EĞİTİMDE MULTİMEDYA(ÇOKLU ORTAM)* ÇEV: ARŞ. GÖR

EĞİTİMDE MULTİMEDYA(ÇOKLU ORTAM)*
ÇEV: ARŞ. GÖR. NADİR ÇELİKÖZ
Eğitim Bilimleri Bölümü
Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi
ÖZET
Bu makalede, ilk ve ortaokullarda eğitim teknolojisinin popüler ve başarılı olarak
kabul edilen uygulamalarına ilişkin örnekler sunulmakta, uygulamaların içerik
tartışması yapılmakta ve daha ayrıntılı bilgi almak isteyenlere de kaynaklar
sunulmaktadır.
*
Dwyer, Carol, “Multimedia in Education”, The New Multimedia, 30,4, s.193-197.
EĞİTİMDE MULTİMEDYA(ÇOKLU ORTAM)*
ÇEV: ARŞ. GÖR. NADİR ÇELİKÖZ
Eğitim Bilimleri Bölümü
Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi
İNGİLİZCE ÖZET
This article provides examples of several of the most popular and succesful
elemantary and secondary educational technology implementations. It also
provides a discussion of their content and gives sources for further information.
*
Dwyer, Carol, “Multimedia in Education”, The New Multimedia, 30,4, s.193-197.
2
EĞİTİMDE MULTİMEDYA(ÇOKLU ORTAM)*
ÇEV: ARŞ. GÖR. NADİR ÇELİKÖZ
Eğitim Bilimleri Bölümü
Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi
İşitirsem unuturum.
Görürsem hatırlarım.
Yaparsam öğrenirim.
Çin atasözü
*
Dwyer, Carol, “Multimedia in Education”, The New Multimedia, 30,4, s.193-197.
GİRİŞ
yine de bu makalede verilen örneklerin
öğrenciler için yararlı olacağı açıktır ve
Bu makalede, eğitim teknolojisinin bir
öğretmenler,
öğretme
ve
öğrenme
uygulaması olan Multimedya’nın bir çok
yöntemlerini
kendi
disiplinlerine
nasıl
tanımı yapılmakta, popüler olarak kabul
uygulayabileceklerini düşüneceklerdir.
edilen multimedya teknolojisi örnekleri
sunulmakta, bu örnekler hakkında ek bilgi
almak
isteyenler
için
MULTİMEDYANIN TANIMI
referanslar
Multimedya’ya ilişkin tanımlamalar bir çok
verilmektedir. Ayrıca makalede, ilk ve
değişiklikler
ortaokullarda,
eğitim
göstermekte
ve
genellikle
teknolojisinin
herhangi bir dönemde elde bulunan mevcut
multimedya (çoklu ortam) uygulamalarına
teknolojiye
bağlı
bulunmaktadır.
İlk
ilişkin bir kaç örnek olay ile ders yazılımı
yıllardaki tanımlamalar iki ya da daha fazla
özetleri
de
sunulmaktadır.
Örnekler
medya aracına yönelik bilgiler içerirken, son
verilirken özellikle öğretmenlerin istemleri
yıllarda ses/ müzik, video, kullanıcı ile
dikkate
alınmaya
ve:
“Eğer
etkileşim, kullanım hakkı, vb. özellikleri de
öğrencilerim.................ile
ilgili
(boşluğu
kapsayan, tamamen entegre birleşimlerle
doldurabilirsiniz)
bilgi sahibi olsaydılar,
aynı anlama gelmeye başlamıştır. Kimi
daha iyi anlayabilir ve öğrenebilirlerdi”
eğitimciler
tarzındaki
düşünceleri
için
multimedya;
bilgisayar
giderilmeye
ekranlarında metin, grafik ve animasyonların
çalışılmıştır.
Bununla
birlikte,
bir arada kullanılması ve belkide bunların
multimedyanın eğitimde farklı disiplinlere
işitsel bir boyut ile tamamlanması anlamı
yönelik kullanılma biçimleri ya da her
taşımaktadır. Zira bazı eğitimciler aynı anda
disipline
ilişkin
ayrı
ayrı
multimedya
birden
fazla
duyu
organına
hitap
örnekleri sunmak olanaklı değildir. Ancak
edilmedikçe
multimedyadan
söz
edilemeyeceğini vurgulamakta, görme gücü
*
ve ses kombinasyonunun birlikte kullanıldığı
simgeleri;
bir
*
öğretimin
artırdığını
multimedyanın
düşünmektedir.
değerini
Hiç
endişe
nesnelerin
ve
süreçlerin
görsel
dijital olarak kaydedilmiş müzik
parçaları ya da müzik compact diskleri;
duyulmadan yapılabilecek bir multimedya
dijital video;
tanımı, bir elektrik kaynağına üçten fazla
tamamen
hareketli
filmleri
içeren
aracın bağlı bulunduğu bir entegre ortam
videodiskler ve/veya bir kaç dilin aynı anda
olarak ifade edilebilir! Bu tür bir işleve sahip
kaydedilmesine olanak tanıyan ses kayıt
ve yaygın olarak kabul gören bir tanımlama
sistemleri;
bilgisayar-tabanlı öğretim ortamını ifade
etmektedir.
