5. ulusal talaşlı imalat sempozyumu bildiri kitabı - WebSitem

5. ULUSAL TALAŞLI
İMALAT
SEMPOZYUMU
BİLDİRİ KİTABI
23 - 25 EKİM 2014
BURSA HILTON
5. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu (UTİS 2014), 23-25 Ekim 2014 Bursa
2
5. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu (UTİS 2014), 23-25 Ekim 2014 Bursa
ÖNSÖZ
Talaşlı imalat, kesici takım ile iş parçasının uyumlu hareketleri sonucunda
en sert malzemelerin bile parlak yüzeyli, hassas toleranslı, karmaşık profilli
ürünlere dönüştüğü bir imalat şeklidir. Talaşlı imalatın amacı, tasarımı
yapılmış bir iş parçasının, teknik resminde belirtilen gereksinimleri (boyut
hassasiyeti, yüzey kalitesi ve geometrik toleranslar) karşılayacak şekilde en
ekonomik koşullarda üretimidir. Yüksek hassasiyetli - düşük maliyetli
üretim için endüstride yoğun çaba harcanmakta, gerek takım ve tezgah
üreticisi firmalarda gerekse üniversitelerde yüksek maliyetli Ar-Ge
çalışmaları sürdürülmektedir. Bu çalışmalar sonucunda her geçen gün
üretime yeni takım malzemeleri, takım geometrileri, kaplama tipleri
katılmakta; gittikçe inanılmaz değerlere ulaşan devirler, kesme hızı ve
ilerleme değerleri ve farklılaşan talaşlı üretim yöntemleri sayesinde işleme
zamanları, kayıp zamanlar ve dolayısıyla imalat zamanları en aza
indirilmektedir.
İlk dördü farklı illerde yapılan, beşincisini ülke sanayimizin kalbi
Bursa’mızda gerçekleştirdiğimiz Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu’nun
(UTİS) misyonu; yukarıda bahsedilen, aynı amacı taşıdıkları halde sanayi ve
üniversitelerde birbirinden kopuk ve habersiz yürütülen araştırma-geliştirme
çalışmalarını bir platformda bir araya getirmek ve problemlere ortak çözüm
arayışlarının yapılacağı bir ortam oluşturmaktır. Konu odaklı en belli başlı
sempozyumlardan biri olan UTİS bu zamana kadar bu misyonu yerine
getirmek için yoğun çaba göstermiş, ancak sanayiden ne yazık ki yeterli
ilgiyi görememiştir. Bunun bilinciyle 5. Ulusal Talaşlı İmalat
Sempozyumu’nda öncelikle sanayiden olan katkının artırılması için çaba
gösterilmiştir. Bu çabaların sonuçlarının sempozyum sürecinde gözleneceği
inancını taşımaktayım. Sempozyumun hazırlık aşamasında, ülkemizin belli
başlı sanayi kuruluşlarının desteklerini çok kısa bir sürede sağlamış olmak
bu
inancımı
güçlendirmektedir.
Tüm
sponsor
firmalarımıza
sempozyumumuza sağladıkları desteklerden dolayı müteşekkir olduğumu
bildirir, tüm katılımcılara başarılı sempozyumlar dilerim.
Prof. Dr. M. Cemal ÇAKIR
5. UTİS Düzenleme Kurulu Başkanı
3
5. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu (UTİS 2014), 23-25 Ekim 2014 Bursa
SEMPOZYUM DÜZENLEME KURULU
Ali ORAL, Doç. Dr.
Balıkesir Üniversitesi
Ali ÜNÜVAR, Prof. Dr.
Selçuk Üniversitesi
S. Engin KILIÇ, Prof. Dr.
Atılım Üniversitesi
Erhan ALTAN, Prof. Dr.
Yıldız Teknik Üniversitesi
Erhan BUDAK, Prof. Dr.
Sabancı Üniversitesi
İ. Etem SAKLAKOĞLU, Doç. Dr.
Ege Üniversitesi
İsmail LAZOĞLU, Prof. Dr.
Koç Üniversitesi
M. Cemal ÇAKIR, Prof. Dr.
Uludağ Üniversitesi
Mustafa BAKKAL, Doç. Dr.
İstanbul Teknik Üniversitesi
Ulvi ŞEKER, Prof. Dr.
Gazi Üniversitesi
Yiğit KARPAT, Yrd. Doç. Dr.
Bilkent Üniversitesi
SEMPOZYUM SEKRETERİ
Arş. Gör. Dr. Cihat Ensarioğlu
4
5. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu (UTİS 2014), 23-25 Ekim 2014 Bursa
SEMPOZYUM BİLİM KURULU
Ahmet Murat PİNAR
Celal Bayar Üniversitesi
Ahmet ÖZDEMİR
Gazi Üniversitesi
Ali ORAL
Balıkesir Üniversitesi
Ali ÜNÜVAR
Selçuk Üniversitesi
Babür ÖZÇELİK
Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü
Bilgin KAFTANOĞLU
Atılım Üniversitesi
Birhan IŞIK
Karabük Üniversitesi
Can ÇOĞUN
Çankaya Üniversitesi
Gökhan KÜÇÜKTÜRK
TÜBİTAK-TEYDEB
Hacı SAĞLAM
Selçuk Üniversitesi
Halil DEMİR
Karabük Üniversitesi
İ.Hüseyin FİLİZ
Gaziantep Üniversitesi
İbrahim ÇİFTÇİ
Karabük Üniversitesi
İhsan KORKUT
Gazi Üniversitesi
Kubilay ASLANTAŞ
Afyon Kocatepe Üniversitesi
Murat KIYAK
Yıldız Teknik Üniversitesi
Muzaffer ERTEN
İstanbul Teknik Üniversitesi
Necip CAMUŞÇU
TOBB Üniversitesi
Nihat TOSUN
Fırat Üniversitesi
Oğuzhan YILMAZ
Gaziantep Üniversitesi
Orhan ÇAKIR
Dicle Üniversitesi
Özden İŞBİLİR
Karabük Üniversitesi
Sabri ÖZTÜRK
Abant İzzet Baysal Üniversitesi
Şefika KASMAN
Dokuz Eylül Üniversitesi
Ulaş ÇAYDAŞ
Fırat Üniversitesi
5
5. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu (UTİS 2014), 23-25 Ekim 2014 Bursa
ENDÜSTRİYEL BİLİM KURULU
Ahmet ÖZKAYAN
Ermaksan
Ali AVCI
Spinner
Ali TEKEŞİN
Bosch
Atilla HACISÜLEYMANOĞLU
Iscar
Cengiz ERTAN
Böhler
Çağlayan ALTINOK
Renault
Günay MUTLU
Baykal Makine
Harun KESER
Kema Makina
Hüseyin DURMAZ
Durmazlar
Mehmet YILDIZ
Ons Makina
Metin GÖNÜL
TaeguTec
Özgür İRFAN
InovaTools
Raif GÜNEY
Valeo
Uğur URKUT
Balzers - Oerlikon
6
5. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu (UTİS 2014), 23-25 Ekim 2014 Bursa
8
5. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu (UTİS 2014), 23-25 Ekim 2014 Bursa
İÇİNDEKİLER
BİLDİRİLER
Döküm yöntemiyle üretilmiş AZ91 magnezyum alaşımının işlenmesinde kesici takım
uç yarıçapının yüzey pürüzlülüğüne etkisi
Mahir Akgün, Halil Demir, İbrahim Çiftçi ......................................................................... 13
Alüminyum köpüklerin işlenebilirliği: Kesme faktörlerinin ve alaşım elementlerinin
etkisi üzerine incelemele
Cihat Ensarioğlu, M. Cemal Çakır ....................................................................................... 21
Dik frezeyle tornalama işleminde eksenler arası ofsetin etkisi ve takım ömrü
Emre Uysal, Umut Karagüzel, Erhan Budak, Mustafa Bakkal ............................................ 37
Dönen takma uçlu kesici takımlarla tornalanmada takım aşınması
Murat Kıyak, Uğur Emiroğlu, Erhan Altan .......................................................................... 51
Östemperlenmiş vermiküler grafitli dökme demirin mekanik özeliklerinin kesme
kuvvetlerine etkisi
Yücel Kahraman, Gültekin Uzun, Ahmet Mavi, İhsan Korkut ............................................ 61
