atatürk

‹LKÖ⁄RET‹M
TÜRKÇE
6
Ö⁄RENC‹ ÇALIfiMA K‹TABI
YAZARLAR
KOM‹SYON
DEVLET K‹TAPLARI
DÖRDÜNCÜ BASKI
.............................. , 2014
M‹LLÎ E⁄‹T‹M BAKANLI⁄I .................................................................................................: 5015
DERS K‹TAPLARI D‹Z‹S‹
.................................................................................................: 1506
14.?.Y.0002.4139
Her hakk› sakl›d›r ve Millî E¤itim Bakanl›¤›na aittir. Kitab›n metin, soru ve flekilleri
k›smen de olsa hiçbir surette al›n›p yay›nlanamaz.
ED‹TÖR
Yrd. Doç. Dr. Kemalettin DEN‹Z
ÖLÇME DE⁄ERLEND‹RME UZMANI
Dr. Nurcan ATEfiOK DEVEC‹
PROGRAM GEL‹fiT‹RME UZMANI
Sonay OSMANA⁄AO⁄LU
D‹L UZMANI
Murat CEYLAN
GÖRSEL TASARIM
Hafize Nur ENSAR‹
Emel TOKER
REHBERL‹K UZMANI
Banu ÖZDEM‹R
ISBN 978-975-11-3535-3
Millî E¤itim Bakanl›¤›, Talim ve Terbiye Kurulunun 17.12.2010 gün ve 240 say›l› karar› ile ö¤renci
çal›flma kitab› olarak kabul edilmifl, Destek Hizmetleri Genel Müdürlü¤ünün 28.03.2014 gün ve
1310094 say›l› yaz›s› ile dördüncü defa 369.495 adet bas›lm›flt›r.
Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.
O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak;
O benimdir, o benim milletimindir ancak.
Bastığın yerleri toprak diyerek geçme, tanı:
Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı.
Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı:
Verme, dünyaları alsan da bu cennet vatanı.
Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl!
Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl?
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl.
Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl.
Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda?
Şüheda fışkıracak toprağı sıksan, şüheda!
Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Huda,
Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda.
Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım.
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım!
Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım.
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım.
Ruhumun senden İlâhî, şudur ancak emeli:
Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli.
Bu ezanlar -ki şehadetleri dinin temeliEbedî yurdumun üstünde benim inlemeli.
Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar,
Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var.
Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar,
Medeniyyet dediğin tek dişi kalmış canavar?
O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım,
Her cerîhamdan İlâhî, boşanıp kanlı yaşım,
Fışkırır ruh-ı mücerret gibi yerden na’şım;
O zaman yükselerek arşa değer belki başım.
Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın;
Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın.
Doğacaktır sana va’dettiği günler Hakk’ın;
Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın
Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl!
Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl.
Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl;
Hakkıdır hür yaşamış bayrağımın hürriyyet;
Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl!
Mehmet Âkif Ersoy
GENÇLİĞE HİTABE
Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini,
ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir.
Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin en
kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi, seni bu hazineden mahrum etmek
isteyecek dâhilî ve hâricî bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti
müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın
vaziyetin imkân ve şeraitini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerait, çok
namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine kastedecek
düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili
olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın bütün kaleleri zapt edilmiş, bütün
tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil
işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere,
memleketin dâhilinde iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ hıyanet
içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri şahsî menfaatlerini,
müstevlîlerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde
harap ve bîtap düşmüş olabilir.
Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi vazifen,
Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmaktır. Muhtaç olduğun kudret,
damarlarındaki asil kanda mevcuttur.
Mustafa Kemal Atatürk
‹Ç‹NDEK‹LER
1. TEMA
2. TEMA
ATATÜRK
SEVG‹
3. TEMA
4. TEMA
DUYGULAR
Kütüphane
10
Çocuk Kitapl›¤›nda Sabah Tart›flmas›
17
Can›m Kitap
22
Simyac›
27
Tema De¤erlendirme Sorular›
33
Mustafa Kemal Atatürk
36
Atatürk’ün Fikir Dünyası
43
Atatürk’ün Türk Folkloruna Olan ‹lgisi
51
Atatürk’ten An›lar
57
Tema De¤erlendirme Sorular›
63
Soylu Bilgi A¤ac›
66
Eskici
72
Anadolu
78
Ku¤ular
84
Tema De¤erlendirme Sorular›
89
Mefle ile Saz
92
Dijon’dan Trabzon’a
98
Nasrettin Hoca
105
Anne
114
Tema De¤erlendirme Sorular›
119
ZAMAN VE MEKÂN
5. TEMA
8
Anadolu’da Bahar
122
Bayram Yeri
128
Hoflgörüler Diyar› Mardin
134
Momo
140
Tema De¤erlendirme Sorular›
147
DO⁄A VE EVREN
6. TEMA
OKUMA KÜLTÜRÜ
Tan›t›m fiemas›
Bofl Arsa
150
K›nal› Keklik
157
Orman Küstü Bize
165
Uzay
171
Tema De¤erlendirme Sorular›
178
Kaynakça
Türk Dünyas› Haritas›
180
183
7
TANITIM fiEMASI
Bu temada yer
alan metinlerin
isimleri
Bu metinle ilgili
yapaca¤ınız
etkinlikler
Tema
numarası
Tema adı
Metnin adı
ANADOLU
3. Etkinlik:
10
7
15
1.
8
14
9
13
12
11
a. Haritadaki yerlerin alt›na ilgili olduklar› görsellerin numaras›n› yaz›n›z.
b. Metni ve haritay› göz önüne alarak Ege ve Karadeniz k›y›lar›n›n fiziki yap›s›n› karfl›laflt›r›n›z.
6
16
OKUMA KÜLTÜRÜ
• KÜTÜPHANE
• ÇOCUK K‹TAPLI⁄INDA SABAH TARTIfiMASI
• CANIM K‹TAP
• S‹MYACI (Dinleme Metni)
Temaya Hazırlanıyorum
5
4
3
1
4. Gazete, dergi gibi süreli yayınları takip etmemizin yararları neler olabilir?
2
1. Bilgiye ulaflma yollarınız nelerdir?
2. Çok okuyan insanlarla az okuyan insanlar arasında ne gibi farklar görüyorsunuz?
3. “Her kitap yeni bir dünyanın kapılarını aralar.” sözünden ne anlıyorsunuz?
9
80
DUYGULAR TEMASI
- Tema De¤erlendirme Soruları A. Afla¤›daki 1, 2, 3, 4 ve 5. sorular› fliire
göre cevaplay›n›z.
UMUT
B. Afla¤ıdaki cümlelerden büyük harflerin
kullanım kurallarına uygun olarak yazılanlara “D”, yazılmayanlara ise “Y” yazınız.
Onsuz ne gül biter ne bülbül öter,
Onun bir ıflı¤ı ömre yeter,
Ondan bir iki tel de¤ilse e¤er
Bu günü ba¤layan nedir yarına?
Kemalettin KAMU
2. fiiire ahenk katan unsurlar sizce nelerdir?
Girifl: ..........................................................
(......) Ay Dünya’mızın uydusudur.
....................................................................
(......) Ramazan Bayramı’nda Erzurum’a gittik.
....................................................................
(......) 23 Nisan 1920, Türkiye büyük millet meclisinin açıldı¤ı gündür.
C. Afla¤ıdaki soruların cevaplarını iflaretleyiniz.
....................................................................
....................................................................
....................................................................
Sonuç: .........................................................
( ) Canım arkadaflım, seni çok özledim.
( ) Birlikte nefle içerisinde oynadı¤ımız o
günleri unutamam. ( ) Burada da çok iyi
arkadafllar edindim.( ) Fakat hiçbiri sana
olan hasretimi dindirmedi.
4. fiiir ile ilgili bir soru hazırlayıp cevabını altına
yazınız.
Soru: ..................................................................
...........................................................................
Cevap: .............................................................
...........................................................................
....................................................................
....................................................................
A)
B)
C)
Bu formu yazma bölümünde yaz›lar›n›zı tamamlad›ktan sonra doldurunuz.
D)
YAZDIKLARIMI DE⁄ERLEND‹R‹YORUM FORMU
2.
1. Oturdu¤umuz
sitenin güvenlik
görevlisi de¤iflti.
3. Hafta sonu
pikni¤e
gidece¤iz.
D) Umut
(...) Felaket ya da ölümden do¤an acı
duygusu.
(...) Yazın karadan denize do¤ru esen rüzgâr.
(...) Amaç edinilen, ulaflılmak istenilen fley.
(...) Olması istenen olaylardan do¤an duygu.
....................................................................
Yukardaki hangi cümlede duygulara yer
verilmemifltir?
5. Afla¤ıdaki kelimelerin anlamlarını tablodan
bulunuz. Kelimenin baflındaki harfi buldu¤unuz anlamın baflına yazınız.
C) Tasa
....................................................................
Geliflme: .......................................................
1.
......................................................................
...........................................................................
...........................................................................
3. fiiirin ana duygusu nedir?
......................................................................
...........................................................................
...........................................................................
B) Meltem
5. Etkinlik: Okudu¤unuz metnin girifl, geliflme ve sonuç bölümlerini birer cümle ile afla¤›ya
yaz›n›z.
(......) Türk Tarih Kurumu, Türk tarihinin ilk kaynaklardan arafltırılması amacıyla kurulmufltur.
(......) Nagihan bayat, sö¤ütlü mahallesinde
oturuyor.
1. fiaire göre bu günü yarına ba¤layan
nedir?
......................................................................
...........................................................................
A) Yas
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
(......) Asım bey kaygılı bakıfllarını bana do¤rulttu.
Bir umut meltemi da¤ıtır tasa,
Bir umut gölgesi karflı koyar yasa,
Kim açar ba¤rını umutlanmasa
Yazın ya¤muruna, kıflın karına
2. Yarın
önemli bir
toplantıya
katılaca¤ız.
4. Kitaplı¤ımızda yüz yirmi
kitap var.
Yukarıdaki yoncanın hangi yapra¤ında
çokluk eki almadı¤ı hâlde bir çoklu¤u anlatan isim vardır?
(...) Üzüntülü düflünce durumu.
A) 1.
B) 2.
C) 3.
1
Yaz›m›n konusunu belirledim.
2
Yaz›m›n ana hatlar›n› belirledim.
3
Yaz›m› girifl, geliflme ve sonuç bölümleri olacak
flekilde yazd›m.
4
Yaz›m› bir ana fikir etraf›nda planlad›m.
5
Ana fikri yard›mc› fikirlerle destekledim.
6
Yaz›ma uygun bafll›k koydum.
7
Düzgün, okunakl› ve ifllek “bitiflik e¤ik yaz›” ile
yazd›m.
8
Yazım ve noktalama kurallarına dikkat ederek
yazdım.
EVET
KISMEN
HAYIR
Daha çok “HAYIR”ı iflaretlediyseniz ö¤retmeninizden bu konuda destek alabilirsiniz.
D) 4.
39
119
Kendinizi de¤erlendirmeniz için hazırlanmıfl
öz de¤erlendirme
formları
Her temanın sonunda
cevaplayaca¤ınız tema
de¤erlendirme soruları
8
1.
OKUMA KÜLTÜRÜ
• KÜTÜPHANE
• ÇOCUK K‹TAPLI⁄INDA SABAH TARTIfiMASI
• CANIM K‹TAP
• S‹MYACI (Dinleme Metni)
Temaya Hazırlanıyorum
1. Bilgiye ulaflma yollarınız nelerdir?
2. Çok okuyan insanlarla az okuyan insanlar arasında ne gibi farklar görüyorsunuz?
3. “Her kitap yeni bir dünyanın kapılarını aralar.” sözünden ne anlıyorsunuz?
4. Gazete, dergi gibi süreli yayınları takip etmemizin yararları neler olabilir?
9
KÜTÜPHANE
1. Etkinlik
a. Okudu¤unuz fliirde dize sonlar›ndaki ahengi sa¤layan seslerin alt›n› çiziniz.
KÜTÜPHANE
Candan özge cand›r bana,
Kitaplara eyle nazar,
Kitaplar dostluktan yana,
Cahil mezar›n› kazar,
Yol gösterir tüm cihana,
Her sat›rda sevgi yazar,
Kütüphane dünyam benim.
Kütüphane aynam benim.
Ana sevgisinden s›cak,
Hikâyede çat›k kafllar,
‹nsanl›¤a açar kucak,
Romanda dökülür yafllar,
Raflarda bin bir çiçek,
Hayat kitaplarla bafllar,
Kütüphane yuvam benim.
Kütüphane s›lam benim.
Dört taraf› inci, mercan,
Yaflat›rs›n yücelerde,
Her sayfada bir heyecan,
Gurur kalmaz nicelerde,
Ruhumuza can verir can,
Yol al›r›m hecelerde,
Kütüphane deryam benim.
Kütüphane sevdam benim.
M. Nihat MALKOÇ
b. Bu ses benzerliklerinin fliire ne katt›¤›n› noktal› yerlere yaz›n›z.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
10
KÜTÜPHANE
2. Etkinlik
a. Afla¤›daki fliirde insana ait özelliklerin baflka bir varl›¤a yüklendi¤i dizelerin alt›n› çiziniz.
Ana sevgisinden s›cak,
‹nsanl›¤a açar kucak,
Raflar›nda bin bir çiçek,
Kütüphane yuvam benim.
Kitaplara eyle nazar,
Cahil mezar›n› kazar,
Her sat›rda sevgi yazar,
Kütüphane aynam benim.
b. ‹nsana ait bir özelli¤i bir varlı¤a yüklemek fliirdeki anlatıma ne kazandırmıfltır?
.....................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
3. Etkinlik: Afla¤›daki görsellerden okudu¤unuz fliirle ilgili olanları iflaretleyerek yorumlayınız.
1
2
3
4
5
6
...............................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
1
...............................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
3 ...............................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
4 ...............................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
2
...............................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
6 ...............................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
5
11
KÜTÜPHANE
4. Etkinlik: Afla¤›daki iki metni k⤛t ve sayfa düzenleri yönünden karfl›laflt›rarak farklar›n›
noktal› yerlere yaz›n›z.
K‹TAP, AZ YAfiAMAYI ÖNLER
K‹TAP, AZ YAfiAMAYI ÖNLER
Türk vatandafllar›n›n tüm
yaflamlar›nda ortalama kaç
kitap okuduklar›n› biliyor musunuz? Ben bilmiyorum.
San›r›m kiflilerin okuduklar›
kitap ortalamas› aç›s›ndan,
dünyada sonuncu gelen
toplumlar aras›nday›z.
Acaba u¤rad›¤›m›z çeflitli
s›k›nt›lar›n bir nedeni de bu de¤il
mi?
Kitap, yaflam› geniflleten
ögelerin bafl›nda gelir. Altm›fl
yafl›na kadar bin kitap okumufl
biri, ayn› yafla kadar yüz kitap
okumufl birinden, çok daha
enine boyuna, çok daha geniflli¤ine alg›lam›fl olur dünyay›.
Türk vatandafllar›n›n tüm
yaflamlar›nda ortalama kaç kitap
okuduklar›n› biliyor musunuz? Ben
bilmiyorum.
San›r›m kiflilerin okuduklar› kitap
ortalamas› aç›s›ndan, dünyada
sonuncu gelen
toplumlar aras›nday›z.
Acaba u¤rad›¤›m›z çeflitli s›k›nt›lar›n
bir nedeni de bu de¤il mi?
Kitap, yaflam› geniflleten
ögelerin bafl›nda gelir. Altm›fl
yafl›na kadar bin kitap okumufl
biri, ayn› yafla kadar yüz kitap
okumufl birinden, çok daha enine
boyuna, çok daha geniflli¤ine
alg›lam›fl olur dünyay›.
Çetin ALTAN
Çetin ALTAN
...................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
12
KÜTÜPHANE
5. Etkinlik: Araflt›rmalar›n›zdan hareketle hayalinizdeki kütüphaneyi anlatan bir yazı yazınız.
........................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
..................................................................................................................................
....................................................................................................................................
13
KÜTÜPHANE
6. Etkinlik
a. Afla¤›daki kelimelere karfl›lar›ndaki eklerden uygun olanlar› getiriniz.
çiçek .................. - lar
- ler
yeflil .................. - l›k
- lik
ya¤›fl .................. - l›
- li
yo¤urt .................. - çu
- çü
hal› .................. - n›n
- nin
p›nar .................. - dan
- den
teyze .................. - s›
- si
koflar .................. - kan
- ken
b. Kelimelere ekleri getirirken nelere dikkat ettiniz?
........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
7. Etkinlik: Afla¤›daki kelimeleri kalınlık-incelik kuralına göre inceleyerek ilgili sütunlara
yazınız.
baklagil, tohumluk, meslektafl, s›vac›, gömlekli, sabahleyin,
karpuzlar, ifllerken, kalmad›lar, kardefllik
Kal›nl›k - ‹ncelik Kuralına Uymayanlar
Kal›nl›k - ‹ncelik Kuralına Uyanlar
..............................................................
..............................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
...................................................................
...................................................................
.................................................................
.................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.................................................................
.................................................................
...................................................................
...................................................................
14
KÜTÜPHANE
8. Etkinlik
a. Afla¤›daki çuvallarda verilen kök ve ekleri örnekteki gibi birlefltirerek noktal› yerlere
yaz›n›z.
• fleker
• sor• sil•
ev
• yüz• gül
• yaz• çiçek
Örnek:
• -gi
• -geç
• -l
• -i
• -ler
• -çi
• -lik
• -u
çiçekçi
b. Afla¤›daki cümleleri okuyunuz. Altı çizili kelimeleri örnekten hareketle kök ve eklerine
ayırınız.
Büyüklerimiz bu yollardan çok geçtiklerini söyler.
yol - lar - dan
.....................................
Hayallerimizden vazgeçmemeliyiz.
.....................................
Dürüstlük insan için çok önemlidir.
.....................................
Küçük çocuk kampta gözcülük yapıyordu.
.....................................
Dün gece korkunç rüyalar görmüfl.
.....................................
Uzun zamand›r bize gelmedi.
.....................................
Okulda çok iyi vakit geçiriyor.
.....................................
15
KÜTÜPHANE
9. Etkinlik
-çi
-ar
ifl
anne
araba
-ne
-›
-luk
yok
-lik
-m
göz
yaz-
-le
-sul
-lar
-si
-l›k
a. Yukar›daki kök ve ekleri trenin lokomotif ve vagonlar›na anlaml› kelimeler oluflturacak
flekilde yerlefltiriniz.
b. Trenin lokomotif k›s›mlar›na hangi kelimeleri yazd›n›z? Niçin?
.............................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
c. Vagonlara yazd›¤›n›z ekleri lokomotif k›sm›na yazabilir misiniz? Niçin?
.............................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
16
ÇOÇUK K‹TAPLI⁄INDA SABAH TARTIfiMASI
1. Etkinlik: Okudu¤unuz hikâyeyle ilgili afla¤›daki sorular› cevaplay›n›z.
Hikâyenin zaman› nedir?
Hikâye nerede geçmektedir?
..........................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..........................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
ÇOÇUK K‹TAPLI⁄INDA SABAH TARTIfiMASI
Hikâyedeki olay nedir?
Hikâyedeki ana karakter ve
yard›mc› karakterler
kimlerdir?
..........................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..........................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
17
ÇOÇUK K‹TAPLI⁄INDA SABAH TARTIfiMASI
2. Etkinlik: Okudu¤unuz hikâyeyi kendi cümlelerinizle özetleyiniz.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
3. Etkinlik: Afla¤ıdaki metinleri okuyunuz. Anlatımın kimin a¤zından yapıldı¤ını belirlemeye
yönelik soruları cevaplayınız.
2. Metin
1. Metin
“‹ndir!” dedi. “Ne kadar kutun
varsa indir!”
fiekerci kafas›; üzeri çiçekli, içi d›fl›
kadifeli, iç kapa¤›n›n ortas› aynal›,
p›r›l selafonlu, ne kadar kutu varsa
serdi tezgâh›n üstüne. Ali Y›lmaz, iç
kapa¤› aynal› kutuyu kestirmiflti gözüne: “Ne kadar fleker al›r bu kutu?”
diye sordu.
“Bir kilo al›r! Kar›fl›k m› yapal›m?”
“Kar›fl›k. Biraz çikolatal›, biraz badem
ezmeli... Alt›na da bir s›ra lokum,
f›st›kl›s›ndan! Anl›yorsun ya! Temiz bir
fley olsun!”
fiekerci, yirmi yafl›ndaki bir delikanl›n›n böyle bir kutuyu kime gönderece¤ini kestirmiflti çoktan.
Geldi¤imin ertesi sabah› derse
bafllam›flt›m. Bu ilk gün, hayat›m›n
unutulmaz bir günü olarak yaflayacakt›r.
Millî e¤itim müdürünün büyük
fedakârl›klarla yenilefltirdi¤i dersaneyi flimdi, sabahleyin, daha iyi
gördüm. Buras› herhâlde eski bir ah›r
olacakt›. Yaln›z taban›na tahta
döflemifller, geniflletilen pencerelere
cam, çerçeve takt›rm›fllard›. Ocak
bafllar› gibi kapkara görünen duvar
kaplamalar›nda tepe afla¤› tak›lm›fl
bir harita ile bir iskelet levhas›, bir
çiftlik ve y›lan resmi sark›yordu. Bunlar
da herhâlde yeni ders aletleri olacakt›.
Reflat Nuri GÜNTEK‹N
R›fat ILGAZ
18
ÇOÇUK K‹TAPLI⁄INDA SABAH TARTIfiMASI
1. Yazar, hangi metinde metnin flahıs kadrosunda yer almaktadır?
........................................................................................................................................
2. Yazar, hangi metinde olaylar› d›flar›dan gözlemleyerek anlat›yor?
........................................................................................................................................
3. Hikâyenin birinci kifli a¤zından anlatıldı¤ı metin hangisidir?
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
4. Hikâyenin üçüncü kifli a¤zından anlatıldı¤ı metin hangisidir?
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
4. Etkinlik
a. Afla¤›daki metni okuyunuz. Yazımı yanlıfl olan kelimeleri belirleyiniz.
ORMAN YANGINLARI
Bozlara girerken yamaçta ak sakall› birisi çift sürüyordu. Selam verdim. Selam ald›.
Yol arkadafl›m›n dostuymufl. Bizi yan›na ça¤›rd›.
Çif süren adam›n ad› Memed.
M›st›k,
“Be¤, gazata yazanlardan” dedi.
“Hofl gelmiflsin.” dedi Memed A¤a.
“Hofl bulduk.” dedim.
Çifti b›rakt›.
“Yürün, eve gidelim.”
Eve geldik.
“Bu tarla yang›n tarlas› m›yd› Memed A¤a?”
“Yang›n tarlas›...”
YAfiAR KEMAL
b. Belirledi¤iniz kelimeleri do¤ru flekilleriyle birlikte ilgili yerlere yazınız.
Standart Türkçeyle Yazılmayan Kelimeler
Standart Türkçeyle ‹fadesi
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
.......................................................................
......................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
.......................................................................
......................................................................
19
ÇOÇUK K‹TAPLI⁄INDA SABAH TARTIfiMASI
5. Etkinlik: Okudu¤unuz kitabın kahramanlarından birini, kendinizi iyi ifade etti¤iniz bir
türde tanıtınız.
..................................................................
...........................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
20
ÇOÇUK K‹TAPLI⁄INDA SABAH TARTIfiMASI
6. Etkinlik: Afla¤›daki kelime ve ekleri inceleyiniz. Kelimelere getirilmesi gereken ekleri
örnekteki gibi yuvarlak içine alınız.
-da
taraf
yol
-ta
yürüt
-ta
üç
-ki
-ce
ça¤
-çe
-dü
kitap
-tü
-gi
biç-
büyük
-ta
-da
ç›nar
-da
-c›
-ta
-d›
kaz
-ç›
-de
ifl
-te
-ci
-da
-t›
-g›
as-
-çi
-kı
7. Etkinlik:
a. Afla¤›daki köklere “-mak, -mek” eklerini getiriniz.
gel
sev
s›z
yat
böl
pil
kofl
sur
tuz
sar
b. Hangi köklere “-mak, -mek” ekleri getirildi¤inde anlaml› kelimeler ortaya ç›kt›? Yaz›n›z.
.............................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
8. Etkinlik: Afla¤›da verilen kelimeleri inceleyiniz. Fiil köklü olanları mavi sayfaya, isim köklü
olanları sarı sayfaya yazınız.
uzayl›
flahit
yazd›m
say›
tabak
öfke
flekerci
çizer
görmedi
süzgeç
yürüdü
babas›
ceket
kuzey
masay›
saray
yorgun
geçit
kömürlük
21
CANIM K‹TAP
1. Etkinlik
a. Afla¤›daki kelimelerin anlamlar›n› önce tahmin ediniz. Daha sonra sözlükten anlamlar›n›
ö¤renip tahminlerinizin do¤rulu¤unu kontrol ediniz.
roman
Tahminim
Sözlük Anlamı
dalmak
Tahminim
Sözlük Anlamı
tecrübe
Tahminim
Sözlük Anlam›
sanat
Tahminim
Sözlük Anlam›
b. Yukar›daki kelimeleri, okudu¤unuz metindeki anlamlar›yla birer cümlede kullan›n›z.
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
22
CANIM K‹TAP
2. Etkinlik: Metnin girifl, geliflme ve sonuç bölümlerinde yazar nelerden bahsetmifltir?
G‹R‹fi
..........................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
GEL‹fiME
..........................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
SONUÇ
..........................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
Afla¤ıdaki formda yer alan maddeleri okuyunuz ve düflüncelerinizi ifade eden kutucu¤u
iflaretleyiniz.
OKUDU⁄UM METN‹ DE⁄ERLEND‹R‹YORUM FORMU
1
Metinde cümleler çok uzundur.
2
Metinde anlamı bilinmeyen kelimelere sıkça yer verilmifltir.
3
Metinde artık kullanılmayan eski kelimelere yer verilmifltir.
4
Yabancı dillerden dilimize geçmifl kelimeler sıkça
kullanılmıfltır.
5
Yazarın demek istedi¤i kolayca anlaflılıyor.
6
Metinde yazım ve noktalama hataları var.
7
Yazar aynı kelimeleri sıkça kullanmıfltır.
8
Yazar hep aynı fleylerden bahsederek fikir tekrarı
yapmıfltır.
9
Yazar, örnek ve alıntılardan yararlanmıfltır.
10
Yazar, sorular yoluyla düflüncelerini ortaya koymufltur.
11
Yazar anlatımda benzetmelerden yararlanmıfltır.
23
EVET
KISMEN
HAYIR
CANIM K‹TAP
3. Etkinlik: Afla¤›daki afifller size neyi ça¤r›flt›rmaktad›r? Afifllerle ilgili, duygu, düflünce ve
hayallerinizi anlatan bir deneme yaz›n›z.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
24
CANIM K‹TAP
4. Etkinlik: Afla¤›daki kelimelere yanlar›nda verilen ekleri getirerek yazınız ve bu kelimeleri
cümlede kullan›n›z.
1. sab›r / -›m : ............................
Cümlem : .................................................................................................................................
2. gönül / -ü : ............................
Cümlem : .................................................................................................................................
3. omuz / -un : ............................
Cümlem : .................................................................................................................................
4. fikir / -imiz : ............................
Cümlem : .................................................................................................................................
5. Etkinlik
çiçek
çiçekçi
çiçeklik
çiçekler
Yukarıdaki kelimeleri kök ve eklerine ayırınız.
çiçek
çiçeklik
çiçekçi
çiçekler
Bu eklerden hangileri eklendi¤i kelimeye farklı bir anlam kazandırarak yeni bir kelime
türetmifltir?
.............................................................................................................................
Kelimeye eklendi¤inde yeni bir anlam kazandırmayan ek hangisidir?
.............................................................................................................................
25
CANIM K‹TAP
6. Etkinlik: Afla¤›daki kelimeleri kök ve eklerine ay›rarak yaz›n›z. Daha sonra örnekteki gibi
yap›m eki kutular›n› maviye, çekim eki kutular›n› k›rm›z›ya boyay›n›z.
1. kap›c›lar 4. sevda
7. k›r›k
2. çamur
5. bal›k
8. simitçiler 11. çocukluk 14. kitab›n
3. çizim
6. okulda 9. görmedi 12. süzgün
1
kap›
c›
2
çiz
im
3
oku
l
4
simit
çi
5
k›r
›k
6
gör
me
7
do¤
8
10. do¤u
lar
13. yazl›k
16. sayg›s›zl›k 19. bafllad›
17. yap›t
15. sevimlilik 18. denizcilik
11
sev
imli
12
böcek
ler
13
yaz
l›k
14
say
g›
15
kitap
16
deniz
u
17
çamur
sev
da
18
bal›k
9
çocuk
luk
19
bafl
10
süz
gün
20
yap
da
ler
di
20. böcekler
lik
s›z
l›k
›n
ci
lik
la
d›
›t
7. Etkinlik: Afla¤ıdaki cümlelerde yer alan kelimeleri aldıkları eklere göre uygun yerlere
yazınız.
Ünlü romancıların eserlerinden bir kitaplık oluflturdu.
Duvar gazetesinin sütunlarına asmak için köfle yazarlarıyla röportaj yaptık.
Yap
ım
lar
an
l
A
ki ............................
...............
Çeki
m
E
k
............................ i A
............................. .......................... .............................
r
nla
la
E
Hem Yapım Hem Çekim Eki
Alanlar
.............................. .............................. ..............................
.............................. ................................. ..............................
.............................. ................................ ..............................
.............................. ............................ ..............................
............................. .................. .............................
26
S‹MYACI
1. Etkinlik: Afla¤ıdaki anlamlara karflılık gelen kelimeleri bularak bulmacaya yerlefltiriniz.
1. Bir insanın ruhsal gücü.
2. Belgelik.
3. Alıflveriflte alıcının görmesi, seçmesi için dizilmifl fleylerin tümü ve bu nesnelerin
serildi¤i yer.
4. Bir duygu, tasarı, güzellik vb. nin anlatımında kullanılan yöntemlerin tamamı
veya bu anlatım sonucunda ortaya çıkan üstün yaratıcılık.
5. Sevilen, güvenilen, yakın arkadafl, gönüldafl, iyi görüflülen kimse.
6. Bir fleyin olabilmesi durumu, olabilirlik, ihtimal.
7. Mesle¤i bilgi ö¤retmek olan kimse.
1
2
3
4
5
6
7
Afla¤ıdaki formda yer alan maddeleri okuyunuz ve düflüncelerinizi ifade eden kutucu¤u
iflaretleyiniz.
D‹NLED‹⁄‹M METN‹ DE⁄ERLEND‹R‹YORUM FORMU
1
Metinde anlamı bilinmeyen kelimelere sıkça yer verilmifltir.
2
Yabancı dillerden dilimize geçmifl kelimeler sıkça
kullanılmıfltır.
3
Yazarın anlatmak istedi¤i kolayca anlaflılıyor.
4
Yazar aynı kelimeleri sıkça kullanmıfltır.
5
Yazar hep aynı fleylerden bahsederek fikir tekrarı
yapmıfltır.
6
Yazar, örnek ve alıntılardan yararlanmıfltır.
7
8
Yazar, sorular yoluyla düflüncelerini ortaya koymufltur.
Yazar anlatımda benzetmelerden yararlanmıfltır.
27
EVET
KISMEN
HAYIR
S‹MYACI
2. Etkinlik
a. Afla¤ıdaki cümlelerde geçen altı çizili kelimelerin efl anlamlılarını bularak bu kelimelerle
birer cümle kurunuz.
Aradan 24 saat geçip “Öldü bu.” dedi¤iniz anda, öldü¤ünü sandı¤ınız büyülü
küllerinden yeni bir yaflam do¤uyor.
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
Tüm Dünya’da -hatta Günefl’te, yıldızlarda, evrende- neler olup bitti¤ini de ondan haber alıyoruz.
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
Böylesine bir bilgi, yorum, sanat, estetik, edebîlik “eser”i baflka nerede var?
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
b. Efl anlamlı kelimelere befl örnek veriniz.
............................................................
............................................................
............................................................
............................................................
............................................................
28
S‹MYACI
3. Etkinlik
a. Afla¤ıdaki cümlelerde geçen altı çizili kelimelerin zıt anlamlılarını bularak bu kelimelerle
birer cümle kurunuz.
“Eser” dedim, sözümü geri alıyorum. “fiaheser” demeliydim.
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
Bu büyük “dost” un, sevgili “arkadafl” ın ve büyülü bu “güzel insan” ın sıcaklı¤ı
bizi, gün boyunca ve yaflamımız boyunca sarıp kucaklamaya devam ediyor.
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
Zaman zaman ortaya çıkan “aldatma” ve “tutsak alma” huyları da olsa ben ona
yine de doyamayanlardanım.
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
b. Zıt anlamlı kelimelere befl örnek veriniz.
............................................................
............................................................
............................................................
............................................................
............................................................
29
S‹MYACI
4. Etkinlik: Dinledi¤iniz metnin ana fikri afla¤ıdakilerden hangisidir? ‹flaretleyiniz.
Gazete, çeflitli yönleriyle insan hayatında önemli bir yer tutar.
Bofl zamanlarımızda gazete okumamız gerekir.
Gazete, okuma dıflında baflka yerlerde de kullanılır.
Her zaman yanımızda okuyabilece¤imiz bir gazete bulundurmak gerekir.
5. Etkinlik: Dinledi¤iniz metnin bafllı¤ıyla içeri¤i arasında nasıl bir iliflki vardır? Yazınız.
.............................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
6. Etkinlik: Siz olsaydınız dinledi¤iniz söylefliye nasıl bir bafllık koyardınız? Noktalı yerlere
önerdi¤iniz bafllık ve bu bafllı¤ı önermenizin sebebini yazınız.
Bafll›¤›m
Bu bafllı¤ı
yazmamın
sebebi
...............................................................................................
...........................................................................................
...............................................................................................
...............................................................................................
30
S‹MYACI
7. Etkinlik: Afla¤ıdaki cümlelerde koyu yazılmıfl kelimeleri anlamları ve yazılıfllarına dikkat
ederek inceleyiniz.
Herhâlde akflam görüflürüz.
Birtakım insanlar bu konuda bana hak verdi.
Her hâlde bu iflin üstesinden gelmeliyiz.
Bir takım boya kalemi aldım.
Bu kelimelerin farklı yazılmasının sebebi ne olabilir? Açıklayınız.
...................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
8. Etkinlik: Afla¤ıdaki altı çizili kelimelerin yazılıflına dikkat ederek bu kelimelerin ayrı mı
yoksa bitiflik mi yazılaca¤›nı belirtiniz.
