Bilgisayar

Temel Bilgi Teknolojileri- I
Dersin Amacı
„
Temel bilgisayar becerileri ve bunların
temel işlevlerinin ve kelime işlemci, hesap
tablosu, ve sunum programlarını, internet
tarayıcıları kullanmak için gerekli temel
becerilerin kazandırılması.
Konular
Temel Bilgiler
„ İşletim Sistemi
„ Kelime İşlemci
„ Hesap, Tablolama ve Grafik
„ İnternet
„ Sunu Hazırlama
„
Bilgisayar Nedir?
„
Bilgisayar (Computer):
Kullanıcının girdiği verileri
işleyerek bilgi durumuna
getiren elektronik
makinelere denir. Uzun
ve çok karmaşık
hesapları bile yapabilen,
mantıksal bağlantılara
dayalı karar verip işlem
yürüten makinedir.
Bilgisayar
„
„
„
„
„
Aritmetik işlemleri
yapabilen,
Mantıksal karşılaştırma
yapabilen,
Dış ortamdan aldığı
bilgileri saklayabilen,
Depolanmış bilgileri
işleyebilen
Elektronik devrelerden
oluşmuş bir araçtır.
Bilgisayar
„
„
„
„
Bilgisayarlardan, kendi başına
bir şeyler üretmesini
bekleyemezsiniz.
Bir bilgisayarın en temel
çalışma mantığı aslında bir
fabrika üretim hattına çok
benzer.
Bir fabrikaya öncelikle
hammadde girmelidir.
Bu hammadde farklı yöntemler
ile işlendikten sonra farklı
ürünler olarak tüketiciye
sunulabilir.
Bilgisayar
„
„
„
Bilgisayar için de, öncelikle
kullanıcı tarafından veriler
bilgisayara verilmeden ve bu
verilerin nasıl islenmesi
gerektiği bilgisayara
aktarılmadan herhangi bir
sonuç alınamaz.
Bu yüzden bilgisayarların her
şeyi yapabildiğine inanmak
saçmadır.
Fakat gerekli verilere sahip
olduğunda da pek çok işlemi
insanlardan çok daha hızlı ve
kolay yaparak hayatimizi
kolaylaştırır.
Gelecek?
„
„
„
„
„
„
„
„
„
„
„
Yapay zeka alanındaki gelişmelerle ses ve
hatta belki düşünce ile komut verilebilecek
bilgisayarlar yapılacak.
Kullanımı kolay hale gelecek.
Metrekareye onlarca ve hatta yüzlerce
bilgisayar düşecek hale gelecek.
Uzmanların işlerini bilgisayarlar yapabilecek
hale gelecek.
Hayat daha kolay hale gelecek.
İş dünyasında verimlilik artacak.
Daha az işle daha fazla üretim yapılabilecek.
Bütün bilgisayarların birbiriyle iletişim
olanakları artacak ve bazı problemlerin
çözümü kolaylaşacak.
Veri alışverişi yaygın hale gelecek.
İnsanlar evlerinde çalışmaya başlayacak.
Elektronik devletin yaygınlaşmasıyla
bürokrasi yükü azalacak.
Oy verme işlemi evden yapılabilecek.
TEMEL BİLGİ
Temel Bilgi
Teknolojileri - I
TEKNOLOJİLERİ
Hafta Ders İçeriği
„
„
„
„
„
„
„
Bilgisayarın Temel
Özellikleri, Kullanım Alanları
Bilgisayarın İşleyişi ve
Yapısı, Bilgisayar Türleri
Yazılım / İşletim Sistemi
Bilgisayar Ağları, Internet
Sayı Sistemleri
Görev Tanımları
Sıkça Kullanılan Kavramlar
Bilgisayarların Temel Özellikleri
„
„
„
Bilgisayarlar hızlıdır.
İnsandan daha hızlıdırlar.
Bilgisayarlar aptaldır.
Kendi duyguları veya
sezgileri yoktur.
Kendilerine önceden
anlatılmadan hiçbirsek
yapamazlar.
Bilgisayarlar
uyumludur. Kendilerine
ne söylenirse onu
yaparlar.
Bilgisayarın Fonksiyonları
Bir bilgisayar, verileri işler ve çıktı (bilgi)
olarak elde etmemizi sağlar.
„ Bilgisayarların temel fonksiyonları;
„
… Girdi
(Input)
… Depolama (Storage)
… İşlem (Processing)
… Çıktı (Output)
1.Girdi (Input)
„
„
Kişi tarafından veya
bilgisayar tarafından
sağlanan verilerdir. Bu
veriler, sayılar, harfler,
sözcükler, ses sinyalleri,
görüntüler ve komutlardır.
Programlarda kullanılan
verilerin girilmesi buna bir
örnektir.
2.Depolama (Storage)
„
Program ve veriler
bilgisayarda saklanır.
Daha sonra
istenildiğinde bu
veriler çağrılarak
kullanılır.
3.İşlem (Processing)
„
Çarpma, toplama,
çıkarma, bölme, üs
alma gibi asıl
aritmetiksel işlemler
ve diğerleriyle
bunların istenilen
kriterlere göre
karşılaştırmaları
yapabilir.
4.Çıktı (Output)
„
Girilen bilgilerin
kullanılabilir hale
gelmesi.
Girdi / Çıktı
„
Girdiler; bilgisayara
kullanıcı tarafından girilen
verilerdir. Bilgisayarlar;
klavye, fare, tarayıcı gibi
birimlerden alınan girişleri
kabul ederler. İşlemci
(processor) tarafından
işlenen bu veriler daha
sonra ekran, yazıcı gibi
çıktı aygıtlarıyla
kullanıcıya iletilir.
Depolama
Girdi
İşlem
Çıktı
Bilgisayarın Kullanım Alanları
Sağlık
Sahne Sanatları
Sinema, Tiyatro
Eğitim
Üretim Sanayi
Günlük Yaşam
Mühendislik
Uçak ve Uzay Sanayi
İletişim
Ticaret & Bankacılık
Bilgisayar Uygulamaları
„
„
„
„
„
„
„
„
Kelime İşlem: Yazı yazmak ve bununla ilgili işlemler için kullanılır.
Elektronik Tablolama ve Grafik Analiz: Aritmetik işlemler yapmak, hesaplama
yöntemlerini belirleyerek sonuca ulaşmak ve bu sonuçların istatistiksel sonuçlarını
grafikler ile göstermek için kullanılır.
Veri Tabanı Yönetimi: Her türlü bilginin (verinin) istenildiği şekilde ve istenildiği
zaman ulaşılmak üzere düzenlendiği veri koleksiyonudur.
Elektronik Posta (Email): Internet üzerinden email mesaj gönderilmesi ve
dokümanın alıcıya iletilmesi amacıyla kullanılır.
Bilgisayarlı Konferans: İki uzak mesafe arasında görüntülü konferans
düzenlenebilmektedir. Daha rahat bir görüntü için büyük ekranlara yansıtılabilir.
Sunum: Toplantı ve konferanslarda anlatılanların daha etkili olması için görsel ve
işitsel sunumlar yapılabilir.
Mühendislik Uygulamaları: Mühendis ve mimarlık uygulamalarında çizim ve
tasarımlar için, Autocad, Ide cad, Smart Draw,Corel Draw vb. uygulamalar ile
bilgisayarlar yaygın olarak kullanılmaktadır.
Çizim, Boyama Grafik işleri, istatistik, animasyon, ve oyunlar için de bilgisayar ve
bilgisayar yazılımları kullanılmaktadır.
Kullanım Alanlarına Göre Bilgisayarlar
Bilgisayarlar kullanım alanlarına göre ikiye ayrılır.
„ Özel Amaçlı Bilgisayarlar: Hangi amaçla
yapıldıysa sadece o alanda hizmet verebilen
bilgisayarlardır. Elektronik müzik aletleri,
robotlar, veya günlük hayatımızdaki elektronik
çamaşır makineleri gibi ev araçlarını özel
bilgisayarların kullanım alanlarına örnek
gösterebiliriz.
„ Genel Amaçlı Bilgisayarlar: Programlanarak
her işi yapabilen bilgisayarlardır.
Genel Amaçlı Bilgisayarlar
Kişisel Bilgisayar (Personal Computer-PC)
„ Terminal Bilgisayar (Frame)
„ Ana Bilgisayar (Main Frame)
„ Süper Bilgisayar
„ Diğer: (Dizüstü, Avuçiçi vb.)
„
Kişisel Bilgisayar (PC)
„
„
„
„
„
Genellikle tek kişi tarafından kullanılan
bilgisayarlardır. Bu yüzden bu
bilgisayarlara kişisel bilgisayar denir.
Kişisel bilgisayarlar 1970'li yıllardan
sonra yaygınlaşmış ve bir çok kullanım
alanı bulmuştur.
Daha öncede belirtildiği gibi bizim
üzerinde çalışacağımız, kullanımını
öğreneceğimiz bilgisayar türü PC'dir.
Öğrenilmesi ve kullanımı diğer
bilgisayarlara kıyasla daha kolay
olduğundan hemen hemen her yerde
karşılaşabiliriz.
Kullanım alanları; ev,ofis uygulamaları,
multimedya bileşimli uygulamalar, iş
istasyonu, internet erişimi, eğlence,
yazılım geliştirme, tasarım, mühendislik
uygulamaları, veri tabanı kullanımı gibi
daha birçok alanda kullanılmaktadır.
Terminal Bilgisayar (Frame)
„
„
„
„
Bir ağ yapısı içerisinde çalışacak şekilde
dizayn edilmiş bilgisayarlardır.
Bir kişisel bilgisayar ethernet (ağ) kartı ile
ağa dahil edildiğinde iş istasyonu özelliği
kazanır.
Genellikle veri depolamak için ana
bilgisayardaki sabit diski kullandıkları için
sabit disk bulunmayabilir. sabit diski
bulunmayan doğrudan ana bilgisayara
bağlı olarak çalışan, kendi kendine iş
yapamayan türlerine Dump (Aptal)
Terminal adı verilir.
PC'nin aksine çok kullanıcı bir bilgisayar
türüdür. Uygun bir klavye ve ekranla en
fazla 100 kişi aynı anda kullanabilir.
Banka şubelerindeki, süpermarket
kasalarındaki bilgisayarlar bu tür
bilgisayarlara iyi bir örnektir.
Ana Bilgisayar (Main Frame)
„
„
Büyük işletmeler, internet servis
sağlayıcıları, eğitim kuruluşları,
şirketler gibi geniş tabanlı ağ
yönetim sistemi ile çalışan
kuruluşlarda ağ hizmetlerini, erişim
ve paylaşım, veritabanı, yönetimini
ve veri tabanının paylaşımını
sağlamak için dizayn edilmiş,
saniyede milyonlarca işlem
yapabilen, güçlü ve gelişkin
bilgisayarlardır.
Birden fazla kişinin ortak
kullanımına açık projelerde
kullanılırlar.
Süper Bilgisayar
„
„
„
Kullanıcı sayısı çok olmamakla
beraber çok yüksek işlem hızı
gerektiren bilimsel
çalışmalarda, otomobil
tasarımları, özel efektli filmler
vb. projelerde kullanılır.
Büyük üniversiteler veya
NASA gibi bilimsel kurumlar
kullanılmaktadır.
IBM Blackforest – 1999 – İklim
Simülasyonu
Dizüstü Bilgisayar (Laptop)
„
„
„
Taşınabilir kişisel bilgisayarlar
olarak sınıflandırılan bu
bilgisayarlar LapTop,
NoteBook gibi isimler alırlar.
Donanım olarak bir PC’nin
sahip olduğu bütün öğelere
sahip olabilmektedirler.
Özellikle sık seyahat eden ve
bilgisayarına çok ihtiyaç duyan
kişiler için ideal makinelerdir.
Avuçiçi Bilgisayar (PDA, Palm)
„
„
„
„
PDA nedir? Personel Digital Assistant (Kişisel
Sayısal Yardımcı) Avuç içi bilgisayar dediğimiz
makinelerin tümüne verilen genel addır.
Küçük boyutlu bu bilgisayarlarda isim ve
adreslerin saklanabildiği bir veritabanı, not
defteri ve iletişim kurmayı sağlayan bölümler
yer alır.
Gelişen elektronik ve bilgisayar teknolojisi
cihazların boyutlarını küçültmüş ve özelliklerini
arttırmıştır.
Cep telefonu, video ve fotoğraf çekimi, GPS gibi
özellikleri olan örneklerinin üretilmesi ile cep
bilgisayarlarının kullanımı yaygınlaşmıştır.
„
Cep bilgisayarlarında, uygun yazılım kullanarak
neredeyse bir masa üstü bilgisayarında yapılabilen
her işi yapabilmek olasıdır.
