tssb kıtap2008son #40

Transkript

TÜRK SPORU
SPONSORUYLA BULUfiUYOR
2. ULUSLARARASI SPORDA PAZARLAMA VE SPONSORLUK KONGRES‹
28-29 May›s 2008
GRAND CEVAH‹R HOTEL
‹STANBUL
www.sponsorluk.gov.tr
TÜRK SPORU SPONSORUYLA BULUfiUYOR
TÜRK SPORU
SPONSORUYLA BULUfiUYOR
2. ULUSLARARASI SPORDA PAZARLAMA VE SPONSORLUK KONGRES‹
Derleyen: Sabri BURHAN, Fatih KONUKSEVER
Deflifre ve Çeviri: Figür Turizm Ve Organizasyon Servisleri Tic.Ltd.fiti.
Yap›m: Rota Yay›n Yap›m Tan›t›m Tic.Ltd.fiti.
www.rotaline.com
Bask›: Tor Ofset San.Tic.Ltd.fiti.
Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ü
Spor Kurulufllar› Dairesi Baflkanl›¤›, Sponsorluk fiubesi, 2008
Adres: Süleyman S›rr› Sk.No:3 06440 Yeniflehir / ANKARA
Tel:
Faks:
Web:
E-Posta:
+90 0312 435 21 90
+90 0312 433 65 01
+90 0312 430 32 48
http://www.sponsorluk.gov.tr
http://www.sponsorlukkongresi.org
[email protected]
“Bu kitab›n tüm yay›n haklar› Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ü’ne aittir.
Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ü’nün yaz›l› izni al›nmadan e¤itim ve tan›t›m amaçl› al›nt›lar hariç, elektronik
veya mekanik, fotokopi, kay›t ya da herhangi bir bilgi sistemi de dâhil olmak üzere herhangi bir flekilde kopya
edilemez, ço¤alt›lamaz ve yay›mlanamaz.”
Bu çal›flma; Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ü (Spor Kurulufllar› Dairesi Baflkanl›¤›)
taraf›ndan, Marketing Türkiye dergisi ve Marketing & Management Institute deste¤iyle,
‹stanbul Grand Cevahir Hotel’de 28 - 29 May›s 2008 tarihlerinde düzenlenen
2. Uluslararas› Sporda Pazarlama ve Sponsorluk Kongresi’nin CD ve kaset
çözümlemelerinden derlenmifltir.
4
Türk sporu sponsoruyla bulufluyor
2.ULUSLARARASI SPORDA PAZARLAMA VE SPONSORLUK
KONGRES‹
1.GÜN PROGRAM - 28 MAYIS 2008
09:00 – 10:00
Kay›t ve hofl geldiniz ikram›
10:00 – 11:00
Aç›l›fl
- Günseli Özen Ocako¤lu - Marketing Türkiye Genel Yay›n Yönetmeni ve
Marketing & Management Institute Baflkan›
- Elif Güvenen - Garanti Bankas› Reklam ve Halkla ‹liflkiler Birim Müdürü
- Kadir Topbafl – ‹stanbul Büyükflehir Belediyesi Baflkan›
- Mehmet Atalay – Gençlik ve Spor Genel Müdürü
- Murat Baflesgio¤lu - Devlet Personel Baflkanl›¤›'ndan ve Spor’dan
Sorumlu Devlet Bakan› (kat›lmad›)
- “Türk Olimpiyat Tak›m›n›n Lansman›”
11:00 – 11:15
Kahve aras›
11:15 – 12:00
Atina’dan Pekin’e Uzun ‹nce Bir Yol Belgeseli’nin gösterimi
Fuar Aç›l›fl›
12:00 – 13:15
Ö¤le Yeme¤i
13:15 – 14:00
Burhan Felek Voleybol Salonu ‹mza Töreni
“Türk Sporu Nereye Kofluyor, GSGM Aç›kl›yor.”
Mehmet Atalay - Gençlik ve Spor Genel Müdürü
14:05 – 15:00
“Sponsorluk Gurusu Yorumluyor”
Neill Duffy - Aflkla Yarat›lan Markalar Kitab›’n›n Yazar›
15:05 – 16:00
Teknoloji Sporun Neresinde?
Moderatör: Emre U¤urlu - Sporx Pazarlama ve ‹fl Gelifltirme Direktörü
Konuflmac›lar:
- Burak Ertafl - Turkcell Katma De¤erli Servisler
Bireysel Servisler Bölüm Baflkan›
- Lucas Seiler - Sportsman Media Grup Director Busines Operations
- Pedro Galvan - Euroleague Chief Marketing Officer
“Alg› Yönetimi”
Sponsorluk-Reklam ve KSS’nin Karfl›laflt›r›lmas›”
Ali Saydam – Bersay ‹letiflim Grubu Yönetim Kurulu Baflkan›
“Ticarileflen Sporda Öngörül(e)meyen Aflama; Profesyonelleflme
Bask›s›”
Yrd. Doç. Dr. Necati CERRAHO⁄LU - Çanakkale Onsekiz Mart
Üniversitesi Ö¤r. Üyesi
16:00 – 16:15
Kahve aras›
16:15 – 16:55
“Sponsorlu¤un Geri Dönüflünü Nas›l Maksimize Ederiz?“
Sean Jefferson - MindShare Performance CEO’su
“Türk Sporu Nas›l Güçlendirilir Gazeteciler Tart›fl›yor”
Moderatör: Feryal Pere – Star TV Kurumsal ‹letiflim Direktörü ve Radikal
Gazetesi Spor Yazar›
Konuflmac›lar:
- Alp Ulagay - Hürriyet Gazetesi Spor Yazar›
- Ba¤›fl Erten - Radikal Gazetesi Spor Yazar› ve
Euro Sport - Türkiye Genel Yay›n Yönetmeni
- Banu Yelkovan - Radikal Gazetesi Spor Yazar› ve Four Four Two Dergisi
Editörü
- Yi¤iter Ulu¤- Spor Yazar›
“TV Spotunda Parlayanlar“
- Fahrettin Kandemir - Türkiye Buz Pateni Federasyon Baflkan›
- Salim Kay›c› - Türkiye Kickbox Federasyon Baflkan›
- Tolga Han Çinkitafl - Türkiye Dans Sporlar› Federasyon Baflkan›
17:00 – 17:15
Sponsorlu¤unuz ‹tibar›n›z›n Yönetiminde Ne kadar Etkili?
Burçin Bakkalo¤lu - Ipsos KMG -Marketing Quantitative -Koordinatör
17:15 – 18:00
“Neden Voleybolu Seçtiler” Dr. Cemil Ergin - Eczac›bafl› Spor Kulübü
Baflkan›
“Neden Sporcular› Seçtiler” Fatma Çelenk - Soyak Kurumsal ‹letiflim
Tak›m Lideri
“Neden Satranc› Seçtiler?” Geoffrey David Borg - Global Chess B.V.
Chief Executive Oficer
5
6
2. GÜN PROGRAM - 29 MAYIS 2008
09:00 – 10:00 Karfl›lama ve hofl geldiniz ikram›
10:00 – 10:55
Türkiye Yelken Aç›yor
Moderatör: Ça¤la Kubat - Yelken Sporcusu
Konuflmac›lar: Kadri Mutlu-Denizbank Reklam ve Halkla ‹liflkiler Direktörü
Özkan fienyüz - Capitol Genel Müdürü
Serdar K›sadere - Türkiye Yelken Federasyonu Sponsorluktan Sorumlu
‹cra Kurulu Üyesi
11:00 – 11:55
“Basketbol Fabrikas› NBA”
Sophie Gold Schmidt-NBA Pazarlama ve ‹fl Gelifltirme Baflkan Yard›mc›s›
“Markalaflan Sporcular ve Menajerleri”
- Erdinç fiehit - Menajer
- Arif Gürdenli - Yelken Sporcusu
“Sanayileflmifl Ülkelerde fiirketlerin Sponsorluk Politikalar›”
Dr. Cem ÇET‹N: Kocaeli Üniversitesi Ö¤retim Üyesi
12:00 – 12:30
GSGM SPONSORLUK ÖDÜL TÖREN‹
12:30 – 13:30 Ö¤le Yeme¤i
13:30 – 14:10
“Bir Sosyal Sorumluluk Projesi: Sporda ‹stikrar› Sa¤lamak”
Moderatör: Prof. Dr. Emre Alkin-Alt›nbafl Holding Kurumsal ‹letiflim ve
‹fl Gelifltirme Grup Baflkan›
Konuflmac›lar:
- Hasan Yalç›n - Alt›nbafl Holding Mali ‹fller Grup Baflkan›
- Hulusi Derici - M.A.R.K.A. Baflkan ve Yarat›c› Bölüm Baflkan›
- Nevzat Güzel›rmak - Göztepe Milli Futbolcusu, Teknik Direktör
- Semih Üstün - ALPET Pazarlamadan Sorumlu Genel Müdür Yard›mc›s›
- Mustafa ‹lgün - Efes Pilsen ‹letiflim Müdürü
7
Web CUP Jüri Toplant›s›
14:15-15:05
“Sporu Turizm ile Nas›l Evlendiririz?“ “Cumhurbaflkanl›¤› Bisiklet Turu”
Moderatör: Dr. Fevzi Aç›kal›n - Türkiye Bisiklet Federasyonu Bas›n Komitesi Üyesi
Konuflmac›lar
- Abdurrahman Aç›kal›n - Cumhurbaflkanl›¤› Bisiklet Turu Yar›fl
Direktörü ve Türkiye Bisiklet Federasyonu Asbaflkan›
- ‹lknur Yigit - Kültür ve Turizm Bakanl›¤› Tan›tma Genel Müdürlü¤ü
Sportif Tan›tma Birimi Koordinatörü
- Levent Özçelik - TRT Spor Spikeri ve Yorumcusu
- Dr. Vural Ünlü - EM.Sport Media AG Uluslararas› Operasyonlar
Direktörü
“Türkiye’den Marka Sporcular Ç›kar m›?”
‹hsan Karagöz – P&G Pazarlama Direktör Yard›mc›s›
“Tak›m›n Renklerini Kazanca Dönüfltürmek”: Lisansiye ve
Merchandising”
Konuflmac›lar
- Diana Magarino - NBA Türkiye Lisans Direktörü
- Sinan Öncel - Twigy Yönetim Kurulu Baflkan›
15:05 – 15:20
Kahve aras›
15:20 – 16:10
“‹sim Sahipli¤inin Dayan›lmaz A¤›rl›¤›”
- Arda Öztaflk›n - Fortis Kurumsal ‹letiflim Direktörü
- Harun Velio¤lu - Turkcell Kurumsal ‹letiflim Bölümü Kurumsal
Sponsorluklar Uzman›
“Ortak Payda Spor”
- Elif Güvenen - Garanti Bankas› Reklam ve Halkla ‹liflkiler Birim Müdürü
- Hakan Ayd›nol - Ülker Kurumsal ‹letiflim Spor Sponsorluklar› Müdürü
- Murat fiahin - Beko Pazarlama Direktörü
8
‹çindekiler
9
EL‹F ÇEL‹K . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .151
KADR‹ ERYILMAZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .152
GÜNSEL‹ ÖZEN OCAKO⁄LU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11
ERS‹N ERO⁄LU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .152
EL‹F GÜVENEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12
SEM‹H ÜSTÜN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .160
KAD‹R TOPBAfi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13
HASAN YALÇIN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .163
MEHMET ATALAY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15
NEVZAT GÜZELIRMAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .168
KORAY ÖZTÜRKLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24
HULUS‹ DER‹C‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .170
EROL ÜNAL KARABIYIK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25
ABDURRAHMAN AÇIKALIN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .178
MUAMMER GÜLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26
‹LKNUR Y‹⁄‹T . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .183
NEILL DUFFY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36
LEVENT ÖZÇEL‹K . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .183
PEDRO GALVAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52
VURAL ÜNLÜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .189
LUCAS SEILER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53
HARUN VEL‹O⁄LU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .192
BURAK ERTAfi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54
ARDA ÖZTAfiKIN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .193
SEAN JEFFERSON . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .73
NECAT‹ CERRAHO⁄LU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .206
BURÇ‹N BAKKALO⁄LU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .95
FAHRETT‹N KANDEM‹R . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .218
DR. CEM‹L ERG‹N . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100
SAL‹M KAYICI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .221
FATMA ÇELENK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .105
TOLGA HAN Ç‹NK‹TAfi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .223
GEOFFREY DAVID BORG
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .109
DR. CEM ÇET‹N . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .225
ÖZKAN fiENYÜZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .119
DIANA MAGARINO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .246
SERDAR KISADERE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .122
S‹NAN ÖNCEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .250
NAZLI ‹MRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .123
AL‹ SAYDAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .258
EM‹R METE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .123
ALP ULAGAY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .272
ZEYNEP TURAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .124
BANU YELKOVAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .274
KADR‹ MUTLU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .125
BA⁄Ifi ERTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .279
TOLGA RANGAV‹Z . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .126
Y‹⁄‹TER ULU⁄ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .282
SOPHIE GOLDSCHMIDT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .129
AR‹F GÜRDENL‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .294
UFUK ER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .149
ERD‹NÇ fiEH‹T . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .296
EZG‹ GENÇ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .150
‹HSAN KARAGÖZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .304
SÜLEYMAN D‹fiL‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .150
MUSTAFA ‹LGÜN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .316
MURAT fiAH‹N . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .151
HAKAN AYDINOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .319
ABDÜLKAD‹R YELER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .151
MURAT fiAH‹N . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .323
10
“Aç›l›fl Konuflmalar›”
SUNUCU - Türk sporu sponsoruyla ikinci kez bulufluyor. Türk sporunun
en büyük kongresine hepiniz hofl geldiniz. Say›n Genel Müdürüm, Say›n Belediye Baflkan›m, Say›n ‹l Müdürüm, Say›n Daire Baflkanlar›, Say›n Federasyon Baflkanlar›m, Türk Sporunun De¤erli Destekçileri Sponsorlar›m›z, Sevgili Konuklar,
Türk Medyas›n›n De¤erli Mensuplar›, Sayg›de¤er Han›mefendiler, Beyefendiler;
Hat›rlayaca¤›n›z gibi, 2006 y›l›n›n sonlar›nda, Uluslararas› Sporda Sponsorluk Kongresi ad› alt›nda daha önce gerçeklefltirmifltik ve bu y›l 2. Uluslararas› Sporda Pazarlama ve Sponsorluk Kongresi ad›yla siz de¤erli misafirlerimize
tekrar sunuyoruz. ‹ki gün boyunca Türk sporunun geliflmesine katk›da bulunan
tüm taraflar› bir araya getiriyoruz. De¤erli Misafirlerimiz ve K›ymetli Han›mefendiler, Beyefendiler; flimdi sizleri Türk sporunu bugüne kadar yurtd›fl›nda baflar›yla temsil eden, bayra¤›m›z› gururla dalgaland›ran ve daha önce kaybetmifl oldu¤umuz tüm sporcular›m›z için ve sporcunun zeki, çevik ve ayn› zamanda ahlakl›s›n› seven Ulu Önder Atatürk ve bugün bu ülkede yaflayabiliyor olmam›z›
sa¤layan tüm silah arkadafllar› an›s›na bir dakikal›k sayg› durufluna ve hemen ard›ndan da ‹stiklal Marfl›m›z› hep birlikte söylemeye davet ediyorum.
Teflekkür ederiz.
Evet De¤erli Misafirlerimiz, 2. Uluslararas› Sporda Pazarlama ve Sponsorluk Kongresi devam ediyor. Bu ana salonda, oditoryumda, çeflitli etkinlikler olacak; ayn› zamanda di¤er iki salonda da çeflitli sunumlar olacak. Uluslararas› platformda dünyaca sayg›n önemli isimler sunumlar›n› gerçeklefltirecekler. Bu arada
de¤erli misafirlerimiz, yo¤un programlar› nedeniyle aram›zda olamayan say›n
devlet büyüklerimizin telgraflar› var.
“Say›n Mehmet Atalay, Türk sporu sponsoruyla bulufluyor projesi kapsam›nda 2. Uluslararas› Sporda Pazarlama ve Sponsorluk Kongrenize nazik davetiniz için teflekkür ederim. Yurt d›fl›nda bulunmam nedeniyle kat›lamad›¤›m için
üzgünüm. Kongrenizin baflar›l› geçmesi dileklerimle, flahs›n›zda tüm de¤erli kat›l›mc›lara selam ve sevgilerimi iletiyorum.” Köksal Toptan, TBMM Baflkan›.
“Say›n Mehmet Atalay, 2. Uluslararas› Sporda Sponsorluk ve Pazarlama
Kongresine davetiniz için teflekkür ederim. Kongrenin baflar›l› geçmesini diler,
size ve tüm kat›l›mc›lara sevgi ve selamlar›m› sunar›m.” Recep Tayyip Erdo¤an,
Baflbakan.
De¤erli Misafirlerimiz, flimdi kongremizin aç›l›fl konuflmas›n› yapmak üzere, bu kongrenin gerçekleflmesinde büyük eme¤i geçen, ayn› zamanda kongre-
11
nin sponsorlar›ndan Marketing & Management Institute Baflkan› ve Marketing
Türkiye Genel Yay›n Yönetmeni Say›n Günseli Özen Ocako¤lu’nu kürsüye davet
ediyorum.
GÜNSEL‹ ÖZEN OCAKO⁄LU (Marketing & Management Institute
Baflkan› ve Marketing Türkiye Genel Yay›n Yönetmeni) - Bugün, Türk sporu
ad›na yap›lan en büyük ve en kapsaml› kongrenin ikincisini yapmak üzere buraday›z. Gururluyuz, çünkü sporla soluk alan ve spor adamlar› ile yürüyen spor
medyas›, spor konusunda e¤itim yapan akademisyenler, ö¤renciler ve spora destek veren bütün markalar burada. Say›n Genel Müdürüm, Say›n Belediye Baflkan›m, Türkiye Cumhuriyeti’nin Say›n Genel Müdürleri, Genel Müdür Yard›mc›lar›, Federasyonlar›n Baflkanlar› ve Yöneticileri, ‹l Müdürlerimiz, Sporcular, ‹fl ve
Pazarlama Dünyas›n›n Profesyonelleri, Say›n Medya Mensuplar›, Sayg›de¤er Han›mefendiler, Beyefendiler ve Sevgili Dostlar;
Türk Sporu Sponsoruyla Bulufluyor projesi kapsam›nda, Gençlik Spor Genel Müdürlü¤ü, Spor Kurulufllar› Dairesi Baflkanl›¤›n›n önderli¤inde, bu y›l ikincisini düzenledi¤imiz 2. Uluslararas› Sporda Pazarlama ve Sponsorluk Kongresi’ne hofl geldiniz.
fiimdiden bafllayarak bu iki gün boyunca bugüne de¤in Türk sporu ve Türk
spor ekonomisi ad›na yap›lanlar› izleyece¤iz ve görece¤iz. Öncelikle bu büyük
organizasyonun gerçekleflmesindeki vizyona teflekkür etmek isterim. Say›n Genel Müdürüm, sizin vizyonunuzla Türk sporu ad›mlar att›, at›l›mlar yapt›. Öncelikle ilk teflekkürümüz size. Ayr›ca bu projeyi gerçeklefltirirken Say›n Genel
Müdür Yard›mc›m›z Yunus Akgül’ün bizi hep cesaretlendirmesi ile yürüdük;
ona ayr›ca bir teflekkür borçluyum. Spor Kurulufllar› Dairesi Baflkanl›¤›n›n projesi bildi¤iniz gibi, Daire Baflkan›m›z Say›n Nurettin Özen’i çok arad›k, çok bafl›n› a¤r›tt›k; ama her defas›nda bir çözümle döndü bize. Bildi¤iniz üzere Spor
Kurulufllar› sadece bu kongreyi yapm›yor; spor kurulufllar›n›n pazarlama konusunda ve sponsorluk konusunda geliflimi için epeyce çaba gösteriyor. Bu anlamda Spor Kurulufllar› Dairesi’nin çal›flanlar›na, memurlar›na ve müdürlerine de
ayr›ca bir teflekkür etmeliyiz hep birlikte. Tabii ki bu büyük organizasyonun yap›labilmesi için spora destek veren markalar bizi çok desteklediler. Baflta ana
sponsorumuz Garanti Bankas› olmak üzere, burada bir fleref tablosu görüyoruz.
Gerçekten bu kongrenin gerçekleflmesi için bize destek verdiler ve bu organizasyonu haz›rlamam›za yard›mc› oldular. Bunun için hem Türk sporu ad›na, hem
de flahs›ma gösterdikleri güven ad›na teflekkür etmek istiyorum.
12
Yukar›da ve bu salonda konferanslar olacak. Bu konferanslar›n gerçeklefltirilmesinde bir beyin tak›m› çal›flt›. Bu beyin tak›m›n›n içinde markalar vard›, federasyonlar vard› ve dan›flmanlar vard›. Onlar ak›llar›n› ve yüreklerini çok baflar›l› bir konferans içeri¤i dizayn etmek için verdiler. Onlara da bir teflekkür borçluyuz. Konuflmac›lar›m›z da bilgilerini bizimle paylaflacaklar bu iki gün boyunca, san›r›m nefeslerini tükettikleri için de onlara teflekkür etmeliyiz.
Bir dile¤im var, buradan bir fayda üretilsin. Bu dile¤i sizinle paylaflmak istiyorum. Bu dile¤in pek çok aç›s› var. Umar›z ki; kongrede sizler için haz›rlad›¤›m›z bu yo¤un içerikten, kat›lan herkes buradan da¤arc›¤›nda bir fayda ile ç›ks›n, federasyonuna, makam›na ya da evine gitsin. Herkes bir fayda al›p götürsün
ki; spor ekonomisi büyüyüp derinleflirken baflar›l› sporcular için uygun bir iklim
yarat›ls›n. Herkes bir fayday› al›p götürsün ki; ülke ekonomisine bir katk›da bulunsun. Herkes bir fayday› al›p götürsün ki, tüm amatör branfllar en az profesyoneller kadar serpilip büyüsün ve herkes bir fayday› al›p götürsün ki; bu ülkenin gençleri sporun enerjisini de¤erlerine kat›p duyarl› vatandafllar olsunlar.
Önümüzdeki iki günün Türk sporu ad›na fayda yaratmas› dile¤iyle tekrar hofl
geldiniz diyor, sayg›lar sunuyorum.
SUNUCU - Say›n Ocako¤lu’na çok teflekkür ediyoruz. Say›n Ocako¤lu’nun
da belirtmifl oldu¤u gibi, gerçekten bu tip organizasyonlar›n gerçekleflmesinde
sponsorlar›n katk›s› çok önemli. ‹flte bu kongrenin de ana sponsorlu¤unu Garanti
Bankas› üstlendi. fiimdi de konuflmalar›n› yapmak üzere Garanti Bankas›, Reklam
ve Halka ‹liflkiler Birim Müdürü Say›n Elif Güvenen’i kürsüye davet ediyorum.
EL‹F GÜVENEN (Garanti Bankas›, Reklam ve Halka ‹liflkiler Birim
Müdürü) - De¤erli Konuklar, spor denilince ço¤unlukla akla gelen iki kavram
var; yenmek ve yenilmek. Sporun ve sportif mücadelenin do¤as› galibiyet ve
ma¤lubiyeti tabii ki içerir. Ancak spor zaman zaman gözden kaçan, daha önemli bir f›rsat sunar bize: sportif yaflam kültürü. Bu anlay›fl sadece yenmeyi ve yenilmeyi de¤il, herkesin kabul edece¤i kurallara göre mücadele etmeyi, adil rekabeti ve hedefe ulaflmak için disiplinli çal›flmay› ifade eder. Kurumlar›n spora verdi¤i deste¤in her geçen gün daha artmas› bu anlamda çok umut verici, çünkü
her fleyden önce spor kültürünün ülkemizin dört bir yan›na yay›lmas›n› sa¤l›yor.
Bu kültürün giderek daha fazla kifli taraf›ndan paylafl›lmas› ve gelifltirilmesi, spora gönül ve destek veren herkes gibi Garanti Bankas›’n›n da sorumlulu¤udur.
Garanti Bankas› olarak, spora verdi¤imiz deste¤i kültür, sanat, çevre ve e¤itim
13
alan›ndaki di¤er proje ve kurumlar›m›zda oldu¤u gibi sadece maddi katk› ile s›n›rl› tutmuyoruz. Verdi¤imiz deste¤i spor kültünün her kesimi taraf›ndan benimsenmesini sa¤layacak, daha de¤er katan ve uzun soluklu projeler ile zenginlefltiriyoruz.
De¤erli Konuklar, spor di¤er sponsorluk projelerinde oldu¤u gibi, bir kurumun kendisini ifade etmesinin en etkili yollar›ndan biri. Bu nedenle tüm dünyada oldu¤u gibi, Türkiye’de de sponsorluk projeleri aras›nda en büyük pay› spor
al›yor. Türkiye’de y›ll›k sponsorluk harcamalar› 700 milyon ile 1 milyar dolar aras›nda. Bu rakam›n yaklafl›k % 65’i ise spor organizasyonlar›na harcan›yor. Bunda
sporun genifl kitlelere hitap etmesi, evrensel bir dil sunmas›, hedef kitleyle kolay
iletiflim kurmas› büyük önem tafl›yor. Ancak bu projelerin kuruma ve topluma
sa¤lad›¤› de¤er, sürdürülebilir k›l›nd›¤› sürece ve kurumun misyonu ile özdeflleflti¤i zaman art›yor. Aksi takdirde yaln›zca gerçeklefltirildi¤i dönem içinde kurumun görünürlülü¤ünü art›ran bir çal›flmadan öteye ne yaz›k ki geçemiyor. Biz çal›flmalar›m›z› bu anlay›flla sürdürüyoruz ve sürdürmeye de devam edece¤iz.
Öte yandan Garanti Bankas›’n›n sponsorlu¤u, destek verdi¤imiz tak›mlara
flans da getiriyor. 12 Dev Adama sponsor oldu¤umuz y›l hat›rlarsan›z, Basketbol
Milli Tak›m›m›z Avrupa ikincisi oldu. Dileriz; bu y›l ana sponsorlar› aras›nda yer
ald›¤›m›z A Milli Futbol Tak›m›m›z da Avrupa flampiyonas›nda ayn› baflar›ya
ulafl›r. Garanti Bankas›’n›n basketbolcular›m›za oldu¤u gibi futbolcular›m›za da
flans getirece¤ine inan›yoruz.
De¤erli Konuklar, destek vermekten mutluluk duydu¤umuz kongrenin
Türkiye’de spor sponsorlu¤unun geliflmesine ve yayg›nlaflmas›na büyük katk›
sa¤layaca¤›na inan›yor, eme¤i geçen herkese gönülden teflekkür ediyoruz.
SUNUCU - Bizler de Say›n Güvenen’e çok teflekkür ediyoruz. fiimdi de konuflmalar›n› yapmak üzere ‹stanbul Büyükflehir Belediyesi Baflkan›, Say›n Mimar
Dr. Kadir Topbafl’› kürsüye davet ediyorum. Buyurun Say›n Belediye Baflkan›m.
KAD‹R TOPBAfi (‹stanbul Büyükflehir Belediyesi Baflkan›) - Sayg›de¤er
Genel Müdür, Spor Camiam›z›n De¤erli Mensuplar›, Spora Gönül Verenler,
Sponsorlar›n De¤erli Temsilcileri, Bas›n›m›z›n De¤erli Temsilcileri, Han›mefendiler ve Beyefendiler;
Bugün gerçekten Türk sporu ad›na anlaml› bir gün. Ben bu organizasyonu
haz›rlayan Say›n Genel Müdürümüze ve buna katk›s› olan herkese özellikle teflekkür ediyorum. Sporun evrensel bir dil oldu¤unu hepimiz biliyoruz ve özel-
14
likle Türk sporuna katk›da bulunmak ad›na, nüfusunun %30’u 18 yafl alt›nda
bulunan ve genç nüfusa sahip olan bir ulusun birçok spor dal›nda dünyada kendisini göstermesi gerekti¤i inanc›yla bunlar› ifade etmek istiyorum.
Maalesef teknolojik geliflmelerin ve özellikle biliflim ça¤›n›n getirdi¤i bir
olumsuzlu¤u da sporla geçebilece¤imize inan›yorum. Sanal ortamda kalan, bireyselleflen insan›m›z› ortama çeken, bir araya getiren bir rekabet ruhuyla bir yar›fla çeken ve hayat içerisinde bir ötekinin fark›nda olmay› ve iletiflim kurmay›
sa¤layan önemli bir ö¤e oldu¤unu da düflünüyorum. Bu boyutu çok önemli;
çünkü maalesef gençlerimiz sanal ortamlara hapsolmakta. Bu önemli ça¤ içerisinde bu eksikli¤i, bu yanl›fl etkileflimi de sporla geçebilece¤imize inan›yorum.
‹stanbul Büyükflehir Belediyesi olarak bizim ‹stanbul’da sporla ilgili birçok
konuda deste¤imiz var ve Büyükflehir Belediyesi Spor’un baflar›lar›n› sizler de biliyorsunuz. Gönlümüz istiyor ki; olimpiyatlarda da çok daha fazla sporcu olarak
temsil edilen, hak etti¤imiz say›da alt›n madalyalar alan bir ulus haline gelelim.
‹flte bu bak›mdan biz, her ilçeye bir spor kompleksi, her semte bir spor alan› ve
her okula bir spor salonu ad› alt›nda bir hareket bafllatt›k. 110 okulumuzda kapal› spor salonu kurduk, hedefimiz 200 ve daha sonras›. 126 programa alm›fl
idik. fiu anda faaliyete giren 110 okul spor salonumuzda derecelerin bafllad›¤›n›
görmekten gurur duyuyorum, bunu da ifade etmek istiyorum. Amatör spor kulüplere destek veriyoruz, spor tesisleri kuruyoruz. Her alanda insan›m›z›n sporla buluflabilmesi için, bütün park alanlar›m›zda, orman alanlar›m›zda, sahil
bantlar›m›zda ve halk›m›z›n müflterek kullanabildi¤i her alanda spor yapabilme
imkan› verme ve hatta sabah erken saatlerde spor yapt›rma çal›flmalar›n› bafllatt›¤›m›z› da burada ifade etmek istiyorum. Bunlar›n hem bir araya gelmenin coflkusunu yaflamak, birbirini tan›ma ve hissetme olgusunu ortaya ç›karmak ad›na
hem de bir noktada demokrasi ad›na halk›n bir araya gelifli aç›s›ndan, ortak mekanlar oluflturmas› aç›s›ndan önemli oldu¤una inan›yorum.
Bugün burada sponsorlar›m›za özellikle teflekkür ediyorum ve bunun artarak devam etmesi gerekti¤ine inan›yorum. Bu bir noktada bir ulusal hareket anlam›nda önemsenmelidir. Sporcular›m›za, spor kulüplerimize ve federasyonlar›m›za verilecek desteklerle inan›yorum ki Türk sporu çok daha farkl› bir boyuta
gelecektir. Bunun ekonomik de¤eri var. Spor bir baflka sektör olarak dünyada
kendini hissettiriyor, bu ayr› bir konu, iletiflimi ayr› bir konu ama sa¤lam nesiller yetifltirmek ad›na, sa¤l›kl› kentler oluflturmak ad›na, spor tesisleri, sportif
alanlar ve sporcular›n çok önemli oldu¤unu biliyorum.
Beyo¤lu Belediye Baflkanl›¤›nda bunu bafllatm›flt›m ve yine Büyükflehir Be-
15
lediye Baflkanl›¤›nda da bunu devam ettiriyorum. Bugün burada katk›s› olan
herkese teflekkür ediyor ve özellikle Olimpiyatlara yolcu edece¤imiz sporcular›m›za, gönlümüzden yüzlerle ifade edece¤imiz boyuta ulaflmas›n› dileyerek, baflar›lar diliyorum ve inan›yorum ki yine al bayra¤›m›z› gönderde dalgaland›r›p
gururla ‹stiklal Marfl›m›z› orada duyurarak bizim ulusumuza hissettirecek ve
yans›tacaklard›r. Kendilerine baflar›lar diliyorum ve sayg›lar›m› arz ediyorum.
SUNUCU - Biz de Say›n Baflkan›m›za teflekkür ediyoruz. Say›n Baflkan›m›z›n da belirtmifl oldu¤u gibi, umar›z sporcular›m›z Pekin Olimpiyatlar›nda al bayra¤›m›z› gönderde dalgaland›r›rlar ve bizler de gururla Ulusal Marfl›m›z› söyleriz.
Evet De¤erli Konuklar, 2. Uluslararas› Sporda Pazarlama ve Sponsorluk
Kongresi devam ediyor ve flimdi de Gençlik ve Spor Genel Müdürü Say›n Mehmet Atalay’› konuflmalar›n› yapmak üzere kürsüye davet ediyorum. Buyurun Say›n Genel Müdürüm.
MEHMET ATALAY (Gençlik ve Spor Genel Müdürü) - ‹stanbul’umuzun
Çok Sayg›de¤er Büyükflehir Belediye Baflkan›, Say›n Milli Piyango Genel Müdürü, Genel Müdürlerimiz, Say›n Türkiye Spor Yazarlar› Derne¤i Genel Baflkan›,
Federasyon Baflkanlar›m›z ve ‹l Müdürlerimiz, Genel Müdür Yard›mc›lar›m›z ve
Daire Baflkanlar›m›z, Dünyay› K›skand›ran Teknik Direktörlerimiz ve Hocalar›m›z ve Olimpiyatlar›n, Dünyan›n En Güzide Sporcular›;
‹nan›yorum Olimpiyatlar bitti¤inde dünyan›n en baflar›l› sporcular› aras›nda Pekin’e damgas›n› vuran isimler yine bu salondan ç›kacak. Bugün çok yo¤un
bir gün, tarihi bir gün ve üç büyük program›n bir araya s›k›flt›r›ld›¤› bir gün. Bu
aç›dan her birini ayr› ayr› irdelersek süre olarak yetmez, o kadar da vaktinizi almak istemiyoruz. Türk sporu sponsoruyla bulufluyor. Sponsorlar›m›z burada,
birbirinden de¤erli sponsorlar›m›z. Ana sponsorumuzdan di¤er bütün sponsorlar›m›za kadar ve onlarla buluflacak, onlarla bir arada olacak federasyonlar›m›z,
il müdürlerimiz, spor kulüplerimizin de¤erli yöneticileri burada. Olimpiyat Tak›m›m›z›n lansman› var ve olimpiyat belgeselimizin yine burada galas› var. Hepsi bir arada. Ben inan›yorum ki hepsini de çok be¤eneceksiniz, yeter ki sab›rla
izleme imkan› bulun.
Bugün bu görkemli organizasyonu bize sa¤layan pek çok büyü¤ümüz aram›zda yok. Say›n Cumhurbaflkan›m›zdan bafllamak üzere bize her zaman destek
olan Türkiye Büyük Millet Meclisimize, iktidar-muhalefet bütün partilerin milletvekillerine teflekkür borcumuz var. Sporu flaha kald›ran, “sporda yok, yok” di-
16
yen Baflbakan›m›z var. Eski Bakan›m›z Mehmet Ali fiahin ve bugünkü Bakan›m›z
Say›n Murat Baflesgio¤lu sporda al›nan mesafede kilometre tafl› oldular. Bizler de
onlar ad›na bu iflleri takip ediyoruz ve bugün buraya gelmifl olmak ve sporun bu
aflamaya gelmifl olmas›n› görmek yar›nlarda daha ne kadar büyük mesafeler alaca¤›m›z›n iflareti olarak karfl›m›za ç›k›yor.
Az önce hem Garanti Bankas›’n›n çok de¤erli müdürü hem de Günseli Han›m sizlere özetledi. Ben çok fazla rakam vererek sizleri bo¤mak istemiyorum.
Sponsorluk Yasas›’n› 2004 y›l›nda ç›kard›k ve o gün ç›kard›¤›m›z yasayla federasyonlar› da 2004 y›l›nda özerklefltirmeye bafllad›k. Biliyorsunuz, Türkiye’de
sadece futbol özerkti. Futboldan sonra di¤er branfllar›m›z›n hepsi s›radayd›. Basketboldan voleybola, tenise kadar federasyonlar›m›z özerkleflmeyi bekliyordu.
Biz her birini özerklefltirmeyi kafaya koymufltuk. Ancak her birine futbol gibi ayr› kanun yaparsan›z ne Meclis’in ne de bizim mesaimiz buna yeterdi. Basketbolun kanunu hemen haz›rd›. Çerçeve bir kanun ç›kard›k ve bütün branfllar›
özerklefltirecek o Kanunumuzla yola koyulduk. Atina Olimpiyatlar› ile Pekin
Olimpiyatlar› aras›nda 54 tane federasyonumuzu özerklefltirdik. Bu ciddi bir
riskti, dibe vurabilirdik. Federasyonlar iki seçim yaflayacakt›. Seçimlerle ifltigal
etmekten sporculara, spora vakit ay›ramayabilirlerdi, pek çok fleyi eksik b›rakabilirlerdi. Buna ra¤men bu riske girdik. Keflke 20 y›l, 50 y›l önce yap›labilseydi,
bugün ‹ngiltere, ‹talya, Fransa, Almanya ile yar›flabilseydik dedik. Ama yan›na
sponsorlu¤u da koyduk. O yasay› ç›kard›k. Firmalar spora yapt›¤› harcamalar›
yüzde 100 gider gösterebiliyor ve bunu vergiden düflürebiliyordu. Say›n Baflbakan›m›z bizzat destekledi. Yasa Meclis’te oybirli¤iyle ç›kt› ve y›ld›r›m h›z›yla imzaland›. Say›s›z sportif düzenlemeler oldu, kanunlarda say›s›z de¤ifliklikler oldu.
Sporun lehine çok fleyler yap›ld›. Ama Sponsorluk Yasas› ile beraber her y›l çok
büyük bir kaynak sporumuza aktar›l›yor. Bugüne kadar 500 milyon dolar›n üzerinde spora ek bir kaynak sa¤land›. Bu 2 milyar dolara, 3 milyar dolara da ç›kacakt›r. Çok daha büyük rakamlara ulaflacakt›r çünkü Türkiye’nin tesislerinin yenilenmeye ihtiyac› var, uluslararas› kriterlere uygun hale getirilmeye ihtiyac› var.
Türkiye’nin var olan tesislerinin modernlefltirilmeye ihtiyac› var. Yeni illerin, ilçelerin yeni tesislere kavuflmas› laz›m. Ve çok fazla organizasyon gelene¤imiz
yoktu. O organizasyonlar› yapmam›z laz›m. Onun için de yeni tesislere ihtiyaç
var. Bunu da tabii ki sadece federasyonlar›m›zla, sponsorlar›m›zla yapamazd›k.
Yerel yönetimlerimizin bu ifle el atmas› laz›md›. Yerel yönetimlerden, valilerimizden ve belediye baflkanlar›m›zdan da çok ciddi flekilde destek al›yoruz.
Ben iki örnekle bunu anlatmak istiyorum. ‹stanbul Valimiz Say›n Muammer
17
Güler geldi¤inden bu yana spora, spor organizasyonlar›na ve yat›r›m bütçesine o
kadar büyük destek oldu ki, “iyi ki bu vali var” dedirtti. Sonra Say›n Kadir Topbafl’› bulduk. ‹yi ki de bulduk. Say›n Kadir Topbafl az önce burada sadece ‹stanbul Büyükflehir Belediye Baflkan› olarak konuflmad›, Türk sporunun en büyük
sponsoru olarak konufltu. Biz, Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ü olarak bir organizasyona aday oluyorsak fluna inan›yoruz ki; ‹stanbul bunun üstesinden gelir,
‹stanbul’da Say›n Kadir Topbafl var, organizasyonu gerçeklefltirecek Say›n Vali
var. O kadar rahat›z, o kadar eminiz. Rüyam›zda görmedi¤imiz organizasyonlar›
‹stanbul’da gördük. fiöyle bir geriye dönün, flöyle bir göz at›n. 2003’te hangisi
vard›, 2003’ten sonra neler oldu? fiu 2005’e bir bak›n Allah aflk›na. Üniversiade’›
söylemiyorum. ‹zmir’de Üniversite Oyunlar› yap›ld›. Daha önce al›nm›fl bir organizasyondu. Geri gitmek üzereyken müdahale ederek onu Türkiye’mizin gururu
olan bir organizasyon haline getirdik. Ama flu 2005’ten itibaren bir bak›n. 2005
y›l›ndaki organizasyonlar, fiampiyonlar Ligi Finali 2003 y›l›nda Say›n Kadir Topbafl yokken al›nm›flt›. Formula Say›n Kadir Topbafl yokken al›nm›flt›. Motosiklet
Dünya fiampiyonas› yine öyleydi. Ald›k ama ondan sonra yaparken yollar›yla,
çevre düzenlemeleriyle, organizasyon kültürüyle s›k›nt› yaflayabilece¤imiz bir ortamd›. Kadir Topbafl geldi, bunlar›n hepsi bitti. Olimpiyat Stad›’n›n yollar› tamamland›, fiampiyonlar Ligi’ne haz›rlad›k. Formula’n›n yollar› tamamland›, her
fleyi bitti. Say›n Baflbakan›m›z bu iflleri yapmak için Formula arazisinde toplant›
yapt›. Motosikleti yapt›k. Bunlar 2005 y›l›yd›. Ve bana göre Türkiye 2005 y›l›nda tarihinin dönüm noktas›n› yaflad›. Bu y›l organizasyonlarla en ön plana ç›kan
ülkelerden biri haline geldik. Hepsini baflar›yla yap›nca yenileri de ‹stanbul’a geldi. fiimdi ‹stanbul, olimpiyat aday›. ‹stanbul’u olimpiyatlara haz›rlayan veya ‹stanbul’u gelece¤e haz›rlayan, 2010 Kültür Baflkenti ‹stanbul’u haz›rlayan bütün
projelerde tabii ki bakanl›klar›n, Say›n Baflbakan›m›z›n bizzat takip etti¤i çok ciddi katk›lar var. Bir taraftan da sportif altyap›s› olarak olimpiyatlara haz›rlanan bir
‹stanbul’u düflünün. fiu organizasyonlara bak›n. 2009 y›l›ndan itibaren söylüyorum. Çok özet söyleyece¤im. 2009 Avrupa Erkekler Voleybol fiampiyonas› Finalleri. Final ‹stanbul’da. Birazdan Say›n Valimiz Muammer Güler ile onun protokolünü imzalayaca¤›z, salonu yapaca¤›z. Burhan Felek’te yeni, modern, muhteflem bir salon yapaca¤›z. Voleybol Federasyonu Baflkan›m›z da burada. Say›n Kadir Topbafl da imarda, di¤er konularda çok büyük destekler verdi. 2009 y›l›nda
Avrupa Erkekler Voleybol fiampiyonas›n› en muhteflem flekilde organize edece¤iz ki, 2014’te Dünya Erkek ve Bayanlar Voleybol fiampiyonas›n› ülkemize alaca¤›z. Yine Final ‹stanbul’da olacak. Ben alaca¤›m›za inan›yorum. 2009’da UEFA
18
Kupas› Finali ‹stanbul’da Fenerbahçe Stad›’nda yap›lacak. 2010 y›l›nda Dünya
Basketbol fiampiyonas› Türkiye’de ve Final ‹stanbul’da yap›lacak. Finaller en
önemli müsabakalar. Onun için de ciddi mesafeler ald›k.
15.000 kiflilik modern salonun yeri konusunda da s›k›nt›lar büyük ölçüde
afl›ld›. Yine sa¤ olsun Say›n Kadir Topbafl’›n destekleriyle orada o salon yap›lacak. 2010’da zaten ‹stanbul, dünyan›n Kültür Baflkenti. 2011’de Dünya Tenis
fiampiyonas› ‹stanbul’da. 2011 y›l›nda Trabzon’da Gençlik Olimpiyatlar› var.
Erzurum’da Üniversiteler K›fl Olimpiyatlar› var. Onlar da hiç kuflkunuz olmas›n ‹stanbul’un olimpiyat adayl›¤›na büyük avantajlar sa¤layacak. Ve 2012 y›l›nda yine dünyan›n gözü kula¤› Türkiye’de olacak. Dünya Yüzme fiampiyonas› K›sa Kulvar, Dünya Salon Atletizm fiampiyonas› ‹stanbul’da olacak. Tabii bu
arada formulalar, di¤er organizasyonlar ve Dünya Tenis fiampiyonas› devam
edecek. Böyle bir ‹stanbul’un 2020 Olimpiyatlar›n› almamas› için hiçbir sebep
kalm›yor çünkü olimpiyat adayl›¤› süreci 2011’de bafllayacak. Biz 2013 y›l›na
kadar olimpiyatlarda yap›lmas› gereken hemen hemen bütün organizasyonlar›
yapm›fl olaca¤›z.
Bütün bunlar neyle oluyor? Tabii ki hükümet garantisiyle oluyor. Tabii ki
Say›n Cumhurbaflkan›ndan bafllayan bir silsileyle herkesin deste¤i gerekiyor. 3
gün önce Ankara’da Say›n Cumhurbaflkan›m›z›n baflkanl›¤›nda bir toplant› yap›ld›. Basketbol ve voleybol federasyonlar› baflkanlar›m›z da kat›ld›. Toplant›
Ankara’da yap›lacak salonlar›n yeriyle alakal›yd›. Ve oybirli¤iyle kabul edildi. Say›n Genelkurmay Baflkan›m›z da vard›. ‹lgili Bakanl›klar ve temsilcilikler de vard›. Oybirli¤iyle Ankara’daki basketbol ve voleybol salonlar›n›n yeri en verilmez
arazide gerçeklefltiriliyor. Spor için akan sular durur. Atatürk Kültür Merkezi
arazisinde yap›lacak. Bu büyük irade sporla ilgili organizasyonlarla ilgili Maliye’den, Devlet Planlama Teflkilat›’ndan, D›fl ‹flleri’nden, ‹ç ‹flleri’nden, D›fl Ticaret’ten yap›lmas› gereken fedakârl›klar›n hepsi yerine getiriliyor. Tekrar edeyim,
bütün bu destekleri iktidar-muhalefet herkesten al›yoruz. Hangi siyasi cenaha
mensup olursa olsun bütün belediyelerden al›yoruz ve Türkiye böyle bir mesafeyi çok h›zl› bir flekilde al›yor.
‹flte bugünkü konumuz olan “olmazsa olmaz” sponsorlar›m›z devreye giriyor. Ne kadar güzel bir tablo ki bugün sponsorlar›m›z bir yerde, yöneticiler bir
yerde, sporcular bir yerde, hocalar bir yerde; herkes bir arada bugün bu muhteflem tabloyu ortaya ç›kard›. Biz bundan büyük gurur duyuyoruz. Ondan sonra da Olimpiyat Tak›m›m›z›n lansman› var. fiampiyon sporcular›m›z›n her birini buraya getiremedik. Biz “önemli olan iyi haz›rl›k yapmalar› ve madalyalar”
19
dedik. Baz›lar› yurt d›fl›nda, baz›lar› yurdun baz› yerlerinde kamplarda. Ama
temsilen en baflar›l› sporcular›m›z›n büyük bir k›sm› burada. Filmimizi çok be¤enece¤inizi umuyorum. Say›n Nebil Özgentürk’ün haz›rlay›p meydana getirdi¤i “Atina’dan Pekin’e Uzun ‹nce Bir Yol” belgeselimiz gerçekten bütün televizyonlarda yay›nland›¤›nda büyük bir olimpizm ruhu ve flampiyon sporculara
karfl› büyük bir sempati uyanacak. Daha çok destek olacak. Bu konuda sponsorlar›m›z daha çok katk› sa¤layacaklar. Sponsorlar›m›z› gururland›rmak için
elimizden geleni yapaca¤›z. Her zaman birlikteyiz. Bir veriyorlarsa befl reklam›n› yapaca¤›z, on reklam›n› yapaca¤›z. Bu ülkenin sponsor kültürünü daha da
zenginlefltirece¤iz. Ben eme¤i geçen herkese teflekkür ediyorum. ‹lgili Dairemize, Günseli Han›m’a, bütün arkadafllar›m›za, sponsorlar›m›za sonsuz teflekkürler. Yine ayn› tablolarla, yine daha güçlü flekilde buluflmak dile¤iyle hepinize
hoflça kal›n diyorum.
Hepinize sayg›lar sunuyorum.
“Türk Olimpiyat Tak›m›n›n Lansman› ve Atina’dan Pekin’e Uzun ‹nce
Bir Yol Belgeseli’nin Gösterimi”
SUNUCU - Bizler de Say›n Genel Müdürümüze çok teflekkür ediyoruz.
Türk Ulusu ad›na Türk Olimpiyat Tak›m›’n› selaml›yoruz. De¤erli Misafirlerimiz, olimpiyatlar bir sporcunun sportif anlamda kendisini gösterebilece¤i en
önemli platformdur. Az sonra sahnede yerini alacak olan tak›m çok büyük bir
emek ve çal›flma sonucu olimpiyatlarda olmaya, bu platformda boy göstermeye, ay y›ld›zl› bayra¤›m›z› temsil etmeye hak kazananlardan oluflan bir tak›m.
Bu hakk› kazanmak elbette hiç de kolay de¤il. Hele olimpiyatlarda madalyaya
ulaflabilmek. Bazen sadece bir ad›m, bazen bir nefes, bazen bir kulaç, bazen bir
yumruk fark›yla kaçabiliyor madalya. Ama kazanmak da her fley de¤il elbette.
Zaten olimpik ruhun temelinde de bu gerçeklik var. Biz 70 milyon olarak bu
60 yüre¤in arkas›nday›z. Di¤er ülke tak›mlar› olimpik anlamda kendilerine birer marka oluflturmufllar. Biz Türk Olimpiyat Tak›m›’n›n da bir marka olmas›n› hedefliyoruz. Tüm çal›flmalar bu yönde. Ama tüm paydafllar›n katk›s›yla, kat›l›m›yla ve gönül vermesiyle gerçeklefltirilebilecek bir olgu bu. Olimpiyatlar,
bizim için sadece kazan›lan madalyalardan ibaret olmamal›d›r. Ülkemizin bayra¤›n› temsil eden sporcular›m›z›n her zaman destekçisi olmakla ilgili asl›nda.
‹flte tam da bu yüzden Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ü taraf›ndan Türk
Olimpiyat Tak›m›’n›n tan›t›m›n› gerçeklefltirdi¤imiz bir iletiflim kampanyas› yü-
20
rütülüyor. Bizler 70 milyon olarak deste¤imizle arkan›zday›z. Ve iflte sizlere
Türk Olimpiyat Tak›m›’n› alk›fllar›n›zla takdim etmek istiyorum. Sezer Akgül,
Tevfik Odabafl›, Ramazan fiahin, Ahmet Gülhan, Serhat Balc›, Hakan Koç, Soner Sucu, fieref Ero¤lu, fieref Tüfenk, Nazmi Avluca, Mehmet Özal, Atilla Güzel, Bilal Akgül, Zekiye Keskin fiat›r, Yusuf Göktu¤ Ergin, Ertu¤rul ‹çingir, Kemal Muslubafl, Ali Kemal Tüfekçi, Atefl Ç›nar, Deniz Ç›nar, Derya Büyükuncu,
Kaan Tayla, Gülflah Günenç, ‹ris Rosenberger, Ömer Arslano¤lu, Volkan Atakan, Serkan Atasay, Bahri Tanr›kulu, Azize Tanr›kulu, Servet Tazegül, Sibel Güler, Melek Hu, Cem Zeng, Furkan Ulafl Memifl, Sezer Huysuz, Yakup K›l›nç,
Onur fiipal, Adem K›l›ç, Bahram Muzaffer, Elvan Abeylegesse, Nevin Yan›t, Selim Bayrak, Eflref Apak, Svetlana Sudak, Halil Akkafl, Türkan Eriflmifl, Ercüment
Olgundeniz, Abdil Ceylan, Bahar Do¤an, Nagehan Karadere, Recep Çelik, Fatih Ery›ld›r›m, Özge Gürler, Yusuf Dikeç, Sibel fiimflek, Bünyamin Sudafl ve ayn› zamanda Paralimpik Oyunlar›nda bizleri temsil edecek üç sporcumuz daha
var. Nazmiye Muslu, Turan Mutlu ve Mustafa Demir. Çok güçlü alk›fllarla. ‹flte
Türk Olimpiyat Tak›m›.
De¤erli Misafirler, coflkumuz hiç kesilmesin. 2008 Pekin Olimpiyatlar›nda
bizler, 70 milyon, bu sporcular›m›z›n arkas›nday›z. Türk Olimpiyat Tak›m›na
deste¤imizi flöyle bir aya¤a kalk›p gösterebilir miyiz? Ve görme engelli sporcumuz
Duygu Çete’yi de sahneye davet ediyoruz. Evet, gerçekten büyük bir coflku yaflad›k. Umar›z olimpiyatlarda yer alacak olan sporcular›m›za destek olabilmiflizdir,
onlara moral verebilmiflizdir. Ama elbette önemli olan olimpiyatlarda kazand›klar› madalyalarla bu coflkunun kat ve kat fazlas›n› bizlere yaflatmalar›. Bizim onlardan beklentilerimiz bu. Onlar›n da bizlerden destek beklentisi var elbette. Biz de
70 milyon olarak bu deste¤i her zaman verdik ve bundan sonra da verece¤iz.
Evet De¤erli Misafirler, flimdi ‹stanbul Büyükflehir Belediyesi Baflkan› Say›n
Mimar Doktor Kadir Topbafl’› ve Gençlik ve Spor Genel Müdürüm Say›n Mehmet Atalay’› sahneye davet etmek istiyorum. Buyurun Say›n Baflkan›m, buyurun
Say›n Genel Müdürüm.
Evet, ‹stanbul Büyükflehir Belediye Baflkan› Say›n Mimar Dr. Kadir Topbafl;
sizin ‹stanbul Büyükflehir Belediyesi Baflkan› olarak Türk Olimpiyat Tak›m›na
bir sürpriziniz var. Bir hediye çek takdiminiz olacak. Lütfen buyurun efendim.
Bu hediye çeklerinin takdimini gerçeklefltirelim.
KAD‹R TOPBAfi (‹stanbul Büyükflehir Belediyesi Baflkan›) - Evet, gönlümüz ister ki buradan geçen meflale ‹stanbul’da kals›n. Bütün umudumuz, he-
21
yecan›m›z, haz›rl›klar›m›z bu. Sporcular›m›z ve sponsorlar›m›z da bunun öncüleri. Buna katk›m›z olacak; olmakta ve bunu hak etti¤imize de inan›yorum. Eksikliklerimizi giderdi¤imizde de gelecek, belirlenecek olan olimpiyatlar›n ‹stanbul için önemli ve ulusumuz için önemli olaca¤›na inan›yorum. Çok ufak da olsa Belediye Meclisimizin karar›yla, Pekin’e gidecek olan, olimpiyatlarda bizi temsil edecek olan sporcular›m›za 1000 YTL’lik birer hediye çeki takdim ediyoruz.
SUNUCU - Evet, ‹stanbul Büyükflehir Belediyesine bu deste¤i için teflekkür
ediyoruz. Ve Türk Olimpiyat Tak›m›na desteklerinden ötürü kendilerini hep
birlikte alk›fll›yoruz.
Bu arada ben Türk Olimpiyat Tak›m›n›n sponsorlar›n› da sahneye davet etmek istiyorum. Türk Olimpiyat Tak›m›nda alt›n, gümüfl ve bronz olmak üzere
üç farkl› grupta sponsorlar›m›z var. Alt›n sponsorlar›m›z Türk Telekom ve Milli
Piyango; gümüfl sponsorlar ‹stanbul Büyükflehir Belediyesi, Turkcell, Alaaddin
Adworks ve Emrah Yücel; bronz sponsorlar›m›z Anadolu Ajans›, GNC, Nike,
Efes Pilsen, Ac›badem Sa¤l›k Grubu, Technogym ve Sports&Brands.
De¤erli Misafirlerimiz, alk›fllar›n›zla ilgili kurumlar›n yetkililerini de sahneye davet ediyorum. Evet, de¤erli sponsorlar›m›z› sporcular›m›z›n yan›na do¤ru al›yoruz. Gençlik ve Spor Genel Müdürümüz Say›n Mehmet Atalay, Türk
Olimpiyat Tak›m›n›n sponsorlar›na plaketlerini takdim edecekler. Öncelikle
bronz sponsorlar›m›zla bafll›yoruz. Anadolu Ajans›’na de¤erli katk›lar›ndan dolay› teflekkür ediyoruz. Türkiye Olimpiyat Tak›m› bronz sponsorlar›ndan GNC.
Evet, plaketlerini alan de¤erli sponsorlar›m›z sporcular›m›z›n aras›na geçebilirler. Bir foto¤raf çekimi gerçeklefltirece¤iz. Bir di¤er bronz sponsorumuz Nike.
Nike’›n de¤erli yetkilisi flu anda aram›zda yok. Efes Pilsen, Ac›badem Sa¤l›k
Grubu bronz sponsorlar›m›zdan. Technogym, Türk Olimpiyat Tak›m›n›n bir
di¤er bronz sponsoru. Ve Sports&Brands yine Türk Olimpiyat Tak›m›n›n
bronz sponsorlar›ndan. De¤erli misafirlerimiz, tüm bronz sponsorlar›m›za bir
alk›fl rica ediyoruz. Ve gümüfl sponsorlar›m›z ‹stanbul Büyükflehir Belediyesi.
Turkcell yine bir di¤er gümüfl sponsorumuz. Evet, Alaaddin Adworks. Türk
Olimpiyat Tak›m›n›n gümüfl sponsorlar›ndan Alaaddin Adworks’e de çok teflekkür ediyoruz. Ve Emrah Yücel. Emrah Yücel aram›zda olmad›¤› için plaketini Mümin Sekman alacaklar. S›ra geldi Türk Olimpiyat Tak›m›n›n alt›n sponsorlar›na. Öncelikle Milli Piyango. Milli Piyango Genel Müdürü Say›n Recep Biçer plaketi alacaklar. Bir di¤er alt›n sponsor Türk Telekom ve Türk Telekom
22
D›fl ‹liflkiler Direktörü Say›n Ersin Ero¤lu plaketi alacaklar.
Madem “sponsor sporcuyla el ele” diyoruz, hep birlikte toplu bir foto¤raf
çektirmek için tüm sponsorlar›m›z› sporcular›m›z›n aras›na davet ediyoruz. Ayn› zamanda federasyon baflkanlar›m›z› da toplu foto¤raf için sahneye davet ediyorum. Say›n Federasyon Baflkanlar›m, buyurun lütfen. Evet De¤erli Misafirler,
Türk Olimpiyat Tak›m›n› ve Türk Olimpiyat Tak›m›’na destek veren tüm sponsorlar›m›z› bir kez daha hep birlikte alk›fll›yoruz. Yolunuz aç›k olsun. Pekin
2008 Yaz Olimpiyatlar›nda sizden pek çok madalya bekliyoruz.
Bu arada Türk Olimpiyat Tak›m› ifli gerçekten çok s›k› tutuyor. E¤itimleri,
toplant›lar› tüm h›z›yla devam ediyor. Türk Olimpiyat Tak›m› sporcular›na
önemli bir hat›rlatmada bulunmak istiyorum. Ö¤leden sonra kongre merkezindeki Safir Salonu’nda çok önemli bir toplant› için bir araya geleceklerini kendilerine bir kez daha hat›rlatmak istiyorum. Bu arada az önce Gençlik ve Spor Genel Müdürü Say›n Mehmet Atalay’›n da belirtmifl oldu¤u gibi, “Atina’dan Pekin’e
Uzun ‹nce Bir Yol” belgeselini izleyece¤iz hep birlikte. Türk Olimpiyat Tak›m›
sporcular›n› da bu belgeseli izlemeye davet ediyoruz. De¤erli misafirlerimiz, sizlere verilen programda flu anda ara olarak gözükmekte ancak flimdi ara vermeyece¤iz. 2. Uluslararas› Sporda Pazarlama ve Sponsorluk Kongremizde program›m›za tüm h›z›yla devam edece¤iz.
Say›n Gençlik ve Spor Genel Müdürüm, Say›n Büyükflehir Belediye Baflkan›m, Türk Spor Teflkilat›n›n De¤erli Yöneticileri, Türk Bas›n›n›n De¤erli Mensuplar› ve Sevgili Misafirler;
Sporla birlikte insanl›k tarihini de kapsayan olimpiyat yolculu¤u Atina’dan
Pekin’e do¤ru devam ederken Türkiye olarak bizim yolculu¤umuz flimdi daha
da h›z kazanm›fl, sporcular›m›z pefl pefle olimpiyat elemelerini aflarak Pekin’e
do¤ru yol almaya bafllam›fllard›r. Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ü bu yolculuk
öncesi toplumumuzda olimpizm bilincini art›rmak ve olimpiyat tarihine ›fl›k tutmak için, modern olimpiyatlardan bugüne tüm dünya olimpiyat tarihini ve Türkiye’nin olimpiyat yolculu¤unu kapsayan bir belgesel haz›rlad›. De¤erli yönetmen Nebil Özgentürk’ün yönetmenli¤inde ve Turkcell’in sponsorlu¤unda “Atina’dan Pekin’e Uzun ‹nce Bir Yol” ad› alt›nda televizyonlarda yay›nlanmak ve da¤›t›lmak için haz›rlanan bu belgeselde, olimpiyat eski flampiyonlar›m›zla birlikte en son olimpiyat flampiyonlar›m›z›n, Atina’n›n y›ld›zlar›n›n ve Türkiye’nin art›k bir olimpiyat ülkesi oldu¤unu dünyaya ispatlayacak olimpiyat flampiyonlu¤una aday sporcular›m›z›n, Pekin yolcular›m›z›n, hikayeleri ve röportajlar› yer
almaktad›r. Olimpiyata kat›lacak sporcular›m›zdan Türkiye’nin hak etti¤i bafla-
23
r›lar›n gelmesine, al›nan her madalyayla Türk milletinin gururlanmas›na ve
onurlanmas›na destek olacak bu özel belgeseli geçmiflten bugüne olimpiyatlara
kat›lan tüm sporcular›m›za ve emek vermifl, al›n teri dökmüfl herkese bir vefa,
gelece¤in flampiyonlar›na ise bir rehber olarak sunuyoruz. fiimdi tamam› 110 dakika ve iki bölüm halinde haz›rlanan “Atina’dan Pekin’e Uzun ‹nce Bir Yol” belgeselimizin 20 dakikal›k özet gala versiyonu ile sizleri bafl bafla b›rak›yoruz. ‹flte
dünya olimpiyat tarihinde “Türkiye’nin Olimpiyat Yolculu¤u”.
De¤erli Misafirlerimiz, “Atina’dan Pekin’e Uzun ‹nce Bir Yol” belgeselinin 20
dakikal›k özet gala versiyonunu hep birlikte izledik. Belgeselde Say›n Baflbakan›m›z›n da belirtmifl oldu¤u gibi, üzeri ay-y›ld›z iflli formayla 200’ü aflk›n ülkenin
kat›ld›¤› bir spor organizasyonunda kürsüye ç›kmak herkese nasip olmaz. Evet
de¤erli misafirlerimiz, flimdi de bu büyük belgeselin haz›rlanmas›na ön ayak olup
Türk olimpiyat tarihi arflivlerine arma¤an eden Gençlik ve Spor Genel Müdürü
Say›n Mehmet Atalay’› konuflmalar›n› yapmak üzere kürsüye davet ediyorum.
MEHMET ATALAY (Gençlik ve Spor Genel Müdürü) - Çok de¤erli Valimiz de aram›za kat›ld›. Kendilerine hofl geldiniz demek istiyorum. Spor dostu
Say›n Valimizi de alk›fllaman›z› istirham ediyorum. ‹stanbul’un ‹l Genel Meclis
Baflkan› da burada. Ona da çok teflekkür ediyoruz. Konuflanlar sahada konufltu,
bizim burada diyece¤imiz bir fley yok. “Sözün bitti¤i yer” çok güzel bir ifadedir.
Bu aç›dan da bunlar›n üzerine ben ne söylesem hiçbir fley ifade etmeyecek. Ben
bütün sporcular›m›za baflar›lar diliyorum. Belgeselimizi haz›rlayan Nebil Özgentürk Bey’e ve sponsorumuz Turkcell’e, Turkcell Genel Müdürüne çok teflekkür
ediyorum. Sa¤ olun, sayg›lar sunuyorum.
SUNUCU - Türk Olimpiyat Tak›m› ve “Atina’dan Pekin’e Uzun ‹nce Bir
Yol” olimpiyat belgeselinin sponsoru olan Turkcell’in Kurumsal ‹letiflim ve ‹liflkilerinden Sorumlu Genel Müdür Yard›mc›s› Say›n Koray Öztürkler’i plaketini
almak üzere kürsüye davet ediyorum. Ayn› zamanda Türkiye’nin ve belgeselin
yönetmeni Nebil Özgentürk ad›na teflekkür plaketini almak için kürsüye belgeselin bir baflka emektar› olan “Bir Yudum ‹nsan” ekibi yönetmenlerinden Say›n
Alican Sekmeç’i de sahneye davet ediyorum. ‹stanbul Valisi Say›n Muammer Güler’i de sahneye davet ediyorum. Hofl geldiniz Say›n Valim. “Bir Yudum ‹nsan”
ekibi yönetmenlerinden Say›n Alican Sekmeç de Gençlik ve Spor Genel Müdürü Say›n Mehmet Atalay’dan plaketini al›yor.
De¤erli Misafirlerimiz, bu belgeselin haz›rlanmas›nda büyük deste¤i olan
24
Turkcell’in Kurumsal ‹letiflim ve ‹liflkilerinden Sorumlu Genel Müdür Yard›mc›s› Say›n Koray Öztürkler. Buyurun efendim.
KORAY ÖZTÜRKLER (Turkcell Kurumsal ‹letiflim ve ‹liflkilerden Sorumlu Genel Müdür Yard›mc›s›) - Say›n Genel Müdürüm, Say›n Valim, Say›n
Belediye Baflkan›m ve De¤erli Konuklar, Turkcell olarak spor sponsorlu¤unun ve
spor ekonomisinin son derece önemli bir hal ald›¤› ortam›m›zda spora, toplumsal sorumluluk projelerine gönül vermekten son derece mutluyuz. Ayr›ca “Atina’dan Pekin’e Uzun ‹nce Bir Yol” belgeseline tek sponsor olmak bize nasip oldu. Bu vesileyle Olimpiyat Tak›m›m›za da bir nebze daha destek olabildik.
Gençlik ve Spor Genel Müdürümüze ve yönetim tak›m›na bize bu deste¤i verdi¤i için çok teflekkür ediyoruz. Genel Müdürüm, konuflman›zda bizi daha da
onurland›raca¤›n›z› söylediniz. Siz bizi zaten onurland›rd›n›z. Bu f›rsatlar için
çok teflekkür ediyoruz. Deste¤imiz bundan sonra da devam edecek. Sa¤ olun,
var olun.
“Burhan Felek Voleybol Salonu ‹mza Töreni”
SUNUCU - Evet De¤erli Misafirlerimiz, az sonra Say›n Genel Müdürümüz,
Say›n Valimiz ve Voleybol Federasyonu Baflkan› Say›n Erol Ünal Karab›y›k ile
beraber bir anlaflma, bir sözleflme imzalanacak. Bu sözleflme Burhan Felek Spor
Salonu’nun yeniden inflas›yla ilgilidir. Say›n Genel Müdürüm, Say›n Valim ve Say›n Voleybol Federasyonu Baflkan›m buyurun.
MEHMET ATALAY (Gençlik ve Spor Genel Müdürü) - Sayg›de¤er Valim, çok De¤erli Büyükflehir Belediye Baflkan›m›z, ‹l Genel Meclis Baflkan›m›z,
onlar›n yap›lan her harcamada, spora aktar›lan her kaynakta büyük katk›lar› var.
Kendilerine de çok teflekkür ediyoruz. ‹l Özel ‹daresi Genel Sekreterimiz ve Voleybol Federasyon Baflkan›m›z burada. Bir kere daha alt›n› çizerek söylüyorum.
fiu anda protokolünü imzalayaca¤›m›z tesis 2009 Avrupa Erkekler Voleybol
fiampiyonas›n›n bir aya¤›n›n yap›laca¤› ve finalinin yap›laca¤› tesis. 2009’a az
kald›¤›n› biliyoruz. Ama inflallah bunu çok h›zl› bir flekilde bitirece¤iz. Hem Belediye Baflkan›m›z Say›n Kadir Topbafl’›n çok büyük katk›lar› oldu hem de paras› olarak, bütçesi olarak Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ü ile Voleybol Federasyonumuz birlikte ve Say›n Valimiz yar› yar›ya bu salonun paras›n› ödüyoruz. Bunun protokolü. Bu salon ayn› zamanda 2014 Dünya Voleybol fiampiyonas›n› ald›¤›m›zda voleybol finalinin oynanaca¤› salon olacak. Bu aç›dan da gelece¤e yö-
25
nelik çok büyük bir yat›r›m olacak. Biliyorsunuz, “Burhan Felek” voleybolun
merkezidir ve kal›c› bir flekilde merkezi olmaya da devam edecek. Ben Say›n Valimize, arkadafllar›na, ‹l Genel Meclisimize bugüne kadar sadece voleybola de¤il
her alana büyük katk› sa¤lad›klar›, ‹stanbul’u olimpiyatlara, paralimpik oyunlar›na gümbür gümbür haz›rlad›klar› için çok teflekkür ediyorum.
EROL ÜNAL KARABIYIK (Türkiye Voleybol Federasyonu Baflkan›) Say›n Valim, Say›n Büyükflehir Belediye Baflkan›m, Genel Müdürüm, ‹l Genel
Meclisi Baflkan›m, Özel ‹dare Genel Sekreterim, Türk Sporunun Çok De¤erli
Mensuplar› ve Voleybol Ailesinin Çok De¤erli Mensuplar› ve De¤erli Bas›n Mensuplar›; bugün Türk voleybolu aç›s›ndan çok önemli bir gün. Türk voleybolunun 2009 Avrupa fiampiyonas›n›, ilerleyen y›llarda Dünya fiampiyonas›n›, ‹stanbul’umuzun olimpiyatlara ev sahipli¤i yapmas› halinde de Olimpiyat Oyunlar›n›n voleybol müsabakalar›n›n oynanabilece¤i ölçüde, olimpik ölçülerde 7500
seyirci kapasiteli çok modern bir salona sahip olma yolunda imzalar›n at›laca¤›
bir gün. Bu münasebetle ben voleybol ailesi ad›na çok heyecanl›y›m. Verdikleri
destekten dolay› Say›n Valime, Büyükflehir Belediye Baflkan›ma, Gençlik ve Spor
Genel Müdürüme, Spor Toto Teflkilat Baflkan›ma, ‹l Genel Meclisi Baflkan›m›za,
‹l Özel ‹dare Genel Sekreterine ve ‹stanbul Gençlik ve Spor ‹l Müdürüne huzurlar›n›zda teflekkürü bir borç biliyorum. Türk sporu ve voleybol için hay›rl› u¤urlu olmas›n› diliyorum.
KATILIMCI - Say›n Valim, Say›n Büyükflehir Belediye Baflkan›m, Genel
Müdürüm, Federasyon Baflkan› Arkadafllar›m, De¤erli Kat›l›mc›lar; Türk voleybolu için, olimpiyatlara haz›rlanan Türkiye için ‹l Genel Meclisi, ‹l Özel ‹daresi olarak bütçemizin elverdi¤i tüm imkânlarla bugüne kadar katk›da bulunmaya gayret ettik. Bundan sonra da bütün gücümüzle katk›da bulunmaya devam edece¤iz.
Yeni yap›lacak bu yat›r›m›n ve bugünkü protokolün hay›rl› olmas›n› diliyorum.
KAD‹R TOPBAfi (‹stanbul Büyükflehir Belediyesi Baflkan›) - Say›n Valim, Say›n Genel Müdürüm, Federasyon Baflkan›m, ‹l Genel Meclisi Baflkan›m,
Federasyonlar›m›z›n De¤erli Temsilcileri, Spor Camiam›z›n Mensuplar›, Bas›n›n
De¤erli Mensuplar›, ‹stanbul ad›na, ‹stanbullular ad›na gururluyum çünkü
önemli, güzel bir tesis kazan›yoruz. Uluslararas› boyutta bir tesisin daha ‹stanbul’a eklenmesi. ‹flte bunlar bizi olimpiyatlara zemin olarak ad›m ad›m haz›rlayacak, götürecek önemli yol haritalar›m›z. ‹stanbul Türkiye’nin beflte biri. Ölçek
26
olarak bakt›¤›m›z zaman ülkemizin nüfusunun büyük bir bölümü ‹stanbul’da
yafl›yor. Böyle bir kentin her bölgesinde sportif tesislere ihtiyaç var. Bat›’da 5000
kiflinin yaflad›¤› bir kasabada 3000 kiflilik salonlar› ve hemen hemen herkesin
spor yapt›¤›n› görmekteyiz. Maalesef bu eksiklik var ama Valili¤imizle, ‹l Özel
‹daremizle ve Büyükflehir Belediyesi olarak bizler ve özellikle bu konuyla ilgili
sorumlu olan Say›n Genel Müdürlü¤ümüzle birlikte bu yönde ad›mlar›m›z› at›yoruz. ‹stanbul’a hay›rl› olsun diyorum ve tabii ki bu salonda flampiyonluklar,
madalyalar bekliyoruz. ‹nflallah onun da gururunu birlikte yaflar›z.
MUAMMER GÜLER (‹stanbul Valisi) - Say›n Büyükflehir Belediye Baflkan›m›z, Say›n Genel Müdürüm, De¤erli ‹l Genel Meclisi Baflkan›m›z, Voleybol Federasyonunun De¤erli Baflkan› ve De¤erli Üyeleri ve De¤erli Genel Sekreterimiz,
Sevgili Sporcu Kardefllerim, De¤erli Kat›l›mc›lar Ve De¤erli Bas›n Mensuplar›;
bugün Türk sporu için çok anlaml› bir gün. Voleybol Federasyonu için y›llar›n
özlemi, Burhan Felek’teki spor salonundan hiç ayr›lmayan o voleybol ruhu, gerçekten bugün bir büyük tesise dönüflüyor. Biraz önce ifade edildi. Sponsorluk
çal›flmalar› gerçekten çok önemli. Bizi olimpiyatlara, madalyalara götüren yol,
büyük tesislerden, dünya ölçe¤indeki tesislerden, büyük flampiyonalar›n yap›labilece¤i tesislerden geçiyor. Bu anlamda çok büyük bir tesisi gerçeklefltiriyoruz.
‹stanbul Büyükflehir Belediye Baflkan›m›z›n imar ve inflaat anlam›nda çok büyük
anlay›fllar› oldu, Üsküdar Belediyemizin çok büyük katk›lar› oldu ve ‹stanbul ‹l
Genel Meclisi spora çok büyük bir önem vererek bu projeye ortak oluyor.
De¤erli Arkadafllar›m, Say›n Genel Müdürüm de ifade etmifller, kendilerine
çok teflekkür ediyorum, ‹stanbul ‹l Özel ‹daresi, hizmet önceliklerinden birini
spora ay›rd›. 49’a yak›n yeni tesisin yap›m›n› ve onar›m›n› gerçeklefltirdik. 174
trilyona yak›n bir kaynak ay›rd›k. Bunu da ay›rmaya devam edece¤iz. Bugünkü
protokolle imzas›n› att›¤›m›z spor salonunu Gençlik ve Spor Genel Müdürümüzle beraber 30 trilyonluk bir harcamayla gerçeklefltirece¤iz. Para yetmezse sonuna kadar gider. Harcamaya devam edece¤iz. ‹stanbul ‹l Genel Meclisimize, bütün Genel Meclis Üyelerimize, Baflkan›m›za, Genel Sekreterimize teflekkürlerimi
ifade ediyorum. Spor için her türlü kayna¤› gösterece¤iz. Voleybol Federasyonu
Baflkan›m›z Say›n Erol Ünal Karab›y›k bu projeye gerçekten çok büyük gönül
verdi. Çok büyük bir ›srarla, çok büyük bir takiple bu projenin gerçeklefltirilmesini sa¤lad›. Bu kadar takip etmeseydi ne Say›n Baflkan›m› ne de beni ikna etmesi mümkündü. Voleybolcular›n kendisiyle gurur duymas›n› istiyorum. Gerçekten çok büyük emek sarf etti. Ve biz de devlet olarak buna büyük bir katk› sa¤-
27
l›yoruz. 2009 Erkekler fiampiyonas›n› burada yaparsak inflallah 2014’ü de almam›z mümkün olacak.
Bas›n mensuplar› flöyle birazc›k kenara çekilirlerse Olimpiyata gidecek
sporculara da bir sözüm var. Sevgili sporcular, size olimpiyatlarda baflar›lar diliyorum. Büyük birço¤unuz ayr›lm›fl ama flunu söylüyorum. 2004 Olimpiyat madalyal›lar›na ‹stanbul Özel ‹daresi olarak en büyük sponsorlukla büyük ödüller
verdik. fiimdi size miktar›n› belirtmiyorum, aç›k çek veriyorum. Olimpiyat madalyas› alan herkesi en iyi flekilde ödüllendirece¤iz. Baflar›lar›n›z› bekliyoruz. Bu
vesileyle bütün sporcular›m›za baflar›lar diliyorum.
Sponsorlar›m›za flükranlar›m›z› sunuyoruz. Sponsorluk olmadan bu ifl olmaz
ama müsaade ederseniz bugün imzas›n› att›¤›m›z bu 30 trilyon bafllang›ç ödenekli Burhan Felek Voleybol Salonu’nun Türk sporuna, voleybol camiam›za hay›rl› ve
u¤urlu olmas›n› diliyorum. ‹stanbul Büyükflehir Belediye Baflkan›m›za, Gençlik ve
Spor Genel Müdürümüze, Voleybol Federasyonumuza, ‹stanbul ‹l Özel ‹daresine
de ayr› ayr› flükranlar›m› tekrar iletmek istiyorum. Hay›rl› ve u¤urlu olsun, diyorum. Gençlik ve Spor ‹l Müdürümüz Tamer Taflp›nar’›n da özel çabas›n› burada
tekrar dile getirmek durumunday›m. Onun ve de¤erli çal›flma arkadafllar›n›n da
burada çok büyük emekleri oldu. Buradan takdirlerimi iletiyorum.
MEHMET ATALAY (Gençlik ve Spor Genel Müdürü) - Çok de¤erli ‹l
Müdürlerime sesleniyorum, bütün Türkiye’deki illere flu sporun kahramanlar›
tablosunu okutun. Çok de¤erli valilerimiz var, çok de¤erli belediye baflkanlar›m›z var, spora destek oluyorlar. Ama hepsi görsün. Buradaki anlay›fl san›yorum
Türkiye’yi devrim denecek bir tesis zenginli¤ine kavuflturur.
Voleybol Federasyonu Baflkan›m›z o kadar garantici ki normalde gerekenden çok daha fazla haz›rlam›fl, bu nüshalar› nereye yerlefltirecek bilmiyorum.
SUNUCU - De¤erli Misafirlerimiz, De¤erli Bas›n Mensuplar›, bu protokolün Türk voleyboluna ve Türk sporuna hay›rl›, u¤urlu olmas›n› diliyoruz.
De¤erli Misafirlerimiz, flimdi de 2. Uluslararas› Sporda Pazarlama ve Sponsorluk Kongresi’nde fuar aç›l›fl› gerçeklefltirilecektir. Say›n Valimiz, Say›n Baflkan›m›z, Say›n Genel Müdürümüz, tüm misafirlerimizi fuar alan›na davet ediyoruz.
SUNUCU - Say›n Genel Müdürüm, De¤erli Misafirler, 2. Uluslararas› Sporda Pazarlama ve Sponsorluk Kongresi’nin ilk gününün ö¤leden sonraki ikinci
oturumuna tekrar hofl geldiniz. Sabah hat›rlayaca¤›n›z gibi Türk Olimpiyat Ta-
28
k›m›n›n lansman›n› gerçeklefltirdik, ayn› zamanda Turkcell’in sponsorlu¤unda
Nebil Özgentürk’ün yönetmenli¤inde haz›rlanan “Atina’dan Pekin’e Uzun ‹nce
Bir Yol” belgeselini hep birlikte izledik. Voleybol alan›nda çok önemli, Türk sporuna çok ciddi katk›s› olaca¤›n› düflündü¤ümüz bir projenin protokolünün imzalanmas›na da hep birlikte tan›kl›k ettik. Say›n Genel Müdürümüzün de belirtmifl oldu¤u gibi flu anda sporda bugün yaflam›fl oldu¤umuz pek çok fley, pek çok
baflar› gelece¤e güvenle bakmam›z› sa¤l›yor. Peki, Türk sporunda neler oluyor,
Türk sporu nereye kofluyor? ‹flte tüm bunlar› Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ünde en yetkili a¤›z olan kifliden Say›n Genel Müdürümüzden dinlemek üzere
Gençlik ve Spor Genel Müdürü Say›n Mehmet Atalay’› bir kez daha sahneye davet ediyorum.
“Türk Sporu Nereye Kofluyor, GSGM Aç›kl›yor”
MEHMET ATALAY (Gençlik ve Spor Genel Müdürü) - Çok K›ymetli
Misafirler, bugün sabahtan beri dinleyenleri yeterince yordu¤umuzu düflünüyorum. Böyle durumlarda tekrardan kaç›nmak gerekti¤ine inan›yorum. Söyleyeceklerimden baz›lar› tekrar olabilir. Belki ilgi kurmak aç›s›ndan söylemek zorunday›m. Ancak biraz daha farkl› bir aç›dan bir fley daha ilave etmek istiyorum. Bu
program›n kayd›¤›n› biliyorum. Benden sonra birbirinden de¤erli konuflmac›lar
oldu¤unu da biliyorum. Bu sebeple de çok k›sa, özet bir sunum yapmaya çal›flaca¤›m. Bugün gerçekten önemli bir gün yaflad›k. Bana göre bir dönüm noktas›.
Türkiye’de futbolun, k›smen basketbolun ve zaman zaman da voleybolun, belki
popüler oldu¤u için otomobil sporlar›n›n faydaland›¤› sponsorluk olay›ndan bugün bu kadar genifl bir flekilde amatör branfllar›n da yararlanm›fl olmas›n› gerçekten önemsiyoruz. Ben hem özerkleflen, özerkli¤in gere¤ini yerine getirmeye
çal›flan federasyonlar›m›za hem de illerde büyük gayret sarf eden il müdürlerimize teflekkür ediyorum. Tabii ki kulüplerimize de, amatör spor kulüpleri konfederasyonunun hem genel merkezine hem de illerdeki temsilcilerine yine teflekkür ediyorum.
Türk sporu nereye kofluyor? Tabii ki hedefe kofluyor; hiç kimsenin kuflkusu olmas›n. Ben 5 y›l önce göreve bafllarken “bir enkaz devralmad›k” demifltim,
çünkü bizden önce görev yapan hem genel müdürlerimiz hem bakanlar›m›z, hükümetlerimiz, federasyon baflkanlar›m›z elinden gelen gayreti göstermifllerdi.
Tabii ki il müdürlerimiz de. Türkiye flu ya da bu flekilde madalyalar alan, baz›
branfllarda, üst düzey organizasyonlarda önemli baflar›lar elde eden ve ferdi ola-
29
rak da büyük flampiyonlar ç›karm›fl bir ülkeydi. Ancak bunu daha ilerilere tafl›mak laz›md›. Bunun için de en önemli proje olarak, belki ço¤u yerle çok fazla
iletiflimi olmayan Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ünü bütün müdürlerle bar›flt›rarak, hepsini içine alarak, hiçbirini d›fllamadan, herkesin katk›s›n› alarak tam
bir koordinatör kurum haline getirmek gerekiyordu. Bu konuda ciddi mesafe ald›¤›m›z› düflünüyorum. Tek özerk federasyon olan futbolla bile mesafeli olan,
futbola bir harcama yap›lmas› gerekirse “o özerk, yapamay›z” mevzuat›na s›¤›nan bir anlay›fl› zaten kabul etmiyoruz. O zaman bugün özerklefltirdi¤imiz 54 federasyona ne diyece¤iz? Tabii ki olumsuz hiçbir fley demeyece¤iz. Hepsi bizim
federasyonumuz. Ne kadar özerkleflirse o kadar daha Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ünün, il müdürlüklerinin çaba harcamas› gereken, bu u¤urda efor sarf etmesi gereken, katk› sunmas› gereken bir teflkilat›z. Ama bizim çal›flt›¤›m›z kadar
federasyonlar›n da çal›flt›¤›, federasyonlar›n yapt›¤› faaliyetlerin, onlar›n önünü
açan, federasyonlar›n da, il müdürlüklerimize, illerimize katk› sunaca¤›, bu organizasyon olabilir, spor okullar› olabilir, onun d›fl›nda teknik malzeme deste¤i
olabilir, her fleyi bunun içine katabiliriz.
Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ünün federasyonlarla iliflkileri dört dörtlük yürümelidir. Di¤er kurumlara gelince, sponsorluk kurumunu çok özel bir
yerde tutuyoruz. Zaten sponsorluk yoksa Türk sporu da yok. E¤er Türk sporu
olacaksa mutlaka bir taraf›nda Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ü, hemen yan›
bafl›nda Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi, belediyeler, il özel idareleri (her ikisine birden yerel yönetimler diyoruz), üniversiteler, Milli E¤itim, kulüpler, her
birini bir spor kulübü haline getirme ümidini tafl›d›¤›m›z okullar ve di¤er kurumlar olmal›d›r. Herkesin el ele çal›flmas›, hepsinin bir arada olmas› gerekiyor.
Art› sporcu say›lar›n›n ço¤almas›, kulüp say›s›n›n ço¤almas›, flampiyon say›s›n›n
ço¤almas› ve nihayet ifl dünyas›n›n spora katk›s› önemlidir. Ve sponsorlar›n iflin
içinde olmas›. O zaman tablo tamamen büyüyor ve bir bütün haline geliyor. Bugün burada, bu salonda bunun güzel örnekleri var. Gerçekten bu aç›dan memnunuz. Hiç katk› sunmasalar bile amatör branfllar›n da desteklenmeye ya da desteklendi¤i zaman da karfl›l›¤›n›n al›naca¤›na dair bir düflünce oluflmas› bile bafll› bafl›na bir devrimdir. Bu aç›dan firmalar›m›za teflekkür ediyoruz. Tabii federasyonlar›m›za düflen, il müdürlüklerimize düflen kendilerine katk› sunan bu firmalar›n, bu markalar›n reklamlar›n›n en iyi flekilde yap›lmas›n› sa¤lamalar›. Bu
hem bir prestijdir, hem bir güçtür hem de yar›nlarda yine katk› istemeniz için
size bir avantajd›r.
Dünyan›n her ülkesi kendi firmalar›n›n reklam›n› yap›yor. Bu “olmazsa ol-
30
maz” zaten. Samsung’dan Hyundai ailesine kadar, LG’sine kadar e¤er Güney Kore var olduysa bununla var oldu. Güney Kore 1988’de olimpiyat› bofluna yapmad›. Olimpiyat› yaparken ayn› zamanda bu firmalar› dünyaya açt›. Ve bu firmalar
dünyan›n dev markalar› haline geldi. S›rf olimpiyatlar›yla bunu baflard›. Ama
Güney Kore bir fleyi daha baflard›. D›fl sermaye de Güney Kore’ye girdi ve büyük
yat›r›mlar yapt›. Güney Kore, Güney Kore oldu, 750 dolar milli gelirden 10 bin
dolar, flimdi 20 bin dolar milli gelire ulaflan dev bir ülke haline geldi. Bunu bütün ülkelere uyarlayabilirsiniz. Ayn› fley Avustralya firmalar› için de geçerli. Melbourne Olimpiyatlar›ndan bafllay›p Sydney’e ç›kan Avustralya’n›n bafltan bafla
yap›lanmas› böyle bir fleydir.
Bizim Türkiye olarak da bu büyük hedefi baflarmam›z›n tek yolunun bu oldu¤unu düflünüyoruz. Büyük organizasyonlar› bu ülkeye getirirken hem bu organizasyonlar›n daimi sponsorlar› var; Dünya Yüzme fiampiyonas› ald›k, sizin
Türkiye olarak gidip de Dünya Yüzme fiampiyonas› ile ilgili baflka firmalarla görüflmeniz gerekmiyor. Tabii ki gerekiyor ama görüflmeseniz dahi Dünya Yüzme
Federasyonunun sponsorlar› otomatikman Türkiye’de olacakt›r. Seiko’sundan
daha bir sürü firmaya kadar. Siz e¤er Dünya Salon Atletizm fiampiyonas›n› ald›ysan›z baz› büyük dünya firmalar› otomatikman Türkiye’ye gelecektir. Bunlar
varan bir. Varan iki olmas› için siz büyük organizasyonlar› pazarlayabilirsiniz,
yabanc› sermaye giriflini sa¤layabilirsiniz. Ama bir baflka fleyi daha baflarmam›z
laz›m ayn› anda. Türkiye’deki firmalar› da bu vesileyle spora biraz daha sokmak
laz›m. Hem Türk firmalar› daha da büyüyecektir, hem dev firma haline gelecektir, belki bir organizasyonla k›smeti aç›lacak, kendi ürünlerini dünyaya en iyi flekilde pazarlama imkân› bulacakt›r.
Sporun göründü¤ü gibi sadece sportif yan› yok, spor sadece madalya de¤il.
“Dünya Salon Atletizm fiampiyonas› ‹stanbul’da yap›lacak. Türk sporcular› da
kat›lacak, befl madalya alaca¤›z, di¤er madalyalar› da baflkalar› ald›, gitti, bitti”
gibi olmad›, olmuyor. Bu ayn› zamanda büyük bir tan›t›m›, büyük bir ekonomiyi, büyük bir yat›r›m› getiriyor. Ayn› zamanda büyük bir düflünceyi, hedefi büyütmeyi getiriyor. Sportif tan›t›m›, spor kültürünü yayg›nlaflt›rmay› getiriyor. ‹flte bir hareket olunca Dünya Atletizm fiampiyonas›ndan da, Dünya Yüzme fiampiyonas›ndan da, Avrupa Erkekler Voleybol fiampiyonas›ndan da, Dünya Basketbol fiampiyonas›ndan da, Dünya Tenis fiampiyonas›ndan da Türkiye’den
dünyaya saatlerce, günlerce yay›n yap›lacak; Türkiye içinde o yay›nlar zaten hep
olacak. O zaman Türkiye’nin en ücra köflesine kadar sporu anlatma imkân›n›z
oluyor. Biz koltuklara broflür da¤›tt›k deme ihtiyac› hissetmeyeceksiniz. Bunu
31
gene il müdürlerinizle, federasyonlar›n›zla yapacaks›n›z. Ama en az›ndan sizin
ayakla ya da el yordam›yla ulaflabilece¤iniz kifli say›s›n›n 10 kat›na, 100 kat›na,
1000 kat›na televizyonlar kanal›yla ulaflm›fl olacaks›n›z. Medya kanal›yla de¤il
çünkü gazeteler de o nispette olaylar› kullan›yor. 2005 y›l›ndan bahsetmifltim.
Üst üste organizasyonlar olmufltu. Bir tarafta Formula bir tarafta Universiade, bir
tarafta MotoGP, bir tarafta baflka di¤er organizasyonlar derken o günkü medyam›z›n, televizyonlarda ana haber bültenlerinde yans›y›fl›n›, gazetelerde manfletlere tafl›n›fl›n› büyük bir gururla izledik. “Buras› Türkiye Beyler” bafll›klar› at›ld›.
Dün, Balkan fiampiyonas›n›, Türkiye bir olimpiyat yap›yor gibi kutlayan bir ülke, bugün art›k Avrupa, Dünya fiampiyonalar›n› s›radan görmeye bafllad› ve
olimpiyat› bu kadar ciddi flekilde hedefleyen bir ülke haline geldik. Bunda tabii
ki bu olimpiyat düflüncesini oluflturanlar, bugüne kadar getirenlerin, herkesin
katk›s› var. Biz katk›y› kendimize ay›rm›yoruz. Hep beraber yap›yoruz, tak›m çal›flmas›yla yap›yoruz ve sporun ruhuna uygun olarak bunu böyle yapmaya da devam edece¤iz, etmek zorunday›z. Çünkü sporun o dokunulmazl›k sahas›na ne
siyasi görüflü ne de di¤er özel görüflleri sokma niyetimiz var. Bunu böyle yapt›¤›m›z zaman deste¤imizin kat kat artt›¤›n› hep beraber görüyoruz, yafl›yoruz. Bizim her tür lisansl› sporcuya art›k ihtiyac›m›z var. Bütün bunlar katk›da bulunuyor. 400 binlerden 500 binlerden 2 milyon civar›na geldik. Ama 10 y›lda 10 milyon lisansl› sporcuya ulaflaca¤›z, demifltik. 2013 y›l› sonunda 10 milyon lisansl›
sporcuya ulaflmak üzere diyorum. Bunu el birli¤iyle baflarmam›z laz›m.
Bütün bu organizasyonlar spora katk› sa¤layacak. Bu katk›lar› bir taraftan
sa¤larken tabii di¤er bir taraftan da kendi içinde otomatikman lisansl› sporcular› yeni flampiyonlar, yeni y›ld›z adaylar› haline getirecek. Burada gördü¤ümüz ve
sadece flu bölüme s›¤an olimpiyat aday› gençlerimiz bir de bakacaks›n›z ki flu salona s›¤mayacak. Olimpiyatlara 400 kiflilik kafileyle kat›laca¤›z. ‹çinde voleybolun erkek ve bayan tak›mlar›, basketbolun erkek ve bayan tak›mlar› ve futbolun
en az›ndan önce erkek tak›m›, hentbolun erkek ve bayan tak›mlar›, su topunun
erkek ve bayan tak›mlar› ve tak›m sporlar› olacak. fiu ana kadar, kalifikasyonlar›n bafllamas›ndan bu yana, olimpiyatlara tak›m sporlar›nda hiç kat›lamad›k.
Çok yaklaflt›k. Voleybol Federasyonu Baflkan›m›z da burada. Voleybolda her ikisinde de final oynad›k. Ancak baz› talihsizliklerle özellikle bayanlarda çok yaklaflt›¤›m›z halde gidemedik. Erkeklerde yine finaller oynad›k. Basketbolda talihsizlikler yaflad›k ve inan›yorum ki, güveniyorum ki futbol bundan sonra iflini
çok daha ciddiye alacak ve olimpiyat elemelerini Ümit Milli Tak›m› Olimpiyat
Elemesi gibi haz›rlayacak ve olimpiyatlara kat›laca¤›z. 2012 Londra’da bizim 200
32
kiflilik bir kafileyle kat›lmamam›z için hiçbir sebep yok. Voleybolun, basketbolun, futbolun, hentbolun sadece birer tak›mla kat›ld›¤›n› bir düflünün, zaten otomatikman 80-100 kifli yap›yor. fiu anda 60 civar›ndaki kafilemizle, ferdi sporcular›m›zla, ferdi branfllarla da çok daha eklenece¤ini düflünün; Rusya’n›n ya da
Amerika Birleflik Devletleri’nin 50-60 kafileyle sadece atletizme kat›ld›¤› olimpiyatlar› düflünün. Yüzmeye de ayn› say›da insanla kat›ld›¤›n› düflünün. Bizim flu
anda atletizmde 13 sporcuyla, yüzmede de flu ana kadar 8 sporcuyla kat›ld›¤›m›z› düflünün. Çok büyük farklar oldu¤unu görüyorsunuz. O branfllarda da kafilemizi bunlarla doldurabiliriz. Biz bir taraftan bafltanbafla yeni tesislere kavufluyoruz; bu yeni tesisler bizim yar›nlar›m›zda hem yeni organizasyonlara ev sahipli¤i yaparak hem de mevcut sporcular›m›z› çok daha iyi mekânlarda, en verimli
oyunlar›n›, baflar›lar›n› elde etmesini sa¤layacak birer tesis olmas› aç›s›ndan çok
önemliydi. Bunun için kentsel dönüflüme nas›l ki belediyeler çok büyük önem
veriyorsa biz de spor tesisi dönüflümüne büyük önem veriyoruz.
2016 Avrupa Futbol fiampiyonas›na aday oldu¤umuzda pek çok ilde tesisimizi, stadyumumuzu bitirmifl olaca¤›z. 12 tane stat gerekiyorsa bunlardan 5-6 tanesi haz›r olmufl olacak, kalan k›sm›n›n da ya temelleri at›lm›fl olacak veya at›lmak üzere olacak. Bunu bütün illerimizde de uygulam›fl olaca¤›z. ‹lla Avrupa Futbol fiampiyonas› veya Avrupa Voleybol fiampiyonas›n›n yap›lmas› gerekmiyor. O
illerimize de uygulayaca¤›z, illerimizin kriterlere uygun olmayan, tek tarafl› tribünü olan, seyir zevki tafl›mayan, insanlar›n gelip nezih ortamlarda maç, müsabaka
izleyece¤i mekânlar olmaktan ç›kar›p onlar› da modern, mükemmel tesislere kavuflturmay› hedefliyoruz. Ve yapt›¤›m›z tesislerde de sadece futbol sahas›, futbol
stadyumu, sadece voleybol, basketbol, hentbolun oynanabilece¤i salonlar de¤il
güreflinden halterine, jimnasti¤inden yüzmesine kadar, bisiklet velodromuna kadar, tenis kortlar›na kadar aç›k, kapal›, atletizmin kapal› salonlar› da dâhil pek
çok tesisi ülkemizin her taraf›na yerlefltirmemiz gerekiyor. Yeni tesisler yaparsan›z hiç flüpheniz olmas›n oradan yeni flampiyonlar ç›kar›rs›n›z, hedefini büyütmüfl, olimpiyatlar ya da di¤er dünya çap›nda tesislerle k›yasland›¤›nda eksi¤i olmayan kendi tesisinde olimpiyat sporcular›yla yar›flmay› hedef edinmifl insanlar›n
o beyinleri tafl›d›¤›n› görürsünüz. Bundan hiç kuflkunuz olmas›n.
Yine bunlar Türkiye’deki futboldaki fliddeti en aza indirecektir. fiiddetle
mücadele veriyoruz, vermeye de devam edece¤iz. Bu ülkemizin henüz yenemedi¤i s›k›nt›lardan bir tanesidir. Dünyada, bir kere daha söylüyorum, özellikle Avrupa Konseyi’nin, Avrupa ülkelerinin üç temel mücadele maddesi var. Bunlardan bir tanesi fliddetle mücadele, di¤eri ›rkç›l›kla mücadele, üçüncüsü de haks›z
33
rekabetle, flike ve dopingle mücadele. Haks›z rekabetin içinde flike ve doping
var. Bu üçüyle mücadelede büyük mesafeler ald›lar. Bizim dopingle mücadelede
dünyan›n en iyi ülkelerinden biri haline geldi¤imiz rakamlarla gösteriliyor. Bunu uluslararas› federasyonlar da görüyor, IOC de görüyor, Dünya Halter Federasyonu da görüyor. Teflekkürler diyoruz. Dopingle mücadelede madalya almama pahas›na da olsa biz elimizden geldi¤i kadar bunun mücadelesini verdik. Dar›s› baflka ülkelerin bafl›na. Hepiniz biliyorsunuz, Yunanistan’›n olimpiyat kafilesindeki sporcular›n›n 13 sporcusundan 11’inin dopingle yakalanm›fl olmas›;
Rusya’n›n, ‹talya’n›n, Amerika’n›n, ‹ngiltere’nin yaflad›¤› s›k›nt›lar atletizmden
bisiklete kadar hepsi sporun sa¤l›k için yap›lmas› gerekti¤i ilkesinin ne kadar
önemli oldu¤unu gösteriyor. Spor sa¤l›k için yap›l›r, tabii ki madalya da gerekiyor ama dopingle mücadelede kararl›l›k daha fazla devam etmeli, sporcu yapt›¤› spor yüzünden, bir madalya almak yüzünden s›hhatini kaybetmemelidir. fiikeyle mücadelede, ben inan›yorum, bütün federasyonlar›m›z ellerinden geleni
yap›yorlar. ‹nflallah bir gün bunun iddialar› üzerine hiç konuflulmad›¤› bir ülke
haline gelece¤iz. Kazanmakla beraber daha iyi olaca¤›m›z› düflünüyorum. fiiddetle mücadelede çok baflar›l› oldu¤umuz söylenemez. Rakamlar azald›¤›n› göstermekle beraber daha fazla ortadan kalkabilir, daha müspet, daha galibiyet kadar malubiyete de tahammül edebilen gençlerin ve taraftarlar›n tribünleri doldurdu¤u bir Türkiye tablosu istiyoruz. Türkiye’nin büyüklü¤üne yak›flan, Türkiye’nin bir dünya devleti olmas›na, bu kadar büyük organizasyonlar yapmas›na
yak›flan bir tablo olmas› gerekti¤ini düflünüyoruz. Bunun için de fliddetle mücadele için ç›kard›¤›m›z yasan›n uygulanmas›n› özellikle il müdürlüklerimizden istiyoruz. Federasyonlar›m›z›n popülist davranmadan, kulüpler aras›nda ya da
güçlü-zay›f ay›r›m› yapmadan gere¤ini yerine getirmesini arzu ediyoruz. Ama biliyorsunuz daha önce yeni bir kanunumuz vard›. fiu anda Bakanlar Kurulunda
imzada. fiiddetle mücadele diye ek maddemiz var. E¤er görevini yapmayanlar
olursa, bir eksi¤imiz buydu, kim olursa olsun en üst düzey yöneticilerden tutunuz da federasyon yöneticilerine, il müdürlerine, emniyet güçlerine kadar hapse
at›lma dâhil, di¤er cezalar dâhil her türlü yapt›r›m gelecek. fiu anda bu yasam›z
da Bakanlar Kurulunda imzada.
Kanunla yap›lanmalar›m›z› söylüyorduk, zaten var. O yap›lanmalar› yeniden anlatmayaca¤›m. Ama yeni, flu anda çal›flt›klar›m›z içinde bir torba yasam›z
var. Bu yasa içinde askerlik yafl›n›n, askerlik tecil yafl›n›n milli sporcularda, flampiyon sporcularda 38’e ç›kar›lmas› ve di¤er sporcularda da 35’e ç›kar›lmas› ile ilgili mutabakatlar var. Say›n Baflbakan›m›z›n bu konuda oluru var. Genelkur-
34
may’›n görüflü olumlu ve bu yasa tasar›s›n› haz›rlad›k ve Meclis’e sunuyoruz. ‹nflallah o da ç›kacak. Bu, sporcular›m›za, flampiyon sporcular›m›za bir müjde olabilir. Eskiden 29 yafl›nda sporu b›rakmad›¤› zaman “çok geç kalm›fl” denen birisini düflünün, bugün 37 yafl›na gelmifl, Türkiye’nin hala en aranan sporcusu, daha y›llarca da bize hizmet eder denen isimleri görüyorsunuz. ‹stikrar yafl›n›n bu
kadar büyümüfl olmas› gerçekten takdire flayan.
Bizim çal›flma yasalar›m›z aras›nda 1000 sporcuyu destekleyecek Olimpiyat
Gelifltirme Projesi var. Türkiye’de flampiyon olduktan sonra ödül alacak sporculara madalya, ödül verebiliyorsunuz. Bunlar, flu veya bu flekilde ailelerini rahata
kavuflturacak ve kendileri aç›s›ndan da önemli ölçüde rahatlayacak bir pozisyona geliyorlar ama di¤er 11 yafl›nda, 12 yafl›nda, 13yafl›nda, 15 yafl›nda çok kabiliyetli olup da paras›zl›k yüzünden belki bir idmana bile gidemeyecek gençleri
ne yapacaks›n›z? Onlar için de sürekli olarak 1000 kifliyi destekleyecek bir Olimpiyat Gelifltirme Projesi kapsam›nda onlar›n yafl ve kategorisine, y›ld›zlar, ümitler ve gençler olmalar› durumuna göre bir maafl ba¤lanacak. Performans› devam
etti¤i sürece o maafl› 11 yafl›nda, 12 yafl›nda al›p sürekli kullanabilecek. Böyle bir
çal›flmam›z da var. Federasyonlar›m›z›n ayr› ayr› s›k›nt›lar› var. Bunlarla ilgili bilardo salonlar›n›n e¤lence vergisinden muaf tutulmas›yla ilgili tutunuz da Sualt›sporlar› Federasyonumuzun Turizm Bakanl›¤›yla, di¤er ilgili kurulufllar›yla yaflad›¤› güçlükleriyle ilgili çal›flmalara kadar her türlü faaliyeti, her türlü kanun ve
düzenlemeyi düflünen bir çal›flmam›z var. Bütün bunlar sporumuzun ilerde daha da geliflmesi için, daha iyi olmas› için.
Kulüpler Yasas› ile ilgili de çal›flmam›z yine sürüyor. Bu yasay› da Türkiye
Büyük Millet Meclisinin uygun oldu¤u zamanda Meclis’e sunaca¤›z. O da kanunlaflacak. Kulüpler dernek statüsünden ç›kar›l›p kendi yap›lanmas›n› sa¤layacak.
Kulüpleri bir flirket gibi çal›flmalar›n› sa¤layacak bir hale getirece¤iz. Dünyada
model ülkelerin örneklerine kavuflturmaya çal›flaca¤›z. Kiflilere ba¤›ml› olmaktan
ç›kacak, kiflilerin de¤il de bir ekibin yönetti¤i, uzman kiflilerin görev ald›¤› bir birim haline gelecek. Spor akademisi mezunu, üniversite mezunu gençlerimizi de¤erlendirmekten tutun da sporda hizmet etmek isteyen, bu u¤urda çal›flmak isteyen insanlara yol aç›lacak, kap› aç›lacak. Bununla ilgili çal›flmalar da bir taraftan devam edecek. Bütün bu çal›flmalar zaten birbirine paralel yürüyecek.
Tabii ki Milli E¤itim bu y›lki beden e¤itimi ders say›s›n› art›rm›flt›. Gelecek
sene dörde ç›kar›lmas›yla ilgili çal›flmalar›m›z devam ediyor. San›yorum gelecek
y›ldan itibaren beden e¤itimi ders say›s› okullarda dört olacak. Her okul bir spor
kulübü haline gelince ve dersleri de branfl hocalar verince, dersliklerde de yap›-
35
l›nca küçücük bir yerde elbiseleriyle ter ak›tan gençler de¤il, eflofman›n› giymifl
sporunu profesyonelce, profesyonel sporcular gibi yapabilmifl, ondan sonra da
duflunu al›p evine gidebilecek bir yap›lanmaya do¤ru Türkiye’yi h›zla kavuflturmak laz›m. Üniversitelerin burs sistemiyle flampiyon sporcular›m›z›, gururland›racaklar›, destekleyecekleri, sporcular›m›z›n Türkiye’den kaç›p Amerika’ya gitmesini engelleyecekleri bir formül üzerinde çal›fl›yoruz.
YÖK ile bir çal›flmam›z var. Bütün bunlar bir araya gelince Türkiye’de sporda bafllayan yap›lanma y›llar›, de¤iflim y›llar› önümüzdeki y›llarda da yine devam
edecek, çok daha uygun, çok daha güçlü bir hale gelecek. Tekrar ediyorum, bizim hedefimiz olimpiyatlarda art›k 5 madalyay›, 10 madalyay› düflünen de¤il,
önce hedefe var›ncaya kadar her olimpiyatta madalya say›s›n› biraz daha art›ran,
tak›m sporlar›nda da gidip olimpiyatlarda derece elde eden, ondan sonra da art›k 50 madalya ortalamas›n›n alt›na inmeyen bir Türkiye’yi, koskocaman bir
Türkiye’yi arzu ediyoruz. Ulaflmamak için hiçbir engel yok; hiçbir problemimiz
de yok. Ülke olarak o kadar büyü¤üz ve sporu o kadar seviyoruz ki sporu sevdi¤imizi spora yans›tmam›z yeterli olacak. O kadar kabiliyetli gençlerimiz var ki.
Bak›n, olimpiyatlara gidecek sporcular› izlediniz. A¤r›’dan bir olimpiyat sporcusu ç›kt›, Bayburt’tan üçüncü ligden bir sporcu ç›kt›. Elaz›¤’dan var. Anadolu’nun
her taraf›ndan olacak. Yüksekova’dan kayakç› ç›kacak, milli tak›m›m›z› ihya edecek. K›fl sporlar› için de ayn› fleyleri düflünüyoruz. Erzurum Universiade bu aç›dan çok önemli. Türkiye’de k›fl sporlar› gelene¤ini de bafllatacak. Bizim sadece
kayakç›yla de¤il ayn› zamanda atlama dal›nda da, artistik patenajdan tutunuz da
buz hokeyine kadar hem tak›mlar›m›z hem sporcular›m›z kendini gelifltirme imkan› bulacaklar. Bu tesislerle de Türkiye’yi yine donatma imkân› bulaca¤›z. Bu
tesisler zaten turizm amaçl› kullan›l›yor. Hem turist getiriyor, o illere de hareket
getiriyor, ekonomik olarak da güçlendiriyor. Bütün hepsi bir arada modern, büyük Türkiye’ye yarafl›r, bütün kabiliyetli gençleri bu konuda onurland›rm›fl, onlar› spora bafllatm›fl, onlardan yararlanm›fl, olimpiyatlara tam bir ordu ile kat›lm›fl bir ülke olmak istiyoruz. Ve bunu da baflarabilecek kuvvetteyiz, baflaraca¤›m›za da inan›yoruz.
2020’de ‹stanbul, Olimpiyat Oyunlar›n› ve Paralimpik Oyunlar›n› organize
edecek güçte bir flehirdir. Bunun için de ‹stanbul’un alt yap›s› zaten haz›rlan›yor.
Çok ciddi bir çal›flma var. Tesis olarak da haz›r hale gelece¤ine inan›yorum. O zamana kadar bir problemimiz de kalmayacak. Bugün burada gördünüz, bu tak›m
mükemmel bir tak›m. ‹stanbul Valisi, Belediye Baflkan›. Ama ‹stanbul’da belediye
baflkanl›¤› yapan bir Baflbakan›m›z var. ‹stanbul’da yine belediye baflkanl›¤› yapan
36
eski bakan›m›zd›. fiu anda mevcut bakan›m›z da yine ‹stanbul’da oturan, ‹stanbul
milletvekili bir spor adam›. ‹stanbul’un avantajlar› var. ‹stanbul yaln›zca ‹stanbul’a
b›rak›lan de¤il Ankara’da da desteklenen bir flehir. ‹stanbul bugün tüm Türkiye’yi
tafl›yacak bir flehir. Tabii ki bizim Antalya’lar›m›z, tabii ki Diyarbak›r’›m›z var, tabii ki Malatya’m›z, Edirne’miz, Samsun’umuz var. Hepsinin yapt›¤› ufak ölçekli,
büyük ölçekli organizasyonlarla büyük hedefe ulaflmam›za katk› sa¤layaca¤›na inan›yorum. Türkiye’de spor ekonomisinin milyar dolarlar› yakalayaca¤›, geçece¤i bir
ortam çok yak›nd›r diye düflünüyorum. Ve bütün büyük organizasyonlar› en iyi
flekilde baflard›ktan sonra, 2020’de final yapaca¤›m›z, 2020’de 50’den fazla madalyayla ‹stanbul’daki organizasyonda 600 kiflilik bir sporcu ordusu ile kat›laca¤›m›z
(zaten olimpiyat yapan bir ülke tam kadro kat›l›yor, size bu f›rsat› veriyorlar) ve tak›m sporlar›nda, voleybolda, basketbolda, futbolda ilk üçte birinci, ikinci, üçüncü
olaca¤›m›z ve ferdi sporlar›nda çokça madalya kazanaca¤›m›z bir Türkiye hayali
gelecek. O zaman Türkiye, Avustralya’dan hiçbir fark› olmayan, bafltan afla¤› sportif yap›lanmas›n› sa¤lam›fl bir ülke olacak. Ben iyi günlerin yak›n oldu¤unu düflünüyorum. Bugüne kadar hizmet veren, emek veren herkese teflekkür ediyorum.
Sponsorlar›m›za katk›lar›n›n artarak devam› dile¤iyle bir kez daha flükranlar›m›z›
sunuyoruz. Sa¤ olun, var olun.
SUNUCU - Gençlik ve Spor Genel Müdürü Say›n Mehmet Atalay’a konuflmalar› için teflekkür ediyoruz ve flimdi konuflmalar›n› yapmak üzere Say›n Neill
Duffy’i kürsüye davet ediyoruz.
“Sponsorluk Gurusu Yorumluyor”
NEILL DUFFY (Passion Branding) - Merhaba. I am afraid it is the only word
in Turkish I know. Although I have visited your country many times, I still find your
language very difficult. I will try to speak a little bit slowly today to share my thoughts
with you. I want to thank you for the opportunity to speak to you today about what I
believe is the most powerful marketing tool available to marketing and business people today.
When I think about the potential of the people sitting in this auditorium today have to make a real difference in the lives of fans, brands, athletes and society as a whole, I get very excited. My book “Passion Branding” has been translated into two other
languages. One of them is Turkish.
What I would like to do over the next half hour is to start thinking about some of
37
the following things. What is happening out there in the world of the new consumer?
What is the new media that people get very excited about? How can we use this media to become more effective? And finally what is the biggest opportunity that I think we,
as a group of people, have in front of us working in this wonderful environment?
What is really happening over the last five, six or seven years is that there has
been a real shift in the world economy and please bear in mind that I will speak to you today from a western perspective because that is my background and that is the environment that I understand. I noticed that there are a lot of western features in countries like Turkey or India and even in countries like China. But the reality is that we
have moved from a brand centered environment to a very consumer centered environment. The reality today is that the consumer is in charge. It is no longer about brands
being in charge or the companies being in charge. It is about consumers being in charge. We are looking for experiences rather than just products and services. It is about
long-term value, share of the consumers and the returns of the basic values.
Can I ask you those who are sitting here today are there any of you who have heard of Cluetrain Manifesto? You can just raise your hands. Is there any body who have heard of Cluetrain Manifesto or read the book? No hands. There is really interesting. In 1999 there was a website www.cluetrain.com which started in Italy including
discussions of people from all around the world. It is the first example of what we have seen today where people communicate with each other over the internet. People started to make their contribution to what they thought the new market was all about. I am
going to read a couple of statements of the Cluetrain Manifesto. There are over ninety
different statements that summarize the Cluetrain Manifesto exercise and I will only
read you five or six of them.
(1) Markets are conversations.
(2) Markets consist of human beings not demographic sectors.
(3) Conversations among human beings sound human. They are conducted in a
human voice.
(23) Companies attempting to "position" themselves need to take a position. Optimally, it should relate to something their market actually cares about.
(34) To speak with a human voice, companies must share the concerns of their
communities.
(35) But first, they must belong to a community.
(36) Companies must ask themselves where their corporate cultures end.
(37) If their cultures end before the community begins, they will have no market.
(80) Don't worry, you can still make money. That is, as long as it's not the only
38
thing on your mind.
That is really important in terms of what is happening in the western markets.
The more established markets in the world of sponsorship are for example the US, the
UK, South Africa and Australia. It is says “It is okay, you can still make money but
only as long as it is not the only thing on your mind.”
So, powerful global conversation has begun through the internet. People are discovering new ways to share knowledge. So this leads to a new way of thinking. The consumers in the market started to communicate in a new way. Communication focused
on creating meaningful relationships with them and the society in which they live together. What this means is that consumers are happy with you as a brand as long as
you understand what really matters to them. You can have all of me, not the part me
that consumes. Please make a difference in what you do. Do not just do things for yourself or for your shareholders. Do your things to make difference in your society as a
whole.
So in the passion economy relationships are the new media. It is not television. It
is not prints. It is not outdoor. The new media is relationships.
Passion branding is a relationship between a brand and its consumers around a
consumer passion and leverage that passion in order to create stakeholder value. This
is the unique thinking of the sponsorship marketing of passion branding. I think it is the
only marketing platform that has the opportunity to have a positive impact on all stakeholders, not just the brand, not just the shareholders, not just the staff, but the consumers and everybody that interacts with that sponsorship or that activity.
I am very privileged to have the opportunity to speak to people from sponsoring
companies around world that are considered to be leaders in the field. You will find in
this book some meaningful thoughts. One of the thought I would like talk about in this
presentation is Michael Brockbank who was in charge of Unilever’s worldwide sponsorship activities at the time. So the gentleman had huge amount of influences to where Unilever spend its sponsorship and marketing budget. He says “Linking the brands to our
consumers’ passions, inviting them to meet our brand in context of that passion and somehow making them to announce that passion is to us at the heart of our passion branding.” It is about putting the sponsoring brand at the center of the passion rather than
the outside.
There is a huge range of options when it comes to passion branding. I think this is
an important slide for all of you who come from a sports background. Sport is not the only
platform available to us if one wants to use sponsorship as a marketing vehicle. There are
lots of other things one can do to reach and influence consumers. It is not only about sport.
39
Sports marketing. An example is MasterCard sponsorship of the Champions League. Interactive marketing. Red Bull Flugtag was in Turkey and 5000 people joined
this event. It was an amazing experience. It was a pretty crazy activity. People tried to
see how far they can fly. What other sporting events in Turkey history has any 5000
Turkish people? Not foreigners, not people coming from the outside to watch Champions League. 5000 Turkish people came to watch this event. That is a good example of
what is possible if you start to feel people’s passions and in this case they wanted to be
entertained. This is a huge trend that is happening internationally. The recent survey
that was conducted by the European Sponsorship Association showed that this is the
single most important activity in all of the sponsor activities. The great example of this
is American Express’s program where 30 percent of American Express card holders
were connected to American Express and enjoy social initiatives. American Express donated 25 million dollars to the top five projects that are nominated or voted by the card
holder. That is a lesson for all of us in sports. It is an opportunity and we will talk about that later on.
We can also talk about pride. When I was in South Africa, I was involved in working with the government of South Africa with a number of the popular brands who came up with the idea of developing a new campaign called “Proudly South Africa” in 2000
and 2001. If you look at the emotional research that was coming out of South Africa at
that time, despite the problems in the country, it was cool to be South African. It has a direct link with this campaign. The companies worked with the government in terms of passion which is pride of the nation.
Passion branding has so many wonderful attributes as an effective branding. You
can use brand awareness, brand associations, brand personality and even differentiating the brand from another brands. In this case, there is one that relates to the Coca
Cola Company. Coca Cola decided that there is an opportunity link Sprite with the
NBA. This is a quote from … who at the time was in charge of that sponsorship activities and this is what he is saying “We use the NBA as the primary platform to change
the positioning of Sprite to a very contemporary average brand. We used NBA players
to strengthen the brand’s personality.” What is quite interesting is that as a result of this
sponsorship Sprite sales grew by double digit numbers for the next 6 - 7 years after the
sponsorship was launched. More importantly and quite interestingly, Sprite did not pay
the NBA rights fee. They used their marketing budgets to help both the NBA which is at
that time was not as popular and as an established brand as today. So it was a great
example of a partnership between a great brand and a great sporting organization.
Passion branding also has the opportunity to touch consumers in all the stages of
40
the relationship process from attracting, connecting and keeping them to driving awareness, getting consumers to consider your brand, etc.
The passion branding is more than just awareness. You think that sponsorship is
about signing a contract with a federation, paying a license fee or a sponsorship fee to
a federation and then putting your signals all around. It is not about that. It has the potential to do so much more. I think the partnership between ING and Renault Formula 1 team is a great example of what is possible. In fact they were so successful that
they are considered to have a second best impact in Formula 1 last year. They used to
sponsor through things like this. Brand awareness. ING sponsorship of the Formula 1
team became the theme of a first-ever global campaign. They were able to access existing and new markets. They used Formula 1 as a theme around which all the communications start. They had communication campaigns in the market and more importantly they are able to make ING a global brand using the power of Formula 1. They
were able to change people’s perceptions about the ING brand. What I find quite interesting is that 95 percent of people said that as a result of ING’s sponsorship of the Formula 1 team they would be consider to change their bank to ING. They used this for
business activation. An example of this is that they were able to generate 50 million euros in new assets as result of this sponsorship. They were also able to unify their staff
force. They claimed that 20,000 people were touched as a result of this sponsorship and
became more positive about the ING.
So what is happening? Sponsorship is about catching idols, sponsorship relationships, doing everything on the television about interrupting consumers. What is passion
branding has become is about connecting with consumers through their emotions. It is
about working with sports federations and brands to create win-win situations. It is
about using various means, using television, video, internet and mobile, all the different
touch points as an opportunity to interact with your consumers and add value and encourage their consumption and their passion. And it is about integrating themes. It is
about using sponsorship as a theme across other communications. We have a research
made by the Association of National Advertisers in the US. What is quite interesting is
that 74 percent of the respondents to that survey said that they were using intertwined
marketing communications as they set their marketing technique or methodology. Why
it is interesting is that 32 percent said that the biggest challenge that they had was to
find the big creative idea that they could use to leverage across the various different
platforms. I think with passion branding, with sponsorship of sport, we have that theme. We have that solution. We have the basis of that creative idea that marketing and
advertising agencies are looking for.
41
So that is enough for me now. I will be a long day for you. I just want to mention one more thing. I want to ask you a question. How would you like to be part of an
industry that delivers not just marketing benefits but more excitingly plays a role as a
change agent that can deliver social impact and position our brands and properties as
leaders in society that care? I think that we have the opportunity with sports to play a
major role to use sport as a platform to deliver social impact and to make a positive
contribution in your society, to make a contribution toward people having a healthy lifestyle and coming active to participle into sport. There are many many examples of
how we can use sport as a platform to drive social change and social impact as well as
to have marketing benefits.
Thank you very much.
42
Merhaba. Ne yaz›k ki bildi¤im tek Türkçe kelime bu. Ülkenizi pek çok defa ziyaret etmifl olmama ra¤men, hala dilinizin çok zor oldu¤unu düflünüyorum.
Bugün sizlerle düflüncelerimi paylaflmak için biraz daha yavafl konuflaca¤›m. Bugün sizlere pazarlama ve ifl dünyas›ndan kiflilerin sahip oldu¤u en güçlü pazarlama arac› oldu¤una inand›¤›m fley hakk›nda bilgi verme f›rsat› yakalad›¤›m için
çok mutluyum.
Bugün bu salonda oturan siz konuklar›m›z›n taraftarlar, markalar, sporcular
ve bir bütün olarak toplumun hayat›nda gerçek bir de¤ifliklik yapma potansiyeline sahip oldu¤unuzu düflündükçe, gerçekten çok heyecanlan›yorum. “Aflkla Yarat›lan Markalar” bafll›kl› kitab›m iki dile çevrildi ve bunlardan bir tanesi Türkçe.
Önümüzdeki yar›m saatte, flimdi s›ralayaca¤›m konulara de¤inmek istiyorum: Yeni müflteriler dünyas›nda neler oluyor? ‹nsanlar› heyecanland›ran yeni
medya nedir? Daha etkili bir hale gelebilmek için bu medyay› nas›l kullanabiliriz? Son olarak, bir grup olarak bizim bu harika ortamda çal›flarak elde etti¤imiz
en büyük f›rsat nedir?
Son befl, alt› veya yedi y›ld›r dünya ekonomisinde gerçek bir kayma gerçekleflmifltir ve ben bugün sizlere bu konuflmay› yaparken bat›n›n bak›fl aç›s›n› yans›taca¤›m çünkü benim temel bilgim bunun üzerine ve benim anlad›¤›m alan bu.
Türkiye ve Hindistan gibi ülkelerin ve hatta Çin gibi ülkelerin bat› ile pek çok
ortak özelli¤e sahip oldu¤unu fark ettim. Ama gerçek olan flu ki biz marka merkezli bir ortamdan tüketici merkezli bir ortama geçifl yapt›k. Bugün söz sahibi
olan taraf tüketici. Art›k marka veya flirkete odaklan›lm›yor. Art›k müflteri merkezli bir yaklafl›m söz konusu. Bugün sadece ürünler ve hizmetler de¤il, ayn› zamanda deneyimler üzerine odaklan›yoruz. Burada uzun vadeli de¤er, müflterilerin pay› ve temel de¤erlerin sa¤lad›¤› getirilerden bahsediyoruz.
fiimdi siz misafirlerimize bir soru sormak istiyorum. Aran›zda daha önce
Cluetrain Manifestosu’nu duyan var m›? Aran›zda Cluetrain Manifestosu’nu daha önce duyan veya bu kitab› okuyan varsa lütfen elini kald›rs›n. Kimse duymam›fl. Bu gerçekten çok ilginç. 1999 y›l›nda ‹talya’da www.cluetrain.com diye bir
internet sitesi aç›ld› ve bu site yoluyla tüm dünyadan pek çok kifli görüfllerini
baflkalar› ile paylaflt›. Bugün insanlar›n internet üzerinden birbirleri ile iletiflim
kurdu¤unu görüyoruz ve bu site bunun ilk örne¤i. ‹nsanlar yeni piyasaya iliflkin
görüfllerini ortaya koyarak siteye katk›da bulunmufllard›r. fiimdi sizlere Cluetrain Manifestosu’nun birkaç maddesini okuyaca¤›m. Cluetrain Manifestosu’nda
doksan›n üzerinde madde bulunmaktad›r ve ben bunlardan befl alt› tanesini
okumak istiyorum.
43
(1) Piyasa iletiflimdir.
(2) Piyasa insanlardan oluflur, demografik sektörlerden de¤il.
(3) ‹nsanlar aras›ndaki iletiflim insan sesinden oluflur. ‹letiflim insan sesi ile
kurulur.
(23) Kendini “konumland›rma” girifliminde bulunan flirketler, kendilerine
bir konum belirleme ihtiyac› içerisindedir. fiirketlerin konumu piyasalar›n› ilgilendiren bir fley ile ilgili olmal›d›r.
(34) ‹nsan sesi ile konuflabilmek amac›yla, flirketler toplumun endiflelerini
paylaflmal›d›r.
(35) Ama öncelikle, flirketler bir topluma ait olmal›d›r.
(36) fiirketler kendilerine kurum kültürünün nerede bitti¤ini sormal›d›r.
(37) fiirketlerin kurumsal kültürünün toplum bafllamadan önce bitmesi halinde, flirketlerin bir piyasas› olmayacakt›r.
(80) Endiflelenmeyin, hala para kazanabilirsiniz. Ne var ki, bu ancak akl›n›zdaki tek fleyin para olmamas› halinde mümkün.
Bu özellikle bat› piyasalar› aç›s›ndan büyük önem tafl›maktad›r. Sponsorluk
alan›nda en geliflmifl piyasalar ABD, Birleflik Krall›k, Güney Afrika ve Avustralya’d›r. Burada “Sorun yok, hala para kazanabilirsin ama akl›ndaki tek fleyin para olmamas› gerekiyor” diyor.
Böylece, güçlü küresel iletiflim internet ile bafllad›. ‹nsanlar bilgiyi paylaflman›n yeni yollar›n› keflfediyor. Bu da yeni bir düflünme fleklinin ortaya ç›kmas›na neden oluyor. Piyasadaki tüketiciler yeni bir yolla iletiflim kurmaya bafllad›.
‹letiflim onlarla birlikte yaflad›klar› toplum aras›nda anlaml› bir iliflki kurulmas›
üzerine odaklan›yor. Bunun anlam› müflterilerin bir marka olarak onlar için gerçekten neyin önemli oldu¤unu anlad›¤›n›z sürece mutlu olduklar› anlam›na geliyor. Müflterileri tamamen kazanman›z gerekiyor, sadece tüketen yönlerini de¤il. Yapt›¤›n›z fley ile bir de¤ifliklik yarat›n. Yapt›klar›n›z› yaln›zca kendiniz ve
paydafllar›n›z için yapmay›n. Yapt›klar›n›z› bir bütün olarak toplumda de¤ifliklik
yaratmak için yap›n.
Aflkla yarat›lan ekonomide iliflkiler yeni medyad›r. Bu televizyon de¤il. Bu
bas›l› materyal de de¤il. Burada aç›k hava reklamlar›ndan da bahsetmiyoruz. Yeni medyam›z iliflkiler.
Aflkla yarat›lan markalar dedi¤imizde, müflterinin istekleri çerçevesinde
marka ile müflteriler aras›nda bir iliflki kurulmas› ve bu müflterilerin tutkular›n›n
paydafllar için de¤er sa¤lamak amac›yla kullan›lmas›n› anl›yoruz. Aflkla yarat›lan
markalarda sponsorluk pazarlamas›n›n temel yaklafl›m› budur. Bence bu yaln›z-
44
ca marka, paydafllar, personel de¤il ayn› zamanda müflteriler ve bu sponsorluktan veya faaliyetten etkilenen herkes olmak üzere tüm paydafllar üzerinde olumlu bir etki yaratma f›rsat› sa¤layan tek pazarlama platformudur.
Alan›nda lider olarak kabul edilen dünyan›n her yerinden çeflitli sponsorluk flirketlerinin temsilcilerinin yer ald›¤› bu konferansa kat›lma f›rsat›na sahip
olmak benim için bir ayr›cal›k. Bu kitapta birtak›m anlaml› görüfllere rastlayacaks›n›z. Sunumumda yer vermek istedi¤im görüfllerden bir tanesi, Unilever’in
dünya genelindeki sponsorluk faaliyetlerinden sorumlu olan Michael Brockbank’in görüflleridir. Michael Brockbank, Unilever’in sponsorluk ve pazarlama
bütçesini nereye aktaraca¤› konusunda büyük etki sahibi olmufltur. Michael
Brockbank, “Markalar› müflterilerimizin hissettikleri ile ba¤daflt›rmak, onlar› hisleri ba¤lam›nda markalar›m›zla buluflmaya ça¤›rmak ve onlar›n hissettiklerini
aç›klamalar›n› sa¤lamak marka yaklafl›m›m›z›n merkezinde yer almaktad›r.” diyor. Burada sponsorluk yapan markan›n tutkular›n d›fl›na de¤il tam merkezine
yerlefltirilmesinden bahsediyoruz.
Aflkla yarat›lan markalara de¤indi¤imizde, pek çok seçene¤imiz oldu¤unu
görüyoruz. Bence bu yans› spor dünyas›ndan gelenleriniz için çok büyük önem
tafl›yor. Sponsorlu¤u bir pazarlama arac› olarak kullanmak istiyorsak, spor bunun için tek yol de¤ildir. Müflterilere ulaflmak ve onlar› etkilemek için yap›labilecek pek çok fley bulunmaktad›r.
Spor pazarlamas›. Mastercard’›n fiampiyonlar Ligi’nin sponsorlu¤unu yapmas› buna örnek gösterilebilir. ‹nteraktif pazarlama. Türkiye’de Red Bull Flugtag
gerçeklefltirildi ve bu faaliyete 5000 kifli kat›ld›. Bu inan›lmaz bir deneyimdi. Bu
oldukça ç›lg›n bir faaliyetti. ‹nsanlar ne kadar uza¤a uçabileceklerini gördüler.
Türkiye tarihinde baflka hangi spor faaliyetine 5000 Türk kat›ld›? Bu faaliyete yabanc›lar veya fiampiyonlar Ligini izlemeye gelenler de¤il, 5000 Türk kat›ld›. Bu,
insanlar›n tutkular›n› hissetmeye bafllad›¤›n›zda neler yapabilece¤inizin güzel bir
örne¤idir. Bu örnekte insanlar e¤lenmek istiyordu. Bu uluslararas› düzeyde görülen büyük bir e¤ilimdir. Avrupa Sponsorluk Birli¤i taraf›ndan son dönemde
gerçeklefltirilen bir anket bunun sponsorluk faaliyetleri içerisindeki en önemli
faaliyet oldu¤unu göstermektedir. American Express’in program› bunun için iyi
bir örnek teflkil ediyor. Bu programda American Express sahiplerinin yüzde 30’u
American Express’in sosyal projelerine dahil oluyor. American Express, müflterileri taraf›ndan en iyi befl proje olarak seçilen projelere 25 milyon dolar ba¤›fllad›. Bu spor alan›nda herkesin ö¤renmesi gereken bir ders. Bu bir f›rsat ve bu konuya daha sonra yeniden de¤inece¤iz.
45
Burada ayr›ca gurur duyma konusundan da bahsedilebilir. Güney Afrika’dayken, Güney Afrika hükümetinin 2000 ve 2001 y›llar›nda “Proudly South
Africa” ad›nda yeni bir kampanya bafllatma fikri etraf›nda toplanan bir dizi popüler marka ile birlikte gerçeklefltirdi¤i bir çal›flmada yer ald›m. O dönemde Güney Afrika’da gerçeklefltirilen bir araflt›rmada Güney Afrika’da yaflanan tüm sorunlara ra¤men Güney Afrikal› olman›n gurur kayna¤› oldu¤u ortaya ç›km›flt›r.
Bunun bu kampanya ile do¤rudan iliflkisi bulunmaktad›r. Bu flirketler milli gurura iliflkin olarak hükümet ile birlikte çal›flm›fllard›r.
Aflkla markalar yaratma etkili bir marka çal›flmas› olarak pek çok olumlu
özelli¤e sahiptir. Burada marka bilinirli¤i, marka bilinçlendirmesi, marka kiflili¤i
ve hatta markan›n baflka markalardan ayr›lmas›ndan bahsedebiliriz. Bu durumda, Coca Cola örnek gösterilebilir. Coca Cola, Sprite ile NBA’n›n iliflkilendirilebilece¤ini düflünmüfltür. fiimdi o dönemde Coca Cola’n›n sponsorluk faaliyetlerinden sorumlu olan kifliden bir al›nt› yapaca¤›m: “NBA’y› Sprite’› ça¤dafl ortalama
bir marka haline getirmek için kulland›k. NBA’y› markan›n kiflili¤ini güçlendirmek için kulland›k.” Burada ilginç olan bu sponsorluk sonras›nda Sprite’›n büyüme oran›n›n sponsorluk bafllat›ld›ktan 6 veya 7 y›l sonra ikili haneler fleklinde
art›fl göstermesidir. Daha da önemli olarak ve oldukça ilginç bir flekilde, Sprite
NBA için herhangi bir sponsorluk ücreti ödemedi. Sprite pazarlama bütçesini ayn› zamanda o zamanlar bugünkü kadar çok popüler ve geliflmifl bir marka olmayan NBA’ya yard›mc› olmak amac›yla kulland›. Bu büyük bir marka ile büyük bir
sponsorluk organizasyonu aras›ndaki iliflkiye çok güzel bir örnektir.
Aflkla marka yaratma bunun yan› s›ra, müflterilerin etkilenmesi, bir araya
getirilmesi ve korunmas›ndan marka bilinirli¤i oluflturma, müflterilerin markan›z› önemsemesini sa¤lama ve benzerine kadar iletiflim sürecinin bütün alanlar›nda müflteriyle temas kurma imkân› sa¤lamal›d›r.
Aflkla marka yaratma sadece bilinirlik sa¤lama anlam›na gelmemektedir.
Sponsorlu¤un sadece bir federasyon ile bir anlaflma imzalama, federasyona bir lisans ücreti veya bir sponsorluk ücreti ödeme ve daha sonra her yere logonuzu
koyma oldu¤unu düflünebilirsiniz. Sponsorluk bu demek de¤il. Sponsorluk
bundan çok daha fazlas›n› yapma potansiyeline sahiptir. ING ile Formula 1,
sponsorluk ile neler yap›labilece¤ine harika bir örnek. Asl›nda bu sponsorluk o
kadar baflar›l› oldu ki, geçen y›l›n en iyi ikinci sponsorlu¤u olarak gösterildi.
ING ve Formula 1 sponsorlu¤u çeflitli aç›lardan ele ald›. Bunlardan ilki marka
bilinirli¤i. ING’nin bir Formula 1 tak›m›n›n sponsorlu¤unu yapmas› bugüne kadarki ilk küresel kampanya haline gelmifltir. Bu flekilde mevcut ve yeni piyasala-
46
ra ulaflmay› baflard›lar. Formula 1’i bütün iletiflimin etraf›nda gerçeklefltirildi¤i
bir tema olarak kulland›lar. Piyasada iletiflim kampanyalar› gerçeklefltirdiler ve
daha da önemlisi Formula 1’in gücünü kullanarak ING’yi küresel bir marka haline getirdiler. ‹nsanlar›n ING markas›na iliflkin alg›s›n› de¤ifltirdiler. Bana oldukça ilginç gelen bir nokta ise insanlar›n yüzde 95’inin ING’nin Formula 1’in
sponsorlu¤unu yapmas›ndan dolay› bankalar›n› de¤ifltirip ING müflterisi olmak
istediklerini söylemeleridir. Bu sponsorlu¤u ifl aktivasyonu için kulland›lar. Bunun bir örne¤i, bu sponsorluk sonras›nda yeni varl›klarla 50 milyon euro gelir
sa¤lamay› baflarm›fl olmalar›d›r. Bu sponsorluk sonras›nda 20.000 kifliye ulafl›lm›fl ve bu kifliler ING ile ilgili daha olumlu görüfllere sahip olmaya bafllam›flt›r.
Peki, sonuçta ne oluyor? Sponsorluk, idoller yaratmak, sponsorluk iliflkileri kurmak ve tüketicileri engellemeden televizyonda her türlü faaliyeti gerçeklefltirmektir. Aflkla marka yaratmak ise duygular yoluyla tüketicilerle ba¤lant› kurmakt›r. Her iki taraf›n da kazanç sa¤lad›¤›ndan emin olmak amac›yla federasyonlar ve markalarla birlikte çal›fl›lmal›d›r. Tüketicilerle iletiflim kurmak ve katma
de¤er sa¤lamak ve tüketimi teflvik etmek amac›yla televizyon, video, internet ve
cep telefonu gibi çeflitli araçlar›n kullan›lmas› gerekmektedir. Ayr›ca temalar›n
bütünlefltirilmesi gerekmektedir. Sponsorluk di¤er iletiflimler karfl›s›nda bir tema
olarak kullan›lmal›d›r. ABD’de Ulusal Reklâmc›lar Birli¤i taraf›ndan bir araflt›rma
gerçeklefltirilmifltir. Bu araflt›rma neticesinde ortaya ç›kan ilginç bir sonuç, ankete kat›lanlar›n yüzde 74’ünün pazarlama tekniklerini ve metodolojilerini belirlerken birbiri ile iliflkili pazarlama iletiflimlerini kulland›klar›n› söylemeleridir. Bunun ilginç olmas›n›n sebebi, kat›l›mc›lar›n yüzde 32’sinin karfl›laflt›klar› en büyük s›k›nt›n›n farkl› platformlarda kullanabilecekleri yarat›c› bir fikir gelifltirme
oldu¤unu söylemeleridir. Bence aflkla marka yaratarak, spor sponsorlu¤u ile, bu
temaya sahip olunabilir. Bu flekilde bu soruna çözüm bulabiliriz. Pazarlama ve
reklâmc›l›k flirketlerinin bu yarat›c› fikir için arad›klar› temele sahibiz.