Hiçbir zaman haksızlık yapmaz.
Birkaç gün beklemeliyim.
Birtakım sorunlarım var.
Her fley senin istedi¤in gibi oldu.
Birçok kalemim var.
Biraz uyumam gerekir.
Her biri benim için çok önemli.
Hiç kimseyi kırmadım.
Herhangi bir yerde bulunamam.
Hiçbir kelimesi daima ............................ yazılır.
Birçok, biraz, birkaç kelimesi daima ............................ yazılır.
Bir kelimesi takım kelimesinin önüne gelerek sayı anlamı belirtti¤inde daima
.................... yazılır.
Bir ve takım kelimeleri bir arada kullanılırken kimi ya da bazı anlamlarını
veriyorsa daima ............................ yazılır.
fiey kelimesi daima ............................ yazılır.
Herhangi ve bir kelimeleri bir arada kullanılırken ............................ yazılır.
31
S‹MYACI
9. Etkinlik: Cümlelerdeki eksik bırakılan yerleri kutu içinde verilen kelimelerden uygun olanlarıyla
doldurunuz.
hiçbir
bir takım
hiç kimse
birkaç
birçok
herhâlde
her hâlde
birtakım
herhangi bir
....................... dost, kitaptan daha yakın de¤ildir.
............................ düflünceler kafasını karıfltırıyor.
Akflamki davet için ............................ elbise aldım.
Bugün bize ............................ u¤ramadı.
Gazetede ............................ köfle yazısı okudum.
Bu yılki kitap fuarına ................... yazar katıldı.
............................ gazete takip ediyor musun?
Bayram günü ............................ çok güzel oldu.
............................ bu sınavı geçmeliyim.
Hafta sonu ............................ sinemaya gidece¤iz.
10. Etkinlik: Afla¤ıdaki paragrafı okuyunuz. Paragrafta altı çizili kelimeleri örnekteki gibi çözümleyiniz.
Bizi yorumlarıyla aydınlatan ö¤retmenlerimiz, bilim adamları, ifl adamları, yazarlar
da onda... Usta kalemleriyle bize heyecan veren, yarattıkları güzel duygularla bizi
yaflam sevincine bo¤an, bize en yakınlarımızdan da yakın gelen köfle yazarlarımız
da birkaç çizgiyle her fleyi anlatan çizerlerimiz de onda... O bizim gözümüz, kula¤ımız
ve aydınlı¤a açılan penceremizdir. O olmasaydı ne denli “kimsesiz” ve “yalnız”
kalacaktık...
yaz
fiil kök
-
ar
yapım
eki
-
lar
çekim
eki
32
OKUMA KÜLTÜRÜ TEMASI
- Tema De¤erlendirme Soruları 3. Metnin ana fikrini yaz›n›z.
“Gerek bilim gerekse sanat alan›nda
yarat›c› düflüncenin süreklili¤i ancak
okumakla sa¤lanabilir. Okumakla kendini
yenilemekten uzak bilim adam›, dönüp
dönüp ayn› fleyleri söylemek zorunda kal›r.
Saplant›lardan, hoflgörüsüzlükten kurtulamaz. Okumayan sanatç›; bildi¤i, tan›d›¤›
birkaç büyük ustaya öykünmenin ötesine
geçemez. Yaln›z bilim adamlar›yla sanatç›lara de¤il toplumda de¤iflik alanlardaki
kiflilere de bilginin s›n›rs›zl›¤›n›, insan›n bafl
erdemi hoflgörüyü ancak okumak ö¤retir.
Kifli, okurken kendi d›fl›ndaki inançlara, bak›fl
biçimlerine, duygulara, düflüncelere sayg›l›
davranman›n önemini gitgide daha çok
kavrar. Kiflinin düflüncesi, duygular› yeni
bilgilerle sürekli de¤iflir, par›lt› kazan›r. Evet,
okumak de¤ifltirir bizi. De¤iflmek ise yarat›c›
k›lar.”
Akflit GÖKTÜRK
......................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
4. Metinde koyu olarak verilen kelimelerin
efl anlaml›lar›n› yaz›n›z.
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
B. Afla¤›daki cümlelerden do¤ru olanlar›n
bafl›na “D”, yanl›fl olanlar›n bafl›na ise “Y”
yaz›n›z.
A.1, 2 ve 3. sorular› yukar›daki paragrafa
göre cevaplay›n›z.
(......) “Olaylar aniden geliflti.” cümlesinde
ünsüz benzeflmesine u¤rayan bir
kelime vard›r.
1. Okumayan sanatç› hangi sorunlarla
karfl›lafl›r?
(......) “Bu konudaki fikrim hâlâ de¤iflmedi.”
cümlesinde ünlü düflmesi vard›r.
......................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
(......) “Toplant›da yanl›z senin görüflün be¤enildi.” cümlesinde yaz›m yanl›fl› yap›lm›flt›r.
(......) “Dünyada hiç bir dost, insana kitaptan
daha yak›n de¤ildir.” cümlesinde “hiç
bir” do¤ru yaz›lm›flt›r.
C. Afla¤›da baz› ses olaylar› ve bunlar›
örnekleyen kelimeler verilmifltir. Ses olay›n›n
bafllar›ndaki numaralar› o ses olay›n›n görüldü¤ü kelimenin bafl›na yaz›n›z.
2. “Okumak de¤ifltirir bizi.” sözünden ne
anl›yorsunuz? Yaz›n›z.
Kelimeler
......................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
Ses olaylar›
(.....) att›
1. Ünlü düflmesi
2. Benzeflme
33
(.....) omzu
(.....) düfltü
D. Afla¤›daki sorular›n do¤ru cevaplar›n›
iflaretleyiniz.
4. Afla¤›daki seçeneklerin hangisinde insana
ait bir özellik baflka bir varl›¤a yüklenmifltir?
1, 2 ve 3. sorular› afla¤›daki paragrafa
göre cevaplay›n›z.
A) A¤›r a¤›r ç›kacaks›n bu merdivenlerden.
B) Araba tozlu yollara bir fleyler anlat›yordu.
C) Yeter ki gün eksilmesin penceremden.
Dünyada kitaptan güzel ne vard›r ki?
‹flte önünüzde iki yüz, üç yüz sayfal›k bir
kitap… Ne oldu¤unu, neden söz etti¤ini
bilmiyorsunuz. Yaln›z ismini görüyorsunuz.
Sadece biliyorsunuz ki bir romand›r… Hiç
durmadan aç›n, belki içinde elemleri,
sevinçleri, muhabbetleri veya nefretleri sizi
ilgilendirecek bir veya birkaç insanla
tan›flacaks›n›z. Onlarla birkaç saat veya
birkaç gün beraber yaflayacak, onlar›n
s›rlar›n› belki kendinizinkilerden de daha iyi
ö¤reneceksiniz. Onlar›n belki de dostu
olacaks›n›z, onlar›n kederlerine a¤layacak,
mutluluklar› ile sevineceksiniz.
Nurullah ATAÇ
D) Bir yer düflünüyorum yemyeflil.
5.
Mutluluk, asl›nda herkesin çok yak›n›nda. ‹steyen herkes, her an mutlu olabilir.
Filozof Sokrates: “Bir kitap, bir çiçek, bir
kufl… ne büyük saadet!” derken bunu
anlatm›yor mu?
Yukar›daki metinde düflünceyi gelifltirme
yollar›nın hangisinden yararlanılm›flt›r?
A)
B)
C)
D)
1. Afla¤›daki cümlelerden hangisi paragraf›n
ana fikri olabilir?
Benzetme
Tan›k gösterme
Örnekleme
Karfl›laflt›rma
6. Afla¤›daki cümlelerin hangisinde ünsüz
benzeflmesine u¤rayan bir kelime vard›r?
A) Farkl› duygular› hissetmek istiyorsan kitap
oku.
B) Kitap, okuyucusunu kendi içine almaya
haz›rd›r.
C) ‹yi bir s›rdafl olmak için kitap okumal›s›n.
D) Kitap en iyi dosttur.
A) Bu günlerde onun da burnu büyümüfl.
B) Elbisenin rengi iyice aç›ld›.
C) A¤açta bir kedi vard›.
D) Küçücük çocuk nas›l da çal›fl›yordu.
7. Hangi seçenekte yer alan kelimeler hem
yap›m hem çekim eki alm›flt›r?
I
II
III
2. Yukar›daki paragraf›n yazar› için afla¤›daki
cümlelerden hangisi söylenemez?
A)
B)
C)
D)
A) Yeni fleyler keflfetmek için okumaktad›r.
B) Yaln›zl›¤›n› unutmak için kitaplara s›¤›nm›flt›r.
C) Dünyas›n› zenginlefltirmek için okumaktad›r.
D) ‹nsanlar› kitap okumaya davet etmektedir.
geldim
iflçiler
sergi
annesi
toprak
yazar›
k›fll›k
evde
bal›kç›l
gözlükçünün
kaz›
defterin
8. Cümlelerde koyu yazılan kelimelerden
hangisinin kökü “Yaralar›ndaki sarg›lar bugün
aç›lacakt›.” cümlesinde koyu yazılan kelimenin kökünden farklı türdedir?
3. Paragrafla ilgili afla¤ıdaki cümlelerden
hangisi söylenemez?
A) Aç›k b›rakt›¤› defterini birden kapat›verdi.
B) Okudu¤u romanlar onu duygulandırdı.
C) Evlerinin önündeki çaml›kta yang›n ç›kt›.
D) Eskiden bu sokak demirci dükkânlar›yla
doluydu.
A) Ünlü düflmesine u¤ramıfl kelime vardır.
B) Birden fazla duyudan yararlanılmıfltır.
C) Düflünceyi gelifltirmek için örneklere yer
verilmifltir.
D) Zıt anlamlı kelimelere yer verilmifltir.
34
2.
ATATÜRK
• MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
• ATATÜRK’ÜN F‹K‹R DÜNYASI
• ATATÜRK’ÜN TÜRK FOLKLORUNA OLAN ‹LG‹S‹ (Dinleme Metni)
• ATATÜRK’TEN ANILAR
Temaya Hazırlanıyorum
1. Atatürk’ün ülkemiz ve milletimiz için yapt›¤› çal›flmalardan hangilerini biliyorsunuz?
2. Atatürk’ün bütün ifllerinde baflar›l› olmas›n› sa¤layan sebepler nelerdir? Anlat›n›z.
3. Atatürk’ün sanata ve sanatç›ya verdi¤i önemi anlatan bir sözünü söyleyiniz.
4. Vatandafll›k görevlerimiz deyince akl›n›za neler geliyor? Aç›klay›n›z.
35
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
1. Etkinlik: Afla¤›da tarih ve resim efllefltirmeleri yanl›fl olarak verilmifltir. Efllefltirmelerin
do¤ru fleklini karflılarındaki kutucuklara yazınız.
36
19 May›s 1919
.........................
1 Kas›m 1928
.........................
23 Nisan 1920
.........................
1881
.........................
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
2. Etkinlik: Anlam›n› Bilmedi¤im Kelimeleri Araflt›r›yorum.
a. Bilmedi¤im kelimeyi yaz›yorum.
inek
çiftlik
........................
b. Kelimenin akl›ma getirdi¤i yeni
kelimeleri yaz›yorum.
tarla
c. Kelimenin anlam›n› tahmin ediyorum.
traktör
‹çinde hayvanlar›n yaflad›¤›, çiftçilerin çal›flt›¤›, tarlalar›n oldu¤u yer.
d. Sözlü¤e bak›yorum.
Tar›m yap›lan, hayvan yetifltirilen, çal›flanlar›n›n da oturmas›
için evler bulunan genifl toprak parças›.
e. Kelimeyi cümle içinde kullan›yorum.
Dedemlerin büyük bir çiftli¤i var.
Yukar›da anlam›n› bilmedi¤iniz kelimelere yönelik örnek bir çal›flma verilmifltir. Siz de
afla¤›daki kutularda verilen boflluklar› bu örne¤e göre doldurunuz. Okudu¤unuz metinde
anlam›n› bilmedi¤iniz di¤er kelimelerle ilgili çal›flmay› da benzer bir flekilde defterinize
yap›n›z.
a. Bilmedi¤im kelimeyi yaz›yorum.
b. Kelimenin akl›ma getirdi¤i yeni
kelimeleri yaz›yorum.
........................
c. Kelimenin anlam›n› tahmin ediyorum.
.....................................................................................................................
d. Sözlü¤e bak›yorum.
...........................................................................................................
e. Kelimeyi cümle içinde kullan›yorum.
...........................................................................................................
37
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
3. Etkinlik
a. Afla¤›daki cümlelerde verilen noktal› yerleri okudu¤unuz metne göre doldurunuz.
( ) 1934 y›l›nda ........... ................ ç›kar›ld› ve Mustafa Kemal Pafla'ya Türk
milleti ad›na TBMM taraf›ndan .............................. soyad› verildi.
( ) Harp Akademisini bitirdikten sonra 1905 y›l›nda ........................ görevine
bafllad›.
(
) Atatürk ............... y›l›nda Selanik'te dünyaya geldi.
( ) 23 Nisan 1920'de .................. ............... ........... ..................'nin aç›lmas›
cumhuriyet idaresine giden yolun ilk ad›mlar›yd›.
( ) Atatürk, Selanik Askerî Rüfltiyesini bitirdikten sonra .................. .....................
........................... kayd›n› yapt›rd›.
( ) Kad›nlara ................ .......... ................... .............. ve yeni Türk harflerinin
kabulü Atatürk'ün devrimlerinden birkaç tanesidir.
( ) 19 May›s 1919'da müfettifllik göreviyle .................... giden Atatürk, burada
kurtulufl hareketini bafllatt›.
( ) 13 Ekim 1923'te .................. TBMM karar› ile baflkent seçilirken 29 Ekim
1923'te de ................... ilan edildi ve Atatürk ilk .................................... seçildi.
( ) Mustafa Kemal Atatürk, ......... ................... ..........'de ‹stanbul Dolmabahçe
Saray›'nda hayata gözlerini yumdu.
b. Yukar›daki cümleleri olufl s›ras›na göre (kronolojik) s›raya koyarak numaralandırınız.
c. Cümlelerde anlat›lan olaylar› olufl s›ras›na göre sözlü olarak özetleyiniz.
4. Etkinlik: “Mustafa Kemal Atatürk” adl› metinde as›l anlat›lmak istenen (ana fikir) nedir?
..........................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
38
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
5. Etkinlik: Okudu¤unuz metnin girifl, geliflme ve sonuç bölümlerini birer cümle ile afla¤›ya
yaz›n›z.
Girifl: ..........................................................
....................................................................
....................................................................
....................................................................
Geliflme: .......................................................
....................................................................
....................................................................
....................................................................
Sonuç: .........................................................
....................................................................
....................................................................
....................................................................
Bu formu “Yazma” bölümünde yaz›lar›n›zı tamamlad›ktan sonra doldurunuz.
YAZDIKLARIMI DE⁄ERLEND‹R‹YORUM FORMU
1
Yaz›m›n konusunu belirledim.
2
Yaz›m›n ana hatlar›n› belirledim.
3
Yaz›m› girifl, geliflme ve sonuç bölümleri olacak
flekilde yazd›m.
4
Yaz›m› bir ana fikir etraf›nda planlad›m.
5
Ana fikri yard›mc› fikirlerle destekledim.
6
Yaz›ma uygun bafll›k koydum.
7
Düzgün, okunakl› ve ifllek “bitiflik e¤ik yaz›” ile
yazd›m.
8
Yazım ve noktalama kurallarına dikkat ederek
yazdım.
EVET
KISMEN
HAYIR
Daha çok “HAYIR”ı iflaretlediyseniz ö¤retmeninizden bu konuda destek alabilirsiniz.
39
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
6. Etkinlik
a. Afla¤›daki cümleleri okuyunuz. Cümlelerdeki say›lar›n yaz›m›na dikkat ediniz.
Dedem bir ay sonra köyden gelecek.
Dört kardefl el ele vererek yürümeye devam ettiler.
Babam pazardan 2 kilogram domates, 5 kilogram patates ve 3 kilogram
so¤an ald›.
Türkiye’nin geçen seneye göre ihracat› % 75 art›fl gösterdi.
Gölde yaklafl›k olarak on befl çeflit bal›k türü yafl›yordu.
Balkanlar, XIX. yüzy›lda pek çok siyasi çat›flman›n oldu¤u bir bölge olarak
tarihe geçti.
Türkiye 2008 Avrupa Futbol fiampiyonas›’nda 3’üncü oldu.
Babaanne elmalar› torunlar› aras›nda üçer üçer paylaflt›rd›.
b. Yukar›daki cümlelerde say›lar nas›l yaz›lm›flt›r? Sebebi ne olabilir?
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
7. Etkinlik: Afla¤›daki metinde say›lar›n yaz›m› ile ilgili hatalar› bularak düzeltiniz.
Genç adam ald›¤› maafl›n yüzde 3’ünü art›k kitap almak için ay›racakt›. Son ald›¤›
kitab› çok be¤enmiflti. Böyle bir karar almas›nda, 1 hafta önce okudu¤u kitap etkili
olmufltu. Asl›nda ö¤renciyken okuma yar›flmalar›na kat›lm›fl, ödül de alm›flt›. Hatta bir
yar›flmada 1.’inci gelmiflti. fiimdi verdi¤i karar belki de kitap okuma al›flkanl›¤›n›n, kitap
sevgisinin bir sonucuydu. En çok tarih kitaplar› okumay› severdi. En son okudu¤u
kitaplardan biri de Osmanl› padiflahlar›ndan ikinci Selim ile ilgiliydi. Bazen birden fazla
kitab› sat›n al›r, ne kadar a¤›rl›k yapt›¤›na bakmadan onlar› befler befler tafl›rd›. Bir
keresinde neredeyse on dört kilogram a¤›rl›¤›ndaki kitap kolisini hiç yüksünmeden eve
kadar tafl›m›flt›.
.............................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
40
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
8. Etkinlik
a. Afla¤›daki kelime köklerine verilen eklerden uygun olanları getirerek yeni
kelimeler türetiniz.
Kökler
Ekler
Türetti¤im Kelimeler
yap-
-çu
....................................................................................................
gör-
-l›k
.....................................................................................................
bak-
-›
...................................................................................................
kufl
-üfl
.....................................................................................................
su
-›t
...................................................................................................
yaz-
-u
...................................................................................................
yak-
-›c›
..................................................................................................
göz
-la
..................................................................................................
kofl-
-cü
..................................................................................................
kara
-r
..................................................................................................
k›fl
-l›k
..................................................................................................
b. Köklere getirdi¤iniz ekler kelimelere yeni bir anlam kazandırmıfl mıdır? Açıklayınız.
............................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
41
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
9. Etkinlik
a. Afla¤›daki paragrafta gövde durumundaki kelimelerin alt›n› çiziniz.
Gülmek… ‹çten, s›ms›cak gülmek…
Gülünce kufl c›v›lt›lar› flak›r her yerde. Dünya
daha ayd›nl›k, dünya daha güzel görünür.
Gülen insanlar›n gözlerinde y›ld›zlar parlar.
Gülmek sevgiyi ço¤alt›r. Gülmek, kalplerden
kalplere yap›lan yolculuktur. Çocuk kalbi
gülmeye haz›rd›r zaten. Gülmek sevgi, nefle,
huzur getirir beraberinde. ‹çten gülen
insanlar merhametli, sevecen, bar›flç›d›r.
T›pk› büyük Ata’m›z gibi. T›pk› foto¤rafta
gördü¤ünüz gibi.
b. Alt›n› çizdi¤iniz gövde durumundaki kelimeleri birer cümlede kullan›n›z.
.........................................................................................................................
.....................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
42
ATATÜRK’ÜN F‹K‹R DÜNYASI
1. Etkinlik
a. Afla¤›daki deyimlerin metinde geçti¤i cümleleri bulunuz ve bu cümleleri ilgili oldu¤u
deyimin karflısına yazınız.
ak›l yürütmek: ………………………………………………………................................................
kafa yormak: ……………………………………………………………..........................................
ders almak: ………………………………………………………………….....................................
(durumdan) ders ç›karmak: ………………………………………………....................................
harekete geçirmek (getirmek): ………………………………………………..............................
ortaya koymak: …………………………………………………………………................................
b. Afla¤›da bazı deyimlerin anlamlar› verilmifltir. Bu deyimleri, ilgili oldu¤u anlamlar›n›n
alt›ndaki noktal› bölümlere yaz›n›z.
1.
2.
3.
4.
5.
içinde bulunulan flartlar› de¤erlendirerek yanl›fl ad›m atmamak
(………………………………………….).
a) herhangi bir konuda fikir vermek; b) tahminde bulunmak
(…………………..…….................……).
bir iflin yap›lmas›na sebep olmak, k›m›ldatmak, canland›rmak
(…………................................……….).
bir ifl, bir konu üzerinde çokça düflünmek
(…………................................……….).
a) herkesin görebilece¤i yere koymak; b) yaratmak, yapmak; c) aç›klamak
(…………................................……….).
a) bir konu üzerinde yetkili bir kimseden bilgi edinmek;
6.
b) mec. bir olaydan deneyim kazanmak, ibret almak.
(…………................................……….).
c. Bu deyimlerin içinde geçti¤i birer cümle kurunuz. Kurdu¤unuz cümleleri arkadafllar›n›zla paylafl›n›z.
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
43
ATATÜRK’ÜN F‹K‹R DÜNYASI
2. Etkinlik
a. Afla¤›daki kelimeleri efl anlaml›lar› ile efllefltiriniz.
Kelimeler
Efl Anlamlıları
fikir adam›
tümce
imkân
dernek
temel
devrim
özdeyifl
yönetmek
düflünce
ülke
vecize
önemli
memleket
fikir
inceleme
cümle
olanak
tetkik
vatan
cemiyet
düflünce insan›
ink›lap
mühim
idare etmek
esas
b. Kelimelerin efl anlamlıları soldan sa¤a ve yukarıdan afla¤ıya gizlenmifltir. Bu kelimeleri
bularak yuvarlak içine alınız.
A
T
A
T
Ü
R K ⁄ O L
T
E
T
K
‹
K
B
Ü
A
S
K
E
R
B
‹
R M B
D Ü
fi
Ü N C E
Ü N
E
‹
M
K A N H
fi H
K
L
O
I
‹
C
E
Ç
I
S
Ü D E
V
R
‹
M E
S
Ü
K
H T
N A
R
N
‹
N
S
A N
N
E
‹
A
S
A
S A N
I
D
I
R
E
V M
A Ç A V
L
A R
M B
E
S
‹
E
R
G Z
O N A Y
N N M E
N A K M A
Ü K
A ⁄ A Ç
C M Ü H
T
‹
Y
A
A R
Z
44
N C M
‹
L
N K
Z
E
E
K
M T Ü M C E
Y Ö N E T M E K E
R A K L I G K A S
U
E
E
L G A
Ö A V
E
U
Ö E
B O T
J
ATATÜRK’ÜN F‹K‹R DÜNYASI
3. Etkinlik
a. “‹nsano¤lu büyük da¤lar› aflmas›n›, denizleri geçmesini, aya ayak basmas›n› düflünebilir
olmas›na borçludur.”
Yukarıdaki “düflünebilmek” fiili ile insano¤lunun neleri gerçeklefltirebilece¤i ifade
edilmifltir. Verilen örne¤i dikkate alarak noktalı yerleri tamamlayınız.
‹nsano¤lu düflünür: ‹nsano¤lu büyük da¤lar› aflar.
‹nsano¤lu düflünür: ..................................................
‹nsano¤lu düflünür: ..................................................
b. ‹nsano¤lunun büyük da¤ları aflması ve denizleri geçmesi ne anlama gelmektedir?
Bir cümleyle ifade ediniz.
..............................................................................................................................................
c. Yukar›daki örneklere benzer üç örnek de siz bulunuz.
‹nsano¤lu düflünür: ..................................................
.............................: ..................................................
.............................: ..................................................
d. Yazd›klar›n›z› okuyunuz.
4. Etkinlik: Okudu¤unuz metin girifl, geliflme ve sonuç bölümlerinden oluflmaktad›r. Girifl
bölümünde “‹nsano¤lunun, düflünme özelli¤i sayesinde bugünkü medeniyeti gerçeklefltirebildi¤i” belirtilmektedir.
Metnin geliflme ve sonuç bölümlerinde anlat›lanlar› maddeleyerek yaz›n›z.
Geliflme Bölümü:
1. ………………........................................................................................................
..................................................................................................................................
2. ………………........................................................................................................
..................................................................................................................................
3. ……………….........................................................................................................
..................................................................................................................................
4. ……………............................................................................................................
..................................................................................................................................
Sonuç Bölümü:
………………….......................................................................................................
..................................................................................................................................
45
ATATÜRK’ÜN F‹K‹R DÜNYASI
Yaptı¤ınız konuflmaları afla¤ıdaki ölçütlere göre de¤erlendiriniz.
KONUfiMAMI DE⁄ERLEND‹R‹YORUM FORMU
EVET
KISMEN
HAYIR
Konuflma öncesinde konuyla ilgili aç›klamalar yapt›m.
Konuflurken uygun yerlerde vurgu, tonlama ve
duraklamaya dikkat ettim.
Konuflmamda sesimi ve beden dilimi etkili kullandım.
Konuflmama uygun ve etkili bir ifadeyle bafllad›m.
Konunun dıflına çıkmadan konufltum.
Konuflma s›ras›nda arkadafllar›m›n yöneltti¤i sorulara
aç›k, yeterli ve do¤ru cevaplar verdim.
Konuflmam› belirlenen sürede ve teflekkür cümleleriyle
tamamlad›m.
Daha çok “HAYIR ”ı iflaretlediyseniz ö¤retmeninizden bu konuda destek alabilirsiniz.
5. Etkinlik: Atatürk’ün kitap ve okuma sevgisi konusundaki düflüncelerinizi yaz›n›z. Yaz›n›zda
Atatürk’ün konuyla ilgili sözlerinden yararlan›n›z. Konuya uygun bir bafll›k koymay› unutmay›n›z.
....................................................................
............................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
46
ATATÜRK’ÜN F‹K‹R DÜNYASI
Afla¤›daki formu yazma çal›flmas› tamamland›ktan sonra doldurunuz.
YAZMAMI DE⁄ERLEND‹R‹YORUM FORMU
EVET
KISMEN
HAYIR
Yaz›ma uygun girifl, geliflme ve sonuç bölümleri
oluflturmaya dikkat ettim.
Yaz›m› düzgün, okunakl› ve ifllek “bitiflik e¤ik yaz›” ile
yazd›m.
Yaz›ma konuya uygun k›sa ve dikkat çekici bir bafll›k
buldum.
Yazarken konu dıflına çıkmadım.
Yaz›m ve noktalama kurallar›na dikkat ettim.
Daha çok “HAYIR ”ı iflaretlediyseniz ö¤retmeninizden bu konuda destek alabilirsiniz.
6. Etkinlik: Afla¤›daki cümleleri okuyunuz.
a. Cümlelerdeki say›lara ve k›saltmalara getirilen eklere dikkat ediniz.
Türkiye Dünya Basketbol fiampiyonas›’nda 2’nci oldu.
S›n›f›m›za bugün gelen çocuk 5’inci s›rada oturuyor.
Pazarda gördü¤üm adam 130 kg’dan az de¤ildi.
‹lçemize 5000 m2 lik bir oyun alan› yapt›lar.
Gecemize TRT’den birçok ünlü sanatç› geldi.
Bayram için 100 TL’lik al›flverifl yapt›k.
UNICEF’in Türkiye temsilcisi okulumuzda bir konuflma yapt›.
b. Yukar›daki cümlelerde say›lara ve k›saltmalara getirilen eklerin farkl› flekillerde
yaz›ld›¤› görülmektedir. Bunun sebebi ne olabilir? Yaz›n›z.
...............................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
47
ATATÜRK’ÜN F‹K‹R DÜNYASI
7. Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerde bofl b›rak›lan yerleri yaz›m ve noktalama yönünden
uygun olan seçenekle tamamlayınız.
Babam›n pazardan ald›¤› portakal 4 kg .....… fazla idi.
a) dan
b) den
c) ’dan
d) ’den
Yeni tafl›nd›¤›m›z daire 130 m2 ......... bir alana sahipti.
a) in
b) lik
c)’in
d)’lik
THY ......... Ankara - ‹stanbul 14.00 uça¤ı iptal edildi.
a) ’nin
b) nin
c) nın
d) ’nın
Babam araban›n tamiri için 1000 TL .......... gözden ç›karm›flt›.
a) yi
b) n›
c) ’yi
d) ’n›
TÜB‹TAK .......... bilim projelerine para deste¤i verdi¤ini herkes biliyor.
a) nun
b) ›n
c) ’nun
d) ’›n
Türkiye, Avrupa Basketbol fiampiyonas›nda 1 .......... oldu.
a) inci
b) nci
c) ’inci
d) ’nc›
Ünlü atlet yar›flmay› 6 .......... s›rada bitirince çok üzüldü.
a) nc›
b) ›nc›
c) ’›nc›
d) ’nc›
8. Etkinlik: ‹çinde sayıların ve kısaltmaların ek almıfl flekillerinin yer aldı¤ı cümleler kurunuz.
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
48
ATATÜRK’ÜN F‹K‹R DÜNYASI
9. Etkinlik
a. Afla¤›da gövde fleklinde verilmifl olan kelimelerin köklerini bularak altlar›n› çiziniz.
bafll›k
kaz›
k›raç
gözlük
gezgin
yatak
gözlem
bilgi
sözlük
iflçi
an›msa
yönel
sevgi
sat›c›
keser
yazl›k
sat›fl
tafll›
çizelge
fliflkin
k›r›c›
b. Yukar›daki kelimeleri eklerini çıkartarak alt alta yazınız. Eklerini çıkardı¤ınızda bu
kelimelerin anlamlarında nasıl bir de¤ifliklik oldu¤unu karflılarına belirtiniz.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
49
ATATÜRK’ÜN F‹K‹R DÜNYASI
10. Etkinlik: Afla¤›daki kelimeleri örnekteki gibi s›n›fland›rarak yaz›n›z.
Fiil
gezi
‹sim
gez
Ek
-i
Türeyen
isim
x
fiil
oduncu
sürüçalg›
gözetsula-
11. Etkinlik: Afla¤›daki metinde yapım eki almıfl kelimelerin altını çizerek bu kelimeleri uygun
kutucuklara yazınız.
Benim adım Mustafa. ‹lkö¤retim 6. sınıf ö¤rencisiyim. Okulum evimize çok yakındır. Ben
okulumu çok seviyorum. Derslerime zamanında ve planlı çalıflıyorum. Onun için hiçbir derste
zorlanmıyorum. Önümüzdeki hafta Cumhuriyet Bayramı. Ben çok sevinçliyim hem de çok
heyecanlıyım. Çünkü bu bayramda ö¤retmenim bana fliir okutacak.
Ben mahallemizi de çok seviyorum. fienlikli bir mahalle. Mahallemizde bir yürüyüfl yolu
var. Hafta sonları bütün mahalleli burada toplanıyor ve spor yapıyorlar.
Fiilden türetilen isimler
‹simden türetilen
isimler
‹simden türetilen fiiller
50
Fiilden türetilen fiiller
ATATÜRK’ÜN TÜRK FOLKLORUNA OLAN ‹LG‹S‹
1. Etkinlik: Etkinlikte verilen foto¤raflar› inceleyiniz. Foto¤raflarda gördüklerinizi birer cümle
ile yazınız ve anlatınız.
................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
51
ATATÜRK’ÜN TÜRK FOLKLORUNA OLAN ‹LG‹S‹
2. Etkinlik: Dinledi¤iniz metinde geçen kelimelerle ilgili bulmacay› doldurunuz.
11
9
13
7
12
3
10
1
6
5
2
4
8
1. Müzik, tiyatro ve bale ö¤retiminin yap›ld›¤› okul.
2. Dönemi, yap›ld›¤› çevre, kat›lanlar›n say›s› veya niteli¤i programla belirtilen ve özel
önemi olan sanat gösterisi.
3. Halk bilimi.
4. Kendine özgü nitelikleri yitirmeden bölünemeyen tek varl›k, fert.
5. Ayn› ülkede yaflayan, ayn› kültür özelliklerine sahip olan, ayn› uyruktaki insan toplulu¤u.
6. Tarihsel, toplumsal geliflme süreci içinde yarat›lan bütün maddi ve manevi de¤erler
ile bunlar› yaratmada, sonraki nesillere iletmede kullan›lan, insan›n do¤al ve toplumsal
çevresine egemenli¤inin ölçüsünü gösteren araçlar›n bütünü.
7. Ço¤unlukla ayn› topraklar üzerinde yaflayan, aralar›nda dil, tarih, duygu, ülkü,
gelenek ve görenek birli¤i olan insan toplulu¤u, ulus.
8. (mecaz) Bir olay, varl›k veya düflünce üzerinde var›lan yarg›, fikir.
9. ‹lgi, dikkat çekmek için bir topluluk önünde gösterilen beceri veya oyun.
10. Sanatç›.
11. Bir toplumda, bir toplulukta eskiden kalm›fl olmalar› dolay›s›yla sayg›n tutulup kuflaktan kufla¤a iletilen, yapt›r›m gücü olan kültürel kal›nt›lar, al›flkanl›klar, bilgi, töre ve davran›fllar, anane.
12. Kültürlü, okumufl, görgülü, ileri düflünceli (kimse), münevver, entelektüel.
13. Bir duygu, tasar›, güzellik vb.nin anlat›m›nda kullan›lan yöntemlerin tamam› veya
bu anlat›m sonucunda ortaya ç›kan üstün yarat›c›l›k.
52
ATATÜRK’ÜN TÜRK FOLKLORUNA OLAN ‹LG‹S‹
3. Etkinlik: Dinledi¤iniz metnin konusu nedir? Yazınız.
............................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
4. Etkinlik: Dinledi¤iniz metnin ana fikir ve yardımcı fikirlerini daire içinde verilen kelimeler
yardımıyla yazınız.
folklor
Atatürk
türkü
seyirlik oyunlar
halk oyunlar›
millî kültür
el sanatlar›
Yard›mc› Fikir
Yard›mc› Fikir
Atatürk, Türk folklorünün
geliflmesi için gerekli hassasiyeti
göstermifltir.
...................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
Yard›mc› Fikir
.........................................................
.........................................................
...................................................
.........................................................
.........................................................
Yard›mc› Fikir
.........................................................
...................................................
.........................................................
Yard›mc› Fikir
.........................................................