*
ses, resim ve animasyonları içeren
CD-ROOM’lar;
Bu makalede multimedya teknolojilerinin bir
çok
değişik
örneği/
açıklaması
kullanılmaktadır. Burada verilen örneklerin
bazıları yeni
ve ihtişamlı teknolojileri
*
hareketli grafikler;
*
videokasetler; ve
*
bilgisayarda
üretilen
basılı
materyaller.
içermekle birlikte, videokaset gibi daha çok
MULTİMEDYANIN SINIFLANDIRILMASI
geleneksel teknolojiyi ifade eden örnekler de
kullanılmıştır. Öğrenme hedeflerinin başarılı
Bu makalede multimedya aşağıdaki başlıklar
bir biçimde gerçekleşebilmesi için aşağıda
altında sınıflandırılmaktadır.
verilen multimedya teknolojilerinden en az
iki, ya da daha fazlasını bir şekilde
Eğitim programlarına dayalı multimedya
kullanmamız gerekmektedir.
ürünleri (belirli bir disipline yönelik ya da
disiplinler arası).
5
amacı,
Kaynak materyaller (öğrencilere konuları
sınıflamanın
ayrıntıları
üzerinde
durmaktan çok, eğitim programlarındaki
açıklamak amacıyla sınıf ya da kütüphanede
yenilikleri teşvik etmek ve eğitimi/öğretimi
kullanılan materyaller).
zenginleştirici değişik uygulama biçimlerini
Öğretim amacıyla kullanılan sunum araçları
göstermektir.
(derslerin
ve
anlatımların
Açıklama [SoPaSR1]:
etkililiğini
artırmak için kullanılan multimedya ve ders
EĞİTİM
yazılımları).
ÜRÜNLER (BİR DİSİPLİN)
Öğrenci
araçları
yapmaları
(öğrencilerin
gereken
evde
IBM
ödevlerin
ve
PROGRAMINA
Macintosh
DAYALI
bilgisayarlarda
kullanılmak üzere Broderbund Software
hazırlanmasında kullanılan araçlar).
şirketi, “Just Grandma and Me” ismini
taşıyan ve Mercer Mayer’in sevilen çocuk
Multimedyanın yukarıda verilen sınıflaması
bir tasnifi göstermekle birlikte,
kitaplarından “Little Critter ”in özelliklerini
bu tasnifte
taşıyan bir ders yazılımı hazırlamıştır.
üst üste gelen, çakışan noktaların bulunması
Yazılım,
da kaçınılmaz bir durumdur:Öğretmenler
tarafından
kullanılan
araçlar,
geçerlidir);
genellikle
programlara
ve
işitsel
sunum
özelliklerine sahip çok hoş bir CD ile de
desteklenmektedir.
öğrenciler tarafından da kullanılır (iki yönlüterside
görsel
Küçük
okuyucular
işaretleme ve tıklama yoluyla bu canlı kitap
dayalı
içerisinde dilediği gibi ilerleyebilmektedir.
ürünler, öğretmenler tarafından öğretim
Çocuklar; anlatım, zekice hazırlanmış ve
amacıyla da kullanılabilmektedir; ve yine
eğilendirici
kaynak materyallerin de, öğretme-öğrenme
animasyonlar,
gerçek
ses
efectleri, konuşma özellikleri ve bunların
sürecinin her aşamasında, destekleyici olarak
tümüyle
kullanıldığı görülmektedir. Bu makalenin
birlikte
müziği
kullanabilmektedirler. Ayrıca çocuklar bu
6
etkinliklerin tamamını İngilizce, Fransızca
Science
for
Kids”
Şirketi
tarafından
ve İspanyolca dillerinde yapabilmektedirler.
Macintosh bilgisayarlarda kullanılmak üzere
Yazılım, çocuklara sayfa sayfa kitap okuma
hazırlanan “Cell’ ebration” isimli yazılım,
olanağı tanıdığı gibi bunu iyi bir motivasyon
ilkokul fen bilgisi derslerine yöneliktir.
ve heyecanlı bir biçimde tekrar tekrar
Electronic Learning dergisinin 1993 Mayısyapabilme olanağı da tanımaktadır. Just
Haziran sayısında “Ayın Programı” olarak
Grandma
and
Me
1992-1993
yılında
seçilmiştir. Yazılım hücreler ve hücrelerin
Teknoloji
ve
Öğrenme
yazılım
ödülü
canlı organizmalarla ilişkilerini anlatan 3
kazanmıştır (Technology and Learning Staff,
CD-ROOM’dan oluşmaktadır. Öğrenciler bu
1992, s.14).
uygulama
içerisinde
gözlemlerde
EduQuest/IBM şirketi tarafından “Stories
bulunabilir, kendi çıkarttıkları dergilere bu
and More” adı altında ilkokul birinci sınıf
gözlemlerini
öğrencilerine
okuma
ve
sunumunu
kazandırmak
amacı
ile
dil
bir
becerileri
yazabilir,
kullanarak
bir
multimedya
yaratıkları
edebilir; ya da programa ait mikroskopu
yazılım
hazırlanmıştır. Yazılım, 36 geleneksel ve
kullanarak
çağdaş çocuk hikayesinin, gerçek dijital
inceleyebilirler (Stanton, 1993, s.44).
