Gaita Numunesi Alma

Gaita örnekleri
Gaita örnekleri özellikle ishal başladıktan hemen sonra (viruslar için ilk 48 saat içinde,
bakteriler için ilk 4 gün içinde) ve antibiyotik tedavisi başlanmadan önce alındığında
en yararlıdır. Eğer gerekirse, farklı günlerde iki veya daha fazla örnek alınabilir.
Bakteriyel, viral ve paraziter ishal patojenlerinin incelenmesinde genellikle gaita
örnekleri tercih edilir. Bakteriyel incelemeler için çocuklardan rektal sürüntü örnekleri
alınabilir. Ancak genellikle viral ve paraziter tanı için rektal sürüntü tercih edilmez.
Örnek toplamak için gerekli materyal
•
Bakteriyoloji taşıma paketi: Temiz, kuru, ağzı sızdırmaz kapaklı kap veya
bakteriyel taşıma besiyeri (Cary Blair veya Amies veya Stuart) (her hasta için
birer adet)
•
Viroloji taşıma paketi: Temiz, kuru, ağzı sızdırmaz kapaklı kap (her hasta için
birer adet)
•
Parazitoloji taşıma paketi: Her hasta için iki ayrı temiz, kuru, ağzı sızdırmaz
kapaklı kap.
•
Çocuklardan alınan rektal sürüntü örnekleri için bakteriyel taşıma besiyeri
(Cary Blair veya Amies veya Stuart) (her hasta için birer adet)
Örnek toplama yöntemi
•
Örneklerin alınacağı kabın temiz olması, deterjan, dezenfektan veya idrarla
kontamine olmaması gereklidir. Gaita örnekleri sürgülerden alınmamalıdır.
Ancak çocuklardan bezleri ters bağlanarak örnek alınabilir.
•
Ağzı sızdırmaz kapaklı gaita kaplarına bakteriyolojik inceleme için 20 ml veya
20 g veya 2 ceviz büyüklüğünde, virolojik inceleme için ise 20 ml veya 20gr
(en az 10 ml veya 10 gr olmak üzere) taze gaita örneği alınır.
•
Bakteriyolojik inceleme için örneklerin ideal olarak bakteriyel transport
vasatında gönderilmesi tercih edilir. Her hastadan en az iki taze gaita sürüntü
(en fazla bir saat beklemiş gaitadan) veya çocuklardan rektal sürüntü örneği
alınır. Taşıma besiyeri önceden buzdolabında bekletilirse örnek doğrudan
soğuk ortama alınmış olur. Çocuklardan alınacak rektal sürüntü örneklerinde
eküviyonlar anal sfinkterden 2-3 cm içeri sokularak rotasyon yaptırılır.
Eküviyona gözle görülebilir fekal örnek alındığından emin olunmalıdır. Rektal
sürüntü veya taze gaita sürüntü örnekleri nem kaybını önlemek için hemen
taşıma besiyerine (Cary-Blair) konulur. Eküviyon tüpün dibine doğru itilir. İkinci
eküviyon ile aynı işlem tekrarlanır ve aynı tüpe yerleştirilir. Eküviyonların
üstten taşan kısımları kırılır ve tüpün kapağı sıkıca kapatılır.
•
Parazitolojik inceleme için dışkı katı ise ceviz büyüklüğünde, sulu ise üç dört
çorba kaşığı kadar örnek gereklidir. Sağlıklı bir sonuç için incelemenin en az
üç kez tekrarlanması tercih edilir. Gaita örnekleri alındıktan sonra temiz, kuru,
ağzı sızdırmaz kapaklı iki ayrı kaba bölüştürülmelidir. Birisine koruyucu
konulmamalı, diğerine ise %10’luk formalin ilave edilmeli ve hangisinde
koruyucu bulunduğu belirtilmelidir.
•
Gaita kabı veya tüp etiketlenir.
Saklama ve taşıma
•
Direkt taze gaita 2 saat içinde işlenir ya da buzdolabında 4-8°C’de saklanır.
•
Taşıma besiyerine alınan örnekler de 4-8°C’de saklanır.
•
Örnekler, hastadan alındıktan sonra 24 saat, en geç 48 saat içinde test edilir.
Eğer test edilemeyecekse -20οC’de saklanır. Taşıma besiyerine konulan ve 48°C’de bekletilen örneklerde 7 güne kadar patojenlerin saptanma olanağı
olmakla beraber ilk bir iki günden sonra etkeni üretme şansı giderek
azalmaktadır. Şigella özellikle yüksek ısılara duyarlıdır.
•
Parazitolojik inceleme yapılacak örnekler iki ayrı kaba paylaştırıldıktan sonra
birisine dışkı miktarının iki üç katı kadar %10 formalin (veya SAF, PVA, vb bir
fiksatif) ilave edilmelidir. Ancak içinde hangi koruyucu bulunduğu belirtilmelidir.
Koruyucu içindeki gaita oda sıcaklığında tutulabilir. Diğer gaita örneği herhangi
bir fiksatif koymaksızın soğuk zincir şartlarında 4-8°C’de yollanmalıdır.
•
Cary-Blair taşıma besiyeri birçok patojen için kullanılan yarı katı bir taşıma
besiyeridir. Soğukta ve karanlıkta saklanmalıdır. Volüm kaybı, kontaminasyon
ya da renk değişikliği olmadığı sürece bir yıldan uzun süre kullanılabilir. Amies
ve Stuart taşıma besiyerleri de taşıma amacıyla kullanılabilir.