...................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
Ana Fikir
..............................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
53
ATATÜRK’ÜN TÜRK FOLKLORUNA OLAN ‹LG‹S‹
5. Etkinlik: Ö¤retmeninizin sorular›ndan hareketle “Konuflma” bölümünde yapt›¤›n›z canland›rma etkinli¤i hakk›nda elefltirel bir yaz› yaz›n›z.
.....................................................
...............................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
54
ATATÜRK’ÜN TÜRK FOLKLORUNA OLAN ‹LG‹S‹
6. Etkinlik
a. Afla¤›daki metinlerde üç noktanın kullanıldı¤ı yerlere dikkat ediniz.
* Da¤›n güney yamac›nda kar erimiflti fakat kuzey yamac›...
* Sana u¤urlar olsun... Ayr›l›yor yolumuz!
* Sokak kap›s›ndan ç›k›nca birden karfl›s›na ç›kan adam› paltosundan tan›d›:
— Muhtar Halil... Muhtar Halil, bre!..
— Kimsin?
— Canan...
— Hangi Canan?
— ...
— Sen misin, s›n›f arkadafl›m?
— Benim ya!..
— Hangi rüzgâr att› seni buralara?
— Hiç...
— Nas›l hiç? Atefl almaya gelmedin ya!..
— !..
b. Yukar›daki cümlelerde ve metinde üç nokta iflareti niçin kullan›lm›fl olabilir? Yaz›n›z.
...................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
7. Etkinlik: Afla¤›daki metinde yay ayraçla gösterilen yerlerde uygun noktalama iflaretlerini
kullanınız.
Köy meydan›ndaki tarihî çeflmeden su içen adam› tan›yacak oldu fakat bir türlü ( )
Sonunda kafl›n›n üzerindeki benden tan›d›( ) Terzi Osman be( ) diye yan›na kofltu( )
Terzi Osman da onu tan›m›flt›( ) Komflu dükkân sahibi Hal›c› Hüsnü( )ydü( ) Dakikalarca
birbirlerine bakt›lar( ) sonra( ) Y›llar ikisini de y›pratm›flt›( )
( ) Niye aramad›n y›llarca( ) dedi Hüsnü( )
( ) Bilmem(,) dedi( )
( ) Nas›l bilmem( )
( ) ( )
55
ATATÜRK’ÜN TÜRK FOLKLORUNA OLAN ‹LG‹S‹
8. Etkinlik
a. A¤acın yapraklarındaki kelime ve ekleri bir araya getirerek isim tamlamaları
oluflturunuz.
Zeybek
-su
Türkiye
-(i)nin
oyun
folklor
kurucu
halk
cumhuriyet
-i
-su
-(n)u
konu
bilim
1. ..........................................
3. ..........................................
2. ..........................................
4. ..........................................
b. Oluflturdu¤unuz isim tamlamalarını birer cümlede kullanınız.
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
56
ATATÜRK’TEN ANILAR
1. Etkinlik: “Atatürk’ten An›lar” metninde anlat›lan her bir an›ya k›sa ve dikkat çekici bir
bafll›k bulunuz. Buldu¤unuz bafll›klar› arkadafllar›n›zla paylafl›n›z.
1. an› için bafll›k
.................................................................................
2. an› için bafll›k
.................................................................................
3. an› için bafll›k
.................................................................................
2. Etkinlik: Afla¤›daki paragraflar› okuyunuz.
a. Türklerin uygarl›¤a yapt›klar› katk›lardan bu paragraflarda anlat›lanlar› afla¤›ya yaz›n›z.
“Uygurlar, IX ve X. yüzy›llarda Çinlilerin blok bask› ile ço¤altma tekni¤inden farkl› bir
bask› sanat› bulmufllar; sert a¤açtan, tek tek, hareketli Uygur harfleri ile kitap basmay›
ilk olarak gerçeklefltirmifllerdir.” (Türk Dünyas› El Kitab›, c. II, s. 303)
“Uygur flehirleri harabelerinde VIII ve IX. yüzy›llardan kalma Budist ve Maniheist duvar
resimleri ile minyatürler Türk resminin bugüne kadar bilinen en eski örnekleridir.” (Uygur
Türkleri Tarihi ve Kültürü, s. 8)
“Demir madeninin kullan›m› dünya medeniyetine Türklerin arma¤an›d›r. Demir
iflleyicilik, madencilikte son safha olarak görülmektedir. Türklerin bulundu¤u co¤rafyada
bol miktarda demir madeni olmas› da bir ayr›cal›kt›.” (Türk Kültürünün Ana Hatlar›, s.
89)
“Eski Türklerin ziraatla meflgul olduklar›na dair elimizde malzemeler vard›r. Özellikle
Altay-Sayan bölgesinde yap›lan kaz›lar bunu ortaya koyuyor. Hunlardan kalan su
yollar›na, topra¤› ifllemek için gerekli olan alet-edevata (saban demirleri, oraklar,
de¤irmen tafllar› vs.) bu araflt›rmalarda tesadüf edilirken Orta Asya’n›n her taraf›nda
bulunan kaya resimlerinde ziraata dair figürleri görebilmekteyiz. Ayr›ca aç›lan baz›
mezarlarda baltalarla birlikte oraklar›n da bulunmas› bu durumun delilidir.” (Türk
Kültürünün Ana Hatlar›, s. 94)
1. paragraf: …………………………………………………………………………..........................
2. paragraf: …………………………………………………………………………..........................
3. paragraf: …………………………………………………………………………..........................
4. paragraf: …………………………………………………………………………..........................
b. Yukarıdaki paragraflarda anlatılanların dıflında Türklerin uygarlı¤a yaptıkları katkılardan
hangilerini biliyorsunuz? Yazınız.
..............................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
57
ATATÜRK’TEN ANILAR
3. Etkinlik: Afla¤›daki dilekçe örne¤ini inceledikten sonra Çanakkale’ye gezi düzenlenmesi
için okul müdürlü¤üne bir dilekçe yaz›n›z.
Kavakl›dere ‹lkö¤retim Okulu Müdürlü¤üne
ANKARA
Okulumuzun 6/B s›n›f› 127 numaral› ö¤rencisiyim. Okulumuzun
açm›fl oldu¤u halk oyunlar› kursuna kat›lmak istiyorum.
Gere¤inin yap›lmas›n› arz ederim.
Adres:
Muhsin Ertu¤rul Mah.
Ball›baba Sok.
Nu: 87/8
Küçükesat
Çankaya / ANKARA
16.05.2011
Elif SU
.......................................................................................
.................................
........................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
Adres:
....../........./.......
...................................
...................................
...................................
..........................
...................................
...................................
58
ATATÜRK’TEN ANILAR
4. Etkinlik: Afla¤›da Millî E¤itim Bakanl›¤›na ait elektronik “Bilgi Edinme Sistemi” ‹nternet
sayfas› yer almaktad›r. Sayfay› inceleyiniz.
Ara...
Görme Engelliler l MEB Ana Sayfa l Bilgi Edinme l E-Posta
Anasayfa > E-Bilgi Edinme
Cevap bekledi¤iniz tüm soru, öneri, dilek ve flikayetlerinizi Bilgi Edinme Kanunu
çerçevesinde T.C Kimlik numaranız ile baflvurmak suretiyle bizlere iletebilir ve takip
edebilirsiniz.
Elektronik Baflvuru
Baflvuru Takip
IP (‹nternet Protokol) Numaranız: 10.3.15.10
•
•
Bilgi Edinme Hakkı Kanunu
Bilgi Edinme Hakkı Kanununun Uygulanmasına ‹liflkin Esas ve Usüller Hakkına Yönetmelik
a. Bilgi Edinme Sistemi baflvuru sayfasında sizden istenen bilgileri doldurunuz.
B‹LG‹ ED‹NME S‹STEM‹ BAfiVURU EKRANI
3430903
Girifl Kodu:
T.C. Kimlik
No:
Bilgileri Sorgula
Temizle
* T.C. Kimlik numaranıza göre adınız otomatik olarak kaydedilecekir.
T.C. Kimlik numaranızı bilmiyorsanız http://www.nvi.gov.tr adresinden ö¤renebilirsiniz.
Adınız:
Soyadınız:
* Sorgulama ifllemi, yo¤unlu¤a göre 1-2 dakika sürebilir.
E-mail adresiniz:
* e-mail adresinize baflvuru onayı (link) yollanacaktır.
Onay
Bilgiler do¤ru ise Onay butonuna basınız.
Baflvuru ifllemi için link mail adresinize gönderilecektir.
59
ATATÜRK’TEN ANILAR
b. Bilgi Edinme Sistemi baflvuru formunu doldurunuz.
B‹LG‹ ED‹NME S‹STEM‹ BAfiVURU FORMU
Adı Soyadı (Tüzel ise Ünvanı) *
Ö¤renci No (Açık Ö¤retim Kurumları)
Okul Adı (Bir okuldan baflvuru yapılıyor
ise doldurul)malıdır.)
Kifli
Gerçek
Tüzel
Branfl (Ö¤retmen iseniz)
T.C. Kimlik No *
Adres *
Email Adresi *
Telefon
Fax **
‹stenen Bilgi ve Belgeler *
Cevap Yolu
flahsen
Gönder
posta
faks
e-posta
Formu Temizle
4982 say›l› Bilgi Edinme Hakk› Kanunu gere¤ince istedi¤im bilgi ve belgeler yukar›da belirtilmifltir. Gere¤ini arz ederim.
60
ATATÜRK’TEN ANILAR
5. Etkinlik
a. Afla¤›daki cümleleri t›rnak iflaretinin kullan›ld›¤› yerlere dikkat ederek okuyunuz.
1. Ünlü yönetmen daha çok “tematik” filmler çekti.
2. Müdür, “Yurt Bilgisi” dersi oldu¤unu söyledi.
3. Ömer Seyfettin’in “Pembe ‹ncili Kaftan” adl› hikâyesini okudunuz mu?
4. Atatürk “Onuncu Y›l Nutku”nu 29 Ekim 1933 tarihinde okudu.
5. Mehmet Âkif Ersoy’un “Safahat”› yedi kitaptan oluflmaktad›r.
b. Yukarıdaki cümlelerde tırnak iflaretlerinin niçin kullanıldı¤ını yazınız.
Birinci cümlede tematik kelimesi özel olarak belirtilmek istenildi¤i için
kullanılmıfltır.
‹kinci cümlede .............................................................................................................
........................................................................................................................................
Üçüncü cümlede .......................................................................................................
.......................................................................................................................................
Dördüncü cümlede ......................................................................................................
.......................................................................................................................................
Beflinci cümlede .........................................................................................................
......................................................................................................................................
6. Etkinlik: Afla¤›daki paragrafta t›rnak içinde olmas› gereken yerlere t›rnak iflareti koyunuz.
Mustafa Kutlu
1947’de Erzincan’da do¤du. 1963 y›l›nda Erzincan Lisesini, 1968
y›l›nda da Erzurum Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve
Edebiyat› Bölümünü bitirdi.
Tunceli ve ‹stanbul’da edebiyat ö¤retmenli¤i yapt›. Ö¤retmenlikten ayr›larak Dergâh Yay›nlar›nda idareci olarak çal›flmaya
bafllad›.
Hareket ve Dergâh dergileriyle Türk Dili ve Edebiyat› Ansiklopedisi’nin yay›n faaliyetlerini yürüttü.
Son dönem Türk hikâyecili¤inin kilometre tafllar›ndan olan Mustafa
Kutlu, çeflitli zamanlarda televizyonda sohbet programlar› yapt›.
Yoksulluk ‹çimizde, Yokufla Akan Sular, Bu Böyledir, S›r, Beyhude
Ömrüm gibi hikâyelerinin yan›nda deneme türünde güzel yaz›lar
kaleme ald›.
61
ATATÜRK’TEN ANILAR
7. Etkinlik
a. Afla¤›daki metinde yer alan s›fat tamlamalar›n› bulup noktal› yerlere yaz›n›z.
fiehir uzaktan dik bir da¤›n ete¤inde uçsuz bucaks›z bir bahçe gibi görünüyor,
dam tepeleri a¤açlar aras›nda güçlükle seçiliyordu.
‹ki haftadan beri komflu vilayetleri kas›p kavuran dayan›lmaz s›caklar burada sokak
ortalar›na kadar yürümüfl otlar›, yol kenarlar›ndaki s›ra s›ra y›k›k duvarlar› kaplayan
yeflilli¤i daha kurutamam›flt›.
Araba ile istasyondan flehre giderken ötede beride çal›lar görüyordum. fiu çarp›k
çurpuk dikenli çal›lar...
Alt›mdaki eski araban›n gürültüsü olmasa bu yeflilli¤in alt›nda, bu y›k›k duvarlar›n
içinde taflk›n bir suyun ça¤›lt›lar›n› iflitece¤im san›yordum.
Hayatta tek lüksüm iyi ve temiz sudur.
Reflat Nuri GÜNTEK‹N
.............................................
.............................................
.............................................
.............................................
.............................................
.............................................
.............................................
.............................................
.............................................
.......................................................................
.......................................................................
b. Siz de içinde s›fat tamlamalar› bulunan bir metin yaz›n›z.
...................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
62
ATATÜRK TEMASI
- Tema De¤erlendirme Soruları Afla¤ıdaki metni okuyunuz.
“Millet sevgisi kadar büyük sevgi yoktur.
Kurtulufl Savaflı’nda benim de milletime etti¤im birtakım hizmetler olmufltur zannederim. Fakat bunlardan hiçbirini kendime mal
etmedim. Yapılanın hepsi milletin eseridir,
derim. Aranacak olursa do¤rusu da budur.
Mazide sayısız medeniyet kurmufl bir ırkın ve
milletin çocukları oldu¤umuzu ispat etmek
için yapmamız lazım gelen fleylerin hepsini
yaptı¤ımızı ileri süremeyiz. Bugüne ve yarına
bırakılmıfl daha birçok büyük ifllerimiz vardır.”
4. Metinde Atatürk’ün hangi yönü anlatılmaktadır?
......................................................................
...........................................................................
...........................................................................
5. Bu metnin türü nedir? Metin bu türün hangi özelliklerini yansıtmaktadır?
......................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
M. Kemal ATATÜRK
A. 1, 2 ve 3. sorular› yukarıdaki metne
göre cevaplay›n›z.
B. Afla¤ıdaki kelime ve kavramların ça¤rıfltırdıklarını birer cümle ile yazınız.
1. Atatürk “mal etmek” sözleriyle ne anlatmak istemifltir?
Manast›r: ............................................
..............................................................
......................................................................
...........................................................................
...........................................................................
2. Metnin ana fikri nedir?
......................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
3. Sizce bu metnin bafllı¤ı ne olabilir? Neden?
......................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
Selanik: ................................................
..............................................................
idadi: ....................................................
..............................................................
millî egemenlik: .....................................
..............................................................
cumhuriyet: ..........................................
..............................................................
seçme ve seçilme hakk›: ..........................
..............................................................
seyirlik oyunlar: ..................................
..............................................................
Atatürk’ün halk musikisi ve çalgılarına
merakını hemflireleri Makbule Atakan, bir
hatırasında flöyle anlatmıfltır: “Eline bir tahta
parçası alır, gelirdi yanıma. Bana Makbule
demez, Makbufl derdi:
— Makbufl, tut bakalım flunu.
— Ne olacak?
— Sen tut hele.
— Ne var, ne yapacaksın?
— Tambura yapaca¤ım, fazla konuflma
tut bakalım.
Çaresiz tutardım. Tahtanın orasını burasını
gıcır gıcır keser, teller takar, tambura yapardı.
Sonra da karflıma geçer, çalardı.”
Vasfi Rıza ZOBU
4. ve 5. soruları metne göre cevaplayınız.
C. Afla¤›daki cümlelerden yazımı do¤ru
olanların baflına “D”, yanlıfl olanların baflına
“Y” yazınız.
(......) Bir haftada 7 gün vard›r.
(......) Haftada üç gün egzersiz yap›yorum.
(......) Babam, pazardan üç kilo elma, 2 kilo
üzüm sat›n ald›.
(......) Her sabah saat yedide kahvalt› yap›yoruz.
(......) Okudu¤um kitab›n birinci cildini kütüphaneye b›rakt›m.
63
2. Paragraftaki “imza atmak” sözleri afla¤ıdaki cümlelerin hangisinde aynı anlamda
kullanılmıfltır?
(......) 5’inci s›rada oturan ö¤renci s›n›f›m›za
yeni geldi.
(......) Okulumuza TRT’den Türk halk müzi¤i
sanatç›lar› geldi.
(......) Sizi saat 11.00’da bekliyorlard›.
A) ‹lçe kaymakam›n›n önünde imzalayaca¤›
birçok evrak bekliyordu.
Ç. Afla¤›daki paragrafta verilen yay
ayraçlara, uygun noktalama iflaretlerini
getiriniz.
B) Arkadafl›m›n her söyledi¤i sözün alt›na hiç
düflünmeden imzam› atar›m.
C) Nikah töreninde imza atan yeni çiftler
mutlu bir hayata bafllang›ç yap›yorlard›.
Ulus gazetesinin ilk ad› ( )Hâkimiyeti Milliye( ) idi. Bu gazeteyi ilk defa olarak Ankara( ) da günlük tek yaprakl› bir mücadele
gazetesi olarak ben ç›karmaya bafllad›m.
Atatürk bu gazeteyi bana verirken tek öneri
ve yönerge olarak flu sözleri söyledi:
( )Var kuvvetimizle egemenli¤in millete
ait oldu¤u fikrini yay›mlayaca¤›z( ) ( )
Gazetelerde bu propaganday› yapt›rmak isteyen Atatürk( ) ün bizzat bu u¤urda
nas›l çal›flt›¤›na on dört ay yak›ndan tan›k
oldum( )
D) Ünlü yazar, son y›llarda birçok yeni esere
imza atm›flt›r.
3. Afla¤›daki cümlelerin hangisinde “sıcak”
kelimesi “içten, samimi” anlamında kullanılmıfltır?
A) Valiye s›cak ve mütevaz› bir karfl›lama
töreni haz›rlad›lar.
B) Bu mevsimde buralar› çöl s›ca¤›nda olur.
C) S›cak bir çorba içmeyeli o kadar zaman
olmufltu ki...
“ Mustafa Kemal Atatürk Çanakkale
cephesinde birçok askerî baflar›lara imza
atm›flt›r. Osmanl› Devleti Çanakkale
Savafl›’n› kazanmas›na ra¤men Birinci
Dünya Savafl›’ndan yenik ayr›lmak zorunda
kalm›flt›. Savafl›n sonunda yenilen devletler
ile galip devletler aras›nda Mondros Ateflkes Antlaflmas› imzaland›. Bu antlaflma
sonucunda ülkemiz dört bir yandan iflgal
edilmeye baflland›. Savafltan sonra 13
Kas›m 1918 tarihinde ‹stanbul’a dönen
Mustafa Kemal Atatürk ‹tilaf devletlerinin
donanmas›yla karfl›lafl›nca yan›ndaki
yaverine dönerek, “Geldikleri gibi giderler.”
dedi.”
D) Elini s›cak sudan so¤uk suya sokmazd›.
4. Afla¤›daki seçeneklerden hangisinde
say›lar›n yaz›m›nda bir yanl›fll›k yap›lm›flt›r?
A) Babaanne, pazardan ald›¤› 2 kilogram
elmay› torunlar› aras›nda eflit flekilde bölüfltü.
B) fiehre çal›flmaya giden day›m on befl gün
içinde gelece¤ini söyledi.
C) Ünlü atlet yüz metrede dünya rekoru k›rd›.
D) XX. yüzy›l birçok y›k›c› savafl›n oldu¤u yüzy›l
olarak tarihe geçti.
D. Afla¤ıdaki soruların do¤ru cevaplarını
iflaretleyiniz.
5. “Düflüncelerini gerçeklefltirmek için çeflitli
seçenekler belirledi.” cümlesinde en çok
yapım eki almıfl kelime afla¤ıdakilerden
hangisidir?
1 ve 2. soruları paragrafa göre cevaplayınız.
1. Paragrafta “Geldikleri gibi giderler.” sözü
ile Atatürk’ün hangi yönü anlatılmıfltır?
A)
B)
C)
D)
A) Yurttan düflman› atma kararl›l›¤›n›,
B) Milletine olan inanc›n›,
C) ‹leriyi gören bir komutan oldu¤unu,
D) Vatan›n› çok sevdi¤ini,
64
düflüncelerini
gerçeklefltirmek
çeflitli
belirledi
3.
SEVG‹
• SOYLU B‹LG‹ A⁄ACI
• ESK‹C‹
• ANADOLU
• KU⁄ULAR (Dinleme Metni)
Temaya Hazırlanıyorum
1. Sevgi kelimesi size neleri ça¤rıfltırıyor?
2. Bayra¤ımız niçin kutsaldır?
3. “Türk dili, Türk milletinin kalbidir, beynidir.” (M. Kemal Atatürk) sözünden ne anlıyorsunuz?
4. Vatan, dil, bayrak ve sevgi arasında nasıl bir ba¤ vardır?
65
SOYLU B‹LG‹ A⁄ACI
1. Etkinlik
a. Okudu¤unuz fliirde baz› kelimeler efl ve yak›n anlamlar›yla birlikte kullan›lm›flt›r. Bu
kelimeleri afla¤ıya yazınız.
..............................
...............................
..............................
..............................
b. Afla¤ıdaki kelimelerden hangileri di¤erlerinden farklıdır? Farklı olan kelimelerin oldu¤u
halkalar› boyayınız.
flafak
günefl
gece
flavk
hüzün
gündüz
tohum
çiçek
a¤aç
koku
kök
flefkat
c. Boyadı¤ınız kelimelerle birer cümle kurunuz.
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. Etkinlik
a. Okudu¤unuz fliirde flair, ö¤retmeni hangi yönleriyle nelere benzetmifltir? Afla¤ıdaki
noktalı yerlere yazınız.
1.Dörtlük
2.Dörtlük
........................................................
........................................................
...............................................................
...............................................................
...............................................................
...............................................................
...............................................................
...............................................................
3.Dörtlük
4.Dörtlük
........................................................
........................................................
...............................................................
...............................................................
...............................................................
...............................................................
...............................................................
...............................................................
6.Dörtlük
5.Dörtlük
........................................................
........................................................
...............................................................
...............................................................
...............................................................
...............................................................
...............................................................
...............................................................
66
SOYLU B‹LG‹ A⁄ACI
b. Bu benzetmeler fliiri nas›l etkilemifltir? Yazınız.
..............................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
3. Etkinlik: Afla¤›daki tabloda, okudu¤unuz fliirin bazı dörtlükleri ve bu dörtlüklerin düz
yazıya çevrilmifl hâlleri verilmifltir.
A
B
Ruha huzur, kalbe ilaç
Arayanlar sana muhtaç.
Bilgidir en soylu a¤aç,
Kökü sensin ö¤retmenim.
Ruhuna huzur ve kalbine ilaç arayanlar ö¤retmene ihtiyaç duyarlar.
En soylu a¤aç bilgidir. Bu a¤acın
kökü ö¤retmendir.
Do¤uverse günefl yüzün,
Ufkumuzda kalmaz hüzün.
Gece ile flu gündüzün,
Farkı sensin ö¤retmenim.
Ö¤retmenin yüzü günefle benzer,
ö¤retmen ufkumuza günefl gibi do¤sa
hiç hüznümüz kalmaz. Gece ile
gündüzün farkı ö¤retmendir.
Okurken hoflunuza giden, sizi daha çok etkileyen yazıların oldu¤u sütunu iflaretleyiniz.
‹flaretledi¤iniz sütundaki yazılarla di¤er sütundaki yazıların duyguları ifade etmedeki farklarını
noktal› yerlere yazınız.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
67
SOYLU B‹LG‹ A⁄ACI
4. Etkinlik: Okudu¤unuz fliirin sizde uyandırdı¤ı duyguları afla¤ıdaki noktalı yerlere yazınız.
.........................................................................................................................
.....................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
5. Etkinlik: Okudu¤unuz fliir için farklı bir bafllık yazınız. Bu bafllı¤ı yazma sebebinizi
açıklayınız.
Bafll›¤›m
...............................................................................................
Bu bafllı¤ı
yazma
sebebim
...........................................................................................
...............................................................................................
...............................................................................................
Arkadafllar›n›z›n canland›rmalardaki baflar›s›n› de¤erlendirmek için tablodaki sütunlara
afla¤›daki ilgili puan de¤erlerini yaz›n›z. Canland›rmada en çok hangi arkadafl›n›z›n performans›n› be¤endi¤inizi ve be¤enmenizin sebebini yaz›n›z.
ARKADAfiLARIMI DE⁄ERLEND‹R‹YORUM FORMU
Arkadafl›m›n Dinleyicilerle Canland›rd›¤›
Ad›
göz temas›
ö¤retmen
kurdu.
karakterine
göre sesini
kulland›.
Puan De¤erleri
Canland›rma
s›ras›nda
sözleriyle jest
ve mimikleri
uyumluydu.
1. Gelifltirmesi Gerekli
2. Orta
Kendi
deneyim
ve izlenimlerinden
yararland›.
3. ‹yi
Toplam
Canland›rma
Puan
s›ras›nda yeni
ö¤rendi¤i
kelime, kavram,
deyim ve
atasözlerini
kulland›.
4. Mükemmel
En çok .................................................... arkadafl›m›n canland›rmas›n› be¤endim.
Çünkü
......................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
68
SOYLU B‹LG‹ A⁄ACI
6. Etkinlik: Afla¤ıdaki cümleleri okuyunuz.
Bizimle pikni¤e geleceksin.
Onu görüyordu.
Bizimle pikni¤e gelecek misin?
Onu görüyor muydu?
Kitabını geri aldı.
Ali’yi de götüreceklerdi.
Kitabını geri aldı mı?
Ali’yi de götürecekler miydi?
a. Bu cümleler arasında nasıl bir anlam farkı vardır? Bu anlam fark›n›n sebebini açıklayınız.
........................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
b. Soru cümlelerinin yaz›m›nda dikkatinizi çeken fleyler nelerdir? Yaz›n›z.
........................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
7. Etkinlik: “mi” ekinin yazımıyla ilgili afla¤ıdaki cümleleri okuyunuz. Do¤ru olanların baflına
“D”, yanlıfl olanların baflına “Y” yazınız.
mi eki kendisinden önceki kelimeden ayrı yazılır.
mi eki kalınlık - incelik uyumundan etkilenmez.
mi eki kendisinden sonra gelen eklere bitiflik yazılır.
mi eki cümleye sadece soru anlamı katar.
69
SOYLU B‹LG‹ A⁄ACI
8. Etkinlik
a. Afla¤›daki cümleleri “mi” ekini kullanarak tamamlay›n›z.
Yarim ‹stanbul’u mesken .................tuttun?
Bu masa onun ................. ?
Mahalledeki evi satt›n›z .................. ?
Beni geçerken gördünüz ..................?
b. Afla¤›daki cümlelerin sonuna uygun noktalama iflaretlerini yerlefltiriniz.
Hiç yorulmaz m›s›n sen
Bu elbise bana yak›flt› m›
Olmaz m› a¤abey, tam sana göreymifl
Peflin mi yoksa taksitle mi alacaks›n›z
Sar› m› sar› bir elbiseydi
c. Afla¤›daki cümlelerde “mi” eklerinin yaz›m›na dikkat ediniz. Bu cümleleri yazım kurallarına uygun olarak yeniden yazınız.
Bugün burada ziyafetmi var?
................................................
Yeniden yan›m›zam› geliyorsunuz?
........................................................
Bizi fluralarda daha önce hiç gördünüzmü?
....................................................................
Yunus Dede’yi gördümmü hemen yumuflard›m.
.............................................................................
Bozukmu bozuk bir yoldan geçmifltik.
...............................................................
70
SOYLU B‹LG‹ A⁄ACI
9. Etkinlik
a. Afla¤›daki kelimelere örnekteki gibi uygun ekler getirerek yeni kelimeler oluflturunuz.
Oluflturulmak ‹stenen
Kelimenin Anlam›
Kelime
Kullan›lacak Ek
Yeni Kelime
yeni
Bir yer ad›
-ce, -ca, -çe, -ça
tafll›
Bir yer ad›
-ce, -ca, -çe, -ça
Türk
Bir dil ad›
-ce, -ca, -çe, -ça
............................
göz
Bir nesne ad›
-lik, -l›k, -luk, -lük
............................
temiz
Kirlili¤i gidermek
-le, -la
............................
mor
Renge bürünme
-ar, -er
............................
yaz
Yazma iflini yapt›rma
bak
Bakma iflini yapan kimse
ek
Bir yiyecek ad›
çal
Bir alet ad›
ö¤retmen
dal
Ürgüp
d›fl
Bir meslek ad›
Dalma iflini yapan kimse
Kiflinin nereli oldu¤unu bildirme
Yön
-t›r, -tir, -tur, -tür,
-d›r, -dir, -dur, -dür
-›c›, -ici,
-ucu, -ücü
Yenice
............................
............................
............................
-mek, -mak
............................
-g›, -gi, -gu, -gü
............................
-l›k, -lik,
-luk, -lük
............................
-g›ç, -giç, -guç, -güç ............................
-l›, -li, -lu, -lü
............................
-ar›, -eri
............................
b. Oluflturdu¤unuz bu kelimelerle birer cümle kurunuz.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
71
ESK‹C‹
1. Etkinlik: Afla¤›da ö¤retmeninizin metni okurken size soraca¤› tahmin sorular› vard›r. Bu
sorular›n cevaplar›n› altlar›ndaki kutucuklara yaz›n›z.
1. Hasan’›n durgunlaflmas›n›n sebebi ne olabilir?
.............................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
2. Sizce Hasan Arapça konuflacak m›?
.............................................................................................................................
...................................................................................................................................
3. Sizce Eskici, Hasan’a hangi dilde cevap vermifltir?
.............................................................................................................................
4. Hasan, Eskici’nin cevab›ndan sonra ne yapm›fl olabilir?
.............................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
72
ESK‹C‹
2. Etkinlik: Okudu¤unuz metinle ilgili 5N 1K sorular›n› afla¤›daki boflluklara yaz›n›z.
......................................................................................
e?
............................................................................................
......................................................................................
............................................................................................
erede?
......................................................................................
............................................................................................
e zaman?
......................................................................................
............................................................................................
as›l?
......................................................................................
............................................................................................
için?
......................................................................................
im?
............................................................................................
3. Etkinlik: Okudu¤unuz hikâyedeki olay örgüsünü, özellikle de son paragraf› dikkate
alarak hikâyeyi devam ettiriniz.
.............................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...............................................................................................................................
73
ESK‹C‹
4. Etkinlik: Afla¤›da “Eskici” metninin dil, anlat›m ve içerik özelliklerini de¤erlendirmenize
yönelik baz› cümleler verilmifltir. Bu cümlelerden do¤ru oldu¤unu düflündüklerinizin bafl›na
“D”, yanl›fl oldu¤unu düflündüklerinizin bafl›na da “Y” yaz›n›z.
(....) Yazar, olaylar› kendi bafl›ndan geçmifl gibi anlatm›flt›r.
(....) Metinde 20-25 kelimelik uzun cümleler vard›r.
(....) Metinde iki kelimeden oluflan çok sayıda k›sa cümleler bulunmaktad›r.
(....) Yazar “p›r›l p›r›l”, “uzun uzun”, “sars›la sars›la” gibi ikilemeleri s›kça kullanm›flt›r.
(....) Metinde hiç benzetme yap›lmam›flt›r.
(....) Metinde anlafl›lmayan çok fazla kelime vard›r.
(....) Yazar›n, metinde anlatt›¤› yerler hakk›nda bilgisi vard›r.
(....) Karfl›l›kl› konuflmalara yer verilmemifltir.
(....) Hikâyede anlat›lan olaylara ve flah›slara gerçek hayatta rastlamak mümkün
de¤ildir.
5. Etkinlik: Yabanc› dillerden al›nm›fl ve dilimize henüz yerleflmemifl kelimeleri Türkçe
karfl›l›klar›yla örnekteki gibi efllefltiriniz.
laptop
özgün
orijinal
sa¤l›kl›
flovmen
bunal›m
avantaj
dizüstü bilgisayar
fanatik
kargafla
hobi
üstünlük
poflet
çevrim içi
data
belgegeçer
web (veb)
yar›m gün
hijyenik
u¤rafl›
krefl
kumanda kolu
depresyon
yaz›c›
kaos
torba
agresif
merkez
part-time
yo¤un disk
printer
veri
compact disct
(pirıntır)
center
(sentır)
sald›rgan
gösteri adam›
hacker
(hekır)
pozitif
start
(part taym)
(kompakt disk)
joy-stick
(coystik)
74
bilgisayar korsan›
a¤
ba¤naz
olumlu
çocuk yuvas›
bafllama
ESK‹C‹
6. Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerde yabanc› dillerden al›nm›fl kelimelerin Türkçe karfl›l›klar›n›
kullanarak cümleleri yeniden yaz›n›z.
• Annemin yeni ald›¤› laptop için mouse almaya gidece¤im.
...............................................................................................................................................
• Gard›robumda hiç temiz k›yafetim kalmam›fl.
................................................................................................................................................
• Tatil foto¤raflar›m›z› e-maille gönderece¤im.
................................................................................................................................................
• Kardeflime do¤um gününde puzzle almay› düflünüyorum.
................................................................................................................................................
7. Etkinlik: Afla¤›daki cümleleri k›rm›z› ve mavi renkte yaz›lm›fl “da” ve “de” lere dikkat
ederek okuyunuz.
Çocukca¤›z Filistin’de rahat eder.
Hasan’› bir istasyonda indirdiler.
Hasan da merakla karfl›s›na geçti.
Bir kabahat iflledik de kaçt›k!
Torbas›nda da mukavva gibi bükülmüfl bir tomar duruyordu.
Bunlar› derken onun da kat›, nas›rlanm›fl yüre¤i yumuflam›fl, fliflmiflti.
a. Mavi renkte yaz›lanlar›n ortak özelli¤i ne olabilir? Yaz›n›z.
..............................................................................................................................................
b. K›rm›z› renkte yaz›lanlar›n ortak özelli¤i ne olabilir? Yaz›n›z.
..............................................................................................................................................
c. Mavi renkteki “da” ve “de” leri ç›kararak cümleyi okudu¤unuzda cümlelerde nas›l
bir anlam de¤iflikli¤i meydana geliyor? Yaz›n›z.
.................................................................................................................................................
d. K›rm›z› “da” ve “de” leri ç›kararak cümleyi okudu¤unuzda cümlenin anlam›nda bir
bozukluk meydana geliyor mu? Yaz›n›z.
