docegıtım, bılım ve teknolojı bakanlıgı
download 
Şikayet Transkript
egıtım, bılım ve teknolojı bakanlıgı
EĞİTİM, BİLİM VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI Alt seviye ortaöğretim yedinci sınıf ÖĞRETİM PLAN VE PROGRAMI Priştine, haziran 2004 1 Yayın Sorumlusu İsuf Zeneli Yayına Hazırlayanlar: Xhavit Rexhaj Ramush Lekaj Ilaz Zogaj Arbër Salihu Bajram Shatri Türkçe Yayın Sorumluları: Nazan Safçı Cevdet Şanlı İsa Sülçevsi 2 UNMIK IPVQ INSTITUCIONET E PËRKOHSHME TË VETËQEVERISJES PROVISIONAL INSTITUTIONS OF SELF-GOVERNMENT PRIVREMENE INSTITUCIJE SAMOUPRAVLANJA GEÇİCİ ÖZYÖNETİM KURUMLARI MINISTRIA E ARSIMIT, SHKENCËS DHE TEKNOLOGJISË MINISTRY OF EDUCATION, SCIENCE, AND TECHNOLOGY MINISTARSTVO ZA OBRAZOVANJE, NAUKU I TEHNOLOGIJU EĞİTİM, BİLİM VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI GENELGE KONU: YEDİNCİ SINIF DERS PROGRAMININ UYGULANMASI SAYI: MASHT 53/01B/2003 Tarih: 15 Ağustos 2003 İlk ve Ortaöğretim Kanunu 6.1 maddesi (b) fıkrası, 7.1 maddesi ve Kosova Geçici Özyönetim Kurumları 2001/19 sayılı ve 13 Eylül 2001 tarihli Yürütme Düzenlemesine göre; Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı bu Genelgeyi yayınlıyor. Madde 1 1.1. Bu genelgenin amacı eğitim sisteminin yeniden yapılanması sonucu olarak hazırlanan yedinci sınıflara yönelik ders programının uygulanmasıdır. 3 Madde 2 2.1. Yedinci sınıflara yönelik ders programı, bu genelgenin ekinde sunulmuştur. Madde 3 3.1. Yedinci sınıflara yönelik ders programı 2003/2004 öğretim yılında uygulamaya girer. 3.2. Yedinci sınıflara yönelik ders programının uygulamaya girmesiyle, şimdiye kadarki tüm diğer ders programları uygulamadan kaldırılır. Madde 4 4.1. Bu genelge Bakanın imzasıyla yürürlüğe girer. Bakan, Mr. Rexhep Osmani 4 İÇİNDEKİLER Genelge, 3 DERS PROGRAMININ UYGULAMA ESASLARI, 7 I. Giriş, 7 II. Uzak Hedefler, 8 III Öğretim yöntem ve teknikleri, 8 IV.Değerlendirme, 10 V. Öğretim araç ve gereçleri, 13 VI. Ders planı, 13 VII. Ders süreci, 14 TÜRKÇE, 17 YABANCI DİLLER İNGİLİZCE, 31 FRANSIZCA, 49 ALMANCA, 61 MATEMATİK, 77 BİYOLOJİ, 91 KİMYA, 107 5 FİZİK, 121 TARİH, 133 COĞRAFYA, 149 YURTTAŞLIK EĞİTİMİ, 165 SANATLAR MÜZİK EĞİTİMİ, 175 RESİM-İŞ EĞİTİMİ, 183 TEKNOLOJİ, 193 BEDEN VE SPOR EĞİTİMİ, 203 6 DERS PROGRAMININ UYGULANMA ESASLARI I. GİRİŞ Eğitim, Kosova’nın toplumsal, siyasi ve ekonomik gelişmesinin etki alanını temsil eder. Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı (EBTB) savaşın bitiminden sonra başlayan, en gelişmiş uluslar arası standartlar düzeyinde bir okulun yaratılması fikrini, bütün çalışma sahalarında çok yönlü ve pratik adımlar atarak gerçekleştiriyor. Kosova toplumunun kalkınması ve gelişmesi için tarihi öneme haiz bu yapılanmada EBTB bakış açısını, kendi geleceği ve ülkesi hakkında somut görüşe sahip bireyleri yetiştirecek şekilde, değiştirmeyi amaç edinmiştir. Bu gelişme Kosova insanını ve toplumunu, gelişmiş Avrupa ve dünya ülkelerinin siyasi etkinlik, ekonomik, entelektüel, bilimsel ve teknolojik ve de sosyal-kültürel gelişmelerde yer almasının ön koşullarını sağlamaktadır. Bu ders programının geliştirilmesi şekil, metodolojik yaklaşım, ders yönetimi ve kapsamı, ders araçları, yöntemler, değerlendirme teknik ve araçları açısından gelişmiş bir bilimsel süreci temellerine dayanmaktadır. Program geliştirme grubu, eğitimdeki yeni gelişmeleri takip edip uluslar arası uzmanlarla sürekli temas halindeydiler. EBTB’nin uzun vadeli stratejisi olan program geliştirme sürecine UNICEF ve bazı ülke kuruluş ve hükümetlerinin önemli katkıları olmuştur. Ders programı geliştirilirken öğrencilerin öğrenmeye karşı olumlu tutum geliştirmek, okul hayatına katılımını doğru bir şekilde sağlamak için yüreklendirme ve günlük alışkanlıklarını geliştirmelerine özellikle dikkat edilmiştir. Onuncu sınıf ve ortaöğretim ile yükseköğretim süresince öğrenciler akademik bilgiler, bilimsel veriler ve farklı kültürel alanlarla karşı karşıya kalacaklardır. Öğretmenlerimize adanmış olan bu programın hayata geçirilmesi, kendilerinin görevlerine verdikleri önem derecesinde gerçekleşecektir. 7 Ders programının uygulanmasını kolaylaştırmak için Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı, ek talimatların verileceği, alan uzmanları tarafından yönetilen hizmet içi eğitim kursları düzenleyecektir. II. UZAK HEDEFLER Yedinci sınıf ders programının hedefleri: · Öğrencilerin zihinsel, estetik, bedensel, toplumsal, ahlaki ve manevi gelişimi için imkanlar sağlayabilme · Öğrenim arzularını gerçekleştirilmesi için öğrencilerin, meslek seçiminde doğru ve eğilimleriyle uyumlu yönlendirmeyi sağlayabilme · Bilgilerini pekiştirerek geleceklerini hazırlayacak eğilim ve becerilerini geliştirip yönlendirebilme · Bilgi sağlayacak ve bilgileri işleyecek ve de bilgi ve kanıtlara eleştirel bir yaklaşımı geliştirecek şartları sağlayabilme · Katıldıkları etkinliklere bağlı, grup içinde davranış kurallarına uyarak öğrencilerin bağımsız sorumluluk ve eylem üstlenmelerine fırsat tanıyabilme Müfredat geliştirme grupları içeriğe uygun olan, yukarıda belirtilen hedeflerden yedinci sınıfın sonunda geliştirilecek davranışları temin etmek için genel ve özel amaçları seçmişlerdir. III. ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ Öğretim yöntemi seçiminde öğretmen kendi yetkisini kullanır. Seçim, öğrencilerin ihtiyaçları doğrultusunda ders kapsamı özellikleri, öğretim esasları, öğrencilerin seviyesi vb. hususlar göz önünde bulundurularak yapılır. Dersin daha hareketli olması, tekdüzeliğin kırılması ve öğrencilerin katılımının sağlanması için yöntem ve tekniklerin uygun bir şekilde harmanlanması gerekir. Öğretim yöntem ve teknik türleri öğrenmenin kendisi kadar farklılık arz eder. Öğretim sürecinde en yüksek başarı derecesini yakalayabilmek için öğretmen, birkaç yöntem ve teknikten kombinasyonlar yapabilir. 8 9 Daha nitelikli bir öğrenimin temini için uygulanacak muhtemel yöntem ve tekniklerin başlıcaları şöyle sıralanabilir: - Anlatma yöntemi - Sözlü ifade - Yazılı ifade - Problem çözme - Tartışma - Grupta çalışma - Gösterme ve yorumlama - Eleştirel düşünme - Beyin fırtınası - Araştırma yöntemleri Çok sayıda bilgiyi kapsayan konular için etkileşimli teorik ve uygulamalı yöntemler de uygulanabilir. Belli konular için doğada öğrenme, teknik gezi, kurum ve kuruluşları ziyaret vb. yöntemler başarıyla uygulanabilir. Arzu edilen sonuçların elde edilmesi için yukarıda sözü edilen yöntemlerin uygulanması, uygun öğretim araç ve gereçleri eşliğinde yapılmalıdır. IV. DEĞERLENDİRME Değerlendirme, öğrencilere kazandırılmaya çalışılan davranışlar hakkında bilgileri algılama, sistematik derleme, inceleme ve yorumlama sürecidir. Değerlendirme, ders programında belirlenen davranışların kazanılma derecesi esasına dayanır. Bu süreç aşağıda belirtilen bazı temel ilkelere dayanır: 10 - Değerlendirme sürecinde hedef ve öncülüklerin tespiti; - Ölçülmek istenen amaca uygun araçların uygulanması; - Sürekli ölçme ve değerlendirme aracılığıyla öğrencinin başarı derecesi hakkında nitelikli verilerin sağlanması; - Ders programını kapsayacak şekilde ölçme ve değerlendirmenin dengelenmesi; - Öğrencinin başarı derecesi verilerinin doğru ve kalıcı olması; Öğrencilerin başarıları arasındaki farkları belirleyecek doğru tekniklerin uygulanması. IV.1. Değerlendirme Araçları Okul yönetimi ve öğretmen yeterli ölçme ve değerlendirme aracı seçip uygulamalıdır. Bu araçlar şöyle sıralanabilir: - Algılama - Soru sorma - Uygulama veya deney raporu - Sözlü ifade - Yazılı ifade - Belirtke tablosu - Ölçüt ve amaçlara dayalı testler - Soru sorarak oluşturulan başarı testleri · çoktan seçmeli · kısa açık cevaplı · uzun açık cevaplı testler ve öğretmenin uygun gördüğü diğer araçlar olabilir. IV.2. Başarı Derecesi Okul yılı sonunda her öğrenci aşağıdaki başarı derecesi ile değerlendirilir: - Pek iyi (başarı derecesi çok yüksek) - İyi (başarı derecesi yüksek) - Orta (başarı derecesi orta) - Yeter (başarı derecesi sınırlı) - Zayıf (başarı derecesi zayıf) Başarı derecesi, genel hedeflerde belirlenen öğrencilerin kazanacakları davranışlar esasına dayanır. 11 Genel Çok yüksek Yüksek başarı % 80 Hedefler başarı % 90 Ders bilgisi Ders bilgilerini basit Ders bilgilerini basit durumlarda bilme ve durumlarda bilme ve uygulamada çok uygulamada yüksek yüksek başarı. başarı. Bilimsel Kanıtları, ilkeleri, Kanıtları, ilkeleri, süreçleri sebep sonuç sebep sonuç anlama ilişkilerini bilme; ilişkilerini bilme; bilgilerin toplanıp bilgilerin toplanıp yönetilmesi ve basit yönetilmesi ve basit yargılara varmada yargılara varmada çok yüksek anlama yüksek anlama ve ve uygulama uygulama yeteneği yeteneği Eleştirel Doğru bilgiye sahip Doğru bilgiye sahip düşünme olma, uygulanabilir olma, uygulanabilir ilke ve deneyler ilke ve deneyler yardımıyla problem- yardımıyla lerin çözümü gibi problemlerin çözümü karmaşık durumlar- gibi karmaşık da eleştirel düşünce durumlarda eleştirel geliştirmede çok düşünce geliştirmede yüksek başarı. yüksek başarı. Manevra Manevra becerisi yüksek becerisi 12 Orta başarı % 60 Sınırlı başarı % 40 Yetersiz başarı Ders bilgilerini basit durumlarda bilme ve uygulamada orta başarı. Kanıtları, ilkeleri, sebep sonuç ilişkilerini bilme; bilgilerin toplanıp yönetilmesi ve basit yargılara varmada orta anlama ve uygulama yeteneği Ders bilgilerini basit durumlarda bilme ve uygulamada sınırlı başarı. Kanıtları, ilkeleri, sebep sonuç ilişkilerini bilme; bilgilerin toplanıp yönetilmesi ve basit yargılara varmada sınırlı anlama ve uygulama yeteneği Ders bilgilerini basit durumlarda bilme ve uygulamada yetersiz. Kanıtları, ilkeleri, sebep sonuç ilişkilerini bilme; bilgilerin toplanıp yönetilmesi ve basit yargılara varmada yetersiz anlama ve uygulama yeteneği Doğru bilgiye sahip olma, uygulanabilir ilke ve deneyler yardımıyla problemlerin çözümü gibi karmaşık durumlarda eleştirel düşünce geliştirmede orta başarı. Doğru bilgiye sahip Doğru bilgiye sahip olma, uygulanabilir olma, uygulanabilir ilke ve deneyler ilke ve deneyler yardımıyla probyardımıyla problemlerin çözümü lemlerin çözümü gibi karmaşık dugibi karmaşık rumlarda eleştirel durumlarda eleştirel düşünce geliştirdüşünce geliştirmede sınırlı başarı. mede yetersiz başarı. Manevra becerisi düşük V. ÖĞRETİM ARAÇ VE GEREÇLERİ Bu programın etkin öğretim ve öğrenimi için öğretmenler ve öğrenciler farklı bilgi kaynaklarına başvurmalıdırlar. Şimdiye kadar temel bilgi kaynağı olarak ders kitapları kullanıldı. Ders kitaplarının yanı sıra aşağıda belirtilen bilgi kaynaklarının da kullanımı faydalı olacaktır: - el kitabı, atlas, broşür; - resim, poster, afiş, şema, diyagram, harita, tabela; - model, şekil, maket; - slayt, saydam (asetat), video kayıtları; - bilgisayar yazılımları, Internet, CD vb. Öğrenilmek istenen bilginin türüne göre öğretmen sözel, görsel, işitsel ve görsel- işitsel bilgi kaynaklarından herhangi birinin önemini vurgulayarak okuldan temin edebilir. Bilgi seçimi hakkı öğrenciye de tanınmalıdır. VI. DERS PLANI No 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. Dersin Adı Türkçe İngilizce Matematik Biyoloji Kimya Fizik Tarih Coğrafya Yurttaşlık eğitimi Müzik eğitimi Resim eğitimi Teknoloji BİT Beden ve spor eğitimi Seçmeli dersler yeni ders veya kurslardan (örneğin yurttaşlık eğitimi, ahlak, sağlık kursları, insan hak ve özgürlükleri, işletmecilik eğitimi, BİT, yaşamsal çevrenin korunması veya öğrencilerin ilgisini çeken ve toplum için yararlı olan diğer konular) seçilebilir. Toplam: Ders sayısı 185 111 148 74 74 74 74 74 37 37 37 37 74 % oranı 17,24 10,34 13,79 6,897 6,897 6,897 6,897 6,897 3,448 3,448 3,448 3,448 6,897 37 3,448 1073 100.0 13 VII. DERS SÜRECİ Zorunlu Dersler Altıncı sınıf ders programı en az 37 hafta veya 185 iş günü içinde gerçekleştirilmesi kanunla öngörülmüştür. Seçmeli dersler Öğrenciler istek, zorunluluk, gereksinim veya ilgilerinden seçtikleri için böyle bir isim verilmiştir. Seçmeli ders, kurs veya etkinlik -öğrenci veli veya diğer ilgililerin isteklerine dayanarak- Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı tarafından önerilebilir. Ayrıca işsiz olan öğretmenlerin ellerinde hazır proje ile (ders, kurs, veya etkinlik plan ve programı, ders kaynakları ve gerçekleştirme şekli) bu dersleri gerçekleştirmeye başvurmaları gerekirdi. Seçmeli ders: yeni ders veya kurslardan (örneğin yurttaşlık eğitimi, ahlak, sağlık kursları, insan hak ve özgürlükleri, işletmecilik eğitimi, BİT, yaşamsal çevrenin korunması veya öğrencilerin ilgisini çeken ve toplum için yararlı olan diğer konular) seçilebilir. Seçmeli ders, kurs veya etkinliğin süresi bir dönemden kısa olmamalıdır. Seçmeli dersin yapılabilmesi için belli bir ders, kurs veya etkinliğe yönelik talepler (sınıfın birden çok şubesi olması halinde) 15 gün önceden bildirilir; sınıfın tek şubesi olması halinde seçmeli dersin açılabilmesi için öğrencilerin en az yarısının ortak bir ders için başvurması gerekir. Seçmeli dersin açılmasına, yapılan başvurular göz önünde bulundurularak, il eğitim müdürlükleri ile işbirliği içerisinde okul yönetimi karar verir, ancak bu prosedürün okul yılı başlamadan önce bitmesi gerekir. Bu derslerin programlarını il eğitim müdürlüğü ve topluluktan (varsa eğer) alanın uzmanları ile işbirliği içerisinde okul yönetimi geliştirir. Seçmeli dersin okulu yetkili birimleri tarafından onaylanması halinde zorunlu ders statüsüne sahip olur, ancak değerlendirme açıklayıcı sözel not ile yapılır. 14 TÜRKÇE haftalık 5, yıllık toplam 185 ders saati GİRİŞ En yaygın ve çok yönlü iletişim aracı olan konuşma hayatın her alnında büyük öneme haizdir. Anadili öğretimi, her seviyedeki öğrencilerin karşılaşacakları yeni kavramları daha iyi öğrenmelerini ve bu kavramlardan yararlanarak düzgün iletişim kurmalarını sağlayacaktır. Dilin kurallarının ezberletilmesinden çok, bu kuralların günlük konuşmaya uygulama alışkanlığının edinilmesi ve öğrencinin doğuştan öğrenmeye başladığı dilini ihtiyaçlarına göre çeşitlendirilmesi, kelime hazinesini zenginleştirilmesi, belli kurallar yardımı ile etkili konuşma sanatının imkanlarından istifade etmesi sağlanır. İnsanların farklı yer ve durumlarda düşünce, istek, şikayet, talep vb. ihtiyaçlarını sözlü ve yazılı olarak birey ve kitlelere aktarırken etkili olabilmeleri, aktarma tarzlarına bağlıdır. İşte bu farklı durumlarda öğrencilerin izleyecekleri ifade yolları önem kazanmaktadır. Yukarıda belirtilen durumlardaki ifade teknikleri “Anlatım” birimlerinde öğrencilere benimsetilmeye çalışılacaktır. UZAK HEDEFLER a. Türkçe dersi öğrenimi vasıtasıyla hür, tarafsız, dengeli ve sistemli düşünme alışkanlığı kazanabilmek. b. Okuma, dinleme ve izleme yoluyla öğrendiklerini erdemli davranışlar haline getirebilmek. c. Teknolojik gelişmelere ve çağdaş bilimlere ilgi duyabilmek. d. Edinilen bilgi ve becerileri diğer derslerde ve hayatı boyunca kullanma alışkanlığı kazanabilmek. e. Kendini yetiştirmek için çağdaş iletişim araçlarından yararlanmak ve bu araçları kullanabilmek. 17 GENEL HEDEFLER 1. Düzgün konuşma, doğru ve etkili okuma becerisini geliştirebilme 2. Okunaklı, işlek ve güzel bir el yazısı kazanabilmek. 3. Görüp izlediklerini, dinlediklerini, okuduklarını, düşündüklerini sözlü veya yazılı olarak anlatabilme. 4. Dinleme, okuma zevkini ve temel dil becerilerini edinme. 5. Türlü etkinliklerle kelime hazinesini geliştirme. 6. Yazarken ve konuşurken Türkçe’nin yazımına, söyleyişine ve estetik inceliklerine özen gösterebilme . 7. Sınıf ve yaş düzeyine göre dinleme, okuma, yazma etkinlikleri arasında Türk dilinin bütün özelliklerini öğrenme ve kullanma. KATEGORİLER 1. Dinleme 2. Okuma 3. Konuşma 4. Yazma ALT KATEGORİLER 1.1 1.2 1.3 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 4.1 4.2 4.3 Dinleme Kuralları Anlama Tür, Teknik ve Yöntemler Okuma Kuralları Anlama Anlam Kurma Kelime Servetini Geliştirme Tür, Teknik ve Yöntemler Görsel Okuma Konuşma Kuralları Sözlü Anlatım Tür, Teknik ve Yöntemler Yazma Kuralları Yazılı Anlatım Tür, Teknik ve Yöntemler DERS SAATİ ORANI 15 % 8,11 60 (10* ) % 32,43 45 (10* ) % 24,32 50 (15* ) % 27,03 Uyarı: Kategori adıyla yapılan bu sınıflandırma yeni eğitim sisteminde kullanılan bir isimlendirme olup ders içi etkinlikleri kapsamaktadır. Bu etkinlikler sırasında dilbilgisi kavramları göz ardı edilmemelidir; ancak bu kavramlarla ilgili öğrenme, kavrama, uygulama ve eleştirel düşünme becerileri işlenen metin üzerinde (okuma ve yazma sırasında) veya söylem sırasında (konuşma ve dinleme) geliştirilmelidir. Çünkü dilbilgisi kavram veya kuralları dili daha güzel kullanmak için bir araç olup, ezberlenmesinin bir yararı olmayan kurallar yığını değildir. * Belirtilen sayı içerisinde dilbilgisi konularına ayrılan ders saatleri. 18 Bu hususlar göz önünde bulundurularak 7. sınıfta işlenmesi veya üzerinde durulması gereken dilbilgisi konuları şunlardır: Þ Büyük ve Küçük Ünlü Uyumu Þ Ünlü Uyumuna Aykırı Ekler Þ Kelimelerin (Ad, sıfat, adıl, belirteç, eylem vb.) Tümce İçinde Görevleri Þ Ad Türünden Sözcükler (Ad, sıfat, adıl, belirteç) Þ Eylem Türünden Sözcükler Þ Eylem Kipleri Þ Birleşik Zamanlı Eylemler Þ Eylem Çatıları Þ Ekler (“mi” soru eki, yapım ekleri, çekim ekleri) Þ Bağlaçlar (“de”, “ki”, “ile”) Þ Tümce Çeşitleri (Öge dizilişine göre: Kurallı, devrik; Yükleme göre: Ad, eylem tümcesi) Yukarıda sözü edilen dilbilgisi konularının işlenmesi toplam 35 ders saatini geçmemelidir. Konular ders etkinlikleriyle paralel işlenir. Yukarıdaki tabloda parantez içinde gösterilen sayı, asıl sayı içerisinden söz konusu dilbilgisi konularına ayrılmış olan sayıdır. 19 KATEGORİLER 1. Dinleme ALT KATEGORİLER 1.1 Dinleme Kuralları 1.2 Anlama 1.3 Tür, Teknik ve Yöntemler 2. Okuma 2.1 Okuma Kuralları 2.2 Anlama 2.3 Anlam Kurma 2.4 Kelime Servetini Geliştirme 2.5 Tür, Teknik ve Yöntemler 2.6 Görsel Okuma 20 ÖZEL HEDEFLER KAZANIMLAR § Karşısındakinin sözünü kesmeden dinleyebilme § Kelime servetini, genel kültürünü ve iç dünyasını zenginleştirip çeşitlendirecek yayın, film ve konferansları izleyebilme § Dinlediklerinin ve izlediklerinin ana fikrini kavrayabilme § Dinlediği, izlediği bir konuşmanın, izlediği bir oyunun, filmin yardımcı fikirlerden belli başlılarını kavrayabilme § Okuduklarının veya izlediklerinin olay sırasın, mekanını, sebebini ve ilişkilerini takip edebilmiş olma § Kelimelerin değişik anlamlarını kavrayabilme § Sesli ve sessiz okuma hızını arttırma ve tekniğini geliştirebilme § Kitap sevgisini geliştirerek boş zamanlarını okuyarak değerlendirebilme § Dizin, dipnot, sözlük, ansiklopedi ve diğer başvurur kaynaklarından yararlanma becerisini geliştirebilme § Yeni öğrenilmiş kelime, kelime grubu,deyim, atasözü anlamlarını kavrayabilme § Düzyazı veya şiirin oluşturulma planını çıkarabilme § Okuduklarının şekil ve içerik Þ Görgü kurallarına uyarak, önyargısız, heyecanını kontrol ederek, konuşmacının sözünü kesmeden dikkatle ve başkasını rahatsız etmeden dinler; Þ Not alarak, seçici, eleştirel, yaratıcı dinler Þ 5N+1K sorularına cevap arar; Þ Dinlediklerinin ana duygusunu, ana fikrini, konusunu belirler ve özetler Þ Görsel ve sözel örneklerin konuyla ilişkisini tespit eder Þ Kelime, kelime grubu, kavramlar, deyim ve ata sözlerin anlamlarını çıkarır Þ Eş sesli, anlamdaş ve zıt anlamlı kelimeleri ayırt eder Þ Sesini, nefesini, ses tonunu metne, dinleyiciye ve mekana göre ayarlar; Þ Kelimeleri doğru telaffuz eder; Þ Ses ezgisine, noktalama işaretlerine ve metindeki değişik işaretlere dikkat ederek okur Þ Okuduklarını anlamlandırmada ön bilgilerini kullanır; Þ Metnin başlık, alt başlık gibi unsurlarından hareketle metnin konusu hakkında fikir yürütür; Þ Metinde karşılaştığı yeni kelime, kelime grubu, deyim ve kavramların anlamını ip uçlarından çıkarıp kelimelerin gerçek, mecaz, deyim ve terim anlamlarını tahmin eder özelliklerini kavrayabilme § Anlamlarına göre cümle ve kelimeleri doğru vurgulayabilme § Kelime yapısı ve türetme yollarını kavrayabilme § Cümle türlerini öğrenebilme Þ Metinle ilgili okuma öncesi ve sonrası soruları cevaplandırır; Þ Okuduklarında 5N+1K sorularına cevap arar; Þ Şiir dilini ve söyleyiş özellikleri olan kafiye, ritim, redif, aliterasyon, ölçü gibi unsurları fark eder; Þ Kelimelerin eş ve zıt anlamlarını bulur; Þ Eş sesli kelimelerin anlamlarını ayırt eder; Þ Sözlük ve imla kılavuzu kullanır; Þ Seviyesine ve ilgi alanına göre planlı olarak süreli yayınları takip eder ve edebi metinler okumak için kütüphane, arşiv, müze ve kitap evlerinden yararlanır Þ Şekil, sembol, trafik işareti, grafik, tablo, harita gibi görsel imgeleri okur; Þ Karikatür, resim, afiş, reklam, duyuru vb materyallerle verilen mesajları yorumlar; Þ Günlük hayatta kullanılan simge, kısaltma ve karakterleri algılayıp yorumlar; Þ Metinde olay ve kişilerin farklı ve benzer yönlerini bulur Þ Özel mektup ve iş mektuplarını, bildirileri, duyuruları vb. anlar Þ Büyük ünlü uyumuna uygun ve aykırı kelimeleri ve ekleri (-yor, -ki, -ken, -leyin, (ı)mtrak) ayırt edebilme Þ Kelimelerin cümledeki görevlerini kavrayabilme Þ Sıfat çeşitlerini tanıyabilme ve kullanabilme 21 3. Konuşma 3 4 5 22 Konuşma Kuralları Sözlü Anlatım Tür, Teknik ve Yöntemler § Düşünce, arzu ve isteklerini düzgün, belli bir süre içinde ve planlı bir şekilde anlatabilme § Günlük yaşantılarını selamlaşmaları ve özür ifadelerini her ortamda görgü kurallarına uygun bir şekilde dile getirebilme § Okuduklarını muhteva açısından anlatabilme § Kelime türlerini cümle içindeki anlam ve görevlerine göre tanıma ve kullanabilme § Sesteş, anlamdaş, zıt anlamlı kelimeleri Þ Adılların çeşidini tanıyabilme ve kullanabilme Þ Cümle içindeki bağlaç, ilgeç ve belirteçleri tanıyabilme Þ Büyük ünlü uyumuna uygun ve aykırı kelimeleri ve ekleri (-yor, -ki, -ken, -leyin, (ı)mtrak) ayırt edebilme Þ Eylem kiplerinin kullanabilme Þ Birleşik zamanlı eylemleri kavrama Þ Eylem çatı kavramını öğrenme Þ Birleşik eylemleri kullanabilme Þ Eylemsileri öğrenme ve kullanabilme Þ Cümledeki görevine ve anlamına göre aynı kelimenin hangi türde kullanıldığını anlayabilme (sıfat, fiil, belirteç vb.) Þ Kelimeleri cümle içinde görevlerine göre kullanabilme Þ Kurallı ve devrik cümleyi kavramak Þ Konuşmayı uygun bir plana göre geliştirir Þ Okuyarak veya dinleyerek edindiği bilgileri bir düzen içerisinde aktarır Þ Bulunduğu ortamı, daha önce gördüğü yerleri, kişileri, nesneleri tasvir eder Þ Sınıf karşısında bir açılış, özür dileme ve kapanış konuşması yapar Þ Okuyarak veya dinleyerek öğrendiği kelime, kelime grubu, deyim ve atasözlerini açıklar Þ Kelimeleri doğru ve anlamına uygun kullanır Þ Eleştirel, katılımlı, tartışarak, merak uyandırarak ve görsel unsurlardan yararlanarak kullanabilme § Ünlü uyumlarını kavrayıp uygulayabilme § Eylem (fiil) kiplerini, bileşik zamanlarını, çatılarını, ek eylem, yardımcı eylem, birleşik eylem, eylemsileri kavrama ve doğru kullanabilme Þ Þ Þ Þ Þ Þ Þ Þ Þ Þ Þ 4. Yazma 4 5 6 Yazma Kuralları Yazılı Anlatım Tür, Teknik ve Yöntemler § Yazım ve sözdizimi yanlışı yapmadan yazabilme, noktalama imlerini yerinde kullanabilme § Düşünce, arzu ve isteklerini düzgün, belli bir süre içinde ve planlı bir şekilde yazıya aktarabilme § Resmi yazışmaları öğrenme § Noktalama imlerini doğru kullanabilme § Kelime ve ekleri anlayıp doğru yazabilme Þ Þ Þ Þ Þ Þ konuşur Olayları oluş sırasına göre anlatır Karşılaştırma yapar; Neden sonuç ilişkileri kurar; Düşünceye katılıp katılmama gerekçelerini ortaya koyar; Deyim ve söz sanatlarını kullanarak anlatımı zenginleştirir; Kelimeleri anlamına ve bağlamına uygun kullanır Standart Türkçe ile konuşur Günlük ilişkilerin gerektirdiği farklı durumlara uygun konuşur Masal, hikaye, fıkra, film, gösteri gibi olay ve yaşantıları akıcı bir dille anlatır Konuşmasında ünlüler uyumuna dikkat eder Eylem (fiil) kiplerini, bileşik zamanlarını, çatılarını, ek eylem, yardımcı eylem, birleşik eylem, eylemsileri kavrayıp ve doğru kullanır Yazım yanlışı yapmadan, noktalama imlerini eksiksiz ve doğru kullanarak yazar Yerine göre türlü yapıdaki cümleleri doğru olarak kurar Birkaç cümlelik paragraflar kurup, yazılarını uygun bir plana göre dizer Bir olayı hikaye edip kişiler arası diyaloga dönüştürür Bir konu ile ilgili düzyazı yazar Bulunduğu ortamı, daha önce gördüğü yerleri, 23 § Kelime türlerini cümle içindeki anlam ve görevlerine göre tanıma ve kullanabilme § Cümle ögelerinin sıralanışını, sıralanışa göre anlam değişikliğini kavrayıp cümleyi buna göre kurma 24 kişileri, nesneleri tasvir eder Þ Yaşadığı sevinçleri, sıkıntıları ve değişik duyguları dile getirir Þ Kağıt ve elektronik ortamda sayfa düzeni ve diğer biçimsel kurallara uyar; Þ Sıralamalarda madde işareti ve numaralandırmalara yer verir; Þ Düz yazı ile şiir arasındaki farklılıkları göz önünde bulundurarak yazıyı biçimlendirir; Þ Tartışmacı anlatımla ana düşünce ve duyguyu, yardımcı düşünce ve duygularla geliştirir; Þ Konuya hakim olduğunu gösteren kişisel yorum ve değerlendirmeye yer vererek, deyim,atasözü ve özdeyişlerle anlatımı zenginleştirir; Þ Dilek ve şikayetlerini gerekli biçimde ve uygun makama hitap ederek yazar Seviyesine, yaşına, ilgi alanına göre yazılar yazar; Þ Özel mektuplar, iş mektubu, dilekçe, rapor, özgeçmiş (CV) yazar Þ Anlatmak istediklerini ilgi ve önem derecesine göre sıralar; Þ Türkçe dışındaki derslerle ilgili yazım ve sözdizimi yanlışı yapmadan öğrendiklerinden özet çıkarıp, not tutar Þ “-ki” ve “-de” ekleri ile “ki” ve “de” bağlaçlarını kavrayıp doğru yazar Þ “mi” soru ekini doğru yazar o Dersler Arası İlişki İnsan kelimelerle düşünür düşüncesinden yola çıkarak, en basit ihtiyaçlarımızdan en karmaşık duygu ve düşüncelerimizi, başkalarına açıklamak istediklerimizi ancak kelimelerden oluşturulan konuşmayla mümkün olmaktadır. Hal böyle iken bütün kavramlar kelimelerle ifade edildiklerinden, dil her alanla sıkı ilişkidedir. Örneğin, hesap yaparken matematik, şarkı söylerken müzik, geçmişte geçen olaylar anlatılırken tarih, dünyanın şekil ve hareketi anlatılırken coğrafya, gezilen bir sergi anlatılırken resim ve heykel sanatı ve akala gelebilecek diğer sanat ve bilim dalları ile sıkı ilişkidedir. o Öğretim yöntem ve teknikleri Türkçe dersi öğretimi sırasında aşağıda işaret edilmiş yöntemlerden en verimli olanı seçilir. Bu seçim öğretmenin kendi inisiyatifi doğrultusunda veya meslektaşlarına danışarak yapılabilir. Uygulanabilecek belli başlı yöntemler: a. Anlatma yöntemleri b. Soru cevap yöntemi c. Problem çözme yöntemleri · Tümevarım yöntemi · Tümdengelim yöntemi · Çözümleme yöntemi · Birleşim yöntemi d. Grupta çalışma yöntemi e. Tartışma yöntemi (Münazara, Panel, Zıt panel, Sempozyum, Açık oturum, Forum, Beyin fırtınası Öğretmen, iyi bir anadili altyapısı olan bir öğrencinin diğer derslerde de başarılı olacağı gerçeğinden hareketle öğrencilere anadili öğreniminin önemini vurgulayarak bu bilinç ile yetiştirmelidir. Öğretmen, ilgi uyandırma, özendirme, cesaretlendirme görevini hiçbir zaman aklından çıkarmamalıdır. Öğrenci, öğretmenin dilediğinden çok, yaptığından etkilenir. Onun içindir ki öğretmen, bir öğrenci için en canlı ve etkili örnek olduğunu hiçbir zaman unutmayacak ve anadilini o yönde güzel kullanmaya özen gösterecektir. Öğretmen, klasik öğretim anlayışında olduğu gibi “Öğretmen merkezli” öğretim yönteminden kaçınmalı, öğrenciyi ders ile ilgili tartışmaya katılması için özendirmeli, cesaretlendirmelidir. 25 Türkçe dersi öğretimi anlama, anlatım ve dilbilgisi etkinlikleri kaynaştırılmış olarak, birbirlerinden soyutlanmadan işlenmelidir. Özellikle dilbilgisi okuma, dinleme, anlama ve anlatım etkinliklerinin kusursuz olması için bir araç olarak kullanılmalıdır. O halde aşağıda belirtilen çalışmalar metinler üzerinde uygulanmalıdır: q Metin Üzerinde Çalışmalar v Hazırlık çalışmaları v Metnin okunması v Metnin incelenmesi v Metinde kelime çalışmaları v Metnin konusu ile ilgili sorular v Metin tahlili ile ilgili sorular q Metnin Özelliğine Göre Sorular v Plan ve paragraf kavramını kazandırma v Metnin türü üzerinde çalışmalar v Metnin yazarı hakkında bilgi verilmesi v Yazarın eserleri hakkında bilgilendirme ile öğrencilerin okumaya teşvik edilmesi v Dilbilgisi çalışmaları v Düzyazı çalışmaları Metinlerin Seçimi 7. sınıf için aşağıda belirtilen metin türleri seçilecektir. Metin Türleri Düzyazı Şiir Öykü Masal Fabl Fıkra Gezi Anı Oyun Karagöz Lirik şiir Epik şiir Pastoral şiir Didaktik şiir Not: Metinler özenle seçilmeli çocuklarda istenilen davranışların kazandırılması yönünde yardımcı olma özelliğini taşımalıdırlar . 26 o Öğretim araç ve gereçleri a. Türkçe dersi kitapları b. Öğretmenlerin kılavuz ve yöntem kitapları c. Sözlükler d. Ansiklopediler e. Dilbilgisi ve yazımla ilgili başvuru kitapları f. Klasik eserler ve öğrencilerin düzeylerine göre uyarlanmış kitaplar g. Antolojiler h. Metinlerle ilgili resimler i. Plak, bant ve kasetler j. Film ve slaytlar k. Konuşma ve anlatımı geliştirecek küçük, büyük resimler l. Canlı kaynaklar (yazar, şair, tiyatrocu vb) m. Bilgisayar, Internet n. Çeşitli görsel ve işitsel araçlar vb. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Değerlendirme, yapılan bir gözlemin belirlenen kriterlerle uygunluğunun karşılaştırılması işlemidir. Değerlendirme işi, öğretimin kendisi kadar zor ve karmaşık bir olaydır. Onun içindir ki değerlendirme, önceden belirlenen değerlendirme amacına yönelik ölçme teknikleriyle yapılır. Değerlendirme sadece öğrencilerin başarı seviyesini ölçmek için yapılmaz. Her ne kadar hedef kitle öğrenciler olsalar bile, yapılan öğretimin niteliği, programın uygunluğu ve verimliliği, uygulanan teknik ve yöntemlerin başarı derecesi, eksikliklerin giderilmesi gibi hedeflere yönelik değerlendirmeler, her öğretmenin göz önünde bulundurması gereken değerlendirme türleridir. Değerlendirme tanımındaki belirlenen kriterlere uygunluk derecesi ölçme ile tespit edilir. Başka bir deyişle ölçme, değerlendirmenin temel aracıdır. Ancak bazı kazanımlar, ölçülemez niteliktedirler. Bu kazanımlar da öğrencinin duyuşsal (affective) alan gelişimini belirler. Örneğin, insan hak ve özgürlüklerine karşı saygı, çevreye karşı duyarlılık, çok topluluklu bir ortamda uyumlu yaşama alışkanlığı gibi. Bu kazanımlar izleme yoluyla değerlendirilir. Bloom Taksonomisindeki bilişsel (cognitive) alan kazanımları olan – Bilgi – Kavrama 27 – Uygulama – Analiz – Sentez – Değerlendirme gibi kazanımlar değişik test teknikleriyle ölçülüp değerlendirilir. Ölçme işleminden önce, ölçme konusu olan (bilgi, kavrama, uygulama, analiz, sentez, değerlendirme) kazanımların belirtildiği bir belirtke tablosu yapılmalıdır. Bu belirtke tablosu ışığında yapılacak ölçme çeşitlerinin başlıcaları aşağıda verilmiştir. F Sözlü Testler F Yazılı Testler – Kısa Cevaplı Çok Sorulu Testler – Uzun Cevaplı Az Sorulu Testler F Objektif Testler – Çoktan Seçmeli Testler – Doğru Yanlış Cevaplı Testler – Boşluk Doldurmalı Testler – Eşleştirmeli Testler o Öğrencilerin serbest çalışmaları Öğrencilerin ilgi alanlarına göre değişik etkinliklere katılmalarını teşvik etmek, başka bir deyişle değişik yazın ve sanat etkinliklerine yönlendirmek, bilgi ve becerilerini geliştirmeye yardımcı olmak öğretmenin ve velilerin yardım edebilecekleri bir konudur. Bu etkinlikler yazın saati, duvar gazetesi, okul dergisi, tiyatro, bilgi yarışmaları, kardeş okul ziyareti vb. olabilir. Bu etkinlikler sayesinde öğrenciler, kendilerini ifade etmekte daha rahat, fikirlerinde daha özgün ve eleştirici, bilgiyi aramada daha istekli olacakları muhakkaktır. Ancak bazı durumlarda ilgisiz oldukları alanlara da ilgilerini çekmek onları yeni keşiflere götürebilir. 28 ENGLISH LANGUAGE 3 hours per week, 111 in total INTRODUCTION Learning is a complex process of discovery, collaboration, and inquiry facilitated by language. Composed of interrelated and rule governed symbol systems, language is a social and uniquely human way of representing, exploring, and communicating meaning. Language is an essential tool for forming interpersonal relationship, understanding social situations, extending experiences, and reflecting on thought and action. Language is the principal instrument of thought and the primary basis of all communication. PHILOSOPHY The program of English language will emphasize the importance of experiencing language in context. Learners’ background knowledge, skills and attitudes will be used as means of developing communicating abilities. As the learners develop communication skills, they also increase their linguistic accuracy and develop language learning strategies. In the English language program learners will acquire various kinds of knowledge, skills and attitudes about: 1. interpreting, expressing and negotiating meaning (communication). 2. Sounds, written symbols, vocabulary, structure and discourse (language). 3. Cognitive, socio-cognitive and meta-cognitive process (general language education). 4. Patterns of ideas, behaviours, manifestations, cultural artefacts and symbols (culture). 31 Acquiring the language incorporates communication skills such as listening, speaking, reading, writing, viewing and showing. Learners develop these communication skills by using knowledge of the language, including grammar, and culture, communication and learning strategies, technology, and content from other subject areas to socialise, to acquire and provide information, to express feelings and opinions. Knowledge of other cultures, connections to other disciplines, comparisons between language and cultures, and community interaction all contribute to and enhance the communicative language learning experience, but the communication skills are the primary focus of language acquisition. AIMS Following the long-term aims of the English Language Curriculum, in order to communicate effectively and increase their cultural understanding, in grade eleven learners should: · Promote positive attitude and appreciation of the value of language among learner; · Create, foster, and maintain learners’ interest and motivation in communication. · Provide opportunity for learners to gain self-confidence and develop their competence in language skills should enable learners to read and write more independently. · Gain pleasure and fulfilment from language activities in the classroom, should more readily engage in oral and written interaction both inside and outside school setting. 