X10CrAlSi7 sac malzemeye elektro erozyon yöntemi ile mikro derin delik delme
Volkan Yılmaz, Mustafa Özdemir, Hakan Dilipak .............................................................. 75
X10CrAlSi7 malzemesine elektro erozyon yöntemi ile mikro derin delik delme
işlemlerinde işleme parametrelerinin delik profiline etkilerinin incelenmesi
Volkan Yılmaz, Mustafa Özdemir, Hakan Dilipak .............................................................. 83
Silindirik parçaların kimyasal işlenmesi
Orhan Çakır .......................................................................................................................... 91
Ultrasonik dövme yöntemi ile alüminyum esaslı jantların yorulma dayanımı ve
malzeme özelliklerinin iyileştirilmesi
Fatih Kahraman, Özgür Yavuz Topçuoğlu, Cemil Neşet, Halil Emre Çubuklusu ............. 101
Ön delikli ve deliksiz A7075-T651 alaşımının sürtünmeli delinmesinde kovan
yüksekliği ve çeper kalınlığının araştırılması
Zülküf Demir, Muhammed Yusuf Yıldız .......................................................................... 113
Frezelemede optimum kesme parametrelerini belirlemek için yapay zeka
sistemlerinden oluşan adaptif bir sanal operatörün geliştirilmesi
Yusuf Fedai, Ali Ünüvar .................................................................................................... 129
Kesme parametrelerinin ve SiO2-Al2O3 katkısının CETP/epoksi kompozitlerin
işlenebilirliğine etkisinin incelenmesi
Osman Öztürk, Ali Ünüvar, Murat Koyunbakan, Mehmet Bağcı ...................................... 145
Sıcak iş takım çeliğinin işlenmesinde kesme parametrelerinin optimizasyonu ve yüzey
pürüzlülüğünün modellenmesi
Nafiz Yaşar, Mustafa Sekmen, Mustafa Günay ................................................................. 159
9
5. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu (UTİS 2014), 23-25 Ekim 2014 Bursa
Beşik tipi portal beşinci eksen tasarımı ve masaüstü üç eksenli CNC freze tezgâhlarına
entegrasyon uygulaması
Hüseyin Kaygısız, Mehmet Sıdık Gün, Kerim Çetinkaya .................................................. 169
Kesici kenarı yuvarlatılmış aşınmış takım ile talaş kaldırmada dalma kuvveti
Alper Uysal, Erhan Altan ................................................................................................... 181
Al 2014 –SiC kompozitlerin farklı kesici takımlar ile tornalanmasında SiC takviye
oranlarının kesme kuvvetlerine etkisinin incelenmesi
Hadi Bilir, Muharrem Pul, Recep Çalın, Ulvi Şeker .......................................................... 191
Termokimyasal yöntemle kaplanmış M2 çeliğinin karekterizasyonu ve kesme
kabiliyetinin incelenmesi
Sakıp Köksal, Şenol Ertürk ............................................................................................... 199
Cam elyaf/epoksi polimer kompozitlerin ağaç matkabı ile delinmelerinde takım
aşınmasının itme kuvvetleri ve deformasyona etkilerinin incelenmesi
Murat Koyunbakan, Ali Ünüvar, Okan Demir, Yusuf Fedai, Ahmet Avcı ........................ 211
AISI D2 soğuk iş takım çeliğinin tornalama işlemlerinde yüzey pürüzlülüğünün tepki
yüzeyi metodolojisi ile modellenmesi
Dilek Murat, Cihat Ensarioğlu, M. Cemal Çakır, Necmi Gürsakal, Ali Oral ..................... 225
CNT ve BN nanopartikül katkılı karbon/epoksi nanokompozit malzemelerin
delinmesinde kesme parametrelerinin itme kuvvetine etkisinin cevap yüzey metodu ve
Taguchi tekniği kullanılarak araştırılması
Halil Burak Kaybal, Ali Ünüvar, Murat Koyunbakan, Ahmet Avcı ................................. 237
Üç-nokta temaslı delik işleme/tornalama başlığı tasarımı
Hacı Sağlam, Mustafa Kuntoğlu ........................................................................................ 253
Yıkama operasyonlarında yıkama suyu sıcaklığının yıkama performansına etkilerinin
araştırılması
Ömer Çam .......................................................................................................................... 265
CGI delik delme işleminde iş parçasının sıcaklık modellenmesi
Ali Taner Kuzu, Berenji K. Rahimzadeh, Mustafa Bakkal ................................................ 273
Hava aracı ön kanatçığı üzerinde yapılan delme prosesinin iyileştirilmesi
Tamer Çobanoğlu, Sabri Öztürk ...................................................................................... 289
Magnetfinish kesme kenarı hazırlama işleminin kesme kenarı radyüsüne etkisinin ve
radyüse bağlı kesici takım performansının incelenmesi
Ayhan Oran, M. Cemal Çakır, Ahmet Kürşat Bayraktar ................................................... 303
AA7075 alüminyum alaşımının delinmesinde farklı soğutma şartları ve kesme
parametrelerinin yüzey kalitesine etkisinin deneysel olarak incelenmesi
Ayşegül Çakır, Fatih Yıldırım, Ulvi Şeker ......................................................................... 319
Çevresel kanallı taşlar ile satıh taşlama operasyonunun modellenmesi
Deniz Aslan, Mert Kocaefe, Erhan Budak ......................................................................... 335
10
5. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu (UTİS 2014), 23-25 Ekim 2014 Bursa
Mikro frezeleme işleminde kesme parametrelerinin yüzey ve talaş oluşumuna
etkisinin deneysel olarak incelenmesi
Ersen Hatipoğlu, Erhan Budak ........................................................................................... 353
Mikro-mekanik delik delme işlemi ve Ti-6Al-4V için deneysel bir çalışma
Mustafa Perçin, Kubilay Aslantaş, İrfan Ucun ................................................................... 367
Dönel takımlar ile tornalama işleminin sonlu elemanlar yöntemi ile analizi
Tamer Varlık, Kadir Özdemir, M. Cemal Çakır ................................................................ 381
Blisk parçalarının 5 eksen kaba frezeleme süreçlerinde çevrimdışı benzetim, takım
durumu izleme ve kontrol sistemlerinin kullanımı
Özgür Poyraz, Orkun Seçer, Caner Songüler, Semih Pilatin ............................................. 397