.................................................................................................................................................
75
ESK‹C‹
8. Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerde “da” ve “de” lerin yaz›m›nda baz› hatalar yap›lm›flt›r.
Bu hatalar› düzelterek cümleleri yeniden yaz›n›z.
Kavak zaten kulübenin uza¤›n da de¤ildi.
................................................................................................................................................
Bu ara da ihtiyar kavakda tomurcuklan›p yaprak açm›flt›.
................................................................................................................................................
Bu söz üstüne sat›c›da güldü.
................................................................................................................................................
fiunu az yürüt de, yürüyüflünüde görelim.
................................................................................................................................................
Orta da en k›sa boylusu duruyordu.
................................................................................................................................................
9. Etkinlik: Afla¤›daki görselleri inceleyiniz.
a. Daire içindeki resimlerde gördüklerinizin adlarını yanlarındaki boflluklara yazınız.
karga
görseli
.....................
.....................
.....................
.....................
76
ESK‹C‹
b. Yazd›¤›n›z birleflik kelimelerle o kelimeyi oluflturan nesneler aras›nda anlam ilgisi var
m›d›r? Neden?
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
c. Yazd›¤›n›z birleflik kelimelerle birer cümle kurunuz.
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
ç. Afla¤›daki kelimelerle anlaml› birleflik kelimeler oluflturunuz.
ret
kakan
kofl-
etmek
rahats›z
olmak
uçak
( ) vermek
gece
kondu
a¤aç
savar
..................................................
..................................................
..................................................
..................................................
..................................................
..................................................
77
ANADOLU
1. Etkinlik
a. Okudu¤unuz metinde benzeyen ve kendisine benzetilenleri örnekteki gibi efllefltiriniz.
BENZEYEN
KEND‹S‹NE BENZET‹LEN
‹stanbul
masal flehri
ak güvercin kanad›
çay bahçeleri
sar› çiçek
ovalar
yeflil duvak
Yunus’un elleri
cennet
Bursa
Anadolu günefli
b. Afla¤›daki cümleleri inceleyiniz. Bu cümlelerde insana özgü nitelikler canl› ve cans›z
varl›klara verilmifltir. Bu cümlelerde hangi varl›¤a, insana ait hangi özelliklerin verildi¤ini
afla¤›daki tabloya yaz›n›z.
1. Gemlik’te yeflil gözyafl› döker zeytin a¤açlar›.
2. ‹zmir’de türkü söyler portakal bahçeleri.
3. Dallarda gülümser elmalar Amasya’da.
4. Akdeniz köpük köpük bir harita çizerken Ege, Karadeniz’in girintisiz k›y›lar›n› k›skan›r.
5. Marmara bir bebek gibi gülerken Bo¤aziçi, flark›lar f›s›ldar ‹stanbul’a.
Cümle
1.
‹nsan Özelli¤i Verilen Varl›k
Zeytin a¤açlar›
Verilen ‹nsan Özelli¤i
a¤lamak (gözyafl› dökmek)
2.
3.
4.
5.
78
ANADOLU
2. Etkinlik: Metnin ba¤lam› çerçevesinde afla¤›daki kelimeleri örnekteki gibi üçerli gruplar
hâlinde efllefltiriniz.
çi¤dem
Nasrettin Hoca
müjde
‹stanbul
bahar
fetih
Erzurum
Mehmet Akif Ersoy
Aziziye Tabyas›
hilal
Sütçü ‹mam
bayrak
Mevlânâ
Konya
sevgi
Marafl
y›ld›z
cennet
Akflehir
su
kurtulufl
Bursa
Nene Hatun
f›kra
‹stiklâl Marfl›
Fatih Sultan Mehmet
ba¤›ms›zl›k
Efllefltirdi¤iniz kelimelerin üçünü bir arada kullanarak birer cümle kurunuz.
1.
.................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
2.
.................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
3.
.................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
4.
.................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
5.
.................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
6.
.................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
7.
.................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
8.
.................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
9.
.................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
79
ANADOLU
3. Etkinlik
11
10
3
4
6
80
5
2
1
16
7
15
8
14
9
13
12
a. Haritadaki yerlerin alt›na ilgili olduklar› görsellerin numaras›n› yaz›n›z.
b. Metni ve haritay› göz önüne alarak Ege ve Karadeniz k›y›lar›n›n fiziki yap›s›n› karfl›laflt›r›n›z.
ANADOLU
4. Etkinlik: Ülkemize yeni gelmifl ve ülkemizi tan›mak isteyen bir insana ülkemizi tanıttı¤ınızı
düflününüz. Dinledi¤iniz flark› ve fliirden, inceledi¤iniz 3. etkinli¤in görsellerinden ve daha
önceki bilgilerinizden faydalanarak deneme türünde bir yaz› yaz›n›z.
...............................................
............................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
81
ANADOLU
5. Etkinlik: Afla¤›daki metni koyu harflerle yaz›lm›fl “ki”lerin yaz›m›na dikkat ederek okuyunuz.
VEH‹ML‹ HASTA
Bir kuruntulu adam, kendisinde kalp hastal›¤› oldu¤unu sanmaktad›r. Bunun için
doktora gider. Doktor, adam› odas›na al›r:
— Sizi dinliyorum, efendim, der.
Hasta:
— Kalbimdeki rahats›zl›¤›n sebebini merak ediyorum.
— Daha önce doktora gitmifl olmal›s›n›z ki kalbinizde bir rahats›zl›k oldu¤unu
söylüyorsunuz.
— Bende kalp var, biliyorum. ‹çimdeki ses bana kesin bir hastal›k oldu¤unu söylüyor.
Doktor gözlü¤ünün alt›ndan sab›rs›z sab›rs›z bakarak:
— Kalp herkeste vard›r, efendim.
— Benimki herkesinki gibi de¤il! Demin durdu, yine iflledi.
— Bu yel de¤irmeni de¤ildir ki durup durup ifllesin.
Hüseyin Rahmi GÜRPINAR
a. Cümleden ç›kar›ld›¤›nda cümlenin anlam›n› bozmayan iki cümleyi birbirine ba¤layan “ki”leri mavi renkli kalemle iflaretleyiniz.
b. Ç›kar›ld›¤›nda cümlenin anlam›n› bozan “ki”leri k›rm›z› renkli kalemle iflaretleyiniz. Bu
“ki”lerin ortak özelli¤ini yaz›n›z.
...................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
............................................................................................................................................
6. Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerde yer alan “ki” leri yazım kuralına göre inceleyiniz. “ki” lerin
do¤ru yazıldı¤ı cümlelerin bafl›na “D”, yanl›fl yaz›ldı¤ı cümlelerin bafl›na “Y” yaz›n›z.
(.....)
Hofluna gitmifl olmal› ki taba¤›ndaki her fleyi yemifl.
(.....)
Bu sefer ki toplant› çok kalabal›kt›.
(.....)
Bizim ki seni o kadar çok özlemiflki anlatamam.
(.....)
Akflamki olay› görünce çal›flma iste¤im kalmad›.
(.....)
Derdini söyleki derman bulas›n.
(.....)
Bir gün duyulduki buradan tafl›n›yormufl.
(.....)
Ertesi gün anlafl›ld› ki dün evden kaçm›fllar.
82
ANADOLU
7. Etkinlik: Afla¤›daki kelimeleri basit, türemifl ve birleflik olarak grupland›r›n›z. Bunun için
basit kelimeleri üçgen (
içerisine al›n›z.
), türemifl kelimeleri kare (
) ve birleflik kelimeleri daire (
süpürge
a¤aç
bilgisayar
çekyat
ask›
silgi
örgü
kelebek
elmac›
kitapl›k
gökdelen
küre
gezgin
çarp›lm›fl
sözlük
k›rm›z›
içgüdü
yolcu
yak›t
yap›t
sonbahar
kap›
canl›
hoflgörü
denizanas›
baba
kal›c›
ot
eller
kaçak
Akflehir
eski
samanyolu
oda
alageyik
yaz
)
8. Etkinlik: Afla¤›daki yonca yapraklar›na yazılmıfl kelimelerden bir tanesi yap›s› yönünden
di¤erlerinden farkl›d›r. Farkl› olan kelimeyi iflaretleyiniz. ‹flaretledi¤iniz kelimenin yap›s›n›
yoncalar›n alt›ndaki boflluklara yaz›n›z.
l›k
ba
am
t›
yi
yr
›
›n
da
r
g›
at
babal›k
ba
k›r
›kç
›k
nl
m
k›r
¤i
t
ba
k›r›lgan
davac›
da
dalgݍ
k›rm›z›
bal›kç›
................................
................................
................................
gözlemevi
afl
ba
m
m
›k
ku
t›l
ra
ku
sa
t›fl
ük
gö
k
ül
ta
kç
kumanda
sat›c›
fl›
zlü
sa
gö
gökkufla¤›
sat›r bafl›
kumluk
................................
................................
83
................................
KU⁄ULAR
1. Etkinlik: Afla¤›daki resimleri inceleyiniz. Resimlerin altındaki kutucuklara metindeki
olayların olufl sırasına göre numara yazınız.
84
KU⁄ULAR
2. Etkinlik: Afla¤›daki kelime ve kelime gruplar›ndan hangileri masal›n anahtar kelimeleri
olabilir? ‹çinde masal›n anahtar kelimelerinin oldu¤u elmay› boyay›n›z.
• ku¤u
• büyü
• kardefl
• kazak
• göl
• ada
• ku¤u
• sahil
• ihtiyar kad›n
• süt gölü
• mutfak
• sahil
3. Etkinlik: Afla¤›daki sorular› masala göre cevaplay›n›z.
Ana olay nedir?
..................................
.............................................
....................................................
......................................................
.....................................................
..................................................
.............................................
....................................
Ana fikir nedir?
Olay›n zaman›
nedir?
...........................................
....................................................
......................................................
......................................................
..................................................
........................................
Yard›mc›
karakterler
kimlerdir?
..................................................
.....................................................
......................................................
...................................................
..........................................
Masal›n konusu
nedir?
..................................
.............................................
....................................................
......................................................
.....................................................
..................................................
.............................................
....................................
Ana karakter ve
özellikleri nelerdir?
..................................
..................................
.............................................
.............................................
....................................................
....................................................
......................................................
......................................................
Olaylar›n geçti¤i
.....................................................
.....................................................
yerler nerelerdir?
..................................................
..................................................
...........................................
.............................................
.............................................
....................................................
....................................
....................................
......................................................
......................................................
..................................................
........................................
85
KU⁄ULAR
4. Etkinlik: Afla¤›da baz› bölümleri verilmemifl bir masal vard›r. Bu masal› masal türünün
özelliklerini dikkate alarak kendi cümlelerinizle bir mant›k bütünlü¤ü içerisinde tamamlay›n›z.
Hüma Kuflu
.......................................................................................................................
...............................................................................................................................
.................................................................................. fakir bir adam yaflarm›fl. Adam
odun
satarak geçinirmifl. Ama kazand›¤› para bir parça ekmek almaya ancak
yetermifl.
Günlerden bir gün, çal›flmaktan yorgun düflen adam bir a¤ac›n alt›nda uyuyakalm›fl.
O s›rada a¤aca konmufl olan Hüma kuflu, yoksul adam› görünce ona ac›m›fl. Fakirlere
yard›m etmeyi seven kufl, adam›n torbas›na alt›n bir yumurta koymufl.
Bir süre sonra uyanan adam, çantas›ndaki yumurtay› görmüfl. Daha önce hiç
alt›n görmedi¤i için onun ne kadar de¤erli oldu¤unu bilememifl. Bir dükkâna girmifl.
Az bir para karfl›l›¤›nda yumurtay› satm›fl. Dükkân sahibi E¤er bunun gibi birkaç
tane daha getirirsen sana daha çok para veririm. demifl. Bunun üzerine fakir adam,
ertesi gün .................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
Neye u¤rad›¤›n› flafl›ran Hüma kuflu Lütfen, beni b›rak! diye a¤lamaya
bafllam›fl. Buna ra¤men fakir adam, kuflu dükkân sahibine götürmekte kararl›ym›fl.
Hüma kuflu ...............................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
................................................................................................................... Tam bu
s›rada elindeki kuflun öldü¤ünü fark etmifl. ............................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
Önce atefl yakm›fl. Kuflun kanad›ndan kopard›¤› tüyü atefle do¤ru tutmufl.
Birdenbire kendini yüzlerce kuflun yan›nda bulmufl. Yaflas›n! fiunlardan birkaç tane
yakalarsam zengin olurum! diye sevinirken Hüma kuflunun annesi ve babası ile
karfl›laflm›fl. Yavrusunun cans›z bedenini gören anne kufl a¤lamaya bafllam›fl.
86
KU⁄ULAR
Yavrusunu hemen ...................................................................................................
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
................................................................................................................................
Doktor kufl gagas›nda tafl›d›¤› dal› Hüma kuflunun kanatlar›na de¤dirmifl. ‹flte o
s›rada Hüma kuflu.....................................................................................................
...................................................................................................................................
..................................................................................................................................
Hüma kuflu, kendisine zarar veren adam›n omzuna konmufl. Ben sana iyilik
yapt›m. ....................................................................................................................
..............................................................................................................................................
................................................................................................................... ! demifl.
..................................................................................................................................
................................................................................................................................
Keflmir Masalı
5. Etkinlik: Afla¤›daki büyük harflerin kullan›ld›¤› yerlere ait kurallarla bu kurallar›n uyguland›¤›
cümleleri oklar yard›m›yla efllefltiriniz.
Kifli adlar›ndan önce ve sonra gelen
Art›k Allah emanetini istedi¤i dakika
sayg› sözleri, unvanlar, lakaplar, meslek
als›n, topra¤›m bizim bayra¤›n alt›nda
ve rütbe adlar› büyük harfle bafllar.
olacak!..
Kurum, kurulufl ve kurul adlar›n›n her
‹stanbul’un fethiyle Orta Ça¤ bitip
kelimesi büyük harfle bafllar.
Yeni Ça¤ bafllam›flt›r.
Tarihî olay, ça¤ ve dönem adlar›
Türkiye, hem Asya’da hem Avrupa’da
büyük harfle bafllar.
topraklar› olan bir ülkedir.
Yer adlar› büyük harfle bafllar.
Kurban Bayram›’ndan sonra
Belli bir tarih bildiren ay ve gün adlar›
memlekete dönece¤im.
büyük harfle bafllar.
‹stanbul 29 May›s 1453 Sal› günü
Din ve mitoloji kavramlar›n› karfl›layan
fethedildi.
özel adlar büyük harfle bafllar.
Türk Dil Kurumu 1932 y›l›nda kuruldu.
Millî ve dinî bayramlarla bayram niteli¤i kazanm›fl günlerin adlar› büyük
Zafer yolunda unutamayaca¤›m
harflerle bafllar.
yüzlerden biri Hatice Nine’nin yüzüdür.
87
KU⁄ULAR
6. Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerde büyük harflerin kullan›m›yla ilgili yap›lan yaz›m yanl›fllar›n›
düzelterek do¤rular›n› altlar›na yaz›n›z.
• Nizam Dede ile Giray, atlar› avluya soktular.
......................................................................................................................................................
• Allah, cebrail arac›l›¤›yla vahiyler göndermifltir.
.......................................................................................................................................................
• 19 May›s 1919’da samsun’a ç›karak kurtulufl savafl›n› bafllatt›.
.......................................................................................................................................................
• Radyo ve Televizyon üst kurulu görevine bugün bafllad›.
............................................................................................................................................................
• 1938 y›l›n›n ramazan bayram› arifesinde dünyaya gelmiflim.
............................................................................................................................................................
• Bizi beyflehir’den konya’ya götüren kamyon barsakderesi dedikleri bir bo¤azda bozuldu.
.......................................................................................................................................................
7. Etkinlik: Afla¤›daki kelimeleri yap› bak›m›ndan inceleyiniz. ‹lgili olduklar› sütuna örnekteki
gibi “X” iflareti koyunuz.
Kelime
Türemifl
Basit
dolunay
bulufllar
gömlek
okuyucu
y›ld›z
bozk›r
katlad›
bademcik
kuflbafl›
köfte
görgülü
ask›l›k
bilim
gelgit
tabaklar
karayel
dikdörtgen
köy
beyaz
kalemim
88
Birleflik
SEVG‹ TEMASI
- Tema De¤erlendirme Soruları 2. 2. kutudaki fliirde geçen “sessiz y›¤›n” ifadesiyle ne anlat›lmak istenmifltir?
1
Dedem koynunda yatt›kça, benimsin ey
güzel toprak.
Neler yapm›fl bu millet, en yak›n tarihe bir
sor, bak.
Yerim sensin, gö¤üm sensin, cihan›m hep
sen,
Nas›l bir zinde millet ç›kt›, gördüm hasta
sinenden.
......................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
3. 3. kutudaki fliirde “yurt” neye benzetilmifltir?
2
Dur yolcu! Bilmeden gelip bast›¤›n
Bu toprak, bir devrin batt›¤› yerdir.
E¤il de kulak ver, bu sessiz y›¤›n
Bir vatan kalbinin att›¤› yerdir.
......................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
4. “Nas›l bir zinde millet ç›kt›, gördüm hasta
sinenden.” dizelerinde alt› çizili kelimeler yerine hangi kelimeler gelebilir? Bu kelimeleri
kullanarak dizeyi yeniden yaz›n›z.
3
Ninniyle sallad›n beni,
fiefkatle kollad›n beni,
Sevginle ba¤lad›n beni,
Yurdum! Yurdum! Güzel yurdum!
......................
......................
......................................................................
...........................................................................
...........................................................................
4
Konaks›z, sarays›z;
Evsiz, yuvas›z, köysüz
Kalabilirim…
Sevdiklerim gidebilir,
Sevenlerim ihanet edebilir…
Her fleysiz kalabilirim, her fleysiz olabilirim
Bayraks›z olamam,
Bayraks›z olamam!
B. Afla¤›daki cümleleri yaz›m kurallar›na
uygunluk yönünden inceleyiniz. Yaz›m kurallar›na uygun olan cümlelerin baflına "D",
olmayanların baflına ise "Y" yazınız.
(......) Hüseyin beyin de geldi¤ini görmüfl.
A. 1, 2, 3 ve 4. soruları yukar›daki fliirlere
göre cevaplay›n›z.
(......) ‹stanbul’dan Konya’ya trenle gitmek
için Eskiflehir’den geçmelisiniz.
1. Yukar›daki fliirlerin konular›n› s›ras›yla
yaz›n›z?
(......) Beni gördü¤üne o kadar sevindiki anlatamam.
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
(......) Ramazan Bayram› bizimkiler içinde bir
sevinç kayna¤› olmufltu.
(......) Ablam 23 Eylül 1973’ te Ankara’da
do¤mufl.
(......) fiu güzele de güzel demek söz mü ki.
(......) Seni buraya getiren nedeni ö¤rene
bilirmiyim?
89
6.
C. Afla¤ıdaki sorularda do¤ru seçene¤i
iflaretleyiniz.
Konfiçyus’a sordular:
“Bir memleketi yönetmeye ça¤r›lsan›z
yapaca¤›n›z ilk ifl ne olurdu?”
Büyük filozof flöyle cevap verdi: “Hiç flüphesiz dili gözden geçirmekle ifle bafllard›m.”
Dinleyenlerin flaflk›n bak›fllar› aras›nda
sözlerine devam etti:” (1) Dil kusurlu olursa
kelimeler düflünceyi iyi anlatamaz. (2) Adalet yoldan ç›karsa flaflk›nl›k içine düflen halk
ne yapaca¤›n›, iflin nereye varaca¤›n› bilemez. (3) Vazifeler gere¤i gibi yap›lamazsa
töre ve kültür bozulur. (4) Düflünce iyi anlat›lmazsa yap›lmas› gereken fleyler do¤ru
anlat›lamaz. (5) Töre ve kültür bozulursa
adalet yanl›fl yola sapar.
1. “konmak” fiiline afla¤›daki eklerden hangisi getirilirse yeni bir fiil ortaya çıkar?
A) -ak
B) -dur
C) -an
D) -uk
2. Afla¤›daki kelimelerden hangisi hem yap›m eki hem çekim eki alm›flt›r?
A) sevgilim
C) dostluk
B) ölümsüz
D) bereketli
3. Afla¤›dakilerin hangisinde birleflik kelimeyi
oluflturan kelimelerin her ikisi de anlam kayb›na u¤ram›flt›r?
A) kan bankas›
C) kara borsa
B) kargaburun
D) karadut
4. “Birkaç gün arayla binbafl› haber yollad›.” cümlesindeki kelimeleri yap›lar› bak›m›ndan inceledi¤inizde s›ralama nas›l olur?
basit
türemifl
Yukar›daki paragrafta numara verilmifl
cümleler nas›l s›ralan›rsa paragraf anlaml›
hâle gelir?
A) 1, 5, 4, 3, 2
C) 1, 4, 3, 5, 2
bileflik
A)
B) 1, 3, 2, 4, 5
D) 4, 1, 3, 5, 2
7. Afla¤›daki cümlelerin hangisinde ikileme
kullanılmamıfltır?
B)
A)
B)
C)
D)
C)
D)
5. Afla¤›dakilerden hangisi bir masal metninden al›nm›flt›r?
Sevinçten gözlerinin içi pırıl pırıldı.
Anlattıklarımı uzun uzun düflündü.
Ara sıra bu tarafa bakıyordu.
Küçücük ellerinde kuflu tutuyordu.
8.
A) Nizam Dede, adam›n s›rt›n› s›vazlad›. Giray
adam›n üzüntüsünü fark etmiflti. ‹çinde
bir eziklik, bir burukluk duydu. Babas› kesesini ç›kartm›fl paralar› say›yordu.
B) Konuflman›z›n zevkle dinlenmesini istiyorsan›z, kalbinizin sesine dikkat ediniz; zekân›z kendisine dikkat etmeyi bilir. Konuflma
sanat›, bir anlamda, zevk verme sanat›d›r.
................
...........
tepesi
atmak
C) Topra¤›n› bulmufl gürbüz fidanlar gibi ruhumuzun da birden yeflerip filizlenmesini
istiyorsak kitaplar›n ruh doyurucu zevkinden kendimizi yoksun b›rakmamal›y›z.
Yukarıdaki terazinin bofl kefesine afla¤›dakilerden hangisi yaz›lmal›d›r?
D) Üç limonu da kopar›p geriye dönmüfl.
Tam bahçenin kap›s›na yaklaflt›¤› zaman,
dev, bahçesinden limonlar›n kopar›ld›¤›n›n fark›na vararak yeri gö¤ü inleten sesiyle ba¤›rm›fl.
A) sevinmek
B) üzülmek
C) öfkelenmek
D) s›k›lmak
90
4.
DUYGULAR
• MEfiE ‹LE SAZ
• D‹JON’DAN TRABZON’A
• NASRETT‹N HOCA
• ANNE (Dinleme Metni)
Temaya Hazırlanıyorum
1.
2.
3.
4.
Çevrenizdeki insanlara duygularınızı nasıl ifade edersiniz?
“Ba¤lılık, özlem” kelimeleri size neler ça¤rıfltırıyor?
Çevresindekileri küçümseyen kifliler hakkında neler düflünüyorsunuz?
Hangi olaylar karflısında gülersiniz?
91
MEfiE ‹LE SAZ
1. Etkinlik: Karikatürlerde anlatılmak istenenleri yanlarındaki noktalı yerlere yazınız.
................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
BENIM BASIMA GELENLER
PISMIS TAVUGUN
BASINA BILE GELMEZ!..
................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
2. Etkinlik
a. Afla¤›da metinde geçen baz› kelimelerin aç›klamalar› verilmifltir. Bu kelimeleri metnin
ba¤lam›ndan hareketle bularak noktal› yerlere yaz›n›z.
• Genellikle arkas›ndan ya¤mur getiren sert rüzgâr. (........................................)
• Ya¤mur ve kas›rga getiren çok güçlü rüzgâr. (........................................)
• En tehlikeli ve y›k›c› f›rt›nalardan biri. (........................................)
• Yaz›n karadan denize do¤ru esen mevsim rüzgâr›. (........................................)
• Kuzeybat›dan esen so¤uk rüzgâr. (........................................)
• Seher vakti esen yel. (........................................)
b. Yukarıda buldu¤unuz kelimeleri bulmaca
üzerinde iflaretleyerek gösteriniz.
92
S
M
C
B
B
V
Ü
D
K
‹
E
A
‹
O
T
G
A
P
P
L
H
S
R
Ö
S
T
O
D
T
O
E
A
I
R
F
N
B
E
K
A
R
A
Y
E
L
H
M
fi
G
H
Y
Z
M
U
Ü
Z
A
R
fi
B
E
Ö
⁄
F
I
R
T
I
N
A
L
V
A
K
U
N
Ç
U
P
Z
‹
MEfiE ‹LE SAZ
c. Etkinlikte ad› geçen rüzgâr çeflitlerinin benzer ve farkl› yönlerini yaz›n›z.
Benzer yönleri
Farkl› yönleri
.................................................................
.................................................................
.................................................................
.................................................................
.................................................................
.................................................................
.................................................................
.................................................................
.................................................................
.................................................................
ç. Bu rüzgâr çeflitlerinden seçti¤iniz üçünü anlamına uygun cümlelerde kullanınız.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
3. Etkinlik
a. Afla¤›da anlat›lan olaylar›n hangi deyimle ilgili oldu¤unu kutucuktan bularak altlar›na
yaz›n›z.
memun y›llar sonra
Yafll› adam uz
iflmiflti.
ü. Her fley de¤
leketine dönd
eski inhir, insanlar o
fiehir o eski fle
kisi gibi
i. O da artık es
sanlar de¤ild
yüzü kıbeyazlamıfl,
de¤ildi. Saçı
lık yüfllanmıfltı. Yafllı
rıflmıfl, iyice ya
süz kalmıfltı.
zünden güç
Kedi, yeni do¤mufl yavrular›n›n yan›na kimseyi yaklaflt›rm›yordu. Onlar› sütü ile besliyor, yan›ndan ay›rm›yordu.
Çevreden zarar gelmesin diye yavrular›n› korumas› alt›na
alm›flt›.
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
• boyun e¤mek
• hakk›ndan gelmek
• kanat germek
• beli bükülmek
Çok ça
l›flarak h
az›rlad›¤
mas›n›
› çal›flsunaca
¤› için
canl›yd
h
eye›. Sunum
esnas›n
heyeca
d
a bu
n›ndan
kurtuldu
mu son
. Sunuras›nda
mutlu v
luydu. Z
e gururor bir ç
al›flmay
ile sonu
› baflar›
çland›r
m›flt›.
..............................................
da
ce kaza
..............................................
sene ön
i
ik
,
nç
fli
e
e
g
dının
a olan
d
n
ru
Genç ka
o
z
uak
k birini b
. Çalıflm
ölmüfltü
bakaca
a
un
rı
¤
la
so
k
ocu
r da
kadın, ç
a havala
d
era
il
a
b
ı
u
u. B
a¤ın
lamıyord
e yapac
N
.
ultı
b
ıfl
a
m
k
ı
aflla
gısın
maya b
den yaz
lin
.
e
u
rd
ın
o
ın
kad
elmiy
meyen
bir fley g
a
flk
a
b
n
..............................................
lenmekte
..............................................
93
MEfiE ‹LE SAZ
b. Anlamları verilen deyimleri birer cümle içerisinde kullan›n›z.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
4. Etkinlik
a. Afla¤›da verilen cümleleri inceleyiniz.
1. Yo¤un kar ya¤›fl› sonras› akasya a¤açlar›n›n beli büküldü.
2. Genç yafl›na ra¤men a¤›r yük tafl›d›¤›ndan beli büküldü.
3. Gençli¤inde sapasa¤lam olan amcamın yafllılıktan beli büküldü.
b. Koyu renkte verilen kelime grubu hangi anlamlarda kullan›lm›flt›r? Ayn› kelime
grubunun farkl› anlamlarda kullan›lmas›n›n sebebi sizce ne olabilir?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
c. “Mumla aramak, keçileri kaç›rmak, baflvurmak” kelime gruplar›n› farkl› anlamlar›yla
cümlelerde kullan›n›z.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
94
MEfiE ‹LE SAZ
5. Etkinlik
a. Afla¤›daki kutular› metne uygun olarak doldurunuz.
Yer ve Zaman
fiah›s ve Varl›k Kadrosu
.......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
MEfiE ‹LE SAZ
Konu
Olay
.......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
Ana Fikir
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
b. Metnin kahramanlar›n›n kiflilik özelliklerini karfl›laflt›r›n›z.
Mefle
Saz
...........................................................
...........................................................
............................................................
............................................................
.............................................................
.............................................................
..............................................................
..............................................................
...............................................................
...............................................................
................................................................
................................................................
.................................................................
.................................................................
..................................................................
..................................................................
....................................................................
....................................................................
...................................................................
...................................................................
95
MEfiE ‹LE SAZ
6. Etkinlik: Afla¤›daki cümleleri okuyarak sorular› örnekteki gibi cevapland›r›n›z.
Hangi cümlede / cümlelerde millet
isimleri büyük harfle bafllam›flt›r?
1, 5, 11
.................................................................
1. fiu kopan f›rt›na Türk ordusudur ya Rabbi,
Senin u¤runda ölen ordu budur ya Rabbi.
Yahya Kemal Beyatl›
Hangi cümlede / cümlelerde dizeler
büyük harfle bafllam›flt›r?
2. ‹smail Dede Efendi, Osmanl› tarihinin
en bunal›ml› dönemlerinden birinde
yaflad›.
.................................................................
Hangi cümlede / cümlelerde dil isimleri
büyük harfle bafllam›flt›r?
.................................................................
3. Say›n Doktor Murat Aras, size katk›lar›n›zdan dolay› teflekkür ediyoruz.
Hangi cümlede / cümlelerde kifli
isimlerinden önce ve sonra gelen sayg›
sözleri büyük harfle bafllam›flt›r?
4. Kulübesinde uyuyan Karabafl, kedinin
sesini duyunca birden irkildi.
.................................................................
Hangi cümlede / cümlelerde hayvana
verilen özel isim büyük harfle bafllam›flt›r?
.................................................................
5. Karahanl› Devleti ‹slamiyet’i kabul eden
ilk Türk devletidir.
Hangi cümlede / cümlelerde kifli isim ve
soyad› büyük harfle bafllam›flt›r?
.................................................................
6. Sümela Manast›r› Hristiyanl›¤›n çevrede
yay›lmas›nda önemli bir yer tutar.
Hangi cümlede / cümlelerde yap›
isminin bütün kelimeleri büyük harfle
bafllam›flt›r?
7. Mimar Sinan’›n ustal›k eserim dedi¤i
Selimiye Camisi Edirne’dedir.
.................................................................
Hangi cümlede / cümlelerde din ve
mezhep isimleri ile bunlar›n mensuplar›n›
bildiren sözler büyük harfle bafllam›flt›r?
8. Annem, yapt›¤› pastalarda Antep f›st›¤›
ve Hindistan cevizini çok kullan›r.
.................................................................
Hangi cümlede / cümlelerde yer
adlar›yla kurulan birleflik kelimede özel
isim büyük harfle bafllam›flt›r?
9. Erzurumlu Emrah fliirinde yurt sevgisini
ifllemifltir.
.................................................................
Hangi cümlede / cümlelerde gezegen
ve y›ld›z isimleri büyük harfle bafllam›flt›r?
10. Atmosferdeki gazlar olmasayd› Dünya
Günefl’in zararl› ›fl›nlar›ndan korunamazd›.
.................................................................
Hangi cümlede / cümlelerde özel
isimlerden türetilen kelimeler büyük
harfle bafllam›flt›r?
11. Topkap› Saray›’n› gezen ‹ngiliz turistler
ile ‹ngilizce konufltum.
.................................................................
96
MEfiE ‹LE SAZ
7. Etkinlik
a. Afla¤›daki foto¤rafları ve foto¤raflarla ilgili verilen cümleleri inceleyiniz.
Sudaki nilüfer mükemmel görünüyor.
Yeni bir albüm ç›karan Nilüfer ilk
konserini bugün verecek.
Adana’da yetiflen pamuk dokuma
sanayinde kullanılır.
Bahçeye çıkan Pamuk yorulunca
uzandı.
Deniz k›y›s›nda buldu¤um tafl çok parlak.
Erol Tafl sinemam›z›n usta oyuncular›ndan biridir.
b. Yukarıda altı çizili kelimelerin yazılıflında nasıl bir fark vardır? Sebebi ne olabilir?
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
97
D‹JON’DAN TRABZON’A
1. Etkinlik: Okudu¤unuz metnin anahtar kelimelerini kutulara yazınız.
.............................................
.............................................
.............................................
.............................................
2. Etkinlik
a. Afla¤›da verilen kelime gruplarından deyim olanların kutusunu kırmızıya boyayınız.
Emin olmak
Yoklu¤unu hissetmek
Sıhhatine iyi bakmak
Azap hissetmek
Rahat etmek
Affını dilemek
b. Yukar›daki deyim ve kelime gruplar›n› birer cümlede kullan›n›z.
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
3. Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerde “bafl” kelimesi, gerçek ve mecaz anlamlar›yla kullan›lm›flt›r. Gerçek anlamda kullanılanların kutusuna “G”, mecaz anlamda kullanılanların kutusuna “M” yazınız.
‹çeride bafl bafla vermifl konufluyorlar.
Bafl›na takt›¤› flapkay› anneannesi alm›fl.
Eve gelen misafirlerini bafl üstünde tuttular.
Baflı a¤rıdı¤ı için dün akflam erken uyudu.
98
D‹JON’DAN TRABZON’A
4. Etkinlik: Afla¤›daki sorular› metne göre cevaplay›n›z.
Mektup kim taraf›ndan kime yaz›lm›flt›r?
........................................................................................................................................
Bu mektup niçin yaz›lm›flt›r?
........................................................................................................................................
Mektup ne zaman yaz›lm›flt›r?
........................................................................................................................................
Mektubu yazan kifli nerede yaflamaktad›r?
........................................................................................................................................
Mektubu yazan kifli annesine ne soruyor?
........................................................................................................................................
Mektubu yazan kifli günlerini nas›l geçiriyor?
........................................................................................................................................
5. Etkinlik
a. Afla¤›daki metinleri okuyunuz.
Say›n Veli,
Okulumuzun düzenlemifl oldu¤u fliir okuma gösterisinde
sizleri de aram›zda görmekten mutluluk duyar›z.