32 The Scope of Grade Seven English Language Curriculum COMMUNICATION Enable learners to develop and deepen their language skills and gain ability and confidence for effective communication both with native and non-native speakers of English. Listening General objective: Learners should be given the opportunity to listen to the variety of speakers including teacher, peers and media (audio, tapes, videos) Specific objectives Suggested language activities Attainment targets Learners should be able to: Learners can: · Role play; · Use active listening comprehension in a variety of · Follow directions and instructions; · Group work; situations; · Respond short, simple questions and · Listening; · Understand basic spoken English; requests; · Retelling. · Understand the gist of oral messages and · Listen for specific purposes; · Fill in charts announcements when listening to peers and familiar · Show understanding of expressions linked adults. to: school, environment, greetings and · Understand basic structure expressions and directions; vocabulary. · Identify main ideas in short oral · Listen carefully and show their understanding of presentation. what they see and hear; Speaking General objective: Learners should be given the opportunity to speak for different purposes Specific objectives: Suggested language activities Attainment targets Learners should be able to: Learners can: · Role play; · Speak English for basic communication; · Give and follow directions and · Dialogues; instructions; · Give straightforward directions and instructions; · Matching activities; · Use appropriate oral expressions for · Describe the immediate surroundings; · Discussion. greetings, leave-takings, and common · Initiate simple conversations and participate in short · Fill in charts 33 discussions; · Participate in short discussions based on classroom, and school themes. · Perform simple oral presentation (eg. role play, dialogue); · Express ideas, feelings, opinions; classroom instruction. · Make simple conservation in a familiar context; · Share personal information and experiences; · Describe objects, places and events; · Answer specific questions using single words or short phrases; · Express, emotions, wishes and needs; Reading General objective: Learners should be given the opportunity to read a variety of texts for different purposes with increasing level of comprehension in language Specific objectives: Suggested language activities Attainment targets Learners should be able to: Learners can: · Matching activities; · Read and comprehend simple written English; · Identify the main ideas of a simple passages · Reading rhymes, short with familiar vocabulary and supporting · Read for specific purposes when background stories, fairy tales; visual cues; knowledge and vocabulary are familiar; · Read their own writing to the · Understand short simple phrases and · Understand the description of events, feelings and teacher and to others; sentences (instructions and brief notes in wishes; · Check the accuracy of their materials with familiar vocabulary and · Begin to show some fluency in oral reading; reading. contexts). · Use age appropriate bilingual dictionaries to build · Follow brief written instructions; word meaning and to confirm pronunciation of · Retell what they read; words; · Comment what they read; · Use reading materials for enjoyment. · Demonstrate some independence in a variety of reading tasks, with ongoing support; 34 Writing General objective: Learners should be given the opportunity to write for a variety of audiences and purposes Specific objectives: Suggested language activities Attainment targets Learners should be able to: Learners can: · Matching activities(match · Use simple sentence structures to express ideas, pictures to words; · Copy blackboard notes and texts accurately opinions and feelings; ; · Jigsaw sentences; · Begin to use variety of forms of writing (eg. notes, · Begin to apply knowledge of basic writing · Dictation; dialogues, short narratives); conventions ( eg. punctuation, spelling, · Filling in forms; capitalisation ); · Exchange written information with peers and · Listen to the cassette and familiar adults; · Write appropriate responses (using short write correctly words and / phrases, sentences) to written questions · Describe objects, places and events; or phrases. based on familiar context; · Exchange information using time, date, and location. · Write short, informal notes or messages about themselves, friends, family and · Write short composition on personal relevant topics school activities; · Write a story in their own words about characters, what they like/dislike, etc. UNDERSTANDING AND USING ENGLISH Increase learners’ awareness and deepen their cognitive and meta-cognitive skills. Spelling and Sound System General objective: Learners should be given the opportunity to understand and recognize sound / spelling system relationship as they apply to the phonological system of English Specific Objectives Suggested language activities Attainment targets Learners should be able to: · Begin to obtain the rules of pronunciation · Learn to recognise letters; · Begin to use spelling, capitalisation and punctuation · Spelling exercises; · Rhymes and songs; · Match spelling and pronunciation of words; Learners can: · Pronounce the most frequently used words correctly; · Recognise the letters and symbols; 35 with some accuracy; · Spell familiar words correctly; · Stress one and two syllabus words correctly; · Use conventional spelling for common and personal relevant words; · Use age appropriate dictionaries to find correct spelling; · Scrabble words; · Alphabet games. · Identify the initial and final sounds in words; · Identify the word stress; · Recognise and use simple spelling patterns. · Use punctuation marks correctly in their writing; Vocabulary General objective: Learners attention should be focused on the development of vocabulary of items Specific Objectives Suggested language activities Attainment targets Learners should be able to: · Begin to acquire English vocabulary in all subject areas; · Understand and use new vocabulary items from context to share information about familiar topics; · Understand and use vocabulary items to express feelings and emotions; · Understand and use vocabulary items to express ideas and thoughts · Matching activities (words and objects, words and pictures); · Spider nets; · Word families; · Fairy tales; · Word lists. Learners can: · Recognise frequently used classroom vocabulary; · Recognise vocabulary common to their environment (eg. the school, the community); · Respond to new vocabulary, statements; · Begin to use new vocabulary ; · Express words with similar meaning; · Express opposites; Language structure General objective: Learners should be taught to focus on the way language is ordered and organized into sentences. Specific Objectives Suggested language activities Attainment targets Learners should be able to: · Use knowledge of word order and the structure of · Sharing ideas and opinions; · Reporting and describing Learners can: · Begin to speak with grade-appropriate 36 language; · Demonstrate some knowledge of word classes; · Begin to self-correct simple structure errors; · Show some degree of grammatical control (nouns, verb tenses). events; · Gap filling; · Correct errors and mistakes; · Classify words into categories.. sentence structure; · Identify and combine word classes within sentences; · Be able to use and express present, past and future actions and events; · Be able to use standard language during simple communication activities. Discourse General objective: Learners should use the knowledge of the language to express themselves comprehensively. They should extend their comprehension registers related to how people talk to family members, friends, strangers, and so on. They should be given the opportunity to increase awareness with regard to the use of standard English. Specific objectives Suggested language activities Attainment targets Learners should be able to: · Develop understanding of similarities between the written and spoken form of Standard English; · Develop understanding of formal/informal English; · Present their opinions/ideas in order to communicate their meaning; · Initiate and end a short conversation on familiar topic; · Express their opinions and ideas; · Exchange opinions and ideas. · · · · Learners can: · Share ideas and opinions; · Report and describe events; · Listen and respond to pears and teacher; · Identify and comment what they see and hear; · Begin to distinguish statements, questions, responses. Discussing in groups; Dialogue practice; Role play; Interviews. 37 Making Connections Enable learners to make and apply connections within and between learning areas and use English for real-life purposes and fulfillment of tasks. Transfer of skills and content General objective: Through the learning of English, learners should use the language to acquire information and reinforce other subject areas. Specific objectives Suggested language activities Attainment targets Learners should be able to: Learners can: · Demonstrate, deepen and transfer skills and content · Group discussion; · Translate the gist of written and oral texts; of mother tongue to the first language; · Listening different materials; · Initiate and try to develop conversations · Use the language skills to obtain, reinforce, and/or (about sports, music, fashion, custom and · Role play; expand knowledge of other subject areas; life); · Recognise and apply information within and between learning areas; · Reinforce knowledge of other subjects through English. Subject matter connections General Objective: Make subject matter connections in order to reinforce content and skills. Specific objectives Suggested language activities Attainment targets Learners should be able to: · Begin to relate information about climate, geography, art etc. of countries; · Demonstrate awareness of the importance of people, holidays, geography and history of the language and culture; · Demonstrate awareness of exchange currency · Develop comprehension skills; · Use English to reinforce and expand knowledge of 38 · Listen a story and answer questions in oral form accurately; · Participating dialogues; · Describing pictures; · Number games Learners can: · Use words associated with specific occasions ( greetings, celebrations) and suit with age, context, gender and purpose; · Begin to recognise subject-specific vocabulary; · Identify and use the characteristics and features of different kinds of subjects; · Understand messages found on signs, other subject areas; · Compose sentences with interesting, elaborating subject. posters, maps. English in the World Increase learners’ awareness of cultural similarities and differences in order to develop respect and tolerance for cultures other than their own. Comparison of language and cultures Develop insight into the nature of language and culture by comparing their own language and culture with another. Specific objectives Suggested language activities Attainment targets Learners should be able to : · Begin to relate information about culture, manifestations and holidays; · Respect other cultures; · Recognize cultural patterns and traditions of the target cultures in the target language; · Demonstrate understanding of interpersonal relations within the family; · Demonstrate awareness of cultural differences and show pride of self culture; · Understand the customs of their country and compare it with different countries; · Demonstrate awareness and understanding of cultural similarities and differences; · Understand, compare and contrast appropriate behaviour/norms; · Demonstrate awareness of the importance of people, holiday, history of language and culture. · · · · Clothes; Holidays; Family relations; Exchange letters; Eating and drinking. Learners can: · Compare simple patterns of behaviour; · Express knowledge of music, art and sport from the target culture; · Understand everyday brief messages and short personal notes. 39 Understanding of daily life, tradition and perspectives Learners should learn about cultural differences in order to develop tolerance and respect for cultures other then their own. Specific objectives Suggested language activities Attainment targets Learners should be able to: Learners can: · Greetings, celebrations, · Demonstrate awareness with regards to cultural story telling; · Identify various text forms and describe events, celebrations and national and religious their characteristics; · Expressing opinions; holidays; · Identify and compare patterns of · Talk about food, eating · Recognise customs and manners of other people; behaviour in a variety of everyday habits; settings; · Increase their cultural awareness, so that the · Describe weather learners should be able to demonstrate good conditions; · Describe possible or every day situations; manners; · List activities that take place in their daily · Describe pictures. · Recognise cultural artifacts and symbols; life; · Identify the coinage of the target language culture. · Identify food on a menu of the culture being studied; · Identify, discuss and compare aspects of everyday life such as school transportation, clothing, and · Discus about everyday activities such as foods; food, clothing. 40 Grade Seven Topical Content 1. Family · Family tree · Family relationships · Family roots 2. Meeting people · A letter to a pen-friend · My best friend · Family members 3. Food and drink · Eating out · At the restaurant · Types of food and drinks 4. Parties · An invitation · Birthday party · Birthday present 5. Sports and hobbies · Favourite sport · Sports clothes and equipments · My hobby 6. At the farm · Favourite animals · To have or not to have a pet · At the zoo 7. At the doctor’s · Talking about the health · In the hospital · At the dentist’s 8. School · My school · My favourite subject · School competition 9. Film and theatre · Sorts of films · Favourite actors (Exhibitions and museums) · Going to the cinema (theatre) 10. Directions · In the street · Asking the way · At the railway station 11. English is fun · Computer games · Fairy tales · Crosswords 12. Holiday (of my dreams) · Travelling · Camping · At a picnic Note to the teachers: In order to achieve the targeted aims and objectives of Grade seven Curriculum, and cover the topical content o f Grade seven syllabus, teachers should select teaching materials from course-book(s) and other sources of preintermediate level. These materials should primarily be age-appropriate, which means that they should be dedicated to young teenagers. On the other hand, teachers should use supplementary materials according to the time available and dedicated to the English language within the school curriculum, in order to suit their learners’ needs and to meet the attainment requirements. 41 Although it is estimated that within a school year, approximately 12 content areas should be covered, it is the teachers’ responsibility to plan the number of topical areas (units) and the composition of it, in accordance with the total amount of hours dedicated to English. METHODOLOGY The Communicative Approach and Task – Based Learning The overall aim of the English Language Curriculum is to enable learners to communicate successfully. Successful communication means getting our message across to others effectively. The communicative approach to language learning aims at facilitating genuine interaction with others, regardless whether they live in the neighbourhood, in a distant place, or on another continent. In language learning, the attention of the learners may be focused on particular segments, or on the language as a whole. In cases when we want to focus learners’ attention on particular segments, then a segment may be a grammatical structure (a tense), a language function (expressing gratitude), a vocabulary area (food and drinks), or a phonological feature (stress or particular sounds). On the other hand, when attention is focused on the language as a whole, learners, through a wide range of language activities, use the language for practical and realistic purposes. In other words, they act as genuine users of the language. Participating actively in communicative language activities, they in fact play roles, simulate situations related to real life, and learn through personalisation. In the earlier stages of learning, learners should be allowed to use gestures, body language, facial expressions, mime, drawings and so on. When they learn by doing, they realise that language is a powerful means of communication and will use it as such. Since communication basically means sending and receiving messages, learners should develop the four language skills, which are the core of communication. Development of receptive skills, that is of listening and reading skills, will enable learners to receive messages and, depending on tasks they are expected to fulfil, select essential information. However, since language skills do not occur in isolation, but are normally integrated for communicative purposes, after having received a message, learners should be able to make decisions, and respond appropriately. In a situation which involves language, their response is a communicative function, which is performed by one of the productive skills either by speaking or by writing. 42 The Learning - Centred Classroom The objective of learning centred teaching is to make teachers aware of the importance of learner autonomy in the classroom. The teacher is required to do more preparation before the lesson, and less stand up teaching in the classroom. But it doesn’t mean that the teacher should sit back and relax. The teacher has a role, to support and help learners. The learners learn more actively and with enjoyment. The environment requires a learning centred approach that relies on participant’s share in the learning, and responsibility for furthering discussion. In all cases learners need clear guidelines and preparation for effective discussion participation. The major aims, or set of aims will relate to the development of learning skills. Such aims may include the following: · To provide learners with efficient learning strategies; · To assist learners identify their own preferred ways of learning; · To develop skills to negotiate the curriculum; · To encourage learners to adopt realistic goals and a timetable to achieve these goals; · To develop learners’ skills in self-evaluation. The Use of the Mother Tongue in the Classroom Contrary to the principles of the direct method and natural approach in language learning, which favour exclusive use of the target language, excluding the mother tongue completely from the classroom, most recent approaches today suggest that the use of the mother tongue at particular stages of foreign language learning may prove useful. While there is clearly a place for the mother tongue in the classroom, teachers should make efforts to keep the use of the mother tongue to a minimum. Instead of translating words and/or asking learners to translate, they should demonstrate, act, use simple drawings and/or pictures, explain, and give simple definitions. If teachers readily intervene with translation, as soon as learners are provided with an ‘equivalent’ word or expression, as soon as their curiosity is satisfied, they may lose interest in that particular item. In consequence, the English word or expression is easily forgotten and cannot be easily recalled. This method is easiest for teacher and learner, but may be the least memorable. 43 The Role of Grammar If we see language as a building, the words as building blocks or bricks, and grammar as the architect’s plan, than we must admit that without a plan, even a million bricks do not make a building. Similarly, one may know a million English words, but if s/he does not know how to put them together, s/he cannot speak English ( Sesnan, 1997). In the light of this statement, the question is not whether to teach grammar or not, but how to teach it. We should consider which approach to adopt in teaching grammar, whether to teach form before meaning, or meaning before form, and what strategies and techniques to use in order to enable learners to put their knowledge of grammar into use and communicate effectively. It is the teacher’s responsibility to estimate which approach would yield best effects at a particular stage of learning, or with a particular class. At this level of education, learners should be ready not only to notice the regularities in language, but also to make a conscious effort to work out the rules. They should be ready to deal with more complex sentences, including coordinated and subordinated clauses. Therefore, teachers should increase the learners’ awareness about their progress in learning, as well as to encourage them to work independently and keep record of their own learning. Teachers should constantly bear in mind the fact that grammar is knowledge in the mind, and not rules in a book. Assessment and Evaluation There are many reasons for assessing learners. Some of them are: · to compare learners with each other; · to see if learners have reached a particular standard; · to help the learners’ learning; · to check if the teaching programme is successful. Teaching means changing the learner. Teachers will always want to know how effective their teaching has been - that is, how much their pupils have changed. This change can be in the amount of English learners know, in the quality of the English they use, and in their ability to use English. 44 The general word for measuring the change is assessment. Naturally if we want to asses how much pupils have changed, we have to know exactly what they already know and what they can already do. There are different types of assessment (or evaluation): Self assessment (self - evaluation) relies on: · The amount of effort spent in research; · The amount of organization; · The amount of effort spent on writing. Group assessment (group - evaluation) can be done by: · Evaluating individual learner progress within the group; · Awarding group and individual marks. This fosters cooperation among the learners, they promote higher achievement, greater motivation, and a more positive attitude towards the subject area and greater social skills. Individual assessment (evaluation) is more readily accepted by learners, shows learners activity, his/her participation level in the group activity, willingness to respect the viewpoints of others. Combination of group and individual assessment - the group component may foster the spirit of cooperation, and the individual component may permit the recognition of individual contributions. The use of work samples, portfolios and projects. These folders or portfolios may be used to collect samples of a range of learners’ work over the course of a term or a year. All these may reflect the learners’ overall development and show learners’ progress. If teachers want to find out how effective their teaching has been, or if they want to evaluate the learners’ progress the tests are used. Tests are conducted in class by the teacher. They measure the results of learners’ performance. Teaching and testing always go hand- in- hand. Questions are often asked to check if the learners have understood what has been said. Equally, they may be asked to find out whether a particular point needs to be taught. We instinctively know why we ask a question: whether it is to teach or to test something. 45 Evaluation is seen as wider than testing. Testing may be a successful tool in evaluation, but we also think there are other criteria for assessing someone’s performance. Evaluation is not limited to numbers or just giving learners marks. Instead of trying to count or measure learner’s ability to make useful contribution to the class, we can simply judge whether s/he makes a contribution or not, and sometimes we will have to justify, negotiate, and possibly modify our opinions. Evaluation looks for illumination: How did you learn that? Why did you learn that? This means that we are doing something with the learner, rather than to the learner. By asking these questions, we learn a lot of extra information, such as: What the learner thinks s/he is learning; what the learner thinks is easy / difficult; what the learner enjoys / hates doing in the class; where the teaching programme and the learner don’t meet; where the teaching programme need re-designing. With evaluation we attempt to help the learner to learn, so it is not an assessment, in fact it is aid to learning. In other words, we can use assessment procedure to develop and improve, not only the learner, but also the teaching programme and even the school. Note to the teachers: For further methodological guidelines concerning the topics discussed above as well as those related to how to teach language skills and vocabulary, how to manage the classroom, and similar topics, see A Comprehensive Handbook of ELT Methodology (A Handbook for English Language Teachers). 46 Band Descriptors for Assessing Language Skills Band Listening Speaking Fluency 5 4 3 Can understand all Does task very the message well. Little or no hesitation Can understand Does the task most of the well. Some message hesitation Can understand Does the task some of the adequately. Quite message a lot of hesitation 2 Can understand a little bit of the message 1 Can understand very little of the message Reading Writing Accuracy Good pronunciation, use of Can understand all Work is well organised. Good punctuation. vocabulary and grammar the text Few or no mistakes Good pronunciation, vocabulary and grammar. A few mistakes Pronunciation, vocabulary and grammar are adequate.. Quite a lot of mistakes but it is possible to understand the learner Does not do the Pronunciation, vocabulary task adequately. and grammar are limited. It A lot of hesitation is difficult to understand the learner Is not really able Very hard or impossible to to do the task at understand the learner. all Can understand most of the text Work is mostly well organised Good punctuation. A few mistakes Can understand some of the text Some problems with the message and/or punctuation and/or organisation, but it is possible to understand the message Can understand a Problems with the message and/or little bit of the text punctuation and/or organisation. It is difficult to understand the message Can understand Significant problems with the message very little or none and/or punctuation and/or organisation. It of the text is almost impossible to understand the message The table above sets out bands which describe levels of achievement in the four skills. This band descriptors are intended to apply to specific tasks (e.g. listening to a story, talking about a picture, reading about an invention, writing a letter), as an aid to the teacher and learner in assessing performance. It is of course perfectly possible for a learner to perform to different bands of achievement for different task and different skills. 47 FRANSIZCA haftalık 2, yıllık toplam 74 ders saati GİRİŞ Fransızca, Kosova’da halen öğrenilmesi yararlı olan önemli bir dünya dilidir. Fransızca Birleşmiş Milletlerin resmi dili, diplomasi dili, kültür, moda, nezaket vb. dil olarak ünlüdür. Bundan dolayı gelecek nesillerimiz ilgi duyacakları bir dil olmaya devam edecektir. Kosova’nın yeni ders programına göre yabancı dil öğretimi demokratik ve çok kültürlü bir toplum içerisinde etkin, sorumluluk sahibi yurttaşların yetişmesine imkan tanımaktadır. Bu programa göre Fransızca, ikinci yabancı dil olarak 2. ve 3. seviyelerde öğretilecektir. Ancak, Fransızcanın şimdiye kadar birinci yabancı dil olarak okutulduğu okullarda, bütün sınıflarda yeni ders programı uygulanmaya başlayıncaya kadar, birinci yabancı dil olarak öğretilmeye devam edilecektir. UZAK HEDEFLER 7. sınıf Fransızca dersinin uzak hedefleri şunlardır: 1. Yabancı dil öğreniminden kazanılan genel yetkilerin güçlendirebilme, 2. Günlük hayatta karşılaşılan durumlarda kurulan temel iletişime hakim olma ve Fransızca iletişim yeteneğini geliştirebilme, 3. Öğrencilerin kültürel deneyimlerini güçlendirebilme, kültürel çeşitliliği korumada bilinçlenme, diğer kültürlere açık olabilme ve bu kültürlerin değerlerine karşı eleştirel tutum geliştirebilme, 4. Öğrencilerin kendi kimliklerini oluşturabilme, bağımsız çalışma alışkanlığı kazanabilme ve sürekli eğitime hazırlıklı olabilme 5. Öğrencinin kişilik oluşumu tamamlayabilme, bağımsız çalışma alışkanlıklarının genişletip ve öğreniminin devamı koşullarını sağlayabilme 49 GENEL HEDEFLER Öğrenci: ~ Başkalarıyla basit konuşmalar gerçekleştirebilme ~ Verilen talimatları anlayıp talimatlara göre hareket edebilme ~ Eşya, kişi, konum ve etkinlikleri betimleyebilme ~ Kimlik ile ilgili sorular sorabilme ~ Duygularını dile getirip isteklerini özürleyebilme ~ Fransızcanın konuşulduğu yerler (frankofoni) ve kültürlerle ilgili bilgilerini genişletebilme ~ Farklı kültüre sahip kişilerle iletişim kurabilme ~ Gençlerin diğer ülkelere serbest dolaşımını sağlayabilm 50 PROGRAM İÇERİĞİ 1. Günlük arkadaşlık ilişkileri 2. Kişiler 3. Çevre 4. Hisler ve duygular 5. Zevkler Ø Birini davet ediyorum Ø Daveti kabul/ red ediyorum Ø Birini tebrik ediyorum Ø Birinin dış görünüşünü tarif ediyorum Ø Birinin kıyafetini tarif ediyorum Ø Sağlıkla ilgili bilgi veriyorum/istiyorum Ø Farklı kişileri karşılaştırıyorum Ø Bir binayı tarif ediyorum Ø Bir yeri tarif ediyorum Ø Zamanı tarif ediyorum Ø Restoran veya otelde ısmarlıyorum Ø Sevincimi anlatıyorum Ø Memnuniyetimi anlatıyorum Ø Zevk ve beğenileri anlatıyorum/soruyorum Ø Boş vakit ve eğlence ile ilgili soruyor/bilgi FONETİK Sesbirim, yazıbirim Sesbirim – yazıbirim ilişkisi MORFOLOJİ ADLAR Adlarda cinsiyet ve sayı Cins adlar Özel adlar Meslek adları TANIMLIKLAR Belirtisiz tanımlık SIFATLAR Sıfatlarda cinsiyet ve sayı Sıra sayıları (1-20) Sıfatların derecelendirilmesi ADILLAR (ZAMİRLER) İşaret adılları Soru adılları “ON” adılı veriyorum Ø Zaman dilimleri ile ilgili konuşuyor/ öneriler 6. Zaman belirleme alıyorum Ø Zaman dönemleri ile ilgili konuşuyor/ öneriler alıyorum 51 Ø Birinin konumuyla ilgili öneriler EYLEMLER (FİİLLER) Şimdiki zaman – “aller” fiili (-ir, -re) III. grup fiiller Gelecek zaman – I. ve II. grup (-er, -ir) fiiller; “avoir” ve “étre” fiilleri Geniş zaman – I. ve II. grup (-er, -ir) fiilleri Geçmiş zaman - “avoir” ve “étre” fiilleri - I. grup (-er) ve II. grup ( -ir) fiilleri Dönüşlü fiiller Fiilleri olumsuz soru şekilleri BELİRTEÇLER Assez, si, tellement BELİRTEÇLER Prés de, loin de, ici, lá, chez, lá-bas SÖZ DİZİMİ CÜMLE Olumsuz soru cümlesi veriyor/soru soruyorum 7. Boşlukta yer belirleme Ø Bir yer, bir şehir, bir mesafe ile ilgili bilgi veriyor/soru soruyorum Ø Yolculukla ilgili açıklama yapıyor / soru soruyorum 8. Ölçünün ifadesi 9. Öneri ve talimat veriyorum 10. Günlük hayattan kesitler 11. Kimlik 52 Ø Sayı ifade ediyorum Ø Miktar ifade ediyorum Ø Kilomu, giyim eşyası bedenini söylüyorum Ø Fiyat söylüyor/soruyorum Ø Bir emir veriyorum/ yapılmaması gerekeni söylüyorum Ø Yapılacak işle ilgili talimatlar veriyorum Ø Sınıfımı, okulumu, derslerimi anlatıyorum Ø Okul malzemeleri ile ilgili bilgi veriyor/istiyorum Ø Aile bireylerimi anlatıyorum Ø Adımı soyadımı söylüyorum Ø Yaşımı söylüyorum Ø Adresimi söylüyorum Ø Uyruğumu söylüyorum Kategori: 1.0. İletişim Alt Kategoriler 1.1 Dinleme 1.2 Konuşma Ders İçeriği · Sesler · Sözcük, tümce ve basit ifadeler, şarkılar · Basit günlük konuşmalar · Selamlamalar · Kutlama ve tebrikler · Betimlemeler (hava, kişiler, eşyalar, yerler) ve aralarındaki ilişkiler · Duygu ve hisler · Bilgi, talimat, öneri ve ileti alış verişi · Miktar ve ölçünün tespiti · Şiir okuma ve şarkı söyleme · Kısa metin, şiir, ileti ve talimatların okunup anlaşılması 1.3 Okuma Kazanımlar Öğrenci · Sesleri ayırt edip söyler · Sözcük, tümce ve basit ifadeler, şarkıları anlar · Sınıfta, okulda vb. basit günlük konuşmaları anlar · Farklı durumlarda selamlar · Kutlama ve tebrikte bulunur · Hava, kişiler, eşyalar, yerleri ve aralarındaki ilişkileri betimler · Duygu ve hislerini ifade eder · Kendisi ve çevresiyle ilgili bilgi, talimat, öneri ve ileti alış verişinde bulunur · Miktar ve ölçüyü ifade eder · Şiir okur ve şarkı söyler Öğrenci · Kısa metin ve şiirleri okuyarak anlar · İlan ve afişleri okuyarak anlar · Talimat ve iletileri okuyarak anlar · Afiş, resim, haritaları okuyarak anlar 53 Alt Kategori: 1.4. Yazma Alt Kategoriler 1.4 Yazma Ders İçeriği · Kısa metin, tümce ve sözcüklerin yazılışlarına bakarak yazılması · Hava, kişi ve çevrenin betimlenmesi Kazanımlar · Kısa metin, tümce ve sözcüklerin yazılışlarına bakarak yazar · Hava, kişi ve çevrenin betimler Kategori 2.0: Kültür Ders İçeriği Kültür · Fransız kültürü (Tarihi anıt ve kişilikler) · Frankofoni (dünyada Fransızcanın öğretilmesi) 54 Kazanımlar Bu ünitenin sonunda öğrenci: · Fransız kültürünün temel yönlerini bilir · Türk ve Fransız kültürlerini karşılaştırır · Fransızcanın önemini ve öğrenmenin yararını anlar · METODOLOJİK TALİMATLAR 1.0 ÖĞRETİM YÖNTEM VE İLKELERİ Yabancı bir dil öğrenmek, gerçek hayatın farklı durumlarında bu dili kullanıp iletişim kurabilmek demektir. Yabancı dil öğreniminde beceriler birincil öneme sahiptirler. 1.1 Birinci İlke: dil üzerinde değil, iletişim üzerinde durmak 1.2 İkinci ilke: öğrenci ve öğrenme üzerinde durmak 2.0 ÖĞRETİMİN İLETİŞİM BOYUTU Uluslar arası kabul gören eğitimi iletişim boyutu en iyi öğretme biçimidir. Artık öğretim sürecinde iletişimin ayrı bir yeri vardır. Bu öğrenme biçimi öğrencilerin belli dilsel ve toplumsal durumlarda, kendilerini Fransızca ifade edebilmeleri için, bu dilsel dizgelere ulaşma imkanı sunmaktadır. İletişim, belirlenen hedeflere ulaşmak için en fazla kabul gören yöntemdir. Böyle bir öğretim biçiminin başlangıç noktası dilbilgisel kurallar değil aksine farklı dilsel durumlar olacaktır. Demek oluyor ki dilsel durumlarda kurallara ulaşılır, bunun tersi değil. 