da, özkaynaklarını %8’lik bir artışla 1.444 milyon TL’ye yükseltmesidir. Kriz ortamında riskleri iyi yönetebilmeye ve krizin etkilerinden mümkün olduğunca bağışık kalarak, en değerli varlığı saydığı çalışanlarını bu olumsuzluklardan koruyabilmeye odaklanan Tekfen Grubu, 2010 yılını ciro ve kârlılık gibi mali sonuçlar açısından krizin yol açtığı kayıpları telafi edecek yeni bir dönemin başlangıcı olarak görmektedir. Tekfen Grubu’nun en büyük iki faaliyet alanından biri olan ve cari iş stokunun neredeyse tamamı yurtdışında bulunan Taahhüt Grubu, kriz ortamında sanayi ve altyapı yatırımlarının yavaşlaması nedeniyle yaşanan tüm güçlüklere karşın özellikle yılın ikinci çeyreğinden itibaren hem yeni iş sözleşmeleri imzalama, hem de mevcut projelere ilave işler alma başarısını göstermiştir. Buna rağmen, eldeki işlerden bazılarının tamamlanma aşamasına gelmesi nedeniyle, kalan iş miktarını (backlog) 2009 yılında büyütmek mümkün olmamıştır. Ancak küresel krizden çıkış sürecinin hızlanmasının beklendiği 2010 yılının Taahhüt Grubumuzun performansı açısından 2009 yılından daha iyi olacağı öngörülmektedir. Emlak Geliştirme Grubumuz ise üst gelir gruplarına hitap eden proje ve yatırımlarıyla, 2009 yılında kriz ortamına rağmen bir önceki yıldaki performansının üzerine çıkmayı başarmıştır. Mevcut mali kaynak ve imkânlarımız, 50 yılı aşkın bir tecrübenin kazanımı olan uzmanlık ve marka değerimiz, yaptığımız her işte davranışlarımızı yönlendiren etik ilkelerimiz, bizi ayrıcalıklı kılan çalışan kalitemiz ve bize daima rehberlik eden kurucu ortaklarımızın yol göstericiliği ile 2010 yılında çok daha yüksek hedeflere ulaşacağımıza olan inancım tamdır. Bu vesileyle, tüm çalışanlarımıza, iş ortaklarımıza, yatırımcılarımıza, müşterilerimize ve kurucu ortaklarımıza şükran ve saygılarımı sunarım. Erhan Öner Tekfen Grup Şirketler Başkanı 14 15 Yönetim AYAKTA SOLDAN SAĞA Mehmet Erktin Dr. Osman Reha Yolalan Başkan Yardımcısı / Emlak Geliştirme Grubu Başkan Yardımcısı / Kurumsal İşler OTURARAK SOLDAN SAĞA Erhan Öner Esin Mete Dr. Ahmet İpekçi Ümit Özdemir 16 Başkan & CEO Başkan Yardımcısı / Tarımsal Sanayi Grubu Başkan Yardımcısı / Yatırım ve Hizmet Şirketleri Grubu Başkan Yardımcısı / Taahhüt Grubu 17 Erhan Öner Dr. Ahmet İpekçi Esin Mete Ümit Özdemir Mehmet Erktin Dr. Reha Yolalan Tekfen Grup Şirketler Başkanı & CEO Tekfen Holding Başkan Yardımcısı, Yatırım ve Hizmet Şirketleri Grubu Tekfen Holding Başkan Yardımcısı, Tarımsal Sanayi Grubu Tekfen Holding Başkan Yardımcısı, Taahhüt Grubu Tekfen Holding Başkan Yardımcısı, Emlak Geliştirme Grubu Tekfen Holding Başkan Yardımcısı, Kurumsal İşler Eğitim Eğitim Eğitim Eğitim Eğitim Eğitim Cornell University ABD, İstanbul Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi, Kimya Mühendisliği, İstanbul Teknik Üniversitesi, Case Western Reserve University Cleveland Université Laval, Kanada, EDP, 1973 İşletme Fakültesi, Doçentlik, 1977 Lisans, 1973 Zemin Mekaniği ve Temel Mühendisliği Bölümü, ABD, İnşaat Yönetimi, Yüksek Lisansı, 1988 Yönetim Bilimleri, Doktora, 1990 Boğaziçi Üniversitesi, İnşaat Mühendisliği, Boğaziçi Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği, Lisans, 1987 Yüksek Lisans, 1987 Yüksek Lisans, 1975 University of Texas, ABD, İstanbul Üniversitesi, Boru Hattı Mühendisliği, Sertifika Programı, 1969 İktisat Fakültesi, Doktora, 1972 İstanbul Teknik Üniversitesi, İnşaat Fakültesi, Lisans, 1973 University of Miami, ABD, İstanbul Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Makine Mühendisliği, Yüksek Lisans, 1969 İktisadi Ticari İlimler Akademisi, Lisans, 1968 Endüstri Mühendisliği, Lisans, 1984 Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Makine Mühendisliği, Lisans, 1968 Kariyer Kariyer Kariyer Kariyer Kariyer Kariyer Kariyerine 1969 yılında Tekfen İnşaat’ta Proje Mühendisi olarak başlamıştır. 1976 yılında Proje Müdürü, 1979 yılında ise Genel Müdür Yardımcılığı görevini üstlenen Öner, 1980 yılında Toros Gübre’de Genel Müdürlük görevine atanmıştır. Kariyerine 1968 yılında İktisadi Ticari İlimler 1973-1980 yılları arasında Tekfen İnşaat’ta Kimya Mühendisi olarak kariyerine başlayan Esin Mete, 1980 yılında Toros Gübre’ye transfer olmuştur. Profesyonel kariyerine 1975 yılında Tekfen Profesyonel kariyerine Tekfen İnşaat’ta Saha Mühendisi olarak başlayan Mehmet Erktin, 1993 yılına kadar Planlama Mühendisliği ve Planlama Müdürlüğü görevlerini yürütmüştür. 1991 yılında Yapı ve Kredi Bankası A.Ş.’de Stratejik 1993 ve 1994 yılları arasında Hallesche Mitteldeutsche Bau AG’de (HMB) Bilgi İşlem Müdürü ve Yeniden Yapılanma Ekibi üyesi olarak görev almıştır. 2000-2004 yılları arasında Finansal Analiz ve 1991 yılında Tekfen Grup Şirketleri Murahhas Azası olan Erhan Öner, 7 yıl bu görevde bulunduktan sonra, 1998 yılında Tekfen İnşaat’ın Genel Müdürü olmuştur. Öner, 2000 yılından bu yana Tekfen Holding Grup Şirketler Başkanlığı görevini sürdürmektedir. Aynı zamanda bazı grup şirketlerinde Yönetim Kurulu Başkanlığı veya Üyeliği görevlerini sürdürmektedir. Akademisi’nde Asistan olarak başlayan İpekçi, 1972 yılında Doktor Asistanı olup, 1977 ve 1982 Mali ve İdari İşler Genel Müdür Yardımcısı olarak 1992 yılında HMB’de Yönetim Kurulu Üyesi olan İpekçi, 1994 yılında Tekfen Holding’in Finansman Koordinatörü olarak atanmıştır. Doç. Dr. İpekçi, 2000 yılından bu yana Yatırım 1993’te Dünya Gübre Üreticileri Derneği (IFA) Başkanı olan Öner, 1995 yılına kadar bu görevi devam ettirmiştir. Öner, DEİK bünyesindeki Türk-İspanyol ve Türk-Portekiz İş Konseyleri eski Başkanıdır. Öner, iki ülke arasındaki ekonomik ilişkileri geliştirme çalışmalarıyla 2004 yılında İspanya Kralı tarafından “İspanya Kraliyet Liyakat Nişanı” ile ödüllendirilmiştir. Evli, iki çocuk, bir torun sahibidir. İngilizce bilmektedir. 1980-1984 yılları arasında Genel Müdür Yardımcılığı, ardından da 1985-1991 yılları arasında Kıdemli Genel Müdür Yardımcılığı görevlerinde bulunmuştur. katılmış ve bu görevini 1992 yılına kadar devam ettirmiştir. ve Hizmet Şirketlerinden sorumlu Tekfen Holding Başkan Yardımcısı’dır. Şantiye Şefi, Proje Müdürü, Proje Koordinatörü olarak görev almıştır. şirketinin Yönetim Kurulu Üyesi’dir. Evli, bir çocuk, bir torun sahibidir. İngilizce ve Almanca bilmektedir. iş yaşamına başlamıştır. Esin Mete, 1991 yılında Toros Gübre, bugünkü adıyla Toros Tarım’ın Genel Müdürlüğü’ne, 2000 ise yılında Tarımsal Sanayi Grubu’ndan sorumlu Tekfen Holding Başkan Yardımcılığı görevine getirilmiştir. Nisan 2010 itbariyle, Esin Mete Toros Tarım Yönetim Kurulu Başkanlığı’na ve Tarımsal Sanayi Grubu CEO’luğu görevlerine getirilmiştir. Mete, aynı zamanda Toros Tarım ile HishtilToros’un Yönetim Kurulu Başkan Vekili olup, diğer Tarımsal Sanayi Grup Şirketleri’nin Yönetim Kurulu Başkanı’dır. Yardımcılığı görevine atanmıştır. 2000 yılından bu yana Taahhüt Grubu’ndan Mete, 2002-2004 yılları arasında, Uluslararası Gübre Birliği’nin (IFA) Ortadoğu’dan sorumlu Başkan Yardımcılığını üstlenmiş olup, 2007 yılından bu yana IFA’nın EMG (Executive Management Group) Başkan Yardımcılığı görevini sürdürmektedir. Bir çocuk sahibidir. İngilizce bilmektedir. Kredi Risk Yönetimi’nden sorumlu Genel Müdür Yardımcılığı, 2004-2005 yılları arasında da Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. Genel Müdürlüğü 1988 yılında Operasyondan Sorumlu Genel Müdür 1994 yılında Tekfen İnşaat’a Proje Müdürü olarak atanmıştır. 1995 yılında Hallesche Mitteldeutsche HMB’de Şube Müdürlüğü ve Proje Müdürlüğü yapmıştır. görevini üstlenmiştir. Aynı zamanda, bankanın Mehmet Erktin, Tekfen Mühendislik’te 1997-2000 yılları arasında Yönetim Kurulu Üyeliği yapmıştır. Aynı zamanda 1997 ve 1998 yılları arasında Tekfen İnşaat’ta Genel Sekreterlik, 1998-2002 arasında ise Genel Müdür Yardımcılığı görevlerini üstlenmiştir. 2006 yılından bu yana Tekfen Holding yurtiçi ve yurtdışı mali iştiraklerinde de Yönetim Kurulu Üyeliklerinde bulunmuştur. sorumlu Tekfen Holding Başkan Yardımcılığı ve Tekfen İnşaat Genel Müdürlüğü görevini sürdürmektedir. Özdemir, Taahhüt Grubu Şirketlerinin yönetim kurullarında Başkan ve Başkan Vekili görevlerini sürdürmektedir. İpekçi, başta Tekfen İnşaat, Toros Tarım ve Eurobank Tekfen olmak üzere birçok grup Planlama Grubu’nda uzman olarak profesyonel Yurtdışı şantiyelerinde sırasıyla; Proje Mühendisi, yılları arasında Öğretim Üyeliği yapmıştır. İpekçi, Tekfen’e 1982 yılında Tekfen İnşaat’ın İnşaat’ta başlamıştır. 2003 yılında Tekfen Turizm’de Yönetim Kurulu Başkan Vekili olarak görev almıştır. Evli ve iki çocuk sahibidir. Fransızca ve İngilizce bilmektedir. Yolalan aynı zamanda, Eurobank Tekfen Yönetim Kurulu Üyesi’dir. Evli ve iki çocuk sahibidir. Fransızca ve İngilizce bilmektedir. Ümit Özdemir, Türkiye Müteahhitler Birliği Yüksek Danışma Kurulu üyesidir. Kurumsal İşlerden sorumlu Başkan Yardımcısı’dır. 2002 yılından bu yana Emlak Geliştirme Grubu’ndan sorumlu Tekfen Holding Başkan Yardımcısı’dır. 2007 yılından beri Tekfen-OZ Yönetim Kurulu Başkanı’dır. Erktin aynı zamanda, birçok grup şirketinin yönetim kurulunda görev yapmaktadır. Evli ve bir çocuk sahibidir. İngilizce ve Almanca bilmektedir. 18 19 TEKFEN İNŞAAT VE TESİSAT A.Ş. Taahhüt Grubu TEKFEN MÜHENDİSLİK A.Ş. TEKFEN İMALAT VE MÜHENDİSLİK A.Ş. HALLESCHE MITTELDEUTSCHE BAU - A.G. (HMB) AZFEN J.V. CENUB TIKINTI SERVİS ASC GATE A.Ş. TGO J.V. Tarımsal Sanayi Grubu Emlak Geliştirme Grubu Diğer Faaliyetler Sosyal Sorumluluk Kurumsal Yönetim Denetim Raporu Profil Tekfen Taahhüt Grubu, Tekfen Holding’in ciro itibariyle en büyük iştiraki ve Türk müteahhitlik sektörünün dünya çapındaki başarılı temsilcilerinden biridir. Grup, ana şirketi olan Tekfen İnşaat ve Tesisat A.Ş.’nin yanı sıra proses ekipmanları ve depolama tankları imalatı konusunda uzmanlaşmış Tekfen İmalat ve Mühendislik A.Ş. ile özellikle endüstriyel tesislere yönelik mühendislik hizmetleri veren Tekfen Mühendislik A.Ş. gibi şirketleri de bünyesinde barındırmaktadır. Ayrıca Almanya, Türkiye ve Azerbaycan’da çeşitli yatırım ve ortaklıkları da bulunan Tekfen Taahhüt Grubu, 866 milyon dolar satış geliri ile Tekfen Holding’in toplam cirosu içinde %57 paya sahiptir. Tekfen Taahhüt Grubu’nun ana iş alanlarını petrol, gaz ve petrokimya tesisleri ile boru hatları başta olmak üzere kara ve deniz terminalleri, deniz platformları, tank çiftlikleri, petrol rafinerileri, pompa istasyonları, enerji santralleri, otoyol, metro, köprü ve tünel inşaatları, elektronik ve enstrümantasyon işleri, altyapı işleri, üretim tesisleri, ticari ve teknik bina kompleksleri ve büyük spor tesisleri oluşturmaktadır. SAMİR RAFİNERİSİ Muhammediye, Fas Tekfen Taahhüt Grubu’nun ana iş alanlarını petrol, gaz ve petrokimya tesisleri ile boru hatları başta olmak üzere kara ve deniz terminalleri, deniz platformları, tank çiftlikleri, petrol rafinerileri, pompa istasyonları, enerji santralleri, otoyol, metro, köprü ve tünel inşaatları, elektronik ve enstrümantasyon işleri, altyapı işleri, üretim tesisleri, ticari ve teknik bina kompleksleri ve büyük spor tesisleri oluşturmaktadır. Tekfen İnşaat, söz konusu alanların önemli bir bölümünde işverenlere mühendislik, tedarik ve inşaat (EPC- Engineering, Procurement, Construction) işlerini toplam çözüm olarak sunabilmekte ve anahtar teslimi projeler gerçekleştirmektedir. Tekfen İnşaat, halihazırda portföyündeki projelerin hemen hepsini yurtdışında, 3 kıtada 10 ülkeye yayılmış olarak sürdürmektedir. Grubun 2009 sonu itibariyle aktif iş portföyü 1.259 milyar ABD Doları düzeyinde gerçekleşmiştir. Tekfen İnşaat, ENR (Engineering News Record) 2009 listelerine göre dünyanın en büyük 225 müteahhitlik firması arasında uluslararası iş portföyü itibariyle 82. sırada yer almıştır. Deloitte danışmanlık şirketi tarafından hazırlanan ve Avrupa’nın en büyük inşaat şirketlerini ele alan “European Powers of Construction 2009” raporunda ise Tekfen, Türkiye’deki inşaat şirketleri arasında 3. sırada gösterilmektedir. Gaziantep / Birecik Otoyol Köprüsü Tekfen’in bugüne kadar Türkiye, Kuveyt, Fas ve Katar’da üstlendiği otoyol yapım işlerinin toplam uzunluğu 427,9 km’yi buluyor. Projelerden ilki 1978 yılnda inşaa edilen Kuveyt Faheheel Otoyolu idi, en uzunu ise 258 km’lik Tarsus-AdanaGaziantep Otoyolu... Bu alandaki 30 yıllık deneyimiyle, Tekfen bugün otoyol prejelerinde EPC bazda hizmet veriyor. 22 23 2009’a Genel Bir Bakış Dünyada Dünya ekonomisi bakımından hayli sıkıntılı geçen 2009 yılına ait veriler, krizin en yoğun hissedildiği sektörlerin başında taahhüt-inşaat sektörünün geldiğini göstermektedir. Dünya çapında özellikle altyapıya yönelik kamu yatırımlarında 2008’den başlayarak kendini gösteren ve küresel krizle birlikte 2009’da giderek derinleşen küçülme eğilimi, uluslararası ölçekteki pek çok müteahhitlik firmasını zor durumda bırakmıştır. Türk müteahhitlerin en çok iş yaptıkları Avrasya, Kuzey Afrika ve Ortadoğu bölgesi krizden önemli ölçüde etkilenmiştir. Ham petrol fiyatlarının 2008 Temmuz’unda 145 dolarla tarihi bir rekor kırdıktan sonra hızla inişe geçerek 2008 sonunda 35 dolara kadar düşmesi, gelirlerinin önemli bir kısmını petrolden elde eden ülkelerde hem altyapı ve konut projelerine, hem de petrol ve gaz tesislerine yönelik yatırımların yavaşlamasına yol açmıştır. Petrol fiyatlarının yüksek olduğu dönemlerde yılda yaklaşık 100 bin yeni petrol kuyusu açılır ve buna bağlı olarak çıkarılan petrolü işleyecek tesislere yatırım yapılırken, 2009 yılında sadece 40 bin kuyu açılmış olması, sektördeki durgunluğun boyutlarını ortaya koymaktadır. Bu olumsuzluğa rağmen 2009’da genel bir yükselme eğilimi sergi- Türkiye’de leyen petrol fiyatlarının yılı 80 dolar seviyesinde tamamlayarak değerini kısmen geri kazanması, özellikle petrol ve gaz yatırımlarında küçük de olsa bir hareketlenme sağlamıştır. Diğer taraftan, petrol fiyatları paralelinde emtia fiyatlarındaki ani düşüşler işverenlerin mevcut ihalelerle ilgili olarak yeniden fiyatlandırma talebinde bulunmasına yol açmış ve bunun sonucu olarak ihale süreçleri yavaşlamış veya kesintiye uğramıştır. Yatırımların duraksaması, devam eden projelerde fiyat farkları ile ilgili görüşmelerin çok uzun sürmesi nedeniyle ödemelerin gecikmesi, yurtdışı projeleri için finansman sağlanmasının güçleşmesi ve işlerin azalmasına bağlı olarak artan rekabet, 2009 yılında sektörde yaşanan başlıca zorluklardır. Yurtdışındaki ana pazarlarda beklenen toparlanmanın yavaş ve kademeli olması öngörüldüğünden, bu güçlüklerin kısmen 2010 yılında da geçerliliğini sürdürmesi beklenmektedir. Geçtiğimiz iki yıl içinde proje sayısının az, buna karşın iş arayan müteahhitlik firmalarının sayıca çok olması, sektördeki arz talep dengesinin değişmesine yol açmıştır. 2002 yılından başlayarak 2008 yılına kadar istikrarlı bir şekilde büyümesini sürdüren Türkiye ekonomisi 2009 yılında küresel krizin etkilerinden uzak kalamamış ve çeşitli ekonomik göstergeler itibariyle olumsuz bir görünüm ortaya koymuştur. Mevcut verilere göre 2009’da ekonomideki küçülme %4,7 gibi hayli yüksek bir oranda gerçekleşmiş ve dünya ticaretindeki gerilemeye paralel olarak ihracatta, sanayi üretiminde, bütçe açıklarında, borçlanmada ve işsizlik oranlarında olumsuz gelişmeler yaşanmıştır. Tüm bu göstergeler, Türkiye’yi krizden en fazla etkilenen ülkeler arasına sokmuştur. Özel sektör ve kamu yatırımlarının azalmasının yanı sıra tüketici harcama eğilimlerindeki gerileme, inşaat sektörünün krizden en fazla etkilenen sektörler arasında yer almasına neden olmuştur. 2009 yılında %16,3’e ulaşan daralmanın yaşandığı sektörde birçok proje ertelenmiş veya iptal edilmiş, piyasaya çok sınırlı arz gerçekleşmiştir. Kredi piyasası ise, faiz oranlarındaki düşüşe rağmen fazla büyümemiştir. Tüketicilerin, yatırımcıların ve kredi sağlayan finans kuruluşlarının ortak isteksizliği, inşaat sektörünü oksijensiz bırakmıştır. Özellikle altyapıya yönelik artması beklenen kamu yatırımları ise 2009 yılında beklenen düzeylerin çok gerisinde kalmış ve özel sektör yatırımlarındaki yüksek gerilemeyi telafi etmeye yeterli olmamıştır. Düşen vergi hasılatı nedeniyle bütçe açığını kapatma çabalarının öncelik kazanması, inşaat sektörü için bir umut teşkil eden kamu yatırımlarının da kısılmasına neden olmuştur. Mevcut koşullar, inşaat sektöründe sürdürülebilir gelişmenin hükümet politikası olarak desteklenmesi yönünde beklentilerin oluşmasına yol açmıştır. Kaynak Okulu Ceyhan Çelik Atölyesi Geçtiğimiz iki yıl içinde proje sayısının az, buna karşın iş arayan müteahhitlik firmalarının sayıca çok olması, sektördeki arz talep dengesinin değişmesine yol açmıştır. Eski dengelerin yeniden oluşması, öncelikle ekonomideki düzelme ve petrol fiyatlarındaki yükselmeyle birlikte endüstriyel tesisler ve altyapı yatırımlarının artmasına bağlıdır. Bu yöndeki olumlu sinyaller, 2011 yılından itibaren müteahhitlik sektöründeki koşulların normalleşeceği beklentisini yaratmaktadır. 24 25 SEÇ KURALLARI TEKFEN İÇİN DAİMA ÖNCELİKLİDİR. Samir Rafinerisi, Fas 2009 Faaliyetlerimiz Tekfen İnşaat Uluslararası ölçekte çalışmalarını çoğunlukla petrol ve gaz endüstrisi, sanayi yapıları ve büyük ölçekli altyapı yatırımlarına yönelik olarak sürdüren Tekfen İnşaat, 2009 yılında küresel kriz nedeniyle endüstriyel projelerin ertelenmesine ve altyapı yatırımlarının azalmasına bağlı olarak diğer tüm büyük taahhüt şirketleri gibi krizin etkilerine doğrudan maruz kalmış, ancak öngörülü ve tedbirli yaklaşımıyla bu olumsuzlukları en az düzeye indirgemeyi başarmıştır. Ortaya çıkan yüksek rekabet nedeniyle doğru bedelle yeni iş bulmanın dünya genelinde zorlaştığı 2009 yılında şirket, 866 milyon dolar ciro gerçekleştirmiş, yeni projeler almış ve krizin olumsuzluklarını bertaraf etmeye çalışmıştır. Tekfen İnşaat, 2009 yılında çalışmalarını 10 ülkede 23 proje kapsamında yürütmüştür. Bu ülkeler, toplam içinde oldukça küçük bir paya sahip olan Türkiye dışında Hazar Bölgesi, Ortadoğu ve Kuzey Uzun yıllardır Tekfen İnşaat’ın çalışmaları içinde önemli bir yere sahip olan Kuveyt, mevcut projeler teslim aşamasına geldiğinden 2009 yılı faaliyetleri arasında fazla öne çıkmamıştır. Ancak bir süre ara verdiği yatırımlarına yeniden hız veren bu ülke, şirketin yakın takibi altındadır. 2009’un en önemli gelişmelerinden biri, Tekfen’in müşteri portföyüne Birleşik Arap Emirlikleri’nin dahil olmasıdır. Son yıllarda büyük bir atılım içinde olan bu ülke, sahip olduğu petrol ve doğalgaz zenginliğinin yanı sıra sanayi ve ticaret yatırımlarıyla da gelecek için önemli bir potansiyel teşkil etmektedir. Tekfen İnşaat’ın petrolün gazdan ayrıştırılmasını sağlayan bir tesis ile 92 km uzunluğundaki bir boru hattının inşasını üstlendiği projenin sözleşmesi Haziran ayında imzalanmıştır. Yatırımlarına süratle devam edecek bu ülkenin kapılarını Tekfen’e giderek daha fazla açması beklenmektedir. Sözleşmesi 2010’un ilk günlerinde imzalanmakla birlikte, hazırlık çalışmaları bir yıldan fazla sürdüğü için 2009’un başarıları arasında sayılabilecek bir diğer önemli proje de, Azerbaycan’da inşa edilecek 26 Afrika olmak üzere üç ana coğrafyada odaklanmaktadır. Hazar Bölgesi’nde Azerbaycan ve Kazakistan; Ortadoğu’da Suudi Arabistan, Katar, Umman ve Birleşik Arap Emirlikleri; Kuzey Afrika’da Libya ve Fas; Doğu Avrupa’da Bulgaristan, Tekfen İnşaat’ın 2009 içinde fiilen faaliyet gösterdiği ülkelerdir. Yüksek rekabet nedeniyle doğru bedelle yeni iş bulmanın dünya genelinde zorlaştığı 2009 yılında şirket, 866 milyon dolar ciro gerçekleştirmiş, yeni projeler almış ve krizin olumsuzluklarını bertaraf etmeye çalışmıştır. 18.500 tonluk dev deniz platformudur. Bu ülkede BP için tarafımızdan inşa edilecek üçüncü ve en büyük platform olma özelliğini taşıyan proje, ölçek itibariyle Tekfen İnşaat’ın deniz platformları alanındaki deneyimini artırması ve bu alandaki yeterliliğini ortaya koyması bakımından büyük önem taşımaktadır. Ayrıca bu proje ile bir sonra imal edilecek platform için de önemli bir avantaj sağlanacaktır. Şirketin gelecekteki önemli iş alanlarından birini oluşturması beklenen petrol platformları konusunda 2009’da kaydedilen bir diğer önemli gelişme de, Brezilya’da inşa edilecek bir açık deniz petrol platformunun 4.000 tonluk bir bölümünün Tekfen İnşaat bünyesindeki Ceyhan Çelik Yapı İmalat Atölyesi’nde üretilmesidir. Dünyanın sayılı enerji şirketlerinden biri olan Petrobras için üretilen platform, Tekfen’in bu coğrafyaya yönelik ilk üretimi olması itibariyle şirket tarihinde önemli bir yer edinmiştir. Tekfen İnşaat’ın sahip olduğu üretim olanaklarının yanı sıra rekabetçi fiyat ve kalite anlayışının işverende yarattığı memnuniyet, bu alanda uzun vadeli işbirliği olanaklarının oluşmasına zemin hazırlamıştır. 27 KASHAGAN KMW PROJESİ Kazakistan Hazar Bölgesi Tekfen İnşaat için Hazar Bölgesi stratejik önemini 2009 yılında da sürdürmüştür. Grubun 1996 yılından bu yana faaliyet gösterdiği Azerbaycan, sunduğu fırsatlar itibariyle Hazar Bölgesi’ndeki iki önemli faaliyet merkezinden birini oluşturmaktadır. Bu ülkede geçmişten gelen işlerden ACG (AzeriÇıralı-Güneşli) Projesi, 3. faz çalışmalarına sonradan eklenen talepler de karşılanarak 2009’un ilk yarısında başarılı bir şekilde tamamlanmıştır. Söz konusu proje kapsamında elde edilen 33 milyon adam/saatlik kazasızlık başarısı ise işveren tarafından takdir belgesiyle ödüllendirilmiştir. Diğer taraftan ACG petrol sahasında devam etmekte olan geliştirme projeleri, Azerbaycan’da son 14 yıl içinde önemli başarılara imza atan Tekfen İnşaat için çeşitli iş olanakları yaratmayı sürdürmektedir. Nitekim 2009 Faaliyet Raporu’nun hazırlanmakta olduğu 2010’un ilk günlerinde, Tekfen İnşaat’ın da dahil olduğu ATA (Azfen-Tekfen-AMEC) Konsorsiyumu yeni bir petrol platformu ihalesini kazanmıştır. Çıralı bölgesindeki kapasite artırımı yatırımları çerçevesinde BP Exploration tarafından inşa ettirilecek olan Batı Çıralı açık deniz petrol çıkartma platformunun toplam ihale bedeli 335 milyon dolar olup, bunun 163 milyon dolarlık kısmı Tekfen İnşaat’a aittir. Petrol çıkarma ünitesi, teknik destek üniteleri ve konaklama tesislerini barındıran 18.500 tonluk bu dev off-shore platformu, Tekfen’in Azerbaycan’da gerçekleştirdiği üçüncü ve en büyük platform olma özelliğini taşımaktadır. Platformun karada imalatı, montajı, tüm test ve devreye alma işleri Tekfen’in Bakû’ya 7 km uzaklıkta yer alan Bayıl Çelik İmalat Tesisleri’nde gerçekleştirilecektir. 2010 Temmuz ayında başlaması ve 3 yılda tamamlanması planlanan Batı Çıralı Platformu ile birlikte Tekfen İnşaat’ın bugüne kadar Azerbaycan’da gerçekleştirdiği projelerin toplam bedeli 1,1 milyar dolara ulaşmıştır. Tekfen İnşaat’ın Hazar Bölgesi’ndeki ikinci önemli faaliyet merkezini oluşturan Kazakistan’daki çalışmaları, şirketin yüzde 50 hissesine sahip olduğu GATE İnşaat A.Ş. tarafından yürütülmektedir. GATE, 2009 yılında projelere sorunsuz bir şekilde devam etmiştir. Şirketin Kashagan Petrol Geliştirme Havzası’nda 2005 yılında başladığı ve 2009’da tamamlanması öngörülen KMW (Kashagan Main Works) Projesi, henüz proje tamamlanmadan 3. etap işlerinin de alınmasıyla uzamıştır. 2011 ortalarında tamamlanması öngörülen 3. faz çalışmalarının toplam bedeli 250 milyon ABD Doları olup, Tekfen İnşaat’ın payı 125 milyon ABD Doları’dır. Proje kapsamında 2009 yılında elde edilen 4 milyon adam/saatlik kazasızlık başarısı, işveren idaresinin takdir ödülüne layık görülmüştür. GATE, Eylül 2009’da imzalanan sözleşmeyle yine Kashagan bölgesinde 2 x 35 MW gücünde bir doğalgaz elektrik üretim santralinin yapımını üstlenmiştir. EPC (Engineering-ProcurementConstruction / Mühendislik-Tedarik-İnşaat) bazında anahtar teslimi olarak alınan 172 milyon dolarlık projenin 31 ayda tamamlanması planlanmaktadır. Gate’nin yapımına devam ettiği Kashagan Main Works Projesi’ndeki iş kapsamı da yine 2009 Eylül’ünde imzalanan bir zeyilname ile 48 milyon ABD Doları tutarında artırılmıştır. Projenin 2010 ortalarında tamamlanması öngörülmektedir. Kashagan Main Works Projesi Şantiyesi Üç bine yakın çalışanıyla en büyük şantiyelerimizden biri de Kashagan. Kışın -20, yazın ise +40 dereceye varan sıcaklıklar ile en fazla ısı farkı burada yaşanıyor. Ancak zorlu hava şartları yine de çalışmaları sekteye uğratmıyor. 2009 yılında kaydettiği 4 milyon adam/saat kazasızlık başarısıyla Tekfen ekibinin azmini kanıtlıyor bu proje. 28 29 KASHAGAN KMW PROJESİ Kazakistan 30 31 Ortadoğu Geçtiğimiz yıllarda petrol fiyatlarının rekor seviyelere ulaşması nedeniyle büyük altyapı projelerinin gündeme geldiği Ortadoğu ülkeleri, 2009 krizinde yatırımlarını büyük ölçüde yavaşlatmıştır. Buna rağmen bölge, petrol ve gaz tesisleri konusunda sahip olduğu deneyim ve yüksek kalite standartları nedeniyle aranan bir müteahhit konumundaki Tekfen İnşaat’ın faaliyetleri içinde önemli bir yer tutmayı 2009 yılında da sürdürmüştür. Tekfen İnşaat, Saudi Aramco, Kuwait Oil Company ve Qatar Petroleum gibi işverenler nezdinde saygınlık kazanmış bir kurum olarak 2009 yılında aldığı yeni işlerle Ortadoğu ve Körfez ülkelerindeki mevcut iş miktarını 823 milyon dolara yükseltmiştir. Tekfen İnşaat’ın tam yeterliliğe sahip az sayıdaki taahhüt şirketinden biri olarak uzun yıllardır varlığını sürdürdüğü Suudi Arabistan’da Khurais Petrol Sahası Geliştirme Projesi’nin 1. ve 2. Faz Mekanik İşleri, 2009 başında 8 milyon adam/saatlik kazasızlık başarısıyla tamamlanarak işverene teslim edilmiştir. Benzer bir şekilde, şirketin Petrorabigh Rafinerisi Geliştirme Projesi kapsamında 2006 yılından bu yana sürdürdüğü proje, UOU (Utilities Offsites and Umbrella) ayağının 2009’un ilk çeyreği sonunda tamamlanmasıyla başarılı bir şekilde sonuçlandırılmıştır. Diğer taraftan, Tekfen İnşaat’ın Ma’aden Gübre Fabrikası’nda üstlendiği fosforik asit tesisi inşaatı, planlandığı gibi başarılı bir şekilde devam etmektedir. Fransız Litwin firmasıyla birlikte sürdürülen projenin 2011 yılının ortalarında tamamlanması planlanmaktadır. Ma’aden Projesi kapsamında yıl boyunca elde edilen kayıp zamansız 5 milyon adam/saatlik kazasızlık başarısı, işveren idaresi tarafından takdir belgesiyle ödüllendirilmiştir. Şirketin bu ülkede 2006 yılında yapımına başladığı 80 km uzunluğundaki Umm Bab-Mesaieed Petrol Boru Hattı 2009’un Eylül ayında başarıyla tamamlanarak teslim edilmiştir. Diğer taraftan Katar Devlet Otoyol İdaresi Ashghal’ın işvereni olduğu Kuzey Otoyolu (North Road) Projesi’nin inşasına 2009 boyunca devam edilmiştir. Tekfen İnşaat tarafından üstlenilen 94 km’lik 2x4 şeritli otoyolun yanı sıra 30 adet köprü/kavşak yapımını içeren proje çerçevesinde bir yöndeki çalışmalar ve köprü /kavşaklar tamamlanmıştır. Projenin 2011 ortalarında bitirilmesi planlanmaktadır. 