adıyaman yatırım fırsatları

ADIYAMAN YATIRIM FIRSATLARI
İPEKYOLU KALKINMA AJANSI
ADIYAMAN YATIRIM DESTEK OFİSİ
ADIYAMAN
2013
“Kalkınmanın Yolu, İpekyolu”
İPEKYOLU KALKINMA AJANSI
Vizyonu; “Bölgeyi geleceğe taşıyacak düşünce ve politikalar üreten, uygulayan,
sürdürülebilir kalkınmada öncü, yeniliklere açık, etkin ve çağdaş bir kurum olmak’’.
Misyonu; “Etkin insan kaynakları politikası ile nitelikli beşeri sermayesini verimli
şekilde kullanarak; bölgesel potansiyeli, dinamikleri ve özgünlükleri ortaya çıkaracak
politika ve stratejiler üretmek, kurumlar arası koordinasyon ve işbirliği kültürünü
yaygınlaştırmak, yenilikçi ve rekabete dayalı destek mekanizması ile bölge plan ve
programlarını hedeflerine ulaştıracak projelere destek olmak, uygulama süreçlerini
izlemek, değerlendirmek ve uygulama kapasitesini geliştirmek, yatırım ortamının
iyileştirilmesi ve yatırım imkanlarının tanıtılması yoluyla bölgenin rekabet gücünü
artırmak, tüm kesimlerde kalkınma bilinci ve ivmesi oluşturmaktır’’.
Temel İlkeler
• Şeffaflık
• İşbirliği, Dayanışma ve Paylaşma
• Güvenilirlik
• Çözüm Odaklılık
• Tarafsızlık
• Verimlilik
• Adalet
• Katılımcılık
• Sürekli Gelişim
• Yenilikçilik
"Misyon & Vizyon"
İÇİNDEKİLER
1. COĞRAFİ KONUM ............................................................................ 1
2. ULAŞIM ............................................................................................ 1
3. SOSYAL YAPI ..................................................................................... 2
3.1. Nüfus .................................................................................... 2
3.2. Eğitim ................................................................................... 3
3.3. Sağlık ................................................................................... 3
4. EKONOMİK YAPI ............................................................................... 4
4.1. Tarım ve Hayvancılık ................................................................ 4
4.2. Sanayi ve Ticaret .................................................................... 7
4.2.1. Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) ................................... 8
5. MADEN ve ENERJİ KAYNAKLARI ........................................................... 9
5.1. Petrol ve Doğal Gaz ................................................................ 9
5.2. Mermer ................................................................................. 9
5.3. Maden Varlığı ...................................................................... 10
5.4. Güneş Enerjisi ...................................................................... 11
6. TURİZM .......................................................................................... 12
7. YENİ TEŞVİK SİSTEMİNDE ADIYAMAN ................................................ 15
7.1. Yeni Teşvik Sistemi Uygulamaları ............................................... 15
8. ADIYAMAN YATIRIM FIRSATLARI .......................................................... 18
KAYNAKÇA ........................................................................................ 19
“Kalkınmanın Yolu, İpekyolu”
TABLOLAR
Tablo 1. Adıyaman’da Üretimi Yapılan Önemli Kültür Bitkileri ........................................... 4
Tablo 2. Adıyaman İline Ait İhracat Bilgileri .................................................................. 7
Tablo 3. Dünya’daki Başlıca İhracat Pazarları ............................................................... 8
Tablo 4. Adıyaman Merkez ve İlçelerdeki OSB’lerde Mevcut Durum .................................. 8
Tablo 5. Adıyaman İli Maden Varlığı ......................................................................... 10
Tablo 6. Yeni Teşvik Sistemi Uygulamaları Kapsamındaki Destek Unsurları ......................... 15
Tablo 7. Adıyaman’da Bölgesel Teşviklerden Yararlanacak Sektörler ve Tutarları ................ 16
Tablo 8. Bölgesel Teşvik Uygulamalarında Sağlanan Destek Unsurları .............................. 17
GRAFİKLER
Grafik 1. Yaş Gruplarına Göre Nüfus Dağılımı ............................................................... 2
Grafik 2. Adıyaman İli Arazi ve Tarım Alanlarının Dağılımı ................................................ 5
Grafik 3. Adıyaman İli Sanayi İşletmeleri Sektörel Dağılımı ............................................... 8
Grafik 4. Türkiye Güneş Enerjisi Potansiyel Atlası .......................................................... 11
KISALTMALAR
AB
: Avrupa Birliği
DTM
: Dış Ticaret Müsteşarlığı
GAP
: Güneydoğu Anadolu Projesi
SODES
: Sosyal Destek Programı
TÜİK
: Türkiye İstatistik Kurumu
TPAO
: Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı
UNESCO
: Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Organizasyonu
www.ika.org.tr
1. COĞRAFİ KONUM
7.614 km2 yüzölçümüne sahip rakımı 669 m..