3.0 ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ 3.1 İletişimi Teşvik Eden Yöntemler 1. Grup veya eşli çalışma 2. Açık oturum 3. Oyunlar ve roller 4. Kısa mülakatlar 3.2 Bağımsız Çalışmayı Teşvik Eden Yöntemler Boşluk doldurmalı metinler Öğrenme oyunları (hatırlama) Ortağın denetlenmesi Verilerin bağımsız işlenmesi (kütüphane, bilgisayar vb. Yerlerden) Öğretim esnasında öğrenme (öğrenci öğretmenin yerine geçer) Fransa ile yazışma (kardeş okul uygulaması ile öğrencilerimizin Fransız öğrencilerle yazışması) 55 3.3 Üretkenliği Teşvik Eden Yöntemler 1. Duvar gazetesi, resim, poster, kompozisyon çalışmaları (örneğin, sergi, okullar arası veya okul içi yarışmalar) 2. Ön bilgilerle desteklenmiş yaratıcı şiir ve kısa hikaye çalışmaları 4.0 KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARINDAN YARARLANMA 4.1 Televizyon ve Radyo Radyo ve televizyon öğretmen tarafından olduğu gibi öğrenci tarafından yararlanılması gereken yararlı araçlardır. Fransız dili veya kültürüne adanmış eğitici programlar, televizyon filmleri, Kosova’da gösterime giren filmler, piyesler ve farklı televizyon programları bu dilin daha kolay ve çabuk benimsenmesine yardımcı olacaktır. 4.2 Gazete ve Dergiler Fransızca gazete ve dergilerin de bu dilin benimsenmesini kolaylaştıran ve hızlandıran etkenler olacaklardır. Bunlardan okulda veya evde yararlanılabilir. 4.3 Film, Tiyatro ve Müzik Film, tiyatro ve müzik, her ne kadar bu imkanlardan şimdiye kadar yararlanılmadı ise de Fransızcanın öğrenilmesinde ek teşvik edici unsurlardır. Televizyonla birlikte sinema ve tiyatro bundan sonra bu doğrultuda daha önemli bir role sahip olacaklardır. 4.4 Fotoğraf Fotoğraflar yaratıcı ve betimleyici metinler oluşturmada yardımcı elemanlardır Öğrenciler fotoğraflarda gördükleri bilinen ve sıra dışı şeyleri betimlemekten hoşlanırlar Fotoğrafın betimlediği bir olayın başlangıç veya sonunu anlatırlar 4.5 İşitsel Araçlar (CD, kaset) Bu araçlar standart Fransızca’yı takip edime, dinleme kanalıyla dinleyip benimseme imkanı sunar. Öğrenciler dinledikleri bir metnin başlangıcını veya sonunu bulurlar. Dinledikleri bir piyes parçasının kişilerin davranışları hakkında tartışırlar. 56 4.6.1 Görsel Araçlar (projeksiyon cihazı) Projeksiyon cihazının kullanılmasıyla öğrencilerin derse ilgileri arttırılmış olur. Şöyle ki: 1. Fotoğraf, resim, örneklendirilmiş hikayeler, metinlerin projeksiyon cihazıyla gösterilmesi; 2. Fotoğrafın parçalı gösterilmesi 3. Kronolojik sıralama yapılmadan bir olayın fotoğraflarla gösterilmesi 4. Parçalara bölünüp parça sırasının karıştırılmış bir metnin gösterilmesi 4.6.2 Görsel Malzemeler 1. Görsel malzemelerin kullanılmasıyla öğrencilere sözlü veya yazılı anlatım parçaları oluşturmaya imkan sağlar 2. Bir hikaye veya masaldan çekilmiş bir filmin, öğrencilerin önceden okudukları veya dinledikleri ile gördükleri arasında karşılaştırma yapmalarına imkan sağlar. 5.0 ETKİNLİKLERİN DİZİLİŞİ Yabancı dil öğreniminin etkili olabilmesi için şu sıra takip edilmelidir: Dinleme, konuşma, okuma ve yazma. Bu sıralama yabancı dilin daha hızlı ve etkin öğretilip öğrenilmesini mümkün kılan mantıklı bir sıralamadır. 5.1 Etkin ve Somut Çalışma Fransızca öğretimi sırasında öğretmenleri dikkat etmeleri gereken husus çevremizin Fransızca bir çevre olamdığıdır. 5.2 Alıştırma ve Uygulama Alıştırmaların türüne bağlı olarak ayrı bir önem verilmesi gerekir. Uygulaması dinleme, izleme ve yazma etkinliğinde yapılabilir. 57 6.0 ÖĞRENCİ YANLIŞLARININ DÜZELTİLMESİ Öğretmenler arasında sıkça tartışılan bir konudur, yanlışların düzeltilmesi. Kimilerine göre öğretim sürecindeki engeller gibi görülür; kimilerine göre ise yabancı dilin benimsenmesinde yardımcı unsurlar gibi değerlendirilir. Bununla birlikte kimilerince yanlışların kalıcı olmamaları için hemen düzeltilmesi gerekir; kimlerine göre ise her koşulda her yanlışın düzeltilmesi uygun değildir. Her nasılsa iletişim esnasında öğretmenler, örneğin, resimlerin betimlenmesi sırasında öğrencilerin serbest anlatımda bulunmalarına fırsat verilir. Yanlışla düzeltilirken öğrenci küçük düşürülmemeli, uyarılmamalı, eleştirilmemelidir. 7.0 BİREYSEL FARKLILIKLARA DAYALI ÖĞRETME YÖNTEMİ Hiçbir sınıftaki öğrenciler homojen bir bilgi yapısına sahip değildirler. Bu hususu göz önünde bulunduran öğretmenler dersi o şekilde organize ederler. Bu demektir ki öğrenme kabiliyetleri gelişmiş olan öğrenciler, imkanların elverdiği ölçüde, diğerlerinden farklı muamele görmelidirle. 8.0 ÇALIŞMA TEKNİKLERİ Yabancı dil öğretiminin görevlerinden biri de öğrencilerin bağımsız çalışma becerilerini ve kendi başlarına bağımsız çalışma sorumluluklarını (sözlük, ders kitabı ve diğer araçları kullanarak) geliştirmektir. Öğrenme süreci, grupta çalışma ve öğretim süreci organizasyonu hakkında düşünce geliştirebilen öğrenciler genelde daha başarılı olurlar. Bu şekilde öğrenciler okul ve okul dışı etkinliklere katılıp dil öğrenimine devam ederler. DERSLER ARASI İLİŞKİ Yabancı dil öğrenimi, özellikle üst seviyelerde dersler arası entegrasyona (ilişkiye) çok sayıda imkan sağlar. Bu entegrasyonun yabancı dil ve anadilin yanı sıra sosyal bilgiler (yurttaşlık eğitimi, tarih, coğrafya, vb.) alanı, değişik sanat türleri, aynı zamanda fen dersleriyle de kapsadığı görülür. Bu şekilde öğrencilerin diğer derslerdeki bilgileriyle Fransızca’yı daha iyi benimsemeleri; diğer yandan Fransızca dersi aracılığıyla diğer derslerden bilgilerini pekiştirmeleri sağlanmış olur. 58 DEĞERLENDİRME 1.0 FRANSIZCA DERSİ DEĞERLENDİRME TÜRLERİ 1.1 Tanımlayıcı Değerlendirmenin Amaçları: 1. Öğrencinin karşılaştığı zorluklar belirlenip aşılmasına yol göstermek 2. Öğrencilerin bilgilerini denetlemek 1.2 Dış Değerlendirmenin Amaçları: 1. Öğrencilerin bilgilerini denetleyip bir üst sınıfa geçmeye yeterli olup olmadığını belirlemek 2. Öğrencilerin ilerlemesi 3. Öğrencilerin kazanım oranı ve başarısızlığı 1.3 Biçimlendirici Değerlendirmenin Amaçları: 1. Öğrencinin kendisinin kazanım oranı ve başarısızlığını belirleyip zorlukların aşılmasında çaba göstermesini sağlamak 2.0 NELER DEĞERLENDİRİLMELİ? 2.1 Öğrencilerin kazanımları 2.2 Öğrencilerin Fransızca’yı benimsemedeki başarıları ve Fransızca konuşma beceri seviyesi Kazanılan bilgilerin entegrasyonu 3.0 NASIL DEĞERLENDİRMELİYİZ? 3.1 Öğretmen tarafından yapılacak değerlendirme şekilleri: sürekli denetim a) Doğrudan değerlendirme b) Dolaylı değerlendirme 3.2 Öğrenciler tarafından değerlendirilme (bir birlerini değerlendirirler) 3.3 Öğrenci Değerlendirmesi 59 4.0 TEST ÇEŞİTLERİ 4.1 Oto kontrol Testi 4.2 Değerlendirme Testi 4.3 İlerleme Testi 4.4 Final Testi DERS ARAÇ VE GEREÇLERİ Bu sınıfta programla öngörülen içeriğin daha başarılı gerçekleşmesi için öğretmen gerekli kaynaklara ve aşağıdaki araçlara sahip olmalıdır. Ders kitabı, çalışma kitabı, öğretmen kitabı, Fransızca için öğretmen kılavuz kitapları, yabancı diller laboratuarı, sözlükler, Fransızca gramer kitabı, yöntem CD veya kasetleri, video kaset, kaset çalar, video, televizyon, Fransızca CD, Fransızca gazete ve dergi. 60 ALMANCA haftalık 2, yıllık toplam 74 ders saati GİRİŞ Yabancı dil öğrenimi, daha geniş hareket alanı ve güvenliği sağlamakla birlikte, dünya iş piyasasına katılımı sağlaması ve aynı zamanda diğer kültürlerin tanınmasında en önemli özelliktir. Kosova’daki son gelişmeler Avrupa ile iletişimin gelişmesi yabancı dillerin öğrenimi de kolaylaştırdı. Gençlerin genelde Almanca konuşan ülkelere göç ettiği için kültürel ve dilsel bağlar da kurulmuştur. Bütün bu sebepler yabancı dil öğretimi, çağdaş eğitim sisteminde, gençlerin çok uluslu dünyada dil becerisini geliştirmek onların anadili dışında da rahat iletişimi sağlamaktır. 7. sınıftaki Almanca dersinin amacı, 6. sınıf bilgilerini pekiştirip bir adım daha ileriye giderek, Alman Kültür Bakanlığın vermiş olduğu “Sprachdiplom I ve II” diplomalarına hak kazanmak (Alman Dilini üst derecede bilmek) ve Almanya’nın herhangi bir Üniversitesine dil sınavından muaf olarak kaydını yaptırabilmektir UZAK HEDEFLER Almanca’nın 7. sınıfta okutulmasının amacı: 1. İletişim becerilerini, dil ve kültürel bilinçlenmeyi geliştirecek 6. sınıf bilgilerini pekiştirebilme. 2. Okul ve Almanca’nın konuşulduğu bölgelerde, konuşma veya yazıda olsun kendi becerilerini ve yaratıcılığını devamlı geliştirebilme. 3. Alman medeniyetini (kültür, adetler) öğrenirken kendi kültür ve geleneklerine sahip çıkıp Alman kültür ve gelenekleriyle karşılaştırabilme 4. Almanca konuşma becerilerini bağımsız bir şekilde geliştirip, bu becerileri diğer yabancı dilleri öğrenme sırasında uygulayabilme 61 Genel hedefler 1. Yavaş ve anlaşılır konuşulduğunda sözcükleri, tümceleri, basit metinleri ve çevresindeki eşyalarla ilgili konuşmaları anlayabilme 2. Kısa ve basit metinleri kurallara göre okuyup dil kurallarını anlayabilme 3. basit konuşmalar yapabilme, diğerleri ile iletişim kurabilme, arkadaşlarıyla düzgün sohbet edebilme 4. Ders esnasında öğrendiği sözcük ve tümceleri anlatıp, yazabilme 5. Dil bilincini geliştirebilme 6. Almanca’nın yapısından ve kurallarından yararlanarak, kendi, anadilini daha bilinçli bir şekilde geliştirebilme karşılaştırma yapabilme Özel hedefler 1.1. sözleri, tümceleri, kısa yorumları ve basit sözlü şarkıları anlayabilme 1.2. Basit soruları, direktifleri, ricaları anlayabilme 2.1.Basit düz yazıları okuyup anlayabilme 2.2. Kişisel mektupları okuyup anlayabilme 3.1. Bilgi alışverişinde bulunabilme, (bulunduğu ortamda) ve kişisel bilgi (kendisi ve diğerleri için) verebilme 3.2. Emirleri anlayıp onlara göre hareket edebilme 3.3. objeleri, kişileri, günlük olayları sözlü ve yazılı anlatabilme 3.4. Kişisel bilgiler hakkında sorular hazırlayabilme 3.5. duygularını anlatıp, isteklerini özürleyebilme 4.1. Kısa ve düzgün metin ve tümceler yazabilme 4.2.Dikte esnasında, düzgün, kısa metinler yazar 4.3 Düzgün ve basit kompozisyonlar yazabilme 4.4.Kısa ve basit bir mektuplar yazabilme 5.1. Dört dilsel beceri ile doğrudan ilgili olan 500 etken sözcükten ibaret sözlüğü kullanabilme 5.2.. Sesbirimlerini anlaşılır bir şekilde okuyabilme 5.3. Karmaşık metinlerden sözcük ve tümceleri doğru telaffuz ederek okuyabilme 6.1. Almanca konuşan ülkelerin coğrafi ve siyasi bölünmesini öğrenebilme 6.2. Örf ve adetleri, milli bayramları öğrenip kendi örf ve adetleriyle karşılaştırabilme 6.3.kültürler arası benzerlik ve farklılıkları öğrenebilme Dil becerileri entegre edilmiş bir şekilde verildiğinden, dil öğrenimi becerilerine zarar vermeden ve yapay bir ayrım yapmadan kategorilerin sınıflandırılması yapılamadığından Almanca 7. sınıf ders içeriği ayrı bir şekilde sunulmuştur. 62 DERS İÇERİĞİNİN PLANLANMASI Kategori I. İ L E T İ Ş İ M Alt kategori I.1. Anlama becerileri: a) dinleme b)okuma I.2. anlatma becerileri a)konuşma b) yazma Program İçeriği · Kişisel deneyim: "ich"-Erfahrung · Başkalarıyla iletişim "du"-Erfahrung, başkalarının bazı özellikleri ve arkadaşlarının baş larından geçen olaylar. · Konut ve çevre: benim ve arkadaşımın evi, çevreyi temiz tutalım, · İş: ebeveynlerin Meslekleri · Sinema/Tiyatro/konsere gidelim, · Okul ve boş zamanda spor · Telefon, Internet ve mektupla iletişim · Sanat ve yaratıcılık, şarkı söyleme, basit şiirlerin öğrenilmesi, öğrencinin kendisi bir şeyler yazıp okuması, resim yapabilmesi. · Zaman ve boşlukta yön belirleme: Saat, gün, mevsim, günlük olaylar Kazanımlar I.1.a) Öğrenci: A. Metinleri anlayıp ders kitabında diyalog ve basit şarkıları öğrenir B.Verilen talimatlarla doğru hareket eder (ör. Schreib ab!); Yöneltilen sorulara, emir ve ricalara doğru cevap verir(ör. Schreibt er ? Er schreibt/nicht.). I.1.b)A. Düzyazıları okur, farklı diyaloglarda bulunup bazı bilmediği sözleri de konunun içeriğinden anlar B. Mektuplarda basit iletileri okuyup anlar I.2.a) A. Bilgi alış verişinde bulunur (örneğin: saati, ders saati, beğendiği dersi, çocuk meslekleri, ) (”Wie heissen Sie?”), ’’iyi davranış’’ göstererek büyüklerin adlarını, bir kimsenin sağlığını, bir eşyanın sahibini, vb. sorar B. kendini ve diğer öğrencileri tanıtıp, selamlar C. Basit bir diyalog da bulunup, konuşma içerisinde teşekkür eder ve özrü diler C.1. Basit telefon görüşmeleri yapar ve arkadaşının doğum gününü kutlayıp, davet eder D. Annesini, babasını, kardeşlerini, evcil hayvanları tarif eder basit bir olayı anlatabilir.(ör. “ ich bin krank”, “mein Bauch tut weh”, “ ich habe Fieber”); vb. E. Beğenip, beğenmediği bir şey ile ilgili görüşünü söyler Ör. Serbest aktiviteler. I.2.b)A.Tümce ve kısa yazıları doğru yazar B. Dikte veya ders kitabına bakarak yazar ve sözlüğü 63 II. D İ L II.1. Almanca sesbirimlerini fark edip kullanma. B E C E R İ L E R İ II.2. İkinci seviye konularını anlayıp sözlüğün kullanılması. II.3. Dil yapılarının kullanımı · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 64 Telaffuz alıştırmaları Harf oyunları Sözcük listesi (Wortliste) Kişi adıllarının ve eylemlerin çekimi İsim tanımlığının belirtme hali. Nezaket kuralları 1-31 sıra sayıları. 3’cü tekil kişi iyelik adılları yalın hali. auf, unter, hinter, in, mit belirteçleri belirtili ve yönelme halleri haben yardımcı fiili 3. tekil ve çoğul kişileri geçmiş zamanı. i-hali sıfatlar, belirtili ve belirtisiz tanımlık Belirteçler İlgeçler: zu, neben, an e-hali. Yer belirteci: geradeaus, rechts, links, da drüben, an der Ecke, vb. Dönüşlü eylemler Wei-den ibaret- cümle Basit soru tümceleri Haben ve sein ile biten zaman. Adlarda iyelik adılları. kullanır C. Telefon görüşmesi sonunda kısa bir not yada mesaj yazar D. Günlük hayatında olan bir olayı anlatır II.1. A. 1. yazı – sesbirimi bağını öğrenir A.2. Ses-harf ilişkisini öğrenir Almanca’nın sesbirimlerini doğru söyler A.3. Soruları, ricaları, onayları, reddetmeyi, şüpheleri doğru söyler B. konuşma sırasında uzun ve kısa ünlüleri ayırabilir II.2. A.1. Sözcük ve tümceleri doğru okuyup yazabilir B. 500 sözcüklü sözlüğü yazma ve okuma için kullanır II.3. A.1. Olumlu ve olumsuz eylemlerin Präsens (şimdiki zaman); yardımcı eylemleri „haben“ ve „sein“ Präsens ve Präteritum (gelecek zaman)şekillerini kullanır Eylemleri Präteritumda tekil ve çoğul emir kipini, ayrılabilen eylemlerin ve yardımcı eylemlerle„sein“/ „haben“, Partizip II (sıfat eylemle) „ –en“ ve „-t“; Perfekt (görülen geçmiş zamanı), geçişli eylem; birleşik zamanlı eylemler können , dürfen, wollen, sollen, müssen + Infinitiv; eylem çekimi Präsens (şimdiki zaman) ve Präteritum (gelecek zaman) çekimini yapar A.2. Adlar yalın hal ve –i ve –e hali tekil ve çoğulda, tanımlıksız kıta isimleri tekilde ve o yerde milleti ve işleri hakkında verileri sunar (ör. „... ist Engläder“, „... ist Bäcker“) A.3. Belirtili ve belirtisiz tanımlılık.(Nom, Akk, Dat) A.4.Adıllar, kişi adılları (Nom, Akk., Dat.) ve “Sie” III. K Ü L T Ü R E L B İ L İ N Ç L E N M E III.1 Almanca konuşan milletlerin kültürünü öğrenip kendi kültürü ile karşılaştırması. Günlük hayat ve aile. · Alman ailesinin günlük hayatı ve Türk ailesinin günlük hayatı. · Ailedeki yeri. · Her aile ferdinin ailedeki görevi ve rolü. · Kendisi ve toplum · Aile ve komşu ilişkisi. · Çocuk hakları ve görevleri · Okul veya okul dışı kültürel etkinlikler. · Aile eğitimi/okul eğitimi · Örf ve adetler · Geleneksel kutlamalar · Geleneksel yemekler · Yemek kültürü nezaket ifadeleri,işaret adılları, “der” ,”die”, “das”, ( Nom., Akk.); ,,kein“ (Nom., Akk., Dat.) A.5. Niteleme sıfatları (yalnız Akk. ve Nom.) A.6. Belirteçlerin e-hali , hareket ve duruma göre değişen belirteçler. A.7. Yer belirteçleri ,ör. ,, hier“, ,,dort“ zaman belirteci , ör. ,,später“, ,,heute“ A.8.Sıra sayıları (31’e dek) A.9. Bildirme tümcesi; olumsuz soru tümcesi; soru adıllı soru tümcesi (,, warum”, ,,wie viel”); ,,weil“, ,,dass“, ,,wenn“; Adılların, kişi adılların bağlaçlardan sonra tümcedeki konumu, eylemin tümcedeki konumu; yer ve zaman belirtecinin tümcedeki konumu, sözcüklerin tümcedeki yerlerini öğrenir III.1. A.1. Önemli Alman kentleri ve nehirlerini öğrenir A.2. . “Land” ve “Kanton”ları öğrenir A.3. Önceden öğrendiği kenti, dağı ve nehri haritada bulabilir B.1. Hitap ve telefon görüşmesi vb. kuralları öğrenir B.2. Alman milli ve dini bayramları ve kutlama şeklini bilir B.3. Alman geleneklerini öğrenir B.4. Alman aile hayatını bilir B.5. Alman eğitim sistemini bilir 65 Konuların Olası Dağılımı Açıklama: Mevcut ders kitaplarının içerdiği bu konular üzerinde öğretmenlerin çalışmaları önerilir. Ancak konu seçimi, belli sınıflar için öngörülen özel hedeflere ulaşılacak şekilde, esnek olabilir. 1. Grundlegende Existenzerfahrung · Dasein in der Welt · Elementare Gefühle: Liebe zu den Eltern und Geschwistern, Zuneigung, Freude 2. Die persönliche Erfahrung · “Ich”-Erfahrung · einige persönliche und Charaktereigenschaften · Aussehen, Hobbys 3. Partnerbeziehungen · “Du”- Erfahrung · einige Eigenschaften des anderen · mit Freunden spielen · Erlebnisse mit Freunden 4. Alltag und Familie · “Wir” -Erfahrung · der Alltag einer Familie · Stellung in der Familie · Aufgabe und Rolle des einzelnen in der Familie 5. Individium und Gesellschaft · “ Sie”-Erfahrung · Beziehung der Familie zu den Nachbarn · Rechte und Plichten der Kinder · Erlebnisse in- und ausserhalb der Schule 6. Wohnen und Umwelt · Das eigene Heim und des Freundes · Haus, Wohnung, Siedlung · Liebe zur Natur und Haustieren · Erlebnisse in der Natur · Die Umgebung sauber machen 7. Erziehung · In der Familie / In der Schule (z.B. Stundenplan, Hausaufgaben, u.a.) · Interdisziplinäres Arbeiten in der Schule 66 · Lieblingsfächer 8. Arbeit · Beruf der Eltern und Geschwister 9. Essen und Trinken · Nahrung, typische Speisen · Mahlzeiten, Essgewohnheiten 10. Gesundheitsfürsorge · Hygiene · Gesundheit, Krankheit · Arztbesuch 11. Freizeitgestaltung ( mit der Familie ) · Hobbys · Ins Kino gehen / Ins Konzert gehen · Feste feiern · Unternehmungen am Wochenende 12. Sport · Sport in der Schule · Sport in der Freizeit 13. Mobilität und Verkehr · Verkerhsmittel · Schulweg 14. Kommunikation · Das Telefon nutzen · Das Internet nutzen · Briefe schreiben 15. Kunst und Kreativität · Lieder singen · Einfache Gedichte kennen lernen · Etwas selbst schreiben, lesen, malen, gestalten; basteln 16. Zeitlich- historische Erfahrung · Uhrzeiten / Tageszeiten/ Jahreszeiten · Tagesablauf · Persönliche Vergangenheit – Gegenwart und Zukunft · Sitten und Gebräuche · Traditionelle Feste 67 ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ 1. Öğretimin İletişim Şekli (Boyutu) Çağdaş öğretim öğretimin iletişim boyutuna özel bir öne verilmektedir. Bu da demek oluyor ki: Belli durumlarda öğrencilerin en iyi ifade edebilecekleri dilsel araçlar nelerdir? Belirlenen hedeflere ulaşmak için öğretimin iletişim boyutu en çok kabul gören yöntemdir. Bu yöntemin hareket noktası dilbilgisi kuralları değil, farklı dilsel durumlar olacaktır. Bu da kuralların farklı dilsel durumlardan çıkarıldığı, bunun tersinin mümkün olmayacağı demek oluyor. 2. Dilsel Düzlemlerin Açık Dizilişi Dersin başlangıç safhasında dil düzeyine önem vermek gerekir, bunlarda: - Sözlük Çalışması - Metin Çalışması - Dilsel Yapılar (Deyimler) Bu da: Dersin içinde temel noktaların belirlenmesidir. Yeni sözcük dağarcığı ve ya yeni dilsel yapılar oluşamaz. En doğru yöntem öncelikle sözlük çalışmasıdır, sözlük belirli ders konularında bulunmaktadır. Bundan sonra sözcük dağarcığı diğer sözdizimsel yapılarda uygulanacaktır. Öğretmen, ders sırasında, günlük konuşmaya dayanan konu seçer, öyle ki konuların yapay değil, doğal olması sağlanır. 3. Dinleme / Anlama, Konuşma, Okuma, Yazma Etkinliklerin Dizilişi Özellikle derse yeni başlayanlarda dört etkinliğin sırası korunmalı: · Öğrenciler önceden duymadıklarını konuşmamalı · Önceden duyup konuşmadıklarını okumamalı · Önceden duymadıkları, konuşmadıkları ve okumadıklarını yazmamalıdır 68 Yeni başlayanların bu dizilişe dayanmalarının sebepleri şunlardır: - Eğer bugün bir söz öğreniliyorsa, o önceden duyulmalıydı. Diğer yandan, yeni bir sözün okunuşu, eğer o söz önceden duyulmuş ya da söylenmişse, daha kolay olur,. Yazılışı da önceden duyulmuş, söylenmiş ya da okunmuşsa daha kolay olacaktır. - Almanca ve Türkçe harflerin çoğu durumda birbirine benzemez. Öğrenciler Türkçe alfabeyi bildiklerinden Almanca yazıya erken başlanırsa alfabelerin girişimi tehlikesi belirebilir. Bunun önlenmesi de önce dinlemek, konuşma, okuma sonunda da yazmaya geçilmesidir. 4. Etkin ve Somut Çalışma Almanca’nın Kosova’da öğretilmesi ancak okuldaki etkinliğe dayandığından Almanya’daki almanca öğretiminden -anadili veya yabancı dil öğretimi şeklinde olsun- daha az etkili olur; çünkü okulda öğrenilen bilgilerin okul dışı çevrede tekrarlanıp pekiştirilmesi gerçekleşmez. Dil öğretimi için gerekli olan gezilerin de bu şartlarda gerçekleşmesi mümkün olmadığından televizyonda önemli ancak ölçülü derecede yararlanmak gerekir. Afiş, mozaik ve posterlerin yapımı ve bazı el işi çalışmaları da önemlidir. Bu etkinliklerin diğer bir sebebi de, eğitim psikolojisi açısından bedensel etkinliklerin dil öğretiminde önemli etkileri vardır ve baha yüksek bir başarıyı getirir. 5. Alıştırma ve Uygulama İçin Yeterli Zamanı Ayrılması Bir dile daha fazla hakim olmak için üç husus gerekli: Zaman, zaman ve zaman. Farklı 3 tip öğrencinin olduğu bilinir: Akustik Tipler -(dinleyerek öğrenenler) Vizüel (Görsel) Tipler - (izleyerek öğrenenler) Motorik Tipler - (yazarak öğrenenler) Alıştırmalar bu yüzden değişik öğrenme becerilerine sahip tiplere hitap edecek ve öğrenmenin her türünü kapsayacak şekilde karışık olmalıdır. 69 6. Alıştırmalar Safhası Çeşitliliği Her öğretmen tam olarak bilmeli ki, dil öğretiminde monoton cümle yapısı kullananlar, amaca ulaşmadan öğrencileri ters etkileyecek, nitekim öğrenciler ilgiyi kaybedecek ve aktif olarak derse katılmayacaklardır. Diğer taraftan motivasyonun ve ilginin uyanık tutulması öğrencilerin duyarlığını ve çalışma isteğini arttırır. Netice olarak sadece çalışma şeklinin değişimi değil ( özel çalışma, çift ve grup halinde çalışma) özellikle dersteki oyunlar, şarkılar, şiirler ve öyküler dersin birer parçası olacaktır. 7. Öğrencilerin Konuşma Düzeltmeleri Düzeltme konusu olduğu kadar öğretmenler arasında hiçbir sorun bu kadar fazla tartışılmaz. Birileri dilin gelişiminde düzeltmeyi bir engel olarak görürler, diğerleri ise yanlışların unutulmaması için düzeltilmesinden yanadırlar. Belki düzeltme sırasında özürlü bir anlaşma olabilir ve o böyle gözükebilir: Konuşmada; örneğin, fotoğrafların tanımlanmasında, öğretmenler öğrencilerinden serbest açıklamalarda bulunmalarını isterler. Eğer bu ders safhasında yoğun bir şekilde düzeltmeler yapılır ise, öğrenciler belki geri çekilecek ve sonunda büsbütün susacaklar. Düzeltmelerin bu safhada yapılması bu şekilde olabilir; örneğin, yanlış söylenen bir söz, öğretmen tarafından düzeltilip doğru söylenmesidir. - Uygulama ve alıştırmalarda durum farklıdır. Burada sözcük ve deyimlerin alıştırması yapılır ki burada doğal olarak düzeltmenin yapılması koşulsuzdur. Öğrencileri ders esnasında çekingen duruma getirecek hiçbir tartışmaya yer verilmeyecek şekilde dikkat edilmeli. 8. Farklılık Çoğu kez sınıfta(derste) dil açısından farklı sonuçların ortaya çıkması, büyük zorluklar yaratıyor. Bir yandan öğrencinin biri ödevi tamamlarken, beklemekten usanıp yada diğerlerine mani olurken, diğeri, bol zamanı olmasına rağmen hala bütünlemiş değildir. Öğretmenlerin iki seçeneği var: Sonuçta, farklılığın olmadığını göstermek; fakat o zamanda zorluklar er yada geç belli olacak ki bu da 70 dersin ağırlığı sebebinden (istenen başarı) az yada çok etkileneceklerdir. Diğer bir yol iç farklılığı oluşturmak ki bu da öğrencinin çalışması demektir. Farklılığın değişik türleri vardır. Burada onlardan söz edilmeyecek, onlar zaten biliniyor. Sadece iki yöntemi yakından gözlenmelidir. Nitel ve Nicel Farklılıklar - Nicel farklılık ödevlerin fazlalığına bağlıdır. Bu demektir ki “hızlı” olanlara artı ödev verilmesi. Uygulama kolaydır, öğretmenlerin sadece fazla ödev oluşturup gerektiğinde öğrencilere vermeleridir. Bu çeşit farklılık aynı zamanda kötü yanları olan bir yöntemdir, fazla ödevleri sayesinde öğrencilerden fazla çalışma istenir ki bu da “hızlı” olanların daha başarılı olmalarını sağlar, diğer bir sözle başarılı ve daha az başarılı olanlar arasında fark git gide büyür. Diğer bir sorun, “hızlı” olanlara fazla ödev verildiğinde onu bir ceza olarak görmeleridir. - Nitel farklılık ise isteğe dayanır. Bu durumda öğrencilere çeşitli derecede zor ödevler –konuyu aşmamak koşulu ile- verilir. Sınıf, farklı sınav sonuçlarına göre A, B ve C diye üç gruba ayrılır. A grubu en yüksek başarı, B grubu orta başarı ve C grubu zayıf başarı gösterenlerdir. Buna göre konu dağılımları aşağıdaki gibi olabilir: Sprachbegegnung – Yeni konuyla ilk temas (hazırlık çalışması) Bütün öğrencilerle ortak Spracherarbeitung – Konunun işlenmesi Bütün öğrencilerle ortak Sprachübung – Konuyla ilgili alıştırmalar Başarı derecesine göre gruplandırma A Grubu B Grubu C Grubu Metni tamamen Metnin tamamını Metnin bir kısmını işlemiş. yardımlarla işlemiş yardımlarla işlemiş Yaratıcı ek ödevler Ör: Artikelhilfe Ör: Artikelhilfe. 71 Bu çeşit farklılığa bir tartışma daha katılıyor. Genelde o da: Bu tarz okutmada bütün öğrenciler aynısını okuyamaz, aranan malzeme farklı yani üç bölümden ibarettir. - Bu tartışmanın analizi, bu çeşit tarzın her zaman için geçerli olamayacağını gösteriyor, çünkü öğrenciler aynı şekilde dersin yada konunun amacına “hızlı” bir şekilde ulaşamaz. - Bu tarzla elde edilen sonuç, daha fazla yada daha az istemekten uzaklaşmak demek, çünkü “farklılığın” uygulanıp, uygulanmamasına rağmen çocukların becerileri farklıdır. 9. Ders Saatinin Planlanması Ders saatinin akışı şöyle olabilir: Artikulationsstufen 1. Sprachbegegnung 2. Spracherarbeitung 3. Sprachübung 4. Sprachanwendung Methodische Absichten Begegnung mit der neuen Sprachsituation, z.B. durch Bild, Tonaufnahme, Filmausschnitt, Lehrer- oder Schülervortrag. Bereitstellen und Erarbeiten von neuem Wortschatz oder neuen Strukturen. Übungsbeispiele, möglichst in Form von realen Sprech- handlungen. Aufgreifen und Wiederholen von bekanntem Wortschatz mit neuen Strukturen und umgekehrt. Differenzierungsmaßnahmen Sprachlernspiele Übertragen des Gelernten auf neue Situationen: Im Klassenzimmer Im außerschulischen Bereich PROGRAMLARARASI DERECELENDİRME Ders programının detaylarına girmeden önce, dört yıllık “küresel” bir plan çalışması yaptık. Dördüncü sınıftan sonra nereye ulaşmak istediğimizin göstergesini yapmak istedik, bu da 6-9. veya 10. – 12 ve 13. sınıflardır. Diğer bir sebep, ders programının sınıflar arası program bağlılığı olması, geçen yıldan kaldığı yerden devam etmesi yani hedeflerin tekrarlanmaması, geriye dönüşün olmamasıdır. 72 Bu ders programının Bloom Taksonomisine göre çalışılmış ve dikey bir şekilde okunabilir. (taksonomiye göre bir yıllık gelişme) ve yatay şekli yani hedeflerin yıldan yıla takibi, sınıflandırılmış bir şekilde gösterilmektedir. Daha açık bir şekilde görebilmek için, tabloda görülebilir: 1. Lernjahr 2. Lernjahr Lernziel Einfache sprachliche 1 Kontakte herstellen Miteinander sprechen Lernziel Gegenstände und 2 Tätigkeiten benennen und beschreiben, nach Gegenständen fragen Lernziel Anweisungen verstehen und 3 Fragen beantworten Lernziel Sich orientieren 4 und verständigen Lernziel Sprachliche Kontakte 5 knüpfen Über Gegenstände und Tätigkeiten Aussagen machen Lernziel Einfache Auskünfte 6 einholen und erteilen Persönliche Daten erfragen und Angaben machen 3. Lernjahr In mündlichen und schriftlichen Kontakten persönliche Mitteilungen machen Sachinformationen einholen und weitergeben Anweisungen Anweisungen verstehen und geben und erteilen Aufforderungen äußern Angaben zur Angaben zu Zeit, örtlichen Lage und Raum Umgebung machen machen Wünsche und Erlebtes und Gefühle Gehörtes äußern wiedergeben Die eigene Meinung darstellen 4. Lernjahr Über Ereignisse berichten Gegenstände und Vorgänge beschreiben Tätigkeiten und Vorgänge beschreiben Mitteilungen sachlichen Inhalts machen Vorgegebene Geschichten und Erlebnisse mündlich und schriftlich darstellen Über Zukünftiges und Erdachtes berichten 73 DERSLER ARASI İLİŞKİ Dil iletişmi aracı olarak kullandığından özellikle ve yalnız dil dersinde öğrenilmez, her derste öğrenilir, beceriler, farklı görüşler ve bilgiler dil aracılığıyla ifade edilmektedir. Diğer derslerde dilin yardımı ne kadar çok ise, diğer derslerin de Almanca’nın hedeflerine ulaşmasında o kadardır. Öncelikle seçilen konular, genelde hayat alanıyla ilgili olduğu için, böylelikle diğer derslerde edinilen bilgiler de Almanca öğrenimine yardımcı olmaktadır. Her şeyden önce sanatla bağlıdır, çünkü her yeni söz veya fikir, şarkı, resim veya oyunla çocuklarda (2. seviye) veya gençlerde (3. seviye) olsun, anlatılabilir veya anlatılması lazımdır. Fen bilimlerinde edinilen bilgileri de farklı konularla 7. sınıflara uyarlamak uygun olacaktır. Bu bilgileri dersin ilk safhasında kullanmak gerekir. Ele alınacak konulardan diğer derslerden edinilen bilgiler kullanılır. (öğrencileri konuya hazırlamak). Almanca’nın hayatla ilgili konularıyla bağlı olan sosyal bilimler, öğrencileri bu konuda bilinçlendirir. Genelde 7. sınıfta olan konulardır. (özellikle yurttaşlık eğitimi). Bağlılığı aynı zamanda fen bilimleriyle de vardır. Genelde doğal ortamın ve onun korunması, sağlık ( kendinin ve diğerlerin sağlığının korunması), beslenme vb. gibi konulardır. DERS KİTAPLARI Almanca ders programı uzman grubu şu ders kitaplarını öneriyor: Sınıf 6: Wer? Wie? Was? Band 1, VUB-Gilde Verlag, Köln Sınıf 7: Wer? Wie? Was? Band 2, VUB-Gilde Verlag, Köln alternatif: Sınıf 6: Ping Pong 1 - Neu, Hueber Verlag, Ismaning Sınıf 7: Ping Pong 2 - Neu, Hueber Verlag, Ismaning 74 MATEMATİK haftalık 4, yıllık toplam 148 ders saati GİRİŞ Matematik bilimi sayıların, şekillerin ve uzay gibi büyüklükler arasındaki ilişkileri inceleyen bir bilim dalıdır. Matematik evrensel dili sembol ve diyagramlar olan bir bilim dalı olarak da kabul edileblir. Yedinci sınıf matematiği öğrencilerin yalnızca edindikleri bilgi ve becerilerinin pekiştirmesini ve derinleştirmesini değil aynı zamanda bağımsız, yaratıcı, düşünebilme ve sistematik çalışma süreçlerini de güdüler. Matematik problemleri çözmekle öğrenci, yeteneklerini, estetik ve eleştirel düşünme gücünü, matematik kültürünü ve matematik dilini daha yüksek bir düzeye çıkartır. Matematik bilimi ekonomin her alanında, teknolojide, ayrıca müzik ve güzel sanatlar gibi tüm diğer bilimlerde uygulama alanı bulması her geçen gün önemini daha çok artırmaktadır. Genel olarak bir toplumun ilerlemesinde matematik biliminin önemi büyüktür diyebiliriz. UZAK HEDEFLER: Ø Öğrenciler matematiğin esas kavramlarını, kavramlar arasındaki ilişkileri, modeleri, tanımları ve formüleri anlayabilmeleri için bilgi, beceri ve yeteneklerini geliştirir Ø Öğrencilerde matematik dilinde konuşma becerilerini ve günlük hayata karşılaştıkları matematik problemlerini çözme gücünü ve becerisini geliştirir. Ø Öğrencilerin insani gelişme düzeyini, yaratıcı ve estetik düşünmesini ayrıca öğrenme için farklı literatür ve kaynakların kullanım becerisi kazandırır. 77 GENEL HEDEFLER Yedinci sınıf matematik müfredat programının bazı amaçları vardır. Bunları, özetle şöyle sıralamak mümkündür. v Öğrenciler: - sayılarla yapılan işlemleri, basit cebirsel anlatımları için denk matematik ifadeleri ve lineer denklemlerin çözüm süreçlerini bilmeleri; - iki ve üç boyutlu geometrik şekilleri, birim ve ölçme büyüklüklerini bilmeleri; - araştırma, bilgi toplama ve verilerin işlenme süreçlerini bilmeleri gerekir. v Öğrenciler: Ø sayıların gösterim şekilerini ve sayılarla yapılan işlemleri; basit matematik formülerinde yer alan değişkenleri, denklemleri, matematik modeleri, algoritmayı ve fonksiyonları anlamaları; Ø geometrik şekil ve cisimlerin özeliklerini, ölçme birimlerini ve büyüklüklerin ölçme süreçlerini anlamaları; Ø istatistik verileri toplama ve farklı gösterim şekil biçimlerini anlamaları gerekir. v Öğrenciler: Ø sayısal (numerik ) işlemleri, matematk formülerini ve algoritmanın farklı problemlerin çözümünde uygulayabilmeleri; Ø geometrik şekil ve cisimlerin özelliklerini, çizimlerde ve matematik modelerde uygulayabilmeleri; Ø uzunluk birimlerini ve ölçmeyi, gerçek hayatta alan ve hacim hesaplarında ölçme araçlarını kullanmalarına mümkün olanları edinmelerine veya uygulamalarına olanak verilmeldir. Ø istatistik modelerin gerçek hayatta araştırmalarda uygulayabilmeleri gerekir. v Öğrenciler: Ø problemlerin çözümünde farklı model, süreç ve kavramaları göz önünde bulundurarak analiz ( çözümleme ) yapabilmeleri; Ø iki ve üç boyutlu geometrik şekil ve cisimlerin özeliklerinin, geometreik bağıntıları matematik betimlemesinin analizini yapabilmeleri; Ø istatistik verilerden yaralanarak sonuçların eldesinden analiz (çözümleme) yapabilmeleri gerekir. 78 v Öğrenciler: Ø matemetik kavramlarını cebirsel ve geometrik problemlerin sentezinde kullanmaları; Ø toplama organizasyon, sınıflandırma ve verilerin işlenmesinde planların sentezinde kullanmaları gerekir. v Öğrenciler: Ø matematik süreçlerin ve cebirsel yapıların gerçek olaylarda değerlendirmeleri; Ø yaşadığımız ortamda geometrik objelerin değerlendirmesini yapabilmeleri; Ø matematik problemlerin çözümünde metodların, ispatların stratejilerin ve varsayımların seçiminde matematiksel dilinin değerlendirmesini yapabilmeleri gerekir. DERS İÇERİKLERİNİN SÜRELERİ KATEGORİLER I. ARİTMETİK VE CEBİR II. GEOMETRİ VE ÖLÇME III. İSTATİSTİK VE OLASILIK ALT KATEGORİLER 1. SAYILAR 2. YÜZDE 3. DEĞİŞKENLİ MATEMATİK ANLATIMLAR 4. FONKSİYONLAR 1. AÇILAR 2. GEOMETRİK ŞEKİLER – ÇOKGENLER 3. ÇEMBER 4. SİMETRİ 5. GEOMETRİK ŞEKİLER – PRİZMA VE PİRAMİT 1. İSTATİSTİKTEN BAZI BİLGİLER DERS SAATİ ORANI (%) 70 47,30 65 43,90 13 8,80 79 I. ARİTMETİK VE CEBİR Cebir bilimi öğrencinin yaratıcı ve eleştirel düşünme yeteneğini geliştirir. Sayı ve sayılarla yapılan işlemlerin kavranmasında cebir biliminin önemi büyüktür. Sayılarla yapılan sayısal ( numerik ) hesaplamalar, algoritma ve kullanılan süreçler, çözüm sonuçlarının ispatlanmasında kullanılır. Cebir bilimi “değişken”, ”harfli cebirsel ( ifadeler ) anlatımlar”, ”denklem ve eşlitsizlikler” kavramını geliştirir. Sembolerin kullanımı, kuralar ve cebirsel süreçlerle birlikte “konuşma dili” ile “cebirsel dil” arasındaki uyum, günlük hayatta karşılaştığımız problemlerin çözümüne olanak sağlar. Alt kategoriler I.1. SAYILAR I.2. YÜZDE. 