Yer : Yaprac›k ‹lkö¤retim Okulu Gösteri Salonu
Tarih : 18.04.2011
Saat : 17.30
Cumhuriyet ‹lkö¤retim Okulu Müdürlü¤üne
Ankara
Okulunuzun ürkçe ö¤retmeni olarak 28 Mart 2011 tarihinde 13.00 - 15.30
saatleri aras›nda Millî Kütüphaneye gezi düzenlemek istiyorum.
Gere¤ini arz ederim.
21.03.2011
Adres:
Konut Sokak No.76/5
Çankaya / Ankara
H.Aras
Hayat Aras
ürkçe Ö¤retmeni
99
D‹JON’DAN TRABZON’A
b. Etkinlikte verilen dilekçe ve davetiye örnekleriyle okudu¤unuz mektubu biçim, yaz›l›fl
amac›, duygu ve düflünceler yönünden karfl›laflt›r›n›z.
Benzer Yönleri
Farkl› Yönleri
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
6. Etkinlik: Afla¤›daki yüz ifadelerinin hangi duygular› yans›tt›¤›n› anlat›n›z. Bofl olan yüze
istedi¤iniz bir ifadeyi çiziniz.
100
D‹JON’DAN TRABZON’A
7. Etkinlik
a. Afla¤›daki noktalı yerlere bir mektup yaz›n›z.
....../....../..............
.......................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
.......................................................
b. Afla¤›daki sorular› yazd›¤›n›z mektuba göre cevaplay›n›z.
Mektubunuzun konusu nedir?
..............................................................................................................................................
Mektubunuza nas›l bafllad›n›z?
..............................................................................................................................................
Mektubunuzun tarihini nereye yazd›n›z?
..............................................................................................................................................
Mektubunuzu hangi ifadelerle bitirdiniz?
..............................................................................................................................................
c. Afla¤ıdaki mektup zarfının üzerini istenilen bilgilere uygun olarak doldurunuz.
Gönderen: ...............................................
...............................................
Say›n: .....................................................
.....................................................
101
D‹JON’DAN TRABZON’A
8. Etkinlik: Afla¤ıya elektronik posta ile gönderilmek üzere bir mektup yazınız.
Kime :
Cc
Gönder
:
Rcc:
Konu :
9. Etkinlik
a. Afla¤›daki cümlelerin bazılarında büyük harfler yanl›fl yaz›lm›flt›r. Yanlıfl yazılanların karflısına üzgün, do¤ru yazılanların karflısına gülen yüz
çiziniz.
1. Orada yaflad›¤› y›llarda ingilizce konuflmay› ö¤rendi.
2. Zeynep ablam, bu sene liseden mezun oluyor.
3. Korkma, sönmez bu flafaklarda yüzen al sancak;
sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.
4. Anadolu’nun güneyi kavurucu s›caklar›n etkisi alt›nda.
5. Köpe¤im karabafl hastalan›nca veterinere götürdük.
6. Say›n Baflkan›m, toplant›ya bafllayabiliriz.
7. Mert 3 fiubat cuma günü do¤um gününü kutlayacak.
8. ‹nsan Haklar› ve Demokrasi Haftas› 10 Aral›k günü bafllad›.
9. Çanakkale bo¤az› bir tarihe tan›kl›k etmifltir.
10. Selma han›m oldukça zor sorular sordu.
11. Haberi al›nca dünyalar onun oldu.
12. 9 eylül 1922 tarihinde ‹zmir iflgalden kurtulmufltur.
13. Leblebisiyle meflhur çorum flehrine mutlaka u¤ray›nız.
14. Teyzem temmuzda Sakarya’ya tafl›nacak.
15. K›fl mevsiminde do¤u anadolu bölgesi bembeyaz bir örtüyle kaplan›r.
102
D‹JON’DAN TRABZON’A
b. Büyük harflerin yanlıfl yazıldı¤ı cümlelerin numaralar›n› birlefltirerek resmi tamamlay›n›z.
7
4
9
2
11
8
14
5
3
10
12
13
6
15
1
c. Yanlıfl yazılan büyük harfleri düzelterek cümleleri yeniden yazınız.
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
103
D‹JON’DAN TRABZON’A
10. Etkinlik
a. Afla¤›daki tabloda yer alan isimlerin özelliklerini örnekteki gibi iflaretleyiniz.
Kelimeler
rüya
Özel
Cins
Teklik
X
X
Çokluk Topluluk Soyut
Somut
X
aile
bolulu
rüzgâr
ak›l
kafile
insanl›k
tak›m
selçuklular
demet
sesler
akdeniz
dostluk
ruh
meclis
ayfleler
bulutlar
düzine
b. Tabloda özel isim olarak iflaretledi¤iniz isimlerin do¤ru yaz›l›fllar›n› afla¤›ya yaz›n›z.
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
104
NASRETT‹N HOCA
1. Etkinlik
a. Afla¤›da metinde geçen baz› kelime ve kelime gruplar› verilmifltir. Metinden
hareketle bu kelime ve kelime gruplar›n›n anlamlar›n› tahmin ederek yaz›n›z.
hemflehri
..............................................................................................
merhum
..............................................................................................
Allah rahmet eylesin
..............................................................................................
haber vermek
..............................................................................................
kusura bakmamak
..............................................................................................
hayrola
..............................................................................................
marifet
..............................................................................................
cimri
..............................................................................................
Allah göstermesin
..............................................................................................
miskin
..............................................................................................
felaket
..............................................................................................
iflas etmek
..............................................................................................
105
NASRETT‹N HOCA
b. Afla¤›daki diyaloglarda bofl b›rak›lan yerleri etkinli¤in “a” bölümündeki kelime ve
kelime gruplar›ndan uygun olan›n› getirerek tamamlay›n›z.
............. , burada tek
bafl›na oturmufl ne
yap›yorsun?
Maddi olarak çok zor durumday›m,
...................... üzereyim. Bir an önce çal›flma
plan› haz›rlay›p, ne yapaca¤›ma karar
vermek zorunday›m. Zaman›nda düzenli
ve planl› hareket etseydim bu .................
bafl›ma gelmezdi.
‹nsan kendine yak›n, kendisiyle benzer kiflilik özellikleri tafl›yan
kiflilerle arkadafll›k kurmal›. Her ifli erteleyen, yavafl hareket
eden, ................ birinin arkadafl›n oldu¤unu düflünsene. ..............
................... böyle bir durumda olmak istemezdim.
Bana göre do¤ru arkadafl erdemli, sab›rl›, dinlemesini
bilen, de¤erlerimize sayg›l› kiflidir. Bir de cömert olmas›
önemlidir. .................... insan, ilerisi için biriktirmek
u¤runa, gerekti¤inde de harcama yapmaz. Oysa ................... ,
nerede ne kadar harcama yapaca¤›n› bilmektir.
Seni görmedim, .............................. . Telefonda
babamla görüflüyordum. Komflumuz Ali Amca
vefat etmifl, ............................. için aram›fl.
.................................................. , çok üzüldüm. Amcam
söyledi geçenlerde bizim köylülermifl, hemflehri olurmufluz
kendisiyle. ................... , pek dürüst, çal›flkan birisiymifl.
106
NASRETT‹N HOCA
2. Etkinlik
a. Afla¤›da metinde geçen deyimler ve anlamlar› verilmifltir. Deyimlerle anlamlar›n›
efllefltiriniz.
1. Sarmafl dolafl olmak
2. Helal olsun
a. Sonunda birinin söyledi¤ini kabul etmek.
b. Birine veya bir yere haber göndermek.
3. ‹mana gelmek
c. Birinin s›k›fl›k ve çaresiz durumunda yard›m›na
yetiflmek.
4. Yaz›klar olsun
ç. Çok kolay.
5. ‹ftira atmak
d. fiimdiye de¤in görmedi¤i flafl›lacak yeni bir
fleyle karfl›laflmak.
6. H›z›r gibi yetiflmek
e. Yola ç›kmak.
f. Üzüntü ve k›naman›n çoklu¤unu anlatan bir söz.
7. Sözüne gelmek
g. Karfl›l›kl› gevezelik etmek, çok konuflmak.
8. Bir yafl›na daha girmek
¤. Sonradan bir fleyi kabul edip uymak.
9. Haber salmak
h. Birisine as›ls›z ve kas›tl› bir suç yüklemek.
10. Yola revan olmak
›. ‹ç içe girmek, karman çorman olmak.
11. ‹flten bile de¤il
i. “Hakk›m› helal ediyorum” anlam›nda kullan›lan
bir söz.
12. Çene yar›flt›rmak
k. Büyük söz söylemek.
b. Yukar›daki deyimlerden seçti¤iniz befl tanesini cümle içinde kullan›n›z.
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
107
NASRETT‹N HOCA
3. Etkinlik
a. Afla¤›daki konuflma balonlar›n› metne göre doldurunuz.
Olaylar›n geçti¤i zaman
fiah›s kadrosunda
Metindeki olaylar
..................................
..................................
..................................
..................................
..................................
..................................
..................................
..................................
..................................
..................................
..................................
..................................
..................................
..................................
Olaylar›n geçti¤i mekân
yer al›yor.
..................................
..................................
Ana karakterin özellikleri
..................................
..................................
..................................
..................................
..................................
b. Afla¤›daki kutuları istenilen bilgilere uygun olarak doldurunuz.
Metnin konusu
Metnin ana fikri
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
Metnin be¤endi¤im ve be¤enmedi¤im yönleri
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
108
NASRETT‹N HOCA
4. Etkinlik: Afla¤›da aç›klamas› verilen kelimeleri bularak bulmacay› doldurunuz.
1. Müzik eflli¤inde sergilenen film veya tiyatro oyunu.
2. Oynanmak için yaz›lm›fl eser, tiyatro eseri, oyun.
3. Tiyatro oyununun oynand›¤› yer.
4. Sahne arkas›nda f›s›ldayarak oyuncuya konuflmas›n› hat›rlatan kifli.
5. Oyuncular›n canland›rd›klar› tiplere göre yüzlerinde yapt›klar› de¤ifliklik.
6. Kad›n tiyatro oyuncusu.
7. Erkek tiyatro oyuncusu.
8. Bafltan sona bestelenmifl, korolu, orkestral› sahne oyunu.
9. Bir sahnede, seyirciler önünde oyuncular›n sergilemesi amac›yla haz›rlanm›fl gösteri.
10. Bir sahne eserinin her bir bölümüne verilen isim.
11. Sahnenin gerisinde ya da yan›nda bulunan oyuncular›n kostümlerini giydikleri,
yapt›klar› bölüm.
12. Oyuncuların sahnede yapt›klar› canland›rma iflinin ad›.
13. Bir metne dayanmadan içine do¤du¤u gibi söyleme.
10
2
5
7
13
8
3
9
4
11
1
12
6
109
NASRETT‹N HOCA
5. Etkinlik: Okudu¤unuz tiyatro metnini hikâye türünde yeniden yaz›n›z.
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
110
NASRETT‹N HOCA
6. Etkinlik
a. Afla¤›daki kelimeleri uygun flekilde bir araya getirerek birleflik kelimeler oluflturunuz.
yemifl
sab›r
çekimi
yer
etmek
t›rafl
olmak
kesme
hafta
kahve
kuru
sonu
gök
deniz
köfte
çi¤
alt›
heykel
tafl›
fleker
ilan
rengi
etmek
kay›t
................................................................................
................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
b. Bu kelimeleri yaz›l›fllar›na göre tablodaki uygun sütuna yerlefltiriniz.
Ayr› Yaz›lan Birleflik Kelimeler
Bitiflik Yaz›lan Birleflik Kelimeler
.............................................................
.............................................................
.............................................................
.............................................................
.............................................................
.............................................................
.............................................................
.............................................................
.............................................................
.............................................................
.............................................................
.............................................................
111
NASRETT‹N HOCA
7. Etkinlik
a. Afla¤›daki cümleleri inceleyiniz.
Mert — Bugün birlikte hal› saha maç› yapal›m m›?
Atakan — Tamam, olur. Tak›m› belirleyelim.
Mert — Geçen hafta yapt›¤›m›z maçta bizim tak›mda
kimler (1) vard›?
Atakan — (Düflünceli bir biçimde) Sen (2), ben (3),
Fatih, Volkan, Cihan, Taner. (Gülümseyerek) Hat›rlarsan
biz (4) kazanm›flt›k.
Mert — Yine ayn› tak›m› kural›m. Onlar› aray›p haber
vereyim, ö¤leden sonra için plan yapmas›nlar.
Atakan — Erbay’› ve di¤er arkadafllar› da ben
arayay›m. Onlar (5) da tak›m› olufltursunlar.
Mert — Burada (6) fazla zaman kaybetmeyeyim.
Eflyalar›m› almak için eve gidece¤im. Volkan’› da al›r
gelirim.
(Mert ve arkadafl› parkta yürürler.
Gün içinde ortak yapacaklar› bir
fleyler planlarlar.)
Atakan — Ben de haz›rlanay›m. Biz (7) de Fatih ile buluflur, onunla (8) beraber geliriz.
Siz (9) kaçta (10) sahada olursunuz?
Mert — Maç 15.00’te bafllayacak. Saat 14.30’da orada (11) oluruz. Baz›lar› (12) geç
kal›yor. Herkes (13) tamamlan›ncaya kadar ›s›n›r›z.
Atakan — Tamam öyleyse. Görüflürüz.
b. Alt› çizili kelimelerin cümlelerde hangi kifli, varl›k veya yer ismi yerine kullan›ld›¤›n›
bofl b›rak›lan yerlere yaz›n›z.
(1) ................................................................................................................................
(2) ................................................................................................................................
(3) ................................................................................................................................
(4) ................................................................................................................................
(5) ................................................................................................................................
(6) ................................................................................................................................
(7) ................................................................................................................................
(8) ................................................................................................................................
(9) ................................................................................................................................
(10) ................................................................................................................................
(11) ................................................................................................................................
(12) ................................................................................................................................
(13) ................................................................................................................................
112
NASRETT‹N HOCA
8. Etkinlik: Afla¤›daki metinde bofl b›rak›lan yerleri bulutlardaki kelimelerle tamamlay›n›z.
ne
buraya
onu
burada
bunu
onlar›
beni
kim
ben
RÜZGÂRIN ATTI⁄I ADAM
Hoca bir gün bofl bir bostana dalar,
Yolar, temizler, bostanda ................ varsa;
Marullar, patl›canlar, salatalar,
Doldurur bir çuvala t›ka basa.
Tam yükü yüklenece¤i s›rada
Çam yarmas› bir adam peyda olur.
Adam, der, ne ar›yorsun ...................?
Hoca bir düflünür, cevab›n› bulur,
Der ki: Dün bir rüzgâr ç›km›flt› hani,
‹flte odur atan .................. beni.
Demek .................. buraya atan, rüzgâr.
Peki, ya bu patl›canlar, marullar?
.................. da hep rüzgâr m› kopard›?
Evet! Biraz fazlaca esiyordu,
.................. öteye beriye savurdu,
Neye u¤rad›¤›m› bilemedim,
Neye tutundumsa elimde kald›.
Bunun üzerine bostanc› k›zar:
Peki, çuvala koyan da m› rüzgâr?
Söyle, .................. doldurdu çuvala ..................?
Hoca tatl› tatl› kafl›r burnunu,
Sonra döner, der ki : ‹lahi o¤lum,
‹flte .................. de .................. düflünüyordum.
113
seni
ANNE
1. Etkinlik: Afla¤›da dinledi¤iniz fliirden bölümler verilmifltir. Eksik b›rak›lan kelimeleri yazarak
dizeleri tamamlay›n›z.
Bir .............................. iki
........................ diye öyle ç›rp›nd›m ki
Ve seni öyle sevdim sana
Art›k isterlerse ......................
O kadar ............................. ki
Söylemesinler bana
Usanmad›m, yorulmad›m, .........................
‘‘Onun ......................’’ diyorlar...
Gün oldu k›rd›n...
Bu .............. sevgilim bu ............... bana!
.............................;
‹lk .............................
Ben oldum, .............................
........... oyunca¤›n
Ben oldum...
2. Etkinlik: Afla¤›da anlamlar› verilen kelimelerin harfleri eksik b›rak›lm›flt›r. Eksik harfleri
tamamlay›n›z. Buldu¤unuz kelimeleri birer cümlede kullan›n›z.
A K Gelinin bafl›n›, bazen de yüzünü örten dantel veya tülden örtü.
A K A¤›z bofllu¤unun tavan›, taban›.
A K A¤z›n d›flar›ya do¤ru k›vr›lan üst ve alt kenarlar›ndan her biri.
A K Yeni do¤mufl çocu¤u sar›p sarmalamaya yarayan genifl bez.
A K Oynay›p e¤lenmeye yarayan her fley.
Cümlelerim:
1. ......................................................................................................................
.........................................................................................................................
2. .....................................................................................................................
.........................................................................................................................
3. .....................................................................................................................
.........................................................................................................................
4. .....................................................................................................................
.........................................................................................................................
5. .....................................................................................................................
.........................................................................................................................
114
ANNE
3. Etkinlik: Yapt›¤›n›z araflt›rmadan yola ç›karak flair hakk›nda edindi¤iniz bilgileri afla¤›daki
noktal› yerlere yaz›n›z.
fiairin hayat›:
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
fiiirlerinden bazılarının adlar›:
fiiirlerinde genel olarak iflledi¤i konular:
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
Eserlerinden birkaç›n›n ad›:
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
En be¤endi¤im fliiri:
..............................................................................................................................................
115
ANNE
4. Etkinlik
a. Dinledi¤iniz fliirin konusunu ve ana duygusunu yaz›n›z.
Ana duygu: .............................................
...................................................................
Konu: .....................................................
...................................................................
...............................................................
...................................................................
b. Afla¤ıdaki akrostifl çalıflmasını fliirin son bölümü olacak flekilde tamamlayınız.
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
5. Etkinlik: Dinledi¤iniz “Pulsuz Dilekçe” adl› metinden hareketle bir fliir yaz›n›z.
..........................................................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
116
ANNE
6. Etkinlik: Afla¤›da noktan›n farkl› ifllevlerde kullan›ld›¤› cümleler verilmifltir. Cümlelerde
noktalar›n ne amaçla kullan›ld›¤›n› kutucuklara yaz›n›z.
Türkler, XII. yüzy›l›n bafllar›nda Anadolu’ya gelmeye bafllam›fllard›r.
...............................................................................................................................................
‹lk Türk Dili Kurultay› 26.09.1932’de topland›.
...............................................................................................................................................
Atatürk 10 Kas›m 1938’de saat 09.05’te Dolmabahçe Saray›’nda gözlerini hayata yumdu.
...............................................................................................................................................
Bahçelievler 7. Cadde her zamankinden daha kalabal›kt›.
...............................................................................................................................................
fiehrimizin nüfusu son say›mda 32.489 olarak belirlendi.
...............................................................................................................................................
Atatürk’ün ilkeleri flunlard›r:
1. Cumhuriyetçilik
3. Laiklik
2. Devletçilik
4. Milliyetçilik
5. ‹nk›lapç›l›k
6. Halkç›l›k
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
7. Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerin bazı yerlerine nokta konulması unutulmufltur. Cümlelerin
uygun yerlerine nokta koyunuz.
Uçak,14 45’te Ankara’ya inecek.
01 11 1928’de TBMM’de oy birli¤iyle yeni Türk harfleri kabul edildi.
MS III ve IV yüzy›llarda Avrupa’da önemli bir konuma sahip Roma ‹mparatorlu¤u, IV
yüzy›lda Hristiyanl›¤› resmî din olarak kabul etmifltir.
Üniversiteden mezun oldu¤umda ailem mezuniyet hediyesi olarak 32 500 liral›k araba
sat›n ald›.
Bana gönderdi¤i son mektubunda Mutlukent12 Sokak’taki evlerinden tafl›nd›klar›ndan
bahsediyordu.
Dil ö¤renme süreci befle ayr›l›r:
1 Okuma
3 Konuflma
2 Dinleme
4 Yazma
5 Dil Bilgisi
117
Cümlelerin sonuna konar›m, s›ra
say›lar›n›n sa¤ yan›nda; tarihlerde gün,
ay, y›l›n aras›nda da ben var›m.
ANNE
8. Etkinlik: Afla¤›daki metinde geçen zamirlerin alt›n› çiziniz ve alt›ndaki noktal› yere
zamirin ifllevini belirten ifadenin bafl›ndaki iflareti koyunuz.
Kifli adlar›n›n yerine
kullan›lm›flt›r.
Adlar›n yerini soru yoluyla
tutmufltur.
Adlar› söylemeden
göstererek belirtiyor.
Adlar›n yerine kesinlik
bildirmeden kullan›lm›flt›r.
Selma o akflam kimseye haber vermeden evden ayr›lm›flt›. Nereye gitti¤ini bilen yoktu.
................................................................................................................................................
Asl›nda hiçbirimiz buna flafl›rmam›flt›k. Yaln›z kalmak istedi¤i zamanlarda yapard› böyle.
................................................................................................................................................
“Ne oldu? Seni kim üzdü?” sorular›na cevap vermek istemezdi. Birilerinin söyleyece¤i “Bofl
................................................................................................................................................
ver.” laf›n› duymaktan nefret ederdi. Ona iyi gelen sadece kendisiydi. Bunu di¤erleri
................................................................................................................................................
gibi ben de biliyordum ki öylesine sakin bekleyebildim.
................................................................................................................................................
9. Etkinlik: Renkli yazılan zamirlerin cümlelerdeki ifllevlerini belirleyiniz. Ard›ndan zamiri
ifllevine göre dolambaç içindeki uygun ç›k›fllara ulaflt›r›n›z.
kifli
soru
belirsizlik
iflaret
O, tatilde teyzesinin yanına gidecek.
Herkes, soruyu çözmeye çalıflsın.
Arkadafllar nereye gitti?
fiunları masanın üzerinden aldım.
118
DUYGULAR TEMASI
- Tema De¤erlendirme Soruları A. Afla¤›daki 1, 2, 3, 4 ve 5. sorular› fliire
göre cevaplay›n›z.
UMUT
B. Afla¤ıdaki cümlelerden büyük harflerin
kullanım kurallarına uygun olarak yazılanlara “D”, yazılmayanlara ise “Y” yazınız.
(......) Asım bey kaygılı bakıfllarını bana do¤rulttu.
Bir umut meltemi da¤ıtır tasa,
Bir umut gölgesi karflı koyar yasa,
Kim açar ba¤rını umutlanmasa
Yazın ya¤muruna, kıflın karına
(......) Türk Tarih Kurumu, Türk tarihinin ilk kaynaklardan arafltırılması amacıyla kurulmufltur.
Onsuz ne gül biter ne bülbül öter,
Onun bir ıflı¤ı ömre yeter,
Ondan bir iki tel de¤ilse e¤er
Bu günü ba¤layan nedir yarına?
Kemalettin KAMU
(......) Ay Dünya’mızın uydusudur.
(......) Ramazan Bayramı’nda Erzurum’a gittik.
(......) Nagehan bayat, sö¤ütlü mahallesinde
oturuyor.
1. fiaire göre bu günü yarına ba¤layan
nedir?
......................................................................
...........................................................................
2. fiiire ahenk katan unsurlar sizce nelerdir?
(......) 23 Nisan 1920, Türkiye büyük millet meclisinin açıldı¤ı gündür.
C. Afla¤ıdaki soruların cevaplarını iflaretleyiniz.
1.
......................................................................
...........................................................................
...........................................................................
3. fiiirin ana duygusu nedir?
......................................................................
...........................................................................
...........................................................................
( ) Canım arkadaflım, seni çok özledim.
( ) Birlikte nefle içerisinde oynadı¤ımız o
günleri unutamam. ( ) Burada da çok iyi
arkadafllar edindim.( ) Fakat hiçbiri sana
olan hasretimi dindirmedi.
4. fiiir ile ilgili bir soru hazırlayıp cevabını altına
yazınız.
Soru: ..................................................................
...........................................................................
Cevap: .............................................................
...........................................................................
Yukardaki hangi cümlede duygulara yer
verilmemifltir?
A)
B) Meltem
C) Tasa
1. Oturdu¤umuz
sitenin güvenlik
görevlisi de¤iflti.
3. Hafta sonu
pikni¤e
gidece¤iz.
D) Umut
(...) Ölüm veya bir felaketten do¤an ac› ve
bu ac›y› belirten davran›fllar.
(...) Yazın karadan denize do¤ru esen rüzgâr.
(...) Amaç edinilen, ulaflılmak istenilen fley.
(...) Olması istenen olaylardan do¤an duygu.
C)
D)
2.
5. Afla¤ıdaki kelimelerin anlamlarını tablodan
bulunuz. Kelimenin baflındaki harfi buldu¤unuz anlamın baflına yazınız.
A) Yas
B)
2. Yarın
önemli bir
toplantıya
katılaca¤ız.
4. Kitaplı¤ımızda yüz yirmi
kitap var.
Yukarıdaki yoncanın hangi yapra¤ında
çokluk eki almadı¤ı hâlde bir çoklu¤u anlatan isim vardır?
(...) Üzüntülü düflünce durumu.
A) 1.
119
B) 2.
C) 3.
D) 4.
3. Afla¤ıdaki cümlelerin hangisinde noktanın
kullanımı ile ilgili bir yanlıfllık yapılmıfltır?
A) Yeni görevime 30.09.2011 tarihinde
bafllayaca¤ım.
B) Dr. Murat Aras hastasını muayene etti.
C) Yo¤un kar nedeniyle tren 14:30’da
kalkacak.
D) II. Mehmet ‹stanbul’u fethedince Fatih
unvanını aldı.
4. Afla¤ıdaki cümlelerin hangisinde cins isim
özel isim olarak kullanılmıfltır?
A) Kiraz bahçelerinde yıllarca çalıfltı.
B) Kıraç bir bölgeden geçece¤iz.
C) Lale so¤anı almak için çiçekçiye gidiyor.
D) Gül, bizimle sinemaya geldi.
Gözleri yüksekte olup güvenle yola
ç›kt›klar›n› gördü¤üm insanlar›n hepsi
hedeflerine ulaflt›lar hem de tahminimden çok daha erken. Gerçi onlar faydal›
bir giriflimi asla ihmal etmemifl, ifllerine
yarayabilecek insanlarla daima ilgilenmekten geri durmam›fllard›r. K›sacas› gerekti¤i zaman gerekenleri de pohpohlam›fllard›r. Nice tembeller görmüflümdür:
"Parma¤›m› bile k›p›rdatmam, aya¤›ma
gelip beni aras›nlar." derler. As›l isterler ki
kimsecikler onlara dokunmas›n. Gerçekten kimse dokunmaz onlara. Bazen
toplum adaletsizdir, derler ya, bu hüküm
haks›zd›r. Toplum kendisinden bir fley
istemeyene, yani devaml› ve sebatl› bir
flekilde istemeyene bir fley vermez.
Alain (Alen)
5.
Sabah ince bir tülü andırıyor. Öteden,
adalardan serin, diriltici bir rüzgâr esiyor.
fiehrin orta yerinde bir horoz sesi duyuluyor.
Rüzgâr, ıhlamur kokularını ince ince da¤ıtıyor. Çocuklar, anneler uyuyor. ‹yiler ve
kötüler uyuyor. Uyku eflitliyor insanları. Sabah yıldızı; uykulara, ıhlamur kokularına
aldırmadan hür parlaklı¤ını koruyor.
7, 8, 9 ve 10. sorular› yukar›daki paragrafa
göre cevaplay›n›z.
7. Yazara göre kimler tahmininden çok daha
önce hedeflerine ulaflabilmifllerdir?
A)
B)
C)
D)
Yukarıdaki parçada afla¤ıdaki isim çeflitlerinden hangisinin örne¤i yoktur?
A) Cins
B) Özel
C) Ço¤ul
D) Somut
6.
1
2
3
4
Elimdeki kitabı sana vermek istiyorum.
Her ay, bir bilim dergisi alır.
Bir saat içerisinde buraya gelmelisin.
Olanları kimse kabullenmedi.
Yukarıdaki tabloda içinde zamir olan
cümleler “+” ile, zamir olmayan cümleler
“-” ile gösterilecektir. Buna göre
afla¤›dakilerden hangisi tabloyu ifade
etmektedir?
A)
B)
C)
D)
Gözleri yüksekte olanlar
Parma¤›n› k›m›ldatanlar
Yola güvenle ç›kanlar
Toplumdan bir fley isteyenler
8. Yazar kimleri yarg›lar›nda haks›z bulmaktad›r?
A)
B)
C)
D)
Sebats›z kiflileri
Toplumdan istekte bulunmayanlar›
Tembel kiflileri
Toplumun adaletsiz oldu¤unu söyleyenleri
9. Paragrafa göre baflar›l› kifliler, ifllerine yarayan kiflileri ne zaman pohpohlam›flt›r?
A) Her zaman
C) Gerekli gereksiz
B) Gerektikçe
D) Ak›llar›na estikçe
10. "Gözü yükseklerde olmak" deyiminin anlam› afla¤›dakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
120
Daha üstün yere ulaflmak özlemi
Bulundu¤u durumdan yak›nmak
Kimseyi be¤enmemek
Kendini be¤enmek
5.
ZAMAN VE MEKÂN
• ANADOLU’DA BAHAR
• BAYRAM YER‹
• HOfiGÖRÜLER D‹YARI MARD‹N
• MOMO (Dinleme Metni)
Temaya Hazırlanıyorum
1. Ülkeler, flehirler veya yafladı¤ımız yerler neden birbirinden farklıdır?
2. En çok hangi flehri gezmek istersiniz? Neden?
3. Zamanı planlamak insanlara neler kazandırır?
4. “Bugünün iflini yarına bırakma.” atasözünden ne anlıyorsunuz?
121
Anadolu’da Bahar
1. Etkinlik: Afla¤›daki m›sralarda baz› söz sanatlar› bulunmaktad›r.
a. Örnekten yola ç›karak di¤er m›sralardaki söz sanatlar›n› siz bulunuz.
“E¤ri yollar yaylalar›n kufla¤›”
benzetme
“Bülbüllerin neflesini gör flimdi.”
kiflilefltirme
“Gönül dile gelir kaval sesinde”
“Hal› gibi nak›flland› ovalar”
“Çukurova cennetidir bu ay›n”
“Âfl›klar diyar› Elbistan ili, olur bu mevsimin Ba¤› ‹rem’i”
“Boz mart›lar dü¤ün yapar Mersin’de”
“Palmiyeler zümrüt tac› Hatay’›n”
b. Bu söz sanatlar›n›n anlat›ma katk›s›n› dikkate alarak siz de söz sanatlar›n›n geçti¤i
örnek cümleler kurunuz.
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
2. Etkinlik: Afla¤›daki yönergeleri uygulay›n›z.
a. Afla¤›daki örne¤i inceleyerek di¤er m›sralar› da siz örnekteki gibi cümle fleklinde
ifade ediniz.
Boz mart›lar dü¤ün yapar Mersin’de: (Bahar gelince) boz mart›lar Mersin’de
coflkulu biçimde uçuflurlar.
Bülbüllerin neflesini gör flimdi: ......................................................................
Palmiyeler zümrüt tac› Hatay'›n: ..................................................................
Hal› gibi nak›flland› ovalar... / Bölük bölük sar›, yeflil, mor flimdi: ..............
............................................................................................................................
b. fiiirin mısralar›n› cümleler fleklinde ifade etti¤inizde anlat›m yönünden bir fark ortaya
ç›kt› m›? Cümleler sizde aynı etkiyi uyandırdı mı?
..........................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
122
Anadolu’da Bahar
3. Etkinlik: Afla¤›daki foto¤raflar›n sizde b›rakt›¤› izlenimleri yaz›n›z.
...............................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
4. Etkinlik: Afla¤ıdaki yönergeleri uygulayınız.
a. Sizce ülkemizin tan›t›m› yeterince yap›l›yor mu? Size ülkemizi tan›tma görevi verilseydi
neler yapard›n›z? Ülkemizin tan›t›m› için yapacaklar›n›z› anlatan bir yaz› yaz›n›z.
.................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
123
Anadolu’da Bahar
b. Afla¤›daki afiflleri inceleyiniz. Ülkemizi tan›tan bir afifl de siz haz›rlay›n›z.
124
Anadolu’da Bahar
Arkadafllar›n›z›n afifllerini de¤erlendirmek için afla¤›daki formda yer alan maddeleri
okuyunuz ve düflüncelerinizi ifade eden kutucu¤u iflaretleyiniz.
EVET
AF‹fi DE⁄ERLEND‹RME ÖLÇÜTLER‹
KISMEN HAYIR
Kulland›¤› yaz› karakteri okunabilir nitelikte.
Anlafl›l›r ve düzgün cümleler kullan›lm›fl.
Bafll›k, alt bafll›k, slogan gibi bilgiler mesaj›n önem s›ras›na
göre düzenlenmifl.
Mesaj ortalama 3-5 sözcükle iletilmifl, 10 sözcü¤ü
geçmemifl.
Etkili bir mesaj verilmesine dikkat edilmifl.
PUAN
5. Etkinlik: Afla¤›daki ifadelerde virgülün kullanım yerlerini inceleyiniz ve bu iflaretin hangi
amaçla kullanıldı¤ını noktalı yerlere yazınız.
Kopar sonbahar tellerinden
Derinden, derinden, derinden
Biten yazla bafllar keder musikisi…
Yahya Kemal BEYATLI
……………………………………………………………………………………………….........…
Akflamki festivalde seni de görmek istiyorum, dedi.
………………………………………………………………........………………………………….
Yaklaflan f›rt›nay› hissedip tedirgin oldu ve etraftakilere,
— Toplan›n gidiyoruz, dedi.
………………………………….........………………………………………………………………
Haydi, oyun zaman›! Peki, söylediklerini dikkate alaca¤›m. Olur, ben de geleyim.
……………………………………...........………………………………………………………….
‹htiyar, ç›nar a¤ac›n›n arkas›na sakland›.
……………………………………………........……………………………………………………
Arkadafllar, uçurtma flenli¤ine hepinizi bekliyoruz.
……………………………………………………………………………………………….........…
125
Anadolu’da Bahar
6. Etkinlik: Afla¤›daki metinde yay ayraçla belirtilmifl yerleri uygun noktalama iflaretleriyle
doldurunuz.
KUYRU⁄UNU KAYBEDEN V‹RGÜL
Kuyru¤unu kaybeden Virgül hüngür hüngür a¤l›yordu ( ) Ne yapaca¤›n› flafl›rm›fl
beklerken birden Bilgin Nokta’n›n yan›na gitme fikri geldi akl›na. Gidip kap›s›n› çald›.