olan Adıyaman ili; Asya’dan Avrupa’ya kadar uzanan,,
en önemli kültür ve ticaret yollarından biri olan tarihi İpekk
Yolu üzerinde bulunmaktadır. Adıyaman ilinin Malatya,,
Kahramanmaraş, Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır illerii
ile sınırı bulunmaktadır.
Türkiye’nin en önemli akarsularından biri olann
Fırat Nehri ile birlikte irili ufaklı pek çok akarsu, ili boy-dan boya çevrelemiştir. Dünyanın en büyük barajlarından biri olan Atatürk Baraj Gölü’nün büyük
bir kısmı il sınırları içerisinde yer almaktadır.
Adıyaman, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin en önemli tarihi, kültür ve
medeniyetler şehirlerinden biridir.
2. ULAŞIM
Adıyaman ilinde ulaşım karayolu, havayolu ve sınırlı oranda demiryolu ile sağlanmaktadır.
Demiryolu ulaşımı Gölbaşı ilçesinden yapılmakta olup, hat Elazığ-Adana istikametinde çift yönlü
hizmet vermektedir. Yılda 8.760 uçağa hizmet verme kapasitesinde olan Adıyaman Havalimanı’nın
şehir merkezine uzaklığı 22 km’dir. En önemli ulaşım ağı karayolu olan Adıyaman özellikle son
dönemde imza atılan projelerle bölgedeki lojistik potansiyelini arttırmaktadır. İlin Orta Doğu’ya
açılan iki gümrük kapısına yakın konumu ile, lojistik alanda yapılacak yatırımlar için oldukça önemli
potansiyel taşımaktadır.
Adıyaman-Kahta-Siverek-Diyarbakır Karayolu, Atatürk Baraj Gölü üzerine inşa edilmekte
olan Nissibi Köprüsü sayesinde önemli ölçüde kısalmaktadır. 2014’te hizmete açılması beklenen
köprünün toplam uzunluğu 610 m’dir. Yörenin tarih ve kültür turizmi açısından yüksek potansiyeli,
Nissibi Köprüsünün yapılması ile büyük bir ivme kazanacak ve köprü bölgenin sosyo-ekonomik
y katkı sağlayacaktır.
ğ y
kalkınmasına büyük
Adıyaman Ulaşım Haritası
“Kalkınmanın Yolu, İpekyolu”
1
Nissibi Köprüsü Animasyon Görüntüsü ve Atatürk Barajı
3. SOSYAL YAPI
3.1. NÜFUS
Adıyaman ilinin toplam nüfusu 593.931 olup, kent nüfusu 356.595, kırsal nüfus
237.336’dır. Türkiye’nin toplam nüfusunun yaklaşık % 0,79’u Adıyaman’da yaşamaktadır. Nüfusun yaklaşık olarak %60’lık bir bölümü il ve ilçe merkezlerinde yaşamaktadır. Türkiye genelinde
2011yılı için yıllık nüfus artış hızı %13,4 iken, Adıyaman’da ise %5,06 olarak gerçekleşmiştir.
Adıyaman ili nüfusunun % 61’lik kısmını 25 yaş altı yaş grubu oluşturmaktadır.
Grafik: 1. Yaş Gruplarına Göre Nüfusun Dağılımı
85-89
75-79
65-69
55-59
45-49
35-39
25-29
15-19
5-9
Yaş Grubu
0 10000
20000
30000
40000
50000
60000
70000
Kaynak: TÜİK, 2012
2
"Nüfus"
3.2. EĞİTİM
Adıyaman ilinde GAP Eylem Planı doğrultusunda
yürütülen Sosyal Destek Programı (SODES) projeleri ile
AB projeleri ildeki eğitime önemli katkılar sağlanmıştır.
Okullaşma oranı; okul öncesi eğitimde %31,64,
ilköğretimde %97,67, ortaöğretimde %57,26 olmuştur.
Adıyaman Üniversitesi 2006 yılında hizmete başlamıştır.
Kuruluşundan bu yana çok hızlı bir büyüme gösteren üniversitede toplam 15.393 öğrenci yüksek
öğrenim görmektedir. Üniversite ilin kalifiye işgücü talebini karşılamada öncü bir kurumdur.