80 Program içeriği Kazanımlar Öğrenciler: Dersler arası ilişkiler I.1.1. İşaretli sayılar. Sayı doğrusu. I.1.2. Tam sayılar. Mutlak değer. I.1.3. Doğal sayının karekökü. I.1.4. Karekökün bulunmasında hesap makinesinin kullanımı. I.1.5. Tam sayıları karşılaştırması I.1.6. Tam sayılarla yapılan toplama, çıkarma, çarp ma ve bölme işlemleri I.1.7. Bölünebilirlik I.1.8. Bir sayının dörte biri I.1.9. Doğru ve ters orantılı büyüklükler - aynı miktarı belirten sayıları ayırd edebilmeleri; - karekökün hesap yoluyla ve hesap makinesini kullanarak yapabilmeleri; - sayı ekseninde rasyonel ve tam sayıları sayı ekseninde gösterebilmeleri; - tam sayılar karşılaştırmasını yapabilmeleri; - tam sayılarla yapılan toplama, çıkarma, çarpımını ve bölüm işlemlerini yapabilmeleri; - rasyonel sayılarla yapılan toplama, çıkarma, çarpma ve bölme işlemlerin sayısal değerlerini yapabilmeleri; - sayısal hesap işlemlerinde cebir işlemlerinin sırasını uygulayabilmeleri; - bölünebilir sayıları kullanarak günlük hayata problemleri çözmede kullanabilmeleri gerekir. Geometri. Fizik. Coğrafya. Beden eğitimi v.b. (Ölçmelerde, haritaların çizimlerinde farklı ölçme ve hesaplarda kullanılır.) I.2.1. Yüzde hesabının anlamı I.2.2. Bir sayının yüzdesinin bulunması - yüzde hesabını konkre olarak kullanabilmeleri; - yüzde hesabını akılda ve hesap metodlarıyla yapabilmeleri; Coğrafya, kimya v.b. (örneğin yeryüzünde suyla kaplı alanların I.2.3. Problemlemlerin çözümünde yüzde hesabının uygulaması - yüzde hesabını günlük hayata karşılaştığı problemlerin çözümünde uygulayabilmeleri; yüzdeliklerinin hesaplanması v.b.) I.3. ÜSLÜ SAYILAR I.3.1. Üssü anlamı. Üssü doğal sayı olan üslü sayılar I.3.2. Üsslü sayıların değeri I.3.3. Tabanı 10 olan doğal sayıların üsslü sayılar şeklinde yazılması. Coğrafya, fizik, kimya v.b. (örneğin çeşitli fiziksel ve kimyasal ölçü birimlerinin katları ve alt katları v.b.) I.4. DEĞİŞKENLİ ( HARFLI ) ANLATIMLAR I.4.1. Harflı cebirsel anlatımlar I.4.2. Harflı cebirsel anlatımların sayısal değerleri I.4.3. Cebirsel anlatımlarla yapılan toplama ve çıkarma gibi esas işlemler. I.4.4. Bir bilinmiyenli lineer denklemler I.4.5. Bir bilinmiyenli lineer eşitsizlikler. - üssü doğal sayı olan üsslü sayıları yazabilmeleri ve okuyabilmeleri - üsslü sayıların sayısal değerlerini hesaplayabilmeleri; - tam sayıları a · 10n şeklinde (üssü doğal sayı olan ) bilimsel şekilde yazabilmeleri; - üsslü sayıları hesabında hesap makinesini kullanabilmeleri; - harfleri kullanarak sayısal modeler yapabilmeleri; - konuşma dilinden semboler kullanarak basit cebirsel anlatımlar matematik dilinde yazabilmeleri; - cebirsel işlemlerin sırasını ve harfli denklemlerde ayraçları uygulayabilmeleri; - bir bilinmniyenli lineer denklemleri çözebilmeleri; - bir bilinmiyenli lineer eşitsizlikler çözebilmeleri; - eşitsizliklerin çözümlerini sayı doğrusunda gösterebilmeleri; - günlük hayata çeşitli denklemlerin çözümlerini uygulayabilmeleri; - y = f(x) fonksiyonunun değerini x değişkenine göre belirlemesi; - fonksiyonun noktalarını cetvel şeklinde, sıralı ikililer şeklinde ve koordinat sisteminde göstemeleri; Fizik, kimya, v.b. (Örneğin: grafiklerde hızın zamana bağlı olarak artış ve azalmasının grafik olarak gösterimi v.b.) I.5. FONKSİYONLAR I.5.1. İki küme arasında kurulan bağıntı olarak fonksiyon kavramı I.5.2. Fonksiyonun noktalarını koordinat sisteminin dört bölgesinde (kavadrantında) gösterimi. Fizik v.b. bilimler. (Bir büyüklüğün başka bir büyüklüğe bağımlılığı) 81 II. GEOMETRİ VE ÖLÇME Öğrencinin yakın çevresindeki eşyalarda, şekillerde ve doğadaki varlıklarda, geometrik şekiller yer alır. Geometrik şekiller varlıklara görünüş ve güzelik kazandırır. Öğrencilere uzaydaki geometrik cisimlerin kavratılması, eleştirici düşüce ve problem çözme becerilerini geliştirir. Ayrıca, geometri, öğrecilerin sayı ve ölçme bilgilerinin derinleşmesinde de yardımcı olur. Bu nedenle öğrencilerin geometrik cisimlerin uzaydaki özelliklerini tanımaları gerekir. Ölçme bilgisi doğrudan doğruya gerçek dünyayı ilgilendirdiğinden öğrencilerde sayı ve ölçme bilgilerini geliştirir. Pratik hayatta ölçme araçların ve formüllerin kullanımı öğrencilerin geometrik problemlerin çözmelerinde bilgi ve yeteneklerini geliştirmesine olanak sağlar. Alt kategoriler II.1. AÇILAR II. 2. GEOMETRİK YA DA KATI CİSİMLER 82 Program içeriği II.1.1. Paralel doğruların oluşturduğu açı şeşitleri. II.1.2. Tümler ve bütünler açılar; II.1.3. 60o , 30o , 15o , 45o , 90o , 120o v.b. özel açıların çizimleri. II.2.1.Üçgen ve üçgensel bölge. II.2.2. Üçgenin çevresi ve alanı II.2.3. Üçgenin açıları toplamı. II.2.4. Kenarlarına ve açılarına göre üçgenler. II.2.5. Üçgenlerde kenar ve açı ilişkileri. II.2.4. Pitagor teoremi ve anlamı. II.2.5. Üçgenin içteğet ve çevrel çemberi. II.2.6. Çokgenler ve alanları. Kazanımlar Öğrenciler: - açıları ve paralel iki doğrunun bir kesenle yaptığı açıların özelliklerini (Yödeş açı, iç ters açı, dış ters açı ve karşı durumlu açılar) bilmeleri; - verilen bir açının bütünler ve tümler açılarını hesapla ve çizimle bulabilmeleri; - 60o , 30o , 15o , 90o , 45o ve 120o lik açıları, farklı metodlar kullanarak örneğin kopya kâğıtları, cetvel ve pergel kullanarak çizebilmeleri; - İki boyutlu geometri şekillerin ayrıtlarını ve açılarını, çeşitli metodları kullanarak ölçekli olarak çizebilmeleri; - Çevre uzunluğu, alan, deltoid gibi geometrik kavramların matematik dilini düzgün olarak kullanabilmeleri; - Üçgenin iç açıları arasındaki ilişkiyi, açıları ölçmek için iletkiyi, farklı metodlar kullanarak yapabilmeleri; - Üçgenin iç açılar toplamı 180o ye eşit olduğunu anlatabilmeleri; - Üçgenin iç ve dış açılarının ölçülerini iki açının Dersler arası ilişkiler Fizik ve teknik eğitimi dersinde geometrik problemleri çözümü v.b. Resim Sanatı. Teknik resim. Beden eğitimi ve birçok başka derste örneğin: öğrencilerin yakın çevresindeki geometrik şekilleri belirlemeleri gerekir. II.2.7. Düzgün çokgenler ve çizimleri. II.2.8. Çokgenlerin açıları toplamı. II.2.9.Çokgenlerin (pralelkenar, yamuk, deltoid) çevre uzunlukları ve alanları. - - II.3. ÇEMBER II.3.1. Çember. Çemberin elemanları II. 3.2. Çemberin alanı, çevre uzunluğu ve π sayısı. - - II.4. SİMETRİ II.4.1. Eksen simetrisi II.4.2. Cisimlerin dönmesi (Dönme) II.4.3. Noktaya göre simetri II.4.4. Dönme simetrisi. II.4.5. Doğruya göre simetrik cisimlere II.4.6. Noktaya göre simetrik cisimler. - büyüklüğü bilindiği vakit üçüncü açının ölçüsünün sayısal değerini hesaplayabilmeleri; İki boyutlu tüm geometrik şekillerin çevre uzunluğunu fomül ve ölçme ile yapabilmeleri; Paralele kenar, üçgen, yamuk, deltoid gibi çokgenlerin alanlarını formül ile hesaplayabilmeleri; Düzgün olmayan geometrik şekilleri uygun iki boyutlu geometrik şekillere ayırarak çevre uzunluğunu ve alanının hesabını yapabilmeleri; Problemlerin çözümünde uzunlukları ölçmek için uygun birimler seçmeleri gerekir; farklı projelerde, işyerlerinde ve evlerde kullanılan ölçü aygıtları hakkında araştırma ve rapor yazmaları; çemberin yarıçap, çap ve çevre uzunluğunun ölçümünü konkre ölçü aygıtları kullanarak yapabilmeleri bir çemberde çevre uzunluğunun çapa oranı sabit bir sayı verdiğini bu sayının yaklaşık değerini hesaplayabilmeleri ve bu sayıyı π ile gösterildiğini bilmeleri; çemberin çevre uzunluğunu ve alanını formül kullanarak yapabilmeleri ve hesapların günlük hayata kullanabilmeleri; Cismlerin dönme işlemini betimlemeleri; Eksene ve noktaya göre simetrileri belirleyebilmeleri; Doğruya ve noktaya göre simetrileri çizebilmeleri; Öğrenci yakın çevresindeki simetrik objeleri belirleyebilmeleri; Fizik, teknik eğitimi, resim sanatı.v.b. Örneğin fizikte dairesel hareket, trafikte, trafik işaretleri v.b. Binalar, köprüler, dini objeler gibi mimari eserler (Resim sanatı) 83 II. GEOMETRİK CİSİMLER (PRİZMA VE PİRAMİT) II.4.1. Küp ve dikdörtgen prizma. II.4.2. Prizma II.4.1.Piramit - modelerden ve çizimlerden üç boyutlu objeleri çizebilmeleri; - yakın çevresinde var olan üç boyutlu prizma ve piramit gibi iki boyutlu cisimleri betimlemeleri; - prizma ve piramidin alanlarının hesabının formüler ve açınımlar yardımıyla yapıldığını anlamaları; - hacim ölçü birimleri arasındaki ilişkileri betimleyebilmeleri ve ölçmelerde doğru olarak kullanabilmeleri; - çeşitli problemlerin çözümlerini araştırmaları ve evlerinde problemlerin çözümü hakkında bilgi vermeleri; - çalıştığı ortamda ve yakın çevresindeki geometrik cisimler hakkında bilgi sahibi olmaları; Teknik eğitim dersinde cisimlerin modeleri III. İSTATİSTİK VE OLASILIK Verilerin metodlu bir şekilde sınıflandırılması sayısal tablo ve grafik şekilde gösterimi, toplumsal olayların çağdaş ekonomide kullanımı, bilgilerin gruplar halinde toplanması ve araştırma konusunu istatistik bilimi oluşturur. Alt kategoriler III. İSTATİSTİĞE GİRİŞ 84 Program içeriği III.1.1. İstatistik bilgilerin verilmesi. III.1.2. Diyagramların çizimi III.1.3. Ortalama değerler III.1.4. Mod ve medyan III.1.5. Mutlak ve göreli ( relatif ) frekans. - Kazanımlar Öğrenciler: çevrelerindeki olaylar hakkında bilgilerin gruplar halinde toplanması; toplanan veriler sayısal tablolar halinde gösterebilmeleri; verilerden yararlanarak diyagramlar çizebilmeleri; aritmetik ortayı, mod ve medyanı bulabilmeleri mutlak ve göreli ( relatif ) frekansı bulabilmeleri gerekir. Dersler arası ilişkiler Beden eğitimi, biyoloji, yurttaşlık, coğrafya v.b. derslerinden araştırma projeleri. METODOLOJİK YÖNERGE Eğitim süreci içinde öğretmen öğrencinin eğitim sürecinde başarması ve kesin olarak bilmesi ve öğrenmesi gereken, genel amaçlarda öngörülen bilgi ve kavramları belirlemesi gerekir. Bir kimse ulaşmak istediklerini bilmiyorsa, onu gerçekleştirecek metodu da seçemez. Bu yüzden eğitimde kullanılacak olan metodların önemi çok büyüktür. Öğrencilerin çoğu aynı şekilde, aynı zamanda ve aynı hızda (ritimde) çalışmadığını pratik hayatan biliyoruz. Bu nedenle eğitimcinin metod ve stratejisi en iyi bir şekilde öğrencilerin istemlerini ve çıkarlarını savunacak yönde ayarlanmalıdır. Öğretmen öğrencilerin öğrenme sürecinde etkili olabilmesi için öğrencilerle sürekli olarak topumsal boyuta işbirliği içinde olmalıdır. Ders anlatım metodu bir çok durumlarda kesinlikle doğru bir metod olarak kabul edilebilir. Öğretmen öğrencinin yaratıcı, eleştirel düşünme gücünü ve problemleri çözme yeteneklerinin geliştirmesi için yardımcı metodlara da başvurabilir. Öğretmen öğrencilerin sorumluluk duygularını ve bilgilerinin gelişmesinde, matematik stratejilerinin gelişmesinde, problemlerin çözümünde ve edindikleri bilgileri günlük hayata uygulayabilmeleri için ara metodlardan yaralanmalıdır. Problemlerin çözümü öğrencilerin düşünme gücünü geliştirdiğinden matematikte çok önemli bir yer alır. Gerçek hayatta problemler farklıdır. Matematik düşünmeyi kazandırmak için bu problemlerden başlanmalıdır. Matematikte problemlerin çözümü program içeriğinin her kategori ve alt kategorisinde yer alır. Öğrenciler matematik öğrenimini ilk yıllarda basit tekniklerle sürdürür. Yedinci sınıfta öğrenciler matematik eğitimini bir üst düzeyde sürdürür, problem çözmede edindikleri bilgi ve becerilerinin kalitesini değerlendirir, daha bileşik ve karmaşık çözüm metodların sonuçlarını değerlendirirler. Problem çözme tekniği bir başlangıcı ve sonu olan, başarıyı ve başarısızlığı, ispatlama ve bazı sonuçların yanlış olduğunu bildiren bir “deneme” sürecidir. Öğretmen problem çözme tekniğini derste denemeli ve problemlerin çözümünde öğrencilerle işbirliği içinde olmalıdır. Öğretmen mümkün olduğu kadar öğrencilerin, problemleri kendi kendilerine çözmelerine olanak vermeli, gerekmedikçe müdahale etmemelidir. Ancak öğrenciler herhangi bir zorlukla karşılaştığında onlara yardım etmelidir. Problemlerin çözümünde en kısa çözüm yolları tercih edilmeli, farklı çözüm yolları da değerlendirilmeldir. Sınıfta öğretmen öncülüğünde yürütülen problem çözme etkinliği bireysel ve gruplar halinde çalışmaları güdülemelidir. Söz konusu çalışmalar öğrencilerin düşünme gücünü geliştirir. 85 Soru ve soru sorma teknikleri öğretmenin çalışma metodunda önemli bir yer tutar. Eğer öğrencilerin düşünme gücünü artırmak istiyorsak her düzeyde kesinlik isteyen sorular hazırlamak zorundayız. Eğer sorulan sorular öğrencinin düşünme gücünü geliştirmiyorsa bu tür sorular sorulmamalıdır.Yüksek düzeyde sorular “Nasıl ... ? ”, “ Neden .... ? “ ve “ Hangi ... ? “ şeklinde olur. Söz konusu teşvik soruları öğrenciden düşünmesini ve bildiklerini yansıtma özelliğine sahiptir. İletişim matematik müfredat programının en önemli amaçlarından biridir. İletişim öğrencilerin matematik diliyle anlaşmasına olanak sağlar. Eğitim sürecinde öğrencilerin dinme alışkanlığı kazanmaları, soru sormaları, tartışabilmeleri, okuyabilme ve yazabilme alışkanlıklar kazanmaları önemlidir. Düşünme güçleri ve tartışma özellikleri öğrencinin öğrenme eğilimde önemli kavramlardır. Matematikte semboler ve diyagramlar öğrencilerin sözlüğünü, anlatma gücünü artırır, öğrencinin her alanda iletişimini kolaylaştırır. Dersler arası ilişkiler matematik dersinin en önemli özelliğidir. Öğrenciler matematik dersinde kazandıkları bilgi ve becerilerin diğer derslerle ilişkilerini anlamalarına yardımcı olur. Bu şekilde öğrenciler matematik biliminin genel prensiplerini anlamaya olanak sağlar. Aynı şekilde matematik biliminin diğer derslerle ve günlük hayatta karşılaştığı yakın ilişki, matematik dersini zor ve anlaşılması güç bir bilim dalı haline getirmektedir. Beden eğitimi dersi ölçme konusunda serbest etkinliklerin bir çok alanında örneğin zamanın ya da uzunlukların ölçülmesinde uygulama alanı vardır. Aynı şekilde simetrik ve simetrik olmayan şekillerin elde edilmesi beden eğitimi dersinin gerçek matematik kavramlarının kullanımına ait örnekleri oluşturur. Matematik dili her alanda örneğin müzikte notaların okunması ya da görsel sanata geometrik şekillerin betimlenmesinde de uygulama alanı bulmuştur. Bu şekilde matematik dersinin diğer bilimler arasındaki ilişkileri ve uygulama alanı bulması öğrencilerde matematik dersine karşı ilgiyi artırır. DEĞERLENDİRME Değerlendirme, eğitim sürecinin ayrılmaz bir parçasıdır. Eğitimde değerlendirme, öğrencinin eksikliklerini saptamak, başarılarını tespit etmek, onları belli programlara yönlendirmek, başvurulan öğretim metodunun etkinliğini anlamak, kullanılan eğitim programının uygun olup olmadığını belirlemek gibi amaçlarla yapılır. Öğrencinin eksikliklerini saptamak ve başvurulan öğretim metodlarının etkinliklerini 86 anlamak, öğrenciden çok öğretimi ilgilendirir. Başka sözlerle, bu değerlendirme türünde programdaki davranışların bütünlüğünün konu edilmesi gereklidir. Elde edilen sonuçlar öğrenci başarısını değerlendirmede kullanılmaktadır. Yerdinci sınıf matematik eğitimi öğrencilerin duygu ve duygusal açıdan büyük değişmelere neden olur. Bu nedenle öğretmen öğrencilerin bigilerini değerlendirirken kendisini ne bildiğini değil, öğrencinin ne bildiği ne yapabildiği, ne düşündüğü içerikli sorular sormalıdır. Tüm bu bilgiler öğretmene öğrencilerin derse karşı ilgilerini artırmak için organize bir dersin gerçekleştirmesine yardımcı olur. Aynı şekilde öğrencilerin matematik dersine karşı olumlu tutumun gelişmesine de yardımcı olur. Değerlendirme sürecinde problem çözmenin önemi büyük olduğundan, öğrencilerin matematik dilinin doğru olarak problemlerin çözümünde kullanabilmeleri gerekir. Bu nedenle matematik dersinde farklı değerlendirme metodları kullanılmaktadır. Matematik dersinde değerlendirmede kullanılan bazı metodlar aşağıda verilmiştir. Gözlem ile derste öğrencilerin davranışları, hareketleri, bilgi ve becerileri değerlendirilir. Ev çalışmalarının denetimi öğrencilerin dersle ilgili etkinliklerinde ilerleme ve güçlükler saptanır. Proje tekniği, öğrencilere yaratıcılık, bilimsel çalışma alışkanlığı ve problem çözme gücü kazandırmak amacıyla uygulanan bireysel ya da küçük gruplar halinde yürütülen çalışma teknidir. Öğrenciler çalışmalarını bir dosyda toplayarak yürütürler. Proje tekniği öğrencileri düşünmeyi, inceleme ve araştırmaya yönlendirir. Öğrencilerin çalışmaları öğretmen, veli ve öğrenciler tarafından değerlendirilir. Söz konusu çalışmalar öğrencilerin bilgi değerlendirmesinde çok etkindir. Test tekniği öğrencilerin bilgi değerlendirmesinde kullanılan çok amaçlı bir tekniktir. Öğretmen tarafından hazırlanan testler öğrencilerin bilgi değerlendirmesinde çok etkili bir değerlendirme sürecidir. Farklı testler her öğrencinin bilgi düzeyinin saptanmasında önemli bir araçtır. Test tekniği ile öğrencilerin müfredat programında öngörülen amaç ve davranışlara ne derece yaklaşıldığını ve ilerki eğitim hayatına ne derece hazırlandığını belirlemek için etkin bir tekniktir. Öğretmen, öğrencilerin ilerleme derecesini ve not verme sürecini değerlendirmek için bir çok metod kullanabilir. Öğrencilere biligileri için verilen not öğrenci hakkında iyi bir bilgi sahibi olmamıza olanak sağlar. Söz konusu bilgiler öğrencinin ilerki çalışmalarında güdüleme unsur oluşturur, velileri ve kamuyu öğrenci hakkında bilgilendirir. 87 BİYOLOJİ haftalık 2, yıllık toplam 74 ders saati GİRİŞ İçinde yaşadığımız binyılın en önemli ihtiyaçlarından biri toplumsal gelişmenin bir çok alanlarında çalışmalara katılmak, biyoloji biliminin diğer bilimlerle işbirliği içinde bulunmasını sağlamaktır. Yedinci sınıf Biyoloji dersi öğretim programı içerdiği konularla (canlılar ve çevre, biyodiverzite, canlıların yapısı-doku, organ ve organik sistemler, hayatsal olaylar- metabolizma, hayat devri) öğrencilerde psikomotor yeti ve becerilerin geliştirilmesini sağlamaktadır. Biyoloji dersi öğretim programının gerçekleştirilmesinde uygulanan yeni girişim ve stratejiler öğrencilerin eleştirel ve soyut düşünebilme yeteneklerini geliştirir, bu dünya gerçeklerini kavramada yardımcı olur. Biyoloji dersi öğretim programının geliştirilmesi ister metodoloji ve içeriklerin gerçeklestirilmesi açısından, ister de öğretim sürecinde elde edilen sonuçlar, uygulanan yöntemler ve kullanılan araçlar açısından bilimsel bir nitelik taşımaktadır. Biyoloji dersi öğretim programı öğretmenin yapacağı işlerden çok, öğrencinin edineceği bilgi ve becerilere önem vermektedir. Başka bir deyişle, Biyoloji dersi öğretim proğramı öğrencilerin, içinde insanın da bulunduğu canlı dünyaya karşı ilgisini uyandırır, doğanın ve canlıların korunması konusunda sorumluluklarını artırır, doğanın biyolojik zenginliklerini tanıyarak çevre bilinci ile doğru kullanmalarını sağlar. Bütün bunlar, aynı zamanda yeni binyılın getireceği sorunlarla başa çıkmayı sağlayacaktır. UZAK HEDEFLER v Canlılara ait kavram ve konuları kavrayabilme, canlıların organizasyon, yapı ve gelişmelerini kavrayabilme; 91 v Canlılar alemindeki çeşitliğiği, canlıların ekolojik dengenin sağlanmasındaki rolünü kavrayabilme; v Bilimsel çalışmalarda ihtiyaç duyulan bilgilere ulaşabilme ve bu bilgilerden çevre sorunlarının çözümünde yararlanabilme. GENEL HEDEFLER Tutum ve değerlerin geliştirilmesi kapsamında · Canlılara ve çevreye karşı saygılı ve sorumlu davranarak ekolojik dengeyi sağlayabilme; · Kişisel davranışları (iş birlikçilik, açıklık, hoşgörülük, saygınlık, gönüllülük, eleştirilik ) geliştirebilme; Tanıma kapsamında · Biyolojik kavram ve terimleri kavrayabilme; · Biyolojik kavram ve ilkeleri kavrayıp aralarında ilişki kurabilme; · Biyolojik işlem ve yöntemleri uygulayabilme; Anlama kapsamında · Biyolojide uygulanan işlem ve yöntemleri kavrayabilme; · Etki-tepki ilişkilerini kavrayabilme; · Biyoloji gerçek ve ilkeleri kavrayabime; Uygulama kapsamında · Biyoljik sorunlari çözebilme ; · Bilimsel çalışmalarda ihtiyaç duyulan bilgilere ulaşabilme; · Diğer bilim dallarındaki gelişmelerden biyolojide yararlanabilme; Bilgi alış verişi kapsamında · Bilimsel olaylar arasında ilişki kurabilme; · Yararlı olan ve yararlı olmayan bilgileri birbirinden ayırt edebilme; · Bilim ve bilimsel yöntemlerin özellikerini kavrayabilme; Eleştirel düşünme kapsamında · Biyolojide edinilen bilgi ve becerileri günlük hayatta uygulayabilme; · İş birliği içinde çalışmayı alışkanlık haline getirebilme; · Gerçekleri yargılardan ayırt edebilme; · Önemli bilgileri önemsiz olanlardan ayırt edebilme. 92 BİYOLOJİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ ORGANİZASYONU Biyoloji dersi öğretim programı VII. sınıf genel ve özel amaçlarına uygun olarak bir kaç kategori ve alt kategoride gerçekleştirilmektedir. 74 ders saatinde gerçekleştirilmesi gereken bölüm ve altbölümlerin biyolojiye ait: · Kategori · Alt kategori · Program içeriği · Kazanımlar · Desler arası ilişki PROGRAM İÇERİĞİ KATEGORİ ALT KATEGORİ 1.CANLILAR VE ÇEVRE I.1.ZOODİVERZİTE II.CANLILARIN YAPISI II.1.DOKU,ORGAN VE ORGANİK SİSTEMLER III.HAYATSAL OLAYLAR DERS YÜZDELİK SAATİ 26 35.14 24 32.43 5 6.76 III.2.HAYAT DEVRİ 6 8.11 PRATİK ÇALIŞMA 10 13.51 SERBEST DERS SAATLERİ 3 4.05 TOPLAM 74 100 III.1.METABOLİZMA 93 Kategori I. Canlılar ve Çevre Alt kategori I.1. Zoodiverzite Proğram içeriği Omurgasız Hayvanlar: · Bir Hücreli Hayvanlar; · İlkel Çok Hücreli Hayvanlar; · Knitliler · Yassı Solucanlar; · YuvarlakSolucanlar; · Yumuşakcalar; · Halkalı Solucanlar; · Böcekler; · Kabuklular; · Derisi Dikenliler; I.1.2.Kordalı-Omurgalı Hayvanlar; · · · · · · · · 94 Kordalılar; Omurgalı Hayvanlar; Yuvarlak Ağızlılar; Balıklar; İkiyaşayışlılar; Sürüngenler; Kuşlar; Memeliler; Kazanımlar Bu konuları başarıyla tamamlayan her öğrenci: · Zoodiverziteye ait tanımları açıklar; · Canlıların türeyişini ve tükenişini etkileyen değişik evrim etkenlerini inceler ve değerlendirir; · Omurgasız ve omurgalı hayvanların çeşitliligini açıklar; · Omurgasız ve omurgalı hayvanları ayırt eder ve karşılaştırır; · Çevrede bulunan çeşitli omurgasız ve omurgalı hayvanları adlandırır; · Omurgasız ve omurgalı hayvanların karşılaştırmalı yapısını açıklar. Dersler arası ilişki Bu bolüme ait içeriklerin diğer bilimlerle ilişkisi: · Coğrafya ile, toprak tabakalarının yapısını incelemede; · Ekoloji ile, ekolojik etkenlerin canlıların evrimsel gelişimini ve biyodiverziteye etkisini inceleme; · Genetik ile özelliklerin, kalıtımın ve yeni türlerin meydana gelmesini incelemede. Kategori Alt kategori Program içeriği 2.1.1. Canlılar Doku, Organ ve Organik Sistemlerden Oluşmuştur. 2.1.2.Bitki ve Hayvanların Hayatsal Olayları Doku,Organ ve Organik Sistemlerde Gerçekleşir. 2.Canlıların 2.1.Doku, Organ Yapısı ve Organik Sistemler · · · · · · · · · · Deri; Hareket Sistemi; Kas Sistemi; Sinir Sistemi; İç Salgı Sistemleri; Duyu Organları; Sindirim Sistemi; Solunum Sistemi; Dolaşım Sistemi; Urogenital Sistem. Kazanımlar Bu konuları başarıyla tamamlayan her öğrenci: · Hayvansal doku, organ, ve organik sistemlerin yapı ve görevlerine ait kavram ve tanımları açıklar; · Omurgasız ve omurgalı hayvanlara ait doku, organ ve organik sistemlerin yapı ve görevini inceler ve betimler. · Organların yapı ve görevleri arasında bağlılık kurar; · Organizmalara ait iç ortamın değişmezliğini (homeostasi) açıklar; · Organların çalışmaması halinde ortaya çıkabilecek neticeleri öngörür; · Canlıların yapı ve yaşayışına ait temel ilkeleri açıklar; · Omurgasız ve omurgalı hayvanlara ait terimleri kullanır. Dersler arası ilişki Bu bölüme ait içeriklerin diğer bilimlerle ilişkisi: · Kimya ile, hücre, doku,organ ve organ sistemlerin kimyasal yapısını kavramada; · Fizik ile, madde dolaşımı ve diğer fiziksel olayları kavramada. 95 Kategori 3.Hayatsal Olaylar 96 Alt kategori 3.1.Metabolizma Proğram içeriği Kazanımlar Bu konuları başarıyla 3.1.1. Fotosentez ve Hücre tamamlayan her öğrenci: Solunumu Gibi Hayatsal Olaylar Canlılarda Gerçekleşir. · Fotosentez ve hücre solunumuna ait kavram ve tanımları açıklar; · Fotosentez ve hücre solunumu gibi hayatsal olayların madde ve enerji 3.1.2. Canlılar Su, Oksijen dolaşımındaki önemini Karbondioksit ve Çeşitli açıklar; Organik ve İnorganik · Fotosentez ve hücre Maddelere İhtiyaç Duyarlar. solunumu arasındaki bağlılığı açıklar; · Fotosentez ve hücre solunumunun canlılar için önemini açıklar; · Mayalanmanın günlük hayatımızdaki önemini değerlendirir. Derler arası ilişki Bu bölüme ait içeriklerin diğer bilimlerle ilişkisi: · Biyokimya ile, metabolizma olayında önemli rol oynayan kimyasal maddelerin yapı ve görevini kavramada; · Kimya ile, hücre yapısına giren maddelerin moleküler yapısını kavramada. Kategori 3.Hayatsal Olaylar Alt kategori 3.2.Hayat Devri Proğram içeriği Kazanımlar 3.2.1.Hücre Bölünmesi: Mitoz ve Meyoz; Bu konuları başarıyla tamamlayan her öğrenci: 3.2.2.Hayvanlarda Gelişme ve Büyüme; · Hayat devrine ait esas kavram ve tanımları açıklar; · Üreme hücrelerinin (gamet) meydana gelmesi olayını açıklar; · Hücre bölünmesini açıklar, mitoz ve meyoz arasındaki farkları ayırt eder; · Değişik hayvanların embriyon gelişmelerindeki benzerlik ve farkılıkları ayırt eder ve açıkar; · Ikiyaşayıslılarda (kurbağa) ve kuşlarda (tavuk) embriyon gelişiminin esas safhalarını ayırt eder ve açıklar; · Üremenin canlılar için önemini açıklar; · · · · · · · · Gametogenez; Döllenme; Embriyon gelişimi; Doğum; Büyüme; Üreme; Yaşlanma; Ölüm. 3.2.3.Hayvanlarda Başkalaşma Derler arası ilişki Bu bölüme ait içeriklerin diğer bilimlerle ilişkisi: · Kimya ile, kalıstal maddenin kimyasal yapısını kavramada; · Anatomi, fizyoloji ve biyokimya ile; 97 PRATİK ÇALIŞMALAR Pratik çalışmalar öğrencilerin laboratuvar ve doğada gerçeklestirebileceği çalışmalardır. Pratik çalışmalar teorik bilgilerin somutlaştırılması amacıyla yapılmaktadır. Laboratuvarların bulunmaması halinde pratik çalışmalar dersliklerde de gerçekleştirilebilir (ders araç ve gereçleri dersliğe taşınır). Pratik çalışmalar sırasında öğrenciler öğretmenleri ile birlikte deney, diseksiyon, mikroskopik gözlem yaparak değişik konuları inceler. Yedinci sınıf biyoloji dersinde gerçekleştirilmesi gereken pratik çalışmalar aşağıda verilmiştir: · Hayvanat bahçelerine yapılan ziyaretler, geziler ve doğa çalışmaları sırasında değişik hayvanların adlandırılması; · Ekmek mayasını kullanarak ekmek mayalanmasının yapılması; · Su birikintilerinden alınan su örneklerinden paramesyum, amip, yeşil öğlena gibi bir hücreli hayvanların büyüteç yada mikroskopta gözlenmesi; · Hayvan hücrelerinin mikroskopta gözlenmesi; · Işığın fotosenteze etkisinin incelenmesi; · Işık ve suyun bitkiler için öneminin incelenmesi; · Kurbağa ve tavukta hayat devrine ait safhaların gözlenmesi ve incelenmesi; · Bir kabuklu ve bir böceğin dış yapılarının karşılaştırılması; · Çevrede bulunan ikiyaşayışlı ve sürüngenlerin tanımlanması. ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ Biyoloji dersi programı, birçok diğer programlar olduğu gibi, değişik yöntemler ile gerçekleştirilebilir. Değişik yöntemlerin uygulandığı derslerin, sadece bir yöntemin uygulandığı derslerden çok daha başarılı olduğu bilinir. Her dersin kendine göre öğretim yöntemleri olduğu gibi, ortak öğretim yöntemleri de vardır. Biyoloji dersinde uygulanabilen yöntemlerin birkaçı aşağıda verilmiştir: · Anlatma (monolog) yöntemi; · Konuşma (diyalog) yöntemi ; · Metin üzerinde çalışma yöntemi; · Gösteri yöntemi; · İnteraktif yöntem (bilgisayar ve CD’lerin kullanılması yöntemleri). 98 Öğretim yöntemlerinin olumlu ve olumsuz tarafları da vardır. Yalnız bir ögretim yönteminin uygulandığı derslerde öğretim programlarının öngördüğü amaç ve ödevlerin gerçekleştirilmesi mümkün değildir. Bu yüzden derslerde öğretim yöntemlerinin biri değil, birkaçı uygulanmalıdır. Öğrenci merkezli eğitimde öğretmen, danışman ve rehber rolünü üstlenmiştir. Derslerde uygulanacak olan yöntemlerin seçimi bizzat öğretmenin kendisine bırakılmıştır. Ögretmenin GİS (giriş- işleniş-sonuç) strüktürlü derlserde uygulanabilen yöntemlerin birkaçı şunlardır: Klaster, Küp, Kavramlar tablosu, Ven diyagrami, braynstorming, Xhigson I ve II v.b. Öğrencilerle çalışma şekilleri ve öğretim yöntemlerine ait ayrıntılı bilgileri aşağıdaki kitaplarda bulabilirsiniz: B. Musai: Başarılı Öğretim Modelleri (Modele te mësimdhënies se suksesshme); Tiran; Email: rëct [email protected]. M. Mula: GİS Modeline Göre Öğretim Modelleri (Modele të mësimdhënes sipas strukturës ERR të ores), Prishtinë 2003. Email: office @ kec-ks.org ,http://www.kec-ks.org Dokuzuncu ve Onuncu Sınıf Programları; Priştine, 2002 ve 2003, sayfa 11-14 ve 166-169. Pratikte yalnız bir öğretim yönteminin uygulandığı dersler genelde yoktur. Aynı bir derste birkaç öğretim yöntemi uygulandığında çalışmalar daha ilginç ve daha dinamik olur; monotoni kırılır ve öğrencilerin başarısı düzelir. Çalışmalar sırasında yapılan her değişme çalışmaları canlandırır, ilgi ve bilgiyi artırır. Biyolojiye ait ödev ve amaçların daha başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesi için “Bilinenden bilinmeyene” , “Basitten bileşiğe” , “Somuttan soyuda”, “Özelden genele” , “Büyükten küçüğe” gibi didaktik ilkeler uygulanmalıdır. Başka bir deyişle, öğretmen derslik, laboratuvar ve doğada gerçekliştirilen çalışmalarda öğrencileri yönlendirerek ve yardımcı olarak onların öğrenme, gözlem yapma, sıralama, ölçme, kaydetme, sonuç çıkarma, deney yapma, kontrol etme, yani çalışarak ve yaşayarak program içeriklerini anlama ve kavramalarını sağlamaktadır. “İşitilen unutulur, görülen bellekte tutulur, gözlenen ve yapılan ise unutulmaz” deyimi çok anlamlı bir deyim. Öğretim amaçlarının gerçekleştirilebilmesi için okulda var olan vivaryum, akvaryum ve teraryumlardan yararlanılır. Çevrede bulunan bitki ve hayvanları tanımlayıp sınıflandırabilmek için anahtar kitaplar kulanılır. Bu işte öğretmenin yardımcı olması gerekir. 99 DEĞERLENDİRME Bireylere verilen eğitim sonunda, istenen yönde bazı davranışların oluşması beklenir. Bu davranışların oluşup oluşmadığını, oluştu ise de ne derecede oluştuğunu saptamak için değerlendirmeye ihtiyaç vardır. Eğitiminin sonunda öğrencilerde gözlenen davranışların (öğrenci kazanımları) değerlendirilmesi, gerek öğrenciler hakkında, gerekse öğretim programları (VII. sınıf öğretim programı) hakkında önemli bilgiler verir. Değerlendirme ilkeleri aşağıda verilmiştir: · Değerlendirmeye ait amaç ve önceliklerinin saptanması; · Sonuçların uygun ölçme araçlarıyla değerlendirilmesi; · Verilen bilgilerin kaliteli olmasının sağlanması; · Değerlendirme ile tüm program içeriklerinin kapsanması; · Verilen bilgilerin kalıcı olmasının sağlanması; · Değişik değerlendirme tekniklerinin uygulanması; DEĞERLENDİRME ARAÇLARI Öğrencilerin sahip olduğu bilgi ve beceriler ölçme ile değerlendirilir. Değerlendirmenin daha gerçekçi olabilmesi için çeşitli ölçme araçları kullanılır. Öğretmen ve okulun kullanabileceği bazı ölçme araçları aşağıda verilmiştir. · Gözlem; · Sormaca (anket); · Yazılı rapor; · Sözlü rapor; · Yazılı sınav; · Sözlü sınav; · Dosya değerlendirilmesi; · Kriter ve davranış değerlendirilmesi; · Test degerlendirilmesi - Alternatif cevaplı testler; - Kısa cevaplı testler; - Çoktan seçmeli testler v.b. 100 KAZANIMLAR DERECESİ: Öğretim yılı sonunda öğrencilerin kazanım dereceleri şöyle değerlendirilir: · Pekiyi (bilgi seviyesi çok yüksek); · İyi (bilgi seviyesi yüksek); · Orta (bilgi seviyesi orta); · Geçer (bilgi seviyesi sınırlı); · Geçmez (bilgi seviyesi yetersiz); KAYNAK VE DERS ARAÇ İLE GEREÇLERİ VII. sınıf Biyoloji dersi öğretim programının gerçekleştirilmesinde önerilen kaynakça aşağıda verilmiştir: TÜRKÇE KAYNAKÇA: · H. Çağırgan, M. Ay: Fen Bilgisi 4,5,6,7,8, MEB-Ankara, 1999 · S. Börü, Ş Cavak: Biyoloji, Lise 1, MEB-Istanbul, 2001 Ders kitaplarından başka kaynakça olarak, (Botanik Atlası, Zooloji Atlası, Terimler Sözlüğü), İnternet de kullanılabilir. Örneğin: DİĞER KAYNAKÇALAR: · Gazeteler, mesleki ve bilimsel dergiler, fotoğraflar, posterler, şemalar, diyagramalar, haritalar, tablolar, preparatlar, CD’ler, video kasetler, internet v.b. İNTERNET: http://www.life.uiuc.edu/cgi-bin/plantbio/cell.cgi virtual plant cell from a University of Illinois project.qeliza bimore, struktura http://www.libfind.unl.edu/ëglider/tutorial/animcell.html animal cell from a course at the university of Nebraska., qeliza shtazore, struktura 101 http://www.biology. Arizona.edu/cell bio/tutorials/pev/page2.html, për baktere http://biology.edu/sciconn/lessons/mccandles/pev/page2.html, osmoza, difuzioni http://photoscience.la.asu.edu/photosyn/default.html,frymëmarrja, fotosinteza http://vector.cshl.org/dnaftb/DNA ,acidet nukleike http://www.biology.arizona.edu/cell_bio.html cell cycle tutorial,reprodukimi http://www.stg.broën.edu/ëebs/Mendelweb/links to mendels,trashigimi http://www.massinteraction.org/html/genome/sickle cell information-trashëgimi http://www.naturalia.org/ZOO/in dexing.html. This is a virtual zoo site,biodiversiteti http://commetechlab.msu.edu/sites/dlc- me/zoo/-biodiversiteti, avertebrorët http://curry.edschool.virginia.edu/go/frog/home.html,This site has a virtual frog dissection, Sistemet e organeve http://arbl.cvmbs.colostate.edu/hbooks/pathphys/endocrine/basics/co ntrol.html, endokrinologji, feedback, http://www.psych.umn.edu/psylabs/mtfs/special.htm. Zhvillimi i bimëve, shtazëve, zigota, embrioni,fetusi, fara Derslerde kullanılacak olan kaynaklar öğrencilere ve konuya uygun olması şartıyla öğretmen tarafından seçilir. Öğretim sürecinde ders araç ve gereçleri de önemli rol oynar. Ders araçlarının en önemlileri görsel araçlar, işitsel araçlar ve görsel- işitsel araçlarıdır. LABORATUVAR VE DOĞA ÇALIŞMALARI VII. sınıfta laboratuvar çalışmalarından başka doğa çalışmalarının (eğitsel geziler) yapılması da öngörülmüştür. Laboratuvar ve doğa çalışmaları, öğretim proğramlarının bir parçasıdır. Bu çalışmalar sayesinde teorik bilgilerin pratikte uygulanması sağlanır. 102 EĞİTSEL GEZİLER: Eğitsel geziler olayları, durumları gerçek görünümüyle tanıma, takdir etme ve bilgileri asıl kaynağından elde etme amacıyla uygulanan bir tekniktir. Bu tür geziler öğrencilerde benimseme, inceleme, analiz ve sentez yapma, mantıksal düşünme, bağımsız düşünme, sezgin ve yapıcı olma yetilerini geliştirir. Eğitsel gezilerin “basit bir doğa gezisi” olmaması için öğretmen tarafından iyi hazırlanması gerekir. Hazırlıklar aşağıdaki işlemleri kapsamalıdır: EĞİTSEL GEZİLERİN ORGANİZASYONU · Eğitsel gezinin konusuna uygun bir yerin (ırmak, çayır, orman, agrokültür, milli park v.b) seçilmesi; · Eğitsel gezinin gerçekleştiriliceği yerin bitkiler ve hayvanlar dünyasının, ayrıca konfigurasyonun incelenmesi (eğitsel gezinin gerçekleştirileceği yere gidiş ve dönüş yolunun,didaktik nedenler yüzünden, aynı olmaması gerekir); · Öğrencilerin, gözleyecekleri durum ya da olay konusu hakkında önceden bilgilendirilmesi; · Öğrencilerin eğitsel gezi sırasında bitki ve hayvanlara ait esas özellikleri ayırt etmesi; canlılar arasındaki ilişkileri incelemesi, bilgi kaybını önlemek amacıyla sonuçların hemen ve gerçeğe uygun olarak not edilmesi; · Eğitsel gezi sırasında tartışma, değerlendirme ve özetlemenin yapılmasi; bitki ve hayvanlara ait malzemenin sınıflandırılması; PRATİK ÇALIŞMALAR Biyoloji laboratuvarı, doğa hakkında yararlı bir şekilde hangi soruların sorulabileceğini ve cevapaların en iyi bir şekilde nasıl alınabileceğini en kolaylıkla öğrenilen yerdir (Biyoloji dersi öğretim programı, sınıf X, sayfa 134-171) 103 BİYOLOJİ LABORATUVARI VE LABORATUVAR İŞÇİSİ (LABORANT) Biyoloji dersi öğretim programının başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesi için doğadaki çalışmalardan başka laboratuvar çalışmalarının da yapılmasına, ayrıca zengin bir kitaplığa ihtiyaç vardır. Bu işte internetten de yarararlanılabilir. Laboratuvar çalışmalarında laboranta da ihtiyaç vardır. Laborantın, laboratuvarda yapması gereken işlerden bazıları laboratuvar bitki ve hayvanların bakımı, laboratuvar araç ve gereçlerin sağlanmasıdır. 