konuşma ve renkli örneklerle, elektronik
İlkokul
kitaba uyarlamasıdır. Yazılımda yer alan
edebilme,
resimleri
beş
hazırlanmış
ve
daha
üst
diaları
sınıflardaki
öğrenciler için, Davidson ve Ortakları
hikayelerin 16’sında öğrenciler, grafikleri
kontrol
taklit
tarafından hazırlanan ve“English Express”
metinlerle
adı altında sunulan program MS-DOS
birleştirebilme ve kendi kendilerine yeni bir
komutları
hikaye oluşturabilme olanağına sahiptirler
altında
kullanılmaktadır.
Uygulama programı sekiz adet videodisk,
(Technology and Learning Staff, 1992, s.14).
yazılım ve basılı materyalden oluşmaktadır.
7
Öğrenciler bu uygulamada güzel konuşma
kişisel
örneklerini, konuşma dilinde kullanılan
değerlendirmesi vb.) öğrenebilmektedirler
cümleleri ve sözcükleri dinleyebilme ve
(Technology and Learning Staff, 1992, ss.
öğrenebilme
21-21).
olanaklarına
görünmektedirler.
sahip
Technology
tesirleri,
müzik
formunun
and
Macintosh bilgisayarlar için Intelllimation
Learning’in bir araştırmasına göre:
Programın temeli, dil öğrenmede “doğal
yaklaşım”ın kullanılmasına dayanmaktadır.
Yaklaşım; önce iletişim için ihtiyaç doğurma
ve daha sonra iletişim olanağının sağlanması
için
araçlar
gösterme
üzerinde
yoğunlaşmaktadır.
English
Expres’te,
videodisklerde yer alan 1400 resimin büyük
bir bölümünde bu yöntem uygulanmaktadır
(resimler, The Longman Photo Dictionary’den
aktarılmıştır). Resimler, 60’ın üzerinde
“anlamsal kategori”ye göre düzenlenmiş ve
metinde yer alan isimler, telaffuz ve kısa
diyaloglar içerisinde sunulan sözcüklere göre
kullanılmıştır (Hoffman, 1991).
Kütüphanesi
tarafından
yayınlanan
“Interactive
Japanese:
ve
Understanding
Written Language” adı altında sunulan
program, Japon dilinin iyi bir okuyucusu
olmak için gerekli olanakları sunmaktadır.
Bu
program,
oluşmakta
metin
ve
incelemesinden
yazılı
materyallerin
anlaşılabilmesi için öğrencilerin ihtiyaç
Orjinali
Voyager
Şirketi
tarafından
duyduğu bütün bilgilere doğrudan ulaşım
macintosh türü bilgisayarlarda kullanılmak
sağlamaktadır (Intellimation Staff, 1992,
üzere geliştirilen Multimedya Beethoven:
s.31).
The Ninth Symphony(Dokuzuncu Senfoni)
Macintosh
adlı program şu anda Microsoft Windows
altında
IBM
kullanılmaktadır.
kullanılabilen
türü
bilgisayarlarda
da
CD-ROOM
ile
yazılımda,
türü
Intellimation
bilgisayarlar
tarafından
Kütüphanesi
yayınlanan
The
için
Mechanical
Universe......And Beyond adlı program ise
öğrenciler
iki
Bestekar hakkındaki bir çok bilgiyi (müziği,
videodiskten
tarihinde
orkestra araçları, tarihi olayları, ona yapılan
8
oluşmakta
yer
alan
anlatmaktadır.
Bu
büyük
ve
bilim
hareketleri
program
serisi,
Aristo’dan Einstein’a kadar bütün fikirlerin
programda verileri ve denklemleri çözebilir,
etkileşimini ayrıntılı olarak incelenmekte,
çabucak ve kolayca grafiksel sonuçlarını
Copernic, Kepler ve Newton’un kuramlarını
inceleyebilir, verileri analiz edebilir ve
hayata
biçimlendirebilirler.
aktarmaktadır.
Klasik
mekanik,
Multimedya
boyutu
elektrik ve manyetistik, görelilik, dalga
öğrencilerin renkleri, hareketli grafikleri,
sınırları, optik, ısı gücü-termodinamik ve
örnekleri, şekilleri ve bütün kullanım
modern
fonksiyonlarını
fizik
açıklanmakta,
doğrudan
doğruya
örneklendirilmektedir (Intellimation Staff,
görebilme ve onlarla etkileşme olanağını
1992, s.30).