Bugün size anlatacaklar›m bu kadar. Bugün sizin için uzun bir gün olacak.
Konuflmama son vermeden önce k›saca bir konuya de¤inmek istiyorum. Sizlere
bir soru sormak istiyorum. Yaln›zca pazarlama alan›nda fayda sa¤lamakla kalmay›p ayn› zamanda sosyal etki yaratabilecek ve markalar›m›z› veya varl›klar›m›z›
toplumda lider konumuna getirebilecek bir de¤iflim kuruluflu rolünü üstlenen
bir endüstrinin parças› olmak ister misiniz? Sosyal etki yaratmak, topluma olumlu bir katk›da bulunmak ve insanlar›n sa¤l›kl› bir yaflam tarz›na sahip olmas›n›
ve aktif bir flekilde spor yapmas›n› desteklemek amac›yla sporu bir platform olarak kullanabilece¤imize inan›yorum. Sporu pazarlama kazançlar›n›n yan› s›ra
47
sosyal de¤iflim ve sosyal etki yaratmak amac›yla da kullanabiliriz.
Çok teflekkür ederim.
SUNUCU - De¤erli Misafirlerimiz, Neill Duffy’e bu sunumu için çok teflekkür ediyoruz. E¤er soru sormak isteyen varsa, flimdi sorular›n›z› sorabilirsiniz.
Bir, iki soru alabilecek kendisi.
KATILIMCI - Son birkaç y›lda spor kulüplerinin ve sportif markalar›n yapt›klar› baz› kurumsal sorumluluk projeleri ç›kmaya bafllad›. Bu spor kulüplerine
farkl›laflma aç›s›ndan ne gibi avantajlar getirir?
NEILL DUFFY - I think that what is happening in the markets from a sponsorship perspective like the US, like the UK, South Africa and Australia, social corporate
responsibility is becoming the single most important thing. The reason for that is that
the brands need to demonstrate that they care about the community and about the consumers. It is no longer acceptable to have a one way relationship. We take your money
and then we give it back. So for the sports federations or sports clubs I think there is
great potential to align your sports activity together with your social course. And I think
together you will be stronger then you would have just used sports itself. Every single
federation or club can find a way to have some type of social responsibility project that
is relevant to them. That is very important.
ABD, Birleflik Krall›k, Güney Afrika ve Avustralya gibi piyasalarda sponsorluk aç›s›ndan sosyal kurumsal sorumluluk çok büyük önem tafl›maktad›r. Bunun nedeni markalar›n toplum ve müflterilerini umursad›klar›n› göstermek ihtiyac› içerisinde olmalar›d›r. Tek yönlü iliflkiler art›k kabul görmemektedir. Paran›z› al›yorsak, bunun bir flekilde size geri dönmesini sa¤lamal›y›z. Federasyonlar
ve kulüpler aç›s›ndan, spor faaliyetlerini sosyal faaliyetlerle bütünlefltirmek için
pek çok f›rsat bulunmaktad›r. Bence bu ikisini birlikte kulland›¤›n›zda, tek bafl›na sporu kulland›¤›n›zda oldu¤unuzdan daha güçlü olursunuz. Her federasyon
veya kulüp kendilerine uygun sosyal sorumluk projeleri gerçeklefltirmelidir. Bu
çok önemlidir.
KATILIMCI - Teflekkürler. Ben sponsorluk konusunda çok önemli bir konuya aç›kl›k getirmesini rica edece¤im. Türkiye’de ana sponsorlar›n genelde büyük spor organizasyonlar›na ve yayg›nlaflm›fl olan spor federasyonlar›na yak›nlaflmas› kolayl›kla gerçeklefliyor. Ama esas Türkiye’de geliflmekte olan birçok fe-
48
derasyonun sponsorluklara ihtiyac› var. Biz geliflmekte olan bu federasyonlar›n
sponsorluklar›na nas›l bir katk›da bulunabiliriz? Bu konudaki fikirlerinizden yararlanmak istiyoruz.
NEILL DUFFY - Your question is the same in every country in the world. We
answer your question the same in every country in the world. The sponsors like to associate with the big federations and the big sports because it is a way for them to reach
more people. So football in Turkey like in any other country I am sure attracts a like
of sponsorship money. Especially now you are in Euro 2008. Turkey has qualified for
the final and there is a lot of interest in football as a result of that, which makes it difficult for the small sports and the other federations. It is a very big challenge but I think
that what you need to do is you need to find the opportunities to make you offer more
value. How do you do that? You do that by using new technology. Today if you have
small sports in Turkey like…
Bu soruya her ülkede rastl›yoruz ve bu soruya her ülkede ayn› cevab› veriyoruz. Sponsorlar büyük federasyonlarla veya popüler sporlarla iliflkilendirilmek
istiyorlar çünkü bu flekilde daha fazla kifliye ulaflabiliyorlar. Her ülkede oldu¤u
gibi Türkiye’de de futbol sponsorlar için en çekici spor. Özellikle flimdi Euro
2008’e kat›lacaks›n›z. Türkiye Euro 2008’e kat›lma hakk› kazand› ve bunun sonucunda futbola duyulan ilgi artt›. Bu durum daha az popüler olan sporlar ve di¤er federasyonlar için durumu daha da zorlaflt›r›yor. Bu çok büyük bir sorun ve
bence yapman›z gereken fley daha fazla de¤er sa¤layacak flekilde f›rsat yaratmakt›r. Bunu nas›l yapabilirsiniz? Bunu son teknolojiyi kullanarak yapabilirsiniz. Örne¤in Türkiye’de fazla popüler olmayan sporlar nelerdir?
KATILIMCI - Örne¤in ben Dans Sporlar› Federasyonu Baflkan›y›m.
NEILL DUFFY - Dance sport. Maybe an idea would be how you used dance sport
as a way to address the social issues in the society with children. Get young people to dance, to come into the situations to dance together. But it is a big challenge. Turkey is your
geography but if you get different dance from different regions and put them together with
the new technology with the internet you will be able to reach a lot of people.
Your biggest challenge as a small federation like dance sport is that you do not
enjoy the same media exposure with the football for example. As a result of that, your
project is less interesting to the sponsors because they want potentially to reach more
people. It is easy for them to reach more people with football. What you need to show
49
them is that you are able to touch people. Through your sport, you are able to provide
the opportunity for the sponsor to touch people and to develop a relationship with these people who can become their consumers. Dance sport has different benefits from football. They are different. What you need to do is to celebrate why you are different
and use that as a way to find your sponsors.
Dans sporlar›. Belki dans sporlar›n› toplumda çocuklar›n karfl›laflt›¤› sosyal
sorunlar› çözmek için kullanabilirsiniz. Gençlerin dans etmelerini sa¤layabilirsiniz
veya gençlerin hep birlikte dans edebilecekleri faaliyetler düzenleyebilirsiniz. Ama
bu zor bir ifl. Sizin dikkate alman›z gereken co¤rafya Türkiye ve farkl› bölgelerden
farkl› danslar› teknoloji ile bir araya getirirseniz çok fazla kifliye ulaflabilirsiniz.
Dans Sporlar› Federasyonu gibi küçük bir federasyon olarak, en büyük sorununuz örne¤in futbol kadar medyada yer alamaman›zd›r. Bunun sonucunda,
sponsorlar için daha az çekicisinizdir çünkü sponsorlar potansiyel olarak daha
fazla kifliye ulaflmak istemektedirler. Futbolu kullanarak daha kolay bir flekilde
daha fazla kifliye ulaflabilirler. Onlara insanlara dokunabildi¤inizi göstermeniz
gerekiyor. Bu spor sayesinde, sponsorun insanlara dokunmas›n› ve müflterileri
olacak bu insanlarla iliflki kurmas›n› sa¤layabilirsiniz. Dans sporlar› futboldan
farkl› faydalar sa¤lar. Futbol ile dans sporlar› birbirinden farkl›d›r. Yapman›z gereken fley bu fark› ortaya koymak ve bunu sponsor bulmak için kullanmakt›r.
KATILIMCI - Teflekkür ederim.
NEILL DUFFY - It is a difficult question to answer. Maybe we can talk afterwards. No other questions? Thank you very much again and I hope you a very successful conference. I just want to thank for inviting me here today.
Bu cevaplamas› zor bir soruydu. Belki bunu daha sonra konuflabiliriz. Baflka
sorusu olan var m›? Teflekkür ediyorum ve bu konferans›n baflar›l› bir konferans
olmas›n› diliyorum. Beni bugün buraya davet etti¤iniz için teflekkür ediyorum.
SUNUCU - Say›n Neill Duffy’e hem sunumu hem de sorular›m›za yan›t
verdi¤i için teflekkür ediyoruz.
Say›n Misafirlerimiz, k›sa bir ara vermeden önce son bir oturum daha gerçeklefltirece¤iz. Gün geçmiyor ki teknolojiyi kullanmayal›m. Mutlaka internete
giriyoruz ya da cep telefonu kullanmadan gün geçirmiyoruz ama kullanmakta
oldu¤umuz teknoloji acaba sporun neresinde, nas›l bir heyecan yaflat›yor bize?
Sporu teknolojiyi kullanarak nas›l takip edebiliyoruz? ‹flte bununla ilgili olarak
50
bir oturum gerçeklefltirece¤iz. “Teknoloji Sporun Neresinde” bafll›kl› oturumumuz için oturumun moderatörlü¤ünü yapacak olan Sporx Pazarlama ve ‹fl Gelifltirme Direktörü Say›n Emre U¤urlu’yu sahneye davet ediyorum. Konuflmac›lar›m›z Turkcell Katma De¤erli Servisler - Bireysel Servisler Bölüm Baflkan› Say›n
Burak Ertafl, Sportsman Media Grup ‹fl Operasyonlar›ndan Sorumlu Grup Direktörü Say›n Lucas Seiler ve Euroleague Pazarlamadan Sorumlu Üst Düzey Yöneticisi Say›n Pedro Galvan.
“Teknoloji Sporun Neresinde?”
Moderatör: Emre U⁄URLU - Sporx Pazarlama ve ‹fl Gelifltirme Direktörü
Konuflmac›lar:
Burak ERTAfi - Turkcell Katma De¤erli Servisler Bireysel Servisler Bölüm
Baflkan›
Lucas SEILER - Sportsman Media Grup Director Busines Operetions
Pedro GALVAN - Euroleague Chief Marketing Officer
MODERATÖR - Hofl geldiniz. Ben Emre U¤urlu. Sporx Pazarlama ve ‹fl
Gelifltirme Direktörüyüm. Biz bu oturumlar› haz›rlarken ve isimleri koyarken, ne
olabilir, acaba sporla teknolojiyi nas›l bir araya getirebiliriz diye düflündük ve
“Teknoloji Sporun Neresinde” dedik. Asl›nda bu bafll› bafl›na belki bir konferans›n konusu olacak bir oturum ama biz bugün biraz sonra ça¤›raca¤›m de¤erli konuklar›m ile beraber spor yay›nc›l›¤›nda, spor habercili¤inde teknolojiyi nas›l
kullanmaya bafllad›k, neler de¤iflti günümüzde bunlar› tart›flaca¤›z.
Buna girmeden önce, asl›nda teknoloji hayat›m›za ciddi bir girifl yapt›¤›
için, bu konuyla ilgili k›sa bir hikâye anlataca¤›m size ve ondan sonra konuklar›m› davet edece¤im. 1993 y›l›nda yani bundan 15 y›l önce, üniversiteye yeni
girdi¤im y›llarda, Bo¤aziçi Üniversitesinde arkadafllar›mla dolafl›rken dediler ki
e-postalar da¤›t›l›yor. Bo¤aziçi Üniversitesinden bahsediyorum. “E-posta ne?”
dedik. “‹nsanlarla haberleflebilmek için bilgisayar üzerinden yap›lan bir fley.” dediler. “Peki, biz de gidip alal›m.” dedik. ‹flte ö¤renci kimli¤i almaya al›fl›¤›z, paso almaya al›fl›¤›z. Gittik, e-posta için bir form doldurduk. Bize yaz›l› bir form
verdiler. Ad›m›z, soyad›m›z, bölümümüz, vs. Baflvurduk. Ertesi gün gittik bize
içinde @ iflareti bulunan bir fley verdiler. “Bu ne ifle yarayacak?” dedik. “Haberleflmeye yar›yor.” dediler. “E-posta gönderecek kimsem yok benim, ne yapaca-
51
¤›m?” dedim. “Birbirinize gönderirsiniz.” dediler. ‹lk e-posta göndermeye 1993
y›l›nda arkadafllar›m›zla bafllad›k. Belki bunu bugün anlatsak, bugünün çocuklar› diyecekler ki böyle bir fley olabilir mi? Sanki 25 y›l önce veya 50 y›l önce anlat›yormufluz gibi olacak.
Teknoloji art›k çok ilerledi. Teknolojinin ilerlemesi de hepimizin haber almas›n›, haberlere ulaflmas›n› çok çok h›zland›rd›. Örnek vereyim size. Mesela
yaln›zca gazete oldu¤u dönemlerde veya akflam haberlerinde televizyon izlerken,
bir habere ulaflman›z zor olabilirdi. Euro 2008 dönemindeyiz. Euro 2008 için
Fatih Terim milli tak›m›ndan üç oyuncuyu ç›kard›. Bundan bir 10 y›l önce, bu
haberi akflam haberlerinde televizyonda duyacakt›n›z ya da gazetede okuyacakt›n›z ama flimdi herhangi bir internet sitesini açarsan›z ya da cep telefonunuzda
bir bilgi servisine girerseniz, bu habere ulaflabilirsiniz. Merak edenler için söyleyeyim, ‹brahim Kafl, Y›ld›ray Bafltürk ve Halil Alt›ntop milli tak›m kadrosundan
ç›kart›ld›.
Art›k geriye dönüfl bafllad›. Eskiden gazeteden veya televizyondan ö¤renilen haberler, internette yay›nlan›rken flimdi önce her fleyi internette görüyoruz,
cep telefonunda görüyoruz. Daha sonra bunlar herkese yay›l›yor. Daha fazla sözü uzatmayaca¤›m. Ben bir sunum da yapmayaca¤›m ama k›sa bir filmimiz var.
Sporx’i çok k›saca anlatan bir film var. Önce bu filmi izleyelim, daha sonra de¤erli konuflmac›lar›, de¤erli dostlar›m› buraya davet edece¤im. Lütfen filmi izleyelim önce.
Evet k›saca özetlemek istedik. Art›k internetin ve cep telefonunun oldu¤u her
yerden ulaflabilece¤iniz bir adres Sporx. fiimdi müsaadenizle konuklar›m› davet etmek istiyorum. Say›n Pedo Galvan, Euroleague Chief Marketing Officer, Say›n Lucas Seiler, Sportsman Media Group Director of Business Operations ve Say›n Burak Ertafl, Turkcell Katma De¤erli Servisler - Bireysel Servisler Bölüm Baflkan›.
Bir de fluna dikkat edelim istedik. Herkesin buraya gelip sunum yapt›¤›,
kendi firmas› ile ilgili ya da yapt›klar› ile ilgili bir fleyleri anlatt›¤› bir oturumdan
daha çok sohbet havas›nda geçen ve karfl›l›kl› görüflleri paylaflabilece¤imiz bir
oturum olmas›n› önemsedik. Böylece daha sonras›nda sizin sorular›n›z oldu¤unda, konuklar›m›zla beraber bunlar› paylaflabiliriz. Ben yabanc› konuklar›m›zla
‹ngilizce konuflaca¤›m ama zaten yabanc› konuflmac›lar›m›z›n konuflmalar›n›
kulaklar›n›zdan takip edebiliyorsunuz. Burak Bey müsaade edersiniz önce yabanc› konuklar›m›zla bafllayal›m.
Yes, Pedro. Actually we will start with you. I guess most of the people who are here know something about Euroleague but can you give us some more information, a bri-
52
ef introduction about Euroleague, about what you are doing? Basketball is a second
sport in Turkey. We love Efes Pilsen, Ülker and Fenerbahçe. Can you give us a brief
introduction first, please?
Evet, Pedro öncelikle seninle bafllayaca¤›z. San›r›m bugün burada bizlerle
birlikte olan konuklar›m›z›n büyük bölümü Euroleague hakk›nda bilgi sahibidir. Bize Euroleague ile ilgili daha fazla bilgi verebilir misin? Euroleague olarak
yapt›klar›n›zdan bahsedebilir misin? Basketbol Türkiye’de en çok sevilen ikinci
spor. Efes Pilsen, Ülker ve Fenerbahçe’yi seviyoruz. Öncelikle bizi Euroleague
hakk›nda k›saca bilgilendirebilir misin?
PEDRO GALVAN - First of all, thank you very much for coming here and thank
you very much for inviting Euroleague Basketball. I would like to thank you on behalf of
the Euroleague Basketball. We established this new adventure in 2000. First of all, we
are not a federation. We are a private company working for the shareholders who are the
clubs and the leagues. We are not a federation who is funded by any government or institution. So we are talking about business and the clubs and the leagues are very interested in having business with and having brand awareness and all these things.
‹lk olarak, buraya geldi¤iniz için hepinize teflekkür ediyorum ve Euroleague Basketbol’u buraya davet etti¤iniz için teflekkürlerimi sunuyorum. Euroleague
Basketbol ad›na teflekkür ediyorum. Bu serüvene 2000 y›l›nda bafllad›k. ‹lk olarak, bizim bir federasyon olmad›¤›m›z› belirtmek istiyorum. Biz kulüpler ve liglerden oluflan paydafllar›m›z için çal›flan özel bir flirketiz. Biz hükümet veya bir
kurum taraf›ndan finanse edilen bir federasyon de¤iliz. Bu nedenle, burada bir
iflletmeden bahsediyoruz ve kulüpler ve ligler bizimle ifl yapmak ve marka bilinirli¤ini art›rmak istiyor.
MODERATÖR - I guess they are the biggest clubs, are not they?
San›r›m bunlar büyük kulüpler, de¤il mi?
PEDRO GALVAN - All the biggest clubs of Europe are in the Euroleague Basketball. Of course we have the pleasure to have Ülker and Efes. They are performing every
year more and more. Since 2000, we are trying to add more experience to the game. We
are trying to offer more experience to the clients. For instance, one of these important advancements that we have done is the euroleague.tv. That is one of the reasons why I am
here today to introduce you the euroleague.tv.
Avrupa’n›n en büyük kulüpleri Euroleague’de yer al›yor. Tabii ki Ülker ve
53
Efes Pilsen’in de Euroleague’de yer almas›ndan büyük mutluluk duyuyoruz. Bu
tak›mlar her geçen y›l daha da iyi bir performans sergiliyor. 2000 y›l›ndan bu yana, oyunlara daha fazla heyecan katmaya çal›fl›yoruz. Müflterilerimize daha fazla
deneyim sa¤lamaya çal›fl›yoruz. Örne¤in, gerçeklefltirdi¤imiz önemli yeniliklerden bir tanesi euroleague.tv. Bugün burada bulunma sebeplerimden bir tanesi
de sizlere euroleague.tv’yi tan›tmak.
MODERATÖR - We will listen to you about the euroleague.tv. Lucas, if we say
the Sportsman Media Group, it is not clear for everyone but when I say bundesliga, the
German league, everyone is interested because there are so many Turkish players playing there and the Turkish people are crazy for football. Can you also give us a brief
introduction about your company, what you are doing, what is your relationship with
bundesliga?
Pedro, euroleague.tv ile ilgili olarak seni daha sonra dinleyece¤iz. Lucas, burada herkes Sportsman Media Group hakk›nda bilgi sahibi olmayabilir, ancak
bundesliga dedi¤imizde herkesin bilgi sahibi oldu¤una eminim çünkü bu ligde
pek çok Türk sporcu oynuyor ve Türkler futbolu çok seviyor. Bize flirketiniz, neler yapt›¤›n›z ve bundesliga ile olan iliflkiniz hakk›nda k›saca bilgi verebilir misin?
LUCAS SEILER - Of course. First of all, thank you very much for having me
here. I am very proud to represent not only my company but also the German bundesliga here in Turkey as we are a partner of Sporx as well. I think we have broken grounds with Sporx but I will say more about that later on. We are an agency based in
Munich and Vienna, in Germany and in Austria. We represent the entire worldwide
rights to the German and Austrian bundesliga. Those are the two biggest leagues we
represent worldwide. In this respect, what we are trying to do is not to give that has been very popular in the past but to go into all the different media possibilities. We have
gone into mobile content, we have gone into internet and we have gone into television.
I will try to explain later on why it has worked very well in Turkey. Turkey is one of
the key markets for sports and for football. I think there is no other country in Europe
that chose as many international sports leagues as Turkey does.
Tabii ki. ‹lk olarak, beni buraya davet etti¤iniz için teflekkür ederim. Burada yani Türkiye’de yaln›zca flirketimi de¤il, Alman ligini de temsil etmekten büyük onur duyuyorum. Bununla birlikte, Sporx ile bir ortakl›¤›m›z var. Bence
Sporx ile birlikte yeni bir ç›¤›r açt›k. Bu konuya daha sonra de¤inece¤im. Biz Almanya’da Münih ve Avusturya’da Viyana olmak üzere iki ülkede faaliyet göste-
54
riyoruz. Tüm dünyada Alman ve Avusturya liglerinin haklar›n› temsil ediyoruz.
Bu ligler dünya genelinde temsil etti¤imiz en büyük iki ligdir. Bu ba¤lamda, yapmaya çal›flt›¤›m›z fley geçmiflte popüler olan› sunmak de¤il, farkl› medya seçeneklerinden faydalanmakt›r. Bu amaçla cep telefonunu kullan›yoruz, internetten
faydalan›yoruz ve televizyonu kullan›yoruz. Bunun Türkiye’de neden bu kadar
baflar›l› oldu¤unu daha sonra aç›klayaca¤›m. Türkiye spor ve futbol alan›nda önde gelen bir pazar. Bence Avrupa’da Türkiye kadar uluslararas› ligleri izleyen
baflka bir ülke yok.
MODERATÖR - Burak Bey, size gelirsek asl›nda spor deyince Turkcell’i ayr› tutmak mümkün de¤il. Yani Türkiye’de sporun her dal›n›n içinde olan, her
türlü deste¤i veren, hem bunu kullan›c›lar›na ulaflt›ran hem de kendisi spora direk olarak destek veren bir firmas›n›z. Asl›nda di¤er misafirlerimiz için teknoloji sporun neresinde, sizde spor teknolojinin neresinde olacak belki. Bize biraz
Turkcell ile sporun iliflkisini anlatabilecek misiniz?
BURAK ERTAfi - Memnuniyetle. Öncelikle ben de nazik davetiniz için teflekkür ederim. Ben k›saca sorumluluk alan›mdan bahsetmek istiyorum çünkü
konuyla çok alakal› noktalara geldi¤inde ak›llarda soru iflaretleri belirebilir. Katma De¤erli Servisler Bölüm Baflkan› biraz uzun bir s›fat. Asl›nda benim ve ekibimin ifli Turkcell’deki standart konuflma yani standart ses iletiflimimizin haricinde olan bütün servislerin yönetimi ve pazarlanmas› fleklinde tan›mlanabilir. Bunun yan› s›ra, firmalar›n kulland›¤› ses d›fl› servisler ile ilgili de ayr› bir bölümümüz var. Tabii spor deyince sokaktaki insan, bireysel servisler bizim ilgi alan›m›za giriyor. Birkaç tane servise örnek vermek gerekirse, sporla ilgili spor paketimiz var, goller cepte var, ilerde biraz daha bahsedece¤im. Ama akl›n›za ne gelirse yani att›¤›n›z SMS’ler, MMS’ler, cepten internet eriflimleri, her türlü içerik
servisi ki bunun içinde spor ve müzik gibi serviler geliyor asl›nda benim ekibimin sorumlulu¤unda.
fiimdi Turkcell deyince asl›nda hem sponsorluk taraf› devreye giriyor hem
de spor ve teknoloji taraf› devreye giriyor çünkü biz servislerimizi verirken a¤›rl›k olarak içerik sa¤lay›c›larla çal›flarak sporsevere an›nda veya daha sonradan
spor içeriklerini sunuyoruz. Sponsorlukla da asl›nda Türkiye’de en önemli desteklenecek alanlardan birisi olan spora destek veriyoruz.
Müsaade ederseniz teknolojiden önce ben k›saca sponsorluk taraf› ile ilgili
çok k›sa bilgi vermek istiyorum. fiimdi bizim genel sponsorluk vizyonumuzda
55
Türkiye’de nitelikli eleman yetifltirme vizyonumuz var. Bunun da ancak kal›c› olmas›n› sa¤layabilirsek ve uzun vadede toplumsal faydaya döndü¤ünü görebilirsek kendimizi baflar›l› addediyoruz. Bu çerçevede, özellikle spor alan›nda, e¤itim
alan›nda Kardelenler ve benzer projelerle, teknoloji alan›nda ve kültür ve sanat
alanlar›nda çeflitli sponsorluklar›m›z mevcut. Bunun nedenine hiç girmeyece¤im. Bir önceki oturumda zaten Say›n Neill Duffy markalar ve sosyal sorumluluk, sosyal fayda ile toplam faydan›n ne oldu¤unu gayet güzel anlatt›.
Spor konusundaki sponsorluklar›m›z› k›saca özetlemek gerekirse, flu anda
Türkiye Futbol Federasyonu ve Milli Tak›m›m›z›n ana sponsoruyuz. 2002 y›l›nda Futbol Milli Tak›m›m›za resmi iletiflim sponsoru olarak bu sponsorlu¤u bafllatt›k. Üç y›l resmi iletiflim sponsorlu¤u yapt›ktan sonra deste¤imizi ana sponsor
kademesine çekerek devam ettirdik. Bunun d›fl›nda, asl›nda Türkiye’de bir ilki
de 2005 y›l›nda bafllatt›k. Profesyonel futbol ligimize sponsor olduk. Profesyonel futbol ligi Turkcell Süper Lig oldu. Bunu da befl y›ll›k bir sponsor anlaflmas›
ile yapt›k. Bizi mutlu eden taraf bu ilk uygulaman›n ard›ndan farkl› firmalar›n
farkl› spor alanlar›nda bu uygulamay› geniflletmesi oldu.
MODERATÖR - Öncü oldunuz yani.
BURAK ERTAfi - Evet bir nevi öncü olduk. Yine 2003 y›l›nda dört büyüklerden çok büyüklere mant›¤›yla asl›nda Anadolu kulüplerimize 2007-2008 sezonunda 12 kulüp olmak üzere deste¤e bafllad›k. Son y›llarda özellikle Anadolu
kulüplerimizin baflar›lar› eminim bütün halk›m›z› mutlu ediyor. Son sezona bakarsak Sivasspor’un baflar›lar› ve Fortis Türkiye Kupas›nda Gençlerbirli¤i ile
Kayserispor’un mücadelesi sonucu Kayserispor’un baflar› ile kazanmas› bizi mutlu etti. Bunun d›fl›nda özellikle futbol alan›nda farkl› ufak sponsorluklar›m›z da
mevcut. Bu konuya girmeyece¤im. Ama bir tek futbol ile de k›s›tl› de¤il sponsorlu¤umuz. Basketbol alan›nda da 2006 y›l›ndan beri milli tak›m›m›z›n ana
sponsoruyuz.
MODERATÖR - Basketbol demiflken o zaman tekrar Pedro’ya dönece¤im
ben. Pedro, if you look at the Euroleague, it is broadcasted on television in Turkey for a very long time but Euroleague made something special. Actually there
are not so many sources in basketball for the internet in today’s world but Euroleague has done something special.
Pedro, Euroleague çok uzun zamandan beri Türkiye’de yay›nlan›yor, ancak
flimdi Euroleague taraf›ndan çok büyük bir yenili¤e imza at›ld›. Bugün internette çok
56
fazla basketbol kayna¤› yok ama Euroleague bunun için özel bir giriflimde bulundu.
PEDRO GALVAN - So we thought that it was time to create this new platform.
This platform consists of the Euroleague TV’s official internet television channel of Euroleague Basketball and it was launched in October 2007. Euroleague TV subscribers
have the opportunity to watch all Euroleague basketball games live online. There are
three different subscription packages offered to visitors: Season pass, team pass and pay
per view. There is also free viewer content offered to visitors via the web site as well.
This is the service that we want to present to all our clients.
What are the contents? We divided the contents in two basic groups. It is the first
point and the rest. The first point is the all Euroleague basketball games live. They are
broken of course in restriction supplied to some countries due to content agreements.
The rest is the news, the top ten plays, game top to plays, NPP videos, Euroleague magazine, other contents, Euroleague classics. All of these are the other products which
surround the unique selling position of the Euroleague TV that is all Euroleague basketball games live.
You can see some examples where to access. Access is a key because we do not have resources to get into the world’s mind, into the clients’ mind. So we have to have the
best media internet portals so that you can have access to our website. As you can see,
Sporx, … and Google are our partners. Google is spending more than 10 million euro
in advertising on their own and there are hundreds and hundreds thousands of potential clients who will reach finally to our website.
In Euroleague TV I do not want people who do not come to buy. I want to monetize all the people. These are not the people who just come, enjoy and go. If you come
to Euroleague TV, I want to you to come to buy our products. If you just want to see
highlights, you can always go to Sporx, … or to the more than 257 partners we have.
We want to reach next year 1000 and so on. The issue is that if you come to Euroleague TV, you come to buy. Of course through our homepage euroleague.net they can
have access as well.
What are the things that you can find at the platform? As you can see, you have
on-demand content, latest videos. One very important thing that we look for working
on the internet is that we do not forget the SFO. SFO of the people. Search Find Obtain. People are in a hurry. People want to find something very quickly and want to take it. Finally, there will be this conversion between television and internet and everybody would be able to create their own television channel. These are the things that we
are doing. The television channel that we are presenting here is not a loop channel that
starts at the seven o’clock in the morning and closes at the twelve o’clock in the evening.
57
The television channel of Euroleague Basketball is an on-demand channel. It is always
open and you can see whatever you want. There are more things that you can see. It is
possible to watch all the games and various versions like full game, condensed game,
highlights and best plays. As you can see here, it is possible to go directly to your preferred content through this manual. Again quickly and direct.
There are also companies or media who wants to impede or link our highlights to
their websites. As the Google partnership that we have done before we have done an
agreement with YouTube and there is youtube.com/euroleaguechannel. So by this way,
we have created more and more highlights. But again if you want to come to Euroleague TV, you come to buy our service.
Last but not least, I will show you some examples of the final four pass or pay per
view with different prices and different contents. This is one of the some highlights I
want to show you.
Böyle bir platformu yaratman›n zaman› geldi diye düflündük. Bu platform
Euroleague Basketbol’un resmi internet televizyon kanal› olan Euroleague
TV’den olufluyor ve bu kanal Ekim 2007’de aç›ld›. Euroleague TV aboneleri Euroleague basketbol maçlar›n› canl› olarak izleme f›rsat›na sahipler. Siteyi ziyaret
edenler için üç farkl› abone paketimiz var. Bunlar sezon paketi, tak›m paketi ve
görüntü bafl›na ödeme paketidir. Bunun yan› s›ra siteyi ziyaret edenler için ücretsiz içerik de sunulmaktad›r. Bu bütün müflterilerimize sunmak istedi¤imiz bir
hizmettir.
Sundu¤umuz içerikler nelerdir? ‹çerikleri genel olarak iki gruba ay›r›yoruz.
Bu ayr›m› birinci grup ve di¤erleri fleklinde yap›yoruz. Birinci grup canl› Euroleague basketbol maçlar›ndan olufluyor. Tabii ki bu maçlar içerik anlaflmalar›
çerçevesinde belirli ülkelerde izlenebiliyor. Geriye kalan içerik ise haberleri, en
iyi performanslar›, NPP videolar›n›, Euroleague dergisini, di¤er içerikleri ve Euroleague klasiklerini içermektedir. Bunlar›n hepsi Euroleague TV’nin temel ürünü olan canl› Euroleague basketbol maçlar›n› çevreleyen ürünlerdir.
Eriflim alan›nda baz› örnekler bulunmaktad›r. Eriflim temel bir konudur
çünkü dünyan›n akl›na girmek, müflterilerin akl›na girmek için kaynaklar›m›z
yok. Bu nedenle en iyi portallara sahip olmam›z gerekiyor. Bu sayede web sitemize eriflebilirsiniz. Gördü¤ünüz gibi ortaklar›m›z aras›nda Sporx ve Google var.
Google reklam için 10 milyon eurodan fazla harcama yap›yor ve yüz binlerce potansiyel müflteri web sitemize ulafl›yor.
‹nsanlar›n sadece sat›n almak için Euroleague TV web sitesini ziyaret etmelerini istiyoruz. Kiflilerin siteyi yaln›zca ziyaret etmelerini ve daha sonra herhan-
58
gi bir paket sat›n almadan gitmelerini istemiyoruz. Euroleague TV izleyecekseniz, ürünlerimizi alman›z gerekiyor. Sadece özet görüntüleri izlemek istiyorsan›z
Sporx veya di¤er 257 orta¤›m›z› ziyaret edebilirsiniz. Önümüzdeki y›l ortak say›m›z› binin üzerine ç›karmay› planl›yoruz. Önemli olan sitemizi Euroleague
TV’yi sat›n almak için ziyaret etmenizdir.
Bu platformda bulabilece¤iniz fleyler nelerdir? Gördü¤ünüz üzere, en son
görüntülerden tercih etti¤iniz içeri¤i izleyebilirsiniz. ‹nternet üzerindeki çal›flmalar›m›z s›ras›nda dikkat etti¤imiz önemli bir konu, insanlar›n istedikleri içerikleri aramalar›n›, bulmalar›n› ve elde etmelerini sa¤lamakt›r. ‹nsanlar›n zamanlar›
k›s›tl›. ‹nsanlar arad›klar›n› h›zl›ca bulmak ve izlemek istiyor. Son olarak, televizyon ve internet aras›nda bir ba¤lant› kurulabilir ve herkes kendi televizyon
kanal›n› oluflturabilir. Bunlar bizim yapt›¤›m›z fleyler. Burada sundu¤umuz televizyon kanal› sabah yedide aç›lan ve akflam on ikide kapanan bir kanal de¤ildir.
Euroleague Basketbol televizyon kanal› tercih üzerine faaliyet gösteren bir kanald›r. Bu kanal her zaman aç›kt›r ve ne isterseniz izleyebilirsiniz. Burada izleyebilece¤iniz pek çok fley bulunmaktad›r. Maçlar›n tamam›n›, k›salt›lm›fl halini, özet
görüntülerini ve en iyi performanslar› izleyebilirsiniz. Burada da gördü¤ünüz
üzere, bu flekilde do¤rudan istedi¤iniz içeri¤e ulaflabilirsiniz. Bu flekilde istenen
içeri¤e h›zl›ca ve do¤rudan ulafl›lmaktad›r.
Bunun yan› s›ra, özet görüntülerimizin web sitelerinde yer almas›n› isteyen
flirketler de bulunmaktad›r. Daha önce Google ile yapt›¤›m›z anlaflma gibi, YouTube ile de bir anlaflma gerçeklefltirdik.
fiimdi youtube.com/euroleaguechannel adresini ziyaret edebilirsiniz. Bu flekilde, daha fazla görüntü oluflturmufl olduk. Yine de Euroleague TV’yi ziyaret
edecekseniz, sat›n alman›z gerekiyor.
Son olarak, sizlere final four paketi ve görüntü bafl›na ödeme paketini göstermek istiyorum. Burada farkl› fiyatlar ve içerikler söz konusu. Bu size göstermek istedi¤im görüntülerden bir tanesi.
MODERATÖR - Then it is very easy for the user to come and see whenever they
want, whatever they want and however they want. So this makes the life easy for the
users.
Öyleyse kullan›c›lar›n›z›n sitenizi kolayca kullanmas›n› ve istedikleri fleyleri istedikleri zaman istedikleri yerde izlemesini sa¤l›yorsunuz. Böylece kullan›c›lar›n›z için hayat› kolaylaflt›r›yorsunuz.
59
PEDRO GALVAN - Yes, we try to do that. We have a lot of things to improve
for that but one thing to improve is that of course the commentators are in English because of the cost. Imagine the cost for all the matches and different commentators. So
far we cannot reach that point. But for example you can do the purchase process in different languages. Of course the people will know that it is in English. We do not want
to lie to anybody. But it is true in the process and it is easy for the people who say
“Okay, I can accept to listen the basketball game live in English but you facilitate the
way in my own language”.
Evet, bunu yapmaya çal›fl›yoruz. ‹yilefltirmemiz gereken pek çok nokta var,
ancak özellikle maç anlat›mlar›n›n ‹ngilizce yap›lmas› konusu maliyet aç›s›ndan
bizim için büyük önem tafl›yor. Her maç›n farkl› bir anlat›c› taraf›ndan farkl› dilde anlat›lmas›n›n maliyetini bir düflünün. Henüz bu noktaya eriflemedik. Ne var
ki, sat›n al›m ifllemlerini farkl› dillerde yapabiliyorsunuz. Tabii ki insanlar maç
anlat›mlar›n›n ‹ngilizce oldu¤unu biliyor. Kimseyi kand›rmak istemeyiz. Yine de
sat›n al›m sürecinde müflterilerimize kolayl›k sa¤l›yoruz ve müflterilerimiz basketbol maçlar›n› ‹ngilizce izlemeyi kabul etse de sat›n al›m sürecini kendi dillerinde yapmak istiyor.
MODERATÖR - Thank you very much Pedro. And Lucas when we look at the
bundesliga, now all around the world people are watching bundesliga now not only on
television I guess. There are also possibilities for them to watch them on the internet or
on mobile. How are you doing this in different countries?
Çok teflekkür ediyoruz Pedro. Lucas, Alman ligine bakt›¤›m›zda, bugün
dünyan›n her yerinden insanlar›n Alman ligini yaln›zca televizyondan izlemedi¤ini tahmin ediyoruz. Bu kifliler Alman ligini internetten veya cep telefonundan
izleyebilirler. Bunu farkl› ülkelerde nas›l gerçeklefltiriyorsunuz?
LUCAS SEILER - As you can imagine, it depends very much on the market situation and depends very much on how technology is perceived in the specific territories in the specific countries but of course again like Pedro said, our main ambition is
to please the client. Of course we are selling to broadcasting companies. Of course we
are selling to television stations and internet companies but at the end of the day the
client is the viewer. So what we need to do is to satisfy the viewer. We need to make
any sport content that we offer available for them wherever they are, whenever they
wanted as quickly as possible. That means that television is not enough. We need more access to internet because internet is simple. Everybody nowadays carries a compu-
60
ter. As we know PCs are no longer fashionable. It is all laptops. You can carry them
everywhere. You have wireless access close to every coffee shop especially in Istanbul I
realized. You can watch any sporting event anywhere you are.
Furthermore, what we need is a lot more in the mobile sector. When I say that,
a lot of people criticize us for this and say “How do you ever watch a live game on mobile?” We have to be ready for what the technical developments would bring. It can be
a live game on mobile or you can have highlights on mobile, you can have news access
on mobile. One thing that is sure is that we need to exploit all media possibilities we
have and internet is definitely one of the crucial keys because it would be developing
the quality which at some point eventually will be close to what we know as television
from the past. And the ideal thing is that live is one thing, but you have the call option
in internet. When I want to see a highlight show now, when I want to see a game now
whether it is live or full length I can just click onto the site and I can have the match
when I want it and where I want it. So you know the European Championship is just
ahead of us. It is summer. Maybe I want to go to the seaside or lakeside. Ideally I am
mobile enough to view whatever I want to see it even if it is just the results not the entire match. I can see that on my mobile. I can see that on my laptop. I think that this
is the ideal scenario. Once we have developed that, once we make the clients to use
every means, we have new business possibilities and opportunities as well and at the
end of the day you know competition makes life easier for us. Internet and mobiles can
really reach a stage where they are valid solid competition for television. It would be
excellent for us.
Now to come back to Turkey, I am very proud of course because we are the first football league to be broadcasted live together with the colleagues from Sporx here in Turkey which was a wonderful thing for bundesliga because as we all know there is a very
big Turkish clientele in Germany and there is very strong support and we are proud of
Fatih Terim actually said that for him the second most important league following the Super League of course is the German league because some of his most important players
were actually from the German league. I am very upset that Bafltürk was retreated from
the national team. I did not know that.
Tahmin etti¤iniz üzere, bu durum daha çok piyasan›n durumuna ve belirli ülkelerdeki belirli bölgelerde teknolojinin nas›l alg›land›¤›na ba¤l›d›r, ancak
tabii ki Pedro’nun da söyledi¤i gibi bizim as›l hedefimiz müflterileri memnun etmektir. Tabii ki yay›n flirketlerine sat›fl yap›yoruz. Tabii ki televizyon istasyonlar›na ve internet flirketlerine sat›fl yap›yoruz. Ne var ki, günün sonunda as›l müflterilerimiz izleyicilerdir. Bu nedenle, yapmam›z gereken fley müflterileri mem-
61
nun etmektir. Sundu¤umuz her türlü spor içeri¤ini müflterilere istedikleri zaman, istedikleri yerde h›zl› bir flekilde sunmam›z gerekmektedir. Bu da televizyonun yeterli olmad›¤› anlam›na geliyor. Daha fazla internet eriflimine ihtiyac›m›z var çünkü interneti kullanmak kolay. Bugün herkes yan›nda bilgisayar tafl›yor. Bildi¤iniz üzere, art›k herkes dizüstü bilgisayarlar› tercih ediyor. Dizüstü
bilgisayarlar›n›z› her yere tafl›yabiliyorsunuz. Bugün pek çok yerde kablosuz internet eriflimi var. Özellikle ‹stanbul’da kablosuz internet erifliminin yayg›n oldu¤unu görüyoruz. Böylece herhangi bir spor faaliyetini bulundu¤unuz yerde
izleyebilirsiniz.
Bunun yan› s›ra, cep telefonuna da ihtiyaç duyuyoruz. Bunu söyledi¤imde
pek çok kiflinin elefltirisi ile karfl›lafl›yorum. Bana “Canl› bir maç› cep telefonundan nas›l izleyebilirsin?” diye soruyorlar. Teknik ilerlemelerin getirdikleri için
haz›r olmam›z gerekiyor. Bu flekilde cep telefonundan canl› maçlar› veya özet görüntüleri izleyebiliriz. Ayn› flekilde, cep telefonundan haberlere de ulaflabiliriz.
Emin oldu¤umuz bir fley varsa o da sahip oldu¤umuz bütün medya seçeneklerini kullanmam›z gerekti¤idir ve internet önemli medyalardan bir tanesi çünkü bu
flekilde televizyonun kalitesine ulafl›labilir. ‹deal olan canl› maçlar›n yan› s›ra internette arama seçene¤ine sahip olmakt›r. Özet görüntüleri veya canl› olarak bir
maç› izlemek istedi¤inizde, siteye girerek istedi¤iniz maç› istedi¤iniz zaman istedi¤iniz yerde izleyebilmelisiniz. Bildi¤iniz gibi Avrupa fiampiyonas› bafll›yor. Bu
flampiyona yaz›n gerçeklefltiriliyor. Deniz kenar›na veya göl kenar›na gitmek isteyebilirsiniz. ‹deal olan tüm maç de¤il yaln›zca sonuçlar bile olsa, izlemek istedi¤iniz fleyi istedi¤iniz yerde ve istedi¤iniz zaman izleyebilmenizdir. Bunun için
cep telefonunu kullanabiliriz. Bunu dizüstü bilgisayar›m›z› kullanarak da yapabiliriz. Bence bu ideal bir senaryodur. Bunu gerçeklefltirdi¤imizde, müflterilerimizin bütün seçenekleri kullanmalar›n› sa¤lad›¤›m›zda, yeni ifl seçenekleri ve f›rsatlar› da elde etmifl oluruz. Bildi¤iniz gibi, günün sonunda rekabet hayat›m›z›
kolaylaflt›r›yor. ‹nternet ve cep telefonlar› televizyonla güçlü bir rekabete girecek
bir aflamaya ulaflabilir. Bu bizim için harika bir geliflme.
fiimdi Türkiye’den bahsedecek olursak, tabii ki buradaki orta¤›m›z Sporx
ile birlikte Alman ligini Türkiye’de yay›nlamaktan büyük mutluluk duyuyoruz.
Bu Alman ligi için çok önemli bir geliflme çünkü Almanya’da çok büyük bir Türk
müflteri kitlesi var biliyoruz. Bu da büyük bir destek sa¤l›yor. Fatih Terim Süper
Lig’den sonra kendisi için en çok önem tafl›yan ligin Alman ligi oldu¤unu söylüyor çünkü Türk Milli Tak›m›n›n en önemli oyuncular›ndan baz›lar› Alman liginde oynuyor. Bafltürk’ün milli tak›m kadrosundan ç›kart›ld›¤›n› bilmiyordum.
62
Bunun için çok üzüldüm.
MODERATÖR - It is bad news for you because two players who are playing in
bundesliga Y›ld›ray Bafltürk and Halil Alt›ntop both are out of the team now.
Sizin için kötü haberlerimiz var. Alman liginde oynayan iki sporcumuz Y›ld›ray Bafltürk ve Halil Alt›ntop milli tak›m kadrosundan ç›kart›ld›.
LUCAS SEILER - Two very popular players in Germany by the way. So I am
very upset about this. In any case, it is a wonderful situation we have in Turkey because we work for several television broadcasters and we have a deal here with Sporx
which enables the hardcore football fans to watch games that might not able to catch
on television via Sporx. This is an excellent opportunity. We have so many people. Although we are an agency which is not really a business to customer relationship working up entity we have so many people calling from all over the world asking where can
I watch this and that bundesliga match? For us it is the most pleasant thing to be able
to say that you can watch this on that television station and that on that television station. We will have this match on Sporx and we will have highlights on mobile phones.
So it is a wonderful thing.
Her ikisi de Alman liginin popüler oyuncular›. Bu nedenle çok üzüldüm.
Her halükarda, Türkiye’de çok iyi bir pozisyonday›z çünkü birkaç televizyon yay›nc›s› ile birlikte çal›fl›yoruz ve Sporx ile bir anlaflmam›z var. Bu anlaflma ile koyu futbol taraftarlar›n›n televizyonda izleyemedikleri görüntüleri Sporx yoluyla
izlemelerini sa¤l›yoruz. Bu çok güzel bir f›rsat. Çok fazla izleyicimiz var. Müflteri iliflkileri üzerine kurulu bir flirket olmamam›za ra¤men, dünyan›n her yerinden pek çok müflterimiz maçlar› nerede izleyebileceklerini sormak için bizi ar›yorlar. Maçlar›n flu veya bu kanalda yay›nland›¤›n› söyleyebilmek bizim için büyük mutluluk kayna¤›. Bu maç› Sporx üzerinden izleyebilirsiniz veya bu maç›
cep telefonunuzdan izleyebilirsiz diyebilmek gerçekten çok güzel.
MODERATÖR - Mobile gelirsek, Lucas da çok güzel özetledi asl›nda. ‹nsanlar art›k sadece televizyonda de¤il, yoldayken de ya da tatildeyken de ya da
k›z arkadafl›yla yemek yerken de maçlar›n görüntüleri ne oldu, maç ne oldu vesaire takip etmek istiyorlar. Turkcell hayat›m›z› nas›l kolaylaflt›r›yor? Neler yap›yorsunuz bunun için bize Burak Bey?
BURAK ERTAfi - Tabii ki televizyon ana mecra olmaya devam ediyor. ‹nternet dijital mecrada gelifliyor ama mobilken içeri¤e, spora ve hataya ba¤land›-
63
¤›m›z yer asl›nda cep telefonumuz. Ben ne gibi servisler verdi¤imiz ve sporseverin hayat›n› nas›l de¤ifltirdi¤imiz ile ilgili çok k›sa bir sunum yapaca¤›m.
Burada bir taraftar›n hayat›ndan bir gün gibi arka arkaya yedi sekiz yans›
gösterece¤im. fiimdi sabah kalk›yoruz ifle gidece¤iz, vapurday›z ve internet eriflimimiz yok gibi düflünüyoruz ama asl›nda cep telefonumuz yan›m›zda ise internete ba¤l›y›z. Cepten internete girip Turkcell-im’e ba¤lanarak asl›nda o anda spor
dünyas›nda, futbolda ve di¤er sporlarda yeni haberler nelerdir, iflte üç sporcumuz kadrodan ç›kart›lm›fl, bunun gibi haberleri an›nda oradan izleyebiliyoruz.
Biz tabii ki ana mecra olarak mobildeyiz yani gerek konuflma olsun gerekse mobil internet, SMS ve MMS olsun, ana mecram›z cep telefonu ama bunun
yan› s›ra dijital mecray› da ihmal etmiyoruz. Turkcell Super Lig sponsorlu¤umuz
çerçevesinde, Turkcell Super Ligin resmi sitesini de biz yap›yoruz: www.turkcellsuperlig.com. Buraya girdi¤iniz zaman da an›nda en son haberleri bu siteden
alabiliyorsunuz.
Daha sonra ö¤le yeme¤ine ç›kt›n›z. Herhangi bir bilgisayar›n bafl›nda de¤ilsiniz. Asl›nda bu biraz daha deminki olaya uygun. Üç kifli kadrodan ç›kart›ld›. An›nda spor paketi aboneli¤i sayesinde, cebinize SMS ile son dakika haberleri geliyor.
Bunun d›fl›nda bilyoner.com ile olan bir iflbirli¤imiz var. Daha do¤rusu mobil internetten bilyoner.com’a ba¤lanmak da mümkün. Öyle ifade etmek daha
do¤ru olur çünkü bizimle ba¤lan›lmakla beraber bir kay›t sistemi var orada. Buraya girip o günkü ‹ddaa’da neler olmufl neler bitmifl ö¤renebiliyorsunuz. E¤er
kayd›n›z varsa, burada ifllemlerinizi yapabiliyorsunuz.
“Çalarken Dinlet” diye bir servisimiz var. Siz karfl› taraf› arad›¤›n›zda, arad›¤›n›z kifli size istedi¤iniz bir sesi, müzi¤i veya marfl› dinlettirebiliyor. Burada
tabii sporsever arkadafllar çok farkl› tonlar› tercih ediyor. Bir de istedi¤iniz kifliye istedi¤iniz fleyi dinletebiliyorsunuz. Mesela diyelim ki Fenerbahçelisiniz, Galatasarayl› arkadafl›n›za Fenerbahçe ile ilgili güzel bir fley dinletebilirsiniz. Bunun
yan› s›ra gidip baflkalar›na farkl› fleyler dinletebiliyorsunuz.
Turkcell Super Ligin cepte oynanabilen bir oyunu var. Bunu gene Turkcellim’e ba¤lanarak indirip oynayabilirsiniz. Spor Toto sonuçlar›n› an›nda cebinize
alabiliyorsunuz.
Son olarak bahsedece¤im servis de goller cepte servisi. Bu flöyle bir servis.
fiu anda Turkcell Super Lig ve Avrupa’da da üç dört lig için daha abone olup golleri oldu¤u anda cebinize alabiliyorsunuz. Tek t›kla bunun videosunu cebinize
indiriyorsunuz ve izleyebiliyorsunuz. Yani asl›nda goller an›nda cebinize geliyor.
Burada dedi¤im gibi Turkcell Super Ligin gollerine üye olabiliyorsunuz. Fortis
64
Türkiye Kupas›, ‹talya ligi, Almanya ligi ve ‹ngiliz ligine üye olabiliyorsunuz.
Tabii burada anlatmak da güzel de asl›nda bence en iyisi görmek, göstermek. Ben bir tane de k›sa, sadece bir dakika sürecek bir fley gösterece¤im. fiimdi bir tane cep telefonu getirdim ben. Bu goller cepte servisi ile linkleri gelmifl ve
üzerine t›klanm›fl ve indirilmifl videolar var. fiu anda direk olarak benim telefonda yapmakta olduklar›m› görüyorsunuz. Burada daha önce yüklenmifl iki tane
video var. Bunlar›n linkleri asl›nda an›nda geliyor ve siz t›klad›¤›n›zda yükleniyor. ‹lk gol Türkiye-Yunanistan maç›nda Tümer’in att›¤› gol. Ben onu burada
bafllat›yorum. Evet, bir tane de Alman liginden. Sunum yaparak göstermek baflka, canl› göstermek baflka diye ben böyle özellikle paylaflmak istedim.
Tabii mobilken an›nda haberi almak sporla ilgilenen kifli için çok farkl› seviyelerde anlam ifade ediyor olabilir.
MODERATÖR - Spor zaman›nda harcanan bir fley.
BURAK ERTAfi - Evet, spor zaman›nda harcanan bir fley. Mobilseniz ve
erifliminiz yoksa flu gördü¤ünüz gol videosu sizi o anda asl›nda taraftar› oldu¤unuz tak›m›n bir parças› haline getirebiliyor.
MODERATÖR - Üç konuflmac›m›z da belki ayn› fleyleri söyledi. ‹nsanlar
art›k istedikleri fleyleri istedikleri yerde istedikleri formatta izleyebiliyorlar. Demin örneklerini verdik. ‹stiyorsan›z Sporx’e t›klay›p bir maç› Türkçe anlat›mla
90 dakika ekran›n›zdan izleyebiliyorsunuz. Cep telefonunuz yan›n›zda ise, cep
telefonunuzdan maçlar› ya da gol görüntülerini izleyebiliyorsunuz. Tabii her geçen gün ileriye do¤ru gidiyoruz. Ben biraz da bu konuyla ilgili fikirlerinizi alaca¤›m. Türkçe konufluyorken devam edeyim sizinle. Gelecekte neler olacak peki? Biz belki bundan dedi¤im gibi 15 y›l önce e-postan›n ne oldu¤unu bilmiyorduk. Bundan befl y›l önce internet üzerinden ya da cep telefonumuz üzerinden
maç izleyece¤imiz söylense inanmazd›k. Peki, bundan sonra neler olacak? Hayat›m›z nas›l de¤iflecek? Gelecekte bize ne gibi sürprizler yapacak Turkcell?
BURAK ERTAfi - Tabii teknoloji geliflmeye devam ettikçe, hayat›m›z›n her
alan›nda farkl› servisleri, farkl› kolayl›klar› ve güzellikleri görmeye bafllayaca¤›z.
Özellikle bu senenin sonuna do¤ru verilmesini umdu¤umuz ya da ihalesinin
aç›lmas›n› bekledi¤imiz üçüncü nesil teknolojileri var. Üçüncü nesil teknolojileri lisans› verilip flebekemizi kurdu¤umuzda, özellikle sporla ilgili konuflmak ge-
65
rekirse, art›k canl› olarak maçlar› cebimizden mobil televizyon ile izleyebiliyor
olaca¤›z. fiöyle bir soru gelebilir: 90 dakika boyunca bir maç seyredilir mi ya da
daha uzun süreler de olabilir mi? Tabii mecra olarak küçük, nispeten bir internete veya televizyona göre küçük ama özellikle spor merakl›s›n›n kaç›rmak istemedi¤i anlar› zaman›n› ay›rabilece¤i bir sürede kullanabilece¤i bir servis olacakt›r. Vapurdas›n›z, trendesiniz, d›flar›dan›z ve televizyona ve internete erifliminiz
yok. Cep telefonunuz cebinizde ise sporu izlemeye devam edebileceksiniz. Bunun d›fl›nda burada sadece futbol da de¤il bütün spor dallar›nda kaydedilmifl
müsabakalar› ve/veya enstantaneleri cepten internete ba¤lan›p istedi¤inizi seçip
an›nda istedi¤iniz kadar›n› izleyebileceksiniz. Yani buna video on-demand diyoruz, tercih etti¤iniz videoyu an›nda cebinizde izleyebileceksiniz. Bunlar tabii mobil mecrada gelecek olan farkl›l›klar.
Bunun d›fl›nda da bence flöyle de bir etki olacak özellikle de Türkiye için,
flu anda Türkiye’de internet kullan›m› ve penetrasyonu henüz daha artmad›. Gene üçüncü neslin gelmesi ve sabit flebekede de internet penetrasyonunun artmas›yla beraber h›zl› internet eriflimine sahip olacak çok daha fazla kifli olacak. Bu
da flu anlama gelecek: Ayn› zamanda dizüstü bilgisayarlar›m›zdan da biz daha
fazla spor içeri¤i tüketiyor hale gelece¤iz. Yani genele de yay›lacak. Böyle bir sosyolojik de¤ifliklik de olacak diyebiliriz.
MODERATÖR - What are your opinions for the future? What do you have for
the Euroleague for example for the near future or what are the dreams which will come true in the coming years for us?
Gelecek için görüflleriniz nelerdir? Örne¤in, Euroleague’de gelecekte bizi
neler bekliyor veya gelecek y›llarda gerçekleflecek hayaller var m›?
PEDRO GALVAN - As Lucas said before, I am looking for the next generation
having the control or the power in their hands. We do not have to run certain games
but we are going to see it when we want and where we want to. I think that this is the
issue and that the company should be completely at the mercy of the clients. This is the
only way with different platforms. In terms of the minority sports that we are doing
ourselves, we try to be in a pervasive way you know in all the possible platforms and
people know that they have this service because one of the problems is that people do
not know not only the service but also these minority sports.
Daha önce de söyledi¤im gibi, gelecek neslin kendi gücünü elinde tutmas›
gerekti¤ini düflünüyorum. Böylece istedi¤imiz zaman, istedi¤imiz yerde, istedi-
66
¤imiz fleyi izleyebiliriz. Bence önemli olan bu ve ben flirketin tamamen müflterilerin kontrolünde olmas› gerekti¤ine inan›yorum. Bu ancak farkl› platformlar
kullan›larak gerçeklefltirilebilir. Fazlaca popüler olmayan sporlar aç›s›ndan, bütün olas› seçeneklerde bu sporlar› yayg›nlaflt›rmal›y›z. ‹nsanlar›n da böylesi bir
hizmete ulaflabileceklerini bilmeleri gerekiyor çünkü flu anda yaflanan önemli sorunlardan bir tanesi insanlar›n sadece bu sporlar hakk›nda bilgi sahibi olmamas› de¤il, ayn› zamanda kendilerine sunulan hizmetlerden de haberdar olmamalar›d›r.
MODERATÖR - And Lucas what do you think? You are also a very big sports
fan as I know.
Lucas sen ne düflünüyorsun? Bildi¤im kadar›yla sen çok büyük bir futbol
taraftar›s›n.
LUCAS SEILER - I am a very big fan and in terms of Turkey I am a fan of Galatasaray. So congratulations Galatasaray for this year’s championship. I am a very
lucky man. Galatasaray won in Turkey and Bayer Munich in Germany. So I am extremely happy for that. We will see what happens in Europe.
Evet, ben büyük bir futbol taraftar›y›m ve Türkiye aç›s›ndan konuflacak
olursak Türkiye’de Galatasaray’› tutuyorum. Galatasaray’› bu y›lki flampiyonlu¤u
için kutluyorum. Ben gerçekten çok flansl›y›m çünkü Türkiye’de Galatasaray ve
Almanya’da Bayer Munich flampiyon oldu. Bu nedenle çok mutluyum. Bakal›m
Avrupa fiampiyonas›nda neler olacak.
MODERATÖR - Pedro is a Barcelona fan but he is not happy today. And what
do you think? What will change in our lives in the future?
Pedro bir Barselona taraftar›, ancak flu anda pek mutlu de¤il. Peki, sen ne
düflünüyorsun? Gelecekte ne gibi yenilikler bekliyor bizi?
LUCAS SEILER - I think that is two different things. I do not really have any
high expectations in terms of what needs to change make life more comfortable. I think
already we are at the stage that is very comfortable for sports in Europe. I am a big
sports fan but although I am right in the middle of this business I still do not exploit all
the possibilities. I do not use my mobile as much as I could. I do not use my laptop as
much as I could to watch sports. I am still very old-fashioned. I still use more television than I should. I am sure that this is a learning process that everybody not only in
67
the business but especially the sports fans that is not involved in the business at all but
it is a learning process. It will take some time to exploit what we already have. Whether we will have better quality online or better quality on the mobile phones, without
any prejudice to the mobile phones, there is a certain limitation. I like my mobile phone to be small and as light as possible but to take a good picture I need a big mobile
phone. How is that going to work? Does it need to work? I am not sure because the different elements just simply have to play together. I will watch perhaps the live big event
games at home with my friends on my plasma screen, perhaps when I am at the lakeside or by the seaside I have my laptop on me and I have a 3G connection so I can
watch a live game and or sequence of live events that have just been taking place. Perhaps I can just simply watch the highlights, perhaps even live sequences on the mobile.
All I need to do is to exploit these things a little more. By the way, using your mobile
phone when you are with your girl friend like you said earlier maybe an option I do not
know.
Bence burada iki farkl› fleyden bahsediyoruz. Hayat›m›z› daha fazla kolaylaflt›rmak için neler yapmam›z gerekti¤i konusunda çok yüksek beklentilerim yok.
Bence Avrupa’da flu anda zaten oldukça ileri bir aflamaday›z. Ben çok büyük bir
spor taraftar›y›m, ancak bu sektörün tam ortas›nda yer almama ra¤men, bütün seçenekleri kullanm›yorum. Cep telefonumu kullanabilece¤im kadar çok kullanm›yorum. Dizüstü bilgisayar›m› maç izlemek amac›yla kullanabilece¤im kadar çok
kullanm›yorum. San›r›m yeniliklere fazla aç›k de¤ilim. Hala olmas› gerekti¤inden
fazla televizyon izliyorum. Ben bunun yaln›zca bu sektör içerisinde yer alan kifliler için de¤il, bu sektör içerisinde yer almayan spor taraftar› için de bir ö¤renme
süreci oldu¤unu düflünüyorum. fiu anda sahip olduklar›m›z› kullanmak biraz zaman alacak. ‹nternet veya cep telefonlar›m›zda daha iyi bir kaliteye sahip olsak bile, bir k›s›tlama her zaman olacak. Örne¤in, ben cep telefonumun küçük ve olabildi¤ince hafif olmas›ndan hofllan›yorum. Ne var ki, kaliteli resim çekebilmek
için telefonumun büyük olmas› gerekiyor. Bu sorun nas›l çözülebilir? Veya bunun
için bir çözüm aramam›za gerek var m›? Bundan emin de¤ilim çünkü farkl› unsurlar›n bir arada yer almas› gerekiyor. Canl› maçlar› evde arkadafllar›mla birlikte plazma ekranda izleyebilirim. Göl kenar›nda veya deniz kenar›ndayken, dizüstü bilgisayar›mla kablosuz ba¤lant›y› kullanarak canl› bir maç› veya o an gerçeklefltirilen canl› bir aktiviteyi izleyebilirim. Ya da cep telefonumdan özet görüntüleri veya bir dizi canl› görüntüyü izleyebilirim. Tek yapmam gereken bu seçeneklerin her birisini biraz kullanabilmek. Bu arada, k›z arkadafl›n›z›n yan›nda cep telefonunuzu kullanmak da bir seçenek olabilir. Bilemiyorum.
68
MODERATÖR - Buyurun Burak Bey.
BURAK ERTAfi - Ben yorumda bulunmak istiyorum özellikle Lucas’›n söylediklerine. fiimdi tabii bir cep telefonundan gerçekten bir spor müsabakas›n› 90
dakika veya 120 dakika izlemek kolay bir fley de¤il. Bununla beraber hani madem ileriye gittik, gelecekte neler bekliyor? Gelecekte biliyorsunuz katlanabilir
ekranlar gelecek. fiu anda laboratuvarlarda bunlar var. fiu incelikteki bir ekran›
katl›yorsunuz flu küçüklü¤e geliyor. Ç›kart›yorsunuz bu büyüklükte ekran olabiliyor. Birincisi bu gelecek. ‹kincisi tabii bu pil ömrünü tüketiyor h›zl› flekilde.
Onun için de kibrit pil teknolojileri var flu anda çal›fl›lmakta olan. Sadece cep telefonlar›nda de¤il asl›nda birçok endüstrinin dinami¤ini de¤ifltirecek bir fley.
Onlar geldi¤i zaman tabii üçüncü nesille beraber farkl› bir duruma gelece¤iz.
Ben bir de izninizle k›sa vadeden de biraz bahsedeyim. Çok uza¤a gittik
flimdi katlanan ekranlar falan. Önümüzde Avrupa Futbol fiampiyonas› var.
MODERATÖR - Asl›nda bir ‹spanyol, bir Alman ve iki tane Türk buraday›z.
Futbolla hepimiz ilgiliyiz. Pedro her ne kadar basketbol ile ilgili olsa da futbolu çok
seven bir Barselona taraftar›. Turkcell de Euro 2008 için haz›rland› herhalde?
BURAK ERTAfi - Evet, UEFA ile çal›flarak Euro 2008’in mobil hatlar›n›
Türkiye’de biz ald›k. Sadece Turkcell’lilere goller cepte servisimizden bütün
flampiyonada olan golleri an›nda ceplerine gönderece¤imiz bir servis açt›k. fiampiyonan›n 7 Haziran’da bafllamas› ile beraber tüm flampiyona boyunca tüm goller servisten faydalanmak isteyen abonelerimizin cebine an›nda geliyor olacak.
Gün içinde haberler, de¤ifliklikler, kadro yap›lanmalar›ndaki de¤ifliklikler taraftarlar›n ceplerine ulaflt›r›lacak.
MODERATÖR - Peki yavafl yavafl toparlayaca¤›m. Madem Euro 2008 konusunu açt›n›z, onunla ilgili sorular›m› soray›m?
Pedro, who will win the Euro 2008?
Pedro, Euro 2008’de kim flampiyon olacak sence?
PEDRO GALVAN - Spain.
‹spanya.
MODERATÖR - You say it from your heart or from your brain?
Bunu mant›¤›nla m› yoksa kalbinle mi söylüyorsun.
69
PEDRO GALVAN - From my heart. Spain is my favorite.
Kalbimle söylüyorum. ‹spanya benim favorim.
MODERATÖR - Lucas who is your favorite?
Lucas, senin favorin kim?
LUCAS SEILER - I have to admit that Spain is one of the best teams right now.
They really have the potential but they have quite a couple of years. I am afraid it is
going to be Germany.
fiu anda ‹spanya’n›n çok iyi bir tak›m oldu¤unu kabul etmem gerekiyor.
Gerçekten potansiyeli olan bir tak›m ama flampiyon olmak için daha zaman› var.
Korkar›m flampiyon Almanya olacak.
MODERATÖR - Burak Bey siz?
BURAK ERTAfi - Yan›t›m ne olabilir? Siz biliyorsunuz.
MODERATÖR - Tabii ki Türkiye. Peki. Çok teflekkür ederim hepinize. Asl›nda biz sevgili dostlar›m ile beraber teknoloji sporun neresinde konusunu tart›flmak istedik ama teknoloji sporun, dedi¤imiz gibi, her yerinde. Hatta flu anda
her biriniz teknolojinin içerisindesiniz. Türkiye’de bir ilk yap›ld› ve bu spor kongresi flu anda internet üzerinden canl› yay›nlan›yor. Yani sponsorlukkongresi.org
adresini t›klayan herkes bizim burada sevgili konuklar›m›z ile yapt›¤›m›z konuflmay› canl› olarak izlediler. Çok daha ilerilere de gidece¤iz. Tekrar çok teflekkür
ediyorum. E¤er sorular›n›z var ise, bunlar› da almak isteriz. Sorusu olanlar lütfen el kald›rs›n. Arkadafllar›m da cevap vermek isteyeceklerdir. Evet, herkes yorgun gözüküyor. Evet, bir sorumuz var.
KATILIMCI - Öncelikle bu organizasyonda bulundu¤um için kendimi
flansl› hissediyorum. Ben Gaziantep’ten kat›l›yorum. Gaziantep Gençlik Spor ‹l
Müdürlü¤ünde çal›fl›yorum. Benim sorum Pedro Galvan’a. Euroleague’in bir
konsepti var. Bu konsepte yan›lm›yorsam Türkiye’den Fenerbahçe ve Ülker kat›l›yor. Ama ben bir Befliktafl taraftar›y›m. Ben Befliktafl Cola Turca’n›n da Euroleague’de olmas›n› istiyorum. Bu konuyla ilgili olarak neden böyle bir konsept
içerisine girdiler onu ö¤renebilir miyim acaba?
70
PEDRO GALVAN - I am the Marketing Director of Euroleague Basketball you
know. This is an issue of the Assembly of Euroleague Basketball and 24 clubs to decide who to get in and who not to get in. I think that this question should be forwarded
to my CEO and all the 24 clubs of Euroleague Basketball. So I cannot answer because
I do not know the answer.
Ben Euroleague Basketbol’un Pazarlama Müdürüyüm biliyorsunuz. Kimlerin dahil edilip edilmeyece¤i Euroleague Basketbol Yönetim Kurulu ile 24 kulüp
taraf›ndan belirleniyor. Bence bu soru CEO’muz ve 24 Euroleague basketbol kulübüne yönlendirilmeli. Sorunuza cevap veremem çünkü cevab› bilmiyorum.
KATILIMCI - fiunu söylemek istiyorum. Hep standart tak›mlar giriyor.
Neden böyle bir fleye gidiliyor? Mesela Fenerbahçe ve Ülker gidecek ve Befliktafl
Cola Turca gitmeyecek. Türkiye’de Befliktafl Cola Turka’n›n 10 milyon taraftar›
var. Bu bir konsept veya di¤er fleylerde de bu böyledir. Onu söylemek istiyorum.
Hep ayn› tak›mlarla oynamak ne kadar Euroleague’in güncelli¤ini sa¤layacak veya sadece basketbolu sevmek yetecek mi buna?
PEDRO GALVAN - What is your name?
Ad›n›z nedir?
KATILIMCI - U¤ur Duyar.
PEDRO GALVAN - After we can talk about it.
Bu konuyu daha sonra konuflabiliriz.
MODERATÖR - Pedro’nun as›l sorumlulu¤u iflin daha çok da¤›t›lmas› yani pazarlama taraf›. Hangi tak›mlar›n kat›laca¤› orada kulüplerin bir araya gelmesi ile belirleniyor. Ama daha sonra bir araya gelelim ben de bildiklerimi seninle paylaflmak isterim.
Bir sorumuz daha var.
KATILIMCI - Pedro’ya bir sorum olacak. Euroleague bence çok baflar›l› bir
franchise olarak ilerliyor ama daha fazla insanlarla buluflmas› laz›m. NBA bunu
çok iyi yapt›. Mesela Türkiye gibi basketbolun geliflmekte oldu¤u bir ülkede ve
de Euroleague’in de kurucusu olan tak›mlardan bir tanesi var, hiç yerel pazarlama yapmay› düflünüyor musunuz? Mesela Taksim’de stant kurmak olabilir.
71
Farkl› fleyler yapmak olabilir. Yani flu anda görünüflte sadece maç var ve o maça
gelenler ve basketbolu takip edenler Euroleague’i hissedebiliyorlar ama sadece
maçta hissediliyor. Mesela flehir ile bütünleflmesi iflte NBA’de görüyoruz, iflte
sosyal sorumluluk projelerine oyuncular kat›l›yor, meydanlarda gösteriler var ve
forma imzal›yorlar. Bunun gibi her fley. Bunlar ‹spanya’da yap›l›yordur tahmin
ediyorum ama Türkiye’de iflin bu k›sm› çok eksik. Sporda çok büyük bir vurgu
var ama insanlarla bu gönül ba¤› yaratacak flekilde buluflam›yor. Bunlar› Euroleague mi yapmal› yoksa buradaki kulüpler mi?
PEDRO GALVAN - Thank you very much for these questions. It is one thing that
we are working hard. I am as a Team Marketing Officer as well in charge of all the sponsorship. What we are doing is to work with different sponsors in terms of global sponsorship but also official sponsors within every country. The issue is to convince the sponsors
to work with all of these promotions that you are very well saying and we are trying to
move forward and make the people and the sponsors to participate. I can tell you one
thing very honestly. We cannot do it on our own because we do not have budget for that.
But we can do it collaborating with our sponsors. It is a very hard work. I will try to talk
to Burak afterwards to see if they can be sponsor for Euroleague Basketball. We are in a
process to do this and we are not only finding global sponsors like Nike and Google, but
also local sponsors for every country. Thanks to that we will get cash that we always need and brand awareness and promotion with all of the people who are waiting all of these. I will tell you one thing. Do not think that because we are the second sport in Turkey
or in Europe because we are indeed the second sport in Europe. Do not think that we have half of the income of the Champions League, okay? Do nor think about that. I would
like to but this is not half. It is a little bit less. Thank you for the question.
Sorunuz için çok teflekkür ederim. Bu üzerinde çal›flt›¤›m›z bir konu. Ben
Grup Pazarlama Yöneticisi olarak ayn› zamanda sponsorluk alan›ndan da sorumluyum. Yapt›¤›m›z fley küresel sponsorluk aç›s›ndan farkl› sponsorlar ile birlikte
çal›flmak, ancak ayn› zamanda her ülkede resmi sponsorlar›m›z da var. Önemli
olan sponsorlar› bahsetti¤iniz promosyonlara dahil etmek ve insanlar›n ve sponsorlar›n kat›l›mlar›n› sa¤lamakt›r. Aç›kça flunu söyleyebilirim. Bunu kendi bafl›m›za yapamay›z çünkü bunun için yeterli bütçemiz yok. Ancak sponsorlar›m›zla iflbirli¤i yaparak bunu gerçeklefltirebiliriz. Bu zor bir ifl. Oturum sonras›nda
Euroleague Basketbol’a sponsorluk yapma konusunda Burak ile konuflaca¤›m.
Bunu gerçeklefltirmeye çal›fl›yoruz ve Nike veya Google gibi uluslararas› sponsorlar›n yan› s›ra, her ülke için yerel sponsorlar da bulmaya çal›fl›yoruz. Bunun
72
sayesinde her zaman ihtiyaç duydu¤umuz nakdi elde ediyoruz ve marka bilinirli¤i sa¤laman›n yan› s›ra müflterilerimiz için promosyonlar gerçeklefltiriyoruz.
fiunu söylemek istiyorum. Bunun nedeninin basketbolun Türkiye’de ikinci spor
olmas› oldu¤unu düflünmeyin. Biz fiampiyonlar Ligi’nin bütçesinin yar›s›na bile
sahip de¤iliz. Böyle olmas›n› çok isterdim ama ne yaz›k ki bütçemiz fiampiyonlar Ligi’nin bütçesinin yar›s›n›n alt›nda. Sorunuz için teflekkür ediyorum.
73
lardan biri. Peki, ama yap›lan yat›r›mlar›n geri dönüflünü nas›l maksimize edece¤iz? Hele söz konusu olan sponsorluksa, sponsorlu¤umuzun karfl›l›¤›n› nas›l
maksimize edece¤iz? ‹flte bu konudaki görüfllerini paylaflmak üzere MindShare
Performance CEO’su Say›n Sean Jefferson bizlerle birlikte.
De¤erli Misafirlerimiz, Sean Jefferson.
“Sponsorlu¤un Geri Dönüflünü Nas›l Maksimize Ederiz?”
MODERATÖR -Evet, flurada bir sorumuz var.
KATILIMCI - Burak Bey’e olacak sorum. Euro 2008 ile ilgili uygulamalar
yapaca¤›n›z› söylemifltiniz ama sadece Turkcell’lilere olaca¤›n› söylediniz. Di¤er
operatör müflterilerine bu uygulamay› ulaflt›rmay› neden düflünmediniz? Turkcell müflterilerinin kendilerini ayr›cal›kl› hissetmeleri için mi yoksa teknik altyap› m› buna el vermiyor?
BURAK ERTAfi - fiimdi flöyle, bu mobil içerik haklar› pazarlanan haklar ve
bir ülkede bir operatöre veriliyor normalde. Biz bunu Turkcell’lilere ayr›cal›kl›
bir hizmeti sa¤lamak amac›yla içerik sahibinden sat›n alarak müflterilerimize
ulaflt›r›yoruz. Servis ücretli bir servis asl›nda. Ücretsiz bir servis de¤il. Ama bu
flöyle bir fley; bütün turnuva boyunca olan maçlar an›nda cebinize geliyor ama
sadece Turkcell’li iseniz geliyor. Bu da asl›nda biraz bizim de fark›m›zdan kaynaklan›yor.
MODERATÖR - Tekrar çok teflekkür ediyorum. Çok sa¤ olun. Teflekkürler bizi dinledi¤iniz için.
SUNUCU - Bizler de hem moderatörümüz Say›n Emre U¤urlu’ya hem de
de¤erli konuflmac›lar›m›z Say›n Burak Ertafl’a, Say›n Lucas Seiler’a ve Say›n Pedro Galvan’a teflekkür ediyoruz.
De¤erli Misafirlerimiz, on befl dakikal›k k›sa bir kahve aras› veriyoruz. Kahve aras›ndan sonra de¤erli konuflmac›lar yine bizlerle birlikte olacaklar.
SUNUCU - De¤erli Misafirlerimiz, 2. Sporda Pazarlama ve Sponsorluk
Kongresi çerçevesinde yine çok de¤erli bir konuflmac› var aram›zda. Özellikle
son dönemde yapm›fl oldu¤umuz yat›r›mlar›n geri dönüflünü al›yor muyuz veya
ne ölçüde al›yoruz bu son derece yayg›n olarak kullan›lan sözlerden ve yaklafl›m-
SEAN JEFFERSON (CEO, MindShare Performance) - Good afternoon. Thank
you very much for the invitation. First of all, an apology. I do not speak any Turkish.
If I am going too fast and the translator is not keeping up, just say slow down. I won’t
be insulted. Now I just would like to show a film which explains why I might be here
talking to you about sport. This is just some of the work that we are doing at MindShare Performance. We can see the film please.
Thank you very much for showing that. As you could see, we get involved in sport
and entertainment. At the end of the film it says “A taste of the future” and shows Euro 2008. That event does not really exist for me as an Englishman I am afraid so I delight to come to a country where you are looking forward to and where you have things
like Hyundai car outside and the Hyundai board because it is interesting. One thing I
am going to talk about is about how events are followed across different countries because of the success of those teams and how you make the most of that.
What I am going to focus on today is why sport continues to be so important for
brands, for the media, for the government, for the cities and for the consumer. I will go
into more details on this but it is obvious for brands it is going to build a business, for
the media it drives audiences or revenue, for governments and cities it might be a very
very positive legacy and it might help build the economy and create jobs. Up to 27 cities are bidding for the next Olympic Games. That can be the biggest number ever because of all those benefits.
I am going to split this presentation into two halves to use a sporting metaphor.
The first half will be about some of the trends that we see across the globe. Most of them
that I am going to specify are about Europe and I hope that you will find some of those trends as relevant to yourself in Turkey.
First of all, I will talk about the power of sports. Secondly, I will talk about the size of the audiences that continually follow sport. Thirdly, I will talk about the value of
those audiences and how much people are paying to reach them. Fourthly, I will talk
about a concern and issue which is the audience aging. I have some evidence which I
74
would like to share with you for how the audience of the Olympics is aging. So if they
are not watching the Olympics, if they are not watching sports, where are the young?
What are they doing? Our people are still interested in sport and if so in what ways?
How do they want to enjoy whatever the sport might be?
In the second half, I will talk a little bit about how sport federations and those that
are interested in the promotion of the sport, broadcasters and advertisers for instance,
should leverage the long tail. You might not be familiar with this term. That means the
full range of assets not just a big live game. How we should all engage and build communities particularly online? When I say we, I mean everybody in sport like federations, the brands who are seeking to sponsor and advertise in and around the sport and
indeed the agencies. How would you think more like entertainers rather than business
marketers? I put here some best practice examples. It is a good idea to challenge the
orthodox because as I travel around different countries and talk to them about the most
popular sport and the way in which they are managed in a given country, often the excuse for not changing anything is that it seems to be too difficult. We have always done things this way. There are some great examples notably in India where the orthodoxy has been challenged successfully. One area that is very important is that sport is
often talked about positively as reaching masses and masses of people but we have now
the techniques and the ability to address those masses as individuals. That is an important point that I would like to raise. Finally, how do you guarantee, measure and manage return on the investment?
Please put up your hand if I am going to fast. I will not be insulted. Power of sport.
Fundamentally, I am talking about global, national and regional levels, not local level.
It is about reaching masses of people who are deeply passionate. Here are three examples. That was the Seoul city center when the World Cup was being held in Korea, top
left. Top right, we see just the example of some Indian cricket fans. The top 20 sports
in India are all cricket. Nothing else gets close. So you might read about the growth of
football and motorsports. All these are slight trends but cricket, cricket, cricket. It is the
number one through 20 in India. Who would have thought that people can get just passionate as about a car as they care about a football team? That is the Ferrari which is
followed with just as much passion as Galatasaray, Fenerbahçe or Befliktafl.
Part of our role is to look at that passion and start to analyze it. On behalf of our
clients, we start to understand the different levels of involvement and passion in different markets for different sports. I will not put up too many boring charts like this. This
is just to explain. This is the people’s level of how much they like in blue and how much
they love a sport. So football versus Formula 1 in those top markets. These are the mar-
75
kets which mostly big global advertisers tend to focus on. I have some interesting differences. If you are, for instance, trying to reach the consumers in America, common sense will tell you that Formula 1 and football does not reach because they have their own
indigenous sports. But it still does cut through. You still have 60 percent of people loving the sport.
So what does that create because of these levels of passion? This is a slide just about football but sport in general. It has become a battleground for the great brands of the
world. I am sure you are already experiencing that in this market. Those brands want
more return on their investment and more and more brands especially in the mobile sectors, in the online sectors are starting to use sport as a platform. Some of these brands
like Coca Cola have been doing this for 70, 80, 90 years. However, many are new and
some of the new entrances into the sport sometimes are the most interesting because they
do things differently.
There is also a huge shift in the world of sport eastwards. When I say eastwards,
I include both Asia and Middle East and the rest of Arabia. As you will see, I have three examples. Top left is Singapore where a 9th time Grand Prix takes place. Who would have thought that could be possible a few years ago? That is a huge thing for that
country in particular. Top right is the English Premier League who sold its whole season rights for 625 million pounds. Half of that are the rights to be paid by the Asian
broadcasters because it has become the best football league in the world. Asian football
fans want to watch these superstars. That is just the picture Arsenal fans. I believe in
Japan watching their favorite team which in that case is Arsenal. Down to the bottom,
this shows some of the interest the audiences might be shifting, the money might be shifting east but at the same time companies in Asia are investing their marketing dollars
into global sport. So you have an example of … getting involved in Formula 1 through
now India backed Formula 1 team. Some of the sponsors of FIFA and World Cup include Sony and Hyundai and the Chelsea of course have Samsung mobile. That is not
only because Samsung is trying to reach the UK audience but it is also because it is reaching a global audience. In English Premier League, you have a Chinese bear on club
shirts just because of the audience reach and the way they can leverage that back in
China. This is extraordinary. I do not even sell the bear in England. It is on the shirts.
How better these audiences? Let us have a look. What was the last Champions League final? This is what is interesting about the fluctuations in the audiences according
to who is competing. This was 2008, just recently, versus last year. Last year was AC
Milan against Liverpool in Athens. Are you seeing how the audiences have been affected by that? The audience goes up in the UK. It goes up in Germany because they chan-
76
ged television channels. It slightly goes up in France. We had quite a strong interest
from France. It slightly goes down in Spain because the Spanish teams like Barcelona
were not playing but still pretty strong because they love football. The interest in Italy
was low because none of the top Italian teams were playing. So you win some and you lose some. The advantage for a sponsor getting involved in the Champions League
and yes it is expensive is that across the whole of Europe you got a huge audiences every
match night. Example being year in year out, this is in Spain. The Champions League
here is for any of the other types of programming year in year out. That is across three years. That is why companies like Ford, Play Station and Vodafone are interested in
the Champions League.
What is the value of that? Where does the money come from and where does it
go to? Here is an example that rare communal experience, that rare gathering of the
masses in this case the biggest in the world is the Super Ball, the NFL in America which
is broadcasted all around the globe the cost of advertising that is just going up and up
and up. There is another reason for that. In the Champions League final, brands and
companies focused on corporate ego. It is not just the value of the audience. They want
to launch brand and that is why for example in the UK in the Champions League final
it was costing 500,000 dollars for 30 seconds.
What does that mean for the sports federations? The global revenue that is coming into the Olympic Movement is growing at 34 percent per games. The NFL revenue on annual rate has grown up 49 percent. That is across 20 or 30 years. Eventually capital grew for more than 30 percent so that gives you a comparison with other
ways of making money. What that has led to is in the sport sponsorship market across
the globe? Forgive me talking about macro issues across the globe. I think we should focus on the market here in Turkey as well. Sponsorship is becoming more interesting.
Companies are spending more money in it. It has grown about 67 percent just in the
last seven years. Across Europe it is growing around 12 percent and in Asia about 15
percent. There must be a reason for that. That is because brands are seeking to connect with their consumers through things that their consumers are passionate about because most of the time the way the brands communicate with their consumers is through advertising and people are avoiding advertising because they are able to now because of new technologies which are come onto.
I made a point earlier that looks great. That looks like a very healthy picture for
sport. But there is one dark cloud which is not on the horizon which is here with us now
which is that the audience for some of these sports in the Olympic Movement actually
suffers most is aging. This is the Olympic audience of summer of 1992 and at 38.7 they
77
are looked for the last game which rose to 46 years of age. That is in America. The
America is meant to be the country follows the Olympics more than any other. So the
broadcast is not delivering a young enough audience to those advertisers who are interested in reaching people under 46. That has to be a worry. The good news is that there is something they can do about that and they are aware of this.
So if they are not watching sports like the Olympic Games and I am not saying
that is the case for every sport but if they are not watching the biggest sport events of
the Olympics, what are they watching? Frankly and easily they are online and mobile.
Not all of them but increasing number of them. I know that is the case here. Sometimes
you might still have to reach them through television. They might be watching television but increasingly young people are online and on their mobile phone. Therefore, if
we representing the advertisers are not reaching the young people through those media, then they are ignoring you. They are avoiding you, ignoring you or not seeing you.
Here is the worry if you do not do anything about it. When I say you I mean all of us.
People take their media habits with them. I guess that when you are 10 years old,
you watch about 20 hours television a week. When you are getting to your teen ages, 16
or 17, what happens is that you do not watch as much as television. You are going out and
having fun. And then as you start to get into full adulthood, families and responsibilities,
guess what happens? You tend to spend more time at home with your family. That is what
happens to the younger generation. Those born in 1985 start off watching less television
because of the things like computers. Those born in 1989 two hours less already. So even
if they follow the curve they are not watching as much as television. I guarantee that people born in 1999 would be down here and then 2000 could be down as low as here in certain markets.
Despite that, that is just about how people are consuming the media. Our people are still interested in sport. We know that they are but how are they interested? This
comes from a survey that was conducted across Europe across five years that shows the
trends for some of the major sports from 2002 across the 2007. What it shows and this
is among all adults is that their interest is sustained across that timeframe. Nobody is
really losing out. Nobody is making huge gains. The question is what sports are you interested in? So it does not show levels of passion. That is further detailed if you go into. But for football there is a slight increase. It comes from 33-34 percent up to
40-45 percent. I think it is probably higher in Turkey. That is the average across Europe. That is all adults. To return to the point about what is happening with young people, only football is sustaining itself among 15 - 17 year olds. All the other major
sports, I know there are differences in different markets, are in steady decline. That has
78
to be worrying for those sports. For instance, Schumacher affects Germany. When he
was winning everybody loved Formula 1. Now he is gone and the number audiences
decreased. Louis Hamilton in the UK is winning and there are audiences nearly at steady 30 - 40 percent. So people are quite fickle.
Here is something interesting. I think we get away from Europe and look at Asia a little bit. How do people want to view major sports? A panel earlier we were talking about providing interactive and on-demand television or highlights. Here you see
three different countries. When people are asked how you would like to watch the sport
that you love, overwhelmingly their answer was television. Across those three markets,
it was 90 percent. People still want to watch sport on television. But more than any other country in India, 20 percent of the adults in India, want to have live sport not just
highlights and news on mobile device. Then how much you know about India and its
media and sports market, they have almost skipped the internet generation and gone
straight to mobile and because it is really important in their lives. They want to see their sports on the mobile. In china, a huge number, two thirds of them, would like to see
live sports on their computer screen. I just want to say something about the UK. The
UK more than any other country or the British people more than any other wants to
watch live sport events in bus. I guess you probably say that it could be a good thing or
it could be bad thing.
There is also an interesting effect that we have noticed looking around sport across the world. This is the same in many countries. In this example, Tendulkar has been for the last ten years closest to be a living God in India. He is a superstar. When he
goes into back into cricket, cricket as you know can go on for days or it can be a one
day event, millions more come out to watch. Millions flood to the television and when
he is out they move away. He is becoming a hero and if he gets injured or he does not
get paid to or he gets dropped, that is a danger from the advertisers’ point of view. So
one of the lessons here is to develop more heroes and more stories because in that same market in India it is noticeable that the audience for the movie stars they stay with
the program. They watch the program for an hour. They do not leave the room when
one of the major characters leaves the room on television. If an athlete in the Olympics
fails to qualify, the interest decreases. There is not so much you can do about that. It is
interesting that the development of heroes is I think now what the sports can do. The
development of heroes not just one but more of them and the stories that come out off
that is one of the ways to promote the sport.
There are some bigger trends that we see. What can we do about it? Leveraging
the long tail is definitely an option. What so I mean by that? What you have is as a ma-
79
jor sport or even some of the minor sports you have a lot of assets. You have the live
match, the live event. Then you have highlights. Than you have all the training. Then
you have all the lifestyle programs. Here is an example. In the Athens Olympics, the
official broadcaster had produced a finished film for 4000 hours of live Olympic coverage. The biggest broadcaster in the world, the broadcaster that showed the most amount of Olympic coverage was NBC in the US. They had 1210 hours broadcast. So that
means that just under 3000 hours of Olympic broadcast were not showed to Americans
and nobody can tell me that some of that American did not want to see some of those
3000 hours. Similarly, in the UK, the BBC only broadcasted 250 hours out of an available 4000. So this long tail down here was not being used. The broadcaster and all the
media focused on the big events. There are so much more products there and now with
the technology on mobile and through computer screens it is possible to deliver that content to audiences. And if they are passionate about that they might be living here and
they just might want to see badminton and it might not be a big sport but there might
be a few hundred or a few thousand people that would pay for that privilege. So I know
that the people who like the Olympic Movement are working to leverage this tail of
unused assets.
One of the ways to do that is not just to focus on the live broadcast, the big matches
or the big events but to focus on spreading your footprint and developing your assets cross
non-live or we can say non-broadcast. It could be text information.
Forgive me secondly for speaking too fast in English but I noticed that the title of
my presentation was I think how to maximize or how to deliver the most effective sponsorship and I will talk mostly about how sports can still attract in the modern age. Here is a topic with a reference to the title I was going to talk about which is how you deliver a world class sponsorship. One of the ways is engaging and building communities, communities of people, communities of fans. Here is a great idea from Vodafone.
They paid a lot of money to sponsor the McLaren team in Formula 1 but that is not
enough, just sponsoring them and just thinking that our name is on. You hear a lot of
big numbers around Formula 1. I heard that the people in Singapore who secure the
race said that one of the reasons they got it is that 500 million watch that race. Certainly that is absolutely nonsense that the biggest number 75 million across the globe. Still
huge number but the people who are selling tend to inflate the numbers a little bit. We
tend to buy so we tend to be a little bit more rigorous. The Vodafone for instance said
not just enough to have our name on the driver, not just enough the trying to sell more. How do we generally provide value? How do we get something to the consumer, our
target what they want, what they would pay for? The example here is on their websi-
80
te: vodafoneracing.com. I think it is fantastic. It is particularly aimed at younger people. You can imagine how they were excited by this. They can upload their stories, at the
same time their dreams. So they talk about their journey and at the same time Louis
Hamilton will be uploading this onto pod cast into his mobile phone. So this is him here. Filming himself on the Vodafone network and then goes onto the website. Therefore, the consumer is much more engaged and waits for the main broadcast of the race.
If you are a sponsor going into sports, you always think about yourself first and
for most as an uninvited guest and then behave accordingly. Clearly you might not be
invited in. So people will say thank you very much for coming and supporting our sport
but if you are a federation challenge your sponsor and think what the role that you have is. What is the credible role as a sponsor? The example here is that go from left to
right, clearly this is in football, the most active sponsor and having the highest physical
proximity to the game are the Adidas and Nike. They have a right to be at the game
because the players wear their products. Not quite active with the players but in the
fans hands, you are going to a football match and you are taking your mobile phone
and you might be drinking … if you are playing games. It is a refreshing drink just like Power-Aid. If you are a fan, absolutely it is natural for you to drink beer while watching the games. We get further away. What role do these sponsors have? There is no
natural reason for you to be there. Therefore, you have to bring something into the
sport. In that case, they have developed online products. Similarly, MasterCard. Yes,
people use credit cards to buy tickets. The ones on the right hand side have to work a
lot harder than the ones on the left hand side.
Taking that a step further, what is your aim in the sport? One of the lessons that
might be worth having look at is to think more like an entertainer because you are aware that the reason for people to follow the sport is because they care about it. It is a passion. They enjoy it. Therefore, you think more about people enjoy themselves rather to
take your product message. How can you therefore behave as a brand? I think some of
the best work in this area has come from Red Bull. Here are two examples. Red Bull
owns a Formula 1 racing team. It is the way they do it. Here is an example of the Monaco Grand Prix a couple of years ago. They had a partnership with the superman film
franchise whole weekend promoting the film even had the drivers wear superman costumes. David Coulthard got up on the stage in the superman costume. That is great for
Red Bull. The idea of Red Bull gives you wings that helps you fly is great. What could
be better? Two years after that they got involved in Star Wars and had just as much
fun. It is getting involved in what is essentially quite related to sport being quite innovative and quite challenging. They were also sponsoring other people’s sports or buying
81
teams into that sport. They have also created the Red Bull Air Race of huge success. Expensive? Yes. Risky? Yes. They had aircrafts flying around various cities. They have done it successfully in London. They shut down the city airport. They had planes of this
size flying close to sky. It was not long after 9/11 when they first did it. It is extraordinarily risky but got about 150,000 people. Now if they said that in the room five or six
years ago, people in that room said “You cannot do that. It is too risky. It will never
work.” They decided to take the risk and it did work.
Another great example is from the client of our: Nike. I am sure you are very familiar with the Nike brand. One of the things I really admire about the way they manage their brand is that they are very restless and always try to race ahead of the competition. Here is an example of something they did in London. They sponsored, created
and presented an event called “Run London”. I think it was a ten kilometer race not like the London Marathon which is sponsored by Flora. This was for average man and
average woman to get on the Nike trainers and run ten kilometers through the middle
of London around the Hyde Park. They do not just do that to put their name on the race. They want to touch to the emotion of Londoners. London is a city divided by a river north and south. Green on the left is the north and orange to the right is the south.
So where are you registered from you got that colored t-shirts and then as you see the
headline is “Let’s Settle It Once and For All”. A piece of fun but it surely gave Nike an
attitude that a normal sponsor just would not have thought about. What is really interesting? This is a couple of years ago and because Nike is restless and try to be one step
ahead rather than saying “We have done it very well. Let us repeat it for the next year”. If you look at the types of runners you have got there, their average age is going to
be probably late 20s and early 30s. They are very white and they are middle class. Nike looked at that and thought that is not really our target audience. What we want is
the younger urban kids but they are not obsessed by it. So they completely rip this idea apart and created something called Supersonic. Here you see the event which was
held. It was only one kilometers. It is faster and more furious. And then they had rock
parties where bands were playing before, during and after these kids when I say kids I
mean 15, 16, 17 year olds sprinting down the track. It is totally different experience
from the moms and dads jogging around Hyde Park. That is I think an impressive way
not accepting just because even if you have done it well one year and next year you
might want to do it differently and really think about who you are reaching.
Challenging the orthodox is another way. This is more about how sport rather
than sponsor likes to challenge the orthodox. It is a very old sport. I am sure you know
the cricket. That was a cricket international between England and South Africa just a
82
couple of years ago. There was nobody there. So cricket has to be reinvented. The leaders being taken in India are now in premier league. Rather than stick with tradition
and rather than listened to be said “You cannot change cricket. That is too hursh and
that is too untraditional”, they ignored that because knew one of the things that happened in the Indian premier league in cricket is that women for the first time are coming
and participating in the matches because it is very glamorous. It is about Bollywood.
That is because they refused to accept the statusquo and the orthodox.
There are just a couple of more points here. One is that as we talked earlier about the fact that the sport reaches masses and masses of people but it is absolutely crucial and I know that we have search and I know that it always worth things vigorous
when looking at sport as a means of reaching people, as a means of planning any advertising campaign or anything else. We can now pinpoint individual behaviors, individual thinking and therefore reflect campaigns accordingly. So rather than thinking of
the sports fan as this huge mass like hundreds of thousands of millions of people, if we
think it more usefully as a collection of often very very different individuals and sometimes the truck driver and the bank manager and the chief executive. Do they want the
same message?
Lastly, one of the things that we should all in sport focus on especially from the
commercial aspects from a sponsor’s point of views, the return on investment. I will just
show you some work we have done. As you can imagine we have taken the brand off
because of confidentiality but if anybody ever says “You cannot measure sponsorship
like you can measure other commercial campaigns like advertising or like promotions”,
that is not the case. You have to invest money in the research but you can measure
everything from the awareness of the brand and that is the obvious one people always
think that sponsorship is building brand awareness. It is about that and much more. It
can be about consideration. You can put them into consideration lists. Those aware the
sponsorship and those not aware the sponsorship. (CD sonu) What is media return on
investment? Has it gone up versus last year? Operating companies. How are they leveraging the property across a region? This example is across Italy. This example is across Europe. It was very strong except in one market. That might just be that local market that had other issues, other concerns. But we track that.
Activation. Has it gone up against the benchmark? How much of the people are
activated against some benchmark? The benchmark might be that you are going to
spend a minimum of million dollars in any given market. We use it centrally to leverage.
Sales. Yes, sales can be measured. How did distribution increase? If you are a fast
83
moving consumer goods brand, how is your shelf space increased? Because you are going to that retail and talk about your involvement in the sport and about the promotion. I am sure you see that goods with Euro 2008 logo have more space. That should be
tracked versus the year that they did not have those logos on. That is one of the ways
you can measure the increase in distribution and increase in your sales and then you
track the promotions.
Lastly, one of the things, particularly when you come to major sports and I think
this goes to any sport, is that people think if I could do one big deal at the game with a
key distributor that would pay for this whole thing. For example, I am a sponsor and say
let us sponsor powerboat racing. If that sponsor had one big deal, it could not have done
anywhere else that could pay for the whole deal. So we did track and we ask the clients
or encourage the clients to track the number of corporate accounts or increase the deals
that they have because that is a very key metric. Often people only focus on the left hand
side, the sponsorship. They just think about building awareness. That sponsorship when
properly managed can really drive the business both internally and externally.
At the beginning, I asked the question which was does sports still have pulling power? Can you still use it to attract people? Is is still an interest? Hopefully the answer
is absolutely yes. But it is a challenge for all and if you are not careful, younger people are not being reached. Therefore, we need to all think about how we attract the young in healthy and responsible ways because sport is fundamentally a good thing. It is
good for the country. It is good for the younger people. So if you are missing them, we
have to do something about it.
‹yi akflamlar. Beni buraya davet etti¤iniz için çok teflekkür ediyorum. Öncelikle, konuflmam› Türkçe yapamad›¤›m için sizlerden özür diliyorum. E¤er
çok h›zl› konuflursam ve tercümanlar bana yetiflemezse, lütfen beni durdurun ve
yavafllamam› söyleyin. Bundan rahats›zl›k duymam. fiimdi sizlere bugün burada
olup spordan bahsetme nedenimi aç›klayacak k›sa bir film göstermek istiyorum.
Burada MindShare Performance olarak gerçeklefltirdi¤imiz faaliyetlerden baz›lar›n› göreceksiniz. Filmi bafllatabiliriz.
Teflekkür ediyorum. Gördü¤ünüz üzere, spor ve e¤lence alan›nda çal›fl›yoruz. Filmin sonunda “Gelece¤in Tad›” yaz›yordu ve daha sonra Euro 2008 logosunu gördük. ‹ngiltere Euro 2008’e kat›lamad› ama bu flans› yakalam›fl olan bir
ülkede olmaktan büyük mutluluk duyuyorum. D›flar›da bir Hyundai stand› ve
arabalar var. Bu gerçekten ilgi çekici. Bugün de¤inece¤im konulardan bir tanesi
faaliyetlerin tak›mlar›n baflar›lar› neticesinde farkl› ülkelerde nas›l takip edildi¤i
84
ve bunu nas›l gerçeklefltirdi¤imiz ile ilgili.
Burada sporun neden markalar, medya, hükümet ve flehirler ve tüketici için
bu kadar önemli olmaya devam etti¤i konusuna odaklanmak istiyorum. Bu konudan daha detayl› olarak bahsedece¤im ama kesin olan bir fley varsa o da sporun
markalar için ifl imkân› sundu¤u, medya için izleyici ve gelir sa¤lad›¤› ve hükümetler ve flehirler için oldukça olumlu bir ba¤l›l›k sa¤lad›¤›, ekonomi yaratt›¤› ve istihdam olanaklar› sundu¤udur. Gelecek olimpiyat oyunlar› için 27 flehir baflvuruda
bulundu. Bu rakam bugüne kadar görülen en büyük kat›l›m› temsil etmektedir.
Sunumumu iki bölüm halinde gerçeklefltirece¤im. ‹lk bölümde dünya genelinde karfl›laflt›¤›m›z baz› e¤ilimlerden bahsedece¤im. De¤inece¤im e¤ilimlerin
büyük bölümü Avrupa ile ilgili ve bu e¤ilimlerin baz›lar›n›n Türkiye’de de var
oldu¤unu göreceksiniz.
‹lk olarak, sizlere sporun gücünden bahsedece¤im. ‹kinci olarak, sürekli
olarak sporu takip eden izleyici potansiyelinin ne kadar oldu¤una de¤inece¤im.
Üçüncü olarak, bu izleyicilerin de¤eri nedir ve onlara ulaflmak için insanlar ne
kadar para harc›yor konusunu ele alaca¤›m. Dördüncü olarak, izleyicilerin yafl
ortalamas›n›n yükselmesi meselesini ele alaca¤›m. Olimpiyatlar› izleyen kitlenin
yafl ortalamas›n›n nas›l yükseldi¤ini göstermek için sizlerle baz› verileri paylaflaca¤›m. Bu noktada flu soruyu sormam›z gerekiyor: Gençler olimpiyatlar› izlemiyorsa, sporu izlemiyorlarsa, neredeler? Ne yap›yorlar? ‹nsanlar hala spor ile ilgileniyor. E¤er öyle ise, sporla hangi yollarla ilgileniyorlar? ‹stedikleri spor dal›n›
nas›l takip ediyorlar?
‹kinci bölümde, spor federasyonlar›n›n ve yay›nc›lar ve reklâmc›lar gibi
sporun tan›t›lmas› ile ilgilenen taraflar›n nas›l uzun bir zincir yaratmas› gerekti¤ine de¤inece¤im. Bu terimi daha önce duymam›fl olabilirsiniz. Bunun anlam›
yaln›zca önemli canl› maçlar de¤il ayn› zamanda di¤er spor ürünlerine de odaklan›lmas› gerekti¤idir. Toplumlar›n ba¤l›l›¤›n› ve her zaman eriflilebilir olmalar›n› nas›l sa¤layaca¤›z? Biz dedi¤imde federasyonlar› ve spor alan›nda sponsorluk
ve reklâmc›l›k ile ilgilenen markalar› ve kurumlar› kastediyorum. Bir iflletmeci
gibi de¤il de, bir e¤lendirici gibi düflünmeyi nas›l baflar›r›z? Bu konuda sizlere
baz› örnekler gösterece¤im. Gelenekselli¤i y›kmak iyi bir fikir olabilir çünkü
dünyay› dolafl›rken farkl› ülkelerden insanlara en çok sevdikleri sporun hangisi
oldu¤unu ve o ülkede bunun nas›l yönetildi¤ini sordu¤umda, genellikle bir fleylerin de¤ifltirilmemesi için bahane de¤iflimin zor olmas› olarak gösterilmifltir. Bizim için ifller her zaman bu flekilde yürüyor. Özellikle geleneklerin baflar›l› bir
flekilde y›k›ld›¤› Hindistan’da bunun çok güzel örneklerine rastl›yoruz. Bizim
85
için büyük önem tafl›yan bir alan, sporun her zaman kitlelere ulaflma konusunda yard›mc› olmas›d›r. Ne var ki, bugün kitlelere bireysel olarak hitap etmemizi
sa¤layacak teknolojiye ve kapasiteye sahibiz. Bu üzerinde konuflmak istedi¤im
önemli bir konu. Son olarak, yat›r›mlar›n getirisini nas›l garanti ediyoruz, yat›r›mlar›n getirisini nas›l ölçüyoruz ve bunlar› nas›l kontrol ediyoruz?
E¤er çok h›zl› konufluyorsam lütfen beni uyar›n. Bundan rahats›zl›k duymam. fiimdi sporun gücünden bahsedece¤im. Temel olarak, yerel seviyeden de¤il, küresel, ulusal ve bölgesel seviyelerden bahsediyorum. Burada spora karfl›
büyük tutku duyan bir kitleye eriflimden bahsediyoruz. Burada üç örne¤imiz
var. ‹lk olarak, sol üst bölümde Kore’de gerçeklefltirilen Dünya Kupas› s›ras›nda
Seul flehir merkezinde çekilmifl bir resmi görüyoruz. Sa¤ üst bölümde Hintli kriket severleri görüyoruz. Hindistan’da en çok sevilen spor krikettir. Krikete yak›n
baflka bir popüler spor bulunmamaktad›r. Hindistan’da futbol ve motor sporlar› alan›nda sa¤lanan büyüme hakk›nda bir fleyler okumufl olabilirsiniz. Yine de
Hindistan’da en önemli spor her zaman kriket olmufltur. Kriket Hindistan’da her
zaman bir numaral› spor olmufltur. ‹nsanlar›n bir araba için bir futbol tak›m› için
oldu¤u kadar heyecanlanaca¤› kimin akl›na gelirdi? Burada Ferrari’nin Galatasaray, Fenerbahçe veya Befliktafl gibi taraftarlar›n›n oldu¤unu görüyoruz.
Rolümüzün bir bölümü bu tutkuyu izlemek ve analiz etmektir. Müflterilerimiz ad›na, farkl› spor dallar› için farkl› piyasalarda farkl› dahil olma ve tutku
duyma seviyelerini anlamaya çal›fl›yoruz. Burada çok fazla flema kullanarak sizi
s›kmak istemiyorum. Bunu yaln›zca bu konuyu aç›klamak için kullanaca¤›m.
Burada bir spordan ne kadar hofllan›ld›¤›n› ve bir sporun ne kadar sevildi¤ini görüyorsunuz. En popüler sporlar aras›nda futbol ve Formula 1 var. Bunlar büyük
küresel reklâmc›lar›n odakland›¤› spor dallar›d›r. Burada baz› ilginç farklar var.
Örne¤in, Amerika’daki tüketicilere ulaflmaya çal›fl›yorsan›z, Formula 1 ve futbolun yeterli olmayaca¤›n› hissedersiniz çünkü Amerika’n›n kendi sporu var. Yine
önemli olan sporu seven grubun yüzde 60 seviyesinde olmas›.
Peki, bu tutku seviyeleri neticesinde ortaya ne ç›k›yor? Burada özellikle futbol ama genel olarak spor ile ilgili bir yans› görüyorsunuz. Spor dünyadaki büyük markalar için bir yar›fl alan› haline gelmifltir. Burada da durumun ayn› oldu¤una eminim. Bu markalar yapt›klar› yat›r›mlar›n sonucunda daha fazla gelir elde etmek istemektedirler ve özellikle cep telefonu ve internet sektöründe gittikçe daha fazla marka sporu bir platform olarak kullanmaya bafllam›flt›r. Coca Cola gibi markalardan baz›lar› bunu 70, 80, 90 y›ld›r yapmaktad›r. Buna karfl›n,
pek ço¤u bu alanda yenidir ve bu alana yeni girifl yapanlar oldukça ilginç fleyler
86
ortaya koymaktad›rlar çünkü bunu farkl› bir flekilde yapmaktad›rlar.
Spor dünyas› do¤uya do¤ru kaymaktad›r. Do¤u dedi¤imde, hem Asya, hem
Orta Do¤u hem de Arabistan’›n bir bölümünü kastediyorum. Burada sizlere üç örnek gösterece¤im. Sol üst bölümde dokuzuncu Grand Prix’nin yer ald›¤› Singapur’u görüyoruz. Bunun mümkün olabilece¤ini birkaç y›l önce kim düflünebilirdi?
Bu özellikle bu ülke için çok önemli bir fley. Sa¤ üst bölümde sezon haklar›n› 625
milyon pounda satan ‹ngiliz Prömiyer Ligi’ni görüyoruz. Bu haklar›n yar›s› Asyal›
yay›nc›lara ait çünkü bu lig dünyadaki en iyi futbol ligi haline geldi. Asyal› futbol
taraftarlar› bu süper starlar› izlemek istiyor. Burada Arsenal taraftarlar›n›n resmini
görüyoruz. Burada Japonya’daki Arsenal taraftarlar›n› görüyoruz. Alt bölümde, izleyicilerin ve yat›r›m›n do¤uya kayd›¤›n› ama ayn› zamanda Asya’daki flirketlerin
de küresel spora yat›r›m yapt›¤›n› görüyoruz. Burada bir Formula 1 tak›m›n›n
sponsorlu¤unu yapan bir flirketi örnek gösterebiliriz. Dünya Kupas›’n›n sponsorlar› aras›nda Sony ve Hyundai var. Samsung’un Chelsea sponsorlu¤u da baflka bir
örnek. Bunun sebebi yaln›zca Samsung’un Birleflik Krall›k’taki izleyicilere ulaflmak
istemesi de¤il, ayn› zamanda küresel bir izleyici kitlesine ulaflmak istemesidir. ‹ngiliz Prömiyer Ligi’nde, kulüp tiflörtlerinin üzerinde Çin ay›s› resmi var. Böylece
Çin bu izleyicilere ulaflabilecek ve kendisini tan›tabilecektir. Bu gerçekten ola¤anüstü. Bunun için oyuncak ay› bile satmaya gerek duyulmuyor. Yaln›zca tiflörtlerin üzerideki resimler yeterli oluyor.
fiimdi izleyicilerin ne kadar iyi olduklar›na bakal›m. Geçen y›lki fiampiyonlar Ligi finalini hat›rlayal›m. Mücadele eden tak›mlara göre izleyicilerde dalgalanma olmas› gerçekten çok ilginç. 2008 y›l› ile geçen y›l› karfl›laflt›ral›m. Geçen
y›l Atina’da AC Milan ile Liverpool karfl› karfl›ya gelmiflti. ‹zleyicilerin bundan
nas›l etkilendi¤ini görüyor musunuz? ‹zleyicilerin say›s› Birleflik Krall›k’ta art›yor. ‹zleyicilerin say›s› Almanya’da art›yor çünkü Almanya televizyon kanal›n›
de¤ifltirdi. Fransa’da izleyicilerin say›s›nda hafif bir art›fl görüyoruz. Frans›zlar
bu organizasyona büyük ilgi gösterdi. ‹spanya’da izleyicilerin say›s›nda hafif bir
düflüfl görülüyor çünkü Barselona karfl›laflmalarda yer almad›. Yine de ‹spanyollar futbolu çok seviyor. ‹talya’da ilgi azd› çünkü hiçbir büyük ‹talyan tak›m› müsabakalarda yer almad›. Bu da bir yönden kazanç sa¤larken, bir yönden kayba
u¤rad›¤›n›z› gösteriyor. Evet, çok pahal› olabilir ama bir sponsor fiampiyonlar Ligi’ne kat›larak her maçta pek çok kifliye ulaflma f›rsat› bulmaktad›r. Bu nedenle
Ford, PlayStation ve Vodafone gibi flirketler fiampiyonlar Ligi ile ilgilenmektedir.
Bu ne gibi bir de¤er sa¤lamaktad›r? Para nereden geliyor ve nereye gidiyor?
Burada Super Ball örnek gösterilebilir. Bu aktivite Amerika’n›n ulusal futbol ligi
87
NFL kapsam›ndaki bir faaliyettir ve çok büyük bir taraftar kitlesini bir araya getirmektedir. Bu aktivite tüm dünyada yay›nlanmaktad›r. Bunun reklâm maliyeti
gittikçe daha da fazla artmaktad›r. Bunun baflka bir nedeni daha bulunmaktad›r.
fiampiyonlar Ligi finalinde, markalar ve flirketler kurumsal ego üzerine odaklanm›fllard›r. Burada yaln›zca izleyicilerin de¤erinden bahsetmiyoruz. Onlar markalar›n› güçlendirmek istiyorlard› ve bu nedenle örne¤in Birleflik Krall›k’ta fiampiyonlar Ligi finalinde 30 saniyelik reklâm ücreti 500.000 dolard›.
Bu spor federasyonlar› için ne anlama geliyor? Olimpiyat Oyunlar› ile elde
edilen küresel gelir oyun bafl›na yüzde 34 artmaktad›r. NFL’nin y›ll›k geliri yüzde 49 büyüme göstermifltir. Burada 20 veya 30 y›ll›k bir süreden bahsediyoruz.
Sonuç olarak, yüzde 30’luk bir sermaye art›fl› olmufltur ve bu durum di¤er gelir
sa¤lama yollar› ile bir karfl›laflt›rma yap›lmas›na neden olmaktad›r. Dünya genelinde spor sponsorlu¤u bundan nas›l etkilendi? Burada dünya genelinde makro
meselelerden bahsetti¤im için beni ba¤›fllay›n. Bence Türkiye’deki pazara da
odaklanmam›z gerekiyor. Sponsorluk gittikçe daha ilginç bir hal al›yor. fiirketler
sponsorluk için daha fazla para harcamaya bafll›yor. Son yedi y›lda sponsorlu¤a
yap›lan yat›r›m oran›nda yüzde 67’lik bir art›fl görüldü. Avrupa genelinde yüzde
12’lik bir büyüme var ve Asya’da yüzde 15’lik bir art›fl var. Bunun bir sebebi olmal›. Bunun sebebi markalar›n müflterilerinin tutku duydu¤u fleyler yoluyla
müflterileri ile ba¤lant› kurmak istemeleri ile ilgili çünkü ço¤u zaman markalar
müflterileri ile reklâmlar arac›l›¤› ile ba¤lant› kurmak istiyorlar ve insanlar reklamlar› izlemiyorlar çünkü flimdi son teknoloji onlara bu imkân› sunuyor.
Daha önce de belirtti¤im gibi bu çok iyi. Bu spor aç›s›ndan çok sa¤l›kl› bir
manzara olarak görünüyor. Ama ufukta de¤il, tam burada yan›m›zda kara bir bulut var. Bu da Olimpiyat Oyunlar›n› izleyen kitlenin yafl ortalamas›n›n yükselmesi. Burada 1992 Olimpiyat Oyunlar›ndaki izleyicileri görüyorsunuz ve bir de bugünkülere bakal›m. Yüzde 38,7’lik bir art›fl var ve flu anda yafl ortalamas› 46. Burada Amerika’dan bahsediyoruz. Amerika, Olimpiyat Oyunlar›n› en çok takip
eden ülkedir. Bu da 46 yafl›n alt›ndaki kitleye ulaflmay› hedefleyen reklâmc›lara
yay›nlar›n yeterince genç bir kitleye ulaflmad›¤›n› gösteriyor. Bu bir sorun. ‹yi haber ise bu konuda yapabilecekleri bir fleyler olmas› ve bunun fark›nda olmalar›.
Olimpiyat Oyunlar› gibi spor faaliyetlerini izlemiyorlar ise, bunun her spor
dal› için geçerli oldu¤unu söylemiyorum ama dünyan›n en büyük spor faaliyeti
olan Olimpiyat Oyunlar›n› izlemiyorlar ise, ne izliyorlar? Aç›kça ve kolayca flunu söyleyebilirim ki gençler internetteler ve mobil bir haldeler. Gençlerin hepsi
olmasa da büyük bir bölümü böyle. Bu durumun Türkiye için de geçerli oldu-
88
¤unu biliyorum. Baz› durumlarda onlara televizyon arac›l›¤› ile ulaflman›z gerekebilir. Televizyon izliyor olabilirler, ancak gittikçe yayg›n bir flekilde gençler internet ve cep telefonlar›n› kullan›yorlar. Bu nedenle, reklâmc›lar olarak bizler
gençlere internet ve cep telefonu arac›l›¤›yla ulaflmaya çal›flmazsak, bizi göz ard›
edeceklerdir. Sizden uzaklaflacak, sizi göz ard› edecek ve sizi görmeyeceklerdir.
Burada sorun bu konuda hiçbir fley yapmaman›zd›r. Siz derken hepimizi kastediyorum.
‹nsanlar medya al›flkanl›klar›n› yanlar›nda tafl›yor. 10 yafl›nda olsayd›n›z
haftada yaklafl›k 20 saat televizyon izliyor olacakt›n›z. 16 veya 17 yafl›n›za geldi¤inizde, art›k eskisi kadar televizyon izlemiyor olacakt›n›z. D›flar› ç›kmak ve e¤lenmek isteyecektiniz. Birer yetiflkin oldu¤unuzda, aileniz ve sorumluluklar›n›z
olacakt› ve bilin bakal›m ne olacakt›? Evde ailenizle birlikte daha fazla vakit geçirecektiniz. Genç nesil bu flekilde yafl›yor. 1985 y›l›nda do¤anlar bilgisayar gibi
fleyler yüzünden daha az televizyon izliyor. 1989 y›l›nda do¤anlar daha da az televizyon izliyor. Yani e¤riyi takip etseler de, yine de daha az televizyon izliyorlar. Eminim ki 1999 y›l›nda do¤anlar bu seviyeye kadar düflecek ve 2000 y›l›nda do¤anlar belirli piyasalarda daha da afla¤›lara düflecek.
Buna ra¤men, bu yaln›zca insanlar›n medyay› nas›l tüketti¤i ile ilgili. ‹nsanlar hala spor ile ilgileniyor. Bunu biliyoruz ama medya ile nas›l ilgilendiklerini
bilmiyoruz. Avrupa’da befl y›l süresince gerçeklefltirilen bir çal›flma 2002 y›l›ndan 2007 y›l›na kadar en popüler spor dallar›n› gösteriyor. Bu çal›flmaya göre,
yetiflkinler aras›nda bu zaman dilimi süresince spora ilgi sürmüfltür. Hiç kimse
önemli bir kayba u¤ramam›flt›r. Hiç kimsenin önemli bir kazanc› da olmam›flt›r.
Burada temel olarak hangi spor dallar›na ilgi duyuldu¤u üzerinde durulmaktad›r. Yani burada insanlar›n tutku seviyeleri gösterilmemektedir. Burada daha fazla detaya giriyoruz. Futbol alan›nda hafif bir art›fl oldu¤unu söyleyebiliriz. Futbola duyulan ilgi yüzde 33 - 34’ten yüzde 40 - 45’e yükselmifltir. Bunun Türkiye’de daha da yüksek oldu¤unu düflünüyorum. Burada Avrupa ortalamas›n› görüyoruz. Bu yetiflkinlere iliflkin bir bulgu. Gençler konusuna dönecek olursak,
yaln›zca futbola duyulan ilgi 15 - 17 yafl aras›ndaki gençlerde devam etmektedir.
Farkl› piyasalarda farkl›l›klar olsa da, di¤er popüler sporlar›n tümünde bir düflüfl görüyoruz. Bu durum bu sporlar aç›s›ndan endifle verici. Örne¤in, Schumacher Almanya’y› etkiliyor. Schumacher kazand›¤› sürece herkes Formula 1’i seviyor. Ne var ki, Schumacher b›rakt›¤›nda izleyicilerin say›s›nda bir düflüfl oldu.
Ayn› flekilde, ‹nglitere’de Louis Hamilton kazan›yor ve yüzde 30 - 40 oran›nda
bir izleyicisi var. ‹nsanlar bu konuda büyük dalgalanma gösteriyor.
89
Burada ilginç bir fley görüyoruz. fiimdi Avrupa’dan Asya’ya yöneliyoruz. ‹nsanlar popüler sporlar› nas›l izlemek istiyor? Bir önceki oturumda interaktif ve
tercihe göre televizyon yay›n› veya görüntüler sa¤lamaktan bahsediliyordu. Burada üç farkl› ülke görüyoruz. ‹nsanlara sevdikleri sporlar› nas›l izlemek istediklerini sordu¤unuzda, büyük ço¤unlu¤un cevab› televizyon oluyor. Bu üç piyasa genelinde, televizyon cevab› yüzde 90 idi. ‹nsanlar hala sporu televizyonda izlemek
istiyor. Buna karfl›n, Hindistan’da yetiflkinlerin yüzde 20’si yaln›zca özet görüntüleri ve haberleri de¤il, canl› maçlar› da cep telefonunda izlemek istiyor. Hindistan
ve Hindistan’›n medya ve spor piyasas› hakk›nda ne kadar bilgi sahibisiniz bilemiyorum ama Hindistan’da internet atlanarak do¤rudan cep telefonlar›na geçilmifltir çünkü cep telefonunun onlar›n hayat›nda önemli bir yeri var. Sporu cep telefonlar›ndan izlemek istiyorlar. Çin’de insanlar›n üçte ikisi canl› spor faaliyetlerini bilgisayarda izlemek istiyor. Birleflik Krall›k ile ilgili bir fley söylemek istiyorum. ‹ngiltere spor faaliyetlerini yolculuk s›ras›nda izlemek isteyen ülkeler aras›nda birinci s›rada geliyor. Bunun hem olumlu hem de olumsuz taraflar› olabilir.
Bunun yan› s›ra, tüm dünyada spor alan›na bakt›¤›m›zda fark etti¤imiz baflka bir ilginç etki de söz konusudur. Bu örnekte, son on y›ld›r Hindistan’da Tendulkar, yaflayan bir tanr› gibi görülüyor. Tendulkar bir süper star. Tendulkar krikete geri döndü¤ünde, bildi¤iniz gibi kriket günlerce de sürebilir bir gün de sürebilir, milyonlarca kifli onu izlemeye geldi. Milyonlar televizyona kilitlendi ve
oynamay› b›rakt›¤›nda onlar da televizyonlar›n›n bafl›ndan ayr›ld›lar. O bir kahramana dönüflmüfltü ve onun sakatlanmas› veya oynamay› b›rakmas› reklâmc›lar için büyük bir tehlike. Burada ö¤renilmesi gereken derslerden bir tanesi, daha fazla kahraman ve hikâye yaratman›z gerekti¤idir çünkü Hindistan’da televizyon y›ld›zlar›n›n hayranlar›n›n program› sürekli olarak izlediklerini görüyoruz.
Program› bir saat boyunca izliyorlar. Program›n baflkahraman› bir odadan ç›kt›¤›nda onlar da televizyonu b›rak›p odadan ç›km›yorlar. Olimpiyatlarda bir sporcu baflar›l› olamazsa, ilgi azal›yor. Bu konuda yapabilece¤iniz çok fazla fley yok.
Bence flimdi yap›labilecek tek fley yeni kahramanlar yaratmak. Sadece bir de¤il,
birden fazla kahraman yaratmak sporu desteklemenin yollar›ndan bir tanesi.
Gözlemledi¤imiz daha yayg›n e¤ilimler de var. Bu konuda ne yapabiliriz?
Uzun bir zincir oluflturulabilir. Bununla ne demek istiyorum? Elinizde popüler
bir spor veya daha az popüler bir spor bile olsa, kullanabilece¤iniz pek çok ürün
var. Canl› maçlar var. Özet görüntüler var. Antrenmanlar var. Sporcular›n hayatlar›na iliflkin programlar var. Burada bir örnek vermek istiyorum. Atina Olimpiyatlar›nda, resmi yay›n flirketi 4000 saatlik bir film haz›rlad›. Dünyan›n en bü-
90
yük yay›nc›s› olan NBC Amerika’da 1210 saatlik yay›n yapt›. Bu da yaklafl›k
3000 saatlik yay›n›n Amerikal›lara gösterilmedi¤ini gösteriyor. Bunun nedeninin
Amerikal›lar›n bu 3000 saati izlemek istememesi oldu¤unu düflünmüyorum.
Benzer flekilde, Birleflik Krall›k’ta BBC 4000 saatlik yay›n›n 250 saatini verdi. Burada bahsetti¤im uzun zincir bu flekilde kullan›lmam›fl oluyor. Yay›nc› ve bütün
medya büyük faaliyetler üzerine odaklan›yor. Orada daha pek çok ürün var ve
flimdi internet ve cep telefonlar› sayesinde bu içeri¤i izleyicilere ulaflt›rmak
mümkün. Örne¤in, izleyiciler badminton izlemek istiyor olabilir ve badminton
popüler bir spor olmayabilir. Yine de badminton izleme ayr›cal›¤›na sahip olmak
için para ödemek isteyen birkaç yüz veya bin kifli olabilir. Bu yüzden, Olimpiyat
Oyunlar›n› seven kiflilerin bu kullan›lmayan ürünlerden oluflan bir zincir yarat›lmas›n› istediklerini biliyorum.
Bunu yapman›n bir yolu yaln›zca canl› maçlara veya bafll›ca faaliyetlere
odaklanmak de¤il, ayak izinizi olabildi¤ince genifl bir alana yaymak ve canl› olmayan veya yay›nlanmayan ürünleri de kullanmakt›r. Örne¤in insanlara cep telefonu mesajlar› ile bilgi gönderebilirsiniz.
Çok h›zl› konufltu¤um için beni ba¤›fllay›n ama sunumumun bafll›¤› en etkili sponsorluk nas›l sa¤lanabilir fleklindeydi ve konuflmamda özellikle modern
ça¤da sporun çekicili¤ini nas›l korudu¤u konusuna odaklanmak istiyorum. fiimdi bu bafll›k ile ba¤lant›l› bir konuya de¤inece¤im. Dünya seviyesinde bir sponsorlu¤u nas›l oluflturabiliriz? Bunun bir yolu, bir taraftar toplulu¤u oluflturmakt›r. Burada Vodafone örne¤ini verebiliriz. Vodafone Formula 1’de McLaren tak›m›n› desteklemek için çok fazla para harcad› ama yaln›zca bu flekilde ad›n› göstermek yeterli de¤ildi. Formula 1 kapsam›nda çok büyük say›lardan bahsedildi¤ini duyuyoruz. Singapur’da bu yar›fllar› 500 milyon kiflinin izlemesi sponsorluk
için sebep olarak gösterilmektedir. Bu pek de mant›kl› de¤il çünkü dünya genelinde en büyük say› 75 milyondur. Bu da büyük bir say› ama genelde bir fley pazarlamak isteyen kiflilerin say›lar› fliflirme gibi bir e¤ilimi vard›r. Biz de sat›n alma konusunda daha kat› bir e¤ilim içerisindeyizdir. Örne¤in, Vodafone yaln›zca isimlerinin sporcular›n üzerinde olmas›n› yeterli görmedi ve daha fazlas›n›
satmaya çal›flt›lar. Genelde nas›l de¤er sa¤l›yoruz? Almak istedikleri fleyleri müflterilerimize nas›l ulaflt›r›yoruz? Burada web sitelerini örnek olarak gösterebiliriz:
vodafoneracing.com. Bence bu inan›lmaz. Bu özellikle gençlere yönelik bir çal›flma. Bunun gençleri nas›l heyecanland›rd›¤›n› bir düflünün. Bu siteye kendi hikâyelerini ve hayallerini yükleyebilirler. Ayn› zamanda Louis Hamilton’un görüntülerini izleyebilirler. Böylece müflterilerin ilgi düzeyi yükselir ve yar›fllar› iz-
91
lemek için sab›rs›zlanmaya bafllarlar.
Spor alan›nda sponsorluk yapmay› düflünüyorsan›z, kendinizi her zaman
davetsiz bir misafir olarak görürsünüz ve buna göre davran›rs›n›z. Davet edilmemifl olabilirsiniz. ‹nsanlar size geldi¤iniz ve sporumuzu destekledi¤iniz için teflekkür ederiz diyebilir ama federasyon sponsorlu¤unuz konusunda zorluk ç›kartabilir ve rolünüzü sorgulayabilir. Burada soldan sa¤a do¤ru baz› örnekler görüyoruz. Bunlar tabii ki futbol alan›ndaki sponsorluklar. Bunlar içerisinde en aktif sponsor, en yüksek fiziksel yak›nl›¤a sahip olan Adidas ve Nike’d›r. Bu sponsorlar›n oyuna kat›lma hakk› var çünkü sporcular onlar›n ürünlerini giyiyor.
Sporcular ile çok fazla etkileflim içerisinde olmayan ama taraftarlar›n elinde gördü¤ümüz baflka bir sponsor cep telefonu. Maça gelirken cep telefonunuzu yan›n›zda getirirsiniz. Sporcuysan›z Powerade gibi içecekler içmek isteyebilirsiniz.
Taraftar iseniz, maç izlerken bira içmek istemeniz oldukça normal. fiimdi daha
da uzak bir noktaya gidiyoruz. Bu sponsorlar ne yap›yor? Burada olmak için do¤al bir sebebiniz yok. Bu nedenle, spora bir fleyler getirmek zorundas›n›z. Bu durumda, bu sponsorlar online ürünler gelifltirdiler. Benzer flekilde, MasterCard da
bir örnek. Evet, insanlar bilet almak için kredi kart› kullan›yor. Sa¤ taraftaki
sponsorlar›n sol taraftaki sponsorlar ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda daha fazla çal›flmalar› gerekiyor.
Bunu bir ad›m daha ileri götürürsek, spor alan›nda neyi amaçl›yorsunuz?
Dikkate al›nmas› gereken derslerden bir tanesi, daha çok bir e¤lendirici gibi düflünmektir çünkü sizin de bildi¤iniz gibi insanlar›n sporu takip etmelerinin nedeni spora ilgi duymalar›d›r. Bu tutku ile alakal›. ‹nsanlar spordan keyif al›yor.
Bu nedenle, ürününüzün mesaj›n› iletmekten çok insanlar›n e¤lenmesi için çal›flmal›s›n›z. Peki, nas›l bir marka gibi hareket edebilirsiniz? Bence bu alandaki
en baflar›l› çal›flmalardan bir tanesi Red Bull’dan geldi. Burada iki örnek var. Red
Bull bir Formula 1 tak›m›n›n sahibi. Bir iki y›l önce gerçeklefltirilen Fas Grand
Prix’i Red Bull’un nas›l çal›flt›¤›na örnek olabilir. Bu faaliyet s›ras›nda Süpermen
filmi ile ortakl›k içerisine giren Red Bull, tüm hafta sonu süresince filmin tan›t›m›n› yapm›fl ve sporcular Süpermen kostümü giymiflti. David Coulthard Süpermen kostümleri ile podyuma ç›km›flt›. Red Bull’un “Red Bull Kanatland›r›r”
kampanyas› oldukça baflar›l› olmufltur. Daha iyisi olamaz. ‹ki y›l sonra Stars
Wars ile bir anlaflma yapt›lar ve bu kampanyada da çok e¤lendiler. Red Bull sporun yenilikçi ve teflvik edici yönünü ortaya ç›kartacak faaliyetlere dahil olmaktad›r. Red Bull bunlar›n yan› s›ra, Red Bull Air Race kampanyas›n› da gerçeklefltirdi. Pahal› m›yd›? Evet. Riskli miydi? Evet. Farkl› flehirlerde maket uçaklar uçur-
92
dular. Bunu Londra’da baflar›l› bir flekilde gerçeklefltirdiler. fiehirdeki havaalan›n› kullan›ma kapatt›lar. Bu boyuttaki uçaklar› gökyüzüne yak›n bir seviyede
uçurdular. Bu faaliyet ilk defa 9 Eylül sald›r›lar›ndan k›sa bir süre sonra gerçeklefltirildi. Bu oldukça riskliydi ama 150.000 kifli bu faaliyete kat›ld›. fiimdi bundan 5 veya 6 y›l önce bunu söylüyor olsayd›m, bu odadaki herkes “Bunu yapamazs›n›z. Bu çok riskli. Bu asla ifle yaramaz.” diyecekti. Onlar bu riski almaya
karar verdiler ve baflar›l› oldular.
Baflka bir baflar›l› örnek de müflterilerimizden birisi olan Nike. Nike markas›n› çok iyi bildi¤inize eminim. Markalar›n› yönetme flekillerinde gerçekten çok
be¤endi¤im bir nokta var, o da son derece heyecanl› olmalar› ve mücadelede her
zaman bir ad›m önde olmak için çal›flmalar›d›r. fiimdi Londra’da gerçeklefltirdikleri bir organizasyondan bahsetmek istiyorum. Londra’da “Run London” ad› ile
bir organizasyon gerçeklefltirdiler. Bu organizasyon 10 kilometrelik bir yar›fltan
olufluyordu. Bu yar›fl Flora taraf›ndan sponsor edilen Londra Maratonundan
farkl›yd›. Burada ortalama kad›nlar ve erkekler tercihen Nike spor ayakkab›lar›n› ayaklar›na geçirerek Londra’n›n ortas›nda Hyde Park’›n etraf›nda 10 kilometre koflacaklard›. Bunu sadece yar›fla isimlerini vermek için yapmad›lar. Onlar
Londral›lar›n duygular›na dokunmak istediler. Londra bir nehir ile kuzey ve güney olmak üzere ikiye ayr›lm›flt›r. Solda gördü¤ünüz yeflil tiflörtlü grup kuzey ve
sa¤daki turuncu tiflörtlü grup güney için yar›fl›yor. ‹nsanlar yar›flmaya kat›lmak
için kaydoldular ve tiflörtlerini ald›lar. Gördü¤ünüz üzere, “Let’s Settle It Once
and For All” gibi bir slogan kullan›lm›fl. Bu e¤lenceli bir organizasyon ama Nike’a bir sponsorun sadece e¤lenceyi düflünmemesi gerekti¤ini gösterdi. Burada
as›l ilginç olan fley nedir? Bu birkaç y›l önceydi ve Nike heyecanl› ve hep bir
ad›m ötede olmay› sevdi¤inden “Bu y›l iyi bir ifl ç›kard›k. Önümüzdeki y›l da bunu tekrarlayal›m” demedi. Bu yar›fla kat›lanlara bakt›¤›n›zda, yafl ortalamalar›n›n
20’li yafllar›n sonlar› ve 30’lu yafllar›n bafllar› oldu¤unu görürsünüz. Bu kifliler
beyaz ve orta s›n›ftan gelen kifliler. Nike bu yar›flmac›lar›n hedef kitleleri olmad›¤›n› düflündü. Nike daha genç bir hedef kitle belirlemiflti ama bu konuda tak›nt›l› da de¤ildi. Bu fikirden tamamen vazgeçti ve Supersonic olarak adland›rd›¤› yeni bir hareket bafllatt›. Burada gerçeklefltirilen faaliyeti görüyorsunuz. Bu
yar›fl sadece 1 kilometrelik bir yar›flt›. Burada yar›flmac›lar›n daha h›zl› ve h›rsl›
olmalar› bekleniyordu. 15, 16, 17 yafl›ndaki gençlerin kat›ld›¤› bu yar›flma öncesinde, süresince ve sonras›nda farkl› gruplar›n sahne ald›¤› bir rock partisi gerçeklefltirildi. Bu yar›fl anne ve babalar›n Hyde Park’taki yürüyüfllerinden çok
farkl›yd›. Bir fleyi baflar›l› bir flekilde yerine getirmifl olsalar dahi, gelecek y›l için
93
onu daha farkl› bir hale getirmeye çal›flmalar› ve gerçekten kime ulaflmak istediklerini belirlemeleri bence çok etkileyici.
Bugün geleneklerin d›fl›na ç›kmak da baflka bir yol olarak gösterilebilir. Burada sponsordan çok sporun gelenekleri aflmas›ndan bahsediyoruz. fiimdi eski
bir spor dal›ndan bahsedece¤im. Eminim ki kriketi biliyorsunuzdur. Bir iki y›l
önce ‹ngiltere ile Güney Afrika aras›nda bir uluslararas› kriket turnuvas› gerçeklefltirildi. Bu turnuvaya kat›l›m çok azd›. Krikete yeniden yat›r›m yap›lmas› gerekiyor. Hindistan’daki liderler bugün prömiyer ligdeler. Geleneklere ba¤l› kalmak
ve “Bunu yapamazs›n›z. Bu çok a¤›r ve geleneklere ayk›r›.” sözlerini dinlemektense, bunlar› göz ard› ettiler çünkü Hindistan prömiyer liginde kad›nlar›n ilk
defa maçlara kat›ld›klar›n› gördüler. Bunda Bollywood etkisi görülüyor. Bunun
nedeni, statüko ve gelenekleri kabul etmemeleriydi.
Burada bahsetmek istedi¤im birkaç konu daha var. Bunlardan bir tanesi daha önce de bahsetti¤imiz sporun kitlelere ulaflabilmesi konusu. Bu gerçekten çok
önemli ve bunu gerçeklefltirebilece¤imizi ve spora insanlara ulaflma, herhangi bir
reklam kampanyas›n› veya baflka bir projeyi planlama arac› olarak bakt›¤›m›zda
buna gerçekten de¤di¤ini biliyorum. Bugün bireysel davran›fllar›, bireysel düflünceleri belirleyebilir ve kampanyalarda bunlar› yans›tabiliriz. Böylece sporseverleri milyonlarca kifliden oluflan çok büyük bir kitle olarak de¤il, birbirinden
çok fakl› bireylerin bir araya getirdi¤i bir bütün olarak görebiliriz. Baz› durumlarda bir kamyon sürücüsü, bir banka müdürü ve bir üst düzey yönetici ayn›
grup içerisinde yer alabilir. Peki, bu kifliler için ayn› mesaj› kullanabilir miyiz?