Kentin okuma yazma oranı %80 olup okullaşma oranı Türkiye ortalaması
seviyesine ulaşmıştır.
3.3. SAĞLIK
Adıyaman İl Sağlık Müdürlüğü Haziran ayı 2012 verilerine göre kentte toplam 11 adet
devlet hastanesi, 1 adet özel hastane, 1 adet ağız ve diş sağlığı merkezi, 166 adet sağlık ocağı
veya aile hekimliği birimi, 14 adet ilk ve acil yardım istasyonu, 37 ambulans, 128 eczane ve 845
yatak kapasitesi bulunmaktadır.
2011 yılı sonu itibari ile Adıyaman ilinde 224 uzman hekim, 292 pratisyen hekim, 60 diş
hekimi, 1.116 hemşire ve ebe, 761 sağlık memuru görev yapmaktadır.
“Kalkınmanın Yolu, İpekyolu”
3
4. EKONOMİK YAPI
4.1.TARIM VE HAYVANCILIK
Adıyaman ili ekonomisinin % 70’i tarıma dayanmaktadır. Tarımda çalışan kesim % 60
civarındadır. Adıyaman topraklarının %35’lük bölümünü (264.167 hektar) tarım arazileri oluşturur.
Bu arazilerin % 80,45’lik bölümünde kuru tarım, % 19,55’lik alanda ise sulu tarım yapılmaktadır.
Tarla ürünlerinin %84,2’si tahıllar, %10,4’ü endüstriyel bitkiler, %4,4’ü baklagiller, geri kalanı ise
yağlı tohumlar ve yumru bitkilerden oluşmaktadır. İlin toplam kayıtlı çiftçi sayısı 36.487 olup ortalama işletme büyüklüğü 58 dekardır.
Tablo: 1. Adıyaman’ da Üretimi Yapılan Önemli Kültür Bitkileri
ADIYAMAN
Sıra
No
Ürün Adı
Alan
(da)
Üretim
(Ton)
TÜRKİYE GENELİ
Türkiye
Üretimindeki
İl Sıralaması
Alan
(da)
Üretim
(Ton)
Üretim
Yapan
İl Sayısı
1
Buğday
943.901 300.778
21.
80.960.000 21.800.000
2
Arpa
491.384 179.020
12.
28.688.331
7.600.000
73
3
Pamuk
161.166
75.040
8.
5.420.000
2.580.000
24
4
Üzüm
104.268
50.065
11.
3.719.861
3.288.439
74
5
Nohut
138.520
17.988
9.
4.464.129
487.477
73
6
Mercimek
122.273
21.937
4.
1.923.025
380.000
31
7
Nar
9.005
3.231
12.
244.454
217.572
59
8
Antep Fıstığı
239.704
9.263
4.
2.338.368
112.000
42
9
Zeytin
18.762
711
22.
7.984.926
1.750.000
40
3.562
598
26.
205.039
69.838
66
10 Badem
73
Kaynak: TÜİK, 2011 Yılı verileri esas alınmıştır.
4
"Tarım & HHayvancılık"
"T
l k"
Grafik: 2. Adıyaman İli Arazi ve Tarım Alanlarının Dağılımı
ADIYAMAN İLİ ARAZİ VE TARIM ALANLARININ DAĞILIMI
Diğer Alan (ha);
262.832; 35%
Orman Alan (ha);
177.647; 23%
Tarım Alan (ha);
264.167; 35%
Mera Alan (ha);
56.754; 7%
Kaynak: TÜİK, 2012
Adıyaman İli ve İlçelerinde Tarım Sektörü Yatırım Fırsatları;
• Modern sebze bahçeleri
• Gül, kiraz, incir, bodur elma, goji berry yetiştiriciliği
• Örtü altı ve kültür mantarı yetiştiriciliği
• Kâhta’da gelişen seracılık, bağcılık, narcılık, zeytincilik
• Tut ilçesinde arıcılık faaliyetleri
• Tut ilçesinde damlama sulama ve organik tarım faaliyetleri
• Besni ve Gölbaşı’nda organik tarım ve üzüm yetiştiriciliği
• Ekolojik bağ ve badem yetiştiriciliği
• Fide üretim işletmeleri önemli bir potansiyel arz etmektedir.
Sınırlarının önemli bir kısmı Atatürk Barajıyla çevrili Adıyaman’da tarımsal
çeşitlilik önemli bir potansiyel arz etmektedir.