sağlamaktadır. Ayrıca öğrenciler program
içerisinde yeni fonksiyonlar oluşturma, ses
Wolfram
Araştırmacılık
tarafından
hareketlerini görme ve işitme, iki ve üç
hazırlanan ve Mathematica adı altında
boyutlu resimleri gözönünde canlandırma
piyasaya
sunulan
program,
bütün
gibi. bir çok şeyi de yapabilmektedirler. Bu
platformlarda
kullanılabilme
özelliğine
program, en basitten, en yüksek düzeydeki
sahiptir. Matematik, istatistik, fizik ve
hesaplamaya
kadar
bütün
hesaplama
mühendislikte kullanılan sayısal, sembolik
işlerinde kullanılabilmektedir. Öğretmenler
ve grafiksel hesaplama araçları, fevkalede
ve öğrenciler bu programdan yararlanarak
etkili bir biçimde sunulmaktadır. Program,
bir displinin-belirli örnekleri, fonksiyonları,
öğrencilerin sıkıcı hesaplamalarla boş yere
ve hareketli grafiklerini içeren etkileşimli
zaman
harcaması
yerine,
gerçekten
dökümanlar
matematikle
uğraşma/matematik
sağlamaktadır.
ve
kendi
yapma
programlama
olanağı
oluşturabilir
Öğrenciler
bu
kullanabilirler.
9
dilleri
içerisinde
EĞİTİM
PROGRAMINA
DAYALI
ÜRÜNLER (DİSİPLİNLER ARASI)
kullanılmasını kabul etmiştir. Science 2000
Broderbund Yazılım tarafından IBM ve
Macintosh
tabanlı
bilgisayarlarda
kullanılmak üzere hazırlanan Sin City adlı
program beş ve daha üst sınıflardaki
öğrencilere
yöneliktir
ve
öğrencilere;
caddeleri, parkları, binaları, kaldırımları
içeren
şehir
planları
düzenleme
olanağı
Öğrenciler,
toplumsal
hazırlama
ve
tanımaktadır.
gruplarla
özel
bireyler arasındaki ilişkileri ve değişik
planlama
kararlarının
inceleyebilmekte
çevreye
ve
sınıf fen bilgisi paket programının okullarda
etkisini
deneyimler
kazanmaktadırlar. Ayrıca öğrenciler, “arsa
sıkıntısı ve ortaya çıkan suç oranlarını
dikkatlice inceleyebilmekte; ve yerleşim
alanlarına sanayi kurmanın doğuracağı”
sonuçları görebilmektedir (Eiser, 1991,
s.22).
adı verilen
Anonoim
ve Decision Development
tarafından
Şirketi
geliştirilen
program; bilimsel yaşam, tabii bilimler,
ekoloji, dünyanın oluşumu ve özelliklerini
inceleyen çeşitli bilimler, vb. konular
üzerinde yoğunlaşmaktadır. Program, iki
adet
videodisk
ile
similasyonlarından
Teknolojik
bilgisayar
oluşmaktadır.
yenileşme
ile
ilgili
bir
araştırmaya göre:
Science 2000 araştırma sorularından oluşan 4
ünite ile 8 ya da 9 ders planı grubundan
oluşmaktadır. Her ders planı, kendine özgü
anlatım yöntemine sahiptir ve belirli bir
araştırma sorusunun etrafında odaklaşır.
Programda;
özetler,
similasyonlar,
araştırmalar, bir sözlük, konularla ilişkili
kişilerin listesi, video resimleri, filimler, açıkuçlu değerlendirme ve araçları gibi değişik
olanaklar bulunmaktadır (Kneedler, 1993,
s.74).
Genellikle öğrenciler ev ödevlerinde, bir
grup bilim adamının belirlediği aşamaları
izleyerek karşılaştıkları problemi çözmeye
California Devleti, IBM ve Macintosh
çalışmakta
ve
problemlerin
önündeki
tabanlı bilgisayarlarda kullanılmak üzere
engelleri
ortadan
hazırlanan ve ders kitabı içermeyen, yedinci
(Kneedler, 1993, s.74). Öğrenciler gerçek
kaldırmaktadırlar
veriler ve teoriler üzerinde uğraşmakta, yeni
çözme becerilerini geliştirme amacıyla da
teoriler
bilimsel
kullanılması
etmeleri
(Tom Synder Productions Staff, 1992, s.27).
geliştirmekte
araştırmalarda
nasıl
ve
hareket
gerektiği
vurgulanmaktadır
gerektiğini öğrenmektedirler.
Vanderbilt
IBM
ve
Macintosh
Üniversitesinde,
Bilim
ve
Teknoloji Heyeti tarafından Macintosh
bilgisayarlarda
kullanılmak üzere Tom Synder Üretim
bilgisayarlarda
Şirketi tarafından beşinci ve sekizinci
geliştirilen
sınıflar arasındaki öğrencilere yönelik ve
Problem Solving Series adı altında sunulan
videodiske-dayalı olarak hazırlanan The
program,
Great Solar System Rescue adı altında
becerisi kazandırmaya yöneliktir. Program
sunulan paket program; küçük öğrenci
serisi içerisinde bilimsel ve matematiksel
gruplarının güneş sistemimizde kaybolmuş
sorgulama yöntemlerini içeren videodisk
insansız
senaryoları kullanılmakta ve beş-sekizinci
uzay
roketleri
araştırmacıları-
ve
kullanılmak
The
Jasper
matematikle
Woodbury
ilgili
düşünme
jeologlar ve uzay tarihçileri, meteroloji
sınıflar
bilginleri,
edebiyat ve diğer alanlar arasında ilişki
astranomlar
vb.
gruplardan
arasındaki
üzere
öğrencilerin
oluşan uzman takımları oluşturmalarına
kurmalarına
olanak tanımaktadır. Programda yer alan
(Cognition and Technology Group, 1993,
etkinlikler, öğrencilerin bir kaç disiplini
s.45).
aynı anda düşünmesini gerekli kılmaktadır.
açıklamalara da yer verilmektedir:
Ayrıca
yardım
tarih,
programla
edilmektedir
ilgili
Jasper serisi, her bir maceranın sonunda
gerçek koşullarda problem çözme ve sonuç
çıkarma olanağı sağlayan, bir dizi özel
tasarlanmış video macerasından oluşmaktadır.