Son olarak, spor alan›nda özellikle ticari aç›ndan bir sponsorun bak›fl aç›s›ndan odaklanmam›z gereken noktalardan bir tanesi yat›r›mlar›m›z›n getirileridir. Burada sizlere çal›flmalar›mdan baz›lar›n› gösterece¤im. Tabii ki markay›
kald›rd›k çünkü burada gizlilik söz konusu. Sponsorlu¤un reklam ve promosyon benzeri di¤er ticari kampanyalar gibi ölçülemeyece¤ini söyleyenlere bunun
do¤ru olmad›¤›n› söylemek istiyorum. Araflt›rmaya yat›r›m yapmak zorundas›n›z. Marka bilinirli¤i sayesinde pek çok fleyi ölçebilirsiniz. Sponsorlu¤un da genellikle sadece marka bilinirli¤i ile ilgili oldu¤u düflünülür. Ama asl›nda sponsorluk bundan çok daha fazlas›d›r. Burada dikkate al›nmaktan da bahsedebiliriz.
Bu konuda listeler haz›rlayabilirsiniz. Sponsorlu¤un bilincinde olanlar› ve olmayanlar› belirleyebilirsiniz. Yat›r›mlardan elde edilen medya getirileri nelerdir?
Bunda geçen y›la göre bir art›fl olmufl mu? Operasyonel flirketler. Bu flirketler bir
bölgede varl›klar›n› nas›l de¤erleyebilirler? Bu örnek ‹talya’dan. Bu örnek Avrupa genelinde. Bu bir tek piyasa d›fl›nda bütün piyasalarda çok güçlü. Bu baflka
94
sorunlar›n görüldü¤ü yerel bir piyasa olabilir. Yine de bunu takip edece¤iz.
Aktivasyon. Gösterge ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda bir art›fl var m›? Gösterge ile
karfl›laflt›r›ld›¤›nda kaç kifli aktive edilmifl? Burada gösterge belirli bir piyasada
milyon dolarl›k minimum harcama yap›lmas› olabilir. Bunu aktivasyon için kullan›yoruz.
Sat›fllar. Evet, sat›fllar ölçülebilir. Da¤›t›m ne kadar artt›? H›zl› tüketilen
ürünler üreten bir marka iseniz, kaplad›¤›n›z raf geniflli¤i ne kadar? Çünkü perakende sat›fl yapan flirketlere gidecek ve sponsorlu¤unuz ve promosyonunuz
hakk›nda bilgi vereceksiniz. Örne¤in, bu aralar raflarda Euro 2008 logolu ürünlere rastl›yorsunuzdur. Bu ürünlerin da¤›t›m›n› geçen y›l üzerlerinde bu logo olmadan yap›lan da¤›t›m ile karfl›laflt›rmal›s›n›z. Bu flekilde da¤›t›mdaki art›fl› ölçebilirsiniz ve sat›fllar›n›z› art›rabilirsiniz ve promosyonlar› takip edebilirsiniz.
Son olarak, özellikle popüler sporlardan bahsetti¤imizde ve bence bu her
spor dal› için geçerli, insanlar iyi bir distribütör ile büyük bir anlaflma yapt›klar›nda bütün masraflar› karfl›layabileceklerini düflünüyorlar. Örne¤in, ben bir
sponsorum ve sürat teknesi yar›fllar›n›n sponsorlu¤unu yap›yorum. Bu sponsor
baflka hiçbir yerde yapamayaca¤› büyük bir anlaflma yaparsa, bu bütün masraflar› karfl›layabilir. Bunu izleyebiliriz ve müflterileri kurumsal hesaplar›n say›s›n›
takip etmeleri veya sahip olduklar› anlaflmalar› art›rmalar› için teflvik edebiliriz
çünkü bu çok temel bir metriktir. ‹nsanlar genellikle sadece sponsorluk üzerinde duruyor. Yaln›zca marka bilinirli¤i üzerine odaklan›yorlar. Bu sponsorluk iyi
bir flekilde yönetildi¤inde iflletmeyi hem kurum içerisinde hem de kurum d›fl›nda tetikleyebilir.
Bafllang›çta, sporun hala itici bir güç olup olmad›¤› sorusunu sorduk. Sporu insanlar› çekmek için kullanabilir misiniz? Spor hala bir ilgi oda¤› m›? Bu sorular›n cevab› kesinlikle evettir. Ne var ki, bu herkes için zor bir ifltir ve yeterince dikkatli olmazsan›z gençlere ulaflamazs›n›z. Bu nedenle, hepimizin sa¤l›kl› bir
flekilde ve sorumluluk bilinci içerisinde gençlere ulaflmam›z gerekiyor çünkü
spor temelde iyi bir fley. Spor ülke için iyi bir fley. Spor gençler için iyi bir fley.
Bu yüzden, gençlere ulaflam›yorsan›z, bu konuda bir fleyler yapman›z gerekiyor.
SUNUCU - Biz de Say›n Jefferson’a çok teflekkür ediyoruz. De¤erli Misafirlerimiz, program›m›z biraz sarkt›¤› için çok h›zl› hareket edip bir sonraki konuflmac›m›z› ben davet etmek istiyorum. “Sponsorlu¤unuz ‹tibar›n›z›n Yönetiminde Ne Kadar Etkili?” bafll›kl› konuflmas›n› yapmak üzere Ipsos KMG, Marketing Quantitative
Koordinatörü Say›n Burçin Bakkalo¤lu’nu kürsüye davet ediyorum.
95
“Sponsorlu¤unuz ‹tibar›n›z›n Yönetiminde Ne Kadar Etkili?”
BURÇ‹N BAKKALO⁄LU (Ipsos KMG, Marketing Quantitative, Koordinatör) - Herkese merhabalar. Gecikmifl bir programda ben h›zla ilerlemeye
çal›fl›p sonuca gelmek istiyorum. Zaten aktaraca¤›m fley minik bir araflt›rma.
Araflt›rma sadece bir hipoteze dayan›yor. Bu hipotezi s›nayan ve bu s›namay› da
sponsorluk, spor sponsorlu¤u ve itibar ekseninde yapan bir araflt›rma. Öyle çok
fazla rakama bo¤mamaya çal›flaca¤›m sizleri. Biliyorsunuz genellikle araflt›rmalar birtak›m rakamlar y›¤›n› olarak alg›lan›r. Olabildi¤ince az rakamla geçmeye
çal›flaca¤›m.
Ipsos KMG’yi tan›mayanlar için k›saca söyleyeyim, küresel bir flirket. Dört
befl farkl› araflt›rman›n dört befl farkl› faaliyet alan›nda dünyan›n 55 ülkesinde flu
anda faaliyet halinde. Reklam, kamu iflleri ya da kurumsal itibar ve pazarlama
alanlar›nda faaliyet gösteren bir pazarlama araflt›rmalar› flirketi.
Araflt›rmaya girmeden önce, bizim araflt›rma kurgumuz aç›s›ndan kritiktir
diye biz araflt›rmay› kurgularken sponsorlu¤a ya da spor sponsorlu¤una nas›l bak›yoruz? Öncelikle özellikle araflt›rma aç›s›ndan kritik oldu¤u için vurgulamakta yarar var çünkü bir araflt›rma yap›yorsan›z sponsorlu¤un etkisini çok uzun dönemde görmeye bafllars›n›z. Bu flu anlama geliyor; sponsorlu¤un etkisini de uzun
dönemde al›rs›n›z. Dolay›s›yla biraz sab›rl› olunmas› gereken bir fleydir, gerek
araflt›rma sonuçlar›n› görebilmek anlam›nda gerekse sponsor olan firma aç›s›ndan. Sadece sponsorluk yaparak bas›nda ya da de¤iflik mecralarda ne kadar gözüktü¤ünüz, ne kadar yer ald›¤›n›z o sponsorlu¤un etkilili¤i ile ilgili yeterli bir
gösterge de¤ildir. Daha önemlisi sponsorluk bizim araflt›rmalar›m›z aç›s›ndan da
önemli. Sponsorluk hem sponsor olan›n hem de sponsor olunan›n asl›nda bir
evlili¤idir ve iki tane markan›n hatta zaman zaman üç dört markan›n bir araya
geldi¤i ama bütünleflmeleri gereken önemli bir süreçtir. Dolay›s›yla, ölçümledi¤iniz ya da performans bekledi¤iniz fley bu taraflar›n birbirleri ile iliflkilerini ve
bu iliflkileri ne kadar iyi transfer ettiklerini ölçümlemektir. Dahas› e¤er sponsor
olan bir marka ya da kurumsa, do¤al olarak sponsorluk sürecinin yönetimi de
marka yönetim prensipleri ile ele al›nmal›d›r veya firma diye bak›yorsak asl›nda
sponsorluk hedef kitlesi her kim olursa olsun organ›n yönetimidir. Özellikle
spor sponsorlu¤u diye konuflmaya bafllad›¤›m›zda, muhtemelen sabahtan bu yana konuflmac›lar k›smen de¤inmifllerdir ben kat›lamad›m ama bu evlilikte, bu et-
96
kileflim içerisinde do¤al olarak baz› riskler de vard›r. Kitleselleflme veya fliddet
veya bir türlü baflar› elde edemiyor olma ya da diyelim ki bir tak›m ile ilgili sponsorluk söz konusu ise tarafl›l›k riski al›yor olmas› o kurumun ya da markan›n.
Bütün bunlar› ifade ettikten sonra, buradaki riskleri veya markan›n ya da
kurumun sponsorluk yapmas› ile elde etti¤i her ne ise onu nas›l ölçeriz biz ya da
kurumlar veya markalar nas›l ölçümlerler? En yayg›n olan›, asl›nda ölçümleme
de denilemez bir tespit diyelim, medyan›n de¤erlendirilmesi yani biraz önce söyledi¤im ne kadar göründük medyada, kaç süre saniye ald›k, kaç sütun santimde
yer ald›k bilgisinin izlenmesi ve bunlar›n tabii ki de¤erlenmesi. Bu sponsorlu¤un
etkisi ile yani bir marka ya da kurum aç›s›ndan sponsorlu¤un etkisinin göstergelerinden bir tanesidir. Bizim iflimiz yani pazarlama araflt›rmas› aç›s›ndan ise,
etkililik ya da etkinlik hedef kitlenin verdi¤i tepkilerin ölçümlenmesidir. Bu tepkileri birazdan ifade edece¤im. Yani sponsor olan markan›n belirli bir dönem
içerisinde elde etmeyi bekledi¤i fleyi hedef kitlesinden ne kadar döndürdü¤ünü
ve o hedef kitlede yaratt›¤› izlenimin tespitidir bizim aç›m›zdan etkinlik ölçümü.
Geriye döneyim. Asl›nda sa¤daki grafikte söyledi¤imiz fleye göre sponsorluk bir süreçtir. Hatta uzun dönemli bir yat›r›md›r. Burada gördü¤ünüz e¤ri bir
bilinirlik e¤risidir ve e¤er bugün sponsorlu¤a bafllad› ise bir kurum, do¤al olarak bunun sonucunu bugün göremez. E¤er bilinirlik ölçümü yap›yorsan›z, bilinirlik ölçümünün sonuçlar›n› kategoriye ya da sponsor olunan alana, onun ne
kadar kitlesel bir alanda bulundu¤una ba¤l› olarak süreç içerisinde izler. Gördü¤ünüz üzere, e¤ride bir z›plama var. E¤er araflt›rma olmasayd› veya bir ölçümleme olmasayd›, o z›plamay› görmeniz mümkün de¤ildi. Ayn› flekilde, geriye düflüflü yani e¤irinin negatif yönde devam›n› yine görmeniz mümkün de¤ildi.
Araflt›rman›n sponsorluk ölçümüne ya da sponsorluk ile bir markan›n imaj›n›n nas›l geliflti¤ine katk›s› asl›nda bu e¤rinin düzenli olarak izlenmesi, gözlenmesi anlam›na geliyor. Bir tane örnek. Manchester United 2000 - 2001 y›llar›
aras›nda sponsor de¤ifltirmifl. Sharp iken sponsoru Vodafone olmufl. Fark›ndaysan›z, bir buçuk y›ll›k, iki y›ll›k bir seride Vodafone sponsor olduktan sonra, Vodafone’un sponsor oldu¤unun fark›na varan kitlenin oran› çok yavafl bir flekilde
artm›fl. Dahas› Sharp’›n art›k Manchester United’›n sponsoru olmad›¤›n›n fark›na var›lma düzeyi de yani o etkinin yok olmas› da gene zaman alm›fl. Bunu flunun için söylüyorum; bu iki yönlü iflleyen yani bugün bafllad›¤›n›z ve yar›n sonucunu alamayaca¤›n›z bir fleydir. Bunun için söylüyorum. Bu anlamda bir yat›r›md›r. ‹kincisi yapt›¤›n›z yat›r›m›n etkisi ayn› Sharp’›n sponsorluktan vazgeçti¤i gün e¤risinin uzun döneme yay›lan bir flekilde düfltü¤ünü gördü¤ümüz gibi
97
uzun döneme yay›lan bir etki, bir iz b›rak›r.
Bizim aç›m›zdan neler ölçülebilir? Biz araflt›rma perspektifinden bakt›¤›m›zda, zaten marka performans›n› da kurumlar›n performans›n› da bilinirlik art›fl›, daha iyi tan›nma, daha iyi bilinme, kurumla veya o marka ile ilgili bilgi seviyesinin artmas›, be¤enilme, güvenilme ve itibar kazanma gibi de¤iflkenler ile
ölçümleriz. Bu örnek projemizde de bunun sadece bir kesitini ald›k. Çok k›saca
söyleyeyim. 2240 örnekli bir çal›flma. 12 il ile Türkiye’yi temsil eden bir yap›s›
var. Standart bir soru formu var. Yüz yüze görüflme yöntemi ile yap›lm›fl. Ipsos’un kurumsal itibar modeli kullan›larak yap›lm›fl bir çal›flma. Hipotezi flu:
Spor alan›nda sponsorlu¤u olan markalar›n söz konusu spor alan›na ilgi düzeyi
yüksek olanlar aç›s›ndan itibarlar› yükselir. Bu bizim araflt›rma bafllamadan önceki önermemizdir.
‹tibar yönetiminde ölçümleme nas›l yap›l›r ya da Ipsos’un modeli nas›l ölçümler? Tüm firmalar hemen hemen ayn› de¤iflkenler ile bakar. Önce bir marka
ya da kurumdan söz ediyorsan›z, bilinirlik yaratmal›s›n›z. Devam›nda markan›z
daha iyi tan›n›r ve onun özellikleri bilinir hale gelmeli. Daha devam etti¤inizde,
markan›z be¤enilen marka ya da kurumunuz be¤enilen bir kurum haline gelmeli. Firmaya var olan güven pekiflmeli veya güven infla edilmeli. Ve sizi savunan
bir kitle yarat›lmal›. E¤er bütün bunlarda pozitif yönde hareket ediyorsa bir marka ya da kurum, dolay›s›yla sponsorluk bütün bu de¤iflkenlere pozitif yönde katk›da bulunuyorsa, o zaman iyi bir itibar yönetiminden söz ederiz veya sponsorlu¤un bu yönetim sürecine katk›s›n›n yüksek oldu¤undan söz ederiz. Yani bizim
sorgulad›¤›m›z de¤iflkenler bilinirlik, tan›nma, be¤eni, güven ve savunulur hale
gelmedir.
K›saca bunlar› nas›l sorgulad›¤›m›zdan bahsedeyim. Bu yapt›¤›m›z çal›flmada bilinirlik ve tan›nma ölçümü yok. Yani ne kadar biliniyor, ne kadar tan›n›yor
gibi bir ölçümleme yapmad›k çünkü ölçüme konu olan flirketler zaten bilinirli¤i
yüksek ve tan›n›rl›¤› olan flirketler olarak seçildi. Baflta da söyledi¤im gibi, amac›m›z sponsorluklar›n›n onlara ne kadar katk›da bulundu¤u, ne kadar katma de¤er sa¤lad›¤› ya da itibarlar›na ne ölçüde katk› sa¤lad›¤›n› belirlemekti. Bunun
göstergesi nedir? E¤er bir kurum kifliler taraf›ndan çal›fl›lmak istenen bir kurum
ise, herhangi birinizin “Ya, ben bu flirketle çal›flmak istiyorum.” dedi¤i bir kurum
ise, yat›r›ma de¤er görülen diyelim ki “Ben bu flirketin hisse senetlerini sat›n al›r›m.” denen bir kurum ise, ürünleri veya hizmetleri ile herkesin birbirine tavsiye etti¤i bir kurum ise, kullan›yor ise kullan›c› haline geçenlerin sad›k oldu¤u
yani sadakat seviyesinin yükseldi¤i bir kurum ise veya güvenilir bir kurum ise,
98
bu kurumun itibar› da yüksektir. Bizim konseptimiz spor oldu¤unda, ki bilebildi¤im kadar›yla zaten sponsorluklar içerisinde spor sponsorluklar›n›n yüzde 70
- 80’lere ulaflan bir a¤›rl›¤› var, dolay›s›yla zaten yapt›¤›m›z temel ölçümlemelerin hemen hepsinde o spor sponsorluklar›n›n o markalar ya da kurumlar üzerindeki etkisini görüyoruz. Mesele o spor sponsorlu¤unun yani bütün bu denklem
içerisinde o sponsorlu¤un o kurumun itibar›na ya da bilinirli¤ine katk›s›n›n ne
kadar oldu¤unun belirlenmesi. Bunu buradaki izleyiciler aç›s›ndan da kritik gördü¤üm için söylüyorum, bir ara sorulardan hareket ederek, mesela federasyon
temsilcileri var burada. Bir federasyon temsilcisi aç›s›ndan asl›nda kendi federasyonunun bir kurum ya da bir marka taraf›ndan sponsor olunmas›n› sa¤lamas›,
kendi faaliyet alan›n›n o markan›n veya o kurumun itibar›na ya da bilinirli¤ine
katk›s›n›n yüksek olaca¤›n› ispatlamas› ile mümkündür. Biz asl›nda k›smi bir ispat yap›yoruz. Tabii belirli bir alanla ilgili.
Üç alan sorgulad›k. Ben bir tanesini ele alaca¤›m. Sorgulama flunlara dayan›yor. Birinci olarak, sorgulad›¤›m›z o 2240 kiflilik temsil edici kitleye diyoruz
ki her birisi ayr› ayr› olmak üzere “Formula 1’e, futbola ve basketbola ne derecede ilgi duyuyorsunuz?” Bu ilgi seviyelerine ba¤l› olarak da Formula 1’e ilgili
kitle ve ilgisiz kitle gibi bir ayr›ma gidiyoruz. Neydi hipotezimiz? Diyelim ki Formula 1’e sponsor oluyorsan›z, Formula 1 sponsorlu¤u sizin itibar›n›za flu derece katk›da bulunacakt›r, derecesini bilmemekle birlikte. Peki, hipotezin destekleyicisi ne olmak zorunda? Do¤al olarak ilgisiz kitleden kaynaklanan bir itibar
art›fl› söz konusu de¤il. O zaman ilgili kitleye odaklanmam›z laz›m. Yine tabii ki
ilgili kitlenin büyüklü¤ü o alanda infla edilecek itibar›n da daha genifl kitlede infla edilmesini sa¤layacakt›r.
Sürem elvermedi¤i için, ben sadece basketbol ile ilgili olarak yapt›¤›m›z
analizi aktar›p geçece¤im. ‹lgili kitlenin büyüklü¤ü yüzde 20 seviyesinde. ‹lgisizler yüzde 61. Yüzde 20’lik bir kitle de ne ilgili ne de ilgisiz gibi bir aral›kta duruyor. Profilini inceledi¤inizde basketbola ilgi seviyesinin erkekler aras›nda daha yüksek oldu¤unu görüyoruz. Yani genelde yüzde 20 iken, erkeklerde yüzde
24’e ç›k›yor ve kad›nlarda yüzde 15’e düflüyor. Yine baflka bir gösterge olan sosyo-ekonomik statüye göre bakt›¤›n›zda, alt sosyo-ekonomik statü gruplar›na gittikçe daha ilgili oldu¤unu söyleyen kitlenin yükseldi¤ini görüyoruz. Bütün bunlar bir marka ya da kurum aç›s›ndan tabii ki kritik göstergeler. Yafl gruplar›na
göre bakt›¤›m›zda da basketbola ilginin 15 - 24 yafl aral›¤›nda görece yüksek oldu¤u gözüküyor. Bu bir temel bilgidir. Biz bunun üzerine neyi koyuyoruz? Biraz önce söyledi¤im bilinirlik, tan›nma, be¤eni, güven ve savunma yani bizim iti-
99
bar›m›z›n sorgulad›¤›m›z bileflenlerini koyuyoruz. Bunlardan sadece be¤eni, güven ve savunmay› al›yoruz. Yani piramidin yukar›daki üç basama¤›n› al›yoruz ve
bir de¤iflken veya unsur ile ilgili olarak sorgulad›¤›m›z ilgili kitlede Efes Pilsen,
Ülker ve Türk Telekom için hangisinin itibar skorlar›n›n ne ölçüde farkl›laflt›¤›n› karfl›laflt›rmal› olarak inceliyoruz. Bunlar basketbola sponsor olan ve ismini
veren markalar oldu¤u için bu üçünü k›yasl›yoruz. fiimdi zaten bu tabloya bakt›¤›n›zda, tablo tabii ki bir endeksi ifade ediyor flu anda. Ne diyor? Efes Pilsen
endeksi 128. ‹lgili kitleyi ele alm›flt›k. Sponsorluk flu anda hiç söz konusu bile
de¤il. Efes Pilsen’in itibar skoru basketbola ilgi duyan kitlede daha yüksek. Ülker’inki ona göre biraz daha düflük. Türk Telekom’unki daha da düflük. Herhalde bilenler biliyordur, Efes Pilsen yaklafl›k 28 - 29 y›ld›r basketbolda sponsorluk
yap›yor, bir tak›mla faaliyet gösteriyor. Ben di¤erlerinin ne kadar y›ld›r sponsorluk yapt›¤›n› bilmiyorum ama aradaki bu fark yani 128, 108 ve 103 ile ortaya ç›kan bu fark 100 bizim için baz noktas› olmak üzere sponsorluk etkisinin 28 puan oldu¤unu gösteriyor. Tabii burada gördü¤ünüz e¤ri çok tesadüfî bir fley çünkü e¤er biz y›llar içerisinde Efes Pilsen’in itibar›n› ölçümleseydik neredeyse bu
e¤riyi bulacakt›k çünkü çok tesadüfi bir flekilde 1979 y›l›ndan bafll›yor ve sanki
sponsorluk her y›l itibara bir puan katk›da bulunmufl gibi bir sonuç gözüküyor.
fiunu da söyleyeyim biz 1979 y›l›ndan bu güne bir ölçümleme yapmad›k. Bu sadece bir tesadüf. Ben de o tesadüften istifade bu yat›r›m›n asl›nda ne kadar uzun
dönemli ve kritik oldu¤unu belirtmek istedim. Bu e¤ri yani orada gördü¤ünüz
k›rm›z› e¤ri diyelim her y›l bir puan itibar skoruna katk›da bulundu¤unu ifade
ediyor ama elbette mesela Efes Pilsen’in flampiyon oldu¤u y›llarda itibar skorunda daha fazla s›çramalar olmufltur ve kaybetti¤i y›llarda daha dura¤an bir seyir
izlemifltir. Kritik olan flu; e¤er flunu ayr›flt›rabiliyorsak, itibar e¤er bir kurum ve
marka için önemli bir bileflen ise, yap›lan sponsorlu¤un dolay›s›yla bir harcaman›n itibara katk›s›n› ispatlayabiliyorsak veya ölçümleyebiliyorsak, bu basketbol
alan›nda sponsorlu¤un önemli katk›s›n›n oldu¤unu ve bu katk›n›n da asl›nda
y›llar içerisinde ciddi bir birikim yaratt›¤›n› gösteriyor. Bütün mesele o uzun dönemlilik meselesi. Yine en baflta söyledi¤im gibi, Manchester United, Sharp ve
Vodafone örneklerinde Sharp’›n sponsorlu¤u b›rakt›ktan sonra hala bilinirlili¤inin veya Manchester United ile iliflkilendirilmesinin korundu¤u, Vodafone’un
ise yavafl bir seyirle Manchester United ile iliflkilendirilmeye baflland›¤› meselesi
asl›nda sponsorluk yat›r›m›n›n çok hassas ve çok sab›rla götürülmesi gereken bir
süreç oldu¤unu ifade ediyor. Ayn› fley Formula 1 ve futbol aç›s›ndan da geçerli.
Süre olmad›¤› için onlara girmiyorum. Özetle flunu söyleyebiliriz; e¤er sponsor-
100
luk sürecinin içerisindeyseniz, markan›z› ve itibar›n›z› nas›l yönetiyorsan›z o süreci de ayn› biçimde yönetmeniz gerekiyor. Önünüzde çok daha fazla sorun var
çünkü çok de¤iflkenli hatta k›smen sizin kontrol edemedi¤iniz bir sürecin içerisine girilmifl olunuyor.
Sunumum bu kadar. Teflekkür ederim. Sorusu olan varsa flimdi yan›tlayabilirim ve tabii ki daha sonra da alabilirim.
SUNUCU - Biz de Say›n Bakkalo¤lu’na çok teflekkür ediyoruz. Bu konuyla ilgili olarak yapm›fl oldu¤umuz baz› sokak röportajlar› var. fiimdi bu sokak röportajlar›n› izleyelim. Markalar sporu yeterince destekliyor mu ve spora sponsor
olan markalar sizin gözünüzde itibar kazan›yor mu gibi çeflitli sorular yönelttik
ve o sorulara yan›tlar ald›k.
Son anlat›lmak istenen noktay› biz de anlamad›k aç›kças› ama genel bir yak›nma durumu söz konusu ve sponsorlar›n spora daha fazla destek olmalar› yönünde bir beklenti var.
De¤erli Misafirlerimiz, 2. Uluslararas› Sporda Pazarlama ve Sponsorluk
Kongresi’nin ilk gününde son oturum gerçekleflecek. Ben flimdi de¤erli konuflmac›lar›m›z› davet etmek istiyorum. Eczac›bafl› Spor Kulübü Baflkan› Say›n Dr.
Cemil Ergin, Soyak Kurumsal ‹letiflim Tak›m Lideri Say›n Fatma Çelenk ve Global Chess B.V. CEO’su Say›n Geoffrey David Borg.
De¤erli Misafirlerimiz, sponsorlar ço¤u zaman belli bir spor branfl›nda
sponsor olmay› veya belli bir sponsorluk kategorisinde yürümeyi tercih ediyorlar ama o branfl veya o sponsorluk kategorisini neden tercih ediyorlar? fiimdi bu
sorunun yan›t›n› alaca¤›z. Öncelikle Eczac›bafl› Spor Kulübü Baflkan› Say›n Dr.
Cemil Ergin’i kürsüye davet ediyoruz ve “Neden Voleybol?” sorusunu kendisine
yöneltiyoruz.
“Neden Voleybolu Seçtiler?”
DR. CEM‹L ERG‹N (Eczac›bafl› Spor Kulübü Müdürü) - Çok teflekkür
ederim, bu saatte bizi izliyorsunuz. Mümkün oldu¤u kadar k›sa ve sizler için faydal› bir sunum yapmaya çal›flaca¤›m. Burada bir hata var. Ben baflkan de¤ilim.
Baflkan›m›z 1966’dan beri Eczac›bafl› ailesindendir. ‹lk olarak fiakir Bey baflkan›m›zd›. Daha sonra Bülent Bey, ard›ndan da hala Faruk Bey baflkanl›¤›m›z› yürütmekte. Ben kulübün müdürlü¤ünü yapmaktay›m.
Bafllamak için, “Neden voleybolu seçtik?” sorusunu cevaplamak için, benim
101
biraz tarih anlatmam gerekiyor. Eczac›bafl› Spor Kulübü 1966 y›l›nda kuruldu.
Bundan 42 y›l önce kurulan bir kulüp neden spora girmeyi düflündü? Biraz bu
konuyu irdelememiz laz›m. 1950’lerde, 1960’larda Eczac›bafl› art›k sanayide öncülük yapmaktayd› ve aile gerek iflle ilgili gerekse ö¤renim hayatlar›nda s›kl›kla
yurt d›fl›na ç›k›yordu. fiakir Bey sporla kiflisel olarak çok ilgilendi¤i için, bir gün
Nejat Bey ile di¤er kardefllerinin yan›nda bu görüfllerini paylaflt›. O zamanlar çok
ciddi bir genç nüfus vard›. Yurt d›fl›na gitti¤iniz zaman bak›yorsunuz sosyalist
ülkelerde spor çok önemli. Demokratik ülkelere bakt›¤›n›zda üniversitelerde, ifl
yerlerinde, kulüplerde, her yerde spor yap›l›yor. Dolay›s›yla, Türkiye’de bu alanda bir boflluk oldu¤u görüldü. Sportif organizasyonlar ve baflar›lar›n da ulusal
bir birlik ve beraberli¤i getirdi¤i gözlendi. fiakir Bey bu düflüncelerini Nejat Beye açt›. Di¤er kardefllerin de olur vermesi ile beraber Nejat Bey bugün hala devam eden kulübümüzün temel prensibini ortaya koydu ve “Peki, bu kulübü kural›m.” dedi. “Ama bu ifli yapacaksak en iyisini yapal›m.” dedi. Dolay›s›yla, 42
y›ll›k bir serüven bafllad› ve bugün bayan voleybolunda, tek bir branflta hizmet
veren Eczac›bafl› Spor Kulübü hala ayn› prensiple yani “Biz bu ifli yapacaksak, en
iyisini yapmal›y›z.” prensibi ile yoluna devam ediyor. Nejat Bey “Kuflaktan Kufla¤a” isimli kitab›nda bu kulübün kurulma aflamas›n› flöyle anlat›yor: “Oysa Türkiye’de amatörce çabalar bir yana, profesyonel düzeyde spor yapan kurulufllar
bile uluslararas› standartlara ulaflam›yor, sporcular ça¤›n gerektirdi¤i nitelikteki
ölçülere ç›kam›yorlard›. fiakir Eczac›bafl› 1966 y›l›nda sporla ilgili olarak baz›
düflüncelerini dile getirdi. Bu görüfllerden Eczac›bafl›’n›n bu alanda da öncülük
etme olana¤›n› buldu¤u seziliyordu. Kendisinin düflüncelerini bütün içtenli¤imle destekledim. Sorun Türk gençli¤inin yeteneksizli¤inden de¤il, ortam›n yetersizli¤i ve olanaks›zl›klardan do¤maktayd›. Bilgi ve disiplinli çal›flmay› yeterli olanaklar ve tesislerle bir araya getirince baflar›l› olaca¤›m›za inan›yorduk.” ‹flte bu
düflüncelerle Eczac›bafl› Spor Kulübü do¤du. Burada çok güzel bir söz var. “Türk
sporcusu engellerle de¤il, rakipleriyle yar›fls›n.” diyor. Bundan 42 y›l önce Nejat
Bey’in söyledi¤i söz ortam›n yetersizlik ve olanaks›zl›klar›ndan ar›nd›rmakt›. Bunu da 42 y›l boyunca Eczac›bafl› temel prensip olarak korudu.
Böylece Eczac›bafl› spora girmeye karar vermiflti. O zaman bugün çok görülen kulüplerle sponsorluk anlam›nda belirli bir süre için ve belirli bir bedelle
yap›lan sözleflmelerle birtak›m sponsorluk anlaflmalar› yap›l›yordu. Spora girmeye karar verdi¤imizi duyunca, Levent Spor Kulübü Eczac›bafl›’na gelerek “Bizim
borçlar›m›z› kapat›rsan›z biz Eczac›bafl›-Levent veya Levent-Eczac›bafl› Spor Kulübü olarak hizmetlerimize devam edebiliriz.” dedi. Bu, temelde iki nedenle uy-
102
gun görülmedi. Birincisi e¤er Eczac›bafl› spora girecekse, bütün kurulufllar› nas›l
modern ve kalite yöntemleri ile yönetiliyorsa spor kulübü de ayn› yöntemle yönetilmeliydi. ‹kincisi de branfllar kendi alanlar›n›n üst kümelerinden de¤il, en alt
kümeden bafllamal›yd› ki ö¤rene ö¤rene belirli bir olgunluk içerisinde yukar›
do¤ru ç›k›ls›n ve kal›c›l›k sa¤lans›n. Dolay›s›yla, Eczac›bafl› Spor Kulübü olarak
kuruldu.
Branfl seçimine gelince, biliyorsunuz o zamanlar da di¤er branfllarla karfl›laflt›r›ld›¤›nda futbola çok yayg›n yat›r›m yap›l›yordu. Gene dünya araflt›r›ld›. Bak›ld›¤› zaman seçimde iki tane kriter koyuldu. Birincisi genifl kitlelere, çok büyük kitlelere hitap eden sporlar olmal›yd› bu sporlar. ‹kincisi insanlar› bu sporlar› yapmaya teflvik etti¤iniz için kolay uygulanabilir sporlar olmal›yd›. Örne¤in
voleybol her yerde, k›rda, bahçede, her yerde bir ipi ba¤lay›p da oynanabilecek
ve bir topla oynanan çok basit bir spor. Masa tenisi yemek masas›n›n üzerinde
dahi oynanacak bir spor. Basketbol genifl kitlelere hitap eden ve bir pota oldu¤u
takdirde bire bir veya ikiye iki her zaman oynanacak bir spor. Dolay›s›yla bu kriterler dikkate al›narak bu alanlar seçildi.
Olanaklar. Olanaklar çok önemliydi. Bir kulübün kurulduktan sonra sporcusuna vermesi gereken iki tane temel unsur var. Birisi altyap› yani bina altyap›s›, spor salonu ve ikincisi de iyi antrenörlerdir. Bu iki konuda da Eczac›bafl› öncülük etti. 1973 y›l›nda Eczac›bafl› o zaman için çok modern olan Levent Spor
Salonu’nu kurdu. Zaman içerisinde eskidi ve biz bugünkü Ayaza¤a’daki Eczac›bafl› Spor Salonu’na tafl›nd›k ki bu salonda ulusal ve uluslararas› bütün maçlar›m›z› oynamaktay›z. Bu salon tamamen voleybola hizmet eden bir salon olarak
devam ediyor. ‹kinci önemli konu da antrenördü. Eczac›bafl›’dan birçok antrenör geldi geçti ama Cengiz Göllü ve Aydan Siyavufl’un ismini mutlaka anmak gerekiyor. Bu iki usta Türkiye’de hala bir k›sm›n› yönetici olarak gördü¤ümüz, bir
k›sm›n› sporcu olarak gördü¤ünüz sporcular›n yetiflmesinde çok önemli rol oynad›lar.
fiampiyonluklar gelmeye bafllam›flt› çünkü temel prensipler korunmufltu.
Salon vard›. Antrenör vard›. Toplar vard›. Zaman vard›. Sporcu vard›. Bütün
bunlar gelmiflti. Art›k branfllar birbirileri ile yar›fl›yor haldelerdi. Her branfl flampiyonluk için oynuyordu. fiampiyon olamayan tak›m bir sonraki sezonu iple çekiyordu çünkü di¤er taraftan di¤er flubelere imrenerek bak›yorlard›.
fiimdi burada Eczac›bafl› Spor Kulübünün iki tane an›s›n› anlatmak istiyorum. Bunlar o zamanki uluslararas› seyrimizi gösteren iki tane an›. Birincisi,
Türk bayan milli tak›m› o zamanlar Bulgaristan’da oynuyor ve servis geçmeli oy-
103
nan›yor sistemde. Ve biz bir say› alabiliyoruz sette ve set 15 - 1 bitiyor. Herkes
tabii ki kenara geliyor ve konufluluyor. Bir say› almam›z›n nedeni bugün bütün
çocuklar› ve efli sporcu olan bir ablam›z›n solak olmas›yd›. Uluslararas› bir karfl›laflmada bayan voleybolunda 15 - 1 bitiyordu ve tek say›y› da biz rakip tak›m
fark edene kadar solak oldu¤u için blo¤u ters koyuyorlard› ve oradan elde edebilmifltik. Di¤er taraftan gene çok hofl bir an›d›r, Cengiz Göllü’nün an›s›. Kenarda yönetici oturuyor ve maça bafllamadan önce aralar›nda konufluyorlar. Arnavutluk’un Partizan tak›m›. O zaman Arnavutluk sporda çok ileri bir ülkeydi.
“Aman, bana hat›rlat mola alaca¤›z.” diyor ve birdenbire set bitiyor. ‹kisi göz göze geliyorlar. Daha setin devam›n› görmeden bitmifl oluyor set. Bu iki an›ya o zamanki bayan voleybolunun uluslararas› sahadaki durumunu anlatan an›lar olarak hala güleriz.
fiimdi dedi¤im gibi flampiyonluklar Türkiye’de geliyordu. Biz bayan voleybolunda 27 kez Türkiye flampiyonu olduk. Bu sene 27. flampiyonlu¤umuzu kazand›k. Erkek voleybolda 12 kez Türkiye flampiyonlu¤umuz var. Aç›k ara önde
kapand›¤› y›l 1996 yani 12 sene önce olmas›na ra¤men. Erkek basketbol 16 y›l
önce kapand›, 8 flampiyonlu¤u var. fiu anda hat›rlad›¤›m kadar›yla Efes Pilsen’in
11 flampiyonlu¤u var ama Eczac›bafl› yetiflecek bir tak›m. Çok da kolay de¤il, biraz zaman alacak. Dolay›s›yla, ulusal flampiyonluklar vard› ama hedef uluslararas›yd› çünkü kulübün kurulmas›ndaki temel amaç uluslararas› baflar›lar›n gelmesiydi ve daha önce Nejat Bey’in koydu¤u prensipte oldu¤u gibi Türk kad›nlar›n›n di¤er ülke kad›nlar›ndan bir fark› yoktu, bir tek onlara olanak verilmeliydi. Bunun sonuçlar› 1970’lerin sonunda gelmeye bafllad›. ‹lk defa erkek voleybol
tak›m› uluslararas› bir baflar› yakalad› ve dörtlü finale kald›. Fakat öyle bir baflar› geldi ki 1980 y›l›nda Eczac›bafl› bayan voleybol tak›m› Avrupa fiampiyon Kulüpler ikincisi oldu. Atatürk’ün de do¤um y›l› oldu¤u için “Atatürk’ün K›zlar›”
olarak an›ld›lar ve bu Türkiye için inan›lmaz bir baflar›yd›. Modern Türkiye’nin
yüzü. K›zlar›m›z gidiyordu Avrupa’da modern k›yafetlerle ses getirip Avrupa
ikincisi oluyorlard› ve fiampiyon Kulüpler’deydi. Bu Atatürk’ün K›zlar› o zamanlar Türkiye’de de birçok ödüllere lay›k görülmüfltü. Fakat ç›ta tabii her zaman
yükseliyordu. Hedef Avrupa flampiyonlu¤uydu. 1998 y›l›nda böyle bir f›rsat yakaland›. ‹yi bir tak›m kuruldu. Gene stratejinin bir parças› olarak Avrupa flampiyonas› Türkiye’ye al›nd›. Dörtlü final Bursa’da oynand› ve Türkiye bayan voleybolunda Avrupa flampiyonu oldu. Avrupa Kupa Galipleri flampiyonlu¤uydu
bu. Tabii hedef hala devam ediyor. Bir sonraki sene fiampiyon Kulüpler’de flampiyonluktayd›k ama üçüncü olduk. Daha sonra dördüncülükler oldu iki defa üst
104
üste. Bu hedefimiz bizim hala devam etmekte. Umar›z bir gün hep beraber bu
sevinci yaflar›z. Bu arada Eczac›bafl› bayan voleybol tak›m› sekiz defa Final Four’a kald›. Bir kez Avrupa flampiyonu olabildik ama dedi¤im gibi inflallah bunun
devam› gelecek.
Temelde konulan prensiplerde bir baflka fley vard›. Ulusal tak›m›n flampiyonlu¤u. Kulüplerde tabii ki baflar›y› elde edecektik ama yabanc›lar oynuyordu.
Hedefimiz Türk milli tak›m›n›n da flampiyon olabilmesiydi. 2003 y›l›nda Avrupa flampiyonas› Ankara’da oynand›¤› zaman biz y›llarca Rus oyuncularla yan yana oynad›k, onlarla antrenman yapt›k ve o gün bizim karfl›m›za Rus milli tak›m›
ç›kt› ve biz dünyan›n en iyi tak›mlar›ndan birisi olan Rus milli tak›m›n› yendi¤imiz zaman flampiyon olabilece¤imize inand›k. O sene maalesef finale kadar gelmemize ra¤men finalde Polonya’ya yenilerek Avrupa ikincisi olabildik. Ama bu
hedefimiz milli tak›mlar baz›nda hala devam ediyor. Umar›m k›zlar›m›z gelecek
y›llarda daha güzel baflar›lara imza atacak.
Geçen sene, gene çok çok önemli bir baflar›yd› bizim için, Türkiye Y›ld›z
Milli Tak›m› dünya ikincisi oldu ve bu dünya ikincisi olan tak›mdan ilk yedi
oyuncunun befli bizim altyap›m›zda yetiflmifl oyunculard›. Bu bize inan›lmaz büyük bir mutluluk verdi ve bizim gelecekte olimpiyat flampiyonu olabilece¤imiz
mesaj›n› verdi belki de. Bizim için hakikaten büyük bir onurdu. Umar›z ilerde
bunu da görürüz.
fiimdi burada sporculardan, tak›mlardan ve kulüplerden bahsettik fakat bir
faktör daha vard›. Kulübün kuruldu¤u zaman temel hedeflerinden bir tanesi voleybolun yayg›nlaflt›r›lmas›yd›. Bu sene Y›lmaz Özdil bir köfle yaz›s› yazd› bilmem kaç kifli fark edebildi ama flurada gördü¤ünüz bir rakam var, bir istatistik
var. Burada, Türkiye’de, May›s 2008 itibariyle erkek-bayan Türkiye’deki lisansl›
oyuncu say›s›n› veriyor. Burada 1’e 4, 1’e 3 ve hatta 1’e 33 gibi oranlarda sporlar görüyorsunuz. Yani 33 tane erke¤e bir tane bayan olabiliyor. Bir tek spor var
burada eflit olan: Bir bayan voleybolcu ve bir erkek voleybolcu. Dolay›s›yla yayg›nlaflt›rma amac›m›z tabii ki bitmiyor çünkü geliflmifl ülkelere göre bu gene de
çok çok düflük bir rakam. Ama biz bayan voleybolunun yayg›nlaflt›r›lmas› için
elimizden geleni yap›yoruz. Spor okullar›m›z geçti¤imiz y›llara göre daha fazla
doluyor. Her yerde k›zlar›m›z›n baflar›s› ile beraber küçük k›zlar›m›z voleybola
çok daha fazla ilgi gösteriyor. Umar›z erkekleri geçer çok daha büyük rakamlara ulafl›r›z burada da.
Bugün biz 2. Sporda Pazarlama ve Sponsorluk Kongresi içerisindeyiz. 42 y›l
önce spora giren ve bu konuda öncülük yapm›fl bir kulüp, çok kulübü ve hatta
105
devlet müessesesini de beraberinde çekti. Bu da bize çok büyük mutluluk veriyor. Efes Pilsen, Arçelik, Ülker, Oyak Renault, Tofafl, Migros. Saymakla bitmez.
Bunlar›n birço¤u spordan çekildi. Do¤ru strateji ile yola ç›kmam›fl kulüpler yoldan ç›kabilirler. Zaten kurumsal itibar aç›s›ndan herkes kendisini de¤erlendiriyor ve bir flekilde buna karar veriyor. Ama biz hala birçok sponsorun bizimle beraber spora kat›laca¤›ndan eminiz. Sponsorluk her sene zorlafl›yor. Kulüplerin
aç›s›ndan bakt›¤›m›z zaman büyük s›k›nt›lar yafl›yoruz ama bunun kal›c› olabilmesi ve sürdürülebilmesi için geçen sene Eczac›bafl› Zentiva ile bir sponsorluk
anlaflmas› yapt›. Dolay›s›yla, bir kurum da kendisinin kaynaklar›n› gelifltirebilmek için ikinci bir sponsorlu¤a da yönelebilir. Bu bizim bu sene daha da güçlenmemizi ve hatta önümüzdeki seneye çok daha güçlü bir tak›m kurabilmemizi
sa¤lad›. Umar›z gelecek sene bütün seyircilerimize bekledikleri sonucu veririz.
Sonuç olarak bakt›¤›m›z zaman, 42 y›l› geride b›rakt›k. Daha bir 42 y›l daha gitmek istiyoruz, belki daha fazla. Ben flahsen böyle bir kulübün bir bireyi olmaktan, böyle bir kulübe katk›da bulunmaktan çok büyük mutluluk duyuyorum. Umar›m sizler de bizi izlersiniz ve biz de sizlere geri bildirimi, geri beslenmeyi flampiyonluklarla veririz.
Teflekkür ederim.
SUNUCU - Biz de Say›n Dr. Cemil Ergin’e teflekkür ediyoruz. Ayr›ca kulüp bünyesindeki unvan›n›z ile ilgili olarak yapm›fl oldu¤um hatadan dolay› da
özür dilerim. fiimdi de Soyak Kurumsal ‹letiflim Tak›m Lideri Say›n Fatma Çelenk’i davet etmek istiyorum. Buyurun Say›n Fatma Çelenk.
“Neden Sporcular› Seçtiler?”
FATMA ÇELENK (Soyak Kurumsal ‹letiflim Tak›m Lideri) - Çok teflekkür ederim. Biz Soyak olarak bildi¤iniz gibi 47 y›ld›r gayrimenkul sektöründe faaliyet gösteren bir flirketiz. Sosyal sorumluluk projelerimiz aras›nda sponsorluk
mahiyeti içerisinde gerçeklefltirdi¤imiz “Soyak Team” ad› alt›nda bir projemiz
var. 2003 y›l›nda bu projenin temelleri at›ld›¤› zaman, sa¤l›kl› bir nesil yetiflmesine katk›da bulunmak ad›na hangi noktalarda hareket edebiliriz diye düflünüyorduk. 2004 y›l›nda biraz daha netleflti ve 2005 y›l›na geldi¤imizde befl bireysel sporcudan oluflan befl y›l boyunca sürecek bir projenin temellerini atm›fl olduk. Bu projede befl tane farkl› spor dal›nda befl genç ve bireysel sporcuyu destekleme karar› oldukça zor bir karard› çünkü flimdiye kadar bakt›¤›m›z zaman
106
birkaç tane rakam telaffuz etmek istiyorum sizlere. 1876’da ilk defa Olimpiyat
Oyunlar›n›n resmi ilanlar› ile sporda sponsorluk faaliyetleri bafllam›fl durumda.
1898 y›l›nda ise ilk defa bir spor tak›m›na sponsorluk yap›lm›fl durumda. Yani
100 seneyi aflk›n bir süredir sporda sponsorluk yap›l›yor ve bu sponsorluk futbol tak›mlar›na yap›lmaya devam ediyor. Dolay›s›yla, Türkiye’de de bu kadar
fazla revaçta olmas›n›n sebeplerinden bir tanesi de çok uzun süreli bir bilinirli¤e sahip olmas›. Fakat düflünürseniz e¤er, birçok STK’n›n da yola ç›k›fl noktalar›ndan bir tanesidir; bir insan de¤iflir çok fley de¤iflir. Biz asl›nda biraz bu noktadan hareket ettik. Sporda bir sporcunun yetiflmesi ile o spor dal›n›n da daha
fazla katk›ya ihtiyac› olan noktalarda geliflebilece¤ini ve ayn› zamanda tak›m arkadafllar› ile birlikte bir yükselifl kaydedebileceklerini düflündük.
Seçti¤imiz spor dallar› birbirinden farkl›. Evet, baz›lar› Türkiye’de biliniyor,
baz›lar› ise henüz bilinme aflamas›nda. Bunlardan bir tanesi rüzgâr sörfü. Bir tanesi tenis. Bir tanesi yüzme. Bir tanesi kaya t›rman›fl› ki bu daha Türkiye’de çok
yeni bir spor. Di¤eri ise atletizm. Bu spor dallar›n› seçerken, tabii kendi yapt›¤›m›z konut projelerinin içerisindeki sa¤l›kl› alanlar› da göz önünde bulundurduk.
Bizim müflterilerimizin hizmetine sundu¤umuz sosyal tesislerde sa¤l›k koflullar›nda da ayn› imkânlar› kendilerine sunabiliyoruz. Dolay›s›yla, ikisi de birbirini
destekleyen bir proje noktas›na geldi.
Yola ç›kt›¤›m›z zaman tabii bütün federasyonlar ile ayr› ayr› görüflmeler
yapt›k. Bu görüflmelerin sonucunda yüzlerce sporcu içerisinden bu befl sporcuyu seçene kadar oldukça emek ve zaman harcad›k. Bu sporcular› seçmekteki
amac›m›z hem gelecek vaadeden hem Türkiye’yi olimpiyatlara tafl›yabilecek,
Türkiye’nin ad›n› yurtd›fl›nda tafl›yabilecek niteliklere sahip sporcular› belirleyebilmekti. Bu sporcular bizleri utand›rmad›lar. fiimdiye kadar oldukça yüksek baflar›lar elde ettiler. Yans›larda da görüyorsunuz. Ben de üzerinden geçece¤im biraz sonra. Sosyal sorumluluk taraf›na bakt›¤›m›z zaman, sponsorluk olarak sadece bütçesel anlamda bir destekten bahsetmiyorum. Bu yüzden sosyal sorumluluk diyorum. Bütün sporcular›n kendi kiflisel geliflimleri için özel e¤itimler almalar›na destek olduk. Bu sporcular›n ailevi sorunlar› ile birebir ilgilendik çünkü
hepsi ergenlik ça¤›nda olan kifliler ve takdir edersiniz ki o yafllarda hepimizin yaflam›fl oldu¤u gibi bir karfl› ç›k›fl ve istedi¤ini kendisinin çok daha iyi bildi¤ini
zanneden tutumlar içerisinde farkl› noktalarda davranabiliyor kifliler. Bütün bu
süreçleri birlikte atlatabilmek için mücadele verdik onlarla birlikte hayata dair.
Antrenörlerinin seçiminden antrenörleri ile iliflkilerine kadar bütün süreçlerin
içerisindeyiz. Hedeflerini belirlerken antrenörlerle aralar›nda ç›kan baz› çat›flma-
107
larda veya fikir ayr›l›klar›nda gene uzlafl›c› rolü üstleniyoruz ve aralar›nda bu uzlaflmay› sa¤layabilecek yol ve yöntemleri öneriyoruz ve çözümler getiriyoruz.
Gene okullar› ile ilgili sorunlar ç›k›yor. 18 yafl art›k liseyi bitirip üniversite ça¤›na geldikleri dönem. Hayatlar›nda asl›nda hem kariyerlerinde hem de kiflisel geliflimlerinde oldukça önemli bir noktaya gelmifl oluyorlar. Bu yafl grubundaki
sporcular›n özellikle bireysel sporcular›n kendilerine dönük olarak alabilecekleri destekler de çok önemli noktaya geliyor. Belki bir yaflam koçlu¤u niteli¤inde,
belki arkadafl›, ablas› veya a¤abeyi niteli¤inde.
Tabii burada ayn› flekilde onlara katk› sa¤layabilecek di¤er sosyal paydafllarla da mücadeleler devam ediyor. Bunlar okul müdürleri, Milli E¤itim ki biz geçti¤imiz seneden itibaren Milli E¤itim’e bu konular ile ilgili fikirlerimizi de söyledik
çünkü bu tip sporcular uluslararas› platformda tecrübe kazanmak zorundalar,
Türkiye’yi temsil edebilme gücüne sahip olabilmek için. Burada rekabeti kendi
aralar›nda paylaflt›ktan sonra, Türkiye d›fl›nda yabanc›larla birlikte yapm›fl olduklar› turnuvalarda bir kere kiflisel ve kültürel geliflimlerinde çok büyük farkl›l›klar
olufluyor. Fakat buralara gittikleri zaman, ne yaz›k ki, Türkiye’deki okullar›n› devam ettirebilme süreçlerinde zorlan›yorlar. Dolay›s›yla karfl›m›za ya e¤itim ya spor
gibi bir dönemeç ç›k›yor. Fakat ö¤rencilere bakt›¤›m›z zaman sportif geliflimlerini
sa¤layabilmeleri aç›s›ndan da kendi e¤itimlerini tamamlamalar› gerekiyor di¤er taraftan. Dolay›s›yla, milli sporcular›m›za özellikle hem Milli E¤itim Bakanl›¤›n›n,
hem Spor Bakanl›¤›n›n hem de Talim Terbiye’nin birlikte çözüm üretebilecekleri
bir sistem getirmelerinde fayda görüyoruz. En az›ndan devams›zl›klar›n›n biraz
daha esnek tutulabilmesinde, s›navlara biraz daha farkl› koflullarda girebilmelerini sa¤lamakta, çünkü bu sporcular e¤er Türkiye’yi yurt d›fl›nda da temsil edebileceklerse, etmelerini istiyorsak ve etmeleri için de destek veriyorsak, o zaman e¤itimleri için de biraz daha esnek bir yöntem bulabiliriz diye düflünüyoruz.
Gerekli oldu¤u zaman okullar›n de¤ifltirilmesine, antrenörlerinin de¤ifltirilmesine ve kulüplerinin de¤ifltirilmesine destek olduk biz bu arkadafllar›m›z›n.
fiu anda hepsi Türkiye’de ve yurt d›fl›nda önemli flampiyonluklar elde etmifl durumdalar. Bora Kozano¤lu, rüzgar sörfünde Türkiye flampiyonu oldu ve üstelik
geçen sene bir dünya ikincili¤i var. Bu Türkiye için gurur verici bir durum. Ça¤la Büyükakçay, sponsorlu¤unu yapt›¤›m›z tenisçi arkadafl›m›z. Çok büyük bir
geliflim gösterdi ve dünya s›ralamalar›n›n içerisine girdi ve geçti¤imiz sene 18 yafl
kategorisinde Türkiye birincili¤i var. Geçti¤imiz dönemlerde de tabii birçok Türkiye flampiyonluklar› var ama son durumlar›na bakt›¤›m›z zaman asl›nda göstermifl oldu¤umuz özen ve çaban›n bofla gitmedi¤ini görüyoruz. Yüzmede Ça¤lar
108
Gökbulut. Asl›nda yüzme sporunun biraz daha desteklendi¤i takdirde ve popülerli¤ini de art›rd›¤› takdirde Türkiye’ye baflar›lar getirebilecek bir spor dal› oldu¤una inan›yoruz. Ça¤lar’›n flimdiye kadar 36 Türkiye birincili¤i, 7 Türkiye
ikincili¤i ve 5 Türkiye üçüncülü¤ü var ama bugüne dek 23 tane Türkiye rekoru
sahibi bir sporcu arkadafl›m›z. Serkan Ercan kaya t›rman›fl›nda. Ben biraz h›zl›
gidiyorum zaman› da daha net kullanabilmek için. Adem Belir atletizmde Türkiye’ye büyük flampiyonluklar getirmifl ve Türkiye’de de oldukça iyi noktalarda
yar›flm›fl bir arkadafl›m›z. Ancak burada da sporcular›n yaflad›¤› birtak›m sakatl›klarla karfl›laflabiliyoruz. Dolay›s›yla, onlar›nda tedavi edilmesi ve diyetisyenlerinden psikologlar›na kadar arkalar›nda bulunulmas› oldukça büyük bir emek
gerektiriyor. Serkan Ercan 2005, 2006, 2007, 2008 Türkiye flampiyonu ve ayn›
zamanda ‹sveç flampiyonu. Türkiye’de daha henüz kaya t›rman›fl› sporu Da¤c›l›k Federasyonu alt›nda ayr› bir dal olarak bulunuyor fakat burada da bir miktar
daha spora ilgi ve bir miktar daha fazla flampiyona gerekiyor ki bu arkadafllar›m›z da ilgi duyduklar› alanlarda biraz daha geliflimlerine katk› sa¤layabilsinler.
Biz yurt d›fl›na gönderiyoruz ama yurt içinde de ayn› derecede tecrübe sahibi
olabilece¤i birtak›m alanlar›n olmas›n› bekliyoruz.
Genel olarak sözlerimi ba¤lamadan evvel sporun dünya ekonomisinde 22.
s›rada oldu¤unu belirtmek istiyorum. Bu çok önemli bir rakam. Çünkü tüm sektörler içerisinde bakt›¤›m›z zaman genel ciro baz›nda otomotiv sektöründen de
önde 1. olarak geliyor. Sadece Amerika’da bakt›¤›m›z zaman sporcular d›fl›nda
spor sektöründe istihdam edilen 5,5 milyon kifli var. Bu asl›nda büyük bir topluluk demek. Bu büyük bir kitlenin spora ilgisi oldu¤unu gösteriyor. Dolay›s›yla desteklerin ister tak›m baz›nda ister birey baz›nda devam etmesinin hem sa¤l›kl› hem de kültürel geliflimi yüksek bir toplum yarataca¤›na inan›yoruz. Biz
sosyal sorumluluk anlay›fl›m›z›n gere¤i yar›n› bugünden infla etmek için bugün
asl›nda yar›n diyoruz ve bugün de¤ifltirebilece¤imiz ve bugün gelifltirebilece¤imiz bir kiflinin yar›n bizim için, yar›n Türkiye için çok fley ifade edece¤ini düflünüyoruz.
Teflekkür ederim.
SUNUCU - Biz de Soyak Kurumsal ‹letiflim Tak›m Lideri Say›n Fatma Çelenk’e teflekkür ediyoruz. fiimdi de Global Chess CEO’su Say›n David Borg’u konuflmalar›n› yapmak üzere kürsüye davet ediyorum.
109
“Neden Satranc› Seçtiler?”
GEOFFREY DAVID BORG (Global Chess B.V. Chief Executive Officer) - First
of all, I would like to introduce myself. My name is Geoffrey Borg. I come actually from
two different heads. First head is the Chief Executive Officer of the Global Chess which
is a commercial company. Secondly I am also the Commercial Director of FIDE which
is the World Chess Federation. So my role is basically to run around the world and actually promote chess and review what federations are doing and ultimately try to see
what lessons can be learned and where we can assist.
We have seen some presentations before and ultimately the chess world is very similar to most other sports. We are surrounded by interested parties which are mainly
the players, organizers, trainers, clubs and arbiters but outside we have another audience. And the audiences are basically sponsors, government, media and also the normal public.
What is the role of the Federation? Whenever we are going around and investigating, we ask this question. So the Federation understands what its role is. At the first
level of course the main responsibility of any Federation in any sport is to popularize
and develop the sport on a wider basis in the country. On the second level, sometimes
we would say even a political level, there is an interest to of course acquire medals to
represent the country’s flag. In this issue of course it is also very important because
many countries around the world are always aiming to win many medals. So these are
parameters which federations are constantly gauging themselves against.
Now why would a sponsor choose chess? So in this issue it is very interesting that
actually our main aim that why I was invited to speak is as a third party. So on one
hand I represent a company which is seeking sponsorship which is valuating events
which is deciding whether we go for the sponsorship of a particular event. On the other
side, I also represent the organization of these events. So I would say why would a sponsor want to sponsor chess? So why would somebody like ‹fl Bankas› want to go basically
for chess?
First of all, of course, we are one of the oldest games on the planet. Secondly, there is no age, sex or limit or any social class limitations to chess. We have some chess
heroes who play chess at 74 - 75 years old. So really it is a great game. Finally, every
single game can be recorded and afterwards played. Ultimately, you are testing a lot
of skills.
Since the discussions with ‹fl Bankas› started, I have been visiting Turkey quite a
number of times. We can see the reasons why they actually decided to sponsor chess.
110
Of course, there are 50 - 60 other sports which could have been chosen but ultimately
we have some unique competitive advantages. Firstly, they were looking for a sport
which could ultimately help achieve certain political objectives that commercial institutions are asked to observe within Turkey. So chess can help a lot because of course
you are looking at a development of a healthy sport in terms of mind. Secondly, ‹fl Bankas› has like any other corporation today to look for something and they analyzed the
sport sector and they were looking for some very strategic partners who had a concrete plan for the future. The Turkish Chess Federation had a clear vision. They wanted
to grow. They were ambitious. They basically had goals and targets. Ultimately this organized strategy helped ‹fl Bankas› take an important decision to support and sponsor
chess.
What are the milestones that have developed the Chess Federation into where we
are today which is actually one of the leading federations in the chess world. First on
June 2, 2005 the Turkish Federation President singed a very important agreement with
the Minister of National Education to introduce chess in schools. This is a very important step for any sport because, of course, if you can get chess or any sport at the youth level this automatically creates huge level of potential players and members at the
future stage.
The next important breakthrough came shortly after, six or seven months afterwards, when ‹fl Bankas› became the sponsor of the Turkish Chess Federation. Now of
course this is just the first step of a long journey. When you get a sponsor, you have to
look after your sponsor. Nothing comes easily. You have to remain very loyal. You have to learn lots of lessons. You make mistakes. Both of the partners will make mistakes
just like a marriage. Ultimately, at the end of the day, it is how good one continues to
develop the relationship and move forward. We are very pleased from the International Federation to see that the relationship is great between both parties. They have actually sponsored now probably the strongest world women tournaments recently which
is the ‹fl Bankas› International Tournament in March. This was held in Istanbul. There have been a large number of events. Turkey is hosting at least two to three world
class events each year. This year we will have the Junior World Championship and we
had of course already in March another big tournament. We will also have the Mediterranean Championships in September.
Some basic results. Very basic results. 40,000 teachers trained as chess coaches
in schools. Chess has become a very popular sport in Turkey with about 1.3 million students. So you can imagine that if these are continuously being found out in four or five years time, there is going to be millions of people understanding chess, developing a
111
different framework of thinking and analyzing how to progress in life and ultimately
not necessarily to become world class athletes but actually to become better citizens. Finally, 10,000 schools of course have chess as elective course.
Some typical things that are happening which are quite impressive like license
cards. Each member is basically getting a license card. So the branding is very good for
the sponsor. Sponsor is very happy because there is literally thousands of exposure
what we call moments of truth where individuals across the Turkish economy are being exposed to the ‹fl Bankas› brand. Ultimately there is a good feel factor. People are
saying that ‹fl Bankas› and the Turkish Chess Federation are working together on something positive.
Much material. Books. Again branded books with ‹fl Bankas› and the Turkish
Chess Federation. Lots of great material is being put out. There was also a lot of advertising for the World Youth Championships held in Antalya in November and also
there was a lot of advertising happening on Turkish Airlines at that time to get exposure to all passengers who were basically traveling on the airline.
Today as we said, the Turkish Chess Federation has become one of the largest and
possibly the best organized chess federation in the world. It has helped the Bank also
because the Bank ultimately from its perspective has found that it has a good partner
who they can discuss and ultimately they can have a long term strategic plan together.
I did a little basic search on the internet and when I looked at the words of “Turkey” and “chess” there are over 400,000 web links combining two words. This is humongous for anybody who understands how Google works. Secondly, for ‹fl Bankas›,
there are about 50,000 web links with the words “‹fl Bank” or “‹fl Bankas›” and “chess”.
These are in English. Of course I did not look at them in Turkish. It can be done. So
you can see that these are simple things that one basically can do to see the exposure
that the brand is getting.
Similarly, newspapers, television, radio, the website is huge. It has millions of hits
on an ongoing basis. This means that there is a great exposure for the partners in this
relationship.
Simple statistics. In 2001 the Turkish Chess Federation had 144 players. In the
international rating list today they have 615. They had one grand master. Now they
have two grand masters. All the statistics speak for themselves. I will not bore you with
the numbers. There is a historical perspective and basically you can refer to them after. But the results are basically huge.
Medals. As I said it is all about medals at the end of the day. Many times Mediterranean champion. European Woman Champion for Ekaterina Atal›k. Kübra Öz-
112
türk, one of the young talents, has won the European under 16 Championship twice
which is important because here we are talking also about the presence of some super
nations like Russia, Armenia, Georgia. These are absolutely huge challenges and Kübra has managed to do it. Recently, she got the bronze medal under 18. This is also important. I can tell you Turkey has emerged from being let us say a small chess country
7 years ago into now being a challenging country in the world youth tournaments. This
is a very important development.
We see the effect of the sponsorship. There was a good growth between 2001 and
2005. Then automatically ‹fl Bankas› comes in. We look at basically trainers again because they are the backbone of getting the market satisfied. Medals. Huge amount of
medals. Big jump between 2005. Why? Because if you have the backing, the federation
is reinvesting the money. Instead of pocketing it, it is reinvesting it into two directions
which are the technical development of the players and paying back to the sponsor in
good quality, advertising, events, exposure and publications. You must give loyalty
back to your sponsor. So basically we can see the jump and this will continue to grow.
We have an interesting discussion today. I said the next generation will continue to produce medals but you will see a big explosion in five years time. This is when the generation who are 11 - 13 year old will start actually becoming one of the top players of
the world.
Budgets. We can see that there is a huge budget. Again it is paying more money
but it is being reinvested. This is the important thing. This is not a matter of saying.
Listen, where is the money going? The federation can pocket it. No, the Federation is
using this money to build resources and reinvest in human resources and technical equipment. So we see nice premises in Ankara which has just been opened in the last 12
months. Again investment. So we see some fantastic results under 9 world champion,
under 11 and under 11 again in 2006 and 2007. As I said Turkey has a great future
coming up.
So we have many events. I will speed up on this. I will leave you also with some
very interesting advertising.
So well done Turkish Chess Federation and ‹fl Bankas› and thank you dear audience.
Öncelikle kendimi tan›tmak istiyorum. Benim ad›m Geoffrey Borg. Burada
sizlere iki farkl› s›fat ile hitap ediyorum. ‹lk olarak, ticari bir flirket olan Global
Chess’in CEO’suyum. ‹kinci olarak, Dünya Satranç Federasyonu F‹DE’nin Ticaret
Müdürüyüm. Benim rolüm dünya genelinde faaliyet göstererek satranc› desteklemek, federasyonlar›n çal›flmalar›n› gözden geçirmek ve son olarak ne gibi dersle-
113
rin al›nabilece¤ini ve hangi konularda yard›mc› olunabilece¤ini ortaya koymakt›r.
Bundan önce baz› sunumlar izledik ve buna dayanarak satranc›n di¤er pek
çok sporla büyük benzerlik gösterdi¤ini söyleyebiliriz. Oyuncular, organizatörler, antrenörler, kulüpler ve hakemlerden oluflan bir grup taraf›ndan çevrelenmifl durumday›z, ancak d›flar›da ayr› bir izleyici kitlemiz var. ‹zleyiciler genellikle sponsorlar, hükümet, medya ve kamudan olufluyor.
Federasyonun rolü nedir? Nereye gitsek ve hangi alanda araflt›rma yapsak,
kendimize bu soruyu soruyoruz. Bu flekilde Federasyon rolünün ne oldu¤unu
anlayabiliyor. ‹lk seviyede, tabii ki, herhangi bir federasyonun temel sorumlulu¤u hangi sporda olursa olsun bir ülkede o sporu popülerlefltirmek ve o sporun
daha genifl bir alana yay›lmas›n› sa¤lamakt›r. Baz› durumlarda siyasi bir seviye
olarak kabul edebilece¤imiz ikinci seviyede, ülkenin bayra¤›n› temsil etmek
amac›yla madalya kazanmak hedeflenmektedir. Bu konu tabii ki büyük önem tafl›yor çünkü dünyadaki pek çok ülke çok madalya kazanmay› amaçl›yor. Bunlar
federasyonlar›n sürekli olarak kendilerini ölçmede kulland›klar› parametrelerdir.
fiimdi neden bir sponsor satranc› seçer? Burada oldukça ilginç bir durum
ile karfl› karfl›yay›z çünkü ben burada üçüncü bir taraf› temsil etmek amac›yla
bulunuyorum. Yani bir taraftan, belirli bir aktivitenin sponsorlu¤unu yapma karar›n› etkileyecek flekilde aktiviteleri de¤erleyen bir sponsorluk isteyen bir flirketi temsil ediyorum. Di¤er taraftan, bu aktivitelerin organizasyonunu temsil ediyorum. Bu nedenle neden bir sponsorun satranc› seçti¤ini aç›klamak istiyorum.
‹fl Bankas› neden satranc› seçti?
‹lk olarak, tabii ki satranç dünya üzerindeki en eski sporlardan bir tanesidir. ‹kinci olarak, satrançta yafl, cinsiyet veya sosyal s›n›f ayr›m› bulunmamaktad›r. 74 - 75 yafl›nda satranç oynayan satranç kahramanlar›m›z bulunmaktad›r.
Bu nedenle satranç harika bir oyun. Son olarak, her bir oyun kaydedilebilir ve
daha sonra tekrar oynanabilir. Bunun yan› s›ra, satranç oynarken birçok beceriyi test edebilirsiniz.
‹fl Bankas› ile sponsorluk görüflmelerinin bafllamas›ndan bu yana, Türkiye’yi pek çok defa ziyaret ettim. ‹fl Bankas›’n›n satranç sporunu seçmek için baz› nedenleri vard›. Tabii ki, seçilebilecek 50 - 60 spor daha bulunuyordu, ancak
satranc›n kendine has baz› avantajlar› var. ‹lk olarak, Türkiye’de ticari kurumlar›n birtak›m siyasi hedeflere ulaflmalar›na yard›mc› olabilecek bir spor ar›yorlard›. Satranç bu konuda büyük fayda sa¤layabilir çünkü satranç zihinsel aç›dan geliflme sa¤layan bir spordur. ‹kinci olarak, ‹fl Bankas› bugün di¤er kurumlarda görüldü¤ü gibi, sponsor olmak için araflt›rma yap›yordu ve spor sektörünü incele-
114
diler. Gelecek için somut planlar› bulunan oldukça stratejik ortaklar ar›yorlard›.
Türkiye Satranç Federasyonunun aç›k bir vizyonu bulunmaktad›r. Türkiye Satranç Federasyonu büyümek istiyor. Federasyon oldukça iddial›. Federasyonun
amaç ve hedefleri var. Nihayetinde, Türkiye Satranç Federasyonunun bu konumu ‹fl Bankas›’n›n satranc› desteklemek ve sponsor etmek gibi önemli bir karar›
almas›n› sa¤lam›flt›r.
Bugün Türkiye Satranç Federasyonunun bulundu¤u konuma gelmesinde
bu unsurlar›n büyük yard›m› olmufltur. Satranç Federasyonu bugün satranç
dünyas›ndaki lider federasyonlardan birisi haline gelmifltir. 2 Haziran 2005 tarihinde Türkiye Satranç Federasyonu okullarda satranç dersi verilmesini sa¤lamak
amac›yla Milli E¤itim Bakan› ile çok önemli bir anlaflma imzalam›flt›r. Bu her
spor için oldukça önemli bir ad›md›r çünkü satranç veya herhangi bir di¤er sporun gençlerin seviyesine ulaflt›r›lmas› gelecekte otomatik olarak pek çok potansiyel oyuncunun veya üyenin ortaya ç›kmas›n› sa¤layacakt›r.
Bundan befl veya alt› ay sonra bir di¤er önemli geliflme gerçekleflmifltir ve ‹fl
Bankas› Türkiye Satranç Federasyonunun sponsorlu¤unu yapmaya bafllam›flt›r.
Bu tabii ki uzun bir yolculu¤un ilk ad›m›d›r. Bir sponsor buldu¤unuzda, sponsorunuzu takip etmeniz gerekmektedir. Hiçbir fley kolayca elde edilmez. Sponsorunuza ba¤l›l›¤›n›z› göstermeniz gerekmektedir. Pek çok ders ö¤renmeniz gerekebilir. Hatalar yapabilirsiniz. T›pk› bir evlilikte oldu¤u gibi her iki taraf da hata yapabilir. Son olarak, günün sonunda, bir iliflkinin gelifltirilmesi ve devam etmesi oldukça güzel bir durumdur. Uluslararas› Federasyon olarak iki taraf aras›ndaki iliflkinin iyi oldu¤unu görmek bizi mutlu etmektedir. ‹fl Bankas› son dönemde gerçeklefltirilen en önemli dünya bayanlar turnuvalar›ndan birisi olan
uluslararas› bir turnuvan›n sponsorlu¤unu yapm›flt›r. Bu turnuva Mart ay›nda ‹stanbul’da gerçeklefltirilmifltir. Bu flekilde çok say›da faaliyet bulunmaktad›r. Türkiye her y›l en az iki veya üç uluslararas› faaliyete ev sahipli¤i yapmaktad›r. Bu
y›l Gençler Satranç fiampiyonas› gerçeklefltirilmifltir ve tabii ki Mart ay›nda baflka bir büyük turnuva organize edilmifltir. Bunun yan› s›ra, Eylül ay›nda Akdeniz
fiampiyonas› organize edilecektir.
fiimdi baz› temel sonuçlardan bahsetmek istiyorum. 40.000 ö¤retmen
okullarda satranç ö¤retmeye bafllad›. Satranç 1,3 milyon ö¤renci ile Türkiye’de
oldukça popüler bir spor haline geldi. Dört ve befl y›l süresince bu sonuçlar›n
al›nmaya devam etmesi halinde, satranç oynamas›n› bilen, hayatta nas›l ilerleme
kaydedece¤ini düflünmek ve analiz etmek için farkl› bir çerçeve gelifltiren ve sonuçta dünya seviyesinde bir sporcu olmasa da daha iyi bir vatandafl haline gelen
115
milyonlarca kifli olacakt›r. Son olarak, 10.000 okulda satranç dersleri seçmeli
ders olarak verilmeye bafllam›flt›r.
Bunun yan› s›ra, sporculara lisans kart› verilmesi gibi baz› oldukça etkileyici geliflmeler de görülmektedir. Her üye bir lisans kart›na sahiptir. Bu da sponsor aç›s›ndan oldukça olumlu bir uygulamad›r. Sponsor bu aç›dan oldukça mutlu çünkü Türk ekonomisi genelinde ‹fl Bankas› markas›na maruz kalan binlerce
kifli bulunmaktad›r. Sonuç olarak, bu durum olumlu düflünce unsurunun ortaya ç›kmas›n› sa¤lamaktad›r. ‹nsanlar ‹fl Bankas› ile Türkiye Satranç Federasyonunun birlikte iyi bir fley yapt›¤›n› düflünmektedir.
Burada baflka materyalleri görüyoruz. Burada kitaplar görüyoruz. Bunlar
üzerinde ‹fl Bankas› ve Türkiye Satranç Federasyonunun markalar›n›n bulundu¤u kitaplard›r. Bunun yan› s›ra, Kas›m ay›nda Antalya’da organize edilen Dünya
Gençler fiampiyonas›n›n pek çok reklam› yap›lm›flt›r ve hava yollar› ile seyahat
eden yolcular› haberdar edebilmek için Türk Hava Yollar› da pek çok tan›t›m
yapmaktad›r.
Söyledi¤imiz gibi, Türkiye Satranç Federasyonu dünyadaki en büyük ve
belki de en iyi organize olmufl satranç federasyonu haline gelmifltir. Bu durum
Banka aç›s›ndan da oldukça olumlu olmaktad›r çünkü Banka sonuç olarak kendi aç›s›ndan uzun vadeli bir stratejik plan› birlikte tart›flabilece¤i ve oluflturabilece¤i iyi bir orta¤a sahip olmufltur.
‹nternette küçük bir araflt›rma yapt›m ve “Türkiye” ve “satranç” kelimelerini birlikte arad›m. Bu iki kelimenin birlikte geçti¤i 400.000 siteye ulaflt›m. Google kullanmas›n› bilenler bunun çok büyük bir rakam oldu¤unu anlarlar. ‹kinci olarak, “‹fl Bankas›” veya “‹fl Bank” kelimeleri ile “satranç” kelimesinin birlikte
geçti¤i 50.000 site bulunmaktad›r. Ben bu araflt›rmay› ‹ngilizce olarak yapt›m.
Tabii ki bu araflt›rmay› Türkçe olarak yapmad›m ama bu da yap›labilir. Burada
da gördü¤ünüz gibi, bir markan›n maruziyetini görmek için bu tür basit uygulamalar gerçeklefltirebilirsiniz.
Benzer flekilde, gazeteler, televizyon, radyo ve web sitesi büyük önem tafl›maktad›r. Web sitesi sürekli olarak milyonlarca kifli taraf›ndan ziyaret edilmektedir. Bu da bu iliflkilerin çok iyi bir maruziyete sahip oldu¤unu göstermektedir.
fiimdi basit istatistiksel verilere de¤inmek istiyorum. 2001 y›l›nda, Türkiye
Satranç Federasyonunun 144 oyuncusu vard›. Bugün uluslararas› rating listesinde 615 oyuncular› bulunmaktad›r. Önceden bir büyük ustalar› vard›. Bugün iki
büyük ustalar› var. Bu veriler durumu aç›kça ortaya koymaktad›r. Sizleri rakamlarla s›kmak istemiyorum. Burada tarihsel bir bak›fl aç›s› mevcut ve bunlara da-
116
ha sonra ulaflabilirsiniz. Bu rakamlar çok büyük rakamlar.
Madalyalar. Daha önce de belirtti¤im gibi, günün sonunda önemli olan madalyalard›r. Türkiye’nin pek çok Akdeniz flampiyonlu¤u bulunmaktad›r. Ekaterina Atal›k Avrupa Bayanlar fiampiyonu olmufltur. Genç yeteneklerden birisi
olan Kübra Öztürk, iki defa on alt› yafl alt› bayanlar klasman›nda Avrupa flampiyonu olmufltur. Bu çok önemli çünkü bu flampiyonalara Rusya, Ermenistan ve
Gürcistan gibi satranç alan›nda çok baflar›l› olan ülkeler de kat›lmaktad›r. Bu
gerçekten zor bir ifl ve Kübra bunu baflard›. Kübra 18 yafl alt› bayanlar klasman›nda da bronz madalya ald›. Bu da oldukça önemli. Yedi y›l önce satranç alan›nda geliflmekte olan bir ülke olan Türkiye’nin dünya gençlik turnuvalar›nda
iddial› bir ülkeye dönüfltü¤ünü söyleyebilirim. Bu çok önemli bir geliflme.
Sponsorlu¤un etkisini görüyoruz. 2001 y›l› ile 2005 y›l› aras›nda iyi bir büyüme sa¤lanm›flt›r. Daha sonra otomatik olarak ‹fl Bankas› devreye girmifltir. Burada yine antrenörlere bak›yoruz çünkü onlar piyasay› memnun etmede büyük
rol oynamaktad›r. Madalyalar. Pek çok madalya kazan›lm›flt›r. Bu y›llar aras›nda
büyük bir s›çrama sa¤lanm›flt›r. Neden? Çünkü bir deste¤iniz var ise, federasyon
olarak yeniden yat›r›m yapabilirsiniz. Federasyon paray› iki amaç için harcar. Federasyon öncelikle oyuncular›n geliflimi için yat›r›m yapar. ‹kinci olarak, kalite,
reklâm, faaliyet, maruziyet ve yay›nlar yoluyla sponsorlara geri yat›r›m yap›l›r.
Sponsorlar›n›za ba¤l›l›¤›n›z› göstermeniz gerekir. Böylece s›çramay› görebiliyoruz ve bu büyüme devam edecek. Bugün ilginç bir tart›flma gerçeklefltirildi. Bir
sonraki neslin madalya kazanmaya devam edece¤ini söyledim, ancak befl y›ll›k
bir dönemde büyük bir patlama görece¤iz. 11 - 13 yafl›ndaki neslin gelecekte
dünyan›n en iyi oyuncular› haline gelece¤ine inan›yorum.
Bütçe. Çok büyük bir bütçe oldu¤unu görebiliyorum. Burada çok fazla harcama yap›l›yor, ancak bu paralar yeniden yat›r›m için kullan›l›yor. Bu önemli bir
fley. Bu yaln›zca söz gelimi de¤il. Bak›n, para nereye gidiyor? Federasyon bu paray› cebe atabilir. Ama Federasyon bu paray› kaynak oluflturmak ve insan kaynaklar› ve teknik ekipmana yat›r›m yapmak için kullan›yor. Ankara’da 12 ay önce kurulan bir tesis var. Yine yat›r›m yap›ld›¤›n› görüyoruz. Böylece 2006 ve 2007 y›llar›nda 9 yafl alt›, 11 yafl alt› veya yine 11 yafl alt› flampiyonluklar› görülmektedir.
Daha önce de söyledi¤im gibi, Türkiye’yi çok iyi bir gelecek bekliyor.
Böylece pek çok faaliyetimiz var. Buray› h›zl›ca geçece¤im. fiimdi sizlere
çok ilginç bir reklam gösterece¤im.
Türkiye Satranç Federasyonu ve ‹fl Bankas›’n› tebrik ediyorum ve kat›l›m›-
117
n›z için sizlere teflekkür ediyorum.
SUNUCU - De¤erli Misafirlerimiz, biz de Say›n Geoffrey Borg’a teflekkür
ediyoruz. Bu sunumla birlikte 2. Sporda Pazarlama ve Sponsorluk Kongresi’nin
ilk gününün sonuna geldik. Bugün kongremize göstermifl oldu¤unuz ilgiye teflekkür ediyoruz. Yar›n yine hep birlikte olmay› diliyoruz. Hoflça kal›n.
***
118
SUNUCU - De¤erli Misafirlerimiz, 2. Sporda Pazarlama ve Sponsorluk
Kongresi’ne hofl geldiniz. Sayg›de¤er Misafirlerimiz, bugün kongremizin ikinci
günü. ‹lk gün gerçekten çok yo¤un bir program yaflad›k. Türk Olimpiyat Tak›m›’n›n lansman›n› gerçeklefltirdik. Bu büyük coflkuyu hep birlikte yaflad›n›z.
Dün yine çok önemli geliflmeler oldu. Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ü, ‹stanbul Valili¤i ve Voleybol Federasyonu ile ortaklafla bir çal›flma sonucu Burhan Felek Spor Salonu’nun yeniden inflas› ile ilgili olarak bir protokol anlaflmas› yap›ld›. “Atina’dan Pekin’e Uzun ‹nce Bir Yol” adl› belgeselin 20 dakikal›k özet gösterimini izledik. Bunun yan›nda hem yurt içinden hem yurt d›fl›ndan çok de¤erli konuflmac›lar sponsorlukla ilgili, pazarlamayla ilgili çeflitli sunumlar yapt›lar.
fiimdi dilerseniz, kongremizin ilk gününde yaflananlar› hep birlikte k›saca hat›rlayal›m.
De¤erli Misafirlerimiz, az sonra denize yelken açaca¤›z. Türkiye yelken açacak. Ben de bu noktada sahneyi denizi ve rüzgâr› çok iyi tan›yan, Türkiye ve Avrupa fiampiyonu unvan› bulunan, Fenerbahçe Spor Kulübünün sporcusu, ayn›
zamanda milli rüzgâr sörfü sporcumuz sevgili Ça¤la Kubat’a b›rakmak istiyorum
alk›fllar›n›zla.
“Türkiye Yelken Aç›yor”
Moderatör: Ça¤la KUBAT - Yelken Sporcusu
Konuflmac›lar:
Kadri MUTLU - Denizbank Reklam ve Halkla ‹liflkiler Direktörü
Özkan fiENYÜZ - Capitol Genel Müdürü
Serdar KISADERE - Türkiye Yelken Federasyonu Sponsorluktan Sorumlu
‹cra Kurulu Üyesi
MODERATÖR - Türkiye’de beni pek çok insan televizyon dünyas›ndan tan›yor ancak 1997 y›l›ndan beri rüzgâr sörfü sporcusu olarak yar›fl›yorum ve ülkemi birçok organizasyonda temsil ettim. fiimdi sporcu kimli¤imle bu oturumun
sunucusu olarak karfl›n›zday›m. Hepiniz hofl geldiniz. Bugün burada dünyada ve
Türkiye’de yelken sporunu destekleyen, bu sporu firmalar›n tan›t›m›nda etkin
bir flekilde kullanan firma yetkilileri ve Türkiye’nin baflar›l› yelken sporcular›yla
bir araday›z. ‹sterseniz önce bu sporun güzelliklerini izleyelim.
Yelken sporu kuflkusuz hepimiz için bir tutku ve yaflam biçimi. fiimdi sah-
119
neye davet edece¤im de¤erli konuflmac› bu tutkuyu ifl hayat›yla nas›l birlefltirdi¤ini çok güzel örnekliyor. Her gün binlerce kiflinin ziyaret etti¤i Capitol Al›flverifl Merkezi hem olimpik s›n›flar› hem de at yar›fl›n› destekliyor. fiimdi Capitol
Al›flverifl Merkezi Genel Müdürü Say›n Özkan fienyüz’ü dinliyoruz.
ÖZKAN fiENYÜZ - Teflekkür ederim. Denize, yelkene, spora gönül ve
destek veren Say›n Misafirler,
Yelkencilik ruhunda mücadele, zorluklarla bafl etme, tak›m oyununu kurabilme becerisini ortaya ç›karmaya yarayan bir spor dal›d›r. Tüm bu kavramlar,
Capitol Al›flverifl Merkezinin kurumsal de¤erleriyle birebir örtüflmektedir. Capitol ailesi olarak bizler, yelkencili¤e bir yandan finansal anlamda destek sa¤larken
di¤er yandan da sahip oldu¤umuz toplumsal sorumluluk anlay›fl› çerçevesinde
yelkencilikle ilgili yeniliklere imza atmaya gönüllü bir flirketiz. Yelken sporu bugüne kadar çok fazla ele al›nmam›fl, toplum taraf›ndan da yeterli ölçüde benimsenmemifl bir spor dal› olarak görülmektedir. Bu anlamda kurumsal markam›z
ad›na yelkencili¤in flirketimiz ad›na farkl›laflt›r›c› özel bir anlam› bulunuyor.
Böylesine prestijli bir spor içinde var olarak, gerek yurt içinde gerekse yurt d›fl›nda Türkiye’nin tan›t›m›na destek verdi¤imizi düflünüyoruz.
Biliyorsunuz ki, yelken sporunun sa¤lam, dengeli, hesaplanm›fl risklerin
kaç›n›lmaz oldu¤u, mücadeleci, duygulu ve keyifli bir duruflu bulunuyor. Bu
durufla uygun bir marka olan Capitol, ilk olarak 2006 y›l›nda “yelken günleri”
konsepti ile yelkencilik dünyas›na ilk giriflini yapt›. ‹stanbul’da rüzgâr Capitol’dan eserken, deniz ve yelkene olan tutkusunu Capitol’de yaflamak isteyen yelken merakl›lar›, May›s 2006’da Capitol’de Büyük Yelkenli Barbie ile tan›flt›. 1
milyon 200 bin kiflinin gezdi¤i Capitol Al›flverifl Merkezimizde bir ay boyunca
ünlü isimlerin deniz tutkular›n›, dünya seyahatleri ve deniz maceralar›yla ziyaretçilerimize unutulmaz saatler yaflat›rken Capitol’de deniz, mavi ve yelkencilikle olan aflk›n› ilk kez herkesle paylaflma f›rsat› buldu. Anadolu Yakas›’n›n ilk aflk› olan Capitol Al›flverifl Merkezi, deniz aflk›n› da ziyaretçileriyle ortak bir paydada buluflturdu. Dünya denizlerinde yelkenlerine fora demifl profesyonellerle
söylefliler ve imza günleriyle Capitol’de mavi bir yolculu¤a ç›kan herkes bu sporun fark›n› belki ilk kez Capitol’de yaflama ve yelken sporunun hak etti¤i görkemini görebilme f›rsat›n› buldu.
Yelken, devaml› düflünmeyi gerektiren bir spordur. Ak›nt› nereden geliyor,
sa¤anak nereden tazeleyecek gibi denizcilikte kullan›lan terimlerle beraber yelken insan› denizde hiç bir zaman düflünceden yoksun b›rakmad›. Dünya turuna
120
ç›kan Yönetim Kurulu Eflbaflkan›m›z Say›n Mustafa Aksoy’un deyifliyle “Yelken
ve seyahatlere de bafllar, elbette yürekte. Yüre¤iniz neredeyse, orada.” dedi¤i gibi. Yelken elbette bir yürek ve cesaret ifli. Yelkeni yelken yapan en zevkli durumunda da bunun oldu¤u flüphesiz. Yelken için “deniz üzerinde kumar ya da satranç oynamak gibi” diyor birçok denizci. ‹flte, yüre¤ini Marsilya’dan ‹stanbul’a
katarak uzatan ve Cap ‹stanbul Yar›fllar› için Capitol’ün teknesiyle yar›flan Judas
Jack ve Christian Boss gibi. Onlar Capitol’ün destek verdi¤i bu yar›fllarda üç taraf› denizlerle çevrili Türkiye’mizin bu sporu daha da yayg›nlaflt›rmas› gerekti¤ini söyleyerek bizlerle cesaretlerini, yüreklerini ve deniz aflklar›n› paylaflarak genel klasmanda Cap ‹stanbul Yar›fllar›n› üçüncü olarak tamamlad›lar.
Yelken sporu hem pratik uygulamay› hem de sürekli olarak düflünmeyi gerektiren bir spor. Pratik bir spor olan yelkeni ö¤renmek için denizde ne kadar
çok kal›n›rsa o kadar iyi havay› koklayabilir ve bir o kadar da iyi bir yelkenci olunabilece¤ini düflünüyorum. Bunun da en iyi örne¤i ‹stanbul Yelken Kulübü ile
birlikte Capitol Cap ad› alt›nda düzenlenen ve geçen y›l ilki yap›lan Uluslararas› Optivik Optimist Yar›fllar›d›r. Gönülden ba¤land›¤›m›z ve destek verdi¤imiz
Capitol Cap 2007 Yar›fllar› yurt d›fl›ndan 8 ülkenin kat›l›m›yla daha küçük yafllarda optimist olarak yelkene gönül veren çocuklar›n yüreklerini ortaya koymalar›yla daha da renkli bir hale geldi. Bu y›l gelenekleri bozmadan ikincisi yap›lacak olan bu yar›fllara destek ve kat›l›m ise geçen y›la oranla daha iyi bir hale geldi. Çünkü yelkencili¤in ilk ad›m› olan optimist yar›fllar›, bireysellikten bafllayarak ekip ruhunu da ortaya seriyor. Hepimizin de bildi¤i gibi, yelken tarihi insanl›¤›n geliflimiyle do¤rudan orant›l›. Geliflen insano¤lu yelken ile denizi keflfetmeye bafllad› ve elbette ard›ndan rüzgar›n bir kuvvet oldu¤unu ve rüzgar› kullanabilece¤ini anlayan insano¤lu, yelkeni yaparak bu önemli arac› kullanmaya bafllad›. Tarihte ilk yelkenin M›s›rl›lar taraf›ndan papirus ka¤›d› kullan›larak yap›ld›¤› ve ilk Nil Nehri’nde denendi¤i ise bilinen bir gerçektir. Bu y›l özel bir tekneye de sponsor olarak uluslararas› yar›fllarda Capitol’ü temsil edecek olan Hakan
ve Ekrem Yemlihao¤lu kardefllerin teknesiyle mavi denizlerde var oldu¤umuzu
tekrar göstermek istedik. Teknenin hikâyesi de en az yelkencilik ve denizcilik tarihi kadar keyifli ve ilginç. Capitol Teknemiz, 1992 y›l›nda ‹spanya Kral› Juan
Carlos için Bruce Farr taraf›ndan dizayn edilip ‹spanyan›n en büyük tersanesi
Espanoles firmas› taraf›ndan imal edilmifltir. Özel tasar›m olan bu tekne saf kan
bir yar›fl teknesi olman›n yan› s›ra 2005 y›l›na kadar ‹spanya’da yar›flm›fl ve birçok baflar›lar kazanm›flt›r. 2006 y›l›nda Ekrem Yemlihao¤lu taraf›ndan al›n›p
Türkiye’ye getirilen tekne “Türkiye Sular›nda Capitol” slogan›yla denizleri yeni-
121
den keflfediyor. Bir kitle sporu haline dönüflen yelken sporunu di¤er sporlardan
farkl› k›lan en büyük özellik, her yafltan ve her fizikte insana hitap edebilmesidir. ‹ster uluslar aras› platformda isterse olimpik düzeyde gezi ve e¤lence amaçl› yap›ls›n yelken sporunda her insan için uygun bir ortam mutlaka bulunmaktad›r. Yeni nesillerin optimistlerle bafllayaca¤› yar›fllar daha sonraki y›llarda Türkiye’yi temsilen neden olimpiyatlara kadar uzanmas›n? ‹flte bizler yelken sporunu sa¤l›kl› çocuk gelifliminin sa¤lanmas›, yetiflkinler için çok yönlü bir spor olmas›n›n d›fl›nda ifl birli¤ini ön plana ç›kartarak sosyal, kiflisel ve kurumsal geliflime sa¤lam›fl oldu¤u katk›larla olimpiyatlara kadar uzanan bir macera haline
getirmeliyiz. Denizi özleyenler için Orhan Veli Kan›k ne güzel söylemifl: “Hat›rlar›m ilk görüflümü dünyay›, bir midye kabu¤unun aral›¤›nda, sular›n yeflili,
göklerin mavisi, lapinalar›n en harelisi”. Haydi, gelin hep birlikte bireysel bir yar›fl olarak bafllayan ve ekip ruhunu canland›ran yelken sporunu gelifltirerek Türkiye’nin hakl› gururu haline getirelim. Biliyorum ki flu an birçok sporcumuz bireysel olarak zor flartlarda, kendi imkânlar›yla haz›rlan›rken di¤er yabanc› yar›fl
gruplar›yla gerçek bir rekabet halinde bulunam›yorlar. Biz Capitol ailesi olarak
kumsala vurmufl olan bir denizy›ld›z›n› denizlere ulaflt›rd›¤›m›za inan›yoruz.
Haydi, hep birlikte bir denizy›ld›z›n› daha alarak lütfen denizlere kazand›ral›m.
Teflekkürler.
MODERATÖR - Say›n Özkan fienyüz’e çok teflekkür ediyoruz. Türkiye son
senelerde art›k çok önemli uluslararas› organizasyonlara, çok önemli yar›fllara ev
sahipli¤i yapmaya bafllad›. Bu sene Dünya Optimist fiampiyonas› Çeflme’de yap›lacak. Yine A¤ustos ay›nda Dünya Rüzgâr Sörfü fiampiyonas›n›n bir aya¤› Çeflme’de gerçeklefltirilecek. Ayr›ca 2010 y›l›nda Dünya Gençler Yelken fiampiyonas› Heybeliada’da yap›lacak. Art›k dünya denizlerimizin de¤erini keflfetti. Ayr›ca
eskiden kokusundan yan›na yaklafl›lmayan Haliç’te art›k çocuklar›m›z yelken yap›yor. Nas›l m›? Beyo¤lu Belediye Baflkan›m›zdan dinleyelim.
Beyo¤lu Belediyesi’nin denizi halkla bütünlefltirme ad›na tüm illere örnek
olmas›n› dileriz. Bu arada Beyo¤lu bölgesinden küçük bir sporcu bakal›m yelkende, denizdeyken neler hissediyormufl.
fiimdi de Türkiye’de yelken sporunun geliflimini yetkili bir a¤›zdan dinleyece¤iz. Yelken Federasyonu Yönetim Kurulu Üyesi Serdar K›sadere aram›zda.
Kendisini dinliyoruz.
122
SERDAR KISADERE - Teflekkürler. Sporun özerkleflti¤i bu günlerde, bu
y›llarda sponsorlu¤un coflkulu konuflmalar›n› dinlemek son derece duyguland›r›c›. Türkiye Yelken Federasyonunun misyonu do¤al olarak yelken sporuyla
uluslararas› baflar›lar sa¤lamak, yelken sporunu elit sporu görüntüsünden ç›kararak kitlelerin sporu haline dönüfltürmektir. Biz e¤er dünyan›n en güzel k›y›lar›na, sular›na, koylar›na sahipsek, hele ki yurdumuz bir yar›mada ise yelken sporu bizim için en sevilen spor dallar›ndan birisi olmal›d›r. Daha ileriye gidelim.
Yelken, k›y› insan›m›z›n yaflam tarz› olmal›d›r. ‹flte bu tarz› oluflturmak için, insan›m›z›n yüzünün denizlere dönmesini sa¤lamak için Federasyon ailesi olarak
biz, sporcular›m›z, antrenörlerimiz, kulüplerimiz, idarecilerimiz, kurullar›m›z,
büyük bir gönüllü ordusu durmadan coflkuyla çal›fl›yoruz.
Bundan böyle sponsorlar›m›z daha çok aram›zda. Bize güç, heyecan veriyorlar. Hatta onlar sporcu kayna¤›m›z olmaya bafllad›lar bile. E¤itim tart›flmas›z
bizim sporumuzda vazgeçilmez bir unsurdur. E¤itim k›sm›n› ‹SAF veya Türkiye’de yerleflik kurumlar, e¤itim kurumlar›m›z, kulüplerimizle ortak olarak organize ediyoruz. Yelken devleri ülkelerle bir araya geliyoruz, kadro de¤iflimleri yap›yoruz. Güzel k›y›lar›m›zda 2007’de çok baflar›l› olarak düzenlenen 4-20 Avrupa fiampiyonas›n›n ard›ndan 2008’de Optimist Dünya fiampiyonas›n›, 2010’da
Dünya Gençler fiampiyonalar› yap›yoruz ülkemizde. Bizim sporcular›m›z gerçek
anlamda 7 yafl›ndan 25 yafl›na kadar. Bir yar›fl›m›zda yüzlerce oluyoruz, rüzgâr›
paylafl›yoruz. Sularda dengeyle dalgalar›, ak›nt›lar›, rüzgârlar› o an hesapl›yoruz.
Kazanmak u¤runa risk al›yoruz. Sporcular›m›z›n sorunlar›na e¤ilip say›lar›n›
h›zla art›rmak istiyoruz ancak kalite ve sa¤l›kl› yaflamlar›ndan, performanslar›ndan ödün vermeden. Yurdumuzda hala optimist, lazer, finn, 420, 470, SL-16,
windsurf, kitesurf, pirat, dragon, yat s›n›flar›nda yar›fl›yoruz. Hep birlikte Türkiye olarak yelken aç›yoruz.
Böyle bir organizasyonu bizlere hediye eden, Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ünün bize verdikleri de¤erli dakikalar› iyi de¤erlendiriyoruz. Bunun için
Türkiye’nin eski iki büyük kulübü olarak ‹stanbul Yelken Kulübü ve Türkiye
Aç›k Deniz Yar›fl Kulübü bir araya geliyoruz. Yöneticilerinden de¤erli arkadafl›m
Say›n Seyhun Binzet ve Say›n Mümtaz Ünel, Say›n ‹slam Günefl ve de¤erli arkadafl›m Türkiye Aç›k Deniz Yar›fl Kulübü yönetim kurulu üyesi Alican Tunal› ile
böyle haz›rl›klar› yap›yor, tamaml›yor ve bugün do¤um günü olan Say›n Baflkan›m›za arma¤an ediyoruz. Söyleyeceklerimi burada kesece¤im. Eminim ki Say›n
Baflkan›m›z›n benim yorumlar›ma, benim konuflmalar›ma ekleyecek cümleleri
olacakt›r. Sahneye davet ediyorum lütfen.
123
NAZLI ‹MRE (Türkiye Yelken Federasyonu Baflkan›) - Sevgili K›sadere, böyle kalabal›k bir do¤um günü kutlamas› için teflekkür ederim. 2004 y›l›nda da Dünya fiampiyonas›n›n ödül töreni do¤um günüme denk gelmiflti. Yavafl
yavafl kalabal›k kitlelerle do¤um günü kutlamak bir al›flkanl›k haline gelecek
galiba. Al›flt›rmay›n, biliyorsunuz al›flmak iyi bir fley de¤ildir. Burada, sizlerle
birlikte olmak çok güzel. Yelken sporunun farkl› bir aç›dan gösterilmesi için bu
imkân›n bize verilmesi bizi çok mutlu etti. Demin de söylendi¤i gibi biz küçük
bir kitleye hitap etmiyoruz. Biz 7’den 70’e kadar demiyorum, ölene kadar diyorum çünkü 80’in üstünde olup yelken yapan kifliler var. Biz toplumun her kesimine hitap ediyoruz. Bizde her meslek grubundan kifliler birlikte, ayn› anda,
birbirlerine karfl› yar›flabiliyorlar. Asl›nda çeflitli insanlar›n oluflturdu¤u bir toplumuz. Her sponsor için bizde bir bölüm var. Bizi bugüne kadar görmediler, inflallah bundan sonra daha çok görürler. Bu yaln›z yolumuzda bize destek verenlere tekrar teflekkür etmek istiyorum. Onlar bizim su yüzünde kal›p kendimizi
göstermemize destek verdiler. Bir gün tan›naca¤›m›z ve büyük sponsor kitleleri taraf›ndan desteklenece¤imize inand›klar› için bize destek verdiler. Dedi¤im
gibi bize bu yolda yard›mc› olanlara teflekkür ediyoruz. Bugünden sonra bizlere bakacak, beraber bir fleyler yapmak isteyecek herkese gönlümüzü aç›yoruz.
Konufla konufla, daha müflterek, daha güzel, daha kalabal›k yar›nlar› diliyoruz.
Teflekkür ediyorum.
MODERATÖR - Say›n Nazl› ‹mre’ye teflekkür ediyoruz. Onun optimist s›n›f›na verdi¤i deste¤i bilmeyen yoktur herhalde. fiu an sahnede de belki bugün
küçük ama gelece¤in büyük yar›flç›lar› oturmakta. Onlar ne düflünüyorlar bu konuda? Emir Mete ve Zeynep Turan ne hissediyorlar yelken yaparken? Emir öncelikle kaç yafl›ndas›n?
EM‹R METE - 11
MODERATÖR - 11 yafl›ndas›n. Neler hissediyorsun?
EM‹R METE - E¤leniyorum, ayn› zamanda da yar›fl›yorum.
MODERATÖR - Kaç yafl›nda bafllad›n?
EM‹R METE - 8 yafl›nda.
124
MODERATÖR - 8 yafl›nda bafllad›n. Peki ben küçük optimist teknelerini
kendim sörf yaparken devrilmifl görünce çok üzülüyorum. O çaban›z› görünce
çok üzülüyorum. Sen ne hissediyorsun teknen devrildi¤i zaman?
EM‹R METE - Üzülüyorum tabi,
MODERATÖR - Zor oluyor mu çevirmek?
EM‹R METE - O kadar de¤il.
MODERATÖR - Peki, Zeynep, sen bayan bir sporcu olarak ne hissediyorsun yelken sporuyla ilgili?
ZEYNEP TURAN - Seviyorum, yani genelde baflka bir sporu yaparken bu
kadar e¤lendi¤imi sanm›yorum. Önceden yüzme de yapm›flt›m ama bu kadar
sevmemifltim.
MODERATÖR - Çok dalgal› günler oluyor. Hiç korkmuyor musun?
ZEYNEP TURAN - Korkmuyorum.
MODERATÖR - Her havada ç›kabilirim diyorsun.
ZEYNEP TURAN - O kadar da de¤il daha.
MODERATÖR - Peki rüzgâr›n›z bol olsun diyorum o zaman.
Evet, yelken öyle bir spor ki bizlere mücadele etmeyi, hedeflerimizi büyütmeyi ö¤retirken tak›m çal›flmas›n›n da ne kadar önemli oldu¤unu gösteriyor.
fiimdi yelken sporunu hem motivasyon hem de tak›m çal›flmas›nda verimlili¤in
art›r›lmas› için kullanan firmalardan biri olan Coca Cola firmas›n›n Genel Müdürü Ahmet Burak’› dinliyoruz.
Yar›flç›l›k sayesinde ifl hayat›nda birbirini daha iyi anlamaya bafllayan ve pazartesi günleri sadece futbol de¤il yelkenin de konuflulabildi¤i bir kurum da DenizBank. Aram›zda DenizBank Reklam ve Halkla ‹liflkiler Direktörü Kadri Mutlu var. DenizBank, yelken sporu için gerçekten de ad›na yak›fl›r giriflimlerde bulunuyor. Peki, neler yap›yor? Kadri Mutlu’dan dinleyelim.
125
KADR‹ MUTLU - Merhaba diyeyim herkese. Bu organizasyonda bize de
söz hakk› tan›yanlara, bu organizasyonu gerçeklefltirenlere, sunanlara, dinleyenlere ve katk›da bulunanlara teflekkür ederim.
Hofl geldiniz diyerek çok k›sa konuflaca¤›m. Zaten k›sa bir filmle de neler
yapt›¤›m›z›, yapmak istediklerimizi anlatmaya çal›flt›lar. Çok tekrar yapmayaca¤›m. Ad› deniz olan bir kurumuz. Dolay›s›yla denize tesadüfen de¤il gerçekten
ciddi bir flekilde afl›k bir kurumuz. Bütün müdürlerimize kaptan diyen, 8000 çal›flan›na denizci diyen bir kurumuz ve bunu da gerçekten çok içsellefltiren bir
kurumuz. fiube konseptimizden reklâmlar›m›za kadar içimizde, her yerde deniz
bizim bir parçam›z, biz de onun bir parças›y›z. Tabii denize yüzümüzü döndü¤ümüz için de deniz sporlar›na da, denizle ilgili her konuya da çok duyarl›y›z.
Bu konuda bize çok proje geliyor. Tabii bütçelerimiz hepsine destek olmaya yeterli olmuyor. Dolay›s›yla biz de DenizBank olarak ne yapabiliriz diye kendi aram›zda düflündük. Önümüzde örnekler vard›. Biz de herkes gibi tekne yapabilirdik, ya da Atlantik’i geçmek, dünyay› dolaflmak gibi münferit birtak›m
sponsorluklar geliyor. Gerçekten bunlar›n hepsi çok güzel projeler ama biz biraz
daha ç›tay› baflka bir yere çekmeye çal›flt›k. Bir kulüple bir araya gelmeye do¤ru
gittik çünkü aç›kças› federasyon baz›nda ya da kulüp baz›nda bu iflin regülasyonunu, bütün organizasyonunu yapan kurumlarda olacak bir destek, bir iflbirli¤i
belki sektörün flimdi ve gelecekteki geliflimi için çok daha sa¤l›kl› olacakt›. Afla¤› yar›fl›yla da bafllayan tan›fl›kl›¤›m›z bizi TAYK ile birlefltirdi. Ve flimdi TAYK ile
befl y›ll›k bir iflbirli¤inin birinci y›l›nday›z. Zaten biliyorsunuz Trofe yeni bafllad›.
Önümüzdeki günlerde, 7 Haziran’da DenizBank Marmara Cup olacak.
fiu anda biz de DenizBank olarak yaflayarak ö¤reniyoruz. Ama içimizde bu
sporu profesyonel olarak, lisansl› olarak yapan birçok arkadafl›m›z var. Farkl›
kulüplerin çat›s› alt›nda ya da münferit olarak yapanlar. Tekne sahibi birçok yöneticimiz var. Kimisi profesyonel olarak yar›flan, kimisi keyif için yapan. Çok deniz tutkunu bir bankay›z. Denizcilik sektörüyle de çok içli d›fll›y›z. Zaten az önce filmde de gördünüz. Çok yo¤un bir flekilde denizcilik sektörünün geliflmesi
için 189 tane projeye imza atm›fl, sektörü finanse eden en büyük bankay›z. Asl›nda 10 yafl›nda bir bankay›z. Küçük bir bankay›z. fiu anda gücümüz bunlara
yetiyor ama hayallerimiz ve heyecanlar›m›z çok büyük. Önümüzdeki y›llarda bu
spora da genel olarak Türk sporundaki baflka branfllara da deste¤imizin artarak
devam edece¤ine inan›yoruz. Bunu aç›kças› sadece bir sosyal sorumluluk ya da
bir ba¤›fl gibi de¤il ayn› zamanda bir yat›r›m olarak görüyoruz. Bir bankac› olarak bunun h›zl› büyüyece¤ini, bir trent oldu¤unu, dünyadaki seviyelerine ulafla-
126
ca¤›n› görüyoruz. Aç›kças› bu yükseliflin içerisinde de do¤ru kurumlarla birlikte
yer almak, bu yükseliflte, bu çorbada bizim de tuzumuzun olmas›n› istiyoruz.
Banka bir y›l önce hissedar de¤iflikli¤ine gitti. Belçika-Frans›z ortakl›¤› olan
Dexia ile. Dexia Network’ün bir parças› oldu. Hofl bir tesadüf oldu. Aç›kças›
Dexia da yelken sporuna çok ciddi destek veren bir kurum. Yelken sporunu takip edenler bilir. Geçen y›l Danimarka’da yap›lm›flt›. Dexia’n›n da deste¤ini almaya, onlarla birlikte Türk yelken sporunun geliflimine katk›da bulunmaya dair hayallerimiz ve haz›rl›klar›m›z var. Bizi dinledi¤iniz ve bize söz hakk› tan›d›¤›n›z için tekrar teflekkür ediyoruz.
MODERATÖR - Say›n Kadri Mutlu’ya ve DenizBank’a teflekkür ediyoruz.
fiimdi de baflar›l› bir tan›t›m›n hikâyesini izleyece¤iz. Yelken sporuna verdikleri
destekle marka bilinirliklerini her geçen gün daha da art›ran Kahve Dünyas› yelken sporunu reklâm mecras› olarak kullanmaya nas›l karar verdi? Hep birlikte
izliyoruz.
Görüyoruz ki yelken sporu Türkiye’de her geçen gün hak etti¤i yere daha
fazla yaklafl›yor. fiimdi önümüzde Pekin Olimpiyatlar› var. Ve bu olimpiyatlarda
ülkemizi befl sporcumuz yelken dal›nda temsil edecekler. fiimdi bu sporcular›m›z› sahneye davet etmek istiyorum. Ali Kemal Tüfekçi, Kemal Muslubafl, Atefl
Ç›nar, Deniz Ç›nar ve antrenörleri Tolga Rangaviz. Ertu¤rul ‹çingir flu anda Alaçat›’da antrenmanda san›yorum. Aram›zda göremiyoruz ama bütün gücüyle çal›flt›¤›n› ben biliyorum. Mikrofonu verirseniz, olimpiyatlara çok az kald›, neler
hissediyorlar? Uzun sürelerdir buna çal›fl›yorlar belki. Ben eminim ki fiziksel olarak haz›rd›rlar mutlaka ama psikolojik haz›rl›k çok önemli. Siz sporcular›n›z› flu
anda buna haz›rlamak için neler yap›yorsunuz?
TOLGA RANGAV‹Z (Bafl Antrenör) - Sporcular›m›z flu anda art›k antrenman olarak zaten gelip gelebilecekleri en iyi noktaya yaklaflt›. Sonuçta psikolojik
olarak rahat olmalar› gösterecekleri performans›m›z› çok iyi etkileyecek. Özellikle
Çin’deki koflullar, psikolojik olarak çok sa¤lam olmay› gerektiriyor.
MODERATÖR - Çin’deki koflullar derken az hava anlam›nda m›? Veya ne
anlamda söylediniz?
TOLGA RANGAV‹Z (Bafl Antrenör) - 40 derece s›cakl›k düflünün. Aca-
127
yip bir nem var. Rüzgâr 3 knot ile 4 knot aras›nda esiyor. Yelken sporcusu için
en zor flartlar. Dolay›s›yla mümkün oldu¤u kadar bu flartlarla bafla ç›kmam›z gerekiyor. Onun için hep beraber daha çok vakit geçirip, birbirimize destek olarak
iyi bir haz›rl›k dönemi geçiriyoruz.
MODERATÖR - Peki, sporcular›m›z›n yar›fllar öncesinde söylemek istedi¤i bir fleyler var m›?
SPORCU - Yar›fllar öncesinde, biz bu Olimpiyat Oyunlar›na kat›labilmek
için iki senedir Avrupa’da ve dünyan›n birçok yerinde yar›fllara girerek antrenmanlar yapt›k. fiimdi Olimpiyat Oyunlar›na k›sa bir süre kald›. Olimpiyat yar›fllar› da Çin’de olacak. O flartlar yelkene uygun de¤il ama biz de elimizden geldi¤ince kilomuzu buna haz›rlayarak orda en iyiyi yapmaya çal›flaca¤›z.
SPORCU - Biz asl›nda a¤abeyimle ikimiz ayn› fleyleri yap›yoruz. Pek farkl›
bir fley yok ama olimpiyat heyecan› falan deyince, dün biz buraya geldi¤imizde
gerçekten ne kadar büyük bir fleyi baflard›¤›m›z› anlad›k. Hiçbir fley de¤iflmemiflti asl›nda bu s›k›nt›y› att›ktan sonra. Antrenmanlar falan, her fley daha da s›k›laflt›. Ama buraya gelince, di¤er olimpiyat tak›m›yla falan birlikte olunca gerçekten
heyecanland›k. Çok güzel bir fleyi baflard›¤›m›z› anlad›k. Bu nedenle, hem Türkiye’ye böyle bir fley kazand›rd›¤›m›z için mutluyuz hem de kendimiz olimpiyatlara gitti¤imiz için çok mutluyuz.
SPORCU - Merhaba, Pekin Olimpiyatlar› benim ikinci olimpiyat oyunlar›m olacak. Tabii geçen oyunlarda tecrübe eksikli¤ini biraz yaflad›k. fiimdi, onun
vermifl oldu¤u biraz daha rahatl›k var. Oyunlara karfl› müthifl bir heyecan ama
ben organizasyona karfl› çok daha rahatl›k ve büyük bir olgunluk hissediyorum.
Bu oyunlarda da en büyük hedefim Türkiye’ye yelken sporunda ilk madalyas›n›
kazand›rmak. Bunu baflarmak için de gerçekten çok çal›fl›yoruz. ‹nflallah hayalimize ulaflaca¤›z ve bir madalyayla dönece¤iz.
SPORCU - Tak›m›m›z içinde en eskisi benim herhalde. ‹lk defa olimpiyatlar› tam olarak hedefledi¤imde, olimpiyatlar›n ne oldu¤unu anlad›¤›m zaman ya
da olimpiyatlar› kavramaya bafllad›¤›m zaman sene 1990 idi. 1996 olimpiyatlar›na gitmeye çal›flt›m ama sonra 2000’de bunu baflard›m. Ama bu süreç kendini
gösteriyor. Bir olimpiyata gitmek, 4 y›l arayla yap›lsa da, iyi bir sporcu için 10
128
y›l sürüyor. Çünkü bunun altyap›s› ile haz›rl›k program› da var. Buradaki çocuklar da 2000, 2004’ten bu yana çal›fl›yorlar, 2008’e hak kazand›lar ama geriye bakarsan›z 10 y›ll›k çok büyük bir emek var asl›nda. Arkas›nda 10 y›ll›k maddi bir
destek var. Yelken olarak en önemli faktörlerden birisi tam da okul ça¤›nda s›k›nt›. Optimisti gösterdik burada, 8 yafl›nda bafll›yorlar. Di¤er s›n›flarda insanlar
yaklafl›k 18 yafl›na kadar sporu okulla beraber idare edebiliyorlar. Bir sporcunun
olimpiyat kariyeri normalde 18 yafl›ndan sonra bafll›yor. Türkiye’de üniversiteyi
bitiren bir çocuk zaten yelken hayat›n› noktalam›fl oluyor. Bu nedenle, destek
önemli tabii ki. Bu çocuklar, mesela çok genç olimpiyat sporcusu olacaklar. As›l
bunlar için bu olimpiyatlardan bir fley beklenmesin, bu gibi çocuklar için 2012,
2016 çok büyük, önemli hedef. Bu çocuklar için yelkenin bir yaflam kariyeri olmas› gerekir. Di¤er sporlar için de ayn› fleyler geçerlidir ama bence yelkendeki
en büyük s›k›nt› bu. Belirli bir noktaya geliniyor ama son vuruflun yap›lmas› için
biraz daha destek yap›lmas› gerekiyor. Bizlerin yafl› biraz geçti ama genç çocuklar ve arkadan gelenler için olimpiyat bekleniyorsa bunun uzun y›llar olarak düflünülmesi gerekiyor diye düflünüyorum.
MODERATÖR - Çok teflekkür ediyoruz. Sporcular›m›za bol flans, baflar› ve
tabii ki rüzgâr diliyoruz. Çok teflekkürler.
Devir rüzgârla ilerleme devri, daha nice baflar›lara hep birlikte yelken açabilmek umuduyla sizlere veda ederken tüm sporcular›m›za, konuflmac›lar›m›za
ve kat›l›mc›lar›m›za sonsuz teflekkürler ediyoruz.
SUNUCU - Biz de milli sporcumuz Ça¤la Kubat’a ve de¤erli konuflmac›lar›m›za bir kez daha teflekkür ediyoruz. Sevgili Ça¤la Kubat’tan da dünya flampiyonlu¤u bekliyoruz. Sevgili Ça¤la Kubat, flu an yan›lm›yorsam, dünya flampiyonlu¤unda dördüncü s›rada. Avrupa flampiyonlu¤u unvan› var. Kendisinden
yak›n bir gelecekte de dünya flampiyonlu¤u bekliyoruz.
Az önce sporcular›m›zdan birinin de belirtmifl oldu¤u gibi, olimpiyatlara kat›lmaya hak kazanarak gerçekten büyük bir heyecan yaflad›lar. Sporcu arkadafl›m›z, dün kongremizde Türk Olimpiyat Tak›m›’n›n lansman›n› gerçeklefltirirken
ne kadar heyecanland›¤›n› dile getirdi. Bizler umar›z o deste¤i kendisine, tüm
Türk Olimpiyat Tak›m›’na hissettirebilmiflizdir. Gençlik ve Spor Genel Müdürümüz Say›n Mehmet Atalay’›n da belirtmifl oldu¤u gibi, umar›z Türk Olimpiyat Tak›m› olimpiyatlardan çok bol madalyayla döner ve rengi de umar›z alt›n olur.
Evet, az önce denize aç›ld›k; flimdi tekrar karaya dönece¤iz. Haz›rl›klar ya-
129
p›l›yor. De¤erli Misafirler, az sonra NBA Pazarlama ve ‹fl Gelifltirme Baflkan Yard›mc›s› Sophie Goldschmidt’in sunumu olacak. Ondan sonra sizleri çok büyük
bir sürpriz bekliyor. Bunu özellikle vurgulamak ve hat›rlatmak istiyorum. Sunum sonras›nda sizleri çok büyük bir sürpriz bekliyor.
De¤erli Misafirlerimiz, hepinizin de bildi¤i gibi NBA’de iki gururumuz var.
Sevgili Hidayet Türko¤lu ve Mehmet Okur. Bu sezon özellikle Hidayet Türko¤lu çok müthifl bir performans gösterdi. NBA’da “en çok geliflme gösteren basketbolcu” ödülünü kazand›. Her ikisi de tak›mlar›nda son derece baflar›l› bir performans sergilediler ve oynam›fl olduklar› tak›mlar, hem Orlando Magic hem de
Utah Jazz kendi konferanslar›nda yar› finale yükselme baflar›s›n› gösterdi.
NBA’da bunlar yaflan›rken Türk basketbolunda da ciddi geliflmeler oluyor. Bildi¤iniz gibi, 2010 y›l›nda Dünya Basketbol fiampiyonas›na ev sahipli¤i yapaca¤›z. Az sonra NBA Pazarlama ve ‹fl Gelifltirme Baflkan Yard›mc›s› Sophie Goldschmidt bizlerle olacak. Ben flimdi kendilerini alk›fllar›n›zla sahneye davet etmek
istiyorum. Sophie Goldschmidt. Bir kez daha hat›rlatmak istiyorum. Sunum sonras›nda müthifl bir sürpriz var. Sunum sonras›n› beklerseniz müthifl bir sürprizle karfl›laflacaks›n›z.
“Basketbol Fabrikas› NBA”
SOPHIE GOLDSCHMIDT (Vice President of Marketing Partnerships and
Business Development, NBA) - Good morning everybody and welcome. Thank you
for your attendance today. This is a great opportunity to be able to tell you more about the NBA, what we are doing globally and what we are doing in Turkey. We are going to specifically focus on the marketing of the NBA brand. Now I am going to show
you a quick video.
I just want to talk about the types of events and the things we are doing around
the world. As you saw from that video and hopefully some of you may be able to go to
the games, we did play in Istanbul last year which was a fantastic experience. It was
the first time that we brought an NBA team to Turkey to play and the reception was
great and we will definitely come back here in the future. From that you can see just
sort of the marketing of the brand and what we are doing in different events.
The NBA is a global brand as you all are aware. I think what makes the NBA
unique and different from other leagues is that all the best players are playing in one
league. It is different perhaps from football and some of the other sports. There are fantastic leagues all around the world and all the best players are playing in different markets. For us really all the best players are playing in one league in the US. So it is re-
130
ally important for us to take that product to all around the world. We are able to do
that through television. We have extensive deals all over the market. I am going to talk
about that later on. NTV is also a very important partner for us here in Turkey.
We all are very much a global organization. I just want to give you some background because some of you may not be familiar with the NBA. We have 1200 employee working for the NBA and 15 offices around the world. We have offices in Europe,
in Asia which is a big growing market for us in recent years obviously in the US and
other key territories including South America.
Basketball is the second most popular sport in the world. We see that trend is increasing and it is a great opportunity for us doing more and more all around the world.
Obviously as we saw from the video, it is a very accelerating exciting game all about
the entertainment as well as the product on the court.
Just more on that point regarding just the league itself. We made up 30 teams and
maybe you are familiar with most of them. These teams are playing in about 29 different regions around the world. We have over 120 games played during regular season.
Some of you may be following conference finals and these are the most exciting play
offs. So there has been a lot of buzz both in the US and around the world. The Mavericks are playing against the Spurs at the moment and we have the Celtics and the Detroit 3 games to 2. The finals will take place the next Tuesday. The international exposure and interest we had has been fantastic. The two Turkish players Mehmet and Hido made a big impact on the season. That is the trend that we are seeing.
Another point that I think people may not be realizing is the number of fans activities that we are doing internationally. Again it is a big priority for us. We really see ourselves as an international brand and we want to take that opportunity. It really
worked to grow basketball around the world. Last year we had 262 different events in
162 different cities in five continents. So you could see just how extensive everything we
are doing. A number of these events took place in Turkey.
I will give you now just a little bit background about our marketing portfolio. We
want to reach as many people as possible. So the other assets that we have under the
NBA umbrella are the Development League which is sort of a D-league where a lot of
very good NBA players participate. Over the last few years, actually a hundred players
have been called up during the season between the Development League and the NBA.
So it also allows us to do a lot of things with those players. For instance, last year, we
took Development League to play in Asia. There will be other opportunities like that.
Another league that the NBA controls is the W NBA which is the women’s league. It is the longest standing league in the US and the most successful one globally. It has
131
been going for 12 years now and it is really very popular around the world and the US.
Again a lot of international players are playing in the league. The season actually just
started a couple of weeks ago. So it overlaps a little bit with the NBA season but that
goes through the summer. They are playing in the same arenas. So that allows to the
content and programming in that arena year around which is very important.
Another point just to mention is that the NBA took over all the marketing and
sponsorship for the USA basketball and the US team. Again with that being such a great marketing tool and platform for us to grow basketball around the world, we thought
that it is appropriate for us to get all of the US players playing in the NBA. So that also allows us to have a marketing tool doing different things with that team. Olympics
is a key time and they will be playing a number of games leading up to that. But also
before the World Championships here in Turkey in 2010 we have the opportunity to
integrate that into a lot of what we are doing. I am actually not from the US. I am from
the UK. But we are expecting great things from them. Obviously the rest of the world
is catching up Spain in world championships and others in Olympics. The standards
are definitely changing. The US does not have the same dominance. All the countries
have the same chance of winning of those big global titles as well.
Another point to mention just when talking about the internationality of the league is that almost 20 percent of the NBA players are now from overseas. In the past,
it may have just been the players that make up the teams but now we have some really
key players on board. Such as Mehmet and Hido who had fantastic season. Mehmet
was an All Star last year. There are also other names that you may be familiar with
such as Pau Gazol who has a totally transformed basketball in Spain. The Euroleague Final Four took place a couple of weeks ago and everyone on the television and on
the streets said Gazol, Gazol, Gazol. So that is one example. Those are the names of
just a few key players we have got going on.
What is our mission? This was actually devised a couple of years ago. Just to be
very specific about what we are trying to do, to be honest as the international focus, it
has become more important for the NBA. To grow and celebrate the game of basketball all around the world, not just in the US but in every market that our players come from and basketball is played. We do a variety of initiatives as well as bringing games and having the games accessible on television to grow the game. The second point
which is also just as important is to demonstrate leadership in social responsibility. We
feel it is very important to give back to the markets that we go to and that our players
come from and support the NBA. Just to show that commitment, we have committed to
raise 100 million dollars and million hours of community services to build over 250
132
places for kids to learn and play basketball through the next five years. This is obviously a huge commitment and that shows how intertwined the things that we are doing.
It is something which is really appreciated by our partners and something we believe
in strongly. Everywhere we go, that is a key message. I think that it is a big differentiator from other sports. NBA is sort of an umbrella foundation that allows us work with
a number of different programs.
Now I would like to give a little bit insight into our strategy and focus. As I mentioned, to grow and celebrate the game of basketball, to demonstrate leadership in social responsibility and to leverage the most successful global sport brand. Obviously it
is tough to measure that. We want to be the best. We want to reach as many people
around the world as possible. So those are the key focuses for us internally. As far as
the future opportunities, we feel that we have been very much over the cutting edge as
far as technology goes. Obviously, we have seen the impact of that everyday around the
world. Internet is now used everywhere. That is a big driver for us. Especially with time differences and etc. we want all content be as accessible as possible. We are trying
to be the first and leader in many of these areas. The other is also the international
growth which I am talking about and focusing on today. We have seen a huge growth
and interest in Turkey so it has become a priority market for us. We have been very
pleased by the reception that we perceived, the way that partners have come on board
with us and allow us to bring more events to the markets. And then we will see the global events which intertwined with that. Just to give you an example, we were in China
last week. Basketball is the number one sport in China. There has been a unique point
over the last couple of years for us. The basketball has been played there for 100 years
and the NBA has been in China for 20 years. People suddenly started hearing about it
the last couple of years but it has been a long process. These things do not happen overnight. We first went there 20 years ago to put games on CCTV and now they play tens
of games every week in all the provinces on the CCTV which is a long time partner for
us. We actually created a separate entity called NBA China which takes control of all
our assets and marketing within the region. We also have important strategic outside
investors because it is very important especially for a market like China to have that
local knowledge of know-how and just to be adaptable to the local market. The big companies you may have heard of such as Disney invested in so the majority is still owned
by our teams of the NBA.
It is really to be able to cope with the growth, to be able to build up the infrastructure properly and to be able to do some really exciting things. For instance, we have been working on the Beijing Olympic basketball arena with the Beijing authority. So
133
that has been built as an NBA standard arena. Following the Olympics, it would be
used also for the NBA league in conjunction with CBA in China. That is an example of
how our organizations are shifted to a new level. That has been appropriately successful from a marketing perspective. Obviously it has to be tailored. It has to be adapted
for different markets. That just gives you an idea of the success and what can be achieved over there.
This shows again how many events we are doing in different markets and the
types of different initiatives NBA cares which is a key point for us. “Basketball Without Borders” is an example which I will talk about later on. This is a key program for
us which is coming to Istanbul next weekend supported by key partners such as the
Turkish Basketball Federation that have actually worked with us jointly to put this on.
FIBA is also a partner of this event. I am going to give you more detail about that.
This slide just highlights the number of international stars. This is just a snapshot
of all the different players. There are over 50 international players now playing in the
NBA. You can see that these names are very recognizable. Kobe Bryant, LeBron James,
Shaquille O’Neill, Michael Jordan. These players are great ambassadors for us around
the world. A key differentiating factor that we talked about is the number of local players which allows us to really be to relevant to the local market. The impact of Mehmet and Hido had in Turkey has been fantastic for us. That allowed us to really work
with key partners locally to be able to spread the message and grow the game. Another
differentiating factor which is a key factor for our marketing is the entertainment appeal and the lifestyle nature of the NBA brand. Again it is something that happens naturally. You see the celebrities and the interest people have in the NBA in the US and
around the world.
This slide shows the various different magazines of the pop culture that we are
getting involved in. Again the first group allows us to reach a much broader audience.
It is kids. It is women. It is all the men. So it covers all the areas about the pop culture and the media.
We have a very engaged fan base. A lot of them are very young and this is the same in Turkey too. You have an unusually young but very positive population. We talk
about these global teenagers. There are trends that are the same all around the world.
That is something we are really trying to take advantage of and optimize. They are
very brand loyal. They are very good at internet. So it is important that you could be
relevant wherever they are hence that is such a key driver for us. Obviously the pop
culture appeal makes that important as well. These pictures are from all over the
world. They are definitely these common themes and strengths. So that is why it is so
134
important for branding to communicate our message because what happens in one place will be translated and will be seen elsewhere. That is a really important point for us.
We need content experience that we have spoken about. Again something that I
think quite unique to the NBA is that we do control all of our content. So NBA TV was
the first sports channel created for a league. We control what the teams are doing and
their contents. It gives us huge opportunities to create special platforms and do unique things for our partners. Again being accessible everywhere is a key for us. We want
to be available 24/7 during the year. So our partnerships with such as MySpace, Facebook, Second Life, Google allowed us to take advantage of that. Those are being strong
relationships for us and people can access information about our players, can download games. They can really access anything about the NBA whenever they want. This is
again an important trend and a factor for us in Turkey given the age of the population and the interest in the sport. For example that might the time differences. The games are played in the middle of you night and everyone wants to stay up in the middle of the night but you can still see the shorten games anytime.
I said the content is a key for us. We do have the production and programming set
up and work obviously with the key partners around the world. Here in Turkey NTV is
a very important partner for us. NBA TV is also accessible here. 90,000 hours of programming. That is a lot of content. So above the 1200 people that I have mentioned working for the NBA are in the TV division. Again we see that such an important way to
communicate our message. We are reaching 215 countries around the world. That is on
a consistent basis not just finals or All Stars weekend. That is the number of countries
that are able to access NBA content. 202 broadcast partners around the world. Again
our TV division is very busy and very important for the league and that is again a key
driver for our growth and success. There are also the local language websites. We hope
in the near future we will be able to launch a Turkish specific local language website.
Next I just want to talk a little bit about our new marketing campaign. Some of
you may be familiar with our previous campaign which was “I love this game” that we
had for many many years, in fact 20 years. It was so successful that we really see no
need to change it. The message was very consistent. This year we started a new campaign called “Where amazing happens”. We thought that this is very translatable around the world. You will see that we have a Turkish version that some of you may have seen. It is very customizable. It is really very adaptable depending on the theme. You can really replace that middle word with whatever you want. It can be funny or it
can become very serious. Where All Stars happen. Obviously Mehmet becoming the
first Turkish All Star last year with a huge achievement. During finals we wanted to
135
change that a little bit. So it is still under the “Where Amazing Happens” theme but some of you may be familiar with this: “There can only be one” So this is only talking
about leading up to the championship at the end of the day there is only one to be the
NBA champion this year. So we are using the key players from each team. We have also done international versions of this again focusing on local market players. We received the ultimate compliment. Our marketing division was very happy when this was
on the cover of the Time magazine. I think that this just showed how relevant this campaign became.
I just want to talk about our marketing events. We have key points in the season
which we are really trying to differentiate and segment up from a marketing standpoint: the beginning of the season, All Stars, play-offs and then the finals. Then we have
the summer league. Then we have Europe Live in October followed by China games.
So you can see that there is no downtime for the NBA. We have year around programs
and initiatives. We are already focused on doing more with these key points in the season around the world. Obviously, you are seeing that games every week. We really
want to create interest in these key times and involve partners to really own certain times of the year. There are obviously different platforms that we can do. Europe Live
came to Turkey last year. We have to bring that back in the future. All Stars, the finals, the tip off are key opportunities to drive new message to be able to engage more
fans in basketball around the world.
The more people are engaging with basketball everyone benefits. So we are very
close with our key partners in each market globally. For instance, the Turkish Basketball Federation here and FIBA around the world You know we cannot do everything on
our own. We need their help. So we work very closely with these different organizations on these various initiatives. You can see the list of the different events that take place. We constantly add new ones to bring new programs to each market. These are sort
of brands within themselves. They are obviously very differentiated which is very important. People like to have ownership. They were able to control their presence to deliver that specific message. So we have a lot of different attitudes that allow people to
do that.
This is just the snapshot of some of our partners. It does not include all of them.
It includes the US partners and some of the international partners. So you can see that
we have also some Turkish specific partners. You will see those on the next slide. These are brands that are involved in multiple markets with us around the world. Interestingly, some of the Chinese companies use NBA to communicate a message globally.
So we use this opportunity. We feel very positive about our situation. Basketball
136
is mainly a popular sport and it is growing worldwide. It is so accessible and easy to
play. Anyone can do it. We feel that the NBA can really optimize that. Powerful brand
recognition, in demand content and experiences being accessible to everyone whenever
they want to engage with the brand. We have very passionate fans. They want to be
able to relate to us and communicate and see us all the time. We have millions of participants around the world. 450 million. That number is increasing.
Lastly, I just want to talk about Turkey specifically. One program that some of
you may have seen recently with a new partner Garanti Bank is “NBA Skills Challenge” presented by Garanti. This has been a key platform for us again. It has been incredibly successful. The idea is that anyone under the age of 18 can upload the video of
themselves showing their best moves. We have thousands of videos uploaded. Also the
communication of this platform is fantastic. Garanti has been a fantastic supporter. We
did an older version in the US but it is the first time and we are very excited for Turkey. This is obviously very innovative giving everyone the change to win the opportunity to go to a camp in the US and interact with some of our key players. It targets a
key demographic for our partner and also for the NBA. It is integrated. So there are
online components. There is outdoor advertising. There is television. So it really takes
all the boxes from that standpoint as well as the event portion of it. People also have
their best moves filmed all around Turkey. So it is something that we are really really
excited about. It is exciting to be able to go for your first in Turkey and be able to hope to do many more.
Another one just to highlight is our “Basketball Without Borders” program which
we announced a couple of weeks ago that will take place at the end of next week where we bring the top 50 hits from around Europe to participate in a camp in Istanbul.
We work very closely with our partners, the Turkish Basketball Federation and FIBA
to put this on. We also have some key sponsors Türk Telekom is the leading global partner for us here. We are planning to do more initiatives. Yes, it is about basketball and
improving their skills but also teaches them other life lessons. So it is about health, education, general and social responsibilities. So it is really a very unique camp. It is something that we are doing in each market for Europe. It will be in Istanbul as I said at
the end of next week. We have a number of NBA players and coaches coming over.
Both Hido and Mehmet will be at the camp. So obviously we hope to have a big impact
on these children’s lives.
Another activity that I want to highlight of which we saw the video at the beginning is NBA Europe Live which took place last year. It was hugely successful in particular the local support we had from partners. It is really a key indicator for us. Obvio-
137
usly we have a lot of global brands involved in the NBA but it has really showed how
relevant and integrated being settled locally. To have local Turkish brands in the instance of Turkey involved with our programs is a key. We have so many events and so
many different platforms that are really unique opportunities for these different partners. So you will notice or recognize if I say the names of our partners which were really key partners like Türk Telekom, Beko, Efes Pilsen, NTV. We did a number of different initiatives for community relations events such as rebuilding a portion of basketball arena, basketball course with our partner Adidas, etc.
So that is all I had for you today. I hope that gave you a good overview of the
NBA, of what our brand stands for and how we are trying to communicate year on
year to achieve our two objectives growing the game of basketball and giving back socially in a responsible way to the market that we take from. I will be here for the rest
of the day. Also I have a colleague with me here. So if you have questions or would like to know more about the NBA, we would love to talk to you. As I mentioned, Turkey is a really really important market for the NBA. We will be definitely doing a lot
more in the future. I think we have some time for your questions and we also have a
competition.
Thanks to everyone.
Günayd›n. Hepiniz hofl geldiniz. Kat›l›m›n›z için hepinize teflekkür ediyorum. Bugün sizlere NBA, NBA olarak dünya genelinde yapt›klar›m›z ve Türkiye’de yapt›klar›m›z hakk›nda bilgi verme f›rsat› yakalad›¤›m için çok mutluyum.
Konuflmamda özellikle NBA markas›n›n pazarlanmas› üzerinde duraca¤›m. fiimdi sizlere k›sa bir film izletmek istiyorum.
Öncelikle sizlere faaliyetlerimiz ve dünya genelinde yapt›¤›m›z fleylerden
bahsetmek istiyorum. Görüntülerde izledi¤iniz üzere ve baz›lar›n›n bilebilece¤i
gibi, geçen y›l ‹stanbul’dayd›k. ‹nan›lmaz bir deneyimdi. NBA ilk defa ‹stanbul’a
geldi ve çok iyi bir flekilde karfl›land›. Gelecekte kesinlikle yeniden gelece¤iz. Burada ne tür bir pazarlama gerçeklefltirdi¤imizi ve farkl› faaliyetlerde ne gibi fleyler yapt›¤›m›z› görüyorsunuz.
Bildi¤iniz üzere, NBA küresel bir markad›r. Bence NBA’y› benzersiz k›lan
ve di¤er liglerden ay›ran özelli¤i, bütün iyi oyuncular›n tek bir ligde oynamas›d›r. Bu bak›mdan futboldan ve di¤er sporlardan ayr›l›yoruz. Dünya genelinde
muhteflem ligler gerçeklefltiriliyor ve iyi oyuncular farkl› liglerde oynuyor.
NBA’da ise, iyi oyuncular›n tamam› Amerika’da tek bir ligde oynuyor. Bu yüzden, bu ürünü tüm dünyaya ulaflt›rmak bizim için çok önemli. Bunu televizyon
138
yoluyla yap›yoruz. Piyasada pek çok flirket ile anlaflmam›z var. Bu konuya daha
sonra de¤inece¤im. Örne¤in, NTV Türkiye’deki orta¤›m›z ve bu ortakl›k bizim
için çok büyük önem tafl›yor.
Biz küresel bir organizasyonuz. fiimdi sizlere NBA hakk›nda genel bilgi vermek istiyorum çünkü aran›zda NBA hakk›nda bilgi sahibi olmayanlar olabilir.