32 KUZEY OTOYOLU Katar Tekfen İnşaat, Katar’daki dördüncü büyük işini 2009 Haziran’ında almış ve Katar Petrokimya Şirketi (QAPCO) ile 250.000 ton/yıl kapasiteli, düşük yoğunluklu polietilen (LDPE) tesisi kurulması yönünde sözleşme imzalamıştır. Başkent Doha’nın 40 km güneyindeki Mesaieed Sanayi Kenti’nde halen çalışır durumdaki iki adet LDPE tesisine ek olarak inşa edilecek olan tesisin mühendislik, malzeme tedariki ve inşaat işleri anahtar teslimi olarak UHDE-Tekfen İnşaat konsorsiyumu tarafından gerçekleştirilecektir. Tekfen kısmı için mukavele bedeli 165 milyon dolar olan projenin 30 ay içinde tamamlanarak 2011 sonunda teslim edilmesi planlanmaktadır. Tekfen İnşaat’ın Ortadoğu bölgesinde faaliyet gösterdiği ülkelerden Umman’da 2009 Ağustos’unda bitirilmesi öngörülen 234 km uzunluğundaki Harweel Gaz ve Petrol Boru Hattı, işveren tarafından temin edilmesi gereken malzemelerin teslimatındaki gecikmeler nedeniyle maliyet bazında hesaplanan tamamlanma yüzdesine göre %95 oranında tamamlanabilmiş ve projenin teslimi 2010 yılının ilk aylarına kalmıştır. Söz konusu proje kapsamında 2009 yılında kayıp zamansız 3 milyon adam/saatlik kazasızlık başarısı elde edilmiştir. Bugüne değin bölgedeki birçok ülkede proje gerçekleştiren Tekfen İnşaat, portföyündeki ülkeler dışında Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki ilk sözleşmesini Haziran 2009’da imzalamıştır. Söz konusu proje, Abu Dabi’de Shah, Asab ve Sahil (SAS) bölgelerinden çıkartılan petrolün gazdan ayrıştırılmasını sağlayacak merkez tesisinin mekanik, elektrik ve enstrümantasyon montaj işlerini ve ayrıştırılan petrolün sevk edilmesini sağlayacak 92 km uzunluğundaki bir boru hattının inşasını kapsamaktadır. Bölgedeki petrol kuyularının yıllık üretim kapasitesinin 280 milyon varilden 345 milyon varile yükseltilmesini sağlayacak olan projenin mukavele bedeli 225 milyon ABD Doları olup iş süresi 42 ay olarak öngörülmüştür. Proje, Tekfen İnşaat’ın Ortadoğu’daki varlığını daha da güçlendirdiği gibi, şirketin bu ülkedeki ilk işi olması nedeniyle yeni bir açılımı da simgelemektedir. 33 MA’ADEN GÜBRE FABRİKASI Suudi Arabistan BÜYÜK YAPAY NEHİR SU İLETİM SİSTEMİ Al Khufra-Tazerbo, Libya 38 39 SUYU SAHRA ÇÖLÜ’NDEN AKDENİZ SAHİLİNE TAŞIYAN 380 KM’LİK BİR YAPAY NEHİR. Al Khufra-Tazerbo, Libya Kuzey Afrika Tekfen İnşaat’ın Hazar Bölgesi ve Ortadoğu dışında önemli bir potansiyel olarak gördüğü Kuzey Afrika’daki çalışmaları hem mevcut projelerin sürdürülmesi, hem de yeni proje arayışı çerçevesinde 2009 yılında da sürdürülmüştür. Libya’da 2007 yılında başlanan Al Kufra-Tazerbo Su İletim Sistemi Projesi’nin 2009 başlarında 3 milyon kazasız adam/saati tamamlayarak işveren GMRA (Great Man Made River Authority) tarafından takdir belgesiyle onurlandırılması, bu projede ortaya konulan performansın en önemli göstergesidir. Bu belge, aynı zamanda Libya’da bugüne kadar yabancı bir müteahhitlik firmasına verilen ilk başarı sertifikası olması itibariyle de özel bir öneme sahiptir. Büyük Sahra Çölü’nde, buzul çağından kalma yeraltı sularının 4 metre çapındaki dev borularla Akdeniz sahil şeridindeki yerleşim alanlarına taşınmasını içeren ve dünyanın en kapsamlı mühendislik projelerinden biri sayılan “Great Man Made River” (Büyük Yapay Nehir) Projesi’nin Tekfen-TML ortak girişimi tarafından üstlenilen 380 km’lik bölümündeki çalışmalar 2009 yılında sorunsuz bir şekilde devam etmiştir. Bugüne kadar 158 km uzunluğundaki hat döşenmiş ve proje maliyet bazında %42 oranında tamamlanmıştır. Tekfen’in 332 milyon ABD Dolar’lık bir paya sahip olduğu ve yaklaşık 1.650 çalışanı bulunan projenin 2012 ortasında tamamlanması planlanmaktadır. Great Man Made River Projesi’nin devamı niteliğindeki projelere ek olarak, doğalgaz ve petrol zengini bir ülke olan Libya’daki portföyünü kendi ihtisas alanı olan gaz ve petrol endüstrisine ait projelerle zenginleştirmek isteyen Tekfen İnşaat, bu doğrultudaki çok yönlü görüşme ve girişimlerini Libyalı işverenler ve yabancı iş ortaklarıyla sürdürmektedir. Libya’da 2007 yılında başlanan Al Kufra-Tazerbo Su İletim Sistemi Projesi’nin 2009 başlarında 3 milyon kazasız adam/saati tamamlayarak işveren GMRA (Great Man Made River Authority) tarafından takdir belgesiyle onurlandırılması, bu projede ortaya konulan performansın en önemli göstergesidir. Tekfen İnşaat’ın Fas’ta üstlendiği 640 milyon ABD Doları bedelli Samir Rafinerisi İyileştirme ve Yenileme Projesi 2009 yılı sonunda teslim aşamasına gelmiştir. Mühendisliğini İtalyan Snamprogetti firmasının, inşaat ve montaj işlerini ise Tekfen İnşaat’ın üstlendiği ve ülkede bugüne kadar gerçekleştirilmiş en kapsamlı endüstriyel müteahhitlik işlerinden biri olan projenin 25 milyon adam/saat kazasızlık rekoruyla birlikte sorunsuz bir şekilde sonuçlandırılması, işveren tarafında büyük memnuniyet yaratmıştır. Bu sayede rafinerinin 2010’da başlayacak yeni bir ünite yapımında Tekfen en şanslı konumdadır. Tekfen İnşaat’ın Fas’ta geleceğe yönelik genişleme planlarının odağında, ülkedeki enerji projelerine ek olarak Fas’ın temel ihraç ürünü olan fosfatın üreticisi ve ülkenin en büyük şirketi olan OCP’nin (Office Cherifien de Phosphate) gelecekteki yatırımları da yer almaktadır. Tekfen İmalat Derince Fabrikası 1970 yılından bu yana hizmet veren Tekfen İmalat Derince Fabrikası, endüstriyel projelerde Tekfen İnşaat’ın büyük destekçisi. Özellikle petrokimya ve gaz tesislerinin metal aksamlarının mühendislik, üretim ve montaj işlerini Tekfen’in kendi başına yapabilmesi bakımından Taahhüt Grubu’nun önemli sac ayaklarından biri. 40 41 SAMİR RAFİNERİSİ Muhammediye, Fas Doğu Avrupa Tekfen Taahhüt Grubu’nun Bulgaristan’da 2006 yılından bu yana devam eden Maritza East-1 Termik Santrali’nin (ME1) inşasına 2009 yılında da sorunsuz bir şekilde devam edilmiştir. MARITZA EAST-1 TERMİK SANTRALİ Bulgaristan Tekfen’in Gama ile %50 ortaklığı bulunan TGO şirketinin detay mühendislik, bir bölüm malzeme/ekipman temini ve inşaat işlerini üstlendiği projenin 2010 ortalarında tamamlanması planlanmaktadır. Türkiye Tekfen İnşaat, mevcut operasyonlarının büyük bir çoğunluğunun yurtdışında olmasına karşın Türkiye’deki gelişmeleri de yakından izlemekte ve uzmanlık alanına uygun büyük çaplı petrol, gaz, enerji ve altyapı yatırımları gündeme geldiği takdirde bu projelerdeki yerini almayı arzulamaktadır. Daha önce Bakû-Tiflis-Ceyhan (BTC) Ham Petrol Boru Hattı’nın iki ucundaki terminallerin yapımını gerçekleştiren Tekfen İnşaat, 2007 yılında boru hattının kapasitesini %20 oranında artırmak üzere BP tarafından başlatılan çalışmalara da davet edilmiş ve ilk etapta Posof, Erzurum, Erzincan ve Sivas’taki pompa istasyonlarının kimyasal madde depolama ve enjeksiyon ünitelerinin inşaat işlerini 2009 ortalarında başarıyla tamamlamıştır. Aynı proje kapsamında Kars, KahramanmaraşGeben ve Ceyhan Terminali’ndeki mevcut tesislerin iyileştirilmesine yönelik ikinci etap işler de yaklaşık aynı zamanda başlatılmıştır. Güvenlik sistemleri, yangın ve gaz algılama sistemleri ile çeşitli yol ve altyapı çalışmalarını içeren bu çalışmaların, Posof ve Erzincan’daki pompa istasyonlarına inşa edilecek atık su arıtma tesisleriyle birlikte 2010 ortalarında tamamlanması öngörülmektedir. Diğer taraftan Tarsus-Adana-Gaziantep (TAG) Otoyolu’nun Gaziantep-Birecik ve Adana-Pozantı bağlantılarındaki çalışmalar yıl boyunca devam etmiştir. Her iki projenin de 2010 sonunda tamamlanması beklenmektedir. 2009 Sağlık-Emniyet-Çevre ve Kazasızlık Performansı Tekfen Taahhüt Grubu, gerek sahip olduğu deneyim ve referansları, gerek işi zamanında ve yüksek kalite anlayışıyla tamamlama kültürü, gerekse yüksek vasıflı işgücü, geniş makine parkı ve çağdaş proje yönetimiyle en seçici işverenleri bile tatmin edecek yeterliliğe sahiptir. ISO 9001 Kalite Yönetimi, OHSAS 18001 İş Sağlığı ve İş Güvenliği, ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi belgelerine sahip olan Tekfen İnşaat, SEÇ (iş sağlığı, emniyet ve çevre) alanındaki uygulamalarıyla geçmişte sayısız uluslararası başarıya imza atmış ve çok sayıda ödülün sahibi olmuştur. Grubun elde ettiği kazasızlık başarıları, uluslararası kuruluşlar ve işverenler tarafından örnek gösterilmektedir. 2009 yılı da bu açıdan verimli bir yıl olmuş ve 6 farklı işveren idaresinden, sergilenen kayıp zamansız çalışma performansı nedeniyle takdir ödülleri alınmıştır. Ekonomik zorluklara rağmen Tekfen İnşaat’ın artık bir şirket kültürü haline gelmiş olan kalite ve güvenli iş yapma anlayışından hiçbir şekilde feragat etmemesi, bir yandan yol açtığı maliyet artışları nedeniyle rekabette dezavantaj yaratıyor görünse de, sağladığı müşteri memnuniyeti ve güvenilirlik nedeniyle yeni 46 iş olanaklarının yaratılmasında şirketin en büyük yardımcısı olmuştur. Şirketin 2009 yılı içinde ardı ardına elde ettiği kazasızlık başarıları, işverenler nezdinde Tekfen İnşaat’ın itibarını daha da yükseltmiştir. Azerbaycan’daki ACG Terminal Projesi’nde, Fas’taki Samir Rafinerisi’nde, Suudi Arabistan’daki Khurais Projesi ile Ma’aden Fosforik Asit Tesisi’nde, Kazakistan’daki Kashagan’da ve Umman’daki Harweel Boru Hattı Projesi’nde elde edilen kayıp zamansızlık başarılarının toplamı 2009 yılı içinde 78 milyon adam/saat gibi çok yüksek bir seviyeye ulaşmış ve söz konusu projeler işveren idareleri tarafından takdir belgeleriyle ödüllendirilmiştir. 2009 yılında toplam 44.829.993 adam/saatlik çalışma gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalar içinde personel eğitimine büyük önem verilmiş ve 439.559 adam/saatlik SEÇ eğitimi gerçekleştirilmiştir. Ayrıca çalışanların eğitimine yönelik yayın faaliyetlerine devam edilerek “Tahribatsız Muayenelere Giriş” kitabı hazırlanmış ve tüm işyerlerine dağıtılmıştır. 47 Fabrikalar TEKFEN CEYHAN ÇELİK YAPI İMALAT ATÖLYESİ Türkiye TEKFEN CEYHAN ÇELİK YAPI İMALAT ATÖLYESİ Tekfen İnşaat’ın çoğunlukla yurtdışındaki operasyonlarında ihtiyaç duyulan çelik imalat işlerinin grup bünyesinde karşılanması amacıyla 1993 yılında işletmeye alınan Ceyhan Çelik Yapı İmalat Atölyesi, 2009 yılında çalışmalarını Türkiye dışında Avrasya, Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Güney Amerika’ya yönelik olarak sürdürmüştür. Köprü, rafineri, petrokimya tesisleri, petrol platformları, enerji santralleri ve endüstriyel tesislerin inşasında grubun ihtiyaç duyduğu özel çelik konstrüksiyon ve boru spool imalatını gerçekleştiren fabrika, yılda yaklaşık 25.000 ton üretim yapabilecek kapasiteye sahiptir. 130.000 m2’lik alanda kurulu olan fabrikada, kalifiye teknik eleman açığını gidermeye yönelik bir kaynakçı okulu da mevcuttur. Uluslararası sertifikaya sahip kaynakçıların yetiştirildiği okul, şantiyelerin bu yöndeki ihtiyacını önemli ölçüde karşılamaktadır. Ceyhan Çelik, 2009 yılında EN ISO 3834-2 Kaynak İşleri Kalite Yönetimi Uygunluk Belgesi’ni alarak, kaynakçılık alanında uluslararası standartlara uygun hizmet vermeye yönelik çalışmalarını belgelendirmiştir. Kurulduğu günden bu yana 152.000 tonun üzerinde üretim yapan Ceyhan Çelik Yapı İmalat Atölyesi’nde 2009 boyunca 11.421 ton çelik yapı imalatı gerçekleştirilmiştir. Bulgaristan’da Maritza East-1 Termik Santrali; Suudi Arabistan’da Ma’aden Gübre Fabrikası Fosforik Asit Tesisi; ArabPotash/Ürdün Ölü Deniz Tuzlu Su Pompalama İskele ve İstasyonu; BTC Boru Hattı Pompa İstasyonları DRA Depolama ve Enjeksiyon Üniteleri ve Genişleme Projesi ve Toros Gübre/Ceyhan İskele Hareketli Kamyon Yükleme Bunkerleri, Ceyhan Çelik’in 2009 yılında hizmet verdiği projelerden bazılarıdır. 2009’a damgasını vuran en önemli gelişmelerden biri de, Brezilyalı petrol şirketi Petrobras tarafından sipariş edilen açık deniz petrol platformunun bazı üst bölüm kutu ve panellerinin Ceyhan Çelik Yapı İmalat Atölyesi’nde imal edilmesidir. Bu sipariş, yeni bir kıtaya yönelik ilk üretim olması ve atölyenin Brezilya gibi büyüyen bir pazara açılması bakımından özel bir öneme sahiptir. Petrol platformunun Ceyhan’da üretildikten sonra İskenderun Limanı’nda montajı tamamlanan her biri 170 ton ağırlığındaki parçaları 2009 içinde iki parti halinde gemilere yüklenerek teslim edilmiştir. Son teslimatın 2010 yılında yapılması planlanmaktadır. Ceyhan Çelik’in, Tekfen İnşaat Merkez İhale Grubu ile birlikte takip etmekte olduğu yeni ihalelerin proje ağırlığı 100.000 ton ve ihale tutarı 336 milyon ABD Doları’dır. TEKFEN BAYIL ÇELİK YAPI İMALAT TESİSİ (BAKÛ-AZERBAYCAN) Tekfen İnşaat’ın özellikle Hazar Bölgesi’ndeki çalışmalarını desteklemek ve bu bölgede gerçekleştirilen deniz işlerinin çelik yapı ihtiyaçlarını karşılamak üzere Bakû yakınlarında özelleştirme ile devletten alınan ve önemli yatırımlarla modernize edilen Cenub Tikinti Servis (CTS) Tesisleri, daha önceki yıllarda gerçekleştirdiği petrol patformu projeleriyle Tekfen’e yeni bir çalışma alanı yaratmış ve bu yöndeki çalışmalarını 2009 yılında da sürdürmüştür. Ön çalışmaları 2009 yılında gerçekleştirilen ve 2010’un ilk günlerinde ihalesi sonuçlanan West Chirag 48 Platform – açık deniz petrol çıkartma platformu, Tekfen’in bu alanda bugüne kadar yüklendiği en büyük projedir. Azerbaycan’ın Azeri-Çıralı-Güneşli (ACG) petrol sahasında yürütülen kapasite artırımı yatırımları çerçevesinde inşa edilecek olan ve toplam 335 milyon ABD Doları değerindeki proje, Azfen-Tekfen-AMEC (ATA) Konsorsiyumu tarafından hayata geçirilecektir. Platformun karada imalatı, montajı, tüm test ve devreye alma işleri, Tekfen Bayıl Çelik Yapı İmalat Tesisi’nde gerçekleştirilecektir. 49 ÇİFTEHAN-POZANTI OTOYOLU Türkiye Tekfen Mühendislik Şirketin önemli amaçlarından biri; Tekfen’in EPC olarak üstlendiği rafineri, petrokimya tesisi, terminal sistemleri, kuvvet santralleri gibi teknoloji ağırlıklı işlerin ”know how” gerektiren mühendislik ayağında daha etkin hizmet vermektir. Tekfen Taahhüt Grubu çatısı altında faaliyet gösteren Tekfen Mühendislik A.Ş., anahtar teslimi projelerde “mühendislik-tedarik-inşaat” üçgeninin mühendislik ayağında hizmet vermek üzere 1984 yılında kurulmuş ve özellikle endüstriyel tesisler ve altyapı projelerinde edindiği deneyimle grup dışında da aranan bir mühendislik şirketi olmuştur. Günümüzde petrol ve gaz tesislerinden otoyollara, enerji santrallerinden metro projelerine kadar çok farklı alanlarda hizmet üretebilen şirket, son yıllarda yurtdışındaki büyük ölçekli projelerde çözüm ortağı olarak daha etkin bir rol üstlenmeye başlamıştır. Şirketin önemli amaçlarından biri; Tekfen’in EPC olarak üstlendiği rafineri, petrokimya tesisi, terminal sistemleri, kuvvet santralleri gibi teknoloji ağırlıklı işlerin ”know how” gerektiren mühendislik ayağında daha etkin hizmet vermektir. Tekfen Mühendislik bu amaca yönelik olarak organizasyon ve donanımını sürekli geliştirmekte, gereğinde konusunda uzman firmalarla işbirliğine de giderek bilgi birikimi ve deneyimlerini artırmaktadır. Bu amaca yönelik olarak 2009 yılı içinde şirket “proses” departmanını oluşturmuş, otomasyon, borulama, elektrik, enstrüman disiplinlerini daha da güçlendirme kararı almıştır. Yine aynı hedef doğrultusunda, 2009 yılı içinde, özellikle teknoloji ağırlıklı işlerde geçerli olan “Model Dizayn” uygulamasına geçilmesi kararlaştırılmıştır. Şirket, bu doğrultuda yazılım ve donanımlarını geliştirerek farklı disiplinler arası koordinasyonda ve mühendislikte “mükemmel”i yakalama hususunda önemli bir adım atmış olacaktır. 2009 yılında, Kazakistan “Industrial Building” projesi, Libya’daki “Great Man Made River” projesi, Tekfen’in Katar’da üstlendiği LDPE3 plant projesi, UHDE-India tarafında yapılmakta olan mühendislik koordinasyonu çalışmalarına devam edilmiştir. Ayrıca, 2009 yılı sonlarında GAMA Endüstri İmalat ve Montaj A.Ş.’nin Libya’da üstlendiği Al Khalij Çevirim Santrali projesi kapsamındaki detay 50 mühendislik hizmetlerinin önemli bir kısmının Tekfen Mühendislik tarafından gerçekleştirilmesi istenmiştir. Tekfen Mühendislik, 2009 yılında Tüpraş İzmir Rafinerisi Methanatör Plant Tesisi projelerini zamanında tamamlamış ve gösterdiği performans nedeniyle Tüpraş’ın takdirlerini kazanmıştır. Müşterinin memnuniyeti, Tüpraş İzmit Rafinerisi’nde mevcut boru köprülerinin kontrolü ve iyileştirilmesiyle ilgili olarak bazı mühendislik işlerinin de Tekfen Mühendislik’e verilmesini sağlamıştır. Toros Tarım’a ait Ceyhan iskelesinin büyütülmesi ve yine Toros Tarım’ın Samsun fabrikasına yeni bir iskele yapılması yönündeki çalışmalar da 2009 yılı içinde başarıyla tamamlanan projeler arasındadır. Geçmişten gelen işler arasında İstanbul ulaşım sistemine ilişkin çalışmalar yıl boyunca devam etmiştir. İstanbul metro şebekesinin iki önemli bağlantısı olan Mahmutbey-Tekstilkent ve BeşiktaşKabataş hatlarının proje ve ihale şartnamelerinin hazırlanması işleri tamamlanarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne teslim edilmiştir. Halen yapımına devam edilen Otogar-Kirazlı-Olimpiyat Köyü-Başak Konutları Metro Uygulama Projesi ile ilgili çalışmalar ise yoğun bir şekilde sürmüştür. TAG Otoyolu üzerindeki 4 adet kavşak noktasının projeleri 2009 yılında tamamlanarak Adana Büyükşehir Belediyesi’ne teslim edilmiştir. Çiftehan-Pozantı Otoyolu kapsamında, Tekfen-TubinÖzdemir konsorsiyumu tarafından inşa edilecek Pozantı Bağlantı Yolu ve Kavşak Yolu Köprüsü’nün projelerine yönelik çalışmalara ise devam edilmiştir. Bunun dışında 2009 sonunda Karayolları Genel Müdürlüğü’nden toplam bedeli yaklaşık 11 milyon TL olan 4 adet otoyol projesi işi alınmıştır. Bu yöndeki çalışmalara 2010 yılında başlanacaktır. 51 5.000 M3’LÜK SFERİK TANK, Aygaz LPG Depolama Terminali Adana Tekfen İmalat ve Mühendislik Tekfen’in 1970’li yılların başında giderek artan proses ve depolama ekipmanları üretim ve montaj işlerine cevap vermek üzere kurulmuş olan Tekfen İmalat ve Mühendislik A.Ş., Derince’deki fabrikasında özellikle petrol, petrokimya, kimya ve gübre endüstrileri ile gaz, demir-çelik tesisleri ve kuvvet santralleri gibi endüstriyel tesislere yönelik olarak uluslararası standartlarda mühendislik, imalat ve montaj hizmetleri vermektedir. Tekfen İmalat, Tekfen Taahhüt Grubu’nun ana hedefi olan EPC bazlı projelerde yer alan ekipmanların dizayn ve imalatını gerçekleştirerek gruba destek vermektedir. 2006 yılında BakûTiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı projesi çerçevesinde, BTC Ceyhan Kara Terminali için Tekfen İmalat tarafından üretilen 7 adet 150 bin m3 yüzer tavanlı ham petrol depolama tankı, bu güç birliğini en iyi sergileyen örneklerdir. Tekfen İmalat, uluslararası taahhüt firmalarının yanı sıra LPG depolama ve dağıtımı konusunda faaliyet gösteren yerli ve yabancı şirketlere de hizmet vermektedir. Şirket, öncelikle Afrika ülkelerinde LPG kullanımının teşvik edilmesi ile ortaya çıkan yeni LPG tesisi yatırımlarında küresel tank tedarikçisi olarak pay almaya başlamış ve bu konuda önemli şirketlerden biri konumuna gelmiştir. Tekfen İmalat, 2009 yılında çoğu yurtdışına yönelik olarak çok sayıda basınçlı kap, ısı eşanjörü ve küresel tank üretimi gerçekleştirmiş, ayrıca 2010 yılı için yurtiçi ve yurtdışı iş bağlantıları yapmıştır. Yıl içerisinde tamamlanan işler arasında Sudan Petrolleri için imal edilen basınçlı kap ve küreler, Türkmenbaşı Rafinerisi için imal edilen basınçlı kaplar, proses kolonları ve eşanjörler, Lübnan için imal edilen 4 bin m3 küresel tank sayılabilir. Ayrıca, 2009 yılında POAŞ Aliağa ve Yarımca Terminalleri için 10 adet 5 bin m3 LPG küreleri imalat ve montaj işi alınmıştır. İmalatlarına başlanan kürelerin montajları ise 2011 yılında tamamlanacaktır. 2009 yılında alınıp 2010 yılında teslim edilecek olan diğer işler ise Fas’tan alınan 3 adet 7 bin m3 LPG küresi ile Lübnan’dan alınan yeraltı silindirik LPG tankları prefabrik imalat işleridir. 2009 yılı son aylarında ise Türkmenbaşı Rafinerisi için basınçlı kaplar, kolonlar ve eşanjörlerden oluşan yeni bir sipariş alınmış olup teslimatları 2010 ve 2011 yıllarında tamamlanacaktır. Tekfen İmalat artan iş hacmi ve ağır ekipman taleplerine bağlı olarak 2008 yılında başlattığı kapasite artırım yatırımlarını 2009 yılında tamamlayarak kapalı imalat alanını 12 bin m 2 ’ye ve dolayısıyla üretim miktarını yılda 20 bin tona çıkartmıştır. Yeni holde 100 mm’den daha kalın ve 150 tondan daha ağır ekipmanların imal edilmesi mümkün olabilecektir. Yeni teknoloji ürünü otomatik tozaltı ve gazaltı kaynak makineleri ve döndürücüler de devreye alınarak üretim kapasitesi ve kalitesi artırılmıştır. Bazı makinelerin yenilenmesi ve ilave makine ve techizat yatırımları da devam etmektedir. Proses Kolonu İmalatı Derince Fabrikası 52 53 TEKFEN MÜHENDİSLİK ÇÖZÜM ÜRETİR. Tekfen Taahhüt Grubu, Stratejik Plan hedefleri doğrultusunda aşağıdaki konularda çalışmalarını sürdürecektir: Mevcut ve yeni başlayacak projeler, daha önce olduğu gibi, benimsenmiş iş ilkeleri ve SEÇ politikaları çerçevesinde gerçekleştirilecektir. İş kalitesinin üst düzeyde tutulması ve projelerin iş emniyeti standartları çerçevesinde kazasız bir şekilde sürdürülmesi birincil önceliklerdir. EPC müteahhitliğinin mühendislik, tedarik ve inşaat unsurlarını bir arada barındıran projelere yönelim sürdürülecek ve firmanın bu alandaki kabiliyetlerini artırmaya yönelik çalışmalara devam edilecektir. Yoğun rekabete karşı, grubun esas uzmanlık alanını oluşturan petrol, gaz, enerji ve endüstriyel tesisler alanındaki çalışmalara daha fazla ağırlık verilecektir. Halen çalışılmakta olan ülkelerdeki iş hacmini artırmaya yönelik faaliyetlerin yanı sıra, çalışılan bölgelerde yeni ülkelerin kazanılmasına yönelik çalışmalara öncelik verilecektir. Birleşik Arap Emirlikleri gibi yeni girilen pazarlarda “doğru iş ile güven oluşturma” yaklaşımıyla grubun konumu güçlendirilecektir. Verimliliği yükseltmeye ve kârlılığı artırmaya yönelik faaliyetler sürdürülecektir. 54 55 Taahhüt Grubu TOROS TARIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Tarımsal Sanayi Grubu TOROS TERMİNAL SERVİSLERİ VE DENİZCİLİK A.Ş. TAYSEB-TOROS ADANA YUMURTALIK SERBEST BÖLGESİ KURUCU VE İŞLETİCİSİ A.Ş. TOROS GEMİ ACENTELİĞİ VE TİCARET A.Ş. TAGAŞ-TÜRK-ARAP GÜBRE A.Ş. HİSHTİL-TOROS FİDECİLİK SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Emlak Geliştirme Grubu Diğer Faaliyetler Sosyal Sorumluluk Kurumsal Yönetim Denetim Raporu Profil Türkiye’nin en büyük 50 sanayi kuruluşu arasında yer alan Toros Tarım, sergilediği ticari başarının yanı sıra çiftçi dostu uygulamaları, kalite anlayışı, işletme standartları ve öncü uygulamaları itibariyle de sektörde saygın bir konuma sahiptir. Faaliyetlerini Toros Tarım adı altında sürdüren Tarımsal Sanayi Grubu, Tekfen Holding’in dört ana işkolundan birini oluşturmakta ve Tekfen’in ikinci büyük operasyonunu temsil etmektedir. 2009 yılında 882.865.000 TL ciro gerçekleştiren Tarımsal Sanayi Grubu, Tekfen Holding’in yıllık toplam cirosu içinde %37,6’lık bir paya sahiptir. Türkiye’nin en büyük 50 sanayi kuruluşu arasında yer alan Toros Tarım, sergilediği ticari başarının yanı sıra çiftçi dostu uygulamaları, kalite anlayışı, işletme standartları ve öncü uygulamaları itibariyle de sektörde saygın bir konuma sahiptir. Günümüzde Türk tarımında çok önemli bir yere sahip olan ve faaliyetlerini çok yönlü olarak tarımın çeşitli alanlarında devam ettiren Tekfen Tarımsal Sanayi Grubu’nun temelleri 1974 yılında Toros Gübre’nin kurulmasıyla atılmıştır. İlk üretim tesisi olan Ceyhan fabrikasının 1981 yılında hizmete girmesinin ardından üretim tesislerine yenilerini ekleyen grubun faaliyetleri, gübre üretimi dışında başka tarımsal alanların da katılmasıyla zaman içerisinde çeşitlenerek zenginleşmiştir. Birbirini tamamlayan nitelikteki çok sayıda hizmet ve faaliyeti bir arada bünyesinde bulundurması, Toros Tarım’ı rakiplerinden ayıran en temel özelliklerden biridir. Grup, çiftçinin birden fazla ihtiyacını karşılayan yapısı ve tarıma destek olmayı ilke edinen anlayışıyla rekabette bir adım öne çıkmakta ve pazardaki lider konumunu her geçen TOROS 25-5-10 KOMPOZE GÜBRESİ İLE ÇAYLAR DAHA DA LEZİZ. gün biraz daha güçlendirmektedir. Toros Tarım bugün iş hacmi, ürün/hizmet yelpazesi ve pazar payıyla Türkiye’nin kendi alanındaki en büyük kuruluşudur. Toros Tarım, günümüzde faaliyetlerini oldukça geniş bir alanda sürdürmektedir. Bunlar arasında doğrudan tarımla ilgili faaliyetlerin başında kimyevi gübre üretimi ve pazarlaması gelmektedir. Toros Tarım, bu alandaki üretim faaliyetlerini 1.930 milyon tonla Türkiye’deki toplam kurulu üretim kapasitesinin yüzde 38’ini elinde bulunduran Ceyhan, Mersin ve Samsun fabrikalarında gerçekleştirmektedir. Kendi üretiminin dışında ithalat yoluyla da çiftçilere geniş bir ürün portföyü sunan Toros Tarım, başarısının diğer bir önemli unsuru olan dağıtım faaliyetlerini ise yurt çapına dağılmış 7 bölge müdürlüğü, toplam 550 bin tonluk kapasiteye sahip ürün depoları ve Türkiye’nin en ücra köşelerine kadar yayılmış 800’e yakın bayisi kanalıyla sürdürmektedir. Toros Tarım’ın lojistik olarak güçlü bir altyapıya sahip olması, şirketin pazardaki etkin konumunu sürdürmesinde çok önemli bir rol oynamaktadır. Grubun halen yararlanmakta olduğu bir teşvik uygulaması, ayrıca bir araştırma/geliştirme faaliyeti bulunmamaktadır. Toros Tarım kimyevi gübre üretim tesisleri: 58 Tesis Ürün Ceyhan Mersin Samsun Toplam NPK AN 26 NPK / DAP Kapasite (Bin Ton / Yıl) 660 594 527 1.781 2008 Kapasite Kullanım Oranı % 61 92 42 66 2009 Kapasite Kullanım Oranı % 60 80 60 67 59 Tarımın gelişmesini çok yönlü bir süreç olarak gören ve bu süreç içinde etkin rol almayı şirket politikası olarak benimseyen Toros Tarım, çiftçinin refah seviyesinin yükseltilmesi ve tarımsal faaliyetlerin ekonomide hak ettiği konuma gelmesi için verimlilik ve kalitenin mutlaka artırılması gereğine inanmaktadır. Bu hedef doğrultusunda, gübre dışındaki tarım girdileri olarak verimi yüksek, hastalıklara dayanıklı ve nitelikli tohum kullanımı özellikle önem taşımaktadır. Toros Tarım, Türk çiftçisine kaliteli tohumluk sunmak üzere, sahibi olduğu Agripark tesislerinde doku kültürü yöntemiyle özel tohumluk üretmektedir. Benzer şekilde, Hishtil-Toros Fidecilik olarak, son teknolojilerle donatılmış seralarda aşılı ve yüksek kaliteli fide üretimi gerçekleştirmektedir. Verimi artırmaya yönelik teknolojilere verdiği önem ve bu yönde gerçekleştirdiği yatırımlar, Toros Tarım’ı son yıllarda gübrenin yanında tohum ve fidecilik alanlarında da “standartları belirleyen” öncü bir marka haline getirmiştir. Toros Tarım’ın doğrudan tarımla ilgili olmayan terminal işletmeciliği, torba üretimi, akaryakıt dağıtımı ve serbest bölge işletmeciliği gibi diğer faaliyetleri ise grubun tamamlayıcı nitelikteki iş alanlarını oluşturmaktadır. 