Programda yer alan karakterlerden birisi, her
macerada çözülmesi gereken gerçek bir
problemle
karşı
karşıya
kalmaktadır.
Öğrenciler karşılaşılan problemin çözümü
için mücadele vermek ve uygun alt
“Uzman raporlarında”, programın yalnızca
tek bir amaç için değil aynı zamanda
öğrencilerin sosyal çalışma becerilerini,
matematik, dil ve kendi problemlerini
11
şu
problemler, uygun veri ve matematiksel
işlemler
oluşturmak
zorundadırlar.
Problemim çözümü için ihtiyaç duyulan bütün
veriler videoda bulunmaktadır. Bununla
birlikte
problemin
çözümü
oldukça
karmaşıktır (Cognition and Technology
Group, 1993, s.45).
etkili araştırma yazılımları yer almaktadır.
İlgili araştırmalara erişim sağlayan binlerce
bağlantı ve sözlüğe erişim sağlayan “seçme
ve tıklama” olanakları, programın diğer
KAYNAK MATERYALLER
avantajlar içerisinde yer almaktadır.
McGraw Hill tarafından geliştirilen ve
IBM türü bilgisayarlar için Microsoft
Multimedia Encyclopedia of Mammalian
Anonim Şirketi tarafından hazırlanan CD-
Biology adı verilen program, Electronic
ROOM’a dayalı diğer bir referans kaynağı
Learning dergisinin Nisan 1993 sayısında
ise Microsoft Bookshelf for Windows ismi
“Ayın Programı” olarak seçilmiştir. Beş ve
ile sunulan multimedia programıdır. CD-
daha
üst
sınıflardaki
hazırlanan
program,
öğrenciler
için
ROOM içerisinde; The Concise Columbia
IBM
türü
Encyclopedia,
The
American
Heritage
bilgisayarlarda Microsoft Windows altında
Dictionary, Roget’s II Thesaurus, Bartlett’s
çalışmakta ve memelilerle ilgili geniş bir
Familar Quotations, The Concise Columbia
CD-ROOM
CD-ROOM
Dictionary of Quotations, The Hammond
metinler, 3500
Atlas of the World ve The World Almanac
renkli fotograf, grafikler, 500 harita ve
and Book of Facts isimli kitaplar yer
Grizmek’in
Memeliler
almaktadır (1991). Ayrıca program, etkili
Ansiklopedisinden alınan sanat eserleri
araştırma olanakları, mükemmel grafikler
bulunmaktadır. Ayrıca ses, 20 dakikalık
ve
video, bir sözlük, içindekiler, kaynakça ve
ROOM’da
öğrencilerin konuyla ilgili basit ve bileşik
içerisinde ülkelerin milli marşları (sesli),
araştırmaları yapmalarına olanak tanıyan
renkli
içermektedir.
içerisinde tamamlamalı
beş
ciltlik
12
fotograflar
yer
da
alan
haritaları
içermektedir.
CD-
Hammond
Atlas
ve
bayrakları
bulunmaktadır. The American Heritage
düzen/ardışıklık içerisinde açıklamalı metin
Dictionary, 66.000 kelimenin telaffuzunu,
ve
Bartlett ise bir çok halk sanatçısı ve şairin
tanımaktadır. Ayrıca öğrenciler, sınıfın
ses bantlarını, Columbia Encyclopedia da
tümünün görebileceği bir ürünü planlama
araştırmalara ilişkin bir çok
animasyonu
ve üretme durumunda oldukları için daha
içermektedir (Technology and Learning
sistemli ve motive edilmiş olacaklardır
Staff, 1992, s.16).
(Tom Synder Productions Staff, 1992,
grafiklerle
sunabilme
olanağı
s.14).
ÖĞRENCİ ARAÇLARI
Pennslyvania Eyalet Üniversitesine bağlı
Tom Synder Üretim Şirketi tarafından IBM,
Shirley Donovan Bölge Okulunda, beşinci
Apple II serisi ve Macintosh bilgisayarlarda
sınıf öğrencileri, The Voyage of the Mimi
kullanılmak üzere hazırlanan Time Liner
adı verilen programı kullanırken, küçük
isimli program, herhangi bir ek bilgi türü ile
tamamlanabilen
zaman
şeriti
99
ve
sayfa
poster
grup-işbirliği
uzunluğunda
şeritinin,
oluşturabilme
kullanmaya
kolay-okunaklı-manşet
alabilirler ve sınıf duvarına ya da panoya
teşvik
edilmektedir.