“Kalkınmanın Yolu, İpekyolu”
5
İlde modern hayvancılık her geçen gün gelişme kaydetmektedir. Çiftçi örgütleri olarak 5
birlik ve 64 tarımsal amaçlı kooperatif bulunmaktadır.
Adıyaman İli ve İlçelerinde Hayvancılık Sektörü Yatırım Fırsatları;
• Yeni küçükbaş (saanen keçisi) ve büyükbaş hayvan yetiştiricilik işletmeleri,
• Arıcılık, ipekböceği, alabalık yetiştiriciliği,
• Entegre tavuk yetiştiriciliği ve yumurta tavukçuluğu tesisleri,
• Damızlık üretim tesisleri,
• Balık yemi fabrikası yeni yatırım alanları olarak değerlendirilebilir.
Adıyaman ili sınırları içerisinde bulunan Atatürk Barajı ve Baraj göllerinde doğal alabalık
üretiminin yanında yeni alabalık tesis yatırımları bölgeyi daha da cazip hale getirmektedir.
ÇÇat Barajı,
j , ÇÇelikhan,, Balık Üretim ÇÇiftliği
ğ
Adıyaman’da
Adıy
y
Arıcı
Arı
Arıcılık
A k
6
"Tarım & Hayvancılık"
4.2. SANAYİ VE TİCARET
• Adıyaman ili ekonomisi ağırlıklı olarak tarıma dayalı olup özellikle tekstil sektörü yatırımlarında
sanayileşme eğilimi görülmektedir.
• GSYİH’sı içerisinde sanayi sektörü tarım sektöründen sonra ikinci sırada gelmektedir.
• Adıyaman’da; gıda sanayi, maden- taş ve toprağa dayalı sanayi, pamuk işleme ve tekstil
sanayi ile genel imalat sanayisine yönelik üretimler yapılmaktadır.
• Adıyaman ilinde bulunan sanayi işletmelerinin % 28’i mikro ölçekli, % 58’i küçük ölçekli,
% 12’si orta ölçekli, % 2’si büyük ölçekli işletmelerdir.
Tablo 2. Adıyaman İline Ait İhracat Bilgileri
İhracatçı
Firma Sayısı
İhracat Değeri
(1000 USD)
2003
12
12.079
2004
14
20.978
2005
17
22.207
2006
18
24.336
2007
26
29.346
2008
31
59.103
2009
35
58.091.458
2010
36
71.638.694
2011
50
61.222.595
2012*
38
104.826.000
Yıl
Kaynak:TÜİK, 2012. (2012* verileri geçicidir)
“Kalkınmanın Yolu, İpekyolu”
7
Tablo 3. Dünya’daki Başlıca İhracat Pazarları (milyon $)
Ülke
2000
2005
2010
Irak
Almanya
ABD
İtalya
Romanya
0
1
0
0
0
2
16
0
1
0
14
13
9
6
4
Kaynak: DTM, 2011
Grafik: 3. Adıyaman İli Sanayi İşletmeleri Sektörel Dağılımı
Sanayi İşletmelerinin Sektörel Dağılımı
Gıda
Tekstil
3%
Giyim eşyası
14%
3%
24%
3%
Madencilik ve taşocakcılığı
Metalik olmayan mineral ürünleri
Ham petrol ve doğal gaz
5%
16%
8%
10%
Metal ürünleri imalat
14%
Kauçuk ve plastik ürünleri imalat
Mobilya imalatı
Diğerleri ( içecek imalatı, kömür imalatı, elektrik havalandırma sistemleri )
Kaynak: Sanayi Genel Müdürlüğü, Mayıs 2012
4.2.1.Organize Sanayi Bölgeleri (OSB)
Adıyaman Merkez, Besni, Gölbaşı ve Kahta’da bulunan OSB’lerde 5.000’i aşkın işçi
istihdam edilmektedir. Sanayi sektöründe ise 10.000’i aşkın işçi istihdam edilmektedir. Burada
kurulu olan işletmeler ağırlıklı olarak; tekstil, gıda, plastik, kâğıt sanayi, ve ayakkabı sektörlerinde
faaliyet göstermektedirler. Tablo 4’de Adıyaman merkez ve ilçelerdeki OSB’lerin mevcut durumu
hakkında bilgiler verilmiştir.
Tablo: 4. Adıyaman Merkez ve İlçelerdeki OSB’lerde Mevcut Durum
Faal Firma Sayısı
Doluluk Oranı (%)
Toplam Alan (Hektar)
Adıyaman Merkez
78
%100 dolmuş durumda
ve mevcut OSB’nin
genişletilmesi beklenmektedir.
