SABİT DİSKLER

SABİT DİSKLER
Verileri kalıcı olarak depolayan hafıza birimidir. Bu nedenle en önemli
donanım birimidir. Arızalandığında mali kaybının yanı sıra veri kaybına da neden
olur. Günümüzde sabit disk teknolojileri harici ve dahili olarak kullanılmaktadır.
Yaygın sabit disk
üreticilerinden Seagate(Maxtor( Quantum)),Hitachi(IBM), Toshiba,Wester
Digital, Samsung, ve sayılabilir.
Çalıştırılacak programa ait kodlar sabit diskten okunarak Ram hafıza üzerine
alınırlar .Kodlar burada çalıştırılarak , görevleri icra edilir. İşlenilecek verilerde
aynı şekilde Ram üzerinden alınarak işlenir. Eğer bu belleklerde yer kalmamışsa
Ram de veri boşaltma yoluna gidilir. Ramın bu geçici kodları depoladığı alana swap
alan (sanal bellek )
denmektedir. Swap alan sıkça kullanılıyorsa o sistemde yavaşlama meydana gelir.
3 farklı yapıda sabit disk vardır.
1)HDD(Hard Disc Driver)
2)SSD(Solid State Driver
3)HHD(Hybrid Hard Driver
HDD =HARD DİSK DRİVE
Verileri bir eksen etrafında dönebilen manyetik disk üzerinde tutan yapıya
sahiptirler. Yapısında elektronik ve elektrik bileşenlerin yanında mekanik
bileşenler de vardır.
Mekanik yapı sabit disklerin bant genişliğini sınırlamaktadır. Çünkü dönüş
hızları ve eksensel hareket kabiliyetleri, elektronik yapılara göre oldukça
düşüktür. Fakat veri kurtarma kabiliyeti en iyi sabit disk modellerdir. Manyetik
yüzeye sahip genelde alüminyum veya seramik katkılı cam malzemeden oluşan
disklere sahiptirler. Bu diskler sabit bir hızla döner. Okuma/yazma kafası dönen
disk üzerindeki dosya sistemine göre hareket ederek verilen komutları icra
etmeye çalışır. Manyetik yüzey eski disklerde demir oksit, şimdiki disklerde ise
kobalt denilen malzeme ile kaplanır. Veriler hızla dönen diskler üzerinde arkalı
önlü olarak, dijital formatta tutulmaktadır.
DİSK BİLEŞENLERİ
1) Disk Plakaları(Platters): Aliminyum veya seramik katkılı camdan üretilmiş
sert malzeme üzerine manyetik özelliğe sahip çeşitli tabakaların eklenmesi ile
oluşturulmuş yapılardır. Her bir diskin iki yüzü de veri saklamak amaçlı olarak
kullanılır. Her bir disk için iki adet (birisi diskin alt diğeri üst yüzeyinde oü iki )
okuma/yazma kafası (head) vardır. Disk üzerinde veriler iç içe dairesel hakalara
(iz)
Kaydedilirler. Her bir iz üzerinde belirli büyüklüklerde sektör denilen mantıksal
veri alanları plakalar üzerinde yer alır.
Verilerin tutulduğu manyetik ortamlar, demir, oksit, kobalt demir karışımı veya
diğer kobalt karışımları kullanılarak elde edilirler.
Disk Plakalarında yapıyı oluşturan katmanlar;
Disk üzerine veriler yazılırken sayılar 1 ve 0 ifade edilerek yazılır. Bir ve sıfırlar
disk üzerinde iç içe geçmiş halka üzerine manyetik olarak sıra ile yazılır. Disk
üzerindeki herhangi bir dosyaya ait verilerin adreslenebilmesi için, disk üzerinde
iz, sektör ve küme oluşturmaya ihtiyaç vardır. Bu işleme disk
formatlama(biçimlendirme) denilebilmektedir.
İz(Track): Verilerin kaydedilmesi amacıyla iç içe halkalar şeklinde disk
üzerinde
oluşturulmuş veri kayıt bölümleridir. Merkeze aynı uzaklıkta iç içe dairesel
halkalardan oluşur.
Bir iz üzerinde ardışık sektör parçaları yan yana dizilmişlerdir. Okuma yazma
kafası bir iz
üzerine konumlanarak istediği sektörleri okuyup yazabilir.
Sektör: 256, 512Byte gibi büyüklüklere sahip ardışık veri depolama
kümeleridir.
Kümeler(Cluster): Disk üzerinde varsayılan bir büyüklüktür. İşletim sisteminin
disk yönetimi
ile alakalıdır. Dosya ve dizinlerin yerleştirildiği en küçük disk alanına denir. Bu
değer birçok Windows sürümlerinde 4096 bayttır.Boyutu dosya
sistemine göre değişir.
2)Silindir(Cylinder): Birden fazla disk tabakası için düşeyde aynı hizadaki
tüm izleri içine alan silindir şeklindeki tanımlamadır. Okuma yazma kafaları hep
birlikte hareket ederler. Bir okuma yazma kafası 4. iz üzerinde ise diğerleri de
aynı iz üzerindedir. Okuma yazma kafasının konumunu değiştirmeden, okuma
yazma yapabildiği tüm izler silindir yapıyı oluşturur. Eğer sabit disk tek bir disk
tabakasından oluşsaydı silindir ve track aynı anlama gelecekti.
3) Okuma/Yazma Kafası: Disklerin üzerinde değmeden gezen ve istenen
adrese verileri yazıp, istenen adresten de verileri okuyan kafadır. Günümüzde bu
kafa üzerinde okuma ve yazma kısımları birbirinden ayrı yapıya sahiptirler. Eski
disklerde okuma ve yazma kafası aynı olup“C” şeklinde demir yapıdan
oluşmaktaydı. Bu disklerde okuma yazma kafası okuma işleminde manyetik işareti
elektrik işaretine, yazma işleminde ise elektrik işareti manyetik işarete
çevirerek okuma yazma yapardı. Günümüzde yazma işlemi için aynı yapı kullanılır.
Bu kafanın sargılarının üzerinden geçen akımın yönüne göre oluşan farklı