Beş
ilgili bir üniteyi işlerken,
soru-cevap
yöntemini
kullanarak
oyun
şeklinde
mükemmel reklamlarla desteklenen ve
asabilirler. Time Liner programı, bütün
kademelerindeki
ve
erkekten oluşan bir grup öğrenci, balinalarla
türü yazı biçiminde bilgisayar çıktısını
eğitim
yapmakta
çalışma sonuçlarının sunulmasında araç
olanağına sahiptir. Öğrenciler hazırladıkları
zaman
çalışması
deniz
öğrencilere
gergedanı
sunulduğu
(bireysel ya da küçük gruplar), herhangi bir
bir
ile
ilgili
video
bilgilerin
programı
hazırlamışlardır. Öğrenciler bu çalışmada
konu alanına ilişkin olayları, belirli bir
yalnızca televizyon programlarının taklitini
13
geliştirmeyi öğrenmekle kalmayıp aynı
öğrencilere, öğrenme sürecinde iyi bir
zamanda grup desteği içerisinde işbirliğine
okuyucu
dayalı olarak çalışmışlar, görevleri dışında
almadıklarını ya da ne derece anladıklarını
roller
göstermek için yardımcı olmaktadır.
üstlenmişler
ve
ürünlerini
ve
yazıcı
olarak
yer
alıp
anlatmışlardır.
Bloomsburg Üniversitesi tarafından IBM ve
New York ‘ta Eileen Coppala adlı okulda 7.
Macintosh
ve
üzere
8.
sınıf
öğrencilerine
Macintosh
bilgisayarlarda
hazırlanan
kullanılmak
ve
Instructional
Acentası
tarafından
bilgisayarlar ve multimedya programları
Technology
kullanılarak,
bilimleri
Bloomsburg ve Pennsylvania’da üretilen
(ingilizce ve sosyal çalışmalar) öğretilmeye
Attributes for Successful Employability adı
çalışılmaktadır. “......başkanlık mücadelesi
verilen bir videodisk ve yazılımdan oluşan
sırasında,
multimedya
bazı
iletişim
öğrenciler
her
akşam
programı,
günümüz
işyeri
televizyonda gördükleri politik reklamların
sahiplerinin talepleri doğrultusunda, 9-12
bazılarını
eğitim kademeleri arasındaki öğrenciler ile
analiz
videokasetlere
etmişlerdir.
kaydetmiş
Öğrenciler,
ve
Apple
yetişkinlerin,
mesleki
nitelikler
Computer Şirketi tarafından hazırlanan
kazanmalarına
Hyper Card programı ve diğer teknolojik
amaçlamaktadır.
araçları kullanarak, verilen reklamların
sahip olmaları gereken tutumları, takım
yalnızca duygusal yardım talepleri mi?
çalışmasını, bağımlılığı, çalışma niteliği ve
yoksa belirli hedefleri var mı? sorularının
niceliğinin
cevaplarını
anlayabilmekte, işle ilgili kararlarının ve
delillere
dayalı
olarak
iş
yardım
etmeyi
Öğrenciler
programla;
başarısına
etkisini
göstermişlerdir” (Solomon, 1993, s.18).
davranışlarının
Teknolojinin
inceleyebilmektedirler. Videodisk programı
bu
şekilde
kullanılması
14
sonuçlarını
içerisinde;
otomobil
servis
garajı,
parekende satış deposu ve lokanta gibi
ÖĞRETİM
gerçek
KULLANILAN SUNUM ARAÇLARI
yaşamla
ilişkili
iş
ortamları
AMACIYLA
sunulmaktadır. Öğrencilerin verdiği her bir
kararda, bir çok tercih ve sonuç olanaklıdır,
Discovery Kanal tarafından üretilen ve
öğrenciler tercihlerini yeniden inceleyebilir
Coronet/MTI
ve
yayınlanan Insects: Little Giants of the
alternatif
seçimlerle
deneyim
International
tarafından
Earth, adı verilen videodisk programı,
kazanabilirler.
böceklere ilişkin yüzlerce resim ve fotograf
Macintosh
bilgisayarlarda
kullanılmak
içermekte,
öğrencilere
büyük
ölçüde
üzere Bloomsburg Üniversitesi tarafından
rehberlik etmektedir. Yine aynı şirketler
hazırlanan ve Instructional Technology
tarafından üretilen ve yayınlanan bir başka
Acentası tarafından üretilen bir diğer
videodisk programı ise Planet Earth: The
videodisk programı ise Introduction to Sign
Blue Planet ismini taşımaktadır. Yaygın
Language:
Videodisk
olarak kullanılan bu kaynak, uydu yayını
Approach ismini taşımaktadır. 7 ve daha üst
özelliğinde yüzlerce slayt, bilgisayar resimi
sınıflardaki öğrencilerin işaret dil alfabesi
ve
(Amerikan sağır ve dilsiz alfabesi) ve temel
Coronet/MTI
kelime ve cümle bilgisi öğrenmelerine
yayınlanan On Dry Land ve The Desert
(Amerikan
işaret
dili
Biome adı taşıyan iki videodisk programı
kullanılan
İngiliz
işaret
An
Interactive
ve
Uluslararası
grafikten
oluşmaktadır.