1981 yılında Ceyhan gübre fabrikasının bir uzantısı olarak inşa edilen, ancak sahip olduğu potansiyel nedeniyle 1990 yılında dışarıya hizmet verecek şekilde genişletilen Toros Terminali, bugün uluslararası ölçekte Doğu Akdeniz’in en önemli limanlarından biri konumuna gelmiştir. 2005 yılında özelleştirme kapsamında Toros Tarım tarafından satın alınan Samsun gübre fabrikasının sahip olduğu terminal ise, gerek sağladığı ek kapasite, gerekse coğrafi konumu itibariyle grubun bu alandaki faaliyetlerine önemli bir katkı sağlamıştır. Toros Tarım, terminal faaliyetleri çerçevesinde kılavuzluk, römorkaj ve gemi acenteliği gibi hizmetler de vermektedir. Serbest bölge işletmeciliği ise, grubun geleceğe yönelik önemli açılımlarından birini oluşturmaktadır. Toros Adana Yumurtalık Serbest Bölgesi, Türkiye’nin enerji üssü haline gelmesi beklenen Ceyhan’daki elverişli konumu ve sunduğu imkânlar itibariyle parlak bir gelecek vaat etmektedir. Tarımsal Sanayi Grubu, odağında tarımsal faaliyetlerin bulunduğu birbirini destekleyen yatırımları ve geleceğe yönelik projeksiyonlarıyla, kendi alanında bir değerler zinciri yaratmayı sürdürmektedir. Toros Tarım Samsun İşletmesi Samsun 2009’a Genel Bir Bakış Dünyada 2008 yılı sonunda ortaya çıkan küresel krizin etkileriyle 2009 yılında dünyada ekonomik büyümede duraksama yaşanmıştır. Öte yandan Çin ve Hindistan gibi gelişen ekonomilerde büyüme eğilimi devam etmiştir. Krize karşı önlem olarak geniş kapsamlı kamu müdahaleleriyle talebin desteklenmesi, finans piyasalarındaki belirsizliğin giderilmesi ve sistemik riskin düşürülmesi sonucunda ekonomik büyümenin 2010’da yeniden başlaması beklenmektedir. Ekonomik krizin etkisiyle emtia fiyatlarında yaşanan keskin iniş çıkışlar ancak 2009’un son çeyreğinde dengelenmeye başlamış ve sınırlı seviyede kararlılık kazanmıştır. Yıl sonu itibariyle ham petrol fiyatları 70-80 ABD Doları/varil aralığına oturmuştur. 2009 yılında 60 ABD Doları/varil civarında olan petrol fiyatlarına göre %24 seviyelerinde artışı ifade eden ve 2010 yılında da seyrini koruyacağı tahmin edilen bu fiyatın, bioyakıt hammaddesine talebi artırması ve buna bağlı olarak hububat, yağlı tohum ve şeker fiyatlarını yükseltmesi beklenmektedir. Önümüzdeki dönemi etkileyebilecek diğer öngörüler arasında; 2009 yılında daralan ticaretin 2010 yılında büyümesinin beklenmesi, değeri düşen ABD Doları karşısında parası değer kazanan ülkelerde tarımsal ürün fiyatlarının ve girdilere olan talebin gerilemesi ve kısmi iyileşmeye rağmen kredi olanaklarının bazı ülkelerde halen kısıtlı olması sayılabilir. Kriz sonrası düşen tarım ürünleri fiyatlarına tepki olarak hububat üretiminin %1,6 azalması beklenmekle birlikte, 2009 yılı üretimi son dört yılın ortalamasının %4 üstünde gerçekleşmiştir (Kaynak: IFA ve International Grain Council). 2009 yılı stok kullanım oranı ((dönem başı stoku+üretimtüketim)/tüketim) buğdayda %28, pirinçte %27 ve kaba hububatta %19 civarındadır. Bu değerler, tahıl fiyatlarında büyük artışlar olmayacağını ve bu nedenle de gübre talebinin sınırlı kalacağını göstermektedir. Üretimin yağlı tohumlar ve soya fasulyesinde artması, pamukta ise azalması beklenmektedir. Diğer taraftan Çin gibi kişi başına milli geliri artan ülkelerin daha fazla et tüketimine yönelmesi, hayvan besin hammaddesine olan ihtiyaç nedeniyle tahıla olan talebi artırmakta ve gübre tüketimini desteklemektedir. 60 Küresel ekonomik krizin etkisiyle çöküş yaşayan emtia fiyatları, ekonomideki canlanmaya bağlı olarak toparlanmaya başlamış ve 2009’un son çeyreğinde bir önceki döneme göre kışlık kırmızı sert buğday fiyatları %15, mısır fiyatları %20 ve soya fasulyesi fiyatları %12 artış kaydetmiştir. Toplam bitki besin maddesi, azot, fosfat ve potasta sırasıyla 2008 yılında %5,5, %0,7, %10,3 ve %16 gerileyen dünya gübre tüketimi, 2009 yılında toplamda ve potasta %0,9 ve %8,6 azalmış, azot ve fosfatta ise %0,7 ve %0,1 oranında artmıştır. 2010 yılında ise potas dışında gübre-tarım ürünleri fiyatları ilişkisinin makul seviyelere gelmesi sonucunda gübre tüketiminde sırasıyla %5, %2,9, %7,2 ve %11,1 artış beklenmektedir. 2009 yılında gübre sektörü ekonomik krizden büyük oranda etkilenmiştir. Uluslararası piyasalarda 2008 yılında tarihi zirvelerini yapan gübre fiyatları, 2009 yılının ikinci çeyrek dönemi sonuna kadar büyük bir düşüş yaşamıştır. 2008’de FOB bazlı tarihi zirve fiyatları amonyak için 880 ABD Doları/ton, fosforik asit için 2.150 ABD Doları/ton cfr, DAP için 1.200 ABD Doları/ton, üre için 800 ABD Doları/ton ve AN için 500 ABD Doları/ton şeklinde gerçekleşmiştir. 2009 yılının ilk yarısında ise bu fiyatlar FOB bazında amonyak için 180 ABD Doları/ton, fosforik asit için 500 ABD Doları/ton, DAP için 290 ABD Doları/ton, üre için 210 ABD Doları/ton ve AN için 135 ABD Doları/ton seviyelerine düşerek dip noktalarını görmüşlerdir. Azot ve fosfatlı gübrelerin fiyatlarının 2009 sonunda başlayan yükselişinin 2010’un ilk çeyreğinde devam etmesi, potasta ise fiyatların 2009 seviyesini koruması beklenmektedir. 2008’in üçüncü çeyreğinde başlayan ani fiyat çöküşü tüm dünyada alım satım politikalarını etkilemiştir. Çiftçi, aracı, tüccar, dağıtıcı veya üreticiler, yüksek fiyatlı stoklarını eritinceye kadar yeni alım yapmamışlardır. 2009’un ilk üç çeyreğinde bu stoklar büyük ölçüde eritildiği halde fiyatların daha da düşeceğine yönelik beklentiler, alıcıların son dakikaya kadar alımlarını ertelemelerine yol açmıştır. Bu eğilimler arz-talep dengelerini bozmuş, fiyat istikrarsızlığına ve fiyatların dar bir alanda kısa zamanlı iniş-çıkışlarına neden olmuştur. 61 Diğer taraftan boşalan tüketim kanallarını doldurma ihtiyacı nedeniyle talebin yeniden artış trendine girmesi, 2009 yılında tüketicide oluşan bu psikolojinin 2010 yılında devam etmeyeceğini göstermektedir. Gübre tüketiminde yavaşlama göstermeyen Hindistan ve Çin’in alım satımları ile ABD ve Brezilya gibi ülkelerin tüketim trendleri de, 2009 yılında piyasaların kısa süreler içinde büyük salınımlar göstermesine yol açmıştır. Yıl boyunca bir hafta gibi kısa süreler içinde fiyatlar %10 artış ya da %20 düşüş gösterebilmiştir. Örneğin 2009 Nisan ayı ortasında 255 ABD Doları/ton FOB bedelli Yuzhny (Ukrayna) üre nisan sonunda FOB 235 ABD Doları/tona düşmüş, mayıs ortasında tekrar 250 ABD Doları/tona çıkmıştır. 14 Mayıs tarihinde 295 ABD Doları/ton FOB Tampa (ABD) bedelli DAP gübresi ise 4 Haziran’da 275 ABD Doları/tona inmiş ve 18 Haziran’da 285 ABD Doları/tona yükselmiştir (Kaynak: FMB Fertilizer Marketing Bulletin). Krizin etkileriyle durdurulan veya yavaşlatılan gübre sektörüne yönelik yatırımların 2010 yılı içerisinde yeniden ivme kazanması öngörülmemektedir. TOROS TARIM MERSİN İŞLETMESİ Mersin Türkiye’de Yıl boyunca iklim koşulları ülke genelinde iyi seyretmiş ve kümülatif yağışlar normale göre %10, geçen yıla göre ise %20 artmıştır. Sadece Güneydoğu Anadolu Bölgesi kümülatif yağış ortalaması geçen yıla göre artmış, ancak normal yağış ortalamasının altında kalmıştır. Bitkisel üretimde bir önceki yıla göre tahıllarda %14,6 ve meyvelerde %1,5 artış, sebzelerde ise %1,9 azalış beklenmektedir (Kaynak: TÜİK). Tahıllardan buğday üretiminin %15,8 artarak 20,6 milyon tona, arpa üretiminin de %23,2 artarak 7,3 milyon tona ulaşmış olacağı tahmin edilmektedir. Bir önceki yıl hasat dönemine göre buğday fiyatları %16, arpa fiyatları %23 oranında düşmüş, bu durumun yarattığı olumsuzluk artan üretim sayesinde telafi edilmiştir. Üçüncü çeyrek dönemin başından itibaren dış piyasalardaki emtia fiyatlarının toparlanmaya başlaması, mısır ve pamuk fiyatlarının artmasına neden olmuştur. Bu toparlanmanın etkisiyle bir önceki hasat dönemine göre mısır fiyatlarında %10, pamuk fiyatlarında ise %16 oranında yükselme olması, çiftçinin gelirlerini olumlu yönde etkilemiştir. Uluslararası piyasalardaki gübre fiyatlarını takip ederek 2008 yılının üçüncü çeyreğinde tarihi zirvesini yapan iç piyasa gübre fiyatları, 2008’in dördüncü çeyreğinde durulmuş ve 2009 Ocak ayı içinde hızlı bir düşüş eğilimine girmiştir. 2009 yılının üçüncü çeyreğinin sonuna kadar devam eden bu eğilim, gübre fiyatlarının üç kat gerileyerek 2007 seviyelerine inmesine yol açmıştır. Ekonomik krizin etkisiyle 2008 yılında %19,8 oranında azalarak 4,1 milyon tona gerileyen gübre tüketimi, ekonomideki düzelmeye yönelik beklentilerin arttığı 2009’un dördüncü çeyreğinden itibaren toparlanmaya başlamıştır. Yüksek rekolteli hasadın ve Aralık ayındaki erken satışların da katkısıyla satışlar Türkiye çapında %27 artarak 5,3 milyon tona ulaşmış ve 2007 yılı tüketimini aşmıştır. Tüketim artışı azotlu gübrelerde %24 ve taban gübrelerinde %36, ilkbaharda %6 ve sonbaharda %68 olmuştur. Sonbahar sezonundaki aşırı artışın sebebi, Aralık ayında gerçekleşen yüksek miktarda erken azotlu gübre satışı ve 2008 yılı sonbaharında taban gübreleri tüketiminin %37 düşmüş olmasıdır. Türkiye gübre üretimi 2009 yılında %3 azalarak 2,9 milyon tona inmiş, buna karşın ithalat %45 artarak 3 milyon tona ve ihracat %6 artarak 220 bin tona çıkmıştır. Ürüne Özel Gübre Çiftçimizin ihtiyaç duyduğu her çeşit klasik kimyevi gübre Toros Tarım ürün gamında mevcut. Ürüne özgü kimyevi gübre üretimini Türkiye’de ilk başlatan kuruluş olan Toros Tarım, pamuk, mısır, çeltik, narenciye, patates, çay ve çeşitli meyve üretimine yönelik özel formülasyonlu kompoze gübreleriyle, tarlada verimi önemli ölçüde artırıyor. 62 63 TOROS TARIM ÜRÜNLERİ VERİMİ ARTIRIR. 2009 Yılı Faaliyetlerimiz Kimyevi gübre Türkiye’nin kimyevi gübre kurulu üretim kapasitesinin yaklaşık %38’ini elinde bulunduran ve en büyük gübre üreticisi konumunda olan Toros Tarım, üretim faaliyetini Ceyhan, Mersin ve Samsun’da bulunan 3 ayrı tesiste gerçekleştirmektedir. 2009 yılında Ceyhan tesisinde 351 bin ton, Mersin tesisinde 441 bin ton, Samsun tesisinde ise 317 bin ton olmak üzere toplam 1.109.000 ton üretim yapılmıştır. Bu miktarla Toros Tarım, 2009’da Türkiye’deki gübre üretiminin %38,2’sini gerçekleştirmiştir (Kaynak: T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı). 2009 yılında, tesislerimizde üretilemeyen, üretimi yetersiz olan ve ithal fiyatı daha ucuz olan gübreleri temin etmek amacıyla yurtdışından toplam 561.500 ton gübre ithal edilmiştir. İthal edilen gübreler Ceyhan ve Samsun tesislerimizin yanı sıra, dağıtım kolaylığı sağlamak için Tekirdağ, İzmir/Aliağa ve Antalya limanlarına getirilerek torbalanmış ve buralardan sevk edilmiştir. Şirketimizin Türkiye genelinde 550.000 tonluk depolama kapasitesi mevcuttur. Satışların yoğunlaştığı dönemlerde oluşabilecek darboğazları önlemek amacıyla sezon öncesinde gerekli görülen yörelerde depolar kiralanmış ve sürekli mal akışını sağlayacak şekilde stok planlaması yapılmıştır. Toros Tarım 2009 yılı satışlarında kaydettiği %12,5 oranındaki artışla daha da güç kazanmış ve %30 pazar payı ile sektördeki liderliğini korumuştur (Kaynak: T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Müdürlüğü). 2009 yılında, satış kanallarını güçlendirmeye yönelik olarak yeni bayi edinme ve yeterli performansı gösteremeyen bayileri değiştirme faaliyetlerine devam edilmiştir. 2009 başında 797 olan bayi sayısı yıl içerisinde 77 adet yeni bayinin katılımı ve 79 adet bayiliğin iptaliyle 2009 sonunda 795 adede gelmiştir. Yoğun rekabet şartlarında güçlü bayi yapısının daha da önem kazandığı 2009 yılında Toros Tarım, satışlarının %95’ini bayiler kanalıyla gerçekleştirmiştir. Pazarda şirketin rekabetçi konumunu pekiştirmek ve nispeten küçük pazarları da değerlendirerek her noktada tüketiciye ulaşmak amacıyla geliştirilen dağıtım kanallarından yetkili satıcı adedi ise 2009 yılında 144’e ulaşmıştır. Yıl içinde bu kanalla 36.265 ton satış gerçekleştirilmiştir. Özel gübre Özel gübreler, tamamı suda çözünebilen ve damla sulama sistemi ile uygulanabilen kimyevi gübreler olup, Toros Tarım’ın uzun yıllardır öncü ve lider olduğu bir ürün grubudur. 2009 yılında pazarın gelişiminde yaşanan olumsuzluklar, Toros Tarım’ın özel gübre satışlarına da yansımış ve 2009 yılı satışları bir önceki yıla göre %29 oranında düşüş göstererek 12 bin ton seviyesinde gerçekleşmiştir. Özel gübre faaliyetinde pazarın talebini karşılamak amacıyla ürün gamının yeni ürünlerle takviye edilerek geliştirilmesine ve bu ürünlerin tanıtımına yönelik çalışmalar 2009 yılında da sürdürülmüştür. Özellikle ihracata yönelik tarım ürünlerinde yüksek verim ve kalite sağlayan, 2008 yılı içinde ürün gamına katılan “Şelatlanmış İz Element” ürün grubunda, ileriki yıllara dönük sağlam bir pazar altyapısı oluşturma hedefine yönelik tanıtım ve pazarlama çalışmalarına yoğunluk verilmiştir. 2009 Yılı Kimyevi Gübre Satışı: Yıllık gerçekleşen 1.578.873 ton satış ile Toros Tarım toplam satışlarda bir önceki yıla göre kimyevi gübre satışını %12,5 oranında artırmıştır. 64 Bayiler Toplu alım yapan kuruluşlar 1.493.191 Ton 79.273 Ton İhracat 6.409 Ton Toplam 1.578.873 Ton 65 Sebze tohumu Türk çiftçisine standart ve hibrid çok sayıda sebze tohumu çeşidi sunan Toros Tarım, bu alandaki faaliyetlerini üretim ve ithalat olmak üzere iki kanaldan sürdürmektedir. Yüksek verimli, hastalıklara dayanıklı ve pazar değeri yüksek sebze tohumu geliştirme faaliyetleri Antalya ve Bursa’daki deneme istasyonlarında devam etmektedir. Ayrıca Antalya Çandır’daki tohum deneme istasyonunda yerli hibrid sebze çeşitlerinin geliştirilmesine yönelik çalışmaların yanı sıra yabancı çeşitlerin adaptasyon ve tescil denemeleri de yapılmaktadır. 2003 yılından bu yana hibrid sebze tohumları alanında işbirliği yapmakta olduğumuz yabancı kuruluşla ortak çalışmalarımız, bu kuruluşun Türkiye’de doğrudan yatırımları bulunan bir diğer uluslararası tohumculuk firması tarafından satın alınması ve çalışmaları bundan sonra kendi bünyesinde yürütmeye karar vermesi nedeniyle 2009’un Temmuz sonunda sona ermiştir. İşbirliğinin sürdürüldüğü ilk 7 ay içinde, satış miktarları önceki yıla göre kilo bazlı tohumlarda %60, adet bazlı tohumlarda ise %64 oranında gerçekleşmiştir. Bu dönemde daha çok eldeki stokun eritilmesine dönük bir strateji uygulanmıştır. TOROS TARIM NEREDE, BEREKET ORADA. Bu nedenle satışlardaki yüksek gerçekleşme oranına karşın tedarik programımız adet bazlı tohumlarda %28 seviyesinde tutulmuş, kilo bazlı tohumlarda ise tedarik gerçekleştirilmemiştir. 2009 yılı içinde sona eren işbirliğinin yerini almak üzere, yeni hibrid çeşitlerin tanımlanabilmesi amacıyla muhtelif yabancı firmalarla “Deneme Anlaşmaları” yapılmıştır. Bu bağlamda, Antalya/Çandır’da bulunan tohum araştırma istasyonumuz bünyesinde 7 farklı program kapsamında 700’ü aşkın çeşit ve ıslah materyalinin adaptasyon çalışmaları sürdürülmektedir. Yeni Ürün Programı (YÜP) kapsamındaki çalışmalar orta ve uzun dönemli hedefler doğrultusunda planlanmış olmakla birlikte, programların kısa dönemli sonuçları da alınmaya başlamıştır. Bu bağlamda 4 sanayi domatesi ile 1 dolma biber çeşidi, Toros adına tescil ettirilmiştir. 2009 yılında tohum satışları bir önceki yıla göre, kilo bazında satılan çeşitlerde 54.601 kilodan 47.982 kiloya düşerek %12 azalmış, adet bazında satılan çeşitlerde ise 143,9 milyon adetten 236,6 milyon adede çıkarak %64 artmıştır. Tarla tohumu 2009 yılında, sözleşmeli üretim yöntemiyle Çukurova’da 7.127 ton, İç Anadolu’da 6.950 ton ve piyasadan tedarik yöntemiyle 230 ton buğday olmak üzere, önceki yıla göre %19 artış oranıyla toplam 14.307 ton tohumluk buğday satın alınmıştır. 2009 yılı hasat dönemindeki buğday fiyatlarının bir önceki döneme göre %16 düşük oluşmasının yanı sıra %55-60 pazar payıyla ana üretici ve piyasayı belirleyici konumda olan Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nün (TİGEM) elinde 2008 yılından devredenlerle birlikte 180.000 ton seviyesinde bir stok oluşması, Tarım Bakanlığı’nın düşük fiyat oluşturulması yönündeki baskısıyla birlikte adı geçen kuruluşun satış fiyatlarını bir önceki yıla göre %12 oranında geri çekmesine neden olmuştur. Proses edilen toplam 13.107 ton buğday tohumu ile üretim geçen yıla göre %30 artış sağlamıştır. 66 TİGEM’in düşük fiyat uygulaması özellikle Bezostaja gibi kışlık çeşitlerde diğer tohum sağlayıcıların ve bu kapsamda Toros’un satışlarını da olumsuz etkilemiş ve toplam 9.123 ton ile geçen yıla göre %76 oranında satış gerçekleşmiştir. Syngenta ile 2006 yılında başlatılan işbirliği doğrultusunda NK ATRIA adlı hibrid mısır çeşidinin tedarik ve satışına 2009 yılında da devam edilmiş ve geçen yıla göre %93 gerçekleşme ile 9.327 torba mısır tohumu satışı gerçekleştirilmiştir. Katkısının düşüklüğü ve teknik özellikleri nedeniyle diğer çeşitlerle rekabette zorlanan NK ATRIA satışlarına stokların 2010 yılında satılmasının ardından son verilmesine ve Syngenta ile bu yöndeki işbirliğinin bitirilmesine karar verilmiştir. Buğday Tohumu Çeşitleri: Adana 99 Bezostaja Sönmez Osmaniyem 6.491 Ton 5.768 Ton 746 Ton 102 Ton Toplam 13.107 Ton 67 Tekno-tarım 2009 yılında doku kültürü laboratuvarımızda ve patates mini yumru üretim seralarımızda bir dizi iyileştirme yatırımı ve operasyonel düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. Aynı doğrultuda tarla üretimi ve sertifikalı tohum depo üniteleri de yeniden düzenlenmiş, ürün kalite ve standartlarının yükseltilmesi amacıyla 2010 yılı içinde kullanıma girecek şekilde yeni bir ürün proses hattının yatırımına başlanmıştır. 2015 yılına kadar öngörülen 5 yıllık plan ışığında, sertifikalı patates tohumluğu üretimimizin geliştirilmesinin yanı sıra doku kültürü laboratuvarlarımızda başlatılacak yeni ürün gruplarına dönük çalışmalara öncelik verilmiştir. Söz konusu plan dönemi içinde, Toros’un modern Türk tarımındaki yerini pekiştirecek atılımların gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir. TOROS AGRİPARK Adana 2009 yılı içinde, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı’nın kontrolleri çerçevesinde Konya, Kayseri ve Sivas’ın çeşitli ilçelerinde 8.945 ton sertifikalı patates tohumluğu üretilmiş olup, 2008 yılı üretiminden devreden stokla birlikte 11.495 ton satış gerçekleştirilmiştir. Böylece bir önceki yılın 6.154 ton seviyesindeki satış performansına göre %87 artış sağlanmıştır. Fidecilik Türkiye’de hazır fide kullanımı son 10 yıl içerisinde önemli artış göstermiştir. 1999 yılında 200 milyon adet dolayında olan pazar potansiyelinin günümüzde 2 milyar adedin üzerine çıktığı tahmin edilmektedir. Bu artışta, açık tarla üretiminin %50’sinin ve sera üretiminin tamamının yanı sıra sanayi üretiminde de önemli ölçüde hazır fide kullanılmaya başlanması etkili olmuştur. Bu durum sektörde faaliyet gösteren fideliklerin sayısında da artış yaratmış olup, günümüzde 70’i aşkın fide üretim tesisi rekabet etmektedir. 2008 yılında tamamlanan yeni yatırımlarıyla bugün 50 dönüm teknolojik donanımlı serada üretim yapan Hishtil-Toros Fidecilik (HTF), 2009 yılında ekonomik krizin yanı sıra artan rekabete ve daralan piyasa koşullarına rağmen hedeflenen ürünlerde pazar payını önemli ölçüde korumuştur. Rekabete bağlı olarak satış fiyatlarında yaşanan düşüşler ve uzayan tahsilat süreleri sektörün kârlılığını olumsuz yönde etkilemiş olmakla beraber, HTF, artan üretim kapasitesi sayesinde bu olumsuzlukların etkilerini tolere etmeyi başarmıştır. 2009 yılında üretim bandına 2 yeni boyda üretim tepsisi (viyol) dahil edilmiştir. 128, 210 ve 300 gözlü viyollerde yapılan üretimin yanında ara boy olan 171 ve en iri boy olan 98 gözlü viyoller rekabette esneklik imkânı yaratmıştır. Ayrıca farklı viyol boylarında üretimlerin denemeleri de sürdürülmektedir. Böylece, gelişen piyasa koşullarına bağlı olarak ortaya çıkabilecek yeni ihtiyaçlara vakit ve satış kaybedilmeden cevap verilebilmesi mümkün olacaktır. Halen sektörün en önemli problemi, mevzuat yetersizliğinin yol açtığı haksız rekabet ortamıdır. Bununla birlikte yaşanan kalite ve hastalık problemleri, üreticileri doğal olarak daha kaliteli üretim yapan fide üreticilerine yönlendirmeye başlamıştır. Kalite ve güvenilirlikte sektör lideri olan HTF, 2009 yılı Aralık ayında dünya tarım uygulamaları standardı olan “Global G.A.P.” ve Türkiye tarım uygulamaları standardı olan “İyi Tarım Uygulamaları” sertifikalarını alarak sektördeki öncü konumunu daha da güçlendirmiştir. Aşılı Fide Hishtil-Toros Fidecilik’e ait seralarda aşılı ve yüksek kaliteli fide üretimi gerçekleştiriliyor. Verimi artırmaya yönelik teknolojilere verdiği önem ve bu yöndeki yatırımları Toros Tarım’ı son yıllarda fidecilik alanlarında da “standartları belirleyen” öncü bir marka haline getiriyor. 68 69 TOROS TARIM CEYHAN TESİSLERİ Adana Tahıl ve Yem Hammaddeleri 2005 yılından bu yana iç piyasada üretilen tahıl ve yem hammaddelerinin hasat döneminde üreticiden satın alınmasına, uygun şartlarda depolanmasına ve hasat dönemi sonrasında piyasaya satılmasına yönelen Toros Tarım’ın bu faaliyeti 2009 yılında da devam etmiştir. Söz konusu faaliyetin sürdürülmesinde ana depolama merkezleri olarak Adana Agripark’ta ve İzmir Torbalı’da bulunan, her biri 20 bin ton depolama kapasitesine sahip olan çelik silo tesisleri kullanılmıştır. Bu tesislere ek olarak Trakya, Ege ve İç Anadolu bölgelerinde Toprak Mahsulleri Ofisi’nden yeterli miktarda depo kiralanmıştır. 2009 yılında, bir önceki yıldan devredilenlerle birlikte 51.712 ton buğday ve 17.190 ton mısır olmak üzere toplam 68.902 ton ürün satışı gerçekleştirilmiştir. Tahıllardan elde edilen yakıtlara (biofuel) başta gelişmiş ülkeler olmak üzere çeşitli devletlerce destek verilmesi, tahıl ve yem hammaddeleri fiyatları üzerinde etkili olmaktadır. Ayrıca son yıllarda küresel ölçekte sıkça yaşanan kuraklıklar hızlı fiyat değişikliklerine yol açmaktadır. Tahıl ve yem hammaddeleri ürünleri üzerindeki ithalat ve/veya ihracat vergileri önceden tahmin edilemez şekilde sık sık değişmektedir. Başta GMO (Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar) olmak üzere çeşitli nedenlerle hükümetlerin çıkardığı düzenleyici kanun ve yönetmelikler, tahıl piyasalarına devlet müdahalesini olağan hale getirmiştir. Tüm bu etkenlerle şekillenen pazar koşulları, şirketimizin beklentilerini karşılamaktan oldukça uzak bir gelişme seyri izlemektedir. Bu nedenle şirketimiz, mevcut belirsizliklerin ortadan kalkacağı ve genel olarak tahıl ve yem hammaddeleri piyasalarının daha öngörülebilir bir duruma geleceği bir döneme kadar bu alandaki faaliyetini geçici olarak durdurma ve mevcut çelik silolarını uygun koşullarla kiralama kararı almıştır. Bu karar doğrultusunda 2010 yılında iç piyasadan herhangi bir mal alımı yapılmayacak ve ilgili depolama tesislerinin kiralanması için çalışmalar başlatılacaktır. Patatesler yola çıktı. Türkiye’de son yıllarda bitki hastalıkları ve zararlılarından en çok etkilenen ürünlerin başında patates geliyor. Ancak doku kültürü yöntemiyle patates tohumluğu üretmek üzere 2005 yılında Tarım Bakanlığı’ndan yetki belgesi alan Toros Tarım, Agripark’ta yürüttüğü 3 yıllık çalışmalar sonucunda zoru başardı ve hastalıklardan ari patates yumruları üretti. 2008 yılından başlayarak ise bu yeni yumruları ticari amaçla pazara veriyor. 73 Terminalcilik TOROS TERMİNAL CEYHAN İSKELESİ Adana TÜRKİYE’DEKİ LİMANCILIK FAALİYETLERİ 2008 yılında baş gösteren ve hızla tüm dünyayı etkisi altına alan finansal krizin reel sektör üzerinde yarattığı olumsuzluklar, 2009 yılında limanlardaki elleçleme faaliyetlerinin de önemli ölçüde gerilemesine yol açmıştır. Deniz ticaretindeki krizin en belirgin göstergelerinden biri de, dünyadaki kuru yük navlunlarının göstergesi olan Baltic Dry Index’in (BDI) 2008 yılı ortasında yakaladığı 12.000 puanlık zirveden sonra krizle birlikte yaklaşık %94 oranında düşerek 1 Şubat 2009 tarihinde 663 puanla taban yapmasıdır. 2009 yılında genel ortalamada BDI’nin 2008 yılının %40’ı mertebesinde kalarak 5.000 puan seviyesinin üzerine çıkamadığı görülmüştür. Bu sürecin 2010 yılında dünyadaki ekonomik büyüme ile birlikte düzelmeye başlaması, ancak deniz ticaretindeki gerçek toparlanmanın 2011’den itibaren gündeme gelmesi beklenmektedir. Deniz ticaretinde dünyadaki gelişmeler ülke limanlarımızı da aynı oranda etkilemektedir. Ülkemizde 2009 yılında yaşanan %4,7 oranındaki ekonomik küçülmenin de etkisiyle, 2008 yılında 314,6 milyon ton olan toplam yük hareketi, 2009 yılında yaklaşık %1,78 düşüşle 309 milyon tona gerilemiştir (Kaynak: Denizcilik Müsteşarlığı). Yük dağılımında Marmara Bölgesi limanlarının pazar payı %39, Akdeniz Bölgesi limanlarının pazar payı %34, Ege Bölgesi limanlarının pazar payı %19 ve Karadeniz limanlarının pazar payı %9 olarak gerçekleşmiştir. 2010 yılından itibaren ekonomik büyümenin yeniden başlamasıyla birlikte özellikle limancılığın ana müşterisi olan reel sektörde de bir canlanma olması ve 2010 yılında yük hareketinin en az %7 oranında artması beklenmektedir. TOROS TERMİNAL FAALİYETLERİ Toros Ceyhan Terminali, sahip olduğu iskeleler ve depolama kapasitesiyle Doğu Akdeniz’in en önemli derin su limanlarından biridir. Birbirinden bağımsız iki iskelesi ve toplam 8 ayrı yanaşma platformuna sahip olan liman, bu iskelelerin depolama ihtiyacını karşılayacak çeşitli kara tesisleriyle modern ve çok yönlü bir yapıya sahiptir. Kapasite artırılması ve bölgenin en büyük limanı haline getirilmesi yönündeki hedefler doğrultusunda 2009 yılında her biri saatte 750 ton elleçleme yapabilen 2 adet yeni vinç satın alınmıştır. Terminale alınan yeni vinçlerin, 2010 Mart ayı itibariyle devreye girmesiyle, elleçleme kapasitesi günlük min. 22.000 ton olan yeni bir yanaşma iskelesi (İskele-5) daha hizmete girmiş olacak. Bu yatırım sayesinde, Ceyhan Terminali’nin sadece dökme katı yük elleçleme kapasitesi günlük 45.000 tona çıkacaktır. Ceyhan Terminali’nde genel kargolardan proje yüklerine, akaryakıt ve petrol ürünlerinden çeşitli sıvı kimyasallarına, dökme tahıl ve yem hammaddelerinden gübreye, kömürden petrokoka, klinkerden çimentoya, ponzataşından çeşitli endüstriyel cevher, mineral ve madencilik ürünlerine kadar çeşitli vasıflardaki pek çok farklı ürünün tahliyesi, yüklemesi ve depolaması yapılabilmektedir. Samsun Terminali 2006 yılında işletmeye alınan Samsun Terminali’ndeki iki adet yanaşma platformu, başta kömür olmak üzere, günde 14 bin ton dökme yük elleçleme kapasitesine sahip. Bu haliyle hem önemli bir iş gücü potansiyeli hem de Karadeniz’in önemli limanlarından biri... 74 75 2009 yılında Ceyhan Terminali’nde Toros’un kendi yükleri hariç üçüncü şahıslara verdiği limancılık faaliyetlerinin büyük bölümünü kömür, taş ve cevher, tahıl ve akaryakıt ürünleri oluşturmuştur. 