Bilgin’e ( )
— Bir sorunum var Bilgin kardefl ( ) dedi. Bilgin Nokta, Virgül’e( )
— Anlat bakal›m ( ) sorununu anlayal›m önce ( ) dedi. Virgül a¤layarak ( )
— ‹ki Nokta ( ) noktal› virgül olmak istiyormufl. Bu yüzden benim kuyru¤umu ald›.
Ben bu flekilde t›pk› senin gibi oldum, hiçbir fark›m›z kalmad› ( ) dedi. Bilgin Nokta,
Virgül’e ( )
— Tamam ( ) a¤lamay› b›rak. Böyle yaparsan kuyru¤unu alamazs›n. Gidip ‹ki
Nokta ile konuflal›m ( ) dedi. Birlikte ‹ki Nokta’n›n kap›s›n› çald›lar. Bilgin Nokta, ‹ki
Nokta’ya ( )
— Neden sana ait olmayan bir fleyi ald›n sevgili ‹ki Nokta, hayatta hepimizin
sorumluluklar› farkl›d›r. Her birimiz farkl› iflleri yapar›z. Bir di¤erimizin yerine göz dikersek
kar›fl›kl›k ç›kar›r›z. Kuyru¤unu ald›¤›n virgül olmazsa tekrar etti¤imiz sözcükleri veya
anlam kar›fl›kl›¤›na u¤rayan sözcükleri nas›l ay›r›r›z ( ) T›rnak içine almad›¤›m›z
cümlelerden, evet ( ) peki ( ) olur ( ) tamam gibi sözcüklerden sonra ( ) ayr›ca konuflma
çizgisinden önce ne kullan›r›z ( )
Bafl›n› önüne e¤en iki nokta yapt›¤›ndan utand› ve son derece üzüldü. Virgülden
özür diledi ( ) kuyru¤unu ona geri verdi. Virgül, mutlu bir flekilde sorumluluklar›n›
yapmak üzere oradan ayr›ld›.
Hilal TÜRKER
7. Etkinlik: Afla¤›daki örne¤i inceleyiniz. Siz de di¤er kelimelere örne¤e uygun biçimde
ekler getirerek bu kelimeleri cümle içinde kullan›n›z.
-e
Ormana yeni fidanlar dikildi.
-i
Küçük sincap saklanmak için orman› seçti.
-de
Her sabah ormanda kofluyoruz.
Orman
-den
Yafll› aslan ormandan ç›kmak üzere yola koyuldu.
126
Anadolu’da Bahar
-e
...................................................................................
-i
...................................................................................
-de
...................................................................................
-den
...................................................................................
-e
...................................................................................
-i
...................................................................................
-de
...................................................................................
-den
...................................................................................
-e
...................................................................................
-i
...................................................................................
-de
...................................................................................
-den
...................................................................................
-e
...................................................................................
-i
...................................................................................
-de
...................................................................................
-den
...................................................................................
Bardak
Çanta
Yar›fl
Oyun
8. Etkinlik: Afla¤›daki fliirde hâl eki alm›fl sözcükleri daire içine al›n›z ve hangi hâl ekini
ald›¤›n› karfl›s›nda gösteriniz.
YAZ GEÇT‹
Bütün yaz
..................
Kuyunun bafl›nda yedik
................ Yaz geçti
................ ‹çeriye ald›k
Akflam yemeklerini
................ Masay› sandalyeyi
..................
Cevizler iç tuttu
..................
................ Kar›ncalar ortalardan çekildi ..................
Bademlerin kabuklar› kurudu ................ Kuyunun tafl›nda ar›lar yok
..................
Ayvalara sindi gün ›fl›¤›
................ Bofl kova devrik durur flimdi ..................
Necati CUMALI
127
BAYRAM YER‹
1. Etkinlik: Hikâye unsurlarıyla ilgili afla¤ıdaki sorulara cevap veriniz.
Olay nerede geçmektedir?
Olay nedir?
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
fiah›slar kimlerdir?
Olayın zamanı nedir?
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
2. Etkinlik: Okudu¤unuz metinde anlat›m›n kimin a¤z›ndan yap›ld›¤›n› afla¤›ya yaz›n›z.
Bunu hangi ifadelerden anlad›¤›n›z› belirtiniz.
..................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
128
BAYRAM YER‹
3. Etkinlik: Afla¤›daki yönergeleri uygulay›n›z.
a. Afla¤›da ninenin torunundan istedi¤i yiyecek ve içeceklerin adlar› ile torununun ona
önerdiklerinin adlar› gizlenmifltir. Bu gizlenmifl adlar› bularak örnekteki gibi iflaretleyiniz.
P
Ü
R
E
Y
I
L
P
⁄
A
Z
V
B
K
I
A
I
R B(5)
T U
Z Y
T
S
O
fi
L P
A K
D M
D E
M Ö
Y A
Z
‹
R
E
T
G
H
S
J
J
M
L
Y
I
L
‹
S
A Ü
I
U
K K(4)
G A
J
F
R H
R
‹
Y S
‹
R
R Y
L A
C I
K
fi
B E
fi
‹
B
N U S
E T
E
L Y(6) P
M E ⁄
Z Y B
I
T G
K
N Z
H ‹ N(1)
C L ⁄
S A K
fi
O
J
⁄
N
‹
Ü
K
L
K
D
P
I
E R(2)
S Ü
L U
E A
H E
T U
Y T
E R
Y Z
E Z
‹
B
P ⁄
Z
I
B
T
Y
P
L
⁄
T
S
O(3)
T
C
‹
C
E
J
K
Y
V
U
R
Z
Y
C
M
L
S
T
F
D
T
A
T
A
K
I
O
Ö
Ç
Ç
‹
U
Y
Y
J
G
fi
⁄
Ü
B
B
M
D
b. Ninenin istedikleri ve torununun önerdi¤i yiyecekleri grupland›r›n›z.
Ninenin Arad›¤› Yiyecek ve
‹çeceklerin Adlar›
• .....................................
Torununun Önerdikleri
• .....................................
• .....................................
• .....................................
• .....................................
• .....................................
• .....................................
• .....................................
• .....................................
• .....................................
• .....................................
• .....................................
c. Bulmacadaki numaralardan yola ç›karak gizlenmifl cümleyi bulunuz.
1
?
2
?
?
?
...... ...... ...... ...... ...... ......
3
......
?
?
4
?
...... ...... ...... ......
5
?
6
2
?
?
?
?
2
...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ......
4. Etkinlik: Arad›¤› hiçbir fleyi bulamayan ninenin torununa hikâyenin sonunda söyledi¤i
sözden ne anlad›¤›n›z› afla¤›ya yaz›n›z.
..................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
129
BAYRAM YER‹
5. Etkinlik: “Bir zaman makinesiyle geçmifle gitme imkân›n›z olsayd› hangi dönemde veya
y›llarda yaflamak isterdiniz?”, “Bir zaman makinesiyle geçmifle gitme imkân›n›z olsayd› neyi
de¤ifltirmek isterdiniz?” konular›ndan istedi¤inizi seçerek bir yaz› yaz›n›z.
.............................................................
............................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................
.................................................................................................................
................................................................................................................
.........................................................................................................
........................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
130
BAYRAM YER‹
6. Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerde noktal› virgülün (;) hangi amaçla kullan›lm›fl olabilece¤ini
noktal› yerlere yaz›n›z.
Voleybol, basketbol, futbol tak›m sporlar›; yüzme, tenis, judo ise bireysel sporlard›r.
Sosyal bilgiler dersinde da¤lardan Palandöken, Süphan, Kaçkar; nehirlerden ise Seyhan,
Yeflil›rmak ve Meriç’i ö¤rendik.
Yazarlardan Sait Faik, Cemil Meriç, Dostoyevski; flairlerden Orhan Veli, Yahya Kemal,
Attilâ ‹lhan’› be¤enirim.
..............................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
7. Etkinlik: Afla¤›daki flekilde noktalama iflaretleri sembollerle gösterilmifltir. Noktal› yere
iflaretin ad›n› yaz›n›z. Paragraftaki yay ayraçlar›n içerisine noktalama iflaretlerini temsil
eden uygun sembolleri yerlefltiriniz
Nokta
.............
Virgül
Anlam› tamamlanan cümlelerin son iflareti olan nokta gurur doluydu( ) Nas›l olmas›n ki bütün iflaretlerin temelini oluflturuyordu( ) Gurur ( ) gurur( ) gurur… Böyle
düflünürken etraf›nda arkadafllar›n› gördü: ünlem( ) soru iflareti( ) virgül( ) kelime( )
düflünce( ) hayal( ) Bütün bunlar olmadan cümle oluflamaz( ) dedi içinden( )
O zaman fazla gurur duymas› anlams›zd›( ) Çünkü bütün içerisinde kendisi gibi
arkadafllar›n›n da pay› vard›( )
8. Etkinlik: Afla¤›daki yay ayraçlar›n içine uygun noktalama iflaretlerini yerlefltiriniz.
Sa¤l›kl› bir yaflam istiyorsak yediklerimize dikkat etmeliyiz( ) Yo¤urt( ) yumurta( )
bal( ) ›spanak( ) karnıbahar( ) domates( )kiraz( ) muz( ) karpuz yemeli( ) bol su
içmeliyiz.
Ö¤renci kulübü seçimleri 10( ) 9( ) 2011’de yap›ld›. Yaren( ) Gamze( ) Mert tiyatro
kulübüne( ) Buse ( ) Ya¤mur ( ) Sueda spor kulübüne seçildi. Tiyatro kulübüne 6( )
s›n›flardan kat›l›m çok fazlayd›. ‹lk kulüp toplant›s›n›n, ertesi gün 11( )00 - 12( )00 saatleri
aras›nda yap›lmas›na karar verildi.
131
BAYRAM YER‹
9. Etkinlik: Afla¤›daki cümleleri inceleyiniz.
a. Alt› çizili eki, iliflkili olabilece¤i kelimeyle efllefltiriniz.
1. Bilgisayar›m bozuldu.
2. S›n›fa önce kardeflin girdi.
3. Anahtar› k›r›lm›fl.
4. Tören için okulumuz seçilmifl.
5. Eviniz kaç›nc› katta idi?
6. A¤açlar› bu y›l çok meyve vermifl.
a. bizim
b. onun
c. sizin
ç. senin
d. onlar›n
e. benim
b. Ek ve kelimeleri efllefltirirken hangi yönden iliflki kurdu¤unuzu yaz›n›z.
..............................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
10. Etkinlik: Afla¤›daki yönergelere uygun olarak etkinlikleri yap›n›z.
a. Noktal› yerleri uygun iyelik ekleriyle doldurunuz.
-(›)m
-(›)n
-›, -s›
-(›)m›z
-(›)n›z
-lar›
A¤açlar› ne nine.......... görebildi ne de ben.
Çanta...... s›rt›nda olan çocuk yavafl yavafl yaklaflt›.
Seçil'in saç......... son y›l›n modas›na çok uygundu.
Gözlük(¤)........ bizde kalm›fl, geldi¤inde almay› unutma lütfen.
Sahne........ bu oyun için yeterli izleyiciyi alacak kapasitedeydi.
Yaz›l› k⤛t(d).......... temiz ve düzenli olsun.
Bahçe.......... akasya, leylak, gül a¤ac›yla doluydu.
b. Afla¤›daki renklendirilmifl eki inceleyiniz. Örneklerden hareketle di¤er örneklerin karfl›s›na hâl eki mi iyelik eki mi oldu¤unu yaz›n›z.
Telefonu yere düflünce parçalara ayr›ld›.
(3. teklik iyelik eki)
Evden ç›karken telefonu yan›na ald›.
( Belirtme hâl eki )
Barda¤› k›r›l›nca dökülen çay elini yakt›.
( .......................... )
Mutfaktan barda¤› ald›.
( .......................... )
132
BAYRAM YER‹
11. Etkinlik: Afla¤›daki bulmacay› çözünüz. Numaraland›r›lm›fl harfleri kutulara yazarak
gizlenmifl cümleyi bulunuz.
1
1
8
2
2
4
3
5
4
12
5
6
9
10
6
7
8
11
3
9
7
10
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
1
Dolap kelimesinin bulunma hâl eki alm›fl flekli.
Ekmek kelimesinin 1. çokluk kifli iyelik eki alm›fl flekli.
Deneme kelimesinin 3. teklik kifli iyelik alm›fl flekli.
Tablo kelimesinin 3. çokluk kifli iyelik eki alm›fl flekli.
Viflne kelimesinin belirtme hâl eki alm›fl flekli.
fiark› kelimesinin 1. teklik kifli iyelik alm›fl flekli.
Ülke kelimesinin ayr›lma hâl eki alm›fl flekli.
Tarak kelimesinin 2. teklik kifli iyelik eki alm›fl flekli.
Tavuk kelimesinin 2. çokluk kifli iyelik eki alm›fl flekli.
Erdem kelimesinin yönelme hâl eki alm›fl flekli.
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
12. Etkinlik: Afla¤›daki renklendirilmifl ekleri inceleyiniz. Örnekten hareketle renklendirilmifl
eklerin çeflidini noktalı yerlere yazınız.
Kupa için yar›flacak olan tak›m› antrenmanda gördük.
hâl eki
( ....................
)
Kimli¤imi kaybettim, hükümsüzdür.
( .................... )
Gemimiz denize aç›ld› ama hava flartlar› kötü gidiyor.
( .................... )
Yang›n ç›kt›¤› zaman hemen itfaiyeden yard›m istemifl.
( .................... )
Ümidim cesur olmay› söyler bana.
( .................... )
Ülkede yaflayan yoksul insanlara yard›m etmek görevimizdir. ( .................... )
Maçta yenik düflmemek için bütün gücünü kulland›.
( .................... )
Bayram›n›z› kutlamak için u¤ram›flt›m.
( .................... )
133
HOfiGÖRÜLER D‹YARI MARD‹N
1. Etkinlik: Afla¤›daki kelime ve kelime gruplar›n›n anlamlar›n› tahmin ediniz. Kelimelerin
anlamlarını sözlükten kontrol edip noktalı yerlere yazınız. Kelime ve kelime gruplar›n› birer
cümlede kullan›n›z.
nazır
Tahminim
Sözlük Anlam›
Cümlem
aç›k hava müzesi
Tahminim
Sözlük Anlam›
Cümlem
sit alan›
Tahminim
Sözlük Anlam›
Cümlem
panorama
Tahminim
Sözlük Anlam›
Cümlem
manast›r
Tahminim
Sözlük Anlam›
Cümlem
antik kent
Tahminim
Sözlük Anlam›
Cümlem
2. Etkinlik: Afla¤›da kar›fl›k olarak verilen kelime ve kelime gruplar›n› aralar›ndaki anlam
iliflkisine dikkat ederek s›n›fland›r›n›z.
çan
sit alan›
Mezopotamya
panorama
aç›k hava müzesi
cami
kilise
ezan
manast›r
1. GRUP
2. GRUP
....................................
....................................
....................................
....................................
....................................
....................................
....................................
....................................
....................................
....................................
134
antik kent
HOfiGÖRÜLER D‹YARI MARD‹N
3. Etkinlik: “Mardin’de Süryani kiliseleriyle camilerin, medreselerin iç içe geçti¤i kent
dokusu içinde de¤iflik zamanlarda bir kilise çan›n›n sesiyle ezan›n sesi birbirine kar›fl›r.”
cümlesinde ne anlat›lmak istenmifltir? Düflüncelerinizi noktal› yerlere yaz›n›z.
..............................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
4. Etkinlik: Afla¤›daki yönergeleri uygulay›n›z.
a. Afla¤›daki cümlelerden öznel olanların karflısına “Ö”, nesnel olanların karflısına “N”
harfini getiriniz.
Mardin âdeta bir aç›k hava müzesi görünümündedir.
Belediye, Mardin sokaklar›nın do¤al yap›s› gere¤i çöpleri hayvanlarla
toplat›r.
Gezi s›ras›nda zaman›n durmas›n› istersiniz Mardin’de...
Mor Yakup Manast›r› ise Deyrulzaferan’›n 1 km kuzeyinde bulunuyor.
Mardin, tamamı sit alanı ilan edilen dünyadaki ikinci kenttir.
........
........
........
........
........
b. Yaflad›¤›n›z mekânla ilgili iki öznel ve iki nesnel cümle kurunuz.
……………………………………………………………………………………….......................
……………………………………………………………………………………….......................
……………………………………………………………………………………….......................
……………………………………………………………………………………….......................
5. Etkinlik: Okudu¤unuz metnin konusunu ve ana fikrini noktal› yerlere yaz›n›z.
Metnin Konusu:…………………………………………………………………...........................
……………………………………………………………………………………...........................
……………………………………………………………………………………............................
Metnin Ana Fikri:……………………………………………………………….............................
…………………………………………………………………………………….............................
…………………………………………………………………………………….............................
135
HOfiGÖRÜLER D‹YARI MARD‹N
6. Etkinlik: Afla¤›daki metni okuyunuz ve sorular› cevaplay›n›z.
D‹LLER B‹R SENFON‹
... ‹nsanlar geçiyor. Kimi Türkçe kimi Arapça kimi Kürtçe konufluyor. Yafll› biri duruyor
ileride, önce Arapça sesleniyor birine, sonra yan›ndan geçene Kürtçe bir fleyler söylüyor,
Türkçe cevap veriyor. Mardin’de diller kol kola girmifl. Bir senfoni gibi karanl›¤›n içine düflüyor
sözcükler… Tafl evlerin yüzeylerinde geziyor… Akustik ayr› ama anlamlar› bir… Diller birbirlerini
anl›yor, diller kol kola. Yüzy›llar boyu diller ve dinler birbirine komflu olmufl sokaklarda. Asfalt
aya¤›m›n alt›nda, yan›mda dillerden düflen sözler karanl›¤a kar›flarak kente do¤ru yürüdüm.
Her fleyi dinliyorum. Yan›mdan geçen atlar›n nallar›ndan ç›kan sesi… Hiç durmadan
yan›mdan geçen araçlar›n homurtusunu ve dillerden düflen sözcükleri dinliyorum. Darac›k
sokaklar bafll›yor caddenin iki yan›nda. Dükkânlara kilit vuruyor insanlar… S›cac›k karfl›l›yorlar
insan›. Akflam›n bunalt›c› s›cakl›¤›n›n üstüne düflüyor içten selamlaflman›n serinli¤i.
www.mardin.gov.tr
1. Bu metni okurken gözünüzün önünde neler canland›? Bunu kendi ifadelerinizle anlat›n›z.
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
2. Yazar›n metinde yapt›¤› karfl›laflt›rmalar hangileridir?
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
3. Yazar gezdi¤i yerle ilgili hangi duygular›n› anlatm›flt›r?
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
4. “Diller Bir Senfoni” metniyle “Hoflgörüler Diyar› Mardin” metninin anlat›m yönünden
benzerlikleri nelerdir?
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
Afla¤›daki formda yer alan maddeleri okuyunuz ve düflüncelerinizi ifade eden kutucu¤u
iflaretleyiniz.
AKRAN DE⁄ERLEND‹RME FORMU
Grubun Ad›:
EVET
DE⁄ERLEND‹RME ÖLÇÜTLER‹
Konuflmas›na uygun ifadelerle bafllad›.
Konuflmas›n› uygun ifadelerle bitirdi.
‹flitilebilir bir sesle konufltu.
Kelimeleri do¤ru telaffuz etti.
Uygun yerlerde vurgu, tonlama ve duraklama yapt›.
Sözleriyle jest ve mimiklerinin uyumuna dikkat etti.
Dinleyicilerle göz temas› kurdu.
Konunun özelli¤ine uygun tan›mlama, karfl›laflt›rma,
örnekleme gibi düflünceyi gelifltirme yollar›n› kulland›.
Konuflma öncesinde konuyla ilgili aç›klamalar yapt›.
PUAN
136
KISMEN
HAYIR
HOfiGÖRÜLER D‹YARI MARD‹N
7. Etkinlik: Afla¤›daki kelimelerin içinde geçti¤i bir paragraf yaz›n›z.
aç›k hava
müzesi
kilise
kilise
panorama
manast›r
çan
ezan
cami
sit alan›
antik kent
.............................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
8. Etkinlik: Afla¤›daki yönergeleri uygulay›n›z.
a. Afla¤›daki metni iki noktan›n kullan›m özelli¤ine dikkat ederek okuyunuz.
…
HAC‹VAT
KARAGÖZ
HAC‹VAT
KARAGÖZ
HAC‹VAT
KARAGÖZ
HAC‹VAT
KARAGÖZ
:
:
:
:
:
:
:
:
Karagöz’üm, Karagöz’üm, iki gözüm.
(Pencereden bakar.) Yine ne var koruk üzüm?
‹fl var, Karagöz’üm ifl var. Afla¤› gel.
(Afla¤› iner.) Ne ifliymifl o?
Gardiyanl›k.
Gerdanl›k m›?
Hay›r Karagöz’üm, gardiyanl›k!
O da ne demek?
b. Metinde iki noktan›n kullan›lma sebebinin ne oldu¤unu afla¤ıya yazınız.
..............................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
c. Afla¤›daki yay ayraçlar›n içine uygun noktalama iflaretlerini yerlefltiriniz.
Sevinç( ) Senden özür dilerim. Bir daha böyle konuflmayaca¤›m.
Leyla( ) Buna çok sevindim, Sevinç.
Okudu¤unuzda hem hüzünleniyor hem de düflünüyorsunuz. Hikâye flöyledir( )
K›rtasiyeden üç fley ald›( ) yap›flt›r›c›, defter, kalem.
137
HOfiGÖRÜLER D‹YARI MARD‹N
9. Etkinlik: Afla¤›daki kelime gruplar›n› inceleyiniz. Verilen yönergelere göre noktal› yerleri
doldurunuz.
bisiklet yar›fl›
duvar›n boyas›
tren istasyonu
aynan›n flekli
Türk kahvesi
tencerenin kapa¤›
yol haritas›
dersin sonu
a. Kelimeler bir araya getirilirken hangi tür sözcükler yan yana getirilmifltir? Kelimelerin
her ikisi de ek alm›fl m›d›r?
..............................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
b. Renkli yazılmıfl ekler kelimeden ç›kar›l›rsa kelime grubunun anlam›nda nas›l bir de¤iflme
olur?
..............................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
10. Etkinlik: Noktal› yerleri uygun tamlama ekleriyle doldurunuz.
A¤açlar............ yaprak............ sonbaharda sararm›flt›.
Pencereden duydu¤um su ses............. idi.
Zaman su gibi kayar ayak............ alt..........ndan.
Kent doku........... içinde de¤iflik zamanlarda bir kilise çan........n›n
ses........... ile ezan............. ses............ birbirine kar›fl›r.
Okul müdür............. baflar›l› ö¤rencilere ödül verdi.
San›yorum her sokak bafl............. kesmifl devler.
Ahmet............. Türkçe defter............. sayfa........... bitmifl.
138
HOfiGÖRÜLER D‹YARI MARD‹N
11. Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerde yer alan tamlamalar› bulunuz ve örnekten hareketle
tamlamaların tamlayan ve tamlananlar›n› belirtiniz.
Odan›n
perdesi
tamlayan
tamlanan
Leyla’n›n
Türkçe
çantas›
bize
sonra
Sonbahar
mevsimi
ald›¤›ndan solmufltu.
tamlayan tamlanan
ö¤retmeni
sorular›
›fl›¤›
y›rt›ld›¤›ndan
Yemekten
Yaz›l›n›n
günefl
güzel
çantas›n›
kulland›.
tamlama
konusunu
anlatacak.
bir
uykusuna
dald›.
gelince
‹nternet
fievval’in
ö¤le
a¤ac›n
sitesinden
yapra¤›
sararm›fl.
al›nm›fl.
12. Etkinlik: Örne¤i inceleyiniz ve kar›fl›k olarak verilen kelime ve kelime gruplar›n› anlamca
iliflkilendirerek isim tamlamas› yap›n›z. Tamlama çeflidini karfl›s›na yaz›n›z.
Kelime ve Kelime Gruplar›
masal
yaprak
çöp
sokak
posta
pano
s›n›f
kutu
gül
gün
deniz suyu
renk
kol dü¤meleri
›fl›k
ya¤mur bulutu
flark›
merdiven
kapak
yaz
›s›
kitap
kova
soka¤›n lambas›
basamak
Tamlama
Tamlama Çeflidi
masal soka¤›
belirtisiz isim tamlamas›
139
Momo
1. Etkinlik: Hikâye unsurlarıyla ilgili afla¤ıdaki sorulara cevap veriniz.
Olay nedir?
Olay nerede geçmektedir?
...............................................
...............................................
...............................................
...............................................
...............................................
...............................................
...............................................
...............................................
Momo
Olayın zamanı nedir?
fiah›slar kimlerdir?
...............................................
...............................................
...............................................
...............................................
...............................................
...............................................
...............................................
...............................................
2. Etkinlik: Metnin kahraman› Momo’nun yerinde olsayd›n›z çal›nm›fl zamanlar› kurtarmak
için ne yapard›n›z? Afla¤›daki noktal› yere yaz›n›z.
...................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
140
Momo
3. Etkinlik: Afla¤›daki deyim aç›klamalarından yararlanarak noktalı yerleri uygun biçimde
tamamlay›n›z ve buldu¤unuz deyimleri cümle içinde kullan›n›z.
1. Uygun zaman› bulmak
2. Bofl fleylerle vakit geçirmek
3. H›zl› hareket etmek
4. Bir fleye ayr›lan süreyi azaltmak
5. Bir ifl için yeterli zaman vermek
6. Sürmek, devam edip zaman› geçirmek
7. Bir ifl için ayr›lan sürenin sona ermesi
8. Aradan oldukça uzun bir zaman geçtikten sonra
.
...
..
..
n.
a
az
.k
...
..
...
.
...
..
...
...
...
›fl
ar
..y
...
...
...
...
zaman
..............av............
................dol..........
...
...
gel............git............
9
...
...
...
l..
..a
...
...
...
...
............öldür...........
12
...
...
..t
an
›.
...
...
3
...
.
6
Cümlelerim:
• .......................................................................................................................................
• .......................................................................................................................................
• .......................................................................................................................................
• .......................................................................................................................................
• .......................................................................................................................................
• .......................................................................................................................................
• .......................................................................................................................................
• .......................................................................................................................................
141
Momo
4. Etkinlik: Afla¤›daki ajanda sayfas›nda günlerinizi planlay›n›z.
06:00
16:00
08:00
18:00
10:00
20:00
12:00
22:00
14:00
00:00
Nisan / April
Cumartesi / Saturday
23
Nisan / April
Pazar / Sunday
24
Not:
06:00
16:00
08:00
18:00
10:00
20:00
12:00
22:00
14:00
00:00
Not:
142
Momo
5. Etkinlik: “Zamanda yolculuk yapmak” konusuyla ilgili ça¤r›fl›mlar›n›z› afla¤›daki noktal›
yerlere yaz›n›z. Ça¤r›fl›mlar›n›z aras›nda iliflki kurarak bir hikâye yaz›n›z.
......................................................
......................................................
......................................................
Zamanda
Yolculuk
Yapal›m
......................................................
......................................................
......................................................
..................................................................
...........................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
143
Momo
6. Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerde k›sa çizginin hangi amaçla kullan›lm›fl olabilece¤ini
altlarındaki noktal› yerlere yaz›n›z.
S›navda ek ve kökünü ay›rd›¤›m “bil-gi-li, aç-›k, gel-mifl” kelimeleriyle ilgili soruyu do¤ru
yapm›fl›m.
.......................................................................................................................................................
Emre, “gör-, gez-, kofltur-, okut-” fiillerini kullanarak bir paragraf yazd›.
.......................................................................................................................................................
“-d›r, -›fl, -l›k, -ca” ekleriyle kelime türeten Meltem bu konuyu anlam›fl olman›n sevincini
yaflad›.
.......................................................................................................................................................
7. Etkinlik: Afla¤›daki sütunlarda kelimeler ve ekler grupland›r›larak verilmifltir. Örnekten
hareketle kelime ve eklerin karfl›s›ndaki noktal› yerlerde k›sa çizgiyi uygun biçimde kullan›n›z.
1. grup
yaz›
görgülü
sat›c›
kitaplar
yaz - ı
…………….
…………….
…………….
…………….
2. grup
ver
seç
görün
k›r›l
3. grup
ver……………......
……………......
………….........
……………......
c›
l›k
m
lar
-cı
………………........
……………............
…………………....
…………………....
8. Etkinlik: Afla¤›daki yönergeleri uygulay›n›z.
a. Afla¤›daki noktal› yerleri örnek cümlelerden ve görsellerden hareketle uygun kelimelerle tamamlayınız.
K›r›k saat mor renktedir.
Noktal› yere getirdi¤im kelimeler cümleye
............. ve .............. anlam› katm›flt›r.
.......... saat ......... renktedir.
.......... saat ......... renktedir.
Resimde ............. çocuk görüyorum.
Noktal› yere getirdi¤im kelime
cümleye ............ anlam› katm›flt›r.
Resimde ............. çocuk görüyorum.
144
Momo
b. Renkli yazılmıfl kelimelerin yerine yay ayraç içindeki kelimeleri kullanarak cümleler
kurunuz.
Yuvarlak masada toplant› yapt›k. (kare)
...........................................................................................................
Yapraklar›n› döken bu a¤aç bana çocuklu¤umu hat›rlatt›. (flu)
...........................................................................................................
Bana kaç›nc› katta oturdu¤unu söylemedi. (hangi)
...........................................................................................................
fiiir yar›flmas›na dokuz ö¤renci kat›lm›flt›. (sekiz)
...........................................................................................................
Baz› insanlar seyahat etmeyi çok sever. (birkaç)
...........................................................................................................
Hangi ba¤da üzüm yetiflmez? (kaç›nc›)
...........................................................................................................
‹kinci bahar› yafl›yor ömrüm. (birinci)
...........................................................................................................
9. Etkinlik: Afla¤›daki yönergeleri uygulay›n›z.
a. Afla¤›daki resim ve s›fatlar› uygun biçimde efllefltiriniz. Sıfatları resimlerin alt›ndaki
noktal› yerlere yazınız.
büyük
büyük mü büyük
büyükçe
..........................
..........................
..........................
b. S›fatlarla resimleri efllefltirirken neye dikkat etti¤inizi noktal› yerlere yaz›n›z.
.............................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
145
Momo
10. Etkinlik: Afla¤›daki kelimeleri verilen örneklere benzer flekilde de¤ifltirip sıfat olacak
flekilde cümlede kullan›n›z.
Temiz
Temiz odadan içeri girdi.
........................................................
Uzun
Tertemiz odadan içeri girdi.
.............................................................
Üzerinde mavi bir elbise vard›.
mavi
Üzerinde mavimt›rak bir elbise vard›.
........................................................
sar›
.............................................................
Sevgi küçük evde oturuyor.
........................................................
küçük
Sevgi küçücük evde oturuyor.
minik
.............................................................
11. Etkinlik: Mert’in hikâyesindeki renkli yazılmıfl kelimeleri inceleyiniz. Di¤er hikâyedeki
noktal› yerleri de görselden yararlanarak siz tamamlayınız.
Minik Mert, da¤ınık evleri çok severdi. Bu yüzden yeflil
ördek arabas›yla düzenli evde s›k s›k gezintiye ç›kar,
gezintileri s›ras›nda bütün eflyalar› birbirine katard›. Sapsar›
k›yafetleriyle otururken Yeflil Ördek “Haydi bakal›m Mert,
gezinti zaman›!” dedi. Sar› flapkas›n› bafl›na takan Mert
arabas›na atlad› ve “Bugün hangi yaramazl›klar› yapsam?”
diye düflündü. Pembe koltu¤un yan›ndan geçerek krem
masaya yaklaflt› ve “Bu oday› seçmekle do¤ru yapt›m.”
dedi. Küçücük elleriyle mor örtüyü çekiyordu ki annesinin
sesiyle irkildi. Annesi “Mertçi¤im, yemek zaman›! Havuçlu,
patatesli çorban haz›r.” diye seslendi. Sesi duyan Mert “Tüm
hayallerim, tüm hayallerim… Olamaz!” dedi.
................ Yaren oyuncaklar› içinde en çok ............
saçlı bebe¤ini severdi. ..... gün bebe¤iyle foto¤raf çektirmek istedi¤inden .......... haz›rl›klar yapmal›yd›. Kendisi
için ............. ve .............. renkte okul k›yafetini, bebe¤i
için ise ......... ve ............... elbiseyi seçti. Elinde ..........
flapka vard›. ........... flapkay› kendi bafl›na, ...............
flapkay› da bebe¤inin bafl›na takmaya karar verdi.
............ terlik, ........... çorap, ........... flapka ile .............
bir uyumu yakalam›flt›. ................., ............... etek ve
............... gömle¤inin üstüne ................. süveter giydi.
.................., ................ kravat›n› da takm›flt› ki gözü
duvardaki .......... saate tak›ld›. Haz›rlanmam .............
saat sürmüfl. diye düflündü. ............ bir gülümseme ile
bebe¤inin elinden tutmufl .................. halı üzerinde poz
verirken oyuncakları arasından .............. bir ses geldi.
............ oyuncaktan geliyor ....... ses? dedi. Tam oyuncaklarına do¤ru yaklaflmıfltı ki gözlerini açtı. Gördüklerinin ......... rüya oldu¤unu fark etti.
146
ZAMAN VE MEKÂN TEMASI
- Tema De¤erlendirme Soruları …
Buras›, en yak›n kasabaya iki gün uzakta,
Anadolu’nun ç›plak, yolsuz, y›k›k bir köyü idi.
Bir vilayetten ötekine geçen arabas›z
yolcular, bazen havalar çok kurak gidip
K›z›l›rmak geçit verirse, floseyi b›rak›rlar ve
kestirmeden bu köye u¤rayarak iki günlük
yol kazan›rlard›. ‹flte senede bu vesile ile befl
on kifli, befl on düflkün, böyle dokunakl› bir
saatte yorgun arg›n gelir, kap›lar› vururdu. O
zaman Muhtar Hüsmen, köylülerden ikram
kimin s›ras› ise ona haber gönderir, kendisi
de oca¤›nda yaz k›fl sönmemecesine ç›ra
kütükleri alevlenen konuk odas›na yolcuyu
yerlefltirirdi. Köy, dünya durumunu bu gelip
geçici, cahil insanlar›n getirdikleri yalan yanl›fl
haberlerle ö¤renirdi.
Refik Halit KARAY
A. Afla¤›daki 1, 2, 3 ve 4. sorular› metne
göre cevaplay›n›z.
B. Afla¤›daki fliiri okuyunuz ve fliirle ilgili
cümlelerden do¤ru olanlar›n bafl›na “D”,
yanl›fl olanlar›n bafl›na “Y” harfi getiriniz.
