içindekiler pdf

İflasın Ertelenmesi
Usul ve Esaslar
Avukat
Şakir BALCI
İFLASIN ERTELENMESİ
Usul ve Esaslar
•
İflasa İlişkin Organlar – Kurumlar
•
İflas'ta Görev – Yetki
•
Tacir
•
Tüzel Kişilik
•
SERMAYE ŞİRKETLERİ
– Anonim
– Limited
– Paylı Komandit
•
KOOPERATİFLER
•
Bankalar
•
Holdingler
•
Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları (G.Y.O.)
•
KOBİ’ler
&
•
İFLASIN ERTELENMESİ
Usul ve Esasları
•
Yargıtay Kararları
Gözden Geçirilmiş, Yenilenmiş
3. Baskı
Ankara, 2010
İflasın Ertelenmesi
Şakir Balcı
Hukuk Kitapları Dizisi: 1008
ISBN 978-975-02-1187-4
Üçüncü Baskı:
Mart 2010
© Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş.
Bu kitabın her türlü yayın hakkı Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş’ye aittir. Yayınevinin izni
olmadan, eğitim ve tanıtım amaçlı kısmi alıntılar hariç olmak üzere hiçbir şekilde kitabın tümü
veya bir kısmı yayınlanamaz ve çoğaltılamaz.
Sayfa Tasarımı:
Ayşegül Genç
Kapak Tasarımı:
İsmail Çam
Yayın ve Dağıtım:
Merkez: Seçkin Yayıncılık, Sağlık Sokak No: 21 06410 Sıhhiye, ANKARA
Tel: (0–312) 435 30 30 (Pbx), Faks: (0–312) 435 24 72
Şube: Ankara Adliye Sarayı K Blok Zemin Kat Sıhhiye, ANKARA Tel: (0-312) 309 52 48
Şube: Abidei Hürriyet Caddesi 179/E (Şişli Ceza Adliyesi Altı) Şişli – İSTANBUL Tel: (0-212) 234 34 77
Şube: Strazburg Cd. No:23 Sıhhiye - ANKARA Tel: (0312) 230 52 62/[email protected]
Web Adresi: www.seckin.com.tr, E–posta: [email protected]
Baskı:
Seçkin Yayıncılık, Tel: (0–312) 435 30 30
"Düşmeye gör aklıma;
Derin uykularımın ortasında sıçramalarım,
Susamışlığıma su bir damla.
Düşmeye gör aklıma;
Masumiyetimin inkarı bir anda,
Günah işlemek arzusu …. günahsa!!
Umrumda olmadan dünya işleri,
Dalıp gitmelerim.
Ceket omuzda, çarpıp kapıyı
Bilinmez adreslere çekip gitmelerim.
Düşmeye gör aklıma!
Bir bahar günü düşer karakışa, “çivileme”
Uzak kırlarda bir gelincik açar telaş içinde
Derinden, yanık, ince bir şarkı:
“kış göstermem sana ben hep baharım”
Dalga sesleri, uzak beyaz gemiler,
Yanıbaşımda martılar
Sen yokken yok olacakmış gibi şu dünya
Düşmeye gör aklıma!
Neler neler daha!.
Velet Mazbut
3. Basım’a
ÖNSÖZ
Daha önce “ilk basım” (2005) ve “ikinci tıpkı basım”ları (2007) yayımlanmış olan, uygulamada meslektaşlarımızın beğenisini kazanmış bulunan bu
eserin ‘genişletilerek tamamen gözden geçirilmiş 3. basımı’na yeniden “önsöz”
yazmaktan kıvanç duyduğumu itiraf ediyorum. Eserin bu yeni basımında, konular güncelleştirilerek yeniden incelenmiş ve tüm erteleme durumlarına ilişkin
karar örnekleri de esere eklenmiştir…
Eserin “ilk basım”ının yayımlandığı 2005 yılından bu yana doktrin ve yargı kararlarındaki gelişmeler de izlenerek yeni basımda değerlendirilmiştir. Sonuçta “iflasın ertelenmesi” konusu bu eserde, okuyucuların merak ettiği tüm
soruları cevaplandırır düzeyde irdelenmiştir.