2009 yılındaki tonaj 2008 yılına göre %6 artmıştır. Krizden sonra düşen petrol fiyatlarının 2009 yılının ilk çeyreğinden itibaren yeniden yükselmesi nedeniyle transit depolamaya olan talep yeniden yükselişe geçmiş, limandaki akaryakıt ve petrol ürünleri tankları 2009 yılı boyunca %71 doluluk oranıyla kiralanmıştır. Ceyhan Terminali’nin 2008 yılında İskenderun Körfezi’ndeki dökme katı yük elleçlemesi yapan limanlar içerisinde %13,3 olan pazar payı, yaşanan ekonomik daralmaya rağmen 2009 yılında %16,32’ye yükselmiş, böylelikle Ceyhan Terminali bölgedeki ikinci büyük liman olma özelliğini pazar payını yükselterek korumuştur (Kaynak: İskenderun Deniz Ticaret Odası). 2006 yılının ikinci yarısında hizmete giren ve iki ayrı yanaşma platformuna sahip olan Toros Samsun Terminali ise başta kömür olmak üzere günde toplam 14.000 ton dökme katı yük elleçleme kapasitesine sahiptir. İskelede ayrıca sıvı kimyasal ürünlerin yükleme ve boşaltmasını yapmaya uygun boru hatları mevcuttur. Samsun Terminali 2009 yılında elleçlenen üçüncü şahıs tonajları itibariyle kömür ağırlıklı olan çalışmasına devam etmiştir. Samsun Terminali’nin sahip olduğu açık depolama imkânları sayesinde 2009 yılında yeni kömür firmalarına saha tahsis edilmiş, fakat arazilerin 2B durumuna bağlı olarak çıkan idari sorunlar nedeniyle elleçlenen kömür tonajı 344.108 ton olarak gerçekleşmiştir. RÖMORKAJ HİZMETİ Ceyhan Terminalcilik faaliyetinin toplam tonajına bakıldığında, her iki terminal toplamında 4.000.384 ton olan 2008 yılı elleçleme tonajı 2009 yılında %5 artışla 4.200.810 ton seviyesinde gerçekleşmiştir. Denizcilik Müsteşarlığı tarafından yayımlanan “Kıyı Tesisleri İşletme Yönetmeliği” çerçevesinde Toros Ceyhan ve Samsun Terminalleri için işletme izin belgelerinin alınmasıyla kıyı tesisi harcamaları ve yatırımlarla ilgili çalışmalar tamamlanmıştır. Ceyhan Terminali bölgedeki ikinci büyük liman olma özelliğini 2009 yılında pazar payını yükselterek korumuştur (Kaynak: İskenderun Deniz Ticaret Odası). KILAVUZLUK, RÖMORKAJ VE ACENTELİK Toros Gemi Acenteliği ve Ticaret A.Ş., Ceyhan ve Samsun Terminalleri ile Mersin Limanı’nda Toros’un kendi yüklerini getiren gemilerin tamamına ve terminallerini kullanan müşterilerine ait gemilerin bir kısmına acentelik hizmeti vermektedir. Kılavuzluk ve römorkaj hizmeti verilen terminallere 2009 yılında Samsun’da Alpet tesisleri de eklenmiştir. 2009 yılı itibariyle Ceyhan’da 93, Samsun’da 76 ve Mersin’de 16 gemiye acentelik hizmeti verilmiştir. Aynı dönemde Ceyhan’da 601 ve Samsun’da 1.119 gemiye kılavuzluk ve römorkaj hizmeti sağlanmıştır. Terminalcilik faaliyetinin toplam tonajına bakıldığında, her iki terminal toplamında 4.000.384 ton olan 2008 yılı elleçleme tonajı 2009 yılında %5 artışla 4.200.810 ton seviyesinde gerçekleşmiştir. 76 Toros Terminalleri 2009 Yılı Elleçleme Tonajları: Ceyhan Kömür Petrol ve Akaryakıt Tahıl ve Hububat Taş ve Cevher Diğer Toplam 2.531.172 673.874 351.488 147.972 Ton Ton Ton Ton Samsun 344.188 - Ton Ton Ton Ton 136.939 Ton 15.177 Ton 3.841.445 Ton 359.365 Ton 77 SERBEST BÖLGE İŞLETMECİLİĞİ Stratejik Yönelim Toros Adana Yumurtalık Serbest Bölgesi (TAYSEB) her türlü sanayileşmeye uygun geniş yüzölçümü, altyapısı, İskenderun Körfezi’ne açılan 5 kilometrelik sahil şeridi ve serbest bölge teşvikleriyle, yatırım yapmak isteyen firmalar için Doğu Akdeniz’de çok cazip imkânlar sunmaktadır. TAYSEB, aynı zamanda Tarsus-Adana-Gaziantep Otoyolu’na direkt bağlantısı ve Toros Ceyhan Tesisleri’ne ait terminalden sağlanan liman hizmetleri ile kullanıcılarına lojistik açıdan da büyük kolaylık sağlamaktadır. ABD Doları’na gerilemiştir. Serbest Bölge’de gemi inşa ve bakım onarımı konularında yatırım yapmak için ruhsat almış kullanıcıların bir bölümü, global krizin sektöre olumsuz etkileri nedeniyle yatırım kararlarından vazgeçmiştir. 2009 sonu itibariyle kiraya verilmiş açık alanların toplamı 500.989 m2’dir. Ayrıca 2009 yılında 100 m2 ofis ve 1.300 m2 kapalı depo alanı kiralanmıştır. 2009 yılı sonu itibariyle TAYSEB’de faaliyet gösteren firma sayısı 15, faaliyet ruhsatı sayısı da 22 olarak gerçekleşmiştir. 2009 yılına damgasını vuran global kriz, Adana Yumurtalık Serbest Bölgesi’nde faaliyet gösteren kullanıcı firmaları da olumsuz etkilemiştir. Emtia fiyatlarının düşmesiyle TAYSEB’in 2009 işlem hacmi 2008 yılına göre %34 azalarak 173 milyon Bir tersane inşaatının devam ettiği Serbest Bölge’de, enerji alanında yatırım yapmak isteyen yerli ve yabancı firmalarla görüşmeler devam etmektedir. Ceyhan’ın Türkiye’nin enerji merkezi ilan edilmesiyle başta rafineri ve petrokimya alanında ortaya çıkan yeni enerji yatırımları potansiyeli, Ceyhan Terminali’nin gelecekte ham petrol, akaryakıt ve petrol ürünleri depolama alanında daha büyük çapta gelişmesinin önünü açmaktadır. Diğer taraftan Türkiye’nin başta Rusya ve Ukrayna olmak üzere Karadeniz ülkeleriyle olan ticari ilişkilerinin gelişmesi, gelecek açısından Samsun Terminali için önemli fırsatlar yaratmaktadır. Önümüzdeki dönemde Akdeniz ve Karadeniz’de yaşanacak gelişmelerin, her iki tesisin gelişmesi için de önemli olanaklar yaratacağı öngörülmektedir. TORBA ÜRETİMİ Toros Tarım bünyesindeki kimyevi gübre üretim tesislerinin polipropilen ve polietilen torba ihtiyacını karşılayan Adana’daki torba fabrikası 2009’da 25 milyon torba üretimi hedefine karşın 30.5 milyon torba üretimi gerçekleştirmiş, ayrıca 600 bin torbayı da piyasadan temin etme yoluna gitmiştir. AKARYAKIT FAALİYETLERİ Toros Tarım bünyesinde gerçekleştirilen akaryakıt faaliyeti, BP akaryakıt-madeni yağ ile Mobil ve Shell madeni yağ bayilikleri kanalıyla yürütülmektedir. 2009 yılında toptan ve perakende olarak 10,5 milyon litre akaryakıt satışı gerçekleştirilmiş, ayrıca satışlara ilave olarak Toros Tarım üretim tesislerine de ihtiyaçları olan 525.000 litre motorin ve 4.893 ton fuel oil sevkıyatı yapılmıştır. Akaryakıt satışları, toptan satışların düşmesi nedeniyle bir önceki yıla göre %9 oranında azalmıştır. Toros Tarım tarafından işletilen akaryakıt istasyonları BP ve Karayolları tarafından başarılı bulunmuş, SEÇ-G (Sağlık, Emniyet, ÇevreGüvenlik) uygulamalarında tam başarılı olup, BP gizli müşteri programı kapsamında “Hizmet Kalitesi Ödülleri” almıştır. TAYSEB 1998’den bu yana hizmet veren TAYSEB, toplam 4,5 milyon metrekareye yayılan alanıyla Türkiye’nin yüz ölçümü bazında en büyük serbest bölgelerinden biri. 78 79 Taahhüt Grubu Tarımsal Sanayi Grubu TEKFEN-OZ GAYRİMENKUL GELİŞTİRME A.Ş. Emlak Geliştirme Grubu TEKFEN EMLAK GELİŞTİRME YATIRIM VE TİCARET A.Ş. TEKFEN TURİZM VE İŞLETMECİLİK A.Ş. Diğer Faaliyetler Sosyal Sorumluluk Kurumsal Yönetim Denetim Raporu Profil TEKFEN TOWER Levent, İstanbul Tekfen Emlak Geliştirme Grubu’nun birincil iş alanını gayrimenkul sektöründe yatırım, proje geliştirme, inşaat yönetimi, tesis yönetimi ve pazarlama faaliyetleri oluşturmaktadır. Bugüne kadar seçkin bir müşteri kitlesine yönelik olarak uluslararası standartlarda ve yüksek nitelikli özel projelere imza atan Emlak Geliştirme Grubu, sektörde saygın ve güvenilir bir konuma sahiptir. Grubun kalite, özgünlük ve fonksiyonellik gibi proje kriterleri arasına son yıllarda çevre dostu bina sertifikasını da (LEED/BREEAM) eklemiş olması, yürütülen faaliyetlerde yüksek müşteri memnuniyeti ve kârlılık kadar, çevreye yönelik sorumlulukların da büyük öneme sahip olduğunu göstermektedir. Tekfen Emlak Geliştirme Grubu’nun birincil iş alanını gayrimenkul sektöründe yatırım, proje geliştirme, inşaat yönetimi, tesis yönetimi ve pazarlama faaliyetleri oluşturmaktadır. Grup, stratejik olarak faaliyetlerini üst ve orta-üst gelir grubuna hitap eden konut, ofis ve alışveriş merkezi projelerine odaklamıştır. İyi seçilmiş lokasyonlarda konsept, kalite ve tasarımıyla öne çıkan projeler yaratmayı pazarda ayrıştırıcı bir unsur olarak değerlendiren grubun bugüne kadar imza attığı Akmerkez, Taksim Residences, Tekfen Tower ve Tekfen Yalıkavak Evleri gibi örnekler, bu yaklaşımın iyi birer temsilcisidir. Grubun proje geliştirme ve yatırım faaliyetlerinin önemli bölümü, 2007 yılında ABD’li varlık yönetim şirketi Och-Ziff (OZ) ile ortak olarak kurulan Tekfen-OZ Gayrimenkul Geliştirme A.Ş. tarafından yürütülmektedir. Şirket, yatırım kararlarını detaylı pazar araştırması ve somut değerlendirmelere dayandırmaktadır. Geliştirme sürecinde çevreye duyarlılık, enerji tasarrufu ve kaynakların verimli kullanımı gibi standartlar da büyük bir titizlikle takip edilmektedir. Tekfen-OZ tarafından geliştirilen işlerin projelendirme, danışmanlık, mimarlık ve mühendislik hizmetleri Tekfen Emlak Geliştirme Yatırım ve Ticaret A.Ş. tarafından verilmektedir. Geliştirici ve uygulayıcı iki şirket arasındaki organik bağ, maliyet açısından getirdiği bazı yararların dışında projelerin bir bütün olarak ele alınmasını ve kalite kontrolünün daha etkili bir biçimde gerçekleştirilmesini sağlamaktadır. Tekfen Services Bir gayrimenkul projesinin müşteri memnuniyetinin sürdürülebilirliğini sağlamaya yönelik üçüncü ayağını oluşturan işletme tarafında ise Tekfen Turizm ve İşletmecilik A.Ş. yer almaktadır. Faaliyetlerini “Tekfen Services” markası altında sürdüren şirket, yönetimini üstlendiği Tekfen Tower, Taksim Residences ve Tekfen Yalıkavak Evleri 82 gibi gayrimenkullerin işletim ve bakım-onarım hizmetleri kapsamında otopark, konferans salonu, restoran ve fitness center işletmeciliği; temizlik ve güvenlik hizmetleri gibi alanlarda faaliyet göstermektedir. Şirket, Akmerkez’de 2009’da tümüyle yenilenen S Café’nin de işletmecisidir. 83 2009’a Genel Bir Bakış Diğer tüm sektörlerde olduğu gibi emlak sektöründe de 2009 yılına damgasını vuran gelişmelerin başında, dünya ölçeğinde yaşanan ekonomik daralma gelmektedir. Mortgage piyasalarında başlayan kriz, tüm dünyada emlak sektörünü olumsuz yönde etkilemiştir. Piyasalardaki likidite problemi ve kredi arzındaki daralma sektördeki hareketliliği önemli ölçüde kesintiye uğratmıştır. Dünya genelinde tüm ticari gayrimenkul fiyatları düşmüş ve kapitalizasyon oranları artmıştır. Uluslararası yatırımcıların gelişmekte olan ülkelere olan ilgisi de önemli ölçüde azalmıştır. Bununla birlikte, 2009’un ikinci yarısından itibaren merkez bankalarının faiz oranlarını düşük tutması ve piyasalara likidite sağlaması neticesinde konut ve finansal varlıkların fiyatlarında kısmi artışlar gözlemlenmiştir. ABD’deki 20 büyük metropoldeki yeni konut satış fiyatlarını ölçen S&P Case and Schiller Endeksi 2009 Mayıs’ından sonra ilk kez yükselme eğilimine girmiştir. LEVENT OFİS İstanbul törlerin başında yer almıştır. Yıl içinde gayrimenkul projelerinde, talep ve yatırımlarda yavaşlama gözlenmiş, fiyatlarda gerilemeler yaşanmıştır. Tüm alt segmentlerde projeler ertelenmiş veya iptal edilmiştir. 2004’ten sonra yükselen piyasalardaki fırsat arayışı nedeniyle Türkiye’de pek çok yabancı yatırımcı ve geliştiricinin sektöre giriş yapmasına karşın 2009’da risk faktörü öne çıktığından talep azalmıştır. Bununla birlikte Türkiye’nin genel büyüme trendi, genç nüfus dinamiği ve gayrimenkul piyasasının tüm alt segmentlerinde A sınıfı gayrimenkullerin sınırlı olması, özellikle büyük kentlerde uzun dönemli yatırımlar için bir fırsat alanı yaratmaktadır. Nitekim Urban Land Institute (ULI) ve PricewaterhouseCoopers (PwC) işbirliği ile hazırlanan 2009 tarihli “Emerging Trends in Europe” raporunda bunu destekleyici veriler yer almaktadır. Raporda Avrupa’yı etkisi altına alan ekonomik gerilemenin gayrimenkul sektörünü derinden etkilediğine vurgu yapılırken, gelişim fırsatları açısından İstanbul ilk sırada yer almakta ve yatırım öngörüleri bakımından en büyük üç pazardan biri olarak değerlendirilmektedir. Dünyadaki trendlere paralel olarak, Türkiye’de de inşaat sektörü %16,3 oranla en çok daralan sek- Türkiye’de yıl içinde gayrimenkul projelerinde, talep ve yatırımlarda yavaşlama gözlenmiş, fiyatlarda gerilemeler yaşanmıştır. Konsept çizimidir. Bomonti Apartmanları İstanbul 84 85 2009 Faaliyetlerimiz Tekfen Emlak Geliştirme Grubu’nun “doğru lokasyonda ve doğru planlanmış gayrimenkul yatırımlarının başarılı performans göstereceği” yönündeki öngörüleri 2009 yılında hâkim olan zorlu koşullar çerçevesinde bir kez daha sınanmıştır. Modern A sınıfı ofis eksikliği nedeniyle bu segmentin pazar koşullarındaki dalgalanmalardan en az seviyede etkileneceğine yönelik beklentilerin gerçekliği kanıtlanmıştır. Stratejik olarak kendini daha az riskli bir alana konumlandıran grubumuz 2009 yılında güçlü finansman yapısını rekabet avantajına dönüştürmüş ve piyasadaki durgunluğa rağmen KÂĞITHANE OFİSPARK İstanbul oldukça hareketli bir dönem geçirmiştir. Likiditenin daraldığı bu dönemde güçlü finansal yapısı, uzun dönemli yatırım stratejisi ve yatırım kararlarının konsept-lokasyon itibariyle uzun araştırma ve detaylı ön çalışmalara dayandırılması sektördeki bekleme pozisyonuna rağmen grubun planladığı yatırımları harekete geçirmesine olanak sağlamıştır. 2009 yılı yeni geliştirme faaliyetleri açısından da yoğun geçmiştir. Bu kapsamda başta İstanbul olmak üzere diğer kentleri de kapsayan yatırım fırsatları değerlendirilerek ileriye yönelik çok sayıda projenin tohumları atılmıştır. Kâğıthane OfisPark Kâğıthane OfisPark projesinin inşasına Ağustos 2009’da başlanmış ve yıl boyunca zemin çalışmaları sürdürülmüştür. Mimar Emre Arolat tarafından, bölgenin dokusuna uygun olarak ortak bir alan etrafında konumlandırılmış az katlı bloklar şeklinde tasarlanan ofis kompleksi, kullanıcıların çeşitli güncel ihtiyaçlarına cevap verebilecek mağaza, cafe ve sosyal alanları da içermektedir. Bina, tasarımıyla olduğu kadar, çevreye duyarlı LEED sertifikasıyla da bölgenin yapı taşlarından biri olacaktır. Mimar Emre Arolat Kâğıthane OfisPark projesiyle, MIPIM Architectural Review Future Project Awards 2009’da ofis yapıları kategorisinde ödül kazanmıştır. İstanbul’un en prestijli iş bölgesi olan Levent’te inşasına 2009 Şubat’ında başlanan Levent Ofis’in, planlandığı şekilde yıl sonuna doğru kaba inşaatı bitirilmiştir. Eylül 2010’da tamamlanması planlanan projenin kiralama faaliyetleri sürmektedir. Toplam 8 bin metrekare kapalı alana sahip olacak şekilde 8 katlı olarak planlanan iş merkezinin tasarımı Alman Mimar Juan-Pablo Molestina tarafından gerçekleştirilmiştir. 86 Amerikan Yeşil Binalar Konseyi’nin (USGBC) geliştirdiği bir “çevre dostu bina sertifikasyon sistemi” olan LEED’in “Core & Shell” (Bina Çekirdeği ve Kabuğu) kategorisinde gold sertifikaya sahip olacak şekilde inşa edilen Levent Ofis, kullanıcılarına üst düzeyde konfor sağlamanın yanında bu özelliğiyle de İstanbul’daki örnek ofis uygulamalarından biri olmaya adaydır. 87 MÜŞKÜLÜM ÇİFTLİĞİ Gümüşlük, Bodrum Gayrimenkul geliştirme projeleri açısından önemli bir potansiyel içeren Bodrum Yarımadası’nda Tekfen Emlak Geliştirme Grubu’nun Yalıkavak Evleri’nden sonra yapımına başladığı Müşkülüm Çiftliği, Gümüşlük’te kalabalıktan ve gözlerden uzak 27 dönümlük bir arazi üzerinde 18 konuttan oluşacak şekilde inşa edilen butik bir konut projesidir. Arazide mevcut mandalina bahçesinin bozulmadan aynen korunması, Müşkülüm Çiftliği’ni bölgedeki benzer konut projelerinden farklı olarak doğallık ve çevreye uyumluluk açısından öne çıkarmaktadır. Yılın her mevsiminde yaşanabilecek şekilde tasarlanan projenin Nisan 2010’da tamamlanması ve konutların sahiplerine teslim edilmesi planlanmaktadır. Günümüzde Kağıthane gibi, İstanbul’da eski bir sanayi bölgesinin kentsel dönüşümüne sahne olan Bomonti'de hayata geçirilecek olan Bomonti Apartmanları projesi, bölgenin kendine has dokusuyla uyumlu, ancak modern mimarlığın gereklerini yerine getiren konut, ev-ofis ve ticari kullanıma uygun 84 üniteden oluşmaktadır. Bomonti Apartmanları kent merkezine yakınlığıyla istisnai bir konuma sahip olan Bomonti’nin sokak yaşantısıyla bütünleşirken, diğer yandan kullanıcılarına spor, alışveriş ve otopark gibi çağdaş kent yaşamının ihtiyaçlarına yönelik çözümler de sunan bir proje olacaktır. Tasarımı Bünyamin Derman tarafından yapılan projenin mimari ve mühendislik çalışmaları tamamlanarak ruhsat projeleri Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Bölge Kurulu’na sunulmuştur. İnşaat çalışmalarına, kurul onayını takiben kısa sürede başlanacaktır. Konya Konut Projesi kentin gelişme aksı üzerinde yer alan Meram-Kozağaç bölgesinde 244 bin metrekarelik bir arazi üzerine inşa edilecektir. Çeşitli sosyal ve sportif imkânlarla zenginleştirilmiş, doğaya saygılı 1.200 seçkin konuttan oluşan bir yaşam merkezi olması planlanmaktadır. Fazlar halinde hayata geçirilmesi planlanan projeye yönelik olarak 2009 yılında piyasa araştırması, altyapı 88 ve zemin çalışmaları, şehircilik ve konsept tasarımları çalışmalarına yoğunlaşılmıştır. 2010 yılında proje çalışmalarının hızlandırılarak, yıl sonuna doğru inşaata hazır hale gelmesi hedeflenmektedir. Konya’da bugüne kadar yapılmış en nitelikli konut yatırımı olan projenin, her yönüyle kente yepyeni bir soluk kazandırması beklenmektedir. 89 Karma Kullanım Projeleri Akmerkez Türkiye’nin alışveriş merkezi kavramıyla tanışmasında önemli bir köşe taşı niteliğine sahip olan ve kazandığı dünya çapındaki ödüllerle birçok kez bu alandaki başarısını kanıtlayan Akmerkez, Tekfen Emlak Geliştirme Grubu’nun örnek projelerinden biridir. Kapılarını 1993 yılında halka açan Akmerkez’in dünyadaki trendler ve toplumdaki değişimler doğrultusunda yenilenmesine yönelik olarak 2009 başlarında bir renovasyon projesi başlatılmıştır. Yaklaşık 25 milyon dolarlık bir yatırımla gerçekleştirilecek olan yenileme çalışmalarının 2010 yılının ilk yarısında tamamlanması planlanmaktadır. İzmir Karma Kullanım Projesi Tekfen-OZ ve Rönesans Alışveriş Merkezleri ortaklığı ile hayata geçecek komplekste konut, ofis ve alışveriş merkezi fonksiyonları yer alacaktır. Proje, İzmir’in en önemli yerleşim alanları Karşıyaka, Konak ve Bornova semtlerinin kesişim noktasında yer almaktadır. Lokasyonu ve yaratılacak çok fonksiyonlu yaşam alanı ile İzmirliler için cazip bir buluşma noktası olması planlanmaktadır. Projenin konsept çalışmaları büyük oranda tamamlanmış olmakla birlikte, kentin imar planlarının yürütmesinin durdurulması nedeniyle çalışmalar geçici olarak askıya alınmıştır. 2010 yılı içinde imar planlarının yeniden yürürlüğe girmesi ve konsept çalışmalarının revize edilmesiyle, projenin hayata geçirilmesine yönelik çalışmalara yeniden başlanacaktır. Tekfen-OZ ve Rönesans Alışveriş Merkezleri ortaklığı ile hayata geçecek proje, 58.000 m2 alanıyla İzmir’in en büyük emlak geliştirme projesi olacaktır. Türkiye’de 2009’un sonlarından itibaren genel olarak ekonomiye hâkim olan görece olumlu havanın önümüzdeki dönemde gayrimenkul piyasalarını da kapsaması ve 2010’un kademeli olarak bir toparlanma ve iyileşme yılı olması beklenmektedir. 2010’da Türkiye gayrimenkul piyasasında sınırlı bir talep artışı, yatırımlarda ve arzda nispi bir yükseliş, stoklarda bir miktar azalma ve fiyatlarda hareketlenme olacağı tahmin edilmektedir. Gayrimenkul piyasasında talebin uzun süre baskılanması mümkün değildir. Olumlu sinyallerin piyasaya yayılması ve beklentilerin olumluya dönmesi, kademeli olarak sektörde bir canlanmayı da beraberinde getirecektir. Bununla birlikte sektörde kriz öncesindeki canlılığın, ülke ekonomisindeki istikrara bağlı olarak ancak 2012 yılında yeniden yakalanabileceğine yönelik bir görüş hâkimdir. Grubumuz, yatırım stratejilerini bu beklenti doğrultusunda belirlemektedir. Sektörde güven telkin eden güçlü firmalarca geliştirilen ve lokasyon-konsept-fiyat dengesi doğru kurulmuş projelerin krizden fazla etkilenmeden kendi talebini yaratacağına ilişkin öngörümüz devam etmektedir. 2009 yılında yaşanan deneyimler, sektördeki rekabet koşullarını yeniden tanımlamış ve gerek finansal yapısıyla, gerekse uyguladıkları strateji ve projeler itibariyle güçlü firmaların rekabette bir adım öne çıktığını ortaya koymuştur. Kriz süresince sağlam bir temele oturmayan projeler doğal bir elemeye maruz kalmış, güçlü ve güven duyulan firmaların projelerine yönelik talepte ise tam tersine olumlu bir gidiş gözlemlenmiştir. Bu trendin gelecek yıllarda da devam etmesi beklenmektedir. Tekfen Emlak Geliştirme Grubu, bir yandan nitelikli yaşam ve çalışma alanları yaratarak müşterilerine daha kaliteli ve konforlu bir yaşam sunmayı hedeflerken, diğer taraftan faaliyetlerini doğaya ve çevreye saygılı bir şekilde sürdürmeyi prensip olarak benimsemektedir. Grubumuz, projelerini çevre dostu bina sertifikası (LEED/BREEAM) kriterlerine uygun olarak inşa etmeyi sürdürecektir. Levent Ofis Tekfen Emlak Geliştirme Grubu, 2007’de kurulan ÇEDBİK’in (Çevre Dostu Binalar Konseyi) kurucu üyeleri arasında yer alıyor. Levent Ofis Projesi ile başlattığı LEED sertifikası almaya yönelik çalışmalarını yeni geliştirmekte olduğu diğer projelerinde de sürdürmeyi hedefliyor. Tasarımından uygulamasına kadar birçok yeniliği barındırması amaçlanan Levent Ofis, gerek mimari gerekse mühendislik çözümleriyle çevreye duyarlı bir bina olarak yeni bir anlayışın temsilciliğini yapıyor. 90 91 Taahhüt Grubu Tarımsal Sanayi Grubu Emlak Geliştirme Grubu EUROBANK TEKFEN A.Ş. Diğer Faaliyetler EFG FİNANSAL KİRALAMA A.Ş. EFG İSTANBUL MENKUL DEĞERLER A.Ş. TEKFEN ENDÜSTRİ VE TİCARET A.Ş. PAPFEN JOINT STOCK COMPANY (ÖZBEKİSTAN) TEKFEN SİGORTA ARACILIK HİZMETLERİ A.Ş. ANTALYA STÜDYOLARI A.Ş. TEKFEN KÜLTÜR SANAT ÜRÜNLERİ YAPIM, YAYIN SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Sosyal Sorumluluk Kurumsal Yönetim Denetim Raporu Eurobank Tekfen Profil Tekfen Grubu’nun bankacılık alanındaki iştiraki olan Tekfenbank’ın hisselerinin %70’inin 2007 yılında Yunanistan’ın ikinci büyük bankası olan Eurobank EFG tarafından satın alınması sonucunda doğan Eurobank Tekfen, “Dünya Kalitesinde Finansal Hizmet” vizyonuyla halen 21’i İstanbul’da olmak üzere, Türkiye’nin önemli sanayi ve ticaret bölgelerine yayılmış 44 şubesiyle ticari bankacılık yapmaktadır. 94 Temel hedeflerini müşterilerinin saygısını kazanan, personelinin beğenisini ve aktif katılımını sağlayan ve gerek verdiği hizmetler, gerekse sosyal sorumluluk bilinciyle toplumun takdir ettiği daha güçlü bir banka yaratmak olarak belirleyen Eurobank Tekfen, orta vadeli planlar doğrultusunda şube ağını genişletmeyi ve kurumsal ve ticari bankacılığın yanı sıra küçük işletme bankacılığı ve sermaye piyasaları alanlarında büyümeyi stratejik öncelik olarak kabul etmektedir. Dürüstlük, tarafsızlık, güvenilirlik ve saydamlık ilkeleri doğrultusunda, bankacılık etik ilkelerine bağlı kalarak istikrar ve kaliteyi ön planda tutan bir anlayışla büyümeyi amaçlayan Eurobank Tekfen, her türlü kurumsal ve bireysel müşterisine “çözüm ortağı” yaklaşımıyla yaklaşmakta ve müşterileriyle uzun soluklu ilişkiler kurmayı hedeflemektedir. Bankanın sahip olduğu yüksek sermaye yeterlilik rasyosu, “güven” unsuruna verilen önemin göstergesidir. Banka için belirlenen büyüme planları, önümüzdeki yıllarda perakende faaliyetlerine ağırlık verilmesini ve Eurobank Tekfen’in şube sayısı ve işlem hacmi itibariyle Türkiye’nin önde gelen bankalarından biri haline getirilmesi hedefini içermektedir. Avrupalı uluslararası bir bankacılık organizasyonu olan Eurobank EFG’nin bir üyesi olan Eurobank Tekfen, bu hedefleri yerine getirmeyi sağlayacak güçlü bir sermaye altyapısına sahiptir. Bankanın büyük iştirakçisi olan Eurobank EFG Grubu, 84,3 milyar Euro toplam aktif büyüklüğü ve 23.000’in üzerinde çalışanıyla Avrupa’daki bankacılık sektörünün önde gelen temsilcilerinden biridir. 95 2009 Yılı Faaliyetlerimiz Yıl boyunca sektörel kredi hacimlerinde belirgin bir daralma meydana gelirken, Eurobank Tekfen, özellikle yılın son çeyreğindeki olumlu sonuçların katkısıyla, kredi vermede sektörel büyüme oranının üzerinde bir performans sergilemiştir. 2009 yılında Eurobank Tekfen, perakende bankacılık segmentinde büyümeye yönelik hazırlıklarını tamamlamış ve teknoloji altyapısını tümüyle yenilemiştir. Ekonomik yavaşlama nedeniyle şirketlerin ve benzer bir şekilde bankaların kredi iştahının azaldığı 2009 yılında Eurobank Tekfen, daha seçici ve sıkı risk yönetimi uygulamalarını devreye sokmuştur. Müşteri odaklı yeniden yapılanma çerçevesinde kredi yönetimini ve operasyonlarını merkezileştirerek pazardaki bilinirliğini ve etkinliğini artıran Eurobank Tekfen, güçlü sermaye yapısı, teknoloji ve insan kaynaklarına yönelik yatırımları, etkin risk yönetimi, başarılı maliyet yönetimi, dinamizmi ve hızlı karar alma ve uygulama yetkinliği sayesinde, kaliteli hizmet anlayışından ödün vermeksizin, verimli ve kârlı bir banka olmanın tüm gereklerini yerine getirmiştir. Reel sektöre desteğini artırmış, mevcut müşterilerle ilişkilerini derinleştirirken yeni müşteri kazanma konusunda da başarılı bir performans sergilemiştir. Banka, kurumsal kredilerde büyüme oranı itibariyle sektör ortalamasından daha hızlı büyüme göstermiştir. Banka, ödenmeyen kredi oranlarındaki yükselme eğilimini, kredilerin yeniden yapılandırılması ve 2009’un sonlarına doğru ekonomideki canlanma Stratejik Yönelim gibi unsurlara ek olarak etkin bir risk yönetimini uygulamaya koyarak önemli ölçüde tersine çevirmiştir. Bu olumlu gelişme 2010’un ilk ayında güçlü bir şekilde kendini göstermiştir. Mevduat artışı sağlamıştır. Aktiflerini artırarak bankalar arası rekabette yükselişini sürdürmüştür. Piyasa yapıcı olmamasına rağmen, İMKB Tahvil ve Bono Piyasası’nda hazine işlemleri hacmi itibariyle onuncu sırada yer almıştır. Bilgi işlem tarafında yeni bir teknolojiye geçme çalışmalarına 1 Ekim 2009 tarihinde başlamıştır. Yeni sistem 11 Temmuz 2010 tarihinde devreye girecektir. Teknoloji altyapısının desteğiyle, çalışanlar ve müşteriler açısından verimlilik ölçümlemesini sağlamaya yönelik organizasyonel düzenlemeler son aşamaya getirilmiştir. Güçlü bir marka işbirliği ve etkili maliyet yönetimi için Bonus markasını kullanmak üzere Garanti Bankası’yla anlaşma sağlanmıştır. Eurobank Tekfen, Bonus kredi kartı vermeye 2010’un ikinci yarısında başlayacaktır. Banka insan kaynaklarına yatırım yapmayı sürdürmüş ve yıl içinde 90 kişiyi işe alarak ekibini güçlendirmiştir. Eurobank Tekfen, hızlı yatırım ve büyüme stratejisini destekleyecek sermaye tabanına sahiptir. Sermaye yeterlilik oranı, 2010 yılında herhangi bir sermaye artışı gerektirmeyecek seviyededir. Ekonomik yavaşlama nedeniyle şirketlerin ve benzer bir şekilde bankaların kredi iştahının azaldığı 2009 yılında Eurobank Tekfen, daha seçici ve sıkı risk yönetimi uygulamalarını devreye sokmuştur. 