Dik talaş kaldırma işlemlerinde içeriden soğutmalı takım tasarımı
Yahya Işık, Abdil Kuş, M. Cemal Çakır, Salih Coşkun ..................................................... 411
Titanyum ve alaşımlarının yüksek performanslı işlenmesi
Esma Baytok, Emre Özlü, Erhan Budak ............................................................................ 421
15-5 PH paslanmaz çeliğin tornalanmasında kesme kuvvetinin Taguchi metodu ile
optimizasyonu
Turgay Kıvak, Şerif Çetin .................................................................................................. 437
POSTER BİLDİRİLER
Kesici takım geometrisinin delik delme performansı üzerindeki etkisinin incelenmesi
Ayşegül Çakır, Nergizhan Kavak, Abdullah Duran ........................................................... 449
Camelyaf takviyeli plastik kompozit malzemenin kanal frezelenmesinde kesme
parametrelerinin yüzey pürüzlülüğüne etkilerinin incelenmesi
Birhan Işık, Halil İbrahim Demirci .................................................................................. 465
%30 cam fiber takviyeli polipitilamit (PPA) matriksli kompozit malzemenin yüzey
pürüzlülüğünün incelenmesi
Ferit Fıçıcı, Zekeriya Ayparçası ......................................................................................... 473
AISI D2 çeliğinin elektro erozyon ile işlenmesinde işleme parametrelerinin
optimizasyonu
Ali Kalyon, Mustafa Günay ............................................................................................... 483
Kuru sürtünen Ç1050 çifti arasında statik sürtünme katsayısı ile yüzey kalitesi ilişkisi
İsmet Çelik, Ebubekir Çantı ............................................................................................... 495
Otomotiv sanayi endüstriyel bir uygulamada karbür takım geri dönüşümü ile takım
maliyeti düşürülmesi
Mehmet Kolaç .................................................................................................................... 507
Talaşlı imalatta oluşan metal talaşların atık yönetimi
Nergizhan Kavak, Ayşegül Çakır ....................................................................................... 515
11
5. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu (UTİS 2014), 23-25 Ekim 2014 Bursa
ÖSTEMPERLENMİŞ VERMİKÜLER GRAFİTLİ
DÖKME DEMİRİN MEKANİK ÖZELİKLERİNİN
KESME KUVVETLERİNE ETKİSİ
Yücel Kahramana, Gültekin Uzunb, Ahmet Mavic ve İhsan Korkutd
a, Gazi Üniversitesi Teknoloji Fakültesi İmalat Mühendisliği, Ankara/TÜRKİYE,
[email protected]
b, Gazi Üniversitesi Teknoloji Fakültesi İmalat Mühendisliği, Ankara/TÜRKİYE,
[email protected]
c, Gazi Üniversitesi Ostim Meslek Yüksek Okulu, Ankara/TÜRKİYE,
[email protected]
d, Gazi Üniversitesi Teknoloji Fakültesi İmalat Mühendisliği, Ankara/TÜRKİYE,
[email protected]
Özet
Bu çalışmada, östemperleme ısıl işlemi ile mekanik özellikleri değiştirilmiş vermiküler
grafitli dökme demirin işlenebilirliği incelenmiştir. Tüm numuneler 900 oC’de 90 dakika
östenitlenmiş ve ardından farklı sıcaklıklarda (315oC ve 375oC) ve sürelerde (60, 120 ve
180 dakika) östemperlenmiştir. Farklı özelliklerdeki östemperlenmiş vermiküler grafitli
dökme demirlerin işlenmesi sonucunda oluşan kesme kuvvet değerleri ölçülmüş ve seçilen
kesme parametrelerinin kesme kuvvetleri üzerine etkileri araştırılmıştır. Deneyler
sonucunda, düşük östemperleme sıcaklıklarında (315 oC) daha ince bir ösferrit yapı elde
edilirken yüksek sıcaklıklarda (375oC) daha kaba bir ösferrit yapı elde edilmektedir. Isıl
işlem yapılmamış döküm haldeki numunenin sertliğine göre, farklı östemperleme sıcaklığı
ve sürelerinde ısıl işlem yapılan numunelerin sertliklerinde 1,7-2,07 kat artış meydana
gelmiştir.
Anahtar kelimeler: Östemperleme, işlenebilirlik, vermiküler grafitli dökme demir
THE EFFECTS OF MECHANICAL PROPERTIES OF
AUSTEMPERED VERMICULAR GRAPHITE CAST
IRON ON THE CUTTING FORCES
Abstract
In this study, the mechanical properties of vermicular graphite cast iron were changed by
austempering and it is machinability were investigated. The samples were austenitized at
900 oC for 90 minutes and then austempered at different temperatures (315 oC and 375 oC)
for (60 min, 120 min and 180 min). Austempered at different properties of compacted
graphite cast iron processing resulting shear values were measured and selected cutting
parameters on cutting forces were investigated. As a result of experiments, austempering at
low temperature (315 oC) while obtaining a finer ösferrit structure at high temperature (375
o
C) osferrit more coarse structure was obtained. The hardness of the austempered samples
incrase 1.7-2.07 times compared to the hardness values of the untreated cast iron samples.
Keywords: Austempering, machinability, compacted (vermicular) graphite cast iron(CGI)
61
5. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu (UTİS 2014), 23-25 Ekim 2014 Bursa
1.GİRİŞ
Teknolojik gelişmelere paralel olarak araç ve gereçlerin üretilmesi için gerekli olan
malzemelerin üretiminde de hızlı bir gelişme olmaktadır ve buna bağlı olarak da malzeme
türlerinde her geçen gün artış gözlenmektedir. Endüstriyel olarak uygulamalarda geniş
kullanım alanı bulan bir malzeme türü de vermiküler grafitli dökme demirlerdir [1].
Vermiküler grafitli dökme demirler, dökme demir ailesinin yeni bir üyesidir. Mekanik ve
fiziksel özellikleri ile gri ve sfero dökme demirler arasında olduğu tespit edilmiştir [2].
VGDD’in yüksek dayanım, süneklik, tokluk gibi üstün mukavemet özelliklerinden dolayı
otomotiv endüstrisinde, savunma ve ağır makina sanayisi vb. alanlarda yaygın olarak tercih
edilen malzeme gruplarındandır. VGDD’lerin bu kadar yaygın tercih edilmesi nedeni;
kullanılacağı yerdeki mekanik ihtiyacı karşılayabilecek şekilde farklı ısıl işlemlerden
geçirilerek ya da döküm esnasında bileşenlerin kontrolü ile farklı mekanik özellikler elde
edilebilmekte ve ihtiyaca göre kolayca üretilmelerinden kaynaklanmaktadır.