Yazarın “İflasın Ertelenmesi” isimli bu eseri yanında diğer ‘yeniden yapılandırma modelleri’ arasında yer alan “Uzlaşma Yoluyla Yeniden Yapılandırma” (2006), “Türk Hukukunda Konkordato” (2007) ve “22 Soruda Anadolu
Yaklaşımı” (2007) isimli eserleri de uygulamada büyük bir boşluğu doldurmuştur.
Bu eserinin de -diğer eserleri gibi- tüm hukukçulara yararlı olacağına inanıyor ve meslektaşımızı candan kutluyoruz…
Ocak 2010
Av. Talih Uyar
İlk Basım ve İkinci Tıpkı Basıma
ÖNSÖZ
4949 sayılı, 17.7.2003 tarihli ve 5092 sayılı, 12.2.2004 tarihli kanunlar ile
yeniden düzenlenmiş olan "iflasın ertelenmesi" konusunu-yapılan değişikliklerin üzerinden çok kısa bir süre geçmiş olmasına rağmen-monografi halinde
yayınlama cesaretini göstermiş olan meslektaşımızı bu yararlı eserinden dolayı
kutlamak gerekir.
Hakkında henüz çok az makale yazılabilmiş yepyeni bir kurum olan "iflasın ertelenmesi"ni çok titiz bir çalışma ile tüm hukukçuların yararlanmasına
sunmuş olan meslektaşımız - Türk hukukunda bu konuda ilk monografik eser
sıfatını taşıyan- bu çalışmasında sadece "iflasın ertelenmesi" konusundaki bilimsel makale ve incelemeler ile Yargıtay'ın ilgili Dairesinin içtihatlarına yer
vermekle yetinmeyerek, ayrıca eserinin birinci bölümünü (I. Kitabını) "iflasın
ertelenmesi", "iflasta yetki", "iflasın nedeni", "iflasın organları", "iflas yolları",
"iflasa tabi kişiler"e hasrederek bu konuda uygulamada sık sık yararlanılacak
bir kaynak yaratmıştır.
"İflasın ertelenmesi" konusunun irdelendiği ikinci bölümde (II. Kitapta) bu
kurum uygulamada ortaya çıkan sorunlara ayrıntılı olarak cevap verecek, tüm
gereksinimleri karşılayacak biçimde özenle açıklanmış ve Yargıtay'ın bu yeni
kurum hakkındaki görüşünü belirten içtihatlara sık sık yollama yapılmıştır.
Bu eser dışında yazarın ayrıca, -uygulayıcıların büyük beğenisini kazanmış
olan ve kısa sürede ikinci baskısı yapılmış olan- "Paylaşma Davaları" isimli
bir eseri daha vardır...
Eserin tüm hukukçulara yararlı olmasını diliyor ve yazarını tekrar kutluyoruz...
Av. Talih UYAR
Üçüncü Basıma
SUNUŞ
Önceki basımlar için belirttiğimiz konulara ek olarak belirtmek istediklerimiz şöyle: Türk Hukukunda özellikle 2003 yılından itibaren köklü değişikliklere uğrayan İcra-İflas Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu'nu ilgilendiren "Yeniden
Yapılandırma Modelleri" diyebileceğimiz ve bilhassa Sermaye Şirketlerine
yönelik "İflasın Ertelenmesi", "Uzlaşma Yoluyla Yeniden Yapılandırma",
"Konkordato" konularında hemen hemen hiç yayın yoktu… Dünyada ve ülkemizde gelişen ekonomik hareketliliğe paralel olarak bu alanda Türk Hukukunda kaynak oluşmalıydı. İflasın Ertelenmesi adlı kitabımızın 2005 yılındaki
ilk baskısı, içerdiği konusu itibarıyla Türk hukukundaki ilk monografik eserdir
aynı zamanda. Belirtmeliyiz ki yaptığımız bu kitap çalışmasıyla, okuyuculardan
oldukça olumlu tepkiler aldık. 2005 yılından bu yana anılan kurum hakkında
başkaca yayınlar da yapıldı. Bu arada biz de, "Uzlaşma Yoluyla Yeniden Yapılandırma" -2006, "Türk Hukukunda Konkordato- 2007" konu başlıklarıyla yayınladığımız kitaplarla bu kurumları da incelemeye çalıştık. Keza
"ANADOLU YAKLAŞIMI" olarak bilinen 5569 Sayılı KOBİ'lerin Mali Sektöre olan Borçlarının Yeniden Yapılandırılması Kanunu ve İlgili Mevzuat üzerinde uygulamaya yönelik araştırmalar yapmakla birlikte “22 Soruda Anadolu
Yaklaşımı” adlı kitap çalışmasını tamamladık. Böylece İflas önleyici sayılabilecek bu kurumların içeriğini ve birbirlerine benzerlik ve farklılıklarını da analiz
etmeye çalıştık. Uygulamada bu kurumların arasında en çok başvurulan yolun
İflasın Ertelenmesi kurumu olduğunu söylemeliyiz. Bunun çeşitli nedenleri var.