NBA için çal›flan 1200 çal›flan›m›z var. Tüm dünyada 15 büromuz var. Bunlar
Avrupa, son dönemde ABD için büyük önem tafl›yan ve büyüyen bir pazar olan
Asya ve Güney Amerika olmak üzere baz› kilit noktalarda yer al›yor.
Basketbol dünyan›n ikinci en popüler sporudur. Bu e¤ilimin gittikçe artt›¤›n› görüyoruz ve bu dünya genelindeki faaliyetlerimizi art›rmak için, bizim için
çok büyük bir f›rsat. Görüntülerde de gördü¤ünüz üzere, basketbol çok heyecanl› bir oyun ve tamamen e¤lence ve sahada olanlar ile ilgili.
NBA’ya iliflkin olarak birkaç noktaya daha de¤inmek istiyorum. Toplam 30
tak›m›m›z var. Bu tak›mlar›n ço¤unu biliyor olabilirsiniz. Bu tak›mlar dünyada
29 farkl› bölgede oynuyor. Her sezonda 120 maç yap›l›yor. Baz›lar›n›z konferans
finallerini takip ediyor olabilir. Bu play-off’lar gerçekten çok büyük heyecan yarat›yor. Bu nedenle, flu anda Amerika’da ve tüm dünyada bu konu konufluluyor.
fiu anda Mavericks, Spurs’a karfl› mücadele ediyor ve Celtics, Detroit’e karfl› 3-2
önde. Finaller önümüzdeki Sal› gerçeklefltirilecek. Dünya genelinde ulaflt›¤›m›z
kifli say›s› ve elde etti¤imiz ilgi inan›lmaz. ‹ki Türk oyuncumuz Hido ile Mehmet’in bu sezon çok büyük bir etkisi oldu. Bu gözlemledi¤imiz bir e¤ilim.
‹nsanlar›n fark etmemifl olabilece¤i bir baflka konu da tüm dünyada gerçeklefltirdi¤imiz taraftar faaliyetlerimizdir. Bu da bizim için önemli bir öncelik alan›. Biz kendimizi gerçekten uluslararas› bir marka olarak görüyoruz ve bu f›rsattan yararlanmak istiyoruz. Geçen y›l befl k›tada 162 ülkede 262 farkl› faaliyet
gerçeklefltirdik. Böylece gerçeklefltirdi¤imiz faaliyetlerin ne kadar kapsaml› oldu¤unu görüyorsunuz. Bu faaliyetlerden birkaç tanesi Türkiye’de gerçeklefltirildi.
fiimdi sizlere pazarlama portföyümüz hakk›nda bilgi verece¤im. Olabildi¤ince çok kifliye ulaflmaya çal›fl›yoruz. NBA flemsiyesi alt›nda sahip oldu¤umuz
oluflumlardan bir tanesi Development League yani D-League’dir. Bu ligde pek
çok NBA oyuncusu yer almaktad›r. Geçti¤imiz y›llarda, Development League ile
NBA aras›ndaki sezon süresince yüz oyuncu ça¤r›lm›flt›r. Bu oyuncularla pek
çok faaliyet gerçeklefltirebiliriz. Örne¤in, geçen y›l, Development League’i Asya’ya götürdük. Bunun gibi baflka f›rsatlar da olacakt›r.
NBA’n›n kontrol etti¤i bir baflka lig de bayanlar ligi olan W NBA’d›r. Bu lig
ABD’deki en uzun süreli ligdir ve dünyan›n en baflar›l› bayanlar ligidir. Bu lig 12
139
y›ld›r devam etmektedir ve bugün ABD’de ve tüm dünyada oldukça popülerdir.
Bu ligde de pek çok uluslararas› oyuncu yer almaktad›r. W NBA sezonu bir iki
hafta önce bafllad›. Bu yüzden NBA ile çak›flt› ama bu lig yaz boyunca devam
edecek. Maçlar ayn› sahalarda yap›l›yor. Bu yüzden tüm y›l boyunca içerik ve
program haz›rlama f›rsat›m›z oluyor ki bu bizim için çok önemli.
Üzerinde durmak istedi¤im baflka bir konu da NBA’n›n ABD basketbol tak›m›n›n tüm pazarlama ve sponsorluk faaliyetlerini üstlenmifl olmas›d›r. Bu da
bizim için basketbolu tüm dünyada gelifltirmek için harika bir pazarlama arac›
ve harika bir platform. Bu yüzden, NBA’daki bütün ABD’li oyuncular› alman›n
uygun olaca¤›n› düflündük. Bu durum bize bu tak›m ile farkl› faaliyetler gerçeklefltirmemizi sa¤layan bir pazarlama arac› sa¤lad›. Olimpiyatlar önemli bir dönem ve bunun için birkaç maç yap›lacak. Bunun yan› s›ra, 2010 y›l›nda Türkiye’de gerçeklefltirilecek Dünya fiampiyonas› öncesinde bunu di¤er faaliyetlerimiz
ile bütünlefltirme f›rsat› bulaca¤›z. Ben asl›nda Amerikal› de¤ilim, ‹ngilizim. Ama
Amerika tak›m›ndan çok büyük fleyler bekliyoruz. fiu anda dünyan›n geri kalan› Dünya fiampiyonu olan ‹spanya’y› ve Olimpiyat fiampiyonunu yakalamaya çal›fl›yor. Standartlar kesinlikle de¤ifliyor. ABD ayn› hâkimiyete sahip de¤il. Bütün
ülkeler eflit olarak bu küresel unvanlar› kazanma flans›na sahip.
Ligin uluslararal›l›¤›na iliflkin olarak de¤inmek istedi¤im bir baflka konu da
NBA oyuncular›n›n yüzde 20’sinin di¤er ülkelerden gelmifl olmas›d›r. Geçmiflte,
yaln›zca tak›mlar› oluflturan oyuncular söz konusuyken, bugün gerçekten kilit
oyunculardan bahsediyoruz. Çok iyi bir sezon geçiren Hido ve Mehmet buna örnek verilebilir. Mehmet geçen y›l All Star seçildi. ‹spanya’da basketbolu tamamen de¤ifltiren Pau Gasol da baflka bir örnek. Birkaç hafta önce gerçeklefltirilen
Euroleague Final Four süresince televizyonda ve sokaklarda tek bir isim duyuluyordu: Gasol, Gasol, Gasol. Bu da baflka bir örnek. Bunlar sahip oldu¤umuz
kilit oyuncular›n yaln›zca birkaç tanesi.
Misyonumuz nedir? Misyonumuzu bir iki y›l önce gelifltirdik. Yapt›klar›m›za spesifik olarak de¤inecek olursak, dürüst olmak gerekirse uluslararas› aç›dan,
bu konu da NBA için çok büyük önem tafl›yor. Misyonumuz basketbol sporunu
yaln›zca ABD’de de¤il, tüm dünyada yani sporcular›m›z›n geldi¤i ve basketbol
oynanan her yerde gelifltirmek ve yaflamakt›r. Basketbolu gelifltirmek amac›yla,
maçlar›n televizyondan izlenmesini sa¤laman›n yan› s›ra, çok çeflitli giriflimlerde
bulunuyoruz. Bizim için önem tafl›yan ikinci konu da sosyal sorumluluk alan›nda lider rolü üstlenmektir. Gitti¤imiz yerler ve oyuncular›m›z›n geldi¤i veya
NBA’y› destekleyen yerlere bir fley verebilmek bizim için çok önemli. Bu ba¤l›l›-
140
¤›m›z› göstermek amac›yla, önümüzdeki befl y›l içerisinde çocuklar›n basketbol
oynamay› ö¤renebilece¤i ve basketbol oynayabilece¤i 250 yap› infla etmek için
100 milyon dolar toplama ve bu amaçla milyonlarca saatlik toplum hizmeti sunma taahhüdünde bulunduk. Bu tabii ki çok büyük bir taahhüt ve bu durum gerçeklefltirdi¤imiz çal›flmalar›n nas›l iç içe oldu¤unu gösteriyor. Bu durum ortaklar›m›z taraf›ndan da oldukça olumlu karfl›lan›yor ve buna gerçekten çok büyük
inanc›m›z var. Nereye gidersek gidelim bu bizim temel mesaj›m›z. Bence bu bizi di¤er sporlardan ay›ran önemli bir özellik. NBA bir dizi farkl› program ile birlikte çal›flmam›z› sa¤layan bir tür flemsiye kurulufltur.
fiimdi k›saca stratejimiz ve odak noktam›zdan bahsetmek istiyorum. Daha
önce de bahsetti¤im gibi, basketbol sporunu gelifltirmek ve yaflamak, sosyal sorumluluk alan›nda lider rolü oynamak ve en baflar›l› küresel spor markas›n›n
oluflturulmas› hedeflerimiz aras›ndad›r. Bunu ölçmenin zor oldu¤u aç›kt›r. Biz en
iyi olmak istiyoruz. Biz dünya genelinde olabildi¤ince çok kifliye ulaflmak istiyoruz. Bunlar bafll›ca odak noktalar›m›z› oluflturuyor. Gelecek f›rsatlar aç›s›ndan ise,
teknolojinin kullan›m› konusunda en üst s›ralarda yer alaca¤›m›za inan›yoruz.
Bugün teknolojinin etkisini tüm dünyada görüyoruz. Bugün internet her yerde
kullan›l›yor. Bu bizim için önemli bir tetikleyici. Özellikle zaman fark› ve benzer
konular aç›s›ndan, sundu¤umuz içeri¤in olabildi¤ince eriflilir olmas›n› istiyoruz.
Bu alanlarda birinci ve lider olmaya çal›fl›yoruz. Baflka bir konu da bugün üzerinde durdu¤um uluslararas› büyüme sa¤lama konusu. Türkiye’de çok önemli bir
büyüme ve ilgi gözlemliyoruz. Bu nedenle, Türkiye öncelikli pazarlar›m›z aras›nda yer al›yor. Burada gördü¤ümüz ilgiden ve ortaklar›m›zla aram›zdaki iliflkiden
çok memnunuz. Bu flekilde, farkl› pazarlara daha fazla faaliyet götürebiliyoruz.
Bunun yan› s›ra, birbiri ile ba¤lant›l› küresel faaliyetler söz konusu. Buna örnek
olarak geçen hafta Çin’de gerçeklefltirilen faaliyeti verebiliriz. Basketbol, Çin’de en
çok sevilen spor. Bu nedenle, Çin son y›llarda bizim için çok büyük önem kazand›. Çin’de basketbol yüz y›ld›r oynan›yor ve NBA 20 y›ld›r Çin’de. ‹nsanlar son
y›llarda NBA’n›n varl›¤›n› hissetmeye bafllad›lar ama asl›nda biz burada çok uzun
bir süreden bahsediyoruz. Bunlar bir gecede olmuyor. Çin’e 20 y›l önce gittik ve
maçlar›m›z orta¤›m›z olan CCTV’de yay›nland›. Orada bölgedeki bütün varl›klar›m›z› ve pazarlama faaliyetlerimizi kontrol eden NBA Çin ad› alt›nda ayr› bir oluflum kurduk. Bunun yan› s›ra, önemli stratejik d›fl yat›r›mc›lar›m›z da oldu çünkü Çin gibi bir piyasa için yerel teknik bilgi sahibi olmak ve yerel piyasaya adapte olabilmek gerçekten çok büyük önem tafl›yor. Disney gibi büyük flirketler yat›r›m yapt›. Ço¤unluk yine de NBA tak›mlar›na aitti.
141
Burada büyüme ile bafl edebilme, altyap›y› iyi bir flekilde oluflturabilme ve
gerçekten heyecan verici faaliyetlerde bulunabilmeden bahsediyoruz. Örne¤in,
Pekin Olimpiyat Basketbol Sahas› için Pekin otoritesi ile birlikte çal›flt›k. Böylece Olimpiyat Basketbol Sahas› NBA standartlar›nda bir saha oldu. Olimpiyat
Oyunlar›n›n ard›ndan, bu saha NBA ligi için de kullan›labilir. Bu organizasyonlar›m›z›n nas›l yeni bir alana kayd›¤›n›n bir örne¤i. Bu özellikle pazarlama aç›s›ndan oldukça baflar›l› oldu. Tabii ki bunun uyarlanmas› gerekiyor. Burada sadece baflar› ve neler elde edilebilece¤ine iliflkin bir fikir vermek istedim.
Burada yine farkl› piyasalarda ne kadar faaliyette bulundu¤umuzu ve
NBA’n›n ilgilendi¤i farkl› giriflim türlerini görüyoruz. Bu konu bizim için çok
büyük önem tafl›yor. “Basketball Without Borders” buna örnek gösterilebilir. Bu
konuya daha sonra detayl› olarak de¤inece¤im. Bu program bizim için büyük
önem tafl›yor ve önümüzdeki hafta sonu bizimle ortak çal›flmalar yürüten Türkiye Basketbol Federasyonunun deste¤iyle Türkiye’de gerçeklefltirilecek. FIBA da
bu projedeki bir di¤er orta¤›m›z. Bu konuya daha sonra tekrar de¤inece¤im.
Bu yans›da uluslararas› sporcular›m›z›n say›s›n› görüyoruz. Bu yans›da bütün uluslararas› oyuncular›m›z yer al›yor. fiu anda NBA’da ellinin üzerinde uluslararas› sporcu yer al›yor. Bu isimlerin oldukça tan›d›k isimler oldu¤unu görüyorsunuz. Kobe Bryant, LeBron James, Shaquille O’Neal, Michael Jordan. Bu
oyuncular tüm dünyada bizi harika bir flekilde temsil ediyorlar. Bahsetti¤imiz
önemli bir ay›rt edici unsur, yerel piyasa ile gerçekten ba¤lant› kurmam›z› sa¤layan yerel oyuncular›n say›s›d›r. Mehmet ve Hido’nun Türkiye’deki etkisi bizim
için çok önemli. Bu flekilde, mesaj›m›z› yaymak ve basketbolu gelifltirmek için
bafll›ca yerel ortaklarla çal›flabiliyoruz. Pazarlama aç›s›ndan bizim için büyük
önem tafl›yan bir baflka ay›rt edici unsur ise e¤lencenin çekicili¤i ve NBA markas›n›n bir yaflam tarz›n› yans›tmas›d›r. Bu da do¤al olarak gerçekleflen bir fley.
ABD’de ve tüm dünyada insanlar›n ilgisini görüyorsunuz.
Bu yans›da yer ald›¤›m›z çeflitli popüler kültür dergilerini görüyoruz. Burada da ilk grup çok genifl bir kitleye ulaflmam›z› sa¤l›yor. Bu içine çocuklar, kad›nlar ve erkekleri al›yor. Bu popüler kültür ve medyaya iliflkin her türlü alan›
içeriyor.
Çok ilgili bir taraftar grubumuz var. Taraftarlar›m›z›n ço¤u genç ve bu durum Türkiye için de geçerli. Al›fl›lmad›k derecede genç ve oldukça olumlu bir
nüfusa sahipsiniz. Burada tüm dünyadaki gençlerden bahsediyoruz. Tüm dünyada ayn› e¤ilimlerle karfl›lafl›yoruz. Bu da gerçekten faydalanmaya ve etkili bir
flekilde kullanmaya çal›flt›¤›m›z bir fley. Taraftarlar›m›z markam›za oldukça ba¤-
142
l›. ‹nternet kullan›m›nda da çok iyiler. Bu da her alanda onlarla ba¤lant› kurman›n önemini ortaya koyuyor çünkü bu bizim için önemli bir tetikleyici unsur.
Popüler kültürün çekicili¤i de bunun önemini art›r›yor. Bu resimler dünyan›n
her yerinden. Burada ortak temalar› ve güçlü noktalar› görüyoruz. Bu nedenle,
markam›z aç›s›ndan mesaj›m›z› yaymak büyük önem tafl›yor çünkü bir yerde
gerçeklefltirilen bir faaliyet di¤er yerlere uyarlan›p oralarda da görülebilir. Bu konu bizim için gerçekten çok önemli.
Daha önce bahsetti¤imiz içerik deneyimine ihtiyaç duyuyoruz. NBA’n›n
kendine has özelliklerinden bir baflkas› oldu¤unu düflündü¤üm bir özelli¤i de
içeri¤imizi kontrol etmemizdir. NBA TV bir lig için aç›lm›fl ilk televizyon kanal›d›r. Tak›mlar›n ortaya koydu¤u ürünleri ve içeri¤i kontrol ediyoruz. Bu bize
özel platformlar yaratma ve ortaklar›m›z için benzersiz faaliyetler gerçeklefltirme
f›rsat› sunuyor. Yine her yerde eriflilebilir olmak bizim için çok önemli. Y›l sürecinde 7 gün 24 saat eriflilebilir olmak istiyoruz. MySpace, Facebook, Second Life ve Google gibi ortaklar›m›z bunu gerçeklefltirmemizi sa¤l›yor. Bunlar bizim
için güçlü iliflkiler ve insanlar oyunlar›m›z hakk›nda bilgi edinebilir ve oyunlar
indirebilirler. ‹stedikleri zaman NBA ile ilgili her türlü fleye eriflebilirler. Bu da
önemli bir e¤ilim ve nüfusun ortalama yafl› ve insanlar›n ilgisi göz önünde bulunduruldu¤unda, Türkiye aç›s›ndan da önemli bir unsur. Örne¤in, zaman fark›n› ele alal›m. Maçlar gece yar›s›nda yap›l›yor ve herkes izliyor ve yine de istedi¤iniz zaman maç özetlerine eriflebilirsiniz.
Söyledi¤im gibi içerik bizim için büyük önem tafl›yor. Prodüksiyon ve
programlama çal›flmalar›n› gerçeklefltiriyoruz ve dünyan›n her yerinden önemli
ortaklar›m›z ile birlikte çal›fl›yoruz. Burada yani Türkiye’de NTV bizim için çok
önemli bir ortak. NBA TV de buradan izlenebiliyor. 90.000 saatlik yay›n yap›yoruz. Bu çok fazla içerik demek. Bu nedenle NBA için çal›flt›¤›n› söyledi¤im 1200
kiflinin büyük bölümü televizyon departman›nda çal›fl›yor. Bunun da mesaj›m›z› yaymak için çok önemli oldu¤unu düflünüyoruz. Tüm dünyada 215 ülkeye
yay›n yap›yoruz. Bu yaln›zca finaller ve All Stars için de¤il, tüm içerik için geçerli. 215 ülke NBA içeri¤inin tamam›na eriflebiliyor. Dünya genelinde 202 yay›n
orta¤›m›z var. Televizyon departman›m›z oldukça yo¤un çal›fl›yor ve lig aç›s›ndan büyük önem tafl›yor. Bu da büyümemiz ve baflar›m›z için önemli bir tetikleyici unsur. Bunun yan› s›ra, yerel dilde web sitelerimiz var. Yak›n gelecekte,
Türkçe bir yerel web sitesi haz›rlamay› da umuyoruz.
fiimdi k›saca yeni pazarlama kampanyam›zdan bahsetmek istiyorum. Baz›lar›m›z bundan önceki kampanyam›z› biliyor olabilir. Bundan önceki kampan-
143
yam›z “I love this game” idi. Bu kampanya çok uzun süre devam etti. Bu kampanya tam 20 y›l devam etti. Bu kampanya o kadar baflar›l› oldu ki, kampanyay› de¤ifltirmeye hiç ihtiyaç duymad›k. Bu y›l “Where Amazing Happens” ad›nda
yeni bir kampanya bafllatt›k. Bu ifadenin farkl› dillere kolayl›kla çevrilebilece¤ini düflündük. Bu ifadenin Türkçe karfl›l›¤› da var. Baz›lar›n›z duymufl olabilir. Bu
ifade kolayca duruma göre uyarlanabilir. Bu ifadeyi kolayca temaya göre de¤ifltirebilirsiniz. Ortadaki sözcük yerine istedi¤iniz her sözcü¤ü koyabilirsiniz. Bu flekilde ifadeye komik bir anlam verebilece¤iniz gibi ciddi bir anlam da verebilirsiniz. Örne¤in, “Where All Stars Happen” olabilir. Mehmet geçen y›l ilk defa All
Star seçilerek çok büyük bir baflar› elde etti. Finaller için biraz daha farkl› bir ifade kullanmak istedik. Bu da “Where Amazing Happens” temas› alt›nda yer al›yor. Bunu da daha önce duymufl olabilirsiniz: “There can only be one”. Bununla günün sonunda yaln›zca bir tak›m›n NBA flampiyonu olaca¤›n› ifade etmek istedik. Burada her tak›mdan kilit oyuncular› kullan›yoruz. Yine yerel piyasa
oyuncular›n› göz önünde bulundurarak, bunun uluslararas› versiyonlar›n› haz›rlad›k. Bu konuda çok büyük övgü ald›k. Time dergisinin kapa¤›na ç›kt›¤›m›zda,
pazarlama departman›m›z çok mutlu oldu. Bence bu durum bu kapmayan›n ne
kadar yerinde oldu¤unu gösteriyor.
fiimdi pazarlama faaliyetlerinden bahsedece¤im. Sezon süresince çeflitli kilit noktalar belirleniyor ve bunlar› pazarlama aç›s›ndan belirleyip ayr›flt›rmaya
çal›fl›yoruz. Bunlar sezonun bafllang›c›, All Stars, play-off ve finallerdir. Bunun
ard›ndan yaz sezonu bafll›yor. Daha sonra Olimpiyatlar›n ard›ndan Ekim ay›nda
Europe Live gerçeklefltirilecek. Gördü¤ünüz gibi NBA’da her zaman bir faaliyet
görülüyor. Tüm y›l boyunca programlar›m›z ve giriflimlerimiz devam ediyor.
Tüm dünyada sezon boyunca bu kilit noktalarla daha fazlas›n› yapmaya çal›fl›yoruz. Bu maçlar› her hafta izliyorsunuz. Bu noktalara duyulan ilgiyi art›rmaya
çal›fl›yoruz ve ortaklar›m›z› y›l›n belirli bölümlerine dahil ediyoruz. Bunu gerçeklefltirebilece¤imiz farkl› platformlar var. Europe Live geçen y›l Türkiye’ye geldi. Europe Live’› buraya yeniden getirmeliyiz. All Stars, finaller ve sezonun bafllang›c› tüm dünyada daha fazla kiflinin basketbol taraftar› olmas›n› sa¤lamak için
kullan›labilecek büyük f›rsatlard›r.
Ne kadar çok kifli basketbolu severse, o kadar fazla kifli bundan fayda sa¤lar. Tüm dünyadaki bafll›ca ortaklar›m›zla çok yak›n iliflkiler içerisindeyiz. Örne¤in, burada Türkiye Basketbol Federasyonu bizim orta¤›m›z ve dünya genelinde
FIBA ile ortal›k yap›yoruz. Her fleyi tek bafl›m›za yapamay›z biliyorsunuz. Ortaklar›m›z›n yard›m›na ihtiyac›m›z var. Böylece çeflitli giriflimlere iliflkin olarak fark-
144
l› organizasyonlar ile yak›n iflbirli¤i içerisinde çal›fl›yoruz. Gerçeklefltirdi¤imiz
çeflitli faaliyetlerin bir listesini burada görüyorsunuz. Her bir pazara yeni programlar getirmek amac›yla bu listeye sürekli yeni programlar ekliyoruz. Bunlar
kendi içlerinde birer marka. Hepsinin ay›rt edici özellikleri var ve bu çok büyük
önem tafl›yor. ‹nsanlar sahiplik duygusundan hofllan›yor. Belirli mesajlar› iletmek için varl›klar›n› kontrol edebiliyorlar. ‹nsanlar›n bunu yapabilmesini sa¤lamak için pek çok farkl› yaklafl›m›m›z var.
fiimdi baz› ortaklar›m›z› görüyorsunuz. Burada ortaklar›m›z›n hepsi yer alm›yor. Bu yans› ABD’deki ortaklar›m›z› ve baz› uluslararas› ortaklar›m›z› içeriyor. Baz› Türk ortaklar›m›z da var. Bunlar› bir sonraki yans›da görece¤iz. Bu
markalar dünya genelinde bizimle birlikte birden fazla pazarda yer alan markalard›r. ‹lginç bir flekilde, baz› Çin markalar› NBA’y› bir mesaj› dünya genelinde
yaymak için kullan›yor.
Biz de bu f›rsattan yararlan›yoruz. Konumumuzun oldukça olumlu oldu¤unu düflünüyoruz. Basketbol popüler bir spor ve tüm dünyada geliflmeye devam
ediyor. Basketbol kolayca eriflilebilecek bir spor ve oynamas› kolay bir oyun.
Herkes basketbol oynayabilir. NBA bunu en yüksek seviyeye ç›karmaya çal›fl›yor. Güçlü marka tan›n›rl›¤›, tercih üzerine içerik sunumu ve kiflilerin istedikleri zaman istedikleri fleye eriflebilmeleri markaya ba¤l›l›¤› sa¤l›yor. Oldukça tutkulu taraftarlar›m›z var. Sürekli olarak bizimle ba¤lant› içerisinde olabilmek, bizimle iletiflim kurmak ve bizi izlemek istiyorlar. Tüm dünyada milyonlarca taraftar›m›z var. 450 milyon taraftar›m›z var. Bu say› her geçen gün art›yor.
Son olarak, özellikle Türkiye hakk›nda konuflmak istiyorum. Garanti Bankas› ile ortak olarak gerçeklefltirdi¤imiz bir program var. Baz›lar›n›z bu program
hakk›nda bilgi sahibi olabilir. Program›n ad› “NBA Skills Challenge”. Bu program da bizim için kilit bir platform oldu. Bu programla büyük baflar› elde edildi. Burada 18 yafl›n alt›ndaki herkesin en iyi hareketlerini sergiledikleri bir görüntüyü internet sitemize yüklemelerini istiyoruz. Bugüne kadar binlerce video
yüklendi. Bu platformdaki iletiflim de inan›lmaz. Garanti Bankas› inan›lmaz bir
ortak oldu bizim için. Bu program›n eski bir versiyonunu ABD’de gerçeklefltirdik, ama Türkiye’de ilk defa böyle bir program yap›yoruz ve Türkiye ad›na çok
heyecanl›y›z. Herkese ABD’de bir kampa kat›lma ve baz› önemli oyuncularla tan›flma f›rsat› sunmak gerçekten çok yenilikçi bir uygulama. Burada orta¤›m›z ve
NBA için belirli bir demografik kitle belirlendi. Daha sonra bunlar bütünlefltirildi. Böylece on-line bileflenler oldu¤u gibi, afifl reklamc›l›¤› ve televizyon da kullan›ld›. Bu aç›dan tüm araçlar›n kullan›ld›¤› söylenebilir. Bunun yan› s›ra, Tür-
145
kiye’nin her yerinden insanlar en iyi hareketlerini kaydetti. Bu yüzden çok heyecanl›y›z. Türkiye’de böyle bir program› gerçeklefltirmek ve yenilerini yapmay›
ummak gerçekten çok heyecan verici.
Baflka bir faaliyet de bir iki hafta önce duyurdu¤umuz ve hafta sonunda
gerçeklefltirilecek olan “Basketball Without Borders” faaliyeti. Bu faaliyet kapsam›nda Avrupa’dan 50 kifliyi ‹stanbul’a kampa getirece¤iz. Bu kapsamda Türkiye
Basketbol Federasyonu ve FIBA ile birlikte çal›fl›yoruz. Türk Telekom gibi önemli sponsorlar›m›z da var. Türk Telekom buradaki önemli küresel ortaklar›m›zdan
bir tanesi. Daha fazla giriflimde bulunmay› planl›yoruz. Evet, konumuz basketbol ve basketbolun gelifltirilmesi, ancak burada ayr›ca baflka hayat dersleri de ö¤reniyorlar. Burada sa¤l›k, e¤itim ve genel ve sosyal sorumluluklar da önem kazan›yor. Bu yüzden, bu gerçekten de benzersiz bir kamp. Bu Avrupa genelinde
gerçeklefltirdi¤imiz bir faaliyet. Söyledi¤im gibi önümüzdeki hafta sonu ‹stanbul’da bir kamp gerçeklefltirilecek. Birkaç NBA oyuncusu ve antrenör de gelecek.
Hem Hido hem de Mehmet kampta olacaklar. Bu kamp›n çocuklar üzerinde oldukça etkili olmas›n› bekliyoruz.
Sunumumun bafl›nda görüntülerini gösterdi¤im bir baflka faaliyet de NBA
Europe Live faaliyeti. Bu faaliyet geçen y›l gerçeklefltirildi. Bu faaliyet özellikle
yerel destek aç›s›ndan büyük baflar› sa¤lad›. Bu bizim için gerçekten önemli bir
gösterge. NBA’da pek çok küresel marka yer al›yor, ama bu flekilde yerel olarak
faaliyet göstermenin nas›l yerinde ve bütünleflmifl bir uygulama oldu¤unu gördük. Türkiye örne¤inde, yerel Türk markalar›n› programlar›m›za dahil etmek
büyük önem tafl›maktad›r. Farkl› ortaklar›m›z için çok büyük f›rsatlar sunan
farkl› faaliyetler ve platformlar bulunmaktad›r. Türkiye’deki bafll›ca ortaklar›m›z› eminim ki tan›yorsunuz. Bunlar aras›nda Türk Telekom, Beko, Efes Pilsen ve
NTV yer al›yor. Basketbol sahas›n›n bir bölümünün yenilenmesi, orta¤›m›z olan
Adidas ile basketbol kursu gerçeklefltirmek gibi farkl› toplumsal faaliyetler de
gerçeklefltirdik.
Bugün sizlere anlatmak istediklerim bu kadar. Umar›m NBA markam›z ve
basketbol sporunu gelifltirmek ve bizi destekleyen piyasalara sorumluluk bilinci
ile sosyal anlamda geri dönüflte bulunabilmek olmak üzere iki temel hedefimize
ulaflmak için ne gibi çal›flmalar gerçeklefltirdi¤imiz hakk›nda genel bir fikir edinmiflsinizdir. Bütün gün boyunca burada olaca¤›m. Ayr›ca yan›mda baflka bir
meslektafl›m daha var. E¤er bize sormak istedi¤iniz sorular›n›z varsa veya NBA
hakk›nda daha fazla fley bilmek istiyorsan›z, sizlere bilgi vermekten mutluluk
duyar›z. Daha önce de belirtti¤im gibi, Türkiye NBA için gerçekten çok önemli
146
bir pazar. Gelecekte kesinlikle daha fazla faaliyet gerçeklefltirece¤iz. San›r›m sorular›n›z için biraz vaktimiz var ve daha sonra da bir yar›flma gerçeklefltirece¤iz.
Herkese teflekkürler.
SUNUCU - Biz de NBA Pazarlama ve ‹fl Gelifltirme Baflkan Yard›mc›s› Say›n Sophie Goldschmidt’e teflekkür ediyoruz ve ayn› kampanyalar›nda oldu¤u
gibi “Where Sophie Goldschmidt Happens” diyoruz. Ayn› zamanda kendisine
bir iki sorumuz da olacak. Before you leave I would like to find out who is your
favorite international player in the NBA? Evet NBA’deki en çok be¤endi¤i uluslararas› oyuncu kim onu sordum bakal›m yan›t alabilecek miyiz?
SOPHIE GOLDSCHMIDT - I am from UK and we actually have one player
from the UK who is Luol Deng from Sudan. He has a really interesting story. When he
was a four years old, he was a Sudanese refugee brought to the UK and lived there until he is 18 and got a scholarship to go to the university. So he came with his 10 brothers and sisters. The impact he is having in the UK and around the world is amazing.
He has his own foundation donating millions of dollars to help underprivileged kids. So
I am fan of Luol Deng representing the UK. I am also a fan of some other players and
in particularly Mehmet and Hido with whom I had an opportunity to work closely. To
see their impact on Turkey is fantastic as well.
Ben ‹ngilizim ve NBA’da ‹ngiltere’den bir oyuncu var. Luol Deng Sudanl›
bir basketbol oyuncusu ve gerçekten çok ilginç bir hikâyesi var. Dört yafl›ndayken Sudanl› bir mülteci olarak ‹ngiltere’ye gelmifl ve 18 yafl›na kadar ‹ngiltere’de
yaflam›fl. Daha sonra üniversite bursu kazanm›fl ve 10 kardefli ile birlikte buraya
gelmifl. Luol Deng’in ‹ngiltere ve tüm dünya üzerindeki etkisi inan›lmaz. Dezavantajl› çocuklara yard›m etmek amac›yla milyonlarca dolar ba¤›flta bulunan bir
vak›f kurdu. Benim favori oyumcum ‹ngiltere’yi temsil eden Luol Deng, ama
baflka favori oyuncular›m da var. Birlikte yak›ndan çal›flma imkân› buldu¤um
Mehmet ve Hido da favori oyuncular›m aras›nda. Bu oyuncular›n Türkiye’de ne
kadar etkili oldu¤unu görmek gerçekten çok güzel.
SUNUCU - Bakal›m acaba bu y›l NBA’da kim flampiyon olacak? Favorisi
kim? Bildi¤iniz gibi yar› finaller devam ediyor her iki konferansta da. Mavericks
flu anda Spurs’a karfl› 3-1 önde. Celtics de Pistons’a karfl› 3-2 önde.
SOPHIE GOLDSCHMIDT - I do not know. That is a tough one to say. Thank
you for the opportunity. The Mavericks is against the Spurs and the Celtics are against
147
the Pistons on the other side. They have pushed the limits every round so far. They are
all good teams. So we will see.
Bilmiyorum. Bu cevaplamas› zor bir soru. Bu f›rsat için teflekkür ederim. fiu
anda Mavericks Spurs’a karfl› mücadele ediyor. Celtics de Pistons’a karfl› mücadele ediyor. fiu ana kadar çok iyi bir mücadele sergilediler. Hepsi de çok iyi tak›mlar. Sonucu birlikte görece¤iz.
SUNUCU - Son olarak konuflman›n bafl›nda Say›n Goldschmidt’in bir sürprizi olaca¤›n› söylemifltik. fiimdi sürprizi size kendisi aç›klayacak.
SOPHIE GOLDSCHMIDT - So as I mentioned the next weekend we have “Basketball Without Borders” in Turkey and I mentioned that we have both Mehmet and
Hido in town. We have a VIP dinner with them next Friday and there will be other players and coaches from the NBA too. So anyone interested in coming can leave a business card here. And then you will be picked out and you will be invited next Friday.
Daha önce de belirtti¤im gibi, önümüzdeki hafta Türkiye’de “Basketball
Without Borders” faaliyetimizi gerçeklefltirece¤iz ve hem Mehmet hem de Hido
bu faaliyete kat›lacaklar. Önümüzdeki Cuma günü hem NBA oyuncular›n›n hem
de antrenörlerin kat›laca¤› bir VIP yeme¤i gerçeklefltirilecek. Bu yeme¤e gelmek
isteyenler, flimdi buraya bir kartvizit b›rakabilirler. Bizler de daha sonra bunlar
içerisinden seçim yap›p sizleri önümüzdeki Cuma günü yeme¤e davet edece¤iz.
SUNUCU - Say›n Goldschmidt’in aç›klam›fl oldu¤u gibi, kartvizitlerinizi
sahnenin ön bölümünde bekleyen arkadafl›ma b›rakabilirsiniz. Hidayet Türko¤lu ile Mehmet Okur’un önümüzdeki Cuma akflam› bir VIP akflam yeme¤i gerçekleflecek ve bu akflam yeme¤ine kat›labilmek için bir flans yakalayacaks›n›z.
Çekilifli hemen gerçeklefltirece¤iz. Arkadafl›ma kartvizitlerinizi b›rak›rsan›z veya
iletiflim bilgilerinizin yaz›l› oldu¤u bir kâ¤›t b›rak›rsan›z çekilifli hemen gerçeklefltirece¤iz ve iki kifli Hidayet Türko¤lu, Mehmet Okur ve di¤er NBA oyuncular›n›n ve koçlar›n›n da kat›ld›¤› bu VIP yeme¤ine kat›lma flans› yakalayacak. Çok
özel bir akflam yeme¤i olacak.
Bu arada bir hat›rlatma daha yapmak istiyorum. Az sonra Gençlik ve Spor
Genel Müdürlü¤ü 2007 Türk Sporu Sponsorluk Ödülleri ödül töreni gerçeklefltirilecek.
Evet kartvizitleri toplad›k. fiimdi Say›n Sophie Goldschmidt kartvizitler
aras›ndan iki kifliyi seçecek ve bu iki kifli Hidayet Türko¤lu ve Mehmet Okur’un
148
bulunaca¤› akflam yeme¤ine kat›lacak. Evet iki kiflinin ismini aç›kl›yorum. Birincisi SMA Gümrük Müflavirli¤i Limited fiirketinden Say›n Güven Turan. Görebilir miyiz sizi? Sizinle iletiflim kuraca¤›z efendim daha sonra ve bu yeme¤e davet
edece¤iz sizi. Ve Ellda’dan Al›m Müdürü Bülent Özgüler. Ve siz de bu yeme¤e
kat›lacaks›n›z. Çok teflekkür ediyoruz Say›n Goldschmidt’e.
Az sonra, az önce söylemifl oldu¤um gibi Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ü 2007 Y›l› Türk Sporu Sponsorluk Ödülleri sahiplerini bulacak.
De¤erli Misafirlerimiz, flu anda programda ö¤le yeme¤i gözüküyor ama az
önce de söylemifl oldu¤um gibi ödül törenini ö¤le yeme¤i öncesine çektik. Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ü 2007 y›l› Türk Sporu Sponsorluk Ödül Töreni gerçeklefltirilecek.
Say›n Teflkilat Baflkan›m, Say›n Daire Baflkan›m, De¤erli Misafirlerimiz, az
sonra Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ü Ödül Törenini gerçeklefltirece¤iz. 2007
Y›l› Türk Sporu Sponsorluk Ödülleri ancak öncesinde çok kuvvetli alk›fllar rica
edece¤im sizden çünkü “Sporda fiiddete Son” diyen arkadafllar›m›z var. Güçlü
bir müzik eflli¤inde, güçlü alk›fllar›n›zla “Sporda fiiddete Son” diyen genç arkadafllar›m›z› sahneye davet ediyorum.
Tiflörtünüzde bir yaz› görüyorum. Ne yaz›yor?
ÇOCUK - “Sporda fiiddete Son.”
SUNUCU - “Sporda fiiddete Son”. Bir dakika, duyamad›m. Bir daha söyler
misin?
ÇOCUK - “Sporda fiiddete Son”
SUNUCU - Hep birlikte güçlü bir flekilde slogan›m›z› söyler miyiz? “Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ü, Sporda fiiddete Son”. Ama bunu hep birlikte söyleyece¤iz ki kongremize kat›lan tüm kat›l›mc›lara bir mesaj verece¤iz. Tamam
m›? Bir prova yapaca¤›z flimdi. “Sporda fiiddete Son”. Ama bunu biraz güçlü söyleyece¤iz çünkü esas mesaj orada. fiimdi bir prova yapaca¤›z. Herkes haz›r m›?
Ben 1,2,3 deyince söyleyece¤iz, mesaj›m›z› verece¤iz. fiu anda rahat olun, prova
yapt›¤›m›z için kimse duymuyor. 1,2,3
ÇOCUKLAR - “Sporda fiiddete Son”
SUNUCU - ‹yi bir prova oldu. Biraz sonra hep birlikte sahneye ç›kaca¤›z. Ka-
149
t›l›mc›lar var, devlet büyüklerimiz var, de¤erli misafirlerimiz var, yurt d›fl›ndan gelen misafirlerimiz de var. Onlara çok güçlü bir mesaj veriyor olmam›z laz›m. Az
önce sesiniz gayet iyiydi ama bu sefer gerçekten “spordaki fliddet son bulsun art›k”
dedirtecek flekilde flöyle yüre¤imizden gelsin ses. Olur mu? Haz›r m›y›z? 1,2,3
ÇOCUKLAR - “Sporda fiiddete Son”
“2007 Y›l› Türk Sporu Sponsorluk Ödül Töreni”
SUNUCU - Evet, De¤erli Misafirlerimiz, Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ünün 2007 y›l›nda Türk Sporu Sponsorluk Ödül Töreni bafll›yor. 2006 y›l›nda
ilkini gerçeklefltirdi¤imiz bu ödül töreninde çeflitli kategorilerde sponsorluk
ödülleri da¤›t›lm›flt›. Bu y›l da, Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ü olarak 2007
y›l›nda gerçeklefltirilen sponsorluklar›n ödüllerini takdim ediyor olaca¤›z. 7 farkl› kategoride 8 farkl› ödülümüz var. Sizlere öncelikle kategorileri h›zl› bir flekilde hat›rlatmak istiyorum. Sporcu Sponsorlu¤u Ödülü, Milli Tak›m Sponsorlu¤u
Ödülü, Spor Federasyonu Sponsorlu¤u Ödülü, Spor Organizasyonu Sponsorlu¤u Ödülü, Spor Tesisi Sponsorlu¤u Ödülü, Gençlik ve Spor Kulüpleri Sponsorlu¤u Ödülü ve iki tane de Türk sporuna katk› ödülümüz var. Ben öncelikle ilk
olarak Sporcu Sponsorlu¤u Ödülü kategorisiyle bafllamak istiyorum.
Bireysel Sporcu Sponsorluk Ödülü kategorisi. Bu kategoride kazanana ödülünü takdim etmek üzere ‹stanbul Gençlik ve Spor ‹l Müdürü Say›n Tamer Taflp›nar’› sahneye davet ediyorum. Say›n ‹l Müdürümüz flu anda aram›zda de¤il.
Spor Kurulufllar› Daire Baflkan›m›z Say›n Nurettin Özen’i sahneye davet ediyorum. Evet, Say›n Baflkan›m, flimdi ödülü kazanan› aç›kl›yoruz. 2007 Y›l›nda
Türk Sporu Sponsorluk Ödülleri çerçevesinde Bireysel Sporcu Sponsorluk Ödülü, Alt›nk›l›çlar Afi. Kahve Dünyas›na gidiyor. Ödülü almak üzere Genel Koordinatör Say›n Ufuk Er’i sahneye davet ediyorum. Say›n Baflkan›m, bir fleyler söylemek ister misiniz? Ufuk Bey, ödülle ilgili neler söylemek istersiniz?
UFUK ER (Kahve Dünyas› Genel Koordinatörü) - Henüz, çok genciz. Üç
y›ll›k bir geçmiflimiz var. Üç y›lda bunu hak ettiysek ilerleyen y›llarda spora neler yapaca¤›m›z› siz düflünün.
SUNUCU - Sizlerden beklentilerimiz çok fazla. Katk›lar›n›z›n artarak devam›n› diliyoruz. Çok teflekkür ediyoruz. Sizi sahnenin sol bölümüne do¤ru al›yoruz.
150
Bu kategorideki ödülü takdim etmek üzere Gençlik ve Spor Genel Müdür
Yard›mc›s› Say›n Yaflar Kaptan Baflaran’› sahneye davet ediyorum. Buyurun Say›n Genel Müdür Yard›mc›m. Milli Tak›m Sponsorluk Ödülü Procter&Gamble’a
gidiyor. Procter&Gamble’dan D›fl ‹liflkiler Müdür Yard›mc›s› Say›n Ezgi Genç’i
sahneye davet ediyorum. Say›n Genç, ödülle ilgili olarak neler söyleyeceksiniz?
EZG‹ GENÇ (Procter&Gamble’dan D›fl ‹liflkiler Müdür Yard›mc›s›) - 5
y›ld›r, Orkid olarak Bayan Voleybol Milli Tak›m›na destek veriyoruz, ana sponsoruyuz. Onlar›n baflar›lar›yla gurur duyuyoruz. Bundan sonra da Türk k›zlar›n›n spor yapmas› için ve bayan voleybolunun daha da geliflmesi için Orkid olarak tüm deste¤imizi sunaca¤›z. Teflekkür ediyorum.
SUNUCU - Biz de sizlere teflekkür ediyoruz. fiimdi bir sonraki ödül kategorimize geçiyoruz. Bir sonraki ödül kategorimiz, Spor Federasyonu Sponsorlu¤u Ödülü. Bu kategorideki ödülü takdim etmek üzere Spor Toto Teflkilat Baflkan› Say›n Bekir Yunus Uçar’› sahneye davet ediyorum. 2007 y›l›nda Türk Sporu
Sponsorlu¤u Ödülleri kapsam›nda Spor Federasyonu Sponsorluk Ödülünü kazanan Adapazar› Merkez Belediyesi. Adapazar› Merkez Belediyesi Baflkan› Süleyman Diflli’yi ödülünü almak üzere sahneye davet ediyorum. Evet, Say›n Baflkan›m ödülle ilgili olarak neler söylemek istersiniz?
SÜLEYMAN D‹fiL‹ (Adapazar› Merkez Belediyesi Baflkan›) - Bu organizasyon için teflekkür ediyorum. Biz 4 seneden beri Adapazar›’nda bir spor kulübü kurmak suretiyle 10 branfl ve üzerinde bütün kategorilerde sporcular›m›za
destek vermeye devam ediyoruz, bundan sonra da devam edece¤iz. Sakarya’n›n
inflallah sporda ilkler aras›na girmesi için elimizden geleni yapaca¤›z, böylece rekabetle Türkiye’de sporu gelifltirece¤iz.
SUNUCU - Say›n Baflkan›m, biz teflekkür ediyoruz ve çal›flmalar›n›zda baflar›lar diliyoruz. Hemen bir sonraki ödül kategorisine geçiyoruz. Spor Organizasyonu Sponsorlu¤u Kategorisi. Bu kategorideki ödülümüzü takdim etmek
üzere Gençlik ve Spor Genel Müdür Yard›mc›s› Say›n Mehmet Ali Babacan’› sahneye davet ediyorum. 2007 y›l› Türk Sporu Sponsorlu¤u Ödüllerinde Spor Organizasyonu Sponsorlu¤u Ödülü Beko’ya gidiyor. Beko & Arçelik Pazarlama ve
Reklam Direktörü Murat fiahin’i ödüllerini almak üzere sahneye davet ediyorum.
Say›n Murat fiahin, neler söyleyeceksiniz?
151
MURAT fiAH‹N (Beko & Arçelik Pazarlama ve Reklam Direktörü) - B a sketbol, Türkiye’de bir miktar futbolun gölgesinde kalan bir spor. Sporun daha dengeli ve bütün branfllara yay›lmas› ad›na bu karar› alm›flt›k. Ayr›ca 2010 y›l›nda
Dünya Basketbol fiampiyonas› ülkemizde yap›lacak. Bizim de Beko olarak Türkiye’yi aflan hedeflerimiz var. Her ikisini de birlefltirerek bu yola girdik. ‹nflallah da
baflar›l› olaca¤›m›za inan›yoruz. fiu ana kadarki sonuçlar da çok olumlu göstergelere iflaret ediyor. Bizi bu ödüle lay›k gördü¤ünüz için de ayr›ca teflekkür ediyorum.
SUNUCU - Biz de size bu yolda baflar›lar diliyoruz. Bir sonraki kategorimiz
Spor Tesisi Sponsorlu¤u Ödülü. Bu ödülü takdim etmek üzere Gençlik ve Spor
Genel Müdürü Say›n Mehmet Atalay’› alk›fllar›n›zla sahneye davet ediyorum. Buyurun Say›n Genel Müdürüm. 2007 Türk Sporu Sponsorlu¤u Ödüllerinde Spor
Tesisi Sponsorlu¤u Ödülü ‹stanbul Büyükflehir Belediyesi’ne gidiyor. ‹stanbul Büyükflehir Belediyesi Gençlik ve Spor Müdürlü¤ü ad›na Say›n Abdülkadir Yeler’i
sahneye davet ediyorum. Say›n Abdülkadir Bey, neler söyleyeceksiniz?
ABDÜLKAD‹R YELER (‹stanbul Büyükflehir Belediyesi Gençlik ve
Spor Müdürlü¤ü) - Öncelikle bu alanda ödül için baflta Genel Müdürüm, tüm
yetkililer olmak üzere bu organizasyonda eme¤i geçen herkese kurumum ad›na
teflekkür ediyorum. Hepimizi bugünlerde meflgul eden bir organizasyon var ki
2008 Avrupa fiampiyonas›nda ülkemizi temsil eden A Milli Futbol Tak›m›m›za
yürekten teflekkür ediyoruz. Ayr›ca Pekin Olimpiyatlar›na kat›lan tüm Türk
sporcular›na can› gönülden baflar›lar diliyoruz. Hepinize teflekkür ediyorum.
SUNUCU - Biz de size teflekkür ediyoruz. H›zl›ca 2007 Türk Sporu Sponsorlu¤u Ödülleri çerçevesinde bir sonraki kategorimize geçiyoruz. Bir sonraki
kategorimiz Gençlik ve Spor Kulüpleri Sponsorlu¤u Ödülü. Bu kategorideki
ödülümüzü de Gençlik ve Spor Genel Müdürümüz Say›n Mehmet Atalay takdim
edecekler. Gençlik ve Spor Kulüpleri Sponsorlu¤u Ödülü, Eczac›bafl› Zentiva’ya
gidiyor. Eczac›bafl› Zentiva Genel Müdürü Elif Çelik’i ödüllerini almak üzere
sahneye davet ediyorum. Evet, Say›n Çelik, neler söyleyeceksiniz?
EL‹F ÇEL‹K (Eczac›bafl› Zentiva Genel Müdürü) - Sa¤l›k alan›nda faaliyet gösteren bir kurulufl olarak sa¤l›kl› yaflam›n en önemli unsurlar›ndan biri
olarak gördü¤ümüz sporu desteklemeyi çok anlaml› buluyoruz. Bizim bu y›l Ec-
152
zac›bafl› ve Zentiva ortakl›¤› olarak kuruluflunun birinci y›l›. Tabii ki bu sponsorlukla ve 27. kez flampiyon olan tak›m›m›z›n sponsorlu¤uyla gurur duyuyoruz.
Tekrar baflar›lar diliyorum, teflekkür ediyorum.
SUNUCU - Biz de sizlere baflar›lar diliyoruz. Son kategorimizde iki ödül
var. Bir sonraki kategori Türk Sporuna Katk› Ödülü. Bu kategorideki ilk ödül ‹znik Belediyesine gidiyor. ‹znik Belediye Baflkan› Kadri Ery›lmaz’› ödüllerini almak üzere sahneye davet ediyoruz. Say›n Baflkan›m, neler söylemek istersiniz?
KADR‹ ERYILMAZ (‹znik Belediye Baflkan›) - ‹znik Belediye Baflkan›
olarak bu ödüle lay›k gördü¤ünüz için çok teflekkür ediyorum. Bu ödülü ‹znik
halk› ad›na al›yorum. 28 A¤ustos-2 Eylül aras›nda Balkan fiampiyonas›na ev sahipli¤i yapmaktan da gurur duyaca¤›m. Federasyon Baflkan›m›za ve yetkililerine
de sizler huzurunda çok teflekkür ediyoruz.
SUNUCU - Biz de tüm ‹znik halk›na ‹stanbul’dan sevgi ve selamlar›m›z›
iletiyoruz, Say›n Baflkan›m. Ve son ödülümüz, bu kategorideki ikinci ödül Türk
Telekom’a gidiyor. Türk Telekom Spor Yat›r›mlar› Teknoloji Direktörü Say›n Ersin Ero¤lu’nu ödülünü almak için sahneye davet ediyorum. Say›n Ero¤lu, ödül
ile ilgili olarak neler söyleyeceksiniz?
ERS‹N ERO⁄LU (Türk Telekom Spor Yat›r›mlar› Teknoloji Direktörü)
- Türk sporunu Türk Telekom altyap› flirketi olarak tüm sporlar› desteklemekten hakikaten çok gurur duyuyoruz, çok mutluyuz. Bu desteklerimiz milli tak›mlar nezdinde tüm Türkiye’nin genel spor altyap›s›na deste¤i olarak devam
edecek. Türk Telekom, Türk sporunun yan›nda olmaya devam edecek. Çok teflekkür ediyorum.
SUNUCU - Biz de size Türk sporuna yapm›fl oldu¤unuz de¤erli katk›lar
için teflekkür ediyoruz. Say›n Genel Müdürüm, 2007 y›l› Sporda Sponsorluk
Ödüllerini sponsorlar›m›za verdik. Hem ödül töreniyle ilgili olarak hem de kongreyle ilgili olarak neler iletmek istersiniz?
MEHMET ATALAY (Gençlik ve Spor Genel Müdürü) - Ben baflta sizler
olmak üzere eme¤i geçen bütün arkadafllar›m›za çok teflekkür ediyorum. Ger-
153
çekten 2 gündür buraday›z, mükemmel bir organizasyon oldu. Buluflman›n bu
kadar güzeli ancak böyle izah edilir. Kendimizi gerçekten çok güçlü hissediyorum. Sa¤›m›zda, solumuzda sporun bu kadar güçlü sponsorlar› var. Ben hem belediyelerimize hem kurulufllar›m›za bundan sonra hem yapt›klar› sponsorluklar›n karfl›l›¤›n› kat kat fazla almay› hem de sporumuza daha çok katk›da bulunmalar›n› temenni etti¤imi kendilerine ifade etmek istiyorum. Kendilerine çok teflekkür ediyoruz. Tarih onlar› unutmayacak, spor mutlaka bir yerlerde, kalplerde yazacak. Sporculara, spora, gençli¤e yap›lan yat›r›m›n kutsall›¤›n› herkes biliyor. Arkam›zda “Sporda fiiddete Son” diye ça¤r›da bulunan gençlerimizin gelece¤i ad›na, Türkiye’nin sa¤l›¤›n›n, mutlulu¤unun, toplumsal huzurun gerçekleflmesi ad›na bütün bunlar önemli ad›mlard›r. Ben çok teflekkür ediyorum. Hay›rl› u¤urlu olsun diyorum.
SUNUCU - Biz de Say›n Genel Müdürümüze çok teflekkür ediyoruz. Say›n
Genel Müdürümüzün de söylemifl oldu¤u gibi, spor ilerde sponsorlarla birlikte
an›lacak. Toplu bir foto¤raf için lütfen biraz öne do¤ru gelebilirsek.
“Bir Sosyal Sorumluluk Projesi : Sporda ‹stikrar› Sa¤lamak”
Moderatör: Prof. Dr. Emre ALK‹N - Alt›nbafl Holding Kurumsal ‹letiflim ve
‹fl Gelifltirme Grup Baflkan›
Konuflmac›lar:
Hasan YALÇIN - Alt›nbafl Holding Mali ‹fller Grup Baflkan›
Hulusi DER‹C‹ - M.A.R.K.A. Baflkan ve Yarat›c› Bölüm Baflkan›
Nevzat GÜZELIRMAK - Göztepe Milli Futbolcusu, Teknik Direktör
Semih ÜSTÜN - ALPET Pazarlamadan Sorumlu Genel Müdür Yard›mc›s›
MODERATÖR - Çok teflekkürler. Efendim tabii Göztepe atk›s› var üzerimde ama Göztepe bugün bir sembol. Efsane geri dönecek. Ben Emre Alkin. Ben
ekonomistim ama biliyorsunuz ki ekonomistler 45 dakika bir yerden kovulmadan fizik, kimya, futbol, basketbol her fleyden konuflabilir. Ben de bunu baflarmaya çal›flaca¤›m bugün müsaadelerinizle ama merak etmeyin iflin çok erbab›
konuflmac›lar da var. Alt›nbafl Holding, belki Milliyet’in sayfas›nda görmüflsünüzdür, sporda istikrar› bir sosyal sorumluluk projesi olarak görüyor. “Nas›l
m›?” diye bir soru vard›. ‹flte bunun cevab›n› bugün hep beraber verece¤iz. Al-
154
t›nbafl Holding olarak tek bafl›m›za de¤iliz. ‹ki k›ymetli ismi daha davet ettik. Bir
tanesi yarat›c› zeka. O bak›fl›n› gösterecek bize. Bu spor ifli nas›l bafllad›, firmalarla nas›l yan yana gelindi bize anlatacak. Bir ismimiz daha var. Bu efsane bir
isim. Tan›t›rken gayet büyük bir zevkle zaten tan›taca¤›m. Di¤er iki konuflmac›m›z da Türkiye’nin çok ciddi müesseselerinde çal›flm›fl, her iflini ciddi, derli toplu yapan iki tane konu¤umuz. Ben birazdan onlar› tan›taca¤›m.
Ben bugün niye buraday›m? Ben de kendime çok sordum bu soruyu ama
eninde sonunda size Alt›nbafl Holding acaba spor dendi¤i zaman ne anl›yor, biz
milletçe spor dendi¤inde ne anlamal›y›z, bunun ticari boyutunun ay›p bir fley olmad›¤›n›, tam tersi bunu devam ettirdikçe gençlere de topluma da zevk veren bir
fley oldu¤unu anlatmaya çal›flaca¤›m. Müsaadenizle ben ilk önce birazdan benden sonra söz alacak k›ymetli insanlar› ça¤›rmak istiyorum. Reklamlar› görüyorsunuz. Her yerde. Bugün bakt›¤›n›z zaman çok ciddi alg›s› olan ve Türkiye’de ve
ayn› zamanda Avrupa’da ve KKTC’de de marka olan ALPET var. ALPET’te de
spor dendi¤i zaman, pazarlama dendi¤i zaman, taktik ve strateji dendi¤i zaman
çok ciddi bir yöneticisi var o da Say›n Semih Üstün. Üstad›m lütfederseniz kürsüye buyurun.
Tecrübesi büyük, çok ciddi kurumlarda çal›flm›fl, aç›kça söylemek gerekirse mali, finansal ve akl›n›za gelebilecek akçeli bütün ifllemlerde ciddiyetiyle göz
doldurmufl ve ayn› zamanda holdinglerin a¤abeyi s›fat›n› da kazanm›fl bir insan,
Say›n Hasan Yalç›n, lütfederseniz buyurun.
17 y›l baflka hiçbir tak›ma gitmeden Göztepe’nin formas›n› giymifl, 40 defa
A milli tak›m›nda oynam›fl ve ayn› zamanda 23 y›ll›k antrenörlük ve teknik
adaml›k kariyeri var. Say›n Nevzat Güzel›rmak, buyurun Hocam.
Yarat›c› zekan›n Türkiye’de en önde gelen isimlerinden bir tanesi. Hepimiz
MARKA’y› tan›yoruz ama acaba arkadaki zihni tan›yor muyuz? Tan›yoruz asl›nda ama tan›mayanlar için Say›n Hulusi Derici, lütfen buyurun.
Bundan sonra biraz heyecan› yükseltiyoruz. Belki sunumum az heyecanl›
gelecek ama araya bir fleyler serpifltirece¤im. Beni dinleme sabr›n› gösterdi¤iniz
için flimdiden teflekkür ediyorum. Ben müsaadenizle sunuma bafllayay›m. Ben
anlataca¤›m, istikrar neden sporda en az›ndan flirketler için bir sosyal sorumluluk. Semih Bey flirketlerin gözünde sponsorlu¤u ve ayn› zamanda pazarlamay›
anlatacak. Hasan Bey diyecek ki biz holdingiz, holdingin bak›fl aç›s›yla biz sporu nas›l anl›yoruz ve buradaki sosyal sorumluluk nedir? Kar amac› gütmek acaba ay›p m›d›r, de¤il midir? Neden kar amac› güdüyoruz? Müessesenin kendi
155
kendini çevirmesi önemlidir. Ona ben birazdan de¤inece¤im ama daha çok Hasan Bey de¤inecek. Tabii ki Hulusi Bey yarat›c› zekâ olarak spora bak›fl›ndan
bahsedecek. Nevzat Hoca da bizim zaman›m›zdaki futbol ve bugünkü futbol diyecek ve bunlar aras›ndaki paradigma fark›n› bize anlatacak. fiimdi müsaadenizle ben bafll›yorum.
Spor, futbolu bir kenara b›rakal›m, dünyan›n 22. büyük sektörü, otomotivin önünde de birinci. Belki bilmiyordunuz söylemifl olay›m. Bunun içerisinde
ne var? Asl›nda toplumla ilgili her fley. Yar›flma, sa¤l›k ve tüketim boyutunda
bakt›¤›n›z zaman sporla ilgili her türlü oyun, resmi ifller, dinleme, izleme, okuma, koleksiyon yapma, vesaire. Çok ciddi bir sosyal çevre. Dolay›s›yla, ben diyorum ki asl›nda spor sosyal kimli¤in de pekiflti¤i bir yerdir. O yüzden, sosyal
kimlik deyince sosyal kimli¤in pekiflti¤i en önemli etkinlik spordur. Ben bu kadar çok sözü tabii ki söylemeyece¤im ama toplum ile ilgili bir fley dedi¤imiz zaman bak›n spor kulüplerinin ilgilendi¤i ne gibi laflar var: Toplum, aile, gençlik,
turizm, çevre, ahlak, centilmenlik, sosyalleflme, fliddet. Asl›nda bunlar gün içerisinde bizim hayat›m›zda yaflad›¤›m›z fleyler. Bütün spor kulüpleri de içinde
bunlar› bar›nd›r›yor ve spor kulüpleri toplumsal çevreden ald›klar› girdileri
enerjiye dönüfltürüyorlar ve yine çevreye aç›k sistemlerdir. Devlet gibi de¤ildir,
hükümetler gibi de¤ildir, siyasi partiler gibi de¤ildir ama güzel bir amaçlar› vard›r; mesaj verirler. Kime verirler? Hükümetlere verirler. Kime verirler? Siyasi
partilere, sivil toplum kurulufllar›na verirler. Derler ki biz s›k›nt›l›y›z. Mesela
meflhur Çarfl› Grubu var. Ben Galatasarayl›y›m ama Çarfl› Grubu her fleye karfl›yd›. Özel bir ifllev görüyordu. Bunlar›n hepsi bir mesaj çünkü hepimizin bulufltu¤u bir yer.
Türkiye’de çok önemli bir sorun var. Türk insan›n›n çok ciddi bir kimlik
krizi var. Bir kere bunu kabul etmek laz›m. Ben bir önceki seçimden evvel bunu
Baflbakana da söyledim. Büyük bir panelde “Avrupal› m›y›z biz?” diye sordum.
Bu salondakilerin ço¤u evet diyebilir. “Asyal› m›y›z?” diye sordu¤umuzda “Hay›r, kesinlikle Asyal› de¤iliz, hiç uymuyoruz” diyoruz. Peki, Avrasyal› m›y›z? O
da hem Fenerbahçeli hem Galatasarayl› olmak gibi bir fley. Kabul etmiyoruz.
Ama kesinlikle yaflad›¤›m›z ülkenin hangi ülke oldu¤unu biliyoruz ve tuttu¤umuz tak›m› da ezbere biliyoruz. Hiç kimse de tuttu¤u tak›m› de¤ifltirmeye yeltenmiyor. Baz›lar› var, de¤ifltiriyorlar ama çok da mutlu olmuyorlar. En güzeli
kendi tuttu¤umuz tak›m› bilmek, bir de yaflad›¤›m›z ulusu. Bu ne demek? Asl›nda bu taraftarl›k dedi¤imiz fley spor kulübünün insana kazand›rd›¤› sosyal ve
156
ulusal benli¤in bir baflka ifadesi. Dolay›s›yla, spor kulübü ile iç içe olmak demek
ulusal benli¤i art›r›c› eylemlerin de içinde olmak anlam›na geliyor. Bu yüzden
spor kulüplerine destek vermek veya onlar içerisinde görev almak sosyal bir sorumluluktur. Bu çok kestirme gelmifl olabilir. Biraz daha geniflleteyim. Avrupa’da spor ulusal ve bölgesel kimli¤i güçlendirmekte ve temsil etmektedir.
Oyuncular› ve seyircileri birlefltirmekte, seyircileri ülkeleri ile özdefllefltirmekte
ve sosyal istikrara da katk›da bulunmaktad›r. Tabii Franco’nun dedi¤i gibi de¤il.
Futbolu koydum, herkesi uyuttum. Öyle de¤il tabii. Bakt›¤›n›zda spor kulüplerinin sosyalli¤i pekifltirdi¤i de ortada.
Hepsini anlatmayaca¤›m. Bak›n burada spor kulüplerinin ifllevlerinden siyahla alt›n› çizdi¤imiz flu: Topluma hizmet vermek; sosyalleflmeye katk›da bulunmak; bireyler, kurumlar, resmi ve yar› resmi üyelerin herkese aç›k bir yap›da
olmalar›; topluluk, ulus alt› ki çok tart›flt›¤›m›z kavramlar bugün, ulusal, bölgesel, uluslararas› ve ayn› zamanda e¤itimsel, kültürel, bofl zaman de¤erlendirme,
kaynaflma, finansman boyutu ve ayn› zamanda kamu ve özel bireysel ve toplumsal geliflim. Bunlar rastgele seçilmifl de¤il. Bunlar› ben haz›rlamad›m. Bunlar üç
tane çok ciddi bilim adam›n›n, ikisi Türk biri yabanc›, oluflturdu¤u fleyler. Yani
bir spor kulübü dedi¤imiz zaman, bazen es geçiyoruz ama spor kulübü önemli
bir fley. Spor kulübünün önemini biz gelecekte daha iyi anlayaca¤›z. Avrupal›lar
anlad›. Biz biraz gecikmeli gidiyoruz. Buradan da baflka bir yere geçece¤im.
fiirketlerle spor kulüpleri niye birlefliyor. Bu da çok basit. ‹ktisadi birimler,
yani flirketler, kurumlar, arz ettikleri mal veya hizmeti rekabet içerisinde, kalite,
de¤er ve hizmet çerçevesinde hareket ediyorlar. Yani bir mal veya hizmet arz ediyorlar. Sonuçta satt›klar› kim? Biz. Biz kimiz? Toplum. Dolay›s›yla, hem rekabet
var iflin ucunda hem kar var ve kar varsa istikrar ve devaml›l›k var. O zaman sosyal. Türkiye’deki bütün flirketler, kamu ya da özel olsun hiç fark etmez, sosyaldirler. Niye? Çünkü sosyal bir hizmet veriyorlar. Peki, kar amac› güdüyorlar, ne
kadar ay›p, bunlar sosyal de¤ildir demek do¤ru mudur? Bence de¤ildir. Topluma
mal olmufl birçok fley var. Bugün Nescafe dedi¤imizde hangi haz›r kahve markas› olursa olsun size hizmet eden kifli hemen ne istedi¤inizi anl›yor. Selpak dedi¤iniz zaman illa ki herhangi bir markaya gerek yok, kâ¤›t mendil dedi¤inizi anl›yor.
Bugün de bizim Alt›nbafl Grubu olarak bakt›¤›m›zda, Göztepe dedi¤imizde bugün sadece bir sembol de¤il, baflar› için bir metafor ve ALPET dedi¤imizde de
akaryak›t sektöründen bahsediyoruz dedirmektir bizim amac›m›z. Bu da sosyal
bir ifltir. Spor kulüpleri de rekabet içerisinde benzer hedefleri gütmektedir.
Ancak sorumluluklar› yerine getirebilmek için gerekli bir finansal güç var.
157
Finansal gücünüz yoksa istikrar yok, oyunda da yoksunuz. Kim diyor? Bunu da
ben demiyorum, UEFA diyor. Bunun bir sebebi var. Benim kafaya takt›¤›m yer
buras›. Biraz da iktisatç› olmamdan kaynaklan›yor. Burada özür diliyorum Bakanl›ktan veya Beden Terbiyesinden kimse varsa aff›na s›¤›n›yorum yukar›dakiler de çok önemli. Onlara bir fley demiyorum ama benim kafaya takt›¤›m yer buras›. Finansal kriterler. Niye? UEFA kriterleri içerisinde birçok güzel fley var. UEFA bir fley demek istiyor. 1980’lere, 90’lara kadar bir paradigmayla spor yap›l›yordu, futbol oynan›yordu. 1990’lardan sonra biz farkl› bir futbol anlay›fl›, farkl› bir spor kulübü anlay›fl› ile devam ediyoruz. Bütün bunlar› geçiyorum. Burada diyor ki; kulüplerin mali yap›lar›n›n, kontrol ve denetim mekanizmalar›n›n
kurulmas›. Burada aç›kça söylemek gerekirse Akdeniz çana¤›nda bulunan ülkeler ve bir de Latin Amerika iflin biraz ahlak bozucu taraflar›na do¤ru gidiyorlard›. UEFA da direk oradan geldi ve dedi ki; “Biz Avrupa’ya bunlar› bulaflt›rmak
istemiyoruz. Bizim baflka bir amac›m›z var. Bütün spor kulüpleri, çok ciddi flirketler, çok ciddi müesseseler gibi gelir elde edecekler. Buradan ileri bir yolculu¤a ç›kaca¤›z.” Bu yolculu¤un bir nedeni var. Tek bir tane seçilmifl madde ç›kart›yorum: Kulüpler için mali kriterlerin uygulanmas›yla bir sezon boyunca ulusal
ve uluslararas› müsabakalarda devaml›l›¤›n korunmas› ve garanti edilmesi. Yani
eskilerin deyimiyle ‘temafla’, ‹ngilizce ‘entertainment’ ve kötü bir tercümeyle ‘e¤lence’. E¤lenceyi ne kadar devam ettirebilecek finansal gücünüz varsa, o kadar
iyisiniz ve oyundas›n›z. E¤er e¤lenceyi devam ettiremiyorsan›z, UEFA mali güçsüzlü¤ü nedeniyle ligden düflen, uluslararas› karfl›laflmalara ç›kamayan, stad› kötü, hatta seyahate gidecek bilet bile alamayacak bir durumda olan bir tak›mla
uluslararas› karfl›laflmalara devam etmek istemiyor. Bunu bugün söylemedi. Ne
kadar oldu biliyor musunuz? Sekiz y›l. Sekiz y›l önce söyledi. Bizde tam idrak
edilmesi 2004 senesinde. Bu çok ciddi bir fley. Yeni paradigma flu; atletik kabiliyetlerin pefli s›ra, e¤lencenin de istikrarl› bir flekilde devam›n› ve geliflmesini
sa¤lamak. Asl›nda e¤lence kötü bir tercüme ama e¤lence paral› bir fley. E¤lence
para getiriyor fakat para olmadan da e¤lenceyi yaratam›yorsunuz. Böyle de bir
ikilem var. E¤lence parayla sa¤lan›yor ama paran›z yoksa da e¤lenceyi yaratacak
gücünüz olmuyor.
Birkaç çarp›c› rakam vermeden önce sonuca geleyim. Spor kulüplerine destek verilmesi ve/veya spor kulüplerinin flirketleflmesi do¤al bir sonuçtur. “Ya ne
kadar ak›ll› adamlar, bir tane spor kulübüne girmifller buradan kar ediyorlar” denir. Bizde genellikle biliyorsunuz toplumsal kültür ile eden insan ay›plan›r.
1980’lerin paradigmas›, ne kadar çok adam çal›flt›rd›¤›n›zd›. 1990’lar›n paradig-
158
mas›, “Ben süper ciro yap›yorum” idi. Bugünün paradigmas› da, “Ne kadar kar
ediyorum?” Cirolar kand›r›yor ama kar gerçek çünkü bilançonun dibinde ve ne
kadar karl›ysan›z bir sonraki sene e¤lenceyi o kadar devam ettirme gücünüz oluyor. Kar etmiyorsan›z, dibi delik kova gibi, suyu koyuyorsunuz afla¤›dan boflal›yor. O sosyal hizmet de¤il. O irrasyonel. Kamu iktisadi teflekküllerinin eski hali. Dolay›s›yla, bunu istemiyoruz. ‹ngiltere’de art›k futbol kulüpleri çok ciddi
müesseseler. Birazdan rakamlar› verece¤im. Taraftar da ne yapt›¤›n› bilen idareci istiyor. Herkes bir kulübün taraftar›. Futbolcu kötü oynuyor ama futbolcuya
k›zmaktan çok en çok kime k›z›yoruz? Yöneticilere. Ne kadar kötü yöneticiler
bunlar vesaire. Asl›nda bu do¤al. Tabii ki eninde sonunda her fleyin ucu yöneticiye çünkü futbolcuyu da seçtiren, antrenörü de getiren her fleyi yapan onlar.
Kulübü mali olarak idare edenler de onlar. Sporda sponsorluk da de¤iflti. Eskiden ver flu sponsorlu¤u, yaz iflte harcamalar› fleklindeydi. Bugün sporda sponsorluk bir yat›r›m. Hasan Üstat birazdan bunu daha net anlatacak. Muhasebelefltirilmesi ve yaklafl›m› da farkl›. Art›k yeni düzeni konuflmal›y›z. Eskiden herkes
ciro konufluyordu. Bugün de¤er yaratmaktan bahsediyoruz. Acaba Galatasaray
ile Fenerbahçe’nin piyasa de¤erini bilen var m›? Var m› bilen? Ben söyleyeyim.
Dün bakt›m Galatasaray’›n piyasa de¤eri 300 milyon euro civar›. Fenerbahçe’nin
piyasa de¤erini bilen var m›? 1 milyar dolar. Fenerbahçe Spor Kulübü’nü bugün
birisi sat›n almaya kalkar ise, kaç para verecek? 1,5 milyar dolar verecek. Demek
ki Fenerbahçe sadece geliriyle de¤il, marka de¤eriyle de önemli. Galatasaray, hemen pefli s›ra Befliktafl, sonra Trabzon, inflallah Göztepe amac›m›z bu, bugün
onu anlataca¤›z. Onlar da çok ciddi piyasa de¤erlerine kavuflacak.
Spora yat›r›m yapan kiflinin kar etme güdüsü bir ifl refleksidir. Ne biçim bir
ifl refleksidir bu? Spor kulübü ile kar edilir miymifl? Bu tür bir flekilde alg›lanmamal› bu, temaflan›n yani e¤lencenin devaml›l›¤› aç›s›ndan ele al›nmal› ve gerekli
görülmeli. Bugün ben niye buraday›m? Biz bu paneli neden düzenliyoruz? Çünkü eski anlay›fl› k›rmak istiyoruz. Anlad›k ki bu hem bir evrim hem de bir devrim meselesi. K›ymetli bas›n mensuplar› burada. Yar›n sabah flunu diyecekler:
“Alt›nbafl Holding spor yat›r›m›nda kar etmeyi yeni paradigma olarak Türkiye’ye
lanse etti.” Art›k s›f›ra s›f›r elde var s›f›r, ne kadar güzel ifl yapt›k biz felsefesi bitti. Bugün ne yapt›¤›n› bilen, istikrarl›, devaml›l›¤› için çal›flan yöneticilerle dolu
olmal› spor kulüpleri.
Biraz rakamlar, sonra sözü iflin erbab›na b›rakaca¤›m. 2005-2006 döneminde Avrupa futbol pazar› 12,6 milyar euro ile bizim bir y›l içerisinde yapt›¤›m›z
haz›r giyim ve konfeksiyon ihracat›n› geçiyor. ‹hracat›m›z›n çok büyük bir k›sm›
159
haz›r giyim ve konfeksiyon. Çok ciddi orada ciromuz var ama Avrupa futbol endüstrisi -ki biz dünyan›n dördüncü en büyük ihracatç›s›y›z- bizi geçiyor. UEFA
fiampiyonlar Ligi için sponsorluk ve yay›n haklar›ndan kaç para kazand› kulüpler? 610 milyon euro, yani 1 milyar dolar. 1 milyar dolar da Türkiye’nin y›ll›k
maden ve mücevherat ihracat›n› geçiyor. Platinler, alt›nlar, p›rlantalar, külçe külçe ifller hepsini toplay›n ancak fiampiyonlar Ligi’nin sponsorluk ve yay›n haklar›
kadar ediyor. Biraz daha rakam vereyim. 2006-2007’de dünyan›n ilk 20 kulübünün toplam geliri 3,7 milyar Euro. Türkiye çok ciddi demir ve hurda metal ithalatç›s›, çok ciddi demir ve demir d›fl› metaller ihracatç›s› olmas›na ra¤men 20 tane kulüp birlefliyorlar, gelirleriyle bizi geçiyorlar. Bu da çok ciddi bir vaka. ‹flte
size kulüpler. Real Madrid, 351 milyon euro; Manchester United, 315,2 euro;
hepsini saymayaca¤›m. En kötüsü olan Roma’ya gidelim. O da 157,6 euro. Daha
küçükleri de var ancak hiç birisi 70 milyon eurodan daha az gelir elde etmiyor.
Hat›rlarsan›z, Fenerbahçe çeyrek finale kalm›fl tak›mlar aras›nda, dünyada en az
geliri olan da bir üstünde Schalke vard›. 20-25 milyon Euro daha fazla.
fiimdi bir de gelir da¤›l›m›na bakal›m. Göztepe yaklafl›m›ndan biraz bahsederek sözü b›rakmak isteyece¤im. Göztepe bizim için çok ciddi bir proje ve projeler kazanmak ister. Bu zaman içerisinde özellikle ‹ngiltere’deki futbol kulüplerinin nas›l bu hale geldi¤ini flu slaytla size anlatay›m. Gifle geliri dedi¤imiz, 29,9
yani toplam gelirlerin yüzde 29,9’unu oluflturan o güzel koltuklar, o Fenerbahçe Stad› gibi muhteflem statlar naklen yay›n gelirlerinden elde edilen parayla
al›nd›. Yani ilk önce herkesin seyretti¤i lige gireceksiniz, oradan naklen yay›n gelirini elde edeceksiniz, sonra gifle hâs›lat› elde etmek için o güzel stadyumu yapacaks›n›z, güzel bir kulüp olacaks›n›z, ard›ndan gifle geliriniz olacak, bu arada
sponsorluk ve forma sat›fl› da gelirinizin yüzde 30’u olacak. Kabataslak proje budur. Burada iflin erbab› ifl adamlar› var. Herkes biliyor ki en güzel fizibilite, peçete üzerinde çizilen fizibilitedir çünkü onu yapanlar ifli biliyorlard›r. Yani öyle
uzun uzun excell-sheet’lerde bakmaya gerek yok. ‹fli bilenler, peçetenin üzerinde bile bu yat›r›m› yaparlar. ‹flte bu kulüpler aynen böyle. Newcastle United,
Flum; Flum çok bilinen bir tak›m de¤il. Flum, bugün bakt›¤›m›zda Avrupa’n›n
en iyi geliri olan 30 kulübünden bir tanesi. Flum’› biliyor muyuz? Biliyoruz, bilmiyoruz ama ortalama bir kulüp. ‹fle böyle bakt›¤›m›zda art›k ifl baflka. Ben bunu anlatmaya geldim bugün. ‹stiyorsan›z, ben söz s›ras›n› bu ifl için emek verenlere b›rakay›m, ondan sonra Moderatör oldu¤umu da hat›rlatay›m. Moderatörün
güzelli¤i, oturum baflkanl›¤› de¤il, söze kar›flma hakk›n›n olmas›. Tipim de söze
kar›fl›r gibi gösteriyor san›r›m. Semih Üstad›m, müsaadeniz olursa ben sözü size
160
b›rak›yorum. Çok teflekkür ediyorum.
SEM‹H ÜSTÜN - Ben bugün masan›n öbür taraf›nda, bir reklâm veren olarak, sporda pazarlamay› ve sponsorlu¤u etkin bir flekilde kullanan ALPET ad›na
konuflaca¤›m ve buradaki deneyimlerimizden size bahsetmek istiyorum.
ALPET, temelleri 1997 y›l›nda Kuzey K›br›s Türk Cumhuriyeti’nde at›lan
genç bir enerji flirketi ve 2001 y›l›nda da Türkiye’ye geldi. Önce alt yap›s›na
önem verdi, geliflti, büyüdü ve s›ra geldi markal› rekabete. Markal› rekabete bafllamadan önce bir bakt› rakiplerine; rakipleri cumhuriyet ile yafl›t flirketler. ‹simlerini söylemeye gerek yok. 50 y›ll›k, 60 y›ll›k, 80 y›ll›k hatta 90 y›ll›k flirketler.
fiimdi, bu genç petrol flirketi markal› yat›r›ma girecek, her türlü flekilde alt yap›s›n› sa¤lam bir flekilde düzenlemifl. Bu rekabete girecek de, bu 90 y›ll›k flirketlerin arkas›ndan nas›l gidecek? Önümüzde ince, uzun, zor, meflakkatli bir yol var.
Ne yapmam›z laz›m da, bu yolda rakiplerimizin arkas›ndan t›n t›n t›n giderek,
kesin bir flekilde belli ki bu ifli h›zl› ve etkin bir flekilde yapamayaca¤›z, nas›l bir
cinlik yapal›m da, nas›l etkili bir iletiflim yapal›m da bu yolu h›zl› bir flekilde alal›m? Tabii bu arada, flirket olarak stratejimizi böyle belirledikten sonra bu iflin
uzmanlar›ndan, bu iflin dahilerinden yard›m ald›k. O da, biraz sonra konuflmam›za dahil olacak marka-reklam ajans›m›z ve marka-reklam ajans›m›zdan Hulusi Derici.
Marka ve reklam ajans›yla birlikte oturduk ve ne yapal›m da bu ifli h›zl› bir
flekilde yapal›m, h›zl› bir flekilde karfl›ya geçelim dedik. Sonunda geldi¤imiz
nokta, iletiflim stratejimizi, futbol platformu üzerine kurmak. Bak›n burada bir
cinlik yapt›k. Neden? Emre Hocam›n söyledi¤i gibi, spor bafll› bafl›na çok önemli, etkili bir alan. Futbol bunun içerisinde son derece daha etkin bir alan. Futbol
platformu üzerinde stratejimizi kural›m dedikten sonra bir metafor kullanal›m
dedik. Bu bir reklamc›l›k terimi. Biz 4 büyük kulüpten yola ç›karak ilk hedefimizin beflinci büyük olmak oldu¤unu söyledik. Bizim reklamlara bafllad›¤›m›z
dönemde, Vestel Manisa Spor ligde liderdi. Hatta “Beflinci Büyük Vestel Manisa
Spor” diye konuflulmaya baflland›. Ayn› dönemde biz de beflinci büyük futbol
metaforuyla ç›kt›k. fians da yard›mc› oldu; son derece etkili bir flekilde reklamlar›m›za bafllam›fl olduk. Önce bir futbol filmiyle bafllad›k. “Biz tak›m›z, çok çal›flaca¤›z, alt yap›m›z çok güçlü” dedik. Sonra Türkiye’nin gelmifl geçmifl en
önemli futbol adamlar›ndan, hala da milli tak›m›m›z›n bafl›nda olan çok de¤erli
Fatih Hocam›zla birlikte, onun da özellikle deste¤iyle birlikte çok baflar›l› bir
reklam kampanyas› yapt›k. Arkas›ndan eski hakem, renkli yorumcu, seveniyle
161
sevmeyeniyle ama çok de¤erli bir futbol adam› Ahmet Çakar ile birlikte “Beflinci Büyük” temas›yla reklâmlar›m›za devam ettik. Daha sonra da olay olan, birazc›k da Galatasarayl› dostlar›m›z› k›zd›rd›¤›m›z “Ali fien Kampanyas›yla” devam
ettik. Daha sonra, Türk olan Marco’ya, ad› sonra Mehmet oldu, Marco’ya ‹stiklal Marfl›’n› söylettik. Onunla birlikte reklam kampanyam›za devam ettik. En son
da bugünlerde hala yay›nda olan, Galatasaray’›n flampiyon olmas›yla efl zamanl›
olarak yay›na koydu¤umuz sevgili Abdürrahim Albayrak ile birlikte kampanyam›z devam etti.
Bak›n çok genç bir flirket, karfl›s›nda 90 y›ll›k flirketler var. Biz ne yapt›k?
Bu popülerlikten kendimize pay ç›kard›k, ayn› zamanda marka bilinirli¤imizi
süratle art›rd›k ve yolun karfl›s›na h›zl› bir flekilde geçtik. Konvansiyonel yollardan reklam yaparak, marka bilinirli¤ine ulaflarak arada belki y›llar kaybedecektik, arada belki milyonlarca dolar kaybedecektik ama futbolun, sporun o büyüsünden çok etkili bir flekilde faydaland›k. Bu futbol ifli çok güzel bir fley, marka
bilinirli¤i aç›s›ndan bize çok faydas› oldu dedik ve “4 Büyüklerle” flu güzide 4
büyük kulübümüzle daha yak›n olal›m dedik. 2007-2008 ve 2008-2009 futbol
sezonunu kapsayan bir flekilde 4 güzide kulübümüzle birlikte reklam, promosyon ve sponsorluk anlaflmalar› imzalad›k. fiu anda hala 4 büyük kulübün kendi
sektörümüz içerisinde sponsoruyuz. Sponsorluk anlaflmalar›n› yapt›k. Biz 4 Büyükleri destekliyoruz. Sektörümüzün simgesi, pompa tabancas›. Befliktafl, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor’a sponsor olmaktan gurur duyuyoruz.
Bu sponsorluktan, reklamlardan sonra çok önemli bir de¤er daha var. De¤erli konuklar, petrol sektörünün -ister maalesef diyelim isterse mecburen diyelim- olmazsa olmaz ifllerinden bir tanesi promosyondur. Art›k hepiniz bir petrol
istasyonuna gitti¤iniz zaman yak›t ald›ktan sonra illa bir fleyler bekliyorsunuz.
Bu, bizim sektörümüzün bir gerçe¤i. fiimdi, bu alanda futbol kulüpleriyle birlikte promosyonlara bafllad›¤›m›zda da, hepimizin evindeki o çay bardaklar›n›n
üzerine o 4 büyük kulübün logosunu koydu¤umuz zaman o çay barda¤›n›n ne
kadar de¤erli hale geldi¤ini gördük. Kendi de¤eri eski parayla sadece 500 bin lira ya da yar›m yeni lira ama biz çay barda¤› da¤›tmaktan, Paflabahçe kulüp logolu çay barda¤› imal etmekten yoruldu. Çok k›sa bir sürede sanki hiç kimsenin
evinde çay barda¤› yokmufl gibi 4 milyon adede yak›n çay barda¤› da¤›tt›k. Neden? O üzerine koydu¤umuz logoda farkl›laflan, bambaflka bir emtia haline gelen promosyon tekni¤inden.
Devam ediyoruz. fiu an 7 yafl›ndaki çocuktan 77 yafl›ndaki kiflilere, 7 yafl›ndaki çocu¤un dedesine kadar, ya da çok ünlü bir sanayiciden dev ekran›m›zda-
162
ki çok ünlü kiflilere kadar “Masama koymak istiyorum, lütfen bana gönderir misiniz?” dedi¤i alt› üstü bir oyuncak otobüs. Yüz binlerce oyuncak otobüs da¤›tt›k. Neden? Çünkü herkes kulübüne afl›k; herkes kulübüyle ilgili bir fleyi masas›na koymak istiyor; hayat›nda bunlar› onlarla birlikte yaflamak istiyor. Ayn› flekilde bu promosyondan da futbolun büyüsünü, buradan markam›za de¤erini
sa¤lam›fl olduk.
Neticede ALPET, sponsorluklar, promosyonlar, haberlerimiz, reklamlar›m›z
sayesinde 2 y›ldan az bir süre içinde son derece tan›nan, bilinen bir marka haline geldi. Yetmedi, demin Emre Hocam›n bahsetti¤i gibi, on linkimiz yeni gözdesi olarak “Göz Göz Göztepe”yi kendisine ald›. Art›k Göztepe, Alt›nbafl Holding’in
yeni bir gözdesi. Biz de 4 Büyüklere sponsor oluyoruz ama kendi Göztepemize
olmayacak m›y›z? Ayn› flekilde ALPET de efsanevi Göztepe’nin ana sponsoru oldu. Bundan sonra tecrübelerimizi, bundan sonra edindi¤imiz bütün deneyimlerimizi, bilgi birikimimizi biz de Göztepe için harcayaca¤›z. “ALPET, Göztepe’ye
Ana Sponsor Olmaktan Gurur Duyar” diyoruz ve az sonra da Hasan Bey, bu konuda, masan›n öbür taraf›ndaki bir kifli olarak ne düflündü¤ünü anlatacak.
Neticede 2 y›ldan az bir sürede en popüler ve en bilinen markalardan birisi olduk. Hem etkili promosyonlarla sat›fl art›fl› sa¤lad›k hem de bilinirli¤imiz
artt›. Önemli oranda da kulüplerimize kaynak sa¤lad›k. ‹sim hakk› olarak, royalite bedeli olarak yapt›¤›m›z her bir aktivitede o güzide kulüplerimizin kasas›na
önemli oranlarda finansal kaynak girdi. Biz onlarla birlikte sevindik, onlarla ayn› heyecan› yaflad›k, onlarla birlikte mücadele ettik. Biz onlara destek olduk onlar da bize destek oldu ve birlikte kazand›k. Sonunda flunu söylüyorum: Bir markaya h›zla bilinirlik ve de¤er kat›lmak isteniyorsa sporda sponsorluk en önemli
yollardan bir tanesi. Bu yollardan geçmifl bir marka olarak buradan tavsiyemiz,
bu tür sponsorluklar hem kulüplere hem spora destek oluyor hem de markalara destek oluyor.
MODERATÖR - Efendim, tabii flimdi futbol kulüplerinin dertleri saymakla bitmiyor. Ben bunu bir f›kraya benzetiyorum. Adam›n biri doktora gitmifl ve
“Böyle dokununca can›m yan›yor, böyle dokununca can›m yan›yor, flöyle dokununca can›m yan›yor” demifl. Doktorlar›n hepsi telafla kap›lm›fllar ve adam› bafltan afla¤› röntgen çektirmifller. Adam›n parma¤› k›r›km›fl. Bazen çok ufak, anlayamad›¤›n›z bir sebepten dolay›, kulüplerde ilginç fleyler olabilir. Dolay›s›yla, xray ›fl›nlar› var ya onun gibi biraz radyo-gözlere sahip olman›z laz›m. ‹flte böyle
163
gözlere sahip çok k›ymetli bir üstad› e¤er lütfederse kürsüye davet edece¤im. Say›n Hasan Yalç›n. Üstad›m, buyurun.
HASAN YALÇIN - Öncelikle hepinizi sayg›yla selaml›yorum. Biraz önce Semih Bey, genel olarak bizim Alt›nbafl Holding’in, ALPET’in spora verdi¤i sponsorluk deste¤ini anlatt›. Asl›nda ben flu noktadan itibaren, sponsorluktan daha ziyade bizim için çok farkl› bir proje olarak alg›lad›¤›m›z Göztepe’den bahsetmek istiyorum. Bunu bir sosyal sorumluluk projesi olarak görüyoruz ama biz holding olarak sosyal sorumluluk projesine biraz farkl› bak›yoruz. Yani biraz da Türkiye’de
spora daha do¤rusu flu an dünyan›n en popüler spor dal› olan futbola biraz farkl›
bak›lmas› gerekti¤ine inan›yoruz. Onun için de ben öncelikle, demin Emre Hocam›z çok ufak rakamlar verdi, futbol ekonomisiyle ilgili birkaç rakam verip daha
sonra bu konuda ne düflündü¤ümüz, bizce Türkiye’de futbolda neden hatalar yap›l›yor, neden uluslararas› kulüpler ç›kartam›yoruz konular›nda çok basit ve özet
olarak konuflmak istiyorum. Daha sonra da Göztepe ile ilgili projelerimizden bahsetmek istiyorum. Bu projeleri de gene çok özet verece¤im.
Bugün futbol, dünyan›n en popüler sporu. Bu konuda dünyay› birlefltiren,
yaklafl›k 3 milyardan fazla insan› peflinden koflturan futboldan baflka bir spor dal› yok. Dünyada gerçekten bütün herkesi ayn› payda alt›nda toplayabilen tek
spor futbol. Onun için de, sürekli popülaritesini koruyor ama asl›nda özüne
bakt›¤›n›z zaman sadece 18 tane basit kuraldan oluflan bir spor dal›. Öyle çok da
girintili de¤il, 18 tane basit kural var. Ama bugün futbolun geliflimine bakt›¤›m›z zaman, Emre Hocam›z demin bahsetti, futbolun geliflimi 1900-1950,
1950’den sonra 1990’lara kadar olan, 1990’dan sonraki dönem diye üç farkl› döneme ayr›l›yor. Ve bugün itibariyle futbolun geldi¤i noktada özellikle 1990’dan
sonra futbol art›k bir flov, bir gösteri olmaktan ç›k›p “show business”e yani “gösteri endüstrisine” dönüfltü. Tabi bu kadar h›zl› bir geliflim ve de¤iflim olunca sadece Türkiye’de de¤il, uluslararas› düzeyde de maalesef baz› kulüpler, eskiden
uluslararas› arenada çok ciddi baflar›lar alm›fl kulüpler kendilerini çok alt liglerde buldular çünkü de¤iflen bu ekonomiye, futbolun de¤iflen bu yüzüne ayak uyduramad›lar.
Sadece bizim ülkemizde, Türkiye’de de¤il, hakikaten dünyaya bakt›¤›m›zda da bundan yaklafl›k 3-5 y›l önce, 8 y›l önce çok iyi sportif baflar›lar elde etmifl tak›mlar›n bugün alt liglerde oldu¤unu görüyoruz. Hatta iflas›n efli¤ine geldiklerini, el de¤ifltirdiklerini görmek mümkün. Tabii ne oluyor? Önce bize göre
nerede hata oldu¤una bakmak istiyorum. Demin söyledi¤im gibi, dünyada bir
164
futbol ekonomisinden bahsediliyor. Emre Hocam›z›n bahsetti¤i, sadece Avrupa’daki kulüplerin elde etti¤i gelirlerle ilgiliydi. Tabi her ekonomi kendi d›flsal
etkilerini yarat›yor. Hocam›z ekonomist, bu konulara bizden daha hâkimdir. Tabii d›flsal etkileri de dikkate ald›¤›m›z zaman bugün dünyada toplam 200-250
milyar dolar aras›ndaki bir futbol ekonomisinden bahsediyoruz. Yani art›k futbol sadece futbol de¤il, küresel bir endüstri haline geldi. Yani bakt›¤›n›z zaman
futbol sadece 18 tane basit kural› olan bir fley de¤il.
fiimdi bu, benim çok sevdi¤im Tamer Giray Hocam›z›n bir fasit dairesi.
Önce dünyadaki futbol kulüplerini ya da Türkiye’de baflar›s›z olmufl kulüpleri
çok basit anlatan bir tablo. Buna fasit daire diyoruz. 1 hazirandan bafll›yor. Kural, 1 haziranda bol paral› birini bulacaks›n›z. Sonra bol isimli bir transfer yapacaks›n›z. Fasit daire dönmeye bafll›yor. Üçüncü fley de dereceye oynad›¤›n›z› ilan
edeceksiniz. Dördüncü de baflar› için çok çaba sarf edeceksiniz. Fasit daire döndükçe e¤er baflar›s›z olursan›z, antrenörü göndereceksiniz. E¤er y›l döndü¤ünde
yine baflar›s›zsan›z da, yöneticiyi de¤ifltireceksiniz. Yani asl›nda flu anda, futbolun geldi¤i baflar›s›zl›k fasit dairesi bu. ‹flin özü de burada bitmiyor. Art›k bu
mant›kla yönetilen hiç bir kulübün gerek kendi liglerinde gerekse uluslararas›
liglerde kal›c› ve istikrarl› bir baflar› sa¤lamas› mümkün de¤il. Çünkü art›k oyunun rengi de¤iflti, farkl› bir yap›ya kavuflmas› gerekiyor, kulüplerin art›k flirketleflmesi gerekiyor ve flirketlefltikçe de kendilerini farkl› bir sistem içinde bulmalar› gerekiyor.
Tabii UEFA da bu gidifli gördü¤ü için, futboldaki bu çöküflü, kulüplerin
h›zl› ve süratli çöküflünü gördü¤ü için belli kriterler getiriyor. Demin Emre Hocam yine bahsetti. Tabii bu kriterler, çeviriden kaynakl› olarak farkl› flekillerde
oluyor. Ben bunu al›rken befl flekilde alm›flt›m. UEFA’n›n getirmifl oldu¤u kriterler var. Kulüpler bu kadar h›zl› bir çöküflte oldu¤u için, bu h›zl› çöküfllerin olmamas›, istikrarl›, sportif bir baflar›n›n elde edilmesi ve futbol ekonomisinin daha da artmas› için getirdi¤i temel kriterler. Bir tanesi hukuki kriterler. En basit
anlam›yla hukuki kriterler, “Futbol futboldur. Sen bunu amatör olarak yapamazs›n, bu ifli baflka branfllar›n, baflka derneklerin içinde e¤er birçok dalla birlikte
yapmaya çal›fl›rsan bu ifli yapamazs›n. Onun için özellikle profesyonel futbol kulübünüz olacak” diyor. Asl›nda hukuki kriterlerin en özü bu. ‹kincisi mali kriterler. “Bir kulübü yönetebilmek için sa¤lam gelir kaynaklar›n›n olmas› gerekir
ve bu sa¤lam gelir kaynaklar›n› yönetirken ya aya¤›n› yorgan›na göre uzatacaks›n ya da kendi ayaklar›n›n üzerinde durmaya çal›flacaks›n” diyor. En basit mali
kriter de bu. Devam›ndaki idari kriterler ise “Art›k kulüpleri profesyoneller yö-
165
netecek” diyor. “Profesyonellerle yöneteceksin yoksa sadece senin yöneticilerinin
çeflitli saiklerle vermifl oldu¤u ve ifl dünyas›n›n, ifl âleminin mant›¤›na uymayan
kararlarla kulüpleri yönetemezsiniz” diyor. Hemen bir sonrakilere bakt›¤›m›z zaman da tesis kriterleri ve sportif kriterler. Tesis kriterlerde de alt yap›n›z olacak,
tesisleriniz olacak. Sportif kriterlerin özüne bakt›¤›m›z zaman da “Sportif olarak
kendi bünyenizden, alt yap›n›zdan oyuncular yetifltireceksiniz” diyor. En özet ve
basit anlat›m itibariyle UEFA’n›n getirmifl oldu¤u kriterler bu flekildedir.
Tabii bunlar oldu¤u zaman ne oluyor? Art›k futbolun alayl› kulüplerden,
daha do¤rusu derneklerden ziyade flirketleflmifl ve kendi alan›nda uzmanlaflm›fl
organizasyonlara döndü¤ünü görüyoruz. Futbolun art›k derneklerden kesinlikle ç›kmas›, flirketleflmesi ve kurumsallaflmas› gerekiyor. Yoksa bugün kal›c› ve istikrarl› bir sportif baflar›n›n olmas› mümkün de¤il. Bu bizi neden ilgilendiriyor?
Demin baflta da söyledi¤im gibi biz Alt›nbafl Holding olarak sponsorlu¤a iki farkl› flekilde bakt›k. Bir tanesi demin Semih Üstad›m›n da söylemifl oldu¤u gibi sporun pozitif etkisini, insanlar üzerinde pozitif izlenim, imaj, marka b›rakmas›n›
markalar›m›zla özdefllefltirerek markalar›m›z›n bilinirli¤ini daha fazla art›rmaya
çal›flt›k ki ALPET de bunun için bir örnekti. Biz Göztepe’ye fakl› bir sosyal sorumluluk projesi aç›s›ndan bak›yoruz. Göztepe’yi UEFA kriterlerine uyan ve
uluslararas› arenada söz sahibi olabilecek bir kulüp yapmak istiyoruz. Sponsorlu¤a ya da Göztepe projesine bizim bak›fl aç›m›z bu.
Tabii iki cümleyle söylenen bir fley ama çok da öyle basit bir fley de¤il. Önümüzde çok uzun bir yol oldu¤unu biliyoruz. Bundan sonraki yans›da ben bir de
kulüplerin gelirlerine bakmak istedim. Tabii böyle söyleyince bir de kulüplerin
gelirlerinin da¤›l›m›na bakmam›z gerekiyor. fiimdi bugün dünyaya bakt›¤›n›z zaman çok da büyük görünen futbol pastas›n›n önemli bir k›sm›n›, yüzde 50’sinden fazlas›n› befl tane ülke ligi al›yor. Asl›nda ilginç. ‹ngiltere, ‹spanya, ‹talya, Almanya ve Fransa ligi flu anda futbol ekonomisinin yüzde 50’sinden fazlas›n› alm›fl durumda. fiimdi bunlar›n gelirlerine inece¤im ama ben bunlar› yans›ya koymad›m. Size bir iki tane örnek vermek istiyorum. ‹ngiltere liginde flu ana kadar
flampiyonlu¤a ulaflm›fl 23 tane tak›m var. Yani ‹ngiltere kendi liginde bugüne kadar 23 tane tak›m› flampiyon yapm›fl. ‹talya’ya bakt›¤›m›z zaman 17 tane farkl›
tak›m flampiyon olabilmifl. ‹spanya’ya bakt›¤›m›z zaman 11 tane farkl› tak›m
flampiyon olabilmifl Almanya’da bu rakam 31. Fransa’da da 19. Bizim Türkiye’ye
bakt›¤›m›z zaman 3 Büyüklerin d›fl›nda flampiyonlu¤u gören tek Trabzonspor.
Yani bugüne kadar sadece 4 tane flampiyon ç›karabilmifliz. Bu neyi gösteriyor?
Bu asl›nda alt taraftaki di¤er kulüplerimizde ciddi s›k›nt›lar oldu¤unu gösteriyor.
166
Bugüne kadar geldi¤imiz noktada, mali olarak kendi s›k›nt›lar›n› çözmemifl, ekonomik ba¤›ms›zl›¤a kavuflmam›fl kulüplerin uzun süreli sportif baflar›lar› elde etmesi mümkün de¤il. Uzun süreli sportif baflar› için muhakkak mali baflar› gerekiyor. Ama her zaman mali baflar› birebir ve çok k›sa sürede sportif baflar›ya dönüflemiyor. fiimdi elde edilen gelirlere de çok k›saca bakarsak, bugünkü genel konuflmalar›n birisi sponsorluk. Biz sponsorlu¤u ve Göztepe ile ilgili
projemizi biraz farkl› alg›lad›¤›m›z› söylemifltik. Sponsorluk gelirlerine bakacak
olursak bugün kulüplerin ya da liglerin -bunlar liglerdeki kulüplerin elde etti¤i
gelirlerin ortalamas›d›r- sponsorluk gelirlerinin toplam gelirler içerisinde yüzde
18-20’ye yak›n pay› var. As›l gelir bunun d›fl›nda kalan yüzde 80’lik bölümde.
Gün geçtikçe stadyumlar sadece gifle hâs›latlar› elde edilen yerler olarak de¤il yaflam alanlar›na çevrildi. Bunu uluslararas› statlarda da görüyoruz ve yavafl yavafl
bizim ülkemizdeki baz› statlarda da görüyoruz. Statlar sadece gifle geliri elde etmiyor bunun yan›nda tamamen bir ticari merkez gibi çal›fl›yor. Ticari merkez gibi çal›flt›¤› için, toplam gelir içindeki hâs›lat› yüzde 30’larda. Bundan sonraki
medya gelirleri ortalama yüzde 40-50’ler civar›nda. Store gelirleri olarak yazd›m
yans›da ama store’un d›fl›nda ticari anlamda ortaya ç›kan gelirler olarak görmek
laz›m. Onlar da yüzde 14’lerde.
Bugün bu tabloya bakt›¤›m›z zaman asl›nda kulüplerimizin nereye do¤ru
gitmesi gerekti¤ini, ya da spor flirketleri olarak tabir edersek, spor kulüplerinin
flirketleflmesinin nereye do¤ru gidece¤i gayet basittir. Kendi gelirlerini, kendi
ekonomik durumlar›n› ayakta tutabilmek için, giderlerini karfl›layabilmek için
gelirlerini ciddi anlamda art›rmalar› gerekiyor. Tabii bu gelirlerin artmas› için
demin Emre Hocam›n da söyledi¤i gibi ciddi yat›r›mlar gerekiyor. Örne¤in, maç
hâs›lat› elde edebilmeniz için güzel bir stadyumunuzun olmas› gerekiyor, ayn›
zamanda oray› ticari alanlara çevirebiliyorsunuz; medya gelirleri elde edebilmeniz için biraz da sportif baflar›lar›n›z›n, onun yan›nda taraftarlar›n›z›n olmas› gerekiyor. Ben flimdi söyleyece¤imi en son söylemek istiyordum ama flimdi burada da söylüyorum. fiu an dünyaya bakt›¤›m›z zaman en büyük spor markas›
New York Yankees. Bunun da en önemli nedeni, New York Yankees’in dünyada
en fazla taraftar› olmas›. Hakikaten bir spor markas› yaratmak istiyorsan›z, kesinlikle sad›k bir taraftara ihtiyac›n›z var. E¤er sad›k taraftarlar›n›z yoksa bir spor
markas› yaratman›z sizin tahmininizden çok daha uzun zaman al›yor.
fiimdi yans›ya bakt›¤›m›z zaman bu gelirler içinde yüzde 20’lik paya sahip
olarak sponsorluk gelirleri geliyor. Demek ki bizim Türkiye’de bazen yanl›fl anlafl›lmalara neden olan, kulüplerin yukar›lara ç›k›p tekrar afla¤›lara inmesinin en
167
büyük nedeni, sponsorluk gelirini ya da sponsorlar› kulüplerin temel gelir kayna¤› olarak görmeleri. Oysa ki sponsorluk gelirleri, kulüplerin elde ettikleri kaynaklardan yaln›zca bir tanesi. E¤er siz bütün giderlerinizi sponsorluk geliriyle
karfl›lamaya kalkarsan›z, bu sonuçta ticari olmaktan ç›kar ve sponsora fazla bir
yük binmeye bafllar ve maalesef bu da sponsorlar›n liglerden ya da tak›mlardan
sponsorluklar›n› çekmelerine neden olur. Bu çok önemli. Bundan sonras› demin
söylediklerimin tekrar› niteli¤inde. Kulüplerimizin art›k ekonomik ba¤›ms›zl›klar›n› kesinlikle kazanmas› laz›m. Uluslararas› ve kal›c› sportif baflar›lar için mali baflar› flartt›r. Mali baflar› olmadan sportif baflar›lar›n istikrarl› olarak devam etmesi mümkün de¤il. Kulüplerimizin bir flirket mant›¤›yla yürütülmesi laz›m. Elde edilen mali baflar›lar›n, sportif baflar›lara, sportif baflar›lar›n da mali baflar›lara çevrilmesi laz›m. E¤er gerekli altyap›lar›n›z ve gerekli yönetici kadronuz yoksa ciddi anlamda, uluslararas› düzeyde sportif baflar› elde etseniz de bunu mali
baflar›ya çeviremeyebilirsiniz. Onun için de sportif baflar›lar›n mali baflar›lara
çevrilebilecek altyap›lar›n›n süratle oluflturulmas› gerekiyor.
Bunlar›n hepsi yap›ld›¤› zaman biz önümüzdeki dönemlerde mali baflar›yla birlikte sportif baflar›lar›n da kesinlikle gelece¤ine inan›yoruz. Göztepe ile ilgili olarak da sosyal sorumlulu¤a biz farkl› bak›yoruz; baflta da söyledi¤im gibi
UEFA kriterlerine uyum konusunda uluslararas› düzeyde bir spor kulübü, örnek
bir model yaratmak istiyoruz. Bu tabii ki uzun bir hedef ve uzun bir yol. Bu hedefe, bizi sab›rla ve özveriyle destekleyecek taraftarlar›m›zla gidece¤imizi de biliyoruz. Bundan sonraki dönemde de Alt›nbafl Holding olarak Türk sporuna verdi¤imiz deste¤i devam ettirece¤iz.
Hepinizi sayg›yla selaml›yorum.
MODERATÖR - Teflekkür ederim. Ne yapt›¤›n› bilen profesyonelden kast›m Semih Bey ve Hasan Beydi. ‹kisine de çok teflekkür ederim. Ben bir taraftar
olarak böyle bir yönetici görmek istiyorum çünkü “Hay Allah, gelecek sene paras›zl›ktan dolay› transfer yapabilecek miyiz acaba?” gibi düflüncelere dalmak istemiyorum. Nevzat Hocam› mikrofona davet edece¤im ancak e¤er yans›daki görüntüyü kald›r›rsak bir sürprizim var. Biz Alt›nbafl Grubu olarak Göztepe’yi nerede görmek istiyoruz ve plan›m›z› neye göre yap›yoruz? Bakal›m Nevzat Hocam
ekrandan gördü¤ünde be¤enecek mi? Hem onun Türk sporuna verdi¤i hizmete
sayg› hem kendimize hem de Göztepe’ye sayg›. Ben Alt›nbafl’›n Göztepe ile ilgili plan›n› huzurlar›n›zda arz ediyorum.
Renk de sar› k›rm›z› olunca bana pek bir yak›n geldi, kimse kusura bakma-
168
s›n. Ama burada bir kurgu var. Nevzat Hocam bunu çok iyi biliyor. Biz zaten bunu, Hasan Bey’le, Hulusi Bey’le çal›fl›yoruz. Efendim, önce kendilerini kurtaracak efsane geri dönecek, birinci ligde oynayacak, flampiyon olacak, UEFA’ya kat›lmas› için güzel stada sahip, tabii ki naklen yay›n gelirleriyle stad›n yat›r›m›n›
yapacak, bilet hâs›lat›, taraftar gelecek ama bölgesinde de etkileyecek. Altay ile
Karfl›yaka’y› pefli s›ra, Ege’yi otoya sokacak. UEFA’da Nevzat Hocamlar›n baflard›¤› gibi yar› finalde oynayacak, inflallah final de oynayacak. Onlar›n kulübü
flimdi benim kulübüm oldu. Eninde sonunda dünyan›n en iyi tak›mlar› aras›na
girecek. Baflka türlü ifl yap›lmaz. Ya birincisiniz, ikinciyi tolere edebilirsiniz,
üçüncü ise baflka bir ifltir. Plan›n›z bu olmal›. Nevzat Hocam, ne diyorsunuz?
Nevzat Hocam, söz sizde.
NEVZAT GÜZELIRMAK - Hocam, ben teflekkür ederim. Göstermifl oldu¤unuz bu nazik davran›fl beni fevkalade mutlu etti. fiampiyonlu¤u inflallah görmemiz için ben biraz kendimi zorlayaca¤›m, biraz uzun seneler yaflama ihtiyac›n› hissedece¤im. Ben öncelikle buraya teflrif eden panelistlerin hepsine teker teker hofl geldiniz diyorum. Say›n Gençlik ve Spor Müdürümüz Mehmet Atalay
Bey’in buradaki büyük destekleri sayesinde bu büyük organizasyon teflkil edilmifl. Akabinde flu anda kendi kulübüm, sevgili kardeflim ‹mam Alt›nbafl yönetim
kurulu baflkan› ve yönetici kardefllerim, arkadafllar›m; Göztepe’ye vermek istedikleri ve vermifl olduklar› destekten dolay› teflekkür ediyorum.
Göztepe’nin iyi hallerini hat›rlayanlar›n yafl itibariyle çok az›nl›kta olmas›
gerekir. Bu çok do¤ald›r. Ama ben bu kardefllerimin Göztepemize sportif anlamda yapm›fl olduklar› bu davran›fllar›ndan dolay›, eski bir büyükleri olarak, Göztepe’ye hizmet etmifl eski bir sporcu olarak kendilerine burada flükran ve teflekkürlerimi sunuyorum. Arkadafllar›m Göztepe’yi anlatmam› rica ettiler. Göztepe
deyince, efendim zaman›nda bir kadro oluflmufl; bafla sporcular aç›s›ndan söylüyorum, rahmetli Gürsel A¤abeyi, Fevzi, ben, kaleci Ali, Nihat Ertan -arkadafllar›m›z saymakla bitmez- Göztepe’ye bir flans ibresi olarak bir bütünlük teflkil etmifller. Bu güzel, kabiliyetli sporcular›n bafl›na da Türkiye’de ender rastlanan insan modelinde, fevkalade güzel örnekleri bulunan, çok sevgili rahmetli Adnan
Süvari gelmifl. Size bir cümleyle söyleyeyim ve bir kanaat sahibi olun diye düflünüyorum. Kendisi 5 lisan bilen bir a¤abeyimizdi. De¤erini oradan alg›lay›n. 40
sene evvelki hadiseyi anlat›yorum. Göztepe’nin o günkü flartlar alt›nda büyük
kulüplerden Galatasaray›m›zdan, Fenerbahçemizden, Befliktafl›m›zdan hepimize
de¤iflik de¤erlendirmeler, teklifler yap›lm›fl fakat yönetici a¤abeylerimiz tak›m
169
bütünlü¤ünü bozmam›fllar, kendileri fedakarl›k yapm›fllar ve tak›m› bir bütün
halde tutmufllar.
Göztepe Tak›m› Türk futbol tarihinde ender rastlanan bir yar› final oynama
flans›n› arma¤an etti. Ondan sonra en büyük Galatasaray›m›z, bizden de daha ileri giderek -inflallah daha ileride olacak tak›mlar›m›z ç›kacak- hepimizin malumu
UEFA flampiyonu oldu. Bizim önümüze geçti. Tebrik etmek gerekiyor. Tabii biz
o flartlarda 3 günde, 4 günde Avrupa’ya otobüslerle gidiyoruz ve Avrupa kupalar›nda müsabaka yap›p rakiplerimizi alt etme çabas› içinde oluyoruz. De¤erlendirme yapman›z› arzu ediyorum. Göztepe oldu¤u için biraz heyecanl›y›m kusuruma
bakmay›n. Tabi öyle bir tak›m, büyük baflar›lar elde etti. Hepinizin malumu, liglerden de¤iflik pozisyonlar, flu hata bu hata. Sevgili kardefllerim profesyonel bir
kulübün ne flekilde yönetilece¤i, ne flekilde kazanma flans›n›n oldu¤u, ne flekilde
baflar›s›z olaca¤›n›n ifadesinde bulundular. Ben dahi flu anda kendilerinden bir
feyz ald›m, ayr›ca bunu söylüyorum, kendilerini kutluyorum. Düflünün ki bu
noktalara gelmifl bir kulübümüz maalesef amatör kümeye kadar düfltü. Bu yaln›z
Göztepe camias›n›, ‹zmir spor kamuoyunu de¤il bütün Türkiye’de ben Türk vatandafl›y›m diyen, biraz sportif manada bir düflünce ile yürüyen insanlar›m›z› dahi fevkalade etkiledi ve üzdü. Ama ben flunu tekrar vurguluyorum, iftihar ediyorum ki çok kötü ortamlardan geçti kulübümüz. Bugün say›n ‹mam Alt›nbafl ve
yönetim kurulu üyeleri kulübümüze sahip ç›karak kulübümüzü tekrar canland›rmak, belirli periyodik zaman dilimi içinde kulübümüzü daha üst düzeydeki eski
sevilen, say›lan -ve taraftar› zaten her zaman takdirinize sunulur ve ak›l almaz- bir
bu kadar amatör kümede olan bir tak›m› düflünebiliyor musunuz? Turgutlu’da
bir maçta 4000 kifli sahay› full dolduruyorlar 4500 kifli inan›n sahan›n d›fl›nda.
Real Madrid küme düflse Real Madrid’in amatör maç›na bu kadar seyirci gitmez
inan›n. E¤er biz Göztepemizi istedi¤imiz düzeyde, hiçbir zaman ve hiç bir sene
problem de¤il ama süratle bu flevk, istek ve arzu azalmamas› kayd›yla bir an evvel bu arzu etti¤imiz basamaklar› aflt›¤›m›z takdirde, ben inan›yorum ki Göztepe
bir Fenerbahçe bir Galatasaray bir Befliktafl ve di¤er tak›mlarla oynad›¤› maçlar›
70-80 bin seyirci ile ‹zmir’de oynayacak potansiyele sahip. Ben son cümle olarak
hepiniz teflrif ettiniz, hepinize çok teflekkür ederim. Göztepemiz ad›na sevgili kardefllerimize, sevgili baflkanlar›m›za, yönetim kurulumuza da sonsuz baflar›lar diliyorum. Sayg›lar sunuyorum.
MODERATÖR - Hocam çok teflekkürler. Biz size feyz verdik diyorsunuz
ama aç›kça söylemek gerekirse biz de sizden güç ald›k. Demin genç bir Göztepe
taraftar› yan›ma geldi ve flöyle dedi: “Nevzat Hocam› burada bulduk, biz kendi-
170
sine çiçek verece¤iz.” Çok da istiyor. Alk›fllar aras›nda sahneye davet ediyoruz.
Göztepeliler Derne¤inden Hocama çiçek veriyorlar.
K›ymetli Han›mefendiler, Beyefendiler; demin gelen habere göre e¤er buray› 3’te terk etmezsek bizi kovacaklarm›fl. Ben öyle kolay kolay mikrofonu b›rakan bir insan olmamama ra¤men mecburen yapaca¤›m. Tabii en yarat›c› ifli en
sona b›rakt›k. Hulusi Bey, sizi yan›ma alay›m. Hulusi Bey’le biz, çok yak›n zamanda tan›flt›k. Sert, agresif bir forvet oyuncusu gibi yarat›c› bir zekas› var. Bütün bu ifllerde onun bir imzas› var. Çok teflekkür ederim kendisine. Gruba girmeden evvel, reklamlar› seyrediyordum, flimdi o reklamlar› yapan grubun içindeyim. Size çok teflekkür borçluyuz.
HULUS‹ DER‹C‹ - Ben bugün acayip haz›rl›ks›z›m çünkü bana flöyle dediler: “Geleceksin, orada biz bize muhabbet edece¤iz.” Hakikaten biz bizeyiz.
Da¤›lm›fl olmasak, flurada toplansak bir grup insan›z. Sizi s›kmamaya çal›flaca¤›m. 3’te de bizi buradan kovuyorlarm›fl ama zor kovarlar. Basit bir sunum yapaca¤›m çünkü basitin çok önemli oldu¤unu düflünüyorum. Problemleri karmafl›k hale getirmek, içinden ç›k›lamaz hale getirmek herkesin yapabilece¤i bir fleydir ama basitlefltirebilmek zor bir fleydir.
Biraz önce cümleler aras›nda duydu¤umuz bir fley var: “Taraftar”. ‹ster siyasette, ister ticarette, ister din meselesinde olsun taraftar›n›z yoksa hiçbir fleysiniz. Benzin istasyonunuz var, taraftar›n›z yok, oraya giren ç›kan yok, geçmifl olsun. Bir peygamberiniz var, bir dininiz var, taraftar›n›z yok, geçmifl olsun. Bir siyasi parti kurdunuz, taraftar›n›z yok, geçmifl olsun. Taraftar her fleydir. Buna ister müflteri deyin, ister taraftar deyin.
Bir ikincisi de flöhret. Ne kadar flöhretiniz var? Burada Paris Hilton’u bilmeyen var m›? Paris Hilton’u bilenler, duyanlar? Oho, herkes. Bilmeyen yok. Paris
Hilton ne üretmifltir? Kansere çare mi bulmufltur? Ne üretmifltir? Hiçbir fley. Sadece flöhret olmay› baflarm›flt›r. ‹yi bir flark›c› falan de¤il, foto model de de¤ildir,
sinema oyuncusu da de¤ildir. Sinema filmini seyreden var m›? Paris Hilton, flöhrettir. fiu anda para k›r›yor, para kazan›yor.
E¤er taraftar›n›z yoksa geçmifl olsun. E¤er flöhretiniz yoksa gene geçmifl olsun. Semih Bey, güzel güzel anlatt› ve dedi ki: “Futbol trenine hepiniz atlay›n.
Bütün iflletmeler atlas›n, çok faydal› bir fley.” Hay›r, de¤il. E¤er do¤ru yapabilirseniz faydal›. Do¤ru kullanabildi¤iniz zaman siyanürün de faydas› var, alkolün
de faydas› var. Do¤ru kullanamad›¤›n›z zaman bir ifle de yaram›yor. fiu anda televizyonda futbolu odak alan çok say›da kampanya, çok say›da ifl var. Peki, na-
171
s›l taraftar kazanacaks›n›z? Bir iflletmeyseniz ya da bir dinseniz ya da bir siyasi
partiyseniz taraftar kazanman›n kriteri ne? Bana göre, flunlard›r. Birincisi bir kere basit olmak. Basit olmak laf› yanl›fl anlafl›l›yor. Basitlik eflittir adilik, basitlik
eflittir s›radanl›k ya da basit eflittir kolay gibi alg›lan›yor. Uyduruk bir laf, hâlbuki basit çok önemli bir laf. Basit kolay olamaz çünkü kolay›n karfl›t› zor. Basit s›radan da de¤ildir; s›radan›n karfl›t› farkl›. Basit adi de de¤ildir; adinin karfl›t› kaliteli. Basitin z›dd›, karfl›t› nedir? Karmafl›k. Basit olmak yabanc›n›n tabiriyle
“simple” olmak ya da yeni Türkçe tabiriyle yal›n olmak ya da tersi karmafl›k olmak. Karmafl›k olmay›p basit olmay› baflarmak zordur. Uzman oldukça karmaflaya hayran olmak geliyor. Basitlik böyle bir fley. Bir kere taraftar toplamak istiyorsan›z, anlafl›l›r olmak zorundas›n›z. Etkilemek istiyorsan›z, müflterinizin olmas›n› istiyorsan›z, müflterinizin artmas›n› istiyorsan›z, taraftar›n›z›n artmas›n›
istiyorsan›z basit olmak durumundas›n›z. Bu 1. madde. Madde 2, samimi olmak
zorundas›n›z. Samimiyet iletiflimin en önemli anahtarlar›ndan birisidir. ‹nsanlar
yapayl›¤› hemen anlarlar. ‹nsanlardan hiç kaçmaz. ‹smi laz›m de¤il demeyece¤im. ‹smini de hemen söyleyeyim. Hocam sizden önce ben bir panelde moderatör oldum, morard›m. Avea’n›n genel müdür yard›mc›s› da konuflmac›lardan biriydi. Sevgili genel müdür yard›mc›s› bak›fllar›yla benden destek istedi çünkü
öyle bir soruyla karfl›laflt› ki. ‹zleyicilerden biri flöyle dedi: “Ya, siz ne yapt›¤›n›z› san›yorsunuz? Bir gün lay lay lom, haydi en büyük Cimbom reklam› yap›yorsunuz, ayn› müzi¤i haydi en büyük Kanarya yap›yorsunuz, çocuklara Cimbom,
Fener, Trabzonspor, Befliktafl kaflkolleri tak›yorsunuz, sizin bir taraf›n›z yok mu?
Bu ne samimiyetsizliktir. Bir adam›n bir tak›m›, bir taraf› olur. Siz herkese flirin
görünmeye çal›fl›yorsunuz ” dedi. Asl›nda yapt›klar› iflin samimi olmad›¤›n› söylemeye çal›fl›yordu. Orada ben de araya girerek ortal›¤› toparlamaya çal›flt›m. Samimiyet. Cem Özer ile Cem Y›lmaz aras›ndaki fark da budur. Cem Y›lmaz’a otobiyografisini sorarlar. “fiu otomobili flu tarihte ald›m, di¤er otomobili baflka bir
tarihte ald›m” diye bafllar, “Ben mizahç›y›m, benim sizi gülerken düflündürmek
gibi bir derdim yok. Benim derdim sizi güldürmek.” der. Ama baz› mizahç›lar
“Ben güldürürken düflündürmek istiyorum” falan der. Cem Özer de bunlardan
biriydi. Televizyonlardaki komedi programlar›nda ç›k›p komedisini yapt›ktan
sonra arkas›ndan ›fl›klar› kapatt›r›p bize dramatik hikâyeler anlatmaya çal›fl›rd›.
Deniz kenar›nda bir arkadafl›yla yürüyormufl, yerden bir denizy›ld›z› bulup denize atm›fl, ne yap›yorsun demifl, deniz y›ld›zlar›n› ölmekten kurtar›yorum demifl. Ya bunca denizy›ld›z› var karada, sen mi kurtaracaks›n bunlar› diye sormufllar. Bak bir tanesini kurtard›m demifl. Orada bize vermek istedi¤i mesaj fluydu:
172
Ben asl›nda mizahç› falan de¤ilim, ben bu ifli mecburiyetten yap›yorum, ben asl›nda çok a¤›r, çok oturakl›, çok duygusal bir adam›m, benim amac›m sizi falan
güldürmek de¤il, mecburiyetten, üç befl kurufl kazanmak için yap›yorum bu komedi iflini. Yani böyle derin bir adam›m. Orada bize vermek istedi¤i mesaj buydu. Böylelikle ne olurdu? Samimiyetsizlik olurdu. Çünkü Cem Y›lmaz, “umurumda bile de¤il sizi gülerken düflündürmek, ben sizi güldürmek istiyorum”
derdi.
‹fl adamlar›m›z›n aras›na bakt›¤›m›z zaman rahmetli Sak›p Sabanc›, samimiyetiyle herkesin gönlünü kazanm›fl birisiydi. Müthifl samimiydi. Ölmeden bir y›l
önce yap›lan bir araflt›rmada gençlerin idolleri aras›nda birinci s›rada Bill Gates,
ikinci s›rada Sak›p Sabanc›, 23. s›rada Rahmi Koç vard›. Çünkü o kadar samimiydi ki, biz o samimiyetini çok sevmifltik. Daha çok örnek var ama ben laf›
uzatmayaca¤›m. Samimiyet, iletiflimin anahtarlar›ndan birisi, en önemlisi. ‹ster
futbola sponsor olun, isterseniz bir mesaj iletmeye çal›fl›n, ne yaparsan›z yap›n
ama samimi olun.
Üçüncü madde, böbürlenmeyiniz. fiirketlerimiz flöyle reklâmlar yap›yorlar.
“‹hracat f›flk›rtmas› yap›yoruz, en büyü¤üz, biz mükemmeliz, biz flahaneyiz, flu
kadar kapal› alan, flu kadar aç›k alan, flu kadar arazimiz var, flu kadar ihracat›m›z var, bu kadar ciromuz var” falan. Bunu baflkalar› söylemeli. Ben burada ç›k›p da “Ben Türkiye’nin en flahane adam›y›m, vs.” fleklinde dolafl›rsam bir fley
olur mu? Onu birileri söyleyecek. Sizin söyledi¤iniz bir fley olamaz o. Böbürlenmek itici bir fley. ‹nsanlar küçük da¤lar› ben yaratt›m diye dolanan insanlarla ahbap olup onlar› evine sokmazlar, beraber kafa çekmezler. Böbürlenmeyeceksiniz. Ayr›ca sokaktaki insan›n zekâs›na hakaret etmeyeceksiniz. Genelde araflt›rmalarda, focus gruplarda falan flöyle fleyler yap›l›yor. ‹nsanlar toplan›yor, sorular soruluyor ve insanlar flöyle diyor: “Ben bunu anlad›m ama tüketici anlamaz.”
Seni tüketici diye, müflteri aday› diye ça¤›rd›k o toplant›ya. Sen b›rak kendi fikrini söyle, baflkalar›n›n fikrinden sana ne. Tüketicinin zekas›na hakaret etmek
flöyle bir fleydir. 92 yafl›nda vefat eden Amerikal› büyük reklamc› flöyle diyor:
“Tüketici sizin kar›n›zd›r. Aptal de¤ildir, moron de¤ildir, onun zekas›na hakaret
etmeyin.” Sokaktaki insan bundan anlamaz, o cahildir falan. Öyle bir fley yok.
Son derece zekidirler ve anlarlar. Onlar›n zekâs›n› ödüllendirin, zekas›na hakaret etmeyin.
Bir baflka madde, iletiflim iflini, reklâm iflini yarat›c›l›k, sanat falan zannetmek. Asl›nda sat›c›l›kt›r. Satabiliyor musun, satam›yor musun? Fikrini satabiliyor musun, satam›yor musun? Fikrini be¤endirebiliyor musun, be¤endiremiyor
173
musun? Ürününü satabiliyor musun, satam›yor musun, be¤endirebiliyor musun, be¤endiremiyor musun? Bütün mesele budur. Ayr›ca ürün satmaya çal›flmak yanl›fl›na düflüyoruz. ‹nsanlar ürün sat›n almazlar. Cengiz Bey, kaç kravat›n›z var? Say›s›n› bile bilmiyor. Aram›zda en zengin Cengiz Bey oldu¤u için ona
sordum. ‹nsanlar mant›klar›yla karar vermezler. Bir tane kravat yeter. Mant›kl›
bir al›flverifl yapmak istiyorsan›z bir tane kravat yeter. K›rm›z›, siyah ve toprak
rengi olan bir kravat al›n›z, siyahla, toprak rengiyle, lacivertle, fümeyle, her fleyle giyersiniz. Al›flverifl ifli kendini ödüllendirme iflidir. Bir insan›n 50 tane kravat› varsa, 50 tane boynu olmas› laz›m. ‹nsan›n 50 tane boynu yok ki, bir tane
boynu var. Kravat takmak gerekirse, bu söyledi¤im üç rengi bir araya getiren
bir kravat›n›z olsun, lekelenirse diye bir tane daha al›n, yede¤iniz olsun, flahane görünür, kimse de fark›na varmaz. Bu adam da hep ayn› kravat› tak›yor falan demezler.
Bir baflkas› da cesaretsizlik. fiimdi bunca alternatifin aras›nda bir pazara girmek, bir pazarda var olmak, biraz önce Semih Bey’lerin konuflmas›n›n içinde
geçti. 80 y›ll›k, 90 y›ll›k, 100 y›ll›k firmalar, markalar falan varken pazara giriyorsunuz. O zaten cesaret. Peki, ondan sonra neden korkaklafl›yoruz? Bunu ALPET için söylemiyorum. ALPET, tan›d›¤›m en cesur reklâm veren, en cesur flirketlerden birisi. fiimdi ben birkaç tane rakam vereyim. Orta boy bir Migros’ta
afla¤› yukar› kaç çeflit difl macunu vard›r? Hemen bir iki tane tahmin var m›? 67; 8-10 diyorsunuz. 54 çeflit difl macunu var. 32 diflimiz var. Her birine birer tüp
alsak, 22 tüp art›yor. Orta boy bir Migros’ta kaç çeflit ekmek vard›r? 2-3 diyorsunuz. 77 çeflit ekmek var. 2M bir Migros’a gidin bir bak›n. 77 cins ekmek var.
Dolay›s›yla o kadar bir bolluk var ki dünyada, tükenen her fley yerel kaynaklar.
Alt›n madenlerimiz, petrol madenlerimiz azal›yor, vesaire. Do¤al kaynaklar›n d›fl›nda insan imalat› olan bütün ürün ve hizmetlerde bolluk giderek art›yor. Bu
daha da fazla artacak. Bu, daha ucu. Bu bollu¤un aras›nda, dikkatinizi çekeyim,
öne ç›kmak için cesur olman›z gerekiyor. Eski köye yeni adet getirmek gerekiyor. Cesaretsizlik iletiflim kurabilmeye engel oluyor. Ne kadar cesursan›z, insanlar›n dikkatini o kadar çekme flans›n›z var çünkü tarihe de bak›n, asiler kahraman, kahramanlar da hükümdar olur. Ondan sonra bilge oluyorlar. Asi olmadan
kahraman, kahraman olmadan hükümdar olamazs›n›z. Cep telefonu, masa telefonuna, kablolu telefona isyand›r. Swatch, klasik saat alg›s›na isyand›r. Cebiniz
el verdikçe en pahal›s›n› al›rs›n›z ve öldü¤ünüzde de bir tane saat ve bir sigara
tabakas› kal›r. Babam öldü¤ünde bir saati vard›. Swatch, baflka bir fley yapt›. Ha-
174
y›r, saat öyle pahal›, prestijli bir fley de¤ildir, dedi. Saat modan›n bir parças›d›r.
O renkleri giyerken bunu takars›n, flu renkleri giyerken di¤erini takars›n, bir
modac›ya saat tasarlat›rs›n onu yapars›n, falan.
Bak›n Zeki Müren bir cesaret örne¤idir. Müezzin, haf›z müzi¤iyle okunan
klasik Türk müzi¤ini ç›k›p bambaflka bir biçimde okumufltur. Çok elefltirilmifltir. Bir taraftan fanatikleri olmufltur bir taraftan da çok elefltirenleri olmufltur. Bir
taraftan “Bu ne biçim ses, kad›n m›d›r, erkek midir, Türk müzi¤ini mahvetti.” diyenler varken bir taraftan da “Mükemmel, iflte budur. Tam istedi¤imiz gibi, söyledi¤i anlafl›l›yor” diyenler olmufltur. Ama sonunda Zeki Müren de¤iflmedi, ona
bak›fl aç›s› de¤iflti, onu herkes sevdi. Turgut Özal ile beraber cenazesi en kalabal›k say›da kalkan iki kifliden biriydi. Ve kendisine pafla unvan› verildi. Pafla, askeriyenin en yüksek rütbesidir. Askeriyenin en yüksek rütbesini bir eflcinsele
verdik çünkü samimiydi, cesurdu, yenilikçiydi.
Muhammet Ali de afla¤› yukar› ayn›d›r. Muhammet Ali markas›n› iki sene
önce 100 milyon dolara satt›k. Muhammet Ali 1977’de boksu b›rakt›ktan bu
yana, bir tek Mike Tyson’› hat›rlars›n›z. Baflka dünya flampiyonu hat›rlayan var
m›? Tek tük hat›rlayan olacakt›r. A¤›r s›klette 1977’den bu yana flampiyon olanlar›n içerisinde bir de Mike Tyson’› hat›rlars›n›z çünkü en delisi, en ç›lg›n› da
oydu. Konuflmam› tamamlamak için son saniyeler. Özü fludur: Bugün pazara
girmek, bugün pazarda olmak zaten cesaretin ta kendisidir. ‹letiflimde de lütfen
cesaret. Cesursan›z insanlar› etkilersiniz, de¤ilseniz etkileyemezsiniz. Samimiyet, böbürlenmemek, iflin bütün anahtar› budur. Bir de basit olmakt›r. Taraftar
toplamak iflidir, flöhret kazanmak iflidir. Hocam beni konuflmam› bitireyim diye s›k›flt›r›yor.
Teflekkür ederim.
MODERATÖR - Müsaadenizle, paneli art›k bitirece ¤im. Hulusi Bey “‹letiflimin 12 Günah›” idi, de¤il mi? Bakt›m, iletiflimin birinci günah› epey vakit
al›nca, 12. günaha kadar akflam 5 olurdu. Ama ben dinlemek istiyorum, ayr›ca
alaca¤›m. Merakl›s›na da haber veririm. Kendisi özetlemifl bulundu.
Efendim, bizim futbola, spora alg›m›z budur. Alt›nbafl Holding, maddi
manevi deste¤ini vermeye devam edecek. ‹lk önce siz k›ymetli davetlilere, ard›ndan k›ymetli konuflmac›lara teflekkür ediyorum. Bana sab›r gösterdi¤iniz
için de teflekkür ediyorum. ‹yi akflamlar.
SUNUCU - De¤erli Misafirlerimiz, oturumumuzun konuflmac›lar›n› siz-
175
lere takdim etmek istiyorum. Dr. Fevzi Aç›kal›n, Türkiye Bisiklet Federasyonu
Bas›n Komitesi Üyesi. Abdurrahman Aç›kal›n, Cumhurbaflkanl›¤› Bisiklet Turu Yar›fl Direktörü ve Türkiye Bisiklet Federasyonu Asbaflkan›. ‹lknur Yi¤it,
Kültür ve Turizm Bakanl›¤› Tan›tma Genel Müdürlü¤ü Sportif Tan›tma Birimi
Koordinatörü. Levent Özçelik, TRT Spor Spikeri ve Yorumcusu. Dr. Vural Ünlü, EM. Sport Media AG Uluslararas› Operasyonlar Direktörü. Oturumumuza
bafllamadan önce k›sa bir filmimiz var. fiimdi hep birlikte o k›sa filmimizi izleyelim.
Evet De¤erli Misafirler, flimdi de oturumun moderatörlü¤ü yapacak olan
Türkiye Bisiklet Federasyonu Bas›n Komitesi Üyesi Dr. Fevzi Aç›kal›n’› sahneye davet ediyorum.
“Sporu Turizm ile Nas›l Evlendiririz?” “Cumhurbaflkanl›¤› Bisiklet Turu”
Moderatör: Dr. Fevzi AÇIKALIN - Türkiye Bisiklet Federasyonu Bas›n
Komitesi Üyesi
Konuflmac›lar:
Abdurrahman AÇIKALIN - Cumhurbaflkanl›¤› Bisiklet Turu Yar›fl Direktörü ve Türkiye Bisiklet Federasyonu Asbaflkan›
‹lknur Y‹⁄‹T - Kültür ve Turizm Bakanl›¤› Tan›tma Genel Müdürlü¤ü
Sportif Tan›tma Birimi Koordinatörü
Levent ÖZCEL‹K - TRT Spor Spikeri ve Yorumcusu
Dr. Vural ÜNLÜ - EM.Sport Media AG Uluslar aras› Operasyonlar Direktörü
MODERATÖR - De¤erli Konuklar, 2. Uluslararas› Sporda Pazarlama ve
Sponsorluk Kongresi’nin “Sporu Turizm ile Nas›l Evlendiririz?” “Cumhurbaflkanl›¤› Bisiklet Turu” adl› oturumuna hofl geldiniz.
Konumuz ilginç bir bafll›kla isimlendirilmifl; iflin içine evlilik sokulmufl. Bilindi¤i gibi -burada izninizle biraz evlendirme memuru gibi konuflaca¤›m- evlilik bir beraberli¤in yasallaflt›r›lmas›, kay›t alt›na al›nmas›d›r. Evlilik bir tür sözleflmedir. Taraflar karfl›l›kl› olarak kanun koyucunun güvencesi alt›ndad›rlar,
onun belirledi¤i alan içinde yaflam sürerler. ‹yi kötü günlerdeki güvene dayal›
uzun beraberlikler, evlili¤in yaz›lmayan kurallar›n› oluflturur. Buna evlili¤in kurumsallaflmas› da denebilir. Böylece sa¤lam temellere oturtulan beraberlikler bir
176
model olarak gelecek kuflaklara da aktar›labilir.
Buradaki örne¤imizde gördü¤ünüz, hangisinin erkek hangisinin k›z taraf›
oldu¤unu bilemedi¤imiz iliflkiyi biraz inceleyelim isterseniz. ‘Spor organizasyonlar› arac›l›¤›yla turizm tan›t›m›’ bafll›¤›n› kullan›rsak bu kavram›n dünyadaki geliflimini çok bilemesek de Türkiye’de yeni oldu¤unu söyleyebiliriz. Türkiye örgütlü kitle turizminin 1980’lerden sonra ivme kazand›¤›n› düflünsek bile spor ile
turizm kavramlar›n›n yan yana gelmesi son 15-20 y›l› aflmaz. Bu konuda çok bildi¤im ve içinde oldu¤um bir organizasyonu örnek vermek isterim. 1991 y›l›nda
1. Alanya Uluslararas› Organizasyonu tam da turizmdeki 1. Körfez Krizinin arkas›ndan gelmiflti. Birden düflen turist say›s› flehirdeki ilgilileri tan›t›m aç›s›ndan
yeni aç›l›mlara yöneltmiflti. ‹mdada triatlon yetiflti. Daha flört evresi bile yaflanmadan triatlon ve Alanya turizmi görücü usulüyle gerde¤e sokuluverdi. Triatlon,
çok flanss›z olarak Alanya’n›n spor yapmam›fl önde gidenleri, Türk bas›n› ve
Türk sporunu yönlendiren birimler taraf›ndan bir deniz kenar› e¤lencesi olarak
alg›land›. Onlar için bir yo¤urt yeme yar›fl›, bir kabak festivalinden fark› yoktu.