210
Besni
12
%32
124,13
Organize Sanayi Bölgeleri
1. Etap %100 dolmuş durumda.
Gölbaşı
Kahta
Kaynak: Adıyaman İl Bilim ve Sanayi Müdürlüğü, 2012
8
5
21
2. Etapta kamulaştırma
çalışmaları devam etmektedir.
%30
53,32
161,17
"Sanayi & Ticaret"
5. MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI
5.1. PETROL ve DOĞAL GAZ
Adıyaman ilinde her yıl 3 milyon varili aşkın ham petrol çıkarılmaktadır. Ülkemiz genelinde
çıkarılan ham petrolün %20’ye yakın kısmı Adıyaman’daki kuyulardan elde edilmektedir. Petrol
üretiminin büyük çoğunluğu TPAO (Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı) tarafından yapılmaktadır.
Adıyaman TPAO’da günlük 400 m³ doğal gaz üretilmektedir.
Petrol üretiminden elde edilen atık enerjinin seracılık, seramik üretimi gibi ısı gerektiren
yatırımlarda değerlendirilmesi gündemde olan yatırım konuları arasındadır.
Petrol Kuyusu, Adıyaman
5.2. MERMER
Adıyaman ilinde mermer üretimi 2006 yılında başlamıştır. Adıyaman’da 20’nin üzerinde
mermer ocağı ve 2 adet mermer fabrikası faaliyettedir. Sektörde halihazırda 500’e yakın istihdam
sağlanmaktadır. İlde genellikle dark ve light emperador olarak bilinen mermer taşı üretilmektedir.
Adıyaman ili yaklaşık 2 milyar ton rezerv ile Türkiye’deki toplam mermer rezervinin %15’ine sahiptir.
Adıyaman’da çıkarılan light ve dark emperador taşı
“Kalkınmanın Yolu, İpekyolu”
9
5.3. MADEN VARLIĞI
Adıyaman maden kaynakları bakımından zengin bir ildir. Petrol ve mermer dışında şu
maden kaynakları bulunmaktadır:
Tablo: 5. Adıyaman İli Maden Varlığı
Madenin Çeşidi
Madenin Bulunduğu Yer
Bakır
Demir
Magnezyum
Fosfat
Tuğla Kiremit Hammaddesi
Kömür (linyit)
Çimento Ham Maddeleri
Çelikhan, Sincik
Çelikhan
Gölbaşı, Besni, Tut
Besni, Çelikhan, Gölbaşı
Samsat, Kahta, Gölbaşı
Gölbaşı
Gölbaşı
Rezervler
(Bin Ton)
6.700
24.160
8
8.400
24.000
53.094
229.000
Kaynak: MTA Genel Müdürlüğü, 2012
ADIYAMAN İLİ MADEN HARİTASI
Kaynak: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü
10
"Maden & Enerji Kaynakları"
5.4. GÜNEŞ ENERJİSİ
Güneş enerjisi, sahip olduğu potansiyel ve kullanım kolaylığı ile diğer yenilenebilir enerji
kaynaklarına kıyasla daha kolay bir şekilde yaygınlaşabilecek bir fırsata sahiptir. Yıllık ortalama
3.000 saat güneşlenme süresinin olduğu Adıyaman bu potansiyeli ile Türkiye’de Şanlıurfa’nın
ardından ikinci sıradadır.
Adıyaman, güneş enerjisi yatırımları için oldukça yüksek bir potansiyele sahiptir.
Grafik: 4.Türkiye Güneş Enerjisi Potansiyel Atlası
Kaynak: Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü
Güneş Panelleri
“Kalkınmanın Yolu, İpekyolu”
11
6. TURİZM
Adıyaman ili Kommagene Krallığı’na ait hala kullanımda olan ihtişamlı Cendere Köprüsü,
Nemrut Dağı Girişi kabul edilen anıt mezar olan Karakuş Tepesi, Perre Antik Kenti ve Besni
ilçesinde yer alan Sofraz (Üçgöz) Tümülüsleri ile turizm potansiyeli yüksek bir şehirdir.
Nemrut Dağı Ören Yeri, şehir merkezine 87 km. (Arsameia Antik yolu üzerinden 77 km.)