yönlerdeki manyetik alanın etkisi ile veriler disk üzerine yazılır. Veriler
okunurken ise manyetik koruyucu içerinde yer alan GMR(Giant
magnetoresistance) denilen sensor yardımıyla bitlerin manyetik durumu algılanır.
GMR manyetik alanın durumuna göre direnci değişen bir algılayıcıdır.
2)SSD (Solid State Drive)
Yapısında disk, motor ve okuma yazma kafası bulunmayan elektronık
karttan ibaret veri depolama aracıdır. Verileri SDRAM, DRAM veya Flash
hafızalarında tutarlar. SDRAM ve DRAM bellek modülleri bilindiği üzere
üzerlerinde verileri tutmak için elektrik enerjisine ihtiyaç duyarlar . Kalıcı veri
depolama amaçlı kullanılan RAM modüllerinde enerji sağlayan bir kaynak olarak
pil kullanılmaktadır. Bu tip Ram hafızalara NV-RAM (Non-Volatile RAM = Kalıcı
Ram) denilebilmektedir. NV RAM ler yapısındakı Ram hızında çalışırlar ve hızları
Flash hafızalardan daha iyidir. SSD lerin mekanik parçaları olmadığı için
performansı daha iyi ve güç gereksinimi daha düşüktür. Veri kurtarma olanakları
HDD ye göre daha düşüktür. Mekanik yapıları olmadığı için sessiz çalışırlar . Test
sonuçlarına göre HDD lerden %30-45 arasında bir performans fazlalığı vardır.
HDD disklerin yerini almaya başlayan kayıt birimidir. Mekanik bileşenler
yapısında olmadığı için arama ve bekleme gibi mekaniksel gecikmeler burada
görülmezler. Veriye ulaşım daha hızlıdır. Avantajlarına rağmen harddisklere göre
istenen taleplere ulaşılamamıştır.
Özellikler
Hazırlık Süresi
Rasgele Erişim
Okuma Gecikmesi
Okuma Performansı
Disk Birleştirme
Ses
Güç Gereksinimi(Aynı
Tip)
Mekanik Süreklilik
Sıcaklık, Darbe Dayanımı
Manyetik Hassasiyet
Ağırlık Hacim
Paralel Çalışma
Yazma Ömrü
Kapasite
Okuma/Yazma süreleri
SSD
Yok
0.1 ms
Genelde düşük
Değişmez
Gerekmez
Yok
Az
Söz konusu değil
Çok
Yok
Az
Bazılar aynı anda farklı
çipleri okuma/yazma
yapabilir.
Flash tanlılar sınırlı ,
fakat DRAM tabanlılar
sınırsızdır.
Şu an HDD den daha az
Bazılarında farklı
HDD
Birkaç saniye
5-10 ms
Genelde yüksek
Parçalı dosyalarda
performans düşmektedir.
Gerekli
Var
Çok(>15 Watt)
Gerekli
Az
Çok
Çok
Aynı silindir üzerinde
mümkün
Sınırsız
SDD den daha çok
Aynı
3)HHD(HYBRID HARD DRIVER)
Fiziksel olarak HDD’ ye benzerler. Hem disk hem de flash hafızaya
sahiptirler. Dolayısıyla SSD ve HDD karışımı melez yapıya sahiptirler. Flash
hafıza içeren yüksek boyutta tampon belleğe sahiptirler. Böylece mekanik
sisteme göre daha hızlı olan flash yapı kullanılarak disk erişimlerindeki bekleme
süreleri azaltılır. Böylece performans(boot gibi) ve hız artırılmış olur. Windows
Vista tarafından yazılımla Ready Drive ile adlandırılan yapıyla desteklenmektedir.
HHD sürücülerde manyetik disk iki durumda çalışmak zorundadır. Birincisi
üzerindeki flash bellek dolduğunda diğeri ise flash bellekte olmayan bir veriye
ulaşılmak istendiğinde. Dolayısıyla birim zamanda diskin dönme gereksinimi
azaltılarak performans artırılır. Bu durum güç gereksinimi de azaltmaktadır.
DİSK PARAMETRELERİ
1)Boyut; Masaüstü bilgisayarlardaki kullanılan disk boyutu ile diz üstü bir
bilgisayar için kullanılan disk boyutu farklıdır. Günümüzde daha çok 3.5” ile 2.5”
boyuta sahip sabit diskler kullanılmaktadır.
Form Faktör
3.5”
2.5”
1.8”
Genişlik
102 mm
69.9 mm
54 mm
Yükseklik
25.4 mm
7-15 mm
8 mm
Max.
Kapasite
3 TB
1.5 TB
320 GB
Max. Disk
Sayısı
5
4
3
2)Disk dönüş hızı(RPM=Rotate Per Minute); HDD ve HHD için geçerli bir
parametredir. Diskin kendi ekseni etrafında dakikada dönüş sayısın gösteren bir
parametredir. Günümüzde 15.000, 10.000, 7200, 5400rpm değerlere sahip
diskler
bulunmaktadır.7200rpm değeri diskin dakikada 7200 defa döndüğünü gösterir.
3) Tampon Bellek(Cache veya Buffer): Disk erişimi bellek erişiminden daha
yavaş olduğu için disk performansını artırmak için HDD üzerine bellek hafıza
birimleri yerleştirilmiştir. Amaç erişilmesi öngörülen verileri bellekte hazır
bekletmektir. Eğer istenen veri bellekte varsa disk erişimi olmadan veriler
doğrudan bellek üzerinden gönderilir. Günümüzde 8,16,32,64 MB büyüklüğünde
tampon bellekler vardır.
4) Konumlanma Süresi(Seek Time): Disk üzerinde okuma yazma kafasının,
istenen adrese yazma veya okuma amaçlı ulaşmak için harcadığı süredir. Kafanın
disk üzerindeki konumuna göre bu süre kısalıp uzayabilir. Bunun için ortalama
konumlanma süresinden(average seek time) bahsedilir. Kısa olması diskin okuma
ve yazma performansının daha iyi olduğunu gösterir.
5) Kapasite: Depolayacağı veri miktarını gösterir. Günümüzde 750 GB, 1TB ve
hatta 4TB kapasiteli diskler bulunmaktadır.
SABİT DİSK ARABİRİM ÇEŞİTLERİ
Sabit disklerin anakarta bağlandığı veriyolu tipleri günümüzde 4 çeşittir. Bunlar