‹lgililer her f›rsatta triatlonun turizme katk›s›n› ön plana ç›kard›lar. Bu çok tehlikeliydi çünkü kurallar› oluflturulmufl, sporcular› yetiflmifl, yar›flmalar› yap›lan
hatta olimpik bir spor olarak kabul edilmifl bir organizasyon hala 1 Temmuz Kabotaj Bayram› fienlikleri gibi görünmekteydi. ‹fle aflk iliflkisi boyutundan bakarsak bir taraf di¤erini sürekli sömürmekteydi. Spor, turizm tan›t›m› için tam anlam›yla araçsallaflt›r›lm›flt›. Sporcu kullan›l›yor olmaktan hofllanmad›. Magazinleflmifl spor bas›n›, sporun ilk kez yap›l›yor olmas›ndan, zorluk derecesinden ve
de her fleyden önemlisi görselli¤inden çok hoflland›. Sayfalar›nda organizasyona
genifl yer verdi. Alanya turizmcisi flehrin tan›t›m› ad›na sevindi. ‹lk birkaç y›l organizasyonun çekimi ve da¤›t›m› profesyonelce yap›ld›. Yabanc› ve yerli spor bas›n› iyi a¤›rland›, rahat koflullarda çal›flmas› sa¤land›. ‹liflki amaçs›zca sürmekte
oldu¤u ve kurumsallaflamad›¤› için gelgitlerle doluydu. Araya baflkalar› girdi,
sonras›nda triatlonun Alanya’y› yeterince tan›tt›¤› varsay›ld›¤› için Alanya’n›n yeni do¤urdu¤u çocuk temiz bir kunda¤a dahi sar›lmadan Sal› Pazar› cami avlusuna b›rak›ld›.
Gelelim Cumhurbaflkanl›¤› Bisiklet Turuna. Turun 43 y›ll›k az›msanmayacak bir tarihi vard›r. Türk bisiklet sporunun namus organizasyonu olarak her
dönemin Federasyonu elinden geldi¤ince en iyisini yaparak onu bu günlere tafl›d›. Ama 44. farkl› oldu. Öncelikle organizasyon iyi kurguland›; planlama, maddi destek ve yay›nlama üç ayr› bileflendi. Türk sporunu yöneten Gençlik ve Spor
Genel Müdürlü¤ü ve Turizm ve Kültür Bakanl›¤› maddi katk›y› sa¤lad›. Bisiklet
177
Federasyonu organizasyonu planlad› ve EM. Sport Anonim fiirketi ve TRT çekim
ve tan›t›m aflamas›nda yer ald›. Ülke tan›t›m› kavram›n›n, yar›flmalara kaynak
bulabilmek için sürekli öne ç›kar›ld›¤› günümüz koflullar›nda Bisiklet Federasyonu organizasyon hedeflerini ve araçlar›n› çok net ve önceden saptad›. Yol bisikletinin do¤as› gere¤i, yar›flmalar aç›k arazide ve kilometrelerce yol kat edilerek gerçeklefltiriliyordu. ‹flin daha da önemlisi önünde Fransa Bisiklet Turu gibi
çok örnekler vard›. Yap›lmas› gereken kurumlar aras›ndaki iflbirli¤inin sorunsuz
yürümesiydi.
Cumhurbaflkanl›¤› Turu bir baflar› öyküsüdür. Öncelikle turun kategorisi
yükseltilerek profesyonel sporcular›n kat›l›m› sa¤lanm›flt›r. Profesyonel sporcu
ise, profesyonel spor bas›n›n› çekmifltir. En rahat ve ça¤dafl çal›flma koflullar› sa¤lanan bas›n mensuplar›n›n özellikle yabanc› olanlar› dünya çap›ndaki sporcular›n baflar›lar›n› an›nda yay›n ortamlar›na geçmifllerdir. Buradan ç›kar›lacak ders,
do¤ru sporcu ve do¤ru bas›n›n organizasyonda yer alm›fl olmas›d›r. Sporcular›n
her gittikleri flehirde en lüks otellerde konaklamalar› sa¤lanm›fl, yak›nmalar› en
az düzeyde tutulmufltur. Sporun görselli¤i demifltik. Yurdumuzun tarihi ve turistik de¤erleri biz Türk insan›n›n bile yabanc› oldu¤u aç›lardan tüm dünyaya
naklen yay›nlanm›flt›r. Yurdumuzun de¤erlerinin yurt d›fl›nda tan›t›m›, birincil
hedef olarak gözetilirken asl›nda Türk insan›na da çok yararl› olmufltur. Buradan
da profesyonel çekim ve yap›m flirketleriyle çal›flman›n ne denli önemli oldu¤u
ortaya ç›k›yor. Son olarak da TRT yay›nlar›n›n bisiklet sporunun halka sevdirilmesi, tan›t›lmas› ad›na çok önemli bir görevi üstlendi¤ini belirtmek isterim.
TRT, fark›ndal›k yaratm›fl ve kitleleri harekete geçirmifltir. Türk halk› bisiklet
sporunun zorlu¤unu, de¤iflikli¤ini görmüfl, spora bafllamak isteyen gençler dünya çap›ndaki profesyonellere öykünmüfllerdir. ‹flte bu öyküde iyi bir evlilik de¤il ama renkli bir niflan töreninden bahsedebiliriz. Taraflar birbirlerini yapt›klar› seyahatte yani organizasyon s›ras›nda tan›ma f›rsat›n› bulmufllar. Bilirsiniz, insanlar en iyi seyahatte tan›n›rlar. Baflkalar›na da örnek olmufllard›r. Dile¤imiz,
sporcu delikanl›n›n böylece sporu erkek, turizmi han›m yerine koydu¤umu anl›yorsunuz, oyunun kurallar›n› bozmadan, sporundan zevk alarak turizm k›z›m›zla bir ömür boyu izdivac›n› sürdürmesidir. Sayg›lar›mla…
fiimdi sizlere konuflmac›lar›m›z› çok k›saca tan›taca¤›m. Sonra kendilerini
teker teker sahneye davet edece¤im. Abdurrahman Aç›kal›n, Türkiye Bisiklet Federasyonu Asbaflkan› ve 44. Cumhurbaflkanl›¤› Bisiklet Turu’nun Yar›fl Direktörü. Arkas›ndan gelecek olan Say›n ‹lknur Yi¤it. ‹lknur Han›m, Kültür ve Turizm
Bakanl›¤› Tan›tma Genel Müdürlü¤ü içinde Sportif Tan›t›m Birimi’ni kurmufltur
178
ve halen Turizm ve Kültür uzman› olarak çeflitli spor projelerinin yürütülmesinde görev almaktad›r. Daha sonra, y›llar›n deneyimli, tan›tmak durumunda kalmad›¤›m›z TRT spikeri Levent Özçelik mikrofona gelecek. Son olarak da EM.
Sport Anonim fiirketi Uluslararas› Operasyonlar Direktörü Say›n Dr. Vural Ünlü
sahnede yer alacak.
Abdurrahman Aç›kal›n, konuflman›z› yapmak üzere sizi sahneye davet ediyorum. Buyurun.
ABDURRAHMAN AÇIKALIN - Herkesi sayg› ve sevgiyle selaml›yorum.
Nas›l oldu da Türkiye Bisiklet Federasyonu böyle bir organizasyonu yapmaya
karar verdi? Biraz önce tan›t›m filminde izledi¤imiz, ki bu süreye kadar böylesi
bir organizasyon olmad›¤› için daha çok yap›lan organizasyonlardan derlenen tan›t›m filmleriyle gündeme gelen yol bisikleti sporu nas›l oldu da birden bire
dünya standartlar›ndaki bir organizasyon olarak büyük bir beceriyle çekip çevrildi? Ben bunun bir parça federasyon kanad›ndan bakmak istiyorum. 2005 y›l›nda ifl bafl›na gelen sevgili Say›n Baflkan›m›z Emin Müftüo¤lu baflkanl›¤›ndaki
yönetim kurulunun birkaç hedefi vard›. Burada ilk hedefimiz tam 32 y›l sonra
olimpiyatlara en az›ndan bir tane sporcuyu gönderebilmekti. ‹kinci olarak da ülkemizde, uluslararas› çapta Avrupa ve Dünya fiampiyonalar›n› yapabilmek. Son
hedefimiz de gerçekten yurt d›fl›nda her zaman için öykündü¤ümüz bisiklet dal›n› bizim “protur” diye tan›mlad›¤›m›z profesyonel tak›m ve sporcular›n›n geldi¤i böylesine bir organizasyonu çekip çevirmekti.
Baflar›l›, disiplinli bir çal›flma sistemiyle her fley yolunda gitti ve sonunda
olimpiyatlara 32 sene sonra bir sporcuyu gönderebildik. Bugünkü flartlar alt›nda en az bir sporcuyu bile gönderebilmek büyük bir baflar›yd› ama bunu 2012
Londra Olimpiyatlar› için art›rarak devam ettirmeyi düflünüyoruz. Geçen sene,
yine Türkiye bisiklet tarihinde ilk kez olarak Kapadokya’da Avrupa Da¤ Bisikleti fiampiyonas›n› organize ettik. S›ra esas o¤lana yani yol bisikletine gelmiflti. Yol
bisikletinde böylesine büyük bir organizasyon için öncelikle devletin deste¤ine
fevkalade ihtiyac›m›z vard›. Sa¤ olsun onlar hiçbir zaman desteklerini eksik etmediler, hep arkam›zdayd›lar. Bu yüzden hemen konuflmam›n bafl›nda Gençlik
ve Spor Genel Müdürümüz Say›n Mehmet Atalay’a, Spor Bakan›m›z Say›n Murat Baflesgio¤lu’na ve hakikaten büyük yard›mlar› dokunan ve onun zaman›nda
bafllayan Spor eski Bakan›m›z Say›n Mehmet Ali fiahin’e çok büyük teflekkürlerimiz var. Sa¤ olsunlar, var olsular. Bizlere, daha do¤rusu projemize inand›lar.
fiu anda perdeden de izledi¤iniz üzere profesyonel düzeyde tak›mlar›n getirilme-
179
si, profesyonel sporcular›n gelmesi, 8 gün boyunca 1070 kilometre gidilerek
toplam 750 kiflinin keyfi sefer halindeki operasyonu ciddi bir sorumluluk. Üstelik canl› yay›nda verilecek olan bu organizasyonun çekip çevrilmesi ve kotar›lmas› büyük bir sorumluluk gerektiriyordu.
Biz federasyon ekibi olarak bu sorumluluk için haz›rd›k. Organizasyon ekibimiz bunun üstesinden gelece¤ine inan›yordu. Öncelikle organizasyonu yapabilece¤imize bilgi ve beceri aç›s›ndan inanm›flt›k. Arkas›ndan devletimizin deste¤ini ald›¤›m›z zaman bu organizasyonu yapmak bizim için çocuk oyunca¤›yd›
demeyece¤im; çok s›k›nt› çektik ama bu sene için en iyisini yapt›¤›m›za inan›yorum. Peki, bu zamana kadar bu organizasyon için niçin beklendi? Federasyonlar aç›s›ndan özerk olunmak bir nimetti. Yine biraz önce bahsetti¤im Sayg›de¤er
Gençlik ve Spor Genel Müdürü ve bakanlara bir kez daha teflekkür ederim.
Özerk olmam›z sayesinde böylesi bir organizasyonu böyle rahat kotar›p, çekip
çevirebildik. Birincisi bu organizasyonun sa¤lam bir temele oturtuldu¤unun bir
ifadesidir. Bununla birlikte gerek pazarlama, gerek medya gerekse organizasyon
k›sm›nda bu sene gördü¤ümüz eksik veya oynayan tafllar›n yerine gelmesini sa¤layacakt›r. Çok güzel bir do¤aya sahibiz, hepimiz ülkemize hayran›z. Müthifl bir
güzellik, her fley mükemmel. Bunu bisiklet sporunu vesile ederek ancak bisiklet
sporunun var olan normlar›ndan hiçbir flekilde ödün vermeden, sporu birebir
turizmle entegre ederek ülkemizin kültürel, tarihi ve do¤al güzelliklerini oldu¤u
gibi dünya bas›n›nda tan›tmay› hedefliyoruz. Son olarak ise, bu kadar dünya bas›n›nda yay›lmas›n›n hemen arkas›ndan, organizasyonumuzun 20 Nisan’da bitmesinden bir hafta sonra bugün bisiklet sektörünün dünya devi say›lan iki tane
büyük firma bizi bizzat burada ziyaret ederek kendileri bize sponsorluk teklifi
verdi. Bu arada Say›n Baflkan›m›z Emin Müftüo¤lu bu anlaflmay› imzalamak için
yar›n ‹zmir’e gidecek. 200 bin euroluk bir anlaflma. Ümit ediyoruz ve inan›yoruz ki bu anlaflmalar›n gelen katma de¤erlerinin say›s› giderek artacakt›r. Biz bunu ülke olarak hak ettik. Ülke sporcumuz hak etti. Biz federasyon olarak bunun
çok daha fazlas›n› yapmaya haz›r›z ve önümüzdeki y›llar içerisinde elimizden ne
gelirse hepsini sporumuz ad›na, ülkemiz ad›na yapaca¤›m›za size burada söz verebilirim. Teflekkür ederim.
MODERATÖR - Biz teflekkür ederiz. Say›n ‹lknur Yi¤it, konuflman›z› yap›n›z lütfen.
‹LKNUR Y‹⁄‹T - Öncelikle oturumu izlemeye gelen herkese bizi tercih et-
180
tikleri için teflekkür ediyorum. Ben Kültür ve Turizm Bakanl›¤› olarak burada
bulunuyorum. Geçti¤imiz senelerde kurdu¤umuz bir birim vard›. Bu ifllere Say›n Atilla Koç zaman›nda bafllad›k. Sportif Tan›t›m Birimi. Birimimiz, öncelikle
ülke tan›t›m›nda sporun evrenselli¤i ve popülaritesinden en üst düzeyde yararlanmay› amaçlayan bir birim. Bu amaçla sektörle iflbirli¤i halinde çal›flmay› ve ilgili kurulufllar aras›nda koordinasyonu sa¤lamak üzere harekete geçtik. Önümüze bir tak›m hedefler koyduk. Bunlardan baz›lar› uluslararas› organizasyonlar›n
Türkiye’ye al›nmas›. Bu aflamada Bakanl›¤›n birtak›m federasyonlara büyük katk›s› oldu. Özellikle konaklama tesislerinin ve turistik yerlerdeki ören yerleri olsun di¤er kültürel varl›klar olsun, onlar›n girifl ç›k›fllar›nda biz gelen konuklara
ve kafilelere oldukça büyük bir kolayl›k sa¤lad›k. Resmi olarak da baflvurularda
bulunduk ve bu baflvuru yaz›lar› birçok organizasyonun Türkiye’ye al›nmas›nda
büyük etki yaratt›. Federasyonlarla yak›ndan çal›flarak onlar›n takvim ve sürelerini yak›ndan takip ettik ve lobi ve kulis faaliyetlerinde birebir bulunduk. Ayr›ca yine yabanc› delegasyonlar›n ülkemizde a¤›rlanmas› konusunda bir tak›m çal›flmalar›m›z oldu. Ülkemizin spor tesislerinin potansiyelinin yan› s›ra turizm ve
kültürel de¤erlerinin de gelen kiflilere tan›t›lmas›nda büyük etkimiz olmufltur. Yak›n dönemde Antalya bölgemiz için bir projemiz var. Buradaki kamp tesislerinin
art›k s›rf Alman futbol tak›mlar› için de¤il özellikle Avrupa’dan ‹talya, Fransa, ‹ngiltere gibi di¤er büyük tak›mlar›n teknik heyetleri davet edilerek kamp tesislerini ve konaklama tesislerini bu kiflilere tan›tmaya ve bu suretle kamplar›n ve Antalya bölgesindeki tesislerimizin daha aktif bir biçimde kamp turizmine entegre
olmalar›n› sa¤lamaya çal›flaca¤›z. Bu bir örnekti.
Ayr›ca bir dan›flma birimi olarak da görev yapmay› istiyoruz. Bu konuda da
birçok birimin Turizm Bakanl›¤› bünyesinde böyle bir oluflumdan bilgisi hala
bulunmamakta. Ben her gitti¤im toplant›da, seminerde f›rsat buldukça bunu dile getiriyorum. Birimimizin di¤er bir amac› bakanl›k ve federasyonlar aras›nda
iflbirli¤ini sa¤layarak yerli ve yabanc› spor kafileleri, yönetici, temsilci ve hakemler için de bir dan›flma birimi olmak çünkü spor genelde teknik bir olay. Biz turizmin tan›t›m boyutunu ele ald›¤›m›zda giden kiflilerin çok ön plana getirdikleri bir olay de¤il. Dolay›s›yla bize gelip: “Bu konuda ne yapabiliriz ya da yurt d›fl›na gitti¤imizde Türkiye’yi temsil edecek bize verebilece¤iniz broflür, CD, hediyelik eflya, tiflört, rozet, flapka gibi ne olabilir?” diyorlar. Biz bu anlamda da kendilerine destek sa¤l›yoruz. Geri döndüklerinde de çok faydal› oldu¤unu kendilerinden iflitiyoruz.
Bir di¤er konu ünlü sporcular. Biz bu birimi kurmadan önce yurt d›fl› fuar,
181
toplant›, workshop gibi etkinliklerde müthifl bir biçimde spor kulüplerimizin ve
ünlü sporcular›m›z›n ad›n› duyurduk. Yani, ‹stanbul’u tan›m›yor ama bize mesela Hakan fiükür’ü soruyor ya da Galatasaray’› söylüyor ama Türkiye’nin nerede oldu¤unu bilmiyor. Biz bunu tan›t›m politikalar›m›zda kullanmak istedik
çünkü 140 milyon dolar gibi bir bütçeyle tan›t›m yapmaya çal›fl›yoruz fakat bir
bak›yoruz ki Hakan fiükür bizim önümüzde. O kadar para harc›yoruz, reklamlardan çok sportif baflar›lar ya da spor kulüplerimizdeki oyuncular›m›z daha ön
plana ç›k›yor. Bu amaçla da marka olmufl sporcular›n ve spor kulüplerinin tan›t›mda etkin olarak rol almas›n› istiyoruz. Kendileriyle de bu konuda görüflmelerimiz var. Bunun yan›nda sadece Türkiye’de de¤il yurt d›fl›nda dünya çap›nda ün
kazanm›fl ve marka olmufl sporcular›n da tan›t›mda yer almas› hedefleniyor. fiu
anda bize gelen bir proje var. Boris Becker ile ilgili. Vural Bey de bilgi verebilir.
Boris Becker’›n, 3 y›l boyunca Türkiye’nin yurt d›fl› tan›t›m›n› üstlenmesi söz konusu. Yaln›z bunlar henüz görüflme aflamas›nda.
Bugüne kadar bu kapsamda neler yapt›k? Birçok federasyonla ortak çal›flmalar gerçeklefltirdik. Aç›l›fl ve kapan›fl törenlerinin daha görkemli olmas›n› sa¤lad›k. Kokteyller, Türk geceleri, gösteriler, halk oyunlar› düzenledik. Organizasyonlar›n yap›ld›¤› mekânlarda “info desk”ler kurarak yabanc› konuklara Türkiye hakk›nda enformasyon vermeyi ve tan›t›c› materyalleri da¤›tmay› sa¤lad›k. Yine yabanc› gazeteci ve konuklar›n a¤›rlanmas›nda pay›m›z oldu. Bu kiflilerin
ören yerlerine ve müzelere girifllerinde kolayl›k sa¤lad›k. Profesyonel rehber ve
mihmandar sa¤lad›k. Birçok uluslararas› spor organizasyonlar›nda saha reklâmlar›m›z verildi. Televizyon kanallar›nda Türkiye reklâmlar› bolca seyrettirildi.
2007 y›l›nda yapt›¤›m›z katk›lardan baz›lar›n› flöyle s›ralayabilirim. Geçen sene
Avrupa Basketbol fiampiyonas› vard›. Orada 1500 kifliye kokteyl verdik. Orada,
‹spanya Basketbol Federasyonu yetkilileri, sporcular, F‹BA yetkilileri, büyükelçilik mensuplar› vard›. Onun d›fl›nda Wimbledon, Red Bull Racing, Grand Prix
karfl›laflmalar›nda yine Türkiye tan›t›m kampanyas› yapt›k. Türkiye logolu arabalar yar›flmada göründü. Wimbledon’da televizyon reklâmlar› verdik. Wimbledon tenis turnuvas›n›n resmi program yay›n›nda tam sayfa reklâm›m›z ç›kt›. Ben
k›sa k›sa geçiyorum. Formula 1 Grand Prix yar›flmas›nda 2 Finlandiya vatandafl›n›n Türkiye’ye ça¤r›lmas›. Finlandiya’da bir kampanya düzenlenmiflti. Yar›fllar
esnas›nda yap›lan çekimler, canl› ba¤lant›larla televizyonlarda yay›nland›. 90 saniyelik filmler yine Finlandiya televizyonunda 14 kez gösterildi. Onun d›fl›nda
Galatasaray-UEFA kupa maçlar›nda saha reklâmlar›m›z oldu. Di¤erlerine ana
sponsorlar› olduklar› için veremedik. Avrupa Da¤ Bisikleti fiampiyonas›nda, Ka-
182
padokya’da 25’e yak›n yabanc› gazeteciyi Türkiye’de a¤›rlad›k. Bunlar›n ülkelerine döndüklerinde Türkiye ile ilgili yaz› yazmalar›n› sa¤lad›k. Bunlardan örnek
verelim. Bu Bordo maç›ndayd›. Fransa’da renkli ekranda Galatasaray-Bordo maç›ndaki saha reklâm›m›z. 2008 y›l›nda da ‹zmir’de voleybol olimpiyat seçmeleri
vard›. Yine saha reklâm› verdik. Efes Pilsen’de saha reklâm› verdik. Liverpool
maçlar› s›ras›nda ‹ngiltere’de Prömiyer Ligde yine saha reklâmlar›m›z oldu. Manavgat Da¤ Bisikleti Turnuvas›nda gazeteci a¤›rlad›k. Belçika Basketbol ve Futbol Kupa finallerinde reklâm verdik. Yine ‹stanbul Rallisinde katk› sa¤lad›k ve
tan›t›m kampanyalar› düzenledik. En son da Cumhurbaflkanl›¤› Bisiklet Turunda yurt d›fl›nda canl› yay›n deste¤i sa¤layarak bu 106 ülkenin bir k›sm›nda Bakanl›¤›m›z›n da katk›s› oldu. Seneye san›yorum daha da büyük katk› yapaca¤›z.
Yine saha reklâmlar›ndan, ‹zmir’deki voleybol seçmeleri. Bu organizasyona da
Bakanl›¤›n tan›tma fonundan para ç›kmas›n› sa¤lam›flt›k.
Bu sene bizim tan›t›m bütçemiz 140 milyon dolar. Bu bütçe geçen seneye
oranla yüzde 17 artm›fl. Yaln›z bu 140 milyon dolar›n hepsi spor için de¤il; genel tan›t›mdan bahsediyorum. 83 ülkede tan›t›m yap›lacak. 2008’de de bizim
önümüzde iki büyük organizasyon var. Bunlardan birisi Avrupa Futbol fiampiyonas›. Bunun için özel görsellerimizle birlikte haz›rlad›¤›m›z ve profesyonel bir
reklâm firmas›nca haz›rlanan bir kampanyam›z var. Bu kampanya ‹sviçre, Avusturya ve Almanya’da gerçeklefltirilecek. ‹sviçre’de Zürih, Basel ve Cenevre flehirlerinde befl mega boardda bir ay boyunca reklam yay›nlanacak. Görsellerimiz bu
flekilde.
Türkiye’nin maçlar›n›n oynanaca¤› Basel ve Cenevre’de ‹sviçre ve Çek
Cumhuriyeti karfl›laflmalar› öncesinde, esnas›nda ve sonras›nda 45 bisikletçi taraf›ndan çekilen çift taraf bask›l› Türkiye görselleri dolaflt›r›lacak. Zürih ana tren
gar›ndaki elektronik ekranda bir ay süreyle 1260 defa 30 saniyelik reklâm dönecek. Tren, Zürih’te oldukça s›k kullan›lan bir ulafl›m arac›. Onun önemini göz
ard› etmedik. Slaytta gördü¤ünüz, bisiklet reklam›m›zdan bir görsel. Gördü¤ünüz flekilde olacak. Bilmiyorum maç için ‹sviçre’ye gidenler olacak m› ama gidenlerin gözlerine mutlaka çarpacakt›r çünkü yo¤un bir kampanya olacak. 3 flehirde 100 tramvayda bir ay boyunca reklam verece¤iz. Maçlar biliyorsunuz sadece statta de¤il insanlara genifl alanlarda da seyrettirilecek. Bu alanlar›n büyük
bir bölümü de Zürih Gölü’nün çevresinde olacak. Bu nedenle biz Zürih Gölü
üzerinde maçlar›n seyredilece¤i gemiyi ülkemizin reklamlar›yla giydirece¤iz. Bu
“outdoor” reklâm bizim yeni ve s›k kulland›¤›m›z bir araç. Özelikle bina ve gemi giydirmeyi çok s›k kullan›yoruz. Örnek olarak yans›ya görselini de koydum.
183
Bu kampanyam›z›n bütçesi, 568 bin 268 ABD dolar›. Yine bu kampanya çerçevesinde Avusturya’da 4 flehirde 580 adet aç›k hava, 184 dönen panel, 6 tramvay,
3 Mercedes taksi giydirme reklâmlar› gerçeklefltirdik.
Di¤er organizasyon Pekin Olimpiyatlar›. Bunun bütçesi biraz daha yüksek.
1 milyon 322 bin 931 dolar civar›nda kampanya. Kampanyan›n slogan› “Fashionate summer, a colorful life in Turkey”. Bu firma özel bir flekilde seçildi. Olimpiyatlarda baya¤› iddial› olacak. Buna uygun olarak flu anda tiflörtler ve flapkalar
da bast›r›lmakta. Hem insanlar›n üzerinde hem “outdoor” ya da görsel, yaz›l›
medyada reklamlar›m›z bolca görünecek. Yine otobüs, taksi giydirme, metroda
reklâmlar›m›z olacak. Spor temal› görselleri kullanmaya öncelik verdik çünkü
spor turistinin dikkatini çekmek daha uygun olacakt›r. ‹nternette reklâm›m›z olacak. Pekin’in en ifllek caddesinde, pasajlarda, 6000 takside, floför koltu¤u arkas›nda, panolarda poster reklâm› gerçeklefltirilecek. Havaalan› otobüslerinde filmlerimiz yay›nlanacak. 150 fitness kulübünde toplam 900 panelde reklâm verece¤iz.
Otel lobilerinde, asansörlerde, yani nereye girerseniz karfl›n›za Türkiye ç›kacak.
Otobüsler dolaflt›r›lacak. Su sporlar›n›n, yar›fllar›n›n izlenece¤i deniz kenar› yürüyüfl ve araç yolu boyunca 50 ›fl›kl› billboard reklam. Otobüslerde reklâm.
Benim sürem doldu herhalde. Ben beni dinledi¤iniz için teflekkür ediyorum. Konuyla ilgilenen arkadafllar ya da kurulufllar kim olursa görüflmeye haz›r›m. Bilgilerim, e-posta adresim burada yaz›yor. Teflekkür ederim.
MODERATÖR - Biz de teflekkür ederiz. Say›n Özçelik, buyurun lütfen.
LEVENT ÖZÇEL‹K (TRT Spor Spikeri ve Yorumcusu) - Teflekkür ederim. De¤erli Konuklar, iyi günler. Öncelikle bir hafta boyunca bu organizasyonda sevgili Fevzi Aç›kal›n ile birlikte canl› yay›nda görev yapan bir kifli olarak, bir
yay›nc› olarak ve de bu organizasyonun öncesini de çok iyi bilen bir kifli olarak
bir teflekkür borcumuz var diye düflünüyorum.
1075 kilometrelik çok uzun bir parkur. Bir spor organizasyonu yap›l›yor,
normal flartlar alt›nda 1, 2 ya da 3 günlük bir organizasyonu bir statta ya da bir
salonda organize etti¤iniz zaman en az›ndan tek bir yerde organize edersiniz ama
bu gerek süre olarak gerekse mesafe olarak ve de zaman olarak 8 güne yay›lm›fl
gerçekten çok önemli bir organizasyondu. Bir kere san›yorum Say›n Aç›kal›n her
fleyden önce bu parkuru 28 defa geçti, ben 2 defa geçtim. Bu parkurla ilgili bir
sürü sorun çözümlendi. Yerel amirlerle, mülki amirlerle ilgi nas›l art›r›labilir diye görüflmeler yap›ld›. Asfaltlanmam›fl yollar›n çözümlenmesi bile bu organizas-
184
yonu yapan insanlar›n ifli oldu. Organizasyon boyunca yaklafl›k 1000 dolay›nda
sporcu, yönetici, medya mensubu bir yerden bir baflka yere transfer edildi ve onlar›n otel giriflleri-ç›k›fllar› eksiksiz bir flekilde yap›ld›. Sonuç itibariyle bu iflte gerek Baflkan Say›n Müftüo¤lu gerekse Asbaflkan Say›n Aç›kal›n ve onlara destek
veren teflkilata gerçekten iyi ifl yapt›klar› konusunda bir teflekkür borcumuzun
oldu¤unu düflünüyorum. Bu çerçevede sevgili Fevzi Aç›kal›n’a da teflekkür ediyorum çünkü bir hafta boyunca yay›nda çok iyi bir birlikteli¤imiz oldu. Medya
Plaza yetkilisi sevgili Vural Bey’e de, ‹lknur Han›m’a da teflekkür etmek laz›m
çünkü çok fazla destek verdiler. TRT, 8 gün boyunca az önce Abdurrahman
Bey’in de söyledi¤i gibi yay›n yapt›. 16 saat civar›nda bir canl› yay›n›m›z oldu.
Sadece saat 16’da bafllayan sadece TRT 2 yay›nlar›nda de¤il, TRT Int vas›tas›yla
yurt d›fl›nda da bu yay›nland›. Yay›n boyunca Medya Plaza ile bir ortakl›¤›m›z
oldu ve Türkiye’de ilk kez bir sürekli canl› yay›n gerçeklefltirildi. 5 mobil kamera yani motosikletli kamera, bununla birlikte 2 helikopter, görüntüyü veren kameran›n bulundu¤u helikopter ve bütün bu sinyalleri tepede toplayan bir naklen yay›n uça¤› kesintisiz yay›n yapmam›z› sa¤lad›. Bu, Türk televizyonculu¤unda bir ilkti.
Peki, nas›l bir parkurdu, neler yapt›k? fiöyle k›sa bir görüntülerin eflli¤inde,
arkadafllar›m›z bize o bisiklet turunun görüntülerini bir defa daha verirlerse sözlü olarak birkaç fley ifade etmek isterim. Tarihi yar›m adada bir nisan ay›n›n Pazar gününde Sultanahmet ve Ayasofya’n›n eflsiz görüntüleriyle ç›kt›k yola ve ‹stanbul’dan bisikletçi arkadafllar›m›zla bu yap›lar›n y›llara meydan okuyan siluetlerinin arkas›ndaki çarp›k mimari görüntüleriyle ayr›ld›k. Ard›ndan 8000 y›ll›k
tarihiyle cilal› tafl devrine kadar giden Efes Antik Kenti’ni solumuza al›p Kufladas›’na indik. Daha sonra, dünyada nesli tehlike alt›nda olan cüce karabatak kufllar›ndan bahsederek Bafa Gölü Kufl Cenneti’ni geçip Halikarnas Bal›kç›s›’na selam vererek Bodrum Yokuflu’nu indik. Gökova Körfezi’ne do¤ru pedal basarken
Akyaka’daki Kad›n Azmak’›n›n görüntüleriyle gerçekten büyülendik. Marmaris’e
girerken flehrin isminin bir söylenceye göre Kanuni’nin kalenin büyütülmesi iste¤ini yerine getirmeyen mimar› için etraf›ndakilere “Mimar› as” emrinden geldi¤inden bahsettik. 85 milyon y›ld›r dünyada olduklar› tahmin edilen karetta karettalara “Buras› sizindir” diyerek Dalyan’›n ‹ztuzu kumsal›n› geride b›rakt›k.
Ölüdeniz’e bu kez yamaç paraflütleriyle de¤il, yar›fl bisikletleriyle yumuflak bir
inifl gerçeklefltirdik. Sa¤›m›zda Akdeniz, solumuzda keskin yamaçlar›n oldu¤u
yolda Kaputafl Plaj›’n›n kartpostal görüntüsünü izlerken Kaputafl Geçiti’nin yap›m›nda hayatlar›n› kaybeden iflçilerimizi rahmet ve sayg›yla and›k. Finike’nin
185
portakal›ndan yiyip Demre’de Noel Baba’n›n sakal›n› okflad›ktan sonra güneyin
göz bebe¤i Antalya’ya girdik güneflli bir nisan günü. Binlerce y›ll›k Anadolu tarihinin denizle bulufltu¤u sahil fleridinde Side Antik Kentini, Aspendos’u geride
b›rakarak, Manavgat fielalesi’nin serinli¤ini alarak, Antik ça¤lar›n korsanlar, bugünün ise spor flehri olan Alanya’da bitirdik turumuzu. Böyle keyifli bir 1 hafta
yaflad›k.
Peki, “Cumhurbaflkanl›¤› Bisiklet Turu’nun Turizm ‹le Evlenmesi” baz›ndaki bu olaya bakt›¤›m›z zaman 1 haftal›k bu tur ne kazand›rd›? Her fleyden önce
flunu söyleyebilirim: Ben özellikle Marmaris ile afla¤›daki Kafl aras›ndaki sahil fleridini hiç gezmemifltim. En az›ndan o bölgeye gidecek olan bir turist kazand›rd›. O kifli de önümüzdeki günlerde herhalde ben olaca¤›m.
fiimdi turizme bakt›¤›m›z zaman dünyadaki turizm gelirlerinin yüzde 30 ile
32 civar›ndaki bir bölümünün art›k spor turizminden sa¤land›¤›n› görüyoruz.
Bu ya do¤ada yap›lan turizm ile ilgili bizzat kat›lan insanlar›n sa¤lad›klar› turizm
geliri ya da büyük bir organizasyonu izlemek için gelen veyahut da bu büyük organizasyona kat›lmak üzere gelen kiflilerin b›rakt›klar› turizm gelirleri. 2000’li
y›llar›n bafllar›n›n verilerine göre yaklafl›k 500 milyar dolarl›k bu turizm geliri
pastas›nda 150-170 milyar dolar civar›nda bir gelirin spor turizminden elde edildi¤i söyleniyor. Türkiye’ye bakt›¤›m›z zaman Türkiye’de özellikle do¤a sporlar›ndan kaynaklanan sportif turizm son y›llarda gerçekten bafl döndürücü bir flekilde art›yor. Yepyeni dallar envantere girmeye bafll›yor. Rafting var, paraglyding
var, tracking var, diving var, yamaç paraflütü var, ve öyle san›yorum ki bisiklet
de yak›n gelecekte envanter içinde yerini alacak. Ama yine 2000’li y›llara bakt›¤›m›z zaman veriler, bir spor turizminden yararlanan ve bu amaçla gelen kifli say›s›n›n Türkiye’de 150 bin civar›nda oldu¤u gerçe¤ini ortaya koyuyor. O da
dünya geneline bakt›¤›m›z zaman yüzde 30’luk miktar›n Türkiye’de yine 2000’li
y›llar›n bafl› itibariyle yüzde 1,3 oldu¤unu görüyoruz. Ondan sonraki dönemde,
Formula 1’in devreye girmesiyle biraz daha artt›¤›n› düflünürsek yine de kat edilmesi gereken çok ciddi bir mesafe var.
De¤erli Konuklar, 1 hafta boyunca turu izleyen ve Say›n Fevzi Aç›kal›n
Bey’le birlikte turu anlatan bir kifli olarak Cumhurbaflkanl›¤› Bisiklet Turu’nun
Türk turizmine katk›s›n›n ne flekilde sa¤lanabilece¤i konusunda birkaç naçizane
önerim var. ‹ç turizme bakt›¤›m›z zaman her bitifl noktas›nda var›fl›n oldu¤u gün
yo¤unlaflacak bisiklet festivallerinin yap›lmas›n› öneriyorum. Çünkü buradaki
en büyük s›k›nt›lardan birisi, bizim tur öncesinde bu parkuru dolaflarak gerek
mülki amirler gerekse yöneticilerden sürekli olarak bitifl noktalar›nda ve ç›k›fl
186
noktalar›nda ilginin artmas› için nas›l çal›flma yapabilecekleri konusunda yard›m
beklemek oldu ve buna ra¤men çok ciddi anlamda bir ilgiyi sa¤layamad›k. Bu en
önemli konulardan birisidir. Bu noktada Bisiklet Federasyonunun çok önemli
bir avantaj› var çünkü ellerindeki enstrüman bisiklet. Yani her çocu¤un rüyas›.
Çocuklar› olay›n içine sokarak bir süre sonra -tabi bunlar uzun dönemde projeler- çocuklar›n ailelerinin ellerinden tutarak parkura getirmeleri sonucunu çok
rahatl›kla sa¤layabiliriz çünkü yar›flmac› her ne olursa, ne kadar para kazanacak
olursa olsun mutlaka yolda alk›fllayacak birilerinin, bitifl noktas›nda, o bitifle girerken pedal bas›lan noktada, çok ciddi anlamda bir kalabal›¤›n olmas›n› istiyor.
E¤er çok iyi tak›mlar›n gelmesini istiyorsak iflin bu k›sm›n› mutlaka çözmemiz
laz›m. Tura kat›lacak olan tak›mlar›n say›s›n› art›rmak ve profesyonellik dereceleri art›rmak zaten flu anda federasyonun çal›flmalar› içinde. Öncelikli olarak
Cumhurbaflkanl›¤› Turu’na bununla birlikte di¤er önemli turlara kat›lacak tak›mlar›n antrenmanlar›n› yapacak uygun ortamlar sa¤lamak. Çünkü bu parkur
gerek co¤rafi anlamda gerekse iklimsel anlamda bak›ld›¤›nda son derece hofl bir
parkur. Gerek Fransa Turu’na gerek ‹talya Turu’na kat›lacak olanlar›n ya da
Cumhurbaflkanl›¤› Bisiklet Turu’na kat›lmay› bir gelenek haline getirmifl olanlar›n tur öncesindeki çal›flmalar›n› burada, kendi ekipleriyle -ki o ekipleri de bir
hayli kalabal›k- gelip yapmalar›n› sa¤layacak ortamlar›n oluflturulmas›nda da yine yarar görüyoruz. Bu sporu Avrupa’da takip eden birçok sporsever var. Ayr›ca bu grup, altyap›lar› bir hayli dolgun ve de entelektüel bir yap›ya sahip bir
grup. Yine iyi bir organizasyonla buradaki insanlar›, bu sporseverleri bitifl ve var›fl noktas›nda, tur öncesinde birtak›m aktiviteler düzenleyerek çevredeki tarihi
ve do¤al güzellikleri hem onlara göstermek hem bisikletle ilgili birtak›m organizasyonlar›n içine sokarak -örne¤in bisiklet safarileri yaparak- turda, turun yap›laca¤› gün, yar›fl öncesinde bitifl noktas›na transfer etmek suretiyle de turizmde
ayr› bir ç›k›fl noktas› sa¤lanabilir.
Ayr›ca yerel yöneticilerin bu tura dikkatini biraz daha fazla çekmek laz›m.
Asl›nda federasyon bu ifli yapmak için çok fazla çaba sarf etti ama baz› yöneticiler bu konuya fazla dikkat etmemek konusunda adeta ayak dirediler, ama baz› yerel yöneticiler de biz onlara gitmememize ra¤men bize geldiler ve olay›n önemini
anlad›lar. Örne¤in, Bodrum’da bir gün otururken ertesi gün Marmaris’e koflacakt›k Ula Belediyesi ve Ula Emniyet Amiri beni telefonla arad›. Ula Emniyet Amiri
kendilerinin ilçesinden direk geçilmemesine ra¤men Ula ile ilgili bize bilgiler verdi. Ula’da kaç tane bisiklet oldu¤unu, Ula’da bisiklet sporunun ne kadar önem arz
etti¤ini anlatt› ve biz Ula’ya yak›n bir yerden geçerken bu bilgileri kendisinden al-
187
d›k. Yay›n s›ras›nda bunlar› çok detayl› bir flekilde kulland›k. Ertesi gün Ula’ya
ba¤l› olan Akyaka köyüne davet edildik. Orada Kad›n Azmak’›n› gördük. Daha
sonra yine görüntüler eflli¤inde, çünkü tepeden çok muhteflem görüntülerimiz
vard›, o bölgeyi çok daha iyi tan›tt›k ve kuflkusuz bu da art› bir gelir olarak önümüzdeki y›llarda bunun artmas› suretiyle bu ve buna benzer ilçelere dönüfl sa¤layacak. Bu çerçevede de gerek TRT’nin gerekse federasyonun bu sahil fleridiyle
ilgili tepe görüntüleri aç›s›ndan eflsiz bir arflivi oldu¤unu da söylemek laz›m.
Bu, iflin böylesi projeler bütünüyle ilgili düflünülen bölümü. ‹kinci bölüm,
medya bölümü. Yaz›l› ve görsel medyan›n günlük reyting kayg›lar› d›fl›nda biraz
ülke idealleri aç›s›ndan bak›p buna biraz fazla e¤ilmekte yarar var. Az önce Say›n Aç›kal›n’›n söyledi¤i gibi 426 tane haber ç›km›fl. TRT 16 saat yay›nlam›fl.
Toplam yay›n›m›z 25 saat, zaten bu yay›n›m›z›n süresi daha da artacak çünkü
biz 16 ile 18.30 aras›nda yay›nlad›¤›m›z bu yar›flmalar› daha sonra özet görüntüler halinde akflamlar› defalarca yay›nlad›k ve yay›nlamaya da devam edece¤iz.
Yani sadece yapt›¤›m›z canl› yay›n de¤il daha sonradan yapaca¤›m›z yay›nlar da
bu görüntülerin yurt d›fl›na gitmesini sa¤layacakt›r. Yerel bas›nda özellikle yaz›l› bas›n konusunda bisiklet sporunun çok büyük bir avantaj› var çünkü bisiklet
sporu asl›nda alt yap›s› olan bir spor. Y›llar öncesinde bisiklet sporu yaz›l› Cumhurbaflkanl›¤› Bisiklet Turu, onun öncesinde Marmara Bisiklet Turu olmak üzere bas›n›n çok fazla ilgi duydu¤u alanlardan biriydi. Dolay›s›yla bu noktada da
Bisiklet Federasyonu bas›n mensuplar›n› çok rahatl›kla kazanabilecek bir organizasyonun içine girebilir. Bu son Cumhurbaflkanl›¤› Bisiklet Turu da bu konuda iyi örnekler verdi. Yurt d›fl› yay›na bakt›¤›m›z zaman, az önce Say›n Aç›kal›n’›n söyledi¤i gibi, 106 ülkede daha kümülatif olarak 100’ün üzerindeki ülkede milyonlarca izleyiciye ulaflt›¤›n› görüyoruz. Fakat biz bu anlat›ma girerken
elimizde dosyalarla girdik. 4 tane “beauty” noktas› vard›, buralar nerelerdir, nerelerden geçiyoruz, parkuru daha öncesinden çok iyi gezdi¤imiz için ne tür görüntüler eflli¤inde bu tur heyecan›n› verece¤imizi gayet iyi biliyorduk. Yeri geldi¤i zaman da, elimizden geldi¤ince uygun noktalarda bu bilgileri verdik. Yurt
d›fl›nda bunu özellikle yerinden de¤il de görüntüye bakarak anlatan sunucular
için bir tur rehberinin, bir kitapç›¤›n›n oluflturulmas›nda büyük yarar var. Oluflturulan bu tur kitapç›¤› sayesinde yay›nc› olan sunucu çok rahatl›kla görüntüye
bakarak nereyle ilgili, Türkiye ile ilgili ne gibi bilgiler verece¤ini çok rahatl›kla
söyleyebilecek. Bunun da özellikle markalama suretiyle görüntülerdeki yerlerin
belirtilerek verilmesinde büyük yarar var.
Son olarak benim bir önerim de bu turun daha flaflal› olabilmesi aç›s›ndan,
188
bu turun Alanya’da bitmesi yerine Alanya’da bafllay›p ‹stanbul’da Bo¤az Köprüsü üzerinde, köprünün tam ortas›nda bitmesi. Bunu daha önce baflkana da söylemifltim. Çünkü tur birinci gününden itibaren reytingi sürekli olarak artan bir
görüntü izledi. ‹stanbul’un, Bo¤az’›n o eflsiz görüntüleriyle birlikte bir final yap›lmas›nda büyük yarar oldu¤unu düflünüyorum. Bundan sonraki iste¤im, dileriz bu tur bundan sonra ç›tan›n sürekli olarak bir santimetre bile olsa yukar›ya
ç›kart›larak devam eden bir organizasyon olsun. Teflekkür ederim.
MODERATÖR - Biz teflekkür ederiz, Say›n Özçelik. Vural Bey, buyurun
lütfen.
VURAL ÜNLÜ (EM Sport Media AG Uluslararas› Operasyonlar Direktörü) Hello. My name is Vural Ünlü. I was told that I have the option to choose between English and Turkish. So I take the English option. I hope that there is the technical infrastructure so that basically I can be followed.
Taking into consideration that we do not have too much time left, I will really focus on some key issues in the production and the international distribution of the Presidential Tour of Turkey. Our company EM Sport Media is the partner of the Turkish
Cycling Federation by having produced by Plazamedia which is the biggest sports television producer in Europe. For example, all FIFA World Cup games in the last two
cycles have been produced by Plazamedia. Also the Formula 1, the Winter Olympics
you name it. DSF is the leading German free-to-air broadcaster and also has broadcasted the Presidential Tour of Turkey live on the television. Apart from that, we are
also on T Marketing which is a company that owns all the Champions League rights
that we also sell on a worldwide level.
Just giving some short ideas on the production, it has been a quite comprehensive
set of equipment that has been used for the Presidential Tour of Turkey. We have used
one airplane that has circulated 8000 meter above the surface. We use two helicopters
and one high definition OB Van. We had four motorcycles, not three and eight static
cameras. So it has been a quite comprehensive technical set up for this event and it has
been in fact first time in media history that entire cycling event has been produced in
high definition quality.
Here you can get an idea about the technical complexities of this production. So
basically all the motorcycles, riders and helicopters have been producing the high definition signal sending up to the airplane on 8000 miles which have been downlink to a
189
SNG and uplink to the international broadcasting takers.
As Abdurrahman pointed out, our basic aim is in the long term to develop this
brand. We see that all tourism-oriented nations like France, Italy and Spain have their national cycling tour. This is something which has been missing so far. We have the
support of the government with a professional organizing team and we have a good
production and media distribution and we will be able to do that for five to ten years.
I will just give some final words on the television coverage that we have achieved.
As I told you DSF has shown this in Germany, Austria and Switzerland. The technical
reach is about 100 million people. The daily reach of DSF only in Germany is 6.2 million spectators. Plus we had the prestigious Dubai sports channel which also has covered this event live. They cover 80 million people in 23 countries in Arabic language.
We had all the Scandinavian countries through Viasat which is the combination of free TV and pay TV broadcasters in the Baltic countries and Scandinavia. We have the
kind of the monopolist in the South African countries which is GTV. It is a pay TV platform that is a market leader, the only dominant pay TV platform in the South African
domain. Also there is a prestigious sport club. They have only the most prestigious
sports events. They have the bundesliga rights and other prestigious sports rights. So
they basically have covered this live in the Baltic countries, Balkans and Poland. Finally, we have some smaller countries like Albania, Israel, Malta and even which is not
on this chart Ireland has also covered this event. So basically we managed to get this
on air in three continents in over 106 countries.
So this is the media outcome and I think that looking forward if we continue in
this partnership within excellent organization with high class production entity and also good international distribution I am sure that the target to get it to a classical brand
within ten years is definitely something which is not unrealistic and which can be established with a professional team.
Merhaba. Benim ad›m Vural Ünlü. Bana ‹ngilizce ve Türkçe aras›nda bir
tercih yapabilece¤im söylendi ve ben de ‹ngilizceyi tercih ettim. Umar›m beni takip edebilmeniz için gerekli altyap› mevcuttur.
Çok fazla vaktimiz olmad›¤›n› göz önünde bulundurarak, Cumhurbaflkanl›¤› Türkiye Bisiklet Turunun prodüksiyon ve da¤›t›m aflamas›ndaki kilit konulara de¤inece¤im. fiirketimiz EM Sport Media, Türkiye Bisiklet Federasyonunun
orta¤›d›r ve prodüksiyon Avrupa’n›n en büyük prodüktörü olan Plazamedia taraf›ndan gerçeklefltirilmektedir. Örne¤in, son iki dönemdir Dünya Kupas›n›n
190
prodüktörlü¤ünü Plazamedia gerçeklefltirmifltir. Formula 1 ve K›fl Olimpiyatlar›
da buna dahildir. DSF, Almanya’n›n lider free-to-air yay›nc›s›d›r ve Cumhurbaflkanl›¤› Türkiye Bisiklet Turunu canl› olarak televizyonda yay›nlam›flt›r. Bunun
yan› s›ra, fiampiyonlar Ligi yay›n haklar›n› sat›n alan ve bizim de dünya genelinde yay›n haklar›m›z› satt›¤›m›z bir flirket olan T Marketing de Cumhurbaflkanl›¤› Türkiye Bisiklet Turunu yay›nlad›.
fiimdi sizi prodüksiyon hakk›nda k›saca bilgilendirmek istiyorum. Cumhurbaflkanl›¤› Türkiye Bisiklet Turu için çok kapsaml› bir ekipman kullan›ld›.
Yerden sekiz bin metre yüksekte uçan bir uçak kulland›k. ‹ki helikopter ve bir
yüksek çözünürlüklü yay›n arac› (high definition BO van) kulland›k. Ayr›ca üç
de¤il, dört motosiklet ve sekiz statik kamera kulland›k. Bu faaliyet için oldukça
kapsaml› bir ekipman kulland›k ve medya tarihinde ilk defa bir bisiklet turunun
tamam› yüksek çözünürlük kalitesi ile yay›nland›.
Bu prodüksiyonun ne kadar karmafl›k oldu¤unu flimdi verece¤im bilgilerle
de anlayacaks›n›z. Tüm motosiklet, bisiklet ve helikopterlerden yerden sekiz bin
metre yükseklikteki uça¤a yüksek çözünürlüklü sinyal gönderildi ve bunlar da
uyduya ve uluslararas› yay›nc›lara aktar›ld›.
Abdurrahman’›n belirtti¤i üzere, temel amac›m›z bu markay› gelifltirmektir.
Fransa, ‹talya ve ‹spanya gibi turizm odakl› ülkelerin tümünde ulusal bisiklet
turlar›n›n oldu¤unu görüyoruz. Biz bugüne kadar bunu gerçeklefltirememifltik.
fiimdi profesyonel bir organizasyon ekibi ile hükümet bize destek veriyor ve iyi
bir prodüksiyon ve da¤›t›m sürecine sahibiz. 5 ile 10 y›l aras›nda bir sürede bunu gerçeklefltirebilece¤imize inan›yorum.
Son olarak, Cumhurbaflkanl›¤› Türkiye Bisiklet Turunun medyada ne kadar yer ald›¤›ndan bahsetmek istiyorum. Daha önce de belirtti¤im gibi, Cumhurbaflkanl›¤› Türkiye Bisiklet Turu, DSF taraf›ndan Almanya, Avusturya ve ‹sviçre’de yay›nland›. Teknik olarak 100 milyon kifliye ulafl›ld›. DSF’nin yaln›zca Almanya’daki günlük eriflim oran› 6,2 milyon kiflidir. Bunun yan› s›ra, prestijli bir
Dubai spor kanal› da bu faaliyeti canl› olarak yay›nlam›flt›r. Bu kanal Arapça olarak 23 ülkede 80 milyon kifliye ulaflmaktad›r. Balt›k ülkeleri ve ‹skandinavya’da
ücretli ve ücretsiz televizyon yay›nc›lar›n› bir araya getiren Viasat da bu faaliyeti
bütün ‹skandinav ülkelerinde yay›nlam›flt›r. Güney Afrika’da bir tür tekel olan
GTV de faaliyetimizi yay›nlad›. GTV, Güney Afrika bölgesinde piyasan›n lideri
ve hakim ücretli televizyon platformu konumundad›r. Bunun yan› s›ra, prestijli
bir spor kulübünden de bahsedebiliriz. Bu kulüp yaln›zca en prestijli spor faaliyetlerine yer veriyor. Örne¤in, Bundesliga yay›n haklar›na sahipler ve baflka
191
prestijli spor faaliyetlerinin de yay›n haklar›n› alm›fl durumdalar. Böylece, faaliyetimiz Balt›k ülkeleri, Balkanlar ve Polonya’ya ulaflt›r›lm›fl oldu. Son olarak, Arnavutluk, ‹srail ve Malta gibi küçük ülkelerde de faaliyetimiz yay›nland›. Bu flemada görmedi¤imiz ‹rlanda gibi ülkelerde de faaliyetimiz izlendi. Böylece üç k›tada 106 ülkeye ulaflm›fl olduk.
Medyadaki sonuçlar bu flekilde ve ben bu harika organizasyon ve yüksek
s›n›f prodüksiyon ve da¤›t›m flirketi ile ortakl›¤›m›z devam etti¤i sürece, on y›l
içerisinde klasik bir markaya dönüflme hedefinin gerçekçi bir hedef oldu¤una ve
profesyonel bir ekip ile bu hedefe ulafl›labilece¤ine inan›yorum.
MODERATÖR - Vural Bey’e de konuflmas› için teflekkür ediyorum. Zaman›m›z› aflt›¤›m›z için çok k›saca özetliyorum. Bisiklet Federasyonu Asbaflkan› ve
organizasyonda görevli teknik asbaflkan Abdurrahman Aç›kal›n, yar›flman›n nas›l kotar›ld›¤›n›, öncesini ve sonras›n› anlatt›, haz›rl›k aflamalar›ndan bahsetti.
‹lknur Han›m, ba¤l› bulundu¤u Bakanl›kla ilgili, Bakanl›¤›n bu konudaki dan›flma biriminin projelerinden bahsetti. Asl›nda ‹lknur Han›m’›n ba¤l› oldu¤u birim
bu turizm ve spor evlili¤inin bir çöpçatan›. Çok önemli bir birim. Deneyimli spiker arkadafl›m›z Levent Özçelik hem organizasyonun içinde her gün yaflayan,
daha öncesinde haz›rl›k aflamas›n› da bilen bir insan olarak detaylarla anlatt›. EM
Sports Anonim fiirketi’nden Vural Ünlü, organizasyonu kotaran, yap›m›n›, da¤›t›m›n› üstlenen firman›n dan›flman› olarak geçirdi¤i aflamalar› ve hangi ülkelere
nas›l ulaflt›¤› konusunda teknik bilgiler verdi. Sorusu olan var m›? Buraya kadar
geldi¤iniz ve sab›rla bizi dinledi¤iniz için çok teflekkür ederim. Sayg›lar›mla.
SUNUCU - Biz de Say›n Aç›kal›n’a ve de¤erli konuflmac›lar›m›za çok teflekkür ediyoruz. H›zl› bir flekilde hemen bir sonraki konuflmac›lar›m›za geçmek istiyorum. Elbette sponsorluk geri dönüflleri almak amac›yla yap›l›yor ama sponsorluklar bazen belirli riskler de tafl›yabiliyor ve belirli sorumluluklar getiriyor. Dolay›s›yla özellikle isim sahipli¤i ise söz konusu olan, isim sponsorlu¤u ise, bunun
çok daha önemli sorumluluklar› var. “‹sim Sahipli¤inin Dayan›lmaz A¤›rl›¤›” bafll›kl› oturumu gerçeklefltirmek amac›yla Fortis Kurumsal ‹letiflim Direktörü Say›n
Arda Öztaflk›n ve Turkcell Kurumsal ‹letiflim Bölümü Kurumsal Sponsorluklar Uzman› Say›n Harun Velio¤lu’nu davet etmek istiyorum.
“‹sim Sahipli¤inin Dayan›lmaz A¤›rl›¤›”
192
Konuflmac›lar:
Arda ÖZTAfiKIN - Fortis Kurumsal ‹letiflim Direktörü
Harun VEL‹O⁄LU - Turkcel Kurumsal ‹letiflim Bölümü Kurumsal Spon sorluklar Uzman›
ARDA ÖZTAfiKIN - Herkese merhaba. Bir avuç insan kald›k gerçi ama biz
Harun ile birlikte zaten bir sunum üzerinden geçmeyi düflünmüyoruz. A¤›rl›kl›
olarak futbolun iki çat› sponsorlu¤unu yöneten iki markan›n temsilcileri olarak
Turkcell’in ve Fortis’in Turkcell Süper Lig ve Fortis Türkiye Kupas› sponsorlu¤u
ile ilgili olarak sohbet etmek istiyoruz. Sohbet ortam› asl›nda daha da elveriflli
hale gelmifl çünkü koltuklar bombofl. Dolay›s›yla bu kalan üç befl kifli ile sohbeti asl›nda daha interaktif hale getirebiliriz. Biz dedi¤im gibi herhangi bir sunum
yapmayaca¤›z ama a¤›rl›kl› olarak birbirimiz ile paslaflarak bu sponsorluktan ne
almak istedik, ne için girdik, nas›l ölçüyoruz, bize getirisi ne, bundan sonraki
planlar›m›z nelerdir konular›n› marka baz›nda konuflmay› hedefliyoruz. Çok
uzatmay› zaten planlamad›k. Dolay›s›yla, sizin tarafta da kalan fedakâr insanlar
olarak sorular varsa zaten öncelikli olarak onlar› cevapland›rmay› tercih ederiz.
fiöyle bafllayal›m dilerseniz. fiimdi asl›nda bu sponsorluk kongresinde de
iki gün boyunca konufluldu. Sponsorluk stratejisi belirlemek markalar aç›s›ndan
hakikaten kilit önem tafl›yor çünkü markan›z›n kimli¤ine, vaadine ve markan›z›n kendisine uygun bir sponsorluk yapmad›¤›n›z sürece baflar›l› olma flans›n›z
yok. Bunu iki gün boyunca tüm seanslarda zaten dinledik. Burada öncelikli soru flu olabilir: Turkcell Süper Lig ve Fortis Türkiye Kupas›. Ortada bir baflar› varsa bu baflar›n›n nedenlerini asl›nda iyi incelemek gerekiyor. Dolay›s›yla, öncelikli temel karar bu sponsorluklara neden yat›r›m yap›ld›¤› olarak ortaya ç›k›yor.
Turkcell Süper Lig üçüncü sezonunu tamamlad›. Dördüncü sezona girece¤iz.
HARUN VEL‹O⁄LU - 2005’te bafllad›k ve Turkcell Süper Lig’in yan› s›ra
tabii ki bizim futbolda farkl› sponsorluklar›m›z da var. Öncelikle bizim bir k›sa
filmimiz var. Sporda sponsorluklar›m›z› anlatan bu filmi izleyelim isterseniz. Daha sonras›nda ben özet olarak hepsinin üzerinden geçmek istiyorum.
ARDA ÖZTAfiKIN - Peki, devam edelim. Asl›nda flu noktadan bafllayabiliriz: Turkcell neden Turkcell Süper Lig gibi bir iletiflim yat›r›m› yapmay› tercih
etti ve bu yola nas›l bafl koydu?
HARUN VEL‹O⁄LU - Asl›nda Turkcell gerçekten de kuruldu¤u günden
193
itibaren Türkiye’de nitelikli insan kayna¤› yetifltirme vizyonu ile çeflitli sponsorluklar yapmakta. Bu sponsorluklar tabii ki kültür - sanat, teknoloji, e¤itim ve
spor dallar›nda devam etmekte. Süregelen projelerimiz ve sponsorluklar›m›z var.
Turkcell Süper Lig sponsorlu¤una geldi¤imizde ise, gerçekten futbol günümüzde en önemli, özellikle dünyadaki insanlar› birlefltiren belki çok önemli birkaç
konudan bir tanesi. Simon Kuper’in “Futbol Asla Sadece Futbol De¤ildir” isimli
bir kitab› var, hepiniz biliyorsunuzdur. Gerçekten de bu böyle. Bunun gibi birçok isim sponsorluklar› var. Mesela ‹ngiltere’de Barclays Premier League var.
SAS ligleri var Danimarka’da. Dünyada bunun gibi birçok örne¤i var. Türkiye’de
de 2005 y›l›nda yapt›¤›m›z anlaflma ile Türkiye profesyonel birinci ligine ad›m›z› verdik ve Turkcell Süper Lig olarak bafllad›k ve hemen ard›ndan zaten Fortis
Türkiye Kupas› bafllad›.
Türkiye’de yediden yetmifle herkesin futbola çok büyük bir ilgisi var. Bizim
de bildi¤iniz gibi 35 milyonu aflk›n abonemiz var. Bu müflteriler gerçekten de
çok çeflitli sosyo-ekonomik, kültürel ve yafl gruplar›ndan ve futbol da gerçekten
bütün bu kitlenin ilgisini çeken bir spor dal›. Bu yüzden, futbol bizim için bu
anlamda çok önemli. Biz sponsorlu¤umuzun yan› s›ra bir mobil iletiflim firmas›,
bir teknoloji firmas› olarak katma de¤erli servislerimizle bunlara destekler veriyoruz. Haber paketleriyle, gol servisleriyle, an›nda gol servisleriyle biz de futbolun iletiflimine bu sayede katk›da bulunmaya çal›fl›yoruz.
ARDA ÖZTAfiKIN - Turkcell asl›nda bakt›¤›n›z zaman Türkiye’de çok daha genifl kitleye hitap eden bir marka. Ürün olarak bakt›¤›n›zda da öyle. Abone
say›s› zaten bunlar› kan›tl›yor. Hatta önümüzdeki y›llarda oluflturaca¤› abone say›s›n›n nüfustan fazla olmas› da sizin aç›n›zdan iyi bir iflaret olsa gerek. Bizim taraf›m›zdan bakt›¤›n›zda ise, asl›nda bankac›l›k gibi biraz daha çerçeveli olarak
düflünebilece¤iniz bir sektörde futbol yine iyi bir kald›raç. Çünkü araflt›rmalar
flunu gösteriyor. Bankac›l›k yapmaya uygun olarak belirledi¤imiz hedef kitlenin
yüzde 60’› futbol ile o veya bu flekilde çok yak›ndan ilgileniyor. A¤›rl›kl› erkek
hedef kitlede futbolun ilgi gördü¤ü zaten bir gerçek. Dolay›s›yla, kad›nlar›n tamam›n› d›flar›da b›rakmak çok do¤ru de¤il ama futbolun erkek hedef kitlede çok
bask›n bir gücü oldu¤u bir gerçek. T›pk› Turkcell gibi biz de asl›na bakarsan›z
Fortis Türkiye Kupas› karar›n› hedef kitlemize bakarak verdik. Fortis 2005 y›l›
sonunda Türkiye’ye girdi hat›rlars›n›z D›flbank’› sat›n alarak. Biz o dönemde yapt›rd›¤›m›z araflt›rmalarda hep flunu gördük; bir yabanc› markan›n Türkiye’de faaliyet göstermesi o marka için asl›nda hem tehdit hem de f›rsat. Tehdit taraf› bi-
194
195
raz daha dikkatle irdelenmeli çünkü yabanc› marka direk olarak Türk insan› taraf›ndan reddedilmeye haz›r. En az›ndan alg› olarak reddedilmeye haz›r olarak
gözüküyor. Biz bunu k›rabilmek için ve hedef kitlede Fortis için yayg›n bir bilinirlik sa¤lamak ad›na asl›nda bu sponsorlu¤a girmeyi uygun gördük. Fortis Türkiye Kupas›, Fortis Türkiye pazar›na girdikten çok k›sa bir süre sonra asl›na bakarsan›z bizim hedef kitle ile çok yak›n ve samimi bir duygusal ba¤ kurmam›za
da yol açt›.
asl›na bakt›¤›n›zda; bu tür anlaflmalar yapabilmek için bu markalar çok yüksek
bedeller ödüyor. Turkcell’in bu yap›lan ifllerin veya sponsorluk ifllerinin sadece
isim hakk›n› alabilmek için çok yüksek bedeller ödedi¤i kesin. Ama asl›nda iflin
güzelli¤i flu Turkcell sponsorlu¤u kendi bafl›na sal›n›r halde tutmaktan ziyade
yan›na katt›¤› di¤er iletiflim araçlar›yla veya oyuncaklar›yla etkisini art›rmaya çal›fl›yor. Asl›nda k›sa filmde de gördük. Ne gibi ifller yap›yorsunuz sponsorlu¤un
etkisini art›rmak için?
HARUN VEL‹O⁄LU - Burada ben bir fley sormak istiyorum. Di¤er ülkelerde de global anlamda Fortis hep futbolda m› var yoksa di¤er spor dallar›nda
da var m› sponsorluklar›?
HARUN VEL‹O⁄LU - Örne¤in, Turkcell Süper Lige bakt›¤›n›z zaman, biz
hiçbir zaman bir fleye sponsor olup orada ismimiz olsun, dursun biz de seyredelim diye düflünmedik. Bunu hiçbir zaman istemiyoruz. Bütün sponsorluklar›m›zda süreklilik istiyoruz ve bu sponsorlu¤a ne katabiliriz diye düflünmekteyiz her
zaman. Turkcell Süper Lige destek olacak faaliyetlerimiz, etkinliklerimiz var. Örne¤in, 12 tane Anadolu tak›m›n›n 2007 - 2008 sezonunda sponsoruyduk. Bizim
yerel aktivitelerimiz oldu. Bu illere gittik. T›r aktiviteleri yapt›k. Oradaki halk› da
Turkcell Süper Ligi hissetmeye ve tak›mlar›na destek olmaya ça¤›rd›k. Güzel bir
aktivite oldu. Ayn› zamanda bildi¤iniz gibi Türkiye Spor Yazarlar› Derne¤i ile beraber geçen sene bafllad›¤›m›z Anadolu Spor Seminerleri yapt›k. Geçen sene 9 ile
gittik. ‹lk baflta öncelikli illerimiz sponsoru oldu¤umuz tak›mlar›n illeriydi. Daha
sonra bu sene çok farkl› illere gittik. Bu illerde özellikle iletiflim fakültesi olan üniversitelere gittik. Burada seminerlerimizi yapt›k. Baflta aram›zda da bulunan Türkiye Spor Yazarlar› Derne¤i Baflkan› Esat Y›lmaer, ‹lyas Namo¤lu, Faik Gürses gibi çok önemli isimler deneyimlerini anlatt›lar. Spor yazarl›¤› ile ilgili, foto¤rafç›l›k ile ilgili deneyimlerini anlatt›lar. Bu sene bir de bununla ilgili bir foto¤raf ve
haber yar›flmas› yapt›k. Onun da geçenlerde sonucunu aç›klad›k. Bu da aktivitelerimizden bir tanesi ve çok baflar›l› gidiyor. Umar›z önümüzdeki dönem de devam ederiz. Bunun yan› s›ra, bir de 2007 y›l›nda bunun imzas›n› att›k. Milli tak›m›n Riva’daki tesisleri bundan böyle Milli Tak›mlar Turkcell Tesisleri olarak an›lacak. Bu 15 y›ll›k bir anlaflma. Bundan sonra milli tak›m›m›z Riva’da kamplar›n›
yapacak, Riva’da kalacak ve onlar›n güzel bir yuvas› olacak diyebiliriz.
ARDA ÖZTAfiKIN - Fortis’in asl›na bakarsan›z çok yayg›n sportif sponsorluklar› yok. A¤›rl›kl› olarak futbol onlar için öncelikli ve önemli. Yaln›zca Türkiye’de de¤il dünyada da zaten biliyorsunuz futbol çok ilgi çeken bir spor dal›. Dolay›s›yla, bir kere flöyle bir fley var ki dünyada örne¤i çok az Fortis Belçika’da Anderlecht’in tam 28 y›ld›r ana sponsoru.
HARUN VEL‹O⁄LU - Baflta sözleflme bile yokmufl, de¤il mi?
ARDA ÖZTAfiKIN - Evet, hiç sözleflme filan yok. Bir ka¤›da sadece iyi niyet kelimeleri yazm›fllar birbirleri ile ilgili ve zaten tiflörtlerin üzerinde marka
sponsorlu¤u ile bafllam›fllar ama tabii aradan geçen yaklafl›k 30 y›l içerisinde bu
ifli baya¤› bir gelifltirmifller. Bugün hakikaten çok yak›n bir iflbirli¤ini yürütüyorlar. Yani Anderlecht herhangi bir plan yaparken Fortis’e dan›flmadan onunla ilgili bir aksiyon almay› planlam›yor. Ayn› flekilde, Fortis de iletiflim planlar›n›n
tamam›nda Anderlecht’i bir yere yerlefltirmeyi düflünüyor. Bununla ilgili olarak
Anderlecht ile sürekli birlikte çal›fl›yorlar. Önemli bir sponsorluk. Hollanda’da
da Feyenoord’un son üç y›ld›r sponsorlu¤unu yürütüyor. Onun d›fl›nda tenis gibi, Rotterdam Koflusu gibi irili ufakl› sponsorluklar› var ama ana odaklanma dal› futbol.
HARUN VEL‹O⁄LU - Peki, o zaman bizim filmimiz haz›rm›fl galiba. Filmimizi izleyelim.
Asl›nda bu filmde de genel olarak Turkcell’in spor sponsorluklar›n›n bir bak›ma üzerinden geçmifl olduk.
ARDA ÖZTAfiKIN - Burada bence asl›nda çok önemli bir fley var, o da flu
ARDA ÖZTAfiKIN - Elbette bunlar›n hepsi birer yat›r›m karar›. ‹letiflime
bir yat›r›m olarak bak›yoruz tabii ki hepimiz. Dolay›s›yla, geri dönüflümün ölçülmesi de bizim tarafta çok kritik. Muhtemelen sizin tarafta da öyledir. Yapt›¤›n›z bu kadar etkinli¤in geri dönüflünü ölçebiliyor musunuz?
HARUN VEL‹O⁄LU - Tabii bununla ilgili araflt›rmalar yapt›r›yoruz ve özel-
196
likle de asl›nda Türkiye çap›ndaki bayilerimiz, sat›fl bölümündeki arkadafllar›m›z
bize gerçekten çok güzel fleyler iletiyorlar. Mesela biz olabildi¤ince sponsorluklar›m›za bütün Turkcell çal›flanlar›n› da dahil etmek istiyoruz. Ailelerimiz, bölgedeki arkadafllar›m›z, bu sponsor oldu¤umuz tak›mlar›n maçlar›na gidiyorlar. Kulüpler ile yak›n iliflki kuruyorlar. Örne¤in, Avrupa fiampiyonas› yaklaflt›¤› zaman
“Çalarken Dinlet” reklâm müziklerimizi koyuyoruz. Müflterilerimizi iflin içine dahil ediyoruz. Onlar› bazen milli tak›m oyuncular› ile bir araya getiriyoruz, maçlara götürüyoruz, keza bayilerimizi, çal›flanlar›m›z›. Böyle güzel bir sinerji oluflmufl
durumda. Fortis Türkiye Kupas›nda durum nas›l? Siz dönüp arkaya bakt›¤›n›zda
nas›l bir ifl ç›karm›fls›n›z? Verimli olmufl mu? Bu size neler getirdi?
ARDA ÖZTAfiKIN - Biz de sponsorlu¤umuzu iletiflim yat›r›m› olarak görüyoruz ve her aflamada ölçüyoruz. Ve hesap veriyoruz çünkü sonuç itibariyle az önce söyledi¤im gibi iyi paralar ödeniyor özellikle isim hakk› için. Biz de t›pk› Turkcell gibi saha aktivitelerine büyük önem veriyoruz. Son üç y›ld›r özellikle Anadolu’da futbolun daha fazla sevilmesi ve belirli bir seviyede takip edilmesi aç›s›ndan
biz de t›pk› sizinki gibi bir Anadolu ekibi kurduk. Bizim de bir tane t›r›m›z ve çad›r›m›z var. Özellikle Anadolu illerinde maçlar›n oynand›¤› zamanlarda, illerde gezip çeflitli aktiviteler yap›yoruz. ‹flte bu sahadaki aktivitelerin bir uzant›s›. Web tabanl› yapt›¤›m›z ifller var. Bir tane web sitemiz var. Üzerinde oyunlar›m›z var. Bu
sene bir çoklu oyun uygulamas› yapt›k. Bunun için ufak bir ödül koyduk. Futbolu ortaya alarak asl›na bakarsan›z bir araç olarak kullanmaya çal›fl›yoruz ve her bir
taraf›ndan da çekifltiriyoruz. Çekifltirdi¤imiz taraflar›n bir tanesinde müflterilerimiz
var. Futbol arac›l›¤› ile müflterilerimiz ile kurdu¤umuz her iliflki bizim onlarla aram›zda bir duygusal ba¤ kurmam›za yol aç›yor. Marka fark›ndal›¤› için ciddi etkisi
var. Ayn› zamanda, bir ucu çal›flanlara gidiyor senin söyledi¤in gibi. Çal›flanlar bir
kere bu sponsorluktan gurur duyuyor. Özellikle Anadolu’da, Anadolu temsilcileri
varsa kupada oradaki flubelerimiz maç öncesinde baya¤› bir havaya giriyor. Biz
oralar› da süslüyoruz. Dolay›s›yla, maç zaman› orada neredeyse bir flenlik havas›
esiyor. Öbür tarafta biliyorsunuz marka ile ilgili hedeflerimiz var. Bunlar›n tamam›na bakt›¤›m›zda, iflte üçüncü sezonunu tamamlad› Fortis Türkiye Kupas›. Hem
alg› araflt›rmalar› hem geriye dönüp bakt›¤›m›zda çal›flanlar›m›z› kapsayan memnuniyet araflt›rmalar› Fortis Türkiye Kupas› sponsorluk ve yat›r›m karar›n›n banka
aç›s›ndan son derece do¤ru oldu¤unu kan›tl›yor. Dolay›s›yla, biz bu sponsorluktan asl›nda son derece memnunuz.
HARUN VEL‹O⁄LU - Biz de öyle.
197
ARDA ÖZTAfiKIN - Memnusunuz. Peki, devam› nas›l olacak?
HARUN VEL‹O⁄LU - Turkcell Süper Lig ve bence Fortis Türkiye Kupas›
da ayn› flekilde gerçekten bir marka haline dönüfltü ve insanlar›n akl›na Turkcell
Süper Lig olarak oturmufl durumda. Tabii ki buna yapt›¤›m›z sponsorluk faaliyetinin yan› s›ra reklâmlar da çok büyük destek oldu. Sezon bafllarken, sezon ortas›nda ve her sene de¤iflen konseptlerle yapt›¤›m›z reklâmlar›m›z var. Örne¤in,
bir ara insanlar kendi aralar›nda “Turkcell Süper Lig hiç bitmesin” slogan›n› çok
kullan›yorlard›. Ard›ndan gelen “‹yi ki vars›n futbol”. Gerçekten bunlar Turkcell
Süper Ligin bilinirli¤inin geliflmesinde çok büyük rol oynad›lar. Herkes böyle
düflündü¤üne göre biz de öyle düflünüyoruz. San›r›m bu böyle devam edecek.
ARDA ÖZTAfiKIN - Sponsorlu¤u nas›l yönetiyorsunuz? Kaç kiflilik bir ekibiniz var? Veya destek ald›¤›n›z ajanslar, üçüncü partiler falan var m›?
HARUN VEL‹O⁄LU - Biz kurumsal iletiflim departman› içerisinde sponsorluk birimi olarak toplam 8 kifliyiz ve herkesin farkl› çal›flt›¤› konular var. Kültür-sanat ve sosyal sorumluluk projelerimiz var. Kardelenler, Gelece¤e Koflanlar
ve Gönül Köprüsü. Bunun d›fl›nda di¤er sponsorluklar›m›z var. Ama spor konusunda genel olarak iki kifli olarak bunu sürdürüyoruz. Ancak tabii ki di¤er reklam departmanlar›m›z, bununla ilgili PR ajanslar›m›z, reklam ajanslar›m›zdan da
destek al›yoruz.
ARDA ÖZTAfiKIN - Bizim tarafta Fortis Türkiye Kupas›na bafllad›¤›m›z
günden beri karfl›laflt›¤›m›z bir problem var. Muhtemelen siz de bunun üç befl
kat› fazlas›n› yafl›yorsunuzdur, bizden daha fazla bu ifle yat›r›m yapt›¤›n›z için.
Biz Fortis Türkiye Kupas› sponsorlu¤unu duyurdu¤umuz günden itibaren, Almanya’daki Türk kulüpleri bile sponsorluk veya destek için bizi arad›. Hala da
baz› yerlerden, kulüplerden, federasyonlardan arayanlar var. Bu konuda sizin
nas›l bir tavr›n›z var? Oluflturulmufl belirli bir stratejiniz oldu¤u zaten belli. Gelen talepleri nas›l de¤erlendirip cevapl›yorsunuz?
HARUN VEL‹O⁄LU - Bize gelen sponsorluk taleplerinin tabii ki hepsini al›yoruz. Bütün taleplerle görüflüyoruz. Hepsini de¤erlendiriyoruz. Ve ne olursa güzel
bir yan›tla karfl›m›za alarak bunu anlat›yoruz. Ancak tabii ki biz daha önce de söy-
198
ledi¤im gibi hep uzun süreli ve stratejik düflünerek bu tür planlar› yap›yoruz. E¤er
buna uyan bir talep olursa, neden olmas›n? Ama genelde zaten bunlar›n hepsi planlanm›fl oluyor. Önümüzdeki dönemde yine planlad›¤›m›z baz› çal›flmalar var.
ARDA ÖZTAfiKIN - Baz› deneyimler var. Birtak›m ilginç an›lar var. Muhtemelen, siz de yaflam›fls›n›zd›r ve varsa akl›nda onlar› dinlemeyi çok isteriz. Bizde mesela en büyük fley flu; biliyorsunuz ilk iki y›l Befliktafl ald› Fortis Türkiye
Kupas›n›. Birtak›m müflterilerden bize e-postalar geldi. “Siz sözleflmenize mi
koydurdunuz kupan›n Befliktafl’a verilmesi ile ilgili maddeyi. Bu hakemlerle buraya kadar nas›l gider? Siz bu ifle neden bir dur demiyorsunuz?” fleklinde baya¤› bir e-posta ald›k. ‹lk iki sene finalin ‹zmir’de olmas› ile ilgili de baya¤› bir müflteri taraf›ndan spekülasyonlar oldu. “Bunu siz mi istiyorsunuz? ‹zmir ile ne gibi
bir özel ba¤›n›z var da bir baflka flehirde yap›lm›yor” dendi. Bizim tarafta kupan›n ilginç yans›malar› asl›nda böyle oldu. Sizin tarafta var m›?
HARUN VEL‹O⁄LU - Bu tip fleyler geliyor ancak biz tabii ki dört büyüklere sponsor de¤iliz. As›l rekabet onlar aras›nda oluyor. Biz Anadolu kulüpleri
sponsorluklar›m›zda “Dört Büyükler De¤il, Çok Büyükler” slogan› ile gitti¤imiz
için asl›nda bu konuda çok fley gelmiyor ama flöyle bir fley var; di¤er tak›mlardan çok talepler geliyor, di¤er illerden çok talepler geliyor. Gerçekten bunlara
yetiflmekte zorlan›yoruz. Her gün çeflitli kulüplerden çokça talepler geliyor. Bunlar›n hepsine maalesef olumlu yan›t veremiyoruz.
ARDA ÖZTAfiKIN - Bizim tarafta tabii aç›klamam›z gereken karfl› tarafa
flu; sonuçta bu bir hakikaten yat›r›m karar›. fiirketler yat›r›m karar›n› nas›l rasyonel gerekçelere dayanarak veriyorsa, bizim için de asl›nda sponsorluk karar›
böyle bir fley. Getirisine, götürüsüne, maliyetine ve yat›r›m›n geri dönüflüne bakarak karar veriyoruz. Dolay›s›yla her gelen teklife olumlu cevap vermek zaten
çok mümkün de¤il.
HARUN VEL‹O⁄LU - Peki, sizin Fortis Türkiye Kupas› d›fl›nda önümüzdeki dönemde baflka planlar›n›z var m›?
ARDA ÖZTAfiKIN - Fortis Türkiye Kupas› zaten bizim sponsorluk bütçemizin tamam›n› kapl›yor.
HARUN VEL‹O⁄LU - Belki bir farkl›laflt›rma söz konusu olabilir.
199
ARDA ÖZTAfiKIN - Biz de asl›na bakarsan›z t›pk› Turkcell gibi sponsorlu¤u tek bafl›na yeterli görmüyoruz. Dolay›s›yla, etraf›na birtak›m pazarlama iletiflimi iflleri örüyoruz. Oraya da bütçe ay›rmam›z gerekiyor. Bizim derdimiz Fortis Türkiye Kupas›ndan elde etti¤imiz getiriyi asl›na bakarsan›z art›rabilmek. Dolay›s›yla, tamam›yla oraya odakland›k. Onun d›fl›nda bir baflka kulübe veya çat›
organizasyonuna veya bir baflka spor dal›na girifl yapmay› düflünmüyoruz. Zaten
Fortis Türkiye Kupas›n›n da elimizdeki mevcut sözleflmesi önümüzdeki y›l bitiyor. Dolay›s›yla bir senemiz daha var gibi gözüküyor. Uzat›l›r veya uzat›lmaz o
baflka bir konu ama bir y›l daha kupadan elde etti¤imiz getiriyi art›rmak için çal›flaca¤›z.
Galiba birbirimiz ile paslaflarak anlatabilece¤imiz fleyler bu kadar. Sizin sorular›n›z varsa onlar› cevaplamak bence daha k›ymetli. Buyurun.
KATILIMCI - Az önce de¤indiniz konuflman›zda, alg› ve memnuniyet testleri yap›l›yor dediniz. Gerçekleflen ufak ve orta ölçekli sponsorluk anlaflmalar›na
bakt›¤›m›zda, bu konuda problem yafl›yorlar. Tamam, böyle bir yat›r›m yapt›k
fakat bunun geri dönüflünü ne ölçüde alabildik? Bunun ölçümlemesini yapabildiniz mi sorusunda genellikle hay›r cevab›n› veriyorlar. Siz profesyonel anlamda
bunun ölçümünü yapt›¤›n›z› söylediniz az önce. Bu ölçümü yapt›¤›n›z zaman,
spesifik olarak bu Fortis Türkiye Kupas›na yapm›fl oldu¤unuz sponsorluktan
ötürü bu geri dönüflü alabildi¤inizi gözlemleyebiliyor musunuz?
ARDA ÖZTAfiKIN - Gözlemliyoruz. Orada da birtak›m ölçüm teknikleri
var. Biz kupa sözleflmesini imzalad›¤›n›z zaman, 2005 y›l› sonunda, ayn› zamanda Türkiye’de Fortis’in lasman›n› yapt›k. Dolay›s›yla Türkiye, Fortis diye bir
marka ile ilk defa o y›l sonunda tan›flt›. Lansman kampanyas›n›n hemen ard›ndan da, kupa sponsorlu¤umuzu duyurduk ve o y›l belki hat›rlars›n›z ilk sezonunda flans›m›z da çok yaver gitti çünkü finalde Befliktafl-Fenerbahçe oynad›. Yar› finalde Fenerbahçe ile Galatasaray karfl›laflt›. Dolay›s›yla çok parlak bir dönem
geçirdi Fortis Türkiye Kupas›. Bu Fortis Türkiye Kupas›n›n hem kendi isminin
fark›ndal›¤›n›n iyi bir noktaya gelmesine yol açt›, hem de Fortis’in marka bilinirli¤ine büyük etki sa¤lad›. Dolay›s›yla, biz asl›nda çok k›sa bir sürede Türkiye’nin
en bilinen ilk befl markas› aras›na girdik. Araflt›rmalar›m›zda bunun ne kadar›n›n bizim yapt›¤›m›z lansman kampanyalar›ndan geldi¤ini, ne kadar›n›n Fortis
Türkiye Kupas›ndan geldi¤ini afla¤› yukar› görme flans›na sahip olabiliyoruz.
200
2005 y›l›ndan bugüne kadar bu bilinirlik ve alg› araflt›rmalar›n› üçer ayl›k dönemlerde tekrarl›yoruz. Orada Fortis Türkiye Kupas› ile ilgili etkiyi çok daha net
görüyoruz çünkü yaklafl›k bir y›l gibi bir süre ile televizyonda reklam yapmad›k
lansmandan sonra. Ama o sürede herhangi bir reklam yapmam›fl olmam›za ra¤men, Fortis Türkiye Kupas› sayesinde bizim bilinirli¤imiz ayn› seviyede kald›.
Çok temel bir fley var. ‹letiflim yat›r›m yapmad›¤›n›z sürece sürdürülebilir olmaktan ç›k›yor. Ama Fortis Türkiye Kupas› bu süreçte bile ana marka Fortis’e bu
anlamda ciddi katk›da bulundu. Ama dedi¤iniz çok do¤ru. Biz ikna de¤il ispat
modeli ile çal›fl›yoruz. Dolay›s›yla, bir sonraki y›l yönetime gidip Fortis Türkiye
Kupas› için bütçe isterken, zaten elimizde somut deliller olmak zorunda. Öbür
türlü kimse bu paralar› “Al›n siz, markaya faydas› vard›r muhakkak” diye vermiyor. ‹spat etmek için de biz zaten bu verileri toplamak zorunda kal›yoruz.
HARUN VEL‹O⁄LU - Ben de k›sa bir fley eklemek istiyorum. Asl›nda bir
markan›n tercih edilmesi tabii ki o ürün ne ise o ürünün iyi olmas›, kaliteli olmas›na ba¤l› ancak art›k günümüzde insanlar marka al›rken bir de¤er de al›yorlar. Ona bir de¤er yüklüyorlar. Bu yap›lan sponsorluk faaliyetleri ile, sosyal sorumluluk faaliyetleri ile bu markalara bir de¤er ekleniyor ve müflterinin hem
beynine hem de bu gibi çal›flmalarla kalbine yöneliyorsunuz.
ARDA ÖZTAfiKIN - Bu mesela çok kritik, Harun’un söyledi¤i gibi. Biz bir
banka markas›y›z ve ben hep söylüyorum bankalar s›k›c›d›r. Her ne yaparsak yapal›m biz s›k›c› olmaktan ve insanlar›n bilinçli olarak uzak durmaktan vazgeçmeyece¤i markalar›z. Sektörel olarak ciddi dezavantaj›m›z var. Ama bu tür platformlar birincisi müflteri ile veya hedef kitle ile bizim sahada birebir kalmam›za
sebep oluyor. Yani biz futbolu kullanarak sahaya iniyoruz. Onlara dokunuyoruz.
Onlar markay› deneyimliyor. Bu bizim için hakikaten paha biçilemez bir fley.
Futbol iyi bir temel çünkü gelir ba¤›ms›z, yafl ba¤›ms›z, herkesin ilgilendi¤i, kad›nlar›n da son dönemde oldukça iflin içine girdi¤i ki bu iflin içine girmede markalar›n katk›s› çok büyüktür çünkü markalar ciddi anlamda sporun ve futbolun
da bir yere gelmesi için çaba gösteriyorlar. ‹flte Turkcell’in yapt›¤› spor yazarlar›
ile organizasyonlar, Anadolu turlar›, gazetecilerin bir flekilde e¤itilmesinin sa¤lanmas› bunun bir iflareti. Dolay›s›yla, bizim için hakikaten paha biçilemez. Biz
zaten bunu de¤er olarak görüyoruz ve de¤er yönetimi olarak nitelendiriyoruz.
Buyurun.
KATILIMCI - Biraz önce de bahsettiniz, iki sene üst üste Befliktafl’›n alma-
201
s› ile ilgili tepki ald›¤›n›z› söylediniz. ‹ki sene üst üste Befliktafl’›n almas›ndan
sonra, Fenerbahçeli yöneticiler bundan sonra genç tak›mla kat›lacaklar›n› söylemifllerdi. Turkcell Süper Ligde de Befliktafl’›n genç tak›mla kat›laca¤›n› belirten
aç›klamalar olmufltu. Kulüpler sizce sponsor firmalar› bu aç›klamalar› ile yaral›yorlar m›? Sponsorluklar bu yüzden de¤er kaydediyor mu?
ARDA ÖZTAfiKIN - Burada asl›nda flunu söylemek laz›m, Türkiye Kupas› Fortis’in mal› de¤il. Türkiye Kupas› organizasyon ve marka olarak Futbol Federasyonunun mal›. Dolay›s›yla, ilk etapta bunu savunmas› gereken asl›nda Futbol Federasyonu. Onlar da zaten bu konuda gerekli önlemleri almaya çal›fl›yorlar çünkü biz sonuç itibariyle destek veriyoruz ve hakikaten rasyonel kararlarla
deste¤imizi sürdürüyoruz. Bizim özellikle yurt d›fl›nda çok s›k tart›flt›¤›m›z fley
flu: sponsorluktan güvenli ç›kman›n yollar› nas›l olmal›? Bunlar› tart›fl›yoruz. Biz
tabii kulüp sponsorlu¤u yapmad›¤›m›z için biraz daha rahat›z ama e¤er markan›n itibar›na zarar verici seviyelere gelirse sponsorluk ve spor organizasyonlar› o
zaman markalar zaten geri planda durmay› asla iki kere düflünmeyecektir. ‹lk
etapta bizim destek veren bir marka olarak bununla ilgili zaten yorum yapmam›z çok da do¤ru de¤il ama dedi¤iniz do¤ru. Sonuç itibariyle ciddi bir destek
var ve destek verildi¤i zaman da nereden nereye geldi¤i ifllerin çok belli. Bence
sponsorlar› ve potansiyel marka adaylar›n› teflvik edici ifller yapmakta sonsuz
fayda var çünkü pazar ancak böyle büyüyebilir. Bugün üç befl marka yerine onlarca markadan bahsediyor olabilirdik.
HARUN VEL‹O⁄LU - Bence de öyle. Türkiye’de özellikle son y›llarda spor
ekonomisi büyümeye bafllad›. Sponsor deste¤i gelmeye bafllad›. Bence federasyonlar da kulüpler de bunun fark›nda. Özellikle kulüpler anlaflmalara, sözleflmelere riayet ederek, sponsorlar›n de¤erini bilerek hareket edeceklerdir, ki ediyorlar diye düflünüyorum. Dedi¤iniz dezavantajlar bireysel sponsorluklarda çok daha fazla karfl›m›za ç›kabilir. Bu bir boksör olur. Bir atlet olur. Bireysel sponsorluklarda risk bence biraz daha fazla.
KATILIMCI - Kardelenler projenizi çok destekliyorum ve çok be¤eniyorum. Kardelenler’in Turkcell’in sosyal sorumluluk anlam›nda yapt›¤› çok büyük
bir organizasyon oldu¤unu düflünüyorum. Turkcell Süper Lig için reklâm ajans›n›z da gerçekten çok iyi çal›fl›yor. Onu da söylemek laz›m. Küçücük çocuklar›n bafl›nda o Turkcell flapkalar›, televizyonda tavu¤unuz ç›kt›¤›nda hepsinin ta-
202
vuk gibi ses ç›kartmas› çok baflar›l›. Ama Turkcell zaten bilinen ve kendini çok
iyi konumland›rm›fl bir marka. Kardelenler ile de çok iyi fleyler yapt›n›z. Mesela
Turkcell futbola girmesin, Türk sporuna baflka bir alanda sponsorluk yaps›n
çünkü çok genç bir ülkeyiz. Genç nüfusumuz çok fazla ve maalesef baflka alanlarda maddi imkân ve tesis bulunam›yor. Ama zaten Türkiye’de insanlara spor
denilince akla gelen ilk branfl. Turkcell belki baflka bir sporun elinden tutup götürebilirdi diye düflünüyorum ben. Fortis’i bilmiyordum Fortis Türkiye Kupas›na kadar ama Turkcell’in bir sporun elinden tutup onu bir yerlere götürmesini
beklerdim çünkü bilinirlik ve devaml›l›k anlam›nda da bir firman›n baflka bir firmay› peflinden götürmesini beklerdim. Neden böyle bir karar› vermedi, zaten
yeterince büyük bir firma?
HARUN VEL‹O⁄LU - Sorunuz ve yorumunuz için teflekkür ederim. Öncelikle futbolun bir dünya gerçe¤i oldu¤unu ve bir ekonomi oldu¤unu bilmemiz
gerekiyor ve gerçekten de öyle. Futbolu göz ard› etmek de çok zor bir fley. Ama
bunun yan› s›ra sizin de dedi¤iniz gibi, basketbola destek veriyoruz ama benim
anlad›¤›m kadar›yla siz amatör sporlarda belki gençlere ve çocuklara yönelik bir
fley yap›labilir diye düflünüyorsunuz. Bu anlamda da bizim bir projemiz var.
Onun da ad› Gelece¤e Koflanlar. Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi Ücretsiz Spor
Okullar› ile beraber bu projeyi bafllatt›k. Daha önce destek verdi¤imiz, daha küçük çapta bir projeydi. Geçen y›l Kas›m ay›nda özellikle de Do¤u illerine ve ‹ç
Anadolu ve Karadeniz bölgelerine yayd›¤›m›z bir proje bu. Türkiye çap›nda 39
okulda 7 - 17 yafl aras›ndaki çocuklara ücretsiz olarak basketbol, voleybol ve e¤lenceli atletizm e¤itimi veriliyor, cumartesi ve pazar günleri. Bunu da Mardin’de
bafllatt›k. fiu anda yaz sezonuna girdik ve önümüzdeki dönemde farkl› bir yap›da hatta bu yaz sonu itibariyle olacak biraz daha gündemde olacak. Belki siz o
s›rada kaç›rm›fl olabilirsiniz ama inan›yorum ki yak›n dönemde siz de bu konuyla ilgili haberleri göreceksiniz. Dedi¤iniz konuda hakl›s›n›z. Biz de bu bak›mdan
Türkiye çap›nda böyle bir proje bafllatt›k.
KATILIMCI - Öncelikle futbolun iki önemli sponsoru olarak sizleri burada görmekten mutluluk duydu¤umu belirtmek istiyorum. ‹ki önemli organizasyon. Birisi Türkiye Kupas› ve bir de¤eri Süper Lig. fiunu merak ediyorum ben.
Özellikle Fortis yetkilisine sorum olacak. Siz ilk Türkiye piyasas›na D›flbank’› sat›n alarak girdi¤iniz zaman çok isabetli bir tercih olarak Türkiye Kupas›na sponsor oldunuz. Haliyle bankac›l›k sektörü Türkiye flartlar›nda her ilde flubeleri ol-
203
mas› gereken bir sektör. Türkiye Kupas› da Türkiye’yi temsil eden ve birçok bölgenin tak›m›n› bar›nd›ran bir ligin tak›mlar›n›n yar›flt›¤› bir kupa ve bu flekilde
de tüm Türkiye’ye isminizi duyuruyorsunuz. Ben bu süreç nas›l gerçekleflti bunu merak ediyorum çünkü yabanc› bir firma olmas› bak›m›ndan Türkiye piyasas›na girdi¤i zaman belki mevcut müflterilerini de kaybetme tehlikesi olabilirdi.
“Bu yabanc› bir firma, ben bununla çal›flmak istemiyorum” deyip paras›n› geri
çekme tehlikesi de olabilirdi. Bunlar› aflmak, bu gibi sorunlarla karfl›laflmamak
amac›yla m› özellikle Türkiye Kupas›na baflvuruda bulundunuz yoksa bu yönde
baflvuru size federasyondan m› geldi? Bu süreci merak ediyorum. Bu konuyla ilgili bir aç›klama yaparsan›z memnun olurum. Teflekkür ediyorum.
ARDA ÖZTAfiKIN - Ben teflekkür ederim. Çok do¤ru. Yani öncelikli derdimiz zaten bu. Dedi¤iniz gibi D›flbank’› sat›n alarak 2005 y›l›nda Fortis Türkiye pazar›na girdi. O dönem bizim stratejik planlama aç›s›ndan bütün derdimiz
Fortis’in yabanc› marka alg›s›n›n Türkiye’deki faaliyetlere zarar verip vermeyece¤i noktas›n› iyi irdelemek oldu. Bizim için en kritik nokta hakikaten buydu
çünkü bütün araflt›rmalar flunu gösteriyor; biz yabanc› markalara çok temkinli
yaklafl›yoruz. 2005 y›l›nda yapt›rd›¤›m›z araflt›rma hedef kitle baz›nda neredeyse yar› yar›ya olumlu bakanlar›n ve olumsuz bakanlar›n homojen olarak da¤›ld›¤›n› gösteriyordu bize. Bu flu anlama geliyor asl›na bakarsan›z; pazara giriyorsunuz ve sadece yabanc› oldu¤unuz için, yabanc› bir marka oldu¤unuz için hedef kitlenizin yüzde 50’ si size soru iflareti ile yaklafl›y or. Bunu tabii ki k›r man›n
birçok yolu var. Biz bunu k›rd›¤›m›z› veya bu konuda baflar›l› oldu¤umuza inan›yoruz. Hem lansman çal›flmalar›yla hem Fortis Türkiye Kupas› ile hem de
lansman sonras› yapt›¤›m›z iletiflim çal›flmalar›yla biz Türkiye’de yabanc› bir
marka gibi alg›lanm›yoruz. Evet, yabanc› markay›z ama yapt›¤›m›z iletiflim çal›flmalar›yla sonuç itibariyle Türklere hizmet veren, Türk çal›flanlar›n›n oldu¤u,
bu pazarda faaliyet gösteren, bu pazarda ifl yapan ve ayn› flekilde yine burada
destek olacak olan bir markay›z. Sonuç itibariyle di¤erleri gibi faaliyet gösteriyoruz. Ama Fortis Türkiye Kupas› teklifi bize geldi¤i zaman, bu nokta bizim
için hakikaten çok çekiciydi. Üstelik Federasyon o y›l Türkiye Kupas›n›n statüsünü yenilemiflti. O y›llara kadar biliyorsunuz Türkiye Kupas› akredite bir organizasyon olma yolundan ç›km›flt›, çok itibar edilen bir organizasyon de¤ildi.
Dolay›s›yla, Federasyon statüsünü yeniledi. Bunu bir marka haline getirdi. Bir
ürün haline getirdi. Biz de bu ürünün destekçisi olduk. Ad›m›z› Türkiye’nin yan›na koyduk. Geçti¤imiz aylarda üçüncü sezonunu devirdik. Üç y›lda bize çok
204
fley katt›. Fortis Türkiye Kupas›n›n yabanc› alg›s›n›n k›r›lmas›nda bize ciddi
deste¤i vard›r.
KATILIMCI - Marmara Üniversitesi yüksek lisans ö¤rencisiyim. Sorum
özellikle Harun Bey’e olacak. Turkcell gerek spor alan›nda olsun, gerek sosyal
sorumluluk niteli¤inde olsun, birçok projeyi destekliyor. Sponsorluk yap›yor.
Ayr›ca bir de bunlar›n duyulmas› için örne¤in Süper Ligin isim hakk›n› ald›ktan
sonra sadece o bedeli ödemekle kalm›yor bir de bu ismin yerleflmesi için reklâm
kampanyas› bafllatmas› gerekiyor. Tabii bizler gazetelerden ve internet kaynaklar›ndan baz› rakamlar da okuyoruz ama hani bunlar›n do¤rulu¤undan da çok
fazla emin de¤iliz. Benim okudu¤um kadar›yla Turkcell Süper Ligin isim hakk›
için 10 milyon dolarl›k bir y›ll›k bedel ödeniyor. Bu ismin oturmas› için de çok
ciddi bir reklâm kampanyas› yap›l›yor. Bütün bu çal›flmalar yap›l›rken, bunlar
yap›lmas›n anlam›nda tabii ki söylemiyorum ama, acaba bir alternatif yat›r›m hesab› da yap›l›yor mu? “Bu sponsorluk bize flu kadar fiyata mal oldu. Bizim rakiplerimiz var. Biz bu piyasada rakiplerimizle de bir taraftan mücadele ediyoruz.
Örne¤in bu bedel fiyatlara yans›sayd› çok daha fazla müflteri kazan›rd›k” diyor
musunuz? Böyle bir hesap var m› veya bunu yapmak mümkün mü? Siz yapabiliyor musunuz bunu?
HARUN VEL‹O⁄LU - Teflekkürler. fiimdi tabii dedi¤iniz gibi asl›nda
Turkcell dahil olmak üzere birçok firma çok farkl› alanlarda sponsorluklar, sosyal sorumluluk projeleri yap›yor. Ancak Turkcell’in düflüncesi her zaman flu flekilde; toplumdan ald›¤› miktar› bir flekilde topluma geri vermek istiyor Turkcell.
Bununla da ilgili size bahsetti¤im gibi çeflitli sosyal sorumluluk projeleri oluyor.
Çünkü art›k günümüzde dünyada hiçbir firma yok ki sosyal sorumluluk projesi yapmas›n, sponsorluk yapmas›n sadece ifline odaklans›n. Art›k kurumsal vatandafll›k diye bir olgu var ve bu dünyadaki birçok firmada var. Birçok firma ya
çevre konusunda, ya sa¤l›k konusunda ya da spor konusunda sosyal sorumluluk sahibi bir vatandafl gibi davranarak bu tip projelere giriyor. Biz de san›yoruz
ki, Kardelenler projesi olsun, yeni gelen Gelece¤e Koflanlar, Gönül Köprüsü gibi
di¤er projelerimiz olsun, bunlar halk›m›zda büyük be¤eni kazan›yor ve umar›z
ki flirketimize karfl› da bir sempati olufluyor. Bu sosyal sorumluluk projeleri ile
gerçekten Turkcell birebir ilgilenmekte, bizim departman›m›z olsun di¤er çal›flanlar olsun çünkü genelde bu projelerin ço¤u Turkcell’in ne yapal›m diye düflündü¤ü ve sivil toplum örgütleri ile yaratt›¤› projeler. Ça¤dafl Yaflam› Destekle-
205
me Derne¤i ile Kardelenler projesi mesela böyle bir proje. Bir kendimiz ekip olarak bütün Anadolu’yu dolaflt›k ve bu k›zlar›m›za verdi¤imiz e¤itim deste¤i onlar› okuryazarl›ktan çok yüksekö¤renime götüren yolda destek vermek çok güzel
ve gerçekten siz de orada olsan›z gözünüzün yaflaraca¤› anlar olmufltur. O yüzden biz konuya böyle bak›yoruz.
Baflka bir soru yok herhalde. Çok teflekkür ederiz.
ARDA ÖZTAfiKIN - Çok teflekkür ederiz ilginiz için.
SUNUCU - Çok teflekkür ediyoruz biz de sizlere, ilerleyen saate ra¤men
kald›¤›n›z ve konuflmac›lar›m›z› dikkatle dinledi¤iniz için. Öncelikle k›sa bir hat›rlatma yapmak istiyorum. Say›n Esat Y›lmaer ve Atilla Örsel’in kat›laca¤› “Uluslararas› Spor Adamlar›n›n A¤z›ndan Dünyada Sponsorluk Sisteminin ‹flleyifli”
bafll›kl› oturum, kat›l›m›n az olmas› nedeniyle ne yaz›k ki iptal edilmifltir. Öncelikle sizleri bu konuda bilgilendirmek istiyorum ve üç teflekkürle kapatmak istiyorum. Öncelikle bu organizasyonun gerçekleflmesinde Gençlik ve Spor Genel
Müdürü Say›n Mehmet Atalay olmak üzere eme¤i geçen herkese teflekkür ediyorum. Sonra sizlere günün bu ilerleyen saatlerinde konuflmac›lar›m›z› dikkatle
dinledi¤iniz asl›nda bofl tribünlere oynan›yormufl görüntüsü veren bir maç›n ne
kadar dolu bir tribüne oynand›¤›n› sorular›n›zla gösterdi¤iniz için ve siz de¤erli
konuflmac›lar›m›za sponsorlu¤u sadece maddi katk› ile de¤il ama ayn› zamanda
temsil etti¤iniz markalar› böylesine özverili bir flekilde desteklemekle markan›z›n ne kadar arkas›nda oldu¤unuzu gösterdi¤iniz için teflekkür ediyorum. Hem
Turkcell Süper Lig hem Fortis Türkiye Kupas› ve Turkcell’in slogan› ile kapatmak istiyorum; “‹yi ki vars›n futbol”.
Hoflça kal›n.
TURKUAZ SALONU
SUNUCU - “Ticarileflen Sporda Öngörülemeyen Aflama; Profesyonelleflme
Bask›s›” ile ilgili olarak “Türkiye’de Spor Medyas› ve Spor Gazetecili¤i” bafll›kl›
tezi ile bilim doktorlu¤u unvan› alan Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Ö¤retim
Üyesi Yrd. Doç. Say›n Necati Cerraho¤lu’nu kürsüye davet ediyorum.
206
“Ticarileflen Sporda Öngörül(e)meyen Aflama; Profesyonelleflme Bask›s›”
NECAT‹ CERRAHO⁄LU (Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Ö¤retim
Üyesi) - Teflekkür ederim. Ben burada size özetle spordaki ticarileflmedeki istem
d›fl› geliflmeler ve bununla beraber öngörülemeyen birtak›m sorunlarla ilgili bilgi vermeye çal›flaca¤›m. Sunumumun sonunda, soru cevap bölümünde de interaktif olarak sorular›n›z olursa onlara da cevap vermeye çal›flaca¤›m.
Spor, birçok devlet taraf›ndan toplumsal yap›y› koruyup güçlendirdi¤i ve
genç nesillere olumlu davran›fllar kazand›rd›¤›, idol sundu¤undan hareketle ciddi fonlarla destekleniyor. Olimpiyat oyunlar›, dünya kupalar›, Avrupa flampiyonalar› gibi büyük spor organizasyonlar› küresel anlamda ilgi uyand›r›yor. Bundan dolay›, özellikle çocuk ve genç kesimin kendi karakter yap›s›n›n oluflmas›nda sporun çok bask›n bir etkisi vard›r. Bu etkiyi dikkate alan yöneticiler, sporu
de¤iflik fonlarla destekliyorlar. Mesela, Anayasam›z›n 58. ve 59. maddeleri de bu
konuya vurgu yapmaktad›r ve GSGM ya da devletin di¤er birimleri sporla ilgili
herhangi bir kanun ya da düzenleme yapacak olduklar› zaman sürekli buraya
at›fta bulunurlar. Burada; “Devlet sporu tabana yayar, destekler, devlet baflar›l›
sporcuyu korur” der. Hâlihaz›rda, sponsorlukla da uyumlu oldu¤u için söyleyebiliriz, olimpiyatlar ya da dünya flampiyonalar›nda derece alan sporculara ödül,
alt›n vesaire verilirken “devlet baflar›l› sporcuyu korur ve ödüllendirir” diye hep
Anayasa’daki bu maddeye at›fla o düzenlemeler yap›lm›flt›r. Bu dünyadaki de¤iflik ülkelerde de benzer flekilde, özellikle demir perde ülkelerindeki o sistem de¤iflikli¤i olmadan, oralarda biliyoruz ki sporu o rejimin ihrac› için çok ciddi manada desteklediler ve oralarda bir kifli bir kez dünya flampiyonu veya olimpiyat
flampiyonu oldu mu ömür boyu di¤er insanlardan çok daha rahat flartlarda yafl›yordu. Bu da bir teflvikti. Demokratik ülkelerde oldu¤u gibi, demir perde ülkelerinde de teflvik vard› ve bunun bugün dahi prestij, üstünlük, kültürel farkl›l›k
gibi de¤iflik anlamlarda da devam etti¤ini söylemek mümkündür.
Modern olimpiyatlardan 1980’li y›llara kadar, sporda amatörlü¤ün hâkim
oldu¤u bir yap› görüyoruz. Buralarda hâkim centilmenlik, fair play, dostluktur.
Bu kavramlar›n 1990’l› y›llardan sonra sporun ticarileflmeye bafllad›¤› sürece kadar hâkim oldu¤u ve 1990’dan sonra ticarileflmenin bask›n olmas› ile beraber bu
yap›n›n de¤iflti¤ini görmekteyiz. Günümüzde ise, ticarileflme ve profesyonelleflme ile spor kulüplerinin sistemlerinde temel yap›lanma de¤iflikliklerinin oldu¤unu görmekteyiz. Bu de¤iflim Amerika ve Avrupa ülkelerinde baz› farkl›l›klar gös-
207
termektedir. Amerika’da ilk defa 1950’li y›llardan sonra spor ekonomisi ciddi
ciddi bir bilim dal› olarak irdelenmeye bafllarken, 1990’dan sonra Avrupa’da bunun sorguland›¤›n› görüyoruz. Bir di¤er farkl›l›k ise, Avrupa’da amatörlük ideali, gönüllülük ve kamu yarar› hala geçerli olarak korunmaya çal›fl›l›rken, Amerika’daki organizasyonlarda özellikle ticari anlamda karl›l›k daha öncelikli konudur. Bu sportif baflar›dan daha önce geliyor.
Almanya ile ilgili araflt›rmay› ilintili hale getirmek istedi¤imizde, sporun yap›lanmas› küçük ve kazanç hedefsiz iflletmelerde üretilen hizmetler ve çal›flmalarla s›n›rl›yd›. Bu yap› ise, bugünkü anlamda de¤erlendirdi¤imizde, ekonominin temel mant›¤›na uyumlu olmad›¤› için ticarileflme öncesi dönemde spor ekonomik bir meta olarak de¤erlendirilemedi. Bugün de hala öyledir. Yani herhangi bir mamulü siz serbest piyasada ortaya koydu¤unuzda e¤er ekonomik anlamda bir sirkülâsyona sebebiyet vermeyecekse, o ilgi görmez ve sizin öngördü¤ünüz de¤eri de yakalayamaz.
Son 20 y›lda, toplum ile spor birlikteli¤i büyük anlamda kabul görüyor ve
bu da ticarileflme ve profesyonelleflmeyi beraberinde getiriyor. Ancak bundan
sonra ekonominin yap›s›na ve ruhuna uygun bir tarza bürünüyor ve ticarileflme
ile beraber de profesyonelleflme artarak büyümeye bafll›yor. ‹lerleyen sayfalar›m›zda bu büyüme ile ilgili baz› rakamsal örnekler de verece¤im.
Hepimizin bildi¤i gibi, ekonominin birtak›m temel klasik prensipleri var.
Mesela, insan ihtiyaçlar› s›n›rs›zd›r ama bu ihtiyaçlar› karfl›layacak olan kaynaklarda s›n›rl›l›k söz konusudur ya da di¤er bir de¤iflle mevcut kaynaklarla ihtiyac›n mümkün oldu¤u kadar karfl›lanmas› söz konusudur. Bu de¤iflik aç›lardan
yorumland›¤›nda, eldeki kaynaklarla en yüksek verimi elde etmeye çal›flmak asl›nda yorum olarak di¤er ifadeden çok da farkl› de¤il. Birinde var olan ile en iyisini baflarmaya çal›fl›yorsunuz, öbüründe de amaçlar›n›z› kaynaklar›n›z ile s›n›rl› tutuyorsunuz. Bunu örneklendirmek gerekirse, Gençlerbirli¤i Futbol Kulübü
Türkiye’deki futbol kulüpleri içerisinde biraz farkl›l›k arz ediyor. Ekonomik anlamda borcu yok. ‹yi de paras› var ama ne hikmetse Cavcav Baflkan illa da ilk üçe
girecek bir tak›m istemiyor. Bu da bir felsefi görüfltür. Onun için kulübünün
dengeli ve ayaklar› yere sa¤lam basan, istikrarl› bir görüntü sergilemesi daha önceliklidir. O buna a¤›rl›k verir. Bir di¤er kulüp çok yüksek paralarla transfer yapar, lige girer, bekledi¤ini bulur ya da bulamaz ama ekonomik bunal›m› kuca¤›nda bulur. Bu yönetimin öncelik sorunudur.
Sporun tafl›y›c›s› iletiflim sektörüdür. Sporda geçmiflte sadece devlet taraf›ndan organize edilip kitlelere sunulurken, özel sektörün aktif kat›l›m› ile yeni f›r-
208
satlar do¤du. Yeni istihdam alanlar›, ifl olanaklar› sunuldu ve hala da sunuluyor.
Bildi¤im kadar›yla, e¤er yan›lm›yorsam, Dünya Kupas› art›k internetten canl›
olarak yay›nlanacak. Buna iki sene önce UEFA ile televizyon kanallar› aras›ndaki görüflmelerde yay›nc› haklar›na sahip kuruluflun birtak›m pazarl›klar› sonucu
bu hakk› devretmesi ile karar verildi ve ilk defa bu dönemde uygulanacak. Zaten geçti¤imiz dönem baz› flampiyonlar ligi maçlar› da internet üzerinden verildi. Bunu flunun için söylüyorum; iletiflim sektörü spor kulüplerinin ekonomik
anlamda yap›lanmas›nda ve dönüflüm geçirmelerinde hep öncü rol oynad›. Televizyon, yay›n haklar›, etki boyutu, kitlelere yay›nd›¤› yelpaze aç›s›ndan düflündü¤ümüzde özellikle televizyon ve onun bir üst basama¤› flu anda çoklu ortam
ve internet diyebiliriz belki de o ç›¤›r› tetikleyen teknolojik de¤ifliklik.
Burada özellikle vurgulanmas› gereken bir baflka konu müflterek bahis konusudur. fiu anda benim takip edebildi¤im kadar›yla Almanya’da müflterek bahislerden çok büyük beklenti söz konusu. fiu ana kadar tüm dünyada hemen hemen sporu finanse eden kaynaklar›n en önemlisi televizyon yay›nlar›ndan elde
edilen gelirlerdi. Art›k ona eflde¤er, belki de uzun vadede onu geçebilecek yeni
tabiri caizse enerji kayna¤› olarak müflterek bahisler görülüyor. Bunu da zamanla görece¤iz.
Bu yükselen rakamlar ile alakal› tek bir örnek versem san›r›m yeterli olacakt›r. 1998 Fransa Dünya Kupas› 65 milyon Alman mark›na ihale edilmiflti. Daha sonra 2002 ve 2006 Dünya Kupalar›n›n yay›n haklar›n› 3,4 milyar Alman
mark›na Kirch ve ISL konsorsiyumu ald›. Bu her iki dünya kupas›n›n yay›n haklar›ndan 2002’ye düflen pay 915 milyon dolar olarak hesapland›. Bu rakamlar
flunun için veriliyor; basit bir matematiksel oranlama yapt›¤›m›zda dört y›l içerisinde Fransa 98 ile 2002 Kore-Japonya Dünya Kupas› aras›ndaki geçen sürede
yay›n haklar› gelirlerindeki art›fl yüzde binden fazlad›r. Bence bu oran bu rakamla s›n›rl› kalmayacak hatta daha da artacak. 2002 Dünya Kupas› Japonya’da ve
Kore’de oldu¤u için saat fark›ndan dolay› baz› uzmanlar bunun düflük kald›¤›n›
da söylüyorlar. Daha da artabilirmifl. Bu bize sadece maddi anlamda televizyon
yay›nlar›nda ne kadar bir talep oldu¤unu ve bunun parasal de¤erinin ne oldu¤unu göstermesi aç›s›ndan önemli.
Sporda endüstriyelleflmeyi irdeledi¤imizde, 20. yüzy›l›n son çeyre¤inde
bafllayan ticarileflme ve profesyonelleflme sürecinin etkisi günümüzde büyük endüstriyel dönüfl sa¤lad› ve daha sonra spor yay›nlar›n›n pazarlanmas›nda büyük
yat›r›mlar yap›ld›. En önemlisi de art›k spor bir yaflam tarz› oldu. Bir kiflinin hiçbir flekilde bir spor ile ilgisi olmasa bile, o ya izledi¤i bir filmden bir da¤c› pan-
209
tolonu, marka bir pantolonu giyip onunla flehir hayat›na devam etmek istiyor ya
da yürüyüflünü yap›yor ya da koflusunu yap›yor. Ama bir flekilde spor bir yaflam
tarz›na dönüflüyor. Dönüfltü de diyebiliriz. Bu anlamda bunun çok daha geliflece¤ini düflünmekteyim.
Devlet politikalar›nda da sporun teflvik edildi¤ini düflünüyorum. Az önce
de bahsetti¤imiz gibi, art›k çocuk ve gençler için e¤itimde kullan›lan bir yöntem
haline geldi. 2004 y›l›nda Avrupa Birli¤i spor arac›l›¤›yla 2004 y›l›n› e¤itim y›l›
ilan etmiflti. Bu ba¤lamda, pek çok akademik çal›flma yap›ld›. Acaba biz bunu
aç›k alanda sporla kar›fl›k vermek istedi¤imiz mesaj› spor yapt›rarak versek daha iyi sonuç mu al›r›z. Bu anlamda birtak›m sorgulamalar da bafllad›.
Burada beklentiler ve yenilikler anlam›nda flunu söylemek mümkün, modern olimpiyatlar biliyorsunuz 1894 y›l›nda Gioberti’nin öncülü¤ünde bafllat›lan
çal›flmalarla tekrar hayata geçti. Modern olimpiyatlardan 1980’li y›llara kadar geçen süreçte olimpiyat ideolojisinin temel felsefesi olan amatörlük, centilmenlik,
fair play gibi kavramlar çok hâkimdi. Hatta o kadar hâkimdi ki, 1980’li y›llar›n
ortas›na kadar, spor arac›l›¤›yla para kazanmak ay›p say›l›rd›. Yani kamuoyu içerisinde “Bu da söylenir mi yani, yak›flm›yor” gibi fleyler söylenirdi. Hatta yafl› 50
civar›nda olan arkadafllar bunu çok rahat hat›rlayacaklard›r. “Spor yap›yorsun
bir de para m› isteyeceksin” denirdi. Bu öyle oturmufl bir kurald› ki, adeta dini
bir motif gibiydi. Ama flimdi günümüzde o kadar de¤iflti ki, ekmek su gibi s›radanlaflt›. Bunun tabii toplumlar üzerinde oluflturdu¤u birtak›m derin etkiler var.
Onlara da birazdan de¤inece¤iz.
Özellikle ticarileflme ve profesyonelleflme arac›l›¤›yla yap›sal de¤ifliklikler
ciddi manada etkin. Burada Amerika ve Avrupa’da model aç›s›ndan farkl›l›klar
var. Bundan biraz önce bahsetmifltim. K›saca de¤inmek gerekirse, bugün Amerika’da sportif organizasyonlar›n sportif baflar›s›ndan önce o organizasyonun bütünlü¤ü, onun oluflturdu¤u finans ayaklar›, onun getirileri daha öncelikli ve onlar üzerine daha iyi kurgulamalar yap›l›yor. Öncelik ona veriliyor. Avrupa’da ise,
kamu yarar› ve gönüllülük ön planda tutulmaya çal›fl›l›yor ama benim gözlemledi¤im kadar›yla son 10 y›lda Avrupa h›zla Amerikan tarz›na bir dönüfl yapt› ve
Avrupal›lar o gönüllülük ve kamu yarar› öncelikli konular›n› muhafaza etmekte
zorlanacaklar gibime geliyor.
Sporun ticarileflmesi ile ilgili bafllayan süreçte, ki bu konuda çok fley söylemeyece¤im ama bunun televizyon ile iliflkisi önemli, özellikle reklâmlara izin verilmesi süreci sporda ticarileflmeyi tetikleyen unsur oldu. Yan›lm›yorsam Cem
Hocam›n da uzmanl›k alan› ticarileflmedir. Özellikle 1970’li y›llarda sporda rek-
210
lâma izin verilsin mi verilmesin mi tart›flmas› Almanya’da çok yayg›n yap›ld› hatta o dönemlerde televizyonlarda reklâm yasa¤› vard›. Formalarda reklâm oldu¤u
zaman, kameralar sadece belden afla¤› olan k›sm›n çekimini yap›yordu. Bugünlerde çok komik bir olay gibi hala literatürlerde yaz›l›r. Böyle bir süreç sonunda
ciddi bir tart›flma yafland›. Art›k sporda reklama izin verelim dendi ve Almanya’n›n Gençlik Spor Genel Müdürlü¤ü, federasyonlar› serbest b›rakma karar› ald›. A federasyonu reklama izin verebilir. B federasyonu reklâma izin vermeyebilir. Bu konuda federasyonlar özerktir ve kararlar›n› istedikleri gibi verebilirler
dendi. O dönemde çok ciddi felsefi tart›flmalar da yap›ld›. Bugün geldi¤imiz baz› konular› o dönemde söyleyenler oldu. “Biz bu kap›y› aralarsak, korkar›z ki
bir daha biz buna dur diyemeyiz çünkü bu ticarileflme ve profesyonelleflmeyi
bafllatmak sizin elinizde ama onu durdurmak ya da yönlendirmek bir noktadan
sonra sizin kontrolünüzden ç›kabilir” dendi. Bana göre o dönemde bu elefltiriyi yapanlar hakl› ç›kt›. Sektörde kilit rol oynayan, gençlere önemli idoller sunan bir sektör bugün onu yöneten, onun içerisinde olan, onun enstrümanlar›
olan her fleyde çok para hâkim, para konufluyor. Bugün Chelsea gibi bir kulüp
milyon dolarlar verilerek al›n›yor. Türkiye’den bir örnek vermemiz daha anlaml› diye düflünüyorum. Hat›rlarsan›z Uzanlar’›n hâkim güçte oldu¤u dönemde
Sergen büyük paralarla al›nd›. Sergen ‹stanbulspor’da oynat›l›yordu. Sonra
Cem Uzan Sergen’e k›zd›. Bir fleyler oldu ve Sergen en verimli döneminde oynat›lmad›. Para verip “Oynatm›yorum, orada oturacaks›n” dedi. Ben bunu Alman profesörümle konufltum Almanya’dayken. “Biz de böyle bir oyuncu var ve
çok iyi bir oyuncu, çok büyük para verildi ama patron ona k›zd› ve onu oynatm›yor” dedim. “‹flte bizim elefltirdi¤imiz nokta buras›. Oynatmaz, oynatmaz.
Oras› bir flirket. O da onun eleman›. Türkiye’de herkes o oyuncunun topla sanat yapmas›n› beklerken, o ona k›zm›flt›r ve onu oynatmaz” dedi. Böyle eksiklikler söz konusu olabiliyor.
Profesyonellik, Frans›zca “profession” kelimesinden türetilmifltir. Terim
olarak anlam› yapt›¤› iflin hakk›n› vererek ama kendi ç›karlar›n› da güncel tutarak özel hayat› ile ifl hayat› aras›ndaki dengeyi kurabilen insan modelidir. Biz
spor organizasyonlar›n› temel olarak iki kategoriye ay›r›yoruz: for-profit ve nonprofit. For-profit kav amac› ve kar hedefi elde etmek üzere yap›lan organizasyonlar ve non-profit kar amac› olmayan sosyal sorumluluk gere¤i yap›lan organizasyonlard›r. Sporda profesyonelleflme tart›flmalar› uzun süredir bir yandan teorik
di¤er yandan da spor kulüpleri ve derneklerinin meslekleflmenin önemsizli¤i
gerçe¤inin do¤urdu¤u çeliflki bilmecesiyle karfl› karfl›yad›r. Almanya’da spor
211
ekonomisin duayenlerinden Heinemann bu konuda görüfl beyan etmifl ve bilhassa büyük kulüplerdeki görev ve sorumluluklar›n sadece gönüllüler taraf›ndan
gerçeklefltirilemeyecek kapsamda artt›¤›n›, gitgide uzmanl›k gerektirir bir hal ald›¤›n› ve yine gönüllülerin kald›ramayaca¤› ve üstlenemeyece¤i düzeyde katk›ya
ihtiyaç duyuldu¤u ifade edilmektedir. Bu 1994 y›l›ndaki tespittir. fiimdi buradaki rakamlar aktüel rakamlard›r. Bunlar 2006-2007 y›l› rakamlar›d›r. Almanya’da
spor kulüplerinde karfl›l›ks›z gönüllü olarak çal›flanlar›n say›s› yaklafl›k olarak
2,1 milyon kiflidir. Bu gönüllü çal›flanlar 538 milyon saat iflgücü üretiyor. Kifli
bafl›na ayl›k 16,2 saat çal›flma yap›yorlar. Ve e¤er bu yap›lan ifl ekonomik anlamda para ile ölçülebilir olsa 8,1 milyar euroya tekabül ediyor. fiimdi burada çok
önemli olan konu meslekleflme. Baz›lar› kulüplerde kulüp yöneticilerinin, kulüpte fonksiyonel olarak karar vermesi gereken kiflilerin ifllerini gönüllü olarak
yap›yor. Bu gönüllü yap›lan ifl asl›nda profesyonellerin alan›n› daralt›yor. Profesyonellere olan ihtiyac› s›n›rl› tutuyor. Bu konuda ciddi ciddi düflünülmesi gerekiyor çünkü burada bir paradoks var. Günümüze kadar sporun yap›land›¤› flekli ile düflündü¤ümüzde, spor kulüpleri taraftar›n adeta sevgilisi, adeta her fleyi,
baz›lar›n›n idolü. Baz›lar› spor kulübü ile yat›yor, onunla kalk›yor. Onun maçlar› onun her fleyi. Siz onun için böyle de¤erli bir sevgiliyi o kulübü sat›n alarak
ald›¤›n›zda, onun elinden al›yorsunuz. Acaba onu onun elinden alma hakk›n›z
var m›? Her ne kadar yasal olarak böyle bir fley mümkün olsa da ve diyelim ki
ald›n›z ald›ktan sonra oradaki gönüllülerin katk›s›n› istemezseniz ki istememe
hakk›n›z var bu sefer çok daha yüksek profesyoneller ile çal›flmak durumundas›n›z ama o gönüllülerin o katk›lar›n› reddetti¤inizde, o tak›mdafll›k duygusunu
da reddetmifl oluyorsunuz. Bunlar sosyolojik anlamda tekrar sorgulan›p yeniden
tart›flmaya aç›lan kavramlar.
Bu rakamlar›n yan›nda 4,7 milyon kulüp üyesi aktivitelerde, etkinliklerde,
organizasyonlara yard›mc› olmaktad›r. Bu katk›n›n toplam›n yüzde 29’unu oluflturdu¤u literatürde söyleniyor.
Burada en önemli konulardan bir baflkas› kulüplerde ifl alanlar›n›n önemsenmedi¤i ve çal›flacak eleman istihdam edebilecek güçteki kulüp say›s›n›n çok
az olup bunun artaca¤a da benzemedi¤idir. Bu Almanya’da bile ortaya konulmufl. Burada temel bir bak›fl felsefesi gerekiyor. Özellikle biz Türkiye için bunu
rahatl›kla söyleyebiliriz. Siz 8 milyon dolar tazminat› göze alarak Befliktafl kulübü olarak Delboski’yi al›yorsunuz sonra yok flöyle yok böyle adam istemem seni
git diyor. Adam da gidiyor ama senle anlaflmas› var. 8 milyon dolar tazminat
hakk› var. Sonra siz bu paray› kulüp ödesin diyorsunuz. Ama kulübü temsilen
212
siz keyfi karar veriyorsunuz. Bugün ciddi ciddi tart›fl›lan konulardan birisi bu.
Spor kulüpleri afl›r› borçlan›yor. Bu borçlanma gerçekleflirken burada karar vericiler ortak akl›n karar›n› vermeyip kendi inisiyatiflerini kullan›p kulübü gereksiz yere borçland›r›yorlar. Bu borçlar›n baflkana m› fatura edilmesi yoksa bugüne kadar oldu¤u gibi kulübün s›rt›nda m› kalmas› konusu bugün Türkiye’de tart›fl›l›yor. Ben bu konuda bir düzenleme yap›l›rsa demokratik yap›lanmayan spor
kulüplerinde bu ferdi kararlar› verenlerin bu ç›kan afakî tazminat rakamlar›ndan
da sorumlu tutulmalar› gerekti¤ine inan›yorum.
Spor yönetiminde meslekleflme çok ciddi olarak gereken bir konu. fiimdiye kadar spor yönetiminde meslekleflme ihtiyac›n›n flafl›rt›c› nitelikte az oldu¤unu biliyoruz ama bu ekonomik anlamda kulüplerin paras› olmad›¤› için mi böyle yoksa buna gerek duymuyorlar m› bu tart›fl›labilir. Fakat ilerleyen yerlerde görece¤imiz gibi kulüpler bugün art›k Türkiye’de kabul ediyorlar. Spor kulüpleri
ve özellikle büyük ölçekli kulüpler profesyonellerle çal›flmak zorunda olduklar›n› kabul ediyorlar ama Türkiye’de bir baflka hastal›k var. O da ön plana ç›kma
hastal›¤›. Bugün Türkiye’de Süper Ligdeki kulüp baflkanlar›na denilse ki “Kulüp
baflkanlar› medyaya beyanat vermeyecekler” ben zannediyorum ki en büyük kulüpler dahil ço¤unda birçok paral› baflkan art›k orda olmak istemez çünkü onlar
kameralar›n karfl›s›nda kendi ticari güçlerine güç katmak için orda olmak istiyorlar. Yoksa birinci derecede Avrupa ya da Amerika’daki gibi spor tabana yay›ls›n, tak›mla beraber tak›mdafll›k ruhu ile olsun tarz› bir yaklafl›m yok.
Olimpiyat felsefesi. Bildi¤iniz gibi daha h›zl›, daha yüksek, daha ileri paradigmas› spor endüstrisi için de art›k geçerlidir. Bu anlamda buraya uyarlayacak
olursak, teknikleflme, üst düzey profesyonelleflme ve daha fazla ticarileflme mesle¤i yeni dönemde belirleyecek faktörlerdendir. Spor yöneticisi görevlendirmelerinde dahi alan bilgisi ve becerisi aranmad›¤› bir süreci yaflamaktay›z. Bu süreçte sportif aç›dan baflar›s›zl›klar ve mali aç›dan da büyük para kay›plar› söz konusudur. Sonuçlar olarak bu çal›flmadan sonra flunu söylemek mümkün olabiliyor; biz burada kulüp ve derneklerde menajerli¤in meslekleflmesinde profesyonelli¤e olan ihtiyac› dolayl› olarak vurgulam›fl oluyoruz. Yönetimde ücretli çal›flanlara ihtiyaç oldu¤u ve bunlar›n profesyonellerden oluflmas› gerekti¤i art›k kaç›n›lmaz bir gerçektir. Meslekleflme oran› artt›kça profesyonel elemanlara ihtiyaç
azalmamakta aksine yine artmaktad›r. Spor kulüp ve derneklerinin istihdam etmek isteyece¤i ücretli çal›flanlara ihtiyaçlar› oldukça fazla iken, bunun gerçeklefltirilememesinin en önemli nedeni Türkiye için popülerlik merak› iken, evrensel
anlamda ise ekonomik kayg›lard›r.
213
Beflinci olarak uzmanl›k bilgisi ve sunum yetene¤i metodolojik olarak birlefltirilmelidir. Ücretli ifller gönüllü çal›flanlarla zararlar› bak›m›ndan engellenmemekte, bu ifller faydalar› bak›m›ndan yine de teflvik edilmektedir. Faydalar derken
tak›mdafll›klar› devam etsin, tak›mlar›na ba¤l›l›klar› devam etsin demek istiyoruz.
Onlar tak›mlar› ile mutlu, her ne kadar o kulüp ekonomik olarak birine sat›lsa da
ak›ll› bir yöneticinin o tak›mdafll›k duysusuyla o ba¤› koparmamas› gerekir.
Meslekleflme gönüllülük kültüründen olumsuz etkilenmektedir. Tabii ki
aradaki dengeyi iyi korumak kayd›yla bu devam etse bu bence daha faydal›
olacakt›r.
Yedinci ve son maddemiz e¤er sporda profesyonelleflme ve meslekleflme
gerçekten arzu ediliyorsa asl›nda ekonomik s›n›rl›l›klar d›fl›nda baflka ciddi engellerin olmad›¤›n› sadece gerekli bir fleyi sa¤lamak ve teflvik etmenin yeterli olaca¤›n› söylememiz mümkün.
Dinledi¤iniz için teflekkür ediyorum. Sorular›n›z varsa alabilirim.
KATILIMCI - Ben bir fley sormak istiyorum. Mesela sizin bak›fl aç›n›zdan
Chelsea’de bir yanl›fll›k var m›? fiu aç›dan, bir flirket kuruldu ve bafl›nda bir patronu var ve bak›ld›¤› zaman da dünya flampiyonu bir kulüp ama bir Manchester
United kadar da seyircisi yok. Ateflli taraftar› yok. Dünya çap›nda biraz so¤uk
bak›lan bir tak›m. Sizce bu do¤ru mu de¤il mi bu aç›dan bakarsak?
NECAT‹ CERRAHO⁄LU - Güzel bir soru. Teflekkür ederim. Geçen sene
bununla alakal› bir bildirim vard›. Oradan rahatl›kla söyleyebilirim. Art›k Avrupa’da birçok entelektüel sivil toplum kuruluflu var. FARE diye ›rkç›l›¤a karfl›, ayr›mc›l›¤a karfl›, afla¤›lamaya karfl› entelektüel düzeyde taraftar topluluklar› kuruldu. Bu taraftar topluluklar›ndan bir tanesinin söylemi buydu; “Öyle d›flar›dan birisi geliyor, bast›r›yor paray› bizim kulübü al›yor. Buna engel olam›yoruz çünkü
mevzuat buna müsait. O zaman biz o paray› verip kulübü alacak olan adam›n paras›n› sorgulayal›m. Paras› temiz para m›? Paray› nereden kazanm›fl? Uyuflturucu
ifli mi yapm›fl? Silah tüccar› m›?” Ben bunlarla ilgili bir makale haz›rlarken bir de
bakt›m içimizden örnekleri var. Hat›rlars›n›z bir ara Sadettin Saran Dortmund’un
ciddi manada hisselerini sat›n ald›. Ben 10 y›l Almanya’da kald›m. O yap›y› biliyorum. Almanlar Türklere hala temizlik ifllerini yapan çal›flkan insanlar diye bakarlar. O da ne? En de¤erli kulüplerden birisini bast›r›p al›yorlar. Onun “Kulüp
sat›l›k de¤ildir” diye resimleri de var. Yan›mda getirmedim. Sadettin Saran’›n silah ticareti yapan bir tüccar oldu¤unu Alman medyas› arac›l›¤›yla ö¤rendim. Sa-
214
dettin Saran’› Türkiye’de Fenerbahçe’de bir dönem görev alm›fl, ifl dünyas› olan,
Amerika ile de ba¤lant›l› finans flirketleri olan bir yat›r›mc› diye düflünüyordum
ama silah ticareti yapt›¤›n› hiç bilmiyordum. Ama Dortmund kulübünün taraftarlar› kulübe el uzatt› bir Türk hemen onu buldu ç›kard›lar. Korkunç propaganda.
Sadettin Saran daha fazla hissesini alacakken Dortmund’un, bu protest yaklafl›m
sayesinde sonra hisseleri verdi ve geri çekildi. Genç bir zengin ve insanlar›n bilinçalt›nda flu var; “Yok can›m, bu paray› bu hak etmemifltir. Bu yafl›nda bu paray›
nereden buldu?” Gidiyor Chelsea gibi bir kulübe devasa paralar veriyor. Kanaatimce kamu vicdan›nda o yafll› bir adam olup da çal›fl›p hak ederek kazand›¤› bir
parayla Chelsea gibi bir kulübe yat›r›m yapsa bu kadar tepki çekmezdi. Bizde de
bunlar oluyor. fiimdi 18 yafl›nda bir genci son model BMV ya da Mercedes’te üstelik de arabaya zulüm ederek, gaza basarak, lastikleri y›pratarak gördü¤ümüzde,
ben içimden diyorum ki “Ne olacak, çal›fl›p kazanmad› ki k›ymetini bilmiyor mal›n.” O anlamda düflünülebilir. Ama soru güzeldi. Teflekkür ederim.
KATILIMCI - fiunu söylemek istiyorum Chelsea’n›n taraftar› yok bilgisi kesinlikle yanl›fl. Ciddi anlamda taraftar› vard›r. Üstelik de tam tersine Chelsea’de
bir protesto olmad›¤› gibi, Manchester United örne¤inde Amerikal› Malcolm
Glazer Manchester United’› s›rtlan›rken tam tersine Manchester United taraftar›
Glazer’e karfl› bir kampanya bafllatm›flt›r.
KATILIMCI - Taraftar› yok de¤il, ateflli taraftar› yok. Chelsea’n›n taraftar›
belli bir olgunlu¤a ulaflm›flt›r.
KATILIMCI - Bu Chelsea’n›n demografik konumundan. ‹stanbul’u örnek
verirsem Londra’n›n Niflantafl›’d›r. Dolay›s›yla Niflantafl›’ndaki kitle ile Ça¤layan’daki kitle ayn› de¤ildir.
KATILIMCI - Somut olarak flöyle bir fley söyleyebilir miyiz? Asl›nda bizim
mant›k olarak bakt›¤›m›z amatörlü¤e ayk›r›, ama sporun geliflmesi aç›s›ndan,
profesyonellik aç›s›ndan da olabilir diyebilir miyiz? Yani Trabzonspor’un bafl›na
böyle birisi gelece¤ine, Trabzonspor küme düflsün daha iyi. Ben öyle düflünüyorum. Ama e¤er futbol ilerleyecekse, e¤er spor ilerleyecekse, bu tür yap›lar›n da
olmas› gerekiyor.