Kahta ilçesine 43 km uzaklıktadır. Dünya harikası olan bu tümülüs, Doğu Toros sıradağları üzerinde
2.206 metre yükseklikte, Fırat Nehri geçitlerine ve ovaya hakim bir tepe üzerindedir. Kommagene
Kralı I. Antiochos için yapılan anıt mezar üzerinde kırma ve çakıl taşları yığılarak bir tümülüs
oluşturulmuş ve tümülüsün etrafındaki teraslar üzerine ateş sunağı ve Greko-Pers üslubunda dev
heykel ve kabartma steller yapılmıştır.
Adıyaman’da bulunan ve 1987’de UNESCO tarafından dünya kültürel miras alanı
ilan edilen Nemrut Milli Parkı mutlaka ziyaret edilmesi gereken yerlerden biridir.
12
"Turizm"
Farklı inanç ve kültürlerin bir arada huzur içinde yaşadığı bir kent olan Adıyaman inanç
turizmi açısından da cazibe merkezi olmaya adaydır. Diyanet İşleri Başkanlığı’nca Türkiye’de yeri
kesin olarak bilinen iki sahabeden biri olan Hz. Safvan Bin Muattal’ın türbesi Adıyaman ilinin
Samsat ilçesinde bulunmaktadır.
1905 yılında inşa edilen ve tarihi önemi olan St. Petrus ve St. Pavlus Kilisesi halen
Adıyaman’daki Süryani cemaati tarafından kullanılmaktadır.
Ayrıca, Çat Barajı üzerinde bulunan ve dünyada nadir rastlanan eşsiz güzellikteki yüzen
adalar görsel güzelliklerinin yanında üzerlerinde çeşitli organizasyonlara ev sahipliği yapabilecek
kapasiteye sahiplerdir. Adıyaman ili, sahip olduğu
• Teşvik kapsamına alınan turizm konaklama tesisleri yatırımları
• Su sporları
• Kültür turizmi potansiyeli
• Doğa turizmi potansiyeli
• İnanç Turizmi potansiyeli ile yatırımcılara önemli fırsatlar sunmaktadır.
“Nuri Bilge Ceylan’ın Kişisel Arşivinden Alınmıştır”
“Kalkınmanın Yolu, İpekyolu”
13
Yüksek bir turizm potansiyeli olan Adıyaman, turizm alanında da yeni yatırımları bekliyor.
1. Derece Doğal Sit alanı olarak tescillenen, İnekli, Azaplı ve Gölbaşı Gölleriyle doğa
tutkunlarına eşsiz manzaralar sunan Gölbaşı ilçesi turizm potansiyeli bakımından
Adıyaman’ın en önemli ilçelerinden biridir.
Sosyal Etkinlikler ve Festivaller
•
•
•
•
14
Uluslararası Nemrut Kommagene Festivali
Çelikhan Bal, Kültür ve Turizm Festivali,
Gölbaşı Üzüm Festivali,
Besni Eğitim Bayramı Festivali.
"Turizm"
7. YENİ TEŞVİK SİSTEMİNDE ADIYAMAN
Yeni teşvik paketi olarak da bilinen “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkındaki” Bakanlar
Kurulu kararı, Resmi Gazete’nin 19.06.2012 tarihli sayısında yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yeni
teşvik sisteminde teşvik uygulamaları; Genel Teşvik Uygulamaları, Bölgesel Teşvik Uygulamaları,
Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki ve Stratejik Yatırımların Teşviki olarak dört kategoriye ayrılmıştır.
Yeni teşvik uygulamasında, illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik endekslerine (SEGE 2012) göre altı
ayrı bölge belirlenmiş olup Adıyaman ili 5. bölgede yer almaktadır.
7.1. YENİ TEŞVİK SİSTEMİ UYGULAMALARI
• 19.06.2012 tarih ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren yeni
teşvik sistemi 4 farklı uygulamadan oluşmaktadır:
• 1- Genel Teşvik Uygulamaları
• 2- Bölgesel Teşvik Uygulamaları
• 3- Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki
• 4- Stratejik Yatırımların Teşviki
Bu uygulamalar kapsamında sağlanacak destek unsurları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Tablo: 6. Yeni Teşvik Sistemi Uygulamaları Kapsamındaki Destek Unsurları
Genel Teşvik
Uygulamaları
Bölgesel Teşvik
Uygulamaları
Büyük Ölçekli
Yatırımların
Teşviki
Stratejik
Yatırımların
Teşviki
KDV İstisnası
9
9
9
9
Gümrük Vergisi
Muafiyeti
9
9
9
9
Vergi İndirimi
9
9
9
Sigorta Prim İşveren
Hissesi Desteği
9
9
9
9
9
9
Sigorta Prim Desteği*
9
9
9
Faiz Desteği**
9
Yatırım Yeri Tahsisi
9
Destek Unsurları
Gelir Vergisi Stopajı
Desteği*
Yatırım Yeri Tahsisi***
9
9
9
9
9
*Yatırımın 6. bölgede gerçekleştirilmesi halinde sağlanır
**Bölgesel teşvik uygulamalarında, yatırımın 3., 4., 5. veya 6 . bölgelerde gerçekleştirilmesi
halinde sağlanır.