„
Palm nedir? Palm bir firmanın ve bu firmanın
piyasaya sürdüğü bir yazılım platformuna
verilen addır . Palm firması 1996 yılında
piyasaya çıkardığı Palmpilot adlı pda ve bu
cihazda kullandığı PalmOS işletim sistemiyle
pda tanımının hayatımıza yerleşmesini sağladı.
Bugün halen PalmOS işletim sistemini kullanan
pda lar Palm olarak anılmakta ve neredeyse
PDA ile ayrı bir kavram olarak anılmaktadır.
„
OEM?
„
„
„
„
„
„
„
OEM, Original Equipment Manufacturer, yani “Orjinal ürün Üreticisi"
anlamındadır.
OEM deyince aklına hemen markasız ve kalitesiz ürün gelir.
Fakat bir ürün kalitesiz veya markasız denecekse No-Name ifadesi
kullanılmalıdır.
Bilgisayar ürünleri kutulu satılır. Bu ürünlere BOX (Kutulu) ürün denir. Toplu
halde parça alımı yapan şirketler ürünleri kutulu almazlar. Çünkü kutu,
hacmi artırıp sevkıyat masraflarını yükseltir.
OEM ürünleri yanında genelde ufak bir kitapçık ile verilir. Bu ürünün kutulu
versiyonundan hiçbir farkı yoktur. İşte bu kutusuz ürünlere OEM Ürün adı
verilir.
Hiç bir şekilde kalite göstergesi değildir.
Örneğin, CD yazıcılarda OEM ifadesine çok rastlarız. LG BOX CD-RW
ve LG OEM CD-RW gibi. Peki fark nedir? Kalite olarak ürünlerin farkı
yoktur. BOX olan versiyonda hoş bir kutu içerisinde ekstra boş CD'ler,
kitapçıklar verilirken, OEM versiyondaki ürünü jelatin içinde ve bir CD ile
verilir.
Sıkça Kullanılan Kavramlar
„
BOOT / START: Bilgisayarı başlatmak
„
REBOOT / RESET / RESTART: Bilgisayarı
kapatıp, yeniden başlatmak
„
RESET ATMAK: Çalışan Bilgisayarı “reset”
düğmesine basarak yeniden başlatmak!
„
CTRL-ALT-DEL: “Soft Reset”. Ya da
sisteme giriş ekranını getirmek.
„
SETUP: Bir Programın kurulması için gerekli
dosya
„
INSTALL: Setup dosyasını kullanarak bir
program kurulumu yapmak
„
UNINSTALL: Bilgisayara önceden kurulmuş
bir programı kaldırmak.
Sıkça Kullanılan Kavramlar
MULTIMEDIA (ÇOKLU ORTAM)
„
Bilgisayarda ses ve görüntü izleme,
kaydetme işlemlerine olanak veren cihaz ve
yazılımların kullanılmasına multimedia denir.
Çoklu ortamda kullanılan cihazlar:
„
„
„
„
„
„
„
1.
2.
3.
4.
5.
6.
8.
Ses Kartı
CD-ROM veya DVD ROM
Hoparlörler
TV Kartları
Radyo Kartları
Kamera
Video Konferans Kit vb. cihazlar
ve bunlara ait yazılımlar.
Bilgisayar Sistemi
„
„
„
Bilgisayar sistemi, herhangi bir işletmenin işlerini
bilgisayarda yürütmesini sağlayan yazılım ve
donanım birimlerinden oluşmaktadır.
Donanım (Hardware): Bir bilgisayar sisteminde
bulunan fiziksel aygıtların tümüne verilen ad.
Yazılım (Software): Donanıma hayat veren,
donanımın kullanılmasını sağlayan
programlardır.
Yazılım
„
„
„
Yazılım: Bir programlama dili
kullanılarak, bilgisayarın çeşitli
işlevler kazanabilmesi için
üretilen programlardır.
Yazılımı oluşturan bilgiler ve
komutlar kafanızdaki fikirlere
ve düşüncelere benzer.
Kafanız dokunabileceğiniz
fiziksel bir nesnedir ancak
düşünceleriniz soyuttur.Onlara
dokunamazsınız.
Yazılım iki unsurdan oluşur:
…
…
Veri
Program
Veri & Program
„
„
Veri: Bilgisayara girilen
işlenmemiş durumdaki
bilgilerdir. Yani veri belirli
konumlardaki gerçeklerin
sembolik ifadesidir.
Program: Belirli bir amaca
yönelik olarak yazılmış,
bilgisayarda yerine
getirilmesi istenen sıralı
işlemler için komut ve
işlem adımlarının tümüne
denmektedir.
İşletim Sistemi (Operating System)
„
Bilgisayarların çalışabilmesi için
gereken temel yazılımdır. İşletim
sistemleri bilgisayarda olup biten her
şeyi denetleyen yazılımlardır. Bu
yüzden sistem ne kadar karmaşıksa,
işletim sistemi de o oranda gelişmiş
olmak zorundadır.
„
Donanımın kullanıcılar arasında
paylaşımını sağlar.
Kullanıcılara programları ve verileri
paylaşma olanağı verir.
Kullanıcılara verileri koruma olanağı
verir.
Giriş/ Çıkış işlemleri ve belleğe erişim
olanağı sağlar.
Kaynakların kullanımını düzenler.
„
„
„
„
Sıkça Kullanılan Kavramlar
„
„
„
„
„
„
„
„
„
Shareware: Paylaşılabilir ücretsiz yazılımlar
Freeware: Dağıtılabilir ücretsiz yazılımlar
Demo: Ücretsiz, kısıtlı özellikleriyle kullanılan deneme yazılımları.
Autorun: Otomatik çalışmaya başlatılan programlardır. Bazı
program CD lerinde olduğu gibi.
Multi-User: Çok kullanıcılı
End User: Son kullanıcı
Karakter: Bilgisayara girilen her harf veya rakam
FAT (File Allocation Table): Dosya yerleşim tablosu. İçindekiler
(index) bölümü gibi her sabit diskte bulunur.
Format (Biçimlendirmek): Sabit Disk yada disketlerin sektör ve
izlere ayrılarak bilgisayarın kullanabileceği duruma getirilmesi
işlemidir.
Temel Ağ (Network) Kavramları
„
„
Ağ (Network): İki veya daha
fazla bilgisayarın donanım ve
yazılım aygıtlarını birbirleriyle
paylaşmasına verilen addır.
Yerel Alan Ağı LAN (Local
Area Network): Kurulabilecek
en küçük çaplı ağ olmakla
birlikte büyüklükleri bir
binayla sınırlı kalmayıp 1
km'ye kadar çıkabilmektedir.
Örneğin küçük ve orta
dereceli kurumların ağları.
Temel Ağ (Network) Kavramları
„
„
„
Geniş Alan Ağı WAN (Wide Area
Network): LAN ların
birleşmeleriyle meydana
gelirler.Türkiye'deki en meşhur
WAN'lardan biri Turnet (Türkiye iç
omurgası), bir diğeri Ulaknet'tir
(Üniversiteler arası ağ).
Metropol Alan Ağı MAN
(Metropolitan Area Network):
WAN'ların şehir bazında ya da
şehirler arası birleştirilmeleriyle
oluşur, fakat günümüzde MAN
kavramı kullanılmamakta, yerine
WAN terimi tercih edilmektedir.
Internet: Internet, birçok bilgisayar
sisteminin birbirine bağlı olduğu,
dünya çapında yaygın olan ve
sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır.
Elektronik Posta (Email)
„
„
„
„
„
Elektronik posta ya da kısa adıyla e-mail, bilgisayar
ağlarında kullanıcılarının birbirleriyle yazılı olarak
haberleşmesini sağlayan bir yoldur.
Bilgisayar ağlarının oluşturulma nedenlerinden biri,
kişilerin, bir yerden diğerine (hızlı ve güvenli bir
şekilde) elektronik ortamda mektup gönderme ve
haberleşme isteğidir. E-posta (electronic mail, eposta), bu amaçla kullanılan servislere verilen genel
addır.
Birisine bir e-posta gönderdiğinize göre bu postanın
gideceği bir geçerli adres olmalıdır. Elektronik
ortamda bu adres, "e-mail (e-posta) adresi" olarak
adlandırılır.
E-posta adresi, çoğunlukla, kişinin kullanıcı numarası
ve kullandığı sistemin internet/bitnet vb. adresinden
oluşur. [email protected]
[email protected], [email protected], örnek email adresleridir.
Dikkat edilirse adres, @ işareti ile ayrılmış iki
kısımdan oluşur. İlk kısım kişinin kendi sistemindeki
kullanıcı numarası / adı / nicki; ikinci kısım ise,
bulunduğu sistemin adresini belirtir.
Internet / Alan Adı Uzantıları
gov
edu
org
com
mil
net
ac
int
ftp
www
biz
info
gen
k12
nom
Hükümet kuruluşları
Eğitim kurumları (üniversiteler gibi)
Ticari olmayan, kâr amacı gütmeyen kuruluşlar
Ticari kuruluşlar
Askeri kuruluşlar
Servis sunucuları (Internet Servis sağlayıcıları gibi)
Akademik kuruluşlar (bazı ülkelerde edu yerine kullanılmaktadır)
Uluslar arsı organizasyonlar, kuruluşlar
FTP Arşiv sitesi (ön ek)
World Wide web Sitesi (bazen web de kullanılır)
Business’in kısaltılmış halidir.Sadece iş odaklı sitelerin kullanımı için verilmiştir.
Bilgi ve fikir içerikli sitelerin kullanımı için verilmiştir. (Information)
Jenerik isimli sitelere verilir.
İlköğretim ve lise dengi okullar
Kişisel domainler
Bilgisayar Veri Sistemi
„
„
„
„
Bilgisayarda işleme tabi tutulan bütün
veriler belleğe yerleştirilir.
İşlemci işleyeceği (toplayacağı,
çarpacağı ya da birbiriyle
karşılaştıracağı) verileri bellekten alır.
Sonuçları, istenirse yine belleğe
yerleştirir.
Bilgisayarda bu veri iletişimi; 1 ve 0’lar
üzerine kurulmuştur.
Bilgisayarlar için bilgi ya var ya da
yoktur, ya doğru ya da yanlıştır, yani
sadece iki ihtimal bulunmaktadır, bu
nedenle bilgisayarlar sadece 0 ve 1’i
tanıyabilir, örneğin 0 ile 9 arasındaki
sayıları veya alfabe harflerini direkt
tanıyamaz.
1 / 0 = Var / Yok
Bilgisayarın Yapısı
BİLGİSAYAR
Donanım
Temel Birimler
Anakart
İşlemci
Ram
Harddisk
Floppy
Ekran Kartı
Kasa
Monitör
Klavye+Mouse
Yazılım
Çevre Birimleri
Yazıcı
Tarayıcı
Çizici…
İşletim Sistemleri
MS-Dos
Windows
Unix
Linux
Nowel
OS/2
Uygulamalar
MS Word
MS Excel
MS Power Point
Muhasebe Programları
Oyunlar
Chat Programları
Bilgisayar Donanım Yapısı
ANA DONANIM BİRİMLERİ
„
KASA İÇİNDE
…
…
…
…
…
…
„
Anakart (Main Board)
RAM
İşlemci (CPU)
Ekran Kartı (Graphic Card)
Sabit Dist (Hard Disk)
Disket Sürücü (Floppy Drive)
KASA DIŞINDA
…
…
…
Klavya (Keyboard)
Ekran (Monitor)
Fare (Mouse)
EK DONANIM BİRİMLERİ
„
KASA İÇİNDE
…
…
…
…
„
Ses Kartı (Sound Card)
CD-DVD-ROM
Ağ Kartı (Network Adapter)
TV Kartı (TV Card)
KASA DIŞINDA
…
…
…
Yazıcı (Printer)
Hoparlör (Speaker)
Oyun Çubuğu (Joystick)
Anakart (Mainboard)
„
„
„
„
„
Sistemin merkezi bileşenidir.
Üzerinde bakır yolların bulunduğu
fiberglastan yapılmış levha
şeklindedir.
Genişleme yuvaları (port), BIOS, ve
chipset anakart üzerinde bulunur.
İşlemci, Bellek, arabirimler, fare
klavye ve çeşitli PC arayüz kartları
(modem, Ağ, ekran, ses vs.) anakart
üzerine takılır.
Anakartlar genellikle desteklediği
işlemci türünün ismi ile anılır.
Anakart
„
„
„
„
„
„
„
„
„
„
„
„
1. Ram Yuvaları
2. Disket Sürücü bağlantısı
3. IDE Bağlantıları
4. Ekran Kartı Yuvası
5. BIOS Pili
6. PCI Yuvaları
7. SATA Bağlantıları
8. Güney Köprüsü
9. Kuzey Köprüsü
10. İşlemci Yuvası
11. Ara Birimler (PS2, Parelel Port, Seri
Port, USB, Firewire, Network Port,
Mikrofon, Hoparlör, Line-In vb.)