NECAT‹ CERRAHO⁄LU - Ben fazla da uzatmak istemiyorum çünkü bir
215
soru daha var ama flunu söyleyeyim biz böyle konuflmalarda genelde hep en üsttekilerden konufluyoruz. Asl›nda bizim toplumun taban›na yay›lan yap›yla daha
fazla ilgili olmam›z laz›m. Hiç olmazsa akademisyenlerin bu konuda görüfl beyan etmesi laz›m. Yani ben size soruyorum. Etraf›n›zda bir sürü amatör kulüp
var. Burada Samsun GSGM ‹l Müdürünü görüyorum. Yani biz Cumhuriyet tarihi boyunca flunu yapamad›k. Amatör kulübünün baflkan› üniversiteden bir hocam, öbür kulübün baflkan› defterdar, bir baflkas› valilikte vali yard›mc›s›. Dikkat edin, amatör kulüp baflkanlar›na bak›n, gerçekten böyle flaibeli ya da karanl›k ifllerde, ya oto al›m sat›mc›s›d›r ya da gazinosu vard›r. Her an kavgan›n dövüflün içerisindedir. Biz maalesef çocuklar›m›z› öyle kiflilerin yönetiminde oldu¤u kulüplere veriyoruz. Peki, niye belli e¤itim seviyesini alm›fl insanlar bunlara
müdahil olmuyor. Bu çok boyutlu bir fley ama çok k›saca özetleyeyim. Bu demokrasi kültürü ile de alakal› bir fley. Bugün siz Almanya’da siyasete girmek isteyin, size girmek istedi¤iniz partinin mensuplar› der ki, “Bir dakika arkadafl, siz
kamu yarar›na derneklerde, kulüplerde ne kadar süre geçirdiniz? Bizim sizi vitrine koyabilmemiz için flöyle bir befl sene gönüllü toplum menfaatine sevdi¤iniz
bir spor kulübünde halka hizmet edin.” Türkiye’de adama böyle bir kriter sormuyor siyasiler. “Sevdim seni, iyi çocuksun” deyip hemen aday yap›yor. Bu,
uzun vadede bu dedi¤imiz riskleri getiriyor. fiimdi flöyle düflünün; siz siyasi kökenden gelen bir ailenin çocu¤usunuz ve siz de siyaseti seviyorsunuz ama size
büyü¤ünüz diyor ki; bu ifli yapacaksan dört befl sene oyunculuk hariç kulüplerde çal›flacaks›n, su tafl›yacaks›n, formalar› alacaks›n evde y›kayacaks›n, o çocuklarla, o gençlerle o maç atmosferini yaflayacaks›n. Tamamen karfl›l›ks›z. fiimdi
toplumda de¤er üretenler, bilgili insanlar, e¤itmenler olarak bizler amatör, tabandaki spor kulüplerine el atmazsak oralar› birileri al›r kullan›r ve biz de çocuklar›m›z› oralara yollamak durumunda kal›r›z. Birinci ligdeki kulüplerin büyük ekonomik yap›lanmalar›nda profesyonelli¤i yine konuflal›m ama kendimiz
için öncelikler afla¤›dakileri konuflal›m. Afla¤›dakilerde profesyonellik de mümkün. Avrupa’daki spor kulüpleri yap›lanmas›nda bir kulüp ya ticarileflmifltir ya
kamu yarar›nad›r gibi keskin ayr›mlar yok. Baz› spor kulüpleri var belirli ölçülerde ticaret yapabilir ama o kazand›¤› de¤eri kulüp üyeleri kendi aralar›nda paylaflamazlar o spor kulübünün imkânlar›n› ve tesislerini gelifltirmekte, büyütmekte kullan›lmak kayd›yla ticaret yapabilirler. fiöyle özetleyeyim; ben de Çanakkale’de üniversitenin spor kulübünün baflkan›y›m. Bize bir tane firma geliyor; “Ben
flöyle bir tasar›m yapaca¤›m. Bununla ne yapabilirim” diyor. Biz ona bir proje
üretiyoruz. Gerekiyorsa ö¤rencilerimle beraber icraata da koyuyoruz. Ondan be-
216
lirli bir para al›yoruz. O paray› da herkesin gözü önünde, fleffaf bir flekilde kulübün kasas›na yat›r›yoruz. O parayla malzeme al›yoruz. Bunun Avrupa’da çok
ileri boyutlar› var. Para kazand›kça tenis kortlar› yap›yor ve aile tarz› yaflama dönüyor. Size diyor ki; “Çocu¤unuz tenis kortuna gelirse ayda 50 euro, örnek veriyorum, aidat ücreti ödeyecek. Siz niye düflünmüyorsunuz? Ailece olursa 70 euro. Siz ve efliniz de bundan faydalanabilir.” Sizi ailece kulübe çekiyor. Siz de diyorsunuz ki; “Ya çocuk orada oynarken bakaca¤›ma biz de han›mla tenis oynar›z. Çocuk orada basket oynarken biz de tenis oynar›z.” Komple sistem toplumu
spora çekiyor. Bizim bunlar› fliddetle düflünmemiz laz›m. Bugün de söylendi. Bizim nüfusumuzun yüzde 50’si 20 - 25 yafl›n alt›nda. Yani siz bu insanlara spor
yapt›rmazsan›z, enerjilerini legal ortamlarda boflaltmazlarsa, bu insanlar ileride size sorun ç›kart›rlar. Türkiye genelinde amatör spor kulüplerini yönetenlerin birço¤u kötü insand›r demek istemiyorum ama e¤itimli, vas›fl›, toplumda öne ç›km›fl, bir lisenin müdürü ya da maliyede bir flube müdürü yani kendi sayg›nl›¤›n›
kazanm›fl ve örnek olabilecek insanlar de¤iller. Memurlar›m›z›n birço¤u hiç girmiyor bu ifllere. Bunlar, Avrupa ile karfl›laflt›rd›¤›m›zda girebilseler, spor kulüpleri konuflmam›n bafl›nda söyledi¤im gibi belki bir okul misyonu görebilecekler. fiu
haliyle okul misyonu göremiyorlar. Ama benim çocuklu¤umla flu andaki durum
aras›nda baya¤› fark var. Ben evden korkarak kaçarak giderdim. Yasakt› top oynamaya gitmek. fiimdi çocuk biraz yetenekli ise, aile hemen git o¤lum diyor. Niye? Art›k ekonomik anlamda onun getirisi döndü. Bizim zaman›m›zda futbol oynamak bofl iflti. Ben flahit oldu¤um için biliyorum Almanya’da aileler çocu¤u
sporcu olsun diye de¤il, çocu¤u entelektüel bir yap›lanman›n içerisinde olsun diye bunu ister. Bizim Türk toplumunda sürekli olarak anne babalar der ki; “Yapma, yapma, yapma.” Ama yap demez. fiunu yap demez de hep yapmalar› s›ralar.
Avrupa’daki boyutuna bakt›¤›n›zda, onu düflünüyor ebeveyn ve diyor ki; “O bana sorun getirece¤ine, ben onun hangi iflle ifltigal etmesi gerekti¤ine ben karar vereyim. Onu o kulübe vereyim. Onu orada gerekti¤i gibi flekillendirsinler.” Bundan iki ay önce ad›n› vermeyeyim bir dergi telefon açt› bana ve dedi ki; “Hocam,
siz spor ekonomisi ile ilgileniyormuflsunuz. 19 May›s’tan sonra da sigara, alkol ve
türevi maddelerin vergiden düflmesi ile ilgili yasaklar bafllayacak. Bu sponsorluk
sektörünü nas›l etkileyecek? Biz bu konuyu kapak dosyas› yapaca¤›z. Bize bir yaz› gönderir misiniz?” “Tamam, göndereyim” dedim. Ben konuyla ilgili kendimce
bir araflt›rma yaparken, bu olay›n Almanya ve Avrupa’daki boyutu nedir diye internete girip bakt›¤›mda, bir de bakt›m ki bizim bakanl›k böyle bir düzenleme yap›yor ama olay Avrupa Birli¤i’nin de gündeminde. Avrupa Birli¤i de ayn› tarihte
217
yasa¤› bafllat›yor. Bizimkiler de onlarla birlikte karar vermifller diye düflündüm.
Ben bir toplum bilimci olarak her ne kadar sigara içiyor olsam da, sigara içti¤im
için içmeyen insanlar› rahats›z etme hakk›m yok. Bu sigara, alkol ve türevi maddeler de bir flekilde bilinçli ve profesyonelce reklâmlarla gençlerin bilinçalt›na yerlefltiriliyor. Bu uzun vadede zarar veriyor. Dolay›s›yla vergiden indirim yap›larak
buna popülarite kazand›r›lmas› do¤ru de¤il. Bu manada üç sayfal›k ciddi bir araflt›rma yapt›m. Yaz›y› gönderdim ve yaz›y› yay›nlamad›lar. Çünkü onlar›n sizden
bekledikleri flu; onlar sponsorlarla çal›fl›yorlar ve “bir akademisyen iflte ciddi ifller
yap›yor, bak o bile diyor ki bu yanl›fl” demek istiyorlar. Böyle bir yaz› ç›ksayd› beni argüman olarak kullanacak ve benim yaz›m› yay›nlayacakt›. Benim yaz›m hofluna gitmedi¤i için yay›nlam›yor. Sonuç olarak ticarileflme artarak gidiyor ama bu
ticarileflmenin mutlaka toplum menfaatine olmas›n› bizim zorlamam›z laz›m, kamuoyu olarak bu konuda kararl› olmam›z laz›m. Yoksa ticarileflme kamuoyu
menfaatine olmad›¤› zaman birileri ad›na olacaksa, bundan kimsenin bir menfaati olmaz. Son olarak, fiükrü K›z›lot Hürriyet gazetesinde bunu özellikle vurguluyor, Türkiye’de çok ciddi olarak spor kulüpleri yanl›fl yap›yor. Profesyonel çal›flt›rmad›klar› için hapis tehlikesine kadar varan yanl›fllara gidiyorlar ve bunu bilinçli yap›yorlar. Siyasilerle kulüp baflkanlar› aras›nda ilinti var. Kulüp baflkanlar›
flöyle diyor; “Can›m iflte gelir gider siyasilere a¤lar›z kamu menfaatine, yok param›z, flu bu diye. Onlar bize bir af ç›kart›r.” Siyasiler de diyor ki; “Bunlar bizim kap›m›za gelir. Ben de federasyon baflkan seçimlerinde derim ki madem borçlar›n›za kalem çekelim diyorsunuz falanca arkadafl iyi çocuktur.” Alan raz›, veren raz›.
Bunlar›n de¤iflmesi laz›md›r. Ama bunun için bizim de tabandan zorlama yapmam›z laz›m. Kapat›yorum. Hepinize teflekkür ediyorum.
SUNUCU - Buz pateni, kick-boks ve dans sporlar› yak›n bir zamana kadar
çok ön planda olan sporlardan de¤illerdi ama yak›n bir zaman içerisinde birden
bire medyay› da arkas›na alarak nas›l olduysa herkesin ilgisini çekti ve evlerine
kadar girdi. Herkesten destek görmeye bafllad›. Nas›l bir fikirle yola ç›k›ld›? Neler yap›ld›? Neler eksik b›rak›ld› ve bundan sonra amatör sporlara verilen desteklerle daha neler yap›labilir? fiimdi bunlar› konuflaca¤›z. Bunlar› konuflmak
için öncelikle Türkiye Buz Pateni Federasyonu Baflkan› Say›n Fahrettin Kandemir’i kürsüye davet ediyorum. Daha sonra Kick-Boks Federasyonu Baflkan› Say›n Salim Kay›c› ve en son olarak da Türkiye Dans Sporlar› Federasyonu Baflkan› Say›n Tolga Han Çinkitafl’› kürsüye davet edece¤iz. Tekrar hofl geldiniz. Buyurun efendim.
218
“TV Spotunda Parlayanlar”
Konuflmac›lar:
Fahrettin KANDEM‹R - Türkiye Buz Pateni Federasyonu Baflkan›
Salim KAYICI - Türkiye Kick-Boks Federasyonu Baflkan›
Tolga Han Ç‹NK‹TAfi - Türkiye Dans Sporlar› Federasyonu Baflkan›
FAHRETT‹N KANDEM‹R - Hofl geldiniz. Sizleri yakalam›flken Buz Pateni
Federasyonunun çok k›saca faaliyetleri ve buz pateni sporunun dünyadaki ve
Türkiye’deki yeri hakk›nda sat›r bafllar› ile bilgiler sunmak istiyorum.
Tarihçesine bakt›¤›m›z zaman 17. yüzy›lda yap›lan kaz›larda buz pateninin
‹skandinav ülkelerinde milattan önce 1200 y›llar›nda yap›ld›¤›na dair bulgular
vard›r. Atlar›n ayak kemi¤inden yap›lan patenlerin ulafl›m amac›yla kullan›ld›¤›n› görmekteyiz. Stand›m›z› gezerseniz çok eski patenleri de orada görme flans›na sahip olacaks›n›z. Milattan önce 500 y›ll›k bir tane paten örne¤i var orada.
Bak›n yine burada 1718 y›l›nda Avrupa’da yap›lan bir yar›flmay› görüyorsunuz.
Bunlar Türkiye’de buz pateni duayenleri. Ankara’daki Gençlik Park›’nda
buz patenini hobi olarak yapan arkadafllar. Bunlar Türkiye’de buz pateni tarihinde önemli isimler olan arkadafllar›m›z. Bunlardan bir tanesi olan Fehmi Tekelio¤lu bizim federasyonumuzun asbaflkan›.
‹lkler ve Türkiye diye böyle bir yans›m›z var. ‹lk spor kulübü resmi amaçla
1742’de ‹ngiltere’de kurulmufl. Bizde ise 1971’de Ankara’da kurulmufl. ‹lk resmi
gösteri Viyana’da 1868’de yap›l›rken, bizde Ankara’da Kurtulufl Park›’nda yap›lm›fl. ‹lk yapay pist yani ilk pist 1876’da Londra’da yap›lm›fl. Bizde de Kurtulufl Park›’nda 1981’de Ankara’da yap›lm›fl. ‹lk resmi yar›fl 1882’de Viyana’da yap›lm›fl.
Türkiye’de ise 1982’de ‹stanbul ‹stinye’de yap›lm›fl. Uluslararas› Paten Birli¤i (ISU)
1892’de kurulmufl. Bizim Buz Sporlar› Federasyonumuz ise 1991’de kurulmufl.
Burada tabii ki bu misyon, vizyon ifadelerini okumayaca¤›m. Bizim misyonumuz, vizyonumuz ve de¤erlerimiz bofl laflardan ibaret de¤il. Bizim çok küçük
bir ailemiz var maalesef buz pateni camias› olarak. Geldi¤imiz zaman flunu gördük bu aile sadece Ankara’ya s›k›flm›flt›. Bir de ‹zmit’te bir tesisimiz var. fiu anda
iki tane Olimpik ölçüde tesisimiz var. Di¤er tesisler tamamen e¤lence amaçl›. Tabii taleple arz aras›nda çok büyük bir dengesizlik var. Ankara’da çocuklar›m›z gecenin birinde antrenman yapmaya çal›fl›yorlar, sabah›n beflinde antrenman yapmaya çal›fl›yorlar. Bu ba¤lamda o kadar küçük bir pastan›n paylafl›m kavgas› vard› ki inan›lmazd›. Biz bütün kulüpleri toparlayarak burada ortak amaca yürümek
219
için arama konferanslar› yapt›k ve bütün bu kavramlar bunun sonunda ç›km›fllard›r. Sadece vizyon olarak; buz pateni sporunun genifl kitlelere yayg›nlaflt›rarak,
dünya çap›nda baflar› sa¤layan bir federasyon olma amac›m›z var.
Bir de neredeyiz onu görmenizi istiyorum. Federasyonumuzun alt›nda artistik paten, curling, h›z pateni, çiftler, buz dans› ve senkronize gibi branfllar da
bizi ilgilendiren branfllar. Artistik patende sporcular›m›z var ama onun d›fl›nda
curling bilinmiyor bile Türkiye’de. Sahas› yok. H›z pateni short ve long track
olarak var. Türkiye’de hiç sporcusu yok. Çiftlerde sporcumuz yok. Buz dans›nda sporcumuz yok. Senkronize de emekleme aflamas›nda. Üniversite ö¤rencilerinin hobi amaçl› olarak yapt›¤› bir dal. Biz 2006 y›l›nda Buz Sporlar› Federasyonu’ndan ayr›larak ba¤›ms›z bir federasyon olduk. Sporcu, antrenör ve kulüp
say›m›z› görüyorsunuz. Bunlar resmi rakamlard›r. fiu anda bu durumday›z.
Önümüzde tabii bir de f›rsat var. Yani her fleyden de flikâyet etmeye hakk›m›z yok. Federasyon Baflkan›ysak bizlerin de do¤ru bir fleyler yapmas› laz›m.
2011’de bildi¤iniz gibi K›fl Üniversite Oyunlar› Erzurum’da yap›lacak. Biz bunu
önemli bir f›rsat bildik. Özellikle olmayan dallar› da Türkiye’de tekrar gelifltirebilmek için bunu çok önemli bir f›rsat bildik. Bununla ilgili olarak veliler, antrenörler, yöneticiler, buzla kimin ilgisi varsa burada gördü¤ünüz kurullar› kurduk:
Short Track Kurulu, Curling Kurulu, D›fl ‹liflkiler Kurulu, Buz Dans› ve Çiftler
Kurulu, Artistik Paten Kurulu, E¤itim Kurulu, Sa¤l›k Kurulu ve Senkronize Kurulu. Tamamen buz pateninin içerisinde olan arkadafllardan böyle kurullar kurduk. Bu arkadafllarla yaklafl›k iki ay önce K›z›lcahamam’da bir kampa kat›ld›k.
Bu kampta iki gün boyunca sadece pateni konufltuk ve bunun sonucunda ortaya flu ç›kt›. 2011’de Buz Pateni Federasyonu olarak kat›lacak sporcu say›lar›n› ve
hangi branfllarda olduklar›n› görüyorsunuz. 168 sporcu ile kat›laca¤›z ve bununla ilgili olarak 168 kiflilik bir aday kadroyu tespit edip çal›flmalara bafllama karar› ald›k. Ve bununla ilgili üç y›ll›k bir proje haz›rlad›k. Bu toplant›da sponsorlar
olabilece¤ini umdu¤um için mali de¤erini de burada koymakta fayda var. Üç y›l
içerisinde artistik patende ABD dolar› cinsiden afla¤› yukar› 6 milyon 116 bin
dolarl›k bir bütçe haz›rlad›k. Bu paray› bir flekilde bulup baflar›l› olmak zorunday›z. Korkumuz flu; Olimpiyat düzenleyip de madalya alamayan tek ülke olma
durumunda kalabiliriz çünkü k›fl sporlar› noktas›nda Türkiye’de hakikaten bir
buz kültürü yok. Bunu da oluflturmaya çal›fl›yoruz. Bu aç›dan önemli bir sorumlulu¤umuz var diye düflünüyorum.
Özel projeler yapt›k. Ardahan ‹l Müdürümüz burada. Do¤u bizim için çok
önemli. Orada donmufl Ç›ld›r Gölü üzerinde çeflitli aktiviteler yap›yoruz. Yerli ve
220
yabanc› sporcular› buraya getiriyoruz. Burada baz› resimler var. Donmufl göl
üzerinde hokey müsabakalar›, artistik paten müsabakalar› düzenliyoruz. Bizim
dünya çap›nda markam›z olan Tu¤ba Karademir, Alper Uçar gibi sporcular da
burada.
“Haydi Çocuklar Buza” kampanyam›z› Kocaeli’nde yapt›k biz. Özellikle
“Buzda Dans” televizyonda bafllad›¤› zaman inan›lmaz bir talep oldu. O zaman
Kocaeli Büyükflehir Belediyesi, Milli E¤itim Müdürlü¤ü ve biz Kocaeli’deki okullarla bir anlaflma yaparak 20.000 çocu¤umuzu okullardan belediye otobüsleri ile
al›p buza kadar getirdik. Orada antrenörlerimiz ile onlar› buzla tan›flt›rd›k. Böylece “Haydi Çocuklar Buza” denen bir kampanya yapt›k. Daha sonra bunlardan
baz›lar› da buz patencisi olarak kulübümüzde kald›.
Gelelim ana konumuza. Burada bir fleyler oldu. Hakikaten müthifl kuyruklar oldu. Burada ben çok fazla yorum yapmayaca¤›m. Mümkün mertebe rakamlarla sizlere sunmaya çal›flaca¤›m bu olay›. Bir kere reklam›n kötüsü olmaz. Bafllang›çta, ilk sene olan organizasyonda, bizim Kocaeli’ndeki buz pistini bu organizasyona açmak için görüflmelerimiz oldu ama o dönemde de flöyle bir s›k›nt›
çektik biz. 10 hafta sürecek organizasyonda buz pistini kapatacak olmam›z bizim için bir engeldi. Onun için ‹stanbul’da yap›ld› bu. Ama bu tabii bir yar›flma
ve gösteri program›. Bunun ad›n› do¤ru koyal›m. Bu bizim bildi¤imiz resmi, kurallar› olan bir yar›flma de¤il. Tamamen çok keyifli bir magazin program›. Burada Buzda Dans’›n finalinde ç›kan küçük mele¤imizi görüyorsunuz. Yine burada
yar›flmadan sonra Kocaeli Olimpik Buz Tesisi’ndeki vatandafl›n ilgisini göstermek amac›yla bu yans›y› da koyduk.
Rakamlar buras›. Ankara’dan rakam alamad›m. Kocaeli ile alakal› olarak her
ay para verip kayan halk grubu ile ilgilidir bu rakamlar. 2007 y›l›nda Buzda
Dans bafllad›¤› zaman rakamlar›n nas›l tavan yapt›¤›n› görüyorsunuz. 15.000 ve
14.000 gibi rakamlara ç›kt›. Tabii resmi müsabakalar bu rakamlar›n içerisinde
yoktur. 20.000 kiflinin kat›ld›¤› “Haydi Çocuklar Buza” kampanyas›n›n rakamlar› da yoktur ama gördü¤ünüz gibi 2007’deki yar›flma amac›na ulaflm›fl ve
15.000 - 14.000 kifli para verip buzda kaym›flt›r. Ama 2008’de ayn› fleyi yakalayam›yoruz.
Bunun ayr›ca reklam sektöründe etkisi olmaya bafllad›. Bildi¤iniz gibi, Clear reklam›nda ‹lhan Mans›z oynad›. Orada da bizim sporcumuz Ali vard› onun
dublörü olarak. Yine buzla alakal› Olips Aqua’n›n bir reklam› oldu. Bir de burada Murat Bey var. Kendisi Citroen’in önemli bir kiflisi. Umuyorum sponsorluk
noktas›nda bir katk›s› olur. Citroen gibi çok önemli bir marka reklam›nda buz
221
patenini kullan›yor.
‹lk defa bir dergimiz oldu. Paten Dünyas› ad›yla bir dergi ç›kt› görsel medyan›n etkisiyle. Bu derginin ilk say›s›nda da Tu¤ba Karademir’i kulland›lar.
En az›ndan yerel bas›nda bile olsa çok önemli haber olmaya bafllad›k. Ve
daha önemlisi, bu tablo çok önemli, bu program sonras›nda flu gördü¤ünüz tablodaki tesisler aç›ld›. Bunlar›n hiçbirisi olimpik ölçüde tesisler de¤ildi. Bunlar
özel sektörün açm›fl oldu¤u tesislerdi. Ama bu da bir gerçeklik. Yani Bingöl’den,
Bitlis’ten, Urfa’dan insanlar gelip bize baflvurdular, “Buz pateni tesisi açmak için
neler yapabiliriz? Nedir maliyeti?” diye. Bunlar hakikaten e¤lence amaçl›, çok
fazla sporcu yetifltirmeyi mümkün k›lmayan 300 - 500 metrekarelik tesisler.
Bunlar da bu yar›flma sonras›nda aç›lan tesisler. Etkisini göstermek aç›s›ndan bu
tabloyu buraya koydum.
Benim k›saca söyleyeceklerim bu kadar. Teflekkür ediyorum. Sa¤ olun.
SUNUCU - Türkiye Kick-Boks Federasyonu Baflkan› Say›n Salim Kay›c›’y›
kürsüye davet ediyorum.
SAL‹M KAYICI - Hofl geldiniz. Konuflmama bafllamadan önce, bizi dinledi¤iniz için teflekkür etmek istiyorum. Kick-boksun tarihçesini, kick-boksun temel dayanaklar›n› ve ileride yapacaklar›m›z› anlatmak istiyorum.
Kick-boks 1970’li y›llarda Amerika Birleflik Devletleri’nde semi contact ve
light contact branfllar› ile bafllad›. Daha sonra o zaman›n üstatlar› kick-boksu gelifltirip çok daha farkl› bir flekilde müsabaka düzenlemek isterlerken ‹ngiliz kökenli amatör boks tekniklerini alarak ayn› zamanda Japonya’n›n karate tekniklerini alarak melez bir spor haline getirdiler. Federasyonumuz 1994 y›l›nda Boks
Federasyonu Baflkanl›¤› bünyesi içerisinde faaliyetlerine bafllad›. Yaklafl›k 2005
y›l›na kadar ayn› flekilde faaliyetlerine Boks Federasyonu Baflkanl›¤› bünyesinde
devam etti. 2005 y›l›nda di¤er branfllarda oldu¤u gibi befl tane branfl birlefltirildi ve bir Mücadele Sporlar› Federasyonu oluflturuldu. Bu Federasyon içerisinde
wushu, aikido, ashiara budokai, kick-boks ve muay-thai vard›. Daha sonra 2005
y›l›nda camiam›z hakikaten çok geniflledi ve art›k bir gereksinim oldu ve Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ünün bir teveccühüyle federasyonlar ayr›ld›. MuayThai Federasyonu ayr› kuruldu. Kick-Boks Federasyonu ayr› kuruldu. Ayn› zamanda flu anda Wushu Federasyonu var. Wushu Federasyonunun alt›nda ashiara budokai ve aikido branfllar› devam etmekte.
2006 y›l› içerisinde tekrar bu faaliyetlere devam ederken Mücadele Sporla-
222
r› Federasyonu isim de¤ifltirdi, Kick-Boks Federasyonu oldu ve çal›flmalar ayn›
h›zla devam ediyor. 2006 y›l›n›n fiubat ay›nda bir özerklik olufltu ve Nisan ay›nda bir seçim yap›ld›. Bu seçimden sonra Türkiye Kick-Boks Federasyonu ilk genel kurulunu yapt› ve o zamandan bu zamana faaliyetlerimiz devam etmekte.
Tabii bu arada flunu özellikle söylemek istiyorum kick boks branfl› çok büyük bir branfl çünkü alt›nda yedi tane ayr› ayr› farkl› kategorilerde müsabakalar
oluflturuluyor. fiu anda gayri resmi rakamlara göre, 130.000 kifli kick boks yapmakta. 50.000 lisansl› sporcumuz, 2700 antrenörümüz ve profesyonel hakemler de olmak kayd›yla 2200 civar›nda hakemimiz bulunmaktad›r.
Bizim amac›m›z gayri resmi rakamlara göre say›s› 130.000 olan kick boks
sporcular›n› ayn› flekilde lisansl› sporcu haline getirmek ve 50.000’de olan lisansl› sporcumuzu 130.000’e ç›karmak. fiunu özellikle belirtmek istiyorum ki
bilindi¤i üzere GSGM bünyesinde 57 federasyon var ve bu federasyonlar›n içerisinde üç dört tanesinin profesyonellik branfl› var. Biz geçen y›l genel kurulumuzda profesyonellik ile ilgili bir karar ald›k. Bu karar› Merkez Dan›flma Kurulundan ç›kard›k. Bakan›m›z›n onay› ile Resmi Gazete’de yay›nlanmas› ile kickboksta profesyonellik bafllam›flt›r. fiu anda Türk milli tak›m›m›z tak›m halinde
full contact branfl›ndan Avrupa ikincisi olmufltur ve toplamda ise yine kick-boks
branfl› tak›m halinde dünya üçüncüsüdür.
fiu anda televizyon reytinglerinde en yüksek noktay› vuran kick-boks branfl› profesyonellik dal›nda da faaliyetlere bafllam›flt›r. Bununla ilgili çeflitli seminerler haz›rlad›k ve özellikle baz› televizyon kanallar›nda yay›nlanan kick-boks
branfl›n› bizim denetimimiz alt›nda yapt›rmaya bafllad›k. Bundan sonra da ayn›
flekilde devam etmeyi düflünüyoruz.
Tabii flu andaki çal›flmalar›m›z›n içerisinde kimsesiz çocuklarla ve bedensel
engellilerle ilgili bir projemiz var. Belirli pilot bölgeler seçtik. Bu pilot bölgelerde kimsesiz çocuklara ücretsiz olarak kick-boks yapt›rmaya bafll›yoruz. Hangi
sporcu olursa olsun müsabakaya ç›kt›¤› andan itibaren -iki sporcuyu düflünürsek, hem yenen hem de yenilen- sporcular belirli flekilde ücret al›r çünkü bu
sporcular›n gelir kaynaklar› bunlard›r. Amac›m›z bunu Türkiye’de ve dünyada
en iyi flekilde temsil etmektir.
Bundan iki ay önce, ilk defa Türk milli tak›m› yurt d›fl›na gitmifltir. Profesyonellik anlam›nda ilk defa diyorum. ‹ki sporcumuz müsabakalara kat›lm›flt›r ve
bunlardan bir tane sporcumuz flampiyon olmufl ve üst kategoriye yükselmifltir.
SUNUCU - fiimdi konuflmalar›n› yapmak üzere Türkiye Dans Sporlar› Fe-
223
derasyonu Baflkan› Say›n Tolga Han Çinkitafl’› kürsüye davet ediyorum.
TOLGA HAN Ç‹NK‹TAfi - Demek ki biz flu anda sadece bir aile ortam›nda
bulunuyoruz. Ben de demek ki konuflmam› sponsorluk üzerine de¤il birbirimizi
bir aile olarak daha yak›ndan tan›ma ve iliflkilerimizi gelifltirme üzerine kuraca¤›m.
Bildi¤iniz üzere Tolga Han 40 y›ldan beri Türkiye’de dans ediyor ve nasip
oldu bu günlerde Türkiye Dans Sporlar› Federasyonu kuruldu. Biz de burada bir
baflkanl›k s›fat›n› kazanarak geride b›rakt›¤›m›z süreci bir misyon olarak tamamlamaya çal›flaca¤›z. Dans›n tarihçesini kick-boks gibi veya buz dans› gibi anlatmaya gerek yok çünkü dans insano¤lunun var oluflu ile birlikte ortaya ç›kan bir
sanatt›r. Biz Türkiye’de bugünden sonra yapaca¤›m›z çal›flmalarda dans›n tarifini de¤ifltirmeyi de düflünüyoruz. Art›k bundan sonra Türkiye’de dans sportif, sanatsal ve sosyal bileflen olarak tan›mlanacakt›r. Spor salonunda yapt›¤›n›z zaman
spor, sahnede yapt›¤›n›z zaman sanat ve keyif içinde, e¤lence içinde yapt›¤›n›z
zaman da sosyal bir aktivitedir.
Bizim sponsorumuz yok maalesef. fiöyle söyleyeyim, Türkiye Dans Sporlar› Federasyonunu bir milyon göz tan›yorsa, bizim federasyonumuzu biz genellikle birazc›k Türkiye’de popülizm önde gitti¤i için iflte Türkiye’nin ünlü sanatç›lar›n› da yan›m›za alarak yönetim kurulumuzu oluflturduk. Bir buçuk y›l içerisinde 18.000’e yak›n internet ve medya haberimiz ç›kt› gerek sanatç› arkadafllar›m›z Yonca Evcimik, Hakan Peker, Asena, Aytunç Bentürk, bunlar›n hepsi ile
birlikte oluflturdu¤umuz yönetim kurulu ve bize destek olan di¤er yönetim kurulundaki arkadafllar›m›zla. Benim Türkiye’de anlayamad›¤›m bir fley var. Ben
afla¤›daki konuflmada da özellikle yabanc› bir arkadafl›m›z tereciye tere satma
misali orada bir konuflma yapt›. Genel Müdürümüz ve di¤er konuklar›m›z da
vard›. Ben orada flu soruyu ilettim. Dedim ki; büyük federasyonlar ana sponsorluklar›n› çok rahatl›kla bulabiliyorlar ve tabii ki bir örnek vermek gerekirse Futbol Federasyonuna yap›lan sponsorluk anlaflmalar›nda bir ortak bütçe yap›l›yor
ve Anadolu tak›mlar› da bundan istifade ediyor. Oradaki sordu¤um sorunun alt›nda bu yat›yordu asl›nda fakat kendimi tam ifade edemedim, arkadafl da yabanc› oldu¤u için. Gerçi simültane tercüme yap›l›yordu bir ara teknoloji de bozuldu orada devreye hiç anlaflamama durumu da girdi. Yani büyük federasyonlar›n sponsorluk katk›lar›na geliflmekte olan yeni federasyonlar, bak›n küçük demiyorum çünkü bence küçük spor yoktur, sporun hepsi spordur. Kick-boksta
Say›n Baflkan›m›z›n söyledi¤i gibi 50.000 lisansl› sporcu var. Buz dans›nda kaçt› hocam?
224
FAHRETT‹N KANDEM‹R - Bizimki daha az.
TOLGA HAN Ç‹NK‹TAfi - Biz de bir y›ll›k bir federasyonuz. Bizde flu anda 2500 lisansl› sporcu var ama dans Türkiye’de de¤il, dünyada her zaman için
lisansl› sporcusunu art›rabilecek güce sahip. Yeter ki biz bunu insan›m›za anlatal›m ve onlar› bu spora yönlendirebilelim. Dünyada bizim mensubu oldu¤umuz
IDSF diye bir kurulufl var. Bunun ismi Türkçelefltirirsek Dünya Dans Sporlar› Federasyonu. Befl milyon sporcusu var ve olimpik olmak için de birkaç olimpiyat
daha geçirilece¤ini düflünüyorum çünkü bu iflin bafl›ndakileri ben y›llardan beri
biliyorum. Biz yeni federasyonuz ama benim geçmiflime döndü¤ünüz zaman 80’li
y›llardan sonra ben 10 sene Türkiye’nin yurt d›fl›ndaki organizasyonlara kat›l›m›n› bireysel olarak defalarca sa¤lad›m. O sa¤lad›¤›m süreç içerisinde de e¤er kat›lmasayd›m tahmin ediyorum birkaç tane iflhan›m olurdu Türkiye’de. Yani biz popüler oldu¤umuz dönemlerde kazand›¤›m›z paralar› bir aflkla ba¤l› oldu¤umuz
dansa harcad›k ama bugün bunu bir ad›m daha ileriye götürmenin bence en güzel yöntemi tüm federasyonlara gelen sponsorluk anlaflmalar›n›n ya lisansl› sporcu say›s›na göre ya da Hukuk Dairesinin belirleyece¤i kriterlere göre paylafl›lmas› gerekti¤i inanc›nday›m. Benim burada as›l söylemek istedi¤im nokta buydu.
Teflekkür ederim beni dinledi¤iniz için.
SUNUCU - Zaman›n k›s›tl› olmas› nedeniyle ben birebir soru ald›rmad›m.
fiimdi ortak sorular›n›z varsa e¤er Baflkanlar›m›za alabiliriz.
225
Türkiye’de? Gerçekten sponsorluk çok önemli bir fley. Kick-Boks Federasyonunun kendine göre bir kitlesi var. Buz dans›n›n bir seyirci kitlesi var. Bu sporu yapan insanlar var. O kitleye mal satmas›n› çok iyi biliyorlar da sponsor olmas›n›
m› bilmiyorlar? Mal satmas›n› çok güzel biliyorlar.
KATILIMCI - Kapital düzende baflar› endeksli bir reklam söz konusu. Potansiyel görmeyince paran›n karfl›l›¤›n› alamayacaklar›n› düflünüyorlar.
TOLGA HAN Ç‹NK‹TAfi - Kick-Boks Federasyonu Baflkan› 50.000 lisansl› sporcumuz var diyor. Ne demek 50.000 sporcusu olan bir federasyonun potansiyelinin olmamas›. Sonra ekrana kilitlendi herkes o Buz Dans› yar›flmas›nda.
Yar›flmalarda ekranlara kilitleniyor insanlar. Bu Cumartesi günü buyurun hepiniz gelin uluslararas› bir organizasyon yap›yorum Ahmet Cömert Spor Salonu’nda. Yurt d›fl›ndan yüz tane çift geliyor. Görsel bir zenginlik ve inan›yorum
ki medyada da patlayacak, bas›nda da patlayacak. Bu kadar patlamaya niye
sponsorlar birazc›k kendilerini k›p›rdatm›yorlar. Diyorum size dünya kadar bizim haberimiz ç›kt›. Çünkü ben Bakan›m›za da söyledim popülizm olmayan yerde sponsorluk çok zor. Onu da yap›yoruz biz ama sponsor bulam›yoruz.
SUNUCU - fiimdi konuflmalar›n› yapmak üzere Kocaeli Üniversitesi Ö¤retim Üyesi Say›n Dr. Cem Çetin’i kürsüye davet ediyorum.
“Sanayileflmifl Ülkelerde fiirketlerin Sponsorluk Politikalar›”
KATILIMCI - Türkiye Futbol Federasyonuna Turkcell veya Garanti sponsorluk yapt›ysa, buradan di¤er federasyonlar da pay als›n dediniz de¤il mi?
TOLGA HAN Ç‹NK‹TAfi - Onlar› örnek gösterdim onlar tamamen özerk
oldu¤u için. Biz zaten flu anda yar› özerkiz. Yani Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ü bünyesindeyiz ve oradan destek al›yoruz. Zaten destek almasak yaflamam›z
mümkün de¤il ama basketbol, voleybol, yüzme ve gürefl gibi federasyonlar›n
bütçeleri çok genifl, çok büyük ama geliflmekte olan sporlara verilen bütçeler çok
az. Çok az olmas›n›n nedeni de, biraz önce Baflkan›m›z›n söyledi¤i gibi, estetik
ve görselli¤e dayanan bir spor oldu¤umuz için düflünülüyor ki biz daha kolay
sponsor buluruz. Ama Türkiye’de eskiden sponsorlar arkam›zdan koflarlard› sanatç› olarak. Nereye gitsek arkam›zdan gelirlerdi. fiimdi federasyon baflkan› olduk yüzüme bile bakm›yorlar. Ben bunu anlam›yorum. Niye böyle bir fley var
DR. CEM ÇET‹N (Kocaeli Üniversitesi Ö¤retim Üyesi) - Sponsorluk etkinlikleri geliflmifl ülkelerde yüz y›ll›k bir geçmifle sahiptir. Bu görüflü destekleyen
pek çok örnek bulunmaktad›r. Çok yak›ndan tan›d›¤›m›z Fiat (‹talya) markas› Juventus’u, Bayer (Almanya) firmas› Leverkusen’i, Philips (Hollanda) PSV Eindhoven’› ortaya ç›karm›flt›r. Bu birlikteliklerin do¤ufl tarihleri oldukça eskidir; yüz y›l› geçen ya da yüz y›la yaklaflan tarihlerdir. Bu örneklere ‹ngiltere’deki futbol kulüplerini de ekleyebiliriz. Manchester United, Liverpool ve Arsenal gibi tak›mlar
da, 1800’lü y›llar›n sonlar›na do¤ru, Sanayi Devrimi’nin yafland›¤› süreçte, flirket
sermayesiyle fabrika tak›mlar› olarak kurulmufllard›r. Dolay›s›yla, 150 y›l önceki
bu sponsorluk oluflumlar›n›n, tabii ki sadece ticari nedenlerle de¤il, bir toplumsal sorumluluk projesi çerçevesinde geliflti¤ini rahatl›kla ifade edebiliriz.
226
Spor ve ‹letiflim
Spor ile insan duygular› aras›nda göz ard› edilmemesi gereken bir iliflki söz
konusudur. Herhangi bir spor karfl›laflmas›n› izlerken, heyecanlan›yoruz, sinirleniyoruz... Tuttu¤umuz tak›m ya da destekledi¤imiz sporcu kazand›¤›nda mutlu oluyoruz, sokaklara dökülüyoruz. Spor ile duygular aras›nda iflte böyle bir
iliflki var. Spor öyle bir güce sahip ki, kitleleri mutluluktan sokaklara dökebildi¤i gibi, zaman zaman bu kitlelerin birbirleriyle sürtüflmelerine de neden olabiliyor. Bu teorik yaklafl›mlar bize, sporun biri pozitif di¤eri negatif olmak üzere iki
yüzünü de gözler önüne seriyor. Her ne kadar spor bir bar›fl arac› olarak lanse
edilse de, zaman zaman gerilimlere/savafllara de neden olabiliyor.
Son derece etkili bir iletiflim arac› olan spor s›n›r tan›m›yor çünkü dil engeli tan›m›yor. Her türlü spor organizasyonunu ekran bafl›nda, hangi dilde olursa olsun rahatl›kla izleyebiliyoruz. Bu da sporun bir baflka özelli¤i. Sporun bir
baflka dikkat çekici özelli¤i, ikna gücü. Bu ifadeyi açmak gerekirse; Amerika’da
yap›lan araflt›rmalar, sporcular›n, tüketicilerin bir mal› sat›n al›rken karar vermelerinde yüzde 25’lik bir güce sahip olduklar›n› ortaya koyuyor. Yani tüketicilerin yüzde 20/25’lik bir bölümü bir markaya yönelirken, sporcular›n o marka ile
birlefltiklerinden dolay› o markaya yöneldiklerini belirtiyorlar.
Pazarlama sürecinde “spor” dedi¤imiz zaman, sporun gücünü gösteren baflka faktörler de var: Dolup taflan tribünler, televizyondaki spor karfl›laflmalar›n›n
izlenme oranlar›. Kulüp ürünlerine olan ilgi. Gezegenimizde kitlelerin spora karfl› ilgisi oldukça büyük. Tabii bu da sporcular› ve tak›mlar› oldukça popüler k›l›yor. En popüler sporcular›n bafl›nda ‹ngiliz futbolcu David Beckham geliyor.
Biliyorsunuz, Beckham iki y›l önce Avrupa’da futbol kariyerini noktalad› ve
Amerika’ya gitti. fiimdi Los Angeles Galaxy tak›m›nda forma giyiyor. Yaklafl›k iki
hafta önce 1 günlük konferans için ‹stanbul’a gelen bu tak›m›n CEO’su eski futbolcu Alexi Lalas, “Biz Beckham sayesinde evrensel bir marka olduk. Belki bugün Los Angeles Galaxy Amerika’da çok fazla tan›nm›yor ama dünyan›n dört bir
taraf›nda Beckham sayesinde ismimiz telaffuz ediliyor. Beckham sayesinde evrensellefltik, Beckham sayesinde para kazanmaya bafllad›k” ifadesini kulland›.
fiirketler ve Spor Sponsorlu¤u
Verdi¤imiz bu örnekler sporun birilerine bir fley kazand›rd›¤›n› gözler önüne seriyor. fiirketler sporu kullanarak hedef kitlelerine ulafl›p, ticari hedeflerini
gerçeklefltirebiliyorlar. Bu süreçte sadece flirketler mi kazan›yor? Hay›r. fiirketlere bu kazanc› sa¤layan tabii ki sporcular da, spor dünyas›n›n aktörleri de bir fley
227
kazan›yor. Günümüz spor dünyas›n›n y›ld›zlar›n›n reklâm ve sponsorluk gelirleri, sportif gelirlerinin oldukça üstünde bulunuyor. Peki, spor sponsorlu¤unu
tercih eden flirketler, spor tercihlerini hangi kriterlere göre yap›yorlar? Bu süreçte bu sorular çok önemli.
Bu çerçevede befl temel kriter bulunuyor. Bunlar;
* Spor dal›n›n medyada yer al›fl›
* Kitlelerin spor dal›na ilgisi
* Organizasyonun niteli¤i
* Lisansl› sporcular›n say›s›
* Federasyonun tutumu
Giriflte belirtti¤im üzere; yüz y›l önce flirketler bir nevi toplumsal sorumluluk projesi ile spora destek veriyorlard› ve sporu kullan›yorlard›. O dönemlerde
ifl dünyas›ndaki rekabet flimdiki kadar yo¤un yaflanm›yordu. Ne var ki h›zla globalleflen dünya düzeninde art›k ciddi bir rekabet söz konusu. Durum böyle
olunca da, de¤er yaratma sürecinde flirketler farkl› stratejilere ihtiyaç duyuyorlar. Bunlar›n bafl›nda da, pazarlama sürecinde çok etkili bir silah olarak gözüken
spor sponsorlu¤u geliyor.
Spor sponsorlu¤unun bugünkü verilerine bakt›¤›m›z zaman, özellikle son
10 y›ll›k verileri sizlerle paylafl›yorum, 1997’den 2006’ya kadar geçen süreçte
ciddi bir art›fl›n oldu¤unu görüyoruz. Bu alandaki yat›r›mlar 8 milyar dolardan
30 milyar dolara ç›km›fl. Gerçekten de ortada spor sponsorlu¤una ait göz kamaflt›ran say›sal de¤erler var. ‹ster istemez ak›llara flu soru tak›l›yor: Spor sponsorlu¤u için flirketler neden bu kadar büyük rakamlar harc›yorlar? Beklentileri nedir?
Bu süreçte sorulmas› gereken bir baflka soru da, “Bu rakamlar niye bir anda bu
kadar çok yükseldi?” oluyor. Tabii bu geliflmelerin alt›nda yatan gerekçeleri mutlaka dikkate almam›z gerekiyor çünkü bu gerekçeleri dikkate almadan sponsorlu¤a soyunmak, ileriye dönük politikalar belirlemek, çeflitli stratejiler üretmek
mümkün de¤il. Türkiye’de iflte bu yanl›fl yap›l›yor. Ülkemizde spor sponsorlu¤una soyunan flirketler, ne yaz›k ki, sporun mevcut durumunu, flirketleriyle olan
iliflkilerini pek fazla dikkate alm›yorlar ve sonuçta da de¤er yaratma konusunda
hedeflenen sonuçlara pek ulafl›lam›yor.
Sponsorluk yat›r›mlar›n›n k›talara göre da¤›l›m›na bak›ld›¤›nda, Amerika
yüzde 40’l›k bir oranla ilk s›rada. Amerika’y› yüzde 25’lik bölümle Avrupa izliyor. Bu iki k›tan›n toplam› yüzde 65. Sponsorluk harcamalar›nda neden bu iki
k›ta yüzde 65’lik bir paya sahip? Çünkü bugün ticari iliflkilere bakt›¤›m›zda,
228
uluslararas› flirketlerin önemli bölümünün de zaten bu iki k›tadan ç›kt›¤›n› görüyoruz. Dolay›s›yla, bu iki k›tan›n sponsorlu¤a bu kadar yat›r›m yapmas›n›n en
önemli nedeni, sahip olduklar› ekonomik güç. Demek ki sponsorluk ile flirketlerin ifl hacmi aras›nda bir parallelik söz konusu.
Yak›n bir geçmifle kadar pazarlaman›n tan›m› “4-P” ile yap›l›yordu. Dört P
dedi¤imiz fley, “product” dedi¤imiz “ürün”, price dedi¤imiz “fiyat”, “place” dedi¤imiz “yer”, ve “promotion” dedi¤imiz “tutundurma”dan olufluyor. Son y›llarda
bu 4-P yetmemeye bafllad›. Neden? Çünkü üretim dünyas›nda ciddi bir rekabet
var. Teknolojik geliflmeler sayesinde ayn› ürünü birden fazla flirket üretebiliyor.
Ürünler aras›nda bir kalite fark› yok art›k. Ürünlerin hepsi birbirine benziyor. fiu
ürün flu üründen daha üstündür diyemiyoruz. Böyle bir gerçek varken flirketlerin öyle ya da böyle tüketicinin dikkatini, ilgisini çekmesi laz›m
Peki flirketler bu hedeflerine nas›l ulaflacaklar? Bu süreçte anahtar kelime,
“‹letiflim”. ‹letiflim; pazarlaman›n “4-P”sinin içindeki tutundurman›n içinde bulunuyor. Tutundurma faaliyetleri içerisinde bakt›¤›m›z zaman, konumuz itibariyle bizi ilgilendiren iki tane önemli unsur var: Bunlardan bir tanesi reklam, di¤eri sponsorluk. ‹letiflime dayal› bu iki uygulamayla flirketler, kendilerini ve
ürettiklerini kitlelere anlat›yorlar. Günümüz pazarlama dünyas›nda bu iletiflim
stratejisinin en büyük hedefi, tüketiciyi müflteri yapmak. Bu süreçte flirketler,
reklam harcamalar› kadar sponsorluk harcamalar› da yap›yorlar. Sponsorluk
harcamalar› için de elbette spor çok önemli bir paya sahip.
Sponsorluk ve Televizyon ‹liflkisi
Son dönemde spor sponsorlu¤u neden bu kadar h›zl› bir geliflim gösterdi?
Bu sorunun cevab› olarak, iletiflim teknolojisi gösterilebilir. ‹letiflim teknolojisinin temelinde de televizyon var. Peki, neden televizyon? Ne yap›yor televizyon?
Spor sponsorlu¤unun geliflmesinde televizyonun ne gibi bir rolü var? Bu sorular›n cevab›n› bir tak›m veriler aç›k bir flekilde bize veriyor.
Fransa’daki Tv’lerde Spor Yay›n Süreleri (1968-2003*)
1968 1984 1992
1998
Toplam Yay›n Saati
232
989
10.918 22.900
Kanal Say›s›
2
4
7
12
Paras›z Televizyon
232
939
1.880
1.521
Yay›n Yüzdesi
100% 95% 17%
7%
Paral› Televizyon
0
50
9.038
21.400
2003
56.118
15
1118
2%
55.000
229
Yay›n Yüzdesi
0%
5%
83%
1
98%
(*) Kaynak: Conseil Supérieur de l’Audiovisuel
Yandaki tabloda 1968’ten 2003 y›l›na kadar olan sürede, televizyondan yay›nlanan spor programlar›n›n toplam saatini görüyorsunuz. 1968 y›l›nda televizyonlardan 232 saat spor karfl›laflmas› yay›nlanm›fl. Zaman içinde ve özellikle
1990’l› y›llardan sonra bu oran›n h›zla artt›¤›na tan›k oluyoruz ve 2003’e gelindi¤inde televizyonlardan yay›nlanan spor karfl›laflmas›n›n süresinin 56.118 saate yükseldi¤ini görüyoruz. Dolay›s›yla, spor televizyonda çok önemli bir yay›n
malzemesi haline gelmifl. Spor karfl›laflmalar› ile kitlelere fazlas›yla spor pazarlan›yor. ‹flte spor bu kadar kitlelerin ilgisini çekerken, flirketler de pazarlama sürecinde yaflanan yo¤un rekabet ortam›nda fark›ndal›k yaratmak amac›yla spora,
spor sponsorlu¤una yöneliyorlar.
Spor dedi¤imiz zaman “popülerlik”, “tan›n›rl›k” gibi kavramlar ön plana
ç›k›yor. Bir kaç gün içinde 2008 Avrupa Futbol fiampiyonas› bafllayacak ve bugün hepimiz Portekiz’in ilk 11’ini rahatl›kla sayabiliriz. Sayamasak bile bir ç›rp›da alt› tane veya yedi tane Portekizli futbolcunun ismini rahatl›kla söyleyebiliriz. Ama Portekiz’in Baflbakan› kim dedi¤imiz zaman muhtemelen bu salonda
Portekiz’in Baflbakan›n› söyleyebilecek belki bir veya iki kifli ç›kabilir. Ya da hiç
ç›kmaz bilemiyorum. Var m› Portekiz’in Baflbakan›n› bilen? Yok. Acaba o zaman sporcular m› çok önemli, siyasetçiler mi çok önemli? Tabii ki siyasetçiler
çok önemliler çünkü ülkeleri yönetiyorlar ama bir gerçek var ki sporcular kadar tan›nm›yorlar.
Peki sporcular neden bu kadar çok tan›n›yorlar? Çünkü sporcular, sporu
bir araç olarak kullan›p, sunumun bafl›nda da belirtti¤im üzere bizim duygular›m›za hitap ediyorlar. Duygulara hitap eden insanlar da tan›n›yor. Portekiz’li
Cristiano Ronaldo’nun; ismini, hayat›n›, skandallar›n›, nereden nereye geldi¤ini
biliyoruz. C.Ronaldo, Portekiz Baflbakan›’ndan çok mu önemli? Elbette hay›r.
Ama tan›yoruz çünkü televizyon sayesinde haftada en az bir iki defa evimizin salonunda a¤›rlad›¤›m›z C.Ronaldo, bizim duygular›m›za hitap ediyor; gol att›¤›
zaman seviniyoruz ya da üzülüyoruz, sert bir faule ma¤ruz kald›¤›nda endifleleniyoruz, müsait bir pozisyon kaç›rd›¤›nda saç›m›z› bafl›m›z› yoluyoruz. ‹flin içinde hep duygular var. Mesela bizim siyasetçilerimizden de duygular›m›za hitap
edenleri tan›yoruz. Duygulara hitap etmeyen siyasetçileri tan›m›yoruz dolay›s›yla ilgi göstermiyoruz.
Sporcular› bu kadar çok popüler k›lan unsur, elbette televizyon yay›nlar›.
Sporun bu kadar çok televizyondan sunumu, spor sponsorluklar›n›n da geliflme-
230
sini sa¤lad›. Bu gerçe¤i göz ard› etmemek gerekiyor. fiimdi ben bunlar› size anlat›rken, Türkiye’deki durumu düflünelim. Bir sürü kanal var ama bireylerin tercih seçenekleri oldukça k›s›tl› çünkü yay›nlar›n önemli bölümünü futbol oluflturuyor. Futboldan baflka bize ne sunuluyor? Bir parça basketbol. Baflka var m›?
Oranlar son derece az da olsa voleybol, formula 1. Di¤er dallar› saymaya bile gerek yok. Daha sonra bu olumsuzlu¤un üzerinde duraca¤›z.
Fransa’daki Televizyon Kanallar›nda Spor Dallar›n›n Yay›n Saatleri (*)
Spor Dal› Toplam Yay›n Saati Spor Dal›
Toplam Yay›n Saati
Futbol
777
Hentbol
61
Rugby
224
Buz Hokeyi
61
Tenis
198
A.Futbolu
57
Bisiklet
191
Voleybol
44
Basketbol
170
Formula 1
36
Olimpiyat (2004) 139
Yüzme
21
Golf
80
Gürefl
3
Atletizm
77
Halter
2
(*) Kaynak: Conseil Supérieur de l’Audiovisuel
Bu grafik Fransa’daki televizyon kanallar›nda spor dallar›n›n yay›n saatlerini gösteriyor. Birinci s›rada, do¤al olarak, futbol var. ‹kinci s›rada 224 saatle
rugby geliyor. Her ne kadar futbol aç›k ara ilk s›rada gözükse de, bu fark› normal karfl›lamak gerekiyor. Bu konuda Türkiye’de yap›lm›fl bir çal›flma bulunmamakla beraber, futbolun di¤er spor dallar›n›n Fransa’daki modelden farkl› olarak aç›k ara önde oldu¤unu rahatl›kla iddia edebiliriz. Fransa örne¤ine geri dönecek olursak; futbolun tabii ki çok ayr› bir yeri var ama futboldan sonraki di¤er spor dallar› basketbol, bisiklet, tenis ve rugby aras›nda çok önemli bir fark
yok. Dolay›s›yla, sadece futbol de¤il, di¤er spor dallar›n›n da televizyondan kitlelere pazarland›¤›n› (sunuldu¤unu) görüyoruz. Bu niçin önemli? Bu durum flirketlerin o spor dallar›na yönelmelerini sa¤l›yor. Çünkü e¤er siz medya olarak bu
spor dallar›n› kitlelere pazarlamazsan›z (sunmazs›n›z), kitleler bu spor dallar›na
ilgi duymaz, flirketler de spor sponsorlu¤una yönelmezler.
S›ralama golf, atletizm, hentbol, buz hokeyi, Amerikan futbolu, voleybol,
Formula 1, yüzme, gürefl ve halter olarak gidiyor. Bak›n gürefl ve halter ne kadar az. Bu spor dallar› bizim Türkiye’de çok popüler. Ama bu spor dallar› Türkiye’de ne sponsor bulabiliyor ne de destek bulabiliyor. Neden? Çünkü biz bu
231
spor dallar›n› televizyondan yeterince kitlelere sunam›yoruz ve de pazarlayam›yoruz. Televizyonlar›n bu iki spor dal›na olan ilgisizli¤inin alt›nda çok önemli
bir neden var, o da estetik. Televizyona yans›yan görüntülerin estetik olmas› gerekiyor. Acaba gürefl ve halterdeki görüntülerde estetikten bahsetmemiz mümkün mü? Bence mümkün de¤il. Bunun için bu spor dallar›yla bir de¤er yaratmak
oldukça zor. Yay›nc›l›kta estetik de¤erleri yüksek olan spor dallar›na yönelmek
gerekiyor. Örnek olarak tenis gösterilebilir. ‹lk 3 y›ll›k süreçte ‹stanbul Cup’›n
(Tenis) Türk tenisinin geliflmesine ciddi katk›larda bulundu¤u söylenebilir. Bu
spor dal›na olan ilgi, zaman içinde sponsor say›lar›na da yans›yacakt›r.
Büyük Spor Organizasyonlar›n›n Televizyondan ‹zlenme Toplamlar›
Spor Etkinli¤i
‹zlenme Toplamlar›
Fransa Bisiklet Turu
15 -20 Milyon
Fransa 1.Futbol Ligi 2004/05
8.1 Milyon
Atina 2004Olimpiyatlar›
3.58 Milyon
Avrupa Futbol fiampiyonas› 2004
1.15 Milyon
Fransa 1.Basketbol Ligi 2004/05
986.000
Rugby TOP 16 (Final Maçlar›)
780.000
Dünya Atletizm fiampiyonas› 2003
504.000
Roland Garros (Tenis) 2005
424.000
Fransa 1.Voleybol Ligi 2003/04
203.000
Formula 1 Fransa Grand Prix 2004
140.000
Dünya Gürefl fiampiyonas› 2003
6.000
Devam edelim. Büyük spor organizasyonlar›n›n toplam izlenme miktarlar›
tabii çok önemli. Çünkü bu say›sal veriler, kitlelerin o spor etkinli¤ine ilgisini
gözler önüne seriyor. Sponsorlar›n spor tercihlerinde bu say›sal de¤erler belirleyici oluyor. Fransa’daki spor etkinliklerine bakt›¤›m›z zaman, hat›rlay›n ilk s›rada futbol vard›. Bu tabloda futbol ikinci s›rada, 15-20 milyon izleyici toplam›yla, ilk s›rada 3 haftal›k bir organizasyon olan Fransa Bisiklet Turu bulunuyor.
Sunumumun devam›nda da Fransa Bisiklet Turu ile sponsor firma aras›ndaki
iliflkiyi anlataca¤›m. Bisiklet Frans›zlar›n hayat›nda önemli bir yer tutuyor çünkü bu spor Fransa’da 120 sene önce bafllam›fl. fiirketler bisikleti kullanarak, bisikleti Frans›zlar›n hayat›na sokmay› baflar›p, daha 1900’lü y›llarda kasalar›n›
doldurmay› bafllam›fllar. Kitlelerin bisiklete olan yo¤un ilgisinin arkas›nda, o zamanki tek kitle iletiflim arac› olan gazeteler var.
232
Peki, sponsorluklar içerisinde spor sponsorlu¤unun yeri nedir? Sponsorluk
kategorileri sadece “sporla” s›n›rl› de¤il. “Kültür/Sanat” var, “E¤itim” var, “Çevre” var, “Sa¤l›k” var. Bak›n bu dünya genelindeki veriler. Sponsorluklar›n yüzde
70’lik bölümünde “spor” var. Dikkat ederseniz sponsorluk tercihlerinde “Kültür/Sanat” ve “E¤itim”in pay› oldukça düflük. Peki, Türkiye’de durum nedir? Ülkemiz dünya genelindeki görüntüyü yans›tmamaktad›r. Türkiye’deki sponsorluk harcamalar› içinde sporun oran› % 40 ile %45’lerde dolaflmaktad›r. Ülkemizde flirketler sponsorluk tercihlerini daha çok “Kültür/Sanat ve “E¤itim” alanlar›nda yapmaktad›rlar.
Türkiye’de spor sponsorlu¤unun Bat›’daki gibi geliflmemesinin nedeni, spor
kültürünün arzu edilen seviyede bulunmamas›yla aç›klanabilir. Burada biz çok
büyük bir spor organizasyonunun sempozyumunday›z. Oturumlara bak›yoruz
oldukça az insan görüyoruz. Acaba neden? Her fleyi biz çok iyi mi biliyoruz. Her
fleyi çok iyi biliyorsak niye o zaman flampiyonlar ç›kartam›yoruz? Niye bugüne
kadar Türkiye Cumhuriyeti tarihinde sadece bir tane bayan sporcumuz Olimpiyat fiampiyonu olabilmifl. Demek ki bu ülkede sporcu yetiflmiyor, dolay›s›yla bir
spor kültürü, bir spor bilinci yok. Dolay›s›yla, bizim bir kere bu gerçe¤i kabullenmemiz laz›m. Bunu kabullenirsek de¤er yaratma sürecini bafllatabiliriz.
Spor sponsorlu¤u kategorilerine bakt›¤›m›z zaman alt› tane farkl› kategori
ortaya ç›k›yor: Bunlar; “Federasyonlar ve lig birlikleri”, “Bireysel sporcular”, “Tak›mlar”, “Etkinlik/turnuva/yar›flma”, “Spor alan› (Naming)” ve “Televizyon yay›n›”.
Peki, bunlar›n da¤›l›mlar›, yüzdeleri nedir? 2006 verileri itibariyle, etkinlik, turnuva ve yar›flma sponsorluklar›n›n bu kategoride dominant oldu¤unu görüyoruz
çünkü flirketlerin %47’lik bölümü etkinlik, turnuva ve yar›flmalara sponsorluk yap›yorlar. Tak›m sponsorlu¤u %30. Federasyonlar ve lig birliklerine olan sponsorluk %15. ‹lginçtir bireysel sponsorluklar %8 ile s›n›rl›. Neden s›n›rl›? Çünkü burada ciddi riskler var. Özellikle son dönemde ortaya ç›kan bu riskler neler? Doping, flike ve sakatl›k fleklinde s›ralanabilir... Tabii bu riskleri dikkate alan flirketler, tercihlerini buna göre belirliyorlar ama dikkat ederseniz etkinlik, turnuva ve
yar›flmada bu tür riskler çok daha az. Dolay›s›yla sponsorluk tercihleri daha ziyade etkinlik, turnuva, yar›flma ve tak›m sponsorlu¤u üzerinde yo¤unlafl›yor.
Spor Sponsorlu¤u ve Sektörler
Peki, bu sponsorluklarda acaba dünya genelinde hangi sektörler ön plana
ç›k›yor. Say›sal verilere bakt›¤›m›zda telekomünikasyon, banka ve finans, otomobil, spor sektörü, bira sektörü, alkolsüz içecekler, hava yollar›, elektronik ma-
233
¤azalar ve medyay› görüyoruz. Buradaki veriler, sponsorluk sözleflme toplamlar› 75.000 dolar›n üzerindeki sözleflmeler dikkate al›narak hesaplanm›flt›r. Alt bedeller bu kategoriye dahil edilmemifltir. Dünya genelinde bu tablo ile Türkiye’deki geliflmeler aras›nda da bir parallelik bulunuyor. Telekomünikasyon sektöründe Türk Telekom, Turkcell, Avea, Vodafone gibi flirketler ön plana ç›k›yor.
Banka/finans dedi¤imiz zaman, son dönemde Garanti Bankas›, Fortis, Bank Asya’n›n isimlerinin s›kça telaffuz edildi¤i bir gerçek.
2004 Y›l›ndaki Spor Sponsorluk Sözleflmelerinin Toplam Say›s› (*)
(75 bin Dolar›n Üzerindeki Sözleflmeler Dikkate Al›nm›flt›r)
Sektörler
Sözleflme Toplam›
Telekomünikasyon
121
Banka ve Finans
116
Otomobil
113
Spor
98
Bira
88
Alkolsüz ‹çecekler
62
Havayollar›
44
Elektronik Ma¤azalar›
43
Medya
38
(*) Sports Marketing Surveys
Veri tablomuza geri dönersek; üçüncü s›radaki otomobil markalar›, sponsor deste¤i olmadan yaflamalar› mümkün gözükmeyen Formula 1 ve ralli flampiyonalar›n› destekliyor. Spor sektöründe tabii ki Nike ve Adidas gibi markalar
var. Beflinci s›rada bira sektörü bulunuyor. Bira markalar› içinde, Heineken,
Budweiser önde gelenleri. Bak›n Türkiye’de de sponsorluk sayesinde çok etkili
bir marka de¤eri yaratan Efes Pilsen örne¤i var. Biray› Coca Cola, Pepsi Cola gibi alkolsüz içecekler izliyor. ‹lginçtir son birkaç y›ld›r havayolu flirketleri de spor
sponsorlu¤una ciddi yat›r›mlarda bulunuyorlar. Bu sektörde ak›llara gelen ilk
marka elbette Emirates. Arsenal, PSG, Hamburg gibi Avrupa futbolunun önde
gelen tak›mlara verdi¤i destekle, Emirates kategorisinin en bilinen markalar› aras›nda yer al›yor. Daha sonra elektronik ma¤azalar ve medya geliyor. Bu iki sektörün bu s›ralama içinde ilk 10’da kendilerine yer bulmas›n›n nedeni, bu iki sektörde yaflanan yo¤un rekabet. Bu rekabet sürecinde sponsorluk etkinliklerinin
flirketlere ciddi avantajlar sa¤lamas›, daha çok sponsorluk harcamas› yapmalar›-
234
na neden oluyor.
2006 y›l›n›n 10 büyük sponsoruna bakt›¤›m›z zaman ilk s›rada Nike’› görüyoruz. Çok normal çünkü bu marka spor sektörünün lokomotifli¤ini yap›yor.
‹kinci s›rada CityGroup var. Üçüncü s›rada bir kredi kart› olan Visa bulunuyor.
Dördüncü s›rada Adidas, beflinci s›rada Emirates, alt›nc› s›rada American Airlines yer al›yor. American Airlines özellikle Amerika’da yaflayanlar›n çok yak›ndan
tan›d›¤› bir marka. Hat›rlarsan›z; sponsorluk harcamalar›n›n yüzde 40’l›k bölümünün Amerika’ya ait oldu¤unu söylemifltim. Dolay›s›yla ilk 10’nda 7 Amerikan
flirketinin bulunmas›n› do¤al karfl›lamak gerekiyor.
2006 Y›l›n›n 10 Büyük Sponsoru (*)
S›ra
Sponsor
Sektör
Miktar
1
Nike
Spor
402
2
Citygroup
Banka
400
3
Visa
Finans
274
4
Adidas
Spor
272
5
Emirates
Havayolu
261
6
American Airlines
Havayolu
237
7
Red Bull
Alkolsüz ‹çecek
227
8
Motorola
Telekomünikasyon
223
9
Bank of America
Banka
166
10
Universtiy of Phoenix E¤itim
154
(*) Kaynak: TWSM
Peki, neden sponsorluk ve spor? Sponsorlu¤un, reklam, halkla iliflkiler ve
pazarlama amaçl› yap›ld›¤›n› biliyoruz. Peki, bu süreçteki amaç nedir? Bu süreçteki amaç sat›flt›r. Her ne kadar flirketler toplumsal sorumluluk projeleri için, iyi
niyet oluflturmak için sponsorlu¤a soyunuyoruz deseler bile, temel hedefleri,
unutmamam›z gerekiyor ki, sat›flt›r. Ürünlerini daha fazla satabilmek için sponsorlu¤a yönelmektedirler. Ama öyle güzel bu hikayelerini olufltururlar ki, biz bir
tak›m gerçekleri fark etmeyiz. Fark etmedi¤imiz gibi alk›fllar›z. Alk›fllad›¤›m›z gibi süpermarkete gitti¤imiz zaman o markay› tan›yorsak o markay› gider al›r›z. Bu
süreçte acaba bir ikiyüzlülükten bahsetmek mümkün mü? Elbette hay›r. Tabii ki
bu bir süreç, bu bir strateji, hatta bu bir oyun. Ve her fley karfl›l›kl›. Örneklersek; farzedelim ki ben bowlinge merakl›y›m. Bir flirket gelip, benim oynad›¤›m
yerde bowling sponsorlu¤u yap›p, benim iyi zaman geçirmeme katk› sa¤l›yorsa,
235
benim ürün tercihim elbette sponsorun markas› olacakt›r. Geliflmifl ülkelerde bu
anlay›fl belli bir seviyeye geldi. Ne var ki Türkiye’de tüketici için ürün tercihi ço¤u zaman, “En ucuz hangisi” anlay›fl›yla flekilleniyor. Böyle bir gerçek söz konusuyken, Türkiye için konufluyorum, e¤er tüketici ürün tercihini ucuzluk kriterine göre yap›yorsa o zaman flirketler sponsorlu¤a yat›r›m yapar m›? Yapmaz. O
zaman da sponsorluk geliflmez. Sponsorlu¤un geliflebilmesi için de demek ki tüketicinin de bilinçli olmas› gerekiyor.
Amaç sat›fl dedi¤imize göre, flirketler ürünlerini daha fazla satmak için farkl› stratejiler üretiyorlar. Uygulamalara bak›ld›¤›nda reklam amaçl› sponsorluk
var. Reklam amaçl› sponsorluk, sigara/tütün sektörü için geçerli çünkü bu alanda ciddi bir reklam yasa¤› söz konusu. Bu yasa¤› sigara firmalar› çok yak›n bir
zamana kadar sponsorlukla afl›yordu. Buradaki örneklere bakal›m: Marlboro/Ferrari birlikteli¤i var; bunun için ödenen miktar 70 milyon euro. Di¤er örnekler Mild Seven/Renault (43m.e), Lucky Strike/Bar Honda (38m.e), West/Mc
Laren Mercedes (40m.e). Dikkat ederseniz Marlboro’nun ödedi¤i 70 milyon ile
di¤erlerinin aras›nda ciddi farklar var. Neden böyle bir fark? Çünkü Ferrari alan›n›n en iyisi. Marlboro da alan›n›n en iyisi. Dolay›s›yla, en iyi olmak size biraz
pahal›ya mal oluyor. Ne var ki sigara üreticileri geniflletilen yasak kapsam›nda
pek çok Avrupa ülkesinde art›k sponsorluk etkinliklerinde de bulunam›yorlar.
Reklamdan sonra pazarlama amaçl› sponsorluk örne¤i için, Skoda’n›n Fransa pazar›na girifl staratejisini incelemek gerekiyor. Bir araba üreticisi olan Skoda,
Fransa pazar›na girdikten sonra Fransa Bisiklet Turu’nun sponsorlar›ndan bir tanesi oldu. Bu birliktelik Skoda’n›n Fransa’daki tan›n›rl›¤›n› 13 puan artt›rd›¤› gibi
sat›fllar›na da % 40 oran›nda yans›d›. Skoda örne¤ine benzer Türkiye’den güncel
bir örnek vermek gerekirse, ak›llara ilk gelen flirket ismi Fortis oluyor. Türk pazar›na girdikten hemen sonra Türkiye Kupas›’n›n isim hakk›n› alan bu Benelüks bankas› Fortis, k›sa süre içinde tan›nd›. Fortis gibi di¤er bir yabanc› marka, Vodafone
da Türkiye pazar›nda k›sa sürede, Telsim’in devam› olmas›na karfl›n tan›nan bir
marka olup ç›kt›. Vodafone’un bu baflar›s›nda hem ulusal hem de uluslararas› izlemifl oldu¤u sponsorluk projeleri oldukça belirleyiciydi.
Spor Sponsorlu¤u ve ‹maj Oluflumu
Neden sponsorluk ve spor? Üretimdeki yo¤un rekabet pazarlama dünyas›nda imaj unsurunun önemini art›r›yor. Günümüz ticaretinde imaj, çok önemli ve belirleyici bir konumda. Böyle bir gerçek söz konusuyken, ancak do¤ru bir
imajla fark›ndal›k ve de¤er yarat›labiliyor. Pazarlama sürecinde imajdan bahse-
236
dildi¤inde, “imaj infla edilir”, “imaj gelifltirilir” ya da “imaj de¤ifltirilir” gibi ifadeler kullan›l›yor. Yeni bir imaj inflas›, imaj gelifltirmek için ve imaj de¤ifltirmek
için sponsorluk çok önemli bir araçt›r. Peki, bu süreç nas›l iflliyor? Bu imajlar neye göre de¤ifliyor? Nas›l olufluyor? Spor, imaj ve flirket aras›nda ne gibi bir iliflki
var? Bunu da flimdi ilginç bir araflt›rmayla ortaya koyaca¤›z. Ancak hat›rlanma
olay›na bakt›¤›m›z zaman, araya s›k›flt›rd›¤›m baflka bir görsel malzeme var;
Araba Markalar›n›n Ülkelerdeki Hat›rlanma Oranlar›
Ferrari
BMW
Renault
‹ngiltere % 58
%28
%27
Almanya % 55
%61
%28
‹talya
% 83
%26
%37
Çin
% 58
%32
%19
Kaynak: TNS Sports 2005
Toyota
????
%33
%13
%40
Gördü¤ünüz bu tabloda araba markalar› var: Ferrari, BMW, Renault ve Toyota. Dikkat ederseniz dünyan›n dört ülkesinde (‹ngiltere, Almanya, ‹talya ve
Çin) Ferrari’nin hat›rlanma oranlar› di¤erlerine göre oldukça yüksek. Sadece Almanya’da BMW, Ferrari’nin önünde çünkü BMW çok önemli bir Alman markas›. Ferrari tabii ki ‹talya’da çok ön planda ama di¤er üç ülkede de çok tan›nd›¤›n› görüyoruz. Marlboro niye Ferrari ile birlefltiriyor ismini? Çünkü Ferrari’nin
popülerli¤inden, Ferrari’nin bu gücünden de faydalanmak istiyor. Onun için o
70 milyonu da veriyor ayn› zamanda. ‹smini Ferrari ile birlefltirdi¤i zaman o da
popülerlefliyor, o da insanlar›n dikkatini çekiyor. fiirketler bu sponsorluk politikalar›n› belirlerken tüm bu say›sal de¤erlerle hareket ediyorlar. Bunlar› bilmemiz
gerekiyor. Ne yaz›k ki Türkiye’de bu kadar veri yok. Ulafl›lan veriler de sa¤l›kl›
gözükmüyor.
Az önce imajdan bahsettim. ‹maj inflas›, imaj gelifltirme ya da imaj de¤ifltirme gibi stratejilerden bahsettim. ‹maj oluflumunda sporun temsil etti¤i de¤erlerin önemi büyük. Her spor dal› için, burada ben sekiz ile s›n›rland›rd›m, on befle yak›n s›fat tan›mlamas› yap›l›yor. Bunlar: “zarafet”, “gençlik”, “erkeklik”, “yarat›c›l›k”, “modernlik”, “fliddet”, “sükûnet”, “sa¤l›k” gibi. Tabii bunlara, “cesaret”,
“kiflisel geliflim” gibi s›fatlar da eklenebilir. Ayr›ca pek çok s›fat daha ekleyebiliriz. Burada da spor dallar› var. Bu araflt›rma Fransa’da yap›lm›fl. ‹nsanlara soruyorlar; bu spor dallar› size hangi s›fat› ça¤r›flt›r›yor diye... Verilen cevaplara göre
de 100 endeksinden bir de¤erleme yap›lm›fl.
Kitlelerin Spor Dallar›n› De¤erlendirmesi
Zarafet Gençlik Erkeklik Dinamizm Yarat›c›l›k Modern fiiddet
Atletizm 136
121
110
109
76
100
65
Basketbol 93
128
126
112
106
96
93
Bisiklet
79
94
110
107
70
83
98
Futbol
57
132
159
107
109
83 198
Formula 1 78
103
146
100
117
170 218
Golf
184
16
49
45
78
69
5
Judo
84
117
162
105
105
76 150
Yüzme
136
04
79
106
66
57
34
Ralli
44
81
135
104
104
146 210
237
Sa¤l›k
110
115
107
103
20
95
113
119
27
Tablodaki “fliddet” ve “sa¤l›k”, spor dallar›ndaki sporcular›n karfl› karfl›ya
kald›klar› tehlikeler olarak de¤erlendirilmifltir. Formula 1, ralli ve futbol gibi sakatl›k ve ölüm riski yüksek spor dallar›nda fliddet yüksek ç›karken, bu kategoride golfun toplam› do¤al olarak 5 ile s›n›rl› kalm›flt›r.
Bir flirket olarak zarafet kavram›n› ön plana ç›kartmak suretiyle, hedef kitlenizle bir iletiflim kurmak istiyorsunuz. Ne yapman›z gerekiyor? Elinizde spor
dallar› var. Bak›n zarafet dedi¤imiz zaman insanlar›n akl›na hangi spor dal› geliyor? Golf... Diyelim ki, siz prestijli bir saat markas›s›n›z ve spor sponsorlu¤una
soyunmak istiyorsunuz. Hedef kitleniz, üst düzey kifliler. Bu kifliler için elbette,
zarafet önemli bir kavram. Dolay›s›yla, kalk›p rugby, hentbol veya voleybol gibi
tercihler söz konusu olabilir mi? Evet, yapabilirsiniz ama hedef kitlenize ulaflma
flans›n›z ya da aktarmak istedi¤iniz mesaj o spor dal› ile uyuflmuyorsa arzu etti¤iniz sonuçlar› alamazs›n›z. Bu yüzden flirketlerin spor dallar›n›n seçimini bu
kriterlere göre yapmas› gerekiyor. E¤er gençlere hitap eden bir flirketseniz, dolay›s›yla hedef kitleniz gençlerse, gençlerle iletiflim kurmak istiyorsan›z, golfu seçerseniz hiçbir zaman hedef kitlenize ulaflamazs›n›z. O zaman sponsorluktan bir
fley kazanamazs›n›z, sponsorlu¤un size geri dönüflü olmaz. Gençlik dedi¤imiz
zaman bak›yoruz futbol, basketbol, rugby gibi spor dallar› ön plana ç›km›fl, golf
sonlarda.
fiirket olarak kurumsal iletifliminizi modern kavram› üzerine infla ediyorsan›z, o zaman spor dal› tercihiniz olarak ralli ve formula 1’e yönelmeniz gereki-
238
yor. Çünkü bu spor dallar›nda teknoloji ön plana ç›k›yor. fiiddet dedi¤imiz zaman ki bu fliddet oyun içindeki fliddet. Bakt›¤›m›z zaman Formula 1 en ön s›rada. Ralliler en ön s›rada ama burada daha ön planda olan rugby var. Asl›nda o
fliddeti belki mücadele diye de çevirmek mümkün ya da baflka bir s›fata indirgeyebiliriz ama bu kavgaya dayal› negatif anlamda bir fliddet de¤il, spor dal›n›n içeri¤iyle ilgili bir fliddet.
Sa¤l›k dedi¤imiz zaman da yüzmenin, voleybolun ön plana ç›kt›¤›n› görüyoruz. Burada sa¤l›k dedi¤imiz zaman genellikle sakatl›k riski ile alakal› bir sa¤l›k oldu¤unu belirtelim. Di¤er kategorilerde yüksek de¤erlere sahip Formula 1
ile rallinin sa¤l›k kategorisinde dibe vurdu¤unu görüyoruz. Çünkü bu spor dallar›nda ölüm riski, kaza riski oldukça yüksek. Bu çal›flma, her spor dal›n›n temsil etti¤i bir tak›m de¤erlerin varl›¤›n› ortaya koyuyor. Bu de¤erlerin spor sponsorlu¤una soyunan flirketlerin kurumsal mesajlar›na uymas› gerekiyor.
Örnek Bir Olay: Credit Lyonnais ve Spor Sponsorlu¤u
Credit Lyonnais Fransa’n›n en popüler bankalar›ndan bir tanesi. Y›llar
önce spor sponsorlu¤u tercihini bisiklet lehine yapm›fl. Genelde Avrupa’daki
flirketler iletiflim bütçelerinin yüzde 10/15’lik bölümünü spor sponsorlu¤una
ay›r›yor. Credit Lyonnais’e örne¤inde, 2010 y›l›ndaki spor sponsorlu¤u bütçesi 8,5 milyon euro. Bu gerçekten çok önemli bir miktar. Bu bütçe içinde, iki
spor dal› var; Bisiklet ve judo. Bütçenin a¤›rl›¤› bisiklette ama judo ve di¤er
spor dallar›na da küçük olsa bir katk› yap›l›yor. Neden bisiklet? Çünkü Fransa televizyonlar›nda ekran bafl›na en çok izleyici çeken spor etkinli¤i Fransa Bisiklet Turu.
Neden bisiklet? Frans›zlar›n spor dallar›na olan ilgisi üzerine yap›lan bir
araflt›rma var. Bu ilgi, erkek ve bayan olarak ikiye ayr›larak belirlenmifl. Bayanlarda bisiklet; yüzme (63), tenis (54), atletizm (46) ve futboldan (41) sonra beflinci s›rada geliyor. Erkekler de ise bisiklet; futbol (67), rugby/tenis (60), atletizmden (59) sonra beflinci s›rada geliyor. ‹flte tüm bu veriler flirketlerin o spor
dal›na yönelmesinde belirleyici kriterler oluyor. 1981 y›l›ndan beri Credit
Lyonnais Fransa Bisiklet Turu’nun sponsorlu¤unu yap›yor. Yani 20 y›l› aflk›n,
30 y›la yaklaflan bir süreç var. Demek ki bu rakamlar onlar› mutlu ediyor ki,
C.L. sponsorlu¤u devam ettiriyor.
239
Frans›zlar›n Spor Dallar›na Olan ‹lgisi (*)
Spor Dal›
Bayan (%)
Erkek (%)
Atletizm
46
59
Basketbol
27
37
Bisiklet
38
57
Judo
32
44
Futbol
41
67
Formula 1
26
55
Yüzme
63
54
Rugby
29
60
Hentbol
29
51
Tenis
54
60
Voleybol
31
40
(*) Carat Sport, 2005
Sponsorluk sürecinde Credit Lyonnais’nin (C.L) izledi¤i politikay› da mutlaka dikkate almak gerekiyor. Bu çerçevede bankan›n belirledi¤i 10 tane temel
ilke bulunuyor. Bunlar:
1) “Tak›m” sponsorlu¤u yerine “Organizasyon” sponsorlu¤u
Neden organizasyon sponsorlu¤u? Çünkü C.L.“Biz organizasyon sponsorlu¤u
yapmak istiyoruz, herhangi bir tak›ma sponsorluk yapmak istemiyoruz” diyor. Tak›m sponsorlu¤unun ne gibi riskleri var? Biliyorsunuz bu tür tercihlerde bulunurken, risk faktörlerini minimize etmeniz laz›m. Bir tak›m›n sponsorlu¤unu yaparsan›z kaybetme riskiniz var; bu elbette iyi bir fley de¤il çünkü imaj›n›z zedelenebilir.
Ama organizasyon sponsorlu¤unda böyle bir tehlike bulunmad›¤› gibi de¤er yaratma süreci daha çok sizin kontrolünüz alt›nda bulunuyor. Türkiye’den örnek vermem gerekirse teniste flu anda Türkiye’de iki tane önemli sponsor var. Bir tanesi Soyak di¤eri de Garanti Koza. Bu iki flirketten hangisi daha çok prim yap›yor? Garanti Koza. Neden Garanti Koza? Çünkü Garanti Koza organizasyon sponsorlu¤u yap›yor, ‹stanbul Cup’›n organizasyon sponsorlu¤unu yap›yor. ‹stanbul Cup düzenlenmeye bafllad›¤› zaman herkes Garanti Koza’dan bahsediyor çünkü yarat›lan bir de¤er var ve bu önemli bir de¤er. Bu süreçte sporcular›n sportif performans›ndan çok,
kiflilerin organizasyon yetene¤i belirleyici oluyor. Peki, niye Soyak’tan kimse bahsetmiyor? Çünkü Soyak oraya kat›lan sporcuya (Ça¤la Büyükakçay) destek veriyor.
Ama Ça¤la Büyükakçay Türkiye’de tenis geliflmedi¤i için maç kazanam›yor. Maç ka-
240
zanamad›¤› için Soyak’›n ismi hiçbir zaman ön plana ç›km›yor. Halbuki Ça¤la maç
kazan›p, tur atlasa o zaman Soyak da yapt›¤› yat›r›m›n bir ölçüde karfl›l›¤›n› alacak.
2) Küçük say›da sponsorluk etkinlikleri
C.L; Fransa Bisiklet Turu’nun sponsoru olarak, “Benim için üç haftal›k sürede yirmi etap yeterli; bu süreyi ben öyle etkili bir flekilde kullan›r›m ki, arzu
etti¤im hedef kitleme ulafl›r›m” düflüncesini savunuyor.
3) Uzun süreli sponsorluk projesi
fiirketler spor sponsorlu¤una soyunduklar›nda, destekledikleri spor etkinli¤inin uzun süreli olmas›n› arzularlar çünkü ancak bu flekilde yapt›klar› yat›r›mlar›n karfl›l›¤›n› alabileceklerini düflünürler. C.L.’de bu noktadan hareketle tercihini, ülkenin en eski ve en prestijli spor organizasyonu olan Fransa Bisiklet Turu lehine yap›yor. Bu arada son yap›lan bir araflt›rma, ortalama sponsorluk anlaflmalar›n›n yedi y›la yükseldi¤ini gösteriyor. Bir baflka ifadeyle; sponsorlu¤a soyunan firmalar, ortalama yedi y›l o organizasyon ile ismini birlefltiriyorlar. Bu
çok önemli. Sponsorluk k›sa vadeli bir yat›r›m süreci de¤il, k›sa süreli bir uygulama alan› de¤il çünkü bu flekilde de¤er yaratmak mümkün de¤il. Bu süreçte en
büyük tehlike, sinsi pazarlama ama süre uzad›kça sinsi pazarlama riski de azal›yor. Bu yaklafl›ma Türkiye’den bir örnek vermek gerekirse; basketbol dendi¤inde hangi marka ak›llara geliyor diye bir anket yap›lsa, muhtemelen en çok söylenecek marka Efes Pilsen olacakt›r. Zaten bu konuda yap›lan araflt›rmalar bu
gerçe¤i gözler önüne seriyor. Benzer araflt›rma voleybolda yap›lsa, o zaman ak›llara gelecek ilk isim büyük bir ihtimalle Eczac›bafl› olacakt›r. Çünkü bu flirket
30-40 y›ld›r bu spor dal›n›n içinde bulunuyor.
4) Tekrar edilerek yap›lan sponsorluk projeleri
fiirketler, her y›l düzenli yap›lan spor etkinliklerine sponsor olmay› isterler.
Spor sponsorlu¤una soyunan flirketlerdeki en büyük endifle, “Acaba bunun ikincisi düzenlenir mi? Acaba üçüncüsü düzenlenir mi?”dir. Sponsorluk yat›r›mlar›nda karfl›l›¤›n ancak uzun vadede al›nd›¤›n›n fark›nda olan flirketler, isimlerini
birlefltirdikleri spor etkinliklerinin de yaflam sürelerinin uzun olmas›n› isterler.
Bu çok önemli bir kriter ve flirketler bu kriterlere çok dikkat ederler.
5) Yerele yay›larak yap›lacak sponsorluk projeleri.
C.L., sponsorluk sürecinin yerel ile bafllamas›n› hedefler. Bu çerçevedeki
bak›fl aç›s›; ilk önce yerel, sonra ulusal ve en sonunda uluslararas› olursunuz flek-
241
lindedir. Yerel ile bafllamad›¤›n›z bir yerde bir anda ulusal olamazs›n›z. Bu aç›dan bak›ld›¤›nda Fransa Bisiklet Turu, C.L.’nin sponsorluk politikas›na çok iyi
uyuyor. Çünkü 21 etap üzerinden koflulan Fransa Bisiklet Turu, ülkenin dört bir
taraf›n› içine al›yor. Etaplar s›ras›nda C.L. çeflitli etkinlikler düzenliyor, tutundurma faaliyetleri düzenliyor, sat›fl gelifltirme etkinlikleri düzenliyor. Ödül kazanan ya da hediye kazanan müflterilerini veya potansiyel hedef kitlesini hediyelerini almas› için o bölgedeki flubelerine yönlendiriyor. Yani o üç hafta boyunca yaklafl›k Fransa’da 2000 flubesi vard›r- Fransa Bisiklet Turu’nu takip eden pek
çok kifli, her yerde C.L.’nin flubelerine gidiyor.
6) Hedeflerin çok iyi tespit edilmesi
Hedef kitle: Mevcut müflteriler/potansiyel müflteriler. Tur s›ras›ndaki promosyonlara kat›l›p, bankaya giren insanlar›n kimlik bilgileri çok büyük önem
tafl›yor. Bu flekilde banka, bu kiflilerin potansiyel müflteri mi yoksa mevcut müflteri mi oldu¤unu görebiliyor.
7) ‹maj ve tan›n›rl›k hedefi
Fransa Bisiklet Turu ile tan›nmamak mümkün de¤il çünkü medyan›n, baflta televizyonun en çok ilgi gösterdi¤i spor organizasyonu. Turun kofluldu¤u dönemde, Frans›z bas›n›n› takip ederseniz sadece ve sadece Fransa Bisiklet Turu’ndan bahsedildi¤ini göreceksiniz. Böyle bir gerçek söz konusuyken de, flirketler Fransa Bisiklet Turu’nun popülerli¤inden faydalan›p, imajlar›n› gelifltirmeyi,
daha çok tan›nmay› hedefliyorlar.
8) Ticari geri dönüfl, ölçülebilirlik
Sponsorlukta en zor alanlardan bir tanesi flirketlerin yapt›¤› sponsorluk yat›r›mlar›n›n geriye dönüflünün tespitidir. Bugün sponsorluk yat›r›mlar›n› ölçmek,
o verilere sahip olabilmek çok zor hatta imkâns›z gibidir. Peki C.L., bu konuda
nas›l bir strateji izliyor ? Bu süreçte C.L. aç›lan ve kapanan hesaplar› dikkate al›yor. Tur boyunca bankaya girenler hesap açt›r›yor mu, açt›rm›yor mu? Daha sonraki bir, iki, üç, dört veya befl ayl›k dönemlerde bu araflt›rmalar tekrarlan›yor. Tabii bu bilgilere ulaflmak mümkün de¤il. Bunlar flirketlerin kendi özel bilgileri. Buna göre de hesaplar yap›yorlar. Do¤ru bir yat›r›m m›, yanl›fl bir yat›r›m m›?
9) Sponsorluk etkinli¤inde beceri
Fransa Bisiklet Turu s›ras›nda C.L., düzenledi¤i tutundurma faaliyetleriyle
242
bisiklet severlerin ilgisini çekmeyi baflar›yor. Bu çok önemli bir strateji. Spor
sponsorluklar›na soyunan flirketler, düzenledikleri etkinliklerle, mutlak surette,
o spor dal›na ilgi duyanlara hitap etmek mecburiyetindedir. Bu çerçevede
C.L.’nin iletiflim departman›nda bisiklet sporunu çok iyi tan›yan insanlar çal›fl›yor. Dolay›s›yla, bankan›n iletiflim stratejilerini bisikleti bilen bu insanlar oluflturuyor. Bu flekilde de hedef kitleye ulaflmak çok zor olmuyor.
10) Ve de¤erlendirme
Tabii tüm bu kriterlerin bir de final de¤erlendirmesi oluyor.
Credit Lyonnais ve Judo
C.L.’nin destekledi¤i bir baflka spor dal› da, judo. Bu birliktelik 1985’ten bu
yana devam ediyor. Neden judo? Çünkü Fransa’da judonun toplam lisansl› sporcu say›s› 543.000. Bu gerçekten çok dikkat çekici bir toplam. Türkiye’den bir örnek vermek gerekirse; futbol d›fl›ndaki spor dallar›n›n toplam lisansl› sporcu say›s›, Fransa’daki toplam lisansl› judocu say›s›ndan daha azd›r. Yeri gelmiflken belirtmekte fayda var; Fransa’daki toplam lisansl› sporcu say›s› 20 milyon civar›ndad›r. Sadece teniste 1 milyon lisansl› tenisçi var. Bu say›sal veriler neden çok
önemli? Hat›rlay›n girifl bölümünde flirketlerin sponsorluk politikalar›n› belirlerken, dikkate ald›klar› kriterlerden bir tanesinin lisansl› sporcular›n say›s› oldu¤unu belirtmifltim. Bir spor dal›nda ne kadar çok lisansl› sporcunuz varsa, o kadar rekabet var demektir. O rekabet içinde, flirket olarak, siz de yer al›rs›n›z ve
de¤er yaratma süreci daha kolay olur. Rekabetin bulunmad›¤› ortamlarda de¤er
yaratmak mümkün de¤ildir.
C.L.’nin judo tercihindeki di¤er bir nokta, sporcular›n yüzde 80’inin 18
yafl›n alt›nda bulunmas›. Judonun sponsorlu¤unu apan C.L., bu spor dal›n›n federasyonuyla birlikte çal›fl›yor. Bu süreçte bankan›n izledi¤i politika; judoya gönül veren her çocuk için C.L.’de bir hesap aç›l›yor. Daha sonra banka, bu çocuklar›n kaç›n›n aç›lan bu hesaplar› kulland›¤›n› ölçebiliyor. Fransa’da C.L./Judo Federasyonu birlikteli¤i yaklafl›k 20 y›ld›r devam ediyor. Hesap açt›ran çocuklar›n yüzde 60’l›k bölümünün hesaplar›n› devam ettirdikleri görülüyor ve
C.L.’ye ba¤›ml›l›klar›n› sürdürüyorlar. Bunun için de banka bu sponsorlu¤unu
devam ettiriyor.
C.L.’nin judo birlikteli¤inde bir baflka önemli nokta, judonun tafl›d›¤› de¤erler. Sabahki oturumda Yelken Federasyonu Baflkan›, yelkenin tafl›d›¤› s›fatlardan bahsetti. Kiflisel geliflim dedi, tak›m konsepti dedi. Bunlar yelkenin tafl›d›¤›
243
s›fatlar. Baflkandan sonra konuflan Capitol’ün yetkilisi de, sponsorluk tercihlerinde yelken seçimini anlat›rken, yelkenin tafl›d›¤› de¤erin kendi kurumsal iletiflimleriyle uyufltu¤u için böyle bir seçim yapt›klar›n› ifade etti. Fransa’da spor federasyonlar›, ifl dünyas›yla sponsorluk görüflmelerine gittiklerinde, “Bizim spor
dal›m›z flu de¤erleri temsil ediyor” argüman›n› kullan›yorlar. Fransa’da Judo Federasyonu, judonun tafl›d›¤› de¤erleri “nezaket”, “dostluk”, “cesaret”, “mütevaz›l›k”, “fleref” ve “sayg›” olarak belirlemifl. E¤er bir flirket, kurumsal iletiflimini bu
de¤erler üzerine inflaa etmiflse, tercihi judo oluyor.
Bisiklet ve judo gibi iki baflar›l› sponsorluk çal›flmas› bulunan Credit Lyonnais’in, bir de baflar›s›z sponsorluk tecrübesi var. Geride kalan y›llarda C.L., golfe sponsorluk yapm›fl ama bekledi¤i sonuçlar al›nmam›fl. Neden? Çünkü golf oynayanlar›n yafl ortalamas›n›n yüksek olmas› ve banka tercihini de¤ifltirme konusunda muhafazakâr davranmalar› C.L.’nin golf sponsorlu¤unu devam ettirmemesine neden olmufl. Hiç bir flirket ticari geri dönüflü olmayan bir yat›r›ma soyunmaz. Türkiye’deki duruma bakt›¤›m›z zaman, yak›n geçmiflte spor sponsorlu¤una soyunan flirketlerin, önemli bölümünün ticari kazanç sa¤layamad›klar› görülüyor. Örnek olarak, bir dönem basketbol sponsorlu¤una soyunan ancak daha
sonra bu etkinliklerine son veren Meysu, Paflabahçe, Beslen, Çukurova, Tekel,
G.Sanayi, Kombassan, Salad, Brissa gibi flirketler ak›llara geliyor. Yaflanan bu
olumsuzlukta Türkiye’deki spor kültürünün arzu edilen seviyede bulunmamas›
en büyük neden. Ülkemizdeki mevcut durumun, Avrupa’n›n yüz sene önceki durumuna benzedi¤ini söylemek mümkün. Türkiye’de flu anda flirketlerin yapm›fl
olduklar› sponsorluk yat›r›mlar›, asl›nda bir nevi toplumsal sorumluluk projesi
gibi gözüküyor. Çünkü bu sponsorluklarla flampiyon sporcu/tak›m ç›kartmak
çok zor ama yetersiz olan spor kültürünü/bilincini gelifltirmek/iyilefltirmek mümkün. Önümüzde 2008 Pekin Olimpiyat Oyunlar› var. Alt›n madalya ümidimiz
olan kaç tane sporcumuz var sayabilece¤imiz? Sadece güreflte ve halterde var. Var
m› bir atletimiz? Var m› bir yüzücümüz? Var m› bir tenisçimiz? Ne yaz›k ki yok...
Var m› bir jimnastikçimiz? Yok. O zaman Türkiye’deki sponsorluklar bu dönem
için ticari de¤eri düflük bir toplumsal sorumluluk projesi olarak kal›yor.
Sonuç ve Öneriler
Tüm bu örneklerin ›fl›¤›nda, sponsorluk sürecinde, dikkat edilmesi gereken
pek çok ayr›nt›n›n oldu¤u bir gerçek. Göz ard› edilmemesi gereken en önemli
noktalardan bir tanesi; sponsorlu¤a soyunan ayn› sektördeki flirketlerin, mümkünse ayn› kulvarda rekabete soyunmay›p, farkl› spor dallar›na yönelmesi. Örnek vermek gerekirse; Fransa’da üç tane önemli banka var: Credit Lyonnais,
244
BNP-Pari-Bas ve Société Générale. Bunlar›n üçünün de farkl› sektörlerde oldu¤unu görüyoruz. Credit Lyonnais Fransa Bisiklet Turu’nun sponsorlu¤unu yap›yor. BNP/Pari-Bas flu anda devam eden Roland Garros’un önemli sponsorudur.
Société Générale de rugbynin sponsorudur. Bunlar›n hiçbirisi ayn› spor dal›na
girmiyor. Neden? Çünkü girerlerse, belki çok para harcayacaklar ve bu yat›r›m›n
geriye dönüflü olmayacak. fiimdi bir de Türkiye’de duruma bakal›m. Basketbolda Efes Pilsen’in yaratt›¤› de¤er ortadayken, bir baflka bira markas›n›n basketbolda baflar›l› olmas› beklenebilir mi? Tabii ki hay›r. Ne var ki bu olumsuzlu¤u, Tuborg (Troy) fazlas›yla yaflad› ve en sonunda havlu att›. Hâlbuki bu bira markas›,
basketbol yerine yat›r›m›n› voleybol ya da hentbolda yapsayd›, belki daha baflar›l› olabilirdi.
Spor sponsorlu¤una soyunan flirketler, spor seçimlerini yaparken bireylerin
ilgi düzeylerini de dikkate al›yorlar. Böyle bir gerçek varken, medyan›n spor dallar›n› kitlelere çok iyi sunmas› gerekiyor. Çünkü kitlelerin spor dallar›na ilgisini
medya flekillendiriyor. Bunun için de sponsorluk sürecinde medyaya çok önemli sorumluluklar düflüyor. Sunumumuzda televizyonun üzerinde çok fazla durduk. Bu süreçte tv yay›nlar›n›n öneminden fazlas›yla bahsettik. Ancak yaz›l› bas›ndan (gazetelerden) yeterince ayr›nt›l› bahsetmedik ama yaz›l› bas›n da çok
önemli çünkü gazeteler (dergiler hatta internet habercili¤i) de, t›pk› televizyonlar gibi bireylerin spor dallar›na ilgi duymas›nda çok önemli araçlar. Avrupa’da
gazeteler, sporun her dal›n› bilinçli haber politikalar›yla sayfalar›na tafl›rken,
Türkiye’de futbol d›fl›ndaki spor dallar›n›n gazete sayfalar›nda yer bulmas›, ne
yaz›k ki, tesadüflere ba¤l› kal›yor.
Bu konuda çok ilginç ve bir o kadar yeni bir örnek var elimde. Geçen hafta ‹stanbul Cup maçlar› yap›l›rken Akflam gazetesinde ‹stanbul Cup ile ilgili bu
haber ç›kt›. Sayfada ‹stanbul Cup’a ayr›lan yer oldukça azd›. Hâlbuki dünyan›n
en iyi sporcular› gelmifl ve yap›lan haberin daha büyük olmas› gerekirdi. Ayn›
gün ayn› gazetenin di¤er spor sayfas›nda da “‹stanbul Tenise Doyacak” bafll›¤›n›
tafl›yan baflka bir tenis haberi vard› (Bu iki haber ayr› sayfalarda olmas›na karfl›n,
karfl›l›kl› sayfaya konulmufl). Haber ‹stanbul’da bafllayacak bir veteran turnuvas›yla ilgiliydi. ‹kinci tenis haberi, gazetede birinci tenis haberinden çok daha genifl bir yere sahipti. Tabii bu noktada insan›n akl›na, “Kitlelere tenisi dünyan›n
en iyilerini izleterek mi yoksa veteranlarla m› sevdirirsiniz?” sorusu tak›l›yor. Veteran turnuvas› rekreatif bir spor etkinli¤idir, ‹stanbul Cup ise gerçek bir spor
organizasyonudur. Türkiye’de spor sayfalar›n› haz›rlayanlar, bu gerçe¤i dikkate
alarak, gazete sayfalar›n› haz›rlamal›d›rlar. Bu ayr›nt› dikkate al›nmad›¤›nda Tür-
245
kiye’de sporun geliflmesini beklemek hayalperestlik olur. ‹stanbul Cup’a sponsor s›fat›yla Garanti Koza milyon dolarlar yat›r›rken, bir veteran turnuvas›n›n
sponsoru 20.000 dolarla gazetede daha çok yer al›yorsa, o zaman Garanti Koza
da milyon dolarlar yat›rmak yerine, 50.000 dolarl›k veteran kupas› düzenler.
Türkiye’deki spor medyas›n›n futbol üzerinde yo¤unlafl›p, di¤er spor etkinliklerine düzenli bir flekilde yer vermemesi, o spor dallar›n›n geliflmesine de
olumsuz yans›yor. Bu teorik yaklafl›m› örneklendirmek gerekirse; tüm dünyada
yap›ld›¤› ülkelerde yüzbinlerce insan›n takip etti¤i Formula 1’de Türkiye Grand
Prix’sini bu y›l, resmi verilere göre sadece 27 bin kifli izledi. Bu say›n›n azl›¤›,
Türkiye’de spor kültürünün arzu edilen seviyede olmad›¤›n› göstermesi aç›s›ndan çok ama çok önemli bir veridir. Bu y›l içinde seyircinin spor karfl›laflmalar›na olan ilgisizli¤i sadece Formula 1’le s›n›rl› kalmad›. Bir di¤er örnek ‹stanbul
Cup’t›r. Devam eden Roland Garros’ta raket sallayan pek çok raketten 21’i geçen
hafta ‹stanbul’dayd› ama 15 milyonluk kentimizde bu önemli turnuvay› izlemeye gelen seyirci say›s› arzu edilen seviyenin alt›ndayd›.
Bu örnekler gösteriyor ki, sporcu yetifltiremedi¤imiz gibi, kitleleri de spor
karfl›laflmalar›na çekemiyoruz. Sözlerimi bir ironiyle bitirmek istiyorum; kitleleri spor sahalar›na çekemezken, düzenlenen spor konferanslar›na, seminerlerine,
sempozyumlar›na insanlar›n gelmesini (kat›lmas›n›) bekleyebilir miyiz? ‹nsanlar
duygular›na hitap eden çekiflmeli, heyacan dolu maçlar›, güzel k›zlar› ya da flöhretli sporcular› izlemeye gitmezken, bizim gibi iflin bilimsel yönüyle ilgilenenleri dinlemeye niye gelsin ki? Ortaya ç›kan bu tablo, t›pk› di¤erlerindeki gibi, ülkemizde spor kültürünün eksik oldu¤unu gösteriyor. Bu ülkenin GSGM’si, bu
ülkenin TMOK’u ilk önce bu ülkede spor kültürünü yaymaya çal›flmal›d›r. Bunu etkili bir flekilde yapmal›d›r. Bunu baflaramad›¤›m›z sürece, mevcut tabloyla
flirketlerin Türkiye’deki spor sponsorlu¤u yat›r›mlar› geliflmifl ülkelerdekiler kadar olmayacakt›r.
SUNUCU - Tak›m›n renklerini kazanca dönüfltürme konusunda konuflma
yapacak olan NBA Türkiye Lisans Direktörü Diana Magarino’yu kürsüye davet
ediyorum. Buyurun. Hofl geldiniz.
246
“Tak›m›n Renklerini Kazanca Dönüfltürmek: Lisansiye ve Merchandising”
Konuflmac›lar:
Diana MAGAR‹NO - NBA Türkiye Lisans Direktörü
Sinan ÖNCEL - Twigy Yönetim Kurulu Baflkan›
DIANA MAGARINO - NBA Avrupa’da tabii ki uzun zamandan beri bulunuyor ama Türkiye’de bizim faaliyetlerimiz lisans anlam›nda befl sene önce bafllad›. Bildi¤iniz gibi, NBA sadece bir spor ligi veya basketbol ligi de¤il, NBA ayn›
zamanda bir pazarlama flirketi. Pazarlama flirketi olarak da medyada yer al›yor.
Turnuvalar düzenliyor. Bunlar lisansl› ürünler. Bizim bir de lisans sorumlulu¤umuz var Türkiye’de. Geçen sene de gördü¤ünüz gibi, bu y›l da aktivitelerimiz
var: “Basketball Without Borders”, “Adidas NBA Five”. Hem aktivite hem de halk›n aras›nda turnuva da say›labilecek bir fley. “NBA Cares” da geçen sene Türkiye’de bafllad›. Adidas ile bir organizasyon düzenledik. Art› Taç da büyük bir
sponsor oldu. Hem Avc›lar’daki bir okulda büyük bir bilim merkezi yarat›ld›.
Art› çocuklara yeni bir saha oluflturuldu. Sekiz tane büyük oyuncu bizim aram›zda bulundu ve büyük bir aktivite yap›ld›.
Tabii ki Türkiye’de Hidayet Türko¤lu ve Mehmet Okur basketbol kahramanlar›m›z.
NBA’da genel anlamda profil olarak sevenler, taraftarlar dinamik ve genç
kifliler. Bunu özellikle bir yaflam tarz› olarak alg›l›yorlar. Özellikle bunu yaflamak
istiyorlar. Bunu sadece bir spor olarak alg›lam›yorlar. Tabii ki bir numara basketbol ligi. Bunu hepimiz herhalde kabul ediyoruz. Türkiye’de yafl grubu birazc›k daha küçükten bafll›yor. Biz 12 yafltan bafll›yor diyoruz ve 59’dan daha büyük diye düflünüyoruz. Oyuncularda zaten kendi ülkelerinde daha önce sabah
izleme flans›n›z olduysa kahraman olarak alg›lan›yor. Sonuçta NBA tüketicisi çok
duyarl› bir tüketici. Markalara çok de¤er veren ve ba¤l›l›¤› yüksek bir tüketici.
Bizim NBA profilimizde dedi¤imiz gibi sadece basketbol yer alm›yor. Ayr›ca sanatç›lar ve popüler kültürün de çok etkisi var. Biz bunu özellikle yaratm›yoruz. Bu asl›nda bize kendili¤inden geliyor. Spor dinamik bir fley oldu¤u için
ve gençlere hitap etti¤i için, birlikte bulunmak istiyorlar.
Yine sabah konufltu¤umuz gibi, NTV medya anlam›nda bizim televizyon
orta¤›m›z. NBA TV de 24 saat 7 gün izlenebiliyor.
Bizim tabii ki de¤erli dergimiz NBA Türkiye birkaç sene önce bafllad› ve flu
anda bence sadece NBA olarak de¤il basketbol dergisi olarak da en iyi dergi ola-
247
rak bulunuyor piyasada.
Tüm dünyada 200’den fazla lisansl› flirketlerimiz var. Burada birkaç örnek
var. Lisans haklar› özel flartlard›r ve sponsorlardan biraz farkl›. Sponsorlar›n birazc›k daha genifl. Kurumsal anlamda birleflebiliyor NBA ile. Burada sadece ürün birlefltirebiliyor NBA ile birlikte. Marka kullanma hakk› sadece NBA’n›n kendi markas› de¤il de 30 tak›m, oyuncular›m›z ve farkl› temalarda kullanabilme hakk› kazan›yorsunuz. Reklamlar› kullanabiliyorsunuz fakat reklamlar›n sadece ürün üzerinde olmas› gerekir. Sponsorlu¤un farkl›l›¤› orada. Sponsorlukta genel kurumsal
anlamda da kullan›labilecek. Promosyonlar da ayn› flekilde ürün üzerinde. Aktiviteler de ayn› flekilde genelde perakende sat›fl noktalar›nda oluyor. Ma¤aza içi programlar›n da, sa¤ tarafta gördü¤ünüz gibi, hem görsellikleri zengin hem de diyelim
ki Amerika’ya gitme flans› oluyor. Bu tarz fleyler hep ürün üzerinde dolafl›yor. Burada Türkiye’den birkaç örnek var. Görüyorsunuz NBA ruhu tafl›yan bir koleksiyon. Genç, dinamik, modern. Tak›mlar konusunda, ki 30 tane tak›m var, yine ayn› flekilde o tak›mlar›n renkler, dinami¤i vesaire tafl›yor. Oyuncular› kullan›rken
yine ayn› flekilde baflka ligler ya da tak›mlarda böyle bir hak bulamazs›n›z, bütün
oyuncular› kullanma hakk›m›z var. Fakat belirli kurallar var. Eflit bir flekilde kullan›lmas› laz›m ve en az alt› tak›m›n oyuncular›n›n kullan›lmas› gerekiyor.
Bu sene yeni konseptler var. Örne¤in “NBA Fit” biraz daha reklâma ya da
süt ya da vitaminli ürünler gibi g›daya a¤›rl›k veriyor. “NBA Tunes” 12 yafl›n alt›ndaki gençler için. Ve “NBA For Her” var. ‹lk grubumuz flemada yer al›yor. Birazdan gösterece¤im. “NBA Tunes”da 16 tane hayali dev gibi en küresel ve en
önemli oyuncular yer al›yor. Mehmet Okur ve Hidayet Türko¤lu da yer al›yor
çünkü bu gruplar özellikle Avrupa ve Türkiye içinde kullan›l›yor. Amerika’da bu
koleksiyon hiç kullan›lm›yor. Kullanmam›z›n sebebi Avrupa ve Türkiye’nin
Amerika’dan farkl› olmas›. Amerika’da NBA’y› herkes tan›yor, herkes seyrediyor,
herkes be¤eniyor ama Avrupa ve Türkiye’de birazc›k yukar›da kald›k. Çok prestijli ve çok exclusive bir havas› var. Özellikle spordan biraz uzak kal›yorlar. Taraftarlar›m›z›n ancak yüzde 25’i kad›n ve yüzde 75’i erkek. Erkek ya da k›zlara
daha sempatik hale getirmek için Avrupa ve Türkiye’de bu karakterleri bu flekilde kullan›yoruz. fiu anda zaten görebiliyorsunuz hem nevresim hem de yatakta
Taç’›n ürünlerini kullan›yoruz. Burada birkaç örne¤imiz var. Bunlar plastik k›rtasiye ürünleri. Görüyorsunuz daha esprili, birazc›k daha yumuflak, sadece basketbol de¤il de karakter var arkas›nda. “NBA For Her” k›zlar için. Çok erkeksi
olmak istemiyor. Tamamen feminen ama ben sporcuyum demek istiyor.
Lisans ortaklar›m›z son zamanlarda sadece lisans ürünleri ile k›s›tl› kalmak
248
istemiyorlar. Ayr›ca pazarlama haklar› ile de ilgilenmeye bafllad›lar. O yüzden,
Taç’›n daha önce verdi¤im örneklerden birkaç›n› gösterece¤im ama bu küresel ortaklar nas›l hem ürün ç›kart›yorlar hem de pazarlama ve reklâm haklar› kullan›yorlar bundan bahsedece¤im. Hepiniz gördünüz zaten Adidas’›n reklam› var bu
sene. Onlar hem ürün ç›kart›yorlar hem de medya orta¤› oluyorlar. Taç’›n ürünlerinde burada görüyorsunuz hem promosyon haklar› var hem de NBA Europe
Live’in stand›n› kurdular. Hediye olarak nevresimler kazanabiliniyordu. “NBA
Cares” Taç’›n aktivitesi. Daha önce bahsetti¤imiz gibi tüm oyuncular›m›zla ve çocuklar›n aras›nda büyük bir aktivite yap›ld›. Taç’›n deste¤iyle bu gördü¤ünüz saha yap›ld›. Burada gözükmüyor ama öbür tarafta bir dil merkezi yap›ld› ayr›ca.
NBA Europe Live’in ortas›nda iki dakikal›k aralar›nda bir yar›flma yap›ld›.
Hangi k›z daha çabuk yatak yaparsa o bir hediye kazan›yordu. Arkas›ndan promosyonlar yap›ld›. Biletler aras›ndan noter seçti ve Amerika’ya gitme hakk› kazand›lar. ‹ki kifli Orlando’ya gitti.
Bizim sunumumuz bu kadar. E¤er sorunuz varsa flimdi alabilirim.
KATILIMCI - Bir fley sorabilir miyim?
DIANA MAGARINO - Buyurun.
KATILIMCI - NBA For Her’de bir çeliflki oldu mu?
DIANA MAGARINO - Yok asl›nda NBA flu anda daha güçlü bir marka oldu¤u için ilk ad›mlar›m›z› onun alt›nda yapmak istedik. Tabii NBA uzun zamandan beri var fakat Amerika’da ancak flimdi biraz oturmaya bafllad›. Onu henüz
daha küresel bir hale getiremiyoruz. O birazc›k daha olgunlafl›rsa, o zaman baflka bir program açar›z W NBA için. Bu NBA seven k›zlar için. Hep o havay› hissetmek isteyen k›zlar için.
KATILIMCI - Uzun vadede W NBA için bir program düflünürseniz zaten
onun altyap›s› olarak düflünülebilir.
DIANA MAGARINO - Zaten befl sene içerisinde bir program düflünülüyor
flu anda. NBA olarak da lisans program›m›z befl senelik flu an Türkiye’de. ‹lk bafllarken de bu bilinç yoktu. NBA daha az biliniyordu. Basketbol sever, çok biliyo-
249
ruz ama ancak Mehmet Okur ve Hidayet Türko¤lu’nun popüler olmas›yla
NBA’y› bilmeye bafllad›. Onlar NBA’y› temsil ediyor. Önceden anlafl›lm›yordu.
fiimdi art›k her fley net. O yüzden W NBA’n›n daha zamana ihtiyac› var.
KATILIMCI - NBA’n›n Türkiye’deki teflkilatlanmas› nas›l? Spor okullar› olsun, daha farkl› alanlara yay›lmas› olsun Türkiye’deki projelerinden biraz bahseder misiniz?
DIANA MAGARINO - Pazarlama ortal›klar›nda ve yeni giriflimlerde flu an daha yeni araflt›r›yoruz. Adidas gibi ortaklar›m›zla ancak hareket ediyoruz o flekilde.
KATILIMCI - Neden Adidas? Neden Nike de¤il?
DIANA MAGARINO - Nike da bizi destekliyor. Adidas flu anda NBA ile
11 y›ll›k uzun vadeli bir anlaflma yapt›. Bu anlaflma küresel bir anlaflma. Kurumsal seviyede sadece lisans ya da pazarlama de¤il ma¤aza aç›yorlar. fiimdi Türkiye’de ilk NBA ma¤azas› aç›ld›. Gittikçe o artacak. NBA ve Adidas bir evlilik yapm›fl gibi oldu. Nike hala bizim sponsorumuz. Gelecek hafta bafllayacak olan
“Basketball Witout Border”’›n sponsoru Nike. Adidas de¤il. Ama Nike hangi ülkede daha güçlü olursa daha ön plana ç›k›yor. fiu anda ‹spanya gibi ülkelerde
daha önde. Adidas bu benim ülkem diyor ve Nike’›n girmesine izin vermiyor.
Ben çok para yat›raca¤›m, ben her fleyi yapaca¤›m diye bask› yap›yor ve sonuçta iyi bir proje ç›kart›yor.
KATILIMCI - Bayanlar için ekstra aktiviteler veya etkinlikler yap›yor musunuz?
DIANA MAGARINO - Genel anlamda hep okullar desteklendi¤i için her
iki tarafa da ulaflabiliriz diye düflünülüyor. Öyle sadece k›zlara yönelik bir fley
henüz yap›lm›yor. Yap›lmayacak diye bir fley yok ama flu anda ilk etapta biz herkese hitap edelim, bütün aktivitelerimiz herkes için olsun istiyoruz. Basketbol
herkes için bir spor. Bu yüzden daha o noktada de¤iliz. Ama “NBA For Her” ile
daha yumuflak bir flekilde hem de ürün üzerinde k›zlara ulaflabilme flans›m›z var.
SUNUCU - Baflka soru yok san›yorum. Teflekkür ediyoruz.
DIANA MAGARINO - Ben teflekkür ederim.
250
SUNUCU - fiimdi Twigy Yönetim Kurulu Baflkan› Say›n Sinan Öncel’i kürsüye davet ediyoruz.
S‹NAN ÖNCEL - fiimdi ben size k›saca Twigy Taraftar’›n sat›fl bölümünü
de¤il de, Twigy Taraftar markas›n› nas›l oluflturdu¤umuzu ve oluflturma aflamas›nda zihinlerde nas›l daha genifl pay elde etti¤imizi, bunu elde ederken pazarlama dünyas›nda gerilla pazarlama olarak adland›r›lan az kaynakl› çok ve etkili sonuç alma tekni¤i olarak tan›mlanan tekni¤i nas›l kulland›¤›m›z› anlataca¤›m. O
yüzden de, Befliktafl, Fenerbahçe ve Galatasaray olarak üç tak›m› s›rayla ele alaca¤›m ve bu tak›mlarla ilgili yapt›¤›m›z çal›flmalar›n çok az›n› gösterebilece¤im.
Birazdan gösterece¤im çal›flmalar›n en az on kat› kadar daha çal›flma var. Bunlar›n en çarp›c› olanlar›n›, en ak›lda kalanlar›n› ben size gösterece¤im.
Twigy markas› Türkiye’de 2000 y›l›ndan beri var. Terteks firmas› olarak
1988 y›l›nda kurulmufl bir firma. Bu y›l yirminci y›l›m›z› kutluyoruz. Daha genifl bilgiyi sitemizden edinebilirsiniz.
Ben flimdi Befliktafl ile bafllayay›m. 2002 Dünya Kupas›ndan sonra, Türkiye’de futbol daha da popüler hale geldi. Dedik ki, neler yapabiliriz futbol ile alakal›. En iyi bildi¤imiz ifl terlik ve ayakkab›. Tak›mlarla lisans anlaflmas› yapal›m
dedik. O zaman da daha çok yeni bafll›yor futbol kulüplerinin lisansl› ürün yapmalar›. Hepsiyle gidip yapt›¤›m›z görüflmelerde onlar da çok amatördü biz de
çok amatördük. Ne onlar ne biz iflin bu noktalara gelece¤ini tahmin ediyorduk
ama iyi kötü bizim akl›m›zda bir ifl plan› vard›. ‹lk çal›flmalar›m›za bafllad›ktan
sonra çok iyi reaksiyon ald›k. Terlik adamlar›m›z sahada dolaflmaya bafllad›¤› zaman taraftar anlam›nda çok bilinirlik elde ettik. fiimdi ben size k›sa k›sa ak›lda
kalan enstantaneleri geçece¤im. Ondan sonra bu bulmacan›n parçalar›ndan bir
bütüne ulaflabileceksiniz zaten.
Bu Befliktafl’›n 2003 y›l›nda flampiyon olduktan sonraki ilk maç› ve ilk maç›nda biz böyle bir pankart ast›k kapal›n›n üzerine. Bo¤azdaki teknemizi böyle
dolaflt›rd›k. Ve gazeteler de bu slogan› kulland›lar. Seyircilerle özellikle iç içe olmam›z, seyircinin bize dokunabiliyor olmas› ürünün ulafl›labilir oldu¤unu, sempatik oldu¤unu, her yafl grubuna hitap edebilir oldu¤unu gösterdi. Bizim s›kça
kulland›¤›m›z bir iki slogan›m›z var. “Bizde her numara var!” Hem beden anlam›nda bunu söylüyoruz hem de markam›z›n çok de¤iflik pazarlama ve iletiflim
stratejileri olmas› anlam›nda bunu kullan›yoruz.
Bu foto¤raf›n ne özelli¤i var diyeceksiniz. Bu foto¤raf kat›ld›¤›m›z bir ayakkab› fuar›n›n akabinde iki ay sonra bize fuar foto¤rafç›s› taraf›ndan gönderildi.
251
Dedi ki bizde size ait bir foto¤raf var, göndereyim, bende duruyor. Biz de ald›k
foto¤raf›. Nedir bu dedik. “Say›n Bakan fuar› açt› Valiyle birlikte, bütün alanlar›
geziyordu, sizin terlik adamlar da içinden ç›km›fl kenarda dinleniyorlard›. Bakan
çok koyu bir Befliktafll› olmas› sebebiyle bize dedi ki gelin flurada bir hat›ra foto¤raf› çektirelim. Çektirdik. Foto¤raf da kald›. Size verelim dedik” dedi. Yani
düflünebiliyor musunuz Bakan, Vali ve bir terlik sonuçta maskot da de¤il. Gidiyor ve birlikte resim çektiriyor. Bizim bundan sonra haberimiz oldu. Tabii ki bunun önemli bir pay› var. Herkesin hayranl›kla izledi¤i flöhretlere en yak›n karakterlerden biriyiz biz. Sürekli onlar›n içerisindeyiz. ‹ç içeyiz ve onlarla çok samimiyiz. Onlarla arkadafl›z, onlarla dostuz. Onlarla beraber biz de çok e¤leniyoruz.
Karikatürler çiziliyor. Bir sürü karikatür çiziliyor bizimle alakal› ve çok da komik geliyor mizahç›lar için.
Sadece futbolda de¤il, basketbolda da var›z. Galatasaray’›n, Fenerbahçe’nin
ve Befliktafl’›n basketbol maçlar›na da gidiyoruz. Bu “Av Sezonu Aç›ld›” pankart›m›zdan önceki pankart›m›z. Bunu Befliktafl flampiyon olmadan önce kullanm›flt›k. Bu sloganlar› maç öncesinde tam ‹stiklal Marfl› okunurken açt›k hep. Bunlar› bir gece önce as›p da b›rakmad›k. Tam ‹stiklal Marfl› okunurken ve bütün kameralar futbolcular› ve karfl› tribünleri gösterirken yavafl yavafl bu pankartlar
aç›ld›. Bunun da tabii ki seyircide daha farkl› bir etkisi oldu.
Gördü¤ünüz gibi, 100. Y›l Kupas› kald›r›l›rken en yak›n karakter Twigy Terlik Adamlar. Befliktafl’›n sahas› kapat›ld›¤› zaman Befliktafl dergisine verdi¤imiz
reklâmlarda taraftar› biraz daha sa¤duyulu olmaya ça¤›rd›k. Ekonomist Dergisi
taraf›ndan bu yapt›¤›m›z ifllerin bütününden ötürü Mor ‹nek Farkl›laflma Ödülü’nü kazand›k. Yine 100. y›l aktiviteleri Befliktafl’›n hat›rlarsan›z 2003’te çok flaflaal› bir dönemiydi. O dönem çok güzel günlerdi. Sonra, 29 Ekim Bayram›’n›n on
gün kadar öncesinde, o kötü olay meydana geldi. Askerlerimiz flehit edilmiflti. Biz
burada bir sosyal hassasiyet kampanyas› yapal›m dedik ve aç›k hava reklâmlar›m›z ile beraber gazetelere de bu reklâm› verdik. Logo özellikle kullanmad›k bu
bir reklam olmad›¤› için bu bölünmeye karfl› duyarl› olmal›y›z anlam›nda.
Bunu Befliktafl’›n çarfl› grubu da kullanmak istedi. Çok hofllar›na gitti. Hemen iki gün sonra oynanacak Befliktafl maç›nda da yine kapal› tribünlerde bu flekilde pankart›m›z› ast›k.
Yine aç›k hava reklâmlar›n› da bu flekilde kulland›k. Bunlar da Befliktafl ile
alakal› çok de¤iflik foto¤raflar.
Fenerbahçe’ye gelince, Fenerbahçe’nin yüzüncü y›l›nda K›z›ltoprak’ta kulland›¤›m›z slogan çok be¤enildi. Mümkün oldu¤unca di¤er rakipleri incitmeyen
252
ama biraz futbolun “flamata, k›zd›rma, ti’ye alma, flaka yapma” özelli¤ini ön plana ç›karmaya çal›flt›k. Biraz önce gördü¤ümüz gibi, bakan da foto¤raf çektirdi,
Platini de geldi stand›m›z›n yan›nda foto¤raf çektirdi.
Bu panomuzu yine K›z›ltoprak’ta üç sene önce ast›k. Bu pano yüzünden tart›flma oldu. Baya¤› tart›flmalar oldu. “Cumhuriyet” kelimesi nedeniyle flikâyet edildik savc›l›¤a ve bizim “Fenerbahçe Cumhuriyeti” pankart›m›z oradan indirildi
“Cumhuriyet” kelimesinin kanunen sadece “Türkiye Cumhuriyeti” olarak kullan›labilece¤i, flaka da olsa baflka türlü kullan›lamayaca¤› gerekçesiyle. Allah’tan savc›lar Fenerbahçeliydi. Bizi fazla h›rpalamadan çok sevimli bir flekilde u¤urlad›lar. Bu
da o dönemde baya¤› bir sansasyon yaratm›flt›. 2004 y›l›ndayd› bu tart›flmalar.
Yine futbol dünyas›n›n ünlü isimleri Fenerbahçe Kulübüne geldikleri zaman kulüp yöneticileri taraf›ndan lisansl› ürünler anlam›nda bilgilendiriliyorlar.
Teknik adamlar›m›zla samimiyetimiz seyircide bize bir flöhret gibi yaklaflma
duygusu yaratt›. Her gördükleri yerde bizim resimlerimizi çektiler.
Yine basketbol maçlar›ndan bir görüntü.
fiu görüntüyle Kad›köy’de her Fenerbahçe maç›nda karfl›laflabilirsiniz. Fenerium’un önünde Fenerbahçe ürünlerini gösterdik.
Tabii ki bu arada gazetelerdeki görünürlü¤ümüzü hiç saym›yorum. Gazetelerde iki klasör, üç klasör çok rahat birinci planda göründü¤ümüz gizli reklam
denen çal›flmalar›m›z oldu.
Galatasaray’a gelince, tabii ki biz bu çal›flmalar›m›z› sat›fl noktalar›na da götürdük. Sadece seyirciyle, futbol oynamaya gelen insanlarla kucaklaflmad›k. Sat›fl noktalar›nda da gördü¤ünüz gibi babalar, anneler çocuklar›n› tuttuklar› tak›mlar›n terli¤inin içine koyup bol bol foto¤raf çektirdiler ve ürünümüz albümlerinde yer ald›.
Her sahaya ç›k›fl öncesinde, futbolculara iyi flanslar diledik. Buras› Galatasaray Metin Oktay Tesisleri’ndeki yedek kulübeleri. Buran›n yenilenmesi ile ilgili bizden kulüp idarecisi arkadafl›m›z bir ricada bulundu¤unda, bizim sadece kulübeyi yenileyip logomuzu koyaca¤›m›z› düflünüyordu. Fakat biz böyle bir kulübe yapt›k. ‘Kral Dairesi’ yazd›k yedek oyuncular›n oturaca¤› yere ve bu çok esprili bulundu ve herhalde daha bütün Galatasarayl› futbolcular burada röportaj
vermeye bafllad› ve televizyonda olsun gazete ve dergilerde olsun bizim yedek
kulübelerimiz röportaj alan› oldu neredeyse.
Temeli at›l›rken Galatasaray dergisine verdi¤imiz reklâm böyleydi. Verdi¤imiz reklâmlarda popüler noktas› ne ise onu ön plana ç›kard›k.
2005 y›l›nda tak›m sahaya ç›kt›¤› zaman gördü¤ünüz gibi on ikinci oyun-
253
cu da Twigy’di.
Rüya tak›md›. Eski aç›k tribününde inflaat vard›. Onun arkas›n› “Rüya Gibi” pankart› ile bu flekilde kaplad›k. Gördü¤ünüz gibi gazetelerde bu flekilde yer
ald›k. Sadece resmimizin yer almas› de¤il, manfletleri de bizim reklam panomuza at›fta bulunarak att›lar.
Yine klasik görüntülerden bir tanesi.
Bu Ali Sami Yen Stad›’n›n üzerinde sanki içeride arenay› izleyen insanlar
varm›fl gibi bir görüntü yaratt›k. Bu da güzel tepkiler çekti. Ve gerçekten de
uzaktan bak›ld›¤› zaman içeriye bakan insanlar varm›fl gibi görünüyordu.
Yine bu görüntüler çok yer ald› bas›nda.
Bu da baflka bir yedek kulübesi Florya’dan. Yine bu baflka bir yedek kulübesi. Galatasaray’›n genç tak›m oyuncular› A tak›ma çok genç yaflta geçtikleri için
böyle yavru aslan resimleri koyarak aslan yetifltirme merkezi yazd›k. Ve milli tak›m da kamp›n› orada yapt›¤› zamanlarda böyle görüntüler ortaya ç›kt›.
Dikkat ettiyseniz sa¤ alt köflede sar› k›rm›z› bir nazar boncu¤u var. Buras›
Florya’daki sa¤l›k ekibinin oturdu¤u kulübe. Yani her bir kulübeye farkl› slogan
koyduk. Burada bütün sa¤l›k ekibi, doktorlar ve masör oturdu¤u için. ‹ki sene
önceydi san›r›m. Burada yine böyle bir görüntü ç›kt›.
Yeni ürünlerimiz ç›kt›kça sahada yine bunlar› gösterdik. Ali Sami Yen’in
üzerinde böyle bir reklâm verdik. Tepki çekti. Cumhuriyet gazetesinin birinci
sayfas›nda baya¤› büyük bir haber olarak ç›kt›. Biz burada “Cehenneme Hofl Geldiniz!” ifadesini gayet mecazi anlamda kullanm›flt›k asl›nda. Bu fliddeti körüklüyor diye kald›rmam›z› talep ettiler. Biz de onun yerine “Avrupa Kupalar› Türkiye Temsilcisi” yazd›k.
Bu da son flampiyonluk. En popüler olan›. Son flampiyonlukta yine Galatasarayl› futbolcular›n en yak›n›nda olan bizdik. fiampiyonluk kupas› kald›r›l›rken
de yine oradayd›k. En yak›n anlamda konuya flahitlik ediyorduk. Törenlerde çok
çok yak›n durduk futbolcularla. Yine iç içeydik.
Bu flampiyonluk gecesi, stat tamamen da¤›ld›ktan sonra stad›n üzerine koymufl oldu¤umuz reklâm. “Ben bu an› daha önce yaflam›flt›m” dedik yine 20.45’te
Galatasaray flampiyon oldu¤u için. O bilindik Frans›zca deyimi “Dejavu” fleklinde alt›nda Türkçe aç›klamas› ile birlikte kulland›k. Tabi ki burada flöyle bir konu var. Fark›ndaysan›z bu pano sabaha karfl› tak›l›yor ve sabah bize bunu yapan
ekip bunun foto¤raflar›n› att›. Bir sürü foto¤raf göndermifller de¤iflik aç›lardan
çekmifller. fiimdi bilemiyorum bu foto¤rafta ne dikkatinizi çekiyor. Ekip daha
yeni bitirmifl, foto¤raflar› çekiyor saat sabaha karfl› dört veya befl ve bize ertesi
254
sabah da e-posta gönderilecek. Bak›n›z sahada bir kifli hemen geçmifl foto¤raf çekiyor. Görüyor musunuz? Bu bize çok ilginç geldi. Sahadaki taraftar›n görüntüsü bize çok ilginç geldi. O panonun önünde ertesi günü bilemiyorum ne kadar
ama herhalde binlerce taraftar foto¤raf çekip birbirine göndermifltir. Bu çok esprili bir çal›flma olarak de¤erlendirildi. Ve Galatasaray ile ilgili yapt›¤›m›z k›sa çal›flmalar da bu kadar.
Ben çok k›sa bir sunum haz›rlad›m. Sadece en çok dikkat çeken çal›flmalar› yapt›k bir ufuk açmas› ad›na, farkl›l›¤›m›z› göstermek ad›na. Onun haricinde
dedi¤im gibi en az bunun on kat› kadar an›, malzeme, ilginç olay var yaflad›¤›m›z. Ama dedi¤im gibi s›n›rl› zamandan dolay› sizinle sadece bir k›sm›n› paylaflabiliyorum. Buyurun.
KATILIMCI - Ben flunu sormak istiyorum, üç büyüklerle çok yak›ns›n›z ve
çok büyük destek veriyorsunuz. Tahminlerinizin üstünde söyledi¤iniz fleyler.
Ben öyle anl›yorum. ‹lk baflta çok amatör oldu¤unuzu ama daha sonra beklentilerinizin üzerine ç›kt›¤›n›z› anlad›m. fiunu sormak istiyorum, hangi kulüp sizin
yat›r›mlar›n›za daha iyi cevap verdi? Hangisinde daha çok kendi reklam›n›z› yapabildiniz ve ürün satabildiniz?
S‹NAN ÖNCEL - fiimdi flöyle söyleyeyim; burada ilk baflta söyledi¤im konu amatörlük de¤il, iflin bu kadar farkl› boyutlara gidece¤ini ilk baflta tahmin
edememifltik. Yoksa bu iflin çok verimli olabilece¤ini biz tahmin etmifltik. Ama
bizim burada birinci amac›m›z reklam›m›z› yapmak de¤il öncelikle ürünümüzün
bir taraftar›n bir parças› oldu¤unu, kulübün bir parças› oldu¤unu, tak›m ruhunun bir parças› oldu¤unu bilinçalt›na kaz›makt›. Bunu yapmaya çal›flt›k ve bunu
baflard›¤›m›z› tahmin ediyorum. Ama bir defa yap›p b›rakmakla olmaz, bunu devaml› yapman›z laz›m. Lisansl› ürün sat›fl›nda kulüplerin kendi sat›fl› içerisinde
Fenerbahçe sat›fl noktas›n›n fazla olmas› ve organizasyon h›z›n›n daha yüksek olmas› sebebiyle Fenerbahçe sat›fllar› flu anda di¤er iki kulübün önünde gidiyor.
Daha sonra Galatasaray ve daha sonra da Befliktafl geliyor. Ancak üç kulübün birden ürününün sat›ld›¤› noktalarda hemen hemen bafla bafl gidiyor çünkü yan›lm›yorsam 56 tane Fenerium varken, Galatasaray onun yar›s› kadar, Befliktafl daha da az. Dolay›s›yla ister istemez bu yayg›nl›k daha fazla sat›fl getiriyor. Ama diyelim Boyner gibi, Migros gibi ma¤azalarda biz ürün satt›¤›m›z zaman Fenerbahçe ve Galatasaray hemen hemen bafla bafl gidiyor, Befliktafl onlar›n biraz daha gerisinden geliyor. Üç kulüple de çok iyi aram›z. Orada da lisansl› ürün pazarla-
255
mas›n› iyi bilen yöneticiler var ve lisansl› ürünün de bu flekilde pazarlanmas›na
çok büyük destek veriyorlar. Üç kulüpten de çok yak›nl›k görüyoruz. Buyurun.
KATILIMCI - Peki bu durum di¤er ürünlerinizin sat›fl›na da yans›d› m›?
S‹NAN ÖNCEL - Tabii ki. Bizim di¤er ürünlerimiz de taraftar› destekliyor,
taraftar da di¤er ürünlerimizi destekliyor çünkü bu bir bütün. Ben dedi¤im gibi
burada sadece lisansl› ürünleri anlat›yorum. Lisansl› olmayan ürünler ile lisansl› ürünlerin birbirini etkilemek anlam›nda çok ciddi etkisi var. Bu sadece lisansl› ürün o taraf› olumlu anlamda etkiliyor diye anlafl›lmas›n. Lisansl› olmayan
ürünler de bu taraf› çok iyi etkiliyor. Sadece bizim lisans›m›z kulüplerde de de¤il bu arada. Çizgi karakterlerde de lisans›m›z var. Ünlü Brezilyal› model Gisele
Bündchen ile de bir lisans anlaflmam›fl var. Dolay›s›yla, kad›n hedef kitlenin çok
yak›ndan bildi¤i Gisele Bündchen markas›yla da çok iyi çal›flmalar›m›z var. Dolay›s›yla, bu sat›fl noktalar›na olumlu yans›yor.
KATILIMCI - Dedi¤iniz gibi, üç büyüklere ürün üretiyorsunuz ve hepsine
de eflit mesafede olmaya çal›fl›yorsunuz. Ben bir Fenerbahçe taraftar› olarak bakaca¤›m olaya flimdi. Ali Sami Yen Stad›’n›n önünden her gün geçti¤im için her
gün bir sinir krizi geçiriyorum o “Dejavu” mesaj›n› gördü¤ümde. Acaba bir çekinceniz olmuyor mu? Sat›fllar da bir düflüfl oluyor mu?