VGDD’lerin mekanik özelliklerini daha da geliştirmek için uygulanan yöntemlerden biri de
östemperleme ısıl işlemidir. Bu işlem sonrasından VGDD’lerin iç yapısında ferrit ve
ösferritik (ferrit + östenit) matris yapı ortaya çıktığı bilinmektedir. Bu yapı sayesinde
VGDD’lerin mukavemet ve tokluk açısından oldukça üstün özelliklere sahip oldukları
vurgulanmaktadır [3].
Vermiküler grafitli dökme demirlerin mekanik özellikleri, mikro yapısı ve aşınma davranışı
üzerinde birçok araştırma yapılmıştır. Mavi, vermiküler grafitli dökme demirlerin
işlenebilirliğini kesme kuvvetleri açısından incelemiştir. En yüksek kesme kuvvet değeri
Ferritik+Perlitik vermiküler grafitli dökme demirde ölçmüştür [4]. Benzer bir çalışmada ise
Seyfi, farklı östemperleme sıcaklık ve sürelerinde elde edilen mikro yapılara bağlı mekanik
özellikleri belirlemiş numuneler üzerinde talaş kaldırma deneyleri uygulayarak
işlenebilirlik parametrelerinden kesme kuvvetleri ve yüzey pürüzlülüğünü incelemiştir.
Düşük sıcaklıkta (280oC) ve (30 dak) kısa östemperleme sürelerinde daha iyi sonuçların
elde edildiğini tespit etmiştir. Kesme hızı bakımından sonuçlar değerlendirildiğinde ise 125
m/min‘de genellikle daha homojen sonuçlar elde edildiği belirtmiştir [5]. Kırcali ve Çakır,
üç farklı östemperleme sıcaklığı (300, 350 ve 400oC) için kesme parametreleri belirlemiş,
numuneler takım ömrü testi ile 1 ve 2 saat süre işleme tabi tutulmuş, kaplanmış karbür
uçlardaki aşınma, kesme kuvvetleri ve ortalama yüzey pürüzlülük değerlerini
araştırmışlardır. Sonuç olarak östemperleme sıcaklığının azalması ile takımların
aşınmasında artış olduğunu gözlemlemişlerdir [6]. Özcan, kalay miktarı ve izotermal
değişim sıcaklığının östemperlenmiş numunelerin çekme mukavemeti, uzama ve sertlik
değerleri üzerindeki etkilerini araştırmıştır. Artan izotermal değişim sıcaklığıyla çekme
mukavemeti ve sertlik değerleri azalırken uzamanın arttığını gözlemlemiştir [7]. Gök,
perlitik yapıya sahip malzeme için iki farklı sıcaklıkta östemperleme işlemi uygulamış daha
sonra CBN (Cubic Boron Nitride) ve sementit karbür kesici takım uçları ile kesme
kuvvetleri, yüzey pürüzlülüğü ve aşınma davranışını incelemiştir. Yapılan östemperleme
ısıl işlemi ile malzemenin mekanik özelliklerinde bir artışa neden olduğu için genel olarak
kesme kuvvetlerinin arttığını gözlemlemiştir [8]. Kuş, östemperlenmiş ve döküm haldeki
GGG40 ferritik küresel grafitli dökme demir numunelerin aşınma davranışlarını
incelemiştir. Sonuç olarak östemperleme ısıl işleminin numunelerin aşınma direncini,
çekme ve akma dayanımını artırdığı tespit etmiştir. Mikro yapının östemperleme sıcaklığına
önemli derecede bağlı olduğunu, östemperleme sıcaklığının yükselmesi ile aşınma
direncinin azaldığı tespit etmiştir [9]. Phillips, ferritik ve perlitik vermiküler grafitli dökme
demir ile ferritik, perlitik gri ve küresel grafitli dökme demirlerin işlenebilirliklerini
karşılaştırmış, torrnalama işlemleriyle yapılan deneylerde değişik kesme hızları, ıslak ve
62
5. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu (UTİS 2014), 23-25 Ekim 2014 Bursa
kuru şartlarda, kaplanmış tungsten karbür ve sıcak preslenmiş alüminyum oksit kesici
takımlar kullanmıştır. Ferritik vermiküler grafitli dökme demirin işlenebilirliğinin perlitik
vermiküler grafitli dökme demire göre daha iyi olduğunu tespit etmiştir [10].
Literatür araştırmaları ışığında farklı sıcaklık ve sürelerde östemperlenen VGDD
malzemelerin işlenebilirliği, bağımsız kesme parametreleri (kesme hızı, ilerleme miktarı ve
sabit kesme derinliği) kullanılarak frezeleme yöntemi ile kuru şartlarda deneysel olarak
araştırılmıştır. Farklı östemperleme sıcaklık ve sürelerinde üretilen vermiküler grafitli
dökme demirlerin işlenmesi sırasında belirlenen kesme parametrelerinin, kesme
kuvvetlerine etkisinin araştırılması ve en uygun kesme parametrelerinin belirlenmesi
amaçlanmıştır.
2. MATERYAL ve DENEYSEL METOT
2.1. İş Parçası Malzemesi
İş parçası malzemesi olarak 25x30x100 mm ölçülerinde dinamometreye uygun numuneler
kullanılmıştır. Deneylerde kullanılan VGDD malzemenin kimyasal bileşimi Çizelge 1’de
verilmiştir.
Çizelge 1. Deneylerde kullanılan vermiküler grafitli dökme demirin kimyasal bileşimleri
(% ağırlık)
Perlitik
Perlitik
C
Si
Mn
P
S
Cr
Ni
Mo
3,82
1,804
0,337
0,031
0,015
0,074
0,013
0,002
Cu
Mg
Sn
Ti
AI
Zn
Bi
Fe
0,879
0,014
0,092
0,0203
0,008
0,082
0,007
Kalan
2.2. Metalografik İnceleme
Deney numunesinin metalografik incelemesi Gazi Üniversitesi Teknoloji Fakültesi
Malzeme Mühendisliği Bölümü Malzeme Laboratuarında “METKON GRIPO 2V”marka
zımpara ve polisaj cihazı ile “Leica” Marka optik Mikroskop kullanılarak
gerçekleştirilmiştir.
Metalografik inceleme numuneleri sırasıyla 220#, 400#, 600#, 800# ve 1200# taneli
zımparalar ile zımparalandıktan sonra, ilk olarak 6 μm’lik ve daha sonra 3 μm’lik elmas
pasta süspansiyonu ile parlatılmıştır. Parlatılan numuneler %2’lik Nital (2 ml HNO 3 + 98
ml CH3OH) ile dağlanarak metalografik incelemeye uygun hale getirilmiştir. Daha sonra
optik mikroskopta çeşitli büyütmelerde mikro yapı görüntüleri alınmıştır.