12. ATX Güç Bağlantısı
Anakart - Chipset
„
Chipset ya da Yonga seti,
bilgisayarın anakartı üzerindeki
temel ve bütünleşik arabirimleri
yöneten ve bunlar arasındaki veri
akışını sağlayan bir çeşit
işlemcidir.
„
Bilgisayarlarda kullanılan chipset
çeşidi, kullanılacak bellek ve
mikroişlemci çeşidini de belirler.
Günümüzde Intel, VIA, AMD, SiS,
ALi, ServerWorks gibi belli başlı
üreticilerin chipsetleri
bulunmaktadır ve kişisel
bilgisayarlarda yoğun olarak Intel,
VIA ve SiS chipsetleri
kullanılmaktadır.
Anakart - Köprüler
„
„
„
Anakartlar üzerinde genellikle,
Kuzey ve Güney köprüsü olmak
üzere iki tür chipset bileşeni
(entegresi) mevcuttur.
Bu bileşenlerden Kuzey köprüsü,
bilgisayarın ekran kartının takıldığı
portu (AGP), mikroişlemciyi (CPU)
ve bellek biriminin (RAM)
çalışmasını kontrol eder.
Güney köprüsü ise bilgisayarın
diğer çevre birimlerini (PCI, USB,
ISA, IDE, BIOS, vb.) denetler.
Hertz? MHZ?
„
„
„
Hertz (sembol Hz), frekans (sıklık) birimidir. İsmini
Alman fizikçi Heinrich Rudolf Hertz'den alır.
Hertz; saniye başına düşen devir sayısını ifade
eder.
1 Hertz saniyede bir devir veya 1 MHz saniye
başına bir milyon (1,000,000/s) devir şeklinde
tanımlanır.
1 Hz = 1 s−1
„
Bu birim herhangi bir periyodik olaya uyarlanabilir.
Mesela; bir insan kalbi 1.2 Hz ile atıyor denebilir.
Elektromanyetik dalgaların salınımları, bilgisayar
parçaları arasındaki veri akımı ile RAM ve işlemci
gibi parçaların hızları MHz (106 Hz) veya GHz
(109 Hz) olarak ifade edilir.
Anakart – BIOS Chip
„
BIOS (Basic Input Output System)
„
Anakarta, Bilgisayarın açılırken gerekli
donanımsal testlerini yaparak çalışır
duruma gelmesini sağlayan küçük bir
kontrol programcığını barındıran
entegredir.
„
EPROM adı verilen bir yonga üzerinde
ROM Bellek biçiminde yer alan bir tür
yazılım ile çalışır.
Bilgisayar açıldığı anda işlemciye tüm
diğer donanımları sırasıyla tanıtır.
Donanımların temel iletişim
protokollerini belirler.
İşletim sisteminin başlangıç öğelerinin
Herhangi bir sürücüden (HDD, CDROM vb.) yüklenmesini sağlar.
İşletim sistemi çalışırken donanım ve
işletim sistemi arasındaki ilişkileri
düzenler.
„
„
„
„
Anakart – RJ-11 Modem Port
„
„
Telefon / Modem portudur.
Telefon hattı üzerinden internet
bağlantısı kurmak için kullanılır.
Anakart – RJ-45 Ethernet Port
„
„
LAN bağlantısı için kullanılır.
10 Mbps ile 1GB arasında veri transfer
hızı sağlar.
Anakart – Mikroişlemci (CPU)
„
„
„
„
„
„
„
Mikro İşlemci (Central Processing Unit)
Çevresel birimlerden gelen sayısal verileri işleyerek
gelen kodların yapısına göre sanal ortama ya da diğer
çevresel birimlere uyarlayan işlevsel ve programlanabilir
bilgi ünitesi.
Genel bir ifade ile bir bilgisayarın beyni, esas işi yapan
kısımdır.
Yaptığı işlemlerin mikro saniyeler mertebesinde olması
ve aynı zamanda içindeki elektronik devrelerin ve
bölümlerin mikron boyutlarında olması nedeniyle Mikro
önadını almıştır.
Mikroişlemcilerin sınıflandırılmasında önemli bir ölçü
olan bit sayısı işlemcinin üzerinde işlem yapabildiği en
uzun verinin bit sayısını gösterir. Kelime uzunluğu (word
length) de denilen bu parametre 4 bit, 8 bit, 16 bit, 32
bit gibi değerler alabilmektedir.
1978 yılında ilk 16 bitlik işlemcisi olan 8086'yı üreten
Intel bir yıl sonra 1979'da harici veri yolu genişliği 8 bit
olmanın dışında 8086 ile aynı yapıya sahip olan 8088'i
piyasaya sürdü. 8088, 1981 de üretilmeye başlanan IBM
PC (Personal Computer - Kişisel Bilgisayar)'nin ilk
işlemcisi olmuştur.
16 bitlik işlemcilerde endüstri standardı olan 8086/8088
günümüze kadar gelen çeşitli ürünlerle x86 ailesi diye
isimlendirilen mikroişlemci ailesinin çekirdeği olmuştur.
Anakart – Bellekler
„
Bilgisayar içinde RAM ve ROM bellek olmak
üzere iki çesit bellek bulunur.
„
RAM (Bellek) - (Random Access Memory –
Rasgele Erişimli Bellek)
Açık olan dosya ve programları aktif halde
belleğinde tutarak, işlemciyle sürekli iletişim
halinde işlemlerin yapılmasını sağlar. Bilgiler
bilgisayar kapandığında ya da elektrik
kesildiğinde silinir kaybolur.
…
„
Static RAM (SRAM), Dynamic RAM (DRAM)
ROM (Bellek) – (Read Only Memory –
Sadece Okunur Bellek)
Bilgisayarın açılış işlemlerinde yardımcı
görev alır. Sadece okunabilir bellek olup, bir
defa üretici tarafından yazılır ve kullanılır.
Elektrik kesintilerinden etkilenmez, bilgiler
güvenli ve kalıcıdır.
…
PROM, EPROM, EEPROM, FLASHROM
Pin?
„
„
Pin en basit anlatımla veri
ve güç ileten bakır veya
alüminyum çubukların
herbirine verilen addır.
Bu işlemci, HDD üzerinde
veri için, jumperlarda,
kasa içi düğme ve ışık
bağlantılarında kısaca
bilgisayarın her
bileşeninde olan bir
parçadır.
Sabit Disk (HDD)
„
„
Sabit disklerin tek amacı bilgileri kalıcı
ve düzenli bir şekilde saklamaktır.
Sabit disk, vakumlu, sürtünmesiz bir
metal kutu içerisine yerleştirilmiş
disklerden meydana gelmiştir.
Sabit disk içerisinde her disk yüzeyine
ait bir okuma yazma kafası
yerleştirilmiştir. Bu okuma yazma
kafaları disk yüzeyine değmeyip
tamamen manyetik alan mantığı ile
okuma yazma işlemi yapar.
Disket Sürücü (Floppy Drive)
„
„
„
„
„
Disket Sürücüsü, bilgisayarın kasası
içerisine ön taraftan disketlerin
takılabileceği şekilde yerleştirilmiş,
elektrik motoru ileri-geri hareket eden alt
ve üst iki yönlü okuma/yazma kafası
bulunan sürücüdür.
Disketler boyutlarına göre 3.5" ve 5.25"
olarak ayrılırlar.
3,5"lik disketler kapasitelerine göre 720
KB'lık,1.44 MB'lık, 2.88 MB'lık olarak
ayrılır.
5.25"lik disketler 360 KB'lık,1.2 MB'lık
olarak ayrılır.
Gelişen teknolojiyle birlikte kapasite ve
hız olarak antika durumundadır. Fakat
yine de en yeni bilgisayarlarda bile
bulunur, çünkü bir bilgisayardan diğerine
anlık dosya aktarımı veya az yer
kaplayan dokümanların yedeğini alma,
veya Sistem Açılış/Kurtarma Disketi
olarak kullanıldığında hala işe yarar.
CD Sürücü (CD ROM)
„
„
„
„
„
„
„
CD-ROM (Compact Disk Read Only Memory /
Kompakt Disk Salt Okunur Bellek)
Plastik özlü, yüksek kapasiteli CD’leri okumak için
tasarlanmış günümüzün standart donanımlarından
biridir.
İlk CD-ROM sürücüleri 1978 yılında Sony ve Philips
firmalarının ses CD’si üretmek için yaptıkları ortak
çalışmanın ürünüdür. 1982 yılında ise bu iki
firmanın çalışmaları bugünkü standardın temellerini
oluşturmuştur.
İlk piyasaya çıktıklarında tek hızlı olarak sunulan
CD-ROM sürücüleri bugün neredeyse bir sabit
diskin veri erişim hızına yetirmek üzerelerdir.
Günümüzde 52X hızlı olanları standart olarak
kullanılmaktadır.
Bir CD-ROM sürücü değişik formatlarda yazılmış
CD'leri okuyabilir. Örneğin müzik setlerimizde
dinlediğimiz ses CD 'leri (Audio CD) , veri CD 'leri
(Data CD) ve CD-I formatındaki film CD 'leri (Video
CD) gibi.
Boyut olarak bilgisayar CD 'leri ile ses CD 'leri
arasında fark bulunmamasına karşın en önemli fark
bilgisayarlarda kullanılan sürücülerin gelişmiş bir
hata düzeltme sistemine sahip olmalarıdır.
Bir CD içersinde 650 Mb veri, 74 dakikalık film, 18
saatlik ses veya müzik kaydedilebilir.
CD Sürücü (CD ROM)
„
„
„
„
„
„
CD-ROM içinde veriler 2 KB'lik sektörler
içinde saklanır. Byte'ların birçoğu hata
tespiti ve düzeltmesi için ayrılmıştır.
1 KB 'lik veriyi işlemciye yollanmadan
önce, ilgili kısım, sürücü tarafından dört
kez okunur.
Hata düzeltmenin gerekliliği CD'lere
yakından bakılınca daha iyi anlaşılır.
Parmak izleri, tozlar, çizikler yansıma
prensibini bozabilecek problemlerdir.
Hata düzeltme mekanizması, çeşitli
sebeplerle düzgün yansımayı engelleyen
bu sorunlarla baş edebilmeli ve güvenlik
verilerinden hareketle hataları
düzeltebilmelidir.
Sürekli daha da hızlanan sürücülerde
hata düzeltme için gerekli olan süre de
gittikçe azalmaktadır.
Sürücü hatayı düzeltecek zamanı
ulaşamayınca, hızını düşürerek gerekli
düzeltmeyi yapar. Çizik bir CD'yi, CD
sürücü kimi zaman okuyamazken, kimi
zaman da çok düşük hızda okur.
DVD Sürücü (DVD ROM)
„
„
„
„
DVD, ismi Digital Versatile Disc (sayısal çok amaçlı
teker) sözcüklerinin baş harfleri alınarak elde
edilmiş olan, CD-ROM görünümünde elektronik
kayıt ortamıdır.
CD'ye göre, çok daha yüksek kayıt kapasitesine
sahiptir. DVD-Video, DVD-Audio, DVD-ROM, DVDRAM, DVD-R ve DVD-RW gibi çeşitleri vardır.
Gündelik yaşamda, teknik tanımı dikkate alınmadan
ve sözcüğün açılımı düşünülmeden, yaygın olarak,
DVD üzerine kaydedilmiş, film ya da video
anlamında kullanılır.
DVD'lerin kapasiteleri üretim formalarına göre 4.7
GB ve 17 GB arasında değişebilmektedir.
…
…
…
…
…
DVD-ROM: salt okunur, kalıpla üretilmiş
DVD-R: bir kere yazılır
DVD-RW: tekrar yazılabilir
DVD-RAM: rastgele erişimle tekrar yazılabilir
DVD+R DL: iki katmanlı bir kez yazılır
DVD-R/RW / DVD+R/RW
„
DVD-R/RW ve DVD+R/RW iki farklı biçim.
„
DVD-R/RW ilk çıkan DVD biçimdir. Bu nedenle pek çok DVD okuyucu tarafından destekleniyor.
Tek yüz (4.7 GB) ve çift yüz (9.4 GB) desteği vardır.
Bilgisayardan bağımsız DVD okuyucularda kullanılacak diskler için tavsiye edilen biçim DVDR/RW dir.
Destekleyen firmalar arasında Panasonic, Toshiba, Apple Computer, Hitachi, NEC, Pioneer,
Samsung ve Sharp bulunuyor.
„
„
„
DVD+R/RW ise CD-RW tabanlı daha yeni bir biçimdir.
Çıkış amacı hem bilgisayar üzerindeki DVD okuyuculara hem de bilgisayardan bağımsız DVD
okuyucularla uyum sağlamaktır.
Karışık (Video ve data) bilgi içeren disk oluşturulmasını destekliyor.