2005 yılından bu yana başta uygulama olmak üzere doktrin ve yargı kararlarında İflasın Ertelenmesi kurumu üzerindeki gelişmeleri izledik. Uygulamada
yeniden yapılandırma modeli olarak en çok başvurulan İflasın Ertelenmesi kurumunu konu alan çalışmamızı etraflıca gözden geçirerek, yaklaşık beş yıllık
geçmiş dönemde oluşan emsal yargı kararları eşliğinde bir kez daha okuyucuya
sunmak istedik.
Öyle zannediyorum ki, bu yeni çalışmayla, son dönemde oluşan emsal yargı kararlarının çok büyük kısmını okuyucuyla buluşturuyoruz.
Çalışmanın okuyuculara ve uygulayıcılara yararlı olmasını diliyorum.
Bu basımı gerçekleştiren Seçkin Yayıncılık’a ve basımda emeği geçenlere,
çalışmalarımıza gösterdikleri ilgi nedeniyle meslektaşlarımıza, çalışma boyunca
harcadığı tüm emekleri için Av. Sinem Korkut’a teşekkürlerimi sunuyorum.
Av. Şakir Balcı
Alsancak/ İzmir – Ocak 2010
İlk Basım ve İkinci Tıpkı Basıma
SUNUŞ
İİK.’da 4949, 5092, 5311 Sayılı (2.3.2005 T.) Kanunlarla yapılan değişiklik
ve yeniliklerle bazı yeni “kurumlar” ve “kavramlar” doğdu. Bunlardan birisi de
(TTK. 324/II ve Koop. Kan. 63/son hükümlerinde –yetersiz şekilde mevcut
idiyse de-) “iflasın ertelenmesi” kurumudur.
Özellikle 4949 Sayılı Kanunla yapılan düzenlemelerin “iflasın ertelenmesi”ni “kurumsal bir yapı” ya kavuşturduğu söylenebilir.
Avrupa –ve hatta ABD.- İflas Hukukunun revizyonuna paralel sayılabilecek bu gelişmeler, Türk Hukuk Sisteminde henüz –en azından uygulama alanında- tartışma aşamasındadır.
Yeni ve tartışılan bir kurum olan “İflasın Ertelenmesi” konusunda teorik ve
akademik kaynakların yanısıra; uygulayıcı hukukçulara ait –sanırım tümüne
ulaşabildim- kaynakların da sentezi olan bu çalışmayla uygulamaya katkı sağlamayı amaçlıyorum.
Çalışma sırasında hızla çıkan yeni yasaların son ve doğru şekliyle kitapta
yer alması için önemli çaba sarfedildi.
Nitekim; İİK.’da yapılan ve yürürlüğe giren yasa ve yönetmelik değişikliklerinin yanısıra; kabul edilmiş ve henüz yürürlüğe girmemiş – örneğin; İİK. 164,
363. md. (Kanun Yollarına İlişkin) hükümlerin yürürlüğü 5235 Sayılı Kanun ile
kabul edilen “Bölge Mahkemeleri”nin göreve başlama tarihine bağlanmış olup,
bu tarih en geç 1.4.2007’dir. Keza yürürlüğü 1.6.2005’te başlayacak Yeni Ceza
Kanunu, vd. – kanun hükümleri; eski ve yeni içerikleriyle irdelenmiştir.