2.3. Isıl İşlemler
Malzemelerin östemperleme ısıl işlemleri için seçilen sıcaklık ve süre parametreleri
literatürde belirtilen değerlere göre alınmıştır. Östemperleme ısıl işlemi; ön ısıtmadan sonra
östenitleme ve izotermal dönüşüm (östemperleme) olarak iki ana kademeden meydana
gelmektedir. Isıl işlemler süresince sıcaklık ölçümleri K tipi ısıl çift ile yapılmıştır.
Uygulanan ısıl işlemlerin özeti Şekil 1’de verilmiştir
63
5. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu (UTİS 2014), 23-25 Ekim 2014 Bursa
Şekil 1. Uygulanan ısıl işlemlerin şematik özeti
Östenitleme işlemi için, atmosfer kontrolsüz fırınlar kullanılmıştır. Numuneler bütün ısıl
işlem boyunca fırın içerisinde daha önce sıcaklık ölçümlerinin yapıldığı aynı yere
yerleştirilerek, 900oC'de ayarlanmıştır. 900oC sıcaklıktaki östenitleme banyosunda BaCl2
içerikli nötr tuz (Petrofer HS 550) kullanılmıştır.
Östemperleme işlemi, numuneler geleneksel östenitleme sıcaklığı ~900 oC’de 90 dakika
östenitlendikten sonra hızlı bir şekilde, 315oC ve 375oC sıcaklıklarındaki %50 oranında
potasyum nitrat ve %50 sodyum nitrat (%50 KNO 3 + %50 NaNO3) karışımından oluşan tuz
(Petrofer AS 135) banyosuna daldırılan numuneler farklı sürelerde (60, 120 ve 180 dakika)
bekletilmiştir. Daha sonra ise oda sıcaklığına havada soğutulmuştur. Östemperleme işlemi
için 2,5 Kw gücünde ve 220V ve 13A, PID kontrol sistemli ±2 oC hassasiyetle çalışan
Protherm Marka tuz banyosu ünitesi kullanılmıştır. Bütün ısıl işlemler boyunca her
numunenin sıcaklığı numune yüzeyine nokta kaynağı ile kaynatılmış termokupl ile
gözlenmiştir.
2.4. Malzemenin Sertlik Ölçümü
Deneyde kullanılan malzemeler üzerinde üzerinde sertlik ölçümü yapılmıştır. Sertlik
ölçümlerinde Instron-Wolpert marka DIATESTOR 7551 tipi üniversal sertlik ölçme cihazı
kullanılmıştır. Bütün numunelerin sertlik ölçümleri Vickers yöntemi (136° elmas piramit uç
ve 30 kgf yük) kullanılarak yapılmıştır. Ayrıca deneyde kullanılan malzemelerden talaş
kaldırılmadan önce sertlik ölçümü yapılmıştır. Cihazlar kalibrasyon bloğu ile kalibre
edildikten sonra numunelerin sertlikleri ölçülmüştür. Aynı numune için, talaş kaldırılmadan
önce ve talaş kaldırıldıktan sonra 9’ar farklı noktadan olmak üzere 18 noktadan ölçülen
sertlik değerlerinin ortalaması alınmıştır.
2.5. İşlenebilirlik Deneyleri
İşlenebilirlik deneyleri, ISO 8688-1’deki deney şartlarına uygun olarak bilgisayarlı sayısal
denetimli (BSD) freze tezgâhında gerçekleştirilmiştir. Bu standardın öngördüğü şekilde
seçilen kesme parametreleri Çizelge 2’de görülmektedir. Kesme hızı değerleri, imalatçı
verilerinden yola çıkarak dört farklı değerde alınmıştır. Her bir deneyde yeni kesici uç
kullanılmıştır ve her bir malzeme için 12 deney, toplamda 84 deney yapılmıştır. Vermiküler
grafitli dökme demir (VGDD) numuneler iki farklı sıcaklıkta (315, 375 oC) ve üç farklı
bekleme süresinde (60, 120, 180 dakika) östemperleme işlemine tabi tutulmuştur. Kesme
işlemi için sementit karbür kesici takımlar kullanılmıştır. Deneyler dört farklı kesme hızı
(70, 87, 98 ve 112 m/dak), üç farklı ilerleme miktarı (0.025, 0.0375, 0.05 mm/dev) ve sabit
talaş derinliğinde (0.5 mm) kuru şartlarda yapılmıştır.
Çizelge 2. Her bir deney için kesme parametreleri
64
5. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu (UTİS 2014), 23-25 Ekim 2014 Bursa
Numune
Östemperleme
Sıcaklığı (˚C)
Döküm Halde
-
Östemperleme
Isıl İşlemi
Uygulanmış
Talaş
Östemperleme
Derinliği,
Süresi (Dakika)
a (mm)
Kesme
Hızı, V
(m/dak)
İlerleme
Miktarı, f
(mm/dev)
70, 87,
98, 112
0.025,
0.0375,
0.05
0.5
315, 375
60, 120, 180
2.6. Kullanılan Kesici Takım ve Takım Tutucu
Deneylerde SANDVIK Coromant tarafından üretilen kaplamasız sementit karbür (TPUN
16 03 12) kesici uçlar kullanılmıştır. Bu kesici ucun boyutları Çizelge 3’te görülmektedir.
Takım tutucu olarak ise FK 1517 32 32 16 kodlu tutucu kullanılmıştır (Şekil 2).
Çizelge 3. Kesicinin şematik gösterimi
Şekil 2. Takım tutucunun ölçüleri
2.7. Tezgah
Deneyler, Gazi Üniversitesi Teknoloji Fakültesi İmalat Mühendisliği Bölümü Sanayi CNC
laboratuarında bulunan, Fanuc kontrol ünitesi kullanan, 5,5 kW güce sahip Johnford
VMC550 BSD dik işleme merkezinde yapılmıştır.
2.8. Kesme Kuvvetlerinin Ölçümü
Kesme kuvvetlerinin ölçümü karbür kesici uçlarda kuru şartlarda yapılmıştır. Kesme
kuvvetlerini ölçmek için kullanılan deney düzeneğinin bileşenleri Şekil 3’te görülmektedir.
65
5. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu (UTİS 2014), 23-25 Ekim 2014 Bursa
Şekil 3. Kesme kuvvetleri ölçüm deney düzeneği
Kesme kuvvetleri ölçümünde freze başlığı üzerinde 1 adet kesici uç kullanılmıştır. Kesme
kuvvetlerinin değerleri hesaplanırken her deneyde dinamometreden elde edilen F x, Fy ve Fz
kesme kuvvetleri için 4'er adet veri alınmış ve en yüksek değerler tabloya aktarılmıştır.