S‹NAN ÖNCEL - fiimdi o ayr› bir fleydir bu ayr›. Ben Fenerbahçe formam›
giyiyorum. K›z›m› da al›yorum yan›ma. O da Fenerbahçe formas›n› giyiyor. Teflvikiye’de oturuyorum. Kad›köy’e kadar Fenerbahçe maçlar›n› dinleyerek gidiyoruz. Yani havaya giriyoruz. “K›z›m hangi CD’yi dinleyelim?” diye soruyorum.
“Baba bu CD’yi dinleyelim” diyor. 100. y›l marfl›ndan bafllayarak s›rayla marfllar› dinliyoruz. fiimdi taraftar olmak ayr› bir konu. Ben biraz önce de söyledi¤im
gibi 2002’de bu ifle bafllad›m. 2000 y›l›nda Galatasaray EUFA flampiyon oldu¤unda Galatasarayl› arkadafllar›mla beraber ben bir kutlama turuna kat›lm›flt›m
bunu da aç›k aç›k söylüyorum. Fenerbahçeli kat›l›r m›? Valla ben kat›ld›m. Siz
kat›lmayabilirsiniz ama ben kat›ld›m çünkü biz Brezilya’dan Çin’e kadar bir sürü ülke ile ifl yap›yoruz ve flunu biliyorum ki bir ülkenin kuvvetli markas›, popüler markas› o ülke vatandafl›n›n tamam›na olumlu yans›yor. Galatasaray flampiyon oldu¤unda ben 1988 y›l›ndan beri d›fl ticaret yapan birisi olarak bunu çok
yak›ndan gördüm. Özellikle futbol izleyen erkek kitle kim olursa olsun Çinli de
256
olsa ‹talyan da olsa ve özellikle Avrupal›lar bize çok farkl› bakmaya bafllad›lar.
Özellikle ‹talyanlar. ‹talyanlar›n, ‹spanyollar›n hep Avrupa kupalar›nda baflar›lar› vard›r, daha böyle bir artistik durufllar› vard›r. Galatasaray’›n flampiyonlu¤undan sonra hepsi tebrik ederiz dedi. Ona Galatasaray diye bakm›yor, bir Türk tak›m› diye bak›yor. ‹nter’e ‹talyanlar diyoruz biz ‹nterliler demiyoruz ki. Dolay›s›yla, Galatasaray, Befliktafl ve Fenerbahçe’nin baflar›s› uluslararas› anlamda bütün kulüpleri olumlu yönde etkiliyor. O aç›dan bakarsan›z Galatasarayl›lar da bize e-posta att›lar neden “Fenerbahçe Cumhuriyeti’ne Hofl Geldiniz!” yaz›yorsunuz diye. “Hofl geldiniz laf›n› nerede gördünüz, var m› burada hofl geldiniz laf›”
dedik. “Fenerbahçe Cumhuriyeti: Nüfus 25 Milyon” yazd›k biz oraya. fiimdi birkaç Galatasarayl› da bize öyle yaz› yazd›. “Biz k›n›yoruz. Biz Kad›köy’de oturuyoruz. Niye ‘Fenerbahçe Cumhuriyeti’ne Hofl Geldiniz!’ yazd›n›z?” dedi. fiimdi
burada biz biraz sokak çocuklu¤u yap›yoruz. Muziplik yap›yoruz çünkü çok s›radan yaparsan›z “Tak›m›n›n ürününü al, tak›m›na destek ol” gibi bu çok klifle
bir fley art›k. Bu görülmüyor bile. Kimse fark›na bile varm›yor. Yani biz böyle bir
fley kullanmay›z. Bize deseler ki size bütün günlük gazetelerde birer sayfa yer veriyoruz ama bu slogan› kullanacaks›n›z, kesinlikle kullanmay›z. Bunu samimiyetle söylüyorum. Çünkü biz o de¤iliz. Çünkü insanlar›n fark›na varmas› için biraz çekifltirmeniz laz›m. Ama Fenerbahçe’ye de en az o kadar güzel bir fley yapmam›z laz›m ki siz ona ses ç›karmayas›n›z. Yoksa her kulübün çok fanatik afl›r›
taraftarlar› var. Bizim yerimiz Fulya’da düflünebiliyor musunuz? Fulya’da Befliktafl’›n göbe¤indeyiz. Ali Sami Yen burnumuzun dibinde. Bütün taraftar gruplar›yla da aram›z çok iyi. Hepsiyle çok iyi. Ultra Aslan ile de çok iyi, Çarfl› ile de
çok iyi, Genç Fenerbahçe ile de aram›z çok iyi. Bu iliflki de para iliflkisi de¤il,
sponsorluk iliflkisi de¤il. Onlardan biz fikir al›yoruz ne yapal›m, nas›l yapal›m
diye ve onlar da kendi aralar›nda çok iyi. Çarfl›, Ultra Aslan ve Genç Fenerbahçe kendi aralar›nda çok iyi arkadafllar. Di¤erleri niye kavga ediyor bunu anlamak
mümkün de¤il. Buyurun.
KATILIMCI - Baflka kulüplerle örne¤in Trabzonspor, Sivasspor ile ileride
bir proje anlaflmas› falan var m›?
S‹NAN ÖNCEL - Trabzonspor ile bir dönem çal›flt›k fakat istedi¤imiz verimi elde edemedik. Burada yapt›¤›n›z bir reklam ve fikir yat›r›m› var. Sadece parasal de¤il, konsantrasyonunuzun bir bölümünü o alana harc›yorsunuz. Bunu
yapt›¤›n›za gerçekten de¤miyor çünkü bu toplam kalite, toplam bilinç gibi bir
257
fley. Mesela Fenerbahçe, Befliktafl ve Galatasaray’da toplam bilinç var. Lisanl›
ürün kullan›m› ile alakal› Fenerbahçeli, Galatasarayl› ve Befliktafll› taraftarlar her
ma¤azaya giriflinde yeni ürün görüyor ve oradan o ürünü al›rken özellikle Ali Sami Yen’den almak istiyor çünkü hat›ras› oluyor. “Ben bunu flu sene Ali Sami
Yen’den alm›flt›m” diyor. Mesela siz Saraço¤lu’ndan almay› tercih edersiniz, gidip Kad›köy’deki bir Fenerium’dan almak istemezsiniz çünkü onun bir hat›ras›
var. Maalesef di¤er kulüplerde böyle baflar›lar olmad›¤› için, sadece forma sat›fl›
ile s›n›rl› kal›yor. Lisansl› ürün sat›fl› ciddi bir hacim gerektiriyor. Olmay›nca da
yürümüyor ifl.
KATILIMCI - Yurtd›fl›nda üniversitelerin üzerinde üniversite logosu olan
bu tür ürünleri çok fazla var. Türkiye’de de birçok üniversite var Bo¤aziçi, Koç,
ODTÜ, Sabanc› gibi. Bunlara gidip logolu ürünlerini kendi ö¤rencilerine satmay› düflündünüz mü hiç?
S‹NAN ÖNCEL - fiimdi onu hiç düflünmedik. O da ilginç ama burada da
üniversitelerin lokomotif lisansl› ürünü tiflört her zaman için. Bizim ürünümüz
ana ürün de¤il. Bizim ürünümüz yan ürün. Siz öncelikle tiflört koleksiyonu yaparsan›z, onun devam›nda da terlik gelebilir. Ama ben orijinal bask›l› üniversite
tiflörtü hiç görmedim. Var m› yok mu bilemiyorum ama mesela Bo¤aziçi yapabilir öyle bir fley. Tiflört tasar›m› ile ciddi tiflört satabilir diye düflünüyorum.
Çok teflekkür ediyorum kat›l›m›n›z için.
M‹SAF‹R SALONU
SUNUCU - “Ço¤unlu¤un arzular›na uyarak farkl› ve yeni fleyler ortaya koymak kesinlikle mümkün de¤ildir.” Alg›lama Yönetimi kitab›nda da vurgulad›¤›m
bu sözler Akflam gazetesi köfle yazarl›¤›n›n yan› s›ra Marketing Türkiye’de finans
dergilerinde iletiflim üzerine yaz›lar yaz›p Bahçeflehir Üniversitesi ‹letiflim Fakültesi’nde iletiflim dersleri veren Bersay ‹letiflim Grubu Yönetim Kurulu Baflkan›
Say›n Ali Saydam’a ait. Kendisini alg› yönetimi, sponsorluk, reklâm ve kurumsal
sosyal sorumlulu¤un karfl›laflt›rmas›yla ilgili olarak kürsüye davet ediyorum. Hofl
geldiniz, buyurun.
“Alg› Yönetimi; Sponsorluk-Reklam ve KSS’nin Karfl›laflt›r›lmas›”
258
AL‹ SAYDAM (Bersay ‹letiflim Grubu Yönetim Kurulu Baflkan›) - fiimdi konuya h›zl› bir girifl yapal›m. Sunumdaki slayt flovunu asistan›m Asl› yönetecek. ‹lk önce bir örnek gösterece¤im, soru soraca¤›m, el kald›rarak cevap vereceksiniz. Cevap vermekten korkmay›n. Yanl›fl cevap verebilirsiniz. Bir örnek
gösterece¤iz, bu örnek bir sponsorluk mu, kurumsal sosyal sorumluluk yani KSS
midir diye soraca¤›m? Bir KSS projesi midir, yoksa bir sponsorluk projesi midir?
Ondan sonra elinizi kald›racaks›n›z. Sponsorluk oldu¤una inan›yorsan›z elinizi
kald›racaks›n›z, ya da KSS için elinizi kald›racaks›n›z. Bu aflamada herhangi bir
sorusu olan var m›? Yok. O halde bafllayabiliriz.
fiimdi bu Eczac›bafl›, ‹stanbul Kültür ve Sanat Vakf› içerisinde. Bu bir sponsorluktur diyenler elini kald›rs›n. Kurumsal sosyal sorumluluktur diyenler elini
kald›rs›n. Bu arkadafllar kalabilir, di¤erleri ç›kabilirler. Devam ediyoruz.
Bu bir emniyet kemeri kampanyas›.
KATILIMCI - Burada önemli olan bunu yapan›n emniyet kemeri yapan bir
firma olup olmad›¤› de¤il mi?
AL‹ SAYDAM - Çok yerinde bir soru. Çok güzel bir tart›flma konusu. Emniyet kemeri yapan bir firma olsayd› ne olurdu, yapmayan bir firma olsayd› ne
olurdu?
KATILIMCI - Emniyet kemeri yapan bir firma olsayd› kurumsal sosyal sorumluluk de¤il, sponsorluk olurdu.
AL‹ SAYDAM - Siz çözdünüz, ben gidebilirim.
KATILIMCI - Emniyet Genel Müdürlü¤ü yapsayd›, sosyal sorumluluk olurdu.
AL‹ SAYDAM - Peki, neden sponsorluk?
KATILIMCI - fiunun için; kurumsal sosyal sorumlulu¤un yap›lan profesyonel iflle ilgili olmamas› gerekiyor.
AL‹ SAYDAM - Sizin ekleyece¤iniz bir fley var m›?
KATILIMCI - Belki flöyle söylemek mümkün. Görevi olmayan bir fleyin yap›lmas›na katk›da bulunmak.
259
KATILIMCI - Ticari iflin d›fl›ndaki bir alana.
AL‹ SAYDAM - ‹flin içinde ticaret olmayacak yani. Biz ayr›ca para kazan›yor olmayaca¤›z. Para kazan›yor olursak ne oluyor? Ticari bir bak›fl aç›s› olursa
o, ne olur? KSS olur mu? Sponsorluk olur, reklâm olur dediniz. Reklâm de¤il de
sponsorluk olabilir.
Peki, flu gördü¤ünüz örnek nedir? Sponsorluk diyenler elini kald›rs›n. KSS
diyen var m›? Yok. Reklâm diyen var m›? Bu gördü¤ümüz Türkiye Futbol Federasyonu, do¤ru mu? Bu arkadafllar bir sponsorluk çal›flmas› m› yapm›fllar, KSS
mi, kurumsal sosyal sorumluluk mu yapm›fllar? Sponsorluk yapm›fl diyenler elini kald›rs›n. Peki, KSS yapm›fl diyenler var m›? Yok. Oybirli¤iyle bunlar›n sponsor oldu¤unu düflünüyoruz. Biraz daha bak›yoruz slayta. fiimdi görüntüyü kald›r›yoruz. Soru flu: Türkiye Futbol Federasyonunun sponsor listesini gördünüz.
Sponsorlar kim? Bir tane söyleyeceksiniz. Bir dakika, el kald›r›n. Bir tanesini siz
söylediniz. ‹ddaa. Siz söyleyin.
KATILIMCI - Coca Cola.
KATILIMCI - Garanti.
KATILIMCI - TTNET.
KATILIMCI - Nike.
AL‹ SAYDAM - Baflka?
KATILIMCI - Efes Pilsen, Ülker, Teknosa, Mercedes.
AL‹ SAYDAM - Peki, baflka. Yok. fiimdi slayta geri gelelim ve neleri unuttu¤umuza bakal›m. Petrol Ofisi’ni atlad›k. Türk Hava Yollar›’n›, Turkcell’i atlad›k, Ac›badem’i atlad›k. Peki, kabahat bizim mi onlar›n m›? Kabahat bizim diyenler elini kald›rs›n. Görelim bir. Onlar›n diyenler elini kald›rs›n. Fikri olmayanlar› d›flar› ç›kartaca¤›m. ‹ki tarafa da oy vermeyenler d›flar› ç›ks›n. Çok teflekkür ediyorum. Tabii ki kabahat onlar›n. Turkcell, Ça¤dafl Yaflam› Destekleme
Derne¤i ile beraber “Ça¤dafl Türkiye’nin Ça¤dafl K›zlar›.” Sponsor mu KSS mi?
KSS diyenleri göreyim. Sponsor diyenleri göreyim. Siz ikisine de el kald›rd›n›z.
260
KATILIMCI - Jargonunuza pek al›fl›k olmad›¤›m için çekincede kald›m.
AL‹ SAYDAM - Jargonumuza al›fl›k de¤ilsiniz demek. Jargonumuz iletiflim,
mesle¤imiz yani.
KATILIMCI - O zaman sponsor diyeyim.
AL‹ SAYDAM - Peki, yan›ld›n›z, tabii ki KSS. Hem de çok iyi bir KSS. Neden iyi bir KSS? Uzun vadeli. Kilit kelimelerden bir tanesi: Uzun vadeli. Gelifltirilebilir, ölçülebilir. Bugünkü sunumun tek önemli laf›n› söylemiyorsunuz. Bugün bu sunumu yapmam›n en önemli nedeni o. ‹letiflim aç›s›ndan iyilik yapmak
do¤ru mudur? Do¤rudur diyen elini kald›rs›n. ‹yilik yap, kuyuya at. ‹ster KSS ister sponsorluk olsun, en kritik nokta iletiflim. E¤er iletiflimini yapm›yorsan›z,
hiçbir anlam› yok, hiç yapma. Soru flu, cevap bekliyorum, el kald›rarak cevaplar›n›z› verin. Vehbi Koç, hay›r hasenat›n reklam› olmaz demifl. Bu cümle marketing communication, Türkçedeki karfl›l›¤› olan “pazarlama iletiflimi” aç›s›ndan
do¤ru mu de¤il mi? Yanl›fl diyenler elini kald›rs›n. Do¤ru diyenler elini kald›rs›n. Do¤rudur diyenler Vehbi Koç’un bir bildi¤i vard›r diyorsunuz yani.
KATILIMCI - O da iletiflimin bir parças›.
AL‹ SAYDAM - Hay›r hasenat›n reklam› olmaz laf› tabii ki do¤ru. Fakat
KSS ve sponsorluk hay›r hasenat m›d›r? Hay›r. Bu yüzden hay›r hasenat›n reklam› olmaz laf› do¤ru, fakat KSS ve sponsorluk kesinlikle hay›r hasenat ifli de¤ildir. Hay›r hasenat ifli yap›yorsan e¤er, ne yapacaks›n? Etrafta hay›r yapt›¤›n› söyleyecek misin? “Ben, dört tane çocuk okutuyorum, koçlar gibi. Bunlar her bayramda gelir elimi öper.” Böyle bir fley olabilir mi? Böyle söyleyen insan itibar m›
kazan›r, kaybeder mi? Hay›r hasenat›n reklâm› olmaz laf› do¤ru, fakat KSS ve
sponsorluk kesinlikle hay›r hasenat ifli de¤ildir. Geldik bafla. Biraz önce beyefendinin bizi ayd›nlatt›¤› gibi, demek ki Turkcell ile ilgili kritik nokta, baflar›l› olmas›n›n nedeni bu konuda yapt›¤› do¤ru tan›t›m. Birazdan gelece¤iz buna. Bir
tak›m rakamlar var, çok kabas› flu: E¤er sponsorlu¤a ya da KSS’ye 100 lira ay›r›yorsan, 50 lira da bunun iletiflimine ay›racaks›n.
Peki. “Meslek Lisesi, Memleket Meselesi”. Koç. Bu, KSS mi, sponsorluk mu?
Sponsorluk diyenler elini kald›rs›n, görelim bakal›m. Zor soru. Sen kald›rm›yorsun. Sen neye elini kald›rmak istiyorsan ona kald›rmayarak do¤ru cevap verebi-
261
lirsin. Böyle bir flans›n var. Böyle bir tekerleme var, ben bay›l›yorum ona. Baz›lar› sa¤ tarafla sol taraf› kar›flt›r›rlar ya, sa¤ taraf›n›zla sol taraf›n›z› kar›flt›rmaman›z için müthifl bir düstur var, size ö¤reteyim mi? Baflparma¤›n›z›n sa¤da oldu¤u taraf sol taraf›n›zd›r, baflparma¤›n›z›n solda oldu¤u taraf sa¤ taraft›r. Çok basit, bak›n böyle. Baflparmak nerede? Solda. O halde bu taraf sa¤. Çok basit. Mesela akl›n›za bu sponsorluk diye mi geliyor, KSS diye el kald›racaks›n. Bu KSS
mi diye akl›na geldiyse hemen sponsorluk diye el kald›racaks›n. Çok basit bir
çözüm. Bu ne sence? Hemen tersini söyle.
KATILIMCI - KSS.
AL‹ SAYDAM - Bak bildin valla hemen. Tebrik ederim.
Devam edelim. 5. Liderlik Zirvesi. Bu, ‹stanbul Sheraton, Maslak’ta yap›ld›.
Yukar›da da gördü¤ünüz hadise var. Sponsorluk diyenler elini kald›rs›n, bir bakal›m. KSS diyenler elini kald›rs›n. Sen, içinden kald›rmak geliyorsa kald›rmayacaks›n. Tut elini. Bir sürü sponsorluk var. fiimdi size net bir fley söylüyorum.
Bu sponsorlar›n buraya harcad›klar› para çöp. Kesin çöp. Neden? Kötü bir proje mi? Sebep ne? Kimin tan›t›m›n› yapacak? Projenin tan›t›m›n› kim yapacak?
Sponsorun kendisi yapacak, onu 5. Liderlik Zirvesi’ni düzenleyen flirkete b›rakmayacak. Kendisi tan›t›m›n› yapacak. Hem onun tan›t›m›n› yapacak hem bir fley
daha yapacak. Ne yapabilir? KSS ve sponsorlu¤un bir numaral›, bugün akl›n›zda kalmas› gereken ikinci kavram olan issue management yapabilir.
“Orman Yang›nlar›n›n ‹zlerini Silelim. Bir SMS, Bir Fidan”. RTÜK ile TVYD.
TVYD’nin ne demek oldu¤unu bilen var m›? Televizyon Yay›nc›l›¤› Derne¤i. Bu
nedir? KSS diyenler elini kald›rs›n. Sponsorluk diyenler elini kald›rs›n. Arkadafllar, bu hiç bir fley de¤ildir. ‹ngilizce söyleyeyim daha iyi anlayas›n›z diye. “This is
nothing”. Bu, ne KSS ne sponsorluk. RTÜK’ün böyle bir fley yapt›¤›n› duydunuz
mu? Haberiniz var m›? “Bir SMS eflittir bir fidan” nas›l oluyor? Mümkün mü? Fidan daha pahal›, SMS ucuz. Neresinden tutsak elimizde kal›yor. Bir de bu, afifl gibi bir fley herhalde. Okunmayan yaz›lar var. En vahimi ne? O fley a¤aca çak›lm›fl.
Bu çevre bilinci bak›m›ndan en son olacak ifl. A¤ac› orada çak›yor, falan. E¤er
sponsorluk ve kurumsal sosyal sorumluluk meselesini bilmiyorsak bak›n nas›l bir
felaket oluyor. Sizin anlayaca¤›n›z flekilde söyleyeyim. “We are in big trouble.” O
yüzden ne oluyor peki? Sponsorluk, kurumsal sosyal sorumluluk konusunu bilmemenin en büyük göstergesi ne? Bofla para harc›yorsun. Sadece para de¤il. Dünyada üç tane temel k›t kaynak var. Bunlar ne? Bir tanesi para, bir tanesi zaman, bir
262
263
tanesi de insan. Enerji falan sonradan geliyor. Bu üç tanesi esas ve bofla gidiyor.
Devam edelim. “Bir Fikrin Varsa Gel, Filizlendir”, Akbank. Burada da cosponsorlar var herhalde. Buray› ne anlayay›m ben? ‹fl orta¤› m› anlayay›m? Projeyi beraber yap›yorlar. ‹fl orta¤› m› anlayay›m, co-sponsor mu anlayay›m? ‹fl orta¤›yla co-sponsor aras›ndaki fark nedir? Anlayan var m›? Aradaki fark büyüklü¤üne göre mi diyorsunuz. Bu kadar olursa, ifl orta¤›; flu kadar olursa co-sponsor mu
diyorsunuz. Burada ne var? KAG‹DER, Inovent, Endeavor, Sabanc› Üniversitesi.
Arkadafllar, bu böyle ifl orta¤› falan de¤il. Buna koçlar gibi co-sponsor diyoruz.
Yani bundan bir fayda sa¤layacak, bundan alg›s›yla, itibar›yla ilgili bir katma de¤er elde edecek veya ticari bir sonuç elde edecek bir grup. fiuna bak›n. Logonu
böyle koyduruyorsan ve buna para veriyorsan “You are in deep trouble.” Yani paray› bofla harc›yorsun. O yüzden bu çok ince bir mesele. Kafl yapay›m derken göz
ç›karmak mümkün. O nedenle, çok dikkat etmek laz›m. Buyurun.
AL‹ SAYDAM - Evet, Dizayn Grup.
Devam edelim. “Bakkallar, Marketler Yaflad›”, DO⁄Ufi. Alt›nda “Teflekkürler Türkiye” diyor. Nereden anlad›n›z reklam›, alt›nda niye “Teflekkürler Türkiye” yaz›yor? Peki, bunun içinde sponsorluk var m›? Yok. KSS var m›? O da yok.
Bence de yok, geçelim.
“Türkçemiz parmak izimizdir. Türkçemize sahip olal›m, sahibimiz olmas›n.” Projenin sahibi kim?
KATILIMCI - Böyle yarat›c› bir projede birlikte olup Akbank ile üniversitede yarat›c› fikirlere önem veriyorum, projelendiriyorum. Bunda bir itibar kazanma durumu yok mu?
AL‹ SAYDAM - Avrupa ‹nsan Haklar› Derne¤i diyorsunuz. Arkadafllar, soruya bu kadar çok tereddüt ediyorsan›z, alg›lama s›f›r.
KATILIMCI - AH‹D
AL‹ SAYDAM - Ne demek AH‹D?
KATILIMCI - Avrupa ‹nsan Haklar› Derne¤i.
KATILIMCI - Alg›lama s›f›r m›? AH‹D diye bir fley var ama.
AL‹ SAYDAM - fiüphesiz, onun için geliyor zaten. Co-sponsor. Büyük paray› Akbank vermifl, belli. Küçük paray› bunlar vermifl, bu da belli. Ama bunu
hiç verme, gözükmüyorsun ki.
AL‹ SAYDAM - Bir de co-sponsorlar var.
KATILIMCI - Hürriyet ‹K.
KATILIMCI - Hiç vermeyen KAG‹DER mi?
AL‹ SAYDAM - ‹K var diyorsunuz. Güzel, bak onu görmüflsünüz. Baflka var m›?
AL‹ SAYDAM - KAG‹DER uyan›k, en az o vermifl. Yani, bence fikir gayet
iyi. Bir tanesi daha vard›. Boruculardan biri yap›yor bunu.
KATILIMCI - Borusan m›?
KATILIMCI - Pakpen mi?
AL‹ SAYDAM - Yok Pakpen de¤il.
KATILIMCI - Hakan Plastik mi?
AL‹ SAYDAM - Hay›r o da de¤il.
KATILIMCI - Dizayn Grup.
KATILIMCI - ATO.
AL‹ SAYDAM - Ankara Ticaret Odas› var. Sinan Aygün’ün olmad›¤› yer
yok. fiimdi slayta tekrar bakal›m. AH‹D varm›fl gerçekten, do¤ru söylüyormuflsunuz vallaha. Neymifl AH‹D, oradan okunuyor mu? Ankara Halkla ‹liflkiler
Merkezi. Ondan sonra Gazi Üniversitesi ‹letiflim, bir de Ankara Ticaret
Odas› var. Demin konuflulanlar çok ciddi konulard›. Size hemen bir aç›klama
getirelim. Siz uluslararas› ya da ulusal büyük bir flirketin sahibi olsan›z ya da kurumsal iletiflim direktörü olsan›z, bu co-sponsorlu¤a girer misiniz? Girmem diyenler el kald›rs›nlar. Girerim diyenleri göreyim. Han›mefendi girerim diyor herhalde.
264
KATILIMCI - Girerim, flöyle ki bu flekilde de¤il ama kendi ürünlerimi de
konumlanaca¤›m flart›yla girerim.
AL‹ SAYDAM - Bu flekilde girmezsiniz, neden?
KATILIMCI - Bu flekilde firmam› ifade edemem.
AL‹ SAYDAM - Peki, girmem diyenlerden bir aç›klama getirmek isteyen
var m›? Buyurun.
KATILIMCI - Hocam, zaten bir iletiflim hatas› var. ‹smimin orada görünmesi pek bir itibar kazand›rmaz.
AL‹ SAYDAM - Fena bir cevap de¤il. Ç›kt›s›n› yakalad›n ama girdisini söylememiz laz›m. Co-sponsorlukta kritik nokta fludur. Sizin söyledikleriniz detay.
Bunlara da bakaca¤›z ama co-sponsorlukta baflkalar›yla bir araya geliyorsak kiminle foto¤raf çektirece¤imiz çok önemli. Kimin yan›nda duraca¤›m›z çok önemli. Mesela flu günlerde ben Demet Akal›n ile foto¤raf çektirmek konusunda tereddütte
bulunabilirim. Sharon Stone ile foto¤raf çektirmek konusunda kesinlikle tereddüt
göstermem. Her türlü foto¤raf çektirebilirim. Bir yere co-sponsor olacaksan›z soraca¤›n›z ilk sorunun flu olmas› laz›m: Kimler var? ‹kincisi ise kimlerle foto¤raf
çektirece¤ime kime göre karar verece¤im sorusudur. Benim marka vaadim ile onlar›n marka vaadinin ne olmas› laz›m? Örtüflmesi laz›m. Örtüflmüyorsa bye-bye.
Devam edelim. “Genç Annelerden Baflkana: Borular› Yenile Baflkan.” Asl›,
görüntüyü kapatal›m. Nedir bu?
265
KATILIMCI - 3 saniye.
AL‹ SAYDAM - Maksimum 3 saniye, normali 1,5 saniye falan. Beyefendi
için bu süre yar›m dakika falan olabilir. Bana bir hocam salonda kendine birini
belirle ve espri yap, dalga geç ama seçece¤in kiflinin IQ’su yüksek olsun, dedi.
Çünkü mizah anlay›fl›, arkadafllar ‘sense of humour’ diyorlar ve ‘sense of humour’ ancak zeki insanlarda mümkün. Ben de uzaktan bakt›m, seni buldum. Bir de
önde arkadafl›m var. Biz daha sonra üçümüz beraber bir dernek kuraca¤›z. Evet,
devam edelim. ‘Genç Annelerden Baflkana: Borular› Yenile Baflkan’ Bu kimin
kampanyas›?
KATILIMCI - Do¤al Hayat› Koruma Vakf›.
AL‹ SAYDAM - Hayat› Koruma Vakf›n›n tek bafl›na yürüttü¤ü bir kampanya m›? Burada hiç KSS ya da sponsorluk yok mu? Yok. Derne¤in kendisi. De¤irmenin suyu nereden diye soral›m. Bu para nereden geliyor. Kolay bir fley de¤il.
Devam edelim. Test sorular›nda son soruyu soruyorum. Sa¤ tarafta, görüyorsunuz, bir sürü marka var. Baz› markalar sandalyelerin alt›nda kalm›fllar. O
sandalyelerin alt›nda kalan markalar›n sahipleri burada oturuyorsa…
KATILIMCI - Ben onlardan biriyim.
AL‹ SAYDAM - Sen misin o? Hangi sandalyenin arkas›nda?
KATILIMCI - Bakay›m, o kadar net göremiyorum.
AL‹ SAYDAM - fiirketinin ad›n› söyle bakay›m.
KATILIMCILAR - Bir rezalet.
KATILIMCI - NBA Türkiye.
AL‹ SAYDAM - Bence de bir rezalet. Neden?
KATILIMCI - Su kayb›n› önlemek için bir fley yap›yorlar galiba.
AL‹ SAYDAM - Harika, sizin iyi niyetinize ve zekân›za hayran›z ama biz sizin kadar zeki olmad›¤›m›z için hedef kitle bu kadar zeki de¤il. O yüzden ne
yapmak laz›m? Böyle bir fleye bakmak için maksimum süre ne kadar biliyor musunuz?
AL‹ SAYDAM - Evet, gerçekten sandalyenin arkas›nda yer al›yor. Bak›n
flurada. fiöyle söyleyeyim. Baflkalar› da sandalyenin arkas›nda kalm›fl. Bir kere
birlikte foto¤raf çektirdi¤imiz buradaki markalar aç›kças› baba markalar. Burada bir problem yok. Perakende sektöründe gördü¤ünüz bu “etki performans
analizine” bak›n›z: En üstte etki yer al›yor. Nerede bu etki? Etki, insanlar›n alg›lamas›nda. Yenilikçilik burada. KSS, sosyal sorumluluklara sahip ç›kmak burada. Türkiye’de inan›lmaz derecede düflük etki. Neyin üzerinde etki? Etki, sa-
266
t›n alma kararlar›n›n üzerinde. Çevreci olmayan bir flirketin ürünlerini Amerika’da satmas› çok zor çünkü kurumsal sosyal sorumluluk bilinci Amerikan tüketicisinin üzerinde çok etkili. Yere tüküren adamla kad›n evlenmiyor. Türkiye’de ise durum kurumsal sosyal sorumluluk aç›s›ndan iyi de¤il. Bir de dikkat
edilmesi gereken etki meselesi. fiimdi bunu anlataca¤›z. Bunu halletmek nas›l
mümkün? ‹yi yönetilmesi, güvenilen olmas›, çal›flanlar›n›n kaliteli olmas›, itibar›n›n, sayg›n›n iyi olmas›, müflteri memnuniyetine önem vermesi, kendi sektöründe lider olmas›. Bak›n, bunlar insanlar›n kararlar› ve itibar› üzerinde çok daha etkili sat›n alma davran›fllar›.
Bu, A¤ustos 2007 perakende sat›fllar›yla ilgili. Devam edelim. Haziran
2007, otomotiv. Burada etki oran› inan›lmaz derecede düflük. Bunu nereden biliyoruz? Mesela Tofafl’›n basketbol tak›m›n› kapatmas› enteresand›r, biz bunu biliyoruz. Bu, otomotiv sanayide de çok düflük. Neden böyle ç›k›yor, anlataca¤›z.
Bu sektör ise medya. Ben hangi flirket için yapt›r›ld›¤›n› biliyorum fakat maalesef söyleyemiyoruz. Burada da etki inan›lmaz oranda çok düflük. Amerika’da, ‹ngiltere’de, Avrupa’da kurumsal sosyal sorumlulu¤a önem veren bir flirket olmak,
tam tersine etki itibariyle yukar›da ç›k›yor. Mesela Türkiye’de k›z verirken erkeklere sosyal sorumluluk konusundaki tutumunu sormuyorlar. Neye bak›yorlar? Mesela, senin için bir erkekle beraber olmak için en önemli fley ne?
KATILIMCI - ‹fli var m›?
AL‹ SAYDAM - Baflka?
KATILIMCI - Ayak bilekleri ince mi?
AL‹ SAYDAM - Ayak bilekleri ince olan atlar ve erkekler iyi olur diyor.
KATILIMCI - Elleri güzel mi?
KATILIMCI - Difllerine dikkat ederim.
AL‹ SAYDAM - Eyvah, bu gençler feci. Araflt›rma yapm›fllar. Bunlarla ilgili o araflt›rmay› gördüm. Neresiydi o?
KATILIMCI - Acun meselesi.
267
AL‹ SAYDAM - Hay›r, Acun meselesi de¤il. O daha büyük bir rezalet. Kaybetmekten en çok korktu¤umuz fley nedir? Birinci s›rada cep telefonu. Annesi,
babas›, sevgilisi falan, sonlarda. Cep telefonunu kaybederse bütün kontak telefonlar› gidiyor.
O demin söyledi¤imiz flartlarla ilgili ne yapaca¤›z? Dönüyoruz, dolafl›yoruz,
ayn› yere geliyoruz. Ne yapaca¤›z peki? Madem Türkiye’de etki düflük, biz Amerika’da yaflamad›¤›m›za göre, kurumsal sosyal sorumluluk çok önemli, asl›nda
iyi yönetiyorsan›z karfl› tarafta ucuza çok iyi etki yarat›yorsunuz; sponsorluk da
çok önemli, peki ne yapaca¤›z? Dönüyor, dolafl›yor ifl iletiflime geliyor. E¤er “C”
dedi¤imiz, “continuity, consistency, creativity” yani “tutarl›l›k, yarat›c›l›k ve süreklilik” bu üç kavram çerçevesinde sponsorlu¤un ve kurumsal sosyal sorumlulu¤un iletiflimini yapmazsan›z, alg›lamada önemini art›ram›yorsunuz demektir.
Yani 1: marka vaadi tutuyor. 2: iletiflim kirlili¤i yok, çok fazla adam yok, sen
cengaver gibi iki üç kiflisin, bunu da yerine getirdin. E¤er yarat›c›, tutarl› ve süreklilik yaratm›yorsan, elde edemiyorsan yapmamal›s›n. Çünkü o zaman ancak
etkiyi art›r›yorsun. Yani iletiflimi yap›lmayan, iletiflime a¤›rl›k verilmeyen bir sosyal sorumluluk veya sponsorluk çal›flmas› demin de gördü¤ünüz gibi baflar›s›z.
Bunun sebebi etkinin düflük olmas›. Hangi konuda etki düflük? ‹tibar ve sat›n alma davran›fl› konusunda. Etkiyi art›rmak laz›m ki, att›¤›m tafl ürküttü¤ü kurba¤aya de¤sin.
James Grunig’in bir laf› var. Bu konu hakk›nda, ben y›llarca söyledim, kimse inanmad› bana. Sonra James Grunig’in bu laf›n› buldum, art›k inan›yorlar.
Çünkü ad›m John Smith de¤il. ‹nflallah günün birinde de¤ifltirmeyi düflünüyorum. Daha çok etkileyici olay›m ve marka vaadim yükselsin diye ad›m› John
Smith yapmay› düflünüyorum. Neden John Smith oldu¤unu sen biliyorsundur.
Neden Adam Smith de¤il de John Smith mesela. John Smith, Microsoft’un bütün programlar›nda örnek verdi¤i isimdir. Mesela afla¤›ya e-mail adresinizi yaz›n
diyor. Nas›l yazacaks›n? Johnsmith@bilmem ne mesela. Böylece Microsoft’un
Türkçe’mize ve dünyaya yerlefltirdi¤i alg›lama noktalar› vard›r. Bunlardan biri
John Smith, di¤eri herkes birbiriyle “Times New Roman” ile yaz›fl›r arkadafllar.
“Times New Roman”, hayat›m›z›n en önemli karakteridir. Bence Fatih Sultan
Mehmet’ten daha önemli bir karakterdir. O yüzden John Smith çok önemlidir.
Bunu unutmay›n›z. James Grunig, bence dünyan›n üç tane önemli iletiflimcisinden bir tanesi. Bir tanesi Philip Kotler, 4 P’yi bulmufl zannediyorsunuz, oysa Profesör McCarthy’den araklam›fl. Kendisi buraya geldi¤inde sordum. Bir fley diyemedi, k›pk›rm›z› oldu, önüne bakt›. Tabii böyle olmad›. Konuyu de¤ifltirip bafl-
268
ka bir konuya geçti. Ne demifl? “‹maj kelimesinden nefret ederim ve Kotler ise
bir imaj düflkünüdür.” Hakikaten böyle, Türkiye’de imaj laf› çok s›k kullan›l›yor.
KSS’yi, sponsorlu¤u neden yap›yorsun? “‹maj›m›z› düzeltelim, imaj›m›za katk›
sa¤layal›m diye” deniyor. fiimdi Grunig ne diyor bir bak›n. “Ben imajdan nefret
ederim, Kotler ise bir imaj düflkünüdür. ‹maj bir insan›n bir nesne hakk›nda sahip oldu¤u inançlar, fikirler ve izlenimler bütünüdür.” Bunu kim diyormufl?
Kotler. Benim kendi sözlü¤üm ise bana “bir imaj, bir kifli veya fleyin re-prodüksiyonu veya bir taklididir” der. Yani imaj demek “-m›fl gibi yapmak” demek. E¤er
Kotler Latince bilseydi, hakaret ediyorum, biliyor asl›nda, imaj kelimesinin Latince “imitari” yani imitasyondan geldi¤ini bilirdi. ‹mitasyon sahtecilik demektir.
“Biz ise halka iliflkilerde iyi, eski, model bir kelime olan itibar ile ilgilenmeliyiz,
imajla de¤il.” diyor. Yani, imaj kelimesini kullanaca¤›n›z yere itibar kelimesini
koyacaks›n›z ve rahatlayacaks›n›z. Bu yüzden KSS ve sponsorluk konusunda paray› bofla atmamak için bakman›z gereken yer imaj de¤il itibard›r. ‹maja çok tak›ld›¤›n›z zaman çok fazla devam ettirmeniz gerekmiyor. ‹ki tane çakt›m, imaj›m düzeldi. Düzelmiyor asl›nda. O yüzden meseleye itibar noktas›ndan bakmak
laz›m. Bu ifller imajla ilgili de¤il.
fiimdi sponsorluk ve KSS’yi alg›lama yöntemine ba¤layaca¤›z. Üç tane temel kuraldan bahsedece¤im. Ben kitab›mda 11 kuraldan bahsediyordum. Bunlardan bir tanesi “de¤erlerle uyum göstermek.” fiimdi bir tane reklam gösterece¤iz. fiimdi gösterece¤imiz, enteresan, yeni bir reklam. fiu reklama bir bakal›m.
Bu reklam›, anlad›¤›m kadar›yla herkes biliyor. Çok hofl bir reklam kampanyas›yd›. Ben bu reklam kampanyas›n› çok be¤endim. Reklamda arabada fliflman bir
gelin vard› ve “siz asl›nda kardeflsiniz” diyordu. Asl›nda bunlar çok güzel reklâmlard›. Oralarda halk›m›z itiraz etmedi ama gördü¤ünüz bu bölüme itiraz etti
ve Vodafone bunu kald›rd›. Halk›m›z neden itiraz etti? De¤erlerimizle uyuflmad›¤›ndan dolay›.
Adecco, dünyan›n bir numaral› insan kaynaklar› flirketi. fiimdi izleyece¤imiz
onun bir reklam filmi. Reklamda “onlar seni istiyor ama sen istiyor musun?” diyor. ‹nsan kaynaklar› flirketi olan Adecco’nun çok çarp›c› bir reklam filmi. Reklamda adam›n elinde tuttu¤u defterin üzerinde ne yaz›yordu? “Sözleflme” yaz›yordu. Mesaj, “o sözleflmeyi elde etmek istiyorsan masadan buraya kadar geleceksin”
idi. Adecco’nun genel müdürü çok yak›n bir arkadafl›md›r. Kendisine Türkiye’de
reklâm filmini niye göstermediklerini sordum. Gösterilmesinin herhangi bir sak›ncas› var m›? Gördü¤ünüz gibi hiçbir aç›k sahnesi yok. Müstehcen bir vaziyet
yok. Arkadafllar, neden Türkiye’de bu reklâm gösterilmez? Bu reklam kampanya-
269
s› ‹ngiltere’de rahatl›kla gösterilmifl, kampanya 1 y›l sürmüfl ve çok da baflar›l› olmufl. Bizde neden gösterilmez? Sebebini söyleyeyim mi? Bizim Silahl› Kuvvetlerimiz Cumhurbaflkan›m›z›n yan›nda ‹ngiltere’ye ziyarete gitse ve Deniz Kuvvetlerimiz akflam gemiden askerlerimizi boflaltsa, ‹ngiltere sokaklar›nda bizim ülkemizi
ziyarete gelmifl ‹ngilizler gibi kad›n k›l›¤›na girip birbirleriyle öpüflseler bizim
Türkiye’de ne olur? Hepsi ordudan ihraç edilir ve Türkiye hudutlar içerisine girebilecekleri konusunda çok ciddi endiflem var. Demek ki tamamen farkl› iki de¤er sistemi. De¤erlere dikkat etmezseniz “You are in big trouble” diyoruz.
Bu izleyece¤imiz bir Shubuo reklam›. Nas›l bir reklam? Oldukça iyi bir reklâm. Herhalde Shubuo bu reklâm yüzünden batmad›. S›rf bu reklâm yüzünden
batt›¤›n› zannetmiyorum.
fiimdi de¤erler ve kültürden bahsedelim. Burada da uyuma dikkat etmemiz
laz›m. Neye ve hangi konuya sponsor oluyoruz? fiimdi burada gördü¤ümüz meflhur “Audi’de asla bulamayaca¤›n›z aksesuarlar!” slogan›. Audi, bu slogan› Almanya’da bir kampanyada kullanabilir miydi? Almanya’da bu kampanyan›n alg›lan›p
alg›lanmayaca¤› konusunda ciddi endifleleriniz var. De¤il mi? “Beyaz yumurta topuk”. Bu beyaz yumurta topuk ile ilgili enteresan bir an›m›z var. Biz Audi ile o dönemde, kampanya s›ras›nda beraber çal›fl›yorduk. ‹skenderun’dan bir bayi demifl
ki: ‘Böyle bir fley olur mu, topu¤una basm›fl, kirlenecek çorab›’ Çok hofl de¤il mi?
Halk›m›z böyle naif. Bu gösterdi¤imiz çok baflar›l› bir kampanya. Bu kampanya
Susurluk döneminde Mercedes’in BMW’ ye karfl› kulland›¤› bir kampanyayd›.
S›radaki çok be¤endi¤im bir reklâmd›r. Bu da Almanya’da çok baflar›l› bir
reklâm kampanyas›yd›. Naml› sucuk reklâm›, Türkçe bir reklam filmi ve reklamda flark›y› söyleyenler de Türk. fiimdi sorum flu: Biz bu reklâm› al›p Türkiye’de
gösterebilir miyiz? Bu soruyu cevaplamak üzere reklam› izliyoruz. fiimdi reklâmda birkaç tane k›z gelecek. Yani inan›lmaz, bu kültür çatlamas› ancak bizde olur.
Herkeste olmaz, bence çok s›k› bir örnek.
fiimdiki ise meflhur bir bira reklâm›, çok baba bir birad›r. Bu bira reklâm›n›n Türkiye’de gösterilme flans›, zannediyorum ki, s›f›r.
KATILIMCI - O yüzden hedef kitlesini de sorgulamam›z gerekir.
AL‹ SAYDAM - Nedir?
KATILIMCI - Yani sizin bahsetti¤iniz sorundan ziyade hedef kitlesinde de
bir sorun vard›r. Yani alg›lama sorunudur.
270
AL‹ SAYDAM - Yani buradaki hedef kitlesi, yumurta, tavuklar falan anlam›nda de¤il diyorsunuz.
KATILIMCI - Evrim teorisini kavrayabilecek bir kültüre sahip de¤iliz.
AL‹ SAYDAM - Tebrik ediyorum. Buradaki durum aynen böyledir. Burada kültürel bir çat›flma var. Bu reklâm› cesaret edip de Türkiye’de göstermek
mümkün de¤ildir. Sponsor olacaksan›z, birinci olarak de¤erlerle ikinci olarak da
kültürle ilgili uyumu sa¤layacaks›n›z. E¤er uymuyorsa; zaman, para, insan kayna¤›n› soka¤a at›yoruz.
Son önemli kural, duygulara hitap etmektir. Ça¤›m›zda sat›n alma davran›fl›n›
etkilemenin tek yöntemi, biliyorsunuz, duygusal olmakt›r. Burada çok hofl iki örnekten bahsedelim. Bir tanesi bir köpek hikâyesidir. ‹zledi¤iniz reklâm› görüp de
duygusuz olan, eflektir. Benim favori reklâm›m ikincisi, gerçekten de müthifl bir
reklâm. Bu sponsorluk meselesinde de böyle üç tane temel kural söyledik. Daha önce akl›n›zda kalmas› gereken iki kavramdan bahsetmifltim. Bir de üç temel kural
var. Bugün bunlar akl›n›zda kals›n, yeter. Duyulara hitap etmeden olmuyormufl.
De¤erlere uyum, kültürlere uyum ve duyulara hitap etme meselesi. Ben hepinize
çok teflekkür ediyorum. Sunumumu bana verilen iki saatlik süre içinde bitirdi¤imi
düflünüyorum. Hepinize iyi konferanslar, kongreler ve baflar›lar diliyorum.
“Türk Sporu Nas›l Güçlendirilir, Gazeteciler Tart›fl›yor”
Moderatör: Feryal PERE - Star Tv Kurumsal ‹letiflim Direktörü ve Radikal
Gazetesi Spor Yazar›
Konuflmac›lar:
Alp ULAGAY - Hürriyet Gazetesi Spor Yazar›
Ba¤›fl ERTEN - Radikal Gazetesi Spor Yazar› ve Euro Sport Türkiye Genel
Yay›n Yönetmeni
Banu YELKOVAN - Radikal Gazetesi Spor Yazar› ve Four Four Two Der gisi Editörü
Yi¤iter ULU⁄ - Spor Yazar›
SUNUCU - Bir anekdot anlatmak istiyorum. Siz de daha çok vard›r gerçi
anekdotlar ama bize yans›yanlardan bir tanesi flöyleydi. Bir Fenerbahçe - Galatasaray maç› öncesi, eski Fenerbahçe yöneticilerinden Say›n Ömer Çavuflo¤lu’na
271
flöyle bir soru sormufllard›: “Sizce maç ne olur?” Ömer Bey de dedi ki, “Futbol
üç ihtimalli bir oyun. 1 - 0, 2 - 0 veya 3 - 0 tabii ki Fenerbahçe kazanacak.” Tamam, burada bir nükte yap›yor ama bunlar gerçekten bir yaflam tarz› oluflturuyor bir zaman sonra. ‹nan›l›yor çünkü. Ve gerçekten de merak ediyorum Türk
sporu nas›l gelifltirilir. Sizler flimdi bunlar› bizlere anlatacaks›n›z.
Feryal Han›m ben sizi sunarak bafllamak istiyorum. Star TV Kurumsal ‹letiflim Direktörü ve Radikal Gazetesi Spor Yazar› Say›n Feryal Pere’nin moderatörlü¤ünde di¤er bas›n mensuplar›m›z flimdi tart›flacaklar. Hepiniz hofl geldiniz.
Söz sizde Feryal Han›m, buyurun.
MODERATÖR - Bir kere daha herkes hofl geldi. Bu kadar kalabal›¤a karfl›
heyecan içerisinde nas›l konuflaca¤›m›z› bilemiyoruz ama burada bulunan herkes çok k›ymetli. Türk sporunun kurtuluflu için gereken 45 dakika ile huzurlar›n›zday›z. Arkadafllar›m›n onar dakika konuflma süresi olacak ve befl dakika da
belki sorular ve tart›flmak istedi¤iniz ya da onlar›n eklemek istedikleri fleyler varsa onlar için ay›raca¤›z.
Sporda futbolu anlamad›¤›m›z› hayal ederek bafllayaca¤›z. Nedir panelin
bafll›¤›? “Türk Sporu Nas›l Güçlendirilir, Gazeteciler Tart›fl›yor.” Son günlerde
çok sevdi¤im bir fley var. Spor bas›n›n› ikiye ay›r›yorlar, spor yorumcular› ve
spor yorucular› olarak. Buradaki herkes neyse ki yorumcu. Ben soldan bafllayay›m. Hepimiz içerisinde en sade tan›t›m Yi¤iter Ulu¤’un olmufl. Bunun da bir sebebi var. Hangi birini yazs›nlar bilemedikleri için muhtemelen. Ama buradakileri ilgilendiren, en az›ndan iki kifliyi ilgilendiren bir fley söyleyeyim memlekete
Banu’yu bahflederek en az›ndan bizim ilk editörümüz Radikal’de. Onun d›fl›nda
yapt›¤› her fleyi herkes biliyor zaten. Yi¤iter Ulu¤ bugün sporun güçlendirilmesi
ve gelifltirilmesinde a¤›zlarda pelesenk, herkesin durmadan tekrarlad›¤› ve sanki
yap›l›yormufl ve biliniyormufl gibi yap›lan kurumsal iletiflimden bahsedecek. Banu Yelkovan gene Türkiye’de pek çok yerde rahatl›kla söyleyebilece¤imiz kendisinin bafll›¤›d›r bu “Enler Aya Biz Yaya” olarak özetleyebilece¤imiz pazarlamada
biz ne durumday›z, niye çok iyi de¤iliz, dünyada bu anlamda rota nedir, nereye
gidiyorlar ve ne durumdalar onlar› anlatacak. Küçük bir pozitif ayr›mc›l›k yaparak herkese sekiz dakika Banu’ya on iki dakika verece¤im. Banu Radikal Gazetesi Spor Yazar›, Four Four Two Genel Yay›n Yönetmeni ve Futbol Ekstra’n›n vazgeçilmez yorumcular›ndan Ba¤›fl ile birlikte partneri. Ba¤›fl Erten de Euro Sport
Türkiye Genel Yay›n Yönetmeni ve Radikal Gazetesi Spor Yazar›. Ba¤›fl da Türk
sporunda kimliksizlik ve bu durumun olumsuz etkilerinden söz edecek. Hürri-
272
yet Gazetesi Spor Yazar› Alp Ulagay da çok çekici bir örnekle konuflmas›n› yönlendirecek. Süreyya Ayhan’dan Carolina Kluft neden olmuyor, neden olam›yor?
Ben Alp’e söz vermeden hemen önce bir örnek vermek istiyorum. Gene çok naif bir örnek olabilir ama beni çok etkilemiflti. Benim iki tane erkek kardeflim var.
Bir tanesi jinekolog ve ona geçen sene bu s›ralarda ya da iki sene önce çok ünlü
bir müessese kulübünden genç bir k›zca¤›z hasta olarak gelmifl. Yirmi befl, yirmi
alt› yafllar›nda ve teflhis erken menopoz ve kardeflimin verdi¤i rapor kesinlikle bu
dozda antrenman yapt›r›lmamal›, kesinlikle bu yar›fla yollanmamal›, hayat› boyunca bu jinekolojik problemlerden kurtulamaz ve hiçbir flekilde atletizme devam edemez olmufl. Sonuç herhalde hiç kimseyi flafl›rtmayacak. Bir daha o hastas›n› görememifl. fiimdi bakal›m neden Süreyya Ayhan Carolina Kluft olam›yor?
ALP ULAGAY - Spor nas›l güçlendirilir deyince ben biraz bireysel sporcular üzerinden gideyim dedim. Neden öyle? Süreyya Ayhan asl›nda çok bel ba¤lad›¤›m›z, umutland›¤›m›z bir sporcu. Sonra büyük bir hayal k›r›kl›¤› oldu tüm
Türk sporu için. Neden bireysel sporcular? Tak›m sporlar›nda iyi iflleyen baz› örnekler var ama biz bireysel sporcular› yönetemiyoruz. Dünyay› b›rak›n Avrupa’da
bile çok parlayan bireysel sporcumuz yok. Tak›m sporlar›nda var. NBA’ya oyucular gidiyor ama o da zaten iflleyen bir sisteme, içerisine entegre oluyor. Avrupa liglerinde futbol oynayan Türkler de var. ‹yi liglerde oynayan voleybolcular var. Bireysel sporcu deyince Türkiye’nin bugüne kadar parlatabildi¤i kim var 80, 90,
100 y›lda? Güreflçiler ve halterciler var. Gürefl çok genel geçer bir spor. Halterde
biraz devflirme deste¤i ald›k bugüne kadar. Naim Süleymano¤lu parlayan bir isim
ama zaten haz›r gelmiflti. Türkiye’ye geldi¤inde dünya flampiyonuydu. Üstelik bu
iki spor dal› pek medyatik spor dallar› de¤il. Bir atletizm de¤il, tenis de¤il, yüzme de¤il. Olimpiyatlarda bile geride kalan sporlar. Bireysel sporda flu zorluk var.
Orada sahada tek bafl›nas›n›z. Tenisi düflünelim örne¤in. Teniste iki saat boyunca kural gere¤i ara vermenize dinlenmenize imkân yok. Tak›m arkadafl›n›za b›rakamazs›n›z bu bir tak›m sporu olmad›¤› için.
Bizim de olimpiyatlarda önemli bir spor dal› olan atletizmde parlatabilece¤imiz bir isim ç›kt› ortaya, Süreyya Ayhan. 2002 y›l›ndan önce de bunu konuflmufltuk. 2000 y›l›nda Sidney Olimpiyatlar›’na gitti. Sakat sakat yar›flt› ve yar› finalde elendi. 2001’de biraz kofltu. 2002 y›l›nda flöyle bir tart›flma vard›: “Çok
umut ba¤lad›k bu k›za ama koflmuyor.” Ama o gitti Avrupa flampiyonu oldu
2002 y›l›nda 1500 metrede. Türkiye için bir ilk, atletizm gibi bir dalda. Bunun
üzerinden alt› y›l geçti. Türkiye hala devflirme sporculara umut ba¤lam›fl durum-
273
da. Federasyon devaml› birilerini Türkiye’ye getirtip Türk vatandafl› yap›p baflar› bekliyor. Sonra ertesi y›l yine az kofltu ama dünya ikincisi oldu. fiampiyonluk
bekliyorduk. Dünya fiampiyonas› sonras›nda son on y›ll›k dönemin en iyi derecelerini kofltu. Burada beklenti fluydu: “Süreyya Ayhan bundan sonraki befl alt›
y›lda da kendi dal›nda madalyalar› al›r ve hatta belki dünya rekoru k›rar.” Maalesef öyle olmad› ve ondan sonra kademeli bir düflüfl oldu. Yine yar›flmad›.
Olimpiyat senesine geldik. Yar›flm›yor, koflmuyor. ‹flte o meflhur doping kontrolünden kaçma hadisesi. O yüzden iki y›l ceza ald›. Ceza bittikten sonra da onu
bir türlü ortal›kta göremedik. Sakatl›k, federasyonla itifl kak›fl. Medyada antrenörü Yücel Kop ile bir çift tablosu çizdiler. En son geçen Eylül ay›nda doping testinde dopingli madde ç›k›nca Süreyya Ayhan da ceza ald›. ‹tirazlar ve davalar devam ediyor ama muhtemelen bir daha yar›flamayacak.
Hâlbuki ne olabilirdi? ‹sveçli dünya flampiyonu, olimpiyat flampiyonu, Avrupa flampiyonu, Carolina Kluft örne¤ini ondan vermifltim. Süreyya Ayhan’dan
dört yafl genç. Bu sene 26 yafl›nda olacak. Süreyya Ayhan 30 oluyor bu sene. Tamamen ters bir tablo izledik orada. Bir kere medya ile bar›fl›k bir isim. Sponsorluk çok iyi, reklam kampanyalar› çok iyi. Ona özel kampanyalar var. Kat›ld›¤›
bütün flampiyonalarda di¤er bütün sporcular›n seyircilerini götürüp o flampiyonan›n heyecan›n› yaflatabilen bir isim. Televizyona ç›kt›¤›nda en iyi flekilde kendini ifade edebilen bir isim.
Federasyonlar yönetmeyi bilemiyorlar. Bu atletizm de¤il baflka bir spor dal› da olabilir. Bu sporcuya nas›l antrenör bulaca¤›m? Onu nas›l kampa gönderece¤im? Burada d›flar›dan bir menajerlik deste¤i laz›m. Süreyya’n›n menajeri ünlü atletlerin ünlü menajeri Hollandal› Jos Hermens’ti. O bir süre menajerlik yapt› ama tam bir iflbirli¤i sa¤layamad›lar. Herhalde orada bir dil problemi de vard›. Süreyya ‹ngilizce ders alacakt›. Herhalde kendini ifade edecek kadar alamad›. Federasyonun sporcu yönetimi eksi¤i var.
Medyada ciddi bir sorun oldu. Dünya flampiyonlu¤una, Avrupa flampiyonlu¤una gelince, üç befl atletizm ile ilgilenen spor yazar›n›n d›fl›na ç›kt› ifl. Tüm
medya ilgi gösterdi. Ondan dolay› daha da bir gerilim oldu. Halbuki sporcu menajerli¤i iyi yürüyebilseydi, federasyon belki iyi yönetebilseydi bu iflleri, polemik
yerine elefltiri düzeyinde kalabilirdi ifl. Belki gerçekten Süreyya Ayhan-Yücel Kop
çifti o elefltirilerden faydalanabilirdi. Öyle olmad›. Tamamen inatlaflmaya döndü.
Geliflme yerine bir çöküfle do¤ru gitti.
Türkiye’de bireysel sporcular› yönetebilecek kifliler yetifltirilmeli ve federasyonlarda görev almal›. Antrenörlük anlam›nda demiyorum. Menajerlik anlam›n-
274
da. Program› nas›l çizecek? Nas›l iflbirli¤i yapacak? Çünkü bugün atletlerin hepsi profesyonel. Yar›fllara girip para kazan›yorlar. Siz federasyon olarak bunlar› tamamen boyunduru¤unuz alt›nda tutamazs›n›z. Eski amatör dönem çok geride
kald›. Bunu yönetebilecek spor yöneticilerine mutlaka ihtiyaç var. Bunun da san›r›m ad›mlar› ufak ufak at›l›yor. Sertifika programlar› ve üniversitelerde bölümler söz konusu. Bence böyle bir fleye ihtiyaç var bireysel sporcular›n yönetilmesi
için. Yoksa Türkiye bir tenisçi, yüzücü, atlet dünya çap›nda böyle isimler ç›karmakta çok zorlanacak.
MODERATÖR - fiimdi “Enler Aya Biz Yaya” bafll›kl› konuflmas› ile Banu
bizlerle.
BANU YELKOVAN - fiimdi öncelikle enlerin ne yapt›¤›na bakarak ifle bafllamak istiyorum. Geçti¤imiz günlerde ‹ngiltere’de bir telekomünikasyon flirketi
olan Orange firmas› taraf›ndan bir rapor yay›nland› ve 2020 y›l›nda futbolun nerede olaca¤›n›n bir flemas› çizildi. Bu flema gerçekten bir bilimkurgu filmi gibi.
Öncelikle oralarda pazarlaman›n ne boyutta oldu¤unun bir çerçevesini çizmek
üzere, ben bu raporu size k›sa bafll›klar alt›nda özetlemek istiyorum. Burada görülen bugünkü geliflmeler ›fl›¤›nda 2020 y›l›nda statlar›n ve çevresinin mikro flehirler haline gelece¤i. fiimdi stadyumlar›n etraf›nda oteller vesaire kurulmaya
baflland›. Baz› kulüplerin krematoryumlar› var “Ben öldükten sonra küllerimi
stad›ma serpin” fleklinde. Ama orada tamamen statlar çevresinde mikro flehirler
olaca¤› öngörülüyor.
Statlarda holografik ve üç boyutlu görüntülerden yararlan›lacak. Bofl stadyumlar bugün bile bizim gözümüzü çok rahats›z ediyor. Yurtd›fl›nda böyle bir
sorun yok gibi görünse de demek ki onlarda da var. Bizim milli tak›m›n seyircisiz oldu¤u dönemde Coca Cola oraya “Asla yaln›z de¤ilsiniz” maketleri koydu ya
onun üç boyutlu ve insan görünümünde olanlar›n›n yans›t›laca¤› tribünlere ve
tribünlerin hiçbir zaman bofl b›rak›lmayaca¤› görülüyor bu raporda.
Bunun d›fl›nda stadyumlar›n tamamen interaktif hale gelece¤i. Herkesin
önünde bas›n mensuplar›n›n önünde oldu¤u gibi ekran olacak ve o ekrana bast›¤›n›zda direk olarak resmi sat›fl ma¤azas›ndan ürün siparifli verebileceksiniz.
Alk›fl sesi var. Tezahürat sesi var. Tabii Türkiye’ye uyarlanacaksa bizde bir hakeme yuh sesi butonu falan eklemek laz›m ama tamamen herkesin o ekranlardan
siparifllerini verebilece¤i ve gerekli yerde tezahürata kat›labilece¤i bir fleyler ola-
275
ca¤› öngörülüyor.
2020 y›l›nda taraftarlar›n futbol kulüplerinin sahibi olaca¤› yine alt› çizilen
bir nokta. Bunun bir uygulamas› bu sene içerisinde myfootballclub.com taraf›ndan gerçeklefltirildi. Taraftarlar oraya senelik 35 pound vererek bir kulüp sat›n
ald›lar. ‹ngiltere’de ilk uygulamas› yap›ld›. Hatta ben de o taraftarlardan birisiyim ve flu anda Ebbsfleet United tak›m›n›n sahiplerinden birisiyim. Her hafta tak›m›n koçu bana bir e-posta gönderiyor ve sa¤ geride bunu oynataca¤›m, sol geride bunu oynataca¤›m veya oyluyoruz kimi oynatay›m diye bilgi veriyor. E-posta yoluyla tak›m› biz yap›yoruz. Gerçekten interaktif bir boyuta geçmifl durumda. 2020 y›l›nda flu anda bir fantezi olan veya bir örne¤i olan fleyin genifllemesi
mümkün. Mesela Liverpool taraftarlar›n›n tak›mlar›n› geri alma konusunda böyle bir çabalar› var.
Onun d›fl›nda, menajerlerin, teknik direktörlerin teknolojiden çok daha
fazla yararlanaca¤› öngörülüyor. Bu ne demek? fiu anda yandan bak›p aya¤› aks›yor diye sakatlanan oyuncuyu de¤ifltirmek yerine, statlara kurulacak kameralar
sayesinde kim normalde hangi h›zda koflard›, ama bu maçta flu dakikadan itibaren biraz daha yavafl kofluyor veya kimin hareketlerinden biraz asabileflmeye
bafllad›¤› ve kimin kart görebilece¤i vesaire öngörülecek. Teknoloji bu denli futbolun içine girecek ve teknik direktör oyuncu de¤iflikliklerini yaparken bütün
bu verilerden yararlanacak. Bu noktaya gitti teknoloji ile beraber. fiu anda Arsenal tak›m›n›n ve Manchester United tak›m›n›n antrenmanlar›n› sekiz kamera ile
kaydetti¤ini biliyoruz. Bu ‹ngiltere’de hâlihaz›rda kullan›lan bir yöntem. Dolay›s›yla, bir oyuncunun ortalama h›z› veya ortalama davran›fllar› saptanabiliyor. Hani art›k oyunlarda falan da gol sevinçleri gerçe¤e çok yak›n ya, hepsi bu kameralar›n ürünü. Hani o rotasyon var ya meflhur rotasyon, sürekli bir rotasyon oluyor Liverpool’da vesaire. Bunlar asl›nda bu verilere dayan›larak yap›lan fleyler.
Sakatlanmadan önce sakatl›¤› önlemeye dayal› birtak›m fleyler. Ama bunlar›n art›k maç›n da içerisine girece¤i söyleniyor.
Yan hakemlerin tamamen teknolojik olarak hareket etmesi. Robotlarla ve
kameralarla oyuncunun h›z›nda gidecek ve ofsayt m› de¤il mi art›k tart›flmaya
mahal vermeyecek flekilde bunlar belirlenecek.
Hani flu anda biz eski zaman maçlar›n› seyredince a¤›r çekimde bir fleyler
seyrediyor gibi oluyoruz ya, ileride 2020 y›l›nda flu andan yüzde 50 daha h›zl›
olacak çünkü genetik mühendisli¤inin, beslenmenin bütün bunlar›n futbolun ve
sporun daha içerisine girmesinden dolay› oyuncular›n bugünden yüzde 50 daha
h›zl› koflaca¤› söyleniyor. Yani sporcular bir maçta minimum 20 kilometre kofla-
276
caklar ve bunun için de kök hücreleri saklanacak. Çocuklar› do¤du¤unda bir an›
olsun diye de¤il o göbek kordonlar›, yar›n ilerde babas› sakatland›¤›nda sakatl›¤› oradan al›nacak kök hücre ile çok daha k›sa bir zamanda halletmek için kullan›laca¤› konufluluyor.
Enler bunu konufluyor ve biz daha pazarlamada ne yapabiliriz aflamas›nday›z. Türkiye’de ben Türk futbolunun ve Türk sporunun genel olarak kurtuluflunu tamamen pazarlamada görüyorum. Bizim flirketlerimizin amac› nedir? fiirket
olarak bakmak istiyorum. Asl›nda hiçbirisi flirket de¤il. fiirket olanlar bile flirket
olmad›¤› için böyle genellememde herhalde bir sak›nca yok. Bir flirketin amac›
nedir? Para kazanmakt›r. Bizim hangi flirketimiz para kazan›yor? Sponsor gelirlerini al›yorlar, onu gelir hanesine yaz›yorlar ve onun alt›na bir de stat gelirlerini ekliyorlar ve sanki olay orada kal›yor. fiimdi futbolda pazarlama deyince, flöyle bir
art›s› var futbol kulüplerinin. Pazarlayabilmek için öncelikle elinizde bir markan›z olmas› laz›m. Marka ne demektir? Marka ilgili olmayan insanlar›n bile bir bak›flta ne oldu¤unu anlayabildikleri fleydir. Mesela Mercedes. Mercedes’in o amblemini görünce onun Mercedes oldu¤unu bilmeyen herhalde dünya üzerinde
kimse yoktur. Futbolun da böyle bir avantaj› var. ‹nsanlar Fenerbahçe logosuna
veya Galatasaray logosuna bak›nca, bu ne ya demiyorlar Türkiye’de. Yani bir marka de¤eri oluflmufl durumda. Ama bilmedikleri fley markan›n asl›nda alg›lanan
de¤erinin daha önemli ve de¤erli oldu¤u pazarlama aç›s›ndan. Siz o markan›z› öyle bir yere koyacaks›n›z ki, de¤erli bir ürün halinde daha sonra insanlara pazarlayabilesiniz. Bunu bir kere yapt›ktan sonra birer pazarlama raporlar›n›z›n olmas›
laz›m. Bugün biliyoruz ki Chicago Bulls kulübünün her sezon bafl›nda ç›kan 600
sayfal›k bir pazarlama bülteni var. O sezon ne yapacaklar› o 600 sayfan›n içerisinde yaz›yor. Ve bizim kulüplerimizde olmayan bunun en önemli noktas› da bilet
sat›fl›. Oysaki bizim kulüplerimiz ne yap›yor? Dakika bir gol bir fleklinde maç biletlerini hediye ediyorlar. Yani bir anda marka de¤erlerini s›f›ra indiriyorlar. Bugün kime giderseniz gidin, NBA’dan insanlar getirin, sporu futbolla s›n›rland›rmayal›m genelleyelim diye konufluyorum bunu, siz bileti bedavaya verdi¤iniz anda o ürünü art›k pazarlayamazs›n›z çünkü o ürünün de¤erini ellerinizle s›f›ra indirmiflsiniz demektir. S›f›ra indirilmifl bir ürünü de kimse kusura bakmay›n ama
sat›n almaz. Bizim kulüplerimiz daha dakika bir gol bir ilk yanl›fl› yap›yorlar.
‹kinci yanl›fl flu; yani bunu sonuç olarak biz yaratmad›k, ilk önce Amerika’y› örnek verelim, spor dünyas› bas›n taraf›ndan yarat›ld› ve bas›n taraf›ndan
ayakta duruyor. Bizim kulüplerimizde de bas›na tamamen uzak durma sanki kulüp politikas› haline gelmifl ve bas›nda sizin haberinizin ç›kmas› önemli de¤il,
277
bas›nda do¤ru zamanda do¤ru kifliyi do¤ru yerde ç›karman›z önemli. Yani bir
antrenman sonras›nda çekilmifl bir foto¤raf› ertesi gün açt›¤›n›z her gazetede kimi zaman baflka bafll›klarla görüyorsan›z, bu bas›nda yer almak de¤ildir, bu kafa kar›fl›kl›¤› yaratmakt›r. Sadece futbol kulüplerinin de¤il, basketbol kulüplerinin de bu bas›nla olan iliflkiyi bir ele almalar› laz›m. Kulüplerde yer alacak bas›n
sorumlusu, iletiflim sorumlusu insanlar›n kulübün medyaya aç›lan yüzünün
temsil edildi¤ini ö¤renmeleri laz›m. Yi¤iter herhalde bu konuda yap›lan yanl›fllar›n alt›n› çizecektir. ‹kinci yanl›fl burada. Siz do¤ru medya ile yanl›fl medyay›
birbirinden ay›rt etmedi¤iniz sürece de hiçbir yere gelmeniz mümkün de¤il.
Medyaya tamamen röportaj yasa¤› koymak kulüpleri iyiye do¤ru götürecek bir
strateji de¤il. Medyada yanl›fl haberiniz ç›kan gazeteleri bir kara listeye al›p do¤ru haberler ç›kan yay›nlar› yüceltmezseniz veya o insanlar› ödüllendirmezseniz
hiçbir yere varamazs›n›z. Sadece yalan haberlerin artan bir ivme ile ço¤almas›n›,
insanlar›n yüz yüze söyleyemediklerini gizli telefon konuflmalar›nda medyaya
s›zd›rmalar›n› sa¤layabilirsiniz ancak. Bizim yapt›¤›m›z ikinci yanl›fl da buradan
bafll›yor.
Üçüncü yanl›fl flu; kulüplerimiz kendilerine gelen flikâyetleri “onlar birkaç
çatlak ses, onlar bizden de¤il” mant›¤›yla ele al›yor. Bunun da bir kenara b›rak›lmas› laz›m çünkü asl›nda pazarlama dünyas›ndan bakt›¤›m›zda flikâyet size verilmifl ikinci bir flanst›r. Birisi size bir fleyden flikâyet ediyorsa, size bir fleyi düzeltmek ve onun üzerinde düflünmek için bir f›rsat veriyor demektir. Siz onu bir
anda kara listeye alamazs›n›z ben bununla bir daha röportaj yapmayaca¤›m diye. Asl›nda tehlikeli olan size bir fley söylemeden yürüyüp giden ve bir daha geri gelmeyecek olan kiflilerdir. Dolay›s›yla, bunun da ayr›m›na varmak gerekir.
Burada da pazarlama aç›s›ndan bakarak yap›lan bir yanl›fl görüyorum.
Onun d›fl›nda, buna karfl›l›k futbol kulüplerinin flöyle bir flans› var. Pazarlamada herhangi bir ürünü pazarlarken sizin her zaman bir rakibiniz var. Diyelim ki ben Mercedes’in CEO’suyum. BMW var, Volvo var, Porsche var ve kim
daha iyi araba yaparsa benim hedef kitlem ona do¤ru yönelip ondan araba alabilir. Ama diyelim ki ben Fenerbahçe’nin Baflkan›y›m ben kaç›nc› olursam olay›m “Bu sene Fenerbahçe kötü gitti ben bu sene Galatasaray’› tutay›m” diyen bir
taraftar olabilir mi? Kulüplerin böyle bir flans› var. Kendilerine çok ba¤l› bir tüketici, bir taraftar kitleleri var. Ama taraftar›n da maça gelmeme fleklinde koydu¤u tepki. ‹flte o size geri dönen, demin söyledi¤im, belki de mesaj alman›z gereken nokta bu. Bu mesaj› tabii ki Fenerbahçe kulübü stad› güzellefltirdi¤i için almayabilir ama mesela Galatasaray kulübünün yapt›¤› pazarlama yanl›fl› ve alma-
278
makta direndi¤i mesaj bu. Taraftar›n maça, kulübüne veya tak›m›na ba¤l› olmad›¤› için gelmedi¤ini varsay›yor ve her bofl tribünden sonra bir dönüp “ya biz bir
yerde yanl›fl yap›yoruz ama nerede” diyece¤ine “kaybettik ama taraftar da maça
gelmedi” diye müflterisini suçluyor. Yani benim Mercedes’in CEO’su olarak “Ya
onlar da gitti BMW’yi ald›” diye kendi müflterilerimi suçlamam gibi bir fley. Yani taraftar›n oraya gelmesi için kendisi bir fley yapmad›¤› gibi, onlar› oradan kaç›rmak için hamleler yapmaya devam ediyor.
Yine pazarlama aç›s›ndan bak›yorum, kulüplerin birinci amac› pazarlama
aç›s›ndan bakt›¤›m›z zaman para kazanmak olmal›. Her sene flampiyon olmak
evet o kulübün taraftar›ysan›z iyi bir fleydir ama di¤er on yedi kulübün de oldu¤unu ve rekabetçi bir ortam›n pastay› geniflletece¤ini düflünürsek hiç de iyi bir
fley de¤ildir her sene ayn› tak›m›n flampiyon olmas›. Dolay›s›yla, Türk sporunun
geliflmesi için bu rekabetçi yap›n›n güçlendirilmesi laz›m. Yani hep ayn› isimlerin flampiyon olmas› sonuçta ne Türk futboluna, ne Türk basketboluna ya da
hep ayn› isimlerin flampiyon oldu¤u herhangi bir spor dal›na, Sharapova de¤ilse sürekli flampiyon olan kifli, bir katk›s› olaca¤›n› söyleyemeyiz.
Son olarak da, bir yanl›fl daha, kendimizden ve Feryal’den yola ç›karak söylüyorum, kad›nlar futboldan, basketboldan flundan bundan anlamaz diye bir fley
var. Sen bir kulübü yönetiyorsun, pazarlama aç›s›ndan o kulübün amac› para
kazanmak. Kad›nlar senin velinimetin olmal›. Kad›nlar aksine futboldan çok iyi
anlar diyeceksin çünkü kad›nlar senin ma¤azana girip al›flverifl yapan, elinden
tutup yar›n senin taraftar›n olacak çocu¤u maça getirecek olan kiflilerdir. Sen kad›nlar futboldan flundan bundan anlamaz diyerek böyle elinin tersiyle pazarlama aç›s›ndan koskoca bir hedef kitleyi flöyle bir kenara at›yorsun. Futbol tamam
erkek sporudur hepimiz kendi aram›zda anlayal›m ama bu pazarlama konulu bir
panel oldu¤u için bunu da söylemeden geçemeyece¤im.
Tekrar bafla dönersek, flu an itibariyle futbol aç›s›ndan yap›lacak fley, biletlerin bedava verilmemesi. Kendi mal›n›z›n bedelini kendi kendinize s›f›ra indirmeyin ve ne yap›n edin taraftar›n›z›n ba¤l›l›¤›n› sa¤layacak ve çocuk taraftarlar›n›z›n sizi sevmesini sa¤layacak bir kimlik oluflturun.
MODERATÖR - Teflekkür ediyoruz. fiimdi Say›n Ba¤›fl Erten ile devam
ediyoruz.
BA⁄Ifi ERTEN - Banu’nun son cümlesinin bana pas oldu¤u aç›k. Sporda
kimlik meselesi üzerine ben bir fleyler söylemek istiyorum. Sporda oldu¤u tart›fl›l›r, daha çok futbol a¤›rl›kl› gidecek. Bunun pazarlama aç›s›ndan ne anlam›
279
var? Ben bunu anlatabilece¤imi düflündüm çünkü pazarlama konusunu çok bilmiyorum ama sporda kimlik konusunun pazarlaman›n ifline yarad›¤›n› iyi biliyorum. Buradan yürümek do¤ru gibi geliyor.
fiimdi dünya futboluna bakt›¤›m›zda, futbol a¤›rl›kl› gidecek derken buradan bafllayaca¤›m için söylüyorum, dünyadaki tak›mlar›n çok büyük bölümü
belirli bir kimlik üzerinden hareket ediyor. fiimdi kimlik dedi¤imiz fley asl›nda
bugünün dünyas›nda, futbola endüstri demeye bafllad›¤›m›z dünyada, çok da
anlam ifade eden bir fley de¤il. Siz ç›k›p bundan 20 sene evvel anlaml› olabilecek bir fleyi bugün kimlik ad›na söylerken biraz tereddüt etmek zorundas›n›z.
Örneklerle açal›m. Mesela Arsenal’e silah fabrikas› iflçilerinin tak›m›, Liverpool’a
liman iflçilerinin tak›m›, Manchester’a gene iflçi tak›m›, buna karfl›n, onlar›n mavilerini temsil eden di¤erini baflka bir kesimin, daha orta s›n›f›n tak›m›, Schalke’ye maden iflçilerinin tak›m› derken bir kez daha düflünmek zorunda oldu¤unuz bir dönemden geçiyoruz çünkü milyonlarca euronun, dolar›n harcand›¤› bir
piyasada futbolun belirli bir kesimle bu kadar kimlik bütünlefltirmesine imkân
vermesi mümkün de¤il. Bunun çok önemli bir nedeni var. Oynanan oyun art›k
çok fazla pazarlama cümleleri ile ifade ediliyor, çok daha fazla para dönüyor, o
insanlar art›k o tribünlerde de¤il. Ama burada bütün soru flu: Neden Liverpool
hala liman iflçileri tak›m› cümlesinden yararlan›yor? Neden St. Pauli diye dünyan›n, hiç kimsenin bilmeyece¤i bir tak›m›n, Almanya’da üçüncü ligden ikinci lige ç›kmak için büyük bir çaba gösteren, ikiden bire ç›kt›¤›nda mucize gösteren
bir tak›m›n ciddi olarak ticari gelirleri denen o gelirlerinde art›fl var? Niye? Çünkü onun bir kimli¤i var. Neden Schalke maden iflçileri tak›m› kimli¤inden bundan üç sene evveline kadar vazgeçmiyordu? Bundan üç sene öncesine kadar
Schalke dünyan›n en büyük oyuncular›n› yerin yedi kat dibine götürüp “Bak›n
sizi tutan taraftarlar iflte buralarda çal›fl›rlar, bu tak›m›n kimli¤i budur” deme cüretini gösteriyordu. Bunun ne anlam› var? O maden iflçileri tribünde de¤il. O liman iflçileri tribünde de¤il. Ya da St. Pauli’de var o kitle ama o kitlenin bugün
burada bizim için ifade etti¤i anlam hiçbir fley de¤il. Bunun bir anlam› var o da
flu; tak›mlara belirli kimlikler yaratt›¤›n›zda, belirli bir tarih dokusu ve belirli bir
kültür yaratt›¤›n›zda, o kültür sizin pazarlanabilir bir kimli¤iniz haline geliyor ve
bu bambaflka bir fleye dönüflüyor. Bugün Schalke’ye maden iflçileri tak›m› demeseydik, Gazprom maden iflçileri tak›m›na gidip sponsor olmazd›. Schalke milyonlarca dolarl›k bir forma reklâm›n› maden iflçileri tak›m› oldu¤u için yap›yor
maden iflçileri olmasa da çünkü bunun bir anlam› var onlar için. O anlam baflka
bir yerde baflka bir anlama tekabül ediyor.
280
‹flte kimlik yaratmak bu aç›dan çok önemli, çok farkl› bir aç›l›m sa¤l›yor. Bugün biz flunu görebiliyoruz, mesela Galatasaray’›n UEFA Kupas›’n› kazand›¤› o dönemde Avrupa’da yaratt›¤› ak›m çok anlaml› bir ak›md›. O biraz fluna tekabül ediyordu: Baflka tak›mlar da bunu baflarabilir. Ama Galatasaray o kimli¤ini devam ettiremedi. Lucescu döneminde devam ettiriyordu, sonra kald›. Bunun d›fl›nda, ne
gibi bir kimli¤imiz var diye kendimize bakt›¤›m›zda, aç›kças› bir kimlik göremiyoruz. Fenerbahçeli, Galatasarayl›, Befliktafll› olmak neye tekabül eder? Bir çocuk neden Galatasarayl› olur da Befliktafll› olmaz? Patl›can› neden sevmedi¤imizden farkl› bir anlam ifade etmiyor. Siyah ve beyaz› çok sevmek, bu bir kimlik de¤il. Kad›köylülük, belki biraz ama çok oturmuyor çünkü Kad›köy’de bir sürü Galatasarayl› da var. Bizim yaratamad›¤›m›z anahtar nokta bu. ‹flin ilginç yan› flu; yaratmaya
çal›flt›¤›m›z bir kimlik var. Mesela Fenerbahçe’nin hem “Hep destek, tam destek”
hem de Atatürk ile kurdu¤u iliflki, Galatasaray’›n y›llarca arkas›nda duran ama flimdilerde çok problemli olarak onunla u¤raflt›¤› liseli kimli¤i, Befliktafl’›n halk tak›m›
kimli¤i, bütün bunlar asl›nda bir kimlikti ama flimdilerde bu kimlikler bile çok
y›pran›yor, yeniden diriltmek için baflka yollar ar›yoruz. Kimlikli tak›mlar da vard› bu ülkede. Eskiflehir bir kimlikti, Göztepe bir kimlikti, Adanaspor ve Adana Demirspor bir kimlikti. Onlar yok çünkü kimlik sürekli törpüleniyor. Bunun temel
bir nedeni var. Biz futbol tak›mlar› ya da spor kulüpleri oldu¤umuzda, kimlik yaratma üzerinde bir düflünmek yerine her fleyi ketlemek üzerinde kuruyoruz. Bizim
spor kültürümüz, daha do¤rusu bizim genel olarak kültürümüz, olumsuzluk üzerinden yükseliyor ve spor kültürü de bunun bir parças›. Sporda her fleyi olumsuzluyoruz. Hakem kötü, lig kötü, tak›m kötü, baflkan kötü, saha kötü… Ben bunu
bizim programda da söylemifltim, elimde çilek var ama çilek kötü, tarlam kötü, kasa kötü ama hadi gelin bunu al›n benden baflka bir kimlik yarat›n. Böyle bir kimlik kurgusu olmaz. Yaratabilece¤imiz fley bunun üzerinden yükselemez ki. Adanaspor ile Adana Demirspor hala birbirinin kötülü¤ünü istiyor. Hala Göztepe ile
Karfl›yaka en büyük kavgalara sahip. Olumsuzluk anlam›nda söylüyorum. Birleflsinler falan diye de¤il. Sürekli ötekine bak›p ötekinin olumsuzlu¤unu veya olumlulu¤unu tan›mlayarak karfl›t›ndan yola ç›karak yarat›lm›fl bir kimlik var. Kendine
özgü bir kimlik yaratma arzusu yok. Bunun sonucunda, ne yaz›k ki pazarlanamaz
kimlikler ortaya ç›k›yor. Yeni do¤an bir ye¤eniniz var. Aras Bey misal, Banu Han›m›n o¤lu. Onun lisedeki ›s›y› ve bas›nc› yok sayan problemleri vard›r ya, ›s› ve bas›nc›n olmad›¤› bir ortamda bu çocu¤u, Aras’› Fenerbahçeli, Befliktafll› ve Galatasarayl› olmak için nas›l ikna edece¤iz? Elimizde hiçbir veri yok. Galatasaray’› neden
tuttu? Ne bileyim? Annesi Galatasarayl›, ondan.
281
Kurthan Fiflek vakti zaman›nda, Alp iyi hat›rlatt›, bir kimlik tasavvurunda
bulunmufltu. Demiflti ki, “Türkiye’de tak›mlar›n kimlikleri flöyledir; Galatasaray
aristokrasinin tak›m›d›r, Fenerbahçe burjuvazinin tak›m› ve Befliktafl halk›n tak›m›d›r.” Befliktafll› oldu¤u için biraz daha oraya meyil eden bir tan›md›. Ama flunu biliyoruz Türkiye’de aristokrat say›s› çok azd›r. 500 hadi 1.000 olsun. Burjuvazi say›s› da 30.000 olsun. Geri kalan herkes Befliktafll› o zaman. Böyle bir fley
olmad›¤›na göre, bunlar› da oturtamad›¤›m›za göre, kimlik aray›fl› ile debelenip
duruyoruz. Ortada yarat›labilecek bir sürü kimlik varken, o kimliklerle u¤rafl›yoruz. Galatasaray hala liseyle u¤rafl›yor. Sürekli bir lise tak›nt›s› problemi var. Buna en yak›n olan tak›m Fenerbahçe ve bir fleyler yaratmaya çal›flan tak›m da Fenerbahçe bu anlamda. Bir kurgusu var ama o kurgu da bir kurumsallaflma kurgusu. O da bir komedi tabii bu aç›dan. Böyle olunca da hiçbir türlü oturam›yor.
Bizim programda, e¤er olsayd›, Vedat Özdemiro¤lu “Olmaz Adam” diye bir
tipleme yapacakt›. Türk futbolunun karakterini belirleyen bir tiplemeydi bu. Bu
sene Fenerbahçe flampiyon olur mu? diye soracakt›k ona. O da “olmaz” diyecekti. Galatasaray olur mu? diyecektik. O da “olmaz” diyecekti. Befliktafl olur mu?
diye soracakt›k. “Olmaz” diyecekti. Kim gol kral› olur? “Gol kral› ç›kmaz. Kimse gol atamaz.” Parodinin tamamen niteli¤i buydu çünkü bu bizi çok yans›t›yor.
Bir fleyi biz hakikaten kötüleyerek bir kimlik yaratmaya çal›fl›yoruz. Buradan da
kimlik do¤muyor. Öyle olunca da pazarlama unsurlar›na bakt›¤›n›zda bir sürü
fley birbirine kar›fl›yor. fiimdi flöyle bir fley olabilir mi? Herhangi bir kurum, herhangi bir flirket Fenerbahçe’ye sponsor oldu¤unda, Galatasarayl›lar, Befliktafll›lar
beni almaz diye ona da sponsor olmak zorunda hissediyorsa kendini hakikaten
bu kimliksizli¤in alas›d›r. O zaman demek ki flöyle bir durum var. Avea varsa o
zaman ben Avea kesinlikle kullanmayay›m. Böyle bir fley yok. Olmuyor. Bugün
sporun içerisinde bu kadar yer alan bir sürü kurum var. Ülker, Efes Pilsen. Bir
sürü kurum. Bunlar›n acaba girdikleri fleyden böyle bir tepkisel kayb› var m› diye sordu¤unuzda, yüzde 1 veya yüzde 2 ile ifade ediyorlar. Yok böyle bir fley.
Ama bir kimlik sizi yüceltebiliyor mu? Çok.
BANU YELKOVAN - Burada araya girip bir fley eklemek istiyorum. Bir de
o sponsorlar› da asl›nda dinlemek laz›m. Siz milyonlarca dolar vererek giriyorsunuz mesela Anadolu kulüplerine ve birdenbire sizin kocaman logonuzun yan›nda bilmem ne baklavalar›, bilmem ne havlular› ortaya ç›k›yor. Orada da sizin
yaratmaya çal›flt›¤›n›z kimlik de ayakta durmuyor. Orada her fley o kadar yanl›fl
ki asl›nda pazarlama aç›s›ndan…
282
BA⁄Ifi ERTEN - Çekici olmuyorsunuz çünkü. Çekici olmayan bir markay› da marka olarak yüceltmeye çal›fl›yorsunuz ve bu da olmuyor. Ben bunun çok
önemli oldu¤unu düflünüyorum. Pazarlama bölümünün de¤il ama kimlik yaratman›n kal›c›l›¤›n anahtar formülü oldu¤unu düflünüyorum. Aksi takdirde, bu
kimliksizlik içerisinde bugün vars›n›z ve yar›n yoksunuz ve birbirinize her zaman ikame edilebilirsiniz. Bu da kötü bir fley.
BANU YELKOVAN - Hiç kimse yoklu¤unuzun fark›na varmayacak kimliksiz oldu¤unuz için.
MODERATÖR - Teflekkür ediyoruz. fiimdi Say›n Yi¤iter Ulu¤ ile devam
ediyoruz.
Y‹⁄‹TER ULU⁄ - Sekiz on dakikada her fleyi özetleyebilir miyim bilmiyorum. Tabii çok zor bir fley. Kurumsal iletiflim son zamanlarda, son birkaç y›ld›r
herhalde, çok fazla duydu¤umuz iki kelime. ‹çeri¤i konusunda belki o kadar fazla düflünmüyoruz. Aç›kças› ben de bunun üzerine konuflma yapmaya çok da
kendimi yetkili hissetmiyorum her ne kadar iletiflim dal›nda çal›fl›yor olsam, hayat›m› bundan kazan›yor olsam da. Galiba yeterince kurumsal kimli¤im olmad›¤›n› düflünüyorum. Ama size belki h›zland›r›lm›fl bir Türk spor tarihi ya da kulüpler tarihinden köfle bafllar› verirsem, baz› noktalar verirsem, biraz daha ayd›nlanabiliriz ya da beraberce daha sa¤l›kl› bir tart›flma platformuna ç›kabiliriz diye
düflünüyorum.
Kurumsal iletiflim gibi bir laf hayat›m›zda yokken, çok çok y›llar önce Türkiye’de spor nas›l bafllam›fl, kulüpler nas›l bafllam›fl diye bir fikir jimnasti¤i yapt›¤›m›zda flu ç›k›yor karfl›m›za, pek çok fleyde oldu¤u gibi burada da devletin bir
öncülü¤ü var. Türkiye’de fleker fabrikalar› tutmufl fleker sporlar kurmufl. DS‹
sporlar kurulmufl Devlet Su ‹flleri taraf›ndan. Yol sporlar, toprak sporlar, Devlet
Demir Yollar›’n›n kurdu¤u demir sporlar, bugün art›k pek örne¤i olmayan tersane kulüpleri kurulmufl. Bütün bunlar Türkiye’de 1930’lu y›llarda hem yeni bir
heyecanla, yeni bir cumhuriyet kurarken, gençli¤e spor yapt›rma amac›yla kurulmufl hem de biliyorsunuz daha bunu bir türlü aflamad›k ne yaz›k ki halen devam ediyor, özellefltirme sürecine geldi¤imiz halde bizde bir fley hep yukar›dan
verilir, bahfledilir. Bizde afla¤›dan örgütlenerek onu isteme kültürü, onu elde
edebilme dayan›flmas›, böyle bir modern toplum dayan›flmas› pek yoktur. O
yüzden devlet orada da “Tamam, bunlar nas›l olsa bir araya gelip bir fley yapa-
283
mayacaklar, ben bari flu kulübü kuray›m da çocuklar›n› göndersinler, orada top
oynas›n çocuklar” demifl. Bu flekilde bafllam›fl 1930’larda.
Bu yap›n›n hala asl›nda devam etti¤i yerler var. Tabii ki de¤iflti büyük ölçüde, epeyce kabuk de¤ifltirdi ama hala hayat›m›zda fleker sporlar, demir sporlar
var ama giderek onlar da özellefliyorlar, yap›lar› de¤ifliyor, iflte baflka insanlar yönetimlere geliyor. Bir kamu iktisadi teflekkülünün fabrikas›ndaki iflçilere spor
yapt›rmak ya da onlar›n çocuklar›n› sosyal hayata kazand›rmak için kurdu¤u sorumluluk projelerinden farkl›lar art›k. Art›k daha farkl› kimliklerle, daha farkl›
yap›larla yola devam ediyorlar. Hatta fiekerspor, Etimesgut fiekerspor olarak sat›ld›, bambaflka bir ifladam›n›n elinde yükselmeye çal›fl›yor tekrar.
1970’lerden bafllayarak da tabii bu devlet eliyle kurulan kulüpler bir yerlere geliyorlar. Kimisi flampiyonluklara ambargo koyuyor. Yani sadece futboldan
söz etmiyorum. Di¤er branfllar, özellikle gürefl tamamen bunlar›n eliyle yürütülmüfltür uzun y›llar boyunca. Sonras›nda 1970’lerde özel sektörün de baz› yerlere girip kendi yat›r›mlar›n› yapt›¤›n› görüyoruz. Müessese kulüpleri dedi¤imiz
bir fley var. Art›k pek kullan›lm›yor ama özellikle basketbol ve voleybolda bir dönem bunlar çok görülmüfltü. Burada da asl›na bak›l›rsa tuhaf bir flekilde Türk
spor hayat› demir perdeyi taklit ediyor. Demir perdeyi taklit ederek devletin kurmufl oldu¤u spor kulüpleri 1970’lerde özel sektör eliyle daha modern, daha dinamik, çok fazla kurumsal diyemeyece¤imiz, yönetimlerini efl, dost, ahbap üçgeninde flekillendirerek yoluna devam ediyor; tabii ki içlerinde çok baflar›l› olanlar var ve Türk sporuna çok önemli yetifltiricilik katk›s› verenler ç›k›yor. Bir Eczac›bafl›’n›n y›llarca 70’lere, 80’lere hâkim olmas› ve voleybolda ve basketbolda
bir lokomotif gibi örnek oluflturmas› çok önemli bir yere oturuyor. Ya da Efes
Pilsen’in 30 y›ll›k süreçte baflar› çizgisi olarak Türk sporunun en devaml›, en istikrarl› ve en parlak kulüplerinden bir tanesi oldu¤unu görüyoruz.
Ama bütün bunlar, flimdi özetlemeye çal›flt›¤›m bu tablo, bizi bir kurumsal
iletiflim ya da az önce Banu’nun aktarmaya çal›flt›¤› tüketici ve taraftarla do¤ru
iliflkiler kurma ve sporu da bir marka olarak, bir ürün olarak pazarlama noktas›na ne yaz›k ki getirmiyor. Getirmiyor çünkü bütün bunlar asl›nda bir kurumsal iletiflim perspektifinden yola ç›karak, kurumsal iletiflim çok yeni bir kavram
dedi¤im gibi 1970’li, 1980’li y›llarda hiç böyle bir sözcük yoktu hayat›m›zda,
bundan yola ç›karak de¤il de o zaman nedir? Belki imaj. O sözcük bile olmayabilir. Reklâm denilebilir. Reklâm›n› yapmak için kurulmufl olan kulüp. Asl›nda
en do¤rusu bu. ‹fladam› benim markam daha fazla duyulsun, daha fazla insana
ulafls›n diye bir spor kulübü kurmay› düflünmüfl. Burada yapt›¤› harcamalar›n,
284
yani sporcuya ödedi¤i ücretlerin de reklâm gideri ad› alt›nda vergiden düflülebilmesi de onun hofluna gitmifl. Bütün bunlar güzel. O zaman burada nas›l kazan›r›m, nas›l daha fazla flampiyon olurum ve nas›l daha fazla ad›m› duyurabilirim
gibi bir fley var sadece. Nas›l daha fazla taraftar kazan›r›m ya da mal› nas›l satar›m gibi bir fley çok daha arkalarda. Belki de öyle bir soru gündemde bile de¤il
çünkü kazanan zaten para da kazanm›fl oluyor. Yani kupa kazan›yorsunuz, onu
paraya da çevirmifl oluyorsunuz ve yine reklâm yapt›¤›n›z› düflünüyorsunuz.
Ama flimdi bütün bunlar tükendi. Art›k baflka bir noktaya geldik. Bu bizi bir flekilde 90’lara kadar getirdi ama 2000’lerin dünyas›nda art›k insanlar o kadar büyük bir iletiflim bombard›man› ile karfl› karfl›ya kald›lar ki, insanlar art›k çok küçük detaylarla kararlar›n› veriyorlar ve bunlara göre tüketiyorlar.
Aynen Banu’nun s›ralad›¤› örneklerde oldu¤u gibi, bizim “ya benim tak›m›m bu sene kazanamad›, ben de öbür tak›m› tutuyorum” deme durumumuz
yok. Tamam, spordaki tüketici böyle de¤il ama pekâlâ biletini almayabiliyor, formas›n› almayabiliyor, maça gitmeyebiliyor. fiimdi böyle bak›ld›¤›nda, basketbol
ve voleybol zaten çok popüler spor dallar› de¤il. Futbol her fleyi önüne katm›fl
götürüyor. Böyle bir ülkede yafl›yoruz. Yani sponsorluk dendi¤inde bile akla hemen herkes futbola bakt›¤› için koflup futbol sahas›n›n kenar›na reklâm vermek
ya da bir futbol tak›m›n›n gö¤süne girmek ya da futbolla ilgili bir fleye ad›n› vermek ya da bir flekilde milli tak›ma markas›n› yap›flt›rmak geliyor. Oysa tek yöntem bu de¤il. Mutlaka toplumla ya da en az›ndan yerel de¤erlerle bir yerde örtüfltü¤ünüz zaman, markan›z› yerel de¤erlerle bir araya getirdi¤iniz zaman, oraya kök salarak bir fleyler yapmak mümkün. ‹flte iflin bu k›sm›n› ne Eczac›bafl›, ne
Efes Pilsen, ne devletin kurmufl oldu¤u kökü 1930’lara dayanan kulüpler düflündü. Kazanal›m, biz kazand›kça nas›l olsa tribünler dolar diye düflünüldü¤ü için
ve bugün art›k onlar›n kazanmas›na al›flk›n olundu¤u için, onlar kazan›rken bile gitmiyor kimse seyretmeye. Oysaki ben flimdi size baz› flehir adlar› söyleyeyim
belki haritada bulamay›z hep birlikte baksak. Mesela Fransa’da Tarbes, Bourges,
Valence, ‹talya’da La Spezia. Bütün bunlar, asl›nda çok baflar›l› birer bayan basketbol tak›m›n›n oldu¤u flehirlerdir. Oralarda futbol yoktur, oralarda erkek basketbol tak›m› yoktur ama yerel sponsorlar küçücük kasaban›n tak›m›n› bayanlarda Avrupa flampiyonu yapm›fllard›r. 30.000 nüfusludur mesela o kasaba ama
basketbolda ya da voleybolda bayanlarda Avrupa’n›n en büyük güçlerinden bir
tanesidir ve bir marka ile evlenmifltir. Do¤ru yat›r›mla do¤ru sportif hamlenin
nas›l yap›labilece¤ini göstermifltir çünkü sadece baflar› de¤il, kupa de¤il onun arkas›nda bir yörenin de deste¤i vard›r. Yani taraftar da kazan›lm›flt›r. Tüketici de
285
kazan›lm›flt›r.
Bizim yapamad›¤›m›z fley bu ikisini birlefltirmek oldu. 30 senede 13 tane
flampiyonlu¤u olan Efes Pilsen’in 13.000 taraftar› yok mesela 15 milyon kiflilik
flehirde çünkü Banu’nun az önce verdi¤i örnekte oldu¤u gibi hala bedava maça
giriliyor. Çünkü maç biletinin bir de¤eri yok. Bu noktada oturup düflünmesi gerekiyor kurumsal iletiflim gibi böyle flaflaal›, görkemli bir departman›n alt›nda çal›flmakta olan yöneticilerin. Kurumu ile toplum aras›ndaki iletiflimi nereye oturtaca¤›n›, nerede kuraca¤›n›, onlar› nas›l kazanaca¤›n› ve sadece seyirci olmaktan
ç›kart›p yavafl yavafl etraf›na halkalanan bir güç haline gelmesini nas›l sa¤layaca¤›n› bence art›k spora yat›r›m yapanlar›n düflünmesi gerekiyor. ‹flte bu noktada
yerellik çok önemli çünkü her fleyi getirip ‹stanbul’a s›k›flt›rmaya kalkt›¤›m›zda,
oradan yerel bir destek alam›yoruz. Ama kalk›p Anadolu’ya gidildi¤i zaman, bir
marka olarak bile gitseniz, iflte az önce örnek verdi¤im Fransa’daki, ‹talya’daki
firmalar›n yapt›¤› gibi, çok daha baflar›l› olman›z, çok daha genifl destek alman›z
ve bunu bir sosyal sorumluluk projesine dönüfltürmeniz mümkün çünkü o yörenin insan›na spor yapt›r›yorsunuz, o gençleri kazan›yorsunuz, onlar›n ailelerini kazan›yorsunuz, onlar›n aileleri sizin tribünlerinize geliyor ve bu giderek zincirleme bir reaksiyon fleklinde büyüyor ve belki de o yöreden ç›k›p o flehrin s›n›rlar›n› zorlayarak d›flar› taflmaya bafll›yor.
Ama bunu yaparken de baz› yanl›fl örnekler ç›kabiliyor karfl›m›za. Nedir?
Herkesin ayn› yere üflüflmemesi laz›m. Türkiye’de Efes Pilsen gibi bir marka çok
bask›nken basketbolda, Tuborg, Carlsberg vesaire onunla ayn› ligde, her sene
onunla oynayan ve ona iki kere yenilen bir tak›m kurdu. Buna lüzum yok ki.
Spora yat›r›m yapacaksan›z, bir baflka spor dal›na yapabilirsiniz. Sizin de biran›z
var, onun da biras› var diye illa gidip ayn› ligde onunla bilek gürefline girmek gerekmiyor çünkü e¤er ondan daha az yat›r›m yaparsan›z o çok daha köklü oldu¤u için, çok daha tecrübeli bir organizasyona sahip oldu¤u için sürekli onun gerisinde kal›yorsunuz ve giderek hevesinizi kaybedip sonunda kulübü kapat›yorsunuz. Nitekim olan da bu oldu. Ama Tuborg markas› gidip de mesela voleybola yat›r›m yapsayd› ya da bisiklet tak›m› kursayd›, bugün belki sportif yat›r›mlar› devam ediyor olacakt›. Yani sadece ‹stanbul’un d›fl›nda yap›yor olmak o yörenin seyircisini, o yörenin insanlar›n›n ilgisini kazan›yor olmak da yeterli de¤il.
Çok fazla yanl›fl ad›m var at›lan. Bütün bunlar› yine bir yerden devletin ya da
üniversitelerin düzeltmesini bekliyoruz. Ne bileyim Konya’da Selçuk Üniversitesi tak›m kuruyor mesela ya da iflte bir devlet teflekkülünün kurdu¤u bir tak›m
bir sene iyi para harcay›p gerçekten voleybolda flampiyon olabiliyor. Ama nere-
286
ye kadar bunlarla gidebiliriz? Asl›nda yapmam›z gereken fley mademki bu kadar
genç nüfusumuz var, mademki bu kadar sporu sevdi¤ini söyleyen insanlardan
kurulu bir nüfusumuz var, bu kadar büyük bir ülkeyiz, o insanlar›n daha fazla
spor yapmas›, o insanlar›n daha fazla spor alanlar›na gelmesi için gerekli yat›r›mlar› yapmak ve onlar›n kalbini kazanmaktan geçiyor bu iletiflimi kurmak. Yoksa
sadece kupa kazanmakla, lig kazanmakla evet gazetelerin bafll›klar›na, manfletlerine ç›k›yorsunuz ama üç gün sonra her fley unutuluyor. Ve ben spora yat›r›m
yapmay› düflünen markalar›n mutlaka yerellikle bu ifli ba¤daflt›rmas› gerekti¤ini
yani bir yere kök salmas› gerekti¤ini düflünüyorum çünkü yerel olmadan ulusal,
ulusal olmadan da evrensel olunmuyor bugünün dünyas›nda.
fiöyle bir örnekle bitireyim, çok da fazla uzatmayay›m. Bugün Nihat Kahveci’nin oynad›¤› Villarreal tak›m› san›yorum nüfusu 40.000’i aflmayan bir kasaban›n tak›m›d›r. Villarreal’in arkas›nda güç olarak büyük bir seramik fabrikas›
olan ve asl›nda baflka dallara da yat›r›m yapan Pamesa var. Pamesa Valencia diye bir basketbol tak›m› var ama ayn› zamanda bu aile spora çok merakl› oldu¤u
için Villarreal’e de yat›r›m yap›yor. O 40.000 nüfuslu kasaban›n san›yorum gene ayn› say›da koltu¤u olan bir stad› var ve bu stat her maçta doluyor çünkü biraz ilerde 250.000 nüfuslu Castellon diye bir flehir var ve bu flehirden maçlar›
seyretmeye geliyorlar. Yani o kasaban›n halk› dolduruyor ve bir de d›flardan taraftar kazanm›fl durumdalar. Küçük bir yerde spor yat›r›m› yapmak bizi bazen
evrensel noktalara ç›kartabilir. Villarreal, fiampiyonlar Ligi’ne önümüzdeki sezon ön elemeleri oynamadan kat›lacak çünkü Barcelona’y› geride b›rakt›lar.
Sporda küçük diye bir fley olmad›¤›n›, küçük bütçelerle bile ak›ll›ca ifller yap›labildi¤ini, büyük ad›mlar at›labildi¤ini gösteren en güzel örneklerden bir tanesi
bence bu.
MODERATÖR - Asl›nda bahsedilen her fley ayn› kap›ya ç›k›yor. Do¤ru iletiflim ve ak›ll›ca pazarlama. Soru sormak isteyen var m›? Buyurun.
KATILIMCI - Banu Han›m’a sormak istiyorum. Kulüplerle medya iliflkilerinde genellikle faturay› kulüplere kesiyorlar. Bir elefltirim de gazeteci arkadafllara. Ben akademisyenim. Ben onlar› hep dinliyorum ama onlar beni hiç dinlemiyor. Akademisyen arkadafllar›m›n sunumlar›nda biz hiç spor gazetecisi arkadafllar›m›z› göremiyoruz. Kat›lsalar daha iyi olacak. Son olarak da flunu söylemek istiyorum. Spor medyas› kendini çok ciddi olarak sorgulamak zorundad›r. Lever-
287
kusen’in eski menajeri aynen flöyle diyor: “Bir spor yay›nc›s› Leverkusen’in maçlar›n› yay›nlarken çekim kalitesi ve görüntüye dikkat ederim. Benim kendi taraftarlar›ma üçüncü s›n›f bir maç seyrettirmeye hakk›m yok.” Kulübün menajeri
kendi taraftar›n›n görüntüsünü sorgulayacak kadar detaya giriyor ama bizde
hangisi daha çok para verirse o görüntüyü al›yor. Tele 10 yay›n haklar›n› ald›¤›nda, Futbol Federasyonu hiçbir flekilde sen bu paray› verip al›yorsun ama senin bu yay›nlar› halk›n istedi¤i kalitede yay›nlayabilecek birikime sahip teknik
eleman›n var m› diye sormad›. Ben spor medyas› ile ilgili araflt›rmalar yap›yorum, bugün iletiflim bilimlerinde politika ile ilgili gazetecilerin taraf oldu¤una
dair bir de¤erlendirme yaz›s›nda spor gazetecilerinin aç›kça taraf oldu¤u gibi art›k politik yazarlar da taraf m› olacak diye sorgulamalara giriliyor. Spor gazetecili¤inin taraf oldu¤u tart›flma götürmez bir gerçek olarak literatürde yer ald›. Bunun düzeltilmesi laz›m.
MODERATÖR - Tarafs›z m› olsun diyorsunuz?
KATILIMCI - Tabii ki. O bir gazetecidir. Spor gazetecisidir ama üst kimli¤i gazetecidir ve objektiflik gerektirir. Aç›kça bir tak›m›n lehine taraf olursan›z
ve yorumlar›n›z› ona yönelik olarak yazarsan›z, öbür tak›m›n taraftar› sizi okumaz. “O kendi taraf›ndan yazm›flt›r” der.
BA⁄Ifi ERTEN - Bence sorun taraf tutmas› de¤il, taraf tutup objektif görünüyor olmas›. Taraf›n›z› gösterdi¤iniz takdirde ve bunu samimiyetle aç›klad›¤›n›zda bu bir sorun de¤ildir çünkü alg›lay›c› ona göre alg›lar. Bence demin söyledi¤inizde temel bir problem var. fiimdi ben flöyle bir konuflma yapsam, “Akademisyenler Türkiye’de çok intihal yap›yor, zaten doçentlik kadrolar›n› birtak›m
istismarlara göre veriyorlar ve Türkiye’de sürekli yeni bir üniversite aç›l›yor”
Bunlar› üzerinize al›n›rs›n›z çünkü ben homojenlefltiriyorum. Akademisyen deyince herkesi ayn› kefenin içerisine koyuyorum. Böyle bir fley yok. Sizin sayg›nl›¤›n›z gibi bizim de bir sayg›nl›¤›m›z var ve biz de bunun peflinde flöyle kofluyoruz. Kardeflim iyi ve kötüyü ay›ral›m. Bas›n diye bir fley yoktur. ‹yi bas›n vard›r, kötü bas›n vard›r. Do¤rular› yazan vard›r, yalanlar› yazan vard›r. Yalanlar›
satan vard›r, do¤rular› satan vard›r. Siz tercihinizi ona göre yapars›n›z. Bizim temel bak›fl aç›m›zdaki as›l problem bu. Tribünler. Tribünler diye bir fley yok. Homojen bir fley yok. Tak›mlar. Tak›mlar diye homojen bir fley yok. Homojenlik
yok. Oysa biz bütün müfredat program›m›z› dilde birlik, dinde birlik, millette
288
birlik, partide birlik diye oluflturuyoruz. Birlik diye bir fley yok. Tam tersine her
fleyde ço¤ulluk. Her fleyde de ço¤ulculuk. Ço¤ul olan bir fleyi tek bir fleymifl gibi görürseniz problem oluyor. As›l buradan bafllayal›m sonra devam edelim.
BANU YELKOVAN - Ben de benzer fleyler söyleyecektim. Burada yap›lmas› gereken do¤rulardan bahsetmeye çal›flt›m yoksa yapt›¤›m›z yanl›fllar bir fleyleri kötüleyerek ya da yanl›fl› göstererek do¤ruya varmak gibi bir fley olacak. Bas›nda gerçekten ay›klanmas› gereken çok çürük domates var ama benim bak›fl
aç›m flu; e¤er futbol bir oyunsa bu futbolun oyuncular›, aktörleri ne tribünlerde,
ne yönetimlerde, ne bas›n sayfalar›nda, onlar sahada. Onu öne ç›kartarak ancak
pazar› büyütebiliriz. Ama bunu yapan kifliler de iflte o aktörler, futbolcular ve
kulüpler, bu oyunun aktörleri. Onlar da iyiyi kötüyü ay›rt edecek. ‹yiyi yücelterek kötüyü cezaland›rmas› gereken kifliler onlar ama bir fleyi homojenlefltirerek
bas›n yasa¤› koydu¤unuz zaman, o zaman siz kötüyü cezaland›rm›yorsunuz ki,
iyiyi cezaland›r›yorsunuz, bir fleyleri do¤ru yapmaya çal›flan› cezaland›r›yorsunuz. Sizin söyledi¤inize flu noktada kat›l›yorum, köfle yazar›n›n taraf oldu¤unu
belirterek veya bir taraf› tuttu¤unu söyleyerek kimseyi objektif oldu¤una inand›rmaya çal›flmadan bir fleyler söylemesi ayr› bir fley ama haber de¤eri tafl›yan
yerlerde yorumlar›n, yönlendirmelerin veya yanl›fl haberlerin taraf›nda olmak tabii ki hiçbirimiz için mümkün de¤il. Hepimiz karfl›s›nday›z.
BANU YELKOVAN - Ben onu övmek manas›nda söylemedim. Benim fikrim flu. Bu araflt›rmalar bunun burada olaca¤›n› gösteriyor. Prömiyer Lig flu anda kendini sorgulamaya bafllam›fl durumda. Biz dört büyüklefltik. Bu dört büyük
tak›m›n d›fl›nda hiçbir fley olmuyor. Tekrar bu rekabeti nas›l geri getirebilirizi
sorguluyorlar. Ama biz hala o hakemdi, bu yöneticiydi, bu taraftard› u¤rafl›yoruz ve çok küçük kendi çap›m›zda bir fleyler yapmaya çal›fl›yoruz. En az›ndan
ben o fark› vurgulamak için o örneklerle girdim.
ALP ULAGAY - Erkek olsayd› biraz daha zorlukla karfl›lafl›rd› muhtemelen
çünkü bir kad›n›n sadece sporda de¤il herhangi bir ba¤lamda zirveye ç›kmas› daha zor. Hala ayr›mc›l›¤›n fliddetli flekilde devam etti¤i bir ülkeyiz. Ama benzeri beceriksizlikler bir erkek bireysel sporcuda olsa, yine sorunlar yaflayacakt›k. Ne bileyim belki o da antrenör istemem diyecekti, sponsoru ile birtak›m zorluklar yaflayacakt›, federasyon onu da idare edemeyecekti. Bir noktaya geldikten sonra bir
düflüfl onda da görecektik ama dedi¤iniz do¤ru kad›nlar her anlamda daha büyük
289
sorun yafl›yor. En az›ndan belki antrenörü ile iliflkisi gündeme gelmeyecekti.
BANU YELKOVAN - Tam tersine antrenörü muhtemelen kocas›n› aldatm›fl olaca¤› için hemen kovulacakt›. Süreyya Ayhan’a hemen Avrupa’dan bir antrenör gelecekti ve olay muhtemelen bambaflka bir çizgi izleyecekti.
ALP ULAGAY - O antrenörü ile olan iliflkisi çok sorguland›¤› için medyada, onlar onu biraz inat meselesi de yapt›lar. O k›s›m olmayacakt› belki.
MODERATÖR - Baflka da bir fley konuflulmad› ki zaten. Sadece bu konufluldu.
ALP ULAGAY - Hay›r, konufluldu.
MODERATÖR - Ne konufluldu? Hiç hat›rlam›yorum ben.
ALP ULAGAY - Baflka daha iyi bir antrenörden yard›m almamas› konufluldu mesela. Genel medyada ön plana ç›kan hep o iliflki meselesi oldu.
BA⁄Ifi ERTEN - Do¤ru, asl›nda iyi bir tespit. Sorunu kültür olarak tan›mlad›¤›n›zda, kültür de geçmiflten bugüne bir birikmifllikten olufltu¤una göre, o
zaman kültürün de¤iflmesi de çok zaman alaca¤›na göre bu ifller nas›l de¤iflecek?
Bu çok zor olmayacak m›? Zor olacakt›r flüphesiz ama flöyle bir yan› var flimdi
biz futbol kültürü ile yaflayan bir ülke de¤ildik. 20 sene evvel futbol afla¤›lanan
bir fleydi bu memlekette. Çocuklar futbolcu olmas›n. Futbol çok fazla seyrediyorsan saçmal›yorsun. fiimdi hayat›m›za bu kadar yeni girmifl bir alan›n bir kültürü varm›fl gibi, o kültürü bu kadar oturmufl bir kültürmüfl gibi tan›mlamamak
laz›m. Ben bunlar› bunun için söylüyorum. Bizde bir kültür var evet flu anda ama
20 senede bu hale gelmifl bir fley 20 sene sonra da baflka bir hale gelebilir. Bu
davran›fl kültürleri ve bak›fl aç›s› ile ilgili bir fley. Neyi öne ç›kartt›¤›n›z ile ilgili
daha çok. Ben fluna inan›yorum, bu memlekette bu spor kültürü de¤iflebilecekse, daha iyi referanslar vererek de¤ifltirebilirsiniz. fiimdi flurada arkada oturuyor
Radikal’in hem sinema yazar› hem de spor müdürü olan U¤ur Varda’n›n geçti¤imiz günlerde yazd›¤› bir yaz› vard›; bu memlekete bir tane spor filmi geldi, bir
spor belgeseliydi ve o belgesele giden sporcu yoktu. Bunlar› öne ç›kar›rsak belki bir referans olufltururuz. Da¤a tafla ‹slam Çupi yazan Fenerbahçe kulübü, ba-
290
s›n tribününe ‹slam Çupi ismini veren Fenerbahçe kulübü ve taraftarlar›, ‹slam
Çupi’nin kitaplar›n›n sadece 600 tanesini ald›ysa, durum vahim bir yan›yla, ama
bir yan›yla da bunlar› söyleyelim ki okunsunlar. Bu bir mücadele. Ben biraz teorik bir referans vereyim. Antonio Gramsci’nin hegemonya mücadelesi diye tan›mlad›¤› bir siyaset biçimi vard›r. Hegemonik bir dünya görüflüne karfl› siz çatlaklar oluflturarak o hegemonik görüflü y›prat›rs›n›z. Kültür de böyle bir mücadeledir. Bu anlamda özellikle. Var olan›n tespiti bile bir kültürel referans olarak
ortaya ç›k›yor gibi geliyor bana.
BANU YELKOVAN - fiimdi ben yine atlay›p cevap vermifl gibi olaca¤›m
ama Yi¤iter spor müdürlü¤ü yapt›. Belki o daha yakinen cevap verecektir. Ben
ancak bir baflka örnekle aç›klayabilirim. Futbol ne yaparsa yaps›n manfletlerden
giriyor. Bunu engellemek flu anda mümkün görünmüyor ama siz hikâyeler yaratarak, medyaya o hikâyeleri satarak bir yere varabilirsiniz çünkü hikâyeler okuyucu için her zaman daha ilginçtir. Yani benim görüflüm bu. Siz hikâyenizi yaratacaks›n›z, bir medya mensubunu yan›n›za ça¤›r›p bir sporcunuzun hikâyesini anlat›p foto¤raf› ile birlikte hikâyenizi yaratacaks›n›z ve hikâyenizle orada yer
almaya çal›flacaks›n›z.
Y‹⁄‹TER ULU⁄ - Birkaç sat›r da ben ekleyeyim. Do¤ru yerden girdi Banu. Bizim sayfa yönetirken karfl›laflt›¤›m›z en büyük s›k›nt›lar›m›zdan bir tanesi
budur. Bazen çok az yer vard›r. Diyelim ki bir sponsorluk haberi, bir yere bir
destek verilmifltir, bir fley arma¤an edilmifltir ve bunlar halka iliflkiler firmalar›ndan gelir ve onlar da eski meslektafllar›m›z ve arkadafllar›m›zd›r. Arada bir hat›r
da vard›r yani. Hep onlar› koyacak yer arar›z. Bir gün bekler, iki gün bekler. Bir
türlü girmez. Tam konur sayfaya oraya bir baflka haber gelir akflamüstü gene at›l›r. Yani hikâye oluflturma ya da onu bir baflka ambalaja sararak insanlara ulaflt›rabilme, insanlara anlatabilme fikri çok do¤ru çünkü spor sayfalar›nda ne olursa olsun insanlar önce aksiyonu ar›yor. Bu maçt›r, maç›n yorumudur, hakem büyük bir rezalete imza atm›flt›r, röportajd›r falan filan. Neticede futbolun hâkimiyeti de belli. Futbolun genifl yer kaplayaca¤› da belli. Ama sizin de futbol harici
faaliyet gösteren bir kulübünüz var. Oradaki çocuklar›n kiminin baflar› öyküsü,
kiminin geldi¤i yer, kiminin ailesinin özellikleri, yap›lan röportajlar flunlar bunlar onlar›n içerisine o haberi yedirmek, yeni birinin de onlara malzemelerini hediye etti¤ini söylemek kupkuru bir “ya bizim falanca sponsorumuz iflte bu 350
tane formay› bize gönderdi aman bunu da oraya koyun” ifadesinden çok daha
291
etkili. Yani bu o sponsorun logosunu ya da ismini tafl›yan bir forma ile verece¤i
bir poz ya da bir foto¤raf›n›n çekilmifl olmas› hareket halindeyken bir antrenmanda ya da maçta, zaten ayn› mesaj› gene insanlara ulaflt›r›yor. Ama kuru bir
bas›n bülteni ile forma verilirken, el s›k›fl›l›rken iki tane kravatl› adam›n foto¤raf›na sayfada yer bulmak gerçekten çok zor.
BA⁄Ifi ERTEN - Ben bir olumlu örnek vereyim hemen. Danone Çocuklar
Kupas›’na gittim gene geçti¤imiz günlerde. ‹ki tane hikâye anlatt›lar. Her yerde
onu anlat›yorum. Televizyonda, gazetede. Çok güzel iki hikâye çünkü. Çocuklardan bir tanesinin ayakkab›s› yokmufl. Galiba Mardin’den gelen bir tak›m. Sakarya ile oynarken lastik ayakkab› ile oynuyormufl. Sakaryal› çocuklar da ertesi
gün para toplay›p çocu¤a ayakkab› hediye etmifller. fiimdi bu güzel bir hikâyedir ve Danone buna vesile olduysa anlat›rs›n›z. Bir baflka örnek. Hakkârili çocuklar Antalya’daki kampta kum torbalar›n› odalar›na tafl›yorlarm›fl. Bunlardan bir
tanesi delinmifl. Hocalar› da özür dilemek için organizatöre demifl ki “Kusura
bakmay›n, delindi” demifl. “‹yi de kumu ne yapacaklar” demifl. “Hakkâri’ye götürecekler, ekecekler ki deniz bitsin” demifl. Bu hikâyeyi oturur yazars›n›z iflte.
Bu güzel bir hikâye.
BANU YELKOVAN - Tabii biraz küçük ölçekli kalacak ama ben de bir
spor dergisi yönetiyorum orada mesela Anadolu kulüpleri ile ilgili daha çok haber yapmak istiyoruz, daha çok yer vermek istiyoruz ama flöyle bir s›k›nt› var.
Size d›flar›dan çok büyük görünebilir spor servisleri ama az elemanla ç›kan yerlerdir ve ajans haberlerine de ço¤u zaman mahkûmdur. Mesela ben bir Anadolu kulübünün yöneticisi olsam, ilk ifle alaca¤›m eleman bas›nla iliflkileri sa¤layacak bir kifli olur ve yüksek çözünürlüklü bir foto¤raf makinesi olur. Siz foto¤raflar›n›z› kendiniz yollarsan›z ve kendi haberlerinizi kendiniz geçerseniz, bir noktada o spor servisi tamam o habere bir takla att›r›r ama foto¤rafl› haberinizin gazeteye ç›kma flans› çok daha yükselir.
BANU YELKOVAN - Belediyeleri futbol kulübü kurmaktan vazgeçirip onlar› çocuklara futbol sahas› yapmaya ikna edersek neden olmas›n? Bir flekilde bizim önayak olmam›z gerekiyor. Yapmaya da çal›fl›yoruz ama birisi Aykut Kocaman’› getiriyor bafl›na, öbürü yine en sevdi¤imiz Abdullah Avc›’y› getiriyor. Orada yine elimiz kolumuz ba¤lan›yor ama belediyeler as›l görevlerini hat›rlarlarsa
ben neden olmas›n diyorum ve benim rüyas›n› gördü¤üm fley flu yetenekli ço-
292
cuklar›n kazand›r›lmas›ndan bahsediyoruz ya benim hayalim yeteneksiz çocuklar›n da spor yapabildi¤i bir Türkiye. ‹flte o zaman Ba¤›fl’›n bahsetti¤i ve de¤iflmesini umdu¤umuz kültür o gün de¤iflmeye bafllayacak diyorum.
BA⁄Ifi ERTEN - Ama bunun önünde çok önemli bir engel var. Gidiflat flu
ki profesyonel spor ile amatör spor art›k birbiri ile çat›fl›r halde. B›rak›n yan yana yürümeyi art›k çat›fl›r haldeler. Biri di¤erinin hayat alan›n› yok etmek için
kurgulan›yor. Bu çok tehlikeli bir gidifl. Bence as›l tart›fl›lmas› gereken fleylerden
bir tanesi o. Herkesin futbol oynamas› umurumuzda de¤il. Bir sürü yetene¤in
ç›kmas› ve milli tak›m›m›zda oynamas› umurumuzda. Temel nokta bu. E¤er bu
ikilemi çözemezsek, bu bizim için geçerli de¤il sadece bence çok genel bir sorun, bu çözülebilecek bir fley gibi gözükmüyor flu anda. Siz gidip en ünlüsüne
sponsor oluyorsunuz.
BA⁄Ifi ERTEN - Euro Sport Yay›n Yönetmeni oldu¤um için belki birkaç
fleyi fluradan söyleyebilirim. Ben bu göreve üç sene evvel geldi¤imde, ne gibi bir
zorlukla karfl›laflt›¤›m›z› anlad›¤›m›zda bafl›m›zdan afla¤›ya kaynar sular döküldü. Yani biz lacrosse anlat›yoruz. Lacrosse bilen burada kaç kifli var. Hakikaten
soruyorum. Lacross nedir bilen var m›? Yok. Lacrosse, Avustralya ragbisi vesaire. Ne oluyor yani? Bunlar› yapan bir tak›m ülkeler var. Bu ülkelerin çok büyük
bir bölümünün de refah durumu bizden daha fazla de¤il. Bunlar nas›l oluyor da
böyle örgütleniyor ve biz burada kimi bulaca¤›z korkusuna kap›ld›k ve hakikaten çok s›n›rl›. Herkes çok s›n›rl› ifller yapabiliyor ancak. Demin söyledi¤im çeliflkiyi biraz bunu ifade etmek için söylemifltim. Yi¤iter’inkini tamamlamak gibi.
Kimse flununla ilgilenmiyor ne bileyim Erzurum’da rafting ya da Orta Anadolu’da Yedi Göller’in çevresinde rafting tak›m› kurup ona sponsor olmak. Orada
çok önemli bir fley yapacakken biz Yedi Göller’in Ispartaspor’unu birinci lige ç›karmaya çal›fl›yoruz iflte.
ALP ULAGAY - Voleybol ile ilgili ben bir fley söyleyeyim. ‹stanbul’da ve
Ankara’da tribünleri bofl gördü¤ümüz için öyle zannediyor olabiliriz ama birkaç
baflka örnek vermek istiyorum. Mesela Tokat Plevnespor’un erkeklerde her maç› t›kl›m t›kl›m. Güney Amerika’dan, Kolombiya’dan falan oyuncular› var. Hatay
Polisgücü vard›. Onlar da öyle oynuyorlard›. Arkas ‹zmir de çok baflar›l›. Üç senedir öyle bir ortam yaratt›lar ki her maçlar› dolu. Erdemir yine baflar›l›yken
maçlar› dolu tribünlere oynuyordu. Anadolu’dan voleybola ilginin iyi oldu¤una
293
dair örnekler var. ‹stanbul ve Ankara ile ilgili sorunumuz var.
BA⁄Ifi ERTEN - Bence bu baflka bir konu ama flu kadar›n› söyleyeyim ben
‹stanbul ile ilgili tespitin bir bölümüne kat›l›yorum bir bölümüne kat›lm›yorum.
Evet, Türkiye çok merkezi yönetilen bir ülke ama ‹stanbul’un dünya kenti olma
projesi baflka bir proje. Onlar birbiri ile paralel yürüyebilir. Siz âdemimerkeziyetçi de olabilirsiniz ama ‹stanbul gene bir dünya flehri olabilir. E¤itimle ilgili temel sorunun, her fleyin bafl› e¤itim laf› oldu¤unu düflünüyorum. Her fleyin bafl›
e¤itim laf›n›n kendisi e¤itimi objektif bir fleymifl gibi gösteren bir fley. Oysa e¤itim strateji ile ilgili bir fley, e¤itim siyaseti ile ilgili bir fley. Bence e¤itmenlerin
e¤itimi denen, daha do¤rusu e¤itim stratejisi denen fleyin gözden geçirilmesi gerekiyor. Yoksa tek bafl›na e¤itim ile hiçbir fley olmuyor. Türkiye’de hepimiz neredeyse lise mezunu, hatta üniversite mezunu haline geldik.
ALP ULAGAY - Bir fley ekleyeyim ben. Son 20-30 y›lda ‹stanbul’da ve baz› büyük flehirlerde özellikle liseler o dal›n en iyi sporcular›n› toplad›lar. Bu mesela çok kötüye kullan›lan bir yöntem oldu. Çünkü o lise genç milli tak›m› topluyor befl oyuncu, oyuncular do¤ru düzgün hiç e¤itim almadan aslanlar koçlar
diye mezun oluyorlar. Sonra profesyonel sporcu olduklar› için üniversite okumaya da gerek duymuyorlar. fiimdi bir yafla kadar askerlikten de muaflar. 35 yafl›na kadar bir ense durumu oluyor erkek sporcular için. Sporcular› bir okulda
toplay›p flampiyon okul yaratma projesi Türkiye’de bence çok baflar›s›z oldu.
Alabilece¤i e¤itimi de alamayan sporcular yetifltirdik biz. Mikrofon karfl›s›nda iki
cümle kuramayan oyuncular yetifltirdik. Öyle bir baflar›s›zl›k var ama okullara
nas›l daha fazla yayabiliriz iflte o biraz tesisle alakal›. Herhalde hala çok say›da
okulun salonu, bir voleybol filesi de yoktur diye düflünüyorum.
MODERATÖR - Çok teflekkür ederiz hepinize.
“Markalaflan Sporcular ve Menajerleri”
Konuflmac›lar:
Erdinç fiEH‹T - Menajer
Arif GÜRDENL‹ - Yelken Sporcusu
SUNUCU - Hepiniz hofl geldiniz. fiimdi markalaflan sporcular ve menajerleri üzerinde kat›l›mc›lar›m›z bizlerle olacaklar. Ben onlar› birazdan tan›taca¤›m
294
sizlere. Sporcular›n do¤ru karar vermesi ve ilerlemesi için kurumsal bir yap›n›n,
bir destekçinin olmas› gerçekten gerekiyor mu? Bugüne kadar dinledi¤imiz flampiyonluk hikâyeleri hep hüzünlüydü. Bireysel çal›flmalar› görüyorduk ve altyap›n›n olmamas›ndan kaynakl› bizler flampiyonalarda çok sevinen insanlar de¤illerdik aç›kças›. Bugün gelinen nokta nedir bundan söz edece¤iz biraz. Menajerlik üzerine özellikle Erdinç Beyin bizlere anlataca¤› farkl› fleyler var çünkü bu
mesle¤in öncülerinden kendisi. Ne kadar tan›yorsunuz bilmiyorum. Medyadan
ne kadar takip ediyorsunuz bilmiyorum. Zaten flimdi kendisi de anlatacak. Öncelikle ben Arif Beyi sahneye alaca¤›m ve daha sonra Erdinç Beyi alaca¤›m. Arif
Beyin hayat› ile ilgili biraz araflt›rma yapmaya çal›flt›m ama yetiflemedim. Neyi
söylesem bilemedim iflin asl›. K›saca söz edece¤im. 350’nin üzerinde milli formay› giyen, Balkan ve Türkiye flampiyonluklar›, olimpiyatlarda birincilik, çeflitli
Avrupa kupalar› ve onur ödülleri bulunan yelken sporcusu Teamworks’ün gurusu ve yöneticisi Say›n Arif Gürdenli’yi davet ediyorum. Hofl geldiniz Arif Bey.
AR‹F GÜRDENL‹ - Antrenörler ve tesislerin ben biraz yetersiz oldu¤unu
görüyorum çünkü antrenörlerimiz kendilerini daha fazla yetifltirmek için maalesef çaba sarf etmemektedirler. Onlar›n da önünde bir sistem yok çünkü. Neden
u¤raflacak? Nereye varacak? Tesislere bakt›¤›mda son derece s›¤, yine kapasite
yetersiz. Biz on bin tane yetenekli çocu¤u alsak bir yere getirsek onlardan nas›l
yüzücü olarak yararlanabilece¤iz. Maalesef böyle bir kapasiteye ulaflmam›z
mümkün de¤il. O da bir baflka sorun.
Bilgi kaynaklar›m›z az diye düflünüyorum. Türkiye’nin elindeki literatürün
hiçbir flekilde dünyadaki geliflmifl ülkelerin kulland›¤› literatür ile yak›ndan
uzaktan alakas› yok. O yüzden biz çok eski bilgileri kullan›yoruz. Bizde bas›l›
olan spor kitaplar›na bak›n. Hepsi 1970’lerden, 80’lerden kalma eski kitaplar.
Yeni spor felsefesine hiç kimse sahip de¤il. Maalesef eski nesillere göre bak›yoruz. Ondan sonra da diyoruz ki yeni nesiller neden sporla ilgili de¤iller. X nesli,
Y nesli diye bir kavram var. Bilen var m›? Duyan var m› aran›zda? Asl›nda ço¤umuz X neslini temsil ediyoruz 1960 ve öncesi do¤anlara bakt›¤›m›zda. 60 ile
80’liler aras› var. 80 ile 2000’liler aras› var. 1980 ile 2000’liler aras› flu andaki
spor grubunu oluflturuyorlar. Ama 60 öncesi do¤anlar maalesef yeni nesli sevmiyor. Neden? Çünkü onlar›n de¤er yarg›lar› bize çok ters. Öyle olunca da ona
yaklaflm›yorsun ama yetene¤i de sevmiyorsun.
Bizim bütün hizmetlerimiz büyük flehirlerde ise onlara okul taraf›nda belki
sponsorluklar yap›lmal›, burslu okumal›lar, yurtlar› olmal› vesaire. Bütün o sis-
295
temi kurmak laz›m onlara iyi bir okulu verebilmek için. Ayn› flekilde sigorta sisteminin içerisine dahil olmalar› laz›m. Yani bir yaflam sigortalar›, bir gelecek sigortalar› mutlaka olmal›. Hukuk hizmeti mutlaka almal›lar. Kimlerle nas›l görüflmeliler, bafllar›na ne gelmeli, nas›l bir anlaflma yap›yor olmal›lar? Böylesine bir
hukuksal sürecin içerisinden mutlaka geçmeliler çünkü birileri bu kadar elit
adamlar› da çekmeye çal›flacakt›r dolay›s›yla sistem kendisini de koruyabilmeli.
Teknolojik destek vermek laz›m bu arkadafllara çünkü art›k günümüz teknoloji
günü. Dizüstü bilgisayar›yla, ba¤lant›s›yla, nab›z saatiyle, dijital kameras›yla, her
fleyiyle donat›lm›fl olabilmeli. En önemli k›sm› kiflisel geliflim e¤itimlerinden geçmeli bu çocuklar. Yabanc› dili ilerlemeli. Etkin konuflma e¤itimlerini almalar› laz›m. Diksiyonlar›n› düzeltmeleri gerekiyor. Bilgisayar bilgisi, kültür-sanat bilgisi, moda bilgisi, yemek kültürü vesaire gibi her fley ile donat›lmas› laz›m çünkü
sonuçta bu adamlar› bir rol model yapmak istiyorsak bu kadar kapsaml› kifliler
haline dönüfltürmek bizim ana hedefimiz olmal›. Ben böylesine bütünsel bakmaya çal›fl›yorum. Sadece gidip de sabahtan akflama kadar antrenman yap. Git sonra bir tane de yar›fla gir. Benim hayalim bu de¤il. Benim hayalim gerçekten Türkiye’nin gurur duyaca¤› elit adamlar›n sürekli yetiflece¤i ortamlar› yaratmak.
Çok teflekkürler.
SUNUCU - Biz de teflekkür ediyoruz. Kendisi birçok ünlü futbolcuya menajerlik yapm›fl. Hangilerini bildi¤inizi bilmiyorum ama ben burada sadece iki
örnek verece¤im birçok ünlü futbolcudan. Tuncay’› hepimiz biliyoruz. Volkan’›
hepimiz biliyoruz. Fenerbahçe’de oynayan ve milli formay› giyen Volkan Demirel. Tuncay ve Volkan’›n herhangi bir hal› saha maç›ndan bugünlere gelmesinde
neler etki etti, bu iflin altyap›s› oluflturulurken, bir sporcunun daha do¤rusu altyap›s› oluflturulurken gerçekten nelere dikkat edildi¤i konusunda burada yine
bilgi edinece¤iz Erdinç Bey’den. Saç t›rafllar›ndan sakal t›rafllar›na kadar hayatlar›ndaki durufllar›ndan evlilik kararlar›na kadar nelere etki ettiler, nelerle ilgilendiler bunlarla ilgili ve bu az rastlanan baflar›larda devaml›l›k için sporcu ile menajerin nas›l bir birliktelik içerisinde olmas› gerekti¤i üzerine flimdi kat›l›mc›lar›m›z bizlere düflüncelerini aç›klayacaklar. Sahneye Erdinç Bey’i davet ediyorum.
ERD‹NÇ fiEH‹T - Daha önceden negatif bak›lan bir mesle¤i pozitif hale çevirebilmek için uzun y›llar geçti. Ben Sakaryal›y›m. Sakarya do¤umluyum. Sakarya’da yafl›yorum. ‹stanbul çok yak›n. Benden önce konuflan Arif arkadafl›m›z
çok güzel de¤indi sporcular›n ne yapmas› gerekti¤ine. Ben tabii bu yola ç›karken
296
futboldan gelen birisi olarak yaklafl›k on dört sene önce Türkiye’de menajerlik
çok negatif bak›lan bir meslekti. Onu pozitif hale çevirebilmenin yollar›n› aramak, Adapazar›’nda yaflay›p ‹stanbul’daki olaylar› bir yere kanalize etmek çok
özel bir maharet istiyordu. Dolay›s›yla, o zamanlar bafllad›¤›nda kimse bu olaya
fazla itibar etmiyordu ama bir fleyi istemek baflarman›n yar›s› diye düflünüyorum. On dört y›l oldu. Türkiye’de art›k birinci günden bugüne dönüp bakt›¤›n›zda birçok menajer arkadafl bu mesle¤i icra etmek için yola koyuldu bizden
sonra. Tabii bunun neresi do¤ru neresi yanl›fl o tart›fl›l›r. Her iflte oldu¤u gibi,
menajerlikte de pozitif ve negatif bak›lan insanlar var. Ben menajerli¤in birinci
döneminden ikinci dönemine geçerken daha de¤iflik bir portre çizmek yani bir
oyuncuyu s›f›rdan al›p onu hedefine götürmek için baz› düflünceler üretmeye
bafllad›m kendi çap›mda. Dolay›s›yla, Tuncay fianl› ve kaleci Volkan Demirel ile
birlikte flu anda birisi Middlesbrough’da birisi Fenerbahçe’de ve A milli tak›m ile
ikisi de kamptalar. Bursal› tak›m kaptan› Egemen ve Vestel Manisa’dan Güven
Varol gibi sayabilece¤imiz Türkiye’de önemli model oyuncular›n yaflam koçlu¤unu yapt›m. Menajerlikten ziyade onlar›n kariyerlerini planlama ad›na birtak›m
hamlelere girifltik. Dolay›s›yla, böyle bir yolda oyuncuyu hedefe götüren unsurlar› tek tek s›ralay›p onu hedefe kilitlemenin ve ona menajerden ziyade bir kariyer planlamac›s› olarak Türkiye’de a¤abey tabir edilen bir model ile yaklaflmaya
çal›flt›k. Dolay›s›yla, o zaman söyledi¤imiz söylemleri eylemlere çevirerek Türkiye’de bu ifli belirli bir noktaya getirdi¤imiz 2008 y›l›nda böyle bir daveti alarak
gerçekleflece¤ine inan›yorum.