PATA

SATA

SCSI

SAS
Fiziksel olarak tüm sabit diskler birbirine benzerler ve yakın
boyutlardadır. Bir sabit diskin desteklediği arabirimi belirlemek için bağlantı
soketlerine bakmak yeterlidir. Arabirimlerin bant genişliği, kablo yapısı, kablo
uzunluğu, kanal başına düşen sürücü sayısı gibi belirleyici özellikler vardır.
PATA
PATA(IDE): Paralel ileri teknoloji eklentisi anlamına gelmektedir. Bu kelime ATA,
IDE, ATAPI olarak ta birçok yerde geçmektedir. Paralel olarak veri iletimine
sahiptir. Sahip olunan arabirim CDROM, DVDROM ve HDD ler içinde aynıdır. 40
ve 80 iletkenli kablo(ribbon kablo) ile anakarta bağlanır.
SATA(Serial ATA)
SATA(Serial ATA): Seri olarak veri alışverişine imkan veren PATA’dan
sonra çıkartılan bir arabirimdir. İletişim için ATA komut setini kullanmaktadır.
Haberleşme tek yönlü yapıdadır. Seri iletimi yapısından dolayı kablo iletken sayısı
azdır. Band genişliği daha fazla ve kablo boyutları uzun ve incedir.
SATA disk kullanımının diğer bir avantajı da kablonun az yer kaplaması dolayısı
ile hava sirkülasyonun daha az engel olmasıdır.
SATA larda kendi aralarında ayrılmaktadır. SATA2 hard diskinin SATA
1’hard diskine göre anakart ve sistem ile haberleşme yolu teorik olarak iki kat
fazladır. Ama bu performansın da 2 kat fazla olduğu anlamına gelmez çünkü bu
noktadaki en büyük kısıt hard diskinin dönme ve hard diskin kafasının okuma
hızıdır.
SATA ve PATA disklerin arasında seçim yaparken dikkat edilecek bir
husus kasa güç soket yapısı olacaktır. Kasamızı PATA uyumlu seçip disk ve DVD
sürücüleri SATA seçtiğimizde güç kabloları konusunda sıkıntı yaşayabiliriz.
SCSI
SCSI Daha çok sunucularda kullanılan disklerdir. Disklerinin dönüş hızları
ve performansları çok yüksektir. Bu yüzden fiyatları ev kullanımı için uygun
değildir. SCSI arabirimi disklerin dışında birçok farklı donanım (tarayıcı,
DVDROM…) ile de beraber çalışabilir. Seri ve paralel çalışan tipleri vardır.
SAS
SAS: Paralel SCSI yapısının seri versiyonudur. Dört ve daha fazla kanalı
birlikte kontrol edebilen noktadan noktaya iletişim mimarisine sahiptir. Çift yönlü
iletişim kanallarına sahiptir. SAS yapısı SATA diskleri desteklemektedir fakat
tersi yani SATA kanallar SAS disklerini desteklememektedir. Kablo iletken sayısı
ve konektör yapıları paralel SCSI ya göre oldukça düşüktür.
DİSKLERİN MONTAJI
PATA disklerin montajını yaparken önce Master/Slave ayarı gerekiyorsa
yapılmalıdır. SATA disklerde bu ayara gerek yoktur.
1.Sabitdisk kasadaki yuvasına vida ile her iki taraftan sıkıca tutturulmalıdır.
2.Veri kablosunun bir ucu sabit diske diğer ucu anakarta bağlanmalıdır.
3.Güç kablosu sabit diske bağlanmalıdır.
PATA disklerde veri kablosunun bir kenarında kablo boyunca genelde
kırmızı renkte bir şerit bulunur. Kablo disk üzerine bağlanırken, bu renkli şerit
tarafı mutlaka güç kablolarına bakmalıdır.
MASTER/SLAVE AYARI
Diskler anakart üzerine kendilerine has data ve güç kablosu ile bağlanırlar.
IDE HDD’ ler için, anakart üstündeki tek bir IDE sokete iki adet HDD
bağlanabilir. Bu bağlantı şekline paralel bağlantı denir. Günümüz anakartlarında iki
adet IDE yuvası vardır. Dolayısıyla bir bilgisayara en fazla 4 adet (IDE)PATA
disk bağlanabilir. SATA diskler için ise anakart üzerinde kaç adet soket varsa o
kadar disk bağlanabilir. Bunlarda paralel bağlantı(aynı kabloya iki adet) söz
konusu değildir.