Şekil 4. Simetrik yüzey frezelemede kesme geometrisi
Yüzey frezelemede kesici takımın bir kesici ucunun üzerine etki eden kesme kuvveti
bileşenleri Şekil 4 'te gösterilmiştir. Bu şekilde Fx_anlık ilerleme bileşeni (X yönünde elde
edilen kesme kuvvetinin doğrultusu), Fy_anlık normal bileşendir (Y yönünde elde edilen
kesme kuvvetinin doğrultusu), Fz_anlık dikey bileşen (Z yönünde elde edilen kesme
kuvvetinin doğrultusu) ve FR_anlık iş parçası üzerinde oluşan bileşke kesme kuvvetidir. Fx,
Fy ve Fz sırasıyla X, Y ve Z yönlerinde ilerleme bir kesici uç üzerindeki anlık kesme
kuvvetleridir,  kesicinin anlık kesme açısıdır [11]. Elde edilen Fx, Fy, Fz kesme kuvvetleri,
bileşke kuvvet (FR) formülü ile hesaplanmıştır [12].
FR 
F   F 
2
x
2
y
 Fz 
2

(2.1)
Kesme kuvveti ölçümleri Kistler 9257B üç bileşenli piezoelektrik dinamometre kullanılarak
gerçekleştirilmiştir. Bu dinamometre Kistler 5070A çok kanallı şarj amplifiere
bağlanmıştır. Daha sonra kesme kuvveti verileri Dynoware yazılımı kullanılarak
incelenmiştir.
66
5. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu (UTİS 2014), 23-25 Ekim 2014 Bursa
3. DENEY SONUÇLARI ve TARTIŞMA
3.1 Östemperleme Sıcaklık ve Süresinin Mikro Yapıya Etkisi
Dökülmüş haldeki vermiküler dökme demir, perlit + vermiküler grafit + küresel grafitten
oluşmaktadır (Şekil 5). Dökülmüş haldeki vermiküler dökme demir %2 nital ile
dağlandıktan sonra ise perlit + vermiküler grafit + küresel grafit + ferritten oluşmaktadır.
Vermiküler grafitli dökme demirin mikro yapısındaki grafit, kurtçuklar ya da solucan
(vermiküler) parçaları şeklinde gözükmektedir. Yapılan diğer çalışmalarla kıyaslandığında,
bu parçacıklar her ne kadar gri dökme demirde olduğu gibi uzatılmış ve rastgele
yönlendirilmiş gibi olsalar da, vermiküler grafit parçalar Şekilde de görüldüğü gibi daha
kısa, kalın ve uç kısımları yuvarlak şekillidirler. Şekiller üzerindeki beyaz bölgeler ferrit
yapıyı, gri renkli bölgeler ise perlitik yapıyı göstermektedir [13].
(a)
(b)
Şekil 5. Döküm haldeki vermiküler grafitli dökme demirin mikro yapı resmi, 100X
a) nital ile dağlanmadan önce, b) nital ile dağlandıktan
Vermiküler grafitli dökme demirin östenitlendikten sonra farklı östemperleme sıcaklık ve
sürelerindeki mikro yapı görüntüsü Şekil 6 ve Şekil 7’de görülmektedir.
Şekil 6. %2 nital ile dağlandıktan sonra 900oC’de 90 dak. östenitlenen ve ardından 315
o
C’de a) 60 dak, b) 120 dak, c) 180 dak östemperlenen numunelerin mikro-yapı resmi,
100X
67
5. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu (UTİS 2014), 23-25 Ekim 2014 Bursa
Şekil 7. %2 nital ile dağlandıktan sonra 900oC’de 90 dak. östenitlenen ve ardından 375
o
C’de a) 60 dak, b) 120 dak, c) 180 dak östemperlenen numunelerin mikro-yapı resmi,
100X
Şekil 6 ve Şekil 7 incelendiğinde östemperleme sıcaklık ve süresi ösferrit morfolojisini
önemli derecede değiştirmekte ösferrit morfolojisini kontrol etme imkanı sağlamaktadır.
Düşük östemperleme sıcaklıklarında (315oC) daha ince bir ösferrit yapı elde edilirken
yüksek sıcaklıklarda (375oC) daha kaba bir ösferrit yapı elde edilmektedir. Diğer taraftan
östemperleme süresi arttıkça yapıda ösferrit hacim oranı artmaktadır. Karşılaşılan bu
sonuçlar literatürdeki çalışmalarla paralelik arz etmektedir. [7, 14-17].
3.2 Östemperleme Sıcaklık ve Süresinin Sertliğe Etkisi
Östemperleme uygulanmamış (döküm haldeki) ve östemperleme uygulanmış vermiküler
grafitli dökme demir numunelerin sertliklerindeki değişim Çizelge 4 ‘te görülmektedir.
Östemperleme ısıl işlemiyle birlikte sertlik, döküm haline göre artmaktadır. Isıl işlem
yapılmamış döküm haldeki numunenin sertliğine göre farklı östemperleme sıcaklığı ve
sürelerinde bekletilen numunelerin sertliklerinde 1,7-2,02 kat artış meydana gelmiştir.
Östemperleme işlemiyle sertliğin artması, izotermal işlem sırasında meydana gelen
mikroyapısal dönüşümün bir sonucudur [15, 18, 19].
Çizelge 4. Deneylerde kullanılan vermiküler grafitli dökme demire ait sertlikler
315oC‘de oluşan alt beynit morfolojisinin sertliğinin, 375 oC‘de oluşan üst beynit
sertliğinden daha yüksek olduğu tespit edilmiştir Östemperleme sıcaklığının artması
malzemenin sertliği düşürmektedir. Bunun nedeni ise dönüşümün daha hızlı olması ve
oluşan fazlar arası mesafelerin azalması ile ösferritik yapının artması ve kalıntı östenit
(düşük karbonlu östenit) miktarının azalmasıdır. Kalıntı östenit oda sıcaklığında
soğutulması esnasında martensite dönüşmesinden dolayı yapının sertliği artmaktadır.
Bilindiği gibi martensit oldukça sert bir fazdır [8, 16, 21, 22].
68
5. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu (UTİS 2014), 23-25 Ekim 2014 Bursa
3.3 Kesme Kuvvetleri Açısından Değerlendirme
İlerleme miktarı arttıkça tüm kesme kuvveti bileşenlerinde kesme kuvvetleri artmıştır. Fz
bileşenindeki kesme kuvveti, Fx ve Fy bileşenlerindeki kesme kuvvetlerinden daha yüksek
olduğu görülmektedir. Fz bileşenindeki kesme kuvvetinin Fx ve Fy bileşenlerindeki kesme
kuvvetlerinden yüksek olmasının nedeni, talaş kaldırma esnasında her bir kesici ucun
kuvvet vektörlerinin açısı z bileşeni yönünde oluşmasından kaynaklanmıştır (Şekil 8). Talaş
kaldırma işlemi esnasında kesici uç yarıçapından daha küçük talaş derinliği verildiğinde
kesici uç yuvarlak uçlu bir takım gibi davranacaktır. Kesici takım temas uzunluğu Fz
bileşeni doğrultusunda ilerleme yönünden daha uzun olacağından, Fz kesme kuvvetinin
yüksek çıkmasına neden olmuştur. Kısaca bu durum talaş derinliğinin uç yarıçapından
küçük olmasına bağlıdır [23-25].