Tuncay fianl› ve Volkan Demirel’den yola ç›kacak olursak, 1999’da kendilerini ilk gördü¤ümde, 15 yafl›nda bir oyuncuyu siz karfl›n›za al›p sen önce Fenerbahçe’de oynayacaks›n oradan da seni Avrupa’ya götürece¤im derseniz bu
oyuncu eve gitti¤inde birden de¤iflik duygulara kap›labilir ve kap›lm›flt› zaten.
Ama ayn› oyuncu on y›ll›k bir dönemde sizin söyledi¤iniz her fleyi harfiyen yerine getirdi¤i zaman, böyle bir baflar›, böyle bir olay ortaya ç›k›yor. Tuncay’da oldu¤u gibi, Volkan’da oldu¤u gibi. Tabii ilk günden bas›nda, medyada yer alan
söylemlerim vard› giyimi kuflam›, yemesi içmesi az önce Arif Bey’in anlatt›¤› gibi. Bunlar benim yaklafl›k 10-12 sene evvel Türkiye’de olmas› gereken fleyleri hayata geçirerek yapt›¤›m ifllerdi. Tuncay bana ilk geldi¤inde uzun boylu, al yanakl›, saçlar› k›sa bir çocuktu. Tabii Volkan Demirel de öyleydi. Benim Sakaryaspor’dan eski bir arkadafl›m getirdi Tuncay’›. Bakt›¤›mda tabii dedim ki bu biraz
de¤iflikli¤e u¤ramal›. Ne olmal›? O zaman aç›kças› gene benim yak›n dostum Befliktafll› Metin Tekin, flu anda milli tak›m›n hocas›, uzun saçlar›yla yeni bir mo-
297
del ortaya ç›kabilir diye düflündü. Tuncay k›sa boylu birisi olsayd› bu olmazd›.
Uzun boylu olup da saçlar› k›sa oldu mu gene olmazd›. O zaman saçlar›n› uzatmas› için ona bir telkinde bulunduk. O da sa¤ olsun k›rmad› tabii. Sonuçta 15
yafl›nda bir çocu¤un k›rma flans› zaten yoktu. Ben onu bir hedefe kilitledim. Ben
o anda Volkan’a, Tuncay’a deseydim ki sizi ben alaca¤›m Kartalspor’dan, Sakaryaspor’dan Ankaragücü gibi Süper Lig tak›mlar›ndan birisinde oynataca¤›m. O
da bir hedef olabilirdi. Ama siz önünüze Avrupa hedefi koyarsan›z hedef aç›k
olunca oyuncunun da kilitlenme noktas› oluyor. Oyuncu büyük düflünmek zorunda kal›yor. Büyük düflünmezse baflar›l› olam›yor. Dolay›s›yla, önce Fenerbahçe ard›ndan da Avrupa hedefini söyledi¤imizde oyuncunun dünyas›, vizyonu,
bak›fl aç›s› otomatikman de¤ifliyor. Ertu¤rul Özkök Tuncay’›n saçlar› diye bir yaz› yazd› iki üç sene önce. Saçlar›n uzun oluflu, süratli oluflu sporcuyu tribünlere
karfl› biraz daha sempatik hale getiriyor. Türkiye’de böyle bir bak›fl aç›s› var. Avrupa’da da var bu bak›fl aç›s›. Volkan da tam tersi. Bir gün bana soru sordular.
Dediler ki, oyuncular›n›z›n saçlar› uzun. fiimdi k›sa olan› da var. Volkan Demirel’in saçlar› tam tersine k›sa. Bir ara jöle konusu gündeme geldi Volkan saçlar›n› fazla jöleliyor diye. Volkan’a da k›sa saç yak›fl›yor. Dolay›s›yla, hangi oyuncuyu hangi model gidiyorsa, biz onu organize etmeye çal›flt›k.
Türkiye’de menajerlik kulüp baflkanlar› ve idari mekanizmalar taraf›ndan
çok da hofl karfl›lanan bir hadise de¤il. Dolay›s›yla, bu hofl karfl›lanmayan hadiseyi hofl karfl›lan›r bir hale getirebilmeniz için sizin yeni yeni üretimler meydana
getirmeniz laz›m ki kulüp baflkanlar› bak›fl aç›lar›n› de¤ifltirsin. fiimdi ben kendimden örnek vereyim. Ben bu ifle bafllad›¤›mda Hakan fiükürlerin, Rüfltülerin,
Tugaylar›n da ben menajerli¤ini yapt›m. Yani menajerlikte iki dönemim var diye yorumlayabilirim ben bunu. Birincisini Adapazar›’ndan ç›k›p kendimi tan›tabilece¤im oyuncu modellerinin oldu¤u bir portföy, oyuncular›n beni tan›tt›¤› bir
portföy diye yorumlayabiliriz. ‹kincisi benim oyuncular› tan›tt›¤›m bir portföy.
Hakar fiükürler, Tugaylar, Rüfltülerin beni tan›tt›¤› bir portföy. Çok teflekkür
ediyorum hepsine. O zaman söyledi¤im gibi menajerlik yok. Böyle insanlar ç›k›p “Benim menajerim Erdinç fiehit” diyebiliyorlarsa, onlar› da kutlamak gerekir. ‹kinci dönem de Tuncaylar, Volkanlar, Güvenler, Egemenler ile benim
oyuncular› tan›tt›¤›m bir dönem oldu. Dolay›s›yla, bu iki dönemde de çok güzel
çal›flmalar oldu. Kulüp baflkanlar› art›k beni aray›p da genç oyuncu var m› diye
sormaya bafllad›lar üç dört sene önce. Bu ikinci grup ç›kt›ktan sonra art›k Erdinç
fiehit eflittir genç oyuncunun kariyer planlamas› olarak bas›nda ve medyada yer
ald›. Dolay›s›yla, kulüp baflkanlar› bize biraz daha s›cak bakmaya bafllad›lar çün-
298
kü küreselleflen dünyada bugün bakt›¤›n›zda futbol ekonomik yönden çok girdisi olan bir meslek dal›. Bütün dünya buna kanalize olmufl. Milyon dolarlar›n,
milyar dolar›n döndü¤ü bir ortam art›k. Dolay›s›yla, genç oyuncular bulup ekonomik yönden kulüplerini kara geçirmek isteyen kulüp baflkanlar› bu yolu seçtiler. Bunun öncüsü ben oldum tabii ki. fiimdi di¤er menajer arkadafllar saç›yla,
giyimiyle kuflam›yla yorumluyorlar. Demek ki bu söylemler do¤ruymufl. Bu
oyuncular bana 15 yafl›nda gelmifllerdi. fiu anda 25 yafl›nda oldular. On y›ll›k bir
dönem var ortada. Onlardan sonra da ikinci dönem var. fiu anda 92 do¤umlu
dedi¤imiz oyuncu modelleri elimizde mevcut. Bunlar› da flu anda kimse tan›m›yor. fiimdi yavafl yavafl bu 92 modelleri tan›tmaya bafllayaca¤›z. Süreç böyle devam ediyor.
Fazla vaktinizi almayay›m, flöyle söylemek istiyorum, Türkiye’de 14 y›l önce negatif bak›lan bir mesle¤i bugün pozitif hale getirebildiysek bugün 2008’de
bundan son derece mutluyuz. Dolay›s›yla, bundan sonra art›k menajerlik Türkiye’de herkesin daha dikkatle yapmas› gereken, daha iyi organize olmas› gereken
bir durum alacakt›r çünkü oyuncular da art›k menajerin nas›l olmas› gerekti¤ini, menajerin ona katma de¤erini yavafl yavafl alg›lam›fl vaziyetteler. 97, 98’de tan›nm›fl bir oyuncu bana geldi¤inde, o zaman menajerlik yok, ofisime geldi Adapazar›’nda, oturduk konufltuk, anlaflt›k, mukavelemizi yapt›k. Sapanca’y› geçiyordu zannediyorum ki 15 dakika falan oldu, açt› telefonu bana “A¤abey, var m›
bir fley?” dedi. Buras› market de¤il ki yani var m› bir fley diyelim. Oyuncu da o
zamanlar bilmiyor olay›. 15 dakikada ben ona tak›m bulaca¤›m. Yok böyle bir
fley. Oyuncu o zaman menajerlik olay›n› bilmiyor. Menajerli¤i sadece bir transfer olarak görüyor. Dolay›s›yla, on y›l önce bafllay›p biz onu oradan ç›kard›¤›m›zda, oyuncuyu 15-16 yafl›nda al›p onu sosyal, psikolojik ve ekonomik olarak
her türlü flekilde haz›rlamaya çal›flt›¤›m›zda onuncu y›l›n sonunda Tuncay fianl›
Middlesbrough, Volkan Demirel Fenerbahçe ve milli tak›m, Egemen Korkmaz
Trabzonspor, Güven Varol Beykoz, Denizli, Vestel Manisa ve A milli tak›mda oynuyor. Yani dönüp bakt›¤›m›zda güzel ifller ç›kt›¤›na inan›yorum. Bundan sonra
da güzel ifller yapaca¤›m›za inan›yorum. Çok teflekkür ediyorum dinledi¤iniz
için. Sorunuz varsa alay›m.
KATILIMCI - Demin bahsetti¤iniz menajerlik nereden nereye geldi ifadesi
ile ilgili olarak, flu anda Anadolu’da menajer sporcu simsar›, argo bir tabirle sporcunun üzerinden geçinen, para yiyen kifli olarak görünüyor. Oysa sizin katma
de¤er olarak sporcuya çok fleyler katt›¤›n›z›n bilincinde olan sporcular›n say›s›
299
flu anda ne kadar? Bir de siz bu yeni menajerlik sistemini Anadolu’ya yaymak
için ne gibi halka iliflkiler çal›flmalar› yap›yorsunuz? Televizyonlarda tan›t›c› çal›flmalar›n›z var m›? Antrenör kurslar›nda bence bu tip fleylere ihtiyaç olacakt›r.
Teknik elemanlar›n da bunlar› bilmesinde fayda var. Size sporcu bulabilmeleri
için bunun biraz daha tabana inerek bilinçlendirilmesi laz›m diye düflünüyorum.
Sizin görüflünüzü alabilir miyim?
ERD‹NÇ fiEH‹T - Do¤ru. Çok teflekkür ediyorum. Güzel bir yere temas ettiniz. Bu olay›n Türkiye geneline yay›labilmesi için mutlaka bir çal›flma grubunun oluflmas› laz›m. Kurumsallaflmak laz›m. Ancak Türkiye’de az önce dedi¤im
gibi yeni yeni oyuncular art›k “Benim de bir menajerim olmal›” diyor. Ukalal›k
olarak almazsan›z, nas›l bir menajer olmal›? ‹flte Erdinç fiehit gibi Tuncay fianl›’y› al›p, Volkan Demirel’i al›p onu Türk futbolunun tepesine veya Avrupa’ya tafl›man›n yollar›n› bulan bir menajer modeli ar›yor Türkiye. Ukalal›k olarak almay›n lütfen. fiu anda dönüp bakt›¤›n›zda beni Türkiye’nin dört bir yan›ndan arayan oyuncular ve babalar› inan›n çok fazla. Ama ben onlara ulafl›p da örnek vereyim Kars’tan bir oyuncuyu al›p onun kariyer planlamas›n› ortaya koymam için
benim onunla birtak›m fleyleri geçirmem laz›m. Dolay›s›yla, bu uzak bir ihtimal
oluyor. Ama sizin dedi¤inizden yola ç›kacak olursak, o zaman ben Kars’ta bir arkadafl› bulmal›y›m. O zaman Kars’taki arkadafla da benim menajerlik konusunu
iyi anlat›p benim oyuncu ile birebir yaflad›¤›m organizasyonu onun da yaflamas›n› sa¤lamal›y›m. Türk oyuncusu buna haz›r de¤il daha. Türkiye Avrupa de¤il.
Avrupa’dan bir menajer arkadafl geldi 1997 y›l›nda. Yemek yiyoruz ‹stanbul’da.
“Nas›l yap›yorsun bu ifli?” dedi. “Türkiye’de bu olay yeni. Gece birde ikide oyuncu beni ar›yor.” dedim. “Anlamad›m” dedi. “Evet” dedim. “11 dedin mi bizde telefon kapan›r” dedi. Beni gece saat üçte aray›p, bak›n çok önemli bu, sabah›n
dördüne kadar benimle konuflup birtak›m s›k›nt›s›n› çözdü¤üm oyuncu var ve
bu çok popüler bir oyuncu. Bu 96, 97’de oluyor. ‹kinci gruptan de¤il, birinci
gruptan. Çok s›k›nt›s› varm›fl. Bir saat konufltuk. K›rm›z› ›fl›k yand› telefonda.
Biz hala konufluyoruz. Saat sabah›n dördü oldu. Ama o oyuncu beni istiyor. Sesimi duymak istiyor. Bir yerde bu sadece dedim ya pazarlamak ve transferi yapmak de¤ildir. Dolay›s›yla, biz de bunu 1998 y›l›nda, ikinci döneme bafllad›¤›m›zda yapt›k. Birinci dönemde bunu yapma flans›m yoktu çünkü ben o zaman
tan›nm›yordum o kadar. Oyuncular›n beni tan›tt›¤› bir bölümdü o. ‹kinci bölümde de benim oyuncular› tan›tmam hem ikinci bölümün ifline yarad› çünkü
ben ikinci bölümde tan›nmayan birisi olsayd›m onlar› da tan›tamazd›m. Dolay›-
300
s›yla, birbirine paralel, Türkiye’ye aç›lmas› gereken bir konu. Bu do¤ru ama sadece ‹stanbul, Ankara ve ‹zmir aras›nda s›k›flm›fl bir olayd›r bu. Yüzde yüz Anadolu’da çok önemli gençler vard›r. Bunlarla ilgili telefonlar al›yorum babalar›ndan. Sonuçta ben buradan Adana’ya, Kars’a, Diyarbak›r’a veya A¤r›’ya ulaflamam.
Onlar› bu tarafa getirebiliriz. Öyle bir proje de düflünüyoruz asl›nda. Bu hep kafam›zda. Yetenekli oyuncular› bu bölgede toplay›p buradan onlar›n pazarlamalar›n› sa¤lamak, iyi tak›mlara getirebilmek, buradan da Türkiye’nin güzide kulüplerine getirmek istiyoruz. Bu tabii çok kolay de¤il. Türkiye 70 milyonluk ülke. Dolay›s›yla, dönüp bakt›¤›n›zda menajer ad› alt›nda birçok arkadafl ç›kt› piyasaya. Yani ben çal›flanlar›n hepsine sayg›l›y›m. Ama sonuçta flu var; bu iflin de
bir kriteri olmal›. Bursa’daki Türkiye Kupas› finalinde Federasyon Baflkan› ile beraberdik. Onlar da çok önemli çal›flmalar bafllatt›lar bununla ilgili. fiimdi bak›n,
ben bu iflin flirketini kuraca¤›m, avukat›n› tutaca¤›m, Maliye’ye vergi verece¤im,
sigorta verece¤im, bir lira borcum olmayacak kimseye. Öbür taraftan adam buluyor cep telefonundan menajer Kemal. fiimdi bu benimle nas›l bir olabilir? Vergi yok, alg› yok, fatura yok. fiimdi ben Trabzonspor’a oyuncu götürüyorum, faturas›n› istiyor benden. ‹flte o simsar dedi¤iniz hadiseler buradan ç›k›yor. Kulüp
baflkanlar›na ben iyi gelmiyorumdur bundan befl alt› sene önce. Neden? Çünkü
ben fatura kesiyorum. Ben gidiyorum avukatlar ile protokol yap›yorum. Kulüp
baflkan› istemezdi eskiden. Neden? Çünkü oyuncu geliyordu. “Ne istiyorsun?”
diyordu. “10 lira” diyordu. “Al 10 lira git” diyordu. Gerisi? Evrak falan yok. O
zaman biz gitti¤imizde “Eyvah, geldi” diyorlard›. Çok severler beni, çok da k›zarlar bana. Art›k küreselleflen dünyada mukavele olmazsa olur mu? Ben tabii
oraya avukat› al›p gitti¤im zaman, kendim pazarl›k yapt›¤›m zaman hofllanm›yorlard›. Bir hikâye daha var. Onu da anlatay›m. Güzide bir kulübümüzün baflkan› ile oturduk pazarl›k yap›yoruz. Bu yine birinci dönemden. Ben bafllad›m
konuflmaya. “Bir dakika, hep oyuncuyu koruyorsun. Gel biraz da bizi koru” dedi. Oyuncunun yan›ndaki sandalyede oturuyordum. Kalkt›m öbür sandalyeye
oturdum. “Korudum seni ama paray› sen vereceksin” dedim. “Yok, olmaz” dedi.
“Bana o para veriyor. Ben onu korumak zorunday›m” dedim. Art›k yavafl yavafl
al›flt› insanlar. Biz çok mutluyuz tabii yeni yeni menajer arkadafllar da ç›k›yor
ama herkes iflini do¤ru zamanda do¤ru yerde yaparsa mutlu oluruz.
KATILIMCI - Örgütlenmek gerekiyor ayn› di¤er elemanlar gibi. Fizyoterapist, spor ekibi, masör gibi futbolun içerisine menajer teriminin de girmesi laz›m. Baz› kriterlerin oturmas› laz›m, örgütlenmesi laz›m. Bunun da hukuki mü-
301
cadelesini vermeniz laz›m. Yoksa sadece bir Erdinç fiehit ve onun ç›kard›¤› birkaç isimle olacak bir fley de¤il. Anadolu’da gerçekten olimpiyatlara gidebilecek
flekilde sporcular da olabilir. Onlara da yaz›k olmas›n. Bu örgütlenme olursa,
k›skanmaktan ziyade siz yine bafl›nda olun ama örgütlenmeye de müsaade edin.
Bir aç›l›m olsun yani.
ERD‹NÇ fiEH‹T - Olsun tabii ki. Dedim ya, Federasyon Baflkan›m›z çok
ince eleyip s›k dokuyor bu konuyu. Çok önemli kriterler getirecekler bunlara
flirketleflme ve resmileflme gibi. Baks›nlar tabii ki. Yani ben bir ifl yap›yorsam, bunun faturas›n› kesip bu devlete de vergimi vermek durumunday›m ben. Bak›n
çok rahat konufluyorum. Neden? Ben Trabzonspor’a oyuncu götürdüm. Faturas›n› verdim. Tamam, bitti. Her fley aç›k. Tutup da oyuncuyu götürüp ben oradan 10 lira alay›m da öbür taraftan çekeyim geleyim dedi¤inizde, bu mesle¤i çok
zor hale getiriyorsunuz. O zaman kulüp baflkanlar› da itibar etmiyor size. Bas›n
ve medya da itibar etmiyor. O zaman niye Erdinç fiehit’i bütün bas›n medya yaz›yor? Ben mi yazd›r›yorum? Asla. Neden? Yap›lan ifli görüyorlar. Ortada. Her
fley ortada. Tuncaylar, Volkanlar, Güvenler, Egemenler ortada. Bunlar 15 yafl›nda al›nm›fl ve on y›l sabredilmifl. Bak›n onuncu y›l›n sonunda birtak›m fleyler ortaya ç›k›yor. fiimdi diyorum ki, 1992 do¤umlu dört tane oyuncu var. fiu anda
hanginiz tan›yorsunuz onlar›? Hiçbiriniz. Ama yavafl yavafl onlar› da tan›yacaks›n›z. fiimdi o 92 do¤umlunun yemesi, içmesi, giyinmesi, okul harçl›¤›na var›ncaya kadar Erdinç fiehit yerine getiriyorsa, befl sene sonra bu oyuncu bir yere gelip de “Ben Erdinç A¤abeyimi çok seviyorum” dedi¤i zaman da s›k›nt› oluyor
Türkiye’de. 15 yafl›nda. Kimse tan›m›yor flu anda onu. Ben bir emek harc›yorum.
92 do¤umlu kesin futbolcu olur diye bir fley var m›? Yok. Futbolcu olmasa bile
en az›ndan topluma adam gibi bir adam kazand›r›ls›n, onun efendili¤i, kiflili¤i,
adaml›¤› konuflulsun en büyük kar›m›z da o olur diyoruz en az›ndan. Futbolcu
olmasa bile yani. Tuncay’da da, Volkan’da da bir yat›r›m yapt›m ben. 15 yafl›nda futbolcu olaca¤› belli de¤il ki insanlar›n. ‹flte o zaman Tuncay demeç verdi¤i
zaman, Volkan demeç verdi¤i zaman veya Tuncay bir hareket yapt›¤› zaman,
Volkan bir hareket yapt›¤› zaman, olaylar herkes taraf›ndan alk›fllan›yorsa o zaman bu çorbada bizim de tuzumuz olmufl diye de düflünebiliriz yani. E¤er ben
onlar› yanl›fl yönlendirseydim, o zaman bunlar olmazd›. Yani bir marka yaratmak için marka olmak gerekiyor.
KATILIMCI - Benim tan›d›¤›m Erdinç fiehit menajerli¤in kriterlerini de or-
302
taya koyup önerilerle bu ifli bir çerçeve statüye ba¤lar. Bir gün bakar›z ki profesyonel futbolcunun lisans›nda da art›k menajerlerin de ismi yaz›yordur. Sistem
oraya kadar gelir oturur.
ERD‹NÇ fiEH‹T - Arif A¤abeyim benim çok sevdi¤im bir a¤abeyim. Afla¤›
yukar› 78’den beri beni çok iyi tan›r. Aksaray’da da bölge müdürlü¤ü yap›yor flu
anda. Az önce ö¤rendim. Daha önce baflka bir yerdeydi. Uzun y›llard›r görmemifltim. ‹nsanlar önüne hedefler koymal›. Hedefleri koymazsan›z hiçbir zaman
baflar›l› olamazs›n›z. Ben menajerli¤e bafllarken dedim ki, “Bir gün üç büyük kulübün baflkan› beni aramal›”. Bu bir hedef ve bir gün geldi üç büyük kulübün
baflkan›ndan birisi beni arad›. Bak›n. Bu çok önemli. Benim aramam de¤il, onun
beni aramas›. Bu benim için çok onurlu bir fley. Üç büyük kulüp baflkan›ndan
birisi beni aray›p “fiu oyuncunu istiyorum, flu oyuncunu düflünüyorum” dedi.
Bu çok önemli. Ben futbolculara her zaman flunu söylüyorum; okuyan, kültürlü, oturmas›n› kalkmas›n› bilen, giyimi kuflam› yerinde olan, davran›fllar› yerinde olan bir oyuncu olunmal›. ‹yi oyuncu olunabilir. Art› iyi insan, art› okumufl
insan olursan›z bu sizi çok daha önemli yerlere getirebilir çünkü siz topluma
mesaj veren insanlars›n›z. Bugün Tuncay’›n, Volkan’›n peflinden milyonlarca insan kofluyor. Dolay›s›yla, dönüp bakt›¤›n›zda o milyonlarca çocu¤un rüyas›, hayali onun gibi olmaksa o da hareketlerine dikkat etmek zorundad›r. Dolay›s›yla,
biz de kendisine bir yaflam koçu, bir a¤abeyi olarak, bunlar› organize etmenin
yollar›n› ar›yoruz. Dedim ya yasad›fl› bak›lan bir mesle¤i on befl sene içerisinde
yasal hale getirip vergisini faturas›n› kesti¤imiz için son derece mutluyuz. Bundan sonra da yeni yeni at›l›mlar yapaca¤›z. Buyurun.
KATILIMCI - Ben katma de¤er yaratt›¤›n›z için, Türkiye gibi bir ülkede
menajerli¤e yol açt›¤›n›z için öncelikle tüm samimiyetimle kutluyorum. Türk
futbolu ve futbolcular ad›na size Allah raz› olsun diyorum. Onlar› hem para kazand›klar› hem de topluma kazand›r›ld›klar› bir noktaya tafl›d›n›z. fiunu sormak
istiyorum futbolun d›fl›nda menajerlik hangi dallarda yer bulabilir? Dört büyüklerden bir sporcu transfer edece¤iniz zaman bunlardan birisi sizin için herhangi
bir flekilde fark eder mi ya da bunlardan herhangi birisi ile bir gönül ba¤›n›z var
m›? Teflekkür ederim.
ERD‹NÇ fiEH‹T - Güzel bir soru. Bir menajer olarak bu klasik bir cevap
ama bütün tak›mlara ayn› mesafede olmak çok önemli bir olgudur. Bütün tak›m-
303
lar bizim tak›mlar›m›zd›r, ancak flu vard›r bir oyuncunun dört büyük tak›m diye tabir edilen tak›mlara gidebilmesi için baz› kriterler gerekiyordur. Dolay›s›yla, siz kendinize ba¤l› oyuncunuzu al›p da oyuncu Ankaragücü tak›m›nda oynama kapasitesine sahipse ve siz onu Fenerbahçe, Galatasaray, Befliktafl veya Trabzonspor’a kilitlemeyi hedefliyorsan›z, bu o oyuncuya yapt›¤›n›z en büyük kötülük olur. Oynayamayaca¤a bir yerde ya da ekonomik yönden tatmin olamayaca¤› bir rakamda oyuncuyu diretirseniz, bu o oyuncuya yapaca¤›z en büyük kötülük olur. Bunun en son örne¤ini ben iki hafta önce yaflad›m. Kaleci Serdar Kulbilge de benim oyuncum. Fenerbahçeli. Bas›ndan takip ediyorsunuzdur. Yaklafl›k yedi y›ld›r bende. Bursaspor’da ikinci kaleci iken ald›m. Bursaspor tak›m›ndan Fenerbahçe’ye getirdi¤imde herkes olaya bir rüya gibi bak›yordu kendisi dahil. Düflünün. Bursaspor’dan Fenerbahçe’ye geliyor, Fenerbahçe’de ilk üç y›l› baflar›larla dolu, 100. y›l kadrosunda oynad› vesaire. Transfere girdi¤imizde kendisine flu rakam› uygun görelim diyorum. Hay›r, flunu uygun görelim diyor. O rakam olursa zorlan›r›z diyorum. Ben uyar›yorum ama ›srarla o rakam›n üzerine
gidince Fenerbahçe ile yollar› ayr›ld›. Dolay›s› ile benle de ayr›ld›. Böyle bir bak›fl aç›s› var Türkiye’de flu anda. Oyuncuya bunlar› kim söylüyor. Etraf›ndakiler
sen bu paray› al›rs›n diyor. Beni dinlemiyor yedi y›ll›k a¤abeyi olarak. Baflkas›n›n sözü ile istedi¤i rakamlar› ortaya koyunca Fenerbahçe ile yollar› ayr›l›yor. Bu
çok enteresan bir durum. Fenerbahçe, Galatasaray, Befliktafl ve Trabzonspor gibi büyük tak›mlardan oyuncu bu nedenle kopmamal› diye düflünüyorum. Orta
bir yol bulunmal›d›r diye düflünüyorum. ‹nsanlar› yönlendirirken iyi yönlendirmeli insanlar. ‹yi yerlerde iyi fleyler söylenmeli, do¤rular söylenmeli insanlara.
Bak›n flu anda Serdar hiçbir yerle anlaflamad› ve bekliyor flu anda. Neden? Rakamdan dolay› s›k›nt› oldu. Aç›klama da yapt›. Üzülüyoruz tabii ki. Sonuçta biz
onun a¤abeyiyiz. Bugünlere gelmesinde eme¤imiz var. ama maalesef do¤ru zamanda, do¤ru yerde olmak ve oyuncuyu do¤ru yönlendirmek çok önemli.
SUNUCU - fiimdi ‹hsan Bey bizlerle olacak. Motor sporlar›yla ilgili olarak,
Kenan Sofuo¤lu’nu motor sporlar› ile ilgilenmeyen birçok kifli reklamlarda oyuncu olarak tan›d›. Bu örne¤i vermemin sebebi bizlerin baz› sporcular›m›z›n haberlerini dünyadan almam›z. Bilmiyorum ne yaz›k ki mi yoksa iyi ki mi haberleri
ulafl›yor. Her fleyi takip edecek kadar zaman bulam›yoruz ama en az›ndan bilmekte fayda oluyor. Baflka a¤›zlardan duymamak daha sa¤l›kl› olacak. Türkiye’den marka sporcular ç›kar m› gerçekten? Neler yap›lmal›? Neler eksik bunlarla ilgili? Konuyla ilgili olarak düflüncelerini aç›klamas› için P&G Pazarlama Di-
304
rektörü Yard›mc›s› Say›n ‹hsan Karagöz’ü kürsüye davet ediyorum. Hofl geldiniz
tekrar ‹hsan Bey. Buyurun.
“Türkiye’den Marka Sporcular Ç›kar M›?”
‹HSAN KARAGÖZ (P&G Pazarlama Direktör Yard›mc›s›) - De¤erli Konuklar, hofl geldiniz. Ben öncelikle gecikmeden dolay› özür diliyorum. Di¤er toplant›dan kaynaklanan bir gecikmeydi. Bana verilen süre yaklafl›k 45-50 dakikayd›
ama ben bunu daha s›k›flt›r›lm›fl ve daha özüne yönelik bir halde anlatmaya çal›flaca¤›m. Bir parça belki kayabilirim ileriye do¤ru. fiimdiden özür diliyorum.
Ben P&G’de çal›fl›yorum ve Gillette, Brown ve Duracell ürünlerinden sorumlu pazarlama direktörü yard›mc›y›m flu anda. Bu Türkiye’deki son ay›m.
Önümüzdeki ay Do¤u Avrupa, Orta Do¤u, Balkanlar ve Afrika’dan sorumlu
Brown Pazarlama Direktörlü¤ü pozisyonunu ald›m. Bundan sonra Cenevre’de
olaca¤›m.
Öncelikle size bugünkü sunumum içerisinde sizlerle neyi paylaflaca¤›m›
anlatmak istiyorum. Gillette markas›na odaklanaca¤›m ve bildi¤iniz gibi Gillette
markas› erkek odakl› bir marka oldu¤undan dolay› ve erkekleri yakalaman›n en
güzel yolu da spor ve sporcular oldu¤u için, biz Gillette markas›nda uzun senelerdir sporcular› markan›n içerisine dahil ediyoruz. Asl›nda Gillette’in geçmifline
flöyle bir bakacak olursak, Gillette 1900’lerin bafl›ndan itibaren sporu ve sporcular› markaya dahil etmifl durumda. Mesela 1910 y›l›nda Amerika’da gazetelerde
ç›kan ilanlarda Honus Wagner’in, zaman›n beyzbol y›ld›zlar›ndan, resimleri kullan›ld›. Yine 1940’larda bir televizyon program›, Gillette Spor Geçidi denilen bir
televizyon program› ilk kez bir marka sponsorlu¤unda Amerika’da yay›nlanmaya bafllad›. Bu program›n içerisinde Rocky Marciano, Sugar Ray Robinson, Archie Moore ve benzeri gibi birçok boks y›ld›z› yer ald›. 1940’lardan bahsediyoruz.
Düflündü¤ünüz zaman 1940’lardaki spor ve sporcu sponsorlu¤u, marka elçili¤i,
oldukça iflin bafllar›yd› asl›nda. Yine ayn› zamanlarda Gillette Amerika’da boks
maçlar›n›n da sponsoru oldu ve Kentucky Derbisi diye bilinen maçlar›n da sponsoruydu. Daha sonra Birinci Beyzbol Ligi, NCA Basketbol Tak›m›, NCA Futbol,
Nascar, PGA Golf, fiampiyonlar Turnesi, LPGA ve Ulusal Hokey Ligi gibi birçok
liglerin de sponsoru oldu.
1970’lerden itibaren de sadece Amerika’y› de¤il, biz Türkiye’yi de ilgilendiren di¤er konular ön plana ç›k›yor. Mesela Gillette FIFA Dünya Kupas›’n›n en
eski sponsorlar›ndan birisidir. Yine Gillette Kriket Kupas› ve Formula 1 yar›flla-
305
r›nda da uzun zaman Gillette’in sponsorlu¤u oldu. 2002 y›l›nda ulusal futbol liginde üç kez Super Bowl denilen büyük ödülü kazanan New England Patriots
tak›m›n›n stadyumuna 15 y›l süreyle ismini verdi Gillette. fiu anda stadyumun
ad› Gillette Stadyumu’dur.
Gillette çok de¤iflik alanlarda spora ve sporcuya çok de¤iflik katk›da bulunan bir marka. Bunlar›n en sonuncusundan bir önceki David Beckham sponsorlu¤unu da hepimiz biliyoruz. David Beckham’›n sponsorlu¤u sadece bir sporcu
sponsorlu¤u de¤il, ayn› zamanda da bir marka elçisi konusuydu. Birazdan bu
konuya çok detayl› olarak de¤inece¤iz. David Beckham’dan sonra da flu anda hala yay›nda olan Gillette fiampiyonlar› dedi¤imiz üç tane flampiyonumuz var. Tiger Woods, Roger Federer, Thierry Henry ve bunlar›n yan›nda bir de Türk kahraman›m›z var o da Kenan Sofuo¤lu. Birazdan bunun da detaylar›na girece¤iz.
Biraz evvel Gillette’in hayat›nda daima sporun ve sporcular›n oldu¤unu
söyledik. Bunu çeflitli mecralarda, çeflitli flekillerde de¤erlendiriyoruz. Bunlardan
en önemlisi bir evvelki kampanyam›z Beckham kampanyas›yd›. 1974 y›l›ndan
itibaren bizim marka elçimiz olan Beckham, Gillette reklamlar›nda defalarca oynad› ve oynay›fl flekli daha çok bir erke¤in kendisini özdefllefltirece¤i bir kahraman› simgelemesiydi. Bunun için de Beckham’›n bir haftas›n›n nas›l geçti¤ini,
Gillette’in de bu hafta içerisinde nas›l yer ald›¤›n› gösteren bir reklam haz›rlanm›flt› ve biz o reklam› yay›nlad›k. Tabii dünyada bu reklam› yay›nlarken biz bütün ülkelerde düzenli olarak ayn› çal›flmalar›, ayn› pazarlama programlar›n› uyguluyoruz ve Türkiye’de de bu reklam› yay›nlad›k. Gayet güzel. Herkes Beckham’› çok seviyor, çok baflar›l› buluyor. ‹nsanlar Beckham gibi olmay› da istiyorlar gerek bak›m› gerek giyimi kuflam›, duruflu, ailesel hayat›, özel hayat› ve entellektüel seviyesi ile. Fakat bizim Gillette olarak flöyle bir problemimiz vard›;
Beckham yeterince Türk de¤ildi. Hiç Türk de¤ildi. Gillette Mac 3 markas›na
bakt›¤›m›z zaman, tamam insanlar çok hofllan›yorlar Beckham gibi bir insanla
kendilerini özdefllefltirmekten, fakat ayn› zamanda da kendilerine biraz yabanc›,
biraz uzak buluyorlar. ‹flte biz buna bakarak Beckham’›n yan›na bir tane Türk
kahraman koymam›z gerekti¤ini düflündük. Biraz sonra bu kahraman› belirlerken neleri ve kimleri düflündü¤ümüze biraz sonra gelece¤im, ama bu kifli sizin
de hat›rlayaca¤›n›z gibi R›dvan oldu. Beckham ve yan›nda Türkiye’de belki Beckham kadar ünlü ve belki Beckham kadar ve hatta belki daha da fazla sayg› gören, tüm kulüplere eflit uzakl›kta duran, ülkenin en önemli spor dal› olan futboldan gelen R›dvan vard›. Biz “Türkiye Bu Golü Kaç›rmaz” kampanyas›n› R›dvan
ve Beckham ile beraber çektik.
306
Bu kampanyaya bakt›¤›m›z zaman, bu kampanya asl›nda Güney Amerika’dan do¤du. Güney Amerika’da Kaka bilebilece¤iniz gibi Arjantin’de bu kampanyay› yapm›flt›. Dünya Kupas› zaman›na denk gelmiflti. ‹nan›lmaz baflar›l› bir
kampanya olmufltu. Biz de biraz Güney Amerika’dan esinlendik. Dedik ki Beckham elimizde ve bizim Beckham ile kullanabilece¤imiz iyi, yerli ve sayg›de¤er bir
sporcu olsun ki biz bunu kampanyay› Türklefltirmekte kullanal›m. ‹lk kez Güney Amerika’dan sonra Türkiye’de uyguland›. Sadece Türkiye için çekimler yap›ld›. Tabii bu biraz zordu çünkü flöyle bir fley var Beckham’›n uluslararas› bir
anlaflmas› var bizimle ve bu anlaflma çok net s›n›rlarla belirlenmifl bir anlaflma.
X saat kadar bizimle çal›flma zaman› var ve bu zaman›n içerisinde kalmak zorundas›n›z. Bunun için de Global Gillette’in Türkiye’ye verdi¤i zaman alt› saatti. O
zaman Beckham Real Madrid’te oynuyordu. Çekimleri Madrid’te bir statta yapt›k. Ünlü statlarda yapamad›k maalesef, küçük bir statta yapt›k. Birazdan gösterece¤im reklam filmini tekrar hat›rlatmak için. ‹nan›lmaz profesyonel, zaman›nda t›k›r t›k›r iflleyen bir programla biz alt› saat yerine dört saatte bütün televizyon çekimlerini, art› bütün sat›fl noktas› malzemelerini ve bu malzemeler için gereken foto¤raflar›, bir internet oyunu vard› ve bu oyunda Beckham’›n yapmas›
gereken çeflitli hareketler vard› bunlar›n tamam›n›n çekimini, hepsini yap›p üstüne üstlük bir de Türkiye’de insanlara hediye olarak da¤›taca¤›m›z top imzalatmak, forma imzalatmak gibi iflleri yap›p geri döndük.
fiimdi bunlar› niye anlat›yorum size? Çünkü birazdan gelece¤im konunun
derinli¤ine. Bir sporcunun marka olabilmesi için o sporcunun sadece spora
odaklanmas› de¤il, ayn› zamanda kendisini bir marka olarak yönetmeye de
odaklanmas› gerekmekte. Bunun için de yan›nda çok ciddi ajanslar olmas› laz›m.
fiu anda mesela Beckham için böyle çal›flan Londra’da, New York’ta 19 diye isimlendirilen bir ajans var ve bütün iflleri onlar yap›yor. ‹nan›lmaz bir detay çal›flmas› var. Birazdan bu konunun da detaylar›n› anlataca¤›m size.
Beckham’› düflünürken yan›na R›dvan’› koyduk. Niye koyduk? Mesele sadece iyi bir sporcu bulmak de¤il çünkü piyasada ön plana ç›km›fl pek çok isim
var. Bunlar› siz de çok kolayl›kla belirleyebilir, listeleyebilirsiniz. Fakat burada
baflka kriterler de var. Birincisi o sporcunun duruflunun, özel hayat›n›n, kendine bak›fl›n›n, kendi markas› için çizdi¤i imaj›n sizin markan›z ve flirket de¤erleriniz ile örtüflüyor olmas› gerekiyor. Bu sporcu markas›n›n ileriye yönelik bir
risk tafl›mamas› gerekiyor. Bu markay› herhangi bir riske sokacak unsurlardan
çok uzak olmas› ve davran›flsal olarak bu sporcunun bu e¤ilim içerisinde olmad›¤›na emin olman›z gerekiyor. Yine popüler olmas› laz›m. Ve dünyan›n en zor
307
fleyi, de¤erli konuklar, tak›m sporlar›nda oynayan kiflilerin kahraman olarak ortaya ç›kabilmesi. Ne demek istiyorum burada? Bireysel sporlarda insanlar›n baflar›s›n› çok kolay bir flekilde söyleyebiliyorsunuz ama e¤er ülkenin en popüler
sporu futbol gibi bir tak›m sporu ise o takdirde o tak›m›n içerisinde kimin kahraman oldu¤unu ortaya ç›kartmak çok zor oluyor. Bu da bizi en çok zorlayan konulardan bir tanesiydi. Ve yine ülkede birden fazla tak›m oldu¤u için ve futbol
çok popüler bir spor oldu¤u için, Fenerbahçe’ye yak›n duran Galatasaray’a uzak
duruyor, Befliktafl’a uzak duran Fenerbahçe’ye uzak duruyor vesaire gibi problemlerden dolay› da tabii bir marka olarak hiçbir kitleyi karfl›n›za almak istemeyece¤iniz için bu da bir baflka zorlay›c› etken oluyor.
Biz sonunda sizin de tahmin edece¤iniz sebeplerden dolay›, tüm bu kriterleri de göz önünde bulundurarak, de¤erli R›dvan Dilmen’i seçtik. Kendisi de
özellikle bizimle çal›flmaktan dolay› ve Beckham’la çal›flmaktan dolay› çok mutlu olaca¤›n› söyledi. Bence çok da do¤ru yapt›. fiüphesiz R›dvan ismi çok büyük
bir isim ama dünyada ilk kez R›dvan ismini Beckham ile yan yana koyup Beckham ile ayn› seviyeye ç›kartan ve ayn› de¤erde gören ve gösteren bir reklam filminde oynad›. Ben reklam filmini gösterece¤im sizlere ama onun öncesinde bir
parça filmi anlatay›m. R›dvan’›n, hepiniz biliyorsunuz, önemli bir özelli¤i var;
golleri tahmin edebiliyor, kestirebiliyor. Bir iki maçla bafllad› bu ve ondan sonra
R›dvan’a pozitif bir imaj olarak yap›flt›. Yine bir maçta, Beckham’›n bir maç›nda,
R›dvan seyircilerin aras›nda maç› izlerken, Beckham frikik çekiyor. Frikik çekerken Beckham görüyor barajda bir k›p›rdanma var, bir yerinde bir boflluk var ve
Beckham’›n frikikleri ünlü biliyorsunuz sizler de. Tam oray› gördü¤ü anda surat›nda bir ifade beliriyor. R›dvan da o anda hem o barajdaki bofllu¤u hem de
Beckham’›n surat›ndaki ifadeyi görerek o ç›t ç›kmayan stadyum içinde gol olur
diyor. Bu s›rada Beckham bunu duyuyor, bak›yor, gülümsüyor hakl›s›n der gibi, gidiyor golünü at›yor. Att›ktan sonra da gelip bir Türk selam› veriyor hürmet
ve sayg› ifadesi olarak. Oradan do¤an bir dostluk daha sonra Beckham’›n R›dvan
bir televizyon program› anlat›rken, maç anlat›rkenki stüdyoya girip el s›k›flmas›
ile son buluyor. fiimdi izliyoruz.
Bu kampanya David Beckham’›n tek bafl›na yer ald›¤› ‘Beckham’›n Haftas›’
reklam›n›n yay›nland›¤› zamana göre dört kat› daha fazla sat›fl getirdi. Sat›fl getirmesinin sebebi ne Beckham’d›, ne ürünün çok daha mükemmel olmas›yd›.
‹çinde bir tek sebep vard› o da bizden birisinin Beckham ile bir bak›ma bir iletiflim içerisinde olmas›, ayn› karelerde olmas›, ayn› de¤erde olup ayn› fleyleri
paylaflmas›yd›. Dolay›s›yla, bizim y›ll›k sat›fl›m›z› bir çeyrekte satt›¤›m›z bir kam-
308
panya oldu. Buradan R›dvan’›n marka de¤erinin nereden nereye geldi¤ini medya arac›l›¤›yla da bir izleyelim. Bak›n bunlar bu kampanyadan sonra ç›kan çeflitli bas›n yans›malar›. Burada Ezel Akay, Beckham ve R›dvan var çekim yapt›¤›m›z
statta. fiu ana kadar hiç almad›¤›m›z kadar genifl bir kapsamda bas›n yans›mas›
oldu. ‹nternette YouTube gibi yerlerde birçok yorum yap›ld›. Hatta kendi filmini çekip orada yay›nlayanlar bile oldu. E¤er siz bir markay› bir sporcu arac›l›¤›
ile yerlilefltirmek istiyorsan›z, iflte bir di¤er örnek. ‹nsanlara Beckham ve R›dvan
maskesi da¤›tt›k. ‹nsanlar suratlar›na Beckham ve R›dvan maskesi takarak stadyuma girdiler. O zamanlar flimflekleri üzerine çekmifl bir Trabzon durumu vard›
nahofl olaylardan dolay› ve biz Trabzon’da bu kampanyay› insanlarla biraz teflvik
etti¤imizde bak›n ortaya böyle fleyler ç›kt›. Trabzon’da kapal› stad›n içinde Trabzon bayra¤› üzerinde Mac 3 Turbo Gol yaz›yor. Bayra¤›n aç›lm›fl hali. Yine bakarsak gol davullar›, kaflkoller. Yine davullar›n resmi. Futbolla ilgili insanlar›n
bir anda ilgi oda¤› haline geldi. Yay›nland›¤› ilk hafta içerisinde Türkiye’nin en
bilinir üçüncü reklam› oldu. Bunlar›n arkas›nda bir tane Beckham gibi bir ismin
yan›nda bir tane baflar›l› bir yerel ismin olmas› yer al›yordu.
Zamana bak›yorum. fiimdi size yeni kampanyam›z› anlatmak istiyorum. Bu
da Gillette Champions. Gillette Champions Beckham’dan sonra bizim 2007 senesinde dünyada duyurdu¤umuz ve ilk olarak Dubai’de duyurdu¤umuz bir
kampanyayd›. Beckham ile anlaflmam›z bitmiflti. Beckham zaten Kaliforniya’ya
döndü. Bizim yeni marka elçilerine ihtiyac›m›z vard›. ‹flte o marka elçilerimizi de
üç kifli olarak belirledik: Tenisin tart›flmas›z ismi Roger Federer, futbolda zaman›nda gerek Arsenal’de gerek Fransa milli tak›m›nda süper ifller yapm›fl olan Thierry Henry ve golfun tart›fl›lmaz ismi Tiger Woods. Bu üçlü bir anda ön plana
ç›kt›. Biz de yeni ürünümüz olan Thierry Henry’nin elindeki Fusion’› dünyada
lanse ederken bu üç Gillette flampiyonu ile yola ç›kmaya karar verdik. Bunlar
dünyada çok bilinen isimler oldu¤u halde, biz yine de dönüp bu isimlerin Türkiye’deki bilinirli¤ini de araflt›ral›m dedik ve gördü¤ünüz gibi toplam bilinirlik
Thierry Henry’de 72,8. Fena bir rakam de¤il. Tenis gibi çok kuvvetli olmayan bir
spor dal›nda dahi Federer yüzde 53’lük bir bilinirli¤e sahip. Tiger Woods -ki golf
Türkiye’nin en az bilinen sporlar›ndan birisi- yüzde 47’de. Yani bu herhangi bir
flekilde baflar›l› sporcular›n dünya bilinirliklerinin tahmin edilenden çok daha
yüksek oldu¤unu gösteriyor. Özellikle bizim hedef kitlemiz olan 18-25 yafl aras›na bakt›¤›m›zda, bu rakamlar daha da art›yor. Gördü¤ünüz gibi Federer’de
62’ye ç›k›yor, Tiger Woods’da 51’e ç›k›yor vesaire. Bu isimler Türkiye için de devam etmekte do¤ru isimler.
309
Bizim bir evvelki Beckham kampanyas›ndan ö¤rendi¤imiz bir fley vard›. Bu
da bunlar›n yan›na mutlaka ama mutlaka bir yerli isim koymak gerekti¤iydi. Peki, yerli isim kim olmal›? fiimdi dedim ya e¤er bir ülkenin a¤›rl›kl› sporu futbolsa, futbolda da çok parçalara bölünmüfl tak›mlar halinde bir seyirci kitlesi varsa,
o zaman ifliniz zorlafl›yor. Üstüne üstlük futbolda kahraman bulman›z da zorlafl›yor. Türkiye’de bizim kaç tane kahraman›m›z var? Çok var ama A ismi B isminden burun fark›yla önde. Çok büyük, çok net farkl›l›klar› görebilmek çok mümkün de¤il. Bunun üzerine biz de genifl bir araflt›rmaya girdik ve üç tane isim belirledik: Gizli kahraman dedi¤imiz Kenan Sofuo¤lu, Hamit Alt›ntop ve Mehmet
Okur. Alttaki de¤erlendirmemizi sizinle çok dürüst bir flekilde paylafl›yorum.
Zaman›nda bizim flirkette karar verirken yapt›¤›m›z de¤erlendirme grafi¤iydi bu.
Bilinirlik aç›s›ndan bakt›¤›m›z zaman, içlerinde en az bilinir olan› Kenan Sofuo¤lu çünkü motor sporlar› zaten Türkiye’de çok fazla revaçta de¤il. Öte yandan,
Kenan SuperSport’ta yar›fl›yordu. SuperSport motosiklet sporunda tam olmasa
bile üç ligden bir tanesi ve muhtemelen de en alttaki ve motosiklet sporu çok bilinen bir spor de¤il. Bunlar›n içinde tabii ki en bilinir isim Mehmet Okur. Yüzde 100 bir bilinirli¤e sahip. Markaya uyumu aç›s›ndan bakt›¤›m›z zaman hepsi
gayet baflar›l›, hiçbir problem yok. Uygun mu yapaca¤›m›z ifle ve markaya? Hepsi uygun. ‹nsanlara bir fley ifade ediyor mu? ‹nsanlar› çekiyor mu? Onlara karfl›
kahraman gibi bir duruflu var m›? Hepsinin var. Hepsi gerçekten baflar›l› isimler.
Zamanlar› uygun mu diye bakt›¤›m›zda, her üçüne de ulafl›ld› ve gerek Kenan
Sofuo¤lu’nun gerek Hamit Alt›ntop’un zamanlar› uygundu. Mehmet Okur’un
Amerika’da olmas›ndan dolay› bir soru iflareti vard› ama bunu not ettik biz sadece. Riske bakt›¤›m›z zaman, buradaki risk flampiyon olarak kalabilme riskiydi, yani gerçekten baflar›s›n› devam ettirebilme riski. Bunlar›n içinde bizim en az
riskli gördü¤ümüz Kenan Sofuo¤lu oldu. Yaln›z burada flunu itiraf etmek laz›m
ki çok bilimsel bir yöntemimiz yok bu ifl için. Sadece kendi kiflisel düflüncelerimiz ile biz bunu de¤erlendiriyoruz. Burada en az riski bir Kenan Sofuo¤lu’nda
gördük. ‹çinde bulundu¤u spor dal›n›n Türkiye’deki popülerli¤i, branch popularity dedi¤imiz fley, maalesef ki Kenan Sofuo¤lu’nda en düflüktü. En yükse¤i de
flüphesiz Hamit Alt›ntop’un spor dal› olan futboldu. Her biri ne derece flampiyon diye bakt›¤›m›z zaman, flu bir gerçek ki Kenan Sofuo¤lu dünya flampiyonu.
Baflka bir fley söylemeye gerek yok. SuperSport geçen senenin dünya flampiyonuydu. Maalesef di¤erleri için ayn› fleyi söyleyemedik. Bizim için bu kriter asl›nda en önemli kriterlerden bir tanesi oldu çünkü gerçekten bir dünya flampiyonunun peflindeydik biz. Çünkü Gillette Boston bize böyle demiflti: “Gerçekten
310
bir dünya flampiyonunuz yoksa asla ve asla bu üçünün yan›na koymay›n.” Tabii
ki markan›n as›l yöneticileri Boston’da sizin verdi¤iniz bu tür yerel kiflileri de¤erlendirip uygun olup olmad›¤›na bak›yorlar. Biz karar›m›z› verdikten sonra
bunlar›n her birisini detayl› olarak istediler. Biz de detaylar›na girdik.
Hamit’e bakt›¤›m›z zaman, Bayern Münih’te oynuyordu, Türk milli tak›m›nda oynuyordu, UEFA Intertoto flampiyonu 2003-2004. Performans›nda biraz düzensizlikler vard›. Onun için marka olarak Hamit Alt›ntop bizim için tam
güvenilir flekilde markam›z›n yan›na koyaca¤›m›z isim mi, de¤il mi konusunda
çok emin olamad›k. Sonra takvimine bakt›k bizim çal›flmalar›m›za uygun mu diye. Burada bir problem yoktu aç›kças›.
Ve Kenan. Bakt›¤›m›z zaman inan›lmaz bir geçmifli var. Türkiye’de bilinmiyor maalesef. Türkiye SuperSport flampiyonu 2001 y›l›nda, Yamaha Cup flampiyonu 2002’de, 2003’te SuperSport ikincisi yine Yamaha tak›m›yla, 2004’te SuperStock 1000’in üçüncüsü, bir sonraki sene ikincisi, basamaklar› teker teker t›rmanarak SuperSport Dünya fiampiyonas›’nda üçüncü ve 2007’de de SuperSport
Dünya fiampiyonas›’nda birinci. ‹nan›lmaz kuvvetli bir marka. ‹nan›lmaz bir karakter. Düzenli, düzgün, artan bir performans. Güvenilir bir marka de¤eri. Genç,
h›rsl›, baflar›l› olmay› seven, yaflam› düzgün, aile hayat› geçmifline bakt›¤›n›z zaman birço¤unuz biliyorsunuzdur eminim Adapazar›’nda bir tamirci çocu¤u ve
resmen tamirhanelerden büyüyüp de buralara gelmifl ama bu dünya flampiyonlar› aras›nda görüyorsunuz sol taraftaki bayraklar›, olmayan yok ve her biri de
çok zengin ülkeler. Kendi olanaklar› ile gidip Hollanda’dan bu ifli ayarlay›p bu
hale gelmifl bir sporcu.
Tamamlamak için Mehmet Okur’a bakal›m. fiüphesiz çok baflar›l› bir sporcu. O zaman Dimes’in yay›na bafllamas› bizde çok etkili oldu. Bu kadar bir marka ile iç içe girmifl bir kifli çok da tercihimiz de¤ildi. O sebepten dolay› elendi diyebiliriz. Yine Mehmet Okur’un takvimine bakm›flt›k zaman›nda.
Ve tabii di¤er alternatife bakt›k. Bu da de¤iflik bir yaklafl›m. Bence genç
sporcular›n ve onlar› destekleyen menajerlerinin akl›nda bulunmas› gereken bir
konu. Biz bunu ilk olarak ‹spanya’da yapm›flt›k. Bugünün flampiyonu de¤il ama
gelece¤in flampiyonu. Bu pazarlama firmalar› için inan›lmaz önemli bir fley. Çünkü pazarlama firmalar›ndaki amaç sizin markan›z›n genç bir kitle taraf›ndan be¤enilip sevilip sad›k müflteri kitlesine sahip olmas›n› sa¤lamakt›r. Çünkü gençler büyürler, büyüdükçe gelirleri artar, gelirleri artt›kça daha fazla al›rlar. Bu kadar basit. Dolay›s›yla, e¤er genç bir sporcunun menajeriyseniz ya da bir flekilde
onu yöneten flirketseniz, bu ciddi bir potansiyel tafl›yor. Bunu biz ‹spanya’da
311
yapm›flt›k. ‹spanya’da sadece bir sporcu de¤il, gördü¤ünüz gibi dört tane “‹spanya’n›n Gelece¤inin fiampiyonlar›” dedi¤imiz bir kampanya yapt›k. Bu kampanyaya bakt›¤›m›z zaman bizim Romanya’da yapt›¤›m›z bir kampanya vard› buna
benzer. Romanya’da yapt›¤›m›z kampanya da fludur; Romanya o eski Hagi’nin
oldu¤u günlerde Dünya Kupas›’nda ciddi f›rt›nalar estirirken bir anda dünya kupalar›ndan elenmeye bafllad› ve Romanya’da bir toplumsal hüsran oluflmaya bafllad›. ‹nsanlar nerede kald› bizim o eski Romen tak›m›m›z duygusu içindeyken,
biz Gillette olarak “Gelece¤in Tak›m›na Yat›r›m Yap›n” slogan› ile bir kampanya
yapt›k. Bu kampanya hala devam ediyor. Bu sene de san›r›m dördüncü baca¤›
yap›ld›. Ald›¤›n›z her bir Gillette ürünü ile Romanya’da gelece¤in futbol tak›m›n› oluflturacak sporcular›n geliflimini, onlar›n büyümesini sa¤l›yorsunuz. Burada
da biz Ersan ‹lyasova, Engin Atsür, Nuri fiahin ve Caner Tan’› düflündük. Baz›lar›n› biz bile bilmiyorduk. Ama de¤iflik branfllarda, gelece¤in baflar›l› sporcular› var. Bunlar da dikkat edilmesi gereken alternatif adaylar. Burada da yine bir
çal›flma yapt›k. Düflük rakamlar. Yani gördü¤ünüz gibi en fazla Nuri fiahin ve Ersan ‹lyasova var. Ersan’› Japonya’da hepimiz duyduk. Bildi¤iniz gibi Nuri fiahin
de bir süre tak›mda yer ald› ama ondan sonra da bir daha göremedik. Oralardan
gelmifl bilinirlikler. Yoksa yeterli seviyeye henüz ç›km›fl de¤iller. Hele Caner Tan
çok çok düflük flu anda ki bir di¤er sebebi de F2’nin Türkiye’de çok fazla takip
edeninin olmamas›.
Baflka alternatifler kimdi? Roberto Carlos. Ülkemize geldi öyle bir Türkleflti ki hakikaten bence çok baflar›l› bir marka yönetimi yap›yor kendi ad›na. Ciddi bir flekilde de¤erlendirdik Roberto Carlos’u ama bize daha fazla bir Türk laz›md›. Dolay›s›yla, tam iste¤imizi karfl›lamad›.
‹brahim Kutluay’› de¤iflik bir flekilde de¤erlendirdik. Bizim Fusion lansman›m›z CeBIT fuar›nda oldu Ekim ay›n›n bafl›nda Eylül ay›n›n sonunda. Türkiye
lansman›n› biz bir biliflim fuar›nda yapt›k. Burada bizim için önemli olan sadece kifliler de¤il, kiflilerin arkas›nda durdu¤u de¤erler ve o de¤erlerle bütünleflmifl
marka. Dolay›s›yla, biz efliyle beraber kulland›k ‹brahim Kutluay’›. ‹brahim ve
Demet Kutluay bizim lansman›m›z› yapt›. ‹brahim Kutluay t›rafl oldu. Demet de
naklen yay›n yapt› diyelim. Güzel mutlu bir aile tablosu içerisinde ürünümüzü
Türkiye’ye ilk kez beraber duyurdu. Bunun sonucunda, tüm bu çabalar›n sonuncunda Gillette Türkiye Champions program›n› lanse ettik yaklafl›k bundan
iki veya üç ay önce.
‹flte bir di¤er kiflisel marka yönetimi bir Türk sporcusu için. Ben flu resme
bakt›¤›m zaman gurur duyuyorum çünkü sadece biz ald›k, y›rtt›k, yap›flt›rd›k
312
üst üste diye de¤il hakikaten onlar kadar flampiyon olan ve markas›n› da bu derece sa¤lam bir flekilde iflini ciddiye alarak, ifline yat›r›m yaparak sürdüren bir
isim. Kenan Sofuo¤lu gibi bir dünya flampiyonumuz var. Maalesef ki son zamanda baz› kötü haberlerle sars›ld›. Ama uzun dönemde biz Kenan’›n flu anki SuperBikes’ta da, hatta ve hatta MotoGP’de de baflar›l› olup birinci olaca¤›na çok ciddi bir flekilde inan›yoruz. Dolay›s›yla, flu anda markam›z›n yan›nda durdu¤u için
de gurur duyuyoruz. Reklam› görmemifl oldu¤unuzu sanm›yorum ama tekrar izleyelim isterseniz.
Bu kampanya Fusion’›n üçüncü aya¤›yd›. Bizim için çok gurur verici sat›fl
sonuçlar› ile sonuçland›. fiu anda biz inan›yoruz ki Kenan’›n bilinirli¤i en az›ndan bizim flampiyonlar›m›zla beraber bir Gillette flampiyonu olarak pozitif bir
flekilde etkilendi ve ayn› zamanda Gillette Fusion da Türkiye için daha de¤iflik
bir konuma sahip, daha de¤erli ve daha iyi bir konuma sahip.
Benim sunumum bu kadar ama sorular için tahmin ediyorum bir on dakika ay›rabiliriz. E¤er varsa sorunuz memnuniyetle cevaplayabilirim.
KATILIMCI - Öncelikle çok teflekkür ederim sunumunuz için. Çok baflar›l›yd›. Az önce kulland›¤›n›z bir ifade sonras›nda flunu sormak istiyorum; kes
yap›flt›r dediniz ama san›r›m filmde Kenan di¤er arkadafllarla birlikte oynuyor.
Yoksa oynam›yor mu? Bir ikincisi de sunumda kulland›¤›n›z bilinirlik oranlar›n› bulurken nas›l bir yöntem uygulad›n›z? Muhtemelen dünya çap›nda bir araflt›rma olmufltur diye tahmin ediyorum ama cevab›n› söylerseniz sevinirim.
‹HSAN KARAGÖZ - Tabii ki. Birincisi Kenan’›n filmi bir kes yap›flt›r filmi.
Dünya çap›nda ilk film gelifltirilirken böyle çekildi¤i için baflar›l› bir prodüksiyonu var çünkü film tekni¤i olarak belki iflinize yarayacak bir bilgidir diye söylüyorum bize gelen özel rehber bilgilerde Kenan’›n yürüme band›nda yürürken
hangi h›zda band›n ayarlanaca¤›, ›fl›klar›n hangi aç›yla yerlefltirilece¤i ve hangi
fliddette olaca¤›ndan hangi film türünün kullan›laca¤›na kadar her fley söylenmiflti. Dolay›s›yla, filme bakt›¤›n›z zaman bunlar›n ayr› ayr› oldu¤u anlafl›lm›yor.
Bu birincisi. ‹kincisi bir fley daha söyleyeyim. O filmde gördü¤ünüz di¤er üç kifli de ayn› anda çekilmedi çünkü bu üç sporcu dünyan›n üç de¤iflik bölgesinde.
Bunlar› bir araya getirdi¤iniz zaman› bulabilmeniz imkâns›z bir fley. Dolay›s›yla,
bunlardan yan›lm›yorsam Tiger Woods Amerika’da çekildi. Miami’de çekildi.
Roger Federer ve Thierry Henry Dubai’de çekildiler. Dolay›s›yla, asl›nda üç filmin birleflimini izliyorsunuz burada. Tabii son zamanlarda teknolojinin geliflme-
313
siyle insanlar›n ilgi seviyesi art›yor. Bu soru bize en çok R›dvan ve Beckham çal›flmas› s›ras›nda gelmiflti. Bize o zamanlar en çok bu film y›rtma yap›flt›rma film
mi diye sormufllard›. O filmde biz en ufak bir y›rtma yap›flt›rma kullanmad›k.
Ayn› anda ayn› yerde çekmifltik o filmleri.
Araflt›rmaya gelince, araflt›rman›n bir dünya çap›ndaki k›sm› var. Bunlar
dünya çap›nda daha çok Computer Aided Telephone Interview yöntemi ile yap›lan çal›flmalar. Bilgisayar yard›m›yla otomatik telefonlar aç›larak yap›lan bir
yöntem. Türkiye’deki araflt›rmay› biz bir üçüncü flirket arac›l›¤›yla yapt›rd›k.
Bunda da yine benzer bir teknik kulland›k. Tabii ki o kadar genifl ölçekli olmamakla beraber Türkiye’yi temsil edecek güvenilirlikte bir araflt›rma sonucudur.
Baflka soru? Buyurun beyefendi.
KATILIMCI - Ben markalar›n gerek bireysel sporculara sponsorlu¤u ve onlarla çekilen reklam filmi olsun gerekse federasyona yap›lan sponsorluklarda onlar›n marka de¤ilse bile marka olmas›na büyük katk› sa¤lad›¤›n› düflünüyorum.
Kenan Sofuo¤lu ile yap›lan çal›flma da mutlaka onun marka de¤erini art›ran bir
çal›flmad›r. Ancak Olimpiyat flampiyonu olmufl di¤er sporcular da var. Alternatif di¤er sporcular› da izledik. Di¤er sporcular da alternatif olarak düflünüldü
mü? Bunu ö¤renmek istiyorum.
‹HSAN KARAGÖZ - Tabii ki. Özellikle kafan›zda belirli bir spor dal› var
m› sordu¤unuz?
KATILIMCI - Güreflte diyelim Nazmi Avluca var. Halterde baflka sporcular›m›z var. Kenan Sofuo¤lu’nun do¤ru tercih oldu¤unu ben de düflünüyorum
zaten de üst üste dünya flampiyonu veya olimpiyat flampiyonu olmufl baflka
sporcular var. Belki Kenan Sofuo¤lu’ndan daha fazla derecesi olanlar var. Kenan
Sofu¤lu’nun bildi¤im kadar›yla Casper’la da bir reklam filmi var. Mehmet
Okur’un Dimes’le reklam filmi var dediniz. Böyle bir benzeflme de var. Bu konular› da de¤erlendirebilir misiniz?
‹HSAN KARAGÖZ - ‹lk olarak, her fleyin bafl›nda biz pazarlamac›lar amaç
nedir buna bakar›z. Biz bunu niye yap›yoruz? Bunun sonucunda ben bu iflten ne
elde edece¤im? Çünkü bu bir ba¤›fl de¤il. Bu sporcuyu desteklemek de¤il. Yanl›fl anlafl›lmas›n. Bizim yapt›¤›m›z ifllerin içinde bunlar yok. Bizim bunlar›n d›-
314
fl›nda yapt›¤›m›z baflka ifller var P&G olarak. Onlar apayr› ifller. Bizim bu iflteki
tek amac›m›z bizim tüketiciye en iyi ürünleri en iyi flartlarda sa¤larken pazar pay›m›z› art›rmak. Böyle bakt›¤›m›z zaman, yapt›¤›m›z ifl, seçti¤imiz kifli, seçti¤imiz marka elçisi bizim markam›z için bizim hedef kitlemize en iyi flekilde hitap
eden kifli olmak durumunda. Bizim hedef kitlemiz kim, bizim hedef kitlemizin
ilgi alanlar› neler, bizim hedef kitlemizin izledi¤i sporlar neler diye sordu¤umuzda bunlar›n içinde en popüler sporlar› yukar›dan afla¤›ya s›ralad›¤›m›zda Kenan
Sofuo¤lu di¤erinden daha ön planda geliyor. Biz de gürefli düflündük. Biz de
boksu düflündük. Tekvando olabilir. Okçuluk olabilir. Karate olabilir. Sonuçta
hedef kitlemiz bizim için en önemli kifli. Bizim hedef kitlemizi anlamam›z flirket
için en önemli olan fleydir.
“Ortak Payda Spor”
Konuflmac›lar:
Elif GÜVENEN - Garanti Bankas› Reklam ve Halkla ‹liflkiler Müdürü
Hakan AYDINOL - Ülker Kurumsal ‹letiflim Spor Sponsorluklar› Müdürü
Murat fiAH‹N - Beko Pazaralama Müdürü
Mustafa ‹LGÜN - Efes Pilsen ‹letiflim Müdürü
EL‹F GÜVENEN - Garanti Bankas›’n›n sponsorlu¤unu yapt›¤› farkl› spor
dallar›ndan en temel olanlar› flu an sizlerle paylaflmak istiyoruz. Basketbol demifltik. Garanti ve basketbolun birlikteli¤i 2001 y›l›nda bafllad›. Garanti ve basketbolun bu yolculu¤unun ilk ç›k›fl noktas› basketbolun spor olarak temsil etti¤i de¤erlerin tamam›yla Garanti’nin flirket kültürü ile özleflmesiydi. Bu çok
önemli bir unsur. Bu yolculuk 2001 y›l›nda milli tak›m sponsorlu¤u ile bafllad›.
Bunun lansman›n› 12 dev Adam olarak farkl› bir konseptle ele alm›flt›k. Bu da
ilginç bir süreçtir çünkü o güne kadar evet basketbol hayat›m›z›n bir parças›yd›,
hatta sizlerin de çok iyi bildi¤i gibi basketbol flu an futboldan sonra en önemli
ikinci spor, en çok izlenen ikinci spor, spor salonunda ise bir numaral› olan spor
ama özellikle gençler aç›s›ndan yeterince sahiplenilen ve benimsenen bir spor
de¤ildi. 12 Dev Adam gibi farkl› bir iletiflim ile yola ç›karak asl›nda basketbolu
Türkiye’ye tan›tma f›rsat› da elde etmifl olduk. Hatta o sponsorlu¤u yapt›¤›m›z
y›l hat›rlarsan›z Avrupa ikincisi olmufltuk.
Tabii ki basketbol ile olan bu birlikteli¤imiz farkl› projelerle, farkl› sponsorluklarla devam etti. 2005 y›l›nda bayanlar milli tak›m›n›n sponsoru olduk. Bu-
315
rada da ayn› 12 Dev Adam’daki konsept yaklafl›mla Potan›n Perileri diye bir
isimle devam ettik. Bu da çok baflar›l› bir iletiflim örne¤i oldu. Milli tak›m sponsorlu¤u dedi¤imiz zaman asl›nda iflte sponsor oluyorsunuz bir milli tak›ma.
Evet, ama bunun haricinde, Garanti’nin en önemli misyonlar›ndan bir tanesi
basketbolu daha fazla yaymak, daha fazla sevdirmek ve en önemlisi gençlere bunu afl›lamakt›. Dolay›s›yla, burada da 12 Dev Adam okullar›na sponsor olduk ve
bu proje sayesinde de 2002’den bu yana 50’den fazla flehirden 25.000’den fazla
çocuk bir araya gelip basketbolu daha iyi tan›d›lar, basketbol oynad›lar, birlikte
yar›flt›lar, birbirlerini tan›d›lar. Bunlar farkl› flehirlerden bir araya gelip dolay›s›yla Türkiye’nin farkl› yüzünü de tan›ma f›rsat›n› elde ettiler. Dolay›s›yla, asl›nda
sponsorlu¤un yan› s›ra gerçekten biraz da sosyal sorumluluk haline de dönüflmüfl bir aktivite diyebiliriz.
Sponsorluklar› her zaman araflt›r›yoruz. Basketbolun Garanti’ye katt›¤›
marka imaj› olsun, getirdi¤i katma de¤er olsun veya Garanti ile basketbolun özdeflleflmesi olsun, buraya bunlarla ilgili rakamlar› koymak istemedik çünkü her
zaman bunlar bir amaç olmamal›. Her ne kadar tabii ki bunlar çok önemli olsa
da burada farkl› bir örnekle size gelelim dedik. Bu misyon içerisinde gençlere
ulaflmak vard› diyorduk. Burada Batman’dan olan Gökhan mesela kendi a¤z›ndan bu 12 Dev Adam basketbol okullar›ndaki hocalar› ve arkadafllar›na ve basketbola olan sevgisini gösteriyor ve bizlere teflekkür ediyor. ‹flte böyle fleylere vesile oldu¤unuz zaman asl›nda inan›lmaz farkl› bir tatmin de elde etmifl oluyorsunuz. Bütün sponsorluk yaklafl›m› dolay›s›yla bir taraftan markaya ne kadar çok
katma de¤er sa¤lad›k evet ama di¤er yandan da topluma ne tür hizmetler yaratabildik, acaba o genç çocuklar›n gözlerini parlatabildik mi, acaba hayat›nda
farkl› bir noktaya gelmesini sa¤lad›k m› gibi sorular› da içeriyor. Burada da fianl›urfa’dan bir veli bize teflekkürlerini iletmifl.
Yine gençler dedik, yine e¤itim dedik. Burada NBA’n›n bir aktivitesi olan
“Basketball Without Borders Europe” için sponsporluk yapt›k. NBA tabii ki basketbol için, özellikle gençler için çok ilham verici. Dolay›s›yla, bu tarz aktivitelere de çok inan›yoruz ve onun için de son sponsorlu¤umuz da NBA ile birlikte. Neden NBA? Biraz önce dedi¤im gibi, NBA asl›nda basketbol dedi¤imiz zaman çok ilham veren, çok farkl› dinamikleri oluflturan bir alan. Bunun için de
ayn› mant›¤› burada da devam ettirerek “Speed Challenge” için sponsorlu¤umuz
var. Burada da gençlere basketbolu sevdirmek evet ama biraz da hayal ettirmek,
ufuklar›n› açmak, sadece Türkiye’de kendilerini s›n›rl› tutmamalar›n›, dünya çap›nda düflünmelerini sa¤lamak ve onlar› teflvik etmek üzere yola ç›kt›k. fiimdi
316
bir tan›t›m filmimiz var onu sizlerle paylaflmak istiyorum.
150.000’den fazla kifli bu filmi seyretti. Hatta belki yeni izlemiflsinizdir Beyaz Show’da da bir numaral› film olarak gösterildi. Bu tan›t›m sayesinde
1000’den fazla genç arkadafl›m›z orada yer alabilmek için, NBA’n›n sundu¤u bu
f›rsat› yakalayabilmek için baflvurdular.
En son olarak yapt›¤›m›z sponsorluk futbol. Çok yeni bir sponsorluk. Burada da milli tak›m sponsorlar›ndan bir tanesi oldu Garanti. Buraya geçmeden
önce çok k›sa hikâye anlatmak istiyorum. Belki dün sabahki konuflmay› dinleyenler olabilir. Orada da söylemifltim Garanti 2001 y›l›nda basketbola sponsor
oldu¤unda Avrupa ikincisi olmufltu milli tak›m›m›z. Tam Avrupa fiampiyonas›
öncesi sponsorlu¤umuzu aç›klad›¤›m›z için umar›m ayn› flans› getiririz milli tak›m›m›za. Buradan da bunu söylemek isterim.
Gençlik dedik, e¤itim dedik. Asl›nda dedi¤im gibi, ilk baflta da burada sizlere farkl› projelerden bahsetmek istedik. Belki daha az bilinen, sadece iletiflim
ile de¤il ama misyonu da olan aktivitelerimizden bahsetmek istedik. Burada da
futbolda U-17’ye de sponsoruz. Dolay›s›yla, burada tekrar ayn› biçimde, ayn›
mant›k çerçevesinde, futbola gençler bünyesinde daha fazla onlara destek vermek amac›n› tafl›yan bir sponsorlu¤umuzdur.
Teflekkür ederim.
SUNUCU - Biz teflekkür ederiz. fiimdi Efes Pilsen ‹letiflim Müdürü Say›n
Mustafa ‹lgün bizlerle birlikte olacak. Hofl geldiniz.
MUSTAFA ‹LGÜN - Türk sporu sponsoruyla buluflaca¤›ndan ben de öyle
bir sunum haz›rlad›m ama daha çok burada reklâm verenler ve flirketler var. Ben
yine de flöyle k›saca hem bu konuyu kendimce ayd›nlatmaya çal›flaca¤›m hem de
yapt›¤›m›z iflleri bu arada dolay›s›yla anlatm›fl olaca¤›m.
De¤iflen dünyan›n tüketici profili. Daha araflt›r›c› bir tüketici var karfl›m›zda. Çok say›da uyarana maruz kalan bir tüketici tipi bu ayn› zamanda. Çok say›da reklâm var ve deneyim sat›n almay› tercih eden bir tüketici var karfl›m›zda.
Ne demek bu? Mesela bir bira içti¤i zaman sadece bira içmifl olmuyor. Biradan
farkl› fleyler var orada. Ne bileyim, mesela bir kulüpte onu elinde tutmaktan
zevk al›yor ya da onun o atmosferinden zevk al›yor. Bir deneyim al›yor asl›nda,
bir rahatlama, bir muhabbet sat›n al›yor asl›nda. Yani bir marketing experience
çok moda bir kavram›yla son dönemde. Mesela buna örnek son dönemde ç›kan
Mariachi. Böyle tan›t›yoruz çünkü biz orada e¤lence vesaire gibi fleyler sat›yoruz.
317
Sadece limon aromal› ve tekilal› bir bira olmaktan farkl›. Böyle bir tüketici ile
karfl› karfl›yay›z biz asl›nda. Deneyim pazarlamas›na dönüflüm. Bunun asl›nda
pazarlama dünyas› için anlam› bu. Mesela 70’li y›llarda bira bu kapa¤›n alt›ndayd›. 2008 y›l›nda “Bu kapa¤›n alt›nda biradan fazlas› var” diyoruz. fiimdi size nostaljik bir reklam gösterece¤im. Bu çok sevdi¤im bir reklâm. Bu tamamen ürün
odakl› bir reklâm. Oysa günümüzde birçok sponsorluk alanlar› var. Mesela basketbol var, futbol var bizim kendi aç›m›zdan. Sanatla ilgili sinema var, tiyatro
var. Birçok alanda biz var›z asl›nda. Müzik var. Ve hepsinin kenar›nda flimdi flöyle bir fley kullan›yoruz, pek görülmüyor ama “Bu kapa¤›n alt›nda çok daha fazlas› var” ibaresi var. Çünkü asl›nda biz tamamen bira sat›yoruz ama deneyim pazarlamas›na dönmüfl durumday›z.
Sponsorluk ve deneyim pazarlamas› çok önemli. Biz niye sponsorluk yap›yoruz? Asl›nda deneyim yaflatmak amac›yla yap›yoruz bu iflleri. Bir etkinli¤e destek vermek yoluyla kurumu, hizmeti, ürünü tan›tmak. Sponsorluk nedir? Bir
marka alg›s› oluflturulmas›na destek vermek. Sonuç olarak sat›n alma tercihini
etkilemek. Sonuçta biz bir ticarethaneyiz ve sponsorluk yapmam›z›n asl›nda çok
net nedenleri var. Bir geri dönüfl bekliyoruz. Sponsorluk ne de¤ildir? Sponsorluk asla ba¤›fl de¤ildir. Neden baz› fleylere sponsorluk yapmad›¤›m›z›n cevab›n›
verirken hep bu düflünce ile hareket ediyoruz. Sponsorluk sosyal sorumluluk
projesi de de¤il. Sponsorluk bunlardan tamamen farkl›.
Peki, biz sponsorlu¤u neye göre seçiyoruz? Öncelikle markaya uygun olmas›na bak›yoruz. Kurumsal yap›ya uygun olmas›na bak›yoruz. Bir sponsorlu¤a girerken o ana kadar kurumun söylemlerine ters düflecek bir sponsorluk olmamas›na gayret ediyoruz. Süregelen mesajlara uygunluk, yani o güne kadar söyledi¤imiz fleylerin 180 derecelik bir dönüflle, çok sert dönüfllerle aksini söylemeyi tercih etmiyoruz. Sürekli olmas›na bak›yoruz. Ne bileyim çok büyük bir futbol tak›m›n› bir seferli¤ine getirip ‹nönü’de milli tak›mla maç yapt›rmak gibi bir duruflumuz olmuyor çünkü onu bir dahaki sefere tekrarlamak bizim için zorluk olabilir.
Tekrarlanabilecek ifller yapmaya gayret ediyoruz. fiirketin ve markan›n gelecek ile
ilgili planlar›na uygun olmas›na bak›yoruz. Tüketici al›flkanl›klar› bizim için çok
önemli. Her geçen gün de¤iflen bir dünyada yafl›yoruz. Çal›flma flekillerimiz de¤ifliyor. Mesela bir ay öncesine kadar cep telefonu kullan›yordum sonra Blackberry’im oldu. Saat on bir buçukta e-postalara cevap yazmaya bafllad›m. Benim
için iyi mi oldu kötü mü oldu onu ileride görece¤im ama çal›flma saatlerim baya¤› bir yay›ld›. Ama bu bana flunu kazand›r›yor her sabah ifle gitti¤im zaman yüzlerce e-postay› görüp o iki saatlik floku yapam›yorum. Bu onun art›s›. ‹leride ba-
318
kal›m etkilerini daha çok görece¤iz. Bu benim hayat›ma getirdi¤i de¤ifliklik.
Yaflam tarzlar›: Dün, bugün ve yar›n. Yaflam tarzlar›na iliflkin çok say›da
araflt›rma yap›yoruz. Gençler nelerden hofllan›r? Hepimizin baz› tahminleri olabilir ama hayat bazen çok göründü¤ü gibi olmuyor, mutlaka araflt›rmalara çok
önem veren bir tav›r içerisindeyiz. Ne yap›yoruz? Tan›mlama ve ölçüm. Sponsorluk öncesi dönemde beklentilerimiz neler? Bunu bir kere çok iyi tan›mlamaya çal›fl›yoruz. Neden? Bir sponsorlu¤a girdi¤imiz zaman ne bekliyoruz? Ve var
olan marka alg›lamas›n›n tespitini yap›yoruz o sponsorlu¤a girmeden önce çünkü önce ve sonra gibi iki tane araflt›rma yapm›fl olaca¤›z. Sponsorluk süresince
bak›yoruz beklentilerimize uygun hareket ediyor muyuz ve ilerleyen dönemde
marka alg›lamas›nda gelinen durumu kontrol ediyoruz çünkü mutlaka yapt›¤›m›z her ifli ölçtü¤ümüz gibi asl›nda sponsorlu¤u da ölçüyor olmam›z laz›m. Burada küçük bir fley izletece¤im.
Bu filmi göstermemin nedeni flu; bunlar›n hepsinin ortak noktas› en genci
yedi y›ll›k bu aktivitelerin. Basketbol 32 y›l. Türk milli futbol tak›m›n›n yedinci
y›l›. Hepsinin ortak noktas› uzun süreli olmalar›. Burada eksik olan bir fley var.
Bu sene bir de Olimpiyat Tak›m›’na sponsor olduk. Dün burada bir ödül töreni
vard›. Sa¤ olsunlar bize bir de ödül verdiler. Baflar›larla dolu bir 32 y›l bu. Yani
asl›nda Türkiye’de basketbolun öncüsü say›labilecek bir tak›m Efes Pilsen. Önümüzdeki sene daha baflar›l› olaca¤›na eminim.
fiimdi burada Koraç Kupas› mesela ilk tak›m flampiyonlu¤uydu. Avrupa’da
ilk tak›m flampiyonlu¤u Efes Pilsen’indir. Mesela NBA’c›lar, flu anda burada yoklar, bizi Amerika’ya davet ettiler NBA All Star maç›n› seyretmeye. Atlanta’da hava alan›na indik. “Niye geldiniz?” dediler. “Maç seyretmeye geldim” dedim. Oradan da iki saat daha uçaca¤›m. Evden ç›kal› yirmi saat olmufl. Beni içeriye ald›lar. “Sizin bizde bir oyuncunuz oynuyor, ad› ne?” dedi. Beni benimle imtihan
ediyor. Hidayet Türko¤lu dedim anlamad›. Hido dedim, tamam dedi. Bir tane
daha var dedi. Mehmet Okur dedim. Evet, dedi. ‹kisi de bizim altyap›dan gelme
dedim. Teflekkür etti, imzas›n› att›, ç›kartt› beni d›flar›. Yani Amerika’ya bizim
gönderdi¤imiz oyuncularla girdim.
Bunu da asl›nda buraya koymayacakt›k ama sponsorluktan farkl› bir yaklafl›m. Mesela dört y›lda 12.500 çocu¤un e¤itilmesi söz konusu. Bu çocuklar›n hiçbirisi ileride Mehmet Okur veya Hidayet Türko¤lu olmayacak ama otuzlu k›rkl›
yafllar›nda bu insanlar bir basketbol sever olarak basketbola farkl› bir flekilde bakacaklar. ‹lla herkesin birinci ligde oynamas› gerekmiyor. Amerika’da oynamas›
gerekmiyor. Sporsever olmak çok önemli. Nüfusun ne kadar›n› bu iflin içerisine
319
katarsak, asl›nda biz ayd›nl›k Türkiye için o kadar olumlu hareket etmifl oluruz.
Bu anlamda önemli bir ifl yapt›¤›m›z› düflünüyorum.
Bitirmeden önce bu sene milli tak›ma destek olmak amac›yla Gülben Ergen
ile bir flark› yapt›k. Onu size dinletmek istiyorum. S›k›lmayaca¤›n›z› umuyorum.
Ondan sonra sunum bitmifl olacak.
Teflekkür ediyorum beni dinledi¤iniz için.
SUNUCU - Say›n Mustafa ‹lgün’e teflekkür ediyoruz. Ayr›l›yorsunuz san›yorum. ‹yi akflamlar, iyi yolculuklar. Ülker Kurumsal ‹letiflim Spor Sponsorluklar› Müdürü Say›n Hakan Ayd›nol bizlerle birlikte olacak. Hofl geldiniz.
HAKAN AYDINOL - Ben size vakit darl›¤›ndan da ötürü çok k›sa bir sunum yapmak istiyorum. Çok güncel bir konu olmas› itibariyle de Euro 2008’e
iliflkin bizim milli tak›mlarla ilgili yapaca¤›m›z iletiflimin ana hatlar›n› ve bunlarla ilgili somut örnekleri sizlerle paylaflmak istiyorum çünkü sponsorluk as›l olarak temel bir yat›r›m fakat arkas›ndaki iletiflim stratejileri ile beslenmedi¤i takdirde geri dönüflümü en üst seviyeye ç›karmak, bir markan›n bundan daha fazla geri dönüflüm sa¤lamas› biraz k›s›tl› oluyor.
Ülker 33 y›ld›r sporla iç içe olan ve 1975’ten bafllay›p günümüze kadar çok
önemli sponsorluklar yapm›fl, sponsorluk alan›nda çok ciddi yat›r›mlar› olan bir
flirket. En son da bununla ilgili olarak milli tak›mla 2007 Haziran ay›nda yapt›¤›m›z anlaflmadan sonra, milli tak›mla yapt›¤›m›z anlaflmay› çok önemseyip bunun üzerine çok stratejik bir iletiflim plan› haz›rlad›k. ‹lk alt› ayda bununla ilgili ön çal›flmalar›m›z› yapt›k ve Euro 2008 ile ilgili de baya¤› üzerinde çal›flt›¤›m›z, önem verdi¤imiz ve birçok mecra ile destekleyece¤imiz bir iletiflim plan›
haz›rlad›k. Bunlar› sizlerle paylafl›p bu alanda yapt›klar›m›z› size biraz anlatmak
istiyorum.
Genel sponsorluk tablomuz bu. Ben size flimdi büyük birlikteli¤in nas›l
olufltu¤unu aktarmaya çal›flaca¤›m. Milli tak›m Türkiye’nin en de¤erli sportif
markalar›ndan bir tanesi. Ülker de Türkiye’nin içerisinden ç›kan ve hem Türkiye’de hem de uluslararas› alanda küresel markalarla yar›flan önemli bir marka
t›pk› milli tak›m›m›z gibi. Milli tak›m da Euro 2008’de Avrupa’n›n en önemli on
alt› ülkesi ile büyük bir mücadeleye girecek. Biz burada kendimizi milli tak›m ile
çok iyi özdefllefltirdi¤imizi düflünüyoruz. Bunun sebebi de biraz önce söyledi¤im
gibi ikimizin de küresel alanda büyük devlerle karfl›laflarak birlikte mücadele etmemiz. Bununla ilgili milli tak›ma 2007 y›l›nda verdi¤imiz önemli bir destek
320
vard›. Bununla ilgili saha aktiviteleri, halk›m›z›n sevgisini, milli tak›ma duydu¤u
inanc› aktarmas› için büyük bir top planlad›k. Bu dev topun üzerindeki imzalar
milli tak›m›m›za olan sevgiyi ve güveni yans›tt›. Bunu çok önemli bir maç olan
Norveç öncesi milli tak›m›m›za destek olmas› amac›yla kamp yapt›klar› otele götürdük. Onlara bunu sunduk ve böyle u¤urlad›k. Bu bir moral aktivitesiydi.
Euro 2008 ile ilgili stratejimizi ben size hemen aktarmaya çal›flay›m. Ülker’in sevgi markas› olmas› ki birçok yapt›¤›m›z araflt›rmada sevgi markas›, ilk
hat›rlanan marka, kendine en yak›n hissedilen marka araflt›rmalar›n›n hepsinde
ki bunlar›n hepsi uluslararas› ve ba¤›ms›z flirketlerce yap›lan araflt›rmalar. Sporun verdi¤i güçle bu alanda Ülker hep ya bir ya ikinci s›rada yer alan önemli bir
marka haline geldi. Biz de bundan ald›¤›m›z güçle Euro 2008 için Euro 2008’i
duygusal bir marka olman›n verdi¤i güçle beraber konumlay›p 360 derece bütün mecralar› kullanmaya gayret sarf ederek bir iletiflim stratejisi haz›rlad›k. Bu
iletiflim stratejilerinin en önemli parçalar› olarak reklâm filmi haz›rlad›k. Belki
seyredenler olmufl olabilir. Bir milli tak›m klibi, t›pk› Efes Pilsen gibi. Baz› farkl› noktalarda haz›rlad›¤›m›z bir klipti bu. Çok önemsedi¤imiz bir müzi¤i olan bir
reklam filmi ve bu reklam filmini bir klip ile birlefltirip bunu daha fazla halk aras›nda yayg›nlaflmay›, çeflitli mecralarda teknolojiyi kullanarak, televizyonu kullanarak bunu yerlefltirmek istiyoruz. Bir üçüncüsü web. Gençlere ulaflabilmenin
en önemli yollar›ndan bir tanesi. Bunda çok yarat›c› bir çal›flma yapt›k. Saha aktivitelerimiz var. Bu perakende sektöründeki varl›¤›m›z› kullanarak yapt›¤›m›z
bir ifl. En son da Ülker çat› markas›n›n alt›nda çok genifl bir yelpazede kulland›¤›m›z Chewy markas› ile yapt›¤›m›z milli tak›m kampanyalar›ndan size k›saca
bilgi verece¤im. ‹lk önce isterseniz bir reklâm filmimizi izleyelim. Ondan sonra
klip ile ilgili olarak devam edece¤iz.
Reklâm filminde biz tamamen duygusal bir tema üzerinde çal›flmaya gayret
ettik. Bu reklâm filmimiz esas›nda duygusal ö¤eleri tafl›mas› aç›s›ndan bizim için
önemliydi. Çocu¤u, sporu ve gelecekte çocu¤un hayallerini süsleyen bir milli tak›m sporcusu olma, ileride milletini temsil edip önemli baflar›lar kazanmas› gibi
bir mesaj kurgulu bir reklâm filmiydi. Reklâm filminin özgün bir müzi¤i vard›.
Bu müzi¤i de klip haline getirip reklama güç verecek bir strateji planlad›k. Burada da 18 milli tak›m futbolcusu kulland›k. Antalya’da milli tak›m kamp› s›ras›nda bu klip çekildi. Bir de klipi izleyelim isterseniz.
Bu bizim reklâm müzi¤imizi de destekleyecek ve reklâm müzi¤inin daha
coflkulu k›sm›ndan ve nakaratlar›ndan oluflan bir klipti. Burada milli tak›m futbolcular›n›n da coflku ile kat›lmas› bizi çok sevindirdi.
321
Üçüncü bacakta da web vard› çünkü webte de hem gençleri hem de interaktiviteyi yani taraftarla birebir iletiflim kurabilecek yeni bir fley planlamak istedik. Onunla ilgili de Emre, Servet ve Tuncay olmak üzere üç futbolcuyla yapt›¤›m›z ve bu futbolcularla haz›rlad›¤›m›z reklâm filmimizin temel mesaj› “Bunun
için do¤dunuz”. Yani y›llard›r bunun hayalini kuran genç futbolcular›m›z›n bu
mesajla Türkiye’yi temsil edece¤ine inan›yoruz. Bunun üzerine de bir web sitesi
kurduk. Bu web sitesi de tamamen kifliye özel ve 250 tane isim kaydettik. Bu
250 isim için siz gidiyorsunuz bu web sitesine kendi isminizi buluyorsunuz ve
mesaj› göndermek istedi¤iniz arkadafl›n›z›n ya da akraban›z, sevdi¤iniz kimse bu
ismi buluyorsunuz ve oradaki tan›mlanm›fl mesajlardan bir tanesini futbolcular›n görüntüleri ve kendi sesleri ile e-posta ortam›nda gönderme flans›n›z var.
Onunla ilgili de bir görüntü var. Onu da göstereyim.
Bu Cumartesi gününden itibaren web sitesini haz›r hale getiriyoruz. Cumartesi gününden itibaren tüm futbolseverler, taraftarlar bu siteyi kullanarak arkadafllar›na mesaj gönderebilirler. ‹sme özel ve kifliye özel mesaj oluflturup arkadafllar›n›za futbolcular›n a¤z›ndan gönderme flans›n›z olacak. Tahmin ediyoruz
herkesin ilgisini çekecektir. Biz de merakla bekliyoruz. Burada çok ciddi beklentilerimiz var. Bir milyon video mesaj›n sanal ortamda karfl›l›kl› hareket etmesini
bekliyoruz. Saha aktiviteleri planlad›k. ‹stanbul’da Befliktafl ve Kad›köy meydanlar›nda ve Gaziantep ve fianl›urfa’da taraftarlar›n milli tak›ma olan sevgilerini ve
mesajlar›n› kaydedece¤imiz bir saha aktivitesi planl›yoruz. Daha sonra bu mesajlar bununiçindo¤dun.com sitesinde ertesi gün herkes taraf›ndan izlenebilecek.
Burada yap›lacak yar›flmada en iyi mesaj› verene de bir hediye verece¤iz. Mesaj›
en iyi seçilenler aras›ndaki kiflilere de ayr›ca sürprizlerimiz olacak. Bu da bizim
interaktivitede çok önemsedi¤imiz bir fley. Sponsorlukta tek tarafl› iletiflimi çift
tarafl› iletiflime kayd›rmak ve kitle ile birebir dokunabilmek, onlar ile interaktif
bir ortamda buluflabilmeyi çok önemsiyoruz. O yüzden de burada önemli bir
alan olarak gördü¤ümüz saha aktiviteleri var. 15.000 video mesaj› bu dört bölgede kaydetmeyi umut ediyoruz.
Say›sal veriler ile bakt›¤›m›zda bizim kulland›¤›m›z önemli mecralardan bir
tanesi de bizim distribütör araçlar›m›z. Türkiye genelindeki 2500 distribütör
arac›m›z her hafta 214.000 noktaya de¤iyor ve bunlar›n tamam›n›n milli tak›m
görselli¤i ile üzerini kapl›yoruz. Araçlar›m›z alt› ayda 61 milyon kilometre yol
kat ediyor. Bu da bu zamanlar da çok güncel olan bir mesaj o da marsla dünya
aras›ndaki mesafe kadar ki bu da çok önemli bizim için. Türkiye’nin dört bir yan›nda milli tak›m ile ilgili sponsorlu¤umuzu anlatabilmek aç›s›ndan bize bir f›r-
322
sat yarat›yor. Y›l›n ikinci yar›s›nda milli tak›m logolar›n› ürünlerimizin üzerine
bast›k. 10 milyon flifle süt ve 168 milyon çikolata, bisküvi ve kaplamal› ürün üzerinde milli tak›m ile ilgili logomuz ve sponsorlu¤umuzu taraftarlar ve tüketicilerle paylaflaca¤›m›z bir ortam var önümüzde.
fiu ana kadar anlatmak istedi¤im fley sponsorluk esas›nda çok önemli yat›r›m alanlar›ndan bir tanesi fakat arkas›nda e¤er bunu besleyecek, bunu anlatacak, bu sponsorlu¤u daha iyi aktarabilecek olanaklar ve iletiflim stratejileri yaratmad›¤›n›z sürece bu sponsorluklar tamamen tek yönlü olarak devam ediyor. Yani stadyumdaki bir reklâm, televizyondaki bir reklâm halinde kal›yor. Fakat e¤er
tüketiciye de¤ebilmek, ona yak›n olabilmek, onlarda bir alg› yaratabilmek, onlarda bir duygusal ba¤l›l›k yaratabilmek mümkün ise, sponsorluk bu aç›dan çok
baflar›l› bir yat›r›m. Biz de bu alanda bu tak›m› bu flekliyle kullanmak istiyoruz
Euro 2008’de. Ben de size bununla ilgili yapt›klar›m›z› k›saca anlatt›m. Fakat
flimdi ikinci bacakta da flöyle bir fley var. Biz Ülker kurumsal markas› ile milli tak›ma sponsor olduktan sonra, kurumsal markan›n alt›nda önemli markalar›m›zdan biri olan ‹çim ve Chewy ile de baz› aktivitelerle milli tak›m sponsorlu¤unu
kullanmak istedik. Bu da dört hafta sonu boyunca Türkiye’deki 120 zincir ma¤azada 15 YTL’lik ‹çim ürünü alan her taraftar için herkesin bir fley kazanabilece¤i bir kampanya düzenledik. Bu da milli tak›m formas›, futbol topu, mutfak
önlü¤ü, buzdolab› süsü ve çantadan oluflan bir hediye seti. Bu al›flverifli yapan
her tüketici bunlardan birisini muhakkak kazanacak. 120 noktada 120.000 kifliye bu yolla ulaflmay› düflünüyoruz. Bu sahaya indirdi¤imiz ve markalarla sinerji yarataca¤›m›z projelerden bir tanesi.
Di¤eri de Chewy. Chewy de Euro 2008’e özel bir ürün ç›kard›. Slogan› da
“K›rm›z› beyaz her yan›m›z, milli tak›m›n yan›nday›z”. Tamamen k›rm›z› ve beyaz elmal›, tarç›nl› ve naneli drajelerden oluflan ve milli tak›m›n Euro 2008 kampanyas›na özel ç›kartt›¤› bir ürün. Bu iki marka ile çat› markan›n alt›nda yapt›¤›m›z sponsorlukla yarataca¤›m›z sinerji ve onlar› sahaya indirece¤imiz markalar›n
bundan somut fayda sa¤layaca¤›, ticari bir geri dönüfl sa¤layaca¤› bir aktivite.
Birinci planda anlatt›klar›m ise tamamen Ülker’in sevgi markas› olmas›, alg›, tüketici üzerinde yarataca¤› imaj ve milli tak›m ile kendini birlefltirece¤i unsurlardan oluflan bir iletiflim stratejisiydi. ‹kincisi ise markalar›n bundan somut
fayda sa¤layaca¤›, sat›fla yönelik, ticari beklentiyi tetikleyecek bir aktivite plan›yd›. K›saca benim anlatmak istediklerim bunlar. 7 Haziran Cumartesi ile 29’una
kadar da ‹sviçre’de, Avusturya’da kalmay› umut eden bir süreç içerisine girdik.
Umar›m sizin için e¤lenceli ve faydal› olabilecek baz› bilgiler aktarm›fl›md›r.
323
Teflekkür ediyorum beni dinledi¤iniz için.
SUNUCU - Bizler de teflekkür ediyoruz. Beko Pazarlama Direktörü Say›n
Murat fiahin bizlerle birlikte olacak. Hofl geldiniz Murat Bey.
MURAT fiAH‹N - Öncelikle herkese iyi günler dilemek istiyorum. Sab›rla
bekledi¤iniz için çok teflekkür ediyorum. Kendimi tan›tarak bafllayay›m. ‹smim
Murat fiahin. Arçelik A.fi.’de Arçelik ve Beko Markalar›ndan Sorumlu Pazarlama
Direktörü olarak görev yap›yorum. Türkiye içi ve Türkiye d›fl› tüm pazarlama
aktivitelerinden sorumluyum.
Bugün size Beko markas› ile ilgili olarak spor sponsorluklar› çerçevesinde
Beko Basketbol Ligi’ni anlatmaya çal›flaca¤›m. Benden önceki kat›l›mc› konuflmac› arkadafllar›n de¤indikleri konulara de¤inmemeye özen gösterece¤im. Ancak gerek Efes Pilsen’de görevli arkadafl›m›n yapt›¤› sunum gerekse Ülker ve Garanti Bankas›’ndaki meslektafllar›m›n yapt›klar› sunumlardaki ortak paydalar›n
hepsi bizim için de geçerli. Ben de bir ticari grubu ve kurumu temsil ediyorum
ve sporla ilgili bir tak›m beklentilerimiz var. Bu beklentilerimizin neler oldu¤una bafllamadan önce, sporun felsefesinin bir paylafl›m oldu¤unu, bir birliktelik
oldu¤unu, asl›nda tüketiciye direk de¤mek yerine dolayl› yoldan de¤mek yönünde bir aray›fl›n bilincinin Türkiye’de yeni yeni oluflmakta oldu¤unu söyleyebilirim. Eczac›bafl› gibi, Efes Pilsen gibi, Ülker gibi markalar ve nice akla gelmeyen markalar bunu çok uzun y›llard›r yap›yorlar. Ancak iflin sistematik hale gelmesi, öncesinin, esnas›n›n ve sonras›n›n planlan›p yönetilir hale gelmesi son y›llarda daha fazla popülerlik kazanan bir kavram.
Buradan Beko ve spor yat›r›mlar›na geçmek istiyorum. Beko markas›n›n ihtiyaçlar› do¤rultusunda üç dört y›l önce birtak›m araflt›rmalar yapmaya bafllad›k.
Beko Befliktafl Spor Kulübü ile özdeflleflmiflti ve 15 y›l süren bir forma sponsorlu¤u vard›. Bu forma sponsorlu¤unun 2000’li y›llar›n bafl›nda sonuna gelmifltik
ancak 2000’li y›llar›n sonuna do¤ru geldi¤imiz zaman bile üzerinde Beko formas› ile bir sürü Befliktafl taraftar›n› ben hala stadyumlarda görüyorum. Bunun üzerinden çok zaman geçti, ancak bunun kal›c›l›¤› bir kere bafll› bafl›na bir de¤er.
Peki, futboldan bahsettim. Futbol varken, neden basketbola geçtik? Beklenenin
d›fl›nda bir hareketti bu. Bir kere Beko markas›n›n de¤er kümesi önemli. Kendimizle özdefllefltirmek istedi¤imiz de¤erlerin futboldan ziyade basketbolda oldu¤unu gördük. Futbolun afl›r› yüklü olmas›, göreceli olarak “basketbolun futbola
oranla üzerinde daha az spekülasyon yap›lan bir spor olmas›” bizim tart›flt›¤›m›z
324
konulard› ve bu konulardan sonra spor yat›r›mlar›na yeniden bakt›k ve Türkiye
Erkekler Basketbol Ligi’nin sponsoru olmay› hedef olarak kendimize seçtik.
Beko ile ilgili size çok sat›r aras› bir bilgi vermek istiyorum. Bugünkü sunumun d›fl›nda olmakla beraber, kimse bilmez ki Beko’nun Gürcistan’daki bilinirli¤i Beko’nun Türkiye’deki bilinirli¤inden ve tercih edilirli¤inden daha fazlad›r.
Gürcistan’da her y›l flampiyon olan Dinamo Tiflis tak›m›n›n forma sponsoru Beko’dur. Gene kimse bilmez ki S›rbistan’da Beko markas› çok önemli bir markad›r, Eski Yugoslavya’da çok önemli bir markad›r. S›rbistan’›n milli kahraman›
olan tenisçisi Djokovic vard›r. Onun da sponsoru Beko’dur. Ancak biz bu iletiflimlerin bir tanesini S›rbistan’da yapar›z, bir tanesini Gürcistan’da yapar›z, di¤erini baflka bir yere tafl›may›z. Sponsorluklar› bulunduklar› pazarla ilgili de¤erlendiriyoruz. Bizim ç›k›fl noktam›z budur.
Peki, Türkiye’ye geldik. Türkiye’de spora bakt›¤›m›z zaman görüyoruz ki
Türkiye’de futbol ezici bir üstünlü¤e sahip. Futbol bafll› bafl›na bir ürün ve futbolun kendi içerisinde federasyonu ifli bir içerik olarak ele al›yor ve futbol içeri¤ine bakt›¤›n›z zaman futbol içeri¤inin sadece maçlarla s›n›rl› olmad›¤›n› ve futbolun birçok aç›dan futbolcular›n özel hayatlar›na kadar kendi bafl›na bir içerik
yaratt›¤›n› görüyoruz. Ancak bu içeri¤in avantaj›n›n yan› s›ra dezavantaj› da alg›sal kirlilik yaratmas›. Buradan ikinci spora bakt›¤›m›z zaman ikinci basketbolu görüyoruz. Peki, basketbolu biraz daha derinlemesine kazd›k. Tüketicilerin
davran›fllar›n› inceledik ve gördük ki tüketicilerin futbol izleme oran› endeks
olarak bize 72’lik de¤eri verirken, basketbol izleme endeksi bize 48’lik de¤eri
verdi. Spor yapma davran›fllar›nda insanlar›n futbolu izledikleri kadar oynamad›klar›n› gördük, ancak oransal olarak bakt›¤›m›z zaman basketbol daha kolay
yap›labilen ve futbola göre daha az fley gerektiren bir spor dal›. Dolay›s›yla, futbol ile basketbol aras›ndaki alg›sal fark asl›nda yavafl yavafl kapanmaya bafllad›.
Ondan sonra Türkiye’nin tan›t›m› ve imaj› aç›s›ndan konuyu de¤erlendirdi¤imiz zaman gördük ki, biraz önceki konuflmac›lar da kendi yapt›klar› pazarlama iletiflim aktiviteleri ile de ortaya koydular, uluslararas› bir baflar› isteniyor.
Buna açl›k var ve bu futbolda. Peki, basketbolda yok mu? Ayn›s› basketbolda da
var. Görüyoruz ki basketboldaki baflar› futboldakine oranla daha kolay eriflilebilir durumda. Bir a¤aç olarak bakarsak olaya biraz daha yukar›da duruyor futbol
meyvesi, basketbol ile biraz daha afla¤›da biraz daha kolay elde edilebilir bir baflar›. Mehmet Okur veya Hidayet Türko¤lu gibi yurtd›fl›ndaki sporcular›m›z›n
buna katk›lar› büyük.
Daha ilginci ailelere ürün sat›yoruz biz gerek Arçelik markas› ile gerek Be-
325
ko markas› ile. Bizler evlerin içerisindeyiz. Televizyonlarla var›z. Buzdolaplar› ile
var›z. Çamafl›r makineleri ile var›z. Her yerdeyiz. Y›lda 11 milyon tane ürünü sadece Türkiye’ye sat›yoruz. Türkiye’de 18 milyon tane hane var. Türkiye’de her
iki haneden bir tanesi mutlaka bizim bir ürünümüzü, bu ürün bir mikser de olabilir bir televizyon da olabilir, bir buzdolab› da olabilir, mutlaka al›yor. Ailelerin
içerisindeyiz. Ailelerin davran›fllar›na bakt›¤›m›z zaman, aileler çocuklar›n›n
yapmas›n› istedikleri spor olarak basketbolu futbolun önüne koyuyorlar çocu¤umuz basketbol oynas›n, basketbolcu olsun, basketbol ile ilgilensin diye. Basketbol sporunun temsil etti¤i tüm de¤erlerin içerisine girmiyorum, ama biliyorum
ki ve araflt›rmalar da gösteriyor ki basketbol konumlama olarak futboldan daha
üst de¤erleri temsil ediyor. Özellikle dürüstlük, rekabetçilik, teknolojiye yatk›n
olma, kendini yenileyebilme gibi temel de¤erlerde basketbol futbolun önünde
geliyor. Biz zor olan yolu seçtik. Futbolu de¤il, basketbolu seçtik ana pazar›m›z
olan Türkiye’de.
Burada futbol ile ilgili uluslararas› bir istatisti¤i sizlerle paylaflmak istiyorum. Türkiye evet çok h›zl› geliflen bir ülke, ancak futbolda ac›nacak durumda.
fiimdi neden ac›nacak durumda bunu sizlerle verilerle paylaflmak istiyorum. Bu
grafikte Avrupa’da futbol liglerinde maç bafl›na ortalama seyirci istatistiklerini
görüyorsunuz. Yukar›daki siyah çizgi Bundesliga’y› temsil ediyor. Bundesliga’da
ortalama bir maç bafl›na 2006-2007 sezonunda 40.000 izleyici varm›fl. Her hafta sonu dokuz on maç oldu¤unu düflündü¤ünüz zaman, demek ki yaklafl›k
370.000 kifli evinden kalk›yor, herhangi bir stadyuma gidiyor ve o stadyumda
maç seyrediyor. ‹ngiltere Futbol Ligi’ne bakt›¤›m›z zaman, y›llar içerisinde iflin
bir ürün gibi, bir sat›fl gibi bir hedefi oldu¤unu ve o hedefin giderek büyütüldü¤ünü görüyoruz. ‹spanya’da La Liga’da benzer flekilde ayn› performans var. Bu
ifl ‹talya’da kötü yönetiliyor diyoruz. Neden kötü yönetilir diyoruz? ‹talyan futbolu dünya flampiyonu oluyor ama kendisini pazarlamakta zorland›¤› için mavi
çizgide futbol ve fliddetin çok daha fazla ön plana ç›kt›¤› ‹talya’y› görüyoruz ve
insanlar art›k ‹talya’da stadyumlara gitmez oldular. Peki, Türkiye’ye bak›yoruz.
Türkiye bu oyunun neresinde? Türkiye’de üzerine bu kadar yat›r›m yap›lmak ile
birlikte maç bafl›na seyirci say›s› 2005-2006 sezonunda 5000’den flu anda 9000’e
gelmifl durumda. Peki, maç bafl›na seyirci say›s› derken herkes kendi kafas›nda
Ali Sami Yen Stad›’n›, ‹nönü Stad›’n› canland›rmas›n. Gençlerbirli¤i Oftafl ile Ankara Büyükflehir Belediyesi’nin maç›ndaki seyirci say›s› yedi idi. Ben bir televizyon program›nda izlemifltim seyircilere anons yap›ld› “Lütfen kötü tezahürat
yapmay›n” diye. Her bir futbolcunun arkadafl›, efli, dostu gelse zaten muhteme-
326
len en az 22 olmas› gerekirdi. Sahadaki kifli say›s›, hakem, gözlemci, sa¤l›k ekibi ve yedek oyuncular dedi¤imiz zaman sahada aktif olan foto muhabirleri ile beraber 100-150 iken, Türkiye’de yedi kifliye profesyonel birinci lig maç› oynand›.
30.000 veya 40.000 kiflinin oldu¤u derbi maçlar› da terazinin di¤er kefesine koyup istisnai bir durum olarak almak laz›m. Ancak ortalamaya bakt›¤›n›z zaman
durumumuzun çok da parlak olmad›¤›n› görüyorsunuz. Futbolun saha seyircisi
yaklafl›k 10.000 adet seviyesinde.
Futbol yay›nlar›n›n hanelere girifli ile ilgili olarak bakt›¤›m›z zaman yay›nc› kurulufl Digiturk’tür. Digiturk’ün futbol eriflimi aç›s›ndan son rakamlar› bilmiyorum ama 400.000 veya 500.000 hane seviyesinde futbol yay›n› do¤rudan
ulaflt›r›lmaktad›r. ‹ngiltere’de bu orana bakt›¤›m›z zaman, ‹ngiltere hanelerinin
yaklafl›k yüzde 60’› futbolu seyretmektedir. Buraya ‹ngiltere ‹kinci Ligi’ni koymad›m mesela. ‹ngiltere ‹kinci Ligi’nde flampiyonlu¤a oynayan Watford diye bir
tak›m›n forma sponsorlu¤unu yap›yoruz. Bu sponsorlu¤u yapmam›z›n sebebi,
Beko ‹ngiltere’de kendi kategorisinde pazar liderli¤ine oynamaktad›r ve flirket
merkezimiz Watford’dad›r. Dolay›s›yla, Watford’da olup da Watford futbol kulübünden uzak kalmak mümkün de¤ildir. ‹ngiltere ‹kinci Ligi’nde oynayan,
flampiyonlu¤a oynay›p bu sene play-off’larda birinci lige ç›kamayan Watford’un
ortalama seyirci say›s› Türkiye’de Fenerbahçe’nin ortalama seyirci say›s›ndan daha fazlad›r. Dolay›s›yla, sporun böyle bir gücü var. K›saca Avrupa ile ilgili rakamlar› da bu flekli ile size bildirip geçiyorum.
Çocuklar›n yapmas› istenen spor dallar›na bakt›¤›m›z zaman, basketbolun
bir anda futbolun önüne geçti¤ini görüyoruz. Yani anneler babalar çocuklar›n›n
basketbol ile ilgili olmas›n› tercih ediyorlar. Peki, biz bu ifle dald›k ve basketbola girdik. Dünyan›n birinci salon sporu. Biz Türkiye ile ilgili hedeflerimizde do¤al hedeflerimize ulaflm›fl durumday›z. Arçelik A.fi. olarak Türkiye’de çok yüksek bir pazar pay›na sahibiz. Türkiye’de sat›labilece¤ini düflündü¤ümüz buzdolab›, çamafl›r makinesi miktar›nda do¤al üst s›n›ra geldi¤imizi düflünüyoruz. Büyümemizi, performans›m›z› yurtd›fl›na tafl›may› düflünüyoruz. Bütün amac›m›z,
bütün hamlelerimiz bununla ilgili. Yurtd›fl›ndan Türkiye’ye bak›ld›¤›nda neyi
görüyoruz? Türkiye’den Türkiye’ye bakt›¤›m›zda baflka bir foto¤raf görüyoruz.
D›flar›dan Türkiye’ye bakt›¤›m›zda ayn› alg›n›n oluflmad›¤›n› görüyoruz. Dünyada birinci salon sporu basketbol. Dünyada basketbol oyuncular› futbol oyuncular›ndan daha fazla para kazan›yorlar. Yaz Olimpiyatlar›’nda bile atletizm ve di¤er sporlardan sonra en favori dördüncü spor. ‹nsanlar›n aktif olarak yapt›klar›
ikinci spor. Dolay›s›yla, birinci kategori olarak futbolu kabul ediyoruz, ancak
327
futbolun d›fl›nda basketbolun da çok zorlay›c› bir ikinci spor oldu¤unu düflünüyoruz. Daha temiz, daha bakir ve marka de¤erleri ile daha çok örtüflen bir branfl
oldu¤unu düflünüyoruz. Böylece Türkiye Basketbol Ligi’ne sponsor olma karar›
ald›k ve lige ismimizi vererek Beko Basketbol Ligi haline dönüfltürdük.
Ben bu sunuma herhangi bir reklâm filmi yerlefltirmedim. Bu reklâm filmlerimiz sezon bafllang›c›nda, sezon ortas›nda All Star döneminde, flimdi bugünlerde play-off dönemlerinde bu konu ile ilgili iletiflim yap›l›yor. Bunlar› yapt›k,
yapt›k, yapt›k ve iletiflim de yapt›k. Bizler Beko gibi, Arçelik gibi markalar›n yöneticileri herhangi bir tak›m›n üzerine ad›m›z› yazamay›z. Galatasaray’a yazsak
Fenerbahçeliler üzülür, Fenerbahçe’ye yazsak Galatasarayl›lar üzülür çünkü Türkiye’de futbol birbirine karfl› olan davran›fl› ve sempatiyi etkileyecek kadar güçlü bir alan. Zaten bunu yapan flirketlerin temel davran›fllar›na bakt›¤›m zaman
da görüyorum ki iletiflim sektöründeki firmalar hepsine birden giriyorlar veya
hiçbirisine girmiyorlar. Dolay›s›yla, biz de burada bütün tak›mlara eflit mesafede
durarak herhangi bir tak›ma de¤il ligin tamam›na sahip olmay› göze ald›k çünkü baflar›s›zl›k riskiniz yok. Herhangi bir flekilde küme düfltü¤ü zaman Beko küme düfltü, X küme düfltü, Y küme düflmedi, Z baflar›l› oldu, A baflar›s›z oldu gibi bir riskiniz yok ve biz basketbolu de¤erli bir fley haline getirmeye çal›fl›yoruz.
Bizim amac›m›z basketbolun kendisini de¤er haline getirmek çünkü basketbol
de¤erli hale geldi¤i anda Beko da daha de¤erli hale gelecek. Bir asansör gibi düflününüz. Basketbolu ne kadar yukar›ya ç›kart›rsak, Beko da o asansörün ad› olarak ayn› h›zla yukar›ya ç›kacak.
Peki, Beko Basketbol Ligi’ni bafllatt›k, All Star aktivitelerini yapt›k, son derece e¤lenceli geçen All Star aktivitelerinden sonra bütün bunlar›n bas›nda ve televizyonda iletiflimlerini yapt›k. Fantasy Football vard› internet üzerinde oynanan. Fantasy Basketball’u hayata geçirdik. ‹nsanlar kendi tak›mlar›n› kurdular.
Kendi oyuncular›n› belirlediler. O oyuncular› seçtiler. All Star aktivitesinin tak›m kadrolar› bile insanlar›n oylar› ile belirlendi. Yüz binler buraya üye ve sürekli bu oyunun içerisinde ve sürekli Beko Basketbol Ligi ile yat›p Beko Basketbol Ligi ile kalk›yorlar.
Peki, tüm bunlar›n sonucunda ne oldu? Bir kere tüm bunlar›n sonucunda
salonlar›m›zdaki basketbol seyircisinin miktar›n›n artt›¤›n› gördük. Yapt›¤›m›z
ifllerin en önemli ölçüm parametrelerinden bir tanesi üniversite gençli¤i ve bu
üniversite gençli¤inin basketbol salonlar›nda ne kadar yer ald›¤›yd›.
fiimdi size basketbolun performans› ile ilgili bilgi vermek istiyorum. Biraz
önce futboldan bahsettim hat›rlay›n rakam› ve ortalama bir profesyonel lig maç›-
328
n›n 9000 kifliye oynand›¤›n› söyledim. Peki, ortalama bir basketbol maç› kaç kifliye oynan›yormufl? Maç bafl›na toplam izleyici say›m›z biz bu ifle bafllad›¤›m›zda
1199 kifliymifl. Geçti¤imiz sene 1267’ye yükselmifl. Bu sene 1600 kifliye ç›km›fl.
Dikkat ederseniz play-off dönemi ve play-off öncesi normal sezon diye bu ifli ikiye ay›rd›¤›m›z zaman normal sezonda maç bafl›na kademeli bir art›fl›n oldu¤unu
görüyoruz. Ondan sonra play-off’ta özellikle biz iletiflimini yapt›kça patlarcas›na
bir performans olufltu¤unu görüyoruz. Demek ki basketbol giderek daha fazla ilgi çekiyor ve biz bu ifle dün bugün diye bafllamad›k. Uzun süreler biz bu iflin
sponsorlu¤unu yapmay› ve bu ifli daha de¤erli hale getirmeyi planl›yoruz.
Basketbol Avrupa’da ne kadar seyirci topluyor diye bakt›¤›m›z zaman, Türkiye’de 1600’ler seviyesindeyken, Almanya’daki basketbol seyircisinin bizimkinin iki kat› oldu¤unu görüyoruz. ‹talya’da kabaca üç kat›ndan biraz daha az oldu¤unu görüyoruz. ‹spanya’daki rakam yaklafl›k bir rakamd›r ama ‹spanya’da da
basketbolun çok sevildi¤ini görüyoruz. Dolay›s›yla, biraz önce konuflmam›m bafl›nda baflar›n›n sadece birkaç parametreye ba¤l› olmad›¤›n› söyledim. Baflar› b i r
sürü parametreye ba¤l› ve basketbolda baflar›ya daha kolay ulafl›labilece¤ini söyledim. Basketbolda her türlü parametreye daha kolay ulaflabiliriz. Bugün Türk
basketbolcular en zor ligde çok üstün performans sergileyebiliyorlar, ancak Türk
futbolcular Nihat Kahveci d›fl›nda gittikleri ligde sürekli ve tutarl› bir flekilde uzun
süre performans sergileyemiyorlar. Gittikleri tak›mlarda ya sonradan giren yedek
oyuncu oluyorlar ama onlar›n üzerine bir iletiflim oluflmuyor. Kendileri marka
de¤eri haline dönüflemiyorlar. ‹stisna dedi¤im gibi Nihat Kahveci’dir. Keflke onlarca Nihat Kahveci’miz olsa. Brezilya’dan bir örnek vermek istiyorum. Brezilya
milli tak›m›nda her y›l çok fazla say›da maç yap›l›r. Çok fazla say›da oyuncuya
milli formay› giydirebilmek içindir çünkü Brezilya’da futbol bir ihracat iflidir. Çok
fazla say›da milli tak›m formas› giymifl futbolcu ihraç edilir. Dolay›s›yla, ifli sadece bir e¤lence olarak de¤il, bir sektör olarak ele almak gerekiyor. Ben sporun sinema sektöründen veya e¤lencenin baflka bir branfl›ndan daha fark› olmad›¤›n›,
tiyatrodan, sinemadan çok da farkl› olmad›¤›n›, çok da farkl› yönetilmemesi gerekti¤ini düflünen kiflilerden birisiyim.
Toplam seyirci say›lar›m›za bakt›¤›m›z zaman da toplam seyirci say›lar›m›z›n
artt›¤›n› görüyoruz. Burada sevindirici olan konu flu; özellikle Anadolu’daki üniversite gençli¤i. Konya Selçuk Üniversitesi’nde okuyan kardefllerimiz Konyaspor’a
gösterdikleri ilgiden daha fazlas›n› Konya Selçuk Üniversitesi’nin basketbol tak›m›na gösteriyor. Burada Anadolu’nun kendisinde de benzer bir hareket var, benzer
bir hacim var ve basketbola karfl› müthifl bir ilgi var.
329
Burada art›fl oranlar›n› söylüyorum. Bunlar› yapt›ktan sonra tüketiciler bizi
nas›l de¤erlendirdiler? Tüketiciler bize daha fazla kendine güvenen, güven unsuru
ön planda olan, güçlü olan, kendini gelifltiren, daha evrensel olmaya özen gösteren gibi de¤erleri atfetmeye bafllad›lar. Bunlardan güvenilir olma yönümüz, güçlü
olma yönümüz daha fazla ön plana ç›kmaya bafllad›. Özellikle genç arkadafllar›m›z
taraf›ndan 4-7 aras›nda yazan s›fatlarda Beko’nun belirgin bir flekilde daha pozitif
de¤erlerle atfedildi¤ini, iliflkilendirildi¤ini gördük. Kendini gelifltiren, tavsiye edilen ve modern gibi s›fatlarda Beko’nun giderek daha ön plana ç›kt›¤›n› gördük.
Burada çok rakam var, ancak burada flunu söylemek istiyorum, biz sizlere
bir deneysel set kurgulamas› yapt›k. Beko’nun basketbola sponsor oldu¤unu bilenler ve bilmeyenler diye tüketicileri ikiye ay›rd›k. Basketbol sponsorlu¤unun
bilinirli¤i bafll› bafl›na zaten Beko’nun reklâm yöneticisi arkadafl›m›z›n performans hedefiydi. Tüketicileri iki set halinde düflününüz. Basketbola sponsor oldu¤umuzu bilenler ve bilmeyenler. Ayn› soru setini bilenler ve bilmeyenlere verdi¤imiz zaman gördük ki Beko zaten sevilen bir marka, ancak Beko’nun basketbol ile iliflkisini bilenlerin Beko markas›na karfl› duydu¤u sempati bilmeyenlerden daha fazla. Buradan da ç›kartt›¤›m›z sonuç asl›nda basketbola ilgi duyan insanlar›n kafas›nda o insanlar soka¤a ç›kt›¤› anda herhangi bir beyaz eflya al›flverifli yapaca¤› anda bilinçalt› aya¤› giderek Beko’ya do¤ru gidiyor. “Ya bu adamlar
benim için bir fleyler yap›yor” diye önce bilinçalt›nda söylüyor, daha sonra da
kelimeleri ile söylüyor. Kabaca on üzerinden yap›lan de¤erlendirmede yediler
dünyas›ndan sekizler dünyas›na ç›kt›¤›m›z› görüyoruz ki kolay kolay oynamaz
bu parametreler yerinden. Biz bu çal›flmalar› y›llard›r yap›yoruz. Özellikle Beko’nun güvenilir, yenilikçi ve dinamik olmas› parametrelerinin di¤er parametrelerden daha fazla artt›¤›n› görüyoruz.
Özetle Beko Basketbol Ligi sponsoru olarak iyi bir ifl yapmakta oldu¤umuzu, iyi bir yola girmifl oldu¤umuzu ve bu yolda devam etme karar›n› da zaten
vermifl oldu¤umuzu görüyoruz. Daha da ötesinde biz bu sponsorlu¤u yaparken
flimdilik dört sene diye bafllad›k. Önümüz 2008, ana gündem maddemiz Avrupa Futbol fiampiyonas› ama 2010’da dünyan›n NBA’daki bütün y›ld›zlar› Türkiye’de olacak. Dünya Basketbol fiampiyonas› Türkiye’de yap›lacak. Bir anda herkes basketbolu konufluyor olacak. Dolay›s›yla, biraz daha uzun perspektifte, futbolun çok da içerisinde olmadan kendine bir yol tutturmufl ve tutturdu¤u yolda
giden bir profil çizdik, çizmeye özen gösterdik. Benim sunumum bu kadard› de¤erli arkadafllar. Soru sormak isteyen varsa sorabilir.
330
KATILIMCI - Biraz önce bir orandan söz ettiniz. Üniversite gençli¤i daha
fazla basketbol maçlar›n› seyrediyor dediniz. Bu bir gözlem mi yoksa bir ölçümünüz var m›? Oran› nedir?
MURAT fiAH‹N - Ölçümümüz var. Federasyondan ald›¤›m›z rakamlard›r.
KATILIMCI - Nedir toplam seyircideki oran› üniversite ö¤rencisinin?
MURAT fiAH‹N - Yaklafl›k yüzde 20’sini oluflturuyor.
KATILIMCI - Teflekkür ederim.
MURAT fiAH‹N - Futbol seyircisinin yüzde 20’si üniversite ö¤rencisi de¤ildir. Futbolun ortalama profiline bakt›¤›n›z zaman, basketbolda lise ç›karsa
futbolda ilkokul ile ortaokul aras›nda ç›k›yor.
KATILIMCI - Basketbol alt›nc›, yedinci s›rada san›r›m. Neye göre o s›raya
gelmifl?
MURAT fiAH‹N - Tüketicilere sorduk. Tüketicilere “Hangisi ile ilgileniyorsun? Seni hangisi heyecanland›r›yor?” dedi¤imiz zaman tüketicilerin serbest ifadeleri ile ak›llar›na gelen verdikleri cevaplar›n alt alta yaz›lm›fl ve toplanm›fl halidir. Birisi herhalde sorsayd› bizlere gürefl ne kadar önemlidir diye ilk on spor
dal›nda sayar m›yd›k? Belki saymazd›k ama gördük ki ilk befl, ilk alt› içerisinde
yer al›yor gürefl.
KATILIMCI - Sordu¤unuz yere göre de¤ifliyor.
MURAT fiAH‹N - Tabii bunu Edirne’de sorsak, Sivas’ta sorsak, K›rkp›nar’›n oldu¤u yerde Edirne’de hangi spor desek herhalde gürefli daha fazla söylerlerdi. Veya Adapazar›’nda veya güreflin yerel olarak yayg›nca yap›ld›¤› yerlerde sorsak de¤iflirdi ama üç tane büyük flehirde yapt›k biz bu çal›flmay›. Tüm Türkiye’yi temsil etmiyor yani.
KATILIMCI - Bir de flu konu var. Teflekkür ederiz sponsor oluyorsunuz.
Bütün sporlara sponsor olmay› hedeflediniz. Hedefiniz de san›r›m bu. Sadece
331
basketbol de¤il, öne ç›kan bütün spor dallar›na sponsor olacaks›n›z herhalde bu
gidiflle di¤er büyük firmalar gibi.
MURAT fiAH‹N - Benim sorumluluk alan›m Arçelik ve Beko firmalar›d›r.
Arçelik ve Beko olarak Türkiye’deki bütün spor dallar›na sponsor olaca¤›z dersem, do¤ru bir ifade kullanmam›fl olurum. Ancak flunu rahatl›kla söyleyebilirim
ki insanlar›n olduklar› her yerde biz olaca¤›z. Bugün Beko’nun futbolun d›fl›nda
kalm›fl olmas›, Beko’nun Befliktafl’› istememesi de¤il Befliktafl’›n Beko’yu istememesi ile ilgili bir durumdur. Dolay›s›yla, Beko futbolun içerisinde olabilir miydi?
Çok rahat olabilirdi. Daha baflka yerlerde olabilir miydi? Daha baflka yerlerde de
olabilirdi. Bugün baflka spor dallar›na da katk›da bulunmay› düflünüyoruz, ancak bunun bir hesab› var. Biz basketbol ligine sponsor olma karar›n› kendi içimizde bir sene tart›flt›k. O bir seneden sonra basketbola yat›r›m yapma karar›
verdik ama bu karar› verdikten sonra da en az befl on sene ç›kmay›z bu yoldan.
Aln›m›za silah bile dayasalar çok zor ç›kar›z.
KATILIMCI - Teflekkür ediyorum. Ancak biliyorsunuz Türkiye’de ikinci
bir kongreyi yap›yoruz. Bugüne kadar yap›lan ikinci kongre bu. Sponsorluk yeni do¤mufl bir çocuk. Yeni do¤mufl çocu¤un bir an önce yürümesi mümkün de¤il. Beflikte yatacak bir zaman. Bir hayli emek sarf edilecek. Federasyonlar sponsorlar›n› bulacak. Kendi paketlerini düzgün bir flekilde haz›rlayacaklar. Sponsorlara bu paketleri bildirecekler. Sponsorlar bu paketlere bakacak. Diyelim ki Çorum’un tarihi bir yerinde bisiklet turnuvas› var. O turnuvada kat›l›mc› ne kadar
olacak? Yat›r›mc›lar buna bakmak zorundalar. Bunun hesab›n› yapmak zorundalar. Tabii bu hesap meselesi. Federasyonlar›n biraz daha bu ifle e¤ilmeleri gerekiyor, bu ifle ter dökmeleri gerekiyor, yorulmalar› gerekiyor. Böylece sizin gibi
sponsor olacak firmalar› kendi üzerlerine çekmeleri gerekiyor.
MURAT fiAH‹N - Çok do¤ru bir fley söylüyorsunuz. Çok teflekkür ederim.
Rahmetli babaannemin bir sözü vard›. Ben biraz tez canl› bir insan›md›r. Bir sürü fley hemen olsun isterdim. “O¤lum e¤er çocuk istiyorsan, dokuz kad›n bir
adam olmaz, bir kad›n, bir adam ve dokuz ay laz›m” derdi. Her fleyi do¤al sürecine b›rakacaks›n. Her fley do¤al sürecinde geliflecek. Bu do¤all›¤›n d›fl›na ç›kmaya bafllad›¤›n anda, temelde sa¤laml›ktan taviz vermeye bafllad›¤› anda, sakillikler bafllar ve o sakillikler de daha sonra baflka yollardan yans›r. Ben bunu söylerken size, özellikle Anadolu’da spor aktiviteleri derken, y›llarca ‹zmir’in Selçuk il-
332
çesinde deve gürefllerinin sponsorlu¤unu yapt›k biz. Belki Türkiye’nin bütünü
için hiçbir anlam ifade etmiyor olabilir ama ‹zmir, Selçuk, Ayd›n yöresinin halk› için bu konu bafll› bafl›na bir önemdir. Kifliler aras› gürefli b›rakt›m deve gürefline kadar bu ifli ilerlettik diye örnek veriyorum. Ancak dedi¤iniz fley çok do¤ru. Sponsorlu¤u paketleyecek olan kiflilerin kendi meyvelerini düzgün flekilde
pazara getirmeleri laz›m. Asl›nda çok özetle bunu söylüyorsunuz. Yüzde yüz
hakl›s›n›z. Buna diyecek bir fleyim yoktur.
KATILIMCI - Galatasaray, Befliktafl, Fenerbahçe ve Alpella olmak üzere flu
an Beko Ligi’nde Ülker hakim durumda. Beko’nun flu anki gelir aç›s›ndan baflar›s›nda Ülker’in bu hâkimiyetinin bir rolü var m›?
MURAT fiAH‹N - Ben kendi ad›ma flunu söyleyebilirim ki Ülker firmas›n›n
Befliktafl Cola Turca, Galatasaray Cafe Crown ve Fenerbahçe Ülker gibi yat›r›mlar› yapm›fl olmas› basketbola olan ilgiyi art›rmaktad›r. Yani soruyu böyle soruyorsan›z, basketbola katk›da bulunuyor mu? Evet, bulunuyor. Bu sadece bizim
yapaca¤›m›z bir fley de¤il ki. Ülker evet bu ifle yat›r›m yap›yor. Beko bu iflin kayma¤›n› yiyor mu? Evet, yiyor ama esas Ülker’e sormak laz›m sen bu ifli yap›yorsun, bu iflin kayma¤›n› yiyor musun? Dolay›s›yla, Ülker firmas› gibi ayn› soruyu
Türk Telekom’daki arkadafllar›m›za sormak laz›m. “Sen Beko Basketbol Ligi’nde
finale kadar yükseldin, bu ifli yapmaktan dolay› memnun musun?” diye sormak
laz›m. Oyak firmas›na gidip “Senin Oyak Renault diye bir basketbol tak›m›n var.
Bu ifli yapmaktan memnun musun?” diye sormak laz›m. Bunu Bursa insan›na
sormak laz›m. Bütün bunlar› alt alta yaz›p toplad›¤›n›z zaman basketbolun kendisinin sadece bir taraf›ndan tutuyoruz. Biz ligin sponsoruyuz. Ama dönüp bakt›¤›n›z zaman basketbolda bildi¤im kadar›yla Opel firmas› da federasyon kupas›n›n sponsorlu¤unu yap›yor. Bu ifl böyle oldu¤u sürece, flu aflamaya kadar bakt›¤›n›z zaman Ülker basketbola yat›r›m yapt› ve kendisine fayda sa¤lad›. Peki, Beko daha fazla yat›r›m yaparsa ne olur? Beko’nun varl›¤› Ülker’in varl›¤›n› gölgelemeye bafllarsa e¤er, Ülker de döner “Ne oluyor? Bu Bekocular da nereden ç›kt›?” der ve daha fazla yat›r›m yapmaya bafllar. Bundan oyunun sonunda kim fayda sa¤lar? Bunun sonucunda kulüpler fayda sa¤lar. Basketbol daha fazla popüler
olur. Federasyonlar›n gelirleri artar. Dünyada bu oyun böyle oynan›yor. Dünyada bu oyun tek bir kiflinin, tek bir kurumun hegemonyas›nda olamaz ve olmamal› da zaten. Tek bir kurumun hegemonyas›nda olmas› tekelleflmeyi do¤urur.
Tekelleflme de hangi iflte olursa olsun bir süre sonra do¤al olarak istismar› bera-
333
berinde getirir. Çok uzun ve dolayl› bir cevap verdim sorunuza ama faydas› var
m›? Var. Bizim de Ülker’e çok faydam›z vard›r bu aç›dan bakarsan›z.
KATILIMCI - Ben toplant›n›n bafl›nda bulunamad›m. Federasyonlar ürünlerini sponsor üzerinden, sponsor da ürünlerini spor üzerinden pazarlaman›n
teknik ve takti¤ini en iyi flekilde yapmak zorundalar. Onun için ben Spor Kurulufllar› Daire Baflkan› olarak bütün sponsorlara teflekkür ediyorum Türk sporuna
verdikleri de¤erden ve önemden dolay›. Kocatepe Kültür Merkezi’nde bafllatt›¤›m›z bir atefl ‹stanbul’da hayat buldu. Kongre salonlar›na tafl›d›k biz bu ifli iki seneden, üç seneden beri. Arkadafllar›ma, personelimize ne kadar teflekkür etsek
azd›r. Marketing Türkiye’nin haricinde bu ses yay›n düzenimizi yürüten Figür
firmas›na da teflekkür ediyoruz. Hakikaten s›radan bir ifl yapmad›¤›m›z› görüyoruz. Ama bunu yeterli görmüyoruz. Bu bizi ateflledi. Önümüzdeki günlerde yine bu sponsorlar›m›zla beraber oturaca¤›z ve yapt›¤›m›z iflleri tekrar gözden geçirece¤iz. Federasyonlar buna henüz haz›rlanamad›lar. Daha iflin kayma¤›na varamad›lar. Kayma¤›n tad›na bir varsalar, o zaman ürünlerini pazarlaman›n yol ve
yöntemlerini arayacaklar. Teflekkür ediyorum.
MURAT fiAH‹N - Ben de kat›l›yorum. Ben de teflekkür ediyorum.
KATILIMCI - Konuflman›z›n bafl›nda futboldaki iletiflim sponsorlu¤unun
dört büyüklere ya efl zamanl› oldu¤undan ya da hiç olmad›¤›ndan bahsettiniz.
Fenerbahçe’nin Galatasaray’a, Galatasaray’›n Fenerbahçe’ye negatif bir etkisi oldu¤undan bahsettiniz. 15 sene boyunca da Befliktafl’a sponsorluk yapt›n›z. Ne
gibi negatif etkiler gördünüz? Demek ki bir negatif etki var.
MURAT fiAH‹N - Befliktafl nötr bir tak›m. Befliktafl’›n kimseye negatif etkisi yok. Fenerbahçe ve Galatasaray kadar birbirine z›t kutup de¤il. Fenerbahçeli
de Befliktafl’›n varl›¤›n› kabul ediyor, Galatasarayl› da Befliktafl’›n varl›¤›n› kabul
ediyor. Bu itibarla bakt›¤›n›z zaman Befliktafl karfl› tarafta kafl›nt› yaratan bir kulüp de¤il. Çok net bir cevap oldu diye düflünüyorum.
KATILIMCI - Ayr›ca bir de Arçelik voleybol tak›m›n›z vard› eskiden.
MURAT fiAH‹N - Evet, Arçelik’in voleybol tak›m› Fenerbahçe’nin voleybol
tak›m› haline dönüfltü. Kapanmad›. Oldu¤u gibi oyuncular Fenerbahçe’ye dev-
334
roldu. Ancak ismimizi vermek istemedik malum sebeplerden dolay›. Herhalde
en uzun konuflmay› ben yapm›fl oldum. Beni dinledi¤iniz için teflekkür ederim.
Sa¤ olun.
SUNUCU - Bizler de teflekkür ederiz. Sizlere ve tüm kat›l›mc›lara teflekkür
ederiz. ‹yi akflamlar.

tssb kıtap2008son #40

Transkript

Benzer belgeler