104 KİMYA haftalık 2, yıllık toplam 74 ders saati GİRİŞ Kimya dersi ilköğretimin 7. Sınıfında öğretilmeye başlar. Önceki sınıflarda öğretilen İnsan ve Doğa, Biyoloji ve Fizik derslerinde öğrenciler doğa ve madde hakkında birçok şeyleri öğrenmiş bulunuyor, iyi ama öğrenilmesi gereken daha çok şey var. Kimya fen bilimlerinden biridir. Denel bir bilim olarak maddenin yapısını ve yapıda meydana gelen değişmeleri, ayrıca değişmelere ait kanun ve kuralları araştırmaktadır. Besin üretimi, ilaç üretimi, tekstil üretimi, metal üretimi, yakıt üretimi, plastik madde üretimi, inşaat malzemesi üretimi ve diğer üretimlerde önemli rol oynamaktadır. Kimya biliminin gelişmesiyle diğer bilimler de gelişmektedir. Kimya fizik, matematik, biyoloji, enformatik gibi bilimlerle sıkı bir ilişki halindedir. Madde yapısını ve doğa ile kimya laboratuvarında gerçekleştirilen olayları kavrayabilmek, anlatabilmek ve açıklayabilmek için eleştirel düşünmeyi teşvik eder ve geliştirir UZAK HEDEFLER § Bilimsel inceleme ve deneylerde elde edilen sonuçları tartışarak kimyaya ait bilgileri geliştirebilme; § Denel bir bilim olan kimyanın günlük hayatımızda önemli rol oynadığını kavrayabilme; § Teorik olarak bağımsız çalışabilme ve kimya laboratuvarındaki araç ve gereçleri kullanarak deney yapabilme ve çevre sorunlarına çözüm önerilerinde bulunabilme; § Öğrencilerin birbiriyle; öğretmenleri, okul personeli ve yakın çevre ile işbirliği yapabilme. 107 GENEL VE ÖZEL HEDEFLER Kavrama kapsamında: q Maddenin (Elementler, bileşikler, karışımlar; asit, baz ve tuzlar, çözeltiler, gazlar, katılar) yapı ve özelliklerini kavrayabilme; q Fiziksel özellikleri (şekil, yoğunluk, çözünürlük, kaynama noktası, ergime noktası, koku, renk) kavrayabilme; q Kimyasal özellikleri (asitlik, baziklik, aktiflik, elektrik iletkenlik) kavrayabilme; q Kimyasal değişmeleri (enerji dönüşümü) kavrayabilme; Anlama kapsamında: q Kimyasal reaksiyonların gerçekleştiği kanun, kural ve ilkeleri anlayabilme; q Kimyasal reaksiyonlara ait formülleri anlayabilme. Uygulama kapsamında: q Elementlerin periyodik cetvelini (sembol, atom numarası, atom kütlesi, grup ve periyotlar, değerlilik, metal, metaloid, ametal) kullanabilme; q Kimyasal bileşikleri İUPAC (Uluslararası Saf ve Uygulamalı Kimya Birliği) sistemine göre adlandırabilme; q Farklı yüzdelikli çözeltilerin hazırlanmasında formüllerin matematiksel ifadelerini uygulayabilme. Analiz kapsamında: q Fiziksel ve kimyasal özellikleri (element ve bileşiklerin kimyasal aktifliği) inceleyebilme; q Fiziksel ve kimyasal değişmeleri (reaksiyon çeşitleri, reaksiyona giren ve reaksiyondan çıkan maddeler, denklemler ve denkleştirme) inceleyebilme. Sentez kapsamında: q Elementleri (hidrojen, oksijen, azot v.b.) kavrayabilme; q Basit kimyasal bileşikleri (oksitler, asitler, bazlar, tuzlar) kavrayabilme; Değerlendirme kapsamında: q Kimyasal maddelerin günlük yaşamdaki önemini değerlendirebilme; Bazı maddelerin çevreye etkisini ve çevre korunumunu değerlendirebilme 108 PROGRAM İÇERİĞİ Kategori I. Kimyanın Temelleri Alt kategori Ders saati Yüzdelik% 1. Fen bilimi olarak Kimya 4 5.26 2. Madde ve Yapısı 52 68,42 3. Kimyasal reaksiyonlar 10 13.16 4. İnorganik Bileşikler ve Sınıflandırılmaları 10 13.16 Kategori: Alt kategori: I. Kimyanın temelleri I. 1. Fen bilimi olarak kimya Program içeriği I. 1. 1. Kimya, Konusu ve Önemi (Kimyanın günlük yaşam ve endüstrideki önemi) Kazanımlar Bu konuları başarıyla tamamlayan her öğrenci: 1. 2. I. 1. 2. Kimya laboratuvarı. (Laboratuvar araçlarının kullanımı ve bakımı) I. Kimyanın temelleri I. 2. Madde ve Yapısı I. 2. 1 Madde ve Özellikleri (Maddenin tanımı; madde ve enerji arasındaki 3. kimyanın araştırma konusunu tanımlar; Laboratuvarda kullanılan araçları yapı ve görevlerine göre sınıflandırır; Laboratuvar ve doğada gerçekleşen kimyasal reaksiyonları deneysel olarak gösterir. Bu konuları başarıyla tamamlayan her öğrenci: Dersler arası ilişki § Fizik (Maddelerin fiziksel özelliklerinin tespit edilmesi; ölçme birimlerinin uygulanması). § Matematik (Hesaplamalar) § Biyoloji (Kimyanın hayatsal olaylarda öneminin değerlendirilmesi) § Enformatik (İnternetteki bilgilerden yararlanma.) § Fizik (ölçme birimleri, madde özelliklerinin tespit edilmesi, 109 korelasyon). I. 2. 2. Doğal enerji Kaynakları (Güneş enerjisi, jeotermal enerji, hidrolektrik enerji, rüzgar enerjisi, fosil yakıt enerjisi.). I. 2. 3. Maddenin Fiziksel ve Kimyasal Değişmesi (Fiziksel ve kimyasal değişmeler arasındaki farklar) I. 2. 4. Madde ve Sınıflandırılması (Maddenin fiziksel ve kimyasal özellikleri; fiziksel hali.) I.2. 5. Saf madde (Element ve Bileşikler) I. 2. 6. Çözeltiler ve Sınıflandırılmaları (Çözeltilerin yapısı, çeşitleri, homojen ve heterojen çözeltiler). I. 2. 7. Saf maddelerin karışımlardan ayrılması (Ayırma yöntemleri: süzme, akıtma, damitma, mıknatısla ayırma, süblimleştirme, çözücülerle ayırma v.b.) I. 2. 8. Kimyasal Sembol ve 110 1. Doğada her şeyin maddeden yapılmış olduğunu açıklar. 2. Doğal enerji kaynaklarını (güneş enerjisi, jeotermal enerji, hidroelektrik enerji, rüzgar enerjisi, fosil yakıt enerjisi) tespit eder. 3. Maddenin fiziksel halini tespit eder. 4. fiziksel ve Kimyasal değişmeleri açıklar; 5. Saf maddeleri karışımlardan, elementleri bileşiklerden ayırt eder;. 6. Karışımları yapı ve fiziksel hallerine göre sınıflandırır;. 7. Laboratuvar yöntemlerini (süzme, damıtma, kristalleştirme, akıtma, süblineleştirme) uygulayarak karışımları oluşturan saf maddeleri birbirlerinden ayırır; 8. Sembol ve formüllerle element ve bileşikleri gösterir; 9. Havayı oluşturan gazları (oksijen, azot ve karbon dioksit ) ve onların özelliklerini açıklar; 10. Oksijen, azot ve karbon havanın özellikleri, suyun özellikleri, enerji çeşitleri). § Matematik (Eksponansiyal sayıların kullanımı). § Biyoloji (Enerjinin hayatsal olaylardaki görevi, fotosentez ve solunum). § Enformatik (İnternetten yararlanma) · Kimya teknolojisi (Havadaki gazları birbirinden ayırma). · Çevre korunumu (Hava ve suyu kirleten maddelerin sınıflandırılması ve betimlenmesi). · Coğrafya (Doğal suların dağılımı) · Tarım(Suyun sulamada kullanımı) · Hekimlik (Fizyolojik çözeltilerin kullanımı) · Eczacılık (Ilaçların hazırlanması) Formüller (Sembol ve moleküler formüllerin kullanımı) I. 3. 1. Hava (Hava elemanlarının sınıflandırılması) I. 3. 2. Oksijen (Doğada bulunuşu, özellikleri, elde edilişi, kullanışı, bileşikleri) I. 3. 3. Azot (Doğada bulunuşu, özellikleri, elde edilişi, kullanışı, bileşikleri) I. 3. 4. Karbon dioksid ( Bulunuşu, özellikleri, kullanışı) I. 4. 1. Su (Doğal su çeşitleri, su dağılışı ve su döngüsü) I. 4. 2. Suyun Yapısı ve özellikleri (Suyun kimyasal yapısı, kullanılışı, fiziksel ve kimyasal özellikleri) I. 4. 3. Hidrojen ( Doğada bulunuşu, özellikleri, elde edilişi, kullanışı bileşikleri ) I. 5. 1. Atom yapısı ve 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. dioksidin doğadaki döngüsünü açıklar; Havadaki gazların yaşamsal önemini değerlendirir, Suyun karakteristik özelliklerini açıklar; Doğal suları sınıflandırır (atmosferik su, yerüstü ve yeraltı sular); Elektroliz yöntemiyle suyun bileşimini inceler; Suyun yaşam, temizlik, evcilik, endüstri ve tarım için önemini değerlendirir; Hidrojenin bulunuşunu, özelliklerini, bileşiklerini ve kullanılışını açıklar; Atomu küçük parçacık olarak tanımlar; Atom parçacıklarını büyüklük ve yüklerine göre ayırt eder; Atom numarası ve atom kütlesi yardımıyla elementleri tespit eder; Izotopları çekirdeklerinde bulunan nötron sayısına göre ayırt eder; Atomdaki enerji seviyelerini ayırt eder; Elementlerin peryodik 111 büyüklüğü (Atomun büyüklüğü ve atom parçacıkları); I. 5. 2. Atomun elektron örtüsü (Elektronlar, elektronların kütlesi ve yükü, enerji seviyelerindeki dağılımı); I. 5. 3. Atomun çekirdeği; Yapısı ve Izotopları (Protonlar, nötronlar; kütle ve Yükleri, hidrojen izotopları); I. 5. 4. Elementlerin Periyodik Sistemi (Tarihçesi, periyotlar, gruplar, elementlerin metal, metalloid ve ametallere sınıflandırılması); I. 5. 5. Atom bağıl kütlesi ve Molekül Bağıl Kütlesi (Tanımı, moleküler kütlelerin hesaplanması); I. 6. 1. Moleküller ve Yapıları (Element ve Bileşik Molekülleri) I. 6. 2. Iyonik Bağ (Iyon ve Iyonik bağların meydana gelmesi); 112 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. cedvelinde grup ve peryotları tespit eder; Elementlerin özelliklerini açıklar ve periyodik sistemdeki yerini tespit eder. Atom numarası ve atom kütlesini açıklar; Periyodik cetvelde metal, metalloid ve ametalleri ayırt eder. Elementlerin bağıl atom kütleleri yardımıyla bileşiklerin bağıl molekül kütlelerini hesaplar; Moleküllerin iki yada fazla atomdan oluştuklarını açıklar; Iyonların, soy gazların elektron yapısını nasıl kazandıklarını açıklar; Atomları katyon ve anyonlardan ayırt eder; Iyonik bağların meydana gelmesini açıklar; Iyonik bileşiklerin fiziksel ve kimyasal özelliklerini açıklar; Iyonik bağ meydana getiren elementleri inceler; Kovalent bağ kuran elementleri tespit eder; Kovalent ve iyonik bağ I. 6. 3. Kovalent Bağ (Kovalent bağın meydana gelmesi; basit bağ, ikiz bağ ve üçüz bağ). I. 6. 4. Polar Kovalent Bağ (Basit örneklerde polar kovalent bağlar); I. 6. 5. Elementlerin değeri - Valansı (Değerliliğin tanımı ve basit örneklerde tespiti); I. 6. 6. Formüllerin Değerliliği (Basit örneklerde strüktür fomullerinin gösterilmesi); I. 9. 1. çözeltiler ve çözünürlük (Kavramlar-çözme, çözelti, çözücü, çözünen); I. 9. 2. çözelti çeşitleri (Doymamış, doymuş ve aşırı doymuş çözeltiler); I. 9. 3. Yüzdelikli çözeltilerde kütle katılımı (Kütle ve yüzdelik tanımı); I. 9. 4. Belirli Yüzdelikli çözeltilerin hazırlanması (Kütle ve yüzdeliklerin Hesaplanması; basit çözeltilerin hazırlanması). arasındaki farkları açıklar; 35. Basit örneklerde basit, ikiz ve üçüz bağları açıklar; 36. Hidrojen, su, klor, oksijen, hidrojen klörür, azot ve amonyak moleküllerinin yapısını açıklar; 37. Basit molekül modelleri yapar; 38. Basit formüllerle elementlerin değerini hesaplar; 39. Bazı maddelerin sudaki erirliğini gösterir; 40. çözeltileri doymuşluklarına göre sınıflandırır; 41. çözeltileri doymuşluklarına göre sınıflandırır; 42. Yüzdelikli çözeltilerde kütle katılımını hesaplar; 43. çözeltilerin hayatsal olaylardaki önemini değerlendirir; 44. Belirli yüzdelikli çözeltiler hazırlar; 113 I. Kimyanın Temelleri 114 I. 3. Kimyasal Reaksiyonlar I.3. 1. Kimyasal Reaksiyon çeşitleri (Ayrışma birleşme, yer değiştirme ve nötürleşme reaksiyonları); I. 3. 2. Kimyasal Reaksiyonların Denklemleri (Kimyasal reaksiyonların yazılması ve denkleştirilmesi); I. 3. 3. Termodinamik Reaksiyonlar (Ekzotermik ve endotermik reaksiyonlar); I. 3. 4. Kütle Korunumu Yasası (Kütle Korunumu Yasasının açıklanması ve Uygulanması); I. 3. 5. Sabit Oranlar Yasası (Sabit Oranlar Yasasının açıklanması ve Uygulanması); I. 3. 6. Kimyasal hesaplamalar (Reaksiyona giren ve reaksiyondan çıkan maddelerin hesaplamaları); Bu konuları başarıyla tamamlayan her öğrenci: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Ayrışma, birleşme, yer değiştirme ve nötürleşme reaksiyonlarını birbirlerinden ayırt eder. Katsayıları, reaksiyona giren ve reaksiyondan çıkan maddelerin fiziksel halini tespit eder; kimyasal reaksiyonları denkleştirir. Endoterm ve ekzoterm reaksiyonları ayırt eder. Kimyasal reaksiyonları denkleştirmede kütle korunumu yasasını uygular. Basit örneklerde Sabit Oranlar Yasasını açıklar. Basit örneklerde reaksiyona giren ve reaksiyondan çıkan maddelerin kütlelerini hesaplar. Bağıl atom kütleleri yardımıyla bileşiklerin bağıl molekül kütlelerini hesaplar. · Biyoloji (Canlılarda kimyasal reaksiyonlar). · Fizik (Madde özelliklerinin ve fiziksel halinin tespiti, SI sistemine göre ölçü birimlerinin kullanımı); · Enformatik (Kimyasal Reaksiyonlara ait bilgilerin internetten alınması). I. Kimyanın Temelleri I. 4. Inorganik Bileşikler ve Sınıflandırılmala rı I. 4. 1. Oksitler (Oksit çeşitleri, yapıları, özellikleri , su ile reaksiyonları); I. 4. 2. Asitler (Arrhenius’a göre asitler, özellikleri ve bazlarla tepkimeleri); I. 4. 3. Bazlar (Arrhenius’a göre bazlar, özellikleri ve asitlerle tepkimeleri); I. 4. 4. Tuzlar (Tuzların asit ve bazlardan meydana gelmesi, yapısı ve sınıflandırılmaları); I. 4. 5. Elektrolitler (Elektrolitlerin özellikleri ve sınıflandırılması) I. 4. 6. Inorganik bileşiklerin adlandırılması (oksit, asit, baz ve tuzları adlandırma kuralları). Bu konuları başarıyla tamamlayan her öğrenci: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Inorganik bileşikleri yapı ve özelliklerine göre ayırt eder. Oksitleri su ile reaksiyonlar sonucunda oluşturdukları bileşiklere göre sınıflandırır. Arrhenius teorisine göre asit, baz ve tuzları birbirlerinden ayırt eder. Endikatör (turnusol kağıdı, metil-oranj, fenilftalein) kullanarak asit ve baz reak siyonları yapar. Asitleri, metal ile değiştirebilen H+ iyonlarına (H3 O+) göre sınıflandırır. Bazları asit kökü ile değiştirebilen OH- iyonlarına göre ayırt eder. Asetik, bazik ve nötür tuzların, tuzların meydana gelmesini örneklerle gösterir. Elektrolit olan çözeltileri belirler. IUPAC sistemine göre inorganik bileşikleri adlandırır. · Biyoloji (Canlılar için önemli bileşikler). · Fizik (Inorganik bileşiklerin fiziksel özellikleri). · Tarım (Inorganik bileşiklerin tarım için önemi). · Hekimlik (Fizyolojik çözeltilerin kullanımı). · Çevre Korunumu (çevre kirliliğinin sınıflandırılması ve betimlenmesi). · Enformatik (Inorganik bileşiklere ait bilgilerin internetten alınması). 115 METODOLOJİK TALİMATLAR Kimya dersi plan ve programının gerçekleştirilebilmesi için çalışmalarda değişik yöntem ve tekniklerin (bilgi edinme, tekrarlama, pekiştirme, alıştırma, ödev yapma, proje yapma, pratik çalışma, ayrıca çizim, diyagram, model, grafik, laboratuvar araçları, ölçme araçları gibi teknik araç ve gereçleri kullanma, internet kullanma) uygulanması gerekir. Kimya derslerinde uygulanacak olan yöntem ve teknikler öğretmenin seçimine bırakılmıştır. Yöntem ve teknik seçerken öğrencilerin istem ve ihtiyaçları, konuların içeriği, didaktik kurallar, öğrencilerin bilgi seviyesi v.b. göz önünde bulundurulmalıdır. Öğrencilerle çalışmada uygulanabilecek yöntem ve teknikler öğrenim çeşitleri kadar çoktur. Öğretim yöntem ve tekniklerin program içeriklerinin kolay öğrenilmesini sağlayabileceği gibi bilgi ve alışkanlıkların, yetenek, tutum ve değerlerin, özellikle günlük problemlerin çözümü için gereken bilgilerin de uygulanmasını sağlamalıdır. Öğretimde uygulanabilecek bazı yöntem ve teknikler aşağıda verilmiştir: · Doğrudan öğretim (anlatma, açıklama, alıştırma, örnek verme); · Dolaylı öğretim (inceleme, keşfetme, problem çözme); · Sorularla öğretim (öğrencilere soru sorma); · Tartışma ve işbirliğiyle öğretim (küçük ve büyük gruplarla, bütün sınıfta çalışma); · Düşünme ile öğretim (eleştirel düşünme, yapıcı düşünme, problemleri bilgisayar aracılığı ile çözme); · Proje yapmakla öğretim; · Gösteri ve deney yapmakla öğretim; · Multimedial araçlarla, özellikle bilgisayar aracılığı ile öğretim; · Bağımsız inceleme ile öğretim; · Doğa ve endüstri objelerinde öğretim. Sözü geçen yöntem ve tekniklerin uygun didaktik araç ve gereçlerle birlikte uygulanması gerekir, aksi taktirde beklenen sonuçlara ulaşılamaz. DEĞERLENDİRME Bireylere verilen eğitim sonunda, istenen yönde bazı davranışların oluşması beklenir. Bu davranışların oluşup oluşmadığını, oluştu ise ne derecede oluştuğunu saptamak için değerlendirmeye; değerlendirmenin 116 yapılabilmesi için de ölçüye ihtiyaç vardır. Öğretimde uygulanan değerlendirmenin birkaç türü vardır: · Yapıcı değerlendirme; · Tehşis edici değerlendirme; · Toplam değerlendirme; · Teşvik edici değerlendirme. Değişik konuların işlenmesinden sonra yapılan her değerlendirme iyi sonuçlar vermektedir. Bu tür değerlendirmeler gerek öğrencilerde gözlenen davranışlar, gerekse eğitim sistemi hakkında önemli bilgiler verir. Son değerlendirme öğrencilerin tüm aktivitelerini (sözlü cevaplar, projeler, seminerler, gruptaki davranışlar, deneyler sırasında edinilen yetiler, ev ödevleri, test sonuçları, sınavlar v.b.) içine almaktadır. Öğretim sürecinde öğrencilere kazandırılacak olan davranışlar üç alanda toplanabilir: · Bilişsel alan; · Duyuşsal alan; · Devinimsel alan. Öğretmen, program içeriklerini değerlendirirken çeşitli araç ve teknikler uygular. Program içerikleri (bir konu, bir bölüm, bir sömestre ya da yarıyıl ve ders yılı sonu) gerçekleştirildikten sonra öğrenciler notlarla değerlendirilir. Değerlendirme sonuçları öğrenci, veli ve eğitim yöneticileri için açık olmalıdır. Değerlendirme sonuçları değişik amaçların gerçekleştirilmesinde yararlı olur. Örneğin: 1. öğrenci başarılarının saptanması; 2. öğrencilere derslerle ilgili bilgilerin saptanması; 3. öğrencilerin teşvik edilmesi; 4. öğrenci gelişmelerinin sağlanması; 5. Güncel becerilerinin saptanması; 6. öğrenci becerilerinin saptanması; 7. Kendini ve diğerlerini değerlendirme esasında öğretim kalitesinin düzeltilmesi. 117 KAYNAKÇA VE DERS ARAÇ İLE GEREÇLERİ Kimya dersi öğretim plan ve programın gerçekleştirilebilmesi için öğretmen ve öğrenciler aşağıdaki kaynakça ve ders araç ile gereçlerinden yararlanabilir: Türkçe Kaynakça: 1. H. çağırgan , M. Ay: Fen Bilgisi 8, MEB – Ankara, 1999. 2. C. Yetkin, I Gülbay: Kimya, lise1, MEB – Ankara, 2001. 3. G. Kızıldağ, I. Gülbay: Kimya, lise2, MEB – Ankara, 2001. 4. Y. Koroliya: Kimya 7, Priştine, 1996 5. Y. Koroliya: Kimya 8, Priştine, 1996. Ders Araç ve Gereçleri 1) Kimya laboratuvarı ya da mobil laboratuvar; 2) Kimya kitapları, elkitapları, praktikumlar, iş defterleri; 3) Mesleki ve bilimsel dergiler, sözlükler, ansiklopediler; 4) Elementlerin periyodik cetveli, fotograflar, modeler, şemalar, diyagramlar, maketler, mineraller koleksiyonu; 5) Multimedyal araçlar (bilgisayar programları, internet, CD); 6) Videorecorderli TV araç, grafoskop, fotoslaydlar, videokasetler; Kaynak ve ders araç ile gereçlerin seçimini Kimya öğretmeni, okuldaki koşulları ve kimya dersi genel ve özel amaçlarını gözönünde bulundurarak yapar. Aynı imkanlar öğrencilere de tanınmalıdır. 118 FİZİK haftalık 2, yıllık toplam 74 ders saati GİRİŞ Yedinci sınıf müfredat programına göre öğrencilerin yaş ve fiziksel psikoloji düzeylerine göre fizik dersinin bilimsel düzeyi daha üst seviyededir. Bu yıl öğrenciler ilk kez bazı esas fiziksel olaylar ve kanunlarla tanışacaklar. Öğrencilerin ilk kez tanışacakları bazı fiziksel olay ve kanunlar şunlardır: Durgun haldeki gaz ve sıvılar, maddenin parçacıklı yapısı, mekanik ve ses dalgaları. Altıncı sınıf müfredad programına ait olan iş ve enerji, elektrik akımı gibi derslerin işlenişi ise daha ayrıntılı bir şekilde yapılacaktır. Söz konusu fiziksel olay ve kanunların önemini göz önünde bulundurarak, öğrenciler kuvvet kavramı ve elektronların yönlendirilmiş hareketi hakkında edindikleri bilgi ve bilimsel düzeylerini daha üst bir düzeye çıkarmaları gerekir. Öğrenciler insanoğlunun fizik kanunları yardımıyla, doğayı değiştirebilecek güçte olduğunu, fizik dersinde öğrendiklerinden nasıl yararlanacağını ve nasıl uygulayabileceğini öğrenecektir. Bu şekilde öğrenciler hayat ortamın korunması, enerji tasarufu, beceriklik ve iş alışkanlığı kazanmış olacaklar. Fizik ve diğer doğa bilimler yardımıyla insanoğlu, kişisel, kültür ve profesyonel yapısının yükselmesinde güçlü bir rol oynamaktadır. UZAK HEDEFLER Yedinci sınıf fizik müfredat programının amaçları: · Öğrenciler genel olarak fiziksel olaylarla ilgili gözlem ve günlük hayatta karşılaştıkları problemlerin çözümünü ve yeteneklerini geliştirmeleri, 121 · Çeşitli fiziksel büyüklüklerin ölçme yeteneklerini geliştirmeleri, denel verilerin işlenmesi ve yaşam ortamının korunmasında uygulayabilmeleri, · Enerjinin tasarufu ve rasyonel bir şekilde kullanma alışkanlığı edinmeleri gerekir. GENEL VE ÖZEL HEDEFLER v Öğrenciler: 1. Fiziksel olayları betimlemelerini, fiziğin konusunu, özelliğini ve özel yapısını, fiziksel büyüklüklerin birimlerini ve aralarındaki ilişkiyi bilmeleri, · Madde, atom, molelekül, iyon, elektron gibi özel parçacıklardan oluştuğunu bilmeleri, · gözlemlerden edinilen bilgileri maddenin özelliklerini açıklamak için dikkat, difizyon, yoğunluk gibi maddenin parçacık özelliği ile açıklanabilen basit modelerle açıklamasnı, · kuvvetin cisim ve fiziksel sistemlerde değişiklik meydana getirebileceğini, fakat cisimlerin genel özellikleri ve enerjileri değişmediğini, · enejinin farklı şekilleri oduğunu, bir cisimden bir başka cisme akabileceğini ve şekil değiştirebileceğini bilmeleri, 2. Termik, peiyodik, elektrik gibi bir çok fiziksel olayın, maddenin parçacık özelliğine dayanarak açıklanabileceğini bilmeleri, · maddenin fiziksel hali, yüzey gerilimi ve kılcal olaylarla ilgili özelliklerin açıklanması, maddenin parçacıklı yapısına ait özelliklere dayanarak açıklanbabileceğini, deney ve günlük hayattan alınan örneklerle açıklanabileceğini bilmeleri, · enerjinin farklı şekileri olduğunu, bir cisimden bir başka cisme geçebileceğini ve şekil değiştirebileceğini bilmeleri, · günlük hayattan peryodik hareket, titreşimler ve dalgalarla ilgili örnekler verilmesi, · sembolik olarak iş ( A = F ˙ s ), güç ( P = A / t ), ohm kanunu ( U = U · I ) dalgaların hızı ( c = l f ), elektrik enerjiisi ( E = Q = U I t ),v.b. gibi bağıntıları yazabilmeleri, bu bağıntıların problemlerin çözümünde kullanmalarını bilmeleri, 122 · cisimlerin yüksekliğe göre, dalgaların ortamın yoğunluğuna göre hızı, kuvvetin etkisinde sarmal yayın uzaması, enerjinin bir cisimden diğer bir cisme akması, enerjinin şekil değiştirmesi gibi fiziksel olaylar arasındaki nitel ve nicel ilişkileri açıklamaları, 3. fiziksel büyüklüklerin ölçülmesinde edinilen bilgi ve becerileri günlük hayatta problemlerin çözümünde uygulayabilmeleri, · manometre ve barometre gibi basınç ölçer,tansiyon ölçer, elektriksel direnç, elektriksel güç gibi aygıtları ve birimleri kullanabilmeleri, ayrıca bir elektrik devresinde akımın kollara ayrılmasını örneklerle kavrayabilmeleri, · zaman,uzaklık, kuvvet, iş ve güç ölçmesi ve sistem içinde kuvvet, hız, potansiyel ve kinetik enerji gibi karakteristik büyüklüklerin karşılıklı etkileşmelerin hesaplanmasını bilmeleri, · kuvvetin sonucu olan mekanik iş ve gücü denel olarak göstermesi, sesin meydana gelmesini pratik örneklerle kavrayabilmeleri, · termometre, kütle, hız, uzaklık, elektriksel yük miktarı, akım, geri lim (voltaj) ve elektriksel direnç gibi enerji boyutlu fizkisel büyüklüklerin nasıl ölçüldüğünü bilmeleri gerekir. 4. Fiziksel olayları doğru bir şekilde açıklamak için teorik ve denel bilgilerden yararlanmak, · katı sivi ve gaz halindeki cisimler arasındaki farkı ve benzerlikleri maddenin moleküler yapısını göz önüde buludurarak ortaya atmaları, · bir sistemde kuvvet, basınç ve sıcaklık gibi etkenlerin önemini anlamaları ve belirlemeleri, · cisimler dış kuvvetlerin etkisinde ne gibi değişiklere uğrayacağını ya da enerji örneğin kuvvertlerin karşılaştırması, uzaklık ve kuvvet, basit makinelerin yaptığı iş değişimini belirlemeleri ve tahmin etmeleri gerekir. 5. Derse karşı tutumunu geliştirmesi · dersin sunduğu öncelikleri ve sınırları anlamaları, · kişisel hareketlerde yapıcı, yaratıcı, hoşgörülü, alçak gönülü, eleştirel düşünme yetenekli olmak gerekir. 123 DERS İÇERİĞİNİN ORGANİZASYONU haftalık 2, yıllık toplam 74 ders saati Kategori I. CİSİMLERİN KONUMU VE HAREKETİ Ders saati Oranı (%) I.1 Homojen ortamlarda peryodik hareketler 16 21,22 I. 2 Sıvı ve gazlar 18 I.3 Cisimnler ve özellikleri 10 Alt kategori II. DÜZENSİZ VE II. 1 Maddenin TERMİK moleküler kinetik HAREKETLER yapısı III. ELEKTRİK VE III. 1 Elektrik ve MAGNETİZMA magnetizma 124 24,35 13,35 12 17,2 18 24,35 Toplam: 74 Toplam: 100 KATEGORİ I. CİSİMLERİN KONUMU VE HAREKETİ I. CİSİMLERİN KONUMU VE HAREKETİ ALT KATEGORİ I.1 UNİFORM ORTAMLARDA PERYODİK HAREKETLER I.2 SIVILAR VE GAZLAR PROGRAM İÇERİĞİ KAZANIMLAR Titreşim ve dalgalar Öğrenci: · Peryodik hareket. · Dalgaların oluşumu.Dalga çeşitleri ve özellikleri. · Dalga hızı · Dalgaların girişimi. · Dalgaların yansıması ve kırılması · Ses. Ses kaynakları ve nitelikleri. · Yankı 1. Mekanik ortamlarda titreşim ve dalgaların oluşumunu, dalga çeşitlerini ve frekans, hız, peryot ve dalga uzunluğu gibi dalga özelliklerini bilmeleri, · Durgun haldeki sıvı gazlar · Basınç · Atmosfer basıncı · Sıvı ve gazlarda basınç. Paskal kanunu · Hidrostatik basınç · Bileşik kaplar · Arşimet kanunu · Kapalı kaplardaki gaz basıncı. Manometre. 2. Dalgaların kırılma ve yansıma özelliğine sahip olduğu anlamaları, 3. sesin yayılması su dalgalarına benzer şeklinde olduğunu anlamaları gerekir. DERSLER ARASI İLİŞKİ Söz konusu üniteler tüm doğa bilimleri, teknik ve enformatik, ayrıca günlük hayat ile bağlıdır. İnsanlar ve canlı varlıklar arası iletişim dalgalar yardımıyla gerçekleşir. Aynı şekilde edüstri ve tarımda kullanılan materyalerin teknik ve bilimsel yapısı dalgalar yardımıyla incelenir. Öğrenciler: 1. Kuvvetin yaptığı basıncın tanımını verilen bir kaç örnekle belirleyebilmeleri, 2. Bir yüzeye etki eden basıncın etkisini yüzeye ve dik kuvvete bağlı olarak betimleyen bir deney alatmaları, 3. Hidrostatik basıncın sayısal değeri derinliğe ve cismin yoğunluğuna bağlı olduğunu bilmeleri, Basınç kavramı teknikte, astronomide vs doğa bilimlerinde önemli yer alır.Ayrıca biyoloji, kimya, coğrafya ve jeoloji ve agronomide basınç kavramının büyük önemi vardır.Biyolojide bitkiler suyla beraber 125 4. Barometre ve manometrede basınç değerlerini doğru olarak okumaları bilmeleri, 5. Günlük hayata cismlerin sıvılardaki yüzme ve batma kavramını ayırt etmeleri ve anlamaları gerekir. I. CİSİMLERİN KONUMU VE HAREKETİ I. 3 CİSİMLER VE ÖZELLİKLERİ İş ve enerji Öğrenciler: · Kuuvet 1. Mekanik işi denel olarak göstermeleri, 2. Mekanik enerjinin denel olarak dönüşümünü göstermeleri, 3. Somut ( konkre ) örneklerle iş ve enerji arasındaki ilişkiyi göstermeleri gerekir · İş, sıcaklık ve enerji · Güç osmoz basıncı yardımıyla organik maddeler taşınır. Bitkiler bu şekilde beslenirler Fizikte söz konusu kavramlar o kadar önemli dir ki, bu kavramlarla tüm doğa bilimlerinde, teknikte ve günlük hayatımızda her zaman karşılaşırız. Öğrenciler: Maddenin yapısı ( atom ve moleküler ) II. DÜZENSİZ VE TERMİK HAREKETLER 126 II. 1. MADENİN MOLEKÜLER KİNETİK YAPISI · Moleküler arası kuvvetler · Isı enerjisi · Maddenin özelliği · Maddenin yoğunluğu · Difuzyon olayı · Sıvıların bazı yüzeysel özellikleri: a) ıslanma olayı 1. Maddenin atom, molekülerden ve başka bileşik parçacıklardan yapıldığını anlamaları, 2. Moleküler hareketi ve moleküler arasında boşluklar olduğunu anlatan bir deney anlatmaları, 3. Yüzey gerilimi kılcal olay ve moleküler arası kuvvetlerin bir sonucu olan difuzyon olayını anlatmaları, 4. Atom ve molekülerin termik Maddenin atom ve molekül yapısı kavramı bir çok olayı açıklamak için kimya, biyoloji, tıp, astronomi v.b. bilim dallarında geniş olarak kullanılmaktadır. Aynı şekilde difuzyon kavramı tıpta, kimyada, biyolojide v.b. bilim dallarında uygulama alanı bulmuştur. b) III. ELEKTRİK VE MAGNETİZMA III. 1 MADENİN ELEKTRİK VE MAGNETİK ÖZELİKLERİ kılcal olaylar. hareketlerin düzensiz hareketin bir sonucu olarak sıcaklığı anlamaları gerekir Elektrik akımı Öğrenciler: · Doğru akım · Elektrik akımın şiddeti. Ampermete · Elektrik akımın gerilimi (voltajı ) Voltmetre · Elektrisel direnç. Reostalar · Bir elektrik devre parçası için Ohm kanunu · Bir kollu elektrik devresinde akım şiddeti.(Akımın kollara ayrılması) · Dirençlerin bağlanması: a) seri bağlama b) paralel bağlama · Elektriksel güç 1. Elektrik akımını serbest ya da iletkenlik elektronların yönlendirilmiş hareketi olarak açıklamaları, 2. Verilen bir elektrik devresini çizebilmeleri ve devre parçalarını açıklayabilmeleri, 3. Elektriksel direnç yardımıyla elektrik enerjinin ısı enerjisine dönüşümünü denel olarak göstermeleri, 4. Ampermetre voltmetre ve vatmetre gibi elektriksel aygıtlar yardımıyla elektrik akımı, gerilimi ve gücü ölçebilmeleri, ayrıca sözlü ve yazılı olarak gerilim ve elektriksel direnç arasındaki U = R· I bağıntısını yazabilmeleri, 5. Ş ematik ve pratik olarak elektriksel dirençlerin seri ve paralel bağlanma şekillerini denel molrak göstermeleri, ayrıca elektrik enerji E = Q= U ·I· t kullanabilmeleri gerekir. Elektriksel olaylar doğal bilimler, teknik ve günlük hayata o kadar bağlıdır ki hayatımız söz konusu kavramlarsız düşünülemez 127 METODOLOJİK TALİMATLAR Deneyimler göstermektedir ki değişik metodlarla yapılan eğitim süreci çok daha etkin ve başarılıdır. Bu nedenle fizik dersi eğitimi de değişik metodlar yapılmalıdır. Burada yalnız en çok kullanılan kimi metodlardan söz edilecektir. Fizik dersinin gerçekleşmesinde en çok kullanılan metodlar aşağıda verilmiştir. · Sözlü anlatım metodu · Diyalog metodu. (Diyalog metoduna öğretmenin etkin olma metodu de dahildir). · Denel metod (Öğretmen dersi deney yaparak açıklar) · Deney yapma metodu Yukarıda belirtilen metodlardan başka eğitimde başka metod ve teknikler de kullanılır. Örneğin öğrencilerin gurup ve ekip çalışmalarında çok verimli olan “Öğrenci merkezli eğitim”ve “Etkili öğretim metodu” (interaktif metodu) kullanılmaktadır. Fizik öğretmeni “Öğrenci merkezli eğitim” ve “Etkili öğretim metodu” tekniklerini kullanmak zorundadır. Her iki metodun beraberce kullanılması çok başarılı sonuçlar vermektedir; Çünkü öğrencilerde fizik dersine karşı olan ilgi ve sevgiyi yükseltir. Öğrenciler edindikleri somut (konkre) ve pratik bilgilerin uygullaması olarak problemlerin çözümünde gösterirler. Bu da öğrencilerin beleğinde zor silinen hatıralara neden olur. DEĞERLENDİRME Değerlendirme öğrenci bilgisini bir ölçütle karşılaştırılıp bir karara varılması işlemidir. Öğrencinin başarısının değerlendirmede öncelikle öğrencinin müfredat programıyla öngörülen genel ve özel amaçlara ne derece yaklaştığını, davranışların ne kadarını benimsediğinin ve fizik dersinin önemini ne derece anladığının bir saptamasıdır. Değerlendirmenin amacı başvurulan öğretim metodlarının, öğrenci başarısının, belirli metod ve tekniklerle belirtilen davranışların ne kadarını kazandığının saptanmasıdır. Eğitimde değerlendirme, öğrencinin eksikliklerini saptamak, başarılarını tespit etmek, başvurulan öğretim metodların etkinliğini, öğrenciden çok öğretimi ilgilendirir. Öğretmenin işini kolaylaştırmak için aşağıda belirtilen teknikler önerilir. 128 · Etkinliğe göre değerlendirme Öğretmen öğrenciyi bir arkadaş olarak kabul etmelidir. Öğretmen öğrenciyle konuşarak eğitim sürecine katılmalıdır. Bu şekilde öğretmen öğrencinin bilgi düzeyini değerlendirebilir ve derse kaşı ilgiyi artırabilir. Yalnız bu şekilde öğrenci derste sürekli olarak etkin olabilir; Fizik olaylarını kavrayabilir. Farklı öğrenciler aynı bir problem hakkında değişik sonuçlara varabilir. · Sözlü değerlendirme Bazı öğrenciler sürekli olarak hazırlıklı olmalarına karşın çekingendirler, gekektiğinden fazla etkin değildirler ve konuşmalara katılmazlar. Bu nedenle öğretmen bu öğrencileri çağırmalı ve onları sözlü olarak sormalı. Yalnız bu şekilde öğretmen söz konusu öğrencilerin bilgi düzeyi hakkında fikir sahibi olabilir. Söz konusu bilgi yoklaması da sınıfta ikili konuşma şeklinde gerçekleşir. Test sorularla yapılan bilgi yoklamasında, öğretmen öğrencilere dersin ne derecede kavrandığını içeren sorular sorar. Bu metod öğretmenin testleri iyi olarak hazırlamasına verdiği öneme bağlıdır. Öğretmen test sorularını hazırlarken öğrencilerin “dersi tanıma”, ”anlama”, “uygullama”, “analiz ve sentez” yapma düzeyi adı verilen Blum kriterlerini göz önünde bulundurmalıdır. Öğrencilerin bilgi düzeylerini saptamak amacıyla birinci yarı yılda iki, ikinci yarı yılda da iki olmak üzere toplam dört test sınavı düzenlenir. · Sınıfta ve evde problem çözme değerlendirmesi 7. sınıf müfredat programına göre “tekrarlama” ve “ev çalışması” problemlerin çözümleri öngörülmüştür. Problemlerin çözümünde öğrenciler sürekli olarak “siyah tahta”da ya da defterlerinde problemleri çözmeleri gerekir. Öğrencilerin söz konusu etkinliği bilgi değerlendirmesi olarak alınmalıdır. · Test çözme değerlendirmesi Bir sınıftaki öğrencilerin test sınavı ile ilgili bilgi değerlendirmesi öğretmene, öğrencilerin ders hakkında ne derecede bilgi edindiklerine 129 olanak sağlar. Test metodu öğretmenin testleri hazırlama süresini yakından ilgilendirir. Test soruları ne kadar dikkatli hazırlanırsa elde edilecek sonuçlar da o derece başarılı olur. Test soruları hazırlanırken Blum’un kriterleri “tanıma düzeyi (kognitif), anlama, uygulama, analiz ve sentez”, göz önünde bulundurulmalıdır. Her yarı yılda öğretmen birer test soru hazırlamalıdır. Test soruların amacı öğrencilerin ders hakkındaki kavrama becerilerinin saptamasıdır. · Okulldaki laboratuvar etkinlikleri Fizik laboratuvarı var olan okullarda öğretmen müfredat programına göre deneyler gerçekleştirir ya da herhangi bir fiziksel büyüklüğün ya da olayın ölçümünü yapar. Laboratuvardaki çalışmalar sırasında bazı öğrenciler çalışmalarda daha etkindir. Bu öğrenciler deneyleri bağımsız olarak yapabilirler, öğretmene de deneylerde ya da ölçme işlemlerinde yardımcı olurlar. Öğrencileri bu tür davranışları öğretmen tarafından değerlendirilmelidir. · Öğrencilerin okulda ve evde bağımsız çalışmaları Öğrencilerin bilgi değerlendirmesi pratik ve gruplar halindeki çalışmalarla da yapılır. Öğrenciler öğretmenin verdiği fizik araçlarının yapımını, evde kendi başlarına gerçekleştirirler. 