Bu biçimi destekleyen başlıca firmalar Philips, Sony, Hewlett-Packard, Dell, Ricoh ve Yamaha.
„
DVD+-RW ise DVD-R/RW ve DVD+R/RW biçimlerinin ikisini de desteklediğini gösterir.
„
„
„
Ekran Kartı
„
„
Diğer bir adıyla grafik kartları
olarak bilinen bu kartlar
bilgisayar monitöründeki her
türlü yazının ve grafiğin
oluşturulmasında işlemci ile
monitör arasında görev yapan
adaptörlerdir,
Grafik kartları genel olarak dört
bölümden oluşur.
…
…
…
…
Ekran Belleği
Video Denetleyici
Video RAM
Karakter Üretici
Ethernet Kartı
„
„
„
Ethernet kartı, network(ağ)
sistemlerinde kullanılan,
bilgisayarla ağ arasında iletişimi
sağlayan ağ arabirim kartıdır. (NIC
Network Interface Card).
Masaüstü bilgisayarlarda bir
genişleme yuvasına takılan, diz
üstü bilgisayarlarda bir PC Card
(PMCIA) soketine takılan yahut bir
paralel port aracılığıyla bağlanan
karttır.
Bir PC'yi ağa bağlayabilmek için
bilgisayar içerisindeki bölümlere
(slot) Ethernet ağ kartı takılmalı ve
bilgisayara kartın sürücü programı
yüklenmelidir.
TV Kartı
„
„
Bilgisayarınızı bir televizyon’a
emüle eden (benzeten) bir
parça ve program grubudur.
Üstünde TV Tuner olan bir
kart, anten veya kablo tv gibi
bir alıcıdan gelen görüntüyü
alarak çeşitli yongalar
yardımıyla Anolog Digital çeviri
yaparak veri yoluna paket
olarak iletir. Veri yolundan
giden bu bilgiler bir program
tarafından alınır ve ekrana
yansıtılır.
Ses Kartı
„
„
„
„
Ses kartı anakarttakı ISA veya PCI
veriyoluna takılan ve bilgisayarın ses
kaydetmesini, işlemesini, ve çalmasını
mümkün kılan bilgisayar parçasıdır. Genel
görünümü elektronik bir devre ve dışarı ile
bağlantının sağlanabileceği jak yuvalarından
ibarettir.
Ses kartlarının dört temel fonksiyonu: ses
oluşturma (synthesizing) işlevi, MIDI ara
yüzü, analog dan sayısala çeviri (mikrofon
aracılığıyla ses kaydı vb.), sayısaldan
analog'a çeviri (hoparlorden ses çıktısı vb.)
şeklindeki işlemlerdir.
Geçmişte ses kartları ISA yuvaları için
üretilirken, artık PCI yuvalarının gelişmiş
özellikleri ve daha az işlemci ihtiyaçları göz
önünde bulundurularak PCI yuvalarına göre
üretilmektedir.
Hatta günümüzde kimi anakart üreticileri ses
kartlarını anakartların kendi üstlerinde (onboard) olarak üretmektedirler.
Temel Bilgi Teknolojileri- I
Hafta Ders İçeriği
„
„
„
„
„
„
Çevre Birimleri
Monitör
Fare
Klavye
Yazıcı
Tarayıcı
Bilgisayar – Sistemin Başlaması
Güç Düğmesi
ROM
BIOS
Sistem (Donanım-Test)
Bilgileri
1. Güç
2. Bios
3. Donanım Testi
4. HDD
5. İşletim Sistemi ÆRam
ANAKART
MAINBOARD
BELLEK
RAM
YÜKLENİR
Windows
İşletim
Sistemini
Çalışır Halde
SABİT DİSK
HDD
İşletim Sistemi Bilgileri
Bilgisayar – Program Çalıştırmak
1. HDD Arama
2. Program Setup Dosyası
3. Program Çalışır Halde Æ Ram
Kullanılacak Program Seçimi
ANAKART
MAINBOARD
SABİT DİSK
HDD
Programın Belleğe Gönderilmesi
BELLEK
RAM
YÜKLENİR
Windows
İşletim
Sistemi ve Program
Çalışır Halde
Bilgisayar Çevre Birimleri
Ekran / Monitör / Screen
Kasa / Tower / Case
Hoparlör / Speaker
Klavye / Keyboard
Fare / Mouse
Monitör (Screen)
„
Monitör; bilgisayarın
mikroişlemcisinden gönderilen
sinyallerin ekran kartında
işlenmesinden sonra gözün
görebileceği şekilde görüntüye
dönüştüren cihazdır.
„
Monitörün Kalitesini Etkileyen
Faktörler;
…
…
…
…
…
Nokta Genişliği / Aralığı
Çözünürlük
Görüntü Alanı (İzlenebilir alan)
Görüntü Tazeleme Oranı
Renk Derinliği
Monitör – Nokta Genişliği
„
Ekranda görünen şekil,
dikey(sütun) ve yatay (satır)
üzerindeki kırmızı, yeşil ve
mavi noktalardan oluşur,
bunların her birine pixel denir.
Nokta genişliği pikseller
arasındaki boşluktur.
„
Nokta genişliği hakkında akılda
kalması gereken şey ne kadar
küçükse o kadar iyi olduğudur.
Monitör – Çözünürlük
„
Ekran görüntüsü oluşturmak için
kullanilan yatay ve dikey nokta
sayısına "çözünürlük" denir.
Yataydaki piksel sayısı ve
dikeydeki piksel sayısının ard arda
yazılmasıyla ifade edilir
„
Örneğin 800*600 çözünürlük 800
sütun da ve 600 satır da olmak
üzere toplam 480 000 nokta
olduğunu belirtir.
„
Yüksek çözünürlük daha fazla
bilgilerin ekrana iletilebilmesi ve
daha net görüntüler demektir.
Monitör – Görüntü Alanı
„
Görüntü Alanı
(İzlenebilir alan):
Monitör görüntü alanı,
ekranın köşegen
uzunluğuyla ölçülür,
birimi inc dir.
„
15”, 17”, 19”, 21”
Monitör Çeşitleri
CRT (Cathode Ray Tube) Katot Işın Tüplü
Ekran
„ LCD (Liquid Crystall Display) Sıvı Kristalli
Ekran
„ Plazma
„
Monitör - CRT
„
„
Standart renkli televizyon
teknolojisi olan Tüp
teknolojisi ile çalışırlar.
Elektron tabancasından
çıkan elektronların
monitör yüzeyindeki
fosfor tabakasına
çarpması sonucu
meydana gelen
patlamayla birlikte oluşan
ışıma prensibine göre
çalışmaktadırlar.
Monitör - LCD
„
„
„
LCD monitör, ismini İngilizce adı olan "Liquid Crystal Display"
(sıvı kristal ekran) kelimelerinin baş harflerinden almaktadır.
LCD ekranlar en yalın ifadeyle iki cam levha arasına
sıkıştırılmış sıvı kristal örgüsüdür.
LCD ekranın arka kısmında bir ışık kaynağı vardır, görüntü bu
ışık kaynağından yayılan ışığın, iki cam levha arasında
sıkışmış olan sıvı kristal örgüsünden geçerken değişik renklere
bürünmesiyle elde edilir.
Avantajları
…
…
…
…
„
LCD'ler çok incedirler, bu nedenle geleneksel CRT
televizyonların ya da monitörlerin kullanılamayacağı yerlere
takılabilirler.
Renk üretimleri mükemmeldir.
Renk kontrastı iyidir, ancak mükemmel değildir.
Fosfor temelli bir teknolojiye sahip olmadıkları için, aynı
rengin aynı noktada uzun süre kalmasının yaratacağı
problemler LCD ekranlarda görülmez.
Dezavantajları
…
…
…
Ekran alanı başına en yüksek maliyetli görüntüleme
seçeneğidir.
Karanlık sahnelerde detayları CRT televizyonlar ya da
monitörler kadar iyi veremeyebilirler.
Görüş açıları düşüktür.
Monitör - Plazma
„
Plazma, birbirine eşit sayıda bağımsız elektron ve pozitif
iyonlardan oluşan elektriksel anlamda Nötr, yüksek iyonize
edilmiş gaz karışımının farklı bir hale dönüştüğünde kendisine
verilen isimdir. Bu açıdan bakıldığında maddenin katı, sıvı ve
gaz dediğimiz üç halinden farklı bir haldir.
„
Cihaza elektrik verildiğinde bu bölmelerin içindeki özel karışım
gaz, maddenin üç halinden farklı olan plazma haline dönüşür
ve görünmeyen UV ışını yayar. Bu ışın kırmızı, mavi ve yeşil
fosfor tabakasına çarparak görünür ışığı ve renkleri oluşturma
yöntemi ile diğer televizyon teknolojilerinden farklılaşır.
„
Plazma teknolojisinde her pikselde içleri özel bir gaz karışımı
ile dolu düşük basınçlı kapalı cam bölmecikleri vardır. Bu ufak
plazma bölmelerinin ardında kırmızı, mavi ve yeşilden oluşan
renkli fosforlar bulunur.
„
Plazma Artıları ve eksileri
…
…
…
…
…
…
…
+ 161cm e kadar plazma ekranlar bulunabilir.
+ Az yer kaplar hafiftir.
+ Yenilerde HD uyumu ile mükemmel görüntü kalitesine
ulaşılabilir.
- Görüntü kalitesi LCD lere nazaran daha düşüktür
- Güç tüketimi fazladır.
- Ekranda uzun süre kalabilecek sabit bir görüntü ekran
yüzeyine yapışır ve silinmez.
- Fiyatları pahalıdır.
Kasa - Case
„
Bilgisayarı oluşturan parçaların içine takıldığı ve
parçaları bir arada tutan metal veya plastik bir kutudur.
Kasa - Çeşitler
„
„
„
„
„
„
„
„
PC/XT
AT/Desk
AT/Tower
Baby-AT
LPX
ATX
SFX
WTX
PC/XT
ATX
Baby-AT
WTX
LPX
UÇUK
Kasa - Tuşlar
„
„
„
Açma/Kapama (Power On/Off)
tuşu, bilgisayarı açıp kapamayı
sağlar.
Sabit disk sürücü ışığı, bilgisayar
sabit diske bir şey yazdığı veya
ondan bir bilgi aldığı(okuduğu)
zaman yanar. Bu ışık yanarken
bilgisayarı sakın kapamayın ve
oynatmayın yoksa diskteki bilgiler
bozulabilir.
Turbo düğmesi, mikroişlemcisi iki
değişik saat hızında çalışabilen
bilgisayarlar da, işlem hızını
artırmak ya da azaltmakta
kullanılır.
Kasa – Güç Kaynağı (Power Supply)
„
Güç kaynağının görevi, elektriği doğru akıma
çevirerek, bilgisayar sisteminin çalışması için gerekli
elektrik enerjisini sağlamaktır. Elektrik voltajındaki
muhtemel azalma ve artışlara karşı sistemin güvenli
bir şekilde çalışmasını sağlayacak şekilde voltajı
dengeleme görevini de üstlenirler. Normal bir kişisel
bilgisayarında güç kaynağının çalışma voltajı 110220 Volt ve gücü 150-250 Watt civarındadır.
„
Bilgisayarın, sabit disk, disket sürücüsü ve cd-rom
gibi cihazların dönmesini sağlayan motorlar için 12
volt seviyesinde bir elektrik gücü gereklidir. Bunun
yanında elektronik devre kartları için gerekli olan
elektrik gücü 3 ile 5 volt kadardır.
„
Güç kaynağından çıkan elektrik kabloları, başta
anakart olmak üzere diğer donanım birimlerine
takılır. bazı donanım birimleri anakartın genişleme
yuvalarına takıldığından gerekli elektriği anakart
üzerinden alırlar.
„
Elektronik parçalar, üzerinden elektrik akımı
geçtiğinde ısınırlar ve soğutulmadıkları taktirde
normal görevlerini yerine getiremezler. Bunun için
güç kaynağında bir de soğutucu fan bulunur.
Kesintisiz Güç Kaynağı (UPS)
„
„
KGK (Kesintisiz Güç Kaynağı - UPS: uninterruptable power
supply) olarak tanımlanan sistemler, bilgisayar ve bağlı birimleri
için oldukça önemli cihazlardır. Kendisine bağlı tüm elektronik
cihazları şehir elektrik şebekesinden oluşacak problemlerden
uzak tutmak için devreye sokulan sistemler olarak
tanımlayabiliriz.
Örneğin, KGK cihazı ayarlanarak hem şehir elektriğinde oluşan
parazitlerden, farklı gerilim ve dalgalardan arındırılmış sabit
genlikli gerilim sağlamakta hem de elektrik kesintisi sırasında
içindeki aküyü devreye sokarak kesintisiz çalışma olanağı
sunabilmektedir.