96 2010 yılı, orta vadeli gelişim programının ilk yılıdır. Banka, krizden sonra büyüme stratejisinde herhangi bir değişiklik yapmamış ve 5 yıl içinde 200 şubeli bir banka olma ve faaliyetlerini yeni alanlara taşıma perspektifi doğrultusunda gerekli adımları atmıştır. Eurobank Tekfen, 5 yıllık gelişim programı çerçevesinde küçük ve orta ölçekli işletmelere yönelik bankacılık hizmetlerine ve premium perakende bankacılığa yönelerek reel sektörün üst segment- lerinde halihazırda yüksek olan bilinirliğini daha da artırmayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda, 2010 hedefleri şu şekilde belirlenmiştir: Çoğunlukla perakende bankacılığa yönelik 16 yeni şube; 250 yeni çalışan; Bankanın faaliyet gösterdiği 18 şehirde yaygınlığı ve etkinliği artırma; Yeni faktoring, nakit yönetimi ve dış ticaret ürünleri; Yeni yatırım fonları; Bonus kredi kartıyla POS ağı üzerine inşa edilecek yeni girişimin devreye girmesi. EFG Finansal Kiralama EFG Leasing, sektör sıralamasında 2009 sonu itibariyle 15’incilikten 9’unculuğa yükselmiş ve pazar payını %1,3’ten %3,3’e çıkarmıştır. Eurobank Tekfen’in bir iştiraki olan EFG Finansal Kiralama A.Ş. (EFG Leasing), 2009 yılında da Eurobank Tekfen ile paralel bir politika izleyerek başta KOBİ’ler olmak üzere üreten, istihdam sağlayan ve ihracat yapan müşterilerine hızlı, esnek ve ihtiyaca uygun çözümler sunmaya devam etmiştir. EFG Leasing, iş hacmi itibariyle büyüyen ve gelişen küçük işletmelere olduğu kadar, kurumsal firmaların büyük ve önemli projelerine de destek vermiştir. Şirketin 2008 yılında 42,2 milyon euro olan net yatırım tutarı, 2009 sonu itibariyle %23,7’lik bir artışla 52,2 milyon euroya yükselmiştir. EFG Leasing, 2009 yılında çalışan başına 3,9 milyon euro net yatırım tutarıyla sektöründe lider olmuştur. Finansal kiralama sektörü 2009 yılında bir önceki yıla göre %52 oranında küçülürken, EFG Leasing sektörde büyüyen iki firmadan biri olmuş ve aktif büyüklüğünü 72,6 milyon eurodan 100,6 milyon euroya yükselterek %38,6 oranında büyümüştür. EFG İstanbul Hisse senedi piyasasında hizmet vermek üzere 2001 yılında kuruldu. 2005 yılında Yunanistan’ın önde gelen finans kuruluşlarından Eurobank EFG Group tarafından satın alındı. EFG İstanbul Menkul Değerler A.Ş. daima başarıya odaklı yapısıyla bugün, İMKB ve Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB)’nda aracılık, kurumsal finansman ve varlık yönetimi alanlarında Türkiye’nin lider kuruluşları arasında yer alıyor. 97 EFG İstanbul Menkul Değerler Eurobank Tekfen’in bir diğer iştiraki olan EFG İstanbul Menkul Değerler A.Ş. (EFG İstanbul) Türkiye’nin önde gelen aracı kurumlarından biri olup, müşterilerine hisse senedi ve vadeli işlemler alım satımı için aracılık, kurumsal finansman, piyasa araştırmaları, makroekonomik araştırmalar ve varlıkyönetimi konularında hizmet vermektedir. EFG İstanbul, 2009 yılında İMKB Hisse Senedi ve VOB Vadeli İşlemler Piyasası’nda başarılı bir performans göstermiştir. Şirket, 16.699 milyon TL işlem hacmiyle İMKB’de %1,73 ve 19.017 milyon TL işlem hacmiyle VOB-Endeks İşlemler Piyasası’nda %3,06 pazar payının sahibi olmuştur. EFG İstanbul bünyesinde şirket satın alma ve birleşmeleri, stratejik satış/ortaklık işlemleri, özelleştirmeler, “private equity” satışları, halka arz, yeniden yapılanma danışmanlığı ve çağrı danışmanlığı konularında hizmet veren Kurumsal Finansman ekibi, 2009 yılında önemli projelere imza atmıştır. Şirket, bu kapsamda Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’ne ait İzgaz’ın 98 özelleştirmesinde satıcı tarafın ve VakıfBank Emekli Sandıkları’na ait Atakule GYO’nun satışında satıcı tarafın danışmanlığını üstlenmiş, ayrıca 2008 yılında satın alınmasında danışmanlık hizmeti verdiği Italgen’e ait Bares Elektrik’in sağladığı finansmana aracılık etmiştir. EFG İstanbul’un piyasada tanınmış ekonomistlerden ve analistlerden oluşan kaliteli araştırma ekibi düzenli olarak geniş bir yelpazedeki şirketleri ve sektörleri incelemekte, kurumsal finansman ve kurumsal satış hizmetlerini desteklemektedir. Şirket, uzman ekibiyle basit, şeffaf, hedefleri belirgin yatırım ürünleri ve hizmetler sunarak müşterilerini risk tercihlerine göre belirlenen getiriye ulaştırmayı hedeflemektedir. Şirket bünyesindeki Varlık Yönetimi Birimi,Eurobank Tekfen’in ve EFG İstanbul’un oluşturduğu yatırım fonlarının dışında bireylere ve kurumlara özel portföy yönetimi hizmeti de vermektedir. Tekfen Endüstri Faaliyetlerini aydınlatma ve kimya olmak üzere iki temel alana odaklayan Tekfen Endüstri ve Ticaret A.Ş., aydınlatma sektöründeki faaliyetleri çerçevesinde Çin’deki Wiselite firmasıyla yakın işbirliğini 2009 yılında da sürdürmüş ve kendi markasıyla fason olarak ürettirdiği ampullere ek olarak Wiselite markalı enerji tasarruflu lambaların Türkiye’deki dağıtımına devam etmiştir. Wiselite firmasının geniş ARGE olanakları sayesinde sektördeki yenilikleri ve öncü uygulamaları yakından takip eden Tekfen Endüstri sunduğu ürünler ve rekabetçi fiyatlarıyla piyasadaki güçlü konumunu 2009’da da korumuştur. Dünyadaki çevre bilincinin gün geçtikçe artması ve enerji tasarrufu konusunun giderek önem kazanması, son yıllarda aydınlatma sektöründe de enerji tasarrufu konusunu öne çıkarmış ve bu yöndeki teknolojilerin hızla gelişmesine ortam sağlamıştır. Tekfen Endüstri, geleceğe ilişkin planlarında, bu yöndeki eğilimlere ağırlıklı olarak yer vermektedir. Şirketin metal halide, sodyum buharlı, civa buharlı ve enerji tasarruflu ampullerin yer aldığı geniş ürün yelpazesi, aydınlatma sektörünün geleceğine damgasını vurması beklenen LED lamba çeşitlerinin katılımıyla daha da zenginleşmiştir. Enerjinin en tasarruflu şekilde kullanılmasını sağlayan ve 10-12 yıl gibi çok uzun kullanım ömrü sunan LED ampuller, yeni yapılan konut, işyeri ve otellerde giderek daha fazla kullanım alanı bulmakta ve sektördeki payını düzenli olarak artırmaktadır. EFG İstanbul bünyesinde şirket satın alma ve birleşmeleri, stratejik satış/ortaklık işlemleri, özelleştirmeler, “private equity” satışları, halka arz, yeniden yapılanma danışmanlığı ve çağrı danışmanlığı konularında hizmet veren Kurumsal Finansman ekibi, 2009 yılında önemli projelere imza atmıştır. Ayrıca çevre konusundaki hassasiyetimizin bir göstergesi olarak, ürünün çevreye verdiği zararın en aza indirgendiğini gösteren RoHS onay belgesi EFG İstanbul Menkul Tasarruflu Ampul İşbirliği sadece bir sözcük değil. Verimliliği destekleyen, kaliteyi yükselten, emeği sonuca götüren ve hatta kimi zaman mucizeler yaratan bir güç... EFG İstanbul’un sloganında kullandığı bu ifadeler, müşteri odaklı iş felsefesini bire bir yansıtıyor ve şirketin başarısının ardında yatan gücü ortaya çıkartıyor. Türkiye’de toplam elektriğin yüzde 10’unu konutlar harcıyor. Doğru seçilmiş aydınlatma elemanları sayesinde %50’lik enerji tasarrufu mümkün. Küresel ısınma ve çevre bilinci, son dönemde hem doğal kaynakları koruyan, hem de ev ekonomisine katkı sağlayan enerji tasarruflu ampullere talebi artırdı. Bu doğrultuda sürekli gelişen LED teknolojisinin, 2010 yılında 100 lümen/watt gibi yüksek verime ulaşmasıyla, Tekfen’in en çok tercih edilen ürün grubunun Wiselite markalı LED ürünleri olacağı öngörülüyor. ile ürünlerimizin elektromanyetik yayılım değerlerinin Avrupa Birliği tarafından tespit edilen seviyelere uygunluğunu göstermek üzere TÜV tarafından verilen EMC onay belgesinin simgeleri, tüm aydınlatma ürünlerimizin ambalajına eklenmiştir. Bunlara ek olarak ürünlerimizin uluslararası standartlara göre güvenlik şartlarını sağladığını gösteren, TÜV’ün vermiş olduğu GS onay belgesinin simgesi de kutuların üzerinde yer almaktadır. Tekfen Endüstri’nin kimya alanındaki faaliyetlerini ise Fentox markası altında piyasaya sunduğu haşere ilaçları oluşturmaktadır. Şirketimiz, Süper Fentox, Fentox Stop, Su Esaslı Yeni Fentox, Fentox Likit ve Fentox Mat gibi standart ürünlerinin yanı sıra 2009 yılında Fenkov Aerosol ve Fenkov Losyon ürünlerini de pazara sunarak ürün yelpazesini çeşitlendirmiştir. Dünyadaki çevre bilincinin gün geçtikçe artması ve enerji tasarrufu konusunun giderek önem kazanması, son yıllarda aydınlatma sektöründe de enerji tasarrufu konusunu öne çıkarmış ve bu yöndeki teknolojilerin hızla gelişmesine ortam sağlamıştır. 99 Tekfen Sigorta Aracılık Hizmetleri Kurumsal ve bireysel müşterilerine elementer, sağlık, hayat ve bireysel emeklilik branşlarında hizmet veren ve 2005 yılından sonra çalışmalarını online sigortacılık çözümleri konusuna odaklayan Tekfen Sigorta, bu alanda geliştirdiği özgün çözümlerle günümüzde web ziyaretçilerinin ve sigortacılık sektöründe faaliyet gösteren birçok kurumun hizmet aldığı web tabanlı bir sigorta platformuna dönüşmüştür. Her türlü sigortanın teklif ve poliçe işlemlerinin yanı sıra bir çok bireysel ürünün teklif, poliçe işlemlerini ve hesap takibi hizmetlerini de %100 online ortamda müşterilerin hizmetine sunan kuruluş, 21 sigorta ve emeklilik şirketinin yetkili acenteliğini bünyesinde barındırmakta ve Türkiye’nin en yüksek prim üreten aracı kuruluşlarından biri olarak sektöründe öncü bir konuma sahip bulunmaktadır. Sağladığı kullanım kolaylığı ve zaman/maliyet tasarrufu nedeniyle geçtiğimiz yıllarda prim üretimini hızla büyüten Tekfen Sigorta, 2009 yılında da sektörel zorluklara rağmen performans hedeflerini aşmış ve net sigorta primi üretiminde %56, net komisyon gelirlerinde %17 oranında büyüme sağlamıştır. Tekfen Sigorta, kendi yaptığı satışların dışında, prim üretim hacmini artırmak amacıyla alt acentelerden oluşan dağıtım kanallarını da kullanmaktadır. Alt acentelerinin ve doğrudan müşterilerinin sigortacılık işlemlerini 7/24 kesintisiz bir şekilde sürdürebilmeleri için yazılımını kendisinin yaptırdığı %100 Online Sigortacılık Platformu’nu kullanan şirket, müşteri ekleme, teklif/poliçe sunma, raporlama ve kullanıcı yönetimi işlemlerinin tümünü online olarak gerçekleştirmektedir. Tekfen Sigorta, 2009 yılında online platform yazılımını ve teknoloji altyapısını tamamen değiştirmiş ve Microsoft çözümleriyle yeni ürün geliştirme sürecini kısaltarak üretim performansını artırmıştır. 2009 sonu itibariyle şirketin Online Sigortacılık Platformu'nda Axa Sigorta, Ergo İsviçre Sigorta, HDI Sigorta, Demir Hayat Sigorta ve Zurich Sigorta gibi şirketlerin ürünleri yer almakta ve kasko, trafik, kredi hayat, konut ve DASK gibi sigortacılık ürünleri online ortamda müşterilere sunulmaktadır. Bu ürünlerin yanı sıra kullanıcılar, raporlama ve iş takip modülleri aracılığıyla işlemlerini online olarak takip edebilmektedir. Antalya Stüdyoları Antalya’da yerli ve yabancı film yapımcılarına hizmet vermek üzere 1997 yılında faaliyete geçen Antalya Stüdyoları, 186.000 m 2 ’lik alanıyla Avrupa’nın en büyük film stüdyoları arasında yer almaktadır. Film yapımcılarının ihtiyaç duyduğu her türlü teknolojiye sahip olan ve halen çeşitli film ve dizi çekimleri için kullanılan Antalya Stüdyoları’nın, Tekfen Holding’in ana iş kollarına odaklanma kararı çerçevesinde yabancı bir yatırımcıya satılması ya da uzun dönemli kiralanması planlanmaktadır. Papfen 1990’lı yıllarda Tekfen Grubu’nun, bağımsızlığını yeni kazanan Orta Asya cumhuriyetleriyle dostluk bağlarını güçlendirmek ve ekonomik işbirliğine katkı sağlamak amacıyla 1997 yılında Özbekistan Hafif Sanayi Bakanlığı ile ortak olarak kurduğu Papfen iplik fabrikası, günümüzde faaliyetlerini %90,2 Tekfen iştiraki olarak sürdürmektedir. Sahip olduğu tesisler ve kullanılan teknolojinin yanı sıra işletme standartları bakımından da Özbekistan’ın örnek tesislerinden biri olan fabrikanın yıllık üretim kapasitesi, muhtelif numaralarda iplik olmak üzere yaklaşık 4.000 tondur. 2008 yılında kapasitesinin tamamını doldurmayı başaran Papfen, 2009 yılında krizin olumsuz etkilerine bağlı olarak %78 kapasite kullanımıyla 3.136 ton iplik üretimi gerçekleştirmiş ve bunun %65’ini Türkiye, Rusya, Belarus ve Kırgızistan gibi dış pazarlara, geri kalan kısmını ise Özbekistan pazarına satmıştır. Şirket, 2009 yılında satışlardan toplam 8,7 milyon ABD Doları gelir elde etmiştir. Tekfen Sigorta, 2009 yılında kurumsal sigortacılık alanındaki çalışmalarını sürdürmüş ve Tekfen Grubu dışında birçok firmaya tüm sigortacılık branşlarında hizmet vermiştir. Tekfen Sigorta Aracılık, 21 sigorta ve emeklilik şirketinin yetkili acenteliğini bünyesinde barındırmakta ve Türkiye’nin en yüksek prim üreten aracı kuruluşlarından biri olarak sektöründe öncü bir konuma sahip bulunmaktadır. Şirket, alt acentelerinin bireysel ve kurumsal müşterileriyle 2009 yılında portföyünü daha da genişletmiştir. Tekfen Sigorta’nın 2009 sonu itibariyle 6 tane alt acentesi bulunmakta, yaklaşık 2.500 alt acente kullanıcısı da şirketin Online Sigortacılık Platformu üzerinden üretim yapmaktadır. Bu kullanıcıların 1.975’i HSBC Bank A.Ş.’nin ve 224’ü Eurobank Tekfen’in müşteri temsilcisidir. Tekfen Sigorta, 2009 yılında eğitim çalışmalarına da ağırlık vererek alt acente kullanıcılarına yönelik 100 sigortacılık ve online platform eğitimleri düzenlemiştir. Ayrıca Tekfen Sigorta’nın tüm yönetim ve teknik personeli, Avrupa Birliği'ne uyum yasaları kapsamında tüm sigorta sektöründe yeni mevzuatın uygulanmasına ve sektörde istihdam edilecek kişilerin standardizasyonuna yönelik olarak Hazine Müsteşarlığı tarafından öngörülen eğitimler kapsamında “Sigorta Acenteleri Teknik Personeli Zorunlu Eğitimi”ne katılmıştır. Eğitim ve sınavı başarıyla tamamlayan Tekfen Sigorta çalışanları, yeni mevzuata göre sigortacılık teknik personel yetkilerini kazanmışlardır. 101 Taahhüt Grubu Tarımsal Sanayi Grubu Emlak Geliştirme Grubu Diğer Faaliyetler TEKFEN EĞİTİM, SAĞLIK, KÜLTÜR, SANAT VE Sosyal Sorumluluk DOĞAL VARLIKLARI KORUMA VAKFI Kurumsal Yönetim Denetim Raporu TEKFEN FİLARMONİ 23 ÜLKENİN MÜZİSYENİNİ BİR ARAYA GETİRİYOR. Sosyal Sorumluluk Kurulduğu günden bu yana, topluma ve çevreye saygının bir ifadesi olarak ürettiği değerlerin bir bölümünü sosyal ve çevresel ortamı koruyup geliştirmek için kullanan Tekfen, sosyal sorumluluk projelerine gerek Tekfen Vakfı olarak, gerekse Tekfen Holding bünyesinde yer alan şirketlerin münferit girişimleriyle destek vermektedir. Kısaca Tekfen Vakfı olarak anılan Tekfen Eğitim, Sağlık, Kültür, Sanat ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı, çeşitli sosyal ve kültürel faaliyetlerde bulunmak üzere Tekfen Holding’in ortakları, kurucu üyeleri ve grup şirketleri tarafından 12 Nisan 1999 tarihinde kurulmuştur. Sosyal sorumluluk bilinciyle çalışmalarını sürdüren Tekfen Vakfı’na 2004 yılında “Toplum Yararına Çalışan Kurum” statüsü tanınmıştır. Tekfen Vakfı, aralarında İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı (İKSV), Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı (TEMA) ve Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı’nın (TAP) da bulunduğu pek çok sivil toplum kuruluşuyla ortak faaliyetler gerçekleştirmekte ve kamu yararı gözeten projelere destek vermektedir. 2009 Yılı Faaliyetlerimiz Tekfen Vakfı Eğitim Bursu Her yıl 180 başarılı lise, üniversite ve lisansüstü öğrencisine eğitim amaçlı karşılıksız maddi destek sağlanmasını içeren Tekfen Vakfı Eğitim Bursu, giderek artan başvuru sayılarıyla 2009 yılında da Tekfen Vakfı’nın önemli faaliyetlerinden birini oluşturmuştur. Burs almaya hak kazanan öğrencilerin belirlendiği seçme işlemlerinin dışında 7 Mayıs tarihinde Tekfen Tower’da bir “Bursiyer Buluşması” gerçekleştirilmiş ve bursiyerlerin Tekfen Grup şirketlerinin İnsan Kaynakları temsilcileriyle bir araya gelerek merak ettikleri konularda bilgilendirilmesi sağlanmıştır. Tekfen Filarmoni Orkestrası 104 1992 yılında temelleri atılan ve “Üç Denizin Sesi” adıyla da bilinen Tekfen Filarmoni Orkestrası, kurulduğu günden bu yana barış ve kardeşlik temasını destekleyecek şekilde, Karadeniz, Hazar, Doğu Avrupa ve Doğu Akdeniz bölgesindeki 23 ülkenin sanatçılarını bir araya getiren uluslararası bir yapıya sahiptir. Kapsadığı coğrafyanın özgün enstrüman ve müziklerini de programına dahil eden ve Türkiye’deki uluslararası katılımlı etkinliklerde sıkça sahne alan Tekfen Filarmoni Orkestrası, insanlığın ortak sorumluluğu olan çevre konusuna da hassasiyetle yaklaşmakta ve özel konserlerle bu yöndeki etkinliklere destek vermektedir. konserin sponsorluğunu Tekfen Vakfı üstlenmiştir. Hayatın vazgeçilmezi olan suyun değerini müziğin evrensel diliyle anlatmayı amaçlayan konser, uluslararası su sorunlarına çözümler üretmek amacıyla dünyanın dört bir yanından gelen binlerce delege tarafından beğeniyle izlenmiştir. Tekfen Filarmoni, 2009 yılı programının ilk temsilini 16-22 Mart tarihleri arasında İstanbul’da gerçekleştirilen 5. Dünya Su Forumu’nun açılış konseriyle vermiştir. Organizasyonun içeriğine uygun olarak “su” temalı eserlerin seslendirildiği Tekfen’in kurucularından Feyyaz Berker’in onursal başkanı olduğu Hisar Eğitim Vakfı’nın yeni kültür ve spor merkezi, 17-18 Ekim tarihlerinde Tekfen Filarmoni’nin verdiği konserlerle kapılarını sanat ve sporseverlere açmıştır. Tekfen Filarmoni, Dünya Su Forumu’ndan sonraki ikinci konserini 5 Mayıs 2009 tarihinde, NATO Deniz Kuvvetleri Komutanları toplantısı vesilesiyle Harp Akademileri Komutanlığı’nda vermiştir. Orkestra, bu konserde soprano Esin Talınlı’ya eşlik etmiştir. 105 Yılın önemli gelişmelerinden bir diğeri de, Tekfen Filarmoni’nin 2008’de 36. İstanbul Müzik Festivali kapsamında Aya İrini’de gerçekleştirdiği “Eski Dünya Yeni Dünya” konserinin Tekfen Vakfı’nın desteğiyle CD olarak müzik marketlerindeki yerini almasıdır. Hasan Uçarsu’nun bestelediği ve Tekfen Filarmoni Orkestrası eşliğinde arpist Şirin Pancaroğlu’nun icra ettiği “Arp ve Çeng İçin Konçerto: Davetsiz Misafirler” adlı eserin yer aldığı CD’nin hazırlıkları, İTÜ bünyesindeki Müzik İleri Araştırmalar Merkezi’nde (MİAM) yapılmıştır. Eskiden Doğu müziğinde önemli bir yere sahip olan, ancak zaman içinde tarih sahnesinden silinen çeng adlı enstrümanın Şirin Pancaroğlu’nun çabaları ve Tekfen’in desteğiyle yeniden müzik dünyasına kazandırıldığı proje, CD kaydının yapılmasıyla aynı zamanda gelecek nesiller için bir belge niteliğine de kavuşmuştur. CD’de ünlü Çek besteci Antonín Dvo ák’ın “Yeni Dünyadan” Senfonisi de yer almaktadır. Anadolu’nun Çiçekleri Belgeseli Tekfen Vakfı’nın katkılarıyla 2007 yılında yayımlanan “Anadolu’nun Çiçekleri” adlı kitabın, fotoğrafçı ve belgesel yapımcısı Fatih Orbay tarafından 6 bölümlük bir doğa belgeseline dönüştürülmesiyle ilgili çalışmalar 2009 yılında da devam etmiştir. Türkiye’deki doğal zenginliklerin kayda geçirilmesi ve tanıtılması yönünde bugüne kadar gerçekleştirilmiş en kapsamlı çalışmalardan biri olan belgeselin 2010 yılında tamamlanması planlanmaktadır. Atatürk’ün İzinde-Gölgesinde Damal Festivali Tekfen İnşaat, BTC Petrol Boru Hattı’nın kapasite artırımı çalışmaları için bulunduğu Ardahan’ın Damal ilçesinde 13’üncüsü gerçekleştirilen “Atatürk’ün İzinde-Gölgesinde Damal Festivali”nin destekçileri arasında yer almış ve dağ yamacında Atatürk siluetinin görüldüğü 15 Haziran-15 Temmuz tarihleri arasında düzenlenen festivale yönelik olarak önceki yıllarda başlayan desteğini 2009’da da sürdürmüştür. “Dikili Bir Ağacım Olsun” Tekfen İnşaat bünyesinde hizmet veren Güney Anadolu Tamir Bakım Atölyesi (GAT) çalışanları tarafından başlatılan “Dikili Bir Ağacım Olsun” projesi kapsamında, tesisin bulunduğu alanın çevresine çalışanlar tarafından 100 adet ağaç fidanı dikilmiştir. Çevre duyarlılığında bireysel yaklaşıma ve birliktelik ruhuna örnek oluşturan projenin bir özelliği de, fidelerin tamamen doğal ortamlarından elde edilmiş olmasıdır. Tekfen İnşaat Küllüoba Kazılarına Destek Balıkçı Koyu Yumurtalık-Ceyhan Tekfen İnşaat, Eskişehir’in Seyitgazi ilçesine bağlı Yenikent Köyü’ndeki Küllüoba Höyüğü’nde sürdürülen arkeolojik çalışmalara destek vermek amacıyla 2009 yılında, çalışanlar için bir kazıevi ve gün ışığına çıkartılan buluntuların uygun koşullarda korunması için bir laboratuvar inşa etmiştir. Yapay Resif Projesi Akdeniz’de balıklar için yeni yaşam alanları oluşturarak çoğalmalarını sağlamak ve bölgenin geleneksel geçim kaynaklarından biri olan balıkçılığı yeniden canlandırmak amacıyla BTC (Bakû-TiflisCeyhan) şirketi ve Çukurova Üniversitesi tarafından geliştirilen “Yumurtalık Körfezi Balıkçılarının Desteklenmesi – Yapay Resif Projesi”, Tekfen İnşaat’ın da katkılarıyla 2009 yılında başlatılmıştır. Her biri 3,4 m3 hacmindeki 100 adet kübik beton blokun Tekfen İnşaat’a ait yüzer vinç yardımıyla denize bırakılması sonucu oluşturulacak olan yapay resif, balıklara yeni üreme alanları yaratmayı ve bölgedeki ekolojik dengenin korunmasına katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Projenin 2012 yılında tamamlanması planlanmaktadır. Küllüoba Kazısı Tekfen İnşaat’ın sosyal sorumluluk bilinciyle yardım eli uzattığı Eskişehir Küllüoba Höyüğü kazıları, 1996 yılından bu yana İstanbul Üniversitesi Arkeoloji Bölümü tarafından yürütülüyor. Yaklaşık 2200 yıllık bir geçmişe sahip olan ve 20 kadar yerleşimin üst üste bulunduğu anlaşılan Küllüoba Höyüğü, Batı Anadolu’da kırsal yerleşmelerden şehir yerleşmelerine geçişin ilk örneklerini sergilemesi açısından büyük önem taşıyor. 106 107 ÇİNKOCUK YARIŞMASINA KATILAN RENGÂRENK RESİMLERDEN BİRİ... Toros Tarım Toros Tarım, verimliliği ve kaliteyi artırmak ve böylece çiftçi refahına katkı sağlamak amacıyla yıllardır Türkiye’nin dört bir yanında gerçekleştirdiği “Çiftçi Eğitim Toplantıları”nı ve “Tarla Günleri”ni 2009 yılında da sürdürmüş ve sektöre özgü bilimsel toplantılara destek vererek eğitime yönelik katkılarına devam etmiştir. Ayrıca Toros Tarım, her yıl olduğu gibi bu yıl da, Toros Gübre İlköğretim Okulu ve Toros Gübre Lisesi’nin çeşitli ihtiyaçlarını karşılamaya devam etmiştir. Bu bağlamda Toros Gübre Lisesi’nin il bazında yapılan matematik yarışmasında dereceye girerek başarısını kanıtlaması bir gurur kaynağı olmuştur. Toros Tarım, sosyal sorumluluk faaliyetleri ekseninde, üretim tesisleri çevresindeki yerleşim yerlerinde yaşayan öğrencilerin eğitim ve öğretim konularıyla da yakından ilgilenmeye devam etmektedir. Bu kapsamda Samsun Üretim Tesisleri içerisinde üç yıl önce kurulan Toros Tarım Samsun Eğitim Merkezi’nde, Toplum Gönüllüleri Vakfı’nın (TOG) desteğiyle öğrencilerin üniversiteye hazırlanması için düzenlenen kurslar 2009 boyunca devam etmiştir. Yapılan araştırmalarda Anadolu topraklarının insan sağlığı için çok önemli bir element olan çinko bakımından hayli fakir olduğunun ortaya çıkması üzerine, Toros Tarım’ın çinkolu özel gübre üretmek ve çinkonun tarıma sağladığı yararlar konusunda üreticileri bilgilendirmek için başlattığı çalışmalar 2009 yılında da sürmüştür. Toros Tarım’ın çinkolu özel gübre üreterek, tarıma sağladığı yararlar konusunda üreticileri bilgilendirmesi 2009 yılında da sürmüştür. Çinkocuk Resim Yarışması İnsan sağlığına sayısız yararı bulunan çinko mineralinin önemine yıllardır vurgu yapan ve Türkiye’de ilk çinkolu gübreyi üreterek kullanımını yaygınlaştırmaya yönelik çalışmalar yürüten Toros Tarım, çinkonun öneminin çocuklar tarafından daha iyi algılanabilmesi için 2009 yılında “Çinko ve İnsan Sağlığı” konulu resim yarışması düzenlemiştir. Böylece çocukların çinko konusunda bilinçlenmesine ve onların dünyasında çinkonun somut bir kavram haline dönüşmesine yönelik önemli bir katkı sağlanmıştır. Yaratıcılık ve yetenekleriyle çok sayıda katılımcının boy gösterdiği “Çinkocuk” resim yarışmasında dereceye giren yarışmacıların ödülleri Tarımsal Sanayi Grubundan Sorumlu Tekfen Holding Başkan Yardımcısı Esin Mete tarafından verilmiştir. Endüstriyel Simbiyoz 2009 yılında gerçekleştirilen bir diğer önemli etkinlik de, Adana Sanayi Odası tarafından desteklenen ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından hayata geçirilmeye çalışılan “İskenderun Körfezi’nde Endüstriyel Simbiyoz (Ortak Yaşam) Projesi”nin ilk resmi toplantı ve çalıştayının Toros Tarım Ceyhan Sosyal Tesisleri’nde yapılmasıdır. Söz konusu proje, bölgede üretim yapan kamu ve özel sektör kuruluşlarının enerji, su, hammadde, insan ve bilgi gibi kaynakları takas ve ortak kullanım yoluyla daha etkin, daha ekonomik ve daha verimli bir şekilde kullanmasını amaçlamaktadır. Avrupa’nın bazı ülkelerinde mevcut olan “Endüstriyel Simbiyoz” uygulamasının Türkiye’deki ilk örneği İskenderun Körfezi’nde denenecektir. Bu şekilde bölgedeki firmaların rekabet gücünün artırılması, katma değer yaratılması, ekonomik kazanç elde edilmesi, doğal kaynak kullanımının ve çevre üzerindeki baskının azaltılması planlanmaktadır. 