Daha ilerisi, halen tartışma aşamasında olan T. Ticaret K. ve Borçlar
K.’nun konuya ilişkin “tasarı hükümleri” de ayrıca değerlendirilmiştir.
Eski ve Yeni hükümlerin –henüz tasarı halindeki bazı kanun hükümlerininbirarada incelenmesi zor olsa da; okuyucuya ayrı bir zenginlik sunulduğu inancındayım.
Sistematik: İflasın Ertelenmesine İlişkin Hükümler ile ertelemeyle ilişkili tüm
kurumlar birarada sunularak, İflasın Ertelenmesine ilişkin konuda “yeterli bir kaynak” oluşturulması amaçlanmıştır. Bu nedenle kitap 2 ana bölümden oluşmuştur.
Çoğu ülke hukukunda olduğu gibi, Türk Hukukunda da İflasın Ertelenmesi; İcra ve İflas Hukuku içinde “kurumsallaşmış” oldu.
Ancak, İflasın Ertelenmesinin – başta Sermaye Şirketleri ve Kooperatifler
olmak üzere- Ticaret Hukuku ile de yakından ilişkisi gözetilerek; Tacir, Tüzel
Kişiler, Ticaret Şirketleri, Sermaye Şirketleri (Anonim, Limited, Paylı Ko-
İflasın Ertelenmesi
14
mandit) ile Kooperatiflerin, keza özel statüleri gözetilerek Bankaların, Holdinglerin, Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları (GYO)’nın kuruluş –temsil ve
yönetimlerine ilişkin hükümlerine özel olarak I. Bölüm (kitap)’de yer verilmiştir.
İflasa ve İflasın Ertelenmesine özgün hükümler ise; Usul Hukuku hükümleri eşliğinde II. Bölüm (kitap)’de sunulmuştur.
Özenle seçilen örnek Yargıtay kararları; ilgili bölümlerde yeralmaktadır.
İflasın Ertelenmesi yönünde Yüksek Mahkemece verilmiş en son kararların
yanısıra; TTK. 324/II, Koop. Kan. 63/son ve İİK. (eski) 179. md. hükümlerinin
irdelendiği örnek nitelikteki kararlar –ayrıca- sunulmaktadır.
Gerek akademik tartışmalara, gerekse uygulamaya yönelik tartışmalara yön
veren eserlerinden yararlandığım ve bibliyografyada adı geçen tüm yazar ve
hukukçulara minnet borçluyum.
Müstesna ve eskimeyen eserlerinden yararlandığım hocam Sn. Prof. Baki
Kuru’ya;
Bu çalışma sırasında çok sıcak ilgisine mazhar olduğum, Türk Hukukunda
önemli yeri olan Sn. Av. Talih Uyar’a şükranlarımı sunuyorum.
Yine çalışmam sırasında –bilgisayar- dizgi ve fihrist çalışmalarında önemli
yardımlarını gördüğüm, başta Av. Mücahit Erden ve Av. Haluk Bedel olmak
üzere; emeği geçen tüm hukukçulara;
Baskı ve dizgi için Güncel Yayınevi sahibi Gürsel Şengün ve ekibine, Sayfa Tasarımı için Merdiven Reklam'a, Sözkesen matbaasına teşekkürlerimi
sunuyorum.
Türk Hukukuna yararlı olması dileklerimle...
Özel olarak; çalışmam sırasında her türlü fedakarlığı üstlenen sorumlu, dürüst, çalışkan insan Sevgili Av. Sinem Korkut’a teşekkür ve minnet borçluyum.