„
Kısaca KGK´nın temel görevi, cihazınızın elektrik kesintileri,
voltaj dalgalanmaları vs. gibi sorunlara karşı, kesintiye
uğramadan, güvenli bir şekilde kapatılmasına olanak sağlamak
ve bu sayede bilgisayar donanımınızı korumak, çalışma
esnasında yüklü bilgilerin kesinti nedeniyle silinmesini
önlemektir.
„
Ayrıca KGK, bir elektrik üreticisi olan jeneratörden farklı bir
donanımdır. Şebekedeki problemleri düzenleyen bir regülatör ve
elektrik kesintilerine karşı donanımı koruyan, akü özelliğiyle
enerji ihtiyacını yedekleyen bir cihazdır.
Yazıcı - Printer
„
Bilgisayardaki bilgilerin basılı
bir kopyasını almamızı
sağlayan çıktı aygıtlarından
biridir. Başka bir ifadeyle
bilgisayardan elde edilen
çıktıları kağıt üzerine yazan
elektronik baskı birimidir.
„
Üç çeşit yazıcı vardır:
…
…
…
Nokta vuruşlu yazıcılar
Mürekkep püskürtmeli
yazıcılar
Lazer yazıcılar
Yazıcı – Nokta Vuruşlu
„
Matrix şeklinde dizilmiş iğneleri,
elektromıknatıs etkisiyle hareket
ettirerek gergin duran şeride nokta
vuruşlarla karakteri basan
yazıcılardır.
„
Bu yazıcılar şu bölümlerden
oluşur:
…
…
…
…
…
…
…
a)Şerit
b)Şerit kafesi
c)Şaryo(kağıt rulosu)
d)Kağıt seçme mandalı
e)Kaka ayarı mandalı
f)Traktör
g)Paralel bağlantı konnektörü
Yazıcı – Mürekkep Püskürtmeli
„
„
Bu tip yazıcılarda kartuş
uçlarında mürekkep çıkış
uçları (nozul) mevcuttur.
Sıvı mürekkep bu
ağızlıklardan, ısı etkisiyle
dışarı püskürtülür ve
yatayda hareket eden
yazıcı kafasıyla kağıt
üzerinde resim yada yazı
oluşturulur.
Yazıcı - Lazer
„
Elektrik alanı ile yüklenmiş
bir tamburun lazer ışını ile
elektrik alanından
arındırılmış bölümlerine,
karbon (toner)
partiküllerinin yapışması
sayesinde çıktı elde
edilmesi ile yazma işlemini
gerçekleştiren yazıcı tipidir.
Tarayıcı - Scanner
„
Tarayıcı farklı bir çok tipteki belge ve
fotoğrafı bilgisayarda okunabilir biçime
dönüştüren cihazdır .
„
Bu cihazların çalışmasını fotokopi ve
fakslara benzetmek mümkündür.
Tarayıcılarda her noktayı algılamayı
sağlayan sensörler vardır, sensörler ile
elde edilen sinyal siyah, beyaz, gri ya
da orijinal rengi temsil edebilen sayısal
piksellere dönüştüren Analog/Sayısal
dönüştürücü aracılığı ile bilgisayara
iletilir.
Tarayıcı - Çeşitler
„
„
„
„
El Tarayıcıları: El ile tarama yapıldığı
çok hassas ve net sonuçlar elde
edilemez.
Drum Scanner: Bunlar özel olarak
profesyonel amaçlar için tasarlanmış
tarayıcılardır. Bu tip tarayıcılar çok
gelişmiş olup masaüstü yayıncılık
sistemlerinde ve modern baskı
sistemlerinde kullanılır.
Masaüstü (Flatbed) Tarayıcılar: Bunlar
ev ve ofis kullanıcıları için tasarlanmış
olan kullanımı kolay, tarayıcılardır.
Özel Amaçlı Tarayıcılar: Sadece belli
bir amaca yönelik cihazlardır. Mesela
dia tarayan modeller gibi.
Fare - Mouse
„
„
Mouse, ekranda görülen imleç
yardımıyla komut girişi yapmaya
yarayan, üzerinde iki veya üç
tuşu bulunan, düzgün bir
yüzeyde hareket ederek,
elektriği sinyaller üreten bir giriş
birimidir.
Mouse hareket ettirildikçe,
ekrandaki mouse işareti de
hareket eder.
Fare – Klasik (Toplu)
„
Topun sürtünmesi ile hareket
eden ve uçlarına encoder
bağlı diskler yardımı ile
düzlem üzerindeki konumun
belirlenmesini sağlayan giriş
aygıtıdır. Fare düz bir
yüzeyde hareket ettirildikçe,
topun hareketi ekrandaki
işaretin hareketine
dönüştürülür.
Fare - Optik
„
Optik Mouse lar, mouse
içerisinde bulunan kırmızı
ışık yayan bir led ve
yayılan bu ışığın
yansımalarını algılayan
bir CMOS sensörü
sayesinde, düzlemdeki
hareketi ekrana verirler.
Fare – Klasik & Optik
„
„
„
„
Optik mouse hareketli parça içermediği için
aşınma yoktur ve arıza ihtimali azdır.
Optik mouse’un içerisine pislik girmesi ihtimali
yoktur.
Optik mouse; çözünürlüğü (görüntüleme ve
işleme) yüksek uygulamalarda daha hassas
çalışma imkanı sağlar.
Optik mouse un “mouse pad” gibi özel yüzey
gereksinimi yoktur.
Fare - Kavramlar
„
„
„
„
„
İmleç: Farenin ekran üzerinde nerede olduğunu gösterir.
Tıklama: Farenin sol tuşuna bir kez basılmasıdır.
Çift Tıklama: Farenin sol tuşuna kısa aralıklarla iki kez
tıklanmasıdır. Bir simgeye yüklenen işlevinin yerine
getirilmesini sağlar.
Sürükleme: Farenin sol tuşunu basılı tutarak imlecin
yerinin değiştirilmesi işlemidir.
Seçme: Sol tuş herhangi bir nesnenin olmadığı alanda
tıklanır, mouse ile çerçeve oluşturulur.Çerçeveye giren
nesneler seçilmiş olur.
Klavye - Keyboard
„
Klavye, üzerinde harf,
rakam, özel
karakterler ve özel
fonksiyon tuşlarının
bulunduğu, kendi
mikroişlemcisi
bulunan bir giriş
birimidir.
Klavye – Q & F
„
„
Klavyeler harf dizilimlerine göre ikiye ayrılırlar.
Q ve F Klavye; F Klavye Türk diline daha uygun
olmasına rağmen Q Klavye çok daha fazla
yaygındır.
Klavye – Fonksiyon Tuşları
„
Bu tuşlar her programlama dilinde ve işletim sisteminde
farklı görevler almıştır. F1 den F12’ye kadardır. Bu tuşlar
belirli bir işlemi çabucak yapmak için kullanılırlar.
Örneğin F1 tuşu çoğu programda yardım bilgilerini
ekrana getirir.
Klavye – Daktilo Tuşları
„
Harfler , sayılar ve noktalama işaretleri tuşlarıdır.
Klavye – Numerik Tuşlar
„
„
Numerik tuşlar: Rakamsal tuşlardır. Klavyede fonksiyon
tuşlarının altında ve ayrıca klavyenin en sağında yer
alırlar.
Num Lock: Bu tuş açıkken klavyenin sağ tarafında
bulunan rakamları kullanabiliriz.
Klavye – Backspace & Del
„
„
Backspace: İmlecin bulunduğu yerden sola
doğru tek tek siler.
Delete (Del): İmlecin bulunduğu yerden sağa
doğru tek tek siler.
Klavye – Enter & Esc
„
„
Enter: Klavye ile yazılan komutun bilgisayara girilmesini
ve işleme sokulmasını sağlar.
Esc: Escape olarak adlandırılır ve birçok uygulamada
iptal etmek vazgeçmek anlamında kullanılır.
Klavye – Tab & Insert
„
„
Tab: Pencere tabanlı programlarda onay kutucukları
arasında geçiş yapar. Kelime işlemcilerde satır içinde
belli bir miktar boşluk açmak için kullanılır.
Insert: Araya karakter girme tuşudur.
Klavye – Shift & Alt Gr
„
„
Shift: Klavyede büyük ve küçük harf yazmada kullanılır.
Ayrıca üzerinde iki ayrı karakter bulunan tuşlardan, üst
kısımdakileri yazdırır.
Alt Gr: Tuşların yan yüzeyinde bulunan karakterleri
yazdırır.
Klavye – Alt & Ctrl
„
„
Alt: Ekrandaki Menülerde görünen altı çizgili harf ile
beraber basıldığında o menüleri açar. Kendi başına bir
işlevi yoktur.
Ctrl: Control tuşu diğer tuşlarla birlikte kullanılır. Kendi
başına bir işlevi yoktur. En çok kısayol tuşu olarak kullanılır.
Klavye – End, Home, Yön Tuşları
„
„
„
End : İmleci satırın sonuna götürür.
Home: İmleci satırın başına götürür.
Yön Tuşları: İmleci aşağı-yukarı, sağa-sola taşımamızı sağlar.
Klavye – Pause, PgUp, PgDown
„
„
„
Pause: Ekranda akan görüntüyü, programı durdurur..
Page up: İmleci bir ekran yukarı çıkarır.
Page Down: İmleci bir ekran aşağıya indirir.
Klavye – PrtScn & Space
„
„
Print Screen: Yazılan yazıyı yazıcıya yollar, ya da
ekrandaki görüntüyü hafızaya alır.
Space Tuşu: Karakterler arası boşluk bırakılmasını
sağlar.
Klavye – Caps Lock & ScrLk
„
„
Caps Lock: Büyük harf ya da küçük harf tuşu. Bu tuşa
basıldığında klavyenin sağ üst köşesinde bulunan CapsLock
ışığı yanar veya söner. Yanıkken sürekli Büyük harf yazar.
Scroll Lock: Bu tuşa basıldığında imleç kilitlenir ve ekran
kayar.
Temel Bilgi Teknolojileri- I
Hafta Ders İçeriği
„
„
„
„
„
„
„
„
„
Windows XP
Genel Bilgiler
Görünüm
Masaüstü Ayarları
Diğer Ayarlar
Yardımcı Yazılımlar
Sistem Araçları
Dosya & Dizin Kavramları
Kısayollar
Windows XP – Genel Bilgiler
„
„
„
„
„
Windows XP, görsel ve çok kullanıcılı bir işletim
sistemidir.
Satır komutlu işletim sistemlerinde yerine getirilmesi
gereken görevler için onlarca tuşa basmak, birçok
komutu bilmek gerekirdi. Oysa görsel işletim
sistemlerinde çok az sayıda tuş ya da fare
kullanarak komutlar kolayca verilir. Üstelik bir
komutu vermek için birçok yöntem vardır. Böylece,
verilecek komutu size kolay gelen yöntemle
gerçekleştirebilirsiniz.
Windows XP sürümü bir bilgisayarın birden çok
kullanıcı tarafından kullanılmasını sağlar. Üstelik
her kullanıcı kendine özel ayarlar ve dosyalara
sahip olur.
Parola ile korunmuş olan kullanıcı hesapları
nedeniyle bir kullanıcı diğerinin dosya ve bilgilerine
ulaşamaz.
Aynı anda birden fazla kullanıcı etkin durumda
olabilir. Bu durumda bile parolasını giren ve
oturumunu açan kullanıcı diğer kullanıcının
bilgilerine ulaşamaz.
Koruma ve Güvenlik
„
„
„
„
„
„
„
Windows işletim sistemleri ile hata yapmak güçtür. Sürekli gelişen
koruma biçimleri ile Windows 95/98/Me sürümlerinin uyarı ve koruma
yöntemleri Windows XP’de en genişletilmiş biçimine ulaşmıştır.
Sürekli uyarılarla, dosya ya da klasörlere zarar vermeniz kısmen
önlenir.
“Geri Dönüşüm Kutusu” ile silmiş olduğunuz dosyaları geriye alma
olanağınız doğar.
Sistem dosyalarına zarar vermenizi önlemek için, sistem ile ilgili
klasörlere girdiğinizde dosyaları görüntülemeyecek ve sizi uyaracak
komutlar karsınıza çıkacaktır.
Yanlışlıkla silme korkusu yasamak gereksizdir, silme komutu
verdiğinizde ekranın ortasında sileceğiniz dosya ya da klasörün adi ile
birlikte “Geri Dönüşüm Kutusuna göndermek istediğinize emin misiniz?”
sorusu olan Uyarı Kutucuğu açılır.
Yine özniteliğinde sistem ya da salt-okunur olarak belirtilmiş dosyaların
ve çalışan (EXE, COM, BAT) dosyaların silinmesinde ayrıntılı bilgi
veren "Bunu silerseniz, bu programı bir daha çalıştıramazsınız veya
bazı belgeleri açamazsınız" ya da "Bunu kaldırırsanız, bilgisayarınız
veya programlarınızdan biri doğru çalışmayabilir." uyarılarıyla
karsılaşırsınız.