130 TARİH haftalık 2, yıllık toplam 74 ders saati GİRİŞ Tarih dersi plan ve programı bütün olarak Kosova, Avrupa ve dünyanın tarihine ait bilgileri kapsamaktadır. Tarih dersi plan ve programında Kosova ‘da yaşayan değişik toplulukların tarihine ve geleneklerine özel dikkat gösterilecektir. Öğrencilerin yerel, bölgesel, ulusal kimliği ve ayrıca günümüzün giderek birbirine bağlanan dünyasındaki geniş kimlik kavramı da Tarih dersi plan ve programı ile verilecektir. Tarih dersi plan ve programı geçmişle yapıcı bir şekilde hesaplaşmaya olan ihtiyacı uyandırmalıdır. Farklılıklara karşı hoşgörülü olmayı ve karşılıklı saygıyı aşılamalıdır. Öğrenme hedeflerinin bir parçası olarak demokratik toplumlarda ulusal kimliğin ve tarihi geleneklerin yerleştirilmesi, insanlar arasında barışçıl anlayışı geliştirme ve yapıcı bir şekilde beraber yaşayabilme düşüncesiyle bilgi, tutum ve becerilerin geliştirilmesiyle bağlantılı olmalıdır. VII. sınıfta Tarih dersinin öğrencilere XI. yüzyıldan XIX. yüzyılın başlangıcına kadar (1814) toplumun genel gelişme nedenlerini tanıtma amacı vardır. Tarih dersi aracılığıyla öğrencilere her yanlı gelişimi için yani ekonomik, sosyal, siyasal, kültürel, insanlık ve başka kişiliklerini geliştirmeleri için olanaklar yaratılmaktadır. VII. sınıfta Tarih dersinin öğrencilerde eleştirisel düşünceyi, araştırmayı ve tarih kaynaklarını kullanarak değerlerine göre sınıflandırma yeteneğini geliştirme hedefi vardır. HEDEFLER: Öğrenci: · Belirli tarih dönemi temel toplumsal süreç ve gelişmeleri ayırt edebilir, 133 · Farklı dönem ve mekânlara ait tarihsel kanıtları kullanarak insanlar, nesneler,olaylar ve olgular arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler, değişim ve sürekliliği algılar, · Temel tarih kaynaklarını tanır ve belirleyebilir. GENEL VE ÖZEL HEDEFLER: Öğrenci: Tanıyabilir · Ortaçağ ve kapitalizme ait temel terminoloji bilgisini benimsemiş ve tanıyabilir. Anlayabilir · Gelişmiş derebey (feodalite) özellikleri anlayabilir ve kapitalizim düzenlerinin Uygulayabilir · Çeşitli toplumsal durumlarda edindiği yetenek ve tarih bilgileri uygulayabilir ve benzer (geçmiş) olaylarla kıyaslama yapabilir, · Bu tarih sürecinde insan toplumunun elde ettiği gelişmeleri ayırt edebilir ve kıyaslama yapabilir Davranışlar ve Değerler · Sözkonusu tarihi dönem sürecinde insanoğlunun elde ettiği medeni değerleri önemser, · Kültürel, dinî, kavmî (etnik), cinsî farklılıklara nazaran hoşgörü ve saygıyla yaklaşır, · Farklı tarihî dönemlerden miras kalan kültürel değerleri korur ( kitaplık, müze, arşiv ve benzer kurumlar). 134 TARİH VII. SINIF 2 × 35 = yılda 70 ders saati Kategoriler Program içerikleri I. Gelişmiş Ortaçağ’da Toplum (4) Gelişmiş Ortaçağ’da toplum Şehirlerin belirmesi ve gelişimi Haçlı Seferleri Ortaçağ Avrupa’sında Kültür ve Medeniyet II. XI – XV. Yüzyıllarda Avrupa (4) Bu dönemde önemli Batı Avrupa Devletleri: Fransa, İngiltere, İspanya ve Portekiz, Almanya ve İtalya III. Osmanlı Devleti’nin Kuruluş Devri (6) Osmanlı Devleti’nin kuruluşu Balkan’da ilk fetihler Bunalım devri Fatih Sultan II. Mehmet ve Balkan yarımadasınım fethi XIV. ve XV. yüzyılda Türk kültürü ve medeniyeti Kazanımlar - Gelişmiş Ortaçağ’da Toplum ünitesinde geçen kavramları söyleme/yazma - Ortaçağ şehirlerin meydana gelmesini ve gelişimini açıklama - Şehir ve köy yerleşim yerlerinde yaşamın organize edilişini ayırt etme - Haçlı Seferlerin nedenleri ve sonuçlarını değerlendirme - Avrupa kültür ve medeniyetin özelliklerin anahatlarını gösterme - Ortaçağ ‘da Batı Avrupa Devletlerini harita üzerinde gösterme - Batı Avrupa Devletlerin gelişim özelliklerini açıklama - Ekonomi, bilim, kültür ve diğer alanlarda ad yapmış kişileri tanır - Osmanlı Devleti’nin kuruluşu ünitesinde geçen kavramları söyleme/yazma - Osmanlı Devleti’nin fetihlerini harita üzerinde gösterme - Fatih Sultan II. Mehmet döneminin genel özelliklerini açıklama - Türk kültir ve medeniyeti özelliklerini açıklama Dersler arası ilişkiler Coğrafya, Yurttaşlık Eğitimi, Sanat, Edebiyat vb. Coğrafya, Yurttaşlık Eğitimi, Edebiyat vb. Coğrafya, Edebiyat, Sanat, Mimarlik, Edebiyat vb. 135 Moğol ve Çin Devleti IV. XI – XV. Yüzyıllarda Arnavutlar (4) V. XI – XV. Yüzyıllarda Bizans ve Güney Slavlar (3) VI. Hümanizm ve Rönesans (2) VII. Büyük Coğrafi Keşifleri (2) VIII. Reform Hareketleri ve 136 Arbır devleti XII-XIV.yüzyıllarda Arnavut Prenslikleri Osmanlı devleti’nin Arnavutluk’ta fetihleri, Kosova savaşı (1389) İskender bey döneminde Osmanlı-Arnavut ilişkileri XI – XV. yüzyıllarda Bizans İmparatorluğu XI – XV. yüzyıllarda Sırp, Bosna Devleti ve Dubrovnik Cumhuriyeti Hümanizn ve Rönesans Avrupa ülkelerinde Rönesans hareketleri Büyük coğrafi keşifleri Coğrafi keşiflerin sonuçları Avrupa’da reform hareketleri Katolik Klisesinin reform Moğol ve Çin Devleti gelişiminin anahatlarini gösterme - Arbır devletinin gelişimi, Arnavut Prenslikleri ve Raşka işgallerini söyleme/yazma - Osmanlı fetihlerin Balkan’da yaptığı değişmeleri açıklama - İskender Bey devrinde Osmanlı-Arnavut ilişkilerine ait olguları değerlendirme yapma Coğrafya, Edebiyat, Sanat, Yurttaşlık Eğitimi vb. - XI-XV. yüzyıllarda Bizans İmparatorluğu’nun gelişme özelliklerini belirtip ayırtetme - XI-XV. yüzyıllarda Sırp, Bosna devleti ve Dubrovnik Cumhuriyeti konularına ait olan tarihi olguları söyleme/yazma Coğrafya, Yurttaşlık Eğitimi, Sanat, Edebiyat, Mimarlik vb. - Hümanizm ve Rönesansın belirme nedenlerinin altını çizme - Hümanizm ve Rönesansın en ünlü temsilcilerini söyleme/yazma - Büyük coğrafi keşiflerin nedenleri, sonuçları ve önemini açıklama - Büyük coğrafi keşifleri harita üzerinde gösterme - Coğrafi buluşların toplumun daha da gelişmesi için etkilerini açıklama - Reform hareketlerin belirme nedenlerini söyleme/yazma Edebiyat, Sanat, Yurttaşlık Eğitimi vb. Coğrafya, Teknik, Fizik, Matematik vb. Coğrafya, Edebiyat, Sanat, Katolik Klisesinin Reform Hareketlerine Karşı Mücadelesi ( 2 ) IX. Avrupa’da Büyük Monarşi Devletleri (3) X. XV.Yüzyılın Sonlarında ve XVI. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu (4) hareketlerine karşı mücadelesi ve reform hareketinin sonuçları - Reform hareketlerin ve Katolik tepkisinin temel özelliklerini yorumlama - Reform hareketlerin sonuçlarını değerlendirme Yurttaşlık Eğitimi vb. XV – XVII.yüzyıllarda Avrupa ekonomisi XVI. ve XVII. Yüzyılda Fransa I. Elizabeta döneminde İngiltere XV.yüzyılın sonlarında ve XVI. yüzyılda Osmanlı devleti’nin Batıda, Doğuda ve denizlerde gelişmeleri XVI. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğun devlet ve toplumsal yönetimi - XV-XVII. Yüzyıllarda Avrupa devletlerinin ekonomi gelişmeleri tanır - XV ve XVII. Yüzyılda Fransa ve İngilte Devletler’iyle ilgili olguları açıklama Coğrafya, Yurttaşlık Eğitimi vb. Coğrafya, Yurttaşlık Eğitimi, Edebiyat, Sanat, Mimarlık vb. XI. Avrupa’da Mutlak Monarşi Devletleri (3) XV. ve XVI. Lui zamanında Fransa Oliver Kromvel zamanında İngiltere İngiltere’de 1688 “şanlı devrimi” I.Petro devrinde Rusya - Osmalı İmparatorluğu’nun belli başlı siyasi olayları özetleyip söyleme/yazma - XV ve XVI. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğun yükselişinin gelişme özelliklerini ayırtetme - Osmanlı İmparatorluğun genişlemesini harita üzerinde gösterme - Osmanlı İmparatorluğun devlet ve toplumsal yönetimin genel özelliklerin anahatlarını gösterme - Mutlak Monarşilerin genel özelliklerini ayırt etme - Fransa ve İngiltere ve Rusya’da mutlakiyetçi dönemde belli başlı siyasi gelişmeleri açıklama - İngiltere’de 1688 “Şanlı devrim”in parlamenter sistemin gelişimi için önemini gösterme Coğrafya, Yurttaşlık Eğitimi vb. 137 XII. Aydınlanma Çağı (2) Felsefe, Bilim, Edebiyatta gelişmeler Aydınlanma Çağın en önemli temsilcileri ve onların görüşleri - Aydınlanma Çağı ile ilgili belli başlı kültür,bilim, sanat ve siyasi gelişmeleri açıklayabilme - Aydınlanma Çağı temsilcilerinin topluma ait görüşlerini analiz etme XIII. XVII. ve XVIII. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu (4) XVII. ve XVIII. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğun duraklama nedenleri XVII. ve XVIII. yüzyılda siyasi olaylar XVII. ve XVIII. yüzyılda islahat hareketleri XVI-XVIII.yüzyıllarda Arnavutlar; İslamiyetin yayılışı İşkodra ve Yanya Paşalığı XVI – XVIII. yüzyıllarda Balkanlar, Habsburg Devleti ve Venedik Kuzey Amerika Devrimi ve Bağımsızlık savaşı Büyük Faransız devrimi Yakobin Diktatörlüğü İmparatorluğun çöküşü Napoleon’un çöküşü - Osmanlı İmparatorluğun duraklama nedenlerini ve belli başlı siyasi gelişmeleri açıklama - Osmanlı İmparatorluğun islahat hareketlerin mahiyetini anlama XIV. XVI – XVIII. Yüzyıllarda Arnavutlar ve Balkanlar ( 4 ) XV. Burjuvazi Devrimleri (5) 138 - XVI-XVIII. yüzyıllarda Arnavutlar tarihi ile ilgili olguları açıklama - İşkodra ve Yanya Paşalıkları ile ilgili gelişmeleri tanıma XVI-XVIII. yüzyıllarda Balkan’da siyasi olayları ve gelişmeleri özetleme - Burjuvazi Devrimleri ünitesinde geçen kavramları söyleme/yazma - ABD’nin bağımsızlık için savaşların önemini gösterme - Fransa Burjuvazi devrimi’ni özetleyip açıklama Napoleon Bonaparta İmparatorluğu ile ilgili olguları değerlendirme - Napoleon İmparatorluğun’un düşmesi nedenlerini, sonuçlarını ve olumlu taraflarını ayırt etme Edebiyat, Sanat, Felsefe, Bilim, Yurttaşlık Eğitimi, Mimarlık vb. Coğrafya, Sanat, Bilim, Edebiyat , Yurttaşlık Eğitimi vb. Coğrafya, Yurttaşlık Eğitimi vb. Coğrafya, Yurttaşlık Eğitimi, vb. METODOLOJİK TALİMATLAR Eğitim çalışmalarını, amaçlarına ulaştırmada kullanılacak metod ve teknikler çok önemlidir. Programda düzenlenen üniteler ve seçilen konular işlenirken izlenecek yollar, baş vurulacak etkinlikler, çocukta beklenen devranış değişikliğinin meydana gelip gelmiyeceğini ve dolayısıyla eğitim amaçlarının gerçekleştirilmesinde önemli rol oynar. Bu bakımdan, öğretmenin öğrencilerle birlikte sınıf içinde veya dışında amaçlara doğru yapacağı çalışmalar, eğitim oluşumuna etki yapan en önemli faktorlerdir. Bu sebeple öğretmen, eğitim, öğretim çalışmalarında; öğrencileri amaçlara ulaştıracak metodları ve etkinlikleri benimsemeli ve uygulamalıdır. Tarih öğretiminde temel hedef, olguları ezberlemekten çok, öğrencilerin yetenek ve becerilerini geliştirmektir. Öğrencilerin, tarih disiplini ana özelliklerinin farkına varmalarında sınıf ortamı, öğretmenin bilgiyi veren olarak gösterildiği ortamdan çok, öğrenciler için aktif öğrenme çevresi olmalıdır. Yaratıcı tarih öğretimi , sadece sebep ve sonucun analizini geliştiren becerilerin de ötesine gider. Burada önerilen, öğrencilere okulda – alt seviye ortaöğretim seviyesinde bile - tarihsel kaynakların cerilmesi ve onların, olguları kendi başlarına “inşa etmeleri” ve “keşfetmeleridir”. Tarihsel kaynak olarak, biz genellikle dokumenter malzemenin fotokopisini kastetmekteyiz. Fakat, bunlar, kalıntı ya da otantik arşivsel filmler de olabilir. Kaynak malzemeleri kullanarak, gerçekten biz, “konu alanının yapısını” öğrencilere öğretebiliriz. Ünitelerin işlenişinde öğretmen ihtiyaca göre anlatma (takrir), sorucevap, gösterme, metin okuma, problem çözme, gözlem ve inceleme, grupla çalışma, tartışma vb. Metodlar ve teknikler kullanabilir. Ünitelerin işlenişi sırasında ferdi, küme, seviye grupları ve sınıf çalışmalar gibi çalışma şekillerine başvurmalıdır. Öğretmen, bu çalışma şekillerini öğrencilerin durumlarına, konu özelliğine, okulun imkanlarına ve ihtiyaca göre ayarlamalıdır. 1. ANLATIM METODU Öğretmenin herhangi bir konuyu, karşısında oturan öğrencilere iletmesi biçiminde uygulanmaktadır. Günümüzde ise, öğrencilerin pasif olarak oturmalarına neden olduğu, onlara düşüncelerini açıklama fırsatı vermediği için sıkıcı ve etkisiz bir metod olarak kabul edilmektedir. En büyük tehlike öğretmenin gereğinden çok konuşmasıdır. Dinleyiciler ne kadar küçük yaşta ise anlatma o ölçüde kısa ve dramatize edilmiş biçimde uygulanmalıdır. Açık bir ses tonu, ses tonundaki 139 değişiklikler, yerinde ve zamanında jest ve mimikler öğrencileri üzerinde unutulmıyacak etkiler bırakır. Bu metod mümkün olduğu kadar az kullanılmalı, mutlaka kullanılması gerekiyorsa öğretmen konuşmasını çok dikkatli ve ayrıntılı olarak hazırlamalı, anlatacaklarını nasıl anlatacağını da planlamalıdır. 2. SORU-CEVAP METODU Soru – Cevap metodu, önceden hazırlık yapıldığı takdirde daha başarılı olur. Bunun için öğretmen önce konuyu ayrıntılı olarak ve planlı şekilde taramalı sorular hazırlamalıdır. Bu işlemin öğrenciler tarafından da yapılması istenmeli ve böylece konu ile ilgili cavaplandırılacak sorular dersten önce hazırlanmış olmalıdır. Bu metodun etkili bir şekilde uygulanması için öğretmenler, öğrencilere soru sorma fırsatı hazırlamalı, mümkün olduğu kadar öğretimin amacı ve yönü öğrencilerin sorularına dayandırılmalıdır. Böylece öğretmenin öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak öğretim yapması da sağlanmış olur. Öğretmen öğrenci sorularına yer ve önem verdikçe onların daha dikkatlı olmalarını ve konuyla daha çok ilgilenmelerini de teşvik etmiş olacaktır. 3. GÖSTERME METODU Öğretmen üniteleri açıklarken tarihi haritaları, şemaları, fotoğrafları, müze ve tarihi anıtları ziyaret etmek sırasında gösterme metodunu uygular. Bunun yanında Tarihsel mekanlara, Askeri bölgelere, kalelere, eski eğitim-öğretim kurumları, saraylara geziler düzenlenebilir. 4. METİN OKUMA METODU Tarih dersinde üniteler, konular açıklanırken öğretimde tarihsel kaynak, edebi ve bilimsel metinlerden de faydalanabilinir. Örneğin eski hükümdarlar arasındaki mektupları içeren metinler, eski yöneticilerin anıları, antlatma metinleri okuma parçalarının konularını oluşturabilir. Böyle metinlerle öğretmen konuyu açıklarken kanıtlardan örnekler verebilir. Öğretimde öğretmen metin metodunu kullanmakla öğrencilerin geçmiş hakkında bilgilerini genişletirler ve çeşitli tarihi kaynak, eser, ansiklopedi sözlük seçmesi için beceri ve yeteneğin gelişmesine yardım edilir. 140 5. PROBLEM ÇÖZME Okulun görevlerinden biri de öğrencilerin hayata başarıyla uyum sağlayacak şekilde yetişmelerini sağlamaktır. Bu nedenle problem çözme metoduna yer verilmesi, okulun bu görevini gerçekleştirmesi bakımından önemlidir. Ancak bu metod daha çok tabii bilimlerde uygulanacak bir yöntemdir. Tarih konuları problem çözmekten daha çok olayları sebep-sonuç ilişkisi içerisinde analiz etmekten ibaret, determinist yaklaşım kullanılabilir. Tümevarım metodu: Özel durumlardan veya örneklerden genel bir sonuca ulaşmaktır. Tümdengelim metodu: Genel ilkelerden özel durumlara giden bir akıl yürütme şeklidir. Çözümleme metodu : Bir bütünü elemanlarına ayırma, çözümleme ve tahlil etmedir. Bireşim metodu: Bir konuyu, tümevarım ve tümdengelim metodlarından giderek zihni gerekçeleri birleştirmek suretiyle açıklamak ve sonuca varmaktır. Çünkü düşünce eyleminin olması, incelemelerin bir sonuca yönelmesi ve bunları yeni alanlara uygulamak için sentez şarttır. Bireşim metodu bir anlamda, parçalardan yeni bir bütün veya bir sentez oluşturmaktır. 6. GRUPLA ÇALIŞMA METODU Grup; birbiriyle ilişkileri ve aralarında ortak değerleri olan, birbirlerine bağlı iki veya daha fazla kişiden oluşan toplumsal bir birimdir. Grupla çalışma, ferdin sosyal gelişimini ve değişimini sağlayan bir metottur. Bu metotla ferdin sorumluluk duygusu, başkaya veya gruba katkıda bulunmak zevki de artırılmış olur. Bu metod öğrencilerden oluşturulan gruplara birer konu verilmesi ve konunun öğrencilerce araştırılarak, sınıfta grup halinde anlatılması şeklinde olmaktadır. Grupların teşkili: 3 – 7 kişiden meydana gelen gruplar en iyi çalışma gruplarıdır. En ideali 5 kişilik çalışma gruplarıdır. Her grupta bir başkan, bir sözcü ve bir de sekreter bulunmalıdır. Grup teşkil edilirken; ilgi grupları, seviye grupları, aynı semte oturanların bir grup meydana getirmeleri, numara sırasına göre gruplama, sınıfta oturdukları yere göre gruplamaya başvurabilir. Çalışmaya başlayan grup içindeki her fert, öğretmenin rehberliği ile çalışmanın inceliklerini, herbirinin ne yapacağını, sorumluluğunu iyice öğrenmelidir. 141 7. TARTIŞMA METODU Tartışma, herhangi bir grubun, bir başkanın yönetimi altında, belirli bir düzen içinde hapsini ilgilendiren sorunlar üzerinde ve belli bir amaca dönük karşılıklı görüşmelerdir. Öğrenci sayısı az sınıflar için en uygun bir tekniktir. Tartışma metodunda hem öğretmenle öğrenci arasında hem de öğrenciler arasında dinamik bir etkileşim, alış – veriş vardır. Tartışma metodu, öğrencilerin ilgisini uyandırır, anlayışlarını değerlendirme, gerçekleri kavrama, eleştirici düşünme kabiliyetlerini geliştirir. 8. GÖZLEM VE İNCELEME METODU Gözlem, bir olayı, bir nesneyi ya da bir gerçeği iyi anlamak için bu olay, nesne ya da gerçeğin türlü belirti ve koşullarını izleme ve inceleme işidir. İnceleme ise, ele alınan bir konu ya da olayın özelliklerini ve ayrıntılarını tam olarak anlamaya çalışmak için yapılan sistemli çalışmadır. Ancak tarihsel olayları gözlemlemek imkanımız yoktur. Belki herhangi bir tarihi olayla ilgili değişik rivayetlerde, doğru olanını belirlemek için yapacağımız bir dizi faaliyet burada gözlemin tesiri olur. Gözlem ve inceleme, birbirini tamamlayan iki uğraş gibidir. İyi bir gözlem de, iyi bir inceleme de, amaçlı ve planlı bir çalışmayı gerektirir. Gözlem ve inceleme, topluca yapabileceği gibi gruplar oluşturularak ya da bireysel olarak yapılabilir. Öğrencilerin, gözlem çalışmaları ve inceleme gezileri sırasında gördüklerini ve işittiklerini not etmeleri, belge toplayıp bunlar üzerinde inceleme yapmaları, bazı durumlarda gördüklerini yazılı olarak anlatma, tartışma, yürütme ve değerlendirme yapma imkanlarını da yaratır. Öğretmen tarih öğretiminde yukarda belirttiğimiz metot ve tekniklerle yetinmeyip, öğrencilerin seviyesine uygun çeşitli yazılı, görsel ve işitsel kaynaklardan, Tarihsel mekanlardan, antik şehirlerden, mimari kalıntılardan, müzelerden (harita, atlas, slayt, CD, VCD, internet, film vb.) yararlanabilir.Tarih kaynakların öğretimde kullanılması öğrencilerin araştırma yapması ve bunu alışkanlık haline getirmesine teşvik edilir. Tarih öğretiminde öğrencilerin çalışma ortamı yalnız derslikler değil, okul, çevre, kitaplıklar, müzeler, sergiler vb. yerleri de kapsar. Öğrencilerin bu gibi yerlerde gezi, gözlem yapmaları ve kişilerle görüşmeleri teşvik edilmelidir. Konular işlenirken “yakından uzağa, somuttan soyuta, basitten karmaşığa ilkesine uyulmakla birlikte öğrenciler önemli tarihi olayları birlikte tarih şiridine işlerken onlarda zaman kavramı geliştirilir. 142 DERSLER ARASI VE PROGRAMLAR ARASI İLİŞKİ Tarih öğretimi amaçlarına ulaşması için ona yakın olan derslerle ve programlarla ilişki kurması gerekir. Tarih dersi en çok ana dili, coğrafya, yurttaşlık eğitimi, güzel sanatlar, felsefe, sosyoloji dersleri ve okullarda uygulanacak olan nice ki: çatışma çözüm oyunları, insan hakları eğitimi, milli azınlıklar, kadınlar hakları gibi programlarıyla da işbirliği geliştirebilir.Tarih dersini veren öğretmenler konuları işlerken ona yakın olan dersleri veren öğretmenlerle ilişki kurarak birlikteki çalışmalarda korelasyon yapabilirler. Öğretmenler aralarında birlikte öğrencilerle serbest etkinlikler, gezi ve ziyaretler esnasında konular bakımında işbirlik yapabilirler. Tarih dersinin okulların kendileri getirecek olan programlarıyla da işbirlik yapma imkanı vardır. Okulun getirmiş olduğu programlar tarih dersinin programları daha da genişletebilinir. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Öğretme-öğrenme sürecinde öğrencilerin davranışlarında istendik yönde değişmelerin olup olmadığı, ölçme ve değerlendirme ile belirlenebilir. Bunun yanı sıra öğencilerin eğitim gereksinmelerinin saptanması ile öğretme-öğrenme sürecinin belirlenmesinde de ölçme ve değerlendirmeye gerek duyulur. Ölçme, belli bir nesnenin ya da nesnelerin belli bir özelliğe sahip olup olmadığını gözlenerek sonuçların sayılarla ya da başka sembollerle gösterilmesidir. Değerlendirme ise, ölçme sonuçlarını bir ölçütle karşılaştırarak bir karara ulaşmaktır. Eğitimde farklı amaçlarla değerlendirmeye başvurulabilir. Tarih dersinde de bu bağlamda: ihtiyaç saptama, öğrencilerin hazıroluş durumlarını saptama, öğrenme eksiklerini belirleme ve düzey belirleme amacı ile değerledirmeler yapılabılır. Öğretme-öğrenme sürecinde öğrencilere kazandırılacak olan davranışlar; bilişsel, duyuşsal ve devinimsel davranışlar oluşturmaktadır. Bu bakımdan, öğretme-öğrenme sürecindeki ölçme ve değerlendirme etkinliklerinin bu üç davranış alanındaki öğrenmeleri de içermesi gerekir. Bilişsel, duyuşsal ve devinimsel alanlardaki davranışların, bu alanların her basamağındaki davranışları ölçebilmeye uygun test durumları hazırlamak ve her bir basamağa ilişkin yeterliklerin ayrı ayrı ölçmesine dikkat etmek gerekir. Ölçme ve değerlendirme etkinlikleri bilişsel alanla sınırlı kalmamalı, bunun yanı sıra duyuşsal alanla ilgili ilgiler, tutumlar ve değerler gibi psikolojik özelliklerle; devinimsel hadeflerin ölçülmesine de önem verilmelidir. Ölçme ve değerlendirme sırasında şu unsurlar dikkate alınmalıdır: 143 1. Bilgiler · alınan bilgileri anlatabilmek (sözlü, yazılı veya grafik şeklinde); · mesajı anlamak (öğretmenin anlattığını veya bir metnin mesajını); · bilgileri ayırt etmek yeteneğini geliştirmek (önemli-önemsiz bilgiler); · temel tarih kavram ve terimleri doğru kullanmak, yazabilmek ve söylemek; · geçmiş bir tarih olay hakkında farklı yer ve kaynaklardan toplamış bilgilerin çoğunu (anlatı, belge, resim, dergi vb.) uygun ve mantıksal bir biçimde sıralamak ve söyleyebilmek; tarihi (ve diğer) değerleri önemseme becerileri geliştirme. 2. Zaman ve mekan açısından tarihi olayları kavrama yeteneği · zaman açısından belli tarihi olayları zaman şeridine yerleştirmek; · tarihi olayları meydana geldiği yerleri haritada gösterebilmek; · tarihi haritalarda yönelebilmek ve önemli bazı mekanları gösterebilmek; · Avrupa, Balkan ve Türk topluluklarına ait belli tarihi devirlerle ilgili tarih ve sosyolojik kavram ve terimleri kavrayabilmek. 3. Tarihsel düşünme · tarihi olayların nedenini ve sonuçlarını ayırt edebilmek ; · benzeri belli olaylar ve olguların benzer ve özel taraflarını söyleme ve yazabilmek; · edindikleri tarihi bilgilerden yararlanarak belli tarihi olay hakkında kişisel görüş oluşturabilmek; · tarihi belgelere dayanan bilimselliği sağlamlaşmış bir tarihi olay hakkındaki bir sav ile kişisel düşünce ve pozisyonu ayırt edebilmek. ÖĞRETİM ARAÇLARI Öğrenme-öğretme etkinliklerinde, öğrenmeyi büyük ölçüde kolaylaştıran araç- gereçlerin, özellikle ilköğretim okullarındaki öğrencilerimizin etkili ve kalıcı öğrenmelerinde önemli rolü vardır. Örneğin Tarih derslerinde birçok soyut konunun somut duruma getirilmesinde öğretim araç- gereçlerinden yararlanmak kaçınılmazdır. Tarih dersinde en sık kullanabilecek birkaç araç-gereç arasında resimler, haritalar ve lehvalar, zaman ve tarih şeritleri, video kasetler, 144 CD’ler, film şeritleri, duvar resimleri, diyapozitifler, albümler, tepegöz, episkop, teyp ve ses bantları, televizyon ve video, bilgisayar sayılabilir. KAYNAKÇA 1. Akşin Sina, Türkiye Tarihi, Cilt 1-4, Cem yaınevi, İstanbul,1990. 2. Albert Sorel, Avrupa ve Fransa İhtilali (Çeviren :Nahit Dirri Örik) 3. Araz Nezihe, Dünya Tarihi, Cilt 1,2,3, İstanbul 1974. 4. Baykal, Bekir Sıtkı, Yeni Zamanda Avrupa Tarihi, Ankara,1961. 5. Bedrettin Koro, Türk Ulusal Tarihinden Ek Dersler, Belgrad, 1995. 6. Bloch,Harc, Feodal Toplum,(Çeviren :Mehmet Ali Kılıçbay), Ankara,1983 7. Cemil Öztürk-Dursun Dilek (Editörler), Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi, Pegem Yayınları, Ankara, 2003 8. Hıstorıja e Popullıt Shqıptar, I-II Cılt, Tiran 2002. 9. İlköğretim Sosyal Bilgiler 4,5,6, MEB Yayını ,İstanbuş 1999. 10. İlustrovana Enciklopedija-Istorija,1,2, Vuk Karaciç, Belgrat 1985. 11. Ilustrovana Istorıja Sveta I-IV, Belgrat 1984. 12. Istorıja Naroda Jugoslavıje , I-II Cilt, Prosveta 1960. 13. İspanya Tarihi, (Çeviren Galip Kemalş Söylemezoğlu-Kanaat Kütüphanesi yayınları). 14. Ivan Bojıç…, Istorıja Jugoslavıje, Prosveta 1973. 15. Mufassal Osmanlı Tarihi, 1-6 ciltler, İstanbul 1963. 16. Noel Malcolm, Kosova Nje Hıstorı e Shkurter, Prıştine-Tiran 2001. 17. Niyazi Akşit, Milli Tarih I.II. İstanbul 1995. 18. Özcan Demirel, Planlamadan Değerlendirmeye Öğretme Sanatı, Pegem yayıncılık, Ankara, 1999. 19.Osmanlı Tarihi, Liseler İçin, MEB Yayını,İstanbul,2001. 20.Paykoç Fersun, Tarih Öğretimi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Lisans Tamamlama Programı, 1991. 21.Wells,H.G. Kısa Dünya Tarihi, İstanbul, 1962. 22.Yılmaz Öztuna, Türkiye Tarihi, Ötüken yayınları, İstanbul,1983 23.Sevim Alı, Yücel yaşar, Türkiye Tarihi, Cilt 1-4, Ankara, 1989. 24. Sönmez Veysel, Sosyal Bilgiler Öğretimi, Ankara: Pegem yayınları, 1996. 25. Süzer Ersan, Kuramdan Uygulamaya Sosyal Bilimlerin Öğretimi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi yayını, 1998. 145 26. Şirin Veli, Ana Hatlarıyla Osmanlı Tarihi, Marıfet Yayınları, İstanbul 1996. 27. Jacques Pırenne, Büyük Dünya Tarihi,Cilt I-IV,(Çevirenler:Nihal Önal-Beslen Çankat, Mweydan yayını). 28. Tarih, Lise 1,2, MEB Yayını, Ankara 1993. 29. Uzunçarşili İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, Cilt 1-4, TTK,1988. 30.Yüksel Özden, Öğrenme ve Öğretme, Pegem Yayıncılık, Ankara 1998 ANSİKLOPEDİLER 1. Ana Britanica, Hüriyet Yayınları, İstanbul 1994. 2. İslam Ansiklopedisi, MEB Basımevi, İstanbul 1978 3. Büyük Larausse Sözlük Asnıklopedisi,İstanbul 1986 4. Meydan Larousse Büyük Lugat ve Ansiklopedisi, Sabah Yayınları, İstanbul 1992. 5. İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı yayınları, İstanbul 1988. 6. Osmanlı Padişahları Ansiklopedisi,1-3 ciltler,Yeni Asya yayınları, İstanbul 1986. 7. Osmanlı Anskiklopedısı,Ağaç Yayınları.İstanbul , 1955. 8. Ülkeler ve Dünya Atlası, İstanbul 1998. SÖZLÜKLER 1.Türkçe Sözlük, TDK, Cilt 1-2, Ankara l998. 2.İmla Kılavuzu, TDK, Ankara 1996. İNTERNET – KAYNAKÇA 1. www.meb.gov.tr 2. www.ttk.gov.tr 3. www.tarihvakfı.org.tr 4. www.iskenderiye.com 5 www. pegema.com.tr 146 COĞRAFYA haftalık 2, yıllık toplam 74 ders saati GİRİŞ Bu yıl Avrupa’nın coğrafya özelliklerin tümünü incelerken, onların da özlellikleri hakkında bilgiler verilecek. Her ülkenin coğrafya durumunu, doğal özelliklerini doğal zenginliklerini, iktisadi, özelliklerini, halk strüktürünü, kültürel - tarihsel gelişmesini, siyasi özelliklerini bir araya getirerek okul yılı içinde çocuklara kronoloji sırasıyla öğretilecek. Avrupa’ nın coğrafya özellikleri hakkında bilgi edinerek, aynı zamanda doğa ve toplumun arasındaki ilişkilerini, onların kullanmasını ve savunmasını, din, dil, ırk, kültürel ve siyasi bağlantıları araştırmak amaçlanmıştır. Unutmamalıyız ki Avrupa bir sürü örneksel özelliklere sahiptir, ki onları yaşadığımız ortamda rahatça kullanabiliriz. UZAK HEDEFLER 1. Öğrencinin Avrupa kıtasının doğal ve insani özellikleriri, onların topluma olan etkisini tanımasını geliştirmek. 2. Kıtanın coğrafya durumunu, doğal ve insani özelliklerini, onların topluma olan etkisini ve gelişmesini anlayarak geliştirmek. 3. Öğrencinin elde ettiği bilgilere dayanarak düzenlemesini ve ifade etmesini geliştirmek. 4. Öğrencinin coğrafya dersinden aldığı bilgilerin sayesinde gerçeğin ve sorumluluğun gelişmesine sahip olmak. 5. Kıtanın çok karma doğal özelliklerini, yaşam koşullarını ve etkinlikler hakkında değerlendirmeyi ve tutumu geliştirmek. 6. Dil, din, ırk farklarını ayırım yapmadan Avrupa`da yaşayan tüm halkların aynı haklara sahip olmasına saygılı olmasını geliştirmek. 149 GENEL HEDEFLER Öğrenci: Bilgi açısından: - Avrupa’nın doğal ve insani özelliklerini - Avrupa’nın doğal ve insani özelliklerinin esas temellerini, bölgelerini ve ülkelerini Anlama açısından: - Avrupa’nın doğal, sosyal, iktisadi ve siyasi özelliklerini - Avrupa’nın bölgeleri arasındaki doğal ve insani benzerlikler ve farklar Uygulama açısından: - İklim, hidrografi, nüfus sayısı, doğal artış, halk strüktürü ile iktisadi etkinliklere ait grafikon, diyagram, harita, model v.b - Kitabın içindekilerini kullanarak resimler, grafikonlar, tablolar, diyagramlar v.b Analiz açısıdan: - Avrupa’nın toplumsal – iktisadi gelişmesine doğal ve insani özelliklerin önemi - Avrupa’nın, Avrupa bölgelerinin gelişmesinde doğal ve toplumsal faktörlerin etkileri Değerlendirme açısından: - Avrupa kıtasında, bölgelerinde ve ülkelerinde doğal ve isani özelliklerinin rolü - Günümüzde Avrupa’nın fiziki ve insani görüntülerin sebepleri: Genel ısıtma, su sorunu, yer kayması, kirlilik, doğal artışı hızlı veya yavaş gelişmesi, mülteci sorunları, iktisadi gelişmesi v.b Tutum ve değerler açısından: - Kıtada doğal özelliklerin, yaşam koşulların ve insan etkinliklerinin çok çeşitli olması - Kendi davranışlarının (açık, hoşgörülü, gönüllü, eleştirici v.b). 150 KATEGORI BÖLGE ALT KATEGORI AVRUPA DERS BİRİMLERİ Ders Sayısı % Bölge hakkında kısa bilgiler Avrupa kıtası hakkında - Genel Bilgiler Güney Avrupa – Doğal özellikleri, halkı ve iktisadı Güney Avrupa Ülkeleri Orta A vrupa – Doğal özellikleri, halkı ve iktisadi Orta Avrupa Ülkeleri Batı Avrupa – Doğal özellikleri, halkı ve iktisadi Batı Avrupa Ülkeleri Kuzey ve Kuzeydoğu Avrupa– Doğal özellikleri, halkı ve iktisadi Kuzey ve Kuzeydoğu Avrupa Ülkeleri Doğu AvrupaDoğal özellikleri, halkı ve iktisadi Doğu Avrupa Ülkeleri Toplam=açıklama + tekrarlama + alıştırma Bilgi Değerlendirilmesi Serbest Ders Sayısı Toplam Ders Sayısı 1+0 6+2 2+1 1,3 10,8 24,3 11 + 4 2+1 17,6 8+2 2+1 14,9 5+3 2+1 8,1 2+1 2+1 13,5 5+2 48 + 19 64,9+25,7 4 3 74 5,4 4,0 100,0 151 Kategori Bölge 152 Alt kategori Avrupa Program içeriği Kazanımlar Bölgenin anlamı Öğrenci okul yılı içinde AVRUPA bir bütünlük gibi - Coğrafya durumu büyüklüğü ve sınırları - Rölyef, iklim, hidrografi ve biocoğrafya özellikleri - Kültürel, demografi, iktsadi ve siyasi özellikleri - Avrupa ’ nın sınırlarını göstererek, Asya, Afrika ve diğer kıtalara nazaran önderliğini açıklamak. - Haritada adaları, yarım adaları, genç ve eski sıra dağları, düzlükleri v.b göstermek. - Genel iklim tıplerini ve özelliklerini fark edebilmek. - Haritada en tanıdık ırmak ve gölleri bulmak. - Resimlere dayanarak. - Avrupa ’ da hayvanat aleminin yayılışını öğrenmek. - Avrupa ’ da doğal artışı anlamak. - Avrupa ülkelerini ve nüfusunu fark etmek. - Avrupa ‘ da bulunan sosyalist, cumhurriyet, krallık, ibi lkeleri fark etmek Güney Avrupa – Coğrafya durumu ve bölgesel yayılışı - Rölyef, iklim, hidrografi ve biocoğrafi özellikelri – Nüfusu, kültürel, iktisadi özellikleri. – Güney Avrupa Ülkeleri: Yunanistan, Makedonia, - Haritada G. Avrupa ’ yı teşkil eden yarım ada ve ülkeleri göstermek. - Akdenizin bölgeye olan etkisni aıklamak. Haritada sıra dağları ovaları, düzlükleri, yaylalrı ve ırmakları bulmak. Neden Akdenizin kıyılarından aktiv volkanlar ( Etna, Vezüv ) ve deprem olaylara rastlanır. - Güney Avrupa iklimini analiz etmek - Akdeniz bölgesi için turistik ve iktisadi önemi. Dersler arası ilişki Coğrafya ’ nın diğer derslere bağlantısı Coğrafya, Tarih, Jeoloji, Biocoğrafya, Demografi, İktisadi ve Siyasi bilgileri bir araya getirmek - Güney Avrupayı daha iyi anlayabilmemiz için, sözkonusu bölgenin coğrafya, tarih, demografi, kültürel ve siyasi özellikleri Bulgaristan, Sırbistan ve Karadağ, Bosna ve Hersek, Hırvatistan, Romanya, İtalya, Malta, Kıbrıs, İspanya ve Portekiz - Orta Avrupa: - Diğer bölgelere ilişkin coğrafya durumu, yayılışı. - Rölyef, iklim, zengin su ve biyocoğrafya özellikleri. - Doğal zenginlikler ve uygun ulaşım iktisadın bölgede yüksek seviyede gelişmesinin sebebidir. - Orta Avrupa halkının ve kültürlerinin birleştiği bölge - Gelişmiş ve çeşitli iktisat. - Orta Avrupa Ülkeleri: - Almanya, Avusturya, İsviçre, Slovenya, Macaristan, Çekya, Slovakya ve Polonya. - İş haritalarında güney Avrupa halkının yayılışını göstermek. Aynı zamanda doğal artış ve nüfus yoğunluğunu öğrenmek. - Haritada Güney Avrupanın en eski kentlerini ve turistik bölgelerini bulmak. Güney Avrupa ülkelerinin doğal, nüfus, kültürel, iktisadi, siyasi özellikleri fark etmelidirler. biraraya getirmek gerek. - Orta Avrupa diğer Avrupa bölgeleriyle bir köprü şeklinde bağlıdır. - Haritada Orta Avrupa ülkelerini ve komşularını bulmak. - Haritada bölgenin en önemli genç ve eski sıradağlarını, düzlük ve yaylalarını bulmak. - Orta Avrupanın doğu ve batı ile yüksek ve alçak bölümleri arasında iklimi fark edebilmek. - Haritada en önemli ırmakları bulup onların özelliklerini öğrenmek. - İş haritasında orta Avrupanın en önemli göllerini işaret etmek. - Hartografi işaretleri yarıdımıyla bölgedeki en önemli kömür ve demir maden ocaklarını bulmak. - Orta Avrupa ülkelerini nüfus sayılarına göre sıralamak. - İş haritasında Orta Avrupanın en büyük kentlerini işaret etmek. - Kişi başına Milli Gelirlere göre Orta Avrupa ülkelerini sıralamak. Orta Avrupa bölgesinin özel rölyef, iklim, hidrografi, biyocoğrafya, nüfus, iktisadi ve siyasi özelliklerine sahip olmasından dolayı bu bölge hakkında coğragya, tarih, kültürel ve siyasi ön bilgilerimiz olmalıdır. 153 - Herbir Orta Avrupa ülkesinin doğal, nüfus, kültürel, İktisadi ve siyasi özelliklerini öğrenmek. 