***Sabit yatırım tutarı 500 Milyon TL üzerinde olan stratejik yatırımlara sağlanır.
“Kalkınmanın Yolu, İpekyolu”
15
Bölgesel Teşvik Uygulamaları kapsamında 5. bölgede yer alan Adıyaman’da
Bölgesel Desteklerden yararlanacak sektörler ve asgari yatırım tutarları veya kapasiteleri
Tablo 7’de verilmiştir.
Tablo 7. Adıyaman’da Bölgesel Teşviklerden Yararlanacak Sektörler ve Tutarları
16
Bölgesel Teşviklerden Yararlanacak Sektörler
Minimum Yatırım
Miktarı
Entegre damızlık hayvancılık yatırımları dahil olmak üzere entegre
hayvancılık yatırımları
500 Bin TL
Su ürünleri yetiştiriciliği ( balık yavrusu ve yumurtası üretimi dahil )
500 Bin TL
Gıda ürünleri ve içecek imalatı
1 Milyon TL
Tekstil ürünleri imalatı
1 Milyon TL
Giyim eşyası imalatı
500 Bin TL
Bavul, el çantası, saraciye, ayakkabı vb. imalatı
500 Bin TL
Ağaç ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç) hasır ve buna
benzer örülerek yapılan maddelerin imalatı
1 Milyon TL
Kağıt ve kağıt ürünleri imalatı
10 Milyon TL
Kimyasal madde ve ürünleri imalatı
1 Milyon TL
Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı
1 Milyon TL
Demir-çelik dışındaki ana metal sanayi, metal döküm sanayi
1 Milyon TL
Metal eşya
1 Milyon TL
Makina ve teçhizat imalatı
1 Milyon TL
Büro muhasebe ve bilgi işlem makineleri imalatı
1 Milyon TL
Elektrikli makina ve cihazları imalatı
1 Milyon TL
Radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları imalatı
1 Milyon TL
Tıbbi aletler hassas ve optik aletler imalatı
500 Bin TL
Motorlu kara taşıtı ve yan sanayi
Motorlu kara taşıtlarında
yatırım tutarı 50 Milyon
TL; motorlu kara taşıtları
yan sanayinde yatırım
tutarı 1 Milyon TL
Motosiklet ve bisiklet üretimi
1 Milyon TL
Mobilya imalatı (sadece plastik imal edenler hariç)
1 Milyon TL
"Yeni Teşvik Sisteminde Adıyaman"
Oteller
3 yıldızlı ve üzeri
Öğrenci yurtları
100 öğrenci
Soğuk hava deposu hizmetleri
500 metrekare
Lisanslı depoculuk
1 Milyon TL
Eğitim hizmetleri (okul öncesi eğitim hizmetleri dahil yetişkinlerin
eğitilmesi ve diğer eğitim faaliyetleri hariç)
500 Bin TL
Hastane yatırımı, huzurevi
Hastane: 500 Bin TL
Huzurevi: 100 kişi
Akıllı çok fonksiyonlu teknik tekstil
500 Bin TL
Atık geri kazanım veya bertaraf tesisleri
500 Bin TL
Seracılık
10 dekar
Tablo 8. Bölgesel Teşvik Uygulamalarında Sağlanan Destek Unsurları
BÖLGELER
Destek Unsurları
I
II
III
IV
V
VI
KDV İstisnası
VAR
VAR
VAR
VAR
VAR
VAR
Gümrük Vergisi Muafiyeti
VAR
VAR
VAR
VAR
VAR
VAR
OSB
Dışı
15
20
25
30
40
50
OSB İçi
20
25
30
40
50
55
OSB
Dışı
2 Yıl
3 Yıl
5 Yıl
6 Yıl
7 Yıl
10 Yıl
OSB İçi
3 Yıl
5 Yıl
6 Yıl
7 Yıl
10 Yıl
12 Yıl
VAR
VAR
VAR
VAR
VAR
VAR
3 Puan
4 Puan
5 Puan
7 Puan
YOK
YOK
1 Puan
1 Puan
2 Puan
2 Puan
Vergi İndirimi
Yatırıma
Katkı
Oranı (%)
Sigorta Primi
İşveren Hissesi
Desteği
Destek
Süresi
Yatırım Yeri Tahsisi
İç Kredi
Faiz Desteği
Döviz / Dövize
Endeksli Kredi
Sigorta Primi Desteği
YOK
YOK
YOK
YOK
YOK
YOK