Av. Şakir BALCI
İZMİR / Haziran 2005
İçindekiler
3. Basım’a ÖNSÖZ .................................................................................................... 7
İlk Basım ve İkinci Tıpkı Basıma ÖNSÖZ ..................................................................... 9
Üçüncü Basıma SUNUŞ ........................................................................................... 11
İlk Basım ve İkinci Tıpkı Basıma SUNUŞ ................................................................... 13
Kısaltmalar............................................................................................................. 19
I. KİTAP
İFLAS HUKUKU- KURUMLAR ORGANLAR ŞİRKETLER-KOOPERATİFLER
1. İFLAS HUKUKUNA İLİŞKİN GENEL AÇIKLAMA – İFLASIN KONUSU ......................... 25
2. İFLASTA YETKİ .................................................................................................... 26
A. İcra Dairesi Bakımından Yetki ..................................................................................... 26
B. Ticaret Mahkemesi Bakımından Yetki (İşbölümü-Görev) ........................................... 28
C. İflas Dairesi Bakımından Yetki .................................................................................... 29
3. İFLASIN NEDENİ .................................................................................................. 30
4. İFLASLA İLGİLİ KURUMLAR (ORGANLAR) ............................................................. 31
A. İcra Dairesi (Teşkilatı) ................................................................................................. 31
B. İflas Dairesi ................................................................................................................. 32
C. İcra Mahkemesi .......................................................................................................... 32
D. Ticaret Mahkemeleri .................................................................................................. 34
E. İflasın Özel Organları .................................................................................................. 41
F. Yargıtay Hukuk Daireleri (Temyiz Mercii) ................................................................... 43
G. Bölge Adliye Mahkemeleri (İstinaf) Hakkında Açıklama ............................................ 43
5. İFLAS YOLLARI .................................................................................................... 45
A. Kambiyo Senedine Dayalı İflas Yolu............................................................................ 45
B. Doğrudan Doğruya İflas Yolu (İİK. 177-181) ............................................................... 49
C. Genel (Adi) İflas Yolu (İİK. 155-156) ............................................................................ 52
6. İFLASA TABİ KİŞİLER (İİK. 43, TTK. 136, 19, 20, 46, 14) .......................................... 56
A. (Tacir) Gerçek Kişi ....................................................................................................... 56
B. (Tacir) Ticaretten Menedilenler ................................................................................. 58
C. Tacir Olmadıkları Halde TTK. Hükümlerine Göre Tacir Hükmünde Sayılanlar ............ 59
D. İİK’nın Özel Hükmü (Ticareti Terkedenler) ................................................................. 59
E. TTK’da Özel Hükümlerle İflasa Tabi Olanlar................................................................ 61
İflasın Ertelenmesi
16
F. Bankaların Özel Durumu/Yöneticiler/İflas .................................................................. 61
G. Holdinglerin Özel Durumu ......................................................................................... 66
H. Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarının Özel Durumu (GYO'lar) ..................................... 68
I. KOBİ’ler ........................................................................................................................ 72
İ. Tüzel Kişi Tacirler ......................................................................................................... 73
J. Tüzel Kişiliğin Kazanılması ........................................................................................... 80
İFLAS HUKUKU- İLGİLİ KURUM VE KURALLAR İFLASA TABİ OLANLAR;
ŞİRKETLER, KOOPERATİFLER İLGİLİ YARGITAY KARARLARI ....................................... 85
II. KİTAP
İFLASIN ERTELENMESİ
1. İFLASIN ERTELENMESİ........................................................................................231
A. Genel Bilgi ................................................................................................................ 231
a. Genel Olarak Doğrudan Doğruya İflas Yolu ................................................................ 231
B. Özel Olarak İflasın Ertelenmesi................................................................................. 235
a. Erteleme Hakkında Kavram, Tarihçe, Genel Açıklama................................................ 235
b. İflasın Ertelenmesinin Koşulları .................................................................................. 246
ba. Talep Koşulu ................................................................................................................247
baa. Şirketi İdare ve Temsile Yetkili Kişiler .......................................................................... 248
bab. Tasfiye Memurlarının Durumu .................................................................................... 250
bac. Alacaklılardan En Az Birinin Talebi .............................................................................. 251
c. Erteleme Talebinin Zamanı ......................................................................................... 252
d. Borca Batıklığın Beyanı ve İflas Talebi Koşulu............................................................. 253
e. Mali Durumun İyileştirilmesinin Mümkün Gözükmesi ............................................... 259
f. Mahkemeye İyileştirme Projesinin Sunulması ............................................................ 266
g. Masrafların Peşin Ödenmesi Koşulu ........................................................................... 270
h. Erteleme İstenemeyecek Hal (Olumsuz Koşul) ........................................................... 271