154 - Batı Avrupa: - Önemli coğrafya durumu. - Bölgenin genel doğal özellikleri: Alçak rölyef şekilleri, nemli ve ılıman iklimi, bol sulu ırmakları, zengin bitki alemi, kömür, neft ve yeraltı gazı gibi doğal zenginlikleri.. - Nüfus yoğunluğu yüksek olan, doğal artışı düşük olan, kültür seviyesi ve iktisadı gelişmiş olan bölgedeki ülkelerin çoğu krallıktır. Batı Avrupa Ülkeleri: Büyük Britanya, İrlanda, Fransa, Belçika, Hollanda, ve Lüksemburg. - Batı Avrupa ^ Avrupa Penceresi^ - Batı Avrupanın Coğrafya durumu ve tarihi gelişmesi - Denizin insan için olan önemi - Atlas Okyanusunun ve Golfstream akıntısının iklime ve insana olan etkileri - İş haritalarında eski sıradağları, düzlükleri, polderleri ve ırmak vadilerini işaret etmek. - Irmak boğazlarını (estaurların önemi) Irmak aralarını bağlayan birçok kanalların meydana gelmeleri - İş haritalarında kömür, neft, yeraltıgazı, demir ve diğer maden ocaklarını işaret etmek - Nüfus sayısına göre Batı Avrupa ülkelerini sıralamak - Haritada 10 en büyük Batı Avrupa kentini bulmak. - Kişi başına Milli Gelirlere göre Batı Avrupa ülkelerini sıralamak. Bu bölgenin doğal özelliklerinden başka tarihi gelişimini bilmeliyiz. Bununla ilgili coğrafya, tarihi, kültürel ve siyasi özelliklerini de bilmeliyiz. Kuzey ve Kuzeydoğu Avrupa: - Coğtafya durumu ve özellikleri Rölyef, iklim, hidrografi, Bitki - Kuzey ve Kuzeydoğu Avrupanın sınırları ve ülkeleri - Bölgede denizin ve iklimin etkileri - Bölgede eski sıradağlar, fyordlar, ovalar ve ormanlar. Ağır doğa koşullarına rağmen bölgede yaşayanlar kültürel ve iktisat ve hayvanat aleminin özellikleri. - Kuzey Avrupa halkı ve demografik özellikleri, - Doğal koşullara dayanarak iktisadi gelişmesi. Kuzey ve Kuzeydoğu Avrupa Ülkeleri - Danimarka, İzlanda, İsveç Norveç, Finlandiya, Estonya, Letonya ve Litvanya. - Bölgede iklim ve iklim tipleri - Bölgedeki ırmakların kısa olmalarına rağmen zengin enerjiye sahiptirler - Bölgede göllerin çok olmasının sebepleri - Bölgede bitki ve hayvanat aleminin yayılışı - Bölgede yaşayanların kültürel ve iktisadi özellikleri - Bölgenin doğal koşullarına dayanarak iktisadi gelişmesi, - Bölgede yaşayanlar ağır ağır doğa koşullarına rağmen kültürel ve iktisadi bakımından gelişmişlerdir. bakımından çok yüksek seviyede gelişmiştir. Bu gelişmeyi daha iyi anlayabilmemiz için coğrafya, tarih, kültür ve siyasi önbilgilere sahip olmalıyız. Doğu Avrupa ve bölgede kurulan yeni ülkeler: Coğrafya durumu, büyüklüğü ve dünya ile zayıf bağlantıları - Çeşitli rölyef şekilleri ve yayılışları - Kutup bölgelerinden soğuk denizlere ve büyük arazilerde iklim ve iklim tipleri. - Sularla zengin uzun ırmaklar ve göller bölgenin hidrografi ağını teşkil ederler. - Bölgedeki toprak alanları iklim ve rölyefe uyum sağlamıştır. - Bitki ve hayvanat alemi ile - Doğu Avrupanın kendine ait doğal, iktisadi ve siyasi özelliklere dayanarak, coğrafya, tarih, geofizik, ve siyasi ön bilgilerimiz olamalıdır. - - Doğu Avrupanın Coğrafi durumu ve sınırları Yeni kurulan ülkelerin sınırları Doğu Avrupa ovası Batı Sibirya ovası, Turan ovası, Karpat sıradağları, büyük ve küçük Kafkas dağları, Orta Asya Dağları, Amur ırmağı ile Kamçatka yarımadası gibi büyük rölyef şekilleri Doğu Avrupadan Pasifik okyanusuna kadar ve Kuzey buz okyanusundan Güneydeki genç sıradağlara kadar iklim ve iklim tipleri Bölgede bitki ve hayvanat aleminin yayılışı. Haritada bölgenin en büyük ırmaklarını bulmak Doğu Avrupada yapılışlarına göre en büyük gölleri bulmak. Tundra, Tayga, İstepleri fark ederek onların coğrafik yayılışını ve iktisadi önemi 155 zengin olan bir bölge - Maden filizleriyle zengin olan bölge. - Bir zamanlarda tek ve sıkı yönetimli olan bir ülke, günümüzde bölünmüş serbest olan bir ülke. - Nüfus yoğunluğu, dil, din, ve kültür bakımından çok farklı bir bölge. - İktisadı bir süre sorun yaşayan ve gelişmekte olan bölge. Doğu Avrupa ve yeni kurulan ülkeler: - Rusya, Ukrayna, Beyaz Rusya, Moldavya, Ermenistan, Gürcistan, Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan, Tacakistan, Kırgızistan ve Kazakistan. 156 - Bölgede kanalların kazılması ve onların ekonomiye olan etkisi - Haritada en önemli maden ocaklarını bulmak - Doğu Avrupada dil ve din özelliklerine dayanarak halklar - Yüzölçüme dayanarak ülkeleri sıralamak. - Bölgede halk ve halk strüktürü, yaşam ortamları ve iktisadi özellikleri. ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ Coğrafya ders birimi olarak çeşitli yöntem ve teknolojik araçlar kullanarak öğrenilebilir. Eğer öğrenci ders veren öğretmenin anlatım yöntemine uyum sağlarsa o zaman öğrenci tüm bilgileri hemen kavrayabilir. Önce öğretmen psikomotorik yeteneğine dayanarak en uygun yöntemi teknolojik aracı kullanmalıdır. Demek oluyor ki öğretmen yöntem ve teknoloji araç seçiminde planlaştırılmış ders birimlerine göre yapmalıdır. Yöntemlerin ve teknoloji araçların seçimleri her ders veren öğretmenin ilk ve en önemli ödevlerinden biridir. Öğretmen bazı özel durumlarla karşılaşıp aniden planlaştırılmış olan yöntemi ve teknoloji aracını değiştirebilir. Öğretmen ders birimine ve öğrencilerin coğrafya ile ilgili ön bilgileri hangi seviyede olduğunu göz önüne alarak yöntemini ve teknoloji araç seçimini yapmalıdır. Yöntemler ve teknoloji araç sayesinde öğrenci en hızlı bir şekilde bilgi elde ederek, değerlendirmeler ve fark etmeler yapabilir. Genel yöntemlerle öğretmen açıklama yaparak gösterir, işaret eder ve öğrencilerle işbirlik bağı kurar. Öğretmen-öğrenci işbirliği bireysel ve grup halinde yapılabilir. Coğrafyanın maddi temelleri Coğrafyanın ders birimi olarak tamamen gerçekleşmesi için şu araç ve gereçler kullanmalıdırlar. v Ders objeleri (dersaneler, kabineler ve doğa) v Ders araçları (Vizüel ve audiovizüel); v Yardımcı teknik araçları ( tahta, kinoprojektör, tv, radyo, cd v.b.); v Okul kütüphanesi v Öğrencinin çalışma araçları (ders kitabı, coğrafya okumakitabı, iş defteri, resimler, diyagramlar, grafikonlar, tablolar, coğrafya sözlüğü, coğrafya atlası, blok v.b.) Coğrafya dersinin gerçekleşmesi için kullanılan araçlar Coğrafya dersinin gerçekleşmesi için kullanıldığı araçların önemi büyüktür, çünkü coğrafya gösterili bir özelliğe sahiptir. İlk başta herhangi bir ders birimi açıklamaya başlandığı sırada kullandığımız sözleri önemi 157 büyüktür. Nitekim öğrenci yeni bilgilere sahip olabilmesi için ders araçları önemli rol oynar. Demek oluyor ki öğretmenin ödevi göstermek, öğrencinin ise izlemektir. Eğer öğrenciye doğrudan doğruya izlemek sağlanmazsa indirek izlenim sağlanmalıdır, o da · Resimler, filmler, tv yayınları bilgisayar, çeşitli model ve maketler, küre, büyük ölçekli haritalar coğrafya- fiziksel ve toplumsal-siyasi haritaları. · Coğrafya çizimleri (ders çizimleri, diyagram, grafikon v.b.) · Sayısal değerler (çeşitli tablolar) · Ders kitapları, okuma kitapları, coğrafya dergileri v.b. Coğrafya dersinin çalışma şekilleri Ders esnasında birkaç çalışma şekli kullanılır ki onların sayesinde öğrenci daha yüksek seviyede bir bilgiye sahip olabilir. Çalışma şekilleri ise şunlardır: · Bireysel çalışma şekli · Çift çalışma şekli · Grup çalışma şekli · Tüm sınıf çalışma şekli · Özel çalışma şekilleri ki burada ek ve tamamlama derslerden mada serbest etkinlikler, takım çalışmalar v.b. düşmektedir. · Çevre gözetmeleri, geziler v.b. COĞRAFYA DERSİNDE ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ VE DERS ARAÇLARI Coğrafya dersinde çalışma yöntemler ve teknoloji arçları sayesinde öngörülmüş ders biriminin en iyi bir şekilde gerçekleşmesinde önemi büyüktür. Öğretmen ise en uygun yöntem ve teknoloji aracı seçmesiyle dersin örgütlenmesinde katkısı büyüktür. Coğrafyada çalışma yöntemleri şunlardır. · Bireysel yöntemler (açılklama, gösterme, diyalog, konuşma) · Metin yöntemleri · Gösterme yöntemleri objelerin şekillerin v.b. gösterilmesi. Örneğin: A. Yaşam ortamının gösterilmesi 158 B. Dershanede ya da coğrafya kabinesinde gösterme C. Coğrafya izlenimleri D. Coğrafya alanında kullanılan objelerin izlenimi. LABARATUVAR - DENEYSEL YÖNTEMLERİ (coğrafya deneylerin gösterilmesi v.b.) Yukarıda saydığımız yöntemlerden mada, ders esnasında öğretmen tarafından çeşitli teknoloji araçları kullanılmaktadır: · Brainstroming (fikir değiştirme) · Sorunlari çözen konuşmalar · Keşfetme tekniği · Sorularin yönlendirme tekniği · Düşünme tekniği · Grafiksel ulaştirma · Bölüm · Bölüm tablosu · Bilgiler tablosu · Konuşanlar aği · Bilmiyorum-istiyorum bilmem için-öğreniyorum · İki bölümlü gündem · Öngörülmüş konular · Küçük araştirma · Ven diyagram · Televizyon programlari · Drta · son sözü benim için sakla ÖĞRENCİLERİN BİLGİ DEĞERLENDİRİLMESİ Öğrenci en doğru bir şekilde değerlendirme yaparak programın gerçekleşmesinde önemli yer almaktadır. Bu nedenle öğrenciyi tek o anki bilgiye değil, fakat okul yılı boyunca ders aktivliğini göz önüne alarak değerlendirme yapılmalıdır. Tüm öğrencilere aynı kriterleri uygulayarak değerlendirme yapıp not verilmelidir. Öğrencinin bilgi miktarı ve gerçeği göz önüne alarak, öğretmen notlamayı tamamladıktan sonra öğrencileri yönlendirebilir. 159 DÜZENLEME VE DEĞERLENDİRME FONKSİYONLARI Öğretmen öğrencilere düzenli bir şekilde bilgi vermelidir. Öğrencinin bilgisi sistematik bir şekilde değerlendirilmelidir. Değerlendirme esnasında kontrol etmek frontal bir şekilde olabilir. Bu sırada öğrencinin yoklaması kısa ve hızlı sourlarla yapılabilir. DÜZENLEME ŞEKİLLERİ Okul yılı içinde çeşitli kontrol etme şekilleri gerçekleşebilir. · Sözlü düzenleme her derste bireysel ve grup halinde olabilir. · Yazılı düzenleme aynen bireysel ve grup halinde olabilir. Bu çeşit düzenleme bazı öğrencilere uygun gelir. Öğrenci verilen ödevi belli bir zaman içinde çözmelidir. · Tekst-grafikler yarddımıyla ödevlerin düzenlenmesi. Bu tür düzenlemelerde öğrencilere bilgi testleri verilir · Pratik çalışmalarla düzenlemeler bilgilerin değerlendirmeleri gözönüne alarak öğrencinin hangi seviyede bilgilendirildiği öğrenilebilir. · Ev ödevlerin düzenlenmesi notlama esnasında öğrencinin tek başına yapan ödevler, grafikonlar, harita çizimleri bunun en iyi örnekleridir. DEĞERLENDİRME VE NOTLAMA Doğru dürüst bir şekilde değerlendirme ve notlama ders veren öğretmenin en önemli ödevlerinden biridir. Bu nedenle her öğrencinin sözlü yazılı ve pratik çalışmalarını coğrafya ders biriminin hangi seviyede kapsadığını en iyi öğretmen bilir. Değerlendirme öğrencinin bilgisini notlaması demektir. Zaten değerlendirmeden sonra notlama gelmektedir. DEĞERLENDİRME TALEBİ: Öğretmen her öğrenciyi tek tek değerlendirerek, öğrenciyi motive ederek her konuda başarılı olması şarttır. DEĞERLENDİRME TEMELLERİ: Öğrenci ne diyor, öğrenci ne yazıyor, öğrenci ne yapıyor anlamlarına gelmektedir. DEĞERLENDİRME BÖLÜMLERİ: Örneğin: Kontrol etmek-neleri biliyor ve neleri bilmiyor; Ölçme ve değerlendirme-öğren160 cinin hangi seviyede ve miktarda bilgiye sahip olduğunu ölçmek gerekir. Notlama açık ve tam notla olmalıdır. Çalışmalar sistematik bir şekilde olmaktadır. Değerlendirme esasları öğretmenin devamlı not tutması, değerlendirmesi ve notlamasıdır. Modern eğitimde değerlendrimede köklü değişmeler olmuştur ve yeni yöntemler uygulanmaktadır. DEĞERLENDİRME ÇEŞİTLERİ - DEĞERLENDİRME ŞEKİLLERİ: Öğrencilerin okul yılı boyunca elde ettikleri bilgileri değerlendirmek. - GENEL DEĞERLENDİRME: Öğrenciyi belli ders birimlerinden yarıyıl okul yılı sonunda notlama gibisidir. - SINIFLANDIRMA DEĞERLENDİRİLMESİ: Öğrencinin hangi seviyede bilgi sahibi olduğunun anlamına gelmektedir. - DİYAGNOSTİK DEĞERLENDİRME: Öğrencide var olan noksanlıkları ortaya atarak, aynı zamanda ilgilenen öğrenciler hakkında değerlendirmeler yapılabilir. - İÇ DEĞERLENDİRMELER: Öğretmen tarafından şekillenerek gerçekleşen değerlendirmelerdir. - DIŞ DEĞERLENDİRMELER: Okul dışı tarafından gerçekleşir (eğitim, bölge ve belediye müfettişleri tarafından) - HERGÜNKÜ DEĞERLENDİRMELER: Öğrencinin sınıftaki faaliyetleri gözönüne alınmaktadır. - DEĞERLENDİRME ÖNCESİ: Testlerin değerlenmesinden önce yapılır. - SONUÇ DEĞERLENDİRMESİ: Okul yılı sonunda öğretmen tarafından yapılır. - SÜREÇ DEĞERLENDİRMESİ: Öğrencinin uzmanlaşmasında yardımcı olur. - KENDİ KENDİNİ DEĞERLENDİRME: Öğretmen, okul, öğrenci kendilerine ait bilgileri biraraya getirerek değerlendirme ve eleştirme yaparlar. - DEĞERLENDİRME ARAÇLARI ŞUNLARDIR: Ders veren öğretmen değerlendirme esnasında bir sürü belgeleri toplamak için şunları kullanmalıdır: · GÖZLEM · KENDİNİ DEĞERLENDİRME · PRATİK ÇALIŞMALARA AİT YAZILI RAPOR 161 · · · · · SÖZLÜ İFADE YAZILI İFADE KONTROL KAĞITLARI DOSYA ( kendi değerlendirmesi) TEST Testler objektif kiterlere dayanmalıdır Testler istemlerden ya da sorulardan olmalıdır: · benzeri şıklardan oluşan cevaplar · kısa ve ayan cavaplar · seçilmiş olan cevaplar · öğretmen gerekli değerlendirmeyi objektif bir şekilde yapmalıdır KAYNAKLAR VE DERS ARAÇLARI 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 162 Sözkonusu sınıfa ait ders kitapları ve iş defteri Okul coğrafya atlası Ders veren öğretmenin yöntemleri Avrupanın çeşitli haritaları Küre, meteoroloji araçları v.b. Özel ve okul dergileri Resimler, gazeteler Bilgisayar programları, internet, cd, film v.b. YURTTAŞLIK EĞİTİMİ haftalık 1, yıllık toplam 37 ders saati GİRİŞ 7. sınıf yurttaşlık eğitimi dersi programı saptanırken öğrencilerin yaşı, önceki sınıflardan bu dersle ilgili elde edilen bilgi ile becerileri ve yurttaşlık eğitimiyle bağlılığı olan diğer derslerden elde edilen bilgiler de göz önünde bulundurulmuştur... 7. sınıftan çıkan tecrübeler, doğrusu bireysel ve topluluk kimliğin gelişmesi, sağlık ve sağlık korunması, kanunlar ve insan hakları, kültür ve çevre korunması, 7. sınıf ders programlarında işlenen konularla pratik bir şekilde bağ kurulabilir. Bu yaş grubundaki çocuklar kendilerini daha yetişkin (bilgili) hissetmekle birlikte, topluluklar veya değişik kuruluşlar kurmak için de büyük ilgi gösterirler. Bu topluluk ve kuruluşlar çerçevesinde de çocuklar bireysel ve topluluk kimliklerini geliştirirler. Bu yaş grubundaki topluluklar genelde müzik kulüpleri, şiir kolları, eğlence kulüpleri, yarışma kulüpleri, spor vb. olurken, kuruluşlar da çevrecilik, gönüllüler vb. dernekler olarak, öğrenciler bu ders çerçevesinde toplumsal örgütlenmenin bu şekillerinde yetenek ve bilinçlenme etkinliklerini geliştirirler. Bunun yanı sıra, 7. sınıf öğrencileri yurttaşlık eğitimi çerçevesinde yönetimi, iktidarı ve otoriteyi de öğrenirler. Öğrenciler değişik yönetim şekilleri hakkında olduğu gibi, yönetime katılımı ve etkinliği sağlayan şekiller hakkında da bilgilendirilirler. Kulüp, dernek veya sivil toplum kuruluşların örgütlenmesiyle öğrenciler, sadece kültürel eğitim alanındaki gelişmelerini değil, gelecekte toplum içinde üstlenecekleri görev ve rolleri için de çok daha iyi bir şekilde hazırlanmış olurlar. GENEL HEDEFLER Okul ve toplulukta kulüp ve derneklerin kurulması, işleyişi ve etkinliklerin geliştirilmesi konusunda daha etkin olmaları için, öğrencilere yardımcı olabilme. 165 Kamu kurumlarındaki yönetim organlarının kurulmasında vatandaşların etkin katılımları önemi hakkında bilinçlenebilme. Grup üyeleri hak ve sorumluluklarına saygılı olma ve her çeşit (etnik, din, ırk, cinsiyet vb.) ayrımcılığın engellenmesinin önemi konusunda bilinçlenebilme. Kamu kuruluşları çeşitleri, yapıları ve görevlerini tanıyabilme Grup ve kurumların çalışma kuralları olası ihlallerine karşı tepki (müdahale) gösterebilme Toplumsal katılımın değişik tiplerini ve devlet otoritesi nezdinde yurttaş ve sivil toplum kuruluşlarının etkisini anlayabilme. ÖZEL HEDEFLER Yedinci sınıf Yurttaşlık Eğitimi dersi hedefleri aşağıdaki gibidir: Tutum ve değerler açısından: · Kulüp, dernek ve kurum çalışmalarıyla ilgili eleştirel tutum geliştirebilme · Açık ve hoşgörülü olma cinsiyet, etnik, din, ırk ayrımı türlerine karşı gelebilme · Kulüp, dernek ve sivil toplum kuruluşları etkinliklerine gönüllü ve istekli olabilme Bilgi açısından: · Kulüp, dernek, kurum, sivil toplum kuruluşu, merkezi yönetim, yerel yönetim gibi kavramları öğrenebilme · Farklı yönetim şekilleri (demokratik yönetim, otoriter) öğrenebilme · Kosova’da ki sivil toplum etkinlikleri çeşitlerini öğrenebilme · Karşılıklı vatandaş ve otorite etkileşimini öğrenebilme Anlama açısından: · Kulüp,dernek ve kurum çalışmalarında etkin katılımın önemini kavrayabilme · Kulüp, dernek ve kurumlardaki çalışmaların gerektirdiği yetki ve sorumlulukları kavrayabilme · Yönetime etkin katılım ve etki etme biçiminin önemini kavrayabilme 166 Değerlendirme açısından: · Kulüp, dernek, kurum ve genelde toplumun gelişmesi doğrultusunda demokratik yönetimin önemini değerlendirebilme · Okul ve topluluklarda kulüp ve derneklerin kurulması olanak ve gereksinimlerini değerlendirebilme · Okul ve topluluktaki diğer kulüp, dernek ve kurumlarla işbirliği gereksinimlerini değerlendirebilme · Otoritelerin yönetimdeki sorumluluğu üstlenmesindeki rolünü değerlendirebilme Uygulama açısından: · Kulüp, dernek ve kurumlardaki kural ve prosedürlere uyabilme Analiz açısından: · Yönetim ile otoritelerin rolü ve demokratik kanunlar esasında işleyişinin önemini çözümleyebilme · Okul ve topluluktaki kulüp ve derneklerin etkinliklerinden doğan sonuçların etkisi çözümleyebilme Sentez açısından: · Kosova toplumunda demokratik değerlerin gelişmesi ve ilerletilmesinde sivil toplumun kaydettiği sonuçları birleştirebilme. DERS BÖLÜMLERİ KATEGORİLER ALT KATEGORİLER DERS SAYISI Gruplar ve kurumlar Kulüpler, dernekler ve kurumlar 20 ders saati Yönetim ve yurttaşlık Yönetim, iktidar ve otorite 17 ders saati 167 KULÜPLER, DERNEKLER VE KURUMLAR Ders İçeriği Öğrenilecek konular: Kulüpler ve çeşitleri. Kulüplerin kurulması ve kurulma süreçleri. Grupta çalışması ve grupta alınan görevlerin yerine getirilmesinin önemiyle ilgili kulüp yönetimi ve çalışma ilkeleri. Kulübün kimliğinin oluşturulması ve kimliğin ifade şekilleri (logolar, semboller, armalar...) Dernekler ve çeşitleri ( kültürel, sanatsal, ekolojik, insani, profesyonel ) Derneklerdeki etkinliklerin topluluklara ve topluma etkisi ( dernekler arası işbirliği ve etkinliklerin genişletilmesi). Sivil toplum kuruluşları ve sivil toplum kavramı. Sivil topluma katılım. Sivil toplum kuruluşları ağı ve yerel / merkezi yönetime etkisi. Aile kurumu. Aile değişimleri. Aile ve akrabalıkların rolü ve yapısı. Toplumsal kurumların diğer şekilleri : eğitim kurumları ( okul ve okul düzeyleri, yaşam boyu eğitim vb. ), kültürel kurumlar (medyalar, tiyatro, sinema, sanat galerileri) Kosova ve dünyada kültürel değişmeler ve bu değişmelerin trendleri. Dini kurumlar. İnanç şekilleri ve dini özgür yaşama hakkı. Sağlık kurumları (hastane, sağlık ocağı, kamu sağlığı ve onu tehdit etmenler), kamu hizmetleri kurumları (posta, telekomünikasyon) ve yönetim kurumları (mahkeme, polis, savcılık, sivil savunma, sosyal sigorta). Kazanımlar Öğrenci: · Yaşadığı toplulukta ve Kosova’da faaliyet gösteren kulüp, dernek ve kurumların değişik şekillerini tanımlar. · Gruptaki çalışmaSI ve sorumluluklarını betimler. · Kulüp, d e r n e k v e y a kurumların zamana sürekli ayak uydurabilmeleri için, yeni etkinlik gereksinimlerini tanımlar. · Diğer kulüp ve derneklerle işbirliğin önemini çözümler, · Toplulukların ve toplumun gelişmesinde kulüp, dernek ve kurumların önemini değerlendirir. 168 YÖNETİM, İKTİDAR VE OTORİTE Ders İçeriği Öğrenilecek konular: Yönetim şekilleri ve demokratik yönetimin rolü Yönetime katılım şekilleri, Seçim sistemleri ve özgür iradeyle verilen oyların değeri Karar verici kurumlara yurttaşlıkların etkiyebilme şekilleri (şikayetler, kampanyalar, eylemler, protestolar…) Yerel yönetim ve merkezi yönetim,Yerel yönetim fonksiyonları, yönetime katılım ve etkiyebilme şekilleri. Merkezi yönetim fonksiyonları, katılım ve etkileyebilme şekilleri. Yönetim biçimleri ve kurumları (yasama, yönetim ve yargı) Yönetim ve otorite. Otoriteye saygı, karşı gelme ve otoriteyi kötüye kullanma. Kazanımlar Öğrenci: · Yönetim şekillerini açıklar. · Yönetime katılmanın önemini açıklar. · Yönetim çeşitleri ve yönetim kurumları çalışma biçimini açıklar. · Merkezi ve yerel yönetim arasındaki yetkileri ayırt eder. · Yönetimin, yurttaşların çıkarlarını korumada rolünü açıklar. · Olası ayrımcılık şekillerini kavrar, ayrımcı kanunlara karşı gelir ve eleştirel görüşünü dile getirir. · Zıt çıkarları belirleyip uyum yolları arar. DERSLER ARASI İLİŞKİ Yurttaşlık eğitimi çok yönlüdür. Bu dersin diğer derslerle örneğin tarih, coğrafya, Türkçe, müzik, resim, teknik eğitimi, beden eğitimi vb. bağlılığı vardır. Yurttaşlık eğitimi Tarih dersiyle, devlet yönetimi ve düzenlemesiyle değişik konu ve şekillerle bağ kurar.Yurttaşlık eğitimi değişik kurumların kurulmasındaki içeriklerle olduğu gibi, kurumların değişmesini etkileyen olay ve süreçlerle, kanunlarla, hükümetlerle yada yönetim biçimleriyle de bağlılık kurar. 169 Coğrafya, yurttaşlık eğitimiyle toprakların yönetimine dair içeriklerle, belirli yörelerde kulüplerin derneklerin ve kurumların gelişmesiyle ve etkinliklerinin planlanmasıyla da bağlar kurar. Ayrıca belediyeler arası toprakların bölüşmesine ait içeriklerde ve belirli bölgeler içersindeki yerel yönetimlerin işlevliği konusunda da yardımcı olur. Türkçe dersiyle, yedinci sınıf öğrencileri değişik edebiyat ve tiyatro kollarını kurabilme durumundadırlar. Bu etkinliklerin gerçekleşmesinde öğrencilere Türk Dili ve Edebiyatından ve yurttaşlık eğitiminden edinmiş oldukları bilgiler önemli yardımdan olur. Resim, müzik ve beden eğitimiyle, okul ve topluluklarda edebiyat kolları yanı sıra, müzik kulübü, resim kulübü, spor kulübü vb. kulüpler de etkin olabilirler. Dolayısıyla bu tür kulüplerdeki etkinliklerle öğrenciler okul ve topluluktaki kültürel yaşamın zenginleşmesine katkıda bulunurlar.Yurttaşlık eğitiminde öngörülen projeler bölümü, özelikle bu tür etkinlikler sayesinde gerçekleşebilir. Örneğin, çevre koruması etkinliği sonucu hazırlanacak bir poster, yurttaşlık eğitimi ve resim dersi arasında bir bağın kurulmasını mümkün kılar. Teknik eğitimiyle teknoloji araç ve gereçlerin teyp, diktafon, kamera, fotoğraf makinesi vb. görsel- işitsel araçlar kullanımı. ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ 7. sınıf Yurttaşlık Eğitimi ders programının gerçekleşebilmesi öğretmenin bu ders çerçevesinde öğrencinin gerçekleştirmesi gereken ödevlerine ders içeriklerine göre bir sürü yöntem ve teknik kullanmak zorundadır. Sınıfta açıklamalar, kitap okuma, tartışma, grupta çalışma, bireysel çalışma, projeler vb. etkinlikler, Internet kullanımı, sahne etkinlikleri, kitle iletişim araçlarının kullanılması, toplumsal izleme, kulüp, dernek ve kurumlara ziyaretler, derleme, düzenleme ve verilerin sunumu vb başarılı öğretimi sağlar. Kulüp, dernek ve kurumlara ait konularda, kuruluş süreçleri, işlevleri ve etkinliklerin gelişmesine ait diğer şekillerde öğretmen, öğrencinin kulüp ve okul ile topluluktaki derneklerde faaliyetlerini etkinleştirmelidir. Değişik etkinliklere katılmakla,öğrenciye kulüp ve derneklerin çalışması konusunda bilgilendirilmesi sağlanır. Bu şekilde öğrenciler okul ve topluluktaki sanat ve kültürel yaşamın da gelişmesinde katkılarını sunmuş olurlar. Yönetim, hükümet ve otorite konularında öğretmen, kamu yönetimi, hükümet ve otoritenin anlamını ve önemini açıklar. Bunun ardından da, yönetim biçimleri, demokratik yönetimin önemi, yönetim düzeyleri, 170 hükümetin işlevi, yönetime gelebilme şekilleri ile otoritenin kuruluş esasları ve işlevi üzerinde tartışma, ortak görüşme ve grupları çalışmaları yapılmalıdır. Bu kategori konularının işlenmesi sırasında öğrenciler, bireysel ve grup projelerin üzerinde çalışmaları gerekiyor. Bireysel projelerde öğrenci, merkezi ve yerel yönetim sonucu toplumunda gözlenen bir sürü değişmeleri açıklar. Nitekim grup çalışmalarında öğrenciler, yurttaşların günlük katılımları, katılım şekilleri ve yönetime olan etkileri hakkındaki kanıtları iletişim araçlarından ve günlük yaşamdan toplamış olacaklar. DEĞERLENDİRME Değerlendirme ile, 7. sınıf ders programında öngörülen kazanımların gerçekleşme düzeyleri onaylanır. Bu kazanımlar tanıma, açıklama, analiz, sentez yapabilme becerilerine göre değerlendirilir. Bu şekilde ders programı ve öğretim yöntemleri uyumunun sonucu olarak öğrenim sürecinin başarılı gelişmesi veya gelişmeyi engelleyen zorluklar hakkında bilgiler sağlanmış olur. Değerlendirme çok yönlü ve sürekli olmalıdır. Değerlendirme süreci şöyle gerçekleşir: · İzleme 0 Öğrencinin bireysel çalışma becerileri, 0 Öğrencinin grupta çalışabilme becerileri, 0 Özel etkinlik ilgisinin olması. · Ödevler 0 Doğru çözümler, 0 Zamanında yapma, 0 Sınıfta ve evde çalışma alışkanlıkları geliştirme. · Projeler 0 Bireysel, 0 Grup. · Testler 0 Deneme testi, 0 Dönem (periyodik) testi, 0 Final testi. 171 · Portfolyo 0 Yazılı, 0 Örnek resimli, 0 Kayıtlı. · Öz Değerlendirme 0 Öğrencinin öğrenciyi değerlendirmesi, 0 Grubun grubu değerlendirmesi, 0 Sınıfın öğrenciyi değerlendirmesi. Öğrencinin yurttaşlık eğitimindeki ilerlemesi sadece sorunun sorulduğu anda ölçülemez, bu ancak bütün süreç içindeki katılımıyla ve sınıfta, okulda ve topluluktaki etkinliklerle yapılır. Değerlendirme sadece öğrencilerin tanımlama bilgilerine dayanmaz, değerlendirme çevredeki davranış, topluluktaki izleme bu dersin plan programıyla öngörülen konuların açıklanması için gereken bilgi ve delillerin toplanması gibi değişik pratik etkinliklerde gözlenen yeteneklerle gerçekleşir. Değerlendirme tek yönlü (öğretmen-öğrenci) bir süreç değil, çok yönlü bir süreç olmalıdır. Öğrenciler de içerik ve ders yöntemleri hakkında olduğu gibi değerlendirme hakkında da eleştirel alışkanlıklar geliştirmelidir. Okulun, topluluğun ve özelikle de öğrencinin iyiliği için okul, sadece öğrencilerin değerlendirilmeleri değil, onların da değerlendirme yapabilmeleri için imkanları sağlamalıdır. DERS ARAÇ VE GEREÇLERİ 1. Bardhyl Musai, Metodologjia e mësimdhënies, Tiranë, 2003 2. Bardhyl Musai, Psikologjia e edukimit, Tiranë, 2003 172 MÜZİK EĞİTİMİ haftalık 1, yıllık toplam 37 ders saati GİRİŞ Müzik insan hayatının sürekli gereksinim ve kültürel gelişiminin bir parçası ve de ihtiyacıdır. O, insanoğlu kimliği ve etkisi ile doğrudan ve yapıcı temas kurarak ses dünyasını, müzik eğitimini şekillendirmesinde önemlidir. Müzik eğitimi öğrencilerin yaşamındaki etkisinden yola çıkarak, eğitici rolü ve önemi de ortaya çıkar. İlköğretim okullarında müzik eğitimin öğrenciler üzerinde öncelikle sağlaması gereken sonuç şunlardır: · Müzik temsillerinde ve medya çerçevesindeki müzik programlarını etkin ve seçici olarak dinlemeyi öğretmek · Koro grupları ve diğer müzik etkinliklerine katılımını körüklemek · Yapısında müzik unsurunun bulunduğu yada müziğe dayalı mesleklere ilgi uyandırarak ilerdeki öğrenim, müziğin bileşim bölümü gösterilmesi anlamına gelmektedir. UZAK HEDEFLER Dersin amacı: · · · · · Neşe ve olumlu duygular sağlamak ve değişik müziksel etkinliklere karşı ilgi uyandırmak Sürekli, müzikal seviyeyi yükseltme ve geliştirmek Dünya ve milli müziğine karşı olumlu sabit tutum oluşturmak Sağlıklı ses ortamı oluşturulmasında ve müzik programları özenle seçilmesi için eğitim gerçekleştirmek Değerlendirme ve eleştirel düşünme için ölçütler geliştirmek 175 GENEL VE ÖZEL HEDEFLER Öğrenciler: 176 · değişik tarz ve dönemlerin dünya ve ulusal bestecilerin seçilen eserlerini tanıyabilmeli Ø Dinlenilen müzik eserlerin, araçların ve yorumlama formasyonların (toplulukların) ayrıca ifade karakterini gözlemler ve fark ederler Ø Müzik dinleme sayesiyle çeşit müzik çalgılarının sistemleştirilmesini öğrenir ve var olan farkları ayırt eder Ø Dinleme ve yorumlama sayesinde müzik çeşitliğini ve türlerini fark ederler Ø Dinleme ve yorumlama sayesinde belirli müzik formlarını (biçimlerini) ayırt ederler · Öğretmenin yönetiminde bilerek ve sorumlulukla, bireysel ve beraberce müziği yorumlayabilme: Ø Enstrümanlar eşliğinde ve onun dışında kulak yoluyla (taklit) notalı ve karma tarzda Türk halk, sanat müziğini ve diğer halkların şarkılarını yorumlarlar Ø Karma tarzda, nota metniyle, kulak yoluyla şarkılara eşlik yaparak ve özel çalgı içeriklerini ve çalgılarda yorumlarlar Ø Şarkıların daha yüksek seviyede güzel ve doğru söyleme yeteneğini geliştirirler (vücut durumu, soluk alma, güzel ifade, anlamlı şarkı söyleme, dinamik ve hız dereceleri) Ø Yorumlama ve dinleme yoluyla, ritmik, melodik ve armonik duygularını daha yüksek seviyeye ulaştırırlar Ø Ritmik (yeni ölçüleri), melodik çeşitliğini tanır ve nota simgelerini kullanırlar · Dinleme ve şarkı söylemekle Türk halk müziğinin temel özelliklerini yaşantıyla öğrenebilme (karma ölçüler, modal gamlar ve halk çok sesliliği tanırlar) · Yaratma becerilerini geliştirirler Ø Eserleri yaratıcı şekilde tekrar yorumlarlar Ø Ritmik ve melodik bütünlükler tamamlar, değiştirir ve yaratırlar Ø Hissederek dinlenen müzik eserlerini devinim, mecazi ve edebi ifadelerle yaratıcı biçiminde yorumlarlar · Eleştirel düşünmeyi geliştirebilme Ø Çevrelerinde müzik olaylarını değerlendirirler D İ N L E M E MÜZİKSEL ETKİNLİKLER (Özel Hedefler) · Müzik eserlerini hissederek ve analitik dinlerler · Müzik dinlerken senfoni orkestrasını ve diğer toplulukları tanır, orkestra çalgılarını sistemleştirirler · Bazı müzik formları hakkında temel bilgi edinirler · Türk halk müziğin asıl (temel) niteliklerini tanırlar DERS İÇERİĞİ Ø Farklı dönem eserleri, bestecileri, tarzları, değişik müzik türleri Ø Enstrümanların ses renklerini ve onların kümelerde fark eme ve tanıma Ø Sistemleştirme Ø Orkestra çeşitlerisenfonik orkestra Ø Kamara asambleleri ve enstrümantal solist formasyonları (toplulukları) Ø Belirli müzik formları (rondo, varyasyonlar, sonat, senfoni, konserler) Ø şarkı çeşitleri bazılarının şarkı söylenme tarzı, ritmik ve melodi Ø En tanınmış halk enstrümanları fark KAZANIMLAR SANATSAL MÜZİK ESERLERİ – ÖNERİLEN ESERLER* öğrenciler: F.Mendelsohn – Keman ve orkestra için konser, Mi-minör (keman, konser): L.V.Beethoven – Re majör’de keman ve orkestra için konser (konser, · Müzik biçimlerini fark eder, değişik stil rondo): Kami Sen Sans – Hayvan karnavalından kuğu kuşu (viyolonsel, piyano, süit): J.S.Bach – ve dönem flüt ve orkestra için badineri (flüt): K.S.Sans – bestecilerin dinlenilen eserlerini Kuşlar-hayvan karnavalından flüt ve orkestra için süit (flüt, süit) tanırlar · Müzik enstrümanları C.M.Von Weber – klarnet ve orkestra için ve çeşit yorumlama konçertino - Sol majör Op.26 (klarnet): T.Albinoni – Obua ve orkestra için konser Do majör Op.9 No.5 formasyonlarını (obua, konser): J.S.Bach – Tromp, koro ve orkestra sistemleştirir ve için Alte Corale (tromp): J.Haydın – Tromp ve tanırlar orkestra için konser (tromp, konserler): · Türk halk müziğin W.A.Mozart – Korno ve orkestra için konser Esasıl (temel) niteliklerini fark eder majör 1 Bolüm (korna): L.V.Beethoven – piyano için sonat Sol majör (piyano, sonat): W.A.Mozart ve tanırlar – Do majör’de sonatına – Viyana (sonat biçimi, piyano): J.S.Bach – Re majör’de Füg ve Tokata (org): A.Dvorak – organ için füg ve prelüt (org): Jean Michael Jarre – Elektrik orgu için Oxygen (yorumlamalar, elektronik enstrüman): J.Haydın – Do majör’de yaylı dörtlük – finale (dörtlülük): * Programda çok sayıda söylenecek şarkı ve dinlenecek eser verilmesinin nedeni, öğrencilerin somut gelişimi için gerekli seçim olanağını sunmaktır. 177 B.Barok – yaylı dörtlük no.1 Op7 (dörtlük): J.Haydın – B majör no.46 üflemeli beşlik için divertimento (Viyana beşlilik): W.A.Mozart- 13 üflemeli çalgılar için serenat (üflemeli orkestra): A.Bazzini – rondo Lutinse yaylı orkestra için (yaylı orkestra, piyano, yorum): B.Briten – orkestrada gezi (senfonik orkestrası): L.V.Beethoven – İsviçre konusunda 6 varyasyonlar: W.A.Mozart – G majör no.40 senfoni (senfoni, varyasyonlar): W.A.Mozart – piyano ve flüt için rondo (rondo, flüt) L.V.Beethoven – Sol majör piyano için sonatından rondo Op.4 no.7 (rondo): A. Akses – Ankara kalesi senfonik şiiri: F. Tüzün – Çeşme bası süit: E.Erkin – Konçertant senfonisi: Cemal Reşit Rey – Fatih senfoni şiiri: Cemal Reşit Rey - piyano ve orkestra için katılım çeşitlemeleri: Ulvi Cemal Erkin – Konçertant senfoni büyük orkestra için: Hasan Ferdi Alnar – Türk süiti: Ahmet Adnan Saygun – Birinci senfoni Op.29, ikinci senfoni Op.30: Ahmet Adnan Saygun – 4 arp için 3 türkü Op. 68: Sabahattin Kalender – “boncuklar” ve “cıncıklar” orkestra süitleri: Necip Kazım Akses – Senfonik destan (soprano, koro ve orkestra için) Y O R U 178 · Türk halk ve sanat şarkıları yanısıra diğer halkların şarkılarını Ø Tek, iki ve çok sesli sanat ve halk şarkıları yorumlama Ø Şarkılar yoluyla, · Enstrümanlarda icra edilmenin kapsamıyla yorumlanan konu ve Franc Abt – Gizli çiçek (iki sesli eslilikte, sol majör triola) C.B.Pergolezi – Güzel çiçek (mi minör armonik) G.Verdi – Aida operasından Triumfal marşı (triola) M L A M A yorumlarlar · çeşit tarzlarda ve farklı dönem sanatsal müzik eserlerinden bölümler yorumlarlar · Bireysel yaşantılara göre vokal – enstrümantal parçaları yorumlarlar · Ses (vokal), enstrümantal, vokal – enstrümantal yorumlamayı dans etmekle temas kurarlar · Bireysel ve başkaların yorumlamaları değerlendirirler ritmik-melodikte çeşit şarkıların sayısı en değişiklikleri azından şarkıların tanıma(triola, senkop, yari sayısını sol-majör gamı, mibenimserler minör, modal gamları); Ø Şarkılar, konular, · Benimsenmiş ritmik ezgiler, kanonlar, yeni ve melodik bilgileri ve bilinen uygularlar tonalitelerdedirler Ø şarkı söylenme şu şekilde olur: öğrencilerin becerilerine göre dinleyerek (taklit), notalı veya kombine Ø şarkı söylemede halk ve diğer enstrümanlar eslik eder Ø öğrenciler, çeşit enstrümantal parçaları yorumlar Salih Akkaş – müzik ve sanat sevgisi Hikmet Ekim - çocuklarız biz Türkü – Eminem (re-minör) yöresi Tokat Muammer Sun – İyilik yap, iyilik bul Halk şarkıları: Türkü - Sari zeybek, yöresi: Burdur(9/8) Hüseyni şarkı–Hicran oku beste: Sevki Bey (5/8) Nihavent şarkı – Yemeni bağlamış telli başına, beste: A.U.Baradan Rast şarkı – Gül ağacı değilem, beste: N. Mirkelamoğlu Çanakkale türküsü – Türkü yöresi Kastamonu Uzun ince bir yoldayım – söz ve müzik: Aşık Veysel Şatıroğlu Halk şarkısı – Şar Dağından kalkan kazlar Halk şarkısı – Kalk gelin hanim Türkü – Katip, yöresi: İstanbul Türkü – Karahisar kalesi, yöresi: Afyon İlahi – Aşkın aldı benden beni, söz: Yunus Emre, müzik: anonim Türkü – Manastır, yöresi: Rumeli İzmir'in Dağlarında, söz ve müzik: İzzettin Hümayi Elçioğlu L.V.Beethoven – Re majör, keman ve orkestra için konserin konusu (1. bolum) F.Mendelssohn – mi-minör keman ve orkestra için konçertosundan konu (1. bolum) P.I.Tchaikovsky – İtalyan kapriçosun’dan Barkarol (ezgi) 179 Y A R A T I C I L I K 180 Ø Eserin yaşantılı dinlenilmesine göre yaratıcılık, hareket, mecazi ve sözlü ifade ederler Ø Benimsenmiş müzik içeriklerini estetik ifade araçlarıyla, yaşantılı · Müzik ifadesi şekilde tekrar araçlarıyla yaratıcılık yorumluyorlar sayesinde ifade Ø şarkı ezgilerin ederler yaratılmasında değiştirmelerinde şarkıların ezgilerin yaratıcılığında ve onların bütünleştirilmesi için teşvik etmek Ø Çeşitli ses (vokal) ve enstrümantal esliği yaratıyorlar Ø Yorumlama niteliklerini değerlendirir ve ayırt ederken müzik olaylarını takip ediyorlar · öğrenciler devinim, edebi ve mecazi yorumlarla yaşantılarını dile getirirler öğrenciler: Bazı öngörülen biçimleri, bireysel yeteneklerine göre yaratıcılığı gerçekleştiriyorlar ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ Yedinci sınıf müzik eğitimin dersi önceki sınıflarda öğrenilen bazı bilgilerin ve etkinlikleri geliştirilmesi açısından programsal bir genişleme arz etmektedir. Konusal içeriklerin gerçekleşmesi için iyi bir planlama ve öğrenci enerjisi ve zamanının rasyonel kullanılması gerekir. Müziksel-öğrenme etkinlikleri (dinleme, yaratma ve yorumlama) ara ilişkileri ayrılmadan sunulur öyle ki ders birimlerin biçimleştirilmesinde en azından iki değişik, farklı etkinlikler düzenlenir.Bu öğrencilerin bireysel yeteneklerine bağlı olarak, aktif etkinliklerine imkan sağlar. Program içerikleri şu esaslara dayanır: 1. Yorumlama ve dinlemek için seçilen müzik kaynağı 2. Müzik eğitim seviyesini yükseltecek kavram, ilke ve bilgiler 3. Öğrencinin ortam müziği kültürü bilgileri ve de ulusal ve dünya müzik yaratıcılığına karşı estetik ve pozitif tutumun geliştirilmesi DİNLEME Seçilen müzik eserleri dinleme yöntemi aktif dinlemeyi sağlamalıdır. Dinleme, öğrencinin dikkatini uyandıracak şekilde kısa ve tekrarlı olmalıdır. Öncelikle tekrarlı dinleme eserlerin, bestecilerin, dönemlerin tarzların, türlerin ve yorumlama biçimlerinin çok yönlü tanımalarını sağlar. Dinleme öncesi motivasyon ve dinleme sonrası yorumlarla ders süreci zenginleşerek öğrenciler için daha çekici olur. YORUMLAMA Yorumlama etkinliği saz (enstrüman) çalma ve şarkı söyleme ile gerçekleşir. Şarkı söyleme – öğrencilerin bireysel olanaklarını dikkate alarak- taklit etme (kulak yoluyla), notalı ve kombine (taklit etme ve notalı) şeklinde gerçekleşir. Saz (enstrüman) çalma, şarkı eşliğinde belli müziksel parçanın çalınması şeklinde olur. YARATICILIK Öğrencilerin yaratıcılığı serbest ve kendiliğinden ortaya çıkan yorumları , ritmik melodik parçaların yaratılması, devinimler, temsili ve edebi yorumlama şeklinde gerçekleşir. 