108 109 Tekfen Endüstri Enerji Tasarrufuna Altın Destek Son yıllarda çalışmalarını büyük ölçüde enerji tasarruflu ampuller konusuna yoğunlaştıran ve ürün gamını bu ürünlerden oluşturan Tekfen Endüstri, 15-16 Ocak 2009 tarihleri arasında İstanbul’da gerçekleştirilen 1. Ulusal Enerji Verimliliği Forumu’na altın sponsor olarak destek vermiştir. Kısaca “ENVER” olarak bilinen “Ulusal Enerji Verimliliği Hareketi” kapsamında düzenlenen ve enerji verimliliğinin artırılması yönünde Türkiye’de bugüne kadar atılan en önemli adım olarak nitelendirilen organizasyon, yerliyabancı yaklaşık 2.400 davetlinin katılımıyla ulusal ve uluslararası düzeyde önemli ses getirmiştir. TEKFEN WISELITE ÇEVRE DOSTU AMPULLER, YÜKSEK ORANDA ENERJİ TASARRUFU SAĞLIYOR. Tekfen Sigorta Aracılık Hizmetleri Uluslararası İstanbul Bienali Sponsorluğu Tekfen Sigorta, İstanbul Kültür Sanat Vakfı tarafından 2009’da 11’incisi düzenlenen Uluslararası İstanbul Bienali’ne “Özel Proje Sponsoru” olarak destek vermiştir. “İnsan Neyle Yaşar?” başlığını taşıyan ve 9’u Türkiye’den olmak üzere 40 ülkeden toplam 70 sanatçıyı bir araya getiren bienalde 120’yi aşkın çalışma yer almıştır. Bienal Tefen Sigorta, çağdaş sanatın ülkemizde daha geniş kitlelere ulaşmasını hedefleyen ve geçtiğimiz yıl ‘İnsan ne ile yaşar?’ temasıyla, insanlığın var oluşuna dair çok temel bir soruya çağdaş sanatçıların eserleri aracılığıyla cevap arayan 11. Uluslararası İstanbul Bienali’ne özel proje sponsoru olarak destek verdi. Sanatın ve sanatçının yanında olmanın mutluluğunu bir kez daha yaşadı... 110 111 Taahhüt Grubu Tarımsal Sanayi Grubu Emlak Geliştirme Grubu Diğer Faaliyetler Sosyal Sorumluluk KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİ UYUM RAPORU Kurumsal Yönetim KÂR DAĞITIM POLİTİKASI RİSK YÖNETİMİ VE İÇ KONTROL YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU DENETİM KURULU RAPORU Denetim Raporu 2009 Yılı Kurumsal Yönetim İlkeleri Uyum Raporu Bölüm 1 Pay Sahipleri 2. Pay Sahipleri ile İlişkiler Birimi 2.1 Yatırımcı İlişkileri ve Kurumsal Yönetim Birimi 1. Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Beyanı 53 yıllık bir tarihe sahip Tekfen Grubu bu uzun dönem içerisinde oluşturduğu köklü ve sağlam kurumsal temellere bağlı olarak, halka açıldığı 2007 yılından önce de kurumsal yönetim anlayışının temelini oluşturan eşitlik, şeffaflık, hesap verebilirlik ve sorumluluk prensipleri üzerine kurduğu yönetim anlayışı çerçevesinde SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri’ni benimsemekte, Şirketin pay sahiplerinin ve diğer tüm paydaşlarının menfaatlerini hepsine eşit mesafede koruyarak Şirketin değerini en üst düzeye çıkarmayı hedeflemektedir. İyi kurumsal yönetimin Şirketler açısından büyük yararları olduğunun bilinciyle, Tekfen Grubu’nun sahip olduğu kurumsal yönetim anlayışına ilave olarak, 2007 yılı sonlarında gerçekleşen halka açılma süreci içerisinde, henüz SPK tarafından bir zorunluluk olarak öngörülmemiş iken, Holding bünyesinde Yatırımcı İlişkileri ve Kurumsal Yönetim Koordinatörlüğü kurulmuş, ayrıca, Şirketin SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uyumunun mümkün olan en üst düzeyde sağlanması için değerlendirme ve çalışmalar yapmak üzere Kurumsal Yönetim Komitesi oluşturulmuştur. Raporun devamında yer alan açıklamalar çerçevesinde, Şirketimiz aşağıda yer alan hususlar dışında SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uymaktadır: Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Kanunu çerçevesinde Şirket sermayesinde %5 oranında paya sahip olan azınlık pay sahiplerinin özel denetçi tayini talebi hakkı yasal mevzuatla düzenlenmiş olduğundan, Şirket Ana Sözleşmesinde özel denetçi atanması talebine ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Esas Sözleşmede azınlık paylarının Yönetim Kurulu’nda temsiline veya birikimli oy kullanma yönteminin kullanılmasına ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. Menfaat sahiplerinin Yönetim Kurulu’nda yer almasına ilişkin herhangi bir model oluşturulmamıştır. Şirketimizde çalışanlarla ilişkileri yürütmek üzere atanan bir temsilci bulunmamaktadır. Çalışanlarımızla ilişkileri yürütmek üzere Grup şirketlerimizde İnsan Kaynakları ve Personel Birimleri aktif bir rol üstlenmektedir. Yönetim Kurulu üyelerimizin Şirketimize bağlı diğer grup şirketlerinde görev alabilmeleri amacıyla, Şirketimizin yıllık olağan Genel Kurul toplantısında Yönetim Kurulu üyelerimizin Türk Ticaret Kanunu’nun 334 ve 335’inci maddelerinde sayılan yasak ve tahditlere tabi olmayacakları karara bağlanmıştır. Bu çerçevede, Yönetim Kurulu üyeleri Genel Kurul’ca karara bağlanan dönemde Şirket dışında başka görevler almalarına ilişkin olarak herhangi bir sınırlamaya tabi değildir. Yönetim Kurulu üyelerine sağlanan mali hakların tespitinde performansa dayalı bir ödüllendirme sistemi uygulanmamaktadır. Ancak Şirketimiz Esas Sözleşmesine göre, mevzuat ve Esas Sözleşme uyarınca ayrılması gereken karşılıklar ile dağıtılması gereken tutarlardan sonra kalan kârın % 2’sini aşmayacak oranda kâr payı, Yönetim Kurulu’nca uygun görülecek nispet ve esaslar dahilinde üyelere dağıtılabilmektedir. Tam olarak uyum sağlayamadığımız SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uyum konusunda gerekli değerlendirme ve çalışmalar yapılmakta olup, mevcut durum itibariyle söz konusu uyumsuzlukların önemli bir çıkar çatışmasına yol açmadığı düşünülmektedir. 114 Şirketimiz bünyesinde pay sahipliği haklarının kullanılması konusunda faaliyet göstererek Yönetim Kurulu ile mevcut ve potansiyel pay sahipleri arasında iletişimin sağlanması ve SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uyumlu olarak buna ilişkin gerekli işlemlerin yürütülmesi görevi Yatırımcı İlişkileri ve Kurumsal Yönetim Koordinatörlüğü tarafından yerine getirilmektedir. Bu birim, Kurumsal Yönetim Komitesi’ne ve ayrıca Kurumsal İşlerden Sorumlu Holding Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Reha Yolalan’a bağlı olarak çalışmaktadır. Yatırımcı İlişkileri ve Kurumsal Yönetim Biriminin iletişim bilgileri aşağıda yer almaktadır: Yatırımcı İlişkileri ve Kurumsal Yönetim Koordinatörü: Çağlar Gülveren, CFA Tel: +90-212-359 34 20 Faks: +90-212-257 00 81 E-mail: [email protected] veya [email protected] Yatırımcı İlişkileri Birimimize ayrıca Şirketimiz internet sitesinde (www.tekfen.com.tr) yer alan iletişim formu ile de ulaşılması mümkündür. Yatırımcı İlişkileri ve Kurumsal Yönetim Koordinatörü Çağlar Gülveren, SPK tarafından verilen tüm lisans belgelerine sahip olup, Şirketin sermaye piyasası mevzuatından kaynaklanan yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde ve kurumsal yönetim uygulamalarında koordinasyonu sağlamakla da görevlidir. 2.2 Yatırımcı İlişkileri ve Kurumsal Yönetim Birimi’nin Görevleri Yatırımcı İlişkileri Birimi’nin mevzuattan gelen başlıca görevleri aşağıdaki gibidir: Pay sahiplerine ilişkin kayıtların sağlıklı, güvenli ve güncel olarak tutulmasını sağlamak ve Şirketle ilgili kamuya açıklanmamış, gizli ve ticari sır niteliğindeki bilgiler hariç olmak üzere, pay sahiplerinin yazılı bilgi taleplerini yanıtlamak; Genel Kurul toplantısının yürürlükteki mevzuata, Esas Sözleşmeye ve diğer Şirket içi düzenlemelere uygun olarak yapılmasını sağlamak; Genel Kurul toplantısında, pay sahiplerinin yararlanabileceği dokümanların Şirketin diğer birimleri ile iletişime geçerek hazırlanmasını sağlamak; Oylama sonuçlarının kaydının tutulmasını ve sonuçlarla ilgili raporların talep eden pay sahiplerine yollanmasını sağlamak; Mevzuat ve Şirketin bilgilendirme politikası dahil, kamuyu aydınlatma ile ilgili her türlü hususu gözetmek ve izlemek. Yatırımcı İlişkileri Birimi bu görevlere ilave olarak aşağıda yer alan faaliyetleri de yürütmektedir: Sermaye piyasası mevzuatından kaynaklanan yükümlülüklerinin yerine getirilmesini gözetmek ve takip etmek; İnternet sitesinde yer alan “Yatırımcı İlişkileri” bölümünün içeriğini düzenli olarak takip etmek ve gerektiğinde güncellemek; 115 Holding ve Grup şirketlerinin tanıtımına yönelik olarak yatırımcı ve analistlerden gelen talepleri değerlendirmek, gerektiğinde bire bir görüşmeler yapmak veya bu konuda düzenlenen konferans ve toplantılara katılmak; Kamuyu aydınlatma mevzuatına ilişkin her türlü hususu gözetmek ve izlemek, bu kapsamda İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’na yapılması gereken özel durum açıklamalarını hazırlamak ve göndermek; Analistler tarafından hazırlanacak olan araştırma raporları için analistlerin ihtiyaç duyduğu finansal ve operasyonel verileri daha önce kamuya açıklanan bilgiler kapsamında ve ticari sır niteliğinde olmamak kaydıyla temin etmek, araştırma raporlarının tam, doğru ve güncel verilerden hareketle hazırlanmasını sağlamak, bu kapsamda hazırlanan analist raporlarını incelemek ve takip etmek; Mevcut ve potansiyel yerli ve yabancı yatırımcılardan telefon veya elektronik posta yoluyla gelen soru ve bilgi taleplerine, yasal mevzuatın imkân verdiği ölçüde yanıt vermek; Üçer aylık dönemler itibariyle kamuya açıklanan Finansal Raporların ilanını takiben yatırımcı ve analistlere yönelik olarak Şirket üst yönetiminin katılımının da olduğu telekonferans ve toplantıları organize etmek, İlgili birimlerin de desteği ile üçer aylık faaliyet dönemleri itibariyle Şirket’in ilgili döneme ait faaliyetleri ve finansal durumuna ilişkin detaylı sunumlar hazırlamak, Özel durumların kamuya açıklanmasına ilişkin mevzuat çerçevesinde, içsel bilgilere erişimi olanların listesini hazırlamak ve bu listenin güncelliğini takip etmek, Merkezi Kayıt Kuruluşu bünyesindeki Kaydi Sisteme dahil bilgilerin takibini yapmak. 2.3 Yatırımcı İlişkileri ve Kurumsal Yönetim Birimi’nin 2009 Yılı Faaliyetleri Şirketimiz sermayesinin halka açık kısmının önemli bir bölümü yabancı kurumsal yatırımcıların elindedir. Bu çerçevede, birçok mevcut ve potansiyel yabancı kurumsal yatırımcı ile bu tür yatırımcılara raporlama hizmeti veren aracı kurum analistlerinden Şirketimiz hakkında bilgi almak amacıyla ziyaret talepleri ulaşmakta, bu tür taleplerin Şirket üst yönetiminin de katılımı sağlanarak olumlu karşılanmasına çaba gösterilmektedir. Bu kapsamda, 2009 yılı içerisinde, katılınan konferanslar hariç, analist ve yabancı kurumsal yatırımcılarla 75 adet bire bir görüşme ve ayrıca 6 adet telekonferans gerçekleştirilmiştir. Bunun yanında, yıl içerisinde yurtiçinde ve yurtdışında 3 konferansa katılınmış, toplam 6 gün süren toplantılarda 51 kurumsal yatırımcının temsilcileri ile bire bir görüşme gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, Şirketimizin üçer aylık faaliyetleri ve finansal sonuçlarına ilişkin olarak tüm yatırımcı ve analistlerin katılımına açık 4 adet telekonferans düzenlenmiş, dönemsel faaliyet sonuçlarıyla ilgili olarak Türkçe ve İngilizce olarak hazırlanan “Yatırımcı Sunumları”na Şirketimizin internet sitesinde yer verilmiştir. Üçer aylık mali sonuçların değerlendirildiği telekonferanslara katılım bilgileri şirketimizin en az iki hafta öncesinden internet sitesinde ilan edilmekte ve ayrıca dağıtım listemizde yer almak istediğini belirten herkese e-posta yoluyla gönderilmektedir. ortaklarının faaliyet gösterdiği sektörlerdeki gelişmelere ilişkin olmak üzere, yatırımcı ve analistlerden e-mail yoluyla ulaşan 250, telefon ile ulaşan 500’den fazla bilgi talebi cevaplandırılmıştır. Bunun yanında, Şirketimiz internet sitesinde (www.tekfen.com.tr) ayrı bir bölüm olarak yer alan “Yatırımcı İlişkileri” üzerinden İngilizce ve Türkçe olarak yatırımcıların tam, doğru ve güncel olarak bilgilendirmelerine yönelik her türlü veriye ulaşılabilmektedir. 3.2 Özel Denetçi Talep Hakkı Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Kanunu çerçevesinde Şirket sermayesinde %5 oranında paya sahip olan azınlık pay sahiplerinin özel denetçi tayini talebi hakkı yasal mevzuatla düzenlenmiş olduğundan, Şirket Ana Sözleşmesinde özel denetçi atanması talebine ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Dönem içerisinde özel denetçi tayinine ilişkin olarak herhangi bir talep olmamıştır. 4. Genel Kurul Bilgileri 4.1 Yıllık Olağan Genel Kurul Toplantısı Şirketimizin holding niteliğinde bir şirket olması ve halka açık bir şirket olarak Sermaye Piyasası Mevzuatına tabi olması sebebiyle, finansal raporlarımız Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’na uygun olarak konsolide bazda hazırlanmaktadır. Bu kapsamda, Sermaye Piyasası Mevzuatı gereğince konsolide bazda hazırlanan yıllık finansal raporların ve bunlara ilişkin bağımsız denetim raporlarının hesap döneminin bitimini izleyen 14 hafta içinde SPK ve İMKB’ye gönderilmesi gerekmektedir. Genel Kurul toplantı daveti ve davete ilişkin dokümanların toplantı öncesinde ortakların incelemesine açık tutulması ile ilgili yasal süreler de dikkate alındığında, Şirketimizin yıllık Olağan Genel Kurul Toplantıları Türk Ticaret Kanunu ve Esas Sözleşmemizin 21’inci maddesine uygun olarak hesap döneminin bitimini izleyen üç ay içerisinde değil, Sermaye Piyasası Mevzuatına uygun sınırlar dahilinde ve mümkün olan en kısa süre içerisinde gerçekleştirilmektedir. Bu çerçevede, Şirketimizin 2008 yılı faaliyet sonuçlarına ilişkin finansal raporlar 8 Nisan 2009 tarihinde ilan edilmiş, buna bağlı olarak da Yıllık Olağan Genel Kurul Toplantısı 8 Mayıs 2009 tarihinde saat 14.00’da Büyükdere Cad. No. 209, 4. Levent-İstanbul adresindeki Tekfen Tower Binası Konferans Salonu’nda gerçekleştirilmiştir. Genel Kurul Toplantısı’nın tarihi, yeri, gündemi, kâr dağıtım tablosu ve Yönetim Kurulu’nca onaylanan kâr dağıtım politikası 8 Nisan 2009 tarihinde özel durum açıklaması ile kamuoyuna duyurulmuş, ayrıca toplantının gündemi, yıllık faaliyet raporu, mali tablo ve raporlar, kâr dağıtım önerisi ve vekâletname örneği Şirket merkezinde ve Şirketimizin internet sitesinde (www.tekfen.com.tr) aynı tarihten itibaren pay sahiplerinin incelemesine sunulmuştur. Bunların dışında, Genel Kurul Toplantısı gündem maddelerine ilişkin bilgilendirici açıklamaların yer aldığı “Genel Kurul Bilgilendirme Dokümanı” internet sitemizde yayımlanmıştır. 3. Pay Sahiplerinin Bilgi Edinme Haklarının Kullanımı 3.1 Bilgi Edinme Talepleri Pay Sahibi ile İlişkiler Birimi’ne ulaşan her türlü bilgi talebi, yatırımcılar arasında herhangi bir ayrım yapılmaksızın eşitlik ilkesi çerçevesinde, ticari sır niteliğinde veya henüz kamuya açıklanmamış bir bilgi olmamak kaydıyla titizlikle yanıtlanmaktadır. Şirketimiz çıkarılmış sermayesini temsil eden hisse senetlerinin tamamı hamiline yazılı olup, bu hisselerin tamamı kaydileştirilmiştir. Bu kapsamda toplantıya davet, kanun ve Esas Sözleşme hükümlerine uygun olarak ve süresi içerisinde, vekâletname örneği ve gündemi de ihtiva edecek şekilde, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ve Türkiye çapında yayın yapan gazetelerden birinde ilan edilmiştir. Genel Kurul Toplantısı, Şirketimizin bu tarihte geçerli olan toplam 296.775.000 TL tutarındaki sermayesine karşılık gelen 296.775.000 adet hisseden toplam 214.376.637 hissenin katılımı ile %72,24 toplantı nisabı ile gerçekleştirilmiştir. 2009 yılında, Yatırımcı İlişkileri Bölümü’ne ağırlıklı olarak dönemsel finansal sonuçlar ve Şirketin bağlı Toplantıya pay sahipleri dışında diğer menfaat sahipleri veya medyanın katılımı olmamıştır. 116 117 Şirketimizin esas sözleşmesinin 24’üncü maddesine göre, Genel Kurul Toplantılarında oy kullanma işlemi, Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri çerçevesinde vekâleten kullanıldığını belirten belgeler gösterilerek el kaldırmak suretiyle yapılmaktadır. Toplantıda her gündem maddesi ayrı ayrı oylanmaktadır. Toplantıda hazır bulunan hissedarların temsil ettikleri sermayenin onda birine sahip bulunan pay sahiplerinin talep etmesi halinde gizli oya da başvurulabilmekle birlikte bugüne kadar bu yönde bir talep olmamıştır. Genel Kurul Toplantısı’nda isteyen ortaklarımıza düşüncelerini açıklama ve soru sorma imkânı tanınmakta olup, yapılan toplantıda yöneltilen sorular, toplantıda hazır bulunan Şirketimiz yöneticileri tarafından yanıtlanmıştır. Diğer taraftan, Genel Kurul Toplantısı’nda pay sahipleri tarafından herhangi bir öneri verilmemiştir. Genel Kurul Toplantısı’na ilişkin gündem, hazirun cetveli ve toplantı tutanakları Şirketimiz merkezinden temin edilebileceği gibi, söz konusu dokümanlara Şirketimizin internet sitesinden de (www.tekfen.com.tr) ulaşılabilmektedir. 6. Kâr Dağıtım Politikası ve Kâr Dağıtım Zamanı Şirketimizin kâr dağıtım kararları, Türk Ticaret Kanunu; Sermaye Piyasası Mevzuatı; Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Düzenleme ve Kararları; Vergi Yasaları; ilgili diğer yasal mevzuat hükümleri ile Şirketimizin Esas Sözleşmesi dikkate alınarak belirlenmektedir. Şirketimizin “Kâr Dağıtım Politikası”, Yönetim Kurulu’nun 4 Nisan 2008 tarihli toplantısında onaylanarak, 8 Mayıs 2008 tarihinde yapılan Genel Kurul Toplantısı’nda ortaklarımızın bilgisine sunulmuştur. Şirketimizin Kâr Dağıtım Politikası Faaliyet Raporumuzda ve Şirketimizin internet sitesinde yer almaktadır. Ana sözleşmemiz gereği, ayrılması gereken yasal yükümlülüklerden sonra ortaya çıkan dağıtılabilir kârımızın %30’unun ortaklarımıza birinci temettü olarak dağıtılması gerekmektedir. Bu kapsamda, SPK tarafından 2009 yılı için Borsa şirketlerine temettü dağıtımı konusunda herhangi bir asgari kâr dağıtım zorunluluğu getirilmemiş olmasına rağmen, esas sözleşmemiz gereği Şirketimizin en az %30 oranında birinci temettü dağıtım zorunluluğu devam etmektedir. 4.2 Önemli Nitelikteki Kararlar Holding niteliğinde olan Şirketimizin Esas Sözleşmesinin “Gaye ve Konu” başlıklı 3’üncü maddesinde Şirketin gerçekleştirebileceği iş ve işlemler sayılmıştır. Aynı maddede, ileride Holding için faydalı ve lüzumlu görülecek başka işlere girişilmek istendiği takdirde Yönetim Kurulu’nun teklifi üzerine keyfiyetin Genel Kurul’un tasvibine sunulacağı ve bu yolda karar alındıktan sonra Şirketin dilediği işleri yapabileceği belirtilmiştir. Şirketimiz, Esas Sözleşmenin 3’üncü maddesinde belirtilen hususları gerçekleştirirken, Sermaye Piyasası Kanunu ve ilgili mevzuata uygun olarak yatırımcıların bilgilendirilmesi amacıyla kamuyu aydınlatma yükümlülüklerini de yerine getirecektir. Esas Sözleşmemizin son hali Şirketimiz internet sitesinde (www.tekfen.com.tr) kamuoyunun bilgisine sunulmuştur. 5. Oy Hakları ve Azınlık Hakları 5.1 Oy Hakları Şirketimiz hisse senetlerinin halka arz işlemlerinden önce, SPK Kurumsal Yönetim İlkelerine uyum sağlamak üzere Ana Sözleşmemizde yapılan değişikliklerle imtiyazlı paylar kaldırılmış olup, son durum itibariyle imtiyazlı pay bulunmamaktadır. Bu çerçevede her payın bir oy hakkı bulunmakta olup, bu husus Şirketimizin Esas Sözleşmesinde de açıkça yer almaktadır. Şirketimizde oy hakkına haiz olan pay sahipleri bu haklarını kendileri doğrudan kullanabilecekleri gibi, Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemelerine uygun olarak pay sahibi olmayan üçüncü şahıslara verdikleri vekâlet ile de kullanabilirler. Diğer taraftan, Sermaye Piyasası mevzuatı gereği konsolide finansal tablo düzenleme yükümlülüğü bulunan Şirketimiz, yasal kayıtlarında bulunan kaynaklardan karşılanabildiği sürece net dağıtılabilir kâr tutarını, Sermaye Piyasası mevzuatı kapsamında hazırlanan ve UFRS ile uyumlu mali tablolarda yer alan “net dönem kârı” üzerinden hesaplayabilmekte, aksi takdirde yasal kayıtlarda yer alan kaynaklarla sınırlı olarak kâr dağıtımı yapılması mümkün olmaktadır. Kâr dağıtım önerisi, konsolide mali tablolara dahil olan bağlı ortaklık ve iştiraklerimizin olağan genel kurul toplantılarını tamamlamasını takiben yasal süreler dikkate alınarak, Şirket Yönetim Kurulu’nun konuya ilişkin kararı üzerine kamuyu aydınlatmaya ilişkin mevzuata uygun olarak kamuya açıklanmaktadır. Kâr dağıtımına ilişkin genel esaslar Şirketimiz internet sitesinde (www.tekfen.com.tr) yatırımcıların bilgisine sunulmuştur. 8 Mayıs 2009 tarihinden gerçekleştirilen Genel Kurul Toplantısı’nda 2008 yılı faaliyet dönemine ilişkin kârın 73.225.000 TL’lik bölümünün sermayeye ilavesine karar verilmiş, bu karara ilişkin işlemler Esas Sözleşme hükümleri ve Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemelerine uygun olarak Haziran ayı sonuna kadar tamamlanarak Şirket sermayesi 370.000.000 TL’ye yükseltilmiştir. 7. Payların Devri Şirketimiz Ana Sözleşmesinde pay devrini kısıtlayan bir hüküm bulunmamakta olup, Ana Sözleşmenin 6’ncı maddesinde de pay devirlerine ilişkin olarak Sermaye Piyasası mevzuatının öngördüğü şartlar dahilinde herhangi bir kısıtlama bulunmadığına dair hüküm yer almaktadır. Şirketimiz sermayesinde karşılıklı iştirak ilişkisi bulunmamaktadır. 5.2 Azınlık Hakları Şirketimiz Ana Sözleşmesinde, azınlık paylarının yönetimde temsiline veya birikimli oy kullanma yönteminin kullanılmasına ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. 118 119 Bölüm 2 Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflık Sermaye piyasası araçlarının değerine etki edebilecek Yönetim Kurulu kararlarına ilişkin toplantı tutanakları, bu tür kararların özel durum açıklamaları vasıtasıyla kamuya duyurulması sebebiyle ayrıca bir tutanak olarak internet sitesinde yer almamaktadır. 8. Şirket Bilgilendirme Politikası 11. Gerçek Kişi Nihai Hâkim Pay Sahibi/Sahiplerinin Açıklanması Şirketimizin Yönetim Kurulu tarafından SPK düzenlemelerine uygun olarak oluşturulan Bilgilendirme Politikası, 30 Nisan 2009 tarihinde yapılan özel durum açıklaması ile ilan edilerek Şirketimizin internet sitesinde (www.tekfen.com.tr) kamuoyunun bilgisine sunulmuştur. Tekfen Holding Bilgilendirme Politikası’nda ana başlıklar itibariyle; Kamuoyunun bilgilendirilmesinde Şirketimiz tarafından kullanılan yöntem ve araçlara, İçsel bilgilerin kamuya açıklanmasına veya ertelenmesine, bunların kamuya açıklanmasına kadar gizliliğinin sağlanmasına ilişkin esaslara, Özel durum açıklamalarını yapmaya yetkili kişilere, Finansal raporların kamuya açıklanma esaslarına, Menfaat sahiplerinin bilgilendirilmesine ilişkin esaslara, Haber ve söylentilerin ne şekilde takip edileceğine, İdari sorumluluğu bulunan kişilere, Basına ve kamuya açıklama yapmaya yetkili kişilere, Analist raporlarının takibine ilişkin esaslara, Yatırımcıların bilgilendirilmesinde Şirketimizin internet sitesinin kullanımına ilişkin esaslara, yer verilmiştir. Şirketimiz hisse senetlerinin halka arzında %34,5 olan halka açıklık oranı, Borsa’da işlem görmeyen hisselere sahip ortaklarımızdan Sn. Mehmet Necdet Bozdoğan, Sn. Naim Özkazanç ve Erktin Ailesinin hisselerini Borsa’da satışa hazır hale getirmeleri ile beraber artmış ve %37,87’ye yükselmiştir. Şirketimizin son durum itibariyle ortaklık yapısı aşağıdaki gibidir: HİSSEDARIN ADI HİSSE ADEDİ Feyyaz Berker 62.419.896,14 16,87 Alev Berker 9.006.099,53 2,43 Berker - Toplam 71.425.995,67 19,30 Necati Akçağlılar 62.419.896,14 16,87 Cansevil Akçağlılar 9.006.099,53 2,43 71.425.995,67 19,30 Ali Nihat Gökyiğit 32.270.171,49 8,72 A.Nihat Gökyiğit Yatırım Holding 32.113.879,45 8,68 A.N.Gökyiğit Eğ. Sağl. Kült. San. 7.041.944,73 1,90 71.425.995,67 19,30 8.009.462,75 2,16 2.785.106,57 0,75 10.794.569,32 2,92 4.798.519,89 1,30 Halka Açık Kısım 140.128.923,78 37,87 GENEL TOPLAM 370.000.000,00 100,00 Akçağlılar - Toplam Bilgilendirme Politikası’nın gözetiminden ve takibinden Yatırımcı İlişkileri ve Kurumsal Yönetim Koordinatörlüğü sorumludur. 9. Özel Durum Açıklamaları Gökyiğit - Toplam 2009 yılı içerisinde SPK düzenlemeleri uyarınca toplam 22 adet özel durum açıklaması yapılmış, bu açıklamalarla ilgili olarak SPK tarafından bir ek açıklama talebi olmamıştır. Erhan Öner Öner Yatırım İç ve Dış Tic. A.Ş. SPK düzenlemeleri uyarınca, 2010 yılından itibaren yaptığımız özel durum açıklamaları sadece Kamuyu Aydınlatma Platformu üzerinden elektronik ortamda gönderilmektedir. Öner - Toplam Günay Ünlüsoy Şirketimizin hisse senetleri yurtdışı borsalarda kote olmadığından, kamuyu aydınlatma yükümlülükleri bakımından SPK Mevzuatı gereği yapılanlar dışında ilave bir yükümlülüğümüz bulunmamaktadır. HİSSE ORANI (%) 2009 yılı içerisinde özel durum açıklamalarına ilişkin mevzuat kapsamında SPK tarafından bir yaptırım uygulamasına sebebiyet verecek bir gelişme olmamıştır. Şirketimizde özel durum açıklamaları Yatırımcı İlişkileri Birimi’nin sorumluluğunda olup, konuya ilişkin her türlü işlemin takibi bu birim tarafından gerçekleştirilmektedir. 10. Şirket İnternet Sitesi ve İçeriği Şirketimizin internet sitesi adresi www.tekfen.com.tr’dir. Şirket internet sitemizde, SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri II. Bölüm Madde 1.11.5’te sayılan bilgilerden, sermaye piyasası araçlarının değerine etki edebilecek Yönetim Kurulu kararlarına ilişkin toplantı tutanakları dışındaki bütün bilgiler yer almaktadır. 120 121 12. İçeriden Öğrenebilecek Durumda Olan Kişilerin Kamuya Duyurulması Şirketimizin hisse senetlerinin değerini ve yatırımcıların yatırım kararlarını etkileyebilecek henüz kamuya açıklanmamış bilgilere (içsel bilgi) erişimi olan kişilerin listesi ilk defa 2007 yılına ait Kurumsal Yönetim İlkeleri Uyum Raporumuz ile kamuya duyurulmuştur. İçsel bilgi kapsamına birçok işlem ve olayın girmesi sebebiyle potansiyel olarak, Şirketimizde önemli kararların alınmasına ve raporlamaların yapılmasına ilişkin çalışmalarda yer alan tüm Holding ve diğer Grup şirketleri çalışanları ile Şirketimize dışarıdan hizmet veren şirketlerin bazı çalışanları da içeriden öğrenebilecek durumda olan kişiler kapsamına girmektedir. Sermaye piyasası mevzuatı gereğince, şirketimiz içinden ve dışından içsel bilgiye erişimi olanlara ilişkin bir liste tutulmakta ve herhangi bir değişiklik olduğunda güncellenmektedir. İçsel bilgilere erişimi olanlar listesinin tamamı talep edildiği takdirde SPK ve İMKB’ye gönderilir. Rapor tarihi itibariyle, görevleri gereği içsel bilgiye öncelikli olarak ulaşabilecek konumda bulunan, grup şirketleri çalışanları ve dışarıdan hizmet verenler hariç olmak üzere, Holding üst düzey yöneticileri ile diğer Holding çalışanlarının listesi aşağıda yer almaktadır. 