Şekil 8. Kesme kuvveti vektörlerinin x-z düzlemindeki dağılımı
Ham malzeme için ve farklı östemperleme sıcaklık ve süresine sahip numuneler üzerinde
yapılan işlenebilirlik deneyleri sırasında ölçülen bileşke kesme kuvveti (F R)’nin, ilerleme
miktarına (f) bağlı olarak değişimleri Şekil 9’da verilmiştir.
Şekil 9 incelendiğinde, malzemenin mekanik özelliklerinden dolayı düşük östemperleme
sıcaklığındaki (315oC) numunelerde genel olarak ilerleme miktarı arttıkça kesme
kuvvetlerinin azalma eğilimi görülmektedir. Bu durumun başlıca nedeni işleme sırasında
ortaya çıkan mekanik etkiler ve buna bağlı olarak kesici uç çevresinde oluşan ısıdır. Talaş
kaldırma sırasında oluşan ısının büyük bir bölümü talaşla atılır ancak belli bir miktar ısı iş
parçasına iletilir. İletilen bu ısı iş parçasının sertliğini azaltır. Sertlik azaldığında süneklik
artacağından iş parçasından talaş kaldırmak kolaylaşır. Ancak bu ısı geçişi daha da artarsa
BUE eğilimi başlayacağından, kesme kuvvetleri değişecektir [4, 26]. Talaş kaldırma
sırasında ortaya çıkan ısı, ilerleme miktarının artışıyla artmaktadır. Böylece deformasyon
kolaylaşmakta ve buna bağlı olarak kesme kuvvetleri düşmektedir. Yüksek östemperleme
sıcaklığındaki (375oC) numunelerde ise ilerleme miktarı arttıkça kesme kuvvetinde artış
eğilimi gözlenmiştir. 375oC östemperleme sıcaklığındaki numunelerin en yüksek kesme
kuvvetlerine sahip olmasının nedeni, bu numunelerin daha çok lamelli yapıya yakın
olduklarıdır [3-5].
Östemperleme sıcaklığı ilerleme ve kesme kuvvetlerini önemli ölçüde etkilemektedir. En
düşük sertlik değeri ısıl işlem uygulanmamış (döküm haldeki) VGDD’lerde ölçüldüğü gibi
en düşük kesme kuvvetleri de yine bu numunelerde ölçülmüştür. Bunun nedeni ham
malzemenin sertlik değerinin östemperleme ısıl işlemi uygulanmış numunelerin sertlik
değerinden daha düşük olması dolayısıyla da sertlik azaldığında süneklik artacağından
malzemenin daha rahat deforme edilebilmesi ile açıklanabilir [4, 26, 27].
69
5. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu (UTİS 2014), 23-25 Ekim 2014 Bursa
Yapılan deneyler sonucunda VGDD malzemesinin yapı ve özelliklerinin östemperleme ısıl
işlemi ile büyük oranda geliştirilebildiği saptanmıştır. Bu değişimler bazı numunelerin
işlenebilirliğine olumlu yansımaktadır. Ancak östemperleme ısıl işlemi ile malzemelerin
sertlik ve dayanımları artarken bu çalışmanın genelinde olduğu gibi, döküm durumuna göre
ÖVGDD’lerin kesme kuvvetleri artmıştır. Bu sonuç, talaş kaldırma işleminin zorlaştığı
anlamına gelmektedir.
Düşük östemperleme sıcaklıklarında (< 350oC) ince ösferritik yapı oluşmakta ve martenzit
miktarı artmaktadır buda malzemenin sertliğinin artmasına sebep olmakta ve işlenebilirliği
olumsuz yönde etkilemektedir.
Şekil 9. Her bir malzeme için (Farklı östemperleme sıcaklık ve süreleri uygulanan
malzeme ve östemperleme işlemi uygulanmamış ham malzeme için) ilerleme
miktarına bağlı kesme kuvvetleri:
a) V=70 m/dak , b) V=87 m/dak, c) V=98 m/dak, d) V=112 m/
70
5. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu (UTİS 2014), 23-25 Ekim 2014 Bursa
Şekil 9. Her bir malzeme için (Farklı östemperleme sıcaklık ve süreleri uygulanan
malzeme ve östemperleme işlemi uygulanmamış ham malzeme için) ilerleme
miktarına bağlı kesme kuvvetleri:
a) V=70 m/dak , b) V=87 m/dak, c) V=98 m/dak, d) V=112 m/dak (Devam)
Yüksek östemperleme sıcaklıklarında (> 350 oC) kaba ösferritik yapı oluşmakta
malzemenin ve malzemen sertliği nispeten düşmektedir. Buda işlenebilirlik üzerine olumlu
bir etki sağlamaktadır.
Bununla birlikte yüksek östemperleme süresinde karbür oluşumu gerçekleştiğinden
dayanım ve süneklik azalmakta, düşük östemperleme sürelerinde ise kararsız ya da yarı
kararlı östenit oluşmakta ve oda sıcaklığına soğutma sırasında bu yapı martenzite
dönüşmektedir, bu da yine malzemenin işlenebilirliğine olumsuz yönde etki etmektedir
[28].
4. SONUÇLAR
Vermiküler grafitli dökme demirlere uygulanan östemperleme ısıl işlemi sıcaklık ve süresi,
mikro yapı ve mekanik özellikleri etkilediğinden büyük önem taşımaktadır.
71
5. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu (UTİS 2014), 23-25 Ekim 2014 Bursa
Östemperleme ısıl işleminin vermiküler grafitli dökme demirlerin işlenmesi üzerine
etkilerini belirlemek amacıyla yapılan deneysel çalışmalar neticesinde aşağıdaki sonuçlar
elde edilmiştir.
 Isıl işlem yapılmamış döküm haldeki numunenin sertliğine göre farklı östemperleme
sıcaklığı ve sürelerinde ısıl işlem yapılan numunelerin, sertliklerinde 1,7-2,02 kat artış
gözlemlenmiştir.
 En yüksek sertlik değeri, 315oC’de 60 dakika bekletilen ÖVGDD'de ölçülmüştür.
Düşük östemperleme sıcaklıklarında sertliğin önemli ölçüde arttığı gözlemlenmiştir.
 En düşük ilerleme miktarı ve kesme kuvvet değeri, döküm haldeki VGDD‘de elde
edilmiştir. Bunun nedeni ise döküm haldeki VGDD malzeme, östemperlenmiş
malzemelere nazaran daha düşük mekanik özelliklere sahip olmasıdır.
 Kesme kuvveti açısından en yüksek değer ısıl işlem yapılmamış (döküm haldeki
malzeme) numunelerde 112 m/dak kesme hızında 0,025 mm/dev ilerleme miktarında
ölçülmüştür.
 Isıl işlem yapılmış numuneler içerisinde en yüksek kesme kuvveti değerleri 315 oC’de
120 dakika östemperlenmiş numunede 112 m/dak kesme hızında 0,025 mm/dev
ilerleme miktarında görülmüştür
.