Önemli bir dosyayı sildiğinizde ya da istemediğiniz bir programı
yüklediğinizde gelişmiş Sistem Geri Yükleme özelliği ile istediğiniz
zamana geri dönebilir, dosyanız silinmemiş, gereksiz program
yüklenmemiş biçimiyle zamanda yolculuk yaparcasına hatanızdan
dönebilirsiniz (Windows ME ve XP).
Performans ve Denetim
„
„
Yanlış kapatma ya da enerji kesilmesinden
kaynaklanan sorunları gidermek için “Disk
Denetimi” aracı bulunmakta ve oluşmuş hataları
düzeltebilmektedir.
Disklerde kayıtlı dosyaların kayıt sırasını
düzenleyerek dosyalara erişim hızını artıran
“Disk Birleştirici” gibi özellikleriyle bilgisayar
kullanımında sağlıklı sonuçlar elde
edilebilmektedir.
Kullanılabilirlik
„
„
„
Simgeler ve düğmeler aracılığıyla
görevler unutulmayacak ve çağrışım
yaratacak biçimde tanımlanmıştır.
“Bir seviye yukarı” seçeneği yukarı
doğru okla tanımlanırken, Kes-Makas
simgesiyle, Kopyala ise fotokopiyi
andıran birbirinin ayni belgeler olan
simgeyle tanımlanmış, bilgisayar ile ilk
kez karşılaşan kişilerin bile kolayca
adapte olabilmesi amaçlanmıştır.
Üstelik benzer simgeler ve düğmeler
Windows ortamında çalışabilecek bir
çok programda ayni biçimde
tasarlanarak, her yeni programda ayni
işlemlerin simgelerini yeniden
öğrenmekten kurtarmaktadır.
Görsel Yapılabilen İşler
„
„
„
„
„
„
„
Windows da, tüm nesneler (belli koşullar içinde) taşınabilir ve
biçimi değiştirilebilir.
Görev çubuğundan başlayarak tüm nesneleri gerek taşımak
gerekse yeniden boyutlandırmak için fare kullanmak kolay bir
yöntemdir.
Yine pencere menüleri aracılığıyla bu düzenlemeler klavyeden de
yapılabilir.
Dosya ya da klasör; tasıma, kopyalama görevleri fareyle sürüklebırak yöntemiyle ya da sağ tuş menüleri aracılığıyla daha kolay
yapılır.
Uygulanacak komutun hangi nesnelere uygulanacağını belirlemek
için öncelikle nesneyi seçmek gerekir. Nesneler seçildiğinde
renginin değişmesi ile görsel olarak da belirlenir. Fare ile çerçeve
oluşturulduğunda çerçeve içinde kalan nesnelerin seçildiği görülür.
Simgeler değiştirilerek ya da yüklemede belirlenen simgelerle,
kullandığınız dosyalar ve programlar görsel olarak tanımlanır.
Winword dosyalarında W harfi olan bir kağıt simgesi , Excel
dosyalarında X harfi olan bir tablo simgesi olduğu gibi, yüklenmiş
programların kullandığı her dosya için farklı bir simge tanımlanır.
Simgelerin en büyük avantajı, kısa zamanda dosyaların ne ile ilgili
olduğunu anlayabilmemiz ve simgeleri seçerek; kopyalamak,
kesmek, silmek gibi istediğimiz işlemleri yapabilmemizi sağlar.
Fare Kullanımı – Sol Tuş / Tek Tıklama
Fare kullanımıyla ilgili olarak en çok
yapılan işlem fare imlecini ekranda
istenilen yere götürmek ve sol tuşa bir
kere basmaktır.
„ Genellikle seçim ya da onaylama için
yapılan bu isleme Tek Tıklama denir.
„
Fare Kullanımı – Sol Tuş / Çift Tıklama
Yine fare ekran üzerinde istenilen yere
götürülür ve sol tuşa arka arkaya kısa
aralıkla iki kez basılır.
„ İki tıklama arasında geçen süre denetim
masasından ayarlanabilir.
„ Bu işlem Çift Tıklama olarak adlandırılır ve
genellikle program çalıştırmak ya da klasör
açmak için kullanılır.
„
Fare Kullanımı – Sol Tuş / Sürükle Bırak
Pencere ya da simgeleri taşımak için
kullanılır.
„ Nesneye sol tuş ile basılır ve tüs
bırakılmadan taşımak istediğin yere kadar
sürüklenir ve tutulu tüs bırakılır.
„
Fare Kullanımı – Sol Tuş / Çerçeve
Sol tuşu herhangi bir nesnenin olmadığı
alanda tıklayıp, iki yönde sürükleyerek
çerçeve oluşturulur.
„ Çerçeve içine giren nesneler seçilmiş olur
ve nesnelerin rengi değişir.
„
Fare Kullanımı – Sağ Tuş / Tek Tıklama
Farenin sağ tuşu ile, tıklanan yerde orada
yapılabilecek tüm işlemleri sıralayan bir
menü açılır.
„ Sağ tuş menüsü olarak adlandırılan bu
menüde, seçim ise sol tuş tek tıklama ile
yapılır.
„ Günümüzdeki paket yazılımların çoğu sağ
tuş menüsünü desteklemektedir.
„
Fare Kullanımı – Sağ Tuş / Sürükle Bırak
Fare sağ tuşu ile nesne sürüklenir.
„ İşlemin sonlandırılacağı yerde, fare sağ
tuşu bırakıldığında açılan menüde
yalnızca bu sürükleme işlemi ile
yapılabilecek işlemler (Kopyala, Taşı,
Kısayol Yarat, İptal) listelenir.
„ Sağladığı yarar zamandan tasarruftur.
„
Fare İmleçleri
„
„
„
„
„
„
„
„
„
„
„
„
Hazır durumu. İstediğiniz işlemi yapabilirsiniz.
Yardım alma durumu.
Yaptığınız işle işgili her hangi bir uygulama arka planda çalışıtığını
gösterir.
Meşgul Durumu. Bilgisayarımız işlem yapıyor ve meşgul olduğunu
gösterir.
Özellikle çizimlerde hassas seçim için kullanılır.
Metin yazarken yada seçerken bu imleci görürürz.
Penceremizin boyutunu Yukarı - Aşağı boyutlarını ayarlama.
Penceremizin boyutunu Sağa - Sola boyutlarını ayarlama.
Penceremizin boyutunu hem Yukarı - Aşağı hem de Sağa - Sola
boyutlarını ayarlama.
Penceremizin boyutunu hem Yukarı - Aşağı hem de Sağa - Sola
boyutlarını ayarlama.
Penceremizi taşırken bu işareti görürüz.
Bir web sitesinde Linklerin üzerine geldiğimizde fare imleci bu şekli
alır.
Windows XP – Başlıyor…
Windows XP – Giriş Ekranı
„
Windows XP İşletim Sistemi yüklü olan bir bilgisayar açıldığında kullanıcı adı ve
parolayı soran bir ekran gelir.
Windows XP - Masaüstü
„
„
„
„
Windows XP işletim sistemi, masaüstü
ve taşınabilir bilgisayarlar için
geliştirilmiş bir işletim sistemidir.
Windows XP kurulu bir bilgisayarı
başlatmak için bir komut verilmez, özel
bir işlem yapılmaz. Bilgisayar
açıldıktan sonra Windows XP
kendiliğinden başlar.
Kullanıcı adı ve parolayla giriş
yaptığında karşısına gelen ilk ekran
masaüstü olarak adlandırılır.
Masaüstünde standart simgeler
(Bilgisayarım, Belgelerim, Geri
Dönüşüm Kutusu), bilgisayarda bir ağ
bağlantısı varsa Ağ Komşuları
simgesi, yüklenmiş programlara ilişkin
kısayol simgeleri ve görev çubuğu
görüntülenir.
Masaüstü, kişilere özeldir ve
özelleştirilebilir.
Windows XP - Masaüstü
Simgeler
Masaüstü
Başlat Menüsü
Görev Çubuğu
Görev Çubuğu
„
„
„
Windows işletim sisteminde amaç, bilgisayarı günlük hayatımıza
indirgeyebilmek olmuştur. Bu nedenle günlük hayatımızda olduğu gibi, aynı
anda birden fazla işlem gerçekleştirebilmek üzere tasarlanmıştır. Örneğin;
yazımızı yazarken müzik dinleyebilmeliyiz.
Görev Çubuğu Windows’ta birden fazla işlem gerçekleştirilirken bunların
yönetilmesini sağlayan çubuğa verilen addır.
Görev çubuğu üzerinde
…
…
…
„
başlat menüsü,
isteğe bağlı olarak programlara hızlı ulaşım simgeleri yer alan hızlı başlat aracı,
yine isteğe bağlı olarak görev çubuğu penceresi ya da sistem tepsisi olarak
adlandırılan pencerede saat, ses vb. ayar simgeleri ile çalışmak üzere eylem
bekleyen (Dosya indirme –download- programı ya da virüs vb.) programların
simgeleri bulunur.
Görev çubuğunun yeri masaüstü üzerinde değiştirilebilir.
Görev Çubuğu
Başlat Menüsü
Hızlı Başlat
Çalışan Programlar
Sistem Tepsisi
Dil Seçenekleri
Program Çalıştırmak
„
„
„
„
1. Programa ait simge seçili hale getirildikten
sonra enter tuşuna basılır.
2. Programa ait simgeye çift tıklama yapılır.
3. Programa ait simgeye sağ tıklayıp gelen
menüden aç komutu verilir.
4. Başlat Menüsünden çalıştırmak istenilen
program kısayolunun üzerine gelip tıklanır.
Masaüstü Simgeleri
Bilgisayarım
„
„
„
Bilgisayarım seçeneği kullanılarak sabit
disk, disket ya da CD içinde bulunan
dosya ve dizinlere ulaşılır.
“Bilgisayarım”a Fare sol tuşu ile çift
tıklandığında bilgisayarım penceresi
açılır.
Bilgisayarla ilgili düzenlemeler yapmak,
sürücü işlemlerini, dosya ve klasör
işlemlerini gerçekleştirmek için
“Bilgisayarım” kullanılır.
Belgelerim
„
„
„
Çeşitli programlarda kaydedilen
dosyaların saklandığı Windows tarafından
oluşturulan bir klasördür.
Word’de, Excel'de oluşturulan dosyalar ya
da Paint’te oluşturulan resimler
kaydedildiğinde bu klasör içinde saklanır.
Bu simge kullanıcı adı altında yer alan
“Belgelerim” klasörünün kısayoludur.
Geri Dönüşüm Kutusu
„
„
„
Bilgisayarda silinen dosyalar yeniden kullanılmak istenebilir
düşüncesiyle Geri Dönüşüm Kutusu’na gönderilir. Geri dönüşüm
kutusu boşaltılmadıkça silinen dosyalar geri dönüştürülebilir.
Geri Dönüşüm Kutusunda dönüştürmek istediğimiz dosya ya da
klasörü seçtikten sonra yapılabilecek 4 işlem vardır. Bu işlemler
menüler(menü çubuğu ya da fare sağ tuş menüsü) aracılığıyla ya
da kısayollar vb. yöntemlerle yapılabilir.
… 1. Geri al ile nesnenin silindiği yere dönmesi sağlanır.
… 2. Kes ile nesne Geri Dönüşüm Kutusundan kullanılacağı
yere taşınır.
… 3. Sil ile nesnenin bilgisayardan tamamen silinmesi sağlanır.
… 4. Özellikler ile nesnenin adı, uzantısı ve silinmeden önce
diskteki yeri, boyutu, silinme ve yaratılma tarihi gibi bilgilere
ulaşılır.
“Geri Dönüşüm Kutusu”nun belirlediğiniz ve değiştirebileceğiniz
sınırları vardır. Bu boyuta eriştiğinde boşaltmak gerekir. Geri
“Dönüşüm Kutusu”nun boyutu masaüstündeki simgeden sağ tuş
menüsüyle özelliklerden belirlenir.
Ağ Bağlantılarım
„
Ağ aygıtları kurulmuş
bilgisayarlarda yer alan standart
simgedir. Ağ bağlantıları seçeneği
ile ağ içinde bulunan paylaşım
verilmiş olan tüm bilgisayardaki
klasör ve dosyalar ile yazıcılar
ortak kullanılabilir.
Simgeleri Düzenlemek
„
„
Masaüstündeki simgeler
sürükle-bırak yöntemiyle
taşınabilir. Bu şekilde dağılan
simgeleri toplamak için
masaüstünde boş bir alanda
fare sağ tuşa basılarak sağ tuş
menüsü açılır.
Simgeleri düzenle seçeneğinde
açılan alt menüden “Ad”a,
“Boyut”a, “Tür”e, “Değiştirme”
tarihine göre masaüstünün
solunda toplaması sağlanır.