Bir IDE kablosuna iki adet HDD bağlanabilir. İkisi de birbirine paralel
bağlandığı için birisi için gelen veri ve okuma yazma komutu, diğerine de
gelecektir. Bu durumda gelen veriler ve komutlar hangi disk için olduğu
anlaşılamaz. Bu kargaşayı önlemek için disklerden birisi birincil(master), diğeri
ikincil(slave) olarak ayarlanmalıdır. Master slave ayarı disk üzerinde veri ve güç
kablolarının ortasında bulunan pinlerin jumperlarla kısa devre yapılması ile
halledilir.
Her PATA diskin üzerinde master/slave ayarının nasıl yapılacağına ilişkin bir
tablo vardır. Bu tabloya bakarak jumper denilen iletken birleştiricileri uygun
pinlere takarız. Her IDE kablosuna bağlanan iki HDD den biri master diğeri slave
olmak zorundadır. Eğer master/slave ayarı yapılmazsa diskler sistem tarafından
görülmezler.
DİSK BİÇİMLENDİRME
Disk biçimlendirme 2 farklı şekilde olur.
1.Fiziksel biçimlendirme: Disk üzerinde iz ve sektör yapılarının oluşturulması
işlemidir.
2.Mantıksal Biçimlendirme: İz ve sektörlerin oluşturulduğu diskin, işletim
sistemine ait dosya sistemine uyumlu hale getirilme işlemidir.
DİSK BİRLEŞTİRME
Harddiskler hızlı döndükleri için kayıt yaparken ilk boş buldukları yere
yapar. Bazen buldukları yer kayıt için küçük gelebilir. Birazını ilk bulduğu yere
gerisini başka yere kaydeder. Zamanla bu bilgiler çoğaldıkça dosyalar
parçalanmaya başlar. Disk birleştirme, bu dosyalarını birleştirir. Zaman kaybını
önler.
DİSK BÖLÜMLEME
Tek bir sabit diski sanal olarak birkaç alt sabit diske ayırma işlemine disk
bölümleme denir. Amaç kişisel dosyaları, işletim sistemi dosyalarından uzak
tutarak bozulmalarına rahat müdahale imkanı sağlamak ve aynı diske farklı işletim
sistemleri kurabilmektir.
TAŞINABİLİR DİSK NEDİR?
“Taşınabilir Disk” diğer söylemleri “harici disk”, “harici harddisk”, “harici
HDD”, “external disk”, “external HDD” olarak da telaffuz edilebilir.
Bilgisayarımız kapalı iken verilerimizin depolandığı ve saklandığı cihazlara “disk”
denir. Bilgasayarın içinde sabit olanlara kısaca “HDD” yani “Sabit Disk” diyoruz.
Teknolojinin gelişmesiyle ve bileşenlerin küçülmesiyle bu disklerin “taşınabilir”
olanları üretildi. İlk başlarda çok hantal olan bu cihazlar zamanla daha da küçüldü
ve cebe girebilir hale geldi. Bunu takiben sonraki yıllarda ise kapasiteleri ciddi
anlamlarda büyüdü. Şu an 2TB (2 terabayt= 2048 gigbayt = 2097152 megabayt)
boyutundaki harici diskler en çok kullanlan boyutlar arasında.
Bilgilerimizi depolamak ve yedeklemek için harici taşınabilir disklere
ihtiyacımız var. Harici bir disk aldığımızda onu uzun süre kullanmak üzere alırız.
Diskimiz bozulana kadar veya kaybolana kadar kullanırız. Kaybolma riskini bir
kenara bırakırsak bozulana kadar oldukça vaktimiz var. Bu sebeple taşınabilir disk
alırken iyi karar vermemiz gerekiyor. Aksi halde uzunca bir süre pişmanlık
yaşabilir veya çok da ihtiyaç değilken bir başkasına tekrar para harcayabiliriz.
ALIRKEN NELERE DİKKAT ETMELİ?
İhtiyacımızı tam olarak anlamadan alacağımız diskler bizi memnun
etmeyebilir. Paramız boşa gidebilir bu da bizim canımızı sıkabilir. Bu konuda yol
gösterici olmak üzere “taşınabilir disk seçerken hangi kriterlere bakılır”, “nasıl
karar vermeliyiz” sorularını ele aldım ve tek tek yorumladım. Aşağıdaki maddeler
harici disklerde bulunan standart veya seçimlik özelliklerdir. Satın alırken bunları
bilmemizde fayda var…