1. Paragrafta sözü edilen köyün özellikleri
nelerdir?
(.....) “Ey garip çizgilerle dolu han duvarlar›”
derken duvarlar›n eski bir geçmifle sahip
oldu¤u kastedilmektedir.
......................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
2. Yolcular bu köye neden u¤ramaktad›r?
…
Ne zaman yolda bir hana rastlasam irkilirim,
Çünkü sizde gizlenen dertleri ben bilirim.
Ey köyleri hududa ba¤layan yafll› yollar,
Dönmeyen yolculara a¤layan yasl› yollar!
Ey garip çizgilerle dolu han duvarlar›,
Ey hanlar›n gönlümü s›zlatan duvarlar›!..
Faruk Nafiz ÇAMLIBEL
(.....) fiiirde kiflilefltirme sanat› kullan›lm›flt›r.
(.....) fiiirde benzetmeler yer almaktad›r.
(.....) fiair, fliirde bir yolculuk s›ras›nda u¤rad›¤›
handaki duygular›n› anlatmaktad›r.
(.....) “Yollar” ve “duvarlar›” sözcükleriyle
kafiye yap›lm›flt›r.
(.....) fiiirde hâl eki alan kelime say›s› yedidir.
(.....) M›sralarda geçen “yafll›”, “yasl›”, “garip”
sözcükleri isimdir.
C. Çoktan seçmeli sorular›n do¤ru cevaplar›n› iflaretleyiniz.
......................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
3. Köyün muhtar› yolcular gelince ne yapmakta ve yolcular› nerede a¤›rlamaktad›r?
......................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
4. Okudu¤unuz paragraf›n konusu nedir?
......................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
1, 2 ve 3. sorular› metne göre cevaplay›n›z.
...
‹nsano¤lu ya geçmifli düflünür ya gelece¤i. Geçmifli düflünür çünkü geçmiflte iyi
günleri vard›r, iyi an›lar› vard›r, onlardan
kopamaz. Bir türlü geçmiflin özleminden
kendini kurtaramaz. Gelece¤i düflünür çünkü
gelecekte her fley iyi olacakt›r, elde edemediklerine ulaflacakt›r; daha iyi, daha güzel
günlere kavuflacakt›r.
Ya geçmifl ya gelecek. Peki, içinde bulundu¤umuz zaman parças›? En önemli olan
bu de¤il mi? Ne yaparsak hepsi bu anki
davran›fl›m›za ba¤l›. Geçmifl de bu an,
gelecek de. Bugünü kendi hâline b›rak›r,
geçmifl ve gelecek düfllerine dalarsak ne
geçmiflimiz iyi olur ne gelece¤imiz.
Oktay AKBAL
147
1. Afla¤›daki seçeneklerden hangisinde
paragraf›n ana fikriyle ilgili en kapsaml› yarg›
yer almaktad›r?
A) Geçmiflin özleminden kendini kurtaramayan insan an›n› de¤erlendiremez.
B) ‹nsan, iyi an›lar› oldu¤u için geçmiflten
kopamaz, geçmifli düflünür.
C) Bugün baflar›l› ve verimli olursak dünümüz
de güzel olur yar›n›m›z da.
D) Gelecekte her fleyin iyi olmas› ve isteklerimize ulaflmak geçmifle ba¤l›d›r.
2. Yazara göre insan›n yapt›¤› yanl›fl nedir?
A) Geçmifle yeteri kadar önem vermemek
B) Gelecekle ilgili hiçbir plan yapmamak
C) ‹çinde bulundu¤u zamana çok de¤er
vermek
D) Geçmifl ve gelece¤i düflünüp an› de¤erlendirememek.
3. Paragrafta yer alan “geçmiflin özleminden
kendini kurtaramamak” ifadesiyle örtüflen
cümle afla¤›daki seçeneklerden hangisinde
yer almaktad›r?
A) Ne zaman an›lar› akl›na gelse hüzünlenir,
gözleri yaflar›rd›.
B) ‹çinde bulundu¤u ça¤da yaflamaktan
hiç flikâyetçi de¤ildi.
C) Güzel günlerin hayaliyle yafl›yor, sab›rla
o günleri bekliyordu.
D) Evinin her köflesi geçmifle ait izlerle doluydu.
4. Afla¤›dakilerin hangisinde hâl eki kullan›lmam›flt›r?
A) Elinde aç›k art›rmayla al›nm›fl bir vazo var.
B) Bu flark›y› dinlemek için konseri bekliyorum.
C) Osman Hamdi Bey’in tablolar› muhteflemdi.
D) Tiyatroda Shakespeare (fiekspir)’in Hamlet’i
vard›.
5. Afla¤›dakilerin hangisinde bir varl›¤› iflaret
yoluyla belirten s›fata örnek vard›r?
6. Afla¤›daki isim tamlamalar›nın çeflitleri seçeneklerin hangisinde do¤ru s›rayla verilmifltir?
I. su damlas›
II. zaman›n de¤eri
III. çınar a¤acının dalları
IV. cevizin içi
A)
B)
C)
D)
Belirtili, belirtisiz, zincirleme, belirtili
Belirtisiz, belirtili, zincirleme, belirtili
Zincirleme, belirtili, belirtisiz, belirtisiz
Zincirleme, belirtisiz, belirtili, belirtisiz
7. Afla¤›daki seçeneklerin hangisinde bir varl›k veya nesnenin kime veya neye ait oldu¤unu gösteren ek (iyelik eki) kullan›lmam›flt›r?
A) Pazar günkü pikni¤imize Emel, Murat ve
Mustafa Âkif de gelecekmifl.
B) Parkta gördü¤ümüz bebe¤in flapkas› düflünce annesi çok üzüldü.
C) Manisa’da flehri güzellefltiren palmiyeleri
bahçemde görmek istedim.
D) Yaz geldi¤inde tatmak istedi¤im meyvelerden ilki karpuzdu.
8.
“Bir kelimenin kendisinden sonra gelen
kelime ve kelime gruplar›yla yap› ve anlam
bak›m›ndan ba¤lant›s› olmad›¤›n› göstermek ve anlam kar›fl›kl›¤›n› önlemek için kullan›l›r.”
Aç›klaman›n karfl›l›¤› olan noktalama iflareti afla¤›daki seçeneklerin hangisinde kullan›lm›flt›r?
A) Evet, son günlerde ya¤›fl oran›nda art›fl
görüldü.
B) Bugünlerde hastal›ktan zihnim çok da¤›n›k, dedi.
C) ‹htiyar, a¤ac›n yan›ndan geçerken an›lar›n› hat›rlad›.
D) En sevdi¤im meyveler çilek, karpuz ve
portakald›r.
9.
“Otobüs 15( ) perondan 5( )9( )2011
tarihinde saat 9( )30’da kalkt›. Yolculuk için
yan›na kraker( ) çikolata( ) kazak ald›.”
Cümlelerde yay ayraçla gösterilen yerlere
A) Basketbol maç›nda bizim ülke galip geldi.
konulmas›
gereken noktalama iflaretleri hanB) Davet malzemelerini bu çocuk getirmifl.
gi seçenekte do¤ru verilmifltir?
C) Kimi insanlar seyahat etmeyi çok sever.
A) (.) (.) (.)(:) (,) (,)
C) (.) (.) (.) (:) (;) (,)
D) Yoldaki kazay› görünce gözlerine
B) (.) (.) (.) (.) (;)(,)
D) (.) (.) (.) (.) (,) (;)
inanamad›.
148
6.
DO⁄A VE EVREN
• BOfi ARSA
• KINALI KEKL‹K
• ORMAN KÜSTÜ B‹ZE
• UZAY (Dinleme Metni)
Temaya Hazırlanıyorum
1. Kentlerde yaflayan insanlar hangi tür çevre sorunlarıyla karflılaflıyorlar?
2. Hayvanların soyunun tükenmesinin sebepleri nelerdir?
3. Ülkemizdeki erozyonu engellemek için neler yapmalıyız?
4. Siz uzay yolculu¤u yapmak ister misiniz? Neden?
149
BOfi ARSA
1. Etkinlik
a. Afla¤›da anlamlar› verilen kelime ve kelime gruplar›n› bularak bulmacay› çözünüz.
2
1
1. Saray, konut.
2. Buyru¤u alt›na girmek.
3
4
3. Bir fleyden k›sa bir süre
yararlanmak, sebeplenmek.
6
5
4. Bir kara yolunda trafik çizgileri ile
ayr›lm›fl bölümlerden her biri.
7
8
5. Bir fleyin kullan›ma aç›lmas›.
11
6. Kaybedilmek.
7. Canl›l›k, coflku.
8. Tüketmek, kullanmak.
9. Kurmak, yapmak.
10
10. fiehrin uzak yerleflim bölgeleri.
9
11. Y›k›nt›.
b. Afla¤›daki deyimleri birer cümlede kullan›n›z.
devreye girmek :...............................................................................................................
eline düflmek
:...............................................................................................................
nasibini almak :...............................................................................................................
elden ç›kmak
:...............................................................................................................
2. Etkinlik: Yazar afla¤›daki kelime gruplar›yla ne anlatmak istemifltir?
beton orman›: ..................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
kent kaçk›n›: ....................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
beyaz cam: ......................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
150
BOfi ARSA
3. Etkinlik: Sütunlarda verilen cümleleri aralar›ndaki sebep-sonuç iliflkisine göre efllefltiriniz.
1. Kentten kaçan flehirli, tarlalar içinde
bir çiftlik kurup oraya yerleflti.
2. Fabrikalar›n kent d›fl›na ç›kar›lmas›
karar› al›n›nca bunu y›kt›lar.
3. Fabrikan›n bahçesinde her tür a¤aç,
çiçek, çimen vard›.
a. Sabah›n seherinde o a¤açl›¤› mekân
tutan ötücü kufllar›n korosunu dinlerdik.
b. Bofl arsa etraf›ndaki bina ve beton
orman›n›n a¤›rl›¤›n› al›yor.
c. Bir sabah kalkt›¤›m›zda bofl arsadan
hiç kufl sesi gelmeyecek.
4. Balkona ç›k›p bu cümbüflü saatlerce
seyrediyorum: kentin ortas›nda bir kufl
cenneti...
ç. Biz yine pencereleri s›k› s›k› kapat›p
bütün kent insanlar› gibi beyaz cama
dönüp vahfli tabiat› seyretmeye devam
edece¤iz.
5. ‹nflaat bafllay›nca dozerlerin
gürültüsünden önce kufllar nasibini
alacak, “Buras› elden ç›kt›, göçelim.”
diyecekler.
d. Demeye kalmad›, yan›na yöresine
kooperatif ormanlar› infla edildi,
marketler aç›ld› ve fukara kent kaçk›n›
yine bina ve otolar›n aras›nda s›k›fl›p
kald›.
6. Orada gölcük falan kalmayacak.
e. Fabrika enkaz› tafl›n›nca yerine
ya¤mur sular›n›n doldurdu¤u bir gölcük
yerleflti.
f. Trafik yo¤undu, on befl dakikal›k yolu
bir buçuk saatte gidiyorduk.
1
...
2
5
3
...
6
...
...
4
...
...
4. Etkinlik: Okudu¤unuz metnin konusunu ve ana fikrini afla¤ıdaki ilgili yerlere yaz›n›z.
Metnin Konusu : ..............................................................................................................
...........................................................................................................................................
Ana fikri
: ...............................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
151
BOfi ARSA
5. Etkinlik: Metinde ortaya konan sorunlar› ve çözüm önerilerinizi yaz›n›z.
1. Sorun: ............................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
2. Sorun: ............................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
1. Soruna Çözüm Önerim: .............................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
2. Soruna Çözüm Önerim: .............................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
152
BOfi ARSA
6. Etkinlik: Afla¤›daki gazete haberini okuyunuz.
a. Bu haberle ilgili sorular› cevaplay›n›z.
Baflkan, ilçenin
sorunu için neler
söylüyor?
..............................
..............................
..............................
..............................
..............................
..............................
Habere göre flehri
çirkin gösteren
nedir?
..............................
..............................
..............................
..............................
..............................
..............................
..............................
“Y›ld›r›m’›n En Büyük Sorunu
Kaçak Yap›laflma”
Mimarlar Odas› Bursa fiubesi Baflkan› Nizamettin Kaya
ve Yönetim Kurulu üyeleri, Y›ld›r›m Belediye Baflkan›
Özgen Keskin’i ziyaret etti. Y›ld›r›m’›n sorunlar›n›n tart›fl›ld›¤›
ziyarette, ortak ak›l ile ortak projeler üretilmesi gerekti¤inin
alt› çizildi.
Y›ld›r›m Belediye Baflkan› Özgen Keskin, Y›ld›r›m’›n
kaçak yap›laflma konusunda kötü bir imaja sahip oldu¤unu
belirterek “Kaçak yap›laflma ne yaz›k ki h›zl› geliflen tüm
kentlerin ortak sorunu. Y›ld›r›m Belediyesi olarak kaçak
yap›laflma konusunda kararl› bir mücadele sergiliyoruz.”
dedi.
Y›ld›r›m’›n kentin en yo¤un göç alan ilçesi oldu¤unu
vurgulayan Keskin, göçle Bursa’ya yerleflen ailelerin kent
yaflam›na uyum sa¤lama konusunda bir süre s›k›nt›
çektiklerini dile getirdi.
Mimarlar Odas› Bursa fiubesi Baflkan› Nizamettin Kaya
ise Y›ld›r›m’›n d›flar›dan ald›¤› yo¤un göç sebebiyle
Bursa’ya yak›flmayan bir görüntüye büründü¤ünü kaydetti.
Dünyada kabul edilen belli bir yerleflim sistemi oldu¤unu
belirten Kaya flunlar› söyledi:
“fiehrin içinde yüksek katl› bloklar›n yap›lmas› mimari
aç›dan kötü bir görüntü oluflturmaktad›r. Binalar›m›z› infla
ederken estetik aç›dan güzel görünmelerini sa¤lamal›y›z.
Bu da mimarlar›n iflidir. Kentleri marka yapan, kente
de¤er katan içerisinde farkl› mimarileri bar›nd›rmas›d›r.”
diye konufltu.
Y›ld›r›m Belediyesinin sorunu nedir?
...............................
...............................
...............................
...............................
...............................
...............................
...............................
Habere göre bu
sorunun nedenleri
nelerdir?
..............................
..............................
..............................
..............................
..............................
..............................
Belediye baflkan›n›n yerinde olsayd›n›z ne tür projeler gelifltirirdiniz?
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
b. Yukar›daki haberi okuduktan sonra çevrenizdeki yap›laflma hakkında ne düflündünüz?
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
c. Yukarıdaki gazete haberi ile okudu¤unuz metin arasında ortak olan sorunları yazınız.
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
153
BOfi ARSA
7. Etkinlik: Karikatürde anlat›lanlar› yorumlayarak yaz›n›z.
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
8. Etkinlik: ‹flledi¤iniz metinden yola ç›karak afla¤›daki metinde yer alan duygu ve
düflünceleri tamamlay›c› bir deneme yaz›n›z.
“…‹flte flehirler bir bir yitiriyor mavisini, rengi gittikçe karar›yor Dünya’m›z›n. Hani gökyüzü,
hani pald›r küldür bulutlar hani ya¤mur sonras› yedi renkli gökkufla¤›? Kufl oldu, uçup
gitti hepsi. Gö¤e baksam, suya baksam, nereye gitsem mavilik görünmüyor. fiehirde
sis, flehirde duman, flehirde griler ve siyahlar…
Ali ÇOLAK
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
154
BOfi ARSA
9. Etkinlik: Afla¤›daki örneklerden yola ç›karak e¤ik çizginin nerelerde kullan›ld›¤›n› ilgili
boflluklara yaz›n›z.
fiair Behçet Necatigil 16/03/1916 tarihinde ‹stanbul’da dünyaya gelmifltir.
................................................................................................................................................
‹sim olan kelimelere -l›/-li/-lu/-lü ekleri getirilerek çeflitli s›fatlar türetilebilir.
................................................................................................................................................
Yar›flmaya gönderilecek eserler ‹stiklal Cad. Hürriyet Apt. Nu.: 46/14 Ca¤alo¤lu/ ‹STANBUL
adresine gönderilecekmifl.
................................................................................................................................................
Gelmeden k›fl, ya¤madan kar / Gidin gidin güzel kufllar, / Uzak güney illerinde / Bol
yiyecek, bol günefl var. (Zeki TUNABOYLU)
................................................................................................................................................
10. Etkinlik: Afla¤›daki cümleleri e¤ik çizgi iflaretini kullanarak yeniden yazınız.
Türkülerle gidersiniz,
Kim gösterir size yol, iz?
Ürkütmez mi kalbinizi
Yüce da¤lar, coflkun deniz?
(Zeki TUNABOYLU)
....................................................................................
‹simlerin sonlar›na “-l›k, -lik
ve -c›, -ci” ekleri getirilerek
yeni isimler türetilir.
....................................................................................
Tema Vakf›, 2008 y›l›n›n 2526 Aral›k tarihlerinde “Ar›c›l›k
E¤itim Semineri” düzenledi.
....................................................................................
Yazar›n Cumhuriyet Cad.
Kurtulufl Apt. Nu.: 86 23
Balgat ANKARA adresinde
oturdu¤unu biliyor
muydunuz?
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
155
BOfi ARSA
11. Etkinlik
a. Afla¤›daki paragrafta s›fat olan kelimeleri bularak altlar›n› çiziniz.
Bir ilkbahar sabah›, flehirden uzaklarda birkaç ailenin henüz geldi¤i güzel bir piknik alan›na gitmifltik. Bir gün önce hava ya¤murlu oldu¤undan tabiat canlanm›fl, parlak yapraklar› a¤açlara taze bir görünüm katm›flt›. Sonra güzel sesli bir kuflun ötüflüyle
kendime geldim. Gördü¤üm bu eflsiz güzellik karfl›s›nda kendimden geçmifl, tatl› hayallere dalm›flt›m.
b. S›fatlar› isimlerle birlikte afla¤›ya yaz›n›z.
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
c. Bu kelimeler ç›kar›ld›¤›nda önlerine geldikleri isimlerin anlamlar›nda nas›l bir de¤ifliklik
oldu¤unu yaz›n›z.
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
12. Etkinlik
a. Afla¤›daki paragrafta s›fat tamlamalar›n›n altlar›n› çiziniz.
Balkona ç›k›p bu cümbüflü saatlerce seyrediyorum: kentin ortas›nda bir kufl
cenneti... Bofl arsa etraf›ndaki bina ve beton orman›n›n a¤›rl›¤›n› al›yor. Ayr›ca
a¤açlar, çiçekler ve kufllar ile orada kendili¤inden oluflan bir k›r manzaras› oluflturuyor. Ferahlad›k, nefes almaya bafllad›k. Etraf› duvarlarla çevrili ve kap›s›nda
bekçi ile köpekleri oldu¤undan arsaya çocuklar›n girmeleri, gölcü¤e girip bo¤ulma
tehlikesi yok, zaten gölcükte o kadar su da yok. fiimdi diyorum ki kentin ortas›nda
bir adac›k olan bu bofl arsa bize daha ne kadar arkadafll›k edecek?
b. Siz de baflka s›fat tamlamalar› yaz›n›z.
...................................................................
...................................................................
...................................................................
...................................................................
...................................................................
...................................................................
156
KINALI KEKL‹K
1
1. Etkinlik: Afla¤›da verilen kelimelerin efl anlamlılarını uygun yerlere
yazarak bulmacayı doldurunuz.
3
2
1. Seslenme
2. Yollama
6
3. Ürkek
4
4. Gerdan
5. Gezgin
5
6. Mazeret
2. Etkinlik: Afla¤›da verilen deyimler bulmacada gizlenmifltir. Bu deyimleri bularak yuvarlak
içine al›n›z.
P
P
N
K
K
G G
F
R
A
G
R
F
G O
R
R
G Ö
H
Z
⁄ ⁄ A
U
G
Ö
Z
L
E
M
E
A
R
P
Z
Ü
A
Y
T
M A
T
M Ü
E
A
Ü
T
E
fi
K
L
R
P
A
N
fi
D
K
D
A
U N
A
Y
A
Ö
P
K
F
Ü
N M
A
K
K
I
E
G D
fi
R
M
R
fi
G
F
L
I
L
⁄
Y
Ö Ü
B
Z
A
P M
K
L
M
L
fi
N
M C
fi
Ü
J
K
L
E
P
Y
A M
Z
H
C
S
Ü
Ç
C
S
A
K
C
fi
K
A
F
E
Ç
Z
N
V
Y
H
A
P
K
Y
N
K
Ü D
Y
T
M
Y
F
A O
I
B
T
F
N
E
H
fi
O
E
B
S
U
Ö G Ö
P
fi
S
T
J
L
U
K
G
Y
H ⁄
B
E
O
T
R
N
Y
O
L
A
Ç M
A
A
O
K
N
fi
H
S
P
P
L
U
V
I
O
kulp takmak
Y
O
L
U
N
bafl›na üflüflmek
O
K
P
L
gözü dalmak
R
U
yolunu gözlemek
T
kara kara
düflünmek
gözü tak›lmak
157
I
K
KINALI KEKL‹K
3. Etkinlik: Okudu¤unuz hikâyenin unsurlar›n› belirleyerek yaz›n›z.
Hikâyede olay ne zaman
KINALI KEKL‹K
Olay nerede geçmektedir?
geçmektedir?
...............................................
...............................................
...............................................
...............................................
...............................................
...............................................
...............................................
Anlat›lan olay nedir?
Hikâyedeki yard›mc›
karakterler kimlerdir?
Hikâyenin ana
karakterleri kimlerdir?
...............................................
.....................................
...............................................
...............................................
.....................................
...............................................
...............................................
.....................................
...............................................
...............................................
...............................................
Hikâyenin Ana Fikri:
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
4. Etkinlik: Hikâyede olaylar kimin a¤z›ndan anlat›lmaktad›r?
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
5. Etkinlik: Hikâyede anlat›lan olaylardan birine günlük hayat›n›zdan bir örnek yaz›n›z.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
158
KINALI KEKL‹K
6. Etkinlik: Cümlelerin anlattı¤ı olayları örnekteki gibi karflılarına yazınız. Bu cümlelere
anlattı¤ı olayların olufl sırasına göre numara veriniz.
K›nal›, bir köfleye çekilmifl, miskin miskin
duruyordu.
....................................................................
O günden sonra evin içi daha bir
canland›, baflka türlü bir nefleyle doldu.
....................................................................
“Anne, eve bir keklik alal›m m›? Baba,
sen de istersin de¤il mi?”
....................................................................
Annem, bu ayr›l›¤›n üzüntüsünü hâlâ
yafl›yor gibiydi.
....................................................................
Bir hafta sonra babam, bir yavru keklikle
ç›kageldi.
....................................................................
....................................................................
....................................................................
....................................................................
....................................................................
....................................................................
....................................................................
“fiimdi bu kekli¤e birlikte bir ad bulal›m.”
....................................................................
“Aaa! K›nal› keklik! Ne hofl! Bizim de
böyle bir kekli¤imiz vard› eskiden.”
....................................................................
....................................................................
Geriye bir tek çözüm kal›yor: K›nal›’ya
arkadafl bulup getirmek.
....................................................................
....................................................................
Babam bir hafta sonra K›nal› için bir efl
buldu.
....................................................................
....................................................................
Belgesel filmin sunucusu, keklik hakk›nda
bilgiler veriyordu:
....................................................................
....................................................................
Bir akflam televizyon izliyorduk.
Haberlerin sonuydu, babam bir belgesel
kanal› açt›.
Annenin belgeselde keklik görmesi üzerine
çocuklu¤unda besledikleri k›nal› kekli¤i
hat›rlamas›
159
KINALI KEKL‹K
7. Etkinlik: Hikâyedeki belgesel filmin sunucusu, baba ve ö¤retmene ait cümleleri okuyunuz. Bu cümleler arasındaki ortak düflünceyi yazınız.
“…Ö¤retmenimiz de uyard› arkadafllar›m›. Sonra keklikler hakk›nda konufltu. Çok
eski y›llardan beri sevilen bir kufl oldu¤unu, bilinçsiz ve afl›r› avlanman›n, do¤aya
verilen zararlar›n etkisiyle say›lar›n›n çok azald›¤›n› söyledi.”
Babam: “Yazık yazık! Bu güzel varlıkları ço¤altaca¤ımıza yok ediyoruz.”
“Belgesel filmin sunucusu, keklik hakk›nda bilgiler veriyordu: …Bitkisel besinlerle
beslenen k›nal› keklik, Türkiye’nin bütün bölgelerinde yerli kufl olarak yaflar. Ne yaz›k
ki son y›llarda afl›r› avlanma sebebiyle say›lar› çok azalm›flt›r.”
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
8. Etkinlik: Afla¤›daki gazete haberini okuyunuz. Bu haberi “Kınalı Keklik” hikâyesi ile
karflılafltırarak benzer yönlerini yaz›n›z.
Bin Adet Keklik Do¤aya B›rak›ld›
..........................................................
K›r›kkale’de yanl›fl avlanma ve baz› nedenlerle nesli
tükenmekte olan kekliklerin nesillerinin devam›n› sa¤lamak
amac›yla bin adet keklik do¤aya b›rak›lacak. Tar›m ‹l Müdürlü¤ü
taraf›ndan yetifltirilen bin adet keklik, önümüzdeki günlerde
K›r›kkale’nin çeflitli bölgelerine b›rak›larak koruma alt›na
al›nacak. Türkülere dahi konu olan, güzel sesi ile insanlar›n
en sevdi¤i kufl türünden biri olan kekli¤in K›r›kkale’de tekrar
sesinin yükselmesi için Tar›m ‹l Müdürlü¤ü harekete geçti.
K›r›kkale Tar›m ‹l Müdürlü¤ü taraf›ndan il genel meclisinin
deste¤i ile yap›lan bir çal›flmayla K›r›kkale’nin çeflitli noktalar›na
bin adet keklik b›rak›lmas› planlan›rken kekliklerin bilinçsiz
avc›lar taraf›ndan vurulmamas› için al›nacak önlemler
belirlenmeye çal›fl›l›yor. Tar›m ‹l Müdürü, “Vatandafllar›m›zdan
ricam›z bu hayvanlar› vurmamas›d›r. Zaten bu konuda
jandarma ve muhtarlarla görüflece¤iz.” dedi.
..........................................................
160
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
KINALI KEKL‹K
9. Etkinlik: Afla¤›daki haberi okuyunuz. Bu haberden hareketle siz de soyu tükenmekte
olan kufl türleri ile ilgili bir haber yaz›s› yaz›n›z.
SULTAN SAZLI⁄I KUfi CENNET‹
Sultan Sazl›¤›, tatl› ve tuzlu su ekosistemini bir arada bar›nd›ran ve nadir bir sulak alan olmas› nedeniyle Avrupa
Konseyi taraf›ndan koruma alt›na al›nm›flt›r. Nesli tehlike alt›nda oldu¤u belirlenen kufl türleri baflta olmak üzere
130.000 civar›nda su kuflunun bu alanda bulundu¤u belirlenmifltir. 2006 y›l›nda Sultan Sazl›¤› Millî Park› olarak
ilan edilmifltir.
Sultan Sazl›¤›, ‹ç Anadolu step ekosistemi içerisinde kapal› bir havzada yer alan, uluslararas› öneme sahip bir
sulak aland›r. Sultan Sazl›¤›’ndaki sulak alan ekosisteminin nadir karfl›lafl›lan bir örnek olarak bulunan tatl› ve tuzlu
su ekosistemini bir arada bünyesinde bar›nd›rmas› ise bu alan›n ekolojik önemini daha da art›rmaktad›r. Tatl› ve
tuzlu su ekosisteminin etraf›nda ise tuzcul çay›r ve meralar hâkimdir.
Birden fazla ekosistemin bir arada bulunmas› ise buradaki biyolojik çeflitlili¤in zenginleflmesindeki en önemli
unsurlardan biridir. Sultan Sazl›¤›’n›n farkl› ekosisteme sahip olmas›, birçok fauna (hayvan) türüne üreme, konaklama
ve beslenme imkân› sunmaktad›r.
Fauna zenginli¤i içerisinde, kufl türlerinin Sultan Sazl›¤› için ayr› bir önemi bulunmaktad›r. Çünkü Sultan Sazl›¤›,
her y›l Afrika-Avrupa-Asya aras›nda göç eden göçmen kufl yolunun en önemli u¤rak yerlerinden biridir. Bu yönü
ile kufllar için farkl› kuluçka, beslenme, üreme, konaklama ve s›¤›nma yeri sa¤lamas› sebebiyle fauna içerisinde en
zengin tür çeflitlili¤ine sahip bölgedir.
Sultan Sazl›¤›’nda bu zamana kadar yap›lan kufl say›m sonuçlar›na göre toplam 301 kufl türü say›lm›flt›r.
www.kayseri.gov.tr
...........................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
161
KINALI KEKL‹K
10. Etkinlik
a. Afla¤›daki metinde yay ayrac›n nerelerde kullan›ld›¤›na dikkat ediniz.
YARDIMCI
— (Önce davulun sesi, sonra kendi sesi, sonra da kendi girer sahneye.)
Duyduk duymad›k demeyin. Ormanlar kral› Kara Oduncu’nun emrini
dinleyin. Mavifl K›z’› yakalay›p getirene ödül verilecektir. Ödül bir kese dolusu alt›nd›r. Duyduk duymad›k demeyin…
KAfiIKÇI
— (Gözleri parlayarak kendi kendine) Bir kese alt›n…
AYfiE
— (Yard›mc›ya koflarak) Mavi Çam’› siz mi kestiniz?
YARDIMCI
— Mavi Çam m›? Hangi Mavi Çam?
AYfiE
— Orman›n en genç a¤ac› idi o. Kara oduncu mu kestirdi?
YARDIMCI
— Mavi Çam ha… Hah hah ha… Mavi Çam (Davuluna vurarak
uzaklafl›rken) Duyduk duymad›k demeyin, ormanlar kral› Kara
Oduncu’nun emridir...
DEDE
— Mavi Çam’› kesen anlar. Bizimle alay ediyorlar üstelik.
MAV‹ BEKÇ‹ — (‹çeriye yan›nda Mavifl ile birlikte girer. Soluk solu¤ad›r.) Kara
Oduncu’nun adamlar› bir sürü a¤aç kesmifller. Daha da
kesiyorlar. Gözlerimizle gördük.
MAV‹fi
— Üstelik kolay olsun diye en taze a¤açlar› kesiyorlar.
N‹NE
— Siz orman› b›rak›n da kendinizi düflünün. Oduncu Mavifl’i istiyor.
KAfiIKÇI
— (Gözleri parlar.) Getirene bir kese alt›n.
SEPETÇ‹ BACI — Mavifl’i sakla.
(Ülker KÖKSAL)
b. Bu metnin al›nd›¤› eserin türünü dikkate alarak yay ayrac›n kullan›ld›¤› yerleri yaz›n›z.
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
162
KINALI KEKL‹K
11. Etkinlik: Afla¤›daki metinde gerekli yerlerde yay ayraç kullan›n›z.
Afla¤›da gecekondu halk›n›n panik içinde koflufltuklar› bir s›rada konuklar›n gelifli
anlat›lmaktad›r.
BEKÇ‹ SABR‹’N‹N GECEKONDUSU
SABR‹
TAHS‹N
NEZAHAT
SAB‹HA
SABR‹
NEZAHAT
SAB‹HA
TAHS‹N
— Buyurun efendim, buyurun!..
— Babacan ama abart›lm›fl bir dostlukla. Vaay Sabrici¤im! Nas›ls›n bakal›m?
— Yine afl›r› bir sevinçle. Hii! Ne cici yer!
— Hofl geldiniz efendim. Sefalar getirdiniz.
— Tan›flt›rarak. Benim han›m, beyefendi… Sabiha.
— Nas›ls›n›z Sabiha Han›m?
— Sa¤ olun.
— Sabri’ye. Vallahi güzelmifl evin yahu! Aferin, aferin!
BÜYÜK BABA
SABR‹
TAHS‹N
BÜYÜK BABA
— Kendini belli etmek istercesine öksürür. Öhhööö!..Öhhööö!..
— Babam beyefendi.
— Oooo, memnun oldum!
— Memnun oldum Tahsin Bey.
TAHS‹N
SABR‹
TAHS‹N
NEZAHAT
TAHS‹N
— Gümbür gümbür. Eee, hadi bakal›m Sabrici¤im, bize yeni evini gezdir!
— Ezile büzüle. Aman beyefendi, zaten hepsi bu!
— Hiç bozuntuya vermeden. ‹yi ya, sen de buray› gezdir.
— Gecekondu halk›na duyurmadan. Aman Tahsin!..
Baflar SABUNCU
— Ay›l›r. Ha!.. Tabi. Çevresine bak›n›r.
12. Etkinlik: Metinden al›nan cümleleri okuyunuz.
a. Alt› çizili kelimeler cümlelere nas›l bir anlam katm›flt›r?
Orman mühendisi oldu¤u için bazen araziye ç›kar, bir iki hafta gelmedi¤i olurdu.
Buras› hayvanat bahçesi gibi olmufl.
Ama annemin temizlik konusundaki titizli¤i yüzünden ben bu zevki tadam›yordum.
Evet, çok severdim. Hastaland›¤›nda öyle üzülmüfltüm ki...
Aaa! K›nal› keklik! Ne hofl! Bizim de böyle bir kekli¤imiz vard› eskiden.
Bu yetiflkin bir keklik oldu¤u için bize al›flmas› biraz zaman ald›.
Yaz›k, yaz›k! Bu güzel varl›klar› ço¤altaca¤›m›za yok ediyoruz.
Ben de üzülmüfltüm kekliklerin gittikçe azal›yor olufluna.
b. Bu kelimeleri ç›kard›¤›m›zda cümlelerin anlam›nda nas›l bir de¤ifliklik olur? Neden?
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
163
KINALI KEKL‹K
13. Etkinlik: Okudu¤unuz metinden al›nan afla¤›daki cümlelerde bulunan edat, ba¤laç
ve ünlemlerin altlar›n› çiziniz.
Vücudunun yan taraflar› ve gerdan› beyaz, di¤er bölümleri bozdur.
Ne yaz›k ki son y›llarda afl›r› avlanma sebebiyle say›lar› çok azalm›flt›r.
Ona iyi bakarsak k›sa sürede senin umdu¤un gibi bir keklik olup ç›kar.
fiimdi bu kekli¤e uygun bir ad bulmak için düflünüyor, düflünüyordum.