International
Ayrıca
tarafından
yardım
daha bulunmaktadır. Bu programlardan
etmektedir. Her bir işaret farklı ekranlarda
The Desert Biome; Dünyamızda bulunan
aynı
bir çok çöle ilişkin çok güzel resimler
anda
yandan
dili)
ve
önden
görülebilmektedir.
içermektedir. Öğretmenler ve öğrenciler,
15
sıcak ve kuru havanın sınır noktasındaki
Sioux doktorunun Black Elk Speaks isimli
ender
sağlıkla
yaşam
biçimlerini
ilgili
sözel
anlatımlarını
inceleyebilmektedirler. On Dry Land ve
içermektedir. Öğretmenler bu programdan,
The Desert adlı programların ikisi de,
öğretim
ve
İngilizce
İspanyolca
seslendirilme
amaçlı
sunum
yararlanabilecekleri
aracı
gibi
olarak
öğrencilerin
özelliğine sahiptir ve öğrencilere sınıf
kendilerini keşfetmelerinde rehber olarak da
içerisinde
yararlanabileceklerdir.
büyük
ölçüde
rehberlik
etmektedir. Ayrıca programların tümü (dört
videodiskte) Macintosh ya da IBM türü
Queue Şirketi tarafından IBM ve Macintosh
bilgisayarlarda kullanılabilme özelliğine de
bilgisayarlarda kullanılmak üzere Learning
sahiptir.
All About Dissection adı altında hazırlanan
CD-ROOM programı, hem bilimsel bir araç
EduQuest/IBM
hazırlanan
tarafından
Şirketi
Illuminated
Books
olarak hem de bir işlem olarak hayvan
analizini
and
tanıtmaktadır.
Program
sınıf
Manuscripts adlı program, videodisk ile
içerisindeki gerçek analizlerin yerine ya da
CD-ROOM’ların
ek
oluşmakta
ve
kombinasyonundan
değişik
edebi
eserleri
bilgi
amacıyla
kullanılabilecek
niteliktedir.
içermektedir. Kitaplarda yer alan içerik ve
olaylar; fotoğraflar, yüksek kalitede video
Öğretmenler ve öğrenciler, Tool Book gibi
filimleri, konuşmalar, ses efektleri ve
sunu yazılımları ya da Asymetrix Anonim
müzik
Şirketi tarafından hazırlanan Compel, Aldus
ilaveleriyle
zenginleştirilmiştir
(Technology and Learning Staff, 1992).
Anonim
Edebi eserler; Tennyson’ın Ulysses adlı
Persuasion ve Apple Computer Şirketi
şiiri, Shakespeare’in Hamlet adlı oyunu ve
tarafından hazırlanan Hyper Card vb.
16
Şirketi
tarafından
hazırlanan
programları kullanarak etkileşimli dersler
War gibi tanınmış belgeselleri içerir ve
ve sunumlar hazırlayabileceklerdir. Ayrıca,
tümü
mevcut videokasetleri ve Apple Computer
kullanılabilmektedir. Halihazırda eğitim ve
Şirketi (Macintosh) tarafından hazırlanan
Öğretim için üretilen bir çok videodisk ve
Quick Time ya da Microsoft tarafından
CD-ROOM temel
hazırlanan Video for Windows (IBM)
kullanılmakta ve Emerging Technology
filimlerini
Danışmanları
kullanarak
ders
ya
da
herhangi
bir
video
ile
bilgi kaynağı olarak
tarafından
üretilen
The
sunumlarına hareketli video görüntüleri
Videodisk Compendium adlı program bu
ekleyebilecekler
amaçla
ve
kendi
multimedya
kullanılan
multimedya
programlarını oluşturabileceklerdir.
programlarından biri olarak yer almaktadır.
Bütün konularda genellikle videokaset ve
Videodisk üreticileri, videonun ya da video
CD-ROOM’lar yer almaktadır. Örneğin,
bölümlerinin tanınabilmesi için bakkal
Louvre
paketleri ya da diğer ürünlerde kullanılan
ve
Museed
Orsay’ın
eserleri,
Voyager Şirketi tarafından videodisklere
ürün
aktarılmıştır. Bunun gibi spor olayları, ve
kullanmaktadırlar. Bu ürün kodları, basılı
diğer
klibi
ve açıklamalı olarak öğretmen rehberlerinde
ansiklopedileri hazırlanmıştır. Optical Data
yer almaktadır. Öğretmenler videodiski
Anonim
kullanmak
bir
çok
Şirketi
konuda
tarafından
filim
hazırlanan
koduna
benzer
istediklerinde,
bir
kod
basılı
ürün
videodisklerin geliştirilmesinde ABC News
kodlarını kaleme benzer bir aletle analiz
Interactive
ederek,
tarafından
kullanılan
haber
videodiskin
içeriğini
kolayca
yayınları videosu kullanılmıştır. Hazırlanan
anlamakta ve derslerine uyarlamaktadırlar.
programlardan bazıları; Martin Luter King,
Videodisklerin
Jr. Holy Land ve Communism and Cold
17
bölümlerine
giriş
için
uzaktan
kumanda
araçları
olma
da
amacı
Öğrencilerin
kullanılabilmektedir.
taşıdığı
görülmektedir.
kendi
yöntemleriyle
öğrenmelerine izin verilmesi ve ihtiyaç
SONUÇ
Öğrenciler,
bazı
multimedya
farklı
önceki)
uygulamalarla
öğrenciler
taklit
etkileşimde
bulunmalarının
daha
tekrar
tekrar
sağlanması
bireysel
bir
hale
getirmektedir. Bununla birlikte bütün bu
öğrendiklerinden
öğrenebilmektedirler.