Gelir Vergisi Stopajı Desteği
YOK
YOK
YOK
YOK
YOK
YOK
“Kalkınmanın Yolu, İpekyolu”
17
8.ADIYAMAN YATIRIM FIRSATLARI
Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımları
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Tarım ve Hayvancılığa Yönelik Sanayi Sektörü
Tekstil Sanayi Sektörü
Gıda Sanayi Sektörü
Turizm Sanayi Sektörü
İnşaat Sanayi Sektörü
Yer Altı Kaynaklarına Dayalı Maden, Petrol Sanayi Sektörü
Orman Ürünlerine Dayalı ve Mobilya Sanayi Sektörü
Yedek Parça Sanayi Sektörü
Genel İmalat Sanayi Sektörü
Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
18
Pamuk yağı üretimi
Tarım alet ve makineleri imalatı
Organik gübre üretimi
Zirai ilaç üretimi
Ambalaj
Sentetik çuval üretimi
Karton ve mukavva kutu üretimi
Baskılı kağıt ve plastik ambalaj
Asansör kabini imalatı
Ayakkabı imalatı
Dikişli çelik boru imalatı
Elektrik panosu imalatı
PVC üretimi
Kilitli beton üretimi
Panel radyatör imalatı
Elyaf üretimi
Değişik tür iplik imalatı
Baskı, boya ve apreleme
Kumaş dokuma imalatı
Penye örme imalatı
Muhtelif hazır giyim imalatı
Sarma tütün paketleme
Pamuk saplarından yonga levha üretimi
Dikişsiz ve dokumasız kumaş üretimi
Tuğla üretimi
Soğuk hava deposu
"Adıyaman Yatırım Fırsatları"
KAYNAKÇA:
http://www.tuik.gov.tr/
http://www.dpt.gov.tr/
http://www.gumrukticaret.gov.tr/
http://www.ekonomi.gov.tr/
http://www.sanayi.gov.tr/
http://www.adiyamantso.org.tr/
http://www.adiyamantarim.gov.tr/
http://www.adiyamankulturturizm.gov.tr
http://www.adiyaman.saglik.gov.tr/
“Kalkınmanın Yolu, İpekyolu”
19
İPEKYOLU KALKINMA AJANSI ADIYAMAN YATIRIM DESTEK OFİSİ
VİZYON: ‘‘Sahip olduğu kültürel miras ve turizm zenginliği ile Adıyaman’ı bölgede cazibe
merkezi haline getirmek, mevcut üretken faktörleriyle tarımdaki çeşitliliği ve sanayideki rekabet
gücünü artırmak’’
MİSYON: ‘‘Dinamik ve itici bir rol oynayarak Adıyaman’ın sahip olduğu potansiyeli harekete
geçirmek ve şehirdeki işbirliği kültürünü geliştirerek ekonomik ve sosyal kalkınmayı sağlamak’’
Adıyaman Yatırım Destek Ofisi (AYDO), Adıyaman’daki iş ve yatırım ortamının yerli ve
yabancı yatırımcılara tanıtımı ve teşvikiyle ilgilenen birimdir.
AYDO tarafından verilen tüm yatırım destek hizmetleri ücretsizdir.
AYDO’nun görev ve yetkileri şunlardır:
• Yatırımcıların başvurularını kabul ve takip etmek,
• Yatırımcıların izin ve/veya ruhsat işlemlerini yahut diğer idari iş ve işlemleri, ilgili makam veya
makamlara intikal ettirmek ve gerekli takip işlemlerini yapmak,
• Adıyaman’ın iş ve yatırım imkanlarının, ilgili kuruluşlarla işbirliği halinde ulusal ve uluslararası
düzeyde tanıtımını yapmak veya yaptırmak,
• Genel teşvik uygulamaları kapsamında yer alan ve sabit yatırım tutarı on milyon Türk Lirasını
aşmayan, tebliğle belirlenen yatırımlar için müracaatları kabul etmek,
• Teşvik belgelerinin 6 aylık izleme raporlarını hazırlamak ve bakanlığa sunmak.
"Adıyaman Yatırım Destek Ofisi"