i. İflasın Ertelenmesi - Konkordato İlişkisi ....................................................................... 272
C. İflasın Ertelenmesinde Usul ...................................................................................... 274
a. Yetki ............................................................................................................................ 274
b. Görev .......................................................................................................................... 274
c. Başvuru Harç ve Masrafları/Hasımsız Dava ................................................................ 274
d. İflas/Erteleme Davasında Müdahillik ......................................................................... 279
e. Tebliğler ve Duruşma ................................................................................................. 282
f. Erteleme Kararının İçeriği............................................................................................ 285
fa. Erteleme İsteminin Kabulü ............................................................................................285
fb. Erteleme Tedbirleri........................................................................................................294
fc. Erteleme Kararının İlanı .................................................................................................295
fd. Erteleme İsteminin Reddi ..............................................................................................296
g. İflasın Ertelenmesi Talebine Karşı Kanun Yolları ......................................................... 297
ga. İflasın Ertelenmesi İsteminin Reddi (ve Aynı Zamanda İflas) Kararı .............................297
İçindekiler
17
gb. Erteleme Kararı Temyiz Olunabilir ...............................................................................299
h. Erteleme Kararının Etkileri ......................................................................................... 300
ha. Genel Olarak ................................................................................................................300
hb. Takiplerin Durması/Takip Yasağı..................................................................................301
hc. Kefiller Hakkında Takiplerin Durumu ...........................................................................305
hd. İflasın Ertelenmesi Kararından İtibaren; Bir Takip Muamelesi ile Kesilebilen
Zamanaşımı ve Hakdüşüren Müddetler İşlemez (Karş. İİK. 289) .................................305
he. Erteleme Kararının Alacaklılara ve Alacaklara Etkisi ....................................................306
hf. İstisna Alacaklı ve Alacaklar ..........................................................................................307
i. İflasın Ertelenmesinin Sona Erişi.................................................................................. 307
ı. Takip Yasağının Kalkması ve Kesinleşme Koşulu.......................................................... 309
j. İflasın Ertelenmesi Kurumu Yeni Türk Ticaret Kanunu Tasarısında Yeralmaktadır ...... 310
k. İflasın Ertelenmesi ve İflasa İlişkin Ceza Hükümleri .................................................... 313
l. Erteleme Talebinin Diğer İflas Davaları ile İlişkisi ........................................................ 327
2. İFLASIN HUKUKİ SONUÇLARI ..............................................................................332
A. Genel Açıklama......................................................................................................... 332
a. İflas Talebi ve Kararı ................................................................................................... 334
B. İflasın Açılmasının Borçlu Bakımından Sonuçları ...................................................... 336
a. İflasın, Borçlunun (Müflisin) Malları Hakkındaki Sonuçları (İİK. 184-190) .................. 336
b. İflasın, Müflisin Tasarruf Yetkisine Etkisi (İİK. 191-194).............................................. 338
C. İflasın, Alacaklılar Bakımından Hukuki Sonuçları (İİK. 195-207) ............................... 340
a. Muacceliyet Hali ......................................................................................................... 340
b. Faizlerin İşlemesi ........................................................................................................ 342
c. Şarta Bağlı Alacaklar ................................................................................................... 343
d. Para Alacağına Dönüştürme ....................................................................................... 344
D. İflasın Sözleşmelere Etkisi ........................................................................................ 344
E. İflasta Takas (İİK. 200-BK.118-124) ........................................................................... 346
(II. KİTAP) İLGİLİ YARGITAY KARARLARI..................................................................348
1. İflasın Ertelenmesi - Tanımı-Mahiyeti ....................................................................... 348
2. Masraflar –Harçlar- Vekalet Ücreti ........................................................................... 349
3. Mali Durumun İyileştirilmesi İmkânının Mevcut Olup Olmadığı .............................. 350
4. Erteleme Tedbirleri- Erteleme Kararının /Tedbirlerinin Etkisi .................................. 350
5. Yetkiye İlişkin Kararlar .............................................................................................. 355
6. Depo Kararı ............................................................................................................... 356
7. Borca Batıklık-Tanımı- İçeriği- Etkisi ......................................................................... 356
8. Kayyım ...................................................................................................................... 359
9. Çeşitli Konu Başlıkları................................................................................................ 359
Kaynakça ..............................................................................................................513
Kavramlar Dizini ....................................................................................................519