“Otomatik Düzenle” seçildiğinde
simgelerin dağılmadan sürekli
solda durması sağlanacaktır.
Görüntü Özellikleri
„
Özellikler seçeneğinden,
görüntü özellikleri
penceresine ulaşarak
görüntü ile ilgili ayarlar
yapılır.
Görüntü Özellikleri - Temalar
„
„
Görüntü özelliklerine ilişkin
tüm yapılandırmanın
değiştirildiği seçenektir.
Seçilen tema ile masaüstü
Arka Planı, Ekran koruyucu,
görünüme ilişkin simgeler
ve renklerin tümü değişir.
Görüntü Özellikleri - Masaüstü
„
„
Masaüstünde görüntülenecek Duvar
Kağıdı ve biçimi, masaüstünde
görünecek simgeler ve biçimleri
belirlenir.
Arka Plan’dan seçilen resmin konumu
üç biçimde belirlenir.
… 1. Ortala ile resim masaüstünde
ortada, orijinal boyutlarıyla, tek
resim olarak yer alır.
… 2. Döşe ile masaüstüne resimden
orijinal boyutuyla kaç tane sığarsa
ekranı kaplayacak sayıda resim
yer alır.
… 3. Uzat seçeneğinde resmi tüm
masaüstünü kaplayacak şekilde
büyütür. Resmin çözünürlüğü
ekranın çözünürlüğünden düşükse
görünümde bozulma olur.
Görüntü Özellikleri – Ekran Koruyucu
„
„
Bilgisayarda belli bir süre hiçbir
işlem yapılmadığında,
bilgisayardan uzaklaştığınız
kabul edilebilir.
Uzaklaştığınızda ekrandaki
bilgilerinizi başkalarının
görmesini engellemek için
ekranı kapatan ya da bilgilerin
görünmesini engelleyen
canlandırmalar ekran koruyucu
olarak adlandırılır.
Görüntü Özellikleri – Görünüm
„
Windows
pencerelerinin
standartlarını
değiştirmemizi sağlar.
Aktif, pasif pencereler
ve masaüstü renkleri,
yazı tipi boyutları
belirlenir.
Görüntü Özellikleri – Ayarlar
„
Görüntüde renk
kalitesi, ekran alanı
belirlenir.
Varsayılan Kavramı
„
„
„
‘Varsayılan’, bilgisayar programlarında sık
kullanılan bir kavramdır. Bir yazılımın
yüklenmesi sırasında kendiliğinden belirlenen,
sonradan değiştirilebilen seçimler için kullanılır.
Windows’ta renkler, yazı tipleri, görev
çubuğunun yeri varsayılan olarak belirlenmiş ve
değiştirilebilir verilerdir.
Birden fazla yazıcı yüklü bir işletim sisteminde
gönderim için belirlenmiş yazıcı da “Varsayılan
olarak belirle”nmiş yazıcıdır.
Windows’ta Pencere Kavramı
„
„
„
„
Windows İngilizce Pencereler
sözcüğü ile tanımlanmış işletim
sistemidir.
Tüm uygulamalar, klasörler bir
pencere içinde açılmaktadır.
Gerek Windows uygulamaları,
gerekse Windows altında
çalışması için tasarlanmış
programlarda da aynı pencere
mantığı düşünülmüştür.
Pencerenin içindeki bir çok ortak
nesne anlaşıldığında, tüm
uygulamalar için kolayca
anlaşılabilir bir yönetim söz
konusu olur.
Pencereler – Başlık Çubuğu
„
„
„
„
„
„
„
„
„
Açılan pencerede en üstte yer alır. Varsayılan renkleri değiştirilmemiş
bilgisayarlarda seçili uygulamanın başlık çubuğu lacivert, etkin olmayan
pencerenin başlık çubuğu gri renktir.
Çalışan Program Adı
Başlık çubuğunda çalışan programın adı en solda programı tanımlayan
simge ile birlikte yer alır.
Açık Dosya Adı
Çalışan programın adının yanında (Programda kullanılan dosya ekranı
kaplıyorsa.) çalışılan dosya ya da içinde bulunulan klasörün adı yer alır.
Pencereyi Başlık Çubuğundan Sürüklemek
Pencereler ekranı kaplamadığında başlık çubuğundan sürükle-bırak
yöntemi ile istenilen yere yerleştirilebilir.
Pencere Yönetim Düğmeleri
Başlık çubuğunda sağda yer alan düğmeler aracılığıyla pencere yönetilir.
Pencereler – Başlık Çubuğu
Etkin Olmayan Pencere
Program Simgesi
Dosya Adı
Etkin Pencere
Pencere
Yönetim
Düğmeleri
Program Adı
Program
Menüleri
Pencereler - Kapatma
„
„
„
„
1. Başlık Çubuğunda bulunan kapat düğmesine basılarak
2. Görev çubuğunda bulunan program simgesine veya başlık
çubuğunda boş bir alana sağ tıklayarak, gelen menüden Kapat
seçilebilir.
3. Başlık çubuğunda bulunan Dosya menüsünden Kapat seçilebilir.
4. Alt F4 kısayol tuşu kullanılarak
2
3
1
Pencereler – Simge Durumu
„
„
„
3
1. Başlık Çubuğunda bulunan simge durumunda küçült düğmesine
basılarak
2. Görev çubuğunda bulunan program simgesine veya başlık
çubuğunda boş bir alana sağ tıklayarak, gelen menüden simge
durumuna küçült seçilir.
3. Başlık çubuğunda bulunan pencere simgesine sağ tıklayarak,
gelen menüden simge durumunda küçült seçilebilir.
1
2
Pencereler – Ekranı Kaplama
„
„
„
„
1. Başlık Çubuğunda bulunan ekranı kapla düğmesine basılarak
2. Başlık çubuğuna çift tıklayarak
3. Başlık çubuğunda bulunan pencere simgesine sağ tıklayarak,
gelen menüden ekranı kapla seçilir.
4. Görev çubuğunda bulunan program simgesine sağ tıklayarak,
gelen menüden ekranı kapla seçilebilir.
1
2
3
Pencereler – Taşıma
1. Başlık çubuğu üzerinde iken farenin sol düğmesine basarak
sürükleyerek
2. Başlık çubuğu sağ tıkla menüsü-Taşı komutu ile
3. Görev çubuğunda bulunan program simgesine sağ tıklayarak,
gelen menüden Taşı komutu ile
„
„
„
1
2
3
Pencereler – Boyutlandırma
„
Pencerenin etrafındaki çizgiler üzerine faremizi götürdüğümüzde
işaretçi çift yönlü bir oka dönüşür. İşaretçi bu durumda iken sol
düğmeye basarak fareyi sürükleyip bırakırız.
Pencereler – Listeleme
„
Aktif durumdaki
programları listelemek
için görev çubuğunda boş
bir alana sağ tıklanır.
Açılan Menüden;
… 1.Pencereleri
Basamakla
… 2.Pencereleri Dikey Döşe
… 3.Pencereleri Yatay Döşe
Pencereler - Sekmeler
„
„
Bir konu ile ilgili farklı
seçenekleri bir pencerede
farklı ekranlarda toplamak
amacıyla sekmeler
düşünülmüştür.
Sekmeler fare ile seçilebilir.
Klavyeden Ctrl +
Sekme(Tab) tuşu
aracılığıyla sekmelerde
gezilir.
Seçim – Metin Kutuları
„
„
Serbest bilgi girilmesi gereken
alanlar için düşünülmüştür.
Klavyeden isteğe göre veri
girilir.
“Arama Yardımcısı”nda dosya
adı, dosyada geçen sözcük
alanları bu tür metin girişi
yapılan alanlara örnektir.
Seçim – Onay Kutucukları
„
„
„
Bir sekme ya da pencerede
birden fazla seçme ya da
seçmeme olanağı sunacak
şekilde düşünülmüştür.
Seçilenler bir onay imi ile
gösterilir. Hiçbiri, biri, birden
fazlası ya da tümü seçilebilir.
Resimde “Adres çubuğunda tam
yolu görüntüle” ile başlayan,
“Gezgin Klasörleri listesinde
basit klasör görünümü
görüntüle”ye kadar olan
seçenekler “Onay
Kutucukları”dır.
Seçim – Radyo Butonları
„
„
Aynı konuda ancak biri
seçilebilecek menüler için
düşünülmüştür. Aynı grup içinde
yer alan seçenekler arasında biri
seçilmek zorundadır.
Resimde “Gizli dosya ve klasörler”
başlığı altında göster ya da
gösterme seçeneği, ancak birinin
seçilebileceği ve seçilmek zorunda
olduğu “Radyo Buton”lardır.
Seçim – Yukarı / Aşağı
„
„
„
„
Genelde alt ve üst sınırları
belirli sayısal veriler için
düşünülmüştür.
Daha çok yıl ,sayısal olarak ay,
gün ya da saat girmek için
belirlenen alanlarda kullanılır.
Küçük yukarı ve aşağı oklarla
görselleştirilen butonda yer
alan verinin seçilen bölümü
oklar aracılığıyla artırılır ya da
azaltılır.
Yılda seçim yalnızca bir alan
iken, saatte saniye, dakika,
saat ayrı ayrı seçilir.
Seçim – Açılan Menü
„
„
Belli sayıda seçeneğin yer
aldığı menüler için
düşünülmüştür. Varsayılan
olarak görüntüye gelen
seçeneğin yanında yer alan
aşağı ok imi seçildiğinde tüm
seçenekler açılan menüde
listelenir.
Kesinlikle 12 seçenekten
oluşan aylar, sayısı fazla olsa
da kesin sayı içeren saat
dilimleri, görüntü
özelliklerindeki renk kalitesi
menüleri açılan menülere
örnektir.
Seçim - Sürgü
„
„
Çok az sayıdaki seçenek
arasında, kapı sürgüsüne
benzer bir şekilde hareket
eden seçim sürgüsü ile
seçim yapılır.
Görüntü özelliklerindeki
ekran çözünürlüğü seçimi
bu tür bir sürgüyle yapılır.
Başlat Menüsü
„
„
„
Başlat menüsü görev çubuğu
üzerinde bulunan başlat
düğmesi ile açılır.
Programlara ve ayarlara hızlı
bir şekilde ulaşabilmek için
kullanılır. Masaüstü üzerindeki
bir çekmece gibi düşünülebilir.
Yüklenmiş programlar gruplara
ayrılmış biçimde başlat
menüsü içinde bulunur.
Başlat Menüsü'nün içeriği
kurulu olan programlara ve
işletim sisteminin bileşenlerine
bağlıdır.
Başlat Menüsü - Açmak
„
Başlat menüsü görev çubuğundaki
“Başlat” düğmesine fare sol tuşu ile tek
tıklayarak, klavyeden Windows pencere
tuşu ile ya da (Ctrl + Esc) tuşları ile açılır.
Bilgisayarı / Oturumu Kapat
„
„
„
„
„
Kapat, Windows İşletim sistemi kurulu bir bilgisayar dosyalara ve
diske zarar vermeden, Kapat seçeneğinden kapatılır.
Beklemede, seçeneğiyle bilgisayarın ekranı ve sabit diski
kapanırken, mikro işlemcisi daha düşük bir hızda çalışmaya
devam eder. Bu seçimden çıkmak için, klavyenin herhangi bir
tuşuna ya da farenin bir düğmesine basmak yeterlidir.
Yeniden başlat, Windows’u yeni bir donanım ya da
yazılım kurulmasının ardından yeniden başlatmak için kullanılır.
Oturumu Kapat, Bir bilgisayarı kullanan farklı kullanıcıların, kendi
ayar ve yetkileri ile bilgisayara ve ağa erişimini sağlar.
Çalıştır
„
„
Satır komutlu işletim sistemlerine alışkın olanlar
için düşünülmüş, tek satır komutun girilebildiği
seçenektir.
Calc yazarak hesap makinesi, notepad yazarak
not defteri, mspaint yazarak paint çalıştırılır, A:
ile disket sürücü, C: yazarak sabit disk penceresi
açılır.
Yardım ve Destek
„
Windows ile ilgili üç ayrı biçimde
yardım sunan seçenektir.
Ara
„
Windows’ta yolu
bilinmeyen bir dosya ya
da klasöre ulaşmak için
Başlat menüsünde yer
alan “ara” seçeneğinden
yararlanılır.
Ara - Arama Seçenekleri
„
„
„
Açılan pencerede “Ne aramak istiyorsunuz?”
sorusunun altında yeşil ok simgeleriyle 4
seçenek sunulur.
… Resim, müzik ya da video
… Belge (sözcük işlemci, elektronik tablo, vb.)
… Tüm dosya ve klasörleri
… Bilgisayar ya da kişileri
Yapacağınız arama “Resim, müzik ya da video”
ise birinci seçenek, “Belge” ise ikinci seçenekten
dosyanın adı ya da adının bir bölümü ile
istediğiniz dosyaya ulaşabilirsiniz.