Böylece di¤er kekli¤in de an›s›n› yaflatm›fl olacakt›k.
Senin çocuklu¤undaki gibi...
Ben de öyle düflünüyordum, Hasan.
Böyle kap› m› çal›n›r, o¤lum?
Yavrular›n sahipleri daha onlar dünyaya gelmeden belirlendi bile.
14. Etkinlik: Afla¤›da verilen edat, ba¤laç ve ünlemleri ifllevlerine uygun birer cümlede
kullan›n›z.
ve, gibi, fakat, için, de, aaa
ve
...................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
gibi
...................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
fakat
...................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
için
...................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
de
...................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
aaa
...................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
164
ORMAN KÜSTÜ B‹ZE
67
66
1. Etkinlik: Afla¤›da anlamları verilen kelimeleri sayı aralıklarına yazarak bulmacayı
doldurunuz.
68
65
69
64
41
42
40
43
63
22
39
1
1-9
K›ymak, gözden ç›karmak.
2 10-21 Baflkas›n›n mal›n› birine
ba¤›fllamak.
71
24
38
20
72
10
37
25
1
7
19
46
73
11
2
60
26
47
36
6
18
74
27
12
59
35
6 42-49 fiikâyet etmek, s›zlanmak.
7 50-55 Süs, bezek.
45
9
8
61
3 22-33 Bulmak, sa¤lamak.
4 34-38 Bay›nd›r, imar edilmifl, bak›ml›
5 39-41 Kötü, fena.
44
23
21
62
70
4
58
34
8 56-64 En önemli, en hassas nokta.
9 65-71 Hayvan yemi olarak kullan›lan bir bitki.
10 72-80 Kendisine önemli bir miras kalan
kimse.
75
28
13
49
16
76
14
15
57
29
33
50
77
30
32
56
48
3
5
17
31
51
55
78
52
54
53
79
80
2. Etkinlik: Afla¤›da verilen deyimler bulmacada gizlenmifltir. Bu deyimleri bularak etraf›n›
çiziniz.
F P R P N V F O G K O F K R O F N H F K
T
R P G ⁄ A D R
K O
A ⁄
T
can›na k›ymak
elden gitmek
E
M V
L
Z
F M D D M D G G R P
S I G R R D I L R R L G F ‹ D M
fi O I I N G O K N N M Ö U U T F
T H D N H F D Ü H H K Z N ‹ M G
G R A I T U R A M P T Ü G J L ⁄
‹ N H Y A E N E K U Ü N H J Y D
gözünde tütmek
var›n› yo¤unu
harcama
H A T ⁄
R
T
I
Ü P
G K
F
U
E
T
‹
Ç N
P M U U C U
R
N D
H O
P G
L
F
Y U
E D O M Ü R M E
E T U U Ü D F E I M A N K A
Ü K V U L A G T A L E U T K
Ö M E E V T F Ü T Y ‹ J A M
C L A F R K G T K ⁄ V V E L
Y K R Ü M O A A H
hayat vermek
E
‹
T
‹
K G Ç M I M M G C C V Y
Y M A K E E L ‹ Ç Z C T
B H M ⁄ S Y R K Y F Z M Ç Z
G G J V V H Z fi
C A N I N A K I
‹
U V B P R
E
J Ç Z
Y C M N L
I
B P D P
S C S
L
Z Ç
A Ö Z Ç O A N D ⁄ O B H D H B A B ⁄ B C
M V
D
S R H Y Ç T
A G D V
T ⁄ A O ⁄ O R
Z O K K C K
F G G Ö
L Ö
L Ç Y
I
M H O
165
I
ORMAN KÜSTÜ B‹ZE
3. Etkinlik: Afla¤›da bofl b›rak›lan yerleri okudu¤unuz metne göre doldurunuz
Metnin Konusu
Metnin Ana Fikri
.................................................................
.................................................................
.................................................................
.................................................................
.................................................................
.................................................................
Yard›mc› Fikir
..............................................
Yard›mc› Fikir
ORMAN KÜSTÜ B‹ZE
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
Yard›mc› Fikir
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
4. Etkinlik: Okudu¤unuz metinde ortaya konan sorun ve bu sorunun çözümü için önerilerinizi
uygun yerlere yaz›n›z.
Metindeki sorun: ...................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
Çözüm önerim: .....................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
166
ORMAN KÜSTÜ B‹ZE
5. Etkinlik: Metinden al›nan afla¤›daki cümlelerden öznel olanlara “Ö”, nesnel olanlara
“N” yaz›n›z.
Orman al›r bafl›n› uzaklafl›r, da¤lara tepelere s›¤›n›r insano¤lunun flerrinden.
Evet orman küstü bize.
Dört yüz milyon ton topra¤› her y›l denizlere feda ediyoruz.
Orman sadece suyumuzun kayna¤ı de¤il, bo¤azımızın, sırtımızın da sigortasıdır.
San›yorum ki yeflile hasret kald›¤›m›z flu günlerde gözünüzde tütüyordur ormanlar.
Otuz senedir köyümüze hayat veren suyumuz, son senelerde bize yetmez derecede
azald›.
Döfledi¤imiz su borular›n› her sene seller götürüyor.
6. Etkinlik: Afifllerdeki görselleri inceleyerek size düflündürdüklerini yaz›n›z.
T.C. ORMAN ve SU ‹fiLER‹ BAKANLI⁄I
ORMAN GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü
T.C. ORMAN ve SU ‹fiLER‹ BAKANLI⁄I
ORMAN GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
167
ORMAN KÜSTÜ B‹ZE
7. Etkinlik: Okudu¤unuz metni afla¤›da verilen fliirle karfl›laflt›rarak benzer ve farkl› yönlerini
yaz›n›z.
SAKIN KESME
Hem dünyada en birinci borç de¤il mi her kula
Bir tohumu fidan yapmak, fidan› da bir orman?
E¤er böyle olmasayd› ne kal›rd› o¤ula
“Miras›m› art›r.” diye ö¤üt veren atadan?
Sak›n kesme! Her dal›nda bir güzel kufl ses versin.
Sak›n kesme! Gölgesinde yorgun çiftçi dinlensin.
Sak›n kesme! fiu verimli köye kanat, kol gersin.
Sak›n kesme! Aziz vatan günden güne flenlensin.
Mehmet Emin YURDAKUL
Benzer Yönleri
Farkl› Yönleri
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
8. Etkinlik: Karikatürde anlat›lanlar› okudu¤unuz metinle iliflkilendirerek yaz›n›z.
........................................................................................
........................................................................................
........................................................................................
........................................................................................
........................................................................................
........................................................................................
........................................................................................
........................................................................................
........................................................................................
........................................................................................
........................................................................................
........................................................................................
168
ORMAN KÜSTÜ B‹ZE
9. Etkinlik: Afla¤›daki metinde alt› çizili kelimelerin yaz›m›na dikkat ediniz.
Hayrettin Karaca’n›n do¤a sevgisi gençlik y›llar›nda bafllad›. Hasat zamanlar› çevre
köylere gider, köylülere yard›m ederdi.
Hayrettin Karaca’n›n do¤aya karfl› duyarl›l›¤› ona “Erozyon Dede” unvan›n› kazand›rd›.
Erozyon Dede’nin yurt gezileri Türkiye’de insan etkisinden kaynaklanan h›zl› bir çölleflme
tehdidini fark etmesine yol açt›. Bitki türlerinin yok oldu¤unu gördü. Yang›nlar yüzünden
veya tarla açmak üzere köylüler taraf›ndan kesilmifl ormanlara rastlad›. Gözlemledi¤i
felaket karfl›s›nda sessiz kalamayaca¤›n› hisseden Hayrettin Karaca’n›n, Türkiye’deki çevre
çal›flmalar›nda liderlik üstlendi¤i görülür. Sanayici arkadafl› Nihat Gökyi¤it’le birlikte
1992’de TEMA’y› yani Türkiye Erozyonla Mücadele, A¤açland›rma ve Do¤al Varl›klar›
Koruma Vakf›n› kurdu. Uluslararas› bir araflt›rman›n sonuçlar›na göre Türkler aras›nda
çevresel konulara duyulan ilgi, TEMA’n›n kuruldu¤undan bugüne %12’den % 51’e yükselmifl
bulunuyor. ‹ster bir köy kahvesinde 5-6 kifli, isterse akademisyenler ve hükûmet görevlilerinin
kat›ld›¤› bir bilimsel konferans olsun, dinleyici kitlesi ve say›s› ne olursa olsun Erozyon
Dede’nin konuflmaktan ve çevre bilincinin oluflmas› için çal›flmaktan vazgeçmedi¤ini
görüyoruz.
a. Yukar›daki parçada alt› çizili kelimelerin yaz›l›fl›nda hangi noktalama iflareti kullan›lm›flt›r?
b. Afla¤›daki kelimelere niçin kesme iflaretinin getirildi¤ini örnekteki gibi yaz›n›z.
Hayrettin Karaca’n›n ....................................................................................................
Erozyon Dede’nin
....................................................................................................
Türkiye’de
....................................................................................................
Türkiye’deki
....................................................................................................
Nihat Gökyi¤it’le
....................................................................................................
1992’de
TEMA’y›
Rakamlara getirilen ekler kesme iflareti ile ayr›l›r.
....................................................................................................
10. Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerde gerekli yerlerde kesme iflaretini kullan›n›z.
Erozyonu önlemede 250nci fidan da dikildi.
ÇEVKOnun Çevre Koruma Derne¤i at›k malzemelerin dönüfltürülmesi çal›flmalar›n›
sürdürüyor.
Nasrettin Hocan›n f›kralar› ‹ngilizceye çevrildi.
Sultan Sazl›¤› Millî Park›n›n tatl› ve tuzlu suyu bir arada olmas›, onun nadir sulak alan
olarak 301 kufl bar›nd›rmas›na imkân sa¤lamaktad›r.
Hayrettin Karacan›n Yalovada kurdu¤u Türkiyenin ilk özel a¤aç park›nda 1400 a¤aç
türü bulunmaktad›r.
Haziran ay›n›n 21inci günü y›l›n en uzun günüdür.
169
ORMAN KÜSTÜ B‹ZE
11. Etkinlik: Alt› çizili kelimeler cümlelerde hangi görevlerde kullan›lm›flt›r?
Bir hayli zaman geçti, ormandan a¤açtan söz açmad›k. Ama san›yorum ki yeflile
hasret kald›¤›m›z flu k›fl ortas›nda gözünüzde tütüyordur ormanlar. Yaz gelse ve
flöyle kendimizi çamlar›n alt›na atabilsek, orman›n saf havas›n›, reçine kokusunu
içimize doldurabilsek ne hofl olurdu.
Evet… Orman küstü bize... Uzaklafl›yor bizden... Daha do¤rusu biz küstürdük onu.
hayli
12.
s›fat
............................................
ki
...............................................
ormandan ............................................
kendimizi ...............................................
ama
............................................
bize
...............................................
flu
............................................
onu
...............................................
Etkinlik: Afla¤›daki kelimeleri belirtilen görevlerle birer cümlede kullan›n›z.
kimi (s›fat)
...................................................................................................................
................................................................................................................................................
kimi (zamir)
...................................................................................................................
................................................................................................................................................
güzel (isim)
...................................................................................................................
................................................................................................................................................
Bu bahar bahçemize birkaç fidan diktik.
birkaç (s›fat)
...................................................................................................................
................................................................................................................................................
Fidanlardan birkaç›n› bu bahar bahçeye diktik.
birkaç›n› (zamir) ...................................................................................................................
................................................................................................................................................
güzel (s›fat)
...................................................................................................................
................................................................................................................................................
baz› (zamir)
...................................................................................................................
................................................................................................................................................
baz› (s›fat)
...................................................................................................................
................................................................................................................................................
ne (s›fat)
...................................................................................................................
................................................................................................................................................
ne (zamir)
...................................................................................................................
................................................................................................................................................
170
UZAY
1. Etkinlik
a. Afla¤ıda anlamlar› verilen kelimeleri bulmacada uygun yerlere yazınız.
1. Günefl çevresinde dolanan, ondan
ald›klar› ›fl›¤› yans›tan gök cisimlerinin
ortak ad›.
2. Gökyüzünden Dünya’ya düflen
her çeflit tafl.
3. Bulundu¤u yerden ayr›larak
yolculu¤a bafllamak, harekete
geçmek.
4
3
10
4
1
3
2
5
2
4. Yok olmak, varl›¤› sona ermek.
5. Bütün gök cisimlerinin içinde
bulundu¤u s›n›rs›z boflluk.
1
6
5
8
6. Bir gezegenin çekiminde bulunarak onun çevresinde dolanan daha
küçük gezegen.
8
10
9
9
7. Yanarda¤ a¤z›.
7
8. ‹lgisini, dikkatini ve merak›n› üzerinde toplamak, alaka duymak.
7
9. Yeri veya herhangi bir gök cismini
saran gaz tabakası.
6
10. Birinin, bir fleyin önemini, de¤erini
bilmek.
b. Numaralandırılmıfl karelerdeki harfleri ilgili kutucuklara yazarak anahtar kelimeyi
bulunuz.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
c. Buldu¤unuz kelimeleri birer cümlede kullanınız.
........................
....................................................................................................................
........................
....................................................................................................................
........................
....................................................................................................................
........................
....................................................................................................................
........................
....................................................................................................................
........................
....................................................................................................................
........................
....................................................................................................................
........................
....................................................................................................................
........................
....................................................................................................................
........................
....................................................................................................................
171
UZAY
2. Etkinlik: Afla¤ıdaki hikâye haritas›n›, dinledi¤iniz metne göre doldurunuz.
Zaman
Yer
...............................................
...............................................
...............................................
...............................................
Olay
...............................................
UZAY
...............................................
Karakterler
...............................................
...............................................
Ana fikir: ................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
Yard›mc› fikirler: ...................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
3. Etkinlik: Afla¤ıdaki sonuç bildiren cümleleri ilgili sebep cümlelerinin yanlarına yazınız.
Sonuç bildiren cümleler
bir canl›n›n yaflamas› için uygun koflullara sahip de¤ildir.
göktafllar› buraya kolayl›kla düflmektedir.
Mars gök bilimcilerin ilgisini çekmektedir.
Mars, Günefl’ten Dünya’n›n ald›¤› kadar ›s› alamaz.
Merkür Günefl’e çok yak›n oldu¤undan ....................................................
.................................................................................................................
Mars, Dünya’ya göre Günefl’e daha uzakt›r. Bu yüzden ...............................
.......................................................................................................................
Dünya’ya benzeyen Mars’›n yüzey flekilleri sürekli de¤iflir. Bu yüzden ........
.......................................................................................................................
Ay’da atmosfer olmad›¤›ndan ........................................................................
.......................................................................................................................
172
UZAY
4. Etkinlik
a. Afla¤›daki gezegen bulmacas›n› dinledi¤iniz metne göre doldurunuz.
2
3
1
4
2
3
4
7
8
9
5
6
7
1
5
8
11
10
10
9
12
6
11
1. Günefl’e yakınlık bakımından üçüncü gezegen.
2. Günefl’e yakınlık bakımından sekizinci gezegen.
3. Günefl’e uzaklık sırasında beflinci olan, en büyük gezegen.
4. Günefl’e uzaklı¤ı yedinci olan Günefl çevresindeki dolanımını 84 yılda tamamlayan
gezegen.
5. Günefl’e yakınlı¤ı altıncı olan gezegen.
6. Gezegenlere ve yer yuvarlıklı¤ına ıflık ve ısı veren büyük gök cismi.
7. Günefl çevresinde dolanan, ondan aldıkları ıflı¤ı yansıtan gök cisimlerinin ortak
adı.
8. Yer yuvarlaklı¤ının uydusu olan gök cismi.
9. Günefl sisteminin Günefl’e en yakın gezegeni.
10. Gök cisimlerinin üzerinde bulunan cisimlere uyguladı¤ı kuvvet.
11. Günefl’e uzaklı¤ı dördüncü sırada olan kızıl gezegen, Merih.
b. Numaralandırılmıfl karelerdeki harfleri ilgili yıldızlara yazarak flifreyi bulunuz.
....
....
....
....
....
....
....
....
....
....
....
....
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
173
UZAY
5. Etkinlik: Metinde ortaya konan sorunu ve bu soruna yönelik çözüm önerilerinizi yaz›n›z.
Metinde Ortaya Konan Sorun: .......................................................
............................................................................................................
............................................................................................................
............................................................................................................
Çözüm Önerilerim: ............................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
6. Etkinlik: Afla¤ıdaki cümleleri dinledi¤iniz metne göre tamamlayınız.
...................., yüzey flekilleri sürekli de¤iflen tek gezegendir.
Günefl Sistemi’ndeki en büyük gezegen ...................... ’dir.
...................... Günefl’e uzaklık bakımından yedinci sıradad›r.
.................. Günefl Sistemi’nde gözle görülemeyecek kadar küçük bir gezegendir.
......................., en sıcak gezegendir.
........................... gezegeninde mevsimler vardır.
...................., ....................., ................... gezegenleri dev gezegenler olarak
adlandırılmaktadır.
7. Etkinlik: Afla¤ıdaki cümlelerden öznel olanların baflına “Ö”, nesnel olanların baflına
“N” yazınız.
(.....) Ay sandı¤ımdan daha küçük.
(.....) Gece ilk defa bu kadar uzun gelmiflti bana.
(.....) Ay’da atmosfer olmadı¤ından göktaflları kolaylıkla buraya düfler.
(.....) Jüpiter, Venüs’ten sonra en parlak gezegendir.
(.....) Mars, Günefl’e uzaklık bakımından 4. sırada yer alır.
(.....) Merkür’ün yüzeyinde Ay’da oldu¤u gibi kraterler bulunur.
(.....) Hayvanları öldürmeye devam edersek dünya yok olup gidecek.
174
UZAY
8. Etkinlik: Afla¤›daki gazete haberini okuyunuz.
En büyük hayali astronot olmakt›. Astronot olamad› ama Türkiye’de bir ilki baflard›.
6 y›ll›k fizik ö¤retmeni Tahsin Demirciler Denizli’deki Nalan Kaynak Anadolu Lisesini Türkiye’de gözlemevi
olan ilk devlet okulu yapt›. Her fley Tahsin ö¤retmenin teleskop alma düflüncesiyle bafllad›. Okul idarecileriyle
birlikte kap› kap› kentteki ifl adamlar›n› ziyaret edip maddi destek istediler. Olmay›nca konuyu velilere açt›. Veliler
“Var›z!” dedi. 15 günde gerekli miktar topland›. Teleskobu al›p okulun bahçesinde gözlemlere bafllad›klar›nda
ise halk›n ilgisini daha da çektiler. Tahsin ö¤retmen gözlem günleri ayarlay›p halk› davet etti. Broflürlerle gözlemleri
duyurdu. Teleskobun ünü tüm Denizli’ye yay›ld›. Sonunda Denizli Valili¤inden de destek geldi, üç y›l sonunda
gözlemevi kuruldu. Tüm bu süreçte ise okulda astronomi dersini seçen ö¤renci say›s› artt›, Astronomi Kulübü
kuruldu, ilk ve ortaö¤retimde astronominin yayg›nlaflt›r›lmas› için sempozyum yap›ld›, Denizli astronomi ile
tan›flt›, il d›fl›ndan pek çok e¤itim kurumu gözlemevi kurmak istediklerini söyleyerek okulu ziyarete geliyor...
Bu baflar› hikâyesi Tahsin ö¤retmenin astronomiye olan ilgisiyle bafll›yor. Demirciler’in astronomiye olan
ilgisi ise çocuklu¤una kadar uzan›yor. Denizli’nin Çal ilçesinde büyüyen 39 yafl›ndaki Demirciler, ailesine ait
ba¤larda, üzümleri kurutmak için gecelerken gökyüzüyle hafl›r neflir olmaya bafllam›fl. Gökyüzünü seyrederek
uyurken astronot olma hayalleri kurmufl, küçük teleskoplarla gözlem yapm›fl. Üniversitede ise içindeki astronomi
merak› sebebiyle Marmara Üniversitesi Elektronik Bölümü’nü b›rak›p astronomiye yak›n olan Fizik Bölümü’ne
geçmifl. ‹stanbul Kültür Üniversitesi ve TÜB‹TAK gibi kurumlar›n da astronomiyle ilgili sempozyumlar›na ve
e¤itim programlar›na kat›lm›fl.
a. Bu haberden en az befl anahtar kelime belirleyiniz.
b. Bu kelimeleri kullanarak günlük hayat›n›zdan bir olay anlat›n›z.
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
175
UZAY
9. Etkinlik: Afla¤›daki metnin yay ayraçla gösterilen yerlerinde uygun noktalama
iflaretlerini kullan›n›z.
HAR‹KA ÇOCUK
( )Perde aç›l›r( ) Eski bir han odas›n›n kap›s› önünde( ) büyük bir tahta sand›k içinde
bir çocuk peynir( ) domates ve ekmek yemektedir( ) Bir süre sonra Orhan Bey sahneye
girer ve çocu¤a dikkat etmeden önünden geçer( ) ileride bir yere bakar( ) Dönerken
çocu¤u fark eder( ) Uzun uzun çocu¤a bakar( )( )
Çocuk
( ) Matbaac› a¤abeyi mi arad›n›z( )
Orhan Bey ( ) Evet( )
Çocuk
( ) Az evvel k⤛t kestirmeye gitti( ) gelecek( ) ( )Bir tahta sand›¤› ters çevirir( )( ) Buyurun oturun( ) Tatl› tatl› Orhan Bey( )e bakar( ) ( )Bir parça ekmek bölerek
uzat›r( )( )
Orhan Bey ( ) Teflekkür ederim( ) aç de¤ilim( )
Çocuk
( ) Yoksa ellerim kirli diye mi( )
Orhan Bey ( ) Yok can›m ( )
Çocuk
( ) Bizim iflte temiz kal›nm›yor ki( )
Orhan Bey ( ) Ne ifl görüyorsun( )
Çocuk
( ) Torna tesfiye( )
Orhan Bey ( ) Ha( )
Çocuk
( ) ( )Kat›la kat›la güler( )( ) Kim duysa flafl›r›yor ( ) 07( ) 09( ) 2010( ) da
on ikiyi bitiriyorum hâlbuki ( )
Orhan KEMAL
10. Etkinlik: Afla¤ıdaki parçay› okuyunuz.
Yeni evin kendisi için ayr› bir önemi vard›. Evin dam› dümdüzdü, y›ld›zlar› izlemeye
uygundu. Küçük Kaoru günlerini damda geçiriyordu.
Do¤rusu Küçük Kaoru’nun gök merak› annesinin hofluna gitmiyordu. Ne ç›kacakt›
gökleri izlemekten? Ama Kaoru için gökyüzü bir kitapt›. Küçük Kaoru on iki yafl›na
do¤ru okulun kitapl›¤›na dadand›. Gök bilimi ile ilgili ne varsa okuyor, not al›yordu.
Gök haritalar›n› nerede bulursa al›yor, bunlara kendi gözlemlerini iflliyordu; ancak
gökleri durmadan ifllemekle fazla bir sonuç al›namazd›. Küçük de olsa bir teleskop
gerekliydi. Kaoru yine okulun kitapl›¤›na dald›, teleskop yap›m› ile ilgili fizik, kimya ve
optik bilgilerini âdeta yuttu. Sonra eski makine parçalar›n›n sat›ld›¤› pazardan teleskop
parçalar› toplay›p kendi teleskobunu yapt›.
a. Bu parçadaki s›fat tamlamalar›n› bularak afla¤›ya yaz›n›z.
S›fat tamlamalar›
.................................................. ..................................................
.................................................. ..................................................
.................................................. ..................................................
b. Edat ve ba¤laç görevinde kullan›lan kelimeleri bulup yaz›n›z.
Edat
..............................................................................................................
Ba¤laç
..............................................................................................................
176
UZAY
c. Bu kelimeleri ifllevlerine uygun olarak cümlede kullan›n›z.
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
11. Etkinlik: Afla¤›daki kelimeleri karfl›lar›nda belirtilen görevleriyle cümlede kullan›n›z.
güzel
s›fat
s›fat / isim
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
isim
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
ile
edat
edat / ba¤laç
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
ba¤laç
......................................................................................................................
......................................................................................................................
baz›
s›fat
s›fat / zamir
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
zamir
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
177
DO⁄A VE EVREN TEMASI
- Tema De¤erlendirme Soruları Göçmen kufllar art›k gelmiyor, her y›l 40
bin tür yok oluyor
40 bin canl› ve bitki türü, insanl›¤›n hayat›n› sürdürebilmesi için gerekli. Oysa, küresel
›s›nma ve bunun sonuçlar›, canl› türlerini de
yok ediyor ne yaz›k ki. Art›k Manyas Kufl
Cenneti’nin do¤al konuklar›, birkaç y›ld›r
gelmiyorlar. Çünkü geldiklerinde hiçbir fley
bulam›yorlar. Kufl Cenneti, çoktan cehenneme döndü bile. Göçmen kufllar, göçecek
yer bulam›yor. Kutup ay›lar›, üzerinde bar›nabilece¤i bir buz adac›¤› ar›yorlar. Prof.
Celal fiengör, "Küresel ›s›nman›n canl› türleri
üzerindeki etkisi çok büyük. Mesela her sene
40 bin canl› ve bitki türü yok oluyor. Bu jeoloji
tarihindeki en büyük evrensel yok olufllardan
biri anlam›na geliyor." diyor. Zaten k›yamet
senaryolar› da buradan yola ç›k›yor. ‹nsan
türü, do¤al beslenme ve bar›nma imkânlar›n› kaybedince ne olacak dersiniz?
(Bas›ndan)
A. Afla¤›daki 1, 2, 3 ve 4. sorular› paragrafa göre cevaplay›n›z.
1. Birçok canl› türünün yok olma sebebi
nedir?
3. Kutup ay›lar› hangi tehlike ile karflı karflıyadır?
......................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
4. Afla¤›daki kelimelerin cümlelere katt›¤›
anlamlar› yaz›n›z.
ve: ...............................................................
...........................................................................
için: .............................................................
...........................................................................
oysa: ...........................................................
...........................................................................
de: ...............................................................
...........................................................................
çünkü: .........................................................
...........................................................................
art›k: ............................................................
...........................................................................
5. Afla¤›daki sıfatları farklı kelimelerle bir ara......................................................................
ya getirerek s›fat tamlamalar› oluflturunuz.
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
baz› birkaç
büyük her
...........................................................................
...........................................................................
bir
birçok
bu
tüm
...........................................................................
...........................................................................
..................................
..................................
...........................................................................
..................................
2. Kufl Cenneti neden cehenneme dönmüfl- ..................................
tür?
..................................
..................................
......................................................................
..................................
..................................
...........................................................................
...........................................................................
..................................
..................................
...........................................................................
..................................
..................................
...........................................................................
..................................
..................................
...........................................................................
...........................................................................
..................................
..................................
178
KAYNAKÇA
AKBAL, Oktay, Güzel Konuflma-Yazma K›lavuzu, hzl.: Yaflar YÖRÜK, E¤itim Yay›nlar›, Ankara,
Tarihsiz.
ALA‹N, “Mutlu Olma Sanat›”, Çeviren: Yaflar Nabi NAYIR, Varl›k Yay›nlar›, ‹stanbul, 1995.
AL‹, Sabahattin, “Ses”, Güzel Yaz›lar O¤uzdan Bugüne, TDK Yay›nlar›, Ankara, 1996.
ALTAN, Çetin, “Kitap Az Yaflamay› Önler”, Düflünce Bahçelerinde, hzl.:Yaflar Aflk›n, Yalç›n Emel
Yay›nevi, Ankara,1990.
ASYA, Ârif Nihat, “Olamam”, Kökler ve Dallar, Ötüken Yay›nlar›, ‹stanbul, 2006.
ATAÇ, Nurullah, “Kitaba Hürmet” , Söylefliler, YKY, ‹stanbul, 2000.
B‹RK‹YE, Atilla, “Sabah Y›ld›z›”, Düflünceler Sözleflince, hzl.: Ali ÇOLAK, Kelime Yay., ‹stanbul, 2009.
CUMALI, Necati, “Yaz Geçti”, Seçme fiiirler, Adam Yay›nlar›, ‹stanbul, 1998.
ÇAMLIBEL, Faruk Nafiz, Han Duvarlar›, Atlas Yay›nlar›, ‹stanbul, 1985.
ÇOKUM, Sevinç, “Hilal Görününce”, Güzel Yaz›lar O¤uzdan Bugüne, TDK Yay›nlar›, Ankara, 1996.
ÇOLAK, Ali, Mavisini Yitirmifl Yaflamak, Zaman Kitap, Ankara, 2005.
GÖ⁄CEL‹, Yaflar, Kemal, “Orman Yang›nlar›”, Yanan Ormanlarda Elli Gün, Bu Diyar Bafltanbafla 2, YKY, ‹stanbul, 2004.
GÖKTÜRK, Akflit, “Okuman›n Yararlar›”, Sözün Ötesi - Yaz›lar, ‹nk›lâp Kitabevi, ‹stanbul,1989.
GÖMEÇ, Saadettin, Uygur Türkleri Tarihi ve Kültürü, Akça¤ Yay›nlar›, Ankara, 2000.
GÖMEÇ, Saadettin, Türk Kültürünün Ana Hatlar›, Ankara, Akça¤ Yay›nlar›, 2006.
GÜNTEK‹N, Reflat Nuri, Anadolu Notlar› I-II, ‹nk›lâp Kitabevi, 25. Bask›, ‹stanbul.
GÜNTEK‹N, Reflat Nuri, Çal›kuflu, ‹nk›lâp Kitabevi, ‹stanbul, 2006.
GÜRPINAR, Hüseyin Rahmi, “Vehimli Hasta”, Faydal› Dil Bilgisi, hzl.: Beflir Gö¤üfl, Alt›n Kitaplar
Yay›nlar›, ‹stanbul,1989.
Hürriyet Gazetesi, “Göçmen kufllar art›k gelmiyor” haberi, 04.09.2007.
KAMU, Kemalettin, “Umut”, Tanzimat’tan Günümüze Türk fiiiri Antolojisi, hzl.: Mehmet Çetin , Akça¤
Yay›nlar›, Ankara, 2002.
KANIK, Orhan Veli, “Rüzgâr›n Att›¤› Adam”, Nasrettin Hoca Hikâyeleri, YKY, ‹stanbul, 2010.
Karagöz ile Hacivat, hzl.: Nefise Atçakarlar, Timafl Yay›nlar›, ‹stanbul, 2005.
KARAY, Refik Halit, Memleket Hikâyeleri, ‹nk›lâp Kitabevi, ‹stanbul, Tarihsiz.
KEMAL, Orhan, “Harika Çocuk” ‹lkö¤retim Güzel Konuflma ve Yazma 6-7-8, hzl.: Suat Batur, Alt›n
Kitaplar Yay›nevi, ‹stanbul,1999.
KIBRIS, ‹brahim, Uygulamal› Çocuk Edebiyat›, Eylül Yay›nlar›, Ankara, 2002.
KOCATÜRK, Vasfi Mahir, “Yurt Türküsü”, Çocuk fiiirleri Antolojisi, hzl.: Necmi Naz, X Yay›nlar›,
‹stanbul, 2003.
KÖKSAL, Ülker, “Orman›n Bekçileri” Çocuk Oyunlar› 2, Esin Yay›nevi, ‹stanbul, 2001.
MALKOÇ, M.Nihat, “Kütüphane”, Somuncu Baba dergisi,
NAZ‹F, Süleyman, “Türk ‹lahisi”, Güzel Yaz›lar O¤uzdan Bugüne, TDK Yay›nlar›, Ankara, 1996.
180
ONAN, Necmettin Halil, “Bir Yolcuya”, Güzel Yaz›lar O¤uzdan Bugüne, TDK Yay›nlar›, Ankara,
1996.
Radikal gazetesi, “En Büyük Hayali Astronot Olmakt›”, 28.06.2009.
SABUNCU, Baflar, “Bekçi Sabri’nin Gecekondusu”, Yeni Türk Tiyatrosu K›sa Oyunlar Antolojisi, Nokta
Yay›nlar›, Ankara, 1979.
fiAFAK, Yakup, Mevlâna Celaleddin-i Rumi, Euromat Entegre Matbaac›l›k, Konya, 2007.
fi‹R‹N, Mustafa Ruhi, “Ö¤retmenimin Mektubu”, Masal Mektuplar, Beyan Yay›nlar›, ‹stanbul, 1990.
TANER, Haldun, “Bir Kavak ve ‹nsanlar”, Güzel Yaz›lar O¤uzdan Bugüne, TDK Yay›nlar›, Ankara,
1996.
Türk Dünyas› El Kitab›, Türk Kültürünü Araflt›rma Enstitüsü, c. II, s. 303, Ankara, 1992.
YURDAKUL, Mehmet Emin, “Sak›n Kesme” Ünitelere Göre Çocuk fiiirleri Antolojisi hzl.:Cuma Karatafl,
Assos Yay›nlar›, ‹stanbul, 2006.
U⁄UR, Hatice, Masal Uça¤› ile Dünya Gezisi, Erdem Yay›nlar›, ‹stanbul, 2007.
www.akyurtmeb.gov.tr (http://www.kozayagiioo.k12.tr/sayfa.asp?id=52)
www.fmv.edu.tr/ataturk/
www.kayseri.gov.tr, “Sultan Sazl›¤› Kufl Cenneti”, 11.06.2010.
www.kultur.gov.tr
www.mardin.gov.tr/turkce/sanalmardin/diller_bir_senfoni.asp, 16/09/2010.
www.meb.gov.tr
www.ogm.gov.tr/afisler/, “Her fiey Elimizde”, “Keflke Rüya Olsayd›”, 14.09.2010.
www.samsun.meb.gov.tr “Bin adet keklik do¤aya b›rak›ld›” 14.06.2010.
www.samsun.meb.gov.tr “Y›ld›r›m’›n En Büyük Sorunu Kaçak Yap›laflma” 14.06.2010.
www.tdk.gov.tr
Görsel Kaynakça
USLU, Hakk›, 9, 35, 65, 91, 121 ve 149. sayfalarda yer alan tema kapaklar›ndaki karikatürler.
USLU, Hakk›, 92, 154, 168. sayfalardaki etkinlik karikatürleri.
www.ogm.gov.tr/afisler/ “Keflke Rüya Olsayd›” 14.09.2010.
www.ogm.gov.tr/afisler/ “Her fiey Elimizde”, 14.09.2010.
181
a
(
(
Dinyestýr
Krasnoyarsk
YA
AS .
AK C
H
Hakasya C.
Muhtar
Krasnoyarsk