MARKA SEÇİMİ

Western Digital, Samsung, Toshiba ve Seagate en çok satılan markalar. Biri
diğerine göre çok üstündür diye bir şey duymadım ama Seagate ve WD bu
konuda en geniş ürün yelpazesine sahip.

DİSK DÖNÜŞ HIZI

5400 rpm, 7200 rpm gibi rakamlar görebilirsiniz. Bundan disk plakasının
dakikadaki dönüş hızını gösterir. Eğer diskte saklayacağınız bilgiue çok hızlı
ulaşmanız gerekiyorsa o zaman yüksek olanları, eğer böyle bir gereksinim
yoksa daha düşük hızları da tercih edebilirsiniz. Bu konuda çok fazla seçenek
yoktur.

FİZİKSEL BOYUT
Boyut olarak da genellikle 2.5” veya 3.5” (inç) değerler gözünüze çarpar.
Bunlar diskin büyüklüğünü ifade eder. 3.5” olanlar ayrıca elektriğe ihtiyaç
duyup “cepte taşıma” için pek ideal değildirler ama kapasiteleri daha
geniştir. Bunun yanında 2.5” olan diskler cepte taşınır ve sadece USB
bağlantısıyla çalışabilir. Siz diskinizi yanınızda mı taşıyacaksınız yoksa ev
veya işyerinde sabit mi duracak? Buna karar verirseniz bu konudaki seçimi
de yapmış olursunuz.

ÖNBELLEK
8/16/32 MB seçeneklerini görebilirsiniz. Artık önbelleği olmayan disk
kalmadı. Önbellek, disk okuma/yazma işlemi yaparken aynı anda birden fazla
istek geldiğinde o isteklere cevap verirken kullandığı yardımcı hafızadır.
Yüksek olması elbette iyidir. Fakat fiyatı çok etkiler. Eğer çok profesyonel
amaçlar için almayacaksanız 8 veya 16 tercih edebilirsiniz.

MEDYA ÖZELLİĞİ
Günümüzde artık TV altına DVD-Oynatıcı değil de “medya oynatıcı” olarak
bilinen bu cihazlar tercih ediliyor. Bunlar aslında kapasitesi yüksek ve çok
bilinen medya formalarını gösterebilen bir yazılımı da içinde bulunduran
ürünlerdir. Bu özellik tek başına bir seçim unsurudur. Eğer filmlerimi içine
atayım ve televizyonuma bağlayıp izleyeyim diyorsanız doğru seçim. Aksi
halde hiç gerek yok.