Üçüncü seçenek ile bilgisayarınızdaki tüm
dosyaları adı, uzantısı ya da bunlardan bir
bölümünü yazarak aratabilirsiniz. Örneğin,
arayacağımız dosyanın WinZip programı ile
sıkıştırılmış olduğunu biliyorsak *.zip yazarak
yalnızca uzantısı ZIP (WinZip ile sıkıştırılmış
dosya uzantısı) olan dosyaların listelenmesi
sağlanır.
Ara - Arama Seçenekleri
„
„
„
„
Dosyanın içinde geçen sözcüklerin kimilerini
biliyorsak, “Dosyadaki sözcük ya da deyim”
alanına yazarak listelenecek dosyaların
azalması sağlanır.
Örneğin, Üniversite Rektörlüğüne sunulmak
üzere hazırlanmış bir dilekçe söz konusu ise,
“Adnan Menderes Üniversitesi Rektörlüğüne”
başlığı belgede yazılmıştır. Buradan yola çıkarak
bu alana yazılan veri yalnızca bu sözcüklerin
geçtiği dosyaların listelenmesini sağlayacaktır.
Daha hızlı sonuç alabilmek için geçerli konumu
ya da yolu bilmek, öngörmek gerekir.
Konum seçeneğinden Disket, sabit sürücüler ya
da klasör seçilir.
Ara - Arama Seçenekleri
„
„
„
„
Ara seçeneğinde bu tür verilerin elimizde olmadığı ya
da diğer verilerle birlikte işimizi kolaylaştıracak başka
verilerin olma olasılığı da düşünülmüştür.
“Ne zaman değiştirildi?” seçeneğinde oluşturulma,
değiştirme ya da son erişim tarihine göre arama
yapma olanağı sunulmuştur.
Adı, uzantısı, yolu gibi hiçbir verisi hatırlanmayan,
ancak Cumhuriyet Bayramına ilişkin bir konuşma metni
olduğu bilinen dosyayı aratmak gerektiğinde, erişim
tarihi Cumhuriyet Bayramından önceki 10 gün içinde
olduğu düşünülerek tarihe göre arama kullanılır. Erişim
tarihi 19/10 ile 29/10 arasında olan dosyalar aratılarak
dosyaya ulaşılır.
“Boyutu nedir?” seçeneği belirttiğiniz boyuttan büyük
ya da küçük dosyaları arama seçeneği sunar.
Ayarlar – Denetim Masası
„
„
Ayarlar için, Başlat
menüsündeki Ayarlar seçeneği
kullanılır.
Bilgisayara ilişkin bir çok ayar
seçeneği Denetim Masasında
yer alır. Bu pencereden klavye,
fare, ses, yazıcılar, görüntü,
yazı tipleri, saat ya da tarih
görünüm biçimi, kullanılan
para birimi gibi bir çok
düzenlemenin yapılacağı
simgelere ulaşılır.
Denetim Masası - Kategorik
Denetim Masası - Klasik
Klavye Düzeni
„
„
Türkçe harfler eklenmiş klavyeler Türkçe
(Q) klavye olarak tanımlanır. İkinci bir
Türkçe klavye tipi de Türkçe’de sık
kullanılan harflerin kolay tuşlanabilecek
yerlere göre düzenlendiği, (F) klavyedir.
On parmak daktilo klavyesi kullananların
seçtiği bu özelliği bilgisayara yüklemek
için; Başlat menüsü, Denetim Masasından
“Bölge ve Dil Seçenekleri” simgesi seçilir.
“Diller” sekmesinde “Ayrıntılar”dan “Metin
Hizmetleri ve Giriş Dilleri” penceresi açılır.
“Ayarlar” sekmesinde “ekle” düğmesi ile
“Klavye düzeni/IME”de “Türkçe F” seçilir.
Yüklenen dil, Görev çubuğunda Dil
çubuğu aracından seçilerek kullanılır.
Yazıcılar
„
„
Bir bilgisayarda aynı anda
birden fazla çıkışla, çıkışı
dağıtan aygıtlarla ya da ağ
üzerinden paylaştırılanlarla
birden fazla yazıcı yüklenebilir.
Yeni bir yazıcı yüklemek için
Başlat Menüsündeki “Yazıcı ve
Fakslar” seçeneğinde yer alan
ortak görevler bölmesindeki
“Yazıcı ekle” seçeneği
kullanılır.
Yazıcılar – Varsayılan Yazıcı
„
„
Bir bilgisayarda yüklü birden fazla
yazıcı olduğunda çıktının hangi
yazıcıya yönlendirileceği önceden
belirlenir. Böylece kullanılacak
yazıcının düzenlemeleri ve
yazılımı ile çıktı hazırlanır.
En büyük boyutu A4 (21 cm. 29,7 cm.) kağıt olan bir yazıcı
seçiliyken, A3 (29,7 cm. – 42 cm.)
kağıt boyutlu bir belge
hazırlamakta sorunlarla
karşılaşılır. Bu sorunları
yaşamamak için çıktı alınacak
yazıcı yazıcılar klasöründe
seçilerek Dosya menüsünden
“Varsayılan Olarak Belirle”nir.
Diğer Ayarlar
Belgeler
„
„
„
„
Başlat menüsünde belgeler seçeneği son
açılan 15 dosyanın listesini verir. Sık
Kullanılan dosyalara kısa aralıklarla yeniden
ulaşmak isteneceği düşünülerek Başlat
menüsünde bu seçenek oluşturulmuştur.
Kullanılan belgelerin adresini içeren
kısayollardan oluşan bir menüdür. 16. belge
açıldığında bu menüye ilk giren dosyanın
kısayolu silinir.
Burada yer alanlar dosyaların kendisi değil,
kısayollarıdır. Buradaki kısayolların silinmesi
gerçek dosyanın silinmesine yol açmaz.
Bu listede yer almasını istemediğiniz kısayol
seçiliyken fare sağ tuş menüsü ile silinebilir.
Belgeler menüsünde yer alan kısayolların
tümünü temizlemek için Başlat – Ayarlar –
Görev Çubuğu ve Başlat Menüsü...
seçeneğinden, Görev Çubuğu Özellikleri
Penceresinde Başlat Menüsü Programları
sekmesinde yer alan Belgeler Menüsü
temizle düğmesi kullanılır.
Programlar
„
Programlar menüsü
kurulu programlara
ulaşmanızı sağlar.
Çalıştırmak istediğiniz
programı bu menüden
fare ya da klavyeden
yön tuşları ile seçerek
başlatırsınız.
Donatılar
„
Donatılar seçeneği,
donatmak kökünden
gelen sözcük anlamıyla
bir işletim sisteminde
bulunması zorunlu
olmamasına karşın
yardımcı olacağı
düşünülen uygulamaların
yer aldığı seçenektir.
Paint
„
„
„
„
Resim dosyalarını açabileceğiniz programdır.
Resimlere yazı ekleyebilir, renklerde
değişiklikler yapabilir, resme çizgiler ekleyip,
resimlerin bir bölümünü kesip,
kopyalayabilirsiniz.
Paint’in görünüm menüsündeki araç kutusu ile
yapabileceğiniz işlemlerin araç düğmelerini
görüntüleyebilirsiniz.
Resme metin eklemek için araç kutusundan
metin düğmesi seçilir. Resimde metin
eklenecek yerde fare ile oluşturulan çerçeve
içine istenilen metin yazılır.
Sistem Araçları – Sistem Bilgisi
„
„
Sistem bilgisi seçeneğiyle
bilgisayardaki yazılım ve
donanımla ilgili bilgi alınır.
Bilgisayarınız açılırken
çalıştırılacak programlar,
sistem dosyalarında
(Autoexec.Bat,
Config.Sys, Win.Ini,
System.Ini) kullanılacak
komutlar, görüntülenip,
değiştirilebilir.
Taşıma & Kopyalama
„
„
„
„
„
„
„
„
„
Bilgisayardaki dosya ve klasörleri, kullandığımız gerçek
dosya ve klasörler gibi sınıflandırarak başka yere taşımak
gerektiğinde ya da bir işlem için kopya çıkarmamız
gerektiğinde kullanacağımız yöntemler taşıma ve
kopyalamadır.
Bir dosyanın taşınması için, önce kes (Ctrl + X) işlemi ile
bulunduğu yerden (Kaynak) ayrılacak olan nesneler
belirlenir.
Belirlenen nesnelerin görüntüsü silikleşerek bellekte panoya
yerleştiği görsel olarak belirlenir.
Hedeflenen yerde yapıştır işlemiyle nesnenin belirlenen yeni
adrese taşınması sağlanır.
Nesneler seçiliyken Kes işlemine Düzen menüsünden ya da
fare sağ tuş menüsünden ulaşılır.
Bir nesne seçilip kes işlemi yapıldığında artık yapıştır
seçeneği etkinleşecektir.
Kopyalama işlemi, taşıma işlemine benzer bir şekilde yapılır.
Aynı menülerde yer alan seçeneklerden Kes yerine Kopyala
(Ctrl + C) kullanılır.
İkisi arasındaki fark, taşıma işleminde dosya kaynaktan
hedefe doğru yer değiştirir, kopyalama işleminde ise
dosya kaynak adreste dururken hedef adreste bir
kopyası yaratılmış olur.
Seri Halde Çoklu Dosya Seçimi
„
„
„
„
Görünüm menüsünden dosyaları türe,
ada, boyuta ya da tarihe göre
listeledikten sonra ard arda gelen çok
sayıdaki dosyayı seçmek için önce ilk
dosya seçilir.
Klavyeden Üst Karakter (Shift) tuşu ile
birlikte seri halde seçilecek dosyaların
sonuncusu tıklanır.
Arada kalan dosyaların tümü seçilmiş
olur. Yalnızca klavye ile seçim yapmak
için seçilecek ilk dosyaya geldikten
sonra Üst Karakter (Shift) tuşu ile
birlikte seçilmek istenen yöndeki
(Yukarı, Aşağı, Sağ ve Sol) ok tuşuna
basılır.
Ok tuşu ile istenen yönde, istenen
sayıda dosya seçilene kadar ilerlenir.
Karışık Çoklu Dosya Seçimi
„
„
„
„
Seçilecek dosyalar birbiri ardına
sıralanmayabilir. Bu durumda seçilen
dosyalar arasında seçilmemesi gerekenler
olacağından tek tek seçim yapma gereği
ortaya çıkar.
Klavyeden (Ctrl) tuşuna basılı tutarak fare
ile tıklanan her dosya seçilmiş olur.
Bu işlem için tersi de düşünülebilir.
Seçilecekler arasında çok az seçilmemesi
gereken varsa, tümü seçildikten sonra (Ctrl)
tuşu ile birlikte seçilmeyecek olanlar fare ile
tıklanır. Böylece seçimden çıkılmış olur.
Fare kullanmadan klavyeden seçim yapmak
için seçilecek olan ilk dosyadan sonra (Ctrl)
tuşuna basılı tutarak ok tuşları ile hareket
edilir. Seçilecek dosyanınüzerine
gelindiğinde ara çubuğu ile seçim yapılır.
Windows’u Etkin Kullanmak – Kısayollar
„
„
„
„
Sık yinelenen işlemleri menülerle gerçekleştirmek
oldukça uzun süren ve uğraştıran bir işlem olmaktadır
çoğu zamandır. Bu işlemleri kolaylaştırmak ya da
kısaltmak için “Kısayol” kullanılır.
Kısayol, birden fazla tuşa verilen sıra ile aynı anda
basarak yaratılan görevler için kullanılır.
Kısayolların yazımında verilen sıranın izlenmesi koşulu
vardır. Kısayollar yazılı kaynaklarda, sırasıyla, basılacak
tuşların adıyla ve aralarında (+) işareti ile gösterilir.
Örneğin; Başlat Menüsünü açmanın kısayolu (Ctrl +
Esc)’dir. Bunu yapabilmek için (Ctrl) tuşuna basılı
tutularak (Esc) tuşuna yalnızca bir kez basılır.
Sık Kullanılan Kısayollar
„
„
„
„
„
„
„
„
„
„
„
„
„
Kes – (Ctrl + X) ya da (Üst Karakter + Delete)
Kopyala (Ctrl + C) ya da (Ctrl + Insert)
Yapıştır (Ctrl + V) ya da (Üst Karakter + Insert)
Geri Al (Ctrl + Z)
Yinele (Ctrl + Y)
Yardım (F1)
Bul (Ctrl + F) ya da (F3)
Yenile (F5)
Etkin bir uygulamayı kapatmak için (Alt + F4)
Etkin uygulamalar arasında gezinmek için (Alt + Tab)
Fare sağ tuş menüsünü açmak için (Üst Karakter + F10)
Seçili nesnenin özelliklerini öğrenmek için (Alt + Enter)
Yeniden adlandırmak için (F2)