122 ADI SOYADI GÖREVİ Ali Nihat Gökyiğit Yönetim Kurulu Başkanı Feyyaz Berker Yönetim Kurulu Başkan Vekili Cansevil Akçağlılar Yönetim Kurulu Başkan Vekili Murat Gigin Yönetim Kurulu Üyesi Işık Zeynep Defne Akçağlılar Yönetim Kurulu Üyesi Dr. M. Ercan Kumcu Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Rüşdü Saracoğlu Yönetim Kurulu Bağımsız Üyesi Hasan S. Subaşı Yönetim Kurulu Bağımsız Üyesi Şefika Pekin Yönetim Kurulu Bağımsız Üyesi Cengiz Yaman Denetçi Erhan Öner Grup Şirketler Başkanı Dr. Ahmet İpekçi Başkan Yardımcısı - Hizmet ve Yatırım Grubu Ümit Özdemir Başkan Yardımcısı - Taahhüt Grubu Esin Mete Başkan Yardımcısı - Tarımsal Sanayi Grubu Mehmet Erktin Başkan Yardımcısı - Emlak Geliştirme Grubu, Denetçi Dr. Osman Reha Yolalan Başkan Yardımcısı - Kurumsal İşler Ali Şevket Tursan Mali ve İdari İşler Direktörü Burçin Kuzgun Finansman Koordinatörü Dr. Ahmet Burak Emel Stratejik Planlama ve Raporlama Koordinatörü Dorottya Maria Kiss Kalafat Kurumsal İletişim Koordinatörü Çağlar Gülveren Yatırımcı İlişkileri ve Kurumsal Yönetim Koordinatörü Hakan Dündar Denetim Müdürü Toca Tonya Mali İşler Müdürü Arzu Dodurga Muhasebe Şefi Atila Purut Baş Hukuk Müşaviri / Avukat Nahit Akarkarasu Hukuk Müşaviri Ramazan İbrahim Eker İç Denetim ve Vergi Danışmanı Diğer taraftan, sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde Şirketimizde idari sorumluluğu bulunan kişiler olarak, Şirketimizin yönetim ve denetim kurulu üyeleri ile bu organların üyesi olmamakla beraber, doğrudan ya da dolaylı olarak Şirketimiz ile ilişkili içsel bilgilere düzenli erişen ve Şirketimizin gelecekteki gelişimini ve ticari hedeflerini etkileyen yönetsel kararlar verme yetkisi olan Grup Şirketler Başkanı ve Başkan Yardımcıları olarak belirlenmiştir. İdari sorumluluğu bulunan kişiler kapsamına giren şahıslar ile mevzuat gereği bunlarla yakından ilişkili sayılan kişiler tarafından gerçekleştirilen alım-satım işlemlerinin, işlemi gerçekleştirenler tarafından İMKB’ye bildirilmesi yasal bir zorunluluk olup, bu açıklamalarla ilgili her türlü yükümlülük ve sorumluluk işlemi yapan kişiye aittir. Bölüm 3 Menfaat Sahipleri 13. Menfaat Sahiplerinin Bilgilendirilmesi Menfaat sahipleri, Şirketimizle ilgili önemli gelişmeler hakkında iç yazışmalar, toplantılar, intranet ve internet yoluyla, ayrıca düzenlenen basın toplantılarıyla ve verilen demeçlerle, yazılı ve görsel basın ile diğer medya iletişim araçları yoluyla bilgilendirilmektedir. Pay sahipleri, yatırımcılar ve analistler Şirketin finansal raporlarına, faaliyet raporlarına ve diğer sunum ve bilgilere Şirketin internet sitesinden ulaşabilmektedir. Şirketimiz bir holding şirketi olması sebebiyle doğrudan ticari faaliyetlerde bulunmamaktadır. Ancak Şirkete bağlı grup şirketlerinin faaliyet gösterdikleri alana göre, şirketlerle ilişkisi bulunan müşteriler, bayiler ve tedarikçiler gibi menfaat sahipleri, yapılan bayi ve eğitim toplantıları ile kendilerini ilgilendiren hususlarda bilgilendirilmektedir. Çalışanlara bilgi aktarımı, çeşitli organizasyonlar ile bir araya gelinerek, yöneticiler ile periyodik toplantılar düzenlenerek ve intranet vasıtasıyla yapılmaktadır. Bazı önemli duyuru ve mesajlar, elektronik posta yoluyla tüm çalışanlara iletilmektedir. Ayrıca Tekfen Grubu, yönetici ve çalışanları arasında çift taraflı bilgi akışına önem vermekte ve bu akışın sağlanması için gerekli düzenlemeleri yapmaktadır. 14. Menfaat Sahiplerinin Yönetime Katılımı Menfaat sahiplerinin şirket yönetiminde yer almasına ilişkin herhangi bir model oluşturulmamıştır. Diğer taraftan, çalışanlar ve diğer menfaat sahipleri ile yapılan toplantılarda iletilen talep ve öneriler yöneticiler tarafından değerlendirmeye alınmakta ve bunlara ilişkin politika ve uygulamalar geliştirilmektedir. 15. İnsan Kaynakları Politikası Tekfen Holding ve grup şirketleri olarak İnsan Kaynakları Politikamızın temelini, aşağıdaki ilkeler oluşturmaktadır: Müşterilerinin ve çalışanlarının memnuniyetini sürekli kılmak, bir şirketin yalnızca bugünkü değil, gelecekteki kazançlarının da güvencesidir. Tekfen Grubu bütün faaliyetlerini, çalışanlarına, üçüncü şahıslara, mala ve çevreye gelebilecek her türlü zararı en aza indirmek üzere aşağıdaki çalışma ilkelerine göre düzenlemektedir: Tüm yönetici ve çalışanlar olarak Sağlık, Emniyet, Çevre ve Kalite’den sorumlu olmak; ilgili yasa, tüzük, yönetmeliklere uymak. Standart ve müşteri şartnamelerine uymak; müşteri şikâyetlerini, tekrar ve tamir oranlarını en aza indirmek ve maliyetleri azaltmak. Yönetim sistemlerinin etkinliğinin artırılmasını sağlamak; uygulamaları sürekli izlemek ve iyileştirmek. 123 Tekfen Holding, kendi insan kaynakları politikasını en etkin şekilde yürütürken Türkiye’nin geleceğine yönelik yatırımlar da yapmaktadır. Bu çerçevede, Tekfen Vakfı aracılığıyla eğitim için maddi desteğe muhtaç, başarılı öğrencilere verdiğimiz burslar, kuruluşumuzdan bu yana sürdürdüğümüz sosyal, kültürel ve çevre koruma faaliyetlerimiz, ülkemizi daha aydınlık yarınlara taşımaya yönelik çalışmalarımız arasında yer almaktadır. Yönetim anlayışımız, insana ve insanın başarabileceklerinin sınırsızlığına inanmak, aydınlık bir geleceğe teknoloji ve bilimin ışığında ulaşılabileceğinin ve bunun için de öncelikle insan zekâsına ve becerisine yatırım yapma gerekliliğinin bilincinde olmak şeklinde özetlenebilir. 2009 yılı içerisinde çalışanlarımızdan ayrımcılık konusunda hiçbir şikâyet gelmemesi, Tekfen Grubu’nun çalışanlarına karşı objektif tutumunun bir göstergesidir. Çalışanlarımız en değerli kaynağımız, çalışanlarımızın kalitesi de ürün ve hizmet kalitemizin en büyük güvencesidir. Onları seçerken gösterdiğimiz özen gelişim programlarında da sürdürülmektedir. Bu programlar çalışanlarımızın takım anlayışı içinde eşgüdümlü hareket edebilme, öneriler geliştirme ve gerçekçi karar verebilme becerilerini geliştirmektedir. Çalışanlarımızla ilişkileri yürütmek üzere şirketlerimizde İnsan Kaynakları ve Personel Birimleri aktif bir rol üstlenmektedir. Her yıl maddi desteğe ihtiyaç duyan 180 başarılı lise, üniversite ve lisansüstü seviyesindeki öğrenciye karşılıksız eğitim bursu vermekte olup, bugüne kadar binin üzerinde öğrencinin mezun olmasına katkı sağlamıştır. Aralarında TEMA, Türkiye Aile Planlaması Vakfı, İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı’nın da bulunduğu pek çok sivil toplum örgütünü desteklemenin yanı sıra, 1992 yılında kurulan Tekfen Filarmoni Orkestrasını da geliştirerek yaşatmaya devam etmektedir. Türkiye’nin doğal, tarihsel, kültürel mirasını korumak ve yeni nesillere aktarmak amacıyla Fatih Orbay’ın “Anadolu’nun Çiçekleri” kitabında olduğu gibi çeşitli çalışmalara destek sağlamakta ve yayınlar yapmaktadır. Çeşitli ihtiyaçlar için sosyal yardımlar yapmaktadır. 16. Müşteri ve Tedarikçilerle İlişkiler Hakkında Bilgiler Tekfen’in topluma katkı sağlayan faaliyetleri Vakıf’ın etkinlikleri ile sınırlı değildir. Tekfen Grup Şirketleri, faaliyet gösterdikleri sektörler ve coğrafi bölgelerde, korumaya ve geliştirmeye ihtiyaç duyulan konularda üzerine düşeni yapmakta, yerel halk ve yönetimlerle işbirliği halinde çalışmalarını yürütmektedir. Şirketimiz bir holding şirketi olması sebebiyle doğrudan ticari faaliyetlerde bulunmamaktadır. Ancak Şirketimize bağlı grup şirketlerinin faaliyet gösterdikleri alana göre, şirketlerle ilişkisi bulunan müşteriler, bayiler ve tedarikçiler gibi menfaat sahipleri ile iletişimine ve onların memnuniyetine önem verilmektedir. Tekfen İnşaat ve Tesisat A.Ş. Tarım Grubumuzda, müşteri olsun olmasın, internet üzerinden gelen tüm elektronik postaların yanıtlanmasına büyük özen gösterilmektedir. Müşterilerden elektronik posta veya telefonla gelebilecek şikâyet, öneri veya teknik bilgi ihtiyaçları en kısa zamanda yanıtlanarak çözüm üretilmektedir. Bayilerle bilgi akışını sağlamak ve ilişkileri en iyi şekilde yürütmek üzere periyodik olarak üst yönetimin de katıldığı bayi toplantıları düzenlenmektedir. Bu toplantılarda karşılıklı bilgi alışverişinde bulunulmakta ve bayilerin karşılaştıkları sorun ve sıkıntılara çözüm yolları aranmaktadır. Toplantı esnasında yanıtlanamayan sorular var ise toplantı sonrasında değerlendirilerek kendilerine bilgi verilmekte ve beklentileri karşılanmaktadır. Bayi toplantılarının yanı sıra, yıl içerisinde başta bölge müdürlüğü satış ekibi olmak üzere, üst yönetimin bayileri yerinde ziyaret etmesi yoluyla ilişkilerin sıcak tutulmasına önem verilmektedir. Ayrıca, nihai tüketiciyi bilgilendirmek ve bilinçlendirmek üzere yılda ortalama 30 adet eğitim toplantısı düzenlenmektedir. Bu toplantılarda Şirketin akademik kökenli eğitim danışmanları muhtelif tarım uygulamaları hakkında eğitim vermektedir. Bu toplantılara ve eğitimlere ek olarak, şirketin web sitesinde sürekli geliştirilen ve çeşitlendirilen kapsamlı gübreleme önerileri bölümü hazırlanarak çiftçinin hizmetine sunulmaktadır. Tarım Grubumuz yurtdışında bulunan tedarikçileri ile uzun yıllardır süren güvenilir ve sağlam ilişkilere sahiptir. Tedarikçiler ile sürekli olarak güncel ve ileriye yönelik piyasa şartları ve beklentiler konusunda fikir alışverişi yapılmaktadır. Taahhüt Grubumuzda, müşteri ve tedarikçilerin memnuniyetinin sağlanması için ürün, insan ve çevrenin sağlığına maksimum derecede önem verilmektedir. Ürünün kalitesi ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi ile; çalışanların, malın ve üçüncü şahısların güvenliği OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi ile; çevrenin korunması ise ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi ile etkin olarak sağlanmakta ve sürekli olarak iyileştirilmektedir. Sürekli iyileştirme çerçevesinde beraber çalışılan tedarikçilerin de uygulanan yönetim sistemlerine göre çalışması ve kendilerini sürekli olarak geliştirmeleri istenmektedir. 17. Sosyal Sorumluluk Toplumun sorumlu bir üyesi olarak, kuruluşundan bu yana sürdürdüğü sosyal, kültürel ve çevre koruma faaliyetleri Tekfen kültürünün ayrılmaz bir parçasıdır. Tekfen, sosyal ve kültürel faaliyetlere katkısını daha da ileriye götürmek ve doğal çevreyle uyum içinde, yaşanılır bir geleceğin kurulmasına yardımcı olmak üzere 1999 yılında kısaca Tekfen Vakfı olarak da bilinen Tekfen Eğitim, Sağlık, Kültür, Sanat ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı’nı (Vakıf) kurmuştur. 124 Tekfen Vakfı Tekfen İnşaat ve Tesisat A.Ş (Tekfen İnşaat), Sağlık, Emniyet ve Çevre’ye (SEÇ) verdiği önem, sahip olduğu know-how ve deneyim, üstlendiği projeleri zamanında teslim etme yeteneği, etik iş değerleri ve Avrupa Birliği’ne uyumlu standartlarıyla uluslararası şirketlerin müteahhitlik projelerinde güvenilir iş ortağı konumundadır. Tekfen İnşaat’ın iş yapma anlayışı, aşağıdaki temel kurallar çerçevesinde yıllardır korunmakta ve geliştirilmektedir: Genel faaliyetleri sırasında çalışanlara, üçüncü şahıslara, mala ve çevreye gelebilecek zararları asgari düzeye indirmeyi hedefler. Faaliyetlerini gerçekleştirirken toplumsal yarar ve çevre bilinciyle hareket eder; çevresel bilinç konusunda yüksek standartlar uygulamayı hedefler. Çalışanların, müşterilerin ve faaliyet gösterdiği bölgede yaşayanların sağlığına ve haklarına zarar verebilecek çevresel kural ihlallerinden kaçınır. Faaliyet gösterilen tüm iş alanlarında çalışmalarının çevre üzerindeki olumsuz etkilerini en aza indirecek şekilde hareket eder ve çevre kirliliğini önleyici tedbirler alır. Yurtdışında faaliyet gösterdiği ülkelerin gelenek ve kültürlerine duyarlı davranır, toplum yapısına uyum gösterir ve sosyal çevre üzerinde olumsuz etki yapabilecek unsurlardan kaçınır. Faaliyetlerine doğal çevre olduğu kadar, arkeolojik, tarihi, mimari ve kültürel eserleri de korumaya yönelik tüm önlemleri alır. Doğal kaynakların tüketimini asgari düzeyde tutar. Bünyesinde bulunan tüm işyerleri ve yürütülen tüm projelerde, çevresel unsurlar ve çevresel etkileri tespit eder, risk seviyelerini belirler. Belirlenen risk seviyelerini, uygulanan düzeltici ve önleyici faaliyetler ile minimize eder. Topluma olan sorumlulukları çerçevesinde eğitime, çevre bilinci ve toplumsal bilinci artırmaya yönelik çalışmalara, kamu yararına olan aktivitelere, kültürel ve sosyal sorumluluk projelerine destek verir. Tekfen İnşaat, SEÇ performansı ile müşterilerinin, hissedarlarının ve genel olarak toplumun güvenini kazanmak, üst seviyedeki sosyal sorumluluk bilinci ile işbirliğini destekleyen iyi bir komşu olmak ve sürdürülebilir kalkınmaya katkıda bulunmak hedefindedir. Tekfen İnşaat, çalışmalarında eğitime büyük önem vermektedir. 2009 yılında toplam çalışılan 44.829.993 adam-saatin, 439.559 adam/saati SEÇ eğitim amaçlı kullanılmıştır. Bir diğer ifade ile 2009 yılında toplam çalışılan zamanın %0,98’i SEÇ eğitimine harcanmıştır. 125 Tekfen İnşaat, uluslararası alanda büyük başarılara imza atmaya devam etmiştir. 2009 yılı içinde, Tekfen İnşaat, projelerinde kayıp zamanlı kaza yapmadan çalışarak, işveren idarelerden aşağıda detayları verilen takdir ödüllerini almıştır: ACG Terminal Projesi’nde (Azerbaycan) kayıp zamansız 33 milyon adam-saat ödülü; Samir Rafinerisi Yenileme Projesi’nde (Fas) kayıp zamansız 25 milyon adam-saat ödülü; Khurais Projesi’nde (S. Arabistan) kayıp zamansız 8 milyon adam-saat ödülü; Maaden Fosforik Asit Tesisi Projesi’nde (S. Arabistan) kayıp zamansız 5 milyon adam-saat ödülü; Kashagan Endüstriyel Binalar Projesi’nde (Kazakistan) kayıp zamansız 4 milyon adam-saat ödülü; Harweel Boru Hattı Projesi’nde (Umman) kayıp zamansız 3 milyon adam-saat ödülü. Faaliyetlerimizde yaygın olarak kullanılan tahribatsız muayenelerle, doğrudan ve dolaylı olarak ilgilenenlere yönelik olarak “Tahribatsız Muayenelere Giriş” kitabı Türkçe olarak hazırlanmış, tüm proje ve işyerlerimize dağıtılmıştır. Tekfen Taahhüt Grubu, eğitimli teknik ve idari personeliyle gerek ulusal, gerekse uluslararası taahhüt sektöründeki saygınlığını her geçen gün pekiştirmektedir. Şirket, ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Sistemi, OHSAS 18001:2007 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi ve ISO 14001:2004 Çevre Yönetim Sistemi belgelerine sahiptir. Bu belgeler çerçevesinde çalışanlar ve sistem sürekli bağımsız akreditasyon kurumlarınca denetlenmekte ve iyileştirme programları yapılmaktadır. Toros Tarım Toros Tarım’ın kendi ticari faaliyet hedeflerinin yanında ana amaçlarından biri de çiftçilikle geçimini sağlayan kesimin gelirini ve dolayısıyla yaşam standardını yükseltmek ve böylece Türk tarım sektörünün gelişmesine katkıda bulunmaktır. Toros Tarım, çiftçilerin her türlü sorun ve ihtiyaçlarına çözüm getirmek amacıyla “Tarla Günü” etkinlikleri düzenlemekte ve zirai tekniklerin geliştirilmesi, ürün verimliliğinin artırılması ve doğru gübreleme gibi konularda yıllardır düzenli olarak çiftçi eğitim seminerleri gerçekleştirmektedir. Toros Tarım’ın çiftçiye sunduğu diğer bir hizmet ise ücretsiz toprak analizidir. Bu hizmet sayesinde çiftçi, üretmekte olduğu ya da üretmeyi hedeflediği ürün için tarlasının toprak kalitesini ve böylece ürünün sağlıklı yetişmesi için hangi besin maddelerine gereksinimi olduğunu öğrenebilmektedir. Toros Tarım ayrıca, üretim tesislerinin bulunduğu Ceyhan ve Samsun’da çevre halkının çocuklarına yönelik çeşitli eğitim etkinlikleri gerçekleştirmektedir. Şirket, Ceyhan üretim tesisi yakınlarındaki Toros İlköğretim Okulu ile Toros Gübre Lisesi’nin kurulmasına öncülük etmiştir. Söz konusu okulların her türlü ihtiyaçları halihazırda Toros Tarım tarafından karşılanmaya devam etmektedir. Fiziki koşulları sürekli iyileştirilen Ceyhan Toros Gübre Lisesi öğrencilerinin 2009 yılında il düzeyinde yapılan matematik yarışmasında dereceye girerek ders başarılarını geliştirmeleri memnuniyet vericidir. Buna ek olarak, Samsun üretim tesisi içerisinde kurulan eğitim merkezinde Toplum Gönüllüleri Vakfı (TOG) işbirliğiyle çevre halkının lise çağındaki çocuklarına ücretsiz üniversiteye hazırlık kursları verilmektedir. Yine bu çerçevede, tüm yıl bu kurslardan yararlanan gençlerin muhtelif üniversitelere yerleşmelerini de görmek verilen emeklerin boşa gitmediğinin bir göstergesidir. Toros Tarım, çevresel, kültürel ve sektöre özgü bilimsel faaliyetlere de destek olmaya devam etmektedir. Bu kapsamda Adana ili çevre günü etkinliklerine, Manisa Bağcılık Araştırma Enstitüsü’nün düzenlediği “Bağcılık ve Teknolojileri Sempozyumu” ile Bergama’da düzenlenen Zeytincilik Sempozyumu’na sponsor olarak destek verilmiştir. Ayrıca Ege Üniversitesi’nin TÜBİTAK destekli projesinde Muğla ve Antalya illerindeki denemelerini ürün olarak destekleyerek bu bilimsel çalışmanın başarıyla sonuçlanmasına katkıda bulunmuştur. 126 Toros Tarım’ın biri Antalya Kumluca’da, diğeri Mersin Erdemli’de bulunan iki Toros Evi’nde üreticilere teknik bilgi ve destek verilmekte, uygulamalı olarak tohum performanslarını gözlemleme fırsatı sunulmaktadır. Toros Evleri’nde hizmet veren ziraat mühendisi danışmanlar çiftçilerin üretime yönelik sorunlarıyla yakından ilgilenmekte ve çözüm üretmektedirler. Toros Tarım, Ceyhan tesislerinde kalite, çevre ve iş güvenliği performansını uluslararası standartlar doğrultusunda geliştirerek ISO 9001, ISO 14001 ve OHSAS 18001 sertifikalarını almaya hak kazanmıştır. Böylece Toros faaliyetlerinin tamamında iş güvenliği, çevresel etki ve kalite standartlarının göz önünde tutulduğu belgelenmiştir. Toros Tarım, yıllar önce Anadolu topraklarının Çinko’dan yana çok fakir olduğunun bilimsel verilerle ortaya konulmasıyla birlikte, bu eksikliği bir nebze gidermek amacıyla çinko katkılı gübre üretimine başlamıştır. Böylelikle, bitkisel üretimde ciddi verim artışları sağlandığı gibi, bu ürünleri tüketen neslin sağlıklı gelişimine de katkıda bulunulmaktadır. Bu konunun önemini genç nesillerle paylaşmak amacıyla Toros çalışanları ve bayilerinin oluşturduğu Toros Ailesinin çocuklarına yönelik “Çinko ve İnsan Sağlığı” adlı resim yarışması düzenlenmiştir. Böylece çocukların yaratıcılıklarını ortaya koyması sağlanmış, çinko konusunda bilinçlenmeleri ve kendi dünyalarında çinkonun somut bir kavram haline dönüşmesi sağlanmıştır. Çocuklarımızın gözünden “çinkonun insan sağlığı üzerine etkileri” konusunda yapılan bu resimler, Toros Tarım’ın 2010 yılı takvimlerinin de yapraklarını süslemiştir. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) önderliğinde İskenderun Körfezi’nde Ortak Yaşam projesinin ilk resmi toplantısı ve çalıştayı Toros Tarım Ceyhan Sosyal Tesisleri’nde yapılmıştır. Avrupa’nın bazı ülkelerinde halihazırda uygulanan ve ülkemizde ilk kez İskenderun Körfezi’nde başlatılan proje, bu bölgede yer alan sanayiler arasında endüstriyel simbiyoz ağlarının oluşturulmasına odaklanmaktadır. Sağlanacak bu ilişkiler yoluyla, belirlenen bölgedeki firmaların rekabet gücünün artırılması, katma değer yaratılması, ekonomik kazanç elde edilmesi, doğal kaynak kullanımının azaltılması ve çevre üzerindeki baskının azaltılması planlanmaktadır. Toplantılara Adana Valiliği, Adana Sanayi Odası, UNDP daimi temsilcisi ve proje kapsamındaki sanayi şirketlerinin temsilcileri katılmışlardır. Tekfen Emlak Geliştirme Grubu Tekfen Emlak Geliştirme Grubu’nun (TEGG) yatırım politikalarının belirlenmesinde; çevreye duyarlılık öncelikler arasındadır. Projelerde gerek mimari gerekse mühendislik çözümleriyle çevreye duyarlı binalar geliştirilmektedir. Bu süreçte geliştirilen tasarım kriterleri, inşaat planlaması, işletim senaryosu, teknik şartnameler bütünüyle daha konforlu, daha sağlıklı, daha verimli ve hem kullanıcısına hem de çevresine dost bina üretmeye yöneliktir. İnşaat faaliyetleri sırasında, kent alt yapısına ve mevcut ulaşım arterlerine yakın arsalar üzerinde proje geliştirmek, kentin kaynaklarını doğru ve verimli kullanmak hedeflenmektedir. Ayrıca; su tasarrufu sağlayan verimli armatür ve sıhhi tesisat donanımları kullanılmakta; depolanan yağmur suyunun sulama için kullanılması tasarlanmakta ve böylece su kaynaklarının korunmasına katkıda bulunulmaktadır. Bunların dışında, yalıtım değerleri yüksek tutularak ısıtmada ve soğutmada maksimum enerji tasarrufu gözetilmektedir. Son olarak; mevcut konut yerleşimleri, diğer sosyal ve ticari donatılara yakınlığı ile kullanıcılarına zaman ve enerji tasarrufu olanağı sağlamaktadır. Bu kapsamda Levent ve Kâğıthane Proje tasarımlarında, Amerikan Yeşil Binalar Konseyi tarafından geliştirilmiş bir Çevre Dostu Bina sertifikası olan LEED “Leadership in Energy and Environmental Design” sertifikası kriterleri uygulanmaktadır. TEGG geliştirmekte olduğu projeler ile en pahalı değer olan enerjinin tasarrufuna her anlamda katkıda bulunmayı hedeflemektedir. 127 TEGG, küresel ısınmaya karşı önlem olarak daha az enerji harcayarak yapılan ve daha az enerji tüketen binalar inşa etmek ve bu konuda sektörü bilgilendirmek üzere 2007 yılında kurulan Çevre Dostu Binalar Derneği’nin (ÇEDBİK) kurucu üyeleri arasında yer almıştır. Ayrıca ÇEDBİK, uluslararası standartları yeniden yorumlayarak ülkemize özgü bir sertifika sisteminin geliştirilmesine çalışmaktadır. Çevreyi ve ekolojik dengeleri koruyarak onlardan yararlanma ilkeleri üzerine kurulu olan ekolojik mimari, Yapı-Endüstri Merkezi’nin geçen yıl başlattığı EKODesign konferans serisiyle önem kazanmaya başlamıştır. Bu konferans serisi, mimarlıkta ekoloji ve sürdürülebilirliği ön planda tutan projelerin tartışılmasını ve Türkiye mimarlık ortamında ekolojik yaklaşımlara açık bir gündemin yaratılmasını hedeflemektedir. TEGG, Nisan 2009’da gerçekleşen konferansa sponsor olmuş ve bu konuda üzerine düşen sorumluluk bilinci ile çalışmalarını sürdürmektedir. TEGG, Boğaziçi Üniversitesi Yapı Kulübü’nün yürüttüğü sosyal sorumluluk projeleri kapsamında “Köy Okulu Projesi”ne destek vermektedir. 2010 Yılının Haziran ayında Düzce’nin Subaşı ilçesinde gerçekleşecek olan Proje kapsamında köy okulunun ihtiyaçlarının ne ölçüde, hangi kaynaklar kullanılarak giderileceği üzerine çalışmalar yapılacaktır. Tekfen Vakfı her yıl maddi desteğe ihtiyaç duyan başarılı lise, üniversite ve lisansüstü seviyesindeki öğrencilere karşılıksız eğitim bursu vermekte, TEGG ise bu süreçte mentorluk projesi ile öğrencilere destek olmaktadır. Bölüm IV Yönetim Kurulu 18. Yönetim Kurulunun Yapısı, Oluşumu ve Bağımsız Üyeler Şirketimizin işleri ve idaresi Genel Kurul tarafından seçilen dokuz üyeden oluşan Yönetim Kurulu tarafından yürütülmektedir. Şirketimiz Yönetim Kurulu’nda yer alan şahıslara ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir: ADI SOYADI GÖREVİ Ali Nihat Gökyiğit Başkan ve Murahhas Üye Feyyaz Berker Başkan Vekili ve Murahhas Üye Cansevil Akçağlılar Başkan Vekili ve Murahhas Üye Işık Zeynep Defne Akçağlılar Üye Murat Gigin Üye Dr. M. Ercan Kumcu Üye Dr. Rüşdü Saraçoğlu Bağımsız Üye Hasan S. Subaşı Bağımsız Üye Şefika Pekin Bağımsız Üye 2009 yılında Yönetim Kurulumuzun Murahhas Üye konumundaki mensupları dışındaki diğer üyeler icrada görev almayan kişilerden oluşmuştur. Yönetim Kurulu üyelerimizden Sn. Rüşdü Saracoğlu, Sn. Hasan S. Subaşı ve Sn. Şefika Pekin, SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uygun olarak bağımsız niteliğe sahip olup, her birinin bağımsız olduklarına ilişkin yazılı beyanları mevcuttur. Bağımsız üyelerin Rapor tarihine kadar görev aldıkları dönem içerisinde bağımsızlıklarını ortadan kaldıracak bir durum meydana gelmemiştir. Yönetim Kurulu üyelerimizin Şirketimize bağlı diğer grup şirketlerinde görev alabilmeleri amacıyla, Şirketimizin yıllık olağan Genel Kurul Toplantısı’nda Yönetim Kurulu üyelerimizin Türk Ticaret Kanunu’nun 334 ve 335’inci maddelerinde sayılan yasak ve tahditlere tabi olmayacakları karara bağlanmıştır. Bu çerçevede, Yönetim Kurulu üyeleri Genel Kurul’ca karara bağlanan dönemde Şirket dışında başka görevler almalarına ilişkin olarak herhangi bir sınırlamaya tabi değildir. 19. Yönetim Kurulu Üyelerinin Nitelikleri Şirketimizin Yönetim Kurulu üyeliklerine seçilen bağımsız ve diğer üyeler, prensip olarak konusuna hakim, yüksek bilgi ve beceri düzeyine sahip, nitelikli, belli bir tecrübe ve geçmişe sahip olan kişiler arasından seçilmektedir. Bu çerçevede, Yönetim Kurulu üye seçiminde aranan asgari nitelikler, SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri IV. Bölümünün 3.1.1, 3.1.2 ve 3.1.5. maddelerinde yer alan niteliklerle örtüşmektedir. Diğer yandan, Şirketimizin Ana Sözleşmesinde Yönetim Kurulu üye seçiminde aranacak asgari niteliklere ilişkin bir madde bulunmamaktadır. Bugüne kadar Yönetim Kurulu üyeleri için bir eğitim ve uyum programı uygulanması ihtiyacı olmamıştır. Ancak bundan sonraki dönemlerde ihtiyaç duyulması halinde, Yönetim Kurulunda görev alacak üyeler için, Şirketimiz Kurumsal Yönetim Komitesi tarafından belirlenen hususlarda bir eğitim ve uyum programı uygulanması söz konusu olabilecektir. 20. Şirketin Misyon ve Vizyonu ile Stratejik Hedefleri 20.1 Misyon ve Vizyonumuz Şirketimizin vizyonu ve misyonu internet sitemiz vasıtasıyla kamuya açıklanmıştır. Tekfen Grubunun Vizyonu; Faaliyet gösterdiği Taahhüt, Tarımsal Sanayi, Emlak Geliştirme ve Finans sektörlerinde Türkiye’nin atılımlarını yönlendiren güçlerden biri olmaktır. Tekfen Grubunun Misyonu; Grup’un süregelen değerlerine bağlı kalarak, faaliyet alanlarına iyi odaklanmak, bu alanlarda en kaliteli ürün ve hizmet üretimini gerçekleştirerek, lider ve akla ilk gelen kurum haline gelmek; bunu yaparken de müşterilerinden tedarikçilerine, çalışanlarından hissedarlarına ve topluma kadar tüm paydaşları için değer yaratmaktır. 128 129 20.2 Değerlerimiz Tekfen Holding A.Ş., Şirketin 53 yıllık geçmişinde oluşan ve tüm çalışanları tarafından benimsenmiş olan değerlerine bağlı olarak faaliyetlerini sürdürmektedir. Şirketimizin internet sitesinde de kamuya açıklanmış olan değerleri: En iyi bildiğin işi, en iyi şekilde yapmak; Memleketine faydalı olmak; Çalışanıyla yan yana olmak; Az konuşmak, çok çalışmak; Dürüst olmak, verdiğin sözü ne olursa olsun tutmak; Uyumlu olmak, yürüdüğün yolda kimseyi dargın bırakmamak; Hırsın aklın önüne geçmesine izin vermemek; Tekniğin ve bilimin gücüne inanmak (bu ilkenin yansıması Şirketin isminden de görülmektedir); Doğayı ve çalışanını korumak, olarak ifade edilebilir. 20.3 Stratejik Hedefler Her yıl yapılan Şirket Olağan Genel Kurulu’ndan sonraki ilk Yönetim Kurulu toplantısında Yönetim Kurulu üyelerinin vazife ve selahiyetlerinin tayin ve tespiti yapılarak, bu hususun tescil ve ilan edilir ve üyelerin vazife ve selahiyetlerini gösterir sirküler tanzim edilir. Bu çerçevede, 2009 yılında Yönetim Kurulu üyelerimizden Sn. Ali Nihat Gökyiğit Yönetim Kurulu Başkanı ve Murahhas Üye, Sn. Feyyaz Berker ve Sn. Cansevil Akçağlılar ise Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve Murahhas Üye olarak tayin ve tespit edilmişlerdir. Şirketin yönetim esasları her yıl Yönetim Kurulu kararları ile tayin, tespit ve ilan edilerek yürürlüğe girmektedir. 