FİREWİRE GİRİŞİ
“FireWire” patenti Apple firmasına ait bir veri aktarım metodunun adıdır.
Standartlarda “IEEE 1394” olarak da bilinir. Yüksek hızda veri transferi
sağlamak amacıyla geliştirilmiştir. Özellikle ses ve görüntü aktarımlarında
kullanılmaktadır. Cihazlarda FireWire girişleri USB girişine benzer ama
farklıdır. Bunu destekleyen cihazları birbirine bağlayabilirsiniz. Daha hızlı
veri transferine ihtiyacınız varsa bu olmazsa olmaz.

E-SATA ÖZELLİĞİ
“External Serial Advanced Technology Attachment” ifadesinin kısaltması
olan E-Sata, “Sata” teknolojisinin harici olarak kullanılan versiyonudur. Temel
“Sata” olarak diskin veri alışverişi sağlayan ve dahili disklerin anakart ile
haberleşmesinde kullanılan bir teknolojidir. E-Sata’nın özelliği daha uzun
(2metreye kadar) kabloya sahip olabilmesi ve kablosunun daha ince
olmasıdır. Fakat bu arabirim harici güç desteği gerektirdiğinden bu
disklerde ayrıca prize ihtiyaç duyulur. Genellikle bilgisayar ve donanım
konusunda uzman kişilerin tercih edeceği bir özelliktir.

USB 2.0/3.0 DESTEĞİ
“Universal Serial Bus” ifadesinin kısaltmasıdır. Harici cihazların bilgisayar
gibi cihazlara bağlantısında kullanılan en yaygın standarttır. Örneğin klavye,
fare, yazıcılar, flash bellekler USB arabirimini kullanılan (çok daha eskiden
daha farklı arabirimler vardı elbette). Harici disklerin gördüğüm kadarıyla
hepsi USB arabirimini destekler ve biz de %99 cihazlarımızı USB ile
bilgisayarımıza bağlarız. Son günlerde yeni bir USB versiyonu çıktı “USB 3.0”
adı verilen bu tip USB 2.0′a göre yaklaşık 10 kat daha hızlı veri aktarımı
sağlayabiliyor. Ayrıca elektrik tüketimi de daha az. Artık işletim sistemleri
USB 3.0 destekliyorlar. Fakat günümüzde hala 3.0 destekleyen cihazlar
pahalı olduğundan disk fiyatını çok etkiliyor. İleride elbette ucuzlayacaktır
ama şimdi disk seçimi yaparken şuna dikkat edin; eğer GB’lerce verileri
düzenli kopyalamak ihtiyacınız varsa işte o kopyalamayı 10 kat daha hızlı
yapabilmek için USB 3.0′ı seçebilirsiniz. Aksi halde 2.0 sizin için ideal.