SEMBOLLER ve KISALTMALAR
Semboller
Açıklama
a
f
Fx
Fy
Fz
FR
V

Talaş derinliği (mm)
İlerleme (mm/dev)
X yönünde elde edilen kesme kuvveti (N)
Y yönünde elde edilen kesme kuvveti (N)
Z yönünde elde edilen kesme kuvveti (N)
Bileşke kesme kuvveti (N)
Kesme Hızı (m/dak)
Kesicinin anlık kesme açısı
Kısaltmalar
BSD
CBN
CGI
Dökme Demir)
CNC
Sayısal Denetim)
HRC
ÖVGDD
Demir
VGDD
Demir
Açıklama
Bilgisayarlı Sayısal Denetim
Cubic boron nitride (Kübik Bor Nitrür)
Compacted Graphite Iron (Vermiküler Grafitli
Computer Numerical Control (Bilgisayarlı
Rockwell C sertlik değeri
Östemperlenmiş Vermiküler Grafitli Dökme
Vermiküler Grafitli Dökme
72
5. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu (UTİS 2014), 23-25 Ekim 2014 Bursa
TEŞEKKÜR
Deneysel çalışmalarda kullanılan CNC tezgâh ve diğer ekipmanları ile çalışmaya katkıda
bulunan Gazi Üniversitesi Teknoloji Fakültesi İmalat Mühendisliği Bölümüne teşekkür
ederiz.
KAYNAKLAR
[1] Stefanescu, D. M., (1988), "Compacted graphite iron", ASM Handbook, 1:1480-1489
[2] Murthy, V.S.R, Kishore, and S Seshan, (1985)." Vermicular graphite cast iron-current
state of the art", Sadhana, Vol. 8, Part 4, 361-372.
[3] Aşkun, Y., (2001), "Östemperlememiş küresel grafitli dökme demirlerin
işlenebilirliğinin kesme kuvvetleri ve yüzey pürüzlülüğü açısından değerlendirilmesi",
Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
[4] Mavi, A. (2008). "Vermiküler grafitli dökme demirin işlenebilirliğinin deneysel olarak
araştırılması", Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
[5] Seyfi, A., (2006). "Östemperlenmiş GGG60 sınıfı küresel grafitli dökme demirlerin
işlenebilirliğinin kesme kuvvetleri ve yüzey pürüzlülüğü açısından değerlendirilmesi",
Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
[6] Kırcali, K., Çakır, M., (2006). "Östemperlenmiş küresel grafitli dökme demirlerde
östemperleme sıcaklığı ve zamanın işlenebilirliğe etkilerinin incelenmesi", TİMAKTasarım İmalat Analiz Kongresi 26-28 Nisan 2006, Balıkesir.
[7] Özcan, A., (2003). "Östemperleme işleminden kalay miktarı ve izotermal değişim
sıcaklığının küresel grafitli dökme demirlerin mekanik özellikleri üzerindeki etkileri",
Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
[8] Gök, K. (2006)." KGDD malzemelerde östemperleme işleminin kesme parametrelerine
ve takım ömrüne etkisinin araştırılması", Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Afyon.
[9] Kuş, H., (2007). "Östemperlenmiş küresel grafitli dökme demirlerin aşınma davranışı",
Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
[10]
Phillips, C. W., (1982). Machinability of Compacted Graphite Iron, American
Foundry Society Transactions, 86:41-52.
[11]
Alauddin. M., Mazid, M.A., El Baradi, M.A. and Hashmi, M.S.J., (1998). "Cutting
forces in the end milling of Inconel", Mater Proc Technol, 77, pp: 153–159.
[12]
Altıntaş, Y., (2000). Manufacturing automation: metal cutting mechanics, Machine
Tool Vibrations, and CNC Design. Cambridge University Press.
[13]
Karabulut, Ş., (2012). "Vermiküler grafitli dökme demirin (VGDD) frezelemedeki
işlenebilirliğinin deneysel olarak araştırılması ve yapay sinir ağları ile
modellenmesidir", Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
[14]
Baydoğan, M., (1996). "GGG 60 sınıfı küresel grafitli dökme demirde
östemperleme ısıl işleminin çekme, yorulma ve aşınma özelliklerine etkisi", Yüksek
Lisans Tezi, İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 1996.
[15]
Ghang, C. H. Shih, T.S., (1994)."Study on isothermal transformation of
Austempered Ductile Iron", AFS Transactions, Vol. 119.
[16]
Janowak, J.F., Gundlach, R.B., (1983). "Development of a ductile iron for
commercial austempering", A.F.S. Transactions, 91:377-388.
[17]
Mavi, A., Korkut, İ., (2014). "The effects of austempering temperature and time on
the machinability of vermicular graphite iron", Materials Testing: Vol. 56, No. 4, 289293.
73
5. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu (UTİS 2014), 23-25 Ekim 2014 Bursa
[18]
Akray, Seçkin, İ., (2007). "Küresel grafitli dökme demirlere uygulanan yüzey
işlemlerinin aşınma direncine etkisinin incelenmesi", Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
[19]
Ovalı, İ. , Mavi, A., (2011). "Ösferrit hacim oranın çift fazlı küresel grafitli dökme
demirlerin yüzey pürüzlülüğü üzerindeki etkisi", 6th International Advanced
Technologies Symposium (IATS’11), Elazığ, Turkey.
[20]
Ghaderi, A. R., Nili Ahmadabadi ,M., and Ghasemi H. M., (2003). "Effect of
graphite morphologies on the tribological behavior of Austempered Cast Iron", wear
255 410–416.
[21]
Zimba, J., Simbi, D.J., and Navara, E.(2003), "Austempered ductile iron: An
alternative material for moving components", Cement and Concrete Composites, C:25,
s:643- 649.
[22]
Şahin, Y., Durak, O (2007). "Abrasive wear behaviour of austempered ductile
iron", Materials and Design,1844–1850.
[23]
Günay, M., Kaçal, A., Turgut Y., (2010). "Optimization of machining parameters
in milling of Ti-6Al-4V alloy using taguchi method", Journal of New World Sciences
Academy Engineering Sciences, 6-1(428-440).
[24]
Korkut, İ., Dönertaş, M.A., (2003), "Kesme parametrelerinin frezelemede oluşan
kesme kuvvetleri üzerine etkileri", Politeknik dergisi, Ankara, 6(1),385-389.
[25]
Sandvik Coromant, (1994). "Modern metal cutting" – A practical handbook,
English Edition, Sandvik Coromant, Sweden, 1-3.
[26]
Çiftçi, İ., (2004)."Talaşlı imalatta yüzey pürüzlülüğünün tayini ders notları",
Karabük Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Karabük, 1-6.
[27]
Borghigiani, E., Marinari, C., (1982), "Compacted graphite iron ingot molds",
Transactions of the American Foundrymen's Society, 90, 529-549.
[28]
Yazman, Ş., (2006)." Östemperlenmiş ferritik küresel grafitli dökme demirlerde
kesme parametrelerinin işlemeye etkilerinin araştırılması", Yüksek Lisans Tezi, Selçuk
Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
74