23. Yönetim Kurulu’nun Faaliyet Esasları Şirketimiz Yönetim Kurulu toplantılarının toplanma sıklığı ile toplantı ve karar nisabına ilişkin hususlar Şirketimiz Esas Sözleşmesinde belirlenmiştir. Buna göre Yönetim Kurulumuz Şirket işleri ve işlemleri lüzum gösterdikçe ve en az ayda bir defa toplanmaktadır. 2009 yılında gerçekleştirilen 14 toplantıda toplam 19 adet karar alınmıştır. Şirketimiz Yönetim Kurulu yaptığı toplantılarda, üçer aylık dönemler itibariyle grup şirketlerinin bütçe hedeflerine bağlı olarak performanslarını değerlendirmekte ve takip etmektedir. Bu toplantılarda her bir faaliyet grubunu temsilen en üst düzeyde yöneticilerin katılımı sağlanmakta, son üç aylık döneme ilişkin finansal ve faaliyet sonuçları bütçe ve diğer hedef göstergelerle karşılaştırılarak değerlendirilmekte, ayrıca faaliyet alanında ve stratejik konulardaki gelişmeler ışığında yeni öneriler geliştirilmektedir. Yönetim Kurulu toplantılarının başlayabilmesi için toplam üye sayısının yarısından bir fazlasının toplantıda hazır bulunması şart olup, kararlar toplantıda mevcut üyelerin çoğunluğu ile alınmaktadır. Bunun dışında, üyelerden herhangi biri müzakere talebinde bulunmadıkça Yönetim Kurulu kararları, üyelerden birinin muayyen bir hususa dair yaptığı teklife diğerlerinin yazılı muvafakatleri alınmak suretiyle de verilebilir. 21. Risk Yönetim ve İç Kontrol Mekanizması Yönetim Kurulu toplantılarının sekreteryası Hukuk Bölümü tarafından yerine getirilmektedir. Toplantıların gündemi, Tekfen Holding Grup Şirketleri Başkanı’nın önerileri doğrultusunda Yönetim Kurulu Başkanı ile görüşülerek belirlenmektedir. Toplantı gündemi ve gündeme ilişkin dokümanlar Yönetim Kurulu sekreteryası tarafından hazırlanmakta ve toplantı gününden en az 10 gün önce birer dosya şeklinde üyelere ulaştırılmaktadır. Şirket Yönetim Kurulu mevcut ve potansiyel risklerin en aza indirilmesi amacıyla, bir risk yönetimi ve iç kontrol mekanizmasının oluşturulmasından sorumludur. Şirketimiz bir holding şirketi olması sebebiyle, mevzuat gereği mali tabloları konsolide olarak düzenlenmekte ve konsolidasyona tabi tüm şirketlerin finansal sonuçları ve performansı Holding düzeyinde kontrol ve takip edilmektedir. Şirketimizde iç kontrol faaliyetleri sermaye piyasası mevzuatı ve diğer ilgili mevzuat çerçevesinde Denetimden Sorumlu Komite’nin sorumluluğunda Holding Mali ve İdari İşler Direktörlüğü, Denetim Müdürlüğü ve Finansman Koordinatörlüğü tarafından gerçekleştirilmektedir. Holding’e bağlı şirketlerimizin risk yönetimi ve raporlanmasına ilişkin faaliyetler öncelikle Şirketlerimizin bağlı olduğu Grup Başkan Yardımcılıkları düzeyinde takip edilmektedir. 130 Kanunu’nun 319’uncu maddesi hükmü gereğince yetki ve görevlerinin bir bölümünü ve şirketi temsil yetkisini, üyeleri arasından kurabileceği bir komiteye veya murahhas üye veya üyelere yahut müdür veya müdürlere devredebilir. 2009 yılında yapılan Yönetim Kurulu toplantılarının tamamında kararlar mevcudun oybirliği ile alınmış olduğundan, karar zaptına geçirilen bir karşı görüş bulunmamaktadır. Ancak böyle bir durumun oluşması halinde bu görüşlere ilişkin gerekli tüm hususlar zabıtlara kaydedilecektir. 2009 yılı içerisinde SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri’nin 2.17.4’üncü maddesinde yer alan gündem maddelerinin görüşüldüğü 3 adet toplantı yapılmıştır. Bu toplantılara fiilen katılımın sağlanmasına özen gösterilmektedir. Sermaye Piyasası mevzuatının gerektirdiği hallerde, önemli Yönetim Kurulu kararları özel durum açıklaması yoluyla kamuya açıklanmaktadır. Mali tabloların kamuya açıklanması dönemlerinde, hazırlanan mali tablolar Denetimden Sorumlu Komite’nin kontrol ve onayından geçerek Şirket Yönetim Kurulu’na sunulmaktadır. Şirketimizde Yönetim Kurulu üyelerinin ağırlıklı oy hakkı ve/veya olumsuz veto hakkı gibi imtiyazları bulunmamaktadır. Şirketlerin faaliyet sonuçları, hedeflere ulaşma derecesi ve karşı karşıya oldukları risklere ilişkin tespit ve raporlamalar, ilgili Grup Başkan Yardımcılarının katılımı ile dönemsel olarak yapılan Yönetim Kurulu toplantılarında değerlendirilmektedir. 24. Şirketle Muamele Yapma ve Rekabet Yasağı 22. Yönetim Kurulu Üyeleri ile Yöneticilerin Yetki ve Sorumlulukları Yönetim Kurulu üyelerimizin Şirketimize bağlı diğer grup şirketlerinde görev alabilmeleri amacıyla Şirketimizin yıllık olağan Genel Kurul Toplantısı’nda Yönetim Kurulu üyelerimizin Türk Ticaret Kanunu’nun 334 ve 335’inci maddelerinde sayılan yasak ve tahditlere tabi olmayacakları karara bağlanmıştır. Şirketimiz Ana Sözleşmesine göre Yönetim Kurulu, Türk Ticaret Kanunu, Ana Sözleşme ve Şirket Genel Kurulu tarafından alınan kararlarla kendisine verilen görevleri ifa ve icra eder. Yönetim Kurulu, Türk Ticaret Mevcut durum itibariyle Yönetim Kurulu üyeleri, Şirketimizle bir çıkar çatışmasına sebebiyet verecek herhangi bir işlem yapmamakta ve aynı faaliyet konularında rekabet etmeye yönelik bir faaliyette bulunmamaktadır. 131 25. Etik Kurallar Yıllık Olağan Genel Kurul Toplantısı’nda, Yönetim Kurulu Murahhas Üyelerine aylık 20.000 TL brüt, diğer üyelere aylık 5.000 TL brüt ücret ödenmesine karar verilmiştir. Tekfen Grubu genel kabul görmüş etik kurallara ve ticari teamüllere önem vermekte ve gruba bağlı tüm çalışanlarımızın Şirketlerin tüm paydaşlarıyla olan ilişkilerinde bu kurallara uygun hareket etmesi hususuna özen göstermektedir. Şirketimizin tüm çalışanları tarafından benimsenmiş olan bu kurallar, ayrıca SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri kapsamında Yönetim Kurulumuz tarafından yazılı hale getirilmiş ve Genel Kurul’un onayı ile halka arza ilişkin izahnamede ilk defa kamuya açıklanmıştır. Ayrıca, Şirketimiz Esas Sözleşmesinde, mevzuat ve Esas Sözleşme uyarınca ayrılması gereken karşılıklar ile dağıtılması gereken tutarlardan sonra kalan kârın %2’sini aşmayacak oranda kâr payı, Yönetim Kurulu’nca uygun görülecek nispet ve esaslar dahilinde üyelere dağıtılabilmektedir. 8 Mayıs 2009 tarihli Yıllık Olağan Genel Kurul Toplantısı’nda onaylanan kâr dağıtım teklifi uyarınca Yönetim Kurulu üyelerine 2008 yılı kârından herhangi bir pay verilmemesi uygun görülmüştür. Tekfen Holding A.Ş. etik kurallarına şirketimizin internet sitesinden (www.tekfen.com.tr) ulaşılabilmektedir. 26. Yönetim Kurulu’nda Oluşturulan Komitelerin Sayı, Yapı ve Bağımsızlığı Şirketimiz hisse senetlerinin halka arz sürecinde Yönetim Kurulu’nun 22.11.2007 tarihli kararı ile Denetimden Sorumlu Komite ve Kurumsal Yönetim Komitesi olmak üzere iki adet komite oluşturulmuştur. Yönetim Kurulu üyelerine sağlanan mali hakların tespitinde performansa dayalı bir ödüllendirme sistemi uygulanmamakla beraber, kârdan pay dağıtılması esas olarak performansa dayalı bir ödüllendirme modeli olarak kabul edilebilir. Şirketimizde herhangi bir Yönetim Kurulu üyesine ve yöneticilerine borç verilmemekte, kredi kullandırılmamakta, üçüncü bir kişi aracılığıyla şahsi kredi adı altında kredi kullandırılmamakta veya lehine kefalet gibi teminatlar verilmemektedir. Komitelerin mevcut yapılanmasında herhangi bir Yönetim Kurulu üyesi birden fazla komitede görev almamaktadır. Denetimden Sorumlu Komite ve Kurumsal Yönetim Komitesi tarafından yerine getirilecek faaliyetlere ilişkin genel prosedürlerin belirlendiği “Görev ve Çalışma Esasları” Yönetim Kurulumuzca onaylanarak yürürlüğe girmiştir. Komitelerin “Görev ve Çalışma Esasları”, Şirketimiz internet sitesi (www.tekfen.com.tr) vasıtasıyla kamuya duyurulmuştur. Söz konusu komiteler, en az üç ayda bir olmak üzere yılda en az dört kere toplanmaktadır. 26.1 Denetimden Sorumlu Komite Denetimden Sorumlu Komite başkanlığına Yönetim Kurulu Bağımsız Üyesi Sn. Rüşdü Saracoğlu ile üyeliğine icrada yer almayan Yönetim Kurulu Üyesi Sn. M. Ercan Kumcu seçilmişlerdir. Denetimden Sorumlu Komite, Sermaye Piyasası mevzuatına ve bu düzenlemede yer alan esaslara uygun olarak Şirketin muhasebe sistemi, finansal bilgilerin kamuya açıklanması, bağımsız denetimi ve iç kontrol sisteminin işleyişinin ve etkinliğinin gözetiminde Yönetim Kuruluna yardımcı olmak, yaptığı değerlendirmeler çerçevesinde tespit ettiği hususları değerlendirerek Yönetim Kuruluna raporlamakla görevlidir. 26.2 Kurumsal Yönetim Komitesi Kurumsal Yönetim Komitesi başkanlığına Yönetim Kurulu Bağımsız Üyesi Sn. Hasan S. Subaşı ile üyeliğine icrada yer almayan Yönetim Kurulu Üyesi Sn. Murat Gigin seçilmişlerdir. Kurumsal Yönetim Komitesi, Sermaye Piyasası mevzuatına ve bu düzenlemede yer alan esaslara uygun olarak Şirketin SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uyumunu izlemek, bu konuda iyileştirme çalışmalarında bulunmak ve Yönetim Kurulu’na öneriler sunmakla görevlidir. 27. Yönetim Kurulu’na Sağlanan Mali Haklar Şirketimiz Esas Sözleşmesi uyarınca Yönetim Kurulu üyeleri, Genel Kurul’un tespit edeceği aylık veya yıllık ücret veya her toplantı için muayyen bir ödenek alırlar. Şirketimizin 8 Mayıs 2009 tarihinde gerçekleştirilen 132 133 Tekfen Holding A.Ş. Kâr Dağıtım Politikası Şirketimizin kâr dağıtım kararları, Türk Ticaret Kanunu, Sermaye Piyasası Mevzuatı, Sermaye Piyasası Kurulu Düzenleme ve Kararları, Vergi Yasaları, ilgili diğer yasal mevzuat hükümleri ile Şirketimizin Esas Sözleşmesi dikkate alınarak aşağıdaki esaslara göre belirlenecektir. 1- Holding Esas Sözleşmesinin 28’inci maddesi çerçevesinde; Holding’in genel giderleri ile muhtelif amortisman gibi ödenmesi veya ayrılması zorunlu olan miktarlar ile Holding tüzel kişiliği tarafından ödenmesi zorunlu vergiler, hesap dönemi sonunda tespit edilen gelirlerden indirildikten sonra, geriye kalan ve yıllık bilançoda gözüken net (safi) kârdan, varsa, geçmiş yıl zararlarının düşülmesinden sonra, sırasıyla aşağıda gösterilen şekilde tevzi olunur. Safi kârın taksiminde Sermaye Piyasası Kanunu ve Sermaye Piyasası Kurulu tebliğlerine uyulur. Birinci Tertip Kanuni Yedek Akçe: a) %5 kanuni yedek akçe ayrılır. Birinci Temettü: b) Kalandan, varsa yıl içinde yapılan bağış tutarlarının ilavesi ile bulunacak meblağ üzerinden, Sermaye Piyasası Kurulu’nca saptanan oran ve miktarın altında olmamak kaydıyla en az %30 oranında birinci temettü ayrılır. Senelik kârın, ortaklara hangi tarihte ve ne şekilde dağıtılacağı Yönetim Kurulu’nun teklifi üzerine, Genel Kurul tarafından, Türk Ticaret Kanunu hükümlerine ve Sermaye Piyasası Mevzuatı’na uygun olarak kararlaştırılır. Esas Sözleşme hükümlerine uygun olarak dağıtılan kâr geri alınamaz. 2- Kâr payı ödemelerinin yeri ve zamanı hususunda Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemelerine uyulur. 3- Holding Esas Sözleşmesinin 29’uncu maddesi çerçevesinde, Holding Genel Kurulunun ilgili yılla sınırlı olmak üzere Yönetim Kurulu’na yetki vermesi halinde temettü avansı dağıtılabilir. Bu konuda Sermaye Piyasası Mevzuatı’na uygun hareket edilir. Risk Yönetimi ve İç Kontrol Tekfen Holding A.Ş. yapısı gereği mevzuata uygun olarak, mali tablolarını konsolide bazda düzenlemektedir. c) Kalanın en fazla %3’ü oranına kadar kısmı intifa senedi sahibi Tekfen Eğitim Sağlık Kültür Sanat Ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı’na tahsis olunur. Taahhüt, Tarımsal Sanayi ve Emlak Geliştirme ana faaliyet grupları, kendi iç kontrol sistemleri içerisinde oluşturulmuş UFRS bazlı mali tablolarını çeyrek dönemler itibariyle hazırlamaktadırlar. Holding düzeyinde, bahsi geçen gruplar arası işlemlerin eliminasyonu yapılmakta ve konsolide mali tablolar oluşturulmaktadır. d) Yukarıdaki indirimler yapıldıktan sonra Genel Kurul, kalan kârın %2’yi aşmayacak oranda kâr payının Yönetim Kurulu üyelerine (Yönetim Kurulunca uygun görülecek nispetler ve esaslar dahilinde) dağıtılmasına karar verme hakkına sahiptir. Konsolidasyona tabi olan tüm şirketlerin dönemsel finansal sonuçları ve performansları, ait oldukları ana faaliyet grubu bazında analiz edilmekte ve konsolide bazda mali raporlamaya tabi olmaktadır. İkinci Temettü: e) Net kârdan, a, b, c ve d bentlerinde belirtilen meblağlar düşüldükten sonra kalan kısmı, Genel Kurul, kısmen veya tamamen ikinci temettü payı olarak dağıtmaya veya fevkalade yedek akçe olarak ayırmaya yetkilidir. Tekfen Holding A.Ş. iç kontrol faaliyetleri, mevzuat çerçevesinde, Denetimden Sorumlu Komite’nin sorumluluğunda ve Mali İşler Direktörlüğü’nün koordinasyonunda yürütülmektedir. Üç ana faaliyet grubunun risk yönetimi ve mali raporlaması, ilgili Grup Başkan Yardımcıları düzeyinde takip edilmektedir. Mali tabloların kamuya açıklandığı çeyrek dönemlerde, konsolide mali tablolar Denetimden Sorumlu Komite’nin kontrol ve onayından geçerek Şirket Yönetim Kurulu’na sunulmaktadır. İkinci Tertip Kanuni Yedek Akçe: f) Türk Ticaret Kanunu’nun 466. maddesinin 2. fıkrasının (3) no.lu bendi ile aynı maddenin 3. fıkrası hükmü Holding hakkında uygulanmaz. g) Yasa hükmü ile ayrılması gereken yedek akçeler ayrılmadıkça, Esas Sözleşme’de pay sahipleri için belirlenen birinci temettü, nakden ve/veya pay biçiminde dağıtılmadıkça, başka yedek akçe ayrılmasına, ertesi yıla kâr aktarılmasına ve temettü dağıtımında kurucu ve adi intifa senedi sahiplerine, Yönetim Kurulu üyeleri ile Holding’in memur, çalışan, işçilerine ve çeşitli amaçlarla kurulmuş olan vakıflara ve benzer nitelikteki kişi/kurumlara kâr payı dağıtılmasına karar verilemez. 134 h) Temettü hesap dönemi itibariyle, mevcut payların tümüne, bunların ihraç ve iktisap tarihleri dikkate alınmaksızın eşit olarak dağıtılır. Oluşturulan Tekfen Grubu konsolide mali tablolarından alınan ciro, FAVÖK, net kâr, net işletme sermayesi ve net banka borcu gibi temel mali göstergeler, periyodik olarak raporlanmakta ve üst yönetim tarafından analiz edilmektedir. Şirketlerin faaliyet sonuçları, hedeflere ulaşma derecesi ve olası risklere ilişkin tespit ve raporlamalar, ilgili Grup Başkan Yardımcılarının katılımı ile dönemsel olarak yapılan Yönetim Kurulu toplantılarında değerlendirilmektedir. Bahsi geçen mali tablolar aynı faaliyet yılı içerisinde periyodik olarak sınırlı ve tam kapsamlı bağımsız denetime tabi olmaktadır. 135 Tekfen Holding A.Ş. Yönetim Kurulu Faaliyet Raporu Değerli Ortaklarımız; 2008 yılının sonlarında ortaya çıkan ve 2009 yılının büyük bölümünde de etkisi önemli ölçüde hissedilen küresel kriz, ülkemizdeki ekonomik ortamı da olumsuz yönde etkilemiştir. Taahhüt, tarımsal sanayi, emlak geliştirme ve diğer faaliyetler olmak üzere dört ana stratejik faaliyet alanına odaklanan ve bünyesindeki şirketlerle hem yurt içinde ve hem de yurtdışında faaliyetlerini sürdüren Tekfen Grubu’nun 2009 yılı mali büyüklükleri de bu olumsuz ortamın etkisi altında şekillenmiştir. Türkiye ekonomisinin reel olarak %4,7 daraldığı 2009 yılında, Tekfen Grubu’nun konsolide cirosu da nominal bazda %6,7’lik bir gerileme kaydederek 2008 yılındaki 2.518 milyon TL düzeyinden 2009 yılında 2.348 milyon TL düzeyine inmiştir. Tarımsal sanayi faaliyet segmentinin cirosunun 2009 yılında yaklaşık %20,5 gerilemesi, Tekfen Grubu’nun toplam cirosunun gerilemesinin ardında yatan temel etmen olurken; taahhüt, emlak geliştirme ve diğer faaliyetler segmentlerinde Türk Lirası bazında ciro artışının sağlandığı gözlenmiştir. Tarımsal sanayi faaliyetinde ise, 2009 yılında - bir önceki yıla kıyasla - satılan tonaj itibariyle artış gerçekleşmesine karşın, yıllık ortalama gübre fiyatlarında çok ciddi düşüş olması nedeniyle, parasal değer olarak cironun gerilediği görülmektedir. Tekfen Grubu’nun tamamı için bakıldığında, özellikle cirodaki gerilemenin etkisiyle kârlılık göstergelerinin de olumsuz yönde etkilendiği görülmekle birlikte; kriz ortamında Grup’un 2009 yılında da kâr yaratmayı sürdürme başarısını göstermesi takdirle karşılanmaktadır. 2008 yılı ile 2009 yılı kıyaslandığında; faiz, amortisman ve vergi öncesi kârın 247 milyon TL’den 201 milyon TL’ye ve net dönem kârının da 91 milyon TL’den 69 milyon TL’ye gerilediği görülmektedir. Ana faaliyet alanları itibariyle bakıldığında, bir önceki yıla kıyasla, faiz, amortisman ve vergi öncesi kârdaki düşüşün ana sebebinin yine tarımsal sanayi grubunun performansının bir önceki yılın altında kalması olduğu; taahhüt, emlak geliştirme ve diğer faaliyetler segmentlerinde ise bu büyüklük açısından ilerleme sağlandığı görülmektedir. Yaratılan net kâr büyüklüğü açısından bakıldığında ise, tarımsal sanayi ve diğer faaliyetler segmentlerinde kâr yaratılmakla birlikte, yaratılan kâr tutarının bir önceki yılın altında kaldığı; taahhüt ve emlak geliştirme segmentlerinde ise bir önceki yıl zarar edilirken 2009 yılında kâra geçildiği dikkat çekmektedir. ÖZET BİLANÇO Dönen Varlıklar Duran Varlıklar Toplam Varlıklar Kısa Vadeli Yükümlülükler Uzun Vadeli Yükümlülükler Ana Ortaklığa ait Özkaynaklar Azınlık Payları Toplam Kaynaklar 2008 1.929.818 1.066.426 2.996.244 1.530.471 123.050 1.323.472 19.251 2.996.244 ÖZET GELİR TABLOSU (bin TL) Satış Gelirleri Brüt Kâr Faaliyet Kârı Vergi Öncesi Kâr Dönem Kârı 2008 2.517.891 315.990 158.494 133.227 90.855 ÖNEMLİ ORANLAR Likidite Cari Oran 2008 2009 1.709.760 1.064.063 2.773.823 1.231.268 98.647 1.424.998 18.910 2.773.823 2009 2.348.094 278.465 115.027 98.412 69.155 2009 1,26 1,39 Pasif Yapısı ve Borçluluk Toplam Yükümlülükler / Ana Ortaklığa ait Özkaynaklar Kısa Vadeli Yükümlülükler / Toplam Yükümlülükler 1,25 0,93 0,93 0,93 Kârlılık Brüt Kâr Marjı FAVÖK Marjı Dönem Kâr Marjı 12,55% 9,80% 3,61% 11,86% 8,54% 2,95% Bu çerçevede 2009 yılı faaliyetlerimize ilişkin bazı özet rakamlar yan sayfada yer almaktadır; 136 137 Tekfen Holding A.Ş. Yıllık Denetim Kurulu Raporu Kâr Dağıtım Teklifi TEKFEN HOLDİNG A.Ş. GENEL KURUL BAŞKANLIĞI’NA Tekfen Holding A.Ş. yasal kayıtlarına göre 2009 yılında 195.162.677,08 TL dönem kârı hasıl olmuştur. Dönemin mali mükellefiyetleri için ayrılan 8.391.155,59 TL vergi karşılığı sonrasında net dönem kârı 186.771.521,49 TL olarak gerçekleşmiştir. Şirketimiz ana sözleşmesinin 28 inci maddesi gereğince, yasal kayıtlara göre oluşan net dönem kârı üzerinden; %5 oranında 1. Tertip Yedek Akçe 9.338.576,07 TL ayrılmasını, ortaklara birinci temettü olarak; Sermaye Piyasası Kurulu’nun Seri:XI, No:29 Tebliği hükümlerine göre hesaplanan Birinci Temettü Matrahı 60.170.439,97 TL üzerinden minimum %30 şartını sağlayacak şekilde 18.052.300,00 TL ayrılmasını, intifa senedi sahibi olan Tekfen Eğitim Sağlık Kültür Sanat ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı için Seri:XI, No:29 Tebliği hükümlerine göre hesaplanan matrahın kalanı üzerinden %3 oranında 1.258.593,72 TL kâr payı ayrılmasını, Yönetim Kurulu Üyelerine %2 oranına kadar dağıtılabilir kâr payının dağıtılmamasını, Sermaye Piyasası Kurulu’nun Seri:XI, No:29 Tebliği hükümlerine göre hesaplanan matrahın kalan 40.694.530,21 TL’nin ortaklara dağıtılmayarak olağanüstü yedek akçe olarak ayrılmasını, Ünvanı : TEKFEN HOLDİNG A.Ş. Merkezi : Kültür Mahallesi, Tekfen Sitesi Aydınlık Sokak A Blok No.7 34340 Beşiktaş – İSTANBUL Sermayesi : 370.000.000,-TL’dir. Tekfen Holding Anonim Şirketi’nin 01.01.2009 – 31.12.2009 dönemi hesap ve işlemlerini Türk Ticaret Kanunu, ortaklığın esas sözleşmesi ve diğer mevzuat ile genel kabul görmüş muhasebe ilke ve standartlarına göre incelemiş bulunmaktayız. 2009 yılı net dönem kârının bu şekilde tanzimi sonrasında, Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Yasaları hükümlerine göre oluşan ve yukarıdaki dağıtım sonrasında kalan 158.122.051,70 TL’nin olağanüstü yedek akçe olarak ayrılmasını, Görüşümüze göre içeriğini benimsediğimiz ekli 31.12.2009 tarihi itibariyle düzenlenmiş bilanço ortaklığın anılan tarihteki gerçek mali durumunu, 01.01.2009 – 31.12.2009 dönemine ait kâr-zarar tablosu anılan döneme ait gerçek faaliyet sonuçlarını yansıtmaktadır. Yukarıda belirtilen şekilde ayrılan kâr payının intifa senedi ve diğer pay sahiplerine nakit olarak dağıtılmasını ve kâr dağıtım tarihinin 28 Mayıs 2010 olarak belirlenmesi, Bilançonun ve kâr-zarar cetvelinin onaylanmasını ve Yönetim Kurulu’nun aklanmasını oylarınıza arz ederiz. 08.04.2010 hususlarını Genel Kurulun onayına sunmaktayız. DENETİM KURULU Tüm ortaklarımızın bilgilerine sunar, Şirketimiz ve ülkemiz için iyi bir yıl olmasını dileriz. 138 Ali Nihat Gökyiğit Mehmet Erktin Cengiz Yaman Yönetim Kurulu Başkanı ve Murahhas Üye Denetçi Denetçi 139 İletişim Bilgileri Tekfen Holding A.Ş. Kültür Mahallesi, Tekfen Sitesi, Aydınlık Sokak, A Blok, No: 7 34340, Ulus-Beşiktaş / İstanbul Telefon : (90.212) 359 33 00 Faks : (90.212) 359 33 05 e-posta : [email protected] web sitesi : www.tekfen.com.tr Tekfen Eğitim, Sağlık, Kültür, Sanat ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı Kültür Mahallesi, Tekfen Sitesi, Aydınlık Sokak, A Blok, No: 7 34340, Ulus-Beşiktaş / İstanbul Telefon : (90.212) 359 33 51 Faks : (90.212) 359 33 05 e-posta : [email protected] web sitesi : www.tekfen.com.tr TAAHHÜT GRUBU Tekfen İnşaat ve Tesisat A.Ş. Kültür Mahallesi, Tekfen Sitesi, Aydınlık Sokak B Blok, No: 3 34340, Ulus-Beşiktaş / İstanbul Telefon : (90.212) 359 35 00 Faks : (90.212) 359 35 08 e-posta : [email protected] web sitesi : www.tekfeninsaat.com Tekfen Mühendislik A.Ş. Tekfen Tower, Büyükdere Caddesi, No: 209 34394, 4.Levent / İstanbul Telefon : (90.212) 357 03 03 Faks : (90.212) 357 03 09 e-posta : [email protected] web sitesi : www.tekfenmuhendislik.com Tekfen İmalat ve Mühendislik A.Ş. Tekfen Tower, Büyükdere Caddesi, No: 209 34394, 4.Levent / İstanbul Telefon : (90.212) 357 00 60 Faks : (90.212) 357 00 61 e-posta : [email protected] web sitesi : www.tekfenim.com Hallesche Mitteldeutsche Bau - A.G. (HMB), Magdeburger Strasse 27 (06112), Halle, Saale / Almanya Telefon : (49.345) 511 62 39 Faks : (49.345) 511 68 13 e-posta : [email protected] web sitesi : www.hmb-ag.de Azfen J.V. Istiglalijat Street 31, Bakû / Azerbaycan Telefon : (99.412) 492 58 35 - 57 25 Faks : (99.412) 492 57 27 e-posta : [email protected] web sitesi : www.azfen.com Cenub Tikinti Services ASC, Sabail Rayonu, Cenub Köprüsü AZ1003, Bakû / Azerbaycan Telefon : (99.412) 491 18 82 Faks : (99.412) 447 41 28 GATE İnşaat Taahhüt ve Ticaret A.Ş. Kültür Mahallesi, Tekfen Sitesi, Aydınlık Sokak, No: 4 34340, Ulus-Beşiktaş / İstanbul Telefon : (90.212) 359 37 50 Faks : (90.212) 359 37 52 TGO İnşaat Taahhüt Nakliyat Ticaret Sanayi Ltd. Şti. Oğuzlar Mahallesi, Ceyhun Atıf Kansu Caddesi 45. Sokak, No: 13/12 Balgat, Ankara / Türkiye Telefon : (90.312) 286 54 73 - 09 73 Faks : (90.312) 286 54 96 EFG İstanbul Menkul Değerler A.Ş. Büyükdere Cad. No: 195, Kat: 7, 34394, Levent / İstanbul Telefon : (90.212) 317 27 27 Faks : (90.212) 317 27 26 web sitesi : www.efgistanbulsec.com EMLAK GELİŞTİRME GRUBU TARIMSAL SANAYİ GRUBU Toros Tarım Sanayi ve Ticaret A.Ş. Tekfen Tower, Büyükdere Caddesi, No: 209, 4. Levent, 34394, Şişli / İstanbul Telefon : (90.212) 357 02 02 Faks : (90.212) 357 02 31 e-posta : [email protected] web sitesi : www.toros.com.tr Toros Terminal Servisleri ve Denizcilik A.Ş. Tekfen Tower, Büyükdere Caddesi, No: 209, 4. Levent, 34394, Şişli / İstanbul Telefon : (90.212) 357 02 02 Faks : (90.212) 357 02 31 e-posta : [email protected] web sitesi : www.toros.com.tr TAYSEB - Toros-Adana-Yumurtalık Serbest Bölgesi Kurucu ve İşleticisi A.Ş. Sarımazı, Ceyhan 01920 / Adana Telefon : (90.322) 634 20 80 Faks : (90.322) 634 20 90 e-posta : [email protected] web sitesi : www.tayseb.com Toros Gemi Acenteliği ve Ticaret A.Ş. Tekfen Tower, Büyükdere Caddesi, No: 209, 4. Levent, 34394, Şişli / İstanbul Telefon : (90.212) 357 02 02 Faks : (90.212) 357 02 31 e-posta : [email protected] web sitesi : www.toros.com.tr Hishtil-Toros Fidecilik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Tekke Köyü, Pürenli Mevkii, 10. km. Serik, Antalya Telefon : (90.242) 717 40 45 Faks : (90.242) 717 41 99 web sitesi : www.toros.com.tr TAGAŞ - Türk - Arap Gübre A.Ş. Tekfen Tower, Büyükdere Caddesi, No: 209, 4. Levent, 34394, Şişli / İstanbul Telefon : (90.212) 357 02 02 Faks : (90.212) 357 02 31 e-posta : [email protected] web sitesi : www.toros.com.tr BANKACILIK GRUBU Eurobank Tekfen A.Ş. Genel Müdürlük, Tekfen Tower, Büyükdere Caddesi, No: 209, 34330, 4.Levent / İstanbul Telefon : (90.212) 371 37 37 Faks : (90.212) 357 08 08 e-posta : [email protected] web sitesi : www.eurobanktekfen.com EFG Finansal Kiralama A.Ş. Tekfen Tower, Büyükdere Caddesi, No: 195, 34330, 4.Levent / İstanbul Telefon : (90.212) 324 31 31 Faks : (90.212) 284 23 33 e-posta : [email protected] web sitesi : www.eurobanktekfen.com Tekfen-OZ Gayrimenkul Geliştirme A.Ş. Kemankeş Cad. No: 81, Kat: 4, 34420, Karaköy-Beyoğlu / İstanbul Telefon : (90.212) 377 07 77 Faks : (90.212) 377 07 78 e-posta : [email protected] web sitesi : www.tekfenoz.com Tekfen Emlak Geliştirme Yatırım ve Ticaret A.Ş. Tekfen Tower, Büyükdere Caddesi, No: 209, 34394, 4.Levent / İstanbul Telefon : (90.212) 357 10 10 Faks : (90.212) 357 10 15 e-posta : [email protected] web sitesi : www.tekfenemlak.com Tekfen Turizm ve İşletmecilik A.Ş. Tekfen Tower, Büyükdere Caddesi, No: 209, 34394, 4.Levent / İstanbul Telefon : (90.212) 357 00 00 (10 hat) Faks : (90.212) 357 00 12 e-posta : [email protected] web sitesi : www.tekfentower.com YATIRIM VE HİZMET ŞİRKETLERİ GRUBU Tekfen Endüstri ve Ticaret A.Ş. Kültür Mahallesi, Tekfen Sitesi, Aydınlık Sokak, D Blok, No: 2, 34340, Ulus-Beşiktaş / İstanbul Telefon : (90.212) 359 37 80 Faks : (90.212) 359 37 90 e-posta : [email protected] web sitesi : www.tekfenendustri.com.tr Papfen Joint Stock Company, Yakkasarayskiy Rayon, Ul: Vasit Vahidov, No: 41 Taşkent / Özbekistan Telefon : (99.871) 120 40 82 Faks : (99.871) 120 40 81 e-posta : [email protected] Tekfen Sigorta Aracılık Hizmetleri A.Ş. Kültür Mahallesi, Aydınlık Sokak, No: 6 34340, Ulus-Beşiktas / İstanbul Telefon : (90.212) 359 38 80 Faks : (90.212) 359 38 81 e-posta : [email protected] web sitesi : www.tekfensigorta.com.tr Antalya Stüdyoları A.Ş. Kültür Mahallesi, Tekfen Sitesi, Aydınlık Sokak, A Blok, No: 7 34340, Ulus-Beşiktaş / İstanbul Telefon : (90.212) 359 33 00 Faks : (90.212) 359 33 05 e-posta : [email protected] web sitesi : www.antalyastudios.com Kültür Mahallesi, Tekfen Sitesi, Aydınlık Sokak, A Blok, No: 7, 34340 Ulus,Beşiktaş/İstanbul Telefon: (0212) 359 33 00 (pbx) Fax: (0212) 359 33 05 (pbx) www.tekfen.com.tr