ETHERNET DESTEĞİ
“Ethernet Kartı” bir cihazın yerel bir ağa fiziksel olarak bağlanmasını
sağlayan kartlardır. Bilgisayarınız bir ağa bir kabloyla bağlıysa bu kablonun
takıldığı kart “ethernet kartı” dır. Bir diskte ethernet kartının olması demek
o diskin yerel ağa dahil edilip sonra paylaşıma açılarak ağdaki diğer
cihazlardan da erişebilir olması demektir. Örneğin şirketinizde ortak bir
doküman diski istiyorsanız ve harici bir disk ile bunu desteklemeye karar
verdiyseniz mutlaka bu desteğin olması gerekiyor. Yok eğer evinizde genel
amaçlı bir disk alacaksanız bu özellik size lüks gelir ve fiyatı da bir miktar
yükseltir hiç gerek yok.
HARİCİ DİSKLER
Harici Harddisk, taşınabilir harddisk demektir. Bilgisayarın dahili
harddiskinden hiç bir farkı yoktur. Aynı işlevleri harici harddisklede yapabiliriz.
Bir nevi usb bellek bile diyebiliriz. Harici hardissklerde kendi aralarında 2.5" ve
3.5" olmak üzere ikiye ayrılır.
Peki 2.5" ve 3.5" Harici Diskler arasındaki fark nedir?
Harici diskler boyut olarak iki şekilde katagorilendirilirler: 2.5" ve 3.5"
2.5" harici diskler ve 3.5" harici diskler birbirlerinden, hem boyut olarak hem de
kullanışlılık olarak farklıdır.
Öncelikle, harici disklerde hızı bağlantı şekilleri belirler.. Ön bellek oranı ve RPM
oranı da hız üzerinde etkilidir ancak bağlantı birimi, hız üzerinde çok daha
önemlidir. USB-firewire-esata..vs bağlantı birimlerini bu şekilde sıralayabiliriz.
RPM diskin dönüş hızıdır. 2.5" lik Harici disklerdeki yaygın RPM 5400 dür. 3.5"
lerde ise RPM 7200dür.
2.5" diskler güçlerini USB üzerinden aldıkları için adaptör kullanmazlar.
3.5" diskler de ise usb den gelen güç yeterli olmadığı için, adaptör kullanırlar.
2.5" lik disklerin boyutları 3.5"lere göre çok daha küçüktür. Bu nedenle bir
gömlek cebinde rahatlıkla taşıyabilirsiniz. 3.5" lerin ise taşınabilirlikleri kısıtlıdır.
2.5" diskler USB, firewire ve esata bağlantı birimlerini kullanırlar. Modellere
göre bu bağlantı şekilleri tek tek de olabilir, beraberde olabilir. Yani hem
firewire ile bağlanan hem de USB ile bağlanan 2.5" harici diskler de vardır. Ancak
fiyatları, sadece USB ile bağlanan disklere göre daha, fazladır.
RAID(Redundant Array of Independent Disks)
“Bağımsız disklerin artıklı dizisi” anlamına gelmektedir. Aynı veriyi farklı
disklerde saklama teknolojisidir. Artıklı kelimesi ise veri güvenliğini ifade
etmektedir. Yani farklı diskler birbirlerindeki verilerin parametre artıklarını
tutuyor anlamına gelmektedir. Bu teknoloji disk bozulmalarına, hatalı kodlamalara,
büyük disk boyutları elde etmeye ve performansa pozitif
etkisinden dolayı özellikle sunucularda sıkça kullanılan bir yöntemdir. İşletim
sistemi RAID arayüzü ile birbirine bağlanmış diskleri tek disk gibi görmektedir.
Yedekleme işlemi işletim sisteminin çoğunlukla haberi olmadan donanım bazında
yedeklenmektedir. RAID teknolojisinde
SATA, PATA ve SCSI diskler kullanılabilmektedir. Çeşitli RAID konfigürasyon
seviyeleri aşağıda verilmiştir. PATA disklerle yapılan RAID seviyeleri RAID0,
RAID1 ve RAID0+1 dir.
Raid seviyeleri:
RAID 0: Eşlik biti(hata toleransı için) olmaksızın performansı artırıcı özelliğe
sahip RAID türüdür. Hata düzeltme etkisi yoktur. Herhangi bir diskin bozulması
tüm diskleri kullanılmaz
yapar. Bilgi bloklara ayrılarak her bloğun farklı disklere yazılması sağlanır. Bağlı
disklerin boyutları toplanarak diskin kapasitesini oluşturur. Örneğin 360GB lık iki
adet disk RAID0 konfigürasyonunda toplamda 720GB lık bir kapasite
sağlayacaktır. Bu seviye için en az iki disk
gereklidir.
RAID 1: Burada performans yerine veri güvenliği esas alınmıştır. Disklerdeki
veriler birbirinin aynısıdır(mirrorng=aynalama). Toplam disk boyutu en küçük disk
kadardır. Bu seviyede disk okuma hızı artar fakat yazma hızı tek disk hızı
kadardır. Veri güvenliği çok çok önemli olduğu durumlarda kullanılır. Disklerden
birinin bozulması sistemin çalışmasını etkilemez. Bozulan diskin yerine yenisi
takılarak yedekleme işlemi diğer disk üzerinden yeniden yapılabilir. Bu seviye için
en az iki disk gereklidir.
RAID 2: Bit seviyesinde her bir diske yayılmış veri bloklarına karşılık birden
fazla ECC(hata bulma & düzeltme) sürücüleri kullanılarak oluşan yapıdır. Burada