181 DEĞERLENDİRME Değerlendirme müzik eğitiminin gerektirdiği öğretim ve psikolojik gereksinimlerin karşılanması esasınca yapılır. Değerlendirme öğrencilerin bireysel müzik gelişmesinde etkin dinleme ve vokal (ses) enstrümantal yorumlama ile yaratıcılık çalışmaları çerçevesinde yapılır. Öğretmen, müzik yeteneğini, yorumlama becerilerini, öğretici bilgilerini ve öğrencilerin ilgisini takip ederek kaydeder ve değerlendirmesini yapar. Dinlenen eserlerde müzik anlamının deneyimi, sunumu ve taklidi değerlendirilir. Vokal ve enstrümantal yorumlama belirlenen şarkı sayısının eşitleştirilmesi ve enstrümantal içerik (yaşanan yorumlama) esasınca değerlendirilmektedir. Kulak yoluyla ve notalı şarkı söylemede ve ikisinin bir araya getirilmesi, arasında, öğrencilerin bireysel imkanlarını daima göz önünde bulundurulurken değerlendirme eşit ağırlıkta olmalıdır. Öğretmen, yaratıcılığa ilgisi olan öğrenciyi takip ederek teşvik etmeli ve sürekli ilerlemesini izleyerek değerlendirme yapmalıdır. Özel değerlendirme: · Dinlenilen eserleri tekrar tanıma · Enstrümantal yorumlama ve şarkı söyleme · Ritim ve melodik dikteler · Yazılı ve sözlü cevaplar · Tanıtım Diğer değerlendirme araçları: · Test · Kendini değerlendirme Öğretmen, değerlendirme sırasında özel hedefleri ve kazanımları dikkate almalıdır. 182 RESİM İŞ SANATI haftalık 1, yıllık toplam 37 ders saati GİRİŞ Dünya’da çağdaş gelişmeler, yeni yeni atılımlarla resim sanatı alanına da yansımaktadır. Kosova toplumunun Avrupa ve dünya standartlarını yakalama gereksinimi ortadadır. Bu nedenle, öncelikle eğitim sisteminde yüksek kaliteye götürecek yeni değerlere yer verilmelidir. Bunu körüklemek, geliştirmek ve uygulamak doğrultusunda resim sanatına büyük yükümlükler düşmektedir. Çünkü onun dili herkes tarafınca anlaşılır ve algılanır bir yapıya sahiptir. HEDEFLER Resim iş dersinde eğitim çalışmalarının temel amacı öğrencide yaratıcılığı körüklemek ve geliştirmektir. Bu doğrultuda öğrenciye resim sanatı tekniklerini öğretmekle birlikte, çağdaş toplum değerlerine uyumlu bir şekilde onun ifade gücünü ve yaratıcı yeteneğini de geliştirmek gerekir. GENEL HEDEFLER Gözlem ve çağrışım; yaratıcılık ve ifade becerisi; analiz ve değerlendirme. ÖZEL HEDEFLER Gözlem ve çağrışım – yüzey, alan, şekil, renk ve değişik çizgiler. Yaratıcılık ve ifade becerisi – çizgi, renk, hacım, uyum ve kontrast. Analiz ve değerlendirme – eleştiri ve iletişim. 183 ÖDEVLER Öğrencide, şekil, renk ve alan ilişkileri konusunda gözlem, hafıza ve algılamayı olduğu gibi, resim sanatıyla ilgili olarak yasalaşmış doğa ve toplum kurallarını gözlemleme duyguları geliştirmek gerekir. Yanısıra, öğrencide değişik iş malzemesinin kullanma becerisini yaratma, analitik gözlemleme, estetik duygulara sahip olma, fikirleri tasarım yoluyla dışa vurma, sanat eserlerini anlama, kültürel değerlere ilgi duyma, mensubu olduğu kendi halkının ve diğer toplulukların sanat ve kültürel değerlerine saygı duyma, yaşam ve iş çevresini şekillendirme, hevesini uyandırma, kişisel yaratıcılığı geliştirme ve toplumda yapıcı olma özelliklerini geliştirmek gerekir. STANDARTLAR Öğrenciye, resim sanatına sağlıklı yaklaşma alışkalığını aşılamak; resim sanatı dilini ve öğelerini öğretmek; resim sanatı aracılığıyla multi kültür değerlerine ilgi uyandırmak, özeleştirisel davranmayı öğretmek gerekir. Yanısıra, resim sanatı gösterileri, sergiler ve seksiyon çalışmaları sayesinde öğrencinin resim sanatına yönelik ilgisini uyandırıp kamçılamak, edindiği bilgileri kendi çevresinde olduğu gibi, daha geniş çapta da topluma yararlı bir şekilde kullanmasını öğretmek gerekir. Buna paralel olarak, ulus, din ve cinsiyet farklarına bakmaksızın insanlar arasında eşitlik ve hoşgörüyü körüklemeyi ve karşılıklı saygıya dayalı yaşama kültürünü aşılamayı prensip olarak edinmelidir. PROGRAM ÜNİTELERİNİN PLANLANMASI (Ders programı) Programda yer alan ünitelerin baştaki amacı, öğrencinin yaratsal duygularını devreye sokarak resim sanatı dünyasına girmesini cesaretlendirmek; dolayısıyla girişimci ve atılımcı olmasını körüklemek; bu doğrultuda kendisine-moral desteği sunmak ve yol göstermektir. Ders bütünlükleri Repetisyon (2 ders) Uyum (2 ders) Orantı (2 ders) Kompozisyon ve boşluk (20 ders) Grafık (4 ders) Hareket, oyun ve sesin birleşimi (3 ders) 184 Kategori: Repetisyon (2 ders) Alt kategoriler: Repetisyon (1 ders) Ayna ilkesine dayalı kompozisyon (Kaleidoskop) Aynı öğeyi tekrarlama ritmi (tasarım, resim çekimi, oyma...) Repetisyon (1 ders) Alıştırma ve estetik analiz (tasarım, resim çekimi, oyma...) Kategori: Uyum (2 ders) Alt kategoriler: Resim öğeleri arasında benzerlik ve uyum Karşıtlıklar ritmi işlevinde derecelendirme (1 ders) Kompozisyonda ritm ve denge (simetri, radiyal denge, gizli denge) Aynı öğenin tekrarlanma ritmi (1 ders) (tasarım, resim çekimi, oyma...) Kategori: Orantılar (6 ders) Alt kategoriler: Orantı (4 ders) Etüt: ilişki, büyüklü, ölçü...(1 ders) Uslup: Mısır,Yunan, Gotik, Leonardo orantıları; kaba tasarım. İnsan gövdesi boyutları açısından mimari orantılar Perspektıf (1 ders) Orantı üzerinde alıştırma ve estetik analiz (Resim sanatı eserleri ve kültürel anıtların incelenmesi) (4 ders) 185 Kategori: Kompozisyon ve boşluk Alt kategoriler: Boşlukta şeklin dengelenmesi (2 ders) (tasarım, çizim, oyma...) Boşlukta renkler dengesi (2 ders) (çizim) Boşlukta büyüklüğün oturtulması (1 ders) (tasarım) Boşlukta birkaç büyüklüğün oturtulması (2 ders) Boşlukta değişik anlam taşıyan ritmik unsurların oturtulması (2 ders) (tasarım, çizim, oyma ...) Belirli boşlukta kontrast dengesi (1 ders) (tasarım, çizim, oyma...) Boşlukta resim unsurlarının benzerlıği (1 ders) / tasarım, çizim, oyma...) Kompozisyon ve boşluk – alıştırmalar (7 ders) Kompozisyon ve boşluk – Estetik analiz (Resim sanatı eserleri ve kültürel anıtların incelenmesi) ( 2 ders) Kategori: Grafik (4 ders) Alt kategori: Grafik (2 ders) Yüksek baskı ( teneke, odun, metal ve bakır üzerinde çalışmalar) Düz baskı (litografi) Derin baskı (kuru iğne, bakır üzerinde baskı, akvatinta) Monotipya Grafik: Alıştırma, estetik analiz (Resim sanatı eserleri ve kültürel anıtların incelenmesi) (2 ders) Kategori: Ses ve oyun hareketlerinin birleşimi (3 ders) Alt kategoriler: Masalların sahneye uygulanması: Hazırlık, tasarım, detayların çizimi, ana ve yardımcı karakterlerin tasarlanması; ışık ve ses efektleri; aksesuar, maske ve kostüm tasarlanması ve uyarlamalar) 186 Gelişmeler ritmi (1 ters) Değişik birleşimler Karmaşık gözlemler (tasarım, çizim ve heykel malzemesi, değişik teknikler...) (maske ve kostüm tasarımı, sahne hazırlanması – grup çalışması) Sahne programının gerçekleştirilmesi ve sahnede bulunmanın getirdiği heyecan ve coşku (2 ders alıştırma) Resim sanatı eserleri ve kültürel anıtların incelenmesi: Leonardo Da Vinçi, Frans Hals,Ogist Roden, El Greko, Eduar Mane,Vinsent Van Gog, D. Zevad Hozo, Mersad Berber, Nadejda Petroviç, Muslim Muriçi, D.Zevdet D. Zafa, Vlado Radoviç... Kültür anıtları: Sinan Paşa Camii, Saraybosna Bey Camii, İpek Patriyarşisi, Sultan Murat Turbesi, Prizren Hamamı... UYGULANAN TEKNİKLER VE TEKNİK ARAÇLARI Tasarım teknikleri ............. Resim teknikleri .................. Yontu teknikleri ................... Grafik teknikler .................... Kalem, mürekep, fırça, kimyasal kalemler Akvarel, kuvas, temper, pastel... Kil, plastelin, alçı, balmum, kağıt, mukava, tel, metal levha, değişik atık malzeme... Alçı ve metal üzerine ÇALIŞMA BİÇİMLERİ Gruplar halinde çalışma Bireysel çalışma Cephe çalışması Çiftler halinde çalışma Medya çalışması Akıl ve fiziksel özürlü çocukları eğitme çalışması (İşitme, görme ve konuşma özürlü çocuklar) 187 ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ Uygulanacak çalışma biçimleri, bilimsel incelemeler sonucu elde edilen verilere dayatılmalıdır. Söz konusu çalışma yöntemleri, ortada bulunan gereksinmeleri ve resim sanatı karşıtlıklarına cevap vermelidir. Bu arada, yapısal boyutları uyum içinde olan kaliteli kreasyonları hedeflemek gerekir. Didaktik yöntemlere dayalı bireysel ve ekip çalışması sayesinde pedagojik hedeflere ulaşmak gerekir. Bu yaratıcı çalışmalar sırasında ekip üyelerine özgüven duygusunu aşılamak gerekir. Bu arada, uygulanan yöntem ve işlemlerin doğru olduğunu, çocukları neticeye götüreceğini inandırmayı da ihmal etmemek gerekir. MOTİVASYON VE KÖRÜKLEME Yaratıcılık Güzelliği yaşamak Özgürlük Yeniyi merak etmeyi aşılamak Başarı Bireyi saygılamak Özgüven Doğa ile temas kurmak Kişisel ve toplumsal gereksinmeleri tanımlamak Yaratıcı ruhu körüklemek Genel ve özenti sanat eserleri (İncelenecek olan sanat eserleri arasında) Türk asıllı yaratıcıların eserleri vurgulanmalı, tüm ulusal toplulukların sanat değerlerinin tanıtılmasına özen gösterilmelidir) DERSLER ARASI İLİŞKİ Öteki ders alanları ile koordinasyon kurulmalı: Türk dili ve edebıyatı; çevre dilleri ve edebıyatları; bu arada, müzik, tarih, kültür, beden eğitimi ve benzer ders alanlarıyla ortak noktalar bulunup karşılıklı etkileşim sağlanmalıdır. 188 KAZANIMLAR Öğrenciler şu değerleri yakalamalıdır: Kompozisyon ve boşluğun güzelliklerini fark etmeli; Canlı ve ölü doğa ayrıcalıklarını yakalayabilmeli; Çizgi tasarımı yapabilmeli, renk ve hacim boyutlarını fark etmeli; Cismi oturturken kontrast ve uyum dengelerini ihmal etmemeli; Boşlukta yer alacak olan şekil ve renkler arasındaki dengeleri oturtabilmeli; Boşlukta yer alacak bir ya da birden fazla unsurların kompozisyonunu yapabilmeli Orantı ve bakış açısı ile ilgili bilinmesi gerekenlere sahip olmalı; İnsan vücudu ile ilgili orantılara hakim olmali; Grafik tekniklerini tanımalı ve onları uygulayabilmeli; Kendisinin ve başkalarının imzasını taşıyan resim sanatı eserlerini değerlendirmeyi bilmeli; Bu arada, öğrencilerde, resim sanatı eserlerinde ve canlı gözlemlerde fark edilmesi gereken yapı unsurlarını gözlemleme becerisini geliştirmek; sanat eserlerini değerlendirme prensiplerini öğretmek de gerekir. Yanısıra, öğrenci, kendi eserini var olan ses, hareket ve sahne ölçülerine göre değerlendirebilmeli; Öğrenci, resim sanatının temel unsurlarına hakim olmalı, kendi başına ya da ekip dahilinde çalışırken söz konusu unsurları belirli boşluk içine oturtabilmeli; Kendi başına ya da başkalarıyla işbirliği yaparak maddi ve manevi değerlerin geliştirilmesi doğrultusunda yapıcı emekler sarfetmeli; resim sanatı sayesinde insanlararası iletişimi körüklemeli, kültür alanının demokratikleşmesi doğrultusunda emek sarfetmeli; Kosova ‘nın kültürel değerleri konusunda doğru ve sağlıklı yaklaşımı olmalı; Resim iş dersinde görecekleri eğitim sayesinde dünyada sanat gelişmelerini izleme gereğini duymalı. ÖĞRENCİ ÇALIŞMALARININ DEĞERNEDİRİLMESİ Ders ünitelerinin gerçekleştirilmesi sırasında öğretmen, öğrencinin resim yaratıcılığını yönlendiren kişi rolünü üstlenmeli. O, öğrenci çalışmasını izler, ona destek olur, kalite düzeyini artırmak doğrultusunda önlemler alır. 189 Öğrenci çalışmaları değerlendirilirken, öğrenciler arasında farklı gözlemleme yeteneğinin bulunduğunu, değişik öğrencilerin değişik anlama ve algılama gücüne sahip olduklarını gözden kaçırmamak gerekir. EK ÇALIŞMA Yetenekli öğrenciye, fazla ilgiyi karşılayabilmek, resim sanatı bilgisini derinleştirebilmek ve resim sanatı yeteneğini geliştirebilmek doğrultusunda olanaklar yaratmak gerekir. Yetenekli öğrencinin sadece mesleki bakımdan değil. ahlaki bakımdan da gelişmesi önemlidir. Eğitmen, öğrenciye mütevazilik, dirençlilik ve dayanışma duygularını aşılamalıdır. Bu arada, öğrencide, resim sergisi ve değişik sanat gösterilerine katılım alışkanlığını da geliştirmeyi ihmal etmemek gerekir. Bu, resim iş dersinin daimi bir görevi olmalıdır. DERS ARAÇLARI VE KAYNAKÇA Conson – Sanat tarihi Harvard Aronson – Modern sanat tarihi Sanat tarihi ansiklopedisi Zermen Bazen – Sanat tarihçesi İslam Sanatı 190 TEKNOLOJİ haftalık 1, yıllık toplam 37 ders saati GİRİŞ Yedinci sınıf teknoloji dersi bu alanda önceden kazanılan bilgilerin devamı niteliğindedir. Bu derste nesnelerin grafiksel gösterimi, yapay malzemeler ve işlemleri, hidrolik ve pnömatik makineler, elektrik-elektronik eşyalar ve iletişim bilgi ve becerileri benimsetilecek. UZAK HEDEFLER Yedinci sınıf dersi uzak hedefleri: · Nesnelerin grafiksel gösterimi, yapay malzemeler, elektrik donanımları, makineler, akışkan sistemler, iletişim teknolojilerini tanıma ve anlama becerilerini geliştirebilme · Uygun bilimsel verileri derleme kalıcı becerilerini geliştirip, bu becerileri insan ve çevre yararına yönelik somut durumlarda uygulayabilme · Yapay malzemelerden model işleme ve de kaynak, tüketici ve anahtardan yola çıkarak model üretme becerisini geliştirebilme. GENEL HEDEFLER Tutum ve değerler açısından · Dersin sunduğu öncülük ve sınırlamaları geliştirebilme · Bireysel davranışlarını (işbirliğine hazır, başkalarına karşı açık, hoşgörülü, saygılı, istekli, eleştirici, girişimci vb. olma) geliştirebilme Anlama açısından · Terimlerin teknoloji dersindeki anlamlarını anlayabilme 193 · Cisimler, nesnelerin grafiksel gösterimi, yapay malzemeler, elektrik donanımlar, elektrik enerji kaynakları, makineler, akışkan sistemler ve iletişim ile ilgili kavram ve ilkeleri anlayabilme Uygulama açısından · Nesneleri grafiksel gösterimini yapabilme · Yapay malzemelerden model yapabilme · Elektrik devresi yapabilme Karar verme becerisi açısından · Teknoloji problemlerini çözmede doğru karar verebilme · Mantıklı (bilgi, belge ve geçerli sonuçları seçerek) kararlar verebilme · Yaratıcı ve eleştirel düşünce (teknoloji alanından bilgilere, bilimsel ilke ve kanıtlara, verilmiş yanlış kararlara, önerilen alternatif çözümlere dayanarak; verilere eleştirel yaklaşarak ve özgün buluşlar göstererek) geliştirebilme. DERS İÇERİĞİ Kategoriler Alt Kategoriler 1.1 Teknolojinin Çevre Kirliliğine Etkisi 2.1 Nesnelerin Grafiksel 2. Nesnelerin Grafiksel Gösterim Safhaları Gösterimi 2.2 Bilgisayarlı Tasarım 3.1 Yapay Malzemeler 3. Yapay Malzemeler 3.2 Yapay Malzeme İşlemleri ve İşlemleri 4. Makineler, Hidrolik 4.1 Basit Makineler 4.2 Hidrolik ve Pnömatik ve Pnömatik 5.1 Elektrik Enerjisinin Kullanım Alanları 5.2 Elektrik Devreler 5.3 Elektrik Enerji 5. Elektrik Kaynakları Donanımlar 5.4 Elektromotor 5.5 Elektrik Anahtarlarının Bağlanması 6. İletişim Teknolojisi 6.1 İletişim Teknolojileri Temel Bilgileri 1. Teknoloji ve Çevre 194 Ders sayısı Oranı 1 % 2,8 8 % 21,6 10 %27,0 4 % 10,8 10 %27,0 4 % 10,8 KATEGORİLER 1. Teknoloji ve Çevre 2. Nesnelerin Grafiksel Gösterimi ALT KATEGORİLER 1.1 Teknolojinin Çevre Kirliliğine Etkisi 2.1 Nesnelerin Grafiksel Gösterim Safhaları DERS İÇERİĞİ 1.1.1 Teknolojinin Çevre Kirliliğine Etkisi Öğrenci: Teknolojinin çevre kirliliğine etkisinin önemini bilir 2.1.1 Gözlem ve tasarlama Seçili örnekler hakkında gözlem yapıp tasarlama DERSLER ARASI İLİŞKİ Türkçe Biyoloji Türkçe Resim 2.1.2 Dik açı görünüşü Cisimlerin dik açı görünüşlerini anlar 2.1.3 Cisimlerin üç boyutta dik açı görünüşü 3. Yapay Malzemeler ve İşlemleri KAZANIMLAR Seçilmiş örneklerde cisimlerin üç boyutta dik açı görünüşlerini gösterebilir 2.2 Bilgisayarlı Tasarım 3.1 Yapay Malzemeler 2.2.1 CAD ile çizim yapma CAD ile çizim yapmayı anlar 3.1.1 Yapay malzeme çeşitleri (plastik kitleler) 3.1.2 Yapay malzemelerin kullanım alanları Yapay malzemeleri tanıyıp tarif eder Yapay malzemelerin kullanım alanlarını bilir 3.2 Yapay Malzeme İşlemleri 3.2.1 Yapay malzemelerin işleme yöntemleri (mekanik ve ısıl işlem) 3.2.2 Farklı yapay malzemelerle değişik nesnelerin yapımı Türkçe Kimya Yapay malzeme işleme yöntemlerini bilir Yapay malzemelerle değişik nesneler yapabilir 195 4. Makineler Hidrolik ve Pnömatik 5. Elektrik Donanımlar 4.1 Basit Makineler 4.1.1 Basit makineler Basit makineleri betimleyebilir. 4.1.2 Düz dişli, Helisel dişli ve Kayışlı çarklar Makinelerin çalışma veriminin arttırılmasının önemini kavrar Dişli çark çeşitlerini bilip ayırt eder Tekerlek türü, çapı ve konumuna bağlı olarak dönen ve döndürülen teker aktarımını anlar. 4.2 Hidrolik ve Pnömatik 4.2.1 Basit hidrolik ve pnömatik sistemler 5.1 Elektrik Enerjisinin Kullanım Alanları 5.1.1 Elektrik aletleri 5.2 Elektrik Devreler 5.2.1 Elektrik Devre, İletkenler ve Yalıtkanlar Basit hidrolik ve pnömatik sistemlerinin kullanım amaçlarını bilir. Basit hidrolik ve pnömatik sistemlerin kısımlarını ve işlevlerini bilir Günlük hayatta kullanılan elektrik aletlerini bilir Elektrik enerjisi kullanım önemini kavrar Elektrik enerjisi kullanım alanlarını kavrar Üreteç, anahtar ve dirençten oluşan elektrik devresini açıklar Devreden akımın geçmesi için asgari şartları belirler İletkenler ile yalıtkanlar arasındaki farkı söyler Elektrik temel simgelerini ayırt edip elektrik devrelerinde kullanımlarını bilir Anahtarların elektrik devresindeki 5.1.2 Elektrik enerjisi kullanım alanları 5.2.2 Üreteçlerin ve dirençlerin gerilimi. Elektroteknik sembolleri, elektrik şemaları 196 Türkçe İngilizce Fizik Kimya 5.2.3 Anahtarlar. Dirençler 5.3 Elektrik Enerji Kaynakları 5.3.1 Elektriksel gerilim, Yüksek ve düşük gerilim üreteçleri, Gerilim birimi 5.3.2 Elektrik çarpması tehlikesi. Alternatif akım üreteçleri (güneş, rüzgar vb. ile çalışan elektrik santraller) Elektrik enerjisinin kullanımı Enerji üretiminin çevreye etkisi 5.4 Elektromotor 5.4.1 Elektromotor ve çeşitleri Elektromotor dönme yönünün doğru akım akış yönüne bağımlılığı 5.5 Elektrik Anahtarlarının Bağlanması 5.5.1 Anahtarların seri bağlanması. Elektrik devresi çalışma analizi. Mantıksal akım şeması. görevlerini açıklar Direnç çeşitlerinin isimleri söyler Pil, dinamo, akü, jeneratör, güneş pili vb. üreteçleri ayırt eder Kolay kullanılabilir ve tehlikesiz üreteçleri bilir ve de kullanmada tercih edilme nedenlerini sıralar Alternatif akımın kullanım alanlarını açıklar Elektrik akımının varoluş ve uygarlığın gelişiminde önemini kavrar Elektrik enerjisi üretiminin çevreye etkilerini açıklar Motor çeşitlerini ve işlevlerinin anlar Elektrik enerjisini tüketen motorunu elektrik enerjisini mekanik enerjiye çevirdiğini anlar ve makineleri çalıştırdığının farkına varır Elektromotor dönme yönünün doğru akım akış yönüne ve üreteç kutuplarına bağımlılığını anlar Verilen örneklerde seri bağlanmış anahtarları bulur Seri bağlanmış iki anahtarın çalışmasını inceler Verilen örneklerde seri bağlanmış anahtarları bulur 197 Anahtar bağlama şeması 5.5.2 Anahtarların paralel bağlanması. Elektrik devresi çalışma analizi. Mantıksal akım şeması. Anahtar bağlama şeması 6. İletişim Teknolojisi Temel Bilgileri 6.1 İletişim Teknolojileri 5.5.3 Çift yönlü şalter. Motor dönme yönünün çift yönlü şalterle ayarlanması. Mantıksal akım şeması 6.1.1 Telefonla iletişim teknolojisi (sabit ve taşınabilir telefonlar) 6.1.2 Radyo ile iletişin teknolojisi 6.1.3 Televizyonla iletişim teknolojisi 6.1.4 Bilgisayar (Internet) ile iletişim teknolojisi 198 Seri bağlanmış iki anahtarın çalışmasını inceler Farklı bağlantı şemaları çizer Elektromotorun dönme yönünü belirleyen çift yönlü şalterin kullanımını bilir ve çalışmasını analiz eder Çift yönlü şalterin konumuna bağlı olarak motorun durumunun grafiksel gösterimini yapar Telefonla iletişim teknoloji sistemlerini ve yararlanma imkanlarını anlar Radyo ile iletişim teknoloji sistemlerini ve yararlanma imkanlarını anlar Televizyonla iletişim teknoloji sistemlerini ve yararlanma imkanlarını anlar 4 Bilgisayar (Internet) ile iletişim teknoloji sistemlerini ve yararlanma imkanlarını anlar AÇIKLAMALAR Teknoloji ve çevre, nesnelerin grafiksel gösterimi, yapay malzemeler, makineler, hidrolik, pnömatik, elektrik donanımlar ve iletişim konuları somut örneklerle açıklanıp gözlem şemalarla desteklenmelidir. Belirli konularla ilgili deneyler veya bilgisayar tasımları yapılabilir. Günlük hayatta kullanılan elektrik donanımlar, makineler ve iletişim araçları somut bir şekilde gösterilmelidir. Elektrikle çalışan aygıtlarla iş güvenliğine özellikle vurgu yapılmalıdır. Aygıtların anahtarlarla çalıştırılması gösterilip teknoloji laboratuarında uygulaması yapılmalıdır. Yapay malzemelerin işlenmesi gösterilmeli, dişli çarklarla aktarım deneyi yapılmalıdır. Radyo, televizyon, telefon ve Internet iletişimleriyle öğrencilerin yakından tanışmaları gereklidir DEĞERLENDİRME Öğrenmenin değerlendirilmesi şöyle yapılır: 1. Ders programının gerçekleştirilmesi sırasında öğrencinin etkinliğinin değerlendirilmesi 2. Kişisel çalışmanın değerlendirilmesi 3. Grup çalışması katkılarının değerlendirilmesi 4. Öğrenim süresince testlerin yapılması 5. Kişisel bilgisayar ödev ve projelerin değerlendirilmes DERS KAYNAKLARININ KULLANILMASINA YÖNELİK TALİMATLAR Gerekli diğer gereç ve şartlar 1. Proje geliştirme araçlarıyla donatılmış laboratuar 2. Bilgisayar ve yazıcılarla donatılmış bilgisayar laboratuarı 3. Gerekli bilgisayar yazılımları 4. Internet ve yerel ağ bağlantısı 5. Öğretmelere yönelik hizmet içi eğitim kursları 6. Bakım Asgari şartlar 1. Öğretim programının gerçekleştirilebilmesi için her okula en az bir bilgisayar 2. Öğretmelere yönelik hizmet içi eğitim kursları 199 UYARI Öngörülen ders kredilerine açıklama, bilgilerin pekiştirilmesi ve değerlendirme etkinlikleri dahildir ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ 1. Gösterme (örneklendirme), yalnız ve grup çalışmaları ağırlıkları, örneğin, açıklama % 25, gösterme %25, yalnız ve grup çalışması % 50 2. Kişisel çalışmaların cesaretlendirilmesi ve bilgi ve becerilerin alış verişi, etkileşimli çalışma 3. Kazanılan bilgilerin ve ders kapsamının ödevler aracılığı ile pekiştirilmesi BAĞIMSIZ ÇALIŞMAYA YÖNELME 1. Grup ve kişisel çalışma 200 BEDEN VE SPOR EĞİTİMİ haftalık 2, yıllık toplam 74 ders saati GİRİŞ Öğrenciye fiziki etkinlikler sayesinde kendisinin yeteneklerini ifade etme olanağı sunulmalıdır ve onların değerlendirilmesi sayesinde de kendi başarısını gözetleyebilir. Öğretmen, öğrenciler arasında ki farklılıkları gözönünde bulundurarak ve hiç bir öğrencinin ders süreci dışında kalmamasına dikkat ederek, yetenek ve gereksinimlere göre dersleri gruplar halinde örgütleyebilir. Hareket antremanları, oyun ve yarışlar süreci sayesinde ve somutlaştırılmış programlarla en optimal bir şekilde şu unsurlara etkide bulunulmalıdır: - Öğrenci sağlığının korunması ve ilerletilmesi - Fiziki yeteneklerin normal geliştirilmesi, aynı zamanda en uzun bir süre içinde bu yeteneklerin en üst bir düzeyde kalmasını sağlamak - Hareket engellerinin azaltılması ve olanaklar dahilinde ortadan kaldırılması ile - Değişik sporlardaki yarışlar ereğiyle ustalık yeteneklerinin en üst bir düzeyde geliştirilmesi. UZAK HEDEFLER Programsal içerikler sayesinde şu hedeflere ulaşılmalıdır: - Hareket ve fonksiyonal yeteneklerin geliştirilmesi; - Öğrencide ki hareket yetersizliğini keşvedip ortadan kaldırmak; - Öğrencinin yeteneklerinin ve biyolojik boyutlarının büyümesi ve geliştirilmesinin teşviki; - En üst bir düzeydeki seçici sporlarda spor hareketleri alışkanlıkların oluşturulması; - Ders dışı hareketli etkinliklerde öğrencilerin isabetli yönlendirilmeleri, özellikle özel spor yeteneklerine sahip olan öğrencilerde. 203 HEDEFLER Vücut, hareket ve fonksiyonal yeteneklerin geliştirilmesi · Değişik antremanlarla ve değişik müzik içerikleri ile gereçlerle hareket yeteneklerinin geliştirilmesi (koordinasyon, güç, hız, hareketlilik, denge isabetlik v.b.). · Doğa ağırlıklı değişik spor etkinlikler sayesinde fonksiyonal yeteneklerin geliştirilmesi (gezi, yürüyüş, koşu, kayak, yüzme v.b.). · Vücudun düz tutulmasının uygulanması Değişik spor bilgilerin öğrenilmesi · Atletizim,jimnastik ve dansın temel elementlerinin yapılması ve öğrenilmesi. · Basit oyunlarda uygulanmasını mümkün kılacak bir düzeye kadar kolektif sporlardaki bir kaç teknik elementin öğrenilmesi. · Müzik enstrumanlarının eşliğinde koordine edilmiş ve estetik açıdan başarılı yapılmış değişik hareketler. · Yüzmenin öğrenilmesi. · Güvenli kayak yapmanın öğrenilmesi. Teorik bilgilerle bağlılık · Sporun sağlığa etkisinin doğru bir şekilde öğrenilmesi · Yükümlülükler durumunda örgütlenmenin ve tepkinin anlaşılması ve tanınması. · Belirli spor etkinliklerine göre bilinçli beslenme. · Spordaki davranış kuralları ve temel güvenlik ilkelerin saygılanması. · Okullarda ve yaşadıkları ortamlarda spor etkinliklerine katılım olanaklarının bilinmesi. Sporun mutluluk içinde yaşanılması, doğru-dürüst alışkanlık ile davranış şekillerin geliştirilmesi ve kurulması · Sağlıkla ilgili doğru bir ilişkinin kurulması (okulda ve serbest zamanlarda düzenli bir şekilde spor yapmak,vücudun geliştirilmesi ve sağlıklı beslenme). · Uzun süreli etkinliklerle katı kararlılığın geliştirilmesi. · Katılım ve karşılıklı yardım teşviki, sağlıklı yarışmak ve dostluğun geliştirilmesi. · Okul araçları ile spor gereçlerine karşı temizlik alışkanlıkların uygulanması. · Spor davranışı kurallarının saygılanması (fair-play). 204 DERS İÇERİKLERİ DERS SAYISI % 4 DERS 5.4 12-14 16.2-18.9 10-12 13.5-16.2 34 DERS 45.9 Savaş sporlarıGüreş Karate-özsavunma Tenis 10-16 13.5-21.6 Suda etkinlikler Yüzme teknikleri 7-10 gün Kayak Alpik disiplinleri Kolektif ve bireysel sporlarda yarışlar Ilkbahar ve sonbahar krosu Yılda iki kez olmak üzere doğada gezi 5-7 gün KATEGORİLER ANTROPOMETRİ VE MOTORİK ATLETİZM SPOR VE RİTMİK JİMNASTİĞİ KOLEKTİF SPORLAR BİREYSEL SPORLAR Okul yarışları Piknik-doğaya çıkmak ALT KATEGORİLER Antropometrik özellikleri ve hareket yeteneklerin değerlendirilmesi Koşular Atlayışlar Atışlar Değişik antremanlar Atlayışlar Demir Paraleller Jimnastik aracı Halk, ulusal ve uluslararası oyunlar Futbol Hendbol-El topu Voleybol Basketbol 2 gün DERSİN HACMI VE YAPISI Genel program içeriğinden % 70 yükümlü ders çerçevesinde yer alırken, % 30 okulda mevcut şartlar temelince seçici derslerdir. 205 KATEGORİLER ALT KATEGORİLER ANTROPOMETRİ Antropometrik özellikleri ve VE MOTORİK hareket yeteneklerin değerlendirilmesi ATLETİZM SPOR VE RİTMİK JİMNASTİĞİ 206 PROGRAM İÇERİKLERİ Vücut ağırlığı Vücut uzunluğu Yerinden uzağa atlayış Yerinden yükseğe atlayış 100 metre koşu 600-800 metre koşu Koşular Hızlı ve dayanıklı yürüyüş tekniklerin güçlendirilmesi Bayrak koşuları Atlayışlar Uzak atlama tekniği ‘’vücut çember şeklinde’’ Yüksek atlama tekniği Atışlar 250 gr. ağırlığında ki cüllelerin atılışı. Döşemede Antremanlar Ön ve arka takla Uçarak takla yapmak Yandan dönme ‘’Yıldız’’ Atçığın açık ve kapalı bacaklarla atlanışı KAZANIMLAR DERSLER ARASI İLİŞKİ İlerleme derecesi (psikomotorik özelliklerin başlangıç ve sonuç değerlendirilmesi Matematik Sağlık eğitimi Koşu tekniğini ve engelleri geçmeyi bilmeleri. Yüksek atlama tekniğini bilmeleri. Yerinden atış yapmayı bilmeleri. Cülleyi atmayı bilmeleri. Fizik Biyoloji Öğrenci paraleldeki önden, arkadan ve yanlardan olan elementleri bilmelidir. Yardım sayesinde atçığı atlamayı bilmeli. Fizik Atlayışlar Asılarak öne ve arkaya sallanma Sallanmak ve çember üzerine çıkmak Erkekler: eller üzerinde yürüyüş Öne doğru sallanmakla çıkış Engel üzerinde yürüyüş, koşu, 900 ve 1800 , dönüş ve tüm bu elementlerin bir bütünlüğe bağlanılması. Engel üzerinde ön ve yandan takla.Vücut düz olmak şartıyla yandan çıkış. Bir ulusal oyunu ve bir uluslararsı oyun ile modern bir dans. Demirdeki sallanmayı ve ondan atlayışla çıkmayı bilmeli. Eller üzerinde yürümeyi bilmeli, elleri üzerinde sallanmayı ve yardım sayesinde yandan çıkmayı bilmelidirler. Ön ve arka takla yapmayı ile bir kaç hareket elementini birleştirmeyi bilmeli. Müzik eşliğinde halk oyunları oynamayı bilmeli. Futbol Topsuz esas teknik elementlerin güçlendirilmesi (açılış, çalım, atlayış) ve topla: pas verme, yönetme, çalım atma, atışlar, topu kapma. 4:4 iki küçük kalede oyun. 7:7 hakemle oyun. Oyunun değişik durumlarında teknik ve taktik elementlerin uygulanması Hendbol-El topu Teknik ve taktik elementlerin güçlendirilmesi. Savunma taktiği 6:0 ‘dan 5:1 Demir Paraleller Jimnastik aracı Halk, ulusal ve uluslararsı oyunlar KOLEKTİF SPORLAR Oyunun değişik durumlarında taktik ve Müzik eğitimi Biyoloji Matematik Biyoloji Matematik 207 BİREYSEL SPORLAR 208 geçiş. Bir pivotla oyun esnasında atak-ve 1-2 forvetle karşı atak. teknik elementlerin uygulanması. Voleybol Esas teknik hareketlerin öğrenilmesi: vuruş-yüksekten ve yerden pas yapma. Teknik ve taktik elementlerin öğrenilmesi: pas yapma, Kabul ve vuruş. Sahanın değişik büyüklüğünde 2:2, 3:3, 4:4 ve 6:6 oyunu. Oyunun değişik durumlarında taktik ve teknik elementlerin uygulanması. Biyoloji Matematik Basketbol Teknik ve taktik elementlerin güçlendirilmesi (yönetmek, pas yapmak, top kapmak, atışlar, turnikeler, forvetin kapatılması. Oyun 1:1, 2:2, 3:3 bir potada ve 4:4 iki potada. Oyunun değişik durumlarında taktik ve teknik elementlerin uygulanması Biyoloji Matematik Savaş sporlarıGüreş Güreşteki temel hareketlerin güçlendirilmesi-serbest stil. Güreşin teknik ve taktik elementlerini bilmeleri. Biyoloji Karate-özsavunma Rakiple esas blok yapma elementleri. Aktif rakiple özsavunma taktik elementleri. Özsavunmaya ait taktik ve teknik elementleri bilmeleri. Matematik Tenis Roketin alınışı ve tutuluşu. El ve bacak hareketleri. Ortam için hareketler. Topa esas vuruşlar; forhend ve bekhend. Forhend ve bekhend gibi topa roketle vuruşları bilmeleri, servis yapmayı ve oyunun taktik ve teknik elementlerini bilmeleri. Biyoloji Matematik Suda etkinlikler 7-10 gün Yüzme teknikleri: Suda oyunlar Yüzmenin esas teknikleri: Kraul ve kurbağa -esas başlanma Başlangıç ve dönüşler olmak üzere, 50 metrelik bir mesafede yüzmenin tüm tekniklerini kullanmaları Sağlık eğitimi Biyoloji Fizik Kayak 5-7 gün Alpik disiplinleri Kayakla hareket tekniklerin elementleri: yürüyüş, dönüş, tırmaniş, iniş. Öğrenciler yürüyüş, tırmanış, koşu, dönüş ve slalomları bilmelidirler. Biyoloji Sağlık eğitimi Okul yarışları Kolektif ve bireysel sporlarda yarışlar. İlkbahar ve sonbahar krosları. En az iki spor dalında olmak üzere okulda ve belediyedeki okullar arası yarışlar. İlkbahar ve sonbahar krosları. Öğrenciler sportif davranışı uygulamayı bilmelidirler. fair-play. Sosyoloji Psikoloji Piknik-doğaya çıkmak Yılda iki kere olmak üzere doğada gezi 5-10 km mesafede doğada yürüyüş. Doğada 5-10 km yürüyebilme durumunda olabilmeleri. Sosyolojii Psikoloji Sağlık eğitimi 209 Sunulan dört kolektif spordan mevcut şartları ile kadrosuna göre okul en azından iki kolektif sporu seçmelidir. Ek içerikler: Roşula ve bisiklet sürmek, tennis, badminton v.b. Bu içeriklerin seçimini öğretmen ve okulun bulunduğu yöredeki geleneğe, kadroya ve maddi koşullara göre okul yapar. ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ Yedinci sınıf, altıncı sınıf programının devamı olarak öğrencinin gelişmesinde çok duyarlı bir dönemi oluşturmaktadır. Olgunluk çağına girmekle meydana gelen değişmeler, ki buraya tüm öğrenciler, kızlar ve erkekler dahil olmak üzere, yeni olanaklar yaratmakla birlikte beklenmedik zorlukların da yaşanmasına neden olur. Çok önemli morfolojik dönüşümler (uzunluk, ağırlık) öğrenciler için değişik durumlarda beliriverir. Dolayısıyla öğretmen, bireylerin gelişmesindeki bu farkları, beden eğitimi programının gerçekleşmesinde göz önünde bulundurmalıdır. Bu durumda özel önem yükümlülükler yoğunluğuna ve hacmına verilirken, beden ve spor eğitiminin ana hedeflerinden biri olan öğrencinin sağlık korunumu göz önünde bulundurulmalıdır. Doğadaki yükümlülükler esnasında bu yükümlülüklerin yoğunluğunun kalbin frekanslarının kontrolüyle düzenlenmesi önerilmektedir (nabzın ölçülmesi). Bu olgu öğrencilerde bir motiv etkisi yaratır. Öğretmen ayrıca cinsiyetler arasındaki farkları da göz önünde bulundurmakla birlikte, erkekler ve kızlar arasında ki değişik olgunluk durumlarına da özen göstermelidir. Beden ve spor eğitimin çok önemli görevlerinden biri de, öğrencilerin kendilerini başarılı ve motive edilmiş hisetmeleridir. Öğrenciler oyun esnasınca kendilerini mutlu ve huzurlu hissetmeleri için, öğretmen hedef, içerik ve çalışma metodlarını seçer. Bu olgu ise, günlük okul ritminin empone ettiği ve yükümlülüklerden duyulan psişik baskının ortadan kalkmasını olanaklaştırır. Fiziksel etkinlikler sayesinde öğrenciye kendi yeteneklerini ifade etme olanağı verilmelidir. Bu yeteneklerin değerlendirilmesiyle de öğrenci kendi başarısını gözetleyebilir. Öğretmen, öğrenciler arasında ki farklılıkları gözönünde bulundurarak ve hiç bir öğrencinin ders süreci dışında kalmamasına dikkat ederek, yetenek ve gereksinimlere göre dersleri gruplar halinde örgütleyebilir. 210 DEĞERLENDİRME · Vücut gelişmesinin değerlendirilmesi antropometrik enstrumanlarla yapılır- yılda iki kez (vücut yüksekliği ve vücut ağırlığı); · Hareket yeteneklerin değerlendirilmesi yılda iki kez olmak üzere CGS sistemiyle yapılır.(yerinden uzağa atlayış, yerinden yükseğe atlayış, hızlı koşu 60 m (100 m) ve dayanıklık koşusu (kızlar) 800 m ve (erkekler) 1000 m. · Öğrenilen bilgilerin düzeyi bireysel şekilde ve oyundaki durumlara göre değerlendirilir; · Teknik ve taktik elementlerin öğrenilme düzeyinin değerlendirilmesi. 211 E përgatiti për shtyp: SHTËPIA BOTUESE LIBRI SHKOLLOR – Prishtinë Shtypi: GRAF - ING Katalogizimi në publikim – (CIP) Biblioteka Kombëtare dhe Universitare e Kosovës 371.124(075.2) Öğretim plan ve programı : Alt seviye ortaöğretim yedinci sınıf / [Yayın Sorumlusu İsuf Zeneli]. – Priştine: Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı, 2004 (Prishtinë: “ GRAF - ING“).- fq.;24 cm. 1.ZENELI, Isuf ISBN 9951-450-24-5 212 213 214
Benzer belgeler
egıtım, bılım ve teknolojı bakanlıgı
öğrenciler farklı bilgi kaynaklarına başvurmalıdırlar. Şimdiye kadar temel bilgi kaynağı olarak ders kitapları kullanıldı.
Ders kitaplarının yanı sıra aşağıda belirtilen bilgi kaynaklarının da
kull...