şeyleri
konularla
öğretimi
uygulamalarıyla daha önceki (Multimedya
kullanmadan
duydukları
uygulamalar eğitsel yenileşme, iyileşme ve
Bu
gelişmenin
edilen
bir
unsuru
olarak
yer
almaktadır.
yaşam tecrübelerine katılabilmekte, kararlar
verebilmekte
sonuçlarını
ve
verdikleri
kararların
öğrenebilmektedir:
Yer
Böylece
etkililikle
öğrenciler, multimedya kullanımından önce
kazanabilmektedirler.
multimedya
Bazı
uygulamalar,
değişiklikleri
materyallerini
kullanabilmektedirler.
birlikte,
esas
içeren
makalede,
araştırma
bulguları,
Ayrıca
burada
multimedyanın
verilen
sunduğu
yalnızca bir kaç seçme örnekten ibarettir.
Eğitim
yöntemleri
programlarında
kullanılabilecek
daha bir çok ürün (binlerce videodisk ve
Bu uygulamalarla
olarak,
bu
öğretme ve öğrenme olanakları içerisinde
oluşturabilmekte, geleneksel dersler yerinebüyük
ilgili
durulmamıştır.
multimedya uygulamalarıyla da öğrenciler,
kendi
nedeniyle
uygulama metodları ve maliyetler üzerinde
kazanılması mümkün olmayan bilgi ve
kabiliyetleri
tutması
CD-ROOM)
multimedya
mevcuttur/yer
almaktadır.
Bununla birlikte öğrenciler ve öğretmenler,
kullanımının farklı öğrenme sitilleri ve
öğrenme
yeteneklerine sahip öğrencilere yardımcı
ve
öğretme
için
okullarda
multimedya kullanımına ilişkin yeni bir çok
18
yöntemi
keşfetmeye
etmektedirler.
Bu
de
makalede
devam
Hoffman, D. (1991) Tools for Teaching
verilen
ESL and Foreign Languages. Technology &
Learning, 11,8, 12-21.
örneklerin ve açıklamaların dışında, ayrıca
branşlarla ilgili ilave bilgi almak isteyenler
için aşağıda listelenen dergilere abone
Intellimation Staff (1992), Intellimation
olunması, yazılım katalogları ve ilanlarının
Library for the Macintosh Fall 1992
incelenmesi, yerel, ulusal ve uluslararası
Software and Multimedia Catolog, p.31.
konferanslardaki
yazılım
gösterilerinin
Kneedler, P.E. (1993), Callifornia Adopts
izlenmesi de yararlı olabilecektir.
Multimedia
KAYNAKLAR
Cognition
Vanderbilt
Curricula:
and
Technology
(1993),
Toward
Posibilities
Instruction.
In
Cognitive
Science
From
Rabinowitz,
Group
Science
Program.
T.H.E.
Journal. 18,7, 73-6.
at
Integrated
Pogue, L. (1993), Program of the Month.
Anchored
M.
Foundations
Electronic Learning, 12,7,44.
(ed.)
of
Solomon, G. (1993), Teachers Who use
Instruction. Lawrence Erlbaum Associates,
Technology. Electronic Learning (Special
Publishers, Hillsdale, NJ.
Issue), 12,8,44.
Eiser, L. (1991), Learning to Save the
Stanton, D. (1993), Program of the Month.
Environment. Technology & Learning,
Electronic Learning, 12,8,44.
11,6, 18-26.
Technology & Learning Staff (1992), The
1992-1993
19
Technology
&
Learning
Software
Awards.
Technology
&
Learning,13,3,12-30.
Tom Synder Productions Staff (1992), Tom
Synder
Productions,
Inc.
Catolog
(Spring/Summer 1992), p.14, p.17.
BU MAKALEDE YER ALAN
ÜRÜNLERİN YAYIN ADRESLERİ
Agency for Instructional Technology, 1111
W. 17th Street, Box A, Bloomington, IN
47402; fax:821-333-4218; tel: 812-3392203,800-457-4509.
Aldus Corporatıon, 411 Firs Avenue South,
Seattle, WA 98104; tel: 206-622-5500.
Apple Computer, Inc 20525 Mariani
Avenue, Cupertino, CA 95014; tel: 408996-1010, 800-800-2775.
Asymetrix Corporation, 1110th Ave. N.E.,
Suite 700, Belleuve, WA 98004; fax: 206637-1504; tel: 206-637-1575, 800-4486543.
Broderbund Software, 500 Redwood
Boulevard, Novato, CA 94948; tel: 415382-4700, 800-521-6263.
20