disk performansı ve güvenlik orta seviyede olsa da veri boyutunun düşük olması
verimi azaltmaktadır. Ayrıca diskten okuma yaparken her bir veri ECC
disklerindeki eşlik bitlerine bakılarak kontrol edilmesi gerekir.
RAID3’e göre bir avantajı yoktur ve ticari anlamda kullanım yeri hemen hiç
yoktur. Rasgele okuma ve yazma hızları düşüktür. Bu seviye için en az 10+4 veya
32+7 disk gereklidir. 10+4 yapıda 10 disk veriyi 4 diskte ECC kodlarını
tutmaktadır.
RAID 3: Burada veriler byte büyüklüğünde farklı disklere yazılır. Veriye ait ECC
kodları ayrı bir
diske yazılır. Bir anda tüm sürücüler aynı adreste olmak zorundadır. Sıralı yazma
ve okuma performansı oldukça yüksektir. Rasgele okuma hızı iyi fakat yazma hızı
düşüktür. Ayrı disk üzerine eşlik bitlerinin yazılması yazma işlemi sırasında
darboğaz oluşturur. Yüklü tek parça
dosya(video) uygulamaları için çok uygun bir çözümdür. Bu seviye için en az üç
disk gereklidir.
RAID 4: RAID3’e göre verilerin boyutu artırılmıştır ve RAID ile sıkça
karıştırılır. Veriler bloklar halinde ayrı ayrı disklere yazılır. Sıralı ve rasgele
okuma performansı RAID3 e yakındır. RAID3’e göre tek avantajı veriler bloklara
ayrıldığı için uygulamaya göre bloktaki veri miktarının yüksek performans için
ayarlanabilmesidir. RAID3 teki gibi ayrı disk üzerine eşlik bitlerinin yazılması
yazma işlemi sırasında darboğaz oluşturur. İyi bir performans ve hata
düzeltmeye sahiptir. Bu seviye için en az üç disk gereklidir.
RAID 5: RAID seviyelerinin en çok kullanılan popüler seviyesidir. Veriler farklı
disklere bloklar halinde yazılırlar. Fakat ECC kodları için ayrı bir disk bulunmaz
ve her bir veri diskine veriye ait ECC kod parçaları yazılır. Bu seviyede RAID3 ve
4 seviyelerindeki yazma işleminde meydana gelen darboğaz en aza indirilmiştir.
Veritabanı ve sunucu uygulamalarında sıkça kullanılır. Bu seviye için en az üç disk
gereklidir.
RAID
0
1
2
3
4
Min
Arızalanma Durumu
Değerlendirme
Gere
Ayrı her bir veri parçası kli
Bir disk bozulursa tüm veri 0 veri güvenliği fakat
2
disklere dağıtılır.
en iyi performans
Sürüc gider.
Film üretim
ü
Kullanılan diskler ikişerli
Bir
disk
bozulursa veri Orta performans %100
kopyadır
2
gitmez
veri güvenliği
ama aynı gruptaki iki disk
Bankacılık ve finans
Ayrı
herbir
veri parçası
bozulursa veri bozulur.
14,
Bir disk bozulursa sistem
Sistem
çalışırken
bit seviyesinde
ayrı
39… durmadan hata onarılır.
hata düzeltme fakat
disklere
yazılarak ayrı
yüksek fiyat Ticari
disklerde ECC kodu tutulur.
değildir
Ayrı
herbir
veri parçası
3
Birden fazla disk bozulsa dahi Yüksek okuma yazma
byte seviyesinde
ayrı
sistem
kendini
eski haline veri transferi
disklere
yazılarak ayrı
getirir.
Resim ve film hazırlama
disk
üzerinde ECC kodu
tutulur.
Ayrı
herbir
veri parçası
3
Birden fazla disk bozulsa dahi Yüksek okuma düşük
blok seviyesinde
ayrı
sistem
kendini
eski haline yazma hızı
disklere
yazılarak ayrı
getirir.
Genel amaçlı
disk
üzerinde ECC kodu
Açıklama
tutulur.
5
Ayrı herbir veri parçası
3
bit seviyesinde
ayrı
disklere
yazılarak veri
diskleri üzerinde ECC kodu
tutulur.
Birden fazla disk bozulsa dahi Yüksek okuma düşük
sistem
kendini
eski haline yazma hızı
getirir.
Web, veritabanı ve
sunucu hizmetleri
NAS(Network Attached Storage):
Ağla ilişkilendirilmiş depolama birimi anlamına gelmektedir. Kısaca ağa bağlı dosya
sunucusudur.
NAS dosya erişim ve yönetim işlemlerini üzerine alarak sunucuya yardımcı
olmaktadır. NAS yapıda kullanılabilecek disk arayüzleri SATA,SAS,USB,FC
yapılarıdır.
NAS sistemleri bir bilgisayarın ihtiyaç duyduğu klavye ekran gibi donanımlara
ihtiyaç duymadan web arayüzü ile konfigürasyonları yapılabilir. Kendilerine has
bir işletim sistemleri vardır. Kullanılan yaygın işletim sistemlerinden Free NAS,
NASLite, NexentaOS sayılabilir.
NAS ağ üzerinde kendisine ait bir IP ile ağ cihazı (node) olarak görülür. NAS
sistemlerde kullanıcı yüküne karşı alınacak önlemler sınırlı olduğundan bu durumun
planlanma aşamasında göz önüne alınması gerekmektedir. NAS larda dosya
sistemini NAS yönetir. Tek bir NAS sistemi farklı işletim sistemlerine hizmet
verebilir. Yaygın NAS üreticileri HP,DELL, NetApp ve Sun gibi firmalarda
TAŞINABİLİR DİSK FOTOĞRAFLARI
KAYNAKÇALAR
1) A’DAN Z’YE BİLGİSAYAR DONANIMI
2) DONANIM KİTABI
3) MEGEP MODÜLLERİ